seizoensblad voor boeiend buitenleven
Melk & honing
lente 2011
14
Cherchez la femme
n ee mm gra ij tis m ee !
Varkensbedrijf van Els en Ilse Van veld tot bord
Kempische asperges en mousseline van Westmalle Tripel Het plattelandsgevoel van
Belle Perez Binnenkijken
Jos Theys Boerderij
Weekendje weg
Land van PlaysantiĂŤn Surf & win een luxeweekend op het platteland www.melkenhoning.be
Melk & honing Uitgever Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (VILT) vzw Melk & honing wordt uitgegeven ter promotie van de troeven van de Vlaamse land- en tuinbouw
06
Verschijning 4 x per jaar: lente, zomer, herfst en winter Verspreiding Melk & honing wordt gratis verdeeld via de Vlaamse land- en tuinbouwers Oplage 50.000 ex. Hoofdredactie Nele Jacobs Redactie-adres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel, 02/552 81 92, redactie@melkenhoning.be www.melkenhoning.be
10
Redactieraad Bart Boeraeve, Kristien Broekx, Ilse Ceulemans, Cathérine Decraene, Wim Fobelets, Griet Lemaire, Maarten Nulis, Leen Schrevens, Soraya Stuer, Gerrit Tulkens, Gert Van Thillo, Kelly Vanhecke, Erwin Wauters Medewerkers Frank Croes, Daphné Goossens, Marjan Mannaert, Johan Vanbecelaere, Kristien Wintmolders
Surf & win
Realisatie www.propaganda.be
een luxeweekend op het platteland
Verantwoordelijk uitgever VILT vzw, Dirk Lips, Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel © Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
2 Melk & honing lente 2011
i.s.m. plattelandstoerisme
www.melkenhoning.be www.plattelandstoerisme.be
14
Koe-leur locale
04
Het plattelandsgevoel van
05
Ontdek & beleef
06
Van veld tot bord
10
De troeven van het buitenleven Belle Perez
Fietsen van kasteel tot abdij in het Land van Playsantiën Kempische asperges met mousseline van Westmalle Tripel
seizoensblad voor boeiend buitenleven
4
Ik wil maar even zeggen… “Ik zweer het je, ik heb het niet expres gedaan!
16
12
Sfeervol seizoen
11
Cherchez la femme
12
Genieten van de lente Op het varkensbedrijf van de zusjes Els en Ilse Vanthillo
Veel leesplezier!
Zin & onzin
14
Binnenkijken
16
Biologische landbouw: lege doos of moedig alternatief? Jos Theys Boerderij: genieten van bord en bed in het groene Hageland seizoensblad voor boeiend buitenleven
Het is per ongeluk gebeurd, maar het is onmiskenbaar waar. Dit nummer van Melk & honing heeft een thema: kwaliteit, openheid, milieu- en diervriendelijkheid. Toevallig vier topics die brandend actueel zijn. Denk maar aan het Duitse dioxineschandaal dat begin dit jaar voor opschudding zorgde, de Vlaamse film Rundskop die het hormonenschandaal uit de jaren ’90 oprakelt, en kalfje Willy dat al dan niet geslacht zou worden in het televisieprogramma Basta. De commotie die hierdoor veroorzaakt werd, bewijst dat we alert zijn en onze problemen hands-on te lijf gaan. Want uit fouten moet je leren, toch? Daarmee was Jos Theys (p. 16) het eens, toen hij een open eet- en kijkboerderij oprichtte ten tijde van de hormonenperikelen. “Als het vertrouwen in rundvlees afbrokkelt, zal ik het eigenhandig heropbouwen”, dacht hij. Mooi is dat. In zijn streven naar meer transparantie en kwaliteit, staat Jos niet alleen. Ook ’t Zwarthof (p. 6) draagt zijn steentje bij, met een open hoeveslagerij en een strenge selectie van vlees. En behalve openheid en kwaliteit, staan milieu- en diervriendelijkheid centraal in dit nummer. Den Boschkant en LemBiFruit (p. 8) werken met ‘goede’ insecten en de varkens van Ilse en Els Vanthillo (p. 12) hebben speelgoed in hun stal. Knap hoor! Sommige boeren gaan zelfs nog een stap verder en kiezen voor biologische productie (p. 14). Petje af. Kortom, ik ben het helemaal eens met Jean-Marie Smets (p. 10): “We mogen gerust wat trotser zijn op onze Vlaamse landbouwers!”
Nele Jacobs hoofdredacteur
lente 2011 Melk & honing 3
Bloesemfeesten
Vanaf april viert het bloeiende Haspengouw feest. De talloze fruitbomen in de streek zorgen tijdens de lente immers voor een fraai bloesemdecor, wat het begin van een
nieuw fruitjaar inluidt. Om dit te vieren, kan je deelnemen aan allerlei bloesemfiets- en wandeltochten, met smakelijke tussenstops of met fruitige picknickmand. Mag het nog een tikkeltje zoeter? Pik dan zeker de Stroopfeesten mee op 25 april in Borgloon. www.bloesemfeesten-haspengouw.be
s
aas e t j i P e
Chocoladen paaseitjes zijn een lekkernij. Maar ‘echte’ kippeneitjes in een creatieve bereiding smaken minstens even goed. Bovendien zijn ze gezond en horen ze thuis in een evenwichtig voedingspatroon. Eitjes leveren immers veel vitaminen, mineralen en eiwitten voor relatief weinig calorieën. Volgens VLAM zijn eieren zelfs hét ingrediënt voor ‘formidabel fastfood’. Eiergerechten zijn namelijk natuurlijker, goedkoper en sneller te bereiden dan de traditionele pizzaof pitasnack. Slim, toch? www.ei.be
Lente is... graskaas Wanneer de laatste sneeuwstorm is overgewaaid, halen melkboeren hun koeien van stal. De dieren kunnen dan naar hartelust grazen van het frisse lentegras in de wei. Omdat dit jonge gras zeer voedzaam is voor koeien, is de ‘lentemelk’ die ze op dat moment produceren extra lekker en gezond. De melk bevat immers meer gezonde vetzuren. Hierdoor is ook de kaas lichter verteerbaar en beter van smaak. Vanaf eind mei ligt deze ‘graskaas’ in de winkelrekken. Een aanrader!
4 Melk & honing lente 2011
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Toerisme Limburg, VLAM.
Koe~leur locale
Het
plattelands gevoel
“Al die vrouwen samen uit de bol, dat gaat knallen!” Dat ze Spaanse roots heeft, valt niet te ontkennen. Maar dat ze opgegroeid is in het groene Limburg evenmin. Maria Isabel Perez is verknocht aan de rust van het platteland. “Glitter en glamour tijdens optredens, allemaal goed en wel, maar thuis ben ik gewoon weer Maribel.” Tekst: Nele Jacobs. Beeld: KING Entertainment, Week van de Smaak.
Shake it out. Een tijdje geleden belde KVLV (de vrouwenorganisatie, nvdr) me op. Of ze een themanummer mochten kiezen voor het verjaardagsfeest in Leuven (p. 11). “Maar natuurlijk!”, dacht ik meteen. En of ik misschien wilde optreden tijdens de slothappening, terwijl alle aanwezige KVLV-leden synchroon danspasjes uitvoeren. “Graag!” Beeld je eens in hoe dat gaat
knallen, al die dames samen uit de bol op mijn nieuwe nummer ‘Shake it out’. Ik kón niet anders dan akkoord gaan, anders zou ik 100.000 vrouwen teleurstellen, waaronder enkele vriendinnen van me. En trouwens, wat is gezelliger dan een bende vrouwen die samen leuke vrouwendingen doen? Dus ja, ik wilde zeer graag meewerken aan
seizoensblad voor boeiend buitenleven
hun grote vrouwenfeest. Met het dansje heb ik niets te maken, daar hebben ze zelf voor gezorgd. Maar ik ben al eens gaan kijken tijdens een repetitie in Hasselt en ik moet zeggen: het zag er ‘caliente’ uit (knipoogt). Que vida la vida. Het dagelijkse leven als artieste speelt zich vaak af in de stad: fotoshoots, optredens, opnames…
alles aan een razendsnel tempo en met de nodige portie glitter en glamour. Daarom ben ik altijd opgelucht wanneer ik ’s avonds thuiskom in de rust van het groene Limburg. Ik ben geen stadsmus, zoveel is zeker. Ik hou meer van het platteland. Ik heb 20 jaar met veel plezier bij mijn ouders in Hamont-Achel gewoond, en woon vandaag nog steeds
in de buurt. Ook wanneer ik op vakantie ga, kies ik voor een rustige uitvalsbasis. Ik ga bijvoorbeeld graag op bezoek bij mijn grootouders in het binnenland van Spanje. Zij wonen in een klein dorpje, waar de tijd heeft stilgestaan. De inwoners leven er nog van de olijventeelt, maken zelf honing of houden een geit. Heerlijk is dat!
Nostalgie. Zoals ik al zei, ben ik opgegroeid in Hamont-Achel, in de Limburgse Kempen. Vorige maand nog ben ik verkozen tot cultureel ambassadrice, omdat ik tijdens mijn optredens vaak jeugdherinneringen aan het stadje bovenhaal. Ik heb er dan ook een heerlijke tijd gekend! Mijn favoriete plekje was, en is dat nog steeds, het
speelpleintje dat uitkomt op de tuin van mijn ouders. Ettelijke uren heb ik daar met mijn vrienden versleten. En nu nog, wanneer we afspreken, zijn we met onze gedachten bij het pleintje en de mooie momenten die we er samen beleefd hebben. Ik word er helemaal nostalgisch van (zucht).
De single ‘Shake it out’ komt uit voor de zomer. Tijdens het optreden van Belle Perez op het verjaardagsfeest van KVLV (p. 11), krijg je het nummer alvast te horen. Voor wie graag het laatste OXYGEN-concert op 20 mei in Aalst meemaakt, geven wij een duoticket met meet & greet weg! Snel wezen is de boodschap.
n! wi
www.melkenhoning.be
lente 2011 Melk & honing 5
WIN
Ontdek
& beleef
Fietsen van kasteel tot abdij in het Land van Playsantiën Het Land van Playsantiën vormt het groene hart van de Antwerpse Kempen. Fraaie landschappen met weiden, bossen en boomgaarden wisselen elkaar af. In de lente nodigt het vlakke landschap uit tot fietsen of wandelen tussen de bloesems, van kasteel tot abdij.
Land van kastelen en vertier
Kempenaars beschikken ongetwijfeld over een gezonde portie humor en houden er een bourgondische levensstijl op na. Waarom anders heet het hart van hun streek ‘Land van Playsantiën’? Met dat vooroordeel vang ik ’s morgens mijn verkenningstocht aan. En wat blijkt? Inwoners van Playsantiën zijn inderdaad levensgenieters. Hoe kan dat ook anders, met zoveel streekbieren en -gerechten op de kaart. Denk maar aan trappist van Westmalle, Lilse Zoetigheid en het molenbrood dat in de verschillende authentieke graanmolens te koop is. Maar er is meer. De naam ‘Land van Playsantiën’ verwijst naar de kastelen en ‘hoven van playsantie’, die de streek zo typeren. En bij kasteeldomeinen horen traditioneel natuurparken en landbouwgrond. Bos en agrarische activiteiten tref je hier dan ook in veelvoud aan.
Witte sokjes en wit-blauwe zwaargewichten Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Kristien Wintmolders, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Antwerpse Kempen, LemBiFruit, De Hoeve.
6 Melk & honing lente 2011
Nooit eerder ben ik binnen de muren van een slagerij geweest. Niet uit angst of weerzin, het stond gewoon nooit op mijn lijst met ‘gezellige uitjes’. Daarom ben ik licht nerveus wanneer
ik mijn fiets stal aan ’t Zwarthof, een rundveeen schapenbedrijf met hoeveslagerij in Zoersel. Werner en zijn vrouw An houden er sinds enkele jaren een 130-tal Belgisch wit-blauwrunderen. De stieren worden grootgebracht en levend verkocht, de koeien worden na twee keer kalven geslacht en vervolgens in de eigen beenhouwerij versneden en verkocht. “Als een koe twee kalfjes heeft gekregen, is haar vlees immers van topkwaliteit”, vertrouwt Werner me toe. Behalve runderen verzorgt het koppel Zwartblesschapen. Het ras is afkomstig uit Nederland en niet zo bekend in Vlaanderen. Jammer, want ze zien er leuk uit. De schapen hebben een dikke bruinzwarte vacht, een zwarte smalle kop met witte bles, witte sokjes en een wit puntje aan de staart. “Eén keer per jaar bied ik lamsvlees aan”, vertelt Werner. “En telkens met groot succes. Dat magere vlees valt erg in de smaak.” Wanneer ik de schapen en runderen heb bewonderd, lopen we naar de hoeveslagerij. Al bij de eerste aanblik is mijn nervositeit verdwenen. De slagerij is een goed verlichte, hygiënische ruimte waar mes noch bijl rondslingert. “Sommige klanten willen toekijken als ik het karkas versnijd en uitbeen. Daarom hebben we raampjes geplaatst tussen de ontvangkamer en de werkruimte”, vertelt Werner. “Wanneer ik voldoende bestellingen heb genoteerd, laat ik buitenshuis een koe slachten. Daarna wordt het karkas teruggebracht en bewaard in de koelcel. Een week later wordt het verwerkt, samen met het karkas van een aangekocht varken. Diezelfde dag nog komen de klanten hun bestelling ophalen. Meestal is dat een pakket van 30 kilogram, waarvan twee personen 3 tot 4 maanden lang kunnen eten.” seizoensblad voor boeiend buitenleven
ZWARTHOF
Oude kastelen en nieuwe serres
BOSCHKANT
LEMBIFRUIT
8 Melk & honing lente 2011
Vastberaden voortaan alleen nog vlees te kopen in een hoeveslagerij, neem ik afscheid van Werner en zet ik mijn fietstocht verder. Onderweg vul ik mijn longen met de gezonde boslucht van het Zoerselbos en het kasteeldomein Vrieselhof. Dat de Antwerpse Kempen behalve veel groen, ook veel kasteelhoven kent, blijkt allerminst gelogen. Tijdens mijn tocht passeer ik de ene kasteellaan na de andere. Naarmate ik Den Boschkant van Marja en Leo op de grens van Playsantiën nader, neemt ook het aantal serres en boomgaarden in de omgeving toe. “De regio telt van oudsher veel glastuinbouw- en fruitteeltbedrijven”, beaamt Marja. “En veel gróte bedrijven”, vul ik aan. Den Boschkant strekt zich uit over maar liefst 9 hectare glas. Jaarlijks levert dat zo’n 5 miljoen kilogram tomaten op. “Wij werken volgens de geïntegreerde teeltmethode”, vertelt Marja. “Dit wil zeggen dat we zo veel mogelijk rekenen op ‘nuttige’ insecten voor de bestrijding van plagen en ziekten, terwijl we het gebruik van chemische beschermings- en bestrijdingsmiddelen tot het minimum beperken. Concreet streven we naar een natuurlijk maar laag evenwicht tussen schadelijke insecten en hun natuurlijke vijanden, door voortdurend hun aantallen te controleren en extra ‘nuttigen’ in te schakelen wanneer nodig. Pas wanneer het uit de hand dreigt te lopen, grijpen we naar chemische middelen”, legt ze uit. “Biologische bestrijding is niet de enige milieu-inspanning die wij maken”, vervolgt ze. “Enkele jaren geleden investeerden we in warmtekrachtkoppeling (wkk), een installatie waarin aardgas wordt omgezet in elektriciteit, warmte en rookgassen zoals CO2. Dit is interessant, omdat wij grote hoeveelheden van die stromen nodig hebben. Zonder wkk zouden ze apart opgewekt moeten worden, wat de druk op het milieu zou verhogen. De hoeveelheid elektriciteit die we zelf niet benutten, wordt bovendien via een lokaal net verspreid naar een 3000-tal gezinnen.”
‘Omdat smaak primeert’
“Je gaat nu langs bij Ingrid en Kris van LemBiFruit? Leuk!”, roept Marja tijdens het afscheid. Ik beloof hen de groeten te doen en spring op mijn fiets. Onderweg naar Emblem volgen de bloeiende fruitbomen elkaar op. Wie beweert dat je alleen tussen bloesems kan fietsen in Limburg? Hier is het ook heerlijk fietsen, en dat zonder kuitenbijters. Bij LemBiFruit word ik verwelkomd door Anke (8) en Nick (11). “Mama en papa zijn buiten, tussen de bomen. Ik zal ze roepen”, zegt Anke, waarna ze een grote bel luidt. “Dat werkt altijd.” Gelijk heeft ze, want twee minuten later zie ik Ingrid en Kris uit de boomgaard opduiken. “De lente is een mooi maar druk seizoen”, zuchten ze. “Tot eind maart snoeien we. Daarna breken de knoppen open en verschijnen de eerste blaadjes. Deze bloeiperiode is een cruciale fase, waarin lentenachtvorst grote schade kan aanrichten. Wanneer de temperatuur ’s nachts te diep zakt, proberen we de bloesems te beschermen met behulp van nachtvorstberegening of een warmtekanon. Geen sinecure, geloof me, want ons bedrijf telt 33.000 laagstambomen, verspreid over 15 hectare grond”, legt Kris uit. “In 1996 namen we het bedrijf over van mijn vader”, legt Ingrid uit. “Daarna hebben we het geleidelijk aan uitgebreid en gespecialiseerd in appels en peren. Sinds enkele jaren verkopen we ook vers en natuurlijk appelsap, in onze LemBiShop iets verderop. Aanleiding daarvoor was de hagelschade die we opliepen enkele zomers geleden. We zochten naar een manier om de beschadigde appels alsnog aan de man te brengen, want ondanks hun schoonheidsfoutjes smaakten ze goed. Appelsap in een automaat bleek een uitstekende keuze, want de interesse is groot, evenals de voldoening die het ons geeft. Dankzij de Shop hebben we immers contact met de consument, wat we via de veiling missen. Af en toe een schouderklopje van een tevreden klant, dat geeft moed om door te gaan”, bekent ze. Kris beaamt vol overtuiging en schenkt me nog een glas sap in. www.landvanplaysantien.be
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Sfeervolle stops Malle
Molensite Pulderbos
De stenen windmolen werd opgericht in 1840 en maalt vandaag nog regelmatig. Iedere zondagnamiddag kan je daarvan getuige zijn. Wie honger heeft, kan een molenbrood kopen en wie dorst heeft, kan terecht in het voormalige molenhuis. In het museum Karkot kan je bovendien oud molenaars- en landbouw materiaal bewonderen. Zin om nadien de benen te strekken? Aan de molen vertrekt een wandelroute (Molenpad 2,5 km). MOLENHEIDE 67, 2242 PULDERBOS Tel. 0476/47 88 89
Zoersel
Kasteeldomein de Renesse Lille
Ranst Zandhoven
‘Tripelen’ en Trappelen in Westmalle
Het Land van Playsantiën staat bekend om zijn vele streekeigen lekkernijen. Trappist van Westmalle is ongetwijfeld de bekendste. Gebrouwen onder het toezicht van de monniken binnen de gesloten abdijmuren, blijven de Tripel en Dubbel wereldwijd trappistliefhebbers bekoren. Omdat Toerisme Malle (terecht) trots is op de erfenis van deze eeuwenoude trappistenabdij, organiseert zij fiets-, wandelen degustatiearrangementen met de trappist en haar abdij in de hoofdrol. ‘Tripelen en Trappelen in Westmalle’ trakteert je op twee overnachtingen met ontbijt, 3-gangen trappistenmenu, Tripeldegustatie, huurfiets en fiets- en wandelroutes. Melk & honing geeft een arrangement voor twee personen weg, dus haast je naar de website! www.melkenhoning.be www.toerisme-malle.be
WIN
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Het kasteel de Renesse dateert van de vijftiende eeuw en onderging sindsdien meerdere verbouwingen. Elke zondag is het kasteel gratis te bezichtigen en in het omringende natuurgebied van 60 hectare kan je het hele jaar door wandelen. In het koetshuis werden bovendien een heemmuseum en taverne ondergebracht. LIERSELEI 28, 2390 Oostmalle Tel. 03/311 55 91
Westmalle Bierroute
Om letterlijk wat leven in de brouwerij te brengen, stippelde de provincie Antwerpen een fietsroute (48 km) uit doorheen Malle, Brecht en Zoersel. De route vertrekt aan de abdij der trappisten van Westmalle, doorkruist de Brechtse Heide tot de abdij der trappistinnen in Brecht en keert terug via het Zoerselbos. De brochure kan je gratis downloaden op www.antwerpsekempen.be. TOERISME PROVINCIE ANTWERPEN KONINGIN ELISABETHLEI 16, 2018 ANTWERPEN Tel. 03/240 63 73 www.antwerpsekempen.be
IJsjes van De Hoeve
In Pulle kan je smullen van ambachtelijk hoeve-ijs en kunstige ijstaarten. Marc en Maria proberen elke dag elf verschillende smaken aan te bieden, uitsluitend bereid met verse hoevemelk en kwaliteitsvolle ingrediënten zoals vers fruit. De melkstallen zijn open voor nieuwsgierigen en boer Marc geeft graag een woordje uitleg. Vanaf april kunnen bezoekers opnieuw hun ijsje nuttigen in de tuin met terras. DE HOEVE CAUWENBERGLEI 80, 2243 PULLE Tel. 03/484 66 30 lente 2011 Melk & honing 9
Van
veld tot bord
De Eiken “Waarom ik in de Antwerpse Kempen een restaurant geopend heb? Omwille van een vrouw natuurlijk!”, lacht chef-kok Jean-Marie Smets van De Eiken. Eens hij zijn diploma van de Hasseltse hotelschool op zak had, vertrok de Limburgse kok op avontuur doorheen Vlaanderen. Tijdens zijn rondreis ontmoette hij de Kempische Huguette Willems, waarmee hij enkele jaren later in het huwelijksbootje stapte. Twee decennia later heeft Jean-Marie al aardig wat prijzen en erkenningen op zijn palmares staan. Een Michelinster, de Gulden Sporen van de Vlaamse Gastronomie en een Gulden Tripel, om er maar enkele te noemen. “Dat succes heb ik voor een groot deel te danken aan de trappist van Westmalle”, bekent hij. “Koken met zo’n mooi product is een plezier, voor kok én voor eter. Dat geldt trouwens ook voor vele andere Vlaamse streekproducten. Denk maar aan de aardbeien en asperges die hier in volle grond geteeld worden. Waarom zou ik met buitenlandse producten koken, als mijn achtertuin zoveel heerlijks te bieden heeft?!” In het gerecht dat Jean-Marie voor ons bereidt, maakt hij dan ook gretig gebruik van de geneugten van eigen bodem. Asperges met aardpeer en Westmalle Tripel. Een Vlaamse klassieker, op een verrassend originele manier bereid. www.de-eiken.be Lierselei 173, 2390 Oostmalle, Tel. 03/311 52 22 Tekst: Nele Jacobs en Jean-Marie Smets. Beeld: Frank Croes.
Recept K empische asperges met grietbot, puree van
aardpeer en mousseline van Westmalle Tripel
Dit heb je nodig voor 4 personen 1 bussel asperges 1 gefileerde grietbot 150 g aardpeer citroen 3 eidooiers 1 felsje Westmalle Tripel 150 g boter bieslook olijfolie 1 aardappel peterselie Zo maak je het klaar Kook de gekuiste asperges kort in gezouten water en laat afkoelen in het kookvocht. Verdeel de vis in porties en kruid aan de binnenzijde. Rol stevig op in keukenfolie en leg 2 minuten in kokend water. Laat afkoelen. Kook de geschilde stukken aardpeer gaar in water met zout en citroensap. Plet en mix tot een gladde puree. Kruid af en voeg eventueel room toe. Mousseline: klop eidooiers met een beetje Tripel op tot een homogene massa. Voeg geleidelijk lauwe, gesmolten boter toe. Kruid af en voeg wat citroensap toe. Groene olie: mix en zeef bieslook met olijfolie. Panade: Frituur schijfjes aardappel, verkruimel en meng met gedroogde stukjes citroenschil, gehakte bieslook en peterselie. Haal de vis uit de folie, bak aan in boter en rol in de panade. Laat verder garen in de oven. Leg de asperges opnieuw in het opgewarmde kookvocht, tot ze krokant gaar zijn.
Trappistenabdij Westmalle “ De zorg en passie waarmee de trappist van Westmalle gebrouwen wordt, maakt dat het bier zo heerlijk eerlijk en puur smaakt”, betoogt Jean-Marie terwijl hij de abdij betreedt. Directeur Philippe Van Assche beaamt. “De kwaliteit van de ingrediënten evenals elk detail in het brouwproces worden streng bewaakt. Niets wordt aan het toeval overgelaten. Desondanks smaken twee glazen Westmalle nooit helemaal hetzelfde”, vertelt hij. “Onze Tripel en Dubbel zijn immers levende bieren, met smaakevolutie na botteling. Het bier wordt niet gepasteuriseerd of gefilterd, waardoor het verder gist en rijpt op fles.” De brouwerij wordt omringd door de abdijmuren van Westmalle en staat nog steeds onder toezicht van de monniken. “Hierdoor mogen wij ons bier met trots ‘trappist’ noemen, maar zijn we ook gebonden aan de originele recepten en ingrediënten. Zo hebben we verschillende variëteiten gerst en hop nodig, waaronder soorten die niet in België geteeld worden. Elke soort heeft immers specifieke kenmerken en een bepaalde smaak, wat onder meer door het klimaat en de bodem bepaald wordt. Met hop uit Poperinge alleen kan je spijtig genoeg geen Westmalle brouwen.” w ww.trappistwestmalle.be Antwerpsesteenweg 496, 2390 Westmalle
10 Melk & honing lente 2011
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Bloemenbureau Holland, KVLV, Flandria.
Sfeervol seizoen
WIN
Ik
mijn kamerplant
Je hart maakte een sprongetje toen je hem voor de eerste keer zag staan, trots poserend in de winkel. Jullie blikken kruisten en wangen kleurden rood. Voor je het goed en wel besefte, hoorde je jezelf vragen: “kom je bij me wonen?” Op een dag kom je ongetwijfeld de kamerplant van je leven tegen. Samenwonen is dan een evidente keuze. Maar hoe verzorg je hem en wat geeft hij je in de plaats? Om je te helpen bij het houden van een kamerplant, brengen VLAM en Bloemenbureau Holland een handig en leuk kamerplantenhandboek uit. Vol tips, weetjes en leuke testjes. Wij geven 100 exemplaren weg! www.melkenhoning.be
WIN
! t s e e f V L KV
De ‘boerinnenbond’ bestaat 100 jaar en wil dit vieren met een
groot vrouwenfeest. Op zaterdag 21 mei nodigt KVLV leden en sympathisanten uit voor een goedgevuld feestprogramma in Leuven. Zo wordt het Sint-Jacobsplein omgetoverd tot boerenmarkt
Picknick met prim eurs Met een mand vol knapperige primeurgroenten op een fleurig
met ‘golfterrein’ en kunnen dames met groene vingers hun hartje
dekentje, samen met vrienden en familie in de schaduw van een
ophalen in de Kruidtuin. Wie graag danst op Spaanse ritmes,
boom. Heerlijk toch? Primeurs zijn de eerste groenten van het
kan ten slotte uit zijn dak gaan tijdens de slothappening met
nieuwe seizoen. Eén dag na oogst liggen ze al in de winkelrekken,
Belle Perez. Melk & honing viert graag mee. Daarom geven we
verser kan haast niet. Je herkent ze aan hun frisse geur en malse,
exemplaren van ‘Feest! Creatief’ en ‘Feest! Culinair’ weg.
jonge smaak. Omdat ze zo vers zijn, lenen ze zich uitstekend tot een
wwww.KVLVevent.be www.melkenhoning.be seizoensblad voor boeiend buitenleven
picknick. Tips voor een geslaagde picknick vind je online! www.melkenhoning.be lente 2011 Melk & honing 11
Cherchez la femme
“Een gezond bedrijf en gezin, meer wensen we niet.”
Wie zijn Els en Ilse?
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Kristien Wintmolders.
12 Melk & honing lente 2011
Tweelingzussen, vriendinnen en collega’s. Uiterlijk gelijk als twee druppels water, innerlijk verschillend met elk een eigen identiteit. Els (24) uitbundig en overtuigd, Ilse (24) iets meer terughoudend en aarzelend, maar beide innemend en bruisend van leven. Samen werken ze in het zeugen- en vleesvarkensbedrijf van moeder en vader. Els in de kraamstal tussen de biggen, Ilse in de dekstal tussen de beren en zeugen. Daarnaast runnen ze elk hun eigen varkensbedrijf. “Daar hebben we zelf voor gekozen, beide met volle goesting. Die overtuiging moet er zijn, anders hou je het werk niet vol.”
seizoensblad voor boeiend buitenleven
07:00 > Kuddedier. “Ons werkschema hebben we in zekere mate zelf in de hand. Varkens zijn niet zo afhankelijk als melkkoeien of leghennen. We moeten ’s morgens niet voor dag en dauw uit bed om eieren te rapen of koeien te melken. Maar we beginnen graag vroeg, rond 7 of 8 uur ’s morgens, zodat we ook op tijd kunnen afronden”, vertelt Els. “Behalve op zondag”, verbetert Ilse, “dan ontbijten we met z’n allen en praten we gezellig bij. Zo’n familiemomenten moet je koesteren. Want we werken wel samen, maar dat dagelijkse contact als collega’s is minder intiem. Dat geldt ook voor vriendschap trouwens. Daar moet je eveneens tijd voor maken, of je nu varkens houdt of niet. Mensen hebben nu eenmaal mensen nodig. Net als varkens zijn wij kuddedieren, nietwaar?”
13:00 > Bouwen of boeren? “Ik werk deeltijds voor een adviesbureau in de agrarische sector. Daar ben ik verantwoordelijk voor de bouw van stallen, van ontwerp tot werfopvolging. Voor ik mijn vriend Dries (25) leerde kennen, wou ik geen landbouwer worden, maar architect of bouwkundige. Pas toen hij luidop begon te dromen van een eigen varkensbedrijf, kreeg ik interesse. De combinatie varkens houden en stallen bouwen is dus perfect voor mij”, geeft Ilse toe. Els was wel meteen overtuigd van haar toekomst als boerin. “Geen haar op mijn hoofd heeft daar ooit aan getwijfeld!” En dat het voor beide zusjes varkenshouderij werd, stond in de sterren geschreven. “We zijn er immers mee opgegroeid. Koeien of kippen, dat zegt ons niet veel.” seizoensblad voor boeiend buitenleven
10:00 > Eén voor allen, allen voor één. “Wat de werkverdeling betreft, vullen we elkaar perfect aan. Ieder houdt zich bezig met wat hij het liefste doet. Voor mij is dat de kraamstal en de vleesvarkensstal. Ilse vertoeft dan weer liever in de dekstal, waar de zeugen kunstmatig geïnsemineerd worden. Mijn ouders nemen voornamelijk de boekhouding, reiniging van de stallen en de algemene coördinatie voor hun rekening, terwijl de vriend van Ilse verantwoordelijk is voor de biggenstal”, legt Els uit. “In totaal staan hier 1.200 zeugen en 6.000 vleesvarkens. Dat krijgen we met z’n vijven gebolwerkt, waarna er nog tijd rest voor onze eigen bedrijven. En wanneer iemand op vakantie wil of iets anders te doen heeft, nemen we zijn taken over. Samenwerken is immers een kwestie van geven en nemen”, vult Ilse aan.
20:00 > Glazen bol. “Een varkensbedrijf opstarten is niet eenvoudig in deze crisistijd. Gelukkig hebben wij een steuntje in de rug gekregen van moeder en vader. Voorlopig draaien we breakeven, wat voldoende is, maar een reserve opbouwen kan nog niet. De hoogte van de varkensprijzen hebben wij niet in de hand, dat moeten we aanvaarden. We kunnen alleen proberen de kostprijs te drukken. Op termijn willen we bijvoorbeeld het antibioticaverbruik op het familiebedrijf terugdringen en nog arbeidsefficiënter werken”, vertelt Ilse. “Bart (20), ons broertje, studeert binnen drie jaar af. Daarna zal duidelijk worden of hij in het familiebedrijf komt werken, en welke weg we samen zullen inslaan. Maar zwaar uitbreiden is niet onze ambitie, zolang het bedrijf en wijzelf maar gezond blijven!”, besluit Els. lente 2011 Melk & honing 13
Zin &
onzin
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: BioForum.
Biologische landbouw Lege doos of moedig alternatief?
Vandaag vind je in de supermarkt een ruim aanbod aan biologische landbouwproducten. Broccoli, brood, kip… allemaal met biolabel op de verpakking. ‘Bio’ klinkt gezond en milieuvriendelijk, maar welke productie- en verwerkingsprocessen liggen eigenlijk aan de basis van deze producten?
‘Biologisch’, wat is dat? Bij biologische landbouw staat de zorg voor mens, dier, plant en milieu voorop. Concreet wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met natuurlijke kringlopen en wordt preventief gehandeld tegen ziekten en plagen. Op die manier proberen biologische landbouwers producten van hoge kwaliteit te produceren, die vervolgens op een zo natuurlijk mogelijke wijze verwerkt worden. Iedereen biologisch? Niet iedereen mag zomaar een biolabel op zijn producten plakken. Sinds 1994 is de term bij wet beschermd en zijn de voorschriften vastgelegd. Wie een product als ‘biologisch’ op de markt wil brengen, moet daarom eerst gecontroleerd en gecertificeerd worden door een erkende controleorganisatie. 14 Melk & honing lente 2011
Een eerste kenmerk van biologische landbouw is het streven naar een natuurlijk vruchtbare bodem door ruime vruchtafwisseling, organische bemesting en mechanische onkruidbestrijding. Daarnaast wordt het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en chemische gezondheidsmiddelen zoals antibiotica tot het absolute minimum beperkt. In plaats daarvan handelt een bioboer preventief tegen ziekten en plagen. Zo kiest hij voor ‘sterke’ gewassen en veerassen die aangepast zijn aan de plaatselijke omstandigheden en schakelt hij goede insecten in om schadelijke soortgenoten uit te schakelen. Pas wanneer zijn oogst dreigt te mislukken of zijn veestapel gevaar loopt, mag hij een beperkt aantal middelen inzetten. In de biologische veehouderij wordt daarenboven veel zorg besteed aan voeding, huisvesting en de natuurlijke behoeften van het vee.
seizoensblad voor boeiend buitenleven
IS BIO GEZOND?
Van veld tot winkelrek? Het product dat een biologisch landbouwer aflevert, vormt de basis van de biologische producten die je in de winkel aantreft. Vooraleer het echter daar belandt, wordt het vaak nog verwerkt. En ook deze schakel in de biologische voedselketen is aan allerlei regels gebonden. Verwerkte biologische producten moeten immers zo puur mogelijk blijven, met zo weinig mogelijk additieven, kunstmatige aroma’s of smaakversterkers. Daarom wordt gewerkt met ingrediënten van hoge kwaliteit en worden geen chemische verwerkingsprocessen toegepast. Wanneer toch een niet-biologisch ingrediënt of additief moet worden toegevoegd, moet de verwerker zich houden aan een lijst met toegelaten producten en maximale gehaltes. seizoensblad voor boeiend buitenleven
IS BIO DUUR?
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: BioForum.
De biologische landbouwsector is innovatief. Zo wordt bijvoorbeeld gezocht naar manieren om het gebruik van niet-hernieuwbare hulpbronnen in het proces terug te dringen. Innovatie staat daarbij steeds in het teken van natuur en milieu. Daarom zijn genetisch gewijzigde organismen (ggo’s) niet toegelaten. Volgens de voorstanders van biolandbouw vormen zij immers een bedreiging voor de biodiversiteit. Ten slotte streeft een bioboer naar een gesloten kringloop op zijn bedrijf. Zo voedt hij zijn vee met biologisch voeder, bij voorkeur afkomstig van eigen veld. De geproduceerde mest wordt vervolgens uitgereden op het veld als grondstof voor nieuwe voedergewassen, die later opnieuw in de stal belanden. Een biologisch landbouwbedrijf is daarom vaak een gemengd bedrijf, waar mest- en voederbehoefte op elkaar worden afgestemd. Wanneer dit op het eigen bedrijf niet haalbaar is, proberen verschillende landbouwbedrijven samen te werken.
Volgens een uitgebreide literatuurstudie van de Nederlandse Gezondheidsraad werd nog steeds niet wetenschappelijk bewezen dat biovoeding leidt tot een betere gezondheid, preventie van ziekte of een verlaging van ziekterisico's. Wat de aanwezigheid van additieven en residu’s van pesticiden of antibiotica betreft, scoort biovoeding volgens Test-Aankoop doorgaans wél beter dan gangbare voeding. Ook is zeker dat bio meer duurzaam is en meer milieu- en diervriendelijk.
Volgens het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) kostten bioproducten in 2009 gemiddeld een derde meer dan gangbare producten. Dit is te verklaren door de kleinschaligheid van de sector, de strengere productie- en verwerkingsvoorwaarden, de lagere opbrengst en de hogere arbeidslast. Desondanks zit de consumptie van bio in de lift. Zeventien procent van de Belgische gezinnen kocht in 2009 regelmatig bioproducten, terwijl 85 procent het minstens één keer uitprobeerde.
IS GANGBARE LANDBOUW ANTI-BIO?
De biologische landbouw heeft geen alleenrecht op milieu- of diervriendelijkheid. Belgische en Europese beleidsmakers voeren immers allerlei maatregelen in om de milieudruk van de gangbare landbouwsector te verlagen en het dierenwelzijn te bevorderen. Daarnaast nemen sommige sectorverenigingen of producenten zelf het initiatief om een extra inspanning te leveren. Zo werken veel fruit- en groentekwekers vrijwillig volgens de geïntegreerde teeltmethode, waarbij zo veel mogelijk met ‘natuurlijke vijanden’ van plagen en ziekten gewerkt wordt in plaats van met chemische middelen.
lente 2011 Melk & honing 15
Binnen kijken
Jos Theys Boerderij
WIN
Genieten van bord en bed in het groene Hageland
Het restaurant werd ondergebracht in een geklasseerd hoeve uit 1807. Vanuit het restaurant heb je zicht op de open stallen.
Het groene heuvellandschap van het Hageland is adembenemend. Open velden en holle wegen zorgen voor een rustgevend en landelijk karakter. “Het ideale decor voor een dagje fiets- of wandel genot”, weten Jos en zijn vrouw Uguette, uitbaters van restaurant en hoevelogies Jos Theys Boerderij. In de jaren ’90 stampte Jos een ‘open’ vleesveebedrijf met restaurant uit de grond. “De vleessector ging gebukt onder een slecht imago, ten gevolge van het hormonenschandaal. Mensen hadden geen vertrouwen meer in veetelers en rundvlees. Daarom richtte ik een open boerderij met open restaurant op, waar klanten achter de schermen welkom zijn om te getuigen van een verantwoorde vleesproductie en een eerlijke keuken”, vertelt hij. Het concept ‘eet- en kijkboerderij’ werd meteen met enthousiasme onthaald, en kan nog steeds op veel bijval rekenen. “De kwaliteit van ons rund- en kalfsvlees speelt daarbij een belangrijke rol. Er zijn vele jaren onderzoek naar runderrassen en voeder aan vooraf gegaan, maar ondertussen is ons JT-kalfsvlees en Junior Beef wereldvermaard onder slagers en koks”, voegt Uguette trots toe. Het restaurant werd ondergebracht in het (groot-)ouderlijk huis van Jos, een geklasseerde hoeve uit 1807. Sinds enkele jaren staat hij er zelf achter het fornuis en laat hij de boerderij aan anderen over. “Mijn vrouw neemt de honneurs waar. Dat doet ze trouwens met zoveel zorg en toewijding, dat ze door Knack verkozen is tot Gouden Garde Gastvrouw van het jaar.” De eetzaal van het restaurant biedt uitzicht op de open stallen van de boerderij en de vakantiewoningen bevinden zich aan de overkant van de straat. “De hoevelogies bieden bezoekers een totaalbeleving aan. Zo kunnen gasten een feest in het restaurant combineren met een overnachting in één van onze vakantiewoningen.”
In het zaaltje boven het restaurant kunnen gasten rustig een aperitief genieten terwijl Jos hun maaltijd bereidt.
Villa Krat is een luxueus ingerichte nieuwbouwwoning.
16 Melk & honing lente 2011
Familie: Uguette (52) en Jos (63) Theys werken samen met zoon Jill (27) in het restaurant. Dochter Katerin (21) studeert Interieurarchitectuur. Boerderij en restaurant: Gerenoveerde hoeve uit 1807, ingericht met veel zorg en oog voor detail. Van keuken tot badkamer ademen frivole tegels en textiel de sfeer uit van weleer. Activiteiten: vleesvee, restaurant, hoeveslagerij- en -logies Logies: Villa Oma en Villa Krat, twee luxueus ingerichte vakantiewoningen met vier en drie slaapkamers. Tuin met barbecue, tuinmeubelen en verwarmde zwemvijver met aparte douche. Ontbijt en lunch: op aanvraag in het restaurant Restaurant: uitsluitend kalfs- en rundvlees uit eigen stal, vegetarisch alternatief mogelijk Extra’s: speelweide, gocarts, interieurwinkel Adres: Sluisbeekstraat 9, 3220 Holsbeek, Tel. 016/62 35 25 Website: www.jostheys.be Voor meer hoevelogies: www.plattelandstoerisme.be
seizoensblad voor boeiend buitenleven
Tekst: Nele Jacobs. Beeld: Kristien Wintmolders.
De bewoners