Viet's Business Lifestyle 99

1

1

2

Những đòi hỏi mới đối với xuất khẩu nhựa phế thải Từ ngày 1 tháng 7 năm 2021, các nhà xuất khẩu nhựa phế thải cần phải có giấy phép cho việc xuất khẩu phế liệu của mình. Mỗi lô hàng cũng sẽ cần phải được khai báo.

Các nhà xuất khẩu sẽ chỉ có thể xuất khẩu nhựa phế thải đã được phân loại thành nhựa đơn chất hoặc hợp chất polime, hoặc được gia công với các vật liệu khác thành nhiên liệu nhân tạo đã qua chế biến.

Muốn biết thêm thông tin, hãy truy cập www.environment.gov.au/protection/waste/exports

3

CHO VAY TIỀN MẶT TRONG CÙNG NGÀY!

TỪ $500 ĐẾN $70.000

DÙNG TRỊ GIÁ XE HƠI, VAN, HAY XE MÁY, TÀU THUYỀN CA NÔ CỦA BẠN ĐỂ THẾ CHẤP CHO SỐ TIỀN MUỐN MƯỢN Lấy tiền mặt tại chỗ khỏi ra ngân hàng.

Hãy đến với xe hơi, xe máy hay Van Nhớ mang theo: Giấy thuế đường và bằng lái xe đến.

CALL! 0448 329 740 (Việt) hoặc: 9630 6613 (English)

10 NORTH ROCKS RD, NORTH PARRAMATTA Thứ Hai - Thứ Sáu: 9am - 5pm Thứ Bảy: 9am- 1pm1

.

4 1

KINH TẾ

THẾ GIỚI Giôùi chuyeân gia döï baùo veà töông lai cuûa Bitcoin sau 50 naêm

M

Viet’s Business Lifestyle ABN 286 91 497 950 Toøa soaïn Sydney Australia P.O.Box: 308 Villawood 2163 Tel.: (02) 9788 7364 Ñaïi dieän taïi Melbourne P.O.Box: 2111 Footscray 3011 Tel.: (03) 9689 2559 Quaûn Lyù Trò Söï: Dzuõng Trinh Soá tröïc tieáp 04 3000 69 65 e:DoanhNghiep@Optusnet.com.au Quaûng Caùo Sydney Dzuõng Trinh: Tel/SMS 04 3000 69 65 Quaûng Caùo Melbourne Kim Traàn: Tel/SMS 0423 688 828

BIEÂN TAÄP AUSTRALIA Phaïm Laâm, Nguyeân Cung, Phöông”N”, Vónh Trung, Minh Anh, Mai DJ, Anne Trinh, Trang Nguyeãn, Dieäp Anh, Hoàng Haø, Mai Oanh, Dzuõng Trinh, Thieân Quaân USA & UK Traàn Thò Vónh Töôøng, Töôøng Yi, Haø Quyeân, Thu Trang VIEÄT NAM Haø Thaønh Laõng Töû, Khaùch Saøi Goøn, Ngoïc Dieäp, Mai Anh Yeân Ba Giang Vuõ

aëc nhöõng döï baùo traùi ngöôïc, coù moät ñieàu gaàn nhö chaéc chaén laø tieàn aûo seõ trôû thaønh moät thöù khoâng theå thieáu trong theá giôùi töông lai...Döï baùo giaù taøi saûn laø moät khoù, döï baùo veà moät taøi saûn môùi meû nhö Bitcoin laïi caøng khoù hôn. Ít ngöôøi coù theå döï baùo chính xaùc chæ soá S&P 500 cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Myõ seõ taêng hay giaûm trong thaùng tôùi hoaëc trong 2 naêm tôùi. Tuy nhieân, neáu döï baùo veà vaøi thaäp kyû tôùi, nhieàu ngöôøi ñeàu tin chaéc raèng chæ soá naøy seõ ñi leân. Vaø haàu heát moïi ngöôøi ñeàu bieát coå phieáu laø gì, bôûi ñònh nghóa ñoù ñaõ toàn taïi baát bieán trong haøng theá kyû.

Nhöng vôùi tieàn aûo laïi laø moät caâu chuyeän hoaøn toaøn khaùc. Moät soá ngöôøi döï baùo tieàn aûo seõ thay ñoåi vónh vieãn caùch theá giôùi hieåu vaø töông taùc vôùi tieàn. Moät soá khaùc caûnh baùo veà moät bong boùng nguy hieåm.

Nhöng maëc nhöõng döï baùo traùi ngöôïc, coù moät ñieàu gaàn nhö chaéc chaén laø tieàn aûo seõ trôû thaønh moät thöù khoâng theå thieáu trong theá giôùi töông lai.

Haõng tin CNBC ñaõ hoûi yù kieán caùc chuyeân gia ñeán töø nhieàu lónh vöïc khaùc nhau, ñeà nghò hoï ñöa ra taàm nhìn veà tieàn aûo sau 50 naêm nöõa.

Döôùi ñaây laø caâu traû lôøi ñöôïc caùc chuyeân gia ñöa ra: Ivory Johnson, nhaø keá hoaïch taøi chính, ngöôøi saùng laäp Delancey Wealth Management “Tieàn aûo seõ laøm thay ñoåi hoaøn toaøn taøi chính truyeàn thoáng, vì moät trong nhöõng tieän ích haáp daãn nhaát cuûa tieàn aûo laø khaû naêng thöïc thi hieäu quaû caùc thanh toaùn xuyeân bieân giôùi maø khoâng maát chi phí hoaëc vôùi chi phí raát ít, giao dòch dieãn ra töùc thì vaø khoâng gaây bieán ñoäng thò tröôøng ngoaïi hoái. Veà Bitcoin, 50 naêm laø moät khoaûng thôøi gian daøi vaø tieàn aûo naøy hoaëc coù theå trôû thaønh ñoàng tieàn döï tröõ cuûa theá giôùi, hoaëc coù theå trôû thaønh moät AOL tieáp theo – giuùp nhieàu ngöôøi trôû neân giaøu coù cho tôùi khi bò ñaùnh baät bôûi coâng ngheä toát hôn”.

Frederick Kaufman, taùc giaû cuoán saùch “The Money Plot: A History of Currencys Power to Enchant, Control, and Manipulate” (taïm dòch: “AÂm möu tieàn baïc: Lòch söû söùc maïnh loâi cuoán, kieåm soaùt vaø thao tuùng cuûa tieàn) “Töø laâu tröôùc naêm 2071, ñoàng USD seõ coù nhieàu ñieåm chung vôùi tieàn aûo hôn laø vôùi baïc hay vaøng, bôûi vaäy khoâng caàn phaûi hoaøi nghi veà tuoåi thoï cuûa caùc thuaät toaùn ñöôïc maõ hoaù vôùi tö caùch moät keânh löu tröõ giaù trò vaø phöông tieän trao ñoåi. Taát caû caùc loaïi tieàn laø moät daïng maõ hoaù. Moïi chuyeän ñaõ ñi theo höôùng ñoù ngay töø ñaàu, vaø cuoäc soáng cuûa chuùng ta seõ gaén boù ngaøy caøng chaët cheõ hôn vôùi theá giôùi kyõ thuaät soá, neân ñoäng löïc ñeå ñaàu tö vaøo tieàn aûo seõ chæ maïnh meõ theâm.

Trôù treâu thay, söï thuùc ñaåy ñoù seõ keát noái chuùng ta vôùi nhöõng baûn chaát nguyeân thuyû cuûa loaøi ngöôøi”.

Dan Egan, Phoù Chuû tòch phuï traùch maûng taøi chính vaø ñaàu tö haønh vi taïi Betterment “Tieàn aûo nhö Bitcoin ñaõ chöùng minh ñöôïc söï höõu ích ñoái vôùi hoaït ñoäng chuyeån tieàn vaø ñaàu cô. Bôûi vaäy, khoù coù chuyeän tieàn aûo seõ bieán maát. Tuy nhieân, coù moät vaán ñeà caàn xem xeùt laø chuùng ta seõ laøm theá naøo vaø töø ñaâu taïo ra ñöôïc nguoàn naêng löôïng caàn thieát ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa moät thò tröôøng tieàn aûo taêng tröôûng maïnh. []

5

“Kieám ñaäm” nhôø tieàn aûo, chuyeân vieân phoá Wall thi nhau boû vieäc

B

Tình hình taêng tröôûng vaø laïm phaùt ôû Myõ taùc ñoäng theá naøo ñeán giaù vaøng?

C

hính saùch cuûa Fed vaø trieån voïng giaù vaøng seõ tuyø thuoäc nhieàu vaøo tieán trình phuïc hoài vaø dieãn bieán laïm phaùt trong neàn kinh teá Myõ Giaù vaøng theá giôùi giaûm 7% trong thaùng 6 vöøa qua, khi Cuïc Döï tröõ Lieân bang Myõ (Fed) phaùt tín hieäu taêng laõi suaát trong naêm 2023, sôùm hôn moät naêm so vôùi döï kieán tröôùc ñoù.

Tuyeân boá ñoù ñöôïc Fed ñöa ra trong boái caûnh kinh teá Myõ phuïc hoài nhanh vaø laïm phaùt cao hôn döï baùo. Thay ñoåi laäp tröôøng cuûa Fed laøm taêng kyø voïng cuûa thò tröôøng veà laõi suaát trong töông lai, khieán lôïi suaát traùi phieáu taêng, laøm gia taêng chi phí cô hoäi cuûa vieäc naém giöõ vaøng. Ngoaøi ra, laäp tröôøng nghieâng veà cöùng raén cuûa Fed cuõng laøm ñoàng USD taêng giaù, taïo theâm söùc eùp maát giaù ñoái vôùi kim loaïi quyù.

Thaùi ñoä môùi cuûa Fed ñaët ra thaùch thöùc ñoái vôùi giaù vaøng, nhöng ñôït baùn thaùo cuûa thaùng 6 coù veû ñaõ ñi quaù ñaø, bôûi caùc ñieàu kieän chính saùch tieàn teä nôùi loûng chöa heà coù söï thay ñoåi ôû thôøi ñieåm hieän taïi. Laõi suaát tham chieáu cuûa Fed vaãn ôû ngöôõng 0-0,25% vaø ngaân haøng trung öông naøy vaãn chi 120 tyû USD moãi thaùng ñeå mua taøi saûn. Vaán ñeà naèm ôû choã caùc nhaø ñaàu tö khoâng nhìn vaøo hieän taïi maø taäp trung vaøo töông lai, cho duø töông lai ñoù coøn khaù xa. Fed döï baùo seõ naâng laõi suaát toång coäng 0,5 ñieåm phaàn traêm trong voøng 1 naêm röôõi.

Duø vaäy, möùc taêng naøy ñöôïc cho laø khoâng ñuû ñeå ñöa laõi suaát veà traïng thaùi thöïc döông, bôûi laïm phaùt seõ taêng nhanh hôn. Khi laõi suaát coøn thöïc aâm, giaù vaøng coøn höôûng lôïi.

NHAÂN TOÁ TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ Ngoaøi ra, theo döï baùo cuûa haàu heát giôùi phaân tích, Fed seõ chæ baét ñaàu caét giaûm chöông trình nôùi loûng ñònh löôïng vaøo quyù 1/2022, vaø toác ñoä caét giaûm seõ tuyø thuoäc nhieàu vaøo vieäc neàn kinh teá seõ dieãn bieán nhö theá naøo. Noùi caùch khaùc, tieán trình bình thöôøng hoaù chính saùch tieàn teä cuûa Fed vaø trieån voïng cuûa giaù vaøng seõ phuï thuoäc vaøo vieäc lieäu ñaø phuïc hoài cuûa neàn kinh teá vaø thò tröôøng taøi chính coù bò giaùn ñoaïn, hay laïm phaùt coù sôùm xuoáng thang hay khoâng.

Neàn kinh teá Myõ ñang phuïc hoài toát sau Covid-19, vaø ñieàu naøy khoâng phaûi laø moät tin toát ñoái vôùi vaøng, vì caùc nhaø ñaàu tö seõ tìm ñeán nhöõng taøi saûn coù ñoä ruûi ro cao hôn. Vôùi caùc bieän phaùp kích caàu baèng taøi khoaù vaø tieàn teä, neàn kinh teá chaéc chaén seõ ñi ñuùng höôùng.

Caâu hoûi ñaët ra ôû ñaây laø: lieäu ñaø hoài phuïc ñoù coù duy trì khi söï hoã trôï giaûm daàn vaø nhu caàu doàn neùn trong neàn kinh teá ñaõ ñöôïc giaûi toaû hoaøn toaøn? Neáu taêng tröôûng dieãn ra beàn vöõng vaø Fed baét ñaàu thaét chaët chính saùch tieàn teä sôùm hôn döï kieán, giaù vaøng seõ gaëp khoù khaên. [ ]

oû coâng vieäc taïi caùc haõng taøi chính haøng ñaàu phoá Wall, nhöõng ngöôøi naøy ñaàu tö vaøo tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau chuùng...

Lieäu tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau seõ ñònh hình laïi heä thoáng taøi chính hay khoâng laø ñieàu ñang ñöôïc kieåm chöùng.

Tuy nhieân, moät ñieàu chaéc chaén laø tieàn aûo coù khaû naêng laøm thay ñoåi con ñöôøng söï nghieäp cuûa nhieàu chuyeân vieân treû phoá Wall.

Thaùng 3 vöøa roài, Adrian Xinli Zhang, 29 tuoåi, quyeát ñònh nghæ vieäc taïi ngaân haøng Deutsche Bank AG chi nhaùnh New York sau khi kieám ñuû tieàn nhôø giao dòch tieàn aûo. Ñaây cuõng laø thôøi ñieåm Zhang ñöôïc caát nhaéc leân vò trí giaùm ñoác, Bloomberg daãn moät nguoàn tin thaân caän cho bieát.

Trong khi ñoù, taïi Goldman Sachs Group Inc., Jonathan Cheesman, 36 tuoåi vaø Justin Saslaw, 28 tuoåi, laø 2 trong soá 3 nhaân vieân ôû caùc vò trò quan trong taïi chi nhaùnh New York xin nghæ vieäc trong naêm nay sau khi lôøi lôùn nhôø ñaàu tö tieàn aûo. Coøn ôû London, Asim Ahmad cuõng “kieám ñaäm” nhôø ñaàu tö tieàn tieát kieäm vaøo tieàn aûo Ether vaø quyeát ñònh nghæ vieäc taïi BlackRock Inc. “Vôùi toâi, laøm vieäc ôû BlackRock khoâng coøn nghóa lyù gì nöõa”, Ahmad - chuyeân vieân tö vaán cho caùc quyõ höu trí ñaàu tö vaøo taøi saûn thay theá hoaëc quyõ ñaàu cô khi coøn laøm vieäc cho coâng ty quaûn lyù taøi saûn lôùn nhaát theá giôùi naøy, cho bieát.

“Hieän taïi bieán ñoäng trong danh muïc ñaàu tö cuûa toâi thaäm chí coøn cao hôn löông thaùng ôû ñoù. Vì vaäy, neáu ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö ñuùng ñaén, toâi seõ coù thu nhaäp baèng löông caû naêm coäng vôùi thöôûng möùc cao nhaát ôû ñoù.

Trong khi caùc cuoäc tranh luaän veà vieäc lieäu tieàn aûo coù theå trôû thaønh loaïi tieàn hôïp phaùp hay khoâng vaãn chöa ngaõ nguõ ôû phoá Wall, nhieàu nhaân vieân ôû ñaây ñaõ kieám boän tieàn nhôø ñaàu tö vaøo caùc loaïi tieàn soá vaø quay löng vôùi coâng vieäc ôû caùc coâng ty taøi chính haøng ñaàu. Duø khoâng nhieàu nhöng soá löôïng nhöõng ngöôøi nhö theá naøy ñang taêng nhanh.

Ngoaøi vieäc mua, baùn tieàn aûo, moät soá ngöôøi kieám lôøi töø söï keùm hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn aûo ví duï nhö cheânh leäch giaù Bitcoin treân caùc saøn giao dòch khaùc nhau hay cheânh leäch giaù hôïp ñoàng töông lai vôùi ngaøy ñaùo haïn khaùc nhau.

Côn soát tieàn aûo thôøi gian qua chia phoá Wall laøm hai phe. Trong khi nhieàu nhaân vaät kyø cöïu theo quan ñieåm cuûa toå chöùc, nhöõng ngöôøi treû hôn thì ñang rôøi ñi ñeå taäp trung vaøo tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau chuùng.

“Tieàn aûo ñang huùt daàn nhaân taøi cuûa caùc haõng dòch vuï taøi chính”, Chris Matta, 28 tuoåi, ngöôøi ñaõ nghæ vieäc taïi chi nhaùnh quaûn lyù taøi saûn cuûa Goldman Sachs naêm ngoaùi ñeå thaønh laäp coâng ty ñaàu tö tieàn aûo Crescent Crypto Asset Management, nhaän xeùt. [ ]

6

Elon Musk “khen nöùc nôû” söï thònh vöôïng cuûa Trung Quoác

E

lon Musk “khen nöùc nôû” söï thònh vöôïng cuûa Trung Quoác. Musk gaàn ñaây coù nhieàu noã löïc chieám caûm tình cuûa Trung Quoác, quoác gia nôi Tesla gaëp moät loaït raéc roái trong naêm nay...

Elon Musk leân tieáng ca ngôïi Trung Quoác nhaân dòp nöôùc naøy kyû nieäm 100 naêm ngaøy thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Trung Quoác (CCP).

Toång giaùm ñoác (CEO) cuûa haõng xe ñieän Tesla vaø coâng ty du lòch vuï truï SpaceX vieát treân maïng xaõ hoäi Twitter raèng “thònh vöôïng kinh teá maø Trung Quoác ñaït ñöôïc thöïc söï ñaùng kinh ngaïc, ñaëc bieät laø veà cô sôû haï taàng! Toâi cho raèng moïi ngöôøi neân tôùi thaêm vaø taän maét chöùng kieán”.

Doøng tweet treân laø söï phaûn hoài cuûa Musk ñoái vôùi moät baøi ñaêng cuûa thoâng taán Taân Hoa Xaõ noùi veà chieán dòch cuûa Chuû tòch Taäp Caän Bình nhaèm xoaù “ngheøo tuyeät ñoái ôû Trung Quoác”.

Noäi dung cuûa doøng tweet cuõng ñöôïc Musk ñaêng laïi treân maïng xaõ hoäi Trung Quoác Weibo, nôi taøi khoaûn oâng coù gaàn 1,8 trieäu ngöôøi theo doõi. Baøi ñaêng treân Weibo cuûa Musk coù khoaûng 500 löôït bình luaän, trong ñoù nhieàu ngöôøi baøy toû söï ngaïc nhieân veà nhöõng gì oâng noùi.

“Elon Musk, moät ñaûng vieân CPP laâu naêm”, moät ngöôøi nhaän xeùt keøm bieåu töôïng maët cöôøi.

Musk gaàn ñaây coù nhieàu noã löïc chieám caûm tình cuûa Trung Quoác, quoác gia nôi Tesla gaëp moät loaït raéc roái trong naêm nay.

Gaàn ñaây nhaát, gaàn nhö toaøn boä soá oâ toâ ñieän maø Tesla saûn xuaát vaø baùn ôû Trung Quoác phaûi trieäu hoài vì lo ngaïi veà heä thoáng ñieàu khieån haønh trình. Hoài thaùng 4, taïi trieån laõm oâ toâ Thöôïng Haûi, gia haøng cuûa Tesla bò taán coâng bôûi ngöôøi bieåu tình laø nhöõng ngöôøi sôû höõu Tesla cho raèng chieác xe cuûa hoï coù vaán ñeà.

Ngoaøi ra, nhaø chöùc traùch Trung Quoác cuõng ñaët caâu hoûi veà xe Tesla Model 3 saûn xuaát ôû Thöôïng Haûi. Chöa keå, quaân ñoäi Trung Quoác cuõng taêng cöôøng giaùm saùt ñoái vôùi xe Tesla vì lo ngaïi camera tích hôïp cuûa nhöõng chieác xe naøy coù theå trôû thaønh ruûi ro an ninh quoác gia. [ ]

Vì sao Trung Quoác lieân tuïc xaây theâm haøng traêm saân bay môùi?

Trong hôn moät thaäp kyû qua, Trung Quoác ñaõ töø moät quoác gia khoâng coù nhieàu ngöôøi töøng ñöôïc ñi maùy bay trôû thaønh nôi coù haøng traêm trieäu haønh khaùch haøng khoâng moãi naêm, khoâng chæ di chuyeån trong noäi ñòa maø ñi khaép nôi treân theá giôùi.

Theo CNN, Trung Quoác ñöôïc döï baùo seõ vöôït qua Myõ trôû thaønh thò tröôøng haøng khoâng lôùn nhaát theá giôùi trong 3 naêm tôùi. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñi laïi vaø vaän taûi baèng ñöôøng haøng khoâng, Baéc Kinh ñaõ trieån khai keá hoaïch xaây döïng saân bay ôû quy moâ hieám thaáy ôû baát kyø quoác gia naøo treân theá giôùi. Haøng tyû USD ñaõ ñöôïc roùt vaøo vieäc xaây döïng caùc nhaø ga, ñöôøng baêng, ñöa caû quoác gia ñoâng daân nhaát theá giôùi vaøo maïng löôùi vaän taûi haøng khoâng toaøn caàu.

Trung Quoác hieän coù khoaûng 235 saân bay, nhöng trong ñoù nhieàu saân bay khoâng theå ñaùp öùng löôïng haønh khaùch vaø chuyeán bay taêng maïnh thôøi gian tôùi. Öôùc tính, tôùi naêm 2035, quoác gia naøy seõ caàn theâm khoaûng 450 saân bay môùi treân khaép ñaát nöôùc. Trong khi ñoù, caùc nhaø phaân tích döï baùo, tôùi naêm 2035, soá löôïng haønh khaùch di chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng cuûa Trung Quoác seõ chieám 25% toång soá treân toaøn caàu.

Taïi Baéc Kinh, Saân bay Quoác teá Ñaïi Höng Baéc Kinh ñang ñöôïc xaây döïng vaø môùi böôùc vaøo giai ñoaïn cuoái cuøng. Voøng thöû nghieäm bay ñaàu tieân ñöôïc tieán haønh vaøo ngaøy 14/5. Döï kieán khaùnh thaønh vaøo thaùng 9/2019, saân bay naøy coù 4 ñöôøng baêng vaø nhaø ga vôùi dieän tích töông ñöông 97 saân boùng ñaù. Döï kieán, saân bay naøy seõ ñoùn 100 trieäu löôït khaùch vaø 4 trieäu taán haøng hoùa moãi naêm.

Trong khi ñoù, Saân bay quoác teá Thuû ñoâ Baéc Kinh cuûa Trung Quoác hieän ñaõ laø saân bay ñoâng thöù 2 theá giôùi vôùi 97 trieäu löôït khaùch trong naêm 2018.

Theo Cô quan Haøng khoâng Daân duïng Trung Quoác (CAAC), naêm 2018, caùc saân bay taïi Trung Quoác phuïc vuï 1,264 tyû haønh khaùch, taêng 10,2% so vôùi naêm 2017.

Tuy nhieân, duø Trung Quoác coù keá hoaïch xaây theâm haøng traêm saân bay môùi, soá löôïng saân bay taïi nöôùc naøy vaãn coøn khaù khieâm toán so vôùi 5.000 saân bay ñang phuïc vuï taïi caùc thò traán vaø thaønh phoá taïi Myõ.[ ]

7

Tham voïng cuûa Alibaba vôùi thöông vuï lôùn ñaàu tieân sau aùn phaït kyû luïc

T

aäp ñoaøn Alibaba ñang chuaån bò choát thöông vuï ñaàu tö lôùn ñaàu tieân keå töø khi lónh aùn phaït kyû luïc 2,8 tyû USD hoài thaùng 4...

Theo nguoàn tin cuûa Bloomberg, lieân minh giöõaAlibabavaø chính quyeàn tænh Giang Toâ ñang tieán tôùi ñaït thoûa thuaän mua laïi coå phaàn taïi ñeá cheá baùn leû Suning.com cuûa tyû phuù Zhang Jindong. Thöông vuï naøy seõ boå sung theâm vaøo 20% coå phaàn maø Alibaba ñang naém giöõ taïi Suning - moät trong nhöõng haõng baùn leû ñoà gia duïng, ñieän töû vaø haøng tieâu duøng lôùn nhaát Trung Quoác vôùi voán hoùa gaàn 8 tyû USD. Thöông vuï ñaùnh daáu söï trôû laïi cuûa Alibaba sau loaït soùng gioù, trong ñoù coù khoaûng phaït 2,8 tyû USD vì vi phaïm quy ñònh choáng ñoäc quyeàn, khieán ñeá cheá cuûa tyû phuù Jack Ma coù quyù loã ñaàu tieân trong 9 naêm. ÑAÅY MAÏNH BAÙN LEÛ TRUYEÀN THOÁNG VAØ “KHOÂNG QUEÂN” HÔÏP TAÙC VÔÙI CHÍNH QUYEÀN Theo caùc nhaø phaân tích, vieäc taêng ñaàu tö vaøo Suning giuùp Alibaba tieáp tuïc ñaåy maïnh hoaït ñoäng treân lónh vöïc baùn leû truyeàn thoáng. Beân caïnh ñoù, vieäc hôïp taùc vôùi chính quyeàn tænh Giang Toâ cho thaáy Jack Ma cuõng nhö ñeá cheá cuûa oâng ñaõ saün saøng trôû laïi vôùi caùc thöông vuï ñaàu tö sau thôøi gian im hôi laëng tieáng.

“Neáu thöông vuï ñöôïc trieån khai, noù cho thaáy Alibaba khoâng ñeå nhöõng raøo caûn phaùp lyù caûn trôû tham voïng chieán löôïc hay caùc cô hoäi ñaàu tö cuûa mình”, oâng Michael Norris, nhaø phaân tích coâng ngheä cuûa coâng ty nghieân cöùu thò tröôøng AgencyChina coù truï sôû taïi Thöôïng Haûi, cho bieát.

“Giaù trò chieán löôïc tieàm naêng cuûa caùc cöûa haøng, trung taâm phaân phoái vaø trung taâm giao vaän ñieåm cuoái cuûa Suning ngaøy caøng roõ raøng vôùi Alibaba khi taäp ñoaøn naøy phaùt trieån theo höôùng ña keânh”.

Theo Bloomberg, thöông vuï naøy coù theå seõ caàn ñöôïc Cô quan nhaø nöôùc veà quaûn lyù thò tröôøng Trung Quoác pheâ duyeät. Ñaây laø cô quan ñaõ ra aùn phaït 2,8 tyû USD ñoái vôùi Alibaba do khoâng coâng boá ñaày ñuû thoâng tin veà khoaûn ñaàu tö vaøo Intime Retail Group Co. trong quaù khöù. AÙn phaït naèm trong cuoäc ñieàu tra choáng ñoäc quyeàn lôùn hôn nhaèm vaøo ñeá cheá thöông maïi ñieän töû lôùn nhaát Trung Quoác.

Ngoaøi hoaït ñoäng kinh doanh ñoäc quyeàn, Baéc Kinh toû ra quan ngaïi veà quyeàn löïc cuûa Alibaba trong lónh vöïc truyeàn thoâng vaø muoán taäp ñoaøn naøy ruùt voán hoûi caùc taøi saûn truyeàn thoâng ñang naém giöõ, bao goàm tôø baùo tieáng Anh South China Morning Post. [ ]

Myõ ñieàu tra 3 trieäu xe Hyundai, Kia vì nguy cô töï boác chaùy

C

uoäc ñieàu tra naøy moät laàn nöõa laøm daáy leân moái lo ôû Myõ veà tính an toaøn cuûa xe do Hyundai vaø Kia saûn xuaát...Cô quan chöùc naêng Myõ ngaøy 1/4 tuyeân boá seõ môû moät cuoäc ñieàu tra ñoái vôùi 3 trieäu xe oâtoâ Hyundai vaø Kia sau khi raø soaùt nhöõng baùo caùo cho thaáy hôn 3.000 vuï xe töï boác chaùy khieán hôn 100 ngöôøi bò thöông.

Theo tin töø Reuters, Cô quan An toaøn giao thoâng ñöôøng boä Quoác gia Myõ (NHTSA) noùi raèng cuoäc ñieàu tra ñöôïc tieán haønh döïa treân ñeà xuaát maø Trung taâm An toaøn oâtoâ ñöa ra hoài thaùng 6 naêm ngoaùi. Ñoái töôïng cuûa cuoäc ñieàu tra naøy laø xe Kia Optima vaø Sorento saûn xuaát trong caùc naêm töø 2011-2014, xe Kia Soul saûn xuaát töø 2010-2015, vaø xe Hyundai Sonata vaø Santa Fe ñôøi 2011-2014.

Cuoäc ñieàu tra naøy moät laàn nöõa laøm daáy leân moái lo ôû Myõ veà tính an toaøn cuûa xe do Hyundai vaø Kia saûn xuaát.

Maáy naêm gaàn ñaây, xe cuûa hai thöông hieäu naøy ñaõ bò cô quan chöùc naêng Myõ ñieàu tra sau haøng loaït vuï trieäu hoài do loãi ñoäng cô. Keå töø naêm 2015, Hyundai vaø Kia ñaõ trieäu hoài treân 2,3 trieäu xe ñeå xöû lyù caùc ruûi ro chaùy noå ñoäng cô.

Giaù coå phieáu Hyundai coù luùc giaûm 2,5% trong phieân giao dòch saùng thöù Ba ôû Seoul, coå phieáu Kia coù luùc giaûm 1,1%. Caû hai haõng ñeàu ra tuyeân boá seõ hôïp taùc vôùi caùc nhaø ñieàu tra Myõ. NHTSA noùi raèng quyeát ñònh ñieàu tra ñöôïc ñöa ra döïa treân phaân tích thoâng tin thu thaäp ñöôïc töø nhieàu nhaø saûn xuaát, phaûn hoài cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø caùc nguoàn khaùc. Theo nhaø chöùc traùch, cuoäc ñieàu tra veà caùc vuï trieäu hoài xe tröôùc cuûa Hyundai vaø Kia chuû yeáu taäp trung vaøo vaán ñeà ruûi ro chaùy ñoäng cô, nhöng cuoäc ñieàu tra môùi khoâng chæ giôùi haïn ôû vaán ñeà ñoäng cô maø coù theå seõ bao haøm caùc heä thoáng vaø linh kieän khaùc cuûa xe.

OÂng Jason Levine, Giaùm ñoác Trung taâm An toaøn oâtoâ, cuoäc ñieàu tra laø caàn thieát ñeå tìm ra caâu traû lôøi vì sao haøng nghìn xe Kia vaø Hyundai xaûy ra tình traïng töï boác chaùy maø khoâng heà coù va ñuïng. OÂng cuõng hy voïng cuoäc ñieàu tra seõ daãn tôùi nhöõng ñôït trieäu hoài xe môùi.

Hyundai vaø Kia khoâng chæ bò ñieàu tra ôû Myõ, maø cô quan coâng toá Haøn Quoác cuõng ñang ñieàu tra veà hoaït ñoäng trieäu hoài xe cuûa hai haõng naøy. Thôøi gian qua, vaên phoøng cuûa hai haõng ñaõ bò nhaø chöùc traùch luïc soaùt, trong khi caùc nhaø ñieàu haønh cuûa hai haõng bò trieäu taäp ñeå thaåm vaán.

Hoài thaùng 1 naêm nay, Hyundai vaø Kia nhaát trí naâng caáp phaàn meàm cho 3,7 trieäu xe chöa bò trieäu hoài. Vaøo naêm 2016, sau moät baùo caùo töø phía Haøn Quoác, NHTSA ñaõ tieán haønh ñieàu tra 3 vuï trieäu hoài xe cuûa caùc haõng naøy ôû Myõ ñeå xaùc ñònh xem caùc cuoäc trieäu hoài naøy ñaõ ñaûm baûo veà soá löôïng xe vaø thôøi gian thöïc hieän. [ ]

8

B

aùo caùo veà vieäc nhaän con nuoâi naêm 2019-20 cuûa nöôùc UÙc cho thaáy, trong soá 334 tröôøng hôïp nhaän con nuoâi ñöôïc hoaøn taát trong giai ñoaïn 2019-20, coù 37 tröôøng hôïp nhaän con nuoâi quoác teá, ñaùnh daáu naêm thöù 15 lieân tieáp suït giaûm veà soá löôïng con nuoâi ôû nöôùc ngoaøi.

Quy trình nhaän con nuoâi dieãn ra nhö theá naøo? Ñeå baét ñaàu tieán trình nhaän con nuoâi, quí# vò seõ caàn lieân laïc vôùi cô quan trung öông cuûa tieåu bang vaø laõnh thoå (STCA), hoï seõ yeâu caàu quí vò noäp ñôn baøy toû nguyeän voïng, hoaëc hoaøn thaønh baûng caâu hoûi ñeå ñaùnh giaù ñieàu kieän.

STCA cuõng coù theå yeâu caàu quí vò tham döï caùc cuoäc phoûng vaán vôùi ngöôøi ñaùnh giaù vieäc nhaän con nuoâi vaø thöïc hieän kieåm tra söùc khoûe, caûnh saùt vaø troïng taøi.

Moät baø meï ñôn thaân laø Deb Brook ñaõ noäp ñôn xin nhaän con nuoâi töø Trung Quoác vaø ñaõ phaûi chôø ñôïi hôn moät thaäp nieân. Trong thôøi gian ñoù baø ñaõ tham gia vaøo vieäc giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khaùc thoâng qua moät nhoùm hoã trôï treân Facebook coù teân Adoption Australia.

“Toâi phaûi maát ñeán 12 naêm vôùi chöông trình nhaän con nuoâi töø Trung Quoác, voán ñaõ thay ñoåi trong vaøi naêm qua,

ñuùng ra laø ñaõ thay ñoåi ñoät ngoät trong moät thaäp nieân, thôøi gian chôø ñôïi töø vaøi naêm cho ñeán 10,14 hay hôn 15 naêm.

Toâi coù nghe nhieàu ngöôøi chôø ñôïi chæ trong vaøi naêm, theá nhöng ñoù laø chuyeän raát hieám.

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, söï chôø ñôïi veà vieäc nhaän con nuoâi nöôùc ngoaøi ñaõ taêng leân, do nhieàu quoác gia daønh öu tieân caùc gia ñình nhaän con nuoâi ñòa phöông.

Baø Brook noùi raèng, phaàn naày cuûa tieán trình maát nhieàu thôøi gian, ngay caû sau khi ñôn cuûa quí vò ñaõ ñöôïc chaáp thuaän, ñeå chôø moät quoác gia ôû nöôùc ngoaøi keát hôïp quí vò vôùi moät ñöùa treû.

“Taïi UÙc, chæ maát 2 naêm ñeå hoaøn taát thuû tuïc trong heä thoáng, do coù moät tieán trình duyeät xeùt veà vaán ñeà giaùo duïc, cuõng nhö coù caùc cuoäc vieáng thaêm cuûa nhaân vieân xaõ hoäi.

“Moät khi hoà sô hoaøn taát, thì söï chôø ñôïi khoâng coøn ôû phía UÙc nöõa, maø noù tuøy thuoäc vaøo quoác gia muoán nhaän con nuoâi.

“Phaûi ngoài chôø ñôïi quoác gia ñoù vaø moïi chuyeän laø tuøy thuoäc vaøo hoï,” Deb Brook.

Baø noùi raèng thôøi gian chôø ñôïi taïi UÙc ñaõ troâi qua toát ñeïp, do baø tham döï caùc

Quy trình nhaän con nuoâi töø nöôùc ngoaøi raát toán thôøi gian vaø ñoøi hoûi raát nhieàu cam keát. UÙc hieän ñaõ coù thoûa thuaän nhaän con nuoâi vôùi 13 quoác gia, cho pheùp ngöôøi UÙc nhaän con nuoâi thoâng qua chöông trình nhaän con nuoâi quoác teá chính thöùc cuûa UÙc

9

khoùa hoïc mang laïi cho baø nhöõng hieåu bieát vaø caùch thöùc ñeå giuùp ñöùa con nuoâi laøm quen vôùi moät gia ñình môùi taïi moät xöù sôû xa laï.

“Neàn giaùo duïc ôû UÙc vöôït troäi hôn haún so vôùi moät quoác gia khaùc nhö Myõ, nôi haàu nhö khoâng cung caáp baát kyø thoâng tin giaùo duïc naøo cho phuï huynh.

‘Coù raát nhieàu baäc cha meï trôû veà nhaø vaø hoï khoâng theå xöû lyù ñöôïc.

“Baát kyø ñöùa treû naøo traûi qua heä thoáng nhaän con nuoâi hoaëc nuoâi döôõng ñeàu coù nhu caàu ñaëc bieät veà maët tình caûm vì nhöõng toån thöông cuûa chuùng.” Ñöôïc bieát moãi tieåu bang vaø laõnh thoå coù nhöõng quy taéc khaùc bieät khi ñoøi hoûi veà cha meï nuoâi, hoï cuõng phaûi hoäi ñuû caùc yeâu caàu cuûa quoác gia ngoaïi quoác.

“Thöôøng coù moät giôùi haïn veà ñoä tuoåi cuûa quí vò, phaàn lôùn laø khoaûng 50 ñeán 55 tuoåi; cuõng coù moät giôùi haïn veà troïng löôïng cô theå cuûa quí vò nhö khoâng ñöôïc pheùp beùo phì, vaø phaûi coù thu nhaäp, quí vò phaûi coù ñuû khaû naêng taøi chính ñeå nuoâi moät ñöùa treû.

“Ngoaøi ra hoï coøn xem quí vò ñaõ bò bao nhieâu tieàn phaït, thaäm chí nhö coù quaù nhieàu veù phaït laùi xe quaù toác ñoä quí vò seõ bò loaïi.

“Do ñoù quí vò phaûi ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa UÙc, coäng vôùi baát kyø yeâu caàu naøo cuûa quoác gia maø quí vò ñaõ choïn,” Deb Brook. Ñöôïc bieát phuùc trình veà Nghóa Döôõng taïi UÙc naêm 2019-2020 cho thaáy, haàu heát caùc cha meï nuoâi ôû tuoåi töø 40 ñeán 44 tuoåi.

Moät khi ñöùa treû ñöôïc chaáp nhaän hay tieán trình ñaõ khôûi söï, quí vò coù theå naïp ñôn xin Visa Con Nuoâi loaïi 102.

Traïng sö chính taïi Trung taâm Coá vaán

Di truù laø Al Mojtahedi cho bieát, moïi treû em di cö sang UÙc phaûi hoäi ñuû caùc ñieàu kieän veà söùc khoeû.

“Neáu ñöùa treû khoâng ñaït ñöôïc caùc tieâu chuaån söùc khoûe, neáu ñaùnh giaù phaùt hieän ñöùa treû ñoù coù vaán ñeà söùc khoûe coù theå gaây toán keùm cho heä thoáng y teá, hoaëc seõ aûnh höôûng ñeán coäng ñoàng, thì Toå#ng tröôûng Di truù coù theå loaïi boû yeâu caàu.

‘Vì vaäy, seõ khoâng coù söï mieãn tröø naøo coù saün, neáu ngöôøi ñoù coù vaán ñeà gaây ra moái ñe doïa cho coäng ñoàng, nhöng Toång tröôûng Di truù laïi cho raèng vieäc caáp thò thöïc seõ khoâng daãn ñeán chi phí quaù möùc, hoaëc thaønh kieán ##khoâng ñaùng coù,” Al Mojtahedi .

OÂng chæ ra raèng vò Toång Tröôûng Di truù, Quoác tòch vaø Ña vaên hoùa cuõng coù theå yeâu caàu caùc ñieàu kieän khaùc nöõa, chaúng haïn söï baûo laõnh veà hoã trôï. “Ñoù khoâng phaûi laø ñoøi hoûi baét buoäc theá nhöng trong moät vaøi tröôøng hôïp, vò Toång Tröôûng coù theå yeâu caàu coù söï baûo ñaûm veà vieäc hoã trôï cho visa naày.

“Söï baûo ñaûm laø caàn thieát, do ngöôøi baûo trôï phaûi höùa heïn raèng neáu ñöùa treû ñeán UÙc, chuùng seõ ñöôïc tieáp caän moät loaït caùc dòch vuï cuûa Centrelink, vaø ngöôøi baûo trôï phaûi coù traùch nhieäm trong vieäc hoaøn traû caùc chi phí naày,” Al Mojtahedi .

Trong khi ñoù, coâng daân hoaëc thöôøng truù nhaân UÙc soáng ôû nöôùc ngoaøi coù theå nhaän moät ñöùa treû, thoâng qua moät cô quan ôû nöôùc ngoaøi, hoaëc cô quan chính phuû thoâng qua vieäc nhaän con nuoâi ôû nöôùc ngoaøi.

Vôùi löïa choïn naøy, söï tham gia duy nhaát cuûa chính phuû UÙc laø vaøo thôøi ñieåm noäp ñôn xin thò thöïc, sau khi tieán trình nhaän con nuoâi ôû nöôùc ngoaøi ñaõ ñöôïc

hoaøn taát.

“Theo tieán trình duyeät xeùt visa, neáu vieäc chaáp nhaän nuoâi con nuoâi hay nghóa döôõng ñöôïc thöïc hieän, thì ngöôøi baûo trôï caàn soáng taïi quoác gia ñoù ít nhaát laø 12 thaùng, vaø phaûi cho thaáy ngoaøi muïc ñích cuûa vieäc löu laïi laø ñeå lo thuû tuïc nhaän con nuoâi, coøn phaûi vì moät lyù do hôïp phaùp khaùc nöõa,” Al Mojtahedi.

Trong khi ñoù taïi Sydney, baø Srini Lakhani hieän tìm caùch nhaän con nuoâi töø AÁn Ñoä.

“Hoài naêm 2015, toâi bò chaån ñoaùn ung thö vaø toâi phaûi caét boû töû cung vaøo 4 naêm sau, khieán toâi khoâng theå laøm meï ñöôïc nöõa. ‘Vì vaäy chuùng toâi nghó ñeán vieäc nhaän con nuoâi, theá nhöng khoâng may vôùi hoaøn caûnh vaø luaät leä cuõng nhö caùc luaät leä taïi UÙc, chuùng toâi khoâng thöïc hieän ñöôïc,” Srini Lakhani . Trong naêm 2010, chính phuû lieân bang ñaõ taïm ngöng chöông trình nhaän con nuoâi vôùi AÁn Ñoä, do caùc quan ngaïi veà vieäc buoân baùn treû em. “Ñaõ coù ngöng treä trong vieäc nghóa döôõng töø AÁn Ñoä, do caùc quan ngaïi veà thöïc hieän caùc baûo veä vaø chuyeän ñoùng baêng naày keùo daøi trong khoaûng 8 naêm.

‘Nay vieäc naày ñaõ ñöôïc taùi laäp hoài naêm 2019, theá nhöng chæ coù moät soá giôùi haïn vaø chæ coù nhöõng ngöôøi thoâng qua caùc ñaïi dieän taïi Queensland vaø laõnh thoå Baéc UÙc,” Al Mojtahedi. Ñöôïc bieát taïi UÙc, caùc tröôøng hôïp nhaän con nuoâi ôû nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc taïo ñieàu kieän thuaän lôïi, neáu ñaùp öùng caùc nguyeân taéc vaø tieâu chuaån cuûa Coâng öôùc La Haye veà Baûo veä Treû em vaø Hôïp taùc Toân troïng Con nuoâi Quoác teá, coù nghóa laø vieäc nhaän con nuoâi phaûi vì lôïi ích toát nhaát cuûa ñöùa treû.[ ]

10

Chính phuû lieân bang ñaõ laøm theo lôøi khuyeân cuûa Nhoùm Coá vaán Kyõ thuaät UÙc veà Tieâm chuûng (ATAGI), theo ñoù nhöõng ngöôøi döôùi 60 tuoåi seõ ñöôïc tieâm vaéc-xin Pfizer. Ñieàu naøy aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán chöông trình chuûng ngöøa quoác gia?

Söï thay ñoåi naøy döïa treân ñaùnh giaù cuûa nhoùm tö vaán veà ruûi ro maéc hoäi chöùng huyeát khoái keøm giaûm tieåu caàu (thrombosis and thrombocytopenia syndrome – TTS), moät tình traïng ñoâng maùu hieám gaëp coù theå xaûy ra sau khi tieâm vaéc-xin AstraZeneca.

Maëc duø nguy cô maéc TTS nhìn chung vaãn raát thaáp, nhöng noù laïi phoå bieán hôn ôû caùc nhoùm tuoåi treû.

Taïi UÙc ñaõ coù ít nhaát60 tröôøng hôïp maéc TTS, vôùi 37 tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc xaùc nhaän vaø 23 tröôøng hôïp nghi ngôø.

Trong 12 ca gaàn ñaây, coù 7 ngöôøi ôû trong ñoä tuoåi töø 50 ñeán 59, vaø ñaùng tieác laø coù2 ngöôøi ñaõ qua ñôøi.

11 Nguy cô TTSgiaûm daàn theo ñoä tuoåi. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi döôùi 50 tuoåi, coù trung bình 3.1 tröôøng hôïp TTS treân 100.000 lieàu. Tyû leä naøy giaûm xuoáng coøn 1.9 tröôøng hôïp ñoái vôùi nhöõng ngöôøi töø 80 tuoåi trôû leân.

Khi nhaän thöùc veà TTS ngaøy caøng taêng, khaû naêng phaùt hieän vaø chaån ñoaùn tình traïng beänh cuûa caùc baùc só cuõng ñöôïc caûi thieän. Ñieàu naøy coù nghóa laø nguy cô bò beänh naëng vaø töû vong vì ñoâng maùu ñaõ giaûm ñaùng keå.

So vôùi nguy cô töû vong do COVID-19 thì nhö theá naøo?

Treân toaøn caàu,hôn 179 trieäu tröôøng hôïp nhieãm COVID19ñaõ ñöôïc ghi nhaän, vôùi khoaûng 3.8 trieäu ca töû vong, töông ñöông hôn 2%.

Nguy cô töû vong do COVID-19 taêng leân theo ñoä tuoåi, tuyø thuoäc vaøo quoác gia vaø giôùi tính cuûa beänh nhaân. Ví duï, ôû Trung Quoác, tyû leä töû vong ñöôïc baùo caùo ôû nhöõng ngöôøi döôùi 50 tuoåi laø döôùi 1%, töø 50 ñeán 59 tuoåi laø 1.3%, töø 60 ñeán 69 tuoåi laø 3.6%, töø 70 ñeán 79 tuoåi laø 8%, vaø töø 80 tuoåi trôû leân laø 14.8%.

Theo döõ lieäu taïi UÙc vaøo naêm 2020, cöù 600 ngöôøi maéc COVID-19 ôû ñoä tuoåi 50 thì coù moät ngöôøi töû vong vaø 18 ngöôøi phaûi nhaäp vieän chaêm soùc ñaëc bieät.

Cöù 600 ngöôøi ôû ñoä tuoåi 70 nhieãm COVID-19 thì coù 24 ngöôøi cheát vaø 42 ngöôøi phaûi vaøo ICU. Vì vaäy, lôïi ích cuûa vieäc chuûng ngöøa ñeå ngaên ngöøa COVID-19 laø lôùn hôn ôû nhoùm ngöôøi cao nieân.

Neáu toâi ñaõ tieâm lieàu vaéc-xin AstraZeneca ñaàu tieân thì sao?

Neáu quyù vò ôû ñoä tuoåi töø 50 ñeán 59 vaø ñaõ tieâm moät lieàu vaéc-xin AstraZeneca vaø khoâng coù phaûn öùng phuï ñaùng keå, quyù vò neân ñaët lòch tieâm muõi thöù hai.

Chöa coù nhieàu ngöôøi UÙc tieâm lieàu vaéc-xin AstraZeneca thöù hai, nhöng döõ lieäu töø Anh cho thaáy ít ngöôøi maéc TTS hôn sau khi tieâm lieàu thöù hai – trung bình 1.5 tröôøng hôïp treân 1 trieäu lieàu.

Neáu quyù vò lo laéng veà nguy cô maéc TTS, haõy noùi chuyeän vôùi baùc só gia ñình hoaëc cô sôû chuûng ngöøa cuûa quyù vò.

Söï thay ñoåi naøy döïa treân ñaùnh giaù cuûa nhoùm tö vaán veà ruûi ro maéc hoäi chöùng huyeát khoái keøm giaûm tieåu caàu (thrombosis and thrombocytopenia syndrome – TTS), moät tình traïng ñoâng maùu hieám gaëp coù theå xaûy ra sau khi tieâm vaéc-xin AstraZeneca.

ATAGI ñöa ra quyeát ñònh naøy nhö theá naøo?

ATAGI laø moät nhoùm chuyeân gia giaùm saùt chaët cheõ caùc loaïi vaéc xin ôû UÙc vaø quoác teá veà caùc taùc duïng phuï cuõng nhö hieäu quaû cuûa chuùng.

Caùc yeáu toá naøy ñöôïc xem xeùt taïi thôøi ñieåm pheâ duyeät ban ñaàu, vaø sau ñoù ñöôïc theo doõi lieân tuïc. Khi moät soá yeáu toá thay ñoåi, caùch chuùng ta söû duïng vaéc xin cuõng caàn thay ñoåi.

Chuùng ta may maén kieåm soaùt toát ñaïi dòch COVID-19 ôû UÙc, vaø tyû leä beänh naëng thaáp. Chuùng ta cuõng may maén coù nhöõng loaïi vaéc-xin thay theá nhö Pfizer, maëc duø nguoàn cung vaãn coøn töông ñoái ít.

Sau khi caân nhaéc taát caû caùc yeáu toá keåtreân, quyeát ñònh cuûa ATAGI nhaèm taêng giôùi haïn ñoä tuoåi söû duïng vaéc-xin AstraZeneca ôû UÙc hieän nay laø hoaøn toaøn hôïp lyù.

Ngöôøi daân cuõngcoù theå ñaêng kyù tieâm vaéc-xin Pfizer taïi moät soá phoøng maïch baùc só gia ñình vaø phoøng khaùm hoâ haáp cuûa chính phuû. [ ]

12

Caùc nhaø saûn xuaát röôïu vang UÙc hoan ngheânh quyeát ñònh cuûa chính phuû lieân bang ñöa Trung Quoác ra tröôùc toøa aùn troïng taøi veà thöông maïi quoác teá, veà vieäc Trung Quoác aùp thueá quaù cao khieán cho vieäc xuaát caûng röôïu vang UÙc sang Trung Quoác bò suïp ñoå hoaøn toaøn.

U

Ùc seõ kieän Trung Quoác ra tröôùc Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi WTO, do vieäc Trung Quoác aùp thueá quaù ñaùng leân röôïu vang cuaû UÙc. Chính phuû lieân bang cho bieát, saéc thueá môùi gaây thieät haïi lôùn lao cho kyõ ngheä röôïu vang cuûa UÙc vaø khoâng coøn giaûi phaùp naøo khaùc hôn, laû ñöa Trung Quoác ra tröôùc WTO ñeå phaân xöû.

Caùc nhaø saûn xuaát röôïu vang UÙc hoan ngheânh quyeát ñònh cuûa chính phuû lieân bang ñöa Trung Quoác ra tröôùc toøa aùn troïng taøi veà thöông maïi quoác teá, veà vieäc Trung Quoác aùp thueá quaù cao khieán cho vieäc xuaát caûng röôïu vang UÙc sang Trung Quoác bò suïp ñoå hoaøn toaøn.

Cho ñeán gaàn ñaây, haàu heát röôïu vang UÙc xuaát caûng laø sang Trung Quoác, theá nhöng thueá suaát cuûa Baéc Kinh ñaõ laøm cho thò tröôøng xuaát caûng khoâ caïn, nhö lôøi cuûa oâng Tony Battaglene laø giaùm ñoác cuûa Hieäp hoäi Nho vaø Röôïu UÙc Chaâu.

“Vì vaäy thò tröôøng Trung Quoác ñaõ ñoùng laïi ñoái vôùi chuùng

ta, do thueá suaát khieán cho vieäc xuaát caûng sang ñoù khoâng coøn coù lôïi nöõa”.

“Nhöõng gì noù taïo neân moät tình traïng laø, lieäu chuùng ta coù theå ñoái thoaïi thöïc söï vôùi Trung Quoác veà ñieåm naøo”.

“Chuùng toâi khoâng tin laø chuùng ta coù moät caâu traû lôøi vaø ñaây laø caùch thöùc ñeå giaûi quyeát chuyeän ñoù”, Tony Battaglene. Ñöôïc bieát thueá suaát naày ñöôïc loan baùo hoài thaùng 11 naêm roài, vôùi möùc thueá töø 116 ñeán 220 phaàn traêm so vôùi möùc cuõ vaø ngay laäp töùc ñaõ gaây ra haäu quaû.

Möù c xuaá t caû ng röôï u vang cuû a UÙ c sang Trung Quoá c ñaõ giaû m suï t 98 phaà n traê m , coø n trò giaù chæ coø n 20 trieä u ñoâ la thay vì 1,1 tyû ñoâ la. OÂ ng Battaglene cho bieá t, vieä c hoà i phuï c töø vieä c xuaá t caû ng bò suï p ñoå laø raá t ñau thöông cho nhöõ ng nhaø xuaá t caû ng UÙ c vaø phaû i maá t nhieà u naê m ñeå söû a chöõ a .

“Trong moät vaøi thaùng khoù khaên vaø thò tröôøng ñaõ suïp ñoå, ñoù laø khoaûng 120 trieäu lít röôïu vang ñoû moãi naêm vaøo Trung

13 ñöôïc.

“Chuùng ta chaúng coù theå ñoái thoaïi vôùi Trung Quoác ôû baát cöù ñaâu, vì vaäy thöïc söï chuùng ta coù theå laøm gì khaùc ñaây?”.

“Toâi nghó, maëc duø UÙc coù theå ñaøm phaùn vôùi Trung Quoác vaø giaûi quyeát vaán ñeà naày maø khoâng caàn phaûi qua WTO, theá nhöng toâi cho raèng chuùng ta phaûi söû duïng baát cöù phöông tieän naøo trong khaû naêng cuûa chuùng ta”, Chester Osborn. Ñöôïc bieát ñaây laø tranh chaáp thöù 9, maø UÙc ñaõ ñöa ra tröôùc WTO ñeå giaûi quyeát.

UÙc ñaõ khieáu naïi tröôùc WTO veà vieäc Trung Quoác, ngaên chaän vieäc xuaát caûng luùa maïch.

Theá nhöng boâng vaûi UÙc, than ñaù vaø haûi saûn cuõng bò aûnh höôûng, giöõa luùc quan heä giöõa hai nöôùc ngaøy caøng xaáu ñi.

Hoài tuaàn qua, Thuû Töôùng Scott Morrison noùi raèng caùc nhaø laõnh ñaïo G7 chia seû quan ñieåm laø, theá giôùi neân traùnh moät cuoäc chieán tranh laïnh vôùi Baéc Kinh.

Thöôïng nghò só Kristina Keneally cuûa ñaûng Lao Ñoäng noùi raèng, Thuû Töôùng Quoác, theâm nöõa phaàn khoù khaên thöïc söï ñoái vôùi chuùng toâi laø röôïu vang ñoû coù giaù trò raát cao”.

“Vì vaäy, noù chieám khoaûng 10 phaàn traêm saûn löôïng xuaát caûng cuûa chuùng toâi, nhöng khoaûng 30 ñeán 40 phaàn traêm giaù trò, vì vaäy vieäc tìm kieám thò tröôøng môùi raát khoù khaên”, Tony Battaglene.

Phía Trung Quoác cho raèng, hoï chæ muoán ngöng vieäc nhaäp caùc röôïu vang reû khoûi laøm haïi thò tröôøng noäi ñòa vaø caùo buoäc UÙc baùn phaù giaù döôùi möùc thöïc teá.

Theá nhöng oâng Chester Osborn thuoäc haõng röôïu dArenberg ôû Nam UÙc noùi raèng, caùc nhaø saûn xuaát khoâng phaù giaù röôïu vang khi xuaát caûng sang Trung Quoác. “Ñoù laø loaïi röôïu vang ñaét nhaát tính theo lít vaø cuõng laø thò tröôøng xuaát caûng toán keùm nhaát ñoái vôùi röôïu vang UÙc tính theo lít, ñeán baát cöù nôi naøo treân theá giôùi”, Chester Osborn.

Tieân khôûi Trung Quoác cho bieát ñoù laø caùc bieän phaùp taïm thôøi, theá nhöng sau ñoù chính phuû xaùc nhaän hoài thaùng 3 raèng, vieäc naày seõ giöõ nguyeân trong 5 naêm.

Toång Tröôûng Thöông maïi UÙc laø oâng Dan Tehan cho raèng, quyeát ñònh giaûi quyeát tranh chaáp qua WTO ñaõ ñöôïc chaáp nhaän, sau caùc cuoäc tham vaán roäng raõi vôùi nhöõng nhaø saûn xuaát röôïu vang UÙc.

“Chuùng toâi tin raèng haønh ñoäng cuûa chính phuû Trung Quoác, ñaõ gaây thieät haïi naëng neà cho kyõ ngheä röôïu vang cuûa UÙc”. “Chính phuû UÙc tieáp tuïc muoán coù söï cam keát heát söùc xaây döïng, khi ñoái thoaïi vôùi Trung Quoác”.

“Chuùng toâi raát muoán ngoài laïi vaø coù theå giaûi quyeát caùc tranh chaáp naày”.

“Theá nhöng trong khi chuùng toâi ôû trong vò theá khoâng coù theå laøm nhö vaäy, thì chuùng toâi seõ duøng moïi cô cheá ñeå tìm caùch giaûi quyeát tranh chaáp naày cuõng nhö caùc khoù khaên khaùc, vôùi chính phuû Trung Quoác”, Dan Tehan. “Noùi thaät, haønh ñoäng naày ñaùng hoan ngheânh khi khieáu naïi vôùi WTO, coù leõ khaù chaäm chaïp ñeå giuùp caùc nhaø xuaát caûng röôïu vang cuûa chuùng ta trong luùc naày”, Kristina Keneally.

OÂng Tehan thaáu hieåu, tieán trình coù theå maát töø 2 ñeán 4 naêm ñeå giaûi quyeát. Theá nhöng oâng Chester Osborn noùi raèng, neàn kyõ ngheä naày tin raèng vuï kieän cuûa hoï tröôùc WTO, laø giaûi phaùp duy nhaát maø hoï coù theå laøm

Scott Morrison neân laøm nhieàu hôn nöõa ñeå haøn gaén moái quan heä vôùi Trung Quoác.

“Chuùng ta caàn giuùp ñôõ caùc nhaø xuaát caûng, nhöõng noâng daân cuøng caùc doanh nhaân cuûa chuùng ta, trong vieäc ña daïng hoaù caùc moái quan heä veà thöông maïi”.

‘Söï kieän laø nöôùc UÙc ngaøy caøng phuï thuoäc nhieàu vaøo Trung Quoác trong 8 naêm trôøi cuûa chính phuû Töï Do, chuùng ta laø quoác gia phuï thuoäc nhieàu nhaát vaøo Trung Quoác hôn baát cöù nöôùc naøo treân theá giôùi”.

“Vieäc naày chæ cho thaáy söï thaát baïi khi baøn ñeán laõnh vöïc thöông maïi vaø cuõng thaát baïi khi noùi ñeán ngoaïi giao”.

“Noùi thaät, haønh ñoäng naày ñaùng hoan ngheânh khi khieáu naïi vôùi WTO, coù leõ khaù chaäm chaïp ñeå giuùp caùc nhaø xuaát caûng röôïu vang cuûa chuùng ta trong luùc naày”, Kristina Keneally.

Vaø trong khi tieán trình cuûa WTO coù theå phaûi maát vaøi naêm môùi coù keát quaû, thì kyõ ngheä röôïu vang ñaõ töï giaûi quyeát vaán ñeà, khi tìm kieám caùc thò tröôøng khaùc nhö Nam Haøn vaø Anh quoác, do Trung Quoác ñoùng cöûa ñoái vôùi moät soá maët haøng quan troïng cuûa UÙc. [ ]

14

T

heo moät nghieân cöùu môùi, Traùi ñaát hieän ñang giöõ löôïng nhieät cao gaáp 2 laàn so vôùi 14 naêm tröôùc, laøm daáy leân lo ngaïi veà khaû naêng taêng toác cuûa tình traïng bieán ñoåi khí haäu.

Trong nghieân cöùu naøy, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ xem xeùt döõ lieäu töø Heä thoáng naêng löôïng böùc xaï cuûa Traùi ñaát (CERES), veä tinh quan saùt Traùi ñaát cuûa NASA vaø ño löôøng möùc naêng löôïng maø Traùi ñaát haáp thuï töø aùnh saùng maët trôøi vaø naêng löôïng phaùt xaï trôû laïi khoâng gian döôùi daïng böùc xaï hoàng ngoaïi.

Söï maát caân ñoái giöõa naêng löôïng haáp thuï vaø phaùt xaï trôû laïi ñöôïc goïi laø söï maát caân baèng naêng löôïng. Vaø nghieân cöùu cho thaáy, trong giai ñoaïn töø 2005 ñeán 2019, söï maát caân baèng naêng löôïng ñaõ taêng gaáp 2 laàn so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñoù.

Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ söû duïng döõ lieäu boå sung töø Argo, moät maïng löôùi caûm bieán robot quoác teá ñöôïc phaân phoái treân khaép caùc ñaïi döông treân theá giôùi, ño toác ñoä noùng leân cuûa nhöõng ñaïi döông. Caùc nhaø nghieân cöùu cho bieát, vieäc so saùnh döõ lieäu CERES vôùi Argo ñaõ giuùp cuûng coá keát quaû nghieân cöùu vì caùc ñaïi döông treân toaøn caàu ñöôïc bieát ñeán laø nôi haáp thuï tôùi 90% naêng löôïng dö thöøa (töø söï maát caân baèng naêng löôïng) maø Traùi ñaát giöõ laïi.

Norman Loeb, taùc giaû chính cuûa nghieân cöùu môùi vaø laø nhaø ñieàu tra chính cuûa CERES taïi NASA, Trung taâm Nghieân cöùu Langley ôû Hampton, Virginia, cho bieát trong moät tuyeân boá: “Ñaây laø 2 phöông phaùp ñoäc laäp ñeå xem xeùt nhöõng thay ñoåi veà söï maát caân baèng naêng löôïng cuûa Traùi ñaát vaø caû hai ñeàu cho thaáy xu höôùng raát lôùn naøy. Vaø chuùng toâi nhaän thaáy xu höôùng naøy laø khaù ñaùng baùo ñoäng”.

Loeb vaø caùc coäng söï keát luaän raèng, söï gia taêng nhieät laø keát quaû cuûa quaù trình xaûy ra trong töï nhieân cuõng nhö do con ngöôøi taïo ra. Söï gia taêng noàng ñoä caùc loaïi

15

Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ söû duïng döõ lieäu boå sung töø Argo, moät maïng löôùi caûm bieán robot quoác teá ñöôïc phaân phoái treân khaép caùc ñaïi döông treân theá giôùi, ño toác ñoä noùng leân cuûa nhöõng ñaïi döông. Caùc nhaø nghieân cöùu cho bieát, vieäc so saùnh döõ lieäu CERES vôùi Argo ñaõ giuùp cuûng coá keát quaû nghieân cöùu vì caùc ñaïi döông treân toaøn caàu ñöôïc bieát ñeán laø nôi haáp thuï tôùi 90% naêng löôïng dö thöøa (töø söï maát caân baèng naêng löôïng) maø Traùi ñaát giöõ laïi.

khí nhaø kính nhö carbon dioxide vaø methane trong baàu khí quyeån cuûa Traùi ñaát daãn ñeán tình traïng haønh tinh cuûa chuùng ta bò giöõ laïi nhieàu nhieät hôn.

Trong khi ñoù, do nhieät ñoä toaøn caàu taêng leân, kích thöôùc caùc taûng baêng bò thu heïp laïi, daãn ñeán naêng löôïng truyeàn ñeán ñöôïc phaûn xaï ra khoûi beà maët Traùi ñaát ít hôn.

Beân caïnh ñoù, caùc nhaø nghieân cöùu phaùt hieän ra raèng, moät moâ hình laëp laïi trong töï nhieân ñöôïc goïi laø Dao ñoäng suy giaûm Thaùi Bình Döông (PDO) cuõng ñang goùp phaàn vaøo quaù trình naøy. Theo ñoù, chu kyø PDO gaây ra nhöõng bieán ñoäng thöôøng xuyeân veà nhieät ñoä cuûa Thaùi Bình Döông vôùi phaàn phía Taây trôû neân laïnh hôn vaø khu vöïc phía Ñoâng aám leân trong 10 naêm, theo xu höôùng ngöôïc laïi moät thaäp kyû sau ñoù. Caùc nhaø khoa hoïc cho bieát, moät giai ñoaïn PDO cöôøng ñoä cao baát thöôøng baét ñaàu vaøo khoaûng naêm 2014 ñaõ laøm giaûm söï hình thaønh maây treân ñaïi döông, ñieàu naøy cuõng daãn ñeán vieäc Traùi ñaát taêng khaû naêng haáp thuï naêng löôïng truyeàn tôùi. [ ]

16 “Thí duï toâi ñöôïc traû löông $40,000 moãi naêm, toâi coù theå gaëp chuû doanh nghieäp ñeå ñeà nghò thay vì traû $40,000 moãi naêm, thì coù theå traû toâi $37,000, coøn $3,000 haõy boû vaøo quyõ höu boång cho toâi, nhö phaàn ñoùng goùp theâm cuûa chuû nhaân ñöôïc khoâng?”, Tony Negline.

Neáu quí vò coù lôïi töùc thaáp, chính phuû coù moät keá hoaïch ñoàng ñoùng goùp, theo ñoù theâm tieàn vaøo quyõ höu boång cuûa quí vò, oâng Negline giaûi thích.

“Naêm nay thí duï nhö quí vò kieám

Q

uyõ höu boång nhaèm chuaån bò cho moät cuoäc soáng deã chòu khi veà höu, tuy nhieân nhieàu di daân laïi khoâng maáy quan taâm ñeán chuyeän höu boång vaø khieán cho hoï coù theå maát moät soá tieàn tieát kieäm ñaùng keå.

Quyõ Höu boång thöôøng ñöôïc goïi taét laø Super, ñöôïc ñoùng goùp baèng caùch trích moät phaàn thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng moãi thaùng cho ñeán luùc veà höu. Coøn Baûo ñaûm Höu boång hay Superannuation Guarantee, laø tyû leä toái thieåu maø chuû doanh nghieäp trích töø löông phaûi traû cho ngöôøi lao ñoäng vaø ñoùng vaøo quyõ höu boång.

Hieän tyû leä naày laø 10% baét ñaàu töø ngaøy 1 thaùng 7 naêm 2021.

Baát cöù ai kieám ñöôïc hôn $450 tröôùc thueá moãi thaùng seõ hoäi ñuû ñieàu kieän ñeå ñoùng goùp vaøo quyõ höu boång töø chuû nhaân. Sôû höõu nhieàu quyõ höu boång cuøng luùc laø lyù do tieàn tieát kieäm bò thaát thoaùt Theá nhöng oâng Rasheh Bhavsar, moät coá vaán taøi chính taïi Melbourne quan ngaïi raèng, haàu heát caùc di daân môùi hieåu bieát raát ít, hay khoâng coù yù kieán gì veà quyõ höu boång cuûa hoï hoaït ñoäng ra sao. “Vaán ñeà höu boång heát söùc phöùc taïp taïi UÙc, haàu heát caùc di daân khoâng thöïc söï hieåu ñöôïc chuyeän naày ñaày ñuû. “Veà caên baûn neáu quí vò laøm vieäc taïi UÙc, luaät phaùp buoäc chuû nhaân phaûi ñoùng 9,5% soá löông cuûa quí vò, roài taêng leân 10% vaø leân ñeán 12% vaøo naêm taøi chính 2026,” Rasheh Bhavsar. OÂng cho bieát nhieàu ngöôøi coù nhieàu hôn moät quyõ höu boång, maø theo Sôû Thueá, soá ngöôøi naøy chieám khoaûng 1/4 nhöõng ngöôøi coù quyõ höu boång taïi UÙc. “Ñoái vôùi haàu heát di daân, hoï khoâng xem höu boång laø khoaûn ñaàu tö, bôûi vì chuû doanh nghieäp seõ choïn quyõ höu boång cho hoï, roài sau ñoù hoï thay ñoåi coâng vieäc vaø laïi coù quyõ höu boång môùi. “Keát quaû laø hoï coù nhieàu quyõ höu boång, vaø phaûi traû chi phí quaûn lyù raát cao. Coù ngöôøi coù ñeán 4 hoaëc 5 quyõ höu boång khaùc nhau vaø caùc quyõ naày ñeàu tính phí, trong ñoù coù nhöõng quyõ coøn chaúng coù tieàn trong taøi khoaûn.

“Vì vaäy luoân luoân choïn moät quyõ duy nhaát vaø baát cöù khi naøo thay ñoåi coâng vieäc, haõy cho chuû nhaân bieát veà quyõ höu boång cuûa mình,” Rasheh Bhavsar. Quí vò chæ coù theå ruùt tieàn töø quyõ höu boång khi quí vò veà höu, ñuû 65 tuoåi hay ruùt sôùm vôùi caùc lyù do nhaân ñaïo nhö khuyeát taät, chöõa beänh hay ñi laïi, traû tieàn nôï mua nhaø ñeå baûo veä baát ñoäng saûn cuûa quí vò. Theá nhöng caùc döõ kieän töø toå chöùc ñieàu haønh Prudential UÙc Chaâu hay APRA cho thaáy, coù 4,8 trieäu ngöôøi daân UÙc ñaõ phaûi ruùt tieàn sôùm do nhöõng khoù khaên trong thôøi buoåi ñaïi dòch. Ñoùng goùp theâm vaøo quyõ höu boång ñeå taêng nhanh tieàn tieát kieäm Neáu quí vò phaûi ruùt tieàn höu boång sôùm, oâng Tony Negline, ngöôøi ñöùng ñaàu veà quyõ höu boång taïi UÙc vaø Taân Taây Lan ñeà nghò raèng, vieäc hy sinh löông boång (salary sacrifice) laø moät caùch ñeå taêng tieàn tieát kieäm.

ñöôïc ít hôn $41,000 vaø quí vò ñoùng goùp $1,000 sau thueá vaø thoâng baùo cho Sôû Thueá bieát , hoï seõ boû theâm $500 ñoâ la vaøo quyõ höu boång cho quí vò”, Tony Negline.

Theá nhöng khoâng may, khoâng phaûi moïi nhaân vieân ñeàu ñöôïc traû löông qua soå löông, vôùi nhöõng ngöôøi nhaän tieàn maët, oâng khuyeán khích hoï nhaän löông qua soá thueá cuûa mình.

“Quí vò coù soá thueá khi ñeán nöôùc UÙc, ñoù laø phöông tieän ñeå giao dòch vôùi Sôû Thueá. “Quí vò coù theå vaøo taøi khoaûn MyGov, vaøo tröông muïc thueá vaø töø ñoù cho Sôû Thueá bieát laø, quí vò

17

Baát cöù ai kieám ñöôïc hôn $450 tröôùc thueá moãi thaùng seõ hoäi ñuû ñieàu kieän ñeå ñoùng goùp vaøo quyõ höu boång töø chuû nhaân. nghó laø vò chuû nhaân ñaõ laøm ñieàu khoâng ñuùng vôùi quí vò. “Sôû Thueá sau ñoù seõ aâm thaàm môû cuoäc ñieàu tra”, Tony Negline. Theo Hieäp hoäi Höu boång UÙc Chaâu goïi taét laø ASFA, caù nhaân hay caùc caëp ñoâi khoaûng 65 tuoåi, caàn coù moät ngaân saùch haøng naêm laø 28,179 ñoâ la cho caù nhaân vaø 40,739 ñoâ cho hai ngöôøi, seõ soáng taïm ñuû neáu hoï veà höu. Theá nhöng con soá cuûa taøi khoaù 2017-2018 töø Vaên phoøng Thoáng keâ UÙc cho thaáy, möùc höu boång cho nhöõng ngöôøi ôû tuoåi 65 laø $168,500 cho nam vaø $121,300 cho nöõ. Trong khi chính phuû UÙc traû trôï caáp tieàn giaø cho nhöõng ngöôøi treân 66 tuoåi vaø soáng ôû nöôùc UÙc hôn 10 naêm, oâng noùi raèng soá tieàn ñoù khoâng ñuû ñeå trang traûi cho cuoäc soáng deã chòu khi veà höu.

“Quí vò phaûi töï boû tieàn tuùi ra ñeå taêng quyõ höu boång, neáu khoâng, thu nhaäp töø höu boång cuûa quí vò seõ khoâng ñuû buø chi. “Quí vò chæ bò ñaùnh thueá 15%, so vôùi möùc thueá leân tôùi 47% neáu quí vò laø ngöôøi coù thu nhaäp cao, bao goàm caû chi phí y teá. “Coøn ñoái vôùi haàu heát moïi ngöôøi ñeàu phaûi traû thueá laø 34%. “Toång coäng, ñoù laø 15% vaø khoaûn tieát kieäm theâm ñoù coù theå laøm gia taêng ñaùng keå tieàn tieát kieäm khi nghæ höu cuûa quí vò,” Tony Negline.

Caân nhaéc khi choïn moät quyõ höu boång Baø Fatma Saaoud laø giaùm ñoác ñieàu haønh cho quyõ coù teân laø Crescent Wealth, laø moät quyõ höu boång Hoài Giaùo duy nhaát taïi UÙc.

Baø ghi nhaän coù nhieàu coâng nhaân môùi ñeán UÙc khoâng quan taâm ñeán quyõ höu boång cuûa hoï. Ñoái vôùi caùc phuï nöõ coøn khoù khaên hôn khi hoï phaûi ñaûm nhaän vai troø chaêm soùc taïi nhaø hôn laø ñi laøm ñeå ñöôïc traû löông. “Phuï nöõ thöôøng veà höu vôùi quyõ höu boång keùm hôn ñeán 47% so vôùi nam giôùi vaø ñieàu naày laø do hoï laáy nhieàu ngaøy nghæ ñeå nuoâi naáng con caùi.

“Ngoaøi ra coù khoaûng 43% phuï nöõ laøm vieäc baùn thôøi, khieán cho vieäc ñoùng goùp vaøo höu boång keùm hôn,” Fatma Saaoud.

Thaät raát khoù ñeå choïn löïa moät quyõ höu boång thích hôïp vôùi giaù trò caù nhaân hay quyeàn lôïi taøi chính. OÂng Negline noùi raèng, bôûi hieän nay chöa coù moät trang maïng ñoäc laäp trong ñoù lieät keâ caùc quyõ höu boång coù saún, ngöôøi daân caàn phaûi töï tìm kieám quyõ naøo toát nhaát cho mình.

“Toâi nghó ñoù laø moät yù kieán hay ñeå ngoài xuoáng baøn luaän vaø noùi raèng, ñöôïc roài ñaâu laø moät soá vaán ñeà maø toâi thöïc söï muoán ôû moät quyõ höu boång?. “Sau ñoù tìm moät quyõ khoâng chæ hoaït ñoäng toát, maø coøn mang laïi lôïi loäc,” Tony Negline.

Baø Saaoud noùi raèng, coù nhieàu ngöôøi khoâng phaûi laø Hoài Giaùo nay höôùng ñeán quyõ höu boång Hoài Giaùo do vaán ñeà veà ñaïo ñöùc, khi choïn ñaàu tö vaø caùc ngaønh kyõ ngheä nhö chaêm soùc y teá, cheá taïo, baát ñoäng saûn vaø naêng löôïng xanh.

“Chuùng toâi nhaän thaáy khaù nhieàu giaùo chöùc thuoäc nguoàn goác khoâng phaûi laø Hoài Giaùo tham gia vaøo quyõ, bôûi vì hoï thaáy roõ vaán ñeà röôïu cheø vaø côø baïc trong giôùi sinh vieân, khi chuùng ñeán lôùp hoïc,” Fatma Saaoud.

Trong khi ñoù oâng Negline cho bieát, baát chaáp tính chaát cuûa coâng vieäc, ñieàu quan troïng laø xaây döïng thaùi ñoä tieát kieäm khi veà höu vaø cuõng quan troïng laø khoâng ñeå yù nhieàu ñeán nhöõng moùn tieàn nhoû quí vò ñeå rieâng vaøo hoâm nay.

“Soá tieàn cuûa toâi seõ taêng gaáp ñoâi sau 10 naêm, vì vaäy $1,000 toâi boû vaøo quyõ hoâm nay thì trong thôøi gian 10 naêm, noù seõ trò giaù $2,000”.

“Sau ñoù theâm 10 naêm nöõa, $2,000 seõ trôû thaønh $4,000, roài 10 naêm sau nöõa, $4,000 seõ trôû thaønh $8,000,” Tony Negline.

Coøn oâng Bhavsar ñeà nghò maïnh meõ raèng, ngöôøi daân caàn gaëp moät coá vaán taøi chính hay leân trang maïng Money Smart ñeå tìm hieåu veà höu boång.

“Haõy xem chuyeän höu boång heát söùc nghieâm chænh vì noù laø moät phaàn lôïi töùc cuûa quí vò vaø neáu quí vò khoâng hieåu, haõy noùi chuyeän vôùi coá vaán taøi chính.

“Khoâng neân laøm ngô bôûi vì vieäc naày seõ khieán quí vò phaûi traû moät giaù khaù ñaét khi ñaõ veà höu,” Rasheh Bhavsar. [ ]

18

Chủ nhân có thể yêu cầu nhân viên chủng ngừa hay không?

Lieäu chuû nhaân coù theå ñoøi hoûi nhaân vieân phaûi chuûng ngöøa hay khoâng? Moät vuï kieän taïi toøa aùn ôû Myõ daáy leân söï tranh luaän treân toaøn caàu vaø doïn ñöôøng cho caùc coâng ty chaêm soùc y teá ñoøi hoûi coâng nhaân phaûi tieâm chuûng, neáu hoï muoán giöõ laïi coâng vieäc. Vaán ñeà buoäc moät ngöôøi phaûi chuûng ngöøa töø laâu ñaõ daáy leân do thuyeát aâm möu, veà vieäc lieäu chính phuû coù duøng ñaïi dòch naày ñeå kieåm soaùt daân chuùng hay khoâng.

Taïi Hoa Kyø, moät thaåm phaùn taïi Texas baùc boû vuï kieän cuûa hôn moät traêm nhaân vieân.

Hoï tìm caùch kieän moät beänh vieän taïi Houston, veà moät thoâng baùo cho hoï veà vieäc maø hoï thaáy laø moät toái haäu thö baát coâng, ñoù laø chuûng ngöøa vaéc xin hay maát vieäc.

Phaùn quyeát ñoù coù theå khuyeán khích caùc chuû nhaân khaùc treân khaép theá giôùi, buoäc tieâm chuûng vaéc xin laø chuyeän baét

Moät cuoäc tranh luaän toaøn caàu trong thôøi buoåi ñaïi dòch ngaøy caøng gia taêng veà vieäc, lieäu chuû nhaân coù theå buoäc nhaân vieân chaêm soùc y teá cuûa mình, phaûi chuûng ngöøa hay khoâng.

buoäc ñoái vôùi taát caû nhaân vieân y teá.

Nöõ y taù Jennifer Bridges ñöôïc caùc uûng hoä vieân hoan ngheânh, chæ vaøi phuùt sau khi böôùc ra khoûi beänh vieän Bay Town ôû Texas, nôi baø ñaõ laøm vieäc hôn 6 naêm, cho ñeán khi bò ngöng vieäc do khoâng chuûng ngöøa vaéc xin COVID-19.

Baø laø ngöôøi ñöùng ñaàu nguyeân caùo trong moät vuï kieän, do caùc nhaân vieân ñeä naïp kieän Beänh vieän thuoäc giaùo phaùi Tin Laønh Methodist ôû Houston.

Baø noùi raèng. ñoù laø chuyeän baát coâng khi baø maát vieäc chæ vì töø choái tieâm chuûng, maø veà maët kyõ thuaät chyeän naày khoâng ñöôïc chaáp thuaän hoaøn toaøn cuûa giôùi chöùc y teá.

“Quí vò khoâng neân buoäc ngöôøi khaùc phaûi laøm moät ñieàu gì vaø chuùng toâi khoâng caûm thaáy deã chòu vôùi chuyeän chuûng ngöøa, vì vaäy chuùng toâi neân coù quyeàn coù quan ñieåm rieâng cuûa mình, cuõng nhö coù quyeàn ñoái vôùi cô theå cuûa

19 mình”. ‘Ñaây laø loaïi thuoác chuûng thuoäc daïng mRNA, khaùc bieät vôùi nhöõng gì chuùng toâi ñaõ söû duïng tröôùc ñaây”.

“Noù raát deã sôï, do chuùng toâi khoâng bieát noù coù khaû naêng gaây ra nhöõng gì nöõa”, Jennifer Bridges.

Theo Trung taâm Kieåm soaùt Dòch beänh, kyõ thuaät mRNA laø môùi nhöng laïi ñöôïc nghieân cöùu töø nhieàu thaäp nieân cuõng nhö ñöôïc thöû nghieäm chaéc chaén.Vaéc xin naày taäp cho cô theå taïo ra protein, voán phaùt sinh phaûn öùng mieãn nhieãm.

Vuï kieän ñaõ bò baùc boû, moät nhaân vieân beänh vieän cho bieát.

“Nhöõng nhaân vieân thuoäc giaùo phaùi Tin Laønh Methodist raát baát maõn, khi bò ñoøi hoûi phaûi tieâm chuûng vaéc xin COVID-19, ñeå coù theå giöõ laïi coâng vieäc cuûa mình”, moät nhaân vieân beänh vieän.

Trong khi ñoù, vò thaåm phaùn vaïch ra raèng caùc chæ thò cuûa chính phuû cho pheùp caùc coâng ty tö nhaân yeâu caàu nhaân vieân phaûi chuûng ngöøa. Giaùo sö Eric Feldman phuï traùch moân luaät, chính saùch y teá vaø ñaïo ñöùc y khoa taïi Ñaïi hoïc Pennsylvania.

OÂng cho bieát, ñaây khoâng phaûi laø vieäc cöôõng baùch nhö caùc nhaân vieân caùo buoäc. “Lieäu beänh vieän coù theå laøm ñieàu ñoù khoâng? Chaéc chaén laø coù”.

“Khi moät chuû nhaân cho bieát, quí vò caàn phaûi tieâm chuûng neáu muoán tieáp tuïc laøm vieäc taïi ñaây, voán ngöôïc laïi vieäc cöôõng baùch chuûng ngöøa, coù nghóa laø ñeø ngöôøi ta xuoáng roài chích muõi kieâm vaøo caùnh tay, baát keå laø hoï coù baát cöù yù kieán hay ñoàng yù chuyeän naày hay khoâng”.

‘Khoâng ai bò baét buoäc phaûi chuûng ngöøa, theá nhöng hoï ñöôïc

thoâng baùo ñoù laø moät ñieàu kieän ñeå ñöôïc tieáp tuïc laøm vieäc”, Eric Feldman.

Caùc vuï kieän töông töï cuõng ñöôïc thaáy taïi caùc tieåu bang nhö New Mexico, California vaø Baéc Carolina.

Vieäc choáng laïi tieâm chuûng khoâng phaûi laø chuyeän môùi laï, theá nhöng moät soá ngöôøi kinh ngaïc khi thaáy caùc thoâng tin sai laïc taïi caùc tuyeán ñaàu nöõa.

Taïi Ohio, moät nhaân vieân y teá môùi ñaây caùo buoäc trong moät vuï xöû chính thöùc, raèng vaéc xin COVID-19 coù nhöõng thaønh toá khieán con ngöôøi trôû thaønh nam chaâm.

Baø Joanna Overholt, moät sinh vieân thöïc taäp ngaønh y taù beânh vöïc moät truyeàn thuyeát ñöôïc baùc só khu vöïc Clevaland laø oâng Sheeri Tenpenny chia seû, khi cho raèng vieäc COVID-19 daãn ñeán cô theå trôû thaønh nam chaâm vaø khieán cho caùc vaät kim khí dính vaøo ngöôøi ñaõ tieâm chuûng. “Ñaây laø nhöõng gì toâi tìm thaáy, toâi coù moät chìa khoùa vaø moät caùi ñinh ghim ôû ñaây”.

“Xin haõy giaûi thích cho toâi, lyù do taïi sao chìa khoùa dính vaøo toâi, noù cuõng dính vaøo coå toâi”. “Neáu ai ñoù coù theå giaûi thích ñieàu naøy, thì chuyeän ñoù seõ thaät tuyeät vôøi”.

“Quí vò coù baát cöù thaéc maéc naøo khoâng, vaâng vaéc xin quaû ñaõ gaây haïi cho con ngöôøi”, Joanna Overholt.

“Quí vò coù nghó raèng neáu nhöõng vaéc xin naày laø khoâng an toaøn, thì 99 phaàn traêm chuùng ta seõ ñi tieâm chuûng hay khoâng?”, Gregory Poland.

Lieäu coù nhöõng chuyeän nhö vaäy xaûy ra khi chích vaéc xin hay khoâng? Tieán só Gregory Poland, tröôûng nhoùm Nghieân cöùu Vaéc xin thuoäc Beänh vieän Mayo, ôû Rochester thuoäc tieåu bang Minnesota. “Khoâng, ñoù quaû laø moät chuyeän ngu xuaãn ñaùng buoàn cöôøi, coù nhöõng caùo buoäc cho raèng chuyeän ñoù chaúng coù baát cöù döõ lieäu naøo caû”.

“Quí vò coù nghó raèng neáu nhöõng vaéc xin naày laø khoâng an toaøn, thì 99 phaàn traêm chuùng ta seõ ñi tieâm chuûng hay khoâng?”, Gregory Poland.Theá nhöng vaãn coù nhöõng ngöôøi choáng ñoái vieäc tieâm chuûng maõnh lieät taïi nôi laøm vieäc treân khaép nöôùc Myõ, hoï taïo thaønh löïc löôïng choáng ñoái ngaøy caøng gia taêng ñoái vôùi vieäc cöôõng baùch tieâm chuûng. Trong khi ñoù, caùc chieán dòch choáng chuûng ngöøa cuõng coù maët taïi nöôùc UÙc.

Giôùi chöùc y teá lieân bang vaø caùc chuyeân gia hieän choáng laïi thaùi ñoä do döï trong coâng chuùng UÙc, keå töø khi vaéc xin choáng COVID-19 ñöôïc chaáp thuaän ñeå söû duïng.

Nhieàu ngöôøi cho raèng chieán dòch choáng laïi chuûng ngöøa khaù maïnh meõ vaø coù theå trôû thaønh moät trôû ngaïi trong coá gaéng loaïi boû ñaïi dòch.

Caùc Toång Tröôûng, Boä Tröôûng tieåu bang vaø laõnh thoå cuõng nhö caùc Thuû Hieán thöôøng xuyeân kieåm ñieåm tieán ñoä cuûa vieäc chuûng ngöøa trong cuoäc hoïp Noäi caùc Toaøn quoác. [ ]

20

Bakery Businee for Sale Vị trí tốt tại vùng biển du lịch, nằm trong Cronulla mall. Đã thành lập lâu ngày, kinh doanh tốt đẹp trên 15 năm, hiện rất đông khách, chuyên bán các loại bánh mì thịt Việt Nam, Vietnamese roll, bánh pies, sausage rolls và các loại bánh pastries.

Thu nhập cao, rất thích hợp cho diện di dân thương mại. Vì lý do gia đình & sức khỏe, cần sang lại với giá thương lượng.

Xin gọi / nhắn tin cho Frank 0426 831 367 (tiếng Việt /Anh)

21

KEBAB & TAKEAWAY

$180,000

HUME HIGHWAY LIVERPOOL NSW Tiền thuê mặt bằng được được miễn phí đến tháng 12 năm 2018. Bán khẩn cấp lý do phải di chuyển ra nước ngoài.

Bao gồm luôn hàng tồn. Bãi đậu xe tuyệt vời, phòng lạnh lớn, nhà bếp lớn.

BÁN GIÁ THƯƠNG LƯƠNG

Lò nướng tổng hợp, bếp đầy đủ, 2 máy kebab, lò nướng, nồi chiên, quầy bar thực phẩm nóng / lạnh , hiển thị bánh, tủ lạnh .. Nhu cầu cao về cà phê. Vì vậy, tiềm năng cho một máy pha cà phê.

Có trang facebook với người theo dõi trên 8000.

Rất nhiều tiềm năng để phát triển doanh thu nhiều hơn, đặc biệt là mùa hè sắp tới, bạn có thể thêm pizza, gà, thức ăn nóng, và menu takeaway của riêng bạn.

VUI LÒNG GỌI / NHẮN TIN VICKY 0467 807 18 (TIẾNG ANH)

22

Caàn phaûi caån troïng vôùi nhöõng lôøi khuyeân veà söùc khoûe, neáu khoâng muoán coù ngaøy mang hoïa.

Chuùng ta bò bao vaây bôûi voâ soá nhöõng lôøi khuyeân boå ích cho söùc khoûe. Dó nhieân laø coù nhieàu lôøi khuyeân khaù ñuùng ñaén, cho baïn moät cuoäc soáng laønh maïnh hôn. Tuy nhieân, moät soá laïi khoâng heà chính xaùc, thaäm chí coøn gaây haïi raát nhieàu cho baïn nöõa neáu laøm chuùng nhö moät thoùi quen.

Döôùi ñaây laø moät soá thoùi quen nhö vaäy. Haõy xem coù baûn thaân mình trong ñoù khoâng nheù.

1. Uoáng 8 ly nöôùc moãi ngaøy Nöôùc laø thöù cöïc kyø quan troïng ñeå duy trì söï soáng, cuõng nhö giuùp söùc khoûe toát hôn veà moïi maët. Tuy nhieân, lôøi khuyeân uoáng 8 ly nöôùc moãi ngaøy thöïc chaát laø khoâng ñuùng.

Uoáng quaù nhieàu nöôùc thaäm chí coøn coù theå gaây haïi cho baïn, bôûi noù khieán thaän phaûi hoaït ñoäng quaù taûi hoaëc khoâng theå loaïi boû ñöôïc phaàn nöôùc dö thöøa. Hôn nöõa, moãi ngöôøi coù cô ñòa khaùc nhau, vaø baïn coù theå seõ caàn moät löôïng nöôùc nhoû hôn (hoaëc lôùn hôn) con soá 8 ly.

2. AÊn thaät nhieàu caø roát coù theå giuùp maét saùng hôn, nhìn ñöôïc trong ñeâm Duø quaû thöïc caø roát laø moät loaïi rau cuû mang laïi nhieàu lôïi ích - ñaëc bieät laø cho maét, nhöng noù khoâng giuùp laøm taêng thò löïc cuûa baïn ñaâu. Vieäc aên caø roát ñeå nhìn roõ hôn trong ñeâm thöïc chaát laø moät tin ñoàn khaù nhaûm nhí, baét nguoàn töø thaäp nieân 1940.

Hôn nöõa, caø roát coù chöùa beta-carotene, vaø vieäc aên quaù

23

Chuùng ta bò bao vaây bôûi voâ soá nhöõng lôøi khuyeân boå ích cho söùc khoûe. Dó nhieân laø coù nhieàu lôøi khuyeân khaù ñuùng ñaén, cho baïn moät cuoäc soáng laønh maïnh hôn. Tuy nhieân, moät soá laïi khoâng heà chính xaùc, thaäm chí coøn gaây haïi raát nhieàu cho baïn nöõa neáu laøm chuùng nhö moät thoùi quen. nhieàu seõ khieán da cuûa baïn ñoåi maøu, troâng khaù teä veà maët thaåm myõ.

3. Cöù vieäc thöùc ñeâm roài nguû buø vaøo cuoái tuaàn laø ñöôïc?

Nguû laø caùch ñeå cô theå vaø naõo boä ñöôïc nghæ ngôi. Tuy nhieân, baïn chæ neân nguû khoaûng 8 tieáng moãi ñeâm thoâi. Neáu thieáu nguû, cô theå coù khaû naêng suy nhöôïc. Nguû quaù nhieàu, baïn deã gaëp phaûi moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán taâm lyù, thaàn kinh. Vaø ñaëc bieät, cöù thöùc roài nguû buø seõ chaúng coù yù nghóa gì ñaâu, vì caùc toån haïi töø thieáu nguû gaây ra laø khoâng theå ñaûo ngöôïc.

4. Ñaùnh raêng ngay sau khi aên Ñaùnh raêng 2 laàn moãi ngaøy laø lôøi khuyeân thöôøng gaëp töø caùc nha só. Tuy nhieân, nhieàu ngöôøi coù thoùi quen ñaùnh raêng ngay sau khi aên, vaø ñaây laø moät thoùi quen khoâng toát. Bôûi leõ sau khi aên, men raêng raát deã bò toån thöông vaø vieäc taùc ñoäng theâm baèng baøn chaûi seõ raát coù haïi, ñaëc bieät laø sau khi aên hoaëc uoáng thöù gì ñoù coù tính acid.

Neáu caûm thaáy khoâng theå chòu ñöôïc caûm giaùc thöùc aên baùm trong mieäng, haõy ñôïi ít nhaát 30 phuùt.

5. Choïn thöïc phaåm chöùc naêng thay cho thöïc phaåm töï nhieân Treân thöïc teá, vieäc caùc loaïi thöïc phaåm chöùc naêng coù coâng

duïng hay khoâng vaãn coøn gaây ra nhieàu tranh caõi. Uoáng cuõng khoâng sao, nhöng neáu vì uoáng maø boû qua caùc loaïi thöïc phaåm töï nhieân thì thöïc söï khoâng heà toát. Vaäy neân, haõy laøm sao ñeå ñaûm baûo böõa aên cuûa mình thaät caân baèng giöõa ñaïm, ñöôøng boät vaø chaát beùo.

6. Laïm duïng kem choáng naéng Kem choáng naéng coù theå baûo veä baïn khoûi taùc haïi cuûa tia UV trong aùnh Maët trôøi. Tuy nhieân, vieäc laïm duïng quaù möùc coù theå khieán baïn rôi vaøo tình traïng thieáu ñi vitamin D. Nhìn chung, haõy ñaûm baûo ñöôïc tieáp xuùc vôùi Maët trôøi trong 10 - 15 phuùt moãi ngaøy, ñeå ñaûm baûo löôïng vitamin D cho cô theå.

7. Duøng boâng ngoaùy tai Raùy tai khoâng phaûi laø thöù quaù teä haïi. Noù coù taùc duïng ngaên buïi baån loït vaøo trong tai cuûa baïn. Nhöng taát nhieân khi raùy tai quaù nhieàu, chuùng ta cuõng caàn laáy ra. Chæ laø neáu söû duïng boâng ngoaùy tai, baïn seõ gaëp khaù nhieàu ruûi ro.

Nhieàu tröôøng hôïp ñaõ hoûng thính löïc vì choïc thuûng maøng nhó, ñoàng thôøi gaây ra nhieàu bieán chöùng khaùc nhö buoàn noân, maát vò giaùc...

Chæ neân söû duïng boâng ngoaùy tai ôû phaàn beân ngoaøi thoâi.

Trong tröôøng hôïp raùy tai ñoùng quaù daøy, toát nhaát haõy nhôø ñeán caùc y baùc só ñeå laáy chuùng ra moät caùch an toaøn. [ ]

24

Ñ

aïi dòch coronavirus nay ñöôïc goïi Traän ñaïi dòch hai chieàu, trong khi caùc ca nhieãm COVID-19 gia taêng taïi moät soá quoác gia, coøn soá töû vong laïi giaûm xuoáng taïi moät soá nöôùc khaùc. Toång Giaùm Ñoác WHO, oâng Tedros Ghebreyesus caûnh caùo veà Traän ñaïi dòch hai chieàu, vôùi caùc keát quaû y teá khaùc bieät ñoái vôùi caùc neàn kinh teá treân theá giôùi khaùc nhau.

OÂng cho bieát, trong khi möùc ñoä tieâm chuûng gia taêng taïi moät soá quoác gia khieán cho soá töû vong giaûm xuoáng, thì taïi caùc nöôùc khaùc soá ngöôøi cheát vì COVID-19 vaãn tieáp tuïc gia taêng.

“Treân toaøn caàu, chuùng ta tieáp tuïc nhaän thaáy nhöõng daáu hieäu ñaùng möøng trong quyõ ñaïo cuûa ñaïi dòch”.

“Soá ca nhieãm COVID-19 môùi ñöôïc baùo caùo cho WHO, hieän ñaõ giaûm trong 6 tuaàn lieân tieáp vaø soá# töû vong ñaõ giaûm trong 5 tuaàn”.

“Tuy nhieân, chuùng ta vaãn thaáy moät

böùc tranh hoãn hôïp treân khaép theá giôùi, soá ca töû vong ñöôïc baùo caùo trong tuaàn tröôùc ñaõ taêng leân ôû 3 trong soá 6 khu vöïc cuûa WHO laø Chaâu Phi, Chaâu Myõ vaø Taây Thaùi Bình Döông”.

“Caøng ngaøy, chuùng ta caøng thaáy moät traän ñaïi dòch hai chieàu”, Tedros Ghebreyesus.

OÂng noùi raèng caùc quoác gia giaøu nhaát thuoäc Nhoùm G7 treân theá giôùi coù nhieàu quyeàn löïc vaø tieàn baïc ñeå caûi thieän caùc keát quaû.

WHO neâu leân moät muïc tieâu nhaèm chuûng ngöøa ít nhaát 10 phaàn traêm daân soá taïi caùc nöôùc vaøo thaùng 9 saép tôùi vaø ít nhaát 30 phaàn traêm vaøo cuoái naêm nay.OÂng noùi raèng, ñieàu caàn thieát laø ñeà ra moät nhaät kyø vaø haønh ñoäng theo ñuùng. “Ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu naøy, chuùng ta caàn theâm 250 trieäu lieàu vaéc xin vaøo thaùng 9 vaø 100 trieäu lieàu chæ trong thaùng 6 vaø thaùng 7”.

“Cuoái tuaàn naøy, caùc nhaø laõnh ñaïo

cuûa caùc nöôùc G7 seõ gaëp nhau, tham döï hoäi nghò thöôïng ñænh thöôøng nieân cuûa hoï vaø 7 quoác gia naøy coù ñuû khaû naêng ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu naày”.

“Toâi keâu goïi G7, khoâng chæ cam keát chia seû lieàu löôïng vaéc xin maø coøn cam keát chia seû chuùng vaøo thaùng 6 vaø thaùng 7 nöõa”, Tedros Ghebreyesus.

WHO cho bieát noùi chung, con soá caùc ca nhieãm COVID-19 môùi ñaõ giaûm trong 6 tuaàn leã vaø caùc vuï töû vong cuõng giaûm xuoáng trong 5 tuaàn leã lieân tieáp, maø WHO cho ñoù laø nhöõng daáu hieäu ñaùng khích leä.

Theá nhöng moái quan ngaïi vaãn laø môû cöûa quaù sôùm, vieäc naày khoâng chæ cho caùc nöôùc coù lôïi töùc thaáp.

Caùc quoác gia khoâng coù ca nhieãm hay tröôøng hôïp COVID-19 raát thaáp, nhö UÙc vaø Taân Taây Lan seõ gaëp nguy cô neáu daân chuùng khoâng tieâm chuûng ñeå taïo neân mieãn dòch coäng ñoàng.

Giaùm ñoác Y teá Coâng coäng Khaån caáp thuoäc WHO, tieán só Mike Ryan

25 cho bieát khoâng coù vaéc xin thì caùc quoác gia ñöôïc baûo veä chaët cheõ nhaát treân theá giôùi cuõng coù theå naèm trong soá caùc nöôùc gaëp nhieàu nguy cô nhaát.

“Toâi nghó ñoù laø moät tình theá tieán thoaùi löôõng nan, ñoái vôùi caùc quoác gia ñaõ laøm vieäc chaêm chæ ñeå giöõ cho söï laây truyeàn vi ruùt cuûa hoï ôû möùc thaáp, do baûo veä quaàn theå cuûa hoï”. ‘Caùc coäng ñoàng ñaõ cam keát trong phaïm vi bieân giôùi cuûa hoï, vôùi moät noã löïc lôùn lao ñeå baûo veä heä thoáng cuûa hoï, baûo veä nhöõng ngöôøi cao nieân vaø nhöõng nhoùm ngöôøi deã bò toån thöông”. “Tuy nhieân luoân tieàm aån nguy cô dòch beänh taùi nhaäp vaø buøng phaùt thaønh dòch lôùn”.

‘Chuùng toâi ñaõ noùi raèng, mieãn laø phaàn lôùn daân soá cuûa baïn vaãn coøn nhaïy caûm vôùi nhieãm truøng, thì luoân coù khaû naêng dòch beänh tieáp tuïc toàn taïi”, Mike Ryan. ‘Vôùi söï gia taêng vieäc laây lan toaøn caàu cuûa caùc bieán theå ñaùng lo ngaïi bao goàm caû bieán theå Delta, vieäc dôõ boû caùc haïn cheá quaù nhanh coù theå laø thaûm hoïa ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc tieâm chuûng”, Tedros Ghebreyesus.

OÂng cho bieát khoâng coù caùc döõ lieäu coù tính caùch keát luaän, theá nhöng nghieân cöùu cho ñeán nay chæ ra raèng, ít nhaát 80% daân soá caàn ñöôïc tieâm chuûng ñeå giaûm thieåu nguy cô caùc ñôït buøng phaùt môùi.“Vì vaäy, hieän nay laø moät quyeát ñònh khoù khaên ñoái vôùi nhieàu quoác gia, ñaõ coá gaéng duy trì chieán löôïc COVID raát thaáp hoaëc baèng

khoâng trong moät thôøi gian daøi ñeå môû cöûa trôû laïi vôùi caùc khaû naêng, treân thöïc teá laø xaùc suaát dòch beänh coù theå ñöôïc taùi nhaäp töø caùc nöôùc khaùc”.

‘Trong tình huoáng ñoù, caùc quoác gia seõ phaûi duy trì moät heä thoáng giaùm saùt raát caûnh giaùc, vôùi moïi ngöôøi caàn phaûi taêng möùc ñoä tieâm chuûng”.

“Cuoái cuøng, möùc ñoä bao phuû tieâm chuûng cao laø caùch ñeå thoaùt khoûi ñaïi dòch naøy”, Mike Ryan .

Trong khi ñoù, tieán só Maria Van Kerkhove ñöùng ñaàu ngaønh Kyõ Thuaät COVID-19 cuûa WHO noùi raèng, vieäc kieåm soaùt coronavirus hieän naèm trong taàm tay. “Thöïc söï nhöõng gì chuùng toâi muoán laøm laø kieåm soaùt ñöôøng truyeàn, ñöa ñöôøng truyeàn xuoáng möùc thaáp nhaát vaø coù theå quaûn lyù ñöôïc baèng heä thoáng giaùm saùt ñang dieãn ra”.

“Vieäc chuûng ngöøa ñöôïc thöïc hieän ñeå baûo veä moïi ngöôøi khoâng bò maéc beänh”. “Chuùng toâi khoâng thaáy tyû leä töû vong lieân quan ñeán vi ruùt ñaëc bieät naøy”. ‘Ñieàu ñoù naèm trong taàm tay cuûa chuùng toâi, vôùi caùc loaïi vaéc xin coù saün cho ñeán nay, neáu chuùng ñöôïc söû duïng moät caùch thích hôïp”, Maria Van Kerkhove. Hieän taïi coù 5,9 phaàn traêm daân soá theá giôùi ñaõ ñöôïc chuûng ngöøa.

Trung Quoác, Hoa Kyø vaø AÁn Ñoä ñaõ thöïc hieän vieäc tieâm chuûng haøng traêm trieäu lieàu, tuy nhieân AÁn Ñoä vôùi daân soá 1,3 tyû ngöôøi laïi chæ tieâm chuûng ñaày ñuû ñöôïc khoaûng 3 phaàn traêm daân soá maø thoâi. Hoa Kyø vaø Anh quoác hieän tieâm chuûng ñöôïc khoaûng 42 phaàn traêm daân soá, trong khi Israel hieän tìm caùch chuûng ngöøa hôn 56 phaàn traêm daân chuùng nöôùc naày.

Caùc döõ kieän cho thaáy vieäc vaéc xin baûo veä xaûy ra taïi caùc nöôùc thuoäc cöôøng quoác kinh teá vaø oâng Tedros cho raèng, COVID-19 seõ tieáp tuïc laây lan neáu khoâng coù söï coäng taùc quoác teá.

“Taïi caùc quoác gia coù khaû naêng tieáp caän vaéc xin nhieàu nhaát, chuùng toâi ñang thaáy tyû leä töû vong ôû caùc nhoùm tuoåi cao nieân giaûm”.‘Vôùi söï gia taêng vieäc laây lan toaøn caàu cuûa caùc bieán theå ñaùng lo ngaïi bao goàm caû bieán theå Delta, vieäc dôõ boû caùc haïn cheá quaù nhanh coù theå laø thaûm hoïa ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc tieâm chuûng”, Tedros Ghebreyesus. [ ]

Toå Chöùc Y Teá Theá Giôùi WHO cho bieát, trong khi moät soá quoác gia caûm thaáy coù theå kieåm soaùt ñöôïc ñaïi dòch, thì coronavirus vaãn chöa qua khoûi vôùi nhöõng nöôùc tieáp caän vaéc xin coù giôùi haïn. Theo WHO, böôùc keá tieáp ñeå trôû laïi bình thöôøng laø phaûi thu heïp khoaûng caùch naày.

26

27

Nhö ñaõ ñöa tin, NASA toå chöùc moät cuoäc hoïp baùo cuoái ngaøy 26/10 ñeå coâng boá moät phaùt hieän heát söùc quan troïng veà Maët traêng.

Maø noù quan troïng thaät, bôûi hoï ñaõ tìm ra nhöõng baèng chöùng cho thaáy söï toàn taïi cuûa NÖÔÙC ngay treân veä tinh laâu ñôøi nhaát cuûa Traùi ñaát.

28

N

eáu baïn nghó uoáng maùu töôi chæ laø vieäc cuûa ma caø roàng trong truyeän vieãn töôûng thì hôi bò nhaàm roài ñaáy! Trong caùc thaønh phoá hieän ñaïi treân khaép theá giôùi ñeàu coù nhöõng “ma caø roàng” ñôøi thöïc, vaø hoï khoâng gioáng trong chuyeän moät chuùt naøo. Ñoâng ñeán haøng ngaøn ngöôøi vaø chaúng lieân quan gì ñeán truyeàn thuyeát Ña phaàn chuùng ta chæ bieát ñeán ma caø roàng qua nhöõng hình aûnh ñöôïc xaây döïng bôûi caùc nhaø vaên, ñaïo dieãn, bieân kòch… Noùi caùch khaùc, ma caø roàng laø nhöõng nhaân vaät khoâng coù thaät.Naïn nhaân cuûa ma caø roàng laø ñoäng vaät vaø con ngöôøi - nhöõng loaøi coù maùu ñoû. Xeùt treân beà daøy lòch söû vieãn töôûng, ma caø roàng ñöôïc mieâu taû töø thôøi coå ñaïi, laø nhöõng con quaùi vaät ñaùng sôï, soáng baèng caùch huùt maùu ngöôøi.

Nhöng hoùa ra chæ tính rieâng ôû Myõ, ñaõ coù ñeán caû haøng ngaøn ngöôøi ñöôïc xem hoaëc töï xem nhö ma caø roàng, vôùi chung moät ñaëc ñieåm laø… “khaùt maùu”. Neáu khoâng ñöôïc uoáng maùu thì lieàn caûm thaáy ñau ñaàu, meät moûi vaø ñaëc bieät coøn ñau buïng döõ doäi.

Ban ñaàu, caùc nhaø nghieân cöùu cöù ngôõ hoï “laäm” tieåu thuyeát, phim aûnh veà ma caø roàng, huyeãn hoaëc baûn thaân laø moät vampire. Sau khi ñi saâu tìm hieåu môùi baát ngôø nhaän ra, caùc “ma caø roàng” ñôøi thöïc chaúng coù höùng thuù gì vôùi ma caø roàng hö caáu. Hoï thaäm chí coøn chöa bao giôø xem caùc taùc phaåm kinh ñieån lieân quan, nhö Baù töôùc Dracula, Thuaàn huyeát, Chaïng vaïng…

Ma caø roàng ñôøi thöïc: Raát keùn maùu, phaûi hôïp veä sinh Haõy queân ñi hình aûnh ma caø roàng taøn aùc ñaày meâ hoaëc treân phim aûnh! Ma caø roàng ñôøi thöïc uoáng maùu theo moät caùch voâ cuøng khaùc.

Tröôùc heát, ma caø roàng ñôøi thöïc cuõng laø con ngöôøi. Con ngöôøi coù raêng nanh, nhöng khoâng phaûi daøi ngoaüng vaø saéc leûm nhö ma caø roàng hö caáu. Hoï coøn voâ cuøng ñeà cao vaán ñeà ñaïo ñöùc vaø nhaát laø vaán ñeà veä sinh.

Khi nhaø nghieân cöùu David Robson (Myõ) “xaâm nhaäp” theá giôùi ma caø roàng ñôøi thöïc, oâng tình nguyeän ñeå cho moät ma caø roàng teân Browning huùt maùu. Browning yeâu caàu oâng naèm xuoáng, laáy röôïu lau saïch moät maûng da treân löng roài môùi duøng dao moå chæ duøng moät

Hoï khoâng coù raêng nanh saéc nhoïn nhö ma caø roàng hö caáu, maø ñôn giaûn laø nhöõng yù taù, thö kyù, nhaân vieân quaày bar… bình thöôøng. Khaùc chaêng laø khoâng theå soáng neáu thieáu thöùc uoáng baát thöôøng: maùu töôi.

29 laàn caét moät ñöôøng nhoû vaø noâng. Anh duøng tay naém boùp xung quanh veát caét cho maùu chaûy ra, sau ñoù môùi ñaët moâi leân huùt nheï nhaøng. Browning chæ uoáng coù moät chuùt maùu cuûa Robson. Anh cheâ noù… khoâng hôïp khaåu vò.

Trong khaép theá giôùi ma caø roàng ñôøi thöïc, uoáng maùu laø moät “böõa aên” caàn söï caån troïng tuyeät ñoái. Ñaàu tieân, caû ngöôøi hieán maùu laãn ngöôøi uoáng ñeàu phaûi traûi qua xeùt nghieäm, traùnh tröôøng hôïp bò laây beänh truyeàn nhieãm. Ma caø roàng ñôøi thaät coù theå duøng dao moå taïo veát caét vaø uoáng tröïc tieáp nhö Browning, cuõng coù theå duøng kim tieâm ruùt maùu, bôm vaøo ly.

Neáu uoáng tröïc tieáp, hoï phaûi ñaûm baûo ñaùnh raêng, suùc mieäng saïch seõ tröôùc.

Moät soá ma caø roàng coøn coù boä duïng cuï laáy maùu rieâng. Hoï cuõng döï tröõ maùu, söû duïng chaát choáng ñoâng ñeå giöõ ñöôïc laâu hôn, pha maùu vôùi traø hay thaûo döôïc cho… theâm höông vò.

Browning vaãn nhôù tröôùc naêm 13 hay 14 tuoåi gì ñaáy, anh luoân trong tình traïng meät moûi, khoâng muoán nhaác tay ñoäng chaân laøm baát cöù thöù gì. Theá roài moät laàn,

trong luùc aåu ñaû vôùi caäu em hoï, anh bò veát thöông chaûy maùu töø caäu ta queït qua mieäng. Laäp töùc, Browning thaáy nhö theå vöøa ñöôïc bôm traøn naêng löôïng. Cuõng keå töø ñoù, anh khoâng theå naøo thoâi… theøm maùu.

Trong tröôøng hôïp cuûa CJ, moät ma caø roàng giaáu teân, coâ cho bieát luoân caûm thaáy ñau buïng, co thaét daï daøy nghieâm troïng.

Song chæ caàn uoáng moät ly maùu con con laø taát caû bieán maát. Moät baèng höõu cuûa

CJ, Kinesia cuõng thöøa nhaän trieäu chöùng töông töï. Coâ seõ chaúng theå aên ngon, nguû yeân neáu chöa ñöôïc uoáng maùu, coøn thaáy taát caû caùc moùn aên ñeàu khoù nuoát vaø gaây buoàn noân.

“Toâi hoài phuïc theå traïng 100% chæ vôùi moät chuùt maùu,”– Kinesia khaúng ñònh.”Toâi cuõng coù theå aên baát cöù moùn gì mình muoán maø khoâng coøn caûm thaáy gheâ tôûm hay bò ñau cô, ñau khôùp nöõa”.

Chu kyø theøm maùu cuûa Kinesia khaù daøy, 1-2 tuaàn/laàn. Khaùc vôùi trong phim aûnh, ma caø roàng ñôøi thöïc khoâng gaëp khoù khaên trong vieäc thoûa maõn côn… ñoùi maùu. Hoï coù theå mua hoaëc ñöôïc ngöôøi quen hieán taëng. Trong tröôøng hôïp cuûa Kinesia, coâ chæ vieäc laøm nuõng vôùi choàng.

Thöïc chaát laø moät beänh lyù bí aån Töø thôøi coå ñaïi, ngöôøi Chaâu AÂu ñaõ bieát ñeán “beänh ma caø roàng”. Hoï duøng maùu töôi ñeå chöõa cho nhöõng ngöôøi coù caùc trieäu chöùng sôï aùnh naéng, ñau buïng vaø meâ saûng.

Trong maùu chöùa raát nhieàu chaát saét. Maëc duø chuùng ta ñeàu caàn vi chaát naøy, nhöng neáu “quaù lieàu” seõ gaây toån thöông gan, maát nöôùc, roái loaïn thaàn kinh, huyeát aùp thaáp.

Kyø laï laø caùc ma caø roàng thöôøng xuyeân uoáng maùu, song laïi khoâng bò baát cöù taùc duïng phuï naøo. Chæ caàn laø maùu saïch, khoâng bò nhieãm HIV hay vieâm gan B, C… hoï ñeàu coù theå uoáng an toaøn.

Suoát nhieàu theá kyû, “beänh ma caø roàng” laø moät kieåu caám kî. Ngay caû trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây, khi y hoïc nghieâm tuùc tìm hieåu beänh lyù naøy, ña phaàn caùc ma caø roàng ñôøi thöïc vaãn aån thaân. Hoï phaûi giaáu côn theøm maùu cuûa mình vôùi caû ngöôøi thaân.

So vôùi beänh traïng, hoï lo sôï söï kyø thò hôn.

Y hoïc hieän ñaïi ñaët ra 2 giaû thuyeát ñoái vôùi “beänh ma caø roàng”. Thöù nhaát, do maát caân baèng nguyeân toá saét trong maùu, vaø thöù hai laø do vaán ñeà taâm lyù. Caùc ma caø roàng côûi môû, ñoàng yù laøm ñoái töôïng nghieân cöùu raát mong chôø vaøo keát luaän cuoái cuøng.”Neáu coù theå xaùc ñònh chính xaùc nguyeân nhaân,”– Alexia, moät ma caø roàng ñôøi thöïc boäc baïch,”toâi nhaát ñònh seõ tìm caùch chöõa trò”. [ ]

30

K

hoâng gioáng nhö caùc dòch vuï laønh maïnh, nhöõng “baûo maãu traù hình” ñaõ khoâng töø thuû ñoaïn töø aên cuøng ñeán “nguû cuøng” roài choát haï baèng moät cuù löøa khoaéng saïch taøi saûn cuûa nhöõng vò chuû nhaø coâ ñoäc.

Khi baûng baùo giaù cuûa 1 coâng ty baûo maãu ôû Trung Quoác ñöôïc coâng khai ñaõ khieán cho vaán naïn”baûo maãu traù hình” noùng trôû laïi, thu huùt ñoâng ñaûo söï chuù yù cuûa dö luaän nöôùc naøy. Trong ñoù, dòch vuï baûo maãu daønh cho ngöôøi giaø thoâng thöôøng bao goàm giaët giuõ, naáu nöôùng, doïn deïp veä sinh vôùi möùc giaù chung laø hôn 3.000 teä (töông ñöông 10,6 trieäu ñoàng)/thaùng. Nhöng chæ caàn theâm 1.000 teä (töông ñöông 3,5 trieäu ñoàng)/thaùng, ngöôøi ta coù theå deã daøng nhaän ñöôïc “dòch vuï caù nhaân”, cuï theå laø naáu aên vaøo ban ngaøy vaø “nguû cuøng” vaøo ban ñeâm.

“Caùc cuï muoán theá naøo thì baûo maãu beân chuùng toâi chieàu theá aáy.”- Ngöôøi phuï traùch cuûa coâng ty baûo maãu noùi.

Nhöõng baûo maãu cung caáp “dòch vuï caù nhaân” thöôøng laø nhöõng phuï nöõ trung nieân ôû ñoä tuoåi 40-50, ña phaàn ñaõ ly hoân. Bôûi con caùi trong gia ñình khoâng coù thôøi gian chaêm soùc, neân hoï laøm baûo maãu ñeå kieám theâm thu nhaäp. Ñieàu ñaùng ngaïc nhieân laø raát nhieàu ngöôøi treû chaáp nhaän söï toàn taïi cuûa nhöõng baûo maãu khoâng laønh maïnh keå treân. Hoï cho raèng mình khoâng ôû beân caïnh boá meï ñöôïc, do ñoù coù theå laøm troøn chöõ hieáu baèng caùch mua goùi “dòch vuï caù nhaân” cho caùc cuï.

Moät giaùo sö 70 tuoåi ôû tænh Giang Toâ, Trung Quoác ñaõ bò coâ baûo maãu 30 tuoåi löøa maát 500 nghìn teä (töông ñöông 1,7 tyû ñoàng).

Do caùc con cuûa giaùo sö baän roän vôùi coâng vieäc neân thöôøng xuyeân vaéng nhaø.

Döôùi söï chaêm soùc cuûa baûo maãu hoï Lyù, “möa daàm thaám laâu” khieán oâng naûy sinh tình caûm vôùi coâ. Sau ñoù, oâng tin töôûng giao quyeàn naém kinh teá cho coâ Lyù.

Theá nhöng, coâ baûo maãu khoâng nhöõng khoâng quaûn lyù tieàn giuùp oâng, maø coøn baét ñaàu tieâu xaøi hoang phí, mua ñoà hieäu ñaét ñoû. Thaäm chí coâ ta coøn theá chaáp caên nhaø cuûa giaùo sö ñeå ñoåi laáy tieàn tieâu xaøi. Cuõng may maø caùc con cuûa oâng ñaõ kòp thôøi phaùt hieän ra moïi chuyeän tröôùc khi quaù muoän.

Ngoaøi ra, coøn coù moät giaùo vieân 92 tuoåi ñaõ nghæ höu thueâ moät baûo maãu 35 tuoåi.Söï chaêm soùc caån thaän cuûa coâ Thaùi khieán oâng laõo raát haøi loøng. Sau moät thôøi gian, coâ Thaùi “maïnh daïn” baøy toû tình caûm vaø muoán keát hoân.Nöûa thaùng sau ngaøy cöôùi, oâng cuï chuyeån nhöôïng baát ñoäng saûn duy nhaát ñöùng teân mình cho coâ Thaùi. Naøo ngôø ngay sau khi coù tieàn trong tay, thaùi ñoä cuûa coâ ta cuõng thay ñoåi.

Coâ Thaùi baét ñaàu boû nhaø ñi moät thôøi gian daøi, thaùi ñoä ñoái vôùi choàng cuõng laïnh nhaït, thôø ô. OÂng laõo buoäc phaûi chuyeån theâm 50 nghìn teä (töông ñöông 178 trieäu ñoàng) ñeå “môøi” coâ veà. Nhöng

31

“Caùc cuï muoán theá naøo thì baûo maãu beân chuùng toâi chieàu theá aáy.”Ngöôøi phuï traùch cuûa coâng ty baûo maãu noùi. Nhöõng baûo maãu cung caáp “dòch vuï caù nhaân” thöôøng laø nhöõng phuï nöõ trung nieân ôû ñoä tuoåi 40-50, ña phaàn ñaõ ly hoân. Bôûi con caùi trong gia ñình khoâng coù thôøi gian chaêm soùc, neân hoï laøm baûo maãu ñeå kieám theâm thu nhaäp.

chaúng ai coù theå ngôø, khi vöøa trôû veà nhaø, coâ ta ñaõ ñaùnh oâng vì cho raèng oâng laõo “ngoaïi tình”.

Sau hoâm aáy, oâng cuï bò gaõy xöông vaø phaûi nhaäp vieän ñieàu trò, Thaùi cuõng bò caûnh saùt taïm giöõ.

Dòch vuï “baûo maãu caù nhaân” thöïc chaát chính laø moät loaïi phuïc vuï traù hình thieáu laønh maïnh, phaûn aùnh moät soá vaán ñeà lôùn trong ñieàu kieän soáng cuûa ngöôøi cao tuoåi. Chung quy cuõng chæ bôûi hoï quaù coâ ñôn vaø thieáu thoán tình yeâu thöông.

Thoáng keâ cho thaáy töø naêm 2000 ñeán naêm 2010, tyû leä “nhaø troáng” ôû caùc khu vöïc thaønh thò cuûa Trung Quoác ñaõ taêng töø 42% leân 54% vaø ôû caùc khu vöïc noâng thoân taêng töø 37,9% leân 45,6%. Naêm 2013, daân soá ngöôøi cao tuoåi ôû Trung Quoác ñaõ vöôït quaù 100 trieäu ngöôøi.

Ngöôøi treû trong cuoäc soáng hieän ñaïi coøn thöôøng xuyeân caûm thaáy laïc loõng vaø troáng traûi, huoáng chi ngöôøi cao tuoåi? Khi söï soáng ngaøy moät ngaén laïi, söï coâ ñôn seõ trôû thaønh moät noãi aùm aûnh voâ cuøng khuûng khieáp.

Caùi keát oan nghieät nhaát khoâng gì khaùc chính laø caùi cheát cuûa moät ngöôøi trong caên phoøng troáng, khoâng ai hay bieát, cho ñeán khi trong caên phoøng toaû ra muøi khoù chòu thu huùt söï chuù yù cuûa haøng xoùm.Caûnh töôïng khuûng khieáp aáy ñaõ xuaát hieän ôû Nhaät Baûn, quoác gia ñang bò giaø hoùa nghieâm troïng.Taïi Nhaät Baûn, 30.000 ngöôøi cheát moät mình taïi nhaø moãi naêm.Hieän töôïng naøy ñöôïc goïi laø “caùi cheát coâ ñoäc”.

Trung Quoác noùi chung vaø caùc ñaát nöôùc ñang chòu caûnh giaø hoùa daân soá noùi rieâng hieän phaûi ñoái maët vôùi vaán ñeà haøng chuïc trieäu ngöôøi “coâ ñôn chôø cheát” cuøng vaán ñeà nan giaûi treân.

Moät tình huoáng ñau loøng nhö vaäy toàn taïi xung quanh chuùng ta, nhöng khoâng phaûi laø heát caùch giaûi quyeát.Neáu chuùng ta coù theå chaêm soùc nhieàu hôn cho ngöôøi giaø baèng tình yeâu thöông, daønh thôøi gian troø chuyeän vôùi hoï, coù leõ seõ khoâng xaûy ra nhöõng chuyeän ñau loøng nhö vaäy. [ ]

32

A

nh Döông Thaéng laø moät nhaø nghieân cöùu khoa hoïc trong lónh vöïc taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, ñang sinh soáng vaø laøm vieäc ôû thaønh phoá Perth, thuoäc tieåu bang Taây UÙc. Vôùi mong muoán giuùp con phaùt trieån naêng khieáu theo sôû thích cuûa con, vôï choàng anh luoân coá gaéng tìm hieåu, quan saùt vaø laéng nghe nguyeän voïng cuûa caùc con.

Beù gaùi ñaàu loøng cuûa anh naêm nay hoïc lôùp Hai vaø beù trai nhoû hôn ñang hoïc lôùp Moät. Caû hai beù ñeàu yeâu thích hoaït ñoäng theå chaát, ñaëc bieät laø moân Wrestling (Ñaáu vaät). Sau moät thôøi gian taäp luyeän thöôøng xuyeân, hai beù ñaõ ñaït nhöõng thaønh tích noåi baät trong moân theå thao naøy. Coù theå noùi ñoù laø keát quaû cuûa quaù trình vôï choàng anh quan taâm tìm hieåu vaø taïo moâi tröôøng ñeå boài döôõng naêng khieáu cuûa con.

Daønh thôøi gian ñeå tìm hieåu sôû thích cuûa con Chia seû veà quaù trình tìm hieåu sôû thích cuûa caùc con, anh Thaéng noùi raèng caùc con cuûa anh raát hoaït baùt vaø haøo höùng vôùi caùc hoaït ñoäng ngoaøi trôøi. Vì theá, duø baän roän vôùi coâng vieäc nhöng vôï choàng anh luoân daønh nhöõng ngaøy cuoái tuaàn ñeå ñöa caùc con ñeán caùc coâng vieân hoaëc caùc saân chôi daønh cho thieáu nhi. Ñeå tìm hieåu naêng khieáu cuûa caùc con, anh Thaéng cuøng vôï ñöa con ñeán tham gia caùc caâu laïc boä theå thao ôû ñòa phöông.

Muïc tieâu laø ñeå caùc con tìm hieåu vaø thöûlaøm quen vôùimoät soá moân nhö nhaûy, bôi loäi, ñaøn… Ban ñaàu caùc con cuûa anh cuõng raát haøo höùng vôùi nhieàu moân naêng khieáu, nhöng sau vaøi buoåi hoïc thì caùc chaùu baét ñaàu coù söï choïn loïc theo yù thích cuûa mình.

Taïo ñieàu kieän ñeå con phaùt huy naêng khieáu Sau moät thôøi gian töï choïn löïa, caùc con cuûa anh ñaõ theå hieän nieàm say meâ ñoái vôùi moân Ñaáu vaät. Maëc duø khoâng nhieàu ngöôøi tham gia moân naøy nhöng trong quaù trình quan saùt anh thaáy hai con raát haøo höùng, ñoàng thôøi huaán luyeän vieân cuõng phaùt hieän caùc con cuûa anh coù naêng khieáu vôùi moân theå thao naøy. Vì theá vôï choàng anh baét ñaàu taïo ñieàu kieän cho caùc con tham gia vaøo dòp cuoái tuaàn, moãi tuaàntaäp luyeänkhoaûng 1-2 tieáng.

Sau khi theo hoïc moät thôøi gian thì beù gaùi theå hieän naêng khieáu roõ reät hôn, coøn beù trai thì tham gia cuøng vôùi chò cho vui, nhöng caû hai ñeàu raát thích taäp luyeän. Anh Thaéng cho bieát nhaän xeùt cuûa huaán luyeän vieân veà tinh thaàn taäp luyeän cuûa con gaùi anh laø raát tích cöïc, beù coù khaû naêng phaûn öùng nhanh cuõng nhö söï taäp trung cao trong khi thi ñaáu.

Nhöõng taám huy chöông vaøng Chia seû veà thaønh tích maø caùc con ñaït ñöôïc, anh Thaéng cho bieát, trong naêm 2019 ôû Taây UÙc coù toå chöùc boán giaûi ñaáu vaät treân toaøn tieåu bang. Beù gaùi cuûa anh ñaõ giaønh ñöôïc 4 huy chöông vaøng vaø beù trai ñöôïc 1 huy chöông vaøng haïng caân 18-23kg. ÔÛ giaûi treû toaøn quoácAustralian Youth National Championshipsdieãn ra vaøo thaùng 10/2019 taïi Brisbane, Queensland, con gaùi cuûa anh Thaéng laø thaønh vieân ñoäi tuyeån cuûa tieåu bang Taây UÙc tham gia thi ñaáu vaø ñaõ giaønh ñöôïc thaønh tích xuaát saéc laø huy chöông vaøng haïng caân döôùi 23kg daønh cho nöõ.

Döông Queá Linh nhaän huy chöông vaøng haïng caân 18 to

33

Caùc moân naêng khieáu goùp phaàn quan troïng ñeå giuùp treû phaùt trieån toát veà theå chaát cuõng nhö trí naõo. Tuy nhieân, laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh nhöõng moân naêng khieáu phuø hôïp vôùi sôû thích cuûa con vaø giuùp con phaùt huy khaû naêng toát nhaát? Ñoù laø vaán ñeà maø haàu heát caùc baäc cha meï ñeàu quan taâm.

23kg nöõ giaûi Australian Youth National Championships Oct. 2019 Brisbane.

Xaùc ñònh muïc tieâu chính cuûa vieäc reøn luyeän Nhaän thaáy caùc con tuy coøn nhoû tuoåi nhöng ñaõ coù chuoãi thaønh tích ñeå theå hieän söï phaán ñaáu cuûa baûn thaân, vôï choàng anh Thaéng raát vui möøng. Vì theá gia ñình anh tieáp tuïc taïo ñieàu kieän ñeå con tieáp tuïc tham gia reøn luyeän. Vaø muïc tieâu chính laø nhöõng lôïi ích tuyeät vôøi töø vieäc taäp luyeän theå thao.

Theo anh Thaéng, ñoù khoâng chæ laø reøn luyeän veà theå löïc, maø coøn giuùp con reøn yù chí. Anh noùi raèng khi caùc con lôùn leân caàn coù yù chí vaø nghò löïc ñeå vöôn tôùi thaønh coâng trong cuoäc soáng, nhöõng ñieàu ñoù ñöôïc reøn luyeän raát toát trong quaù trình caùc con chôi theå thao. Vì theá anh mong muoán taïo moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå caùc con reøn luyeän ngay töø khi coøn nhoû.

Veà thôøi gian taäp luyeän, anh Thaéng noùi raèng caùc con chæ tham gia vaøo cuoái tuaàn, trong khoaûng 1-2 tieáng vaøo thöù Baûy hoaëc Chuû nhaät, ñoù laø luùc vôï choàng anh cuõng coù thôøi gian ñi cuøng con. Khi chuaån bò cho caùc giaûi ñaáu saép dieãn ra thì moãi tuaàn caùc con cuûa anh chæ taäp theâm khoaûng 1 tieáng. Vì vaäy vieäc taäp luyeän ñöôïc xem nhö moät hoaït ñoäng vöøa vui vöøa boå ích.

Anh Thaéng cho bieát, hieän nay caâu laïc boä vöøa môû laïi sau thôøi gian ñaïi dòch, gia ñình anh cuõng taïo ñieàu kieän cho caùc con quay trôû laïi taäp luyeän, vôùi muïc ñích reøn luyeän söùc khoûe laø chính. Ñònh höôùng töông lai Hieän caùc con vaãn coøn nhoû, anh Thaéng noùi raèng mieãn laø caùc con coøn yeâu thích thì anh vaãn cho con töï nhieân vui chôi

vaø tham gia caâu laïc boä naêng khieáu, chöù vôï choàng anh chöa coù ñònh höôùng laâu daøi cho con.

Baûn thaân anh cuõng khoâng kyø voïng caùc con seõ noái nghieäp cuûa mình, vì moãi ngöôøi coù khaû naêng vaø sôû thích rieâng. Gia ñình anh chæ taïo ñieàu kieän ñeå con hoïc taäp vaø reøn luyeän moät caùch toát nhaát. Coøn ngheà nghieäp sau naøy thì anh tieáp tuïc quan saùt ñeå hoã trôï con khi caàn thieát.

Xaùc ñònh taàm quan troïng cuûa caùc moân hoïc chính vaø moân naêng khieáu Anh Thaéng cho bieát, neáu treû coù khaû naêng hoïc gioûi caùc moân chính khoùa ôû tröôøng thì raát toát. Nhöng anh nghó raèng nhöõng moân naêng khieáu veà theå thao vaø ngheä thuaät cuõng raát quan troïng, giuùp treû reøn luyeän söùc khoûe ñeå coù ñöôïc theå chaát toát. Ñoàng thôøi caùc moân theå thao coøn giuùp reøn luyeän yù chí vaø tinh thaàn cuõng nhö nghò löïc trong cuoäc soáng, ñoù cuõng laø yeáu toá quan troïng ñeå giuùp treû tröôûng thaønh vaø coù ích cho xaõ hoäi sau naøy.

Anh nghó raèng caùc moân hoïc chính ñöôïc caùc tröôøng cuûa UÙc giaûng daïy raát toát, neân caùc con khoâng caàn phaûi daønh thôøi gian ñeå hoïc theâm beân ngoaøi. Thay vaøo ñoù gia ñình anh taïo ñieàu kieän ñeå con phaùt trieån naêng khieáu theo sôû thích.

Chia seû theâm vôùi caùc phuï huynh trong quaù trình tìm hieåu sôû thích vaø giuùp con phaùt trieån naêng khieáu, anh Thaéng noùi raèng treû nhoû thöôøng raát hieáu ñoäng vaø thích tham gia caùc saân chôi ngoaøi trôøi, nôi treû coù theå reøn luyeän söùc khoûe vaø tìm hieåu theá giôùi beân ngoaøi. Vì theá khi coù ñieàu kieän thì phuï huynh neân coá gaéng cho con vui chôi vôùi caùc hoaït ñoäng theå chaát. Trong quaù trình ñoù, phuï huynh coù theå quan saùt vaø nhaän bieát ñieåm maïnh ñieåm yeáu cuûa con, ñeå coù theå taïo ñieàu kieän giuùp con phaùt huy naêng khieáu. [ ]

34

P

haãu thuaät keùo daøi xöông khoâng phaûi laø phöông phaùp y hoïc hay thaåm myõ môùi, nhöng haàu heát caùc quoác gia ñeàu coù chæ ñònh ngöôøi ñöôïc pheùp tieán haønh, ví duï nhö bò leäch xöông, thaáp döôùi 150cm... Rieâng taïi AÁn Ñoä, hoï coù nhöõng quy chuaån khaùc.

Phaãu thuaät keùo daøi xöông khoâng phaûi laø phöông phaùp y hoïc hay thaåm myõ môùi, nhöng haàu heát caùc quoác gia ñeàu coù chæ ñònh ngöôøi ñöôïc pheùp tieán haønh, ví duï nhö bò leäch xöông, thaáp döôùi 150cm...

Rieâng taïi AÁn Ñoä, baùc só phaãu thuaät chænh hình khoâng caàn töø choái baát cöù ai. Thôøi gian gaàn ñaây, löôïng khaùch haøng cuûa hoï coøn gia taêng nhôø… Covid-19.

Giaûi phaùp naâng chieàu cao maïo hieåm Ñaäp xöông giaõn chi (limb-lengthening) laø phöông phaùp phaãu thuaät laøm daøi chaân, tay. Noù ñöôïc phaùt trieån vaø thöïc hieän töø naêm 1951, hieän ñang coù treân 10 quoác gia öùng duïng trong lónh vöïc thaåm myõ.

Caùc trung taâm phaãu thuaät keùo daøi chaân, tay haøng ñaàu treân theá giôùi naèm ôû 3 quoác gia Myõ, Ñöùc vaø Haøn Quoác. Trung bình moãi naêm, moãi ñaát nöôùc naøy thöïc hieän töø 100 - 200 ca. Taïi caùc nöôùc coøn laïi nhö Taây Ban Nha, Italia, Thoå Nhó Kyø… thì chæ coù töø 15 - 40 ca/naêm.

Quy trình ñaäp xöông giaõn chi ñöôïc thöïc hieän ñuùng nhö caùi teân goïi. Ñaàu tieân, baùc só seõ khoan loã ôû 2 ñaàu xöông caàn keùo daøi, laép khung coá ñònh xöông, baét ñinh vít roài ñaäp gaõy ñoâi oáng xöông.

Coù theå noùi, phaãu thuaät keùo daøi xöông laø ñaïi phaãu ñau

ñôùn, dai daúng nhaát. Sau khi ñaäp gaõy xöông, baùc só ñieàu chænh khoaûng caùch. Moãi ngaøy, hoï chæ keùo giaõn veát gaõy theâm 1mm. Ñaây laø ñoä giaõn caùch an toaøn nhaát, cho pheùp caùc daây thaàn kinh, maïch maùu… phaùt trieån theo kòp. Ñaäp xöông giaõn chi cho pheùp ngöôøi thöïc hieän keùo daøi chaân, tay ra toái ña 13cm. Tuøy theo yeâu caàu cuûa ngöôøi phaãu thuaät, thôøi gian chôø xöông daøi ra nhö mong muoán seõ khaùc nhau. Ví duï nhö caàn daøi theâm 10cm thì phaûi maát 100 ngaøy.

Suoát thôøi gian chôø xöông daøi ñuû, beänh nhaân seõ gaëp baát tieän trong di chuyeån, phaûi uoáng thuoác ñeå ñeø neùn côn ñau.

Sau khi thaønh coâng keùo giaõn chi, hoï coøn caàn traûi qua caû 10 thaùng giöõ khung coá ñònh xöông, ñôïi caùc teá baøo xöông cöùng chaéc trôû laïi. Tieáp ñeán, hoï phaûi taäp luyeän phuïc hoài chöùc naêng vaän ñoäng.

Coù 2 ruûi ro cöïc lôùn trong ñaäp xöông giaõn chi: yeáu xöông vaø khoâng caân xöùng. Ñoái vôùi yeáu xöông, ngöôøi phaãu thuaät phaûi toán raát nhieàu thôøi gian phuïc hoài, coù theå leân tôùi 5 naêm. Ñoái vôùi khoâng caân xöùng, hoï chæ coøn caùch taùi phaãu thuaät, töùc laø... “ñaäp ñi laøm laïi”.

Chi phí leân ñeán tieàn tyû, nhöng keát quaû coù theå khoâng nhö yù AÁn Ñoä laø moät trong caùc quoác gia hôïp phaùp ñaäp xöông giaõn chi thaåm myõ treân toaøn caàu. Trung bình, hoï coù töø 20 - 40 ca/naêm. Tuy nhieân khaùc vôùi caùc nöôùc khaùc ñeàu coù chæ ñònh ngöôøi ñöôïc pheùp, ngaønh phaãu thuaät thaåm myõ ôû ñaây khoâng phaûi töø choái ai caû.

Nhöõng naêm gaàn ñaây, AÁn Ñoä buøng noå ñieän aûnh, showbiz vaø... tìm kieám baïn ñôøi. Maëc duø noåi tieáng laø neàn vaên hoùa

35 yeâu thích beùo vaø löôøi, hoï bò Hollywood “taåy traéng vaø ñaûo ngöôïc”, trôû thaønh Bollywood say meâ cô baép vaø cao raùo.

Töø caùc ngaønh ngheà caàn ngoaïi hình nhö ngöôøi maãu, dieãn vieân… cho ñeán ñôøi thöôøng, ngöôøi AÁn Ñoä thi nhau chaïy theo chieàu cao.

“Toâi chæ cao coù 160cm neân luùc naøo cuõng phaûi ngöôùc maët nhìn ngöôøi,” -Amit (36 tuoåi) than thôû. Chaùn caûnh “naám luøn”, anh quyeát ñònh tìm tôùi baùc só phaãu thuaät Amar Sarin ñaêng kyù ñaäp xöông giaõn chi.

Sarin laø baùc só keùo daøi xöông uy tín, coù thaâm nieân 20 naêm. Trong khoaûng thôøi gian naøy, oâng ñaõ tieán haønh phaãu thuaät cho gaàn 400 ngöôøi. Khaùch haøng cuûa Sarin bao goàm caû ngöôøi nöôùc ngoaøi. OÂng töï tin coù theå giuùp keùo daøi chi töø 7 - 14cm, tính phí töø $20.000 – 50.000/ngöôøi (töông ñöông 0,46 - 1,1 tyû VNÑ).

Sau nhieàu thaùng giaõn chi, Amit tuyeät voïng nhaän ra chæ cao theâm ñöôïc coù 3,5cm. “Nhieàu ngöôøi cöù hoûi, maïo hieåm nhö vaäy coù ñaùng khoâng,” - anh tieáp tuïc. “Toâi khoâng bieát.

Coù theå ñaùng, cuõng coù theå khoâng…”. So vôùi thaéc maéc “chæ thôøi gian traû lôøi ñöôïc” naøy, Amit mong ñôïi sôùm phuïc hoài khaû naêng ñi laïi hôn. Anh ao öôùc ñoâi chaân nhanh raén roûi ñeå coù theå vaän ñoäng töï do vaø cuøng vôï con ñi du lòch.

Maëc duø chi phí ñaäp xöông giaõn chi ôû AÁn Ñoä khoâng heà reû, nhöng noù vaãn ít toán keùm so vôùi caùc quoác gia khaùc. Taïi Anh, phí phaãu thuaät leân tôùi 50.000 Baûng/ca (töông ñöông 1,6 tyû VNÑ). Taïi Myõ,

Nhaät Baûn ñöùng ñaàu baûng xeáp haïng tuoåi thoï trung bình theá giôùi, vôùi tuoåi thoï trung bình laø 83,7 naêm. Trong naêm 2017, soá ngöôøi cao nieân treân 90 tuoåi taïi Nhaät laàn ñaàu tieân ñaït 2 trieäu ngöôøi. Vaäy thì bí quyeát soáng thoï cuûa ngöôøi daân xöù sôû maët trôøi moïc laø gì? noù thaäm chí coù theå leân tôùi 210.000 baûng moãi ca (töông ñöông 6,8 tyû VNÑ).

Tranh thuû Covid-19, bí maät giaûi phoùng chieàu cao “Trong tröôøng hôïp laø ñaäp xöông giaõn chi thaåm myõ, neáu xaûy ra caùc bieán chöùng, raát khoù ñeå ngöôøi phaãu thuaät khieáu naïi hay ñoøi boài thöôøng,”- Dhananjay Gupta, thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi Chænh hình Delhi, AÁn Ñoä cho bieát. Vì theá maø duø khoâng cao theâm ñöôïc 7 - 14cm nhö Sarin höùa heïn, Amit cuõng chæ coù theå cam chòu.

Ajay Patel (Mumbai) coøn khoå sôû vì phaãu thuaät keùo daøi chaân hôn Amit gaáp nhieàu laàn. Thuôû 13, 14 tuoåi, anh chæ cao coù 120cm, neân ñaõ tìm tôùi moät chuyeân gia chænh hình nhôø tö vaán.

Baùc só naøy cho bieát, anh chæ coù theå ñaäp xöông giaõn chi môùi mong cao hôn.

Sau ca phaãu thuaät, Patel bò nhieãm truøng. Anh phaûi taùi phaãu nhieàu laàn, thoáng khoå ñeán noãi ñoøi meï “haõy gieát con ñi”. Traûi qua ca taùi phaãu laàn thöù 6, Patel môùi thaønh coâng. Baây giôø, anh ñaõ ñi laïi ñöôïc nhöng cuõng chæ cao coù 152cm.

Trôû laïi vôùi Sarin, oâng cho bieát keå töø naêm ngoaùi ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu yeâu caàu ñaäp xöông giaõn chi hôn bình thöôøng.”Caùc khaùch haøng muoán nhaân theå laøm vieäc taïi nhaø vì aûnh höôûng töø ñaïi dòch, tieán haønh phaãu thuaät vaø phuïc hoài trong bí maät,”- oâng noùi.

“Trong thôøi ñaïi naøy, chieàu cao laø chìa khoùa cuûa söï töï tin, töông lai vaø vaän may. Taát caû khaùch haøng tieáp caän toâi ñeàu coù lyù do ñeå saün saøng maïo hieåm, raát khoù töø choái,”– Sarin keát thuùc caâu chuyeän. [ ]

36

Moät ngaøy noï, ñöùa con ñaõ tröôûng thaønh muoán ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø ñeå chung soáng vôùi cha meï cuûa mình. Khi ñoù caùc baäc phuï huynh öùng xöû nhö theá naøo? Lieäu cha meï ngöôøi Vieät ôû UÙc coù ñoàng yù cho con soáng thöû tröôùc hoân nhaân ngay trong nhaø cuûa mình?

Hieän nay, vieäc caùc caëp ñoâi soáng chung tröôùc hoân nhaân ñang laø xu höôùng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi, vaø trôû thaønh moät ñieàu coù veû nhö bình thöôøng ñoái vôùi nhieàu ngöôøi. Trong khi haàu heát caùc caëp ñoâi muoán ra ngoaøi soáng rieâng ñeå caûm thaáy töï do thoaûi maùi, moät soá baïn treû laïi muoán ñöa yù trung nhaân cuûa mình veà soáng cuøng cha meï ñeå ñöôïc hoã trôï veà vaät chaát laãn tinh thaàn.

Tröôùc tình huoáng con caùi ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø cha meï ñeå soáng thöû, caùc baäc phuï huynh ñaõ nhöõng caùch nhìn nhaän khaùc nhau, trong ñoù coù quan ñieåm uûng hoä vaø phaûn ñoái.

Chæ ñoàng yù cho ñoâi treû chung soáng khi ñaõ ñaêng kyù keát hoân Chò Kim Dung töø Melbourne coù ba coâ con gaùi. Hai ngöôøi con lôùn ñaõ tröôûng thaønh, ñang hoïc ñaïi hoïc vaø vaãn soáng cuøng cha meï. Con gaùi lôùn cuûa chò hieän ñaõ coù baïn trai nhöng chöa quyeát ñònh tôùi hoân nhaân.

Khi ñöôïc hoûi veà quan ñieåm cho con ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø soáng thöû, chò Kim Dung khoâng uûng hoä vì cho raèng nhaø cuûa chò khaù nhoû, ñoàng thôøi chò e raèng con gaùi lôùn ñöa baïn trai veà nhaø seõ aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng

37 hoïc taäp cuûa con gaùi nhoû.

Chò Dung cuõng chia seû raèng neáu con vaø baïn trai ñaõ suy nghó chính chaén, ñaõ caân nhaéc veà khaû naêng taøi chính, thì chò seõ uûng hoä cho ñoâi treû ra ngoaøi ôû rieâng, vôùi ñieàu kieän laø hai beân gia ñình ñaõ gaëp maët nhau vaø ñoâi baïn laøm thuû tuïc phaùp lyù ñaêng kyù keát hoân.

“Neáu khoângcoù tieàn nhieàu thì toå chöùc ñaùm cöôùi nhoû thoâi, moätböõa côm cho haigia ñình gaëp nhau cuõng ñöôïc, nhöng phaûi coù giaáy keát hoân ñeå sau naøy neáucoù chaùu thì gia ñình seõvui veû thuaän hoøa hôn. “- chò Dung noùi.

Chò Dung cuõng khoâng uûng hoä vieäc giôùi treû soáng thöû tröôùc hoân nhaân: “Noùi thöïc ra laø mình hoaøn toaøn khoângñoàng yù vieäc soáng thöû tröôùc hoân nhaân.

Thöù nhaát laø coù nhieàu vaán ñeà phaùt sinh sau naøy. Neáu thöông thaät thì taïi sao laïi khoângñaêng kyù keát hoân. Neáu maø soáng thöû roài vui thì ôû khoângvui thì ñi, neáu ngöôøi nöõ coù con roài khoângai chaêm soùc thì traùch nhieäm ñoù thuoäc veà ai? Ñieàu naøy coønaûnh höôûng ñeán ñöùa beù nöõa, khi beù lôùn leân vaø hoûi ba cuûa noù ñaâu thì gia ñình raát khoùgiaûi thích. Roài coøn vaán ñeà ñöùa con lôùn ñi tröôùc laøm göông cho ñöùa nhoû hôn, mình khoângmuoán caùc connoái keát kieåu ñoù.” “…Neáu ñeå con töï do soáng thöû thì con seõ khoângcoù traùch nhieäm ñoái vôùi baûn thaân cuõng nhö ñoái vôùi xaõ hoäi.” Ñoái vôùi quan ñieåm cho raèng ngaøy nay trong tröôøng hoïc ôû UÙc ñaõ daïy cho hoïc sinh caùch phoøng traùnh thai, neân nguy cô mang thai ngoaøi yù muoán cuõng ít khi xaûy ra, chò Dung nghó raèng vieäc laïm duïng thuoác traùnh thai coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh con trong töông lai, ñeán luùc muoán coù con laïi khoù maø coù ñöôïc.

Ngoaøi ra chò Dung coøn cho raèng keát hoân tröôùc khi soáng chung laø caàn thieát, ñeå ñoâi treû bieát soáng coù traùch nhieäm ñoái vôùi baûn thaân, gia ñình vaø xaõ hoäi. Ñeå daïy con soáng coù traùch nhieäm hôn, chò Dung noùi raèng cha meï caàn hieåu con, thöôøng xuyeân theo doõi, nhaéc nhôû vaø khuyeân nhuû con traùnh ñi nhöõng sai laàm.

Noùi chung, chò Kim Dung khoâng ñoàng yù cho con ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø chung soáng, cuõng khoâng uûng hoä vieäc con soáng thöû tröôùc hoân nhaân.

Chò nghó raèng cha meï coù theå aùp duïng caùch daïy con theo phöông Taây hay phöông Ñoâng tuøy theo hoaøn caûnh, mieãn laø caùch ñoù phuø hôïp vôùi gia ñình vaø laø caùch maø cha meï tin laø toát nhaát ñoái vôùi con. Ñoàng yù cho ñoâi treû veà nhaø soáng thöû neáu nhaän thaáy phuø hôïp Töø Sydney, chò Phöôïng Trònh chia seû quan ñieåm ñoái laäp vôùi chò Kim Dung.Chò noùi raèng neáu con vaø ngöôøi yeâu thöïc söï muoán veà soáng vôùi gia ñình thì chò ñoàng yù. Tuy nhieân chò caàn tìm hieåu xem ngöôøi yeâu cuûa con coù phuø hôïp ñeå chung soáng vôùi gia ñình cuûa chò hay khoâng. Chò caàn bieát ñöôïc gia caûnh vaø tính tình cuûa ngöôøi yeâu cuûa con, xaùc ñònh ngöôøi ñoù phaûi soáng coù traùch nhieäm, coù vieäc laøm vaø coù ñònh höôùng töông lai roõ raøng, khi ñoù chò môùi ñoàng yù cho veà ôû cuøng gia ñình, chöù khoâng phaûi baát cöù ngöôøi naøo maø con cuûa chò quen thì chò cuõng ñoàng yù cho veà chung soáng.

Veà vieäc con soáng thöû tröôùc hoân nhaân, chò Phöôïng cuõng uûng hoä vì cho raèng ñoù laø cô hoäi ñeå hai beân tìm hieåu, caûm thoâng vaø chia seû vôùi nhau veà moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng.

“Neáu khoâng soáng thöû maø chæ gaëp nhau vaøi ngaøy moãi tuaàn, ñi chôi vaø coù nhöõng kyû nieäm laõng maïn thì chöa chaéc ñaõ coù theå chia seû heát cuoäc ñôøi vôùi nhau.” – chò Phöôïng chia seû. Ñoái vôùi yù kieán cho raèng oâng baø ngaøy xöa khoâng soáng thöû, khoâng coù dòp tìm hieåu nhau nhieàu maø vaãn soáng vôùi nhau troïn ñôøi, chò Phöôïng cho raèng moãi thôøi coù moät quan ñieåm khaùc nhau, vaø khoâng theå noùi quan ñieåm naøo laø ñuùng hoaëc sai.

“Chaúng haïn nhö hoài xöa quan nieäm con gaùi veà nhaø choàng phaûi coøn trinh. Hoài xöa chaúng caàn yeâu ñöông tìm hieåu, cha meï quyeát ñònh hoân nhaân cuûa con, ñoâi beân ñeán vôùi nhaukhoâng xuaát phaùt töøtình yeâu maø vaãn soáng beânnhau ñeán troïn ñôøi. Nhöng sau naøy thì xaõ hoäi coù nhieàu bieán chuyeån, phuï nöõ ngaøy xöa chæ ôû nhaø laøm noäi trôï, coøn phuï nöõ ngaøy nay cuõng ñi laøm kieám tieàn nhö nam giôùi. Vò trí cuûa phuï nöõ trong gia ñình vaø trong xaõ hoäi cuõng ñaõngang baèng nam giôùi, neânkhoâng phaûi döïa vaøo kinh teá cuûa ngöôøi ñaøn oâng. Vì theá nam nöõ ngaøy nay coù theåñeán vôùi nhau vì tình yeâu, tìm hieåu nhau,neáu thaáyhôïp nhauthì cöôùi, khoâng coøn caûnhcha meï ñaët ñaâu con ngoài ñoù nöõa.” Ñoái vôùi yù kieán cho raèng khi con daãn ngöôøi yeâu veà soáng chung thì seõ deã xaûy ra xung ñoät giöõa hai theá heä, chò Phöôïng nghó raèng vieäc ñoùtuøy vaøo moãi

gia ñình vaø moãi hoaøn caûnh khaùc nhau. Rieâng gia ñình cuûa chò ít con neân chò thích coù nhieàu ngöôøi trong nhaø ñeå chia seû coâng vieäc vaø cuøng aên uoáng, vui chôi vôùi nhau. Vì theá chò luoân saün loøng cho con ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø soáng chung, mieãn laø ñoâi beân thöïc söï caûm thaáy phuø hôïp khi ôû cuøng nhau.

Coù theå noùi, moãi phuï huynh coù caùch nhìn nhaän rieâng veà vieäc con ñöa ngöôøi yeâu veà soáng thöû cuøng vôùi gia ñình. Duø ñoàng yù hay phaûn ñoái vôùi nhöõng lyù do khaùc nhau thì cha meï vaãn mong muoán ñieàu toát nhaát cho con, hi voïng con luoân coù cuoäc soáng vui veû, haïnh phuùc. [ ]

38

H

ieän naycoù khoaûng 2 tyû ngöôøi treân toaøn theá giôùisôû höõu ñieän thoaïi thoâng minh, vaø trung bình moãi ngöôøikieåm tra ñieän thoaïi 85 laàn/ngaøy.

Thoaït nhìn thì vieäc kieåm tra ñieän thoaïi thöôøng xuyeân coù veû gioáng nhö laø moät chöùng nghieän, theá nhöng vôùi nhieàu ngöôøi thì ñoù chæ laø moät thoùi quen maø hoï coù theå thay ñoåi.

Tuy nhieân, moät tyû leä nhoû ngöôøi duøng ñieän thoaïi di ñoäng quaû thaät ñang coù haønh vi nghieän ñoái vôùi caùc tính naêng nhö ñaùnh baïc tröïc tuyeán, xem phim khieâu daâm, chôi game vaø maïng xaõ hoäi.

Noùi caùch khaùc, baïn khoâng theå “nghieän” moät thieát bò, nhöng baïn coù theå maéc haønh vi nghieän caùc tính naêng cuûa ñieän thoaïi di ñoäng.

Nghieän laø gì?

Toå chöùc Y teá Theá giôùi (WHO) ñònh nghóa nghieän laø moät traïng thaùi phuï thuoäc vaøo moät chaát kích thích, chaúng haïn nhö ma tuùy, thuoác keâ toa, thuoác laù hoaëc röôïu. Moät ngöôøi trôû neân nghieän khi theå chaát vaø tinh thaàn cuûa hoï phuï thuoäc vaøo moät loaïi chaát naøo ñoù.

Caùc haønh vi nghieän, chaúng haïn nhö côø baïc hoaëc nghieän sex, coù theå gaây

Khi ai ñoù daønh quaù nhieàu thôøi gian ñeå chôi game, löôùt maïng xaõ hoäi hay nhaén tin treân ñieän thoaïi di ñoäng, chuùng ta thöôøng cho raèng hoï bò “nghieän”. Theá nhöng ñieàu ñoù coù ñuùng khoâng? toån haïi veà taâm lyù, cuõng nhö caùc vaán ñeà trong quan heä vôùi baïn beø, gia ñình vaø ñoàng nghieäp.

Cho ñeán nay, vieäc söû duïng ñieän thoaïi thoâng minh vaãn chöa daãn ñeán tình traïng roái loaïn chöùc naêng tinh thaàn nghieâm

troïng. Vì theá, chuùng ta vaãn chöa ñöôïc xem laø “nghieän” ñieän thoaïi, nhö nhieàu ngöôøi vaãn laàm töôûng.

Thay vì nghieän, ngöôøi duøng ñieän thoaïi thoâng minh thöôøng maéc chöùng aùm aûnh (obsessive behaviour). Hoï thöôøng xuyeân kieåm tra ñieän thoaïi, tìm kieám caùc cô hoäi “töôûng thöôûng” thoâng qua vieäc phoùng thích chaát dopamine, hoaëc gieát thôøi gian trong luùc ñang di chuyeån baèng phöông tieän coâng coäng.

Tuy nhieân, moät soá nhaø nghieân cöùu vaãn chöa loaïi tröø khaû naêng nghieän smartphone ôû moät soá ngöôøi coù nguy cô maéc haønh vi nghieän cao (behaviour addiction). Nhöõng ngöôøi naøy coù theå bò thay ñoåi taâm tính sau moät thôøi gian, chaúng haïn nhö caûm thaáy lo laéng hay gaét goûng moãi khi khoâng theå söû duïng ñieän thoaïi di ñoäng.

Ngöôøi tieâu thuï taïi Myõ trung bìnhdaønh khoaûng 5 giôø ñoàng hoà moãi ngaøyñeå nhaén tin, söû duïng maïng xaõ hoäi, tìm kieám thoâng tin tröïc tuyeán, goïi ñieän; vaø moät nöûa thôøi gian ñoù laø daønh cho maïng xaõ hoäi.

Maïng xaõ hoäi töôûng thöôûng ngöôøi duøng baèng nuùt Like caùc emoji vaø söï töông taùc vôùi moät nhoùm khaùn giaû lôùn

39

hôn. Caøng nhieàu ngöôøi hoài ñaùp laïi baøi ñaêng, chuùng ta caøng caûm thaáy vui veû vì ngöôøi khaùc coâng nhaän suy nghó hoaëc sôû thích cuûa mình. Ñieàu naøy daãn ñeán noàng ñoä dopamine taêng cao, ñem laïi söï thoaûi maùi vaø giaûi toûa caêng thaúng.

Neáu baïn luoân truy caäp caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, haõy töï hoûi baûn thaân raèng: Toâi ñaït ñöôïc ñieàu gì töø vieäc ñaêng baøi vaø bình luaän treân maïng? Lieäu toâi coù theå ñaït ñöôïc caûm giaùc töông töï khi tieáp xuùc vôùi ngöôøi khaùc ngoaøi ñôøi thöïc hay khoâng?

Vôùi moät soá ngöôøi thì vieäc giao tieáp treân maïng khieán cho cuoäc soáng ngoaøi ñôøi cuûa hoï phong phuù hôn, trong khi moät soá ngöôøi khaùc laïi khoâng nhaän ra raèng, haàu heát thôøi gian cuûa hoï ñeàu ñöôïc daønh cho theá giôùi tröïc tuyeán. Ñaõ ñeán luùc ñaët ñieän thoaïi xuoáng?

Nhieàu ngöôøi bò aùm aûnh hoaëc say meâ vôùi caùc tính naêng cuûa ñieän thoaïi thoâng minh. Nhöng theo thôøi gian, söï höùng thuù seõ nguoäi daàn, vaø chieác ñieän thoaïi seõ trôû laïi laø moät coâng cuï maø chuùng ta chæ söû duïng khi caàn thieát, cuõng gioáng nhö maùy tính vaäy.

Vì theá, chuùng ta caàn phaûi giaùo duïc treû em veà nhöõng vaán ñeà khi söû duïng internet, vaø giuùp caùc em hieåu raèng vieäc laïm duïng ñieän thoaïi laø raát phí thôøi gian, vaø coù theå gaây aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán söùc khoûe tinh thaàn cuûa mình. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän khi caùc em coøn nhoû, vaø cuûng coá trong suoát caùc giai ñoaïn phaùt trieån. [ ]

Ñoái vôùi ngöôøi tröôûng thaønh, sau ñaây laø moät vaøi bí quyeát nhaèm giaûm bôùt vieäc söû duïng ñieän thoaïi di ñoäng:

1

Xoùa bôùt caùc öùng duïng treân ñieän thoaïi cuûa baïn – chæ giöõ laïi nhöõng öùng duïng maø baïn thaät söï caàn vaø khoâng nhaèm ñeå gieát thôøi gian. Maøn hình ñieän thoaïi caøng coù ít öùng duïng thì caøng toát.

2

Taét thoâng baùo trong muïc Caøi ñaët. Baïn chæ neân ñeå thoâng baùo ñoái vôùi nhöõng söï kieän coù yù nghóa, nhaèm caûi thieän söùc khoûe vaø hieäu naêng trong giôø laøm vieäc.

3

Khi saïc ñieän thoaïi vaøo buoåi toái, ñöøng ñeå ñieän thoaïi saùt beân giöôøng nguû. Khi thöùc daäy, thay vì nghó veà maïng xaõ hoäi hoaëc caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, haõy nghó veà keá hoaïch trong ngaøy cuûa baïn.

4

Haõy yù thöùc moãi khi baïn vôùi tay laáy ñieän thoaïi trong ngaøy, ñaëc bieät khi buoàn chaùn – haõy thöû caùc baøi taäp thôû trong chaùnh nieäm ñeå thö giaõn vaø thaû loûng taâm trí.

5

Neáu baïn thöïc söï muoán giaûm bôùt thôøi gian kieåm tra ñieän thoaïi, haõy quan saùt thoùi quen söû duïng maïng xaõ hoäi cuûa mình, vaø neáu caàn thieát, haõy xoùa bôùt caùc öùng duïng maïng xaõ hoäi. [ ]

NAIL SALON BUSINESS FOR SALE WARREN VIC 40

Vui loøng goïi or nhaén tin

0417 545 806 (tieáng Anh)

Ñaõ thieát laäp toát ñeïp, trang bò ñaày ñuû bôûi 6 baøn nails, 3 gheá spa, hôn $10.000 haøng toàn. Khaùch haøng toát, tieäm nail noåi tieáng trong khu vöïc.

Raát nhieàu tieàm naêng,

Moïi thöù baïn caàn ñaõ coù saün ñeå ñieàu haønh doanh nghieäp laøm moùng raát thaønh coâng naøy seõ laø cuûa baïn.

Vò trí toát naèm beân caïnh ga xe löûa, hai beân laø tieäm shops vaø raát nhieàu baõi ñaäu xe free ngoaøi ñöôøng. Baùn vì lyù do söùc khoûe.

Vui loøng goïi / nhaén tin 0417 545 806 (tieáng Anh)

41

Health Juice Bar Doanh nghiệp nằm ở trung tâm của Sutherland Shire / Sydney NSW AUSTRALIA. 2 phút đi bộ từ ga xe lửa (trạm trao đổi). Bản thân doanh nghiệp bao quanh bởi các văn phòng, văn phòng chính phủ, trung tâm giải trí.

Có rất nhiều trẻ em chơi (hoàn hảo cho gia đình đang tìm kiếm một nơi để gia đình phát triển). Công việc kinh doanh hiện đang làm là bữa sáng, bữa trưa (Sandwisches, Burger và đồ ăn châu Á) từ thứ Hai đến thứ Bảy, từ 7h30 sáng đến 3h30 chiều.

DOANH NGHIỆP NÀY TỪNG KIẾM ĐƯỢC TỪ $12.000 - $15.000 MỖI TUẦN HOẶC THẬM CHÍ NHIỀU HƠN (THÔNG TIN TỪ CHỦ SỞ HỮU TRƯỚC ĐÓ).

42

B

aïn coù ñeå yù raèng daïo gaàn ñaây Vieät Nam mình raát naêng noå thuùc ñaåy “xaõ hoäi khoâng tieàn maët” (cashless society)? Ngaøy 16/6 trôû thaønh Ngaøy Khoâng Tieàn Maët. Caùc ngaân haøng, ví ñieän töû thi nhau “töôûng thöôûng” cho khaùch haøng giao dòch qua theû, qua ví.

Caâu chuyeän 1:Moät theá giôùi nhanh, goïn, leï

Gaàn 10 naêm tröôùc, vì hay ñi nöôùc ngoaøi coâng taùc neân toâi ñaõ laøm theû tín duïng ñeå coù theå queït xuyeân bieân giôùi. Luùc aáy, toâi vaãn soáng naëng veà tieàn maët. Moãi laàn sang nöôùc ngoaøi, trong tuùi luoân daøy coäm ngoaïi teä. Toâi chæ ñem theo caùi theû ñeå caûm thaáy an taâm hôn, lôõ bò... moùc tuùi thì vaãn khoâng ñeán möùc cuøng ñöôøng ñi aên xin.

Thaät ra, Vieät Nam chæ laø nhaân toá môùi treân ñöôøng ñua ñeán moät “xaõ hoäi khoâng tieàn maët” maø thoâi. Cashless - töø laâu ñaõ laø töø khoùa mô öôùc cuûa raát nhieàu caùc nöôùc phaùt trieån. Trong baøi vieát naøy, chuùng ta seõ cuøng tìm hieåu: Taïi sao chuyeän töø boû tieàn giaáy, tieàn xu laïi haáp daãn ñeán vaäy?

43 Thoùi quen chaúng bieát ñaõ hình thaønh töø luùc naøo. Coù theå noù baét ñaàu töø moät vaøi laàn ñaàu queït theû ôû Bangkok, ôû Singapore ñaõ khieán toâi nhaän ra caùi theû tín duïng quoác teá naøy tieän lôïi thaät. Coù noù, moãi laàn ngoài maùy bay toâi chaúng coøn caêng nhö daây ñaøn vì sôï sô saåy rôùt maát coïc tieàn nöõa.

Tröôùc moãi chuyeán ñi, thay vì phaûi laäp caäp ñi ñoåi ngoaïi teä, toâi chæ caàn chaéc ví moät hai theû tín duïng quoác teá (Visa, MasterCard, JCB…) laø ngon roài.

Theá giôùi khoâng tieàn maët chöa döøng laïi ñoù. Moät ngaøy, toâi nhaän ra ngaønh taøi chính vaø coâng ngheä ñaõ phaùt trieån leân ñeán level thaàn kyø maø ôû ñoù toâi khoâng caàn keø keø ñem theo theû ngaân haøng nöõa vaãn coù theå mua saém trôn tru. Ñoù laø vaøo ñaàu naêm 2019, trong moät buoåi saùng lang thang taïi San Francisco (Myõ), toâi laïc vaøo cöûa haøng tieän lôïi “ñeán töø töông lai” Amazon Go. Sau khi taûi app Amazon Go, toâi chæ vieäc queït ñieän thoaïi vaøo coång töø ñeå ñi vaøo beân trong tieäm. ÔÛ trong ñoù, toâi tha hoà nhaët nhaïnh nhöõng moùn ñoà mình caàn caùc hoäp thöùc aên laøm saün, lon caø pheâ, chæ nha khoa, mì goùi, nöôùc uoáng – roài cho chuùng vaøo tuùi xaùch vaø cöù theá ñi ra. Ñuùng vaäy, khoâng caàn thanh toaùn, vaø trong Amazon Go cuõng chaúng coù quaày thanh toaùn. Ngay sau khi toâi böôùc ra khoûi cöûa tieäm, theû tín duïng quoác teá coù lieân keát vôùi taøi khoaûn Amazon cuûa toâi laäp töùc tröø ñi soá tieàn vöøa mua saém,

Cashless payment - Giao dòch khoâng-tieànmaët, töø laâu ñaõ laø töø khoaù mô öôùc cuûa caùc nöôùc. Vaäy vì sao chuyeän töø boû tieàn giaáy tieàn xu laïi haáp daãn ñeán vaäy? chuaån xaùc töøng li. Amazon Go bieát toâi ñaõ choïn nhöõng moùn gì nhôø vaøo heä thoáng camera vaø caûm öùng gaén chi chít treân döôùi traùi phaûi beân trong cöûa haøngVaâng, ñaõ vaøo kyû nguyeân maø chuùng ta coù theå ra khoûi nhaø, ñi laøm 8888 thöù, nhöng khoâng caàn laên taên trong ví mình coù tieàn maët hay moät môù theû laèng nhaèng.

Caâu chuyeän 2:Ít xaøi tieàn maët, nöôùc caøng phaùt trieån Haøng naêm, vieäc in tieàn, vaän haønh caùc hình thöùc ruùt tieàn maët, phuïc vuï giao dòch chuyeån tieàn ñang tieâu toán lôùn ngaân saùch cuûa caùc chính phuû vaø ngaân haøng. Moät nghieân cöùu vaøo naêm 2018 ñaõ öôùc tính raèng chi phí ñeå in tieàn giaáy treân toaøn caàu laø khoaûng 35,3 tyû USD. Con soá naøy chöa bao goàm chi phí ñeå vaän chuyeån tieàn, thu thaäp vaø huûy tieàn hoûng. Chính vì khoaûn chi khoång loà naøy maø nhieàu nöôùc ñaõ vaø ñang tích cöïc xaây döïng moät xaõ hoäi khoâng tieàn maët.

Ngoaøi ra, caùc soá lieäu cuõng chæ ra raèng khi moät nöôùc caøng tieán gaàn hôn ñeán xaõ hoäi khoâng tieàn maët thì kinh teá caøng phaùt trieån.

Ví duï nhö taïi Myõ, vieäc ngöôøi daân duøng theû ñeå mua saém vaø thanh toaùn caùc nhu caàu cuoäc soáng ñaõ ñoùng goùp khoaûng 296 tyû ñoâ la töø naêm 2011 ñeán 2015, öùng vôùi möùc taêng GDP 0,1%. Ñieàu naøy deã hieåu thoâi: Khi chi tieâu baèng tieàn maët, baïn chuøn tay bôûi ñoäng taùc laáy tieàn maët ra khoûi tuùi vaø ñöa cho ngöôøi khaùc. Nhöng vôùi thanh toaùn ñieän töû, baïn deã cheånh maûng khoâng bieát mình ñaõ chi ra bao nhieâu.

Caùc loaïi theû ngaân haøng giuùp vieäc chi traû khi mua saém online deã daøng hôn, vì vaäy ngöôøi daân nhaët haøng söôùng tay hôn, boû vaøo gioû nhieàu moùn ngoaøi

44 keá hoaïch hôn khi löôùt web. Vaø keát quaû: Khi ngöôøi daân chòu chi thì kinh teá seõ töø ñoù maø khôûi saéc.

Moät ví duï khaùc laø Singapore. Sau khi chính phuû khuyeán khích caùc hình thöùc thanh toaùn khoâng tieàn maët, Singapore cuõng chöùng kieán ##söï taêng tröôûng 0,1% trong GDP, chieám khoaûng 400 trieäu ñoâla Singapore moãi naêm. Khi moïi ngöôøi chi tieâu nhieàu hôn, caùc coâng ty caàn theâm nhaân vieân ñeå xöû lyù nhu caàu veà haøng hoùa vaø dòch vuï - chính ñieàu naøy taïo ra nhieàu vieäc laøm hôn cho xaõ hoäi.

Caâu chuyeän 3:Cuoäc ñua töø boû tieàn maët Caùc nöôùc ñang daãn ñaàu theá giôùi trong cuoäc ñua “xaõ hoäi khoâng tieàn maët” laø Thuïy Ñieån, Trung Quoác, Haøn Quoác, Singapore...

Taïi Thuïy Ñieån, chaúng laï khi thaáy doøng chöõ “No Cash Accepted” (Khoâng nhaän tieàn maët) trong caùc cöûa haøng, cöûa hieäu. Theo soá lieäu töø Hoäi ñoàng Thanh toaùn Chaâu AÂu, nhöõng giao dòch tieàn maët chæ chieám 1% GDP cuûa Thuïy Ñieån trong naêm 2019, vaø soá tieàn maët ruùt ra ñaõ giaûm ñeàu ñaën 10% moãi naêm.

Trung Quoác, ñaát nöôùc ñaõ phaùt minh ra tieàn giaáy, ñang cho raát nhieàu nöôùc phaùt trieån ngöûi khoùi treân ñöôøng ñua

khoâng-tieàn-maët. Ñaát nöôùc naøy ñaõ nhaûy coùc, boû qua giai ñoaïn duøng theû thanh toaùn ngaân haøng maø tieán thaúng ñeán caùc hình thöùc thanh toaùn di ñoäng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, taïi Trung Quoác, ngöôøi ta ñaõ coù theå thanh toaùn baèng queùt maõ QR, baèng Bluetooth, baèng vaân tay, baèng nhaän dieän maét, baèng gioïng noùi, vaân vaân. 86% ngöôøi daân söû duïng caùc hình thöùc thanh toaùn di ñoäng. Gaàn 2/3 doanh soá baùn haøng tröïc tuyeán vaø hôn 1/3 thanh toaùn taïi caùc cöûa haøng ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc ví di ñoäng nhö Alipay vaø WeChat Pay. Ngoaøi ra, vieäc chuyeån ñoåi maïnh sang khoâng-tieàn-maët cuõng giuùp naâng cao ñôøi soáng cuûa ngöôøi noâng daân, töø ñoù ruùt ngaén khoaûng caùch thu nhaäp vaø xaõ hoäi. Nhôø vaøo thanh toaùn ñieän töû, ngöôøi noâng daân coù theå mua caùc nhu yeáu phaåm, phaân boùn, vaø tieáp caän caùc khoaûn vay deã daøng hôn, ñoàng thôøi hoï cuõng coù ñieàu kieän baùn saûn phaåm noâng thoân cho ngöôøi tieâu duøng ôû thaønh phoá.

Caâu chuyeän 4:Treân tieàn coù bao nhieâu vi khuaån?

Tieàn giaáy laø moät trong nhöõng thöù dô baån nhaát theá giôùi theo ñuùng nghóa ñen. Coù ví von raèng tieàn giaáy coøn baån hôn giaáy nhaø xí. Chöa keå, caùc loaïi vi khuaån, virus coù khaû naêng soáng treân beà maët tieàn ñeán taän 17 giôø ñoàng hoà.

Moät nghieân cöùu ôû New York ñaõ phaùt hieän ra coù tôùi hôn 3000 loaïi vi khuaån aån naùu treân tôø 1 USD, bao goàm caû vi khuaån gaây nhieãm truøng da, loeùt daï daøy vaø ngoä ñoäc thöïc phaåm.

Tieàn cuûa Myõ in treân giaáy cotton vaø linen, ñöôïc xem laø taïo ra moâi tröôøng soáng lyù töôûng vôùi vi khuaån hôn tieàn baèng polymer. Theá nhöng, moät nghieân cöùu quy moâ lôùn taïi Singa-

45 pore treân tieàn polymer cuûa nöôùc naøy cho keát quaû gaây soác khoâng keùm. Tieàn ñöôïc thu thaäp töø maùy ATM, caùc trung taâm aên uoáng kieåu Sing (hawker), beänh vieän, sieâu thò vaø chôï. Trong caùc maãu, tieàn thu ñöôïc töø chôï coù soá löôïng vi khuaån cao nhaát, trung bình 48000 treân moãi tôø tieàn. Tieàn töø caùc trung taâm hawker coù soá löôïng vi khuaån trung bình laø 3500, töø beänh vieän laø 1000, töø sieâu thò laø 120.

Chính vì tieàn dô nhö vaäy maø trong luùc Covid-19 hoaønh haønh, caùc chính phuû caøng thuùc ñaåy vieäc aùp duïng caùc hình thöùc thanh toaùn khoâng tieàn maët, xem nhö laø moät caùch giuùp giaûm bôùt con ñöôøng phaùt taùn laây lan cuûa virus.

Caâu chuyeän 5: Theo daáu data Vieäc chuùng ta queït theû hay queït ví ñieän töû seõ ñeå laïi daáu veát cuûa caùc giao dòch, chính xaùc ñeán töøng xu.

Nhôø vaøo lòch söû chi tieát naøy maø chuùng ta coù ñöôïc soá lieäu (data) chi li veà tình hình taøi chính vaø thoùi quen chi tieâu cuûa mình, töø ñoù coù cô sôû ñeå xem xeùt caét giaûm caùc khoaûn chi khoâng caàn thieát neáu ñang leân keá hoaïch tieát kieäm. Veà laâu veà daøi, caùc coâng ty taøi chính coù theå söû duïng nhöõng data veà thu nhaäp, chi tieâu, traû nôï ñeå xaùc ñònh khoaûn vay mua nhaø, vay mua xe cung caáp cho chuùng ta trong töông lai, hoaëc tö vaán caùc khoaûn ñaàu tö phuø hôïp vôùi khaåu vò ruûi ro cuûa töøng ngöôøi.

Nhöng vieäc löu daáu data naøy cuõng khieán nhieàu ngöôøi nhíu maøy lo nghó. Thanh toaùn ñieän töû khoâng rieâng tö baèng thanh toaùn baèng tieàn maët. Vieäc caøng coù nhieàu thoâng tin cuûa chuùng ta troâi noåi ôû treân maïng thì caøng nhieàu khaû naêng thoâng tin ñoù bò hack, bò aên caép. Chính vì vaäy, caùc toå chöùc cung caáp thanh toaùn ñieän töû phaûi lieân tuïc naâng caáp caùc coâng ngheä baûo maät, cuõng nhö ngöôøi daân caàn bieát caùc caùch cô baûn ñeå baûo maät thoâng tin cuûa mình (khoâng ñöa theû ngaân haøng cho ngöôøi laï, daùn che soá treân theû credit, khoâng ñöa soá OTP cho ngöôøi treân maïng, vaân vaân).

Thaät ra, töông lai ñaõ ôû ñaây roài!

Xaõ hoäi khoâng tieàn maët khoâng coøn laø moät öôùc mô. Noù ñaõ ôû ñaây roài, vaø töøng ngöôøi chuùng ta ñeàu ñang böôùc nhanh böôùc chaäm vaøo ñaáy. Nhìn xem, caùc ngaân haøng ñua nhau ra maét ñuû loaïi theû credit, debit, ATM. Chöa keå haøng loaït loaïi ví ñieän töû (Momo, Moca, Zalo Pay, AirPay…) ra maét ñoùn ñaàu laøn soùng giôùi treû chöa coù ñuû chöùng minh taøi chính ñeå laøm theû ngaân haøng nhöng vaãn muoán traûi nghieäm cashless. Saép tôùi laïi coøn trieån khai dòch vuï tieàn ñieän töû treân thueâ bao di ñoäng (mobile money) nöõa chöù.

Toâi nghó, caùi ngaøy mình ra ñöôøng hay thaäm chí laø ñi du lòch trong nöôùc vôùi ñuùng caùi ñieän thoaïi trong tuùi seõ ñeán sôùm hôn döï kieán. Coù ñieän thoaïi laø coù theå thanh toaùn veù taøu ñieän, aên toái, mua haøng laët vaët, ñoùng tieàn nhaø, ñoùng tieàn khaùm beänh… nhanh nhö chôùp. Vaø vaøo caùi ngaøy ñoù, khoâng phaûi ví hay theû laø vaät baát ly thaân, maø toát nhaát ñi ñaâu cuõng neân mang theo cuïc pin döï phoøng hoaëc daây saïc. Vì chæ caàn pin ñieän thoaïi taét laø chuùng ta ngay laäp töùc rôi vaøo caûnh khoâng coøn moät xu! [ ]

46

Ñ

i maùy bay nhieàu laàn, traûi qua haøng loaït nhöõng quy taéc nghieâm ngaët nhöng baïn coù bao giôø töï hoûi chuùng coù yù nghóa gì chöa? Nhieàu bí aån xung quanh nhöõng chuyeán bay maø ñeán nay chuùng ta vaãn chöa bieát heát, naøo laø vì sao cöûa soå maùy bay laïi hình troøn, vì sao cöûa leân xuoáng laïi naèm beân traùi hay lyù do gì maø moãi haønh khaùch chæ coù theå mang 7 kg haønh lyù theo. Haõy cuøng tìm ra ñaùp aùn cho nhöõng thaéc maéc treân nheù!

1. Taïi sao cöûa soå maùy bay laïi hình troøn?

Vaøo ñaàu nhöõng naêm 1950, maùy bay thöông maïi duøng ñoäng cô phaûn löïc ñaàu tieân treân theá giôùi ñöôïc ñöa vaøo söû duïng. Ñaây ñöôïc xem laø böôùc ngoaët lôùn cuûa ngaønh haøng khoâng. Tuy nhieân, chæ 1 naêm sau ñaõ xaûy ra söï coá rôi maùy bay ñaàu tieân, sau ñoù coù theâm tôùi 2 vuï tai naïn töông töï dieãn ra.

Caùc kyõ sö ñaõ tieán haønh ñieàu tra caùc vaán ñeà lieân quan tôùi kyõ thuaät vaø nhaän thaáy raèng nguyeân nhaân gaây neân nhöõng tai naïn treân laø vì nhöõng oâ cöûa soå hình vuoâng. Khi leân cao, aùp löïc tích tuï nhieàu hôn quanh caùc goùc coù cöûa soå daïng vuoâng vaø deã vôõ baát cöù luùc naøo treân baàu trôøi. Sau ñoù, ngöôøi ta quyeát ñònh thay theá daïng cöûa soå thaønh hình troøn nhö ngaøy nay vaø ñieàu naøy cho thaáy möùc ñoä an toaøn ñaõ ñöôïc caûi thieän raát nhieàu.

2. Taïi sao muõi caùnh maùy bay laïi cong?

Trong moät chuyeán bay, aùp suaát thaáp hôn ôû ñænh caùnh so vôùi döôùi caùnh maùy bay. Khoâng khí coù xu höôùng di chuyeån töø aùp suaát cao beân döôùi caùnh sang aùp suaát thaáp phía treân caùnh. Trong quaù khöù, khi cheá taïo caùnh maùy bay thaúng, luoàng khoâng khí taùc ñoäng leân chuùng gaây ra nhieãu loaïn nghieâm troïng vaø gaây aûnh höôûng ñeán söï an toaøn cuûa chuyeán bay. Do ñoù, caùc nhaø khoa hoïc quyeát ñònh uoán cong caùnh höôùng leân treân ñeå giaûm söï nhieãu loaïn naøy, keùo daøi ñoä beàn cuûa ñoâi caùnh vaø tieát kieäm nhieân lieäu trong quaù trình di chuyeån..

3. Taïi sao maùy bay haàu heát ñöôïc sôn maøu traéng?

Caùc maët phaúng gaàn nhö luoân ñöôïc sôn maøu traéng. coù moät vaøi nguyeân nhaân ñeå giaûi thích cho ñieàu naøy.Neáu moät chieác maùy bay ñöôïc sôn maøu traéng, noù seõ phaûn xaï nhieät ít hôn. Sôn traéng laïi ít toán keùm vaø giuùp caùc haõng haøng khoâng coù theå tieát kieäm chi phí. Ngoaøi ra maøu traéng coù theå traùnh va chaïm vôùi caùc loaøi vaät bay treân baàu trôøi vì chuùng coù theå nhìn thaáy söï phaûn chieáu töø caùc beà maët maøu traéng toát hôn caùc maøu saéc khaùc. Lyù do khaùc nöõa laø khi sôn maøu traéng, neáu maùy bay gaëp caùc vaán ñeà nhö coù veát nöùt, loài loõm,... thì caùc nhaân vieân seõ deã daøng phaùt hieän vaø söûa chöõa kòp thôøi.

4. Taïi sao loái ra thöôøng naèm beân traùi?

Khoâng phaûi taát caû, nhöng phaàn lôùn maùy bay coù loái vaøo haønh khaùch chính ôû phía beân traùi. Theo ñoù, phía beân phaûi laø daønh cho haønh lyù (haàm haøng cuõng ôû beân phaûi), vì vaäy noù khoâng an toaøn cho haønh khaùch vaø ñaây cuõng ñöôïc xem laø moät quy öôùc ñöôïc hình thaønh laâu ñôøi cuûa ngaønh vaän taûi haøng khoâng. Ngoaøi ra, vò trí cöûa leân xuoáng ôû beân traùi neân phi coâng thöôøng ngoài phía beân naøy ñeå ñieàu khieån maùy bay döøng laïi. Vò trí cöûa naøy khieán cho cô tröôûng ñoã maùy bay deã daøng hôn taïi khu vöïc saân ñaùp.

5. Taïi sao phi coâng khoâng ñöôïc ñeå raâu?

Moät soá haõng haøng khoâng khoâng cho pheùp phi coâng coù raâu. Lyù do laø toùc daøi hoaëc raâu treân khuoân maët coù theå khieán maët naï Oxy khoâng theå phuø hôïp vôùi khuoân maët cuûa hoï vaø coù theå khoâng hoaït ñoäng ñuùng cô cheá khi coù vaán ñeà xaûy ra. Trong tröôøng hôïp khaån caáp, nhöõng phi coâng phaûi laø nhöõng ngöôøi tænh taùo nhaát ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh cöùu laáy haønh khaùch.

6. Taïi sao gheá ngoài treân maùy bay thöôøng coù maøu xanh?

Nhöõng chieác gheá maøu xanh ñaàu tieân ñaõ ñöôïc söû duïng caùch ñaây vaøi thaäp kyû, vaø baây giôø taát caû caùc haõng haøng khoâng ñeàu choïn maøu naøy.

Theo caùc nhaø khoa hoïc Anh, haàu heát moïi ngöôøi ñeàu yeâu thích maøu xanh lam vì noù cho caûm giaùc tin caäy vaø an toaøn, ñieàu ñoù raát quan troïng ngay caû ñoái vôùi nhöõng haønh khaùch khoâng maéc chöùng sôï khoâng gian treân cao.

Ngoaøi ra, theo nghieân cöùu , 90% moïi ngöôøi ñöa ra quyeát ñònh löïa choïn 1 haõng naøo ñoù vaøo maøu saéc thöông hieäu.

Coù moät lyù do thöïc teá taïi sao caùc haõng haøng khoâng choïn gheá maøu xanh ñoù laø vì buïi baån buïi baån hay caùc veát traày xöôùc ít bò nhìn thaáy hôn ôû maøu naøy. Do ñoù, nhöõng chieác gheá naøy coù theå ñöôïc söû duïng trong moät thôøi gian daøi hôn so vôùi gheá ñöôïc boïc baèng maøu khaùc. Tuy nhieân, ôû caùc khoang haïng nhaát, maùy bay coù theå trang bò gheá ngoài maøu saéc saùng hôn.

7. Taïi sao moãi haønh khaùch chæ coù toái ña 7kg haønh lyù ñöôïc mang theo?

Ví duï ôû caùc chieác maùy bay A320 vôùi 186 gheá vaø 42 hoäc ñeå haønh lyù, giôùi haïn taûi cuûa moãi hoäc thöôøng naèm ôû möùc 38 kg, trung bình moãi haønh khaùch seõ coù 8,5 kg troïng löôïng coù theå mang theo. Nhöng ñeå an toaøn, caùc haõng thöôøng giaûm bôùt soá kyù naøy ñeå haïn cheá toång troïng löôïng chuyeán bay khoâng vöôït quaù giôùi haïn troïng löôïng caát caùnh vaø haï caùnh toái ña cho pheùp. Ngoaøi ra vieäc ñaët giôùi haïn cho moãi haønh lyù coù theå tieát kieäm thôøi gian saép xeáp ñoà ñaïc cuûa moãi haønh khaùch khi leân maùy bay. [ ]

48

Ñ

ieàu kieän soáng vaø chaát löôïng y teá ngaøy moät ñöôïc caûi thieän giuùp keùo daøi tuoåi thoï cuûa con ngöôøi, tuy nhieân, yeáu toá coát loõi cho 1 cuoäc soáng laâu daøi, khoûe maïnh vaãn laø duy trì nhöõng thoùi quen toát.

Soáng laâu hôn laø muïc tieâu maø nhieàu ngöôøi theo ñuoåi, nhaát laø trong thôøi ñaïi khi ñieàu kieän soáng vaø chaát löôïng dòch vuï y teá ngaøy caøng phaùt trieån nhanh choùng, töø ñoù giuùp tuoåi thoï cuûa ngöôøi daân töø ñoù cuõng daàn taêng leân. Tuy nhieân, ñeå soáng laâu khoûe maïnh, haïnh phuùc, ñieàu quan troïng nhaát vaãn laø vieäc duy trì nhöõng thoùi quen toát vaø loaïi boû moät soá thoùi quen xaáu ñe doïa söùc khoûe con ngöôøi trong cuoäc soáng. Ñieàu naøy ñaëc bieät quan troïng vaøo buoåi saùng sau khi thöùc daäy, ñaây laø thôøi ñieåm cô theå baét ñaàu trôû laïi “guoàng quay” sinh hoaït bình thöôøng sau 1 ñeâm nghæ ngôi daøi. Döôùi ñaây laø 5 thoùi quen toát neân laøm vaøo buoåi saùng sau khi thöùc daäy, neáu tuaân thuû ñuùng, chaéc chaén baïn seõ coù moät cuoäc soáng voâ cuøng

vieân maõn.

1. Thöùc daäy chaäm raõi vaøo buoåi saùng Trong khi nguû, caùc heä thoáng khaùc nhau cuûa cô theå ôû traïng thaùi nöûa nguû. Khi ñoàng hoà baùo thöùc keâu hoaëc naõo baét ñaàu thöùc daäy, caùc heä thoáng naøy vaãn chöa tænh giaác hoaøn toaøn maø noù ñoøi hoûi caû moät quaù trình vaø khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.

Vì vaäy, ñöøng voäi vaøng daäy sau khi thöùc daäy. Baïn coù theå nhaém maét trong 2-3 phuùt nöõa, sau ñoù ngoài daäy töø töø, duoãi chaân, vöôn vai vaø keùo caêng cô theå. Ñieàu naøy khoâng chæ giuùp cô theå thöùc daäy moät caùch nheï nhaøng maø coøn traùnh söï khoù chòu ôû caùc boä phaän cô theå khaùc.

2. Uoáng moät ly nöôùc aám sau khi thöùc daäy vaøo buoåi saùng Cô theå seõ maát moät phaàn nöôùc do quaù trình trao ñoåi chaát vaøo ban ñeâm. Neáu baïn khoâng boå sung nöôùc kòp thôøi cho cô theå vaøo buoåi saùng, baïn seõ raát deã bò khoâ da. Uoáng moät ly

49 phoøng, naïp theâm khí oxy töôi môùi vaø loaïi boû khi carbon dioxide tích tuï trong phoøng do quaù trình hoâ haáp cuûa cô theå.

4. Luoân aên moät böõa saùng boå döôõng sau khi daäy sôùm Trong cuoäc soáng coù nhòp ñoä gaáp gaùp nhö hieän nay, nhieàu ngöôøi khoâng coù thoùi quen aên saùng. Moät soá ngöôøi caûm thaáy raèng thôøi gian quaù haïn heïp ñeå daønh thôøi gian cho böõa saùng. Ñieàu naøy laø sai. Bôûi vì sau moät ñeâm nghæ ngôi, naêng löôïng trong cô theå ñaõ caïn kieät. Neáu baïn khoâng boå sung naêng löôïng vaøo buoåi saùng, baïn seõ maát naêng löôïng trong ngaøy raát nhanh choùng. Neáu tieáp tuïc duy trì thoùi quen xaáu naøy trong moät thôøi gian daøi, noù seõ gaây haïi cho cô theå.

5. Daäy sôùm vaø ñi ñaïi tieän kòp thôøi Khi moïi ngöôøi nghæ ngôi vaøo ban ñeâm, cô theå vaãn ñang trong quaù trình trao ñoåi chaát, vì vaäy sau khi thöùc daäy vaøo buoåi saùng, chaát ñoäc vaø raùc thaûi trong cô theå phaûi ñöôïc baøi tieát. Ñaây chính laø moät thoùi quen toát. [ ]

Neáu muoán thöùc daäy vôùi moät tinh thaàn phaán chaán, khoûe maïnh vaø khoâng laøm ñaåy nhanh quaù trình laõo hoùa sôùm thì baïn caàn ngay moät soá thoùi quen döôùi ñaây.

nöôùc vaøo buoåi saùng giuùp boå sung ñoä aåm cho teá baøo vaø giaûm taùo boùn, ñoàng thôøi, nöôùc ôû nhieät ñoä vöøa phaûi cuõng coù taùc duïng raát toát cho vieäc ñaùnh thöùc vaø nuoâi döôõng caùc cô quan quan troïng trong cô theå.

3. Môû cöûa soå ñeå thoâng gioù sau khi daäy sôùm AÙnh saùng maët trôøi buoåi saùng dòu daøng vaø saûng khoaùi traøn vaøo phoøng coù theå ñaùnh thöùc ñoàng hoà sinh hoïc cuûa chuùng ta vaø khieán moïi ngöôøi tænh taùo, vui veû hôn. Vieäc môû cöûa soå sau khi thöùc daäy cuõng coù taùc duïng löu thoâng khí trong

50

V

öôït khoù muøa Covid-19, quoác ñaûo Maldives taïo ra dòch vuï giaõn caùch xaõ hoäi sang chaûnh nhö thieân ñöôøng ñeå huùt khaùch. AÊn treân ngoïn caây, nguû trong bieät thöï döôùi nöôùc,… thieân ñöôøng du lòch Maldives ñang taïo ra nhöõng khu nghæ döôõng trong mô ñeå giuùp du khaùch coù theå giaõn caùch xaõ hoäi moät caùch thoaûi maùi muøa Covid-19.

Môû cöûa trôû laïi ñoùn du khaùch töø 15/7, Quoác ñaûo Maldives ñaõ coù 57.000 du khaùch vieáng thaêm. Nhieàu haõng haøng khoâng seõ tieáp tuïc thöïc hieän caùc chuyeán bay tôùi ñaây trong thaùng naøy vaø thaùng sau, nhöõng thaùng cao ñieåm cuûa kyø nghæ leã cuoái naêm. Ñeå thu huùt du khaùch, hoài ñaàu thaùng 11, Hoäi ñoàng Du lòch Maldives ñaõ khôûi ñoäng moät chieán dòch quaûng baù vôùi teân goïi: “Giaõn caùch chöa bao giôø toát nhö theá naøy”. Ñeán Maldives, du khaùch seõ ñöôïc yeâu caàu xuaát trình giaáy xeùt nghieäm aâm tính vôùi Covid-19 vaø ñieàn vaøo maãu khai baùo söùc khoûe tröïc tuyeán. Caùc khu nghæ döôõng taêng cöôøng doïn deïp nhöng boå sung dòch vuï giao phoøng khoâng tieáp xuùc. Chính söï rieâng tö vaø taùch bieät naøy laïi ñang khieán nôi ñaây trôû neân thu huùt du khaùch.

AÊn toái treân caây Taïi Waldorf Astoria Maldives Ithaafushi, du khaùch coù theå duøng böõa treân ñænh cuûa nhöõng raëng tre. Moät kieán truùc gioáng nhö chieác toå coù teân Terra, ñöôïc laøm töø caùc nguyeân lieäu thaân thieän vôùi moâi tröôøng, cho du khaùch moät traûi nghieäm hieám coù. 6 caùi toå giuùp ñaùp öùng moïi nhu caàu cuûa du khaùch 2 ngöôøi trong khi toå hôïp 7 caùi toå ñuû khaû naêng phuïc vuï 4 ngöôøi. Thöïc ñôn cao caáp goàm naám cuïc traéng Alba vaø thòt boø Wagyu cuõng ñöôïc phuïc vuï.

Ithaafushi, bao goàm ba hoøn ñaûo thoâng nhau, ñaõ ghi nhaän söï gia taêng nhu caàu cuûa du khaùch ñoái vôùi caùc Terra cuõng nhö dòch vuï aên uoáng taïi phoøng. Beân caïnh ñoù, caùc lieäu phaùp spa vaø lôùp hoïc Yoga cuõng ñöôïc cung caáp taïi nôi ôû cuûa du khaùch. Thaäm chí, khaùch coù theå thueâ toaøn boä caùc hoøn ñaûo naøy vôùi 5 toå hôïp nghæ döôõng, 5 hoà bôi, moät caâu laïc boä cuõng nhö ñaàu beáp vaø nhaân vieân phuïc vuï rieâng.

51

Soáng döôùi loøng bieån Khu dinh thöï Muraka taïi Conrad Maldives Rangali Island coù phoøng nguû naèm döôùi ñoä saâu 16m so vôùi möïc nöôùc bieån. Traàn cong 180 ñoä cho pheùp du khaùch traûi nghieäm moät beå caù khoång loà.

Taàng treân cuøng coù phoøng khaùch, hoà bôi rieâng vaû caû giöôøng nguû coù theå ngaém caûnh hoaøng hoân.

Khaùch tôùi ñaây ñöôïc ñöa ñoùn baèng thuûy phi cô. Ñaàu beáp vaø quaûn gia naèm troïn goùi trong dòch vuï VIP vôùi giaù 46.500 USD/ ñeâm cho caùc kyø nghæ vaøo thaùng 11 vaø 12.

Bong boùng treân baõi bieån Nhöõng caên bieät thöï 2 phoøng nguû naèm treân baõi bieån cuûa ñaûo Finolhu trôû neân thô moäng vôùi maùi voøm baèng kính bao troïn phoøng nguû, cho du khaùch taän höôûng caûm giaùc hoøa mình vaøo vôùi thieân nhieân. Beân caïnh caùc dòch vuï truyeàn thoáng, du khaùch coù theå ñaët tieäc nöôùng rieâng treân baõi bieån.

Raïp chieáu phim cuûa rieâng mình Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tìm kieám moät kyø nghæ yeân tónh, Kandolhu laø moät löïa choïn lyù töôûng. Vôùi 30 phoøng, noù ñöôïc bao quanh bôûi moät raïn san hoâ tuyeät ñeïp. Giaûi trí buoåi toái ôû nôi ñaây coù raïp phim döôùi traêng, nôi du khaùch coù theå xem phim treân caàu taøu rieâng vôùi ñoà uoáng vaø ñoà aên nheï.

Moät ngaøy giaõn caùch xaõ hoäi theo ñuùng nghóa Kurumba ban ñaàu laø moät khu nghæ döôõng rieâng tö nhöng noù ñöôïc môû cöûa cho coâng chuùng vaøo naêm 1972. Maát 10 phuùt ñi taøu cao toác töø Saân bay Quoác teá Velana, saân bay chính cuûa ñaûo Maldives, nôi ñaây khaù thuaän tieän cho vieäc ñi laïi. Tuy nhieân, khaùch söû duïng dòch vuï ôû ñaây seõ coù 1 ngaøy taùch bieät vôùi theá giôùi vôùi caùc böõa saùng rieâng tö, giaûi trí, spa vaø caùc dòch vuï giaûi trí hoaøn toaøn rieâng bieät khaùc.

Laøm vieäc ôû thieân ñöôøng Tuy nhieân, vôùi nhöõng ngöôøi vaãn muoán duy trì coâng vieäc, Pullman Maldives Maamutaa laø löïa choïn lyù töôûng. Caùc dòch vuï ñi keøm ñöôïc moâ taû laø hoaøn haûo ñeå du khaùch taän höôûng nhöõng traûi nghieäm nghæ döôõng tuyeät vôøi nhaát. [ ]

52

N

hieàu ngöôøi UÙc ñang tìm kieám söï giuùp ñôõ ñeå cai röôïu vaø ma tuùy hôn so vôùi thôøi ñieåm naêm naêm tröôùc, trong ñoù, ñieàu trò cai nghieän röôïu laø dòch vuï ñöôïc yeâu caàu nhieàu nhaát.

Baùo caùo cuûa Vieän Y teá vaø Phuùc lôïi UÙc cho thaáy yeâu caàu ñöôïc tö vaán cai röôïu vaø ma tuùy laø phoå bieán nhaát.

Tieán só Gabrielle Phillips laø phaùt ngoân nhaân cuûa Vieän Y teá vaø Phuùc lôïi UÙc:

“Giuùp ñôõ cai röôïu vaãn laø yeâu caàu ñöôïc ngöôøi UÙc tìm kieám nhieàu nhaát. Cai röôïu chieám moät phaàn ba soá löôïng yeâu caàu ñieàu trò. Vaø röôïu bia cuõng laø moät chaát gaây nghieän boå sung ñöôïc quan taâm trong 12% caùc ñôït ñieàu trò cai nghieän ma tuùy. Tuy nhieân, tyû leä caùc yeâu caàu ñieàu trò cai röôïu ñaõ giaûm töø 48% xuoáng coøn 36%. Ñieàu naøy laø do soá ñôït ñieàu trò cai nghieän ma tuùy ñaõ taêng leân.”

Khoaûng 137.000 ngöôøi UÙc töø 10 tuoåi trôû leân ñaõ tìm kieám söï ñieàu trò cai nghieän ma tuùy hoaëc röôïu trong naêm 2018-2019. Soá löôïng naøy taêng 19% so vôùi giai ñoaïn 2014-2015.

Ñieàu trò cai nghieän cho nhoùm ma tuùy toång hôïp daïng amphetamine coù söï gia taêng lôùn nhaát, töø 10.000 leân 58.200 ñôït ñieàu trò trong voøng 10 naêm. Trong soá ñoù, ma tuùy ñaù chieám hai phaàn ba soá ñôït ñieàu trò trong 2020-2021.

Tieán só Tina Lam töø Trung taâm Nghieân cöùu Nghieän cuûa Ñaïi hoïc Monash cho bieát caùc phöông phaùp ñieàu trò hieän nay khoâng theo kòp nhu caàu.

“Hieän nay chuùng toâi chæ coù moät nöûa soá cô sôû ñieàu trò coù saün so vôùi nhu caàu. Vì vaäy, coù theå noùi laø nhu caàu ñieàu trò cai nghieän ma tuùy ôû UÙc cao gaáp ñoâi so vôùi khaû naêng cuûa chuùng toâi. Vì theá, ñaây thöïc söï laø moät lónh vöïc phuïc vuï keùm vaøo luùc naøy. Khi nhu caàu taêng leân, chuùng toâi cuõng caàn phaûi taêng soá cô sôû ñieàu trò.”

Hôn moät nöûa soá ngöôøi tìm kieám ñieàu trò cai nghieän ma tuùy vaø röôïu ôû ñoä tuoåi töø 20 ñeán 39. Ngöôøi UÙc töø 40 tuoåi trôû leân chieám 35% caùc tröôøng hôïp ñieàu trò - chuû yeáu laø cai nghieän röôïu - trong khi nhöõng ngöôøi treû tuoåi hôn thì

Vieän Y teá vaø Phuùc lôïi cho bieát nhieàu ngöôøi UÙc ñang caàn ñieàu trò cai röôïu hôn so vôùi caùc chaát gaây nghieän khaùc.

Nhöng baùo caùo cuûa Vieän cuõng cho thaáy trong möôøi naêm qua soá ngöôøi UÙc ñöôïc ñieàu trò cai nghieän caùc chaát nhö ma tuùy ñaù hoaëc thuoác kích thích ñaõ taêng leân gaàn gaáp saùu laàn.

53 tìm kieám vieäc ñieàu trò cai nghieän caàn sa. Gaàn hai phaàn ba soá ngöôøi ñieàu trò cai nghieän caàn sa coù ñoä tuoåi töø 10 ñeán 19 tuoåi. Trong ñoù soá ngöôøi thoå daân chieám moät phaàn saùu. Nam giôùi cuõng chieám tyû leä cao hôn phuï nöõ.

Tieán só Lam cho bieát vieäc laïm duïng thuoác giaûm ñau nhoùm opioid cuõng ñang gia taêng ôû UÙc vaø laø moät haïng muïc caàn nhieàu löïa choïn ñieàu trò hôn.

“Soá löôïng thuoác giaûm ñau nhoùm opioid ñöôïc keâ ñôn töø ñaàu nhöõng naêm 1990 ñeán nay nhieàu gaáp khoaûng 4 laàn so vôùi giai ñoaïn möôøi naêm tröôùc.

Nhöõng naêm gaàn ñaây, chuùng ta chöùng kieán nhieàu caùi cheát lieân quan ñeán döôïc phaåm chöùa opioid vaø giôø ñaây chuùng ta ñang chöùng kieán söï gia taêng soá ca töû vong do heroin. Ñoù laø caùc loaïi thuoác maø chuùng toâi thöïc söï quan taâm, vì chuùng ñaõ gaây ra nhöõng caùi cheát khoâng chuû yù.”

Tieán só Chris Moy laø moät baùc só gia ñình vaø Chuû tòch Hieäp hoäi Y khoa taïi Nam UÙc. OÂng cho bieát, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tìm kieám söï ñieàu trò thì thôøi gian chôø ñôïi laâu laø moät vaán ñeà lôùn.

“Trong nhöõng tình huoáng nhö vaäy, neáu hoï ñoät nhieân döøng ñieàu trò thì seõ raát nguy hieåm. Hoï thöïc söï caàn ñöôïc giuùp ñôõ ñeå loaïi boû caùc loaïi thuoác naøy moät caùch an toaøn, neáu khoâng hoï coù theå gaëp phaûi caùc phaûn öùng nghieâm troïng khieán hoï khoâng theå boû thuoác.

Hoaëc trong thöïc teá nhöõng thöù nhö röôïu hoaëc thuoác an thaàn cuõng coù theå gaây bieán chöùng nghieâm troïng neáu

ñieàu trò khoâng ñuùng caùch.”

Tieán só Moy noùi raèng vieäc thieáu cô sôû ñieàu trò coù theå khieán caùnh cöûa cô hoäi kheùp laïi. Söï chôø ñôïi coù theå khieán nhieàu ngöôøi töø boû vieäc ñieàu trò. “Ñieàu ñoù khoâng chæ gaây ñau khoå cho caù nhaân, maø coøn cho toaøn boä gia ñình cuûa hoï. Ñoù laø tình huoáng raát khoù khaên, vaø ñoù laø lyù do taïi sao Hieäp hoäi Y khoa UÙc töø laâu ñaõ neâu leân thöïc teá raèng ñieàu trò cai nghieän ma tuùy vaø röôïu döôøng nhö khoâng ñöôïc öu tieân hôn so vôùi nhöõng thöù nhö phaãu thuaät töï choïn. Nhöng coù theå noùi laø möùc ñoä nghieâm troïng cuûa vaán ñeà cuõng töông töï, neáu nhö khoâng noùi laø teä hôn, vaø thaäm chí coøn coù taùc ñoäng lôùn hôn khoâng chæ ñoái vôùi caù nhaân maø coøn ñoái vôùi caû coäng ñoàng maø hoï ñang soáng.”

Quyù vò coù theå goïi Ñöôøng daây noùng veà cai röôïu vaø ma tuùy ñeå ñöôïc tö vaán mieãn phí vaø baûo maät thoâng tin theo soá 1800 250 015. []

54

T

æ leä veà khoaûn tieàn baûo ñaûm, ñöôïc ruùt ra töø tieàn löông maø chuû nhaân phaûi ñoùng goùp vaøo quyõ höu boång cho nhaân vieân cuûa hoï, theo luaät môùi seõ taêng nöûa phaàn traêm moãi naêm, tröôùc khi ñaït giaù trò cuoái cuøng laø 12 phaàn traêm möùc löông vaøo naêm 2025 Soá tieàn super baïn caàn khi tôùi tuoåi veà höu phuï thuoäc vaøo chi tieâu cuûa chính baïn khi nghæ höu vaø phong caùch soáng maø baïn muoán.

Tuoåi thoï trung bình taïi UÙc laø 82 tuoåi, coù nghóa raèng neáu baïn veà höu ôû tuoåi 65 thì baïn caàn coù thu nhaäp khi nghæ höu trong 20 naêm hoaëc nhieàu hôn.

Nhöõng chi phí lôùn nhaát khi veà höu bao goàm tieàn mortgage, tieàn thueâ nhaø, tieàn söûa chöõa nhaø cho phuø hôïp vôùi tuoåi taùc cuûa baïn, tieàn du lòch vaø tieàn chi traû y teá khi baïn maéc beänh.

Phong caùch soáng cuûa baïn Khi nghó veà keá hoaïch chi tieâu luùc veà höu, neáu baïn ñaõ chính thöùc sôû höõu ngoâi nhaø baïn ñang ôû, thì pheùp tính trung bình laø baïn seõ caàn hai phaàn ba (67%) thu nhaäp tröôùc khi veà höu ñeå coù theå duy trì chaát löôïng soáng hieän coù maø khoâng caàn thay ñoåi.

Hieäp hoäi Quyõ höu boång UÙc ASFA ñaõ öôùc tính tieâu chuaån nghæ höu, trong ñoù moãi ngöôøi UÙc trung bình seõ caàn 44,412 ñoâ la moät naêm ñeå coù tuoåi giaø thoaûi maùi (töùc 850 ñoâ la moät tuaàn).

Trong khi ñoù, öôùc tính cuûa ASFA cho hai vôï choàng laø 62,828 ñoâ la moät naêm ñeå soáng thoaûi maùi khi nghæ höu

55

Nhöõng thay ñoåi trong ngaân saùch lieân bang ñoái vôùi quyõ höu boång superannuation, aùp duïng töø ngaøy 1/7/2021 höùa heïn seõ giuùp 6,7 trieäu ngöôøi UÙc ñeå daønh ñöôïc nhieàu tieàn tieát kieäm hôn trong quyõ höu boång cuûa mình. Nhöng bao nhieâu tieàn môùi ñuû ñeå baïn veà höu thoaûi maùi? (töùc 1,203 ñoâ la moät tuaàn).

Nhö vaäy toång coäng baïn coù theå phaûi ñeå daønh khoaûng 640,000 ñoâ la cho hai vôï choàng vaø 545,000 ñoâ la cho moät ngöôøi khi ñeán tuoåi nghæ höu ñeå soáng thoaûi maùi.

Beân caïnh ñoù, ASFA öôùc tính moät cuoäc soáng höu trí taïm oån, ñuû chi traû cho nhöõng nhu caàu caên baûn, caàn moät khoaûn tieát kieäm ngang vôùi möùc tieàn trôï caáp age pension hieän nay, töùc khoaûng 70,000 ñoâ la trong quyõ höu boång khi baïn ñeán tuoåi veà höu.

Tuyø vaøo töøng tröôøng hôïp vaø taøi saûn baïn coù khi veà höu, maø baïn coù theå ñöôïc nhaän taøi trôï höu trí cuûa chính phuû age pension toaøn phaàn hay moät phaàn, hoaëc thaäm chí baïn khoâng ñuû ñieàu kieän ñöôïc nhaän khoaûn taøi trôï naøy.

Laøm sao ñeå taêng soá tieàn tieát kieäm trong quyõ höu boång cuûa baïn?

Neáu baïn quyeát ñònh xaây döïng quyõ höu boång ngay töø baây giôø, coù nhöõng vieäc baïn coù theå laøm ñeå moùn tieàn taêng theâm theo thôøi gian.

Chaúng haïn baïn coù theå: · Goäp chung caùc quyõ höu boång laïi thaønh moät quyõ nhaèm tieát kieäm chi phí. · Ñoùng goùp theâm tieàn löông vaøo quyõ höu boång khi baïn coøn coù khaû naêng laøm vieäc. · Thay ñoåi löïa choïn ñaàu tö trong quyõ höu boång.

Söï thay ñoåi ngaân saùch lieân bang ñoái vôùi quyõ höu boång seõ khieán giôùi treû vaø phuï nöõ ñöôïc höôûng lôïi nhieàu nhaát.

Trung bình, vôùi söï thay ñoåi naøy, moät ngöôøi lao ñoäng 30 tuoåi coù thu nhaäp trung bình seõ ñeå daønh theâm 19,000 ñoâ la khi nghæ höu. [ ]

56

N

eáu noùi moùn nöôùng BBQ laø truyeàn thoáng trong loái soáng UÙc thì ngöôøi UÙc cuõng thích aên thòt laém chöù. Vaäy neân khi tin cho hay ngöôøi UÙc ñöùng ñaàu danh saùch Google veà tìm kieám töø “aên chay”, coù leõ nhieàu ngöôøi seõ thaät kinh ngaïc.

Theo danh saùch nhöõng xu höôùng môùi treân Google, nöôùc UÙc vöôït qua New Zealand vaø Canada ñeå ñöùng ñaàu danh saùch caùc quoác gia tìm töø “aên chay” (vegan) nhieàu nhaát treân theá giôùi. Trong ñoù, cö daân Hobart taïi tieåu bang Tasmania tìm töø naøy nhieàu nhaát, xeáp sau ñoù laø ngöôøi Newcastle, Gold Coast, Sunshine Coastvaø daân thuû ñoâ Canberra.

Taïi sao moïi tình caûm laïi daàn chuyeån sang cho vieäc khoâng aên maën vaø khoâng söû duïng nhöõng saûn phaåm coù nguoàn goác ñoäng vaät nöõa?

Baø Karen Bevis, moät thaønh vieân tích cöïc cuûa coäng ñoàng aên chay Tasmania, cuõng laø ñieàu hôïp vieân cuûa toå chöùcVegetarian Tasmania, ñaõ nhìn thaáy söï phaùt trieån ngaøy caøng maïnh meõ cuûa coäng ñoàng naøy.

Baø keå: “Hoài môùi quay laïi Tasmania soáng naêm 2004, ôû ñaây chæ coù vaøi ngöôøi aên chay. Toâi ñaõ vaän ñoäng thaät tích cöïc, laäp ra caùc baøn cung caáp thoâng tin taïi nhieàu söï kieän ñòa phöông, cuõng nhö ñöùng ra toå chöùc nhöõng söï kieän veà giaùo duïc trong nhieàu naêm. Coäng ñoàng Tasmania khoâng lôùn, vaø soáng raát gaàn guõi.

Vì vaäy caùc thaønh vieân coù cô hoäi chia seû thoâng ñieäp ñeán ñöôïc nhieàu ngöôøi hôn.

Coäng ñoàng FacebookVegan Tasmaniathaät söï phaùt trieån raát nhanh, chæ trong thôøi gian ngaén ñaõ thu huùt hôn 800 hoäi vieân”.

Baø Bevis cho hay coù ñöôïc söï phaùt trieån naøy, ngoaøi cuoäc vaän ñoäng cuûa coäng

ñoàng nhöõng ngöôøi aên chay, coøn laø nhôø nhöõng nhaø haøng vaø doanh nghieäp cuoái cuøng ñaõ chuù yù phuïc vuï cho nhöõng ngöôøi aên chay: “Taïi Hobart coù moät tieäm baùn caø pheâ tuy khoâng daønh rieâng cho ngöôøi aên chay, nhöng moãi ngaøy ñeàu coù theâm nhieàu loaïi baùnh chay ñeå phuïc vuï nhu caàu khaùch haøng. Moät tieäm pizza cuõng môû ra saùu moùn pizza chay khaùc nhau

ñeå phuïc vuï tröïc tieáp cho thò tröôøng. Ñoù laø chöa keå tröôøng daïy naáu aên chayOtis Beanery, ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng ngay trong thaønh phoá Hobart… Ñieàu naøy cho thaáy nhu caàu aên chay ngaøy caøng phoå bieán vaø phong caùch soáng naøy ngaøy caøng ñöôïc nhieàu ngöôøi öa thích.”

Ngöôøi UÙc thích aên chay bao laâu roài?

Hay xu höôùng aên chay vaãn luoân hieän höõu trong vaên hoùa UÙc?

Baø Suzy Spoon laø ngöôøi khai sinh Toå chöùc Ngöôøi baùn thòt coù ñaïo ñöùc (Suzy Spoon’s Vegan Butcher), truï sôû ñaët taïi Newtown, Sydney. Baø cho hay khoâng ngaïc nhieân chuùt naøo tröôùc vò trí daãn ñaàu

57 theá giôùi cuûa nöôùc UÙc treân Google veà xu höôùng naøy: “Toâi nghó sôû thích aên chay vaø phong caùch soáng thanh tònh ñang phaùt trieån raát nhanh ôû quoác gia naøy. Toâi tin raèng nguyeân nhaân ñeán töø Internet.

Toâi ñaõ 45 tuoåi neân khoâng thöôøng xuyeân leân Internet, nhöng thanh nieân thì khaùc.

Hoï khoâng phaûi baên khoaên laâu daøi veà nguyeân nhaân cuûa moät vaán ñeà laø gì, vì ñaõ coù maïng Internet traû lôøi nhöõng thaéc maéc ñoù ngay laäp töùc. Ngöôøi ta luoân thích tìm hieåu thöùc aên maø mình ñang aên ñeán töø ñaâu vaø baèng caùch naøo. Hoï google ñieàu naøy, vaø nhaän ra heä thoáng caùc coâng ty cung caáp thöïc phaåm cuõng nhö trang traïi chaên nuoâi chaúng phaûi laø moät böùc tranh ñeïp ñeõ gì. Toâi nghó ñaây chính laø moät cuù hích thaät maïnh khieán ngöôøi ta chuyeån qua aên chay, cuõng nhö khieán cho baûn ñoà veà ngöôøi aên chay thay ñoåi thaät nhanh.”

Ngöôøi ta luoân thích tìm hieåu thöùc aên

maø mình ñang aên ñeán töø ñaâu vaø baèng caùch naøo. Hoï google ñieàu naøy, vaø nhaän ra heä thoáng caùc coâng ty cung caáp thöïc phaåm cuõng nhö trang traïi chaên nuoâi chaúng phaûi laø moät böùc tranh ñeïp ñeõ gì.

Toâi nghó ñaây chính laø moät cuù hích thaät maïnh khieán ngöôøi ta chuyeån qua aên chay, cuõng nhö khieán cho baûn ñoà veà ngöôøi aên chay thay ñoåi thaät nhanh.

Taïi Nam UÙc, sôû thích aên chay cuõng phaùt trieån nhanh khoâng keùm.Cherry Darlings Bakehouselaø moät tieäm baùnh daønh cho ngöôøi aên chay, môû cöûa töø thaùng 6/ 2014. Töø ñoù ñeán nay, chuû nhaân Tim Salmon ñaõ chöùng kieán raát nhieàu löùa tuoåi vaø loaïi ngöôøi ñeán aên taïi tieäm cuûa mình. “Khaùch haøng thuoäc raát nhieàu nhoùm khaùc nhau. Chuùng toâi cuõng coù nhöõng thôï laøm baùnh töøng khoâng bieát aên chay laø gì, nhieàu khaùch haøng vaø ñoái taùc cuõng vaäy. Quaû thaät ñaây laø coäng ñoàng

Theo danh saùch nhöõng xu höôùng môùi treân Google, nöôùc UÙc vöôït qua New Zealand vaø Canada ñeå ñöùng ñaàu danh saùch caùc quoác gia tìm töø “aên chay” (vegan) nhieàu nhaát treân theá giôùi. Trong ñoù, cö daân Hobart taïi tieåu bang Tasmania tìm töø naøy nhieàu nhaát, xeáp sau ñoù laø ngöôøi Newcastle, Gold Coast, Sunshine Coast vaø daân thuû ñoâ Canberra.

phaùt trieån nhanh choùng vaø ña daïng nhaát maø toâi töøng thaáy.” Anh giaûi thích: “Ñaây laø moät xu höôùng chuû ñaïo, sau giai ñoaïn hippie. Ngaøy caøng coù nhieàu ngoâi sao aên chay, ngaøy caøng nhieàu caùc boä phim taøi lieäu trình baøy haäu quaû cuûa kyõ ngheä chaên nuoâi. Cuõng nhö baây giôø ngöôøi ta leân maïng raát nhieàu, hoï bieát nhieàu thöù hôn vaø thoâi thuùc muoán thay ñoåi cuoäc soáng.”

Tuy nhieân anh Salmon cuõng caûm thaáy baûn thaân phong traøo aên chay coøn ñi xa hôn theá: “Toâi nghó phong traøo naøy ñaõ ñi ñeán moät möùc cao hôn, ñoù laø löïa choïn khaåu vò vaø chaát löôïng. Ngaøy caøng nhieàu ngöôøi quan taâm ñeán thöïc phaåm saïch, khieán soá löôïng caùc doanh nghieäp veà thöïc phaåm saïch vaø nguoàn goác thöïc phaåm coù ñaïo ñöùc coù maët ngaøy caøng nhieàu. Thöù hai laø moïi ngöôøi cuõng chuù yù hôn ñeán vieäc baûo veä moâi tröôøng khi aên chay, hoï nhaän ra raèng mình vaãn coù theå aên ngon, maø ñoàng thôøi vaãn coù theå laøm moät vieäc gì ñoù coù ích cho traùi ñaát.”

Trong khi ñoù toå chöùc PETA Australia cho hay döõ lieäu maø Google ñöa ra laø moät chieán thaéng daønh cho nhöõng ngöôøi baïn boán chaân treân khaép theá giôùi. Coâ Claire Fryer ñieàu hôïp vieân cuûa toå chöùc cho hay: “Thaät tuyeät vôøi khi nöôùc UÙc daãn ñaàu traøo löu soáng chay tònh naøy. Duø nguyeân nhaân laø vì baûo veä ñoäng vaät, vì söùc khoûe caù nhaân hay vì söùc khoûe cuûa traùi ñaát, thì chuyeån sang aên chay laø moät söï löïa choïn gaây aûnh höôûng nhieàu nhaát vaø tích cöïc nhaát maø coäng ñoàng coù theå thöïc hieän”.

Tuy nhieân ai maø bieát ñöôïc – coù khi ngöôøi UÙc cuõng chæ toø moø muoán tìm hieåu veà chuyeän naøy treân maïng maø thoâi, hoaëc cuõng coù theå chuùng ta ñang chaïy theo traøo löu Meat Free Mondays, hoaëc coù leõ thöïc söï vieäc aên chay ñang treân ñaø phaùt trieån. [ ]

58

Moãi khi böôùc vaøo thö vieän, khoâng khoù ñeå baét gaëp nhieàu baïn mang tai nghe trong khi chaêm chuù nhìn vaøo saùch hay maøn hình maùy tính. Khi ñöôïc hoûi, caùc baïn cho raèng ñeo tai nghe nhaïc ñeå daønh söï taäp trung toái ña cuõng nhö khoâng ñeå nhöõng taïp aâm xung quanh (tieáng noùi chuyeän, cöôøi ñuøa, tieáng goõ baøn phím laïch caïch, tieáng quaït,v.v…) laøm caùc baïn phaân taâm.

N

hieàu ngöôøi thöôøng thích nghe nhaïc khoâng lôøi, nhaïc nheï ñeå taäp trung. Moät soá ngöôøi laïi coù sôû thích nghe nhaïc rock, hoaëc nhaïc coù giai ñieäu maïnh meõ ñeå laøm vieäc hieäu quaû. Caâu hoûi ñaët ra laø aâm nhaïc coù aûnh höôûng theá naøo ñeán phöông phaùp hoïc taäp cuûa chuùng ta?

AÂm nhaïc vaø hieäu öùng “The Mozart” Chuùng ta ñeàu coù theå deã daøng nhaän ra raèng, aâm nhaïc ñang trôû thaønh moät phaàn khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa moïi ngöôøi, töø ngöôøi giaø ñeán ngöôøi treû.

AÂm nhaïc ñöôïc xem coù taùc duïng giuùp chuùng ta tìm ñöôïc söï giaûi toaû veà tinh thaàn, caûm xuùc, cuõng nhö ñaùnh thöùc khaû naêng saùng taïo trong moãi ngöôøi. Khoâng nhöõng theá, moät soá nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh ñeå tìm hieåu veà taùc ñoäng cuûa aâm thanh ñeán caùc baïn nhoû bò roái loaïn haønh vi vaø caûm xuùc coøn cho bieát: ña phaàn nhöõng em ñöôïc hoïc trong moâi tröôøng coù nhaïc neàn thöôøng caûm thaáy thö giaõn, thoaûi maùi vaø laøm vieäc naêng suaát hôn.

AÂm thanh coù taùc ñoäng ñeán quaù trình tieáp thu kieán thöùc vaø coù söùc aûnh höôûng ñaëc bieät ñeán naõo boä cuûa loaøi ngöôøi.

Khoâng ít ngöôøi trong chuùng ta ñaõ nghe qua thuyeát“the Mozart effect”,moät khaùi

59

nieäm noåi tieáng veà vieäc nghe nhaïc Mozart seõ giuùp phaùt trieån trí thoâng minh. Ñoù laø lyù do nhieàu baäc cha meï cho thai nhi nghe nhaïc Mozart töø khi coøn trong buïng meï.

Thuaät ngöõ“the Mozart effect”xuaát phaùt töø moät thí nghieäm cho thaáy nghe nhaïc coå ñieån coù theå taïm thôøi laøm taêng chæ soá IQ vaø taêng khaû naêng suy luaän veà khoâng gian vaø thôøi gian.

Tieán só nghieân cöùu ngöôøi Phaùp Alfred A. Tomatis, ngöôøi ñaõ ñaët ra thuaät ngöõ, cho raèng aâm nhaïc coå ñieån khuyeán khích söï phaùt trieån cuûa naõo boä.

Beân caïnh moät soá nhaø nghieân cöùu nhaän ñònh raèng nghe nhaïc coå ñieån khuyeán khích söï phaùt trieån tinh thaàn, coù nhöõng ngöôøi vaãn ngôø vöïc vaøo thuyeát ñoù. Maëc duø hieäu öùng Mozart chöa ñöôïc xaùc nhaän ñuùng tuyeät ñoái, nhöng vaãn khoâng theå phuû nhaän nhöõng lôïi ích töø aâm nhaïc coå ñieån daønh cho em beù.

Vaøo naêm 1989, tieán só Tomatis coù nghó ra moät kyõ thuaät mang teân oâng döïa treân giaû thuyeát cho raèng: nhöõng aâm thanh coù taàn soá cao coù theå kích hoaït moät soá vuøng ñaëc bieät cuûa tai trong vaø naâng cao khaû naêng nhaän bieát aâm thanh cuûa naõo boä. Töø ñoù, giuùp chuùng ta tieáp thu vaø xöû lyù thoâng tin moät caùch hieäu quaû hôn.

AÛnh höôûng cuûa aâm nhaïc ñeán vieäc hoïc Coøn sinh vieân hoïc sinh chuùng ta, moãi khi böôùc vaøo thö vieän, khoâng khoù ñeå baét gaëp nhieàu baïn mang tai nghetrong khi chaêm chuù nhìn vaøo saùch hay maøn hình maùy tính. Khi ñöôïc hoûi, caùc baïn cho raèng ñeo tai nghe nhaïc ñeå daønh söï taäp trung toái ña cuõng nhö khoâng ñeå nhöõng taïp aâm xung quanh (tieáng noùi chuyeän, cöôøi ñuøa, tieáng goõ baøn phím laïch caïch, tieáng quaït,...)laøm caùc baïn phaân taâm.

Nhieàu ngöôøi thöôøng thích nghe nhaïc khoâng lôøi, nhaïc nheï ñeå taäp trung. Moät soá ngöôøi laïi coù sôû thích nghe nhaïc rock, hoaëc nhaïc coù giai ñieäu maïnh meõ ñeå laøm vieäc hieäu quaû.

Caâu hoûi ñaët ra laø aâm nhaïc coù aûnh höôûng theá naøo ñeán phöông phaùp hoïc taäp cuûa chuùng ta?

Traùi ngöôïc vôùi suy nghó thoâng thöôøng, nghieân cöùu chöùng minh raèng nhöõng coâng

vieäc coù lieân quan ñeán taäp trung vaø ghi nhôù laïi ñaït ñöôïc keát quaû toát hôn khi thöïc hieän trong moâi tröôøng yeân tónh.

Nghieân cöùuñaõ chæ ra nhöõng ngöôøi laøm vieäc treân neàn nhaïc ñaït hieäu quaû cao hôn nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong moâi tröôøng ñaày nhöõng tieáng oàn hoãn taïp.

Lieân heä giöõa tính caùch vaø sôû thích aâm nhaïc Tính caùch laø nhaân toá taùc ñoäng ñeán naêng suaát, khi nhöõng ngöôøi höôùng noäi coù khuynh höôùng laøm baøi thi keùm hieäu quaû hôn ngöôøi höôùng ngoaïi. Caùc baïn höôùng noäi seõ laøm vieäc hieäu quaû ôû

trong nhöõng khoâng gian yeân tónh, ít tieáng ñoäng. Vì nhöõng baïn naøy thöôøng phaûn xaï keùm trong nhöõng baøi kieåm tra veà ñoïc hieåu cuõng nhö gôïi nhôù thoâng tin khi xung quanh coù nhaïc neàn. Beân caïnh ñoù, nhoùm höôùng ngoaïi toû ra voâ cuøng vöôït troäi trong nhöõng baøi kieåm tra veà toác ñoä phaûn xaï khi nhöõng baïn naøy ñöôïc laøm vieäc trong moâi tröôøng coù aâm nhaïc ôû beân caïnh.

Töông töï, nhöõng ngöôøi khoâng gioûi laøm nhieàu vieäc cuøng moät luùc (multi-tasking)

60 seõ khoâng taäp trung toát khi nghe nhaïc neàn luùc laøm vieäc. Vôùi nhöõng ai caûm thaáy caêng thaúng trong muøa thi,caùc nghieân cöùuchæ ra theå loaïi ca khuùc mang tieát taáu nheï nhaøng seõ giuùp giaûm lo aâu cho tinh thaàn.

Theå loaïi nhaïc, aâm löôïng, giai ñieäu maø sinh vieân nghe, cuõng nhö tính caùch cuûa hoï laø nhöõng nhaân toá quan troïng aûnh höôûng ñeán hieäu quaû hoïc taâp. Nhaïc coå ñieån thöôøng ñöôïc xem laø loaïi nhaïc phuø hôïp nhaát ñeå nghe khi taäp trung hoïc, maëc duø chöa coù nghieân cöùu naøo chính thöùc chöùng minh ñieàu naøy.

Tuy nhieân,theo moät nghieân cöùu khaùc, nghe nhöõng ca khuùc coù giai ñieäu oån ñònh, toác ñoä vöøa phaûi vaø aâm löôïng khoâng quaù to seõ hoã trôï toát cho söï taäp trung hôn nhöõng ca khuùc coù pha troän nhieàu phong caùch. Nghieân cöùu naøy cuõng chöùng minh theâm raèng chuùng ta laøm vieäc keùm hieäu quaû hôn khi nghe loaïi nhaïc mình thích thay vì nhöõng loaïi nhaïc trung tính.

AÂm nhaïc thuùc ñaåy ñoäng löïc Caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi nhö aên uoáng, nguû nghæ hay caùc khoaûnh khaéc chia seû vôùi coäng ñoàng ñöôïc cho laø kích thích chaát daãn truyeàn thaàn kinh.

Theo giaùo sö Alais cuûa tröôøng ñaïi hoïc Sydney, “Dopaminelaø chaát daãn truyeàn phoå bieán, hay coøn goïi laø chaát hoaù hoïc thaàn kinh gaây caûm giaùc haïnh phuùc. Cuï theå hôn, noù taïo ra phaûn öùng ñeán nhöõng haønh ñoäng tích cöïc, do ñoù thuùc ñaåy chuùng ta theâm ñoäng löïc vaø tieáp tuïc laëp laïi nhöõng

haønh ñoäng mang laïi caûm giaùc tích cöïc ñoù.

Beân caïnh caùc hoaït ñoäng phoå bieán vöøa keå, aâm nhaïc cuõng ñöôïc xem laø taùc nhaân voâ hình taùc ñoäng ñeán caûm xuùc giuùp tieát raDopamine.

Giaùo sö Alais ñaõ thöû nghieäm nghieân cöùu naøy treân loaøi chuoât vaø tìm ra moái lieân heä giöõaDopaminevaø ñoäng löïc.

OÂng noùi “Cho hai con chuoät treân hai phaàn ñöôøng khaùc nhau, con chuoät coù noàng ñoä dopamine cao hôn seõ noã löïc ñeå daønh ñöôïc gaáp ñoâi löôïng thöùc aên, trong khi nhöõng con coù noàng ñoä dopamine thaáp hôn seõ choïn höôùng ñi deã daøng vaø thu veà ít ñoà aên hôn.”

Vaäy nhöõng nghieân cöùu treân coù lieân heä gì vôùi vieäc hoïc?

Giaùo sö giaûi thích: “Khi baïn ngoài hoïc, neáu aâm nhaïc giuùp taêng noàng ñoä dopamine seõ cuøng luùc taêng ñoäng löïc cuûa baïn.

Caûm giaùc haøi loøng baïn nhaän ñöôïc khi ñaït ñöôïc muïc tieâu hoïc taäp seõ khieán baïn höng phaán vaø cuûng coá theâm ñoäng löïc hoïc taäp cuûa baïn. Vì theá, ñeå taêng toái ña möùc ñoä dopamine trong naõo, baïn caàn choïn loaïi nhaïc mình caûm thaáy tích cöïc. Khi chuùng ta caûm thaáy vui veû, ít caêng thaúng thì töï nhieân seõ thaáy tích cöïc hôn vaø hoïc haønh cuõng toát hôn”.

AÂm nhaïc giuùp taêng cöôøng trí nhôù Töôûng töôïng laø caùch toát nhaát ñeå ghi nhôù söï vaät.

Nhaïc coù lôøi vaø caùc giai ñieäu phöùc taïp deã gaây maát taäp trung. Chuùng ta do ñoù khoù ñieàu tieát taâm trí noäi taïi khi bò chi phoái vôùi

caùc yeáu toá beân ngoaøi.

Theo Alais, “Baïn khoù coù theå phôùt lôø khi ai ñoù noùi chuyeän vôùi mình, cho duø laø qua baøi haùt; vì phaàn tö duy cuûa naõo boä baïn duøng ñeå hoïc vaø taäp trung bò chao ñaûo khieán baïn deã bò phaân taâm”.

Alais khuyeân chuùng ta neân traùnh nghe caùc baøi nhaïc coù lôøi kích thích chuùng ta phaûi nhuùn nhaûy hay chuyeån ñoäng cô theå.

Nhöõng baøi haùt thu huùt söï chuù yù vaø khieán baïn haùt theo seõ khoâng hoã trôï cho söï taäp trung. Bôûi vì baây giôø thay vì laøm vieäc, caùc baïn seõ haùt vaø ngaân nga theo ñieäu nhaïc.

Vôùi kinh nghieäm saùu naêm trong vai troø phuï traùch kyõ sö aâm thanh khi hoïc cöû nhaân vaø tieán só, giaùo sö Alais noùi raèng nhöõng ca khuùc pha troän aâm ñieäu nhaïc neàn caøng ña daïng caøng deã gaây maát taäp trung.

Vaäy thì sôû thíchaâm nhaïc tieát loä gì veà suy nghó vaø caûm xuùc cuûa chuùng ta?

AÂm nhaïc giuùp thöïc hieän ba chöùc naêng taâm lyù quan troïng: (a) caûi thieän hieäu suaát cuûa moät soá coâng vieäc cuï theå ( aâm nhaïc giuùp xoaù tan caûm giaùc nhaøm chaùn vaø taêng söï chuù yù khi laùi xe, hoïc taäp hay laøm vieäc); (b) kích hoaït söï toø moø cuûa trí oùc ( baèng caùch taäp trung vaø phaân tích ca khuùc khi chuùng ta nghe); Vaø quan troïng hôn heát laø c) ñieàu khieån hay aûnh höôûng ñeán taâm traïng cuûa chuùng ta.

Nhaø thaàn kinh hoïc Daniel Levitin ngöôøi ñaõ daønh ra nhieàu naêm nghieân cöùu

61 saùng laäp raRocket Memorycoù giôùi thieäu moät kyõ thuaät coù teân RAM aâm nhaïc trong quaù trình hoïc vaø RAM ôû ñaây laø vieát taét cuûa 3 böôùcRelaxation, Active learning, vaø Memory consolidation. Cuï theå: · Tröôùc khi hoïc töø 3 ñeán 5 phuùt, caùc baïn neân laéng nghe nhöõng baûn nhaïc maø mình yeâu thích (Relaxation) ñeå cô theå thöïc söï ñöôïc thoaûi maùi, thö giaõn, töø ñoù ñöa naõo boä vaøo traïng thaùi hoaït ñoäng toái öu nhaát ñeå coù theå chuaån bò cho quaù trình laøm vieäc. · Böôùc thöù hai, ñoù laø Active learning, ñaây laø luùc maø caùc baïn phaûi hoaït ñoäng raát nhieàu, vaäy neân haõy choïn cho mình moät baûn nhaïc coå ñieån khoâng lôøi, coù tieát taáu nhanh ñeå naõo boä coù theå tieáp thu vaø xöû lyù thoâng tin moät caùch hieäu quaû hôn.

Ví duï nhö nhaïc cuûa Beethoven, Mozart, Tchaikovsky. · Böôùc thöù 3, ñoù laø Memory consolidation hay coøn goïi laø coâ ñoïng kyù öùc. Ñaây veà taùc ñoäng cuûa aâm nhaïc tôùi naõo boä vaø laø taùc giaû cuûa cuoán saùch “This is Your Brain on Music” - cho raèng vieäc nghe nhaïc khi ñang laøm vieäc seõ khoâng mang laïi lôïi ích gì maø ngöôïc laïi coøn gaây maát taäp trung, giaûm naêng suaát coâng vieäc. Ñeå chöùng minh ñieàu naøy, Daniel ñaõ thöïc hieän moät löôïng lôùn caùc nghieân cöùu cuûa oâng töø naêm 2010, khi trong haàu heát moïi tröôøng hôïp, hieäu suaát coâng vieäc cuûa chuùng ta bao goàm trí tueä, saùng taïo khi ñoïc vaø vieát bò giaûm raát nhieàu khi nghe nhaïc.

Caùc nghieân cöùu chæ ra nghe nhaïc tröôùc khi hoïc hay laøm moät coâng vieäc seõ mang laïi nhieàu lôïi ích hôn trong vieäc caûi thieän söï chuù yù, ghi nhôù hoaëc ngay caû vieäc giaûm söï lo laéng vaø traàm caûm.

Theo ñoù, con ngöôøi thöïc ra laøm vieäc hieäu quaû nhaát trong moâi tröôøng im laëng, chöù khoâng phaûi laø khi nghe nhaïc. Vieäc nghe nhaïc thaäm chí khieán caùc hoaït ñoäng coù lieân quan tôùi khaû naêng ghi nhôù bò suït giaûm.

Lyù do laø bôûi khi nghe nhaïc, naõo boä duø ít hay nhieàu vaãn seõ daønh moät phaàn söï quan taâm cuûa baïn cho baøi haùt, vaø chuùng ta seõ coøn ít choã troáng hôn cho coâng vieäc hieän taïi.

Cuõng theo Daniel, vieäc nghe caùc giai ñieäu aâm nhaïc tröôùc khi laøm vieäc moät khoaûng thôøi gian giuùp taêng cöôøng taâm traïng vaø giuùp baïn thö giaõn hôn. Töø ñoù giaùn tieáp giuùp coâng vieäc taäp trung vaø hieäu quaû hôn.

Daniel lyù giaûi raèng khi aáy, naõo boä seõ giaûi phoùng ra chaát daãn truyeàn thaàn kinhDopamine, cho baïn caûm giaùc aám aùp cuûa nieàm vui söôùng. Coù theå, naõo baïn seõ tieát theâmSerotoninevôùi khaû naêng caûi thieän taâm traïng vaø giuùp chuùng ta deã taäp trung hôn. ÔÛ moät vaøi tröôøng hôïp ngoaïi leä, nghe nhaïc vaãn giuùp chuùng ta taêng khaû naêng

taäp trung vaø duy trì saûng khoaùi, aáy laø ôû nhöõng coâng vieäc coù tính chaát laëp ñi laëp laïi ñôn ñieäu, chaúng haïn nhö khi baïn laøm vieäc ôû moät daây chuyeàn laép raùp, hoaëc laùi xe ñöôøng daøi. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñoù, baïn raát deã bò chaùn, vaø aâm nhaïc seõ giuùp taêng söï höng phaán vaø chuù yù hôn ñeán coâng vieäc.

Daniel Levitin cho bieát oâng ñaõ aùp duïng nghieân cöùu khoa hoïc veà aâm nhaïc vaø naêng suaát trong suoát cuoäc ñôøi mình.

Khi ñang hoïc hay laøm coâng vieäc vieát laùch, oâng thöïc hieän haøn toaøn trong im laëng vaø chæ nghe nhaïc khi nghæ ngôi, ñang taäp theå duïc hoaëc laøm caùc coâng vieäc nhaøm chaùn.

Beân caïnh ñoù, Ryan Levesque ngöôøi

laø böôùc maø caùc baïn seõ löa tröõ kieán thöùc vaøo trong boä nhôù daøi haïn ñeå phuïc vuï cho nhöõng laàn söû duïng tieáp theo, chính vì theá maø nhöõng baûn nhaïc Baroque, Melodic vaø coå ñieån laø nhöõng löïa choïn toái öu cho böôùc naøy.

Baïn seõ nghe nhaïc hieäu quaû nhaát khi ñang thöïc hieän nhöõng coâng vieäc ñoøi hoûi khaû naêng tö duy logic nhö: laøm toaùn, giaûi quyeát tình huoáng hay nhöõng baøi taäp khoâng ñoøi hoûi chuùng ta phaûi giöõ quaù nhieàu thoâng tin cuøng moät luùc. Ngöôïc laïi ,aâm nhaïc seõ khoâng phaùt huy taùc duïng, neáu baïn söû duïng chuùng trong quaù trình ñoïc hieåu, cuõng nhö thöïc hieän nhöõng coâng vieäc coù ñoä phöùc taïp cao hôn. [ ]

62

V

aøo muøa ñoâng, khí haäu khoâ hanh, ñoä aåm trong khoâng khí giaûm xuoáng, da khoâng traùnh khoûi tình traïng khoâ raùt, bong troùc. Khoâ da nghe qua coù veû khoâng phaûi laø vaán ñeà quaù to taùt nhöng neáu chuùng ta boû qua böôùc chaêm soùc, da khoâ coù theå daãn ñeán caùc beänh lyù da lieãu nghieâm troïng hôn. Ngoaøi ra, haèng haø sa soá caùc saûn phaåm döôõng da döôùi nhieàu daïng töø kem, serum, daàu döôõng vôùi nhieàu möùc giaù khaùc nhau deã khieán chuùng ta hoang mang lieäu saûn phaåm ñaét tieàn môùi thöïc söï toát hay khoâng. Ñeå laøn da luoân ñöôïc meàm mòn, lôùp bieåu bì ngoaøi cuøng caàn phaûi coù ñuû ñoä aåm 10%. Ñoä aåm naøy giuùp phuïc hoài vaø duy trì chöùc naêng cuûa haøng raøo baûo veä da ñeå da ñöôïc khoûe maïnh.

Baùc só da lieãu John Frew, moät thaønh vieân cuûa Ñaïi hoïc Da lieãu UÙc phaùt bieåu.

Lôùp treân cuøng cuûa da raát quan troïng trong vieäc baûo veä vaø giöõ vai troø nhö heä thoáng mieãn dòch. Noù hoaït ñoäng nhö moät taám aùo giaùp ngaên nhöõng vi khuaån xaâm nhaäp vaøo cô theå ñoàng thôøi giöõ ñoä

NGUYEÂN NHAÂN KHOÂ DA Khi da khoâng coù ñuû löôïng daàu baûo veä, hôi aåm seõ bò maát ñi. Töø ñoù, da khoâ, troùc vaåy.

Tình traïng coù theå teä hôn trong muøa ñoâng khi ñoä aåm moâi tröôøng thaáp, da khoâ deã kích öùng, ngöùa ngaùy gaây maát thaåm myõ vaø khoù chòu.

Caùc nguyeân nhaân phoå bieán khaùc cuûa da khoâ bao goàm: · Laïm duïng xaø phoøng vaø nöôùc noùng · Tieáp xuùc vôùi hoùa chaát maïnh · Moät soá loaïi beänh lyù ngoaøi da · Da bò laõo hoùa

63 aåm ôû trong da.

Maëc duø vaán ñeà da khoâ ñoái vôùi haàu heá t moïi ngöôøi khoân g coù gì quaù to taù t ngoaøi vieäc mang laïi moät vaøi söï khoù chòu nho nhoû, nhöng trong moät soá tröôøn g hôïp , ñaây coù theå laø moät trieä u chöùn g y teá nghieâm troïn g, khieá n nhieàu ngöôøi thaáy ñau raùt vaø deã bò nhieã m truøn g.

‘Moät ñöùa treû bò beän h chaøm naën g coù theå yeáu ñi neáu caùc veát nhieãm truø ng khoân g ñöôïc kieåm soaùt hay ñöôïc ñieà u trò ñuùn g caùch. Da khoâ laïi chính laø yeáu toá chính cuûa beän h chaøm”, baùc só Frew noùi.

Khi ñoä aåm giaûm xuoáng, khoâng khí beân ngoaøi khoâ ñi. Da caøng trôû neân thieáu aåm traàm troïng khi chuùng ta thöôøng xuyeân söû duïng caùc maùy söôûi ñeå

giöõ aám.

Taém laâu vôùi nöôùc noùng cuõng laøm da maát ñi ñoä aåm töï nhieân.

Ngoaøi ra, moät soá loaïi quaàn aùo vaø ñoà nguû cuõng coù theå goùp phaàn gaây khoâ da.

Taát caû moïi ngöôøi ñeàu caàn phaûi döôõng aåm khoâng?

Giöõ aåm haøng ngaøy khoâng phaûi laø ñieàu baét buoäc, nhöng laø moät ñieàu coù lôïi’, tieán só Frew cho bieát. ‘Ñieà u ñoù phuï thuoä c raá t nhieà u vaø o loaï i da cuû a baï n . Ñoá i vôù i nhöõ n g ngöôø i bò beä n h chaø m , beä n h vaå y neá n vaø caù c vaá n ñeà da, böôù c döôõ n g aå m raá t quan troï n g. Nhöng ñoá i vôù i nhöõ n g ngöôø i coù laø n da raá t nhôø n , da daà u thì khoâ n g nhaá t thieá t phaû i döôõ n g aå m thöôø n g xuyeâ n ’. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi maéc caùc beänh veà da maõn tính, giöõ aåm thöôøng xuyeân laø moät böôùc quan troïng trong quaù trình ñieàu trò.

Khi chuùng ta laõo hoùa, laøn da cuûa chuùng ta cuõng vaäy. Chuùng trôû neân khoâ hôn vaø giaûm khaû naêng laøm taám chaén

hieäu quaû nhö thôøi treû, do ñoù ngöôøi giaø thöôøng caûm thaáy hoï caàn döôõng aåm nhieàu hôn.

‘Ngoaøi ra, nhöõng taùc nhaân nhö tieáp xuùc vôùi aùnh naéng maët trôøi thöôøng xuyeân coù theå gaây toån haïi cho chöùc naêng haøng raøo cuûa da, neân nhöõng ngöôøi phaûi tieáp xuùc lieân tuïc döôùi aùnh maët trôøi cuõng caàn phaûi döôõng aåm nhieàu hôn”, tieán só Frew noùi.

Thôøi ñieåm naøo trong ngaøy laø toát nhaát ñeå döôõng aåm?

Thôøi gian döôõng aåm lyù töôûng nhaát laø ngay sau khi taém xong, luùc da vaãn coøn aåm.

‘Neáu baïn khoâng boâi kem döôõng aåm ngay sau khi taém hoaëc ngaâm mình trong nöôùc aám, ñoä aåm trong da seõ bò maát ñi moät löôïng lôùn qua lôùp bieåu bì’,

baùc só Frew noùi.

‘Neáu baïn coù theå döôõng aåm tröïc tieáp sau khi taém xong, ñoù chính laø thôøi ñieåm toát nhaát ñeå giöõ nöôùc treân da.’

Do ñoù, toát nhaát laø traùnh taém nöôùc coù nhieät ñoä quaù noùng.

Kem döôõng aåm naøo toát nhaát? Ñeå moät loaïi kem döôõng aåm phaát huy hieäu quaû, baïn caàn söû duïng moät löôïng daøy vöøa ñuû cho da, ñeå ñaûm baûo saûn phaåm khoùa aåm cho da.

Khi löïa choïn moät saûn phaåm phuø hôïp vôùi loaïi da cuûa baïn, khoâng phaûi saûn phaåm ñaét tieàn luoân laø toát nhaát.

Saûn phaåm giaù thaønh trung bình nhöng phuø hôïp vôùi da, chöùa ñaày ñuû thaønh phaàn baûo veä da khoâ laø ñieàu caàn löu taâm nhaát.

Theo tieán só Frew, coù moät soá ñieåm caàn löu yù: · Choïn caùc saûn phaåm coù goác glycerine, glycerol hoaëc parafin (nhöõng saûn phaåm naøy giöõ aåm cho da toát nhaát) · Traùnh caùc thaønh phaàn khoâng caàn thieát vaø deã gaây kích öùng da nhö nöôùc hoa, chaát taïo maøu vaø caùc saûn phaåm coù nguoàn goác thöïc vaät · Choïn saûn phaåm maø baïn haøi loøng vì baïn seõ söû duïng thöôøng xuyeân hôn · Caøng ít thaønh phaàn gaây hoang mang, caøng toát Baùc só Frew noùi raèng neân tìm loaïi kem döôõng aåm coù chöùa ceramide, chaát beùo töï nhieân giuùp hoã trôï giöõ aåm ôû lôùp treân cuøng cuûa da.

‘Töø goùc ñoä y hoïc, haàu heát caùc baùc só da lieãu khuyeân duøng parafin loûng, giaù khoaûng 10 ñoâ la moät tuyùp, vaø ñoù laø loaïi kem döôõng aåm toát nhaát maø baïn coù theå söû duïng, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc tình traïng

64 da nhö beänh chaøm.’

Muøa ñoâng khoâng caàn choáng naéng?

Nhieàu ngöôøi quan nieäm sai laàm raèng chæ khi naøo naéng to môùi söû duïng kem choáng naéng.

Tuy nhieân, baùc só Frew cho bieát choáng naéng moãi ngaøy, duø trôøi naéng, möa hay maây muø, laø bieän phaùp toát nhaát ñeå baûo veä da.”

‘Tia UV töø aùnh maët trôøi laø nguyeân nhaân daãn ñeán laõo hoùa, ung thö da vaø toån thöông da maõn tính.’

Daàu döôõng da töï nhieân thì sao?

John Su laø baùc só da lieãu vaø Trôï giaûng moân Ñoâng Y taïi Ñaïi hoïc Monash ôû Melbourne ‘Coù nhöõng nghieân cöùu cho thaáy daàu döøa coù lôïi cho da. Nhöõng loaïi daàu döôõng da khaùc thì vaãn gaây tranh caõi hôn moät chuùt, nhö daàu oâ liu.Moät soá nghieân cöùuñaõ phaùt hieän ra raèng nhieàu loaïi daàu oâ liu, ñaëc bieät laø nhöõng loaïi coù chaát löôïng thaáp, coù theå laøm hoûng haøng raøo baûo veä da thay vì phuïc hoài chuùng, “Tieán só Su. ‘Chuùng toâi bieát raèng moät soá loaïi daàu coù höông lieäu vaø daàu chieát xuaât töø thöïc vaät cuõng coù theå laø taùc nhaân gaây kích öùng da.’

‘Haàu heát caùc baùc só da lieãu seõ khoâng ñeà xuaát caùc saûn phaåm coù nguoàn goác töø thöïc vaät - hoaëc nhöõng thöù maø moât soá ngöôøi goïi laø saûn phaåm töï nhieân. Thaønh phaàn töï nhieân trong caùc saûn phaåm ñoù ñoâi khi coù theå laøm maãn caûm vôùi laøn da vaø gaây dò öùng.”

Phöông phaùp choáng khoâ da muøa ñoâng Haïn cheá taém nöôùc noùng Khi thaáy da khoâ, chuùng ta thöôøng coá tìm caùch ñeå buø ñaép laïi nöôùc cho mình.

Vôùi suy nghó naøy, nhieàu ngöôøi ngaâm mình laâu hôn khi taém boàn.

Tuy nhieân, nöôùc thöïc söï coù theå laøm cho tình traïng da khoâ toài teä hôn, ñaëc bieät laø neáu baïn söû duïng nöôùc noùng vaø taém xaø phoøng quaù laâu. Ñieàu naøy coù theå khieán caùc lôùp daàu töï nhieân treân da bò maát ñi, khieán da bong troùc.

Khi lau khoâ, chæ neân voã nheï leân da thay vì duøng söùc chaø xaùt maïnh.

Neân taém boàn hoaëc voøi sen ít hôn 10 phuùt, vaø söû duïng nöôùc aám thay vì noùng.

GIöõ aám cô theå Khoâng khí laïnh vaø khoâ trong muøa ñoâng khieán nöôùc trong da chuùng ta boác hôi nhanh hôn.

Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ öôùc tính raèng laøn da cuûa chuùng ta coù theå maát hôn 25% khaû naêng giöõ aåm trong muøa ñoâng, khieán da caûm giaùc khoâ vaø caêng hôn.

Chuùng ta coù theå giaûm ñieàu naøy baèng caùch luoân che chaén cho laøn da baèng quaàn aùo aám, gaêng tay vaø khaên quaøng coå khi ra ngoaøi trôøi.

Söû duïng maùy taïo ñoä aåm ÔÛ trong nhaø vôùi maùy söôûi quaù laâu cuõng khieán da khoâ.

Söû duïng maùy taïo ñoä aåm xung quanh caùc khu vöïc maø baïn sinh hoaït thöôøng xuyeân cuõng giuùp boå sung ñoä aåm bò maát ñi trong khoâng khí do heät thoáng söôûi. Ñaët ñoä aåm khoaûng 60% laø ñuû ñeå giuùp boå sung lôùp daàu baûo veä da .

Giöõ aåm Giöõ aåm thöôøng xuyeân laø caùch hieäu quaû nhaát ñeå khaéc phuïc laøn da khoâ.

Haõy tìm caùc loaïi kem döôõng aåm coù chöùa axit lactic hoaëc ammonium lactate do nhöõng thaønh phaàn naøy coù taùc duïng giuùp giöõ aåm cho laøn da.

Thôø i ñieå m toá t nhaá t ñeå thoa kem döôõ ng aå m laø trong voø ng ba ñeá n naê m phuù t sau khi taé m , trong khi da vaã n coø n aå m .

Thay ñoåi xaø phoøng cuûa baïn Moä t trong nhöõ n g nguyeâ n nhaâ n phoå bieá n nhaá t cuû a da khoâ laø xaø phoø n g coù chaá t taå y maï n h, ñaë c bieä t laø nhöõ n g saû n phaå m coù tính naê n g taå y teá baø o cheá t .

Xaø phoøng laø moät chaát nhuõ hoùa, coù taùc duïng laøm maát ñi ñoä aåm treân da baïn.

Traùnh taát caû xaø phoøng coù chaát khöû muøi hoaëc xaø phoøng coù chöùa coàn - thay vaøo ñoù, haõy thöû caùc saûn phaåm laøm saïch khoâng chöùa xaø phoøng nhö Cetaphil hoaëc Aquanil, coù chöùa chaát döôõng aåm boå sung.

Söõa taém coù thaønh phaàn döôõng aåm cuõng laø moât löïa choïn.

Traùnh quaàn aùo chaát lieäu len Caùc sôïi xô nhö len coù theå laøm kích öùng da khoâ, nhaïy caûm, khieán chuùng ta ngöùa ngaùy khoù chòu.

Neáu baïn deã bò khoâ da, baïn neân söû duïng caùc loaïi vaûi meàm mòn hôn ñeå da ñöôïc thôû, chaúng haïn nhö cotton.

Giöõ nöôùc Chuùng ta coù xu höôùng uoáng ít nöôùc vaøo muøa ñoâng, so vôùi nhöõng thaùng muøa heø noùng böùc.

Tuy nhieân, cô theå chuùng ta luoân maát ñi löôïng nöôùc ñaùng keå qua da, ñaëc bieät laø khi chuùng ta daønh phaàn lôùn thôøi gian ôû trong nhaø coù nhieät ñoä aám. Ñieàu naøy laøm cho da deã bò maát aåm maø chuùng ta khoâng nhaän ra, goùp phaàn vaøo gaây khoâ da.

Uoáng nöôùc thöôøng xuyeân ngay caû khi baïn khoâng caûm thaáy khaùt, vaø traùnh ñoà uoáng coù chöùa caffeine, seõ laøm baïn maát nöôùc nhieàu hôn. [ ]

65

A

n uoáng ñuû chaát, nguû ngon vaø taäp theå duïc ñeàu laø nhöõng yeáu toá chính cuûa loái soáng laønh maïnh nhöng caû ba vieäc naøy ñeàu gaëp nhieàu khoù khaên trong thôøi gian gaàn ñaây theo khaûo saùt cuûa CSIRO. 66 phaàn traêm trong soá 4090 ngöôøi ñöôïc hoûi noùi raèng hoï khoâng taäp theå duïc nhieàu keå töø khi cuoäc soáng trôû thaønh bình thöôøng môùi haäu COVID-19.

Baùc só Emily Brindal laø taùc giaû chính cuûa cuoäc khaûo saùt veà söùc khoeû cuûa ngöôøi daân.

Chuùng ta caàn phaûi ngoài xuoáng vaø nghó xem “cuoäc soáng bình thöôøng môùi laø gì?”. Moät soá thöù seõ thay ñoåi vaø moät soá thöù thì vaãn nhö cuõ.

Baø phaùt bieåu raèng moïi ngöôøi lo laéng veà taát caû caùc loaïi thay ñoåi, ñieàu ñoù ñaõ aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng xaõ hoäi vaø kinh teá cuûa hoï.

“Trong cuoäc khaûo saùt cuûa chuùng toâi, hoï ñaõ chòu caêng thaúng. Hoï ñaõ boû lôõ raát nhieàu söï kieän ñaëc bieät , hoï nhôù baïn beø mình, hoï lo ngaïi veà suy thoaùi kinh teá, chuùng toâi ñang noùi veà nhöõng moái quan ngaïi lôùn vaø nhöõng thay ñoåi ñoät ngoät.”

AÊn, uoáng vaø taäp theå duïc chæ laø moät phaàn cuûa caâu chuyeän.

Nhieàu doanh nghieäp nhoû treân khaép ñaát nöôùc phaûi chòu gaùnh naëng kinh teá veà vieäc ñoùng cöûa.

Haøng ngaøn coâng ty ñaõ phaûi giaûi theå vì tình hình kinh teá trì treä.

Janice Musumeci phaûi ngöøng hoaït ñoäng cöûa haøng thôøi trang nöõ cuûa mình ôû Newcastle tröôùc tình hình kinh teá thay ñoåi vaø sôï nhieãm beänh.

“Toâi lo sô khoâng bieát doanh nghieäp cuûa mình phaûi ñoùng cöûa bao laâu vaø baây giôø thì khoâng bieát ñeán luùc naøo moïi thöù

môùi hoaøn toaøn trôû laïi bình thöôøng. Coâng vieäc kinh doanh cuûa toâi thì hoaøn toaøn thua loã khi khoâng bieát khi naøo môùi baùn laïi ñöôïc, caûm giaùc thaät thaát voïng.”

Keát quaû khaûo saùt treân 4090 ngöôøi UÙc cho thaáy khoaûng 2/3 trong soá hoï ñaõ giaûm thôøi gian taäp theå duïc trong COVID-19, trong khi 58 phaàn traêm trong soá hoï ít haøi loøng hôn vôùi cuoäc soáng.

41 phaàn traêm moïi ngöôøi caûm thaáy söùc

khoûe tinh thaàn cuûa hoï ñaõ bò aûnh höôûng.

Moät soá thay ñoåi trong loái soáng, ñaëc bieät laø chuyeän aên uoáng, khoâng khieán keát quaû khaû quan hôn.

Pennie McCoy laø moät chuyeân gia dinh döôõng, coâ noùi raèng taäp theå duïc vaø thoùi quen aên uoáng laønh maïnh ñi ñoâi vôùi nhau.

“60 phaàn traêm moïi ngöôøi ñaõ baùo caùo raèng vieäc taäp theå duïc cuûa hoï ñaõ gaëp trôû ngaïi vaø ñieàu ñoù cuõng coù taùc ñoäng ñeán vieäc löïa choïn thöïc phaåm. Chuùng ta bieát raèng taäp theå duïc vaø cheá ñoä aên uoáng luoân ñi ñoâi vôùi nhau vì vaäy khi baïn taäp theå duïc toát, baïn coù theå coù theâm ñoäng löïc hôn ñeå aên uoáng laønh maïnh hôn. Khi baïn ñaûo ngöôïc ñieàu ñoù thì vieäc löïa choïn thöïc phaåm coù theå trôû neân thaùch thöùc hôn.”

Ngöôøi UÙc ñang ñöôïc khuyeán khích töï ñaùnh giaù söùc khoûe ñeå coù theå löïc toát trôû laïi.

Cuoäc soáng ñaõ thay ñoåi vaø theá giôùi haäu COVID coù theå khaùc so vôùi tröôùc ñaây.

Tieán só Brindal ñang mong chôø söï trôû laïi cuûa cuoäc soáng bình thöôøng nhö cuõ.

“Toâi ñaõ nghe raát nhieàu cuoäc thaûo luaän veà cuoäc soáng bình thöôøng môùi vaø nhöõng ngöôøi tham gia cuûa chuùng toâi quan taâm ñeán vieäc maát bao laâu ñeå moïi thöù môùi thöïc söï trôû laïi bình thöôøng taïi thôøi ñieåm chuùng toâi ñaõ laøm khaûo saùt.

Theo toâi, chuùng ta caàn phaûi ngoài xuoáng vaø nghó xem “cuoäc soáng bình thöôøng môùi laø gì?”. Moät soá thöù seõ thay ñoåi vaø moät soá thöù thì vaãn nhö cuõ.” [ ]

Moät nghieân cöùu môùi ñaõ tieát loä taùc ñoäng cuûa vieäc ñoùng cöûa do coronavirus ñoái vôùi söùc khoeû cuûa ngöôøi UÙc. Cuoäc khaûo saùt cuûa Toå chöùc nghieân cöùu khoa hoïc vaø coâng nghieäp khoái thònh vöôïng chung vieát taét laø CSIRO cho thaáy söï taêng caân vaø aûnh höôûng cuûa söùc khoûe taâm thaàn laø hai trong soá nhöõng heä quaû cuûa COVID19.

66

T

hanh danh cuûa vaéc xin AstraZeneca bò lu môø trong nhöõng thaùng vöøa qua, vôùi caùc tin töùc cho bieát loaïi vaéc xin naày coù dính líu ñeán caùc tröôøng hôïp ñoâng maùu hieám gaëp, cuøng caùc khuyeán caùo khieán giôùi chöùc y teá phaûi giôùi haïn vieäc söû duïng vaéc xin cho nhöõng ngöôøi treû UÙc. Hieän nay nhaø caàm quyeàn y teá quan taâm veà

Tieán só Paul Griffith chuyeân veà caùc beänh truyeàn nhieãm cho bieát.

“Nhöõng gì roõ raøng laø tình hình chung quanh chuùng ta, lieân quan ñeán caû veà söï hieåu bieát cuûa ñoái vôùi vaéc xin vaø tình traïng cuûa virus, vì vaäy phaûn öùng cuûa chuùng ta laø phaûi thay ñoåi cho thích hôïp, ñeå chaéc chaén raèng chuùng ta söû duïng vaéc xin trong caùch thöùc toát nhaát”.

ñöôïc baùo caùo lieân quan ñeán ñoâng maùu, cho ñeán nay ñaõ xaûy ra sau khi tieâm muõi vaéc xin ñaàu tieân, vì vaäy hoï khuyeán caùo moïi ngöôøi haõy tin töôûng neáu hoï ñaõ chích muõi thöù nhaát, maø khoâng bò phaûn öùng phuï nghieâm troïng naøo.

Theá nhöng töông lai naøo daønh cho vaéc xin AstraZeneca taïi UÙc, sau nhöõng chuyeän noùi treân?.

Thaät khoù ñeå theo kòp vôùi caùc chi tieát veà chieán dòch chuûng ngöøa COVID-19 taï i UÙc, ñaëc bieät khi caù c khuyeán caùo y teá thay ñoåi lieân tuïc. Trong khi ñoù, vaéc xin AstraZeneca ñaõ ñöôïc noùi ñeán nhieàu gaàn ñaây. thaùi ñoä do döï khi tieâm chuûng, khi caùc baùc só baùo caùo caùc vuï huûy heïn chuûng ngöøa gia taêng, sau khi caùc thay ñoåi noùi treân ñöôïc loan baùo. Nhö vaäy laøm theá naøo ñeå chuùng ta tieán haønh chieán dòch chuûng ngöøa, SBS noùi chuyeän vôùi caùc chuyeân gia y teá haøng ñaàu ñeå tìm caâu traû lôøi.

Chính phuû lieân bang loan baùo coù söï thay ñoåi trong khuyeán caùo cuûa hoï, theo sau nhöõng lôøi khuyeân môùi töø Nhoùm Coá vaán Kyõ thuaät veà Tieâm chuûng UÙc Chaâu.

Hieän nay vaéc xin AstraZeneca ñöôïc ñeà nghò, chuûng ngöøa cho nhöõng ngöôøi treân 60 tuoåi.

‘Do tình hình tieáp tuïc bieán ñoåi, coù theå vieäc chuùng ta seõ söû duïng caùc vaéc xin naày cuõng thay ñoåi trong töông lai”.

“Chuyeän ñoù coù theå laø, chuùng ta phaûi giaûm bôùt tuoåi taùc hay haï thaáp, hoaëc coù theå chuyeån sang moät loaïi vaéc xin khaùc”, Paul Griffith.

Vieäc thay ñoåi môùi naày döïa theo moái nguy hieåm lôùn hôn, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi treû veà chöùng ñoâng maùu.

Tuy nhieân Boä Y Teá vaãn khuyeán khích nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän muõi tieâm chuûng AstraZeneca ñaàu tieân, khoâng neân huûy cuoäc heïn ñeå tieáp tuïc chich muõi thöù hai.

Hoï cho bieát, haàu heát caùc tröôøng hôïp

Hoài ñaàu naêm nay, UÙc ñaõ baûo ñaûm coù 53,8 trieäu lieàu vaéc xin vaø caùc keá hoaïch seõ saûn xuaát theâm 50 trieäu lieàu vaéc xin nöõa choáng COVID-19 taïi UÙc.

Trong khi vaéc xin tieáp tuïc coù saün cho nhöõng ngöôøi töø 60 tuoåi trôû leân, thì ñoù laø nhöõng gì ñi ngöôïc vôùi keá hoaïch nguyeân thuûy cuûa chính phuû, khi söû duïng vaéc xin naày ñeå chuûng ngöøa cho haàu heát moïi ngöôøi taïi nöôùc UÙc.

Giaùo sö Jilll Carr laø chuyeân gia veà vi truøng hoïc taïi ngaønh Y teá Coâng coäng thuoäc ñaïi hoïc Flinders cho bieát, vieäc giôùi haïn vaéc xin AstraZeneca ñeå chuûng cho nhöõng ngöôøi 60 tuoåi hay hôn, seõ giôùi haïn

67

khaû naêng cuûa UÙc trong vieäc ñaït ñöôïc tình traïng mieãn dòch coäng ñoàng nhanh choùng.

“AstraZeneca laø nhaø cung caáp ñaàu tieân cho chuùng ta, tuy nhieân döôøng nhö chính phuû coù nhöõng saép xeáp thay ñoåi, ñeå ñeà phoøng tröôøng hôïp thieáu huït trong vieäc cung caáp cho nhöõng ngöôøi döôùi 60 tuoåi, lieân quan ñeán caùc thay ñoåi môùi ñaây veà vieäc ñeà nghò tieâm chuûng vaéc xin AstraZeneca”, Jilll Carr.

Nay vaéc xin Pfizer seõ giöõ vai troø quan troïng hôn trong chöông trình chuûng ngöøa cuûa UÙc.

Theo ñieàu hôïp vieân cuûa löïc löôïng ñaëc nhieäm chuûng ngöøa toaøn quoác, trung töôùng John Frewen cho bieát, vaéc xin Pfizer hieän ñöôïc quaûn lyù caån thaän, tröôùc vieäc duyeät xeùt quan troïng veà soá löôïng töø thaùng 8.

Trong khi Pfizer ñöôïc xem laø loaïi vaéc xin öa thích, coù leõ khoâng coâng baèng cho nhöõng ngöôøi treân 60 tuoåi, bò keït trong vieäc chích muõi thöù hai.

Theá nhöng taïi sao chuùng ta laïi loaïi tröø AstraZeneca vaø phaân phoái Pfizer trong vieäc chuûng ngöøa?

Maëc duø coù caùc hieåm nguy raát thaáp veà chöùng ñoâng maùu, moät lyù do laø vaéc xin AstraZeneca ñaõ ñöôïc ñeà nghò, do mang laïi moät möùc ñoä baûo veä cao choáng laïi töû vong, cuõng nhö vieäc nhaäp vieän coù lieân quan ñeán COVID-19.

Giôùi chöùc y teá vaø caùc vieân chöùc chính phuû noùi raèng, vieäc chuûng ngöøa hieän vaãn laø choïn löïa toát nhaát cho moïi ngöôøi daân UÙc. Ñeå so saùnh, thì nguy cô töû vong do chöùng ñoâng maùu laø khoaûng moät trong 2 trieäu tröôøng hôïp.

“Nhieàu ngöôøi noùi ñeán söï kieän laø moái nguy hieåm haøng naêm, khi moät ngöôøi bò seùt ñaùnh cheát, cuõng töông töï nhö vaán ñeà ñoâng maùu cuûa vaéc xin AstraZeneca”, Hassan Vally.

Ñoù laø lôøi cuûa tieán só Hassan Vally, moät chuyeân gia veà dòch teã hoïc, oâng cho bieát coù nhieàu caùch thöùc maø con ngöôøi döôøng nhö deã bò cheát hôn.

“Quí vò bieát chaúng coù gì caûm thaáy teä haïi hôn, khi thöïc söï tìm kieám vaø hieåu bieát nguy cô naày vaø ñaët noù vaøo ñuùng tröôøng hôïp, lieäu hieåm nguy naày nhö theá naøo so vôùi moïi thöù khaùc trong ñôøi”.

‘Dó nhieân sau ñoù quí vò phaûi so saùnh vôùi nhöõng lôïi loäc khi ñöôïc tieâm chuûng, voán coù theå cöùu maïng cho quí vò”, Hassan Vally. “Ñoái vôùi haàu heát caùc nôi, chuùng toâi hy voïng coù caùc phaùn ñoaùn toát nhaát coù theå ñoái phoù vôùi nhu caàu taêng theâm, cho ñeán khi chuùng ta thaáy ñöôïc möùc gia taêng vaéc xin vaøo cuoái naêm nay”, Julie Leask.

Moät lyù do khaùc khieán chuùng ta khoâng theå vaát boû vaéc xin AstraZeneca, laø chuùng ta khoâng coù ñuû lieàu löôïng Pfizer cho toaøn theå daân chuùng UÙc vaø thöïc söï khoâng coù caùch naøo khaùc.

Cho ñeán nay, UÙc ñaõ ñaët mua 40 trieäu lieàu vaéc xin Pfizer, voán laø loaïi cuõng ñoøi hoûi phaûi tieâm chuûng 2 laàn.

Phaân nöûa soá löôïng noùi treân seõ ñöôïc giao vaøo giöõa thaùng 10 cho ñeán thaùng 12 naêm nay.

Nguoàn cung caáp vaéc xin Pfizer hieän coù giôùi haïn vaø chuùng ta döôøng nhö khoâng muoán coù vaéc xin Moderna hay Novavax, cho ñeán cuoái naêm nay.

Giaùo sö Adrian Esterman chuyeân veà Thoáng keâ sinh hoïc taïi ñaïi hoïc Nam UÙc.

“Khoâng may, chính phuû lieân bang ñaõ cho taát caû tröùng vaøo trong moät roå cuûa AstraZeneca vaø ñaây trôû thaønh moät vaán ñeà quan troïng”, Adrian Esterman.

Coøn chuyeân gia veà Y teá Coâng coäng laø giaùo sö Julie Leask noùi raèng, nhu caàu veà vaéc xin Pfizer döôøng nhö gia taêng nhanh choùng.

“Cho ñeán khi chuùng ta coù ñuû soá löôïng

cung caáp, moät soá coù theå khoâng tieâm chuûng vaéc xin AstraZeneca khi hoï muoán, ñaëc bieät ôû nhöõng nhoùm ngöôøi treû”.

“Vieäc naày seõ gia taêng trong caùc vuï buøng phaùt COVID-19, khi chuùng ta ñoái dieän vôùi nhu caàu gia taêng vaéc xin”. “Ñoái vôùi haàu heát caùc nôi, chuùng toâi hy voïng coù caùc phaùn ñoaùn toát nhaát coù theå ñoái phoù vôùi nhu caàu taêng theâm, cho ñeán khi chuùng ta thaáy ñöôïc möùc gia taêng vaéc xin vaøo cuoái naêm nay”, Julie Leask.

Caùc quoác gia ñaõ ñoái phoù khaùc bieät nhau, trong chöông trình tieâm chuûng khi söû duïng vaéc xin AstraZeneca, hoaëc theo tuoåi taùc, giôùi tính hay caám söû duïng hoaøn toaøn.

Taïi Vöông quoác Anh, AstraZeneca ñöôïc chuûng cho ngöôøi treân 40 tuoåi, trong khi Nam Haøn giôùi haïn vieäc söû duïng cho nhöõng ngöôøi treân 30 tuoåi maø thoâi.

Taïi Ñöùc, vieäc caám ñoaùn söû duïng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi döôùi 60 tuoåi ñaõ bò dôõ boû hoaøn toaøn.

Coøn taïi Chí Lôïi, tuoåi toái thieåu cho nam giôùi môùi ñaây ñöôïc naâng töø 18 leân 45, nhö vaäy cuõng töông töï vôùi nöõ giôùi.

Cuõng nhö taïi UÙc, nöôùc YÙ môùi ñaây ngöng vieäc chuûng ngöøa vôùi vaéc xin AstraZeneca, cho nhöõng ngöôøi döôùi 60 tuoåi.

Theá nhöng khaùc vôùi nöôùc UÙc, chính phuû YÙ loan baùo raèng nhöõng ngöôøi YÙ treû ñaõ chích muõi AstraZeneca thöù nhaát, seõ nhaän ñöôïc muõi tieâm chuûng khaùc bieät cho laàn thöù hai.

Trong khi ñoù, Taây Ban Nha cuõng giôùi haïn vieäc söû duïng AstraZeneca, chæ cho nhöõng ngöôøi treân 60 tuoåi maø thoâi.

Trong luùc Na Uy loaïi AstraZeneca khoûi chöông trình tieâm chuûng, thì Ñan Maïch trôû thaønh quoác gia ñaàu tieân ngöng söû duïng vaéc xin naày hoaøn toaøn töø thaùng 4.

Theá nhöng ñoù laø moät haønh ñoäng maø giôùi chöùc y teá, hieän yeâu caàu chính phuû haõy xem xeùt laïi. [ ]

68

LUOÂN MÔ ÖÔÙC

SÔÛ HÖÕU MOÄT

DOANH NGHIEÄP

CHO RIEÂNG BAÏN?

HAIR & BEAUTY SALON GREENACRE NSW

Bieán giaác mô cuûa baïn thaønh hieän thöïc vôùi cô hoäi thuù vò naøy, trôû thaønh chuû cuûa chính baïn, taïi tieäm laøm toùc vaø thaåm myõ ñaõ thaønh laäp toát ñeïp naøy.

Thieát laäp tuyeät vôøi vôùi traïm thay ñoà toùc, 2 löu vöïc, phoøng laøm ñeïp, beáp nhoû tieáp taân, phoøng taém. Hôïp ñoàng laâu daøi giaù thueâ reû!

Lyù do baùn-Thaät khoâng may laø chuùng toâi coù moät tröôøng hôïp khaån caáp ôû nöôùc ngoaøi.

Vò trí toát, naèm ôû trung taâm kinh teá cuûa Greenacre NSW. Soá löôïng lôùn löu löôïng truy caäp chaân haøng ngaøy.

Deã daøng ñoã xe. Cuõng thieát laäp trong thôøi gian daøi.

Cô sôû döõ lieäu lôùn cuûa khaùch haøng trung thaønh, danh tieáng tuyeät vôø vôùi söï tham gia trong caùc chöông trình thôøi trang. Khaùch haøng môùi vaø, khaùch vang lai ñang taêng leân haøng ngaøy.

HAÕY NHAÉN TIN HOAËC GOÏI CHO CHUÙNG TOÂI

ÑÖØNG BOÛ LÔÕ CÔ HOÄI SÔÛ HÖÕU VAØ ÑIEÀU HAØNH DOANH NGHIEÄP NAØY.

0406 559 04

69

BAÙN 3

NHAØ HAØNG

THAÙI

3 THAI

Baùn 3 nhaø hang Thaùi ñang kinh doanh baän roän (1) ôû Westfield Woden. (2) Trung taâm thaønh phoá Shellhabour (3) ôû Westfield Kotara.

FOR SALE SHELLHABOUR NSW

Ñaây laø cô hoäi mua moät nhaø haøng vöøa vaën trong caùc trung taâm mua saém saàm uaát.

RESTAURANT XIN VUI LOØNG GOÏI ÑEÁN SOÁ

0410 645 57

Taát caû 3 ñeàu laø coù nhaø beáp ñaëc bieät thöông maïi ñöôïc trang bò ñaày ñuû bao goàm phoøng maùt vaø phoøng caáp ñoâng. Ñaây laø moät cô hoäi tuyeät vôøi cho chuû sôû höõu môùi, moïi thöù ñaõ ñöôïc cung caáp, taát caû caùc thieát bò ñeàu trong tình traïng toát, WIWO.

70