Viet's Business Lifestyle 97

1

1

2

BAÙN 3

NHAØ HAØNG

THAÙI

3 THAI

Baùn 3 nhaø hang Thaùi ñang kinh doanh baän roän (1) ôû Westfield Woden. (2) Trung taâm thaønh phoá Shellhabour (3) ôû Westfield Kotara.

FOR SALE SHELLHABOUR NSW

Ñaây laø cô hoäi mua moät nhaø haøng vöøa vaën trong caùc trung taâm mua saém saàm uaát.

RESTAURANT XIN VUI LOØNG GOÏI ÑEÁN SOÁ

0410 645 57

Taát caû 3 ñeàu laø coù nhaø beáp ñaëc bieät thöông maïi ñöôïc trang bò ñaày ñuû bao goàm phoøng maùt vaø phoøng caáp ñoâng. Ñaây laø moät cô hoäi tuyeät vôøi cho chuû sôû höõu môùi, moïi thöù ñaõ ñöôïc cung caáp, taát caû caùc thieát bò ñeàu trong tình traïng toát, WIWO.

3

CHO VAY TIỀN MẶT TRONG CÙNG NGÀY!

TỪ $500 ĐẾN $70.000

DÙNG TRỊ GIÁ XE HƠI, VAN, HAY XE MÁY, TÀU THUYỀN CA NÔ CỦA BẠN ĐỂ THẾ CHẤP CHO SỐ TIỀN MUỐN MƯỢN Lấy tiền mặt tại chỗ khỏi ra ngân hàng.

Hãy đến với xe hơi, xe máy hay Van Nhớ mang theo: Giấy thuế đường và bằng lái xe đến.

CALL! 0448 329 740 (Việt) hoặc: 9630 6613 (English)

10 NORTH ROCKS RD, NORTH PARRAMATTA Thứ Hai - Thứ Sáu: 9am - 5pm Thứ Bảy: 9am- 1pm1

.

4 1

KINH TẾ

THẾ GIỚI Nhaø maïng haøng ñaàu Nhaät Baûn töø choái thieát bò 5G Huawei

C

Viet’s Business Lifestyle ABN 286 91 497 950 Toøa soaïn Sydney Australia P.O.Box: 308 Villawood 2163 Tel.: (02) 9788 7364 Ñaïi dieän taïi Melbourne P.O.Box: 2111 Footscray 3011 Tel.: (03) 9689 2559 Quaûn Lyù Trò Söï: Dzuõng Trinh Soá tröïc tieáp 04 3000 69 65 e:DoanhNghiep@Optusnet.com.au Quaûng Caùo Sydney Dzuõng Trinh: Tel/SMS 04 3000 69 65 Quaûng Caùo Melbourne Kim Traàn: Tel/SMS 0423 688 828

BIEÂN TAÄP AUSTRALIA Phaïm Laâm, Nguyeân Cung, Phöông”N”, Vónh Trung, Minh Anh, Mai DJ, Anne Trinh, Trang Nguyeãn, Dieäp Anh, Hoàng Haø, Mai Oanh, Dzuõng Trinh, Thieân Quaân USA & UK Traàn Thò Vónh Töôøng, Töôøng Yi, Haø Quyeân, Thu Trang VIEÄT NAM Haø Thaønh Laõng Töû, Khaùch Saøi Goøn, Ngoïc Dieäp, Mai Anh Yeân Ba Giang Vuõ

oâng ty vieãn thoâng thuoäc taäp ñoaøn Nhaät Baûn SoftBank ñaõ choïn Nokia vaø Ericsson laøm nhaø cung caáp thieát bò maïng 5G, thay vì choïn Huawei cho duø coâng ty Trung Quoác naøy laø ñoái taùc laâu naêm. Theo tin töø Bloomberg, SoftBank choïn Nokia laøm ñoái taùc chieán löôïc cho vieäc trieån khai maïng 5G vaø Ericsson laø nhaø cung caáp thieáp bò maïng truy caäp voâ tuyeán (RAN).

Huawei cuøng vôùi ZTE laø nhaø cung caáp thieát bò maïng 4G cho SoftBank. Nhöng cuoái cuøng Huawei ñaõ khoâng ñöôïc SoftBank löïa choïn cho maïng 5G, duø tröôùc ñoù Huawei ñaõ tham gia vaøo quaù trình thöû nghieäm maïng 5G cuûa taäp ñoaøn Nhaät Baûn.

Trong voøng khoaûng 1 naêm trôû laïi ñaây, chính quyeàn Toång thoáng Donald Trump ñaõ gia taêng söùc eùp ñoái vôùi Huawei. Ban ñaàu, Myõ keâu goïi ñoàng minh khoâng duøng thieát bò maïng vieãn thoâng cuûa Huawei.

Tieáp ñoù, Washington ñöa Huawei vaøo moät danh saùch caám nhaèm khieán coâng ty naøy khoâng theå mua phaàn meàm vaø linh kieän Myõ. Ñeán nay, ñaõ coù Australia vaø New Zealand caám thieát bò maïng cuûa Huawei, trong khi Nhaät Baûn noùi seõ caám nhöõng thieát bò maïng gaây ruûi ro an ninh, nhöng khoâng ñöa ra moät quyeát ñònh chính thöùc veà Huawei.

Truyeàn thoáng Nhaät Baûn noùi raèng 3 nhaø maïng vieãn thoâng lôùn nhaát cuûa nöôùc naøy laø NTT Docomo, SoftBank vaø KDDI seõ khoâng duøng thieát bò cuûa Huawei vaø ZTE. “Docomo vaø KDDI coù theå seõ coù ñoäng thaùi töông tö nhö SoftBank, neân SoftBank seõ khoâng rôi vaøo theá baát lôïi veà chi phí”, nhaø phaân tích Masahiko Ishino thuoäc Tokai Tokyo Research Center nhaän ñònh. Ñeán nay, môùi chæ coù moät soá ít nhaø maïng ñöa ra quyeát ñònh khoâng duøng thieát bò Huawei cho maïng 5G. Hoài thaùng 3, nhaø maïng TDC cuûa Ñan Maïch, tuyeân boá choïn Ericsson thay vì Huawei ñeå trieån khai maïng 5G, cho duø Huawei laø nhaø cung caáp hieän taïi cuûa TDC. Nhaø maïng BT cuûa Anh ñaõ coâng boá keá hoaïch ruùt thieát bò Huawei khoûi phaàn coát loõi cuûa maïng di ñoäng, sau khi ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan tình baùo nöôùc naøy MI6 caûnh baùo veà nhöõng nguy cô cuûa vieäc söû duïng thieát bò Trung Quoác. Ñaøi Loan thì ñaõ caám thieát bò vieãn thoâng do Trung Quoác ñaïi luïc saûn xuaát.

Hoài thaùng 2, Toång giaùm ñoác (CEO) Masayoshi Son cuûa SoftBank noùi vieäc thay theá thieát bò Huawei trong maïng hieän taïi cuûa coâng ty naøy döï kieán tieâu toán khoaûng 5 tyû Yeân, töông ñöông 46 trieäu USD.[ ]

5

“Kieám ñaäm” nhôø tieàn aûo, chuyeân vieân phoá Wall thi nhau boû vieäc

B

Apple ñaõ ñöôïc caáp baèng saùng cheá smartphone maøn hình gaäp

H

aõng coâng ngheä Myõ Apple ñaõ ñöôïc nhaø chöùc traùch caáp baèng saùng cheá maøn hình gaäp coù theå ñöôïc söû duïng cho ñieän thoaïi thoâng minh (smartphone) iPhone vaø caùc thieát bò ñieän töû khaùc cuûa haõng. Theo trang CNN Business, baèng saùng cheá treân ñöôïc Vaên phoøng Baèng saùng cheá vaø nhaõn hieäu thöông maïi Myõ (USPTO) caáp cho “taùo khuyeát” vaøo ngaøy 28/3, mieâu taû moät thieát bò ñieän töû coù maøn hình vaø phaàn voû linh hoaït, coù theå uoán cong.

YÙ töôûng treân ñöôïc Apple noäp hoà sô vaøo thaùng 1/2018, vaø laø moät trong nhieàu yù töôûng cuûa haõng veà maøn hình gaäp. “Ñieän thoaïi maøn hình gaäp vaø ñöôïc trang bò 5G seõ laø ñaïi dieän cuûa theá heä smartphone tieáp theo trong nhöõng naêm tôùi”, nhaø phaân tích Daniel Ives thuoäc Wedbush Securities nhaän ñònh.

Theo oâng Ives, Apple ñaõ loay hoay vôùi yù töôûng ñieän thoaïi maøn hình gaäp töø maáy naêm nay, khi tin ñoàn veà vaán ñeà naøy baét ñaàu xuaát hieän vaøo naêm 2017. Tröôùc ñaây, Apple töøng xin caáp baèng saùng cheá cho moät maøn hình linh hoaït vôùi caûm öùng chaïm vaø coù theå ñoùng môû nhö moät cuoán saùch, cuøng moät chieác iPhone linh hoaït coù theå gaáp ñoâi laïi.

Caùc haõng coâng ngheä, trong ñoù coù Apple, xin caáp baèng saùng cheá cho raát nhieàu yù töôûng, nhöng ña phaàn trong soá ñoù khoâng bao giôø trôû thaønh hieän thöïc. Ngoaøi ra, yù töôûng ñeà nghò caáp baèng saùng cheá cuõng khoâng nhaát thieát phaûi coù tính khaû thi thì môùi ñöôïc caáp baèng.

Tuy nhieân, theo ñaùnh giaù cuûa oâng Ives, baèng saùng cheá maø Apple vöøa ñöôïc caáp coù yù nghóa quan troïng vì “cho thaáy Apple ñang coù moät loä trình” veà smartphone maøn hình gaäp.

Taïi Ñaïi hoäi Theá giôùi di ñoäng (MWC) hoài thaùng 2 naêm nay, hai ñoái thuû cuûa Apple laø Samsung vaø Huawei ñeàu ñaõ trình laøng saûn phaåm smartphone maøn hình gaäp. Tuy nhieân, vieäc ñöa nhöõng saûn phaåm naøy ra thò tröôøng coù veû khoâng phaûi laø vieäc deã daøng.

Nhieàu nhaø baùo coâng ngheä duøng thöû Samsung Galaxy Fold, chieác ñieän thoaïi maøn hình gaäp coù theå ñöôïc môû ra thaønh moät maùy tính baûng, ñaõ phaøn naøn raèng saûn phaåm giaù 2.000 USD naøy bò vôõ chæ sau vaøi ngaøy duøng. Hoài thaùng 4, Samsung ñaõ hoaõn voâ thôøi haïn vieäc chính thöùc baùn leû Galaxy Fold. Hoâm thöù Saùu tuaàn tröôùc, coâng ty baùn leû ñieän töû Myõ Best Buy tuyeân boá huy ñôn ñaët haøng tröôùc chieác ñieän thoaïi naøy.

Veà phaàn mình, Huawei môùi ñaây bò Myõ ñöa vaøo danh saùch caám mua linh kieän vaø coâng ngheä cuûa Myõ, neân keá hoaïch leân keä cuûa chieác ñieän thoaïi gaäp Mate X cuõng coù khaû naêng bò aûnh höôûng.

OÂng Ives nhaän ñònh raèng Apple coù theå ra maét moät chieác smartphone maøn hình gaäp sôùm nhaát vaøo cuoái 2020 hoaëc ñaàu 2021. [ ]

oû coâng vieäc taïi caùc haõng taøi chính haøng ñaàu phoá Wall, nhöõng ngöôøi naøy ñaàu tö vaøo tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau chuùng...

Lieäu tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau seõ ñònh hình laïi heä thoáng taøi chính hay khoâng laø ñieàu ñang ñöôïc kieåm chöùng.

Tuy nhieân, moät ñieàu chaéc chaén laø tieàn aûo coù khaû naêng laøm thay ñoåi con ñöôøng söï nghieäp cuûa nhieàu chuyeân vieân treû phoá Wall.

Thaùng 3 vöøa roài, Adrian Xinli Zhang, 29 tuoåi, quyeát ñònh nghæ vieäc taïi ngaân haøng Deutsche Bank AG chi nhaùnh New York sau khi kieám ñuû tieàn nhôø giao dòch tieàn aûo. Ñaây cuõng laø thôøi ñieåm Zhang ñöôïc caát nhaéc leân vò trí giaùm ñoác, Bloomberg daãn moät nguoàn tin thaân caän cho bieát.

Trong khi ñoù, taïi Goldman Sachs Group Inc., Jonathan Cheesman, 36 tuoåi vaø Justin Saslaw, 28 tuoåi, laø 2 trong soá 3 nhaân vieân ôû caùc vò trò quan trong taïi chi nhaùnh New York xin nghæ vieäc trong naêm nay sau khi lôøi lôùn nhôø ñaàu tö tieàn aûo. Coøn ôû London, Asim Ahmad cuõng “kieám ñaäm” nhôø ñaàu tö tieàn tieát kieäm vaøo tieàn aûo Ether vaø quyeát ñònh nghæ vieäc taïi BlackRock Inc. “Vôùi toâi, laøm vieäc ôû BlackRock khoâng coøn nghóa lyù gì nöõa”, Ahmad - chuyeân vieân tö vaán cho caùc quyõ höu trí ñaàu tö vaøo taøi saûn thay theá hoaëc quyõ ñaàu cô khi coøn laøm vieäc cho coâng ty quaûn lyù taøi saûn lôùn nhaát theá giôùi naøy, cho bieát.

“Hieän taïi bieán ñoäng trong danh muïc ñaàu tö cuûa toâi thaäm chí coøn cao hôn löông thaùng ôû ñoù. Vì vaäy, neáu ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö ñuùng ñaén, toâi seõ coù thu nhaäp baèng löông caû naêm coäng vôùi thöôûng möùc cao nhaát ôû ñoù.

Trong khi caùc cuoäc tranh luaän veà vieäc lieäu tieàn aûo coù theå trôû thaønh loaïi tieàn hôïp phaùp hay khoâng vaãn chöa ngaõ nguõ ôû phoá Wall, nhieàu nhaân vieân ôû ñaây ñaõ kieám boän tieàn nhôø ñaàu tö vaøo caùc loaïi tieàn soá vaø quay löng vôùi coâng vieäc ôû caùc coâng ty taøi chính haøng ñaàu. Duø khoâng nhieàu nhöng soá löôïng nhöõng ngöôøi nhö theá naøy ñang taêng nhanh.

Ngoaøi vieäc mua, baùn tieàn aûo, moät soá ngöôøi kieám lôøi töø söï keùm hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn aûo ví duï nhö cheânh leäch giaù Bitcoin treân caùc saøn giao dòch khaùc nhau hay cheânh leäch giaù hôïp ñoàng töông lai vôùi ngaøy ñaùo haïn khaùc nhau.

Côn soát tieàn aûo thôøi gian qua chia phoá Wall laøm hai phe. Trong khi nhieàu nhaân vaät kyø cöïu theo quan ñieåm cuûa toå chöùc, nhöõng ngöôøi treû hôn thì ñang rôøi ñi ñeå taäp trung vaøo tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau chuùng.

“Tieàn aûo ñang huùt daàn nhaân taøi cuûa caùc haõng dòch vuï taøi chính”, Chris Matta, 28 tuoåi, ngöôøi ñaõ nghæ vieäc taïi chi nhaùnh quaûn lyù taøi saûn cuûa Goldman Sachs naêm ngoaùi ñeå thaønh laäp coâng ty ñaàu tö tieàn aûo Crescent Crypto Asset Management, nhaän xeùt. [ ]

6

Alibaba tính nieâm yeát coå phieáu laàn hai ñeå huy ñoäng 20 tyû USD

T

aäp ñoaøn thöông maïi ñieän töû lôùn nhaát Trung Quoác Alibaba ñang caân nhaéc huy ñoäng 20 tyû USD thoâng qua nieâm yeát coå phieáu laàn hai (secondary listing) taïi Hoàng Koâng, sau vuï phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng (IPO) laäp kyû luïc ôû New York hoài naêm 2014 nguoàn thaïo tin tieát loä vôùi haõng tin Bloomberg.

Theo nguoàn tin, Alibaba hieän ñang thaûo luaän vôùi caùc coâng ty tö vaán taøi chính veà vuï phaùt haønh noùi treân. Hoà sô phaùt haønh coå phieáu laàn hai coù theå seõ ñöôïc Alibaba noäp leân saøn chöùng khoaùn Hoàng Koâng sôùm nhaát vaøo nöûa sau cuûa naêm nay.

Muïc ñích cuûa ñôït phaùt haønh naøy laø ña daïng hoùa keânh huy ñoäng voán vaø taêng tính thanh khoaûn cho coå phieáu Alibaba - nguoàn tin noùi vaø cho bieát theâm raèng keá hoaïch coù theå thay ñoåi.

Trong vuï IPO treân saøn NYSE ôû New York hoài naêm 2014, Alibaba huy ñoäng ñöôïc 25 tyû USD, ñaùnh daáu vuï IPO lôùn nhaát trong lòch söû theá giôùi. Tröôùc ñoù, coâng ty naøy khoâng thuyeát phuïc ñöôïc nhaø chöùc traùch Hoàng Koâng pheâ chuaån caáu truùc quaûn trò doanh nghieäp neân khoâng theå phaùt haønh ñöôïc ôû thò tröôøng naøy.

Keá hoaïch nieâm yeát laàn hai cuûa Alibaba ñöôïc heá loä trong boái caûnh caùc coâng ty Trung Quoác ñoái maët vôùi moät Chính phuû Myõ coù quan ñieåm ngaøy caøng cöùng raén vôùi doanh nghieäp ñeán töø neàn kinh teá lôùn thöù nhì theá giôùi. Nhieàu haõng coâng ngheä Trung Quoác ñaõ bò chính quyeàn Toång thoáng Donald Trump “ñeå yù”, ñaëc bieät laø coâng ty Huawei bò ñöa vaøo moät “danh saùch ñen”.

Caùch ñaây ít laâu, coâng ty troø chôi tröïc tuyeán Douyu cuûa Trung Quoác ñaõ hoaõn keá hoaïch IPO taïi Myõ vì lo ngaïi chieán tranh thöông maïi.

Trong voøng moät naêm qua, giaù coå phieáu cuûa Alibaba nieâm yeát taïi New York ñaõ giaûm 22%. Tính ñeán hoâm thöù Saùu tuaàn tröôùc, giaù trò voán hoùa cuûa Alibaba laø 400 tyû USD. Ngaøy thöù Hai, chöùng khoaùn Myõ ñoùng cöûa nghæ leã. [ ]

Vì sao Trung Quoác lieân tuïc xaây theâm haøng traêm saân bay môùi?

Trong hôn moät thaäp kyû qua, Trung Quoác ñaõ töø moät quoác gia khoâng coù nhieàu ngöôøi töøng ñöôïc ñi maùy bay trôû thaønh nôi coù haøng traêm trieäu haønh khaùch haøng khoâng moãi naêm, khoâng chæ di chuyeån trong noäi ñòa maø ñi khaép nôi treân theá giôùi.

Theo CNN, Trung Quoác ñöôïc döï baùo seõ vöôït qua Myõ trôû thaønh thò tröôøng haøng khoâng lôùn nhaát theá giôùi trong 3 naêm tôùi. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu ñi laïi vaø vaän taûi baèng ñöôøng haøng khoâng, Baéc Kinh ñaõ trieån khai keá hoaïch xaây döïng saân bay ôû quy moâ hieám thaáy ôû baát kyø quoác gia naøo treân theá giôùi. Haøng tyû USD ñaõ ñöôïc roùt vaøo vieäc xaây döïng caùc nhaø ga, ñöôøng baêng, ñöa caû quoác gia ñoâng daân nhaát theá giôùi vaøo maïng löôùi vaän taûi haøng khoâng toaøn caàu.

Trung Quoác hieän coù khoaûng 235 saân bay, nhöng trong ñoù nhieàu saân bay khoâng theå ñaùp öùng löôïng haønh khaùch vaø chuyeán bay taêng maïnh thôøi gian tôùi. Öôùc tính, tôùi naêm 2035, quoác gia naøy seõ caàn theâm khoaûng 450 saân bay môùi treân khaép ñaát nöôùc. Trong khi ñoù, caùc nhaø phaân tích döï baùo, tôùi naêm 2035, soá löôïng haønh khaùch di chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng cuûa Trung Quoác seõ chieám 25% toång soá treân toaøn caàu.

Taïi Baéc Kinh, Saân bay Quoác teá Ñaïi Höng Baéc Kinh ñang ñöôïc xaây döïng vaø môùi böôùc vaøo giai ñoaïn cuoái cuøng. Voøng thöû nghieäm bay ñaàu tieân ñöôïc tieán haønh vaøo ngaøy 14/5. Döï kieán khaùnh thaønh vaøo thaùng 9/2019, saân bay naøy coù 4 ñöôøng baêng vaø nhaø ga vôùi dieän tích töông ñöông 97 saân boùng ñaù. Döï kieán, saân bay naøy seõ ñoùn 100 trieäu löôït khaùch vaø 4 trieäu taán haøng hoùa moãi naêm.

Trong khi ñoù, Saân bay quoác teá Thuû ñoâ Baéc Kinh cuûa Trung Quoác hieän ñaõ laø saân bay ñoâng thöù 2 theá giôùi vôùi 97 trieäu löôït khaùch trong naêm 2018.

Theo Cô quan Haøng khoâng Daân duïng Trung Quoác (CAAC), naêm 2018, caùc saân bay taïi Trung Quoác phuïc vuï 1,264 tyû haønh khaùch, taêng 10,2% so vôùi naêm 2017.

Tuy nhieân, duø Trung Quoác coù keá hoaïch xaây theâm haøng traêm saân bay môùi, soá löôïng saân bay taïi nöôùc naøy vaãn coøn khaù khieâm toán so vôùi 5.000 saân bay ñang phuïc vuï taïi caùc thò traán vaø thaønh phoá taïi Myõ.[ ]

7

Coå phieáu taêng maïnh, Microsoft vöôït Google veà giaù trò voán hoùa

N

hôø söï taêng tröôûng maïnh cuûa maûng ñieän toaùn ñaùm maây, Microsoft vöôït qua Google veà voán hoùa. Khi Google laàn ñaàu tieân vöôït qua Microsoft veà giaù trò voán hoùa thò tröôøng caùch ñaây 6 naêm, töôûng nhö vaän meänh cuûa hai “gaõ khoång loà” coâng ngheä naøy seõ ñi theo hai höôùng ngöôïc nhau.

Tuy nhieân, trong voøng 12 thaùng qua, giaù coå phieáu Microsoft ñaõ taêng 40%, nhieàu gaáp 5 laàn möùc taêng cuûa coå phieáu Alphabet - haõng meï cuûa Google. Nhôø ñoù, Microsoft laïi vöôït coâng cuï tìm kieám lôùn nhaát theá giôùi veà giaù trò voán hoùa.

Haõng tin CNBC cho bieát, khi ñoùng cöûa phieân giao dòch ngaøy thöù Ba, Microsoft coù giaù trò voán hoùa thò tröôøng laø 749 tyû USD, nhieàu hôn 10 tyû USD so vôùi möùc voán hoùa 739 tyû USD cuûa Alphabet. Ñôït taêng giaù naøy cuûa coå phieáu Microsoft baét nguoàn töø söï taêng tröôûng maïnh meõ cuûa coâng ty trong lónh vöïc ñieän toaùn ñaùm maây (cloud computing). Maûng ñieän toaùn ñaùm maây cuûa Microsoft hieän ñang lôùn hôn boä phaän töông öùng cuûa Alphabet, duø vaãn coøn thua Amazon Web Services.

Hoài thaùng 3, Microsoft ñaõ taùi caáu truùc hai maûng laø heä ñieàu haønh Windows vaø thieát bò Devices Group, ñoàng thôøi chuyeån nguoàn löïc kyõ thuaät sang caùc boä phaän khaùc, bao goàm taäp trung vaøo maûng ñaùm maây vaø trí tueä nhaân taïo (AI).

Trong quyù 1 naêm nay, caû Microsoft vaø Alphabet ñeàu ñaït keát quaû kinh doanh khaû quan, vöôït kyø voïng cuûa giôùi phaân tích.

Google trôû thaønh coâng ty ñaïi chuùng vaøo naêm 2004, vaø chæ trong voøng 8 naêm ñaõ ñuoåi kòp Microsoft veà giaù trò voán hoùa. Microsoft phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng (IPO) vaøo naêm 1986.

Sau khi Google laàn ñaàu vöôït qua Microsoft veà giaù trò voán hoùa vaøo naêm 2012, hai coâng ty ñaõ vaøi laàn hoaùn ñoåi vò trí cho nhau trong nhöõng naêm sau ñoù.

Tuy nhieân, sau khi laäp coâng ty meï Alphabet vaøo naêm 2015, Google ñaõ daãn tröôùc Microsoft veà voán hoùa cho tôùi taän thaùng 5/2018.

Vöôït leân Google, Microsoft hieän laø coâng ty ñaïi chuùng coù giaù trò voán hoùa lôùn thöù tö theá giôùi, sau Apple vaø Amazon. Alphabet ñöùng thöù tö, keá tieáp laø Facebook vaø Tencent.

Trong phieân giao dòch ngaøy thöù ba, coå phieáu Microsoft giaûm 0,4%, coøn 98,01 USD/coå phieáu. Coå phieáu A cuûa Alphabet keát thuùc phieân vôùi möùc giaûm 1,5%, coøn 1.068,07 USD/coå phieáu. [ ]

Myõ ñieàu tra 3 trieäu xe Hyundai, Kia vì nguy cô töï boác chaùy

C

uoäc ñieàu tra naøy moät laàn nöõa laøm daáy leân moái lo ôû Myõ veà tính an toaøn cuûa xe do Hyundai vaø Kia saûn xuaát...Cô quan chöùc naêng Myõ ngaøy 1/4 tuyeân boá seõ môû moät cuoäc ñieàu tra ñoái vôùi 3 trieäu xe oâtoâ Hyundai vaø Kia sau khi raø soaùt nhöõng baùo caùo cho thaáy hôn 3.000 vuï xe töï boác chaùy khieán hôn 100 ngöôøi bò thöông.

Theo tin töø Reuters, Cô quan An toaøn giao thoâng ñöôøng boä Quoác gia Myõ (NHTSA) noùi raèng cuoäc ñieàu tra ñöôïc tieán haønh döïa treân ñeà xuaát maø Trung taâm An toaøn oâtoâ ñöa ra hoài thaùng 6 naêm ngoaùi. Ñoái töôïng cuûa cuoäc ñieàu tra naøy laø xe Kia Optima vaø Sorento saûn xuaát trong caùc naêm töø 2011-2014, xe Kia Soul saûn xuaát töø 2010-2015, vaø xe Hyundai Sonata vaø Santa Fe ñôøi 2011-2014.

Cuoäc ñieàu tra naøy moät laàn nöõa laøm daáy leân moái lo ôû Myõ veà tính an toaøn cuûa xe do Hyundai vaø Kia saûn xuaát.

Maáy naêm gaàn ñaây, xe cuûa hai thöông hieäu naøy ñaõ bò cô quan chöùc naêng Myõ ñieàu tra sau haøng loaït vuï trieäu hoài do loãi ñoäng cô. Keå töø naêm 2015, Hyundai vaø Kia ñaõ trieäu hoài treân 2,3 trieäu xe ñeå xöû lyù caùc ruûi ro chaùy noå ñoäng cô.

Giaù coå phieáu Hyundai coù luùc giaûm 2,5% trong phieân giao dòch saùng thöù Ba ôû Seoul, coå phieáu Kia coù luùc giaûm 1,1%. Caû hai haõng ñeàu ra tuyeân boá seõ hôïp taùc vôùi caùc nhaø ñieàu tra Myõ. NHTSA noùi raèng quyeát ñònh ñieàu tra ñöôïc ñöa ra döïa treân phaân tích thoâng tin thu thaäp ñöôïc töø nhieàu nhaø saûn xuaát, phaûn hoài cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø caùc nguoàn khaùc. Theo nhaø chöùc traùch, cuoäc ñieàu tra veà caùc vuï trieäu hoài xe tröôùc cuûa Hyundai vaø Kia chuû yeáu taäp trung vaøo vaán ñeà ruûi ro chaùy ñoäng cô, nhöng cuoäc ñieàu tra môùi khoâng chæ giôùi haïn ôû vaán ñeà ñoäng cô maø coù theå seõ bao haøm caùc heä thoáng vaø linh kieän khaùc cuûa xe.

OÂng Jason Levine, Giaùm ñoác Trung taâm An toaøn oâtoâ, cuoäc ñieàu tra laø caàn thieát ñeå tìm ra caâu traû lôøi vì sao haøng nghìn xe Kia vaø Hyundai xaûy ra tình traïng töï boác chaùy maø khoâng heà coù va ñuïng. OÂng cuõng hy voïng cuoäc ñieàu tra seõ daãn tôùi nhöõng ñôït trieäu hoài xe môùi.

Hyundai vaø Kia khoâng chæ bò ñieàu tra ôû Myõ, maø cô quan coâng toá Haøn Quoác cuõng ñang ñieàu tra veà hoaït ñoäng trieäu hoài xe cuûa hai haõng naøy. Thôøi gian qua, vaên phoøng cuûa hai haõng ñaõ bò nhaø chöùc traùch luïc soaùt, trong khi caùc nhaø ñieàu haønh cuûa hai haõng bò trieäu taäp ñeå thaåm vaán.

Hoài thaùng 1 naêm nay, Hyundai vaø Kia nhaát trí naâng caáp phaàn meàm cho 3,7 trieäu xe chöa bò trieäu hoài. Vaøo naêm 2016, sau moät baùo caùo töø phía Haøn Quoác, NHTSA ñaõ tieán haønh ñieàu tra 3 vuï trieäu hoài xe cuûa caùc haõng naøy ôû Myõ ñeå xaùc ñònh xem caùc cuoäc trieäu hoài naøy ñaõ ñaûm baûo veà soá löôïng xe vaø thôøi gian thöïc hieän. [ ]

8

P

haùt ngoân nhaân Boä Ngoaïi giao Trung Quoác Trieäu Laäp Kieân noùi vôùi caùc phoùng vieân toái thöù Ba raèng moät soá ngöôøi UÙc “coù xu höôùng coi söï phaùt trieån cuûa Trung Quoác laø moät moái ñe doïa” vaø ñaây laø “nguyeân nhaân saâu xa” cuûa caùc vaán ñeà giöõa hai nöôùc.

OÂng Trieäu ñaõ ñöôïc hoûi veà moät soá bình luaän cuûa Boä tröôûng Thöông maïi UÙc Simon Birmingham, raèng “quaû boùng ñang ôû trong saân cuûa Trung Quoác”, lieân quan ñeán vieäc ñaøm phaùn caùc vaán ñeà thöông maïi.

Caùc boä tröôûng lieân bang cuûa UÙc ñaõ khoâng theå lieân laïc vôùi ngöôøi ñoàng caáp Trung Quoác qua ñieän thoaïi trong nhieàu thaùng, vaø Thöôïng nghò só Birmingham ñaõ keâu goïi caùc quan chöùc Trung Quoác noùi chuyeän tröïc tieáp vôùi Chính phuû.

“Nhöõng khoù khaên nghieâm troïng maø moái quan heä Trung Quoác-UÙc ñang phaûi ñoái maët laø ñieàu maø Trung Quoác khoâng heà mong muoán, vaø Trung Quoác khoâng chòu traùch nhieäm veà tình traïng naøy,” oâng Trieäu noùi.

Trong boái caûnh chöa tìm ra giaûi phaùp, nhieàu coâng ty xuaát caûng voán bò aûnh höôûng bôûi leänh tröøng phaït cuûa Trung Quoác hieän ñang tìm kieám caùc thò tröôøng thay theá, nôi hoï coù theå baùn haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa mình.

Nhöõng thò tröôøng thay theá cuûa UÙc laø gì?

Theo thoáng keâ cuûa Boä Ngoaïi giao vaø Thöông maïi, Trung Quoác laø thò tröôøng xuaát caûng lôùn nhaát vaø laø ñoái taùc thöông maïi song phöông cuûa UÙc.

Trong cuøng thôøi gian ñoù, caùc thò tröôøng haøng ñaàu khaùc cuûa UÙc, theo thöù töï giaûm daàn laø Nam Haøn, Hoa Kyø, AÁn Ñoä, New Zealand, Singapore, Ñaøi Loan, Anh Quoác vaø Maõ Lai, moãi thò tröôøng chieám töø 2.5 ñeán 5.9% toång saûn phaåm xuaát caûng cuûa UÙc. Ñaây coù theå laø nhöõng thò tröôøng thay theá tieàm naêng cho haøng hoùa UÙc khoâng theå nhaäp caûng Trung Quoác, cuøng vôùi caùc nöôùc nhö Indonesia vaø Vieät Nam. Tuy nhieân, oâng He-Ling Shi, phoù giaùo sö kinh teá taïi Ñaïi hoïc Monash, cho bieát trong khi moät soá haøng hoùa coù theå ñöôïc baùn ôû caùc thò tröôøng khaùc, caùc ngaønh nhö giaùo duïc quoác teá seõ gaëp khoù khaên hôn khi chuyeån sang caùc nöôùc khaùc ngoaøi Trung Quoác.

“Veà laâu daøi, UÙc coù theå tìm caùc nguoàn thay theá ñeå xuaát caûng dòch vuï giaùo duïc cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø sang moät soá

Ñaây laø ñieåm ñeán cuûa 32.6% haøng hoùa vaø dòch vuï xuaát caûng cuûa UÙc trong naêm taøi chính 2018-2019, mang laïi doanh thu $134.7 tyû ñoâ la – Nhaät Baûn laø thò tröôøng xuaát caûng lôùn thöù hai, chieám 13.% thò phaàn vaø trò giaù $59.1 tyû ñoâ la.

9

neàn kinh teá môùi noåi nhö AÁn Ñoä, Indonesia hoaëc Malaysia,” oâng noùi vôùi ñaøiABC. “Nhöng trong ngaén haïn, thaønh thaät maø noùi, raát khoù ñeå thay theá soá löôïng sinh vieân Trung Quoác vôùi quy moâ lôùn baèng moät soá nguoàn khaùc.”

Vaø trong khi moät soá maët haøng tieâu duøng coù theå ñöôïc chuyeån sang caùc thò tröôøng khaùc, lónh vöïc khai khoaùng laïiphuï thuoäc raát nhieàu vaøo thò tröôøng Trung Quoác.

“UÙc coù theå xuaát caûng röôïu vang sang caùc khu vöïc khaùc nhau, caùc neàn kinh teá khaùc nhau nhö Ñaøi Loan vaø Nhaät Baûn – [nhöng] neáu baïn nghó veà quaëng saét, ñoù seõ laø moät raéc roái lôùn,” oâng noùi. Ñaây coù phaûi laø nhöõng thò tröôøng phuøhôïp vôùi UÙc hay “GDP cuûa Trung Quoác döï kieán ##seõ taêng 1.9%, Myõ giaûm 4.3%, Chaâu AÂu giaûm 8.3%, AÁn Ñoä – öùng vieân thay theá Trung Quoác – giaûm 10.3%, ngay caû ASEAN cuõng giaûm 3.4%,” oâng James Laurenceson, Giaùm ñoác Hoïc vieän Quan heä UÙc-Trung thuoäc Ñaïi hoïc Kyõ thuaät Sydney noùi.

“Caùc doanh nghieäp UÙc, chöù ñöøng noùi ñeán Canberra, khoâng theå löïa choïn söùc mua toaøn caàu ñeán töø ñaâu. Naêm nay laø moät ví duï ñieån hình veà ñieàu ñoù.”

Tieán só Laurenceson cho bieát maëc duø caêng thaúng chính trò giöõa UÙc vôùi Trung Quoác ñaõ taêng voït trong naêm 2020, UÙc vaãn baùn ñöôïc nhieàu haøng xuaát caûng sang Trung Quoác hôn bao giôø heát.

“Trong chín thaùng ñaàu naêm nay, 40.5% toång xuaát caûng haøng hoùa cuûa chuùng ta laø ñeán Trung Quoác, taêng so

vôùi möùc 38% cuûa naêm ngoaùi,” oâng noùi, vaø cho bieát theâm raèng chi phí lieân quan ñeán vieäc chuyeån sang caùc thò tröôøng môùi cuõng laø moät vaán ñeà ñaùng lo ngaïi.

Lôïi nhuaän cuûa caùc nhaø xuaát caûng coù theå cuõng seõ bò suy giaûm neáu hoï baùn cho caùc thò tröôøng khaùc.

“Khoâng chæ ñôn giaûn laø tìm kieám ai ñoù thích röôïu vang UÙc taïi Vieät Nam, baïn caàn phaûi xaây döïng hình aûnh thöông hieäu, maïng löôùi phaân phoái, v.v.”

“Neáu baïn laø moät ngöôøi troàng luùa mì, trieån voïng baùn luùa mì cuûa baïn treân toaøn caàu, cho duø laø cho Trung Quoác hay ai khaùc ñeàu khaù toát – coù khaù nhieàu ngöôøi mua, vaø baïn coù moät saûn phaåm khaù phoå thoâng,” Tieán só Laurenceson noùi.

“Nhöng ñieàu ñoù seõ trôû neân khoù khaên hôn khi baïn laø moät ngö daân ñaùnh baét toâm huøm, vaø Trung Quoác saün saøng traû nhieàu hôn cho saûn phaåm cuûa baïn so vôùi baát kyø quoác gia naøo khaùc.”

Lieäu caùc thò tröôøng khaùc coù toát hôn Trung Quoác veà laâu daøi?

Tieán só Laurenceson noùi raèng maëc duø vieäc Trung Quoác söû duïng caùc bieän phaùp cheøn eùp ñoái vôùi doanh nghieäp UÙc “hoaøn toaøn laø moät ruûi ro thöïc söï”, oâng khoâng tin raèng caùc thò tröôøng thay theá cung caáp moät löïa choïn an toaøn hôn “Khi baïn ñi vaøo caùc thò tröôøng thay theá, coù nhöõng loaïi ruûi ro khaùc maø baïn phaûi ñoái ñaàu, chaúng haïn nhö Vieät Nam – ñoù cuõng laø moät nhaø nöôùc Coäng saûn ñoäc taøi, ñoäc ñaûng,” oâng noùi.

“AÁn Ñoä laø moät thò tröôøng coù tinh thaàn daân toäc cao, vaø vieäc baûo veä quyeàn sôû höõu trí tueä raát keùm.

“Trung Quoác mang laïi ruûi ro – ñuùng,

nhöõng ruûi ro ñoù ñaõ taêng leân – nhöng ñieàu ñoù so vôùi caùc thò tröôøng thay theá khaùc thì nhö theá naøo?”

Tieán só Laurenceson laäp luaän raèng caùc doanh nghieäp caàn phaûi phaùt trieån caùc chieán löôïc giaûm thieåu ruûi ro phöùc taïp hôn, thay vì “chæ ñôn giaûn laø baùn haøng ít hôn cho Trung Quoác”.

Coøn oâng He-LingShi thì noùi raèng söï ña daïng hoùa coù theå coù lôïi cho UÙc trong töông lai.

“Coù moät quy taéc cô baûn trong taøi chính: ñöøng boû taát caû tröùng vaøo moät gioû,” oâng noùi.

“UÙc thöïc söï neân ña daïng hoùa caùc ñoái taùc kinh doanh cuûa mình… veà laâu daøi, söï ña daïng hoùa nhö vaäy coù theå laøm cho neàn kinh teá UÙc coù khaû naêng choáng choïi toát hôn vôùi baát kyø söï baát oån naøo veà kinh teá hoaëc chính trò quoác teá.”[ ]

10

C

ô quan Döôïc phaåm chaâu AÂu môùi ñaây cho bieát coù theå seõ caáp pheùp nhöõng loâ vaccine Covid-19 ñaàu tieân vaøo cuoái naêm 2020 hoaëc ñaàu naêm 2021.

Moät naêm sau khi ñaïi dòch vieâm ñöôøng hoâ haáp caáp Covid-19 xuaát hieän, laây lan treân toaøn caàu, noã löïc saûn xuaát vaccine phoøng beänh ñaõ coù nhöõng ñoät

Cô quan Döôïc phaåm chaâu AÂu môùi ñaây cho bieát, coù theå seõ caáp pheùp nhöõng loâ vaccine Covid-19 ñaàu tieân vaøo cuoái naêm 2020 hoaëc ñaàu naêm 2021. Treân cô sôû naøy, nhieàu nöôùc thaønh vieân EU ñaõ nhanh choùng leân keá hoaïch tieâm chuûng toaøn dieän. Chæ caùch ñaây vaøi ngaøy, chính phuû Taây Ban Nha - nöôùc coù soá ca maéc Covid-19 cao thöù

lyù Thöïc phaåm vaø Döôïc phaåm cuûa nöôùc naøy chaáp thuaän ñaåy nhanh lòch trình trieån khai tieâm vaccine. Trong tuyeân boá ñöa ra hoâm qua nhaân dòp Leã Taï ôn, Toång thoáng Myõ Donald Trump cho bieát vieäc phaân phoái vaccine ngöøa Covid-19 seõ ñöôïc tieán haønh trong tuaàn tôùi vaø tuaàn keá tieáp. Nhöõng nhoùm ñoái töôïng ñöôïc öu tieân laø caùc binh só tuyeán

Cô quan Döôïc phaåm chaâu AÂu môùi ñaây cho bieát, coù theå seõ caáp pheùp nhöõng loâ vaccine Covid-19 ñaàu tieân vaøo cuoái naêm 2020 hoaëc ñaàu naêm 2021. Treân cô sôû naøy, nhieàu nöôùc thaønh vieân EU ñaõ nhanh choùng leân keá hoaïch tieâm chuûng toaøn dieän. phaù, vôùi moät loaït vaccine ñaày tieàm naêng saép ñöôïc coâng boá. Trong boái caûnh ñoù, moät laàn nöõa dö luaän laïi ñaët ra vaán ñeà phaân phoái coâng baèng vaccine nhaèm ngaên chaën söï laây lan cuûa dòch beänh.

Ngay sau nhöõng tín hieäu tích cöïc veà nhöõng loaïi vaccine coù hieäu quaû leân ñeán 90% cuûa caùc haõng döôïc phaåm lôùn treân theá giôùi nhö Pfizer/ BioNTech, Moderna, AstraZeneca… ñöôïc coâng boá, nhieàu nöôùc giaøu ñaõ nhanh choùng xuùc tieán haøng loaït hôïp ñoàng mua haøng trieäu lieàu vaccine, chuaån bò cho keá hoaïch tieâm phoøng vaccine treân dieän roäng.

hai Taây AÂu - tuyeân boá seõ baét ñaàu trieån khai chöông trình tieâm phoøng Covid-19 toaøn dieän ngay töø thaùng 1/2021 vaø döï kieán seõ bao phuû moät phaàn ñaùng keå daân soá cuûa nöôùc naøy trong voøng 6 thaùng sau ñoù. Anh döï kieán pheâ duyeät söû duïng vaccine cuûa Pfizer vaø BioNTech ngay trong tuaàn naøy.

Tröôùc ñoù, Anh ñaõ ñaët mua 40 trieäu lieàu vaccine vaø döï kieán seõ nhaän ñöôïc 10 trieäu lieàu vaøo cuoái naêm nay, ñuû ñeå tieâm phoøng cho 5 trieäu ngöôøi. ÔÛ beân kia bôø Ñaïi Taây Döông, Myõ döï kieán baét ñaàu chieán dòch tieâm chuûng ngay töø giöõa thaùng 12/2020 neáu Cô quan Quaûn

ñaàu, nhaân vieân y teá vaø ngöôøi cao tuoåi.

Theo ñaùnh giaù cuûa giôùi chuyeân gia, vieäc caùc nöôùc giaøu nhanh chaân thu gom vaccine seõ khieán caùc nöôùc ngheøo, caùc nöôùc ñang phaùt trieån “khoâng coù cöûa mua vaccine”. Trong cuoäc hoïp môùi ñaây cuûa Toå chöùc Y teá Theá giôùi, Toång giaùm ñoác Tedros Adhanom Ghebreyesus moät laàn nöõa nhaán maïnh ñeán vaán ñeà phaân phoái coâng baèng vaccine. Theo ngöôøi ñöùng ñaàu Toå chöùc Y teá Theá giôùi, nhöõng tín hieäu tích cöïc veà vaccine nhö aùnh saùng ôû cuoái ñöôøng haàm, môû ra cô hoäi chaám döùt ñaïi dòch.

Tuy nhieân, vaán ñeà ñaët ra hieän nay laø

11 khoâng neân ñeå xaûy ra tình traïng caùc quoác gia ngheøo nhaát phaûi chôø cho tôùi löôït mình sau khi taát caû nhöõng nöôùc giaøu ñaõ nhaän ñuû haøng tyû lieàu vaccine ñaõ ñaët mua: “AÙnh saùng ôû cuoái ñöôøng haàm ñang ngaøy caøng saùng hôn cuøng vôùi hy voïng veà caùc loaïi vaccine tieàm naêng, qua ñoù goùp phaàn chaám döùt ñaïi dòch. Tuy nhieân, vieäc thuùc ñaåy phaân phoái coâng baèng vaccine cuõng phaûi khaån tröông nhö khi noã löïc phaùt trieån vaccine. Taát caû caùc quoác gia ñeàu muoán laøm moïi thöù coù theå ñeå baûo veä ngöôøi daân trong nöôùc. Tuy nhieân coù moät nguy cô thöïc teá laø nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát vaø deã bò toån thöông nhaát bò boû laïi phía sau trong cuoäc ñua vaccine naøy”, oâng Adhanom Ghebreyesus noùi.

Trong moät baùo caùo môùi ñaây, Toå chöùc Choáng ngheøo ñoùi vaø baát coâng Oxfam (Anh) cuõng ñaõ töøng nhaän ñònh raèng, vôùi 5 loaïi vaccine ngöøa dòch Covid-19 tieàm naêng ñang trong giai ñoaïn thöû nghieäm cuoái cuøng, tröôùc maét, khaû naêng saûn xuaát 5 loaïi vaccine naøy laø 5,9 tæ lieàu, chæ ñuû cho 3 tæ ngöôøi trong soá 7,8 tyû daân soá treân theá giôùi vì moãi ngöôøi caàn phaûi duøng 2 lieàu.

Trong soá 5,3 tyû lieàu vaccine ñöôïc ñaët mua treân theá giôùi, caùc nöôùc phaùt trieån Myõ, Anh, Lieân minh chaâu AÂu ñaõ ñaët mua soá löôïng leân ñeán 2,7 tyû lieàu. Khoaûng 2,6 tæ lieàu coøn laïi ñöôïc caùc quoác gia khaùc nhö AÁn Ñoä, Trung Quoác, Brazil ñaët haøng. Neáu tính toaùn cuûa Toå chöùc Oxfam laø ñuùng, seõ coù nhieàu nöôùc ngheøo, nöôùc chaäm phaùt trieån seõ “khoâng coù cöûa mua vaccine”.

Trong khi, ñeå chaám döùt hoaøn toaøn ñaïi dòch, vieäc phaân phoái vaccine moät caùch coâng baèng coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng. [ ]

12

C

hæ moät caâu phaùt bieåu “vaï mieäng” ñaõ khieán nöõ giaùm ñoác ñieàu haønh Wang Mei cuûa taäp ñoaøn Xiaomi phaûi chuû ñoäng xin töø chöùc. Söï vieäc khôûi nguoàn töø Hoäi nghò thöôøng nieân veà quaûn lyù nguoàn nhaân löïc Trung Quoác dieãn ra hoâm 21/11. Taïi ñoù, Wang Mei, nöõ giaùm ñoác ñieàu haønh kieâm phoù chuû tòch Tröôøng ñaïi hoïc Qinghe cuûa Taäp ñoaøn Xiaomi, trong moät baøi phaùt bieåu ñaõ noùi raèng:”Xiaomi tin raèng trong töông lai, ai naém ñöôïc Diaosi seõ thaéng ñöôïc thieân haï, haõy treû trung vaø vöôn ra theá giôùi”.

Nhöng töø “Diaosi” maø vò giaùm ñoác naøy söû duïng chính laø moät thuaät ngöõ tieáng loùng ôû Trung Quoác, thöôøng ñöôïc söû duïng theo caùch haøi höôùc, ñeà caäp ñeán nhöõng thanh nieân bò coi laø thaát baïi (hay coøn goïi laø loser), coù ngoaïi hình taàm thöôøng vaø khoâng coù vò theá xaõ hoäi. Noù thöôøng ñöôïc cö daân maïng söû duïng ñeå cheá nhaïo laãn nhau, thöôøng bò coi laø phaân bieät ñoái xöû vaø thieáu toân troïng.

Taát nhieân, haøm yù cuûa vò phoù chuû tòch tröôøng ñaïi hoïc naøy khoâng coù yù mieät thò ai. YÙ cuûa coâ laø giôùi treû seõ laø löïc löôïng tieâu duøng coát loõi vaø taäp ñoaøn cuûa mình seõ taïo ra nhöõng saûn phaåm ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu tieâu duøng cho nhöõng ngöôøi treû tuoåi naøy.

Nhöng cö daân maïng Trung Quoác khoâng nghó vaäy. Ngay sau khi baøi phaùt bieåu ñöôïc ñaêng taûi, noù ñaõ gaây neân moät laøn soùng phaãn noä, thaäm chí caû vôùi caùc fan cuûa Xiaomi: “YÙ cuûa coâ laø duøng ñoà Xiaomi chính laø haïng ngöôøi keùm coûi phaûi khoâng?”

“Caàm chieác Redmi trong tay maø nghe xong chæ muoán vöùt boû noù ñi” Moät soá ngöôøi coøn cho raèng ngoaøi vieäc thieáu toân troïng

13

Söï vieäc khôûi nguoàn töø Hoäi nghò thöôøng nieân veà quaûn lyù nguoàn nhaân löïc Trung Quoác dieãn ra hoâm 21/11. Taïi ñoù, Wang Mei, nöõ giaùm ñoác ñieàu haønh kieâm phoù chuû tòch Tröôøng ñaïi hoïc Qinghe cuûa Taäp ñoaøn Xiaomi, trong moät baøi phaùt bieåu ñaõ noùi raèng:”Xiaomi tin raèng trong töông lai, ai naém ñöôïc Diaosi seõ thaéng ñöôïc thieân haï, haõy treû trung vaø vöôn ra theá giôùi. ngöôøi duøng vaø ngöôøi haâm moä, phaùt bieåu cuûa Wang Mei coøn maâu thuaãn vôùi tình hình hieän taïi khi Xiaomi ñang coá gaéng heát söùc ñeå chuyeån mình töø caùi maùc “giaù thaønh reû” sang saûn xuaát caùc doøng ñieän thoaïi cao caáp.

“Xiaomi ñaõ thaønh coâng keùo mình trôû laïi doøng ñieän thoaïi caáp thaáp”,moät ngöôøi duøng bình luaän.

Söï vieäc nghieâm troïng tôùi möùc hoâm qua 25/11, taäp ñoaøn Xiaomi ñaõ phaûi ñöa ra thoâng caùo baùo chí, cho bieát giaùm ñoác ñieàu haønh Wang Mei cuûa coâng ty ñaõ voâ cuøng hoái haän veà

nhöõng toån haïi maø phaùt ngoân cuûa mình ñaõ gaây ra cho ngöôøi haâm moä vaø ngöôøi duøng, bôûi nhöõng nhaän xeùt voâ kyû luaät vaø sai laàm cuûa mình. Coâ ñaõ chuû ñoäng töø chöùc vaø taäp ñoaøn ñaõ chaáp thuaän yeâu caàu naøy.

Baûn thaân Wang Mei cuõng ñaõ xin loãi coâng khai trong phaûn hoài cuûa mình, noùi raèng nhöõng nhaän xeùt lieân quan chæ laø loãi cuûa caù nhaân mình vaø hoaøn toaøn khoâng ñaïi dieän cho quan ñieåm vaø laäp tröôøng cuûa coâng ty.

“Mong moïi ngöôøi khoâng hieåu sai veà Xiaomi”,coâ noùi. [ ]

14

Moät ngaøy noï, ñöùa con ñaõ tröôûng thaønh muoán ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø ñeå chung soáng vôùi cha meï cuûa mình. Khi ñoù caùc baäc phuï huynh öùng xöû nhö theá naøo? Lieäu cha meï ngöôøi Vieät ôû UÙc coù ñoàng yù cho con soáng thöû tröôùc hoân nhaân ngay trong nhaø cuûa mình?

Hieän nay, vieäc caùc caëp ñoâi soáng chung tröôùc hoân nhaân ñang laø xu höôùng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi, vaø trôû thaønh moät ñieàu coù veû nhö bình thöôøng ñoái vôùi nhieàu ngöôøi. Trong khi haàu heát caùc caëp ñoâi muoán ra ngoaøi soáng rieâng ñeå caûm thaáy töï do thoaûi maùi, moät soá baïn treû laïi muoán ñöa yù trung nhaân cuûa mình veà soáng cuøng cha meï ñeå ñöôïc hoã trôï veà vaät chaát laãn tinh thaàn.

Tröôùc tình huoáng con caùi ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø cha meï ñeå soáng thöû, caùc baäc phuï huynh ñaõ nhöõng caùch nhìn nhaän khaùc nhau, trong ñoù coù quan ñieåm uûng hoä vaø phaûn ñoái.

Chæ ñoàng yù cho ñoâi treû chung soáng khi ñaõ ñaêng kyù keát hoân Chò Kim Dung töø Melbourne coù ba coâ con gaùi. Hai ngöôøi con lôùn ñaõ tröôûng thaønh, ñang hoïc ñaïi hoïc vaø vaãn soáng cuøng cha meï. Con gaùi lôùn cuûa chò hieän ñaõ coù baïn trai nhöng chöa quyeát ñònh tôùi hoân nhaân.

Khi ñöôïc hoûi veà quan ñieåm cho con ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø soáng thöû, chò Kim Dung khoâng uûng hoä vì cho raèng nhaø cuûa chò khaù nhoû, ñoàng thôøi chò e raèng con gaùi lôùn ñöa baïn trai veà nhaø seõ aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng

15 hoïc taäp cuûa con gaùi nhoû.

Chò Dung cuõng chia seû raèng neáu con vaø baïn trai ñaõ suy nghó chính chaén, ñaõ caân nhaéc veà khaû naêng taøi chính, thì chò seõ uûng hoä cho ñoâi treû ra ngoaøi ôû rieâng, vôùi ñieàu kieän laø hai beân gia ñình ñaõ gaëp maët nhau vaø ñoâi baïn laøm thuû tuïc phaùp lyù ñaêng kyù keát hoân.

“Neáu khoângcoù tieàn nhieàu thì toå chöùc ñaùm cöôùi nhoû thoâi, moätböõa côm cho haigia ñình gaëp nhau cuõng ñöôïc, nhöng phaûi coù giaáy keát hoân ñeå sau naøy neáucoù chaùu thì gia ñình seõvui veû thuaän hoøa hôn. “- chò Dung noùi.

Chò Dung cuõng khoâng uûng hoä vieäc giôùi treû soáng thöû tröôùc hoân nhaân: “Noùi thöïc ra laø mình hoaøn toaøn khoângñoàng yù vieäc soáng thöû tröôùc hoân nhaân.

Thöù nhaát laø coù nhieàu vaán ñeà phaùt sinh sau naøy. Neáu thöông thaät thì taïi sao laïi khoângñaêng kyù keát hoân. Neáu maø soáng thöû roài vui thì ôû khoângvui thì ñi, neáu ngöôøi nöõ coù con roài khoângai chaêm soùc thì traùch nhieäm ñoù thuoäc veà ai? Ñieàu naøy coønaûnh höôûng ñeán ñöùa beù nöõa, khi beù lôùn leân vaø hoûi ba cuûa noù ñaâu thì gia ñình raát khoùgiaûi thích. Roài coøn vaán ñeà ñöùa con lôùn ñi tröôùc laøm göông cho ñöùa nhoû hôn, mình khoângmuoán caùc connoái keát kieåu ñoù.” “…Neáu ñeå con töï do soáng thöû thì con seõ khoângcoù traùch nhieäm ñoái vôùi baûn thaân cuõng nhö ñoái vôùi xaõ hoäi.” Ñoái vôùi quan ñieåm cho raèng ngaøy nay trong tröôøng hoïc ôû UÙc ñaõ daïy cho hoïc sinh caùch phoøng traùnh thai, neân nguy cô mang thai ngoaøi yù muoán cuõng ít khi xaûy ra, chò Dung nghó raèng vieäc laïm duïng thuoác traùnh thai coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng sinh con trong töông lai, ñeán luùc muoán coù con laïi khoù maø coù ñöôïc.

Ngoaøi ra chò Dung coøn cho raèng keát hoân tröôùc khi soáng chung laø caàn thieát, ñeå ñoâi treû bieát soáng coù traùch nhieäm ñoái vôùi baûn thaân, gia ñình vaø xaõ hoäi. Ñeå daïy con soáng coù traùch nhieäm hôn, chò Dung noùi raèng cha meï caàn hieåu con, thöôøng xuyeân theo doõi, nhaéc nhôû vaø khuyeân nhuû con traùnh ñi nhöõng sai laàm.

Noùi chung, chò Kim Dung khoâng ñoàng yù cho con ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø chung soáng, cuõng khoâng uûng hoä vieäc con soáng thöû tröôùc hoân nhaân.

Chò nghó raèng cha meï coù theå aùp duïng caùch daïy con theo phöông Taây hay phöông Ñoâng tuøy theo hoaøn caûnh, mieãn laø caùch ñoù phuø hôïp vôùi gia ñình vaø laø caùch maø cha meï tin laø toát nhaát ñoái vôùi con. Ñoàng yù cho ñoâi treû veà nhaø soáng thöû neáu nhaän thaáy phuø hôïp Töø Sydney, chò Phöôïng Trònh chia seû quan ñieåm ñoái laäp vôùi chò Kim Dung.Chò noùi raèng neáu con vaø ngöôøi yeâu thöïc söï muoán veà soáng vôùi gia ñình thì chò ñoàng yù. Tuy nhieân chò caàn tìm hieåu xem ngöôøi yeâu cuûa con coù phuø hôïp ñeå chung soáng vôùi gia ñình cuûa chò hay khoâng. Chò caàn bieát ñöôïc gia caûnh vaø tính tình cuûa ngöôøi yeâu cuûa con, xaùc ñònh ngöôøi ñoù phaûi soáng coù traùch nhieäm, coù vieäc laøm vaø coù ñònh höôùng töông lai roõ raøng, khi ñoù chò môùi ñoàng yù cho veà ôû cuøng gia ñình, chöù khoâng phaûi baát cöù ngöôøi naøo maø con cuûa chò quen thì chò cuõng ñoàng yù cho veà chung soáng.

Veà vieäc con soáng thöû tröôùc hoân nhaân, chò Phöôïng cuõng uûng hoä vì cho raèng ñoù laø cô hoäi ñeå hai beân tìm hieåu, caûm thoâng vaø chia seû vôùi nhau veà moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng.

“Neáu khoâng soáng thöû maø chæ gaëp nhau vaøi ngaøy moãi tuaàn, ñi chôi vaø coù nhöõng kyû nieäm laõng maïn thì chöa chaéc ñaõ coù theå chia seû heát cuoäc ñôøi vôùi nhau.” – chò Phöôïng chia seû. Ñoái vôùi yù kieán cho raèng oâng baø ngaøy xöa khoâng soáng thöû, khoâng coù dòp tìm hieåu nhau nhieàu maø vaãn soáng vôùi nhau troïn ñôøi, chò Phöôïng cho raèng moãi thôøi coù moät quan ñieåm khaùc nhau, vaø khoâng theå noùi quan ñieåm naøo laø ñuùng hoaëc sai.

“Chaúng haïn nhö hoài xöa quan nieäm con gaùi veà nhaø choàng phaûi coøn trinh. Hoài xöa chaúng caàn yeâu ñöông tìm hieåu, cha meï quyeát ñònh hoân nhaân cuûa con, ñoâi beân ñeán vôùi nhaukhoâng xuaát phaùt töøtình yeâu maø vaãn soáng beânnhau ñeán troïn ñôøi. Nhöng sau naøy thì xaõ hoäi coù nhieàu bieán chuyeån, phuï nöõ ngaøy xöa chæ ôû nhaø laøm noäi trôï, coøn phuï nöõ ngaøy nay cuõng ñi laøm kieám tieàn nhö nam giôùi. Vò trí cuûa phuï nöõ trong gia ñình vaø trong xaõ hoäi cuõng ñaõngang baèng nam giôùi, neânkhoâng phaûi döïa vaøo kinh teá cuûa ngöôøi ñaøn oâng. Vì theá nam nöõ ngaøy nay coù theåñeán vôùi nhau vì tình yeâu, tìm hieåu nhau,neáu thaáyhôïp nhauthì cöôùi, khoâng coøn caûnhcha meï ñaët ñaâu con ngoài ñoù nöõa.” Ñoái vôùi yù kieán cho raèng khi con daãn ngöôøi yeâu veà soáng chung thì seõ deã xaûy ra xung ñoät giöõa hai theá heä, chò Phöôïng nghó raèng vieäc ñoùtuøy vaøo moãi

gia ñình vaø moãi hoaøn caûnh khaùc nhau. Rieâng gia ñình cuûa chò ít con neân chò thích coù nhieàu ngöôøi trong nhaø ñeå chia seû coâng vieäc vaø cuøng aên uoáng, vui chôi vôùi nhau. Vì theá chò luoân saün loøng cho con ñöa ngöôøi yeâu veà nhaø soáng chung, mieãn laø ñoâi beân thöïc söï caûm thaáy phuø hôïp khi ôû cuøng nhau.

Coù theå noùi, moãi phuï huynh coù caùch nhìn nhaän rieâng veà vieäc con ñöa ngöôøi yeâu veà soáng thöû cuøng vôùi gia ñình. Duø ñoàng yù hay phaûn ñoái vôùi nhöõng lyù do khaùc nhau thì cha meï vaãn mong muoán ñieàu toát nhaát cho con, hi voïng con luoân coù cuoäc soáng vui veû, haïnh phuùc. [ ]

16

M

oät nghieân cöùu môùi coâng boá cho thaáy tyû leä cuûa caên beänh gaây töû vong cao naøy ñaõ giaûm gaàn phaàn nöûa trong 40 naêm qua nhôø vaøo söï hieäu quaû chöông trình taàm soaùt vaø chích ngöøa. Nghieân cöùu cho thaáy trong voøng 10 naêm tôùi, Victoria coù theå xoùa soå hoaøn toaøn caên beänh naøy.

Caùch ñaây 10 naêm Philipa Ross ñöôïc chaån ñoaùn laø bò ung thö coå töû cung ôû daïng hieám, luùc ñoù coâ Philipa nghó raèng mình seõ maát khaû naêng sinh nôû.

“Khi nghe keát quaû chaån ñoaùn thì trong toâi taát caû chæ coøn caâu hoûi “toâi coøn coù khaû naêng coù con khoâng?” Vôùi toâi luùc ñoù toâi soáng soùt maø khoâng theå sinh con thì khoâng coøn maáy yù nghóa.”

Luùc ñoù laø coâ 33 tuoåi, vaø nhöõng cuoäc hoùa trò vaø xaï trò khieán coâ khoâng coøn khaû naêng thuï thai.

Nhôø gôûi tröùng vaø moâ buoàng tröùng vaøo ngaân haøng moâ ñoâng laïnh, coâ

coù ñöôïc moät ñöùa con trai qua ngöôøi mang thai hoä.

Coâ Ross noùi vieãn caûnh loaïi boû hoaøn toaøn ung thö coå töû cung giuùp nhieàu ngöôøi traùnh ñöôïc nhöõng khoå naïn töø caên beänh naøy thaät laø moät ñieàu tuyeät vôøi.

“Caùch nay 10 naêm toâi ñöôïc chaån ñoaùn mình bò ung thö coå töû cung, keå töø ñoù cöù moãi naêm qua toâi laïi möøng vì mình saïch maàm ung thö theâm moät naêm nöõa vaø naêm nay laø naêm thöù 10.

Vì vaäy, nghó tôùi vieãn caûnh trong 10 naêm tôùi Victoria hoaøn toaøn loaïi boû ung thö coå töû cung thì thaät laø moät caûm giaùc tuyeät vôøi.”

Moät nghieân cöùu môùi töø Hoäi Ñoàng Ung thö cho thaáy ñoù laø töông lai raát khaû thi cuûa ngöôøi daân Victorians maø hoï khoâng caàn phaûi töôûng töôïng ñeå mô öôùc.

Tyû leä ung thö coå töû cung taïi tieåu bang ñaõ giaûm ñeán 48%, gaàn moät nöõa tính töø naêm 1982 cuï theå cöù 100 ngaøn

ngöôøi chaån ñoùan thì chæ coù 4.8 ngöôøi bò so vôùi tröôùc ñaây laø 9.4 ngöôøi.

Giaùm ñoácÑieàu haønh Hoäi Ñoàng Ung thö UÙc Todd Harper noùi raèng ung thö coå töû cung hieän nay ñöôïc coi nhö moät daïng hieám cuûa ung thö noùi chung, vaø vì vaäy noù coù theå sôùm bò loaïi boû khoûi vaán ñeà söùc khoûe coäng ñoàng.

“Chuùng toâi töï tin raèng chuùng toâi ñaõ ñaàu tö toát cho caùc chieá n dòch ngaên ngöøa, chöông trình taàm soaùt sôùm cuõng nhö chích ngöøa nhôø vaäy maø chuùng ta môùi coù ñöôïc keát quaû ñaùng khích leä nhö ngaøy hoâm nay.”

Döï baùo cuõng cho thaáy tieåu bang Victoria ñang ñi ñuùng höôùng vôùi loä trình cuûa Toå Chöùc Y Teá Theá giôùi veà loaïi boû caên beänh ung thö coå töû cung vaøo naêm 2030.

“Vôùi thaønh coâng hieän nay cuûa Victoria coù theå thaáy tröôùc raèng trong töông lai thaønh tích naøy seõ tieáp tuïc.

Chuùng toâi muoán mình chính thöùc trôû thaønh nôi ñaàu tieân treân theá giôùi hoaøn

17 toaøn loaïi boû ung thö coå töû cung vaø toâi nghó chuùng toâi coù theå laøm ñöôïc ñieàu ñoù.”

Tieán trình naøy naèm trong chöông trình chích ngöøa papillomavirus (HPV) .Papillomavirus goïi taét laø HPV laø loaïi virus aån chöùa trong DNA coù theå gaây neân caùc khoái u hay muïn coùc. Ung thö coå töû cung gaây neân bôûi loaïi virus HPV naøy.

Thuoác chuûng ngöøa loaïi virus naøy ñaõ ñöôïc tieâm cho caùc hoïc sinh lôùp baûy caû nam vaø nöõ trong caùc tröôøng phoå thoâng nhaèm ngaên ngöøa caùc em nhieãm phaûi hay truyeàn cho ngöôøi khaùc.

Tuy nhieân tieán trình naøy hieän ñang bò aûnh höôûng bôûi COVID-19.

Raát nhieàu hoïc sinh trung hoïc chöa nhaän ñöôïc muõi chích ngöøa HPV vaccine thöù hai vaø tyû leä khaùm taàm soaùt ung thö thöôøng kyø cuõng ñaõ giaûm haún. “Ñoù laø moät con soá ñaùng baùo ñoäng, söï suït giaûm naøy cho thaáy nhieàu ngöôøi ñaõ khoâng ñi taùi khaùm thöôøng kyø. Vaø ñieàu khieán chuùng toâi lo laéng nhaát laø haäu quaû keùo theo cuûa noù laø taùi phaùt beänh vaø khaû naêng soáng soùt khoù hôn.”

Maëc duø coù nhöõng tieán boä trong vieäc giaûm thieåu ung thö coå töû cung trong coäng ñoàng, nhöng Hoäi ñoàng Ung thö cho bieát ngöôøi baûn ñòa vaø moät soá phuï nöõ nhaäp cö chieám tyû leä cao trong soá lieäu thoáng keâ.

Ngöôøi Thoå daân ôû Victoria coù nguy

cô maéc beänh ung thö coå töû cung cao gaáp ñoâi, trong khi phuï nöõ sinh ra ôû khu vöïc Thaùi Bình Döông, Vöông quoác Anh vaø Ireland, moät soá vuøng cuûa Chaâu AÂu vaø Ñoâng Baéc AÙ cuõng coù tyû leä maéc beänh cao hôn so vôùi caùc gioáng daân khaùc soáng taïi tieåu bang.

Giaùm ñoác Trung taâm Taàm soaùt cuûa Hoäi ñoàng Ung thö Kate Broun cho bieát vieäc thieáu nhaän thöùc veà chuyeän ñi taàm soaùt cuøng vôùi moät soá raøo caûn vaên hoùa daãn tôùi nhieàu tröôøng hôïp seõ khi ñöôïc phaùt hieän laø ñaõ quaù muoän. “Ñoù laø moät daïng laøm sinh thieát, caùch laøm khaù nhanh vaø deã daøng tuy nhieân do raøo caûn vaên hoùa moät soá nhoùm daân ngaàn ngaïi ñi thöû. Ñoù laø lyù do vì sao chuùng toâi phaûi laøm vieäc raát chaët cheõ vôùi caùc dòch vuï xeùt nghieäm ñeå baûo ñaûm coù söï thoâng hieåu veà vaên hoùa vaø ñeå söï ngoä nhaän khoâng trôû thaønh raøo caûn khieán ngöôøi ta khoâng chòu ñi kieåm tra.”

Hoâm nay tyû leä nhöõng ngöôøi soáng soùt khoûi caên beänh ung coå töû cung thö sau 5 naêm ñaõ leân xaáp xæ 70% taêng theâm 2% so vôùi naêm naêm tröôùc ñoù. Ñieà u naø y coù nghiaõ raè n g caù c beä n h nhaâ n soá n g soù t khoû i caê n beä n h ung thö coù theå hoaï c h ñònh moä t töông lai vaø cuoä c soá n g gia ñình sau khi ñieà u trò. [ ]

“Chuùng toâi töï tin raèng chuùng toâi ñaõ ñaàu tö toát cho caùc chieá n dòch ngaên ngöøa, chöông trình taàm soaùt sôùm cuõng nhö chích ngöøa nhôø vaäy maø chuùng ta môùi coù ñöôïc keát quaû ñaùng khích leä nhö ngaøy hoâm nay.”

18

V

öôït khoù muøa Covid-19, quoác ñaûo Maldives taïo ra dòch vuï giaõn caùch xaõ hoäi sang chaûnh nhö thieân ñöôøng ñeå huùt khaùch. AÊn treân ngoïn caây, nguû trong bieät thöï döôùi nöôùc,… thieân ñöôøng du lòch Maldives ñang taïo ra nhöõng khu nghæ döôõng trong mô ñeå giuùp du khaùch coù theå giaõn caùch xaõ hoäi moät caùch thoaûi maùi muøa Covid-19.

Môû cöûa trôû laïi ñoùn du khaùch töø 15/7, Quoác ñaûo Maldives ñaõ coù 57.000 du khaùch vieáng thaêm. Nhieàu haõng haøng khoâng seõ tieáp tuïc thöïc hieän caùc chuyeán bay tôùi ñaây trong thaùng naøy vaø thaùng sau, nhöõng thaùng cao ñieåm cuûa kyø nghæ leã cuoái naêm. Ñeå thu huùt du khaùch, hoài ñaàu thaùng 11, Hoäi ñoàng Du lòch Maldives ñaõ khôûi ñoäng moät chieán dòch quaûng baù vôùi teân goïi: “Giaõn caùch chöa bao giôø toát nhö theá naøy”. Ñeán Maldives, du khaùch seõ ñöôïc yeâu caàu xuaát trình giaáy xeùt nghieäm aâm tính vôùi Covid-19 vaø ñieàn vaøo maãu khai baùo söùc khoûe tröïc tuyeán. Caùc khu nghæ döôõng taêng cöôøng doïn deïp nhöng boå sung dòch vuï giao phoøng khoâng tieáp xuùc. Chính söï rieâng tö vaø taùch bieät naøy laïi ñang khieán nôi ñaây trôû neân thu huùt du khaùch.

AÊn toái treân caây Taïi Waldorf Astoria Maldives Ithaafushi, du khaùch coù theå duøng böõa treân ñænh cuûa nhöõng raëng tre. Moät kieán truùc gioáng nhö chieác toå coù teân Terra, ñöôïc laøm töø caùc nguyeân lieäu thaân thieän vôùi moâi tröôøng, cho du khaùch moät traûi nghieäm hieám coù. 6 caùi toå giuùp ñaùp öùng moïi nhu caàu cuûa du khaùch 2 ngöôøi trong khi toå hôïp 7 caùi toå ñuû khaû naêng phuïc vuï 4 ngöôøi. Thöïc ñôn cao caáp goàm naám cuïc traéng Alba vaø thòt boø Wagyu cuõng ñöôïc phuïc vuï.

Ithaafushi, bao goàm ba hoøn ñaûo thoâng nhau, ñaõ ghi nhaän söï gia taêng nhu caàu cuûa du khaùch ñoái vôùi caùc Terra cuõng nhö dòch vuï aên uoáng taïi phoøng. Beân caïnh ñoù, caùc lieäu phaùp spa vaø lôùp hoïc Yoga cuõng ñöôïc cung caáp taïi nôi ôû cuûa du khaùch. Thaäm chí, khaùch coù theå thueâ toaøn boä caùc hoøn ñaûo naøy vôùi 5 toå hôïp nghæ döôõng, 5 hoà bôi, moät caâu laïc boä cuõng nhö ñaàu beáp vaø nhaân vieân phuïc vuï rieâng.

19

Soáng döôùi loøng bieån Khu dinh thöï Muraka taïi Conrad Maldives Rangali Island coù phoøng nguû naèm döôùi ñoä saâu 16m so vôùi möïc nöôùc bieån. Traàn cong 180 ñoä cho pheùp du khaùch traûi nghieäm moät beå caù khoång loà.

Taàng treân cuøng coù phoøng khaùch, hoà bôi rieâng vaû caû giöôøng nguû coù theå ngaém caûnh hoaøng hoân.

Khaùch tôùi ñaây ñöôïc ñöa ñoùn baèng thuûy phi cô. Ñaàu beáp vaø quaûn gia naèm troïn goùi trong dòch vuï VIP vôùi giaù 46.500 USD/ ñeâm cho caùc kyø nghæ vaøo thaùng 11 vaø 12.

Bong boùng treân baõi bieån Nhöõng caên bieät thöï 2 phoøng nguû naèm treân baõi bieån cuûa ñaûo Finolhu trôû neân thô moäng vôùi maùi voøm baèng kính bao troïn phoøng nguû, cho du khaùch taän höôûng caûm giaùc hoøa mình vaøo vôùi thieân nhieân. Beân caïnh caùc dòch vuï truyeàn thoáng, du khaùch coù theå ñaët tieäc nöôùng rieâng treân baõi bieån.

Raïp chieáu phim cuûa rieâng mình Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tìm kieám moät kyø nghæ yeân tónh, Kandolhu laø moät löïa choïn lyù töôûng. Vôùi 30 phoøng, noù ñöôïc bao quanh bôûi moät raïn san hoâ tuyeät ñeïp. Giaûi trí buoåi toái ôû nôi ñaây coù raïp phim döôùi traêng, nôi du khaùch coù theå xem phim treân caàu taøu rieâng vôùi ñoà uoáng vaø ñoà aên nheï.

Moät ngaøy giaõn caùch xaõ hoäi theo ñuùng nghóa Kurumba ban ñaàu laø moät khu nghæ döôõng rieâng tö nhöng noù ñöôïc môû cöûa cho coâng chuùng vaøo naêm 1972. Maát 10 phuùt ñi taøu cao toác töø Saân bay Quoác teá Velana, saân bay chính cuûa ñaûo Maldives, nôi ñaây khaù thuaän tieän cho vieäc ñi laïi. Tuy nhieân, khaùch söû duïng dòch vuï ôû ñaây seõ coù 1 ngaøy taùch bieät vôùi theá giôùi vôùi caùc böõa saùng rieâng tö, giaûi trí, spa vaø caùc dòch vuï giaûi trí hoaøn toaøn rieâng bieät khaùc.

Laøm vieäc ôû thieân ñöôøng Tuy nhieân, vôùi nhöõng ngöôøi vaãn muoán duy trì coâng vieäc, Pullman Maldives Maamutaa laø löïa choïn lyù töôûng. Caùc dòch vuï ñi keøm ñöôïc moâ taû laø hoaøn haûo ñeå du khaùch taän höôûng nhöõng traûi nghieäm nghæ döôõng tuyeät vôøi nhaát. [ ]

20

LÒ BÁNH MÌ BUSINESS FOR SALE CORONULLA BEACH MALL NSW Vò trí toát taïi vuøng bieån du lòch, naèm trong Cronulla mall. Ñaõ thaønh laäp laâu ngaøy, kinh doanh toát ñeïp treân 15 naêm, hieän raát ñoâng khaùch, chuyeân baùn caùc loaïi baùnh mì thòt Vieät Nam, Vietnamese roll, baùnh pies, sausage rolls vaø caùc loaïi baùnh pastries.

Thu nhaäp cao, raát thích hôïp cho dieän di daân thöông maïi. Vì lyù do gia ñình & söùc khoûe, caàn sang laïi vôùi giaù thöông löôïng.

XIN GỌI / NHẮN TIN CHO

FRANK 0426 831 369 (TIẾNG VIỆT /ANH)

21

KEBAB & TAKEAWAY

$180,000

HUME HIGHWAY LIVERPOOL NSW Tiền thuê mặt bằng được được miễn phí đến tháng 12 năm 2018. Bán khẩn cấp lý do phải di chuyển ra nước ngoài.

Bao gồm luôn hàng tồn. Bãi đậu xe tuyệt vời, phòng lạnh lớn, nhà bếp lớn.

BÁN GIÁ THƯƠNG LƯƠNG

Lò nướng tổng hợp, bếp đầy đủ, 2 máy kebab, lò nướng, nồi chiên, quầy bar thực phẩm nóng / lạnh , hiển thị bánh, tủ lạnh .. Nhu cầu cao về cà phê. Vì vậy, tiềm năng cho một máy pha cà phê.

Có trang facebook với người theo dõi trên 8000.

Rất nhiều tiềm năng để phát triển doanh thu nhiều hơn, đặc biệt là mùa hè sắp tới, bạn có thể thêm pizza, gà, thức ăn nóng, và menu takeaway của riêng bạn.

VUI LÒNG GỌI / NHẮN TIN VICKY 0467 807 18 (TIẾNG ANH)

22

L

oaïi vaéc-xin cuûa AstraZeneca maø nöôùc UÙc ñaët mua coù hieäu quaû ñeán 90%, coù giaù thaønh saûn xuaát reû hôn, deã daøng phaân phoái hôn vaø saûn xuaát ñaïi traø nhanh hôn caùc vaécxin ñoái thuû.

Coâng ty AstraZeneca cho hay hoï ñang chuaån bò cho vieäc saûn xuaát 3 tyû lieàu vaéc-xin trong naêm 2021. Phaùt bieåu veà ñieàu naøy, Toång tröôûng Y teá Greg Hunt noùi keát quaû cuûa vaéc-xin naøy cho pheùp nöôùc UÙc trôû thaønh quoác gia tuyeät ñoái an toaøn.

Coâng ty AstraZeneca ñang thuùc ñaåy tieán trình pheâ chuaån vaéc-xin, döï kieán vaøi tuaàn tôùi, hoaëc sôùm hôn. Ñieàu ñoù coù nghóa laø ngöôøi daân UÙc seõ sôùm ñöôïc tieâm vaéc-xin, döï kieán ñaàu thaùng Ba. Loaïi vaéc-xin naøy hieäu quaû ñeán 90% neáu tieâm nöûa muõi vaø 1 muõi nhaéc laïi sau 1 thaùng.

Vaéc-xin naøy coù giaù saûn xuaát reû, deã vaän chuyeån vaø baûo quaûn hôn hai loaïi

23 vaéc-xin cuûa Pfizer vaø Moderna.

Ngöôøi UÙc coù theå seõ nhaän ñöôïc nhöõng muõi tieâm ñaàu tieân vaøo thaùng Ba sau khi vaéc-xin naøy ñöôïc pheâ duyeät.

Boä tröôûng Y teá Greg Hunt ñaõ ra thoâng baùo hoâm thöù Hai (23/11) noùi oâng ñaõ ñöôïc “CEO cuûa AstraZeneca baùo caùo hieän hoï ñang muoán ñaåy maïnh tieán trình pheâ chuaån vaéc-xin trong vaøi tuaàn tôùi, thaäm chí coù theå sôùm hôn”.

OÂng Greg Hunt noùi thaønh coâng cuûa vaéc-xin nghóa laø con ñöôøng khoâng chæ daãn ñeán moät nöôùc UÙc khoâng coù COVID-19 maø coøn laø moät nöôùc UÙc an toaøn, trôû veà traïng thaùi bình thöôøng”.

Khoaûng 700 trieäu lieàu vaéc-xin coù theå seõ ñöôïc saûn xuaát vaø cung caáp cho theá giôùi ngay vaøo cuoái quyù ñaàu tieân naêm 2021.

Theo soá lieäu töø caùc cuoäc thöû nghieäm ñôït cuoái ôû Anh vaø Brazil, loaïi vaéc-xin naøy hieäu quaû leân ñeán 90% trong vieäc ngöøa COVID-19 neáu ñöôïc tieâm nöûa lieàu vaø sau ñoù moät thaùng tieâm theâm moät muõi nhaéc laïi.

Cho ñeán nay chöa coù baát kyø ca phaûn öùng nghieâm troïng

naøo ñöôïc xaùc nhaän, coâng ty naøy cho hay. “Ñieàu naøy coù nghóa laø chuùng ta coù moät loaïi vaéc-xin cho theá giôùi,” Andrew Pollard, giaùm ñoác nhoùm vaéc-xin ngöøa COVID-19 ñaïi hoïc Oxford noùi.

Chi phí vaéc-xin naøy tính ra chæ khoaûng vaøi ñoâ la moät muõi, chæ baèng moät phaàn giaù thuoác cuûa Pfizer vaø Moderna, hai loaïi vaéc-xin naøy khoâng duøng coâng ngheä truyeàn thoáng.

Vaø loaïi vaéc-xin cuûa AstraZeneca coù theå ñöôïc vaän chuyeån vaø löu tröõ ôû nhieät ñoä tuû laïnh bình thöôøng, theo ñoù coù theå phaân phoái deã daøng hôn, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc quoác gia keùm phaùt trieån. So vôùi thuoác cuûa Pfizer phaûi ñöôïc vaän chuyeån vaø baûo quaûn ôû nhieät ñoä -70Oc, möùc nhieät ñoä chæ coù ôû muøa ñoâng Baéc cöïc.

Tính hieäu quaû cuûa vaéc-xin AstraZeneca phuï thuoäc vaøo lieàu löôïng, vaø tính hieäu quaû cuûa noù seõ giaûm xuoáng chæ coøn 62% neáu tieâm 2 muõi cuøng luùc thay vì tieâm nöûa muõi laàn ñaàu.

UÙc xaây döïng cô sôû saûn xuaát vaéc-xin trò giaù 1 tyû ñoâ la ôû

Vieäc virus SARS-CoV-2 toàn taïi laâu hôn treân caùc beà maët vaøo muøa thu “coù nguy cô gaây ra caùc ñôït buøng phaùt dòch beänh môùi”, ñoäi nguõ nghieân cöùu do giaùo sö chuyeân nghieân cöùu veà vi sinh hoïc taïi Ñaïi hoïc bang Kansas Juergen Richt nhaän ñònh.

Melbourne Vaéc-xin cuûa Pfizer vaø Moderna ñeàu cho hieäu quaû ngaên ngöøa ñeán 95% theo nhö soá lieäu sô boä töø caùc cuoäc thöû nghieäm gaàn ñaây.

Thuû töôùng Scott Morrison ñaõ noùii raèng moïi coâng daân UÙc ñeàu seõ nhaän vaéc-xin ngöøa coronavirus mieãn phí vaøo ñaàu naêm sau, neáu cuoäc thöû nghieäm thaønh coâng.

“Chuùng ta khoâng ñaët heát kyø voïng vaøo vaéc-xin AstraZeneca nhöng ñaây laø moät trong nhöõng vaéc-xin hieäu nghieäm nhaát vaø khaû dó nhaát döïa treân lôøi khuyeân töø chuyeân gia cuûa chuùng ta,” oâng Morrison noùi.

“Toâi ñöôïc khuyeán nghò raèng chuùng ta seõ caàn tyû leä tieâm chuûng cho ngöôøi daân khoaûng 95% ôû UÙc “Ñaây laø möùc chæ tieâu bình thöôøng ñoái vôùi moät chöông trình tieâm vaéc-xin.”

Chính phuû UÙc ñaõ cam keát mua 33.8 trieäu lieàu vaéc-xin, vaø nhöõng nhaân vieân y teá cuõng nhö ngöôøi cao nieân seõ laø ñoái töôïng ñöôïc öu tieân nhaän vaéc-xin ñaàu tieân. [ ]

24

K

hoâng ít ngöôøi duøng ñeán Google ñeå tìm hieåu xem chuùng ta neân aên nhöõng loaïi thöïc phaåm naøo ñeå caûi thieän laøn da. Haàu heát nhöõng lôøi khuyeân treân maïng ñeàu nhaéc ñeán vieäc aên bôùt chocolate, nhöõng loaïi thöùc aên vaët hay nhöõng saûn phaåm laøm töø bô söõa. Nhöng baèng chöùng khoa hoïc naøo sau nhöõng lôøi khuyeân ñoù?

Chocolate coù gaây muïn tröùng caù?

Caùc nhaø nghieân cöùu baét ñaàu tìm hieåu moái lieân keát giöõa cheá ñoä aên kieâng vaø söùc khoûe cuûa laøn da, ñaëc bieät laø muïn tröùng caù vaøo giöõa nhöõng naêm 1900. Saùch giaùo khoa veà da lieãu töø nhöõng naêm 1930 ñaõ khuyeân haïn cheá carbohydrate, ñoà ngoït vaø ñoät aên vaët ñeå caûi thieän muïn tröùng caù. Nhöng nhöõng lôøi khuyeân naøy laïi xuaát phaù töø quan saùt vaø kinh nghieäm cuûa

baùc só trong quaù trình nghieân cöùu, chöù khoâng coù moät baèng chöùng khoa hoïc chaát löôïng naøo ñöùng sau.

Chocolate laø moät trong nhöõng thöùc aên vaët hay bò ñoå thöøa laø taùc nhaân laøm cho muïn tröùng caù phaùt trieån. Moät nghieân cöùu vaøo naêm 1969 ñaõ taäp hôïp 65 ngöôøi coù muïn tröùng caù vaø yeâu caàu hoï aên moãi ngaøy moät thanh chocolate trong voøng 4 tuaàn. Trong soá ñoù, coù nhöõng ngöôøi nhaän ñöôïc thanh chocolate chöùa haøm löôïng chocolate gaáp 10 laàn bình thöôøng, hoaëc moät thanh chocolate chaúng heà coù tí chocolate naøo.

Keát quaû laø nhöõng ngöôøi aên chocolate thaät chaúng heà coù tí khaùc bieät gì vôùi nhöõng ngöôøi khoâng heà aên chocolate.

Moät nghieân cöùu töông töï vaøo naêm 1971, trong ñoù coù 27 sinh vieân ñöôïc xaùc nhaän laø cô theå hoï raát nhaïy caûm vôùi

25

Khoâng ít ngöôøi duøng ñeán Google ñeå tìm hieåu xem chuùng ta neân aên nhöõng loaïi thöïc phaåm naøo ñeå caûi thieän laøn da. Haàu heát nhöõng lôøi khuyeân treân maïng ñeàu nhaéc ñeán vieäc aên bôùt chocolate, nhöõng loaïi thöùc aên vaët hay nhöõng saûn phaåm laøm töø bô söõa. muïn tröùng caù duø cho cô theå hoï aên theo cheá ñoä naøo. Nhöõng ngöôøi tham döï naøy ñöôïc aên moät löôïng lôùn chocolate, haït ñaäu phoäng rang, uoáng söõa vaø caùc loaïi nöôùc ngoït trong suoát moät tuaàn. Keát quaû vaãn khoâng coù gì ñaëc bieät trong suoát quaù trình nghieân cöùu.

Tuy nhieân nhöõng cuoäc nghieân cöùu naøy mang nhöõng giôùi haïn nhaát ñònh. Nghieân cöùu naêm 1969 ñöôïc taøi trôï bôûiHieäp hoäi caùc nhaø saûn xuaát chocolate cuûa Hoa Kyø. Vaø caû hai cuoäc nghieân cöùu ñeàu khoâng cho pheùp nhöõng ngöôøi tham döï aên theâm baát kì loaïi thöïc phaåm naøo khaùc trong quaù trình thöû nghieäm, ñieàu ñoù coù theå coù taùc ñoäng ñeán cô theå hoï.

Moät cuoäc nghieân cöùu gaàn ñaây nhaát laø vaøo naêm 2011, trong ñoù coù 10 ngöôøi tham döï ôû ñoä tuoåi töø 18-35. Cuoäc nghieân cöùu naøy ñaõ phaùt hieän ra söï thay ñoåi ñaùng keå trong vieäc phaùt trieån muïn tröùng caù sau khi nhöõng ngöôøi tham gia aên chocolate nguyeân chaát (100% cacao). Coù söï lieân keát khaù maïnh meõ giöõa vieäc aên chocolate vaø nhöõng bieåu hieän bieán ñoåi töø 4 ñeán 7 ngaøy sau khi ngöôøi tham gia aên chocolate.

Nhìn chung, keát quaû töø cuoäc nghieân cöùu naøy ñaõ chæ ra ñöôïc söï maâu thuaãn trong nhöõng keát quaû nghieân cöùu tröôùc, vaø nhöõng lôøi khuyeân roõ raøng veà söï aûnh höôûng cuûa chocolate leân muïn tröùng caù vaãn chöa ñuû cô sôû ñeå ñöôïc xaùc nhaän.

Tuy nhieân cuoäc nghieân cöùu coù chaát löôïng naøy ñaõ ñeà xuaát nhöõng cheá ñoä aên kieâng khaùc maø quyù vò coù theå thöû neáu muoán caûi thieän söùc khoûe cuûa laøn da, bao goàm vieäc aên nhieàu rau cuû quaû, traùi caây, cuõng nhö nhöõng loaïi thöïc phaåm coù glycaemic load ôû möùc thaáp.

5 loaïi thöùc aên leân men toát cho söùc khoûe Glycaemic Load laø gì?

Glycaemic Index (goïi taét laø GI)laø baûng xeáp haïng töø 0-100 daønh cho nhöõng loaïi thöïc phaåm chöùa carbohydrate, trong ñoù möùc ñoä chuyeån hoùa cuûa carbyhodrate thaønh glucose (ñöôøng) vaø thaåm thaáu vaøo trong maùu. Möùc ñoä GI caøng thaáp thì löôïng ñöôøng trong maùu taêng caøng chaäm khi quyù vò tieâu thuï thöïc phaåm. Thöôøng nhöõng thöùc aên vaët nhö keïo, baùnh ngoït, chip, thì thöôøng coù möùc GI cao.

Glycaemic Load (GL) ñöôïc tính döïa treân moâ hình cuûa GI, nhöng coù tính caû löôïng thöùc aên ñöôïc naïp vaøo cô theå. Chính vì ñieàu naøy maø noù moâ taû roõ raøng hôn veà nhöõng taùc ñoäng toång theå cuûa thöïc phaåm leân haøm löôïng ñöôøng trong maùu.

Moät khi ñöôøng glucose ñi vaøo maùu, hormone coù teân laø insulin seõ vaän chuyeån chuùng ñeán caùc teá baøo ñeå söû duïng glucose laøm naêng löôïng. Caùc cheá ñoä aên kieâng vôùi möùc GL cao giuùp kích thích insulin phaûn öùng maïnh hôn. Möùc ñoä insulin cao seõ ñoàng thôøi laøm twang moät loaïi hormone khaùc ñöôïc goïi laø insuline-like growth factor (IGF), laø thöù coù lieân quan ñeán nhöõng trieäu chöùng treân da, ví duï nhö muïn.

Moät cuoäc thöû nghieäm baát kì ñöôïc tieán haønh vaøo naêm 2008 (ñöôïc xem laø tieâu chuaån vaøng cuûa nghieân cöùu khoùa hoïc vì noù tieán haønh so saùnh keát quaû thu ñöôïc töø hai nhoùm), 31 nam coù muïn tröùng caù, ôû ñoä tuoåi 15-25 ñöôïc yeâu caàu aùp duïng cheá ñoä aên kieâng coù möùc GL cao hoaëc thaáp trong voøng 12 tuaàn.

Nhoùm aùp duïng möùc GL thaáp hoaøn toaøn khoâng coù khaùi nieäm gì veà GI, nhöng trong cheá ñoä aên kieâng thöôøng ngaøy

26

cuûa hoï vaãn ñöôïc khuyeán khích aên nhöõng thöïc phaåm coù carbohydrate. Nhoùm thöû nghieäm naøy cho ra keát quaû roõ reät khi hoï thaáy tình hình muïn tröùng caù ñöôïc caûi thieän vaø hoï suït caân so vôùi tröôùc ñaây.

Traùi caây vaø rau cuû Traùi caây vaø rau cuû quaû laø nhöõng thöïc phaåm tuyeät vôøi cho cô theå ôû moïi phöông dieän, nghieân cöùu coøn chöùng minh ñöôïc chuùng giuùp caûi thieän laøn da moät caùch töï nhieân nhaát, vaø taêng cöôøng söùc khoûe cuûa laøn da.

Maøu saéc cuûa da chuùng ta ñöôïc chi phoái bôûi 3 saéc toá - haemoglobin, carotenoids vaø melanin. Raát nhieàu loaïi traùi caây vaø rau quaû coù chöùa carotenoid. Saéc toá naøy chòu traùch nhieäm cho nhöõng loaïi maøu xanh ñaäm nhö cuûa boâng caûi xanh vaø rau chaân vòt, maøu cam cuûa caø roát vaø traùi cam, maøu ñoû cuûa ôùt chuoâng vaø caø chua.

Khi quyù vò aên traùi caây hay rau cuû, nhöõng saéc toá naøy ñöôïc tích luõy daàn treân da vaø daãn ñeán vieäc laøn da saùng leân moät caùch töï nhieân vaø khoûe maïnh. Nhöõng lôïi ích töông töï ñeàu khoâng theå coù ñöôïc baèng caùch söû duïng caùc thöïc phaåm boå sung chöùc naêng, neân toát nhaát laø quyù vò neân aên nhieàu loaïi traùi caây vaø rau cuû khaùc nhau ñeå haáp thuï carotenoid.

Coøn söõa thì sao?

Söõa töï nhieân coù chöùa steroid ñoàng hoùa, hormone taêng tröôûng vaø caùc yeáu toá taêng tröôûng khaùc. Tuy nhieân quaù trình trao ñoåi chaát seõ khaù phöùc taïp, vì nhöõng yeáu toá naøy daãn ñeán söï giaûi phoùng insulin laøm taêng möùc insulin trong maùu, kích

thích söï phaùt trieån cuûa muïn tröùng caù.

Coù hôn 1 nghieân cöùu khoùa hoïc ñaõ kieåm chöùng moái lieân keát giöõa söõa vaø muïn tröùng caù. Vaøo naêm 2005, 50,000 phuï nöõ ñöôïc yeâu caàu nhôù laïi cheá ñoä aên trong tröôøng trung hoïc cuûa hoï, vaø ñöôïc hoûi neáu hoï töøng traûi qua giai ñoaïn hoaønh haønh nghieâm troïng cuûa muïn tröùng caù hay khoâng.

Nhöõng nhaø nghieân cöùu ñaõ tìm ra ñöôïc nhöõng phuï nöõ töøng uoáng nhieàu söõa (ñaëc bieät laø söõa ít beùo), thöôøng chòu ñöïng söï phaùt trieån cuûa muïn tröùng caù.

Moät nghieân cöùu vaøo naêm 2006, vôùi söï tham döï cuûa 6,000 beù gaùi ôû ñoä tuoåi thieáu nieân, vaø nghieân cöùu naêm 2008 vôùi 4,700 beù trai ôû ñoä tuoåi thieáu nieân cuõng cho ra keát quaû töông töï.

Nhöng khoâng coù cuoäc thöû nghieäm baát kyø vôùi quy moâ naøo lôùn hôn ñöôïc söû duïng cho muïc ñích xaùc ñònh moái lieân keát giöõa söõa vaø muïn tröùng caù. Ñieàu naøy coù nghóa laø vieäc caùc thöïc phaåm töø bô söõa coù gaây ra muïn tröùng caù hay khoâng vaãn chöa theå xaùc ñònh ñöôïc. Moät cuoäc nghieân cöùu chaát löôïng cao caàn ñöôïc tieán haønh tröôùc ñöa ra baát kì lôøi khuyeân cuï theå naøo.

Neáu quyù vò muoán caûi thieän laøn da cuûa mình, quyù vò coù theå caân nhaéc nhöõng phöông phaùp sau: · Giaûm nhöõng loaïi thöïc phaåm coù möùc GL cao baèng caùch giaûm nhöõng thöùc aên ñöôïc cheá bieán saün, thöùc aên vaët. · Taêng nhöõng loaïi thöïc phaåm coù möùc GL thaáp, chuùng seõ khoâng laøm taêng löôïng ñöôøng trong maùu cuûa quyù vò (ví duï nhö rau cuû, khoai lang, barley, ñaäu) · AÊn ña daïng caùc loaïi traùi caây vaø rau cuû quaû ñeå caûi thieän söùc khoûe laøn da.

27 chæ ra taùc duïng cuûa loaïi hoa naøy khi baøo cheá thaønh döôïc phaåm. Do ñoù nhöõng loaïi thuoác boå naøy ñeàu voâ duïng”, tieán só Harvey nhaán maïnh.

Australians spend more that $3.5 billion a year on so-called ‘complementary medicines and therapies’.

Tieán só Harvey ñaõ nghæ vieäc taïi Ñaïi hoïc La Trobe vaøo naêm 2014 ñeå phaûn ñoái vieäc tröôøng ñaïi hoïc naøy kyù moät thoûa thuaän trò giaù $ 15.000.000 vôùi Swisse ñeå nghieân cöùu ích lôïi töø caùc saûn phaåm cuûa coâng ty naøy.

John Dwyer, giaùo sö danh döï taïi Ñaïi hoïc New South Wales, ñoàng thôøi laø chuû tòch cuûa Nhoùm nhöõng ngöôøi baïn Khoa hoïc trong ngaønh Y, cho bieát raát ít ngöôøi UÙc caàn boå sung thuoác boå, chæ coù ngöôøi giaø vaø ngöôøi suy dinh döôõng môùi caàn ñeán thuoác boå maø thoâi.

“Phaàn lôùn ngöôøi UÙc khoâng caàn vitamin vaø caùc loaïi chaát boå sung, nhöõng loaïi thuoác naøy khoâng coù taùc duïng gì heát trong vieäc choáng laïi söï laây nhieãm virus gaây ra caûm Muøa ñoâng khaéc nghieät taïi UÙc cuõng laø thôøi ñieåm maø nhieàu ngöôøi deã bò caûm cuùm.

Nhieàu ngöôøi UÙc ñang boû ra haøng tyû ñoâ la ñeå mua vitamin vaø caùc loaïi thuoác boå ñeå phoøng traùnh hay giaûm bôùt caùc daáu hieäu caûm cuùm. Theá nhöng caùc chuyeân gia y teá cho bieát vieäc naøy khoâng giuùp ích gì cho Theo nghieân cöùu cuûa Vieän Y hoïc Boå sung, ngöôøi UÙc chi tieâu khoaûng $3,5 tyû moãi naêm cho thuoác boå vaø caùc loaïi vitamin. Theá nhöng haàu heát caùc saûn phaåm thuoác boå treân thò tröôøng ñeàu voâ duïng.

Swisse, moät thöông hieäu thuoác boå raát noåi tieáng cho bieát caùc saûn phaåm chöõa caûm cuùm cuûa hoï “döïa treân caùc baèng chöùng truyeàn thoáng vaø khoa hoïc”, trong khi Blackmore khaúng ñònh thuoác boå cuûa hoï coù theå giuùp beänh nhaân “ruùt ngaén thôøi gian bò caûm cuùm”.

Theá nhöng coù moät söï baát ñoàng lôùn trong coäng ñoàng caùc y baùc só UÙc veà vieäc lieäu nhöõng saûn phaåm naøy coù thöïc söï hieäu quaû hay khoâng? Caùc baùc só cho raèng vieäc ngöôøi tieâu thuï chi ra khoaûng $20/tuaàn cho nhöõng vieân vitamin hay thöïc phaåm chöùc naêng moãi tuaàn laø khoâng ñaùng ñoàng tieàn baùt gaïo.

Tieán só Ken Harvey, giaùo sö trôï giaûng taïi Khoa Dòch teã hoïc vaø Y teá döï phoøng cuûa Ñaïi hoïc Monash, cho bieát ngaønh kyõ ngheä naøy thu veà moät soá tieàn khoång loà maø “khoâng coù baát cöù daãn chöùng khoa hoïc naøo caû”.

Tieán só Ken cho bieát chæ coù raát ít baèng chöùng cho thaáy vieäc boå sung Vitamin C, loaïi thuoác boå phoå bieán nhaát hieän nay, coù theå ruùt ngaén thôøi gian bò caûm laïnh.

“Keát luaän chung töø caùc nghieân cöùu khoa hoïc chæ ra raèng vôùi moät ngöôøi coù theå traïng trung bình, vieäc uoáng Vitamin C thöôøng xuyeân trong muøa ñoâng ñeå phoøng ngöøa caûm cuùmseõ khoâng coù lôïi ích gì heát, vaø taùc duïng cuûa vieäc uoáng vitamin C khi bò

caûm cuùm chæ mang laïi keát quaû raát raát ít”.

Tieán só Harvey Coù moät soá baèng chöùng cho thaáy uoáng vieân boå sung keõm coù theå ruùt ngaén thôøi gian bò caûm laïnh khoaûng moät ngaøy”, tieán só Harvey cho bieát.

OÂng cho bieát thaäm chí ñaõ raát ít baèng chöùng cho thaáy thaûo moäc laøm töø hoa echinacea coù theå trò caûm cuùm.

“Maëc duø moät soá nghieân cöùu ñaõ coá gaéng chæ ra moät soá gioáng hoa echinacea coù theå mang laïi lôïi ích khi chuùng ta bò caûm, nhöng khoâng coù baèng chöùng hoùa hoïc naøo

cuùm”, tieán só Dwyer noùi.

“Caùc baïn coù theå thaáy giaûm trieäu chöùng ñau hoïng, nhöng ñöøng kyø voïng thuoác boå hay vitamin coù theå taùc ñoäng gì ñeán quaù trình laây nhieãm virus”.

Trong khi ñoù giaùo sö Marc Cohen, giaûng daïy y khoa taïi Ñaïi hoïc RMIT nhaán maïnh: “Khoâng coù vieân thuoác kyø dieäu naøo coù theå khoâi phuïc khaû naêng mieãn dòch cuûa baïn. Vitamin chæ neân xem laø moät söï hoã trôï quaù trình chöõa beänh töï nhieân cuûa baïn, chöù theå thay theá cho toaøn boä khaû naêng mieãn dòch cuûa cô theå.” [ ]

28

Ngöôøi daân Sydney chi tieàn nhieàu nhaát ñeå mua quaø giaùng sinh, trung bình moãi ngöôøi UÙc boû ra $599 ñeå mua quaø. Nhieàu ngöôøi vay nôï khaép nôi hoaëc dung theû tín duïng ñeå mua quaø nhöng khoâng theå traû trong voøng 3 thaùng.

Ngöôøi UÙc chi khoaûng 8,8 tyû ñoâ cho quaø giaùng sinh, Sydney tieâu hoang nhaát Ñaây laø khoaûn thôøi gian maø nhieàu ngöôøi caûm thaáy toán keùm nhaát trong naêm.

Nhöõng ngöôøi mua saém taïi UÙc seõ chi tieâu hôn 48,1 tyû ñoâ taïi caùc cöûa haøng baùn leû chæ trong muøa Giaùng sinh, trong ñoù coù hôn 19 tyû ñoâ duøng ñeå mua vaøo thöùc aên.

Moät cuoäc khaûo saùt cuûa toå chöùc Society One cho bieát ngöôøi UÙc seõ chi 8,8 tyû ñoâ lachæ rieâng cho quaø caùp, hôn moät nöûa trong soá naøy ñöôïc traû baèng theû tín duïng hoaëc theû mua saém cuûa cöûa haøng.

OÂng Greg Symons, ngöôøi ñoàng saùng laäp vaø giaùm ñoác ñieàu haønh coâng ty cho vay tieàn Society One cho bieát: “Theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tieát loä khaùch haøng nghó raèng hoï seõ traû nôï giaùng sinh trong voøng ba thaùng nhöng thöïc teá laø hoï khoâng coù khaû naêng naøy. Nhieàu ngöôøi khoå sôû xoay tieàn choã naøy choã kia ñeå traû nôï.”

Cuoäc khaûo saùt chi tieâu Giaùng sinh cho thaáy ngöôøi daân taïi NSW chi tieâu nhieàu nhaát cho muøa leã hoäi naêm nay, nôi ngöôøi mua haøng seõ vaãy chaøo taïm bieät 2,9 tyû ñoâ la töø tuùi tieàn cuûa hoï.

Melbourne ñöùng ví trò thöù hai, khaûo saùt cho thaáy ngöôøi daân taïi Victoria seõ chi 2,3 tyûñoâ cho muøa giaùng sinh naêm nay, tieáp theo Queensland 1,7 tyû ñoâ, Taây UÙc 1 ty ûñoâ vaø Nam UÙc 615 trieäu ñoâ.

Haàu nhö taát caû ngöôøi daân taïi caùc tieåu bang tham gia cuoäc khaûo saùt cho bieát seõ söû

duïng theû tín duïng ñeå mua moät nöûa soá quaø taëng cho ngöôøi thaân vaø baïn beø cuûa hoï.

“Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tieát loä khaùch haøng nghó raèng hoï seõ traû nôï giaùng sinh trong voøng ba thaùng nhöng thöïc teá laø hoï khoâng coù khaû naêng naøy. Nhieàu ngöôøi khoå sôû xoay tieàn choã naøy choã kia ñeå traû nôï.” Greg Symons Theo öôùc tính cuûa UÛy ban Chöùng khoaùn vaø Ñaàu tö UÙc, ngöôøi daân UÙc coøn nôï tieàn theû tín duïng khoaûng 32 tyû ñoâ, trung bình moãi chuû theû nôï khoaûng 4,300 ñoâ la.

Caùc chuû theû tín duïng phaûi traû khoaûng $700 laõi suaát moät naêm, vôùi tyû leä laõi suaát töø 15 ñeán 20%.

“Chuùng toâi bieát Giaùng sinh laø thôøi ñieåm maø moïi ngöôøi seõ chi tieâu nhieàu hôn bình thöôøng. Chuùng ta seõ phaûi traû laõi suaát cao cho theû tín duïng,do ñoùsau leã Giaùng sinh vaø naêm môùi, moïi ngöôøi ñeà maéc nôï quaù nhieàu,” oâng Symons, ñoàng saùng laäp vaø giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa toå chöùc Society One noùi.

“Theû tín duïng laø caùch ñôn giaûn nhaát vaø deã daøng nhaát ñeå mua saém trong dòp Giaùng sinh. Theá nhöng chuùng toâi khoâng ñoàng yù vôùi vieäc möôïn tieàn ñi mua quaø, hieän coù nhöõng giaûi phaùp toát hôn nhieàu treân thò tröôøng, maø khaùch haøng coù theå nhaän ñöôïc laõi suaát toát hôn.”

Haõy thöû mua moät moùn hang “secondhand” laøm quaø cho ngöôøi thaân Caùch naøo khaùc ñeå tieát kieäm tieàn mua quaø Giaùng sinh?

Laø moät toå chöùc cho vay tieàn, SocietyOne

29

hoaït ñoäng nhö moät trang web ñaáu giaù cho pheùp nhöõng ngöôøi cho vay tieàn tieàm naêng vaø khaùch haøng vay tieàn coù theå thöông löôïng khoaûn tieàn muoán möôïn vaø laõi suaát coù theå traû ñöôïc.

Toå chöùc Savers öôùc tính nhöõn g ngöôøi cho vay coù theå kieám ñöôïc soá tieà n gaàn 10% maø hoï cho vay moät naê m , baèn g caùch chongöôøi khaùc möôïn tieà ntröïc tuyeán thoân g qua caùc trang maï ng nhö vaäy . Trong khi ngöôøi ñi vay tieàn cuõn g ñöôc höôûn g lôïi khi coù theå vay ôû möùc thaáp hôn so vôùi caùc ngaâ n haøn g.

Trong khi nhieàu ngöôøi tieâu thuï phaûi möôïn nôï ngaân haøng ñeå mua quaø trong muøa giaùng sinh naêm nay, trang maïng baùn haøng tröïc tuyeán Gumtree öôùc tính ngöôøi UÙc coù theå tieát kieäm leân ñeán $250 cho moãi laàn mua saém baèng caùch mua caùc moùn haøng cuõ ñaõ qua söû duïng.

Moät cuoäc khaûo saùt gaàn ñaây ñöôïc Gumtree thöïc hieän cho thaáy 42% ngöôøi daân ôû tieåu bang NSW seõ xem xeùt vieäc mua moät moùn quaø “secondhand” cho cha meï cuûa hoï, trong khi hôn moät nöûa ngöôøi ñöôïc khaûo saùt cho bieát hoï raát vui loøng khi nhaän ñöôïc moät moùn haøng cuõ ñaõ qua söû duïng nhö moät moùn quaø giaùng sinh.

Theo Ngaân haøng Commonwealth, boán naêm tröôùc ñaây, moãi ngöôøi UÙc chi tieâu trung bình $475 cho quaø Giaùng sinh. Naêm nay, ngaân haøng döï baùo moãi ngöôøi UÙc seõ tieâu trung bình $599 cho quaø taëng.

Baûn khaûo saùt chi tieâu Giaùng sinh môùi nhaát cuûa Hieäp hoäi baùn leû UÙc vaø Toå chöùc Nghieân cöùu Roy Morgan döï baùo ngöôøi UÙc seõ chi tieâu nhieàu hôn 2,3% so vôùi naêm ngoaùi taïi caùc cöûa haøng baùn leû.

“Chuùng toâi thaáy nhu caàu mua quaàn aùo, trang söùc vaø giaøy deùp ñaõ taêng maïnh trong nhöõng thaùng gaàn ñaây, vaø toâi cho raèng nhu caàu naøy seõ tieáp tuïc vì Giaùng sinh laø thôøi gian ñeå töï thöôûng cho baûn thaân moät chieác tuùi môùi hay ñoâi giaøy môùi”, giaùm ñoác ñieàu haønh ARA Rus-

sell Zimmerman cho bieát.

“Toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi caùc nhaø baùn leû vaø hoï cho bieát caùc cöûa haøng thôøi trang luùc naøo cuõng ñoâng ñuùc vaøo muøa naøy vì thôøi tieát aám aùp.”

Nghieân cöùu cuõng cho thaáy raèng vieäc chi tieâu trong muøa leã hoäi seõ khaùc nhau treân khaép ñaát nöôùc, moãi ngöôøi seõ daønh ra töø $ 500 ñeán $ 650 ñeå mua quaø taëng Giaùng sinh.

Theo Ngaân haøng Commonwealth, boán naêm tröôùc ñaây, moãi ngöôøi UÙc chi tieâu trung bình $475 cho quaø Giaùng sinh. Naêm nay, ngaân haøng döï baùo moãi ngöôøi UÙc seõ tieâu trung bình $599 cho quaø taëng.

Thôøi gian cao ñieåm nhaát ñeå mua saém trong muøa giaùng sinh laø thöù Baûy 17 thaùng 12, theo sau laø chuû nhaät ngaøy 18 thaùng 12 vaø Thöù Naêm ngaøy 22 thaùng 12.

Choice khuyeán caùo ngöôøi tieâu thuï neân so saùnh saûn phaåm vaø giaù caû, traùnh baãy cuûa caùc trung taâm mua saém, löu yù veà quyeàn hoaøn traû haøng hoùa vaø chuù yù ñeán an toaøn cuûa caùc saûn phaåm tröôùc khi boû tieàn mua baát kyø moùn haøng naøo. [ ]

30

T

rong quaù trình laøm boä phim taøi lieäu Fillet – Oh – Fish cuûa ñaïo dieãn Nicolas Daniels, nhoùm laøm phim ñaõ thöïc hieän moät cuoäc ñieàu tra taïi nhöõng vuøng vònh ôû Na Uy nôi coù nhöõng trang traïi nuoâi caù hoài. Nhoùm laøm phim ñaõ phaùt hieän moät lôùp chaát thaûi daøy khoaûng 15 meùt, chöùa nhöõng chaát nhieãm khuaån, thuoác vaø thuoác tröø saâu. Vaø nhöõng nôi naøy naèm gaàn nôi xaû nöôùc thaûi coù khaû naêng chöùa nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm.

Theo Tieán syõ Joseph Mercola, “ngaønh thuûy saûn ngaøy nay ñang ñoái maët vôùi nhieàu vaán ñeà nghieâm troïng, töø vieäc ñaùnh baét quaù möùc cho ñeán oâ nhieãm nguoàn nöôùc vaø bieán ñoåi gien töø nhöõng chaát thaûi ñoäc haïi.”

Caù hoà i nuoâ i ñaõ ñöôï c chöù n g minh laø ñoä c haï i gaá p 5 laà n nhöõ n g thöï c phaå m khaù c . Nhaø hoaï t ñoä n g moâ i tröôø n g ngöôø i Nauy, Kurt Oddekalv, ñaõ xaù c nhaä n raè n g caù hoà i nuoâ i ngaø y nay laø moä t trong nhöõ n g thöï c phaå m ñoä c haï i nhaá t theá giôù i . OÂ n g cho bieá t theâ m nhöõ n g trang traï i nuoâ i caù

Caù luoân ñöôïc ca ngôïi laø moät moùn aên toát cho söùc khoûe, nhöng neáu xeùt ñeán caù hoài nuoâi, caùc chuyeân gia cho raèng moùn naøy hoaøn toaøn khoâng ñöôïc xeáp vaøo nhoùm thöïc phaåm boå döôõng, traùi laïi, raát ñoäc haïi!

hoà i laø moä t thaû m hoï a cho caû moâ i tröôø n g laã n söù c khoû e ngöôø i daâ n .

“Toâi khoâng khuyeán khích phuï nöõ mang thai, treû em vaø thanh nieân aên caù hoài nuoâi.

Hieän chöa roõ löôïng chaát thaûi ñoäc haïi trong thòt caù hoài laø bao nhieâu, vaø nhöõng chaát naøy aûnh höôûng ñeán treû em, vaø phuï nöõ mang thai ra sao.” Ñöôïc bieát chaát oâ nhieãm phaùt hieän ôû caù hoài nuoâi coù taùc duïng xaáu ñeán söï phaùt trieån naõo boä, vaø coù lieân quan ñeán beänh töï kyû, ngoaøi ra coøn taùc ñoäng ñeán heä thoáng mieãn dòch vaø trao ñoåi chaát cuûa cô theå.

Trong moät nghieân cöùu ñaêng treân Living Traditionally, aên hôn moät böõa caù hoài nuoâi trong moät thaùng coù nguy cô bò beänh ung thö, vì trong caù hoài coù chöùa hoùa chaát gaây neân beänh ung thö. Vaø loaïi thöùc aên naøy cuõng goùp phaàn laøm cô theå bò nguy cô vieâm nhieãm cao, daãn ñeán caùc beänh nhö ung thö, tieåu ñöôøng, thaáp khôùp, taéc ñoäng maïch vaønh vaø Alzheimer. [ ]

31

C

haát vaøng loûng naøy chính laø maät ong ñöôïc laøm töø phaán hoa jarrah, moät loaïi hoa ñaëc tröng cuûa Taây UÙc ñöôïc bieát coøn toát cho söùc khoûe hôn caû maät ong manuka.

Taây UÙc ñang ñöôïc thieân nhieân ban taëng moät moû vaøng – chính laø loaïi maät ong ñöôïc laøm töø hoa jarrah vaø hoa marri (cuøng hoï baïch ñaøn), raát giaøu tính khaùng khuaån vaø nhöõng tính naêng toát cho söùc khoûe khaùc.

Giaù cuûa loaïi maät ong naøy ñaõ taêng 10 laàn trong thaäp kyû qua vaø hieän ñang ñöôïc baùn vôùi giaù leân ñeán $100/kg taïi Trung Quoác.

aùnh qua caùc möùc giaù taêng voït ôû chaâu AÙ.

“Thò tröôøng Chaâu AÙ phaùt ñieân vì maät ong cuûa chuùng toâi. Coù khoaûng 4000 taán maät ong ñaõ saûn xuaát trong voøng moät naêm ôû WA, tuy nhieân chuùng toâi laïi khoâng coù cô hoäi ñeå söû duïng noù,” oâng Bellman noùi.

Ngöôøi nuoâi ong ôû Taây UÙc ñang raát phaán khôûi vì hoa marri nôû roä. Nguyeân nhaân ñöôïc cho raèng laø do söï keát hôïp hoaøn haûo cuûa nhöõng côn möa nheï vaø nhieät ñoä maùt meû suoát muøa heø ñaõ khieán hoa marri nôû roä nhö vaäy.

Nhöõng ngöôøi nuoâi ong ñaõ ngay laäp töùc taän duïng cô hoäi naøy, thaäm chí di chuyeån ñeán nhöõng vuøng caùch xa ñeán 500 caây soá ñeå ñaët toå ong gaàn nhöõng vuøng coù hoa.

“Toâi ñaõ laøm trong ngaønh nuoâi ong 2

cho loaøi ong.

“Raát meät moûi vaø maát nhieàu thôøi gian, nhöng moät khi ñaõ laøm thì phaûi theo ñuoåi,” oâng Brand noùi.

“Raát nhieàu ngöôøi nuoâi ong ñang taän duïng giai ñoaïn naøy. Chuùng toâi chæ laø nhöõng ñôn vò kinh doanh nhoû, nhöng hi voïng cuõng coù theå thu veà ñöôïc 4 – 5 taán maät ong trong dòp naøy. Ñaây cuõng laø dòp giuùp chuùng toâi gia taêng soá löôïng

Chaát vaøng loûng naøy chính laø maät ong ñöôïc laøm töø phaán hoa jarrah, moät loaïi hoa ñaëc tröng cuûa Taây UÙc ñöôïc bieát coøn toát cho söùc khoûe hôn caû maät ong manuka.

Nhöõng xeùt nghieäm ñoäc laäp veà maät ong jarrah ôû New Zealand naêm 2016 ñaõ tìm ra tính khaùng khuaån cuûa maät ong naøy coøn maïnh hôn caû maät ong manuka.

Keát quaû naøy cuõng truøng khôùp vôùi nhöõng xeùt nghieäm tröôùc ñaây ñöôïc thöïc hieän ôû Taây UÙc. Trung taâm xeùt nghieäm ChemCenter cuõng ñaõ tìm ra loaïi maät ong cuûa hoa jarrah vaø marri laø ñoäc nhaát voâ nhò, coù tính naêng khaùng khuaån, choáng oâxy hoùa cao vaø raát toát cho söùc khoûe ñöôøng ruoät cuûa ngöôøi.

Nhöõng maãu xeùt nghieäm taïi Taây UÙc cho thaáy tính nhöõng tính naêng naøy cao hôn 30% so vôùi maät ong manuka.

Giaù caû töø ñoù cuõng ñaõ taêng nhanh bôûi nhu caàu ñoät bieán veà loaïi maät ong ñaëc bieät naøy, vôùi giaù baùn taïi vöôøn laø $30/kg.

Michael Bellman, nhaø quaûn lyù maät ong cuûa Capilano-Wescobee, nhaø cung caáp maät ong lôùn nhaát cuûa bang, cho bieát lôïi ích söùc khoeû cuûa maät ong ñöôïc ñaùnh giaù cao nhaát cuûa Taây UÙc ñaõ ñöôïc phaûn

naêm roài nhöng chöa bao giôø thaáy hoa nôû nhieàu nhö laàn naøy,” moät ngöôøi nuoâi ong ôû Perth, Ryan Brand, noùi.

OÂng Brand cho bieát oâng ñaõ ñaët nhieàu toå ong töø phía baéc ñeán phía nam Perth, vaø chuyeän naøy ñoøi hoûi phaûi laùi xe raát nhieàu vaø thöôøng xuyeân canh chöøng ñeå baûm ñaûm chaát löôïng toå vaø söùc khoûe

ñaøn ong, chuùng toâi cuõng raát caàn saùp ong chöùa ñaày maät ñeå ñaët vaøo toå môùi vaø chuùng toâi ñang coù raát nhieàu.” Ñieàu haønh trung taâm nghieân cöùu ChemCenter, oâng Ken Dods cho bieát, maät ong marri ñöôïc baùn trong thò tröôøng maät ong cao caáp. Cuï theå nhöõng thò tröôøng naøy laø ôû Trung Quoác vaø Ñoâng Nam AÙ, nôi nhöõng tính naêng khaùng khuaån cuûa maät ong ñöôïc ñaùnh giaù raát cao.

“Maä t ong marri ñöôï c taï o ra töø moä t moâ i tröôø ng raá t trong laø nh, vaø ñaâ y laø moä t trong raá t ít nhöõ ng nôi treâ n theá giôù i maø loaø i ong khoâ ng phaû i soá ng trong moï i tröôø ng ñoä c haï i cuû a nhöõ ng hoù a chaá t noâ ng nghieä p, maø ñöôï c soá ng vaø phaù t trieå n trong heä sinh thaù i raá t töï nhieâ n.

“Ong cuû a Taâ y UÙ c raá t ñaë c tröng vaø chuù ng khoâ ng bò aû nh höôû ng bôû i nhöõ ng vaá n ñeà nhö thuoá c tröø saâ u hay dòch beä nh.” [ ]

32

M

oãi moät laàn coù Hoa haäu môùi ñaêng quang laø laïi moät laàn chuùng ta thaáy nhöõng söï luøm xuøm chæ trích xung quanh coâ gaùi thaéng cuoäc ñoù. Ñeå roài nhieàu khi ta töï hoûi, chieác vöông mieän aáy ñaïi dieän cho nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuûa ngöôøi phuï nöõ, hay ñeå daønh cho nhöõng coâ gaùi thöïc söï can ñaûm.

“Daønh cho ngöôøi ñeïp nhaát” Ñoù laø doøng chöõ khaéc treân traùi taùo cuûa Nöõ thaàn cuûa söï baát hoaø Eris. Chæ vôùi 2 töø “ñeïp nhaát”, Eris ñaõ loâi keùo ñöôïc nhöõng ngöôøi phuï nöõ xuaát saéc nhaát trong theá giôùi caùc vò thaàn tham gia vaøo cuoäc chieán khoác lieät cuûa mình. Chuyeän thaàn thoaïi nghe töôûng xa xoâi laøm sao... AÁy theá maø, chæ trong naêm vöøa qua, moät trong nhöõng töø khoaù xuaát hieän nhieàu nhaát treân caùc maët baùo cuûa Vieät Nam, laïi chính laø töø “hoa haäu” - coâ gaùi ñeïp nhaát.

Lieân tieáp caùc cuoäc thi hoa haäu ñöôïc toå chöùc vôùi caùc hình thöùc vaø tieâu chí voâ cuøng ña daïng thu huùt söï tham gia cuûa haøng nghìn ngöôøi ñeïp (cuõng ña daïng khoâng keùm). Chöa bao giôø cô hoäi ñi thi hoa haäu laïi roäng môû ñeán theá, chöa bao giôø khaùn giaû ñöôïc chöùng kieán cuoäc thi saéc ñeïp töôøng taän (vaø nhieàu) ñeán theá. Ñieàu ñöôïc quan taâm nhaát, khoâng chæ laø ngöôøi chieán thaéng maø coøn laø nhöõng scandal xung quanh cuoäc thi... Caøng nhieàu khaùn giaû, caøng nhieàu cuoäc thi, caøng nhieàu thí sinh... Khoâng bieát traøo löu thi hoa haäu ñeán khi naøo thì loãi moát, nhöng tröôùc khi ñeán ñöôïc giai ñoaïn ñoù, chuùng ta ñaõ coù ít nhieàu nhöõng coâ gaùi toån thöông.

Thaát baïi cuûa moät cuoäc thi Hoa haäu mang laïi ñieàu gì?

Vöông mieän hoa haäu ñaõ mang laïi cho baïn ñieàu gì? Haàu heát nhöõng coâ gaùi may maén ñöôïc traû lôøi caâu hoûi naøy ñeàu noùi raèng ñoù laø cô hoäi vaø traûi nghieäm. Hoï xuaát hieän loäng laãy, xinh ñeïp vaø thaønh ñaït ôû nhöõng böõa tieäc sang troïng daønh cho nhöõng ngöôøi ñaúng caáp, ñoù khoâng phaûi kieåu cô hoäi vaø traûi nghieäm bình thöôøng maø ai muoán cuõng coù ñöôïc. Thaäm chí, ngay caû khi aên maëc giaûn dò trong nhöõng chuyeán ñi töø thieän, ngöôøi ta cuõng thaáy söï noåi baät cuûa hoï trong thaàn thaùi vaø taùc phong öùng xöû, hoï thaät söï tröôûng thaønh caû veà nhan saéc laãn phong caùch caù nhaân.

Quaû laø nhöõng hình aûnh ñeïp maø nhieàu coâ gaùi muoán höôùng tôùi.

Theá nhöng, ñoù chæ laø soá ít, raát ít trong soá haøng nghìn coâ gaùi cuõng xinh ñeïp, cuõng töï tin vaø traøn ñaày hy voïng khi böôùc vaøo moät ñaáu tröôøng nhan saéc. Duø coù 10 ngöôøi hay 1000 ngöôøi ñi thi, ngöôøi chieán thaéng chæ coù 1, cuøng laém laø coù theâm 2 coâ AÙ haäu, coøn laïi – noùi moät caùch phuõ phaøng, 99% caùc coâ ñaõ thaát baïi trong traûi nghieäm laáp laùnh naøy.

Ngöôøi ta vaãn noùi raèng “thaát baïi laø meï thaønh coâng”, ñieàu ñoù taát nhieân ñuùng.

33

Neáu nhö thaát baïi trong cuoäc thi haùt, ngöôøi ta coù theå ruùt kinh nghieäm vaø taäp haùt cho hay hôn, trau doài theâm kieán thöùc aâm nhaïc ñeå trôû thaønh ca só, nhaïc só... Thaát baïi trong moät baøi thi Toaùn, ít nhaát cuõng hoïc ñöôïc theâm caùch giaûi moät baøi toaùn môùi, moät caùch tö duy môùi… Hay ngay caû khi khoâng hoïc ñöôïc theâm kieán thöùc, kinh nghieäm môùi naøo, moïi cuoäc caïnh tranh thoâng thöôøng, ñeàu cho caùc thí sinh cô hoäi töï ñaùnh giaù naêng löïc vaø xaùc ñònh vò trí, giaù trò cuûa mình trong moät lónh vöïc chuyeân moân nhaát ñònh, töø ñoù tìm ra höôùng phaùt trieån phuø hôïp cho baûn thaân, ñoù chính laø giaù trò cuûa thaát baïi.

Theá nhöng, thaát baïi trong moät cuoäc thi hoa haäu thì chaúng ruùt ra ñöôïc vaán ñeà gì.

Coù moät söï thaät laø, cho duø nhöõng nhaø toå chöùc coù nghó ra bao nhieâu phaàn thi ñeå chöùng toû söï toaøn dieän cuûa caùc coâ gaùi, thì noäi dung quan troïng nhaát, ñieàu maø ngöôøi ta quan taâm nhaát ôû caùc coâ – ñoù vaãn laø nhan saéc. Tuy nhieân, ai cuõng hieåu raèng cuoäc thi hoa haäu khoâng chæ laø “khoe saéc”, nhö theá thì ñaâu coù khaùc gì cuoäc thi caây caûnh. Thi hoa haäu - ñoù laø moät haønh trình daøi vaát vaû vaø toán keùm, laø coâng söùc khoâng chæ cuûa moät mình thi sinh maø coøn caû moät ekip huøng haäu, noãi thaáp thoûm cuûa bieát bao oâng boá baø meï coù con ñi thi. Vaø roài, neáu nhö hoï thuoäc vaøo 99% thaát baïi kia thì chaéc chaén,

Vöông mieän hoa haäu ñaõ mang laïi cho baïn ñieàu gì?

Haàu heát nhöõng coâ gaùi may maén ñöôïc traû lôøi caâu hoûi naøy ñeàu noùi raèng ñoù laø cô hoäi vaø traûi nghieäm.

ñieàu ñaàu tieân hoï nhaän ñöôïc chính laø söï thaát voïng. Thaát voïng cuõng khoâng sao, nhöng thaát voïng vì caùi gì nhæ?

Hoï ñeàu laø nhöõng coâ gaùi ñeïp, chaúng nheõ laïi thaát voïng vì nhan saéc cuûa mình? Vieäc “ruùt kinh nghieäm” ñeå laàn sau… ñeïp hôn xem ra hôi khoù. Lieäu hoï coù ñöôïc theâm nhöõng kinh nghieäm veà trình dieãn hay khaû naêng noùi tieáng Anh seõ löu loaùt hôn… Roõ raøng, neáu chæ ñeå caûi thieän nhöõng kyõ naêng meàm, caûi thieän khaû naêng ngoaïi ngöõ thì caùc coâ gaùi cuûa chuùng ta coù theå löïa choïn nhöõng caùch ít toán keùm vaø hieäu quaû hôn. Ñoù laø chöa noùi ñeán, nhöõng kyõ naêng coù ñöôïc töø moät cuoäc thi ñaëc thuø giaûi trí nhö vaäy, lieäu coù giaù trò gì cho coâng vieäc cuûa moãi ngöôøi sau naøy?

Vaäy cuoái cuøng, giaù trò cuûa thaát baïi naøy ôû ñaâu?

Coù leõ, ít nhieàu, caùc thí sinh cuûa moät cuoäc thi hoa haäu cuõng coù ñöôïc moät thöù - ñoù laø baûn lónh ñoái dieän vôùi aùp löïc.

Nhöng caùi giaù cho chuùt baûn lónh ñoù, döôøng nhö khoâng ñöôïc phaûi chaêng cho laém khi maø nhöõng baøi hoïc thöïc tieãn töông töï treân ñöôøng ñôøi, trong coâng vieäc ôû baát kyø lónh vöïc naøo, cuõng nhieàu voâ soá.

Nhöõng gioït nöôùc maét voâ nghóa Quay trôû laïi vôùi caâu chuyeän thaàn thoaïi, chæ vôùi vieäc tung ra traùi taùo “daønh cho ngöôøi ñeïp nhaát”, Eris – ñöùa con gheû, keû bò boû rôi- nöõ thaàn cuûa söï baát hoaø ñaõ taïo neân cuoäc thi “hoa haäu cuûa caùc vò thaàn”. Caùc “thí sinh” cuûa cuoäc thi naøy, khoâng ai khaùc chính laø Hera – nöõ chuû nhaân quyeàn löïc cuûa ñænh Olympus – vò thaàn baûo trôï cho hoân nhaân, Athemis - nöõ thaàn trí tueä cuøng Aphrodite - nöõ thaàn cuûa caùi ñeïp vaø tình yeâu.

Moãi vò thaàn ñeàu ñaïi dieän cho nhöõng phaåm chaát voâ cuøng ñeïp ñeõ, nhöng khi taát caû böôùc vaøo cuoäc ñua nhan saéc, thì ngay caû nöõ thaàn cuõng chaúng hôn gì nhöõng coâ gaùi ngöôøi traàn maét thòt, thaäm chí coøn coù phaàn baïo lieät hôn. Neáu chuùng ta vaãn than vaõn raèng: caùc cuoäc thi hoa haäu sao maø quaù laém chuyeän luøm xuøm xung quanh, thì moät laàn nöõa, haõy nhìn laïi caâu chuyeän thaàn thoaïi treân, chæ moät “quaû taùo” thoâi, 1 cuoäc thi saéc ñeïp giöõa caùc nöõ thaàn thoâi ñaõ daãn ñeán “scandal” kinh ñieån, tröôøng kyø vaø ñaãm maùu - cuoäc chieán thaønh Troy.

Vaäy maø chuùng ta, nhöõng haäu dueä cuûa naøng Eris, chæ trong 1 naêm toå chöùc vaø ñöa ngöôøi ñi tham döï ñeán möôøi maáy cuoäc thi saéc ñeïp, ñöông nhieân laø khoâng theå thieáu nhöõng chuyeän ì xeøo.

Coù moät söï thaät laø, raát khoù ñeå nhôù ñöôïc coâ naøo, thi hoa haäu gì nhöng chaéc chaén, coù moät hình aûnh duø khoâng muoán cuõng khoâng theå queân - ñoù laø gioït nöôùc maét cuûa nhöõng coâ gaùi treû xinh

34 ñeïp, phaàn lôùn trong soá ñoù khoâng phaûi laø nhöõng gioït nöôùc maét haïnh phuùc. Mai Ngoâ khoùc vì “cuoäc thi ñaõ gieát cheát caùi teân cuûa toâi”, Huyeàn My khoùc töùc töôûi vì tröôït top 5, Hoaøng Thuyø baät khoùc vì bò cheâ laïm duïng ca dao tuïc ngöõ , Ngaân Anh khoùc vì ñaõ “can ñaûm” thaùo suïn muõi maø vaãn khoâng ñöôïc coâng nhaän. Vaø môùi ñaây nhaát, tuy chöa khoùc, nhöng chaéc chaén H’Hen Nieâ cuõng raát buoàn vì nhöõng lôøi nhaän xeùt nhö dao nhö coïc ñaâm vaøo traùi tim coâ.

Cho duø xeùt veà maët lyù thuyeát, hoï ñeàu laø nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh, ñuû tuoåi ñeå chòu traùch nhieäm veà quyeát ñònh vaø löïa choïn cuûa mình. Nhöng thöïc söï, moät coâ gaùi môùi ngoaøi ñoâi möôi coù caàn thieát phaûi chòu nhöõng söï ñaû kích caû voâ tình vaø höõu yù veà ngoaïi hình, veà phaåm caùch nhö vaäy, tröôùc baùo chí, tröôùc khaùn giaû, tröôùc haøng vaïn, hang trieäu aùnh maét thaân sô hay khoâng? Ñeå laøm gì?

Sau taát caû nhöõng noã löïc hoaøn thieän baûn thaân, sau taát caû söï coáng hieán cho nhöõng maøn trình dieãn nhan saéc loäng laãy, taïi sao nhöõng coâ gaùi moûng manh vaãn phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng lôøi phaùn xeùt naëng neà ñeán nhö vaäy? Vöông mieän cho ngöôøi phuï nöõ coù phaåm chaát toát ñeïp coù neân ñoåi teân thaønh phaàn thöôûng cho keû can ñaûm nhaát?

Moät boâng hoa khoâng theå ñaïi dieän cho caû röøng hoa Coâng baèng maø noùi, nhöõng cuoäc thi hoa haäu, baûn thaân noù cuõng höôùng ñeán nhöõng muïc ñích toát ñeïp. Seõ chaúng coù vaán ñeà gì neáu nhö ñoù ñôn thuaàn laø saân chôi cho nhöõng thieáu nöõ taøi saéc, coå vuõ söï töï tin vaø veû ñeïp cuûa phuï nöõ.

Baèng chöùng laø chuùng ta khoâng heà thieáu nhöõng naøng haäu quoác daân, thöïc söï tìm ñöôïc choã ñöùng cuûa mình trong loøng coâng chuùng vôùi nhan saéc trôøi ban, phong caùch soáng ñaùng ngöôõng moä vaø nhöõng ñoùng goùp giaù trò trong lónh vöïc chuyeân moân cuûa mình.

Phaûi thöøa nhaän raèng, hoï laø nhöõng coâ gaùi thaät söï baûn lónh vaø ñoâi khi, phaûi coù nhöõng suy nghó chín chaén hôn haún nhöõng gì löùa tuoåi cuûa mình caàn coù. Bôûi leõ, haàu heát nhöõng cuoäc thi Hoa haäu laø daønh cho nhöõng coâ gaùi treû, coù coâ chæ môùi chaân öôùt chaân raùo böôùc ra töø tröôøng caáp 3, chöa va vaáp, cuõng chöa theå töï laäp, vieäc kyø voïng ôû hoï moät hình aûnh toaøn dieän, maãu möïc xöùng taàm ñaïi dieän cho phuï nöõ cuûa caû moät ñaát nöôùc thöïc söï laø moät ñoøi hoûi coù phaàn quaù söùc.

Thöïc teá, phuï nöõ ñang tham gia tích cöïc raát nhieàu lónh vöïc trong cuoäc soáng, trong ñoù coù caû nhöõng lónh vöïc maø tröôùc ñaây ñöôïc xem laø theá maïnh cuûa ñaøn oâng.

Chuùng ta coù nhöõng nöõ chính trò gia, nhöõng nöõ phi coâng, nhöõng nhaø khoa hoïc ñaàu ngaønh, chuùng ta coù caû nhöõng coâ lao coâng caàn maãn, nhöõng baùc noâng daân yeâu muøa maøng, chuùng ta coù caû nhöõng baø meï bæm söõa, nhöõng baø noäi trôï thoâng thaùi… Moãi phuï

Haõy ñeå Hoa haäu trôû veà ñuùng vôùi yù nghóa ban ñaàu, ñoù laø moät coâ gaùi coù nhieàu phaåm chaát ñeïp, nhöng chæ neân theá thoâi, ñöøng baét moät boâng hoa phaûi ñaïi dieän cho caû röøng hoa.

35 hôïp vôùi moät cuoäc thi nhan saéc nhí. Duø luoân toû ra laïc quan vaø heát söùc taäp trung vaøo cuoäc thi, nhöng cuõng nhö baát kyø thí sinh naøo khaùc, baát kyø coâ beù con naøo, Olive cuõng coù moät caâu hoûi, moät noãi lo laéng quen thuoäc vaø noãi lo laéng aáy caøng trôû neân ñaùng sôï hôn, tröôùc ngaøy dieãn ra cuoäc thi Hoa haäu OÂng ôi! – Olive hoûi oâng noäi – cuõng laø Huaán luyeän vieân cuûa mình.

Sao theá Olive?

Chaùu coù xinh khoâng aï? Ñoù coù theå laø moät caâu hoûi raát ñoãi bình thöôøng vôùi baát kyø oâng boá, baø meï naøo coù con gaùi. Nhöng neáu nhö theo doõi boä phim, noãi lo laéng cuûa Olive laïi khieán traùi tim nhöõng ngöôøi lôùn nhö thaét laïi. Cho duø khoâng xinh ñeïp nhö buùp beâ, moät coâ beù coù taøi naêng chöõa laønh nhöõng toån thöông vôùi söï bao dung, tinh thaàn laïc quan vaø nhöõng cöû chæ aám aùp nhö Olive, hoaøn toaøn chaúng caàn ñeán moät cuoäc thi naøo ñeå coù ñöôïc danh hieäu “coâ beù xinh ñeïp nhaát theá gian”.Söï xinh ñeïp cuûa em toaû saùng laáp laùnh duø cho voùc daùng cuûa em coù beùo luøn, vaø nhöõng maøn trình dieãn cuûa em coù kyø cuïc ra sao. Chæ caàn moät laàn ñöôïc aùnh saùng töø em toaû ñeán, nhöõng ngöôøi xung quanh seõ muoán

nöõ, trong moãi coâng vieäc ñeàu coù nhöõng veû ñeïp röïc rôõ hay khieâm nhöôøng khaùc nhau. Baûn thaân hoï chính laø ñaïi dieän cuoäc soáng maø hoï töï tin theo ñuoåi.

Haõy nhìn vaøo moät ví duï cöïc kyø noùng boûng, xinh ñeïp, ngoït ngaøo maø khoâng moät ai khoâng bieát ñeán – Ngoïc Trinh.

Vaøo naêm 2014, Ngoïc Trinh cuõng töøng thi moät cuoäc thi ngöôøi ñeïp vaø ñöôïc giaûi.

Nhöng roài, danh hieäu ñoù khoâng nhöõng khoâng giuùp ích gì cho söï nghieäp cuûa coâ maø coøn khieán coâ bò gaén maùc “hoa haäu ao laøng”.

Giôø ñaây, Ngoïc Trinh hình nhö cuõng queân chieác vöông mieän ñoù roài, vaäy neân coâ thích mua tuùi hieäu thì mua, thích yeâu ai thì yeâu, thích noùi gì thì noùi. Cho duø ngöôøi ta coù khoâng haøi loøng veà caùch soáng, phaùt ngoân cuûa coâ, nhöng danh xöng “nöõ hoaøng noäi y” söï khaúng ñònh vò trí vaø naêng löïc cuûa Ngoïc Trinh trong chuyeân moân laøm ngöôøi maãu noäi y thì khoâng ai coù theå choái boû. Cuõng may laø Trinh khoâng coøn muoán ñaïi dieän cho phaùi ñeïp, neáu khoâng chaúng phaûi chuùng ta ñaõ maát ñi moät coâ ngöôøi maãu thuù vò sao.

Giôø ñaõ laø naêm 2018 roài, chuùng ta ñeà cao caùi goïi laø “söï ña daïng” trong nhaân loaïi, chuùng ta ñeà cao caù tính vaø söï ñoäc ñaùo cuûa moãi con ngöôøi. Haõy ñeå Hoa haäu trôû veà ñuùng vôùi yù nghóa ban ñaàu, ñoù laø moät coâ gaùi coù nhieàu phaåm chaát ñeïp, nhöng chæ neân theá thoâi, ñöøng baét moät boâng hoa phaûi ñaïi dieän cho caû röøng hoa.

“Chaùu laø coâ gaùi xinh ñeïp nhaát theá gian” Xoay quanh cuoäc ñua nhan saéc cuûa phaùi ñeïp coù raát nhieàu taùc phaåm hay.

Nhöng ñaëc bieät nhaát coù leõ phaûi keå boä phim ñeán Little Miss Sunshine, moät boä phim keå veà haønh trình ñeán vôùi cuoäc thi Hoa haäu nhí bang California cuûa coâ beù Olive vaø caû nhaø. Moät coâ beù vôùi ngoaïi hình maäp maïp, phong caùch loâm coâm aûnh höôûng töø chính gia ñình coù phaàn khoâng bình thöôøng cuûa em… Olive hoaøn toaøn khoâng coù phaåm chaát gì phuø

baûo veä aùnh saùng ñoù ñeán cuøng.

Vaø ñoù coù leõ cuõng laø caùch maø nhöõng coâ gaùi cuûa chuùng ta caàn ñöôïc ñoái xöû. Phuï nöõ, toát hôn heát, khoâng neân bò ñaùnh giaù, quy ñònh veà nhan saéc, tính caùch hay trí tueä bôûi baát kyø moät ban giaùm khaûo hay moät cuoäc thi naøo. Hoï luoân ñeïp nhaát vì hoï laø nhöõng caù theå duy nhaát, vaø veû ñeïp cuûa phuï nöõ, söôûi aám traùi tim taát caû chuùng ta. [ ]

36

N

höõng ngöôøi bò aûnh höôûng gaàn ñaây nhaát do ñaïi dòch coronavirus coù theå seõ laø caùc cao nieân nhaän trôï caáp xaõ hoäi. Laàn ñaàu tieân trong 23 naêm, hoï seõ khoâng nhaän ñöôïc moät möùc taêng ñònh kyø cho naêm nay. Tuy nhieân, chính phuû lieân bang cho hay caùc hoã trôï boå sung khaùc ñang ñöôïc leân keá hoaïch.

Laïm phaùt thaáp thöôøng laø moät ñieàu ñöôïc chaøo ñoùn.Theá nhöng giôø ñaây, noù ñaõ mang tôùi cho chính phuû lieân bang moät vaán ñeà khoâng ñöôïc döï tính tröôùc.

Möùc thanh toaùn trôï caáp cho ngöôøi cao nieân coù lieân heä vôùi möùc laïm phaùt, thoâng qua chæ soá Giaù tieâu duøng (CPI).

Nhöõng thay ñoåi ñoät ngoät cho ñaïi dòch COVID-19 ñaõ khieán laïm phaùt ñi ngöôïc doøng.

Do ñoù, möùc taêng trôï caáp döïa treân chæ soá laïm phaùt seõ khoâng xaåy ra

Treân toaøn nöôùc UÙc hieän coù khoaûng 2.5 trieäu ngöôøi cao nieân nhaän trôï caáp xaõ hoäi. Phaùt ngoân nhaân ñoái laäp veà caùc dòch vuï xaõ hoäi, baø Linda Burney noùi raèng nhieàu ngöôøi ñaõ lieân laïc vôùi baø sau khi bieát ñöôïc chuyeän naøy.

trong thôøi gian naøy, moät thöïc teá maø Phoù Thö kyù Boä Caùc Dòch Vuï Xaõ Hoäi, oâng Nathan Williamson ñaõ xaùc nhaän, sau khi ñöôïc hoûi tröôùc hoäi ñoàng nghò vieän.

OÀ khoâng, neáu chæ soá laïm phaùt vaø tieâu duøng laø aâm chuùng toâi cuõng khoâng giaûm bôùt trôï caáp, nhöng seõ khoâng taêng. Ñaây laø laàn ñaàu tieân maø vieäc taêng trôï caáp cho ngöôøi cao nieân khoâng xaåy ra keå töø naêm 1997.

Thuû töôùng Scott Morrison noùi raèng oâng chæ môùi ñöôïc cho bieát veà vaán ñeà naøy. “Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà trong ñaïi dòch. Anh khoâng döï kieán caùc chæ soá(laïm phaùt vaø tieâu duøng) rôi vaøo soá aâm, do vaäy caùc ngaân saùch ñaâu coù ñöôïc döï toaùn treân cô sôû ñoù. Thoâng tin naøy chæ môùi coù hoâm nay thoâi.”

Treân toaøn nöôùc UÙc hieän coù khoaûng

37 2.5 trieäu ngöôøi cao nieân nhaän trôï caáp xaõ hoäi. Phaùt ngoân nhaân ñoái laäp veà caùc dòch vuï xaõ hoäi, baø Linda Burney noùi raèng nhieàu ngöôøi ñaõ lieân laïc vôùi baø sau khi bieát ñöôïc chuyeän naøy.

Seõ khoâng coù vieäcñieàu chænh tieàn trôï caáptrong 12 thaùng tôùi - laø laàn ñaàu tieân trong moät phaàn tö theá kyû khoâng coù vieäcñieàu chænh tieàn giaø theo laïm phaùt.

“Coù 2.5 trieäu ngöôøi nhaän trôï caáp tuoåi giaø taïi UÙc, vaø ñoù laø moät cuù soác cho hoï, toâi bieát ñieàu ñoù, vì ñaõ coù nhieàu ngöôøi goïi ñeán vaên phoøng cuûa toâi saùng nay.Ñaây laø luùc khoùkhaêncho moïi ngöôøi. Nhöng nhöõng ngöôøi cao nieân xöùng ñaùngvaø troâng ñôïi trôï caáp taêngmoãi naêm hai laàn.” Ñieàu ñoù coù nghóa laø möùc thanh toaùn seõ giöõ nguyeân cho tôùi thaùng Ba naêm sau.

Möùc trôï caáp caên baûn cho ngöôøi ñoäc thaân laø 860 ñoâ la moãi hai tuaàn leã. Ñoái vôùi caùc caëp vôï choàng, khoaûn thaønh toaùn laø gaàn 1,300 ñoâ la moãi hai tuaàn.

Ngoaøi ra cuõng coù caùc khoaûn trôï caáp theâm khaùc. Caùc vò cao nieân ñaõ ñöôïc nhaän theâm hai khoaûn thanh toaùn do COVID-19 töø ñaàu naêm nay, moãi laàn 750 ñoâ la - vaøo thaùng Ba vaø thaùng Baûy.

Ian Yates laø Giaùm ñoác UÛy ban phuï traùch ngöôøi cao nieân.

OÂng noùi raèng chính phuû lieân bang neân cung caáp theâm moät khoaûn thanh toaùn 750 ñoâ la ñeå giuùp giaûm nheï taùc ñoäng cuûa vieäc khoâng taêng trôï caáp theo chæ soá laïm phaùt.

Chuùng toâi nghó raèng moät khoaûn thanh toaùn boå sung 750 ñoâ la ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nhaän trôï caáp seõ giuùp hoï trang traûi cho caùc chi phí naûy sinh maø khoâng ñöôïc tính vaøo caùc chæ soá, vaø noù cuõng seõ giuùp ñoùng goùp vaøo vieäc thuùc ñaåy kinh teá.

Thuû töôùng Morrison gôïi yù raèng coù theå seõ coù theâm hoã trôï cho ngöôøi laõnh trôï caáp tuoåi giaø, nhieàu khaû naêng seõ ôû döôùi hình thöùc thanh toaùn boå sung vaøo cuoái naêm nay.

“Toång tröôûng Ngaân khoá vaø toâi seõ cuøng laøm vieäc veà caùc vaán ñeà treân. Noù chöa töøng ñöôïc leân keá hoaïch, vaø cuõng seõ khoâng xaåy ra, raèng caùc khoaûn thanh toaùn treân seõ bò giaûm xuoáng. Chuùng toâi seõ ñöa ra phöông aùn chính xaùc cho caùc tình huoáng, vaø chuùng toâi seõ thoâng baùo ngay khi coù quyeát ñònh cuoái cuøng.”, oâng Morrison cho hay.

Moät thoâng baùo veà khoaûn thanh toaùn nhö treân coù theå seõ ñeán trong keá hoaïch ngaân saùch Lieân bang, döï kieán ñöôïc ñöa ra vaøo ngaøy 6/10 tôùi ñaây. [ ]

38

N

hôù laïi khi chuùng ta coøn ôû ñoä tuoåi thanh thieáu nieân, moãi böõa côm coù theå aên ñeán hai ba cheùn côm, hoaëc coù ngaøy chaúng aên gì nhieàu ngoaøi toâ mì goùi. Cheá ñoä aên uoáng khoâng heà ñoàng ñeàu, vaäy maø cô theå vaãn khoûe maïnh, vaãn doài daøo naêng löôïng ñeå ñi hoïc, ñi laøm, ñi chôi. Hoaït ñoäng lieân tuïc maø chaúng thaáy ñuoái söùc.

Nhöõng ngaøy thaùng thanh xuaân aáy mau qua ñi. Khi cô theå daàn phaùt trieån ñeán ñoä tuoåi trung nieân, hôû moät chuùt laø meät moûi, aên thieáu chaát laø cô theå seõ leân tieáng ngay, ñau choã naøy, nhöùc choã noï.

Luùc ñoù, chuùng ta môùi nhaän ra vieäc boå sung chaát dinh döôõng vaø naêng löôïng cho cô theå laø caàn thieát nhö theá naøo.

CoâJessica Spendlove, moät trong nhöõng chuyeân gia veà cheá ñoä aên kieâng keát hôïp vôùi luyeän taäp theå thao, ñaõ chia seû trong moät baøi vieát cuûaHuffPost Australiaraèng, aên uoáng ñieàu ñoä vaø phuø hôïp vôùi ñoä tuoåi seõ giuùp hoã trôï cô theå raát nhieàu trong quaù trình trao ñoåi chaát, daãn ñeán vieäc caùc boä phaän trong cô theå laøm vieäc oån ñònh, raát coù lôïi cho söùc khoûe.

Nghe thì coù veû nhö chuùng ta phaûi aùp duïng cheá ñoä dinh döôõng raát phöùc taïp vaø khoù khaên, nhöng thöïc chaát thì khoâng phaûi nhö vaäy. Chæ caàn baïn baûo ñaûm ñöôïc haøm löôïng vitamin vaø khoaùng chaát caàn thieát cho cô theå moãi ngaøy laø

ñöôïc.

“Trong moãi ñoä tuoåi nhaát ñònh, cô theå chuùng ta ñeàu coù söï thay ñoåi lôùn, theá neân ñieàu quan troïng maø chuùng ta caàn caân nhaéc ñoù chính laø vieäc hieän chuùng ta ñang ôû ñoä tuoåi naøo. Töø ñoù môùi suy ra ñöôïc haøm löôïng dinh döôõng caàn thieát cho söùc khoûe,” Spendlove cho bieát.

“Moät cheá ñoä aên uoáng caân baèng, keát hôïp vôùi vieäc luyeän taäp theå thao ñoùng vai troø lôùn trong vieäc quyeát ñònh quaù trình laõo hoùa cuûa cô theå.”

Vaäy laøm sao ñeå aên uoáng ñuùng vôùi ñoä tuoåi cuûa mình?

“Khi chuùng ta giaø ñi, coù raát nhieàu yeáu toá seõ thay ñoåi theo, bao goàm caû söï trao ñoåi chaát, khoái löôïng cô, möùc hoùc moân cuõng nhö haøm löôïng dinh döôõng caàn thieát.” Ñoä tuoåi treû em vaø thanh thieáu nieân ÔÛ ñoä tuoåi naøy, cô theå coøn trong giai ñoaïn phaùt trieån vaø hoaøn thieän caùc chöùc naêng, theá neân vieäc boå sung ñaày ñuû chaát dinh döôõng moãi ngaøy laø ñieàu voâ cuøng quan troïng. Chaát dinh döôõng caàn thieát bao goàm traùi caây, rau cuû, nguõ coác, ñaïm vaø canxi. Vôùi tæ leä ½ - 2 phaàn traùi caây, 2-5 phaàn rau cuû, 4-7 phaàn nguõ coác, 1-2 ½ phaàn ñaïm vaø 1-3 ½ khaåu phaàn söõa boø hoaëc söõa thay theá tuøy ñoä tuoåi.

“Chaát canxi ñaëc bieät caàn thieát cho ñoä

tuoåi thanh thieáu nieân khi xöông ñang ôû giai ñoaïn phaùt trieån maïnh nhaát, vaø caû khi quaù trình phaùt trieån ñoù giaûm daàn thì vaãn caàn phaûi boå sung ñeàu ñaën. Löôïng canxi caàn boå sung vaøo cô theå moãi ngaøy ôû ñoä tuoåi 12-18 laø 1300mg,” Spendlove chia seû.

“Caàn boå sung chaát saét cho caùc beù gaùi baét ñaàu vaøo giai ñoaïn nguyeät san. Haøm löôïng chaát saét taêng töø 9mg ñeán 18mg moãi ngaøy. Vieäc tìm hieåu nhöõng loaïi thöïc phaåm naøo giaøu chaát saét laø ñieàu caàn thieát.” Ñoä tuoåi töø 20 ñeán 30 ÔÛ giai ñoaïn tröôûng thaønh, cô theå caàn boå sung nhieàu traùi caây (2 khaåu phaøn moãi ngaøy), rau cuû (5-6 khaåu phaàn), nguõ coác (4-9 khaåu phaàn), ñaïm (2-3 ½ khaåu phaàn) vaø canxi (2 ½ -4 khaåu phaàn).

“Maät ñoä xöông tieáp tuïc taêng cho ñeán nhöõng naêm cuoái cuûa ñoä tuoåi 20, vì vaäy vieäc haáp thuï ñaày ñuû löôïng canxi laø raát caàn thieát, ñeå gia taêng toái ña söùc khoûe cuûa xöông, ngaên ngöøa chöùng loaõng xöông veà sau.”

Löôïng canxi caàn thieát boå sung moãi ngaøy ñoái vôùi ngöôøi tröôûng thaønh laø 1,000mg. “ÔÛ ñoä tuoåi 20, 30 chuùng ta thöôøng raát baän roän neân thöôøng khoâng chuù yù ñeán vieäc aên uoáng ñieàu ñoä. Nhöng vieäc caân baèng cheá ñoä dinh döôõng, aên ñaày ñuû traùi

39 caây, rau cuû ñeå boå sung chaát xô cho cô theå khoâng chæ mang laïi hieäu quaû trong giai ñoaïn ñoù maø coøn coù aûnh höôûng toát veà laâu daøi.” Ñoái vôùi phuï nöõ mang thai vaø cho con buù thì haøm löôïng dinh döôõng caøng thay ñoåi ñaùng keå.

“Phuï nöõ döï ñònh mang thai caàn nhaát laø boå sung ñaày ñuû chaát folate (hay coøn goïi laø axit folic) tröôùc vaø sau khi thuï thai, nhaèm baûo ñaûm ñöùa treû traùnh ñöôïc nhöõng khieám khuyeát khi phaùt trieån heä thaàn kinh,” Spendlove cho bieát.

Chaát saét cuõng raát caàn thieát cho phuï nöõ trong giai ñoaïn sinh nôû, vì vaäy caàn baûo

ñaûm boå sung 18mg moãi ngaøy.

Spendlove coøn chia seû, “Thieáu saét laø moät vaán ñeà nan giaûi ñoái vôùi phuï nöõ ôû ñoä tuoåi 20 vaø 30. Do ñoù hoï caàn chuù troïng ñeán vieäc tieâu thuï caùc thöïc phaåm giaøu chaát saét nhö thòt ñoû ít nhaát ba laàn moät tuaàn, coù theå seõ giuùp haïn cheá vieäc thieáu saét.”

“Nhöõng loaïi thöïc phaåm thay theá giaøu chaát saét coøn coù theå keå ñeán caùc loaïi legume, ñaäu laêng, ñaäu naønh, ñaäu huõ, tempeh (moät loaïi thöïc phaåm leân men töø ñaäu naønh truyeàn thoáng cuûa Indonesia), vaø moät soá saûn phaåm taêng cöôøng nguõ coác.” Ñoä tuoåi 40 ñeán 50 Toái öu hoùa haøm löôïng dinh döôõng vaø söï ña daïng trong thöïc phaåm laø vieäc voâ cuøng quan troïng caàn phaûi quan taâm trong ñoä tuoåi naøy. Ñaây cuõng laø luùc maø vaán ñeà caân naëng caàn ñöôïc theo doõi.

“Nguy cô taêng caân cao nhaát ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ôû ñoä tuoåi naøy, vì nhieàu lyù do khaùc nhau, bao goàm caû vieäc giaûm tyû leä cuûa quaù trình trao ñoåi chaát,” Spendlove cho bieát. “Caàn taäp trung vaøo khaåu

phaàn aên, duøng caùc loaïi thöïc phaåm ít naêng löôïng hôn, keát hôïp vôùi taäp theå thao thöôøng xuyeân.”

AÊn thaät nhieàu traùi caây vaø rau cuû, cuõng nhö boå sung axit beùo coù trong daàu caù, bô, caùc loaïi haït, laø moät trong nhöõng böôùc cöïc kì quan troïng ñeå hoã trôï caùc hoaït ñoäng cuûa naõo boä vaø cô theå. “Ñieàu caàn thieát laø taäp trung vaøo vieäc tieâu thuï caùc thöïc phaåm giaøu chaát choáng oxy hoùa. Ñieàu naøy coù nghóa laø aên nhieàu loaïi thöïc phaåm khaùc nhau töø caùc nhoùm thöïc phaåm khaùc nhau.”

“Cheá ñoä dinh döôõng giaøu chaát oxy hoùa coù theå giuùp baûo veä choáng laïi beänh tim, ung thö vaø beänh Alzheimer.”

Chuùng ta cuõng caàn lieân tuïc (hoaëc baét ñaàu) taäp luyeän ñeå taêng söùc ñeà khaùng vaø aên ñuû chaát ñaïm trong suoát giai ñoaïn naøy.

“Khi cô theå giaø ñi, löôïng cô trong cô theå cuõng daàn maát ñi. Ñeå haïn cheá hoaëc ngaên chaën quaù trình naøy, chuùng ta caàn coù nhöõng keá hoaïch taäp luyeän vaø aên uoáng

cuï theå, bao goàm caû vieäc boå sung chaát ñaïm vaø taäp luyeän ñeå taêng cöôøng söùc ñeà khaùng.”

Nhieàu phuï nöõ seõ traûi qua giai ñoaïn maõn kinh trong thôøi gian naøy, neân seõ coù aûnh höôûng lôùn ñeán löôïng canxi caàn thieát cho cô theå.

“Khi phuï nöõ traûi qua giai ñoaïn maõn kinh, seõ coù raát nhieàu thay ñoåi trong cô theå cuûa hoï, do aûnh höôûng töø vieäc suy giaûm löôïng noäi tieát toá nöõ (oestrogen). Nhöõng thay ñoåi naøy bao goàm caû vieäc giaûm ham muoán tình duïc, taêng nguy cô loaõng xöông vaø beänh tim,” Spendlove giaûi thích.

“Söï suy giaûm noäi tieát toá nöõ daãn ñeán giaûm löôïng canxi trong xöông, laøm taêng nguy cô loaõng xöông hoaëc xöông bò gioøn. Ñeå traùnh vieäc naøy, phuï nöõ caàn phaûi tieâu thuï ít nhaát 3 khaåu phaàn caùc loaïi thöïc phaåm giaøu canxi moãi ngaøy.” Ñoä tuoåi treân 60 “Khi cô theå giaø ñi, chuùng ta seõ khoâng caàn phaûi boå sung quaù nhieàu naêng löôïng vaø cô theå, vì cô theå khoâng coøn phaûi hoaït ñoäng nhieàu nhö khi coøn treû.”

“Caàn quan taâm ñeán vieäc caân baèng chaát ñaïm trong cô theå ñoái vôùi ngöôøi ôû ñoä tuoåi naøy. Töø vieäc ñoù giuùp haïn cheá vieäc taêng caân vaø taïo môõ, giöõ laïi löôïng cô vaø naêng löôïng caàn thieát cho cô theå.”

Moät laàn nöõa, vieäc baûo ñaûm boå sung ñaày ñuû canxi moãi ngaøy vaãn luoân laø vaán ñeà quan troïng duø ôû baát kì ñoä tuoåi naøo.

“Phuï nöõ treân 51 tuoåi vaø nam treân 70 tuoåi ñöôïc khuyeán khích boå sung khoaûng 1300mg löôïng canxi moãi ngaøy.” [ ]

NAIL SALON BUSINESS FOR SALE WARREN VIC 40

Vui loøng goïi or nhaén tin

0417 545 806 (tieáng Anh)

Ñaõ thieát laäp toát ñeïp, trang bò ñaày ñuû bôûi 6 baøn nails, 3 gheá spa, hôn $10.000 haøng toàn. Khaùch haøng toát, tieäm nail noåi tieáng trong khu vöïc.

Raát nhieàu tieàm naêng,

Moïi thöù baïn caàn ñaõ coù saün ñeå ñieàu haønh doanh nghieäp laøm moùng raát thaønh coâng naøy seõ laø cuûa baïn.

Vò trí toát naèm beân caïnh ga xe löûa, hai beân laø tieäm shops vaø raát nhieàu baõi ñaäu xe free ngoaøi ñöôøng. Baùn vì lyù do söùc khoûe.

Vui loøng goïi / nhaén tin 0417 545 806 (tieáng Anh)

41

Bakery Businee for Sale Vị trí tốt tại vùng biển du lịch, nằm trong Cronulla mall. Đã thành lập lâu ngày, kinh doanh tốt đẹp trên 15 năm, hiện rất đông khách, chuyên bán các loại bánh mì thịt Việt Nam, Vietnamese roll, bánh pies, sausage rolls và các loại bánh pastries.

Thu nhập cao, rất thích hợp cho diện di dân thương mại. Vì lý do gia đình & sức khỏe, cần sang lại với giá thương lượng.

Xin gọi / nhắn tin cho Frank 0426 831 367 (tiếng Việt /Anh)

42

N

haéc ñeán chôï Bình Taây (chôï Lôùn) - chôï ñaàu moái quy moâ baäc nhaát khu vöïc mieàn Nam, chaéc haún ngöôøi daân Saøi Goøn naøo cuõng khoâng khoûi traàm troà veà kieán truùc coù moät khoâng hai cuûa khu chôï naøy. Theá nhöng khi ñöôïc hoûi raèng ai laø ngöôøi xaây neân ngoâi chôï beà theá coù beà daøy lòch söû gaàn 100 naêm tuoåi naøy, thì khoâng phaûi ai cuõng bieát.

Quaùch Ñaøm - ngöôøi ñaõ ñaët neàn moùng xaây neân chôï Bình Taây vaãn laø caùi teân khaù laï laãm ñoái vôùi nhieàu ngöôøi treû ôû Saøi Goøn, bôûi tuy giaøu coù nhöng vì sinh sau ñeû muoän neân vò tyû phuù ngöôøi Hoa naøy chöa ñöôïc daân gian lieät vaøo moät trong töù ñaïi cöï phuù cuûa Saøi Goøn nhöõng naêm ñaàu theá kyû 20 (goàm Huyeän Syõ - Leâ Phaùt Ñaït; Toång ñoác Phöông - Ñoã Höõu Phöông; Baù hoä Xöôøng - Lyù Töôøng Quan vaø Chuù Hoûa - Hui Bon Hoa).

Maëc duø vaäy, coâng baèng maø noùi, neáu xeùt veà söï giaøu coù vaø danh tieáng trong giôùi thöôïng löu Saøi Goøn xöa thì Quaùch Ñaøm chæ ñöùng sau Chuù Hoûa.

Vaø haønh trình ñeå oâng töø moät keû voâ gia cö trôû thaønh chuû cuûa ngoâi chôï beà theá baäc nhaát xöù Nam Kyø cuõng laø caû moät caâu chuyeän ñaày nhöõng ñieàu lyù thuù.

Gaõ ve chai hoï Quaùch vaø nhöõng maùnh kinh doanh ñaùng neå Quaùch Ñaøm (1863 -1927) teân thaät laø Quaùch Dieäm, voán laø ngöôøi Trieàu Chaâu (Trung Quoác).Theo ghi cheùp trong cuoán saùch “Giai thoaïi veà caùc tyû phuù Saøi Goøn xöa” cuûa taùc giaû Thöôïng Hoàng thì Quaùch Ñaøm voán moà coâi cha

Töø moät ngöôøi ñi nhaët ve chai, khoâng nhaø khoâng cöûa, Quaùch Ñaøm - moät ngöôøi Hoa sinh soáng taïi khu vöïc Chôï Lôùn baèng söï thoâng minh vaø nhaïy beùn cuûa mình ñaõ nhanh choùng trôû neân giaøu coù, vaø laø moät trong nhöõng vò tyû phuù giaøu coù baäc nhaát Saøi Goøn theá kyû 20.

meï vaø khoâng coù nhaø cöûa. Thuôû nhoû oâng coù cuoäc soáng cô cöïc phaûi soáng lang thang ñaàu ñöôøng xoù chôï.

Khi lôùn leân, ban ngaøy oâng ñi mua ve chai, toái veà nguû ôû maùi hieân ôû caùc ngoâi nhaø. Tuy soáng caûnh ñôøi baáp beânh nhö vaäy, nhöng oâng Ñaøm vaãn nuoâi chí laøm giaøu. Vaøi naêm sau duø vaãn chöa coù nhaø cöûa, nhöng oâng ñaõ tích goùp ñöôïc moät soá voán nhoû ñeå kinh doanh, oâng mua ñi baùn laïi caùc maët haøng hieám vaø laï, nhö da traâu, vi caù. Thôøi ñoù, nhöõng maët haøng naøy chuû yeáu laø ñem baùn ra nöôùc ngoaøi.

Vì phaûi nguû ñöôøng nguû chôï neân oâng thöôøng bò boïn xaáu rình ñaùnh caép voán lieáng giaáu trong haàu bao. Maát tieàn nhieàu laàn, nhöng oâng Ñaøm vaãn khoâng naûn, oâng kieân trì laøm laïi töø ñaàu, chæ vaøi naêm sau, Quaùch Ñaøm ñaõ coù ñöôïc moät soá voán kha khaù.

OÂng quyeát ñònh möôùn moät caên nhaø ôû khu vöïc chôï Kim Bieân ngaøy nay (thôøi ñoù toaøn boä khu vöïc naøy coøn laø moät con raïch chaûy ra keânh Taøu Huõ).

Lôïi duïng ñòa theá ngoâi nhaø ôû ngay bôø keânh, Quaùch Ñaøm ñaõ chuyeån sang kinh doanh noâng saûn, thöïc phaåm, chuû yeáu laø thu mua luùa gaïo ôû caùc tænh mieàn Taây. Ban ñaàu buoân nhoû, sau phaùt trieån to daàn, trôû thaønh nhaø thaàu cung caáp gaïo lôùn nhaát nhì Saøi Goøn – Chôï Lôùn.

Trong cuoán “Saøi Goøn xöa”, hoïc giaû Vöông Hoàng Seån ñaõ keå veà moät maùnh lôùi laøm aên laøm neân teân tuoåi Quaùch Ñaøm nhö sau: “Laàn noï, oâng sai mua luùa khaép mieàn Taây chôû veà döï tröõ ngaäp trong caùc nhaø kho, chôø ngaøy xuaát baùn sang nöôùc ngoaøi. Nhöng do naém tin thò

43

tröôøng chöa kyõ, naêm ñoù giaù luùa quoác teá suït giaûm naëng. Vôùi kho luùa hieän taïi, Quaùch Ñaøm coù theå loã naëng, phaù saûn neân ngöôøi nhaø, nhaân coâng heát söùc lo laéng.

Luùc ñoù Quaùch Ñaøm vaãn bình tónh nhö thöôøng, oâng ra maät leänh cho nhaân vieân döôùi mieàn Taây tieáp tuïc mua luùa giaù nhö cuõ. Khoâng nhöõng theá, oâng coøn traû giaù luùa cao hôn caùc thöông laùi khaùc ñeå gom mua baèng heát.Maët khaùc, Quaùch Ñaøm göûi thö cho ñaïi dieän ôû nöôùc ngoaøi tung tin ñoàn giaù luùa saép taêng voït leân cao.

Maùnh lôùi naøy cuûa oâng nhanh choùng khieán caùc thöông laùi “saäp baãy”. Hoï ñua nhau thu mua luùa trong nöôùc vôùi giaù cao chôø baùn kieám lôøi.

Luùc naøy, Quaùch Ñaøm môùi aâm thaàm döøng mua luùa ñoàng thôøi xuaát luùa chöùa trong kho ra baùn. Kho luùa vôi daàn cuõng laø luùc caùc nhaø buoân khaùc phaùt hieän bò löøa. Hoï chia nhau gaùnh thay phaàn loã cuûa oâng”.

Chôï Bình Taây - Giaác moäng chöa thaønh cuûa Quaùch Ñaøm Naêm 1925, chaùnh tham bieän Chôï Lôùn thaáy khu vöïc thaønh phoá ñaát chaät ngöôøi ñoâng neân muoán môû roäng theâm ñòa giôùi ra khu vöïc ngoaïi thaønh, oâng ta beøn hoûi ñieàn chuû moät khu vöïc ñaát haøng chuïc maãu giaùp ranh thì nhaän ñöôïc caùi giaù khaù chaùt.

Voán laø ngöôøi kinh doanh thoâng

minh vaø bieát naém baét thôøi cô, ngay khi bieát ñöôïc thoâng tin, Quaùch Ñaøm ñaõ nhanh trí chôùp laáy mieáng moài beùo bôû. OÂngbeøn ñöa ra ñeà nghò hieán taëng moät maûnh ñaát roäng 17.000m2 ôû xoùm Bình Taây, vaø boû caû tieàn tuùi ra xaây moät ngoâi chôï thaät lôùn cho chính quyeàn thaønh phoá.

Tuy nhieân keøm theo ñoù laø 2 yeâu caàu. Thöù nhaát Quaùch Ñaøm xin xaây hai daõy nhaø phoá quanh chôï vaø thöù hai laø döïng töôïng mình ñeå ñaët ôû giöõa chôï. Thöïc ra yeâu saùch thöù hai môùi laø khoù vì chæ nhöõng danh nhaân thì môùi ñöôïc döïng töôïng nhöng cuoái cuøng chính quyeàn thöïc daân cuõng thoâng qua vì töôïng chæ ñaët trong chôï.

Boû ra nhieàu tieàn cuûa ñeå xaây chôï, khoâng ñôn thuaàn Quaùch Ñaøm chæ nhaèm moãi muïc ñích ñöôïc döïng töôïng, yù ñònh thaâm saâu cuûa oâng laø dôøi ñöôïc trung taâm buoân baùn cuûa thaønh phoá Chôï Lôùn veà chôï Bình Taây ñeå thu lôïi.

Nhöng tieác thay

ngöôøi tính khoâng baèng trôøi tính, khi moïi coâng ñoaïn chuaån bò xaây chôï ñaõ hoaøn thaønh, thì naêm 1927 Quaùch Ñaøm qua ñôøi. Vieäc xaây chôï bò dôøi laïi 1 naêm. Ñeán naêm 1928, caùc con cuûa oâng thay cha ñöùng ra xaây chôï Bình Taây.

Naêm 1930 chôï ñöôïc hoaøn thaønh, quy moâ lôùn vaø cao hôn caû chôï Beán Thaønh. Chôï ñöôïc xaây theo coâng ngheä hieän ñaïi phöông Taây nhöng mang kieán truùc ñaäm chaát phöông Ñoâng vôùi maùi ngoùi aâm döông vaø roàng chaàu nguyeät treân maùi. Giöõa chôï coù moät coâng vieân nhoû, nôi ñaët töôïng Quaùch Ñaøm ñöôïc ñuùc baèng ñoàng, coù hoà nöôùc vaø beä ñaù toaøn baèng caåm thaïch traéng vôùi boán con roàng vaø hai con laân to baèng ñoàng phun nöôùc baïc.

Sau 1975, töôïng Quaùch Ñaøm ôû chôï Bình Taây bò thaùo dôõ, sau nhieàu naêm naèm kho taïi phoøng Vaên hoùa Thoâng tin quaän 6, ñeán naêm 2003, böùc töôïng ñöôïc dôøi veà laïi Baûo taøng Myõ thuaät. Ñeå töôûng nhôù coâng ôn cuûa Quaùch Ñaøm caùc tieåu thöông trong chôï ñaõ quyeân tieàn döïng pho töôïng môùi ñeå ñaët vaøo vò trí cuõ. Duø khoâng ñöôïc taän maét chöùng kieán ngaøy chôï Bình Taây ñöôïc hoaøn thaønh, theá nhöng tin raèng Quaùch Ñaøm seõ luoân töï haøo veà coâng trình maø mình ñaõ taâm huyeát ñeå laïi.

Gaàn 100 naêm troâi qua, chôï Bình Taây vaãn söøng söõng vôùi thôøi gian vaø luoân laø nieàm töï haøo cuûa coäng ñoàng ngöôøi Hoa ôû Saøi Goøn. [ ]

44

S

au “shukatsu - saên vieäc”, giôùi treû Nhaät Baûn chuyeån sang “konkatsu-saên vôï/choàng”. Nam nöõ ñoäc thaân tích cöïc ñaùnh boùng baûn thaân nhaèm “saên” ñöôïc ngöôøi nhö yù qua caùc öùng duïng heïn hoø tröïc tuyeán. Hoï boû böôùc yeâu ñöông maø thaúng tieán tôùi hoân nhaân.

Konkatsu: Phuï nöõ “saên” ñaøn oâng coù ñieàu kieän thu nhaäp toát Neáu 10 naêm tröôùc, thanh nieân Nhaät Baûn coøn chæ lo “shuatsusaên vieäc” thì giôø ñaây, hoï “loïc loõi” ngay caû vôùi “konkatsu-saên vôï/choàng”. Nhôø söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa Internet, chuyeän heïn hoø qua maïng trôû neân ñôn giaûn vaø phoå bieán. Chæ caàn vaøi böôùc ñôn giaûn, nam thanh nöõ tuù Nhaät Baûn ñoäc thaân deã daøng khoe ra lôïi theá cuûa mình, ñoàng thôøi khoanh vuøng ñöôïc ñoái töôïng mong muoán tìm kieám.

Nhö phaàn ñoâng caùc neàn vaên hoùa phong kieán Ñoâng AÙ, Nhaät Baûn cuõng naëng tuïc leä “cha meï ñaët ñaâu, con ngoài ñaáy” vaø “moân ñaêng hoä ñoái”. Böôùc sang theá kyû 20 töï do tö töôûng, hoï môùi baét ñaàu yeâu ñöông, keát hoân treân cô sôû töï quyeát. Tuy nhieân, duø coù thoâi “vaâng lôøi cha meï” thì vaãn coøn ñoù söï caân nhaéc ñieàu kieän tieán tôùi hoân nhaân.

Trong caùc nöôùc Ñoâng AÙ, Nhaät Baûn laø quoác gia coù tyû leä sinh thaáp nhaát. AÙp löïc coâng vieäc vaø quan nieäm xaõ hoäi “ñaøn baø noäi trôï” khieán nöõ giôùi Nhaät Baûn ngaïi keát hoân, hoaëc coù laáy choàng thì cuõng muoän sinh con. Ngöôïc laïi, ñaøn oâng Nhaät tuy mang tieáng laø truï coät, song laïi khoâng coù nhieàu ngöôøi ñuû ñieàu kieän taøi chính nuoâi soáng gia ñình.

Neáu cöù maëc keä nam nöõ ñôn thaân Nhaät Baûn buoâng boû hoân nhaân, xöù hoa anh ñaøo seõ chæ toaøn ngöôøi giaø maát. Vì theá, Masahiro vaø Toâko lieàn ñöa ra ñeà xuaát “konkatsu” cho caùnh chò em.

Hoï khuyeán khích phuï nöõ haõy ñeå yù caùc ñoái töôïng coù thu nhaäp töông ñöông vôùi mình. Laáy ñöôïc hoï laø “gaáp ñoâi thu nhaäp”, ñaûm baûo cuoäc soáng hoân nhaân khoâng ñeán noãi vaát vaû. Ñoät ngoät bò caùnh chò em “beû laùi”, thaønh töï ñaùnh boùng baûn

thaân nhaèm “caâu caù lôùn” Sau ñeà xuaát cuûa Masahiro vaø Toâko, konkatsu trôû neân phoå bieán. Nhôø saùch vaø chöông trình truyeàn hình, noù len loûi tôùi taän vuøng noâng thoân, mieàn nuùi, laøng chaøi heûo laùnh. Soá löôïng caùc caëp vôï choàng “gaáp ñoâi thu nhaäp” gia taêng.

Muïc ñích cuûa Masahiro vaø Toâko laø duøng konkatsu ñeå haï thaáp ñieàu kieän keát hoân cuûa nöõ giôùi, bôûi ngöôøi Nhaät troïng quan nieäm “ñaøn baø quaùn xuyeán vieäc nhaø”. Phuï nöõ khi keát hoân nhieàu khaû naêng phaûi töø boû öôùc mô, söï nghieäp, laøm noäi trôï toaøn thôøi gian.

Vì theá, caùnh chò em coù xu höôùng löïa choïn ñaøn oâng thu nhaäp cao, ñaûm baûo nöûa ñôøi sau khoâng phaûi lo tuùng quaãn. Caùi “moài caâu-gaáp ñoâi thu nhaäp” khieán hoï bò haáp daãn maø haï tieâu chuaån taøi chính xuoáng, môû roäng phaïm vi ñoái taùc keát hoân ra.

Chæ laø, chò em phuï nöõ xöù sôû hoa anh ñaøo ñaõ khoâng chæ hoïc theo saùch.

Phuï nöõ Nhaät Baûn voán laø nhöõng ngöôøi bò aùp ñaët bôûi nhieàu luaät leä coå huû, nhöng cuõng laø nhöõng ngöôøi böùt phaù quan nieäm truyeàn thoáng trieät ñeå nhaát. Thay vì thuaän theo konkatsu, phuï nöõ Nhaät Baûn “beû laùi” heát söùc ngoaïn muïc: nhieàu chò em tích cöïc tham gia caùc lôùp hoïc naáu aên, laøm vôï, bieán mình thaønh ñoái töôïng “ñaúng caáp”, ñaùnh baät caùc ñoái thuû caïnh tranh.

Konkatsu khoâng phaûi heïn hoø laõng maïn, maø laø “saên”. Neáu caùnh phuï nöõ duøng noù ñeå “saên” ñoái töôïng keát hoân, thì phía ñaøn oâng cuõng lôïi duïng tìm kieám ñoái taùc nhö mong muoán. Trong cuoäc chieán naøy chöa coù choã trong tình yeâu, chæ laø ai nhieàu ñieàu kieän toát hôn, ngöôøi ñoù thaéng.

Cuoäc ñi saên thaät söï, ít “vuõ khí” laø ñöøng mô laáy ñöôïc vôï/choàng Taïi Nhaät Baûn, töø saùch höôùng daãn keát hoân ñeán möu meïo tieáp thò baûn thaân treân caùc trang dòch vuï konkatsu tröïc tuyeán ñeàu raát saün. Neáu caùc neàn vaên hoùa khaùc quan taâm chæ daãn heïn hoø, “thaû thính”, thì Nhaät Baûn laïi “mì aên lieàn”. Nam nöõ ñoäc thaân khoâng ñaët naëng vuï “duyeân phaän” hay “ñònh meänh”. Hoï giaûi quyeát vieäc

45 tìm kieám “moät nöûa” baèng caùch leân maïng vaø choïn ra caùc ñoái taùc tieàm naêng.

Nhieàu ngöôøi khoâng ngaïi goïi konkatsu laø tieáp thò hoân nhaân: moïi ngöôøi giôùi thieäu kyõ löôõng veà baûn thaân, vaø “keû ñi saên” chæ vieäc nhaác ngoùn tay vaøi caùi laø coù moät danh saùch “con moài” ñang chôø chinh phuïc.Neáu nhöõng naêm 1990, ngöôøi Nhaät haõy coøn laõng maïn “toâi seõ moät mình cho ñeán khi gaëp ñöôïc ngöôøi ñònh meänh”, thì giôø hoï xaùc ñònh roõ raøng mong muoán ñoái töôïng keát hoân laø ngöôøi nhö theá naøo, bao nhieâu tuoåi, ngheà nghieäp, thu nhaäp ra sao…

Khoâng ít nhaø vaên ñaõ toû ra lo ngaïi, hoân nhaân roài seõ ñi veà ñaâu? Nhöng caùc öùng duïng tìm kieám ngöôøi yeâu, trang web heïn hoø thì ngaøy caøng la lieät. Taát caû ñeàu coù theå töï do vaø ñoøi hoûi ñaëc quyeàn trong “thöông vuï” keát hoân cuûa mình.

Khi töï do hoân nhaân “môû” khoâng giôùi haïn, ngöôøi Nhaät cuõng voâ cuøng thoaûi maùi vôùi caùc kieåu keát hoân haõy coøn ít nhieàu caám kî, ví duï nhö hoân nhaân ñoàng tính. Theo moät cuoäc thaêm doø dö luaät cuûa ñaøi NHK naêm 2019, 51% ngöôøi ñöôïc khaûo saùt ñoàng yù neân cho pheùp hoân nhaân cuøng giôùi. Trong ñoù, 70% nam giôùi vaø 80% nöõ giôùi töø 40 tuoåi trôû xuoáng ñeà nghò chính phuû haõy hôïp phaùp hoùa hoân nhaân ñoàng tính.

Khi konkatsu trôû neân thònh haønh, chính phuû Nhaät Baûn cuõng coù chuùt lo ngaïi maát “thuaàn phong myõ tuïc”. Song vì noù giaûi quyeát thöïc traïng tyû leä sinh thaáp, hoï chuyeån sang uûng hoä. Sau konkatsu, ñaát nöôùc Maët trôøi moïc thaäm chí coøn coù “ninkatsu-saên thai”, töùc laø coá gaéng coù thai baèng moïi caùch. []

46

H

aõy töôûng töôïng cuoäc soáng naøy nhö theå chuùng ta ñang leo leân moät con doác, keùo theo sau goùt moät chieác xe chaát ñaày haøng. Nhöõng moùn haøng treân chieác xe ñoù mang teân loøng tin vaø giaù trò baûn thaân. Ñi treân ñöôøng ñôøi, mang theo söï töï tin ñoù, chuùng ta seõ khoâng ngöøng tieán böôùc veà phía muïc tieâu cuûa rieâng mình.

Nhöng ñoâi khi, ñôøi khoâng nhö laø mô...

Caûm giaùc nhö chieác xe cuûa baát kyø ai cuõng coù theå laät uùp moät caùch deã daøng.

Baïn saûi böôùc veà phía muïc tieâu cuûa ñôøi mình, keùo theo chieác xeloøng tinvaø töï troïng, vaø roài: - Ai ñoù vôùi moät lôøi bình luaän vaøo moät thôøi ñieåm chuaån xaùc naøo ñoù ñaäp tan loøng töï troïng cuûa baïn - Moät ngöôøi maø baïn tin töôûng vaø kính troïng buoâng moät lôøi toån thöông - Moät yù nghó tieâu cöïc raèng baûn thaân baïn vaãn chöa ñuû toát - Moät yù nghó so saùnh baûn thaân vôùi moät ai ñoù thaønh coâng hôn …vaø chieác xe haøng cuûa baïn laät uùp.

Baïn ñöùng ñoù, vôùi loøng töï troïng cuûa baûn thaân vuïn vôõ vaø vöông vaõi khaép nôi, vaø baïn töï hoûi laøm theá quaùi naøo baïn coù theå doïn deïp ñoáng böøa boän tröôùc maét? Chieác xe quaù naëng ñeå baïn coù theå laät noù veà ñuùng quyõ ñaïo. Baïn coøn chaúng ñuû maïnh meõ ñeå töï mình vöïc daäy baûn thaân! Maø cuõng coù theå hoï ñaõ noùi ñuùng?

Söï nghi hoaëc vaø sôï haõi baûn thaân baét

Cuoäc soáng seõ thöïc söï khoù khaên neáu baïn khoâng coøn tin töôûng vaøo baûn thaân mình nöõa.

Chaúng heà deã daøng ñeå laøm baát cöù vieäc gì, neáu baïn thaäm chí coøn chaúng tin laø baûn thaân mình coù theå laøm ñöôïc.

ñaàu len loûi trong taâm trí baïn, vaø thay vì coá göôïng, baïn ngoài thuïp xuoáng vaø nhìn chaèm chaèm vaøo boùng toái phía sau löng, roài nghó laïi veà taát caû nhöõng thaát baïi cuûa baûn thaân.

Coù nhieàu lyù do khieán chuùng ta khoâng tin töôûng vaøo baûn thaân mình: - Chuùng ta khoâng tin vaøo baûn thaân bôûi ai ñoù noùi raèng chuùng ta khoâng neân laøm ñieàu ñoù nöõa.

- Chuùng ta sôï haõi nhöõng thaát baïi, vaø vì theá chuùng ta luoân nhìn vaøo nhöõng thaát baïi ñaõ qua.

-Chuùng ta quaù taäp trung vaøo nhöõng thieáu soùt trong cuoäc ñôøi mình, thay vì nhöõng gì mình ñang coù.

- Chuùng ta thaäm chí coøn chaúng coù ñuû söï hoã trôï ñeå xaây döïng söï töï tin ñoù töø ñaàu.

Cuoäc soáng seõ thöïc söï khoù khaên neáu baïn khoâng coøn tin töôûng vaøo baûn thaân mình nöõa. Chaúng heà deã daøng ñeå laøm baát cöù vieäc gì, neáu baïn thaäm chí coøn chaúng tin laø baûn thaân mình coù theå laøm ñöôïc.

Duø vaäy, coù raát nhieàu thôøi ñieåm trong ñôøi khi maø söï thieáu tin töôûng vaøo baûn thaân ñoù hoùa ra chæ laø moät söï ngoä nhaän.

Baïn baät daäy, laät chieác xe laïi vaø chöùng minh raèng mình coù theå. Baïn ñaõ vöôït qua nhöõng chöôùng ngaïi to lôùn chaúng keùm gì so vôùi chöôùng ngaïi tröôùc maét, neân vieäc gì baïn laïi phaûi e sôï noù?

Neáu baïn ñang gaëp khoù khaên trong

Neáu caâu traû lôøi laø khoâng, thì haõy ñôn giaûn laø phôùt lôø noù ñi. Moïi ngöôøi nhìn baïn töø goùc nhìn cuûa hoï, vaø neáu hoï khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc baïn, thì cuõng chaúng sao caû.

Sau ñaây laø moät ví duï: Ngöôøi 1:*Maëc moät boä ngoaïi trang laï maét vôùi hoa vaên saëc sôõ vaø xuaát hieän ñaày töï tin* Ngöôøi 2:“Ñoà theá naøy maø cuõng maëc ñöôïc aø, coi chöøng caûnh saùt thôøi trang toùm caäu ñaáy.”

Moät bình luaän pheâ phaùn xuaát hieän vaø loøng töï troïng cuûa ngöôøi 1 seõ bò thöû thaùch bôûi moät thöù gì ñoù hoï quan taâm vaø yeâu thích bò nhìn nhaän moät caùch tieâu cöïc.

Ngöôøi 1:*nghó thaàm* Bình luaän naøy coù giuùp mình toát hôn khoâng? Boä ñoà naøy coù xaáu thaät khoâng? Hay laø ngöôøi ta chæ khoâng coù cuøng gu thôøi trang vôùi mình?

Mình coù thích boä ñoà naøy khoâng? Mình coù ñeïp hôn khi maëc boä ñoà naøy khoâng?

vieäc laáy laïi loøng tin vaøo baûn thaân mình, haõy nhôù ñeán 5 ñieàu quan troïng sau ñaây.

1. YÙ kieán ngöôøi khaùc khoâng phaûi laø chaân lyù Moät ngaøy, khi baïn ñang tin töôûng heát möïc vaøo baûn thaân, vaø baïn caûm thaáy töï tin. Nhöng roài, moät ai ñoù böôùc qua vaø ñeå laïi nhöõng thöù khieán baïn ngôø vöïc baûn thaân mình. Hoï ñöa ra nhöõng yù kieán veà baïn, vaø chuùng khieán baïn toån thöông. Nieàm tin cuûa baïn daønh cho baûn thaân suït giaûm ñi, vaø veát thöông aáy cöù dai daúng baùm theo baïn.

Baïn caàn hieåu ñöôïc raèng nhöõng bình luaän chæ laø yù kieán khaùch quan cuûa moät ai ñoù, chöù khoâng heà laø moät chaân lyù.

Moät ai ñoù khoâng xem troïng baïn, khoâng coù nghóa laø taát caû moïi ngöôøi ñeàu khoâng xem troïng baïn. Baïn khoâng theå laøm vöøa loøng taát caû moïi ngöôøi ñaâu, ñöøng coá gaéng. Ai ñoù coù yù kieán, oån thoâi. Ñöøng ñeå suy nghó cuûa moät ai ñoù aûnh höôûng ñeán quan ñieåm cuûa baïn veà chính mình, haõy cöù ñeå noù troâi qua maø thoâi.

Haõy hoïc caùch nhìn nhaän moïi phaûn hoài moät caùch tích cöïc vaø caân nhaéc xem baïn coù theå hoïc hoûi ñöôïc gì töø chuùng ñeå thay ñoåi vaø caûi thieän baûn thaân mình.

Neáu caâu traû lôøi laø coù, haõy aùp duïng noù, caûm ôn ngöôøi goùp yù cho baïn, vaø caûm thaáy vui vì baûn thaân mình ñaõ ñöôïc caûi thieän ít nhieàu.

48

Coù, mình thích boä ñoà naøy.

Ngöôøi 1:“Caûm ôn vì ñaõ goùp yù, nhöng mình thích boä ñoà naøy vaø ñoù laø phong caùch cuûa rieâng mình!”

Chuùng chæ laø nhöõng yù kieán, khoâng phaûi nhöõng chaân lyù.

Cuoäc soáng laø cuûa baïn, neân haõy soáng ñuùng vôùi lyù töôûng cuûa baûn thaân. Neáu moïi ngöôøi khoâng thích theá, cöù vieäc phôùt lôø thoâi. Neáu cöù nhaän moïi lôøi bình luaän tieâu cöïc vaøo mình, baïn seõ chaúng bao giôø coù theå tin töôûng vaøo baûn thaân mình ñaâu.

2. Vieäc caûi thieän caàn thôøi gian Ñöøng quaù khaét khe vôùi baûn thaân. Ñieàu naøy laø voâ cuøng quan troïng, nhaát laø khi baïn ñang maát nieàm tin vaøo baûn thaân. Baïn vaãn ñang phaùt trieån, baïn hoïc hoûi, ñoâi khi thaát baïi, vaø laïi tieáp tuïc hoïc hoûi. Khoâng ai bieát ñöôïc moïi thöù treân ñôøi, vaø thaäm chí cuõng chaúng coù ñieàu gì laø ñuùng tuyeät ñoái.

Baïn ñang phaùt trieån, vaø baïn seõ phaûi vaáp ngaõ ôû ñaây ñoù, vaø ñieàu ñoù khoâng coù nghóa baïn laø moät keû thaát baïi hay voâ duïng. Ñieàu ñoù coù nghóa raèng baïn laø moät con ngöôøi, moät con ngöôøi ñang coá hoaøn thieän mình.

Haõy boû laïi söï hoaøn haûo vaø yù nghó raèng baïn phaûi laøm ñuùng trong moïi tình huoáng.

AÙp löïc ñoù chæ kìm haõm baïn laïi vaø khieán baïn hoaøi nghi vaøo baûn thaân nhieàu hôn. Haõy hít thaät saâu, bôûi baïn ñang böôùc treân moät haønh trình, vaø moïi thöù xung quanh vaãn raát töôi ñeïp vaø ñuû ñaày cho baïn. Ñöøng ñeå nhöõng aùp löïc töø söï kyø voïng töôùc ñi nieàm tin vaøo baûn thaân mình. Baïn ñaâu phaûi chæ laø moät danh saùch nhöõng thaønh coâng vaø thaát baïi. Söï thaát baïi ñôn giaûn chæ laø moät söï kieän, noù khoâng theå hieän baûn chaát cuûa moät con ngöôøi.

Hoïc hoûi, phaùt trieån, vaø cho pheùp baûn thaân vaáp ngaõ. Ñöøng töï daèn vaët mình vì ñaõ khoâng laøm moïi thöù hoaøn haûo, bôûi ñieàu ñoù chaúng mang laïi lôïi ích gì ñaâu. Haõy chaáp nhaän

thaát baïi, chaáp nhaän raèng baïn ñaõ hoïc hoûi ñöôïc theâm moät thöù gì ñoù, vaø tieáp böôùc. Haõy tin raèng moïi thöù roài cuõng seõ oån thoâi. Nieàm tin vaøo baûn thaân baïn seõ töï troãi daäy moät khi baïn coù theå giaûi phoùng ñöôïc nhöõng kyø voïng vieån voâng ñang ñeø naëng leân vai mình.

3. Ñöøng ñeå noãi sôï caûn böôùc baïn Haõy noùi veà noãi sôï. Vieäc maát nieàm tin vaøo baûn thaân, thöôøng chính laø do baïn caûm thaáy e sôï khi ñaët nieàm tin vaøo baûn thaân. Khi soáng ñuùng vôùi nhöõng giaù trò cuûa baûn thaân, baïn ñang ñaùnh lieàu ñaët mình tröôùc nhöõng lôøi chæ trích töø ngöôøi khaùc. Ñieàu ñoù haún laø ñaùng sôï, bôûi nhö ñaõ noùi beân treân, nhöõng yù kieán coù theå gaây toån thöông saâu saéc ñeán loøng töï troïng.

Baïn caàn söï duõng caûm ñeå tin vaøo baûn thaân mình; baïn phaûi chính laø ngöôøi ñaåy baïn veà phía tröôùc. Neáu khoâng, baïn seõ vaãn ñöùng yeân ñoù maõi. Baïn phaûi tin raèng baïn coù theå tieán böôùc veà phía tröôùc, vaø noãi sôï chæ ôû ñoù ñeå kìm chaân baïn maø thoâi.

-Noãi sôï thaát baïi seõ ngaên baïn thöû laøm moät ñieàu gì ñoù môùi meû.

-Noãi sôï yù kieán cuûa ngöôøi khaùc laø ñuùng seõ ngaên baïn buoâng boû yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, vaø baïn seõ cöù maõi traên trôû veà chuùng.

- Noãi sôï ngaên baïn tieán leân phía tröôùc.

Haõy buoâng boû noãi sôï. Cöù tieán böôùc baèng söï voâ öu baát caån. Ñoái maët vôùi töøng noãi sôï cuûa baûn thaân vaø noùi raèng “Ta thaáy ngöôi, noãi sôï, vaø ta bieát moïi thöù tao khao khaùt ñeàu naèm ôû beân kia ngöôõng cöûa. Ta e ngaïi ngöôi, nhöng ta seõ ñoái maët vôùi ngöôi, vöôït qua ngöôi vaø ñoái maët vôùi nhöõng haäu quaû sau ñoù töø haønh ñoäng cuûa mình, bôûi ta tin vaøo baûn thaân ta, vaø ta coù theå xöû lyù moïi thöù.”

Vaø ñöøng bao giôø sôï söï thaát baïi; thaát

49 baïi ñôn giaûn laø meï thaønh coâng, laø moät cô hoäi ñeå baïn thöû laïi moät caùch khoân ngoan hôn. Noù laø ngöôøi thaày toát nhaát, vaø laø con ñöôøng ngaén nhaát ñeán thaønh coâng. Haõy hoïc caùch soáng vôùi nhöõng thaát baïi, vaø baïn seõ hoïc ñöôïc caùch soáng vôùi söï duõng caûm cuûa baûn thaân mình.

4. Baïn laø duy nhaát Baïn laø pheùp maøu duy nhaát , ñoù laø ñieà u toâi coù theå töï tin khaún g ñònh.

Baï n khaùc bieät; con ñöôøn g cuûa baïn laø duy nhaát vaø ñeïp theo caùc h cuûa rieâ ng noù. Khoân g phaûi ai cuõn g coù theå hieåu ñöôïc noù ñaâu , nhöng ñoù laïi laø caùch maø lòch söû ñöôïc taïo ra. Noù ñöôï c taïo ra bôûi nhöõn g con ngöôøi chöa töøn g ñöôïc tin töôûn g, nhöõn g con ngöôøi daùm ñöùn g leân , gaït ñi noãi sôï vaø söï nghi hoaëc ñeå noùi leân nhöõn g ñieà u maø hoï tin töôûn g.

Baïn khoâng caàn phaûi ñöôïc ai ñoù uûng hoä ñeå tin töôûng vaøo baûn thaân mình.

Baïn coù theå keát noái vôùi nhöõng giaù trò maø baïn tin töôûng, vaø neáu nieàm tin cuûa baïn ñuû lôùn, baïn coù theå laøm baát kyø ñieàu gì. Khi ñaùnh maát nieàm tin nôi baûn thaân, haõy nhôù raèng, baïn vaãn laø duy nhaát, vaø söï hieän dieän cuûa baïn treân coõi ñôøi naøy luoân mang moät yù nghóa naøo ñoù. Ñöøng töø boû con ñöôøng cuûa mình chæ bôûi nhöõng ngöôøi khaùc khoâng hieåu ñöôïc noù. Haõy cöù töï nhuû vôùi baûn thaân raèng baïn luoân coù söùc aûnh höôûng.

5. Baïn luoân coù theå laøm laïi Loøng töï troïng cuûa baïn ñaõ vôõ vuïn, vaø giôø ñaây quanh baïn chæ coøn laø söï ngôø vöïc veà baûn thaân. Ñeán moät luùc naøo ñoù, baïn cuõng phaûi gaït boû heát ñi nhöõng söï hoaøi nghi, noãi sôï, vaø söï chaùn gheùt baûn thaân mình ñeå tieáp tuïc höôùng veà phía tröôùc. Moät luùc naøo ñoù, baïn buoäc phaûi taùi taïo laïi taâm trí vaø cuoäc soáng cuûa mình. Haõy veõ ra moät laèn ranh vaø ngaên khoâng cho söï ngôø vöïc veà baûn thaân vöôït qua noù.

Böôùc 1: Hieåu ñöôïc caûm xuùc baûn thaân Haõy nhaän dieän nhöõng noãi sôï, söï hoaøi nghi, hay nhöõng suy nghó vaø caûm xuùc tieâu cöïc veà baûn thaân baïn. Haõy vieát chuùng ra giaáy vaø baét ñaàu ñoái maët vôùi töøng thöù moät.

Böôùc 2: Töï ñònh nghóa laïi baûn thaân Haõy nhìn vaøo nhöõng noãi sôï, vaø moät lôøi phaûn baùc ñeå phuû ñònh noãi sôï ñoù.

Ví duï nheù: Noãi sôï:Toâi sôï raèng neáu toâi thöû daán thaân vaøo coâng vieäc môùi naøy, toâi seõ thaát baïi. Toâi nghó raèng toâi chöa coù ñuû

nhöõng gì noù caàn.

Phaûn baùc:Toâi coù theå thaát baïi ñoù, nhöng söï daèn vaët töø vieäc khoâng bao giôø daùm thöû seõ coøn naëng neà hôn noãi ñau töø thaát baïi. Toâi thaø thöû vaø thaát baïi coøn hôn laø chaúng bao giôø daùm thöû. Neáu ñoù laø ñieàu toâi thöïc söï khao khaùt, thì ngaïi gì maø khoâng ñaùnh lieàu cô chöù.Toâi coù theå laøm ñöôïc. Toâi cuõng ñaõ vöïc daäy töø thaát baïi nhieàu laàn tröôùc ñaây, ñeå trôû neân maïnh meõ vaø khoân ngoan hôn. Noãi sôï naøy ñaõ laø gì.

Haõy ñaûm baûo raèng lôøi phaûn baùc cuûa baïn coù ñuû söùc maïnh. Noù cuõng phaûi mang maøu saéc cuûa chính caù nhaân baïn, ñeå khi ñoïc baïn seõ coù caûm giaùc khaùt khao vaø ñöôïc tieáp theâm naêng löôïng. Ñoù chính laø nguoàn naêng löôïng ñeå baïn vöôït qua noãi ngôø vöïc baûn thaân.

Böôùc 3: Quaúng gaùnh lo ñi Haõy tieãn töøng noãi sôï, töøng söï ngôø vöïc, vaø töøng yù nghó tieâu cöïc ñi. Haõy giaûi phoùng hoøn ñaù ñang ñeø naëng leân vai baïn ñeå baïn coù theå tieáp tuïc böôùc ñi cuøng söï höùng khôûi, thay vì noãi sôï ñeo baùm.

Giôø khi baïn ñaõ caûm thaáy nheï nhaøng hôn gaáp nhieàu laàn, haõy ñöùng daäy vaø

böôùc tieáp. Töøng böôùc moät, taäp trung vaøo nhöõng ñieàu ñuùng ñaén phaûi laøm ñeå höôùng ñeán muïc tieâu phía tröôùc. Ñöøng nhìn leân taûng nuùi cao kia ñeå roài bò choaùng ngôïp bôûi noù moät laàn nöõa.

Lôøi keát Ñöøng ngaïi trong vieäc tìm kieám söï giuùp ñôõ. Ñoâi khi, moät loøng töï troïng vuïn vôõ seõ khoù maø töï laønh laïi ñöôïc. Ñoâi khi baïn seõ caàn söï tieáp söùc töø moät ai ñoù tin töôûng vaøo mình. Ñöøng ngaïi vieäc lieân heä vaø noùi chuyeän vôùi moät ai ñoù maø baïn tin töôûng veà caûm xuùc cuûa baïn ôû hieän taïi, vaø nhôø hoï trôï giuùp.

Moät ñieàu cuoái maø baïn luoân phaûi nhôù, ñoù laø nieàm tin vaøo baûn thaân baét nguoàn töø chính baïn, vaø khoâng ai coù theå töôùc noù khoûi baïn neáu baûn thaân baïn khoâng cho pheùp ñieàu ñoù xaûy ra.

Baïn luoân coù quyeàn ñöôïc tin töôûng vaøo baûn thaân, vaø coù quyeàn ñöôïc phôùt lôø moïi söï tieâu cöïc treân con ñöôøng höôùng ñeán muïc tieâu cuûa mình. [ ]

V

50

aán ñeà an toaøn cho treû em treân xe hôi ñöôïc coi laø moät nghóa vuï phaùp lyù vôùi nhöõng ngöôøi coù con nhoû hoaëc nhöõng ngöôøi söû duïng xe hôi ñeå chuyeân chôû treû em taïi UÙc.

Cho pheùp treû chuyeån sang ngoài gheá cuûa ngöôøi lôùn quaù sôùm coù theå gia taêng nguy cô gaëp tai naïn nghieâm troïng leân 30%.

Tuy vaäy, theoSMH, moät cuoäc nghieân cöùu treân toaøn nöôùc UÙc ñaõ nhaän thaáy coù loã hoång trong kieán thöùc cuûa caùc baäc phuï huynh veà vieäc baûo ñaûm cho treû treân xe hôi.

Treû duø ñuû tuoåi nhöng ngoaïi hình nhoû beù vaãn khoâng neân boû gheá rieâng Cuoäc khaûo saùt ñöôïc thöïc hieän bôûi Trung taâm Nghieân cöùu veà Tai naïn thuoäc Ñaïi hoïc Monash, ñöôïc thöïc hieän treân 380 cha meï coù toång 719 treû döôùi 16 tuoåi.

Keát quaû hôn moät nöûa soá cha meï ñöôïc khaûo saùt cho raèng treû em coù theå chuyeån töø gheá rieâng (booster) sang ngoài gheá ngöôøi lôùn bình thöôøng khi leân 7 tuoåi, vaø coù caøi daây an toaøn daïng lap-sash (daây an toaøn coù ñai voøng treân ñuøi).

Xe hôi naøo an toaøn nhaát vaø teä haïi nhaát ñang chaïy taïi UÙc Nghieân cöùu cuûa ÑH Monash khaûo saùt 7.5 trieäu vuï ñuïng xe, heù loä moät danh saùch caùc loaïi xe hôi coù ñoä an toaøn töø 1 ñeán 5 sao ñang chaïy taïi UÙc. Xe nhaø baïn maáy sao?

Tuy nhieân ñoâi khi ñoä tuoåi vaø chieàu cao khoâng phaùt trieån töông ñoàng. Ngöôøi ñöùng ñaàu nghieân cöùu Suzanne Cross cho raèng haàu heát treû em caàn phaûi lôùn

hôn chuùt nöõa tröôùc khi chuyeån sang gheá ngoài ngöôøi lôùn vì chieàu cao vaø toác ñoä lôùn cuûa moãi treû laø khaùc nhau.

“Loaïi daây an toaøn lap-sash ñöôïc thieát keá cho ngöôøi coù chieàu cao toái thieåu 1.45m. Vaø moät ñöùa treû ñaït chieàu cao ñoù thöôøng phaûi töø 10 – 12 tuoåi,” baø Cross giaûi thích.

Treû cao döôùi 1.45m neáu söû duïng daây an toaøn cuûa ngöôøi lôùn thì coù khaû naêng daây ñai seõ naèm ôû vò trí coå cuûa treû thay vì ôû vai, hoaëc naèm ôû buïng thay vì phaûi naèm luøi xuoáng vuøng xöông chaäu. Daây naèm sai vò trí seõ gaây chaán thöông nghieâm troïng khi bò tai naïn.

“Neân quy ñònh veà chieàu cao cuûa treû khi ñöôïc chuyeån gheá ngoài, chöù khoâng phaûi quy ñònh veà ñoä tuoåi,” baø noùi.

Cuoäc khaûo saùt cho thaáy coù söï nhaàm laãn raát lôùn thaäm chí söï phaûn khaùng cuûa cha meï, moät phuï huynh coøn noùi raèng con cuûa baø xaáu hoå khi bò baïn beø troâng thaáy vaãn ngoài treân gheá booster.

Moät baø meï, teân laø Vicki, ñaõ gaëp tai naïn giao thoâng nghieâm troïng vaø suyùt nöõa baø vaø maáy ñöùa con ñaõ maát maïng.

Baø ñaõ caûnh baùo vieäc chuyeån treû sang gheá ngöôøi lôùn quaù sôùm, vaø noùi raèng caàn phaûi coù nhieàu chöông trình giaùo duïc veà luaät gheá ngoài cho treû do coù quaù nhieàu tai naïn nghieâm troïng.

“Neân quy ñònh veà chieàu cao cuûa treû khi ñöôïc chuyeån gheá ngoài, chöù khoâng phaûi quy ñònh veà ñoä tuoåi,” baø noùi.

Chæ neân boû gheá booster khi treû cao 1.50m trôû leân

51

PROPERTY BUSINESS

FOR SALE - MALENY QLD Moät baát ñoäng saûn kinh doanh vôùi phong caùch soáng treân 12.5 maãu Anh (acres) hieän ñang thu nhaäp töø 4 ngoâi nhaø kheùp kín.

Coù theå ñöôïc cho thueâ daøi haïn, hoaëc thueâ nghæ vaøo cuoái tuaàn nhö hieän taïi. Baây giôø hoaëc baïn coù theå laøm ñieàu ñoù chæ ngay trong tuaàn neáu baïn muoán, coq heä thoáng trang web vaø chuyeån tieáp nhaän ñaët phoøng ñang tieáp tuïc ñeå nhaän khaùch khoâng giaùn ñoaïn.

Ngoâi nhaø baèng sa thaïch 3/4 phoøng nguû vôùi taàm nhìn tuyeät vôøi nhö ngoâi nhaø xöa coå, hai phoøng khaùch, 2 phoøng taém, 3 phoøng nguû, 1 phoøng chöùa vaät lieäu cho moät baõi chaên gia suùc vuoâng, vaø saân. Heä thoáng ñieän nöôùc vôùi 5 ñaäp 6kw naêng löôïng maët trôøi, vaø nhieàu beå chöùa ñeå baïn khoâng bao giôø caïn nöôùc. Hai maët tieàn ñöôøng cuõng vaäy, dö daøi roäng ñeå xaây theâm 4 ngoâi nhaø nöõa, chuùng toâi laø ngoâi nhaø gaàn nhaát vôùi Maleny trong 2 phuùt töø trung taâm thò traán, taát caû caùc tröôøng hoïc chaïy xe buyùt ñeán Maleny vaø chuùng toâi chæ caùch tröôøng ñaïi hoïc Sunshine Coast 40 phuùt vaø baõi bieån ôû Caloundra vaø Mooloolaba, chæ khoaûng 1 giôø laø ñeán saân bay Brisbane hoaëc saân bay bôø bieån Sunshine Coast chæ 40 phuùt.

Trong moät cuoäc ñieàu tra ñaëc bieät, tôø Sun Herald ñaõ tieát loä moät cuoäc nghieân cöùu ôû tieåu bang NSW ñaõ nhaän thaáy moät nöûa soá gheá khaûo saùt bò loãi trong caùch söû duïng. Moät soá gheá phaïm tôùi 7 loãi, töø loãi daây caøi khoâng chaët cho ñeán loãi ôû moùc caøi vaø khoùa.

Haàu heát phuï huynh khoâng heà bieát veà caùc loãi naøy, moät soá khaùc thì vaãn chöa hieåu roõ loaïi gheá naøo neân söû duïng.

Theo khaûo saùt, ña soá treû döôùi 12 tuoåi khoâng vöøa vôùi daây an toaøn ngöôøi lôùn, vaø nguy cô tai naïn seõ giaûm 30% neáu treû ngoài gheá sau thay vì gheá tröôùc.

Theo luaät, treû töø 7 – 12 tuoåi phaûi ngoài gheá booster, hoaëc söû duïng daây an toaøn cuûa ngöôøi lôùn. Tuy nhieân, theo khaûo saùt, ña soá treû döôùi 12 tuoåi khoâng vöøa vôùi daây an toaøn ngöôøi lôùn, vaø nguy cô tai naïn seõ giaûm 30% neáu treû ngoài gheá sau thay vì gheá tröôùc. Do ñoù, treû neân tieáp tuïc ngoài gheá booster ôû phía sau cho ñeán khi cao ít nhaát 1.50m.

Cuõng theo nghieân cöùu cuûa Ñaïi hoïc Monash, cha meï coù con döôùi 4 tuoåi vaø phuï nöõ laïi coù hieåu bieát toát hôn veà an toaøn trong gheá ngoài xe hôi cuûa treû, trong khi ñoù, nhoùm phuï huynh coù con lôùn hôn vaø ñaøn oâng thì ngöôïc laïi. [ ]

Please call / text Lesley 0412 172 494 or email: info@rosebrookcottages.com

52

C

huùng ta töøng chöùng kieán nhieàu ngöôøi aên haún ôùt soáng, hoaëc boû caû muoãng ñaày ôùt vaøo toâ buùn, toâ baùnh canh maø vaãn aên ngon laønh. Ta töøng thaáy ngöôøi Haøn Quoác aên cay ñeán ñoå caû moà hoâi, ñoû caû maët nhöng khoâng nhöõng khoâng ngöøng aên maø coøn aên ñeán ngon laønh.

Traùi laïi, moät soá ngöôøi trong chính chuùng ta cuõng töøng traûi qua caûm giaùc tieác nuoái khi phaûi boû qua moät moùn aên ngon chæ vì noù quaù cay, hay khoùc khoâng ra nöôùc maét khi ngöôøi baùn vaãn queân vaø cho ôùt vaøo phaàn aên cuûa mình. Moät soá ngöôøi trong chuùng ta töøng traûi qua caûm giaùc saëc ôùt ñeán chaûy nöôùc maét, nöôùc muõi, ñeán maát caûm giaùc mieäng löôõi, ñeå roài töø ñoù veà sau “xin chöøa”, thöøa nhaän raèng baûn thaân vaø ôùt voán “coù duyeân khoâng phaän”, khoâng theå ñi cuøng nhau ñeán cuoái con ñöôøng.

Keát quaû laø, khi hai loaïi ngöôøi noùi treân “xaùp laïi”, theå naøo cuõng seõ xaûy ra maâu thuaãn xen laãn hieáu kì. Ngöôøi aên cay ñöôïc thì cho raèng ngöôøi khoâng aên “quaù nhaùt” hay “ñang boû lôõ traûi nghieäm tuyeät vôøi”. Coøn ngöôøi khoâng aên ñöôïc thì nhìn nhöõng ñöùa aên ñöôïc vôùi aùnh maét vöøa... haõi huøng xen laãn ngöôõng moä. Tuy nhieân, ñaõ coù ai thaéc maéc vì sao laïi coù söï khaùc bieät naøy hay khoâng? Caâu hoûi ñaët ra ôû ñaây laø vì sao coù moät soá ngöôøi laïi aên cay ñeán “nghieän”, moät soá ngöôøi thì chæ muoán chaïy daøi caû caây soá?

Vai troø cuûa vò cay trong aåm thöïc

Caùc loaïi quaû, caây traùi taïo vò cay (Capsicum fruits) ñaõ coù maët trong khaåu phaàn aên cuûa con ngöôøi töø khoaûng 7500 naêm tröôùc Coâng nguyeân. Töø xa xöa, ngöôøi ta ñaõ bieát söû duïng vò cay vaøo trong caùc moùn aên thöôøng ngaøy vaø theo thôøi gian, ñuùc keát ra nhieàu coâng thöùc moùn aên coù vò cay khaùc nhau, taïo thaønh moät khía caïnh aåm thöïc nhö baây giôø.

Cay laø höông vò noåi tieáng vaø quan troïng trong nhieàu neàn aåm thöïc khaùc nhau treân theá giôùi, moät soá vuøng coøn laáy vò cay laøm chuû ñaïo, vôùi haàu heát caùc moùn aên ñeàu coù vò cay, ñieån hình nhö vuøng Töù Xuyeân (Trung Quoác). Töù Xuyeân laø vuøng nhieàu nuùi, vaø ñaëc tröng ñòa lyù naøy ñaõ daãn ñeán khí haäu mang nhieàu ñoä aåm. Ngöôøi soáng ôû khu vöïc naøy aên ôùt vaø caùc moùn cay ñeå choáng aåm cho cô theå. Töø tröôùc khi ôùt xuaát hieän (ôùt chæ ñöôïc mang vaøo Trung Quoác töø khoaûng 200 ñeán 300 naêm tröôùc), ngöôøi Töù Xuyeân cuõng ñaõ quen laáy vò cay töø göøng vaø moät soá loaïi gia vò khaùc.

Töông töï, aåm thöïc Haøn Quoác cuõng ñöôïc bieát ñeán nhieàu vôùi vò cay, vaø ñieàu naøy ñaõ khieán cho nhieàu ngöôøi ruùt ra keát luaän laø nhöõng vuøng mieàn coù khí haäu laïnh, aåm seõ chuoäng vò cay, cho raèng coù theå laøm aám ngöôøi.Tuy nhieân, vaãn coù moät soá neàn aåm thöïc noåi tieáng vôùi vò cay nhö Thaùi Lan vaø Mexico laïi khoâng coù khí haäu laïnh (thaäm chí coøn coù khí haäu nhieät ñôùi) neân keát luaän naøy haõy coøn khoâng gian ñeå baøn luaän theâm.

Nhieàu ngöôøi cho raèng phaàn lôùn thôøi gian vò cay ñöôïc

53

taän duïng cho muïc ñích söùc khoeû nhieàu hôn laø höông vò (nhö ngöôøi Töù Xuyeân choáng aåm, ngöôøi Haøn choáng laïnh), nhöng khoâng theå phuû nhaän ñöôïc vò cay coù theå laøm taêng höông vò cho moät soá moùn aên (nhö raéc theâm tieâu, ñaâm theâm göøng, theâm ôùt vaøo chaùo, buùn, mì...). Ngoaøi ra, vò cay coøn coù moät soá vai troø phoå bieán nhö khöû muøi tanh töø haûi saûn hoaëc caùc loaïi thòt.

Moät ñieàu coù theå ruùt ra ñöôïc, vò cay laø moät phaàn khoâng theå thieáu trong aåm thöïc treân theá giôùi noùi chung. Ngay caû khi khoâng phaûi höông vò chuû ñaïo, vò cay vaãn luoân xuaát hieän trong caùc moùn aên quen thuoäc vaø coù vò theá quan troïng chaúng keùm vò maën, ngoït, chua... AÅm thöïc Vieät Nam duø khoâng noåi “ñình ñaùm” vôùi vò cay nhö nhieàu nöôùc khaùc, song vaãn khoâng theå phuû nhaän ñoä phoå bieán cuûa noù töø nhöõng thoùi quen haèng ngaøy cuûa ngöôøi Vieät nhö: cho

töông ôùt vaøo phôû, cho ôùt baêm vaøo nöôùc maém, vaøo buùn xaøo, baùnh mì... Nhieàu ngöôøi coù theå aên cay nheï cho raèng moät ít vò cay coù theå kích thích vò giaùc, giuùp ta thöôûng thöùc moùn aên hieäu quaû hôn.

Nguyeân lí cuûa vò cay Theo nhieàu nghieân cöùu ñaõ chæ ra, cay thöïc ra khoâng phaûi laø moätt “vò” (nhö chua, ñaéng, maën, ngoït) maø thieân veà “caûm giaùc”. Beáp tröôûng Bill Phillips - moät chuyeân gia aåm thöïc cay vaø laø ñoái taùc cuûa hoïc vieän aåm thöïc Myõ ñaõ noùi noùi raèng: “noù laø caûm giaùc veà nhieät ñoä hôn laø taùc ñoäng thöïc teá leân cô theå”. Baïn seõ caûm thaáy noùng bôûi vì caùc thaønh phaàn hoaù hoïc coù trong caùc loaïi quaû cay nhö capsaicin. Capsaicin kích thích caùc cô quan xuùc giaùc thu nhaän caûm giaùc “ñau”, khieán naõo boä cuûa baïn töôûng raèng mieäng cuûa mình ñang “chaùy”. Ngöôïc laïi vôùi vò cay noùng töø ôùt, laù baïc haø cuõng coù cô cheá hoaït ñoäng töông töï, nhöng laø laøm neân vò laïnh.

Yeáu toá laøm neân khaû naêng aên cay Khoâng coù caùi goïi laø “gen aên cay”, neân khaû naêng aên cay phuï thuoäc vaøo söï quen thuoäc vaø taàn suaát aên cay cuûa baïn. Beáp tröôûng Phillips cho hay, nhöõng ngöôøi aên cay nhieàu khoâng coù khaû naêng naøy töø luùc môùi sinh ra, maø laø ñöôïc “luyeän taäp” trong thôøi gian daøi. Neáu baïn coù moät ngöôøi baïn aên cay raát gioûi, thì nhieàu khaû naêng laø hoï ñaõ aên cay töø beù trong caùc böõa côm gia ñình, vaø khaû naêng naøy

cöù theá ñöôïc boài ñaép theo thôøi gian.

Moä t ví duï ñieå n hình laø nhöõ n g ngöôø i ñeá n töø caù c nöôù c nhö Mexico hay AÁ n Ñoä ña phaà n coù khaû naê n g aê n cay toá t hôn ngöôø i bình thöôø n g laø do hoï baé t ñaà u aê n cay töø raá t beù . Thaä m chí, treû em Mexico coø n aê n vaë t baè n g keï o que vò ôù t japanleno. Maë t khaù c , söï “cuoà n g” aê n cay ôû moä t soá ngöôø i cuõ n g coù theå ñöôï c lyù giaû i qua söï ña daï n g cuû a caù c loaï i hoa quaû coù vò cay. Beá p tröôû n g Phillips noù i raè n g sau khi ngöôø i ta ñaõ vöôï t qua ñöôï c ngöôõ n g nhaï y caû m vôù i vò cay, hoï seõ caû m nhaä n ñöôï c nhöõ n g höông vò ñaè n g sau noù . Ví duï nhö moä t soá loaï i ôù t coù vò nhö traù i caâ y nhieä t ñôù i raá t ngon. Maë t khaù c , khi baï n aê n ôù t , cô theå seõ saû n xuaá t moä t loaï i endorphin khieá n ngöôø i ta caû m thaá y höng phaá n , khieá n baï n “nhôù nhung” höông vò cay khi aê n nhöõ n g moù n khoâ n g cay.

Ngöôïc laïi,cuõng coù theå lyù giaûi ñöôïc noãi sôï aên cay cuûa hoäi aên cay khoâng ñöôïc. Haàu heát noãi sôï naøy thöôøng ñeán töø moät vaøi traûi nghieäm “soác” hay “saëc” vôùi vò cay. Ñieàu naøy xaûy ra laø do khoâng quen vôùi vieäc aên cay thöôøng xuyeân maø ñaõ lôõ neám traûi möùc ñoä cay quaù cao, töø ñoù hình thaønh “phaûn xaï töï nhieân” ñoái vôùi caùc moùn aên cay vaø coù veû cay noùi chung. Neáu muoán taäp aên cay, baïn coù theå thöû töø caùc moùn aên coù vò cay nheø nheï vaø deã chòu nhö theâm ít tieâu, ít ôùt vaøo caùc moùn aên haèng ngaøy.

Tuy nhieân, nhieàu nhaø khoa hoïc cuõng chæ ra raèng: cho duø khaû naêng aên cay cuûa baïn coù cao ñeán ñaâu thì cuõng neân ñeå yù ñeán nhöõng phaûn öùng cuûa cô theå, ví duï nhö caûm giaùc khoù chòu, ñoå moà hoâi sau khi aên ñeå ñaûm baûo söùc khoeû. [ ]

54

B

aøi nghieân cöùu veà taùc duïng cuûa nöôùc eùp cuû deàn ñöôïc thöïc hieän bôûi Tieán só Aaron Sverdlov, phoù giaùo sö tim maïch cuûa Vieän nghieân cöùu Y khoa Hunter ôû Newcastle, vaø Tieán só Doan Ngo, phoù giaùo sö tim maïch taïi Ñaïi hoïc Newcastle.

Tieán só Sverdlov cho bieát, hoï ñang coá gaéng tìm hieåu theâm veà nhöõng lôïi ích cuûa nöôùc eùp cuû deàn trong vieäc taêng cöôøng söùc khoûe.

“Coù moät soá baèng chöùng chæ ra ñöôïc nöôùc eùp cuû deàn hoaøn toaøn coù lôïi, caùc chöùng cöù baét nguoàn töø vieäc nöôùc eùp chöùa raát nhieàu chaát nitrat maø khi cô theå haáp thuï seõ chuyeån hoùa thaønh chaát nitric oxide raát coù lôïi

cho söùc khoûe.

“Nitric oxide giuùp ñieàu hoøa löu löôïng maùu trong maïch vaø caûi thieän keát caáu lôùp maøng trong maïch maùu, daãn ñeán caûi thieän söùc khoûe tim maïch noùi chung.”

“Chuùng toâi ñang tìm kieám nhöõng baèng chöùng veà vieäc noù coøn coù theå giuùp taêng theå löïc trong soá nhöõng ngöôøi thöøa caân.”

Tieán só Ngo cho bieát, nöôùc eùp coøn giuùp caûi thieän löôïng oxy ñöôïc truyeàn vaøo cô.

“Chuùng toâi hi voïng coù theå duøng nöôùc eùp cuû deàn nhö moät phöông phaùp ñôn giaûn ñeå keát hôïp vôùi khaåu phaàn aên moãi ngaøy cuûa beänh nhaân tieåu ñöôøng, giuùp taêng löôïng tieâu thuï oxy trong cô baép,” baø chia seû.

“Töø ñoù coù theå giuùp caûi thieän theå löïc vaø thuùc ñaåy caùc beänh nhaân beùo phì taäp theå duïc trong quaù trình ñieàu trò, giuùp hoï giaûm caân vaø giuùp tim maïch hoaït ñoäng khoûe maïnh hôn.”

Nghieân cöùu döïa treân theå löïc cuûa nhöõng ngöôøi tham gia Coù toång coäng 50 ngöôøi seõ ñöôïc tuyeån choïn ñöa vaøo nghieân cöùu. Taát caû nhöõng ngöôøi tham gia seõ uoáng 70 mi-li-lít nöôùc eùp cuû deàn moãi ngaøy trong voøng 8 tuaàn.

25 ngöôøi trong soá ñoù seõ uoáng moät loaïi nöôùc eùp cuû ñeàn ñaëc bieät, 25 ngöôøi coøn laïi seõ uoáng moät loaïi thuoác boå thay theá coù thaønh phaàn nitrat ñöôïc chieát xuaát.

Caû hai nhoùm ñeàu khoâng bieát hoï ñang uoáng loaïi naøo trong hai loaïi keå treân.

“Nhöõng ngöôøi tham gia seõ ñöôïc theo doõi haèng ngaøy ñeå ghi laïi nhöõng caûm nhaän cuûa hoï, thôøi gian taäp theå duïc, vaø nhöõng loaïi ñoà aên, thöùc uoáng naøo khaùc hoï ñaõ tieâu thuï,”Tieán só Sverdlov noùi.

“Noùi veà nhöõng baøi kieåm tra chuùng toâi laøm ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû, chuùng ñöôïc goïi

55 laø VO2 max, hay coøn goïi caùch khaùc laø baøi ñaùnh giaù söùc khoûe tim maïch.

“Baïn seõ ñöôïc ño nhòp tim khi taäp baøi taäp chaïy xe ñaïp, ñoàng thôøi möùc tieâu thuï oxy vaø trao ñoåi oxy vaø co2 trong phoåi cuõng seõ ñöôïc ño löôøng. Ñaây laø moät caùch khaùch quan ñeå ñaùnh giaù ñöôïc söùc khoûe thoâng qua taäp theå duïc.

“Chuùng toâi coøn thöïc hieän sinh thieát kim ñôn giaûn (laáy maãu teá baøo) treân cô, ñeå tìm hieåu möùc naêng löôïng tieâu thuï trong töøng teá baøo tröôùc vaø sau 8 tuaàn uoáng nöôùc eùp cuû deàn.

“Chuùng toâi hi voïng coù theå tìm ra nhöõng taùc duïng coù lôïi.”

Nöôùc eùp cuû deàn khoâng phaûi laø “thaàn döôïc” Tieán só Ngo cho bieát, nghieân cöùu naøy coù theå khai saùng möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nöôùc eùp cuû deàn leân nhöõng ngöôøi quaù caân.

“Chuùng toâi raát laïc quan veà vieäc ñaây seõ laø moät phöông phaùp ñôn giaûn cho beänh nhaân, giuùp hoï taêng cöôøng theå löïc cuõng nhö caûi thieän söùc khoûe tim maïch, töø ñoù giuùp hoï giaûm caân vaø loaïi boû caên beänh beùo phì,”baø chia seû.

Tuy nhieân, Tieán só Sverdlov coøn cho bieát theâm, maëc duø nghieân cöùu ñaõ khaúng ñònh giaû thuyeát cuûa hoï veà nöôùc eùp cuû deàn coù theå giuùp taêng theå löïc vaø caûi thieän söùc khoûe tim maïch, tuy nhieân noù khoâng phaûi laø “thaàn döôïc” cuûa beänh beùo phì.

“Raát khoù ñeå coù theå duy trì moät cheá ñoä aên kieân nghieâm ngaët trong moät thôøi gian daøi; nhöng vieäc uoáng moät ly nöôùc eùp cuû deàn moãi ngaøy seõ ñôn giaûn hôn raát nhieàu, noù coù theå laø moät löïa choïn laâu daøi hôn daønh cho moïi ngöôøi”, oâng chia seû. [ ]

56

M

oät chieác maùy bay thöông maïi coù giaù bao nhieâu?

Nghe laø ñaõ thaáy ñaét tieàn roài! Chaúng haïn nhö moät chieác Boeing 737 coù giaù khoaûng hôn 100 trieäu ñoâ (hôn 230 tæ ñoàng), coøn 777 thì leân tôùi hôn 300 trieäu laän.

Dó nhieân, ñeå cheá taïo hoaøn thieän moät chieác maùy bay caàn raát nhieàu coâng ñoaïn tæ mæ, trong ñoù khoâng theå thieáu chuyeän phuû leân noù moät lôùp sôn. Vaø baïn bieát khoâng, giaù ñeå sôn moät chieác maùy bay thöïc söï khoâng döôùi 100.000 USD ñaâu (hôn 2,3 tæ ñoàng).

Sôn maùy bay - coâng vieäc phöùc taïp hôn baïn nghó Baát kyø ai töøng laøm vieäc trong moät nhaø maùy cheá taïo maùy bay seõ hieåu raèng, moïi chieác maùy bay khi ra khoûi daây chuyeàn laép raùp ñeàu ñöôïc sôn maøu gioáng nhau: maøu luïc cho caùc boä phaän kim loaïi, coøn maøu be (beige) cho caùc boä phaän baèng vaät lieäu toång hôïp.

Lôùp sôn maøu xanh ñeán töø hoãn hôïp phuû laøm töø keõm vaø chrome, coù taùc duïng choáng aên moøn. Vieäc ñaàu tieân caùc nhaø maùy phaûi laøm laø ñaûm baûo sao cho maùy bay cuûa hoï ñöôïc phuû maøu ñoàng nhaát, gioáng nhau ñeán tuyeät ñoái.

Nhöng ñaây môùi chæ laø böôùc ban ñaàu! Ñeå ra ñöôïc moät chieác maùy bay ñöôïc sôn hoaøn haûo, caàn phaûi chuaån bò nhieàu böôùc nöõa.

Sau khi haõng haøng khoâng choát ñöôïc thieát keá (thöôøng laø hôïp taùc vôùi caùc agency beân ngoaøi), hoï seõ cuøng laøm vieäc vôùi nhaø maùy ñeå tieán haønh sôn lôùp tieáp theo. Nhö Airbus vaø Boeing, hai haõng saûn xuaát maùy bay noåi tieáng nhaát theá giôùi thöïc chaát sôû höõu nhöõng nhaø maùy chuyeân bieät ñeå phuï traùch maûng naøy. Hoï seõ laäp ra moät baûn keá hoaïch chi tieát veà quaù trình sôn: töø loaïi sôn ñöôïc

söû duïng, maãu thieát keá caàn tuaân thuû, cho ñeán nguyeân vaät lieäu caàn coù.

Hoï thaäm chí coøn taïo ra moät moâ hình 3D cuûa maãu thieát keá mong muoán baèng maùy tính. Moâ hình naøy seõ ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra giaáy neán - nhöõng maûnh vaûi lôùn ñöôïc phuû beân ngoaøi maùy bay, sau naøy seõ duøng ñeå xòt sôn leân vaø taïo ra hình maãu mong muoán.

Khi taát caû ñaõ saün saøng, chieác maùy bay môùi ñöôïc chuyeån tôùi khu vöïc sôn.

Moïi lôùp sôn ñeàu phaûi ñöôïc tính toaùn Taïi khu vöïc sôn, ban ñaàu maùy bay seõ ñöôïc phuû moät lôùp sôn loùt khoâng chöùa chrome, baèng chaát lieäu thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Lôùp phuû naøy coù taùc duïng keát dính, ñeå caùc lôùp sau baùm chaéc hôn.

Tieáp theo laø lôùp sôn neàn - thöôøng laø maøu traéng, nhöng cuõng coù theå thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo baûn thieát keá.

Lôùp tieáp theo cuõng chính laø nöôùc sôn ñeå taïo ra ñöôøng neùt thieát keá, vôùi söï hoã trôï cuûa lôùp giaáy neán taïo ra tröôùc ñoù.

Vaø cuoái cuøng laø moät lôùp sôn baûo veä trong suoát, coù taùc duïng nieâm phong toaøn boä thieát keá, ngaên caûn khoâng khí löu thoâng gaây hö hoûng lôùp sôn, cuõng nhö baûo veä chuùng khoûi taùc ñoäng cuûa tia UV. Ñieàu ñaùng noùi ôû ñaây laø ñoä daøy cuûa töøng lôùp sôn ñeàu phaûi coù söï tính toaùn tæ mæ. Bôûi leõ, moãi lôùp seõ boå sung moät troïng löôïng ñaùng keå cho maùy bay, ñoàng nghóa vôùi vieäc gaây toán nhieân lieäu hôn vaø gaây aûnh höôûng ñeán quaù trình vaän haønh cuûa haõng haøng khoâng - caû veà yeáu toá kinh teá laãn moâi tröôøng.

Chính söï tæ mæ naøy laø nguyeân nhaân khieán caùc haõng sôn taäp trung höôùng ñeán nhöõng coâng ngheä môùi, sao cho quaù trình thöïc hieän ñöôïc chính xaùc maø tieát kieäm ñöôïc löôïng sôn tieâu hao.

Chuû yeáu laø sôn laïi Söï tæ mæ trong khaâu sôn maùy bay laø khoâng phaûi baøn caõi, nhöng noù khoâng coù

57 taùc duïng vónh vieãn. Moät chieác maùy bay thöông maïi coù theå phaûi sôn laïi vaøi laàn trong suoát nhieàu naêm vaän haønh, nhaèm ñaûm baûo veà maët thaåm myõ, cuõng nhö ngaên ñöôïc nguy cô hoen gæ.

“Caùc haõng lôùn sôû höõu haøng traêm maùy bay - nhö United Airlines chaúng haïn - phaûi leân lòch sôn laïi ñònh kyø, thöôøng laø 6 naêm/laàn,”- trích lôøi Nikki Thomas, quaûn trò cuûa IAC - coâng ty sôn maùy bay lôùn nhaát theá giôùi hieän nay.

Nhöõng coâng ty nhö IAC ñaõ kyù keát vôùi nhieàu haõng lôùn ñeå sôn nhöõng chieác maùy bay môùi xuaát xöôûng cuûa hoï. Tuy nhieân, doanh thu chính cuûa ngaønh naøy thöïc chaát ñeán töø vieäc sôn laïi nhöõng chieác ñang vaän haønh. Chaúng haïn nhö khi 2 haõng haøng khoâng hôïp taùc hoaëc

vaø möùc giaù cuõng khoâng coá ñònh. Noù phuï thuoäc vaøo kích côõ cuûa maùy bay, cuõng nhö ñoä phöùc taïp cuûa thieát keá.

Nikki laáy ví duï, vieäc sôn moät chieác maùy bay thöông maïi seõ toán ñaâu ñoù khoaûn 150.000 - 300.000 USD (hôn 3,4 tæ ñoàng - 6,9 tæ ñoàng), nhöng neáu laø maùy bay côõ nhoû thì chæ rôi vaøo khoaûng 50.000 USD thoâi. Tuy nhieân ñoâi khi seõ coù nhöõng ñôn haøng ñaëc bieät, nhö chieác chuyeân cô RAF Voyager cuûa thuû töôùng Anh thì coù theå leân tôùi caû trieäu ñoâ. Hay nhö chieác Boeing 737 cuûa haõng Alaska Airlines vôùi thieát keá theo boä phim “Toy Story” cuûa Disney ñaõ toán cuûa IAC tôùi 21 ngaøy môùi hoaøn thieän ñöôïc. Bôûi leõ, thieát keá naøy caàn phaûi ñöôïc sôn baèng tay, thay vì duøng sôn xòt truyeàn thoáng.

Ñeå sôn moät chieác maùy bay caàn traûi qua raát nhieàu coâng ñoaïn tæ mæ vaø phöùc taïp.

Vaäy neân, möùc giaù ñeå laøm ñöôïc vieäc ñoù cuõng khoâng reû. mua laïi, ñoù laø luùc IAC ra tay.

“Khi hai haõng haøng khoâng saùt nhaäp, ñoù laø giaác mô vôùi chuùng toâi,”- Thomas cöôøi noùi.”Nhö tröôøng hôïp cuûa United Airline hoài thaùng 4/2019 ñaõ mang ñeán hôn 1000 chieác maùy bay caàn sôn laïi.”

Dó nhieân laø chuyeän sôn laïi cuõng khoâng ñôn giaûn. Vieäc quan troïng nhaát laø phaûi loät boû lôùp sôn cuõ tröôùc baèng caùch caïo hoaëc söû duïng hoùa chaát. Vieäc duøng caùch naøo thì coøn phuï thuoäc vaøo tình traïng cuûa chieác maùy bay khi ñeán vôùi xöôûng sôn.

Cöïc toán thôøi gian vaø tieàn baïc Ñeå sôn hoaøn chænh moät chieác maùy bay thöôøng seõ maát khoaûng 1 - 2 tuaàn,

Dó nhieân laø coù nhöõng kieåu sôn giuùp laøm giaûm chi phí. Chaúng haïn, moät soá haõng maùy bay löïa choïn hoaøn thieän thieát keá khoù baèng decal - chæ caàn daùn leân laø xong. Tuy nhieân khoâng nhieàu haõng choïn caùch naøy, maø IAC cuõng hieám khi coù ñôn haøng nhö vaäy. Haàu heát ñeàu choïn caùch sôn thaúng leân thoâi.

Söï khaùc bieät coøn naèm ôû vieäc loaïi sôn ñöôïc söû duïng. Moät soá loaïi sôn khoâng chæ ñaét tieàn hôn, maø coøn khoù öùng duïng neân seõ caàn ñeán kyõ thuaät cao hôn. Hieån nhieân, chi phí cuõng theo ñoù maø ñoäi leân. Nhö chieác Airbus A350 cuûa haõng Virgin Atlantic, hoï söû duïng moät loaïi sôn coù caùc phaân töû nhoâm ñeå taïo söï laáp laùnh, cuõng nhö caùc hieäu öùng thò giaùc heát söùc ñaëc bieät. [ ]

58

T

höïc ra, Bleiberg ñaõ töøng ñöôïc hoûi caâu naøy khaù nhieàu laàn, vaø oâng cuõng ñaõ raát ngaïc nhieân neân phaûi tieán haønh kieåm tra nhöõng böùc töôïng vôõ. Vôùi neàn taûng hoïc thuaät veà Ai Caäp hoïc, oâng coù theå möôøng töôïng ñöôïc veû ngoaøi cuûa nhöõng böùc töôïng aáy khi chuùng coøn nguyeân veïn ra sao.

Roõ raøng laø sau haøng ngaøn naêm, moät coå vaät seõ coù nhöõng hö haïi do taùc ñoäng cuûa thôøi gian. Nhöng qua quan saùt, Bleiberg nhaän ra nhöõng chieác muõi bò hö haïi kia laø do taùc ñoäng coá yù, töø ñoù taïo ra neàn taûng ñeå tìm hieåu nguyeân nhaân saâu xa phía sau.

"Söï töông ñoàng giöõa caùc veát hö haïi cho thaáy coù yeáu toá coá yù ôû ñaây,"Bleiberg cho bieát, ñoàng thôøi ñeà caäp ñeán raát nhieàu nguyeân nhaân, bao goàm caû chính trò, toân giaùo vaø caùc hoaït ñoäng phi phaùp nhaèm phæ baùng ñeán töôïng coå.

Theo oâng, quaû thöïc chieác muõi nhoâ leân nhö vaäy raát deã bò hö haïi, nhöng ña soá

caùc böùc töôïng maát muõi chuû yeáu laø vì coá yù.

Vaø dó nhieân, moïi chuyeän ñeàu coù lyù do.

Troäm moä vaø nhöõng böùc töôïng coù söùc maïnh Vaên hoùa cuûa ngöôøi Ai Caäp coå ñaïi theå hieän söï traân troïng tuyeät ñoái daønh cho tranh aûnh, töôïng coù hình ngöôøi.

Hoï tin raèng, söùc maïnh cuûa moät vò thaàn naèm ngay trong hình aûnh ñöôïc theå hieän cuûa vò thaàn ñoù. Ngay caû vôùi ngöôøi phaøm, nhöõng böùc töôïng ñöôïc cho laø nôi linh hoàn hoï cö nguï. Vaø vieäc phaù hoaïi chieác muõi laø ñeå"phaù giaûi söùc maïnh cuûa caùc böùc töôïng,"- Bleiberg nhaän ñònh.

Bleiberg cho bieát, caùc laêng moä vaø ñeàn thôø ñöôïc laäp ra nhaèm phuïc vuï cho muïc ñích taâm linh."Taát caû ñeàu lieân quan ñeán neàn kinh teá thôø phuïng löïc löôïng sieâu nhieân,"- oâng chia seû.

Chaúng haïn trong moät laêng moä, ngöôøi soáng seõ daâng taëng cho ngöôøi ñaõ khuaát

ôû theá giôùi beân kia nhöõng moùn quaø, nhö thöïc phaåm hoaëc tieàn baïc. Coøn taïi ñeàn thôø, töôïng thaàn seõ coù nhöõng moùn quaø töø pharaoh ñöông nhieäm, hoaëc ít nhaát laø nhöõng quan chöùc caáp cao trong trieàu.

"Trong vaên hoùa Ai Caäp, caùc vò vua cuûa hoï seõ ñoái ñaõi, daâng taëng cho thaàn linh, ñeå ñoåi laïi söï baûo hoä cho toaøn quoác."- Bleiberg giaûi thích. Nhöõng böùc töôïng vaø phuø ñieâu coù theå xem laø ñieåm giao thoa giöõa theá giôùi taâm linh vaø ñôøi thöïc. Vaø haønh ñoäng ñaäp phaù töôïng seõ khieán söùc maïnh cuûa thaàn linh giaûm ñi.

"Nhöõng phaàn bò ñaäp vôõ cuûa böùc töôïng seõ bò maát 'chöùc naêng'. Chaúng haïn, ñaäp vôõ tai cuûa töôïng seõ khieán thaàn linh khoâng theå nghe ñöôïc lôøi khaån caàu cuûa coâng chuùng. Phaù vôõ tay thì khoâng theå ñöa ra söï cöùu vôùt."

"Trong thôøi ñaïi cuûa caùc Pharaoh, ai cuõng lo sôï khoâng roõ söùc maïnh cuûa nhöõng böùc töôïng laø nhö theá naøo. Ngay

59 caû moät teân troäm moä khi ñöùng tröôùc kho baùu trong laêng taåm, gaõ cuõng seõ caûm thaáy sôï bò ngöôøi ñaõ khuaát traû thuø.

Bôûi vaäy, muõi cuûa caùc böùc töôïng bò ñaäp boû - moät caùch ñeå 'gieát cheát töôïng' theâm moät laàn nöõa."

Ngöôøi Ai Caäp coå ñaõ laøm moïi caùch ñeå baûo veä caùc böùc töôïng cuûa hoï.

Töôïng ñöôïc ñaët saâu trong ñeàn thôø hoaëc laêng moä, ñöôïc baûo veä baèng 3 maët töôøng, thaäm chí xaây töôøng chaén phía tröôùc, chæ ñeå laïi 2 hoác nhoû ñeå caàu nguyeän."Hoï ñaõ laøm moïi thöù, nhöng coù veû chaúng coù taùc duïng."

Theo Bleiberg, keû muoán gieát linh hoàn thöôøng laø nhöõng teân troäm moä.

Chuùng ñaäp boû phaàn muõi cuûa böùc töôïng, nhaèm ngaên khoâng cho linh hoàn ngöôøi cheát traû thuø.

Cuõng caàn bieát raèng trong lòch söû Ai Caäp coå cuõng coù raát nhieàu laàn caùc vaät theå moâ phoûng con ngöôøi bò phaù huûy.

Chaúng haïn, caùc xaùc öôùp thöôøng bòphaù huûy moät caùch coù chuû ñích ñeå ngöôøi cheát coù theå yeân nghæ.

Caùc taøi lieäu coå chæ ra raèng ngöôøi Ai Caäp xöa ñaõ ñoát töôïng saùp moâ phoûng laïi hình töôïng caùc binh lính gaây goå vôùi nhau, ñeå ñe doïa raèng pharaoh seõ tröøng phaït nhöõng ai töï laøm toån thöông ñoàng

baøo cuûa mình. Sau naøy, ngöôøi phöông Taây ñeán Ai Caäp vaø cuõng phaù huûy raát nhieàu böùc töôïng, nhaèm ngaên " nhöõng con quyû ngoaïi ñaïo" hoài sinh.

Rieâng veà vieäc "caét muõi" töôïng thì khoâng chæ toàn taïi ôû Ai Caäp. Trong lòch söû cuûa Hy Laïp, La Maõ vaø ñeá cheá Ba Tö cuõng coù haønh ñoäng töông töï. Theo Mark Bradley, chuyeân gia söû hoïc taïi ÑH Nottingham (Anh Quoác), vieäc "ñaäp muõi" trong vaên hoùa caùc quoác gia naøy khoâng mang nghóa "gieát töôïng" nhö ngöôøi Ai Caäp, maø laø ñeå bieåu thò cho hình phaït "caét muõi" thöïc söï maø hoï aùp duïng leân toäi nhaân.

Hình phaït naøy khaù phoå bieán taïi nhieàu neàn vaên hoùa - bao goàm Nam Myõ coå, chaâu AÂu Trung coå, AÁn Ñoä vaø Arab.

Chaúng haïn nhö Hoaøng ñeá Justinian II cuûa ñeá quoác Ñoâng La Maõ (Byzantine) ñaõ bò chaët muõi khi ngai vaøng bò laät ñoå, ñeå oâng khoâng theå quay laïi ñoøi ngoâi ñöôïc nöõa (duø thöïc teá thì Justinian II vaãn tieáp tuïc ñaûo chính sau ñoù). "Ñaây laø moät trong nhöõng bieåu töôïng noåi tieáng duøng ñeå nhaïo baùng, sæ nhuïc, töôùc danh döï vaø theå hieän söï ñau ñôùn,"- Bradley cho bieát. Vaø bôûi noù noåi tieáng, neân ngaøy nay chuùng ta môùi ñöôïc thaáy nhieàu ñeán vaäy. [ ]

60

B

ieán ñoåi khí haäu ñang khieán con ngöôøi cheát daàn, nhöng thöïc teá ñaùng lo ngaïi laø chaúng moät ai trong chuùng ta nhaän ra ñieàu ñoù. Theo caùc chuyeân gia UÙc, con soá chính thöùc veà soá ngöôøi thieät maïng vì bieán ñoåi khí haäu ñaõ khoâng theå phaûn aùnh thöïc teá aûnh höôûng cuûa caùc thaûm hoïa moâi tröôøng hieän nay.

Cuï theå theo caùc chuyeân gia töø ÑH Quoác gia UÙc, soác nhieät chính laø moái ñe doïa lôùn nhaát ñoái vôùi ñaát nöôùc naøy. Neáu löôïng khí thaûi nhaø kính treân theá giôùi vaãn giöõ nguyeân toác ñoä nhö hieän nay thì ñeán naêm 2080, soá ngöôøi thieät maïng vì nhieät ñoä taêng rieâng trong caùc thaønh phoá cuûa UÙc seõ lôùn hôn hieän taïi gaáp 4 laàn.

“Bieán ñoåi khí haäu thöïc söï laø keû gieát ngöôøi, nhöng chuùng ta ñaõ khoâng nhaän ra trong caùc vaên baûn chöùng töû,”trích lôøi Arnagretta Hunter, töø ÑH Quoác gia UÙc.

Theo Hunter, ñaây thöïc söï laø moät vaán ñeà raát nghieâm troïng. Trong baûn baùo caùo, Hunter vaø 4 chuyeân gia khaùc cuûa UÙc ñaõ ñöa ra öôùc tính veà soá ngöôøi thieät maïng vì soác nhieät chöa ñöôïc coâng boá. Keát quaû, con soá aáy coù theå gaáp

50 laàn so vôùi baùo caùo chính thöùc hieän taïi.

Treân thöïc teá, duø giaáy chöùng töû taïi UÙc coù muïc lieät keâ caùc lyù do nhö bieán ñoåi khí haäu, nhöng hieám khi ñöôïc quan taâm ñeán. Trong giai ñoaïn 2006 - 2017, caùc phaân tích chæ ra raèng coù khoaûng döôùi 0,1% treân toång soá 1,7 trieäu ngöôøi töû vong coù lieân quan ñeán soác nhieät. Tuy nhieân, nghieân cöùu cuûa Hunter cho thaáy nhieàu khaû naêng tæ leä phaûi leân tôùi 2%.

“Chaúng haïn nhö chaùy röøng, buïi raäm trong muøa heø voán laø heä quaû cuûa hieän töôïng haïn haùn vaø nhieät ñoä gia taêng. Nhöõng ngöôøi cheát vì chaùy röøng khoâng haún laø do coá daäp löûa, maø nhieàu tröôøng hôïp do tieáp xuùc vôùi quaù nhieàu khoùi,”- trích lôøi Hunter.

“Neáu coù ngöôøi bò hen vaø beänh boäc phaùt ñuùng luùc tieáp xuùc vôùi khoùi chaùy röøng, roõ raøng giaáy chöùng töû neân ghi nhaän ñieàu ñoù,”- coâ cho bieát theâm.

Theo Hunter, vì thieáu ñi nhöõng thoâng tin nhö vaäy, chuùng ta seõ khoâng bao giôø thöïc söï bieát ñöôïc quy moâ aûnh höôûng cuûa bieán ñoåi khí haäu. Tuy nhieân, vieäc ghi nhaän söï

61 lieân heä giöõa bieán ñoåi khí haäu vaø caùc ca töû vong treân thöïc teá laïi khaù khoù khaên. Chaúng haïn, seùt ñaùnh xuoáng ñaát taïo ra moät chieác hoá, khieán ngöôøi gaàn ñoù rôi xuoáng vaø töû vong. Nhöng trong giaáy chöùng töû seõ khoâng coù yeáu toá saám seùt, maø chæ ghi nhaän nguyeân nhaân caùi cheát laø vì bò ngaõ thoâi.

“Bieán ñoåi khí haäu laø moái lo vôùi raát nhieàu ngöôøi. Nhöng neáu aûnh höôûng cuûa noù khoâng ñöôïc ghi nhaän, toaøn caûnh söï vieäc seõ khoâng bao giôø xuaát hieän.”

“Giaáy chöùng töû caàn phaûi ñöôïc caäp nhaät, ghi nhaän caû nhöõng nguyeân nhaân giaùn tieáp.”

Theo Hunter, vieäc caäp nhaät naøy laø caáp baùch, khoâng chæ vôùi UÙc maø coøn vôùi caùc quoác gia khaùc treân theá giôùi, nhö Anh Quoác.

“Bieán ñoåi khí haäu seõ laø moái ñe doïa lôùn nhaát vôùi toaøn theá giôùi, sau khi chuùng ta phuïc hoài töø ñaïi dòch virus corona.”

Vôùi moät theá giôùi khoù döï ñoaùn nhö hieän nay, chuùng ta caàn caùc thoâng tin chính xaùc, vaø vieäc thieát laäp neân caùc con soá aáy seõ ñoùng vai troø quan troïng.

Nghieân cöùu ñöôïc coâng boá treân The Lancet Planetary Health. [ ]

62

A

nh Döông Thaéng laø moät nhaø nghieân cöùu khoa hoïc trong lónh vöïc taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, ñang sinh soáng vaø laøm vieäc ôû thaønh phoá Perth, thuoäc tieåu bang Taây UÙc. Vôùi mong muoán giuùp con phaùt trieån naêng khieáu theo sôû thích cuûa con, vôï choàng anh luoân coá gaéng tìm hieåu, quan saùt vaø laéng nghe nguyeän voïng cuûa caùc con.

Beù gaùi ñaàu loøng cuûa anh naêm nay hoïc lôùp Hai vaø beù trai nhoû hôn ñang hoïc lôùp Moät. Caû hai beù ñeàu yeâu thích hoaït ñoäng theå chaát, ñaëc bieät laø moân Wrestling (Ñaáu vaät). Sau moät thôøi gian taäp luyeän thöôøng xuyeân, hai beù ñaõ ñaït nhöõng thaønh tích noåi baät trong moân theå thao naøy. Coù theå noùi ñoù laø keát quaû cuûa quaù trình vôï choàng anh quan taâm tìm hieåu vaø taïo moâi tröôøng ñeå boài döôõng naêng khieáu cuûa con.

Daønh thôøi gian ñeå tìm hieåu sôû thích cuûa con Chia seû veà quaù trình tìm hieåu sôû thích cuûa caùc con, anh Thaéng noùi raèng caùc con cuûa anh raát hoaït baùt vaø haøo höùng vôùi caùc hoaït ñoäng ngoaøi trôøi. Vì theá, duø baän roän vôùi coâng vieäc nhöng vôï choàng anh luoân daønh nhöõng ngaøy cuoái tuaàn ñeå ñöa caùc con ñeán caùc coâng vieân hoaëc caùc saân chôi daønh cho thieáu nhi. Ñeå tìm hieåu naêng khieáu cuûa caùc con, anh Thaéng cuøng vôï ñöa con ñeán tham gia caùc caâu laïc boä theå thao ôû ñòa phöông.

Muïc tieâu laø ñeå caùc con tìm hieåu vaø thöûlaøm quen vôùimoät soá moân nhö nhaûy, bôi loäi, ñaøn… Ban ñaàu caùc con cuûa anh cuõng raát haøo höùng vôùi nhieàu moân naêng khieáu, nhöng sau vaøi buoåi hoïc thì caùc chaùu baét ñaàu coù söï choïn loïc theo yù thích cuûa mình.

Taïo ñieàu kieän ñeå con phaùt huy naêng khieáu Sau moät thôøi gian töï choïn löïa, caùc con cuûa anh ñaõ theå hieän nieàm say meâ ñoái vôùi moân Ñaáu vaät. Maëc duø khoâng nhieàu ngöôøi tham gia moân naøy nhöng trong quaù trình quan saùt anh thaáy hai con raát haøo höùng, ñoàng thôøi huaán luyeän vieân cuõng phaùt hieän caùc con cuûa anh coù naêng khieáu vôùi moân theå thao naøy. Vì theá vôï choàng anh baét ñaàu taïo ñieàu kieän cho caùc con tham gia vaøo dòp cuoái tuaàn, moãi tuaàntaäp luyeänkhoaûng 1-2 tieáng.

Sau khi theo hoïc moät thôøi gian thì beù gaùi theå hieän naêng khieáu roõ reät hôn, coøn beù trai thì tham gia cuøng vôùi chò cho vui, nhöng caû hai ñeàu raát thích taäp luyeän. Anh Thaéng cho bieát nhaän xeùt cuûa huaán luyeän vieân veà tinh thaàn taäp luyeän cuûa con gaùi anh laø raát tích cöïc, beù coù khaû naêng phaûn öùng nhanh cuõng nhö söï taäp trung cao trong khi thi ñaáu.

Nhöõng taám huy chöông vaøng Chia seû veà thaønh tích maø caùc con ñaït ñöôïc, anh Thaéng cho bieát, trong naêm 2019 ôû Taây UÙc coù toå chöùc boán giaûi ñaáu vaät treân toaøn tieåu bang. Beù gaùi cuûa anh ñaõ giaønh ñöôïc 4 huy chöông vaøng vaø beù trai ñöôïc 1 huy chöông vaøng haïng caân 18-23kg. ÔÛ giaûi treû toaøn quoácAustralian Youth National Championshipsdieãn ra vaøo thaùng 10/2019 taïi Brisbane, Queensland, con gaùi cuûa anh Thaéng laø thaønh vieân ñoäi tuyeån cuûa tieåu bang Taây UÙc tham gia thi ñaáu vaø ñaõ giaønh ñöôïc thaønh tích xuaát saéc laø huy chöông vaøng haïng caân döôùi 23kg daønh cho nöõ.

Döông Queá Linh nhaän huy chöông vaøng haïng caân 18 to

63

Caùc moân naêng khieáu goùp phaàn quan troïng ñeå giuùp treû phaùt trieån toát veà theå chaát cuõng nhö trí naõo. Tuy nhieân, laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh nhöõng moân naêng khieáu phuø hôïp vôùi sôû thích cuûa con vaø giuùp con phaùt huy khaû naêng toát nhaát? Ñoù laø vaán ñeà maø haàu heát caùc baäc cha meï ñeàu quan taâm.

23kg nöõ giaûi Australian Youth National Championships Oct. 2019 Brisbane.

Xaùc ñònh muïc tieâu chính cuûa vieäc reøn luyeän Nhaän thaáy caùc con tuy coøn nhoû tuoåi nhöng ñaõ coù chuoãi thaønh tích ñeå theå hieän söï phaán ñaáu cuûa baûn thaân, vôï choàng anh Thaéng raát vui möøng. Vì theá gia ñình anh tieáp tuïc taïo ñieàu kieän ñeå con tieáp tuïc tham gia reøn luyeän. Vaø muïc tieâu chính laø nhöõng lôïi ích tuyeät vôøi töø vieäc taäp luyeän theå thao.

Theo anh Thaéng, ñoù khoâng chæ laø reøn luyeän veà theå löïc, maø coøn giuùp con reøn yù chí. Anh noùi raèng khi caùc con lôùn leân caàn coù yù chí vaø nghò löïc ñeå vöôn tôùi thaønh coâng trong cuoäc soáng, nhöõng ñieàu ñoù ñöôïc reøn luyeän raát toát trong quaù trình caùc con chôi theå thao. Vì theá anh mong muoán taïo moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå caùc con reøn luyeän ngay töø khi coøn nhoû.

Veà thôøi gian taäp luyeän, anh Thaéng noùi raèng caùc con chæ tham gia vaøo cuoái tuaàn, trong khoaûng 1-2 tieáng vaøo thöù Baûy hoaëc Chuû nhaät, ñoù laø luùc vôï choàng anh cuõng coù thôøi gian ñi cuøng con. Khi chuaån bò cho caùc giaûi ñaáu saép dieãn ra thì moãi tuaàn caùc con cuûa anh chæ taäp theâm khoaûng 1 tieáng. Vì vaäy vieäc taäp luyeän ñöôïc xem nhö moät hoaït ñoäng vöøa vui vöøa boå ích.

Anh Thaéng cho bieát, hieän nay caâu laïc boä vöøa môû laïi sau thôøi gian ñaïi dòch, gia ñình anh cuõng taïo ñieàu kieän cho caùc con quay trôû laïi taäp luyeän, vôùi muïc ñích reøn luyeän söùc khoûe laø chính. Ñònh höôùng töông lai Hieän caùc con vaãn coøn nhoû, anh Thaéng noùi raèng mieãn laø caùc con coøn yeâu thích thì anh vaãn cho con töï nhieân vui chôi

vaø tham gia caâu laïc boä naêng khieáu, chöù vôï choàng anh chöa coù ñònh höôùng laâu daøi cho con.

Baûn thaân anh cuõng khoâng kyø voïng caùc con seõ noái nghieäp cuûa mình, vì moãi ngöôøi coù khaû naêng vaø sôû thích rieâng. Gia ñình anh chæ taïo ñieàu kieän ñeå con hoïc taäp vaø reøn luyeän moät caùch toát nhaát. Coøn ngheà nghieäp sau naøy thì anh tieáp tuïc quan saùt ñeå hoã trôï con khi caàn thieát.

Xaùc ñònh taàm quan troïng cuûa caùc moân hoïc chính vaø moân naêng khieáu Anh Thaéng cho bieát, neáu treû coù khaû naêng hoïc gioûi caùc moân chính khoùa ôû tröôøng thì raát toát. Nhöng anh nghó raèng nhöõng moân naêng khieáu veà theå thao vaø ngheä thuaät cuõng raát quan troïng, giuùp treû reøn luyeän söùc khoûe ñeå coù ñöôïc theå chaát toát. Ñoàng thôøi caùc moân theå thao coøn giuùp reøn luyeän yù chí vaø tinh thaàn cuõng nhö nghò löïc trong cuoäc soáng, ñoù cuõng laø yeáu toá quan troïng ñeå giuùp treû tröôûng thaønh vaø coù ích cho xaõ hoäi sau naøy.

Anh nghó raèng caùc moân hoïc chính ñöôïc caùc tröôøng cuûa UÙc giaûng daïy raát toát, neân caùc con khoâng caàn phaûi daønh thôøi gian ñeå hoïc theâm beân ngoaøi. Thay vaøo ñoù gia ñình anh taïo ñieàu kieän ñeå con phaùt trieån naêng khieáu theo sôû thích.

Chia seû theâm vôùi caùc phuï huynh trong quaù trình tìm hieåu sôû thích vaø giuùp con phaùt trieån naêng khieáu, anh Thaéng noùi raèng treû nhoû thöôøng raát hieáu ñoäng vaø thích tham gia caùc saân chôi ngoaøi trôøi, nôi treû coù theå reøn luyeän söùc khoûe vaø tìm hieåu theá giôùi beân ngoaøi. Vì theá khi coù ñieàu kieän thì phuï huynh neân coá gaéng cho con vui chôi vôùi caùc hoaït ñoäng theå chaát. Trong quaù trình ñoù, phuï huynh coù theå quan saùt vaø nhaän bieát ñieåm maïnh ñieåm yeáu cuûa con, ñeå coù theå taïo ñieàu kieän giuùp con phaùt huy naêng khieáu. [ ]

64

M

oät soá chuyeân gia y teá cho raèng caùc loaïi vaccine phoøng ngöøa Covid-19 do Nga vaø Trung Quoác phaùt trieån coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh.

Chuùng döïa treân moät loaïi virus caûm cuùm thoâng thöôøng maø nhieàu ngöôøi hay maéc phaûi vaø ñieàu naøy coù khaû naêng haïn cheá hieäu quaû cuûa chuùng.

Coù theå keùm hieäu quaû ôû nhöõng ngöôøi coù mieãn dòch vôùi Ad5 Vaccine cuûa Coâng ty döôïc phaåm Trung Quoác CanSino Biologics, ñaõ ñöôïc pheâ chuaån ñeå söû duïng trong quaân ñoäi nöôùc naøy, laø moät daïng bieán theå cuûa virus adeno loaïi 5 (Ad5). Hieän coâng ty ñang ñaøm phaùn ñeå vaccine môùi sôùm nhaän ñöôïc söï pheâ duyeät taïi moät soá quoác gia tröôùc khi hoaøn thaønh caùc thöû nghieäm quy moâ lôùn, Wall Street Journal tuaàn tröôùc cho bieát.

Moät loaïi vaccine khaùc do Vieän Gamaleya cuûa Nga phaùt trieån, ñöôïc pheâ chuaån ôû Nga hoài ñaàu thaùng 8/2020 duø vieäc thöû nghieäm coøn haïn cheá, cuõng döïa treân virus Ad5 vaø moät loaïi virus adeno loaïi 2 ít phoå bieán hôn.

Anna Durbin, moät nhaø nghieân cöùu vaccine taïi Ñaïi hoïc Johns Hopkins cho bieát: “Ad5 khieán toâi lo ngaïi vì raát nhieàu ngöôøi coù khaû naêng mieãn dòch. Toâi khoâng bieát chieán löôïc cuûa hoï laø gì, nhöng coù leõ hieäu quaû seõ khoâng ñöôïc tôùi 70%. Noù coù theå ñaït ñöôïc hieäu quaû 40%, nhöng nhìn chung coù vaãn hôn khoâng, cho ñeán khi coù loaïi vaccine môùi”.

Vieäc cheá taïo vaccine raát caàn thieát trong noã löïc chaám döùt ñaïi dòch Covid-19 ñaõ cöôùp ñi sinh maïng cuûa hôn

Moät soá chuyeân gia cho bieát, vaccine phoøng ngöøa Covid-19 noåi tieáng ñöôïc phaùt trieån ôû Nga vaø Trung Quoác coù chung moät nhöôïc ñieåm: Chuùng döïa treân moät loaïi virus caûm cuùm thoâng thöôøng maø nhieàu ngöôøi hay maéc phaûi vaø ñieàu naøy coù khaû naêng haïn cheá hieäu quaû cuûa chuùng.

65 845.000 ngöôøi treân toaøn theá giôùi. Vieän Gamaleya cho bieát, phöông phaùp tieáp caän hai loaïi virus cuûa hoï seõ giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà mieãn dòch Ad5.

Caû hai nhaø phaùt trieån vaccine noùi treân ñeàu coù nhieàu naêm kinh nghieäm vaø ñaõ töøng ñieàu cheá vaccine choáng Ebola döïa treân Ad5.

Trong nhieàu thaäp kyû, caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ thöû nghieäm nhöõng loaïi vaccine ñöôïc phaùt trieån töø Ad5 ñeå choáng laïi nhieàu beänh nhieãm truøng, nhöng khoâng coù loaïi naøo ñöôïc söû duïng roäng raõi.

Hoï ñaõ söû duïng virus voâ haïi laøm “vaät trung gian” (vector) ñeå chuyeån gen cuûa virus caàn tieâu dieät, trong tröôøng hôïp naøy laø virus SARS-CoV-2, vaøo teá baøo cuûa con ngöôøi, nhaèm thuùc ñaåy phaûn öùng mieãn dòch choáng laïi virus thöïc söï. Tuy nhieân, do nhieàu ngöôøi ñaõ coù saün khaùng theå choáng laïi Ad5, neân heä thoáng mieãn dòch cuûa hoï coù theå taán coâng virus trung gian thay vì phaûn öùng vôùi virus SARSCoV-2. Ñieàu ñoù khieán caùc loaïi vaccine naøy keùm hieäu quaû hôn.

Moät soá nhaø nghieân cöùu ñaõ löïa choïn virus adeno khaùc hoaëc caùc cô cheá khaùc ñeå ñieàu cheá vaccine. Ñaïi hoïc Oxford phoái hôïp vôùi coâng ty AstraZeneca cheá taïo vaccine Covid-19 döïa treân loaïi virus adeno coù treân loaøi tinh tinh ñeå traùnh vaán ñeà lieân quan ñeán Ad5. Coøn Johnson & Johnson söû duïng Ad26 – moät chuûng virus töông ñoái hieám.

Chuyeân gia Zhou Xing, thuoäc Ñaïi hoïc McMaster cuûa Canada, töøng laøm

vieäc vôùi CanSino ñeå phaùt trieån vaccine phoøng choáng beänh lao, döïa treân Ad5 vaøo naêm 2011. Hieän, nhoùm cuûa oâng ñang phaùt trieån vaccine Covid-19 daïng hít töø Ad5 vaø cho raèng vaccine naøy coù theå giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà mieãn dòch coù saün ôû nhieàu ngöôøi.

OÂng Zhou Xing noùi: “Vaccine cuûa Ñaïi hoïc Oxford coù lôïi theá hôn haún so vôùi loaïi vaccine tieâm cuûa CanSino”. Chuyeân gia naøy cuõng lo ngaïi, lieàu löôïng cao cuûa virus trung gian trong vaccine CanSino coù theå khieán ngöôøi duøng bò soát, laøm daáy leân hoaøi nghi veà hieäu quaû cuûa vaccine naøy.

Tieán só Hildegund Ertl, giaùm ñoác Trung taâm vaccine Vieän Wistar ôû Philadelphia ñaùnh giaù: “Toâi nghó raèng vaccine cuûa Trung Quoác seõ taïo ñöôïc khaû naêng mieãn dòch toát ôû nhöõng ngöôøi khoâng coù khaùng theå vôùi Ad5, nhöng raát nhieàu ngöôøi ñaõ phaùt trieån khaùng theå naøy”. ÔÛ Trung Quoác vaø Myõ, soá ngöôøi coù löôïng khaùng theå cao do töøng tieáp xuùc vôùi Ad5 chieám khoaûng 40%, coøn ôû chaâu Phi, con soá naøy coù theå leân tôùi 80%, caùc chuyeân gia cho bieát.

Gia taêng nguy cô laây nhieãm HIV Moät soá nhaø khoa hoïc lo ngaïi vaccine Covid-19 döïa treân Ad5 coù theå laøm gia taêng nguy cô laây nhieãm HIV. Trong moät cuoäc thöû nghieäm vaccine phoøng choáng HIV, döïa treân Ad5, do coâng ty döôïc phaåm Merck & Co (MRK.N) thöïc hieän, nhöõng ngöôøi coù khaû naêng mieãn dòch töø tröôùc, trôû neân nhaïy caûm hôn vôùi HIV gaây beänh AIDS. Trong moät baøi baùo naêm 2015, caùc nhaø nghieân cöùu, trong ñoù coù caû Tieán syõ Anthony Fauci - chuyeân gia veà beänh truyeàn nhieãm haøng ñaàu cuûa Myõ cho bieát, taùc duïng phuï döôøng nhö chæ xaûy ra vôùi vaccine HIV. Nhöng hoï löu yù raèng tyû leä nhieãm HIV neân ñöôïc theo doõi trong suoát vaø sau quaù trình thöû nghieäm vaccine ñöôïc phaùt trieån döïa treân Ad5 ôû nhöõng nhoùm daân soá coù nguy cô.

OÂng Larry Corey, nhaø nghieân cöùu daãn ñaàu thöû nghieäm cuûa Merck & Co cho bieát: “Toâi lo laéng veà vieäc söû duïng vaccine Covid-19 ñöôïc phaùt trieån döïa treân Ad5 taïi baát kyø quoác gia naøo hoaëc baát cöù nhoùm daân soá naøo coù nguy cô laây nhieãm HIV”.

Vaccine cuûa Vieän Gamaleya seõ ñöôïc tieâm chuûng laøm 2 lieàu: Lieàu thöù nhaát döïa treân Ad26, töông töï nhö cuûa Johnson & Johnson vaø lieàu thöù hai döïa treân Ad5. Tieán só Hildegund Ertl cho bieát, vaccine naøy coù theå phaùt huy hieäu quaû ôû nhöõng ngöôøi ñaõ phôi nhieãm moät trong hai loaïi virus adeno.

Tuy nhieân, nhieàu chuyeân gia baøy toû hoaøi nghi veà vaccine cuûa Nga sau khi chính phuû coâng boá yù ñònh cung caáp vaccine naøy cho caùc nhoùm nguy cô cao vaøo thaùng 10 tôùi maø khoâng coù döõ lieäu töø caùc cuoäc thöû nghieäm quy moâ lôùn.

OÂng Dan Barouch, nhaø nghieân cöùu vaccine cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Harvard, tham gia hoã trôï phaùt trieån vaccine Covid-19 cuûa Johnson & Johnson nhaán maïnh: “Chöùng minh tính an toaøn vaø hieäu quaû cuûa vaccine laø ñieàu raát quan troïng”. [ ]

66

N

göôøi sôû höõu thoâng tin naøy coù theå duøng noù vaøo nhöõng gì? Vaø lieäu ñieàu ñoù coù phaûi luùc naøo cuõng xaáu khoâng? Haõy cuøng tìm hieåu nheù!

Töø loä ADN daãn ñeán bò loä danh tính Treân thöïc teá, caùc cô sôû xeùt nghieäm chæ söû duïng moät phaàn voâ cuøng nhoû, öôùc tính khoaûng 0.02% töø boä ADN ñoà soä cuûa khaùch haøng ñeå thí nghieäm maø thoâi. Nghóa laø duø ai ñoù coù laáy ñöôïc thì cuõng khoâng theå tieán haønh nhaân baûn voâ tính ngöôøi ñoù nhö trong phim ñaâu.

Tuy vaäy, ñaây thöôøng laø nhöõng döõ lieäu quan troïng, tieát loä nhieàu ñaëc ñieåm nhaän daïng cuûa ngöôøi xeùt nghieäm. Töø ñaây, hoï hoaøn toaøn coù theå bieát baïn troâng nhö theá naøo, thaäm chí nhaän daïng ñöôïc ngöôøi nhaø cuûa baïn nöõa.

Cöù coá gaéng baûo maät teân tuoåi, ñòa chæ cuûa mình bao nhieâu tuøy thích – caùc coâng cuï giaûi maõ gen khoâng caàn ñeán nhöõng thoâng tin ñoù ñeå bieát baïn laø ai.

Theá giôùi ñaõ coù nhöõng nôi caûnh saùt söû duïng ADN tìm ñöôïc ôû hieän tröôøng vuï aùn vaø quyeàn truy caäp vaøo döõ lieäu cuûa caùc coâng ty cung caáp dòch vuï xeùt nghieäm ñeå tìm ra gôïi yù veà thuû phaïm hoaëc nhaân chöùng. Tieàm naêng laø coù thaät, heä quaû ra sao chæ coøn caàn phaûi xem ngöôøi laáy ñöôïc thoâng

67

tin cuûa baïn söû duïng noù theá naøo maø thoâi.

ADN – moû vaøng cuûa laøng nghieân cöùu Döõ lieäu ADN cuõng nhö baát kì moät thoâng tin naøo khaùc, ñeàu coù theå ñem baùn laáy tieàn. Töø keát quaû xeùt nghieäm, ngöôøi ta coù theå bieát ñöôïc baïn deã maéc beänh gì, ñang maéc beänh gì, gia ñình baïn coù beänh di truyeàn naøo khoâng,…

Naêm 2018, 23andMe – moät coâng ty coâng ngheä sinh hoïc taïi California, Myõ ñaõ coâng khai baùn döõ lieäu di truyeàn cuûa raát nhieàu khaùch haøng vôùi giaù 300 trieäu ñoâ cho gaõ khoång loà ngaønh döôïc phaåm Neáu coù ngaønh naøo ñöôïc lôïi nhieàu nhaát töø loaïi döõ lieäu ñaëc bieät naøy, ñoù haún phaûi GlaxoSmithKline. Taát nhieân ngöôøi phaùt ngoân cuûa nhöõng coâng ty naøy tuyeân boá laø ngaønh baûo hieåm. Hoï coù theå phaùt hieän xu höôùng beänh taät cuûa chuû hôïp ñoàng, vaø raèng vieäc ñoù ñaõ ñöôïc chuû döõ lieäu cho töø choái chi traû cho caùc beänh ñoù.

May sao, hieän nay phaàn lôùn caùc heä thoáng luaät phaùp treân theá giôùi ñeàu coù quy ñònh pheùp, vaø thoâng tin chæ ñöôïc söû duïng vaøo baûo maät nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cho ngöôøi söû duïng dòch vuï xeùt nghieäm. Chaúng haïn, Myõ coù Ñaïo luaät choáng phaân bieät ñoái xöû döïa treân thoâng tin di truyeàn 2008, trong ñoù quy ñònh caám caùc haõng baûo hieåm mua baùn maãu hay döõ lieäu gene; caám loaïi tröø, taêng giaù baûo hieåm ñoái vôùi ngöôøi hoaøn toaøn khoûe maïnh döïa treân; caám caùc chuû lao ñoäng ra quyeát ñònh veà vaán ñeà chöùc vuï hay sa thaûi,… döïa treân phaân tích ADN. Tuy nhieân, caùnh tay cuûa phaùp luaät khoâng theå vôùi tôùi moïi ngoùc ngaùch cuûa xaõ hoäi, vaø nhöõng tieâu cöïc vaãn hoaøn toaøn coù theå xaûy ra. Chính vì vaäy, vaán ñeà coù neân xeùt nghieäm ADN hay khoâng hieän nay vaãn coøn laø baên khoaên cuûa raát nhieàu ngöôøi.

Bí maät ñôøi tö coù theå bò coâng khai Nhieàu ngöôøi muoán sôû höõu maãu ADN cuûa ngöôøi khaùc vaøo muïc ñích kieåm tra quan heä maùu muû, tình traïng söùc khoûe,… Baïn nghó sao neáu moät thoâng tin nhaïy caûm nhö bí maät veà huyeát thoáng giöõa hai ngöôøi naøo ñoù bò loït vaøo tay ngöôøi ngoaøi? Neáu chuû tòch moät taäp ñoaøn lôùn bò tieát loä tình traïng söùc khoûe vaø khieán coâng ty rôi vaøo khuûng hoaûng, lieäu ñoù coù phaûi moät ñieàu toát?

Caùc coâng ty xeùt nghieäm dó nhieân coù bieän phaùp baûo veä döõ lieäu cuûa mình, ta cuõng muïc ñích nghieân cöùu maø thoâi.

Lí do hoï ñöa ra laø caùc nghieân cöùu coù theå yeâu caàu hoï xoùa boû hoaøn toaøn thoâng tin vaø tieâu huûy maãu vaät. Theá nhöng khoâng quan taâm ñeán döõ lieäu gene treân nhöõng tröôøng hôïp toáng tieàn, laøm nhuïc, khuûng boá tinh thaàn… ngöôøi khaùc chæ vì moät goùc ñoä caù nhaân maø thöïc teá troïng soá maãu ADN bò ñaùnh caép laø hoaøn toaøn coù.

Söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä ngaøy nay laøm naûy sinh khoâng ít raéc roái phöùc taïp. löôïng hôn vì maãu nghieân cöùu lôùn deã cho keát quaû chính xaùc, cuõng nhö seõ ñaåy Vieäc ñeå loä thoâng tin ñaëc bieät nhö gene di truyeàn naèm trong soá ñoù. Maëc duø khoâng nhanh tieán ñoä nghieân cöùu. Tuy nhieân, phaûi luùc naøo cuõng tieâu cöïc, nhöng coù leõ chuyeân gia naøo cuõng seõ khuyeán caùo baïn sau ñoù löôïng taøi nguyeân khoång loà naøy raèng caàn xem xeùt thaät kó caùc ñieàu khoaûn tröôùc khi kí vaøo thoûa thuaän vôùi caùc coâng seõ ñöôïc beân thöù 3 xoùa ñi hay löu tröõ ty xeùt nghieäm. Ñöøng chæ coi baûn hôïp ñoàng laø moät tôø giaáy, moät thuû tuïc röôøm raø caàn ta phaûi traûi ñeå duøng vaøo muïc ñích naøo khaùc thì... qua. Bôûi vì raát coù theå sau naøy khi chuyeän khoâng may xaûy ra, ñoù laïi chính laø vò cöùu khoâng ai noùi. tinh, laø ngöôøi baûo veä quyeàn lôïi cho ta ñaáy! [] Caùc coâng ty baûo hieåm höôûng lôïi

68

Health Juice Bar Doanh nghiệp nằm ở trung tâm của Sutherland Shire / Sydney NSW AUSTRALIA. 2 phút đi bộ từ ga xe lửa (trạm trao đổi). Bản thân doanh nghiệp bao quanh bởi các văn phòng, văn phòng chính phủ, trung tâm giải trí.

Có rất nhiều trẻ em chơi (hoàn hảo cho gia đình đang tìm kiếm một nơi để gia đình phát triển). Công việc kinh doanh hiện đang làm là bữa sáng, bữa trưa (Sandwisches, Burger và đồ ăn châu Á) từ thứ Hai đến thứ Bảy, từ 7h30 sáng đến 3h30 chiều.

DOANH NGHIỆP NÀY TỪNG KIẾM ĐƯỢC TỪ $12.000 - $15.000 MỖI TUẦN HOẶC THẬM CHÍ NHIỀU HƠN (THÔNG TIN TỪ CHỦ SỞ HỮU TRƯỚC ĐÓ).

69

LUOÂN MÔ ÖÔÙC

SÔÛ HÖÕU MOÄT

DOANH NGHIEÄP

CHO RIEÂNG BAÏN?

HAIR & BEAUTY SALON GREENACRE NSW

Bieán giaác mô cuûa baïn thaønh hieän thöïc vôùi cô hoäi thuù vò naøy, trôû thaønh chuû cuûa chính baïn, taïi tieäm laøm toùc vaø thaåm myõ ñaõ thaønh laäp toát ñeïp naøy.

Thieát laäp tuyeät vôøi vôùi traïm thay ñoà toùc, 2 löu vöïc, phoøng laøm ñeïp, beáp nhoû tieáp taân, phoøng taém. Hôïp ñoàng laâu daøi giaù thueâ reû!

Lyù do baùn-Thaät khoâng may laø chuùng toâi coù moät tröôøng hôïp khaån caáp ôû nöôùc ngoaøi.

Vò trí toát, naèm ôû trung taâm kinh teá cuûa Greenacre NSW. Soá löôïng lôùn löu löôïng truy caäp chaân haøng ngaøy.

Deã daøng ñoã xe. Cuõng thieát laäp trong thôøi gian daøi.

Cô sôû döõ lieäu lôùn cuûa khaùch haøng trung thaønh, danh tieáng tuyeät vôø vôùi söï tham gia trong caùc chöông trình thôøi trang. Khaùch haøng môùi vaø, khaùch vang lai ñang taêng leân haøng ngaøy.

HAÕY NHAÉN TIN HOAËC GOÏI CHO CHUÙNG TOÂI

ÑÖØNG BOÛ LÔÕ CÔ HOÄI SÔÛ HÖÕU VAØ ÑIEÀU HAØNH DOANH NGHIEÄP NAØY.

0406 559 04

HÔM NAY QUÝ VỊ ĐANG CẢM THẤY THẾ NÀO? 70

Cảm thấy chán chường

Chăm sóc sức khỏe tinh thần của chúng ta cũng quan trọng như chăm sóc sức khỏe thể chất vậy.

Nhờ giúp đỡ là chuyện bình thường nếu quý vị đang cảm thấy không ổn.

Có một số việc quý vị có thể làm để cảm thấy tốt hơn, như duy trì các mối quan hệ, luôn vận động, trò chuyện với gia đình, bạn bè và hàng xóm và tạo ra một nề nếp hàng ngày mới.

Thông tin Lời khuyên Truy cập headtohealth.gov.au

Sự Hỗ trợ Chuyên nghiệp

Nếu không nói tiếng Anh, quý vị có thể gọi đến Dịch vụ Thông ngôn và Phiên dịch qua số 131 450.

Được Chính phủ Úc tại Canberra, ủy quyền