1
Sanh cô sôû söûa chöõa chuyeân veà caùc loaïi thuøng nöôùc giaûi nhieät baèng saét hoaëc nhöïa cho caùc loaïi maùy noå xe hôi, xe taûi, taøu beø ñuû caùc thöù. Shop coù luoán söûa chöõa maùy laïnh, maùy söôûi cho caùc loaïi xe. Trang thieát bò ñaày ñuû, shop roäng raõi vò trí toát taïi khu business taáp naäp
2
Giaù $ Xin goïi ñeå thöông löôïng Tel.: 9725 5211 or 0412 550 352 (t/Anh)
Sang moät Gift Shop coù Shoe Repairs vaø luoân Key Cut. Vò trí raát toát ñaõ 15 naêm khaùch ñoâng quen raát nhieàu. Thu nhaäp cao lease daøi haïn giaù reû. Sang vì lyù do gia ñình, ñieàu kieän deã daøng Giaù $ Xin goïi ñeå thöông löôïng Tel.: 0402 400 602 (t/Anh)
Sang tieäm traùi caây rau quaû ñang baùn taáp naäp vuøng Hills. Vò trí thaät toát, kinh doanh suoâng seû ñaõ laâu naêm. Hieän thu $15,000 tuaàn, lôïi töùc raát cao. Shop coù ñaày ñuû trang thieát bò, vaøo laø laøm ngay. Neáu chöa raønh ngheà seõ ñöôïc höôùng daãn. Doanh nghieäp thích hôïp gia ñình cuøng laøm.
Sang quaùn caø pheâ luoân sandwich Bar raát goïn nheï, chæ moät ngöôøi laøm. Vò trí raát toát ñang ñoâng khaùch. Hieän thu $3500 / tuaàn, laõi roøng raát cao. Quaùn coù luoân choã ôû 2 phoøng nguû, 2 car park. Lease raât laâu daøi ñeán 10 naêm.
Giaù $99,000 Tel.: Steve 0401 948 883 (t/Anh)
Giaù Sang $75,000 Tel.: 0423 081 527 (t/Anh)
3
Giaù daàu haï, ngöôøi daân Trung Ñoâng ñieâu ñöùng
Taïp chí Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng
Ngaønh ñieän aûnh Myõ phaát lôùn nhôø suy thoaùi
ABN 286 91 497 950
Toøa soaïn Sydney NSW
P.O.Box: 308 Villawood 2163 Tel.: 9788 7364 - Fax: 9788 7364 Dzuõng Trinh, Media Director Soá tröïc tieáp 0430 00 6965 eMail.:
DoanhNghiepDoiSong@Gmail.com
BIEÂN TAÄP THÖÔØNG TRÖÏC AUSTRALIA Phaïm Laâm, Nguyeân Cung, Nguyeãn Ñöùc Hieäp, Nguyeãn Ñình Hoøa, Phöông “N”, Vónh Trung, Thuïc Nghi, Mai DJ, Hoaøng Nguyeân, Trang Nguyeãn, Dieäp Anh, Hoàng Haø USA Traàn Thò Vónh Töôøng, Töôøng Yi, Trònh Thanh Thuûy UK Haø Quyeân, Nguyeät Haân, Phöôùc Duy VIEÄT NAM Haø Thaønh Laõng Töû, Khaùch Saøi Goøn, Khaùch Haø Noäi, Huyønh Huøng, Xuaân Loäc, Nguyeân Vieät, Ñöùc Huy, Duy Cöôøng, Thanh Truùc, Kieàu Mai ÑAÏI DIEÄN CAÙC THAØNH PHOÁ TIEÅU BANG Melbourne, Vic. Vónh Ñaït, Mob.: 0405 831 558 Brisbane, Qld Nhaät Haï, Mob.: 0419 653 122 Adelaide, SA An Khaùnh Mob.: 0405 134 167 Pert, WA Thaïch H, Mob.: 0418 923 951
4
06 07 08 09 10 11 12 13 16 17 18 20 22 23
-
Trieån voïng cho theá giôùi Cô cheá giaûm phaù röøng vaø thoaùi hoùa röøng
TQ ñaït 2000 tyû USD ngoaïi hoái Goldman gaây söõng soát möùc laõi Daàu haï Trung Ñoâng ñieâu ñöùng Moscow caïn tình vôùi McDonalds Nhaät boäi chi 10 tyû trong 9 thaùng LHQ baùo ñoäng 1 tyû ngöôøi seõ ñoùi Hollywood phaát lôùn... Robo cuõng naèm chôi... Ñoäc quyeàn quoác doanh... Ñaø Laït môû roäng noäi thaønh HSBC “cheâ” chöùng khoaùn VN Saøi Goøn 4 trieäu meùt ñaát söû duïng sai HN 7.2 ha ñaát “treo” cuøng döï aùn Veõ boùng baùn traâu chung cö cao caáp
Maùt xa taém buøn töø A ñeán Zeùt Gaùi ngoan daït nhaø ñi ñaâu?
-
-
Gaùi “haøng khoâng” cho khoâng ... 83 - Nhöõng muøa Thu buoàn
Luaät sö Myõû tuø 20 naêm vì löøa ñaûo Tyû phuù thaày löøa töï noäp mình FBI Tính caùch Nga trong tö baûn Myõ Nöõ hoaøng game mobile phone
Tomoko Namba nöõ hoaøng mobile Game Tính chaát Nga trong quaûn lyù theo kieåu Myõ
Allen Stanford tyû phuù thaày löøa töï noäp mình cho FBI
45 46 47 53 54 55
-
Nguû tröa oâm hay goäi ñaàu oâm? Maùt xa taém buøn töø A ñeán Zeùt Hoïc sinh voâ khaùch saïn laøm gì Gaùi ngoan daït nhaø ñi ñaâu? Haùt nheùp baèng Clip Sexy Gaùi haøng khoâng cho khoâng...
57 - Ngoïc traéng mieàn Khotan 62 - Cô cheá giaûm phaù röøng...
84 - Thoáng daâm, Khoå daâm vaø hoäi chöùng bieán thaùi leäch laïc tình duïc qua caùch “Baïo daâm vôùi vôï nhaø”
65 - Nhöõng ca khuùc ...
Cuøng ñeâm ta thao thöùc giöõa ñaát trôøi bao la Ñi aên ôû Haø Noäi, mieäng nhai tai nghe chöûi
Johnny Trí Nguyeãn vaø Tony Jaa Moät con ñöôøng hai soá phaän...
Undo... xoùa côø chôi laïi Roài beân veát thöông toâi quyø Trònh Hoäi - Baõo loøng chöa tan Johnny Tri Nguyeãn & Tony Jaa 28 haïnh phuùc - 32 ñeïp nhaát Ñaøn oâng nhieàu vôï soáng laâu hôn 10 doøng nöôùc hoa naêm 09 Khaùm phaù aên uoáng
82 - Döôøng nhö ta ñaõ...
24 - Beân leà chuyeän tham nhuõng UÙc 26 27 27 30
66 67 68 71 73 74 75 79
10 lôøi khuyeân giaùo duïc em beù
N g oï m c i eà t n r aé K n H g O T A N
32 - Cuøng ñeâm ta thao thöùc... 34 - Veà nhöõng ngaøy xöa 35 - Khuùc cho em
36 37 38 41 42 43
-
Dòch vuï cho thueâ ngöôøi yeâu Kinh hoaøng vôùi keû loaïn duïc Mieäng nhai tai nghe chöûi Môû ñöôøng thu phí taïi nhaø Xe Honda ñang ñi gaãy coå Nghóa trang khoâng ñuïng haøng
Ñaøn oâng nhieàu vôï soáng laâu hôn...
Nhöõng ca khuùc khuaáy ñaûo theá giôùi cuûa Michael Jackson
86 - Hung thuû maùu laïnh moùc maét (tieáp theo)
88 - Khoùi Soùng Giang Hoà
Truyeän daøi xaõ hoäi ñen Vieät Nam Haáp daãn ly kyø gay caán nhö phim cineù
Ñoaûn khuùc Nhöõng muøa thu buoàn Döôøng nhö ta ñaõ...
Caùo loãi: Vì moät soá lyù do ngoaøi döï truø soá baùo trong thaùng 7 naøy ñaõ ñeán vôùi baïn ñoïc bò treã maáy ngaøy. Toøa soaïn xin thaønh thaät caùo loãi cuøng baïn ñoïc
5
daàu löûa ôû Iraq vaø Taây Phi. Trong khi ñoù, quyõ ñaàu tö lôïi ích quoác gia cuûa Trung Quoác ñaõ thua loã vì nhöõng khoaûn ñaàu tö vaøo quyõ Blackstone vaø ngaân haøng Morgan Stanley cuûa Myõ. Ngoaøi ra, coøn coù nhöõng lyù do khaùc ñeå Trung Quoác tieáp tuïc ñaàu tö vaøo traùi phieáu kho baïc Myõ, ñoù laø thò tröôøng cho caùc loaïi taøi saûn khaùc coøn nhoû beù vaø coù tính thanh khoaûn thaáp neáu so saùnh vôùi keânh ñaàu tö naøy. Trong voøng hai naêm röôõi trôû laïi ñaây, döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Trung Quoác ñaõ taêng gaáp ñoâi, moät phaàn nhôø möùc thaëng dö thöông maïi khoång loà cuûa nöôùc naøy. Hieän taïi, döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Trung Quoác ñang lôùn gaáp ñoâi Theo thoâng tin maø Ngaân haøng Trung cuûa Nhaät Baûn - quoác gia coù döï tröõ öông Trung Quoác coâng boá ngaøy 15/7, ngoaïi hoái lôùn thöù hai theá giôùi. Trung quyù 2 vöøa qua, döï tröõ ngoaïi hoái cuûa nöôùc naøy taêng kyû luïc 178 tyû USD leân möùc 2.132 tyû USD. Möùc taêng naøy lôùn gaáp nhieàu laàn möùc taêng voûn veïn 7,7 tyû USD trong quyù 1. Trong kho döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Trung Quoác, hieän coù löôïng traùi phieáu kho baïc Myõ trò giaù 763,5 tyû USD, chieám hôn 1/3. Theo öôùc tính cuûa ngaân haøng UBS taïi Baéc Kinh, caùc taøi saûn baèng ñoàng USD chieám khoaûng 65% döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Trung Quoác. Phaàn coøn laïi chuû yeáu laø caùc taøi saûn baèng Euro, Yeân Nhaät vaø ñoàng Baûng Anh. Cuõng theo UBS, neáu Trung Quoác muoán naém giöõ 5% döï tröõ ngoaïi hoái baèng vaøng, nöôùc naøy caàn mua theâm 3.000 taán vaøng nöõa, töông ñöông vôùi saûn löôïng vaøng cuûa caû theá giôùi trong voøng 1 naêm. Vôùi löôïng taøi saûn baèng USD lôùn nhö treân, Trung Quoác thôøi gian qua toû roõ thaùi ñoä lo ngaïi veà nguy cô tröôït giaù cuûa ñoàng tieàn naøy khi Chính phuû Myõ thaâm huït ngaân saùch ôû möùc khoång loà. Tuy nhieân, sau khi lieân tieáp ñöa ra lôøi keâu goïi veà moät “sieâu tieàn teä” nhaèm thay theá cho USD ôû vai troø ñoàng tieàn döï tröõ cuûa theá giôùi, Thoáng ñoác Ngaân haøng Trung öông Trung Quoác Chu Tieåu Xuyeân vaøo thaùng tröôùc ñaõ loaïi tröø khaû naêng nöôùc naøy thay ñoåi caùch thöùc quaûn lyù kho döï tröõ ngoaïi Quoác ñang chieám tôùi 29% toång döï tröõ hoái. ngoaïi hoái toaøn caàu. “Vôùi quy moâ khoång loà cuûa kho döï Theo caùc chuyeân gia, söï gia taêng tröõ ngoaïi hoái hieän nay, chaéc chaén trong döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Trung Quoác Trung Quoác seõ tieáp tuïc ñaàu tö vaøo trong quyù 2 vöøa qua coøn coù theå baét traùi phieáu kho baïc Myõ. Söï ña daïng nguoàn töø söï gia taêng giaù trò cuûa nhöõng hoùa keânh ñaàu tö seõ dieãn ra vôùi toác ñoä taøi saûn khoâng phaûi laø USD, do söï suy chaäm, trong ñoù caùc loaïi haøng hoùa cô yeáu cuûa tyû giaù USD, vaø caùc doøng voán baûn laø moät löïa choïn ñöôïc öu tieân”, ñaàu cô ñoå vaøo nöôùc naøy. nhaø kinh teá Ken Peng thuoäc ngaân haøng Ngaân haøng Theá giôùi (WB) vaø caùc Citigroup taïi Baéc Kinh nhaän xeùt. ñònh cheá taøi chính khaùc nhö PNP Haõng loïc hoùa daàu quoác doanh cuûa Paribas vaø Standard Chartered Bank Trung Quoác laø Sinopec môùi ñaây ñaõ thôøi gian qua ñeàu taêng döï baùo taêng ñaït thoûa thuaän mua laïi haõng daàu löûa tröôûng kinh teá cuûa Trung Quoác. Addax coù truï sôû ôû Geneva, Thuïy Syõ, “Trung Quoác laø nöôùc coù trieån voïng vôùi giaù 7 tyû USD ñeå tieáp caän nguoàn kinh teá saùng nhaát trong soá nhöõng neàn
6
kinh teá lôùn cuûa theá giôùi. Do vaäy, khoâng coù gì laø ngaïc nhieân khi chöùng kieán nhöõng doøng tieàn ñaàu cô quay trôû laïi nöôùc naøy”, nhaø kinh teá Sherman Chan thuoäc Moody’s Economy.com taïi Sydney nhaän ñònh. Töø ñaàu naêm tôùi nay, chæ soá SCI cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Thöôïng Haûi ñaõ taêng tôùi 74%, giaù nhaø ñaát taïi Trung Quoác cuõng ñaõ khôûi saéc trôû laïi. “Caùc doøng voán ngoaïi ñaõ ñaåy giaù chöùng khoaùn vaø nhaø ñaát leân. Giôùi ñaàu cô ñaùnh giaù toát thò tröôøng Trung Quoác vì goùi kích thích kinh teá cuûa Chính phuû nöôùc naøy ñang phaùt huy taùc duïng vaø seõ giuùp kinh teá Trung Quoác trôû thaønh neàn kinh teá ñaàu tieân phuïc hoài”, nhaø phaân tích tieàn teä Yang Shengkun thuoäc ngaân haøng China Citic Bank ôû
Baéc Kinh noùi. Tuy nhieân, goùi kích caàu vaø hoaït ñoäng cho vay ñöôïc ñaåy maïnh leân toác ñoä kyû luïc cuûa caùc ngaân haøng Trung Quoác hieän nay cuõng laøm daáy leân nhöõng lo ngaïi veà söï leo thang cuûa caùc khoaûn nôï xaáu, bong boùng taøi saûn vaø söï taùi xuaát hieän cuûa toác ñoä laïm phaùt cao. Tuaàn tröôùc, hai ñôït ñaáu giaù traùi phieáu Chính phuû Trung Quoác ñaõ khoâng theå thu huùt ñuû caùc nhaø ñaàu tö chaøo mua vì giôùi ñaàu tö lo ngaïi Ngaân haøng Trung öông nöôùc naøy seõ sôùm thaét chaët chính saùch tieàn teä.
N
gay ôû Wall Street, nôi nhöõng khoaûn thu nhaäp vôùi 6-7 con soá khoâng phaûi laø chuyeän gì xa laï, möùc lôïi nhuaän vaø lôøi höùa löông thöôûng maø ngaân haøng Goldman Sachs coâng boá hoâm 14/7 vaãn laø nhöõng thoâng tin gaây söûng soát. Sau thôøi kyø nhaän voán tieáp teá töø Chính phuû Myõ, Goldman ñaõ troãi daäy vôùi möùc lôïi nhuaän quyù 2 ñaït kyû luïc trong lòch söû 140 naêm cuûa taäp ñoaøn vaø chuaån bò thöôûng cho nhaân vieân nhöõng khoaûn tieàn khoâng keùm gì ôû thôøi hoaøng kim cuûa Wall Street. Moät laàn nöõa, Goldman laïi chöùng minh cho ngaønh taøi chính theá giôùi thaáy hoï laø moät ñònh cheá taøi chính ñaùng gôøm tôùi möùc naøo.
Lôïi nhuaän kyû luïc
Quyù 2 vöøa qua, Goldman ñaït lôïi nhuaän 3,4 tyû USD, taêng 65% so vôùi cuøng kyø naêm 2008 vaø taêng 89% so vôùi quyù 1/2009, vöôït xa döï baùo cuûa giôùi phaân tích, ñoàng thôøi ñaùnh daáu quyù ñaït lôïi nhuaän kyû luïc cuûa taäp ñoaøn. Qua keát quaû naøy Goldman tuyeân boá seõ daønh toång soá tieàn 11,4 tyû USD ñeå chi traû löông thöôûng cho nhaân vieân trong naêm nay. Nhö vaäy, moãi nhaân vieân cuûa Goldman seõ kieám bình quaân 770.000 USD trong naêm 2009 naøy, gaàn baèng vôùi nhöõng gì maø hoï kieám ñöôïc ôû thôøi kyø ñænh cao cuûa Wall Street tröôùc khi noå ra khuûng hoaûng. Ñöông nhieân, giôùi “chöùc saéc” cuûa Goldman seõ ñöôïc traû cao hôn raát nhieàu con soá bình quaân treân. Môùi chæ caùch ñaây 3 naêm, Goldman traû cho 50 chöùc saéc moãi ngöôøi 50 trieäu USD. Naêm 2007, Giaùm ñoác ñieàu haønh (CEO) cuûa Goldman laø Lloyd C. Blankfein ñaõ höôûng moät trong nhöõng goùi tieàn thöôûng lôùn nhaát trong lòch söû doanh nghieäp. Goldman cho bieát, khoaûn lôïi nhuaän kyû luïc trong quyù 2 cuûa taäp ñoaøn baét nguoàn chuû yeáu töø boä phaän giao dòch. “Maëc duø caùc thò tröôøng coøn yeáu vaø chuùng toâi nhaän thaáy nhöõng thaùch thöùc trong neàn kinh teá, keát quaû kinh doanh quyù 2 cuûa Goldman phaûn aùnh söï caûi thieän ñieàu kieän treân caùc thò tröôøng taøi chính”, CEO Blankflein noùi. Lieäu coù theå keát luaän lôïi nhuaän quyù 2 cuûa Goldman laø moät baèng chöùng veà söï keát thuùc cuûa khuûng hoaûng taøi chính? ÔÛ goùc nhìn töôi saùng, moät soá nhaø phaân tích xem keát quaû kinh doanh quyù 2 cuûa Goldman nhö moät baèng chöùng veà söï bình oån trôû laïi cuûa heä thoáng taøi chính. Muøa thu naêm ngoaùi, giaù coå phieáu cuûa Goldman lao doác thaûm haïi theo caùc coå phieáu khaùc trong ngaønh taøi chính, khieán giaù trò taøi saûn cuûa ñieàu haønh vaø nhaân vieân cuûa taäp ñoaøn (vôùi moät phaàn ñaùng keå laø coå phieáu) cuõng suït giaûm theo.Tôùi taän quyù 4 naêm ngoaùi, Goldman vaãn coøn thua loã vaø
phaûi sa thaûi nhaân vieân. Hieän Goldman chæ coøn 29.400 nhaân vieân, so vôùi möùc 35.000 nhaân vieân ôû thôøi ñieåm caùch ñaây 1 naêm. Tuy nhieân, töø ñaàu naêm tôùi nay, giaù coå phieáu cuûa Goldman ñaõ taêng 77%, leân möùc gaàn 150 USD/coå phieáu, duø vaãn thaáp hôn nhieàu so vôùi möùc ñænh 250 USD/coå phieáu vaøo naêm 2007. Giöõa luùc nhieàu “haøng xoùm” khaùc nhö Bank of America hay Citibank coøn chöa traû laïi tieàn “cöùu trôï” cho Chính phuû Myõ, thì caùch ñaây 1 thaùng, taäp ñoaøn Goldman ñaõ laøm ñöôïc ñieàu naøy.
Lo nhieàu hôn vui?
Maëc duø vaäy, moät soá nhaø phaân tích khaùc cho raèng, Goldman chæ laø moät tröôøng hôïp ñaëc bieät trong ngaønh taøi chính Myõ. Trong laàn khuûng hoaûng naøy, Goldman ñaõ vöôn leân trôû thaønh moät trong nhöõng ñònh cheá taøi chính vöõng maïnh nhaát taïi Myõ nhôø nhieàu yeáu toá mang tính may maén. Thôøi theá taïo anh huøng, Goldman ñaõ
ñöôïc lôïi töø söï ñoå vôõ cuûa nhöõng ñoái thuû trong lónh vöïc ngaân haøng ñaàu tö nhö Bear Stearns vaø L. Brothers, töø ñôït phuïc hoài vöøa qua treân thò tröôøng taøi chính Myõ, töø moät moâi tröôøng laõi suaát thaáp, nhöõng ñôït roùt voán cuûa Chính phuû, vaø caû nhöõng ñôït phaùt haønh traùi phieáu laõi suaát thaáp vôùi söï haäu thuaãn cuûa Cô quan Baûo hieåm tieàn göûi Lieân bang Myõ (FDIC). Tuy nhieân, “vaän may” baát ngôø xuaát hieän chæ 1 thaùng sau khi Goldman traû laïi 10 tyû USD tieàn cöùu trôï cuûa Chính phuû Myõ ñang khieán nhieàu nhaø chöùc traùch cuûa nöôùc naøy phaûi ñaët caâu hoûi. Giôùi phaân tích caûnh baùo, Goldman ñang oâm vaøo nhieàu ruûi ro taøi chính maø caùc ñoái thuû khoâng daùm beùn maûng tôùi gaàn. Hoï cho raèng, ôû thôøi ñieåm hieän nay, Goldman quaûn lyù ñöôïc nhöõng ruûi ro treân, nhöng chieán löôïc naøy coù theå phaûn taùc duïng neáu thò tröôøng khoâng thuaän buoàm xuoâi gioù. ÔÛ Goldman coù moät chæ soá ñöôïc goïi laø Value at Risk (taïm dòch: Giaù trò ôû
7
traïng thaùi ruûi ro) ñeå caân ñong xem taäp ñoaøn coù theå thua loã maát bao nhieâu tieàn trong moät ngaøy. Trong quyù 2 vöøa qua, Value at Risk ñaõ taêng 33%, ñaït tôùi möùc cao kyû luïc. Ñieàu naøy coù nghóa laø Goldman ñang tieáp tuïc ñaët nhieàu hôn nöõa tieàn cuûa hoï vaøo theá may ruûi. Moät lo ngaïi nöõa laø khoaûn lôïi nhuaän beùo bôû cuûa Goldman coù theå seõ khuyeán khích caùc ñoái thuû cuûa ngaân haøng naøy ñua theo ñeå coù tieàn laõi traû thöôûng lôùn cho nhaân vieân. Nhieàu ngöôøi cho raèng, vaên hoùa tieàn thöôûng ôû Wall Street ñaõ bò xem laø khích leä söï lieàu lónh chaáp nhaän möùc ruûi ro cao - moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn tôùi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính naøy. “Toâi cho raèng möùc lôïi nhuaän vaø tieàn thöôûng cuûa Goldman khoâng phaûi khoâng ñaùng ngaïi. Moái lo chính cuûa toâi laø vieäc nhöõng khoaûn tieàn naøy döôøng nhö laø trôû laïi cuûa nhöõng caáu truùc löông thöôûng ngaén haïn ñaày raãy nhöõng sai laàm ñaõ goùp tay taïo ra khuûng hoaûng taøi chính”, Giaùo sö luaät hoïc Lucian A. Bebchuk thuoäc Ñaïi hoïc Harvard nhaän xeùt.
Nguy cô töø möùc thöôûng cao
Thaäm chí, ngay caû ôû beân trong Goldman, giôùi ñieàu haønh cuõng thöøa nhaän raèng, xuaát hieän ôû thôøi ñieåm maø ngöôøi Myõ ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi moät giai ñoaïn suy thoaùi nghieâm troïng, möùc lôïi nhuaän vaø tieàn thöôûng gaây baát ngôø cuûa ngaân haøng naøy seõ daãn tôùi nhöõng thaùch thöùc trong vaán ñeà quan heä coâng chuùng. “ÔÛ ñaây toàn taïi hai quy taùc ñoái nghòch nhau. Moät maët, khi nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong moät coâng ty taøi chính laøm ra tieàn cho coâng ty ñoù, hoï caûm thaáy xöùng ñaùng phaûi ñöôïc höôûng moät phaàn. Nhöng maët khaùc, caùc ngaân haøng ñaõ phaûi ñöôïc giuùp ñôõ môùi vöôït qua cuoäc khuûng hoaûng nghieâm troïng, vaø seõ laø khoâng hôïp lyù neáu ñieàu haønh vaø nhaân vieân ôû ñoù kieám ñöôïc quaù nhieàu”, oâng Douglas J. Elliot, moät chuyeân gia cuûa Vieän Brookings, nhaän xeùt. “Chuùng toâi bieát roõ chöù. Chuùng toâi hieåu laø mình ñang soáng trong moät theá giôùi baáp beânh, nôi coù raát nhieàu ngöôøi thaát nghieäp”, Giaùm ñoác taøi chính (CFO) David A. Viniar cuûa Goldman noùi. Goldman cho bieát, naêm ngoaùi, löông thöôûng ôû taäp ñoaøn naøy giaûm do lôïi nhuaän giaûm. Trong ñoù, CEO Blankfein chæ kieám ñöôïc 1,1 trieäu USD vaø tieàn thöôûng trong toaøn taäp ñoaøn giaûm bình quaân 50%. Theo CFO Viniar , tieàn thöôûng taïi Goldman naêm nay cao xuaát phaùt töø söï trôû laïi cuûa möùc lôïi nhuaän haáp daãn. “Chuùng toâi thöôûng theo keát quaû laøm vieäc”, Viniar cho bieát, nhöng cuõng nhaán maïnh raèng tôùi cuoái naêm, Goldman môùi aán ñònh möùc thöôûng cuoái cuøng vaø khoâng loaïi tröø khaû naêng lôïi nhuaän trong nöûa sau cuûa naêm khoâng toát nhö nöûa ñaàu naêm.
1
tyû USD moãi ngaøy laø soá tieàn maø möùc doanh thu naøy chæ coøn coù 700 Saudi Arabia thu veà khi giaù daàu trieäu USD. coøn ôû möùc cao. Hieän nay, khi giaù daàu Töôûng chöøng, söï giaûm suùt naøy chöa giaûm veà möùc quanh 60 USD/thuøng, coù gì nghieâm troïng, nhöng ñoái vôùi
8
nhöõng quoác gia xuaát khaåu daàu ôû Trung Ñoâng, ñaây thöïc söï laø moät cuù soác! Trong boái caûnh nhu caàu tieâu thuï daàu cuûa theá giôùi suy giaûm vì suy thoaùi kinh teá, so vôùi möùc ñænh gaàn 150 USD/ thuøng cuûa naêm ngoaùi, giaù daàu hieän ñaõ giaûm maát hôn moät nöûa. Ñoù laø moät tin toát ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng, nhöng ñoái vôùi caùc nöôùc saûn xuaát daàu, ñoù thöïc söï laø moät côn “aùc moäng”. “Neáu giaù daàu coøn giaûm hôn nöõa, nhöõng moái lo veà chi tieâu coâng seõ laïi noåi leân”, nhaø phaân tích Mohammed Ali Yasin, Giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa coâng ty chöùng khoaùn Shuaa Securities ôû Abu Dhabi, thuû ñoâ cuûa Caùc tieåu vöông quoác Arab thoáng nhaát (UAE) nhaän ñònh. “Daàu löûa chieám 75-95% thu nhaäp cuûa caùc chính phuû ôû Trung Ñoâng. Do vaäy, söï thay ñoåi cuûa giaù daàu coù aûnh höôûng raát lôùn tôùi tình hình ngaân saùch coâng ôû ñaây”, chuyeân gia naøy cho bieát. Tuy nhieân, Trung Ñoâng töø laâu ñaõ quen vôùi vieäc giaù daàu cao kyû luïc vaø nhöõng khoaûn thu kyû luïc maø “vaøng ñen” ñem laïi, vieäc bò buoäc phaûi caét giaûm chi tieâu coâng laø moät khaùi nieäm xa laï. Bôûi theá, nhieàu chính phuû ôû khu vöïc naøy thôøi gian qua ñaõ phaûi duøng tôùi nguoàn döï tröõ ngoaïi hoái ñeå ñaàu tö cho nhöõng döï aùn cô sôû haï taàng lôùn nhö ñöôøng xaù, saân bay vaø heä thoáng giao thoâng coâng coäng. Maëc duø döï tröõ ngoaïi hoái seõ taïo taám neäm cho caùc quoác gia Trung Ñoâng tröôùc söï tröôït giaûm hieän nay cuûa giaù daàu, suy thoaùi kinh teá keùo daøi ñoàng nghóa vôùi vieäc nhöõng kho döï tröõ naøy ñeán luùc naøo ñoù seõ chaúng coøn dö daû. “Saudi Arabia vaø Kuwait laø nhöõng nöôùc deã toån thöông nhaát tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa giaù daàu”, oâng Farouk Soussa, moät chuyeân gia cuûa haõng xeáp haïng tín nhieäm Standard and Poor s ôû Dubai. “Khoaûng 90% thu nhaäp quoác gia cuûa nhöõng nöôùc naøy ñeán töø xuaát khaåu daàu löûa. Tuy nhieân, ñaây cuõng laø hai nöôùc coù döï tröõ tieàn maët lôùn nhaát ôû Trung Ñoâng, neân coù khaû naêng vöôït qua ñöôïc söï suït giaûm toài teä nhaát cuûa giaù daàu” oâng Soussa noùi. Chuyeân gia naøy cho bieát theâm: “Khoù khaên thöïc söï seõ xaûy ra ôû nhöõng nöôùc nhö Oman vaø Bahrain. Nhöõng nöôùc naøy coù theå phaûi chòu nhieàu taùc ñoäng nhaát vì hoï coù ít döï tröõ ngoaïi hoái hôn vaø coù nguoàn taøi nguyeân daàu löûa haïn heïp hôn”. ÔÛ thôøi ñieåm hieän nay, nguoàn döï tröõ ngoaïi hoái, duø lôùn hay nhoû, cuûa caùc nöôùc Trung Ñoâng ñaõ trôû neân quan troïng hôn bao giôø heát ñoái vôùi caùc quoác gia naøy. Môùi chæ 6 naêm tröôùc ñaây, caùc nöôùc vuøng Vònh baùn daàu ôû möùc giaù 20 USD/thuøng vaø ngaân saùch cuûa hoï vaãn ôû traïng thaùi caân baèng. Nhöng hieän nay, vôùi chi tieâu coâng gia taêng, nhöõng döï aùn xaây döïng ñaày tham voïng
vaø hoaït ñoäng phaùt trieån maïnh meõ cô sôû haï taàng, möùc giaù daàu maø vuøng Vònh caàn ít nhaát phaûi laø 50 USD/thuøng. ÔÛ möùc giaù naøy, phaàn lôùn caùc chính phuû trong khu vöïc cuõng chæ vöøa ñuû thu ñeå caân baèng ngaân saùch. “Giaù daàu vaø hoaït ñoäng chi tieâu cuûa chính phuû luoân song haønh”, oâng Imad Al Jamal, Chuû tòch Hieäp hoäi Nhaø thaàu UAE, nhaän xeùt. “Ñieàu naøy coù nghóa laø moät soá döï aùn lôùn seõ bình ñình laïi do giaù daàu giaûm vaø chính phuû caïn ngaân saùch. Nhöõng döï aùn gaàn xong seõ ñöôïc hoaøn thaønh, nhöng nhieàu döï aùn môùi coù theå seõ bò trì hoaõn hoaëc thaäm chí laø huûy boû”, oâng Jamal noùi. Vieäc trì hoaõn hoaëc huûy nhöõng döï aùn lôùn cuõng seõ coù aûnh höôûng tôùi toaøn boä neàn kinh teá. “Caàn hieåu raèng, caùc hoaït ñoäng kinh teá cuûa Trung Ñoâng coù lieân quan tröïc tieáp tôùi chi tieâu chính phuû. Caùc chính phuû ôû ñaây laø nhöõng chuû söû duïng lao ñoäng lôùn nhaát vaø laø ñoái töôïng chi tieâu nhieàu nhaát trong neàn kinh teá. Hoï kieám caøng nhieàu thì chi caøng nhieàu, vaø ngöôïc laïi”, oâng Soussa cho bieát. Chuyeân gia naøy nhaän ñònh theâm: “Hieän ñaõ coù söï giaùn ñoaïn nhaát ñònh trong moái quan heä giöõa giaù daàu thoâ vaø taêng tröôûng kinh teá ôû Trung Ñoâng do caùc quoác gia trong khu vöïc noã löïc ña daïng hoùa neàn kinh teá. Nhöng xeùt cho cuøng, nguoàn thu töø daàu löûa vaãn laø ñoäng löïc taêng tröôûng kinh teá chính ôû ñaây”. Vì vaäy, thôøi gian naøy ôû Trung Ñoâng, giaù daàu laø thoâng tin ñöôïc theo doõi chaët cheõ hôn bao giôø heát. Trong voøng moät naêm qua, giaù daàu ñaõ coù luùc leân tôùi gaàn 150 USD/thuøng vaø coù luùc giaûm coøn coù 40 USD/thuøng, ñaùnh daáu moät thôøi kyø bieán ñoäng hieám gaëp. “Naêm qua thaät laø moät naêm ñaày soùng gioù cuûa giaù daàu. Nhöng quan ñieåm chung cuûa haàu heát moïi ngöôøi luùc naøy laø giaù daàu khoù seõ chöa phuïc hoài chöøng naøo chöa xuaát hieän nhöõng baèng chöùng xaùc thöïc veà söï phuïc hoài kinh teá. Vaán ñeà baây giôø khoâng phaûi laø chuyeän giaù daàu coù theå taêng ñeán ñaâu, maø laø seõ giaûm ñeán ñaâu”, oâng John Cross, moät nhaø giao dòch daàu löûa ôû Sôû Giao dòch haøng hoùa Dubai, nhaän xeùt. Lo ngaïi söï “naéng möa” cuûa giaù daàu, nhieàu nöôùc vuøng Vònh ñaõ voäi leân keá hoaïch cho moät töông lai “haäu daàu löûa” baèng caùch ña daïng hoùa neàn kinh teá, duø tieán trình naøy tôùi naøy vaãn dieãn ra khaù chaäm chaïp. Caùc quoác gia trong khu vöïc ñaõ noã löïc thuùc ñaåy caùc lónh vöïc töø du lòch tôùi dòch vuï taøi chính, töø baát ñoäng saûn tôùi naêng löôïng taùi sinh nhaèm giaûm söï phuï thuoäc töø nguoàn thu vaøo daàu löûa vaø tìm kieám nhöõng nguoàn thu thay theá. “Caùc chính phuû Trung Ñoâng ñang tìm caùch caân baèng ngaân saùch cho hoï trong töông lai. Do vaäy, neáu giaù daàu
tieáp tuïc giaûm, hoï seõ chi tieâu ít ñi hoaëc tìm caùch khaùc ñeå coù tieàn. Chaúng haïn nhö Dubai, hoï ñang taêng thu töø du lòch, ngaân haøng, hoaëc thaäm chí laø thu phí ñöôøng boä. Caùc nöôùc trong khu vöïc ñaõ nhaän thöùc ñöôïc raèng, baèng con ñöôøng ña daïng hoùa, hoï seõ saün saøng hôn ñeå ñoái phoù vôùi söï thaát thöôøng cuûa giaù daàu”, oâng Yasin noùi. Theá giôùi phuï thuoäc vaøo daàu cuûa Trung Ñoâng, nhöng caùc chính phuû ôû Trung Ñoâng cuõng phuï thuoäc caû vaøo nguoàn thu töø daàu. Ngöôøi tieâu duøng ñaõ daàn hieåu ra laø caàn phaûi giaûm.
“Tình yeâu” cuûa chính quyeàn thaønh phoá Moskva (Nga) ñoái vôùi heä thoáng cöûa haøng aên nhanh lôùn nhaát theá giôùi ñaõ phaûi traû giaù quaù ñaét. Trong khi treân thò tröôøng hieän nay giaù thueâ moät meùt vuoâng ñaát ôû trung taâm thaønh phoá laø treân 800 USD/ naêm, thaäm chí 1.200 USD/ naêm thì McDonalds chæ phaûi traû... 1 Ruùp, töùc 0,0258 USD/naêm. Nghóa laø reû hôn haøng nghìn laàn.
Baûn hôïp ñoàng hôù heânh
Naêm 1992, Lieân Xoâ vöøa tan raõ, trong traøo löu chung “höôùng veà phía Taây” ôû Nga vaø côn soát suøng baùi loái soáng Myõ cuûa nhöõng thò daân giaøu coù, toøa thò chính Moskva ñaõ kyù moät hôïp ñoàng cho McDonalds thueâ maët baèng ôû trung taâm vôùi nhöõng ñieàu kieän raát hôù heânh. “Hôù heânh” laø nhìn töø goùc ñoä cuûa hieän taïi vaø ngoù tôùi töông lai, coøn luùc ñoù nhöõng ngöôøi ñieàu haønh cuûa thaønh phoá chæ chaêm chaêm nghó ñeán vieäc môøi chaøo heä thoáng aên nhanh noåi tieáng cuûa Myõ phaùt trieån ôû Nga caøng nhanh caøng toát.
McDonald’s thueâ maët baèng roäng 1.557m2 ôû ñöôøng phoá “tuû kính” cuûa Moskva laø Arbat vaø 859.200m2 ôû ngoõ Nikolopeskovsky Lôùn cuõng thuoäc trung taâm thaønh phoá. Ñòa ñieåm treân phoá Arbat laø ñeå baùn haøng, coøn trong ngoõ laø trung taâm ñaøo taïo nhaân vieân. Goïi laø thueâ nhöng thöïc söï laø “tình cho khoâng, bieáu khoâng”, vôùi giaù töôïng tröng: Moät Ruùp moät meùt vuoâng trong moät naêm. Moät Ruùp vaøo thôøi ñieåm ñoù ñoåi ñöôïc 0,017 USD! Do ñoàng Ñoâ la Myõ tröôït giaù so vôùi ñoàng Ruùp (thaùng 2/ 1992 tyû giaù laø 57,76 Ruùp/USD, thaùng 7/ 2009 tyû giaù laø 32,99 Ruùp/USD) neân quy ra moãi meùt vuoâng ôû moät trong nhöõng ñòa theá ñeïp nhaát, haùi ra tieàn nhaát Moskva hieän taïi ñöôïc thueâ vôùi giaù 0,0258 USD/naêm. Giaù thueâ maët baèng trung bình ôû trung taâm Moskva thuoäc loaïi ñaét ñoû treân theá giôùi - 800 USD/m2/naêm. ÔÛ vò trí ñaéc ñòa thì giaù coù theå leân tôùi 1.200 USD/m2/naêm. Neáu “quy ra thoùc” thì töø naêm 1992 ñeán nay ngaân khoá Moskva ñaõ chòu thieät haïi
9
raát lôùn cho “tình yeâu” ñoái vôùi anh chaøng fast food McDonalds. Vôùi giaù thueâ coù phaàn öu ñaõi laø 18.800 Ruùp (gaàn 600 USD)/m2/naêm (nhö chính quyeàn Moskva ñaõ töøng neâu yeâu saùch vaøo naêm 2007) thì ngaân saùch thaønh phoá thöôøng nieân cuõng thu ñöôïc chæ rieâng ôû ngoõ Nikolopeskovsky Lôùn 13,9 trieäu Ruùp (420.000 USD). Con soá naøy khoâng nhoû neáu nhaân leân 49 naêm theo hôïp ñoàng. Naêm 1990, khi cöûa haøng McDonalds ñaàu tieân khai tröông ôû quaûng tröôûng Pushkin, ngöôøi daân Moskva keùo ñeán aên baùnh Big Mac nhö ñi hoäi, xeáp haøng roàng raén keùo daøi caû caây soá. Ñoái vôùi ngöôøi daân Lieân Xoâ hoài baáy giôø Big Mac laø bieåu töôïng cuûa loái soáng Myõ, coøn heát söùc laï laãm vaø gaây toø moø. Baây giôø “aên nhanh kieåu Myõ” khoâng coøn môùi meû ñoái vôùi ngöôøi daân Moskva nöõa, song McDonalds vaãn raát huùt khaùch. Ngöôøi ta ñeán ñaây khoâng chæ ñeå “aên voäi” nhö tieâu chí “fast food” maø coøn ñeå heïn hoø, trao ñoåi coâng vieäc, lieân hoan vaø caû toå chöùc sinh nhaät. Hieän taïi treân toaøn laõnh thoå LB Nga coù 222 cöûa haøng aên nhanh Myõ, rieâng naêm 2009 McDonalds coù keá hoaïch môû theâm 40 cöûa haøng.
thieáu tieàn bôûi duø caû theá giôùi bò taùc ñoäng cuûa côn khuûng hoaûng kinh teá toaøn caàu thì heä thoáng aên nhanh Myõ vaãn aên neân laøm ra. Quyù I naêm 2009 laõi roøng cuûa taäp ñoaøn McDonalds taêng 4% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, ñaït 979,5 trieäu USD. Hieän taïi heä thoáng aên nhanh Myõ ñaõ coù maët ôû 119 quoác gia vôùi hôn 31.000 cöûa haøng. Sôû dó McDonalds khoâng chòu traû cho ngaân khoá Moskva quaù 1 Ruùp/m2/naêm duø giaù naøy ñöôïc cho laø khaù “nöïc cöôøi”, bôûi chæ laø quan nieäm veà danh döï. Moät “oâng lôùn” toaøn caàu, duø laø chæ lôùn trong ngaønh aên uoáng khoâng deã ñeå cho ngöôøi khaùc laät loïng baûn giao keøo ñaõ coù ñuû caùc chöõ kyù vaø con daáu. Thö kyù baùo chí cuûa McDonalds taïi Moskva, baø Nina Prasolova, noùi treân tôø Kommersant raèng hôïp ñoàng 49 naêm thì cöù ñeå heát töøng aáy naêm roài môùi tính ñeán vieäc xem xeùt laïi. Baø noùi McDonals coù ñaày ñuû lyù leõ ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình. Caùc chuyeân gia phaùp lyù ôû Moskva cuõng nhaän ñònh “cuoäc chieán giaù thueâ
tyû USD töø möùc 236,5 tyû USD cuøng kyø naêm tröôùc. Boä Taøi chính Myõ döï kieán, Chính phuû nöôùc naøy seõ coøn ôû trong tình traïng chi vöôït thu cho tôùi heát naêm taøi khoùa naøy vaø trong caû naêm taøi khoùa tieáp theo. Döï baùo, tôùi cuoái naêm taøi khoùa 2009, Chính phuû Myõ seõ thaâm thuûng ngaân saùch tôùi 1.840 tyû USD. Toång chi cuûa Chính phuû Myõ trong naêm taøi khoùa naøy ñöôïc Boä Taøi chính döï baùo seõ leân tôùi 4.000 tyû USD, trong khi thu nhaäp seõ chæ ñaït 2.160 tyû USD. Boä Taøi chính Myõ hy voïng, sang naêm 2010, möùc thaâm huït ngaân saùch seõ ñöôïc caûi thieän, giaûm coøn 1.260 tyû USD, do chi öôùc ñaït 3.590 tyû USD, trong khi thu chæ ñaït 2.330 tyû USD. Thaâm huït ngaân saùch khoång loà cuûa Myõ ñang khieán nhöõng nhaø ñaàu tö vaøo traùi phieáu kho baïc cuûa nöôùc naøy, trong ñoù phaûi keå tôùi Trung Quoác, caûm thaáy lo laéng. Vì vaäy, ñeå taïo söùc huùt cho nôï môùi phaùt haønh, nhieàu khaû naêng Boä Taøi chính Myõ seõ phaûi ñöa ra nhöõng möùc laõi suaát haáp daãn hôn.
tít lôùn treân baùo chí, hieän ñang taùc ñoäng moät phaàn saùu nhaân loaïi. Noù gaây ra ñe doïa nghieâm troïng ñoái vôùi hoøa bình vaø an ninh theá giôùi”.
Naïn ñoùi khoâng phaûi laø ñònh meänh
Buùt sa gaø cheát
Thaáy quaù thieät thoøi, môùi ñaây Sôû Taøi saûn Moskva (DIGM) ñaõ ñeä leân Toøa aùn Troïng taøi thaønh phoá hai ñôn kieän ñoái vôùi “Moskva - McDonalds” (coâng ty con cuûa heä thoáng fast food McDonalds Myõ). Baø Natalya Bykova, ñaïi dieän cuûa DIGM, cho bieát chính quyeàn thaønh phoá muoán thoâng qua toøa aùn ñeå thay ñoåi caùc ñieàu khoaûn cuûa baûn hôïp ñoàng kyù naêm 1992 vôùi McDonald s veà vieäc thueâ maët baèng. Theo baø, maët baèng maø McDonalds thueâ ôû phoá Arbat vaø ngoõ Nikolopeskovsky Lôùn laø hai ñieåm ôû quaän trung taâm coøn giöõ giaù thueâ cuõ trong khi caùc nôi khaùc ñaõ chuyeån sang giaù môùi. Toøa thò chính Moskva saün saøng kyù laïi hôïp ñoàng vôùi McDonalds vôùi giaù cho thueâ “baèng möùc toái thieåu hieän nay trong thaønh phoá”. Naêm ngoaùi toøa thò chính Moskva cuõng ñaõ ñaâm ñôn kieän McDonalds, ñoøi heä thoáng cöûa haøng aên nhanh naøy traû tieàn thueâ maët baèng theo giaù thò tröôøng chöù khoâng phaûi theo kieåu “aên khoâng”. Nhöng moät ñieàu khoâng ngôø laø toøa aùn ñaõ xöû cho McDonalds thaéng, hôïp ñoàng naêm 1992 coøn nguyeân giaù trò. Ruùt kinh nghieäm, naêm nay chính quyeàn thaønh phoá haï yeâu saùch xuoáng coøn 1.000 Ruùp (300 USD)/m2/naêm, töùc baèng giaù thueâ toái thieåu ôû Moskva, chæ baèng khoaûng 1/3 giaù thò tröôøng ñoái vôùi quaän trung taâm vaø phoá ñeïp. Tuy nhieân, theo tôø baùo ñieän töû BFM. ru, ngay vôùi caû möùc ñoù McDonalds cuõng khoâng chaáp thuaän. Khoâng chæ vì chuyeän taøi chính. McDonalds khoâng
10
bò thieáu aên. Giaù löông thöïc hieän vaãn cao hôn so vôùi tröôùc khi xaûy ra khuûng hoaûng löông thöïc, trong khi caùc nöôùc chaâu Phi ñang phaûi nhaäp khoaûng 25% nhu caàu löông thöïc cuûa mình. Theo UNCTAD, khaû naêng laëp laïi khuûng hoaûng löông thöïc nhö naêm 2008 ôû chaâu Phi laø raát cao. Giaùm ñoác FAO, oâng Jacques Diouf môùi ñaây cho raèng: “cuoäc khuûng hoaûng thieáu aên, aâm thaàm khoâng taïo ra haøng
V
ieäc taêng chi, giaûm thu ñaõ ñaåy thaâm huït ngaân saùch taïi Myõ laàn ñaàu tieân vöôït möùc 1.000 tyû trong 9 thaùng ñaàu cuûa naêm taøi khoùa naøy. Theo soá lieäu do Boä Taøi chính Myõ coâng boá ngaøy 13/7, rieâng trong thaùng 6 vöøa qua, thaâm huït ngaân saùch Chính phuû nöôùc naøy ñaõ leân tôùi 94,3 tyû USD, töø möùc thaëng dö 33,5 tyû USD cuøng kyø naêm ngoaùi. Tuy nhieân, möùc thaâm huït naøy vaãn khieâm toán hôn nhieàu so vôùi möùc thaâm huït leân tôùi 189,7 tyû USD trong thaùng 5 vöøa qua. Theo moät quan chöùc Chính phuû Myõ, ñaây laø möùc thaâm huït ngaân saùch thaùng 6 lôùn chöa töøng coù ôû nöôùc naøy, ñoàng thôøi, ñaây cuõng laø laàn ñaàu tieân, Chính phuû Myõ thaâm huït ngaân saùch thaùng 6 keå töø naêm 1991 tôùi nay. Möùc thaâm huït ngaân saùch kyû luïc trong moät thaùng ôû Myõ ñöôïc ghi nhaän vaøo thaùng 2/2009, ôû möùc 193,9 tyû USD. Trong 9 thaùng ñaàu tieân cuûa naêm taøi khoùa baét ñaàu vaøo thaùng 10 naêm ngoaùi, thaâm huït ngaân saùch cuûa Myõ
ñaõ leân tôùi 1.009 tyû USD, so vôùi möùc 285,9 tyû USD cuøng kyø cuûa naêm taøi khoùa tröôùc. Trong caû naêm taøi khoùa tröôùc, Chính phuû Myõ boäi chi 454,8 tyû USD. Lyù do ñaèng sau möùc thaâm huït ngaân saùch ngaøy caøng phình to cuûa Chính phuû Myõ chính laø toác ñoä chi tieâu kyû luïc ñeå cöùu neàn kinh teá ra khoûi giai ñoaïn suy thoaùi hieän nay, trong khi doanh thu thueá doanh nghieäp vaø caù nhaân sa suùt nghieâm troïng. Nhöõng khoaûn tieàn lôùn ñoå vaøo cuoäc chieán ôû Iraq vaø Afghanistan cuõng laø moät nguyeân nhaân quan troïng nöõa. Tính tôùi thôøi ñieåm naøy cuûa naêm taøi khoùa 2009, Chính phuû Myõ ñaõ chi 2.760 tyû USD, nhöng chæ thu veà coù 1.590 tyû USD. Trong ñoù, doanh thu thueá thu nhaäp caù nhaân ñaït möùc 685,5 tyû USD, giaûm 22% so vôùi möùc 877,8 tyû USD cuøng kyø naêm 2008. Doanh thu thueá thu nhaäp doanh nghieäp suït giaûm “kinh hoaøng” hôn, vôùi möùc giaûm 57%, coøn 101,9
S
au khi Lieân hieäp quoác cho bieát, naêm nay hôn 1 tyû ngöôøi treân theá giôùi thieáu ñoùi, caùc cô quan quoác teá ñaëc traùch veà löông thöïc laïi vöøa caûnh baùo, suy thoaùi kinh teá ñang laøm tieâu tan noã löïc ñaåy luøi naïn ñoùi. Trong khi ñoù, giaù löông thöïc vaãn taêng maïnh vaø vieän trôï löông thöïc thì chaäm treã. Cô quan ñaëc traùch vaán ñeà löông thöïc cuûa Lieân hieäp quoác goàm: Toå chöùc noâng löông LHQ (FAO), Chöông trình löông thöïc theá giôùi (WFP) vaø Quyõ phaùt trieån noâng nghieäp quoác teá cho raèng, khuûng hoaûng taøi chính hieän laø nguyeân nhaân daãn ñeán hieän töôïng soá ngöôøi ngheøo ñoùi khoâng ngöøng gia taêng.
Giaù thöïc phaåm ngoaøi taàm tay
Trong baùo caùo môùi nhaát, FAO ghi nhaän moät nghòch lyù laø trong vuï muøa 2008, saûn löôïng löông thöïc theá giôùi
Moät nghòch lyù laø coù ñeán 1/3 noâng daân treân traùi ñaát phaûi mua noâng phaåm ñeå baûo ñaûm ngaøy hai böõa cho gia ñình. Noùi caùch khaùc, soá naøy laø nhöõng ngöôøi “troàng neân caây luùa nhöng laïi khoâng ñuû gaïo ñeå nuoâi thaân”. Ñoù laø chöa keå, ñeán nay, treân toång soá 1,3 tyû noâng daân, vaãn coøn coù ñeán hôn 1 tyû ngöôøi chæ coù theå troâng caäy vaøo hai baøn tay ñeå troàng neân luùa gaïo, nguõ coác... Chæ coù khoaûng 280 trieäu noâng daân treân theá giôùi coù theå söû duïng maùy caøy ñeå naâng cao naêng suaát. Trong khi ñoù, vieäc thöïc hieän cam keát vieän trôï noâng nghieäp, löông thöïc giuùp caùc nöôùc ngheøo cuûa caùc nöôùc giaøu raát chaäm treã. Ñaàu thaùng 7 vöøa qua, Chöông trình löông thöïc theá giôùi (WFP) ñaõ buoäc phaûi thu heïp hoaït ñöôïc coi laø boäi thu, song giaù löông ñoäng cöùu trôï ôû Trieàu Tieân do thieáu thöïc khoâng giaûm. So vôùi muøa xuaân naêm 2008, thôøi gian xaûy ra nhieàu bieán ñoäng lieân quan tôùi tình traïng thieáu löông thöïc, giôø ñaây ngöôøi ta khoâng coøn noùi ñeán caùc “côn soát” löông thöïc, thöïc phaåm. Theá nhöng, giaù löông thöïc vaãn taêng vaø so vôùi thôøi giaù naêm 2006, giaù 1 taán luùa mì hieän nay ñaõ cao hôn ñeán 24%. Trong khoaûng 1 tyû ngöôøi treân theá giôùi ñang bò ñoùi gaàn 2/3 soáng ôû vuøng chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông vôùi 642 trieäu. Tieåu sa maïc Sahara, chaâu Phi coù soá ngöôøi ñoùi lôùn thöù nhì, laø 265 huït nghieâm troïng nguoàn taøi chính. trieäu. Coøn trong caùc nöôùc phaùt trieån, Phoù Giaùm ñoác ñieàu haønh WFP, Amir chæ coù 15 trieäu ngöôøi bò ñoùi. Abdulla, cho bieát, ñeán nay môùi chæ Hoäi nghò veà Thöông maïi vaø phaùt nhaän ñöôïc 75 trieäu USD trong toång soá trieån cuûa Lieân hieäp quoác (UNCTAD) 504 trieäu USD caàn thieát ñeå thöïc hieän môùi ñaây cho raèng, khoaûng 1/3 daân chöông trình cöùu trôï ôû Trieàu Tieân. soá cuûa chaâu luïc naøy, thöôøng xuyeân Thaùng 6/2008, taïi Hoäi nghò caáp cao
11
veà an ninh löông thöïc theá giôùiôû Italy, hôn 40 nguyeân thuû quoác gia ñaõ coâng nhaän ñaây laø moät vaán ñeà “khaån caáp” vaø cam keát taøi trôï trong voøng 5 naêm 22 tyû USD ñeå khaéc phuïc tình hình. Hôn moät naêm sau, thöïc teá cho thaáy môùi chæ coù 2,5 tyû USD trong soá tieàn cam keát noùi treân ñöôïc giaûi ngaân. Hoäi nghò ñaõ coi vieäc phaùt trieån noâng nghieäp, hoã trôï noâng daân laø “öu tieân haøng ñaàu” vaø ñeà ra muïc tieâu giaûm 50% soá ngöôøi bò ñoùi töø nay ñeán naêm 2015. Tuy nhieân, ñeán nay caùc quoác gia thaønh vieân Lieân hieäp quoác vaãn chöa tìm ñöôïc ñoàng thuaän treân raát nhieàu vaán ñeà then choát. Theo FAO, tieàm naêng phaùt trieån noâng nghieäp cuûa theá giôùi coøn raát lôùn. Chæ rieâng chaâu Phi, coù theå khai thaùc theâm ñöôïc ñeán 400 trieäu ha ñaát canh taùc. FAO lieân tuïc keâu goïi coäng ñoàng quoác teá caûi thieän haï taàng cô sôû ñeå giuùp noâng nghieäp phaùt trieån maïnh hôn. Caùc chuyeân gia cuûa FAO cho raèng: “Naïn ñoùi khoâng phaûi laø moät “ñònh meänh”. Vaán ñeà ngöôøi ta coù quan taâm chuyeän “ñoùi” cuûa ngöôøi khaùc hay khoâng khi noù chöa ñeán vôùi baûn thaân mình
ôû nhaø xem TV hay tôùi raïp xem phim, chaéc chaén oâng ñaõ ñoaùn sai. Doanh thu cuûa caùc taïp chieáu phim taïi Myõ töø ñaàu naêm tôùi nay ñaõ taêng 12% so vôùi caû naêm ngoaùi. Trong khi ñoù, tình hình tieâu thuï ñóa DVD ôû caùc thò tröôøng Myõ vaø Canada ngaøy caøng chaäm. Taïi nhöõng taäp ñoaøn lôùn coù maûng saûn xuaát phim, ñieän aûnh laø moät trong soá ít nhöõng boä phaän hieám hoi gaët haùi lôïi nhuaän trong naêm qua. Chaúng haïn, taïi Sony, trong naêm taøi khoùa keát thuùc vaøo thaùng 3 vöøa qua, haõng thu laõi 30 tyû Yeân (töông ñöông 299 trieäu USD) ôû boä phaän ñieän aûnh vaø truyeàn hình, nhöng thua loã tôùi 168 tyû Yeân ôû lónh vöïc haøng ñieän töû. Caùc haõng löøng danh Disney, Fox vaø Universal tröôùc ñaây thöôøng ñaït lôïi nhuaän töø caùc baêng taàng truyeàn hình ñòa phöông cuûa hoï, nhöng söï suït giaûm doanh soá quaûng caùo xe hôi treân caùc baêng taàng naøy ñaõ ñaët daáu chaám heát cho nguoàn lôïi nhuaän treân. Haõng Time Warner thì chòu aùp löïc thua loã töø maïng AOL vaø caùc loaïi taïp chí. Bôûi vaäy, ñeå choáng ñôõ vôùi nhöõng khoaûn thua loã ôû nhöõng maûng kinh doanh khaùc, ngaønh coâng nghieäp ñieän aûnh chuû tröông tieâu ít tieàn hôn vaø khoâng laøm nhöõng gì quaù ruûi ro.
Ít phim, caøng ñôõ lo
S
uy thoaùi ñaõ daãn tôùi nhöõng thay ñoåi choùng maët trong ngaønh coâng nghieäp ñieän aûnh, moät lónh vöïc ñöôïc xem laø naèm ngoaøi taàm aûnh höôûng cuûa suy giaûm taêng tröôûng kinh teá. Töøng laøm nhöõng boä phim lôùn nhö “I, Robot” vaø “Norbit”, nhaø saûn xuaát phim John Davis ôû Hollywood coøn ñaàu tö vaøo nhieàu lónh vöïc kinh doanh ña daïng khaùc töø nhaø haøng tôùi giaøn giaùo xaây döïng. OÂng cho bieát, ôû thôøi ñieåm hieän nay, oâng laïc quan hôn bao giôø heát
12
veà ngaønh coâng nghieäp phim aûnh hôn baát kyø moät lónh vöïc naøo khaùc.
Suy thoaùi, tôùi raïp nhieàu hôn
Suy thoaùi ñaõ taùc ñoäng tôùi trung taâm Hollywood, kinh ñoâ ñieän aûnh cuûa theá giôùi, theo moät caùch maø ít ai nghó tôùi. OÂng Michael Lynton, Giaùm ñoác haõng phim lôùn thuoäc Sony Pictures Entertainment cho bieát, neáu tröôùc ñaây, coù ai ñoù ñeà nghò oâng döï ñoaùn xem suy thoaùi seõ khuyeán khích moïi ngöôøi
Naêm ngoaùi, döôùi taùc ñoäng cuûa khuûng hoaûng, nguoàn tieàn doài daøo töø caùc nhaø ñaàu tö Wall Street ñoå vaøo caùc xöôûng phim Hollywood boãng choác caïn khoâ. Caùc ngaân haøng taïi Myõ baän roän vôùi vieäc caûi thieän baûng caân ñoái keá toaùn cuûa hoï, trong khi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi chòu aùp löïc phaûi taäp trung vaøo thò tröôøng trong nöôùc. Ngaân haøng JPMorgan Chase öôùc tính raèng, tröôùc khi khuûng hoaûng tín duïng xaûy ra, coù khoaûng 25-30 ngaân haøng tham gia roùt voán cho Hollywood, nay chæ coøn chöa ñaày moät nöûa soá naøy. Keát quaû laø soá phim xuaát xöôûng khoûi Hollywood ít ñi. Theo Hieäp hoäi AÛnh ñoäng Hoa kyø, naêm ngoaùi, coù 606 boä phim môùi ñöôïc saûn xuaát ôû nöôùc naøy, maëc duø nhieàu phim chæ ñöôïc coâng chieáu ôû moät vaøi raïp ôû New York vaø Los Angeles. Naêm nay, soá phim môùi coù theå giaûm xuoáng möùc 400 phim, hoaëc thaäm chí laø ít hôn. Maëc duø vaäy, söï giaûm suùt soá löôïng phim naøy laïi laø moät tin vui ñoái vôùi caùc xöôûng saûn xuaát phim vaø nhöõng coâng ty phaùt haønh phim lôùn. Hoï cho raèng, nguoàn taøi chính ñaàu tö cho phim doài daøo tröôùc ñaây chæ ñoàng nghóa vôùi vieäc coù quaù nhieàu phim thu huùt söï chuù yù cuûa khaùn giaû. Thöïc traïng cuoái tuaàn naøo cuõng coù phim môùi coâng chieáu ñaõ laøm löôïng khaùn giaû cuûa moãi phim giaûm suùt quaù nhanh choùng. Chaúng haïn, soá veù baùn ñöôïc cho phim “Wolverine” (taïm dòch: “Ngöôøi soùi”) taïi Myõ ñaõ giaûm 69% trong dòp
cuoái tuaàn thöù hai sau khi ra maét vaøo hoài thaùng 5 vöøa qua, trong khi phim naøy ñöôïc xem laø moät boä phim thaønh coâng. Do soá ñaàu phim giaûm xuoáng, caùc haõng phim cuõng khoâng thaáy caàn thieát phaûi chi quaù nhieàu tieàn cho hoaït ñoäng quaûng caùo phim. Theâm vaøo ñoù, theo quan ñieåm cuûa caùc nhaø laøm phim, do coù ít phim ñöôïc saûn xuaát, thuø lao cuûa nhöõng ngoâi sao ñieän aûnh vaø caùc ñaïo dieãn taøi ba cuõng vì theá maø giaûm ñi. Moät cuoäc ñình coâng cuûa dieãn vieân ôû Hollywood vì vaäy maø ñaõ khoâng ñöôïc thöïc hieän nhö ñaõ döï kieán trong naêm nay. Nhöõng ngoâi sao taàm trung thôøi gian naøy thöôøng ñöôïc caùc haõng phim traû ít thuø lao coá ñònh hôn, vaø thay vaøo ñoù hoï seõ ñöôïc nhaän moät tyû leä cao hôn trong phaàn lôïi nhuaän thu veà töø vieäc baùn ñóa DVD vaø baûn quyeàn truyeàn hình cuûa boä phim maø hoï tham gia. Phaàn lôùn caùc ngoâi sao vaø ñaïo dieãn haøng ñaàu vaãn yeâu caàu möùc thuø lao cao, nhöng con soá naøy ñang giaûm xuoáng do möùc ñoä haáp daãn nhöõng boä phim coù möùc chi phí cao hieän nay thöôøng ñeán töø möùc ñoä noåi tieáng cuûa chöông trình truyeàn hình, tieåu thuyeát hay vôû kòch maø boä phim laáy caûm höùng, thay vì töø vieäc minh tinh naøo xuaát hieän trong ñoù.
treân TV hay ñieän thoaïi. Vôùi xu theá naøy, thua thieät seõ thuoäc veà nhöõng boä phim toång hôïp khoâng thuoäc veà loaïi naøo, chaúng haïn nhö boä phim “Duplicity” (taïm dòch: “Troø chôi hai maët”) - moät boä phim keát hôïp giöõa haøi kòch, bi kòch vaø laõng maïn vôùi söï xuaát hieän cuûa Julia Roberts vaø Clive Owen. Boä phim naøy ñaõ gaëp thaát baïi lôùn veà doanh soá sau khi coâng chieáu. Khaû naêng phaûn öùng nhanh cuûa Hollywood tröôùc nhöõng thay ñoåi trong laàn suy thoaùi naøy ñaõ giuùp hoaït ñoäng cuûa kinh ñoâ ñieän aûnh naøy dieãn ra khaù bình oån, vôùi soá haõng phim lôùn khoâng suy giaûm. Tuy nhieân, söï caét giaûm hoaït ñoäng saûn xuaát phim hieän nay cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc seõ coù ít phim ra maét hôn khi suy thoaùi keát thuùc, maø nhö theá nguoàn lôïi nhuaän tieàm naêng töø vieäc baùn ñóa, baûn quyeàn truyeàn hình... seõ giaûm suùt, chöa keå tôùi chuyeän khaùn giaû seõ coù ít löïa choïn hôn.
Hai loaïi phim aên khaùch
Tuy nhieân, nhöõng boä phim coù nhieàu hieäu öùng ñaëc bieät laøm möa laøm gioù taïi caùc raïp chieáu trong kyø nghæ Giaùng sinh naêm ngoaùi vaø muøa heø naêm nay seõ khoâng vì theá maø giaûm bôùt soá löôïng hay ngoán ít chi phí hôn. Trong maáy naêm gaàn ñaây, thöïc teá ñaõ chöùng minh laø nhöõng boä phim coù chi phí treân 150 trieäu thöôøng mang laïi lôïi nhuaän khaû quan. Tyû suaát lôïi nhuaän cao cuûa nhöõng boä phim söû duïng kyõ thuaät khoâng gian ba chieàu, voán ñaét tieàn hôn kyõ thuaät khoâng gian hai chieàu, ñang thuùc ñaåy caùc xöôûng phim saûn xuaát nhieàu hôn nhöõng boä phim theo kyõ thuaät naøy. Nhaø saûn xuaát phim Kevin Misher cuûa boä phim “Public Enemies” (taïm dòch: “Keû thuø cuûa coâng chuùng”) cuûa muøa heø naêm nay cho raèng, ngaønh coâng nghieäp ñieän aûnh seõ ngaøy caøng phaân cöïc roõ reät. Seõ coù nhöõng boä phim haønh ñoäng hoaønh traùng vôùi chi phí saûn xuaát khoång loà, vaø moät doøng phim haøi giaù reû (taïi nhöõng haõng phim lôùn, moät boä phim ñöôïc xem laø giaù reû neáu chi phí saûn xuaát laø töø 40 trieäu USD trôû xuoáng). Theo oâng Misher, ñieåm chung giöõa nhöõng boä phim naøy laø höùa heïn ñem ñeán nhöõng traûi nghieäm taäp theå cho khaùn giaû. Moïi ngöôøi thöôøng thích xem nhöõng boä phim haønh ñoäng, phim haøi hay phim kinh dò cuøng baïn beø vaø ngöôøi thaân ôû raïp, thay vì xem moät mình
K
huûng hoaûng kinh teá, robot cuõng Ñöôïc xem laø nhöõng “coâng nhaân” maãn caùn vaø laøm vieäc hieäu quaû nhaát theá giôùi, nhöng trong boái caûnh suy thoaùi hieän nay, nhöõng con robot (ngöôøi maùy) ôû Nhaät Baûn cuõng laâm vaøo caûnh khoù kieám vieäc laøm. Thôøi gian naøy, Nhaät Baûn ñang traûi qua giai ñoaïn suy thoaùi toài teä nhaát trong hôn moät theá heä ngöôøi daân ôû nöôùc naøy. Cuøng luùc, taïi caùc quoác gia
khaùc treân theá giôùi, ngöôøi tieâu duøng caét giaûm chi tieâu ñoái vôùi caùc maët haøng xa xæ nhö xe hôi vaø caùc thieát bò coâng ngheä. Haøng traêm, haøng ngaøn con robot cuûa Nhaät vì theá cuõng rôi vaøo caûnh “ngoài chôi xôi nöôùc”.
Robot coâng nghieäp chôø ñôn haøng môùi
Taïi nhaø maùy ñieän töû Yaskawa Electronic ôû hoøn ñaûo Kyushu thuoäc mieàn Nam Nhaät Baûn, haõng saûn xuaát robot
13
coâng nghieäp lôùn nhaát cuûa nöôùc naøy, nôi nhöõng con robot vaãn laøm coâng vieäc laép raùp ra nhöõng con robot khaùc, nhöõng “coâng nhaân” coù thaân hình baèng saét theùp naøy ñang nghæ ngôi, chôø ngaøy coù ñôn ñaët haøng môùi. Nhöng ngaøy ñoù coù leõ coøn xa, vì saûn löôïng coâng nghieäp cuûa Nhaät hieän ñaõ giaûm khoaûng 40% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, vaø vì theá, nhu caàu ñaët mua robot cuûa caùc coâng ty cuõng lao doác thaûm haïi. Nhìn vaøo töông lai, tình hình cuõng chaúng maáy töôi saùng. Taøi chính thaét chaët ñang laø moät thöïc teá phuõ phaøng ñoái vôùi nhöõng döï aùn robot ñaày tham voïng cuûa Nhaät Baûn, chaúng haïn robot vaät nuoâi trong nhaø, hay robot leã taân... “Chuùng toâi ñang chòu aûnh höôûng naëng neà”, oâng Koji Toshima, Chuû tòch haõng robot Yaskawa noùi. Trong naêm taøi khoùa keát thuùc vaøo ngaøy 20/3 vöøa qua, lôïi nhuaän cuûa haõng naøy ñaõ giaûm khoaûng 2/3, xuoáng coøn 6,9 tyû Yeân, töông ñöông 72 trieäu USD. Naêm nay, haõng döï kieán seõ thua loã. Theo Hieän hoäi Ngöôøi maùy Nhaät Baûn, soá robot coâng nghieäp ñöôïc tieâu thuï taïi Nhaät ñaõ giaûm 33% trong quyù 4/2008. Sang quyù 1/2009, möùc giaûm taêng leân 59%. OÂng Tetsuaki Ueda, moät nhaø phaân tích taïi haõng nghieân cöùu Fuji Keizai, döï baùo, thò tröôøng robot cuûa Nhaät seõ suït giaûm 40% trong naêm nay. Theo chuyeân gia naøy, nhöõng khoaûn ñaàu tö vaøo robot seõ bò caét giaûm ñaàu tieân, do caùc coâng ty muoán baûo veä vieäc laøm cho caùc coâng nhaân laø ngöôøi thaät. Theâm vaøo ñoù, maëc duø trong daøi haïn, söû duïng robot seõ giuùp tieát kieäm chi phí hôn, nhöng khoaûn ñaàu tö ñeå mua robot laø khoâng heà nhoû. Vaøo naêm 2005, coù treân 370.000 con robot laøm vieäc taïi caùc nhaø maùy treân khaép nöôùc Nhaät, chieám khoaûng 40% toång soá robot coâng nghieäp treân toaøn caøu. Bình quaân, cöù 1.000 coâng nhaân coâng nghieäp taïi Nhaät thì laïi coù 32 con robot. Naêm 2007, Chính phuû Nhaät leân keá hoaïch söû duïng 1 trieäu con robot coâng ngheäp taïi nöôùc naøy ôû thôøi ñieåm 2025, nhöng vôùi tình hình hieän nay, keá hoaïch treân khoù thaønh hieän thöïc. “Suy thoaùi kinh teá ñaõ ñaåy luøi ngaønh coâng nghieäp robot laïi maát nhieàu naêm”, oâng Ueda noùi.
ôû Las Vegas, Myõ. Con robot “quaûn gia” Roborior cuûa haõng Tmsuk - moät ngöôøi maùy giöõ nhaø coù hình daïng moät quaû döa haáu, di chuyeån khaép nhaø vaø söû duïng caûm öùng hoàng ngoaïi ñeå phaùt hieän nhöõng di chuyeån ñaùng ngôø, duøng camera ñeå truyeàn hình aûnh tôùi chuû nhaø ñang ñi vaéng - cuõng gaëp khoù trong vieäc tìm ngöôøi söû duïng môùi. Chöông trình cho thueâ robot naøy cuõng ñaõ bò huûy boû vaøo thaùng 4 vöøa roài vì khoâng maáy ai quan taâm. Maëc duø Tmsuk khoâng coâng boá doanh soá cuûa Roborior, nhöng caùc chuyeân gia cho raèng, coâng ty naøy chæ ñaït ñöôïc 1/3 möùc doanh soá muïc tieâu 3.000 con ñaët ra khi Roborior laàn ñaàu ra maét thò tröôøng vaøo naêm 2005. Hieän taïi, Tmsuk khoâng coù keá hoaïch saûn xuaát theâm loaïi “quaûn gia” naøy. Ñaây thöïc söï laø moät ñieàu ñaùng buoàn, vì tröôùc ñoù, chính daân soá ñang laõo hoùa cuûa Nhaät ñaõ taïo cô hoäi cho söï phaùt trieån cuûa nhöõng con robot laøm vieäc nhaø vaø robot coâng nghieäp. Vôùi 25% coâng daân Nhaät ôû ñoä tuoåi töø 65 ñoå leân, nöôùc naøy caàn döïa vaøo nhöõng con robot ñeå buø ñaép cho löïc löôïng lao ñoäng hao huït vaø chaêm soùc ngöôøi cao tuoåi. Tuy nhieân, doanh soá tieâu thuï con robot coù teân My Spoon cuûa haõng Secom - moät loaïi robot chuyeân nhieäm vuï cho ngöôøi giaø vaø ngöôøi taøn taät aên uoáng - cuõng ñaõ chöõng laïi, vì khaùch haøng ngaïi möùc giaù 4.000 USD cuûa con robot naøy. Haõng Mitsubishi Heavy Industries thaäm chí coøn khoâng baùn ñöôïc moät con robot giuùp vieäc nhaø Wakamaru maø haõng laàn ñaàu giôùi thieäu vaøo naêm 2003. Ñoái vôùi nhöõng con robot nhieàu coâng duïng ñaõ vaäy, tình hình coøn theâ thaûm hôn ñoái vôùi nhöõng con robot coù ít tính naêng thöïc teá. Chuù choù robot Aibo maø haõng Sony giôùi thieäu vaøo naêm 1999 ñaõ bò haõng naøy ngöøng saûn xuaát vaøo naêm 1999. Vôùi möùc giaù 2.000 USD/con, Aibo khoâng taøi naøo xaâm nhaäp ñöôïc vaøo thò tröôøng bình daân. Con robot ñoà chôi mang teân i-Sobot cuûa coâng ty Takara Tomy - moät loaïi robot coù khaû naêng nhaän dieän caùc töø ñöôïc phaùt aâm - coù möùc giaù haáp daãn chæ 300 USD/con. Töø khi xuaát hieän treân thò tröôøng vaøo cuoái naêm 2007 tôùi nay, ñaõ coù tôùi 47.000 con robot naøy ñöôïc tieâu thuï, trôû thaønh moät cuù “hit” lôùn treân thò tröôøng ngöôøi maùy. Tuy nhieân, trong voøng moät naêm trôû laïi ñaây, doanh soá cuûa i-Sobot lao doác nghieâm troïng, khieán Takara Tomy khoâng leân keá hoaïch saûn xuaát theâm. Khoâng chæ caùc haõng robot ôû Nhaät môùi gaëp khoù. Haõng robot Ugobe ôû Idaho Myõ, nhaø saûn xuaát khuûng long robot Pleo, ñaõ noäp ñôn xin phaù saûn vaøo thaùng 4 vöøa qua. Duø ñaõ baùn ñöôïc 100.000 con khuûng long maùy Pleo vaø thu laõi treân 20 trieäu USD, coâng ty naøy vaãn maéc nôï haøng trieäu USD vaø khoâng theå tìm kieám ñöôïc nguoàn taøi chính môùi.
Ngaønh coâng nghieäp xe hôi cuûa Trung Quoác vöøa thaønh laäp moät lieân minh vôùi haõng xe Fiat cuûa Italy vaø chaøo mua thöông hieäu Opel taïi chaâu AÂu cuûa haõng xe Myõ General Motors (GM). Trong ngaøy ñaàu thaùng qua (6/6), haõng xe quoác doanh laø Guangzhou Automobile Group cuûa Trung Quoác ñaõ ñaït thoûa thuaän thaønh laäp moät lieân doanh trò giaù 400 trieäu Euro (töông ñöông 556 trieäu USD) vôùi haõng xe Fiat cuûa Italy. Tyû leä goùp voán cuûa hai beân trong vuï naøy laø 50-50. Theo keá hoaïch, lieân doanh naøy seõ xaây döïng moät nhaø maùy treân dieän tích 70 hecta taïi thaønh phoá Changsha, Hoà Nam. Nhaø maùy naøy seõ ñi vaøo hoaït ñoäng töø naêm 2011, saûn xuaát xe vaø ñoäng cô cho thò tröôøng Trung Quoác. Döï kieán, coâng suaát ban ñaàu cuûa nhaø maùy naøy seõ laø 140.000 xe vaø 220.000 ñoäng cô moãi naêm, sau taêng leân 250.000 xe vaø 300.000 ñoäng cô moãi naêm. Ñaây ñöôïc xem laø böôùc ñi môùi nhaát cuûa Fiat trong noã löïc vöôn mình thaønh moät haõng xe toaøn caàu, sau khi ñaït thoûa thuaän saùp nhaäp vôùi haõng xe phaù saûn Chrysler cuûa Myõ. Tröôùc khi ñaït thoûa thuaän vôùi Guangzhou Automobile, Fiat ñaõ töøng lieân minh vôùi hai haõng xe khaùc cuûa Trung Quoác laø Nanjing Auto vaø Chery Automobile Co., nhöng ñaõ chaám döùt nhöõng thoûa thuaän naøy
vì nhieàu lyù do. Vieäc Fiat tieán vaøo thò tröôøng Trung Quoác ôû thôøi ñieåm hieän nay coù theå ñöôïc lyù giaûi bôûi söï soâi ñoäng treân thò tröôøng xe hôi cuûa nöôùc naøy, traùi ngöôïc vôùi tình traïng aûm ñaïm ôû caùc thò tröôøng phaùt trieån khaùc trong boái caûnh kinh teá suy thoaùi. Theo soá lieäu cuûa Hieäp hoäi Caùc nhaø saûn xuaát xe hôi Trung Quoác, thaùng 5 vöøa qua, nöôùc naøy ñaõ qua maët Myõ ñeå trôû thaønh thò tröôøng xe lôùn nhaát theá giôùi, vôùi 1,1 trieäu xe ñöôïc tieâu thuï trong thaùng. Döï kieán, naêm nay seõ coù 10,2 trieäu xe oâ toâ ñöôïc tieâu thuï taïi Trung Quoác, so vôùi möùc 9,38 trieäu xe cuûa naêm ngoaùi. Möùc doanh soá döï baùo cho thò tröôøng xe hôi Myõ naêm nay chæ laø 9,7 trieäu xe. Cuoái tuaàn tröôùc, haõng saûn xuaát xe hôi quoác doanh Beijing Automotive Industry Holding cuûa Trung Quoác ñaõ boû giaù 660 trieäu Euro, töông ñöông 922,5 trieäu USD ñeå mua laïi Opel. Möùc giaù maø Beijing Auto ñöa ra döïa treân söï tö vaán cuûa moät cöïu quan chöùc GM. Theo moät nguoàn tin thaân caän vôùi GM, haõng xe naøy ñang toû ra raát quan taâm tôùi lôøi chaøo mua töø phía Trung Quoác. Ñeà nghò mua laïi Opel cuûa Beijing Auto ñöôïc ñöa ra sau lôøi chaøo mua cuûa haõng phuï tuøng Magna International cuûa Canada. Tröôùc khi Beijing Auto leân tieáng, GM coi Magna
laø ñoái taùc tieàm naêng nhaát, nhöng tôùi nay tình theá ñaõ thay ñoåi. Nguoàn tin töø GM cho hay, haõng xe naøy “raát aán töôïng vôùi möùc ñoä saün saøng vaø söï chuyeân nghieäp cuûa Beijing Auto, cuõng nhö khaû naêng cuûa coâng ty naøy trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà nhanh choùng”. Cuõng theo nguoàn tin treân, GM “ñang ngaøy caøng höùng thuù vôùi khaû naêng kyù keát hôïp ñoàng vôùi Beijing Auto”. Öu theá cuûa Beijing Auto trong vuï caïnh tranh mua laïi naøy so vôùi ñoái thuû Magna laø haõng xe Trung Quoác khoâng coù keá hoaïch ñoùng cöûa nhaø maùy naøo cuûa Opel taïi Ñöùc, ñoàng thôøi seõ chæ xin Chính phuû Ñöùc caáp cho khoaûn baûo laõnh trò giaù 2,64 tyû Euro, thaáp hôn nhieàu so vôùi möùc 4,5 tyû Euro maø Magna ñeà nghò. Moät chaøng bò toâng xe, khi caûnh saùt ñeán, anh ta khoâng ngôùt keâu ca veà thieät haïi cuûa chieác xe BMW quyù giaù cuûa anh: - OÂng nhìn xem ñieàu gì ñaõ xaûy ra vôùi chieác xe cuûa toâi! - Anh quaù coi troïng vaät chaát quaù ñaáy! Anh chæ chuù yù ñeán caùi xe cuûa anh maø khoâng quan taâm ñeán tay anh bò gaõy! Ngöôøi ñaøn oâng nhìn xuoáng caùnh tay ñaày maùu vaø noùi tieáp: - OÂi, Chuùa ôi! Caùi ñoàng hoà xieän cuûa toâi ñaâu roài??!!
Robot gia duïng eá khaùch
Khoâng chæ nhöõng con robot coâng nghieäp, maø ngay caû nhöõng con robot trong lónh vöïc ñoà chôi, giaûi trí vaø gia duïng cuõng trôû thaønh naïn nhaân cuûa suy thoaùi. Haõng saûn xuaát robot Systec Akazawa ñaõ noäp ñôn xin phaù saûn vaøo thaùng 1 naêm nay, chöa daày moät naêm sau khi giôùi thieäu moâ hình thu nhoû cuûa con robot ñi boä mang teân PLEN taïi Trieån laõm haøng ñieän töû tieâu duøng
14
15
V
ieäc taêng giaù trong nhöõng lónh vöïc nhaø nöôùc ñoäc quyeàn nhö xaêng, ñieän... nhaèm ñaûm baûo cho hoaït ñoäng kinh doanh khoâng bò thua loã, bình thöôøng ñaõ khoù chaáp nhaän, laïi caøng traùi ngöôïc vôùi tính chaát, muïc tieâu cuûa moät coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc” OÂng Nguyeãn Tieán Nam moät chuyeân gia veà kinh teá trong nöôùc ñaõ noùi nhö vaäy ñaõ noùi nhö vaäy khi ñeà xuaát neân coù moät ñaïo luaät quy ñònh roõ raøng veà “loaïi hình” doanh nghieäp ñaëc bieät naøy. Sau theá chieán thöù hai vaø cho ñeán hieän nay, taïi nhieàu quoác gia phaùt trieån beân caïnh khu vöïc kinh teá chuû yeáu laø tö nhaân vaãn toàn taïi hình thöùc coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc. Tuy nhieân, so vôùi nhöõng doanh nghieäp bình thöôøng thì vieäc hình thaønh vaø ñòa vò phaùp lyù cuûa caùc coâng ty naøy coù söï khaùc nhau raát cô baûn. Muïc tieâu cuûa doanh nghieäp bao giôø cuõng vaäy, laø höôùng ñeán lôïi nhuaän. Neáu khoâng vì muïc tieâu naøy thì caùc doanh nghieäp khoâng coù lyù do gì ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån. Theá nhöng, vôùi caùc coâng ty ñoäc quyeàn ñöôïc nhaø nöôùc laäp neân, muïc tieâu cô baûn laø nhaèm hoaøn thaønh nhieäm vuï coâng ích thay maët
16
cho nhaø nöôùc cuûa quoác gia ñoù. Noùi cuï theå hôn, laø baûo ñaûm cung caáp caùc dòch vuï, haøng hoùa thieát yeáu ñeå duy trì möùc soáng oån ñònh toái thieåu cuûa ngöôøi daân vaø hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa toaøn xaõ hoäi. Ñaây chính laø ñieåm khaùc bieät cô baûn giöõa moät coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc vôùi moät doanh nghieäp bình thöôøng. Caâu hoûi ñaët ra laø vaäy thì taïi sao vaø cô sôû phaùp lyù naøo cho pheùp nhaø nöôùc ñoäc quyeàn laøm chuyeän ñoù? Ai cuõng bieát raèng moät trong nhöõng ñaëc ñieåm cuûa neàn kinh teá thò tröôøng laø quyeàn töï do kinh doanh cuûa ngöôøi daân luoân ñöôïc baûo ñaûm. Tuy nhieân, khoâng phaûi baát cöù lónh vöïc, ngaønh ngheà kinh doanh naøo cuõng ñuû haáp daãn ñeå coù theå thu huùt tö nhaân tham gia vaø cuõng khoâng phaûi baát cöù söï tham gia naøo cuûa tö nhaân ñeàu toát caû. Ví duï, coù nhöõng lónh vöïc, ngaønh ngheà tö nhaân khoâng muoán tham gia vì neáu ñaàu tö vaøo thì khaû naêng sinh lôïi raát thaáp, hoaëc hoï khoâng coù khaû naêng. Trong giai ñoaïn ñaàu phaùt trieån kinh teá, giaù thaønh saûn xuaát trong moät soá lónh vöïc thieát yeáu cho ñôøi soáng laïi raát cao so vôùi söùc mua, vöôït quaù söùc chòu ñöïng cuûa ngöôøi daân. Hay noùi caùch
khaùc, thò tröôøng töï do trong tröôøng hôïp naøy khoâng ñaùp öùng noåi nhu caàu cô baûn toái thieåu cuûa ngöôøi daân, coù theå laøm naûy sinh caùc vaán ñeà gaây xaùo troän xaõ hoäi. Ñoù laø luùc thò tröôøng baát löïc tröôùc caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Moät maët, vì nhaø nöôùc coù nhieäm vuï baûo ñaûm möùc soáng oån ñònh toái thieåu cho ngöôøi daân, maët khaùc nhaø nöôùc phaûi can thieäp ôû nôi vaø khi thò tröôøng baát löïc, neân nhaø nöôùc phaûi thieát laäp caùc coâng ty ñoäc quyeàn (vaø cuõng chính laø ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa nhaø nöôùc maø caùc coâng ty naøy môùi ñöôïc ñoäc quyeàn). Vôùi yù nghóa treân, ôû nhieàu quoác gia Taây AÂu nhö Anh, Phaùp, Ñöùc... hieän nay nhaø nöôùc vaãn naém giöõ ñoäc quyeàn kinh doanh trong moät soá lónh vöïc nhö ñieän, nöôùc, giao thoâng coâng coäng, gas ñoát... Xin löu yù theâm laø khaùi nieäm “thò tröôøng baát löïc” coù theå ñöôïc nhìn nhaän döôùi nhieàu quan ñieåm khaùc nhau, tuøy theo muïc tieâu, nhieäm vuï cuûa töøng nhaø nöôùc. Chaúng haïn, ôû Ñöùc xoå soá kieán thieát vaø dòch vuï caù ñoä thuoäc nhöõng ngaønh ngheà do nhaø nöôùc ñoäc quyeàn vì nhaø nöôùc khoâng muoán khuyeán khích thoùi maùu me côø baïc cuûa ngöôøi daân, ñaëc bieät laø ñoái vôùi taàng lôùp thanh
thieáu nieân (neáu ñeå cho tö nhaân tham vaø trôû thaønh chæ laø coâng cuï taêng nguoàn thu ngaân saùch. Caàn thieát phaûi coù gia thì vì muïc tieâu lôïi nhuaän, hoaït moät ñaïo luaät quy ñònh roõ raøng veà chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa loaïi hình doanh ñoäng naøy seõ ñöôïc khuyeách tröông, nghieäp naøy. phaùt trieån, do ñoù seõ caûn trôû muïc tieâu haïn cheá cuûa nhaø nöôùc). Môùi ñaây, taïi Ñöùc, coâng ty xoå soá nhaø nöôùc bò thua kieän khi kieän moät coâng ty caù cöôïc nöôùc ngoaøi caïnh tranh khoâng laønh maïnh aûnh höôûng ñeán doanh thu cuûa coâng ty naøy. Toøa aùn toái cao lieân bang nhaän ñònh raèng khoâng theå aùp duïng luaät caïnh tranh khoâng laønh maïnh vì muïc tieâu cuûa coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc khoâng theå laø lôïi nhuaän. Vôùi nhieäm vuï nhaø nöôùc trao cho, caùc maët haøng, dòch vuï do caùc coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc cung caáp phaûi luoân luoân phaûi ñaûm baûo söï oån ñònh veà giaù caû vaø phuø hôïp vôùi söùc mua cuûa ngöôøi daân. ÔÛ Ñöùc, giaù veù ñi xe buyùt haøng chuïc naêm nay haàu nhö khoâng thay ñoåi cho duø coù luùc soát giaù xaêng daàu treân theá giôùi vaø moãi naêm nhaø nöôùc phaûi buø loã khoaûng 2 tæ euro cho hoaït ñoäng giao thoâng coâng coäng ôû thuû ñoâ Berlin. Caùc coâng ty ñoäc quyeàn khoâng bao giôø ñöôïc pheùp tuøy tieän taêng giaù, keå caû khi thò tröôøng bieán ñoäng, giaù theá giôùi taêng hay vieän côù doanh nghieäp bò loã, giaûm nguoàn thu ngaân saùch. Neáu coù taêng thì chæ ñöôïc pheùp taêng vôùi ñieàu kieän Thaønh phoá Ñaø Laït ñang thöïc hieän- vuøng ven. Ñoàng thôøi seõ chuyeån ñoåi phaûi phuø hôïp vôùi khaû naêng vaø söùc ñeà aùn ñieàu chænh quy hoaïch ñoâ thò, gaàn 2 nghìn heùc ta ñaát caùc loaïi khaùc mua taêng leân cuûa ngöôøi daân. vôùi noäi dung chính laø ñieàu chænh heä sang ñaát ôû vaø ñaát chuyeân duïng. Maët khaùc, caàn löu yù raèng coâng ty thoáng vaønh ñai, taêng dieän tích khu noäi ñoäc quyeàn nhaø nöôùc vì ñöôïc laäp leân oâ Ñaø Laït leân gaáp hai laàn hieän nay, töø Teøo laø moät hoïc sinh coù khieáu ñeå thöïc thi nhieäm vuï cuûa nhaø nöôùc 2.730 heùc ta leân 5.104 heùc ta. veõ ñeïp vaø gioáng y nhö thaät. Moät neân hoaït ñoäng cuûa noù phaûi ñöôïc xem Theo ñoù, noäi oâ thaønh phoá Ñaø Laït hoâm boá cuûa Teøo bò coâ giaùo môøi nhö moät hình thöùc hoaït ñoäng quaûn lyù seõ ñöôïc môû roäng ñeán heä thoáng ñöôøng ñeán gaëp. Khi oâng ta vaøo lôùp coâ cuûa nhaø nöôùc. Ñeå ngaên ngöøa taùc ñoäng vaønh ñai ngoaøi vaø ñöôïc quy hoaïch giaùo thaáy khaép mình oâng daùn ñaày tieâu cöïc cuûa hoaït ñoäng naøy leân quyeàn theâm 4 khu trung taâm nöõa treân dieän boâng baêng, oâng vöøa leâ böôùc vaøo coâng daân, caùc coâng ty ñoäc quyeàn phaûi tích ñöôïc môû roäng (2.374 heùc ta) ñaõ nghe coâ keå toäi con mình: ñöôïc ñaët trong söï kieåm soaùt chaët cheõ naøy. - Baùc xem naøy! Em Teøo veõ con bôûi toøa aùn. Bao goàm: khu vöïc cöûa ngoõ phía ruoài leân caùi ñinh treân baøn giaùo Hay noùi moät caùch cuï theå, khi coâng ñoâng thaønh phoá môû ñaàu ñöôøng 723 vieân. Toâi töôûng ruoài thaät ñaäp moät ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc coù nhöõng haønh (Ñaø Laït Nha Trang) goàm caùc ñieåm nhaùt, chaûy caû maùu tay. vi sai traùi, ví duï nhö tuøy tieän taêng nhaán nhö Hoïc vieän luïc quaân, hoà - Trôøi ôi! Theá laø coâ coøn nheï. Coâ giaù, thì ngöôøi daân coù quyeàn khôûi kieän Than Thôû, khu du lòch Thaùi Phieân... nhìn caùi thaân toâi xem, phaûi baêng leân toøa aùn haønh chính vôùi tö caùch gaén vôùi kieán truùc hieän ñaïi cao taàng, kín caû ngöôøi, ñaây laø haäu quaû cuûa coâng daân khôûi kieän moät vuï aùn haønh khu vöïc ñoâng nam Ñaø Laït vôùi caùc vieäc noù veõ... chò giuùp vieäc ñang chính nhaèm yeâu caàu chaám döùt haønh döï aùn lôùn nhö ñaïi hoïc kieán truùc vaø naèm nguû tröa treân giöôøng, gioáng vi ñoù. nhieàu döï aùn daân cö ñöôïc quy hoaïch y nhö thaät nhöng laïi veõ treân ñoáng ÔÛ Vieät Nam, hoaït ñoäng cuûa caùc xaây döïng nhaø bieät thöï, nhaø bieät laäp; mieång chai... coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc coøn nhieàu khu vöïc phía nam thaønh phoá laáy hoà - UÙi chao! vaán ñeà phaûi xem xeùt. Vieäc Nhaø nöôùc Tuyeàn Laâm laøm taâm ñieåm noái vôùi ooOoo baûo ñaûm cho caùc coâng ty naøy luoân coù quoác loä 20 veà Saøi Goøn vaø quy hoaïch Hai oâng choàng noùi chuyeän vôùi laõi, chaúng haïn nhö gaàn ñaây cho pheùp xaây döïng theo phong caùch haøi hoøa nhau: caùc coâng ty kinh doanh xaêng daàu taêng vôùi thieân nhieân; khu vöïc thöù tö naèm - Caäu coù caùi ví ñeïp quaù! giaù xaêng vì lyù do giaù theá giôùi taêng, ôû phía taây Ñaø Laït, môû roäng Ñaø Laït - Quaø cuûa vôï mình nhaân dòp Teát, neáu vôùi moät doanh nghieäp bình thöôøng leân höôùng nuùi Lang Bian vôùi nhieàu vaø cuõng laø nhaân ngaøy leã tình nhaân ñaõ laø chuyeän nghòch lyù, laïi caøng traùi döï aùn lôùn nhö saân bay Cam Ly, khu nöõa ñaáy! ngöôïc vôùi tính chaát, muïc tieâu cuûa moät Cam Ly Maêng Lin... Ñeå thöïc hieän - Baïn thaät coù phöôùc, coù ngöôøi coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc. vieäc môû roäng noäi oâ naøy, Ñaø Laït ñang vôï taâm lyù nhö vaäy coøn muoán gì Nhaø nöôùc khoâng theå buoäc ngöôøi tieán haønh chuyeån ñoåi muïc ñích söû nöõa. Theá coâ aáy ñaët caùi gì ôû beân daân phaûi chòu thieät khi baét traû theâm duïng cuûa 2.288 ñaát laâm nghieäp sang trong ví? tieàn ñeå cho caùc coâng ty nhaø nöôùc vöøa ñaát noâng nghieäp ñeå chuyeån caùc vuøng - Moät môù hoùa ñôn haøng Teát traû ñöôïc ñoäc quyeàn kinh doanh, vöøa ñöôïc saûn xuaát noâng nghieäp hieän nay taïi goùp!!! Nhaø nöôùc baûo ñaûm khoâng bò thua loã caùc vuøng ñöôïc ñöa vaøo khu noäi oâ ra
17
mua roøng 46 trieäu USD. Sang thaùng 6, khoái ngoaïi laïi chuyeån sang baùn roøng, vôùi giaù trò baùn roøng 28 trieäu USD. HSBC nhaän ñònh, söï thoáng lónh cuûa caùc nhaø ñaàu tö noäi vôùi chieán löôïc ñaàu cô ñang laø moái lo cuûa caùc nhaø ñaàu tö toå chöùc nöôùc ngoaøi, do caùc nhaø ñaàu tö noäi ñaõ ñaåy giaù coå phieáu leân nhöõng möùc keùm haáp daãn. Heä soá P/E (giaù/ thu nhaäp) cuûa caùc coå phieáu nieâm yeát treân saøn Saøi Goøn hieän laø 19,9 laàn thu nhaäp cuûa naêm 2008. Theo chuyeân gia cuûa HSBC, hieän chöa coù nhöõng döï baùo ñoàng thuaän veà lôïi nhuaän cuûa caùc doanh nghieäp nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam, nhöng neáu giaû söû EPS (thu nhaäp treân moãi coå phieáu) taêng 20% trong caû naêm nay vaø naêm tôùi, heä soá P/E cuûa thò tröôøng 12 thaùng tôùi seõ laø 15,6 laàn. Möùc P/E naøy cao hôn P/E taïi caùc thò tröôøng khaùc ôû chaâu AÙ, nhö ôû Trung Quoác, P/E cuûa 12 thaùng tôùi laø 14,5 laàn, ôû Thaùi Lan laø 10,8 laàn, ôû Indonesia laø 12,8 laàn... HSBC cho raèng, vôùi söï keùm minh baïch veà tình hình lôïi nhuaän caùc doanh nghieäp nieâm yeát ôû Vieät Nam, heä soá P/E treân laø khaù cao. Theo caùc chuyeân gia thöïc hieän baùo caùo, trong boái caûnh, lôïi suaát traùi phieáu Chính phuû Vieät Nam kyø haïn 1 naêm laø 8,5% vaø giaù nhaø ñaát baét ñaàu taêng trôû laïi, nhieàu nhaø ñaàu tö trong nöôùc cuõng ñang chuyeån voán sang caùc taøi saûn khaùc. Vì vaäy, giöõa thaùng 6 vöøa qua, ñaõ coù thôøi ñieåm VN-Index ñieàu chænh giaûm döôùi möùc 500 ñieåm. Cuoái cuøng, baùo caùo cuûa HSBC khuyeán nghò, vôùi möùc bieán ñoäng khaù maïnh treân cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi chöa neân tham gia vaøo thò tröôøng naøy ôû nhöõng möùc giaù coå phieáu nhö hieän nay.
T
rong baùo caùo Vietnam Monitor ra ngaøy 8/7, Taäp ñoaøn Ngaân haøng Hoàng Koâng - Thöôïng Haûi (HSBC) nhaän ñònh, sau thôøi kyø phuïc hoài maïnh meõ vöøa qua, giaù coå phieáu Vieät Nam ñaõ trôû neân ñaét ñoû. Theo caùc chuyeân gia cuûa HSBC, thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam laø thò tröôøng leân ñieåm maïnh nhaát ôû chaâu AÙ trong quyù 2 vöøa qua, vôùi chæ soá VN-Index taêng 60%. Töø möùc ñaùy ôû thaùng 3 tôùi möùc ñænh ôû thaùng 6, chæ soá naøy ñaõ taêng tôùi 117%. Caùc döõ lieäu khaùc cuõng chöùng minh söï khôûi saéc cuûa thò tröôøng. Giaù trò voán hoùa cuûa caû hai saøn Haø Noäi vaø Saøi Goøn ñaõ phuïc hoài vöôït möùc 20 tyû USD. Hieän ñaõ coù hai coå phieáu coù giaù trò voán hoùa treân 1 tyû USD vaø 12 coå phieáu coù giaù trò voán hoùa töø 500 trieäu trôû leân.
18
Tuy nhieân, baùo caùo cuûa HSBC cho raèng, söï gia taêng aán töôïng hôn caû dieãn ra ôû giaù trò giao dòch. Soá lieäu ñöa ra trong baùo caùo cho thaáy, trong thaùng 6, toång giaù trò haøng ngaøy taïi hai saøn ñaït möùc bình quaân 166 trieäu USD. Caù bieät coù ngaøy, toång giaù trò giao dòch ñaït möùc 300 trieäu USD. Trong nhöõng ngaøy giao dòch aûm ñaïm thaùng 2, toång giaù trò giao dòch bình quaân ngaøy taïi caû hai saøn chæ ñaït coù voûn veïn 13 trieäu USD. Theo HSBC, söï phuïc hoài cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam thôøi gian qua ñöôïc daãn daét bôûi caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc chöù khoâng phaûi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Soá lieäu cuûa baùo caùo naøy cho thaáy, khoái ngoaïi laø ñoái töôïng mua roøng khieâm toán treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam trong thaùng 5, vôùi giaù trò
Ô
Û ñaâu ñoù, chuyeän “caét xeùn”, “aên
bôùt” böõa côm cuûa coâng nhaân vaãn ñang dieãn ra. Ngöôøi ta tuyeân boá chi cho suaát aên coâng nhaân laø 10.000, 15.000 ñoàng nhöng thöïc chaát chæ coøn 4.000, 6.000 ñoàng do nhöõng ngöôøi truùng thaàu naáu aên bò buoäc phaûi “chi” laïi nhieàu khoaûn ñeå mong toàn taïi. Caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc vieát töø baøn aên coâng nhaân cuûa moät coâng ty ôû Saøi Goøn Vò toång giaùm ñoác vung tay ñaäp xuoáng maët baøn aên, cuù ñaäp chöùa ñaày töùc toái laøm maáy caùi muoãng nhoâm baén xuoáng ñaát. Hai trôï lyù cuûa oâng laúng laëng nhaët muoãng leân, hoï laép baép phieân dòch vaø traùnh nhìn vaøo baøn aên, nôi coù khay côm laø thuû phaïm. Baät naép khay ñöïng moät phaàn aên tröa treân baøn, baèng moät gioïng tieáng Anh khaù chuaån, vò toång giaùm ñoác ñeán töø moät nöôùc Ñoâng AÙ chæ thaúng vaøo phaàn côm vaø hoûi ba ngöôøi coù traùch nhieäm ñöùng xung quanh: “Coâng nhaân cuûa toâi ngaøy laøm vieäc ngoaøi 10 tieáng, hoï aên theá naøy sao maø laøm vieäc? Ngaøy mai, caùc ngöôøi thöû ra ngoaøi xöôûng laøm nhö hoï, roài vaøo aên nhöõng mieáng côm naøy, caùc ngöôøi coù soáng ñöôïc khoâng?...” Taát caû laëng thinh. Hoâm aáy, oâng tình côø ñi xuoáng kieåm tra beáp aên.
Coâng nhaân... cheâ côm
G i a o ñeán taän nhaø, haõng xöôûng vaên phoøng caùc loaïi nöôùc suoái tinh khieát töø suoái thieân nhieân cuûa UÙc. Bình 15 lít chæ $8. Mieån phí coâng giao trong vuøng giôùi haïn cho cuù goïi toái thieåu töø 2 bình trôû leân. Coù caùc loaïi maùy laøm laïnh baùn hoaëc cho thueâ. Xin goïi
(02)
9586 1666
Trong caùi khay nhöïa ñöïng thöùc aên ñaõ môû bung naép, goùc ñöïng thöùc aên maën chæ voûn veïn ñöôïc hai laùt tröùng chieân moûng, daøi roäng chöøng hai ngoùn tay. Goùc beân coù vaøi laùt rau caûi xaøo khoâng. Baät naép moät khay khaùc, hai laùt tröùng ñöôïc thay baèng ba con teùp kho côõ ngoùn tay uùt. Côm vaø canh ñöôïc bôùi chung cho töøng baøn, ñöïng trong caùc thau nhöïa lôùn. Thau canh, chæ loõng boõng vaøi coïng rau noåi leân treân. Moät phaàn aên nhö vaäy, theo nhö ngöôøi laõnh naáu, giaù 7.000 ñoàng. Côn thònh noä cuûa vò toång giaùm ñoác bò ngaét quaõng khi coâng nhaân toaû aøo aït vaøo phoøng aên. Nhö moïi ngöôøi, oâng vôùi laáy moät suaát, aên voäi vaøng nhö ñeå neùn laïi noãi böïc doïc. Naêm phuùt sau, oâng daèn caùi khay troáng trôn sang baøn aên khoâng coù ngöôøi vaø boû ñi.
Hôn moät ngaøn con ngöôøi laøm thueâ, ñaïi ña soá laø nöõ, ngoài aên trong yeân laëng. Nhieàu ngöôøi khoâng heà nhìn vaøo caùi muoãng côm ñang ñöa leân mieäng, maét hoï ñang baän nghó tôùi ñieàu gì ñoù. Moät coâ gaùi thoå loä, laø luùc tranh thuû nghæ ngôi (chöù khoâng phaûi laø luùc naïp naêng löôïng). Hoï cuõng keát thuùc böõa aên thaät nhanh khoâng keùm gì oâng toång giaùm ñoác, ngöôøi quaûn lyù hoï. AÊn quaùng quaøng xong, hoï luïc ñuïc ñöùng leân vaø chui ra khoûi caùi cöûa 10 phuùt tröôùc hoï môùi böôùc vaøo, chaúng maáy ngöôøi cao ñöôïc meùt saùu. Moät soá ít gheù vaøo quaày caêntin nhoû mua theâm ly cheø, bòch xoaøi xanh 2.000 ñoàng. Soá ngoài laïi theâm daêm möôøi phuùt haàu heát laø ngöôøi laøm quaûn lyù hoaëc vaên phoøng. Hoï mua ñoà vaø aên uoáng theâm ôû caêntin. Phoøng aên laïi troáng trôn, nhöõng ngöôøi phuïc vuï chia nhau doïn deïp, treân nhieàu baøn aên, thau côm vaãn coøn gaàn moät nöûa, thau canh chæ coøn nöôùc. Côm thöøa ñöôïc ñoå vaøo thuøng vaø chuyeån cho ngöôøi chaên nuoâi.
5.000 ñoàng, aên gì?
Luùc naøy ñaõ bôùt vieäc, ngöôøi nhaän thaàu naáu aên goïi toâi qua moät goùc keå chuyeän, nhö coá gaït ñi taâm traïng naëng neà luùc tröôùc. Anh ñaõ nhaän thaàu naáu aên ôû ñaây töø moät doanh nghieäp coù chöùc naêng cung caáp suaát aên coâng nghieäp. Mang tieáng laø nhaän thaàu (vì phaûi quaûn toaøn boä caùc khaâu) nhöng thöïc chaát anh laø ngöôøi laøm thueâ vôùi möùc löông cao nhaát: 2 trieäu ñoàng/ thaùng (ñaàu beáp). “Caùi giaù 7.000 ñoàng/ phaàn aên ñaâu chæ coù gaïo nöôùc, caù thòt anh noùi maø moãi phaàn aên bò haøng taù khoaûn caét, xeùn”. Anh lieät keâ: ôû coâng ty naøy, moãi ngaøy coù 2.000 phaàn aên, tính toång, moãi thaùng beáp anh nhaän ñöôïc gaàn 380 trieäu ñoàng (doanh thu). Ngöôøi thueâ anh (coâng ty noï) seõ caét 5% soá tieàn treân, hoï noùi ñoù laø tieàn thueá noäp Nhaø nöôùc. Ngoaøi ra, moãi thaùng beáp phaûi göûi theâm cho hoï 5 7 trieäu nöõa. Ñeå phuïc vuï 2.000 coâng nhaân, beáp coù toång coäng 27 ngöôøi (goàm caû ñaàu beáp). Moãi thaùng, phaûi traû gaàn 38 trieäu tieàn löông (bình quaân 1,4 trieäu/ngöôøi).
Tính ñeán ñaây, toâi coù theå töï nhaåm, moãi suaát aên 7.000 ñoàng ñaõ phaûi coõng 1.660 ñoàng cho hai khoaûn ñoùng “thueá” vaø traû löông. Suaát aên thöïc chæ coøn hôn 5.300 ñoàng. Ngöôøi ñaàu beáp keå tieáp, anh khoâng ñöôïc quyeàn ñi chôï, moïi thöïc phaåm (thòt caù, rau, gaïo...) ñeàu do caùc coâng ty coù chöùc naêng cung caáp (theo giôùi thieäu cuûa chuû anh). Hoï baùn haøng vaø chòu luoân traùch nhieäm veà caùc tieâu chuaån veä sinh an toaøn thöïc phaåm. Moät hoâm anh ñi doï giaù caù nuïc ôû moät chôï ñaàu moái môùi hay, giaù hoï baùn cho mình cao hôn chôï ñeán 10.000 ñoàng/ kg, bieát maø ñaønh chòu. Thòt laø haøng ñoâng laïnh nhaäp khaåu, reû hôn nhieàu so vôùi thòt töôi soáng baùn ôû chôï. Ñeán thöù baûy, beáp phaûi leân thöïc ñôn cho caû tuaàn sau, chi tieát ñeán töøng loaïi rau. Nhöng giaù thò tröôøng ñaâu coù theo yù cuûa thöïc ñôn, thaønh thöû môùi coù chuyeän rau naøy ñaét gaáp ñoâi rau kia maø vaãn phaûi mua (duø cuøng chaát löôïng). Bieát vaäy nhöng anh khoâng theå ñoåi rau reû. Coù nhöõng thöù töôûng khoâng ñaùng laø bao nhö ôùt nhöng moãi ngaøy coâng nhaân aên heát 3kg, phaûi luùc ñaét ñaõ maát 200 ngaøn... Anh keå chöøng khoâng döùt, töø chuyeän xaøi gas ñeán chuyeän nöôùc maém nhöng hình nhö toâi ñaõ khoâng nghe nöõa neân baây giôø vieát laïi chaúng coøn nhôù ñöôïc gì. Maûnh tröùng chieân hoài tröa coøn naèm treân khay côm ñaõ saïm maøu vì noùng. Ñaây laø moùn coâng nhaân khoâng thích chuùt naøo vì toái ñi laøm veà, hoï thöôøng mua caùi tröùng veà luoäc hoaëc chieân aên cho nhanh vaø reû. Cuõng coù nhöõng khi loã nhöng vôùi chuû, anh phaûi giaáu (baèng caùch chia loã cho nhöõng thaùng sau) vì neáu loã, chaéc chaén chuû seõ khoâng ñeå anh kinh doanh nöõa. Nhöng coøn may, anh môû theâm caùi caêntin (sau khi bieát ñieàu vôùi moät soá boä phaän) baùn theâm ñoà sau böõa aên. Noù tuy nhoû nhöng kieám ñöôïc cho anh daêm trieäu moãi thaùng. Chöù hai trieäu baïc löông kia, laøm sao anh nuoâi noåi hai ñöùa con ñang hoïc ôû queâ. (Theo lôøi keå cuûa Vónh Hoøa)
19
bò tröø tieàn phaït moãi thaùng laø 1.500 USD laïi bò tröø tieàn phaït thaùng 1 laø 1.143 USD thì toång thu nhaäp sau 5 thaùng coâng nhaân beân Nga chæ coøn... 67 USD!
Saøi Goøn coù gaàn 4 trieäu m2 ñaát söû duïng sai muïc ñích
Moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính daãn tôùi tình traïng laõng phí treân laø do nguoàn goác nhaø, ñaát coâng treân ñòa baøn thaønh phoá raát phöùc taïp vôùi nhieàu ñaàu moái quaûn lyù.
Xuaát khaåu coâng nhaân sang Nga Nhieàu coâng nhaân sang ñeán Nga nhöng khoâng coù vieäc, phaûi soáng vaï vaät, chui luûi khaép nôi trong thôøi gian gaàn ñaây.
Tieàn phaït quaù tieàn löông
Gaàn ñaây nhaát, ngaøy 12/6, baùo chí trong nöôùc ñaõ nhaän ñöôïc ñôn “keâu cöùu” cuûa 36 coâng nhaân xuaát khaåu sang Nga cuûa Trung taâm Hôïp taùc coâng nhaân vôùi nöôùc ngoaøi cuûa Toång coâng ty Theùp. Hieän taïi, 36 coâng nhaân naøy phaûi ñang taïm truù ôû Trung taâm Thöông maïi Emeral (Moskva) ñeå chôø ñöôïc veà nöôùc. Soá coâng nhaân naøy ñöôïc Toång coâng ty Theùp ñöa sang Nga thaønh hai ñôït vaøo thôøi ñieåm cuoái thaùng 12/2008 vaø ñaàu thaùng 1/2009. Theo hôïp ñoàng, 36 coâng nhaân naøy ñöôïc Toång coâng ty theùp kyù vôùi Coâng ty TNHH APC taïi Nga laøm vieäc trong ngaønh xaây döïng. Trong ñôn göûi töø Moskva cuûa mình, anh Chu Vaên Quaân (Yeân Phong, Baéc Ninh) keå, töø thaùng 1 ñeán thaùng 5/2009, Coâng ty APC khoâng thanh toaùn tieàn löông cho coâng nhaân. Trong khi ñoù coâng nhaân laøm vieäc khoâng coù baûo hieåm y teá vaø baûo hieåm coâng nhaân... Cuõng theo trong ñôn thö cuûa ngöôøi coâng nhaân, ngaøy 29/5/2009, Coâng ty APC ñaõ coù thö göûi 36 coâng nhaân neâu roõ APC chaáp nhaän huûy boû hôïp ñoäng, vaø ngaøy 30/5 laø APC ñôn phöông
20
Toaøn Saøi Goøn coù hôn 6,3 trieäu m2 ñöôïc giao cho taäp ñoaøn, toång coâng ty nhaø nöôùc, nhöng chæ coù hôn 2,5 trieäu m2 söû duïng ñuùng muïc ñích. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính daãn tôùi tình traïng laõng phí treân laø do ñaát coâng treân ñòa baøn thaønh phoá raát phöùc taïp vôùi nhieàu ñaàu moái “coù quyeàn quaûn lyù” vaø ñaõ choàng cheùo leân nhau. Theo ghi nhaän cuûa daân chuùng thì coù haøng chuïc ngaøn m2 ñaõ ñöôïc caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc cho thueâ traùi phaùp luaät trong thôøi gian vöøa qua, nhö Toång coâng ty Thuûy saûn Vieät Nam, Toång coâng ty Löông thöïc mieàn Nam, Toång coâng ty Gia caàm mieàn Nam...
chaám döùt hôïp ñoàng... Nguyeân nhaân ñôn phöông huûy hôïp ñoàng coâng nhaân cuûa 36 coâng nhaân theo phía APC ñöa ra laø khoâng tuaân thuû hôïp ñoàng coâng nhaân. Nhöng theo phaûn aùnh töø coâng nhaân, phía APC ñaõ tìm moïi caùch baét loãi, quy traùch nhieäm vaø phaït tieàn thaät naëng nhaèm nhanh chaám döùt hôïp ñoàng cuûa ngöôøi coâng nhaân. Haø Noäi: 7.200 ha ñaát “treo” Moät ngöôøi coâng nhaân trong soá naøy, cuøng döï aùn anh Nguyeãn Huøng Vyõ, cho bieát, coù 505 döï aùn vôùi toång dieän tích treân nhöõng thaùng coâng nhaân khoâng nhöõng khoâng ñöôïc nhaän löông maø coøn bò tieàn 7.200 ha ñaõ bò phaùt hieän “treo” döôùi phaït leân ñeán 1443 USD, “Ñaïi dieän nhieàu hình thöùc. Trong soá ñoù, 294 döï aùn (toång dieän APC noùi vôùi chuùng toâi raèng ñaây laø tích gaàn 3.500 ha) ñaõ coù quyeát ñònh thu hoài ñaát nhöng chaäm thöïc hieän trong coâng taùc giaûi toûa 48 döï aùn (toång dieän tích 131,5 ha) khoâng söû duïng ñaát 12 thaùng lieàn keå töø khi baøn giao treân thöïc ñòa; 39 döï aùn (toång dieän tích treân 425 ha) chaäm 24 thaùng so vôùi tieán ñoä döï aùn ñöôïc duyeät; 26 döï aùn (toång dieän tích 7,32 ha) bò chuyeån nhöôïng traùi phaùp luaät, laán chieám, tranh chaáp, söû duïng sai muïc ñích vaø 98 döï aùn (toång dieän tích 3.186 ha) thì chuû ñaàu tö chaäm thöïc hieän nghóa vuï taøi chính cho cô quan höõu traùch. Phaûi noùi theâm laø ña soá caùc döï aùn tieàn phaït do laøm hoûng coâng trình xaây treo noùi treân laø do chuû ñaàu tö khoâng coù khaû naêng thöïc hieän maø chæ rao baùn döïng bieät thöï 5022”, anh Vyõ noùi. Cuï theå, soá tieàn laøm vieäc töø thaùng sang tay cho döï aùn chaïy voøng voøng töø 2 ñeán thaùng 4 cuûa anh Vyõ sau khi choå naøy qua choã kia maø thoâi.
21
B töø taàng 1 ñeán taàng 3 daønh cho khu dòch vuï. Caùc taàng treân laø caên hoä cao caáp coù töø hai ñeán ba phoøng nguû, dieän tích töø 101 ñeán 172 m2. Döï aùn coøn coù khu thaåm myõ vôùi beå bôi daøi 20 m, boàn suïc lôùn vaø trung taâm theå thao, vöôøn caây caûnh bao quanh vaø saân chôi ngoaøi trôøi daønh cho treû em. Ba taàng haàm khu ñeå xe vôùi toång dieän tích gaàn 23.000 m2 chöùa ñöôïc 500 xe hôi vaø hôn 1.500 xe maùy.
Döï aùn Sky City Towers taïi Haø Noäi ñaõ ñöôïc chaøo baùn vôùi möùc giaù khôûi ñieåm 1.909 USD/m2 (chöa goàm thueá VAT), möùc giaù naøy ñöôïc aùp duïng ñeán heát ngaøy 31/7. Goàm hai toøa thaùp cao oác vôùi 456 caên hoä chung cö, döï aùn toøa nhaø Sky City Towers khôûi coâng töø thaùng 11/2007, toïa laïc treân khu ñaát 8760m2 taïi 88 Laùng Haï, Haø Noäi. Thaùp A töø taàng 1 ñeán taàng 2 daønh cho khu dòch vuï; taàng 3-11 daønh cho khu vaên phoøng; taàng 12-31 laø khu caên hoä cao caáp. Thaùp
Sky City Towers ñöôïc Coâng ty TNHH Hanotex ñaàu tö vaø phaùt trieån, quaûn lyù vaø giaùm saùt bôûi Coteba (Phaùp), vôùi nhaø thaàu chính laø Coâng ty Xaây döïng daân duïng vaø coâng nghieäp Delta. Coâng ty TNHH CB Richard Ellis (Vieät Nam) laø ñaïi lyù marketing ñoäc quyeàn cho döï aùn naøy. Tröôùc ñoù, Hanotex vaø moät soá ngaân haøng nhö BIDV, Techcombank vaø Ngaân haøng Haøng Haûi ñaõ kyù keát ñoàng hoã trôï khaùch haøng vay tín duïng mua nhaø. Cuï theå, khaùch haøng ñöôïc pheùp vay tôùi 70% toång giaù trò caên hoä theo laõi suaát linh hoaït trong voøng 10-15 naêm. Chuû ñaàu tö cam keát seõ hoã trôï khaùch haøng laõi suaát 6%/ naêm trong 9 thaùng ñaàu tieân ñoái vôùi khaùch haøng kyù hôïp ñoàng mua caên hoä tröôùc ngaøy 31/7. Khaùch haøng mua caên hoä seõ phaûi ñaët coïc 5.000 USD, thanh toaùn thaønh 6 ñôït theo tieán ñoä coâng trình. Döï kieán döï aùn hoaøn thaønh vaøo quyù 2/2010.
Raát nhieàu choïn löïa maâm nieàng ñuùc thaät ñeïp cho xe theå thao vaø xe sang troïng
Sang moät sieâu thò taïp hoùa, vò trí raát toát ngay trung taâm shopping strip khaùch vaõng lai raát ñoâng, choã ñaäu xe free deã daøng thoaûi maùi. Shop gaàn 2 tröôøng tieåu hoïc & trung hoïc, baùn cho treû em raát nhieàu. Coù luoân 4 phoøng nguû treân laàu. Choã roäng raát tieàm naêng vaø cô hoäi ñeå phaùt trieån thaønh IGA super market. Hieän thu $10,000/tuaàn
Sang moät tieäm toùc ñang hoaït ñoäng laâu naêm raát ñoâng khaùch quen, vaø khaùch vaõng lai. Trang thieát bò hieän ñaïi vôùi heä thoáng computerised. Vò trí toát lease laâu daøi giaù reû 2000/thaùng coù theå laøm theâm myõ phaåm or moùng tay.
Sang $120,000 WIWO Tel.: 9673 5250 (t/Anh)
Giaù Sang 70,000 t/löôïng Tel.: 9434 5665 or 0425 813 438 (t/Anh)
Sang moät shop baùn saùch baùo loaïi baùn taïi choã khoâng giao ñeán nhaø, vaø luoân caùc loaïi xoå soá lottories, chi nhaùnh trong caùc shopping lôùn treân toaøn nöôùc UÙc. Ñöôïc ñaøo taïo, vaø hoã trôï caùc cung öùng caàn thieát. Ñaàu tö töø $350,000 khoâng thu initial franchise fee. Giaù ñaàu tö $350,000 Tel.: John Watt 0420 942 919 (t/Anh) email <john.watt@supanews.com.au>
22
Sang moät doanh nghieäp phuïc vuï ñaùnh boùng vaø söûa chöõa laøm 9eïp caùc loaïi saùn goã cho nhaø office v.v..., ñaõ laøm 12 naêm hieän hoaït ñoäng raát toât thu nhaäp khaù lôøi cao, ñang coù nhieàu moâi hôïp ñoàng khaùch quen. Sang toaøn boä xe van, thieát bò Giaù Sang thöông löôïng Tel.: 0412 395 470 (t/Anh)
23
N
eáu coù 1 ñeà taøi naøo veà boä moân kinh teá maø ngöôøi ta coù theå ñoaùn chaéc nòch raèng hoïc giaû naøo ñoù seõ ñoaït giaûi Nobel veà kinh teá hoïc khi oâng hay baø ñoù tìm ra loaïi thuoác trò döùt beänh tham nhuõng cho taát caû caùc cô vieän chính trò treân toaøn theá giôùi. Noùi nhö vaäy töùc ñaõ maëc nhieân nhìn nhaän tham nhuõng laø moät chöùng beänh nan y xuaát hieän cuøng moät luùc vôùi loaøi ngöôøi khi hoï baét ñaàu soáng tuï quaàn vôùi nhau thaønh xaõ hoäi. Töùc heã coù xaõ hoäi laø coù tham nhuõng. Chæ coù khaùc nhau laø ít hay nhieàu vaø caùc ñònh cheá luaät phaùp coù ñöôïc nghieâm minh, hoaëc coù theå ñöôïc ñieàu chænh laïi deã daøng hay khoâng. Xin pheùp sô löôïc moät soá caùc xì caêng ñan veà tham nhuõng hay lôïi duïng quyeàn theá xaûy ra noäi trong 6 thaùng ñaàu cuûa naêm 2009, taïi UÙc. Tröôùc heát chính laø xì-caêng-ñan thöôøng ñöôïc goïi laø utegate xaûy ra taïi Canberra cuûa nöôùc UÙc. Töø sau vuï Watergate cuûa oâng toång thoáng Myõ Nixon, baát cöù vuï xì-caêng-ñan naøo lieân heä ñeán chính quyeàn taïi caùc quoác gia noùi tieáng Anh, giôùi baùo chí truyeàn thoâng chæ caàn cheâm moät tieáp vó ngöõ “-gate” ôû ñaèng sau töø mieâu taû laø ngöôøi ñoïc coù theå hieåu ngay. Thí duï: Monica-gate duøng ñeå chæ vuï xì-caêng-ñan cuûa moät toång thoáng Myõ vaø moät nöõ sinh laøm vieäc taïi toaø Nhaø Traéng teân laø Monica. Do ñoù Utegate ôû UÙc chính laø moät vuï soâi ñoäng taïi quoác hoäi Lieân Bang UÙc chung quanh vuï oâng thuû töôùng Kevin Rudd nhaän moät chieác xe vaän taûi loaïi gia ñình (xe ute) do moät haõng baùn xe hôi ôû Brisbane taëng khoâng tröôùc muøa toång tuyeån cöû naêm 2007. Neáu nhaän quaø taëng caù nhaân thì chaéc khoâng coù chuyeän gì ñaùng keå vaø raát hieám khi daãn tôùi xì-caêng-ñan lôùn, bôûi maáy oâng baø chính trò gia côõ böï taïi caùc quoác gia Taây Phöông raát raønh ngheà 6 caâu khi naøo nhaän ñöôïc quaø, vaø moùn quaø kieåu naøo thì nhaän ñöôïc. Nhaát laø luùc naøo hoï cuõng coù moät ban tham möu raønh roït moïi chuyeän ôû chung quanh. Nhöng caâu chuyeän daãn tôùi moät xì-caêng-ñan lôùn taïi quoác hoäi vaø suyùt nöôùng chaùy luoân oâng laõnh tuï ñoái laäp Malcolm Turnbull ñaõ xoay chung quanh moät ñieän thö email xuaát phaùt töø Boä Ngaân Khoá cuûa chính phuû oâng Rudd. Ñaàu ñuoâi caâu chuyeän xin toùm taét nhö sau. Sau vuï khuûng hoaûng taøi chaùnh buøng noå vaøo khoaûng cuoái naêm ngoaùi, hai coâng ty taøi chaùnh lôùn cuûa Myõ chuyeân cho vay tieàn mua xe hôi tuyeân boá ruùt lui caêng buoàm chaïy veà Myõ. Chính phuû Lao Ñoäng cuûa oâng Rudd laäp töùc cho thieát laäp moät toå chöùc taøi chaùnh, saûn phaåm caây nhaø laù vöôøn mang teân OzCar, moùc noái vôùi caùc ngaân haøng lôùn UÙc nhö Commonwealth Bank hay
24
ANZ, chuyeân lo vieäc cöùu nguy caùc coâng ty lôùn nhoû buoân baùn xe hôi, thöôøng goïi noâm na laø car-dealers. Tieàn quyõ hoaït ñoäng cuûa OzCar raát lôùn, vaø leân tôùi $2 tyû ñoâ-la UÙc. Vaø neáu khoâng coù OzCar kòp thôøi xuaát hieän, coù leõ ngaønh buoân baùn xe hôi cuûa UÙc phaûi laâm vaøo caûnh phaù saûn töø laâu.
Tröôùc khi trôû thaønh thuû töôùng nöôùc UÙc, oâng Rudd coù moät ngöôøi baïn thaân ñoàng höông laøm vieäc trong ngaønh car-dealer laø oâng John Grant. OÂng Grant cuõng laø baïn cuûa toång tröôûng Ngaân Khoá hieän nay laø oâng Wayne Swan, cuõng moät ngöôøi ñoàng höông ñoàng bang Queensland, maø chính oâng Swan cuõng ñaõ nhìn nhaän raèng oâng ñaõ töøng mua moät chieác xe ñaõ coù hôn moät ñôøi chuû töø haõng baùn xe cuûa oâng Grant. Coøn rieâng vieäc taëng xeá ñeå caùc chính trò gia coù phöông tieän di chuyeån ñi ñaây ñi ñoù, nhaát laø trong muøa vaän ñoäng baàu cöû, cuõng laø moät chuyeän heát söùc thöôøng tình taïi UÙc. (Theo tôø Sydney Morning Herald ra vaøo cuoái tuaàn 4-5 thaùng 7 - moät oâng baùc só UÙc goác Hoa ñaõ taëng cho caû hai ñaûng chính trò lôùn ôû UÙc moät khoaûn tieàn laø $2 trieäu ñoâ la trong vaøi naêm qua maø ít khi “xuaát ñaàu loä dieän”, raát ít ngöôøi bieát ñeán.)
Vuï Utegate baét ñaàu khi oâng laõnh tuï ñoái laäp Malcolm Turnbull chaát vaán oâng thuû töôùng Rudd taïi quoác hoäi laø phaûi chaêng oâng thuû töôùng nhaø ta ñaõ ban ñaëc aân ñeán baïn hieàn phe ta laø John Grant ngöôøi ñaõ taëng khoâng cho oâng moät chieác xe ute, ñeå ñöôïc tieän nghi ñi ñaây ñi ñoù. Töùc phaûi chaêng oâng
Phaïm Laâm
Rudd ñaõ nhaén vôùi oâng toång tröôûng ngaân khoá keâu nhaân vieân lieân heä ñeán cô quan taøi chaùnh OzCar vaø daën OzCar neân chieáu coá giuùp ñôõ coâng ty buoân baùn xe cuûa oâng baïn hieàn John Grant. Vaø caùi ñinh maø oâng Malcolm Turnbull, moät ngöôøi ñaõ töøng coù söï nghieäp luaät sö, vaø ngaân haøng gia khaù saùng choùi tröôùc khi böôùc vaøo chính tröôøng ñaéc cöû Ñaïi Bieåu Quoác Hoäi vaøo naêm 2004, tính ñoùng vaøo hoøm hai oâng Rudd vaø Swan chính laø caùi email maø oâng noùi oâng bieát ñaõ ñöôïc gôûi töø vaên phoøng oâng Rudd qua boä Ngaân Khoá veà chuyeän oâng thuû töôùng nhôø boä Ngaân Khoá can thieäp vôùi OzCar cho coâng ty cuûa John Grant vay $500 trieäu ñoâ la. Caùi email ñoù phe ñoái laäp noùi laø do moät nhaân vieân trong ban coá vaán cuûa oâng Rudd gôûi cho oâng Godwin Grech, moät coâng chöùc tröïc thuoäc boä
Ngaân Khoá troâng coi veà OzCar. Söï thaät tröôùc ñoù oâng Turnbull ñaõ bí maät gaëp oâng Godwin Grech neân oâng môùi coù chuùt ít tin lieäu ñeå taán coâng chính phuû. Phaûn öùng töùc thôøi cuûa thuû töôùng laø oâng nhôù khoâng heà bieát moät email naøo töø phuû thuû töôùng gôûi ñeán OzCar mang moät noäi dung kì quaëc nhö theá. OÂng laäp töùc nhôø Coâng An Lieân Bang ñöùng ra ñieàu tra. Vaø nhö vaäy chính oâng Rudd ñaõ töï ñöa oâng vaøo ngoõ bí. Ñoù laø neáu oâng noùi doái baét buoäc oâng phaûi töø chöùc - bôûi thuû töôùng ñöùng tröôùc quoác hoäi khoâng coù quyeàn noùi doái. Ñoù cuõng laø ñoøi hoûi cuûa oâng Turnbull ñoái vôùi caû hai oâng thuû töôùng Rudd vaø toång tröôûng Swan. Ñoù laø moät truyeàn thoáng khaù hay cuûa Taây Phöông. Rieâng oâng toång tröôûng Swan coù veû bò keït hôn. Bôûi oâng coù ñuû chöùng lieäu giaáy tôø cho bieát oâng ñaõ coù lieân heä qua laïi vôùi coâng ty John Grant Motors veà vuï haõng naøy xin möôïn khoaûn tieàn $500 trieäu ñeå cöùu qua côn ngaët ngheøo. Nhöng oâng cuõng cho bieát laø ngoaøi coâng ty John Grant Motors oâng coøn cöùu xeùt ñôn xin giuùp cuûa moät vaøi coâng ty khaùc nöõa. Trong khi ñoù, ngöôøi coâng chöùc thuï tröôûng cô quan OzCar (oâng Godwin Grech) ñöôïc môøi ra tröôùc Thöôïng Nghò Vieän Senate, ñeå chaát vaán. Vaø oâng Grech hôi maát bình tónh cho bieát laø coù theå oâng nhôù nhaàm hoaëc coù theå khoâng coù caùi email maø oâng Turnbull noùi coù. Roài sau ñoù oâng Godwin Grech phaûi nhaäp vieän taïi moät nhaø thöông lôùn ôû Canberra vì söùc khoeû bò suy keùm. Coâng An UÙc laäp töùc ñeán xeùt nhaø oâng Grech vaø caùc maùy ñieän toaùn cuûa oâng cuõng nhö nhöõng email ñi laïi giöõa oâng Grech vaø caùc caáp cao, cuõng nhö caùc maùy ñieän toaùn, taïi Canberra. Keát quaû Coâng An cho bieát laø caùi email ñoù laø email giaû chöù khoâng phaûi thaät, vaø khoâng coù email naøo xuaát phaùt töø vaên phoøng thuû töôùng dính líu ñeán vuï naøy. Theá laø oâng laõnh tuï ñoái laäp Malcolm Turnbull bò chaùy. OÂng thuû töôùng keâu goïi oâng Turnbull haõy töø chöùc. Raát may cho hai beân laø noäi vuï keát thuùc ñuùng vaøo luùc quoác hoäi ñoùng cöûa nghæ muøa ñoâng. Trong khi ñoù giôùi cöû tri UÙc heát söùc phaãn noä, bôûi chính trò gia lo traû ñuõa aân oaùn giang hoà vôùi nhau khoâng ñaâu vaøo ñaâu giöõa luùc sôn haø ñang nguy bieán bôûi khuûng hoaûng kinh teá ñang chaùy khaép toaøn caàu. OÂng Malcolm Turnbull laäp töùc bò maát ñieåm ñoái vôùi cöû tri vaø theo cuoäc thaêm doø dö luaän baèng phöông phaùp thoáng keâ, cöû tri coù veû tin töôûng ôû moät chính trò gia khaùc trong ñaûng Töï Do hôn laø oâng Turnbull, vaø ñoù laø oâng Joe Hockey, toång tröôûng trong boùng môø cho boä Ngaân Khoá. Vaø sôû dó oâng Turnbull coøn ngoài taïi chöùc ñieàu haønh ñaûng Töï Do laø nhôø ôû vieäc chính trò gia maø daân chuùng
tin töôûng nhaát thuoäc ñaûng Töï Do laø oâng Peter Costello, cöïu toång tröôûng Ngaân Khoá treân 10 naêm cuûa chính phuû Howard, ñaõ chính thöùc tuyeân boá seõ rôøi khoûi quoác hoäi vaøo muøa baàu cöû tôùi. Töùc seõ chính thöùc rôøi khoûi chính tröôøng. Coù leõ quaù söùc hoà hôûi ôû vieäc oâng Costello (moät ñoái thuû ñaøn anh ñaùng sôï nhaát) veà nghæ höu cho neân oâng Turnbull coù theå nghó oâng tha hoà quaäy khoâng vieäc gì phaûi sôï neân ñaõ nhoài naën ra moät vaùn baøi Utegate daãn tôùi thaûm baïi eâ cheà. Bôûi vaäy môùi bieát laøm chính trò raát khoù, duø ôû baát cöù xöù naøo, nöôùc naøo. Khuûng hoaûng Utegate cho ngöôøi ta bieát ñöôïc nhöõng gì? Ñoù laø moät loã hoång lôùn deã daøng daãn ñeán tham nhuõng, bôûi hieåu theo nghóa thoâng thöôøng “tham nhuõng” laø chuyeän lôïi duïng quyeàn theá ñeå mang tö lôïi cho caù nhaân hay ngöôøi khaùc, hoaëc moät nhoùm ngöôøi hay taäp ñoaøn maø ngöôøi taïi chöùc coù mang aân nghóa giang hoà, hay lieân heä theo caùch thaân baèng quyeán thuoäc. Loã hoång ñoù naèm ôû choã moät quyõ tieàn keách suø ñöôïc naèm trong tay moät soá nhaân vieân coâng chöùc ôû boä Ngaân Khoá quaûn lyù. Quyõ OzCar naøy do ñoù mang tieáng xaøi tieàn coâng nhöng khoâng qua kieåm soaùt cuûa ai heát tröø toång tröôûng Ngaân Khoá, vaø moùn tieàn ñoù leân ñeán $2 tyû ñoâ la, moät khoaûn heát söùc lôùn. Coù nghóa maëc duø cho ñeán vuï Utegate, chính phuû oâng Rudd chöa laøm ñieàu gì baäy nhöng moái nguy tham nhuõng vaãn coøn sôø sôø tröôùc maét. Trong moät baøi baùo treân tôø Sydney Morning Herald vaøo cuoái tuaàn 4-5 thaùng 7, kyù giaû Peter Hartcher coù ñeà nghò chính phuû neân döïng gaáp moät cô quan chính phuû vôùi ñònh cheá phaân minh (nhö moät ngaân haøng chuyeân bieät cho kyõ ngheä buoân baùn xe hôi) ñeå phoøng ngöøa chöùng beänh tham nhuõng traàm kha cuûa nhaân loaïi. Trong khi ñoù taïi tieåu bang naéng aám Queensland moät vuï tham nhuõng lieân quan ñeán oâng cöïu toång tröôûng Taøi Nguyeân Gordon Nuttall cuûa chính phuû oâng Peter Beattie ôû bang Queensland khi Toaø AÙn ñem ra xöû vuï oâng cöïu toång tröôûng ñaõ nhaän moät soá tieàn $60000 töø moät coâng ty khai thaùc haàm moû maø chuû tòch ñaûng Töï Do taïi Queensland laø oâng Warwick Parer coù phaàn huøn trong ñoù. Ngoaøi ra oâng Nuttall cuõng bò truy toá veà chuyeän nhaän khoaûng $300000 töø moät ñaïi gia khai thaùc quaëng moû teân laø Ken Talbot. Nhöõng chuyeän naøy ñaõ xaûy ra vaøo khoaûng nhöõng naêm 2002 cho ñeán 2005, töùc vaøo luùc oâng Nuttall coøn laøm toång tröôûng y teá cho chaùnh phuû Beattie. Taïi phieân toaø xöû oâng Nuttall raát nhieàu coâng nhaân vieân cao caáp ôû baäc thuû hieán hay toång tröôûng ñöôïc môøi ra toaø laøm nhaân chöùng. Trong ñoù coù
baø thuû hieán hieän thôøi cuûa tieåu bang Queensland laø baø Anna Bligh, vaø cöïu thuû hieán Peter Beattie. Theo tin töùc baùo chí, oâng cöïu toång tröôûng Nuttall ñaõ khoâng ngaïi nguøng khi oâng xin “phong bì” töø moät soá caùc coâng ty khai thaùc haàm moû ôû vuøng Queensland, vaøo thôøi oâng coøn laøm toång tröôûng. Tuy nhieân oâng khoâng nhaän toäi theo caùo traïng. Ñaàu ñuoâi noäi vuï hôi phöùc taïp daøi doøng vaø lieân heä ñeán nhieàu ngöôøi, nhöng ñaïi khaùi toá traïng caùo buoäc raèng oâng (cöïu) toång tröôûng Nuttall trong luùc tuùng quaån taøi chaùnh ñaõ ñoøi “phong bì” (hay moät mieáng ñaát) moät caùch coâng khai, khi oâng höaù giuùp vaøi vò ñaïi gia giaûng hoaø vôùi nhau, hay lôïi duïng theá toång tröôûng cuûa oâng ôû quoác hoäi ñeå toá ngöôøi naøy ngöôøi noï laøm cho vieäc laøm aên cuûa hoï trôû neân khoù khaên. Luùc baø Bligh, ñöông kim thuû hieán Queensland, bò quay ôû Toaø, luaät sö ñoái phöông coù chaát vaán laø taïi sao coù laàn baø ñi nghæ heø taïi moät bieät thöï giaù trò ñeán $15 trieäu ñoâ baø khoâng heà khai vôùi chính phuû ñoù laø aân hueä tö nhaân. Baø ñaùp raèng baø nghæ heø taïi toaø bieät thöï ñoù laø do lôøi môøi cuûa chuû nhaø laø baø cöïu toång tröôûng Ros Kelly döôùi thôøi chính phuû Paul Keating. Bôûi nghæ heø coù nghóa laø coi chöøng nhaø duøm cho ngöôøi baïn, vaø cuõng laø chuyeän baïn beø qua laïi vôùi nhau, neân baø khoâng nghó laø caàn phaûi thoâng baùo cho chính phuû. Phieân toaø xöû oâng Nuttall vaø loái traû lôøi cuûa nhaân chöùng Bligh cho thaáy “tham nhuõng” luoân luoân laø moät vaán ñeà cöïc kyø khoù xöû vaø khoù giaûi quyeát vónh vieãn, duø quoác gia coù giaøu ñeán caáp naøo ñi nöõa. Ngöôøi ta chæ troâng chôø vaøo luaät phaùp nghieâm minh, hay quoác hoäi saùng suoát thaáy roõ caàn theâm luaät leä naøo môùi, hoaëc chính phuû anh minh, nhanh choùng thaáy loã hoång vaø caáp baùch ñeà ra nhöõng bieän phaùp môùi ñeå ngaên chaän taùi dieãn trong töông lai. Chöù khoâng theå naøo nghó ñeán vieäc tröø boû tham nhuõng vónh vieãn. Hai oâng toång thoáng ôû AÙ Chaâu - moät oâng ôû Haøn quoác choïn löïa giaûi phaùp töï töû ñeå giaûi quyeát loãi laàm, moät oâng ôû Taiwan (voán laø luaät sö) laïi ñeå luaät phaùp giaûi quyeát duøm - ñeàu laø nhöõng nhaø chính trò tröôùc ñoù töøng laøm göông saùng cho nhöõng theá heä mai sau. Göông saùng ñoù laø hoï leân ñeán vuõ ñaøi chính trò nhôø ôû nhöõng laäp tröôøng choáng hay coá taâm tieâu dieät tham nhuõng, vaø leân ñeán chöùc vò toái cao ñaát nöôùc töø cuoäc soáng baàn haøn vaøo luùc thieáu thôøi. Nhöng quaù khöù trong saïch, göông hieáu hoïc, quaù trình laøm vieäc saùng choùi, coäng ñoàng kieâng neå thaät ra cuõng khoâng ñaûm baûo noãi cho vieäc traùnh ñöôïc tham nhuõng khi hoï bò nhöõng con vi khuaån taùc haïi naøy laây sang mình hay thaân baèng quyeán thuoäc. C ’est la vie!
25
T
ôùi thôøi ñieåm naøy, Stanford vaãn khaúng ñònh baûn thaân voâ toäi vaø chaúng coù nhaø ñaàu tö naøo maát tieàn vì oâng ta caû. Tyû phuù bang Texas cuûa Myõ Allen Stanford, ngöôøi noåi tieáng vôùi vuï löøa ñaûo trò giaù 8 tyû USD, vöøa chaáp nhaän noäp mình cho Cuïc Ñieàu tra Lieân bang Myõ (FBI) taïi bang Virginia. Theo luaät sö cuûa Stanford, vuï baét giöõ “vua löøa” naøy dieãn ra vaøo chieàu ngaøy 18/6 theo giôø ñòa phöông. Thoâng tin töø FBI cho bieát, hieän Stanford ñang bò giam giöõ vaø seõ ra haàu toøa taïi Richmond, bang Virginia vaøo saùng ngaøy thöù Saùu tuaàn naøy. Baûn caùo traïng daønh cho tyû phuù löøng danh naøy cuõng seõ ñöôïc coâng boá cuøng ngaøy. Hieän chöa roõ Stanford seõ bò caùo buoäc nhöõng toäi danh naøo. Ñaàu naêm nay, caùc nhaø chöùc traùch Myõ ñaõ phaùt hieän moät vuï löøa ñaûo vôùi quy moâ leân tôùi 8 tyû USD taïi Stanford Financial, nôi Stanford naém giöõ vai troø Chuû tòch. “Tieåu Madoff” - bieät danh maø nhieàu ngöôøi gaùn cho Stanford - vaø caùc boä haï ñaõ duøng chieâu thöùc ñöa ra nhöõng möùc lôïi nhuaän khoâng töôûng ñeå moài chaøi khaùch haøng mua chöùng chæ tieàn göûi (CD) cuûa ngaân haøng Stanford International Bank coù truï sôû ôû Antigua - moät hoøn ñaûo nhoû beù thuoäc vuøng Caribbean. Ngaân haøng naøy cuõng laø moät boä phaän cuûa Stanford Financial. Theo taøi lieäu cuûa UÛy ban Giao dòch vaø Chöùng khoaùn Myõ (SEC) coâng boá hoài thaùng 2 vöøa qua, vuï löøa ñaûo cuûa Stanford laø moät vuï löøa ñaûo coù “quy moâ gaây chaán ñoäng”. Tuy nhieân, tôùi thôøi ñieåm naøy, Stanford vaãn khaúng ñònh baûn thaân voâ toäi vaø chaúng coù nhaø ñaàu tö naøo maát tieàn vì oâng ta caû. Caùc nhaø chöùc traùch ñaõ tieán haønh moät cuoäc ñieàu tra vaøo coâng ty Stanford Financial nhaèm thu thaäp caùc chöùng cöù nhaèm buoäc toäi tyû phuù ñaõ töøng ñöôïc phong töôùc hieäp syõ naøy. Sau khi vuï löøa ñaïo bò loâi ra aùnh saùng, Stanford ñaõ laån troán ôû nhieàu nôi, tröôùc khi chaáp nhaän ñeå caûnh saùt baét giöõ vaøo ngaøy 18/6 vöøa qua. Buoåi chieàu cuøng ngaøy, khi phaùt hieän thaáy moät soá nhaân vieân FBI ñang ôû khu vöïc beân ngoaøi, Stanford ñaõ chuû ñoäng böôùc ra ngoaøi vaø hoûi hoï coù leänh baét oâng ta khoâng. Stanford noùi, neáu hoï coù leänh baét oâng ta thì cöù thöïc hieän luoân cho goïn, coøn neáu khoâng oâng ta seõ töï ñi tôùi Houston ñeå giao mình cho caûnh saùt ôû ñoù. Giaùm ñoác ñaàu tö Laura Pendergest Holt cuûa taäp ñoaøn Stanford - ngöôøi laø moät trong nhöõng tay chaân thaân caän cuûa Stanford - cuõng ñang phaûi ñoái maët vôùi nguy cô bò buoäc toäi hình söï vì ñaõ caûn trôû hoaït ñoäng ñieàu tra cuûa FBI baèng caùch che giaáu söï thaät veà caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty naøy. Naêm nay 58 tuoåi, Stanford laø moät
26
trong nhöõng doanh nhaân noåi tieáng nhaát ôû khu vöïc Caribean. Vôùi taøi saûn 2,2 tyû USD, oâng ta ñöôïc taïp chí Forbes xeáp haïng 605 trong soá nhöõng tyû phuù giaøu nhaát haønh tinh vaø 205
chuïc tyû USD. Luaät sö Dreier löøa ñaûo baèng caùch baùn nhöõng leänh phieáu (promissory note) giaû cho caùc quyõ ñaàu cô vaø caùc nhaø ñaàu tö khaùc. OÂng ta ñaõ laäp ra
nhöõng baûn baùo caùo taøi chính vaø taøi lieäu keá toaùn giaû maïo, ñoàng thôøi thueâ ngöôøi maïo danh ñeå löøa caùc nhaø ñaàu tö khaùc tin raèng nhöõng leänh phieáu maø oâng ta baùn laø thaät. Vuï vieäc ñoå vôõ vaøo thaùng 12 naêm ngoaùi khi Dreier bò baét ôû Toronto, Canada, sau khi tìm caùch maïo danh moät nhaân vieân cuûa Quyõ löông höu giaùo vieân Ontario nhaèm baùn moät leänh phieáu giaû trò giaù haøng trieäu USD. Thaùng 5 vöøa qua, vò luaät sö 59 tuoåi vaø coù baèng cuûa hai tröôøng ñaïi hoïc danh tieáng haøng ñaàu nöôùc Myõ laø Yale vaø Havard naøy ñaõ thuù nhaän 8 toäi danh bao goàm toäi löøa ñaûo, gian laän chöùng khoaùn vaø ñieän tín, toäi röûa tieàn... Coâng toá vieân lieân bang Jonathan R. Streeter, ngöôøi daãn ñaàu cuoäc ñieàu tra vuï phaïm toäi naøy, cho raèng, Dreier “ñaõ phæ baùng ngheà luaät sö cao quyù”. Moät phaàn cuûa soá tieàn löøa ñaûo ñaõ ñöôïc Dreier chi vaøo loái soáng xa hoa. OÂng ta laø chuû cuûa moät caên hoä sang troïng ôû khu Upper East Side ôû New York, coäng theâm moät soá dinh cô ôû Hamptons, moät boä söu taäp ngheä thuaät ñaét giaù, nhöõng chieác xe hôi sang troïng, vaø caû moät du thuyeàn trò giaù 18 trieäu USD. Theo lôøi thuù toäi cuûa Dreier, vuï löøa ñaûo dieãn ra töø naêm 2002 vaø oâng ta khoâng theå taøi naøo thoaùt ra ñöôïc duø nhieàu luùc ñaõ coá laøm vaäy, do khoâng theå nhanh choùng hoaøn tieàn cho caùc nhaø ñaàu tö. Theo caùc coâng toá vieân, Dreier kieám ñöôïc khoaûng 400.000 USD moãi naêm töø ngheà luaät sö tröôùc khi baét ñaàu aâm möu löøa ñaûo.
N
trong soá nhöõng ngöôøi giaøu nhaát nöôùc Myõ naêm 2008.
Boû löông 400 ngaøn / naêm laõnh 20 tuø cuõng vì toäi löøa
Moät nhaân vaät khaùc laø Marc S. Dreier, vò luaät sö noåi tieáng moät thôøi ôû New York, vöøa bò keát aùn 20 naêm tuø vì toäi “ñaïo dieãn” moät vuï löøa ñaûo taøi chính 700 trieäu USD. Chính phuû Myõ ñeà nghò quan toøa cho Dreier phaûi ngoài tuø laâu hôn, thaäm chí leân tôùi 145 naêm, nhöng ñeà nghò naøy bò töø choái.
Quan toøa Jed S. Rakoff cuûa toøa aùn ôû Manhattan laäp luaän, toäi cuûa Dreier khoâng naëng nhö toäi cuûa Madoff neân khoâng theå keát aùn oâng ta vôùi baûn aùn ngang ngöûa vôùi möùc aùn 150 naêm tuø nhö Madoff phaûi nhaän caùch ñaây chöa laâu. Quan toøa naøy daãn chöùng, naïn nhaân cuûa Dreier laø moät soá quyõ ñaàu cô vaø nhaø ñaàu tö, vôùi toång möùc thieät haïi 700 trieäu USD, trong khi ñoù, Madoff ñaõ khieán hôn chuïc nghìn naïn nhaân thieät haïi toång soá tieàn haøng
gaøy nay, taäp ñoaøn Lukoil cuûa Nga laø moät trong nhöõng coâng ty daàu moû quyeàn löïc nhaát treân theá giôùi, vôùi löôïng döï tröõ daàu moû chæ sau taäp ñoaøn Exxon (Myõ). Ñöùng sau söï thaønh coâng naøy laø Vagit Alekperov, ñöôïc meänh danh laø baäc thaày trong söï keát hôïp giöõa moâ hình quaûn lyù kieåu chuû nghóa “tö baûn” trong con ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo töø “xaõ hoäi chuû nghóa”. Quaõng thôøi gian 5 naêm sau khi toát nghieäp Vieän Hoùa daàu Azerbaijan vaøo naêm 1974 laø moät ví duï sinh ñoäng nhaát veà söï thaønh coâng cuûa Vagit. Baét ñaàu baèng coâng vieäc bôm gieáng daàu, chaúng
bao laâu sau, Alekperov tieán boä raát nhanh vaø ñöôïc thaêng chöùc phoù quaûn lyù caû moû daàu.
“Tröôùc heát chuùng toâi laø coâng daân Nga”
Vagit Alekperov sinh naêm 1950 taïi thuû ñoâ Baku cuûa Azerbaijan, moät trong nhöõng trung taâm ñaàu tieân cuûa ngaønh coâng nghieäp hoùa daàu quoác teá. Boá cuûa Vagit laøm vieäc caû ñôøi taïi caùc gieáng daàu vaø chæ mong muoán con trai mình noái nghieäp. 18 tuoåi laø luùc Alekperov baét ñaàu tham gia vaøo ngaønh hoùa daàu. Sau khi ñöôïc ñaøo taïo thaønh kyõ sö hoùa daàu, Alekperov Vagit ñeán laøm vieäc taïi daøn
khoan Oily Rocks treân bieån Caspian. Ñieàu kieän laøm vieäc ôû ñaây noåi tieáng laø nguy hieåm. Moät laàn, trong traän baõo, moät côn gioù maïnh ñaõ cuoán oâng bay ra khôi vaø oâng phaûi bôi treân ngoïn soùng ñeå soáng soùt. Laàn khaùc, khi oâng ñang ñi thanh saùt moät moû daàu ôû vuøng Taây Siberia heûo laùnh thì ñöôøng oáng daãn daàu baát ngôø nöùt ra. Ñoäi söûa chöõa khoâng chòu ñeán gaàn do sôï xaûy ra noå. Khoâng chaàn chöø, Alekperov ñi treân ñöôøng oáng ñoù, ngoài leân noù vaø baûo nhöõng ngöôøi ñaøn oâng ñang sôï xanh maët kia haõy baét tay vaøo söûa chöõa. Naêm 1979, oâng ñöôïc cöû ñeán mieàn Taây Serbian, vaø sau ñaáy trôû thaønh Toång giaùm ñoác coâng ty saûn xuaát daàu vaø khí Kogalymneftgaz. Alekperov keát hôïp caû hai kyõ thuaät quaûn lyù, söï taäp trung vaøo lôïi nhuaän theo kieåu tö baûn chuû nghóa vôùi caùch quan taâm ñeán nhaân vieân. Moät trong nhöõng haønh ñoäng ñaàu tieân cuûa Alekperov taïi Kogalymneftga laø xaây nhaø vaø caùc cöûa haøng baùn leû cho coâng nhaân, xaây beänh vieän vaø saân bay nhoû. Maëc duø vaäy, nhöõng moái quan taâm vaät chaát naøy cuõng khieán oâng bò khieån traùch vaø bò chính quyeàn Moscow ñieàu tra, nhöng caùc nhaân vieân cuûa oâng laïi nhieät tình uûng hoä. Keát quaû laø, ñeán naêm 1988, saûn löôïng haøng naêm cuûa Kogalymneftga taêng töø 2 trieäu thuøng leân 240 trieäu thuøng daàu thoâ. Nhôø nhöõng saùng taïo trong caùch quaûn lyù vaø naêng löïc ñieàu haønh vöôït troäi, naêm 1989, ôû tuoåi 39, oâng ñöôïc ñieän Kremlin boå nhieäm laøm Boä tröôûng treû nhaát trong lòch söû Lieân Xoâ phuï traùch vaán ñeà daàu khí. Cuõng trong naêm ñoù, cöïu Toång thoáng Lieân Xoâ cuõ - Mikhail Gorbachev ñang thöïc hieän chính saùch môû cöûa cho ñaàu tö phöông Taây. Nhöõng nhaø tö baûn daàu khí theá giôùi keùo ñeán Moscow vôùi hy voïng giaønh ñöôïc phaàn chia trong chieác baùnh. Theo BP, tröõ löôïng daàu ñöôïc chöùng thöïc cuûa ñaát nöôùc naøy öôùc tính khoaûng 80 tyû thuøng/ngaøy vaø Nga ñöôïc cho laø coù tröõ löôïng daàu khí tieàm naêng gaáp 3 tröõ löôïng ñang ñöôïc thaêm doø. Alekperov bay voøng quanh theá giôùi, ghi cheùp laïi quan ñieåm cuûa caùc giaùm ñoác ñieàu haønh taïi nhöõng coâng ty nhö BP vaø ENI (Italia). OÂng nhaän ñònh raèng, caùch duy nhaát ñeå ngöôøi Nga coù theå caïnh tranh vôùi caùc coâng ty phöông Taây laø sao cheùp chính moâ hình hoaït ñoäng cuûa nhöõng coâng ty naøy. Ñieàu ñoù coù nghóa laø hôïp nhaát theo chieàu doïc 3 boä phaän cuûa ngaønh: khai thaùc, cheá bieán vaø phaân phoái, voán bò chia taùch raïch roøi döôùi heä thoáng quaûn lyù cuûa Lieân Xoâ cuõ. Trong noã löïc tö nhaân hoùa ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty nhaø nöôùc, Hoäi ñoàng Boä tröôûng Lieân Xoâ quyeát ñònh thaønh laäp Taäp ñoaøn
27
Lukoil vaøo thaùng 11/1991, chæ vaøi tuaàn tröôùc khi Lieân Xoâ cuõ tan raõ. Taäp ñoaøn naøy naém trong tay 3 moû daàu lôùn nhaát Lieân Xoâ: Langepas, Urai, Kogalym vaø nhieàu nhaø maùy loïc daàu khaùc. Alekperov töø boû quyeàn boä tröôøng daàu moû ñang trôû thaønh voâ nghóa ñeå ngoài vaøo gheá chuû tòch taäp ñoaøn Lukoil. Ban ñaàu, Lukoil vaãn laø taøi saûn nhaø nöôùc, nhöng ñeán naêm 1993, taäp ñoaøn naøy ñöôïc coå phaàn hoùa. Khi taäp ñoaøn baét ñaàu nieâm yeát coå phieáu taïi thò tröôøng chöùng khoaùn London naêm 2002, Alekperov môùi tieát loä raèng oâng sôû höõu 10% coå phieáu cuûa taäp ñoaøn naøy. Thöïc ra, luùc ñoù, khoâng ai bieát oâng ñang thaâu toùm ñöôïc bao nhieâu coå phieáu. Vaø con soá chính thöùc ñöôïc coâng boá hieän nay laø 20%. Taïi Lukoil, Alekperov tieáp tuïc vaän duïng trieät ñeå nhöõng kyõ thuaät quaûn lyù cuûa chuû nghóa tö baûn vaø öu theá trong caùch ñieàu haønh cuûa chuû nghóa xaõ hoäi cuõng nhö taän duïng caùc moái quan heä chính trò ñeå ñöa Lukoil trôû thaønh moät trong nhöõng coâng ty daàu moû haøng ñaàu. Vagit Alekperov raát caån troïng trong vieäc löïa choïn nhaân vieân. Nhaän thöùc ñöôïc raèng, nhöõng döï aùn cuûa mình caàn ñöôïc phaùt trieån ôû nöôùc ngoaøi, Alekperov ñaõ chuû ñích taäp hôïp moät ñoäi nhaân vieân haøng ñaàu. Haàu heát trong soá ñoù laø nhöõng ngöôøi theo ñaûng Coäng hoøa trong Lieân bang Xoâ Vieát cuõ. Nhieàu ngöôøi cho raèng oâng thích tuyeån choïn nhaân vieân theo caûm tính vaø ñaëc bieät tin duøng caùc cöïu quaân nhaân. Theo baùo Kommersant, töø hôïp ñoàng vôùi Lukoil, soá tieàn kieám ñöôïc haøng naêm cuûa Vagit laø 1,5 trieäu USD. Ngoaøi ra, oâng seõ ñöôïc thöôûng 2,225 trieäu USD neáu coâng ty hoaøn thaønh keá hoaïch sôùm. Tuy nhieân, ñaây khoâng phaûi laø nguoàn thu nhaäp chính cuûa oâng. Naêng löïc cuûa Alekperov coù theå ñöôïc chöùng minh baèng vieäc oâng mua chieác maùy bay haïng thöông gia ñaàu tieân hieäu Yak - 142 vaøo naêm 1995. Luùc ñoù, Alekperov ñaõ traû khoaûng 20 trieäu USD ñeå sôû höõu moùn “ñoà chôi” naøy. Lukoil, moät doanh nghieäp nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn New York vôùi caùc coå ñoâng nguyeân taéc bao goàm Atlantic Richfield Company (6%), chính phuû Nga (8%), Alekperov (10%) vaø caùc nhaø quaûn lyù cuûa Lukoil (20%). Cuøng vôùi löôïng döï tröõ daàu lôùn, Lukoil sôû höõu 8 nhaø maùy loïc daàu vaø 4.700 nhaø maùy saûn xuaát khí ñoát treân khaép theá giôùi, trong ñoù 2.000 nhaø maùy ñaët taïi Myõ. Vôùi 21,45 tyû thuøng döï tröõ, Lukoil chæ ñöùng sau Exxon, taäp ñoaøn coù löôïng döï tröõ leân ñeán 22 tyû thuøng. Laøm sao Alekperov coù theå naém quyeàn vaø ñaåy maïnh hoaït ñoäng cuûa Lukoil trong khi caùc ñaïi gia khaùc cuøng
28
thôøi ñang ngoài boùc lòch trong tuø? “Tính caùch Nga trong tö töôûng quaûn lyù tö baûn” laø caâu traû lôøi ñöôïc nhieàu nhaø pheâ bình ñoàng tình. Trong phoøng laøm vieäc cuûa Alekperov laø nhöõng chieác gheá boïc da maøu traéng vaø ñoû (2 maøu ñaëc tröng cuûa taäp ñoaøn Lukoil). Ñaèng sau chieác baøn kính laø quoác huy nöôùc Nga vôùi hình con ñaïi baøng 2 ñaàu nhìn veà 2 höôùng Ñoâng Taây vaø aûnh cuûa boä ñoâi quyeàn löïc Medvedev vaø Putin. “Tröôùc heát, chuùng toâi laø coâng daân Nga” oâng noùi.
Coi troïng muïc tieâu
Tình hình nöôùc Nga hieän nay ñöôïc phaûn aùnh roõ raøng vaø trung thöïc nhaát thoâng qua hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Coâng ty Lukoil. Trong voøng chöa ñeán 20 naêm keå töø khi ra ñôøi, taäp ñoaøn naøy khoâng chæ laø ñaïi dieän cho nöôùc Nga môùi. Trong soá nhöõng coâng ty daàu khí ñoäc laäp, Lukoil kieåm soaùt tröõ löôïng daàu khí lôùn thöù hai theá giôùi, sau Exxon Mobil vaø hoaït ñoäng taïi hôn 40 quoác gia. Ngöôøi Myõ ñaõ phaàn naøo caûm thaáy khoù chòu khi caùc traïm xaêng sôn maøu ñoû vaø traéng cuûa Lukoil baét ñaàu hoaït ñoäng taïi vuøng duyeân haûi phía Ñoâng nöôùc Myõ caùch ñaây vaøi naêm. Khoâng ai hoaøi nghi veà vieäc giaù daàu seõ laïi taêng vaø möùc giaù ñænh ñieåm trong muøa heø naøy chæ laø moät khôûi ñaàu cuûa nhöõng gì seõ phaûi xaûy ra khi neàn kinh teá theá giôùi ñang taêng tröôûng maïnh trôû laïi. Khi ñieàu ñoù xaûy ra, Lukoil coù theå seõ laø coâng ty ngöôøi ta nhôù ñeán nhieàu nhaát. Lyù do ñôn giaûn laø phaàn lôùn döï tröõ naêng löôïng cuûa theá giôùi naèm ôû nhöõng quoác gia maø phöông Taây khoâng theå vôùi tay ñeán ñöôïc vì caùc lyù do chính trò. Gaàn 2 thaäp nieân sau khi Lukoil ñöôïc thaønh laäp vaø Lieân Xoâ suïp ñoå, Alekperov, naêm 2008 ñöôïc xaùc ñònh coù giaù trò taøi saûn hôn 10 tyû USD, vaãn laø moät trong soá ít caùc “truøm taøi phieät” noåi leân thôøi haäu Xoâ Vieát coøn toàn taïi. Alekperov tuyeân boá raèng, Lukoil seõ taêng gaáp ñoâi saûn löôïng daàu vaø khí khai thaùc beân ngoaøi nöôùc Nga vaøo naêm 2010. Döï kieán ñeán naêm 2014, caùc moû daàu ôû nöôùc ngoaøi seõ ñoùng goùp ñeán 20% saûn löôïng cuûa coâng ty, taêng gaáp 4 laàn so vôùi möùc 5% hieän taïi. Khi cuoäc khuûng hoaûng tín duïng baét ñaàu trôû neân nghieâm troïng vaøo muøa thu naêm ngoaùi, ngöôøi Nga vaø thaäm chí moät soá nhaø kinh teá phöông Taây vaãn cho raèng, ñoù laø vaán ñeà cuûa nöôùc Myõ. Hoï tin raèng, nöôùc Nga môùi, moät cöôøng quoác naêng löôïng, saûn xuaát ra nhieàu daàu moû hôn caû AÛ-raäp Saudi, seõ khoâng bò khuûng hoaûng. Nhöng khi giaù caùc loaïi haøng hoùa, trong ñoù coù daàu moû lao doác khoâng phanh, neàn kinh teá Nga cuõng chòu chung soá phaän. Tyû leä taêng tröôûng kinh teá, voán ôû möùc trung bình khoaûng 7% trong 5 naêm qua, coù theå giaûm xuoáng coøn 2% trong
naêm nay. Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi tieáp tuïc thaùo chaïy. Ñoàng Rup chòu söùc eùp maát giaù trò. Vaø laàn ñaàu tieân keå töø khi Lieân Xoâ suïp ñoå naêm 1991, nguy cô thaát nghieäp traøn lan laïi hieån hieän. Lukoil baát ngôø rôi vaøo tình hình khoù khaên. Moät soá nhaø phaân tích coøn cho raèng, taäp ñoaøn naøy coù nguy cô phaûi xin Chính phuû Nga cöùu giuùp. Giaù coå phieáu cuûa taäp ñoaøn giaûm 68% so vôùi möùc ñænh ñieåm hoài thaùng 5/2008. Tình hình trôû neân toài teä ñeán noãi caùc ñoái taùc cuûa Lukoil, taäp ñoaøn ConocoPhillips, döï kieán seõ caét giaûm ñeán 10 tyû USD ñaàu tö vaøo ñaây. Khi giaù daàu giaûm xuoáng döôùi möùc 70 USD/thuøng, doanh thu cuûa Lukoil baét ñaàu lao doác. Duø caùc thay ñoåi trong thueá quan cuûa Nga cho pheùp caùc coâng ty kieám ñöôïc moät khoaûn nhoû hoài thaùng gieâng vöøa qua, nhöng vôùi vieäc giaù daàu ôû möùc 45 USD/thuøng, chi tieâu cô baûn nhö chi cho thaêm doø vaø môû roäng khai thaùc vaãn bò caét hoaëc ñình laïi. Caùc nhaø phaân tích quoác teá caûnh baùo raèng, coå phieáu cuûa Lukoil seõ maát giaù neáu taäp ñoaøn naøy tieáp tuïc chính saùch môû roäng. Hoài ñaàu thaùng 12/2008, Standard & Poors ñaõ haï chæ soá nieàm tin cuûa taäp ñoaøn töø tích cöïc xuoáng oån ñònh. Nhöng ñieàu ñoù khoâng ngaên ñöôïc Alekperov ngöøng chính saùch môû roäng quoác teá. Môùi ñaây, oâng ñaõ cuøng Toång thoáng Nga Medvedev ñeán Venezuela vaø döï ñònh tieán haønh nhieàu chuyeán khaûo saùt caùc cô hoäi ñaàu tö khaùc. Cuõng ñaõ coù caùc thoâng tin roø ræ raèng, Lukoil ñaõ hoaõn chi traû cho caùc nhaø
Chia seõ noãi ñau
Moät baø vôï ñang luùc trôû daï neân luoân moàm keâu ñau. Moät luùc sau, baùc syõ ñeán vaø noùi vôùi hai vôï choàng raèng, hieän ñang coù moät loaïi thuoác thöû nghieäm môùi cho pheùp ngöôøi meï chuyeån 25% söï ñau ñôùn khi sanh sang cho ngöôøi cha cuûa ñöùa beù. Vì oâng choàng thaáy vôï mình ñau quaù neân quyeát ñònh thöû loaïi thuoác naøy. Baø vôï uoáng vieân thuoác ñaàu tieân vaøo nhöng ít phuùt sau, oâng choàng khoâng caûm thaáy coù hieän töôïng gì. Cöù theá ñeán vieân thuoác thöù 3, luùc naøy 75% söï ñau ñôùn ñaõ ñöôïc chuyeån sang cho ngöôøi boá, baø vôï thaáy bôùt ñau ñi nhöng oâng choàng vaãn khoâng thaáy ñau ñôùn gì. OÂng choàng lieàn baûo baø vôï uoáng luoân vieân coøn laïi cho vôï khoûi ñau. Chaäp sau baø vôï sinh ra moät caäu con trai tuaán tuù maø chaúng ñau ñôùn gì. Vaøi ngaøy sau, veà ñeán nhaø, hoï ñöôïc bieát hoâm thaèng beù sanh, oâng haøng xoùm ñaõ boãng döng leân côn ñau caøng ngaøy caøng nhieàu vaø laên ra cheát ngaéc khoâng ai hieåu taïi sao.
29
thaàu, ñieàu maø coâng ty naøy luoân baùc boû. Alekperov tuyeân boá, oâng khoâng coù keá hoaïch sa thaûi baát kyø coâng nhaân naøo. OÂng cuõng cho bieát mình khoâng coù yù ñònh ngöøng vieäc ñaàu tö cho hoaït ñoäng quoác teá. Môùi ñaây, Lukoil ñaõ mua 1,8 tyû USD coå phaàn cuûa taäp ñoaøn loïc daàu ERG (YÙ). Ngoaøi ra, coù nguoàn tin cho raèng, taäp ñoaøn naøy ñang quan taâm ñeán vieäc mua laïi 13,5 tyû USD coå phaàn cuûa Taäp ñoaøn Repsol (Taây Ban Nha). Nhieàu ngöôøi goïi Alekperov laø moät tyû phuù laëng leõ, vì oâng khoâng tích cöïc trong caùc hoaït ñoäng khoa tröông thanh theá cuõng nhö khoâng ñi quaù ñaø trong caùc moái giao tieáp xaõ hoäi cuûa mình. Tính muïc ñích vaø söï saùng suoát ñaõ giuùp ích oâng raát nhieàu trong vieäc tìm ñuùng ngöôøi cho ñoäi chôi cuûa mình. OÂng vaãn khaúng ñònh, Lukoil seõ sôùm trôû thaønh taäp ñoaøn daàu khí lôùn nhaát theá giôùi. “Ñieàu quan troïng nhaát laø coù moät muïc tieâu, neáu khoâng, chuùng ta seõ chaúng laøm ñöôïc gì”, oâng noùi.
Nigata, Nhaät Baûn. Namba ñaõ laáy baèng cöû nhaân tieáng Anh taïi Ñaïi hoïc Tsuda vaø quyeát ñònh tìm cô hoäi toát hôn taïi moät coâng ty nöôùc ngoaøi sau khi toát nghieäp. Ngay nhöõng ngaøy ñaàu ñi laøm, Namba ñaõ nhaän vò trí laø nhaân vieân tö vaán baäc thaáp cho McKinsey & Co. taïi Nhaät Baûn vaø sau ñaáy tìm caùch laáy ñöôïc hoïc boång thaïc syõ cuûa Tröôøng kinh doanh Harvard, Myõ. Khi Internet buøng noå, caùc coâng ty cuûa Nhaät ñaõ thueâ Namba laøm vieäc ñeå chæ cho hoï caùch kieám tieàn baèng kinh doanh tröïc tuyeán. Moät trong nhöõng coâng ty ñoù laø So-net cuûa Sony. Namba ñaõ ñeà nghò Sony môû ra moät trang web Thaønh coâng töø thaát baïi Sinh naêm 1962, trong moät gia ñình ñaáu giaù, hoï lieàn hoûi taïi sao baø khoâng coâng chöùc bình thöôøng ôû thaønh phoá töï laøm trang web naøy. Vaø naêm 1999 GNamba laø ñieån hình cuûa nhöõng nhaø ñieàu haønh doanh nghieäp Nhaät Baûn trong kyû nguyeân coâng ngheä thoâng tin, nhöõng ngöôøi muoán thuùc ñaåy taêng tröôûng cuûa doanh nghieäp thoâng qua hình thöùc saùng taïo ra caùc dòch vuï vaø saûn phaåm môùi. Tomoko Namba ñaõ gaây döïng ñöôïc khoái taøi saûn nöûa tyû USD nhôø caùc troø chôi treân ñieän thoaïi. Baø laø moät hieän töôïng hieám coù ôû Nhaät, laø ngöôøi phuï nöõ ñaõ taïo ñoät phaù maïnh meõ trong lónh vöïc kinh doanh coâng ngheä trong theá giôùi kinh doanh voán chæ daønh cho ñaøn oâng.
30
baø ñaõ laøm, sau khi töø boû McKinsey ñeå saùng laäp DeNA. Trang web ñaáu giaù naøy nhaän ñöôïc 30 trieäu USD tieàn voán töø Sony, nhaø saên ñaàu ngöôøi Recruit, coâng ty giao dòch nhaø ñaát Sumitomo vaø moät soá coâng ty khaùc. Sau khi saùng laäp DeNA, Namba tuyeån moät loaït laäp trình vieân treû tuoåi chuyeân vieát phaàn meàm. Sau 4 naêm lieân tuïc thua loã, Namba quyeát ñònh höôùng ñeán thò tröôøng muïc tieâu laø dòch vuï Internet qua ñieän thoaïi. DeNA ñaõ xaây döïng moät trang web ñaáu giaù raát thaønh coâng, teân laø Mobaoku vaøo thaùng 3/2004. Coâng ty naøy ñaõ ñaït toác ñoä taêng tröôûng vöôït troäi. Moät laàn Namba phaùt hieän ra raèng moät boä phaän chuyeân vieát phaàn meàm cho heä thoáng ñaáu giaù tröïc tuyeán cuûa coâng ty baø ñaõ thaát baïi trong vieäc cung caáp maõ truy caäp. Namba ñaõ töùc toác goïi ñieän cho moät trong nhöõng nhaø ñaàu tö cuûa mình, Kazutaka Muraguchi, ñoái taùc cuûa Nippon Technology Venture Partners. Raát nhanh sau ñoù, caùc kyõ sö cuûa caùc phoøng ban ñaõ ñeán ñaày ñuû trong vaên phoøng cuûa DeNA ñeå vieát phaàn meàm bò thieáu. DeNA ñaõ coù theå khôûi ñoäng dòch vuï ñuùng heïn. Muraguchi noùi raèng khuûng hoaûng nhoû ñoù ñaõ laøm Namba tröôûng thaønh: “Sau ñaáy coâ aáy trôû thaønh moät doanh nhaân thaät söï”. DeNA cuõng ñaõ traûi qua moät böôùc ngoaët voâ cuøng khoù khaên tröôùc bôø vöïc phaù saûn tröôùc khi Namba ñaõ níu giöõ ñöôïc baèng caùch chuyeån DeNA theo höôùng ñaåy maïnh kinh doanh tröïc tuyeán, laøm thay ñoåi caû doanh thu cuûa doanh nghieäp naøy. Sau ñaáy, naêm 2004, DeNA ñaùnh baïi YahooNhaät Baûn ñeå giaønh ñöôïc vò trí haøng ñaàu trong lónh vöïc ñaáu giaù tröïc tuyeán treân ñieän thoaïi di ñoäng taïi Nhaät. Trong khi tröôùc ñoù, haøng loaït caùc ñoái thuû khaùc mong muoán ñaùnh baïi Yahoo-Nhaät Baûn nhöng ñeàu thaát baïi. Caùc dòch vuï môû roäng vaø doanh thu lieân tuïc taêng tröôûng laø ñieàu kieän ñaày ñuû ñeå DeNA tieán haønh ñaáu giaù coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng vaøo naêm 2005. Naêm 2006, khi caùc troø chôi mieãn phí treân ñieän thoaïi di ñoäng chæ môùi laø nhöõng phieân baûn thoâ keäch nhaát ñöôïc chuyeån taûi töø maùy tính caù nhaân, coâng ty DeNA cuûa Namba ñaõ coù yù töôûng laøm cho chieác ñieän thoaïi di ñoäng trôû neân vui veû, sinh ñoäng hôn nhôø nhöõng ñoà hoïa baét maét hôn, nhöõng troø chôi coù nhieàu ngöôøi chôi vaø gaàn guõi vôùi theá giôùi thöïc. Mobage, vieát taét cuûa “mobile gaming town” ra ñôøi xuaát phaùt töø yù töôûng cuûa moät nhaân vieân. Nhôø vaøo moät vaøi maåu quaûng caùo rao vaët treân caùc website, Mobage nhanh choùng thu huùt giôùi treû, nhöõng ngöôøi raát muoán chôi troø chôi ñieän töû tröïc tuyeán.
Taäp trung nhaân löïc vaøo lónh vöïc naøy, chæ trong moät thôøi gian ngaén, DeNA cuûa baø ñaõ gaây ñöôïc tieáng vang lôùn trong laøng giaûi trí treân maïng ñieän thoaïi di ñoäng. “Chuùng toâi ñaõ raát ngaïc nhieân vôùi nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc ban ñaàu”, Namba nhôù laïi. Cuoái thaùng ñaàu tieân tung ra saûn phaåm naøy, löôït truy caäp vaøo trang web ñeå taûi troø chôi treân ñieän thoaïi di ñoäng cuûa DeNA ñaõ leân ñeán 4 trieäu löôït/ngaøy. Ngaøy nay, Mobage laø trang web veà ñieän thoaïi di ñoäng ñöôïc truy caäp nhieàu nhaát ôû Nhaät. Trang web naøy quaù noåi tieáng ñeán möùc, ngoâi sao nhaïc pop cuûa Nhaät laø Cloe, ngöôøi ñaõ gaây ñöôïc nhieàu thieän caûm treân Mobage, ñaõ daønh ñöôïc moät hôïp ñoàng thu aâm vaø ñaõ cho ra ñôøi album vaøo thaùng 6 vöøa qua.
Dòch vuï naøy hieän nay coøn phoå bieán hôn caùc dòch vuï ñieän thoaïi di ñoäng cuûa caû Yahoo-Nhaät Baûn vaø Mixi, moät trang web xaõ hoäi ñöôïc Kenji Kasahara, ngöôøi giaøu thöù 37 Nhaät Baûn saùng laäp. 120 troø chôi cuûa Mobage bao goàm caû moät cöûa haøng mì ramen, nôi caùc ngöôøi chôi coù theå chaïy ñua ñeå chuaån bò moùn mì ngon nhaát vaø moät coã maùy taïo ra caùc giaûi thöôûng ñoäc ñaùo. Baûn thaân troø chôi chaúng coù gì laø môùi caû, Namba noùi: “Baïn coù theå laøm ñöôïc ñieàu töông töï treân maùy tính caù nhaân, nhöng chuùng toâi ñôn giaûn hoùa hôn, troø chôi trôû neân nheï nhaøng vaø mang tính giaûi trí nhieàu hôn khi aùp duïng cho ñieän thoaïi di ñoäng”. Ngöôøi chôi, ít nhaát phaûi hôn 19 tuoåi coù theå tham gia vaøo caùc nhoùm, thieát laäp maïng löôùi baïn beø vaø nhöõng ngöôøi chôi khaùc, yeâu caàu tö vaán veà thôøi trang chaúng haïn. Chæ 1/4 doanh soá cuûa dòch vuï naøy laø töø quaûng caùo. Soá tieàn coøn laïi thu ñöôïc töø vieäc baùn caùc nhaân vaät vaø caùc ñoà
duøng ñi keøm, chaúng haïn, thanh kieám samura, caâu laïc boä golf vaø quaàn aùo cuûa nhöõng thöông hieäu thôøi trang noåi tieáng nhaát. Caùc nhaân vaät vaø vuõ khí ñöôïc baùn tröïc tieáp thoâng qua Mobage, nhöng Namba ñaõ raát khoân ngoan khi xaây döïng moät heä thoáng thu tieàn coù teân goïi laø Moba-gold, hoaït ñoäng gioáng cô cheá baùn haøng cuûa caùc trang web ñieän thoaïi di ñoäng. Chaúng haïn, taûi chuoâng ñieän thoaïi töø trang web aâm nhaïc Dwango.jp vaø khaùch haøng seõ ñöôïc thöôûng tieàn aûo treân trang Moba-gold. “Trang web taøi trôï cho chuùng toâi tieàn thaät vaø chuùng toâi cho hoï tieàn aûo”, Namba noùi. Hình thöùc lieân keát naøy ñaõ ñem laïi 1/3 doanh thu haøng naêm cuûa DeNA. Ñeán nay, ngöôøi söû duïng naøo cuõng muoán nhaân vaät treân website ñieän thoaïi di ñoäng cuûa hoï phaûi ñöôïc mua töø DeNA, trong töông lai, Namba noùi, baø coù theå baùn cho ngöôøi söû duïng caùc coâng cuï ñeå thieát keá quaàn aùo vaø ñoà duøng rieâng. Khoâng coù khoù khaên naøo coù theå khuaát phuïc ñöôïc Namba nhöng hieän nay baø ñang gaëp moät thaùch thöùc lôùn nhaát keå töø ngaøy saùng laäp coâng ty vaøo naêm 1999. Nhieàu khaùch haøng cuûa DeNA ôû löùa tuoåi 15 ñeán 16 ñaõ khoâng ñöôïc pheùp söû duïng nhieàu dòch vuï cuûa coâng ty naøy. Thaùng 12 naêm nay, Chính phuû Nhaät ñaõ ra leänh caám nhöõng ngöôøi chôi game ôû ñoä tuoåi naøy, ñoàng thôøi, caám caùc nhaø cung caáp dòch vuï ñieän thoaïi khoâng daây cung caáp caùc dòch vuï cho pheùp ngöôøi döôùi 20 tuoåi truy caäp vaø söû duïng caùc trang web coù tính töông taùc treân ñieän thoaïi di ñoäng. Tuy nhieân, DeNA ñaõ öùng bieán raát nhanh tröôùc thay ñoåi cuûa chính saùch. Caùc laäp trình vieân cuûa coâng ty naøy ñaõ tìm caùch thieát keá caùc troø chôi phuø hôïp vôùi nhöõng löùa tuoåi ñöôïc pheùp söû duïng. Do ñoù, doanh soá cuûa DeNA trong lónh vöïc troø chôi treân ñieän thoaïi di ñoäng tieáp tuïc taêng toác.
Taêng tröôûng baèng môû roäng dòch vuï
Namba laø ñieån hình cuûa nhöõng nhaø ñieàu haønh doanh nghieäp Nhaät Baûn trong kyû nguyeân coâng ngheä thoâng tin, nhöõng ngöôøi muoán thuùc ñaåy taêng tröôûng cuûa doanh nghieäp thoâng qua hình thöùc saùng taïo ra caùc dòch vuï vaø saûn phaåm môùi. Caùc nhaø ñaàu tö ñaùnh giaù raát cao noã löïc cuûa baø vaø hoï ñaõ bình choïn Namba laø toång giaùm ñoác cöø nhaát trong lónh vöïc kinh doanh phaàn meàm. Khoaûng hôn 100 trieäu ñieän thoaïi di ñoäng ñang ñöôïc söû duïng taïi Nhaät Baûn, ñaát nöôùc coù daân soá 128 trieäu ngöôøi. Moät nöûa daân soá truy caäp Internet töø ñieän thoaïi di ñoäng, ñaây laø moät tyû leä cao nhaát theá giôùi. Vì vaäy, caùch ñaây 5 naêm, khi caùc kyõ sö taïi coâng ty thieát keá phaàn meàm DeNA ñeà xuaát yù töôûng
xaây döïng caùc troø chôi vaø caùc trang web veà thoâng tin xaõ hoäi treân ñieän thoaïi di ñoäng, baø Toång giaùm ñoác, Tomoko Namba ñaõ khoâng do döï khi traû lôøi “Nhaát trí”. Ngaøy nay, trung taâm dòch vuï giaûi trí Mobage-town cuûa DeNA ñaõ coù 11 trieäu khaùch haøng ñaêng kyù, caùch xa con soá 1 trieäu cuûa ñoái thuû caïnh tranh soá moät cuûa haõng naøy. Vôùi doanh thu töø quaûng caùo treân trang web vaø môû roäng vieäc baùn caùc nhaân vaät trong caùc troø chôi, DeNA ñaõ taêng doanh soá baùn haøng 47% trong 6 thaùng cuûa quyù II so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, leân möùc 299 trieäu USD. Tieáp tuïc vôùi nhöõng thaønh coâng töø troø chôi ñieän töû treân vaø quaûng caùo ñieän thoaïi di ñoäng, DeNA tieáp tuïc vôùi dòch vuï tieàn teä aûo, coù teân goïi laø Moba-gold. Qua dòch vuï naøy, ngöôøi chôi coù theå mua nhöõng nhaân vaät tröïc tuyeán cuøng vôùi quaàn aùo vaø vuõ khí aûo ñi keøm. Trong 4 quyù gaàn ñaây nhaát, DeNA ñaõ kieám ñöôïc 65 trieäu USD lôïi nhuaän töø doanh thu 286 trieäu USD, taêng laàn löôït 167% vaø 110% so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc. Trong naêm 2007, coå phieáu cuûa DeNA ñaõ taêng giaù ñeán 75%, ñaåy giaù trò cuûa 15% coå phaàn do Namba naém giöõ leân con soá 500 trieäu USD. Toång taøi saûn naøy chöa ñuû ñeå baø daønh ñöôïc moät vò trí trong soá 40 ngöôøi giaøu nhaát nöôùc Nhaät. Nhöng ngöôøi phuï nöõ 46 tuoåi naøy ñöôïc ñaùnh giaù laø moät trong nhöõng ngöôøi phuï nöõ töï laäp giaøu coù nhaát vaø danh giaù nhaát cuûa ñaát nöôùc maët trôøi moïc. Ñeå ñaùnh baïi lôøi buoäc toäi raèng Mobage cho pheùp caùc hoaït ñoäng nguy hieåm treân trang web, naêm ngoaùi, DeNA ñaõ khôûi ñoäng chieán dòch taêng cöôøng an ninh, ngaên chaën treû em döôùi tuoåi vò thaønh nieân söû duïng dòch vuï göûi thö thoaïi, giôùi haïn chuyeän giao tieáp treân website cuûa treû vò thaønh vieân vôùi nhöõng baïn beø cuøng löùa tuoåi, vaø ngaên chaën taát caû ngöôøi söû duïng trong vieäc toå chöùc caùc cuoäc gaëp gôõ tröïc tieáp (offline meetings). DeNA hieän coù ñeán hôn 400 chi nhaùnh, haàu heát ñeàu coù caùc kyõ thuaät vieân chuyeân nghieäp trong vieäc söû duïng chöông trình loïc ñeå giaùm saùt 10 trieäu löôït truy caäp vaø thoâng ñieäp haøng ngaøy, gaáp boán laàn con soá cuûa naêm ngoaùi. Namba hy voïng coù theå laáy moät trong caùc giaáy chöùng nhaän an toaøn cho thanh nieân vaøo ñaàu naêm 2009. Khoâng döøng laïi vôùi thaønh coâng trong thò tröôøng trong nöôùc, DeNA quyeát ñònh môû roäng sang thò tröôøng Myõ. Namba muoán laëp laïi thaønh coâng ñaõ ñaït ñöôïc taïi thò tröôøng Nhaät Baûn. Coâng ty naøy ñaõ thaønh laäp vaên phoøng taïi SanMateo, California, Myõ vaø baét ñaàu cung caáp dòch vuï mieãn phí.
31
C
ban ñaàu bò thay ñoåi baèng moät caùi quay ngoaét ngöôøi khoâng theøm nhìn laïi khi chuùng toâi goïi hai chai Heineken, duø ñaõ ñöôïc tính gaáp naêm giaù beân ngoaøi. Xung quanh, baøn naøo cuõng ñeå nhöõng chai röôïu baïc trieäu maø phaàn lôùn ngöôøi uoáng röôïu ñeàu coøn raát treû. Baøn naøo coù röôïu seõ coù moät em tieáp röôïu ñöùng troø chuyeän giuùp vui vaø... uoáng phuï. Quy ñònh laø khoâng ñöôïc ngoài vôùi khaùch nhöng vaãn coù moät soá coâ saün saøng “bay ñeâm” sau giôø laøm vieäc, ñieàu naøy coøn tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä “chòu chôi” cuûa khaùch. Coù ngöôøi vaøo ñaây goïi haún moät chai röôïu Henessy X.O ñeán 3 lít, uoáng khoâng heát thì göûi laïi coù theû göûi röôïu taïi caùc nôi nhö theá naøy laø moät caùch theå hieän söï “saønh ñieäu” vaø caøng nhieàu thì caøng “saønh ñieäu”. “Ñaúng caáp” nhaát vaãn laø tay chôi naøo daùm uoáng chai röôïu Louis XIII coù giaù baùn taïi Vieät Nam hôn 30 trieäu ñoàng! ÔÛ baøn beân caïnh chuùng toâi coù moät caëp nam nöõ, ngöôøi ñaøn oâng ñaõ ngoaøi boán möôi coøn coâ gaùi thì khaù treû. Hoï vöøa noác röôïu vöøa coù nhöõng ñoäng taùc voâ cuøng kích ñoäng raát hieám thaáy ñöôïc nôi ñoâng ngöôøi. ÔÛ ñaây döôøng nhö ai coù phaàn ngöôøi ñaáy, quan taâm ñeán nhau laøm gì! Khoâng khí nhö ñaëc quaùnh laïi bôûi khoùi thuoác vaø bôûi ñuû caùc thöù muøi bia röôïu vaø muøi nöôùc hoa... Raûi raùc trong quaùn laø nhöõng nhaân vieân traät töï, hoï seõ coù maët kòp thôøi ñeå ngaên chaën nhöõng haønh ñoäng quaù khích. Khoâng theå chòu laâu hôn caùi khoâng khí xoâ boà cuoàng nhieät ôû ñaây, chuùng toâi rôøi quaùn...
où moät Saøi Goøn veà ñeâm ñeïp lung linh huyeàn aûo. Du khaùch töø khaép nôi ñoå veà nhöõng con phoá trung taâm Saøi Goøn cuõng löu luyeán khoù dôøi böôùc bôûi muoân ngaøn ñeøn hoa laáp laùnh nhö sao sa töø treân trôøi xuoáng trong. Ai ñaët böôùc ñeán Saøi Goøn ñeâm ñeàu khoâng khoûi ngôõ ngaøng khi ñi döôùi voâ vaøn ngoïn ñeøn li ti giaêng maéc treân nhöõng taøn caây, giaêng ngang khoaûng trôøi treân loøng ñöôøng, ñeøn loàng ñoû laáp loaù ôû nhöõng coång chaøo ñaàu vaø cuoái ñöôøng. Nhieàu ngöôøi chæ muoán böôùc chaân thaät chaäm ñeå taän höôûng töøng chuùt moät neùt eâm ñeàm cuûa thieáu nöõ Saøi Goøn ñang e aáp vaøo xuaân. Saøi Goøn veà ñeâm, thôøi tieát thöôøng deã chòu gioù chæ môn man nheï, khoâng quaù laïnh, chæ vöøa maùt dòu ñeå dìu böôùc chaân du khaùch mô maøng ngaém phoá ñeâm. Khoâng ít du khaùch nöôùc ngoaøi laãn ngöôøi daân thaønh phoá lieân tuïc ñöa maùy aûnh leân ghi hình nhöõng con phoá laáp laùnh ñeøn hoa khoâng bieát chaùn. Coù ngöôøi coøn thuû saün caû chaân maùy aûnh ñeå ghi hình thaät chuaån baèng toác ñoä chaäm phoá ñeâm taém mình trong aùnh ñeøn loäng laãy. Ñi trong ñeâm Saøi Goøn ôû nhöõng khu phoá trung taâm, ta nhö laïc trong moäng, böôùc ñi nheï teânh giöõa con phoá ngaäp trong aùnh ñeøn xanh tím giaêng maéc khaép nôi, töø taøn caây cho ñeán voøm trôøi giöõa loøng ñöôøng...
B
an ngaøy Saøi Goøn taáp naäp, theá coøn ban ñeâm Ñaèng sau moät Saøi Goøn nhoän nhòp vaø coù phaàn xoâ boà kia vaãn coøn moät thaønh phoá khaùc vôùi ñuû caùc gam maøu noåi, traàm, noùng, laïnh... Veà ñeâm Saøi Goøn vaãn thöùc. Cuoäc soáng ôû caùc quaän trung taâm vaãn tieáp tuïc nhòp soáng nhoän nhòp cuûa ban ngaøy. Nhöõng ñeâm cuoái naêm se laïnh nhöng vaãn coù nhieàu ngöôøi ñoå ra ñöôøng ñeå ñeo ñuoåi cuoäc chôi tôùi saùng. Gaàn 11
32
giôø khuya, chuùng toâi ngoài trong moät quaùn caø pheâ ven ñöôøng Ñoàng Khôûi, ngöôøi vaãn nöôøm nöôïp, phaàn ñoâng laø “daân chôi ñeâm”. Nhöõng quaùn caø pheâ kieåu naøy coù khaù nhieàu ôû trung taâm quaän l, noåi tieáng nhaát laø quaùn döôùi chaân cao oác Sun Wah treân ñöôøng Nguyeãn Hueä. Quaùn naøy tuy coù nhieàu thaønh phaàn khaùch nhöng taäp trung raát nhieàu daân chôi coù “xeá hoäp” (xe hôi), vöøa caø pheâ vöøa bình phaåm xe ñeå chöùng toû giaù trò cuûa mình! Caùc quaùn caø pheâ naøy chæ nhö moät ñieåm taäp keát, ñieåm ñeán tieáp theo seõ laø nhöõng quaùn bar hay vuõ tröôøng. Phía tröôùc moät quaùn bar khaù noåi tieáng treân ñöôøng Nguyeãn Hueä coù khaù ñoâng ngöôøi, ñôïi ñeán giôø “hoaøng ñaïo”. Ñaèng sau caùnh cöûa laø hai veä só to cao vôùi göông maët raát ngaàu, nhöõng veä só naøy vöøa baûo ñaûm an ninh, vöøa
laø “moát” ôû nhöõng quaùn bar hay vuõ tröôøng. Hình aûnh ñaàu tieân baét gaëp laø moät chaøng trai ñang guïc ñaàu noân möûa ngay tröôùc caùnh cöûa kính ngaên giöõa beân ngoaøi vaø beân trong quaùn. “Yeáu maø coøn ñoøi ra gioù”, moät coâ gaùi vôùi chieác aùo hôû nguyeân löng vaø caùi mini jupe löôùt qua, buoâng lôøi traùch thöông! Trong dieän tích chöøng 100 meùt vuoâng voâ cuøng oàn aøo haàu nhö khoâng coøn choã troáng, tieáng nhaïc nhaûy cöù doäi huyønh huîch ñeán töùc ngöïc. Vöøa ngoài xuoáng tröôùc quaày bar, laäp töùc ñaõ coù hai coâ gaùi “xinh nhö moäng” saø ñeán chìa menu môøi choïn thöù uoáng. “Uoáng giuùp em chai röôïu ñi anh!”, moät coâ nieàm nôû. Nhìn vaøo menu, chai röôïu Remy Martin nhoû (reû nhaát) cuõng coù giaù gaàn 700,000 ñoàng, gaáp ñoâi giaù baùn beân ngoaøi. Thaùi ñoä ngoït ngaøo
Ñöôøng phoá ñeâm ñaõ thöa ngöôøi qua laïi, nhöng ôû nhöõng nhaø haøng sang troïng nhö Hoaøng Thaønh treân ñöôøng Leâ Lôïi hoaëc caùc quaùn nhaäu doïc ñöôøng Nguyeãn Thaùi Hoïc hay döôùi chaân caàu Kieäu, doïc bôø keø môùi baét ñaàu laø giôø ñoâng khaùch. Daân chôi ñang ñoå tôùi töø caùc quaùn bar, vuõ tröôøng. Nhaø haøng nhö Hoaøng Thaønh thì chæ daønh cho caùc
ñaïi giaï Moät böõa aên khuya ôû ñaây toán vaøi trieäu laø chuyeän bình thöôøng coøn ôû nhöõng quaùn nhaäu ven ñöôøng khaùc thì giaù caû vaãn bình daân hôn. Moät ñieåm ñeán khaùc cuûa daân ñi ñeâm laø nhöõng tuï ñieåm Internet treân ñöôøng Traàn Quang Khaûi, quaän l. Nhöõng tuï ñieåm naøy môû cöûa ñeán saùng ñeå phuïc vuï cho nhöõng ai coù nhu caàu... khoâng muoán veà nhaø! Vaøo moät ñieåm Internet treân con ñöôøng naøy coù teân Web Station, chuùng toâi ñaõ gaëp moät nhoùm “gay” coøn raát treû. Ngöôøi lôùn nhaát vaø cuõng laø “maù mì” cuûa baêng chæ môùi 23 tuoåi. Moät trong soá nhöõng thaønh vieân naøy noùi vôùi toâi: “Ñeâm naøo em cuõng phaûi ñi chat, quen roài, thieáu chòu khoâng noåi. Tuïi em ñi thaønh moät baêng ñeå khoûi bò baét naït. Ban ngaøy thì nguû ñeán 6, 7 giôø toái, daäy ñi loanh quanh meï taïi quaän 8, haèng ngaøy hai meï con moät tí roài laïi vaøo ñaây chat ñeán 5, 6 ñi xe buyùt sang quaän l baùn thuoác laù daïo. Quyù cho bieát, em ñaõ nghæ hoïc maáy naêm, raát muoán ñi laøm ñeå phuï meï göûi tieàn veà queä Moät ñeâm laøm vieäc tuy meät nhöng cuõng ñöôïc 20-30 chuïc ngaøn. “Saép tôùi, em seõ xin meï cho ñi hoïc ngheà thôï ñieän, chaúng leõ baùn thuoác laù daïo caû ñôøi sao ñöôïc phaûi khoâng anh?”. Quyù noùi vôùi toâi tröôùc khi voäi vaõ chaïy theo hai du khaùch nöôùc ngoaøi. Saøi Goøn veà ñeâm coù raát ñoâng ngöôøi laøm ngheà xe oâm, ngaõ tö naøo cuõng thaáy moät hai ngöôøi ñôïi khaùch. Hoï giôø saùng thì veà”. Nhöng böùc tranh veõ chaäp chôøn trong giaác nguû treân yeân Saøi Goøn ñeâm ñaâu chæ coù nhöõng saéc xe ñeå ñöôïc chaïy moät cuoác xe cho maøu loøe loeït nhö vaäy. Ñaâu chæ coù maøu nhöõng baø ñi chôï sôùm hoaëc cho caùc saéc quyeán ruõ cuûa nhöõng ñoâi chaân daøi, coâ gaùi ñi ñeâm trôû veà. Ngöôøi chaïy xe voøng eo thon, maøu hoå phaùch cuûa röôïu oâm naøo cuõng coù cho mình nhöõng moái taây, maøu xanh cuûa nhöõng tôø ñoâ la vöùt “ruoät nhö vaäy”. Nhöõng coâ gaùi thöôøng ra khoâng thaáy tieác. Vaãn toàn taïi song cho tieàn raát haøo phoùng, moät anh xe song vôùi noù laø nhöõng saéc maøu traàm, oâm noùi, nhöng ñoâi khi cuõng sôï, vì lôõ gaëp coâng an ñi tuaàn tra hoï laïi töôûng laïnh cuûa moät theá giôùi khaùc. ... Vaø saéc maøu chìm cuûa ñeâm Saøi mình laø “ma coâ” chôû gaùi. Nhöng lo Goøn Beân caïnh theá giôùi cuûa nhöõng sôï lôùn nhaát cuûa caùnh xe oâm vaãn laø cuoäc chôi thaâu ñeâm suoát saùng, Saøi sôï bò cöôùp xe, vì vaäy khi coù khaùch Goøn coøn coù moät cuoäc soáng khaùc haún yeâu caàu chôû ra ngoaïi thaønh, hoï ñeàu veà ñeâm. Ñoù laø cuoäc soáng nhoïc nhaèn töø choái. Chaïy xe ñeâm raát ít khaùch, cuûa nhöõng ngöôøi chaïy xe oâm, cuûa ñeâm naøo khaù thì ñöôïc 50-70 ngaøn. nhöõng ngöôøi phu khuaân vaùc taïi caùc Ai coù khu vöïc cuûa ngöôøi ñoù, chaïy chôï sôùm, nhöõng ngöôøi ñaïp xe rong sang khu vöïc khaùc ñeå tranh khaùch khaép thaønh phoá laøm ngheà taåm quaát laø ñieàu toái kî. Nôi taäp trung ñoâng xe oâm nhaát vaãn vaø caû nhöõng böôùc chaân leâ khaép caùc con phoá trung taâm cuûa treû baùn thuoác laø nhöõng khu chôï taïm. Nhöõng khu chôï naøy hoïp raát sôùm, töø 12 giôø ñeâm, laù daïo, ñaùnh giaøy. Chuùng toâi ñaõ gaëp Quyù, moät caäu vaø tan cuõng raát sôùm. Treân ñöôøng beù coù khuoân maët thoâng minh queâ ôû Haäu Giang, quaän 6 coù moät chôï noâng Khaùnh Hoøa, Quyù 14 tuoåi nhöng môùi saûn ñöôïc baøy baùn keùo daøi maáy traêm nhìn cöù töôûng caäu chæ chöøng 9 - 10 meùt. Chuùng toâi gheù vaøo moät xe mì leà tuoåi. Gaày guoäc, xaùch treân tay chieác ñöôøng, vöøa aên vöøa nghe oâng chuû vui hoäp goã baøy ñuû thöù thuoác laù, keïo cao tính keå chuyeän: “Ñeâm naøo cuõng hoïp su, Quyù caát tieáng môøi toâi mua thuoác. chôï nhö vaäy, ñoâng ñuùc oàn aøo nhöng Toâi keùo gheá môøi em. Ly söõa noùng tui quen roài, khu chôï naøy coù töø tröôùc goïi ra nhöng caäu beù vaãn ngaïi ngaàn, 1975. ÔÛ ñaây cuõng phöùc taïp laém, ñeâm toâi phaûi noùi maõi caäu môùi caàm leân vaø naøo cuõng coù ñua xe, ñaùnh nhau nhöng chaúng thaáy boùng daùng anh coâng an uoáng moät hôi heát ngay. Töø ñaàu hoâm ñeán giôø, cu caäu chæ naøo”. Nhö minh hoïa cho lôøi oâng, laùt môùi aên moät oå baùnh mì. Quyù vaøo Saøi sau beân kia ñöôøng lieàn xaûy ra moät vuï Goøn ñaõ ba naêm, thueâ nhaø ôû cuøng vôùi aåu ñaû, caû khu chôï oàn aøo leân. ÔÛ caùc
33
khu chôï nhö theá naøy ngoaøi buoân baùn, coøn coù moät ngheà khaùc nöõa, ñoù laø ngheà boác vaùc nhöõng caàn xeù noâng phaåm. Moät ngöôøi boác vaùc vöøa lau moà hoâi nheã nhaïi duø trôøi khaù laïnh, vöøa coá gaéng xoác chieác caàn xeù naëng chöøng 70 - 80 kg leân chieác xe ñaåy. Baëm moâi, anh ta ñaåy chieác xe chôû hai caàn xeù rau quaû ñi veà phía cuoái chôï. Moät laàn nhö vaäy ñöôïc 2,000 ñoàng nhöng nhieàu ñeâm cuõng khoâng coù haøng ñeå boác do ñoäi nguõ boác vaùc quaù ñoâng. Bôûi vaäy aåu ñaû tranh giaønh xaûy ra laø... chuyeän thöôøng ngaøy ôû chôï. Dòp cuoái naêm thöôøng coù nhieàu haøng neân coù ñeâm daân boác vaùc cuõng kieám kha khaù, chöøng 40-50 ngaøn. Coøn raát nhieàu ngheà, nhieàu cuoäc ñôøi khaùc nöõa chuùng toâi ñaõ gaëp trong nhöõng ñeâm lang thang khaép Saøi Goøn. Ngheà taåm quaát thì chuyeân “trò” bôûi nhöõng chaøng trai goác Baéc. Nhöõng quaùn caø pheâ cöïc reû daønh cho daân lao ñoäng chæ baùn ñeán 5 giôø saùng. Nhöõng ngöôøi xích loâ giaø khoâng nhaø cöûa nguû co ro beân heø phoá. Nhöõng caùnh böôùm ñeâm treân xe maùy ñuoåi theo môøi moïc khaùch ôû nhöõng con ñöôøng nhoû. Luoân coù hai theá giôùi cuøng toàn taïi song song trong ñeâm Saøi Goøn. ÔÛ moät theá giôùi thì ñoàng tieàn quaù söùc nhoû beù vaø khoâng coù bao yù nghóa. Moät theá giôùi vôùi nhöõng ñoàng tieàn maën chaùt moà hoâi vaø caû nöôùc maét.
S
eõ coù moät ngaøy naøo ñoù, trong coâ ñôn cheânh chao ta thaáy doäi leân ngaäm nguøi khi moät mình ngaån ngô ngoài beân bôø thôøi gian ngoaùi nhìn laïi nhöõng naêm thaùng ñaõ troâi qua döôùi doøng chaûy aâm thaàm kia mang theo bieát bao nhieâu aûnh hình vaø nhöõng thöông yeâu cuûa moät thôøi tuoåi treû soâi noåi nhöng cuõng ñaày vuïng daïi hoàn nhieân... Vuïc voäi ñoâi baøn tay xuoáng doøng thôøi gian moâng meânh maø bôùi tìm, muoán níu giöõ, gom goùp laïi nhöõng ñieàu ñaõ qua aáy veà phía mình thaät gaàn maø sao chuùng cöù laïnh luøng luoàn qua nhöõng keõ tay ta, troâi xa, xa maõi, daãu coù ñi ñeán cuoái ñôøi ta cuõng chaúng theå gaëp laïi, duø chæ moät laàn ñeå oâm aáp giöõa thöông yeâu... Coù ñi ñeán cuoái ñôøi coù leõ ta cuõng khoâng bao giôø gaëp laïi nhöõng nuï cöôøi hoàng roän raõ tuoåi möôøi laêm ríu ran treân saân tröôøng phöôïng böøng leân naéng môùi
34
nhöõng con ñöôøng nhoû quanh co ñoùn ñôïi vôùi töøng voøng xe boái roái trong aùnh maét nhìn vaø caùi naém tay theïn thuøng cho nhöõng rung caûm ñaàu tieân trong treûo non tô nhöõng muøa hoa trinh nöõ ngu ngô loãi heïn cho moät vaàng maây laõng du traûi tình theo gioù bay doïc tuoåi ngaøy yeâu, khoâng ñuû töï tin choïn cho mình moät beán ñoã dòu daøng mang daùng hình bình yeân! Coù tìm ñeán cuoái ñôøi coù leõ ta cuõng khoâng bao giôø tìm ñöôïc nieàm vui trong aùnh maét raïng ngôøi cuûa moät ngöôøi chò khi caàm treân tay tôø giaáy baùo ñoã Ñaïi hoïc cuûa em trai sau nhöõng naêm thaùng thaàm laëng vaø mieät maøi hi sinh caû tuoåi thanh xuaân cuûa mình ñeå thay meï nuoâi em aên hoïc... Duø vaãn bieát phía tröôùc seõ tieáp tuïc laø moät haønh trình môùi treân ñoâi vai ñaõ haèn leân nhöõng veát saïn chai cuûa chò, nhöng chò vaãn nôû nuï cöôøi, öôm cho mình nhöõng muøa quaû môùi
ngoït laønh nieàm tin vaø thaàm haùt leân trong giaác mô ñeâm: Em laø muøa xuaân cuûa chò! Caâu haùt vu vô ñöùt quaõng maø ngheïn ñaéng loøng ta, thaûng thoát nhaän ra chò ñaõ troâi qua moät muøa con gaùi - vì em... Coù vieát ñeán cuoái ñôøi coù leõ ta cuõng khoâng theå naøo keå heát ñöôïc veà nhöõng kieáp ngöôøi laàm luõi treân ñöôøng ñôøi trong goùc khuaát cuûa nhoïc nhaèn vaø khoå ñau nhöõng con ngöôøi baát haïnh vôùi aùnh maét mang hình daáu hoûi seõ coøn nhöùc nhoái aâm thaàm ñeán ngaøn vaïn ngaøy sau nhö ngoïn löûa hoàng ñoát loøng ngöôøi day döùt nôi moãi moät vuøng ñaát môùi ta töøng ñi qua. Nöôùc maét cuûa hoï run thaønh tieáng naác ñôøi ta, xoùt xa maø ta khoâng daùm khoùc tröôùc maët hoï, bôûi ta sôï nöôùc maét mình seõ laøm ñôøi hoï maën theâm... Coù traû ñeán cuoái ñôøi coù leõ ta cuõng khoâng bao giôø traû heát cho nhöõng aân tình ñôøi ta ñaõ nhaän...Chaäp chôøn nhôù queân beân doøng naêm thaùng... Nhöõng göông maët vöøa thaân thöông gaàn guõi, gaén boù vôùi nhau khaêng khít moät thôøi laãn trong nhöõng nuï cöôøi daãu ta chæ ta thoaùng gaëp moät laàn treân ñöôøng ñôøi nhöng aám aùp tình ngöôøi, cho ta nhaän ra töøng ngoït buøi nhaân theá... Cuoäc ñôøi naøy roäng lôùn quaù, ñi moät böôùc laø ra vôùi meânh moâng. Caùi thieän cuõng nhieàu maø caùi aùc thì cuõng khoâng ít. Beân bôø thôøi gian, nhìn xuoáng doøng troâi môùi thaáy ta troâi qua trong bieát bao nhieâu söï naâng niu vaø bao boïc, hoàn nhieân nhaän veà aêm aép nhöõng muøa thöông yeâu maø nhöõng gì göûi trao, ñeàn ñaùp veà phía cuoäc ñôøi naøy coøn quaù ít. Töï hoûi loøng: Ta coù laø moät keû voâ taâm? Nhieàu khi caàn guïc ngaõ vaø toån thöông, ñeå soi laïi mình, xoùa tan ñi lôùp söông moûng maøu hoàng giaêng ngang tröôùc maét, uùp maët xuoáng coû caây vaø ñaát laïnh maø nghe noãi ñau thaám vaøo da thòt nhieàu hôn, thaät hôn sau nhöõng öôùc muoán ñieân cuoàng daønh cho baûn thaân maø ta vaãn haèng theo ñuoåi, thaáy mình raïng ngôøi trong moãi giaác mô töøng ñeâm thoûa maõn... OÂi nhöõng giaác mô nhoû nhoi, chaät heïp cho moät traùi tim laøm ngöôøi... Chuyeán xe buyùt thôøi gian khoâng ñöùng ñôïi, chaäp chôøn treân nhöõng beán ñoã ñôøi ta ñeå caát leân ñoù nhöõng thaùng nhöõng naêm vôùi bao aûnh hình, aân tình vaø day döùt - xuoâi veà beán cuoái cuûa moät ngaøy ta seõ xuoâi tay nhaém maét, chaám döùt moät muøa ôû troï traàn gian vôùi boän beà nhöõng ñieàu coøn dôû dang vaø khoâng bao giôø troïn veïn... Saøi Goøn meânh mang saâu laéng... Chaïnh loøng nhôù Haø Noäi ngaøy xa... Coù ngoài ñeán cuoái ñôøi chaéc cuõng khoâng bao giôø queân ñöôïc moät Haø Noäi boän beà vôùi naêm thaùng traû vay cuûa tuoåi treû, cho ta baïn beø, tieàn baïc, coâng danh nhöng cuõng laáy ñi nhöõng neùt hoàn nhieân trong treûo, luùc naøo cuõng traøn
ñaày xuùc caûm nhìn ñôøi töôi môùi vaø ñaém say cuûa moät gaõ trai queâ taäp laøm ngöôøi lôùn nôi ngaõ tö thaønh phoá...Moät Haø Noäi cuûa nhöõng ñeâm muøa ñoâng daøi traên trôû, thaûng thoát giaät mình bôûi moät tieáng rao khuya, giaät mình khi thaáy nhöõng naêm tuoåi treû troâi qua ñeå laïi moät veät daøi tieác nuoái treân oâ cöûa kính thôøi gian giöõa nhöõng giaác mô khoâng thaønh cuøng nhöõng haïnh phuùc ngoït laønh... Coù caïn heát tình vôùi Saøi Goøn ñeâm nay, coù leõ cuõng khoâng bao giôø ñi heát ñöôïc loøng mình bôûi coù nhöõng aân tình saâu kín chaúng theå goïi thaønh teân, chæ ñaát trôøi caûm nhaän vaø caát giöõ giuøm, thanh loïc treân aùnh saùng ngaøn sao, töøng ñeâm soi cho ta moät loái veà - beân bôø soâng thôøi gian coù con ñoø hi voïng cho ta gaëp laïi ngaøy hoâm qua...
Ñình Khoa
H
aïnh phuùc nhö ngoïc trong ñaù khoâng tìm ñeán ai ñi qua trong höõng hôø, haïnh phuùc nhö maät ngoït trong hoa khoâng tìm ñeán ai khoâng moät laàn tìm kieám. Tình yeâu maõi laø nhöng chuoãi ngaøy hi voïng,tìm kieám? Coù khi naøo maõi mieát tìm maø chuùng mình voâ tình ñi löôùt qua nhau? Saùng thöùc daäy, Saøi goøn chôït laïnh nhö ñang ôû giöõa muøa ñoâng, chôït nhôù muøa ñoâng nôi ñoù, nôi cuûa nhöõng ngaøy ñaõ xa. Baàu trôøi moät maøu xaùm, caùi laïnh len loõi vaøo ngöôøi, con ñöôøng ñaày hoa söõa, vôùi rieâng toâi con ñöôøng ñoù laø con ñöôøng kyû nieäm (vaø vôùi rieâng em nöõa chöù?) Ngaøy naøo toâi vaø em cuõng ñi qua con ñöôøng ñoù,nhöõng tieáng cöôøi trong treûo, nhöõng caùi sieát tay, vôùi toâi muøa ñoâng khoâng laïnh. ÔÛ giaûng ñöôøng toâi khoâng ngoài beân em, maø thích ngoài phía sau vì nhö theá toâi môùi ñöôïc nhìn em nhieàu hôn, ñeå caûm thaáy em luùc naøo cuõng keà beân. Nhôù laém nhöõng ngaøy em ñeán thaêm toâi, nhôù aùnh maét,nhôù nuï cöôøi, nhôù muøi thôm cuûa toùc, chieác aùo khoaùt em maëc. Öôùc gì toâi ñöôïc moät laàn trôû laïi.......... Daãu bieát kyû nieäm laø nhöõng gì khoâng troïn veïn, laø nhöõng thöôùc phim chôït nhoøa, chôït hieän. Thôøi gian roài seõ troâi ñi, vaø hoâm nay cuõng chæ laø quaù khöù cuûa ngaøy mai. Daáu chaân toâi vaø em roài cuõng coù daáu chaân khaùc haèn leân. Nhöng em maõi laø kyû nieäm khoâng theå xoùa nhoøa trong toâi.! Saøi goøn naéng roài cuõng leân, xua tan caùi laïnh ban mai, roài toâi cuõng ñaët em cuøng nhöõng kyû nieäm vaøo nôi naøo ñoù trong traùi tim, dang tay ñoùn chaøo moät ngaøy môùi. Baøn tay khoâng theå níu keùo nhöõng giaác mô ñaõ maõi xa roài. Hi voïng toâi vaø em seõ tìm ñöôïc ngoïc trong ñaù vaø maät trong hoa!!!!
35
K
N.
hoâng caàn maát thôøi gian taùn tænh, cuõng khoâng caàn phaûi ñaùnh maét ñöa tình nhöng vaãn coù theå coù “moät nöûa” ñeå ñi beân caïnh cho “ñeïp ñoäi hình” laø ñaëc ñieåm chính cuûa dòch vuï naøy. Caùc “dieãn vieân ñoùng theá” seõ ñaûm nhaän vai troø laø “ngöôøi yeâu” cuûa khaùch haøng trong moät thôøi ñieåm naøo ñoù maø khaùch yeâu caàu.
H.L, K27 Thö vieän thoâng tin, keå laïi: “ Caùch ñaây khoaûng moät thaùng, khi mình vaø baïn cuøng phoøng ñi chôï veà ñeán coång tröôøng thì gaëp moät ngöôøi ñaøn oâng taàm 40 tuoåi aên maëc raát lòch söï, ngoài treân xe maùy vaø bòt khaåu trang. Ngöôøi aáy tieán laïi gaàn boïn mình hoûi giôø. Luùc mình quay laïi traû lôøi thì haén... tuït quaàn roài cöôøi phaù leân. Mình vaø ñöùa baïn sôï quaù, theùt aàm leân, keû ñoù chaïy maát. Keå töø laàn ñoù toâi cöù bò aùm aûnh maõi. H.M, K26 Khoa xaõ hoäi, chia seû: “Ñoái töôïng naøy coøn taùo tôïn taán coâng vaøo caû giaûng ñöôøng. Hoâm aáy, khi caû lôùp mình hôn 40 ngöôøi ñang hoïc trong giaûng ñöôøng thì haén xuaát hieän roài treøo leân khung cöûa soå côûi heát quaàn aùo. Caû lôùp ñöôïc moät phen huù vía, khieáp sôï”. Moät baïn khaùc cho bieát: “Hoài naêm thöù nhaát khi coøn ôû döôùi taàng 1 mình ñaõ töøng chöùng kieán moät caûnh töôïng kinh hoaøng. Luùc aáy buoåi toái, khi moät baïn trong phoøng ñi veä sinh veà thì moät gaõ beänh hoaïn leùn ñi theo. Khi môû cöûa, caû phoøng ñaõ nhìn thaáy hoaén thoaùt y. Haén coøn cöôùp caëp saùch cuûa moät ngöôøi trong phoøng roài chaïy maát”. L.T.L, K26 Giaùo duïc tieåu hoïc, noùi: sau ñeå neáu gaëp tröôøng hôïp ruûi ro coøn “Nhöõng keû beänh hoaïn naøy thöôøng coù theå cuøng nhau ñoái phoù”. Moät sinh vieân khaùc cho bieát: “Tröôùc ñaây tröôøng cuõng coù ñoäi thanh nieân töï quaûn laøm nhieäm vuï tuaàn tra giaùm saùt nhöng hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû. Ñeán giôø thì chaúng coù hoaït ñoäng gì nöõa”.
Ngöôøi yeâu - caàn laø coù!
Thôøi gian gaàn ñaây, nhieàu yù kieán xoân xao veà moät dòch vuï kyø quaëc chöa töøng xuaát hieän taïi Vieät Nam - cho thueâ ngöôøi yeâu. Theo phía cung caáp dòch vuï thì hoï saün saøng ñaùp öùng cho khaùch moät ngöôøi ñoùng vai troø laøm “ngöôøi yeâu” ñeå coù theå saùnh ñoâi cuøng khaùch ñi döï tieäc, ñi kyù keát hôïp ñoàng, ra maét ngöôøi thaân, an uûi khi thaát tình, chaêm soùc luùc oám ñau... Dòch vuï naøy coù phaïm vi hoaït ñoäng treân caû nöôùc. Khaùch haøng chæ caàn göûi email hoaëc chat vôùi nhaø cung caáp veà nhöõng sôû thích cuûa baûn thaân vaø nhöõng yeâu caàu veà ñoái taùc thì khaùch coù quyeàn löïa choïn moät trong soá öùng vieân maø nhaø cung caáp ñöa ra. Thoâng thöôøng nhaø cung caáp dòch vuï seõ giôùi thieäu 2 ngöôøi, ñaõ ñöôïc nhaø cung caáp löïa choïn cho phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa khaùch. Khaùch coù quyeàn xem tröôùc aûnh cuûa hai “ñoái töôïng” seõ trôû thaønh “ngöôøi yeâu” cuûa mình. Moät nhaân vieân cuûa dòch vuï naøy baät mí cho chuùng toâi bieát, thoâng thöôøng, ñeå ñi ñeán khaâu xem aûnh thì gaàn nhö 80% laø hôïp ñoàng seõ ñöôïc thöïc hieän. Taát caû caùc khaâu giao dòch ñeàu ñöôïc tieán haønh treân maïng Internet keát hôïp goïi ñieän thoaïi. Khi khaùch haøng ñaõ thöïc hieän chuyeån soá phí dòch vuï maø hai beân ñaõ thoaû thuaän vaøo taøi khoaûn cuûa nhaø cung caáp thì hôïp ñoàng ñöôïc coi laø coù hieäu löïc. Theo nhaø cung caáp dòch vuï naøy Coâng ty coå phaàn Vinamost thì hieän treân caû nöôùc, coâng ty naøy ñaõ coù khoaûng 500 coäng taùc vieân (töø 20 - 40 tuoåi) saün saøng tham gia vaøo coâng vieäc treân cuûa coâng ty. Taát caû nhöõng coäng taùc vieân naøy ñeàu thoâng qua tuyeån choïn, ñaûm baûo cho coâng taùc nghieäp vuï. Nhöõng nhaân vieân naøy ñeàu coù ngoaïi hình töông ñoái khaù, coù kyõ naêng giao tieáp, öùng xöû kheùo leùo vaø coù trình ñoä kieán thöùc toát. Ña soá nhöõng ngöôøi tham gia vaøo coâng vieäc naøy ñeàu laø sinh vieân, ngöôøi maãu ñi laøm theâm. Nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc tuyeån choïn coøn phaûi qua caùc khoaù ñaøo taïo veà giao tieáp, öùng xöû cho phuø hôïp vôùi vai troø cuûa mình.
Moät coâng vieäc thöïc söï nhaïy caûm
Coù nhieàu yù kieán cho raèng, ñaây laø moät hình thöùc bieán töôùng cuûa vieäc kinh doanh xaùc thòt. Ñaây laø ñieåm nhaïy caûm nhaát khieán ña soá khaùch haøng cuûa dòch vuï naøy lieân heä chæ vì toø moø. Moãi
36
ngaøy coù tôùi haøng chuïc yeâu caàu nhöng soá khaùch coù nhu caàu thöïc söï nghieâm tuùc thì raát hieám hoi. Coù khoâng ít khaùch ñaõ hoûi veà vaán ñeà “qua ñeâm”. Chính vì vaäy maø töø khi hoaït ñoäng ñeán nay, môùi chæ coù khoaûng 20 hôïp ñoàng ñöôïc thöïc hieän.
Khoâng phaûi yeâu caàu naøo cuõng ñöôïc chaáp thuaän
Chính vì söï “nhaïy caûm” cuûa dòch vuï maø caùc quy ñònh cuûa nhaø cung caáp dòch vuï naøy khaù ngaët ngheøo. Vôùi nhaân vieân, coâng ty quy ñònh roõ veà nhöõng vieäc ñöôïc laøm hoaëc khoâng ñöôïc laøm trong töøng tröôøng hôïp cuï theå. Coâng ty cuõng seõ luyeän ñi luyeän laïi kyõ naêng giao tieáp vaø ñoái phoù vôùi caùc tình huoáng baát ngôø. Coøn ñoái vôùi khaùch haøng, phía nhaø cung caáp yeâu caàu baét buoäc phaûi coù chöùng minh thö nhaân daân hoaëc moät loaïi giaáy tôø tuøy thaân thay theá khaùc; neáu laø ñaïi dieän coâng ty hay toå chöùc thì caàn coù giaáy pheùp kinh doanh ... Ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng nhaïy caûm, ñôn vò cung caáp ñeàu cöû theo “maät vuï” giaùm saùt. Baát cöù khi naøo, coù vaán ñeà xaûy ra thì ngöôøi giaùm saùt seõ thöïc hieän caùc phaûn öùng nhanh. Neáu thaáy coù daáu hieäu vi phaïm phaùp luaät thì ngöôøi giaùm saùt (phaûn öùng nhanh) vaø seõ baùo cho cô quan chöùc naêng can thieäp. Trong soá caùc hôïp ñoàng ñaõ thöïc
hieän, ñaõ coù moät tröôøng hôïp khaùch haøng say röôïu vaø ñöa ra ñeà nghò “qua ñeâm” vôùi “ngöôøi yeâu” hôïp ñoàng. Ñeà nghò naøy ngay laäp töùc ñaõ ñöôïc baùo vôùi ngöôøi giaùm saùt vaø ngay laäp töùc nhaân vaät naøy coù maët. Hôïp ñoàng chaám döùt tröôùc thôøi haïn nhö caùc quy ñònh ñaõ thoaû thuaän. Ngoaøi vieäc tuyeät ñoái nghieâm caám caùc haønh vi lieân quan ñeán “chuyeän aáy”, khaùch haøng cuõng khoâng ñöôïc pheùp oâm hoân ngöôøi thöïc hieän hôïp ñoàng maø cuøng laém chæ laø caàm tay. Trong tröôøng hôïp hôïp ñoàng ñang dieãn ra maø nhaân vieân thöïc hieän hôïp ñoàng boãng nhieân taét maùy di ñoäng thì ngöôøi giaùm saùt cuõng coù quyeàn thöïc hieän phaûn öùng nhanh. Tuy nhieân, theo vò giaùm ñoác naøy, neáu trong tröôøng hôïp phía khaùch haøng vaø ngöôøi thöïc hieän hôïp ñoàng naûy sinh tình caûm thì ñaây laø lónh vöïc naèm ngoaøi söï quaûn lyù cuûa coâng ty. Trong soá caùc hôïp ñoàng do coâng ty thöïc hieän, cuõng ñaõ coù 3 ñoâi trôû thaønh ngöôøi yeâu thöïc söï cuûa nhau. Ñöôïc bieát giaù thueâ ngöôøi yeâu cuûa Vinamost tuøy theo theå loaïi caàn “dieãn” vai troø ngöôøi yeâu coù thang nieâm yeát töø 300,000 cho ñeán ... unlimited. Hôïp ñoàng cao nhaát ñaõ thöïc hieän laø 18 trieäu ñoàng
Nhaø tröôøng seõ laøm gì?
Baùc Döông Ñình Tuøng, ñoäi tröôûng ñoäi baûo veä, cho bieát: “ Ñuùng laø coù moät soá ñaøn oâng leûn vaøo tröôøng haønh ñoäng beänh hoaïn tröôùc maët caùc nöõ sinh. Thöôøng thì nhöõng ngöôøi naøy aên maëc bình thöôøng, vaøo trong tröôøng xuaát hieän vaøo buoåi saùng sôùm vaø buoåi roài môùi thöïc hieän haønh vi . Ñieàu ñoù toái. Ñaëc bieät vaøo nhöõng ngaøy giöõa raát khoù cho chuùng toâi giaùm saùt vaø baét thaùng chuùng thöôøng hoaït ñoäng maïnh. giöõ ñoái töôïng. Hôn nöõa löïc löôïng baûo Hoâm tröôùc, 5h saùng khi ñi taäp theå duïc mình cuõng gaëp moät ñoái töôïng. Ñoù laø moät thanh nieân taàm treân 20 tuoåi, maëc quaàn aùo theå duïc. Khi thaáy con gaùi ñeán gaàn haén lieàn “giôû troø” beänh hoaïn. Moïi ngöôøi sôï quaù heùt toaùng leân. Caùc baùc baûo veä ñaõ nhieàu laàn ñuoåi baét nhöng ñoái töôïng thöôøng bieán maát raát nhanh”.
Töï trang bò bình xòt cay ñeå ñoái phoù
Chöa tìm ra caùch naøo ñeå ngaên chaën trieät ñeå keû loaïn duïc thöôøng xuyeân hay xuaát hieän trong tröôøng, nhieàu sinh vieân ñaõ tìm caùch “soáng chung vôùi luõ”. T.L, K28 Nhaïc - Hoaï, taâm söï: “Hoài môùi vaøo nhaäp hoïc, mình ñaõ ñöôïc caùc anh chò khoaù treân caûnh baùo tröôùc. Vì theá boïn mình trieät ñeå ñeà phoøng. Trong phoøng mình luùc naøo cuõng coù moät bình xòt cay. Buoåi toái neáu ai ñoù ñi ra ngoaøi thì seõ coù moät nhoùm theo
veä cuûa tröôøng laïi ít, chæ coù 2 ngöôøi/ca tröïc neân khoâng theå ñoái phoù kòp thôøi. Nhieàu laàn toâi ñaõ ñuoåi baét nhöng ñoái töôïng chaïy raát nhanh, vuït ra bôø töôøng theùp gai phía sau tröôøng”. Th.s Nguyeãn Vaên Tieán - Hieäu tröôûng nhaø tröôøng cho bieát: “Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng seõ leân keá hoaïch cuï theå ñeå xöû lyù trieät ñeå söï vieäc treân. Tröôùc maét chuùng toâi seõ kieân coá laïi
töôøng bao xung quanh tröôøng ñeå ñoái töôïng khoâng theå deã daøng boû chaïy khi bò phaùt hieän. Ngoaøi ra seõ taêng cöôøng theâm löïc löôïng baûo veä ôû coång ñeå coù theå phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi. Ñoäi thanh nieân xung kích vaø caùn boä treû trong nhaø tröôøng ñöôïc huy ñoäng tích cöïc phoái keát hôïp vôùi löïc löôïng coâng an xaõ vaø caùc ñòa phöông laân caän ñeå baét giöõ ñoái töôïng nhaèm giaùo duïc, caûi taïo”. PGS. TS Nguyeãn Hoài Loan, giaûng vieân khoa taâm lyù tröôøng ÑH Khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên cho bieát: “Ngöôøi thöôøng vaøo quaáy roái baèng caùch tuït quaàn tröôùc maët caùc nöõ sinh vieân tröôøng CÑ Sö phaïm Ngoâ Gia Töï, Baéc Giang laø ngöôøi maéc phaûi beänh loaïn duïc. Caên beänh naøy ñaõ xuaát hieän treân theá giôùi töø laâu vaø nhöõng naêm gaàn ñaây coù xu höôùng xuaát hieän nhieàu ôû Vieät Nam. Ngöôøi maéc beänh coù hình thöùc vaø phöông thöùc thoaû maõn nhu caàu tình duïc khoâng gioáng nhö ngöôøi bình thöôøng. Hoï ñaït ñöôïc khoaùi caûm baèng caùch ñeå loä boä phaän sinh duïc tröôùc maët ngöôøi khaùc giôùi vaø khieán hoï keâu theùt leân. Baûn thaân hoï thöôøng khoâng taán coâng cuõng nhö cöôõng daâm ngöôøi khaùc ñeå ñaït ñöôïc khoaùi caûm. Hieän nay, caùc nhaø nghieân cöùu vaãn chöa theå tìm ra ñöôïc nguyeân nhaân daãn ñeán caùc loaïi beänh treân neân cuõng chöa tìm ra ñöôïc caùch chöõa. Khi nöõ sinh gaëp phaûi ngöôøi maéc beänh loaïn duïc thì neân bình tónh. Khoâng theùt leân, maø neân laøm ngô roài ñi maát. Nhö vaäy ñoái töôïng khoâng ñaït ñöôïc yù ñònh vaø seõ cuït höùng”.
37
V
ôùi oái ngöôøi, “buùn quaùt, phôû ñuoåi, chaùo chöûi” haáp daãn nhö... maøn bieåu dieãn hoï ñöôïc thöôûng thöùc khi aên. Tieáng chöûi thaäm chí coøn khieán ñoà aên theâm höông vò, quaùn theâm “phong caùch” khieán thöïc khaùch nhôù roài thaønh nghieän “gheù”.
“Thöôïng ñeá”... aên xin
Khi maø quaùn chaùo chöûi noåi tieáng caïnh Nhaø thôø Lôùn... heát chöûi (coù theå do thöa khaùch daàn, vaø chaùo gaø khoâng ñuû haáp daãn thöïc khaùch baèng nhöõng moùn aên hieän ñaïi môùi “noåi”), ngöôøi saønh aên Haø Noäi laïi boå sung vaøo danh saùch gheù chaân, laø nhöõng quaùn aên môùi, vöøa baùn vöøa chöûi “aùc lieät” hôn. Quaùn buùn canh doïc muøng noåi tieáng thôm ngon vôùi moùn löôõi, söôøn, gioø heo chaám xì daàu, hoâng chôï Ngoâ Só Lieân (Haø Noäi) ít khi ngôùt tieáng leùo nheùo chua loeùt cuûa baø chuû ngoaøi 50. Moãi caâu hoûi cuûa khaùch laø moät cô hoäi cho baø... “xaû giaän”. Baø chuû quaùn buùn ngan treân phoá Traàn HöngÑaïo, tay baùn, mieäng leo leûo maéng ngöôøi laøm. Tröa 15/02, moät khaùch môùi döøng xe tröôùc quaùn hoûi: “Chò ôi, ñeå xe ôû ñaâu?”. Baø ñoáp ngay vaøo maët: “Ñeå leân noùc nhaø naøy naøy!”. Moät thöïc khaùch goïi rau soáng ñeán laàn thöù 3, bò baø choàm qua baøn baùn haøng quaùt vôùi vaøo nhaø: “Ñaây khoâng coù rau, töï troàng maø aên!”.
Nghe baø chöûi ñaõ quen, moät chò khaùch sau böõa tröa ngon mieäng duõng caûm laïi gaàn baø baûo: “Chò goùi cho em 1 caùi löôõi veà nhaø, nhaø em ít ngöôøi, chò cho caùi be beù”. Baø chuû quaùn ngoài caïnh noài canh nghi nguùt khoùi, maët ñoû phöøng phöøng quaéc maét: “Ñaây khoâng coù haøng beù! 60 nghìn ñoå ñaàu”. Chò khaùch baét ñaàu haõi, gaät ñaàu ngay. Nhöng baø haøng chöa heát côn. Baø vöøa goùi haøng, muùc nöôùc chaám, vöøa nguyùt chò khaùch: “Ñaõ muoán aên ngon laïi coøn ñoøi reû!”. Roài
38
noùng maët ñaáy, nhöng... vui. Chò Caåm Tuù, moät giaùo vieân töøng giaät mình khi vöøa ngoài xuoáng gheá ñaõ nghe baø chuû moät quaùn buùn ngan treân ñöôøng Traàn Höng Ñaïo xa xaû: “Maøy ñi ñaâu maø giôø môùi vaùc xaùc ñeán, ôû nhaø choân boá maøy aø?”. Thì ra naïn nhaân laø coâ giuùp vieäc môùi ñang choân chaân chòu traän tröôùc baø chuû vaø haøng chuïc thöïc khaùch ñang taát baät nhai vaø... nhaãn naïi nghe. Baø chuû quaùn thaáy nhieàu ngöôøi ngaång ñaàu ngoù, nhö ñöôïc ñoäng vieân, tay laøm haøm caøng... chöûi!. Moät khaùch thaáy chò Tuù maét troøn maét deït thì baûo: “Baø naøy phaûi ñöôïc chöûi baùn môùi ... haêng. Caùi coâ ngöôøi laøm naøy môùi neân chöa quen, chöù giuùp vieäc cuõ bieát tính baø, bò baø chöûi raùch hoïng vaãn toe toeùt”. ÔÛ haøng huû tieáu noåi tieáng trong “ngoõ aåm thöïc” phoá Haøng Chieáu, baø baùn haøng cuõng phaûi chöûi ngöôøi laøm lieân tuïc môùi baùn ñöôïc. Ñöôïc caùi, baø naøy chua vôùi ngöôøi laøm bao nhieâu thì ngoït vôùi khaùch baáy nhieâu. Neân “baøi chöûi” cuûa baø du döông vôùi caû “noát thaêng” laãn “noát giaùng”: “Maøy coù roà khoâng maø caét rau daøi theá naøy? - Em khoâng aên rau soáng, nhæ?”, “Caùi con ngu vaï ngu vaät kia, khaùch chôø voøng trong voøng ngoaøi maø cöù ñöùng nhö con cheát roài theá kia? - Chöa ñeán löôït em, ñôïi tí, gaùi nheù!”, “Xeùo veà queâ maø hoác C.! Loaïi löôøi thoái thaây nhö maøy chæ toå ngöùa maét tao! - Ngoài xuoáng ñaây em, chaät choäi tí, thoâng caûm nhaù!”... Qua troø chuyeän, nhieàu ngöôøi khaúng ñònh hoï ñeàu ít nhaát 1 laàn vöøa aên haøng vöøa... ñöôïc nghe chuû quaùn chöûi ngöôøi laøm. Baø Lan (baùn haøng löu nieäm) keå: “Phong caùch” vöøa baùn, vöøa Cuoái tuaàn tröôùc, caû nhaø baø ñeán quaùn chöûi haûi saûn bieån B.H treân phoá Toâ Hieán Bò chöûi maø vaãn aên ñöôïc, nöõa laø Thaønh. Baø chuû ôû ñaáy ñang quaùt thaùo vöøa aên vöøa ñöôïc... xem chöûi. Cuõng moät nhaân vieân, thænh thoaûng laïi xæa
côn caùu giaän daâng cao traøo, baø moùc caùi löôõi lôïn ra khoûi tuùi nilon ñònh ñöa cho khaùch, neùm vaøo roå: “Thoâi khoâng baùn nöõa ñaâu, veà ñi!”. Chò khaùch tím maët luûi thuûi ra veà. Taïi nhieàu quaùn ñoâng vaø ngon khaùc ôû Haø Noäi, caûnh caùc thöôïng ñeá “xin aên” khoâng khieán nhieàu ngöôøi ngaïc nhieân. Chò Hoàng Haïnh (Vónh Hoà, Haø Noäi) keå, moät laàn cuøng choàng ñeán quaùn myø vaèn thaén treân phoá Traàn Höng Ñaïo, chôø maõi khoâng thaáy nhaân vieân ñeán hoûi, choàng chò ñaønh ra taän quaày baø chuû quaùn goïi moùn. 10 phuùt sau khoâng thaáy ai mang ñoà aên ra, hai vôï choàng ngaïi quaùn ñoâng, ñöùng daäy ra veà. Vöøa ra khoûi cöûa, ñaõ nghe moät gioïng ñaøn oâng chöûi vôùi theo: “Loaïi gieû raùch, coù C. tieàn maø aên!”. “Mình maát tieàn, chaúng phaûi ñeå ñöôïc cung phuïng nhöng ít ra cuõng phaûi ñöôïc phuïc vuï cho ñaùng ñoàng tieàn. Ñi aên ñeå bò chöûi, nhuïc laém” - chò Haïnh noùi. Noãi nhuïc ñi aên bò chöûi, vôùi chò Haèng (moät phieân dòch) ñeán giôø vaãn coøn ñaày. Tröôùc Teát, chò cuøng baïn ñeán haøng quaåy treân phoá Toâ Hieán Thaønh. Goïi 2 suaát nhöng baø chuû mang ra moät ñóa ñaày vaø baûo aên khoâng heát thì traû laïi. Ñóa quaåy coøn 5 caùi, chò Haèng xin traû laïi ñeå tính tieàn, baø haøng tröøng maét: “Mang veà cho choù noù gaëm nheù, choù cheâ thì vöùt soït raùc”. Chò Höông vaø vôï choàng chò Haïnh khoâng bao giôø quay laïi nhöõng quaùn chöûi ñoù nöõa, nhöng moãi laàn ñi qua, hoï thaáy ngöôøi aên vaãn voøng trong voøng ngoaøi. Coù veû nhö nhieàu thöïc khaùch khoâng “naëng nheï” chuyeän bò chöûi, vaø quaùn vaãn giöõ “phong caùch”.
xæa con dao veà phía caäu ngöôøi laøm; caäu naøy thì maët laïnh tanh nhö khoâng nghe thaáy gì. Caùc chaùu baø Lan ngoài caïnh sôï ruùm roù tröôùc löôõi dao saéc leûm thænh thoaûng vung loang loaùng tröôùc maët. Tröôùc nhöõng chuû quaùn moàm naêm mieäng möôøi, chöûi ngöôøi laøm nhö haùt hay, oái khaùch ngheïn. “Nuoát chöa heát mieáng ñaõ muoán ñöùng leân, aên moät laàn laø caïch ñeán giaø” - baø Lan noùi. Nhöng cuõng vôùi oái ngöôøi, nghe chöûi ôû quaùn haøng thöôøng nhö... vöøa aên vaët vöøa xem bieåu dieãn (coát sao tieáng chöûi khoâng daønh cho mình!). Tieáng chöûi thaäm chí coøn khieán ñoà aên (voán ñaõ ngon hôn nhieàu quaùn) theâm höông vò, quaùn theâm “phong caùch” khieán ngöôøi aên nhôù roài thaønh nghieän “gheù”. Theá neân, “phong caùch baùn haøng” kieåu... chöûi khoâng chæ töï phaùt ôû caùc quaùn haøng nhoû, maø coøn ñöôïc laúng laëng xaây döïng ôû heä thoáng nhaø haøng baäc trung nhö L.V (phoá Lyù Thöôøng Kieät), Q.N (phoá Phan Boäi Chaâu)... Maëc keä nhöõng khaùch aâm thaàm oâm böïc veà nhaø roài caïch maët nhaø haøng, nhaø haøng kieân trì giöõ “phong caùch”, ñeå löôïng “fan” saün saøng xem chöûi khi choáng caèm ñôïi thöùc aên ñoâng daàn. Cöù theá, “buùn quaùt, phôû ñuoåi, chaùo chöûi” khoâng coøn xa laï vôùi ngöôøi Haø Noäi. Vaø ñoâi khi, ngöôøi ta chaáp nhaän nhö moät neùt vaên hoaù “raát Haø Noäi”.
ñeå taïo söùc haáp daãn, chaát “gaây nghieän” cuûa rieâng mình. Vaø quaùt, ñuoåi, chöûi töùc laø vaãn coøn... quan taâm ñeán khaùch. Nhöng phoå bieán hôn, ngaùn ngaåm hôn chính laø söï coi thöôøng khaùch. Bô (boû maëc) heát! Trong moät quaùn aên saùng ôû phoá Yeân Phuï, nhoùm khaùch noùi gioïng mieàn Nam vaøo goïi baùnh mì oápla. Khoâng thaáy nhaø haøng ñaû ñoäng, töôûng bò queân, khaùch nhaéc. Tay phuïc vuï khoâng theøm nhìn khaùch, lieàn noùi: “Ñôïi 15 phuùt!” Chôø 10 phuùt sau, khaùch laïi goïi tay nhaân vieân noï. Anh ta coäc loác: “Môùi 14 phuùt!”. “OÁp quaû tröùng thì hai phuùt chöù maáy!” - “ÔÛ ñaây quy ñònh goïi gì cuõng 15 phuùt” - “Trôøi, quy ñònh kyø vaäy?” Gaõ phuïc vuï maët khoâng bieán saéc, maét khoâng nhìn ngöôøi ñoái thoaïi, vöøa ñi vaøo nhaø vöøa laåm baåm: “AÊn khoâng aên thì bieán!” Ñoaøn khaùch haù hoác moàm, ngöôøi noï hoûi ngöôøi kia maø khoâng tin ôû tai mình... Tieáng Baéc thoâi chöù coù phaûi tieáng nöôùc ngoaøi ñaâu maø
Khoâng aên thì bieán!
Tuy nhieân, moùn aên ñöôïc neâm theâm “gia vò” chöûi cuõng laøm raát nhieàu thöïc khaùch lôïm gioïng. Ngoân ngöõ chôï: “Thaèng kia maét maøy muø aø, muø theá maø thaáy gaùi hôû hang ngoaøi ñöôøng cöù laø cöù daùn maét vaøo moâng, ngöïc...” Ngaøy naøo ñi laøm veà toâi cuõng ñi qua haøng buùn ôû ngaùch Chôï Ngoâ Só Lieân. Coù moät laàn, toâi giaän choàng khoâng aên côm nhaø môùi taït vaøo quaùn buùn doïc muøng (LTS: ngöôøi Saøi Goøn goïi laø baïc haø) cuûa baø baùn buùn, vöøa ngoài xuoáng gheá giaät mình nghe baø ta chöûi ngöôøi laøm: “Thaèng kia maét maøy muø aø, muø theá maø thaáy gaùi hôû hang ngoaøi ñöôøng cöù laø cöù daùn maét vaøo moâng, ngöïc...” vaø coøn raát tuïc tóu hôn nöõa. Toâi thaáy noùng maët, ñònh ñöùng daäy ra veà thì baø ta ñöa baùt buùn cho toâi, toâi ñaønh aên vaøi gaép roài ra veà. Theá maø khaùch cöù ñeán ñoâng nghòt. Coù ngon ñeán ñaâu nhöng nghe baø ta chöûi, toâi cuõng khoâng theå nuoát noåi. Töø giôø ñeán giaø, toâi seõ khoâng bao giôø qua ñoù maø ñi ñöôøng khaùc vì toâi dò öùng vôùi nhöõng lôøi aên tieáng noùi voâ vaên hoùa. Coù khaùch coøn phaân tích vieäc “Chöûi hay Khoâng Chöûi” moät caùch thöïc teá raønh roït hôn. Nhöõng nhaø haøng ngöôïc ñôøi noùi treân thöôøng coù “caù tính” ñoù laø cheá bieán ngon vaø döôøng nhö caû yù thöùc laãn voâ tình, hoï coá gaéng xöû teä vôùi khaùch nhö
môùi ñöôïc moät kieåu vöøa maét. Toâi maëc thöû, maáy chò baùn haøng taám taéc khen ñeïp, hôïp daùng. AÙo hôi roäng neân toâi khoâng mua, naøo ngôø vöøa böôùc chaân ra khoûi cöûa haøng ñaõ bò chò baùn haøng quaùt thaúng vaøo maët: “Ñoà con ñieân, xaáu nhö Thò Nôû coøn bon chen aùo xoáng!” Taïi moät cöûa haøng quaàn aùo caïnh ñoù, baø chuû haøng ñoàng yù cho moät khaùch maëc thöû moät chieác quaàn boø. Sau khi thöû, khaùch toû yù haøi loøng nhöng khi nghe baø chuû “heùt” giaù 320.000 ñoàng, coâ boû ngay yù ñònh mua. Meø nheo eùp khaùch maëc caû khoâng thaønh, baø chuû lieác xeùo, gaèn gioïng: “Khoá raùch aùo oâm, moät xu khoâng dính tuùi thì ñöøng coù sôø vaøo haøng ngöôøi ta, haõm taøi caû ngaøy”. Nhö traùi caàu tuyeát caøng laên caøng to, tieáng chöûi caøng luùc caøng trôû neân thoâ bæ tuïc taèn. Thaäm chí lôøi chöûi coù theå laøm cho ngöôøi (thích) chöûi töø “ñau thöông bieán thaønh haønh ñoäng” Hình aûnh thöôøng thaáy ôû choán Haø Thaønh nôi maáy quaùn chöûi laø hình aûnh moät baø chuû mieäng xoen xoeùt chöûi khaùch haøng, tay khua khua giaáy ñoát vía qua... ñuõng quaàn cuûa baø. Taïi moät quaày quaàn aùo, moät khaùch bò chuû haøng tuùm toùc, naém chaët tay khoâng cho ñi vì chöa “môû haøng, maëc caû roài thì phaûi laáy!” Hoûi ra, môùi bieát giaù noùi thaùch cuûa chieác aùo laø 300.000 ñoàng, khaùch chæ traû 100.000 ñoàng. Thaáy khaùch ñi chôï toø moø ñöùng laïi xem, baø chuû haøng ñaønh buoâng tay giöõ khaùch, tay kia quaêng caùi aùo vaøo maët khaùch, mieäng khoâng ngôùt neùm theo sau “thöôïng ñeá” nhöõng caâu chöûi tuïc tóu.
Töø chôï ñeán... tröôøng
khoâng hieåu, chaúng leõ mình ñi nhaàm... haønh tinh. Phoå bieán nhaát laø tình traïng goïi ít mang nhieàu. Goïi moùn trong thöïc ñôn, nhaø haøng khoâng coù nhöng cuõng khoâng theøm thoâng baùo. Khi khaùch hoûi quaù thì noùi laø heát roài. Thaäm chí khoâng heát cuõng noùi laø heát ñeå ñôõ... phieàn. Moät nhaø haøng coù ñòa theá ñeïp nhaát nhì Haø Noäi baùn ñaëc saûn baùnh toâm ngay caïnh hoà Taây cuõng coù thaùi ñoä phuïc vuï raát khoù chòu. Khaùch aên xong, goïi cheùn traø, nhaân vieân xaüng gioïng: “Khoâng coù!” Nhöng khi thaáy ñoaøn khaùch nöôùc ngoaøi ngoài baøn beân aên xong thì hoï beâ ra moät aám traø. Taát nhieân laø tính theâm tieàn...
“Chöûi” - Beänh laây lan ñöôøng mieäng
Khi thaáy vieäc chöûi ruûa giuùp cho nhieàu quaùn aên taêng theâm löôïng “truy caäp”, nhöõng dòch vuï khaùc cuõng baét ñaàu aùp duïng loaïi loaïi ngoân ngöõ “ña naêng/ña daïng” naøy. Thuaän böùc xuùc keå veà moät laàn mua aùo: Vaøo cöûa haøng quaàn aùo, choïn maõi
Chuyeän hoïc sinh chöûi baäy thôøi nay ñaõ trôû thaønh nhan nhaûn. Hieám khi ñöùng tröôùc coång tröôøng caáp 3 naøo (keå caû tröôøng chuyeân, tröôøng ñieåm) maø khoâng thaáy boùng daùng vaøi aùo traéng vaêng “phuï khoa” töù tung. Caøng “boùng saùng”, caøng hot boy hot girl laïi caøng vaêng nhieàu nhö ñeå khaúng ñònh vò trí Vip cuûa mình. Nhöng vôùi caùc trai taøi gaùi saéc ngaøy nay, thì khoâng haún coù vieäc gì môùi chöûi baäy, hoï ñaõ chuyeån sang “noùi baäy”, nghóa laø baát cöù chuyeän gì cuõng loâi töø baäy vaøo chöù khoâng nhaát thieát gheùt ai môùi chöûi. Ngoân ngöõ “phuï khoa” ñöôïc tung ra ñeå thay theá cho vaøi töø vaø caâu thoâng thöôøng nhö “Ñ..o”, “Ñ..t” thay cho “Khoâng”, “Coù L...” thay cho “Coøn laâu”... Daàn daàn, treân caùc forum, trong caùc caâu chuyeän phieám vaø caû chuyeän nghieâm tuùc, xì tin vaän duïng “trieät ñeå” töø baäy nhaèm thay theá caâu thoâng thöôøng. Ngoân ngöõ “phuï khoa” ñang daàn chieám lónh caùc cuoäc ñoái thoaïi.
“Noùi baäy/noùi tuïc” laø moät xì-tin (style) hay moát (mode) khoâng “kyø thò giôùi tính”
Chaúng bieát coù phaûi sinh ra trong
39
moät gia ñình chuyeân... ñoøi nôï thueâ neân Huyeàn Traâm (1992) sôùm ngaám vaøo ngöôøi caùi “tö chaát” chöûi baäy khoâng. Hieám khi thaáy Traâm noùi moät caâu bình thöôøng maø khoâng vaêng loaïn xaï, tröø khi naøo leân lôùp, traû lôøi thaày coâ giaùo. Vôùi Traâm, maëc nhieân trong töø ñieån ngoân ngöõ cuûa coâ khoâng coù töø “Khoâng”, maø laø “Ñ..o”, hoaëc “Ñ..t”,
khoâng coù “Caùi gì” maø laø “L..”, thaät voâ cuøng “phong phuù”!! Ví duï, baïn goïi ñi aên maø khoâng ñi ñöôïc, ngay laäp töùc Traâm traû lôøi: “AÊn l... gì giôø naøy, ñ... ñôïi tao ñöôïc moät tí aø!”. Chính vì quen thoùi noùi baäy, neân Traâm ñaõ phaûi sôùm bye bye tình yeâu lôùn cuûa mình moät caùch ñaày cay ñaéng
Chöûi theà döôøng nhö laø caùi dip ñeå caùc “teen” phaùt huy khaû naêng saùng taïo cuûa hoï.
Caùch ñaây 2, 3 naêm thì noåi leân caùi phong traøo gaén teân ba meï vaøo teân con roài goïi, hay khuûng khieáp hôn laø chæ goïi mình teân ba meï. Toâi coù moät caâu chuyeän vui vaø laø moät kæ nieäm ñau ñôùn cuûa thaèng baïn toâi veà vuï naøy: Hoâm ñoù haén ñang ôû nhaø moät mình vaø nguû tröa.Chuoâng reo. Coù gioïng 1 ngöôøi vang leân: “B ôi! (B laø teân ba haén). Haén ngaùi nguû nghe khoâng roõ töôûng maáy thaèng baïn ñi qua “nhaân tieän” goïi “teân haén” luoân. Haén nhaøo ra ban coâng vaø heùt: “Maáy thaèng maët l... tuïi maày goïi ñeùo gì maø oàn theá”. OÂi thoâi, khoûi noùi keát cuïc chaéc ai cuõng bieát. Ngöôøi baám chuoâng laø moät ngöôøi hoï haøng ôû queâ leân neân cuoái cuøng cuõng khoâng caêng thaúng laém nhöng ngöôøi hoï haøng ñoù chaéc khoâng bao giôø queân caùi caâu haén ñaõ heùt. Cöù thöû töôûng töôïng neáu ngöôøi baám chuoâng laø seáp cuûa ba hay meï haén thì haäu quaû nhö theá naøo? Gaàn ñaây thì laïi laø kieåu chöûi ñeäm tieáng Anh vaøo cho “sang”. Baét ñaàu thaáy nhöõng nhoùm baïn ñi treân ñöôøng maø toaøn ríu rít nhöõng “f..ck” vôùi “shit”. Hay ho gì nhæ? Chöûi vaãn laø
40
chöûi, baäy thì coøn baäy hôn Tieáng Vieät nhieàu. Duøng tieáng Anh coù naâng cao tö caùch hay maùc hoïc thöùc cuûa baïn hôn khoâng? Neáu nhöõng ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeán VN, vaø thaáy hoïc sinh, thaáy daân teen chöûi baäy voâ toäi vaï nhö vaäy thì hoï seõ ñaùnh giaù con ngöôøi Vieät Nam kieåu gì ñaây? (6)
Hoïc chöûi online
Ngöôøi ta khoâng chæ duøng chöûi ñeå caâu khaùch vaøo quaùn maø coøn duøng noù nhö moät moùn haøng ñeå baùn cho ngöôøi, nhaát laø cho nhöõng ñöùa treû ham vui, ham chôi. Haàu nhö taát caû caùc game online hieän nay ñeàu coù tröôøng hôïp chöûi baäy coâng khai. Do ñoù, caùc game thuû thuoäc daïng con nhaø laønh (khoâng bieát chöûi) thì gaàn nhö khoâng theå chôi game. Ñoái vôùi caùc baïn treû, vieäc chöûi nhau khi chôi game ñaõ trôû thaønh moät thoùi quen. Coù moät nhoùm hoïc sinh 15 tuoåi vaøo quaùn game, laàn ñaàu ngoài ñoïc taát caû nhöõng caâu chöûi bôùi cuûa caùc game thuû trong game lieàn phaùn, “Eo ôi, boïn naøy chöûi nhau vaõi luùa nhæ!” Theá roài sau ñoù ngoài cöôøi saèng saëc vaø tieáp tuïc chaêm chuù theo doõi. Ñeán moät luùc kia, moät coâ baïn trong nhoùm lieàn noùi “Ñòt meï, tao thaáy troø naøy hay ñoù, vaøo game kieám ñöùa chöûi nhau cho vui môùi ñöôïc.” Cöù theá, thöù ngoân ngöõ gaây soác ñoù truyeàn töø ngöôøi naøy qua ngöôøi khaùc vaø bieán khoâng gian aûo trôû thaønh moät khu vöïc ñeå hoïc nhöõng töø “noùng.” Raát nhieàu caâu chöûi thieáu vaên hoùa cuûa caùc game thuû ñöôïc söû duïng ôû ñôøi thöôøng. Thaäm chí ngay caû nhöõng game thuû nhaø laønh roài daàn daàn cuõng nhieãm nhöõng ngoân ngöõ naøy. Ngoaøi game online, boïn treû cuõng coù theå vaøo caùc blog, caùc forum ñeå “taäp chöûi” cho nhuyeãn. Vaø treân muoân maët cuûa blog, caùc forum, dieãn ñaøn thaûo luaän... coù voâ soá hình thöùc vaêng tuïc tröng duïng. Moät blogger vôí nick ***yeuanh coøn coù haún moät entry toång hôïp veà caùc kieåu chöûi tuïc vaø ñeäm keøm theo ñoù laø nhöõng caâu bình luaän höôûng öùng raát khoù nghe. Thaønh vieân cuûa caùc dieãn ñaøn “laùch luaät” caám vaêng tuïc chöûi baäy baèng caùch duøng hình aûnh ñeå... chöûi nhö avatar laø hình ngoùn giöõa chæ leân, vaø caùc kí hieäu töôïng hình khaùc. Chaúng haïn nhö chöõ “ñ..t me”ï. Giaû söû chöõ naøy bò caám thì theo ngoân ngöõ “xì tin” (style), caùc game thuû Vieät Nam seõ chuyeån thaønh “ñ..t m3” (soá 3 gaàn gioáng chö e). Do ñoù, game online döôøng nhö ñaõ gaén lieàn vôùi “baõi raùc” nôi caùc game thuû tha hoà “phun chaâu nhaû ngoïc,” hay goïi caùch khaùc, caùc game thuû coi moâi tröôøng khoâng gian aûo naøy laø “ñaát ñeå chöûi.” Ñeå thaønh moät cao thuû veà “vaêng thuaät” cuõng khoâng phaûi deã, ngöôøi theo ngheà phaûi bieát caùc “kieåu chöûi”, caùc “daïng ngöôøi chöûi”
cuõng nhö hoïc caùc “kinh nghieäm chöûi” hay caùc baøi chöûi maãu nhö “Baøi Chöûi Maát Gaø” ñaõ ñöôïc truyeàn baø roäng raõi treâN maïng trong nhieàu naêm qua
“Chöûi”: Vaên hoùa hay beänh dòch?
Hieän traïng chöûi nhieàu, chöûi baäy, chöûi traøn lan... ôû moïi nôi moïi choán ñaõ laøm nhieàu ngöôøi toû yù quan ngaïi moät caùch saâu saéc. Toâi laø ngöôøi Haø Noäi vaø toâi caûm thaáy raát xaáu hoå khi giöõa caùi maûnh ñaát luoân töï haøo laø “nghìn naêm vaên hieán” naøy laïi toàn taïi nhöõng ngöôøi coù theå dung tuùng cho nhöõng haønh ñoäng voâ vaên hoùa vaø thoâ tuïc nhö theá toàn taïi, nhö theå noù laø moät maûng cuûa “vaên hoùa” Haø Noäi. Toâi raát hoan ngheânh khi taùc giaû phanh phui nhöõng “troø thoâ thieån” cuûa caùc haøng quaùn nhö vaäy treân maët baùo, ñoù laø traùch nhieäm cao caû cuûa ngöôøi laøm baùo. Nhöng baùo chí chæ coù theå cung caáp thoâng tin, cung caáp söï thaät, coøn traùch nhieäm phaûn bieän thuoäc veà xaõ hoäi maø cuï theå laø thuoäc veà moãi ngöôøi daân Haø Noäi. Chuùng ta khoâng ñoïc baùo chæ ñeå bieát, bieát roài... ñeå ñaáy! Ngöôøi daân Haø Noäi haõy kieân quyeát noùi khoâng vôùi nhöõng haøng aên quaùn nöôùc kinh doanh treân neàn taûng voâ vaên hoùa naøy. Chuùng ta khoâng theå thoûa hieäp ñeå soáng chung vôùi thoùi xaáu, maø haõy queùt saïch noù ra khoûi xaõ hoäi! Chöûi ñaõ laây lan nhö moät beänh dòch, vaø coù ngöôøi coá gaéng tìm hieåu veà nhöõng nguyeân nhaân cho caên beänh ñoù: Khoâng coù caên beänh naøo ñöôïc chöõa khoûi neáu ta khoâng dieät tröø chính caên nguyeân phaùt sinh ra cuûa noù. Ng Lan toång hôïp
Laáy “phuï khoa”...
Moät baø laõo nhaø queâ leân Haø Noäi ñeán beänh vieän Baïch Mai khaùm beänh. Vaøo beänh vieän thaáy chia nhieàu khu, baø khoâng bieát ñi ñaâu beøn chaän moät coâ y taù laïi hoûi: “Coâ ôi! Chæ cho giaø choã naøo khaùm “noàn” mí.” Coâ y taù kinh haõi quaù nhöng cuõng chæ cho baø vaø daën: “Cuï ôi, baây giôø ngöôøi ta khoâng xaøi tieáng ñoù nöõa, muoán noùi khaùm choã ñoù cuï phaûi noùi laø khaùm “phuï khoa” cuï nheùù!” Baø cuï vaâng lôøi, ñi qua khu khaùm phuï khoa, thaáy neàn nhaø laùt gaïch hoa baø ñeå deùp beân ngoaøi ñi chaân ñaát vaøo cho... lòch söï. Chöøng trôû ra tìm hoaøi khoâng thaáy ñoâi deùp. Caùu leân baø chöûi toaùng... “Naøy naøy... Caùi maû boá nhaø chuùng maøy nhaù, baø truyeàn ñôøi baùo danh cho chuùng maøy bieát nhaù! Mau maø traû deùp cho baø... Neáu khoâng thì baø toùm ñöôïc laø baø laáy ... “phuï khoa” cuûa baø maø ñaäp vaøo maët boá chuùng maøy ñöa naøo daùm laáy deùp baø nhaù...”
V
ôùi soá tieàn 2.000 ñoàng thay vì phaûi ñi xa tôùi 4km töø Haøo Nam qua Vuõ Thaïch, Giaûng Voõ môùi tôùi Caùt Linh vaø ngöôïc laïi, thì nay chæ phaûi ñi khoaûng 200m, khaùch coù theå ñi thaúng töø Caùt Linh ñeán Haøo Nam vaø ngöôïc laïi. Moãi ngaøy, nhaø soá 114, ngoõ 35, Caùt Linh, Haø Noäi (ngöôøi ñi chôï vaãn quen
thì ñeà nghò anh thu tieàn. Töø ñoù, dòch vuï ñi qua nhaø xuaát hieän. Ngaøy naøo cuõng vaäy, cöù vaøo luùc 11 giôø tröa vaø sau 5 giôø chieàu nhaø anh Höng laïi trôû thaønh “ñöôøng giao thoâng” cho caû ñoaøn ngöôøi luõ löôït keùo nhau ñi qua, ñi laïi trong nhaø. OÂng Nguyeãn Minh Tieán, vò khaùch quen cuûa gia ñình khi ñöôïc hoûi ñaõ hoà hôûi
quaù nhieàu phieàn toaùi ñeán vôùi gia ñình. Chuû tröông cuûa gia ñình anh Höng laø chæ môû cöûa haäu sau 5 giôø chieàu ñeå giaûi thoaùt chuyeän taéc ñöôøng nhöng khaùch qua ñöôøng ñeàu khoâng ñeå taâm ñeán quy ñònh naøy. Baát keå luùc naøo coù nhu caàu ñi sang Caùt Linh laø khaùch laïi ñaäp cöûa phía sau nhaø keâu aàm aàm. Baø Vuõ Thò Myõ 84 tuoåi (meï anh Höng) phaøn naøn: “Khaùch ñaäp cöûa nhaø toâi baát kyø luùc naøo, saùng chöa tænh daäy, tröa caû nhaø ñang yeân giaác hay ñaõ qua 9 giôø toái cöù muoán ñi sang Caùt Linh hay ñeán Haøo Nam laø caû nhaø laïi thoùt mình vì tieáng ñaäp cöûa cuûa khaùch. Toâi sôï nhaát laø khaùch ñaäp cöûa haäu, vì tieáng cöûa saét keâu raát to trong khi toâi vaø oâng nhaø ñeàu ñaõ qua tuoåi 80. Môû dòch vuï naøy laø baàn cuøng baát ñaéc dó. Vì khoâng phaûi vò khaùch naøo cuõng toân troïng chuû nhaø xuoáng xe daét qua maø nhieàu ngöôøi nhaát laø thanh nieân thöôøng phoùng xe töø ñöôøng vaøo nhaø. Thaäm chí ñeán giöõa nhaø coøn roà ga, khoùi muø mòt khaép nhaø. OÂ nhieãm moâi tröôøng vaø tieáng oàn nhieàu luùc toâi phaùt oám. Hoâm nhaø toâi coù baùc ôû queâ leân, chæ ñöùng moät luùc döôùi quaùn nöôùc cheø maø baùc aáy ñaõ keâu khoâng chòu noåi vì khoùi xaêng ñen kín nhaø”.
Hoïc sinh ñi qua khoâng thu tieàn.
goïi laø soá nhaø 79 - ñöôøng voøng quanh hoà Haøo Nam - vì soá nhaø chính thöùc phía maët tieàn bò maùi hieân che khuaát) coù haøng traêm vò khaùch ñi qua nhaø. Phí dòch vuï cho moät chieác xe maùy laø 2.000 ñoàng. Theo anh Nguyeãn Tieán Höng, chuû nhaø thì môû dòch vuï naøy laø baàn cuøng baát ñaéc dó vì töø khi söûa chöõa con möông phía sau nhaø, tình traïng taéc ñöôøng thöôøng xuyeân xaûy ra vaøo giôø cao ñieåm, ngöôøi ñi nhôø qua nhaø quaù nhieàu.
2.000 ñoàng cho moät laàn ñi qua nhaø
noùi: “Toâi ôû Haøo Nam laøm vieäc ôû Caùt Linh, ngaøy naøo cuõng ít nhaát laø hai laàn toâi ñi qua nhaø anh Höng. Vì luùc ñi laøm vaø luùc tan taàm phoá Vuõ Thaïnh ñeàu bò taéc ñöôøng vaø phaûi chôø raát laâu môùi ñi heát ñöôïc con ñöôøng naøy. Thay vì phaûi ñi xa, maát thôøi gian laïi toán tieàn xaêng toâi chæ maát 2.000 ñoàng. Ngaøy ñaàu tieân ñi qua nhaø toâi vaø maáy ngöôøi cuøng ñeàu bôõ ngôõ nhöng khi qua ñöôïc beân kia thì thích quaù cöôøi saèng saëc vì khoaùi traù”. Chò Traàn Thò Minh Yeán (vôï anh Höng) cho bieát: “Duø quy ñònh giaù xe maùy ñi qua nhaø laø 2.000 ñoàng vaø xe ñaïp laø 1.000 ñoàng nhöng khoâng phaûi ai chuùng toâi cuõng thu tieàn. Ngaøy naøo cuõng coù ñeán gaàn nöûa soá hoïc sinh cuûa hai tröôøng tieåu hoïc vaø Trung hoïc cô sôû Caùt Linh ñi qua nhaø. Nhöõng luùc tan hoïc caùc chaùu oà aït ñi qua khoâng traùnh khoûi söï chen chuùc, va queät vaøo töôøng, caùnh cöûa xaây xöôùc. Nhöng vôùi hoïc sinh vaø oâng baø giaø nhaø toâi khoâng thu tieàn”.
Vôùi soá tieàn 2.000 ñoàng thay vì phaûi ñi xa tôùi 4km töø Haøo Nam qua Vuõ Thaïch, Giaûng Voõ môùi tôùi Caùt Linh vaø ngöôïc laïi, thì nay chæ phaûi ñi khoaûng 200m, khaùch coù theå ñi thaúng töø Caùt Linh ñeán Haøo Nam vaø ngöôïc laïi. Theo anh Nguyeãn Tieán Höng thôøi gian ñaàu tieân laø laøm phuùc cho moïi ngöôøi ñi qua ñeå giaõn taéc ñöôøng. Nhöng ñi ñöôïc laàn ñaàu tieân khaùch laïi xin ñi laàn thöù hai, laàn thöù ba... Coù ngöôøi ñi nhôø nhieàu Nhöõng phieàn toaùi khoâng ngôø ngaïi neân moãi laàn ñi qua ñeàu thaû 1.000 Khi quyeát ñònh môû dòch vuï naøy, gia - 2.000 ñoàng xuoáng chieác baøn baùn haøng nöôùc cuûa gia ñình. Coù ngöôøi ñình anh Höng khoâng theå ngôø laïi coù
Ngöøng moät laùt nhö ñeå laáy hôi baø Myõ laïi tieáp lôøi: “Ngaøy naéng thì caùt buïi ñaày nhaø, ngaøy möa thì laày loäi. Coù nhöõng hoâm trôøi möa, buøn ñaát ñaày nhaø. 10h ñeâm roài nhöng caû nhaø toâi phaûi laáy xeûng, hoùt raùc xuùc buøn ñaát ra ngoaøi roài ñoå nöôùc lau röûa nhaø cöûa. Toâi chæ mong hoï söûa mau con möông ñeå nhaø toâi laïi ñöôïc yeân oån nhö xöa. Vôùi möùc giaù 2.000 ñoàng/ngöôøi nhöng coù ñeán quaù nöûa ngöôøi qua laïi khoâng thu tieàn thì tieàn ít maø phieàn laïi quaù nhieàu”. Vôùi chò Yeán thì chò sôï nhaát laø khaùch goïi cöûa haäu luùc ñeâm toái vì khoâng theå bieát vò khaùch ñoù laø ai. Môû cöûa vaøo thôøi ñieåm naøy raát nguy hieåm nhöng khoâng môû thì khoâng ñöôïc. Hoï ñaäp cöûa aàm aàm ôû beân ngoaøi ngoài trong nhaø boá meï chò khoâng chòu ñöôïc. Chöa keå khaùch qua laïi khoâng traùnh khoûi bò va queät laøm xaây xöôùc töôøng, hoûng caàu Quyù vò chuû doanh nghieäp taïi khu vöïc Sydney muoán ñaêng quaûng caùo treân taïp chí Doanh Nghieäp xin vui loøng lieân laïc vôùi toøa soaïn. (02) 9788 7364 0430 00 6965 Quyù vò ôû xa chæ caàn goïi vaøo soá mobile ñeå laïi misscall chuùng toâi seõ goïi laïi quyù vò. Quaûng caùo treân taïp chí Doanh Nghieäp chæ traû leä phí moät laàn/thaùng nhöng quaûng caùo seõ ñöôïc löu giöõ laâu daøi trong nhaø cuûa ngöôøi ñoïc vaø seõ ñöôïc xem laïi nhieàu laàn trong thaùng.
41
thang vaø troùc caû cöûa goã. Coù vò khaùch quen ngaøy naøo ñi qua cuõng daën khoâng chuyeän gì seõ xaûy ra nöõa” - Vaân Anh noùi. ñöôïc ñoùng cöûa sôùm. Neáu ñoùng cöûa sôùm coøn bò khaùch maéng. Chieác xe ñöôïc “tröng baøy” treân Nhöõng chuyeän cöôøi khoâng heát Töø ngaøy môû dòch vuï ñaëc bieät naøy, nhaø anh Höng coù theâm nhieàu phieàn phoá Hoaøng Hoa Thaùm vôùi taám bieån: toaùi nhöng cuõng laém nieàm vui. Vaøo giôø môû cöûa haäu nhìn doøng ngöôøi cöù “Xe ñang ñi gaõy coå phoát” cuøng ñoâng luõ löôït qua laïi trong nhaø troâng ñeán vui maét. Trong taâm trí, chò Yeán cöù nhôù ñaûo ngöôøi ñöùng xem. Ñoå loãi maõi hình aûnh moät cuï giaø caép caùi tuùi khaù to ñi qua nhaø. Ñi ñeán giöõa nhaø cuï Theo anh Thaéng, ngay sau khi tai quay laïi hoûi chò: “Ñaây coù phaûi ñöôøng ñi sang Haøo Nam khoâng chò nhæ?” chò traû lôøi “Vaâng aï”. Nhöng cöù ñi ñöôïc ñeán giöõa nhaø cuï laïi qua ra cöûa, roài naïn xaûy ra, cha con anh ñaõ ñieän thoaïi oâm khö khö laáy caùi tuùi nhö sôï ai laáy maát, phaûi ñeán 3- 4 laàn nhö vaäy. Coù cho cöûa haøng baùn xe cuûa Coâng ty theå do thaáy nhaø quaù saâu neân cuï sôï. Laàn cuoái cuøng cuï quay ra baûo chò: “Coâ Honda ñeå thoâng baùo vaø ñöôïc höôùng ñöa toâi ñi qua vôùi”. Cuõng töông töï nhö cuï giaø laø chuyeän hai meï con phía daãn ñem xe ra kieåm tra. Sau ñoù ñaïi sau nhaø, ngaøy naøo cuõng beá nhau ñi chôï qua nhaø. Nhöng laàn naøo ñi ñeán dieän Coâng ty Honda ñaõ cöû nhaân vieân giöõa nhaø chaùu beù cuõng quaëp chaët chaân vaøo ngöôøi meï, la heùt khoâng cho ñi kyõ thuaät xuoáng kieåm tra vaø mang toaøn nöõa. Neân laàn naøo muoán cho beù ñi qua maø khoâng sôï seät moät ngöôøi trong boä coå phoát veà coâng ty. Caû thaùng sau gia ñình anh Höng laïi phaûi ñöùng daäy laøm troø cho chaùu beù cöôøi ñeå meï beù coâng ty cöû ngöôøi ñeán gaëp cha con coù theå beá qua. Taát nhieân, gia ñình anh chò khoâng heà thu theâm phí nhöõng anh Thaéng vaø thoâng baùo chieác xe gaëp naïn do loãi cuûa ngöôøi ñieàu khieån tröôøng hôïp nhö vaäy. phöông tieän. Anh Thaéng keå: Sau khi thoâng baùo, ñaïi dieän coâng ty cho bieát seõ ñeàn buø, khaéc phuïc, thay theá caùc boä phaän cuûa xe cho gia ñình. Tuy nhieân, anh Thaéng khoâng ñoàng yù maø yeâu caàu coâng ty phaûi thöøa nhaän traùch nhieäm ñeå xaûy ra sai soùt kyõ thuaät daãn ñeán söï coá. Anh Thaéng noùi: “Neáu laø tai naïn thì caùc boä phaän khaùc cuûa xe nhö heä thoáng ñeøn, yeám, baùnh xe, nan hoa phaûi bò hoûng hoùc. Ñaèng naøy chæ coù moãi yeám vaø moät soá boä phaän beân ngoaøi bò traày xöôùc thì sao laïi goïi laø tai naïn ñöôïc?”. Anh Long - chuû moät cô sôû söûa chöõa xe maùy treân phoá Hoaøng Hoa Thaùm, sau khi xem xeùt chieác xe ñaõ nhaän ñònh: “Coå phoát laø phuï tuøng raát quan troïng, coù ñoä beàn cao neân chæ bò gaõy khi gaëp va chaïm cöïc maïnh. Trong tröôøng hôïp ñoù thì caùc boä phaän khaùc cuûa xe ñöôïc laøm baèng nhöïa cuõng vôõ vuïn heát. Nhöng chieác xe naøy hình daùng vaãn coøn nguyeân nhö môùi maø coå phoát laïi bò gaõy, chöùng toû coù theå do loãi kyõ thuaät cuûa nhaø saûn xuaát”. Vì khoâng ñoàng tình vôùi keát luaän cuûa nhaø saûn xuaát neân sau hôn 20 ngaøy ñeå xe ôû ñaïi lyù, anh Thaéng ñaõ quyeát ñònh ñöa xe ra tröng baøy treân phoá ñeå phaûn ñoái söï thieáu traùch nhieäm cuûa Coâng ty Honda.
Khaùch haøng coù theå khôûi kieän
Ñoâng ñaûo ngöôøi hieáu kyø taïi Haø Noäi ñaõ vaây quanh moät chieác xe maùy ñöôïc ñeå treân leà phoá Hoaøng Hoa Thaùm, ñoaïn gaàn ngaõ giao caét vôùi phoá Vaên Cao. Ñaùm ñoâng ñöùng traøn caû xuoáng loøng ñöôøng, baøn taùn...
Xe môùi boãng döng... gaõy
Chieác xe treân laø xe Wave RSX cuûa anh Nguyeãn Xuaân Thaéng ôû xaõ Lieân Haø, Ñan Phöôïng (Haø Noäi) mua ngaøy 23/1. Trong khi anh Thaéng ñang laøm thuû tuïc ñaêng kyù xe thì xe boãng... gaõy phoát (coøn ñöôïc goïi laø coå tröôùc cuûa xe). Em Nguyeãn Thò Vaân Anh, con gaùi
42
anh Thaéng, keå ngaøy 27/2, khi Vaân Anh ñang treân ñöôøng ñi laøm töø coâng ty veà ñeán xaõ Lieân Trung thì boãng chieác xe bò gaõy coå phoát, ñoå guïc xuoáng ñöôøng. Baûn thaân Vaân Anh cuõng ñaäp maët xuoáng ñaát, traày xöôùc maët. Ngay sau ñoù, coâng an xaõ ñaõ ñeán hieän tröôøng laäp bieân baûn vaø ghi nhaän khoâng coù va chaïm xaûy ra. Ñieàu ñaùng noùi keå töø luùc ñöôïc mua môùi ñeán khi bò gaõy, chieác xe môùi ñi ñöôïc hôn moät thaùng vôùi hôn 600 km. “Cuõng may luùc ñoù em ñi chaäm, ñöôøng vaéng, chöù hoâm ñoù ñi nhanh hoaëc ñaèng sau maø laïi coù xe hôi thì chaúng hieåu
Baø Phöông Anh, Tröôûng phoøng Ñoái ngoaïi Coâng ty Honda, cho bieát hieän coâng ty vaãn ñang trong quaù trình tìm hieåu, laøm roõ nguyeân nhaân daãn ñeán coå phoát xe bò gaõy. Luaät sö Traàn Ñình Trieån (Haø Noäi) cho raèng chieác xe naøy môùi ñi ñöôïc hôn moät thaùng coù nghóa laø coøn thôøi gian baûo haønh. Hôn nöõa, neáu tai naïn khoâng xaûy ra maø xe laïi bò gaõy thì roõ raøng traùch nhieäm thuoäc veà nhaø saûn xuaát. Cuï theå laø Coâng ty Honda phaûi coù nghóa vuï boài thöôøng thieät haïi cho khaùch haøng theo ñuùng quy ñònh. Nhöng neáu coâng ty khoâng boài thöôøng, khoâng thöøa nhaän sai soùt thì khaùch haøng coù theå laøm ñôn khôûi kieän coâng ty ra toøa ñeå ñoøi boài thöôøng thieät haïi.
“Khi ñoù, toøa aùn seõ tröng caàu giaùm ñònh, kieåm tra chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Quyeàn lôïi cuûa khaùch haøng seõ ñöôïc ñaûm baûo” - oâng Trieån noùi. Anh Thaéng cho bieát chöa nghó ñeán vieäc khôûi kieän. Nhöng “Chaéc chaén toâi
Coå phoát xe bò gaõy
Chuyeän oâng Baûo Sinh xaây hotel cho choù meøo chaéc haún nhieàu ngöôøi ñaõ cho laø baát thöôøng. Nhöng coù leõ coøn “khuøng” hôn khi oâng daønh 700m² ñaát seõ theo ñuoåi vuï vieäc ñeán cuøng” - anh giöõa Haø Noäi ñaét ñoû vaø nhieàu tyû ñoàng ñeå döïng moät nghóa trang cho choù meøo Thaéng khaúng ñònh. Theo anh Thaéng, chæ ñeå laøm nôi nhöõng linh hoàn cuûa thuù cöng coù choán ñi veà. Coâng ty Honda höùa laø seõ ñeàn buø, söûa Chuyeän veà Ami - chuù choù “toå” khoång loà chöõa, thay theá chieác xe nhöng yeâu Chuùng toâi tìm ñeán soá 167 Tröông Ñònh ñeå tìm hieåu veà nghóa trang chuyeân caàu gia ñình phaûi thöøa nhaän loãi laø do daønh cho ñoäng vaät, oâng Baûo Sinh vui veû môû ñaàu caâu chuyeän: “Chaéc laø ngöôøi ñieàu khieån phöông tieän laø ñoøi chaúng coù ngöôøi thöù hai naøo ñieân nhö toâi ñaâu. Coù leõ kieáp tröôùc toâi ñaõ coù toäi hoûi voâ lyù, thieáu soøng phaúng vôùi khaùch gì nhieàu laém vôùi choù meøo neân kieáp naøy toâi phaûi traû nôï ñaáy thoâi”. haøng. “Toâi seõ tieáp tuïc tröng baøy xe ôû Quan saùt nghóa trang, chuùng toâi thaáy vò trí trang troïng nhaát ñöôïc daønh ñaây ñeán khi naøo hoï thöøa nhaän sai veà cho moät chuù choù beùc gieâ. OÂng Baûo Sinh cho bieát, ñaây chính laø chuù choù mình môùi thoâi” - anh Thaéng noùi. “toå” Ami gioáng beùc gieâ Ñöùc. Ami chính laø chuù choù ñi ñaàu trong ngheà kinh Nhö vaäy, ñaây laø laàn thöù hai taïi Haø doanh choù taïi Vieät Nam. Ami luùc “sinh thôøi” naëng tôùi 60kg. Meï Ami coù Noäi xaûy ra vuï vieäc khaùch haøng tröng teân laø Baïch Tuyeát (vì boä loâng traéng nhö tuyeát) ñöôïc oâng Baûo Sinh mua baøy saûn phaåm hoûng hoùc treân phoá ñeå naêm 1970 vôùi giaù 1 caây vaøng. Khi trôû thaønh moät chuù choù tröôûng thaønh, phaûn ñoái nhaø saûn xuaát. Naêm 2004, Ami trôû neân nöùc tieáng trong Nam ngoaøi Baéc. Khoâng chæ laø moät chuù choù coù moät khaùch haøng cuõng töøng thueâ ngöôøi theå troïng lôùn nhaát Vieät Nam luùc ñoù, Ami coøn töï haøo khi laøm cha ñeû cuûa keùo xe xe hôi Ford dieãu haønh treân phoá voâ soá choù theá heä sau. ñeå phaûn ñoái nhaø saûn xuaát. Chieác xe OÂng Baûo Sinh taâm söï, Ami chính laø chuù choù giuùp oâng khôûi nghieäp ñeå gaây xe hôi naøy khi bò gaëp naïn ñaõ khoâng döïng toaøn boä cô ngôi cuûa ngaøy hoâm nay. Ami theo tieáng Phaùp coù nghóa laø bung tuùi khí baûo veä. traùi vôùi nhöõng gì “baïn”. OÂng ñaët teân cho con choù nhö theá vì oâng luoân coi ñoù laø moät thaønh maø nhaø saûn xuaát ñaõ quaûng caùo. vieân gaàn guõi trong gia ñình. Ami maát caùch ñaây hôn 10 naêm vaø thoï 15 tuoåi. Coi boä ôû nhöõng nôi khoâng coù caùi Ami maéc beänh kareâ - moät loaïi beänh khi choù maéc phaûi seõ bò phaù huyû caû veà goïi laø “UÛy ban baûo veä ngöôøi tieâu phoåi, ñöôøng ruoät vaø thaàn kinh. Khi aáy, thuoác chöõa beänh naøy ôû Vieät Nam raát duøng” hoaëc coù maø khoâng heà hoaït khan hieám. Luùc “laâm chung”, khaùc vôùi loaøi meøo ñi tìm moät nôi xa nhaø ñeå ñoäng thì ngöôøi daân chæ coøn bieát duøng cheát trong laëng leõ, Ami tìm ñeán beân chaân chuû, maét öùa leä vaø daàn guïc xuoáng. bieän phaùp “naèm vaï” ñeå töï baûo veä Chính vì nhöõng “chieán tích” cuûa Ami vaø nhöõng tình caûm gaén boù maät thieát chính mình. vôùi chuû, ngoaøi vieäc treo aûnh cuûa Ami trong phoøng rieâng, oâng Baûo Sinh ñaõ daønh vò trí trung taâm cuûa nghóa trang cho baøi vò thôø Ami. Moät anh ñaõ coù vôï, vaø raát sôï vôï Nghóa trang ñoäng vaät duy nhaát Vieät Nam nhöng vaãn ñong ñöa Ngoaøi Ami, nghóa trang xuaát hieän haøng loaït nhöõng caùi teân ñaày aán töôïng - Em yeâu, anh khoâng theå soáng vaø trìu meán nhö: Lucky, Xuka, Sinky, Loâ loâ... vaø coøn coù caû moät chuù meøo teân thieáu em ôû treân ñôøi naøy ñöôïc. Pu Tin. Theo oâng Baûo Sinh, chuû nhaân cuûa nhöõng con thuù coù moä trong nghóa - Hình nhö ai nhö vôï anh tôùi trang cuûa oâng ña phaàn ñeàu laø nhöõng ngöôøi khaù giaû vaø yeâu quyù ñoäng vaät. kìa. Ñeå thuù yeâu coù moät phaàn moä “hoaønh traùng” trong nghóa trang cuûa oâng, chuû - OÁi! Vaäy thì em chôø ñeán ñôøi sau nhaân seõ phaûi chi traû khoaûng 2,5 trieäu ñoàng. Soá tieàn naøy chæ phaûi traû 1 laàn vaäy nheù! vaø seõ ñöôïc daønh laøm tieàn höông khoùi haøng ngaøy vaø tieàn cuùng leã caùc ngaøy
43
raèm, muøng 1 hay caùc leã caàu sieâu. OÂng Baûo Sinh cho bieát, oâng vöøa cuøng chuû nhaân cuûa caùc ngoâi moä laäp moät leã caàu sieâu khaù hoaønh traùng taïi nghóa trang. Leã caàu sieâu coù söï tham gia cuûa 3 vò cao taêng. Theo oâng Sinh, khoâng phaûi vò sö naøo cuõng coù theå tham gia leã caàu sieâu naøy bôûi chæ coù ngöôøi
hoûi nguyeân nhaân thì ñöôïc boïn treû cho bieát con ruøa ñaõ maát 1 chaân neân baùn khoâng ai mua. Coâ beù ñaõ phaûi doác heát tuùi laáy 100.000 ñoàng mua chuù ruøa veà. Taát nhieân, keát quaû laø chuù ruøa xuaát hieän taïi nghóa trang. OÂng Baûo Sinh ñaønh daønh moät phaàn ñaát nhoû trong nghóa trang cho chuù ruøa toäi nghieäp. Tuy nhieân, caâu chuyeän chöa döøng laïi vì vaøi ngaøy sau, chính coâ beù aáy laïi mang xaùc moät con böôùm ñeán xin choân vaø cuõng khoâng ñem theo ñoàng naøo. Chuû nhaân nghóa trang vaãn ñem choân con vaät aáy mieãn phí chæ bôûi oâng thaáy coâ beù coù taám loøng roäng môû ñoái vôùi loaøi vaät. Taát caû nhöõng sinh linh coù maët taïi
Coång vaøo nghóa trang vaø chuøa “Teà ñoäng vaät ngaõ”
nghóa trang ñeàu ñöôïc thôø cuùng caån thaän. Caùc ngoâi moä môùi thöôøng ñöôïc chuû nhaân qua laïi nhieàu hôn. Tuy nhieân, theo oâng Baûo Sinh, thoâng thöôøng, sau 2 naêm thì caùc moä khoâng coøn ai tôùi thaêm nom chaêm soùc nöõa. Laø ngöôøi chuû nghóa trang nhöng khoâng vì theá maø oâng boû maëc nhöõng ngoâi moä laâu naêm. Haøng ngaøy, oâng vaãn thaép höông cho taát caû caùc moä. Ñeå nghóa
Baøi vò bia moä cho choù
cao ñaïo môùi hieåu heát ñöôïc nhöõng yù nghóa cuûa vieäc caàu cuùng naøy. Vieäc laäp nghóa trang khieán nhieàu ngöôøi cho raèng, chuû nhaân seõ kieám ñöôïc boän tieàn nhöng neáu nhaåm tính thì soá tieàn maø oâng Baûo Sinh thu ñöôïc töø vieäc naøy chaúng boõ beøn gì so vôùi maûnh ñaát 700m² oâng daønh cho nghóa trang. Nhöõng ngöôøi tìm ñeán nghóa trang cuûa oâng khoâng haún ai cuõng coù tieàn. OÂng coøn nhôù nhö in, coù laàn moät coâ beù vöøa tìm ñeán nghóa trang vöøa khoùc thuùt thít. Coâ beù mang 1 con ruøa cuït 1 chaân vaø ñaõ cheát ñeán xin ñöôïc choân taïi nghóa trang nhöng laïi khoâng coù ñoàng naøo ñeå noäp leä phí. Coâ beù keå, trong laàn ñi Tam Ñaûo, khi thaáy chuù ruøa naøy bò moät ñaùm treû con ñaùnh ñaäp, coâ laïi gaàn ñeå
44
18 vò La Haùn trong nghóa trang
trang khoâng bò chaät choäi, coát ôû nhöõng moä coù thaâm nieân laâu seõ ñöôïc ñoát vaø giöõ laïi baøi vò ñeå thôø cuùng. Theo oâng Baûo Sinh, oâng laäp nghóa trang naøy ñaõ khaù laâu nhöng “phong traøo” lo vieäc “haäu söï” cho choù, meøo thì xuaát hieän caùch ñaây khoaûng 7 naêm. Baûn thaân oâng luoân taâm ñaéc quan ñieåm cuûa nhaø Phaät laø ngöôøi vaø vaät ñeàu ñoàng nhaát theå. Chính vì theá, duø laø ngöôøi hay con vaät neáu coù söï tu luyeän ñeàu coù theå thaønh Phaät. OÂng ñaët teân cho ngoâi chuøa trong
nghóa trang laø “Teà ñoàng vaät ngaõ” (töùc laø yeâu thöông muoân vaät nhö con ngöôøi) cuõng xuaát phaùt töø lyù do aáy. OÂng cho bieát, vieäc xaây döïng nghóa trang cho thuù cöng cuûa oâng khoâng nhaèm möu caàu danh hay lôïi maø ñôn
Tu luyeän thì con gì cuõng coù theå thaønh Phaät
giaûn chæ laø vì oâng mong cho linh hoàn cuûa chuùng ñöôïc nhang khoùi vaø coù choán ñi veà. OÂng ñöa ra nhaän ñònh: Con ngöôøi coù raát nhieàu nôi thôø cuùng, linh hoàn con ngöôøi cuõng ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu söï thöông yeâu chaêm soùc. Vaäy taïi sao nhöõng con vaät raát gaàn guõi vôùi con ngöôøi laïi khoâng coù ai ñeå taâm ñeán vieäc “haäu söï”? Töø khi laäp döïng ñeán nay, nghóa trang coù khoaûng treân 200 linh hoàn ñöôïc quy tuï. OÂng Baûo Sinh cho bieát, tröôùc ñaây, nghóa trang phaân thaønh hai khu: Moät khu naèm beân Gia Laâm vaø khu vöïc hieän taïi. Tuy nhieân, ñeán nay, nghóa trang ñaõ taäp trung toaøn boä veà Tröông Ñònh (trong khuoân vieân gia ñình oâng Baûo Sinh). Caùc coát laâu naêm ñeàu ñaõ ñöôïc thieâu neân nghóa trang chæ coøn treân 100 ngoâi moä. Ñeå nghóa trang ñöôïc quy cuû, sau Teát Nguyeân ñaùn naêm nay, chuû nhaân cuûa nghóa trang seõ cho söûa sang laïi toaøn boä khuoân vieân. Trong ñoù, oâng seõ cho xaây döïng moät ñaøi hoaù thaân ñeå ñaùp öùng ñöôïc cho nhieàu ñoái töôïng hôn. Ñaøi hoaù thaân seõ hoäi tuï ñuû söï haøi hoaø cuûa “töù ñaïi” laø nöôùc, löûa, gioù vaø khoâng khí. Chính vì vaäy, ñaøi hoaù thaân seõ ñöôïc döïng treân maët hoà trong nghóa trang. Sau khi hoaù thaân, baøi vò cuûa caùc con vaät seõ ñöôïc ñaët taïi nghóa trang. OÂng Sinh öôùc tính, kinh phí ñeå quy hoaïch laïi nghóa trang vaø xaây ñaøi hoaù thaân seõ heát khoaûng 3 - 4 tyû ñoàng. Coù nhieàu ngöôøi so saùnh soá tieàn naøy vôùi khoaûn phí ñoùng goùp cuûa caùc chuû moä thì oâng chæ cöôøi. OÂng noùi vôùi chuùng toâi: “Neáu tính ra cuõng khoâng loã ñaâu, cô nghieäp cuûa toâi coù ñöôïc ñeàu laø nhôø kinh doanh choù. Caùi noï noù buø caùi kia. Vôùi laïi, baây giôø toâi chaúng coù nhu caàu nhieàu veà kinh teá!”. Moät anh xem hình hoûi baïn - Sao caäu laïi ñöùng caùch xa vôï theá? - Ñeå luùc giaän nhau hay ly dò thì xeù ra cho deã
N
eáu baïn ñi doïc theo caùc tuyeán phoá nhö Nguyeãn Vaên Cöø, Hoaøng Quoác Vieät, Phaïm Vaên Ñoàng, Giaùp Baùt (Haø Noäi)... baïn seõ nhìn thaáy moïc leân nhan nhaûn nhöõng dòch vuï vôùi caùi teân khaù nhaïy caûm nhö “Hôùt toùc goäi ñaàu nam”. Thoaït ñaàu môùi nhìn thaáy toâi thaéc maéc chaúng hieåu taïi sao hôùt toùc goäi ñaàu, maø laïi chæ daønh cho nam giôùi! Thöû vaøo moät quaày xem thöïc hö theá naøo, nhìn töø ngoaøi raát sang troïng, ñeøn ñieän (duø baïn ngaøy) vaø cöûa kính saùng choang, cuøng vôùi maøu saéc raát “upmarket”, chöùng toû ñaây laø nôi lui tôùi cuûa nhöõng ngöôøi laém tieàn nhieàu cuûa. Tieäm raát tieâu bieåu ôû tuyeán phoá naøy: Chieàu roäng khoaûng 6 thöôùc vaø chieàu daøi thì hun huùt, khoù ñoaùn ñöôïc bao nhieàu thöôùc. Phía döôùi laàu laø moät daõy gheá hôùt toùc chaéc cuõng khoaûng 10 caùi, moät soá ñaõ coù khaùch ñang ñöôïc hôùt toùc, hoaëc lim dim naèm goäi ñaàu. Ñieàu ñaàu tieân laøm toâi chuù yù laø ñoäi nguõ phuïc vuï toaøn caùc coâ gaùi tuoåi chæ ñoâi möôi, xinh nhö moäng, maëc ñoàng phuïc aùo traéng, vaø vaùy maøu xanh da trôøi. Ñoàng phuïc gì maø boù saùt thaân hình caùc coâ nhö laø nhöõng cave chính hieäu! Theá nhöng tieáp chuùng toâi laø moät coâ tieáp vieân maëc aùo daøi nghieâm chænh, cuõng ñeïp nhö tieân, coâ hoûi chuùng toâi coù caàn nhaân vieân naøo cuï theå, hay laø ñeå cho coâ aáy choïn cho. Hai thaèng baïn toâi neâu ñích danh hai coâ caäu maø hoï muoán phuïc vuï roài quay sang chæ toâi noùi: Anh naøy chöa bieát em naøo, vaäy em nhôù tìm cho aûnh moät em chaêm soùc taän tình duøm anh nghen. Coâ tieáp vieân nhoeûn mieäng töôi cöôøi chæ cho chuùng toâi moãi ngöôøi moät an toïa vaøo moät gheá, roài laäp töùc coù ngay moät em khaùc ñeán hoûi toâi muoán uoáng gì. Cho anh ly traø ñaù, caùm ôn. Moät phuùt sau ñaõ coù moät em ñeán phuïc vuï cho toâi. Em töï giôùi thieäu baèng caùch chæ vaøo caùi ID treân ngöïc vôùi caùi teân Thu Thuûy, vaø noùi raèng em laø ngöôøi seõ phuïc vuï cho toâi hoâm nay. Toâi nhìn thoaùng qua Thu Thuûy vaø ñoaùn em chaéc chæ 18 - 19 tuoåi, ngöôøi cao chaéc cuõng 1,65m vaø khoâng quaù 45kg, toùc ngaén goïn gaøng coù nhuoäm maøu naâu, em coù ñoâi maét nhö luùc naøo cuõng cöôøi, vaø tay phaûi moät voøng vaøng khaù nhieàu. Em laøm ngheà naøy laâu chöa? Hôn 2 naêm. Toâi ñuøa: Vaäy laø anh yeân taâm trao ñaàu cho em nhaù. Phaûi noùi Thu Thuûy coù tay ngheà hôùt toùc raát khaù, em chæ nhìn qua maø coù theå phaân tích toùc toâi thuoäc loaïi gì, vaø pheâ bình ngöôøi hôùt toùc tröôùc laøm sai choã naøy, khoâng caân ñoái choã kia, v.v... laøm toâi caûm thaáy nhö mình ñaõ giao thaân cho ñuùng ngöôøi. Trong khi em hôùt thì laïi coù moät em khaùc ñeán töï giôùi thieäu laøm... caét moùng tay! Hai em laøm vieäc raát nheï nhaøng, noùi chuyeän
nhö thuû thæ, laøm toâi raát deã bò... nguû. Ñeán khi xong, toâi xem ñoàng hoà môùi bieát caùi coâng ñoaïn hôùt toùc khoâng ñaõ maát gaàn 40 phuùt. Coâng ñoaïn keá tieáp laø goäi ñaàu. Thu Thuûy hoûi toâi muoán duøng xaø boâng shampoo loaïi naøo (muøi baïc haø, hay muøi hoa böôûi, hoa lan...), roài aùp duïng moät loaïi daàu goäi ñaàu raát deã chòu treân toùc. Toâi coù caûm giaùc baøn tay em naén noùt töøng vuøng toùc, goäi ñi goäi laïi, thænh thoaûng laïi cho theâm loaïi daàu gì ñoù maø luùc naøy toâi khoâng thaáy ñöôïc. Trong tieáng nhaïc nheï du döông, toâi caûm thaáy mình beành boàng trong caùi theá giôùi kyø quaëc maø ñoäc ñaùo naøy. Chæ goäi ñaàu khoâ vaäy maø cuõng toán ngoùt ngheùt 20 phuùt! Coâng ñoaïn thöù ba laø goäi ñaàu öôùt, töùc laø xaû nöôùc. Thu Thuûy môøi toâi vaøo moät phoøng khaùc phía trong. Phoøng naøy nhoû hôn, ñeøn toái hôn. Trong phoøng coù khoaûng 5 caùi giöôøng maø khaùch chæ naèm ngöûa vaø caùi ñaàu thì quaëp ngöûa xuoáng moät caùi boàn nöôùc. Boàn nöôùc coù voøi nöôùc di ñoäng duøng caû hai loaïi nöôùc noùng vaø laïnh. Khaùch chæ vieäc naèm ñoù ñeå nhaân vieân goäi ñaàu, laøm saïch taát caû xaø boâng. Caùi coâng ñoaïn naøy cuõng toán khoaûng 20 phuùt. Coâng ñoaïn sau cuøng laø xoa boùp maët, vaø toâi ñöôïc chuyeån ñeán moät phoøng khaùc. Phoøng naøy ñöôïc thieát keá saùng suûa hôn, trang troïng hôn, nhöng cuõng kín ñaùo hôn, ñöôïc trang trí maùy laïnh vaø trang trí khaù mó thuaät. Moãi phoøng chæ coù moät khaùch vaø moät nhaân vieân. Caùi coâng ñoaïn massage maët naøy quaû laø coâng phu, vì nhaân vieân duøng tay moät
caùch nhuaàn nhuyeãn vaø daàu gì ñoù ñeå laøm cho da meàm laïi vaø baét ñaàu xoa boùp maët, huùt muïn (neáu coù). Caùch chaêm soùc da maët kieåu naøy quaû laø ñoäc ñaùo maø toâi chöa töøng bieát tröôùc ñaây. Vì laø nôi kín ñaùo neân khaùch vaø nhaân vieân coù theå troø chuyeän vôùi nhau. Thu Thuûy toû ra baïo daïn hôn vôùi toâi baèng nhöõng ñoäng taùc coù theå xem laø gôïi caûm. Em choaøng qua ngöôøi toâi ñeå coá tình coï queït ngöïc vaøo ngöôøi toâi, roài laøm nhö voâ tình vaø toû lôøi xin loãi. Qua Thu Thuûy toâi môùi bieát caùc tieäm goäi ñaàu loaïi naøy coøn laø nhöõng nôi thö giaõn moät hai giôø cuûa caùc ñaïi gia, doanh nhaân, vaø coâng chöùc thaønh phoá. Trong hai giôø nghæ tröa, hoï ñeán ñaây ñeå ñöôïc goäi ñaàu vaø naèm nguû trong phoøng coù maùy laïnh, vaø coù ngöôøi thuû thæ taâm söï. Thaønh ra, tieäm raát ñoâng khaùch luùc töø 11 giôø tröa ñeán 3 giôø chieàu. Toâi hoûi Thu Thuûy: Naèm nguû nhö vaäy coù gì ñaâu goïi laø thö giaõn? Anh noùi nghe laï nhæ, nguû coù ngöôøi taâm söï naèm chung maø anh noùi laø “coù gì ñaâu”, coù ngöôøi nghieàn vaøo ñaây ñoù. Nhö caùi anh baïn cuûa anh ñoù, anh hay vaøo ñaây nguû tröa vôùi chò Haø ñaáy; chò Haø chieàu anh laém. Chieàu laø chieàu nhö theá naøo? Laø ví duï nhö anh bo cho em naêm chuïc ngaøn thì anh naèm nguû vôùi em nhöng khoâng ñöôïc sôø moù, coøn moät traêm ngaøn thì thoaûi maùi... Anh nghe noùi thu nhaäp khaù laém phaûi khoâng? Cuõng tuøy anh ôi, moãi ngaøy coù moät hay hai khaùch thì em soáng ñöôïc, nhöng coù ngaøy chaúng coù khaùch naøo, nhöng noùi chung em dö khoaûng 2 trieäu moãi thaùng. Theá löông
45
boång ra sao? Ñaâu coù löông gì anh, chæ nhôø vaøo bo cuûa khaùch thoâi. Coù bao nhieâu tieáp vieân ôû tieäm naøy? Khoaûng 20 ngöôøi. Em thích laøm ngheà naøy? Khoâng, chæ vì hoaøn caûnh em môùi laøm, chöù nhuïc laém anh ôi, ai cuõng nghó em laø ñieám. Toâi caûm thaáy ñau nhoùi khi nghe caâu traû lôøi quaù thaúng thaén vaø chua xoùt, neân toâi coá nhìn maët em xem coù gì thay ñoåi khoâng, nhöng tuyeät nhieân khoâng thaáy em bieåu hieän moät xuùc ñoäng naøo. Toâi hoûi: Sao vaäy? Vì phaàn lôùn nhöõng ngöôøi laøm ngheà naøy thöôøng bay ñeâm, chöù hôùt toùc goäi ñaàu chæ laø bình phong maø thoâi. “Bay ñeâm” coù nghóa laø gì? Toâi giaû vôø hoûi. Anh kheùo giaû boä quaù, ñaøn oâng caùc anh bieát caû roài, caàn gì em phaûi traû lôøi chöù? Anh khoâng bieát thaät maø. Thì bay ñeâm coù nghóa laø laøm vôï choàng moät ñeâm ñoù. AØ ra theá, vaäy em coù hay bay ñeâm khoâng? Em cöôøi vaø ngöôïng nghòu noùi: Thænh thoaûng cuõng coù, nhöng phaûi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa baø chuû môùi ñöôïc, chöù ôû ñaây thì khoâng. Em khoâng sôï bò beänh aø? Sôï chöù, nhöng soá phaän caû anh ôi. Taïi sao em khoâng laøm ngheà khaùc? Ngheà gì haû anh, em coù ngheà hôùt toùc roài, aø anh laø ai maø cöù hoûi em hoaøi vaäy? Toâi ñuøa: UÛa,chôù em khoâng nhôù em laø choàng hai giôø cuûa em sao? Thu Thuûy mæm cöôøi noùi: Anh kheùo noùi quaù ha, thoâi nguû ñi! Gaàn hai giôø ñoàng hoà, tính töø luùc hôùt toùc ñeán phaàn cuoái cuûa coâng ñoaïn naøy, toâi môùi bieát theâm moät caùi ngheà laï luøng maø toâi chöa bieát ñaët teân laø gì cho ngaén goïn. Nguû oâm? Goäi ñaàu oâm? Baát cöù thuaät ngöõ gì ñi nöõa thì noù vaãn laø moät ngheà laï. Raát laï. Maø ñau xoùt...
Ñoaïn ñöôøng Xuaân Mai, Hoøa Laïc Sôn Taây (Haø Noäi) khoâng chæ noåi tieáng vôùi ñaëc saûn gaø ri, gaø giaø, gaø leo ñoài... laâu nay ñöôïc bieát maø noù coøn ñöôïc xem laø xöù sôû cuûa gaø moùng ñoû. Baùm theo truïc ñöôøng quoác loä, ñi vaøo caùc khu daân cö môùi, nhöõng “ñoäng”, nhöõng “loø” ñua nhau moïc leân nhöõng quaùn: maùt xa, nhaø nghæ, caø pheâ, karaoke goäi ñaàu, taåm quaát thö giaõn... ngoài tröôùc cöûa quaùn laø nhöõng khuoân maët laû taû son phaán, vaùy aùo cuõn côõn luoân tay vaãy chaøo môøi khaùch. Vuøng queâ nôi ñaây voán yeân bình nay laïi coù
46
nhöõng aùnh ñeøn ñoû, ñeøn vaøng laøm cho hiu haét moät vuøng. Khoâng khaùch khí, Tuaán baïn toâi, moät ngöôøi chaû laï gì chuyeän teä naïn ôû xöù naøy, noùi thaúng nhö ñuøa: “ÔÛ ñaây theo toâi bieát coù chöøng 100 ñieåm nhaø nghæ, caø pheâ, karaoke goäi ñaàu, taåm quaát, thö giaõn nhöng thuoäc haøng ñaúng caáp thì chæ coù vaøi quaùn, oâng ñònh duøng loaïi “haøng” naøo?”. “Thoâi thì tuøy oâng, baïn laø khaùch maø” toâi chaàn chöø noùi. “VIP nheù, ñeå cho oâng caûm nhaän”. Noùi roài Tuaán nhoay nhoaùy moùc ñieän thoaïi, goïi ñaët “haøng”. Lyù lòch trích
ngang cuûa caùc em: queâ quaùn, tuoåi, chieàu cao, saéc ñeïp, nöôùc da ... ñöôïc caùc oâng chuû thoâng baùo raát chi tieát qua ñieän thoaïi. Buoân ñieän thoaïi moät hoài chuùng toâi cuõng tìm ñöôïc ñieåm, xe ñoã xòch tröôùc cöûa moät quaùn naèm aån ñaèng sau moät raëng caây phi lao. Theo caûm nhaän toâi thaáy thì quaùn naøy raát beà theá, sang troïng vaø lòch söï chaéc laø “saân chôi” cho caùc ñaïi gia laém tieàn. Tuaán haøo höùng noùi: “OÂng bieát khoâng, ôû ñaây coù chöøng hôn 50 em, chuû quaùn hay “choân” haøng ngon, oâng cöù choïn cho kyõ nheù”. Toâi böôùc vaøo phoøng leã taân thaáy taám bieån ñeà moät loaït dòch vuï ñöôïc quaûng caùo: taém buøn haáp thuoác baéc, xoâng hôi, maùtxa... Ñeøn vaøng voït, nhaáp nhaùy, khaùch saïn ñöôïc xaây döïng theo loái lieân hoaøn, noái caùc khu vôùi nhau, hun huùt, thaâm u haønh lang vaø nhöõng caùnh cöûa im æm ñoùng. “Cho anh hai suaát taém buøn haáp thuoác baéc nheù”, Tuaán thì thaøo noùi vaø khoâng queân nhaéc vôùi tay baûo keâ: “Nhôù cho em Lan ôû Phuù Thoï, em Mai ôû Thaùi Nguyeân ñaáy”. Laäp töùc leã taân laáy hai tích keâ VIP 301, 302 boá trí cho chuùng toâi lieàn. Tuaán gheù vaøo tai toâi noùi nhoû: “Em Lan hay em Mai ñeàu raát treû vaø nhieät tình laém, oâng coù theå ñeán Z thoaûi maùi luoân. Ñöøng ngaïi gì caû, toâi lo heát cho”. 10 phuùt cho söï chuaån bò, chuùng toâi theo 2 em xinh ñeïp leân thöôïng taàng. Choát cöûa, Lan baät ñeøn saùng tröng, nhanh choùng “xuoáng quaân tö trang”. “Anh kieåm tra ñi, anh Tuaán laø VIP, neáu anh khoâng thích em coù theå ñoåi ngöôøi khaùc voâ tö”. “Thoâi mieãn”, toâi noùi vì tính cuõng thoaûi maùi. Lan lieán thoaéng: “Anh ñi tôùi cuøng chöù?”. Mieäng noùi, tay em xoâng vaøo côûi ñoà giuùp toâi raát nhanh choùng. Nöôùc aøo aøo xaû vaøo boàn, vaùng vaát muøi tinh daàu, caùi caûm giaùc chung chaï hieän höõu ngay ôû trong phoøng taém naøy, göông quaây boán beà. Töï nhieân toâi coù caûm giaùc ngaùn ngaåm, gai gai rôøn rôïn. Boàn taém buøn laøm baèng goã gheùp ñöôøng kính khoaûng 1m, khoâng bieát ñaây laø loaïi buøn gì nhöng nhìn gioáng nhö noài caùm lôïn, nghi nguùt khoùi. Lan quaûng caùo vôùi toâi ñaây laø thöù buøn khoaùng.”Laáy ôû ñaâu?” toâi hoûi. Em laéc ñaàu. Hai caùi voøi xaû troâng nhö 2 caùi pheãu ghi: Noùng Laïnh. Lan thoø tay traàn khua thöû ñoä noùng. “Ñöôïc roài ñaáy, anh vaøo ñi”. Khoâng gioáng nhö taém nöôùc thuoác cuûa ngöôøi Dao, ngöôøi Taøy ôû Laøo Cai hay Baéc Kaïn, coù theå khaúng ñònh ngay noài “caùm lôïn” cuûa toâi ñang ngaâm raát nhieàu vò thieân nieân kieäu vaø daàu Hoài. Caûm giaùc raám röùt cuûa loaïi buøn loaõng khieán toâi thaáy loàng ngöïc nhö bò eùp, tai hôi uø. 5 phuùt keå ra cuõng raát laï, moà hoâi tuùa ra öôùt ñaãm toùc, maët muõi... Toâi coá möôøng töôïng ra xem coù bao
nhieâu vò thuoác trong caùi boàn ngaâm naøy nhöng coù leõ khoâng theå bieát heát ñöôïc, taïp pheá luø caùc loaïi muøi. Vôùi 2 caùi voøi noùng laïnh khaùch coù theå töï ñieàu chænh nhieät ñoä theo yù thích cuûa mình. Quaït thoâng gioù thoåi uø uø nhöng söï böùc bí, ngoät ngaïy khieán ngöôøi khoûe laém cuõng khoâng theå chòu ñöôïc quaù 15 phuùt. Trong göông, toâi nhö moät con “ma buøn”, xoái xaû taém vì caûm giaùc böùt röùt. Giôø ñaây, töø coå toâi trôû xuoáng ñaõ trôû thaønh moät maøu khaùc, cô theå nhö ñöôïc chia laøm 2 khuùc, caû phaàn ngaâm trong buøn thaâm löïng nhö ñöôïc haáp chín, hôn nöõa laø caûm giaùc noùng raùt cuûa da thòt. Lan baûo: “Ai cuõng theá, thuoác ngaám ñaáy anh aï!”. Toâi thoaùng lo laéng “khoâng kheùo lôïn laønh thaønh lôïn queø” thì nguy. Taém taùp thoûa thueâ, Lan ñong ñöa: “Anh leân thieân ñöôøng chöù?”. Thoø tay xuoáng döôùi ñeäm, Lan vöùt ra caû ñoáng bao cao su tröôùc maët toâi. “Anh choïn ñi!”. Toâi laéc ñaàu, Lan daèn doãi: “Sao theá, anh cheâ em?”. “Khoâng”, toâi thuûng thaúng noùi, quaû thaät toâi khoâng höùng thuù vôùi caûm giaùc daïn dó, dung tuïc cuûa coâ gaùi töï nhaän laø 18 tuoåi ôû Phuù Thoï naøy, vaû laïi caùi raãy raùt cuûa da thòt sau khi haáp buøn khieán toâi sôï bò ñuïng chaïm vaøo. “Coù ai bieát em ñeán ñaây seõ phaûi laøm nhöõng vieäc nhö theá naøy?”, toâi hoûi doø thì Lan maét ngaân ngaán nöôùc.
Coâ keå: “Nhaø em coù hai chò em gaùi vaø caäu em trai, queâ em ôû caùi xaõ maø muoán ra ñöôøng quoác loä cuõng maát caû tieáng röôõi xe oâm. Boá meï em khoâng giaø cuõng chaúng treû nhöng cuoäc soáng ôû ñaáy khoâng chæ gia ñình em bò bao vaây bôûi ñoùi ngheøo, nhaø tranh vaùch nuùi. Nhöõng ngaøy ñaàu em coøn khoùc vì aân haän, vì bò daøy voø roài thì ngaøy qua ngaøy noãi buoàn vôïi ñi, caûm giaùc xaáu hoå vaø töï troïng maát ñi. Khoâng phaûi ai cuõng coù theå boû ra töø 500 nghìn ñeán 1 trieäu (maùt xa vaø taém buøn laø 500 nghìn coøn tôùi Z laø 1 trieäu ñoàng) ñeå ñeán ñaây chôi gaùi. Hoï laø ai chaéc anh cuõng hieåu?”, Lan giöông maét nhìn toâi noùi. “Nhöng hoï laïi chính laø nhöõng ngöôøi daïy khoân boïn em, daïy maùnh lôùi vaø söï chai lì. Daàn daø caûm giaùc nhuïc nhaõ, buoàn tuûi chæ coøn laø khaùi nieäm”. Toâi giaät mình vôùi coâ gaùi 18 tuoåi vaø caâu chuyeän raát ñôøi. Kieám ñöôïc tieàn nhuïc theá ñaáy, nhöng ñaõ vaøo ñaây thì chaúng thaáy ai ra. Lan keå: “Teát vöøa roài, 6 chò em thueâ chieác xe 7 choã vaø moät thaèng “deûo moû” ñi cuøng ñoùng laø “seáp” cuûa Coâng ty ñi veà queâ. Taïi vì ñi laøm caû naêm môùi veà moät laàn. Phaûi oai chöù, boá meï vaø hoï haøng vui laém, cöù töôûng boïn em kieám ñöôïc choã laøm töû teá. Thaèng khoán naïn aáy laáy 1 trieäu vaø nguû chay vôùi caû luõ. Khoå theá. Vaøi ñöùa cuøng caûnh ngoä, bieát nhau thì deø bæu: “Coâng ty gì, coâng ty ñoùng gaïch”. “Anh coù bieát boïn em sôï nhaát caùi gì khoâng? Beänh taät vaø coù baàu. Nhöng cuõng khoù traùnh laém, gaëp phaûi tai naïn ngheà nghieäp laø baùn sôùi luoân. Hoâm tröôùc, ôû queâ em coù moät ñöùa töï töû. Noù bò dính AIDS caùch ñaây 6 thaùng, noù ñaõ traû thuø ñôøi baèng caùch “ñi traàn” vôùi nhieàu oâng laém”.Nghe ñeán ñaây, toâi laïnh buoát soáng löng. Chuùng toâi thoaùt ra ñöôøng. Trôøi möa buïi, ñöôøng vaéng laëng nhöng ñeøn ñoû, ñeøn xanh vaãn nhaáp nhaùy ñaày ma löïc nhö “doã daønh” ñaøn oâng.
Naøng chính laø nôi maø veû ñeïp cuûa loaøi ngöôøi hoäi tuï vaø thaêng hoa, naøng ñaõ toán bieát bao buùt möïc cuûa nhöõng hoaï só, nhöõng nhaø vaên ñeå mieâu taû laïi cho haäu theá. Naøng ñeïp laø theá nhöng ñeå giöõ ñöôïc caùi veû ñeïp ñoù vónh haèng thì caøng khoù hôn, ñaõ khoâng bieát bao nhieâu ngöï y vôùi caùc baøi thuoác quyù hieám ñeå giuùp cho naøng “truï nhan” nhöng ñoù vaãn laø 1 ñieàu khoâng töôûng ñoái vôùi ngöôøi xöa. Traûi qua naêm thaùng, giôø ñaây cuøng vôùi nhöõng tieán boä cuûa khoa hoïc, nhöõng naøng “Taây Thi” baây giôø seõ deã daøng giöõ laïi veû ñeïp cuûa mình cuøng tröôøng toàn cuøng vuõ truï töø khi phong traøo chuïp aûnh nude moät soá coâ gaùi 90, nhöõng coâ gaùi ñang ôû tuoåi traêng troøn,caùi tuoåi 17 beû gaõy söøng traâu, caùi ñoä tuoåi ñeïp nhaát cuûa thôøi con gaùi khoâng phaûi laø ngoaïi leä Thöôøng thì 1 album nhoû - khoaûng 20-30 taám vôùi côõ aûnh 12×15 maát khoaûng 600k, coøn “hoaønh traùng nhö baùnh traùng Traøng Baûng” thì baïn coù theå laøm 1 album 40-50 taám vôùi côõ 25×35 thì “Luïc Toán” hôn, khoaûng 2 ñeán 4 trieäu. Ngoaøi ra, baïn coøn coù löïa choïn khaùc laø chuïp theo kieåu “ tuoät daàn”. Ban ñaàu thì “ kín nhö böng”, sau ñoù laø “phuï tuøng” treân ngöôøi cöù töøng caùi töøng caùi moät “ thaân ôi, taïm bieät quaàn aùo” ñi nheù, taêng theâm caûm höùng cho caû “ngöôøi maãu” laãn ngöôøi chuïp. Hoaëc “taïo hình” mang ñaäm chaát ngheä thuaätnhöng vaãn laøm noåi baät leân caùi neùt ñeïp cuûa phuï nöõ phöông Ñoâng Ñaáy laø caùi “thoaùng” trong chuyeän
47
gìn giöõ veû ñeïp maø taïo hoaù ñaõ ban cho, vaäy coøn trong nhöõng chuyeän mang ñaäm aâm höôûng vaên hoaù phöông Ñoâng, mang ñaäm tính chaát Coâng Dung Ngoân Haïnh cuûa ngöôøi con gaùi Vieät Nam thì sao? Moät thöïc teá cho thaáy raèng chuyeän “aên côm tröôùc keûng” ôû theá heä sanh ñaàu thaäp nieân 90 ñaõ khoâng coøn gì laø môùi meû nöõa bôûi ngay moät soá coâ gaùi 90 luoân mang trong ñaàu nhöõng tö töôûng” yeâu laø heát mình, lo giöõ trinh tieát cho choàng ñeâm taân hoân baèng nieàm tin aø?” hay “khoân 3 naêm daïi moät giôø, bieát theá daïi tröôùc khoûi chôø 3 naêm”. Khi ôû caïnh nhöõng ngöôøi ñaøn oâng chaân thaät thì thoaûi maùi nhö laø vôï choàng son môùi cöôùi, theâm vaøo ñoù coøn quay film chuïp aûnh laøm löu nieäm ñeå xem laïi moãi khi thaáy nhôù nhau (?)...! Ñaáy laø caùi “thoaùng” cuûa nöõ sinh 90, vaäy coøn nam sinh thì sao? Moät soá nam thanh 90 baây giôø ñeàu thuoäc loøng khaåu hieäu “ Yeâu maø khoâng cua ñöôïc ñaõ keùm, cua ñöôïc roài maø khoâng thòt ñöôïc laïi caøng keùm hôn” luoân khoe “chieán tích” cuûa mình khi ngoài “ñaøm ñaïo”, trao ñoåi “kinh nghieäm” ôû quaùn nöôùc beân ñöôøng. Chaû theá maø sau khi “saên” ñöôïc con moài, caùc nam sinh cuûa chuùng ta ñeàu daàn tìm caùch ñöa ngöôøi yeâu mình vaøo khaùch saïn ñeå “thòt”. ÔÛ ñaây cuõng phaûi noùi raèng, nöõ sinh thaäp nieân 90 cuõng “taây” hôn 80 neân vieäc ñi vaøo khaùch saïn vôùi baïn trai cuõng laø chuyeän “thöôøng tình ôû huyeän” Ngoaøi kia, thöïc traïng naøy vaãn ñang dieãn ra ñeàu ñaën haøng ngaøy, khoâng bieát nhöõng baäc laøm cha laøm meï coù bieát ñeán hay khoâng? Hay laïi nghó raèng con mình ñang ñi hoïc theâm? Hay laïi ñang vuøi ñaàu vaøo trong ñoáng coâng vieäc cao ngaát nhö nuùi? Khoâng bieát caùc chuû nhaân khaùch saïn nghó gì khi thaáy caùc nam nöõ hoïc sinh chöa quaù 20 vaøo thueâ phoøng khi thöøa bieát nhöõng hoïc sinh naøy thueâ khaùch saïn ñeå laøm gì?
Tieáng “döõ” ñoàn xa, nhieàu anh chaøng tìm ñeán taùn tænh, ve vaõn caëp vôùi Taâm ñeå vöøa coù ngöôøi tình hôø, vöøa coù cô hoäi “maõn nhaõn” tröôùc “moùn haøng ñoäc”. Nhöng caâu chuyeän xaêm mình cuûa Taâm chæ “nhoû nhö con thoû” khi so vôùi caâu chuyeän veà “kyø nöõ” xaêm mình “haøng khuûng” ôû Goø OÂn Khaâu.
“Kyø nöõ” xaêm mình ñaát Saøi Thaønh
Luaän veà hình xaêm ñoäc, nhöõng tay anh chò coù soá maù thì khoâng noùi laøm gì, hoï coù theå xaêm baát cöù choã naøo mình muoán treân cô theå, nhöng vieäc caùc coâ gaùi bình thöôøng maø daùm xaêm vaøo nhöõng “choã khoâng tieän noùi” vaø chuû nhaân khoâng heà uùp môû veà vò trí xaêm, thì quaû laø khoâng coù maáy ngöôøi. Taâm môùi 19 tuoåi, laøm ngheà tieáp thò bia ôû Q. Bình Thaïnh, nhöng coâ ñaõ daùm sôû höõu hai hình xaêm ñoäc: Moät con thaèn laèn töø roán boø xuoáng thaáp vaø moät con raén ngoùc ñaàu töø döôùi leân gaàn eo löng. Taâm baûo, hai hình xaêm naøy leõ ra phaûi maát tieàn trieäu, nhöng vì tay thôï xaêm thaáy Taâm “khoâng moät tieáng
48
reân” khi nhöõng muõi kim ñaâm vaøo da thòt, neân ñaõ “cho khoâng bieáu khoâng” hình con raén. Tuy nhieân, vì con thaèn laèn ngöï trò treân 10 xen ti meùt vuoâng (cm2) da, neân Taâm phaûi traû 800.000ñ (80.000ñ/ 1 xen ti meùt vuoâng). Nhôø hai hình xaêm naøy maø Taâm kieám ñöôïc boän tieàn töø nhöõng “ngöôøi tình hôïp ñoàng” ngaén haïn. Ngheà tieáp thò bia thöôøng phaûi laû lôi chieàu khaùch, neân thænh thoaûng Taâm cuõng chaáp nhaän caëp vôùi moät anh “toùc aùnh baïc, tuùi aùnh kim” naøo ñoù. Nhöõng anh tay chôi naøy, sau khi ñaõ nhìn ñöôïc toaøn boä hai con vaät ngöï ôû nhöõng nôi “hieåm ñòa” aáy ñaõ voã ngöïc khoe vôùi caùc anh baïn tay chôi khaùc.
Caùc tay chôi ôû Saøi Goøn goïi naøng laø “kyø nöõ”. Moät tay naøo ñoù trong boïn hoï laïi theâm vaøo moät caùi ñuoâi “Goø OÂn Khaâu”, chaéc laø ñeå nhôù tôùi cuoán tieåu thuyeát naêm xöa cuûa Hoaøi Ñieäp Thöù Lang, moät trong nhöõng buùt hieäu cuûa coá thi só Ñinh Huøng. Coù moät laàn moät tay chôi bò naøng duøng moät theá Judo quaät soùng xoaøi treân saøn quaùn, danh tieáng “Kyø nöõ” laïi caøng noåi nhö coàn. Giôùi giang hoà truyeàn tuïng raèng naøng bieát caû voõ Nhaät laãn voõ Taøu, keû naøo ñuïng phaûi naøng thì chæ coù oan gia. Moät ñaïi gia ôû Saøi Goøn, teân Bình vì toø moø muoán coi caùi hình xaêm ñaàu hoå treân baøn toaï cuûa naøng, haén cöû ngöôøi tôùi ñieàu ñình vôùi naøng ñeå xin ñöôïc chieâm ngöôõng caùi “coâng trình ngheä thuaät” aáy, vaø chaáp nhaän caùi giaù phaûi traû. Sau hoài trao ñoåi qua laïi, anh chaøng kia choát: “OK! Xin coâ cho bieát giaù caû?”. “200 ñoâ la! Vaø chæ ñöôïc pheùp ngaém trong 5 phuùt maø thoâi, neáu sôø moù lung tung thì coi chöøng seõ aên ñoøn”. Caâu chuyeän giöõa ñaïi gia Bình vaø “Kyø nöõ Goø OÂn Khaâu” dieãn tieán ra sao, chaúng coù ai roõ, chæ bieát raèng sau ñoù Bình ñaõ keå laïi vôùi Thaéng, cuõng laø moät trong nhöõng ñaïi gia aên chôi cuûa Saøi Goøn, raèng taùn saàu boït meùp cuõng chaúng sô muùi gì ñöôïc coâ naøng “Kyø nöõ”! Naøng baûo: “Vôùi toâi, tình chæ cho khoâng bieáu khoâng, nhöng vôùi ñieàu kòeän phaûi cuøng moät taàn soá. Neáu khoâng thì ñöøng hoøng!”. Theá laø maát toi 200 ñoâ maø chaúng nöôùc non gì!
Truyeàn thuyeát keå laïi raèng moät Hoaøng Haäu xöù Ba Tö bò toäi phaûi cheát, baø Hoaøng Haäu naày laïi coù taøi keå chuyeän, moãi ñeâm baø keå moät caâu chuyeän dôû dang neân Vua cho soáng theâm moät ngaøy ñeå keå tieáp, vaø caâu chuyeän keùo daøi ñeán 1001 ñeâm vaãn chöa heát, vaø seõ khoâng bao giôø heát. Caùc em coù theå theo doõi caâu chuyeän naøy qua baøi ñoïc döôùi ñaây...
Tieáp theo kyø tröôùc vaøo ñeâm sau. Dinarzade buø cho ñeâm tröôùc, ñaäy khi coøn raát laâu trôøi môùi saùng, goïi Scheherazade: - Chò ôi! Neáu khoâng coøn nguû nöõa thì em xin chò haõy keå noát chuyeän ngöôøi ñaùnh caù vaø laõo hung thaàn cho caû hoaøng ñeá vaø em nghe ñi vì chò bieát ñaáy caû Ngöôøi cuõng ñang noùng loøng muoán bieát caâu chuyeän seõ ra sao ñaây. - Ñöôïc em aï - Hoaøng haäu noùi - Chò seõ thoaû maõn trí toø moø cuûa Ngöôøi cuõng nhö cuûa em. Roài quay sang vua Schahriar, naøng noùi: “Taâu beä haï, ngay sau khi keå xong chuyeän nhaø vua Hi Laïp vaø thaày thuoác Douban, laõo ñaùnh caù lieàn baûo hung thaàn vaãn bò nhoát trong bình: - Neáu nhaø vua Hi Laïp ñeå cho ngöôøi thaày thuoác ñöôïc soáng thì Thöôïng ñeá cuõng ñeå cho nhaø vua ñöôïc soáng nhöng oâng ta ñaõ chaúng theøm ñeám xæa gì ñeán nhöõng lôøi khaån caàu heát söùc tha thieát cuûa oâng thaày thuoác neân ñaõ bò Thöôïng ñeá tröøng phaït. Ngöôi haõy laáy ñoù laøm göông, hôõi hung thaàn? Neáu ta coù theå laøm cho ngöôi muûi loøng vaø ñöôïc nhaø ngöôi chieáu coá thì luùc naøy ñaây ta seõ ruû loøng thöông tình traïng nhaø ngöôi,
nhöng vì maëc daàu ta ñaõ thi aân cöïc kyø lôùn laø cöùu cho ngöôi khoûi cuoäc soáng tuø haõm haøng ngaøn naêm, nhöng nhaø ngöôi ñaõ laáy aân laøm oaùn vaãn kieân trì muoán gieát ta vì vaäy ñeán löôït mình, ta cuõng phaûi toû ra taøn nhaãn khoâng chuùt thöông haïi ñoái vôùi nhaø ngöôi. Nhaø ngöôi vaãn phaûi ôû trong chieác bình naøy vaø ta seõ ñem neùm ngöôi xuoáng bieån cho nhaø ngöôi naèm trong ñoù ñeán ngaøy taän theá. Ñoù laø söï traû haän cuûa ta ñoái vôùi nhaø ngöôi. Laõo ñaùnh caù, baïn cuûa ta? - Hung thaàn voäi vaõ noùi - Moät laàn nöõa, ta xin nhaø ngöôi chôù neân laøm chuyeän aùc ñoäc nhö vaäy. Chaúng hay ho gì chuyeän traû thuø maø ngöôïc laïi neân laáy aân traû oaùn thì toát hôn. Chôù neân ñoái xöû vôùi ta nhö ngaøy xöa Imama ñoái xöû vôùi Ateca. Theá Imama ñaõ laøm gì Ateca? - Laõo ñaùnh caù hoûi. OÂi! Neáu ngöôi muoán bieát chuyeän ñoù - Hung thaàn noùi - Thì haõy môû caùi naép bình naøy cho ta ra ngoaøi. Nhaø ngöôi cho laø ta naèm trong caùi nhaø tuø chaät heïp naøy maø haøo höùng keå chuyeän cho nhaø ngöôi nghe sao? Ta seõ keå bao laâu cuõng ñöôïc khi nhaø ngöôi cho ta ra khoûi ñaây. - Khoâng - Laõo ñaùnh caù noùi - Ta seõ khoâng thaû nhaø ngöôi ñaâu, ñöøng coù nhieàu lôøi. Ta seõ dìm nhaø ngöôi xuoáng taän ñaùy bieån. - Haõy nghe ta noùi ñaõ, laõo ñaùnh caù
ôi? - Hung thaàn hoaûng hoát keâu leân Ta höùa seõ khoâng laøm haïi nhaø ngöôi moät tí naøo. Ngöôïc laïi, ta seõ baøy cho nhaø ngöôi caùch ñeå trôû neân giaøu coù nöùt ñoá ñoå vaùch. Hy voïng thoaùt ra khoûi caûnh ngheøo khoå laøm cho laõo ñaùnh caù dòu ñi moät chuùt. - Ta coù theå nghe ngöôi - Laõo noùiNeáu lôøi ngöôi noùi coù gì ñoù ích lôïi. Nhaø ngöôi haõy theà, nhaân danh Thöôïng ñeá toái cao, laø lôøi ngöôi noùi xuaát phaùt töø thieän yù thì ta seõ môû naép bình cho ngöôi ra. Ta khoâng tin laø ngöôi daùm taùo gan ñeå böôùc qua lôøi theà nhö vaäy. Hung thaàn caát lôøi theà vaø laõo ñaùnh caù lieàn môû naép bình. Laäp töùc khoùi tuoân ra vaø hung thaàn laáy laïi voùc daùng cuûa mình gioáng nhö laàn tröôùc. Vieäc ñaàu tieân laõo ta laøm laø giô chaân ñaù chieác bình laên xuoáng bieån. Haønh ñoäng naøy laøm ngöôøi ñaùnh caù hoaûng hoát: - Hung thaàn? Theá laø nghóa laøm sao? Ngöôi khoâng muoán giöõ lôøi maø ngöôi vöøa theà ö? Vaø lieäu ta coù phaûi noùi nhö ngöôøi thaày thuoác ñaõ noùi vôùi quoác vöông HI Laïp: “Haõy ñeå cho thaàn soáng vaø Thöôïng ñeá seõ cho beä haï tröôøng thoï?” Söï sôï haõi cuûa ngöôøi ñaùnh caù laøm hung thaàn baät cöôøi, voäi ñaùp: - Khoâng! Laõo haõy yeân taâm! Ta haát caùi bình ñi chæ ñeå ñuøa vui thoâi vaø cuõng ñeå xem nhaø ngöôi coù hoaûng sôï khoâng maø thoâi. Vaø ñeå chöùng toû laø ta giöõ lôøi höùa, nhaø ngöôi haõy vaùc löôùi ñi theo ta.
Noùi xong, hung thaàn böôùc ñi tröôùc, coøn laõo ñaùnh caù voäi vaõ vaùc löôùi leân vai böôùc theo sau, trong buïng vaãn coøn nghi ngôø. Hoï ñi qua thaønh phoá, treøo leân ñænh moät ngoïn nuùi vaø xuoáng roài xuyeân qua moät bình nguyeân roäng daãn tôùi moät caùi hoà lôùn giöõa boán ngoïn ñoài. Khi tôùi bôø hoà, hung thaàn baûo laõo ñaùnh caù: - Nhaø ngöôi buoâng löôùi vaø vôùt caù leân ñi! Laõo ñaùnh caù chaúng nghi ngôø laø khoâng vôùt ñöôïc caù vì laõo troâng thaáy caù luùc nhuùc trong ñaàm nhöng ñieàu laøm laõo heát söùc ngaïc nhieân laø moãi con caù ñeàu coù maøu saéc khaùc nhau, taát caû coù boán maøu: traéng, ñoû, xanh vaø vaøng. Laõo buoâng löôùi vaø vôùt leân
49
ñöôïc boán con, moãi con moät maøu nhö ñaõ noùi treân. Vì chöa töøng bao giôø ñöôïc thaáy nhö vaäy neân laõo khoâng ngöøng ngaém nghía vaø öôùc löôïng laø seõ baùn ñöôïc raát nhieàu tieàn, trong loøng möøng vui khoân xieát. - Nhaø ngöôi haõy ñem nhöõng con caù naøy veà Hung thaâ Noùi xong hung thaàn daäm maïnh chaân, maët ñaát môû ra vaø laïi kheùp kín ngay laïi khi hung thaàn ñaõ thuït xuoáng. Laõo ñaùnh caù quyeát laøm theo töøng ñieåm moät nhöõng lôøi khuyeân cuûa hung thaàn. Khoâng bao giôø buoâng löôùi hai laàn trong ngaøy. Laõo trôû laïi ñöôøng vaøo thaønh phoá, haøi loøng vôùi meû caù vaø suy nghó lan man veà chuyeän vöøa xaûy ra. Laõo ñi thaúng tôùi cung ñieän hoaøng ñeá ñeå phoâ baøy nhöõng con caù vöøa ñaùnh ñöôïc...” - Nhöng, taâu beä haï - Scheherazade thöa - thaàn thieáp ñaõ thaáy maët trôøi leân, thieáp phaûi döøng laïi ôû ñoaïn naøy thoâi. - Chò ôi! - Dinarzade noùi - Sao maø nhöõng chi tieát cuoái cuøng chò vöøa keå ly kyø ñeán vaäy! Em thaáy khoù maø tin ñöôïc laø töø ñaây trôû ñi chò laïi coù theå keå ñöôïc nhöõng chuyeän khaùc ly kyø hôn. - Em thaân yeâu! - Hoaøng haäu Scheherazade noùi - Neáu hoaøng ñeá, chuùa cuûa chò coøn ñeå cho chò ñeán ngaøy mai thì chò chaéc laø em seõ thaáy ñoaïn tieáp theo chuyeän laõo ñaùnh caù coøn ly kyø hôn ñoaïn ñaàu vaø haáp daãn khoâng coù gì so saùnh ñöôïc. Schahriar toø moø muoán bieát ñoaïn keát chuyeän laõo ñaùnh caù coù ñuùng nhö lôøi hoaøng haäu ñaõ höùa heïn khoâng, neân laïi lui ngaøy thi haønh ñieàu luaät taøn khoác maø chính oâng ñaõ soaïn thaûo ñeán hoâm sau. Vaøo cuoái ñeâm, Dinarzade goïi hoaøng haäu vaø noùi vôùi naøng: - Chò ôi? Neáu chò khoâng nguû nöõa, chôø trôøi saùng xin chò keå tieáp chuyeän laõo ñaùnh caù ñi? Em ñang raát noùng loøng muoán nghe. Scheherazade, ñöôïc pheùp cuûa hoaøng ñeá, lieàn tieáp tuïc caâu chuyeän nhö sau:
ngöôi phaûi naáu nöôùng cho thaät ngon laønh”. Xong vieäc, vieân teå töôùng trôû veà gaëp nhaø vua vaø ñöôïc leänh ñem thöôûng cho laõo ñaùnh caù boán traêm ñoàng tieàn vaøng. Teå töôùng tuaân leänh ngay. Laõo ñaùnh caù chöa bao giôø ñöôïc naém trong tay, chæ moät laàn, khoaûn tieàn lôùn nhö vaäy neân heát söùc möøng rôõ, vaø coi nhö ñoù chæ laø moät giaác mô. Nhöng sau ñoù môùi daàn thaáy hoaøn toaøn laø thaät vì khoaûn tieàn ñoù ñaõ ñaùp öùng quaù ñuû cho nhöõng nhu caàu cuûa gia ñình.
Trong luùc baø ñaàu beáp hoang mang buoàn khoå nhö theá thì teå töôùng ñi vaøo vaø hoûi moùn caù ñaõ xong chöa? - Nhöng maø, taâu beä haï - Schehe- Baø ta keå taát caû nhöõng gì ñaõ xaûy ra razade noùi tieáp Sau khi ñaõ noùi veà cho teå töôùng nghe vaø chuùng ta cuõng ngöôøi ñaùnh caù, chuùng ta cuõng phaûi thöøa bieát laø oâng ñaõ kinh ngaïc nhö theá naøo. Nhöng chöa taâu baåm gì vôùi ñi hoaøng ñeá, oâng bòa ra moät chuyeän gì ñoù laøm cho nhaø vua tin, ñoàng thôøi oâng cho tìm laõo ñaùnh caù tôùi. - Naøy, laõo ñaùnh caù OÂng baûo - Haõy mang laïi ñaây ngay cho ta boán con caù khaùc gioáng nhö nhöõng con tröôùc vì ñaõ coù moät vaøi trôû ngaïi xaûy ra neân ñaõ khoâng laøm ñöôïc moùn aên ñoù daâng leân hoaøng ñeá. Ngöôøi ñaùnh caù khoâng cho teå töôùng noùi tôùi ngöôøi ñaàu beáp cuûa nhaø vua maø luùc naøy ñang trong tình traïng voâ cuøng luùng tuùng. Sau khi ñaõ laøm caù saïch seõ, baø ta boû vaøo chaûo, cho môõ vaøo raùn. Khi thaáy moät beân ñaõ raùn kó, baø laät caù leân ñeå raùn noát nöûa beân kia thì... oà, moät ñieàu kyø laï phi thöôøng? Töôøng nhaø beáp nöùt roäng vaø töø ñoù böôùc ra moät thieáu phuï treû xinh ñeïp aên vaän loäng laãy kieåu Ai Caäp vôùi nhöõng hoa tai, voøng coå vaø voøng tay vaøng caån hoàng ngoïc. Naøng caàm trong tay moät chieác ñuõa. Naøng tôùi gaàn caùi chaûo raùn caù trong söï ngaïc nhieân kinh hoaøng cuûa baø ñaàu beáp luùc ñoù ñang ñöùng ngaây ra nhö moät böùc töôïng, goõ ñaàu ñuõa vaøo moät con caù vaø noùi: “Caù, caù, mi coù saün saøng laøm boån phaän khoâng?”. Con caù khoâng noùi gì caû, naøng nhaéc laïi caâu ñoù vaø töùc thì caû boán con caù ñeàu ngoùc ñaàu lieân vaø ñoàng thanh raønh roït: “Vaâng, vaâng, neáu caùc ngöôøi ñeám, chuùng toâi cuõng ñeám; neáu caùc ngöôøi traû nôï cuûa caùc ngöôøi, chuùng toâi cuõng traû nôï cuûa chuùng toâi; neáu caùc ngöôøi chaïy troán, chuùng toâi seõ thaéng vaø chuùng toâi thaät haøi loøng”. Khi luõ caù döùt lôøi, thieáu phuï haét ñoå caùi chaûo vaø laïi thuït vaøo choã keõ töôøng noù kheùp laïi ngay vaø böùc töôøng laïi y nguyeân nhö cuõ.
- Taâu beä haï, thaàn thieáp, daønh cho beä haï suy nghó veà söï ngaïc nhieân cuûa vò quoác vöông ñoù khi nhìn thaáy boán con caù maø ngöôøi ñaùnh caù vöøa mang laïi. OÂng caàm heát con noï ñeán con kia leân ñeå ngaém nghía khaù laâu. Sau ñoù, oâng baûo vieân teå töôùng: “Nhaø ngöôi ñem maáy con caù naøy trao cho ngöôøi ñaàu beáp gioûi maø quoác vöông Hi Laïp trieàu coáng. Ta tin raèng chuùng ñeïp nhö theá thì thòt phaûi raát ngon”. Vieân Baø ñaàu beáp maø taát caû caûnh töôïng teå töôùng töï mình ñem ñeán nhaø beáp trao cho ngöôøi ñaàu beáp baûo: “Ñaây laø kyø laï ñoù laøm cho kinh haõi, ñaõ laáy laïi boán con caù ñaëc bieät ngöôøi ta vöøa ñem ñöôïc hoàn vía, tôùi beáp ñeå laät chieác daâng hoaøng ñeá, Ngöôøi leänh cho nhaø chaûo gaép nhöõng con caù ñaõ rôi caû vaøo
50
trong beáp than hoàng leân thì thaáy chuùng ñaõ ñen xì hôn caû than khoâng sao aên ñöôïc nöõa. Hoaûng sôï vaø ñau khoå, baø ta khoùc roáng leân: “Than oâi? Bieát laøm sao baây giôø? Lieäu nhaø vua coù tin khoâng khi toâi keå vôùi Ngöôøi taát caû nhöõng gì ñaõ chöùng kieán. Chaéc chaén laø Ngöôøi seõ khoâng tin vaø seõ truùt giaän vaøo toâi nhö theá naøo ñaây?”
laàn tröôùc. Khi caù ñaõ chín moät phía baø ñuøng ñuõa laät leân vaø laïi cuõng nhö laàn tröôùc böùc töôøng nhaø beáp nöùt doïc ra vaø moät thieáu phuï treû xuaát hieän vôùi chieác ñuõa trong tay. Naøng tôùi gaàn caùi chaûo, goõ ñaàu ñuõa vaøo moät con caù, noùi vôùi chuùng cuõng nhöõng caâu nhö laàn tröôùc vaø luõ caù ngoùc ñaàu leân traû lôøi y nhö theá. Nhöng, taâu thaùnh thöôïng - Scheherazade noùi - Kìa trôøl höûng saùng ñaõ khoâng cho thaàn thieáp keå tieáp nöõa. Nhöõng chi tieát maø thaàn thieáp vöøa keå, thöïc ra, thaät raát kyø laï, nhöng neáu coøn ñöôïc soáng ñeán ngaøy mai, thaàn thieáp seõ keå tieáp nhöõng chi tieát coøn raát ñaùng ñöôïc Ngöôøi chuù yù nghe. Vua Schahriar, caûm thaáy ñoaïn tieáp tuïc cuûa caâu chuyeän haún laø phaûi voâ cuøng kyø laï neân quyeát ñònh seõ nghe tieáp ñeâm sau. oOo - Chò thaân yeâu cuûa em - Dinarzade theo thöôøng leä goïi chò - Neáu chò ñaõ thöùc thì xin chò keå noát caâu chuyeän raát hay veà ngöôøi ñaùnh caù ñi? Hoaøng haäu chaúng muoán ñeå coâ em phaûi caàu xin ñeán laàn thöù hai, neân ngoaûnh veà phía nhaø vua vaø tieáp tuïc keå nhö sau: - Taâu chuùa thöôïng, sau khi caùc con caù ñaõ traû lôøi, ngöôøi thieáu phuï laïi laáy ñaàu chieác ñuõa haát ñoå caùi chaûo roài laïi ruùt vaøo keõ nöùt cuûa töôøng beáp, nôi maø naøng böôùc ra, töôøng laïi lieàn laïi nhö cuõ. Vieân teå töôùng ñöôïc chöùng kieán taát caû nhöõng gì ñaõ xaûy ra laåm baåm: - Caùi naøy thaät kyø dò quaù vaø khaùc thöôøng quaù, khoâng theå giaáu gieám nhaø vua ñöôïc. Ta phaûi taâu laïi Ngöôøi caùi söï vieäc phi thöôøng naøy. Vaø oâng ñi tìm nhaø vua, taâu laïi hoaøn toaøn söï thaät. Hoaøng ñeá heát söùc ngaïc nhieân, noùng loøng muoán taän maét mình nhìn thaáy chuyeän kyø dieäu naøy. Muoán vaäy, oâng cho ñi tìm laõo ñaùnh caù tôùi baûo:
bieát lôøi daën cuûa hung thaàn nhöng möôïn côù laø ñöôøng xa neân chæ coù theå ñöa caù tôùi vaøo saùng hoâm sau.
- Naøy anh baïn cuûa ta! Ngöôi coù theå laïi ñem cho ta boán con caù nöõa vôùi caùc maøu khaùc nhau khoâng?
Ngöôøi ñaùnh caù ngay trong ñeâm ñoù ñaõ phaûi vaùc löôùi leân ñöôøng vaø ñeán thaúng nôi coù hoà caù. OÂng ta buoâng löôùi, keùo leân vaø thaáy trong löôùi ñuùng boán con caù cuõng nhö nhöõng con laàn tröôùc, moãi con mang moät maøu khaùc nhau. OÂng quay ngay trôû veà vaø mang caù trao cho teå töôùng ñuùng thôøi gian nhö ñaõ höùa. Vò ñaïi thaàn naày töï mình ñem boán con caù tôùi nhaø beáp vaø ôû luoân taïi ñoù vôùi baø ñaàu beáp. Baø naøy baét ñaàu laøm saïch maáy con caù, cho vaøo chaûo môõ, ñaët leân beáp than nhö
Laõo ñaùnh caù xin vôùi nhaø vua trong ba ngaøy oâng ta seõ laøm cho Ngöôøi haøi loøng. Ñöôïc chaáp thuaän, laõo ñaùnh caù tôùi hoà laàn thöù ba. Vaø cuõng chaúng keùm may nhö hai laàn tröôùc, ngay meû löôùi ñaàu tieân, laõo ñaõ vôùt leân ñöôïc boán con caù vôùi boán maøu khaùc nhau. Laõo voäi vaõ ñöa veà daâng vua. Vua möøng laém vì khoâng ngôø laïi coù ñöôïc caù sôùm nhö vaäy. Ngöôøi laïi leänh cho teå töôùng ban cho laõo ñaùnh caù boán traêm ñoàng tieàn vaøng.
Tröôùc heát, nhaø vua cho ñem caù vaøo ngöï phoøng vôùi taát caû nhöõng gì caàn thieát ñeå naáu nöôùng. ÔÛ ñoù töï thaân vieân teå töôùng laøm caù saïch seõ, cho vaøo chaûo môõ vaø ñaët leân beáp ñun. Khi caù ñaõ chín moät phía teå töôùng ñuøng ñuõa laät leân. Theá laø böùc töôøng cuûa ngöï phoøng môû heù ra, nhöng thay vì thieáu phuï treû laø moät ngöôøi ñaøn oâng da ñen böôùc ra. Teân da ñen mang ñoàng phuïc noâ leä to cao löïc löôõng vaø mang trong tay moät caùi gaäy lôùn maøu xanh. Haén tieán ñeán gaàn caùi chaûo, laáy gaäy ñuïng vaøo moät con caù vaø theùt leân gheâ gôùm: “Caù, caùi Mi ñaõ saün saøng vôùi boån phaän chöa?”. Nghe caâu ñoù, luõ caù ngöôùc ñaàu leân ñaùp: “Vaâng, vaâng, chuùng toâi saün saøng; neáu ngöôøi ñeám, chuùng toâi cuõng ñeám; neáu ngöôøi traû nôï cuûa ngöôøi, chuùng toâi cuõng traû nôï cuûa chuùng toâi, neáu ngöôøi chaïy troán, chuùng toâi thaéng vaø haøi loøng”.
ñaõ ñaùnh ñöôïc chuùng trong moät caùi hoà nöôùc ôû giöõa boán ngoïn ñoài phía beân kia quaû nuùi maø ôû ñaây cuõng troâng thaáy. - Nhaø ngöôi coù bieát caùi hoà nöôùc ñoù khoâng? - Nhaø vua hoûi teå töôùng. - Thöa khoâng - teå töôùng ñaùp - Thaàn cuõng chöa töøng nghe noùi ñeán, duø laø tôùi saùu chuïc naêm nay thaàn ñi saên ôû phía beân kia ngoïn nuùi ñoù. - Nhaø vua hoûi laõo ñaùnh caù caùi hoà nöôùc ñoù caùch hoaøng cung bao xa. Laõo ñaùnh caù quaû quyeát laø ñi boä chæ maát ñoä treân ba tieáng ñoàng hoà. Nghe vaäy vaø thaáy trôøi coøn saùng, coù theå tôùi ñoù tröôùc khi maøn ñeâm buoâng xuoáng, nhaø vua haï leänh cho caû trieàu ñình leân ngöïa, laõo ñaùnh caù laøm nhieäm vuï daãn ñöôøng. Caû ñoaøn ngöôøi treøo nuùi vaø khi xuoáng heát söôøn nuùi beân kia, hoï söûng soát thaáy moät vuøng bình nguyeân roäng lôùn maø tôùi luùc naøy khoâng ai ngôø tôùi. Cuoái cuøng hoï tôùi hoà nöôùc, thaáy ñuùng laø loït vaøo giöõa boán ngoïn ñoài nhö ngöôøi ñaùnh caù ñaõ taâu trình. Nöôùc hoà trong vaét, hoï troâng thaáy töøng ñaøn caù bôi löôïn vaø mang caùc maøu nhö nhöõng con caù laõo ñaùnh caù daõ man veà cung ñieän. Nhaø vua döøng laïi treân bôø hoà vaø, sau moät luùc nhìn ngaém ñaøn caù ñaày veû ngöôõng moä, oâng hoûi caùc quan tuyø tuøng coù ñuùng laø hoï chöa töøng nhìn thaáy hoà nöôùc naøy khoâng khi noù caùch khoâng xa kinh thaønh laø bao. Hoï taâu laø chöa töøng nghe thaáy noùi ñeán caùi hoà nöôùc naøy bao giôø caû. Nhaø vua baûo hoï:
- Vaäy laø taát caû caùc ngöôi ñeàu thoång nhaát chöa töøng nghe noùi vaø ta cuõng chaúng keùm ngaïc nhieân veà söï kieän môùi meû naøy, ta quyeát ñònh laø seõ khoâng trôû veà cung ñieän chöøng naøo chöa bieát roõ Luõ caù vöøa noùi xong thì teân da ñen nguyeân do vì ñaâu maø laïi coù caùi hoà haát caùi chaûo ra giöõa ngöï phoøng vaø ñaát nöôùc naøy taïi ñaây, vaø taïi sao laïi chæ coù chaùy luõ caù thaønh than. Xong vieäc haén nhöõng con caù boán maøu trong ñoù. kieâu haõnh ruùt lui vaøo keõ nöùt vaø böùc töôøng kheùp laïi phaúng nhö cuõ. Nhaø Noùi ñoaïn, nhaø vua leänh cho haï traïi vua noùi vôùi vieân teå töôùng: vaø ngay töùc thì haønh cung vaø caùc leàu ñöôïc döïng ngay treân bôø hoà nöôùc. - Sau nhöõng gì ta vöøa chöùng kieán Vaøo chaäp toái, nhaø vua ruùt vaøo taâm trí ta chaúng sao coøn yeân oån ñöôïc haønh cung noùi rieâng vôùi teå töôùng, nöõa. Nhöõng con caù naøy coù moät caùi oâng baûo: gì ñoù thaät kyø dò bí hieåm maø ta muoán ñöôïc saùng toû. - Teå töôùng aï, taâm trí ta luùc naøy ñaém chìm trong moät moái lo kyø laï: caùi hoà OÂng cho ñi tìm ngöôøi ñaùnh caù; laõo nöôùc töø ñaâu chuyeån dòch tôùi ñaây, teân ñöôïc daãn ñeán, nhaø vua baûo: da ñen xuaát hieän trong ngöï phoøng, nhöõng con caù bieát noùi naøy... Taát caû - Naøy laõo ñaùnh caù? Nhöõng con caù nhöõng caùi ñoù khôi daäy trí toø moø maø ngöôi mang ñeán ñaây gaây cho ta nhieàu ta khoâng sao ngaên ñöôïc söï noùng loøng lo laéng. Ngöôøi ñaõ ñaùnh ñöôïc chuùng mong moûi ñöôïc thoaû maõn. Vì vaäy ta taïi ñaâu vaäy? nghieàn ngaãm moät yù ñoà maø ta muoán thöïc hieän baèng ñöôïc. Ta seõ rôøi traïi - Taâu hoaøng thöôïng - Laõo ñaùp - Toâi naøy moät mình, ngöôi phaûi giöõ tuyeät
51
ñoái bí maät söï vaéng maët cuûa ta, haõy ôû taïi trong haønh cung cuûa ta vaø saùng mai, caùc quan vaên voõ tôùi chaàu, ngöôi seõ baûo hoï giaûi taùn vôùi lyù do laø ta khoù ôû vaø muoán ñöôïc moät mình nghæ ngôi. Nhöõng ngaøy sau nhaø ngöôi cuõng baûo hoï nhö theá cho ñeán ngaøy ta veà.
ai ñi ra, oâng goõ maïnh hôn, nhöng vaãn chaúng thaáy coù boùng ngöôøi naøo. OÂng voâ cuøng kinh ngaïc vì khoâng ai coù theå ngôø laø moät caùi laâu ñaøi ñöôïc baûo veä, giöõ gìn nhö theá maø laïi bò boû hoang. “Neáu khoâng coù ngöôøi naøo caû - oâng töï nhuû - thì ta chaúng coù gì maø ngaïi, neáu coù ngöôøi naøo ñoï, ta cuõng ñaõ coù Vieân teå töôùng heát lôøi can ngaên ñeå vuõ khí ñeå töï veä roài”. nhaø vua rôøi boû yù ñoà ñoù: naøo laø daán thaân vaøo nôi nguy hieåm, naøo laø söï Cuoái cuøng, nhaø vua maïnh daïn böôùc meät nhoïc cuûa moät cuoäc vi haønh maø vaøo, vaø vöøa ñi trong tieàn saûnh vöøa keâu coù theå chaúng mang laïi moät keát quaû to: “Coù ai ôû ñaây khoâng? Coù ai ñeá tieáp naøo. Nhöng bao lôøi leõ huøng bieän cuûa moät ngöôøi khaùch laï ñi qua ñang caàn teå töôùng cuõng khoâng laøm cho nhaø vua coù choã nghæ ngôi vaø giaûi khaùt?” OÂng thay ñoåi, vaãn söûa soaïn vi haønh. OÂng nhaéc ñi nhaéc laïi nhö theá hai, ba laàn vaän boä quaàn aùo thuaän tieän cho vieäc ñi nhöng duø lôùn tieáng vaãn chaúng coù ai boä, mang theo mình moät thanh kieám, ñaùp laïi. Söï vaéng laëng naøy caøng laøm vaø khi thaáy trong traïi taát caû ñeàu yeân nhaø vua ngaïc nhieân hôn. OÂng ñi tôùi
aéng, oâng lieàn nheï nhaøng caát böôùc, chaúng coù moät ngöôøi naøo thaùp tuøng. Nhaø vua ñi tôùi moät trong boán quaû ñoài, treøo leân khoâng maáy khoù khaên. Luùc xuoáng laïi caøng thaáy deã vaø khi tôùi caùnh ñoàng roäng, oâng tieáp tuïc ñi cho ñeán luùc maët trôøi moïc. Troâng thaáy xa xa moät toaø laâu ñaøi ñoà soä, oâng phaán khôûi hy voïng coù theå tìm thaáy ôû ñoù nhöõng gì muoán bieát. Khi tôùi gaàn, oâng nhaän thaáy ñoù laø moät cung ñieän loäng laãy hay ñuùng hôn laø moät laâu ñaøi kieân coá xaây baèng ñaù caåm thaïch ñen nhaün boùng, giaùt theùp roøng long lanh nhö moät taám göông. Khoan khoaùi vì ñaõ laâu khoâng ñöôïc thaáy gì xöùng ñaùng ñeå thoaû maõn tính hieáu kyø, oâng döøng laïi tröôùc maët tieàn toaø laâu ñaøi vaø chaêm chuù ngaém nhìn. Roài oâng ñi tôùi taän chieác coång coù hai caùnh cöûa maø moät caùnh môû toang. Duø oâng coù theå töï do böôùc vaøo, nhöng caån thaän oâng vaãn giô tay goõ. Cuù goõ nheï nhaøng vaø oâng chôø moät laùt nhöng chaúng thaáy coù ai ra, oâng cho laø chaéc chuû nhaân khoâng nghe thaáy. Vì vaäy oâng goõ laàn thöù hai maïnh hôn, nhöng vaãn chaúng nhìn thaáy, chaúng nghe thaáy
52
moät caùi saân raát roäng, nhìn khaép xung quanh xem coù phaùt hieän ra moät ngöôøi naøo khoâng, nhöng chaúng nhìn thaáy baát cöù moät sinh vaät naøo... - Nhöng, taâu beä haï - Ñeán ñaây, Scheherazade noùi aùnh saùng ban ngaøy tôùi baét thaàn thieáp phaûi im tieáng roài! - OÂi! Chò cuûa em - Dinarzade noùi Chò döøng laïi giöõa choã hay nhaát! - Ñuùng vaäy - Hoaøng haäu ñaùp Nhöng, em ôi, caàn phaûi vaäy. Coøn phuï thuoäc vaøo hoaøng thöôïng laõnh chuùa cuûa chò, laø em coù ñöôïc nghe tieáp vaøo ngaøy mai hay khoâng. Chaúng phaûi chæ vì muoán laøm cho Dinarzade vui loøng Schahriar laïi ñeå cho hoaøng haäu soáng theâm moät ngaøy nöõa, maø chính hoaøng ñeá cuõng muoán ñöôïc thoaû maõn tính hieáu kyø ,muoán bieát coù gì ñaõ xaûy ra trong laâu ñaøi ñoù.
oOo
Dinarzade khoâng queân ñaùnh thöùc hoaøng haäu vaøo cuoái ñeâm nay: - Chò thaân yeâu - Naøng noùi - Neáu chò khoâng coøn nguû nöõa, thì chò haõy keå xem coù gì xaûy ra trong caùi laâu ñaøi traùng leä maø chò boû laïi hoâm qua, trong
luùc chôø ñôïi trôøi saùng, chaéc chaúng coøn bao laâu nöõa. Scheherazade lieàn keå tieáp, luoân höôùng veà vua Schahriar: - Taâu hoaøng thöôïng, vò quoác vöông ñoù vaäy laø chaúng thaáy moät ai trong saân neân oâng böôùc vaøo caùc ñaïi saûnh maø thaûm chuøi chaân baèng luïa quí, nhöõng buïc beä vaø traøng kyû ñeàu phuû vaûi La Mecque, caùc cöûa soå ñeàu treo ñieàm baèng nhöõng thöù vaûi quyù AÛn Ñoä oùng aùnh sôïi vaøng sôïi baïc. Roài oâng böôùc vaøo moät phoøng khaùch loäng laãy chính giöõa laø moät chieác beå lôùn maø moãi goùc ñaët moät töôïng sö töû baèng vaøng. Boán con sö töû nhaû nöôùc qua mieäng chuùng vaøo beå vaø nhöõng tia nöôùc ñoù khi rôi xuoáng laøm thaønh nhöõng haït kim cöông vaø ngoïc trai. ÔÛ giöõa beå laïi coù moät voøi phun nöõa, tia nöôùc voït leân chaïm voøm traàn chaïm troå nhöõng hoa vaên saëc sôõ. Ba phía cuûa toaø laâu ñaøi laø vöôøn caây vaø nhöõng luoáng hoa, nhöõng hoà nöôùc, nhöõng cuïm caây vaø haøng ngaøn nhöõng vaät trang trí... ñeàu laøm toân leân veû ñeïp cuûa ngoâi nhaø uy nghi ñoà soä. Vaø caùi laøm cho choán naøy caøng theâm tuyeät dieäu laø voâ vaøn chim choùc caát leân nhöõng tieáng hoùt du döông, traøn ñaày khoaûng khoâng gian tónh mòch. Nhaø vua daïo böôùc khaép nôi, töø phoøng naøy sang phoøng khaùc, thaáy taát caû ñeàu lôùn lao ñeïp ñeõ. Khi thaáy thaám meät vì ñi nhieàu, oâng ngoài nghæ trong moät caên phoøng coù cöûa môû ra vöôøn, nhôù laïi taát caû nhöõng gì ñaõ thaáy vaø luùc naøy ñang troâng thaáy, oâng suy nghó lan man veà moïi khía caïnh caùc söï vaät khaùc nhau, boãng vaúng ñeán tai moät tieáng reân keøm theo laø nhöõng tieáng keâu than thaûm thieát. OÂng laéng tai vaø nghe roõ raøng tieáng noùi nhuoám veû ñau buoàn khoâng sao nhaàm ñöôïc: “OÂi! Soá meänh trôù treâu! Neáu ngöôi khoâng theå cho ta höôûng laâu daøi moät cuoäc soáng haïnh phuùc, muoán bieán ta thaønh moät con ngöôøi baát haïnh nhaát theá gian, thì haõy thoâi haønh haï ta vaø tôùi ñaây baèng moät caùi cheát mau choùng, chaám döùt noãi ñau cuûa ta ñi. Than oâi? Sao ta laïi vaãn coøn soáng sau bao nhieâu ñoøn tra taán haønh haï maø ta phaûi höùng chòu? Coù theå nhö theá ñöôïc khoâng?”. Xieát bao xuùc ñoäng nghe nhöõng lôøi keâu than thaûm thieát nhö vaäy, nhaø vua ñöùng leân vaø ñi veà phía phaùt ra nhöõng lôøi noùi ñoù. Tôùi tröôùc moät gian phoøng lôùn, oâng môû cöûa vaø nhìn thaáy moät thanh nieân khoâi ngoâ tuaán tuù aên vaän sang troïng ngoài treân moät caùi ngai cao hôn maët ñaát moät chuùt. Veû buoàn khoå hieän leân khuoân maët. Nhaø vua ñi tôùi gaàn vaø nghieâng ngöôøi chaøo. Ngöôøi thanh nieân chaøo laïi cuùi ñaàu raát thaáp, vaø vaãn cuùi ñaàu nhö theá, chaøng noùi: !’Thöa ngaøi, ñaùng leõ ra toâi phaûi ñi
tieáp trang 50 GOÙC KHUAÁT... 11h ñeâm, ñöôøng Böôûi, traø ñaù væa heø vaãn môû, coâ gaùi treû ngoài xoay bao thuoác vaø caén mieáng xoaøi xanh, ñaõ hôn moät thaùng Hoa khoâng veà nhaø. “Ñaõ cheát ñöôïc ñaâu”, Hoa baûo theá. Traø ñaù khoâng phaûi laø thuù vui cuûa coâ gaùi naøy, nhöng noù laø thöù reû tieàn nhaát ñeå coâ ñôïi “baïn mình”, moät nhoùm nhöõng chaøng trai ñi deùp leâ Adidas vaø deùp quai Chaco, “Thích ñi ñaâu thì ñi, em cuõng khoâng coù nhaø” Gaùi daït nhaø coù caû gaùi xinh vaø gaùi xaáu, ñaõ trôû neân gian ngoan hay vaãn
cuûa Boâng Traø (nick thöôøng goïi) chaúng thieáu moät thöù gì, nhöng nhöõng cuoäc caõi vaõ thöôøng xuyeân cuûa gia ñình chính laø thöù ñaõ töôùc ñi taát caû haïnh phuùc cuûa coâ gaùi naøy. “Mình raát thích caên phoøng naøy, noù gioáng nhaø cuûa mình, nhöng mình khoâng naèm ñöôïc maùy laïnh, neáu hoâm nay khoâng bò oám coù leõ mình seõ ngaâm mình cho ñeán saùng... laàn sau boû nhaø ñi mình seõ laïi tôùi ñaây”. Ai ñaõ töøng nghæ ôû nhaø nghæ H.L taïi ñöôøng Hoaøng Quoác Vieät chaéc seõ raát toø moø nhìn vaøo neùt chöõ raát non cuûa moät ai ñoù vieát ngueäch ngoaïc treân
chæ laø nhöõng ñöùa con nít môùi vaøo ñôøi, thanh goã ñaàu giöôøng, cuõng neùt chöõ ñuû theå loaïi. aáy môùi hôn laø “daït nhaø”, “daït nhaø” Treû con treân ñaàu ba thöù toùc thay cho “boû nhaø”, laät taám ñeäm leân Toùc maøu vaøng, maøu ñen, vaø maøu ñoû: laø doøng chöõ “ *** kUoäc ñôøI”, toâ ñaäm “Em laøm maát hôn moät cuû ñaáy, nhöng vaø gaïch xoaù!. giôø chaùn saép nhuoäm laïi roài... “Ba nhaø Laàn ñaàu tieân daït, tieàn mang theo ôû Khöông Trung, meï ôû Nguyeãn Khaùnh laø tieàn ñeå daønh boá meï cho. Laàn thöù Toaøn... ba meï chaùn nhau, con chaùn hai... môû khoaù tuû, laàn thöù ba trong ñôøi “Thaø em laøm ñó chöù khoâng bao tuùi chaúng coøn gì. Caùi “baûn lónh” maø giôø em veà nhaø”. Cuoäc soáng vaät chaát Boâng Traø töøng tuyeân boá “daït nhaø coù
naêm, baåy loaïi daït nhaø” vôùi caùc baïn cuûa mình cuõng bieán maát... Moïi thöù buoâng xuoâi, taát caû, laàn ñaàu tieân Boâng Traø khoâng coøn con gaùi cuõng khoâng phaûi laø vôùi ngöôøi mình yeâu. “Anh hoûi Ketamin aøh, Amphetamin aøh? Laø caùi gì? Em khoâng bieát ñaâu”, “ke aøh! Ke thì em bieát”, coù vieân laø gaàn 200k, coù vieân 300k... moãi laàn theøm thuoàng caùi caûm giaùc muoán queân ñi moïi thöù. Boâng Traø ngoài ngaém hình nhöõng vieân thuoác laéc maøu hoàng, vaøng nhaït coù khaéc nhöõng caùi logo khaùc nhau trong Album treân photobucket cuûa mình, “kæ nieäm” cuûa nhöõng “chuyeán bay baát taän”. Boâng Traø baûo “Ngoaøi “naám vaøng” em coøn bieát giaù Postinor, 18k... giaù chuaån ñaáy, mua maõi roài” “Tuoåi bay” keát thuùc thì duøng “tuoåi net” soáng qua ngaøy. Chaùn chuyeän gia ñình, nghieän game... hay ñôn giaûn laø thích “chôi” thì daït nhaø, “ñaõ daït nhaø thì khoâng caàn bieát ngaøy mai, chæ caàn bieát coù chò em.”, Khi noùi chuyeän, nhöõng coâ beù naøy hay duøng töø “con chò em”, “con em em” ñeå noùi veà caùi “gia ñình khoâng chung doøng maùu cuûa mình”. Quaùn net 66 ngoõ 175 XT laø nôi quen thuoäc cuûa TH vaø MH, hai 8x ñôøi cuoái naøy laø mem “coù soá maù” cuûa trang ket... info. Ñeâm thì up baøi, chat treân shoutbox trong forum ñeå ngaõ giaù, ngaøy thì veà caên nhaø troï 10m2/ 500k thaùng ñeå nguû taïm. MH coi TH nhö “chò em” vaø neáu ai muoán ñi “nghæ” vôùi MH thì phaûi bao theâm caû TH nöõa. Ñieäp khuùc quen thuoäc laø “Em coøn moät con em gaùi nöõa, anh ruû theâm baïn em môùi ñi, em gaùi em hôi thaáp nhöng khuoân maët xinh laém”. Naèm soá 449 maët ñöôøng TÑ laïi laø moät quaùn net khaùc, giaù 3500/ 1h, môû suoát ñeâm, coù gaén camera Trung Quoác, treân töôøng daùn doøng chöõ “khoâng chôi nôï” raát to, vieát baèng maøu ñoû noåi baät. 1h saùng, trong quaùn vaãn coøn vaøi coâ beù maët non choeït ñang chôi Au vaø VLTK, theo lôøi moät game thuû cuõng laø khaùch quen cuûa quaùn naøy thì “10 ñöùa keït neùt coù 5 ñöùa vöøa daït nhaø vöøa nuoâi caùc boá treû”, nhieàu boá treû laïi coøn “ngheïo”, neân moãi laàn leân côn nghieän thuoác laø laïi tìm ñuû moïi caùch van xin “ngöôøi yeâu” mình kieám tieàn veà cho. Veà nhaø thì boá meï vaãn caõi nhau, ngöôøi yeâu cuõng daït nhö mình, tieàn khoâng coù vaø cuõng chöa bieát caùch laøm ra tieàn ngoaøi vieäc qua ñeâm vôùi nhöõng ngöøôi xa laï. Khi maát taát caû ngöôøi ta vaãn coøn töông lai, vaäy khi khoâng coù töông lai thì nhöõng coâ beù naøy coøn gì ñeå maát?
53
T
öï quay clip haùt nheùp (baét chöôùc nhöõng ca khuùc noåi tieáng, phoå bieán) ñeå tung leân maïng ñang roä leân thaønh traøo löu cuûa 9X trong nöôùc (LTS: X soá La Maõ laø 10, 9X = sanh sau naêm 90). Theá nhöng, söï gia taêng “nheùp” keøm... sexy cuûa caùc coâ gaùi môùi lôùn coøn laø chuyeän ñaùng lo ngaïi. Coù theå chia clip sexy thaønh hai loaïi: loaïi ñöôïc tung coâng khai leân maïng vaø loaïi chæ quay cho vui, ñöôïc giöõ laøm kæ nieäm rieâng tö trong maùy tính caù nhaân.
Töø sexy coâng khai ñeán bí maät
Muoán taän maét chöùng kieán moät clip haùt nheùp mang “hôi höôùng sexy” treân maïng hieän khoâng khoù. Baát kyø ai cuõng coù theå deã daøng tìm thaáy chuùng qua Google, taïi nhöõng trang chia seû video ñình ñaùm nhö YouTube, Clip.vn... Taïi
treân giöôøng... Tieáp noái nhöõng noäi dung mang hôi höôùng nhö theá, baïn coù theå deã daøng tìm thaáy voâ vaøn clip khaùc cuõng “sexy” khoâng keùm treân caùc trang chia seû video tröïc tuyeán hieän nay. Coù theå keå ñeán ôû ñaây moät soá ví duï nhö clip cuûa hai coâ gaùi nhaûy nhöõng ñoäng taùc uoán eùo, gôïi caûm haùt theo baøi “Think of you” (do ca syõ Thu Thuûy trình baøy), hay cuûa moät naøng maëc aùo hai daây vaø vaùy ngaén cuõn côõn hoïc lôùp 12 ñeán töø Ñaø Naüng vôùi neùt maët coá tình baøy toû nhuïc caûm khi baét chöôùc ca syõ Hoà Quyønh Höông haùt “Honey”... Traøo löu naøy baét nguoàn tröôùc heát töø chính taâm lyù thích baét chöôùc ngöôøi noåi tieáng cuûa teen. Cuøng vôùi ñoù laø caûm giaùc vui vui, laï laï khi ñöôïc xem laïi nhöõng hình aûnh do chính tay mình ñaïo dieãn vaø laøm dieãn vieân chính. Huyeàn
nghó chung cuûa khoâng ít teen girl hieän nay. Thaäm chí, taïi trang teen. iulamco.., moät teen hoïc tröôøng Traàn Höng Ñaïo (Thanh Xuaân, Haø Noäi) coøn tuyeân boá caâu “xanh rôøn”: “Neáu caùi maët girl nhoøm xa hay nhoøm gaàn maø vaãn thaáy xaáu, toát nhaát cöù hôû heát quaàn aùo laø seõ thaønh coâng!”
Moät nguyeân nhaân nöõa goùp phaàn taïo neân traøo löu naøy chính laø vieäc caùc teen hieän nay coù ñieàu kieän quaù deã daøng ñeå “saûn xuaát” ra nhöõng clip nhö theá. Vôùi nhöõng hoïc sinh ñang soáng ôû caùc thaønh phoá hay thò xaõ, chuyeän ñaàu tö “trang thieát bò” phuïc vuï “söï nghieäp haùt nheùp sexy” khoâng khoù. Beøo nhaát laø saém veà chieác webcam giaù hôn 100.000 ñoàng vaø baät loa vi tính laø xong. Khaù khaåm hôn thì maùy aûnh, maùy quay video, roài software döïng phim chuyeân nghieäp, software döïng phim tích hôïp saün trong Window Media Player cho tôùi vieäc caàu kì ngoài vieát caû... kòch baûn ñeå choùng vaùnh moät toái cho “ra loø” lieàn tuø tì 3 - 4 clip.
YouTube, sau khi nhaáp chuoät vaøo file coù teân “Girl xinh haùt” thì nhaïc neàn ca khuùc “Buïi bay vaøo maét” (baøi haùt do ca syõ Phaïm Quyønh Anh trình baøy, ñöôïc ñoâng ñaûo baïn treû tuoåi teen haâm moä), nhanh choùng vang leân. Cuøng vôùi ñoù laø hình aûnh hai coâ gaùi coù nickname Tina vaø Guess xuaát hieän vôùi veû ñeïp trong saùng, deã thöông vaø caùch theå hieän baøi haùt cuõng töông töï. Theá nhöng, khi theo doõi tieáp nhieàu ngöôøi seõ phaûi giaät mình vì chính caùi söï “deã thöông, ngaây thô” cuûa hai teen girl xinh ñeïp naøy khi voâ tö trình dieãn ca khuùc ôû tö theá... naèm saáp treân giöôøng khôûi ñaàu vôùi chieác aùo vaøng roäng coå, roài töø töø seõ bieán taáu thaønh ca khuùc “em chaúng coøn chi...”
54
laø hoïc sinh ñang theo hoïc lôùp 11 taïi tröôøng Vieät Ñöùc (Haø Noäi). Gioáng nhö raát nhieàu baïn gaùi ñang ôû ñoä tuoåi “oâ mai mô”, coâ cuõng ñang bò huùt vaøo traøo löu laøm clip haùt nheùp. Huyeàn khoâng ngaàn ngaïi tieát loä: “Nghe laïi moät ca khuùc noåi tieáng ñöôïc trình baøy bôûi chính mình thích laém. Nhöng seõ coøn thuù vò hôn khi ñöôïc xem caû video theå hieän nhöõng ñoäng taùc hình theå. Maø chaúng rieâng gì em, nhieàu baïn gaùi khaùc trong lôùp cuõng laøm nhö theá. Thaäm chí, nhieàu ngöôøi coøn töï quay clip keøm haùt nheùp ngay trong phoøng nguû, nhaø taém. Taát caû ñeàu mang tính chaát rieâng tö, khoâng coù yù ñònh tung leân maïng”. Suy nghó cuûa Huyeàn cuõng laø suy
Kín ñaùo cuõng deã bò loä
Naêm 2008, coäng ñoàng maïng trong nöôùc lieân tuïc ñöôïc chöùng kieán söï xuaát hieän raàm roä cuûa haøng loaït clip haùt nheùp mang noäi dung, hình aûnh töø hieàn laønh nheï nhaøng, choïc cöôøi “ruïng caû ruùn” (nhö “Chuyeän chaøng coâ ñôn” baét chöôùc nhoùm AC&M do moät nhoùm sinh vieân theå hieän), cho tôùi baïo löïc khieán ngöôøi xem phaûi haõi huøng (nhö clip cuûa nhoùm töï xöng “VIP Bieân Hoøa” haùt baøi “Caàu voàng khuyeát” cuûa ca syõ Tuaán Höng, quay töø caûnh ñaùnh cheát cho ñeán khi mang ra vaët loâng laøm thòt moät chuù choù toäi nghieäp)... Coù theå nhaän thaáy nhöõng clip haùt nheùp ñang löu truyeàn treân maïng phaàn lôùn do caùc caäu choai choai thöïc hieän, coøn caùc coâ naøng xuaát hieän ít hôn. Duø ít, theá nhöng moät khi clip cuûa hoï ñaõ xuaát hieän laø nhanh choùng ñöôïc coäng ñoàng maïng uûng hoä nhieät lieät. Bôûi ñôn giaûn chæ vì caùc naøng thöôøng khai thaùc toái ña lôïi theá hình theå gôïi caûm vôùi nhöõng ngöïc, ñuøi “thaäp thoø”.
Tuy nhieân, cuõng coù moät soá clip mang “daáu aán sexy” ñöôïc tung leân maïng naèm ngoaøi chuû yù cuûa caùc “ca syõ kieâm nhaø saûn xuaát” vì raát nhieàu lyù do. Nhö tröôøng hôïp cuûa M. (ôû Tuyeân Quang) sau khi göûi cho moät ngöôøi baïn gaùi xem qua Yahoo chat ñaõ phaûi khoùc heát nöôùc maét vì ngöôøi baïn cuûa coâ cho ngöôøi khaùc möôïn maùy tính xaùch tay. Hoaëc trôù treâu hôn, coù ngöôøi ñeå loä do bò ñaùnh maát theû nhôù maùy aûnh. Caùc coâ naøng tuoåi teen ñang say söa vôùi clip haùt nheùp gôïi caûm cuõng caàn löu yù, duø hoï ñaõ caån thaän xoùa clip nhöng nhöõng ñoaïn video ñoù vaãn coù theå... “taùi xuaát giang hoà” khi keû mua maùy toø moø deã daøng tìm ra file ñaõ xoùa baèng software khoâi phuïc cho pheùp taûi mieãn phí ñang xuaát hieän raát nhieàu treân maïng.
Ñ
aõ bao giôø baïn bò rôi vaøo moät traïng thaùi “ngaïc nhieân ñeán haøo höùng” nhö theá naøy chöa: Ñang lan man vôùi ly traø maïn, baùt phôû væa heø hay ly caø pheâ... ôû nôi naøo ñoù thì baát chôït bò moät, hai thaäm chí ñeán ba coâ “bao vaây”. Hoï seõ “chieáu töôùng” baïn, chuû ñoäng hoûi chuyeän, xin ñòa chæ, soá ñieän thoaïi caù nhaân... Nhöõng coâ gaùi naøy ñang
maø nghó raèng: Teä naïn xaõ hoäi, boùng ma AIDS ñang môû ra moät caùnh cöûa “ngoït ngaøo”...
ñöôïc giôùi treû “maõ hoùa” goïi laø “gaùi haøng khoâng”. Nhöng haõy caån troïng. Ñaèng sau nhöõng lôøi môøi goïi deã daøng cuûa caùc coâ gaùi laø nhöõng nguy cô ñang buûa vaây. Luùc ñoù, ñaõ maáy ai caûnh giaùc
ngoaïi hình khaù “hình söï” hôn laø moät ngöôøi ñi lang thang thích khaùm phaù chuyeän laï cuûa theá gian. Theá nhöng, ñieàu khoâng theå trôû thaønh coù theå aáy xuaát hieän khi toâi ñeán choã Thaéng ôû. Thaéng hieän ñang laø sinh vieân tröôøng
Nhöõng coâ gaùi töø... “treân trôøi” rôi xuoáng
Nghe tuïi thanh nieân phoá vaø caùnh baïn chòu chôi noùi veà hieän töôïng “gaùi haøng khoâng” ñaõ nhieàu nhöng toâi khoâng tin laém. Coù theå toâi khoâng gaëp caùi “may” aáy bôûi toâi coù moät
55
T.M, queâ goác ôû Luïc Ngaïn (tænh Baéc Giang). Khoâng hieåu sao ôû caùi vuøng ñaát boán beà laø buïi vaø nuùi, khoâng coù gì noåi tieáng ngoaøi traùi vaûi aáy, Thaéng laïi ñeïp trai nhö moät ngöôøi daãn chöông trình treân truyeàn hình. Ñeán khu nhaø troï toài taøn ôû gaàn laøng Haäu (Dòch Voïng- Caàu Giaáy- Haø Noäi) luùc cuoái chieàu, thay cho giaøn hoa tigoân thô moäng daïo naøo laø chieác daây phôi daøi ngoaüng, treân ñoù loõng boõng nhöõng “phuï tuøng” cuûa caùnh nöõ. Caên phoøng troï roäng chöa ñaày 10m2, treân chieác phaûn cuûa Thaéng ñaõ laø hai coâ gaùi vôùi boä caùnh khaù “maùt meû” ñang ngaû ngoán naèm. Chieác baøn ñoái dieän,Thaéng ñang ñoát thuoác vôùi manh quaàn ñuøi treã ngang hoâng.- Thi heát roài maø chöa veà nhaø aø? Toâi leân tieáng hoûi Thaéng. - Em cuõng ñònh veà Thaéng giaõi baøy- nhöng hai con beù naøy noù “ñeo” aùc quaù! - Boïn noù laø ai vaäy? - AØ hai con “gaùi haøng khoâng” aáy maø! Theo Thaéng thì noù gaëp hai “gaùi haøng khoâng” naøy trong moät laàn maát nguû, cuøng ñöùa baïn ñi uoáng röôïu oác treân ñöôøng Laùng. Röôïu chöa heát nöûa chai thì hai ñöùa xuaát hieän. Noù baûo Thaéng cho ñóa oác. Thaáy hai con beù cuõng xinh, trai chöa vôï coù röôïu, Thaéng leân gioïng ñuøa. Hai con beù phôùt lôø luoân. Môùi ñaàu thì yù nhò, sau thì tuïc tóu, hai con beù cuõng laøm thinh, khoâng chuùt phaûn öùng. Theo Thaéng ñóa oác goïi theâm vaø nöûa chai röôïu coøn laïi caïn thì boïn noù ñaõ thoaûi maùi “boác xoâi” hai con beù aáy. Töôûng “cuoäc tình” coù toác ñoä ngang teân baén aáy chæ ñeán theá laø cuøng, khoâng ngôø luùc Thaéng ñöùng daäy, hai con beù cuõng daäy theo. Thaéng ñuøa ruû chuùng veà phoøng troï, hai con beù aáy ñi thaät. Theá laø chaúng baûo ai, chuùng trôû thaønh “vôï choàng” töø böõa oác ñoù.Boán con ngöôøi, hai trai hai gaùi aáy ñaõ “töï nguyeän keát hoân” vôùi nhau töø böõa aáy. Toái thì chung giöôøng, saùng Thaéng vaø caäu baïn ñi hoïc hai ñöùa aáy ôû nhaø côm nöôùc, giaët giuõ. Maáy laàn Thaéng laáy côù töø choái thì hai con beù aáy tænh bô: Ñòa chæ gia ñình boïn anh em ñaõ coù ñuû roài ñaáy! Boû laø em khaéc tìm veà nhaø, “aên ôû” vôùi nhau ñeán theá maø chaû coù “traùch nhieäm” tyù naøo. Neáu caàn, anh cöù veà, boïn em seõ ôû laïi. Heát heø, tuïi anh xuoáng, chuùng mình laïi laø “vôï choàng”. Thaät caêng quaù!Khoâng nhö suy nghó cuûa toâi, hieän taïi, “gaùi haøng khoâng” ôû Haø Noäi khoâng coøn laø hieän töôïng caù bieät. Chæ caàn hôi baûnh trai, soáng coù chuùt coâng töû, muoán khaùm phaù baïn haõy chòu khoù lang thang ôû thaønh phoá vaøo nhöõng giôø khuya nhaát laø gaëp. Caùc ñòa ñieåm hay vöôùng “ gaùi haøng khoâng” nhaát laø saøn nhaûy, quaùn bar hay caùc
56
ñöôøng phoá coù nhieàu nhaø haøng nhö Böôûi, Haøng Chuoái, Laùng... Cuõng veà “gaùi haøng khoâng”, trong moät laàn ñi taxi mieãn phí do ñöùa baïn bao, thuù thöïc luùc aáy cuõng coù chuùt bia röôïu, toâi ñaõ maïnh daïn leân tieáng hoûi moät xeá. Töôûng seõ khoâng hy voïng cho moät caâu traû lôøi thì anh taxi deã daõi: Troâng tôù nhaøu nhó theá naøy maø coøn laï laãm vôùi “gaùi haøng khoâng” aø? Baây giôø ngöôøi ta ñaõ quaù quen “gaùi haøng khoâng” nhö daân mình quen xem phim vaên ngheä chuû nhaät aáy. OÂng coù
caàn, ngaøy mai cöù ñuùt tieàn vaøo tuùi, phoân theo soá maùy naøy, toâi seõ kieám cho moät beù. Roài nhö ñeå coù theâm minh chöùng, anh toàng toäc: Vôùi caùnh xeá chuùng toâi baây giôø ngoaøi sôï cöôùp, sôï khaùch buøng tieàn coøn sôï caùi naïn “gaùi haøng khoâng”. Chaúng ñaâu xa, ngay nhö toái hoâm kia thoâi, ñang ñaäu xe ôû khaùch saïn Haø Noäi chôø khaùch thì coù moät con beù ñi tôùi. Toâi môû cöûa xe cho noù leân roài hoûi ñi ñaâu thì noù baâng quô: Anh ñi ñaâu, em ñi ñaáy. Bieát gaëp “gaùi haøng khoâng”, toâi choûng loûn: Anh veà nhaø. Noù cuõng traéng trôïn: Em cuõng veà nhaø anh. Toâi caûnh caùo: Anh coù vôï roài. Noù cuõng hoàn nhieân: Coù thì em laøm vôï leõ... Ñaáy, “gaùi haøng khoâng” ñaïi loaïi laø nhö vaäy. Maø caùi chuyeän naøy khoâng rieâng gì toâi, caùnh xeá ñoàng nghieäp cuõng raát hay gaëp nhö vaäy.
Hieåm hoïa töø söï deã daõi bung ra
Theo caùc daân chôi raønh reõ thì löïc löôïng “gaùi haøng khoâng” ñöôïc xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn. Ngoaøi nhöõng “nguoàn” nhö chaùn gia ñình ñi hoang caëp vôùi moät ai ñoù ñeå kieám choã chui ra chui vaøo vaø mieáng aên hôùp nöôùc haøng ngaøy,gaùi gaây aùn troán aùn, cave heát “ñaùt” bò caùc nhaø haøng thaûi ra thì
caùi ñaùng chuù yù nhaát laø gaùi maéc “eát”. Ñaây laø nguoàn cung caáp lôùn cho caùi goïi laø “ gaùi haøng khoâng”. Vaãn caùi goïi laø “tình cho khoâng bieáu khoâng” cuûa “gaùi haøng khoâng”, toâi cuõng gaëp chuyeän muûi loøng. Caäu trai kia teân H. nhaø ôû queâ bieån Haûi Haäu. Laø sinh vieân tröôøng K. vì theo giaáy goïi nhaäp tröôøng ñôït hai neân caäu aáy ñaõ phaûi ra ngoaøi thueâ nhaø. H. hoïc gioûi, hieàn laønh, caùc baïn trong lôùp quyù laém. Vì coù chí tieán thuû caäu ta ñaõ ñaêng kyù theâm moät lôùp hoïc tin taïi trung taâm noï. Theá roài ñònh meänh ñaõ ñeán vôùi caäu ta trong moät ñeâm khi caäu ta rôøi trung taâm vaø gaëp phaûi moät “gaùi haøng khoâng”. Tuy giaø hôn caäu nhöng bò noù “taán coâng”, deã daøng quaù theá laø caäu “muûi loøng” chaëc löôõi chôû noù veà phoøng troï. Laïi cho vaø nhaän, laïi ñi chôï giaët giuõ vaø côm nöôùc, caäu ta soáng nhö vôï choàng vôùi noù hôn moät thaùng. Theá roài boãng döng noù boû caäu “laën” moät maïch khoâng theøm laáy moät thöù gì. Sau thôøi gian “sum hoïp” coù “ñoâi coù löùa”, noù ñi caäu laïi chaáp nhaän “coâ ñôn taïm thôøi” vôùi lôùp, tröôøng, saùch, vôû. Chuyeän chaúng sao neáu nhö khoâng coù laàn caäu ta leân Baéc Ninh döï ñaùm cöôùi chò gaùi ñöùa baïn. Hoaù ra noù laø baïn ñoàng löùa vôùi chò cuûa ñöùa baïn. “Moät ngaøy neân nghóa”, laâu ngaøy gaëp laïi, caäu ta hoà hôûi thì noù laïi laùnh maët. Doø hoûi thì caäu ta ñöôïc bieát hoaù ra noù bò maéc “eát” vaø thöôøng xuyeân vaéng nhaø trong naêm. Tröôùc, hoài hoïc sinh noù khaù xinh, tham döï cuoäc thi quan hoï caáp huyeän ñöôïc giaûi nhì. Vöøa xinh, vöøa coù giaûi, noù coù tieáng vaø bò caùnh trai huyeän nhaø cuõng nhö huyeän baïn taêm tia. Boá meï khoâng baûo ban, noù khoâng kìm ñöôïc theá laø “aên traùi caám” ôû bôø ñeâ vôùi moät thaèng chôi nhaát huyeän. “Naép coâ ca” bò baät, thaèng kia ñaù, noù laïi lao vaøo voøng tay thaèng khaùc, lieân tuïc nhö “quaû boùng” trong caùc muøa giaûi. Roài maéc “eát”. Beänh bò phaùt hieän trong moät laàn caáp cöùu khi oám. Nhöõng ngöôøi laøm xeùt nghieäm khoâng giöõ moàm, chuyeän vôõ ra, noù “choaùng”, boû hoïc roài ñi laøm cave. Cave chaùn, noù “quyeát ñònh” trôû thaønh “gaùi haøng khoâng” ñeå traû thuø ñôøi bieán nhieàu ngöôøi thaønh naïn nhaân trong ñoù coù caäu H ñaõ keå ôû treân... Vaán naïn “gaùi haøng khoâng” chaéc coøn phöùc taïp, daøi doøng vaø laø chuyeän coù thaät. Ngoaøi phaûn aùnh moät thöïc traïng, ngöôøi vieát maïn pheùp coù lôøi caûnh baùo baèng moät caâu noùi: Taát caû moïi deã daõi ñeàu daãn ñeán bi kòch vaø bi kòch lôùn nhaát laø söï deã daõi trong aùi tình. Ñöøng deã gaät ñaàu, ñöøng deã ñoùn nhaän tröôùc lôøi gaï môøi veà daâng hieán nhaân phaåm cuûa moät coâ gaùi naøo ñoù nhaát laø nôi quaùn xaù, heø phoá luùc veà khuya.
L
öông Chaâu Töø cuûa Vöông Haøn cuõng ñeïp nhö ngaâm khuùc chinh phu chinh phuï cuûa nöõ só Ñoaøn Thò Ñieåm, quan taùi tieãn ngöôøi. Raát laï, gioïng ngöôøi baïn Quaûng Ñoâng ñoïc nhöõng vaàn thô Ñöôøng baèng tieáng Haùn Vieät raát du döông. Ñoïc baèng tieáng Quaûng Ñoâng tuy khoâng baèng, nhöng hay hôn tieáng Quan Thoaïi thanh aâm khoâ vaø ngaén. Ngöôøi baïn treû naøy chæ bieát boà ñaøo laø moät loaïi traùi caây, khoâng roõ traùi gì. Ít nhaát, anh chaøng khoâng daùm noùi lieàu laø traùi töø xöù... Boà Ñaøo Nha. Tröông Thaùi Du dòch thoaùng:
tieáng khaép mieàn Trung AÙ. Uoáng röôïu Khotan phaûi duøng ly baèng ngoïc traéng Khotan nhö ly keá beân. Thôøi Haùn Vuõ Ñeá, coù mang nho gioáng veà troàng trong cung ñieän. Nhöng baûy traêm naêm sau nho vaãn chöa phaûi laø loaïi traùi phoå bieán. Ñöôøng thieân lyù töø Khotan ñeán Bejing laø 3200 km. Thi só ñôøi Ñöôøng Vöông Chi Hoaùn than raèng tieáng saùo cuûa ngöôøi Khöông cöù
laøm ñöôïc ñoà thuyû tinh, phaûi nhaäp töø Trung AÙ. Thuyû tinh khoâng phaûi vaät taàm thöôøng, maø laø tinh hoa cuûa neàn vaên minh Trung AÙ, xin trôû laïi trong moät baøi khaùc veà “ngoïc löu ly”. Chaêmpa/Chieâm Thaønh chòu aûnh höôûng AÁn Ñoä, cuõng coù löu ly. Trong coáng phaåm cuûa Chaêmpa cho Trung Hoa, coù chuoãi “ngoïc löu ly”. Trong tieáng Vieät, löu ly khoâng coøn dính líu tôùi thuyû tinh, maø aùm chæ söï trong treûo
Röôïu ngon hoàng cheùn daï quang Loøng ham, nhaïc giuïc hoang mang tyø baø Ñöøng cöôøi ra traän ta say Chieán chinh maùu chaûy xöa nay ai veà
Chieán binh thôøi naøo coù khaùc chi nhau! Nhaân dö höông ngaøy 30-4 vöøa qua, ñoäc giaû thaân meán coù theå naøo söûa giuøm yù naøy cho coù vaàn coù ñieäu, göûi nhöõng ngöôøi ra ñi khoâng veà, suoát doïc ñöôøng chieán chinh töø Nam leân Baéc, nhöõng ngöôøi cuõng noøi gioáng Vieät Nam nhöng bieán thaønh keû thuø moät caùch tình côø. “Chieán binh oâi! Maét nhìn hoaøi khoâng caïn. Daën doø traøn khoâng vôi. Tình em löu nôi ñaùy coác. Chaøng coù nghe chaêng. Tieáng ñaøn thay tieáng em than. Moát mai chaúng theå quay veà. Chieán binh oâi! Nhôù nhaát ñieàu chi?”
Daï Quang Boâi, yeù quang bei
Ñôøi Haùn, vuøng ngoaøi quan aûi neáu khoâng phaûi laø nôi ñi ñaày, cuõng toaøn vieäc binh ñao. Baøi haùt Löông Chaâu thaät hieám coù, chæ trong moät caâu ngaén, ghi laïi moät khoâng gian lòch söû: Löông Chaâu hoài ñoù chöa thuoäc “thieân trieàu”, hieän giôø thuoäc Cam Tuùc. Thôøi coå ñaïi, Taây Vöïc aùm chæ moät vuøng roäng lôùn ngaøy nay goàm Taân Cöông, Trung AÙ, Taây AÙ. Ngöôøi Haùn goïi taát caû ngöôøi khoâng-Haùn mieät ñoù laø “rôï” Hoà, Hu, ñaùm rôï mieàn Baéc vaø Taây, goàm ngöôøi Persian, Sogdian, Turkish, Xianbi, Indians, Kushans, vaø Xiongnu. Xiongnu: Hung Noâ, raát quen thuoäc vôùi ngöôøi mình. Noùi chung, Man Di Nhung Ñòch ñeàu keùm coûi khoâng baèng “ngöôøi Haùn”, daãu taát caû nhöõng moùn trong baøi thô, ngöôøi Haùn hoaøn toaøn khoâng coù, hoaëc bò caùc Rôï wính phaù ñeán phaûi laøm Vaïn Lyù Tröôøng Thaønh. Coù theå vì coù nhieàu baûo vaät, Khotan daàn daàn bò Trung Hoa nuoát troïng. Tham voïng “ñaïi Haùn” laán chieám thieân haï, duø toán haøng ngaøn naêm, laø baøi hoïc lòch söû khoâng bao giôø queân. Vöôøn nho Khotan nhö moät thaûm nhung xanh caïnh sa maïc caùt boûng. Nho ôû Khotan nhieàu loaïi, khoâng hoät, ngon ngoït, laøm nho khoâ hay röôïu. Röôïu nho hoàng Khotan, hoài xöa noåi
reo maõi laøm chi, khieán ngöôøi choán bieân cöông coù nhôù cuõng ñaønh, vì Ngoïc Moân Quan xa tôùi noãi “gioù xuaân khoâng tôùi ñöôïc/xuaân phong baát ñoä Ngoïc Moân Quan.” Vì theá, nho vaø röôïu nho Khotan chæ daønh cho vua chuùa. Maõi ñeán ñôøi Ñöôøng Theá Toâng, Trung Hoa môùi ñem gioáng nho vuù ngöïa veà troàng ôû Tröôøng An, vaø baét ñaàu hoïc caùch cheá taïo röôïu nho maø hoï taán phong laø boà ñaøo myõ töûu, so vôùi röôïu Khotan, vò thôm vaø maøu hoàng keùm töôi. Treân nhöõng taám göông ñoàng baét ñaàu coù hoa vaên daây nho. Cuõng töø ñôøi Ñöôøng, Lyù Baïch, meï ngöôøi Taây Vöïc, cha ngöôøi Haùn, baét ñaàu doøng thô ngaát ngöôûng ruû traêng uoáng röôïu “Khoâng baïn, uoáng mình ta. Môøi traêng cuøng naâng cheùn...” Trong soá coáng phaåm töø Khotan cho Trung Hoa, coù daï quang boâi, cheùn daï quang. Daï quang trong vaên caûnh laø tónh töø, khoâng phaûi teân cuûa moät loaïi ngoïc/ñaù naøo caû, chæ haøm yù ca tuïng veû ñeïp cuûa cheùn ngoïc trong vaét, ban ñeâm toaû aùnh saùng ñeïp nhö traêng. Cheùn daï quang caøng khoâng phaûi laø “ngoïc löu ly”. Löu ly laø thuyû tinh, laøm baèng caùt, Quartz SiO2. Maõi ñeán ñôøi nhaø Ñöôøng, Trung Hoa vaãn khoâng
hoaëc men boùng nhö ngoïc, ví duï ngoùi löu ly, hay trong thô: Caûm vì em böôùc chaân ñi Nöôùc nghieâng maët ngoïc löu ly phôùt buoàn.
(Vuõ khuùc ngheâ thöôøng) Hoà nöõ tay ngon nhö baïch ngoïc nhaán phím ñaøn tyø laø ai? Vuõ nöõ ngöôøi Hoà dong doûng, toùc hung doùc thaønh nhieàu bím, da traéng, muõi cao, maét to, chaân daøi. Ñeïp nhaát laø hai bôø vai mòn vaø caùnh tay dòu nhö raén uoán. Vuõ khuùc xoay troøn cuûa ngöôøi Hoà ñeïp noåi tieáng khieán Baïch Cö Dò suyùt rôùt linh hoàn vaøo ly röôïu. Qua moät DVD, ngöôøi xem coù theå choùng caû maët, nhöng neùt hoa em vaãn töôi, cuoán traêm buôùc giöõa ngaøn ngaøn hoa tuyeát phieâu phieâu nhö maûnh luïa. Soùng maét lieác raát tình, nhöng khuoân maët ñoan chính. Thaân hình chaäp chôøn uùp môû neùt ñeïp xöû nöõ thanh taân. Y phuïc boù saùt vôùi nhöõng gam maøu töôi saùng noåi baät caû thaûo nguyeân. Yang Guifei khieán vua Ñöôøng meâ maån chæ vì naøng bieát muùa ñieäu Hoà, töùc ñieäu ngheâ thöôøng, duø naøng coù hôi soå söõa. ÔÛ Taây An, Thieåm Taây, “Vuõ khuùc Ngheâ Thöôøng do Döông Quí Phi saùng taùc” trình dieãn cho khaùch
57
du lòch, vuõ coâng aên maëc vöøa AÁn Ñoä, vöøa Nghìn Leû Moät Ñeâm, vöøa Trung Hoa, tuy khaù ...naêm cha ba meï, nhöng cho thaáy hoï khoâng theå töø choái xuaát xöù cuûa vuõ ñieäu naøy. Ngöôøi Vieät moät naêm thöôûng thöùc khuùc ngheâ thöôøng moät laàn, in treân hoäp ... baùnh trung thu, giai nhaân bôùi toùc xieâm aùo giaûi luïa bay loaïn, “made in Hongkong,” maø khoâng hay ñieäu muùa naøy töø Taây Vöïc.
Ñoâi Maét Taây Vöïc
Ngoaøi Quan AÛi
Böùc aûnh hieám hoi, coâ gaùi Uighur thaûo nguyeân dong ruoåi, maét môû to ñaày nghi vaán. Kim Dung coù leõ cuõng meâ veû huyeàn bí cuûa coâ gaùi Hoà. Trong YÛ Thieân Ñoà Long Kyù, nhaân vaät Tieåu Sieâu, coù meï Ba Tö, Tía Sam Long Vöông Kim Hoa Baø Baø vaø boá Trung Hoa, Haøn Thieân Dieäp. Kim Dung xaây döïng taâm lyù coâ nhö moät tieåu thö Hoa Haï mieàn Nam mô mô maøng maøng con caù vaøng. Neáu coâ gaùi Trung Hoa töï caét boû tay mình khi nam nhaân lôõ chaïm phaûi, thì coâ gaùi Taây Vöïc ruùt ngay dao gaêm caùn ngoïc thuû saün döôùi chaân, tieän ngang moät nhaùt caét ngay baøn tay nam nhaân loaïng quaïng. Tieåu Sieâu vì yeâu thaàm Voâ Kî neân ngöôøi ngoïc meàm nhö luïa. Chæ ñeán khi quaàn huøng quaàn taø quì xuoáng ñôïi leänh Tieåu Sieâu, Voâ Kî môùi hay naøng laø Ñaïi Thaùnh Nöõ, giaùo chuû Minh Giaùo Ba Tö. Treân maët bieån soùng nhaáp nhoâ, giaây phuùt bieät nhau, Thaùnh Nöõ chaûi toùc cho Voâ Kî laàn cuoái, gioït ngoïc vuõ baõo rôi, moâi nho rôùm maùu, chæ muoán ôû laïi Trung Nguyeân keà caän coâng töû, ngaøn laàn khoâng muoán xa chaøng trôû laïi xöù Ba Tö Ngaøn maây ñôõ chaân thieáp Ngaøn hoa raûi quanh thieáp Khoâng baèng ñöôïc gaëp chaøng Beân bôø coû Tröôøng Giang
Vöông trieàu Khotan Hvatanakshira
Khotan ñöôïc goïi döôùi nhieàu teân. Khotan, tieáng Sanskrit laø Kustana, tieáng Hoa laø Yu-than, Yu-tien, Kiu-satan-na, vaø Khio-tan. Ngaøy nay, ngöôøi
58
Trung Hoa goïi vuøng naøy laø Hetien, thuoäc vuøng töï trò Taân Cöông. Ngoïc ôû ñoù, hoï goïi laø ngoïc Hetian. Khotan chæ caùch sa maïc Töû Thaàn Taklamakan 10km. Chính thöùc thaønh laäp töø theá kyû thöù 3 TCN, vöông trieàu nhoû beù nhöng giaàu coù naøy ban ñaàu laø moät mieàn ñaát Phaät, di tích caùc hang ñoäng tôùi giôø vaãn coøn nhieàu. Cuoäc hoân nhaân vôùi moät coâng chuùa Ñöôøng trieàu, quaân vöông Khotan nhaén rieâng, “naøng nhôù mang theo taèm môùi coù luïa maø maëc, chuùng toâi chæ maëc vaûi thoâ”, coâng chuùa xuaát giaù vôùi moät con taèm giaáu treân muõ. Hoaù ra maøn Troïng Thuyû/Mî Chaâu nôi ñaâu cuõng coù vaø phuï nöõ giaønh ñoäc quyeàn luïy vì tình. Khotan töø ñoù thuû ñaéc kyõ thuaät deät luïa tô taèm cuûa nhaø Ñöôøng. Luïa Khotan moät phen baù chuû thò tröôøng Trung AÙ. Veà sau kyõ thuaät naøy truyeàn sang Iran, reû hôn luïa Trung Hoa, nhôø gaàn hôn. Daân toäc Khotan laø taäp hôïp cuûa nhieàu gioáng daân du muïc, coù teân Urguys hay Uighur (tieáng Vieät laø Duy Ngoâ Nhó), noùi tieáng Thoå Nhó Kyø, theo ñaïo Muslim keå töø theá kyû thöù 10 khi Khotan loït vaøo aûnh höôøng cuûa AÛ Raäp. Cuõng gioáng nhö Chaêmpa, xöù nhoû nhöng giaàu coù, Khotan laø mieáng moài ngon giöõa nhieàu theá löïc chính trò trong vuøng. Töø khoaûng giöõa 1700, Trung Hoa ñaõ tìm ñuû moïi caùch ñeå thoân tính Khotan. Cho ñeán naêm 1878, Khotan hoaøn toaøn thuoäc veà Trung Hoa. Tuy mang tieáng “khu töï trò”, nhöng ñeán möùc ñoä naøo, vaãn laø caâu hoûi. Cuõng nhö ñaùm Parthians, ñaùm Gurkha, hay Taliban... khoâng chòu khuaát phuïc ngoaïi bang, Taân Cöông-Taây Taïng luoân laø noãi nhöùc nhoái cuûa chính quyeàn Trung Quoác. Do chính saùch di daân cuûa Beijing, töø 1949 daân Haùn taïi Taân Cöông taêng töø 7% ñeán hôn 40%. Mieät Taân Cöông, Tajikistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan vaø Afghanistan seõ luoân luoân laø nhöõng ñieåm tranh caõi coâng khai/ngaám ngaàm cho Myõ-Trung Hoa-Nga Soâ-AÁn Ñoä vì vò trí ñòa lyù vaø taøi nguyeân. Vaøi con soá yù nghóa Vaøo nhöõng naêm 1910-1930, khi ñoaøn thaùm hieåm cuûa Aurel Stein ñeán Khotan, hoï thaáy maëc duø ñaát hoaøng thoå raát phì nhieâu, daân soá chæ khoaûng 200.000, gaáp möôøi laàn so vôùi 20.000 thoáng keâ thôøi Haùn. Hai con soá naøy raát coù yù nghóa cho nhöõng tìm hieåu daân toäc hoïc, nhaát laø ôû Vieät Nam, nôi coù nhieàu neàn vaên hoaù tröôùc khi nöôùc Vieät ñöïôïc thaønh laäp. Theo Haäu Haùn Thö, daân Giao Chæ thôøi Hai Baø Tröng laø 400.000. Con soá naøy ñuùng hay sai? Neáu taïm döïa treân hai con soá 400.000 vaø 17,582 naêm 1930 (1), phaûi tính theo phaùt trieån haøm soá muõ hay phaûi duøng pheùp tính luyõ thöøa ñeå tìm ra daân soá Vieät toäc vaøo thôøi Hoàng Baøng, thôøi Vaên Lang? Daân soá, ñòa ñieåm, khoâng gian vaø thôøi gian thöôøng vaéng boùng
trong caùc nghieân cöùu veà söû Vieät, maø tính “töï haøo daân toäc” khoâng phaûi ñoái töôïng cuûa moân söû hoïc, chæ laøm hoïc troø nhö toâi boái roái.
Con Ñöôøng Baïch Ngoïc/Nephrite Road
Khoaûng 3000 naêm ñeán 5000 naêm truôùc, caùc loaïi ñaù quí töø Afghanistan, AÁn Ñoä vaø Khotan ñaõ taïo thaønh con ñöôøng Baïch Ngoïc/Nephrite Road vaø Con Ñöôøng Lam Ngoïc/Lapis Lazuli, trao ñoåi caùc loaïi ñaù quí, vaøng baïc vaø nöõ trang vôùi chaâu AÂu, laø moät nôi hieám ñaù quí maø cuõng chaúng coù tô taèm. Loaïi haøng quí nhaát, chính laø ngoïc Nephrite traéng, chæ tìm thaáy ôû Khotan, noåi tieáng khaép mieàn Trung AÙ. Nhöõng ngoâi moä ôû Urals, Kazakhstan, Siberia, ôû Turbino, Okunevo... tìm thaáy nhieàu
ñoà ngoïc nephrite. Email trao ñoåi vôùi moät baïn Uighur, ngoïc, tieáng Uighur laø khaxtexi (qashteshi). Ngöôøi Uighur ñaõ bieát giaù trò cuûa nephrite vaø cheá taïo ñöôïc duïng cuï caét, maøi giuõa töø 3000 naêm tröôùc coâng nguyeân. Töø Khotan vaø Yarkand, thöông nhaân chaát ñaày haøng hoaù treân löng laïc ñaø vöôït haøng ngaøn daëm tôùi caùc nuôùc vuøng thuoäc thaûo nguyeân Trung AÙ.
Con Ñöôøng Tô Luïa
Naêm 138 TCN traøo Haùn Vuõ Ñeá, Tröông Khieân maïo hieåm 30 naêm, hoaøn thaønh söù maïng môû caùnh cöûa cho nhaø Haùn ra phöông Taây. Töø thaønh Dunhuang/Ñoân Hoaøng ñeán Khotan, daàn daàn thaønh hình moät con ñöôøng, men giöõa sa maïc Taklamakan vaø raëng Kunlun/nuùi Ngoïc noái vôùi Con Ñöôøng Ngoïc Bích ñaõ saün coù. Töø ñoù, trieàu Haùn môùi bieát tôùi nephrite Khotan. Hoï hoïc töø ngöôøi Urguys vaø ngöôøi AÁn ñoä ngheä thuaät chaïm khaéc, maøi ngoïc. Hoï cuõng ñaõ ñi khaép caùc cöûa soâng mieàn Khotan taàm ngoïc, nhöng keát quaû raát ít, neân hoï ñaønh chôø ñôïi nguoàn duy nhaát töø ngöôøi Urguys. Khotan cung caáp ngoïc, nöõ trang, giaáy, boâng vaûi, thaûm, baép, traùi caây cho hai mieàn Mesopotamia vaø tieànTrung Hoa. Ñoåi laïi, nguoøi Trung Hoa cung caáp kyõ thuaät in aán, thuoác suùng, ñòa baøn, vaø nhaát laø tô luïa. Töø ñaïi ñeá Ceùsar ñeán nöõ hoaøng Cleùopaâtre ñeàu khoaùc aùo choaøng khaên luïa Trung Hoa. Ngöôøi La Maõ meâ tô luïa cuûa Trung
Hoa ñeán noãi goïi nôi naøy laø Seres, tieáng Hy Laïp, coù nghóa tô taèm. Moät caân luïa ñoåi moät caân vaøng. Baïch Cö Dò taû coâ em deät luïa kheùo nhö theå vöøa deät vöøa laáy maãu töø ñaøn nhaïn ñang bay treân trôøi. Teân Con Ñöôøng Tô Luïa/Silk Road môùi coù töø theá kyû 19, do moät nhaø nghieân cöùu ngöôøi Ñöùc, Ferdinan von Richthofen ñaët, Seidenstraße, maø tính lòch söû khoâng baèng teân Con Ñöôøng Ngoïc Bích.
Trung Hoa khoâng coù ngoïc nephrite
ÔÛ Lieâu Ninh -phía baéc Beijing, thuoäc ñoâng baéc Trung Hoa vaø Noäi Moâng- chæ coù loaïi ñaù baây giôø goïi laø soapstone, ñoä cöùng Mohs scale töø 2.5 ñeán 4, ngöôøi Trung Hoa luùc ñoù ñaõ yeâu laém, goïi laø “yu”, caåm thaïch, ñaù xanh. Naêm 1970, taïi ñòa ñieåm Chifeng, thuoäc Noäi Moâng, nhoùm khaûo coå Nhaät ñaøo ñöôïc caû traêm töôïng baèng soapstone, töø 3 ñeán 30cm. Hình ngöôøi, ña soá laø phuï nöõ, chíeân só, thôï saên, noâ leä, thaày phuø thuyû.... Caùc con thuù, nhieàu nhaát laø roàng vaø heo, coù caû ruøa, thoû, meøo, chim, phöôïng hoaøng, cuù meøo, ve saàu, caøo caøo, böôùm, saâu... Soapstone khoâng theå naøo saùnh ñöôïc vôùi nephrite, tuy vaäy loaïi ñaù naøy ñaõ haân haïnh ghi laïi thôøi Ñoà Ñaù chaâu AÙ. Ñoù laø neàn vaên hoaù Hongshan (H”3500 - H”2000TCN), bao truøm moät vuøng töø Noäi Moâng/Inner Mongolia, Haø Baéc/ Hebei vaø Lieâu Ninh/Liaoning, luùc ñoù chöa caáu thaønh quoác gia, neân khoâng coù bieân giôùi. Hình roàng caïnh beân cho thaáy yù nieäm veà loaøi boø saùt thôøi ñoù. Con roàng chöõ C naøy, ñöôïc ñaët teân Zhulong (Zhu; heo, long: roàng), hay “pig dragon” ñaàu gioáng heo thaân gioáng raén. Con roàng naøy ñeïp nhaát trong oá 38 “roàng heo” ñaøo ñöôïc, caû veà kyõ thuaät maøi giuõa laãn “nöôùc ngoïc”. Nhöõng con thuù naøy veà sau cuõng tìm thaáy nôi neàn vaên hoaù Liangzhu (H”3400 - H”2250TCN) ôû haï löu soâng Döông Töû; vaø ôû cuoái ñôøi nhaø Thöông (1700-1100 TCN). Caùc nhaø Trung Hoa hoïc coi Zhulong laø tieàn thaân cuûa “vaên hoaù” roàng Trung Hoa. Soapstone ñöôïc khai thaùc maõi ñeán ñôøi Haùn môùi caïn. Ñieàu naøy cho thaáy buôùc chaân laõng du cuûa con ngöôøi. Ñoàng thôøi, theo thieån yù, söï coï saùt giöõa nhöõng nhoùm ngöôøi trong moät thôøi ñieåm vaø ñòa baøn töông ñoái lieân tuïc, ñaõ khai sinh ra keát quaû chung maø chuû nhaân khoù coù theå chæ laø moät caù nhaân hay moät nhoùm ngöôøi. Töø traøo Haùn, Trung Hoa môùi bieát ñeán nephrite traéng ôû Khotan. Töø ñoù hoï hoïc töø ngöôøi Urguys vaø ngöôøi AÁn ñoä ngheä thuaät chaïm, khaéc, maøi ngoïc. Hoï cuõng ñaõ ñi khaép caùc cöûa soâng mieàn Khotan taàm ngoïc, nhöng keát quaû raát ít, neân hoï ñaønh chôø ñôïi nguoàn duy nhaát töø ngöôøi Urguys. Nhaø Haùn
daønh mua Nephrite vôùi AÁn ñoä. Caùc trieàu ñaïi Trung Hoa tieáp theo luoân daønh ñoäc quyeàn mua nephrite cuûa Khotan. Trieàu ñình chuoäng hôn caû vaøng vaø ngaø, khoâng ñeå loït ra ngoaøi mieáng naøo, ñaët teân laø ngoïc môõ tröøu/ mutton-fat jade/yangzhi yu. Ñoäi thôï
dòp vua Caøn Long nhöôøng ngoâi cho thaùi töû. Ngoïc tæ naøy löu laïc giang hoà, ñaïi gia Sotheby’s vôùt ñöôïc ñaâu ñoù, baùn ñaáu giaù 5.92 trieäu ñoâ la ôû taïi Hongkong naêm 2007, khieán thò tröôøng ngoïc nephrite traéng töø ñaây coù moät giaù trò baát ngôø. Tieän ñaây xin nhaéc tôùi vieäc caùc ñaïi gia kieám tieàn raát quí phaùi treân nhöõng ñoà vaät aên cöôùp. Thaùng Hai 2009, nhaø Christies’s baùn ñaáu giaù hai con thoû vaø chuoät baèng ñoàng, thuoäc söu taäp rieâng cuûa nhaø veõ kieåu Yves Saint Laurent. Phaûn öùng döõ doäi cuûa Trung Quoác raát ñaùng ca ngôïi, hoï cho raèng hai moùn ñoà naøy thuoäc veà möôøi hai con giaùp, trang trí vaên phoøng töù baûo cuûa vua Caøn Long ôû Cung Ñieän Muøa Heø, bò Anh/Phaùp cöôùp phaù naêm 1860. Trung Quoác ñaõ tìm laïi ñöôïcc 5 trong soá 12 con, hieän tröng baøy taïi vieän baûo taøng Baéc Kinh. Khoâng roõ vuï vieäc sau ñoù ra sao. Coå vaät Chaøm vaø Vieät Nam cuõng löu laïc ôû caùc baûo taøng chaâu AÂu nhieàu hôn ôû laïi VN, nhöng hình nhö khoâng ai coù yù truy cung ñình maøi giuõa chaïm khaéc thaønh taàm, duø vôùi phaûn öùng yeáu ôùt, “cha ngoïc tyû, hoát, ñoà trang söùc, nghieân chung khoâng ai khoùc”. möïc, ly cheùn, thaét löng... cho hoaøng Coù theå ñònh tuoåi ngoïc khoâng? gia, vaø ban nhoû gioït cho ñaïi thaàn. Hoï Ña soá chuû nhaân tieäm nöõ trang giaûi coøn giöõ bí maät tuyeät ñoái, khoâng cho thích - raát hôïp vôùi nghóa cöû cao ñeïp bieát baïch ngoïc nephrite traéng xuaát laø moùc tuùi tieàn caùc quí phu nhaân, xöù töø ñaâu. nhöng khoâng vôùi söï thaät - “Em baûo Naêm 1780, khi nhaø Thanh bieát tôùi ñaûm vôùi oâng baø ngoïc cuûa em toaøn laø ngoïc Burma, hoï cuõng daønh ñoäc quyeàn. ngoïc xöa khoâng haø”. Nhöng chính hoï Töø Hi Thaùi Haäu coù tôùi 3000 hoäp ñöïng cuõng khoâng bieát xöa laø nhieâu tuoåi. ñoà ngoïc. Vua Caøn Long nguû daäy phaûi Coù traêng naøo khoâng giaø, coù ngoïc naøo caàm ngay moät vaät baèng ngoïc. Naêm khoâng xöa, trôøi aï! Khoâng theå aùp duïng 1860, taùm nuôùc Taây Phöông ñoát phaù phöông phaùp ñoàng vò phoùng xaï C14 ñeå ñònh tuoåi ngoïc; vì khaùc vôùi nhöõng boä xöông coå ñaïi coù chöùa chaát höõu cô, ngoïc noùi chung thuoäc nhoùm silicate. Ngoïc naøo -ñaây ñang noùi veà ngoïc thaätcuõng caû traêm ngaøn hay trieäu tuoåi caû. Vì vaäy, neáu laø thuaàn nöõ trang hay coå ngoaïn, thôøi ñieåm laøm thaønh coù theå laø (vaøi) traêm naêm tröôùc, coù theå laø ngaøy hoâm qua. Neáu laø coå vaät ñaøo töø nhöõng ngoâi moä hay ñòa ñieåm khaûo coå, chæ coù theå ñònh ñöôïc thôøi ñieåm cheá taïo, baèng caùch so saùnh hoa vaên chaïm treân ngoïc, vôùi hoa vaên treân nhöõng moùn ñoà ñöôïc khaùm phaù taïi hieän tröôøng, chaúng haïn treân kieán truùc, chaïm khaéc ñeàn thôø, laêng moä, nöõ trang, tranh aûnh, quaàn aùo. Baéc Kinh, cöôùp ñi raát nhieàu cuûa caûi. Nhöõng sai laàm khoù söûa Hieän nay, maëc duø giôùi hoïc thuaät Töø Hi tieác coá ñoâ, cho xaây laïi Di Hoøa Vieân cöïc kyø xa xæ, toán 300 trieäu löôïng ñeàu bieát raèng lyù lòch cuûa caùc loaïi tieàn. Naêm 1900, quaân Anh Phaùp laïi ngoïc ñaõ ñöôïc soi saùng, raèng töø ngaøn ñoát phaù Baéc Kinh laàn nöõa vaø cöôùp phaù naêm caùc vöông trieàu Trung Hoa luoân Di Hoaø Vieân. Khoâng phaûi ngaãu nhieân luoân daáu nheïm veà nguoàn goác cuûa loaïi maø caû hai ñaïi gia chuyeân mua baùn ngoïc maø hoï daønh ñoäc quyeàn, nhöng ñaáu giaù coå vaät, nhaø Christie’s vaø nhaø tuyeät ñoái treân caùc thoâng tin ôû website, Sotheby’s ñeàu coù truï sôû ôû Hongkong. saùch vôû nôi caùc nghieân cöùu nghieâm Ña soá coå vaät, ngöôøi Hoa aån danh mua trang, vaãn ghi chuù raát sai laàm, goïi laïi heát ñeå röûa caùi nhuïc hoaøng thaønh Chinese mutton-fat nephrite thay vì Khotan mutton-fat nephrite. bò taøn phaù, ngoïc tæ phieâu baït. Ñieàu naøy cho thaáy söï hieåu laàm Ngoïc tæ keá beân 6cm, laøm baèng ngoïc traéng Khotan, chaïm naêm 1796 nhaân trieàn mieân cuûa ñaùm nghieân cöùu Taây
59
Phöông: luoân bò boùng ma vaên minh Trung Hoa aùm aûnh; chuùng khaåu ñoàng töø raát phuø hôïp vôùi chính saùch vónh vieãn cuûa ngöôøi Hoa: duø khinh bæ Man Di Nhung Ñòch, nhöng Rôï hôû ra caùi gì, chaøng thaâu gom ñuû thöù vaø hoaø tan taát caû vaøo doøng Ñaïi Haùn. “Ñaïi Haùn” laø moät phaïm truø vaên hoaù, voâ nghóa veà maët nhaân chuûng. Luùc ñoù, nhaø Thöông roài nhaø Chaâu chæ raûi raùc ôû mieät baéc soâng Hoaøng Haø, nhö baûn ñoà ñính keøm. Khoâng coù chuûng naøo goïi laø “chuûng Haùn”. Baèng côù, Haùn Cao Toå Löu Bang, khoâng phaûi ... ngöôøi Haùn. Hoï Löu xuaát thaân töø moät gia ñình noâng daân ngheøo ôû ñaát Baùi thuoäc nöôùc Sôû. Baùi hieän nay thuoäc Töø Chaâu, Giang Toâ, vuøng bieån. Chaøng khoâng öa laøm ruoäng, thích leâu beâu neân hôïp vôùi ngheà hôi keùm quí phaùi, ngheà chaên tuø. Ñaát Baùí laø vuøng cuûa “rôï” Vieät, duø 18 ñôøi Sôû Vöông do nhaø Chaâu boå nhieäm, nhöng daân chuùng vaãn laø “rôï Vieät” (nhöng khoâng phaûi Vieät Nam, vì luùc ñoù chöa coù nuôùc Vieät Nam, duø ñoàng baèng soâng Hoàng ñaõ coù cö daân).
Ngoïc Moân quan!
Yumen Guan Pass! Jade Gate Pass! Ngoïc Moân quan! Trung Hoa coù hai cöûa aûi. Nhaïn Moân Quan ôû phía Baéc chim nhaïn bay kín trôøi, laø nôi Chieâu Quaân sang xöù Hoà. Ngoïc Moân quan ôû phía Taây, nhöng khoâng phaûi thoø tay xuoáng ñaát laø coù ngoïc caàm chôi, maø chæ vì taát caû ngoïc nhaäp vaøo ñaát Trung Hoa ñeàu ñi qua coång naøy. Ngoïc Moân Quan caùch thaønh phoá Ñoân Hoaøng 90
km, laø traïm bieân giôùi xa nhaát veà phía Taây cuûa Trung Hoa luùc ñoù. Khu vöïc naøy khoaûng 373 km vuoâng. Ngoïc Moân quan ñöôïc xaây baèng ñaát hoaøng thoå, loess, daøi 24.7 meùt, ngang 26.5 meùt vaø cao 10.7 meùt.
ñaûo Khotan. Ngöôøi Uigur goïi Karakash River, Qara-qs, “bôø soâng ñen” hay “soâng ngoïc ñen” vì ngoïc ñen hay xanh ñaäm tìm thaáy ôû ñaây. Doøng soâng daøi 808 km chaûy töø raëng Kunlun/Qurum gaàn ñænh Karakorum. Ñöôøng Tam Taïng trong “Ñaïi Ñöôøng Taây Vöïc Kí” coù ñi ngang doøng soâng naøy, laõnh caùi noùng thieâu ngöôøi, phaûi möôïn quaït cuûa Thieát Phieán Coâng Chuùa töùc Baø La Saùt. Yurung-ksh, “bôø soâng traéng” hay “soâng ngoïc traéng”, troâi xuoáng toaøn ngoïc traéng. Soâng daøi 513 km phaùt nguyeân töø raëng Muz Tagh (nuùi tuyeát) gaàn bieân giôùi phía Baéc cao nguyeân Taây Taïng. Töø Venice, Marco Polo 17 tuoåi cuõng ñi qua con soâng naøy tôùi Seres. Chaøng tuoåi treû coù chöùng kieán caûnh ngöôøi Uigur xuoáng soâng vôùt ngoïc vaø laàm tuôûng laø agate, moät loaïi ñaù neáu ñeå caïnh nephrite nhö con gaø vôùi con coâng.
Tìm ngoïc döôùi soâng
Loaïi ngoïc coù giaù nhaát, laø ngoïc tìm ñöôïc döôùi loøng soâng. Truyeàn thoáng Uiguys raát ít “khai moû” ngoïc, töùc khoâng ñaøo xôùi baèng cuoác. Sôï ñau loøng ngoïc? Khoâng kieân nhaãn naøo saùnh baèng kieân nhaãn cuûa ngöôøi Urguys tìm ngoïc, maø cuõng khoù coù söï tinh töôøng naøo baèng. Moãi muøa xuaân töø thaùng saùu ñeán thaùng chín, tuyeát tan töø ñænh nuùi. Nöôùc ñaù luõ löïôt chaûy xuoáng xuoâi cuoán theo nhöõng hoøn ñaù töø treân nuùi cao, nôi khoâng ai coù theå leân tôùi ñöôïc. Muøa haï, töø thaùng möôøi ñeán thaùng naêm, nuôùc ruùt bôùt, loøng soâng heïp laïi, laø luùc ngöôøi Uygurs ñi saên ngoïc laãn vôùi nhöõng loaïi ñaù khaùc naèm raûi raùc treân bôø soâng hay döôùi doøng nuôùc. Khi Khotan coøn vua, moãi naêm ñeán muøa vôùt ngoïc, nhaø vua thaân loäi xuoáng soâng tìm ngoïc, gioáng nhö vua nhaø Lyù cuûa ta laøm leã tòch ñieàn. Theo ngöôøi Uygurs, nôi naøo doøng nuôùc saùng röïc, nôi ñoù coù ngoïc. Treû con Uygurs 10 tuoåi cuõng phaân bieät ñöôïc ñaù ngoïc laãn trong ñaù khaùc. Chæ coù khoaûng 50 ñeán 60 ngöôøi kieám ngoïc quanh naêm. Noâng daân chæ vaøo ngaøy muøa raûnh roãi môùi kieám theâm. Caû laøng
Hai doøng soâng ngoïc
Khotan khoaûng 720 km vuoâng, maáy naêm môùi möa moät laàn. ÔÛ ñoä cao 1,410 meùt treân maët nöôùc bieån, Khotan laø moât oác ñaûo cao nhaát trong khu loøng chaûo Tarim. Khotan, coù nghóa “thaønh phoá ngoïc”. Coù leõ khoâng nôi naøo treân theá giôùi, maø “soâng roùt ngoïc töø trôøi cao”. Ngöôøi Urguys thaønh kính goïi hai doøng soâng thaàn thaùnh naøy laø ran+jai ttji, 60 the rivers of precious stone”, caùi noâi cuûa söï soáng vaø neàn vaên minh oác
60
naém tay nhau thaønh haøng ngang ñi döôùi loøng soâng, nöôùc trong suoát caïn ñeán baép chaân, hoï caûm ñöôïc chaát ngoïc quí vôùi baøn chaân traàn. Nguoàn ngoïc naøy khoâng bao giôø oà aït, maø cuõng khoâng bao giôø caïn. Taát caû tuyø vaøo löu löôïng hai doøng soâng cuoán nhöõng phieán ñaù naøo naèm treân doøng chaûy. Treân baõi soâng, khoâng phaûi
taát caû ñeàu laø ngoïc. Moãi naêm, chæ vôùt ñöïoc chöøng 250 kg ñeán 1000kg loaïi hai. Coøn loaïi haïng nhaát, khoâng tyø veát, raát hieám. Ngoïc ñöôïc baùn cho laùi buoân töø Beijing, ñaët teân laø ngoïc Hetian, qua tieáng Vieät, laø ngoïc Vu Ñieàn hay Hoaø Ñieàn. Vì vaäy, böùc ngoïc khoång loà hieän ñeå ôû baûo taøng Baéc Kinh, phaûi noùi laø voâ giaù. Phaûi phuïc daân toäc Trung Hoa thaät kieân trì vaø thích laøm nhöõng chuyeän khoù. Naêm 1780, tìm thaáy moät khoái ngoïc naëng 6 taán ôû nuùi ngoïc Kun Lun. Phaûi maát 2000 ngöôøi ngöïa, trong voøng ba naêm môùi keùo ñöôïc khoái ngoïc naøy veà Baéc Kinh. Vua Caøn Long tuyeån toaøn thôï kheùo, laøm vieäc baåy naêm, ghi laïi truyeàn thuyeát veà vua Ñaïi Vuõ trò luït ôû doøng Hoaøng Haø. Vuõ kieân trì maát 13 naêm khai 9 tuyeán ñöôøng baêng ngang nuùi, khôi 9 con soâng khieán nuôùc soâng Hoaøng Haø khoâng coøn gaây ngaäp lut. Vua Nghieâu gieát cheát cha cuûa Vuõ vì khoâng hoaøn thaønh nhieäm vuï trò thuyû. Nhöng vua Thuaán -con vua Nghieâulaïi caûm coâng cuûa Vuõ maø nhöôøng ngoâi. Vuõ trôû thaønh Ñaïi Vuõ, vua thöù nhaát cuûa nhaø Haï (2100 TCN). Theo taùc giaû Nguyeân Nguyeân, moät nhaø khaûo cöùu nhaân chuûng hoïc vuøng chaâu AÙ thì
naøy: ñeâm traêng, trinh nöõ Urguys loaõ theå vöøa ñi doïc bôø soâng vöøa haùt khuùc ngoïc ca. Baøn chaân traàn naøng daãm leân nhöõng phieán ñaù. Naøng laø aâm aám aùp, nhöõng phieán ngoïc voán coù tính döông laïnh leõo, caûm ñoäng tröôùc toaø ngoïc môøi goïi aáy maø ñoäng tình leân tieáng.
Trinh nöõ chæ vieäc chaïy aøo tôùi, möøng rôõ oâm laáy chaøng mang veà. Chaøng coù hoaù thaân thaønh ngöôøi, ñeâm ñeâm troø chuyeän voùi giai nhaân? Neáu hai ba hoøn ngoïc leân tieáng moät luùc, naøng bieát oâm chaøng naøo truôùc? Chaøng seõ vöøa ghen vöøa saàu laøm thô luûi thuûi maùch caùo chò Haèng phaân bua chuù Cuoäi? Chæ ngöôøi Trung Hoa mieàn Nam Döông Töû, coù theå coïp pi thi só nhaïc só Vieät Nam, môùi thích ngaém traêng ngaém sao, queân raèng Taây Vöïc, nôi ngaøy noùng ñeâm laïnh cheát caù cheát toâm, ñoä cheânh leäch töø 25 ñeán 30; khoâng maëc quaàn aùo ra ngoaøi trôøi söng phoåi maø cheát. Hoï cuõng queân raèng ban ngaøy, gioù sa maïc thoåi caùt vaø ñaát vaøng bay muø mòt khieán coù khi taàm nhìn chöa tôùi 50m, ban ñeâm chaéc coøn ruøng rôïn hôn nhieàu. Vì vaäy, khi ñoïc söû hay truyeän coå tích cuûa Trung Hoa, ñöøng say xæn vaø khoan “thaønh kính nghieâng mình “.
Trung Hoa, khoái löôïng ngoïc nephrite traéng haàu nhö caøng ngaøy caøng ít troâi xuoáng nöõa. Caøng hieám, ngöôøi ta caøng haâm moä veû ñaøi caùc cuûa baïch ngoïc nephrite. Khoaûng gaàn ñaây, ngöôøi Hoa coá duøng phöông tieän cô giôùi ñeå ñuïc nuùi Kun Lun, nhöng nuùi laéc ñaàu khoâng cho ngoïc nöõa. Duø nephrite Khotan coù maøu vaøng, xanh, naâu. Nhöng noåi tieáng nhaát, vaãn laø “mutton fat” jade, mòn nhö môõ deâ, traéng nhö aùnh traêng, boùng loïng nhö thoa daàu khaùc haún taát caû nephrite treân theá giôùi. Nephrite
traéng Siberia coù maøu vaøng nhaït. Nephrite traéng Korea coù maøu xanh nhaït. Ngay caû Jadeite cuûa Burma vaø Guatemala, tuy quí hôn, nhöng thieáu veû eâm möôït cuûa Nephrite Khotan. Ngöôøi Hoa ñaõ tìm ra gaàn boán chuïc ñòa ñieåm khai thaùc treân khaép nöôùc; mong tìm kieám nephrite traéng Khotan voán khoâng ñuû cung caáp cho thò tröôøng noäi ñòa. Nhöng hoaøi coâng. Söï hieám hoi naøy cho thaáy nhöõng phieán ngoïc/coå ngoaïn/nöõ trang, thaät söï laø ngoïc traéng nephrite Khotan,
Ngoïc ñeán töø ñaâu ?
Ñaïi Vuõ sinh ôû Töù Xuyeân, thuoäc toäc Khöông, cuõng laø gioáng “rôï”. Taïc xong, khoái ngoïc coøn 4.5 taán. Goùc beân phaûi coøn con daáu cuûa Caøn Long. Töôïng “Phaät Ngoïc Cho Hoøa Bình Theá Giôùi” naëng 4,5 taán cuõng vó ñaïi nhö böùc ngoïc treân.
Tim ngoïc theo truyeàn thuyeát: loaõ theå beân bôø
Truyeàn thuyeát naøy chaéc khoâng phaûi cuûa ngöôøi Uigurs. Ña phaàn laø cuûa maáy thi só Trung Hoa say xæn, baày veõ sieâu hôn caû Hoàng Laâu Moäng, naøo laø trinh nöõ naøo laø aâm döông, naøo laø traêng saùng naøo laø ngoïc goïi. Maáy oâng Taây khoâng raønh maáy oâng Taàu, neân xanh leø maét truôùc hình aûnh laõng maïn toät cuøng
Ñaâu ñoù treân thöôïng nguoàn, nôi veát chaân con ngöôøi khoâng ñeán ñöôïc, töø hoài naøo khoâng roõ, coù moät moû ngoïc hay moät maïch ngoïc hình thaønh do dung nham töø loøng ñaát daâng traøo. Do söï xaâm thöïc vaø baøo moøn, caùc khoái ñaù, coù caû ñaù ngoïc, bò nöôùc cuoán troâi xuoáng haï löö. Khoâng aûnh töø satellite, thaáy roõ maïch ngoïc ngoaèn ngoeøo chæ baèng ngoùn tay ôû treân maët, coù theå coù moät lôùp ngoïc traéng lôùn hôn aån phía döôùi, nhöng cuõng coù theå khoâng coù gì. Ñieàu naøy cho thaáy naêng löïc phi thöôøng vaø huyeàn bí cuûa taïo hoaù cuõng nhö cô duyeân cuûa daân toäc Uighurs, duy nhaát laøm chuû khoái ngoïc nephrite traéng qua maáy ngaøn naêm. Ñieàu laï, keå töø khi Khotana bò saùt nhaäp haún vaøo
ñeàu coù lyù lòch, khoâng lang thang böøa baõi treân thò truoøng. Nhöõng quaûng caùo treân internet, “moãi thaùng coù theå cung caáp 5,000 voøng mutton-fat jade,” laø chuyeän deá meøn phieâu löu kyù cho nhi ñoàng.
Toùm taét
- Theá giôùi chæ duy nhaát Khotan coù ngoïc traéng nephrite. Richard Gump, ngöôøi ñaàu tieân môû cöûa haøng nhaäp caûng ñoà coå ngoaïn chaâu AÙ vaøo thò tröôøng Myõ ôû San Francisco naêm 1861,
coù noùi “Trung Hoa xaây döïng neàn vaên minh cuûa hoï treân nhöõng hoøn ñaù”. Ñaùng leõ phaûi theâm “Trung Hoa xaây döïng neàn vaên minh cuûa hoï treân nhöõng hoøn ñaù cuûa ngöôøi khaùc”. - Qua ngoõ Khotan, Trung Hoa ñaõ hoïc ñöôïc nhieàu töø neàn vaên minh Trung AÙ, töø Phaät giaùo ñeán nhöõng saûn phaåm quí giaù nhö ngoïc, thuyû tinh, boâng vaûi, höông lieäu, traùi caây, loâng thuù, gaïc nhung, nhaát laø ngöïa quí. - ÔÛ Vieät Nam coù mieáng ngoïc traéng nephrite naøo khoâng ? Caùc traøo Trung Hoa ñeàu ñoäc quyeàn moùn ngoïc. Thôøi ñaùm di thaàn nhaø Minh chaïy sang Vieät Nam, khoâng roõ coù oâng quan naøo mang theo mieáng ngoïc vua ban. Khoâng roõ ñôøi nhaø Thanh coù taëng khaùnh ngoïc cho möôøi ba oâng vua traøo Nguyeãn Vieät Nam khoâng. Neáu coù, cuõng thuoäc veà hoaøng gia. Vua Khaûi Ñònh, treân ngöïc aùo coù caøi moät khaùnh ngoïc maøu traéng. - Trong voøng hôn 400 naêm (206 TCN 220 CN), nhaø Haùn baønh tröôùng laõnh thoå töø Ñoâng sang Taây, töø Baéc xuoáng Nam. Khotan laø mieàn vieãn Taây, Vieät Nam laø cöïc Nam. Vöông quoác Khotan, duø coù khoái Hoài giaùo haäu thuaãn, ñaõ hoaøn toaøn bò Trung Hoa thoân tính naêm 1878. Rieâng Vieät Nam beàn bæ vaø coâ ñoäc treân con ñöôøng giöõ gìn neàn ñoäc laäp, tuy coù luùc thieáu töï chuû.
Soi trong ñaùy ngoïc
Khoâng phaûi ai cuõng sôû höõu ñöôïc moät mieáng baïch ngoïc môõ tröøu, Khotan mutton-fat nephrite. Neáu coù, ñoù laø moái duyeân vaïn daëm voùi ñænh Qurum tuyeát phuû, vôùi mieáng ñaù treân trieàn nuùi töø traêm ngaøn naêm truôùc, moät ngaøy ñeïp trôøi theo doøng nuôùc höõu tình cuoàn cuoän veà xuoâi. Quaõng ñöôøng cheo reo maáy ngaøn caây soá töø hoøn ñaù voâ tri ñeán tay ngöôøi thôï voâ danh, chöùa ñöïng bao ñieàu naøo ai hay bieát. Soi trong ñaùy ngoïc, xin nhôù khoâng chæ caùi ñeïp dieãm leä cuûa moät moùn coå ngoaïn hay moät nöõ trang ñaét giaù, maø caû moät lòch söû bi huøng cuûa moät daân toäc, caû moät neàn vaên minh nay ñaõ thay teân. Cuõng nhôù luoân ñeán baûn tin naøy: theo Radio Internationale France, tieáng Vieät, ngaøy 10 thaùng tö 2009: Trung Quoác vöøa xöû töû hai ngöôøi Urguys ngay treân chính ñaát nöôùc cuûa hoï, vì toäi khuûng boá. Traàn Thò Vónh Töôøng, California
Chaøng reå phaøn naøn vôùi oâng giaø vôï: - Hoài laáy choàng, maù khoâng daïy cho vôï con naáu aên, baây giôø vôï con chaúng bieát naáu nöôùng gì caû. - Neáu coù traùch thì phaûi traùch baø ngoaïi cuûa vôï maày bôûi vì maù vôï cuûa maày cuõng coù bieát naáu caùi moác xì gì ñaâu maø daïy con gaùi baû
61
YÙ
nieäm giaûm khí thaûi nhaø noùng töø söï giaûm phaù röøng vaø laøm röøng thoaùi hoùa, goïi laø REDD (Reducing Emission from Deforestation and Forest Degradation) laø moät yù nieäm môùi, ñöôïc taïo ra ñeå ñaùnh giaù laø röøng coù nhöõng dòch vuï moâi tröôøng vaø coù giaù trò cao phuïc vuï cho con ngöôøi vaø vì theá phaûi ñöôïc baûo veä, vaø traû thuø lao cho nhöõng ngöôøi giöõ röøng, xöùng ñaùng vôùi giaù trò kinh teá maø röøng ñaõ phuïc vuï vaø mang laïi nhöõng lôïi ích moâi sinh cho con ngöôøi (nhö nguoàn nöôùc, khí saïch, taêng oxygen, giaûm khí nhaø noùng, taêng caûnh quan, ña daïng sinh hoïc, y hoïc, vaên hoùa vaø caùc dòch vuï moâi sinh khaùc ...). Moïi ngöôøi trong xaõ hoäi ñeàu phaûi traû cho nhöõng tieän ích nhö ñieän, nöôùc, quaûn lyù chaát thaûi ... thì cuõng phaûi traû cho nhöõng tieän ích, dòch vuï maø röøng ñaõ vaø ñang mang laïi cho xaõ hoäi vaø ngöôøi daân, trong phaïm vi ñòa phöông vaø treân phaïm vi toaøn caàu, vì röøng coù nhöõng lôïi ích cho toaøn nhaân loaïi khoâng phaân bieät bieân giôùi quoác gia. Muïc ñích cuûa Nghò ñònh thö Kyoto (Kyoto Protocol) laø giaûm khí thaûi nhaø noùng (chuû yeáu laø khí carbon dioxide, CO2) ñeå traùnh nhöõng haäu quaû tai haïi cuûa söï thay ñoåi khí haäu do khí nhaø noùng gaây ra. Moät trong nhöõng khuyeát ñieåm cuûa nghò ñònh thö Kyoto laø ñaõ khoâng mang vaøo Cô cheá Phaùt trieån Saïch (Clean Development Mechanism) moät yeáu toá raát quan troïng laø söï huûy hoaïi phaù röøng (nhaát laø trong vuøng nhieät ñôùi) daãn ñeán söï thaûi khí nhaø noùng CO2 raát cao. Khoaûng 25% löôïng khí thaûi nhaø noùng CO2 do con ngöôøi gaây ra moãi naêm trong baàu khí quyeån laø do naïn phaù röøng (chuû yeáu ñeå laáy goã, laøm caây coâng nghieäp tinh daàu nhö palm oil, ôû caùc röøng nhieät ñôùi). Röøng nhieät ñôùi laø nôi tích tuï löôïng khí CO2 khoång loà, khoâng nhöõng laø ñieåm huùt (sink) do caùc thöïc vaät haáp thuï khí CO2 trong chu kyø khí CO2 maø coøn ôû caùc lôùp than buøn (peat) treân maët ñaát döôùi caùc caây trong röøng, nôi tích tuï töø bao ngaøn naêm thöïc vaø ñoäng vaät ñaõ cheát chöùa raát nhieàu carbon maø nguoàn laø töø khí CO2 trong baàu khí quyeån. Khoâng nhöõng phaù röøng seõ thaûi ra soá löôïng khí CO2 khoång loà naøy maø noù coøn gaây ra söï bieán maát, tuyeät chuûng cuûa nhieàu loaøi sinh vaät (thöïc vaät vaø ñoäng vaät) vaø do ñoù laøm söï ña daïng sinh hoïc giaûm ñi, nhaát laø ôû caùc vuøng röøng nhieät ñôùi (nhö Ba Taây, Indonesia, Maõ Lai, Cam Boát, Laøo, Vieät Nam, Mieán Ñieän,...) nôi coù söï ña daïng sinh hoïc cao nhaát. Röøng cuõng laø nôi maø coù nhieàu daân toäc, saéc toäc thieåu soá sinh soáng vaø vì theá coù vai troø heä troïng trong vaên hoùa vaø ñôøi soáng kinh teá vaø taâm linh cuûa hoï. Hieän nay caùc daân toäc naøy vaø vaên hoùa ngaøn ñôøi cuûa hoï caøng ngaøy coù nguy cô bieán maát.
62
Neáu khoâng ñöôïc baûo veä thì ñoù laø moät söï maát maùt lôùn cuûa nhaân loaïi. Röøng cuõng coù vai troø giöõ nöôùc luõ, taêng chaát löôïng nöôùc saïch vaø khoâng khí laøm taêng chaát löôïng ñôøi soáng con ngöôøi qua nhöõng dòch vuï moâi tröôøng maø röøng ñem laïi qua caùc taøi nguyeân ña daïng sinh hoïc ñöa laïi trong caùc laõnh
phuïc vuï trong moâi tröôøng soáng. Thò tröôøng carbon trong Cô cheá Phaùt trieån Saïch (CDM) hieän nay chæ cho pheùp tín duïng töø caùc coâng trình troàng laïi caây, troàng laïi röøng ñeå haáp thuï giaûm khí CO2 chöù khoâng coù mang vaøo vai troø cuûa söï phaù röøng (deforestation) vaø suy thoaùi röøng (forest degradation).
cho tín duïng töø giaûm phaù röøng vaø suy thoaùi röøng. Lieân hieäp AÂu chaâu chöa chaáp nhaän tín duïng naøy trong thò tröôøng CDM ôû AÂu chaâu (hieän nay vaãn laø thò tröôøng lôùn nhaát) cho ñeán naêm 2020 vì sôï raèng tín duïng REDD, deã taïo ra vôùi voán ñaàu tö ít vaø reû so vôùi ñaàu tö giaûm CO2 trong caùc coâng trình giaûm khí thaûi khaùc, seõ traøn ngaäp thò tröôøng CDM. Caùc coâng trình vaø döï aùn giaûm phaù röøng vaø suy thoaùi röøng ít toán keùm so vôùi caùc coâng trình khaùc nhö canh taân hoùa caùc nhaø maùy thaûi nhieàu khi nhaø kính CO2, xaây döïng nhaø maùy ñoát phaùt ñieän söû duïng khí nhaø kính methane töø caùc baõi choân raùc, hay duøng coâng ngheä môùi choân khí CO2 döôùi caùc tuùi ñòa chaát trong loøng ñaát... Ñeå coù theå öôùc tính vôùi ñoä chính xaùc cao soá löôïng carbon chöùa ôû röøng vaø töø ñoù soá löôïng tín duïng, caùc moâ hình kinh teá tính luoân chi phí giaûm phaù röøng qua giaù ñaát, cô sôû haï taàng.. ñaõ ñöôïc duøng ñeå öôùc tính giaù thaønh cuûa carbon ñöôïc giöõ ôû röøng (1). Söï öôùc tính tín duïng carbon naøy tröôùc khi ñöôïc chaáp nhaän vaøo thò tröôøng carbon thì caàn phaûi coù moät phöông thöùc chuaån chung xaùc ñònh, vaø chöùng minh ñöôïc baèng phöông phaùp khoa hoïc chuaån xaùc.
nhaát laø 30 taán/hecta cao hôn soá löôïng carbon ôû khu röøng khaùc. Quaûn lyù ñuùng trong khai thaùc röøng nhieät ñôùi hieän nay seõ giuùp chuùng ta giöõ laïi ít nhaát 0.16 giga taán carbon moãi naêm. Ñaây laø soá löôïng carbon raát lôùn. Neáu so saùnh vôùi toång soá löôïng carbon thaûi ra töø naïn phaù röøng laø 1.5 giga taán thì soá löôïng carbon thaûi ra töø söï suy thoaùi röøng chieám khoaûng 10% cuûa löôïng carbon töø naïn phaù röøng. Ñoù cuõng laø moät löôïng ñaùng keå ñeå chuùng ta phaûi quan taâm.
Thò tröôøng Carbon qua cô cheá REDD
Sau naêm 2012, khi nghò ñònh thö Kyoto chaám döùt vaø neáu hieäp öôùc môùi ôû Copenhagen chaáp nhaän tín duïng carbon töø söï giöõ röøng vaø suy thoaùi röøng, thìUÙc chaéc chaén seõ chaáp nhaän tín duïng naøy vaøo thò tröôøng CDM, maø ôû UÙc goïi laø Carbon Pollution Reduction Scheme (CPRS). Hieän nay caùc
nöôùc ñang thaûo luaän vaø thöông löôïng giôùi haïn löôïng khí carbon dioxide thaûi ra (ñeå thay theá Nghò ñònh thö Kyoto heát hieäu löïc naêm 2012). Sau khi ñaõ ñöôïc xaùc nhaän laø cô cheá giaûm phaù röøng vaø suy thoaùi röøng (REDD) laø quan troïng vaø khaû thi ñeå thöïc hieän giaûm khí nhaø noùng ôû hoäi nghò BaLi naêm 2007 thì hoäi nghò vöøa qua thaùng 11, 2008 ôû Poznan (Ba Lan) thaûo luaän veà phöông phaùp vaø cô cheá xaùc minh carbon töø tín duïng qua REDD. Hy voïng ôû ÔÛ hoäi nghò Copenhagen cuoái naêm 2009 ñeå chuaån pheâ hieäp öôùc môùi coù hieäu löïc sau naêm 2012, hy voïng tín duïng qua REDD seõ ñöôïc ñöa vaøo thò tröôøng carbon theá giôùi vaø töông lai röøng nhieät ñôùi seõ coøn toàn taïi, khoâng bò bieán maát treân ñòa caàu qua söï huûy dieät cuûa con ngöôøi. Kyø voïng cao nhaát cuûa taát caû moïi ngöôøi laø Myõ döôùi chính quyeàn môùi cuûa toång thoáng Omaha seõ tham döï tích cöïc. Myõ vôùi
Suy thoaùi röøng (forest degradation)
Tieán Só Nguyeã n Ñöù c Hieä p Sôû taøi nguyeân moâi tröôøng NSW
vöïc y khoa, du lòch... Laøm sao coù moät saùng kieán, hoaëc cô cheá naøo ñeå khoâng nhöõng ta giöõ ñöôïc röøng, ñeå giaûm thieåu söï thay ñoåi khí haäu maø coøn baûo toàn ñöôïc söï ña daïng sinh hoïc, ñoùng goùp vaøo moâi tröôøng soáng coù giaù trò kinh teá, vaên hoùa, phuùc lôïi cao? Saùng kieán thieát laäp REDD vaøo qui cheá môùi trong söï giaûm khí thaûi nhaø kính ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù cao vaø chaáp nhaän trong Hoäi nghò veà söï thay ñoåi khí haäu ôû Bali (Indonesia) naêm 2007 ñeå thaûo luaän, nghieân cöùu vaø thieát laäp cô cheá mang vaøo hieäp öôùc môùi sau khi Nghò ñònh thö Kyoto heát haïn. Dó nhieân ta khoâng theå ñaùnh giaù heát vaø chính xaùc giaù trò kinh teá maø röøng
Phaù röøng (deforestation)
Tæ leä phaù röøng cuûa Indonesia laø 2 trieäu hecta moãi naêm, baèng khoaûng 1/3 toång soá phaù röøng treân theá giôùi, töông ñöông vôùi löôïng 2 tæ taán carbon thaûi vaøo khí quyeån. Theo nhöõng nhaø giao dòch tín duïng treân thò tröôøng carbon thì Indonesia coù theå coù khaû naêng giaûm phaù röøng raát nhieàu so vôùi hieän nay maø khoâng gaây aûnh höôûng vaøo toác ñoä phaùt trieån kinh teá vaø tieát kieäm ñöôïc töø 1 ñeán 1.5 tæ taán carbon. Vôùi giaù ôû thò tröôøng tình nguyeän (voluntary market) töø $5 US ñeán $10 US 1 taán thì Indonesia seõ nhaän ñöôïc lôïi nhuaän ñeán 15 tæ US chæ ñeå giöõ röøng. Hieän nay chöa coù thò tröôøng quoác teá carbon
Söï suy thoaùi röøng laø do vieäc quaûn lyù khoâng ñuùng vaø yeáu keùm caùc röøng ñöôïc duøng trong saûn xuaát laáy goã. Treân theá giôùi coù khoaûng 350 trieäu hecta röøng aåm nhieät ñôùi ñöôïc duøng ñeå khai thaùc goã (2). Khoaûng 25% caùc röøng naøy laø do caùc coäng ñoàng laøng xaõ ñòa phöông hay caùc daân toäc baûn ñòa quaûn lyù coi soùc. Trong caùc röøng saûn xuaát, chæ coù moät soá loaïi caây ñöôïc choïn duøng ñeå laáy goã do thò tröôøng caàn. Tuy vaäy ôû raát nhieàu röøng saûn xuaát, do moät soá thôï khoâng laønh ngheà vaø khoâng ñöôïc cung caáp baûn ñoà chi tieát coù chæ daãn neân ñaõ ñoán laàm caây hay laøm ñoå caùc caây khaùc chung quanh gaây thieät haïi nhieàu. Khoaûng moät caây ñoán ñuùng thì coù 20 caây khaùc bò thieät haïi khoâng caàn thieát (2) Nhieàu coâng trình nghieân cöùu cho thaáy neáu hoaïch ñònh haønh trình ñoán goã thích hôïp vaø coâng nhaân ñöôïc huaán luyeän ñoán caây ngaõ ñuùng höôùng thì seõ traùnh khoûi 50% hay hôn nöõa söï thieät haïi caùc caây röøng khaùc. Trong caùc khaûo cöùu laâu daøi vaø treân bình dieän lôùn ôû Maõ Lai, thì trong caùc röøng khai thaùc goã khoâng ñöôïc hoaïch ñònh vaø höôùng daãn toát thì moãi hecta maát ñi hôn 100 taán carbon haáp thuï (soá löôïng carbon thaûi ra laø hôn 100 taán moãi hecta). Sau hôn 30 naêm, thôøi gian coù theå trôû laïi röøng ñeå khai thaùc laïi goã ôû cuøng ñòa ñieåm khi röøng phuïc hoài, thì soá löôïng carbon toàn tröõ ôû khu röøng ñöôïc quaûn lyù khai thaùc toát coù ít
63
bon trong 20 naêm giöõ röøng treân thò tröôøng tình nguyeän (voluntary market) nhö thò tröôøng cuûa Ngaân haøng Theá giôùi. Lôïi nhuaän töø tín duïng baùn ñöôïc moät phaàn seõ ñöôïc boû vaøo quyõ chung cho coäng ñoàng ñòa phöông, soá coøn laïi duøng ñeå ñieàu haønh coâng trình, traû tieàn phí cho chính quyeàn ñòa phöông vaø lôïi nhuaän cho caùc nhaø ñaàu tö.
Trieån voïng ôû Vieät Nam
thò tröôøng lôùn hy voïng seõ daãn ñaàu söï thöïc thi thi tröôøng tín duïng carbon qua CDM vaø REDD. Seõ khoâng thaéng noåi cuoäc chieán choáng phaù röøng neáu khoâng coù cô cheá REDD. Caùc nöôùc nhö Indonesia, Congo, Brazil vaø nhieàu nöôùc khaùc ôû vuøng nhieät ñôùi seõ laø nhöõng nöôùc gaët haùi ñöôïc nhöõng lôïi ích khi baûo veä röøng, qua thò tröôøng tín duïng REDD. Ngaân Haøng Theá giôùi (World Bank) hieän nay ñang ñi tröôùc tieân baèng söï thieát laäp moät thò tröôøng môùi mua baùn tín duïng REDD. Ngaân haøng ñaët mua caùc tín duïng tröôùc vôùi caùc toå chöùc ñeå caùc cô sôû naøy khôûi söï tham gia laøm khôûi ñoäng thò tröôøng tín duïng REDD. Moät soá caùc coâng ty ñaõ baét ñaàu khai trieån caùc döï aùn ñeå tham gia vaøo thò tröôøng naøy. Ngaân haøng thöông maïi McQuarie Bank (UÙc) hôïp taùc ñaàu tö cuøng vôùi toå chöùc phi chính phuû Flora and Fauna International (FFI) thieát laäp 4 ñeà aùn thöû nghieäm ôû Ñoâng Nam AÙ, Nam Myõ vaø Phi chaâu trong 4 naêm tôùi. Trong ñeà aùn ôû Taây Kalimantan (Indonesia), sau khi kyù baûn ghi nhôù vôùi chính quyeàn ñòa phöông, McQuarie Bank cung caáp taøi chính, tieáp thò vaø baùn tín duïng tuaân thuû phuø hôïp vôùi tieâu chuaån trong khi FFI thieát keá, phaùt trieån xaây döïng, quaûn lyù döï aùn baûo veä röøng cuøng vôùi chính quyeàn sôû taïi vaø daân chuùng ôû ñòa phöông vaø cung caáp lôïi nhuaän cho coäng ñoàng. Toå chöùc thöông maïi Carbon Conservation cuõng ñaõ kyù vôùi quyõ ñaàu tö Merril Lynch ñeå baùn US$9 trieäu tín duïng carbon qua ñeà aùn söï baûo toàn 750 ngaøn hecta röøng Ulu Masen ôû baéc Aceh (Sumatra, Indonesia) cuøng vôùi chính phuû tænh Aceh vaø toå chöùc phi chính phuû FFI. Toå chöùc New Forest ñang coù coâng trình baûo hoä 200 ngaøn hecta röøng cuøng vôùi chính phuû Papua New Guinea nhaèm traùnh caùc khu röøng naøy bò phaù ñeå troàng caây daàu palm, qua ñoù tín duïng seõ ñöôïc baùn vaøo cuoái naêm 2009 vôùi soá löôïng khoaûng 20 trieäu taán car-
64
Taøi nguyeân röøng cuûa Vieät Nam chuû yeáu laø ôû Taây Nguyeân, caùc tænh doïc Tröôøng Sôn, vuøng Trung du vaø röøng nuùi Baéc boä. Taøi nguyeân naøy ñang bò taøn phaù qua söùc eùp daân soá vaø khai thaùc quaù ñoä, coù nguy cô bieán maát heát. Con ngöôøi di daân ñeán töø xa coi röøng nhö laø cuûa trôøi cho, khoâng coù leä phí, khai thaùc trieät ñeå daãn ñeán söï nguy cô tuyeät chuûng cuûa nhieàu sinh vaät vaø söï huûy hoaïi vaên hoùa caùc daân toäc baûn ñòa
Qua cô cheá REDD coù theå ñöôïc aùp duïng treân toaøn caàu, sau khi Nghò ñònh thö Kyoto chaám döùt. Vôùi söï uûng hoä cuûa nhieàu nöôùc tham gia, nhaát laø söï xuaát hieän cuûa thò tröôøng tín duïng carbon lôùn ôû Myõ, lôïi nhuaän tín duïng REDD töø söï quaûn lyù giöõ röøng cho nhaân loaïi seõ laø moät hy voïng toát nhaát cho söï toàn taïi röøng ôû Vieät Nam, cuõng nhö lôïi ích kinh teá cho chính quyeàn vaø daân ñòa phöông (qua lôïi nhuaän tín duïng REDD töø söï quaûn lyù giöõ röøng cho nhaân loaïi). Ñaây laø ñieàu maø chuùng ta mong muoán, nhaát laø cho di saûn thieân nhieân ñeå laïi cho theá heä sau, vaên hoùa vaø söï soáng coøn cuûa caùc daân toäc Taây nguyeân vaø mieàn nuùi ôû Vieät Nam Neáu chuùng ta söûa soaïn tröôùc vaø baét ñaàu tích cöïc ra tay hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc phi chính phuû, hay thöông maïi trong thò tröôøng carbon thì khoâng nhöõng ta coù caùc cô hoäi toát trong söï caïnh tranh ñeå giöõ röøng, taøi nguyeân ña daïng sinh hoïc cuûa Vieät Nam maø coøn ñoùng goùp tích cöïc vaøo söï giaûm thieåu heä quaû cuûa söï thay ñoåi khí haäu do khí nhaø noùng carbon dioxide gaây ra. Vieät Nam laø nöôùc seõ bò aûnh höôûng naëng nhaát, hôn caû Bangladesh, qua söï haâm noùng toaøn caàu thay ñoåi khí haäu, chuû yeáu laø möïc nöôùc bieån ôû bieån Ñoâng seõ daâng cao khaû naêng hôn 1m. Giaûm thieåu söï thay ñoåi khí haäu laø muïc tieâu quan troïng cho söï an ninh vaø vaän meänh cuûa nöôùc Vieät Nam, maëc
daàu dó nhieân ñaây laø vaán ñeà cuûa caû theá giôùi. Bieän phaùp vaø chieán löôïc ñeå giaûm thieåu heä quaû vaø thích nghi vôùi söï thay ñoåi khí haäu ñang ñöôïc chính phuû Vieät Nam cuøng vôùi caùc toå chöùc quoác teá nghieân cöùu vaø thöïc hieän. Ngoaøi caùc khu röøng quoác gia, caùc khu röøng ñaëc duïng, vaø nhöõng röøng nguyeân sinh coøn ít ôû caùc vuøng heûo laùnh thì caùc noâng laâm tröôøng hieän nay coøn ñöôïc quaûn lyù bôûi caùc coâng ty, cô sôû nhaø nöôùc quaûn lyù. Coù nhieàu caùch ñeå baét laáy cô hoäi saép tôùi naøy. Nhieàu laâm tröôøng hieän nay khoâng ñöôïc söû duïng vaø neáu khoâng hay chöa coù qui hoaïch khai thaùc chuyeån thaønh ñaát noâng nghieäp hay daân cö thì cuõng raát nhieàu nôi bò xaâm laán khai thaùc khoâng ñuùng luaät phaùp. Moät soá röøng, laâm tröôøng do nhaø nöôùc hay caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc quaûn lyù coù theå trao traû laïi cho caùc daân toäc baûn xöù ñeå hoï coù khoâng gian sinh toàn qua söùc eùp daân soá töø xa, ñeå hoï quaûn lyù. Töông lai vôùi lôïi nhuaän töø söï giöõ röøng qua tín duïng carbon thì caû hai muïc tieâu xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø baûo toàn ñôøi soáng vaên hoùa cuûa caùc daân toäc ñeàu ñöôïc thöïc hieän deã daøng vaø coù hieäu quaû. Tham khaûo (1) G. Kindermann et al., Global cost estimates of reducing carbon emissions through avoided deforestation, PNAS, 29 July 2008, Vol. 105, no. 30, pp. 10302-10307. (2) F. Putz et al., Improved tropical forest management for carbon retention, PLOS Biology, July 2008, Vol. 6, Issue 7, pp. 1368-1369
Ngöôøi baùn haøng sieâu ñaúng
Coäng doanh soá baùn haøng trong ngaøy, thaáy nhaân vieân môùi ñeán baùn ñöôïc 100 ngaøn ñoâla, chuû cöûa haøng goïi anh naøy leân hoûi: - Chæ vôùi moät vò khaùch, laøm theá naøo maø caäu baùn ñöôïc ngaàn aáy tieàn haøng? - Ñaàu tieân, oâng ta mua moät löôõi caâu nhoû. Sau ñoù toâi khuyeân oâng ta mua theâm moät caùi loaïi vöøa vaø moät caùi lôùn. Mua xong löôõi caâu, toâi baûo oâng ta neân mua theâm daây caâu: loaïi nhoû, loaïi nhôõ vaø loaïi to. Tieáp ñeán laø caàn caâu, leàu caâu, xuoàng caâu hai ñoäng cô... Cuoái cuøng, thay vì chuùng ta phaûi chôû haøng ñeán taän nhaø cho khaùch, toâi khuyeân oâng ta neân mua luoân moät chieác van chuyeân duøng ñeå chôû xuoàng vaø ñi picnic. - Nhö vaäy laø caäu ñaõ thuyeát phuïc vaø baùn cho oâng ta taát caû moïi thöù baét ñaàu töø yù ñònh chæ mua moät caùi löôõi caâu. Gioûi laém! - Khoâng haún theá ñaâu aï - caäu nhaân vieân giaûi thích - OÂng ta ñeán muïc ñích chính laø mua moät hoäp baêng cho vôï. Nhöng toâi khuyeân oâng ta raèng: Neáu vôï oâng ôû tình traïng nhö vaäy, thì oâng khoâng neân ôû nhaø maø toát nhaát laø ñi caâu vaøi ngaøy.
Thaät khoù ñeå löïa choïn ra moät vaøi ca khuùc noåi baät nhaát cuûa oâng hoaøng nhaïc Pop Michael Jackson. Moät, hai, ba, boán ca khuùc vôùi nhöõng thoâng ñieäp yù nghóa hi voïng seõ phaàn naøo phaùc hoïa ñöôïc chaân dung aâm nhaïc cuûa moät trong nhöõng ngheä sy huyeàn thoaïi cuûa theá kyû XX.
Billie Jean: Phaù vôõ raøo caûn chuûng toäc
Ca khuùc noåi baät nhaát trong Thriller album thöù saùu cuûa Michael Jackson. ñöôïc ñaùnh giaù khoâng maáy khaû quan veà Thriller. Nhöng Billie Jean ñaõ mang laïi moät cuù ñaûo chieàu ngoaïn muïc. Lôøi cuûa Billie Jean do chính Michael
Jackson töï tay vieát, Billie Jean coù theå coi laø daáu moác thaønh coâng vang doäi treân khaép theá giôùi cuûa Michael. Beân caïnh vieäc ñoaït ñöôïc voâ soá giaûi thöôûng aâm nhaïc danh giaù, ca khuùc coøn goùp phaàn ñem laïi vò trí “album baùn chaïy nhaát moïi thôøi ñaïi” cho Thriller. Billie Jean coøn ñöôïc quaûng baù treân MTV vaø laø ngheä syõ da ñen ñaàu tieân ñöôïc giôùi thieäu ôû ñaây, “phaù vôõ raøo caûn chuûng toäc” voán ngöï trò ôû baêng taàng aâm nhaïc naøy bieát bao laâu. Billie Jean ñöôïc voâ soá ngheä syõ thu aâm vaø haùt laïi, chính töø ñaây Michael Jackson ñaõ ñaët daáu aán cuûa mình nhö “bieåu töôïng cuûa doøng nhaïc Pop”.
Black or White: Öôùc mô hoøa hôïp maøu da
Single töø album Dangerous vaø ñöôïc ñaùnh giaù laø single rock baùn chaïy nhaát thaäp nieân 90. Black or White ñaït ñöôïc thaønh coâng vang doäi khoâng chæ ôû nöôùc Myõ. Ca khuùc ñaõ “ñoå boä” vaøo UK, “leo” leân vò trí cao nhaát trong baûng xeáp haïng single, Michael Jackson laø ngheä syõ ngöôøi Myõ thöù hai sau khi OÂng hoaøng Rock & Roll Elvis Presley laäp ñöôïc kyû luïc vaøo naêm 1960 vôùi ca khuùc It”s Now or Never.
cuøng thoâng ñieäp yù nghóa ñaõ ñöôïc bieåu dieãn trong caùc tour cuûa Michael Jackson. Khung caûnh raát nhieàu treû em ñuû quoác tòch, nhieàu maøu da naém tay nhau cuøng hoøa ca “Heal the world, make it a better place, for you and for me...” cuøng hình aûnh caùc em nhoû chaïy baêng baêng qua nhöõng khu chieán söï ngoån ngang xe taêng, coâng söï, ñem hoa taëng vaø cöôøi ñuøa vôùi nhöõng ngöôøi lính trong video clip seõ luoân luoân lay ñoäng loøng ngöôøi, gôïi leân moät khaùt khao hoøa bình day döùt, nhaát laø khi theá giôùi chöa bao giôø ngöng suùng ñaïn vaø tieáng khoùc treû em.
Ñuùng nhö töïa ñeà, Black or White ñeà caäp ñeán söï bình ñaúng vaø cuoäc soáng chung haøi hoøa giöõa nhöõng con ngöôøi khaùc maøu da treân toaøn theá giôùi. Black or White laø söï pha troän giöõa hard rock, dance vaø hip hop, phaàn intro vaø ñoaïn riff chuû ñaïo cuûa ca khuùc ñöôïc thöïc hieän bôûi tay guitar Slash cuûa nhoùm Guns “n” Roses vaø Bill Bottrell (cuõng laø ngöôøi vieát phaàn lôøi Rap cho baøi haùt). Cuõng nhö raát nhieàu video clip khaùc Earth Song: Lôøi khaån caàu cöùu laáy Meï traùi ñaát cuûa Michael Jackson, Black or White Single thöù ba trong album HIStory. gaây chuù yù vaø taïo ñöôïc söï phaán khích to lôùn ñoái vôùi khaùn giaû. Thoâng ñieäp Earth Song theå hieän moái baän taâm saâu keát noái chuûng toäc vaên hoùa ñöôïc theå saéc khaùc cuûa Michael Jackson: Tình hieän qua nhöõng hình aûnh bieán aûo, traïng con ngöôøi phaù huûy moâi tröôøng töï nhieân vaø truy saùt caùc loaøi ñoäng vaät quyù hieám. Earth Song chính laø moät trong nhöõng ca khuùc veà moâi tröôøng gaây aán töôïng maïnh meõ nhaát. Xeùt veà maët aâm nhaïc, Earth Song laø moät baûn ballad coù söï hoøa troän caùc yeáu toá cuûa nhaïc blues, gospel (thaùnh ca) vaø opera. Duø phaàn aâm nhaïc vaø ca töø ñaõ raát xuaát saéc, thì hieäu öùng thöïc söï maø Earth Song mang laïi ñaït ñöôïc thoâng qua moät video clip “khieán moãi ngöôøi xem ñeàu ruùng ñoäng”. Michael Jackson xuaát hieän giöõa khung caûnh traùi ñaát bò phaù hoaïi ñeán cuøng kieät suy taøn, bôûi baøn tay khai thaùc cuûa con ngöôøi, bôûi chieán tranh lieân mieân. Ñaõ hôn möôøi naêm troâi qua keå töø khi ca khuùc ra ñôøi, nhöng nhöõng hình aûnh ôû ñoaïn cuoái video clip vôùi röïc rôõ ôû nhieàu khung caûnh: caùc khu hieäu öùng “ñaûo ngöôïc” nhöõng con voi töï nhieân hoang daõ, thaønh phoá New bò gieát cheát ñeå khoeùt ngaø boãng nhieân York hieän ñaïi soâi ñoäng, thaønh phoá soáng daäy, nhöõng caây röøng coå thuï bò Moscow tuyeát traéng, ñieäu muùa Thaùi ñoán haï baät leân, nhöõng maûnh ñaát khoâ duyeân daùng, vuõ ñieäu AÁn quyeán ruõ caèn haïn haùn laïi öôùt ñaãm nöôùc möa vaø trong moät video coù tieát taáu lieân tuïc, aêm aép ñaày nhö thuôû xa xöa, ñòa caàu soâi ñoäng voâ cuøng. söùt seïo thöông ñau laïi laønh laën nhö Heal The World: Khaùt khao thuôû hoàng hoang... vaãn coøn nguyeân “haøn gaén theá giôùi” giaù trò vaø ngaøy caøng khieán con ngöôøi Coù theå noùi khoâng quaù laø moät trong phaûi suy ngaãm nghieâm tuùc veà nhöõng nhöõng ca khuùc phoå bieán nhaát cuûa haønh vi cuûa mình, ñoàng thôøi caáp toác Michael Jackson treân toaøn theá giôùi. haønh ñoäng ñeå hoøng söûa chöõa nhöõng Single Heal The World cuõng laø hit lôùn “toäi loãi” maø mình ñaõ gaây ra, ñeå duy nhaát trong album Dangerous. trì cuoäc soáng beàn vöõng... Heal The World chuyeån taûi moät Bôûi nhöõng khung caûnh kinh hoaøng khaùt khao nöõa maø Michael Jackson aáy khoâng coøn laø thöù döï ñoaùn vieån ñaõ theå hieän trong suoát cuoäc ñôøi mình: voâng nöõa, noù ñang dieãn ra töøng ngaøy Öôùc mô mang tôùi moät cuoäc soáng hoøa töøng giôø. bình, oån ñònh treân khaép theá giôùi, ñeå Ngaøy 26 thaùng 6 vöøa qua Michael treû em khoâng coøn phaûi chòu caûnh cheát Jackson ñoät ngoät qua ñôøi ôû tuoåi 50. choùc, ñoùi ngheøo, thaát hoïc. Duø laø “ngöôøi ra ñi nhöng aâm nhaïc cuûa Michael thoå loä raèng ñaây chính laø ca Michael Jackson vaãn coøn maõi maõi” khuùc tuyeät vôøi nhaát maø anh ñaõ töøng nhöng söï ñoät ngoät qua ñôøi cuûa anh saùng taïo neân, anh cuõng ñaõ saùng laäp ñaõ laøm nhoùi loøng rôi leä haøng chuïc moät quyõ töø thieän coù teân Heal The trieäu con tim giôùi haâm moä anh treân World Foundation nhaèm huy ñoäng caùc toaøn caàu . nguoàn taøi trôï vaøo muïc ñích naâng cao AÙi Nguyeân chaát löôïng soáng cho treû em. Ca khuùc vôùi giai ñieäu tuyeät ñeïp
65
L
uùc baïn bieát caùch hoïc ñöôïc töø quaù khöù nhöõng baøi hoïc cho cuoäc ñôøi mình, cuõng laø luùc baïn ñaõ bieát yeâu, bieát soáng, bieát haønh ñoäng, bieát thöùc tænh vaø khoâng bao giôø phaûi duøng phím undo trong ñôøi. Gmail vöøa coù dòch vuï undo mail cho pheùp thu hoài laïi email vöøa göûi trong voøng 5 giaây. Vieäc naøy raát coù ích cho nhöõng ngöôøi göûi mail trong tình traïng buoàn nguû, hoaëc... say röôïu. Tuy nhieân, 5 giaây cho vieäc thu hoài laïi moät email khoâng bieát coù giaûi quyeát ñöôïc vieäc gì hay khoâng. Ñieàu gì seõ xaûy ra, khi caùi thö ñoù khoâng theå thu hoài trong tình traïng khaån caáp. Ngöôøi ta hoái haän vaø chôït tænh khi böùc thö ñoù ñöôïc göûi ñi. Coù theå laø nhöõng hôïp ñoàng sai leäch, laø vuï laøm aên ñoå beå, laø nhöõng doøng chöõ vieát trong tình traïng khoâng bình tónh, laø lôøi chia tay voäi vaøng...? Coù undo email, coù phím undo trong cuoäc ñôøi, baïn coù theå söûa chöõa ñöôïc phaàn naøo loãi laàm cuûa mình, hoaëc laøm laïi moät ñieàu gì ñoù. Nhöng, khoâng caàn phaûi giaù maø, ngay caû phím undo aáy, sinh ra thöïc chaát cuõng chæ ñeå cho moïi ngöôøi ñöôïc thoûa maõn loøng ham muoán cuûa moät thöù tình caûm tröõ tình: ñoù laø söï aân haän, tieác nuoái. Undo, chæ laø öôùc mô quaù khöù cuûa giaû töôûng. Giaù nhö ñöôïc, giaù maø, öôùc gì, neáu nhö... Nhöõng ñieàu ñoù ñaõ dieãn ra maát roài, vaø neáu coù phím undo, ñöôïc quay trôû veà thôøi ñieåm ñoù, baïn seõ laøm gì? Thöû töôûng töôïng, neáu nhö coù phím undo ñöôïc treân ñôøi, ñeå töï moãi ngöôøi ñöôïc quyeàn quay trôû laïi laøm ñieàu hoï öôùc muoán nhæ? Ngay laäp töùc, treân ñôøi naøy seõ khoâng coøn nhöõng oâng giaø, baø giaø luï khuï da deû nhaên nheo maét môø löng coøng, chaân tay run raåy töøng böôùc moät. Taát caû ñaõ bieán thaønh nhöõng ngöôøi treû. Da maët caêng hoàng, tuoåi thanh xuaân traøn ñaày, giai thì noùi naêng duõng khí, gaùi noùi nhoû nheï deã thöông in heät ngöôøi ñang yeâu. Moät xaõ hoäi ñaày ngöôøi treû yeâu caùi ñeïp. Moät soá quay laïi söûa chöõa nhöõng thöù maø hoï cho laø sai laàm ñaõ gaây ra. Ví duï nhö: “Khoâng hoân coâ gaùi naøy nöõa, bôûi ñaây chính laø nuï hoân ñi ñeán sai laàm cho hoân nhaân”, “Ta seõ khoâng ñeán gaëp naøng, cuoäc gaëp gôõ ñaày ñau khoå sau naøy...”, Coù theå trong hieän taïi baïn khoâng baêìng loøng vôùi nhöõng gì ñang coù vaø muoán thay ñoåi noù. Nhöng neáu ñaõ ñöôïc söûa ñoåi roài, laáy gì ñaûm baûo baïn seõ laïi khoâng maêëc sai laàm y nhö vaäy? Cuõng coù giaây phuùt baïn ñaõ traûi qua, vaø chaúng bao giôø muoán quay laïi. Thaäm chí, khoâng muoán nghó tôùi. Luùc ñoù, neáu nhö coù phím undo, baïn chæ öôùc ñöôïc... queân. Coù leõ nhöõng ngöôøi tuø, laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng mong
66
muoán ñöôïc undo nhieàu nhaát. Giaù nhö coù theå quay ngöôïc laïi, hay hình dung nhö töøng thöôùc phim quay chaäm, nhöõng noãi oan nghieät, toäi aùc, tai naïn, sai laàm seõ ñöôïc chaën laïi. Baïn coù tin vaøo ñieàu ñoù khoâng? Noùi vaäy thoâi, öôùc muoán “thôøi gian quay trôû laïi” luoân laø ñieàu öôùc thaàn tieân, noù haáp daãn bao theá heä loaøi ngöôøi, bao nhieâu saùch vôû, thi ca, baøi haùt, ñaõ nöùc nôû chuyeän naøy roài. Bôûi hoï bieát raèng, ñieàu ñoù khoâng bao giôø xaûy ra. Theá coøn baây giôø? Quaù hay, quaù myõ maõn, vì öôùc mô ñaõ thaønh söï
nhoû beù naøy, caùi phím beù nhoû naøy ñaõ cöùu caû cuoäc ñôøi cuûa hoï? Lieäu coù ai ñaõ ñöôïc cöùu bôûi chöùc naêng naøy chöa nhæ? Chaéc laø khoâng! Bôûi laáy gì ñeå ñaûm baûo, sau khi ñaõ undo roài, ñaõ söûa chöõa, ñaõ quay trôû laïi vaø thay ñoåi tình theá, lieäu coù giöõ maõi ñöôïc khoâng? Hay roài laïi laëp laïi sai laàm, nhö ñònh meänh hay soá phaän ñaõ ñaët ra, nhö tính neát, nhö nhöõng
bay vuùt leân. Bôûi chuùng ta khoâng hoaøn thieän, bôûi chuùng ta luoân aân haän, vì chuùng ta laø con ngöôøi, vaø chuùng ta bieát yeâu. Luùc baïn bieát caùch hoïc ñöôïc töø quaù khöù nhöõng baøi hoïc cho cuoäc ñôøi mình, thì nghóa laø luùc baïn ñaõ bieát yeâu, bieát soáng, bieát haønh ñoäng, bieát thöùc tænh vaø khoâng bao giôø phaûi duøng phím undo trong ñôøi. Mai Long
C
thaät. Vaäy coù bao nhieâu ngöôøi ngaïc nhieân, nhaåy caãng leân khi phaùt hieän tính naêng kyø dieäu naøy cuûa maùy tính? Chaéc laø khoâng nhieàu laém. Hoï coi ñoù nhö moät leõ thöôøng tình. OÂi con ngöôøi. Mong moûi, öôùc ao, ñeå roài khoâng heà nhaän ra nieàm ao öôùc ñoù khi noù nheï nhaøng tôùi.
nhaân quaû vaø nghieäp maø chính baïn ñang taïo? Vaäy cuoäc soáng ôi, taïo hoùa ôi, ñöøng undo caùi gì heát. Haõy ñeå moïi thöù nhö laø noù voán theá. Ñoù laø nieàm vui, ñau khoå, haïnh phuùc baát taän cuûa cuoäc soáng. Bôûi neáu luùc naøo cuõng coù theå söûa chöõa, thì quaû laø chaùn, cuoäc soáng chaùn ngaét. Keä ñi, cöù theá ñi. Laàm laãn. Ngô ngaùc,
Vì coù bao giôø ngöôøi ta haèng öôùc ao, neáu nhö chæ ñöôïc quay laïi 5 phuùt trong ñôøi ngöôøi thì vieäc gì seõ xaûy ra? Nhöng khi ngöôøi ta coù theå undo, laïi quaù ít ngöôøi nghó raèng, caùi coâng cuï
aân haän, tieác nuoái. Ñeå coøn yeâu. Coøn noàng naøn. Vaø sai laàm, cöù sai ñi, cöù nhaàm ñi, cöù öôùc muoán vaø aân haän ñi, seõ coù nhieàu nöôùc maét, vaø seõ yeâu, seõ bay vuùt leân,
où ba thöù khoâng bao giôø quay trôû laïi. Ñoù laø thôøi gian, lôøi noùi vaø cô hoäi. Vì theá, haõy coá soáng thaät toát cho ngaøy hoâm nay ñeå khoâng bao giôø phaûi noùi “giaù nhö”. Ñaõ coù moät baøi thô raát hay vôùi caùc phím treân maùy tính: “Giaù tình yeâu save ñöôïc/error thì load laïi chaúng baän loøng/giaù tình yeâu delete ñöôïc/chaùn/haét xì moät caùi/theá laø xong.”
Coøn vôùi undo?
Moät laàn tình côø ngoài treân maïng, toâi ñöôïc ñoïc toaøn boä moät topic: “Giaù nhö cuoäc ñôøi coù phím undo”. Ngöôøi vieát baøi ñaàu tieân, ñaõ vieát vôùi moät taâm traïng raát xuùc ñoäng vaø ñaày caûm thoâng raèng: “Neáu nhö trong cuoäc ñôøi moãi ngöôøi, coù ñöôïc ba haït deû thaàn, ñöôïc ba laàn undo, caùc baïn seõ duøng noù nhö theá naøo? Coù chaêng laø ñeå choïn laïi ngheà nghieäp? Tìm laïi baïn ñôøi? Laøm moät ñieàu gì ñaáy cho vui loøng cha meï, hay laø laäp töùc ñi thu hoài ngay haønh ñoäng noâng noåi ñaõ daãn ñeán chuyeän laøm aên thaát baïi hoaëc huûy hoaïi cuoäc soáng? Hoaëc laõng maïn hôn, chæ ñeå gaëp moät ngöôøi, hay cho ai ñoù cô hoäi ñeå tìm laïi cho chính mình moät cô hoäi?” (meï Nhím Bin). Toâi cuõng ngoài, suy nghó. Caùi undo trong cuoäc soáng, noù coù khaùc chi moät mô öôùc ñöôïc quay laïi, ñöôïc trôû laïi ñeå söûa chöõa loãi laàm ñaâu. Noù coù khaùc chi caùi tieác nuoái maø töï nhuû: “Giaù nhö ngaøy aáy... thì ngaøy nay...”. Ñaõ bao laàn nghó veà nhöõng noãi buoàn,
Tueä Thö quaù khöù, nhöõng ñieàu ñaùng tieác mình gaây ra, vaø ñaõ bieát hoái loãi, ñaõ töï raên mình raèng, laàn sau caàn ruùt kinh nghieäm, khoâng neân haønh ñoäng nhö vaäy, hoaëc traùnh maéc sai laàm. Chöù chöa bao giôø daùm nghó ñeán chuyeän neáu nhö coù phím undo trong cuoäc ñôøi thöïc. Bôûi nhö vaäy, nhöõng loãi laàm seõ laïi ñöôïc laøm traøn lan bôûi söï yû laïi. Lo chi, ta ñaõ vaø seõ ñöôïc undo. Ta seõ chaúng bao giôø maéc sai laàm bôûi noù laïi ñöôïc söûa chöõa, khaùc gì Aladin ñaõ coù caây ñeøn thaàn thöïc hieän caùc öôùc muoán. Khoâng, toâi cuõng khoâng muoán nhö vaäy. Bôûi, ñaõ laø ngöôøi thì trong cuoäc soáng aét cuõng phaûi coù ñoâi luùc va vaáp, coù ñau khoå thì môùi bieát mình haïnh phuùc, coù buoàn thì môùi bieát vui, coù khoù khaên môùi bieát quyù troïng bình yeân... Trong moät vaøi tröôøng hôïp, raát ñuùng vôùi caâu noùi: “Keû maéc sai laàm, laø keû ñaõ coù haønh ñoäng. Coøn hôn keû khoâng bao giôø haønh ñoäng, hoï khoâng coù sai laàm naøo trong ñôøi!”. Neáu mình cöù sôï sai laàm, cöù chaàn chöø, ñeå roài ngaøy laïi ngaøy troâi, caûm thaáy cuoäc ñôøi quaù nhaït nheõo, voâ vò, vaø laëp ñi laëp laïi, ñeå roài moïi cô hoäi qua ñi moät caùch gieãu côït. Giaù nhö ñöôïc quay trôû laïi, haún caùc em seõ ñöôïc giaûi toûa, khoâng coøn bò nhöõng aån öùc ñeán möùc töï huûy hoaïi ñôøi mình. Dö vò coøn laïi trong baïn laø gì? Khi baïn bieát, nhöng ñeå maëc vaäy, moïi thöù,
troâi ñi, cuõng nhö con ngöôøi, vaø tuoåi taùc, cuõng nhö coâng vieäc vaø söï giaûi toûa. Moïi thöù bao quanh nhö moät taám löôùi khieán baïn ngheït thôû moãi khi nöûa muoán thoaùt khoûi noù, nöûa cam chòu. Coù vaøi ngöôøi noùi raèng, neáu nhö coù ñöôïc leänh undo trong cuoäc ñôøi, hoï öôùc gì ñaõ khoâng sinh ra. Toâi gaàn nhö laëng ñi tröôùc nhöõng doøng chöõ vieát aáy. Cuõng coá thöû thoâng hieåu, thöû ñoaùn, vaø nghó: Caùi gì ñaõ xaûy ra ñeán noãi hoï chaúng muoán toàn taïi nöõa? Caùi cheát, laø ñieàu maø khoâng ít ngöôøi ñaõ nghó tôùi, nhaát laø tuoåi treû baên khoaên. Coøn tuoåi giaø, vaø nhöõng ngöôøi beänh taät, taøn taät, nhöõng ngöôøi bieát quyù söùc khoûe, nhöõng ngöôøi luoân phaûi tranh ñaáu giaønh giaät söùc khoûe, ñeå thoaùt khoûi nhöõng ñau ñôùn, hoaëc traùnh caùi cheát. Söï ra ñôøi cuûa moät con ngöôøi quaû laø gian nan. Noù ñöôïc ví nhö moät con ruøa giaø choät maét, cöù moãi moät naêm môùi ngoùc ñaàu leân khoûi maët nöôùc bieån moät laàn, vaø tìm caùch chui ñaàu vaøo loã nhoû cuûa moät khuùc goã troâi leành beành treân maët nöôùc, bò gioù Ñoâng, gioù Taây, gioù Nam, gioù Baéc thoåi troâi daït heát phöông naøy ñeán phöông khaùc. Baïn ñoïc kyõ caâu ñoù vaøo, baïn seõ thaáy, söï coù maët cuûa baïn treân ñôøi naøy quaû laø kyø tích. Thaân theå, hình haøi naøy, khoâng chæ laø cuûa baïn. Baát kyø moät haønh ñoäng naøo xaâm phaïm, hoaëc töï xaâm phaïm ñeán thaân theå ñeàu laø ñaùng traùch. Ngaøy nay, coù nhöõng em teen, coù thoùi quen töï caét tay, cho rôùm maùu. Em chuïp aûnh töøng quaù trình töï raïch tay, töï show (dieãn) nhöõng style cuûa mình moät caùch coù yù thöùc. Ngöôøi lôùn seõ chaúng hieåu taïi sao lôùp treû laïi coù thoùi quen sôû thích kyø dò vaäy. Coøn lôùp treû thì coù em ñoàng caûm, em beânh vöïc, em cheâ, em deø bæu. Nhöng toùm laïi, toâi caù raèng, chính nhöõng em teen khi laøm nhö vaäy cuõng ñaâu coù hieåu chính baûn thaân em muoán gì. Nhöõng söï hoang mang, khoâng tìm thaáy loái thoaùt, hoaëc töï kyû, hoaëc traàm caûm, baây giôø khoâng caàn tìm söï chia seû trong ñôøi thöïc, maø caàn baøy toû vaø show leân trong theá giôùi aûo. Nhöõng em hoïc sinh, ruû nhau töï vaãn, chæ vì nhöõng lyù do raát nhoû, khoâng kìm cheá ñöôïc vaø theo traøo löu naøo ñoù, moät thoaùng boàng boät, caùc em ñaõ laøm cho ngöôøi thaân cuûa mình ñau xoùt. Luùc ñoù, neáu nhö coù giaù nhö, haún caùc em seõ ñöôïc giaûi toûa maø khoâng bò nhöõng aån öùc ñeán möùc töï huûy hoaïi ñôøi mình. Toâi ñaõ töøng nguyeän, seõ ñöôïc ñeán Taây Taïng, ñeå ñöôïc xaêm leân löng moät mandala nho nhoû, hoaëc moät böùc thangka treân vai. Nhöng moät ngöôøi baïn, bieát yù ñònh ñoù, ñaõ can ngaên, raèng ñöøng neân xaêm. Em coù bieát, cô theå laønh laën, laø moät ñaëc aân maø taïo hoùa vaø ñaát trôøi cuøng vôùi boá meï vaø thieän duyeân ñaõ taëng
67
em. Ñöøng xaêm, ñöøng trích leân laøn da cuûa mình, ñöøng laøm gì khieán noù toån thöông, söùt meû. Em coù bieát raèng nhieàu ngöôøi ñaõ muoán xoùa ñi nhöõng daáu veát cuõ ñoù. Chaúng coøn caùch naøo, ngoaøi caùch phuû leân nhöõng hình xaêm baèng caùc veát seïo. Hình xaêm coù theå maát, nhöng seïo thì coøn. Vaâng, ñaõ bieát, ñaõ nhuû: “Soáng, laø khoâng hoái tieác”. YÙ thaät loøng cuûa baïn, noù khieán toâi phaûi suy nghó moät caùch nghieâm tuùc hôn nöõa trong vaán ñeà naøy, nhöng coù leõ, ñaõ thích, vaø neáu coù duyeân thì töï khaéc seõ ñeán.
Maø, moät veát seïo treân da thòt, coøn deã xoùa, deã môø theo naêm thaùng. Moät veát thöông loøng, hay nhöõng vuøng toái trong quaù khöù, veát seïo trong kyù öùc, trong taâm hoàn môùi khoù nhaït laøm sao. Vaø, coù laàn naøo khi ngoài trong tónh laëng, trong boùng toái, hay trong ñeâm khoù nguû, ñoâi laàn thaàm nghó: “Giaù nhö...” Vaäy neân toâi ôi, coù leõ chæ laø giai ñoaïn naøy thoâi nheù, qua ñöôïc noù roài, baïn seõ khoâng coøn “giaù nhö coù phím undo, toâi öôùc chi ba meï khoâng sinh toâi ra treân ñôøi”. Haún luùc ñoù baïn ñaõ töøng traûi hôn, ñaõ neám ñuû caùc gia vò chua cay maën ngoït cuûa cuoäc soáng, ñaõ vöôït qua ñöôïc moïi ñieàu ñeå coù theå bình tónh laïi, vaø mæm cöôøi caûm ôn mình ñaõ soáng ñöôïc ñeán nay ñeå ñoùn nhaän nieàm vui soáng. Coù theå con ñöôøng ñi cuûa baïn khoâng hoa hoàng, maø noù laø choâng gai, laø khoå aûi, laø traêm ñaéng nghìn cay, laø chöa moät ngaøy baïn caûm thaáy haïnh phuùc. Nhöng thöïc ra, toâi nghó, ñoù chính laø do quan nieäm cuûa chính mình. Trong nhöõng cay ñaéng ñoù, chính mình töï tìm thaáy bình an, vaø nieàm vui. Haïnh phuùc, khoâng theå naøo kieám tìm ñöôïc. Noù toàn taïi ngay trong taâm trí baïn. Chæ caàn baïn bieát laéng nghe, caûm nhaän vaø yeâu thöông.
68
Tueä Thö
Noùi gì thì noùi, cuoäc hoân nhaân vôùi Nguyeãn Cao Kyø Duyeân chính laø caùnh cöûa ñöa Trònh Hoäi ra “aùnh saùng”. Ñaùm cöôùi beân bôø bieån ñeïp nhö mô, haïnh phuùc ñöôïc coi laø ngoït ngaøo baát chaáp söï cheânh leäch tuoåi taùc vaø nhieàu ñieàu khaùc nöõa cuõng khoâng khoûi ñeå ngöôøi ta coù nhöõng döï caûm baát an mô hoà. Roài hoï ly hoân, chaám döùt nhöõng baøn caõi coøn chöa heát veà ñaùm cöôùi, vaø môû ra nhöõng xoân xao veà söï chaám döùt quaù baát ngôø. Hoï bieát caùch im laëng. Moãi ngöôøi choïn moät caùch im laëng rieâng cho nhöõng daáu hoûi cuûa quaù nhieàu ngöôøi bieát hoï.
ngöôøi khaùc phaùi toâi cuõng thích nhöõng ngöôøi nhö vaäy: coù caù tính ñaëc bieät, töï nhieân, töï tin, töï laäp vaø quan troïng nhaát laø coù nhieàu loøng traéc aån. Theá coøn moái tình ñaàu tieân trong ñôøi anh? Laø khi anh bao nhieâu tuoåi? Luùc aáy hình nhö caû hai chæ vöøa saép troøn 16 tuoåi neân moät nuï hoân cuõng chaúng daùm trao. Laàn ñaàu tieân toû tình, toâi chæ daùm naém tay thoâi nhöng tim thì ñaõ ñaäp loaïn xaø ngaàu. Naøng raát ñeïp, raát laõng maïn, nhöng cuõng raát ña tình. Vaø vì theá chæ sau vaøi thaùng naøng ñaõ boû toâi moät caùi ruïp!
Trònh Hoäi - ngöôøi ñaøn oâng hoâm nay coù moät tuoåi thô theá naøo? Ai laø ngöôøi ñaõ aûnh höôûng nhieàu nhaát ñeán suy nghó cuûa anh, söï tröôûng thaønh cuûa anh? Trònh Hoäi veà Vieät Nam laøm phim, qua Bhutan döï leã leân ngoâi cuûa oâng hoaøng laø baïn anh, trôû veà UÙc, sang Myõ... - Nhöõng chuyeán ñi coù theå laø tình côø, coù theå coâng vieäc hoaëc cuõng coù theå laø... chaïy troán. Toaøn laø phoûng ñoaùn cho ñeán khi toâi “chuïp” ñöôïc anh, ñeå phaàn naøo giaûi maõ ngöôøi ñaøn oâng ñeïp trai naøy, laø ai? Tröôùc hay sau khi keát hoân vaø ngay caû hieän taïi, toâi luoân laø moät thaèng con trai, ñaøn oâng... bình thöôøng nhö moïi thaèng ñaøn oâng khaùc. Thöôøng toâi thích chôi theå thao (tennis, bôi), ñoïc saùch, baùo (nhaát laø vaøo buoåi saùng cuoái tuaàn), ñi du lòch vaø nhaát laø ñi laøm ôû nhöõng nôi xa laï, khaùc ngöôøi. Bôûi theá ñoái vôùi
Roài khi keát hoân, anh laøm theá naøo ñeå thích nghi vôùi cuoäc soáng gia ñình? Coù nhöõng tính caùch naøo phaûi kieàm neùn xuoáng, nhöõng thoùi quen môùi naøo hình thaønh ôû Trònh Hoäi? Noùi thaät toâi khoâng muoán nhaéc nhieàu ñeán quaù khöù, nhaát laø trong thôøi ñieåm naøy. Toâi chæ coù theå traû lôøi laø toâi cuõng gioáng nhö moïi ngöôøi, söï töï do, dung tuùng cuûa moät keû ñoäc thaân ñaõ phaûi kieàm neùn xuoáng vaø thay vaøo ñoù laø ñôøi soáng gia ñình vaø söï hoïc hoûi moät soá thoùi quen cuûa ngöôøi Baéc vì gia ñình toâi raët goác Saøi Goøn vaø toâi laïi soáng töï laäp töø khi ra tröôøng, ôû chung vôùi caùc baïn beø UÙc, Myõ neân toâi chaúng bieát gì nhieàu veà caùc leã nghi, taäp quaùn, thoùi quen cuûa ngöôøi Baéc cho ñeán khi keát hoân. Ngöôøi Baéc coù ñaëc ñieåm gì khaùc vôùi ngöôøi Saøi Goøn vaäy, theo anh? Theo toâi söï khaùc bieät lôùn nhaát giöõa ngöôøi Nam vaø ngöôøi Baéc laø caùch noùi
“Toâi thích phuï nöõ coù loøng traéc aån”
“Söï im laëng ñeán töø loøng töï troïng”
Hieän ñang deal vôùi caùc haõng lôùn nhö Vodafone, Optus, Virgin, TPG v.v.... Vò trí thaät lyù töôûng trong shopping centre lôùn. Trang thieát bò ñaày ñuû, hôïp ñoàng 5 naêm vaøo laø laøm ngay khoâng caàn laøm theâm gì heát. Thueâ chæ $5000. Taát caû dealers codes vaø caùc licence ñeàu ñöôïc chuyeån giao.
Moät carrier truck loaïi chôû 4 xe hôi. Hieän ñang hoaït ñoäng vuøng Sydney & Metro, ñang coù nhieàu hôïp ñoàng laøm. Xe coøn toát thueá ñöôøng coøn troïn naêm. Coâng vieäc nhieàu tieàm naêng. Sang xe luoân coâng vieäc laøm, seõ höôùng daãn taän taâm. Xin goïi ñeå ñeán xem
0404 888 346 (noùi tieáng Anh)
Coâng ty phaân phoái saûn phaåm Dinh döôõng & Myõ phaåm cuûa Myõ caàn tuyeån ngöôøi giôùi thieäu vaø phaân phoái saûn phaåm vôùi khaùch haøng ôû taát caû moïi khu vöïc. Caùc loaïi saûn phaåm goàm Giaûm caân * tan môõ buïng * taêng naêng löôïng giaûm cholesterol * cao maùu * laøm ñeïp da * giaûm taøn nhan v.v... Thu nhaäp töø $500 ñeán $2000 / thaùng. Coâng vieäc thích thuù töï laøm chuû thôøi gian Khoâng caàn kinh nghieäm Seõ ñöôïc coâng ty huaán luyeän Xin goïi
0405 74 28 12 hoaëc 0411 456 838 hoaëc (02) 9727 9774 Chuùng toâi noùi tieáng Vieät
Taïp chí Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng vôùi nhieàu baøi vôû mang tính chaát tö lieäu seõ ñöôïc ngöôøi ñoïc, duø laø ñoïc xong, vaãn löu giöõ laâu daøi ñeå xem laïi Quaûng caùo treân Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng seõ ñöôïc ngöôøi xem nhìn laïi nhieàu laàn trong thaùng trong naêm maø khoâng phaûi traû theâm leä phí. Ñaêng quaûng caùo treân Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng chæ caàn goïi toøa soaïn (02) 9788 7364, hoaëc ôû xa xin goïi
0430 00 69 65
Vaø taét maùy ñeå laïi missed calls chuùng toâi seõ goïi laïi cho quyù vò. Nhaän traû leä phi baèng Visa or Master Cards, hoaëc online EFT hay ñoùng tieàn vaøo bank account cuûa toøa soaïn
69
chuyeän vaø trình baøy, haønh xöû vaán ñeà. Ngöôøi Baéc thöôøng khoâng noùi ra heát nhöõng gì hoï ñang suy nghó nhö ngöôøi Nam. Dó nhieân ôû ñaây toâi chæ coù theå noùi chung chung maø thoâi vì moãi ngöôøi moãi khaùc. Nhöng toâi coù caûm giaùc hoï “giöõ keõ” nhieàu hôn, xaõ giao nhieàu hôn (neáu khoâng muoán noùi laø gioûi giao tieáp hôn!), öa boùng baåy, giaùn tieáp nhieàu hôn, vaø hình nhö laø khen nhieàu hôn ngöôøi Nam (maëc duø chöa chaéc ñaáy thaät söï laø nhöõng gì hoï nghó!). Toâi noùi ra nhö theá naøy khoâng bieát laø coù ñuïng chaïm ñeán ai khoâng nhöng ñaáy thaät söï laø nhöõng gì chính toâi ñaõ traûi qua vaø nhaän thaáy sau moät thôøi gian daøi laøm vieäc vaø chung ñuïng vôùi ngöôøi Baéc, ôû Vieät Nam laãn caû ôû haûi ngoaïi. Coù döï caûm naøo veà söï ñoå vôõ khoâng? Ngay caû khi ngöôøi ta ñang haïnh phuùc nhaát? Cho toâi xin taïm mieãn traû lôøi caâu hoûi naøy. Coù hay khoâng coù döï caûm thì göông ñaõ vôõ, tình ñaõ phai, nhaéc laïi ñeå laøm gì? Khi chuùng ta ñang haïnh phuùc nhaát coù maáy ai coù döï caûm veà söï ñoå vôõ, chia ly? Toâi laø ngöôøi coù moät cuoäc soáng vaø caùi nhìn khaù laïc quan neân vì vaäy noù thöôøng chaúng giuùp ñöôïc gì nhieàu cho toâi trong vaán ñeà naøy. Caâu hoûi naøy chôø ñôïi moät caâu traû coù theå khaùi quaùt hoùa hôn laø chôø ñôïi anh traû lôøi veà chính cuoäc hoân nhaân cuûa mình? (Im laëng) Anh coù nhôù thôøi ñieåm naøo chöõ “ly hoân” ñoät nhieân xuaát hieän giöõa vôï choàng anh khoâng? Caûm giaùc cuûa anh khi ñoù?
Cuõng nhö caâu traû lôøi treân, raát tieác laø trong thôøi ñieåm naøy toâi khoâng theå naøo noùi khaùc ñi ñöôïc. Neáu traû lôøi, toâi muoán caâu traû lôøi cuûa mình phaûi ñaày ñuû vaø thaønh thaät. Coøn neáu khoâng thì im laëng laø toát nhaát. Söï im laëng naøy ñeán töø söï caån troïng cuûa moät luaät sö hay söï toån thöông (phaûi coù chöù, duø ít hay nhieàu) töø moät ngöôøi ñaøn oâng vöøa ñoå vôõ? Khi ñau ñôùn nhaát, anh laøm gì? Söï im laëng ñôn giaûn ñeán töø loøng töï troïng cuûa rieâng mình vaø cho mình. Nhöõng gì cuûa quaù khöù neân traû laïi cho quaù khöù. Coù nhöõng vieäc chæ caàn chia seû vôùi nhöõng ngöôøi thaân laø ñuû, khoâng caàn phaûi giaõi baøy vôùi thieân haï. Vieäc tö ra vieäc tö, vieäc coâng ra vieäc coâng.
70
Vieät Nam. Toâi thích laøm MC vaø ñoùng phim ñôn giaûn laø vì toâi thích vaên ngheä, thích hoïc hoûi nhöõng ñieàu môùi laï vaø nhaát laø caûm thaáy raát vui khi coù dòp ñöôïc laøm vieäc chung vôùi caùc anh chò em ngheä só, nhaát laø vôùi caùc theá heä ñi tröôùc. “Bình an 100% thì chöa” Taïi sao anh ñoàng yù ñoùng phim “14 YÙ nghóa cuûa haïnh phuùc vôùi anh coù ngaøy pheùp”? Khi ñoïc kòch baûn, anh “bieán maøu” theo hoaøn caûnh soáng nghó gì? vaø ñoä tuoåi? Ñôn giaûn laø vì toâi muoán thöû söùc cuûa Noùi chung thì cuõng khoâng coù khaùc nhieàu. Ngaøy xöa ñoái vôùi toâi, soáng ñoäc thaân, coù dòp ñi ñoù ñaây laøm ñöôïc nhöõng vieäc hay cho mình vaø cho ñôøi laø haïnh phuùc nhaát. Baây giôø thì coù leõ noù... cuõng vaäy. Coù khaùc chaêng laø ñoâi khi toâi cuõng nghó neáu nhö coù ai yeâu thöông mình, muoán laáy mình laøm choàng vaø chòu sinh cho mình moät hai ñöùa con thì chaéc cuõng haïnh phuùc laém! Baây giôø, ñaõ chia tay Kyø Duyeân ñöôïc moät khoaûng thôøi gian ñuû daøi, mình vaø ñöôïc môøi. Ñaâu phaûi ngaøy naøo toâi cuõng ñöôïc choïn ñeå ñoùng vai chaùnh, coù phaûi khoâng? Ñaáy vöøa laø moät söï may maén, vöøa laø moät söï thaùch thöùc, maø toâi khoâng ngôø laø noù ñaõ ñeán vôùi toâi quaù tình côø vaø nhanh choùng nhö vaäy. Sau khi ñoïc xong kòch baûn, ñieàu ñaàu tieân toâi caûm nhaän laø thaáy ôû Duõng coù moät vaøi ñieàu gioáng toâi. Hôi ngoá ngoá, cuø laàn, deã tin ngöôøi vaø yeâu thieân nhieân, ñaát nöôùc. Anh coù ñoàng tình vôùi haønh ñoäng hay chöa daøi vôùi anh? Anh ñaõ thaáy vaø suy nghó cuûa nhaân vaät anh ñoùng trong “14 ngaøy pheùp”? loøng bình an chöa? Caùi naøy cuõng tuøy. Trong phim Duõng Cuõng khoù maø noùi theá naøo laø ñuû daøi hay chöa ñuû. Neáu hoûi loøng toâi ñaõ bình coù raát nhieàu haønh ñoäng vaø suy nghó an 100% chöa thì coù theå caâu traû lôøi khaùc vôùi nhöõng thaèng con trai khaùc, seõ laø chöa. Nhöng thaønh taâm maø noùi trong ñoù coù toâi. Phim maø! Nhöng ngöôïc noù ñaõ bình an hôn raát nhieàu so vôùi laïi cuõng coù nhöõng phaân ñoaïn toâi raát thích caùch suy nghó cuûa Duõng vaø öôùc naêm 2008. Anh coù bò caûm giaùc “sôï haõi” khi gì mình cuõng coù caûm nghó nhö theá: nghe nhaéc teân hoaëc thaäm chí laø phaûi nhöõng xuùc caûm cuûa Duõng luùc maùy bay gaëp laïi ngöôøi cuõ vì mình ñaõ ñau ñôùn saép ñaùp xuoáng phi tröôøng Taân Sôn Nhaát, luùc anh veà Soùc Traêng thaêm gia quaù khoâng? Caâu traû lôøi ngaén goïn laø khoâng. Thænh ñình cuûa Thaûo, vaø luùc hai ngöôøi cuøng thoaûng toâi vaø Kyø Duyeân vaãn lieân laïc laéng nghe lôøi haùt cuûa ngöôøi vôï haùt cho vôùi nhau vaø thôøi gian vöøa qua chuùng choàng nghe tröôùc luùc chia tay... Coù bao giôø Trònh Hoäi khoùc? Taïi toâi cuõng vöøa laøm vieäc chung vôùi nhau qua chöông trình vaên ngheä Thuùy Nga sao? Ñieàu naøy laø dó nhieân roài. Luùc nhoû “Dancing with the Stars”. Caùc baïn thöû tìm xem luùc toâi cuøng ñöùng treân ôû nhaø toâi coù bieät danh laø “mít öôùt” vì saân khaáu vôùi Kyø Duyeân, thaáy toâi coù toâi raát deã bò muûi loøng. Chöa bò ñoøn nhöng toâi ñaõ lo khoùc tröôùc. Khi buoàn bò “sôï haõi” laém khoâng? Anh laø moät luaät sö, nhöng anh cuõng toâi khoùc. Nhöõng luùc xem phim naøo quaù tham gia vaên ngheä khi trôû thaønh moät hay, hoaëc quaù caûm ñoäng toâi cuõng khoùc. MC hoaëc dieãn vieân ñieän aûnh... Anh Theá môùi cheát chöù. Coù ai bieát caùch laøm laøm nhöõng vieäc ñoù ñeå möu sinh hay sao ñeå bôùt khoùc khoâng? ñôn giaûn, vì ñam meâ? Ducky CK phoûng vaán Toâi ñaõ töøng laøm luaät sö thieän nguyeän ôû Hoâng Koâng vaø Philippines gaàn 10 Moät oâng choàng aäp vaøo ñoàn caûnh naêm neân chaéc chaén noù (ngheà luaät sö) saùt. laø moät söï ñam meâ maõnh lieät. Rieâng - Toâi muoán gaëp teân troäm maø caùc vieäc laøm MC hoaëc dieãn vieân ñieän aûnh oâng ñaõ nhoát hoâm qua ñeå hoûi noù vaøo thì laïi caøng khoâng phaûi laø moät vieäc phoøng nguû cuûa vôï toâi baèng caùch naøo laøm ñeå möu sinh vì noù khoâng laøm ra maø khoâng laøm baø aáy thöùc daäy ñöôïc nhieàu tieàn cho laém, nhaát laø ôû Ñaáy laø caâu chaâm ngoân cuûa toâi. Coøn khi ñau ñôùn ö? Cuõng nhö nhieàu ngöôøi, khi bò teù ñau toâi thöôøng... khoùc tröôùc, than thaân traùch phaän vôùi ñôøi, vôùi caùc baïn beø thaân thieát nhöng sau ñoù thì raùng ñöùng daäy ñeå ñi tieáp. Ñaâu coøn caùch naøo khaùc, phaûi khoâng?
C
on ñöôøng cuûa Trí Nguyeãn ñang ñi khaù gioáng vôùi Tony Jaa - ngoâi sao voõ thuaät taàm côõ quoác teá cuûa ñieän aûnh Thaùi Lan - moät trong nhöõng dieãn vieân hieám hoi cuûa chaâu AÙ coù phim ñöôïc Hollywood chaáp nhaän vaø ñaït doanh thu trieäu ñoâ. Nhöng vôùi Trí Nguyeãn thì sao?
Tony Jaa laø ai?
Caùch ñaây vaøi naêm, chaúng ai bieát ñeán caùi teân Tony Jaa. Cho ñeán 2003, khi boä phim “Ong-bak: Muay Thai Warrior” (töïa Vieät laø “Truy tìm töôïng phaät”) coù Tony Jaa thuû vai chính coâng chieáu vaø laøm söûng soát baát cöù ai töøng xem qua phim naøy. Vôùi slogan quaûng caùo “3 khoâng” aán töôïng: Khoâng ñoùng theá, khoâng kyõ xaûo, khoâng daây caùp - boä phim thöïc söï laøm caû chaâu AÙ ruùng ñoäng vôùi nhöõng caûnh haønh ñoäng cöïc kyø ngoaïn muïc chöa töøng thaáy treân maøn aûnh. Vaø ngay laäp töùc ngöôøi ta ñaõ xem Tony Jaa laø keû thaùch thöùc soá 1 ngoâi vò Vua Kung Fu cuûa Lyù Lieân Kieät vaø Thaønh Long. Baûn thaân Thaønh Long cuõng ngöôõng moä taøi naêng cuûa Tony Jaa vaø töøng môøi anh tham gia “Rush Hour 3”, nhöng Tony ñaõ töø choái vì... quaù baän! Ñaïo dieãn aên khaùch soá 1 cuûa nöôùc Phaùp Luc Besson ñaõ ñích thaân giôùi thieäu vaø phaùt haønh phim “Ong-bak: Muay Thai Warrior” taïi Phaùp. Nhöng phaàn thöôûng lôùn nhaát cuûa Tony Jaa vaø ñieän aûnh Thaùi Lan, laø söï chaáp nhaän cuûa thò tröôøng phim danh giaù nhaát theá giôùi - thò tröôøng Myõ, khi boä phim coâng chieáu treân 3.000 raïp taïi ñaây vaø ñaït doanh thu hôn 4 trieäu USD!
Cuøng moät con ñöôøng, hai soá phaän!
Tony Jaa vaø Trí Nguyeãn cuøng xuaát thaân trong ngheà ñieän aûnh vôùi vai troø ñoùng theá (stunt) cho caùc phim haønh ñoäng. Caû hai ñeàu ñaõ coù cô hoäi vöôn mình thoaùt khoûi boùng toái ñeå trôû thaønh nhöõng dieãn vieân haønh ñoäng thöïc thuï. Nhöng ôû hoï coù nhöõng khaùc bieät khaù quan troïng mang tính böôùc ngoaët cuûa söï nghieäp.
Veà ngoaïi hình
Tony Jaa daùng ngöôøi thaáp ñaäm, raén chaéc vaø cô baép. Anh khoâng ñeïp trai theo nhöõng tieâu chuaån nhöng göông maët toaùt ra veû chaát phaùc deã gaàn guõi vôùi ngöôøi baûn xöù. Nhöng quan troïng hôn, veû ñeïp cuûa Tony Jaa “raát Thaùi Lan” - yeáu toá quyeát ñònh neáu muoán ñöôïc söï thöøa nhaän cuûa thò tröôøng ñieän aûnh quoác teá - caùi maø chuùng ta vaãn goïi ñoù laø “baûn saéc daân toäc”! Hollywood chaáp nhaän Tony Jaa cuõng nhö ñaõ töøng chaáp nhaän Chaâu Nhuaän Phaùt, Thaønh Long, Lyù Lieân Kieät... cuõng bôûi yeáu toá quan troïng ñoù! So vôùi Tony Jaa, Trí Nguyeãn cao lôùn baûnh bao hôn. Göông maët cuûa Trí Nguyeãn caù tính goùc caïnh vaø ñaäm chaát
xi-neâ, nhöng anh laïi coù ñoâi maét phuø hôïp chæ ñeå ñoùng vai... phaûn dieän, chöù khoâng phaûi ñoùng vai nhöõng anh huøng chính nhaân quaân töû! Cuõng chính ñoâi maét naøy ñaõ khieán anh ít chaát Vieät Nam nhaát. Vôùi ngoaïi hình treân, Trí Nguyeãn neáu tham gia phim nöôùc ngoaøi, coù theå deã daøng vaøo vai moät ngöôøi Trung Quoác, Haøn Quoác hoaëc Nhaät Baûn... chaéc chaén gioáng hôn laø vaøo vai ngöôøi Vieät. Tröôùc khi Trí Nguyeãn noåi tieáng, ñaõ töøng coù nhieàu ngöôøi laàm töôûng anh laø moät dieãn vieân... goác Hoa
Veà voõ coâng
Tony Jaa laø moät voõ sö thöïc thuï, laø moät ngöôøi trung thaønh vôùi Muay Thaùi - moân voõ coå truyeàn cuûa Thaùi Lan vôùi “ñaëc saûn” laø nhöõng chieâu theá töø cuøi choû vaø ñaàu goái. Töø phim “Ong-Bak” roài “Tom Gum Yoong” cho ñeán phim môùi nhaát laø “Ong-Bak 2”, ñaïo dieãn ñeàu cho Tony Jaa ñöôïc toaøn quyeàn phoâ dieãn nhöõng kyõ naêng ñieâu luyeän ñeå toân vinh caùc tuyeät chieâu Muay Thaùi cuûa daân toäc mình. Trong röøng phim voõ thuaät treân theá giôùi, Tony Jaa chæ laø lính môùi nhöng anh ñaõ nhanh choùng ñeå laïi daáu aán vôùi baûn saéc voõ thuaät khoâng laãn vaøo ñaâu ñöôïc. Trí Nguyeãn coù caên baûn voõ thuaät töø nhoû, nhöng sôû tröôøng cuûa anh laø Wushu - moät moân voõ ngheä thuaät cuûa Trung Quoác thieân veà bieåu dieãn. Sau
naøy trôû thaønh moät chuyeân gia ñoùng theá cuûa Hollywood, roài chæ ñaïo caûnh haønh ñoäng, do ñoù voõ thuaät trong phim cuûa Trí Nguyeãn thieân veà daøn döïng vaø söû duïng ñoäng taùc cuûa maùy quay ñeå taïo hieäu quaû. Nhöõng chieâu thöùc voõ thuaät cuûa Trí Nguyeãn cuõng laø nhöõng chieâu thöùc thöôøng thaáy trong caùc phim haønh ñoäng voõ thuaät cuûa Myõ hoaëc Hongkong. Do ñoù khi xem “Doøng maùu anh huøng” - boä phim voõ thuaät trình laøng cuûa Trí Nguyeãn - khaùn giaû Vieät chæ ñoùn nhaän noù nhö nhöõng boä phim haønh ñoäng Hongkong khaùc maø hoï töøng xem. Coù khaùc moät chuùt ñoù laø caûm giaùc toø moø ban ñaàu theo kieåu “Vieät Nam laøm phim haønh ñoäng coi cuõng ñöôïc quaù!”, chöù khoâng taïo ñöôïc hieäu öùng gioáng nhö khaùn giaû Thaùi raàm roä keùo ñeán raïp thöôûng thöùc ngheä thuaät Muay Thaùi maø Tony Jaa ñaõ töøng mang ñeán cho phim “Ong-Bak”. Ñaây cuõng laø moät ñieàu raát ñaùng tieác, bôûi voõ thuaät coå truyeàn Vieät Nam Vovinam - cuõng ñoäc ñaùo, ñeïp maét vaø noåi tieáng khoâng thua keùm so vôùi caùc nöôùc. Giaù nhö...
Veà dieãn xuaát
Phaàn lôùn caùc dieãn vieân voõ thuaät haønh ñoäng ñeàu khoâng ñöôïc ñaùnh giaù cao veà dieãn xuaát, Tony Jaa vaø Trí Nguyeãn cuõng vaäy. Nhö ñaõ noùi ôû treân, vieäc Trí Nguyeãn chæ thích hôïp vôùi loaïi
71
Cheát söôøng hôn...
vai phaûn dieän seõ laø moät baát lôïi khoâng nhoû trong vieäc theå hieän hình aûnh cuûa moät ngöôøi huøng haønh ñoäng. Ñoù laø chöa keå haïn cheá dieãn xuaát lôùn nhaát cuûa Trí Nguyeãn laø ôû gioïng noùi, caû aâm saéc laãn aâm vöïc ñeàu raát moûng vaø yeáu. Ñieàu naøy seõ khieán anh khoâng ñuû söùc taïo ra söï thuyeát phuïc trong lôøi thoaïi, ñeå coù theå daãn daét khaùn giaû tin raèng tröôùc maët hoï, anh thaät söï laø moät ngöôøi huøng haønh ñoäng. Theâm nöõa, vuï scandal trong ñôøi soáng rieâng tö ñeán “quaù sôùm” vôùi Trí Nguyeãn cuõng khieán con ñöôøng taïo döïng hình aûnh thaàn töôïng ngöôøi huøng cuûa anh trôû neân khoù khaên hôn. Coù 2 vaán ñeà raát quan troïng cho thaáy söï khaùc bieät giöõa Tony Jaa vaø Trí Nguyeãn. Thöù nhaát, Tony Jaa lôùn leân vaø tröôûng thaønh hoaøn toaøn ôû Thaùi Lan, do ñoù hieåu bieát vaên hoùa vaø tinh thaàn daân toäc cuûa anh ñöôïc theå hieän troïn veïn trong caùc boä phim. Coøn Trí Nguyeãn sang Myõ töø naêm 9 tuoåi - anh chæ môùi noùi raønh tieáng Vieät trong vaøi naêm trôû laïi ñaây - do ñoù vieäc thuyeát phuïc vôùi khaùn giaû Vieät baèng nhöõng vai dieãn Vieät vaãn laø moät thöû thaùch khoâng nhoû ñoái vôùi anh. Thöù hai, thaønh coâng cuûa Tony Jaa ñöôïc söï goùp söùc raát lôùn cuûa moät kyõ ngheä ñieän aûnh phaùt trieån huøng maïnh nhaát nhì chaâu luïc. Coøn ñoái vôùi Trí Nguyeãn, taát caû nhöõng thaønh quaû maø anh taïo ñöôïc cho ñeán nay, ñeàu do anh töï thaân vaän ñoäng trong moät neàn ñieän aûnh laïc haäu vaø yeáu keùm nhaát nhì chaâu luïc! Coù theå noùi ñaây laø moät söï khaùc bieät maáu choát, moät raøo caûn cöïc lôùn khieán anh khoù coù theå trôû thaønh moät Tony Jaa cuûa Vieät Nam! Bieát sao ñöôïc, khi löïc baát toøng taâm!
72
Moät chuù muoãi ñöïc ñang taø taø bay qua, bay laïi thì baát ngôø, bò ngöôøi kia xoøe baøn tay ñaäp caùi chaùt. Cheát, deïp leùp. Quaù uaát öùc, linh hoàn muoãi khoâng sieâu thoaùt ñöôïc maø laïi bay vuùt leân trôøi xanh, vöôït qua traêm ngaøn tinh tuù ñeán cuùi laïy tröôùc Thöôïng Ñeá khoùc loùc: - Thöa ngaøi, con coù laøm chi neân toâi ñaâu maø ñeå bò loaøi ngöôøi ñaäp cheát thaúng tay nhö vaäy. Xin ngaøi cöùu xeùt cho con ñöôïc hoài sinh. - Theá anh coù chích ngöôøi ta khoâng. - Thöa khoâng. Hoaøn toaøn khoâng. Chæ coù ñaùm muoãi caùi khaùt maùu môùi ruû nhau ñi chích ngöôøi ta. Ñaùm muoãi ñöïc tuïi con laø daân “chay tröôøng”. Böõa naøo vui laém cuõng chæ ruû nhau ñi huùt maät hoa maø thoâi. Thöôïng Ñeá goïi ñaùm kyõ sö mang blue print ra coi laïi. Kyõ sö tröôûng coi xong, kính caån: - Thöa Thöôïng Ñeá, theo baûn design cuûa ngaøi hoài khai thieân laäp ñòa thì chæ coù muoãi caùi tröôûng thaønh môùi chích huùt maùu ngöôøi vaø ñoäng vaät maùu noùng ñeå nuoâi tröùng phaùt trieån duy trì noøi gioáng. Muoãi caùi coù voøi daïng ñaëc bieät coù theå xuyeân thuûng da ngöôøi vaø ñoäng vaät ñeå huùt maùu. Muoãi caùi caàn huùt theâm maùu ñeå coù nguoàn protein ñeå saûn sinh ra tröùng. Coøn muoãi ñöïc ñöôïc design vôùi 1 caùi voøi coù ñaàu loe ra nhö hình loa keøn chæ ñeå muùt nhöõng gioït söông ñeâm ñoïng treân hoa traùi hoaëc maät hoa maø thoâi, tuyeät ñoái khoâng chích ai ñöôïc. Toùm laïi, muoãi ñöïc daân “aên chay tröôøng”. Quay qua muoãi ñöïc, Thöôïng ñeá traàm
ngaâm: - Theá anh coù “chích” maáy naøng muoãi caùi khoâng? Muoãi ñöïc laät ñaät laïi saùt gaàn Thöôïng ñeá, trình ngaøi xem caùi voøi toeø loe cuûa mình roài phaân bua: - Thöa ngaøi, xin ngaøi coi laïi xem, caùi voøi naøy maø chích ñöôïc ai! - Anh hieåu sai yù ta roài. Ta hoûi anh coù “chích” muoãi caùi baèng caùi voøi khaùc cô, caùi voøi ôû döôùi kia kiaø. Vöøa noùi, ngaøi vöøa chæ tay vaøo haï theå muoãi ñöïc. Muoãi ñöïc cuùi ñaàu, gaõi tai, thuù nhaän: - Thöa, caùi vuï naøy thì coù. Coù ñeàu ñeàu. Suy nghó hoài laâu, Thöôïng Ñeá phaùn: - Chính vì anh “chích” con muoãi caùi, noù coù baàu, noù caàn protein ñeå nuoâi con anh, noù môùi phaûi ñi chích maùu ngöôøi. Neáu anh ñöøng chích noù thì noù cuõng chæ huùt söông, huùt maät, cuõng “tröôøng chay” nhö anh thoâi... Keå cuõng khoâng oan uoång gì... Thöôïng Ñeá chöa döùt lôøi thì muoãi ñöïc, bieát mình ñuoái lyù, baät khoùc nöùc nôû. Thöôïng ñeá meàm loøng: - Thoâi ñöôïc, ta coù theå cho anh soáng laïi vôùi moät ñieàu kieän - Ñieàu kieän gì, thöa ngaøi? - Anh seõ khoâng bao giôø ñöôïc “chích” muoãi caùi nöõa. Anh coù baèng loøng khoâng? Muoãi ñöïc cuùi ñaàu, suy nghó 1 laùt, laåm baåm nhö laø noùi vôùi chính mình: - Neáu vaäy, Soáng cuõng nhö cheát, cheát söôùng hôn
ÔÛ
28 tuoåi, phuï nöõ caûm thaáy töï tin nhaát vôùi voùc daùng cuûa mình vaø haïnh phuùc nhaát trong ñôøi soáng goái chaên. Ñaây laø cuoäc nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh bôûi haõng thuoác nhuoäm toùc danh tieáng Clairol Perfect 10. Hoï tieán haønh tìm hieåu vôùi 4000 phuï nöõ Anh ôû ñoä tuoåi 25 - 65 vaø tìm hieåu xem ôû ñoä tuoåi naøo chò em caûm thaáy haøi loøng nhaát trong 12 lónh vöïc cuûa cuoäc soáng. Moät thaønh vieân cuûa nhoùm nghieân cöùu cho bieát: “ÔÛ tuoåi 28, maùi toùc cuûa ngöôøi phuï nöõ troâng ñeïp nhaát, ngoaïi hình cuõng ôû ñoä “ngon” nhaát vaø baûn thaân hoï coù nhieàu nieàm tin vaøo con ngöôøi, cuoäc soáng”. Tuoåi 28 cuõng laø thôøi kyø chò em caûm thaáy sung maõn nhaát trong ñôøi soáng tình duïc vaø ñaït ñöôïc nhieàu khoaùi caûm. Ñaây cuõng laø ñieàu deã hieåu vì moät khi phuï nöõ ñaõ caûm thaáy töï tin veà cô theå vaø saéc ñeïp cuûa mình, hoï cuõng seõ töï tin luùc treân giöôøng vaø ñieàu ñoù giuùp cho ñôøi soáng goái chaên theâm phaàn thi vò. Moät coâng vieäc ñaõ töông ñoái oån ñònh khi ngöôøi ta böôùc vaøo tuoåi 28, söï ñaûm baûo veà maët taøi chính, coù nhöõng ngöôøi baïn taâm giao vaø moät gia ñình ñang ôû ñoä haïnh phuùc laø nhöõng yeáu toá goùp phaàn laøm neân moät thôøi ñieåm hoaøn haûo trong ñôøi ngöôøi phuï nöõ. Tuy nhieân, thôøi kyø sung maõn naøy khoâng keùo daøi, vì khi böôùc vaøo tuoåi 30 söï laõo hoùa cuûa laøn da ñaõ coù moät soá bieåu hieän roõ reät, hoï baét ñaàu lo laéng khi nhìn thaáy moät vaøi sôïi toùc baïc hay maáy neáp nhaên xuaát hieän quanh maét khi cöôøi. Keát quaû nghieân cöùu ñaõ chæ ra raèng, khi 28 tuoåi phuï nöõ coù ñôøi soáng tình duïc toát nhaát, luùc 29 tuoåi hoï caûm thaáy haïnh phuùc trong söï nghieäp vaø khi böôùc sang tuoåi 30 thì haøi loøng vôùi caùc moái quan heä mình thieát laäp ñöôïc. Tuy nhieân khi böôùc qua ngöôõng 30, moïi thöù khoâng töø boû chò em maø ra ñi, vì nghieân cöùu cuõng cho thaáy caùc baø meï caûm thaáy haïnh phuùc vôùi gia ñình ôû tuoåi 32 vaø haøi loøng vôùi khaû naêng taøi chính khi böôùc sang tuoåi 33. Caùc nhaø taâm lyù ñöa ra lôøi khuyeân, khi ñi qua thôøi kyø ñænh cao, chò em cuõng khoâng neân quaù lo laéng. Haõy bôùt ra moät chuùt thôøi gian trong quyõ thôøi gian voán eo heïp vì coâng vieäc, vì gia ñình ñeå chaêm soùc cho baûn thaân. Moät buoåi ñeán spa moãi thaùng, moät ít myõ phaåm laøm mình töôi taén hôn, aên maëc coù gu vaø ñoåi môùi laø nhöõng yeáu toá giuùp chò em keùo daøi thôøi gian haïnh phuùc.
caûm thaáy sung maõn nhaát. Theo lyù giaûi töø hoï, 32 tuoåi chính laø thôøi ñieåm hoï hieåu roõ nhaát veà baûn thaân, nhôø vaøo kinh nghieäm soáng, cuøng vôùi cuoäc soáng tình duïc tích cöïc ñang coù; ñaây cuõng laø thôøi ñieåm hoï hoaøn toaøn thoaûi maùi trong sôû thích aên uoáng. Nghieân cöùu naøy ñöôc thöïc hieän treân 1.500 phuï nöõ, qua maïng internet ôû Anh. Theo caùc chuyeân gia taâm lyù nhaän xeùt keát quaû treân laø “raát ñaùng möøng” vì phuï nöõ ngaøy nay ñaõ bieát ñaët thaønh coâng veà cuoäc soáng vaø söï nghieäp ngang baèng vôùi nieàm haïnh phuùc khi hoï thaáy mình treû trung. “Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy phuï nöõ ngaøy caøng quan taâm nhieàu hôn tôùi baûn thaân. Daáu hieäu naøy cho thaáy phuï nöõ nhaän thöùc roõ raøng hoï laø ai, hoï caàn gì chöù khoâng nhaát möïc hi sinh cho coâng vieäc vaø gia ñình. Caûm thaáy mình ñeïp, töï tin vaø coù voán soáng cuõng daøy daën hôn. 32 tuoåi, moät ngöôøi phuï nöõ traûi nghieäm, hoaøn thieän nhieàu hôn so vôùi khi hoï 22 tuoåi”.
Phuï nöõ ñeïp nhaát khi 32 tuoåi
Ñoù laø keát luaän môùi nhaát vöøa ñöôïc coâng boá ôû Anh, thay ñoåi caùi nhìn veà thôøi kyø haïnh phuùc nhaát cuûa ngöôøi phuï nöõ. Khoaûng 40 % nhöõng ngöôøi phuï nöõ ñöôïc hoûi ñeàu baøy toû vaøo tuoåi naøy hoï
73
T
heá giôùi nöôùc hoa cuõng gioáng nhö theá giôùi con ngöôøi, moãi doøng höông moãi chai nöôùc hoa döôøng nhö ñeàu coù soá phaän rieâng. Coù nhöõng chai nöôùc hoa ñaõ trôû thaønh kinh ñieån nhö Chanel vôùi Marilyn Monroe. Coù nhöõng muøi höông khieâm nhöôøng duø khoâng haøo nhoaùng nhö caùc minh tinh nhöng cuõng coù choã ñöùng rieâng cuûa mình. Nhöõng gì thuoäc veà huyeàn thoaïi seõ trôû thaønh baát bieán! Söï keát hôïp haøi hoøa giöõa veû sang troïng, quyù phaùi thanh tao nhö baûn chaát voán coù cuûa nöôùc hoa vôùi söï naêng ñoäng, treû trung, töôi môùi cuûa tuoåi treû vaø cuoäc soáng hieän ñaïi ñaõ mang laïi cho 10 saûn phaåm nöôùc hoa döôùi ñaây nhöõng ñoät phaù ñaùng ngaïc nhieân trong naêm 2008 vaø höùa heïn nhöõng thaønh coâng tieáp theo trong naêm 2009.
nhöng ñaõ nhanh choùng khuaáy ñaûo theá giôùi khoâng chæ baèng höông thôm quyeán ruõ maø coøn bôûi nhöõng hoïa tieát tinh teá cuûa laù thöôøng xuaân vaø violet khaûm treân voû chai. Nhöõng hoïa tieát naøy ñöôïc maï vaøng theå hieän söï quyù giaù vaø khieán L Eau de Minuit thöïc söï laø moät naøng Lolita noàng naøn, gôïi caûm ñaày vaø bí aån.
1. Lolita Lempika L Eau de Minuit Edition 2008
Moät kieät taùc tieáp theo cuûa Lolita Lempicka sau thaønh coâng cuûa Lolita Midnight 2007. Gioáng nhö caùi teân “Lolita”, L Eau de Minuit Edition 2008 chöùa ñöïng söï quyeán ruõ toaùt leân töø veû gôïi caûm cuûa ngöôøi phuï nöõ. Noù môøi goïi ngöôøi ta daán thaân vaøo cuoäc phieâu löu khaùm phaù veû ñeïp nöõ tính ñaày caùm doã. Cuoäc phieâu löu baét ñaàu khi moïi giaùc quan ñöôïc ñaùnh thöùc bôûi höông thôm cuûa hoa hoài, thöôøng xuaân vaø nhöïa thôm, sau ñoù laø caûm giaùc phieâu linh khi chìm ñaém trong muøi thôm cuûa hoa dieân vó, hoa nhaøi, cam thaûo, Amarena vaø cuoái cuøng laø caûm giaùc ngaát ngaây khi chaïm tôùi ñænh cao cuûa veû ñeïp nöõ tính, haân hoan khi ñaõ khaùm phaù ñöôïc nhöõng bí aån cuûa ngöôøi phuï nöõ baèng höông thôm aám aùp, dòu ngoït cuûa ñaäu Tonka, xaï höông, caùnh kieán traéng vaø vani.
2. Miss Dior Cheùrie
4. Yves Saint Laurent Elle
Phaûi maát tôùi hôn 60 naêm, Dior môùi cho ra ñôøi “coâ em gaùi” cuûa Miss Dior kinh ñieån - Miss Dior Cheùrie. Keá thöøa vò ngoït ngaøo, quyù phaùi cuûa Miss Dior, Cheùrie coøn töï bieát caùch laøm môùi mình baèng höông thôm maùt dòu, loâi cuoán pha chuùt nghòch ngôïm cuûa moät ngöôøi treû tuoåi vôùi vò cuûa quyùt, laù daâu, hoa violet, nhaøi, hoaéc höông, xaï höông, daâu röøng vaø ñaëc bieät laø moät höông vò ñoäc ñaùo voâ cuøng thuù vò: vò baép rang keát hôïp caramel. Cheùrie thöïc söï laø moät löïa choïn tuyeät vôøi cho caùc baïn treû. Coù theå ví Cherry nhö moät coâ gaùi treû trung, hieän ñaïi, trong saùng ngaây thô, nghòch ngôïm vaø coù phaàn ranh maõnh, nhöng ñöông nhieân: voâ cuøng ñaùng yeâu!
Elle sinh ra ñeå daønh cho nhöõng coâ gaùi treû trung, naêng ñoäng luoân khaùt khao ñi tìm caù tính vaø töï quyeát ñònh cuoäc soáng rieâng cuûa mình. Moãi coâ gaùi mang thöông hieäu “Elle” luoân ñöôïc moïi ngöôøi chôø ñoùn vaø laø taâm ñieåm cuûa nhöõng böõa tieäc vui nhoän ñaày maøu saéc. Höông thôm saønh ñieäu, hoang daõ, ñaäm tính baûn naêng cuûa tieâu ñoû, thaûo moäc, hoaéc höông, coû lau, hoå phaùch quyeän vôùi söï noàng naøn meâ ñaém cuûa hoa hoàng, lan Nam Phi vaø söï tinh khieát, thanh tao cuûa höông cam chanh, maãu ñôn vaø quaû vaûi khieán ngöôøi ta luoân haùo höùc chôø ñoùn nhöõng caûm giaùc môùi laï vaø khaùt khao khaùm phaù.
Magnifique mang haøo quang cuûa nhöõng minh tinh maøn baïc hay nhöõng saân khaáu loäng laãy. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø Lancoâme ñaõ choïn Anne Hathaway laøm ñaïi dieän cho doøng nöôùc hoa naøy bôûi Anne chính laø bieåu töôïng saùng nhaát cuûa veû ñeïp sang troïng, thoâng minh, luoân bieát caùch toûa saùng taïi baát cöù nôi naøo. Vôùi muøi höông ñaëc bieät chieát xuaát L Eau de Minuit Edition 2008 laø töø ngheä taây, thì laø Ai Caäp, hoa hoàng doøng nöôùc hoa ñaëc bieät daønh cho muøa Bungari, hoa hoàng Mai de Grasse, ñoâng, duø môùi ra maét vaøo thaùng 9/2008 hoa laøi, goã ñaøn höông, vaø daàu vetiver,
Cuõng laø moät moùn quaø daønh cho nhöõng coâ gaùi treû nhöng Moschino Cheap & Chic Hippy Fizz khoâng höôùng ñeán söï caù tính, phaù caùch maø toân vinh söï treû trung, tinh khoâi vaø soáng ñoäng maø chæ löùa tuoåi möôøi taùm ñoâi möôi môùi coù. Höông thôm maùt cuûa cam chanh, höông nhöïa soáng cuûa laù daâu röøng, nhöõng boù thaûo moäc vaø höông sen tinh khieát coøn ngaäm söông mai... hôïp thaønh vò ngoït maùt laønh bao quanh ngöôøi thieáu nöõ xuaân thì nhöng khoâng keùm
3. Lancoâme Magnifique
74
Magnifique gioáng nhö moät baùu vaät quyù giaù mang ñeán vaàng haøo quang saùng choùi vaø tinh khieát cho ngöôøi phuï nöõ. Ñöôøng vaân doïc voû chai töïa nhö nhöõng neáp gaáp cuûa taám maøn nhung treân saân khaáu, laøm nöùc loøng ngöôøi chôø ñôïi ñeå ñöôïc thöôûng thöùc vaø say meâ taän höôûng nhöõng ñieàu tuyeät dieäu khi taám maøn aáy veùn leân. Vôùi thoâng ñieäp “Baïn laø duy nhaát, baïn laø Magnifique”, Magnifique thöïc söï bieán moãi phuï nöõ thaønh moät ngoâi sao.
5. Moschino Cheap & Chic Hippy Fizz
75
7. Kenzo Amour Indian Holi
Ñöôïc truyeàn caûm höùng töø nhöõng leã hoäi truyeàn thoáng cuûa ngöôøi AÁn Ñoä, saûn phaåm môùi nhaát trong doøng Amour cuûa Kenzo mang ñaäm höông vò chaâu AÙ. Ñoù laø höông thôm bí aån ñaém say cuûa traàm höông vaø caùc loaïi goã, thaûo moäc, vani, höông ngoït maùt ñoäc ñaùo cuûa caây luùa vuøng Nam AÙ, hoa daâu taây, traø traéng, hoa ñaïi, voøi voi, goã thanaka, xaï höông vaø moät soá höông gia vò khaùc. Höông thôm cuûa Indian Holi bí aån, meâ hoaëc nhö nhöõng leã hoäi cuûa ngöôøi AÁn Ñoä, thuùc giuïc ngöôøi ta haõy nhanh chaân raûo böôùc vaøo haønh trình khaùm phaù nhöõng phong tuïc vaên hoùa ñaëc saéc cuûa phöông Ñoâng.
8. Hermes Un Jardin apreøs la mousson
quyeán ruõ, maïnh meõ nhôø höông noàng aám cuûa tuyeát tuøng vaø reâu soài... Taát caû taïo neân söùc quyeán ruõ ngoït ngaøo chæ coù theå xuaát hieän trong nhöõng khoaûnh khaéc hieám hoi nhaát cuûa cuoäc ñôøi. Moschino Cheap & Chic Hippy Fizz nhö moät moùn quaø nhaéc nhôû ngöôøi ta haõy bieát traân troïng nhöõng khoaûnh khaéc tuoåi treû quyù giaù.
6. Vera Wang flower princess
Thöôûng thöùc moät chuùt höông thôm cuûa Flower Princes, baïn nhaém maét vaø baét ñaàu töôûng töôïng. Baïn seõ thaáy hieän leân tröôùc maét moät caùnh ñoàng baát taän ngaäp traøn hoa töôi, höông thôm töôi maùt cuûa laù thöôøng xuaân xanh môn môûn, cuûa nhöõng boâng loa keøn coøn ngaäm söông ñeâm vaø nhöõng loaøi hoa coû bình dò vôùi vò noàng naøn cuûa hoàng Maroc, hoa nhaøi Sambac kyø dieäu, hoa trinh nöõ Rivie ñaày ñam meâ vaø cuoái cuøng laø caûm giaùc ñöôïc bao boïc trong hôi aám cuûa hoå phaùch, voû mô vaø nhieàu loaïi goã quyù.
76
Laø doøng saûn phaåm môùi nhaát cuûa Hermes vaø laø theá heä thöù 3 cuûa doøng Jardin ñöôïc laáy caûm höùng töø nhöõng vöôøn hoa ôû AÁn Ñoä, Un Jardin apreøs la mousson ñaõ khôûi xöôùng moät «vaên hoùa” nöôùc hoa môùi: vaên hoùa ñoïc nöôùc hoa.
khieán ngöôøi ta ngaát ngaây, vöông vaán nghó veà noù suoát caû ngaøy.
9. Marc Jacobs Daisy
Moät caùi teân giaûn dò traùi ngöôïc vôùi söï ña daïng phong caùch cuûa Marc Jacobs, nhöng neáu ñaõ moät laàn nhìn thaáy Marc Jacobs Daisy, baïn seõ caûm nhaän ñöôïc theá naøo laø ñaúng caáp mang thöông hieäu Jacob. Voû chai ñöôïc thieát keá tinh teá, laï maét vôùi nhöõng boâng cuùc nhoû nhaén, höông thôm cuûa Daisy ñöa taâm hoàn baïn laïc vaøo nhöõng ñoàng coû xanh möôùt ngaäp traøn aùnh naéng vaø baàu trôøi trong veo. Giöõa caùnh ñoàng xanh möôùt aáy laø moät nuï hoa ñang e aáp nôû, toûa höông thôm ñaày söùc soáng lan toûa khaép thaûm coû nguùt ngaøn. Kheõ chaïm vaøo boâng hoa, höông thôm ngoït ngaøo cuûa daâu taây, cam ñoû vaø laù violet nhö thoåi buøng leân caûm xuùc ngaøo ngaït, khoù taû. Chaïm maïnh theâm chuùt nöõa baïn seõ söûng soát khi thaáy haøng nghìn caùnh hoa vilolet, daønh daønh, hoa nhaøi ñang bay vuùt leân khoâng vaø cuoái cuøng caû thaûo nguyeân meânh mang ngaäp traøn höông vani, hoaéc höông vaø goã traéng. Marc Jacobs Daisy thaät söï laø moät traûi nghieäm tuyeät vôøi veà veû ñeïp meâ ñaém loøng ngöôøi cuûa thieân nhieân.
10. Chloeù Eau de Perfume
Gioáng nhö moät kieät taùc vaên hoïc, Un Jardin apreøs la mousson daãn daét ngöôøi ñoïc qua töøng trang tieåu thuyeát ly kyø: ñaàu tieân laø söï thaát voïng khi khoâng caûm nhaän ñöôïc chuùt gì ñaëc bieät, nhöng khi baét ñaàu ñeå yù baïn seõ caûm nhaän ñöôïc muøi höông laï cuûa döa ñoû, vò maùt laønh cuûa caùc loaïi hoa traùi muøa haï... bieán Un Jardin apreøs la mousson trôû thaønh höông thôm « hot » nhaát muøa heø 2008. Laät giôû nhöõng trang tieáp theo cuûa “tieåu thuyeát”, baïn baét ñaàu bò meâ hoaëc bôûi söï hoaùn chuyeån thaàn kyø giöõa höông thôm cuûa döa ñoû, cuûa hoa, cuûa nhöõng loaïi gia vò khoâ nhö baïch ñaäu khaáu, rau muøi, haït tieâu, hoa göøng, daàu vetiver vaø chuùt khoùi noùng boûng. Höông thôm cuûa Un Jardin apreøs la mousson khoâng baùm laâu nhöng coù theå
Coù theå ví höông thôm môùi cuûa Chloeù ñaõ veùn böùc maïng che maët ñang che giaáu söï töï tin, khaû naêng saùng taïo vaø baûn naêng thieân phuù cuûa nhieàu phuï nöõ treân theá giôùi. Vôùi höông thôm töôi môùi ñaäm ñaø nöõ tính nhö daønh taëng rieâng cho nhöõng taâm hoàn töï do ñang khaùt khao ñöôïc saûi ñoâi caùnh roäng, ñöôïc soáng vôùi nhieät huyeát vaø söï vui töôi cuûa taâm hoàn. Söï keát hôïp tinh tuyù cuûa höông hoa vôùi daáu aán cuûa maãu ñôn, quaû vaûi vaø hoa freesia cuøng höông thôm quyeán ruõ cuûa hoa hoàng, moäc lan, lan chuoâng vaø cuoái cuøng laø söï aám aùp cuûa goã ñaøn höông vaø tuyeát tuøng khieán Chloeù trôû thaønh söï löïa choïn cuûa nhöõng ai yeâu veû ñeïp gôïi caûm, thôøi trang vaø söï thanh lòch, nhöõng ngöôøi luoân khaùt khao ñöôïc soáng troïn veïn töøng phuùt giaây vôùi chính baûn naêng cuûa mình hoï chính laø ngöôøi phuï nöõ Chloeù. Trong giôø hoïc veà hoân nhaân, giaùo sö hoûi sinh vieân: - Anh coù hieåu taïi sao ngöôøi ta hay ví von noùi laø hoân nhaân gioáng nhö gioâng baõo khoâng? - Thöa giaùo sö, bôûi vì caû hai ñeàu baét ñaàu baèng söï cuoán huùt laãn nhau, roài ñeán giaèng co, taøn phaù döõ doäi cho noå tung caû baàu trôøi. Ñeán khi moïi söï yeân laëng trôû laïi thì thöôøng laø bò banh ta loâng luoân caû caùi nhaø ñang ôû.
Chuùng ta thöôøng ñöôïc giaùo duïc ñeå trôû neân nhöõng ñöùa con toát trong gia ñình, nhöng raát ít khi chuùng ta ñöôïc giaùo duïc ñeå trôû neân nhöõng cha meï toát. ÔÛ tröôøng hoïc, chuùng ta hoïc raát nhieàu moân, nhöng khoâng moân naøo daïy ta ngheä thuaät laøm cha meï, ngheä thuaät maø ta phaûi aùp duïng suoát caû cuoäc ñôøi keå töø khi coù con, ñoàng thôøi cuõng laø moät ngheä thuaät heát söùc quan troïng cho haïnh phuùc cuûa ta cuõng nhö cho töông lai cuûa con caùi. Vì theá, ña soá nhaân loaïi khi leân laøm cha meï ñaõ khoâng bieát phaûi ñoùng vai troø ñoù nhö theá naøo cho saùng suoát. Thöôøng thì chæ khi laøm cha meï chuùng ta môùi baét ñaàu hoïc ngheä thuaät aáy, hoïc theo kieåu “ngheà daïy ngheà”, töï hoïc, hoïc moät caùch moø maãm, phaûi töï suy nghó ñeå tìm ra phöông phaùp. Cuõng coù nhöõng caùch noùi veà ngheä thuaät naøy, nhöng khoâng nhieàu.
1. Con ngöôøi khoâng ai hoaøn haûo caû
Vì theá, ta ñöøng ñoøi hoûi con caùi ta phaûi hoaøn haûo, phaûi laøm ta luoân haøi loøng. Chính ta, trong quaù khöù cuõng nhö hieän taïi, ta coù hoaøn toaøn laøm haøi loøng cha meï ta ñaâu. Chuùng ta cuõng baát toaøn. Tuy nhieân, vì tính caùch sö phaïm, ta coù theå ñoøi hoûi con caùi chuùt ít ñeå chuùng coá gaéng hôn. Cuøng laø thaân phaän con ngöôøi yeáu ñuoái nhö nhau, ta neân thoâng caûm vôùi nhöõng taät xaáu, nhöõng khuyeát ñieåm cuûa con caùi. Ta phaûi taäp bieát haøi loøng veà nhöõng coá
gaéng cuûa con caùi mình, veà möùc ñoä gioáng hay baét chöôùc moät treû em khaùc. toát ñeïp maø chuùng ta ñaõ töøng noã löïc Treân ñôøi naøy khoâng theå coù hai ñöùa treû gioáng nhau. Ñeå chaáp nhaän treû, ta ñeå ñaït ñöôïc. 2. Ñöøng kyø voïng veà con caùi quaù phaûi bieát ñaët mình vaøo ñòa vò cuûa treû möùc vaø nhìn theo quan ñieåm cuûa chuùng. Ai cuõng coù giôùi haïn cuûa mình, duø coá Ñöøng baét chuùng nhìn theo quan ñieåm gaéng laém cuõng khoù vöôït qua giôùi haïn cuûa ta. aáy. Ñieàu quan troïng laø bieát ñöôïc ñaâu 4. Daønh thì giôø ñeå ñoái thoaïi vôùi con caùi laø giôùi haïn cuûa con caùi mình ñeå toân Neân boû ra moãi ngaøy ít nhaát 15 hay troïng giôùi haïn ñoù, ñeå ñaët ra muïc tieâu thích hôïp khuyeán khích chuùng thöïc 30 phuùt ñeå tieáp xuùc vôùi con caùi, ñeå hieän. Thoâng thöôøng, khi coù con, ai noùi chuyeän, tìm hieåu chuùng, trao ñoåi cuõng kyø voïng con mình phaûi laø ngöôøi tö töôûng, caûm nghó vaø taâm tình cuûa theá naøy, theá kia. Ta mong con ta hôn chuùng. Giôø raát thuaän tieän laø caùc böõa ta, vaø saün saøng hy sinh taát caû ñeå con ta aên. Phaûi laéng nghe chuùng noùi, khuyeán ñaït ñöôïc nhöõng gì kyø voïng nôi chuùng. khích chuùng baøy toû nhöõng ñieàu chuùng Nhöng trong nhieàu tröôøng hôïp, nhöõng nghó trong ñaàu, chöù khoâng phaûi baét kyø voïng ñoù vöôït quaù khaû naêng thöïc chuùng chæ nghe mình thoâi. Ñoàng thôøi hieän cuûa chuùng. Coù theå chuùng khoâng phaûi bieát phaûn öùng kòp thôøi vaø thích coù nhieàu taøi naêng vaø nghò löïc baåm hôïp vôùi nhöõng gì chuùng bieåu loä: vui sinh nhö ta, coù theå chuùng coù khuynh buoàn, ngaïc nhieân, söûa sai, baát ñoàng, höôùng khaùc vôùi ta. Ta khoâng neân laáy taùn thaønh, khuyeán khích... Phaûi luoân mình laøm khuoân maãu ñeå eùp con caùi luoân naém ñöôïc tö töôûng vaø yù muoán phaûi nhö mình. Ñaët lyù töôûng quaù cao cuûa chuùng. Phaûi taäp troø chuyeän vôùi nhö con caùi deã laøm cho chuùng maëc chuùng nhö baïn beø, nhaát laø khi chuùng caûm töï ti vaø buoàn phieàn neáu khoâng ñaõ lôùn, khoaûng 10 tuoåi trôû leân. Ñöøng theå ñaït tôùi, ñoàng thôøi deã laøm ta thaát ñeå chuùng hö luùc naøo ta khoâng bieát. 5. Coá gaéng taïo quan heä tình caûm voïng vaø chaùn naûn veà chuùng.
3. Chaáp nhaän con caùi
Chaáp nhaän con caùi khoâng coù nghóa laø khoâng baét chuùng noã löïc ñeå neân toát ñeïp hôn, maø laø chaáp nhaän möùc ñoä chuùng ñaït ñöôïc sau khi ta ñaõ noå löïc taïo ñuû moïi ñieàu kieän ñeå chuùng toát ñeïp hôn vaø chính chuùng cuõng ñaõ coá gaéng. Ñöøng eùp con caùi mình phaûi
vôùi con caùi
Con caùi ta raát caàn ñöôïc yeâu thöông, khuyeán khích, hoã trôï ñeå chuùng coù theå phaùt trieån. Do ñoù, ta phaûi laøm sao ñeå chuùng caûm nhaän ñöôïc tình thöông cuûa ta. Caàn phaûi bieåu loä tình caûm cuûa ta ra beân ngoaøi, qua aùnh maét, qua nhöõng cöû chæ aâu yeám, nhöõng lôøi
77
khaùc hoaëc nhöõng treû em khaùc. Coù toân troïng chuùng thì chuùng môùi bieát töï troïng vaø töï tin.
9. Haõy ñeå con caùi phaùt trieån tính ñoäc laäp
Khi coøn nhoû, con caùi ta leä thuoäc ta moïi maët. Luùc ñoù, ta phaûi baét chuùng vaâng lôøi, laøm theo yù ta ñeå chuùng ñi ñuùng ñöôøng. Nhöng ta phaûi huaán luyeän vaø giaùo duïc chuùng laøm sao ñeå daàn daàn chuùng tröôûng thaønh, coù khaû naêng töï do vaø töï laäp veà moïi maët. Ñöøng baét chuùng phaûi leä thuoäc vaøo ta maõi, cöù phaûi theo yù muoán cuûa ta. Ñoù cuõng laø caùch ñeå ta töï giaûi phoùng chính mình. Neân yù thöùc raèng con caùi ta khoâng phaûi laø cuûa ta maõi maõi, maø laø cuûa cuoäc ñôøi. Muoán chuùng leä thuoäc ta maõi ñoù laø yù muoán cuûa nhöõng cha meï coøn non nôùt. Caàn phaûi bieát bieán chuùng thaønh nhöõng ngöôøi baïn maø xem xeùt veà nhieàu maët laø ngang haøng vôùi mình. Coù nhö theá chuùng môùi deã phaùt trieån vaø tröôûng thaønh.
10. Trao cho chuùng traùch nhieäm
noùi ngoït ngaøo, nhöõng hy sinh cuï theå vaø thöôøng xuyeân cuûa ta. Caøng nhoû, chuùng caøng nhaïy caûm vôùi tình thöông cuûa ta. Chuùng caàn tình thöông ñeå lôùn leân vaø phaùt trieån cuõng nhö caàn thöùc aên, nöôùc uoáng. Ñöøng giaáu tình caûm trong loøng maø phaûi bieåu loä ra ngoaøi. Ñöøng chæ yeâu thöông baèng khoái oùc (duø raát caàn thieát). Maø coøn phaûi yeâu thöông baèng con tim nöõa.
söï naâng ñôõ cuûa chuùng. Caàn phaûi bieâ`t khieâm toán nhaän nhöõng khuyeát ñieåm cuûa chính mình. Treân ñöôøng tieán tôùi hoaøn thieän ta haõy bieán chuùng thaønh
6. Phaûi laøm sao cho con caùi phaûi tin töôûng nôi ta
Treû caûm thaáy caàn ñöôïc baûo ñaûm toát ñeïp veà moïi phöông dieän, vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn. Chuùng mong tìm ñöôïc nhöõng baûo ñaûm ñoù nôi cha meï chuùng. Vì theá, ta phaûi trôû neân choã döïa vöõng chaéc cho chuùng veà moïi maët. Phaûi soáng laøm sao ñeå chuùng caûm thaáy an taâm. Moïi lôøi ta noùi phaûi ñuùng ñeå chuùng tin töôûng, moïi vieäc ta laøm phaûi toát ñeå chuùng baét chöôùc. Phaûi laøm sao ñeå chuùng tin vaøo tình yeâu, söï thaønh thaät, khaû naêng hy sinh vaø söï cao thöôïng cuûa ta. Ta muoán con caùi ta toát tôùi möùc naøo thì ra ta phaûi soáng toát vôùi möùc ñoù. Haønh ñoäng cuûa ta duø toát hay xaáu ñeàu aûnh höôûng tôùi con caùi ta tôùi möùc ñoä ta khoâng ngôø ñöôïc.
7. Ñoàng haønh vôùi con caùi treân ñöôøng tieán tôùi hoaøn myõ
Tuy nhieân, ta khoâng neân töï thaàn töôïng hoùa mình tröôùc maët con caùi. Tôùi moät luùc naøo ñoù, ta phaûi cho chuùng thaáy raèng chính ta cuõng laø ngöôøi baát toaøn ñang noã löïc tieán tôùi tröôûng thaønh, hoaøn thieän. Ta chæ laø ngöôøi ñi tröôùc coù traùch nhieäm daãn daét chuùng trong nhöõng böôùc ñaàu cuoäc ñôøi chuùng, ñöa chuùng ñi vaøo ñôøi soáng nhaân baûn (vôùi baûn thaân vaø ngöôøi khaùc). Vaø sau naøy, chính ta cuõng neân saün saøng nhaän laïi
78
nhöõng ngöôøi baïn ñoàng haønh vaø cho pheùp chuùng ñöôïc coi laïi ta nhö theá, ñoàng thôøi chaáp nhaän söï xaây döïng cuûa chuùng. Nhö vaäy, chuùng seõ töï tin vaø deã tröôûng thaønh hôn.
8. Phaûi toân troïng phaåm giaù cuûa con caùi
Con caùi ta coù quyeàn vaø raát caàn ñöôïc ñoái xöû nhö nhöõng con ngöôøi. Ñöøng ñoái xöû vôùi chuùng nhö nhöõng noâ leä hay ñaày tôù trong nhaø. Haõy toân troïng töï do cuûa chuùng, Ñöøng caám ñoaùn chuùng nhöõng gì maø ta xeùt thaáy voâ haïi. Cuõng neân toân troïng giôø laøm vieäc, giôø nguû vaø thì giôø cuûa chuùng moät caùch vöøa phaûi. Neáu caàn phaûi söûa phaït thì thì neân söûa phaït ñuùng möùc, hôïp lyù ñöøng pheâ phaùn chuùng quaù ñaùng hoaëc chöûi ruûa nhöõng caâu thaäm teä, xuùc phaïm tôùi phaåm giaù hoaëc laøm toån thöông töï aùi cuûa chuùng quaù möùc caàn thieát. Ñöøng beâu xaáu con tröôùc maët ngöôøi
Phaûi taäp cho con caùi tinh thaàn traùch nhieäm ngay töø hoài chuùng coøn nhoû baèng caùch trao cho chuùng nhöõng traùch nhieäm töø deã ñeán khoù, töø nhoû ñeán to trong gia ñình. Phaûi taäp cho con caùi daàn daàn quaùn xuyeán ñöôïc moïi vieäc. Vaø khi chuùng ñaõ lôùn, khoaûng 20 ñeán 25 tuoåi, phaûi taäp cho chuùng laøm nhöõng coâng vieäc mang taàm voùc xaõ hoäi: laøm aên, giao thieäp, nhaän traùch nhieäm ngheà nghieäp, ñieàu haønh coâng vieäc,... Phaûi taäp cho chuùng laøm ñöôïc haàu heát nhöõng coâng vieäc cuûa mình, thaäm chí coù theå thay theá ñòa vò mình. Trong gia ñình, chuùng ta neân sôùm giao troïng traùch cho con caùi ñang khi chuùng ta coøn coù theå ñöùng sau ñeå höôùng daãn giuùp ñôõ. Ñöøng ñeå tôùi luùc ta khoâng coøn laøm ñöôïc gì nöõa môùi nhöôøng traùch nhieäm cho chuùng. Tôùi luùc ñoù chuùng môùi taäp söï laøm vieäc thì ñaõ hôi muoän, neân seõ ít khi höõu hieäu vaø maéc sai laàm. Keát luaän: Theá heä con caùi chuùng ta coù ñöùa haïnh vaø taøi naêng hay khoâng tuøy thuoäc vaøo söï giaùo duïc maø chuùng nhaän ñöôïc töø cha meï chuùng. Vì theá, ta caàn phaûi giaùo duïc chuùng moät caùch khoân ngoan, saùng suoát. Ñöøng phoù maëc coâng vieäc quan troïng naøy cho may ruûi, cuõng ñöøng laøm moät caùch tuøy tieän maø neân suy nghó caùch giaùo duïc cuûa ta coù phuø hôïp vôùi söï khaùc bieät cuûa töøng ñöùa con hay khoâng.
Söû duïng noài côm ñieän ñuùng caùc ñeå taïo dinh döôõng cao luoân laø tieâu chuaån haøng ñaàu cuûa caùc baø noäi trôï. Tuy nhieân trong luùc naáu ñoâi khi do sô yù chuùng ta ñaõ voâ tình laøm giaûm ñi haøm löôïng dinh döôõng cuûa thöïc phaåm. Chuùng ta thöôøng coù thoùi quen duøng tröïc tieáp nöôùc maùy (hay coøn goïi laø nöôùc töï nhieân) ñeå thoåi côm, tuy nhieân nhö vaäy laø khoâng khoa hoïc. Bôûi vì nöôùc maùy coù chöùa moät löôïng nhaát ñònh khí clo; trong quaù trình thoåi côm, khí naøy seõ phaù vôõ moät löôïng ñaùng keå vitamin B1 coù trong gaïo. Caùc nhaø nghieân cöùu chæ ra raèng neáu duøng tröïc tieáp nöôùc maùy ñeå thoåi côm thì löôïng vitamin B1 trong gaïo maát ñi öôùc tính vaøo khoaûng 30%. Vaø ñeå khaéc phuïc ñieàu naøy chuùng ta seõ duøng nöôùc maùy ñun soâi ñeå thoåi côm vì sau khi ñun soâi khí clo seõ theo hôi nöôùc bay ñi giuùp haïn cheá toái ña löôïng clo coù trong nöôùc. Coøn moät chuù yù nho nhoû cho caùc baø noäi trôï ñoù laø neáu thôøi gian “caém côm” caøng laâu thì löôïng vitamin B1 trong gaïo maát ñi seõ caøng nhieàu.
Meïo vaët Maùch baïn caùch baûo quaûn thöïc phaåm trong tuû laïnh
Caùc baø noäi trôï vaãn coù thoùi quen ñi chôï veà ñeå thöùc aên töôi ngon seõ cho ngay vaøo tuû laïnh. Tuy nhieân ñoù laø do baïn chöa hieåu heát veà caùch söû duïng tuû laïnh, treân thöïc teá chieác tuû laïnh khoâng vaïn naêng ñeán vaäy. Vôùi
moät soá loaïi thöïc phaåm nhö rau caûi, caø roát, nho, taùo, xoaøi... khi môùi mua veà laäp töùc cho vaøo tuû laïnh seõ laøm voâ hieäu hoùa hoaït ñoäng cuûa caùc enzim, giaûm dinh döôõng ñoàng thôøi caùc chaát ñoäc cuõng vì theá maø khoù ñöôïc phaân giaûi ra ngoaøi. Lôøi khuyeân cho caùc baø noäi trôï laø sau khi mua rau, cuû, quaû veà haõy ñeå ôû ngoaøi 2 3 tieáng ñoàng hoà sau ñoù môùi cho vaøo tuû laïnh baûo quaûn. Nhö vaäy vöøa ñaûm baûo ñöôïc ñoä töôi ngon vöøa giöõ ñöôïc caùc chaát dinh döôõng coù trong rau, cuû, quaû.
Moät soá loaïi rau, cuû, quaû nhö: döa chuoät, caø tím, caø chua, chuoái... khoâng neân ñeå trong tuû laïnh thôøi gian daøi vì noù seõ bò meàm, naãu, giaûm giaù trò dinh döôõng vaø maát ñi muøi vò töôi ngon. Vôùi nhöõng thöïc phaåm naøy thôøi gian ñeå tuû laïnh toái ña laø 3 ngaøy. Tröôùc khi cho vaøo tuû laïnh baûo quaûn baïn neân ñeå khoâ, raùo nöôùc traùnh tröôøng hôïp do bò öôùt thöïc phaåm seõ nhanh hoûng. Beân caïnh ñoù nhöõng loaïi thöïc phaåm nhö chuoái deã bò thaâm, ñen khi ñeå quaù laïnh hay khi ôû nhieät ñoä phoøng; hoaëc nhö soâ coâ la neáu ñeå quaù laïnh thì beà maët cuûa soâ coâ la seõ xuaát hieän lôùp phuû traéng laøm maát maøu saéc haáp daãn. Muoán baûo quaûn nhöõng thöïc phaåm naøy maø vaãn giöõ ñöôïc maøu saéc töôi ngon thì nhieât ñoä thích hôïp nhaát laø 13 15 ñoä C. Vôùi nhöõng tuû laïnh khoâng ñieàu chænh nhieät ñoä töøng ngaên ñöôïc thì baïn coù theå ñeå nhöõng thöïc phaåm naøy ôû taàng keùm maùt nhaát trong tuû (vì nhieät ñoä trung bình cuûa tuû laïnh thöôøng töø 0 7 ñoä C). Muøa heø moïi ngöôøi vaãn thích ñeå döa haáu trong tuû laïnh vì noù taïo caøm giaùc maùt laïnh khi aên. Tuy nhieân caàn phaûi löu yù raèng döa haáu khoâng neân ñeå trong tuû laïnh thôøi gian daøi. Neáu baïn muoán aên döa thì caùch toát nhaát laø tröôùc khi aên khoaûng 1 tieáng baïn ñeå döa vaøo tuû laïnh, chuù yù ñeå döa khi
chöa boå nhaèm traùnh laøm maát ñi dinh döôõng vaø caùc khoaùng chaát caàn thieát ñoàng thôøi khi boå quaû döa ra seõ ngon mieäng hôn do beà maët mieáng döa vaãn giöõ nöôùc vaø moïng khi aên [ ]
Chuyeân trang “Khaùm Phaù AÊn Uoáng” naøy ñöôïc baûo trôï bôûi Gaïo Thôm Hoaøng Gia This “Food Discovery” section proudly sponsored by Royal Umbrella Jasmine Rice
79
80
81
D
öôøng nhö ta ñaõ queân moät ai ñoù töøng raát gaén boù vôùi mình. Soáng ñaâu phaûi laø moät cuoäc haønh trình ñeå xaâu chuoãi nhöõng laàn mình phaûi queân moät ai ñoù... Vaäy maø sao ta cöù bò quaán quuyùt, bò níu keùo vôùi caùi yù nghó raèng “mình ñaõ queân ngöôøi ta roài”... Vaø ta thaät söï ñaõ queân, cho ñeán moät
nhö mình... Döôøng nhö ta ñaõ soáng nhöõng ngaøy vôùi quaù nhieàu noãi lo coàng keành quaèn naëng treân ñoâi tay. Coù quaù nhieàu thöù ñeå laøm khieán ñoâi luùc ta caûm giaùc nhö mình ñaõ khoâng coøn laøm nhöõng gì maø con ngöôøi mình mong muoán nöõa maø ñang laøm nhöõng caùi maø “ngöôøi khaùc
nöôùc maét cuûa ai kia khoâng coøn laøm ta thaáy loøng mình khuaáy ñoäng. Moät lôøi noùi ngoït loøng khoâng coøn laøm ta caûm thaáy ta ñaùng ñöôïc nghe nhöõng lôøi noùi nhö vaäy. Coù theá môùi bieát, con tim
ngaøy, giaät mình nhaän ra khoâng chæ mình mình ñaõ queân moät ai ñoù, maø xung quanh ta coøn raát nhieàu ngöôøi cuõng buoäc loøng phaûi queân laõng nhöõng nhaân hình trong tim nhö mình. Vaø buoàn thay, khi ta ñaõ queân moät ñoâi laàn naøo ñoù, ta laïi khoâng baèng loøng vôùi caùi yù nghó raèng, ngöôøi ta cuõng ñaõ queân mình maát roài. Ngöôøi aáy cuõng
cuõng ñang lao vaøo”. Moät ngaøy beân maùi gianh cuûa quaùn caø pheâ, ta tìm ñöôïc moät chuùt bình yeân vaø roài töï hoûi, nhöõng caùi mình ñaõ laøm coù thaät söï laø nhöõng caùi mình thích, hay mình chæ laøm nhöõng gì ngöôøi khaùc cuõng ñaõ laøm... Döôøng nhö ta ñaõ soáng vôùi moät traùi tim khoâng coøn nhaïy caûm nöõa. Gòot
cuõng ñaõ giaø thaät söï tröôùc nhöõng gaäp gheành uoán khuùc cuûa ñôøi soáng... Döôøng nhö ta ñaõ coâ ñôn thaät söï. Caùi yù nghóa cuûa töø coâ ñôn hình nhö ngaøy caøng môû roäng. Loøng troønh traønh nhö chieác thuyeàn nan leành ñeành treân soùng nöôùc. Bôø ñaâu tìm hoaøi chaúng thaáy, chæ coù soùng nöôùc meânh moâng ruø rì voà vaäp laøm laïc loái chieác thuyeàn
con. Giaù nhö giöõa muoân truøng coâ ñôn aáy, coù moät baøn tay cuûa ai ñoù, giô leân vaø vaãy vaãy ta ñeán, daàu chæ laø aûo aûnh cuõng ñöôïc... Döôøng nhö ta ñaõ nghe trong loøng mình moät tieáng thôû daøi ñaùnh thöôït, phaûi chaêng ñeán moät luùc naøo ñoù, ta phaûi thay ñoåi hoaøn toaøn nhöõng nhaän thöùc ít nhieàu moäng töôûng cuûa mình ñeå nhìn nhaän laïi ñôøi soáng. Ñeå coù theå caûm nhaän laïi yù nghóa cuûa haïnh phuùc, cuûa nhöõng gì laø chaân giaù trò thöïc söï trong ñôøi soáng cuûa mình, ñeå taâm hoàn khoâng coøn thaáy cheânh chao tröôùc nhöõng nghó ngôïi mieân man veà caùi caûm giaùc “döôøng nhö..., döôøng nhö...”.
Anh thaân yeâu! Moät muøa thu nöõa laïi veà, giôø ñaây muøa thu vôùi em laø nhöõng khoaûng khaéc khoâng theå naøo queân. Muøa thu cuûa söï chia ly, cuûa nöôùc maét, cuûa nhöõng noãi coâ ñôn. Chính vaøo muøa thu aáy anh ñaõ rôøi boû em ñi khi ñôøi em ñang beà boän tröôùc nhöõng noãi buoàn. Anh ñaõ khoâng ôû laïi, khoâng cuøng em chia seû nhöõng khoù khaên vaøo luùc em caàn anh nhaát. Moät bôø vai moät voøng tay aám ñeå em ñuû söùc maïnh vöôït qua nhöõng khoå ñau maø soá phaän nhö daønh saün noù cho em. Vaø töø ñoù em nhìn cuoäc ñôøi döôùi saéc thu buoàn vaø thoâi khoâng coøn traên trôû tröôùc moät tình yeâu khoâng
82
tình yeâu daønh cho em khoâng coøn nöõa vaø anh ñaõ khoâng xöùng ñaùng vôùi nieàm tin trong em neân em ñeå anh ra ñi nhö loøng anh muoán. Coá giöõ cho loøng mình ñöôïc bình yeân em khoâng bao giôø tìm veà vôùi nhöõng kyû nieäm, em ñeå kyû nieäm nguû yeân vaø goùi taát caû chuùng vaøo moät mieàn toái cuûa cuoäc ñôøi. Nhöng than oâi! Moãi khi muøa thu ñeán mang theo nhöõng côn möa baát chôït laïi laøm em nhôù da dieát caùi ngaøy xöa nhö moät ñònh meänh aáy. Anh, muøa thu vaø möa phuøn bay ñaõ cho em nhöõng rung ñoäng ñaàu ñôøi. Moät coâ nöõ sinh beù nhoû beân moät nam sinh tuaán tuù böôùc ñi döôùi côn möa chung moät chieác duø tröôùc nhöõng caëp maét toø moø cuûa caùc baïn cuøng lôùp “hai chuùng noù laø gì cuûa nhau, sao nhanh theá chuùng noù thöông nhau aø”. Laõng maïn vaø ñaàm aám quaù phaûi khoâng anh. Chính giaây phuùt ñoù traùi tim thô ngaây chöa vöông buoàn chöa traên trôû vôùi ñôøi trong em ñaõ nghe loøng mình roän raõ. Em thaáy mình theïn thuøng, boái roái vaø haïnh phuùc bieát bao khi cuøng böôùc beân anh. Nhöng vôùi anh ngaøy xöa aáy nhö chöa bao giôø hieän höõu chæ mình em; chæ mìnhem thoâi mang theo kyù öùc aáy ñi suoát cuoäc ñôøi naøy. Giôø ñaây naêm thaùng troâi qua, anh cuõng ñaõ rôøi xa em, em nhö giaø ñi vaø queân maát tieáng cöôøi tröôùc nhöõng maát maùt vaø ñau ñôùn cuûa söï ñoå vôõ. Vaäy maø vaãn coù luùc em mæm cöôøi moät mình vaø thaáy ñaâu ñoù boùng daùng cuûa haïnh phuùc, cuûa yeâu thöông khi thaàm nhôù veà caùi ngaøy möa muøa thu aáy. Duø sao cuõng caùm ôn soá phaän ñaõ moät laàn xích ta laïi gaàn nhau ñeå em caûm nhaän ñöôïc giaù trò ñích thöïc cuûa cuoäc soáng khi anh laïnh luøng böôùc ra khoûi cuoäc ñôøi em. Muøa thu vôùi em nhö moät ñònh meänh xoùt xa...
heïn öôùc. Anh! Khoâng coù tình yeâu naøo laïi khoâng mang nhieàu kyû nieäm. Khi tình yeâu tan vôõ nhöõng kyû nieäm eâm ñeàm ngaøy naøo coøn coù nhau giôø ñaây môùi toäi nghieäp laøm sao, em cuõng ñaõ caûm thaáy loøng mình trôû neân döûng döng tröôùc nhöõng kyû nieäm duø vôùi em ñoù laø taát caû nhöõng gì ñeïp ñeõ nhaát maø em ñaõ coù trong suoát cuoäc ñôøi naøy. Sao vaäy anh? Sao anh coù theå boû em laïi vôùi nhöõng kyû nieäm chan chöùa yeâu thöông. Anh ñaõ voäi vaõ cuøng ai laøm neân nhöõng kyû nieäm môùi. Vaäy em coøn giöõ nhöõng kyû nieäm ñoù laïi ñeå laøm gì... Ngaøy anh böôùc chaân ñi, em ñaõ khoâng heà noái tieác. Coù leõ trong anh
83
Nhaân ñoïc baøi hung thuû gieát ngöôøi haøng loaït, gieát xong moùc maét daõ man... cuûa anh Mai DJ vieát ôû trang beân. Baøi vieát hoâm nay Dieäp Anh xin laïm baøn cuøng baïn ñoïc veà chöùng “Khoå Daâm” vaø “Baïo Daâm” vaø moät vaøi naïn nhaân cuûa hai chöùng naøy trong coäng ñoàng Vieät Nam chuùng ta do chính “ngöôøi trong cuoäc” göûi thö veà cho Dieäp Anh keå laïi. Vì trang baùo coù haïn neân Dieäp Anh khoâng theå ñaêng nguyeân vaên troïn laù thö maø chæ toùm taét söï vieäc. Môøi baïn ñoïc vaøo caâu chuyeän ñeå chuùng ta cuøng nhau chia seû
T
heo saùch vôû thì “Khoå daâm” (coøn goïi laø thoáng daâm) laø moät hình thöùc haønh xöû tình duïc coù tính chaát baát thöôøng thuoäc nhoùm “leäch laïc tình duïc”. Coù ngöôøi cho ñoù laø sinh hoaït, “bieán thaùi”. Tuy nhieân, ñaây cuõng chæ laø moät daïng, moät thieåu soá trong ña soá thuoäc theá giôùi tình duïc phong phuù cuûa taïo vaät. Ngöôøi bò maéc chöùng khoå daâm laø ngöôøi chæ thoûa maõn vaø ñaït ñöôïc cöïc khoaùi veà tình duïc khi hoï ñöôïc baïn tình vöøa laøm tình vöøa “buïp” hoï, haønh haï hoï moät caùch daõ man, ñau ñôùn. Khoå daâm, coù teân laø Masochism - laø teân cuûa moät vaên só ngöôøi aùo: Sacher Masoch. Masoch laø ngöôøi maéc chöùng khoå daâm. Trong caùc taùc phaåm cuûa mình oâng ta ñaõ moâ taû caùc hoaït ñoäng tình duïc khoâng bình thöôøng maø veà sau naøy ngöôøi ta ñaõ laáy teân oâng ta ñeå ñaëc teân cho hoäi chöùng naøy. Nhöõng ngöôøi maéc chöùng khoå daâm ngoaøi bieåu hieän khaùc thöôøng veà maët tình duïc thì hoï vaãn laø nhöõng ngöôøi bình thöôøng veà caùc maët khaùc, vaø ngöôøi ta cuõng khoâng thaáy ôû hoï coù moät traïng thaùi taâm thaàn phaân lieät.
Nguyeân nhaân
Theo caùc nghieân cöùu khoa hoïc, ngöôøi maéc beänh “khoå daâm” thöôøng do gaëp phaûi nhöõng söï vieäc nhö: Baát maõn do hoaøn caûnh soáng, bò ngöôøi thaân ruoàng raãy, cö xöû baïo löïc khi coøn beù. Moät baùc só taâm lyù keå raèng, oâng ñaõ ñieàu trò cho moät beänh nhaân bò chöùng “khoå daâm” trong moät thôøi gian daøi maø vaãn khoâng thuyeân giaûm. Nhôø lieäu phaùp thoâi mieân, oâng ñaõ nghe beänh nhaân keå veà thôøi thô aáu. Coâ thöôøng bò baø meï ñaùnh ñaäp raát taøn nhaãn. Sau moãi traän ñoøn, baø hoái haän vaø toû ra yeâu thöông coâ raát nhieàu. Daáu aán naøy khieán coâ chæ coù theå sung söôùng sau khi bò choàng ñaùnh ñaäp. Maëc caûm veà ngoaïi hình, goác gaùc gia ñình, baûn thaân cuõng laø moät nguyeân nhaân. Thuôû nhoû, coù ngöôøi luoân bò baïn beø cheá gieãu vì voùc daùng. Chính caùch cö xöû thieáu thieän caûm cuûa ngöôøi xung quanh ñaõ khieán naïn nhaân buoàn böïc. Ñeå giaûi toûa öùc cheá cuûa baûn thaân, hoï haønh haï mình baèng caùch töï caáu veùo. Khi keát hoân, nhöõng luùc chaên goái, kyù öùc thôøi thô aáu laïi traøn veà. Vaø hoï thöôøng yeâu caàu baïn ñôøi thöïc hieän
84
nhöõng haønh ñoäng maø tröôùc kia hoï töøng laøm. Ngoaøi ra, coøn coù caùc söï coá nhö: Bò coi thöôøng, ñoái xöû baát coâng taïi nôi laøm vieäc hoaëc trong coäng ñoàng, maéc beänh hoang töôûng, ña nhaân caùch... Choàng hoaëc vôï cuûa ngöôøi maéc beänh naøy neân thoâng caûm, ñoäng vieân hoï tìm ñeán baùc só taâm lyù ñeå chöõa trò.
toät ñænh” veà aân aùi cho nhöõng ngöôøi bò chöùng baïo daâm.
Baïo daâm vaø khoå daâm - moät caëp cho vaø nhaän
Ngöôøi thì chæ ñaït khoaùi caûm tuyeät ñoái khi bò haønh haï daõ man veà theå xaùc hoaëc tinh thaàn. Ngöôøi thì laïi phaûi haønh haï ngöôøi khaùc môùi coù theå “leân ñænh” khi laøm “chuyeän ñoù”. Giaù maø moät anh Baïo daâm (Sado) moät hình thöùc aùc daâm gaëp moät chò khoå daâm thì seõ ngöôïc laïi cuûa khoå daâm thaønh moät “caëp baøi truøng”. Nhöng ôû Ngöôïc vôùi khoå daâm laø baïo daâm ñôøi ñaâu coù ñöôïc söï truøng hôïp may (hay coøn goïi laø aùc daâm) laø moät chöùng maén nhö theá. khoaùi caûm tình duïc cao ñoä khi baûn Nhöõng caâu chuyeän töø thaân haønh haï baïn tình. Danh töø naøy “ngöôøi trong cuoäc” baét nguoàn töø chöõ Sadism duøng ñeå moâ “OÅng” khoâng chæ coù “nhu caàu” cao taû moät hoaëc ñoäng tình duïc quaùi ñaûn quaù möùc maø coøn coù nhöõng sôû thích raát coù ñaëc tính taøn baïo, hung aùc, khaùc kyø quaùi moãi khi laøm chuyeän ñoù Coù haún vôùi moät giao hôïp bình thöôøng, laàn “oång” coøn doác ngöôïc ngöôøi toâi noù ñöôïc xem nhö moät bieåu hieän beänh leân laøm toâi bò doàn maùu xuoáng maët, hoaïn, ñoù laø moät daïng beänh taâm thaàn caøo caáu, ñaùnh ñaäp toâi. Caøng nhìn toâi trong duïc tính. bò haønh haï ñau ñôùn ñeán phaùt khoùc Möùc ñoä cuûa baïo daâm coù theå chia “oång” laïi caøng thaáy höùng thuù”, ra töøng daïng taøn baïo khaùc nhau veà Choàng chò Khueâ laø moät doanh nhaân maët lôøi noùi vaø haønh ñoäng. Nheï thì thaønh ñaït trong coäng ñoàng ai cuõng reân ræ chöûi ruûa, caáu veùo, taùt tay naëng bieát neân Dieäp Anh xin pheùp taïm daáu coù theå gaây toån thöông töû vong cho teân. Coøn chò cuõng coù baèng ñaïi hoïc baïn tình. ôû Sydney Uni nhöng khi laáy nhau veà Veà lôøi noùi coù theå laø phaùt aâm nhöõng thì choàng khoâng cho chò ñi laøm, moät lôøi thoâ tuïc, chöûi ruûa, chöûi theà hoaëc la möïc nhaát quyeát baét chò ôû nhaø chaêm heùt, rít, gaàm ruù cuoàng loïan vôùi muïc soùc con caùi vaø chaêm soùc luoân “caûm ñích laø moâ taû baûn naêng thuù vaät qua giaùc” cho anh ta baát keå luùc naøo anh ngoân ngöõ trong khi giao caáu. ta muoán. Veà phöông dieän haønh ñoäng thì veùo, Ngöôøi ngoaøi nhìn vaøo ai cuõng ao ñaùnh ñaäp, phun nöôùc boït, caén, xeù, caøo öôùc ñöôïc moät maùi aám nhö chò, cho laø caáu hoaëc duøng duïng cuï ñeå tra taán nhö chò “söôùng” nhö tieân, moïi chuyeän ñaõ troùi baèng daây da, quaát baèng roi, ñaäp co choàng lo, ôû xöù naøy maø ñöôïc soáng baèng son chaûo, dìm ñaàu vaøo nöôùc, ñôøi noäi trôï khoûi ñi caøy thì coøn ñoøi gì boùp coå hoaëc gaây toån thöông thaân theå nöõa, nhöng ñuøng moät caùi chò Khueâ baèng dao gaêm, buùa thaäm chí hung baïo moät möïc ñoøi chia tay choàng. Lyù do hôn laø phaûi ñoå maùu, gieát cheát. Coù nhö thì chæ coù moät mình chò bieát bôûi aån vaäy môùi ñöôïc caûm giaùc “khoaùi laïc ñaèng sau veû lòch thieäp cuûa moät doanh
nhaân deã meán laø moät con ngöôøi ñaày duïc voïng vaø caùch anh ta “gaàn guõi” vôùi vôï hì raát laø baïo daâm. Chò Khueâ keå raèng mình ñaõ traûi qua nhöõng chuoãi ngaøy ruøng rôïn khi phaûi soáng trong caûnh chaên goái “quaù taûi”. Haàu nhö toái naøo anh cuõng “ñoøi” chò keå caû khi chò nhaát quyeát töø choái. Moãi laàn “xaùp laù caø” cuøng choàng ñoái vôùi chò laø moät thaûm hoïa kinh hoaøng, moät cuoäc tra taán thaät laø ñuùng nghóa ñen veà tinh thaàn laãn theå xaùc . Chò cuõng khoâng nhôù heát bao nhieâu laàn thaân theå mình bò baàm daäp hay nhöõng haønh ñoäng “thuù tính moïi rôï” cuûa choàng lieân tieáp xaûy ra. Thaäm chí ngay caû khi chò oám ñau anh cuõng khoâng tha, vaø khoâng ñeå chò ñöôïc tónh döôõng. Nhöng söï ñôøi thaät trôù treâu sau khi “heát côn” nhìn nhöõng veát baàm tím treân ngöôøi vôï, anh ta laïi coù veû xoùt xa, laïi cöng chieàu aâu yeám chò. Chò laïi muûi loøng. Vaø chæ ñeán toái hoâm sau thì ñaâu laïi vaøo ñoù. Laâu daàn, chò khoâng theå chòu ñöïng noåi vaø nhaát ñònh ñoøi ly dò. Thaät tình maø noùi chò Khueâ thaáy choàng mình caùi gì cuõng ñöôïc chæ tröø moãi chöùng baïo daâm cuûa oång laø khoâng gioáng ai.Thoâi ñaønh “xí buøm bum” caùi oâng choàng thaønh ñaït naøy cho ai muoán “höôûng” thì höôûng chöù chò khoâng coøn kham noåi. Theo caùc taøi lieäu veà taâm lyù cho raèng baïo löïc tình duïc coù muoân hình vaïn traïng, coù khi laø “cöôõng hieáp” khi vôï khoâng ñoàng yù, coù khi laø vöøa “yeâu” vöøa ñaùnh vôï ñeå thoûa maõn moät noãi aám öùc naøo ñoù, cuõng coù khi laø boû löûng khoâng theøm quan taâm gì ñeán vôï. Cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi vôï bò “boùc loät tình duïc” luoân ôû trong caùi voøng troøn luaån quaån: haønh haï, sau laïi hoái loãi, yeâu thöông, (ngöôøi vôï) tha thöù, roài laïi tieáp tuïc haønh haï, hoái loãi, yeâu thöông, tha thöù... Ñoù laø chu trình taâm lyù tieâu bieåu cuûa baïo löïc, neáu ngöôøi vôï khoâng nhaän ra ñeå giaûi quyeát trieät ñeå maø deã muûi loøng tha thöù thì voøng troøn luaån quaån aáy khoâng theå chaám döùt ñöôïc. Cuõng nhö chò Khueâ, chò Nhaøn, 38 tuoåi keå raèng ñaõ bao naêm nay, cuoäc soáng vôï choàng ñoái vôùi chò laø ñòa nguïc vaø moãi laàn choàng chò ñoøi laø nhöõng giaây phut khuûng khieáp nhaát trong ñôøi chò. Lyù do chò Nhaøn muoán chia tay choàng, vì chò ñaõ “söùc taøn löïc kieät” khoâng coøn ñuû söùc ñeå “phuïc vuï” choàng nöõa. Bôûi vì “oång” khoâng bình thöôøng nhö ngöôøi ta, maø moãi laàn khi côn “söôùng” (nguyeân vaên) vöøa tôùi ñænh laø oång choàm leân thaúng tay xaùng vaøo maët chò ñeán saëc maùu. Vöøa ñaùnh oång vöøa gaàm göø chöûi theà ñ.. maù ñ.. meï maøy c.. l.. tía lia mieäng, vaø coøn goïi chò laø con ñó choù vaø khi côn “ñænh” ñaõ tôùi thi oång roáng leân nhö con traâu ñieân baát keå haøng xoùm ai coù nghe.
Luùc ñaàu tuy bò ñaùnh khaù ñau trong luùc laøm tình, nhöng chò cuõng raùng chieàu choàng vì nghó vôùi chöùng beänh naøy anh aáy seõ phaûi raát chung thuûy vôùi chò, chöù coøn laïng quaïng vôùi maáy coâ ôû “trung taâm giaûi trí” maø laøm vaäy thì bò hoï thöa cho ñi tuø laø caùi chaéc. Nhöng sau naøy do söùc khoûe giaûm suùt vaø nhu caàu ham muoán tình duïc cuûa chò cuõng bò giaûm theo luùc naøy chò môùi thaáy taøn ñôøi. Nhieàu laàn khoâng ñaùp öùng ñöôïc cho choàng, anh ñaâm ra baún tính, hay caùu gaét. Nhieàu khi, phaûi raùng chòu ñöïng quaù söùc, chò bò ngaát ñi nhöng anh vaãn döïng chò daäy, “coù hoâm oång vôù caùi ñieän thoaïi ôû ñaàu giöôøng doäng thaúng tay laøm toâi bò ñoå maùu ñaàu caû ñaàu” Chò Nhaøn thaønh thaät keå.
Beân caïnh chò Khueâ vaø chò Nhaøn laø nhöõng phuï nöõ tröïc tieáp tieáp nhaän “söùc maïnh tay chaân” cuûa choàng thì cuõng coù coù khoâng ít phuï nöõ bò moät daïng haønh haï nheï nhaøng hôn, khoâng duøng ñeán cô baép nhöng cuõng khoâng keùm phaàn khuûng khieáp so vôùi daïng tay chaân treân. Chò Theâm töøng coù ngöôøi yeâu vaø troùt maát caùi ngaøn vaøng vôùi ngöôøi aáy tröôùc khi ñeán vôùi choàng chò baây giôø, ñieàu ñoù khieán chò Thieâm aùm aûnh, day döùt khoân nguoâi vì caûm thaáy mình “khoâng xöùng ñaùng” vôùi tình yeâu cuûa choàng. Chò “thaønh thaät khai baùo” vaø “thuù toäi” tröôùc vôùi hy voïng anh hieåu vaø tha thöù cho loøng mình ñöôïc thanh thaûn. Luùc ñoù, quaû anh coù bao dung, yeâu thöông chò. Nhöng caøng ngaøy, caùi cuïc töï aùi cuûa ngöôøi ñaøn oâng phaûi “duøng laïi giaøy cuõ” cuûa ngöôøi khaùc cöù theo ñeø naëng anh trong ñôøi soáng hoân nhaân, khieán
anh sinh ra caùu baún, röôïu cheø, ñaùnh ñaäp, sæ nhuïc chò vaø caám vaän luoân caû chuyeän vôï choàng gaàn nhau. Chò Thieâm boäc baïch: “Ñaõ gaàn 1 naêm nay, choàng toâi khoâng coøn muoán chaïm vaøo ngöôøi toâi nöõa. Toâi ñaõ coá gaéng xoùa boû maëc caûm trong anh aáy baèng vieäc laøm moät ngöôøi vôï toát. Chuû ñoäng chieàu chuoäng heát loøng, thaäm chí van xin nhöng anh ta vaãn laïnh luøng. Ngaøy qua ngaøy, toâi vöøa ñau khoå laïi vöøa aám öùc, soáng nhö moät toäi ñoà trong ngoâi nhaø cuûa hai ngöôøi”. Coù raát nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán nhöõng haønh ñoäng töø phía nhöõng ngöôøi choàng. Ñoù coù theå laø vieäc do nhu caàu quaù cao, do ghen tuoâng, hay keùm coûi hôn vôï veà maët hoïc thöùc, ñòa vò xaõ hoäi maø khoâng daùm haønh haï coâng khai vì sôï thieân haï cheâ cöôøi hoaëc coù khi chæ laø sôû thích cuûa moät soá ngöôøi ñaøn oâng vaø moät phaàn cuõng laø nhöõng ngöôøi vôï khoâng ñaùp öùng ñuû cho choàng. Tuy ôû ñaây chuyeän “baïo ñoäng gia ñình” bò luaät phaùp ngaên caám nhöng Dieäp Anh bieát laø vaãn coù nhieàu quyù oâng choàng Vieät Nam mình coøn mang naëng chuùt “vaên hoùa” beân queâ nhaø vôùi suy nghó theo kieåu “vôï ta, ta thích laøm gì cuõng ñöôïc”, coi vôï laø “vaät” sôû höõu rieâng cuûa mình. YÙ thöùc bình ñaúûng vôï choàng bò cho ñi choã khaùc chôi. Ngöôøi vôï hoaøn toaøn khoâng coù tieáng noùi trong chuyeän “giöôøng chieáu” cuõng nhö nhieàu chuyeän khaùc trong ñôøi soáng vôï choàng. Nhöõng ngöôøi vôï caàn maïnh daïn thay ñoåi suy nghó veà quyeàn bình ñaúng vôùi choàng theo luaät phaùp quy ñònh, thöù hai laø hoïc caùch baøy toû tình caûm, thaùi ñoä, cho caû hai vôï choàng cuøng muoán hay khoâng muoán chuyeän aân aùi vôï choàng chöù khoâng neân chòu ñöïng theo kieåu “thích thi chieàu” maø mình thì caûm thaáy khoâng muoán, thöù ba laø côûi môû baøn baïc veà keá hoaïch cho “chuyeän aáy” vôùi choàng ñeå taïo baàu khoâng khí thaân maät cuõng nhö söï thoaûi maùi cho hai ngöôøi, thöù tö laø phaûi kieân quyeát leân tieáng baûo veä baûn thaân ñoàng thôøi giuùp choàng thoaùt ra ngoaøi voøng troøn baïo haønh, neáu caàn coù theå leân tieáng nhôø caùc toå chöùc trôï giuùp phuï nöõ taïi coäng ñoàng khu vöïc mình ñang ôû (coucil community v.v...) keå caû phaûi maïnh daïn nhôø phaùp luaät neáu xeùt thaáy caàn thieát. Xin chaøo taïm bieät vaø heïn gaëp laïi quùy baïn ñoïc trong soá baùo sau. Dieäp Anh (Teân nhaân vaät ñaõ ñöôïc thay ñoåi) Moät coâ gaùi saép laáy choàng hoûi baø ngoaïi “Ngoaïi ôi, luùc treû ngoaïi coù... 69 laàn naøo khoâng?” Baø ngoaïi traû lôøi “OÂi! ñeán 69 thì khaù nhieàu ñaáy, laàn nhieàu nhaát cuûa ngoaïi laø taát caû thuûy thuû treân chieác taøu caäp beán hoâm ñoù cuõng chæ coù chæ coù 53 ngöôøi thoâi.”
85
Toùm taét kyø tröôùc: Lieân tuïc baét ñaàu töø giöõa thaùng 12/90, thaùng 2 vaø thaùng 3 naêm 91. Toaøn thaønh phoá Dallas, bang Texas cuûa Hoa Kyø ruùng ñoäng vôùi ba vuï aùn maïng kinh hoaøng. Ba naïn nhaân taát caû ñeàu laø gaùi maõi daâm, bò gieát baèng nhöõng phaùt ñaïn 44 ly baén vaøo ñaàu, vaøo ngöïc, vaøo löng. Taát caû ñeàu bò loät traàn truoàng lieäng xaùc giöõa phoá, vaø kinh hoaøng hôn heát, caû ba ñeàu bò hung thuû moùc ñi hai troøng maét...
Cuõng trong luùc naøy, moät em maïi daâm coù teân Brenda cuõng cho lôøi khai raèng tröôùc khi Shirley bò gieát cheát vaøi hoâm, chính coâ cuõng laø naïn nhaân cuûa moät vuï suyùt chuùt laø ñi ñôøi. Brenda cho bieát coù moät tay (da traéng) ñònh gieát coâ. Tay naøy ñaõ lôùn tuoåi, toùc muoái tieâu, laùi chieác wagon maøu xanh laù caây hoaëc naâu. Haén ñeå raâu meùp vaø nöôùc da hôi naâu nhöng khoâng phaûi laø moät ngöôøi Myõ goác Phi. Haén ñaõ môøi Brenda vaøo xe vaø ñeà nghò ñöa coâ ta tôùi moät nôi naøo ñoù ñeå “vui veû”. Brenda töø choái vì
Naïn nhaân thöù ba laø Shirley laø moät gaùi maõi daâm da ñen cuõng bò caùc veát thöông ôû maët, muõi bò gaãy (coù leõ do bò ñaám vaøo maët) vaø cuõng ñaõ bò baén vaøo ñænh ñaàu vaø vaøo maët, cuõng baèng ñaïn 44 ly. Nhöng laàn naøy hung thuû ñaõ khoâng ñöôïc kheùo tay laém khi khoeùt hai con maét, ñaõ vaäy haén coøn ñeå laïi trong hoá maét cuûa naïn nhaân moät maåu dao loaïi X-Acto, laø moät loaïi dao chuyeân duïng cuûa caùc baùc só phaåu thuaät. Theo moät vaøi ngöôøi baïn, toái hoâm tröôùc ñoù hoï ñaõ thaáy Shirley böôùc leân moät chieác xe hôi vaø ñoù laø laàn cuoái cuøng maø hoï ñaõ nhìn thaáy coâ ta.
khoâng muoán ñi ra khoûi khu vöïc naøy vôùi moät ngöôøi laï. Ñieàu naøy khieán haén töùc giaän, chöûi bôùi vaø coù thaùi ñoä hung döõ ñeán möùc Brenda phaûi xòt cho haén moät xòt töø bình hôi cay maø caùc coâ gaùi ñöùng ñöôøng naøo cuõng coù ñeå phoøng choáng taán coâng. Duø bò moät cuù xòt hôi choaùng vaùng, nhöng teân naày vaãn khoâng chòu döøng xe. Vì vaäy lôïi duïng ôû moät khuùc quanh xe chaäm laïi Brenda ñaõ lieàu mình nhaûy ra khoûi xe... Baây giôø nhôù laïi ñaõ laøm coâ huù hoàn. Neáu böõa ñoù nhaåy khoâng kòp thì khoâng chöøng naïn nhaân thöù ba ñaõ laø Brenda roài chöù khoâng phaûi Shirley. Theo ñöùa con gaùi cuûa naïn nhaân,
Tieáp theo
86
hoâm ñoù luùc Shirley meï coâ ra khoûi nhaø noù nhôù laø trôøi coù möa vaø meï noù ñaõ maëc moät chieác aùo möa maøu vaøng. Bôûi taát caû caùc naïn nhaân bò moùc maét, khi phaùt hieän hoï ñeàu traàn truoàng xaùc lieäng giöõa phoá. Vì vaäy caûnh saùt tin raèng hieän tröôøng nôi hoï bò gieát chæ laån quaån ñaâu ñaây, vaø nhö vaäy, quaàn aùo naïn nhaân phaûi bò vöùt ôû moät nôi naøo ñoù cuõng gaàn ñaâu ñaây. Laäp töùc moät chuyeân ñoäi ñaëc bieät ñöôïc thaû ra ñeå “raø” töøng ngoùc ngaùch tìm cho ra chieác aùo möa maøu vaøng cuûa Shirley... Tuy nhieân chæ laø hoaøi coâng chaúng ai tìm thaáy gì caû. Cuoäc ñieàu tra ngaøy caøng beá taéc vaø caûnh saùt Dallas ñaønh tuyeân boá chaøo thua. Chuyeân aùn ñöôïc chuyeån qua cho FBI. Vôùi ngaønh phaùp y trong caùc vuï aùn gieát ngöôøi, thì xaùc cheát cuõng laø moät hieän tröôøng phaïm toäi. Vì vaäy khi xaùc Shirley ñöôïc ñöa veà ban giaûo nghieäm thì ngöôøi ta tìm ra ñöôïc moät vaøi sôïi toùc sau gaùy naïn nhaân coù moät sôïi khoâng phaûi laø toùc maø laø “loâng” cuûa choã “laéc leûo” treân ô th6 ñaøn oâng thuoäc chuûng Caucasian. Ñieàu ñoù cho thaáy, noù khoâng phaûi laø cuûa naïn nhaân, vì naïn nhaân Shirley, nhö ñaõ noùi laø moät “black magic woman” laø moät da ñen raëc. Tuy moät sôïi loâng khoâng giuùp caûnh saùt toùm ñöôïc thuû phaïm nhöng ít ra noù cuõng thu nhoû ñöôïc nhoùm ngöôøi bò tình nghi. Hôn nöõa, khaåu suùng maø hung thuû duøng ñeå baén cheát Mary Lou Pratt ñaõ ñöôïc caùc chuyeân gia khaúng ñònh chính laø khaåu suùng baén cheát Shirley. Vì caû 3 vuï gieát ngöôøi treân ñeàu xaûy ra trong khu vöïc phuï traùch cuûa hai nhaân vieân caûnh saùt tuaàn tra laø John & Regina neân hoï ñaõ chuù yù tôùi caâu chuyeän cuûa Flaca keå veà vieäc coâ taän maét nhìn thaáy Mary Lou Pratt bò gieát cheát. Hai thaày ñoäi coâ ñoäi naøy vaãn coøn nhôù ngöôøi ñaøn oâng ñaõ bò hoï chaën laïi tröôùc ñoù laø SpeeDee, tay naøy coù caùi maët gian khoâng chòu ñöôïc vaäy laø hoï quyeát ñònh check laïi ñòa chæ ghi treân baèng laùi cuûa haén. John & Regina ñeán nhaø cuûa SpeeDee thì loøi ra moät moät chuyeän khaùc laø caên nhaø maø SpeeDee khai laø ñang ôû laïi ñöùng teân cuûa Fred Charles, ngöôøi laøm chuû vaøi caên nhaø khaùc gaàn nôi xaùc cheát cuûa Mary Lou Pratt ñöôïc tìm thaáy. Nhöng oâng Charles ñaõ qua ñôøi. Ñieàu naøy caøng laøm cho hoï theâm nghi ngôø veà SpeeDee. vaø cuõng truøng hôïp vôùi vaøi ngaøy tröôùc ñoù, moät phuï nöõ daáu teân ñaõ goïi ñieän thoaïi cho caûnh saùt vaø noùi veà moät ngöôøi ñaøn oâng laï coù teân laø Charles, con trai cuûa Fred Charles chuû nhöõng caên nhaø noùi treân. Ngöôøi phuï nöõ naøy cho bieát ñaõ coù thôøi gian laøm vieäc trong moät cöûa haøng baùn quaàn aùo, trong thôøi gian naøy Charles, thöôøng xuyeân ñeán ñoù ñeå cöa caåm coâ. Maëc duø nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong cöûa
haøng khoâng öa gì Charles nhöng coâ vaãn quyeát ñònh ñi chôi vôùi haén. Vaø khoâng bao laâu sau, coâ ñaõ thaáy hoái tieác veà quyeát ñònh cuûa mình vaø hôi ôn ôùn caùi teân ñeïp trai phong ñoä naøy. Charles cho bieát haén laø moät keû löøa tình chuyeân nghieäp. Maëc duø ñaõ coù vôï nhöng haén vaãn duï coâ ñeán ñeå “tìm caûm giaùc laï” vôùi haén trong moät caên nhaø thueâ, nôi haén thöôøng ñeán ñeå “quaát nhau” vôùi nhöõng phuï nöõ khaùc khoâng phaûi vôï haén. Coâ coøn keå theâm raèng, Charles coù nhöõng ñoøi hoûi raát “bònh hoaïn” trong chuyeän sex vaø nhieàu laàn haén ñaõ laøm coâ sôï ñeán xæu. Sau ñoù, coâ ñaõ boû haén vaø laäp gia ñình nhöng vaãn lo sôï Charles seõ tìm mình ñeå gieát cheát. Chi tieát quan troïng nhaát maø coâ gaùi treû naøy cung caáp cho caûnh saùt laø coâ bieát chaéc chaén Mary Lou Pratt naïn nhaân thöù nhaát vaø Charles coù quen bieát nhau. Khi hai nhaân vieân tuaàn tra John & Regina ñieàu tra veà thaân theá cuûa SpeeDee, hoï phaùt hieän, haén laø keû coù nhieàu tieàn aùn, tieàn söï trong ñoù coù toäi haønh hung moät ñöùa treû. Khoâng chæ coù theá, moät ngöôøi ñaøn baø teân Dixie ñaõ xuaát hieän trong taäp hoà sô haønh hung treû em naøy ñaõ laøm hoï chôït nhôù laïi hoâm tröôùc teân SpeeDee coù noùi vôùi hoï vôï haén cuõng coù teân laø Dixie. Vaäy laø hoï quyeát ñònh phaûi ñaøo saâu hôn vaøo cuoäc ñôøi teân SpeeDee naøy thaät kyõ. Thaùm töû Westphalen ñeà nghò John & Regina, hai caûnh saùt tuaàn tra, cho Brenda coâ gaùi nhaåy xe troán teân taán coâng tröôùc vuï Shirley xem moät soá böùc aûnh loän xoän vaøi ba ngöoøi ñaøn oâng khaùc nhau ñeå xem coâ ta coù theå nhaän ra ngöôøi ñaøn oâng ñaõ doïa gieát coâ hay khoâng. Vaø thaät khoâng ngôø laø khoâng moät chuùt do döï, Brenda chæ tay vaøo taám aûnh cuûa Charles, ngöôøi maø coâ gaùi treû nhaân chöùng töøng caëp boà vôùi haén vaø cho bieát haén coù nhöõng sôû thích “bieán thaùi” trong maáy laàn hoï “quaát” nhau. Laäp töùc caûnh saùt lieân laïc trôû laïi vôùi Flaca cho coâ ta xem nhöõng böùc aûnh naøy vaø coâ cuõng chæ vaøo böùc aûnh cuûa Charles khaúng ñònh ñoù chính laø keû ñaõ ñoùn coâ ñi vaø “daàm” coâ tôi taû roài khoâng traû xu ten naøo maø coøn nhoát coâ ôû caên nhaø hoang, ñeán noåi khi troán ñöôïc coâ phaûi leát ñeán nhaø baïn nhôø giuùp ñôõâ. Chæ boán ngaøy sau khi Shirley coâ gaùi thöù ba bò moùc troøng maét ñöôïc ñöa vaøo nhaø xaùc, caûnh saùt ñaõ coù trong tay leänh baét giöõ Charles vaø moät keá hoaïch ñeå vaây baét haén. Caên cöù vaøo caùc lôøi khai cuûa nhöõng coâ gaùi maïi daâm treân, Charles coi nhö dính chaáu. Ñuû yeáu toá ñeå kheùp haén vaøo toäi coù aâm möu gieát ngöôøi vaø haønh hung nghieâm troïng. Vaø Caûnh saùt tin raèng sau khi toùm gaùy teân naøy thì hoï seõ moi ra ñöôïc nhöõng ñieàu lieân quan ñeå “ñoùng” haén dính
vaøo 3 vuï gieát ngöôøi moùc maét kia luoân. Theá laø maät leänh chieán dòch buûa löôùi ñöôïc ban haønh. Saùng sôùm 23/3, caùc thaønh vieân thuoäc nhoùm caûnh saùt ñaëc nhieäm ñaõ bao vaây nhaø cuûa Charles ôû Oak Cliff. Hoï nhìn thaáy moät chieác xe station wagon maøu xanh ñang ñaäu tröôùc cöûa nhaø, raát gioáng vôùi chieác xe maø Brenda moâ taû. Tröôùc ñoù, moät nöõ caûnh caûnh saùt giaû laøm moät ngöôøi baùn haøng qua phone goïi ñieän thoaïi tôùi caên nhaø naøy laøm boä xaïo söï môøi mua ticket döï töø thieän trong khu vöïc ñeå bieát chaéc chaén raèng ngöôøi traû lôøi phon trong nhaø laø moät ngöôøi ñaøn oâng. Vaäy laø leänh tieáp caän muïc tieâu ñöôïc ban haønh. Hai trong soá nhaân vieân haønh ñoäng boø tröôøn saùt maët ñaát aùp saùt vaøo nhaø. Khi ñöôïc khaåu leänh “action” truyeàn qua bluetooth ñeo ôû tai, chaúng noùi chaèng raèng hai nhaân vieân naøy ñöùng daäy vung buùa taøi xoài saùng maïnh cho bung vaêng cöûa soå kính roài quaêng theâm maáy traùi löïu ñaïn cay vaøo nhaø (Sau naøy, Charles coù than phieàn veà nhöõng quaû löïu ñaïn vôùi noàng ñoä quaù cay vaø hoûi taïi sao caûnh saùt laïi khoâng goõ cöûa.). Ñoàng luùc ñoù cöûa tröôùc cuõng bò moät cuø ngheùo moùc vaøo xe taûi roài ruù ga cho giaät tung baûn leà. Moät tieåu ñoäi caûnh saùt ñoät nhaäp töø phía cöûa tröôùc, suùng oáng raàm raàm theo kieåu giaûi cöùu con tin trong phim haønh ñoäng, thaáy nhuùt nhít laø baén ngay, vaø quaû thaät hoï thaáy Charles vaø vôï laø Dixie ñang oâm nhau nguû ngon laønh treân giöôøng. Dixie la heùt chaøi baõi nhö trôøi saäp, vaø söõng coà vôùi caûnh saùt hoûi hoï ñang laøm caùi quaùi quyû gì vôùi vôï choàng baø ñaây? Thaây keä con gaø maùi daàu naøy leân côn ñoäng kinh, caûnh saùt dí suùng quaùt hoûi Charles laø SpeeDee ñang ôû ñaâu nhöng teân naøy toû ra raát boái roái khoâng hieåu caûnh saùt muoán tìm caùi quyû gì maø toâng banh cöûa nhaø haén ñeå tìm teân coùc caén SpeeDee chöù khoâng phaûi tìm haén? Thì ra SpeeDee chæ duøng ñòa chæ cuûa Charles treân baèng laùi xe cuûa haén maø thoâi chöù haén khoâng soáng ôû ñoù. Charles vaø Dixie ñaõ bò hoát veà traïm caûnh saùt ñeå thaåm vaán, cuøng luùc ñoù moät toaùn chuyeân moân khaùc ñaõ laät uùp caên nhaø naøy vaø quaát luoân toaøn boä caùc caên khaùc do ngöôøi cha qua ñôøi cuûa Charles laøm chuû. Vaät chöùng maø caûnh saùt thu ñöôïc trong caên nhaø Charles ñang ôû laø moät ñoáng caùc bao condoms ngöøa thai maøu ñoû trong ñoù coù 1 bao coù maøu saéc gioáng heät vôùi loaïi ñaõ ñöôïc tìm thaáy beân caïnh xaùc cheát cuûa Shirley. Trong nhaø Charles, caûnh saùt cuõng phaùt hieän nhieàu cuoán saùch noùi veà nhöõng keû gieát ngöôøi haøng loaït vaø moät vaøi cuoán noùi veà Ñöùc Quoác Xaõ. Hoï thaáy raát nhieàu buùp beâ khoâng coù troøng maét, 1 soá böùc töôïng Lladro hình
caùc coâ gaùi. Caùc nhaø ñieàu tra tin raèng chính nhöõng con buùp beâ khoâng maét naøy coù lieân quan tôùi ñieàu maø hoï ñaõ bieát veà Charles laø haén raát say meâ caùc con maét. Khoâng nhöõng theá, caûnh saùt coøn tìm thaáy moät chieác tuùi dính ñaày buïi baån töø chieác maùy huùt buïi vaø moät vaøi khaåu suùng maø Charles caát giaáu ôû moät nôi bí maät. Luùc ñaàu, haén khai khoâng coù khaåu suùng naøo caû nhöng cuoái cuøng cuõng phaûi chæ ra nôi caát giaáu suùng. Trong soá vuõ khí ñöôïc tìm thaáy taïi nhaø Charles, caûnh saùt thu ñöôïc khaåu suùng luïc Smith & Wesson 44 ly, truøng hôïp vôùi loaïi suùng gaây ra 3 vuï aùn maïng treân. Nhöng hoï phaûi thöû nghieäm ñeå bieát chaéc noù coù phaûi laø khaåu suùng ñaõ ñöôïc söû duïng ñeå baén cheát caùc naïn nhaân hay khoâng. Taïi moät caên nhaø khaùc cuûa Charles, caûnh saùt tìm ñöôïc nhöõng con dao X-Acto coù löôõi raát saéc, coù theå ñöôïc söû duïng ñeå moå xeû caùc chi tieát treân thi theå naïn nhaân. Coù moät löôõi dao ñaõ bò gaãy muõi, coù theå chính laø muõi dao ñaõ ñöôïc tìm thaáy trong hoác maét cuûa naïn nhaân thöù ba. Taïi cô quan ñieàu tra, thanh tra thaùm töû Westphalen thaåm vaán Dixie. Luùc ñaàu, baø ta toû ra khaù kinh ngaïc vì coù ngöôøi nghó choàng mình ñaõ phaïm phaûi caùc toäi aùc cöïc kyø daõ man. Theo Dixie, Charles laø ngöôøi cö xöû raát deã chòu, ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu quyù. Dixie ñöa ra baèng chöùng ngoaïi phaïm laø moãi toái, Charles ñeàu naèm nguû caïnh baø vaø moãi saùng ñeàu ñi mua baùo. Khi ñöôïc hoûi coù bieát Charles coù hoà sô phaïm toäi raát daøy, Dixie thuù nhaän khoâng heà bieát chuyeän naøy vaø cuõng khoâng giaûi thích ñöôïc taïi sao haén laïi coù nhöõng bao condoms trong khi baø ta ñaõ... heát tröùng töø laâu, vaø haén coù bao giôø xaøi maáy thöù cuûa nôï naøy vôùi baø ñaâu? Dixie tieáp tuïc beânh vöïc cho choàng, nhöng caùc chi tieát maø caûnh saùt ñöa ra veà Charles ñaõ laøm baø ta bò soác hoàn. Sau ñoù, oâng Westphalen baét ñaàu thaåm vaán Charles. Haén moät möïc khaúng ñònh khoâng bieát gì veà nhöõng naïn nhaân bò gieát cuõng nhö baát cöù coâ gaùi maïi daâm naøo. Haén töï bieän mình baïch raèng, hoà sô phaïm toäi cuûa haén chæ bao goàm nhöõng toäi troäm caép vaët. Haén khai coù quen bieát SpeeDee, laø ngöôøi thueâ moät trong caùc nhaø khaùc cuûa haén, nhöng khoâng bieát taïi sao teân naøy laïi choâm ñòa chæ nha haén ñang ôû ñeå cho vaøo baèng laùi xe maø khoâng ghi ñòa chæ cuûa caên nhaø haén thueâ. Sau ñoù SpeeDee, teân thueâ nhaø cuûa Charles, bò thaåm vaán vì haén ñaõ ñi cuøng vôùi Flaca vaø bieát ñöôïc ñieàu gì ñoù veà vuï taán coâng naøy. SpeeDee khai vôùi caûnh saùt raèng Flaca chöa bao giôø ñöa Charles ñeán nhaø cuûa haén nhöng caûnh saùt khoâng tin töôûng vaøo lôøi khai naøy.
87
Tröôøng thieân phoùng söï tieåu thuyeát xaõ hoäi ñen
Taùc giaû: Yeân Ba Giang Vuõ Toùm taét caùc kyø tröôùc: Huy Thoâng moät Toång Cuïc Tröôûng coâng an ñaëc traùch veà an ninh kinh teá coù coâ con gaùi ñang “soáng thöû” vôùi moät anh chaøng baïn hoïc cuøng tröôøng, beân caïnh ñoù coâ coøn “yeâu say ñaém” vaøi baïn trai khaùc neân bò ngöôøi tình noåi ghen ñaâm cheát. Vì khoâng muoán baùo chí laøm lôùn chuyeän seõ tai tieáng vaø aûnh höôûng cho con ñöôøng hoaïn loä cuûa mình ñang nhaém vaøo chöùc vuï UÛy Vieân Trung Öông neân Thoâng nhôø ñaøn em “eùm aùn” bieán vuï coá saùt thaønh töï töû vì tình cho dö luaän ñöôïc chìm xuoàng, vaø ñoàng thôøi ngoû yù nhôø Naêm Cam ra tay “tieãn” duøm caùi teân ñaõ haïi cheát con gaùi mình. Nhaän thaáy seõ lôïi duïng ñöôïc Huy Thoâng trong töông lai neân Naêm Cam nhaän vuï aùn vaø giao cho Trieäu Minh laø moät nöõ trôï thuû cuûa mình thöïc hieän. Trieäu Minh huaán luyeän cho Taâm Nhí con trai cuûa naøng ra tay ñaûm traùch phi vuï “xoùa soå” theo yeâu caàu cuûa oâng Toång coâng an, ñeå töø ñaây noù seõ böôùc leân haøng saùt thuû chuyeân nghieäp ñöôïc troïng duïng trong gia ñình Naêm Cam. Toaøn boä dieãn tieán keá hoaïch vaø haønh ñoäng cuûa Trieäu Minh vaø Taâm Nhí seõ ñöôïc taùc giaû trình baøy ñaày ñuû trong soá baùo hoâm nay, môøi ñoäc giaû vaøo truyeän...
ooOoo Chöông 8 (tieáp theo)
Tuaàn leã thöù hai, töø Haø Noäi Trieäu Minh nhaän ñöôïc phone cuûa Chaâu Caøo Caøo, thaèng tröôûng nhoùm trong toaùn tieàn traïm cho bieát laø ñaõ coù thoâng tin ñaày ñuû cho caùc chi tieát caàn thieát. Toái hoâm ñoù Trieäu Minh cuøng Taâm Nhí bay veà Saøi Goøn. Treân chuyeán phi cô ngoài beân con trai Trieäu Minh oân laïi chöông trình “huaán luyeän” cuûa naøng trong ba tuaàn vöøa qua laàn choùt “Ñaây laø moät vuï laøm aên, con phaûi heát söùc ñöøng ñeå bò “chìm xuoàng”. ÔÛ treân ñôøi chuyeän gì cuõng coù theå xaåy ra. Baát luaän mình coù keá hoaïch kyõ ñeán ñaâu nhöng cuõng vaãn coù theå coù nhöõng ñieàu ngoaøi döï tính. Ñieàu quan
88
troïng laø ñöøng ñeå bò baét taïi traän. Cöù nhôù trong xaõ hoäi naøy, ngöôøi thöôøng thoâi, nhöng heã bò baét laø coù toäi, chöù ñöøng noùi gì ñeán nhöõng keû bò coi laø xaõ hoäi ñen nhö mình. Vì vaäy, baát cöù tình huoáng naøo cuõng ñöøng ñeå bò baét, vaø nhaát laø ñöøng bao giôø nghó ñeán “baûn chaát thaät” cuûa coâng vieäc mình ñang laøm. Neân nhôù ñaây chæ laø moät vuï “laøm aên”. Neáu con khoâng thöïc hieän phi vuï naøy thì suoát ñôøi seõ chaúng coù cô hoäi ñeå ngoi leân vôùi thieân haï, vaø meï cuõng chaúng coøn choã ñöùng trong nhaø caäu Naêm... Phim taäp cuõng coù noùi “ngöôøi khoâng vì mình thì trôøi chu ñaát dieät”. Ai ai cuõng phaûi kieám mieáng aên. Neáu nhö caïp ñaát maø aên ñöôïc thì giang hoà ñaâu caàn gì phaûi cheùm nhau laøm gì... “ Taâm Nhí caét ngang maáy baøi hoïc “chuaån bò taâm lyù” cuûa meï noù maø noù ñaõ nghe suoát caû hai tuaàn nay thieáu ñieàu muoán ñieác raùy. Noù hoûi meï: “oâng Thoï Ñaïi UÙy muoán söï vieäc xaûy ra nhö moät tai naïn. Mình phaûi laøm sao ñaây?” Trieäu Minh cöôøi khaåy. Duø khoâng kình choáng, nhöng chöa bao giôø naøng coi Thoï Ñaïi UÙy ra caùi ñinh gì caû. Thoï sôû dó coù “chöùc saéc” nhôø laø chaùu goïi Naêm Cam baèng caäu ruoät. Maø thaät söï Thoï Ñaïi UÙy cuõng chæ ñöôïc thaêng ñeán chöùc... Ñaïi UÙy trong nhaø laø cuøng. Thoï ñöôïc giao cho caàm ñaàu moät nhoùm laâu la ñi ñaâm cheùm, huø doïa khaùch, phaù oå, trieät tieâu caùc soøng baøi laäu naøo daùm môû cöûa maø khoâng chòu naèm trong heä thoáng quaûn lyù cuûa Naêm Cam chöù Thoï chaúng coù baûn lónh gì. Ñaõ vaäy gaàn ñaây, khi naém söùc maïnh cuûa maáy chuïc tay cheùm Thoï laïi hay caäy theá, thænh thoaûng chæ vaøi ñuïng chaïm vôù vaån cuûa ñaùm nhoùc ôû ngoaøi ñöôøng, chuyeän loaïi “khoâng coù gì maø aàm ó” Thoï cuõng xua quaân ñi cheùm cho laáy ñöôïc, laøm naùo loaïn caû xoùm laøng
Phía coâng an ñaõ nhieàu laàn “nhaéc nhôû” vôùi anh Naêm laø lieäu maø toáp bôùt caùi taùnh höõu doõng voâ möu cuûa Thoï laïi, ñöøng ñeå Thoï gaây ra chuyeän lôùn. Neáu khoâng phaûi laø chaùu anh Naêm thì Thoï ñaõ bò Döông Minh Chaâu hoát xaùc laâu roài. Trieäu Minh quay qua con gaèn gioïng nhaán maïnh. “Ñaõ soáng baèng “ngheà naøy” thì con neân nhôù moät ñieàu toái quan troïng laø ñöøng bao giôø ñeå ngöôøi khaùc daïy cho mình phaûi laøm nhö theá naøy hay theá kia. Cöù keä con meï noù ai muoán noùi gì thì noùi mình phaûi coù chuû kieán rieâng cuûa mình. Bôûi vì haäu quaû cuûa coâng vieäc, thaéng hay thua laø baèng chính maïng soáng cuûa mình, do ñoù ñöøng bao giôø ñem maïng mình ra cho thieân haï toá baøi baèng caùch cuûa hoï...” Veà ñeán Saøi Goøn nhaän thoâng tin töø toaùn “tieàn traïm”, Trieäu Minh baét Taâm xem xeùt thaät kyõ taát caû nhöõng döõ kieän. Caû chuïc taám hình chuïp “con moài” maø noù phaûi ra tay ôû ñuû moïi goùc caïnh. Moät baûn ñoà loä trình di chuyeån haøng ngaøy töø choã thaèng Höng ôû ñeán quaùn bar Lido trong khaùch saïn Queâ Höông 1 ôû khu Taây Ba loâ treân phoá Phaïm Nguõ Laõo, nôi maø noù ñeán chôi nhaïc haøng ñeâm. Keå caû nhaø cuûa con beù teân Ngoïc Vi baïn gaùi môùi cuûa noù, vaø cuõng laø ca só quaùn bar cuøng choã nôi noù laøm. Taâm Nhí ngaïc nhieân hoûi meï: “Noù ñaâm loøi maét con boà cuõ, theûo vuù theûo ñít con ngöôøi ta, vaäy maø coù ñöùa vaãn coøn daùm... caëp boà vôùi noù haû?” Trieäu Minh cuõng aám öùc nhö con: “Chuyeän ñoù thì chæ coù noù vaø sôû coâng an bieát, oâng Toång bieát, vaø mình bieát thoâi, coøn vôùi dö luaän, nhaát laø vôùi ñaùm con gaùi, thì noù laø moät thaèng “yeâu heát loøng” daùm cheát chung cuøng vôùi ngöôøi yeâu cuûa noù... Noäi nhieâu ñoù thoâi cuõng laøm
maáy ñöùa môùi lôùn rôùt nöôùc maét caûm thöông noù heát yù roài.” Trieäu Minh laáy laïi nhoùm lính cuûa mình hieän do Thoï Ñaïi UÙy taïm thôøi cai quaûn töø luùc naøng ra Haø Noïi, vaø cöû Luoâng Ñieác seõ laø “xöû lyù thöôøng vuï”. Naøng keâu Chaâu Caøo Caøo, laø thaèng tröôûng toaùn tieàn traïm ñöa mình ñích
quaùn bar Lido trong khaùch saïn Queâ Höông 1 ôû khu Taây Ba loâ treân phoá Phaïm Nguõ Laõo,
thaân ñi quan saùt hieän tröôøng vaø saép xeáp moïi vieäc. Hai ngaøy sau Trieäu Minh baùo cho con bieát giôø haønh ñoäng seõ laø toái mai. Hoâm sau môùi saùng sôùm thaèng Taâm Nhí ñaõ boàn choàn. Taâm nhö bò “ñoàng boùng” vôùi côn naéng sôùm traøn ngaäp Saøi Goøn vaøo buoåi saùng. Noù ngoài thöø ngöôøi treân saân thöôïng nhìn buoåi bình minh thaät röïc rôõ, aùnh naéng traøn ngaäp chaûy thaønh moät doøng soâng vaøng troâi queùt vaøo töøng ngoõ ngaùch cuûa thaønh phoá, döôøng nhö doøng soâng naéng naøy cuõng baäp beành voã soùng laøm cho caû thaønh phoá nhö ñang choøng chaønh lung linh. Saøi Goøn buoåi saùng thaät ñeïp vaø thaân thuông vôùi noù ñeán voâ cuøng. Khoâng döng maø Taâm thaáy soát ruoät, khoù chòu boài hoài. Moät caûm giaùc laâng laâng thaät khoù taû. Noù muoán thôøi gian phaûi ñöôïc taêng toác thaät nhanh nhö moãi khi noù vaën maïnh tay ga mieát chieác Yamaha 175 cuûa noù raïp daøi treân ñöôøng phoá. Taâm muoán buoåi chieàu mau tôùi ñeå noù thöïc hieän vieäc döùt ñieåm “xoùa soå” caùi thaèng Höng thôï ñaøn maéc dòch naøy ñi caùi cho roài. Caø pheâ xong, Trieäu Minh cuøng con trai voâ khaùch saïn Ceissa ôû chôï An Ñoâng aên buffet nhaåm xaø theo kieåu Hongkong vôùi nhieàu moùn raát ngon mieäng. Nhaø haøng naøy ôû taàng hai cuûa Ceissa Hotel roäng ñeám 600 choã ngoài vaø coù caû traêm coâ xaåm lai, xinh nhö moäng. Taát caû ñeàu maëc söôøn xaùm xeû vaït cao taän moâng khoe troïn caëp chaân daøi ñeïp nhö chaân ngöôøi maãu ñaåy xe tôùi lui cho khaùch vöøa aên vöøa ngaém. Giaù chæ 6 ñoâ la moät ñaàu ngöôøi (LTS: thôøi ñieåm 1997) ñöôïc bao buïng cho aên thaû giaøn. AÊn xong hai meï con ra hôùt toùc Huøng ôû Leâ Thaùnh Toân moät nôi chuyeân trò toùc tai cho giôùi hoa haäu, ngöôøi maãu, vaø caùc sieâu sao ca nhaïc ôû nöôùc ngoaøi veà. Caû hai naèm daøi ra gheá laøm moät “full set” töø caét, tæa, goäi, massage maët, moùng tay moùng
chaân v.v... Cho ñeán tröa hoï ñaûo leân caø pheâ Panorama ôû toøa nhaø Saigon Trade Center naêm ôû soá 37 Toân Ñöùc Thaéng ñoái dieän xeùo goùc haõng Ba Son cuõ. Vöøa nhaâm nhi caø pheâ, vöøa ngaém thaønh phoá töø taàng thöù 33 cuûa toøa nhaø cao nhaát thaønh phoá. Panorama traùng leä, sang troïng, khieán baát kyø ai ñaõ töøng moät laàn ñeán nôi naøy ñeàu coù theå töï phong mình ñaõ laø daân saønh ñieäu. Thöïc ra, ít ai nghó ñeán ñaây ñeå thöôûng thöùc caø pheâ, maø laø chæ laø ñeå mua caùi choã ngoài. Caùi caùch uoáng caø pheâ phaûi traû baèng ñoâ la ôû ñaây ngoaøi vieäc khaù xa xæ noù coøn saøng loïc bôùt nhieàu giôùi ngöôøi loaïi linh tinh taïp nhaïp vaø ñoù ñaõ trôû thaønh phong caùch rieâng cuûa Panorama. Laém ngöôøi ñeán moät laàn cho bieát, roài thoâi. Nhöõng ai bò “vieâm maøng tuùi”, sau vaøi laàn ñeán duø coù thích cuõng phaûi nhöôøng laïi saân chôi cho giôùi coù tieàn saønh ñieäu. Cho
hôùt toùc Huøng ôû Leâ Thaùnh Toân moät nôi chuyeân trò toùc tai cho giôùi hoa haäu, ngöôøi maãu, vaø caùc sieâu sao ca nhaïc ôû nöôùc ngoaøi veà
ñeán baây giôø, Panorama vaãn meâ hoaëc ngöôøi Saøi Goøn. Daãu coù ñaét ñoâi chuùt, nhöng vöøa ñöôïc nhaâm nhi caø pheâ, vöøa ñöôïc ngaém thaønh phoá töø treân cao, laïi coù cô hoäi theå hieän ñaúng caáp cuûa mình, vaäy thì coøn gì baèng. Ñaàu giôø chieàu Trieäu Minh, xuoáng taàng treät cuûa toøa nhaø vôùi nhieàu caên shop haøng hieäu. Gheù tieäm giaøy YÙ naøng löïa ñoâi Amelia Pump, loaïi nhö sandal goùt thaáp coù quay phía sau quanh goùt chaân. Ñuùng laø ñaøn baø, duø thuoäc loaïi “chuyeân nghieäp” saép ra tay “teá” moät maïng trong ñeâm nay maø vaãn khoâng queân chuyeän mua saém. Mua giaøy xong Trieäu Minh ñöa Taâm veà moät caên vi la thuoäc “cô sôû nhaø” ôû ñaàu Tröôøng Sôn khuùc gaàn saân bay, trong nhaø moät nhoùm haønh ñoäng thöù thieän chieán nhaát cuûa naøng ñaõ chôø saün. Moät daøn caû chuïc chieác Suzuki, Yamaha, Spacy toaøn phaân khoái lôùn loaïi 150, 175 döïng trong saân. Ñaây laø nhöõng chieác thoâng duïng cuûa giôùi treû, maáy ñöùa con nhaø ñaïi gia ñaïi caùn raát öa chuoäng vaø coù raát nhieàu treân ñöôøng phoá. Ngoaøi ra coøn coù luoân caû vaøi chieác xe hôi cuõng loaïi thoâng duïng nhö maáy chieác taxi chaïy ngoaøi ñöôøng. Toaøn laø xe deã laãn loän trong doøng xe treân ñöôøng loä chöù khoâng coù gì ñaëc
bieät ñeå deã bò nhaän daïng. Taát caû ñeàu laø xe khoâng lyù lòch. Nhöõng chieác naøy laø haøng aên caép ôû nöôùc ngoaøi, ña soá laø töø Thaùi Lan, Laøo roài voâ Vieät Nam qua ngaõ Campuchia. Chuû nhaân cuûa noù khoâng coù ôû Vieät Nam. Duø vaäy khi vaøo “côû sôû nhaø” cuûa Nam Cam thì vaãn ñöôïc giao cho loø Saùu Daäu ôû Nguyeãn Cö Trinh, moät ñeä töû cuûa anh Naêm chuyeân veà maùy moùc ñoä laïi, noøng maùy ñöôïc naâng ñôøi cho thaønh nhöõng “oâng hoaøng toác ñoä” treân ñöôøng phoá, vaø quan troïng hôn heát laø taát caû ñeàu ñaõ ñöôïc sôn laïi maøu khaùc cuøng baûn soá giaû ñeå khi neáu phaûi caàn boû laïi hieän tröôøng coâng an coù löôïm veà cuõng chaøo thua. Taát caû ñeàu khoâng coù soá söôøn soá maùy trong löu tröõ cuûa nha loä vaän thaønh phoá. Toaùn haønh ñoäng do Trieäu Minh chæ huy luùc naøo cuõng coù nhöõng chieác xe loaïi naøy saün trong saân, vaø chæ ñeå söû duïng cho caùc “phi vuï” khi caàn. Taâm hôi ngôù ngöôøi tröôùc söï sang troïng cuûa ngoâi nhaø. Noù hoaøn toaøn khoâng bieát ñöôïc laø meï noù, hay caäu Naêm coù toång coäng bao nhieâu caên nhaø, hoaëc cô sôû laøm aên chìm hay noåi trong thaønh phoá... chæ bieát laø nhieàu laém. Nhö ngoâi nhaø naøy chaúng haïn, ñaây laø laàn ñaàu tieân noù môùi bieát ñeán khi hoâm nay maù noù caàn duøng ñeå laøm “boä tö leänh” xuaát quaân. ÔÛ giöõa thaønh phoá ñôøi baây giôø maø coøn moät bieät thöï roäng lôùn, loaïi kín coång cao töôøng, trong saân coù vöôøn caûnh, coù trang trí non boä, luoân caû hoà bôi vôùi 6 phoøng nguû trong nhaø thì chaéc phaûi laø boän tieàn, côõ vaøi ngaøn caây vaøng chôù khoâng ít. (LTS: giöõa thaäp nieân 90, 2 ngaøn caây vaøng treân döôùi 1 trieäu USD) Maáy ñöùa coù maët ñeàu laø tuïi Taâm ñaõ quen trong ñaùm lính cuûa Luoâng Ñieác ñang hoaït ñoäng cho maù noù. Taâm cuõng ñaõ töøng nhieàu laàn “laøm vieäc” chung vôùi tuïi naøy, nhöng chæ laø nhöõng phi vuï “naëng lôøi” chuùt thoâi chöù chöa laàn naøo nghieâm troïng ñeán phaûi cho “taøng hình” nhö phi vuï cuûa noù hoâm nay. Vaäy laø chæ chaøo hoûi qua loa thoâi chöù khoûi caàn giôùi thieäu. Theo keá hoaïch giôø “ñaùp” seõ laø 7 giôø toái nay, giôø naøy moïi ngöôøi trong heûm ñang baän roän vôùi buoåi côm toái, vaø cuõng laø giôø maø theo thöôøng leä, thaèng Höng seõ môû cöûa ñeå chuaån bò ra khoûi nhaø. Lòch trình thì thöôøng giôø naøy noù ñi ñoùn con boà noù, xong hai ñöùa ñi aên toái roài cuøng ñeán ñeán quaùn bar Lido nôi noù laøm. Luùc ñaàu Trieäu Minh phaân vaân khoâng bieát neân choïn “baõi ñaùp” ôû ñaâu. Ngay taïi Lido nôi thaèng moïi ñoù ñaùnh ñaøn, khi noù vöøa tan vieäc, hoaëc doïc ñöôøng luùc noù di chuyeån? Trong quaùn aên? Hay taïi nhaø con gheä cuûa noù... Cuoái cuøng naøng quyeát ñònh ngay taïi nôi noù ôû. Thaèng Höng thueâ caên nhaø nhoû trong ñaàu heûm gaàn saùt maët loä cuûa ñöôøng
89
Nguyeãn Ñình Chieåu choã khu Vöôøn Chuoái, thænh thoaûng ngaøy cuoái tuaàn noù laïi daãn con baïn gaùi môùi cuûa noù veà ñaây maø daäp chöù coøn thöôøng ngaøy noù chæ ôû moät mình. Côm nöôùc thì noù aên haøng aên quaùn, quaàn aùo boû giaët uûi neân noù cuõng khoâng caàn nuoâi ngöôøi giuùp vieäc. Ñi ra khoùa cöûa, ñi veà môû cöûa chui voâ aäp laïi. Suoát ngaøy thaèng Höng ruùc trong nhaø nghe nhaïc, xem phim, ñoïc saùch baùo khoâng giao thieäp vôùi ai trong xoùm. “Quaát” noù ôû trong caên nhaø naøy laø kín ñaùo nhaát, khoûi sôï coù ngöôøi trong thaáy, vì noù khoâng giao thieäp vôùi ai trong heûm neân seõ cuõng chaúng coù tay haøng xoùm naøo theøm quan taâm ñeán caên nhaø maø ngaøy ñeâm, duø coù noù ôû nhaø hay khoâng luùc naøo cuõng ñoùng kín cöûa im ru baø ruø. Ñaùm ñaàu ñinh vaø vaøi ñöùa con gaùi cuõng trong nhoùm tuïi noù nhö Trang Chuøa bieät hieäu Baø La Saùt con gaùi cuûa Luoâng Ñieác, Lieân Baùnh UÙ v.v... ñang tuï taäp trong saân vöôøn ñeå chôø haønh ñoäng chieàu nay, Tuïi noù coøn ñeán 5 tieáng ñoàng hoà, khoâng ñeám xæa gì ñeán chieác TV to khoång loà giöõa phoøng khaùch vôùi gioïng haøi cuûa Höõu Nghóa, Minh Nhí ñang ong oùng trong nhaø, nhöõng teân khæ ñoät, khæ caùi naøy baän chuùi muõi vaøo boä baøn gheá ñaù caïnh hoà bôi, tuïi noù saùt phaït nhau qua moät soøng xaäp xaùm raát soâi noåi. Taát caû ñeàu ôû traàn chæ maëc moãi caùi quaàn bôi, con Lieân Baùnh UÙ thì coù theâm caùo aùo khoaùt ñeå che bôùt hai caùi baùnh uù cuûa noù döôøng nhö hôi bò chaät trong chieác aùo ngöïc bikini khoâng ñuùng côõ. Treân maët quaøy bar cuûa hoà bôi. Taâm thaáy coù moät caùi tuùi shopping lôùn coøn naêm baûy caùi quaàn bôi trong ñoù, coù caû vaøi boä daønh cho nöõ vaø khaên loâng môùi toanh vôùi nhaõn hieäu toøn ten chöa ai xaøi. Chaéc laø moät thaèng naøo ñoù khi ñeán ñaây thaáy coù hoà bôi quaù ñaõ neân vöøa chaïy ra chôï hoát heát caû tuû cuûa ngöôøi ta ñem veà. Taâm vôù moät caùi, noù thay ñoà xuoáng nöôùc bôi vaøi voøng cho giaõn gaân coát, chöøng hôn tieáng thì noù leo leân nhaäp cuøng caû ñaùm aên moùn ñoà bieån vaø thòt nöôùng theo kieåu “laøng nöôùng” do moät teân khaùc chuaån bò naõy giôø nôi choã phôi naéng beân caïnh hoà bôi. Maáy ñöùa noù khui bia lon noác öøng öïc, coù ñöùa duøng röôïu ñoû boû theâm maáy vieân ñaù cuïc vaøo. Ñaây laø moät caùch uoáng cuûa daân “eùt-oâ-i” khaù phoå bieán taïi Saøi Goøn (LTS: chöõ taét SOE = State Owned Enterprise = quoác doanh nhaø nöôùc, nhöng tieáng loùng laø ñeå chæ daân nhaø queâ hai luùa), rieâng Taâm noù chæ laøm moät ly soâ ña chanh coù pha chuùt Rum Bundaberg. Tuïi noù aên uoáng cöôøi giôõn vui ñuøa nhö moät buoåi caém traïi daõ ngoaïi beân hoà bôi... AÊn xong, ñích thaân Trieäu Minh laáy chieác Fiat 180, moät loaïi xe hôi nhoû cuûa haõng Mekong Auto ôû Saøi Goøn saûn xuaát, Mekong laø moät haõng
90
lieân doanh giöõa boä ba Vietnam, YÙ, Nhaät chuyeân veà laép raùp hai loaïi Fiat, Mekong, Musso, taïi Vieät Nam, rieâng loaïi Fiat 180 ñöôïc baùn cho caùc haõng taxi duøng ñaïi traø treân ñöôøng phoá vaø xuaát ra moät soá nöôùc AÙ chaâu trong khu vöïc. Chieác Fiat nhoû naøy cuõng laø moät xe aên caép khoâng lyù lòch, Trieäu Minh ñích thaân caàm laùi ñöa Taâm Nhí ñi quan saùt “baõi ñaùp” chieàu nay. Töø Tröôøng Sôn qua Nam Kyø Khôûi Nghóa meï noù queïo phaûi ôû Voõ Thò Saùu, ñeán buøng binh 3 thaùng 2 thì queïo traùi vaøo Caùch Maïng Thaùng Taùm roài reõ phaûi ôû Nguyeãn Ñình Chieåu ñoå voâ Vöôøn Chuoái. Hai meï con ñaäu xe thaû boä treân leà ñöôøng, Trieäu Minh daãn Taâm ñi vaøo con heûm nôi thaèng Höng cö nguï cho Taâm nhaän daïng caên nhaø maø noù seõ “ñaùp” toái nay. Chæ laø moät caên nhoû chöøng 3 meùt chieàu ngang, saâu vaøo chaéc cuõng côõ ñoù. Toaøn dieän tích chöa ñaày 15 meùt vuoâng theo kieåu xeû ngang xeû doïc cuûa nhieàu nhaø bình daân töông töï trong heûm. Trong nhaø chæ moãi caùi gaùc löûng laøm choã nguû, coøn taàng döôùi laø moät caùi chuoàng cu trong ñoù coù toilet vaø voøi nöôùc duøng cho vieäc taém giaët, phaàn coøn laïi chæ ñuû döïng chieác Honda. Loái ra vaøo duy nhaát cuûa caên nhaø laø caùnh cöûa saét loaïi luøa xeáp laïi coù laù gaáp laøm vaùch che khoâng nhìn xuyeân trong ngoaøi vôùi nhau ñöôïc. Vò trí nhaø gaàn saùt ñaàu heûm chæ caùch maët tieàn ñöôøng chöa ñaày 10 meùt. Moät loaïi choã troï “kheùp kín” daønh cho giôùi ñoäc thaân chæ roäng hôn chieác giöôøng nguû chuùt xíu. Duø laø moät ngheä só nhöng thaèng Höng laïi laø moät tay coù thoùi quen raát ñuùng giôø. Gaàn nhö ngaøy naøo cuõng vaäy, cöù taàm khoaûn 7 giôø toái laø noù ñaåy chieác Vespa Piaggio ra, voït qua Leâ Vaên Só ñoùn con boà noù, cuõng coù theå noù ñuùng giôø laø taïi con nhoû naøy muoán anh Höng phaûi chaàu chöïc ñöa ñoùn cho xoâm troø vaäy thoâi, xong hai ñöùa tìm caùi gì aên. Böõa thì phôû, böõa buùn boø, hay linh tinh côm taám söôøn bì gì ñoù roài cuøng nhau ñeán bar Lido. Nôi ñoù Höng ñaûm traùch chính laø moät daøn keyboard coäng theâm caây keøn saxo maø caû hai thöù, thöù naøo noù cuõng chôi nhuyeãn nhöø. Coù leõ vaäy neân luùc tröôùc Nga, ngöôøi yeâu cuõ bò noù ñaâm cheát, meâ noù moät phaàn cuõng nhôø vaøo noù coù laøn hôi daøi moãi khi noù bieåu dieãn thoåi saxo ôû treân... buïng döôùi cuûa naøng. Coâ ca só quaùn bar baïn gaùi môùi cuûa noù baây giôø chaéc cuõng vaäy. Ca só quaùn bar laø moät loaïi ca só khoâng ñaúng caáp vì khoâng ñuû chaát gioïng ñeå ra saân khaáu lôùn. Thaät tình thì nhieàu em cuõng raát “möôùt” vaø chòu daâng hieán, caû gioïng ca laãn thaân xaùc, ñeå caùc anh baàu soâ saân khaáu ñöa mình ra aùnh saùng. Nhöng khoå moät noãi laø ngheä thuaät baây giôø ñaõ qua roài caùi thôøi bao caáp. Muoán trôû thaønh sieâu sao thì
phaûi coù thöïc taøi ñi cuøng vôùi yù muoán. Duø coù daâng hieán vaø ñöôïc naâng ñôõ nhöng neáu haùt khoâng ra hoàn thì gioûi laém cuõng chæ ñöôïc leân saân khaáu laøm “ca loùt” moät vaøi laàn roài cuõng seõ trôû veà chaïy show caùc quaùn bar hoaëc caø pheâ saân vöôøn laø nhöõng nôi coù saân khaáu loaïi “haùt vôùi nhau nghe” maø thoâi. Ngoïc Vi laø moät coâ gaùi khaù ñeïp khoâng bieát coù thöïc taøi hay khoâng nhöng vôùi söï keøm daïy veà nhaïc lyù cuûa Höng coâ ñaõ tieán boä thaáy roõ. Baèng chöùng laø maáy hoâm nay Vi ñöôïc baø baàu Höông Loan chieáu coá neân ñaõ cho coâ moät hôïp ñoàng trong nhoùm bieåu dieãn taïp kyõ ñi theo moät show dieãn thôøi trang ôû khu resort Furama ngoaøi Ñaø Naüng, chuyeán ñi phaûi hai tuaàn nöõa môùi veà, vì vaäy baây giôø moãi toái sau khi ñaøn haùt xong treân ñöôøng veà thaèng Höng thöôøng ngheâu ngao ca “...lieâu xieâu treân con ñöôøng nhoû... coâ ñôn cuøng vôùi ta veà...” Suoát ngaøy hoâm ñoù, hai thaèng nhoùc ñöôïc gaøi laïi giaû laøm xe oâm truï ôû ñaàu heûm ñeå baùm saùt Höng. Boán troøng maét tuïi noù thay phieân nhau daùn chaët vaøo caùnh cöûa saét caên Höng ñang ôû. Ñeå, neáu nhö thaèng naøy coù thay ñoåi lòch trình baát töû, hay boãng döng noù laïi rôøi nhaø ñi ñaâu ñoù ngoaøi giôø döï ñònh
7 giôø laø noù ñaåy chieác Vespa Piaggio ra, voït qua Leâ Vaên Só ñoùn con boà noù
thì toaùn gaøi laïi naøy seõ phone veà cho bieát ngay. Trôû veà nhaø Trieäu Minh oân laïi “baøi baûn” ñaõ hoaïch ñònh vôùi maáy teân kia moät laàn cuoái. Saùu ñöùa vôùi boán chieác Suzuki, Yamaha ñi ñaàu môû ñöôøng. Moät toaùn boïc haäu töông töï ñi sau keøm chieác Fiat cuûa Trieäu Minh vaø Taâm Nhí vaøo giöõa. Tuïi noù ñi caëp vôùi nhau, hai ñöùa moät chieác, vaø moät caëp khaùc laø hai tay laùi xòn nhaát seõ ñi leû moãi ñöùa moät chieác ñeå döï phoøng trong tröôøng hôïp coù “söï coá” neáu bò truy ñuoåi phaûi boû xe Fiat thì hai chieác troáng naøy seõ röôùc thaèng Taâm vaø Trieäu Minh bieán tröôùc, ñaùm coøn laïi seõ taïo roái caûn haäu. Ñuùng 6 giôø chieàu hai ñöùa “thaùm baùo” ôû ñaàu heûm phone veà xaùc nhaän thaèng Höng vaãn ôû trong nhaø, moïi vieäc y nhö keá hoaïch khoâng coù gì thay ñoåi. Trieäu Minh cho leänh xuaát phaùt. Chôø cho boán chieác cuûa nhoùm Chaâu Caøo Caøo ra khoûi coång, naøng cho xe töø töø laên baùnh baùm theo, sau löng laø caëp chò em song saùt Trang Chuøa vaø Duõng
hai thaèng nhoùc ñöôïc gaøi laïi giaû laøm xe oâm truï ôû ñaàu heûm
Lieàu cuøng con Lieân Baùnh UÙ vaø toaùn cuûa noù taát caû noái ñuoâi nhau tieán veà ñieåm heïn, hoï ñeán “baõi ñaùp” tröôùc 15 phuùt laø ñuùng 7 giôø. Trieäu Minh cho xe ñaäu caùch ñaàu heûm nhaø thaèng Höng chæ hôn 10 meùt. Con Lieân Baùnh UÙ nhanh choùng ñöa chieác Spacy cuûa noù baät caây choùng ngang döïng xe caäp leà chieám moät khoaûn vaøi meùt tröôùc ñaàu xe Trieäu Minh ñeå giöõ choã troáng khoâng cho nhôõ nhö coù chieác xe laï ñoã vaøo seõ bò ngaùng ñöôøng ra cuûa Trieäu Minh. Maáy ñöùa khaùc taûn roäng ra hai beân heûm vaø beân kia ñöôøng, coù chieác chaïy saâu luoân vaøo trong heûm... Trôøi ñaõ baét ñaàu ngaû maøu chaïng vaïng, haøng coät ñieän hai beân leà ñöôøng coù nôi ñaõ leân ñeøn. Saøi Goøn ñang noái ngaøy vaøo ñeâm. Ñeâm Saøi Goøn röïc rôõ naùo nhieät khi baét ñaàu, caøng veà khuya caøng chìm saâu vaøo tónh laëng vôùi töøng côn gioù loäng chao chaùt buoàn teânh. Ñeâm nay Taâm nghe hôi thôû cuûa tim mình doàn daäp vôùi phi vuï ñaàu ñôøi maø noù ñang ra tay, noãi choät daï boài hoài vaãn da dieát ñeo baùm noù suoát ngaøy nay. Ñeâm Saøi Goøn khoâng coù muøa ñoâng nhöng khoâng döng maø Taâm thaáy nhö trôøi trôû laïnh... Taâm soác laïi chieác aùo jacket loaïi blouson baèng da maø noù ñang maëc, beân trong laø moät sô mi saåm maøu cuøng quaàn taây ñen deã laãn vôùi boùng ñeâm. Trong naùch aùo laø khaåu Chrome Blank 9 ly noøng ngaén traéng baïc. Ñaây laø loaïi suùng thuoäc doøng Cold 45 cuûa Myõ naêm xöa nhöng kieåu taân thôøi baây giôø nhoû goïn vaø ñeïp nhö moùn ñoà chôi. Khaåu naøy chính ñích thaân chuù Luoâng Ñieác ñöa cho noù vaø ñaõ chæ cho noù caùch söû duïng nhuaàn nhuyeãn. Thaät ra thì duø thaèng Höng ñaõ töøng ñaâm cheát baïn gaùi noù nhöng vôùi loaïi “chaân yeáu tay meàm” cuûa giôùi ngheä só nhö Höng, Taâm chaúng caàn gì ñeán suùng, chæ moät löôõi dao nhoïn thoâi noù cuõng coù theå “tieãn” thaèng naøy ñi deã daøng. Chaúng qua laø maù noù muoán phaûi ñeå laïi hieän tröôøng moät hình aûnh thaät “aán töôïng” cho laõo Huy Thoâng vui loøng. Vaø ñích thaân Trieäu Minh ñaõ nhôø chuù Luoâng Ñieác
“thöûa” cho noù khaåu Chrome Blank 9 ly naøy trong giôùi haøng laäu ñöa töø Trung Quoác vaøo qua ngoõ Campuchia. Trong boä saäu thuoäc “nhaø treân” cuûa Naêm Cam thì ngoaøi anh Naêm ra coù leõ chæ coù mình Luoâng Ñieác laø tay chôi coù “beà daày lòch söû” töø nhöõng naêm tröôùc 75. Taâm ñaõ töøng nghe chính mieäng chuù Luoâng keå laïi (khoâng bieát chuù coù noå theâm hay khoâng) thì chuù laø moät thieân taøi veà vuõ khí quaân duïng. Chuù ñaõ töøng ñeo ñeán lon Thöôïng só nhaát cuûa binh chuûng Quaân Cuï cuûa mieàn Nam tröôùc 75, vaø töøng laø huaán luyeän vieân, veà söû duïng suùng, löïu ñaïn, mìn claymore ñuû caùc thöù cho taân binh khoùa sinh cuûa Trung Taâm Huaán Luyeän Quang Trung tröôùc 75. Cuõng theo chuù keå thì chính chuù laø ngöôøi “cheá” ra caùch laáy ñaàu ñaïn M79, moät loaïi suùng phoùng löïu taàm xa, ñaäp cho moùp ñeå baén tröïc xaï ôû taàm gaàn seõ coù söùc coâng phaù y nhö löïu ñaïn, vaø cuõng chính chuù “phaùt minh” caùch ñöùng chaøng haõng vaùc oáng M72 treân vai ñeå trieät xe taêng T54 cuûa Lieân Soâ chöù khoûi caàn chaân ba caøng. “Haõi huøng” hôn nöõa chuù coøn noùi caùch duøng traùi saùng baén ra töø tröïc thaêng seõ laøm ñoåi ñöôøng bay cuûa hoûa tieãn taàm nhieät ñang chui vaøo phi cô... Söùc noùng cuûa traùi saùng seõ thu huùt hoûa tieãn bay theo traùi saùng maø “queân” muïc tieâu cuûa noù chính laø chieác tröïc thaêng... Than oâi! Cuõng chæ bôûi chính phuû mieàn Nam luùc tröôùc coù maét nhö khoâng troøng neân khoâng khoâng thaáy
Ñeâm Saøi Goøn khoâng coù muøa ñoâng nhöng khoâng döng maø Taâm thaáy nhö trôøi trôû laïnh...
moätù “thieân taøi” veà vuõ khí nhö chuù neân chæ cho chuù ñeo caùch gaø daïy taân binh ôû quaân tröôøng thoâi... Bôûi vaäy chuù “chaùn ñôøi” ñaøo nguõ ñi laøm... aên troäm kieám soáng. Vaøo ngheà “nhaäp nha” chuù cuõng phaùt huy ñöôïc tính “saùng taïo” cuûa mình. Cöûa goã, cöûa saét coù khoùa côõ naøo chuù cuõng vaøo ñöôïc. Nhôø töôùng taù chuù luøn tòt vaø nhoû con neân chæ caàn moät vaøi duïng cuï ñôn giaûn laø chuù toït vaøo nhaø ngöôøi ta deã daøng. Cöûa saét xeáp thì chuù duøng xaø beng naïy cho hôû ra moät khe nhoû, xong ñöa caây ñoäi xe hôi vaøo maø quay thì hai meùp cöûa seõ bò banh caøng ñuû moät khoaûn caùch cho chuù laùch vaøo. Coøn song saét nhö nhaø tuø chuù chæ caàn quaán ñoaïn daây duø vaøo roài duøng moät que saét xoû ngang qua maø quay. Ñoaïn daây sieát laïi keùo cong hai song saét,
taïo moät khoaûng roäng hôn ôû giöõa ñuû ñeå chuù ñöa caùi ñaàu nhoû xíu cuûa chuù laùch vaøo. Thöôøng tröôùc khi “nhaäp” nhaø naøo chuù cuõng ñaõ canh me tröôùc. Ñôïi luùc chuû nhaø ñi vaéng chuù môùi ra tay. Nöõa ñeâm chuù ñaåy xe ba gaùc giaû nhö ngöôøi laáy raùc ban ñeâm, ñaåy xe ñeán nhaø khoå chuû chuù ñaõ ñònh. Chuû khoâng coù nhaø chuù nhaäp vaøo vaø ung dung doïn ñoà ra ñeå heát gaàn tröôùc cöûa roài môùi laùch ra ñöa ra xe ba gaùc ñeán laøm moät löôït leân xe. Phuû taám aùo möa poncho to roäng leân ñoáng ñoà môùi doïn ra xe, chuù ñoå uïp leân maët vaøi thuøng raùc nöõa roài cöù theá maø ñaåy ñi. Daïo tröôùc nhieàu coâ gaùi laáy lính Myõ, nhöõng luùc choàng ñi haønh quaân hay bò tröïc laïi doanh traïi, chæ coù baø chuû treû vôï Myõ ôû nhaø cuõng chaúng “xi nheâ” gì ñeán chuù. Theo chuù keå maáy coâ gaùi naøy coù ôû nhaø cuõng nhö khoâng, chuù cöù ung dung maø doïn. Hoï sôï ñeán noãi truøm chaên kín ñaàu giaû vôø nguû say cho chuù maëc tình muoán laáy thöù gì thì laáy. Coù nhieàu coâ len leùn heù meùp chaên ra hí hí nhìn. Chuù chæ caàn ho nheï taèêng haéng vaøi tieáng laø maáy coâ laïi truøm uùp laïi nín re khoâng daùm nhuùt nhít. Coù böõa vöøa doïn xong chuù thaáy coøn sôùm, laïi thaáy maáy coâ chuû nhaø vôï Myõ ña soá coâ naøo cuõng laø loaïi “ñieän nöôùc ñaày ñuû”. Thoâng thöôøng thì ñaøn baø con gaùi thöôøng traán aùp noãi sôï cuûa mình theo kieåu con ñaø ñieåu chuùi ñaàu trong caùt. Hoï chæ caàn che truøm kín maët laïi khoâng daùm nhìn ai laø coi nhö ñaõ coù moät söï phoøng thuû vöõng chaéc roài. Bôûi vaäy, hoâm ñoù naøng chuû nhaø chuùi maët xuoáng goái vôø nguû khoâng daùm nhìn teân troäm ñang ung dung trong nhaø. Nhöng khoå noãi, caû moät taûng löng traàn vaø hai bôø moâng cuûa baø chuû chaúng coù chuùt vaûi voùc naøo che khi nguû laïi khoâng ñöôïc caùi chaên ñaáp phuû cho troïn veïn. Theá laø chuù Luoâng naûy ra yù ñònh muoán vöøa doïn nhaø vaø luoân caû... doïn ngöôøi. Chuù ngoài xuoáng meùp giöôøng ñöa baøn tay “chuyeân gia vuõ khí” cuûa chuù vuoát ve hai bôø moâng traàn mòn maøng cuûa coâ gaùi chuû nhaø, roài cho maáy ngoùn tay thaùm hieåm traän maïc boø nheø nheï vaøo buïi lao saäy trong vuøng caám ñòa giöõa hai ñuøi cuûa khoå chuû ñang run raãy vì sôï thieáu ñieàu saép vaõi nöôùc treân giöôøng. Thaáy naøng khoâng daùm leân tieáng phaûn khaùng chuù Luoâng töï tin nheø nheï keùo naøng xoay ngöôøi laïi, mong coâ coù söï ñoàng tình ñeå cuøng chuù nhaäp ñænh thieân thai thì... “Baø noäi noù coù ai ngôø!”. Chuù Luoâng Ñieác chöûi theà keå tieáp, coâ gaùi chuû nhaø vôï Myõ ñoù laïi chính laø con Saùu Leù haøng xoùm ôû trong ngoõ nhaø chuù chöù ai. Khi bieát ñöôïc teân “hung thaàn” troäm ñaïo naõy giôø chính laø thaèng choù ñeû vöøa luøn vöøa ñieác trong xoùm nhaø mình chöù ai thì côn sôï haõi cuûa coâ vôï Myõ naøy naõy giôø ñang laøm coâ muoán xæu boãng döng tieâu tan bieán maát. Chæ thoaùng qua vaø
91
giaây ngôõ ngaøng thoâi roài con nhoû naøy gioù moät caùi cho thaèng nhoû yeân taâm. Taâm thaû boä veà höôùng con heûm vaø nhaém maét haû to caùi hoïng noù ra maø heùt leân lanh laõnh giöõa ñeâm khuya. reû vaøo heûm. Noù canh chöøng khi tieáng ken keùt cuûa cuûa hai caùnh cöûa saét vöøa daït ra thì giaû vôø nhö noù vöøa tình côø ñi ngang qua nhaø vaø voâ tình nhìn thaáy thaèng Höng trong khung cöûa. Taâm ngaïc nhieân chæ voâ maët Höng noù möøng rôõ cöôøi thaân thieän hoûi “UÛa anh Höng! Anh ôû ñaây haû?” Vöøa môû cöûa ra thaáy moät thaèng cao nhoøng ñi ngang saùt vaùch nhaø mình, Höng coù veõ caûnh giaùc, nhöng nhìn neùt maët “hieàn laønh” cuûa thaèng nhoùc vaø caâu hoûi thaêm trong nuï cöôøi thaân thieän cuûa noù, Höng gaät ñaàu mæm cöôøi duø chöa nhôù ñöôïc mình quen thaèng nhoùc naøy ôû ñaâu sao bieát teân mình. Thaáy veõ ngôø ngôï cuûa Höng, Taâm Nhí giôùi thieäu theâm: “Khoâng nhôù haû? Em hay ñeán Lido ngoài caùi baøn gaàn quaøy ñoù. Tuaàn naøo tuïi em cuõng ñeán ñoù maáy laàn, coâng nhaän anh Höng vöøa chôi keyboard vöøa haùt hay nghen... Böõa naøo truyeàn ngheà cho em vaøi chieâu, em chôi cuõng ñöôïc nhöng heã haùt laø bò rôùt...”. caû moät taûng löng traàn vaø hai bôø moâng Vöøa noùi Taâm vöøa nhích theâm vaøo cuûa baø chuû chaúng coù chuùt vaûi voùc naøo khung cöûa. Coøn Höng ñaõ vôû lôû, “AØ! thì che khi nguû laïi khoâng ñöôïc caùi chaên ñaáp phuû cho troïn veïn. ra thaèng naøy laø moät “fan” cuûa mình”. Baây giôø thì ñeán chuù Luoâng lieäng ñoà Söï thieän caûm cuûa ngheä só daønh cho maø chaïy troái cheát. Duø vaäy saùng hoâm ngöôøi aùi moä mình ñaõ nhanh choùng sau con nhoû vaãn baùo thaèng choàng Myõ laøm Höng maát caûnh giaùc vôùi ngöôøi cuûa noù daãn quaân caûnh ñeán tìm chuù taïi laï, noù khoâng ñeå yù laø Taâm vöøa noùi nhaø. Baùo haïi chuù Luoâng luùc ñoù ñang vöøa ñang laán saâu qua khung cöûa, ñaõ ñaøo nguõ phaûi troán bieät caû naêm trôøi khoâng daùm loù maët veà xoùm. Sau naøy do cô duyeân chuù Luoâng Ñieác keát hôïp cuøng vôùi caäu Naêm Cam vaø truï laïi ôû “ñaïi gia ñình” cuûa caäu Naêm cho ñeán nay. Ngoaøi chuyeän chæ huy ñaùm luïc laâm trong nhaø chuù Luoâng coøn kieâm chöùc “thuû kho” cho maáy loaïi “haøng noùng”. Khaåu 9 ly laø do chính tay chuù taùc cheá laïi bì ñaïn. Taát caû ñeàu ñöôïc chuù laáy ñaàu ñaïn ñoàng ra maø ñoå chì töï gheùm vaøo. Theo chuù Luoâng thì ñaïn chì töï gheùm seõ taïo Coøn ñuùng 2 phuùt nöõa laø 7 giôø, con “deá” nhoû trong tay Trieäu Minh reo vang aâm thanh cuûa tieáng noå nhoû hôn vaø söùc coâng phaù seõ “aùc lieät” hôn nhieàu vaäy Höng coøn laøm moät chuyeän daïi so vôùi ñaàu nguyeân thuûy. Chæ coù ñieàu doät cheát ngöôøi laø töï mình thuït luøi ñöôøng ñaïn seõ khoâng chính xaùc, deã bò moät böôùc nhö môøi Taâm böôùc haün vaøo traät muïc tieâu hôn laø ñaïn ñoàng nguyeân trong nhaø. Chæ ñôïi coù vaäy, Taâm muoán thuûy. Nhaèm gì chuyeän ñoù, phi vuï naøy ra ñoøn ngay ôû trong nhaø. Ít laém seõ thaèng Taâm seõ chóa thaúng suùng ñeán khoâng coù moät ñoâi maét nhaân chöùng ñuïng da maët maø boùp coø thì laøm sao naøo thaáy noù luùc ra tay. traät ñöôïc... Hai ñöùa ñöùng ñoái dieän trong khoaûng Coøn ñuùng 2 phuùt nöõa laø 7 giôø, con caùch gaàn. Veà tuoåi taùc, Höng coù veû “deá” nhoû trong tay Trieäu Minh reo lôùn hôn Taâm Nhí khoaûn 5, 6 tuoåi neân vang, thaèng “trinh saùt” tröôùc cöûa nhaø noù xöng anh em vôùi thaèng nhoùc naøy Höng phone baùo cho bieát Höng ñang cuõng tieän, Höng vui veû hoûi: “Em chôi chuaån bò ra. Trieäu Minh kheàu thaèng loaïi naøo, classis hay moâ... öù..uh..” Taâm noùi goïn moät tieáng “Xuoáng!” Taâm Höng chöa kòp noùi heát caâu, chaéc laø Nhí môû cöûa xe böôùc xuoáng leà ñöôøng, noù muoán hoûi thaèng Taâm chôi nhaïc noù quay laïi nhìn meï “coá” mæm cöôøi classis hay moâ ñeït (modern), coå ñieån göôïng gaïo. Trieäu Minh nhaùy maét noùi hay thôøi ñaïi, nhöng caâu hoûi chöa kòp theâm ñeå ñoäng vieân thaèng con ”Bình xong thì noù ñaõ roáng höï leân moät tieáng tænh chôi moät cuù ñeïp cho meï coi nghen! roài nhaên maët hay tay buïm ñaùy quaàn. Meï vaø tuïi noù raøo kín ngoaøi naøy, khoâng Trong khoaûng caùch gaàn Taâm ñaõ nhanh vieäc gì ñaâu!” Roài naøng chu moâi hoân choùng aùp duïng moät ñoøn ñaàu goái caän
92
chieán cuûa moân “Muay” trong voõ Thaùi Lan maø ngöôøi ta hay goïi laø Thai kick boxing, ñoøn naøy laø do Thaønh Lai ñaõ daïy cho noù. Thaønh Lai laø moät voõ só Thieáu Laâm baéc phaùi ñoàng moân vôùi chaùu noäi ñích toân cuûa ñaïi laõo voõ sö Xuaân Bình ôû Bieân Hoøa, moät loø voõ töøng ñaù rôùt maáy tay chieán ñaáu nhaát cuûa baêng Maõ Thaàu Daäu treân saân Tinh Voõ ôû Nguyeãn Traûi trong Chôï Lôùn naêm xöa. Töø hoâm nheùt muõi suùng voâ hoïng thaèng Taâm maø noù khoâng sôï, roài coøn ñöôïc keát naïp vaøo “baêng taàng” cuûa Trieäu Minh quaän chuùa, Thaønh Lai keát moâ ñen vôùi Taâm Nhí neân thænh thoaûng luùc raûnh roãi noù thöôøng hay chæ cho Taâm vaøi ñoøn loaïi chuyeân ñaùnh vaøo töû huyeät. Baây giôø Taâm ñem aùp duïng lieàn trong phi vuï ñaàu ñôøi cuûa mình. Chaân traùi Taâm böôùc leân nöûa boä laøm ñieåm truïc cho taán ñöùng, roài chaân phaûi noù nhaác leân thuùc ñaàu goái vaøo ngay ñuõng quaàn cuûa Höng moät cuù “nheø nheï” thoâi. Cuù naøy maø thuùc taän löïc thì thaèng Höng seõ bò naùt deá naèm thaúng caúng maét trôïn tröøng suøi boït meùp ñi lieàn ngay taïi choã. Taâm chæ muoán noù vöøa ñuû thoán ñau, chöù chöa muoán noù “theo baùc” vì ñoøn goái. Quaû laø coâng hieäu. Höng chöa guïc nhöng khom ngöôøi xuoáng, hai tay buïm deá nhaên maët oaèn oaïi. Noù ngöôùc maét nhìn thaèng Taâm ngaïc nhieân nhö thaáy quaùi vaät. “Ñuø maù noù! Thaèng choù ñeû naøy noù noùi laø fan cuûa mình laïi coøn muoán theo mình hoïc ñaøn... Coù ñôøi naøo ñeä töû nhaäp moân baèng caùch baùi thaày moät cuù chaïy meï noù hai bi leân ñeán caàn coåâ roài hay khoâng... “. Coøn chöa heát thaéc maéc thì Höng laïi laõnh theâm moät cuøi choû töø treân cao doïng xuoáng caùi “paéc” ñuùng ngay huyeät nhaân trung giöõa choùp muõi vaø moâi treân cuûa noù. Theo Thaønh Lai thì ôû huyeät nhaân trung naøy maø ñoái thuû naøo coù haøm raêng treân khaù cöùng khoâng chòu gaõy, neáu bò truùng ñoøn thì daùm coù khaû naêng “thaêng” luoân chöù khoâng phaûi chôi. Nhôø maáy caùi raêng cöûa seõ bò gaõy neân söùc ñaøn hoài laøm cho ñoøn ñaùnh bò giaûm löïc chöù coøn nhaân trung cuõng laø moät trong caùc töû huyeät, ra ñoøn ñuùng caùch thì coù theå laáy maïng chæ baèng moät cuù ñaùnh laø chuyeän coù theå laøm. Taâm Nhí ñang laøm leã ra maét vôùi Höng baèng hai cuù “baùi sö” lieân hoaøn chôùp nhaùng vaøo hai töû huyeät, nhöng noù khoâng taän löïc maø chæ laøm cho thaèng naøy bò lieät söùc phaûn khaùng. Höng noå ñoâm ñoám hai maét, hai chaân noù buûn ruûn maát theá caân baèng muoán quî. Côn ñau thoán ôû haï boä coøn traøn treà maø thaèng choù ñeû naøy laïi toáng cho noù moät caùi chaøy voà voâ mieäng nöõa thì laøm sao maø chòu cho thaáu. Höng thaáy chaát maën tuoâng ra trong moàm vaø bieát laø coù vaøi caùi raêng loån ngoån trong buùng maùu noù ñang ngaäm laøm
cho noù coù caûm giaùc buoàn noân, muoán oùi. Hai beân thaùi döông Höng noùng böøng böøng nhö chaûo löûa, trong ñaàu noù coù tieáng keâu u.. u... cuûa ve saàu muøa haï... Töø tuoát luoát saâu xa trong “trí tueä” cuûa nhaø ñaïi kòch taùc gia kieâm nhaïc só quaùn bar, Höng lôø môø ñoaùn laø moät ñaïi hoïa gì ñoù ñang ñeán vôùi noù hoâm nay... Thaây keä tay ñaïo dieãn kòch ngheä naøy nghó gì thì nghó. Taâm Nhí xoay ngöôøi keùo hai caùnh cöûa saét cho xaäp kín laïi ñeã nhôõ coù ai ngang qua cöûa cuõng khoâng nhìn thaáy ñöôïc chuyeän gì trong nhaø. Baây giôø thì noù vaø thaèng Höng hoaøn toaøn ôû trong moät khoâng gian “kheùp kín”. Troâng thaèng choù ñaõ töøng theûo vuù theûo chim cuûa baïn gaùi cuûa noù baây giôø raát thaûm. Hai maét Höng lôø ñôø maát neùt tinh anh sinh löïc, hai tay vaãn buïm quaàn vôùi côn ñau thoán oùc, Taâm Nhí khoâng bieát thaèng Höng ñaõ bò gaõy heát maáy caùi raêng nhöng mieäng noù thì ñang buùng ra moät moàm maùu vaø nöôùc giaûi nhieãu loøng thoøng nhuoäm ñoû heát chieác aùo vía maøu xanh nhaït maø noù ñang maëc. Hai chaân Höng baây giôø nhö hai caây caø kheâu bò maát thaèng baèng. Höng xieâu tôi xieâu lui roài töï teù ngöûa ra sau nöûa naèm nöûa ngoài beät ra treân saøn nhaø. Taâm Nhí ruùt khaåu Chrome Blank trong naùch ra duøng ngoùn caùi keùo caùi ñaàu choù cô baåm cho ñaïn leân noøng trong luùc muõi suùng chóa thaúng voâ maët thaèng Höng, hai ñöùa noù boán maét nhìn nhau. Trong khoaûnh khaéc cuûa muoân truøng kyù öùc xuyeân qua voøng ñôøi maø Höng ñaõ soáng, nhö moät voøng tua cuûa ñóa hình DVD ñang ngöôïc veà. Höng hieåu ra taát caû moïi chuyeän. Noù thaáy göông maët “giaû taïo ñieån hình” cuûa laõo Toång Cuïc Tröôûng coâng an ôû laàn ñaàu tieân nieàm nôû tieáp ñoùn noù taïi nhaø. Noù cuõng thaáy ñoâi maét cuûa Nga, khi bò noù ñaâm cheát roài maø vaãn khoâng chòu nhaém laïi, cöù tröøng tröøng nhìn noù ñeán phaûi laøm noù ñaâm luoân vaøo hai maét cuûa naøng... Taâm lyù cuûa con ngöôøi ta thaät laï kyø, luùc ñoù Höng khoâng caàu soáng neân noù thaúng tay “baàm” caùi xaùc cuûa Nga theâm möôøi maáy dao nöõa sau khi naøng ñaõ cheát. Sau ñoù noù töï ñaâm vaøo buïng ñeå töï töû. Roài luùc ñöôïc cöùu soáng ôû beänh vieän Höng cuõng ung dung chôø ra vieän seõ laõnh baûn aùn döïa coät... Noù coi caùi cheát phaûi ñeán vôùi mình laø chuyeän ñöông nhieân. Nhöng baây giôø, khi moïi chuyeän ñaõ qua, thì Höng laïi khoâng muoán cheát nöõa. Duø khoâng thaønh coâng trong ngheà vieát kòch nhö yù noù muoán, nhöng Höng vaãn ñang coù choã chôi nhaïc ñaùnh ñaøn. Noù coù baïn gaùi môùi vaø cuõng raát say meâ laøm cho thaân theå noõn naø cuûa con nhoû naøy phaûi “quaèn quaïi” nhö vôùi Nga ngaøy tröôùc. Thoaûng, coù ñoâi luùc noù cuõng hoái haän veà chuyeän mình ñaõ gieát Nga. Duø sao Höng bieát
mình cuõng laø moät loaïi ñóa muoán ñeo chaân haïc. Noù cuõng coù laàn töï hoûi: “Taïi sao mình phaûi töùc toái ñieân cuoàng vì Nga baïn gaùi mình laø moät ñaïi tieåu thö con nhaø ñaïi caùn? Taïi sao mình phaûi noåi ghen vôùi naøng trong khi ñaõ chia tay, Nga ñaõ coù ngöôøi yeâu khaùc maø vaãn cho mình “quaát” moãi khi mình muoán, vaãn ñöa tieàn cho mình laøm live show vaäy thì coøn ñoøi caùi gì nöõa. Nga coù toäi gì trong söï thaát baïi vöøa tình laãn taøi cuûa ñôøi mình maø phaûi traû giaù baèng möôøi maáy dao ñaâm ñeán loøi maét trong côn ñieân cuûa mình. Coøn boáâ cuûa naøng, ngöôøi maø mình luoân goïi laø “giaû taïo ñieån hình”. Taïi sao mình phaûi xæ xieân vôùi laõo. Laõo coù coù chöùc, coù tieàn, vaø coù quyeàn laõo khoâng muoán loaïi “ñóa” nhö
Trong khoaûnh khaéc cuûa muoân truøng kyù öùc xuyeân qua doøng ñôøi maø Höng ñaõ soáng, nhö moät voøng tua cuûa ñóa hình DVD ñang ngöôïc veà. Höng hieåu ra taát caû moïi chuyeän.
mình ñeo chaân “haïc” cuûa con gaùi laõo cuõng laø ñöông nhieân thoâi. Laõo khoâng cho coâng an coøng ñaàu mình, gaùn toäi mình cho mình buoân taøi maø thuoác laéc vaø toáng ñi tuø muùt chæ caø tha laø may
Nga coù toäi gì trong söï thaát baïi vöøa tình laãn taøi cuûa Höng maø phaûi traû giaù baèng möôøi maáy dao bò noù ñaâm ñeán loøi maét trong côn ñieân cuûa noù...
laém roài. Chaúng leõ muoán laõo phaûi thaät loøng thöông yeâu mình vì taøi vieát kòch (khoâng ai xem) cuûa mình aø?” Duø thi thoaûng coù gôïn chuùt chao dao loøng veà nhöõng chuyeän ñaõ laøm, nhöng cuoäc ñôøi laøm gì coù nuùt “undo” nhö treân laäp trình cuûa computer ñeå Höng
coù theå taùi hieän laïi chuyeän ñaõ qua baèng nhöõng haønh xöû khaùc, vaø taïo hoùa cuõng naën ra tính heøn cuûa con ngöôøi neân ngöôøi ta chæ laøm ñöôïc chuyeän “töï söôùng” vôùi chính mình chöù ít ai coù theå “töï xöû” veà mình ñöôïc. Laàn tröôùc Höng töï töû laø do noù sôï. Noù muoán troán traùnh haäu quaû traùch nhieäm chuyeän mình ñaõ laøm chöù khoâng vì hoái laø ñaõ gieát Nga, coøn baây giôø moãi khi ñang caûm giaùc thoáng khoaùi trong luùc laøm tình vôùi coâ baïn gaùi môùi, tuy coù luùc noù coù thoaùng chao dao nghó ñeán thaân theå traàn truoàng ñaày maùu me cuûa Nga luùc bò noù ñaâm cheát... nhöng noù vaãn “tôùi ñænh” treân buïng coâ baïn môùi ñöôïc nhö thöôøng thì laøm sao noù coøn coù khaû naêng töï cheát theâm laàn nöõa veà chuyeän noù ñaõ gieát Nga. Nhìn muõi suùng cuûa Taâm ñang caàm laïnh luøng chóa thaúng voâ maët Höng bieát laø giaây phuùt cuoái cuøng cuûa ñôøi mình ñang ñeán. Duø ñoaùn bieát tröôùc laø laõo Toång “giaû taïo ñieån hình” boá cuûa Nga seõ khoâng tha cho noù, nhöng tröôùc khi cheát thöôøng laø yù thöùc caàu sinh cuûa con ngöôøi raát maõnh lieät. Höng khoâng nghó ñeán chuyeän phaûn khaùng, vì côn ñau cuûa hai cuù ñaùnh ñaõ laøm noù teù suïm ra nhaø, maø khoâng ñi nöõa thì noù cuõng chaúng coù khaû naêng ñoäng tay ñoäng chaân vôùi moät thaèng cao to nhö Taâm, thaèng naøy ñaõ chaúng phuûi nheï hai cuù laø ñaõ quaát suïm noù roài hay sao? Caëp maét sôï haõi cuûa Höng vaãn ñoái maét nhìn Taâm khoâng chôùp. Moät caùi nhìn tha thieát van lôn caàu soáng cuûa keû ñang chôø cheát, vaø bieát nhìn seõ cheát... Töø thaâm thaåm saâu trong ñaùy maét cuûa Höng, Taâm thaáy caû moät soùng nöôùc meânh moâng theâ löông. Nöôùc chao dao ñaåy soùng voã bôø, döôøng nhö soùng ñang khieâu vuõ cuøng khoùi muø hôi söông cuûa Taây Hoà Haø Noäi ñang vaøo ñoâng maø noù ñaõ nhìn maáy hoâm tröôùc. Moät loaïi “khoùi soùng giang hoà” cuoán quyeän laãn nhau. Doøng “yeân ba giang vuõ” trong maét Höng tuï laïi, daâng leân traøn thaønh hai doøng leä thaûm laên daøi treân maù. (LTS: Yeân Ba Giang Vuõ, tieáng Haùn Vieät = Khoùi Soùng Möa Soâng vaø cuõng laø buùt hieäu taùc giaû cuûa caâu chuyeän naøy) Trong tích taéc cuûa thôøi gian luùc ñoù, Taâm boãng rôi veà moät khoaûnh khaéc chaân thieän töï nhieân trong nhaân baûn con ngöôøi. Noù thoaùng ruøng mình vôùi aùnh nhìn meânh moâng vaø doøng leä caàu soáng theâ löông cuûa thaèng Höng. Taâm nhôù coù moät hoâm noù cuøng ñaùm Chaâu Caøo Caøo vaø Duõng Lieàu ñi ñoøi moät moùn nôï nhoû, xong vieäc caû ñaùm keùo leân Ngaû Ba OÂng Taï aên thòt caày. Taâm khoâng haûo caùi moùn aên maø nhieàu ngöôøi cho laø “gheâ rôïn” naøy laém, nhöng cuõng khoâng töø choái. Noù cuõng theo maáy ñöùa kia tôïp moät nguïm röôïu thuoác coù ngaâm maáy con taéc keø, vaø moät con raén hoå
93
mang lôùn ñang phuøng maù trong keo, quaán mieáng thòt choù luoäc vaøo taám “laù thuùi ñòch” (laù mô) caëp theâm moät laùt rieàng moûng cuøng vaøi laù rau thôm, Taâm queùt chuùt maém toâm boû voâ mieäng maø nhai ngoøm ngoaøm, vaø “eùm” theâm baèng moät goùc nhoû cuûa chieác baùnh ña nöôùng gioøn ruïm, noù thaáy thaät ra caùi moùn “nai ñoàng queâ” naøy cuõng... “vaøo” laém, duø vaäy Taâm chæ aên caàâm chöøng. Giöõa böõa nhaäu, Taâm rôøi baøn ñi ra sau tìm toilet, noù laüng ñaüng theá naøo maø laïi laïc qua choã nhaø beáp nôi daønh ñeå “xöû” maáy con choù. Moät daõy loàng hai taàng gaàn hôn caû chuïc con choù soáng coøn trong loàng. Caû chuïc caëp maét im laëng nhìn qua khung löôùi xem ñoàng loaïi cuûa mình, töøng con, töøng con ñang bò xöû töû baèng nhaán nöôùc cho ngaát roài ñaäp baèng chaøi voà... Treân moät caùi baøn daøi, giöõa phoøng, moät con choù ta bò troùi quaëc hai chaân tröôùc ra sau. Hai chaân sau cuõng vaäy. Con choù khoâng suûa, khoâng tru, khoâng nhe raêng choáng cöï maø chæ thaûm saàu naèm tröôøn eïp buïng treân baøn. Taâm taån maån nhìn maët noù. Maù ôi! Coù ai tin ñöôïc khoâng, aùnh maét
Maët nöôùc chao dao ñaåy soùng voã bôø, döôøng nhö soùng ñang khieâu vuõ cuøng khoùi muø hôi söông cuûa Taây Hoà Haø Noäi ñang vaøo ñoâng
con choù thaät theâ löông cuûa söï van caàu ñöôïc soáng, noù ñang khoùc vôùi hai doøng leä uôùt ñaãm nhuùm loâng raäm ven maét. Buoåi nhaäu hoâm ñoù Taâm boû dôû nöõa chöøng veà tröôùc. Töø böõa ñoù ñoâi maét cuûa con choù saép cheát laøm noù caïch luoân chaéc tôùi giaø chaúng bao giôø daùm rôù ñeán caùi moùn “caày tô” nöõa. Tröôùc maët Taâm baây giôø caëp maét thaèng Höng y heät nhö caëp maét con choù naèm tröôøn treân baøn chôø cheát maø noù ñaõ gaëp... Tuy im laëng nhöng trong ñoù noù chöùa traøn söï van lôn caàu khaån laøm ñau ñaùu noãi loøng cuûa tay “saùt thuû” laàn ñaàu tieân môùi voâ ngheà nhö Taâm. Hai doøng leä ñang öùa daøi ra khoùe maét bi thöông cuûa Höng ñaõ laøm Taâm muoán lieäng meï noù khaåu suùng chaïy ra keâu Duõng Lieàu voâ xöû vuï naøy chöù noù khoâng nôõ xuoáng tay... Nhöng cuõng ñoàng luùc ñoù, cuõng trong
94
moät tích taéc cuûa thôøi gian. Nhöõng lôøi “ñoäng vieân tinh thaàn” cuûa meï noù maáy hoâm tröôùc maø noù töøng caûm thaáy ñieác loã tai chôït trôû veà. Noù coá hình dung ra hình aûnh moät coâ gaùi bò theûo vuù, theûo chim, hai maét bò ñaâm loøi troøng v.v... ñeå coù can ñaûm maø “theá thieân haønh ñaïo”. Höng cuõng nghó ñeán caâu noùi trong phim taäp maø meï noù raát ñaéc yù laø “Ngöôøi khoâng vì mình thì trôøi chu ñaát dieät”. Noù nghó phi vuï (gieát ngöôøi) naøy cuûa noù chæ laø chuyeän “maàn aên” nhö lôøi meï noù noùi maø thoâi. UÛa! Sao laïi khoâng chöù! Bieát bao nhieâu xaùc ñònh cuûa khoa hoïc laø thuoác laù gaây ung thö cheát ngöôøi, vaäy maø ngöôøi ta vaãn laøm thuoác laù, vaãn baùn vaãn thu haøng tyû ñoâ la haøng naêm tieàn “maàn aên” qua caùch gieát ngöôøi haøng loaït (baèng thuoác laù) ñoù hay sao? Vaø nhö khaåu suùng maø noù ñang chóa voâ maët thaèng Höng neø, kheàu nheï ngoùn tay moät caùi laø ñi ñöùt moät maïng ngöôøi. Coù loaïi coøn “khuûng” hôn, chæ caàm baám nuùt moät caùi laø caû traêm, caû ngaøn, hay traêm ngaøn maïng seõ ñi ñong, vaäy maø ngöôøi ta vaãn cheá ra, ñoù khoâng phaûi laø “maàn aên” qua caùch “gieát ngöôøi” ñoù hay sao? Vaäy thì vì chuyeän “maàn aên” cuûa maù noù, chuyeän “maàn aên” cuûa caäu Naêm Cam cuûa noù... Maø hôn nöõa thaèng naøy toäi loãi taøy trôøi... Baây giôø Taâm thaáy maáy lôøi “ñoäng vieân tö töôûng” cuûa maù noù thaät höõu lyù, ít laém cuõng cho noù moät “leõ phaûi” ñeå noù maïnh daïn keùo ngoùn tay sieát coø. Giöõa luùc ñoù Taâm nghe gioïng chöûi theà cuûa con Trang Chuøa cuøng tieáng xe maùy cuûa naêm baåy chieác ñang oàn aøo ngoaøi ñaàu heûm “Ñuø con ñó meï tuïi baây, bieát laùi xe hoân dzaäy. Coù tin laø chò maày huùc moät cuù laø ñi ñôøi chieác xe môùi caùu ñoù nghe con!” Cuøng vôùi caâu chöûi theà laø tieáng neït boâ töø baøn tay nhaán ga cuûa con Trang cuõng gaàm ruù vang moät khuùc heûm. Ñaùp laïi laø gioïng con Lieân Baùnh UÙ chen trong tieáng ruù ga cuõng cuûa nhoùm xe trong ñaùm cuûa thaèng Chaâu Caøo Caøo phía noù. “EÂ! Con ñó choù, maøy ñoøi huùc ai maäy! Tao maø “dzaû” voâ maët moät caùi laø “teùt dóa” luoân ñoù nghe maäy. Coi chöøng thaèng keùp maày phaûi nhòn söôùng caû thaùng ñoù bieát hoân con choù” (con naøy khoâng noùi laø taïi sao bò vaû ôû maët maø laïi bò teùt ôû... dóa). Tieáp theo laø tieáng thaèng Chaâu Caøo Caøo phuï hoïa “Ñuø maù tao ñeám ba tieáng maø tuïi baây khoâng traùnh xe ra laø cheát meï heát caû ñaùm ñoù nhen!” Roài laïi con Trang Chuøa “Ñuø con ñó meï noù, ñöa haøng ñaây cho em, cheùm cheát meï heát ñi chöù ñeám hai ba laøm caùi con c... gì caùi ñaùm aên... quaàn queø naøy”. Cöù nhö vaäy loån ngoån trong aâm thanh gaàm ruù cuûa tieáng neït boâ laø tieáng chöûi theà vaêng tuïc baèng ngoân ngöõ thöôøng nhaät loaïi haïng nhaát cuûa daân ñöôøng phoá. Taâm bieát ñaùm trôï thuû beân ngoaøi cuûa noù
ñang gaây naùo loaïn qua moät vuï cheøn xe chöûi nhau, tuïi noù saép baét ñaàu buïp nhau ñeå keùo söï chuù yù (neáu coù) cuûa moïi ngöôøi ra ñaàu heûm, vaø nhaát laø tieáng neït boâ xe lieân tuïc gaàm ruù ñuû ñeå che ñi, tieáng la cheát cuûa thaèng Höng (neáu coù) vaø tieáng noå goïn nhoû cuûa khaåu Blank 9 ly baén ñaïn töï gheùm baèng chì. Taâm nghieán raêng boùp coø. “Taùch...” Moät luoàng ñieän nheï chaïy raàn treân soáng löng thaèng Taâm. Maù ôi! Vieân ñaïn bò leùp... Noù giaät mình “Cheát meï!” nhöng roài nhanh choùng laáy laïi bình tónh. AÙnh maét thaèng Höng böøng saùng tia hi voïng mong manh khi noù bieát vieân ñaïn cuûa Taâm baén ñaõ khoâng noå, baûn naêng sinh toàn cuûa ngöôøi tìm soáng trong caùi cheát, môùi vöøa huït qua, raát maõnh lieät. Höng nghó raèng “trôøi” coøn “thöông” noù neân caây suùng ñaõ khoâng noå? Vieân ñaïn naøy hö hay caây suùng bò hö? Phaûn öùng taâm lyù cuûa ngöôøi ñang traøn hi voïng cho moät con ñöôøng soáng trong caùi cheát ñaõ giuùp Höng giaûm ñi côn ñau, noù co chaân dôïm theá ñöùng leân... Taâm Nhí toaùt moà hoâi traùn, sao laïi coù vuï suùng bò hoác ñaïn trong luùc naøy. Noù nhôù tôùi lôøi Luoâng Ñieác khi daïy noù caùch söû duïng, cöù boùp laø noå, boùp laø noå. Trong “saïc giô” (charger) chöùa 9 vieân , boùp lieân tuïc, noå lieân tuïc... Taâm khoâng ngaùn gì thaèng Höng, duø coù suùng hay khoâng noù nghó noù vaãn döùt ñöôïc thaèng thoåi keøn naøy deã daøng. Thaèng Höng coøn ñang ngaát ngö, Taâm chæ ra theâm 2 ñoøn nöõa thì thaèng naøy maø khoâng quô tay baét chuoàn chuoàn cho cheát lieàn. Chæ coù ñieàu nhö vaäy thì
AÙnh maét thaèng Höng böøng saùng hi voïng khi noù bieát vieân ñaïn cuûa Taâm baén ñaõ khoâng noå
traät heát “kòch baûn” cuûa maù noù ñaõ daày coâng daøn döïng. Tröôùc khi thaèng Höng kòp ñöùng daäy troïn veïn Taâm hoaûng hoàn ñaåy muõi suùng tôùi tröôùc vaøo giöõa maët Höng laøm moät cuù “ñuùp”. Noù boùp lieàn hai phaùt nöõa... caàu may coi coù noå hay khoâng, neáu bò leùp nöõa thì noù seõ lieäng suùng maø ra ñoøn khaùc. Khi hai vieân ñaïn sau thoaùt noøng lieân tuïc ñuïng maët thaèng Höng thì göông maët noù bieán thaønh moät chieác maët naï ñaày maùu. Söùc coâng phaù cuûa ñaïn chì thaät döõ tôïn ñaõ laøm daäp naùt maët
thaèng naøy nhö moät ñoáng baày nhaày. Hai maét noù loøi ra nhö hai traùi pinh pong maøu traéng coù soïc ñen laãn ñoû. Höng baät ngöûa ra treân neàn nhaø, hai ñaàu goái vaø maáy ngoùn tay cuûa noù lieân tuïc giaäc teâ teâ. Chæ laø maáy caùi cô töï nhieân bò maát leänh ñieàu khieån töø trung khu thaàn kinh naõo boä thoâi chöù hoàn vía cuûa Höng thaät söï ñaõ “thaêng” ra khoûi coõi traàn gian naøy roài. Noù coù gaëp laïi Nga ngöôøi tình maø noù gieát cheát ôû thieân ñaøng ñòa nguïc gì ñoù hay khoâng thì quaû tình khoâng ai bieát ñöôïc. Taâm Nhí ngôõ ngaøng nhìn khaåu suùng coøn ñang kheùt leït muøi thuoác phaùo. Noù baét chöôùc tieáng chöûi theà cuûa con Lieân Baùnh UÙ ñang oàn aøo ngoaøi ñaàu heûm “Ñuùng laø haøng hoï gì nhö “quaàn queø” ngöôøi ta vaäy (duø noù khoâng bieát quaàn queø laø quaàn gì). Luùc thì khoâng noå, luùc noå ñeán hai vieân roài maø vaãn coøn ... giöït giöït.” Sôï thaèng Höng chöa cheát, Taâm khom ngöôøi xuoáng ñöa muõi suùng ñaåy theâm moät vieân nöõa vaøo giöõa
Khi hai vieân ñaïn sau thoaùt noøng lieân tuïc ñuïng maët thaèng Höng thì göông maët noù bieán thaønh moät chieác maët naï ñaày maùu.
ñænh ñaàu Höng, xong noù moi trong tuùi aùo noù moät bao heroin chöøng hôn 100 gr, vaø moät goùi ñoä gaàn 200 vieân Estacy loaïi hoàng phieán, ñaây laø maáy thöù ñang “chaùy haøng” ôû caùc vuõ tröôøng quaày bar. Taâm neù ngöôøi qua moät beân traùnh veát maùu ñang loan thaønh vuõng gaàn lieám vaøo ñeá giaøy döôùi chaân noù. Nheùt caû hai bao vaøo trong ngöôøi thaèng Höng, Taâm xoác laïi quaàn aùo cuûa mình, coù vaáy chuùt maùu vaøo hai oáng quaàn noù ñang maëc, nhöng heà gì, toaøn ngöôøi noù töø treân xuoáng döôùi quaàn ñen, aùo blouson ñen, dính chuùt maùu ñoû vaøo coù ai thaáy. Nghe lôøi meï noù daën, Taâm khoâng boû laïi suùng taïi hieän tröôøng maø giaét caát suùng caát vaøo tuùi da ñeo trong naùch trôû laïi. Baøi baûn boû suùng laïi taïi hieän tröôøng laø cuûa maáy tay gaêng tô trong tieåu thuyeát “Boá Giaø” cuûa Myõ ñeå traùnh chuyeän (lôõ nhö) bò toùm quaû tang nhöng khoâng coù suùng treân ngöôøi thì ra toøa coøn coù ñöôøng maø chaïy toäi. Trieäu Minh thaáy coù veû nhö khoâng hôïp vôùi phi vuï “xoùa soå” thaèng Höng. Boû suùng laïi thì an toaøn hôn cho thaèng Taâm con cuûa
naøng treân ñöôøng ruùt thaät, nhöng noù seõ thaønh moät vuï “chuyeân nghieäp” moät vuï ra tay coù chuû ñònh vôùi keá hoaïch haün hoøi. Trieäu Minh muoán höôùng cuoäc ñieàu tra caùi cheát cuûa thaèng Höng seõ ñi vaøo troïng ñieåm laø baêng ñaûng thanh toaùn nhau vì quyeàn lôïi trong phaân phoái heroin vaø thuoác laéc taïi vuõ tröôøng. Taâm Nhí laáy ra caùi maùy aûnh digital nhoû chôùp vaøi taám hình chieác maët naï maùu vôùi hai con maét bò bung troøng loøi ra ngoaøi (LTS: luùc ñoù chöa coù mobile phone chuïp hình nhö baây giôø) . Hình aûnh thì sôùm muoän gì cuõng ñeán tay Huy Thoâng nhöng meï noù muoán laøm quaø cho oâng Toång trong chuyeán trôû veà Haø Noäi kyø naøy. Taét ñeøn caên nhaø, keùo hí caùnh cöûa saét nhìn ra loøng heûm Taâm thaáy vaéng hoe. Noù laùch ngöôøi ra ngoaøi, vôùi tay caàm theo caùi oáng khoùa böï treo toøn ten treân khoen cöûa beân trong, thaùo chìa khoùa buùng cho vaêng voâ nhaø roài xaäp cöûa moùc oáng khoùa vaøo khoen beân ngoaøi boùp laïi. Ñaây laø moät caùch ñeå hieåu laø chuû nhaø ñi vaéng khoâng coù beân trong. Taâm böôùc nhanh ra ñaàu heûm, ñaùm trôï thuû cuûa noù vaãn coøn neït boâ gaây naùo nhieät. Hai con gaø maùi ñang naém toùc nhau vöøa ghòt ñaàu vöøa chöûi tuïc xoái xaû. Thöôøng ngaøy hai ñöùa naøy khoâng bieát coù thuø gì nhau khoâng maø tuïi noù dieãn maøn ñaùnh nhau giaû maø y nhö ñang ñaùnh thieät. Baø chò Trang Chuøa sau khi bò con Lieân vaû cho moät taùt ñeán xeùo quai haøm thì noù chuïp ñöôïc chieác aùo thun löûng roäng coå maø con Lieân Baùnh UÙ ñang maëc keùo maïnh moät caùi cho tuoät saâu xuoáng ñeán loà loä... baùnh uù cuûa con Lieân giöõa ñöôøng. Cuõng may laø beân ngoaøi con naøy coøn khoaùt moät chieác aùo gioù. Coøn chöa kòp traû ñuûa thì Lieân thaáy Taâm ñang keùo cöûa boùp oáng khoùa laïi. Lieân bieát laø phi vuï ñaõ
tuïi noù dieãn maøn ñaùnh nhau giaû maø y nhö ñang ñaùnh thieät.
xong, noù tieác laø khoâng coøn kòp “buïp” laïi cho baïn noù loøi “soø” ñeå traû ñuõa vuï daùm khoe baùnh uù cuûa noù cho thieân haï soi. Lieân töùc toái chöûi thaàm thaèng Taâm ra sôùm laøm ngöng ngang cuoäc ñaùnh nhau cuûa noù “Meï noù thaèng naøy laøm caùi ñeùo gì maø nhanh döõ, noù”chôi” chöa ñaày ba phuùt ñaõ “ra” roài. Boä laø gaø chaéc!” Maø quaû thaät, töø luùc böôùc vaøo nhaø
noùi chöa xong caâu Taâm ñaõ ra hai ñoøn vaøo suyùt chuùt trí maïng cho thaèng Höng bò lieät khaùng roài moùc suùng chóa voâ maët thaèng Höng. Tuy noù coù bò noäi taâm daèn xeù ñoâi chuùt, nhöng khi tín hieäu naùo loaïn oàn aøo cuûa ñaùm beân ngoaøi vöøa phaùt, döïa trong tieáng neït boâ xe gaàn ruù thì Taâm ñaõ boùp coø. Keå thì laâu chöù ñuùng laø taát caû chöa hôn ba phuùt. Lieân boû toùc con Trang Chuøa ra, nhaûy veà chieác Spacy cuûa mình ñang aùn giöõ choã tröôùc ñaàu xe Trieäu Minh, ñaù caây choáng ngang baät vaøo noù thoùt leân xe maø coøn voùi laïi chöûi toaùn theâm caâu nöõa. “Ñuø maù maøy con ñó choù, maøy coù ngon thì ôû ñoù ñôïi ñi, tao veà tao keâu baïn tao ra laø tuïi baây loøi keøn heát cho coi...!” Noùi xong noù keùo aùo gioù che baùnh uù laïi, vaën ga cho chieác Spacy cuûa noù taùch leà chöøa choã troáng cho chieác Fiat cuûa Trieäu Minh tröôøn leân vöøa luùc Taâm cuõng ra ñeán leà ñöôøng, noù toùt leân baêng tröôùc ngoài caïnh meï, baùo caùo keát quaû phi vuï baèng moät tieáng goïn ô: “Xong!”. Trieäu Minh möøng huùm thôû phaøo, ñöa xe ra giöõa ñöôøng taø taø chaïy veà höôùng Lyù Thaùi Toå, lieác nhìn göông chieáu haäu, naøng thaáy toaùn môû ñöôøng vaø boïc haäu cuûa mình coøn raùng ñuø maù ñuø meï theâm vaøi tieáng nöõa roài tuïi noù cuõng luïc tuïc leân xe vaøo ñoäi hình chieác tröôùc chieác sau nhö vò trí cuûa töøng ñöùa ñaõ ñònh. Tuy khoâng huï coøi nhö moâ toâ coâng loä nhöng boán chieác ñi tröôùc trong nhoùm Chaâu Caøo Caøo, löôïn, laùch cheøn xe cuûa khaùch ñi ñöôøng daït bôùt vaøo ñeå chieác Fiat 180 roäng ñöôøng maø löôùt. Ñoaøn xe ñu qua vaøi con ñöôøng luùc xuoâi luùc ngöôïc cho ñeán khi bieát chaéc laø khoâng coù ñuoâi (bò theo) hoï reõ veà höôùng bieät thöï nôi xuaát phaùt ban chieàu. Nöûa sau giôø taát caû caùc toaùn ñaõ veà ñieåm ñeán an toaøn. Thay ñoåi laïi xe coä rieâng cuûa mình, caû boïn laïi uøa ra ñöôøng. Tuïi noù xeù ñaøn taûn ra töù phía hoøa vaøo doøng xe coä trong aùnh ñeøn röïc rôõ cuûa Saøi Goøn ñeâm, sau khi heïn nhau gaëp laïi ôû karaoke Saønh Ñieäu cô sôû nhaø cuûa Trieäu Minh ñeå khao quaân. Taâm vaøo taém röûa thay boä quaàn aùo maø noù ñang maëc coù dính chuùt maùu cuûa thaèng Höng, traû caây suùng cho chuù Luoâng Ñieác nhaäp vaøo kho “quaân cuï” trôû laïi, noù vöùt heát taát caû toaøn boä aùo soùng vaøo trong caùi loø “laøng nöôùng” beân hoà bôi. Ñaây laø moät loaïi loø töï cheá laøm baèng moät thuøng phuy caét ñoâi theo beà doïc. Taâm goïi chuù ba giuùp vieäc ruùt trong maáy chieác xe ra cho noù moät chai xaêng, noù ñoå vaøo loø ñoát cho chaùy ruïi heát moïi thöù. Xong Taâm cuõng theo meï noù veà karaoke Saønh Ñieäu. Ñaùm Chaâu Caøo Caøo, Lieân Baùnh UÙ, Duõng Lieàu, Trang Chuøa v.v... Caû boïn cuõng luïc tuïc ñöùa tröôc ñöùa sau keùo ñeán. Tuïi noù haùt hoø naùo nhieät vui chôi nhö chaúng coù chuyeän gì.
95
Trieäu Minh saùng nhö con gaùi môùi bieát heïn trai laàn ñaàu. Phi vuï thöïc hieän quaù goïn gaøng. Thaèng Taâm chôi “goà” ñeán treân möùc naøng döï ñoaùn, nhaát laø khi bieát noù “ñoäp” ñeán ba vieân vaøo chæ moät caùi ñaàu laøm hai maét cuûa thaèng kia bung loøi troøng ra ngoaøi. Nhöõng taám hình “noùng” maø thaèng Taâm chuïp ñöôïc göông maët baày nhaày cuûa thaèng Höng chaéc chaén seõ laøm laõo Huy Thoâng söôùng tôùi ñænh, coøn hôn luùc bò “teùt oáng khoùi taøu” vì nhöõng cuù “kamikaze” cuûa phi ñoäi “Tora Tora” treân doøng Thieân Laâm cuûa naøng. . Chæ coù thaèng Taâm laø hôi böïc chuù Luoâng Ñieác, noù caøu nhaøu tieáng chöûi theà cuûa Lieân Baùnh UÙ maø noù raát khoaùi chí môùi hoïc hoài chieàu “haøng hoï cuûa chuù nhö caùi “quaàn queø” ngöôøi ta vaäy maø cuõng noùi laø “chuyeân gia ñoà chôi”. Luoâng Ñieác cöôøi heà heà, cha noäi naøy coù gioïng Baéc, cöôøi vaø noùi y chang ngheä só haøi Thanh Hoaøi khi xöa. “Hì... hì... neáu tao khoâng ñeå vieân ñaàu tieân bò leùp thì chuù maøy laøm ñeách gì coù can ñaûm laäp töùc laøm “ñuùp” (double) moät löôït hai vieân tieáp theo... Thöôøng thì cuù ñaàu tieân möôøi thaèng bò hoûng vieäc coù heát chín thaèng laø taïi nhaùt tay khoâng daùm sieát vieân thöù hai... Khoâng noå thì thoâi, nhöng heå noå laø phaûi noå cho chaéc cheát, chöù coâng an ñeán hieän tröôøng maø noù coøn giöït giöït heâ leân ñöôïc moät tieáng laø mình seõ ñi ñôøi vôùi noù. Daùm laøm tieáp vieân thöù ba laø khaù ñaáy. Maày ngon!” “Hôù... thì ra thaèng chaû gaøi mình chöù khoâng phaûi ñaïn hö...” Taâm hôi queâ ñoä khi nhôù laïi phaûn öùng luùc ñoù cuûa noù y nhö lôøi Luoâng Ñieác noùi. Sau vieân ñaàu khoâng noå noù laät ñaät “ñuùp” theâm hai vieân laø chæ vì phaûn öùng töï nhieân bò hoaûng hoàn (vôùi vieân khoâng noå), ñaõ vaäy khi thaáy tay chaân thaèng kia coøn giaät giaät noù coøn sôï thaèng kia chöa chòu ñi neân ñaõ (hoaûng hoàn) chôi theâm vieân thöù ba vaøo giöõa ñónh ñaàu... Ñuùng laø maáy oâng baø giaø chuyeân nghieäp nhö maù noù vaø chuù Luoâng Ñieác tính caùi gì laø xaûy ra y chang caùi ñoù. Ñoaùn taâm lyù ngöôøi ta hay nhö thaàn. Loay hoay vôùi ca haùt aên uoáng taïi choã cuõng trong phoøng karaoke naøy xong cuõng phaûi ñeán gaàn nöûa ñeâm. Côn choaùng vaãn chöa tan trong ñaàu thaèng Taâm, caùi ñaàu baày nhaày maùu cuûa Höng vaãn aùm aûnh noù. Taâm tôïp maïnh hai ly Jack Daniel’s khoâng pha soâ ña, thöù uoáng tuû cuûa noù, cho caân baèng laïi tinh thaàn ñang soác lôùn. Noù noùi vôùi meï caàn phaûi kieám choã thö giaõn vaøi ngaøy. Trieäu Minh OK lieàn vôùi ñeà nghò naøy. Caån taéc voâ aùi naùy, naøng cuõng muoán thaèng con bieán ra khoûi thaønh phoá vaøi hoâm, chôø ñoäng tónh coi ra sau roài haõy veà. Trieäu Minh keâu thaèng Long Cao laáy xe ñöa Taâm ñi ngay trong ñeâm nay ra khu resort Ana Mandara ôû Nha Trang chôi moät
96
sôï heát hoàn khai thieät luoân “Hoûng phaûi coù mình con ñaâu maù... coøn maáy ñöùa..“ Chi Ngoá ñònh khai theâm ra theâm teân nöõa cuûa maáy ñöùa ñaõ khoe vôùi noù laø ñaõ töøng “duï khòï” ñöôïc caäu hai nhöng noù nhaän ñöôïc cuù löôøm cuûa thaèng Taâm neân hoaûng hoàn nín re... Möôøi laêm phuùt sau hai ñöùa noù xuoáng xe. Taâm keâu thaèng Long ñi ngang qua hieän tröôøng “baõi ñaùp” luùc ban chieàu. Taát caû vaãn im laëng nhö bình thöôøng, chöa ai bieát trong caên nhaø boùp khoùa beân ngoaøi ñoù, xaùc thaèng Höng giôø naøy chaéc ñaõ cöùng ñô. Taâm thôû daøi oâm chaët con Chi Ngoá trong tay, khoâng ngôùt thænh thoaûng tìm moâi con nhoû hoân thaém thieát, noù muoán laøm moät caùi gì ñoù ñeå cho khoûa laép khoaûng troáng cuûa thôøi gian. Xe xuyeân maøn ñeâm treân quoác loä moät, aùnh traêng giöõa ñeâm luùc gaàn ngaøy raèm saùng vaèng vaët. Ñeâm ngoaïi oâ vôùi caûnh ñoài nuùi traûi daøi cuøng bieån khôi treân quoác loä moät ôû ñoaïn Bình Tuy, Phan Thieát thaät ñeïp. Giöõa caùi meânh moâng beân bôø ñaïi döông muoân truøng thaâm thaåm trong maøn ñeâm, Taâm thaáy mình thaät nhoû beù vaø quaù coâ ñôn. Döôøng nhö coù tieáng ngaân vang mô hoà naøo ñoù hoøa trong soùng bieån. Taâm im laëng nhìn maøu ñen cuûa bieån ñeâm chæ ñeå suy nghó vaø hình dung. Boùng toái Con beù naøy troâng raát baét maét vaø “saùng laãn chöùa nhöõng bí maät cuûa ñieàu thaùc suûa” û khoâng thua gì ngöôøi maãu hoa sinh kyù göûi aân haän vaø khoâng aân haän. haäu, aù haäu... Trong ñeâm ñen Taâm nhö baét gaëp neùt oâm thì tieáp vieân ñeàu goïi baø chuû baèng maët thöù hai cuûa chính mình. Khuoân maù (maù mì) vaø chuû cuõng xöng maù maët thaät laøm noù ngôõ ngaøng nhaän ra laïi vôùi hoï. Chi thaáy maù mì cho noù nghæ laøm caû tuaàn ñeå ñi chôi vôùi caäu Hai con baø chuû, con nhoû söôùng reân. Noù mô mô nghó mình cuõng gioáng nhö cung nöõ trong phim taäp, ñaõ loït vaøo taàm ngaém cuûa ”Hoaøng a ma” vaø ñöôïc Thaùi haäu “Hoaøng a ma” ñích thaân choïn cho thaùi töû con trai cuûa baø thì coøn caùi söôùng naøo baèng. Chæ coù ñieàu ñaõ noùi laø baûn chaát noù hôi ngoá neân noù ngôù ngöôøi ra khoâng bieát taïi sao “maãu haäu” laïi ñöa cho noù caàm caû saáp tieàn ñoâ ñeå “lo” cho caäu hai neân laáp baép Taâm thôû daøi oâm chaët con Chi Ngoá trong hoûi “Boä... boä... anh Taâm hoûng coù boùp tay, khoâng ngôùt thænh thoaûng tìm moâi con nhoû hoân thaém thieát, noù muoán laøm ñöïng haû maù?” Trieäu Minh nghieâng ngöôøi vaøo tai moät caùi gì ñoù ñeå cho khoûa laép khoaûng troáng cuûa thôøi gian. noù rít kheõ choïc noù “Ñeå cho maøy mua bao OK ñoù bieát hoân con quyû ngoá. Maøy mình. Boùng toái phaûn khaùng hay moät maø ñeå coù baàu vôùi noù laø tao gieát caû meï ñònh meänh ñöôïc saép ñaët an baøi?... Taâm töï hoûi vaø laéng nghe lôøi traàn laãn con ñoù nghen” Trieäu Minh löôøm yeâu noù mím mím cöôøi. Trong khi con tình. “Coù khi naøo ta töï gheâ tôûm vôùi nhoû maéc côõ beõn leõn tieáp tuïc ngoá nöõa chính ta - töï xoùt xa cho ta - töï bieän hoä “ÔÙi Maù naøy! nhieâu ñaây maø mua bao nhöõng loãi laàm hay nhöõng giaù trò cuûa OK heát chaéc xaøi ñeán ba ñôøi luoân... thuû ñoaïn! Khoâng ai bieát ngoaøi ta.” Ngoaøi kia giöõa soùng bieån laø boùng maø anh Taâm aûnh coù chòu xaøi maáy thöù cuûa nôï ñoù ñaâu, toaøn baét tuïi con uoáng ñeâm giam giöõ, chia seû, vaø ngôø vöïc! Postinor loaïi phoøng chaùy khaån caáp Hy voïng vaø tuyeät voïng. Töôûng töôïng vaø phuû nhaän. Chaáp nhaän ñònh meänh khoâng haø” “AØ thì ra tuïi tuïi maøy ñaõ quaát nhau tuùi phaän soá nhö khoâng phaûi moùn nôï cuûa buïi roài ñôïi gì baø maù naøy cho pheùp phaûi giang hoà, maø chính laïi laø giang hoà hoân?” Trieäu Minh gaèn gioïng hoûi chôi khoâng loái thoaùt. Khaéc khoaûi trong boùng ñeâm! Khao ñeå choïc noù nhöng cuõng laøm con nhoû
tuaàn ñi, “coâ Hoa PR manager ôû ñoù laø baïn cuûa meï maø! Noùi meï göûi lôøi thaêm laø coâ aáy seõ lo cho con chu ñaùo” Quay qua con Chi Ngoá ngoài caïnh beân. Con nhoû naøy troâng raát baét maét vaø saùng suûa, loaïi “maët tieàn nôû haäu, ñieän nöôùc ñaày ñuû” khoâng thua gì ngöôøi maãu hoa haäu, aù haäu v.v... Chæ moãi caùi toäi hôi ngoá neân phaûi ñi laøm bia oâm karaoke ôû nhaø Saønh Ñieäu cuûa naøng. Trieäu Minh moùc ví ñeám 10 veù (LTS: ve ù= 100 USD) ñöa cho Chi Ngoá baûo: “Cho con nghæ moät tuaàn, caàm tieàn ñi theo anh Taâm cuûa maøy, noù coù caàn gì thì “lo” duøm noù cho maù. Duø coøn treû nhöng luaät baát thaønh vaên cuûa taát caû caùc nhaø karaoke bia
khaùt böøng saùng nhöng vaãn ruùt vaøo boùng ñeâm. Ñeâm nay Taâm töï ñaøy aûi mình hay noù thaät khoâng hieåu noåi chính mình! Taïi sao ta cöù phaûi loay hoay tìm ñieàu bieän hoä cho ta? Nhöõng ñieàu ñöôïc goïi laø ñuùng hay ngoác daïi ñeàu tuaân thuû moät quy taéc maëc ñònh. Moät öôùc leä khoâng theå vöôït ra trong caùi theá giôùi ngaàm ñaày bí aån naøy... Ngoài im trong boùng toái, mô chuùt aùnh saùng le loùi cuûa ñôøi mình sau naøy. Taâm laïi thaáy döôøng nhö mình ñang chìm læm cuøng maøn ñeâm laãn trong tieáng soùng bieån rì raøo. Baät caàn choát khoùa cho thoaûi ra ñoä doác cuûa chieác baêng döïa phía sau treân chieác Toyota Tarago loaïi caù maäp 7 choã ñôøi môùi, phuû taám chaên moûng quaán quanh ngang ngöôøi hai ñöùa, Taâm veùn meùp vaùy ñaàm cuûa con Chi Ngoá leân. Xoay löng con nhoû naøy laïi, ñaïp chieác quaàn xòp cuûa noù cho tuït ra rôi luoân xuoáng saøn xe. Taâm oâm ngang hoâng ñöùa con gaùi roài löøa theá töø ñaèng sau bôø moâng cuûa con nhoû naøy töø töø naåy tôùi. Noù nheï nhaøng laøm tình vôùi con beù trong theá ngoài ngang treân baêng sau xe. Con Chi Ngoá quay ñaàu ngöôïc ra sau löng haáp taáp tìm moâi anh Taâm nuùt chaët ñeå chaän tieáng reân öùhh öhh... cöù muoán tuoâng traøn ra cuøng khoaùi caûm giöõa luùc chieác xe vaãn baêng baêng xuyeân quoác loä moät löôùt ñi trong maøn ñeâm... Luùc tuïi noù ñeán Muõi Neù thì trôøi cuõng vöøa höøng saùng, maët trôøi ñang leân treân ñöôøng chaân trôøi tít ngoaøi khôi ñoû oái. Tröôùc maét noù laø caû moät sa maïc ñaïi döông röïc löûa u saàu. Taâm khoâng bao giôø queân ñöôïc chuyeán xe xuyeân qua maøn ñeâm hoâm ñoù. Xuyeân boùng ñeâm qua ñoài caùt, vaø xuyeân aùnh bình minh ñaõ röïc saùng chaûy daøi baát taän... Taâm chôït tænh khoûi côn meâ. Giang hoà luoân luoân bao giôø cuõng laø boùng toái nhöng laøm gì coù maøn ñeâm cuûa moät giaác nguû yeân laønh cho noù ñöôïc ñi tìm giaác moäng ñôøi.
ooOoo
Vaø cuõng ñuùng thôøi ñieåm cuûa aùnh bình minh toûa roäng treân bieån Muõi Neù saùng hoâm ñoù, ngöôøi ta tìm ñöôïc caùi xaùc cuûa thaèng Höng sôùm hôn Taâm döï lieäu. Con baïn gaùi cuûa noù ñeâm qua ñaõ töø Ñaø Naüng, ñoät xuaát trôû veà sôùm hôn hôïp ñoàng, goïi phone cho baïn trai mình khoâng ñöôïc neân saùng sôùm hoâm nay ñaõ ñeán tìm. Chò naøng thaáy oáng khoùa beân ngoaøi nhöng vaãn ña nghi nhìn qua khe cöûa ñeå roài xæu ñuøng laên keành ra giöõa heûm khi nhìn ra ñöôïc troïn veïn hình aûnh cuûa thaèng Höng vôùi hai con maét loøi troøng cuøng caùi ñaàu naùt baáy ñang naèm treân vuõng maùu ñaõ quaùnh khoâ giöõa saøn nhaø. Dö luaän laäp töùc höôùng veà söï kieän taïi hieän tröôøng. Treân baùo ñaøi, vaø phía coâng an ngöôøi ta thoåi ra caâu chuyeän Höng sôû höõu moät löôïng haøng traéng
vaø thuoác laéc trò giaù ñeán caû... tyû ñoàng. Ñaây laø moät maét xích trong ñöôøng daây buoân baïch phieán lôùn coù löôïng haøng caû maáy chuïc tyû maø coâng an ñang ñieàu tra. Höng bò ñoàng ñaûng thanh toaùn ñeå tröøng trò toäi cöôùp haøng vaø cuõng ñeå chaët maét xích cho bít loái ñieàu tra. Khoâng coù moät doøng naøo khôi laïi quaù khöù thaèng naøy töøng töï töû vôùi ngöôøi yeâu maø khoâng cheát chæ môùi caùch ñaây chöa troïn naêm. Khoâng ai moi ra coâ beù töï töû cuøng vôùi noù luùc tröôùc chính laø con gaùi Toång Cuïc Tröôûng 25. OÂng Toång saïch trôn saïch trôn khoâng lieân quan gì ñeán vuï baêng ñaûng ma tuùy thuoác laéc cuûa thaèng Höng. Qua vuï naøy Taâm Nhí cuõng bieát theâm nhieàu ñieàu ôû “söï ñôøi”. Soá löôïng
tuaàn traêng maät, Noù töï tin moät caùch khoâng töï aùi laø anh Taâm chaéc phaûi “thöông” noù laém neân môùi “ñaäm” vôùi noù döõ vaäy. Veà Saøi Goøn Taâm ñöôïc ñích thaân Naêm Cam khen ngôïi caû hai meï con
Taâm quaán nghieán con Chi Ngoá ra maø laøm tình caû ngaøy laãn ñeâm ñeå coá queân ñi noãi aùm aûnh vôùi caùi ñaàu naùt baáy ñaãm maùu cuûa thaèng Höng...
maët trôøi ñang leân treân ñöôøng chaân trôøi tít ngoaøi khôi ñoû oái. Tröôùc maét noù laø caû moät sa maïc ñaïi döông röïc löûa u saàu.
ma tuùy noù boû laïi treân xaùc thaèng Höng ñaùng giaù chæ vaøi trieäu ñaõ ñöôïc naâng leân thaønh caû tyû. OÂng Toång 25 ñích thaân bay vaøo Nam oâm vai “ngöôøi thôï maùy” khu cheá xuaát laø ba cuûa thaèng Höng ñeå chia buoàn. Duø gì thì “hai treû” cuõng ñaõ töøng thöông yeâu nhau. Cha meï thaèng Höng ñöùt ruoät giaän cho thaèng con ñaõ cheát. Ñöôïc moät gia ñình quyeàn quyù vaø coù “tö caùch” nhö vaäy thöông yeâu maø sao noù chaúng bieát choïn ñöôøng ngay ñeå böôùc. Hoï caûm ñoäng röng röng vì thaân theá “cao sang” nhö oâng Toång Cuïc Tröôûng maø laïi bieát “thöông” nhöõng ngöôøi thuoäc giai caáp thôï thuyeàn giôùi coâng nhaân “voâ saûn chuyeân chính” nhö hoï. Meï thaèng Höng thuùt thít lô mô ñoaùn raèng “OÂng Toång Cuïc naøy quaû laø moät ngöôøi ñaõ “giaùc ngoä caùch maïng” ñeán ñænh cao chöù khoâng thöôøng”. Thaèng Taâm hôi nhoi nhoùi trong loøng khi thaáy raèng chính mình cuõng ñang goùp phaàn giuùp cho caùi laõo “giaû taïo ñieån hình” naøy dieãn kòch. Suoát caû tuaàn leã naèm ôû Ana Mandara ngoaøi Nha Trang, Taâm quaán nghieán con Chi Ngoá ra maø laøm tình caû ngaøy laãn ñeâm ñeå coá queân ñi noãi aùm aûnh vôùi caùi ñaàu naùt baáy ñaãm maùu cuûa thaèng Höng vì 3 phaùt 9 ly cuûa noù. Chæ toäi nghieäp cho caùi baûn chaát ngoá cuûa con Chi, noù khoâng caûm nhaän ñöôïc gì vôùi söï hôi bò “quaù ñoä” cuûa anh Taâm, Chi haïnh phuùc traøn treà nhö coâ daâu môùi trong
noù vì “kòch baûn” quaù thoâng minh vaø noù dieãn thaät hoaøn haûo xuaát saéc. Moïi ngöôøi daønh cho noù moät söï neå vì xöùng ñaùng. Baèng chöùng laø noù ñöôïc Caäu Naêm cho bieát töø ñaây Taâm seõ ñöôïc höôûng moät phaàn traêm treân lôïi töùc trong chuyeän “laøm aên” vôùi Huy Thoâng cho vieäc “qua aûi” caùc coâng röôïu ngoaïi nhaäp laäu. Noùi moät phaàn traêm nghe thì ít, nhöng chæ noäi caùi khoaûn röôïu hieän taïi thoâi, haøng thaùng phaàn Taâm ñaõ coù gaàn 20 veù. Ñoù laø chöa keå sau naøy tieàm naêng phaùt trieån trong vieäc laøm aên chung vôùi oâng Toång coøn gia taêng nöõa maø noù cuõng seõ coù phaàn. Ai cuõng hieåu laø giôø ñaây Taâm ñaõ laø moät thaønh vieân chính thöùc trong “boä saäu” ñöôïc ngoài chieáu treân cuûa nhaø Naêm Cam, noù coù boån phaän phaûi heát loøng vôùi gia ñình caäu Naêm, vaø seõ ñöôïc giao cho thöïc hieän nhieàu phi vuï khaùc nöõa, vôùi phaàn chia lôïi nhuaän cao hay thaáp tuøy theo möùc ñoä khoù khaên vaø nguy hieåm nhieàu hay ít cuûa “kòch baûn” maø noù seõ “thieát keá” cho caùc “phi vuï” sau naøy. Xin môøi xem tieáp kyø sau: Töø moät “nhaõi nheùp” trong soøng baøi cuûa Baûy Sy, laøm theá naøo Naêm Cam böôùc leân ngoâi vò truøm cuûa caùc oâng truøm taïi Vieät Nam? Vì sao Naêm Cam chòu toäi gieát ngöôøi vaø ôû tuø theá cho anh reå? Taát caû nhöõng tình tieát eùo le chöa töøng ñöôïc tieát loä seõ ñöôïc taùc giaû töôøng trình moät caùch tæ mæ veà quaûng ñôøi haøn vi cuûa Naêm Cam, qua caùc traän thö huøng ñuïng ñoä vôùi baêng Ñaïi ca Thay, Huyønh Tyø, Taøi Cheùm v.v... Caâu chuyeän caøng ngaøy caøng haáp daãn, môøi baïn ñoïc ñoùn xem cho ñuû boä.
97
Vò trí tuyeät ñeïp trong khu Industrial haõng xöôûng vaên phoøng. Chæ baùn töø 6.30am - 2.30pm töø Thöù Hai-Saùu, ñaõ laøm 3 naêm qua, khaùch ñoâng taáp naäp thu nhaäp cao lôøi nhieàu suoâng seû. Quaùn coù choã ngoài trong vaø ngoaøi lyù töôûng. Toaøn boä ñaõ laáp ñaët trang thieát bò ñaày ñuû. Hôïp ñoàng laâu daøi thueâ möôùn phaûi chaêng. Sang giaùo $350,000 thöông löôïng
Ngay trung taâm taáp naäp Hursville, gaàn xe löûa, taxi, doïc beân laø shopping strip. ñang baùn taáp naäp khaùch quen vaø khaùch vaõng lai raát ñoâng. Hôïp ñoàng laâu daøi giaù thueâ möôùnraát phaûi chaêng. Chæ laøm 5 ngaøy röôõi. Thích ôïp cho vôï choàng hay partner. Taát caû ñeàu ñaày ñuû, vaøo laø baùn ngay khoâng chi phí gì theâm
98
Giaù $ nhaän ñeà nghò theo yù nguôøi mua Tel.: 044 909 4345 xin noùi tieáng Anh
Sang shop baùn Mobile phone, ñaõ laøm 7 naêm vò trí raát toát vuøng North Shore, Hieän ñang laø ñaïi lyù cuûa caùc haõng lôùn nhö VodaFone & Virgin Dealer. Khaùch quen raát ñoâng, coù luoân dòch vuï söûa chöõa vaø baùn caùc loaïi link kieän cuûaphone. Raát thích hôïp chuû töï laøm, thu nhaäp 45,000/thaùng laõi roøng 8,000/thaùng.
Sang tieäm söûa quaàn aùo taïi ngay trung taâm Canberra, hieän raát ñoâng khaùch. Coù hôïp ñoàng laøm quanh naêm. Tieàn thueâ shop reû. Coâng vieäc ñôn giaûn chæ moät ngöôøi laøm. Giaù $ Xin goïi ñeå bieát theâm chi tieát Tel.: 0413 511 627 noùi tieáng Vieät
99
100
101