11 minute read
Muziek
Matthew Boyden
THE TENOR, A CULTURAL HISTORY
Advertisement
Matthew Boyden springt in 500 pagina’s kris-kras door vier eeuwen opera- en tenorgeschiedenis, zonder dat je de draad kwijtraakt. Gaandeweg wordt duidelijk hoe de tenor de held werd zoals we die vandaag kennen. Tot Mozarts volwassen opera’s speelde de tenor vooral de tweede viool en waren castraten de romantische helden. Naast de voorgeschiedenis tot ca. 1900 is er veel aandacht voor tenoren uit het opnametijdperk, te beginnen met Caruso. Maar ook Freddy Mercury komt voorbij, want Boyden is wars van heilige huisjes en gooit heel veel open deurtjes dicht. Tegenover overtuigende beschouwingen als waarom Bergonzi de gaafste opname van ‘Una furtiva lagrima’ maakte, plaatst hij zangers in het perspectief van de tijd. Waarom waren bepaalde stemmen, die ons tegenwoordig soms zelfs tegen de haren strijken, toen en vogue? Veel lie ebbers van de stemsoort hebben torenhoge persoonlijke favorieten, maar Boyden slaagt erin al deze rivalen in zijn boek te verenigen. Van Rubini en Gayarre tot en met Caruso, Del Monaco, Di Stefano, Corelli, Pavarotti en Kaufmann komen 400 tenoren aan bod. Reikwijdte en diepgang zijn duizelingwekkend, maar het boek leest als een avonturenroman. Door de analyses van specifieke opnames geeft de sport van het naluisteren het boek een extra dimensie.
Uitgever: Ragueneau
Thomas Oliemans
GOES FRENCH
Thomas Oliemans en Amsterdam Sinfonietta gaan op tournee met bekende en onbekende chansons van Jacques Brel tot Charles Aznavour en van Charles Trenet tot Barbara, aangevuld met klassieke werken voor strijkers van Franck, Debussy en Fauré. Samen met dirigente Candida Thompson doen zij zo de onmiskenbaar Franse klank door de eeuwen heen herleven. De cd Formidable! met de chansons staat in het recensiekatern besproken.
Info en speellijst: sinfonietta.nl
Transparant
EEN BOVENTOON-CONCERT
Tot begin december is Erik Karsemeijer op zondagochtend in het Grollose Studio Klankkleur te horen in uitvoeringen waarbij het unieke klankspectrum van Tibetaanse en Nepalese klankschalen, Chinese gongs en andere instrumenten tot leven wordt gewekt. Voor veel bezoekers een transcendentale ervaring in een open atmosfeer. In Karsemeijers spel op deze exotische instrumenten worden in de vrije zanglijnen afzonderlijke boventonen hoorbaar, waarbij intuïtieve liederen in fictieve taal ontstaan. Karsemeijer: ‘De verfijnde boventoonzang, begeleid door zachte klanken van tanpura, gongs en klankschalen, roept op tot een imaginaire reis door innerlijke landschappen.’
Giuseppe Di Stefano
COMPLETE DECCA RECORDINGS
De Siciliaanse tenor Giuseppe Di Stefano had een stem die klonk als een verlaten strand onder de lome middagzon. Hij wilde eerst priester te worden, maar de Monseigneur van de Milanese Dom geloofde niet dat de koorknaap met de koolzwarte schelmenogen lang bij hen zou zingen. Hij kreeg gelijk. Di Stefano ruilde het kerkkoor al snel in voor de nachtclubs van Milaan. In 1953 veroverde hij samen met Maria Callas de operawereld in een legendarische opnameserie voor EMI. Minder bekend is dat hij al vanaf 1955 “vreemdging” met Decca, voor wie hij toen een onovertroffen L’elisir d’amore opnam. In 1957 stapte Di Stefano volledig over naar Decca. Zijn complete Decca-opnamen zijn hier samengebracht in een oor- en oogstrelende 14CD-box vol prachtige slipcases in originele hoesjes. Di Stefano voegde via Decca zijn enige integrale studio-opnames van Forza del destino, Gioconda en Mefistofele toe. Het aria-recital heeft in zijn platenoeuvre unieke hoogtepunten uit Chénier, Manon, Carmen, Faust en Parelvissers. Het is prachtig zoveel spontaniteit, klankschoonheid en exuberante passie zo fraai uitgegeven te zien. Een passend tribuut voor wat Di Stefano’s honderdste verjaardag had kunnen zijn, als hij in 2004 niet in Kenia in coma was geslagen door overvallers, die nooit zijn gepakt. Hij overleed in 2008.
Label: Decca
Mijs
MET DE ZWAVELSTOKJES
Mijs met de zwavelstokjes is een lichtvoetige muzikale wintervoorstelling in de Amersfoortse Veerensmederij, waarin film, theater, droom en werkelijkheid aan de hand van livemuziek in elkaar overvloeien. Het verhaal: in een koude winternacht probeert een meisje zwavelstokjes te verkopen, maar niemand wil ze hebben. Terwijl binnen de kachels branden en de tafels feestelijk gedekt zijn, moet ze aan haar opa denken. Dan ontmoet ze de sneeuwman... Mijs danst de film in en uit. Bij elk zwavelstokje dat ze afsteekt ziet ze haar opa, die haar goede raad geeft.
9 december t/m 9 januari 2022 Info en speelplan: hollandopera.nl
Music Stages
NOCHES DE LA HABANA
Een sprankelende selectie uit 400 jaar Cubaanse muziek staat centraal in Noches de la Habana. Daaronder een lezing, kamermuziek en een feestelijk orkestconcert met pianist Ramon Valle onder leiding van dirigent Leonard Evers. Voor Evers is Cubaanse muziek een onuitputtelijke bron sinds zijn jonge jaren: ‘Een doos van Pandora naar de rijke culturele en muzikale historie van Cuba. In één uur maken we het publiek deelgenoot van de rijkdom van Cubaanse muziek. Het hoort Spaanse muziek geleidelijk transformeren naar een uniek Cubaans idioom door vermenging met onder anderen Franse, Afrikaanse, Arabische en (jawél) Chinese invloeden.’
29 december Info en programma: musicstages.nl
Thomas Oliemans | Formidable Naast de tournee (zie uit-pagina’s) brengen bariton Thomas Oliemans en Amsterdam Sinfonietta het Franse orkest- en chansonrepertoire uit op het album Formidable. Amsterdam Sinfonietta is een subliem begeleidingsemsemble. Oliemans is daarin een gelouterde stemkunstenaar die het Franse chanson de Nederlandse slag meegeeft, zoals Brel andersom het Nederlands ooit een fraaie slag toebracht. Liefde en plezier spatten ervan af. Het idee om Trenet, Legrand, Barbara en Brel te combineren met Debussy en Franck is briljant. Men had van Becaud naast ‘Et maintenant’ nog een suite uit zijn Opera d’Aran kunnen nemen, maar dat is een detail.
Label: Channel Classics
Diana Arkenstone | The Healing Heart Bij een elferige naam als Diana Arkenstone horen Lord of the Rings-achtige klanken met etherische vocalises die als mistflarden opstijgen uit de luisprekers. ‘Safe in the Angel’s Wings’ kan zo in The Hobbit IV. Het is commerciële muzak, maar mooier dan in deze verzadigd warme, weelderige productie zal het niet snel worden. Gelet op het overweldigende aanbod in dit en aangrenzende genres (zie de zusjes Czocher) is er duidelijk markt voor deze moderne variant op jaren zeventig-sfeerplaten. Misschien werkt het met uw geliefde bij de open haard… of bij een ontspannende massage.
Label: Neo Pacifica Hania & Dobrawa | Inner Symphonies De Poolse zusjes Hania Rani (componistpianist-zangeres) en Dobrawa Czocher (componist-celliste) ontdekten in hun kinderjaren een instinctieve artistieke band met elkaar. Het leidde tot dit gezamenlijke CD-debuut met eigen composities, Inner Symphonies. Het centrale element daarin is hoop. De muziek schommelt tussen minimal music met een maximaal randje en esoterische klanksferen. Het is een een eclectische combinatie van toegankelijke, sferische klanken; de gezamenlijke yogasessies en boswandelingen tijdens de lockdown verklankt in muziek. Weelderig geproduceerd is dit DGG’s poging de vrouwelijke Einaudi’s te ontdekken.
Label: Deutsche Grammophon
Poetica | Poetica Na alle esoterie brengt Poetica eigentijdse psychedelica met bezwerende stemvervorming en Rachael Sage die persoonlijke inzichten reciteert over mythes, liefde, pijn, waarheid en resurrectie. Een goudeerlijk, puur album met soms een relativerende knipoog. Eerlijk is eerlijk: als puber hoorde ik zelf diepere waarheden van Lou Reed tot David Bowie. Het leuke van Poetica is dat er altijd weer een nieuwe Patti Smith is die iets te melden heeft met een mondharmonica. Hoogtepunt: ‘A Father’s Nachus’, waarin ze beschrijft hoe haar vader Sinterklaas werd en rijmpjes voor haar schreef.
Label: SoNo Recording Group Air Craft | First impressions Doug McKeehan (pianist/synthesizers) en Bruce Bowers (viool) werken al sinds de vroege jaren tachtig samen in Air Craft. Het jazz-idioom is in de drie decennia die sindsdien verstreken steeds veelzijdiger en breder geworden. Op First Impressions hoor je feitelijk Last Impressions, want het is een exuberante, barokke klankrijkdom die je in combinatie met zoveel vette groove, bas en een waaier aan door elkaar krioelende invloeden zelden tegenkomt. Zo werkten de heren voor Bob Dylan, maar ook met Barbara Streisand. Het is soms of India en klassiek Texas elkaar ontmoeten in een gezellige jazzkroeg. Aanstekelijk.
Label: Blujazz
Janine Jansen | 12 Stradivari Janine Jansen is het op dit album gelukt om op de vleugels van haar roem de twaalf beroemdste Stradivarius-violen, bespeeld door legendarische violisten uit voorbije eeuwen, samen te brengen in een opname. Ik zal het niet snel zeggen, maar spel en klankpracht overstijgen vaak de muziek, zoals in het openingsnummer van De Falla. Het repertoire is even uiteenlopend als briljant gekozen bij de klank van het specifieke instrument. Dit is met afstand Jansens beste album en een hoogtepunt in haar CD-carrière. Van Suk tot Kreisler is het One Big Wow! Je zou bijna vergeten dat er nog een orkest onder Antonio Pappano meedoet, ook een Wow!
Cologne Fine Art & Design BIEDT COMPLETE KUNSTBELEVING IN NOVEMBER Met een sterke selectie van 60 handelaren en galeries opent de 52e COLOGNE FINE ART & DESIGN van 19 tot 21 november 2021 weer haar deuren in Keulen. De reis door de tijd begint bij objecten uit de oudheid en reikt tot aan meubeldesign, van klassiek tot modern, en beeldende kunst en kunstnijverheid uit Europa tot ver daarbuiten. Het event vindt tegelijk plaats met ART COLOGNE en EXPONATEC. Deze beurzen voor moderne en hedendaagse kunst en museumexperts vormen in alle opzichten een volledige, waardevolle kunstervaring. De speciale presentatie ‘Wenen 1900’ voert bezoekers mee naar de periode van rond de eeuwwisseling. Een expositie van Afrikaanse beelden maakt het aanbod compleet.
Wenen rond 1900 Dat de creatieve wereld verder reikt dan beeldende kunst alleen, wordt door de organisatie van COLOGNE FINE ART & DESIGN goed onderstreept. De categorie kunstnijverheid is op zijn minst even sterk vertegenwoordigd met archeologische objecten, sierlijk Rococo-antiek en zilver en sieraden. Middeleeuwse en tribale artefacten ontbreken evenmin. Het belang van met name de 20e-eeuwse toegepaste kunst wordt sinds een paar jaar met speciale presentaties gemarkeerd. Na de focus op 100 jaar Bauhaus staat dit jaar “Wenen 1900” centraal. De tentoonstelling is gewijd aan het baanbrekende tijdperk van de Art Nouveau en de Wiener Werkstätte, waarin kunstenaars, ambachtslieden en architecten uit Oostenrijk de perceptie van kunst en architectuur wereldwijd veranderden. Werken van Egon Schiele, Oskar Kokoschka en Gustav Klimt tonen de culturele verandering die de eeuwwisseling teweegbracht. Stromingen zoals Zero, Fluxus, de Leipziger Schule en het boeiende Duitse Expressionisme zijn er uiteraard ook te vinden, waarmee een uitstekend aanbod gegarandeerd is.
Magische beelden uit Congo als bijzondere tentoonstelling Meer dan 40 werken van het Tekevolk worden dit jaar op Cologne Fine Art & Design in een aparte tentoonstelling gepresenteerd. De magische beelden uit de DR Congo zijn diepgeworteld in de religieuze wereld van het oude Afrika. De makers zijn afstammelingen van
Linksboven Farbensammler uit 1989 van Piotr Nathan, collectie Galerie Brutto Gusto, Berlijn
Rechtsboven Vintage Cartier-broche uit 1950 in de vorm van een zonnebloem, Kunsthandel Wolfgang Gützlaf, Berlijn
Rechtsonder Sfeerimpressie 2019 met de stand van ViebahnKunsthandel, Worpswede
Linkerpagina Beeld van het Teke-volk, collectie Galerie Simonis, Düsseldorf een van de grote, al lang verdwenen koninkrijken van Centraal Afrika. In al hun verscheidenheid worden de rituele figuren reeds lang door verzamelaars over de hele wereld gewaardeerd als kunstwerken, onmiskenbaar bijdragend aan de rijkdom van de Afrikaanse culturen. De speciale tentoonstelling is een samenwerking tussen Koelnmesse en de in Afrikaanse kunst gespecialiseerde Galerie Simonis in Düsseldorf.
Voor jong en oud Doorgewinterde kunstlie ebbers worden in de Domstad op hun wenken bediend: alle verzameldisciplines worden op hoog niveau geboden, terwijl er ook voor de beginnende kunstkoper veel te ontdekken valt. Hiertoe is nieuw ‘The Showroom’ ontworpen, waar jonge verzamelaars kennis kunnen maken met het brede scala van kunst- en designobjecten tot 5.000 euro dat op COLOGNE FINE ART & DESIGN wordt tentoongesteld. Geselecteerd en samengesteld door kunstnijverheidsexpert Sebastian Jacobi, komen hier design, oude en moderne kunstnijverheid uit het aanbod van de exposanten samen. Het ontwerp is bedoeld om de kijkers te inspireren hun eigen woonruimte een positieve impuls te geven met kunst, design en kunstnijverheid, maar ook door middel van licht, schaduw, kleur en evenwichtige verhoudingen. Dit jaar staat het thuiskantoor centraal, dat de huidige wereld van wonen en werken enorm heeft veranderd. Creatieve ruimteconcepten waarbij meubelstukken, voorwerpen of kunstwerken ‘in het juiste licht’ worden geplaatst, kunnen een motiverend effect hebben op het werk en het leven. COLOGNE FINE ART & DESIGN 18 t/m 21 november 2021 Koelnmesse / Messeplatz 1 50679 Keulen colognefineart.com
Openingstijden 18 november: 11.00 - 19.00 uur 19 november: 11.00 - 19.00 uur 20 november: 11.00 - 19.00 uur 21 november: 11.00 - 18.00 uur
Preview 17 november: 12.00 - 20.00 uur
Entreekaarten zijn online te verkrijgen. Zie de website colognefineart.com voor meer informatie en tickets.
