Viet's Business Lifestyle 100

1

1

2

3

CHO VAY TIỀN MẶT TRONG CÙNG NGÀY!

TỪ $500 ĐẾN $70.000

DÙNG TRỊ GIÁ XE HƠI, VAN, HAY XE MÁY, TÀU THUYỀN CA NÔ CỦA BẠN ĐỂ THẾ CHẤP CHO SỐ TIỀN MUỐN MƯỢN Lấy tiền mặt tại chỗ khỏi ra ngân hàng.

Hãy đến với xe hơi, xe máy hay Van Nhớ mang theo: Giấy thuế đường và bằng lái xe đến.

CALL! 0448 329 740 (Việt) hoặc: 9630 6613 (English)

10 NORTH ROCKS RD, NORTH PARRAMATTA Thứ Hai - Thứ Sáu: 9am - 5pm Thứ Bảy: 9am- 1pm1

.

4 1

KINH TẾ

THẾ GIỚI Chuû tòch SEC: “Tieàn aûo ñaày raãy gian laän vaø löûa ñaûo”

C

Viet’s Business Lifestyle ABN 286 91 497 950 Toøa soaïn Sydney Australia P.O.Box: 308 Villawood 2163 Tel.: (02) 9788 7364 Ñaïi dieän taïi Melbourne P.O.Box: 2111 Footscray 3011 Tel.: (03) 9689 2559 Quaûn Lyù Trò Söï: Dzuõng Trinh Soá tröïc tieáp 04 3000 69 65 e:DoanhNghiep@Optusnet.com.au Quaûng Caùo Sydney Dzuõng Trinh: Tel/SMS 04 3000 69 65 Quaûng Caùo Melbourne Kim Traàn: Tel/SMS 0423 688 828

BIEÂN TAÄP AUSTRALIA Phaïm Laâm, Nguyeân Cung, Phöông”N”, Vónh Trung, Minh Anh, Mai DJ, Anne Trinh, Trang Nguyeãn, Dieäp Anh, Hoàng Haø, Mai Oanh, Dzuõng Trinh, Thieân Quaân USA & UK Traàn Thò Vónh Töôøng, Töôøng Yi, Haø Quyeân, Thu Trang VIEÄT NAM Haø Thaønh Laõng Töû, Khaùch Saøi Goøn, Ngoïc Dieäp, Mai Anh Yeân Ba Giang Vuõ

où moät maûng trong theá giôùi tieàn aûo maø Chuû tòch SEC ñaëc bieät lo ngaïi, ñoù laø stablecoin. Quan chöùc giaùm saùt caáp cao nhaát cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Myõ noùi oâng tin raèng tieàn aûo laø moät loaïi chöùng khoaùn, theo ñoù neân naèm döôùi söï giaùm saùt cuûa SEC...

Chuû tòch Uyû ban Chöùng khoaùn vaø saøn giao dòch Myõ (SEC) Gary Gensler khoâng daønh caûm tình cho tieàn aûo, trang CNN Business cho hay.“Loaïi taøi saûn naøy ñaày raãy gian laän, löøa ñaûo vaø laïm duïng ôû moät soá öùng duïng nhaát ñònh”, oâng Gensler noùi trong moät cuoäc traû lôøi phoûng vaán ñaïi Dieãn ñaøn An ninh Aspen ñöôïc toå chöùc tröïc tuyeán.

Nhöõng naêm gaàn ñaây, baáp beânh xung quanh quy cheá giaùm saùt tieàn aûo – nhaát laø vieäc taøi saûn naøy chöa ñöôïc phaân loaïi roõ raøng laø chöùng khoaùn hay haøng hoaù – ñaõ daãn tôùi nhieàu vuï kieän tuïng vaø ñieàu tra ôû Myõ. Ñaâu laø cô quan coù quyeàn giaùm saùt thöïc söï ñoái vôùi tieàn aûo hieän ñang laø caâu hoûi chöa coù lôøi giaûi ñaùp.

Theo oâng Gensler, caùc nhaø ñaàu tö tieàn aûo khoâng heà coù ñuû thoâng tin ñeå ñaùnh giaù vaø hieåu roõ veà nhöõng ruûi ro cuûa vieäc roùt voán vaøo taøi saûn kyõ thuaät soá.“Neáu baïn muoán ñaàu tö vaøo moät taøi saûn löu tröõ giaù trò daïng kyõ thuaät soá, khan hieám, vaø coù möùc ñoä ñaàu cô cao, vieäc ñoù cuõng oån thoâi”, oâng Gensler noùi. “Tuy nhieân, ôû thôøi ñieåm hieän taïi, chuùng ta chöa coù ñuû söï baûo veä cho nhaø ñaàu tö. Thöïc loøng maø noùi, ôû thôøi ñieåm naøy, thò tröôøng tieàn aûo cuõng gioáng nhö mieàn Taây hoang daõ cuûa nöôùc Myõ vaäy”.

Vôùi toång giaù trò voán hoaù hieän ñaït khoaûng 1,6 nghìn tyû USD, thò tröôøng tieàn aûo hieän vaãn coøn töông ñoái nhoû neáu so vôùi quy moâ thò tröôøng chöùng khoaùn Myõ. “Toâi e raèng neáu chuùng ta khoâng giaûi quyeát vaán ñeà, nhieàu ngöôøi seõ dính ñoøn”, oâng noùi.Coù moät maûng trong theá giôùi tieàn aûo maø vò Chuû tòch SEC ñaëc bieät lo ngaïi: stablecoin – nhöõng tieàn aûo ñang neo buoäc vaøo moät taøi saûn thöïc nhö USD, vaøng… nhaèm taêng söï oån ñònh. Trong soá caùc stablecoin hieän nay, lôùn nhaát laø ñoàng Tether ñöôïc neo buoäc vaøo USD vôùi tyû leä 1:1.

OÂng nhaán maïnh raèng ñaây coù theå laø moät daáu hieäu cho thaáy caùc nhaø ñaàu tö ñang duøng stablecoin ñeå traùnh söû duïng heä thoáng ngaân haøng truyeàn thoáng, theo ñoù traùnh caùc noã löïc choáng röûa tieàn, choáng troán thueá hay caùc bieän phaùp xöû lyù khaùc cuûa cô quan chöùc naêng.[ ]

5

“Kieám ñaäm” nhôø tieàn aûo, chuyeân vieân phoá Wall thi nhau boû vieäc

B

Moät naêm sau kyû luïc giaù treân 2.000 USD/oz, vaøng ñang “thaát theá”?

Ñ

aõ gaàn 1 naêm troâi qua keå töø khi giaù vaøng theá giôùi laäp ñænh cao nhaát moïi thôøi ñaïi. ÔÛ thôøi ñieåm hieän taïi, kim loaïi quyù naøy döôøng nhö ñang “thaát theá” trong maét giôùi ñaàu tö toaøn caàu...

Vaøo hoâm 6/8/2020, giaù vaøng giao sau taïi thò tröôøng New York ñoùng cöûa ôû möùc 2.069,4 USD/oz, möùc choát phieân cao chöa töøng thaáy trong lòch söû. Moät ngaøy sau, giaù vaøng laäp kyû luïc noäi phieân ôû möùc 2.089,2 USD/oz – theo trang MarketWatch.

“BÖÕA TIEÄC” SÔÙM TAØN CUÛA THÒ TRÖÔØNG VAØNG Theo oâng William Cai, nhaø ñoàng saùng laäp kieâm quaûn lyù danh muïc thuoäc Wilshire Phoenix, nhöõng kyû luïc ñoù cuûa giaù vaøng theá giôùi ñöôïc thieát laäp do nhu caàu phoøng ngöøa ruûi ro cuûa giôùi ñaàu tö khi Covid-19 môùi trôû thaønh ñaïi dòch toaøn caàu, tieáp ñoù do phaûn öùng cuûa thò tröôøng vôùi chính saùch taøi khoaù vaø tieàn teä sieâu loûng leûo maø caùc quoác gia trieån khai ñeå öùng phoù vôùi ñaïi dòch. Ñeå hoã trôï neàn kinh teá vöôït qua cuù soác maø Covid-19 gaây ra, Cuïc Döï tröõ Lieân bang Myõ (Fed) ñaõ haï laõi suaát veà gaàn 0 vaø bôm 120 tyû USD moãi thaùng ñeå mua taøi saûn. Cuøng vôùi ñoù, Chính phuû Myõ tung ra nhöõng goùi kích caàu trò giaù haøng nghìn tyû USD. Caùc bieän phaùp töông töï, ôû quy moâ khaùc nhau, cuõng ñöôïc trieån khai ôû nhieàu neàn kinh teá khaùc. Taát caû ñeàu coù taùc duïng kích thích söï taêng giaù cuûa vaøng - keânh ñaàu tö giuùp baûo toaøn giaù trò trong moâi tröôøng laõi suaát giaûm vaø cung tieàn taêng.

“Moät côn baõo hoaøn haûo ñang hình thaønh ñeå ñaåy giaù vaøng leân cao hôn nhieàu”.

Nhaø moâi giôùi Drew Rathgeber thuoäc AIO Capital Nhöng “böõa tieäc” treân thò tröôøng vaøng toaøn caàu khoâng keùo daøi laâu. Giaù kim loaïi quyù naøy ñeán nay ñaõ giaûm khoaûng 12% töø möùc kyû luïc vaø coù theå hoaøn taát naêm giaûm ñaàu tieân keå töø naêm 2018.

Theo oâng Cai, vieäc vaøng giaûm giaù töø möùc kyû luïc laø moät “söï ñieàu chænh laønh maïnh”, vaø thò tröôøng ñang nghieàn ngaãm veà taùc ñoäng cuûa chính saùch tieàn teä sieâu loûng leûo, cuõng nhö nhöõng ñieàu chænh chính saùch coù theå saép dieãn ra.

Caùc chính saùch cuûa Fed ñaõ laøm giaûm bôùt söï baát oån treân thò tröôøng taøi chính, theo ñoù laøm suy yeáu nhu caàu naém giöõ vaøng ñeå phoøng ngöøa ruûi ro. Nhaø moâi giôùi haøng hoaù giao sau Drew Rathgeber thuoäc AIO Capital cho raèng chính saùch sieâu nôùi loûng cuûa Fed goùp phaàn taïo ra moät “bong boùng kinh teá” ñeå buø ñaép laïi aûnh höôûng kinh teá tieâu cöïc cuûa Covid-19.[ ]

oû coâng vieäc taïi caùc haõng taøi chính haøng ñaàu phoá Wall, nhöõng ngöôøi naøy ñaàu tö vaøo tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau chuùng...

Lieäu tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau seõ ñònh hình laïi heä thoáng taøi chính hay khoâng laø ñieàu ñang ñöôïc kieåm chöùng.

Tuy nhieân, moät ñieàu chaéc chaén laø tieàn aûo coù khaû naêng laøm thay ñoåi con ñöôøng söï nghieäp cuûa nhieàu chuyeân vieân treû phoá Wall.

Thaùng 3 vöøa roài, Adrian Xinli Zhang, 29 tuoåi, quyeát ñònh nghæ vieäc taïi ngaân haøng Deutsche Bank AG chi nhaùnh New York sau khi kieám ñuû tieàn nhôø giao dòch tieàn aûo. Ñaây cuõng laø thôøi ñieåm Zhang ñöôïc caát nhaéc leân vò trí giaùm ñoác, Bloomberg daãn moät nguoàn tin thaân caän cho bieát.

Trong khi ñoù, taïi Goldman Sachs Group Inc., Jonathan Cheesman, 36 tuoåi vaø Justin Saslaw, 28 tuoåi, laø 2 trong soá 3 nhaân vieân ôû caùc vò trò quan trong taïi chi nhaùnh New York xin nghæ vieäc trong naêm nay sau khi lôøi lôùn nhôø ñaàu tö tieàn aûo. Coøn ôû London, Asim Ahmad cuõng “kieám ñaäm” nhôø ñaàu tö tieàn tieát kieäm vaøo tieàn aûo Ether vaø quyeát ñònh nghæ vieäc taïi BlackRock Inc. “Vôùi toâi, laøm vieäc ôû BlackRock khoâng coøn nghóa lyù gì nöõa”, Ahmad - chuyeân vieân tö vaán cho caùc quyõ höu trí ñaàu tö vaøo taøi saûn thay theá hoaëc quyõ ñaàu cô khi coøn laøm vieäc cho coâng ty quaûn lyù taøi saûn lôùn nhaát theá giôùi naøy, cho bieát.

“Hieän taïi bieán ñoäng trong danh muïc ñaàu tö cuûa toâi thaäm chí coøn cao hôn löông thaùng ôû ñoù. Vì vaäy, neáu ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö ñuùng ñaén, toâi seõ coù thu nhaäp baèng löông caû naêm coäng vôùi thöôûng möùc cao nhaát ôû ñoù.

Trong khi caùc cuoäc tranh luaän veà vieäc lieäu tieàn aûo coù theå trôû thaønh loaïi tieàn hôïp phaùp hay khoâng vaãn chöa ngaõ nguõ ôû phoá Wall, nhieàu nhaân vieân ôû ñaây ñaõ kieám boän tieàn nhôø ñaàu tö vaøo caùc loaïi tieàn soá vaø quay löng vôùi coâng vieäc ôû caùc coâng ty taøi chính haøng ñaàu. Duø khoâng nhieàu nhöng soá löôïng nhöõng ngöôøi nhö theá naøy ñang taêng nhanh.

Ngoaøi vieäc mua, baùn tieàn aûo, moät soá ngöôøi kieám lôøi töø söï keùm hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn aûo ví duï nhö cheânh leäch giaù Bitcoin treân caùc saøn giao dòch khaùc nhau hay cheânh leäch giaù hôïp ñoàng töông lai vôùi ngaøy ñaùo haïn khaùc nhau.

Côn soát tieàn aûo thôøi gian qua chia phoá Wall laøm hai phe. Trong khi nhieàu nhaân vaät kyø cöïu theo quan ñieåm cuûa toå chöùc, nhöõng ngöôøi treû hôn thì ñang rôøi ñi ñeå taäp trung vaøo tieàn aûo vaø coâng ngheä ñaèng sau chuùng.

“Tieàn aûo ñang huùt daàn nhaân taøi cuûa caùc haõng dòch vuï taøi chính”, Chris Matta, 28 tuoåi, ngöôøi ñaõ nghæ vieäc taïi chi nhaùnh quaûn lyù taøi saûn cuûa Goldman Sachs naêm ngoaùi ñeå thaønh laäp coâng ty ñaàu tö tieàn aûo Crescent Crypto Asset Management, nhaän xeùt. [ ]

6

Elon Musk “khen nöùc nôû” söï thònh vöôïng cuûa Trung Quoác

E

lon Musk “khen nöùc nôû” söï thònh vöôïng cuûa Trung Quoác. Musk gaàn ñaây coù nhieàu noã löïc chieám caûm tình cuûa Trung Quoác, quoác gia nôi Tesla gaëp moät loaït raéc roái trong naêm nay...

Elon Musk leân tieáng ca ngôïi Trung Quoác nhaân dòp nöôùc naøy kyû nieäm 100 naêm ngaøy thaønh laäp Ñaûng Coäng saûn Trung Quoác (CCP).

Toång giaùm ñoác (CEO) cuûa haõng xe ñieän Tesla vaø coâng ty du lòch vuï truï SpaceX vieát treân maïng xaõ hoäi Twitter raèng “thònh vöôïng kinh teá maø Trung Quoác ñaït ñöôïc thöïc söï ñaùng kinh ngaïc, ñaëc bieät laø veà cô sôû haï taàng! Toâi cho raèng moïi ngöôøi neân tôùi thaêm vaø taän maét chöùng kieán”.

Doøng tweet treân laø söï phaûn hoài cuûa Musk ñoái vôùi moät baøi ñaêng cuûa thoâng taán Taân Hoa Xaõ noùi veà chieán dòch cuûa Chuû tòch Taäp Caän Bình nhaèm xoaù “ngheøo tuyeät ñoái ôû Trung Quoác”.

Noäi dung cuûa doøng tweet cuõng ñöôïc Musk ñaêng laïi treân maïng xaõ hoäi Trung Quoác Weibo, nôi taøi khoaûn oâng coù gaàn 1,8 trieäu ngöôøi theo doõi. Baøi ñaêng treân Weibo cuûa Musk coù khoaûng 500 löôït bình luaän, trong ñoù nhieàu ngöôøi baøy toû söï ngaïc nhieân veà nhöõng gì oâng noùi.

“Elon Musk, moät ñaûng vieân CPP laâu naêm”, moät ngöôøi nhaän xeùt keøm bieåu töôïng maët cöôøi.

Musk gaàn ñaây coù nhieàu noã löïc chieám caûm tình cuûa Trung Quoác, quoác gia nôi Tesla gaëp moät loaït raéc roái trong naêm nay.

Gaàn ñaây nhaát, gaàn nhö toaøn boä soá oâ toâ ñieän maø Tesla saûn xuaát vaø baùn ôû Trung Quoác phaûi trieäu hoài vì lo ngaïi veà heä thoáng ñieàu khieån haønh trình. Hoài thaùng 4, taïi trieån laõm oâ toâ Thöôïng Haûi, gia haøng cuûa Tesla bò taán coâng bôûi ngöôøi bieåu tình laø nhöõng ngöôøi sôû höõu Tesla cho raèng chieác xe cuûa hoï coù vaán ñeà.

Ngoaøi ra, nhaø chöùc traùch Trung Quoác cuõng ñaët caâu hoûi veà xe Tesla Model 3 saûn xuaát ôû Thöôïng Haûi. Chöa keå, quaân ñoäi Trung Quoác cuõng taêng cöôøng giaùm saùt ñoái vôùi xe Tesla vì lo ngaïi camera tích hôïp cuûa nhöõng chieác xe naøy coù theå trôû thaønh ruûi ro an ninh quoác gia. [ ]

Vuõ Haùn xeùt nghieäm toaøn boä 12 trieäu daân sau khi phaùt hieän bieán theå Delta

V

uõ Haùn laø nôi phaùt hieän ca Covid-19 ñaàu tieân treân theá giôùi vaøo cuoái naêm 2019 - AÛnh: Reuters Cô quan chöùc naêng thaønh phoá Vuõ Haùn, tænh Hoà Baéc, Trung Quoác ngaøy 3/8 cho bieát seõ tieán haønh xeùt nghieäm Covid-19 vôùi toaøn boä 12 trieäu daân sau khi phaùt hieän caùc tröôøng hôïp laây nhieãm bieán theå Delta ñaàu tieân trong coäng ñoàng.

Laø nôi phaùt hieän ca nhieãm Covid-19 ñaàu tieân treân theá giôùi vaøo cuoái naêm 2019, Vuõ Haùn khoâng ghi nhaän ca nhieãm naøo keå töø giöõa thaùng 5/2020. Tuy nhieân, ngaøy 2/8, thaønh phoá naøy xaùc nhaän coù 3 ca nhieãm bieán theå Delta trong coäng ñoàng. “Ñeå ñaûm baûo an toaøn moïi ngöôøi daân trong thaønh phoá, vieäc xeùt nghieäm virus vôùi toaøn boä cö daân seõ nhanh choùng ñöôïc trieån khai ñeå tìm ra caùc tröôøng hôïp döông tính vaø nhöõng ca nhieãm khoâng coù trieäu chöùng”, Li Qiang, moät quan chöùc cuûa thaønh phoá Vuõ Haùn cho bieát.

Li Yang, Phoù giaùm ñoác trung taâm kieåm soaùt beänh taät tænh Hoà Baéc, cho bieát caùc ca nhieãm Covid-19 môùi taïi Vuõ Haùn cuøng moät loaït ca nhieãm ñöôïc phaùt hieän töø hoâm 31/7 taïi thaønh phoá Kinh Chaâu vaø Hoaøng Cöông gaàn ñoù coù lieân quan tôùi chuøm ca beänh ôû thaønh phoá Hoaøi An, tænh Giang Toâ. Dòch beänh buøng phaùt ôû tænh Giang Toâ ñöôïc cho laø baét nguoàn töø thaønh phoá Nam Kinh vôùi ca nhieãm bieán theå Delta ñaàu tieân xuaát phaùt töø moät chuyeán bay töø Nga. Töø ñoù ñeán nay, haøng loaït thaønh phoá taïi mieàn Nam Trung Quoác vaø moät soá thaønh phoá ôû phía Baéc, trong ñoù coù Baéc Kinh, ñeàu ghi nhaän ca nhieãm môùi trong coäng ñoàng. Tính tôùi ngaøy 2/8, toång soá ca nhieãm trong coäng ñoàng taïi Trung Quoác keå töø ngaøy 20/7 - thôøi ñieåm phaùt hieän tröôøng hôïp ñaàu tieân ôû Nam Kinh - laø 414 ca. Tuy nhieân, hieän chöa roõ coù phaûi taát caû caùc tröôøng hôïp naøy ñeàu nhieãm bieán theå Delta vaø taát caû ñeàu lieân quan tôùi Nam Kinh hay khoâng. Cô quan chöùng naêng taïi moät soá ñòa phöông phaùt hieän ca nhieãm khoâng coâng boá keát quaû truy veát. []

7

Tham voïng cuûa Alibaba vôùi thöông vuï lôùn ñaàu tieân sau aùn phaït kyû luïc

T

aäp ñoaøn Alibaba ñang chuaån bò choát thöông vuï ñaàu tö lôùn ñaàu tieân keå töø khi lónh aùn phaït kyû luïc 2,8 tyû USD hoài thaùng 4...

Theo nguoàn tin cuûa Bloomberg, lieân minh giöõaAlibabavaø chính quyeàn tænh Giang Toâ ñang tieán tôùi ñaït thoûa thuaän mua laïi coå phaàn taïi ñeá cheá baùn leû Suning.com cuûa tyû phuù Zhang Jindong. Thöông vuï naøy seõ boå sung theâm vaøo 20% coå phaàn maø Alibaba ñang naém giöõ taïi Suning - moät trong nhöõng haõng baùn leû ñoà gia duïng, ñieän töû vaø haøng tieâu duøng lôùn nhaát Trung Quoác vôùi voán hoùa gaàn 8 tyû USD. Thöông vuï ñaùnh daáu söï trôû laïi cuûa Alibaba sau loaït soùng gioù, trong ñoù coù khoaûng phaït 2,8 tyû USD vì vi phaïm quy ñònh choáng ñoäc quyeàn, khieán ñeá cheá cuûa tyû phuù Jack Ma coù quyù loã ñaàu tieân trong 9 naêm. ÑAÅY MAÏNH BAÙN LEÛ TRUYEÀN THOÁNG VAØ “KHOÂNG QUEÂN” HÔÏP TAÙC VÔÙI CHÍNH QUYEÀN Theo caùc nhaø phaân tích, vieäc taêng ñaàu tö vaøo Suning giuùp Alibaba tieáp tuïc ñaåy maïnh hoaït ñoäng treân lónh vöïc baùn leû truyeàn thoáng. Beân caïnh ñoù, vieäc hôïp taùc vôùi chính quyeàn tænh Giang Toâ cho thaáy Jack Ma cuõng nhö ñeá cheá cuûa oâng ñaõ saün saøng trôû laïi vôùi caùc thöông vuï ñaàu tö sau thôøi gian im hôi laëng tieáng.

“Neáu thöông vuï ñöôïc trieån khai, noù cho thaáy Alibaba khoâng ñeå nhöõng raøo caûn phaùp lyù caûn trôû tham voïng chieán löôïc hay caùc cô hoäi ñaàu tö cuûa mình”, oâng Michael Norris, nhaø phaân tích coâng ngheä cuûa coâng ty nghieân cöùu thò tröôøng AgencyChina coù truï sôû taïi Thöôïng Haûi, cho bieát.

“Giaù trò chieán löôïc tieàm naêng cuûa caùc cöûa haøng, trung taâm phaân phoái vaø trung taâm giao vaän ñieåm cuoái cuûa Suning ngaøy caøng roõ raøng vôùi Alibaba khi taäp ñoaøn naøy phaùt trieån theo höôùng ña keânh”.

Theo Bloomberg, thöông vuï naøy coù theå seõ caàn ñöôïc Cô quan nhaø nöôùc veà quaûn lyù thò tröôøng Trung Quoác pheâ duyeät. Ñaây laø cô quan ñaõ ra aùn phaït 2,8 tyû USD ñoái vôùi Alibaba do khoâng coâng boá ñaày ñuû thoâng tin veà khoaûn ñaàu tö vaøo Intime Retail Group Co. trong quaù khöù. AÙn phaït naèm trong cuoäc ñieàu tra choáng ñoäc quyeàn lôùn hôn nhaèm vaøo ñeá cheá thöông maïi ñieän töû lôùn nhaát Trung Quoác.

Ngoaøi hoaït ñoäng kinh doanh ñoäc quyeàn, Baéc Kinh toû ra quan ngaïi veà quyeàn löïc cuûa Alibaba trong lónh vöïc truyeàn thoâng vaø muoán taäp ñoaøn naøy ruùt voán hoûi caùc taøi saûn truyeàn thoâng ñang naém giöõ, bao goàm tôø baùo tieáng Anh South China Morning Post. [ ]

Elon Musk töøng ñoøi laøm CEO Apple

T

raû lôøi ñeà nghò mua laïi haõng xe ñieän Tesla cuûa Apple, oâng Elon Musk ñöa ra ñieàu kieän raèng oâng phaûi ñöôïc trôû thaønh CEO cuûa haõng coâng ngheä khoång loà...

Duø Elon Musk thöôøng ñöôïc so saùnh vôùi Steve Jobs vôùi ñieåm chung laø khaû naêng nhìn xa troâng roäng trong coâng ngheä, Giaùm ñoác ñieàu haønh (CEO) Tesla chöa bao giôø laán saân sang lónh vöïc ñieän töû tieâu duøng cuûa nhaø ñoàng saùng laäp quaù coá cuûa Apple maø chuû yeáu taäp trung vaøo xe ñieän vaø teân löûa.

Tuy nhieân, theo cuoán saùch môùi cuûa nhaø baùo Tim Higgins (tôø Wall Street Journal), söï nghieäp cuûa oâng Musk coù theå ñaõ ñi theo höôùng khaùc haún so vôùi hieän taïi neáu moät yeâu caàu tröôùc ñaây cuûa oâng ñöôïc ñaùp öùng.

Cuï theå, trong cuoán saùch “Power Play: Tesla, Elon Musk, and the Bet of the Century” (Taïm dòch: Troø chôi quyeàn löïc: Tesla, Elon Musk vaø vuï caù cöôïc theá kyû”), nhaø baùo Higgins cho bieát oâng Musk töøng ra ñieàu kieän raèng neáu oâng ñoàng yù baùn Tesla cho Apple, thì oâng phaûi ñöôïc giöõ chöùc CEO cuûa haõng coâng ngheä khoång loà. Ñoù laø thôøi ñieåm 5 naêm veà tröôùc, raát laâu tröôùc khi Tesla trôû thaønh haõng oâtoâ coù voán hoùa lôùn nhaát theá giôùi, vaø luùc naøy chöa coù gì ñaûm baûo thaønh coâng cuûa coâng ty naøy. Theo cuoán saùch, thôøi ñieåm naøy, oâng Tim Cook, ngöôøi keá nhieäm oâng Jobs giöõ chöùc CEO cuûa Apple, ñaõ goïi ñieän cho oâng Musk ñeå ñeà nghò mua laïi Tesla.

“Musk cho bieát oâng aáy ñoàng yù vôùi ñeà nghò naøy nhöng vôùi moät ñieàu kieän: ‘Toâi laø CEO’”, cuoán saùch vieát. Ñieàu naøy ñoàng nghóa raèng neáu Tesla veà moät nhaø vôùi Apple, oâng Musk seõ thay theá oâng Cook ñieàu haønh gaõ coâng ngheä khoång loà. OÂng Cook taát nhieân khoâng ñoàng yù vôùi ñeà nghò naøy vaø thöông vuï thaâu toùm treân chöa bao giôø xaûy ra.

Chia seû treân Twitter, oâng Musk phuû nhaän thoâng tin naøy.

“OÂng Cook vaø toâi chöa bao giôø noùi chuyeän hay vieát gì cho nhau caû”, Musk vieát treân Twitter hoâm 30/7 nhöng cho bieát mình môùi laø ngöôøi ñeà nghò Apple mua laïi Tesla.

“Toâi töøng ñeà nghò gaëp Cook ñeå thaûo luaän veà vieäc Apple mua laïi Tesla, nhöng cuoäc gaëp ñoù chöa bao giôø dieãn ra vaø cuõng khoâng coù ñieàu kieän naøo ñöôïc ñeà xuaát”, Musk chia seû treân Twitter hoâm 30/7.

Thaùng 12 naêm ngoaùi, oâng Musk cuõng chia seû treân Twitter cho bieát oâng töøng caân nhaéc baùn Tesla cho Apple nhöng thöïc ra chöa bao giôø noùi chuyeän vôùi oâng Cook. OÂng cho bieát mình ñaõ tieáp caän oâng Cook “trong nhöõng ngaøy ñen toái nhaát cuûa doøng xe Model 3” ñeå ñeà nghò Apple mua laïi Tesla vôùi “giaù baèng 1/10 so vôùi ñònh giaù hieän taïi” nhöng bò töø choái. [ ]

8

N

ghieân cöùu môùi cho thaáy, cheá ñoä aên raát ít calo coù theå laøm thay ñoåi ñaùng keå heä vi sinh vaät ñöôøng ruoät, daãn ñeán taêng löôïng vi khuaån gaây beänh Clostridioides difficile.

Beänh lyù Clostridioides difficile laø tình traïng nhieãm khuaån ñöôøng ruoät, nguyeân nhaân gaây tieâu chaûy nghieâm troïng vaø vieâm ruoät.

Trong nghieân cöùu, nhöõng tình nguyeän vieân tham gia thöû nghieäm khoâng coù baát kyø daáu hieäu naøo cuûa nhöõng vaán ñeà söùc khoûe noùi treân. Do ñoù, söï xuaát hieän tình traïng nhieãm khuaån Clostridioides difficile trong quaù trình tham gia thöû nghieäm ñaõ ra ñaët ra caâu hoûi veà caùch caùc vi khuaån ñöôøng ruoät trong cô theå taùc ñoäng ñeán vieäc giaûm caân.

80 phuï nöõ thöøa caân vaø beùo phì ñöôïc choïn vaø theo doõi trong 16 tuaàn. Moät nöûa trong soá naøy thöïc hieän cheá ñoä aên kieâng raát ít calo, moät cheá ñoä aên kieâng khaéc nghieät, thöôøng ñöôïc quaûn lyù y teá chaët cheõ, giôùi haïn moãi ngöôøi chæ haáp thuï 800 calo moãi ngaøy ôû daïng loûng. Nöûa coøn laïi duy trì troïng löôïng cô theå hieän coù cuûa hoï.

Heä vi khuaån ñöôøng ruoät cuûa chuùng ta chöùa tôùi haøng nghìn tyû vi khuaån khaùc nhau. Nhoùm aên

kieâng ñaõ giaûm caân, nhöng cuõng coù nhöõng thay ñoåi ñaùng keå trong vieäc hình thaønh vi khuaån trong ruoät cuûa hoï. Theo ñoù, vi khuaån ñöôøng ruoät ñaõ giaûm caû veà soá löôïng vaø chuûng loaïi.

Nhaø vi sinh vaät hoïc Peter Turnbaugh töø Ñaïi hoïc California San Francisco cho bieát: “Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi nhaán maïnh raèng, vai troø cuûa calo trong vieäc quaûn lyù caân naëng phöùc taïp hôn nhieàu so vôùi quan nieäm ñôn giaûn tröôùc ñaây, theo ñoù calo chæ laø löôïng naêng löôïng maø moät ngöôøi ñang naïp vaøo. Chuùng toâi nhaän thaáy raèng, cheá ñoä aên raát ít calo naøy ñaõ laøm thay ñoåi saâu saéc heä vi khuaån ñöôøng ruoät, bao goàm caû tình traïng giaûm toång theå vi khuaån ñöôøng ruoät”.

Trong giai ñoaïn tieáp theo cuûa nghieân cöùu, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ caáy caùc maãu vi khuaån trong phaân cuûa 5 ngöôøi giaûm caân nhieàu nhaát vaøo chuoät vaø so saùnh chuùng vôùi nhöõng con chuoät ñöôïc caáy maãu vi khuaån trong phaân tröôùc khi aên kieâng, trong khi cheá ñoä aên cuûa nhöõng con chuoät khoâng thay ñoåi. Keát quaû laø nhöõng con ñöôïc caáy maãu vi khuaån sau khi aên kieâng giaûm trung bình 10% toång khoái löôïng cô theå cuûa chuùng, trong khi nhöõng con khaùc vaãn giöõ nguyeân troïng löôïng töông ñoái.

Vieäc giaûi maõ trình töï gene ñöôïc thöïc

9

80 phuï nöõ thöøa caân vaø beùo phì ñöôïc choïn vaø theo doõi trong 16 tuaàn. Moät nöûa trong soá naøy thöïc hieän cheá ñoä aên kieâng raát ít calo, moät cheá ñoä aên kieâng khaéc nghieät, thöôøng ñöôïc quaûn lyù y teá chaët cheõ.

hieän treân caùc vi khuaån cuûa chuoät cho thaáy söï hieän dieän phong phuù cuûa Clostridioides difficile.

Maëc duø vi khuaån xuaát hieän töï nhieân trong ruoät cuûa chuùng ta nhöng vi khuaån naøy thöôøng ñöôïc kieåm soaùt bôûi quaù trình chuyeån hoùa chaát beùo khi chuùng ta aên.

Theo keát quaû nghieân cöùu treân, cheá ñoä aên kieâng raát ít calo döôøng nhö loaïi boû nhöõng saøng loïc ñoái vôùi vi khuaån. Caùc nhaø nghieân cöùu nhaän thaáy, cheá ñoä aên kieâng naøy khieán Clostridioides difficile thay ñoåi quaù trình trao ñoåi chaát vaø haáp thuï nhieàu ñöôøng hôn, ñeå laïi löôïng ñöôøng ít hôn cho vaät chuû cuûa chuùng.

Möùc ñoä Clostridioides difficile cuõng coù theå taêng leân khi con ngöôøi ñang trong quaù trình ñieàu trò beänh baèng khaùng sinh, daãn ñeán caùc vaán ñeà veà tieâu hoùa nhö tieâu chaûy nghieâm troïng, thaäm chí coù theå daãn ñeán töû vong.

Nhaø noäi tieát hoïc Joachim Spranger ñeán töø tröôøng Ñaïi hoïc Y khoa Berlin cho bieát: “Chuùng toâi coù theå chöùng minh raèng, Clostridioides difficile taïo ra caùc ñoäc toá lieân quan ñeán vi khuaån naøy vaø ñaây laø nguyeân nhaân daãn ñeán vieäc giaûm caân cuûa ñoäng vaät. Maëc duø vaäy, caû nhöõng ngöôøi tham gia nghieân cöùu vaø ñoäng vaät ñeàu khoâng coù daáu hieäu cuûa beänh vieâm ruoät”.

Caùc nhaø nghieân cöùu cho bieát, maëc duø nhöõng taùc ñoäng xaáu töø Clostridioides difficile khoâng xuaát hieän ôû ngöôøi hoaëc chuoät, nhöng ñieàu naøy coù theå thay ñoåi neáu cheá ñoä aên kieâng raát ít calo tieáp tuïc dieãn ra. Hoï nhaán maïnh raèng, loaïi vi khuaån nguy hieåm tieàm taøng naøy khoâng neân ñöôïc xem nhö moät “con ñöôøng taét” ñeå giaûm caân trong thôøi gian ngaén. [ ]

10

T

rong nhöõng thaùng gaàn ñaây, tình traïng thieáu vaéc-xin Covid vaø trieån khai chaäm ôû nhieàu nôi treân theá giôùi - bao goàm Nam Myõ, Ñaøi Loan vaø caùc khu vöïc khaùc cuûa chaâu AÙ - ñaõ laøm daáy leân xu höôùng du lòch vaéc-xin.

Baø cuï 84 tuoåi Taï thò Du vöøa ñaùp chuyeán bay töø Vieät Nam ñeán San Francisco, Myõ. Coâ chaùu gaùi Tina Phan ñaåy xe laên thaúng töø haûi quan ñeán phoøng khaùm y teá cuûa phi tröôøng ñeå baø ñöôïc chích ngöøa Covid.

Tina cho bieát ngay caû khi laø ngöôøi cao nieân coù nhieàu ruûi ro, baø cuû a coâ vaãn khoân g theå tieâm vaéc -xin ôû Vieät Nam. “Toâi noùi vôùi caùc baïn raèng ñaát

nöôùc cuûa toâi khoâng coù ñuû vaéc xin.

Khoâng ñuû cho taát caû moïi ngöôøi.”

Baø cuûa Tina raát vui vì cuoái cuøng ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt.

“Baø toâi caûm thaáy haïnh phuùc, baø caûm thaáy an toaøn, nöôùc Myõ laø soá moät. Raát, raát toát. Yeah!” Tina noùi.

Cuõng coù maët taïi phoøng khaùm ngay trong phi tröôøng laø nhöõng du khaùch ñeán töø Nhaät Baûn, coù cô hoäi ñöôïc chích ngöøa Covid trong khi ñang ñi coâng taùc ôû Myõ.

Moät phuï nöõ treû ñeán töø Haøn Quoác cho bieát coâ khoâng coù nhieàu söï löïa choïn vaéc-xin ôû ñaát nöôùc cuûa coâ aáy vaø thôøi gian chôø ñôïi laâu, ñaõ thuùc ñaåy coâ aáy ñi du lòch tieâm phoøng.

“Vaâng, toâi caûm thaáy may maén

khi ñöôïc chuûng ngöøa. Treân 21 tuoåi, chuùng toâi coù theå ñaêng kyù vaéc-xin, nhöng chuùng toâi khoâng coù ñuû soá löôïng vaéc-xin ôû Haøn Quoác, vì vaäy thöïc söï khoâng coù cô hoäi.”

Vôùi gaàn 50% daân soá ñöôïc tieâm chuûng ñaày ñuû vaø nguoàn cung dö thöøa, Hoa Kyø ñaõ vieän trôï haøng chuïc trieäu lieàu vaéc-xin cho khaép theá giôùi, nhöng hoï cuõng laøm sao ñeå nguoàn cung noäi ñòa khoâng bò laõng phí.

Vì vaäy, ngöôøi daân ñeán Myõ tieâm chuûng deã daøng hôn. Doug Yakel laø Nhaân vieân Thoâng tin Coâng coäng taïi phi tröôøng quoác teá San Francisco.

OÂng cho bieát phoøng khaùm cuûa phi tröôøng ñaõ tieâm phoøng cho hôn 800 haønh khaùch töø hôn 50 quoác gia keå töø

11 khi baét ñaàu chöông trình vaøo thaùng Naêm. Vaø nhu caàu ngaøy caøng lôùn.

“Chuùng toâi coù nguoàn cung dö thöøa vaø coù theå cung caáp nguoàn cung ñoù cho nhöõng ngöôøi khaùc thöïc söï laø moät ñieàu toát. Vaø noù thöïc söï giuùp ích cho taát caû moïi ngöôøi. Noù giuùp caùc quoác gia khaùc tieâm phoøng cho daân soá cuûa hoï nhanh hôn. Noù giuùp giaûm bôùt nhöõng raøo caûn trong vieäc ñi laïi quoác teá hieän ñang toàn taïi. Vaø vì vaäy cuoái cuøng moïi ngöôøi ñeàu thaéng khi chuùng toâi cung caáp moät chöông trình tieâm chuûng nhö theá naøy.”

Beân caïnh phi tröôøng San Francisco, caùc phi tröôøng khaùc trong nöôùc Myõ vaø nhieàu hieäu thuoác cuõng nhö trung taâm tieâm chuûng coâng coäng cuõng cho pheùp coâng daân ngoaïi quoác ñeán tieâm chuûng theo lòch heïn hoaëc ñôn giaûn chæ vieäc ñeán saép haøng ñeå ñöôïc chích ngay taïi choã.

Amber Joh, moät nöõ doanh nhaân Ñaøi Baéc, ngoaøi 40 tuoåi, vöøa chích muõi thöù hai taïi moät hieäu thuoác trong sieâu thò ôû Los Angeles. Gioáng nhö nhieàu ngöôøi Ñaøi Loan, coâ thích loaïi vaéc xin hai lieàu vaø daønh caû thaùng ôû Myõ ñeå tieâm moät lieàu.

“Toâi coù moät con gaùi baûy tuoåi, vaø

boá meï toâi hôn 70 tuoåi; toâi caàn chuaån bò tinh thaàn, sau ñoù toâi coù theå chuaån bò cho gia ñình. Toâi khoâng bieát khi naøo toâi coù theå tieâm vaéc-xin. Ñoù laø lyù do taïi sao toâi ñeán ñaây.”

Vaø saùng kieán naøy ñang toû ra raát phoå bieán ôû nöôùc ngoaøi. Taïi Ñaøi Baéc, Andy Yo - toång giaùm ñoác coâng ty du lòch Ñaøi Loan Lion travel - cho bieát löôïng ngöôøi Ñaøi Loan ñaët veù ñi Myõ taêng maïnh trong ba thaùng qua. Vaø hoï ôû laïi laâu hôn bình thöôøng: “Thôøi gian löu truù trung bình laø töø 30 ñeán 45 ngaøy. Ñaøi Loan ñaõ chöùng kieán ñôït buøng phaùt COVID 19 thöù hai vaøo thaùng 5 vaø ñaõ tuït haäu raát xa so vôùi quoác teá trong vieäc mua vaéc xin.

Vì vaäy, coù raát nhieàu ngöôøi trong coâng chuùng chæ ñôn giaûn laø khoâng theå chôø ñôïi ñeå nhaän vaéc xin cuûa hoï.” Ñoái vôùi Amber Joh, ngöôøi ñaõ chi 18.000 ñoâ la cho veù maùy bay haïng thöông gia vaø thôøi gian löu truù daøi moät thaùng, coâ aáy noùi raèng taát caû ñeàu xöùng ñaùng.

“Toâi caûm thaáy raát haïnh phuùc. ÖØ, nhöng toâi bieát raèng toâi phaûi ñôïi nhö 14 ngaøy nhöng ngay baây giôø toâi caûm thaáy mình laø moät sieâu nhaân vaäy.” [ ]

Baø cuï 84 tuoåi Taï thò Du vöøa ñaùp chuyeán bay töø Vieät Nam ñeán San Francisco, Myõ. Coâ chaùu gaùi Tina Phan ñaåy xe laên thaúng töø haûi quan ñeán phoøng khaùm y teá cuûa phi tröôøng ñeå baø ñöôïc chích ngöøa Covid.

12

N

gheõn maïch vaønh tim laø moät beänh lyù nguy hieåm, caàn ñöôïc phaùt hieän vaø ñieàu trò sôùm ñeå ngaên chaën caùc bieán chöùng ñe doïa ñeán tính maïng. Trong ñieàu trò ngheõn maïch vaønh, khi ñöôïc chæ ñònh thoâng tim hoaëc phaãu thuaät baéc caàu noái ñoäng maïch vaønh, beänh nhaân caàn löu yù nhöõng ñieàu quan troïng naøo?

Caùc phöông caùch ñieàu trò beänh ngheõn maïch vaønh tim ñeàu coù tính chaát lieân ñôùi, boå sung cho nhau. Ñieàu quan troïng tröôùc tieân laø ngöôøi beänh caàn ñieàu chænh loái soáng, boû caùc thoùi quen coù haïi cho söùc khoûe, kieåm soaùt toát caùc beänh coù theå gaây ra beänh tim maïch, vaø duøng thuoác ñuùng theo chæ ñònh cuûa baùc só.

Y hoïc hieän ñaïi coù phöông phaùp thoâng maïch vaønh tim

(Coronary Angioplasty) vaø phaãu thuaät baéc caàu noái ñoäng maïch vaønh (Coronary Artery Bypass Grafting – CABG).

Thoâng maïch vaønh tim laø phöông phaùp ñöa stent vaøo nôi bò ngheõn trong maïch vaønh ñeå nong ra, giuùp löu thoâng loøng maïch.

Phöông phaùp thoâng tim thöôøng ñöôïc söû duïng khi beänh nhaân leân côn ñau tim caáp tính, khi choã ngheõn treân 70%, ngheõn khoâng quaù nhieàu maïch vaø ngheõn khoâng quaù nhieàu nôi trong maïch vaønh.

Sau khi thoâng tim beänh nhaân caàn tieáp tuïc uoáng thuoác daøi haïn theo chæ ñònh cuûa baùc só, ñeå ngaên ngöøa nguy cô maïch bò ngheõn trôû laïi.

Phöông phaùp phaãu thuaät baéc caàu noái ñoäng maïch vaønh

13

Ñieàu quan troïng tröôùc tieân laø ngöôøi beänh caàn ñieàu chænh loái soáng, boû caùc thoùi quen coù haïi cho söùc khoûe, kieåm soaùt toát caùc beänh coù theå gaây ra beänh tim maïch, vaø duøng thuoác ñuùng theo chæ ñònh cuûa baùc só. ñöôïc söû duïng khi beänh nhaân khoâng thích hôïp vôùi phöông phaùp thoâng tim, khi coù trieäu chöùng ñau tim vaø choã ngheõn treân 70%, khi bò ngheõn quaù nhieàu maïch vaø ngheõn quaù nhieàu nôi, khi bò ngheõn ñoäng maïch vaønh chính beân traùi (left main coronary artery).

Thoâng thöôøng ngöôøi moå tim xong coù theå ñi ñöùng trôû laïi vaøo ngaøy thöù hai hoaëc ba, vaø ñöôïc xuaát vieän sau 7-10 ngaøy. Ngöôøi beänh thöôøng hoài phuïc sau ba thaùng.

Sau khi moå tim, ngöôøi beänh caàn tieáp tuïc uoáng thuoác trôï tim daøi haïn theo lôøi khuyeân cuûa baùc só. Ña soá ngöôøi moå tim sau moät thôøi gian coù theå trôû laïi laøm vieäc bình thöôøng.

90-95% beänh nhaân sau khi moå tim coù tuoåi thoï hôn 5 naêm. 40-50% beänh nhaân sau moå tim coù tuoåi thoï hôn 20 naêm.

Sau moät laàn moå tim, laàn sau neáu caàn coù theå thoâng tim hoaëc moå laàn hai.

Tuy nhieân möùc ñoä nguy hieåm cuûa vieäc moå laàn hai cao hôn laàn ñaàu. [ ]

N

14

höõng cö daân Sydney soáng moät mình trong thôøi gian phong toûa coù theå an taâm khi ñöôïc pheùp tieáp hoaëc thaêm moät ngöôøi khaùc.

Nhöõng ngöôøi ñoäc thaân ôû Sydney seõ ñöôïc pheùp keát noái vôùi moät ngöôøi khaùc sau khi Chính phuû New South Wales gia haïn leänh phong toûa theâm ít nhaát boán tuaàn nöõa.

Quy ñònh môùi coù nghóa laø nhöõng ngöôøi soáng moät mình coù theå ñeà cöû moät ngöôøi khaùc ñeán thaêm nhaø cuûa hoï vaø moät ngöôøi maø hoï cuõng coù theå ñi thaêm, baát chaáp nhöõng haïn cheá trong phong toûa. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng ôû moät trong taùm khu vöïc cuûa chính quyeàn ñòa phöông bò haïn cheá chaët cheõ hôn thì ngöôøi ñöôïc chæ ñònh phaûi soáng gaàn nhaø trong voøng baùn kính 10 km maø thoâi.

Thuû hieán New South Wales Gladys Berejiklian ñaõ ñöa ra thoâng baùo naøy vaøo thöù Tö cho nhöõng ngöôøi ñang soáng moät mình.

“Baïn ñöôïc pheùp chæ ñònh moät ngöôøi ñöôïc pheùp ñeán thaêm baïn, nhöng ñoù phaûi laø cuøng moät ngöôøi. Vì vaäy, ñoù coù theå laø moät thaønh vieân trong gia ñình, coù theå laø thaønh vieân cuûa hoä gia ñình khaùc, nhöng phaûi laø moät ngöôøi vaø ngöôøi ñoù phaûi soáng ngoaøi taùm khu vöïc chính phuû ñang bò phong tgoûa nghieâm ngaët.”

Quy ñònh môùi coù nghóa laø nhöõng ngöôøi soáng moät mình coù theå ñeà cöû moät ngöôøi khaùc ñeán thaêm nhaø cuûa hoï vaø moät ngöôøi maø hoï cuõng coù theå ñi thaêm, baát chaáp nhöõng haïn cheá trong phong toûa.

Giaùm ñoác y teá NSW Dr Kerry Chant neâu quan ngaïi veà khaû naêng laây lan viruùt do thaêm vieáng caùch naøy bôûi vì caùc hoä gia ñình laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân truyeàn beänh.

Nhöng nhöõng lo ngaïi veà söùc khoûe taâm thaàn cuûa nhöõng ngöôøi soáng moät mình trong phong toûa ñaõ vöôït quaù nguy cô laây lan dòch beänh.

Coâ Melanie Tait, moät nhaø vieát kòch vaø nhaø baùo, ñaõ baét ñaàu moät baûn kieán nghò tröïc tuyeán treân Change.org khi phong toûa baét ñaàu, yeâu caàu nhöõng ngöôøi ñoäc thaân cuõng coù ñöôïc caùc quyeàn xaõ hoäi gioáng nhö nhöõng ngöôøi khaùc.

Coâ aáy soáng moät mình ôû noäi oâ phía Taây Sydney vôùi hai con choù cuûa mình.

15 Baûn kieán ##nghò keâu goïi Chính phuû xem xeùt nguy cô khuûng hoaûng tinh thaàn ñang gia taêng vaø traán an raèng ña soá seõ tieáp tuïc laøm ñieàu ñuùng ñaén ñeå baûo veä baûn thaân vaø nhöõng ngöôøi khaùc khoûi Covid. “Ñoù laø moät ñieàu tuyeät vôøi ñaõ ñöôïc coâng boá hoâm nay daønh cho nhöõng ngöôøi soáng moät mình. Trong gaàn naêm tuaàn qua, nhöõng ngöôøi soáng töï laäp ñaõ hoaøn toaøn ñôn ñoäc. Cô hoäi duy nhaát maø chuùng toâi coù ñöôïc ñeå coù thôøi gian giao löu vôùi nhöõng ngöôøi khaùc laø ñi daïo trong coâng vieân, ñieàu naøy khoâng thöïc söï ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tình caûm cuûa chuùng toâi. Vì vaäy, ñaây thöïc söï laø moät thoâng baùo tuyeät vôøi.”

Tröôùc khi coù söï thay ñoåi naøy coâ Tait caûm thaáy cuoäc ñôøi mình ñang ñi cheäch höôùng.

“Toâi thöïc söï döïa vaøo cuoäc soáng bình thöôøng vaø cuoäc soáng xaõ hoäi cuûa mình ñeå giöõ cho toâi khoûe maïnh veà tinh thaàn. Toâi thaáy raèng khi baét ñaàu phong toûa, sau ñoù, toâi ñaõ naaèm treân giöôøng laâu hôn, toâi ñaõ taém laâu hôn vaø toâi cuõng khoâng buoàn thay ñoåi quaàn aùo. Coù taát caû nhöõng thöù naøy laøm cho xaõ hoäi thöïc söï coù yù nghóa ñoái vôùi chuùng ta. Chuùng laø nhöõng thöù nhoû beù nhöng maø neáu baïn gom chuùng laïi vôùi nhau, chuùng seõ taïo neân moät cuoäc soáng laønh maïnh. Khi baïn khoâng coù chuùng, baïn caûm thaáy baùnh xe tröôït khoûi ñöôøng ray.”

Tieán só Grant Blashki, coá vaán laâm saøng haøng ñaàu toå chöùc hoã tgrôï taâm thaàn Beyond Blue, noùi raèng vieäc coù dòch vuï tö vaán laø ñieàu quan troïng vaøo luùc naøy.

“Trong thôøi gian phong toûa neáu baïn ñang ôû moät mình, coù raát nhieàu thôøi gian trong ngaøy chæ ñeå baïn töï suy gaãm vaø bao truøm laáy baûn thaân. Qua nghieân cöùu, chuùng toâi bieát raèng coù baïn vaø laøm gì ñoù ñeå khoâng caûm thaáy coâ ñôn thöïc söï toát cho söùc khoûe tinh thaàn vaø cuõng toát cho theå xaùc cuûa baïn nôõa.

Chuùng toâi raát vui khi thaáy moïi ngöôøi coù cô hoäi keát noái vôùi ai ñoù, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñang bò coâ laäp vaøo luùc naøy.”

Tieán só Blashki noùi raèng söï coâ laäp laø ñieàu maø moïi ngöôøi thöïc söï caàn phaûi noã löïc ñeå vöôït qua.

“Neáu ngöôøi ta ñöôïc keát noái thoâng qua hình thöùc lui tôùi thaêm nhau hoaëc saép xeáp ñeå moïi ngöôøi coù theå baét kòp vôùi nhau maø vaãn theo caùc yeâu caàu an toaøn veà söùc khoûe coäng ñoàng thì ñoù thöïc söï laø moät ñieàu toát.” Ñoái vôùi coâ Tait, ñaây laø cô hoäi daønh thôøi gian cho em gaùi coâ, ngöôøi cuõng ñang ñoäc thaân.

“Toâi ñaõ soáng vôùi chöùng traàm caûm lieân tuïc trong suoát cuoäc ñôøi mình vaø toâi chæ caûm thaáy mình ñang rôi vaøo tình traïng nhö vaäy. Toâi caûm thaáy mình laø moät ngöôøi höôùng ngoaïi vaø toâi khoâng coù yù noùi raèng toâi laø moät ngöôøi quaù oàn aøo hay baát cöù ñieàu gì, nhöng toâi caàn naêng löôïng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc. Naêng löôïng cuûa ngöôøi khaùc mang laïi cho toâi naêng löôïng, baïn bieát maø. Vì vaäy toâi raát bieát ôn. Toâi nghó raèng noù seõ ngaên chaën tình traïng chaùn naûn laâu hôn moät chuùt vaø ñieàu ñoù seõ höõu ích bôûi vì chuùng ta khoâng thöïc söï khoâng bieát khi naøo ñaïi dòch môùi keát thuùc. Chuùng ta ñaõ ñöôïc thoâng baùo raèng phong toûa coù theå keát thuùc trong moät thaùng, nhöng cuõng coù theå coøn keùo daøi nöõa. Toâi raát bieát ôn khi coù theå giao tieáp vaø keát noái vôùi ngöôøi khaùc maët ñoái maët.” [ ]

16

P

haùt ngoân nhaân Boä Ngoaïi giao Trung Quoác Trieäu Laäp Kieân noùi vôùi caùc phoùng vieân toái thöù Ba raèng moät soá ngöôøi UÙc “coù xu höôùng coi söï phaùt trieån cuûa Trung Quoác laø moät moái ñe doïa” vaø ñaây laø “nguyeân nhaân saâu xa” cuûa caùc vaán ñeà giöõa hai nöôùc.

OÂng Trieäu ñaõ ñöôïc hoûi veà moät soá bình luaän cuûa Boä tröôûng Thöông maïi UÙc Simon Birmingham, raèng “quaû boùng ñang ôû trong saân cuûa Trung Quoác”, lieân quan ñeán vieäc ñaøm phaùn caùc vaán ñeà thöông maïi.

Caùc boä tröôûng lieân bang cuûa UÙc ñaõ khoâng theå lieân laïc vôùi ngöôøi ñoàng caáp Trung Quoác qua ñieän thoaïi trong nhieàu thaùng, vaø Thöôïng nghò só Birmingham ñaõ keâu goïi caùc quan chöùc Trung Quoác noùi chuyeän tröïc tieáp vôùi Chính phuû.

“Nhöõng khoù khaên nghieâm troïng maø moái quan heä Trung Quoác-UÙc ñang phaûi ñoái maët laø ñieàu maø Trung Quoác khoâng heà mong muoán, vaø Trung Quoác khoâng chòu traùch nhieäm veà tình traïng naøy,” oâng Trieäu noùi.

Trong boái caûnh chöa tìm ra giaûi phaùp, nhieàu coâng ty xuaát caûng voán bò aûnh höôûng bôûi leänh tröøng phaït cuûa Trung Quoác hieän ñang tìm kieám caùc thò tröôøng thay theá, nôi hoï coù theå baùn haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa mình.

Nhöõng thò tröôøng thay theá cuûa UÙc laø gì?

Theo thoáng keâ cuûa Boä Ngoaïi giao vaø Thöông maïi, Trung Quoác laø thò tröôøng xuaát caûng lôùn nhaát vaø laø ñoái taùc thöông maïi song phöông cuûa UÙc.

Trong cuøng thôøi gian ñoù, caùc thò tröôøng haøng ñaàu khaùc cuûa UÙc, theo thöù töï giaûm daàn laø Nam Haøn, Hoa Kyø, AÁn Ñoä, New Zealand, Singapore, Ñaøi Loan, Anh Quoác vaø Maõ Lai, moãi thò tröôøng chieám töø 2.5 ñeán 5.9% toång saûn phaåm xuaát caûng cuûa UÙc. Ñaây coù theå laø nhöõng thò tröôøng thay theá tieàm naêng cho haøng hoùa UÙc khoâng theå nhaäp caûng Trung Quoác, cuøng vôùi caùc nöôùc nhö Indonesia vaø Vieät Nam. Tuy nhieân, oâng He-Ling Shi, phoù giaùo sö kinh teá taïi Ñaïi hoïc Monash, cho bieát trong khi moät soá haøng hoùa coù theå ñöôïc baùn ôû caùc thò tröôøng khaùc, caùc ngaønh nhö giaùo duïc quoác teá seõ gaëp khoù khaên hôn khi chuyeån sang caùc nöôùc khaùc ngoaøi Trung Quoác.

“Veà laâu daøi, UÙc coù theå tìm caùc nguoàn thay theá ñeå xuaát caûng dòch vuï giaùo duïc cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø sang moät soá

Ñaây laø ñieåm ñeán cuûa 32.6% haøng hoùa vaø dòch vuï xuaát caûng cuûa UÙc trong naêm taøi chính, mang laïi doanh thu $134.7 tyû ñoâ la – Nhaät Baûn laø thò tröôøng xuaát caûng lôùn thöù hai, chieám 13.% thò phaàn vaø trò giaù $59.1 tyû ñoâ la.

17

neàn kinh teá môùi noåi nhö AÁn Ñoä, Indonesia hoaëc Malaysia,” oâng noùi vôùi ñaøiABC. “Nhöng trong ngaén haïn, thaønh thaät maø noùi, raát khoù ñeå thay theá soá löôïng sinh vieân Trung Quoác vôùi quy moâ lôùn baèng moät soá nguoàn khaùc.”

Vaø trong khi moät soá maët haøng tieâu duøng coù theå ñöôïc chuyeån sang caùc thò tröôøng khaùc, lónh vöïc khai khoaùng laïiphuï thuoäc raát nhieàu vaøo thò tröôøng Trung Quoác.

“UÙc coù theå xuaát caûng röôïu vang sang caùc khu vöïc khaùc nhau, caùc neàn kinh teá khaùc nhau nhö Ñaøi Loan vaø Nhaät Baûn – [nhöng] neáu baïn nghó veà quaëng saét, ñoù seõ laø moät raéc roái lôùn,” oâng noùi. Ñaây coù phaûi laø nhöõng thò tröôøng phuøhôïp vôùi UÙc hay “GDP cuûa Trung Quoác döï kieán ##seõ taêng 1.9%, Myõ giaûm 4.3%, Chaâu AÂu giaûm 8.3%, AÁn Ñoä – öùng vieân thay theá Trung Quoác – giaûm 10.3%, ngay caû ASEAN cuõng giaûm 3.4%,” oâng James Laurenceson, Giaùm ñoác Hoïc vieän Quan heä UÙc-Trung thuoäc Ñaïi hoïc Kyõ thuaät Sydney noùi.

“Caùc doanh nghieäp UÙc, chöù ñöøng noùi ñeán Canberra, khoâng theå löïa choïn söùc mua toaøn caàu ñeán töø ñaâu. Naêm nay laø moät ví duï ñieån hình veà ñieàu ñoù.”

Tieán só Laurenceson cho bieát maëc duø caêng thaúng chính trò giöõa UÙc vôùi Trung Quoác ñaõ taêng voït trong naêm 2020, UÙc vaãn baùn ñöôïc nhieàu haøng xuaát caûng sang Trung Quoác hôn bao giôø heát.

“Trong chín thaùng ñaàu naêm nay, 40.5% toång xuaát caûng haøng hoùa cuûa chuùng ta laø ñeán Trung Quoác, taêng so

vôùi möùc 38% cuûa naêm ngoaùi,” oâng noùi, vaø cho bieát theâm raèng chi phí lieân quan ñeán vieäc chuyeån sang caùc thò tröôøng môùi cuõng laø moät vaán ñeà ñaùng lo ngaïi.

Lôïi nhuaän cuûa caùc nhaø xuaát caûng coù theå cuõng seõ bò suy giaûm neáu hoï baùn cho caùc thò tröôøng khaùc.

“Khoâng chæ ñôn giaûn laø tìm kieám ai ñoù thích röôïu vang UÙc taïi Vieät Nam, baïn caàn phaûi xaây döïng hình aûnh thöông hieäu, maïng löôùi phaân phoái, v.v.”

“Neáu baïn laø moät ngöôøi troàng luùa mì, trieån voïng baùn luùa mì cuûa baïn treân toaøn caàu, cho duø laø cho Trung Quoác hay ai khaùc ñeàu khaù toát – coù khaù nhieàu ngöôøi mua, vaø baïn coù moät saûn phaåm khaù phoå thoâng,” Tieán só Laurenceson noùi.

“Nhöng ñieàu ñoù seõ trôû neân khoù khaên hôn khi baïn laø moät ngö daân ñaùnh baét toâm huøm, vaø Trung Quoác saün saøng traû nhieàu hôn cho saûn phaåm cuûa baïn so vôùi baát kyø quoác gia naøo khaùc.”

Lieäu caùc thò tröôøng khaùc coù toát hôn Trung Quoác veà laâu daøi?

Tieán só Laurenceson noùi raèng maëc duø vieäc Trung Quoác söû duïng caùc bieän phaùp cheøn eùp ñoái vôùi doanh nghieäp UÙc “hoaøn toaøn laø moät ruûi ro thöïc söï”, oâng khoâng tin raèng caùc thò tröôøng thay theá cung caáp moät löïa choïn an toaøn hôn “Khi baïn ñi vaøo caùc thò tröôøng thay theá, coù nhöõng loaïi ruûi ro khaùc maø baïn phaûi ñoái ñaàu, chaúng haïn nhö Vieät Nam – ñoù cuõng laø moät nhaø nöôùc Coäng saûn ñoäc taøi, ñoäc ñaûng,” oâng noùi.

“AÁn Ñoä laø moät thò tröôøng coù tinh thaàn daân toäc cao, vaø vieäc baûo veä quyeàn sôû höõu trí tueä raát keùm.

“Trung Quoác mang laïi ruûi ro – ñuùng,

nhöõng ruûi ro ñoù ñaõ taêng leân – nhöng ñieàu ñoù so vôùi caùc thò tröôøng thay theá khaùc thì nhö theá naøo?”

Tieán só Laurenceson laäp luaän raèng caùc doanh nghieäp caàn phaûi phaùt trieån caùc chieán löôïc giaûm thieåu ruûi ro phöùc taïp hôn, thay vì “chæ ñôn giaûn laø baùn haøng ít hôn cho Trung Quoác”.

Coøn oâng He-LingShi thì noùi raèng söï ña daïng hoùa coù theå coù lôïi cho UÙc trong töông lai.

“Coù moät quy taéc cô baûn trong taøi chính: ñöøng boû taát caû tröùng vaøo moät gioû,” oâng noùi.

“UÙc thöïc söï neân ña daïng hoùa caùc ñoái taùc kinh doanh cuûa mình… veà laâu daøi, söï ña daïng hoùa nhö vaäy coù theå laøm cho neàn kinh teá UÙc coù khaû naêng choáng choïi toát hôn vôùi baát kyø söï baát oån naøo veà kinh teá hoaëc chính trò quoác teá.”[ ]

18

CDC Myõ noùi raèng bieán chuûng Delta deã laây nhö beänh thuyû ñaäu; laây nhanh hôn nhieàu so vôùi caùc beänh ñaäu muøa, caûm laïnh, cuùm muøa, Ebola, Mers vaø Sars; vaø coù veû chæ keùm beänh sôûi veà toác ñoä laây...

“Cuoäc chieán choáng ñaïi dòch Covid-19 ñaõ thay ñoåi vì bieán chuûng Delta coù toác ñoä laây lan nhanh choùng” - Trung taâm Kieåm soaùt vaø ngaên ngöøa beänh dòch (CDC) Myõ nhaän ñònh. Treân cô sôû ñaùnh giaù naøy, CDC ñeà xuaát caàn ñöa ra thoâng ñieäp roõ raøng hôn, aùp chính saùch tieâm vaccine baét buoäc ñoái vôùi nhaân vieân y teá, vaø khuyeán nghò toaøn daân ñeo khaåu trang trôû laïi.

Theo tin töø Reuters, moät taøi lieäu noäi boä cuûa CDC Myõ noùi raèng bieán chuûng Delta deã laây nhö beänh thuyû ñaäu; laây nhanh hôn nhieàu so vôùi caùc beänh ñaäu muøa, caûm laïnh, cuùm muøa, Ebola, Mers vaø Sars; vaø coù veû chæ keùm beänh sôûi veà toác ñoä laây. Bieán chuûng naøy coù theå ñöôïc truyeàn töø nhöõng ngöôøi ñaõ tieâm phoøng vaø coù khaû naêng gaây beänh theå naëng hôn so vôùi nhöõng bieán chuûng tröôùc. ÑAÕ TIEÂM VACCINE VAÃN COÙ THEÅ NHIEÃM VAØ TRUYEÀN BEÄNH Taøi lieäu treân cuõng noùi bieán chuûng Delta caàn moät phöông phaùp tieáp caän môùi ñeå giuùp coâng chuùng hieåu ñöôïc möùc ñoä nguy hieåm, bao goàm noùi roõ raèng nhöõng ngöôøi chöa tieâm vaccine coù nguy cô nhieãm beänh naëng vaø töû vong cao gaáp 10 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi ñöôïc tieâm phoøng ñaày ñuû.

“Haõy thöøa nhaän raèng cuoäc chieán ñaõ thay ñoåi”, CDC Myõ nhaán maïnh. “Haõy taêng cöôøng tuyeân truyeàn veà ruûi ro caû ôû nhöõng ngöôøi ñaõ tieâm vaccine”.

“Haõy thöøa nhaän raèng cuoäc chieán ñaõ thay ñoåi. Haõy taêng cöôøng tuyeân truyeàn veà ruûi ro caû ôû nhöõng ngöôøi ñaõ tieâm vaccine”.

Trung taâm Kieåm soaùt vaø ngaên ngöøa beänh dòch (CDC) Myõ Taøi lieäu ñeà xuaát caùc bieän phaùp phoøng ngöøa bao goàm tieâm vaccine baét buoäc cho y baùc syõ vaø nhaân vieân y teá ñeå baûo veä nhöõng

ñoái töôïng deã toån thöông, vaø aùp duïng trôû laïi quy ñònh ñeo khaåu trang toaøn daân.

Theo CDC Myõ, nhöõng ngöôøi ñaõ tieâm vaccine coù khaû naêng bò nhieãm beänh thaáp hôn, nhöng trong tröôøng hôïp bò nhieãm bieán chuûng Delta – khoâng gioáng nhö trong tröôøng hôïp nhieãm caùc bieán chuûng khaùc

- hoï vaãn coù theå truyeàn beänh sang ngöôøi khaùc, töông töï nhö nhöõng ngöôøi chöa tieâm phoøng vaø bò nhieãm.

“Löôïng virus lôùn ñoàng nghóa vôùi ruûi ro truyeàn beänh cao hôn vaø ñaët ra lo ngaïi raèng, khoâng gioáng nhö nhöõng bieán chuûng khaùc, nhöõng ngöôøi nhieãm bieán chuûng Delta duø ñaõ tieâm vaccine vaãn coù theå truyeàn virus”, Giaùm ñoác CDC Myõ Rochelle Walensky noùi trong moät tuyeân boá.

Ngaøy 30/7, CDC Myõ coâng boá döõ lieäu nghieân cöùu veà söï buøng dòch ôû bang Massachusetts, noùi raèng 3/4 soá ca nhieãm ôû bang naøy laø nhöõng ngöôøi ñaõ tieâm vaccine ñaày ñuû. Theo baø Wallensky, nghieân cöùu naøy ñoùng moät vai troø quan troïng trong quyeát ñònh maø CDC ñöa ra vaøo tuaàn naøy: khuyeán nghò ngöôøi daân ñaõ tieâm phoøng vaãn neân ñeo khaåu trang trong moät soá tröôøng hôïp.

Soá lieäu cuûa CDC cho thaáy, tính ñeán ngaøy 26/7, trong soá nhöõng ngöôøi tieâm ñuû vaccine ôû Myõ, vaãn coù toång coäng 6.587

19

tröôøng hôïp phaûi nhaäp vieän hoaëc töû vong.

Töø caùch ñaây maáy thaùng, CDC ñaõ ngöøng baùo caùo veà nhöõng ca nhieãm theå nheï sau khi ñaõ tieâm vaccine, nhöng trong laàn baùo caùo môùi nhaát, cô quan naøy öôùc tính coù khoaûng 35.000 ca nhieãm môùi coù trieäu chöùng moãi tuaàn ôû Myõ ôû nhöõng ngöôøi ñaõ tieâm chuûng.

THEÁ GIÔÙI LAO ÑAO VÌ BIEÁN CHUÛNG DELTA Taïi nhieàu quoác gia khaùc treân theá giôùi, nôi moät tyû leä lôùn ngöôøi daân chöa ñöôïc tieâm phoøng, bieán chuûng Delta ñang gaây ra moät laøn soùng nhöõng ca nhieãm phaûi nhaäp vieän hoaëc töû vong.

Toång giaùm ñoác Toå chöùc Y teá Theá giôùi (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus noùi raèng heä thoáng y teá ôû nhieàu quoác gia ñang quaù taûi: “Thaønh quaû choáng dòch khoù khaên laém môùi ñaït ñöôïc giôø ñang bò ñe doaï hoaëc maát ñi”, oâng Ghebreyesus noùi trong moät cuoäc hoïp baùo.

Duø vaäy, chuyeân gia tröôøng hôïp khaån caâps Mike Ryan cuûa WHO noùi raèng vaccine vaãn hieäu quaû trong vieäc ngaên ngöøa nguy cô nhieãm beänh theå naëng vaø töû vong: “Chuùng ta vaãn ñang chieán ñaáu vôùi cuøng moät loaïi virus, nhöng virus ñoù ñaõ trôû neân maïnh hôn”. “Thay ñoåi lôùn nhaát maø bieán chuûng Delta daãn tôùi laø vaãn phaûi ñeo khaåu trang. Nhöõng nöôùc ñaõ dôõ boû quy ñònh ñeo khaåu trang seõ phaûi aùp duïng laïi quy ñònh naøy”. Carlo Federico Perno, tröôûng khoa beänh truyeàn nhieãm beänh vieän Bambino Gesu ôû Rome Ngay caû ôû nhöõng nöôùc giaøu ñi ñaàu trong chieán dòch tieâm chuûng, soá ca nhieãm môùi cuõng ñang taêng leân. Ñeán nay, vaccine giuùp tyû leä töû vong giaûm xuoáng, nhöng moät tyû leä khoâng nhoû daân soá vaãn ñang trong tình traïng deã toån thöông, nhaát laø nhöõng ngöôøi

töø choái tieâm vaccine. Choáng vaccine laø moät vaán ñeà taïi nhieàu khu vöïc ôû Myõ, ñaëc bieät laø ôû nhöõng vuøng uûng hoä cöïu Toång thoáng Donald Trump. OÂng Trump laø cöïu Toång thoáng coøn soáng duy nhaát chöa tham gia vaøo chieán dòch khuyeán khích ngöôøi daân tieâm vaccine.

Gaàn 1/3 ngöôøi tröôûng thaønh ôû Myõ hieän vaãn chöa tieâm vaccine. Nhöõng khu vöïc coù tyû leä tieâm chuûng thaáp ñaõ chöùng kieán soá ca nhieãm môùi taêng maïnh trong nhöõng tuaàn gaàn ñaây, khieán nhaø chöùc traùch lo ngaïi raèng soá ca nhaäp vieän vaø töû vong cuõng sôùm taêng theo.

Taïi Anh, moät ban coá vaán cuûa Chính phuû noùi raèng söï baûo veä cuûa vaccine coù theå suy giaûm theo thôøi gian, ñoàng nghóa raèng caùc chieán dòch tieâm chuûng ngöøa Covid-19

coù theå phaûi keùo daøi nhieàu naêm trôøi.

Hoâm thöù Ba tuaàn naøy, CDC Myõ - sau vaøi thaùng cho raèng ngöôøi Myõ ñaõ tieâm phoøng khoâng phaûi ñeo khaåu trang - ñaõ thay ñoåi khuyeán caùo, noùi raèng ngay caû nhöõng ngöôøi daõ tieâm ñuû vaãn phaûi ñeo khaåu trang ôû nhöõng khu vöïc coù tyû leä laây nhieãm cao.

Ngaøy thöù Naêm, Toång thoáng Myõ Joe Biden keâu goïi caùc ñòa phöông taëng tieàn maët cho ngöôøi ñi tieâm, ñoàng thôøi ñaët ra quy ñònh môùi yeâu caàu coâng chöùc lieân bang phaûi ñöa ra baèng chöùng ñaõ tieâm phoøng hoaëc phaûi xeùt nghieäm thöôøng xuyeân; baét buoäc phaûi ñeo khaåu trang; vaø tuaân thuû caùc haïn cheá ñi laïi.

“Thay ñoåi lôùn nhaát maø bieán chuûng Delta daãn tôùi laø vaãn phaûi ñeo khaåu trang.

Nhöõng nöôùc ñaõ dôõ boû quy ñònh ñeo khaåu trang seõ phaûi aùp duïng laïi quy ñònh naøy”, tröôûng khoa beänh truyeàn nhieãm beänh vieän Bambino Gesu ôû Rome, oâng Carlo Federico Perno, phaùt bieåu.

Nhieàu quoác gia ôû chaâu AÙ bò bieán chuûng Delta hoaønh haønh ñaëc bieät maïnh trong nhöõng tuaàn gaàn ñaây. Ngaøy thöù Saùu, nhieàu nöôùc phaûi coâng boá caùc haïn cheá môùi.

Töø ngaøy thöù Hai, löïc löôïng quaân ñoäi seõ hoã trôï caûnh saùt ôû Sydney, thaønh phoá lôùn nhaát Australia, kieåm tra vieäc nhöõng ngöôøi coù keát quaû döông tính Sars-CoV-2 ñaõ thöïc hieän caùch ly.

Philippines coâng boá keá hoaïch phong toaû vuøng thuû ñoâ Manila, khu vöïc coù hôn 13 trieäu daân, trong 2 tuaàn.

Taïi Nhaät Baûn, nôi soá ca nhieãm môùi taêng maïnh ñang phuû boùng leân Theá vaän hoäi, Chính phuû ñeà xuaát duy trì tình traïng khaån caáp ñeán heát thaùng 8 ôû 3 tænh gaàn Tokyo vaø ôû Oska. “Laây nhieãm ñang lan roäng.

Tình hình raát nghieâm troïng”, Boä tröôûng Boä Kinh teá Nhaät Baûn Yasutoshi Nishimura phaùt bieåu, caûnh baùo raèng soá ca nhieãm môùi vaãn chöa ñaït ñænh. []

20

Bakery Businee for Sale Vị trí tốt tại vùng biển du lịch, nằm trong Cronulla mall. Đã thành lập lâu ngày, kinh doanh tốt đẹp trên 15 năm, hiện rất đông khách, chuyên bán các loại bánh mì thịt Việt Nam, Vietnamese roll, bánh pies, sausage rolls và các loại bánh pastries.

Thu nhập cao, rất thích hợp cho diện di dân thương mại. Vì lý do gia đình & sức khỏe, cần sang lại với giá thương lượng.

Xin gọi / nhắn tin cho Frank 0426 831 367 (tiếng Việt /Anh)

21

KEBAB & TAKEAWAY

$180,000

HUME HIGHWAY LIVERPOOL NSW Tiền thuê mặt bằng được được miễn phí đến tháng 12 năm 2018. Bán khẩn cấp lý do phải di chuyển ra nước ngoài.

Bao gồm luôn hàng tồn. Bãi đậu xe tuyệt vời, phòng lạnh lớn, nhà bếp lớn.

BÁN GIÁ THƯƠNG LƯƠNG

Lò nướng tổng hợp, bếp đầy đủ, 2 máy kebab, lò nướng, nồi chiên, quầy bar thực phẩm nóng / lạnh , hiển thị bánh, tủ lạnh .. Nhu cầu cao về cà phê. Vì vậy, tiềm năng cho một máy pha cà phê.

Có trang facebook với người theo dõi trên 8000.

Rất nhiều tiềm năng để phát triển doanh thu nhiều hơn, đặc biệt là mùa hè sắp tới, bạn có thể thêm pizza, gà, thức ăn nóng, và menu takeaway của riêng bạn.

VUI LÒNG GỌI / NHẮN TIN VICKY 0467 807 18 (TIẾNG ANH)

22

B

rian Kim, nhaø saùng laäp cuûa coâng ty öùng duïng tin nhaén Kakao Corp, trôû thaønh ngöôøi giaøu nhaát ôû Haøn Quoác sau khi khoái taøi saûn roøng caù nhaân taêng hôn 6 tyû USD töø ñaàu naêm...

Theo döõ lieäu töø xeáp haïng tyû phuù Bloomberg Billionaires Index, oâng Kim hieän sôû höõu khoái taøi saûn 13,4 tyû USD, nhôø coå phieáu Kakao taêng 91% trong gaàn 7 thaùng qua.

Ngöôøi thöøa keá cuûa taäp ñoaøn Samsung, oâng Jay Y. Lee, tuït xuoáng vò trí thöù hai, vôùi khoái taøi saûn 12,1 tyû USD. OÂng Kim ñöôïc xem laø moät ví duï ñieån hình veà söï ñi leân cuûa caùc doanh nhaân coâng ngheä töï thaân trong xeáp haïng giaøu ôû Haøn Quoác,

vöôït qua thaønh vieân cuûa caùc gia toäc kieåm soaùt nhöõng taäp ñoaøn khoång loà (cheabol) laâu naêm ôû nöôùc naøy. Söï thaêng haïng cuûa caùc tyû phuù töï thaân Haøn Quoác cuõng cho thaáy söùc maïnh cuûa caùc cuoäc phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng (IPO): coå phieáu Kakao khoâng ngöøng taêng khi caùc coâng ty con chaøo baùn hoaëc coù keá hoaïch chaøo baùn coå phieáu.

“Kyø voïng gia taêng tröôùc caùc cuoäc chaøo saøn cuûa nhöõng coâng ty con chuû choát trong Kakao”, nhaø phaân tích Hyunyong Kim thuoäc Hyundai Motor Secutities nhaän ñònh. “Chieán löôïc cuûa Kakao laø môû roäng nhanh choùng hoaït ñoäng kinh doanh thoâng qua thu huùt quyeát lieät voán ñaàu tö.

IPO laø caùch eâm aùi vaø chaéc chaén

Brian Kim, nhaø saùng laäp cuûa coâng ty öùng duïng tin nhaén Kakao Corp, trôû thaønh ngöôøi giaøu nhaát ôû Haøn Quoác sau khi khoái taøi saûn roøng caù nhaân taêng hôn 6 tyû USD töø ñaàu naêm, oâng Kim hieän sôû höõu khoái taøi saûn 13,4 tyû USD

23

nhaát ñeå laøm vieäc ñoù”.

Coâng ty cho vay tröïc tuyeán KakaoBank, trong ñoù Kakao Corp naém coå phaàn 32%, seõ leân saøn chöùng khoaùn vaøo thaùng tôùi. Coâng ty naøy döï kieán huy ñoäng 2,6 nghìn tyû Won, töông ñöông 2,3 tyû USD, trong vuï phaùt haønh.

Thaùng 9 naêm ngoaùi, Kakao Games, coâng ty con veà troø chôi tröïc tuyeán, huy ñoäng 384 tyû Won töø IPO. Kakao Pay, dòch vuï thanh toaùn online lôùn nhaát Haøn Quoác, leõ ra seõ chaøo saøn vaøo ngaøy 12/8, nhöng vieäc nieâm yeát bò hoaõn laïi do cô quan chöùc naêng yeâu caàu ñieàu chænh hoà sô IPO. OÂng Kim laäp neân Iwilab, coâng ty tieàn thaân cuûa Kakao, vaøo naêm 2006, vaø ra maét öùng duïng KakaoTalk 4 naêm sau ñoù. Dòch vuï nhaén tin naøy hieän coù khoaûng 53 trieäu ngöôøi duøng treân toaøn caàu, trong ñoù 88% ôû Haøn Quoác.

Kakao ñaõ môû roäng hoaït ñoäng khoûi lónh vöïc nhaén tin di ñoäng, nhaûy vaøo nhöõng lónh vöïc töø thanh toaùn, ngaân haøng tröïc tuyeán, troø chôi, cho tôùi goïi xe. Hieän Kakao laø coâng ty nieâm yeát lôùn thöù tö ôû Haøn Quoác, vôùi giaù trò voán hoaù thò tröôøng ñaït khoaûng 58 tyû USD. Ñaïi dòch Covid-19 ñaõ thuùc ñaåy nhu caàu söû duïng caùc dòch vuï treân neàn taûng di ñoäng cuûa Kakao, do moïi ngöôøi giaûm

töông taùc tröïc tieáp. Trong quyù 1/2021, lôïi nhuaän cuûa Kakao taêng gaáp 3 laàn so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, ñaït 209 trieäu USD. Giôùi phaân tích kyø voïng seõ coù theâm caùc keá hoaïch IPO töø caùc coâng ty con khaùc cuûa Kakao, goàm öùng duïng goïi xe, giaûi trí, vaø coâng ty con ôû Nhaät Baûn.

OÂng Kim, 55 tuoåi, coù xuaát thaân khieâm toán, töøng soáng chung trong moät phoøng vôùi 7 ngöôøi thaân trong gia ñình.

OÂng laø ngöôøi ñaàu tieân trong soá caùc anh chò em cuûa mình ñöôïc hoïc ñaïi hoïc, theo hoïc taïi Ñaïi hoïc Quoác gia Seoul danh giaù. Trong thôøi gian ñi hoïc, oâng laøm gia sö ñeå töï trang traûi hoïc phí.

Hoài thaùng 3 naêm nay, oâng Kim gia nhaäp The Giving Pledge, saùng kieán khôûi xöôùng bôûi caùc tyû phuù Warren Buffett, Bill Gates vaø Melinda French Gates nhaèm keâu goïi nhöõng ngöôøi giaøu nhaát theá giôùi cho ñi phaàn lôùn taøi saûn trong luùc coøn soáng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi.

“Lôùn leân trong caûnh ngheøo, cho ñeán ngoaøi 30 tuoåi, toâi vaãn xem vieäc trôû neân giaøu coù laø thöôùc ño duy nhaát veà moät cuoäc ñôøi thaønh coâng”, oâng Kim vieát trong tuyeân boá gia nhaäp The Giving Pledge. “Tuy nhieân, sau khi ñaït ñöôïc söï giaøu coù nhö mong ñôïi, toâi laïi caûm thaáy khoâng coøn ñoäng löïc vaø maát phöông höôùng”. [ ]

24

H

aøn Quoác laø moät trong nhöõng quoác gia coù tyû leä sinh thaáp nhaát theá giôùi. Soá löôïng treû em ngaøy caøng ít ñi khieán haøng nghìn tröôøng hoïc taïi nöôùc naøy rôi vaøo caûnh boû hoang vì thieáu hoïc sinh.

Theo moät baùo caùo thoáng keâ naêm 2021 cuûa chính phuû Haøn Quoác, tyû leä sinh cuûa nöôùc naøy ñaõ chaïm möùc thaáp nhaát töø tröôùc tôùi nay khi chæ ñaït 0,84 treû treân moät phuï nöõ tröôûng thaønh. Con soá naøy thaáp hôn ñaùng keå so vôùi möùc ñænh 6 treû treân moät phuï nöõ Haøn Quoác vaøo naêm 1960, theo döõ lieäu cuûa Ngaân haøng Theá giôùi.

Trong khi ñoù, caùc quoác gia khaùc taïi khu vöïc Ñoâng AÙ vaø Thaùi Bình Döông coù tyû leä sinh trung bình laø 1,8 treû treân moät phuï nöõ tröôûng thaønh. Taïi Myõ, tyû leä naøy laø khoaûng 1,7 treû.

Tröôøng trung hoïc nöõ Chung-Il taïiDaejeon, caùch thuû ñoâ Seoul khoaûng 140 km, laø moät trong haøng nghìn tröôøng hoïc cuûa Haøn Quoác rôi vaøo caûnh muïc naùt sau thôøi gian daøi khoâng ñöôïc söû duïng. Theo tôø baùo ñòa phöông JoongAng Ilbo, ngoâi tröôøng ñaõ ñoùng cöûa vaøo naêm 2005 sau khi löùa hoïc sinh cuoái cuøng toát nghieäp. Hieän nôi naøy laø “ñieåm noùng” cho nhöõng ngöôøi thích phieâu löu, saên ma vaø thaùm hieåm ñoâ thò...Öôùc tính, töø naêm 19822016, khoaûng 3.725 tröôøng hoïc treân khaép Haøn Quoác ñaõ phaûi ñoùng cöûa, trung bình 113 tröôøng/naêm.

Theo Korea Herald, 62,7% taøi saûn cuûa nhöõng tröôøng hoïc bò ñoùng cöûa ñaõ ñöôïc baùn cho caùc coâng ty phaùt trieån baát ñoäng saûn ñeå phaù boû vaø söû duïng cho muïc ñích khaùc. Tuy nhieân, ñieàu naøy cuõng ñoàng nghóa khoaûng 1.350 tröôøng hoïc bò boû hoang, khoâng ñöôïc taùi söû duïng.

Naêm 2021, Haøn Quoác ghi nhaän coät moác khoâng mong muoán khi laàn ñaàu tieân trong lòch söû coù soá ngöôøi cheát nhieàu hôn soá treû sinh ra. Döõ lieäu töø Ngaân haøng Theá giôùi cho thaáy möùc taêng daân soá haøng naêm cuûa nöôùc naøy ñaõ giaûm ñeàu ñaën trong 60 naêm qua, töø möùc taêng 2,96% naêm 1961 xuoáng 0,13% vaøo naêm 2020.Theo cö daân cuûa nhieàu thaønh phoá nhö Daejeon, nhöõng ngoâi tröôøng boû hoang gaây aûnh höôûng lôùn tôùi myõ quan ñoâ thò.

Kim Hwa-yeon, 29 tuoåi, töøng soáng taïi Daejeon, cho raèng nhöõng tröôøng hoïc boû hoang naøy “troâng voâ cuøng ñaùng sôï” vaø laø

25

Theo moät baùo caùo thoáng keâ naêm 2021 cuûa chính phuû Haøn Quoác, tyû leä sinh cuûa nöôùc naøy ñaõ chaïm möùc thaáp nhaát töø tröôùc tôùi nay khi chæ ñaït 0,84 treû treân moät phuï nöõ tröôûng thaønh.

“hieåm hoïa veà moâi tröôøng”.Tröôøng hoïc boû hoang cuõng aûnh höôûng naëng neà tôùi caùc vuøng noâng thoân. Nhieàu gia ñình ôû noâng thoân ñeå sinh soáng phaûi chaät vaät tìm tröôøng cho con. Taïihoøn ñaûo Nokdo cuûa Haøn Quoác - nôi töøng laø moät laøng chaøi soâi ñoäng, hieän chæ coù chöa tôùi 5 treû em. Nhöõng ñöùa treû naøy khoâng ñöôïc ñi hoïc bôûi ngoâi tröôøng cuoái cuøng ôû Nokdo ñaõ ñoùng cöûa vaøo naêm 2006. Chuùng ñöôïc daïy keøm bôûi moät giaùo vieân di chuyeån haøng ngaøy tôùi ñaûo baèng thuyeàn.Tuy nhieân, khoâng phaûi taát caû caùc tænh taïi Haøn Quoác ñeàu ñeå caùc tröôøng hoïc ñoùng cöûa bò boû hoang vaø hö hoûng.Moät soá nôi ñaõ tìm caùch taùi söû duïng nhöõng ngoâi tröôøng naøy.

Ví duï, tröôøng caáp hai Myeongwol ôû Jeju, ñoùng cöûa naêm 1993, ñaõ ñöôïc thieát keá laïi trôû thaønh quaùn caø pheâ kieâm phoøng trieån laõm coù teân LightMoon (trong aûnh) vaøo naêm 2018.Caùc tænh khaùc, nhö Gyeongsangnam - nôi coù tôùi 584 tröôøng hoïc boû hoang, ñaõ cho pheùp ngöôøi thueâ bieán caùc tröôøng hoïc boû hoang thaønh baûo taøng. ÔÛ huyeänNamhae, tænhGyeongsangnam, treân neàn cuûa tröôøng tieåu hoïc Seongnam cuõ ñoùng cöûa vaøo naêm 1999, trieån laõm ngheä thuaät Kil Hyun ñöôïc môû vaøo naêm 2010.

Coøn ñaây laø thö vieän thieáu nhi kieâm trung taâm coäng ñoàngGayasan-dokseodang Junglebook, naèm treân neàn moät tröôøng hoïc ñoùng cöûa vaøo naêm 2019. [ ]

26

T

öø laâu, caùc thaønh phoá lôùn ñaõ coù söùc huùt khoù cöôõng ñoái vôùi giôùi treû Trung Quoác. Hoï cho raèng ôû thaønh phoá coù moïi thöù maø vuøng noâng thoân coøn thieáu nhö nguoàn löïc giaùo duïc, cô hoäi vieäc laøm vaø khaû naêng tieáp caän vôùi theá giôùi roäng lôùn hôn.Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi sinh ra thôøi 8x, 9x trong caùc gia ñình noâng thoân, vieäc thoaùt ly khoûi vuøng queâ vaø leân thaønh phoá laäp nghieäp laø moät nieàm töï haøo ñoái vôùi gia ñình. Theá nhöng, giôø ñaây hoï ñaõ phaûi trôû veà queâ nhaø vaø coi ñaây laø söï löïa choïn cuoái cuøng.

Theo Boä Noâng nghieäp, vaøo naêm 2020, coù khoaûng 10,1 trieäu ngöôøi trôû veà noâng thoân ñeå baét ñaàu kinh doanh hoaëc tham gia vaøo vieäc “ñoåi môùi”. Trong vaøi naêm qua, ngaøy caøng coù nhieàu thanh nieân soáng ôû thaønh phoá mô töôûng ñeán vieäc “boû phoá veà queâ” ñeå chaïy troán aùp löïc cuoäc soáng. Mô moäng veà queâ an nhaøn, tìm laïi chính mìnhTrong moät nhoùm “cuoäc soáng noâng thoân” treân trang maïng xaõ hoäi Douban, haøng chuïc nghìn thanh nieân Trung Quoác ñaõ baøn veà vieäc nghæ höu sôùm ñeå taän höôûng veû ñeïp bình dò vaø töï nhieân ôû vuøng queâ. ÔÛ moät möùc ñoä naøo ñoù, söï chuyeån dòch naøy döôøng nhö coù chuùt maâu thuaãn. Khi chính phuû thuùc ñaåy vieäc mang laïi söùc soáng kinh teá ñoâ thò cho khu vöïc noâng thoân, thì nhöõng ngöôøi treû tuoåi ôû thaønh thò laïi mô veà moät cuoäc soáng an nhaøn nôi vuøng queâ, nôi khoâng bò aùp löïc bôûi coâng vieäc vaø taøi chính.

Chang Han, moät caây buùt töï do kieâm nhaø phaân tích nghieân cöùu taïi Hoïc vieän Chaâu AÂu veà Toân giaùo vaø Xaõ hoäi, ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân taïi vuøng queâ ôû An Huy cho bieát, tröôùc khi coù noã löïc xoùa ñoùi giaûm ngheøo, queâ cuûa coâ laø nôi coù nhieàu vuøng thuoäc An Huy ñöôïc xeáp vaøo loaïi “ngheøo cuøng cöïc”.

Nhöõng naêm gaàn ñaây, löùa cuøng thôøi vôùi Chang Han ñeàu leân thaønh phoá hoïc ñaïi hoïc vaø laøm vieäc, chæ moät soá ít quay trôû laïi, thöôøng seõ tìm ñöôïc vieäc laøm taïi caùc cô quan chính phuû, hoaëc tröôøng hoïc, nôi cho pheùp hoï soáng ôû nhöõng khu ñoâ thò hoùa hôn laø vuøng noâng thoân.

Moät vaøi ngöôøi treû tuoåi maø coâ quen ñaõ trôû veà nhaø ôû queâ vaø noùi raèng, ngay caû nhöõng ngöôøi soáng cuøng laøng cuõng khoâng taùn thaønh söï löïa choïn cuûa hoï. Ñoái vôùi haàu heát nhöõng thanh nieân noâng thoân, ñoäng löïc ñeå hoï di cö vaø trôû veà sau naøy ñeàu laø vì kinh teá.

Trong nhöõng thaäp kyû qua, chính phuû Trung Quoác ñaõ ñoå nguoàn löïc vaøo caùc vuøng noâng thoân ñeå phaùt trieån nhaèm thu huùt ngöôøi treû taøi naêng ñeán ñònh cö ôû noâng thoân, thuùc ñaåy caùc neàn kinh teá noâng thoân coøn laïc haäu.

27 Moät nghieân cöùu naêm 2019 veà di cö lao ñoäng ôû Giang Toâ cho thaáy, söï löïa choïn rôøi vuøng noâng thoân khoâng lieân quan ñeán khaû naêng kieám tieàn ôû nhöõng nôi khaùc. Noùi moät caùch ñôn giaûn vaø tröïc dieän hôn, ôû noâng thoân khoâng coù vieäc laøm. Moïi ngöôøi rôøi khoûi noâng thoân leân thaønh thò khoâng phaûi vì thaønh thò toát hôn, maø laø vì hoï khoâng coù vieäc laøm ôû queâ.

Lu Dewen, moät nhaø nghieân cöùu taïi Trung taâm Nghieân cöùu Quaûn trò Noâng thoân Trung Quoác cuûa Ñaïi hoïc Vuõ Haùn cuõng laäp luaän raèng, löïa choïn trôû veà noâng thoân phuï thuoäc nhieàu vaøo caùc nguoàn löïc ñòa phöông vaø cô hoäi thò tröôøng.

Caùc lónh vöïc thaønh coâng nhaát trong vieäc thu huùt sinh vieân toát nghieäp ñaïi hoïc veà laïi queâ thöôøng ñöôïc ñaëc tröng bôûi möùc ñoä phaùt trieån cao vaø khaû naêng tieáp caän nhieàu cô hoäi thò tröôøng hôn. VÑieàu naøy ñaõ ñöôïc chöùng thöïc bôûi nhöõng ngöôøi ñöôïc Chang Han phoûng vaán. Ña soá hoï trôû veà queâ vì ghen tò vôùi caùc chính saùch hoã trôï ôû vuøng noâng thoân Giang Toâ vaø Chieát Giang - hai tænh ven bieån raát phaùt trieån.

Ngöôïc laïi, ôû caùc khu vöïc nhö Giang

Taây, Vaân Nam vaø An Huy, nôi möùc ñoä phaùt trieån thaáp hôn ñaùng keå, vieäc trôû veà noâng thoân thöôøng nhaøn haï, aên khoâng ngoài roài. Rôøi khoûi thaønh phoá laø vieäc ñôn giaûn, nhöng ñeå tìm ra vieäc laøm ôû noâng thoân laø moät thaùch thöùc. Ñôøi khoâng nhö laø mô ÔÛ moät soá vuøng noâng thoân, vieäc thieáu cô sôû haï taàng vaø quaûn trò xaõ hoäi hieän ñaïi cuõng khieán nhieàu ngöôøi caûm thaáy thaát voïng khi quay veà. Ví duï nhö “cuoäc caùch maïng nhaø

veä sinh” do chính phuû thuùc ñaåy. Trong khi ñoù, haàu heát nhöõng ngöôøi treû Trung Quoác soáng ôû thaønh phoá trong thôøi gian daøi ñeàu hoïc ñöôïc moät loái soáng toân troïng caùc quy taéc, quyeàn rieâng tö vaø söï ñoäc laäp.

Tuy nhieân, trong moät xaõ hoäi tình laøng nghóa xoùm nhö noâng thoân Trung Quoác, haàu nhö moïi ngöôøi ñeàu khaùc bieät, vaø khaùi nieäm veà quyeàn rieâng tö thöïc teá khoâng toàn taïi. Ñieàu töông töï naøy cuõng xaûy ra ñoái vôùi vieäc chaáp nhaän nhöõng loái soáng thay theá. Do ñoù, nhöõng ngöôøi treû tuoåi trôû veà queâ vôùi kinh nghieäm hoïc taäp vaø laøm vieäc taïi thaønh phoá thöôøng bò maéc keït ôû giöõa hai heä thoáng giaù trò.

Nhöõng ngöôøi ñöôïc Chang Han phoûng vaán ñeàu chæ ra raèng vaán ñeà phoå bieán nhaát maø hoï gaëp phaûi laø daân laøng khoâng ñoàng yù vôùi caùc löïa choïn loái soáng cuûa hoï, bao goàm caû vieäc khoâng keát hoân vaø khoâng sinh con.

Moät soá ngöôøi thaäm chí coøn bò cheá gieãu vì söï löïa choïn trôû veà queâ höông, cho raèng hoï thaát baïi neân môùi trôû veà.

Moät sinh vieân toát nghieäp ñaïi hoïc ñaõ laøm vieäc ôû Thaâm Quyeán trong hai naêm ñaõ moâ taû veà söï khinh thöôøng maø coâ aáy phaûi ñoái maët töø cha meï vaø haøng xoùm sau khi coâ aáy nghæ vieäc trôû veà queâ laøm vieäc. Trong voøng saùu thaùng, coâ quyeát ñònh ñoåi yù vaø quay trôû laïi thaønh phoá. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø noâng thoân Trung Quoác laø moät nôi voâ voïng. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi treû chaïy troán khoûi caùc thaønh phoá, cuoäc soáng noâng thoân khoâng phaûi laø moät thieân ñöôøng nhö trong töôûng töôïng. Noùi ñuùng hôn, söï töôûng töôïng naøy laø moät phaûn öùng töï nhieân khi hoï caûm thaáy ngoät ngaït nôi choán thaønh thò.

Moät ngöôøi khaùc, töøng laøm vieäc ôû thaønh phoá lôùn Thaønh Ñoâ trong 4 naêm tröôùc khi veà queâ, nhaán maïnh raèng löïa choïn cuûa coâ aáy laø hôïp lyù.

“Khi baïn nhaän ra raèng, duø ñaõ laøm vieäc moät thôøi gian daøi, baïn vaãn khoâng theå mua ñöôïc nhaø hoaëc xe, vaø khoâng bao giôø ñöôïc ngöôøi daân thaønh thò coi laø bình ñaúng, luùc naøy baïn seõ baét ñaàu caûm thaáy voâ cuøng baát löïc”, coâ noùi. Noùi toùm laïi, ñieàu muoán nhaán maïnh ôû ñaây khoâng phaûi laø noâng thoân “toát” vaø thaønh phoá “xaáu” hoaëc ngöôïc laïi, maø laø noùi ñeán noã löïc thöïc söï ñeå giaûi quyeát nhöõng baát bình ñaúng toàn taïi giöõa vaø trong khoâng gian naøy. Chæ khi ñoù, nhöõng ngöôøi treû tuoåi môùi thöïc söï ñöôïc töï do löïa choïn vò trí phuø hôïp nhaát vôùi mình.[ ]

28

H

aøn Quoác ñang daãn ñaàu trong moät soá lónh vöïc coâng ngheä, nhöng chöông trình vuõ truï cuûa nöôùc naøy chöa baét kòp hai quoác gia laùng gieàng Nhaät Baûn vaø Trung Quoác...

Boä tröôûng Boä Khoa hoïc, Coâng ngheä thoâng tin vaø Truyeàn thoâng Haøn Quoác Lim Hye-sook ngaøy 14/7 cho bieát nöôùc naøy seõ thuùc ñaåy chöông trình khai phaù vuõ truï cuûa mình vôùi nhieàu veä tinh môùi nhaèm giaønh vò trí daãn ñaàu trong cuoäc ñua phaùt trieån coâng ngheä 6G cuõng nhö vìcaùc muïc ñích an ninh quoác gia.

Theo ñoù,Haøn Quoácdöï kieán phoùng nhieàu veä tinh “ña naêng” môùi treân caùc teân löûa cheá taïo trong nöôùc vaø söù meänh cuoái cuøng laø khai phaù Maët traêng.

“Khaùm phaù vuõ truï seõ laø neàn taûng cho caùc doanh nghieäp môùi”, baø Lim Hye-sook cho bieát trong cuoäc phoûng vaán vôùi Bloomberg môùi ñaây. “Neáu coù heä thoáng ñònh vò veä tinh toaøn

caàu rieâng, chuùng toâi seõ coù heä thoáng ñònh vò chính xaùc vaø chi tieát. Lyù do caàn ñieàu naøy laø möùc ñoä chính xaùc cuûa heä thoáng seõ höõu ích cho caùc doanh nghieäp vaø caùc ngaønh coâng nghieäp môùi nhö di chuyeån treân khoâng trong ñoâ thò, maùy bay khoâng ngöôøi laùi vaø dòch vuï xe töï laùi”.

Hoài thaùng 5, Haøn Quoác ñaït ñöôïc thoûa thuaän song phöông vôùi Myõ, giuùp nöôùc naøy cheá taïo ñoäng cô teân löûa maïnh hôn vaø nhanh choùng baét kòp trong maûng kinh doanh vuõ truï thöông maïi. Ngaøy 21/5, Toång thoáng Haøn Quoác Moon Jae-in vaø Toång thoáng Myõ Joe Biden ñoàng yù chaám döùt höôùng daãn phaùt trieån teân löûa ñaïn ñaïo song phöông, voán laâu nay haïn cheá vieäc phaùt trieån teân löûa cuûa Seoul (haïn cheá ôû taàm bay 800 km).

Naèm trong keá hoaïch naøy, thaùng 10 tôùi, Haøn Quoác döï kieán phoùng teân löûa ba giai ñoaïn Nuri. Döï aùn trò giaù 1,8 tyû USD naøy seõ phoùng moät teân löûa vôùi taûi troïng 1,5 taán vaøo quyõ

29 nöôùc naøy ñaõ tham gia chöông trình Artemis cuûa Cô quan Haøng khoâng vaø Vuõ truï Myõ (NASA) nhaèm ñöa con ngöôøi trôû laïi Maët traêng.

Hieän taïi, duø Haøn Quoác laø nöôùc daãn ñaàu trong moät soá lónh vöïc coâng ngheä, nhöng chöông trình vuõ truï cuûa nöôùc naøy chöa baét kòp hai quoác gia laùng gieàng Nhaät Baûn vaø Trung Quoác. Trong khi ñoù, Trieàu Tieân ñaõ phoùng ñöôïc ##nhieàu teân löûa ñaïn ñaïo xuyeân luïc ñòa vaø moät teân löûa daân duïng duøng coâng ngheä teân löûa ñaïn ñaïo xuyeân luïc ñòa - vöôït xa nhöõng teân löûa maø Haøn Quoác phoùng töø tröôùc tôùi nay.

Thôøi gian qua, Haøn Quoác cuõng ñaõ vaø ñang thuùc ñaåy “Döï aùn 425”, döï kieán phoùng caùc veä tinh giaùm saùt vôùi ñoä phaân giaûi cao vaøo ñaàu naêm 2022. Döï aùn naøy seõ mang laïi nhieàu öùng duïng trong caû lónh vöïc quaân söï vaø daân söï ñeå theo doõi caùc veä tinh cuûa Trieàu Tieân vaø Trung Quoác. [ ]

Boä tröôûng Boä Khoa hoïc, Coâng ngheä thoâng tin vaø Truyeàn thoâng Haøn Quoác Lim Hye-sook ngaøy 14/7 cho bieát nöôùc naøy seõ thuùc ñaåy chöông trình khai phaù vuõ truï cuûa mình vôùi nhieàu veä tinh môùi nhaèm giaønh vò trí daãn ñaàu trong cuoäc ñua phaùt trieån coâng ngheä 6G cuõng nhö vìcaùc muïc ñích an ninh quoác gia. ñaïo caùch Traùi Ñaát 600-800 km. Ñaây seõ laø böôùc tieán lôùn so vôùi teân löûa hai giai ñoaïn Naro do Haøn Quoác vaø Nga hôïp taùc cheá taïo. Teân löûa Naro coù troïng löôïng 140 taán, ñöôïc phoùng thaønh coâng vaøo naêm 2013 sau hai laàn thaát baïi tröôùc ñoù. Coøn teân löûa Nuri coù troïng löôïng 200 taán vaø döï kieán coù vuï phoùng thöù hai mang theo moät veä tinh thaêm doø vaøo thaùng 5/2022.

“Ngaønh coâng nghieäp vuõ truï laø lónh vöïc coâng ngheä cao döïa treân thoâng tin tình baùo, nhöng cuõng laø moät ngaønh quan troïng trong chieán löôïc quoác gia nhaèm ñaûm baûo an ninh quoác gia vaø an toaøn coâng coäng”, baø Lim cho bieát.

Vôùi chöông trình vuõ truï quoác gia,Haøn Quoác döï kieán xaây döïng heä thoáng ñònh vò veä tinh rieâng cuõng nhö maïng löôùi veä tinh truyeàn thoâng 6G. Ngoaøi ra, nöôùc naøy ñaët muïc tieâu ñöa taøu vuõ truï leân Maët traêng vaøo naêm 2030. Ñaây laø muïc tieâu ñöôïc Haøn Quoác ñaët ra hôn moät thaäp kyû tröôùc vaø môùi ñaây,

30

Caùc thöông hieäu töø Coca-Cola, Campbells cho tôùi Dolce & Gabbana ñeàu ñaõ tung ra boä söu taäp NFT cuûa rieâng mình, ñaùnh daáu böôùc ñi ñaàu tieân trong theá giôùi taøi saûn soá...

H

aõng nöôùc giaûi khaùt khoång loà Coca-Cola vöøa phaùt haønh moät boä söu taäp kyõ thuaät soá NFT ñeå baùn ñaáu giaù vaø quyeân goùp soá tieàn baùn ñöôïc cho Theá vaän hoäi ñaëc bieät quoác teá - söï kieän theå thao daønh cho ngöôøi khuyeát taät trí tueä.

NFT (vieát taét cuûa Non-fungible token) laø chöùng chæ xaùc thöïc kyõ thuaät soá khoâng theå sao cheùp, moät loaïi taøi saûn kyõ thuaät soá söû duïng coâng ngheä chuoãi khoái. Töø ñaàu naêm nay, NFT baét ñaàu gaây soát khi ñöôïc nhieàu ngheä só cuõng nhö ngöôøi ñam meâ tieàn aûo ñua nhau tung ra.

Söï quan taâm lôùn daønh cho loaïi taøi saûn soá naøy khieán nhieàu thöông hieäu töø haõng khoai taây chieân Pringles cho tôùi coâng ty giaûi trí Superplastic ñaõ taïo ra NFT cuûa rieâng mình nhaèm khai phaù theá giôùi vaên hoùa döïa treân tieàn aûo.

Boä söu taäp NFT ñaàu tieân cuûa Coca-Cola goàm maùy baùn haøng

töï ñoäng coå ñieån cuûa Coca-Cola, aùo khoaùc bong boùng (laáy caûm höùng töø ñoàng phuïc giao haøng cuõ cuûa coâng ty), ñoàng hoà ñeo tay, theû mua haøng Coca-Cola nhöõng naêm 1940 vaø teäp aâm thanh môû naép chai hoaëc aâm thanh roùt nöôùc ngoït treân ñaù. Phieân ñaáu giaù cuûa Coca-Cola keùo daøi töø ngaøy 30/7 ñeán 2/8 treân OpenSea - neàn taûng mua baùn NFT vaø caùc boä söu taäp tieàn soá khaùc.

“Moãi NFT ñöôïc taïo ra ñeå toân vinh nhöõng yeáu toá coát loõi cuûa Coca-Cola ñöôïc taùi hieän laïi treân theá giôùi aûo theo caùch môùi vaø thuù vò hôn. Chuùng raát vui khi tham gia lónh vöïc naøy vaø chia seû nhöõng NFT ñaàu tieân cuûa mình ñeán moïi ngöôøi”, Selman Careaga,chuû tòch thöông hieäu Coca-Cola toaøn caàu, cho bieát.

Coøn Joshua Schwarber, Giaùm ñoác caáp cao veà thieát keá kyõ thuaät soá toaøn caàu cuûa Coca-Cola, cho bieát ñaây laø cô hoäi ñeå coâng ty khaùm phaù nhöõng ñieàu môùi meû maø theá giôùi soá mang laïi cho

31

boä söu taäp thôøi trang cao caáp phieân baûn NFT ñaàu thaùng naøy.

NFT xuaát hieän laàn ñaàu tieân treân theá giôùi vaøo naêm 2017, coù theå ñaïi dieän cho baát cöù thöù gì, töø aâm nhaïc, ngheä thuaät, theû baøi boùng roå hay thaäm chí caû doøng ñaêng taûi (tweet) treân Twitter. NTF baét ñaàu gaây soát vaøo ñaàu naêm nay khi moät böùc tranh gheùp döôùi daïng NFT cuûa ngheä só Beeple ñöôïc baùn ñaáu giaù gaàn 70 trieäu USD. Sau ñoù khoâng laâu, nhaïc só Claire Boucher, coøn ñöôïc bieát ñeán laø Grimes vaø cuõng laø baïn gaùi cuûa tyû phuù Elon Musk, cuõng baùn ñöôïc NFT cuûa moät taùc phaåm ngheä thuaät vôùi giaù 6 trieäu USD. Moät soá NFT ñaét giaù khaùc coù theå keå ñeán nhö doøng Tweet ñaàu tieân cuûa Jack Dorsey, CEO Twitter, ñöôïc baùn vôùi giaù 2 trieäu USD hay boä maõ nguoàn World Wide Web cuõng ñöôïc ñaáu giaù vôùi möùc khôûi ñieåm 5,4 trieäu USD. Theo trang Coindesk, nhöõng tính chaát taïo neân giaù trò cuûa NFT bao goàm: khoâng theå phaù huûy (bôûi döõ lieäu ñöôïc löu tröõ treân chuoãi khoái) vaø coù theå xaùc minh (bôûi blockchain cho pheùp truy xuaát ngöôïc nguoàn goác cuûa saûn phaåm maø khoâng caàn qua moät beân thöù ba). Beân caïnh ñoù, khoâng gioáng caùc loaïi tieàn aûo, NFT laø duy nhaát vaø khoâng theå sao cheùp. Do ñoù, caùc nhaø ñaàu tö NFT coù theå thu giaù trò töø söï ñoäc nhaát naøy, töông töï nhö vieäc mua baùn caùc moùn haøng söu taàm.

Nôi giao dòch NFT chuû yeáu laø caùc saøn thöông maïi ñieän töû, cho pheùp ngöôøi mua ñaáu giaù, mua vaø baùn laïi chuùng.

Tuy vaäy, moät soá nhaø phaân tích cho raèng khoâng ai theå baûo ñaûm giaù trò cuûa caùc ñoaïn maõ token seõ toàn taïi sau vaøi chuïc naêm tôùi bôûi coâng ngheä luoân thay ñoåi moãi ngaøy. Vaø moät ruûi ro khaùc laø, cuõng gioáng nhö tieàn aûo, NFT khoâng ñöôïc quaûn lyù hay vaän haønh bôûi baát kyø thöïc theå naøo. [ ]

khaùch haøng, laø söï giao thoa tuyeät vôøi giöõa hình thöùc, chöùc naêng vaø thaåm myõ.

Coca-Cola töø laâu ñaõ thöôøng xuyeân saùng taïo vaø baùn caùc boä söu taäp trong theá giôùi thöïc. Treân trang web cuûa coâng ty, moät baûn in caùc böùc tranh veõ caùc chai Coca-cola cuûa hoïa só noåi tieáng Norman Rockwell phieân baûn giôùi haïn ñöôïc baùn vôùi giaù 400 USD hay moät hoäp laøm maùt baèng nhöïa German Trink coå ñieån coù giaù 550 USD. “Chuùng toâi raát ngaïc nhieân khi thöông hieäu Coca-Cola ñaõ taïo ra nhöõng moùn ñoà söu taàm vaø ñöôïc yeâu thích trong suoát 3 theá qua. Ñoù laø vaøo nhöõng naêm 1800, 1900 vaø baây giôø chuùng toâi ñang xem xeùt caùch taïo ra moät NFT phaûn aùnh tình yeâu ñoái vôùi thöông hieäu naøy trong moät khoaûng thôøi gian nhö vaäy. Theo ñuùng nghóa ñen, chuùng toâi ñang taïo ra nhöõng NFT vöôït thôøi gian - noù khoâng toàn taïi trong theá giôùi thöïc ngaøy nay, nhöng ôû theá kyû tieáp theo, thì noù troâng nhö theá naøo?”, Matt Wilburn, chuû tòch cuûa Tafi, chia seû.

Theo Oana Vlad, Giaùm ñoác chieán löôïc caáp cao thuoäc boä phaän Thöông hieäu cuûa Coca-Cola, khoâng gian NFT thay ñoåi nhanh tôùi möùc coâng vieäc haøng ngaøy cuûa coâng ty phaûi thay ñoåi “gaàn nhö moãi ngaøy”, nhanh hôn nhieàu so vôùi caùc döï aùn khaùc.

Coca-Cola laø moät trong nhieàu thöông hieäu noåi tieáng gia nhaäp saân chôi NFT naêm nay. Hoâm 29/7, haõng suùp Campbells ñaõ laøm vieäc vôùi ngheä só Sophia Chang vaø öùng duïng mua saém qua video NTWRK ñeå taïo ra boä söu taäp NFT ñeå kyû nieäm saûn phaåm suùp môùi ra maét cuûa coâng ty.

Coøn chuoãi nhaø haøng aên nhanh Taco Bell laø moät trong nhöõng coâng ty ñaàu tieân gia nhaäp saân chôi NFT khi ra maét moät loaït NFT cuûa moùn baùnh taco “phieân baûn giôùi haïn”. Hay thaäm chí nhöõng thöông hieäu xa xæ nhö Dolce & Gabbana cuõng ñaõ ra maét

32

B

aùo caùo cuûa Canalys cho thaáy Xiaomi chieá m 17% toån g doanh soá smartphone toaø n caà u trong quyù 2/2021, chæ sau Samsung vôù i 19%...

Theo coân g ty nghieân cöùu thò tröôø ng Canalys,Xiaomivöøa laàn tieân vöôït qua Apple trôû thaø nh nhaø saûn xuaát ñieän thoaïi thoân g minh (smartphone) lôù n thöù hai theá giôùi .

Baùo caùo vöøa coân g boá cuûa Canalys cho thaáy nhaø saû n xuaát Trung Quoác chieám 17% toån g doanh soá smartphone toaøn caàu trong quyù 2/2021, chæ sau Samsung vôù i 19%. So vôùi cuøn g kyø naêm 2020, doanh soá cuûa Xiaomi ñaõ taên g hôn 80%.

Trong khi ñoù, Apple bò ñaåy xuoán g vò trí thöù ba vôù i 14% thò phaàn toaøn caàu . Theo sau laø hai nhaø saû n xuaá t Trung Quoác Oppo vaø Vivo vôùi thò phaàn 10% moã i coâ ng ty.Baùo caùo cuûa Canalys ño soá löôïn g smartphone maø caùc nhaø saûn xuaát baùn cho ñôn vò phaân phoái . Ñaây laø laàn ñaàu tieân Xiaomi giöõ vò trí thöù hai trong baùo caùo cuûa Canalys. Trong quyù 1/2021 vaø caû naê m 2020, Samsung vaø Apple ñeàu giaøn h vò trí nhaø saû n xuaá t smartphone lôùn nhaát theá giôùi . Naêm 2019, Samsung vaø Huawei daãn ñaàu danh saùc h naøy .

“Trôû thaøn h nhaø saûn xuaát soá 2 theá giôùi laø moä t daá u moác quan troïn g trong lòch söû Xiaomi”, Lei Jun - ngöôø i saù n g laäp , CEO cuûa Xiaomi - cho bieát trong thö göû i nhaân vieân ngaøy 16/7. “Duø aên möøn g baây giôø, nhöng toâ i muoán ñaûm baûo raèn g chuùn g ta coù theå giöõ vöõn g vò trí thöù hai naøy trong töông lai”.

Giaù coå phieáu Xiaomi ñaõ taên g gaàn 5% trong phieâ n

33

Baùo caùo vöøa coâng boá cuûa Canalys cho thaáy nhaø saûn xuaát Trung Quoác chieám 17% toång doanh soá smartphone toaøn caàu trong quyù 2/2021, chæ sau Samsung vôùi 19%. So vôùi cuøng kyø naêm 2020, doanh soá cuûa Xiaomi ñaõ taêng hôn 80%.

giao dòch ngaøy 16/7 taïi Hoàn g Koân g.

Trong thoân g caùo ngaøy hoâm qua, Xiaomi cho bieá t keá hoaï ch môû roän g ra toaøn caàu vaø chieán löôïc baùn leû (keá t hôï p tröïc tuyeán vaø baùn leû taïi cöûa haøn g) ñaõ giuùp doanh soá cuû a coân g ty taên g maïn h trong quyù 2.Trong quyù, doanh soá cuû a coân g ty taïi Myõ Latinh taên g hôn 300%, coøn ôû chaâ u Phi vaø Taây AÂu taên g laàn löôït 150% vaø 50%.

Theo Ben Stanton, giaùm ñoác nghieân cöùu cuû a Canalys, hoaït ñoän g kinh doanh treân thò tröôøn g quoác teá cuû a Xiaomi ñang phaùt trieån nhanh choùn g. Xiaomihieä n chuû yeá u taäp trung vaøo caùc doøn g smartphone giaù reû . So vôù i Samsung vaø Apple, giaù baùn trung bình cuûa Xiaomi thaá p hôn laàn löôït 40% vaø 75%.

“Taát caû caùc nhaø saûn xuaát ñeàu phaûi coá gaén g heá t söù c ñeå ñaûm baûo nguoàn cung linh kieän trong boái caûn h xaû y ra tình traïn g thieáu huït treân toaøn caàu . Tuy nhieân , Xiaomi ñang höôùn g tôùi muïc tieâu theo, ñoù laø qua maët Samsung trôû thaøn h nhaø saûn xuaát smartphone lôùn nhaát theá giôù i ”, oâ ng Stanton nhaän xeùt .

OÂn g cuõn g nhaán maïn h Xiaomi ñöôïc höôûn g lôï n lôù n nhôø neàn kinh teá toaøn caàu ñang phuïc hoài sau ñaï i dòch Covid-19. Chieán dòch tieâm vaccine ñang giuùp moä t soá quoá c gia trôû laïi traïn g thaùi gaàn vôùi bình thöôøn g vaø ngöôø i tieâ u duøn g ñang baét ñaàu chi tieâu nhieàu hôn. Trong quyù 2/2021, doanh soá smartphone toaøn caàu ñaõ taêng 12%.

OÂ ng Stanton döï baùo öu tieân lôùn cuûa Xiaomi trong naê m nay laø ñaåy maïn h doanh soá cuûa caùc doøn g ñieän thoaï i cao caá p nhö Mi 11 Ultra.

“Tuy nhieân , ñoù seõ laø moät cuoäc chieán khoác lieä t bôû i caù c ñoái thuû nhö Oppo vaø Vivo cuõn g coù cuøn g muï c tieâ u ñoù ”, giaùm ñoác nghieân cöùu cuûa Canalys nhaän [ ]

34

E

van Luc Tran bieát ñi khi môùi 9 thaùng tuoåi, 1 tuoåi ñaõ thuoäc heát baûng chöõ caùi vaø soá ñeám ñeán 400. Evan töï caàm buùt vieát vaø baét ñaàu vieát chöõ luùc môùi 2 tuoåi. Khoâng göûi con vaøo moät ngoâi tröôøng daønh cho thieân taøi, meï cuûa Evan cho con hoïc moät ngoâi tröôøng ngheä thuaät gaàn nhaø. Coâ coù kieåu daïy con khoâng gioáng vôùi nhöõng ngöôøi meï Chaâu AÙ khaùc.

Môøi ñoïc giaû cuøng gaëp gôõ coâ Grace Luc- meï cuûa Evan Luc Tran vaø nghe coâ chia seû veà kinh nghieäm nuoâi daïy moät ñöùa con thieân taøi.

Cuoäc thi Spelling Bee cuûa thuû töôùng Scott Morrison ñaõ xöôùng teân nhöõng thí sinh xuaát saéc nhaát, trong ñoù coù moät caäu beù goác Vieät, töøng ñöôïc bieát vôùi bieät danh “Einstein Australia”. Evan, 12 tuoåi, ñaõ ñaùnh vaàn ñuùng 27/30 töø trong thôøi gian 3 phuùt 6.2 giaây, giaønh giaûi nhaát nhoùm lôùp 7 – 8.

Evan Luc-Tran thöïc ra khoâng xa laï gì vôùi coäng ñoàng, caäu beù ngöôøi UÙc goác Vieät-Hoa naøy vaøo luùc 9 tuoåi ñaõ ñöôïc ñaët bieät danh laø “Einstein Australia’ nhôø chæ soá IQ treân 135. Evan töøng tham gia chöông trình truyeàn hình “Little Big Shots” phieân baûn UÙc vaø ñaõ thuyeát phuïc khaùn giaû vôùi trí nhôù tuyeät vôøi.

Gioáng nhö boä baùch khoa toaøn thö soáng ñoäng, khi môùi 9 tuoåi, Evan coù theå keå teân moïi thuû ñoâ treân theá giôùi, moïi thuû töôùng UÙc vaø toång thoáng Hoa Kyø cuøng thôøi gian naém quyeàn. Ñoái vôùi Evan, vieäc ñoïc soá Pi

Evan Luc-Tran thöïc ra khoâng xa laï gì vôùi coäng ñoàng, caäu beù ngöôøi UÙc goác Vieät-Hoa naøy vaøo luùc 9 tuoåi ñaõ ñöôïc ñaët bieät danh laø “Einstein Australia’ nhôø chæ soá IQ treân 135. Evan töøng tham gia chöông trình truyeàn hình “Little Big Shots” phieân baûn UÙc vaø ñaõ thuyeát phuïc khaùn giaû vôùi trí nhôù tuyeät vôøi.

chính xaùc ñeán 200 con soá thaäp phaân laø vieäc khaù deã daøng.

Naêm 2015, khi Evan môùi hoïc lôùp 1, beù ñaõ vöôït hôn 100 ngaøn treû em töø lôùp 1 ñeán lôùp 6 ñeán töø 1300 tröôøng tieåu hoïc treân khaép nöôùc UÙc, ñeå thaéng giaûi Australia Best Word Builder khi tham gia cuoäc thi Literacy Palnets Word Mania.

Evan bieát ñi khi môùi 9 thaùng tuoåi, 1 tuoåi ñaõ thuoäc heát baûng chöõ caùi vaø soá ñeám ñeán 400. Evan hoïc hoûi caùc töø vöïng töø caùc caâu chuyeän xung quanh khi Evan ñöôïc 2 tuoåi. Roài ñeán moät ngaøy, Evan töï caàm buùt vieát vaø baét ñaàu vieát chöõ luùc môùi 2 tuoåi.

Evan hieän ñang laø hoïc sinh lôùp 8 taïi tröôøng The McDonald College ôû Sydney. Ngoaøi khaû naêng thieân taøi trong hoïc taäp, caäu beù coøn coù ñam meâ veà tennis vaø dieãn xuaát vaø hi voïng coù moät coâng vieäc veà dieãn xuaát trong töông lai.

Neáu moâ taû veà phöông phaùp nuoâi daïy con cuûa mình, chò seõ choïn “töø ngöõ” naøo vaø taïi sao?

Deã chòu vaø vui töôi- Evan vaø toâi laø baïn thaân cuûa nhau. Laø con moät, Evan lôùn leân maø khoâng coù anh chò em naøo neân toâi ñaõ trôû thaønh baïn cuûa caäu beù. Khi coøn nhoû, con trai toâi khoâng bao giôø muoán chôi vôùi nhöõng ñöùa treû khaùc, chuû yeáu chæ thích chôi vôùi meï.

Khi con coøn nhoû, con keå cho toâi nghe MOÏI THÖÙ. Baây giôø khi con gaàn ñeán tuoåi thieáu nieân, con vaãn noùi vôùi toâi haàu heát moïi ñieàu. Evan thöôøng noùi chuyeän vôùi

35 ngöôïc laïi. Khi Evan coøn nhoû, toâi thöôøng chaïy quanh anh aáy, moïi ngöôøi luoân noùi vôùi toâi raèng neáu hoï khoâng bieát toâi laø meï cuûa anh aáy, hoï seõ nghó toâi laø chò gaùi hoaëc dì cuûa anh aáy vì caùch maø chuùng toâi töông taùc vôùi nhau.

Nghieâm khaéc khi caàn thieát- maëc duø coù moät tình baïn deã thöông vôùi con trai mình, toâi luoân nhaéc nhôû con raèng meï laø meï cuûa con vaø toâi khoâng ngaïi tröøng phaït con neáu caàn thieát. Nhöng tröôùc khi phaït con, toâi luoân ñaûm baûo con hieåu mình ñaõ laøm gì sai vaø taïi sao con caàn bò phaït. Haàu nhö trong moïi tröôøng hôïp, con ñeàu caûm thaáy hôïp lyù, ñoâi khi Evan caûm thaáy ñieàu ñoù khoâng coâng baèng nhöng toâi noùi con, “Meï laø meï cuûa con. Con ôû vôùi meï, con phaûi laéng nghe nhöõng gì meï daïy”. (cöôøi lôùn) Raát nhieàu ngöôøi nhìn vaøo taøi naêng vaø thaønh coâng cuûa Evan vaø nghó raèng haún meï cuûa Evan phaûi nghieâm khaéc laém. Coâ aáy chaéc kieåu “meï hoå Chaâu AÙ”. Nhöng maø ñieàu ñoù khoâng ñuùng roài…

meï nhö moät ngöôøi baïn, khoâng phaûi nhö meï cuûa mình. Vieäc naøy coù nhöõng ñieåm toát vaø khoâng toát.

Veà maët tích cöïc, hai meï con raát thaân thieát. Toâi thöôøng noùi chuyeän vôùi caùc baäc cha meï, hoï döôøng nhö khoâng bieát gì veà cuoäc soáng cuûa con mình. Vì vaäy toâi raát bieát ôn vì Evan luoân taâm söï vôùi meï. Evan thaäm chí coøn keå cho toâi nghe veà taát caû nhöõng raéc roái maø con gaëp phaûi ôû tröôøng, toâi töï tin raèng mình haàu nhö hieåu moïi chuyeän. Nhöõng lôøi ñe doïa cuûa giaùo vieân kieåu Coâ seõ noùi vôùi cha meï meï con seõ khoâng laøm caäu beù thaáy phieàn toaùi chuùt naøo, vì duø sao caäu beù cuõng seõ veà keå vôùi meï. Ñoâi khi, neáu con quaù hö, toâi seõ phaït con, nhöng raát hieám khi. Neáu cha meï luoân tröøng phaït con mình, chuùng seõ khoâng bao giôø keå vôùi baïn ñieàu gì.

Toâi khoâng tin raèng cho moät ñöùa treû ñi hoïc theâm seõ mang laïi lôïi ích cho con, ñeå ñöùa treû coù theå daãn ñaàu ôû tröôøng laø moät ñieàu toát.

Coøn ñieåm tieâu cöïc, laøm baïn coù nghóa laø chuùng toâi tranh caõi nhieàu hôn. Toâi thaáy mình la heùt nhieàu hôn nhöõng baäc cha meï khaùc, nhöõng ngöôøi maø boïn treû caûm thaáy sôï haõi vì chuùng coù moái quan heä cha meï vaø con caùi nghieâm tuùc chöù khoâng phaûi tình baïn. Trôù treâu thay, nhöõng ngöôøi khaùc nhìn thaáy hoaëc nghe thaáy chuùng toâi maéng moû nhau coù theå nghó chuùng toâi coù moät moái quan heä toài teä, nhöng hoaøn toaøn

36

Nhö ñaõ giaûi thích, toâi coù theå vaø khoâng ngaàn ngaïi nghieâm khaéc nhöng ñoù khoâng phaûi laø phöông phaùp cuûa toâi. Baây giôø con toâi ñaõ lôùn, toâi coøn la heùt nhieàu hôn vì thanh thieáu nieân coøn phieàn haø hôn treû nhoû.

Nhöng vieäc la maéng thöôøng laø do toâi khoâng phaït con theo nhöõng caùch khaùc. Ñoù laø caùch duy nhaát ñeå toâi caûm thaáy bôùt böïc boäi. Khoâng phaûi toâi khoâng muoán phaït con, maø laø thöïc teá laø nhöõng hình phaït khoâng coù taùc duïng vôùi con trai toâi. Evan khoâng quan taâm neáu toâi laáy iPad, ñieän thoaïi, yeâu caàu con khoâng ñöôïc troø chuyeän vôùi baïn beø, khoâng coi YouTube…

Vaø toâi ñaõ thöû ngöôïc laïi. Toâi thöôûng cho con vì con coù haønh vi toát. Evan cuõng khoâng quan taâm ñeán phaàn thöôûng. Con trai toâi chæ nhuùn vai vaø noùi, “OÀ, con seõ khoâng nhaän phaàn thöôûng ñaâu”. (baát keå phaàn thöôûng laø gì).

Nhöõng cha meï thöïc söï tin raèng ñeå nuoâi daïy moät ñöùa treû thaønh coâng, hoï phaûi nghieâm khaéc, ñoäc ñoaùn, kyû luaät seõ nhaän ra raèng nhöõng ñöùa treû naøy seõ thaàm gheùt cha meï chuùng. Baïn coù thích khi moïi ngöôøi ñoái xöû vôùi baïn nhö vaäy khoâng? Khoâng.

Vaäy taïi sao neân laøm vaäy vôùi con treû?

Seõ coù ngöôøi ñoïc baøi phoûng vaán naøy vaø noùi raèng “Coâ ta ñang noùi doái!” Ñieàu ñoù khoâng sao caû. Noù khoâng laøm toâi khoù chòu, bôûi vì vieäc naøy khoâng thay ñoåi söï thaät veà hoaøn caûnh cuûa toâi. Neáu cha meï muoán con cuûa hoï khoâng thích hoï, ñoù laø quyeàn cuûa hoï. Con baïn seõ coi thöôøng cha meï neáu cha meï quaù kieåm soaùt. Ñoù laø moät heä quaû hôïp lyù vaø töï nhieân. Ñöøng hieåu sai yù toâi, toâi töøng baét con trai mình laøm baøi taäp khi coøn nhoû. Nhöng khi lôùn hôn, Evan daàn nhaän ra raèng tröôøng hoïc raát quan troïng neân caäu beù chaêm chæ laøm baøi taäp vaø reøn luyeän moät mình.

Tuy nhieân, neáu moät tröôøng hôïp hieám hoi xaûy ra, khi caäu beù löôøi bieáng, thì ñuùng vaäy, toâi seõ buoäc con phaûi hoaøn thaønh baøi taäp veà nhaø.

Nhöng nhìn chung Evan laø moät caäu beù ngoan khi ñeán tröôøng. Caäu beù thöïc söï quan taâm ñeán ñieåm soá cuûa mình, vì vaäy toâi

may maén trong vieäc naøy.

Chò coù nghó phöông phaùp giaùo duïc thöôøng thaáy cuûa cha meï Chaâu AÙ seõ laø caùch toát ñeå nuoâi döôõng nhöõng ñöùa beù haïnh phuùc vaø thaønh coâng?

Khoâng ñöùa beù naøo coù theå haïnh phuùc khi khoâng ñöôïc pheùp laøm baát cöù ñieàu gì khaùc ngoaøi vieäc hoïc? Toâi hieåu theá heä boá meï chuùng toâi laø nhö vaäy. Ñoù laø vaên hoùa cuûa theá heä tröôùc ñaây vaø ñieàu naøy coù leõ vaãn laø vaên hoùa ôû caùc nöôùc Chaâu AÙ.

Nhöng chuùng toâi soáng ôû UÙc. Ñaõ ñeán luùc hoøa nhaäp vaøo xaõ hoäi UÙc vaø cho con baïn ra khoûi nhaø ñeå taän höôûng khoâng khí trong laønh.

Neáu baïn gheùt caùch baïn ñöôïc nuoâi daïy, taïi sao laïi tieáp tuïc eùp buoäc con baïn? Neáu baïn gheùt cha meï mình vì caùch hoï ñaõ nuoâi daïy baïn, taïi sao laïi nuoâi daïy con baïn theo caùch ñoù? Tröø khi baïn muoán con baïn gheùt baïn.

Moïi ngöôøi phaûi hieåu, chæ moät ngöôøi coù theå ñeán tröôùc. Chæ moät ngöôøi coù theå thaéng, neáu ngöôøi ñoù khoâng phaûi laø con cuûa baïn thì haõy tieáp tuïc. Moät soá cha meï noùi, taát caû nhöõng gì con phaûi laøm laø hoïc, hoïc, hoïc, luyeän taäp, luyeän taäp vaø luyeän taäp vaø con seõ hoïc toát ôû tröôøng, nhöng ñieàu ñoù khoâng ñuùng. Moät soá treû raát coá gaéng nhöng vaãn thaát baïi. Nhöõng ngöôøi khaùc haàu nhö khoâng nhaác moät ngoùn tay leân vaø hoï vaãn xuaát saéc. Moãi ngöôøi ñeàu coù nhöõng taøi naêng khaùc nhau. Neáu con baïn hoïc khoâng gioûi, chuùng coù theå laøm nhöõng vieäc khaùc.

Vieäc eùp chuùng hoïc vaø ñi hoïc theâm suoát ngaøy seõ chaúng coù gì khaùc bieät neáu tröôøng hoïc khoâng phaûi laø ñieàu chuùng quan taâm.

Neáu con baïn khoâng phaûi laø ngöôøi hoïc nhanh, ñöøng so saùnh chuùng vôùi ñöùa treû khaùc. Noù seõ khoâng laøm cho baïn hoaëc ngöôøi kia caûm thaáy deã chòu.

Evan chöa bao giôø ñi hoïc theâm. Raát nhieàu ngöôøi khoâng tin ñieàu naøy. Hoï noùi ñoù laø moät lôøi noùi doái. Hoï göûi con mình ñi hoïc theâm vaø noùi raèng neáu con hoï hoïc chaêm chæ thì

37 chuùng coù theå gioáng nhö Evan. Nhöng sau ñoù khi con hoï khoâng theå gioûi nhö vaäy, hoï laïi töùc giaän vôùi con mình. Ñieàu ñoù thaät ngôù ngaån. Ñöùa treû cuûa hoï khoâng phaûi laø Evan, chuùng coù taøi naêng rieâng cuûa chuùng, con trai toâi coù taøi naêng cuûa mình.

Thaät ngôù ngaån khi toâi cho Evan ñi hoïc bôi caû ngaøy, sau ñoù noåi giaän neáu con toâi khoâng gioûi bôi loäi nhö moät baïn trong nhoùm. Evan coù taøi naêng cuûa mình, con baïn coù taøi naêng cuûa chuùng. Evan seõ khoâng bao giôø laø vaän ñoäng vieân bôi loäi gioûi nhaát cho duø caäu beù coù coá gaéng theá naøo ñi nöõa.

Raát nhieàu baäc cha meï noùi, “khoâng ai coù theå thoâng minh nhö vaäy. Evan phaûi ñi hoïc theâm, chæ laø caäu beù khoâng muoán thöøa nhaän ñieàu ñoù”. Hoï coù theå tin nhöõng gì hoï muoán tin, ñieàu ñoù khoâng thay ñoåi ñöôïc söï thaät laø Evan chöa bao giôø ñi hoïc theâm caû.

Toâi khoâng noùi raèng con mình seõ khoâng bao giôø ñeán lôùp hoïc theâm – caäu beù coù theå caàn trong töông lai, ñaëc bieät laø khi chuaån bò laøm baøi thi HSC, caäu beù ñaõ hoïc vöôït hai lôùp moân toaùn. Hieän taïi neáu con khoâng bieát ñieàu gì ñoù, toâi vaø choàng toâi ñeàu coù theå giuùp.

Toâi khoâng tin raèng cho moät ñöùa treû ñi hoïc theâm seõ mang laïi lôïi ích cho con, ñeå ñöùa treû coù theå daãn ñaàu ôû tröôøng laø moät ñieàu toát. Taïi sao cha meï laïi laõng phí thôøi gian cuûa con mình? Vieäc hoïc keøm chæ neân daønh cho nhöõng tröôøng hôïp treû thöïc söï gaëp khoù khaên vaø caàn söï giuùp ñôõ. Neáu con baïn khoâng gaëp khoù khaên, haõy ñeå chuùng laø moät ñöùa treû. Gia sö khoâng caàn thieát, chính xaùc laø nhö vaäy. Haõy daønh thôøi gian vaø tieàn baïc ñoù ñeå cho con baïn hoïc moät kyõ naêng môùi, chôi theå thao hoaëc ñi nghæ maùt cuøng gia ñình!

Moät ngöôøi coù theå coù nhieàu kieán thöùc nhöng ñieàu ñoù khoâng khieán hoï trôû neân thoâng minh. Moät thieân taøi vaø moät ngöôøi bình thöôøng ñeàu coù theå coù cuøng kieán thöùc nhöng ñieåm khaùc bieät laø thieân taøi maát 5 phuùt ñeå hoïc noù trong khi ngöôøi bình thöôøng maát 50 phuùt. Kieán thöùc vaø trí tueä laø hai ñieàu khaùc bieät.

Ngoaøi ra, moät soá ngöôøi noùi raèng khoâng ai coù theå sinh ra thoâng minh, khoâng ai coù theå bieát moïi thöù. Khi noùi ñieàu ñoù, hoï khoâng hieåu söï khaùc bieät giöõa kieán thöùc “knowledge” vaø söï thoâng minh “intelligence”. Thoâng minh laø khaû naêng baïn coù theå hoïc moät thöù gì ñoù nhanh ra sao, kieán thöùc laø baïn bieát bao nhieâu. Moät ngöôøi coù theå coù nhieàu kieán thöùc nhöng ñieàu ñoù khoâng khieán hoï trôû neân thoâng minh. Moät thieân taøi vaø moät ngöôøi bình thöôøng ñeàu coù theå coù cuøng kieán thöùc nhöng ñieåm khaùc bieät laø thieân taøi maát 5 phuùt ñeå hoïc noù trong khi ngöôøi bình thöôøng maát 50 phuùt. Kieán thöùc vaø trí tueä laø hai ñieàu khaùc bieät.

Nhöõng ngöôøi thöïc söï tin raèng taát caû nhöõng gì con baïn phaûi laøm laø luyeän taäp, luyeän taäp, luyeän taäp vaø con seõ trôû thaønh ngöôøi gioûi nhaát, thoâng minh nhaát trong lôùp, hoï seõ raát thaát voïng vaø mang ñaày nhöõng lôøi baøo chöõa khi vieäc luyeän taäp khoâng mang laïi hieäu quaû. Bôûi vì chæ moät ngöôøi coù theå ñöùng ñaàu keå caû khi taát caû moïi ngöôøi ñeàu khoå luyeän.

Neáu con baïn khoâng phaûi laø ngöôøi hoïc nhanh, ñöøng so saùnh chuùng vôùi ñöùa treû khaùc. Noù seõ khoâng laøm cho baïn hoaëc ngöôøi kia caûm thaáy deã chòu. Ñöøng hieåu sai yù toâi, ñoâi khi nhöõng ñöùa treû caàn phaûi bò eùp buoäc laøm ñieàu gì ñoù, neáu khoâng chuùng seõ lôùn leân vaø noùi ‘Öôùc gì boá meï toâi nghieâm khaéc hôn, thì toâi khoâng phaûi laø moät ñöùa treû ngoác ngheách khoâng bieát gì.’ Chæ caàn baûo ñaûm tröôùc khi baïn eùp buoäc con baïn phaûi ñaït ñöôïc ñieàu gì ñoù, noù phaûi trong khaû naêng cuûa ñöùa beù, neáu khoâng chæ daãn ñeán söï töùc giaän vaø thaát voïng.

Raát nhieàu ngöôøi seõ ngaïc nhieân khi Evan ñöôïc ñaùnh giaù laø moät thieân taøi nhöng laïi khoâng theo hoïc tröôøng truyeån. Caäu beù chæ hoïc taïi moät ngoâi tröôøng caáp hai veà ngheä thuaät taïi ñòa phöông thoâi?

Bôûi vì khoâng caàn thieát phaûi laøm nhö vaäy. Toâi khoâng coù baát kyø thaønh kieán gì vôùi caùc tröôøng tuyeån. Toâi coù theå thay ñoåi quyeát ñònh cuûa mình vaø göûi con trai mình ñeán moät tröôøng tuyeån trong töông lai. Ai bieát tröôùc ñöôïc?

Nhöng öu tieân cuûa toâi seõ luoân laø caùc tröôøng tö thuïc khi toâi coù ñuû khaû naêng.

Hoï cung caáp cô sôû vaät chaát toát hôn caùc tröôøng coâng laäp.

Neáu con cuûa baïn hoïc toát, chuùng seõ hoïc toát ôû baát kyø tröôøng naøo. Haõy tin ñieàu ñoù. Raát nhieàu cha meï Chaâu AÙ muoán con trôû thaønh baùc só, luaät sö. Nhöng chò laïi khuyeán khích con hoïc dieãn xuaát vaø chôi theå thao. Chò ñang nuoâi döôõng moät dieãn vieân, moät vaän ñoäng vieân töông lai chaêng?

Toâi nghó thaät ngôù ngaån khi eùp con baïn trôû thaønh baùc só, luaät sö, baùc só nhaõn khoa, döôïc só, keá toaùn ... taát caû nhöõng coâng vieäc truyeàn thoáng ñöôïc caùc baäc cha meï chaâu AÙ coi troïng.

Haõy ñeå con baïn trôû thaønh ngöôøi maø chuùng muoán trôû thaønh. Ñieàu gì khieán nhöõng ngheà naøy toát hôn nhöõng ngheà khaùc chöù? [ ]

38

S

o vôùi Myõ, Singapore thöôûng nhieàu gaáp 20 laàn cho vaän ñoäng vieân giaønh huy chöông vaøng Olympic...

Tuaàn naøy, taïi Olympic 2020 ñang dieãn ra ôû Tokyo, Philippines ñaõ laàn ñaàu tieân giaønh huy chöông vaøng taïi moät kyø Theá vaän hoäi, vôùi taám huy chöông thuoäc veà nöõ vaän ñoäng vieân cöû taï Hidilyn Diaz.

Vôùi thaønh tích lòch söû naøy, Diaz seõ nhaän ñöôïc soá tieàn thöôûng ít nhaát 33 trieäu Peso Philippines, töông ñöông khoaûng 600.000 USD, töø Uyû ban Theå thao Philippines vaø giôùi doanh nghieäp nöôùc naøy. Ngoaøi ra, coâ coøn ñöôïc taëng hai caên nhaø vaø ñöôïc ñi maùy bay mieãn phí troïn ñôøi.

Theo haõng tin CNBC, Uyû ban Olympic Quoác teá (IOC) khoâng thöôûng tieàn maët cho caùc vaän ñoäng vieân ñaït huy chöông, nhöng nhieàu quoác gia thöôûng ñaäm baèng tieàn maët cho caùc vaän ñoäng vieân cuûa nöôùc mình neáu hoï giaønh huy chöông Theá vaän hoäi.

Döôùi ñaây laø möùc tieàn thöôûng daønh cho moãi huy chöông Olympic cuûa 12 quoác gia daønh cho vaän ñoäng vieân cuûa mình, do CNBC thu thaäp ñöôïc: Coù hôn 600 vaän ñoäng vieân Myõ tham gia thi ñaáu taïi Olympic Tokyo vaø tính ñeán ngaøy 29/7, ñoaøn Myõ ñaõ giaønh 11 huy chöông vaøng, 11 huy chöông baïc vaø 9 huy chöông ñoàng.

Uyû ban Olympic vaø Paralympic Myõ thöôûng 37.500 USD cho moãi huy chöông vaøng, 22.500 moãi huy chöông baïc, vaø 15.000 USD moãi huy chöông ñoàng. Phaàn lôùn giaûi thöôûng tieàn maët naøy khoâng bò ñaùnh thueá, tröø phi vaän ñoäng vieân ñaït toång thu nhaäp caû naêm vöôït möùc 1 trieäu USD. Ngoaøi ra, caùc vaän ñoäng vieân Myõ coøn ñöôïc höôûng nhieàu chính

saùch hoã trôï khaùc, goàm baûo hieåm y teá, quyeàn tieáp caän vôùi caùc cô sôû chaêm soùc y teá cao caáp nhaát, vaø hoã trôï hoïc phí ñaïi hoïc.

So vôùi Myõ, Singapore thöôûng nhieàu gaáp 20 laàn cho vaän ñoäng vieân giaønh huy chöông vaøng Olympic.

Ngöôøi mang veà huy chöông vaøng Theá vaän hoäi ñaàu tieân cho ñaûo quoác sö töû seõ ñöôïc thöôûng 1 trieäu Ñoâla Singapore, töông ñöông 737.000 USD. Soá tieàn thöôûng naøy bò ñaùnh thueá vaø ngöôøi nhaän seõ phaûi trao laïi moät phaàn cho lieân ñoaøn theå thao quoác gia ñeå ñoùng goùp cho coâng taùc ñaøo taïo vaø phaùt trieån vaän ñoäng vieân. Ñoaøn vaän ñoäng vieân Singapore döï Olympic ñang dieãn ra ôû Tokyo goàm 23 ngöôøi.

Neàn kinh teá theå thao phaùt trieån ôû Myõ, vôùi söï tham gia maïnh meõ cuûa khu vöïc tö nhaân, cho pheùp caùc vaän ñoäng vieân nöôùc naøy kieám tieàn toát hôn töø taøi naêng cuûa mình – theo Giaùm ñoác ñieàu haønh Unmish Parthasarithi cuûa coâng ty tö vaán Picture Board Partners. Traùi laïi, ôû nhöõng nöôùc nhö Singapore hay AÂns Ñoä, nhieàu saùng kieán theå thao quoác gia ñeàu do chính phuû thuùc ñaåy, ñoâi khi duøng möùc tieàn thöôûng lôùn ñeå khuyeán khích vaên hoaù theå thao.

Malaysia cuõng laø quoác gia ñöa ra möùc thöôûng lôùn cho vaän ñoäng vieân ñaït huy chöông Olympic.

Moãi vaän ñoäng vieân giaønh huy chöông vaøng Olympic cho Malaysia seõ ñöôïc thöôûng 1 trieäu Ringgit (236.149 USD), huy chöông baïc nhaän 300.000 Ringgit, vaø huy chöông ñoàng nhaän 100.000 Ringgit. Tính ra, tieàn thöôûng daønh cho huy chöông baïc vaø ñoàng cuûa Malaysia coøn cao hôn caû möùc thöôûng daønh cho huy chöông vaøng cuûa Australia hay Canada.

Nhöng ngoaøi tieàn thöôûng, caùc vaän ñoäng vieân coù huy chöông ôû

39 Olympic coøn coù caùc nguoàn thu haáp daãn khaùc.

Vaän ñoäng vieân töø nhöõng nöôùc coù neàn theå thao maïnh ñöôïc nhaän löông hoaëc tieàn hoã trôï taäp luyeän töø lieân ñoaøn theå thao quoác gia. Nhöõng vaän ñoäng vieân gioûi nhaát coù tieàn thöôûng töø vieäc giaønh chieán thaéng trong caùc giaûi ñaáu trong vaø ngoaøi nöôùc. Coù nhöõng vaän ñoäng vieân aên löông thöôøng xuyeân nhôø coù moät soá coâng vieäc khaùc.

Tuy nhieân, cuõng coù moät soá vaän ñoäng vieân – nhö Zhang Beiwen cuûa moân caàu loâng thuoäc ñoaøn Myõ - ñöôïc cho laø phaûi döïa vaøo tieàn quyeân goùp ñeå trang traûi cho chuyeán ñi tôùi Tokyo.

Haàu heát caùc vaän ñoäng vieân cuûa ñoaøn Myõ khoâng coù ngöôøi ñaïi dieän, vaø nhieàu ngöôøi khoâng coù baát kyø nhaø taøi trôï naøo – taïp chí Forbes cho hay.

Vaøi vaän ñoäng vieân coù theå giaønh ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng taøi trôï hoaëc quaûng caùo trò giaù nhieàu trieäu USD, nhôø vieäc tham döï Olympic hoaëc sau khi giaønh chieán thaéng taïi ñaáu tröôøng naøy.

Chaúng haïn, ngoâi sao quaàn vaät Naomi Osaka ñöôïc cho laø ñaõ nhaän ñöôïc 55 trieäu USD tieàn taøi trôï vaø quaûng caùo trong 12 thaùng, trôû thaønh nöõ vaän ñoäng vieân coù thu nhaäp “khuûng” nhaát töø tröôùc ñeán nay.

Duø vaäy, giaønh ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng beùo bôû Tuaàn naøy, taïi nhö vaäy laø hieám, vaø Olympic 2020 ñang dieãn chaéc chaén khoâng phaûi laø tieâu chuaån trong ra ôû Tokyo, Philippines ñaõ laøng theå thao. huy chöông vaøng taïi moät kyø OÂng Parthasarathi noùi raèng caùch Theá vaän hoäi. Diaz seõ nhaän ñöôïc kieám tieàn toát nhaát soá tieàn thöôûng ít nhaát 33 trieäu ñoái vôùi moät soá vaän ñoäng vieân laø trôû Peso Philippines, töông ñöông thaønh huaán luyeän vieân sau khi nghæ thi khoaûng 600.000 USD, töø Uyû ñaáu, vì hoïc vieân saün ban Theå thao Philippines saøng traû theâm tieàn ñeå ñöôïc hoïc moät ngöôøi vaø giôùi doanh nghieäp thaày töø thi ñaáu ôû Olymnöôùc naøy. pic. [ ]

NAIL SALON BUSINESS FOR SALE WARREN VIC 40

Vui loøng goïi or nhaén tin

0417 545 806 (tieáng Anh)

Ñaõ thieát laäp toát ñeïp, trang bò ñaày ñuû bôûi 6 baøn nails, 3 gheá spa, hôn $10.000 haøng toàn. Khaùch haøng toát, tieäm nail noåi tieáng trong khu vöïc.

Raát nhieàu tieàm naêng,

Moïi thöù baïn caàn ñaõ coù saün ñeå ñieàu haønh doanh nghieäp laøm moùng raát thaønh coâng naøy seõ laø cuûa baïn.

Vò trí toát naèm beân caïnh ga xe löûa, hai beân laø tieäm shops vaø raát nhieàu baõi ñaäu xe free ngoaøi ñöôøng. Baùn vì lyù do söùc khoûe.

Vui loøng goïi / nhaén tin 0417 545 806 (tieáng Anh)

41

Health Juice Bar Doanh nghiệp nằm ở trung tâm của Sutherland Shire / Sydney NSW AUSTRALIA. 2 phút đi bộ từ ga xe lửa (trạm trao đổi). Bản thân doanh nghiệp bao quanh bởi các văn phòng, văn phòng chính phủ, trung tâm giải trí.

Có rất nhiều trẻ em chơi (hoàn hảo cho gia đình đang tìm kiếm một nơi để gia đình phát triển). Công việc kinh doanh hiện đang làm là bữa sáng, bữa trưa (Sandwisches, Burger và đồ ăn châu Á) từ thứ Hai đến thứ Bảy, từ 7h30 sáng đến 3h30 chiều.

DOANH NGHIỆP NÀY TỪNG KIẾM ĐƯỢC TỪ $12.000 - $15.000 MỖI TUẦN HOẶC THẬM CHÍ NHIỀU HƠN (THÔNG TIN TỪ CHỦ SỞ HỮU TRƯỚC ĐÓ).

V

aên hoùa “phi giôùi tính” cuûa Nhaät Baûn: Ñaøn oâng trang ñieåm, nhuoäm toùc nhö con gaùi nhöng vaãn coù... vôï Nhöõng con heûm nhoû cuûa quaän Harajuku (Tokyo, Nhaät Baûn) voán noåi tieáng veà nhöõng ngöôøi ñaøn oâng “phi giôùi tính”. Ñaëc ñieåm nhaän daïng cuûa hoï laø göông maët luoân ñöôïc trang ñieåm nhö con gaùi, toùc nhuoäm maøu vaø ñöôïc taïo kieåu chæn chu, loâng maøy tæa toùt vaø veõ saéc neùt.

Harajuku ñaõ trôû thaønh saøn dieãn thôøi trang daønh cho giôùi “phong caùch phi giôùi tính”. Duø phuï nöõ aên maëc theo kieåu ñaøn oâng cuõng ñöôïc goïi laø “phi giôùi tính”, nhöng ôû Nhaät Baûn, thuaät ngöõ jendaresu-kei thöôøng duøng ñeå chæ nhöõng nam giôùi khoâng quan taâm vaø cuõng chaúng ñaàu tö vaøo veû ngoaøi, cuï theå laø quaàn aùo.

Chaúng haïn nhö, moät soá jendaresukei, ñieån hình nhö ngöôøi maãu noåi tieáng Ryuchell, khoâng thích giaû trang thaønh nöõ giôùi vaø taát nhieân hoï cuõng chaúng phaûi gay. Hoï khoâng caûm nhaän ñöôïc trong hoï coøn moät giôùi tính veà maët tinh thaàn khaùc so vôùi giôùi tính sinh hoïc

Ñaëc ñieåm nhaän daïng cuûa nhöõng ngöôøi ñaøn oâng “phi giôùi tính” laø göông maët luoân ñöôïc trang ñieåm nhö con gaùi, toùc nhuoäm maøu vaø ñöôïc taïo kieåu chæn chu.

42

saün coù töø khi môùi sinh ra.

Chuùng ta khoâng roõ Ryuchell vaø vôï anh ta - duø voâ tình hay höõu yù - coù phaân chia giôùi tính sinh hoïc hay giôùi tính tinh thaàn raïch roøi hay khoâng. Nhöng ñoái vôùi hoï, cô theå cuûa moät ngöôøi nam giôùi khoâng nhaát thieát phaûi phuø hôïp vôùi moät khuoân maët ñaøn oâng kieåu maãu.

Sôû thích cuûa hoï laø keát hôïp nhöõng

maãu vaûi hoa vaên vaø moùng tay maøu meø phoái cuøng muõ vaø ví. Hoï laø hieän thaân cho phong caùch nam tính soâi noåi môùi meû. Ñoàng thôøi, hoï coøn ñaïi dieän cho nhöõng thay ñoåi lôùn veà vai troø cuûa nam giôùi ñang ñöôïc nhìn nhaän roõ neùt hôn trong xaõ hoäi Nhaät Baûn.

Nhaät Baûn thöøa nhaän söï ña daïng veà giôùi tính Gaàn ñaây, coâng ngheä phaãu thuaät thaåm myõ ngaøy caøng trôû neân taân tieán.

Vì leõ ñoù, giôùi tính ñaõ ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng hôn vaø xu höôùng giôùi tính laïi trôû neân ña daïng hôn bao giôø heát. Nhöõng quy öôùc chung veà vaên hoaù coù khuynh höôùng giôùi haïn cô theå sinh hoïc vaøo hai loaïi giôùi tính rieâng bieät: nöõ tính vaø nam tính. Nhöng Nhaät Baûn coù moät lòch söû laâu daøi veà söï ña daïng cuûa giôùi tính vaø vieäc aùp duïng söï ñoái laäp veà giôùi tính trong caùch aên maëc (hay coøn goïi laø cross-dressing, hieåu noâm na

43 laø maëc trang phuïc ngöôïc vôùi giôùi tính cuûa mình) cuõng gaàn gioáng nhö khaùi nieäm “phi giôùi tính” hieän nay.

Töø xa xöa, trong neàn vaên hoùa Nhaät Baûn, nam giôùi nöõ tính vaø nöõ giôùi nam tính ñaõ laø nhöõng khaùi nieäm raát phoå bieán. Chaúng haïn nhö Onnagata (chæ nam dieãn vieân ñoùng vai nöõ trong nhöõng vôû kòch Kabuki coå ñieån) vaø otokoyaku (chæ nöõ dieãn vieân ñoùng vai nam giôùi trong ñoaøn kòch Takarazuka Revue) raát noåi tieáng ôû nöôùc ngoaøi nhôø khaû naêng bieåu dieãn giôùi tính cuûa hoï.

Ngaøy nay, Nhaät Baûn laø nôi cuûa haøng

nhöõng coâ gaùi hieän ñaïi phöông Taây (hay coøn goïi laø “moga”) ñaõ xuaát hieän ôû Tokyo vaø ñeå laïi hình aûnh cuûa nhöõng maùi toùc ngaén, quaàn sooc roäng vaø nhöõng boä trang phuïc gioáng nhö flapper. Trong khi ñoù, vaøo cuøng thôøi ñieåm, haàu heát phuï nöõ Nhaät ñeàu maëc kimono ôû nhöõng nôi coâng coäng.

Caùc moga thöôøng bò cöôøi nhaïo treân ñöôøng phoá vôùi danh xöng “garçons” (nam giôùi) vaø bò baùc boû vì thieáu ñi neùt nöõ tính voán coù cuûa ngöôøi phuï nöõ.

Nhöõng ngöôøi chæ trích cho raèng: “Neáu phuï nöõ trôû neân nam tính hôn, ñieàu ñoù coù nghóa laø nam giôùi ñaõ khoâng coøn laø

veû beà ngoaøi cuûa mình. Ñieàu naøy theå hieän qua lôùp trang ñieåm vaø chieác khaên tay taåm nöôùc hoa cuûa hoï. Caùc nhaø pheâ bình cho raèng, ngöôøi “phi giôùi tính” coøn daønh nhieàu thôøi gian laøm ñeïp cho chính baûn thaân hôn caû phuï nöõ.

Gaàn ñaây hôn, thuaät ngöõ “trai aên coû” (coøn goïi laø “soshoku danshi”) ñöôïc duøng ñeå moâ taû nhöõng ngöôøi ñaøn oâng treû tuoåi khoâng coù xu höôùng baïo löïc, luoân tæ mæ veà dieän maïo vaø ñoái xöû vôùi phuï nöõ nhö baïn beø chöù khoâng phaûi ñoái töôïng tình duïc. Caùc chuyeân gia coá gaùn maùc goïi hoï laø nhöõng keû heøn nhaùt khoâng daùm soáng vôùi ñuùng baûn chaát cuûa mình.

Moät caùi nhìn khaùc hôn veà nhöõng ngöôøi phi giôùi tính Nhöõng ngöôøi ñaøn oâng “phi giôùi tính” cuûa quaän Harajuku ngaøy nay khoâng yù thöùc (hoaëc khoâng thöøa nhaän) nhöõng baäc tieàn boái cuûa hoï. Chaúng haïn nhö Ryuchell giaûi thích, nguoàn caûm höùng cho phong caùch “phi giôùi tính” xuaát phaùt töø ba kieåu thôøi trang: 1. Nhöõng nhoùm nhaïc pop Haøn Quoác dòu daøng; 2. “Visual kei”- theå loaïi nhaïc rock laáp laùnh vaøo naêm 1980 vôùi caùc ngheä só nam bieåu dieãn trang nhaõ; 3. Thôøi trang cuûa nhöõng naêm 1980 vaø 1990 cuûa Myõ - söï keát hôïp quaàn aùo ñaày maøu saéc vaø caùc phuï kieän theo nhöõng caùch khoâng bình thöôøng vaø baét maét.

Veà sau, söï xuaát hieän cuûa nhoùm ngöôøi “phi giôùi tính” naøy caøng coù nhieàu

traêm caâu laïc boä cross-dressing (nhö caâu laïc boä Elizabeth noåi tieáng cuûa Tokyo) höôùng ñeán nam giôùi trung nieân, nhaân vieân vaên phoøng coù veû beà ngoaøi nhö moät ngöôøi ñaøn oâng thöïc thuï. Caùc thaønh vieân seõ tham gia vaøo moät moâi tröôøng giuùp hoï chuyeån töø vò trí caùc doanh nhaân sang nhöõng con ngöôøi nöõ tính nhaèm muïc ñích giaûi toaû caêng thaúng vaø nhieàu lyù do khaùc.

Voán dó töø xöa ñeán nay, con ngöôøi thöôøng xuyeân bò haáp daãn bôûi veû ngoaøi quyeán ruõ hôn laø bôûi giôùi tính sinh hoïc cuûa ngöôøi ñoái dieän. “Tình yeâu cuûa nhöõng chaøng trai” trong thôøi buoåi ñöông ñaïi, theå hieän moái quan heä roõ raøng vaø laõng maïn giöõa caùc nhaân vaät nam giôùi laø minh chöùng thuyeát phuïc nhaát cho nhaän ñònh treân.

Xoùa môø ñöôøng ranh mang teân “giôùi tính” Nhöõng caâu laïc boä cross-dressing vaø raïp haùt truyeàn thoáng vaãn coøn löu giöõ khaùi nieäm chuû ñaïo veà nöõ tính vaø nam tính. Nhöng lòch söû Nhaät Baûn cuõng chöùa ñöïng khoâng ít ví duï veà nhöõng ngöôøi ñi tieân phong trong vieäc xoùa môø ranh giôùi naøy.

Cuï theå hôn, caùch ñaây moät theá kyû,

ñaøn oâng nöõa roài”. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi thaønh thò vôùi tö töôûng phoùng khoaùng hôn laïi xem caùc coâ gaùi hieän ñaïi daùm khaùc bieät naøy laø nhöõng ngöôøi tieân phong.

Duø laø thôøi ñaïi naøo thì nhöõng ngöôøi “phi giôùi tính” cuõng ñeàu raát chuù troïng

cô hoäi ñeå hoøa nhaäp vôùi coäng ñoàng vaø goùp phaàn giaûm thieåu söï kì thò. Moät ñieàu ñaùng möøng ôû ñaây chính laø nhöõng lôøi chæ trích cuûa nhöõng ngöôøi choáng ñoái daàn caøng ít ñi, thay vaøo ñoù laø nhöõng bình luaän uûng hoä nhoùm ngöôøi “phi giôùi tính” naøy.[]

44

45

Nhö ñaõ ñöa tin, NASA toå chöùc moät cuoäc hoïp baùo cuoái ngaøy 26/10 ñeå coâng boá moät phaùt hieän heát söùc quan troïng veà Maët traêng.

Maø noù quan troïng thaät, bôûi hoï ñaõ tìm ra nhöõng baèng chöùng cho thaáy söï toàn taïi cuûa NÖÔÙC ngay treân veä tinh laâu ñôøi nhaát cuûa Traùi ñaát.

46

N

hieàu nhaø ñaàu tö khoâng muoán boû lôõ cô hoäi böôùc chaân vaøo lónh vöïc döôõng laõo trong boái caûnh daân soá giaø taêng nhanh taïi trung quoác...

Oâng william tang, moät ngöôøi veà höu ngoaøi 70 tuoåi ôû trung quoác, môùi ñaây quyeát ñònh ñaùnh ñoåi cuoäc soáng ôû trung taâm thaønh phoá thöôïng haûi ñeå ñeán soáng taïi moät cô sôû döôõng laõo cao caáp ôû phía taây thaønh phoá. Oâng ñaõ chi 220.000 Usd ñeå thueâ moät caên hoä hai phoøng nguû taïi ñaây trong voøng 15 naêm. “Ôû ñaây coøn hôn caû khu nghæ döôõng”, oâng tang chia seû sau khi tham quan nhaø maãu cuûa cô sôû döôõng laõo ardor gardens.Moät soá tieän nghi noåi baät taïi ñaây coù theå keå ñeán nhö beå bôi trong nhaø, phoøng taäp yoga, dòch vuï chaêm soùc 24/7…Cô hoäi töø nhoùm daân soá giaø khoång loà ôû trung quoác Caùc cô sôû döôõng laõo nhö ardor gardens ngaøy caøng trôû thaønh nôi haáp daãn vôùi caùc nhaø ñaàu tö taïi trung quoác.

Tieàn ñoå vaøo lónh vöïc naøy ngaøy caøng nhieàu trong boái caûnh nhieàu ngöôøi baét ñaàu quan taâm tôùi vieäc daân soá trung quoác ñang giaø hoùa nhanh choùng.

Moät trong soá caùc nhaø ñaàu tö trong lónh vöïc naøy taïi trung quoác laø coâng ty baát ñoäng saûn vaø haï taàng australia

lendlease corp - coâng ty ñaõ roùt 280 trieäu usd vaøo ardor gardens. Cuõng nhö nhieàu nhaø ñaàu tö khaùc, lendlease nhaän thaáy moâi tröôøng chính saùch taïi trung quoác ngaøy caøng thuaän lôïi trong boái caûnh baéc kinh ñang noã löïc tìm caùch giaûi quyeát caùc thaùch thöùc veà daân soá.

“10 Naêm nöõa, thò tröôøng seõ hoaøn toaøn khaùc baây giôø”, ding hui, chuû tòch lendlease chi nhaùnh trung quoác, nhaän ñònh. “Baïn seõ boû lôõ cô hoäi neáu ñôïi 10 naêm nöõa môùi baét ñaàu nghó tôùi vieäc mua ñaát, tìm hieåu vaø ñaøo taïo nhaân vieân cuõng nhö phaùt trieån moâ hình kinh doanh”. Theo soá lieäu daân soá môùi nhaát cuûa trung quoác, soá löôïng ngöôøi töø 60 tuoåi trôû leân taïi nöôùc naøy ñaõ taêng 47% trong thaäp kyû qua leân 260 trieäu ngöôøi, chieám hôn 18% toång daân soá. Tôùi naêm 2050, nhoùm daân soá naøy ñöôïc döï baùo seõ taêng leân gaàn 500 trieäu ngöôøi.

Lendlease ñang caïnh tranh vôùi nhieàu coâng ty noäi ñòa laâu ñôøi, nhö caùc haõng baûo hieåm lôùn, coâng ty ñaàu tö voán coå phaàn hay nhaø phaùt trieån baát ñoäng saûn. Nhöõng naêm gaàn ñaây, haøng chuïc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ roùt voán vaøo lónh vöïc naøy taïi trung quoác, nhö quyõ ñaàu tö quoác doanh singapore temasek holding pte., Haõng ñaàu tö y teá myõ co-

lumbia pacific management vaø fortress investment group.

Nhieàu coâng ty khaùc cuõng ñang muoán gia nhaäp nhö quyõ ñaàu tö khoång loà citic capital cuûa trung quoác vôùi muïc tieâu xaây döïng haøng loaït döï aùn nhaø döôõng laõo taïi nhieàu thaønh phoá lôùn trong vaøi naêm tôùi. Trong khi ñoù, haõng baûo hieåm new china life insurance co. Môùi ñaây ñaõ baét ñaàu baùn caên hoä taïi khu toå hôïp döôõng laõo môùi roäng 280.000 M2 ôû ngoaïi oâ baéc kinh. Dieän tích khu toå hôïp naøu töông ñöông 40 saân boùng ñaù tieâu chuaån.

Duø nhieàu coâng ty chöa thu ñöôïc lôïi nhuaän töø vieäc kinh doanh cô sôû döôõng laõo, nhöng hoï tin raèng nhu caàu ñoái vôùi caùc cô sôû naøy seõ taêng cao vaø nhöõng thay ñoåi trong quan nieäm xaõ hoäi ôû trung quoác seõ mang veà lôïi nhuaän trong daøi haïn.

Veà maët chính saùch, chính phuû trung quoác ñang xaây döïng keá hoaïch chi tieát ñeå thuùc ñaåy phaùt trieån lónh vöïc chaêm soùc y teá cho ngöôøi giaø,

Baïn seõ boû lôõ cô hoäi neáu ñôïi 10 naêm nöõa môùi baét ñaàu nghó tôùi vieäc mua ñaát, tìm hieåu vaø ñaøo taïo nhaân vieân cuõng nhö phaùt trieån moâ hình kinh doanh

trong ñoù taäp trung vaøo vieäc môû roäng caùc dòch vuï cô baûn vôùi giaù caû phaûi chaêng. Moät trong nhöõng muïc tieâu cuûa keá hoaïch naøy laø taêng soá löôïng giöôøng taïi caùc cô sôû döôõng laõo vaø ñaàu tö nguoàn löïc ñeå ñaøo taïo nhaân löïc.

“Thò tröôøng döôõng laõo cao caáp taïi trung quoác chöa böôùc vaøo giai ñoaïn taêng tröôûng nhanh nhöng chaéc chaén ñaõ baét ñaàu roài”, ye liming, moät giaùm ñoác taïi hieäp hoäi coâng nghieäp dòch vuï döôõng laõo thöôïng haûi, cho bieát.

Nhöõn g thay ñoåi veà nhaân khaåu hoïc cuõn g ñang phaù vôõ nhöõ ng raøo caûn truyeàn thoán g laâu ñôøi voán caûn trôû söï phoå bieá n cuûa caùc nhaø döôõn g laõo taïi trung quoác . Ôû nöôù c naø y, duø con caùi töø laâu bò raøn g buoäc vôùi nghóa vuï chaê m soù c cha meï giaø, giôø ñaây, nhieàu gia ñình ñang phaûi soá ng xa nhau do laøn soùn g di cö vaø ñoâ thò hoùa . Beân caïn h ñoù , vaá n ñeà caøn g trôû neân traàm troïn g hôn bôûi ngaøy caøn g nhieà u ngöôø i veà höu chæ coù moät ñöùa con ñeå döïa vaøo do chính saù ch moät con ñeå kieàm cheá taên g daân soá tröôùc ñaâ y cuû a trung quoác.

Vaãn coøn nhöõng raøo caûn Tuy nhieân, baát chaáp nhöõng thay ñoåi naøy, öôùc tính chæ khoaûng 3% ngöôøi giaø trung quoác saün saøng hoaëc coù theå chi traû cho caùc dòch vuï nhö lendlease cung caáp. Phaàn lôùn vaãn muoán ñöôïc soáng ôû nhaø hoaëc taïi caùc cô sôû döôõng laõo ñöôïc nhaø nöôùc trôï caáp. Duø 3% cuõng laø con soá khoång loà neáu xeùt ñeán soá löôïng ngöôøi giaø taïi trung quoác, ñaây vaãn laø moät trôû ngaïi ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö.

Tính tôùi thaùng 6/2021, lendlease môùi chæ baùn ñöôïc

khoaûng 25% trong toång soá 100 caên hoä ñöôïc môû baùn 10 thaùng tröôùc taïi ardor gardens.

Theo moä t baù o caù o gaà n ñaâ y , haõ n g tö vaá n qianzhan industry research institute cho bieá t tyû leä laá p ñaà y taï i caù c nhaø döôõ n g laõ o tö nhaâ n , chuû yeá u naè m ôû nhöõ n g khu vöï c giaø u coù nhö ñoà n g baè n g soâ n g döông töû , hieä n chæ vaø o khoaû n g 37-48%, thaá p hôn nhieà u so vôù i möù c 85% caà n ñeå hoø a voá n . Nhöõ n g yeá u toá khieá n khaù c h haø n g e ngaï i goà m chi phí cao (do giaù ñaá t cao) vaø vieä c thieá u vaé n g thò tröôø n g uû y thaù c ñaà u tö baá t ñoä n g saû n - moä t keâ n h taø i trôï daø i haï n quan troï n g cho caù c nhaø ñaà u tö cô sôû döôõ n g laõ o taï i nhöõ n g thò tröôø n g phaù t trieå n nhö baé c myõ , chaâ u aâ u vaø nhaä t baû n .

Maëc duø vaäy,ding hui, chuû tòch lendlease trung quoác, tin raèng trong boái caûnh ñaïi dòch, vieäc haøng chuïc ngöôøi cao tuoåi chi tieàn ñeå thueâ caên hoä döôõng laõo taïi ardor gardens laø ñieàu voâ cuøng quan troïng. Hôn heát, oâng cho raèng taâm lyù daønh tieàn tieát kieäm mua nhaø ñeå laïi cho con chaùu ôû ngöôøi giaø trung quoác seõ thay ñoåi.

Trôû laïi vôùi oâng tang ñeà caäp tröôùc ñoù, ngöôøi döï kieán chuyeån vaøo soáng taïi ardor gardens vaøo thaùng 9 tôùi. Oâng naèm trong nhoùm ngöôøi veà höu maø caùc nhaø ñaàu tö ñang nhaém tôùi – giaøu coù, tö töôûng tieán boä vaø ñang muoán tìm kieám nieàm vui trong nhöõng naêm tuoåi xeá chieàu.

“Muïc ñích cuûa chuùng toâi khoâng phaûi chæ laø chi tieàn ñeå mua moät caên hoä maø laø tìm kieám moät cuoäc soáng thuù vò hôn”, oâng tang chia seû. [ ]

48

CHỨA 6 CHẤT DINH DƯỠNG LỚN GIÚP

CHỐNG UNG THƯ

Thôøi gian toát nhaát ñeå aên ngoâ ñem laïi lôïi ích cho söùc khoûe?

T

heo y hoïc Trung Quoác, aên ngoâ vaøo buoåi saùng laø toát nhaát, bôûi luùc naøy daï daøy vaãn chöa hoaït ñoäng maïnh, noàng ñoä axit trong daï daøy töông ñoái cao. Trong khi ñoù, ngoâ coù chöùa moät löôïng lôùn cellulose, coù theå kích hoaït hoaït ñoäng cuûa heä thoáng tieâu hoùa. Beân caïnh ñoù, ngoâ laø loaïi thöïc phaåm coù chöùa haøm löôïng dinh döôõng cao, aên buoåi saùng seõ giuùp cô theå traøn ñaày naêng löôïng.

Vaäy aên bao nhieâu ngoâ laø ñuû? Theo nghieân cöùu, ngöôøi lôùn coù theå traïng bình thöôøng neân aên moät baép ngoâ moãi ngaøy. Khoâng neân aên quaù nhieàu ngoâ, neáu khoâng noù seõ gaây ra moät soá aûnh höôûng nhaát ñònh vôùi cô theå.

6 chaát dinh döôõng lôùn trong ngoâ giuùp choáng ung thö, ngöøa laõo hoùa

1. Chaát xô: Giuùp heä tieâu hoùa khoûe maïnh Ngoâ chöùa raát nhieàu chaát xô, chaát xô caûi thieän moâi tröôøng ruoät vaø kích hoaït chuyeån ñoäng cuûa ruoät, do ñoù noù coù theå laøm giaûm taùo boùn vaø ngaên ngöøa ung thö ruoät keát moät caùch hieäu quaû. Taùo boùn cuõng laø nguyeân nhaân khieán da saàn suøi neân ngoâ cuõng coù taùc duïng laøm ñeïp da. Ngoâ coøn coù taùc duïng öùc cheá söï gia taêng cholesterol vaø löôïng ñöôøng trong maùu, coù taùc duïng ngaên ngöøa beänh cao huyeát aùp, beùo phì vaø tieåu ñöôøng raát hieäu quaû.

2. Vitamin B1: Caûi thieän meät moûi Vitamin B1, moät chaát dinh döôõng coù trong ngoâ, chöùa gaàn gaáp ñoâi möùc trung bình cuûa caùc loaïi rau khaùc. Vitamin B1 coù taùc duïng caûi thieän meät moûi, ñaëc bieät

49

Ngoâ laø loaïi caây löông thöïc raát phoå bieán, cuøng vôùi luùa gaïo vaø luùa mì, ngoâ cuõng ñöôïc tieâu thuï vôùi soá löôïng lôùn treân theá giôùi. Ngoâ chöùa nhieàu chaát dinh döôõng, neáu bieát söû duïng ñuùng caùch, ngoâ coøn giuùp choáng ung thö, ngöøa laõo hoùa. laø choáng moûi vai gaùy, teâ bì chaân tay raát hieäu quaû. Maëc duø vitamin B1 laø moät loaïi vitamin tan trong nöôùc, nhöng noù seõ khoâng bò maát chaát dinh döôõng ngay caû khi ñöôïc ñun soâi vì noù ñaõ ñöôïc bao boïc bôûi moät lôùp tinh boät.

3. Vitamin E: Coù taùc duïng laøm ñeïp, ngöøa laõo hoùa Haøm löôïng vitamin E vaø magie trong ngoâ coù taùc duïng laøm chaäm quaù trình laõo hoùa cuûa cô theå, giuùp da saùng ñeïp, caên traøn söùc soáng. Thaäm chí, baïn coù theå duøng haït ngoâ non töôi giaõ ra vaø xoa leân vuøng da bò dò öùng ñeå laøm dòu veát ngöùa.

4. Niacin vaø vitamin B2: Taêng cöôøng trao ñoåi chaát Haøm löôïng niacin trong ngoâ cao gaáp 2,8 laàn haøm löôïng trung bình cuûa caùc loaïi rau khaùc. Vitamin B2 vaø niacin coù taùc duïng thuùc ñaåy quaù trình trao ñoåi chaát trong cô theå. Ngoaøi ra, noù coøn coù chöùc naêng thuùc ñaåy quaù trình taùi taïo da vaø nieâm maïc, vaø ñaây laø thaønh phaàn caàn thieát ñeå cô theå duy trì söùc khoûe. Noù cuõng coù taùc duïng caûi thieän tình traïng vieâm mieäng, vieâm da vaø ñoû maét. Vitamin B2 vaø niacin gioáng nhö vitamin B1, ñeàu tan trong nöôùc, nhöng chuùng seõ ít bò maát ñi sau khi ñun soâi.

5. Beta cryptoxanthin: Ngaên ngöøaung thö Ngoâ coù chöùa chaát beta cryptoxanthin, moät loaïi carotenoid, coù taùc duïng choáng oxy hoùa, giuùp ngaên ung thö phoåi hieäu quaû. Beân caïnh ñoù, moät nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän treân 35.000 phuï nöõ cho thaáy, nhöõng ngöôøi aên ngoâ thöôøng xuyeân coù khaû naêng maéc beänh ung thö vuù thaáp hôn so vôùi nhöõng ngöôøi ít aên. Ñieàu naøy laø do trong ngoâ coù chöùa haøm löôïng chaát xô cao, coù theå giuùp baûo veä teá baøo khoûi bò ung thö.

6. Lutein vaø zeaxanthin: Taêng cöôøng thò löïc Trong ngoâ (ñaëc bieät laø ngoâ vaøng) coù chöùa 2 loaïi caroteno laø lutein vaø zeaxanthin, ñoùng vai troø quan troïng trong söï phaùt trieån thò löïc. Söï thieáu huït caùc caroteno naøy coù theå gaây ra moät soá beänh veà maét do tuoåi taùc nhö ñuïc thuûy tinh theå, thoaùi hoùa ñieåm vaøng. Ngoaøi ra, ngoâ raát giaøu beta-carotenoid, moät khi ñi vaøo cô theå noù seõ chuyeån thaønh vitamin A coù tyû leä cao hôn nhieàu so vôùi caùc loaïi thöïc phaåm khaùc, giuùp maét saùng. [ ]

50

P

haãu thuaät keùo daøi xöông khoâng phaûi laø phöông phaùp y hoïc hay thaåm myõ môùi, nhöng haàu heát caùc quoác gia ñeàu coù chæ ñònh ngöôøi ñöôïc pheùp tieán haønh, ví duï nhö bò leäch xöông, thaáp döôùi 150cm... Rieâng taïi AÁn Ñoä, hoï coù nhöõng quy chuaån khaùc.

Phaãu thuaät keùo daøi xöông khoâng phaûi laø phöông phaùp y hoïc hay thaåm myõ môùi, nhöng haàu heát caùc quoác gia ñeàu coù chæ ñònh ngöôøi ñöôïc pheùp tieán haønh, ví duï nhö bò leäch xöông, thaáp döôùi 150cm...

Rieâng taïi AÁn Ñoä, baùc só phaãu thuaät chænh hình khoâng caàn töø choái baát cöù ai. Thôøi gian gaàn ñaây, löôïng khaùch haøng cuûa hoï coøn gia taêng nhôø… Covid-19.

Giaûi phaùp naâng chieàu cao maïo hieåm Ñaäp xöông giaõn chi (limb-lengthening) laø phöông phaùp phaãu thuaät laøm daøi chaân, tay. Noù ñöôïc phaùt trieån vaø thöïc hieän töø naêm 1951, hieän ñang coù treân 10 quoác gia öùng duïng trong lónh vöïc thaåm myõ.

Caùc trung taâm phaãu thuaät keùo daøi chaân, tay haøng ñaàu treân theá giôùi naèm ôû 3 quoác gia Myõ, Ñöùc vaø Haøn Quoác. Trung bình moãi naêm, moãi ñaát nöôùc naøy thöïc hieän töø 100 - 200 ca. Taïi caùc nöôùc coøn laïi nhö Taây Ban Nha, Italia, Thoå Nhó Kyø… thì chæ coù töø 15 - 40 ca/naêm.

Quy trình ñaäp xöông giaõn chi ñöôïc thöïc hieän ñuùng nhö caùi teân goïi. Ñaàu tieân, baùc só seõ khoan loã ôû 2 ñaàu xöông caàn keùo daøi, laép khung coá ñònh xöông, baét ñinh vít roài ñaäp gaõy ñoâi oáng xöông.

Coù theå noùi, phaãu thuaät keùo daøi xöông laø ñaïi phaãu ñau

ñôùn, dai daúng nhaát. Sau khi ñaäp gaõy xöông, baùc só ñieàu chænh khoaûng caùch. Moãi ngaøy, hoï chæ keùo giaõn veát gaõy theâm 1mm. Ñaây laø ñoä giaõn caùch an toaøn nhaát, cho pheùp caùc daây thaàn kinh, maïch maùu… phaùt trieån theo kòp. Ñaäp xöông giaõn chi cho pheùp ngöôøi thöïc hieän keùo daøi chaân, tay ra toái ña 13cm. Tuøy theo yeâu caàu cuûa ngöôøi phaãu thuaät, thôøi gian chôø xöông daøi ra nhö mong muoán seõ khaùc nhau. Ví duï nhö caàn daøi theâm 10cm thì phaûi maát 100 ngaøy.

Suoát thôøi gian chôø xöông daøi ñuû, beänh nhaân seõ gaëp baát tieän trong di chuyeån, phaûi uoáng thuoác ñeå ñeø neùn côn ñau.

Sau khi thaønh coâng keùo giaõn chi, hoï coøn caàn traûi qua caû 10 thaùng giöõ khung coá ñònh xöông, ñôïi caùc teá baøo xöông cöùng chaéc trôû laïi. Tieáp ñeán, hoï phaûi taäp luyeän phuïc hoài chöùc naêng vaän ñoäng.

Coù 2 ruûi ro cöïc lôùn trong ñaäp xöông giaõn chi: yeáu xöông vaø khoâng caân xöùng. Ñoái vôùi yeáu xöông, ngöôøi phaãu thuaät phaûi toán raát nhieàu thôøi gian phuïc hoài, coù theå leân tôùi 5 naêm. Ñoái vôùi khoâng caân xöùng, hoï chæ coøn caùch taùi phaãu thuaät, töùc laø... “ñaäp ñi laøm laïi”.

Chi phí leân ñeán tieàn tyû, nhöng keát quaû coù theå khoâng nhö yù AÁn Ñoä laø moät trong caùc quoác gia hôïp phaùp ñaäp xöông giaõn chi thaåm myõ treân toaøn caàu. Trung bình, hoï coù töø 20 - 40 ca/naêm. Tuy nhieân khaùc vôùi caùc nöôùc khaùc ñeàu coù chæ ñònh ngöôøi ñöôïc pheùp, ngaønh phaãu thuaät thaåm myõ ôû ñaây khoâng phaûi töø choái ai caû.

Nhöõng naêm gaàn ñaây, AÁn Ñoä buøng noå ñieän aûnh, showbiz vaø... tìm kieám baïn ñôøi. Maëc duø noåi tieáng laø neàn vaên hoùa

51 yeâu thích beùo vaø löôøi, hoï bò Hollywood “taåy traéng vaø ñaûo ngöôïc”, trôû thaønh Bollywood say meâ cô baép vaø cao raùo.

Töø caùc ngaønh ngheà caàn ngoaïi hình nhö ngöôøi maãu, dieãn vieân… cho ñeán ñôøi thöôøng, ngöôøi AÁn Ñoä thi nhau chaïy theo chieàu cao.

“Toâi chæ cao coù 160cm neân luùc naøo cuõng phaûi ngöôùc maët nhìn ngöôøi,” -Amit (36 tuoåi) than thôû. Chaùn caûnh “naám luøn”, anh quyeát ñònh tìm tôùi baùc só phaãu thuaät Amar Sarin ñaêng kyù ñaäp xöông giaõn chi.

Sarin laø baùc só keùo daøi xöông uy tín, coù thaâm nieân 20 naêm. Trong khoaûng thôøi gian naøy, oâng ñaõ tieán haønh phaãu thuaät cho gaàn 400 ngöôøi. Khaùch haøng cuûa Sarin bao goàm caû ngöôøi nöôùc ngoaøi. OÂng töï tin coù theå giuùp keùo daøi chi töø 7 - 14cm, tính phí töø $20.000 – 50.000/ngöôøi (töông ñöông 0,46 - 1,1 tyû VNÑ).

Sau nhieàu thaùng giaõn chi, Amit tuyeät voïng nhaän ra chæ cao theâm ñöôïc coù 3,5cm. “Nhieàu ngöôøi cöù hoûi, maïo hieåm nhö vaäy coù ñaùng khoâng,” - anh tieáp tuïc. “Toâi khoâng bieát.

Coù theå ñaùng, cuõng coù theå khoâng…”. So vôùi thaéc maéc “chæ thôøi gian traû lôøi ñöôïc” naøy, Amit mong ñôïi sôùm phuïc hoài khaû naêng ñi laïi hôn. Anh ao öôùc ñoâi chaân nhanh raén roûi ñeå coù theå vaän ñoäng töï do vaø cuøng vôï con ñi du lòch.

Maëc duø chi phí ñaäp xöông giaõn chi ôû AÁn Ñoä khoâng heà reû, nhöng noù vaãn ít toán keùm so vôùi caùc quoác gia khaùc. Taïi Anh, phí phaãu thuaät leân tôùi 50.000 Baûng/ca (töông ñöông 1,6 tyû VNÑ). Taïi Myõ,

Nhaät Baûn ñöùng ñaàu baûng xeáp haïng tuoåi thoï trung bình theá giôùi, vôùi tuoåi thoï trung bình laø 83,7 naêm. Trong naêm 2017, soá ngöôøi cao nieân treân 90 tuoåi taïi Nhaät laàn ñaàu tieân ñaït 2 trieäu ngöôøi. Vaäy thì bí quyeát soáng thoï cuûa ngöôøi daân xöù sôû maët trôøi moïc laø gì? noù thaäm chí coù theå leân tôùi 210.000 baûng moãi ca (töông ñöông 6,8 tyû VNÑ).

Tranh thuû Covid-19, bí maät giaûi phoùng chieàu cao “Trong tröôøng hôïp laø ñaäp xöông giaõn chi thaåm myõ, neáu xaûy ra caùc bieán chöùng, raát khoù ñeå ngöôøi phaãu thuaät khieáu naïi hay ñoøi boài thöôøng,”- Dhananjay Gupta, thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi Chænh hình Delhi, AÁn Ñoä cho bieát. Vì theá maø duø khoâng cao theâm ñöôïc 7 - 14cm nhö Sarin höùa heïn, Amit cuõng chæ coù theå cam chòu.

Ajay Patel (Mumbai) coøn khoå sôû vì phaãu thuaät keùo daøi chaân hôn Amit gaáp nhieàu laàn. Thuôû 13, 14 tuoåi, anh chæ cao coù 120cm, neân ñaõ tìm tôùi moät chuyeân gia chænh hình nhôø tö vaán.

Baùc só naøy cho bieát, anh chæ coù theå ñaäp xöông giaõn chi môùi mong cao hôn.

Sau ca phaãu thuaät, Patel bò nhieãm truøng. Anh phaûi taùi phaãu nhieàu laàn, thoáng khoå ñeán noãi ñoøi meï “haõy gieát con ñi”. Traûi qua ca taùi phaãu laàn thöù 6, Patel môùi thaønh coâng. Baây giôø, anh ñaõ ñi laïi ñöôïc nhöng cuõng chæ cao coù 152cm.

Trôû laïi vôùi Sarin, oâng cho bieát keå töø naêm ngoaùi ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu yeâu caàu ñaäp xöông giaõn chi hôn bình thöôøng.”Caùc khaùch haøng muoán nhaân theå laøm vieäc taïi nhaø vì aûnh höôûng töø ñaïi dòch, tieán haønh phaãu thuaät vaø phuïc hoài trong bí maät,”- oâng noùi.

“Trong thôøi ñaïi naøy, chieàu cao laø chìa khoùa cuûa söï töï tin, töông lai vaø vaän may. Taát caû khaùch haøng tieáp caän toâi ñeàu coù lyù do ñeå saün saøng maïo hieåm, raát khoù töø choái,”– Sarin keát thuùc caâu chuyeän. [ ]

52

N

göôøi daân Nhaät Baûn noåi tieáng laø nhöõng ngöôøi coù tuoåi thoï cao nhaát theá giôùi vaø aån saâu trong ñoù laø moät lyù do khoâng phaûi ai cuõng coù theå ngoä ra ñöôïc. ÔÛ Nhaät Baûn, bí quyeát soáng laâu hôn vaø haïnh phuùc hôn coù theå ñöôïc toùm goïn trong moät töø: Ikigai, coù nghóa laø lyù do soáng cuûa baïn. Bí quyeát soáng laâu naøy ñaõ xuaát hieän töø thôøi Heian (794 ñeán 1185 sau Coâng nguyeân), nhöng chæ trong thaäp kyû qua, noù môùi thu huùt ñöôïc söï chuù yù töø haøng trieäu ngöôøi treân theá giôùi.

Caùch soáng Ikigai ñaëc bieät noåi baät ôû Okinawa, moät trong nhöõng hoøn ñaûo ôû Nhaät Baûn. Nôi ñaây coù bieät danh laø vuøng ñaát cuûa nhöõng ngöôøi baát töû vì ngöôøi daân coù tuoåi thoï cao nhaát vaø tyû leä ngöôøi soáng traêm tuoåi ñöùng ñaàu theá giôùi.

Trong cuoäc noùi chuyeän veà chuû ñeà “Caùch soáng ñeå trôû thaønh ngöôøi traêm tuoåi” vaøo naêm 2009, nhaø baùo noåi tieáng Dan Buettner ñaõ khaùm phaù nhöõng ñaëc ñieåm veà loái soáng cuûa 5 ñòa ñieåm treân theá giôùi coù ngöôøi soáng thoï nhaát. Trong soá ñoù, ngöôøi daân Okinawa coù tuoåi thoï cao nhaát. ÔÛ nöôùc Myõ, cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi tröôûng thaønh ñöôïc chia laøm hai giai ñoaïn laø cuoäc soáng laøm vieäc vaø cuoäc soáng nghæ höu. Tuy nhieân, ôû Okinawa thaäm chí khoâng toàn taïi hai chöõ “nghæ höu”. Thay vaøo ñoù, hoï chæ soáng theo “Ikigai”, veà cô baûn ñoái vôùi hoï ñoù chính laø “lyù do khieán baïn thöùc daäy vaøo buoåi saùng”.

Buettner trích daãn Ikigai cuûa moät soá ngöôøi daân Okinawa: Ñoái vôùi moät ngö

daân 101 tuoåi, hoï ñi ñaùnh baét caù cho gia ñình 3 laàn moät tuaàn; ñoái vôùi cuï baø 102 tuoåi vieäc beá chaùu gaùi nhoû cuûa mình laø moät ñieàu haïnh phuùc; ñoái vôùi moät voõ sö karate 102 tuoåi, ñoù laø daïy voõ thuaät.

Coù theå thaáy, nhöõng giaù trò cuoäc soáng ñôn giaûn naøy ñaõ daãn chuùng ta ñeán gaàn hôn trong vieäc hieåu roõ ñieàu gì taïo neän baûn chaát cuûa Ikigai: YÙ thöùc veà muïc ñích, yù nghóa vaø ñoäng löïc trong cuoäc soáng.

Lôïi ích söùc khoûe cuûa Ikigai Trong nhieàu naêm, caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ coá gaéng tìm ra nhöõng lyù do ñaèng sau moät cuoäc soáng laâu daøi vaø khoûe maïnh. Trong khi caâu traû lôøi coù theå laø söï pha troän cuûa gen toát, cheá ñoä aên uoáng vaø taäp theå duïc thì caùc nghieân cöùu coøn chæ ra raèng, vieäc

53

ÔÛ Nhaät Baûn, bí quyeát soáng laâu hôn vaø haïnh phuùc hôn coù theå ñöôïc toùm goïn trong moät töø: Ikigai, coù nghóa laø lyù do soáng cuûa baïn. Bí quyeát soáng laâu naøy ñaõ xuaát hieän töø thôøi Heian (794 ñeán 1185 sau Coâng nguyeân), nhöng chæ trong thaäp kyû qua, noù môùi thu huùt ñöôïc söï chuù yù töø haøng trieäu ngöôøi treân theá giôùi. tìm kieám yù nghóa trong cuoäc soáng cuõng laø moät thaønh phaàn quan troïng.

Trong moät nghieân cöùu naêm 2008 töø Ñaïi hoïc Tohoku, caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ phaân tích döõ lieäu töø hôn 50.000 ngöôøi tham gia (ñoä tuoåi töø 40 ñeán 79) vaø phaùt hieän ra raèng nhöõng ngöôøi baùo caùo coù Ikigai trong cuoäc soáng cuûa hoï ñaõ giaûm nguy cô maéc caùc beänh tim maïch vaø tyû leä töû vong thaáp hôn.

Khoâng theå bieát lieäu Ikigai coù ñaûm baûo tuoåi thoï trong cuoäc soáng thoâng qua nghieân cöùu duy nhaát naøy hay khoâng, nhöng nhöõng phaùt hieän cho thaáy yù thöùc veà muïc ñích coù theå khuyeán khích ngöôøi ta xaây döïng moät cuoäc soáng haïnh phuùc vaø naêng ñoäng hôn.

Tìm Ikigai beân trong con ngöôøi baïn Vôùi ngöôøi Nhaät, khi khoâng caûm nhaän ñöôïc Ikigai, duø ñang ôû ñaâu laøm gì cuõng khoâng thaáy nieàm vui, deã meät moûi, löôøi haønh ñoäng, löôøi suy nghó, daãu coù coá gaéng soáng tích cöïc vaãn khoâng theå vöôït qua caûm giaùc chaùn naûn.

Theo Ikigai, cuoäc soáng haïnh phuùc laø khi coù moät muïc ñích ñeå theo ñuoåi vaø Ikigai laø ñieàu giuùp baïn troâng chôø, tin töôûng vaøo töông lai ngay caû khi baïn ñang ñau khoå.

Vaäy laøm caùch naøo ñeå moät ngöôøi coù ñöôïc thöù tinh thaàn Ikigai naøy? Khoâng coù con ñöôøng duy nhaát naøo ñeå baïn tìm Ikigai cuûa mình. Nhöng tröôùc maét, baïn coù theå baét ñaàu ñi tìm Ikigai trong baûn thaân baèng vieäc traû lôøi 4 caâu hoûi:Ñieàu gì laøm baïn haïnh phuùc? Baïn gioûi giang trong lónh vöïc naøo? Theá giôùi caàn gì töø baïn? Ñieàu gì thuùc ñaåy baïn thöùc daäy vaøo buoåi saùng?

Vieäc tìm kieám Ikigai cuûa baûn thaân seõ maát raát nhieàu thôøi gian. Tuy nhieân, ñaây laø nhöõng gôïi yù coù theå giuùp moãi ngöôøi khai phaù Ikigai beân trong con ngöôøi mình.

1. Baét ñaàu töø caùi nhoû Baét ñaàu töø nhöõng vieäc nhoû nhaát chính laø thöïc hieän töøng böôùc moät caùch caån thaän vaø noù coù theå aùp duïng cho moïi thöù baïn laøm trong cuoäc soáng.

Nhö ngöôøi noâng daân muoán nuoâi troàng ra saûn phaàm thì hoï tröôùc tieân caàn cuoác ñaát roài troàng caây, töôùi nöôùc, chaêm chuùt moãi ngaøy moät caùch caån thaän. YÙ thöùc töø nhöõng caùi nhoû seõ ñaåy baïn ñi xa hôn con ñöôøng maø baïn nghó.

2. Giaûi phoùng baûn thaân

54

M

öùc laây nhieãm nhanh, phong toûa keùo daøi taïi NSW- ñaëc bieät ôû nôi coù ñoâng ngöôøi Vieät sinh soáng khieán nhieàu cha meï caûm thaáy quaù meät moûi. Ñoù laø chöa keå söï coäng höôûng lo laéng cho gia ñình Vieät Nam ôû queâ nhaø khi dòch beänh ngaøy moät nghieâm troïng hôn.

Taùc giaû saùch laøm cha meï Jerry Leâ chia seû chieán löôïc nuoâi daïy con caùi trong khuûng hoaûng.

Theo chò Jerry Le, vieäc soáng trong khuûng hoaûng keùo daøi vôùi nhöõng thay ñoåi lieân tuïc, khoù löôøng nhö vaäy coù theå aûnh höôûng gì ñeán moái quan heä gia ñình cuõng nhö söùc khoûe cuûa caùc con?

Trong suoát thôøi gian COVID, boá meï cuõng nhö caùc con luoân soáng trong lo laéng, meät moûi vaø aùp löïc töø moïi maët.

Lo laéng ñaàu tieân laø veà nguy cô baûn thaân vaø ngöôøi thaân bò nhieãm beänh. Mình laøm vieäc ôû nhaø, caùc con ñi hoïc cuõng khoâng yeân taâm. Nhieàu gia ñình coù nhieàu theá heä cuøng chung soáng, chæ sôï caùc con mang beänh veà laây sang oâng baø.

Phong toûa, luùc ñoùng, luùc môû, laøm doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, nhaát laø nhöõng ngaønh dòch vuï tröïc tieáp, nhaø maùy ñoùng cöûa, nhieàu ngöôøi maát vieäc. Ñaây cuõng laø thôøi ñieåm khoù khaên ñeå tìm vieäc môùi, chuyeån ngaønh môùi. Khoâng phaûi ai cuõng ñuû ñieàu

kieän ñöôïc nhaän hoã trôï. Söùc eùp veà taøi chính, lo laéng veà beänh taát thöôøng tröïc khieán nhieàu boá meï meät moûi, caùu giaän vaø khoâng coù khaû naêng taäp trung vaøo nhöõng ñieàu con caàn.

Vôùi caùc con ñoä tuoåi ñi hoïc, vieäc ñi hoïc roài nghæ hoïc trong thôøi gian daøi coù aûnh höôûng laâu daøi neáu nhö khoâng coù söï giuùp ñôõ, hoã trôï cuûa nhaø tröôøng vaø gia ñình. Thieät thoøi nhaát laø caùc baïn môùi vaøo lôùp prep (vôõ loøng), caàn raát nhieàu söï höôùng daãn tröïc tieáp, caàm buùt theá naøo, hoïc theo caùc troø chôi nhoùm, raát khoù ñeå theo chöông trình online. Vaø khoâng phaûi tröôøng naøo cuõng chuaån bò ñöôïc chöông trình online phuø hôïp vôùi caùc trình ñoä khaùc nhau.

Caùc baïn chuaån bò thi VCE, lôùp 11, lôùp 12 bình thöôøng ñaõ coù nhieàu söùc eùp, söï giaùn ñoaïn naøy caøng laøm caùc em khoù khaên hôn, lo laéng.

Boá meï naøo may maén, vaãn giöõ ñöôïc coâng vieäc vaø laøm taïi nhaø thì cuõng gaëp khoù khaên trong vieäc vöøa laøm, vöøa troâng con nhoû, daïy con lôùn, vieäc nhaø choàng chaát. Ñuùng laø nhieàu boá meï phaûi ñeán toái, caùc con nguû môùi laøm ñöôïc vieäc, vaø laøm vieäc 16 tieáng moät ngaøy. Ñaûm ñöông nhieàu vai troø vaäy, mình khoâng coù thôøi gian naøo cho baûn thaân, huoáng chi laø chaêm soùc cho caùc moái

55

Phong toûa, luùc ñoùng, luùc môû, laøm doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, nhaát laø nhöõng ngaønh dòch vuï tröïc tieáp, nhaø maùy ñoùng cöûa, nhieàu ngöôøi maát vieäc. Söùc eùp veà taøi chính, lo laéng veà beänh taát thöôøng tröïc khieán nhieàu boá meï meät moûi, caùu giaän vaø khoâng coù khaû naêng taäp trung vaøo nhöõng ñieàu con caàn. quan heä vôùi baïn ñôøi hay caùc con.

Cuõng coù nhöõng gia ñình may maén, vaãn giöõ ñöôïc vieäc, caùc con ñaõ lôùn, töï laäp ñöôïc vieäc hoïc, laøm vieäc ôû nhaø laïi tieát kieäm ñöôïc 3 tieáng ñi laïi, soáng chaäm laïi vaø coù nhieàu thay ñoåi tích cöïc.

Lo sôï khoâng bieát bao giôø môùi heát dòch, caêng thaúng taøi chính ñeå toàn taïi, luùng tuùng trong vieäc daïy con hoïc ôû nhaø, coäng höôûng vôùi caûm giaùc baát löïc khoâng laøm ñöôïc gì giuùp ngöôøi thaân ôû Vieät Nam khieán nhieàu boá meï caûm thaáy beá taéc, caïn naêng löôïng, khoâng höùng thuù vôùi nieàm vui haøng ngaøy, vaø maát ñi söï keát noái vôùi chính baûn thaân vaø moïi ngöôøi xung quanh. Ñôøi soáng xaõ hoäi cuõng bò aûnh höôûng raát nhieàu, caû vôùi boá

meï vaø caùc con. Nhaát laø vôùi nhöõng ngöôøi höôùng ngoaïi, thích gaëp gôõ baïn beø, ñi du lòch khaùm phaù. Hoaëc nhöõng ngöôøi ñoäc thaân, ngöôøi giaø, thöôøng tìm nieàm vui töø con chaùu ñeán chôi.

Mình vaãn laø moät nhaân toá xaõ hoäi, neân caûm giaùc coâ laäp seõ gaây aûnh höôûng nhieàu ñeán tinh thaàn. Coâ laäp laø moät trong nhöõng lí do cuûa traàm caûm.

Lo sôï khoâng bieát bao giôø môùi heát dòch, caêng thaúng ñeå lo taøi chính toàn taïi, luùng tuùng trong vieäc daïy con hoïc ôû nhaø, laïi coäng höôûng vôùi caûm giaùc baát löïc khoâng laøm ñöôïc gì giuùp ngöôøi thaân ôû Vieät Nam nôi dòch khoù kieåm soaùt khieán nhieàu boá meï caûm thaáy beá taéc, caïn naêng löôïng, khoâng höùng thuù vôùi nhöõng nieàm vui haøng ngaøy, vaø maát ñi söï keát noái vôùi chính baûn thaân vaø moïi ngöôøi xung quanh.

Raát nhieàu phuï huynh ngöôøi Vieät chia seû hoï caûm thaáy quaù naûn vaø aùp löïc tröôùc cuoäc soáng tuø tuùng, cha meï vaø caùc con ñeàu phaûi hoïc vaø laøm vieäc taïi nhaø quaù laâu. Chò Jerry Le coù chia seû gì veà vieäc cha meï töï chaêm soùc chính baûn thaân mình ñeå coù naêng löôïng tích cöïc daønh cho con?

Ñuùng laø nhieàu khi mình thaáy moïi vieäc toài teä xaûy ra cuøng moät luùc, vaø ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa mình. Maát ngöôøi thaân do COVID, maát vieäc, nguoàn thu nhaäp chính ñeå nuoâi gia ñình, kinh doanh suïp ñoå laø moät trong nhieàu ñieàu khieán moïi ngöôøi soác, chaùn naûn vaø thaáy beá taéc, baát löïc.

Laø boá meï, haøng ngaøy mình vaãn caàn chaêm soùc con caùi, giuùp con hoïc, thöïc söï khoâng coù thôøi gian ñeå ñau buoàn vôùi nhöõng maát maùt ñoù. Ñôït lockdown thöù 4 ôû Melbourne mình cuõng rôi vaøo khuûng hoaûng, doanh thu cuõng giaûm moät nöûa nhöng thôøi gian laøm vieäc thì gaáp 3 laàn, vöøa laøm online vöøa chaêm con nhoû oám heát laàn naøy ñeán laàn khaùc, laây sang oâng baø, boá meï; daïy con lôùn hoïc, con laïi laø ñöùa raát khoù thích nghi vôùi thay ñoåi. Mình cuõng phaûi maát moät thôøi gian vaø hoïc caùch chaêm soùc baûn thaân mình ñeå laáy laïi caân baèng.

Coá gaéng ñöøng caàu toaøn, vaø ñoøi hoûi quaù nhieàu töø baûn thaân mình vaø caùc con trong khoaûng thôøi gian naøy.

Döôùi ñaây laø moät soá ñieàu baïn coù theå laøm ñeå giuùp laáy laïi caân baèng vaø coù ñöôïc naêng löôïng tích cöïc ñeå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh toát hôn, raát caàn thieát vaøo thôøi ñieåm naøy.

56

G

aùnh chòu nhöõng toån thöông töø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu moät thaäp kyû tröôùc, theá heä Z laïi ñang laø nhöõng naïn nhaân lôùn nhaát cuûa ñaïi dòch Covid-19.

Ngay caû haøn g tyû USD kích thích taø i khoùa toaøn caàu cuõn g ñang laøm xaáu ñi söï baát bình ñaúng theá heä. Laáy Australia laøm ví duï, maëc duø ñaõ tung ra goù i hoã trôï taøi chính vaø kinh teá trò giaù 180 tyû USD nhöng tyû leä thaát nghieäp trong ñoä tuoåi töø 15-24 vaãn taên g leân 16,1% so vôùi con soá 5,5% ôû nhöõn g ngöôøi treân 25 tuoåi . Australia laø quoác gia chöa töøn g coù suy thoaùi keå töø nhöõn g naêm 1990 vaø ñang laø quoác gia trong top ñaàu theá giôùi veà choán g dòch.

Khoaûn g ¼ soá lao ñoän g treû tuoåi khoân g ñuû ñieàu kieän ñaùp öùn g caùc goùi trôï caáp löông cuûa chính phuû Australia. Trong khi ñoù, vaán ñeà töông töï lieân quan ñeán hôïp ñoàng hay thôøi gian laøm vieäc lieân tuïc trong 12 thaùn g ít xaûy ra

57 vôù i caùc nhoùm tuoåi khaùc trong neàn kinh teá quoác gia naø y.

Elliot Matthews, 21 tuoåi laø moät trong nhöõn g ngöôø i khoâ n g may naém. Hoài thaùn g 4, Matthews nghæ vieä c taï i moät khaùch saïn ôû Sydney, nôi anh chæ caàn 2 tuaà n nöõ a laø troøn 1 naêm laøm vieäc . Ñieàu naøy khieán Matthews khoân g ñöôïc nhaän trôï caáp töø chính phuû. Vaø thôø i gian dòch beän h buøn g phaùt cuõn g chính laø quaõ ng thôø i gian ñen toái vôùi nhöõn g ngöôøi nhö chaøn g trai naø y. Ñaây khoân g phaûi vaán ñeà cuûa rieân g nöôùc UÙc .

Khi ñaïi dòch keùo daøi , noù phôi baøy nhöõn g vaán ñeà cuû a caùc theá heä, voán ñöôïc baét ñaàu töø cuoäc khuû ng hoaû n gtaøi chính hôn 10 naêm tröôùc . Tuy nhieân , theá heä Z, nhöõn g ngöôøi voán khoân g tröïc tieáp traûi qua nhöõ ng noã i ñau kinh teá cuûa cuoäc khuûn g hoaûn g gaàn nhaá t , laï i ñang laø nhöõn g naïn nhaân nguy cô cao nhaát . Pew

Gaùnh chòu nhöõng toån thöông töø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu moät thaäp kyû tröôùc, theá heä Z laïi ñang laø nhöõng naïn nhaân lôùn nhaát cuûa ñaïi dòch Covid-19.

Research moâ taû nhöõ ng ngöôø i sinh sau naê m 1996 chính laø nhöõ ng ñoá i töôï ng coù nguy cô maá t vieä c cao cuø ng cô hoä i tìm vieä c thaá p. ÔÛ Vöông quoác Anh, 1/3 soá ngöôøi lao ñoäng töø 1824 tuoåi ngoaïi tröø sinh vieân ñaõ bò maát vieäc hoaëc sa thaûi. ÔÛ ñoä tuoåi töø 35-44, tyû leä naøy chæ laø 15%. Nhöõng ngöôøi lao ñoäng vôùi caùc coâng vieäc taïm thôøi höùng chòu nhöõng thieät haïi naëng neà hôn nhieàu. Ñeå ñuû ñieàu kieän tham gia chöông trình nhaän trôï caáp cuûa Anh, ngöôøi lao ñoäng caàn ñöôïc tuyeån duïng tröôùc ngaøy 19/3.

Thöïc teá, sau cuoäc khuûng hoaûng taøi chính naêm 2008, theá heä Z seõ phaûi laøm caùc coâng vieäc nhö baùn leû, leã taân… laâu hôn caùc theá heä tröôùc. Khi dòch beänh xaûy ra, 18% soá ngöôøi Australia töø 15-24 tuoåi rôi vaøo tình traïng thieáu vieäc laøm, nhieàu hôn gaáp ñoâi ôû caùc nhoùm tuoåi khaùc vaø cao hôn 7% so vôùi trong khuûng hoaûng 10 naêm tröôùc. ÔÛ Myõ, con soá naøy laø 12%.

“Ngöôøi ta noùi raèng chuùng toâi khoâng chaêm chæ nhö cha meï mình, chuùng toâi phaøn naøn nhieàu hôn hoï, laõng phí tieàn cuûa mình vaøo nhöõng thöù ngôù ngaån. Tuy nhieân, thöïc teá laø, chuùng toâi coù raát ít vieäc laøm trong khi coù quaù nhieàu ngöôøi tìm vieäc”, Jordon SteeleJohn, 25 tuoåi, nghò só treû nhaát cuûa Australia cho bieát.

Moät ñieàu toài teä khaùc coù theå ñaõ aäp ñeán vôùi ngöôøi treû ôû Australia nhöng chöa ñöôïc thoáng keâ. New South Wales, bang ñoâng daân nhaát ñaát nöôùc, ñaõ caám taïm thôøi vieäc ñuoåi nhöõng ngöôøi thueâ quaù haïn khoûi nhaø. Tuy nhieân, noù ñaõ heát haïn vaøo giöõa thaùng 6.

Nhöõng ngöôøi thueâ nhaø, chuû yeáu laø ngöôøi treû, giôø ñaây seõ phaûi töï mình ñaøm phaùn ñeå coù choã ôû thay vì ñöôïc luaät baûo veä trong thôøi ñieåm khoù khaên do dòch beänh gaây ra.[ ]

58 ñeå caùc veát nöùt gaõy xuaát hieän, ñuû ñeå möa baøo moøn caûnh vaät, vaø ñuû ñeå ñaù manti phaûi tan chaûy.

50 trieäu naêm laø moät quaõng thôøi gian daøi - quaû laø vaäy. Nhöng noù phuï thuoäc vaøo thöù baïn duøng ñeå tham chieáu.

Heä Maët trôøi cuûa chuùng ta coù tuoåi thoï khoaûng 10 tæ naêm. Soá phaän cuûa caû heä sao - haønh tinh naøy seõ chaám döùt khi Maët trôøi tieán vaøo giai ñoaïn cuoái, nuoát chöûng caùc haønh tinh vaây quanh noù - bao goàm caû Traùi ñaát. Theo Bjornerud thì neáu tham chieáu nhö vaäy, soá phaän cuûa caùc

T

oâi ñi loanh quanh trong caên nhaø cuûa boá meï vaøo moät buoåi chieàu thöù 3, chæ ñeå tìm chieác ñieän thoaïi cuûa mình. Trong beáp, meï toâi vöøa xem TV, vöøa kieåm tra con gaø nöôùng trong loø, trong khi em gaùi ngoài caïnh chuaån bò ñoà aên. Taïi phoøng khaùch, vôû kòch baø noäi ñang xem vang leân nhöõng khuùc bi traùng roài laïi uûy mò.

Vaøo nhöõng ngaøy nhö theá naøy, nhaø chuùng toâi seõ coù caû chuïc ngöôøi ra vaøo, ñeå thöôûng thöùc nhöõng moùn aên, uoáng cafe, cocktail hoaëc laáy ñoà traùng mieäng. Nhöng thôøi gian, noù nhö tan ra, môø nhaït haún ñi. Ñeán khi tìm laïi ñöôïc ñieän thoaïi, toâi coù caûm giaùc nhö bò moät caây buùa ñaäp vaøo ñaàu: treân maøn hình laø haøng loaït nhöõng doøng thoâng baùo goïi nhôõ, töø nhöõng soá ñieän thoaïi toâi chaúng heà löu.

Maát vaøi giaây, toâi môùi nhôù ra mình ñaõ ñaët lòch heïn tö vaán vôùi baùc só veà chöùng ADHD (taêng ñoäng giaûm chuù yù). Vieäc khoâng theå chuù yù ñeán thôøi gian ñaõ buoäc toâi phaûi laøm xeùt nghieäm veà chöùng beänh naøy. Vaø cuõng vì cuoäc goïi nhôõ hoâm aáy, toâi maát theâm 6 thaùng nöõa ñeå ñaët lòch vôùi moät baùc só môùi. Roát cuïc toâi ñöôïc chaån ñoaùn maéc ADHD - thöù voán phoå bieán ôû treû em - khi ñaõ 36 tuoåi. Nhöng thoâng tin naøy thöïc chaát ñeán nhö moät söï giaûi toûa, vì nhöõng raéc roái toâi ñaõ phaûi traûi qua.

Baùc só baûo raèng vieäc toâi gaëp khoù trong chuyeän ñeå yù vaø saép xeáp thôøi gian ñöôïc goïi laø “chöùng muø thôøi gian”.Trong moät xaõ hoäi voäi vaõ vaø ñeà cao söï ñuùng giôø, noù thöïc söï laø moät raéc roái lôùn. Ngaøy naøo toâi cuõng soáng trong lo sôï, sôï raèng mình seõ queân heïn, sôï mình seõ treã deadline, sôï raèng ngaøy hoâm aáy seõ troâi ñi, sôï raèng cuoäc soáng cuûa toâi cuõng vì theá maø tan bieán maát.

Toâi hoïc caùch leân keá hoaïch, hoïc caùch saép xeáp thôøi gian, töï ñoïc nhöõng cuoán saùch thuyeát phuïc raèng toâi coù moät ngaøy vôùi 24h nhö bao ngöôøi khaùc.

Treân thöïc teá, saép xeáp thôøi gian laø moät raéc roái coù leõ khoâng chæ cuûa toâi, maø coøn nhieàu ngöôøi khaùc nöõa - ñaëc bieät laø khi con ngöôøi phaûi laøm vieäc ôû nhaø vì ñaïi dòch Covid-19.

Raéc roái aáy lôùn ñeán noãi coù theå trôû thaønh söï lo sôï.Nhöng vì ADHD, moïi chuyeän vôùi toâi khoâng ñôn giaûn naèm ôû söï noã löïc, cho ñeán khi toâi tình côø ñoïc ñöôïc moät cuoán saùch.

Khi thôøi gian chæ mang tính töông ñoái Cuoán saùch aáy cuûa Marcia Bjornerud - giaùo sö khoa hoïc ñòa chaát, coù teânTính thôøi gian: Khi tö duy nhö nhaø ñòa chaát hoïc coù theå giaûi cöùu theá giôùi naøy. Ñaây laø moät lónh vöïc duøng ñeå tính toaùn nieân ñaïi cuûa caùc vaät lieäu ñòa chaát cuûa Traùi ñaát.

“Chuùng toâi coù theå tính toaùn ñöôïc thôøi gian moät ngoïn nuùi taêng tröôûng cho ñeán luùc bò phaù huûy,”- Bjornerud vieát nhö vaäy. 50 trieäu naêm laø moät khoaûng thôøi gian ñuû lôùn ñeå moät ngoïn nuùi moïc leân vaø bò vuøi daäp ñi, ñuû ñeå caùc luïc ñòa va chaïm vaø keát dính, ñuû

daõy nuùi chaúng khaùc gì voøng ñôøi cuûa moät con ruoài so vôùi chuùng ta.

Noùi caùch khaùc, haàu heát nhöõng gì chuùng ta cho laø vónh cöûu vaø baát bieán treân haønh tinh naøy thöïc chaát raát soáng ñoäng. Chuùng lieân tuïc thay ñoåi xung quanh ta. Lòch söû ñòa chaát cuûa caû haønh tinh vaãn ñang ñöôïc giaûi maõ, ñeå töø ñoù döï ñoaùn ñöôïc nhöõng gì seõ xaûy ra trong töông lai.Ñaùnh giaù thôøi gian trong moät quy moâ lôùn hôn Vaø cuõng nhôø ñòa chaát, toâi boãng nhaän ra moät ñieàu quan troïng. Cuoán saùch aáy gioáng nhö moät caùnh cöûa môùi, ñeå toâi hoïc caùch ñaùnh giaù thôøi gian trong moät quy

59

Lôøi khuyeân cho toâi ö? Nhö leõ thöôøng, ñôn giaûn laø phaûi coá gaéng hôn. Töø ñaët lòch baùo thöùc cho ñeán ñi hoïc thieàn, coù nguyeân moät ngaønh coâng nghieäp ra ñôøi ñeå phuïc vuï cho nhöõng ngöôøi gaëp raéc roái vôùi thôøi gian ñeå toâi trôû thaønh khaùch haøng thaân thieát cuûa hoï. chieác moû neo ñeå giao thöông theá giôùi vaän haønh.

Nhöng lieäu thôøi gian coù coøn quan troïng nöõa khoâng, khi chuùng ta xem xeùt noù ôû quy moâ lôùn hôn, chaúng haïn nhö... vuõ truï? Ñoái vôùi toâi, vieäc xem xeùt thôøi gian ôû quy moâ to lôùn ñaõ khieán noãi sôï moãi ngaøy tan bieán. Gia ñình toâi coù vaên hoùa ñeán thaêm nhaø nhau, vaø moãi khi laøm nhö vaäy, thôøi gian nhö daøi hôn, chìm ñaém trong söï aám cuùng. Toâi coù caû moät maûng kyù öùc ngaøy xöa khi nguû queân trong ñoáng quaàn aùo trong luùc ngöôøi lôùn cöôøi ñuøa ôû phoøng keá beân, khi naèm daøi treân haøng gheá sau oâ toâ cuûa cha meï, vôùi giaác nguû chaäp chôøn döôùi chieác aùo khoaùc cuûa meï.

Toâi ñaõ laøm nhö vaäy bao nhieâu laàn? Toâi khoâng theå nhôù ñöôïc, nhöng noù khoâng quan troïng. Ñeám töøng naêm chaúng phaûi laø caùch duy nhaát ñeå ñong ñeám thôøi gian.

moâ lôùn hôn.

Caùc nhaø ñòa chaát hoïc ñaõ tranh caõi raát laâu ñeå xaùc ñònh chính xaùc thôøi ñieåm baét ñaàu kyû nguyeân Anthropocene - moät thuaät ngöõ duøng ñeå chæ thôøi ñieåm caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi gaây aûnh höôûng maïnh meõ vôùi quy moâ haønh tinh. Nhöng vôùi Bjornerud, vieäc xaùc ñònh moät thôøi ñieåm chính xaùc chæ coù yù nghóa cho baûn thaân chuùng ta maø thoâi. Con ngöôøi ñaõ ñònh ra caùc giai ñoaïn moïc vaø laën cuûa Maët trôøi, chia noù ra thaønh ngaøy vaø tuaàn. Neàn vaên minh phöông Taây daønh haøng ngaøn naêm ñeå tìm ra nhöõng coâng cuï “giam giöõ” thôøi gian. Chuùng laø ñoàng hoà, lòch, thôøi khoùa bieåu... nhöõng thöù laø

Chuùng ta coù nhöõng caùch khaùc ñeå noùi veà noù.

Gia ñình toâi, dó nhieân, chaúng ai nghó quaù nhieàu veà nhöõng daõy nuùi hay söï dòch chuyeån cuûa ñaát trôøi. Nhöng hoï coù moät söï deã daõi ñoái vôùi thôøi gian troâi qua moãi ngaøy.

Coù leõ, ñaây cuõng laø lyù do vì sao toâi caûm thaáy quan nieäm veà thôøi gian cuûa ñòa chaát hoïc laïi quen thuoäc ñeán laï. Thôøi gian, xeùt cho cuøng, laø chaúng heà coá ñònh. Noù bieán ñoåi, co giaõn, vaø tuøy bieán.

Caàn nhôù, ñaây chaúng phaûi laø lyù do ñeå bieän minh cho vieäc ñi treã, hoaëc laø caùi côù ñeå baïn chaúng caàn baän taâm ñeán ñoàng hoà nöõa (duø toâi thích ñieàu ñoù). Noù ñôn giaûn chæ laø caùch ñeå chuùng ta tónh taâm hôn, vaø töø ñoù saép xeáp ñöôïc thôøi gian. Nhôø noù, toâi hoïc caùch tìm ñöôïc söï oån ñònh trong taâm hoàn, khi nghó veà vieäc caùc maûng ñòa chaát ñang dòch chuyeån ngay döôùi chaân chuùng ta - tôùi khoaûng 10cm moãi naêm.

Thôøi gian troâi ñi seõ khoâng quay trôû laïi, vaø vieäc noù cöù ñeàu ñaën ñi maõi nhö vaäy coù theå khieán con ngöôøi ta sôï haõi. Trong tình caûnh dòch beänh khieán chuùng ta phaûi taïm xa rôøi xaõ hoäi vaø moïi thöù ngöng treä, noãi sôï haõi laïi caøng lôùn hôn khi ta thaáy thôøi gian troâi qua maø ta vaãn cöù quanh quaån vôùi nhöõng vieäc voâ nghóa. AÙp löïc laø toát ñeå ta coá gaéng trôû neân hoaøn thieän hôn vaø coù theâm ñoäng löïc trong cuoäc soáng. Nhöng aùp löïc ñoâi khi cuõng trôû thaønh moät taûng ñaù ñeø naëng vaø trôû thaønh moät noãi aùm aûnh naëng neà. Neáu nhö coù theå suy nghó moät caùch thoaùng hôn, ñöa thôøi gian vaøo moät khung tham chieáu roäng môû, baïn seõ caûm thaáy moïi chuyeän nheï nhaøng hôn raát nhieàu. Quan troïng hôn, baïn coù theå thaáy mình bình tónh ñoùn nhaän vôùi moïi caûm xuùc tieâu cöïc, thay vì lo laéng. Keå töø khi ñaïi dòch baét ñaàu, toâi ñaõ khoâng coù cô hoäi ñöôïc veà thaêm gia ñình. Ñaõ moät naêm röôõi troâi qua keå töø khi toâi ñöôïc lang thang trong caên nhaø thôøi thô aáu. Nhöng gia ñình toâi, toâi bieát, vaãn ñang chôø ñoùn thôøi ñieåm toâi quay laïi, nhö theå chöa töøng rôøi ñi. [ ]

60

D

òch beänh ñang laøm gia taêng caêng thaúng chính trò ôû Thaùi Lan, ñoàng thôøi laøm tan bieán hy voïng veà moät söï hoài sinh sôùm cuûa ngaønh du lòch...

Thaùi Lan coù theå seõ trôû thaønh neàn kinh teá “ñuoái” nhaát ôû khu vöïc Ñoâng Nam AÙ trong naêm nay, khi giôùi chuyeân gia lieân tuïc caét giaûm döï baùo taêng tröôûng cuûa nöôùc naøy trong boái caûnh soá ca nhieãm môùi Covid-19 taêng maïnh.

Dòch beänh ñang laøm gia taêng caêng thaúng chính trò ôû Thaùi Lan, ñoàng thôøi laøm tan bieán hy voïng veà moät söï hoài sinh sôùm cuûa ngaønh du lòch.

“Tình hình dòch Covid xaáu ñi ôû Thaùi Lan coù theå ñaày neàn kinh teá vaøo moät cuoäc suy thoaùi hai ñaùy (double-dip recession) trong quyù 3 naêm nay, cuõng nhö moät naêm suy giaûm thöù hai lieân tieáp trong 2021”.

Chuyeân gia kinh teá Tamara Mast Henderson cuûa Bloomberg Moät cuoäc khaûo saùt vôùi söï tham gia cuûa 36 nhaø kinh teá hoïc do haõng tin Bloomberg thöïc hieän ñaõ ñöa ra möùc döï baùo taêng tröôûng toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP) cuûa Thaùi Lan naêm nay laø 1,8%. Ñaây laø moät möùc taêng quaù yeáu xeùt tôùi vieäc neàn kinh teá naøy ñaõ suït giaûm 6,1% trong naêm ngoaùi – möùc giaûm saâu nhaát trong hôn 2 thaäp kyû.

Hoài thaùng 4, Boä Taøi chính Thaùi Lan döï baùo möùc taêng tröôûng 2,3% cho naêm nay. Tuy nhieân, döï baùo naøy nhieàu khaû naêng seõ bò caét giaûm trong laàn caäp nhaät tieáp theo.

KYÛ LUÏC LAÂY NHIEÃM COVID

Thaùi Lan coù theå seõ trôû thaønh neàn kinh teá “ñuoái” nhaát ôû khu vöïc Ñoâng Nam AÙ trong naêm nay, khi giôùi chuyeân gia lieân tuïc caét giaûm döï baùo taêng tröôûng cuûa nöôùc naøy trong boái caûnh soá ca nhieãm môùi Covid-19 taêng maïnh.

VAØ NGUY CÔ SUY THOAÙI KEÙP Buøng leân töø thaùng 4, ñôït dòch Covid hieän nay ôû Thaùi Lan vaãn dieãn bieán phöùc taïp, vôùi soá ca nhieãm môùi vaø soá ca töû vong khoâng ngöøng laäp kyû luïc. Ñieàu naøy khieán moät soá chuyeân gia kinh teá cho raèng neàn kinh teá Thaùi Lan coù theå rôi vaøo moät cuoäc suy thoaùi kyõ thuaät trong nöûa sau cuûa naêm nay, thaäm chí laø naêm suy thoaùi thöù hai lieân tieáp – ñieàu maø quoác gia naøy chöa töøng phaûi traûi qua keå töø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính chaâu AÙ caùch ñaây 2 thaäp nieân.

“Chuùng toâi nhaän thaáy Thaùi Lan seõ laø moät neàn kinh teá bò tuït laïi trong khu vöïc, vôùi döï baùo taêng tröôûng GDP thaáp nhaát trong khoái ASEAN caû trong 2021 vaø 2022”, chuyeân gia kinh teá Charnon Boonnuch thuoäc Nomura Holdings nhaän ñònh. “Döï baùo cuûa chuùng toâi cho thaáy saûn löôïng kinh teá cuûa Thaùi Lan phaûi ñeán quyù 3/2022 môùi coù theå quay laïi möùc tröôùc ñaïi dòch, muoän nhaát trong ASEAN, vaø ñieàu naøy phaûn aùnh phaàn naøo möùc ñoä phuï thuoäc cao cuûa neàn kinh teá nöôùc naøy vaøo du khaùch nöôùc

61 ngoaøi”.

Bangkok vaø 12 tænh thaønh khaùc, chieám hôn moät nöûa neàn kinh teá Thaùi Lan, ñaõ bò phong toaû vaø giôùi nghieâm töø tuaàn tröôùc, khi bieán chuûng Delta cuûa Covid-19 ñe doaï nhaán chìm heä thoáng y teá coâng cuûa quoác gia gaàn 70 trieäu daân. Ngaân haøng Trung öông Thaùi Lan (BOT) noùi raèng ñôït dòch naøy coù theå cuoán phaêng tôùi 2 ñieåm phaàn traêm trong toác ñoä taêng tröôûng GDP naêm nay, neáu caùc bieän phaùp ñang trieån khai khoâng theå kieàm cheá ñöôïc söï laây lan cuûa virus vaø dòch tieáp tuïc keùo daøi cho tôùi heát naêm nay.

Chuyeân gia kinh teá Tamara Mast Henderson cuûa Bloomberg nhaän ñònh trong moät baùo caùo: “Tình

hình dòch Covid xaáu ñi ôû Thaùi Lan coù theå ñaày neàn kinh teá vaøo moät cuoäc suy thoaùi hai ñaùy (double-dip recession) trong quyù 3 naêm nay, cuõng nhö moät naêm suy giaûm thöù hai lieân tieáp trong 2021. Caùc soá lieäu kinh teá cho thaáy ñaø hoài phuïc cuûa kinh teá Thaùi Lan khoâng ngöøng suy yeáu.

Chuùng toâi nhaän thaáy khaû naêng cao kinh teá Thaùi Lan seõ giaûm saâu hôn trong naêm 2021, thay vì taêng tröôûng 2,3% nhö döï baùo chuùng toâi ñöa ra tröôùc ñaây”.

Ngaøy 28/7, Thaùi Lan ghi nhaän 16.533 ca nhieãm môùi Covid, con soá haøng ngaøy cao nhaát keå töø khi ñaïi dòch baét ñaàu, naâng toång soá ca nhieãm leân 543.361 ca. Khoaûng 95% toång soá ca nhieãm cuûa Thaùi Lan laø cuûa ñôït dòch ñang dieãn ra. Theo döï baùo cuûa Boä Y teá Thaùi Lan, ñôït dòch naøy seõ baét ñaàu xuoáng thang töø khoaûng thaùng 10. Ñeán nay, Thaùi Lan ñaõ tieâm ñöôïc khoaûng 16 trieäu muõi vaccine Covid-19, ñuû ñeå bao truøm 11% daân soá - theo döõ lieäu cuûa Bloomberg Covid-19 Vaccine Tracker. Tröôùc ñaây cho raèng Thaùi Lan seõ ñaït ñöôïc mieãn dòch coäng ñoàng trong nöûa sau cuûa naêm 2022, BOT giôø ñaây cho raèng muïc tieâu ñoù phaûi sau naêm 2022 môùi coù theå ñaït ñöôïc. “Ñang coù nhieàu yù kieán cho raèng neàn

kinh teá Thaùi Lan seõ laïi suy giaûm trong naêm nay”, Giaùm ñoác ñieàu haønh Maria Lapiz cuûa Maybank Kim Eng Securities Thailand nhaän ñònh. “Khoâng coù lyù do gì ñeå laïc quan vaøo luùc naøy”.

BAÁT OÅN CHÍNH TRÒ, TIEÂM CHUÛNG CHAÄM CHAÏP Teä hôn nöõa, khuûng hoaûng kinh teá vaø y teá cuûa Thaùi Lan dieãn ra ñoàng thôøi vôùi baát oån chính trò. Phong traøo uûng hoä daân chuû ôû nöôùc naøy ñaõ quay trôû laïi caùc ñöôøng phoá ôû Bangkok sau 6 thaùng im aéng. Töø hoâm 24/6, haàu nhö ngaøy naøo cuõng coù caùc cuoäc tuï taäp do caùc nhoùm khaùc nhau toå chöùc.

“Raát khoù ñeå baáu víu vaøo hy voïng raèng neàn kinh teá seõ môû cöûa trôû laïi vaøo thaùng 10. Vaø cuõng khoâng roõ lieäu söï môû cöûa trôû laïi naøy, neáu dieãn ra nhö mong ñôïi, coù mang laïi khaùc bieät gì lôùn hay khoâng”.

Giaùm ñoác ñieàu haønh Maria Lapiz cuûa Maybank Kim Eng Securities Thailand.

“Chuùng toâi ñang ôû trong moät cuoäc khuûng hoaûng nghieâm troïng vaø heä thoáng y teá cuûa chuùng toâi gaàn saäp roài”, chuyeân gia kinh teá tröôûng Burin Adulwattana cuûa Bangkok Bank Pcl phaùt bieåu.

“Chöông trình hoã trôï laø khoâng ñuû.

Ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi maát nieàm

tin vaøo Chính phuû, khieán moät soá ngöôøi choïn xuoáng ñöôøng bieåu tình. Ñieàu naøy laøm suy yeáu söï oån ñònh cuûa Chính phuû vaø khieán nieàm tin giaûm saâu hôn”.

Thuû töôùng Thaùi Lan Prayuth ChanOcha muoán ñoùn theâm du khaùch nöôùc ngoaøi töø thaùng 10, nhöng soá ca nhieãm laïi ñang taêng ôû Phukhet – ñaûo du lòch töø thaùng 7 ñaõ aùp duïng chöông trình khoâng caàn caùch ly sau khi nhaäp caûnh ñoái vôùi du khaùch nöôùc ngoaøi ñaõ tieâm vaccine. Thöïc teá naøy ñe doaï muïc tieâu “giaûi cöùu” du lòch – ngaønh ñoùng goùp 1/5 GDP cuûa Thaùi Lan tröôùc khi xaûy ra ñaïi dòch vaø söû duïng khoaûng 20% soá lao ñoäng ôû nöôùc naøy.

Naêm ngoaùi, Chính phuû Thaùi Lan trieån khai chöông trình cho vay 1 nghìn tyû Baht, töông ñöông 30,4 tyû USD, ñeå giuùp ngöôøi daân vaø doanh nghieäp vöôït qua ñaïi dòch. Naêm nay, chöông trình naøy ñöôïc boå sung theâm 500 tyû Baht nöõa. Vaøo giöõa thaùng 7, noäi caùc Thaùi Lan pheâ chuaån ngaân saùch boå sung 30 tyû Baht ñeå hoã trôï doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng bò aûnh höôûng bôûi nhöõng bieän phaùp haïn cheá môùi nhaát.

Hai “ñaàu taøu” coøn laïi cuûa kinh teá Thaùi Lan laø chi tieâu chính phuû vaø xuaát khaåu cuõng ñang ñoái maët nhieàu baáp beânh. Xuaát khaåu thaùng 6 cuûa nöôùc naøy taêng 43,8% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, möùc taêng maïnh nhaát 11 naêm, phuø hôïp vôùi söï hoài phuïc cuûa nhu caàu toaøn caàu. Tuy nhieân, “ñaàu taøu” taêng tröôûng naøy coù theå rôi vaøo theá ruûi ro neáu chieán dòch tieâm chuûng tieáp tuïc dieãn ra vôùi toác ñoä chaäm chaïp. [ ]

62

N

gaøy caøng coù nhieàu ngöôøi UÙc treû, ñaëc bieät laø phuï nöõ, chuyeån sang cheá ñoä aên chay, vaø nhöng khoâng phaûi ai cuõng bieát veà nhöõng nguy hieåm coù theå xaûy ra.

YÙ kieán naøy ñöôïc toå chöùc Euromonitor International - moät toå chöùc nghieân cöùu thò tröôøng - uûng hoä. Theo toå chöùc naøy, naêm 2020, thò tröôøng thöïc phaåm chay ñoùng goùi cuûa UÙc seõ coù toång giaù trò $215 trieäu.

AÊn chay ñang trôû thaønh xu höôùng do taùc ñoäng cuûa quaûng caùo vaø maïng xaõ hoäi Ñöôïc bieát UÙc cuõng laø thò tröôøng thöïc phaåm chay phaùt trieån nhanh thöù ba theá giôùi sau Caùc tieåu vöông quoác AÛ Raäp vaø Trung Quoác.

Cheá ñoä aên chay, loaïi boû caùc loaïi thöùc aên töø ñoäng vaät, ñaëc bieät phoå bieán ñoái vôùi theá heä treû nöõ taïi UÙc, chuyeân gia dinh döôõng Nicole Dynan ôû UÙc noùi. “Ñi baát cöù ñaâu baïn cuõng coù theå mua ñöôïc moät phaàn thöùc aên chæ toaøn rau cuû caùc loaïi,” baø Dynan noùi vôùi AAP.

63 veganer bunter Bulgursalat mit Tomaten, Gurken, Paprika, Avocado, Granatapfel, Holztisch, Studio Tuy nhieân, phaùt ngoân nhaân Hieäp hoäi Dinh döôõng UÙc cho hay, khoâng chæ theá heä treû, xu höôùng aên chay ñang baét ñaàu lan toûa daàn sang nhöõng nhoùm tuoåi lôùn hôn, nguyeân nhaân laø ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi quan taâm ñeán söùc khoûe hôn, vaø nhöõng quaûng baù veà an toaøn söùc khoûe ñaõ khieán ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi nhaän thöùc veà giaù trò cuûa caùc loaøi thöïc vaät.

Beân caïnh ñoù, maïng xaõ hoäi cuõng coù aûnh höôûng lôùn, vôùi vieäc ngaøy caøng xuaát hieän nhieàu nhöõng böùc aûnh moùn aên chay haáp daãn treân Instagram vaø caùc trang maïng caù nhaân (blog).

Caùc nhaø haøng cuõng chaïy theo xu höôùng naøy, ñöa ra nhieàu löïa choïn cho ngöôøi aên chay.

Loaïi boû thòt chöa haún ñaõ laø caùch aên chay ñuùng Nhöng chuyeân gia dinh döôõng Dynan caûnh baùo vieäc loaïi boû thòt hoaøn toaøn ra khoûi phaàn aên phaûi theo moät keá hoaïch vaø phaûi ñöôïc tham vaán y teá.

“Moïi ngöôøi cöù nghó ñôn giaûn laø toâi coù theå ngöng aên thòt ngay laäp töùc vaø seõ khoâng sao, nhöng thöïc ra khoâng ñôn giaûn nhö vaäy… quy trình naøy phaûi ñöôïc suy nghó thaáu ñaùo vaø ñöôïc leân keá hoaïch,” baø Dynan noùi.

Baø cuõng caûnh baùo nhöõng ngöôøi aên chay thöôøng bò rôi vaøo caùi baãy dinh döôõng khaùc, chaúng haïn aên nhöõng thöïc phaåm chay ñaõ qua xöû lyù nhö loaïi xuùc xích ñoùng goùi daønh cho ngöôøi aên chay, kyø thöïc coù haøm löôïng sodium vaø muoái raát cao.

“Nhöõng loaïi thöïc phaåm nhö vaäy khoâng ñuùng vôùi baûn chaát cuûa vieäc aên chay vaø cuõng khoâng coù lôïi cho söùc khoûe,” baø Dynan noùi.

Nhieàu ngöôøi UÙc cuõng baét ñaàu tìm nhöõng loaïi

söõa thay theá, nhö söõa ñaäu naønh vaø haïnh nhaân ñaõ taêng tröôûng ñeàu ñaën ñaït giaù trò $158.3 trieäu.

Almond milk Tuy nhieân, vaán ñeà ôû ñaây, theo Hieäp hoäi Thöïc phaåm Chay cho bieát, laø quy trình saûn xuaát ñoøi hoûi haøng traêm lít nöôùc chæ ñeå laøm ra coù 1 lít söõa. Ñieàu naøy ñi ngöôïc laïi chính saùch veà moâi tröôøng. Theo nhöõng nhoùm moâi tröôøng nhö WWF, thì vieäc taêng tröôûng nhanh caùnh ñoàng ñaäu naønh treân theá giôùi trong 10 naêm qua, haàu heát ñeå laøm thöùc aên cho gia suùc, gaây ra quan ngaïi veà vieäc phaù röøng.

Vaø khi cheá ñoä aên chay buøng noå ôû UÙc, soá ngöôøi choïn caùch aên nhöõng thöùc aên khoâng chöùa gluten cuõng taêng leân.

Ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi UÙc töø boû aên thòt ñeå trôû thaønh ngöôøi aên chay, cheá ñoä aên uoáng naøy ñang trôû thaønh traøo löu, theá nhöng caùc chuyeân gia dinh döôõng caûnh baùo coù nhieàu nguy cô tieàm aån maø khoâng phaûi ngöôøi aên chay naøo cuõng hieåu.

Nguyeân nhaân beân caïnh vieäc quan taâm ñeán söùc khoûe cô theå laø nhöõng trieäu chöùng khi cô theå phaûn öùng sau khi aên thöïc phaåm chöùa gluten, hoaëc cô theå bò phaûn öùng khi aên caùc loaïi thöùc aên khaùc nhö tröùng vaø söõa Baø Hester cuõng cho bieát nguyeân nhaân coøn laø khaû naêng tieáp caän thoâng tin veà thöïc phaåm, chuû yeáu laø treân maïng.

Nhöng, cuøng vôùi vieäc gia taêng thoâng tin thì cuõng ñi laøm gia taêng nguy hieåm, baø noùi.

Neáu chuùng ta töï yù boû moät soá loaïi thöùc aên ñeå coù moät cheá ñoä aên uoáng kieâng khem, baïn seõ khoâng tieâu thuï ñaày ñuû döôõng chaát caàn thieát.

“Vaø vì theá ñaâ y coù theå laø ñieà u nguy hieå m ñoá i vôù i nhieà u ngöôø i neá u khoâ ng coù höôù ng daã n ñuù ng ñaé n.” [ ]

64

N

göôøi sôû höõu thoâng tin naøy coù theå duøng noù vaøo nhöõng gì? Vaø lieäu ñieàu ñoù coù phaûi luùc naøo cuõng xaáu khoâng? Haõy cuøng tìm hieåu nheù!

Töø loä ADN daãn ñeán bò loä danh tính Treân thöïc teá, caùc cô sôû xeùt nghieäm chæ söû duïng moät phaàn voâ cuøng nhoû, öôùc tính khoaûng 0.02% töø boä ADN ñoà soä cuûa khaùch haøng ñeå thí nghieäm maø thoâi. Nghóa laø duø ai ñoù coù laáy ñöôïc thì cuõng khoâng theå tieán haønh nhaân baûn voâ tính ngöôøi ñoù nhö trong phim ñaâu.

Tuy vaäy, ñaây thöôøng laø nhöõng döõ lieäu quan troïng, tieát loä nhieàu ñaëc ñieåm nhaän daïng cuûa ngöôøi xeùt nghieäm. Töø ñaây, hoï hoaøn toaøn coù theå bieát baïn troâng nhö theá naøo, thaäm chí nhaän daïng ñöôïc ngöôøi nhaø cuûa baïn nöõa.

Cöù coá gaéng baûo maät teân tuoåi, ñòa chæ cuûa mình bao nhieâu tuøy thích – caùc coâng cuï giaûi maõ gen khoâng caàn ñeán nhöõng thoâng tin ñoù ñeå bieát baïn laø ai.

Theá giôùi ñaõ coù nhöõng nôi caûnh saùt söû duïng ADN tìm ñöôïc ôû hieän tröôøng vuï aùn vaø quyeàn truy caäp vaøo döõ lieäu cuûa caùc coâng ty cung caáp dòch vuï xeùt nghieäm ñeå tìm ra gôïi yù veà thuû phaïm hoaëc nhaân chöùng. Tieàm naêng laø coù thaät, heä quaû ra sao chæ coøn caàn phaûi xem ngöôøi laáy ñöôïc thoâng

65

tin cuûa baïn söû duïng noù theá naøo maø thoâi.

ADN – moû vaøng cuûa laøng nghieân cöùu Döõ lieäu ADN cuõng nhö baát kì moät thoâng tin naøo khaùc, ñeàu coù theå ñem baùn laáy tieàn. Töø keát quaû xeùt nghieäm, ngöôøi ta coù theå bieát ñöôïc baïn deã maéc beänh gì, ñang maéc beänh gì, gia ñình baïn coù beänh di truyeàn naøo khoâng,…

Naêm 2018, 23andMe – moät coâng ty coâng ngheä sinh hoïc taïi California, Myõ ñaõ coâng khai baùn döõ lieäu di truyeàn cuûa raát nhieàu khaùch haøng vôùi giaù 300 trieäu ñoâ cho gaõ khoång loà ngaønh döôïc phaåm Neáu coù ngaønh naøo ñöôïc lôïi nhieàu nhaát töø loaïi döõ lieäu ñaëc bieät naøy, ñoù haún phaûi GlaxoSmithKline. Taát nhieân ngöôøi phaùt ngoân cuûa nhöõng coâng ty naøy tuyeân boá laø ngaønh baûo hieåm. Hoï coù theå phaùt hieän xu höôùng beänh taät cuûa chuû hôïp ñoàng, vaø raèng vieäc ñoù ñaõ ñöôïc chuû döõ lieäu cho töø choái chi traû cho caùc beänh ñoù.

May sao, hieän nay phaàn lôùn caùc heä thoáng luaät phaùp treân theá giôùi ñeàu coù quy ñònh pheùp, vaø thoâng tin chæ ñöôïc söû duïng vaøo baûo maät nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cho ngöôøi söû duïng dòch vuï xeùt nghieäm. Chaúng haïn, Myõ coù Ñaïo luaät choáng phaân bieät ñoái xöû döïa treân thoâng tin di truyeàn 2008, trong ñoù quy ñònh caám caùc haõng baûo hieåm mua baùn maãu hay döõ lieäu gene; caám loaïi tröø, taêng giaù baûo hieåm ñoái vôùi ngöôøi hoaøn toaøn khoûe maïnh döïa treân; caám caùc chuû lao ñoäng ra quyeát ñònh veà vaán ñeà chöùc vuï hay sa thaûi,… döïa treân phaân tích ADN. Tuy nhieân, caùnh tay cuûa phaùp luaät khoâng theå vôùi tôùi moïi ngoùc ngaùch cuûa xaõ hoäi, vaø nhöõng tieâu cöïc vaãn hoaøn toaøn coù theå xaûy ra. Chính vì vaäy, vaán ñeà coù neân xeùt nghieäm ADN hay khoâng hieän nay vaãn coøn laø baên khoaên cuûa raát nhieàu ngöôøi.

Bí maät ñôøi tö coù theå bò coâng khai Nhieàu ngöôøi muoán sôû höõu maãu ADN cuûa ngöôøi khaùc vaøo muïc ñích kieåm tra quan heä maùu muû, tình traïng söùc khoûe,… Baïn nghó sao neáu moät thoâng tin nhaïy caûm nhö bí maät veà huyeát thoáng giöõa hai ngöôøi naøo ñoù bò loït vaøo tay ngöôøi ngoaøi? Neáu chuû tòch moät taäp ñoaøn lôùn bò tieát loä tình traïng söùc khoûe vaø khieán coâng ty rôi vaøo khuûng hoaûng, lieäu ñoù coù phaûi moät ñieàu toát?

Caùc coâng ty xeùt nghieäm dó nhieân coù bieän phaùp baûo veä döõ lieäu cuûa mình, ta cuõng muïc ñích nghieân cöùu maø thoâi.

Lí do hoï ñöa ra laø caùc nghieân cöùu coù theå yeâu caàu hoï xoùa boû hoaøn toaøn thoâng tin vaø tieâu huûy maãu vaät. Theá nhöng khoâng quan taâm ñeán döõ lieäu gene treân nhöõng tröôøng hôïp toáng tieàn, laøm nhuïc, khuûng boá tinh thaàn… ngöôøi khaùc chæ vì moät goùc ñoä caù nhaân maø thöïc teá troïng soá maãu ADN bò ñaùnh caép laø hoaøn toaøn coù.

Söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä ngaøy nay laøm naûy sinh khoâng ít raéc roái phöùc taïp. löôïng hôn vì maãu nghieân cöùu lôùn deã cho keát quaû chính xaùc, cuõng nhö seõ ñaåy Vieäc ñeå loä thoâng tin ñaëc bieät nhö gene di truyeàn naèm trong soá ñoù. Maëc duø khoâng nhanh tieán ñoä nghieân cöùu. Tuy nhieân, phaûi luùc naøo cuõng tieâu cöïc, nhöng coù leõ chuyeân gia naøo cuõng seõ khuyeán caùo baïn sau ñoù löôïng taøi nguyeân khoång loà naøy raèng caàn xem xeùt thaät kó caùc ñieàu khoaûn tröôùc khi kí vaøo thoûa thuaän vôùi caùc coâng seõ ñöôïc beân thöù 3 xoùa ñi hay löu tröõ ty xeùt nghieäm. Ñöøng chæ coi baûn hôïp ñoàng laø moät tôø giaáy, moät thuû tuïc röôøm raø caàn ta phaûi traûi ñeå duøng vaøo muïc ñích naøo khaùc thì... qua. Bôûi vì raát coù theå sau naøy khi chuyeän khoâng may xaûy ra, ñoù laïi chính laø vò cöùu khoâng ai noùi. tinh, laø ngöôøi baûo veä quyeàn lôïi cho ta ñaáy! [] Caùc coâng ty baûo hieåm höôûng lôïi

Xeùt nghieäm ADN coù leõ ñaõ khoâng coøn laø ñieàu quaù xa laï vôùi chuùng ta, tuy nhieân vieäc ñeå loä keát quaû aáy coù nguy haïi khoâng thì laïi ít ngöôøi nghó tôùi.

66

Chính phuû lieân bang ñaõ laøm theo lôøi khuyeân cuûa Nhoùm Coá vaán Kyõ thuaät UÙc veà Tieâm chuûng (ATAGI), theo ñoù nhöõng ngöôøi döôùi 60 tuoåi seõ ñöôïc tieâm vaéc-xin Pfizer. Ñieàu naøy aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán chöông trình chuûng ngöøa quoác gia?

Söï thay ñoåi naøy döïa treân ñaùnh giaù cuûa nhoùm tö vaán veà ruûi ro maéc hoäi chöùng huyeát khoái keøm giaûm tieåu caàu (thrombosis and thrombocytopenia syndrome – TTS), moät tình traïng ñoâng maùu hieám gaëp coù theå xaûy ra sau khi tieâm vaéc-xin AstraZeneca.

Maëc duø nguy cô maéc TTS nhìn chung vaãn raát thaáp, nhöng noù laïi phoå bieán hôn ôû caùc nhoùm tuoåi treû.

Taïi UÙc ñaõ coù ít nhaát60 tröôøng hôïp maéc TTS, vôùi 37 tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc xaùc nhaän vaø 23 tröôøng hôïp nghi ngôø.

Trong 12 ca gaàn ñaây, coù 7 ngöôøi ôû trong ñoä tuoåi töø 50 ñeán 59, vaø ñaùng tieác laø coù2 ngöôøi ñaõ qua ñôøi.

67 Nguy cô TTSgiaûm daàn theo ñoä tuoåi. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi döôùi 50 tuoåi, coù trung bình 3.1 tröôøng hôïp TTS treân 100.000 lieàu. Tyû leä naøy giaûm xuoáng coøn 1.9 tröôøng hôïp ñoái vôùi nhöõng ngöôøi töø 80 tuoåi trôû leân.

Khi nhaän thöùc veà TTS ngaøy caøng taêng, khaû naêng phaùt hieän vaø chaån ñoaùn tình traïng beänh cuûa caùc baùc só cuõng ñöôïc caûi thieän. Ñieàu naøy coù nghóa laø nguy cô bò beänh naëng vaø töû vong vì ñoâng maùu ñaõ giaûm ñaùng keå.

So vôùi nguy cô töû vong do COVID-19 thì nhö theá naøo?

Treân toaøn caàu,hôn 179 trieäu tröôøng hôïp nhieãm COVID19ñaõ ñöôïc ghi nhaän, vôùi khoaûng 3.8 trieäu ca töû vong, töông ñöông hôn 2%.

Nguy cô töû vong do COVID-19 taêng leân theo ñoä tuoåi, tuyø thuoäc vaøo quoác gia vaø giôùi tính cuûa beänh nhaân. Ví duï, ôû Trung Quoác, tyû leä töû vong ñöôïc baùo caùo ôû nhöõng ngöôøi döôùi 50 tuoåi laø döôùi 1%, töø 50 ñeán 59 tuoåi laø 1.3%, töø 60 ñeán 69 tuoåi laø 3.6%, töø 70 ñeán 79 tuoåi laø 8%, vaø töø 80 tuoåi trôû leân laø 14.8%.

Theo döõ lieäu taïi UÙc vaøo naêm 2020, cöù 600 ngöôøi maéc COVID-19 ôû ñoä tuoåi 50 thì coù moät ngöôøi töû vong vaø 18 ngöôøi phaûi nhaäp vieän chaêm soùc ñaëc bieät.

Cöù 600 ngöôøi ôû ñoä tuoåi 70 nhieãm COVID-19 thì coù 24 ngöôøi cheát vaø 42 ngöôøi phaûi vaøo ICU. Vì vaäy, lôïi ích cuûa vieäc chuûng ngöøa ñeå ngaên ngöøa COVID-19 laø lôùn hôn ôû nhoùm ngöôøi cao nieân.

Neáu toâi ñaõ tieâm lieàu vaéc-xin AstraZeneca ñaàu tieân thì sao?

Neáu quyù vò ôû ñoä tuoåi töø 50 ñeán 59 vaø ñaõ tieâm moät lieàu vaéc-xin AstraZeneca vaø khoâng coù phaûn öùng phuï ñaùng keå, quyù vò neân ñaët lòch tieâm muõi thöù hai.

Chöa coù nhieàu ngöôøi UÙc tieâm lieàu vaéc-xin AstraZeneca thöù hai, nhöng döõ lieäu töø Anh cho thaáy ít ngöôøi maéc TTS hôn sau khi tieâm lieàu thöù hai – trung bình 1.5 tröôøng hôïp treân 1 trieäu lieàu.

Neáu quyù vò lo laéng veà nguy cô maéc TTS, haõy noùi chuyeän vôùi baùc só gia ñình hoaëc cô sôû chuûng ngöøa cuûa quyù vò.

Söï thay ñoåi naøy döïa treân ñaùnh giaù cuûa nhoùm tö vaán veà ruûi ro maéc hoäi chöùng huyeát khoái keøm giaûm tieåu caàu (thrombosis and thrombocytopenia syndrome – TTS), moät tình traïng ñoâng maùu hieám gaëp coù theå xaûy ra sau khi tieâm vaéc-xin AstraZeneca.

ATAGI ñöa ra quyeát ñònh naøy nhö theá naøo?

ATAGI laø moät nhoùm chuyeân gia giaùm saùt chaët cheõ caùc loaïi vaéc xin ôû UÙc vaø quoác teá veà caùc taùc duïng phuï cuõng nhö hieäu quaû cuûa chuùng.

Caùc yeáu toá naøy ñöôïc xem xeùt taïi thôøi ñieåm pheâ duyeät ban ñaàu, vaø sau ñoù ñöôïc theo doõi lieân tuïc. Khi moät soá yeáu toá thay ñoåi, caùch chuùng ta söû duïng vaéc xin cuõng caàn thay ñoåi.

Chuùng ta may maén kieåm soaùt toát ñaïi dòch COVID-19 ôû UÙc, vaø tyû leä beänh naëng thaáp. Chuùng ta cuõng may maén coù nhöõng loaïi vaéc-xin thay theá nhö Pfizer, maëc duø nguoàn cung vaãn coøn töông ñoái ít.

Sau khi caân nhaéc taát caû caùc yeáu toá keåtreân, quyeát ñònh cuûa ATAGI nhaèm taêng giôùi haïn ñoä tuoåi söû duïng vaéc-xin AstraZeneca ôû UÙc hieän nay laø hoaøn toaøn hôïp lyù.

Ngöôøi daân cuõngcoù theå ñaêng kyù tieâm vaéc-xin Pfizer taïi moät soá phoøng maïch baùc só gia ñình vaø phoøng khaùm hoâ haáp cuûa chính phuû. [ ]

68

LUOÂN MÔ ÖÔÙC

SÔÛ HÖÕU MOÄT

DOANH NGHIEÄP

CHO RIEÂNG BAÏN?

HAIR & BEAUTY SALON GREENACRE NSW

Bieán giaác mô cuûa baïn thaønh hieän thöïc vôùi cô hoäi thuù vò naøy, trôû thaønh chuû cuûa chính baïn, taïi tieäm laøm toùc vaø thaåm myõ ñaõ thaønh laäp toát ñeïp naøy.

Thieát laäp tuyeät vôøi vôùi traïm thay ñoà toùc, 2 löu vöïc, phoøng laøm ñeïp, beáp nhoû tieáp taân, phoøng taém. Hôïp ñoàng laâu daøi giaù thueâ reû!

Lyù do baùn-Thaät khoâng may laø chuùng toâi coù moät tröôøng hôïp khaån caáp ôû nöôùc ngoaøi.

Vò trí toát, naèm ôû trung taâm kinh teá cuûa Greenacre NSW. Soá löôïng lôùn löu löôïng truy caäp chaân haøng ngaøy.

Deã daøng ñoã xe. Cuõng thieát laäp trong thôøi gian daøi.

Cô sôû döõ lieäu lôùn cuûa khaùch haøng trung thaønh, danh tieáng tuyeät vôø vôùi söï tham gia trong caùc chöông trình thôøi trang. Khaùch haøng môùi vaø, khaùch vang lai ñang taêng leân haøng ngaøy.

HAÕY NHAÉN TIN HOAËC GOÏI CHO CHUÙNG TOÂI

ÑÖØNG BOÛ LÔÕ CÔ HOÄI SÔÛ HÖÕU VAØ ÑIEÀU HAØNH DOANH NGHIEÄP NAØY.

0406 559 04

69

BAÙN 3

NHAØ HAØNG

THAÙI

3 THAI

Baùn 3 nhaø hang Thaùi ñang kinh doanh baän roän (1) ôû Westfield Woden. (2) Trung taâm thaønh phoá Shellhabour (3) ôû Westfield Kotara.

FOR SALE SHELLHABOUR NSW

Ñaây laø cô hoäi mua moät nhaø haøng vöøa vaën trong caùc trung taâm mua saém saàm uaát.

RESTAURANT XIN VUI LOØNG GOÏI ÑEÁN SOÁ

0410 645 57

Taát caû 3 ñeàu laø coù nhaø beáp ñaëc bieät thöông maïi ñöôïc trang bò ñaày ñuû bao goàm phoøng maùt vaø phoøng caáp ñoâng. Ñaây laø moät cô hoäi tuyeät vôøi cho chuû sôû höõu môùi, moïi thöù ñaõ ñöôïc cung caáp, taát caû caùc thieát bò ñeàu trong tình traïng toát, WIWO.

70