seizoensblad voor boeiend buitenleven
Melk & honing
herfst 2010
12
Het plattelandsgevoel van
n ee mm gra ij tis m ee !
Zsofi Horvath Van veld tot bord
Tomenade van chef Dirk Cherchez la femme
Melkveebedrijf van Marina Geuens Binnenkijken
Het Zoete Zijn
Weekendje weg
Het Meetjesland Surf & win een luxeweekend op het platteland www.melkenhoning.be
Melk & honing Uitgever Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (VILT) vzw Melk & honing wordt uitgegeven ter promotie van de troeven van de Vlaamse land- en tuinbouw
06
Verschijning 4 x per jaar: lente, zomer, herfst en winter Verspreiding Melk & honing wordt gratis verdeeld via de Vlaamse land- en tuinbouwers Oplage 50.000 ex. Hoofdredactie Nele Jacobs Redactie-adres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel, 02/552 81 92, redactie@melkenhoning.be www.melkenhoning.be
10
Redactieraad Bart Boeraeve, Kristien Broekx, Ilse Ceulemans, Cathérine Decraene, Stephanie Kinot, Griet Lemaire, Maarten Nulis, Leen Schrevens, Soraya Stuer, Gerrit Tulkens, Gert Van Thillo, Erwin Wauters Medewerkers Mine Dalemans, Daphné Goossens, Marjan Mannaert, Johan Vanbecelaere, Koen Vandepopuliere
Surf & win
Realisatie www.propaganda.be
een luxeweekend op het platteland
Verantwoordelijk uitgever VILT vzw, Dirk Lips, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel © Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
2 Melk & honing herfst 2010
i.s.m. plattelandstoerisme
www.melkenhoning.be www.plattelandstoerisme.be
05
Koe-leur locale
04
Het plattelandsgevoel van
05
Ontdek & beleef
06
Van veld tot bord
10
De troeven van het buitenleven Zsofi Horvath
Meetjesland, land van melk en honing Kabeljauwhaasje met Nevelse tomenade van chef Dirk Boelens
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Mijn eerste stapjes
T
oegegeven, ik heb altijd graag met mijn fiets
door de velden gereden. Borst vooruit, handen in de lucht. Heerlijk, die verse buitenlucht. Leuk om naar te kijken ook, die landbouw: uitgestrekte vlaktes weiland met hier en daar een grazende koe, of kilometers lange boomgaarden met bont kleurenpallet. Maar daar stopt het. Nooit had ik verwacht redacteur in de landbouwsector te worden. Net als Zsofi Horvath (p. 5) ben ik er als leek ingerold. En wat blijkt? Ik vind het ge-wel-dig. Die passie en gedrevenheid in de ogen van Marina van de Sint-Jozefhoeve (p. 12), de rust en tevredenheid bij Anja en Ferdinand van Het Zoete Zijn (p. 16). Ondanks de opofferingen die hun job soms vergt, zijn zij trotse landbouwers.
16
Meer dan 100.000 Vlamingen verdienen hun brood in de agrovoedingsindustrie. Menig professor had me al op het hart gedrukt dat de agrarische sector van vitaal belang is voor de economie. Maar er echt bij stilstaan, deed ik niet. Nooit eerder heb ik een tomatenbedrijf van de omvang van de broers Vlaemynck (p. 10) met eigen ogen aanschouwd, laat staan bezocht. Het boerenleven was een ver-van-mijn-bedshow.
14
12
Sfeervol seizoen
11
Cherchez la femme
12
Zin & onzin
14
Binnenkijken
16
Genieten van de herfst Op bezoek bij Marina Geuens van de Sint-Jozefhoeve Boer en jager hand in hand? Het Zoete Zijn Logeren tussen kersen en peren
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Wat ga ik nog grote ogen opzetten. Zoals wanneer Marina mij meedeelde dat een koe 80 liter water drinkt per dag. 80 liter! Ik viel haast van mijn stoel. Ik heb het nieuwtje meteen rondgebazuind bij al wie het horen wou. Ik sta al te popelen om meer van het boerenleven te ontdekken, maar voorlopig houd ik het hierbij: Veel leesplezier!
Nele Jacobs hoofdredacteur
herfst 2010 Melk & honing 3
Keukenmeiden verdriet S
chorseneren worden vaak gezien als het zwarte schaap in de
Gezocht: 1001 plattelandsideeën
groentehal. Na de Tweede Wereldoorlog raakte de groente in
diskrediet. Sindsdien draagt ze de bijnaam ‘keukenmeidenverdriet’, te wijten aan de lastige schoonmaakmethode en kleverige handen die je eraan overhoudt. Desalniettemin zit een schorseneer boordevol noodzakelijke voedingsstoffen en doet haar milde, zoete smaak het bijzonder goed in combinatie met oesters en oesterzwammen, vis of een mals varkensgebraad. Hoog tijd dus voor een opwaardering! www.flandria.vlam.be
D
room jij – al dan niet stiekem – van een nieuw interieur of heeft je tuin dringend een facelift nodig? Kom dan tussen 30 oktober
en 2 november in Flanders Expo ideeën sprokkelen op Countryside. Nieuw dit jaar is de themahal ‘Landelijk Toerisme’, waar je alles te weten komt over vakanties ‘op den buiten’. Kom daar zeker een kijkje nemen bij Plattelandstoerisme vzw en ontdek er alles over een weekendje ‘Genieten’ in een hoeve met karakter of unieke ligging op het platteland. Speur mee naar ‘de’ valies en laat je trakteren op een gratis weekendje weg. www.countryside.be www.plattelandstoerisme.be
Vlaamse boerenkost
W IN
O
m het collectieve geheugen op te frissen neemt
‘Goesting in Vlaanderen’ je mee op ontdekkingstocht doorheen Vlaanderens culinaire erfgoed. (Her)ontdek het verhaal achter de streekproducten en bereidingen op grootmoeders wijze. Op onze website kan je een exemplaar winnen. www.melkenhoning.be
4 Melk & honing herfst 2010
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Countryside, Davidsfonds, VLAM.
Koe~leur locale
Het
plattelands gevoel
Zsofi Horvath is heel wat meer dan een Hongaarse schone die in 2003 het kroontje van Miss Belgian Beauty versierde. Behalve mooi is ze slim en gezegend met een vlotte babbel. Ik tref haar in de opnamestudio van NTV PlattelandsTV, waar ze een heus staaltje presenteertalent aan de dag legt.
“De boerenstiel heeft wel zijn charmes”
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: NTV.
Holder de bolder. Ik ben nogal onverwachts in de landbouwsector gerold. Niemand in mijn familie heeft te maken met het boerenleven en ik heb altijd in de stad gewoond. Nadat ik mijn diploma rechten op zak had,
Hoewel ik geen affiniteit heb met het platteland, zag ik een programma over paarden wel zitten. Ik hou immers van dieren. Later kwam daar nog Boerenstebuiten bij, een zender voor en over land- en tuinbouw.
boerenbestaan leeft onder de mensen. Kijk maar hoe populair een programma als Boer zkt Vrouw (vtm) kan worden. Toen ik begon als presentatrice voor HIPPOTV had ik nooit gedacht dat het platteland zo tot de verbeelding zou spreken.
hield er als kind al van om samen met hen de bloemen en planten te verzorgen. Nu beperkt mijn tuintje zich tot wat lavendel op het terras, maar als we verhuizen wil ik opnieuw een grote tuin met bloemen en verse kruiden.
n! wi
wilde ik stagiair-advocate worden. Maar op datzelfde moment kwam het aanbod van de regionale televisie om nieuwsredactrice te worden. Zo’n kans kon ik moeilijk weigeren, dus heb ik mijn ambities als advocate voorlopig opgeborgen. In 2007 werd ik gevraagd door PlattelandsTV als presentatrice voor het themakanaal HIPPOTV.
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Het leven zoals het is. Bij het woord boer denk ik aan een hardwerkende mens. Volgens mij is het een bikkelharde stiel, maar voor een buitenstaander heeft het wel zijn charmes. Vooral dan de kleine boer, met een beperkt aantal koeien die vrij kunnen grazen in de wei. Dat beeld roept bij veel mensen sympathie op. Het blijft me verbazen hoezeer het
Groene vingers. Voor mij betekent het platteland tot rust komen. Ik hecht daar veel belang aan, zeker omdat ik zo’n veeleisende job heb. Ik heb het ondertussen een beetje gehad met de drukte van de stad. Mijn man en ik hebben ons oog laten vallen op een oud boerderijtje. Heel rustig gelegen tussen het groen. Mijn ouders hebben altijd een grote tuin gehad en ik
Bewonder Zsofi op www.plattelandstv.be of digitaal via de TV-theek van Telenet. Op www.melkenhoning.be en www.vilt.be kan je ook filmpjes met Zsofi en haar collega’s bekijken.
herfst 2010 Melk & honing 5
Ontdek
& beleef
Meetjesland: land van melk & honing Het Meetjesland ligt op een boogscheut van Brugge, Knokke, Gent en Sluis. In het noorden liggen kreken en polders, in het zuiden bossen; telkens doorweven met een lappendeken van akkers en weilanden. Voor fietsers, wandelaars en ruiters een gebied met heel wat moois achter de hand...
Oude meetjes
De naam Meetjesland spreekt al sinds mensenheugenis tot de verbeelding. Vandaar dat verschillende legendes over de oorsprong van de naam de ronde doen. Volgens één legende zou keizer Karel de streek tot het land van de oude ‘meetjes’ omgedoopt hebben omdat hij er bij zijn bezoek alleen oudere vrouwen zag rondlopen. Uit angst voor zijn markante interesse in jongere dames, hadden de inwoners bij zijn doortocht al hun dochters verstopt. Een meer geloofwaardige verklaring is dat in de 18de eeuw veel textiel werd gesponnen in het gebied. Dit was typisch een taak van oude spinsters die ‘meetjes’ werden genoemd.
Krekengebied vol schapenwol
Tekst: Koen Vandepopuliere. Beeld: Mine Dalemans en Toerisme Oost-Vlaanderen.
6 Melk & honing herfst 2010
Het Meetjesland heeft echter meer te bieden dan een leuke naam en legendes. Zo maken de fauna en flora de streek aantrekkelijk voor mensen die houden van het platteland. Denken we maar aan het noordelijke Meetjesland, waar de zee vanaf de twaalfde eeuw regelmatig binnendrong. Daarbij
werden geulen uitgeschuurd en ontstonden kreken. Eromheen verschenen heel vruchtbare polders, wat verklaart dat landbouw er zo nadrukkelijk aanwezig is. Iets meer naar het zuiden toe wordt de ondergrond dan weer meer zanderig en nemen bomen de plaats in van kreken en polders. Bos en landbouw gaan er hand in hand. Vanop mijn fiets zie ik hoe weides worden versierd door bomen en struiken, terwijl talloze herkauwende koeien me koddig aankijken. Tevens valt me de relatief grote schapenpopulatie op. Ze zijn een erfenis van het verleden: vroeger trokken heel wat herders met schaapskudden door het gebied. Vandaag probeert het Meetjesland de dieren te herwaarderen, onder meer door schapen opnieuw te laten grazen op kanaalbermen en marginale gronden en afgeleide producten zoals vlees, melk en wol op te waarderen.
In de sterren geschreven
Ik nader paardenmelkerij ‘Filippus’, dat dichtbij het Krekengebied is gelegen. Boer Filip Van Gulle is al van jongs af aan gepassioneerd door paarden. Enigszins vreemd, want zijn ouders toonden geen interesse in de dieren en verboden hem zelfs paard te rijden. Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan. Eenmaal getrouwd kocht Filip zijn eerste paard en later begon hij een paardenmelkerij. Samen met zijn vrouw zocht hij naar een geschikte naam, tot hij vernam dat zijn voornaam Oud-Grieks is voor ‘paardenvriend’. De hoeve werd dan ook Filippus gedoopt... “In principe is het melken van onze 20 à 25 merries te vergelijken met het melken van koeien, al zijn er enkele verschillen”, legt Heidi uit. “We melken een eerste keer om 11 uur en daarna om de twee seizoensblad voor boeiend buitenleven
Filippus
uur, vijfmaal daags. Anders dus dan bij runderen, die tweemaal per dag worden gemolken. Bovendien is de hoeveelheid melk kleiner en heeft een merrie slechts twee spenen, terwijl een koe er vier heeft. Voorts wordt onze melk niet gepasteuriseerd of gesteriliseerd, omdat de smaak en voedingswaarde daardoor verloren gaan. In plaats daarvan wordt de melk ingevroren in porties van een kwart liter. Een kleiner deel wordt verwerkt in ijs, likeur of pralines. Daarnaast bieden we nog huidverzorgingsproducten aan op basis van paardenmelk”. Regelmatig komen fietsers langs op de boerderij. “Het Meetjesland heeft namelijk mooie vergezichten en veel groen te bieden. Bovendien vallen er niet alleen bossen te verkennen, er zijn ook heel wat akkers en weiden te spotten. En het is een perfecte uitvalsbasis naar steden als Brugge, Damme, Knokke of Sluis: locaties die van hieruit met de fiets op een uurtje te bereiken zijn. Gent ligt net iets verder”.
Lachend boerenmeisje
Sylva
Reinaardhoeve
8 Melk & honing herfst 2010
Al fietsend naar mijn volgende bestemming merk ik op dat het aantal huizen in de omgeving steeds kleiner wordt, tot slechts hier en daar in de verte nog een rood dak opduikt. Ik geniet van de bosduiven die over de weg dartelen, tot in de berm een bord met een glimlachend, blond boerenmeisje mijn aandacht trekt. Haar uitnodigende blik kan ik niet weerstaan: ik sla linksaf en houd halt bij de Reinaardhoeve. Daar word ik ontvangen door Ineke Hebbrecht, haar man Steven Van Hecke en hun achttien maanden jonge zoon Wout. Ze bezitten 90 koeien en maken onder meer (magere) yoghurt van hun melk. “We romen eerst onze melk af”, vertelt Ineke. “Dan passeert deze een pasteurisatieketel om vervolgens tot 45 °C te worden gekoeld. We voegen zuursel toe en laten het mengsel 6 uur rusten. Vervolgens koelen we de yoghurt af tot 4 graden en vullen er potjes mee. Zo ontstaat een gezond product, dat bij uitstek is geschikt om de darmflora van mensen te herstellen. Behalve yoghurt maken we ook ijs, sorbet
en chocomousse”. Wout bevestigt met een schaterlach. Steven gaat verder: “De vruchtbare polders in het noorden nodigen uit tot akkerbouw, maar in dit deel van het Meetjesland is de grond meer zanderig. Daardoor vind je hier veel melkveebedrijven, varkenshouders en boomkwekerijen”.
Sierteler van het Jaar
Door de zanderige grond kunnen bomen een fijn vertakt wortelstelsel vormen en blijven de haarwortels bij het rooien intact, wat hergroei van het plantsoen ten goede komt. Meer uitleg krijg ik van Tim Van Hulle, een van de drie zaakvoerders van Sylva. “Ons bedrijf telt 80 hectare en ongeveer 100 verschillende plantsoorten. Een deel van de zaden wordt ingekocht; een ander deel oogst het bedrijf zelf. Hij leidt me naar de 5.000 m3 frigo’s. In één daarvan staan bakken met zaden opgestapeld. Zoals van de conifeer: 50.000 per kilogram. In mijn verbeelding zie ik het bos dat hiervan het resultaat zou zijn... en ben diep onder de indruk. “De zaden worden in volle grond uitgezaaid”, gaat Tim verder. “Het land wordt daarna zoveel mogelijk onkruidvrij gehouden met mechanische methodes. Ook moeten we de planten beschermen tegen de galmug, die zich in de top van de beuken nestelt. Daarvoor kopen we poppen van lieveheersbeestjes en zetten één pop per vierkante meter uit. Slechts als geen enkele andere oplossing overblijft grijpen we naar een chemisch bestrijdingmiddel. De oogst gebeurt uiteindelijk met een rooimachine die onder de wortel van de boom reikt en deze optilt”. Tim wijst er nog op dat Belgische kwekers een goede naam hebben in het buitenland. “Ze komen er evenwel te weinig mee naar buiten, in tegenstelling tot Nederlandse kwekers die meevaren op het succes van hun bloemen”. Een illustratie van zijn gelijk hoeft niet ver gezocht te worden: in 2010 werd het bedrijf Sylva verkozen tot ‘International Grower of the Year’. Het werd geprezen om zijn management, marktkennis, innovatie, duurzaamheid en doordacht personeelsbeleid. Iets waar ons land trots op mag zijn!
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Sfeervolle stops Sint- Laureins Assenede Maldegem
Kaprijke
Eeklo
Zelzate
Jeneverhuis van Hoorebeke Ontdek in het aloude gebouw van de stokerij de geheimen van de ‘Van Hoorebeke’, de oudste jenever van België, die nu door Filliers uit Bachte-Maria-Leerne wordt gestookt. Leer zelf stoken met de alambiek en maak een tocht doorheen alle gebruiken en misbruiken van het geest(ig)rijke vocht. VAN HOOREBEKEPLEIN 2, 9900 EEKLO TEL. 09/378 44 44
Waarschoot Knesselare
Evergem Zomergem
Aalter
SintNevele
Maldegem
Sneukeltoeren Laureins
Eeklo
XXXXXXX Waarschoot
Winter in het Meetjesland
Sneukelen, da’s ‘snoepen’ in de Meetjeslandse streektaal. Je kan mee sneukelen tijdens verschillende georganiseerde sneukeltoeren langs landelijke wegen in en rond Maldegem. Tijdens de tocht bezoek je verschillende landbouwbedrijfjes, elk met hun eigen streek specialiteit. TOERISME MALDEGEM MARKTSTRAAT 38, 9990 MALDEGEM TEL. 050/72 86 22
W IN
In het kader van de campagne ‘Winter in het Meetjesland’ loopt het project ‘streekeigen wellness’ (1/11/2010 -28/2/2011). De deelnemende bedrijven werken specifiek rond wellness (in de brede zin van het woord) met een streekeigen karakter. Ook worden winterarrangementen aangeboden. Deze bestaan minimaal uit een overnachting en een ontbijt. Tot de participanten behoren onder meer Paardenmelkerij Filippus, Kruidenkwekerij Netelvuur en Fokkerij De Bomloze Put. Meer info op www.toerismemeetjesland.be/winterinhetmeetjesland.be . Melk & honing schenkt één winterarrangement en drie pakketjes met voetcrème en bedsokken, gebreid door echte ‘meetjes’, weg. Maar daarvoor moet je eerst een wedstrijdvraag beantwoorden. Waag je kans op www.melkenhoning.be!
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Bijenhuis Lekens
Bijenhuis Lekens beschikt over een prachtige tuin met geurende kruiden en veel lavendel. Geniet van een kopje thee met versgeplukte kruiden, zelfgemaakte honing en versgebakken cake. Of luister naar de verhalen over het leven der bijen, het gebruik van hun producten en van allerhande kruiden. GRAVINNE 5, 9992 MIDDELBURG TEL. 050/72 06 38 www.bijenhuis-lekens.be
B&B De Waterputhoeve De Waterputhoeve is een actieve boerderij met onder meer kippen en paarden. Ze beschikt over een appartement, twee studio’s en gastenkamers. Langs het nabijgelegen Leopoldkanaal kan je fietsen tot Damme, Sluis, Brugge en zelfs de kust. VLOTWEG 23, 9980 SINT-LAUREINS TEL. 09/379 88 58 users.telenet.be/dewaterputhoeve/
herfst 2010 Melk & honing 9
Van
veld tot bord
De Warande “Kwaliteitsvolle producten uit eigen streek, die moeten toch te vinden zijn?”, mijmerde chef Dirk Boelens van De Warande op een lentedag in april 2008. Hij ging op zoek naar boeren in het Meetjesland die ingrediënten afleveren waarmee ze aan zijn kwaliteitseisen voldoen. Het was een intensieve zoektocht, maar anderhalf jaar later werden zijn inspanningen beloond en kon hij zijn klanten de eerste ‘Meetjeslandse Tafel’ voorschotelen. Dat menu wordt maandelijks aangepast en bevat zoveel mogelijk streek- en seizoensproducten. “Waarom een serranoham serveren, als hier droge streekham gemaakt wordt van dezelfde of zelfs betere kwaliteit? Bovendien zijn producten die je rechtstreeks ophaalt bij de boer altijd vers, wat zeer belangrijk is in mijn keuken. Daarmee doel ik niet alleen op verwerkte producten zoals bier of kaas, maar ook op een gewone bloemkool of prei”, licht de chef toe. Het gerecht dat Dirk voor ons uitkoos is eenvoudig te bereiden en zit boordevol streekproducten. “Je kan de tomenade ook bij het aperitief serveren, heerlijk met wat stukjes brood of toast.” ww.dewaranderestaurant.be w Warande 10 in Sint-Jan-in-Eremo tel: 09/379 00 51
Tekst: Nele Jacobs en Dirk Boelens. Beeld: Mine Dalemans.
10 Melk & honing herfst 2010
Recept K abeljauwhaasje
met Nevelse tomenade
Dit heb je nodig voor 4 personen 4 stukken kabeljauw 300 g jonge prei in reepjes 1 klontje hoeveboter 2 eierdooiers 20 g water 20 g Augustijn Grand Cru 40 g olijfolie 80 g harde stukjes hoeveboter 1 koffielepel oude mosterd 150 g gedroogde Nevelse tomaatjes 25 g pijnappelpitten 25 g gemalen streekkaas 50 g olijfolie extra zacht Zo maak je het klaar Bereid eerst de tomenade: Mix de gedroogde tomaten met de pijnappelpitten, de streekkaas en olijfolie tot nog enkele kleine stukjes overblijven. Zet daarna de eierdooiers, het water, de Augustijn Grand Cru, de olijfolie en hoeveboter samen op een zacht vuurtje en roer tot de harde stukjes boter gesmolten zijn. Draai het vuur een beetje hoger en klop het mengsel lichtjes op tot de gewenste dikte. Voeg dan pas de mosterd toe en houd de sabayon warm. Stoof ondertussen de prei. Kruid de kabeljauw en bak beide zijden aan in olijfolie. Plaats de vis daarna ongeveer 5 minuutjes in een oven van 200 °C. Schik de prei op een bord samen met een lepel tomenade en de sabayon. Leg de vis op de prei en garneer met wat groene kruiden.
Vlaemynck & zonen e ovengedroogde tomaatjes die chef Dirk Boelens D in zijn restaurant gebruikt, worden geteeld en gedroogd bij tomatenteler Vlaemynck in Nevele. Hoewel het restaurant 30 km van de boerderij verwijderd is, blijft Dirk trouwe klant. “Omdat de tomaatjes in de oven gedroogd worden, zijn ze zoeter dan zongedroogde tomaten uit Spanje of Italië en blijven ze hun typische tomatensmaak behouden. Bovendien vertrekken we van kwalitatief hoogstaande tomaten en verpakken we de tomaatjes niet in olie maar bestrooien ze slechts met een beetje zout en oregano, waardoor ze beter geschikt zijn als aperitiefhapje”, verklaart Johan Vlaemynck. “De zongedroogde tomaten die je in de winkel koopt druipen van de olie”, beaamt de chef, “dat oogt niet mooi en smaakt maar half zo lekker als de tomaatjes van Vlaemynck.” Johan kwam op het idee om zijn gescheurde trostomaten te drogen in een oven dankzij een keukenexperiment van zijn vrouw. “Die tomaten zijn sappig en lekker, maar we krijgen ze niet aan een goede prijs verkocht. Ik zocht een manier om hun waarde alsnog op te krikken, toen mijn vrouw op een avond een paar tomaten met kruiden in de oven had gedroogd. Wanneer ik thuiskwam werd ik overdonderd door de heerlijke geur!” De ovengedroogde tomaten maken slechts 0,5 procent uit van de productie van Vlaemynck. In totaal telt het bedrijf drie hectare glasteelt, goed voor 1.600 ton trostomaten per jaar. V Vlaemynck J & Zn N Nieuwe Kerkstraat 8 in Poesele-Nevele tel: 09/371 51 06
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Sfeervol seizoen
Wat een soep! E
en boom verliest zijn blad, het kwik in de thermometer daalt en buiten vallen regendruppels… Tijd voor warme dekentjes en een heerlijke
kommetje soep. Met soep kan je alle kanten op. Heb je zin in licht of maaltijdvervangend, romig of pittig? Het kan allemaal. Soep is niet alleen lekker en warm, het is ook gezond. Ga voor eenvoud met minestroneof pompoensoep. Mag het wat meer zijn? Kies dan voor een feestelijk champignonroomsoepje of – onze aanrader – een knoflook-kaassoepje met krokante spekreepjes. Het recept vind je op de website.
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Boerenbond, Catharinadal, VLAM.
De boer op W
www.lekkervanbijons.be. www.melkenhoning.be.
at heb jij vanmorgen bij het ontbijt verorberd? En gisterenavond bij het diner? We staan er zelden
bij stil hoeveel van dat lekkers bij de boer van het veld of uit de stal komt. ‘Ontdek hoe het echt werkt’ tijdens de Dag van de Landbouw op 19 september en ga een kijkje nemen achter de schermen van de boerderij. Voor alle deelnemende bedrijven: www.dagvandelandbouw.be
En de winnaar is... D
e Achelse Blauwe of Grevenbroecker is bekroond tot ‘beste kaas ter wereld’. De schimmelkaas heeft een milde smaak en een unieke blauwgeaderde
‘marmerogende’ structuur. Het geheim? Veel geduld en handwerk. Dat maakt de kaas ook zo zeldzaam. Wie wil proeven, moet naar hoevewinkel Catharinadal. www.catharinadal.be
seizoensblad voor boeiend buitenleven
herfst 2010 Melk & honing 11
Cherchez la femme
“Tijdens het melken kom ik tot rust” Wie is Marina? Een brok blonde energie. Zo kan je Marina (42) best omschrijven. Samen met haar man Luc (42) baat zij een melkveebedrijf in het Kempense Balen uit. Maar dat is lang niet alles. Daarnaast is ze moeder van Glenn (19), Jirca (17) en Remco (14), begeleidt ze schoolgroepen op de boerderij, zet ze een gloednieuw project met teambuilding op poten, opent ze haar deur voor probleemjongeren en sprokkelt ze ’s avonds nog tijd voor hobby’s. “Luc zei vroeger altijd dat hij de Sint-Jozefhoeve op de kaart wou zetten. Ik rolde dan stiekem met mijn ogen en dacht er het mijne over, maar kijk waar we nu staan! Ik ben héél trots op wat we al bereikt hebben”, vertrouwt ze me toe. Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Mine Dalemans. www.sintjozefhoeve.be 12 Melk & honing herfst 2010
seizoensblad voor boeiend buitenleven
05:30 > Bang van Bella. Vroeger was ik bang van koeien. Luc moest mee de stal in, want ik durfde niet alleen. Ik heb van thuis uit geen affiniteit met de boerenstiel meegekregen. Mijn vader was politieagent en mijn moeder huisvrouw. Ikzelf heb voor naaister gestudeerd en vijf jaar in een naaiatelier gewerkt. Na de geboorte van Glenn heb ik die job opgegeven en ben ik pas echt in het boerenleven gestapt. We hadden toen een varkensbedrijf. Eens ik daar alles onder de knie had, besloten we het melkveebedrijf van Luc’s vader over te nemen en ik moest terug van nul beginnen. Maar nu kom ik tot rust tijdens het melken. In totaal produceren onze 65 koeien 610.000 liter melk per jaar. Daarmee behoren we tot de 15 procent grootste melkveebedrijven in Vlaanderen (trots).
13:00
07:30 > KOEkeloere. Jaarlijks ontvangen we een 3.000-tal leerlingen, waarvoor we leerrijke wandelingen (KOEkeloerepad), boerderijrondleidingen en klusjes (KOEkriebels en KOEklusjes) organiseren. Het is allemaal begonnen met de klasgenootjes van onze kinderen. Die wilden graag eens op een echte boerderij rondlopen. Van het één kwam het ander en na veel mond-tot-mondreclame ontvangen we nu groepen van overal. Ik ben heel blij dat we die stap destijds gezet hebben, want ik heb graag mensen om me heen. Nadat ik mijn job had opgegeven miste ik het sociale contact met de collega’s. Dag na dag alleen op een boerderijtje? Dat is niets voor mij.
> Koe knallen. ’s Middags nemen Luc en ik een korte siësta. Anders kunnen we ’s avonds geen pap meer zeggen. In de late namiddag melken we een tweede keer en tussendoor doe ik het huishouden en post ik foto’s van onze bezoekers op de website. Vanaf dit najaar zullen de dagen nog drukker worden, want we lanceren teambuilding op de boerderij. Bedrijven of verenigingen kunnen dan bij ons terecht voor actieve en unieke groepsspelen zoals het kippenkot en koe knallen. Sinds vijf jaar zijn we ook zorgboerderij voor probleemjongeren. Overdag helpen ze mee op de boerderij en ’s nachts slapen ze in een stacaravan. Soms is het moeilijk om zo’n jongere binnen te laten in je eigen gezin, maar als je ziet dat ze zich nadien herpakken ben je alles snel vergeten.
20:00 > Tijd maken ’s Avonds handel ik administratieve taken af, houd ik me bezig met de kinderen en maak ik voorbereidingen voor de teambuilding. Eén avond per week houd ik vrij om zumba te dansen en daarnaast ben ik actief bij KVLV. Ook Luc wacht een druk verenigingsleven als hij ’s avonds zijn werkplunje uittrekt. Bovendien zetten we graag nog eens de bloemetjes buiten. ’s Anderendaags doet het pijn dat we zo vroeg uit de veren moeten, maar dat hoort nu eenmaal bij het boerenleven. Ons schema lijkt druk, maar we zijn dat gewend. Het is gewoon een kwestie van tijd maken. En als er eens iemand weg moet of ziek is, springen onze kinderen bij. Al is dat niet altijd met volle goesting. Ze hebben zich nooit veel geïnteresseerd in tractors en koeien, zelfs niet in die uit hun speelkoffer (lacht).
seizoensblad voor boeiend buitenleven
herfst 2010 Melk & honing 13
Zin &
onzin
Boer en jager hand in hand? Tijdens de eerste herfstmaanden wordt traditioneel het startschot gegeven van het jachtseizoen. Jagers met hoge regenlaarzen, bruinlederen hoeden en een aanhangwagen vol jachtgeweren druipen af naar mistige weiden om onschuldige dieren te doden. Of niet? Over jachtsport wordt vaak gesproken als ware het slechts vermaak van schietgrage mijnheren. Maar jacht is meer dan sport alleen. Jacht is nodig om het wildbestand op een gezond peil te houden, om landbouwschade en verkeersongelukken te beperken en, niet te vergeten, om dat malse stukje wild op Kerstmis te kunnen serveren. Ik heb honger, dus ik jaag? Jagen mag niet zomaar altijd en overal. De jacht in Vlaanderen wordt geregeld in het jachtdecreet van 1991. Daarin wordt onder meer bepaald welke diersoorten ‘wild’ zijn en welke daarvan bejaagd mogen worden. Daarnaast gelden uitvoeringsbesluiten die de periodes vastleggen waarin jacht toegelaten is (‘openingstijden’). De grondslag hiervan is een duurzaam wildbeheer. Constructief overleg tussen de betrokken partijen is daarbij onontbeerlijk. Natuurverenigingen pleiten traditioneel voor de afbouw van openingstijden. Zij stellen biodiversiteit als belangrijkste doel voorop. Landbouwers daarentegen zijn vaak de dupe van een overbevolking van wild in een bepaald gebied. Ze willen de dieren niet uitroeien, maar de kans op schade inperken door hun aantallen onder een bepaald niveau te houden. Jagers tenslotte beoefenen jacht als hobby. Een groot deel ervaart het daarenboven als zijn plicht om een ecologisch verantwoord wildbestand te vrijwaren.
14 Melk & honing herfst 2010
Vriend of vijand? De relatie tussen boer en jager is dubbelzinnig. Landbouwers zijn afhankelijk van jagers om overbevolking van wild op hun percelen te voorkomen of te bestrijden en zijn daarom vragende partij voor langere openingstijden. In die zin zijn ze dus bondgenoten. Waarom loopt het dan toch soms mis? De gewoonte van jagers om kleine habitats van extra voedsel te voorzien opdat wild zich kan ontwikkelen, vormt vaak een doorn in het oog van landbouwers. Jagers hebben er immers baat bij dat bejaagbaar wild in grote getallen aanwezig is, terwijl dit voor boeren vaak schade aan gewassen en/of vee (‘wildschade’) betekent.
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Lindsay Savels en Jelle Huysmans.
Herfst. Dat betekent druilerig weer en dagen die korten. Maar ook bonte bodemtapijten en heerlijk wild in de winkelrekken. Geen wild zonder jacht. Maar wat houdt dat eigenlijk in, jacht? En hoe zit het ondertussen met de verstandhouding tussen boer en jager?
Hoe wild is het wild op jouw bord? Veranderingen in het ecosysteem zetten het wildbestand in Vlaanderen onder druk. Ondanks de invoer van het jachtdecreet dat jachtperiodes aan banden legt, is de populatie van bepaalde wildsoorten sterk ingekrompen. Om het aanbod wild in de winkelrekken enigszins op peil te houden worden traditionele wildsoorten steeds vaker gekweekt. Het vlees van gekweekt wild smaakt echter niet hetzelfde als vlees van vrij wild. Omwille van de intensievere lichaamsbeweging van vrij wild is het vlees magerder en bevat het meer proteïnen dan dat van gekweekt wild. Vrij wild moet bovendien zelf naar voedsel zoeken, waardoor het een gevarieerder eetpatroon heeft afhankelijk van het seizoen en de aanwezige fauna en flora. Dit zorgt voor de typisch sterke ‘wildsmaak’, die zelfs lichtjes kan verschillen binnen dezelfde soort. Voedingsinformatiecentrum NICE: www.nice-info.be
Om zulke penibele situaties te vermijden, is het belangrijk dat jagers en landbouwers goede afspraken maken en elkaars belangen erkennen. Wildbeheereenheden (WBE’s) zijn hierbij een belangrijk hulpmiddel. Dat zijn samenwerkingsorganen waarin jachtrechthouders van aangrenzende jachtgebieden zich kunnen verenigen en in dialoog treden met landbouwers en natuurliefhebbers om samen tot een duurzaam wildbeleid te komen. “In WBE’s verloopt de samenwerking tussen jagers en boeren over het algemeen goed, maar soms draait het toch vierkant. Een klein aantal jagers beschouwt de jacht immers louter als hobby en erkent daarbij zijn plichten niet”, vertelt Ignace Deroo van Boerenbond. “Landbouwers moeten dan weer redelijk zijn in hun verwachtingen. Jagers beschikken niet over dezelfde middelen als vroeger en de jachtvoorschriften zijn strenger geworden. Bovendien is niet alle wildschade toe te schrijven aan bejaagbaar wild. De getroffen landbouwer mag bijgevolg niet zomaar de schuld in de schoenen van een jager schuiven.”
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Mogen jagers op alle wilde dieren jagen? Neen. In Vlaanderen vallen 39 diersoorten onder de noemer ‘wild’, maar slechts 14 daarvan mogen bejaagd worden. Mag jacht alleen tijdens openingstijden? In principe wel, maar als de (bejaagbare) wildpopulatie voor ernstige problemen dreigt te zorgen, kan de regeling voor ‘bijzondere jacht’ in werking treden. Wanneer ook dat niet helpt, wordt de noodsituatie ‘bestrijding van wild’ afgekondigd. Mag iedereen jagen? Neen. Je moet eerst slagen voor het jachtexamen en daarna een jachtverlof aanvragen. Tenslotte moet je jachtrecht hebben op een gebied van minstens 40 hectare (aaneensluitend), of door de jachtrechthouder van een groter gebied als ‘medejachtrechthouder’ aangeduid worden. Meer weten? www.natuurenbos.be/wildbeheer
herfst 2010 Melk & honing 15
Binnen kijken
Het Zoete Zijn
W IN
Logeren tussen kersen en peren
De naam Het Zoete Zijn heeft de hoeve te danken aan de verbouwingen waar Anja en Ferdinand volgens voorbijgangers ‘lang zoet mee’ zouden zijn.
De zoete sfeer van de fruitstreek werd doorgetrokken naar het kleurenpallet en thema van de gastenkamers, met zeemzoete namen als stroop, honing, vanille, kandij, riet, karamel en kristal. Gerd en Jos hebben een voorliefde voor antiek.
“Tijdens de verbouwingen kregen we meermaals te horen ‘je gaat hier nog lang zoet mee zijn!’. Vandaar de naam ‘Het Zoete Zijn’ en de zoete kleuren in de kamers. Toen de hoeve na vier jaar zwoegen eindelijk bewoonbaar was, wilden we alle tegenslag ombuigen in iets positief en onze gasten in de fruitstreek bovenal een zoete rust bezorgen”, vertelt gastvrouw Anja. Al wat kan mislopen tijdens een verbouwing, liep mis. De werkzaamheden werden meermaals stilgelegd en een jaar ging verloren. Maar Anja en Ferdinand hielden vastberaden vol. “Geen moment heb ik geflirt met het idee om op te geven”, vertelt Anja, “we wilden niets liever dan hoevelogies uitbaten. Voordien reed ik elke dag met de auto naar kantoor in Jette. Dat wou ik niet meer, ik wou vaker thuis zijn en iets doen met mijn passie voor koken. Ook Ferdinand raakte stilaan uitgekeken op zijn groente- en fruitwinkel. Lang hebben we dus niet geaarzeld toen de boerderij te koop kwam.” “Alles in de hoeve doe ik met plezier. Van het opmaken van de bedden tot het vertellen van oude streekverhalen”, bekent ook Ferdinand. “Ik geniet vooral wanneer mensen naar me toekomen met vragen over hun eigen peren- of kersenboom.” Ferdinand is behalve gastheer ook actief als peren- en kersenteler. “Als Ferdy af en toe op zijn tractor kan rondrijden, is hij tevreden”, lacht Anja trots. Wat het koppel enorm pleziert, is het feit dat veel bezoekers meermaals terugkeren. “Vaak brengen ze zelfs cadeautjes mee. Wanneer gasten ’s avonds blijven eten, heerst hier echt een familiale sfeer”, getuigen ze samen. “Dan voelt het alsof we gewoon gezellig met onze gasten in het salon zitten. Die huiselijke sfeer maakt voor hen én voor ons het verschil.”
In en rond de tuin van Het Zoete Zijn staan boomgaarden vol kersen en peren, met hier en daar een kweepeer.
Anja maakt zelf likeur van kersen, koffie, kweepeer, appelsien, limoncello en rodebessen.
Bij het ontbijt worden de gasten verwend met huisbereide lekkernijen zoals confituur met fruit uit eigen tuin.
16 Melk & honing herfst 2010
Familie: Anja Coppers (40) en Ferdinand ‘Ferdy’ Vandercappellen (48) wonen er samen met Michelle (12) en Sander (9). Boerderij: voormalige veeboerderij uit 1856 in Haspengouw Activiteiten: peren- en (zoete) kersenteelt – hoevelogies Logies: de voormalige graanschuur en koeienstal werden omgebouwd tot een hoeve met zeven stijlvolle gastenkamers, uitgerust met badkamer, flatscreen-tv met dvd-speler en internetaansluiting, kinderbed op aanvraag – gemeenschappelijke zit- en eetruimte, binnenkoer en terras Ontbijt: hartvormige wafeltjes, verse broodjes en toast, minikoffiekoeken en -croissants, ontbijtgranen – huisbereide confituur, stroop van Vrolingen, hartig en zoet beleg, eitjes naar keuze bereid – vers fruit met kersen uit eigen tuin, gedroogd fruit en noten – koffie, thee, chocolademelk en fruitsapjes – fruityoghurt – luxeontbijt met champagne op aanvraag Picknickmand en diner: op aanvraag – ook verse soep verkrijgbaar Extra’s: ponyrit voor kinderen – kinderboerderij – fietsenverhuur – ruiter en paard welkom Adres: Wildebornstraat 7, 3840 Hoepertingen – tel: 0495/22 33 50 Website: www.hetzoetezijn.be Voor meer hoevelogies: www.plattelandstoerisme.be
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Mine Dalemans.
De bewoners