Duiken Juninummer 2020 - Digitaal by vipmedia_breda

DUIKEN JUNI 2020 SPECIAL NEDERLAND & BELGIË: DUIK MET ONS MEE IN DE BELDERT, BOSCHMOLENPLAS, DE GREVELINGEN, LA GOMBE, PUT VAN EKEREN EN MEER! . REPORTAGE: GROTDUIKEN SPANJE . ACTUEEL: DE ONGELOOFL IJKE REIS VAN YOSHI

DUIKEN 31E JAARGANG NR.6 - JUNI 2020 € 6,95

MAGAZINE OVER DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

02006

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

ENTHOUSIASTE AMBASSADEURS DELEN HUN FAVORIETE DUIKLOCATIES IN NEDERLAND EN BELGIË OPLEIDING

Zon, zee, duiken en strand in Zandvoort DUIKUITRUSTING

WELK DUIKMATERIAAL HEB JE NODIG IN EIGEN LAND?

Special

FOTOGRAFIETIPS

ZO MAAK JE GAVE FOTO‘S IN ZEELAND! REPORTAGE

Grotduik in een warmwaterbron AUSTRALIË

Duik-roadtrip door Down Under

NEDERLAND & BELGIË

DUIK MET ONS MEE IN DE BELDERT, BOSCHMOLENPLAS, DE GREVELINGEN, LA GOMBE, PUT VAN EKEREN EN MEER!

DUIKEN INSIDE

Nieuws uit de duikwereld 4 Langs de Vloedlijn 36

REIZEN

SPECIAL NEDERLAND & BELGIË Van Drenthe tot Limburg, van de Zeeuwse dijken tot in het pittoreske Esneux. Van duiken om de hoek worden we erg blij! ZOETWATERPLASSEN (NL) Duiken om de hoek 8 BOSCHMOLENPLAS 10 TOOLENBURGERPLAS 12 DE BELDERT 14 VINKEVEENSE PLASSEN 15 ZEVENHUIZERPLAS 16 NEERLANDS ZOETE TROTS 17 ‘T VEENMEER 18 DUIKTORENS IN DE BENELUX 20

ZEELAND Dreischor Frans Kokrif 22 Geersdijk, Veerse Meer 23 De Zeelandbrug 24 NEERLANDS ZOUTE TROTS 25 ZOETWATERPLASSEN (B) La Gombe 26 Put van Ekeren 28 COLUMN PRINSJE OP DE ERWT 30 OPLEIDING IN ZANDVOORT Zon, zee, strand en duiken! 32 VEILIG DUIKEN Wat voor duikmateriaal? 38 MULTIMEDIA Fotograferen in Zeeland 42 AUSTRALIË Kriskras door Down Under 48

REPORTAGE

GROTDUIKEN CUEVA DEL AGUA 60

SPECIAL NEDERLAND & BELGIË Enthousiaste ambassadeurs die graag in eigen land duiken, delen hun favoriete duiklocaties in deze special over Nederland en België.

VOORWOORD

INHOUD JUNI 2020

JUDITH RIETVELD HOOFDREDACTEUR

Mijn mooiste duik in Nederland… Ik dacht dat ik daar heel lang over moest nadenken – want eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik (nog) niet veel in eigen land duik. Maar ineens denk ik aan de snoekbaarzen bij Zandeiland 4 in Vinkeveen. Na een leuk rondje bus, zwemmen we nog wat rond over de bodem – op zoek naar, tja, wat? Maar daar hangen ze. Zes stuks snoekbaarzen. Doodstil. De zon schijnt door het water en zorgt voor een schitterende bronzen gloed. Ik kom steeds iets dichterbij, maar de snoekbaarzen ook. Ze zijn nieuwsgierig. Dan is het mijn beurt om doodstil te hangen. Ik heb echt ‘contact’. Dat vind ik het allermooiste aan duiken: hoe groot of klein de vis ook is, interactie.

NATUUR

BRUNO EN ELS ZEESCHILDPAD 46 WNF The spy who loved me 56 ACTUEEL De bizarre reis van Yoshi 66 COLUMN BOOTSY’S BUBBELS 96

WETEN

■ TECHNIEK Camaro, passie voor vorm 72 Langs de decolijn 83 ■ MULTIMEDIA ONDERWATERFOTOGRAFIE: Getest: Nikon Z6 & Z7 76 PRAKTISCH Medisch: Virussen 84 Decompressieongeval 86 Van fouten leren 90 COLUMN 93 GETIJDENTABEL 95 Onze coverfoto is gemaakt VOLGENDE MAAND 98 door Janny Bosman.

DUIK-ROADTRIP DOOR DOWN UNDER Sommige reizen zijn een en al avontuur: een geweldige duik-roadtrip door het zuiden van Australië.

Ik hou van Holland Dat maakt het bijzonder. Maar ook moet ik denken aan die keer met René, als we duiken in een smalle rivier. Heel veel kleine snoekjes zitten verstopt tussen de vele waterplanten en we komen als groene monsters uit het water. Wat hebben we gelachen! Deze maand zetten we Nederland en België in de spotlights. Want wanneer we meer bewegingsvrijheid krijgen, is eigen land de eerste mogelijkheid om onze geliefde duiksport weer te beoefenen! We spraken met onze ambassadeurs over hun lievelingsduikstekken en kijken welk materiaal nodig is in onze koude wateren. En een opleiding volgen in Nederland met een vakantiegevoel? Dat kan zeker, lees de reportage maar eens op pagina 32. Een echt feel good verhaal is van Yoshi de schildpad, iets wat we in deze tijd wel even kunnen gebruiken. Houd vol en hopelijk tot snel aan de waterkant in Nederland of België! 6/2020

DUIKEN.NL

INSIDE SUUNTO PREMIUM PARTNER TOUR

«OP DE SUUNTO D5 KUN JE NU OOK WHATSAPP-BERICHTEN ONTVANGEN» Een echt familiebedrijf dat al 53 jaar duikmaterialen verkoopt in eigen land. We hebben het hier over Herman Lieven Duiksport. Wij bezoeken elke maand een Suunto Premium Partner en Den Bosch is onze eerste stop. In gesprek met Patrick Lieven.

Waarom een eigen duikzaak? Wij zijn een familiebedrijf sinds 1889 en tot 1967 waren wij vooral actief in de watersport en speedboot racerij en verkoop. In 1967 zijn we begonnen met de verkoop van duikmaterialen. Onze vader – Herman Lieven – was een actief duiker en bedacht dat onze winkel ook duikmaterialen kon gaan

alles zo mooi getoond wordt, is het zowel voor de klanten als voor ons heel duidelijk wat er te koop is. Jullie hebben ook alle Suunto computers op voorraad? Ja dat klopt! Dat is ook een onderdeel van het partnerschap. Zo komt een klant niet voor niets en vindt hij altijd wat hij zoekt. Hij kan gelijk

Welke Suunto gaat er mee in eigen land? Ik duik graag in Zeeland vanaf de boot of in een van de vele zoetwaterplassen in de omgeving. Dan gaat de EON Core mee. Dat is een fijne computer met mooi helder beeldscherm. Ik kan er meerdere zenders op aansluiten, waarmee ik niet alleen de luchtdruk van mijn eigen cilinder kan aflezen, maar ook die van mijn buddy.

verkopen. Het bedrijf heeft 104 jaar aan de Oostwal in Den Bosch gezeten, ongeveer vijf jaar geleden zijn wij verhuisd naar de Rietveldenweg in Den Bosch. Dit vanwege de bereikbaarheid en gratis parkeergelegenheid. Den Bosch is de stad waar wij al sinds 1889 gevestigd zijn. Jullie zijn een Suunto Premium Partner? Ja, en daar zijn we erg blij om. De hoofdreden is dat de klanten erg geïnteresseerd zijn in de prachtige Suunto duikcomputerdisplay die wij hebben. Alle modellen zijn daar te bekijken en we hebben deze ook allemaal op voorraad. De display is een aanwinst voor de winkel. Doordat

zijn nieuwe aanwinst mee naar huis nemen en hoeft niet te wachten op een bestelling. Wat is jouw favoriet? De Suunto D5, omdat dit een modern horloge/duikcomputer is waar je sinds kort ook WhatApp-berichten en andere telefoonmeldingen op kunt ontvangen. Je kunt een D5 gewoon als horloge gebruiken én het is een serieuze duikcomputer voorzien van alles wat je als duiker nodig hebt (en nog veel meer). De ZOOP Novo is de bestverkochte duikcomputer in de winkel. Dat komt echt door de prijs, want het is een mooie budgetcomputer.

Wat maakt jouw winkel uniek? Alles, wij zijn gewoon de beste duikwinkel. 1000 m 2 winkel – dat hebben we ook echt, we roepen het niet alleen. 400 meter van de snelweg, 26 gratis parkeerplaatsen op eigen terrein, volledige werkplaats met gecertificeerde monteurs, gigaassortiment uit voorraad leverbaar, webshop met levering binnen 1 werkdag en dat alles voor de beste prijs. Wij zijn een winkel waar iedereen 100% bezig is met het helpen van klanten. Oh ja, en we doen dit al 53 jaar… Maar het allerbelangrijkste is: als de klant blij is, zijn wij ook blij! Website: www.duikwereld.nl

DUIKEN.NL

6/2020

Onder redactie van: Manja Jurgens, e-mail: manja@duiken.nl

1,5 meter afstand, AUB! Onze DUIKEN- fotograaf Bootsy kwam tijdens een duik met zijn buddy Marion deze ‘Corona snoekbaars’ tegen. Hij was zijn nestje aan het beveiligen en duldde geen indringers – minimaal 1,5 meter afstand alstublieft!

Your Buddies Duikvakantie Onbeperkt (kant)duiken - Eigen huurauto’s - Drive Thru Nederlandse instructie - Prachtig huisrif - 6 Boten Ruime accommodatie - 2 Restaurants - 2 Zwembaden

Wacht niet langer, neem contact op met ABC Travel en boek nu uw duikvakantie naar één van onze resorts! www.abctravel.nl/buddy-dive | info@abctravel.nl | T: 053 – 303 0012 6/2020

DUIKEN.NL

INSIDE BSOD’S EERSTE AMBASSADEUR Met een groeiende fan-base die de visie en missie van BSOD delen, heeft hét merk van sustainable dive-wear nu zijn eerste ambassadeur: Kasper Wendelboe! Hij is van jongs af aan al gefascineerd door de mysteries en wonderen van de zee en in het bijzonder door haaien. Kasper, gepassioneerd duiker en onderwaterfotograaf uit Aalborg, Denemarken: «Ik voel me nederig om ambassadeur te mogen zijn van een merk dat dezelfde compassie voor de onderwaterwereld heeft als ikzelf en belangrijker nog, doneert aan belangrijke doelen. Ik ben erg trots dat ik ben gevraagd om lid te worden van de BSODfamilie. Heel erg bedankt voor het vertrouwen!» Kijk voor alle gave producten zoals beanies en t-shirts op www.bsod-wear.nl

POLL FACEBOOK 62% VAN ONZE VOLGERS OP FACEBOOK VINDT DAT JE PRIMA KUNT DUIKEN TIJDENS DE CORONACRISIS Marleen De Waal Malefijt: Als elke duiker die nu gaat duiken bij voorbaat afziet van een plekje op ic of druktank, dan gaan ze hun gang maar... Wijnand Vlierhuis: Ik had al wat kritiek over me heen gekregen, maar ik blijf bij mijn standpunt dat je kan duiken mits je toch een beetje aanpast. Kies de minder bekende stekken, ga

op minder aantrekkelijke tijden. Spreiden dus, niet met z’n allen op zondagochtend samendrommen op dezelfde stekken die onder normale omstandigheden ook altijd overvol zijn. Uiteindelijk zie ik FB ook lekker vol stromen met wandelingen en fiets- of motortochten, en allemaal ‘likes’ verzamelen. Wat is het verschil waarom duiken niet zou kunnen?

Fin Arts haaien Zo’n kunstwerk mag toch niet ontbreken in je woonkamer als echte haaienliefhebber? The Fin Arts werkt samen met internationale kunstenaars om het bewustzijn voor haaien te vergroten. Je draagt ook direct bij aan het goede doel: 20% wordt gedoneerd aan haaien- en mariene natuurbeschermingsprojecten zoals Shark Guardian. www.thefinarts.com

DUIKEN.NL

6/2020

Aqua Lung ocean ambassador and National Geographic Nature Photographer of the Year

Greg Lecoeur

True legends are born from respect. LEG3ND is for the passionate, the explorers, the ones for whom diving is more than a sport. Aqua Lung, the original pioneer of the scuba regulator, brings you the most capable, coveted and advanced line of regulators ever created: This is the new LEG3ND, a masterpiece of engineering, built for all conditions, all depths and all dives. After all, the ocean is the ultimate proving ground - a place where respect is given and earned equally, where true Legends belong. Available at better dive dealers worldwide. aqualung.com | @aqualungdivers

6/2020

DUIKEN.NL

NATUUR

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

Special

NEDERLAND & BELGIË

FOTO: RENÉ LIPMANN

Van Drenthe tot Limburg, van de Zeeuwse dijken tot in het pittoreske Esneux, met de mooiste groeve van België. Van duiken om de hoek kunnen we erg blij worden! Enthousiaste ambassadeurs die ook graag in eigen land duiken, delen hun favoriete duiklocaties in deze special over Nederland en België.

Typisch om de hoek, een boerensloot in het Groene Hart van Nederland met prachtig bloeiend waterviolier. 8

DUIKEN.NL

6/2020

INHOUD BOSCHMOLENPLAS �� 10 TOOLENBURGERPLAS �� 12 DE BELDERT �� 14 VINKEVEENSE PLASSEN �� 15 ZEVENHUIZERPLAS �� 16 4X OM DE HOEK ZOET �� 17 ’T VEENMEER �� 18 DUIKTORENS ��20 DREISCHOR - GREVELINGEN ��22 GEERSDIJK - VEERSE MEER ��23 ZEELANDBRUG - OOSTERSCHELDE ��24 4X OM DE HOEK ZOUT ��25 LA GOMBE (B) ��26 PUT VAN EKEREN (B) ��28 COLUMN BOOTSY ��30 DUIKOPLEIDING ��32 DUIKMATERIAAL ��38 FOTOGRAFEREN IN ZEELAND ��42

6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

‘De Pijp’ is een inlaat vanuit de recreatiehaven die in verbinding staat met de Maas.

Snuffelen in de oeverzone tussen de waterplanten is heerlijk. Hier vind je de meeste vis.

DUIKEN.NL

6/2020

De instap is eenvoudig en heeft zelfs een hellingbaan waardoor ook mindervaliden te water kunnen.

«Door de zonnebaars ben ik verslaafd aan de Boschmolenplas» Twee uur heen- en twee uur terugrijden. Hoewel het voor Janny Bosman niet bepaald om de hoek ligt, reist ze graag af naar de Boschmolenplas. Voor haar als onderwaterfotograaf is deze plek helemaal compleet: het is goed georganiseerd, gezellig én de zonnebaars zwemt daar rond! BOSCHMOLENPLAS De zonnebaars is met stip de schuldige aan mijn verslaving aan de Boschmolenplas. Deze prachtige, maar ook gevreesde vis lokt mij steeds weer naar deze duikplas, een volgelopen grindgat in het Limburgse Panheel. Deze gekleurde jongens stonden destijds hoog op mijn lijstje om te fotograferen. En hier heb ik ze gevonden. Tijdens mijn eerste bezoek aan deze duikstek was het snel duidelijk dat het goed vertoeven is, zeker voor een nachtduik. Met volop begroeiing in de oeverzone waar veel vis zich prettig en veilig voelt, ben ik ook graag te gast. En er is zoveel meer te zien dan de zonnebaars! De instap is eenvoudig en heeft zelfs een hellingbaan waardoor ook mindervaliden te water kunnen. Een steiger met een heuse vuurtoren met zwaailicht voor de nachtduik straalt niet alleen licht, maar ook gezelligheid uit. Er zijn veel afgezonken objecten en de reefballs laten mijn gedachten altijd naar Zeeland afdwalen. Snuffelen in de oeverzone tussen de waterplanten is heerlijk. Hier vind je de meeste vis zoals baars, voorn en snoek. De waterplanten staan er voor een groot deel in het jaar mooi bij. Vlakbij de instapplaats zijn zelfs

waterlelies te bewonderen. Het grind op de bodem geeft een warm gevoel aan mijn foto’s. Maar de nachtduik naar ‘De Pijp’ is mijn favoriet. Dit is een inlaat vanuit de recreatiehaven die in Naam: Janny Bosman verbinding staat met de Maas. Duikt sinds: 1995 Niet dat deze verbinding Brevettering: CMAS 2* veel wordt gebruikt, want Naam duikstek: Boschmolenplas de plas wordt grotendeels gevoed door grondwater. Dit grondwater is de basis voor deze heldere duikstek. Het is daar drie meter diep. NACHTLEVEN Tijdens de schemering komt veel vis tevoorschijn en de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft durft het nu ook aan om uit zijn schuilplaats te komen. Zijn scharen en lijfje zitten nog onder de kleiresten van het hol. Dat schuurt er de komende uren wel af met zoeken naar voedsel tussen de bodembedekking. ‘Hoe later de avond, hoe schoner het volk’. Karpers tref je met de nachtduik zelden of niet aan. Bij De Pijp zijn in de avond veel zonnebaarzen te vinden. Ze zijn allemaal even mooi

en je kunt ze prachtig fotograferen! Het merendeel van al mijn duiken in deze plas kom ik zelden dieper dan acht meter en zijn gemaakt in de periode juni tot en met november. Het zicht op diepte kan soms nog beter zijn. De vele afgezonken objecten zoals wrakjes, buizen, kanon, helikopter, beeldentuin en kooien zorgen voor ieder wat wils. De lange nachtrit terug naar huis neem ik op de koop toe, wanneer gaan we weer?

De zonnebaars lokt Janny Bosman steeds weer naar deze duikplas.

INFO

FOTO‘S: JANNY BOSMAN

Maximale diepte: 25 meter. Faciliteiten: kantine, toiletten, vulstation, materiaalverhuur. Instap: twee, inclusief mindervalidenhelling. Niveau: eenvoudig, geen soloduiken toegestaan. Kosten: € 10 p.p. via het duikcentrum. Parkeren: afgeschermd parkeerterrein. Adres: Bosmolenweg, Heel (Limburg)

6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIÃ&#x2039;

De fuut jaagt en snoept van de zoetwatermosseltjes.

Als snoekbaarzen eitjes hebben, beschermen ze deze fel.

DUIKEN.NL

6/2020

«Het moment dat ik de albino-meerval zag, deed mijn hartje sneller kloppen!» Vaak kreeg ze de vraag van kennissen ‘of er wel wat te zien was’ onder water. Voor haar nog meer reden om zich te verdiepen in onderwaterfotografie. Inmiddels heeft ze al behoorlijk wat mooie platen geschoten en bewijst Nancy van Ollfen dat er wel degelijk wat te zien is, zeker in de Toolenburgerplas in Hoofddorp! TOOLENBURGERPLAS Ik duik veel in Nederland, gemiddeld twee keer per week, het meest in de Toolenburgerplas. Het is zo divers, dat je nooit weet wat je gaat tegenkomen tijdens een duik. Altijd weer spannend dus! Enorme snoeken tussen de kleine visjes in de bus, tot palingen tussen het wier. Baarsjes, snoekbaarzen, karpers, brasems, voorntjes, meervallen en de nodige grondels en zoetwaterkreeftjes… Natuurlijk hangt alles af van de periode dat je hier duikt. Het valt mij altijd weer op dat het onderwaterleven in de Toolenburgerplas behoorlijk uit de kluiten is gewassen. Ook doen de Hollandse zoetwaterkreeftjes het erg goed, elk jaar zie ik er steeds meer. De Amerikaanse zoetwaterkreeftjes (exoten) ben ik nog niet tegengekomen. Een steur is vaker gespot en staat nog op mijn lijstje om eens op de gevoelige plaat vast te leggen. Helaas heb ik hem nog niet gezien. Mijn allermooiste duik was in het voorjaar. Toen kwam ik een albino-meerval tegen! Ik wist dat er een aantal meervallen zaten, maar deze kwam echt als een complete verrassing. Nooit geweten dat deze witte

vis hier woonde. Niet alleen ik, ook mijn buddy’s die hier regelmatig duiken, hadden nog nooit zo’n meerval gezien. Op het moment dat ik hem tegenkwam, ging mijn hartje toch wel sneller Naam: Nancy van kloppen. Dit was in de Olffen paaitijd van de meervallen. Duikt sinds: 2008 Brevettering: Master De mooie witte meerval Scuba Diver had op dat moment een Naam duikstek: knuffelsessie met een Toolenburgerplas gevlekte soortgenoot. ELK JAARGETIJDE IS BIJZONDER Qua wrakken is het ook leuk, zoals de bus op vijf meter diepte en een rode auto op tien meter diepte. Daarnaast zijn er nog wat autowrakjes en een leuk begroeide boot. Elk jaargetijde is bijzonder in de Toolenburgerplas. Heel vroeg zie je de fuut jagen onder water en snoepen van de zoetwatermosseltjes. Die futen kunnen zomaar ineens naast je zwemmen, wat elke keer een uitdaging is om deze goed op de foto te krijgen trouwens! Meestal is dat voor mij al een voorbode op al

het leuks wat nog gaat komen, zoals de snoekbaarzen, als deze eitjes hebben en er alles aan doen om hun nest te beschermen. Of de meervallen waar je erg dichtbij kan komen. Zeker als ze een nest hebben, dan zijn ze toch wel honkvast. Ik zorg wel altijd voor een gepaste afstand van 1,5 meter. Dus op de vraag of er wat te zien is onder water in Nederland? Echt wel!

Maximale diepte: 18 meter Faciliteiten: paviljoen met toiletten – deze mag je alleen gebruiken als je er ook iets nuttigt. Verder geen sanitaire voorzieningen. Instap: rechts met een paar treden het water in en links kun je via het strandje het water in. Niveau: ervaren Parkeren: bij het nabijgelegen paviljoen Adres: IJweg , Hoofddorp

Wauw, een witte meerval!

6/2020

DUIKEN.NL

FOTO: NANCY VAN OLFFEN

INFO

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

De platforms zijn voorzien van een boei, die prima als shotline kan fungeren om opstijgingen te oefenen.

FOTO: ERIC VAN DER KROFT

INFO

«De Beldert heeft ontzettend veel oefenmogelijkheden» Hij heeft een 100-tal ‘blauwwater’-duiken in Egypte en Kreta op zijn naam staan, maar het leeuwendeel van zijn duiken maakte hij in Nederland. Samen met zijn vriendin Ingrid brengt hij zoveel mogelijk tijd onder water door – en dan het liefst in De Beldert! DE BELDERT Ik ben geen duiker die enkel een rondje gaat zwemmen. Ik wil altijd zoveel mogelijk leren en me blijven ontwikkelen. Na mijn GUE-opleiding bij Sander Evering staan eigenlijk alle duiken van mij en mijn vriendin in het teken van het oefenen en verbeteren van skills en drills: zoals een valve-drill of schieten van een boeitje. Duikcentrum De Beldert is absoluut mijn favoriete duikstek in Nederland. Het is een mooie en vaak heldere plas, met ontzettend veel oefenmogelijkheden. De faciliteiten zijn ronduit perfect: een grote parkeerplaats, een hele uitgebreide shop/werkplaats, modern vulstation waar je alle gewenste gassen kunt vullen, toiletten en een overkapping. Mocht je uitrusting defect raken en je kunt het zelf niet repareren, dan helpt het personeel je zeker uit de brand. ‘Even tussendoor’ 14

DUIKEN.NL

6/2020

is nooit een probleem. In De Beldert wemelt het van het leven. Je hebt kans om steuren tegen te komen, met name tijdens het scooteren, maar soms ook vlak bij de instap. De grootste is ongeveer 1.80 meter lang. Snoeken zie je van het voorjaar tot en met het najaar eigenlijk voortdurend. Tijdens een nachtduik in het najaar zijn tientallen snoeken in diverse maten echt geen uitzondering. Verder leven er ook bijzonder grote baarzen, rivierkreeften, pos, grondel, driedoornige stekelbaarzen, kokerjuffers en een incidentele paling.

Maximale diepte: 25 meter Faciliteiten: shop, werkplaats, vulstation, overkapping, toiletten, automaat met warme dranken. Instap: twee steigers met trap (eentje bestemd voor techduikers) Niveau: eenvoudig Parkeren: grote parkeerplaats op eigen terrein. Adres: Zoelense Zandweg 1, Zoelen Tip:De Beldert heeft eveneens een duikteam dat allerlei activiteiten organiseert tijdens en buiten het seizoen. Informeer naar de kosten van het lidmaatschap.

verbeelding sprekend object: de cockpit van een echte Boeing 707. Het is elke keer weer ontzettend mooi om de cockpit in de diepte te zien opdoemen. Op ongeveer 16 meter ligt een mooi ‘clean’ kotterwrak waar je veilig en ongehinderd doorheen kunt zwemmen. Je hebt dan echt het ‘overhead’-gevoel. Vanaf het dak van de kotter kun je langs de solide boeilijn prima je opstijgingen oefenen vanaf 12 meter diepte. Verder liggen er nog een opgetuigde zeilboot, een autowrak, een enorme boomstam en nog wat kleine objecten zoals een praatpaal en een rioolbuis. Genoeg te zien dus! Mijn mooiste duik was toen het zonlicht door het wateroppervlak door het riet op het 2-meter platform scheen. Het was echt een prachtig gezicht zoals het licht in stralen brak en het platform bescheen. Het was een ontzettend sereen en rustgevend plaatje.

OEFENPLATFORMS Naam: Eric van der Kroft Duikt sinds: 1993 De platforms op 2, 3, 9, 12 Brevettering: PADI AOW en 21 meter zijn allemaal GUE Fundamentals Tech voorzien van een boei Naam duikstek: De Beldert (m.u.v. 2 m) die prima als shotline kan fungeren om opstijgingen te oefenen. De cockpit op 10 meter diepte is een uniek en tot de

«Vinkeveen is de populairste zoetwaterplas van Nederland» Dat Mike Belder voornamelijk in Nederland duikt en dan het liefst in de Vinkeveense Plassen, is niet zo heel verwonderlijk. Samen met zijn vrouw runt hij duikcentrum Airdiving, dat direct aan Zandeiland 4 ligt. VINKEVEENSE PLASSEN Van alle gemakken voorzien en vooral in het weekend is het er altijd bijzonder druk. Zandeiland 4 in Vinkeveen is de populairste duikplas van Nederland. Het was niet altijd zo luxe duiken en zwemmen bij Zandeiland 4. De Vinkeveense Plassen begonnen namelijk als land. Een nat veengebied om precies te zijn, dat ontgonnen en verkaveld werd. Door de intensieve turfwinning voor brandstof ontstonden er aaneengesloten plassen met daarin legakkers, waarop de turf te drogen werd gelegd. In tegenstelling tot in veel andere veengebieden wilde het dorp Vinkeveen het gebied niet inpolderen, in de hoop toeristen aan te kunnen trekken. Daar hadden de Vinkeveners - zo blijkt achteraf - een heel goed punt. Honderdduizenden bezoekers stromen jaarlijks het gebied binnen. We hebben heel veel zien veranderen. Zeventien jaar geleden werd

de stek verplaatst naar waar hij nu ligt, dichter bij Zandeiland 5. Toen kwamen de boeien en de lijnen Naam: Mike Belder werden uitgezet. Kleine Duikt sinds: 1994 wrakjes volgden, een Brevettering: Staf praatpaal, een auto Instructeur Naam duikstek: en nog veel meer. De Vinkeveense Plassen bekende bus lag er al, al zitten we inmiddels op bus nummer drie wegens slijtage. In de eerste bus zaten zelfs nog ramen! Ook de baggerschuit en de kotter zijn een feestje om op te duiken. Als je goed oplet, zie je hoe het daar van het leven barst. Snoeken, baarzen, paling, brasem, kreeftjes, water is echt prachtig. Zandeiland 4 is niet donderpadden, grondels en pos bevolken alleen interessant voor ervaren duikers, Zandeiland 4. freedivers, rebreather- en technische duikers. Het is bij uitstek geschikt om BEDREIGDE KWABAAL voor het eerst buiten te duiken. Als je wilt Met heel veel mazzel tref je zelfs de sterk kun je diep, maar als je net leert duiken bedreigde kwabaal. In de veenwanden is dit ook een heel fijn gebied. Je weet zie je de prachtige kleuren van de waar je bent vanwege alle objecten en verschillende zandlagen en in de gaatjes het goede zicht – echt navigeren is in het leeft van alles. De lichtinval in het heldere voorste gebied nog niet nodig. We krijgen bijna dagelijks blije cursisten over de vloer die laaiend enthousiast zijn over alles wat ze gezien hebben tijdens hun eerste avonturen. Ze kunnen bovendien makkelijk het water in via het trapje bij de steiger. Je hebt hier bijna altijd goed zicht, soms ruim tien meter. En als dit een keer niet het geval is, kun je nog steeds drie of vier meter voor je uit kijken!

FOTO: RENÉ LIPMANN

INFO

De baggerschuit en de kotter zijn een feestje om op te duiken.

Maximale diepte: 50 meter+ Faciliteiten: toiletten, open kleedruimte, douche. Instap: instap voor invaliden Niveau: eenvoudig Parkeren: 250 parkeerplekken Adres: Baambrugse Zuwe 143B Zandeiland 4, Vinkeveen

6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

«Als je geluk hebt, zwem je in een heus onderwatersprookje!»

Robert Hughan heeft 17 jaar duikende filmervaring en is actief voor verschillende professionele tv- en filmprojecten. De onderwaterwereld van de Zevenhuizerplas had zo’n aantrekkingskracht op hem, dat hij er een schitterende documentaire over maakte: ‘Vele gezichten van de Zevenhuizerplas’. Om zand te winnen voor woningbouw werd in de zeventiger jaren de Zevenhuizerplas tussen Rotterdam en Gouda gegraven. Door het diep uitgraven, ontstond een weelderig onderwaterlandschap waarin flora en fauna een gevarieerde biodiversiteit vormen. Wat je de natuur ook aandoet, het komt altijd mooier en sterker terug. De bekende Nederlandse zoetwaterflora en –fauna tref je hier aan: van zeer grote snoeken tot kleine babysnoekjes, scholen baars, paling, mosselbanken, poelslakjes en verschillende soorten vegetatie zoals fonteinkruid, kranswier en in het voorjaar uitgestrekte velden met de mooie witte bloemen van de waterranonkel. Omdat het een grote plas is, moet je wel goed zoeken. Meestal is er van alles te vinden tussen de vegetatie in de eerste vijf meter. Je moet wel goed kijken, want jonge baars en snoek zijn goed gecamoufleerd! De mooiste

plek vind ik altijd de ‘Kraamkamer van de Zevenhuizerplas’- zoals ik het zelf noem. Bij de boothelling ga Naam: Robert je het water in en dan Hughan, Goofy Aqua duik je rechts tussen de Video Underwater Images eilanden. Daar is veel Duikt sinds: 1997 mooie begroeiing en Brevettering: IANTD jonge vis. Als je geluk OC Normoxic en CC Rebreather & PADI hebt met mooi weer en Ass. Instructeur het zonnetje staat goed, Naam duikstek: zwem je in een sprookje Zevenhuizerplas met de zonnestralen die breken in het water. De unieke eigenschappen van dit recreatieve stukje onder de waterspiegel. De vele gezichten Moeder Natuur inspireerde tot het maken van deze waterpartij waarin recreatieve van een film over de plas: ‘Vele gezichten dagjesmensen in symbiose verkeren met van de Zevenhuizerplas’. de vrije natuur, zorgen voor een boeiende blik achter de schermen van DOCUMENTAIRE dit natuurspektakel. Als je Een snoek neemt je gedurende de vier Kijktip! deze documentaire gezien jaargetijden mee op verkenningstocht Bekijk de hebt, zul je gegarandeerd door de Zevenhuizerplas. Je ziet het film op willen duiken in deze natuurschoon vanuit de lucht, op het duiken.nl! bijzondere plas! land, tussen de rietkragen en boven en

FOTO: MARCEL VAN DER HULST

ZEVENHUIZERPLAS

FOTO: ROBERT HUGHAN

Een snoek neemt je gedurende de vier jaargetijden mee op verkenningstocht door de Zevenhuizerplas.

DUIKEN.NL

6/2020

INFO Maximale diepte: 28 meter - goed uitkijken bij de veenwal, kan onstabiel zijn met af en toe overkappingen. Faciliteiten: strand, restaurantjes, geen vulstation, neem een tweede fles mee! Instap: strand en boothelling. Kijk uit, boothelling kan glad zijn door algen. Niveau: eenvoudig Parkeren: overal gratis parkeren. Er is wel een naaktstrand, deze mensen vinden het niet prettig als je voorbij komt wandelen met je duikset. Adres: Strandweg 1, Zevenhuizen, maar er zijn meer locaties. Let op: een duikboei, duikvlag of andere markering is verplicht op deze locatie.

Tekst: Pim Valk

Neerlands zoete trots

FOTO: RENÉ LIPMANN

Van meterslange snoeken tot een heus scheepskerkhof op de bodem. In ons eigen zoete water hoef je je als duiker niet te vervelen! Vier Nederlandse topspots waar we trots op zijn.

2. OOSTVOORNSE MEER: WRAKKENKERKHOF In de winter kan het zicht oplopen tot 20 meter, ‘s zomers blijft het beperkt tot zo’n 5 meter. Waar nu het Oostvoornse Meer ligt, lag vroeger ’Maasdroogen‘, een beruchte zandbank waar veel schepen zijn vergaan. Het is dan ook een heus scheepskerkhof. Bij duikstek Slag Stormvogel zijn speciaal voor duikers talloze attributen afgezonken. Beroemd is de Kever. Diepte: 20 meter, sommige putten zijn tot 43 meter diep Instap: vanaf het strand of via steiger Faciliteiten: vulstation en horeca Parkeren: ruime parkeeplaats Adres: Noordoever Oostvoornse Meer 1 in Oostvoorne

3. NIONPLAS: PRACHTIG BEGROEIDE OEVERS Mooi begroeide oevers, dat is de Nionplas. Het is een perfecte plek om opleidingsduiken te maken dus in het weekend kan het druk zijn. Bij de overhangende bomen zijn grote snoeken te zien. In het voorjaar is het leuk om de noordkant te verkennen waar dan veel kikkervisjes en stekelbaars zich ophouden. Het zicht varieert, maar kan soms best goed zijn. Niet-duikende familieleden mee? Op de ligweide is het prima vertoeven! Diepte: 24 meter Instap: trap of via de kant Faciliteiten: geen Parkeren: voldoende plek Adres: Oosterhoutseweg 20 in Raamsdonksveer

4. GROENE HEUVELS: ONDERWATERPARK De Groene Heuvels staan bekend vanwege de diepte en het heldere water. Wat is er te zien? Een onderwaterpark waar allerlei objecten te bekijken zijn, zoals houten wrakjes, een oefenplateau en een kooi. ’s Zomers is veel plantengroei te vinden op 3-6 meter diepte met de kans om flinke karpers, snoeken, baars of paling tegen te komen. Houd rekening met de openingstijden van het park. Kijk voor meer informatie op www.leisurelands.nl Diepte: 25 meter Instap: via de kant Faciliteiten: toiletgebouw, horeca, vulstation op parkeerterrein A Parkeren: drie parkeerterreinen Adres: Ficarystraat in Ewijk

FOTO: RENÉ LIPMANN

FOTO: JANNY BOSMAN

1. SPIEGELPLAS: METERSLANGE SNOEKEN Dit is een erg heldere plas met een zicht van 3 tot 10 meter. Op de onderwaterstortplaats liggen veel grote palen, platen beton en veel betonijzer die de ideale schuilplaats vormen voor soms meterslange snoeken. In de rietkraag is het zicht meestal perfect en in dit ondiepe gedeelte wemelt het van de kleine vis en snoek. Verspreid over de hele plas liggen nog meer wrakken, zoals een woonark, caravan, motorjachten en enkele oude auto’s. Diepte: 45 meter Instap: 200 meter lopen naar de duiksteiger Faciliteiten: geen Parkeren: kleine parkeerplaats Adres: Googpad in Nederhorst Den Berg

6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

«Iedere keer denk je dat je de mooiste foto hebt gemaakt - maar de volgende duik overtreft dit weer.»

Warme oorden vindt Koos Bakker leuk, maar het koude water in Nederland heeft zijn hart gestolen. Wekelijks is hij te vinden in ’t Veenmeer in Tynaarlo dat bij hem om de hoek ligt. Zijn liefde voor de Nederlandse onderwaterwereld is haast tastbaar in zijn foto’s.

’T VEENMEER Als geboren en getogen Groninger is het 15 minuten rijden naar de mooiste zoetwaterplas van Noord-Nederland, ’t Veenmeer in Tynaarlo. Doordat het meer door bronwater wordt gevoed, is het zicht vaak erg goed en het bulkt letterlijk van het onderwaterleven. Denk aan snoek, karper, voorn, alver, baars, zeelt, paling, Turkse rivierkreeft, steur en zwanenmossels. Iedere keer dat je het water betreedt is het een verrassing wat je tegenkomt. Het is ook een gezonde plas en de vissen zien er supergoed uit. Zowel de duiken overdag als de nachtduiken zijn prachtig en als de zon schijnt, klieven de zonnestralen metersdiep door het water en spiegelen speels op de huid van de vele vissen. Op de bodem zijn verschillende kleine wrakjes en objecten geplaatst. Het oudste wrakje

is een ijzeren bootje ‘Het Juweeltje’ en voor opleidingen zijn diverse platforms aanwezig. De beste periode om te duiken? Alle seizoenen zijn prachtig. In het voorjaar wordt langzamerhand het Naam: Koos Bakker water weer iets warmer en Duikt sinds: 1998 komt in de bovenste laag Brevettering: meer zuurstof voor de vissen. Divemaster Naam duikstek: Deze trekken dan ook naar ’t Veenmeer het bovenste gedeelte en langs de rietkragen gaan ze naarstig op zoek naar een partner. Dan is het water in de zomer heerlijk warm geworden en zie je overal vis. Soms zelfs wolken zoetwatervisjes die aan de kant vliegensvlug heen en weer zwemmen. ACTIEF JAGEN De grotere (roof)vissen jagen actief op deze kleinere prooien. In het najaar is het water nog steeds warm, maar koelt het al een

Maximale diepte: 17 meter. Faciliteiten: vulstation, toilet- en douchegelegenheid, restaurant. Instap: meerdere; allemaal gemakkelijk bereikbaar en geschikt voor mindervaliden. Niveau: eenvoudig. Kosten: € 3,50. Parkeren: Je kunt met de auto tot aan het water komen, genoeg parkeergelegenheid. Adres: Zuidlaarderweg 37 in Tynaarlo. Tip: Verblijf eens op camping Veenmeer Villapark Akenveen. De combinatie van een gezellige familiecamping, het fraaie villapark, de prachtige (door bronwater gevoede) recreatie(duik)plas en de bijzondere ligging direct aan het Nationaal Park de Drentsche Aa, is echt bijzonder! 18

DUIKEN.NL

6/2020

Een knoeperd van een spiegelkarper komt langzaam op me af.

FOTO‘S: KOOS BAKKER

INFO

De zonnestralen klieven metersdiep door het water en spiegelen speels op de huid van de snoek.

beetje af. De vissen kan je nog volop zien en ‘s avonds wordt het al vroeger donker. Ideaal voor het nachtduiken. Wanneer de schemering intreedt, dan voelt de grotere baars zich vaak veiliger, en komen ze graag profiteren van al het voedsel dat op het ondiepe gedeelte te vinden is. TRAGE VISSEN In de winter gaan de vissen zich meer verspreiden over de gehele plas, maar de vis die je ziet is trager door het koude water en je kan ze gemakkelijker benaderen. De planten sterven langzaam om later in het voorjaar weer volop te gaan groeien. Van de inmiddels meer dan 1000 duiken die ik hier gemaakt heb, heeft een duik van vorig jaar een enorme indruk op mij gemaakt. In het meer zwemmen

een paar joekels van spiegelkarpers. Ik wilde graag van dichtbij een foto maken, maar iedere keer waren ze mij te slim af. Ik maakte daarom meerdere duiken tussen de ondiepe begroeiing en wachtte en wachtte…. Na meerdere duiken van ongeveer 1,5 uur, werd mijn wachten beloont. Een knoeperd van een spiegelkarper kwam langzaam op me af. Heel voorzichtig en met kleine ademteugen bleef ik roerloos hangen. Vooral niet bewegen. Langzaam zag ik deze geweldig sierlijke mooie vis dichterbij komen. Op het laatst was hij ongeveer 15 cm van mij af en ik hield mijn adem in en begon te fotograferen. Mijn hartslag maakte overuren en mijn adrenaline steeg naar ongekende hoogte. Wat een geweldig moment! Het is moeilijk om te vertellen wat mijn mooiste foto is. Zodra je in het water

stapt pal naast de trap, een kreeft die zich heeft vastgeklampt aan een stengel, paaiende karpers of zeelt, of een vis die als een mannequin sierlijk door het water beweegt... Iedere keer denk je dat je de mooiste foto hebt gemaakt en de volgende duik overtreft dit weer. Dat komt door de schoonheid van ’t Veenmeer. 6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

Duiktorens Benelux

Altijd goed zicht, aangename watertemperatuur en perfect voor een dagje uit met de club of een opleidingsduik. In de Benelux hebben we meerdere duiktorens waar je het hele jaar door kunt duiken. De vijf torens op een rij!

1. TODI BERINGEN (B) De mijnsite van Beringen is de grootste industriële erfgoedsite in Vlaanderen en uniek in Europa. Onder de noemer be-MINE werd deze plek nieuw leven ingeblazen als een toeristischrecreatief project, waarvan Indoor Snorkel- en Duikcentrum TODI deel uitmaakt. Het duikbassin diende vroeger voor het zuiveren van het water uit de mijn, dat vervolgens

weer werd hergebruikt. Nu is het een ultramoderne duiktoren waar maar liefst 5.000 tropische zoetwatervissen rond zwemmen! In het 10 meter diepe bassin tref je vele soorten cicliden, maar ook nieuwsgierige arowana‘s en zelfs zoetwaterpiranha‘s. Het bassin is opgedeeld in acht thema‘s. Duik door een mijngang met originele mijnsporen, speur bij de autowrakken naar leuke vissen en zwem langs oude Griekse zuilen. Met de visstand gaat

het bijzonder goed, misschien wel té goed. Ze planten zich zelfs zo goed voort, dat regelmatig vissen naar een aquariumshop in Antwerpen worden gebracht. Om een natuurlijk evenwicht te krijgen, zijn er onlangs nog drie predators ingezet - cichla‘s. Dit is een grote ciclide en ook bekend als de pauwbaars. Leuk nieuwtje: TODI is van plan het winterseizoen te verlengen door het indoorduikseizoen langer te laten lopen.

INFO

FOTO: RENÉ LIPMANN

Watertemperatuur: 24 graden. Diepte: 10 meter. Faciliteiten: restaurant, warme douches, toilet, omkleedruimtes, duikmateriaal Mares. Kosten: vanaf € 30. Kijk voor alle prijzen op de site. Waar: BE-Mine 1 in Beringen. Website: www.todi.be

DUIKEN.NL

6/2020

3. TRITON 12 DEN HELDER In Den Helder staat Triton 12 en kun je de bodem aantikken op 9 meter diepte. Deze duiktoren maakt onderdeel uit van Aqua Centrum Den Helder. Op 1,4 meter is een platform dat door middel van twee trappen te bereiken is. Op 5 meter diepte zijn drie inklapbare platforms aanwezig. Het duikbassin beschikt over een loopbordes rondom het water. Zelf duiken en je gezin ook een leuke dag bezorgen? Neem ze dan gewoon mee. Voor € 3,80 kunnen ze gebruikmaken van de overige zes zwembaden van het Aqua Centrum. Watertemperatuur: 23 graden Diepte: 9 meter Faciliteiten: bar, vulstation, warme douches, toilet, omkleedruimtes Kosten: duikverenigingen: € 120 per uur. 12 badenkaart enkele duiker: € 13. Maximaal 12 duikers. Waar: Het Nieuwland 2 in Den Helder Website: www.aquacentrumdenhelder.nl

4. DUIKTOREN ENKHUIZEN De meerdere duikbassins zijn bedoeld voor beroepsopleidingen, maar ook sportduikers kunnen gebruikmaken van het complex. Het centrum heeft twee indoorduikbassins van 9 en 3,5 meter diep, met daartussen een instapdeel. Voor dit instapdeel is bewust gekozen, zodat je je rustig kunt voorbereiden op de duik en controleren of al je materiaal in orde is. Enkel geopend in het weekend - check op de website voor openingstijden. Watertemperatuur: 21 graden Diepte: 3,5 en 9 meter Faciliteiten: vulstation, toilet, omkleedruimtes Kosten: € 20 per 3,5 uur tijdsblok Waar: Voorland 13 in Enkhuizen Website: www.totallyscuba.nl

5. NEMO33 BRUSSEL De naam zegt het al: met 33 meter kun je behoorlijk diep gaan! Het is dan ook een van de diepste duiktorens ter wereld. Op drie verschillende dieptes zijn luchthoudende ruimtes aanwezig, waar instructeurs hun cursisten uitleg kunnen geven over skills zonder dat ze hoeven op te stijgen. Je mag hier enkel duiken met materiaal verstrekt door Nemo33 zelf, om zo de waterkwaliteit te blijven waarborgen. Vanuit het restaurant heb je leuk uitzicht in de toren - leuk voor niet-duikende familieleden! Watertemperatuur: 33 graden Diepte: 33 meter Faciliteiten: omkleedruimten, lockers, douches, toiletten, duikwinkel en horeca Kosten: € 25 per duik incl. materiaal Tip: reserveer vooraf als je hier wilt eten! Waar: Stallestraat 333 in Brussel Website: www.nemo33.com

FOTO: TOTALLYSCUBA

FOTO: RENÉ LIPMANN (3X)

2. DIVEWORLD ENSCHEDE De toren is 10 meter diep en het water rond de 23 graden. Op de bodem liggen enkele objecten en er zijn meerdere platforms op 1,4, 5 en 10 meter. Na de duik kun je bij de bar gezellig nakletsen onder het genot van een kop koffie of kies voor een lekker snackmenu. Diveworld maakt deel uit van het Go Planet Parc, dus je kunt na de duik ook nog een bezoek brengen aan onder meer de bioscoop of ga uiteten in een van de leuke restaurants. Watertemperatuur: 23 graden Diepte: 10 meter Faciliteiten: bar, vulstation, warme douches, toilet, omkleedruimtes Kosten: dagkaart met eigen uitrusting € 35. Kijk voor alle prijzen op de site. Waar: Colosseum 72 in Enschede Website: www.diveworld.nl

6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

«Dit is momenteel ‘the place to be’ als je een brede ringsprietslak wilt zien» Tot drie jaar geleden zou ik nooit gedacht hebben dat ik hier nu over het Dreischor Frans Kokrif zou schrijven. Ik heb altijd de Grevelingen gezien als een mindere optie als we niet in de Oosterschelde konden duiken. Maar sinds augustus 2017 is dat veranderd. DREISCHOR Het begint allemaal na een opleidingsduik bij de Zeelandbrug. We maken een tweede opleidingsduik bij Dreischor Frans Kokrif. We moeten nog even diep, het zicht is prachtig en uiteindelijk hebben we hier een meer dan fantastische duik. Dit moet en zal ik vaker doen! Inmiddels weet ik de nodige voorwerpen te vinden op deze stek waaronder het kasje, wc-pot, paal, een aggregaat, badkuip, fiets, de ‘canyon’ en de ‘bult’. Allemaal onofficiële namen, maar velen weten dan waar we het over hebben. Intussen staan er sinds kort ook een prieel en een reclamebord net achter het bekende kunstrif. Leuk allemaal, maar niet de reden dat ik zo enthousiast ben over deze stek. Dat zijn de bijzondere biologische processen en de dieren die je kan waarnemen. Dat maakt deze stek elke keer weer de moeite waard. Een groep die me al eerder tot een artikel in duiken aanzette, namelijk de wormen, zijn

veelvuldig aanwezig. Na een Anemoondag twee jaar geleden, werd me duidelijk dat ik weleens meer op Naam: Bas van der deze groep zou mogen Sanden gaan letten. Daar heb ik Duikt sinds: 2002 geen spijt van gekregen. Brevettering: 4*NOB 2*Instructeur De pluimwormen zijn Naam duikstek: echt prachtig en hier Dreischor Frans heb ik ook mijn eerste Kokrif levende goudkammetjes mogen vinden. Minder spannend om te zien, zijn de tweedraadkokerwormen, maar die heb je dan weer in verschillende soorten. Veel wormen blijven een uitdaging om goed te fotograferen. De meeste soorten leven voornamelijk in de wil zien, is dit momenteel, ‘the place to sliblaag en laten zich niet vaak zien. Juist de zuurstofloze periode kan ervoor zorgen be’. De beste periode om te duiken? Water dat onder invloed staat van seizoenen dat deze dieren ineens massaal naar de zoals hier in Nederland, is altijd boeiend. oppervlakte komen. Triest natuurlijk, Natuurlijk is het voorjaar erg mooi, maar tevens een buitenkans om ze eens maar de processen die zich afspelen goed te bekijken. interesseren me enorm. De zomer en het Het vermelden waard zijn ook de vele najaar zijn ook altijd de moeite waard. soorten zeenaaktslakken die te vinden zijn. Voor wie een brede ringsprietslak De Brede ringsprietslak. Opvallend is het actieve - sommigen zeggen agressieve - gedrag van deze soort.

DYNAMIEK Hoever zal de zuurstofloze zone dit jaar omhoog komen? Welke temperatuur zal het water halen? Welke dieren sterven er massaal en welke andere dieren profiteren daar dan weer van? Vervolgens komt de winter. Hoe snel herstelt de Grevelingen zich en tot welke niveau? Kortom, de dynamiek maakt deze plek, elk seizoen weer, een optie om een extra duikje te maken. INFO

FOTO: BAS VAN DER SANDEN

Maximale diepte: 22 meter Faciliteiten: vulstation Witte Boulevard, dixi. Instap: via duiksteiger, of langszij de steiger. Niveau: eenvoudig Parkeren: ruime parkeerplaats Adres: Zuid Langeweg, Dreischor

DUIKEN.NL

6/2020

Op een diepte van vijf meter vind je stenen en basaltblokken die mooi begroeid zijn met kleurrijke sponzen en zakpijpen.

FOTO: TOM VAN HOUT

INFO

«Je hoeft niet diep te duiken om mooie foto’s te maken» Nadat hij vijf jaar geleden een workshop onderwaterfotografie volgde bij Els Van Den Borre en Bruno Van Saen, duikt Tom van Hout voornamelijk om te kunnen fotograferen. En dat doet hij maar al te graag in Zeeland. Waar? Het Veerse Meer! GEERSDIJK Fotografie heeft me sinds enkele jaren helemaal in zijn greep. Het is leuk om te zien hoe je eigen foto’s evolueren en hoe je een eigen stijl ontwikkelt. In het Veerse Meer, en dan specifiek Geersdijk, duik ik het liefst. Dit mooi gelegen plaatsje is altijd zo rustig. Zelden ben je er samen met andere duikers en dat maakt het zo speciaal. Je hoeft je geen zorgen te maken over een overvolle parkeerplaats of stof onder water. De getijden gelden niet en zelden heb je last van stroming. Wat mij, als onderwaterfotograaf, enorm aanspreekt aan Geersdijk, is dat je helemaal niet diep hoeft te duiken om van het onderwaterleven te kunnen genieten. Ik vind dit persoonlijk een zeer groot pluspunt aangezien je hierdoor met het natuurlijk licht kan spelen. Het leven dat je tegenkomt is heel divers, maar verschilt eigenlijk weinig van het leven in de Oosterschelde of de Grevelingen. Tot op een diepte

van vijf tot zes meter vind je stenen en basaltblokken die mooi begroeid zijn met kleurrijke sponzen en zakpijpen. Tussen de Japanse oesters, die zich hebben gehecht aan de ondergrond, vind je allerlei leven terug zoals garnalen, kreeften, grondels en verschillende soorten krabben.

Maximale diepte: 15 meter Faciliteiten: kleine parkeerplaats, mobiel wc in de zomer. Instap: eenvoudig langs het strandje aan de westkant van de haven. Niveau duiker: gevorderd (maak geen vrije opstijging, want er varen wel wat boten). Adres: Geersdijksekaai, Geersdijk

water zagen we onmiddellijk dat het zicht niet zo bijster goed was. ‘Jammer’, dacht ik bij mezelf, maar gelukkig had ik gekozen om macrofoto’s te maken en kon het slechte zicht mij dus eigenlijk niet zoveel schelen. Dat zelfverzekerde gevoel veranderde al snel omdat geen enkele foto wou lukken zoals ik hem in gedachte had. Plots trok iemand aan mijn vinnen. Mijn buddy seinde dat ik naar boven moest kijken. Net onder het wateroppervlak zwommen honderden oorkwallen sierlijk door elkaar en de zon zorgde voor een natuurlijke lichtshow. Wat een prachtig schouwspel. Gezien mijn keuze voor de macrolens, kon ik geen foto’s nemen. Maar ik genoot des te meer. Mijn allermooiste foto maakte ik van een weduweroos, die in 2019 als ‘Beste foto’ met een zilveren medaille werd bekroond tijdens het ONK. Ik kan niet zeggen dat een bepaalde periode beter of slechter is om in Geersdijk je hoofd onder water te steken. Elke periode heeft zijn eigen charmes en af en toe eens wat slechter zicht, dat kennen we allemaal wel denk ik.

SEPIATENTJES Eenmaal dieper kom je op een zandbodem die zeker eens de moeite loont om er een kijkje te gaan nemen. Platvissen en de sierlijke weduweroos zijn altijd wel van de partij. Als je Geersdijk als duikplaats googelt, dan lees je vaak dat er ook sepia’s te vinden zijn. De Naam: Tom Van Hout oude sepiatentjes staan er nog Duikt sinds: 2006 wel, maar de sepia’s zelf ben Brevettering: Divemaster PADI / 3* ik jammer genoeg nog niet duiker NELOS tegengekomen. Soms maak je Naam duikstek: zo van die duiken die je nooit Geersdijk, Veerse Meer meer vergeet. Dat was voor mij in mei 2019. Ik besloot die dag mijn macrolens te gebruiken. Eenmaal in het 6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

Ook dit jaar zijn de harlekijnslakjes aanwezig. Wat een prachtig, bijna exotisch beestje!

INFO

FOTO: EDUARD BELLO

Maximale diepte: 20 meter Faciliteiten: omkleedruimte, spoelbakken, toilet, vulcontainer. Instap: trap Niveau duiker: gevorderd Parkeren: ruime parkeerplaats Adres: Galgenlaan, Zierikzee Tip: Zuiderwind is niet prettig voor het zicht. Tussen de pijlers staat altijd wel stroming en na de kentering kan deze flink toenemen. Kijk eerst in de getijdentabel; HW- en LW-kentering zijn ideaal als je wilt fotograferen.

«Mijn allereerste zeepaardje zag ik hier live» Eduard Bello duikt het liefst iedere week en neemt altijd zijn Olympus E-PL7 mee. Met het bekijken en bewerken van foto’s is hij elke keer weer enthousiast over het schitterende en veelzijdige onderwaterleven in Nederland. Zeker in Zeeland - met in het bijzonder de Zeelandbrug. DE ZEELANDBRUG De eerste keer dat een buddy me meenam naar de Zeelandbrug vond ik het al een indrukwekkende locatie. Zowel de luxe van de fijne parkeerplaats, omkleedmogelijkheden, spoelbakken en het toilet als de vulcontainer, inclusief nitrox om de hoek. Wat een verschil met de duikstekken waar alleen gras te vinden is! Ook mooi is het geweldige uitzicht vanaf de dijk en de indrukwekkende lange brug waar in het voorjaar de weidevogels, in de zomer veel boten en in de winter de nevel te zien is. Je kunt hier prima het hele jaar duiken, want met slecht weer is het mogelijk je binnen om te kleden, na de duik je spullen gelijk goed te spoelen en er is voldoende plek om even bij te praten met je buddy. Mijn favoriete periode om bij de Zeelandbrug te duiken is het vroege voorjaar en de zomer. Dan 24

DUIKEN.NL

6/2020

komt na de rustige tijd in de winter het leven langzaam weer op gang. De eerste snotolf, slanke waaierslakken en tubelaria’s zijn dan weer te vinden rond de indrukwekkende pijlers.

te zien! Zeepaardjes, sepia’s, harders, zeenaalden, kokerwormen, zeedhalia’s, anemonen, anjelieren, grondels, allerlei soorten krabben en kreeften, kwallen, baardmannetjes, pitvis, slakken met en zonder huisjes en de honderdduizenden brokkelsterren die door hun kleur de bodem versieren... Soms heb je geluk en kom je dodemansduim, een rog, zeehond en zelfs een hondshaai tegen. IETS MAGISCH Mijn mooiste duik op deze plek was toen ik mijn eerste zeepaardje live zag. Met 20 bar weer terug aan de kant, zat ik met een ‘big smile’ te glunderen dat ik er eindelijk eentje had gezien én gefotografeerd. Ook daarna bleef het zeepaardje iets magisch hebben en ik heb de afgelopen jaren vaker zeepaardjes gefotografeerd die er heel wat beter op stonden. Maar die eerste keer blijft bijzonder!

HARLEKIJNSLAKJES Ook dit jaar zijn de harlekijnslakjes nog aanwezig. Wat een prachtig, bijna exotisch beestje! Natuurlijk zijn verder de donderpadden en botervissen met hun nesten een lust voor het oog. In deze periode wordt het water geleidelijk iets warmer en dat is toch wel lekkerder duiken dan met de ijzige Naam: Eduard Bello herfst- en winterkou. Ik Duikt sinds: 2015 Brevettering: SSD, S&R, ben vooral enthousiast Masterdiver geraakt door de vele Naam duikstek: slakken. Het is elke keer Zeelandbrug Noord weer een uitdaging om die slakjes zo scherp mogelijk voor de lens te krijgen. En verder is er nog zoveel meer

Tekst: Pim Valk

Neerlands zoute trots

FOTO: BAS VAN DER SANDEN

In Zeeland zijn maar liefst meer dan 100 duikplekken te vinden, waarvan de meeste in het Grevelingenmeer en de Oosterschelde liggen. Maar ook in de Westerschelde en het Veerse Meer valt veel te ontdekken. Het zijn te veel duikstekken om allemaal op te noemen, dit zijn onze vier favoriete duikspots op een rij!

2. SCHARENDIJKE: RIF VOL LEVEN Het Kabbelaarsrif is een must-go! Daar liggen de zogenaamde reefballs. Die zijn begroeid en zitten vol leven. Je treft er ook nog een wrakje aan. In de zomer wemelt het er van de kleine sepiola’s, die als je in de vroege avond duikt, in het licht van je duiklamp brutaal op je af zwemmen om vervolgens pijlsnel te verdwijnen. Diepte: 12 meter Instap: steiger met trap of betonnen trap Faciliteiten: duikcentrum, vulstation, restaurant en zelfs een duikhotel Parkeren: betaald parkeren Adres: Het Baken in Scharendijke.

3. SINT-ANNALAND: FAVORIET BIJ OW-FOTOGRAFEN De bodem van deze duikplek kent een flauw verloop en is werkelijk fantastisch begroeid. Je vindt hier enorm veel zeenaaktslakken, zeedahlia’s en anemonen. In het voorjaar is dit voor snotolven (voorjaar) een favoriete plaats. Het zicht is vaak goed, zeker als je met laagwater gaat duiken. Deze plek is vooral bij onderwaterfotografen favoriet. Omdat je in de Oosterschelde duikt, moet je wel rekening houden met het getijde. Diepte: 20 meter Instap: via het strandje Faciliteiten: dixie in de zomer Parkeren: voldoende plek Adres: Havenweg (einde), Sint-Annaland

4. VEERSE MEER: SEPIA’S IN HET JUISTE SEIZOEN In het Veerse Meer zijn acht officiële duikplaatsen. Een mooie plek om te duiken is Geersdijk. Daar is een mooi klein strandje, geen dijk waar je met je set overheen moet klimmen. Als je richting het westen op 7 meter diepte zwemt, kom je uit bij de sepiastokken. In het juiste seizoen heb je kans deze dieren te spotten. Wat vooral opvalt is de grote hoeveelheid aan kleur. Korstmossen en anemonen bedekken de oesters en maken daar een mooi kleurenpalet van. Diepte: 15 meter Instap: via het strandje Faciliteiten: bankjes, mobiel toilet in de zomer Parkeren: voldoende parkeerplek Adres: Geersdijksekanaal in Geersdijk

FOTO: EDUARD BELLO

FOTO: TOM VAN HOUT

1. DREISCHOR GEMAAL: KLEURENPRACHT Eén van de populairste plekken van het Grevelingenmeer. Je treft er veel leven in allerlei vormen en soorten aan. Bijna geen plekje is onbegroeid. Sponzen, wieren, anemonen, dahlia’s, scholen met kleine visjes, zakpijpen, zeedonderpadden en slakjes in het juiste seizoen. Een ware kleurenpracht. Tel daarbij de ideale diepte op, dan wordt duidelijk dat deze plek favoriet is voor veel onderwaterfotografen. Diepte: 30 meter Instap: stenen bodem met touw Faciliteiten: vulstation en wc op 100 meter afstand Parkeren: voldoende parkeerplek Adres: Zuid Langeweg (uitrijden) in Dreischor.

6/2020

DUIKEN.NL

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

«Dit is dé plek voor fotografen om de steur perfect vast leggen» Al zijn duiken staan in het teken van fotografie. En schitterende foto’s maken, dat kan Hedwig Dieraert wel! In zijn thuisland fotografeert hij graag in legale (en illegale) mijnen en steengroeven. Zijn favoriete legale steengroeve is La Gombe in Esneux. LA GOMBE In België fotografeer ik alleen nog in mijnen en steengroeven. Mijn favoriete duikstek is steengroeve La Gombe. In alle groeven in België zijn meerdere soorten vis uitgezet, grote steuren, baarzen en karpers zijn geen uitzondering. La Gombe blinkt daarin uit. Bij het te water gaan is een lange aflopende helling waarop wel meer dan 100 vissen altijd aanwezig zijn en gewoon tegen je aan zwemmen. Ze zijn duikers gewend en worden op die plaats ook gevoerd. Bij de stenen trap, de uitgehouwen traptreden die voorheen toegang gaven naar de diepe put, is de kans op ontmoetingen met steuren en karpers het grootst. Ver is het niet, het is afdalen naar negen meter, en dan schuin naar de linkerkant van het drijfplatform zwemmen. Dit is dé plek voor fotografen om de steur perfect vast leggen. Ze zijn heel tam en

het is dringen voor de lens. Wanneer je de vissen goed bekijkt, zie je dat er twee soorten steuren rond zwemmen: de Atlantische en de Russische. De karpers zijn ook in grote aantallen aanwezig; de schub-, de spiegelen de kooikarper. De vele aanwezige objecten Naam: Hedwig Dieraert zijn ook interessant om Duikt sinds: 1989 te bezichtigen. Van een Brevettering: CMAS 3*, IANTD full cave, IANTD jetfighter tot rupsvoertuig CCR en een zeilboot. Grote Naam duikstek: kokers maken het leuk La Gombe (B) om door te duiken. Let hiermee wel op als je er niet vertrouwd mee bent. Daarnaast zijn de twee grotjes je te water gaat, zodat je geen objecten een bezoekje waard, zorg met slecht zicht mist. Een handige tip: probeer bij de dat je altijd omgevingslicht hebt. eerste ploeg te zijn als je in La Gombe gaat duiken. De winterperiode is de beste MAAK EEN DUIKPLAN periode om in de Belgische steengroeven De steengroeve is niet zo groot, maar je te duiken vanwege het uitzonderlijke kan er gemakkelijk een uurtje spenderen. zicht. Het is raar hoe dit daar in een week Een duikparcours tegen de klok in is aan te raden. Maak een goed duikplan voordat tijd kan omslaan van 15 meter naar 50 centimeter! Meestal is dit rond de periode maart – april. In La Gombe heb ik de indruk dat het zicht het hele jaar door stabiel blijft. Alleen de aanwezigheid van de vele duikers maakt het soms snel minder goed. Daarom wil ik iedereeen aanraden de frogkick te gebruiken: zo blijft het zicht ook in het weekend goed.

FOTO: HEDWIG DIERAERT

INFO

Op de helling zijn altijd meer dan 100 vissen aanwezig. De steur is bijzonder tam.

DUIKEN.NL

6/2020

Maximale diepte: 30 meter. Faciliteiten: vulstation, restaurant, toiletten, kleedruimte, douche. Instap: ponton met veiligheidsduiker. Kosten: twee duiken € 10, aanmelden verplicht. Niveau: eenvoudig. Parkeren: grote parkeerplaats maar meestal onvoldoende plek. Zorg dat je vroeg aanwezig bent! Adres: Chera de la Gombe, Esneux, België.

AN EVOLUTION IN PERFORMANCE AND WARMTH NEW 7MM VELOCITY ULTRA MAKE WHAT’S ON THE INSIDE COUNT The Velocity Ultra is a performance driven wetsuit that features PROGRESSIVE FULL-STRETCH construction and the advancement of Ultrawarmth Celliant ® Infrared Technology. Our greatest innovations in design and development together for longer, more comfortable dives.

LEARN MORE AT BARESPORTS.COM/VELOCITY ULTRA OR WWW.AMILCOSPORTS.NL

In stock now: 7mm Black Men

@BARESPORTSBENELUX / @AMILCOSPORTS #VELOCITYULTRA

REIZEN

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

Op de wand van de diepe put kom je bijna elke duik wel een grote poelslak, kokerjuffers of Aziatische korfmossels tegen.

INFO

FOTO: IVO MADDER

Maximale diepte: 18 meter Faciliteiten: dixies Instap: platform of trap Niveau duiker: eenvoudig Parkeren: voldoende gratis parkeerplekken Adres: Ekersdijk, Antwerpen Tip: Opgelet! Om te mogen duiken moet je een duikvergunning aanvragen bij AVOS (www.avos.be) en moet de veiligheid aan de kant gegarandeerd zijn.

«De Put van Ekeren is perfect voor opleidingsduiken» Veel onderwaterleven en meestal helder. Enkele bezienswaardigheden en eenvoudig tot 15 meter diepte duiken. De Put van Ekeren bij Antwerpen is voor Ivo Madder de perfecte plas om opleidingsduiken te geven. En als het lukt, maakt hij ook graag foto’s of video’s van het onderwaterleven. PUT VAN EKEREN In de jaren twintig werden de twee Ekerse Putten uitgegraven in het kader van de aanleg van het rangeerstation Antwerpen-Noord (1925-1930). De grond werd gebruikt voor het ophogen van de bodem in het station. Een hardnekkige mythe doet de ronde dat de putten als waterreservoir voor de stoomtreinen zouden hebben gediend. De Put van Ekeren is één van mijn vele favoriete duikplaatsen. Het voordeel van deze duikplas is dat het dicht bij huis is, er heel wat onderwaterleven te zien is en vaak helder zicht. Zoetwaterbaars, pos, gevlekte Amerikaanse rivierkreeft, snoek, zoetwatersponzen op de wand van de diepe put, grote poelslak, de kokerjuffer en Aziatische korfmossel kom je bijna elke duik tegen. Met 28

DUIKEN.NL

6/2020

wat geluk zie je ook diverse soorten karper, de kleine modderkruiper de gewone paling en verschillende soorten mosselen. Diverse insecten en hydroïdpoliepen zijn ook altijd leuk om te laten zien aan beginnende duikers. Sommige jaren, heel uitzonderlijk, tref je ook het zoetwaterkwalletje aan.

Met beginnende duikers duik ik meestal linksom naar de diepe put en laat hen de objecten zien - het beeld Buddy, een zeepaard, een naaktbeeld, een stalen amfoor en een spiegel. Vervolgens gaan we even de put in om de kreeftjes te bekijken en zwemmen we in omgekeerde richting terug. Met de meer gevorderde duikers ga ik rechtdoor de diepe put in, rechtsaf naar de kreeftjes, bekijken we de sponzen op de wand en zoetwaterpoliepen op de putrand, waarna we in het ondiepe gedeelte nog meer naar rechts zwemmen tussen de waterplanten, om vervolgens terug te keren naar het vertrekpunt.

ZEEPAARD EN AMFOOR Eind augustus en heel september is de ideale periode om te duiken, want dan zwemmen er heel wat scholen volgroeide Naam: Ivo Madder Duikt sinds: 1978 vis rond, staan de waterplanten weelderig Brevettering: CMAS/ NELOS 3*Instructeur in bloei en heb je mooie Naam duikstek: Put van Ekeren (B) fotocomposities van bijvoorbeeld een snoek tussen de waterplanten. Daarnaast staan er enkele objecten op de bodem.

DUIKTEAM MIRAMAR DRENTHE

«Al onze leden mogen gratis en op elk moment hun flessen vullen» Duikteam Miramar Drenthe in Assen bestaat dit jaar 50 jaar! De vereniging is aangesloten bij de NOB, en organiseert met eigen instructeurs nagenoeg alle NOB-opleidingen en specialisaties. Iedereen vanaf 16 jaar is welkom, met of zonder brevet en organisatie maakt niet uit. Henk de Wit vertelt over dit leuke en actieve duikteam. De oprichters van Duikteam Miramar waren lid van Miramar Groningen, maar er waren voldoende duikers in Assen om daar een eigen club op te richten. Dirk Paardekooper, één van de oprichters, is nog steeds lid en ook nog steeds actief als toezichthouder in het zwembad en als materiaalcommissaris. Vanwege zijn grote inzet voor de club mocht hij vorig jaar de NOB-erepenning in ontvangst nemen. Tijdens de koude wintermaanden vermaken we ons in het vlak bij het clubhuis gelegen zwembad, waar we ook minimaal een keer per jaar een nettentraining organiseren. Zodra de lente zich aandient, gaan we regelmatig naar de duikplassen ‘t Veenmeer in Tynaarlo en Engelgaarde in Ruinerwold. Op vrijdagavond zijn we steevast te vinden in ons clubhuis. Om het onze leden zo makkelijk mogelijk te maken, mag iedereen op elk gewenst moment gratis

en onbeperkt de duikflessen vullen. Jaarlijkse hoogtepunten zijn onze Zeelandweekenden die we drie keer per jaar organiseren. In het voor- en najaar in een groepsaccommodatie. In juni gaan we kamperen, in dit duikweekend komt Neptunus zelf onze nieuwe leden welkom heten! Ook onze jaarlijkse reddingsoefening is altijd weer een happening, wanneer onze instructeurs zeer creatief leerzame noodsituaties bedenken waar we al onze skills op los kunnen laten. In ons jubileumjaar zijn door onze commissie diverse (duik)evenementen gepland, maar door de coronacrisis moeten we maar kijken hoeveel daarvan door kan gaan. We hopen in ieder geval dat de jubileumreis naar Egypte in november wel plaatsvindt! Wil je meer weten over onze duikclub? Maak een afspraak via het contactformulier op www.miramardrenthe.nl of stuur een e-mail naar info@miramardrenthe.nl

6/2020

DUIKEN.NL

BOOTSY’S BUBBELS

COLUMN EEN EIGENZINNIGE KIJK OP DE ONDERWATERFOTOGRAFIE

Tekst & foto’s: Peter Boots

Een kogelvis met blauwe oogschaduw, TODI is ideaal om te trainen met mijn camera.

f ik misschien een column wil schrijven voor de Nederland & België Special van DUIKEN… Maar natuurlijk! Ongemerkt dwalen mijn gedachtes gelijk af naar mijn eigen onderwateravonturen die ik in Nederland heb beleefd. De eerste keer dat ik een neopreen maatpak droeg, was eind jaren 70. Samen met een instructeur maakte ik voor het eerst, in de Zeeuwse wateren, een verplichte zilte duik. Dit was voor mijn 1* NOB-duikbrevet. In mijn herinnering was het een lange autoreis en dat ik het vooral erg koud had. Ook was ik niet erg geboeid door wat ik zag onder water. Hoewel, ‘geboeid’ was ik wel degelijk. Door middel van een buddylijn. Van deze lijn heb ik tijdens de duik nooit het eind gezien, zo slecht was het zicht! Niet lang nadat ik was geslaagd voor dit brevet, ging ik zes jaar naar Curaçao (feitelijk ook Nederland). Hier begon voor mij hét echte duikparadijs. TERUG IN NEDERLAND In 1986 kwam ik weer terug in Nederland. Daar ik jarenlang in de tropen danig was verwend en een slechte herinnering had aan mijn eerste schreden op duikgebied in Nederland, voelde ik geen enkele behoefte om hier weer te gaan duiken. Nee, ik gedroeg me als een Prinsje-op-de-erwt en dook voortaan alleen maar

DUIKEN.NL

6/2020

PRINSJE OP DE ERWT tijdens tropische (duik)reisjes. Aan dit ‘divagedrag’ kwam pas in 2013 een kentering. Door deelname aan een Photo Experience in Dahab deed ik de juiste kennis op over onderwaterfotografie en kwam ik in het bezit van een heuse ‘grote-mannen’ onderwatercamera. Nu moest ik wel wat regelmatiger gaan duiken in ons kikkerlandje om mijzelf met deze cameraset te blijven trainen. De eerste duik die ik hier weer maak na ruim 30 jaar! Schoorvoetend begeef ik mij naar Zeeland. Ik ben verrast en deze keer wel geboeid. Het zicht is best redelijk en ook de kou valt best mee. Sindsdien ben ik het Nederlandse water niet meer uit te slaan. BIOLOGISCHE KALENDER Tot op de dag van vandaag blijf ik geboeid en geïnspireerd. Het (duik)jaar begint met het volgen van de biologische kalender. Eind maart, na een ‘droge’ winterstop, begin ik tijdens de paddentrek weer voorzichtig met het snorkelen, in een watertemperatuur van acht graden. Eind april liggen de mannetjes-snoekbaarzen op hun verzorgde nest weer te loeren en lonken naar een gewillig vrouwtje. Tijd om dit te kunnen vastleggen! In mei, wat ik de mooiste duikmaand vind, is helemaal het hek van de dam en komt alles weer tot leven. En

Ik was niet erg geboeid door wat ik zag onder water. Hoewel, ‘geboeid’ was ik wel degelijk. Door middel van een buddylijn. vele dieren voelen een onverzadigbare aandrang om zich te vermenigvuldigen. Onder water is het één Sodom en Gomorra. De meervallen laten zich ook weer in het ondiepe water zien. Met wat geluk zijn deze ook gemakkelijk te fotograferen. Tot aan november blijf ik het duiken in Nederland trouw. In de gure wintermaanden verkies ik de warmte en comfort om binnenshuis te duiken. Dan trotseer ik de lange autoreis en de files rondom Antwerpen om een dag bij TODI te gaan duiken. Heerlijk! Relaxt kan ik hier trainen aan wat fototechnieken. Zo heb ik ooit een kogelvis met blauwe oogschaduw kunnen fotograferen met behulp van een speciale flitstechniek. Na het zien van deze foto merkte ik een treffende gelijkenis op met het tiepetje Diana Charité, van Kooten en de Bie. «Weet je wel-weet je niet», zei Diana altijd met haar Haagse schorre stem.

TAMME KARPERS EN STEUREN In België ben ik tot nu toe slechts één keer in het buitenwater geweest. Dit was ook een hele memorabele, in La Gombe. Een oude steengroeve die gevuld is met helder en kkkkoud! water. De aanwezige tamme karpers en steuren gedragen zich als opdringerige schoothondjes. Als ik zo naar mijn huidige column-oeuvre – 64 stuks! – kijk, dan heb ik vaak het duiken in Nederland en (soms) in België belicht. Het begon allemaal jaren geleden met een ‘kattebelletje’ over mijn sloot-avontuur met koeien. Dit mondde gelijk uit in mijn Swiebertje-effect. «Hé, Bootsy van de koeien!» daar schijn ik nooit meer van af te komen. Een favo-column over het duiken hier in Nederland heb ik niet, maar klaarblijkelijk geeft het duiken in eigen land mij nog steeds voldoende inspiratie om over te kunnen schrijven. Wat? Duik jij nog steeds niét in Nederland, maar alleen tijdens (tropische) duikreizen? Vroegah, was ik ook zo éénkennig en verwend. Ik hoop je inmiddels overtuigd te hebben, om hier ‘in eigen land’ eens een duik te wagen. En je dan snel aan de waterkant te treffen! Peter Boots (alias ‘Bootsy’) fotografeert met de Olympus OM-D E-M5 Mark II, duikt regelmatig in Nederland en gaat een paar keer per jaar richting warmere oorden. Hij zoekt prikkelende invalshoeken en probeert zichzelf technisch te verbeteren. 6/2020

DUIKEN.NL

OPLEIDING

LEREN DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

Zon, zee, duiken en strand Duikopleiding in Zandvoort

Het zand kriebelt tussen mijn tenen. Het is maart, 20 graden, en de golven die voorzichtig aanspoelen, zorgen dat ik me helemaal ‘zen’ voel. Even lijkt het net alsof ik op vakantie ben. Maar ver weg van huis ben ik niet: ik ben in Zandvoort. Het vakantiegevoel wordt nog meer versterkt als ik Dive Resort Scuba Republic binnenloop aan de boulevard. Een opleiding volgen in eigen land lijkt helemaal zo gek nog niet…

e geur van zwembadwater en neopreen zweeft me langzaam tegemoet. Wat heb ik dit gemist! Sinds de coronacrisis liggen mijn duikspullen in de kast. Maar hier word ik blij van. Uniek

DUIKEN.NL

6/2020

aan PADI 5* IDC Dive Resort Scuba Republic is de locatie, mét eigen zwembad en uitzicht op zee. Het liefst wil ik direct een setje aantrekken en het water inspringen, toch moeten we nog even wachten op betere tijden. Maar dat neemt niet

weg dat ik nu al volop aan het genieten ben! Eigenaar en PADI Course Director Jan van Voorst heet me van harte welkom – met uiteraard slippers aan en op gepaste afstand. De reden waarom ik hem een bezoek breng, is naar aanleiding van

deze uitgave. Als we weer mogen duiken, is de eerste mogelijkheid om dit in eigen land te doen. En wat voor opleidingen of trainingen zijn dan interessant om te volgen, ook als je eigenlijk alleen maar van warmwaterduiken

Tekst: Judith Rietveld Foto’s: René Lipmann

beperkt en je hebt meer uitrusting aan en bij je. Kortom, wanneer je onder deze omstandigheden in staat bent om te kunnen duiken, kun je dat over de hele wereld. Nederlandse duikers staan wereldwijd ook als ‘goede duikers’ bekend.» Bij Scuba Republic brengt Jan beide werelden samen. Leren duiken in Nederland, maar met het vakantiegevoel van de tropen. «Zo leiden we

binnen korte tijd je training voltooien. Je kunt immers altijd het water in en bent niet gebonden aan vaste zwembadtijden. Veel mensen komen bij Scuba Republic om hun PADI Open Water Diver brevet in drie dagen te doen, juist vóórdat ze op vakantie gaan. Of voor de PADI Open Water Diver Referral. Hierbij ronden mensen in twee dagen hun theorie en zwembadvaardigheden af en

nu dus op vakantie direct starten met het maken van mooie duiken! De meeste van onze klanten voelen zich wel aangesproken door het vakantiegevoel dat rondom Scuba Republic hangt. Zwembad met uitzicht over zee, even lopen over het strand tussen de middag of eten bij sunset na de opleidingsdag, geeft de opleiding net die extra vibe.» Ook vervolgopleidingen

The pool is yours! Ideaal zo’n eigen zwembad. Je kunt altijd het water in en bent niet gebonden aan vaste tijden.

houdt? We besluiten op zijn strandterras te gaan zitten en ik plof neer op een zitzak. Mijn slippers gaan uit, mij krijg je hier voorlopig niet meer weg! Maar dan nu dus mijn eerste vraag aan Jan: waarom is leren duiken in Nederland helemaal niet zo verkeerd? «Met name opleidingen volgen, zie ik juist in Nederland als een van de grote voordelen. Je leert hier duiken, of verbetert je vaardigheden onder uitdagendere omstandigheden. Het water is kouder, het zicht is vaak

«Bij Scuba Republic brengt Jan beide werelden samen. Leren duiken in Nederland, maar met het vakantiegevoel van de tropen.» duikers op die goed kunnen duiken én ook het relaxte vakantiesfeertje van duiken leren kennen. ‘The Diver Lifestyle’ dus!» ZWEMBAD ALTIJD OPEN Bij Scuba Republic kun je alle PADI-opleidingen en specialties volgen. Dankzij het eigen zwembad kun je

maken de buitenwaterduiken op hun tropische bestemming. Dat kan het hele jaar door. «Het grote voordeel van hier leren duiken, is dat ze niet tijdens hun spaarzame vakantietijd op een mooie tropische bestemming nog in de boeken moeten en de helft van de vakantieopleiding moeten volgen. Ze kunnen

worden vaak gegeven bij het Dive Resort. Jan: «Zeker vervolgopleidingen kun je juist in Nederland heel goed doen. Allereerst is het een geweldige manier om bezig te blijven met jouw sport. Maar vooral ook om je te blijven ontwikkelen binnen de duiksport. Er zijn zoveel nieuwe vaardigheden om te leren en nieuwe facetten van het duiken om te ontdekken. Door veel te duiken, ontwikkel je steeds weer nieuwe interessegebieden en jouw specifieke voorliefde 6/2020

DUIKEN.NL

OPLEIDING

voor speciale onderdelen. Denk bijvoorbeeld aan je PADI Advanced Open Water Diver brevet of je Rescue Diver brevet. Zeker met het PADI Rescue Diver brevet leer je juist in Nederland, problemen voorkomen of oplossen in soms uitdagende omstandigheden. Dat geeft je des temeer zelfvertrouwen wanneer je ergens op de wereld gaat duiken. Er zijn ook talloze specialties die je juist in Nederland heel goed kunt doen. Voor de hand liggende specialties zijn bijvoorbeeld Dry Suit Diver en Nitrox. Maar wat dacht je van PADI Underwater Navigator; waarbij je jouw navigatievaardigheden verder perfectioneert? Juist 34

DUIKEN.NL

6/2020

LEREN DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND & BELGIË

in Nederland een hele kunst en daarom zo ontzettend waardevol. Je ziet dat je dus juist de uitdagendere omstandigheden (bijvoorbeeld kouder water en beperkter zicht) in Nederland kunt gebruiken, om jezelf tot een veel betere duiker te ontwikkelen. Wanneer je in Nederland kunt navigeren, kun je het (bijna) overal.» Dit herinnert me aan een stelling die we laatst op Facebook hadden gepost. Iets met ‘kompas’ en ‘voor de sier’. Meerdere duikers gaven toe dat ze meestal maar gewoon achter de gids aanzwemmen of op goed geluk wat doen. Zeker een goede reden om deze cursus in eigen land te volgen!

«Wanneer je onder deze omstandigheden in staat bent om te kunnen duiken, kun je dat over de hele wereld.» Jan vervolgt: «Ook zijn er heel veel opleidingen en PADI specialties waarbij het minder relevant is of je heel veel van het onderwaterleven ziet. Maar je echt focust op technieken en vaardigheden. Denk aan PADI Self Peak Performance Buoyancy, waarbij je je drijfvermogen perfectioneert. Of aan PADI Freediver. Hierbij ben je tijdens de opleiding volledig bezig met ademtechnieken en je persoonlijke grenzen te verleggen. Daar heb je niet per se tropisch water voor nodig.»

IDC AT THE BEACH Ook duikers die professioneel aan de slag willen, zijn aan het juiste adres bij Scuba Republic. «De PADI Pro opleidingen zijn uitermate goed en nuttig om in Nederland te volgen. Veel van onze Divemasters en Instructeurs die we opleiden, doen dat helemaal niet om rond de wereld te gaan reizen en als PADI Pro in het buitenland les te gaan geven. Heel veel van onze Divemasters en Instructeurs gebruiken hun opleiding om juist hier in Nederland duikers

De PADI Pro opleidingen zijn uitermate goed en nuttig om in Nederland te volgen. Skills of technieken oefenen: daarvoor hoef je niet naar het buitenland.

brevet en over de 3000 duiken gemaakt. Dat zullen geen slechte duikers zijn. Vervolgopleidingen zijn er om je nieuwe vaardigheden en technieken te leren die je onder verschillende omstandigheden kunt gebruiken en toepassen. Daarbij komt dat je meer leert over allerlei veiligheidsprocedures. Ik nodig je bij deze dan ook van harte uit om de PADI Rescue Diver opleiding te komen volgen bij Scuba Republic. Ik denk dat je na afloop zult beamen dat het je meer zelfvertrouwen en een veiliger gevoel geeft. Voor jezelf, maar ook om andere duikers te kunnen helpen wanneer dat onverhoopt nodig mocht zijn. Maar bovenal, door je te blijven ontwikkelen, groei je ook verder in je passie voor duiken. Toen ik ooit mijn Open Water Diver brevet

haalde vond ik dat prima voor een tijd. Maar op een gegeven moment wil je nieuwe vaardigheden leren, nieuwe locaties ontdekken en andere avonturen beleven. Inmiddels ben ik PADI Course Director en PADI Freediver Instructor Trainer. En nog is de ontdekkingsreis niet klaar.» Hij heeft wel een heel goed punt en heeft me overtuigd. Zeker omdat we nog niet weten wanneer we weer op reis kunnen, kan ik hier aan de slag in een fantastische setting. Wanneer ik naar de boulevard kijk, zie ik enkele herten rustig over de klinkers dribbelen. Twee hebben enorme geweien en volgen de flanerende vrouwtjes voorop. Dit schijnt vaker voor te komen, zeker nu het zo rustig is. Ons interview is klaar, maar eigenlijk wil ik nog niet weg. Dat vakantiegevoel he…

OVER SCUBA REPUBLIC op te gaan leiden. Naast hun gewone werk - of naast hun bijbaantje, zoals ik dat altijd noem.» IDC at the Beach wordt veel geboekt bij het Dive Resort. Instructeur worden met De PADI Instructor Development Course in Nederland, maar dan wel met je voeten in het zand. As good as it gets, in Nederland dus. Met uitzicht over strand en zee kom je helemaal in de Instructor-setting. «Sommige vaardigheden voeren we ook in zee uit. Kortom; een bijzondere experience waarbij je echt het ‘Instructor life’ meemaakt. Ook dankzij het zwembad kunnen onze kandidaten heel veel tijd in het eigen zwembad doorbrengen. Alle tijd en ruimte om te

Jan van Voorst: Mijn ontdekkingsreis is nog steeds niet klaar.

werken aan je vaardigheden om comfortabel te worden en je zeker te voelen om Instructor te worden.» MEER ZELFVERTROUWEN Jan heeft inmiddels even twee koude drankjes gehaald en op het strand is het nog steeds doodstil. Een enkele kitesurfer maakt een salto boven de golven. Nu we het toch over opleidingen hebben… Ik ben zelf GUE Rec 1 duiker en heb mijn PADI AOWD. Eigenlijk vind ik dat wel prima, maar ik hoor ook graag Jan zijn mening daarover. «Ik twijfel er absoluut niet aan dat jij niet prima duikt. Sommige mensen hebben alleen hun PADI Open Water Diver

Gelegen op de Boulevard in Zandvoort is Scuba Republic het enige PADI Dive Resort in Nederland aan het strand. Het beschikt over alle faciliteiten die nodig zijn om op een goede, veilige, leuke, maar vooral relaxte manier te leren duiken en je PADI-opleidingen te halen. Het verwarmde indoorzwembad van Scuba Republic is het hart van het duikcentrum. Hier volg je

een groot gedeelte van alle opleidingsduiken. Door dit eigen trainingsbad kunnen de cursussen precies afgestemd worden op jouw leertempo. Ook is er geen haast aangezien er niet aan zwembadtijden gebonden is. Uitzicht over zee, een groot privé-terras en een eigen indoortrainingszwembad maken Scuba Republic uniek in Nederland. www.scubarepublic.nl

6/2020

DUIKEN.NL

INSIDE

LANGS DE VLOEDLIJN DE ALLERNIEUWSTE DUIKPRODUCTEN

SEA&SEA

Lichtkanon

De nieuwste onderwaterflitser van het Japanse Sea&Sea is de YS-D3. De flitser heeft een gigantische lichtopbrengst met een richtgetal van 33. De standaard hoek is 80x80 graden en met de optionele dome diffusor 150 graden. De flitser onderscheidt zich door de asferische lens die binnenin over de flitsbuis ligt. Dat zorgt ervoor dat het licht egaal over het onderwerp verspreid wordt. Vier verschillende instellingen, van vol automatisch DTTL tot en met volledig manueel. Prijs: € 799. www.seaandsea.eu

ONDERWATERHUIS

Kom dichterbij Macrofotografie in Nederland. Zelfs bij superslecht zicht is het mogelijk mooie macro-opnamen te maken. Het toverwoord is ‘dichtbij’. Verklein de minimale scherpstelafstand van je camera tot enkele centimeters met een natte macro-voorzetlens op je onderwaterhuis. De Nauticam CMC is al jarenlang heel populair hiervoor. Deze heeft 67mm schroefdraad en kan ook onder water geplaatst en weer verwijderd worden. Prijs: € 351. www.onderwaterhuis.nl

MARES

Nederland-proof

Instelbare ademweerstand, pneumatisch ondersteunde werking en hoge luchtstroom. Met de ademautomaat Dual ADJ 52X van Mares adem je zo zorgeloos op alle dieptes, ook in koud water. De 52X 1e trap is voorzien van het AST-Systeem dat de 1e trap afsluit zodat er geen water in kan komen. Zo heb je een complete, betrouwbare set in handen voor jouw Nederlandse duiken. Prijs: € 369. www.mares.com

AQUA LUNG

Zo wil ik het!

Dit Aqua Lung Omni trimvest is speciaal gemaakt voor iedereen die zijn duikuitrusting volledig wil aanpassen op zijn specifieke stijl en maat. De Omni heeft ModLock™ -technologie, populair door het connectorsysteem van de Rogue en Outlaw, zodat je kunt kiezen uit drie universele maatcomponenten: rug, schouders en taille, waardoor tientallen maatcombinaties mogelijk zijn. En dan kan je nog verder personaliseren met meerdere accessoire-opties en zes kleurenkits. Vanafprijs: € 599. www.amilco.nl 36

DUIKEN.NL

6/2020

ANCHOR DIVELIGHTS

Krachtpatser

De Laurentic is Anchors 3.000 lumen, 20 graden spot, lichtgewicht krachtpatser. Samen met de Eske, de 20 Ah canister, vormt dit het perfecte set voor duikomstandigheden in onze thuiswateren en wordt gecompleteerd met de Errigal Goodman handle van aluminium. De naam komt van het havenplaatsje Portsalon. Dit is het vertrekpunt naar één van de bekendste wrakken van Ierland, de Laurentic. In deze bijzondere tijd biedt Anchor deze set met de Beagh (10 Ah) canister aan voor € 579. www.anchordivelights.com

Onder redactie van: Manja Jurgens

THERMALUTION

WATER-TO-GO

Kacheltje

Al meer dan 10 jaar maakt Thermalution warmtevesten voor onder water. Ze zijn 100% waterdicht en kunnen gebruikt worden onder je natpak én onder je droogpak. Er is totaal geen risico dat schade ontstaat als het systeem nat wordt, want daar zijn ze voor gemaakt. Het nieuwste model, de Blue Grade Plus, heeft een FIR infrarood verwarmingsdeel dat in twee delen is opgesplitst: boven op de rug en in een zachte band die op de rug of taille te gebruiken is. Net waar je dat zelf comfortabel vindt. Brandduur tot wel 120 minuten. Prijs: € 595. www.thermalution.nl

400-wegwerpflesjes-in-1

Hydratatie is belangrijk, zeker wanneer je duikt. Met deze flessen kan je voortaan heerlijk gefilterd water drinken om je vochthuishouding op peil te houden. De bidons van Water-to-Go zijn voorzien van een speciaal 3-in-1 filter dat meer dan 99% van alle bacteriën, metalen en andere onzuiverheden uit het kraanwater filtert. De filters zijn behoorlijk duurzaam, pas na zo’n 200 liter hoef je het te vervangen, wat toch gauw zo’n 400 wegwerpflesjes geweest zouden zijn. Uiteraard is het plastic van de bidons vrij van schadelijke stoffen en is het filter 100% recyclebaar. Verkrijgbaar in een 75 en 50 cl variant. www.watertogo.org

SCUBAPRO

Mooie combi De Evertech Dry Breathable is een eersteklas trilaminaat droogpak voor fanatieke koudwaterduikers. Het ademende trilaminaat zorgt ervoor dat transpiratievocht weg kan, maar dat het water buiten blijft. Met een dubbele diagonale waterdichte frontrits, handig Si-Tech ringsysteem voor de pols- en nekseals en hoogwaardige Si-Tech ventielen. Bijzonder licht van gewicht en uitermate geschikt om te combineren met K2 Extreme onderkleding voor optimale thermische bescherming. Prijs droogpak: € 1365. Prijs K2 Extreme: € 270. www.scubapro.com

Winnen? Vul dan de actiecode Plaza in op www.duiken.nl en maak kans!

AQUA LUNG

Cadeau van de maand

Rode bril Het zicht in onze Nederlandse wateren is niet altijd even best, je masker moet het je dan zeker niet moeilijker maken. Met dit frameloze Plaza masker van Aqua Lung hoef je je nergens zorgen om te maken. Het heeft ExoHex-stabilisatiezones op strategische plaatsen in het siliconen gelaatstuk, om de druk van het masker bij lange duiken te verminderen. Ook heeft het masker amberkleurige lenzen die de rode kleuren terugbrengen, die anders op diepte verloren gaan. Prijs: € 79. www.amilco.nl 6/2020

DUIKEN.NL

TECHNIEK

DUIKEN OM DE HOEK SPECIALNEDERLAND&BELGIË

VEILIG DUIKEN WAT VOOR DUIKMATERIAAL HEB JE NODIG IN EIGEN LAND? Natpak of droogpak? En waar moet ik op letten bij een ademautomaat? Rogier de Boer van AmilcoSports vertelt ons welke duikuitrusting je in Nederland en België nodig hebt en vooral; waarom!

k ga duiken in Nederland, maar ik wil absoluut geen droogpak. Wat voor soort natpak heb ik dan nodig? Ik zou dan toch minimaal een 7 mm adviseren. Dat heeft natuurlijk te maken met de temperatuur die we hier in Nederland hebben. Dat varieert in de winter vaak tussen de 2 tot 6 graden en in de zomer tussen de 17 en 20 graden. Waar ik dan wel op zou letten, is dat je een soepel neopreen pak kiest. Deze pakken kan je heel makkelijk

DUIKEN.NL

6/2020

aantrekken en ze zijn erg comfortabel. Tegenwoordig heb je van Bare Full Stretch materialen waardoor je een hele goede pasvorm hebt. Dit is nodig om de doorstroming van koud water te elimineren. Het dunne laagje water tussen je lichaam en het pak warmt snel op en zo zorg je dat je het minder snel koud krijgt onder water. Een goede pasvorm is dus essentieel. Tevens is het belangrijk dat je een goede bescherming hebt zoals bijvoorbeeld op je

knieën. Als je per ongeluk op mosselbanken terechtkomt of op stenen uitglijdt, dan is je wetsuit niet direct beschadigd. De natpakken van Bare kun je combineren: we hebben een 7 mm full wetsuit zonder cap met lange armen en lange benen. Hier kan je eventueel nog een Step-in Hooded Vest overheen dragen van 7 mm, wat voor 14 millimeter op je borst zorgt en dus ook extra warmte biedt! Laatst heb ik iets gelezen over Omnired-materiaal, dat

jullie ook bij Bare toepassen. Wat is dat nou eigenlijk? Omnired is een infraroodtechnologie waarvan bewezen is dat de thermische warmte bescherming en sneller herstel biedt. Bij Bare zijn de 13 thermo-reactive mineralen van Omnired verankerd in de stof en zetten uitgaande lichaamswarmte om in thermische energie. Dit reflecteren ze terug naar het lichaam waardoor duikers hun optimale lichaamstemperatuur kunnen

Tekst: Nina Tourton Foto’s: René Lipmann

Duiken in een wetsuit kan prima in Nederland, kies dan wel voor een soepel 7 mm neopreen pak.

handhaven en warm blijven in het water. Omnired is verwerkt in verschillende Bare natpakken zoals de Reactive, Velocity Ultra, Evoke en Nixie Ultra. Tevens

Omdat het Omnired materiaal is verwerkt in het neopreen en direct op je lichaam zit, volstaat in de meeste gevallen een enkel pak. Je kan deze dan combineren met een losse cap

«In principe volstaat een wetsuit, maar wil je wat langer doorduiken in het voorjaar of najaar, dan zit je toch al snel aan een droogpak.» wordt het gebruikt in een 5/3 mm Ultrawarmth Hooded Vest met cap, schoenen, handschoenen en losse caps.

of een Ultrawarmth Hooded Vest. Het gevolg; minder neopreen materiaal, minder drijfvermogen en dus ook

minder lood. Mocht je het dan toch nog te koud hebben, kan je er natuurlijk altijd een Bare 7 mm Step-In vestje overheen dragen. Moet ik nog ergens extra op letten bij aanschaf van een 7 mm natpak? Allereerst is de pasvorm enorm belangrijk. De natpakken van Bare zijn voorzien van een anatomisch correct patroon voor een driedimensionale pasvorm. Er zijn ongeveer 17 verschillende maten verkrijgbaar. Ze zijn naadloos op cruciale

punten en voorzien van een comfortabele, voorgevormde Glideskin kraag. Het natpak moet natuurlijk warm zijn. De interne flip seals, halverwege de onderarmen en kuiten, zorgen voor minder doorstroming van het water waardoor je minder snel afkoelt. Tevens moet het natpak tegen een stootje kunnen. Daarom zijn de Bare natpakken voorzien van een heavy-duty rits en een stevige, flexibele kniebescherming. Let ook op de pasvorm van de cap! 6/2020

DUIKEN.NL

TECHNIEK

DUIKEN OM DE HOEK SPECIAL NEDERLAND - BELGIË

Een cap raad je dus wel echt aan? Ja, dat is in Nederland toch wel heel erg belangrijk. Via je hoofd verlies je namelijk erg veel warmte. Qua dikte zou ik minimaal een 5 of 7 mm adviseren. Bare heeft zes verschillende maten en het materiaal verschilt van cap tot cap. Ook zijn er caps waar het Omnired-materiaal in verwerkt is, dus dan heb je het voordeel van Omnired en soepel neopreen in één. Een goede glideskin gezichten nekseal is ook belangrijk, zodat het goed afgedicht op je huid. Bij de nek is het belangrijk dat, als je de cap gebruikt in combinatie

DUIKEN.NL

6/2020

met een droogpak, je een nekseal hebt van neopreen met een smoothskin aan de buitenkant. Op die manier heb je smoothskin op smoothskin, en krijg je een hele goede afdichting. Verder is het belangrijk dat de cap over een vorm van ventilatie beschikt, waardoor lucht kan ontsnappen, maar water niet naar binnen kan. Om nog even terug te komen op een droogpak. Is dat dan toch handiger dan een natpak in Nederland? Ja, ik denk dat een droogpak meer mogelijkheden biedt. Nederland is eigenlijk ook wel een droogpakkenland. Als je het vergelijkt met Denemarken of met Duitsland: daar duiken ze veel vaker met droogpakken dan dat wij dat doen. In principe volstaat een wetsuit prima, maar wil je bijvoorbeeld wat langer doorduiken in het voorjaar of in het najaar, dan adviseer ik toch echt een droogpak. Bare heeft veel verschillende droogpakken. Neopreen, trilaminaat, front of backzip. Van confectie tot maatwerk, alles is mogelijk. Het voordeel van een natpak is echter wel dat het tijdens zomerse dagen hartstikke lekker is om het water in te stappen en wat verkoeling te krijgen. Het voordeel van een droogpak is daarentegen weer dat je er droog in- en uitgaat en je daardoor comfortabel meerdere duiken per dag kan maken. Zelfs al is het in de zomer aan de oppervlakte warm, als je gaat duiken in een plas met stilstaand water, dan

heb je op diepte nog steeds te maken met thermoclines en dan kan het toch ineens goed koud zijn. Dus daarom zou ik in Nederland ook absoluut een droogpak adviseren. Ook als je bijvoorbeeld al wat ouder bent, reageert je lichaam anders op kou dan als je wat jonger bent. Veiligheid speelt dan ook een grote rol. Buiten dat is er in het voor- en in het najaar super goed zicht en het is veel rustiger onder water qua duikers. Duikpak, check. Wat voor soort ademautomaat is geschikt voor Nederland? Ten eerste is het belangrijk dat je een ademautomaat gebruikt die voldoet aan de CE-keuring voor koud water. Ademautomaten met een CE-keuring voor koud water worden onder andere omstandigheden getest dan ademautomaten zonder CE-keuring voor koud water. Je moet dan denken aan testomstandigheden in temperaturen kouder dan 10 graden. Koudwatergeschikt is dus erg belangrijk! Verder is het belangrijk dat de automaat voorzien is

van heat exchangers. Dat betekent dat ze een soort van warmtewisselaars hebben die heel snel de temperatuur aannemen van de omgeving en die dat weer geleidelijk doorgeven aan de

«Voor duiken in eigen land is het belangrijk dat je ademautomaat koudwatergeschikt is»

1e of 2e trap. Veel Aqua Lung automaten hebben dat en de nieuwe Aqua Lung Legend 3 is op dat gebied verder doorontwikkeld. De meeste Aqua Lung automaten zijn ook voorzien van een Lip Shield. Dat is een stukje bescherming dat je over het mondstuk heen schuift waardoor je lippen zijn beschermd tegen het koude water. Verder denk ik dat het belangrijk is dat de ademautomaten een 1e trap hebben die voorzien is van een ACD (Auto Closure Device) systeem, zoals Aqua Lung dat heeft. Daardoor kan er geen vuil of water in de 1e trap komen: om bevriezing tegen te gaan is dat heel belangrijk. Wat voor soort duikcomputer raad je aan? Een duikcomputer met een overzichtelijk display. Ook in water met minder zicht of waar het wat donkerder is. De meeste computers van Suunto en Aqua Lung zijn voorzien van licht waardoor je door middel van één druk op de knop heel makkelijk je display kan aflezen. De Suunto D5 heeft zelfs een led-backlight en is voorzien van een volledig kleurenscherm. Tegenwoordig

zijn duikcomputers ook vaak voorzien van Bluetooth, wat een leuke toevoeging kan zijn. In combinatie met een app op je telefoon synchroniseer je na het duiken al je gegevens vanuit je duikcomputer met de app. Zo heb je eigenlijk een digitaal logboek bij de hand. Verder zijn sommige duikcomputers van Suunto in te delen naar het type duik

Moet ik een lamp meenemen? Allereerst denk ik dat het belangrijk is dat mensen inzien dat je een lamp in Nederland echt wel nodig hebt. We gaan immers duiken om te kunnen genieten van het mooie, kleurrijke onderwaterleven. In Nederland kan het soms donker zijn of heb je wat zweefvuil. Met een lamp haal je de prachtige kleuren veel beter naar voren. Een robuuste lamp is zeker belangrijk. Stel, je laat hem vallen of je stoot hem per ongeluk ergens tegenaan onder water, dan is hij niet gelijk defect. Ook is het handig als je een lamp kiest die dimbaar is in bepaalde standen. Bij meerdere duiken op een dag creëer je dan een langere brandtijd door hem bijvoorbeeld de eerste duik alvast wat te dimmen. Ook met te veel zweefvuil onder water

dat je wil gaan maken. Als je bijvoorbeeld een nitroxduik maakt, optimaliseer je het scherm van de duikcomputer met alle gegevens die je op dat moment belangrijk vindt.

kan je door middel van je lamp te dimmen zorgen dat je minder reflectie krijgt en dus beter zicht. Waterdichtheid is uiteraard een must. Lampen die geschikt zijn voor een

“Kwaliteit in maritieme praktijktrainingen en wrakduiken”

werkdiepte tot 100 meter raad ik sowieso aan. De Metalsub XRE1250-R is in dit geval een uitstekend voorbeeld. Verder is het belangrijk dat je de juiste graden (hoek) hebt, dus dat je geen lamp kiest om videoopnames mee te maken, maar echt een soort spot die wat gerichter is. Een lamp gebruik je in donker water ook om mee te communiceren en daarnaast is het natuurlijk gelijk een veiligheidsmiddel. Daarom is een lamp met SOSsignaal zeker aan te raden.

CHECKLIST DUIKEN IN EIGEN LAND • Minimaal een natpak van 7 mm, voorkeur voor droogpak. • Ondervestje of Step-In Hooded Vest voor extra warmte. • Bij gebruik van een losse cap: minimaal 5 of 7 mm. • Ademautomaat met CE-keuring voor koud water en voorzien van warmtewisselaar. • Duikcomputer met overzichtelijk display en licht. • Lamp met verschillende standen, spot en werkdiepte van 100 meter.

www.getwet.nl 6/2020

DUIKEN.NL

MULTIMEDIA

FOTOGRAFERENINZEELAND SPECIALNEDERLAND&BELGIË

Fotograferen in Zeeland

Het ziet ernaar uit dat we de komende maanden even geen verre reizen kunnen maken naar tropische duikbestemmingen. Waarschijnlijk komt het moment dat we lokaal weer mogen duiken een stuk eerder. Een uitgelezen moment om ons te concentreren op het fotograferen in onze eigen prachtige Zeeuwse wateren! 42

DUIKEN.NL

6/2020

nze Zeeuwse wateren worden sowieso vaak ondergewaardeerd. Onderwaterfoto’s gemaakt in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer kunnen net zo spectaculair en kleurrijk zijn als opnamen uit Indonesië, Mexico of het Caribisch gebied. De fotografische omstandigheden, zoals helderheid, kleurzweem en zweefvuil, zijn soms helaas wat minder ideaal. Maar met de juiste hulpmiddelen en technieken kunnen we in bijna alle omstandigheden

toch prachtige opnamen maken! Hoog tijd om die eens nader te bekijken. MACRO KAN ALTIJD Als het zicht extreem slecht is, is dat niet het beste moment om een perfecte groothoekfoto te maken. Maar zelfs bij super slecht zicht is het vaak nog steeds mogelijk om hele fraaie macro-opnamen te maken. Misschien wel de allerbelangrijkste regel bij onderwaterfotografie is ‘dichtbij’. De 1,5-meter regel is bij onderwaterfotografie zeker niet van toepassing!

Tekst en foto’s: Marco Heesbeen

Hoe minder afstand tussen je camera en het onderwerp, des te minder water tussen je lens en je onderwerp. Het water absorbeert de kleuren en vermindert het contrast. Daarnaast zorgt het zweefvuil in het water voor oplichtende deeltjes in de foto (backscatter). Als je super dichtbij fotografeert, haal je het maximale uit het licht van je flitser en kun je kleurrijke en contrastrijke foto’s schieten. Als je camera niet zo dichtbij kan scherpstellen, dan kun je dat oplossen met een macro-voorzetlens. Die zijn er in verschillende sterktes. Ze vergroten het beeld en verkorten die minimale scherpstelafstand van je camera. Met een krachtige lens kan die afstand verkleind worden van 20 cm naar 4 cm! Een macro-voorzetlens heeft ook invloed op de scherptediepte, zeg maar het gebied in je foto dat scherp is. Hoe krachtiger de lens, des te kleiner het scherpe gebied. Dat betekent dat je heel nauwkeurig moet scherpstellen. Eén enkel scherpstelveld (spot focus) werkt daarbij het beste. Dat kun je dan precies op het belangrijkste punt richten. Bijvoorbeeld het oog van een visje, heremietkreeftje of garnaal. De kleine scherptediepte vergt wat meer precisie en doorzettingsvermogen, maar biedt je ook de mogelijkheid om van een drukke achtergrond (met zweefvuil) af te komen. Met behulp van de diafragmainstelling van je camera kun je de scherptediepte nog vergroten of verkleinen. Een volledig open diafragma van bijvoorbeeld f/2.8 geeft de kleinste scherptediepte en is dus ideaal om een rustige onscherpe achtergrond te creëren.

RIJKDOM AAN ONDERWERPEN De Zeeuwse wateren bieden een enorme rijkdom aan dankbare macro-onderwerpen. Denk daarbij niet alleen aan de voor de hand liggende onderwerpen zoals naaktslakjes en garnalen. Ook op het eerste gezicht saaie, alledaagse onderwerpen zoals mossels, kreukels of oesters leveren met de juiste technieken fantastische plaatjes op. Als de omgeving druk of storend is, kun je ook met behulp van een snoot het onderwerp isoleren uit zijn omgeving. Je belicht dan uitsluitend het onderwerp, zodat de storende achtergrond donker blijft. Zit het onderwerp op een lastige plek waar je maar moeilijk met je flitsers dichtbij kunt komen, dan biedt een fibersnoot uitkomst. Je flitser kan dan wat verder naar achter geplaatst worden. De twee dunne fibersnoot armen kun je vervolgens gemakkelijk buigen en dicht bij het onderwerp positioneren, zodat je het toch van twee kanten kunt uitlichten. Nog even een toelichting op de snoot: dit is een accessoire voor je flitser

waarmee je de lichtbundel kunt verkleinen, richten of vormen. De Fiber Snoot Pro Dual is een speciale uitvoering waarbij gebruik gemaakt wordt van twee flexibele armen voorzien van glasvezels die het licht transporteren. Met deze opstelling krijg je heel gemakkelijk licht vanuit twee verschillende hoeken op moeilijk bereikbare plaatsen. GROOTHOEK Voor een geslaagde groothoekopname hoeft het zicht ook niet perfect te zijn. Het maakt het natuurlijk wel makkelijker, maar ook bij middelmatig zicht van twee meter is het zeker mogelijk om een fraaie goed belichte groothoekfoto te maken. Kies je onderwerp en compositie afhankelijk van de

omstandigheden. Als het zicht slechts een meter is, heeft het geen nut om te proberen een foto te maken van een duiker op vijf meter afstand. Als jij het onderwerp niet duidelijk kunt zien, wordt het voor je camera ook onmogelijk om een contrastrijk plaatje van het model te registreren. Richt je bij dergelijke omstandigheden op een onderwerp dichtbij. Eigenlijk weer hetzelfde advies als bij macro: dichtbij! Bij groothoekopnamen wil je vaak een relatief groot onderwerp vastleggen of een onderwerp inclusief achtergrond. Als je dichtbij bent, kan het zijn dat je maar een deel van het onderwerp in beeld krijgt. Met behulp van een groothoeklens, vergroot je de beeldhoek van je camera en krijg je toch het gehele onderwerp

«Onderwaterfoto’s in de Oosterschelde kunnen net zo spectaculair en kleurrijk zijn als opnamen uit Indonesië»

6/2020

DUIKEN.NL

MULTIMEDIA

FOTOGRAFERENINZEELAND SPECIALNEDERLAND&BELGIË

Met een fisheye kun je talloze onderwerpen geweldig fotograferen.

in beeld. Een groothoeklens is ook zeer geschikt voor middelgrote onderwerpen. De in het voorjaar arriverende sepia’s zijn bijvoorbeeld prachtig vast te leggen met een groothoeklens. Los als portret, maar zeker ook als koppeltje met bijbehorend tentje tijdens het afzetten van de eieren. Ook een flinke Noordzeekrab of Oosterscheldekreeft leent zich uitstekend voor opname met een groothoeklens. Omdat de scherptediepte van een groothoeklens een stuk groter is en het onderwerp vaak ook, hoef je op de camera niet per se te kiezen voor een enkel scherpstelveld. Als je een wat groter scherpstelgebied kiest, komt dat de scherpstelsnelheid meestal ten goede en maak je het jezelf ook iets makkelijker. Bij een systeemof DSLR-camera plaats je een groothoekobjectief op je 44

DUIKEN.NL

6/2020

camera. Belangrijk is daarbij dat je op het onderwaterhuis ook de bijbehorende domepoort inclusief verlengring gebruikt. De juiste combinatie van lens en poort zorgen voor een beeld zonder vignettering (donkere hoeken) en minimale rand-onscherpte. Bij compactcamera’s is het niet mogelijk om objectieven te wisselen. Er zijn gelukkig diverse goede kwaliteit voorzetlenzen om de beeldhoek te vergroten. Er zijn zelfs lenzen die een fisheye-achtig beeld opleveren met een beeldhoek van maar liefst 150 graden! Een voordeel van voorzetlenzen is dat ze onder water gewisseld kunnen worden. Je blijft dus heel flexibel en kunt tijdens één duik zowel macro- als groothoekopnamen maken. Het is belangrijk om onder water eenmalig de voorzetlens te verwijderen en weer te

«De 1,5-meter regel is bij onderwaterfotografie absoluut niet van toepassing»

bevestigen. Anders bestaat de kans dat enkele luchtbelletjes blijven ‘plakken’ tussen de poort van je onderwaterhuis en de lens, die je later terugziet op je foto’s.

GEBRUIK FLITSER Bijna altijd zul je ook gebruik willen maken van flitslicht. Soms is er op diepte bijna helemaal geen licht, maar ook bij aanwezig omgevingslicht zul je vaak willen flitsen. Met behulp van het flitslicht kun je details ophelderen of benadrukken, kleur toevoegen en contrasten versterken. Zeker bij groothoekopnamen zijn wat langere flitsarmen gewenst voor de ideale positie van je flitsers. Het is belangrijk om de flitsers zo te positioneren en te richten, dat het gebied tussen de lens en je onderwerp NIET belicht wordt. Zo wordt het zweefvuil in het water in dat gebied niet belicht en wordt het niet zichtbaar op je

foto. In de ideale opstelling laat je de twee lichtbundels samenkomen bij je onderwerp. Om te voorkomen dat het gebied aan de buitenkanten onnodig belicht wordt, kun je de lichtstraal van je flitsers afkappen of verkleinen middels snoots. Bij dit soort opnamen gebruik je vaak de grootste opening van de snoot om voldoende belichtingshoek over te houden. Als je de omgeving wilt belichten met bestaand licht en juist een detail eruit wilt laten springen, kies dan voor een opzetstuk met een kleine opening om een hele gerichte lichtbundel te krijgen. FISHEYE Als de beeldhoek extreem groot wordt, spreken we van fisheye. De kenmerkende vervorming is met name aan de randen duidelijk zichtbaar. Bij foto’s op land soms storend en ongewenst, maar bij onderwaterfoto’s zorgt het juist heel vaak voor indrukwekkende krachtige opnamen. Als je niet houdt van deze vervorming (bijvoorbeeld bij modelfotografie) maar wel een zeer grote beeldhoek nodig hebt, kies dan voor een zogenaamde lineaire ultra groothoeklens. Vanwege de extreem grote beeldhoek kun je hele grote onderwerpen van zeer dichtbij toch volledig in beeld brengen. De korte afstand heeft natuurlijk weer dezelfde belangrijke voordelen als bij de eerder beschreven vormen van fotografie. De scherptediepte bij een fisheye-lens is zo groot dat je prima kunt kiezen voor handmatig scherpstellen. Als je dat eenmalig doet op een onderwerp op ongeveer de gewenste afstand, kun je vervolgens probleemloos fotograferen zonder opnieuw scherp te stellen. Zo heb je ook geen last van een trage autofocus of een ongewenste scherpstelling op een toevallig voorbijkomend stukje zweefvuil. Een fisheye-lens verkleint het onderwerp enorm, dus de hele kleine flora en fauna valt af. Maar er zijn talloze onderwerpen die je geweldig kunt fotograferen met een fisheye. Denk bijvoorbeeld aan mosselhangculturen, kwallen, zwermen aasgarnalen,

scholen vis, structuren als steigers en gemalen en natuurlijk rif-overzichten. Ook bij fisheye-fotografie zijn wat langere flitsarmen handig. Door de flitsers wat verder weg te positioneren voorkom je niet alleen zweefvuil, maar zorg je ook voor een meer egale belichting. Als de flitsers te dichtbij staan, ontstaat een duidelijke lichtvlek (concentratie van licht) in de buurt van de flitsers. Soms werkt het beter om de flitsers verder naar achteren te plaatsen dan opzij. Zo creëer je toch de benodigde afstand, maar voorkom je onderbelichting in het midden. Met behulp van dome diffusers kun je de lichtverdeling ook verbeteren. Het licht wordt dan nog meer verspreid, zachter en egaler, waardoor ook zweefvuil minder opvalt. Een noemenswaardige aparte soort fisheye-voorzetlens is de Micro Fisheye lens. Dit is eigenlijk een macro- en fisheye-voorzetlens gecombineerd. Met deze lens kun je een macro-onderwerp nagenoeg beeldvullend fotograferen en daarbij toch ook de omgeving meenemen in de opname. Het levert unieke beelden op en door de zeer korte scherpstelafstand is deze vorm van fotografie ook mogelijk in zeer uitdagende omstandigheden. Ga, zodra het verantwoord is, lekker aan de slag en geniet van al het moois dat de Zeeuwse wateren ons te bieden hebben!

DUIKGLAZEN

op STERKTE in uw

EIGEN MASKER Type 1 standaard

Type 2* plus / min

Type 3* lees

Type 4* bifocaal

Type 6* look-under

*ook met cilindersterktes en prisma’s leverbaar! Gemaakt op juiste pupilafstand.

Marco Heesbeen duikt regelmatig in Zeeland. Wil je meer informatie over handige accessoires en technieken voor het fotograferen in Zeeland, kijk dan op www.onderwaterhuis.nl/zeeland

6/2020

DUIKEN.NL

Ga voor meer informatie en om te bestellen naar voor dealers uwKijk duikwinkel of opticien in de op buurt.

www.proteye.nl

6/2020

DUIKEN.NL

NATUUR

ONZE FAVORIET

COLUMN ZEESCHILDPAD

DE ZEESCHILDPAD Negen maanden lang brengen fotografen Bruno Van Saen en Els Van Den Borre hun favoriete zeedieren in tekst en beeld. In deze editie vertellen zij over één van hun unieke ervaringen met een zeeschildpad.

amen met de hagedissen, slangen en krokodilachtigen vormen schildpadden de vier grootste groepen van reptielen. Wat de schildpad zo bijzonder maakt, is dat hij als enige reptiel nog is uitgerust met een rugschild. Dit schild was in eerste instantie een aanpassing om zich ondergronds te kunnen ingraven - en diende dus niet alleen om zich te kunnen verdedigen tegen roofdieren en andere vijanden!

eieren af te werpen, keren de vrouwelijke zeeschildpadden terug naar hun eigen geboorteplaats. Op een aantal plaatsen in de wereld is dit fenomeen bekend onder de Spaanse term ’arribada’. Letterlijk betekent dit woord ‘aankomst’. Een van de grootste arribadas vindt ieder jaar plaats op het strand van Ostional in Costa Rica. De datum van een arribada kan bijna perfect worden berekend door rekening te houden met de getijden en de maanstanden. WEETJES Duizenden schildpadden komen dan De familie van de zeeschildpadden samen aan land. Afhankelijk van de soort kent slechts zeven soorten. Net als alle legt het vrouwtje 50 tot 200 eieren in een andere reptielen zijn zeeschildpadden zelfgegraven kuiltje in het zand. Na het koudbloedige dieren en ademen ze lucht in leggen verlaat het vrouwtje het nest en trekt met behulp van hun longen. Normaal gezien ze opnieuw het water in. komen ze ongeveer iedere 4 à 5 minuten een Ongeveer twee maanden later verlaten paar seconden naar de oppervlakte om te de eerste babyschildpadjes hun ei en ademen, om vervolgens weer naar beneden maken ze de tocht van hun leven mee. De te duiken. In rusttoestand kunnen ze tot wel weg naar zee is een van de gruwelijkste 5 uur lang onder water blijven. Schildpadden overlevingstochten: allerlei roofdieren zijn eierleggend. Wanneer het tijd is om hun zoals hagedissen, krabben en zeevogels

DUIKEN.NL

6/2020

zijn op zoek naar eten en deze gebeurtenis is voor hen een feestmaaltijd. Alsof dit nog niet genoeg uitdaging is, worden de kleine zeeschildpadjes die uiteindelijk het water bereiken aangevallen en opgegeten door haaien of andere zeedieren. Uiteindelijk zal slechts ongeveer 1 op de 1.000 schildpadjes volwassen worden. VERHAAL ACHTER DE FOTO Tijdens een late namiddagduik in het zuiden van Egypte leek het plots of twee ogen recht in mijn ziel keken. Was het liefde op het eerste gezicht of voelde ze net als ik de rust en de kalmte onder water? Wie zal het zeggen? Een groene zeeschildpad was uit het niets komen opdagen en bleef bijna vier minuten lang aan onze zijde. Els en ik konden haar fotograferen alsof het een fotoshoot in een studio was. Van links naar rechts en van boven naar onder. Ik kan het nog steeds niet bevatten maar deze groene zeeschildpad nam eenvoudigweg verschillende poses aan en liet zich met veel plezier fotograferen. Dit was echter zonder een paar andere duikers gerekend. Als een torpedo werd het dier nu achterna gezeten door twee ongeduldige fotografen. Tot hun grote spijt kregen ze het dier nooit

Tekst: Bruno Van Saen Foto’s: Els Van Den Borre & Bruno Van Saen

Wij fotograferen graag tegen de zon in. Alleen op deze manier kan je lichtbundels en lichtstralen in beeld brengen.

op de foto. En heel wonderlijk: toen hun laatste luchtbellen uit ons zicht verdwenen, kwam onze vriendin weer opdagen. Zeven minuten lang mochten we haar nog verder fotograferen. Een kippenvelmoment om nooit te vergeten! DE GROENE ZEESCHILDPAD Op jonge leeftijd eten zeeschildpadden zowel plantaardig als dierlijk voedsel. Ze zijn dan nog allemaal zijn omnivoren, of alleseters. Als hij eenmaal volwassen is, is de groene zeeschildpad uniek in de familie van de zeeschildpadden. Hij is dan voor 100% herbivoor, of planteneter. Volwassen exemplaren eten uitsluitend marine planten, zoals algen, zeewier en zeegras. Hun naam hebben ze gekregen vanwege hun lichaamsvet, dat door hun vegetarische dieet een groene kleur krijgt. HOE MAAK JE DE MOOISTE FOTO? Wanneer Els en ik schildpadden fotograferen, stappen we eigenlijk af van het twee-ogen-principe, dat vaak resulteert in symmetrische fotografie. Bij schildpadden willen we een bepaalde diepte creëren in de foto. Wanneer we ze fotograferen, trachten we op zoek te gaan

naar een iets zijwaarts-frontaal beeld. De camera is vrijwel altijd opwaarts gericht zodat we gebruik kunnen maken van menglicht (natuurlijk licht van de zon). Schildpadden benaderen we eerst heel langzaam. Vervolgens proberen we hun nieuwsgierigheid op te wekken. Zolang ze niet schrikken, zullen zij zelfs naar je toe komen en worden ze vaak aangetrokken door hun eigen weerspiegeling in de domepoort. DIT KUN JE BETER NIET DOEN Word niet ongeduldig als er een zeeschildpad komt opdagen! Het ergste wat je kunt doen, is snel naar de zeeschildpad toe zwemmen en hem achterna jagen. Zeeschildpadden halen snelheden tot wel 35 kilometer per uur en je vergooit je kansen om ze te fotograferen. Benader schildpadden langzaam. Tijdens het naderen kan je deze extra tijd nuttig gebruiken om je camera-instellingen aan te passen, je flitsers correct te positioneren en de omgeving te bekijken. Vaak wordt dit allemaal vergeten en zien beginnende fotografen pas achteraf dat de instellingen op dat moment net niet de juiste waren.

TIPS & TRICKS Veel fotografen houden ervan de zon achter zich te hebben. Het onderwerp wordt dan mooi uitgelicht door natuurlijk zonlicht. Wij fotograferen echter graag tegen de zon in. Alleen op deze manier kan je lichtbundels en lichtstralen in beeld brengen. Dit type foto’s noemen we ‘sunburst’ foto’s. Voor het maken van dergelijke foto’s gebruiken we een zo hoog mogelijke sluitertijd: 1/250s of 1/320s bij gebruik van flitslicht, tot zelfs 1/1000s of sneller wanneer we zonder flitsers fotograferen. Denk er ook aan om je ISO laag (ISO 100) te houden en je diafragma te verkleinen (f22, f32).

OVER BRUNO & ELS Zowel Bruno Van Saen als Els Van Den Borre hebben een fulltime baan in het dagelijks leven. Samen zijn ze drie jaar geleden gestart met het Belgische bedrijf B&E Fotografie. Hun bedrijf maakt deel uit van hun passie, maar naast onderwaterfotografie beoefenen zij beiden ook paarden-, huisdieren-, newbornen wildlife fotografie. www.brunovansaen.be 6/2020

DUIKEN.NL

REPORTAGE

ZUID-AUSTRALIË ROADTRIP

Met deze huurauto reizen Brandon en Melissa door ZuidAustralië.

Transport van de duiksets bij Stony Point in de buurt va Whyalla. Spectaculair landschap: het nationale park Twelve Apostles langs de Great Ocean Road.

DUIKEN.NL

6/2020

EIndelijk, een droom die uitkomt. Een rafelvis!

KRISKRAS DOOR DOWN UNDER Sommige reizen zijn een en al avontuur: Brandon en Melissa Cole maken een geweldige duik-roadtrip door het zuiden van Australië. Ze hielden tijdens deze bijzondere ontdekkingsreis een logboek bij.

DAG 1: 6 JUNI

ALLE FOTO‘S: B. COLE

Brandon en Melissa Cole vierden hun 23-jarig huwelijk met een roadtrip.

Brandon: Nadat we de huurauto hebben opgehaald, rijden we 90 minuten lang richting het zuiden richting het Mornington Peninsula. Het duikcentrum Scuba Doctor heeft precies wat je wilt dat een arts je voorschrijft: zes stalen duikflessen en genoeg lood voor onze droogpakken. En dat kost ons voor vier weken zo’n 900 euro. Hopelijk zijn de duikspots het waard! O. Mijn. God. Hoe mooi is dit? Met geen woorden kunnen we beschrijven wat we onder Blairgowrie Pier aantreffen. Duizenden zeespinnen klimmen en klauteren over elkaar heen, soms wel tot tien hoog en ze hebben ons niet eens in de gaten. Elke winter marcheren hele horden van deze dieren die zo groot

als een basketbal zijn, vanuit het diepe water naar het ondiepe water van de Port Philip Bay. Ze verschalen en masse om vervolgens met hun nieuwe en grotere pantser weer gelukkig verder te leven. Blairgowrie en de nabijgelegen Rye Jetty zijn prima stekken voor een kantduik. Hier kun je bij volle maan in mei en juni getuige zijn van dit ritueel. Wij zien het vandaag niet gebeuren maar hopelijk hebben we in de komende weken meer geluk. Op dit moment is er voldoende leven dat ons ook fascineert: zwangere zeepaardjes, inheemse naaktslakken (Ceratosoma brevicaudatum), langhoornkoffervissen, kogelvissen, Trygonorrhinidae-roggen en nog veel meer. Hoogtepunt van de duik: de spinnocalypse! Dieptepunt van de duik: het lekkende droogpak van Melissa. 6/2020

DUIKEN.NL

REPORTAGE

ZUID-AUSTRALIË ROADTRIP

Kamperen op de rotskust in de buurt van Whyalla. Bij de Blairgowrie Pier in Port Philip Bay zien we een albino-rog.

Ik was zo onder de indruk van de reuzensepia’s, dat ik niet merkte dat mijn droogpak lek was! DAG 3: 8 JUNI Brandon: Vandaag is het Wereld Oceanendag. Bij Blair komt het slib omhoog door de sterke wind. Tijd om weer op weg te gaan. We laden de auto in en rijden in 45 minuten naar de zuidkant van het schiereiland. Bij Flinders Pier, waar wiervissen zitten, is de zee rustig. Dit diertje - ook bekend als de weedy sea dragon - is verre van gewoon. Deze vissen zien er uitzonderlijk uit: stel je een zeepaardje voor, tel er 40 centimeter aan lengte bij op, geef hem een likje oker- en kanariegeel met accenten van paarse strepen en gele en witte stippen, en hang er nog wat franje aan – bizar toch? We hangen naast de weedy seadragons in het water terwijl ze over het zeewier dansen en alleen even inhouden om met hun spitse snuit aasgarnaaltjes op te zuigen. Bij ons staat er iets anders op het menu – verse, lokaal gevangen mosselen met een zoete en tegelijk pittige laksasaus van de foodtruck op de parkeerplaats. Lekker! Als we weer zijn opgewarmd, wisselen we de 50

DUIKEN.NL

6/2020

flessen en gaan we het water weer in. We zien nog meer weedy seadragons. Wat een bizarre wezentjes! ‘s Avonds bekijken we de foto’s van die dag en tellen in totaal tien exemplaren. We sturen de foto’s door naar Kade Mills, een marien bioloog van de Victorian National Parks Association. Hij geeft leiding aan het Dragon Quest Program. In het kader van dit onderzoek wordt de tekening op de flanken van de wiervissen geanalyseerd. Vervolgens wordt het patroon softwarematig vergeleken met andere foto’s uit de database. Dankzij de hulp van burgerwetenschappers heeft Mills al ruim 160 weedy seadragons kunnen analyseren. Hoe meer de lokale bevolking weet van deze bijzondere soort, des te groter is de kans dat er maatregelen worden genomen om de dieren die alleen hier leven, te beschermen. Aan zo’n project dragen we maar al te graag bij. ‘Nieuwe’ wiervissen worden vernoemd naar de vinder. Ik val in slaap, dromend dat ik ooit beroemd zal zijn.

Lust voor het oog: de pijlers van de Edithburg Jetty op Yorke Peninsula.

DAG 4: 9 JUNI Brandon: Een donkere lucht en flinke wind, daaronder gaat het Mornington Peninsula gebukt. Melissa ziet onze boottrip met RedBoats niet zo zitten. Toch rijden we naar de Portsea Pier waar de andere duikers al wachten. De lachende Aussies laten zich niet afschrikken door het weer: «Dit is nog niets en wacht maar, de duik is fantastisch!» En dat is ook echt zo. We verkennen de achtersteven van het wrak van de Coogee. Het roerkwadrant en het roer steken boven de romp uit en zijn begroeid met goudgele korstanemonen. Hoogtepunt: Eens een keer niet over de reling gehangen!

Dieptepunt: Nu hebben we allebei een lekkend droogpak.

DAG 5: 10 JUNI Melissa: Eindelijk zijn we in Whyalla of eigenlijk Stony Point, 20 minuten buiten de stad. We staan aan het water en zijn doodmoe, zeker Brandon. Hij heeft vandaag 16 uur gereden en ook nog eens aan de verkeerde kant van de weg. 1265 kilometer met een paar keer een omweg die niet gepland was. En nu gaan we in onze auto slapen. Fijn. Daar ben ik echt te oud voor. Althans, bijna te oud. Maar ja, je moet er iets voor over hebben. Morgen gaat het inktvissenfeest beginnen,

die dieren staan echt boven aan mijn verlanglijst! Brandon zit al te snurken. Als die stoel nu nog een beetje verder naar achter kon. Maar nee, daar ligt te veel zooi, ik moet het ermee doen.

DAG 6-8: 11-13 JUNI Brandon: Wyalla is een nirwana voor onderwaterfotografen met een zwak voor natuurhistorie en de koppotigenfans onder ons. Hier zien we hoe reuzensepia’s om elkaar heen draaien, paren en met inkt spuiten, hoe de vrouwtjes hun eitjes afzetten en de mannetjes met elkaar vechten. Wat een spektakel! Waarbij de mannetjes, waarvan de grootste wel een

meter lang zijn, elkaar intimideren en tegelijkertijd indruk willen maken op de vrouwtjes. En dat allemaal tussen de één en vier meter diepte. Dat zie je alleen in de winter en alleen hier. Ik houd ervan om aan zee te kamperen en met een prachtige zonsopkomst en rustige zee wakker te worden. Gisteren lagen we als eersten in het water en waren we er als laatsten uit. Ik was zo onder de indruk van deze dieren dat ik de lekkage in mijn pak nauwelijks doorhad. Het pak van Melissa was erger. We gebruiken luiers die het water in het pak absorberen. Ik zou nog wel een dag willen blijven, maar volgens het weerbericht gaat de wind draaien en dat 6/2020

DUIKEN.NL

REPORTAGE

ZUID-AUSTRALIË ROADTRIP

De shaws langhoornkoffervis leeft op rotsachtige riffen en zeegrasvelden. Duizenden reuzensepia’s komen elke winter naar de Golf van Spencer om te paren.

is niet goed. Bij Edithburgh verder naar boven zouden de duikomstandigheden beter moeten zijn. Hoogtepunt: krachtmeting tussen de mannetjes en de prachtige kleurpatronen van de sepia’s. Dieptepunt: dat was er niet!

DAG 10: 15 JUNI Brandon: De steigers in Australië zijn een klasse apart. Bij de meeste loopt de trap door tot in het water zodat de strijd met de branding je bespaard blijft. Maar de steigers werken ook als een magneet voor het zeeleven. Edithburg Jetty op het Yorke Peninsula mag je dan ook niet missen. De lijst met critters die we al in één duik in de jungle van palen en dwarsbalken maken, is heel lang. De steiger is begroeid met felgekleurde sponzen en manteldieren. De echte sterren tijdens deze duik zijn een weinig lieftallige hengelaarsvis, een super lieftallige schildvis in een schelp en een leatherjacket-vis (Oligoplites saurus). Ook genieten we van een wolkrab met een oranje ‘kroontje’ die kennelijk zijn dag niet heeft, en twee blauwgeringde octopussen met parelachtige eitjes. In het Edithburg Caravan Park smullen we van noedels met curry en kijken we terug op de dag. Beter dan dit kan het niet worden. Melissa: Zes uur later, één uur ’s nachts. Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het laatst meerdere nachtduiken achter elkaar heb gemaakt. Vingergrote zeepaardjes zitten op bruinwieren en hun glanzende buikjes reflecteren in het licht van mijn lamp. Blauwe zwemkrabben slaan met hun scherpe scharen en een angstaanjagend groot en onvriendelijk exemplaar valt de camera van Brandon aan. We zien zes verschillende soorten inktvis en octopus, waaronder mijn allereerste gestreepte pyjamasepia. Wat een lieverdje!

DAG 11: 16 JUNI Brandon: Om 4 uur ’s ochtends worden we wakker van een regenbui – de tent lekt! Maar na deze geweldige duiken kan het de pret niet drukken. We vullen onze flessen bij de benzinepomp van Edithburg – het volgende vulstation is 320 kilometer verderop. Dan weer hangt er mist, dan weer komt de zon erdoorheen en dan weer regent het. Ik laad de accu’s van de camera op met de adapter in de auto. Acht uur lang rijden we richting het westen. Rond half negen ’s

Lekker! Verse mosselen zijn een prima maaltijd na een duik met wiervissen bij Flinders Jetty.

avonds zijn we in Port Lincoln. We slapen op de parkeerplaats van de haven naast een dixi. Hoogtepunt: herinneringen aan de fantastische nachtduiken. Dieptepunt: de geur van de met zout water doordrenkte onderpakken die in de bus liggen te drogen.

DAG 12: 17 JUNI Melissa: In Port Lincoln op het Eyre Peninsula, de laatste stop op weg naar de Neptune Islands. We gaan met Adventure Bay Charters mee naar de witte haaien. Op de duikplek stappen we in de kooi, ademen we via het hookah-systeem en staren we in de blauwgroene leegte. We zien de witte haaien een paar keer in de verte voorbijzwemmen, maar sowieso is het spannend om met deze dieren in hetzelfde water te liggen. De weersverwachting voor het zuiden is onduidelijk en dus hijsen we ons weer in de bus. Terug naar het nomadenbestaan…. We zien wel waar de stromingen ons brengen.

DAG 14: 19 JUNI Brandon: Het leven als een nomade is zwaar, maar dan krijgen we een berichtje via social media die ons weer een boost adrenaline geeft: de zeespinnen zijn aan het vervellen bij Blair (jaja, de zeespinnen hebben een eigen pagina op Facebook)! Geen geklaag meer over het lange zitten en pijnlijke ogen van het voortdurend opletten om een botsing met een kangoeroe te voorkomen. Vanaf nu is het zelfs verboden om over de stinkende onderkleding te klagen. We hebben een nieuwe missie! We hoeven slechts 1160 kilometer naar het oosten te rijden.

DAG 15: 20 JUNI Brandon: We zijn er! Fotograaf en gids Sam Glenn-Smith begroet ons bij de Blairgowrie Pier: «Jullie zijn nog niet te laat. De piek is al over, maar het gebeurt nog steeds. En ‘Crystal’ is er!» Onder water lijkt het wel een slagveld. Overal drijven schalen. Gelukkig zijn er nog een paar duizend levende exemplaren. Van alle kanten worden de grote zeespinnen belaagd door zeker een stuk of twintig hongerige pijlstaartroggen. Sommige roggen zijn twee meter breed en zien eruit als grijszwarte Portobello-champignons. Ze lijken vastbesloten om de zeespinnen die vanwege hun nieuwe velletje weerloos zijn, te verorberen. Ik schreeuw het uit als ‘Crystal’, de albino-rog, ten tonele verschijnt. Slimme zeespinnen klimmen in de palen en verstoppen zich onder de steiger. De zeespinnen op het zand gaan het hoogstwaarschijnlijk niet redden. Sam brengt ons naar het ultieme hoogtepunt van de duik: een spin die aan het vervellen is. We vormen een schild om het dier en weren zo alle roofdieren. We kijken toe en wachten 20 minuten. Het grote waggelende dier schuift langzaam naar achteren en verlaat haar oude vorm. Wat een bijzonder moment!

DAG 17: 22 JUNI Brandon: In jubelstemming rijden we opnieuw naar het westen. Dit keer kiezen we een langere, mooi route van Melbourne naar Adelaide. Het uitzicht langs de Great Ocean Road is zo mooi, zeker in het nationale park Twelve Apostles met de rotsen die uit de zee steken. We rijden kriskras door idyllische landschappen en zien zelfs een echte, 6/2020

DUIKEN.NL

REPORTAGE

ZUID-AUSTRALIË ROADTRIP

DE TRIP IN CIJFERS EN FEITEN • 26 dagen onderweg • 8048 kilometer gereden • 37 duiken gemaakt plus 4 uur

kooiduiken bij de witte haaien en af en toe snorkelen • 153 minuten: de langste duik • 30 of meer luiers gebruikt • X kilo – de auto was te zwaar beladen, geen commentaar dus • 1 nacht in een tent • 8 nachten in de auto geslapen • Aantal gespotte inheemse soorten: zo goed als allemaal

levende, wilde koala op de weg dansen. Hoogtepunt: het begon als een dieptepunt. We werden door de politie aangehouden omdat ik te snel reed. Ik beken schuld! De politieman moet lachen. Hij waarschuwt me om met mijn snelheid geen kangoeroe aan te rijden en voegt eraan toe dat hij mij geen boete van 420 Australische dollar gaat geven – want daar wordt alleen de overheid beter van. Hij laat me wegkomen met een waarschuwing. En dan hebben we het over duiken. De agent is zelf ook duiker en raadt ons aan om een duik in Ewens Pond te maken. Dieptepunt: het zwaailicht van de politiewagen.

DAG 18: 23 JUNI Melissa: Een nieuwe dag, een nieuwe duikspot – Second Valley op het Fleurieu Peninsula. Chelsea Haebich kent de onderwaterwereld van Zuid-Australië als geen ander. Ze duikt en fotografeert en is vanuit Adelaide hierheen gekomen om ons te helpen bij de ‘jacht’ naar rafelvissen - ook een zeedraak, maar dan met grote rafels. Hij is uiterst goed gecamoufleerd omdat hij zo op het zeewier lijkt. Maar Chelsea weet waar ze leven, hoe je ze herkent en wat de beste interactie is. Ik word al duizelig als ik het wiegende zeewier zie terwijl Chelsea volledig ontspannen op de wirwar van wieren wijst. Wat? Waar? Ik zie niets dan een waas voor mijn ogen. En dan ineens zie ik het: eindelijk, het moment waar ik al 20 jaar 54

DUIKEN.NL

6/2020

Het zoete water in het Ewens Pond Conservation Park is net een sprookjeswereld.

op wacht. Mijn heilige graal. Vlak voor mij ogen zweeft een grote rafelvis. Maar hij is zo goed gecamoufleerd, dat hij nauwelijks van de omgeving te onderscheiden is. Chelsea vindt nog drie exemplaren én een hengelaarsvis met ‘kwastjes’ (Rhycherus filamentosus). En van deze laatste gaat het hart van Brandon toch echt een stuk sneller slaan.

DAG 21: 26 JUNI Brandon: Wind en weer dicteren ons bestaan. In de buurt van Adelaide zijn we al de nodige duikspots afgegaan. Victor Harbor Bluffs is normaalgesproken te doen als er een sterke noordenwind staat. Melissa vindt meteen al (zonder hulp!) vier grote rafelvissen tussen de granietrotsen, die tot acht meter diepte onder water door lopen. Als de wind richting oosten of zuiden waait, is Rapid Bay Jetty een perfecte plek om te duiken. Het is een stuk lopen en vervolgens ook zwemmen, maar dan kom je bij de oude steiger waar de vissen een dichte muur rond de palen vormen. Honderden messing-loodsbaarzen (Kyphosus vaigiensi) zwemmen door elkaar heen en ook de markante Old Wives – geweldig die namen die de Aussies bedenken – komen hier in grote groepen voor.

DAG 22: 27 JUNI Brandon: Onze duiken in het Ewens Ponds Conservation Park buiten Mount Gambier doen ons denken aan hydrotherapie. We zijn werkelijk verbaasd over het zicht

(wel 45 meter!) in drie van de bassins met zoetwaterbronnen en de spectaculaire groene waterplanten. Het water is 15 graden warm, heerlijk na drie weken duiken in koud water met een lek pak. Tussen de kalkstenen sinkholes tussen zes en twaalf meter diepte loopt een met riet bedekte tunnel zodat we ons relaxt van bassin naar bassin kunnen laten drijven. Het zit er niet vol vis, maar we zien baarzen en in de verte snoekforellen (Galaxiidae). In het derde bassin zien we zelfs een inheemse met uitsterven bedreigde langoestensoort, die door wetenschappers Euastacus bispinosus wordt genoemd, maar in de volksmond Pricklyback. Wie had gedacht dat we op onze duiktrip in het zoete water midden op het platteland terecht zouden komen. Met dank aan de politieagent!

DAG 24: 29 JUNI Brandon: We zijn weer terug op de plek waar we zijn begonnen. Het weer op het Mornington Peninsula is verschrikkelijk, maar we worden warm van alle mooie herinneringen van de afgelopen weken. En zo dalen we af bij Lonsdale Wall die vanaf een diepte van 11 meter naar 27 meter afloopt. De wand is begroeid met miljarden citroengele korstanemonen. De perfecte achtergrond voor mijn portretten van prachtige vissen: de zwartvin-morwong (Cheilodactylus nigripes), de hoefijzer-vijlvis en een harnashoofdvis (Pentaceropsis recurvirostris). Onze favoriet zijn de saffierblauwe juffertjes met hun mooie tekening. Vlak voor onze laatste duik – een

Gids en onderwaterfotograaf Sam Glenn-Smith met Melissa voor de duik met de spinkrabben.

De joekels van krabben komen bij elkaar om te vervellen.

mooie afscheidsduik van de zeespinnen bij Blairgowrie – gaat mijn telefoon. Kade Mills bevestigt dat de zes weedy seadragons die we voor de Dragon Quest Database hebben gefotografeerd, nieuw zijn en naar ons worden vernoemd. Nu zijn we beroemd!

REISINFO

Gre

WeedySeadragonsMelbourne Duikshops Dragon-Quest-programma: vnpa.org.au/ Scuba Doctor, Rye: scubadoctor.com.au; programs/dragon-quest RedBoats, Portsea: redboats.com.au (duikcharters); Diving Adelaide: divingadelaide. DAG 25: 30 JUNI Duiken com.au; Adelaide Scuba: adelaidescuba. Island heeft een Brandon: NietChristmas elk verhaal In het zuiden van Australië kun je het com.au; Edithburgh Motors: Tel: +61 8 22 happy end, al valt het in ons geval wel hele jaar door duiken. Maar als je de grote 8852 6067 (enkel vulstation); Whyalla Arafurawhyalladivingservices. Sea mee. Omdat we morgen vliegen, gaan we aantallen reuzensepia’s en zeespinnen wilt Diving Services: Timor Sea naar het beschermde gebied Healesville zien, moet je er in de winter (mei-juni) zijn. com.au; Adventure Bay Charters: 1 Osprey Reef net buiten Melbourne. Gulfcom.au of Als de spinnen van jou niet hoeven, dan adventurebaycharters. Cocos KeelingDaar Islandszien we Katherine Lizard Island 21 2 Carpentaria slapende koala’s, voeren we wallaby’s kun je het sepiaspektakel tot augustus zien. 3 Indischer Ozean en leren we meer over vogelbekdieren. Wiervissen, rafelvissen en de meeste andere Gidsen en info Port Douglas Kununurra Coral Sea Een leuke dag. Tot we terugkomen bij in dit verhaal genoemde critters zijn er het Sam Glenn-Smith: facebook. com/ Broome 4 onze bus en de lekke band zien. 25 hele jaar. Ondiepe duikplaatsen langs de SammyGlennDives. Chelsea Haebich: faceRowley Shoals 20 Mount IsaIdentificatie 5 Townsville dagen en duizenden kilometers hebben kust zijn afhankelijk van het weer. De wind book.com/chelsea.haebich. Port Hedland Ayr Airlie Beach (Whitsundays) we gereden en dan gebeurt dit op onze kan een spelbreker zijn. Wees flexibel en van zeeleven: portphillipmarinelife.net.au. 6 Mackay laatste dag.Exmouth We hebben moeten uitwijken pluk de dag. Huur een auto en flessen, boek Spider Crabs Melbourne Facebook-pagina: 19 voor kangoeroes, hebben vindaloo facebook. com/groups/SpiderCrabsRockhampton Airbnb’s en reis het mooie weer achterna. Coral Bay gegeten en hebben het nodige zitvlees De watertemperatuur ligt tussen 11 graden Weedy Seadragons Melbourne Carnarvon gekweekt. En dan dit. Maar jaMeekathara als dat het in de winter en 21 graden in de zomer. Soms Facebook-pagina: facebook.com/groups/ enige is! moet je wel een stuk lopen Brisbane Hoogtepunt: Geraldton het idee dat enkele zeldzame en/of zwemmen, dus zorg SOUTH Whyalla AUSTRALIA wiervissen vanaf nu onze naam dragen. voor een goede lichamelijke Kalgoorlie NEW SOUTH WALES Ceduna Dieptepunt: de stress18om op conditie.

B ar r

ie r

Re e f

zondagmiddag een garage met banden te Eyre Peninsula Bunbury Albany Port Lincoln vinden met de angst om de volgende dag 1 Osprey Reef onze vlucht naar huis te missen. 2 Cod Hole / Ribbon Reefs 14

NAWOORD 3 Port Douglas - Day Trips

4 Cairns - Day Trips / Liveaboard Trips 16 voor ervaringen Down Under staatDaygarant Beach / Townsville die5jeMission leven veranderen!17Melissa: Wow! Ayr, Alva Beach - SS Yongala - Shipwreck 18 Wat6 zou jij de volgende keer anders 19 7 Airlie Beach, Whitsundays doen? Brandon: Droge droogpakken 8 Mackay Finch Hatton Platypus Dive 20 meenemen. Twee maanden blijven. 9 Great Keppel Island 21 Zij:10Helemaal mee eens.22 Heron Island 11 Lady Elliot Island

12 Mooloolaba - HMAS Brisbane Shipwreck

13 Byron Bay - Julian Rocks

Adelaide

Canberra

VICTORIA

Melbourne

Fleurieu Peninsula N W

O Z

Mount Gambie TASMANIA

Zuid-Australië

Sydney

Mornington Peninsula Tasmanzee Twelve Apostles

Hobart

6/2020

DUIKEN.NL

NATUUR

WERELDNATUURFONDS VINCENT KNEEFEL

THE SPY WHO LOVED ME Hij trok naar Noord-Noorwegen voor de orka’s, maar kwam een hele andere hoofdrolspeler tegen in zijn Arctische avontuur: de witte Russische ‘spion’ Hvaldimir. Vincent Kneefel is oceanenexpert van het Wereld Natuur Fonds en onderwaterfotograaf, en doet verslag van zijn bijzondere encounter.

Tekst en fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Vincent Kneefel

6/2020

DUIKEN.NL

NATUUR

WERELDNATUURFONDS VINCENT KNEEFEL

Hvaldimir is in zijn meest pure vorm een boodschapper voor het leven in de oceanen en in het bijzonder voor zijn wilde soortgenoten.

a alle duikreizen en expedities die ik in de afgelopen vijftien jaar heb gemaakt, staat er één diersoort met stip bovenaan mijn verlanglijstje om te fotograferen: de orka. De kans om orka’s in het wild tegen te komen, is erg klein, behalve in het noorden van Noorwegen. Hier is het ook toegestaan om ze onder water te fotograferen. Met deze missie vertrek ik afgelopen najaar naar Tromsø. Het zeilschip Barba biedt plaats aan zes personen. Kapitein Andreas, een voormalig commando, zet zijn boot in als platform om verhalen te vertellen over orka’s. We verkennen prachtige eilanden met mysterieuze namen als Sgvlik en Loppa, op zoek naar de orka’s. De dagen zijn kort en ‘s nachts bewonderen we het noorderlicht. Omdat het redelijk vroeg in het seizoen is, zijn de scholen haringen nog te ver uit de kust. De weersomstandigheden zijn ideaal, maar helaas zijn de orka‘s in de eerste dagen nergens te bekennen. En wanneer we ze wel tegenkomen, zijn ze door het beperkte zicht slechts als schimmen onder water te zien. Na een aantal lange en koude dagen wordt de frustratie bij mijzelf en andere

DUIKEN.NL

6/2020

bemanningsleden steeds zichtbaarder. Met nog slechts twee dagen te gaan lijkt onze expeditie op een mislukking uit te draaien. SPION VAN RUSLAND De volgende morgen vertrekken we met frisse moed op zoek naar orka’s, maar weer zonder succes. Omdat er een grote storm op komst is, moeten we uitwijken naar de haven van Bergsfjord. Vermoeid na een lange dag op zee gaan we vroeg naar bed. De volgende morgen is de boot bedekt onder een dikke laag sneeuw. Omdat ik als een van de eersten wakker ben, zet ik de ketel aan om koffie te maken. Andreas wordt na mij wakker en gaat buiten kijken of alle touwen nog goed vastzitten. Terwijl ik de koffie voor de bemanning aan het inschenken ben, hoor ik een harde schreeuw. «Guys there is a whale next to our boat!!!». In onze pyjama’s rennen we halsoverkop de kajuit uit. Een beloega zwemt rondjes rond de boot! In april vorig jaar was een stel vissers uit Hammerfest een beloega tegengekomen die een harnas droeg. Het harnas had een Go-Pro en een Russische

inscriptie met de naam ‘St. Petersburg’. Na de beloega van het harnas te hebben bevrijd, is hij de zomer in Hammerfest gebleven. Omdat het vermoeden bestond dat hij getraind was door het Russische leger en uit een legerbasis net over de grens met Noorwegen ontsnapt moest zijn, werd hij na een publieke verkiezing ‘Hvaldimir’ genoemd. Dit is een combinatie van ‘Hval’, walvis in het Noors, en Vladimir, verwijzend naar de president van Rusland. Hvaldimir werd wereldberoemd door een YouTube filmpje waarin hij de camera van een kajakker opduikt. In de afgelopen maanden was hij slechts sporadisch waargenomen en nu bleek dat hij meer dan 100 kilometer in zuidelijke richting had afgelegd. Ons wordt meteen duidelijk dat Hvaldimir ontzettend nieuwsgierig is. Terwijl wij in onze pyjama‘s op de rand van de boot staan, komt hij ons van dichtbij bekijken. Met een lengte van bijna vier meter en een gewicht van 570 kilo, is hij geen kleine jongen. We besluiten dat maximaal twee duikers het water in zullen gaan om hem te fotograferen. Ik trek vliegensvlug mijn droogpak aan. Stilletjes laat ik me in het ijskoude en

Zijn witte kleur is zo reflecterend dat het een halo-effect in het koude donkere water afgeeft. Deze ontmoeting is de meest magische ervaring in mijn carrière als onderwaterfotograaf. NATUURBESCHERMER De toekomst van Hvaldimir zelf is hoogst onzeker. Hij is duizenden kilometers verwijderd van het natuurlijke leefgebied van beloega’s. Ondanks dat hij in staat lijkt om zichzelf te voeden, loopt hij grote risico’s omdat hij zo nieuwsgierig is. Op zijn lichaam zijn een paar littekens van bootschroeven te zien. De vraag is waar de toekomst van Hvaldimir ligt. Herplaatsing naar zijn natuurlijke leefomgeving waar hij wellicht in contact kan komen met soortgenoten? Of in een gesloten gebied waar hij de juiste professionele aandacht kan krijgen? Het is een vraag die veel mensen bezighoudt, maar waar tot op heden nog geen antwoord op is. Ik hoop dat Hvaldmir tot die tijd veilig blijft en zijn rol als natuurbeschermer en ambassadeur voor wilde beloega’s blijft vervullen.

OVER VINCENT donkere water naast de zeilboot zakken. Ik probeer me te oriënteren. Opeens verschijnt hij uit het niets en zwemt met grote snelheid om mij heen. Zijn witte kleur is zo reflecterend dat het een halo-effect in het koude donkere water afgeeft. Deze ontmoeting is de meest magische ervaring in mijn carrière als onderwaterfotograaf. Het is duidelijk dat Hvaldimir contact met mij wil en hij komt regelmatig voor mijn camera liggen. Ik heb eerder walvissen, dolfijnen en zeekoeien gefotografeerd, maar dit is van een hele andere orde. Beloega’s zijn een van de meest intelligente walvisachtigen. Ze zijn heel vocaal en staan bekend als de kanarie van de zee. Wetenschappers hebben aangetoond dat beloega’s de menselijke stem kunnen

imiteren. Hvaldimir is in zijn meest pure vorm een boodschapper voor het leven in de oceanen en in het bijzonder voor zijn wilde soortgenoten. Naar schatting leven er nog maar 200.000 beloega’s in het wild. Hun voortbestaan wordt bedreigd door bijvangst, smeltende ijskappen, jacht en vervuiling. Hvaldimir heeft een natuurlijke kracht om de aandacht van miljoenen mensen te grijpen en hen te enthousiasmeren en te betrekken bij de bescherming van beloega’s wereldwijd; hij is de ultieme natuurbeschermer. Na drie uur fotograferen wordt het zelfs in mijn droogpak te koud, de rest van de dag blijft Hvaldimir in de buurt van onze boot. Wanneer we de volgende morgen wakker worden, is hij weer verdwenen, op weg naar zijn volgende bestemming.

Vincent Kneefel werkt sinds februari 2019 bij WWF aan de bescherming van onze oceanen. Voordat hij bij WWF kwam werken, werkte hij als strategieconsultant op het gebied van duurzame bedrijfsvoering en heeft hij voor de Verenigde Naties gewerkt. De oceaan is altijd zijn passie geweest en de afgelopen 10 jaar heeft hij als onderwaterfotograaf de verhalen van bedreigde diersoorten verteld. Bij WWF houdt hij zich bezig met projecten in de Koraaldriehoek die zorgen dat de plasticvervuiling stopt en dat koraalriffen beter worden beschermd. Check zijn blog op www.wwf.nl/wat-we-doen/actueel/ blog/vincent 6/2020

DUIKEN.NL

REPORTAGE

GROTDUIKEN CUEVA DEL AGUA

We naderen de 400-meter markering, Cueva del Agua is tot nu toe verkend tot 2.500 meter (onder). Ook boven water is het een prachtige streek (boven).

DUIKEN.NL

6/2020

Tekst en foto’s: Stefan Panis

CUEVA DEL AGUA GROTDUIK IN EEN WARMWATERBRON Een spectaculaire duik in een niet bepaald ongevaarlijke grot, waarin je geteisterd wordt door bacteriën, nauwe doorgangen en de setjes van duikers die omgekomen zijn. Ga er maar aan staan… 6/2020

DUIKEN.NL

REPORTAGE

GROTDUIKEN CUEVA DEL AGUA

n december 2019 reis ik naar Spanje om met een paar buddy’s te gaan duiken in de grot Cueva del Agua. Deze grot, gelegen in Isla Plana naast de stad Cartagena in Murcia, is een thermale grot met water van 30 graden. Nadeel hiervan is dat er een bacterie in het water zit en dat we ons daarom goed moeten beschermen tegen oorinfecties. Ook goed spoelen na de duik is een must. Cueva del Agua is tot nu toe verkend tot 2.500 meter, maar er is nog altijd meer te ontdekken. De maximum diepte is 21 meter en de gemiddelde diepte 12 meter. Onlangs is er een nieuw duikcentrum geopend vlak bij de grot (www.divergentebuceo.com). Naast vulservice biedt men daar ook wrakduiken op zee aan; ideaal voor de technische wrakduikers met meer dan 15 wrakken op 50 tot de 120 meter diepte. Prachtige kleuren bij de ingangspoel van Cueva del Agua.

DUIKEN.NL

6/2020

VERKENNINGSDUIK Samen met Moon en Wesley maak ik mijn eerste verkenningsduik. Zij zijn een paar dagen eerder gearriveerd en hebben al een lijn gelegd van de ingang tot aan de start van de mainline, zo’n 70 meter verderop. Ondanks de waarschuwingen dat het zicht slecht is, vind ik het nog redelijk meevallen. De watertemperatuur stijgt al gauw van 16 graden naar het warme water van maar liefst 30 graden. Ik zie een bord hangen dat wijst op de gevaren van de grot. Niet elke duiker kwam weer levend naar buiten... Het doel van onze duik is de eerste zijsprong van de mainline te nemen die 200 meter verderop in de grot weer op de mainline is aangesloten. We nemen de zijsprong en het zicht verbetert spectaculair, ondanks de thermocline die we een aantal keer moeten trotseren.

De temperatuur van de thermale grot waar we gaan duiken is maar liefst 30 graden We nemen uitgebreid de tijd om foto’s te maken van de prachtige formaties. Het valt me op dat de grot verschillende gezichten toont: nu eens bleke rotsen die aan een kalksteen doen denken, en dan weer scherpe rotsen met mooie kleurschakeringen. We volgen de kronkelende gangen verder op een gemiddelde diepte van 9 meter, tot we aan de splitsing komen van de mainline. Zoals afgesproken is dit de turning point van onze duik, en zwemmen we terug richting ons startpunt.

Halocline in de grot, een overgangszone tussen waterlagen van verschillende zoutgehaltes.

REPORTAGE

GROTDUIKEN CUEVA DEL AGUA

In de grot zijn ook ruime gallerijen, we nemen uitgebreid de tijd om foto’s te maken.

KOUDE RILLING Na een stevig ontbijt staan we de volgende dag al erg vroeg bij de grot, want we hebben gehoord dat er nog enkele groepen zijn aangekomen in Isla Plana. Het belooft druk te worden. We gaan als eerste te water met hetzelfde team, met het plan om tot Montanita te duiken wat ongeveer 400 meter verderop ligt. De startpoel en het eerste stuk langs de mainline zijn nog steeds melkachtig, maar verderop klaart het weer aardig op en kunnen we volop foto’s maken. Plots trekt Moon mijn aandacht. Ik moet twee keer kijken, en dan loopt een koude rilling door mijn lijf: het is een duikset die op de bodem ligt. Achteraf blijken het de fles en het trimvest te zijn van één van de duikers die is omgekomen in de grot. Men heeft de set laten liggen als waarschuwing voor andere duikers om niet ongetraind de grot in te gaan. We 64

DUIKEN.NL

6/2020

zetten onze route voort langs scherpe formaties, maar ook langs gladde rotsen, bedekt met een laag slib die makkelijk opdwarrelt. Het blijft opletten! Op de mainline staan markers die ook de afstanden vermelden; een mooie hulp om ons aan het plan te houden. Veel te snel komen we aan bij de 400 meter mark, en maken we rechtsomkeert. We komen

uiteindelijk boven onder een stralende zon. Ongelofelijk dat dit half december is en dat we in onze korte broek de debriefing kunnen houden op een terrasje. Hier wil ik zeker terugkomen. Er is namelijk een ‘uitdaging’. Op 800 meter is een redelijk nauwe doorgang met daarachter een andere grot – en die wil ik zien!

3,5 mm

DUIKEN

DUIKEN JUNI 2020 SPECIAL NEDERLAND

31E JAARGANG NR.6 - JUNI 2020 €

& BELGIË: DUIK MET ONS MEE IN DE

MAGAZINE OVER DE ONDERWATERWE

,9 6,95

RELD | WWW.DUIKEN.NL

02006

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

BELDERT, BOSCHMOLENPLAS, DE

ENTHOUSIASTE AMBASSADEURS DELEN HUN FAVORIETE DUIKLOCATIES IN NEDERLAND EN BELGIË

GREVELINGEN, LA GOMBE, PUT VAN

OPLEIDING

FOTOGR AFIETIPS

Zon, zee, duiken en strand in Zandvoort

ZO MAAK JE GAVE FOTO‘S IN ZEELAND!

SPANJE . EKEREN EN MEER! REPORTAGE: GROTDUIKEN

REPORTAGE DUIKUITRUSTING

WELK DUIKMATERIAAL HEB JE NODIG IN EIGEN LAND?

. ACTUEEL: DE ONGELOOFL IJKE REIS VAN YOSHI

Special

Grotduik in een warmwaterbron AUSTRALIË

Duik-roadtrip door Down Under

NEDERLAND & BELGIË OLENPLAS,

GRATIS AQUA LUNG PROFESSIONAL SNORKELSET T.W.V. € 79,95 BIJ EEN ABONNEMENT OP DUIKEN Neem nu een jaarabonnement op Duiken voor slechts € 64,50 en ontvang deze snorkelset cadeau!

DUIK MET ONS MEE IN DE BELDER T, BOSCHM EKEREN EN MEER!

DE GREVEL INGEN, LA GOMBE, PUT VAN

29.04.20 12:36 document8194201540594565193.indd

De Aqua Lung professional snorkelset bestaat uit: Favola masker • Maximaal zicht door gekantelde glazen • Verwisselbare lenzen • Verstelbare band ook met handschoenen

ATIS GR t.w.v. 95

Favola masker

€ 79,

Zephyr snorkel • Opvouwbaar • Splash guard • Dump valve • Verwisselbaar mondstuk

Ook verkrijgbaar in Oranje.

Zephyr snorkel

ZO NEEM OF GEEF JE EEN ABONNEMENT Surf naar: www.duiken.mijntijdschrift.net/snorkelset Abonnees lezen DUIKEN gratis digitaal in de

VIPKIOSK

App

YOSHI ZEESCHILDPAD

FOTO: GEOFF SPIBY

ACTUEEL

DUIKEN.NL

6/2020

Tekst: Nique Hanskamp

Zeeschildpad Yoshi is de eerste zeeschildpad met een zender die van Afrika naar AustraliĂŤ zwom; de grootste afstand ooit vastgelegd.

DE WAANZINNIGE REIS VAN YOSHI

In 1997 wordt Yoshi, een kleine zeeschildpad met verwondingen, opgevangen in het Two Oceans Aquarium in Kaapstad. Daar steelt ze al snel de harten van de medewerkers en tovert ze zichzelf om tot een levende legende. Twintig jaar later wordt de volwassen schildpad vrijgelaten, waarna ze een ongelooflijke reis maakt van maar liefst 37.000 kilometer dwars door de Indische Oceaan. Yoshi zwemt tot ieders verbazing terug naar West-AustraliĂŤ, de plek waar ze waarschijnlijk ooit zelf uit een ei kroop. 6/2020

DUIKEN.NL

ACTUEEL

YOSHI ZEESCHILDPAD

e onechte karetschildpad Yoshi heeft wetenschappers behoorlijk enthousiast gemaakt met haar indrukwekkende reis van Kaapstad naar de kust van WestAustralië. Het is de eerste keer dat deze trektocht tussen de twee continenten is vastgelegd, en dan ook nog eens door een schildpad die voorheen twee decennia lang in gevangenschap leefde. Yoshi is in verschillende opzichten uniek: door haar rijke persoonlijkheid, haar doorzettingsvermogen en haar ongelooflijk sterke instinct. HOE HET BEGON In 1997 wordt de slechts 2 kilo wegende babyschildpad door een Japanse vissersboot uit het water gevist. Ze is er slecht aan toe en heeft een verwonding aan haar schild. De bemanning zet haar in een badje en voert haar sardines. De kapitein noemt haar Yoshitaro – naar de scheepskok die nogal klein van stuk is. Wanneer het schip de haven van Kaapstad bereikt, wordt het Two

DUIKEN.NL

6/2020

Oceans Aquarium gevraagd de zorg voor het diertje over te nemen. Het Zuid-Afrikaanse aquarium heeft op dat moment nog geen enkele ervaring met de opvang van zeeschildpadden. Men leert dan ook ontzettend veel van Yoshi, die zich al snel thuisvoelt in haar nieuwe verblijf, waar ze te pas en te onpas haar vrolijke en nieuwsgierige aard toont. Maryke Musson, algemeen directeur van het Two Oceans Aquarium in Kaapstad, herinnert zich nog goed hoe die beginperiode met Yoshi verliep: «We waren pas net twee jaar open en we waren niet van plan om zeeschildpadden te tonen, ze zijn immers echte oceaanreizigers. Maar Yoshi was er te slecht aan toe om haar terug te zetten in de oceaan en dus moesten we ons aanpassen.» DAPPERE, KLEINE SCHILDPAD «Yoshi bleek meteen al een kleine schildpad met een grote persoonlijkheid. Ze was ontzettend nieuwsgierig en dol op eten – op echt alles dat eetbaar is!» vertelt Maryke. «Ze was ook heel dapper. Zo

Ze is een inspiratie, een verhalenverteller en een fantastische navigator. jaagde ze vaak achter nieuwkomers aan die vele malen groter waren dan zij, en zelfs de duikers die de zeedieren voerden. Ze heeft ooit mijn oor te pakken gekregen maar heeft het gelukkig losgelaten zonder schade te veroorzaken. Ze was altijd geïntrigeerd door alles dat gaande was en deed haar best om uit te blinken als er maar genoeg publiek was. Ze was dol op krabbelen en kietelen en ze koos er steeds zelf voor om met de medewerkers te dollen. Echt een heel bijzonder dier,» vertelt Maryke met zichtbare trots. Yoshi is de eerste zeeschildpad die gerehabiliteerd wordt in het aquarium en ze blijft het langst. Door alles wat men van haar heeft geleerd, kunnen er in de jaren daarna ruim 600 zeeschildpadden

De eerste anderhalf jaar zwemt Yoshi heen en weer tussen Kaapstad en Angola en blijft ze dicht bij de westkust. Maar opeens verandert het signaal van richting: Yoshi gaat op weg naar de Indische Oceaan!

worden opgevangen en na intensieve verzorging weer worden vrijgelaten. Een geweldig initiatief, vooral gezien het feit dat alle zeeschildpadden kwetsbare of bedreigde diersoorten zijn. De mogelijkheid dat Yoshi zelf ooit weer in de oceaan zal kunnen zwemmen wordt geleidelijk aan duidelijker, naarmate meer volwassen schildpadden zich na rehabilitatie weer uitstekend in het wild lijken te redden. Maryke Musson: «We deden onderzoek en ontdekten een soortgelijk geval van een onechte karetschildpad die na tien jaar opvang in Mexico werd vrijgelaten. Zij doorkruiste de Pacific en zwom binnen een jaar naar Japan. Dit gaf ons hoop en we begonnen Yoshi voor te bereiden op een leven in de oceaan.» Yoshi moet vooral een goede conditie krijgen. Ze moet sterk genoeg worden om de oceaan te kunnen navigeren en voedsel te vinden. In het aquarium wordt dan ook elke dag driftig getraind met baantjes trekken. Ondertussen wordt de staf van het aquarium zich bewust van het naderende afscheid. De periode dat Yoshi in training is, blijkt net zo hard nodig om de medewerkers emotioneel voor te bereiden op de scheiding van ‘hun’ geliefde schildpad als voor haar lichamelijke conditie. VOOR JEZELF ZORGEN Zeeschildpadden krijgen geen enkele zorg van hun ouders; vanaf het moment dat ze uitkomen moeten ze voor zichzelf zien te zorgen. Dit instinct raken ze nooit kwijt. Ook bij Yoshi blijkt de drang het alleen te redden nog sterk aanwezig. «Yoshi bleek heel goed in

het regelen van haar eigen voedsel. Dit zou het makkelijker maken als ze eenmaal vrijgelaten was,» aldus Maryke Musson. Na achttien maanden training voorafgaand aan haar vrijlating en een uitgebreide gezondheidscontrole, lijkt Yoshi sterk genoeg om te beginnen aan een nieuw hoofdstuk: leven in vrijheid. In 2017 weegt de ‘kleine’ Yoshi inmiddels geen 2 kilo meer, maar 180 kilo. Met een brok in hun keel voorzien de medewerkers van Two Oceans hun protegé van een satellietzender en varen met haar de open zee op vanuit Hout Bay. De schildpad die ze zo lang en met liefde ‘de koningin van het aquarium’ hebben genoemd, wordt vrijgelaten in de oceaan. «Hoewel dit een zeer emotioneel moment was voor ons, was het geweldig om haar weg te zien zwemmen het diepe blauw in. Het was een heel mooie dag ondanks de gebroken harten en de vele tranen», herinnert Maryke zich. En dan begint de spannendste periode.

Want waar zal Yoshi naartoe gaan en welke gevaren zal zij onderweg tegenkomen? In samenwerking met het Departement van Milieuzaken van Zuid-Afrika wordt Yoshi’s reis gevolgd en vastgelegd. Elke keer dat zij boven water komt, stuurt haar zender een signaal met haar locatie naar een satelliet. WERELDKAMPIOEN De eerste anderhalf jaar zwemt Yoshi heen en weer tussen Kaapstad en Angola en blijft ze dicht bij de westkust. Maar opeens verandert het signaal van richting: Yoshi gaat op weg naar de Indische Oceaan. «We realiseerden ons dat ze op weg ging naar Australië en we vroegen ons af of ze zich bij de onechte karetschildpadden van West-Australië zou gaan voegen. We weten niet zeker of ze daar origineel vandaan komt, maar we hopen dat ze het ons zal laten zien – vrouwelijke zeeschildpadden komen namelijk alleen aan land om eieren af

ONECHTE KARETSCHILDPADDEN Onechte karetschildpadden zoals Yoshi zijn de meest wijdverspreide zeeschildpadden ter wereld. De schildpad komt alleen in de poolzeeën niet voor en legt enorme afstanden af om van voedselgebieden naar afzetplaatsen voor eieren te reizen. Hij kan daarbij zowel de Atlantische Oceaan als de Grote Oceaan oversteken. Het leefgebied van onechte karetschildpadden bestaat voornamelijk uit kuststreken met

ondiepe wateren. Het is een van de weinige zeeschildpadden die voornamelijk van vlees leeft en geen echte voedselspecialisatie heeft. Vooral neteldieren, kreeften en vissen worden smakelijk verorberd. Yoshi heeft nog meer dan genoeg tijd om aan land te gaan en een nest te bouwen: vrouwelijke onechte karetschildpadden zijn gemiddeld pas een jaar of 40 als ze hun eerste eieren leggen.

6/2020

DUIKEN.NL

YOSHI ZEESCHILDPAD

FOTO: C. ROBERTSON

ACTUEEL

Yoshi heeft 20 jaar in gevangenschap geleefd en toch… je zet haar in het water en opeens weet ze weer dat ze iets te doen heeft aan de andere kant van de wereld. te zetten op hun eigen geboortegrond,» aldus Maryke. Hoewel Yoshi heel dicht bij de kust van Pilbara in West-Australië verblijft, is ze nog niet aan land geweest. Haar reis is daardoor niet minder indrukwekkend te noemen. Ze is de eerste zeeschildpad met een zender 70

DUIKEN.NL

6/2020

die van Afrika naar Australië zwom; de grootste afstand ooit vastgelegd. Yoshi is op z’n minst een wereldkampioen! De voortgang van deze opmerkelijke reptielendame wordt sinds januari van dit jaar op verzoek van Two Oceans in Kaapstad ook gemonitord door het Departement van Biodiversiteit, Conservatie en Attracties van WestAustralië. Wetenschapper Sabrina Fossette werkt voor dit deel van de regering dat verantwoordelijk is voor het beheer en behoud van landschappen en wateren. «Het lijkt erop dat Yoshi momenteel lekker aan het foerageren is bij Point Samson», vertelt zij. «Dat is ook logisch. Na zo’n lange reis moet je even chillen en wat aankomen voordat je nieuwe, inspannende dingen gaat ondernemen.» «Een paar weken geleden waren we vlakbij haar en wilden we proberen haar te vangen zodat we de zender kunnen vervangen, maar ze was ons te

snel af. Ze is veilig en vertoeft in het gezelschap van een grote groep onechte karetschildpadden.» Yoshi heeft nog geen nest gemaakt. Volgens Sabrina zal ze dit waarschijnlijk gaan doen tussen oktober 2020 en maart 2021, wanneer het nestseizoen zijn hoogtijdagen beleeft in West-Australië. HERINNERINGEN Omdat Yoshi zo dicht bij de WestAustralische kust verblijft, zijn wetenschappers er zo goed als zeker van dat zij hier ooit ‘geboren’ is. Toen zij als baby’tje de zee op ging, is zij waarschijnlijk in de stroming van de zuidwestelijke Indische Oceaan terechtgekomen en kon zij daarna niet meer thuis geraken. Toen ze na twintig jaar eenmaal werd vrijgelaten vanuit Kaapstad, was ze seksueel volwassen en heeft ze zich ‘herinnerd’ dat ze op weg moest naar waar ze vandaan kwam. Ook Sabrina Fossette is erg onder de

indruk van de lange reis van Yoshi: «Ze heeft de snelste en kortste route gebruikt om van Kaapstad naar West-Australië te komen. Dat is echt heel bijzonder. Dit dier heeft twintig jaar in gevangenschap geleefd en toch… je zet haar in het water en opeens weet ze weer dat ze iets te doen heeft aan de andere kant van de wereld.» Wetenschappers in West-Australië zullen blijven proberen om Yoshi’s exacte locatie te bepalen en haar te vangen. Ze willen graag een genetische test doen om te bepalen of zij daadwerkelijk uit deze regio stamt. «Ook willen we haar gezondheid controleren en haar satellietzender vervangen, want deze kan er ieder moment mee ophouden en dan kunnen we haar niet meer volgen,» aldus Sabrina. GEVAREN ONDERWEG Yoshi zwom 37.000 kilometer in haar eentje. Ze navigeerde daarbij knap langs alle gevaren die zo’n buitengewone reis met zich meebrengt: grote

schepen, plastic vervuiling, roofdieren, spooknetten en nog veel meer obstakels. Haar reis is voor wetenschappers een geweldige kans om meer te leren over de bewegingen van onechte karetschildpadden in de oceanen. Daarnaast is haar prestatie een geweldig verhaal om te delen met het publiek. «Het is een inspiratie voor mensen die oprecht geven om de oceaan en onze planeet. Yoshi vertegenwoordigt als het

ware alle dieren,» aldus Sabrina Fossette. Maryke Musson van het Two Oceans Aquarium is apetrots op haar protegé: «Yoshi is een kampioen. Van een klein en gewond schildpadje naar een wereldrecordhouder. Ze is een leraar, een fantastische navigator en een verhalenverteller. Wij houden van deze bijzondere schildpad en de enorme impact die haar verhaal op de wereld heeft.»

TECHNIEK

CAMARO FABRIEKSBEZOEK

CAMARO H PASSIE VOOR PASVORM Je vindt het niet erg om wat geld uit te geven aan een goed passend en kwalitatief duikpak? Zonder aankoopbon te hoeven overhandigen voor drie jaar gratis reparatieservice? Met daarbovenop persoonlijk contact met een vanzelfsprekend snelle service? Dat lijkt te mooi om waar te zijn, dus DUIKEN gaat langs bij de Camarofabriek om het te bevestigen. 72

DUIKEN.NL

6/2020

oe kan een Oostenrijks duikmerk wereldwijd zo’n impact maken? Dat komt doordat Camaro na de start in 1969 al zeer snel is uitgegroeid tot een multisportmerk voor duiken, waterskiën, surfen, raften, kajakken, zwemmen en triathlon. Directeur Thomas Roiser vertelt hoe hij is opgegroeid in en rond de watersport en hoe de ontwikkeling van duikproducten ontstaan is. «Het begint bij de mensen wiens inzet en passie achter elk Camaro-pak staan. Individualiteit en teamgeest kenmerken onze dagelijkse beslissingen in een

Tekst: Carlo Vreugde Foto’s: Harro Cats & Camaro

de fabriek, samen met alle Nederlandse dealers. Medewerkster Verena overhandigt mij een dunne titanium cap en ik zeg verbaasd: «Hé, dat ben jij!», waarbij ik achter haar wijs. Op de muur staat zij levensgroot afgebeeld in een droogpak. Ze lacht hartelijk: «Inderdaad, dat ben ik. En dat is deze cap die straks je hoofd warm gaat houden tijdens het duiken in de Attersee!» Dat hoop ik maar, denk ik, want 4 mm

voortdurend veranderende marktomgeving. Dit is terug te zien in persoonlijk contact en het feit dat onze eigen medewerkers Camaroproducten gebruiken en met trots tonen via onze advertenties.» WARMTE DOOR PASVORM Op dit moment bevind ik mij in de Camaro-fabriek in Oostenrijk, waar de geur van neopreen en lijm mijn neusgaten vult. Ik ben hier op uitnodiging van Camaro, voor een rondleiding door

dikte in water van 5 graden is niet erg veel. Mijn huidige cap is 9 mm dik! Thomas ziet onze verbaasde reactie en legt uit: «Een warme bescherming in het water bereik je alleen als er een uitstekende pasvorm is. Alles bij Camaro draait om het realiseren van de juiste ‘fit’.» De door Verena uitgereikte cap bevat die goede fit, zodat niets afknelt en het geheel exact om je oren en hoofd heen past. Daardoor heb je een minder dikke cap nodig. Plus: de Open Cell Neopreen in combinatie met de titanium laag houdt de

warmte goed vast. «Dat is de kracht van Camaro; om voor iedereen de juiste pasvorm te creëren», legt Thomas uit. «Wij zijn het enige merk dat een duiker eenzelfde model natpak in 45 verschillende confectiematen kan laten passen om uiteindelijk de juiste maat te vinden. Onze prijs is niet de laagste, maar als een wetsuit goed past, is dat het belangrijkste. Zonder extra watertransport blijf je goed warm». Ik denk na over

duikbeurs in Duitsland waar ze naast een bedrijf stonden dat natpakken verkocht, die veel goedkoper waren dan die van Camaro. Een aantal duikbeursbezoekers ging eerst naar deze stand, aangetrokken door de prijs, maar uiteindelijk knapten ze zo goed als allemaal af op de maatvoering, waardoor ze toch terechtkwamen bij Camaro – en vertrokken ze tevreden met een goed passend Camaro wetsuit.

«Een warme bescherming in het water bereik je alleen als er een uitstekende pasvorm is» de periode dat ik mijn eerste natpak kocht. Diverse merken gepast, maar niets zat echt als gegoten. Pas na een jaar vond ik er een die goed om mijn lichaam aansloot, de kosten maakten op dat moment niet uit. Camaro wil dat zoeken voorkomen; bij hen kun je meteen de juiste maat met de juiste pasvorm krijgen. Lachend vertelt Thomas over de

TEVREDEN KLANT Thomas vertelt vervolgens over de innovaties, zoals in 1990, toen Camaro het eerste semi-droogpak op de markt bracht. Gevolgd door het eerste ademende droogpak ‘Riviera’ in 2002, weliswaar alleen de bovenkant met de benen in neopreen. In 2009 komt ‘Arctec Pro’, dat vervaardigd is uit een 4-laags 6/2020

DUIKEN.NL

TECHNIEK

CAMARO FABRIEKSBEZOEK

Dealertrip Camaro 2020. Aankomst in Oostenrijk, besneeuwde bergtoppen!

Camaro is na de start in 1969 al zeer snel uitgegroeid tot een multisportmerk.

Directeur Thomas Roiser van Camaro geeft een rondleiding.

Praten over duiken maakt hongerig en dorstig!

Drie jaar garantie zonder voorwaarden.

Duikcentrum Underpressure aan de Attersee voorziet ons van tanks en lood.

Een droogpak dat past als een tweede huid. Daar word je blij van!

De rondleiding en duiken zitter er op, we gaan weer richting Nederland.

DUIKEN.NL

6/2020

Dealertrip 2020. Testduiken in de Oostenrijkse Attersee, om de hoek bij de Camaro-fabriek.

trilaminaat materiaal dat niet alleen waterdicht en ademend is, maar ook nog eens rekbaar naar alle kanten. Nooit eerder was een droogpak zo comfortabel om aan te trekken en te dragen. Ook worden er in die periode standaard neopreen thermische titanium sokken aan het droogpak bevestigd die automatisch warme voeten garanderen. In 2012 brengt Camaro de

voorwaarden. Camaro wil een optimale klantenbinding want een tevreden klant is een trouwe klant, en dat is de inzet van het gehele bedrijf. GEPATENTEERDE TECHNOLOGIE Vandaag is Gerard mijn duikbuddy. We hebben beiden ons droogpak gepast met merino onderkleding en sokken. Straks gaan we ermee duiken, eerst krijgen we meer

«Camaro ontwikkelt alles zelf. Ook het neopreen en trilaminaat zijn van eigen stal. » Titanium duikpakken op de markt en legt de lat hoog voor neopreen. De innovatieve coating houdt je extreem warm, is waterdicht en zo flexibel dat er geen ritssluiting nodig is. Het pak biedt 100% bewegingsvrijheid. De duikpakken passen inmiddels als een tweede huid om je lichaam. In datzelfde jaar komt Camaro met de beste service die een duiker zich maar kan wensen: drie jaar gratis reparatieservice, zonder

uitleg over het droogpak. Beiden lopen we voorop bij de rondleiding. Wat ons direct opvalt, zijn de enthousiaste medewerkers die met veel toewijding bezig zijn. Een bedrijf dat al ruim vijftig jaar de beste watersportkleding ontwikkelt, heeft wel wat bijzonders. En er is meer dan alleen duikpakken, namelijk ook surf-, waterski-, kajak-, rafting-, zwem- en triathlonpakken. Hierdoor is er een grote integrale know-

how aanwezig. We komen aan bij de ruimte waarin patronen worden ontwikkeld. Camaro is de enige duikfabrikant die zijn eigen materialen en productietechnologieën ontwikkelt. Ook het neopreen, trilaminaat, de montagetapes met bijbehorende machines en coatings zijn van eigen stal. Zelf doen ze al het snijwerk, lamineren en coating in hun eigen productiefaciliteit. Hierdoor kan Camaro nieuwe materialen ontwikkelen en aanpassen. Verder wordt hier gepatenteerde technologie gebruikt voor Camaro’s Open Cell Titanium coating. Omdat alles in eigen huis gebeurt, is er een strakke controle waardoor consistent kwaliteit geleverd wordt. PERSOONLIJKE SERVICE Elke nieuwe ontwikkeling begint met de zoektocht naar het juiste basismateriaal en de ontwikkeling van de juiste productietechnologie. Maria, die een droogpak op een speciale naaimachine in elkaar zet, vertelt dat pas bij een goede basis van het

materiaal en pasvorm met de bijpassende productietechniek een prachtig eindproduct uit haar handen komt. Met trots toont ze het droogpak dat ze in elkaar naait en dat bestaat uit lichtgewicht, rekbaar en ademend trilaminaat. Koop je een Camaro-droogpak dan krijg je ook te zien of Maria of een van haar vele collega’s het voor jou in elkaar heeft gezet. Dat is de persoonlijke service die ook efficiënt en voorspoedig werkt bij vragen en aanpassingen; alles verloopt via een persoonlijk geschreven notitie. GROOT FAMILIEBEDRIJF Eindelijk mogen we de Attersee in. We hebben goed zicht en de gehele duik heb ik het niet koud - het droogpak is fantastisch. Ook had Verena gelijk met die 4 mm cap. Wat een goede pasvorm en titanium coating al niet kan doen om je duik warm en plezierig te maken! Iedereen komt met glimlach uit het water. Thomas sluit onze trip af met het tonen van een nieuwe ontwikkeling op het gebied van duikpakken voor 2021. Het concept is eenvoudig: een nieuw duikpak dat super gemakkelijk is om mee te duiken, dat je nog warmer houdt en vrij eenvoudig is. Het is sterk en innovatief, maar nog in ontwikkeling. Medewerker Max toont ons het protoype en ook van hem zie ik een levensgrote poster aan de muur. Ik lach en zeg niks, want ik weet hoe trots hij is op zijn werk bij Camaro. Dezelfde mensen staan op duikbeurzen en delen catalogi uit. Nu begrijp ik pas dat Camaro een groot familiebedrijf is - waar met liefde en zorg fantastische duikpakken worden gemaakt. 6/2020

DUIKEN.NL

MULTIMEDIA

ONDERWATERFOTOGRAFIE NIKON Z6 & Z7

De Nikon Z7 in het Seacam-huis is een topmodel voor professionele onderwaterfotografen.

Nieuwe Nikon-sterren Met de nieuwe Z-serie reageert Nikon op de succesvolle full-frame systeemcamera’s van Sony. Herbert Frei heeft de Nikon Z6 en Z7 getest in een Sea&Sea- en een Seacam-onderwaterhuis.

un je een full-frame systeemcamera nog onder de compacte systeemcamera’s (CSC) scharen? In dit geval ja, want de twee camera’s (Z6 en Z7) zijn aan de buitenkant en qua gewicht (584 gram) tot op het logo aan de voorkant identiek. Alleen de beeldsensor, de autofocus en de snelheid van de beeldprocessor maken het verschil, net als de prijs. Qua grootte en gewicht doen de nieuwkomers het beter dan de professionele DSLR-modellen D850 en D5. De Z-serie is compact en overzichtelijk en luidt het spiegelloze tijdperk voor het Nikon-assortiment 76

DUIKEN.NL

6/2020

in. Ook al zouden DSLRfotografen dat liever anders zien. De body’s van beide camera’s zijn stofbestendig en spatwaterdicht. INSIDE De Z6 heeft een beeldsensor met 24,5 megapixels, bij de Z7 zijn het maar liefst 45,7 megapixels. Het verschil in resolutie is slechts een factor 1,414. Maar de Z7 scoort duidelijk beter als je een uitsnede maakt – de relatieve resolutie is hoger. Het hogere aantal pixels zegt overigens niets over de beeldkwaliteit – die is bij beide modellen tot ongeveer ISO 3200 gelijk.

Wat betreft de snelheid van de beeldprocessor wint de Z6 het met net elf beelden per seconden het van de Z7 met acht beelden per seconde. Als je de hoge resolutie van de Z7 niet nodig hebt, dan is de goedkopere Z6 een goede keuze. De beeldsensoren zijn gekoppeld aan een 5-assige beeldstabilisatie, zodat in donkere ruimten met een langere sluitertijd toch scherpe foto’s gemaakt kunnen worden. Je kunt dus op grote diepte wrakfoto’s maken zonder dat deze zichtbaar bewogen zijn. Dat lukt je overigens niet als je vrij

in het water zweeft want zodra je als fotograaf zelf beweegt, werkt de beeldstabilisatie niet. Een punt van aandacht zijn de geheugenkaarten. Je kunt met deze camera’s alleen de zeer snelle, duurzame, robuuste en ook duurdere XQD-kaarten gebruiken. Dat heeft ook te maken met de videomodus met 4K - maar helaas slechts 30 frames per seconde. Anders is dat in full HD – dan worden er 120 frames per seconde op de kaart weggeschreven. Het was fijn geweest als de fabrikant ook een tweede kaartsleuf voor SD-kaarten had ingebouwd. Zeker professionele onderwaterfotografen zullen het vervelend vinden dat ze geen back-upkaart kunnen gebruiken. NIEUWE VATTING Zeer prettig is de ontspanvertraging van 0,1 tot 0,2 seconde afhankelijk van het omgevingslicht. Dat is langer wanneer je met de adapter FTZ werkt – hiermee

HET Z-SYSTEEM IS VERNIEUWEND. GEEN ENKELE ANDERE FULL-FRAME CSC HEEFT EEN BAJONET MET EEN DOORSNEDE VAN 55 MILLIMETER!

Aan de macro- en fisheye-zoom voor de Z-serie wordt gewerkt.

De bedieningselementen zijn overzichtelijk, zoals we van Nikon gewend zijn.

is het mogelijk om Nikon SLRobjectieven met een eigen AF-module aan te passen. Voor onderwaterfotografen is dit slechts een noodoplossing totdat er specifieke Z-macrolenzen en ook een groothoek- en fisheyelens leverbaar zijn. Je merkt de langere ontspanvertraging bij een directe vergelijking nauwelijks op, maar het is vooral bedoeld voor fotografen met een arsenaal aan Nikon objectieven om deze toch nog te kunnen gebruiken. Je moet er wel rekening mee houden dat vanwege de adapter FTZ het objectief drie centimeter verder naar voren komt – de poort van het onderwaterhuis moet daarom ook aangepast worden. De Z-vatting is met een doorsnede van 55 millimeter de grootste van alle fullframe CSC’s. Vanwege de telecentrische aanpassing (zonder adapter) staat de vatting garant voor scherpte op de randen en

hoeken bij gebruik van Nikon-objectieven en ook voor hoge lichtsterkten. Nikon-fotografen die het betreuren dat ze hun SLR-Fobjectieven niet zonder meer op de Z-camera’s kunnen gebruiken, moeten weten dat de adapter nodig is vanwege de korte afstand van maar 16 mm tussen vatting en beeldsensor. Het is ook heel goed dat Nikon bij de Z-modellen heeft gekozen voor een interne vertekeningscorrectie. Je kunt dan ook, mits het om een Z-macro gaat, rustig fotograferen met een diafragma van 22 zonder bang te zijn voor vertekening. De batterij van de professionele SLR D850 kan ook worden gebruikt in de Z-camera’s. Met een volle batterij kun je ongeveer 300 foto’s maken. De camera’s hebben de nieuwste generatie elektronische zoeker – de OLED EVF met 1,2 miljoen RGB-pixels. Het beeld is buitengewoon helder –

schitterend! Nostalgische fotografen zullen weliswaar de voorkeur hebben voor een optische zoeker, maar zelfs de meest sceptische fotograaf zal zich door de elektronische zoeker van de Z-modellen laten overtuigen. Verder hebben de twee modellen ook een display rechtsboven op de camera waarin het diafragma, de sluitertijd, de ISO, de AF-status en het resterende aantal opnamen wordt aangegeven. Nog een klein verschilletje: de Z6 heeft 273 AFscherpstelpunten, de Z7 maar liefst 493. Merk je dat verschil in de praktijk? Wanneer je op vissen wilt scherpstellen niet, want beide camera’s doen dat nagenoeg even snel.

Qua beeldkwaliteit zijn de Z-modellen uit het Nikon-assortiment de absolute top.

6/2020

DUIKEN.NL

MULTIMEDIA

ONDERWATERFOTOGRAFIE NIKON Z6 & Z7

GEHEUGENKAARTEN Het XQD-kaartprobleem - vooruitgang kent een prijs XQD is een speciale geheugenkaart van het type halfgeleidergeheugen die bijna oneindig meegaat. De kaart is 38,5 x 29,8 x 3,8 millimeter groot. Deze opvolger van de CF-kaart wordt voorlopig vooral gebruikt in professionele camera’s. De XQD-kaart is steviger, breekt minder snel en gaat langer mee dan de diverse SD- en Micro-SD-kaarten. Gegevens kunnen met een snelheid van 440 MB per seconde worden gelezen en worden met een snelheid van 400 MB per seconde weggeschreven – dit is een must voor RAW-opnamen en 4K-video met 60 frames per seconde. De Nikon-camera’s uit de Z-serie hebben slechts één kaartsleuf en deze is voor XQD. Je kunt dus niet de goedkopere en meer gangbare SD-kaart gebruiken. Een XQD-kaart voor 32 GB kost ongeveer € 100 , voor 256 GB moet je al snel € 500 aftikken.

CONCLUSIE Nieuwe Nikon-camera’s, nieuwe objectieven, nieuwe prestaties. De modellen Z6 en Z7 luiden bij Nikon een nieuw tijdperk in. Niets is meer zoals het was. Wie zijn foto’s niet verkoopt, maar vooral voor eigen plezier fotografeert, kan zonder spijt achteraf kiezen voor de Z6. Daarmee spaar je zoveel geld dat je er twee Z-objectieven bij kunt kopen. De pro zal eerder kiezen voor de Z7 met hogere resolutie. De Z7 heeft binnen de Nikon-portfolio de eerste plaats overgenomen van de D850, maar voor de Z6 geldt dat dit model de beste prijs-/ kwaliteitsverhouding van alle Nikon full-frame camera’s heeft. SEA&SEA MDX-Z7 De onderwaterhuizen van Sea & Sea zijn altijd al beschikbaar geweest vanaf de jaren ‘90 in het analoge tijdperk, vervolgens in het digitale tijdperk van de spiegelreflexcameras en 78

DUIKEN.NL

6/2020

uiteraard nu nog steeds voor de systeemcamera’s. Aan de buitenkant doet de MDX-Z7 denken aan Star Wars: zwart als de nacht, stoer en futuristisch gestyled en tegelijk ook helemaal compleet. Bovendien zijn er heel veel accessoires verkrijgbaar voor deze onderwaterbehuizing. De Europese importeur Sea&Sea

INFO Nikon Z6 met 24–70-Kit-Zoom Prijs: € 2535 Met adapter FTZ Prijs: € 1989 Adapter- en zoom Prijs: € 2699 Nikon Z7 met 24–70-Kit-Zoom Prijs: € 3650 Met adapter FTZ Prijs: € 3225 Adapter en zoom Prijs: € 3899 www.nikon.nl

Europe, gevestigd in Nederland, verzekert ons dat alle service en eventuele reparaties direct in eigen land verzorgd kunnen worden. Voor de bezitters van oudere Sea&Sea-huizen is er goed nieuws, want de poorten van de DX- en NX-behuizingen zijn geschikt voor gebruik in combinatie met deze behuizing. Om de camera in het huis te zetten, monteer je hem op een cameraslede. Dat gebeurt met een schroef die je met de hand aandraait. Voor wie het nog weet: Sea&Sea kwam samen met de Oostenrijkse huizenbouwer Subal als eerste op het idee om de camera op een slede te zetten. Ook de inwendige fixatie van de frontpoort is gebaseerd op een idee van Sea&Sea, omdat de driepunts bajonetaansluiting bij een draai van slechts 45 graden al los kan laten. Een ander voordeel: als de camera eenmaal vastzit, met behulp van de excentrische hendel, zitten alle bedieningselementen op de juiste plek en kan er qua bediening niets fout gaan. Tip: voordat je de camera in het huis zet, haal de clips voor de schouderriem van de zijkant van de camera – anders sluit de deksel mogelijk niet goed. Je kunt alle benodigde knoppen bedienen. De meeste zelfs ook met handschoenen aan, want de vierrichtingsknoppen van het menu liggen niet zo dicht bij elkaar als op andere onderwaterhuizen voor compact camera’s. Bovendien kun je de knoppen soepel indrukken, wat de precisie ten goede komt.

Voor de duidelijkheid staan er pictogrammen op de knoppen. De camera in het huis kan prima worden bediend. Extravagante oplossingen zoals de bediening van de AF-scherpstelling werken probleemloos. De spansluiting op de achterdeksel is een bewezen veilige sluiting en is zelfs voorzien van een kinderslot. Tip: koop bij aanschaf van de grote fisheye-domepoort direct een beschermhoes om je lens te beschermen. Deze zit er niet standaard bij. Zorg dat je een reservebatterij hebt voor de standaard in het huis ingebouwde lekmelder. Want er wordt maar 1 knoopcel meegeleverd. Advies: Laat gelijk het optionele vacuümsysteem Leak Sentinel V5 inbouwen. Dit kun je weliswaar zelf doen, maar het zou beter zijn als de dealer of importeur daarvoor zorgt. Of je een pompsysteem wil dat handmatig of elektronisch is, kunnen de meningen over verschillen.

ER ZIJN HEEL VEEL ACCESSOIRES VOOR SEA&SEA. SERVICE WORDT VANUIT NEDERLAND VERLEEND.

Met een Sea&Sea-huis kun je zowel met TTL als met een synchroonkabel flitsen.

INFO

De pictogrammen zijn duidelijk en groot. De spansluiting werkt goed, maar is niet mooi.

De bedieningselementen werken heel nauwkeurig.

ZOEKER EN POORTEN Voor de MDX-Z7 behuizing levert de fabrikant naast de basiszoeker van het type Galileo nog twee zoekersystemen. Met de VF180 kijk je horizontaal – zoals je in het dagelijks leven

de YS-converter N1 nodig. Deze zendt na aansluiting op de flitsschoen van de camera optische signalen uit, waarmee de Sea&Sea flitsers worden aangestuurd.

ook doet. De VF45 maakt het je mogelijk om in een hoek van 45 graden te kijken – dit zal macrofotografen die leven op de bodem willen vastleggen, aanspreken. De Z-camera’s hebben geen ingebouwde flitser. Het is

Het Sea&Sea-huis is prachtig uitgevoerd.

dus raadzaam om flitsers met een aansluiting voor een synchroonkabel te gebruiken. In het geval Sea&Sea is de YS-D2 een goede keuze. De flitsschoen is gelijk aan die van de Nikonos V. Wil je liever een TTL-flitser, dan heb je

CONCLUSIE Deze zwarte behuizing sluit prachtig aan op de moderne ontwikkeling van de camera technologie. – Met de grote fisheye-poort (van acrylglas) en twee Sea&Seaflitsers heeft hij een negatief drijfvermogen. Wie dat liever niet heeft, kan er drijvers op zetten. De macropoorten zijn voorzien van M67-draad waarin je close-uplenzen kunt plaatsen. De fabrikant heeft zelfs close-uplenzen voor de groothoek-zoomobjectieven in het assortiment. Nieuw zijn de lichtgevende pictogrammen op de drukknoppen. 6/2020

DUIKEN.NL

FOTO‘S: H. FREI

MDX-Z-huis Prijs: € 3.999 Poort voor 60mmMicro-Nikkor Prijs: € 265 Poort voor 105mmMicro-Nikkor Prijs: € 499 Tussenring Prijs: € 299 Vacuümsysteem Leak Sentinel Prijs: € 365 YS-TTL Converter Prijs: € 499 www.seaandsea.eu

MULTIMEDIA

ZILVEREN SUPERSTER Onderwaterhuizen zijn er in allerlei soorten en maten en sommige vallen echt op. De ‘zilveren’ huizen van Seacam bijvoorbeeld – een klasse apart! Maar of dat ook geldt in het geval van de Nikon Z6 en Z7? Het probleem met het Nikon Z-systeem is dat er maar weinig lenzen voor onderwatergebruik beschikbaar zijn. Voor mijn test van het Seacam-huis kan ik gebruikmaken van de 14-30mm en de 24-70mm lenzen – twee Z-objectieven die geschikt zijn voor onder water. Om andere lenzen te gebruiken, zoals de 8-15mm fisheye-zoom of verschillende macrolenzen, heb ik een adapter nodig. Seacam-huizen zijn volgens een zekere logica gebouwd. Ze zijn zo simpel als mogelijk en zo gecompliceerd als noodzakelijk. Het resultaat is een onderwaterhuis dat niet groter en niet zwaarder is dan absoluut nodig is. Het Seacam Silver-huis is voorzien van twee excentrieken, waarmee het achterdeksel als het ware in de zitting gedrukt wordt. Alles werkt perfect. De relevante 16 bedieningselementen zijn zodanig verwerkt in het achterdeksel dat je de handgreep niet hoeft los te laten om ze te gebruiken. Je hoeft niet veel moeite te doen om de knoppen in te drukken en ook op grotere diepte schieten ze daarna terug in de oorspronkelijke stand. Om van de foto- naar de filmmodus te gaan hoef je alleen maar aan een knop te draaien. Wil je video in 4K opnemen, dan moet je dat wel vooraf in het menu instellen. Met de grote Seacam-knoppen verloopt de bediening probleemloos. Het display is zo groot dat je zelfs 80

DUIKEN.NL

6/2020

ONDERWATERFOTOGRAFIE NIKON Z6 & Z7

met een extra viewfinder nog het overzicht bewaart. De camera zelf zit in het voorste deel van de behuizing. Als je het achterdeksel opent of na plaatsing van de camera, is er voldoende ruimte in het huis om de kaart te wisselen of instellingen te veranderen. Om de batterij te wisselen moet je de camera wel uit de behuizing halen. Het onderwaterhuis heeft geen slede omdat je het - aldus de fabrikan t- niet onnodig moeilijker moet maken. En inderdaad, de camera in het huis plaatsen is eenvoudig: erin zetten en vastschroeven, meer is het niet. Je kunt de clips voor de schouderriem gewoon laten zitten, de zoekeroculair moet er wel af. De O-ring ligt prachtig in de zilverkleurige sleuf. De functies van lensontgrendeling en omschakeling naar/van zoeker, zijn gecombineerd in één bediening. De ontspanner is heel clever gemaakt. Naar je toe trekken is afdrukken. Vervolgens kun je de opname zo lang je wilt, bekijken. Als je daarmee klaar bent, druk je de ontspanhendel iets naar voren en heb je weer live beeld. Dat je voor een aantal handelingen twee handen nodig hebt, ligt niet aan de behuizing maar aan de camera: sommige knoppen moet je ingedrukt houden, anders blijft de functie niet geactiveerd. De aan-/ uitschakelaar werkt zonder problemen. In- en uitzoomen gaat al net zo makkelijk, net als het instellen van diafragma en sluitertijd. Het huis is voorzien van twee S6-aansluitingen voor de synchroonkabels. Aanbevolen wordt twee Seaflash 160D flitsers op Seaflash-armen,

ook van Seacam, te gebruiken. Seacam heeft een eigen vacuümsysteem ontwikkeld – geadviseerd wordt om dit in te laten bouwen. Verder getuigen de reeds voorziene aansluitmogelijkheid voor een afstandsbediening en de uitvoering van de statiefaansluiting, van hoge professionaliteit. VELE HIGHLIGHTS Samen met twee Seaflash 160D-flitsers is het onderwaterhuis met superdome in het water neutraal. De superdome heb je nodig wanneer er wordt gewerkt met de 14-30mm zoom. Een mooi objectief waarmee je niet alleen veel mogelijkheden hebt, maar ook een grote beeldhoek kunt genereren. Daarvoor heb je wel een geschikte tussenring (5 cm) nodig. Dat wil grofweg zeggen dat de zoom bij de grootste beeldhoek gecentreerd is met het domeglas. Dit om de maximale beeldkwaliteit en

minimale hoekonscherpte te garanderen. Hoe meer je inzoomt, hoe minder kritisch dit wordt. Het 1430mm objectief heeft een interne focus, maar kan niet dichterbij komen dan 28 cm vanaf de sensor. De lichtsterkte is doorgaans 1:4. Een geweldige lens, die goed in elkaar zit, niet te veel weegt en waarmee je kwalitatief goede foto’s kunt maken. Maar je moet wel vooraf je focus-mode (M/A) instellen op de lens. Onder water kan dat niet meer. Het zoomtandwiel past precies. Omdat er in het onderwaterhuis niet al te veel ruimte is, moet de zoom vanaf de voorkant via de opening ingebouwd worden. Let op dat er geen vuil in de camera en op de beeldsensor komt. Dat is een zwak punt bij het gebruik van een hyperzoomlens. Bij de 24-70mm zoom moet je rekening houden dat je niet dichter kan focussen dan 38 cm vanaf de beeldsensor. Daardoor is dit objectief niet zo geschikt voor onder water,

Overzichtelijk, functioneel en goed doordacht – typisch Seacam.

tenzij het zeer helder water is. De minimum focusafstand zit maar twee cm af van de onderwaterlimiet, wat betekent dat je op een speciale manier moet fotograferen. De flitsarm moet zo lang zijn dat hij de

Overzichtelijker kan haast niet.

minimale afstand tot het onderwerp kan overbruggen. Alleen dan redt het licht het en worden de kleuren goed weergegeven. Je kan dit ook oplossen door het gebruik van een diopterlens, maar

dan verlies je een stuk van de beeldhoek. Dit objectief beschikt over een interne focus, is met 1:2,8 lichtsterk en zit uitermate goed in elkaar – dat zul je terugzien in de foto’s. Het objectief is 12,6 centimeter lang en weegt maar liefst 805 gram. Vanwege de doorsnede van de frontlens van 8,9 cm plus het tandwiel moet dit objectief via de opening aan de voorkant van het huis op de camera worden gezet. De 8-15mm fisheyelens kan ik zeker aanbevelen. Om dit objectief te gebruiken heb je een adapter nodig. Deze monteer je eerst en via de opening aan de voorkant draai je vervolgens de fisheye-zoom erop. Als je niet van plan bent om een ronde foto te maken kun je zowel de superdome als de gebruikelijke fisheye-poort gebruiken. Vernieuwend is het bajonetdraad waarmee je de poort direct in de vatting zet. Een andere professionele mijlpaal zijn de optische zoekers voor op het huis. Hoe groter je live view via de zoeker is, des te beter. Natuurlijk, handgrepen en de werking van hendels en knoppen zijn belangrijk, maar de foto maak je via de zoeker.

INFO Seacam Z6/Z7 Prijs: € 4740 Optioneel vacuümsysteem Prijs: € 380 60-mm-macropoort Prijs: € 400 105-mm-macropoort Prijs: € 610 (60mm en tussenring) Superdome-poort Prijs: € 1560 Onderwaterflitser Seaflash 160D Prijs: € 2130 www.mes-bvba.be www.seacam.com

CONCLUSIE De huizen van Seacam zijn echt state of the art qua constructie en design. De zilverkleurige huizen, de perfect werkende schakelaars en knoppen en de zwarte binnenkant – daar word je blij van. Zelfs met de weinige mogelijkheden voor objectieven voor de Z en de noodzaak van adapters heeft Seacam dit handig opgelost. Het Z-systeem zit in de lift en we durven nu al te zeggen dat deze serie het Nikonassortiment zal domineren.

WIJ ONDERHOUDEN & HERSTELLEN ALLE MERKEN WWW.MES-BVBA.BE INFO@MES-BVBA.BE +32 11 85 15 08

FOTO‘S: H. FREI

SEACAM BIEDT EEN TOTAALPAKKET MET SYSTEMEN VOOR PROFESSIONELE FOTOGRAFEN

AMBER OCEANOGRAAF

D420 ADEMAUTOMAAT

“BETROUWBAAR, NATUURLIJKE ADEMHALING EN MAKKELIJK IN ONDERHOUD.”

DEEP DOWN YOU WANT THE BEST

OAHU, HAWAII

TECHNIEK

Onder redactie van: René Lipmann

LANGS DE DECOLIJN ACTUELE PRODUCTINFO

MARES XR

Word gezien Het belang van het oplaten van een boeitje is duidelijk: je communiceert er je positie mee naar de oppervlakte en je attendeert boten dat duikers aanwezig zijn. Een boei is dus gelijktijdig een belangrijk veiligheids- en communicatiemiddel. Met de vernieuwde XR Surface Marker Buoy’s markeer je je positie - verkrijgbaar in oranje of geel. Deze SMB’s zijn 15 cm breed en 1,8 m lang, gelast en dubbel gestikt met bovenaan een reflecterende tape en een transparant vakje voor wetnotes of glowsticks. Het 1-wegventiel om de boei met de mond of via de lagedrukslang op te blazen, is nu platter uitgevoerd zodat je de SMB nog compacter kan opvouwen en opbergen. Afgewerkt met een standaard ontluchtings- en overdrukventiel, en een RVS D-Ring en elastiek om de SMB vast te maken. Prijs: € 79. www.mares.com

SCUBA SUPPORT

Koudwaterspool Duiken in koud water brengt beperkingen met zich mee; dikke handschoenen en vaak minder bewegingsvrijheid. Dan wordt het lastig een boeitje op te laten, maar de koudwaterspool biedt hierbij uitkomst. Zo is het gat door de spool heen groter dan gebruikelijk en zit er aan de zijkant een extra rand met gaatjes waar je de doubleender in kan haken. Op deze manier fungeert de doubleender als handvat en kun je zonder belemmering de spool open afwikkelen. Gedraaid uit massief delrin en daarmee zeer robuust en duurzaam. Prijs: € 49. www.scubasupport.nl

FOURTH ELEMENT

Musthave hoodie Met een retro-gevoel verwijst de Xerotherm Hoodie met rits niet alleen naar het allereerste product van Fourth Element, maar biedt het ook praktische thermische bescherming. De hoodie is gemaakt van 33% gerecycled ECONYL®-nylon, afkomstig van verloren visnetten. De Xerotherm Hoodie is een echt lichtgewicht, compact en verrassend warm. Met royale zakken, duimlussen en een diepe capuchon een heerlijke jas om na de duik aan te trekken. Ook als de hoodie nat is, blijf je comfortabel; het materiaal is extreem snel vochtafvoerend. Verpakt in recyclebare papieren zakken. Herenmaat: S-XXXL Damesmaten: UK 06-18. Prijs: € 143,95. www.divevalley.com

SCUBAPRO

Voor veeleisende duiken Als je intensief duikt, dan heeft je automaat het soms zwaar te verduren. In de Scubapro-lijn voor de veeleisende duiker is de MK17 EVO/G260 perfect voor zowel technische als grotduiken. De MK17 EVO is volledig afgeschermd van het water en werkt dan ook probleemloos, hoe koud het water ook is. Hij is weliswaar compacter dan zijn voorganger, maar ademt beter. Inwendig is het ontwerp zodanig verbeterd dat er meer lucht uit de lagedrukpoorten komt. In combinatie met de hooggewaardeerde G260 levert deze 1e trap superieure prestaties onder de meeste extreme omstandigheden. Geen wonder dat deze set onderscheiden is met een ScubaLab Award. Prijs MK17 EVO/G260: € 515. www.scubapro.com 6/2020

DUIKEN.NL

PRAKTIJK

MEDISCH COLUMN MENNO GAASTRA

Menno Gaastra, duikmedisch arts en medisch directeur DAN Europe Nederland, geeft antwoord op duikmedische vragen (redactie@duiken.nl).

VIRUSSEN O

ns leven staat volledig in het teken van de coronacrisis. Niemand in onze samenleving ontkomt eraan. En dus ook wij duikers niet. Sporten is uit den boze en dus ook het duiken mag niet plaatsvinden. Op 1,5 meter afstand je buddycheck doen of je alternatieve luchtbron controleren, is wel een uitdaging (niet onmogelijk overigens!). Maar ondanks het feit dat we nu volledig gespitst zijn op corona, zijn er natuurlijk nog andere virale infecties die voor problemen kunnen zorgen als het om duiken gaat. Zo’n virus is het herpesvirus. Dat wordt niet overgebracht door hoesten of niezen, maar door echt contact. Dat kan zijn als je elkaar aanraakt, maar het virus kan ook nog aanwezig zijn op een ademautomaat die iemand met een koortslip net in zijn of haar mond heeft gehad. Je kan jezelf dan besmetten. En zodoende zal je dan ook een koortslip krijgen. Deze kunnen zeer hardnekkig zijn en veel pijnklachten geven. Afhankelijk waar het punt van aanraking is, kun je ook op andere plekken op je lichaam klachten ontwikkelen. Van het herpesvirus zijn twee subtypen. Grofweg wordt wel aangegeven dat type 1 boven de gordel is en type 2 onder de gordel. Behandeling is er wel, maar niet altijd even succesvol. Maar er zijn ook andere virussen die we bij het duiken tegen kunnen komen. Zoals het hepatitis A virus. Dit kan overgedragen worden door slechte hygiëne, zoals na een toiletbezoek handen onvoldoende reinigen. De ontsteking van de lever kan langdurig problemen geven en de kans op leverkanker doen vergroten. Er zijn meerdere hepatitis-infecties (B/C). Maar ook zijn we natuurlijk bekend met verkoudheidsvirussen. Dit vormt met name in de wintermaanden toch met regelmaat een reden om het duiken af te zeggen. Als je verkouden bent, is het duiken af te raden omdat je vaak klaringsproblemen gaat krijgen. Kortom, virussen zijn een vast onderdeel van onze leefomgeving. Van het ene virus hebben we meer last dan van het ander. Maar goede hygiëne is en blijft van belang. Ook na het coronatijdperk. Niet alleen in het goed schoon houden van je handen, maar ook zeker van je apparatuur. Het is ook niet gek als je je gehuurde duikuitrusting zelf nog een keertje extra goed schoonmaakt. Met name je automaat. Het advies is ook om een eigen onderlaag te dragen onder een gehuurd natpak. Je weet nooit wie je voorganger is geweest. Tot hopelijk spoedig weer aan de waterkant. Menno Gaastra

DUIKEN.NL

6/2020

SUUNTO EXPERIENCE CENTER

ONTDEK, ERVAAR & BELEEF SUUNTO BIJ JE SUUNTO EXPERIENCE CENTER De speciaal opgeleide medewerkers van het Suunto Experience Center beschikken over een zeer uitgebreide kennis van alle Suunto duikcomputers. Ze kunnen je alles vertellen over de werking van de verschillende modellen. Bij een Suunto Experience Center kun je niet alleen alle modellen zien maar ook voelen en aanraken. In veel gevallen kun je ze zelfs lenen om eens uit te proberen! Introduceert Suunto een nieuwe duikcomputer dan zal je deze als eerste zien bij een Suunto Experience Center. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.AMILCOSPORTS.NL/SEC OF GA EENS LANGS BIJ ÉÉN VAN DE SUUNTO EXPERIENCE CENTERS:

DE GREVELINGEN

MEGA DIVING

GLOBE MARINE

SUB LUB ROTTERDAM

LUCAS DUIKSPORT

DUIKPUNT

DIVE POST VALKENBURG (ZH)

MOBY DICK ROTTERDAM

PACIFIC DIVING UTRECHT

BUDDY DIVE WATERSPORTS BONAIRE

HERMAN LIEVEN

SCUBA SERVICE STORE

BLUE BAY DIVE RETAIL SHOP CURAÇAO

W!! NIEU

PRAKTISCH

MEDISCH DECOMPRESSIE-ONGEVAL

Te snel boven gekomen na een noodopstijging? Let goed op eventuele symptomen!

DECO-

ONGEVAL? Duikongevallen komen niet heel vaak voor. Maar gebeurt er wel iets, dan moet je snel de juiste maatregelen nemen. Elke duiker moet dan ook een duikongeval kunnen herkennen en weten wat hij moet doen. Het klinkt simpel, maar in de praktijk blijkt het vaak anders te zijn. Ons medische team legt uit waar je op moet letten.

e diagnose van een duikongeval wordt gesteld na een lichamelijk onderzoek en na het bekijken van het verloop van de duik en eventuele bestaande problemen en aandoeningen. Als er voor de duik al symptomen waren, dan is het niet waarschijnlijk dat er sprake is van een duikongeval. Maar alle

DUIKEN.NL

6/2020

symptomen die zich na een duik openbaren, kunnen wĂŠl wijzen op een duikongeval. De symptomen van een duikongeval worden onderverdeeld in mild en ernstig. Milde symptomen zijn vermoeidheid en jeuk. Alle andere symptomen worden geclassificeerd als ernstig â&#x20AC;&#x201C; voorbeelden zijn benauwdheid, pijn,

tintelingen, misselijkheid en bewustzijnsstoornissen. Tot op heden bestaan er geen labtesten waarmee een duikongeval kan worden gediagnosticeerd. De diagnose van een decompressie-aandoening kan alleen klinisch aan de hand van tekenen en symptomen worden gesteld. Om neurologische

complicaties vast te stellen en te beoordelen moet in de fase van de eerste hulp vroegtijdig een neurologisch onderzoek worden uitgevoerd en dit moet steeds weer worden herhaald. Dit kan worden gedaan door de buddy of de persoon die de eerste hulp verleent. Hier bestaan checklists voor. Zo eenvoudig als het is om een decompressie-aandoening vast te stellen als er sprake is van ernstige symptomen, zo moeilijk is het om de milde tekenen juist te interpreteren. Want wanneer wijst vermoeidheid na de duik op een duikongeval en wanneer is de duiker moe omdat hij zich flink heeft moeten

De dichtstbijzijnde hyperbare kamer mag niet al te ver weg zijn.

HET KLEINSTE TEKEN VAN EEN DECOMPRESSIE-ONGEVAL KAN UITMONDEN IN LEVENSGEVAARLIJKE SYMPTOMEN inspannen onder water? Zeker tijdens de duikvakantie zijn de meeste duikers na de duik wel toe aan een dutje. Het is niet zwart-wit te zeggen waarom ze moe zijn. Maar als een duiker na een duik zonder aanwijsbare reden heel moe uit het water komt, kan dat een duidelijk symptoom van een duikongeval zijn. Dat is niet anders als je na de duik jeuk op de huid hebt. Is dat een teken van een duikongeval of een reactie op het neopreen van het duikpak? Als er sprake is van een duikongeval, dan krijg je vlak na de duik last van jeuk, meestal op het bovenlichaam, maar op armen en benen

kan ook. Je moet weten dat de aanvankelijk milde symptomen erger kunnen worden en zich zelfs kunnen ontwikkelen tot een levensgevaarlijk ziektebeeld. Vanaf terugkeer aan de oppervlakte tot 48 uur na de duik kunnen de eerste tekenen zich openbaren. In de meeste gevallen is dat drie tot zes uur na de duik. De ernst van de symptomen en ook het moment van openbaren, hangen af van verschillende factoren. Behalve het duikprofiel spelen ook de lichamelijke conditie en de vochthuishouding van het lichaam een grote rol. Hoe het slachtoffer van een

duikongeval behandeld moet worden, zal in principe in overleg met een ervaren duikerarts worden bepaald. Bij verschillende organisaties kunnen leken en ook medisch personeel terecht voor gratis telefonisch advies. Tot de medische hulpverleners ter plaatse zijn moet het slachtoffer onafgebroken in de gaten worden gehouden – is hij bij bewustzijn, ademt hij nog? Hiervoor bestaat een protocol dat in geval van nood moet worden opgevolgd. Vooral na een pulmonaal barotrauma (longoverdrukletsel) kan lucht tussen het longen borstvlies in de borstholte

BEHANDELING Het is nog altijd van het grootste belang voor de behandeling van duikongevallen dat het slachtoffer zo snel mogelijk en consequent 100 procent zuurstof krijgt toegediend. Alleen op die manier kan het aandeel van het inerte gas (meestal stikstof) in de weefsels verkleind worden. Door het ademen van pure zuurstof kunnen de gasbellen in het vaatstelsel verkleind worden, wat zuurstoftekort en vervolgschade beperkt. Het is niet voldoende om met zuurstof verrijkte lucht te ademen. Er zijn systemen op de markt waarmee 100 procent zuurstof kan worden toegediend en die relatief zuinig zijn. Deze ‘demand’systemen werken net als een ademautomaat – het 6/2020

DUIKEN.NL

FOTO‘S: W. PÖLZER

Bel na een ongeval direct de hotline van DAN en volg het protocol.

terechtkomen. Het gevolg is dat de long vanwege zijn eigen elasticiteit loskomt van de ribben en helemaal of gedeeltelijk als een ballon in elkaar klapt. Hoe dan ook, de long is niet of zeer beperkt beschikbaar voor de gasuitwisseling. Om uitsluitsel te geven dat het een pneumothorax is, wordt bijvoorbeeld vóór behandeling in de hyperbare kamer een longfoto gemaakt. Verder onderzoek kan ook gedaan worden om te bekijken of er andere aandoeningen of verwondingen zijn en om de ernst vast te stellen.

PRAKTISCH

MEDISCH DECOMPRESSIE-ONGEVAL

Als je met milde symptomen van een deco-ongeval toch verder duikt, zet je je leven op het spel.

verbruik hangt dus af van het ademminuutvolume van het slachtoffer. In het geval van trips naar afgelegen locaties of een slechte infrastructuur, kan ook gebruik worden gemaakt van een zuurstofrebreather, zoals het Wenoll-systeem. Verder wordt aanbevolen het slachtoffer van een duikongeval vocht toe te dienen – een halve tot een hele liter per uur. Als de patiënt bij kennis is en zijn circulatie stabiel is, is het goed om hem oraal een isotone sportdrank zonder koolzuur toe te dienen. Medische 88

DUIKEN.NL

6/2020

MIJD DRUKDALINGEN, SCHOKKEN EN TRILLINGEN TIJDENS HET TRANSPORT VAN EEN SLACHTOFFER VAN EEN DUIKONGEVAL. hulpverleners zullen het vocht intraveneus toedienen. Er bestaan internationale richtlijnen voor de positie van een slachtoffer van een zwaar duikongeval – deze zijn gebaseerd op dierexperimentele onderzoeken. In het kader van deze onderzoeken werd beschreven dat patiënten in zittende positie een groter risico liepen. Aan de andere

kant is men het er wereldwijd over eens dat het hoofd niet op het laagste punt mag zijn omdat dat de terugstroming van het veneuze bloed beperkt en het risico van een hersenoedeem vergroot. In principe geldt dat de duiker na een ongeval rustig neergelegd moet worden. Is hij buiten bewustzijn, dan moet hij in de stabiele zijligging geplaatst worden.

Bewegingen van de patiënt en schokken moeten worden voorkomen omdat daardoor het aantal gasbellen in de bloedbaan kan toenemen. Als het gaat om het transport van het slachtoffer, dan is er geen voorkeur voor een specifiek vervoersmiddel. Wel wordt geadviseerd om drukdalingen tijdens het transport (vlieghoogte, route via bergpassen) en schokken (boot) te mijden. Ook tijdens het transport -totdat het slachtoffer bij het ziekenhuis is- moet de toediening van 100 procent zuurstof doorgaan.

Krijg je ineens last van je gewrichten? Meteen laten checken.

RICHTLIJN Symptomen na een duikongeval

Vlekken op de huid kunnen wijzen op een deco-ongeval.

Milde symptomen Erg moe Jeukende huid Binnen 30 minuten na het starten van de eerste hulp verdwijnen de symptomen helemaal of deels.

• • •

Ernstige symptomen

• Vlekken op en verandering van de huid • Jeuk • Gevoelloosheid • Pijn • Verlamming • Incontinentie • Slapte • Ademhalingsklachten • Slecht zien, horen, spreken • Duizeligheid • Misselijkheid • Bewustzijnsstoornissen • Verlies van bewustzijn • Symptomen houden na 30 minuten onveranderd aan ondanks specifieke eerste hulp of treden opnieuw op

ZUURSTOFTHERAPIE De hyperbare zuurstoftherapie (HBO) in een recompressiekamer is in het geval van een decompressie-ongeval de beste behandeling. In 67 tot 75,6 procent van de gevallen, afhankelijk van het moment waarop de behandeling na het openbaren van de eerste symptomen start, verdwijnen de symptomen volledig. Het gebruikelijke behandelingsschema is de US Navy Treatment Table 6. Dit schema wordt aangehouden ongeacht het

Jeuk na de duik kan een teken van een deco-ongeval zijn.

Drink regelmatig water: let op dat je niet uitdroogt.

gas dat de duiker ademde. De behandeling in de hyperbare kamer moet zo snel mogelijk plaatsvinden. Maar ook als de therapie pas vele uren later begint, zijn er nog goede resultaten te behalen. Als er na de eerste behandeling nog symptomen zijn, moet de vervolgbehandeling binnen 24 uur van start gaan. Wanneer tussen de behandelingen ter plekke geen medische zorg mogelijk is, moet de patiënt naar een hiervoor ingericht behandelcentrum worden

overgebracht. Op welke manier, dat hangt af van de toestand van de patiënt, de afstand en de reistijd. ALARMEREN Bij (het vermoeden van) een duikongeval moet je onmiddellijk het noodnummer bellen. Geef aan de centrale door dat het ongeval duikgerelateerd is. Zorg dat je weet welke eerste hulp je moet verlenen. Een zuurstofkoffer is uiteraard onmisbaar. Bij twijfel meteen zuurstof toedienen – baat het niet, dan schaadt het niet.

ONZE EXPERTS Claus-Martin Muth Anesthesist en arts op de spoedeisende hulp in het ziekenhuis van Ulm.

Tim Piepho Hoofd van de afdeling anesthesie in een ziekenhuis in Trier.

6/2020

DUIKEN.NL

PRAKTISCH

VAN FOUTEN LEREN

DUIKPLAN

Flink uit koers

Een buddypaar gaat zonder begeleiding duiken op een rif in de Cariben. Tijdens de duik raken beide duikers het spoor bijster en komen ze heel ergens anders uit.

Ze gaan helemaal op in het onderwaterlandschap en letten niet op waar ze heen zwemmen.

Zijn buddy gaat twijfelen en geeft aan dat ze misschien wel de verkeerde kant op zwemmen.

DUIKEN.NL

van het rif en duikt dan links of rechts langs het rif. Maar die bewuste dag verloopt de duik op een topspot net even anders. Al tijdens de eerste paar meters hebben ze allebei hun aandacht er niet bij en letten ze ook niet op waar ze heen gaan. Een schildpad zwemt met hen mee en zorgt ervoor dat ze steeds meer van hun koers afwijken, ook al duiken ze niet op kompas. Als de manometer van Steve bijna op 100 bar staat, geeft hij zijn buddy het teken dat zijn fles half leeg is en dat ze moeten omkeren.

Steve en zijn buddy willen op eigen houtje gaan duiken op Curaรงao en gaan zonder kompas op pad (fout 1).

eel duikers duiken het liefst zonder gids, zoals op Curaรงao en Bonaire gebruikelijk is. Ook Steve en zijn buddy willen hun eigen gang kunnen gaan en boeken een reis naar het Caribisch gebied bij een hotel met eigen duikschool. Elke ochtend vullen ze hun flessen en rijden ze richting de duiklocatie. Duiken is hier heel makkelijk. Je rijdt met de pick-up naar een duikspot, die met een rode steen wordt gemarkeerd, trekt op het strand de duikset aan, loopt het water in naar de rand

6/2020

Ze besluiten terug naar boven te gaan om aan de oppervlakte te kijken waar ze zijn.

Maar de twee hebben geen flauw benul waar ze vandaan zijn gekomen. Na een tijdje gaan ze, daarbij alle veiligheidsregels respecterend, naar boven om te kijken waar ze zijn. Pas aan het wateroppervlak merken ze dat ze volledig zijn afgedwaald en in open zee duiken. Ze kijken tegen een steile kust aan. Gelukkig heeft Steve toen ze het water in gingen, wel gelet op de stand van de zon. Maar het kost hen evengoed nog een half uur om snorkelend terug bij het strand te komen.

Fout 1: Easy diving bestaat niet. Er kan altijd iets gebeuren wanneer je met z’n tweeën duikt. In geval van nood is er dan geen duikleider op de kant of een zodiac in het water om je te helpen. Wat gebeurt er als een van de duikers in paniek raakt of hem iets overkomt? Had Steve zijn buddy het hele stuk terug naar het strand kunnen slepen? Kortom, ook duiken die op het oog niet veel voorstellen, moeten goed gepland worden. En dat betekent onder meer dat je altijd een kompas bij je dient te hebben.

NAVIGATIE

3 Na een half uur is de fles van Steve half leeg – hij geeft aan dat ze terug moeten.

TIP VAN DE EXPERT

Navigatie is belangrijk!

Hoe gemakkelijker de duiklocatie lijkt, des te minder aandacht een duiker schenkt aan navigeren. Maar je hoeft maar iets van koers af te wijken, of je weet niet meer waar je bent. Dit overkomt ook ervaren duikers en voor je het weet, beland je in een gevaarlijke situatie: je drijft af met de stroming of gaat in een poging om de weg te vinden opnieuw de verkeerde kant op. Bijzonder gevaarlijk wanneer je zoals in dit verhaal wel dicht bij de kant bent, maar daar niet het water uit kunt omdat de kust steil is. Als je de weg kwijt bent, kun je maar één ding

doen: terug naar de oppervlakte. Natuurlijk wel met inachtneming van alle veiligheidsregels. Maar ook boven water kan het zijn dat je geen flauw idee hebt waar je bent. Als je vooraf naar de stand van de zon hebt gekeken, kan dat helpen. Gelukkig wist de duiker waar de zon stond – dit is hun redding geweest. Elke duiker leert het tijdens de specialty navigatie, maar de details zakken alweer snel weg. Zorg dus dat je weet hoe je moet navigeren en oefen hier ook mee. Florian Dams Course Director

DEEL JE VERHAAL MELD JE AAN!

Oh nee! Ze zitten helemaal verkeerd. Het kost hen een half uur om snorkelend weer bij het strand te komen.

6/2020

DUIKEN.NL

FOTO‘S: W. PÖLZER

Heb je ooit een keer een fout of een duik ongeval meegemaakt? Meld je aan en vertel ons jouw verhaal via redactie@ duiken.nl Meedoen is de moeite waard: andere duikers kunnen zo van je fouten leren. Wordt jouw verhaal in DUIKEN gepubliceerd, dan ontvang je als beloning een hoogwaardig duikhorloge uit de One-serie van Chris Benz.

MADE TO EXPLORE

4MM HDN NEOPRENE DRYSUIT

fourthelement.com

COLUMN

ZEEZIEK WEEKJE DUIKEN

Tekst en foto’s: Anke Westerlaken

BEN JIJ AL ZEEZIEK GEWEEST? Wat te doen met zeeziekte in combinatie met duiken? Een vraag die vaak voorbij komt op social media. Ook zie ik het bij onze gasten veel voorkomen. Maar wat is het eigenlijk? En wat kun je ertegen doen? En moet je wel iets doen of gaat het vanzelf over?

root of klein, dik of dun, oud of jong; iedereen kan last krijgen van zeeziekte. Ik heb het zelf als ik op een grote veerboot stap en er is een kleine golfslag, maar op duikschepen heb ik nog geen last gehad. Een arts op een van mijn trips legde mij uit dat zeeziekte helemaal geen ziekte is. Het is een toestand waar mensen mee te maken krijgen al naar gelang de omstandigheden. Die omstandigheden hebben te maken met je eigen fitheid, maar ook met de lengte van het schip in combinatie met de lengte en hoogte van de golven. Maar ook met hoe het schip beweegt op die golven. Neem bijvoorbeeld Charlie. Hij komt bij ons aan boord samen met zijn buddy Stephan om een weekje te gaan duiken. De mannen zijn bij aankomst vol van de aankomende avonturen, maar tijdens de eerste duikdag wordt hun stemming wat bedrukt. Charlie voelt zich namelijk niet zo tof en na de eerste duik verkiest hij zijn hut boven duiken of aan dek zitten. Zijn maatje Stephan meldt dat hij ziek is, en natuurlijk ga ik even kijken. Maar Charlie wil niets hebben en vooral met rust gelaten worden. Ook de tweede duikdag laat onze zeezieke gast alle duiken varen en dat is toch jammer. Natuurlijk moet je fit zijn om te duiken en dus maar gaan duiken omdat je ervoor hebt betaald, is niet handig, maar toch. Vaak kunnen we aan boord je leven iets prettiger maken met kleine dingetjes. Geregeld een kopje thee, iets van toast of rijst of zelfs verse kippensoep. Maar Charlie wil er allemaal niets van weten en blijft in het donker liggen. In de morgen van de derde duikdag komt Stephan naar me toe met het vermoeden dat het zeeziekte is. Charlie heeft namelijk last van koud zweet, misselijkheid en braakneigingen. Maar, zegt Stephan, Charlie gelooft niet dat hij daar last van heeft, met als reden zijn 25-jarige carrière in de offshore en het gegeven dat hij gedurende al die jaren nog nooit zeeziek is geweest. Maar wat niet is, kan altijd komen als het om zeeziekte gaat. Echt iedereen kan er last van hebben en dus ga ik samen met Stephan toch even met Charlie praten. Zeeziekte is namelijk een toestand, zo heeft de arts mij uitgelegd, waarbij de hersenen niet begrijpen wat er loos is. Het lichaam is in beweging, maar beweegt zelf niet en dat begrijpt het niet. Dit veroorzaakt een reactie, waarbij de hersenen reageren alsof vergif in het spel is en daarom probeert het lichaam alles te dumpen wat het kan in de hoop dat het gif wordt geloosd. Daarom geef je over tot je maag er bijna uitkomt en krijg je enorm last van koud zweet, waarbij de draaierigheid het je niet makkelijker maakt. Naar

wat ik begrijp heeft iedereen deze reactie, maar verschillen we in de omstandigheden die we nodig hebben om deze te triggeren. Het is een vorm van bewegingsziekte en echt iedereen kan het krijgen. Ken je bijvoorbeeld het moment dat als je van een boot afstapt, je wiebelbenen hebt? Dit is een lichte vorm ervan. Maar wat kun je er nu tegen doen? Bewegingsziekte kun je het beste behandelen voordat je de beweging krijgt. Met andere woorden: een tabletje of pleister heeft het meeste effect voordat je aan boord stapt of voordat de boot begint met varen. Ben jij nu enorm slachtoffer van zeeziekte, start dan eerder met je medicatie, bijvoorbeeld een dag voordat je aan boord gaat. Het duurt namelijk even om de hoeveelheid van de werkzame stof in het lichaam op te bouwen. En word je aan boord toch overvallen door zeeziekte, ga dan naar een plek om de beweging te minimaliseren – midscheeps op de waterlijn. Help ook je hersenen door naar de horizon te kijken waardoor je een vaste referentie krijgt en probeer op de momenten dat de boot minder, niet of anders beweegt, iets te drinken. Door het overgeven verlies je immers veel vocht. En een uitdroging maakt het dat jij je nog vervelender voelt, plus: in het kader van duiken een potentieel gevaarlijke situatie als je denkt aan decompressieziekte. Dus zodra je kan iets drinken; wat water, kopje muntthee of gember en sommige zweren zelfs bij cola. Uit ervaring weet ik dat zeeziekte uiteindelijk vanzelf weer over gaat, het heeft alleen tijd nodig. Wat ik bedoel is dat het 2 tot 3 dagen nodig heeft en dan gaat het over, al zijn dat natuurlijk wel lange dagen. Krijg jij nu ineens zeeziekte nadat je een paar dagen aan boord bent, dan is het oppassen geblazen, zeker als je hebt gedoken. Blijf alsjeblieft alert en vraag in dat geval direct om hulp, kans is namelijk dat het iets anders is zoals decompressieziekte. Zeeziekte begint namelijk in de regel niet midden in de trip, maar zodra de boot begint met varen. Middelen die goed helpen zijn zeeziektetabletjes en stickers. Alternatieven zijn het gebruik van gember, vers in de thee of in de vorm van tabletten, al halen zij de zeeziekte niet weg, maar bestrijden het vervelende gevoel en je wordt niet suf. Ben je niet zeker of wil je meer informatie? Ga dan even langs bij de arts. Love life… Blow bubbles Anke Westerlaken is werkzaam als liveaboard Cruise Director, duikgids, PADI-, SSI-, DAN-instructeur en NOB Instructor Trainer. Actief in Egypte, Malediven, Indonesië en Bahamas. Meer informatie: www.lovediving2.com 6/2020

DUIKEN.NL

ADVERTENTIES

WEBSITE DATABASE

Advertenties in deze rubriek kunnen per e-mail gestuurd worden aan Judith Rietveld: judith@duiken.nl

CURAÇAO

INDONESIË

Dive Center Scuba Do - Curaçao info@divecenterscubado.com www.divecenterscubado.com

Two Fish Divers PADI 5* IDC Center Manado/Bunaken & Lembeh Straits info@twofishdivers.com www.twofishdivers.com

EGYPTE - RODE ZEE

KENIA

Blue Paradise Diving Center bluepar@hurghada.ie-eg.com info@blueparadise.be www.blueparadise.be

PILLI PIPA DHOW Diving, snorkelling, Wasini Island, dolphins, warm waters info@pillipipa.com www.pillipipa.com

Safari Diving Lanzarote duiken@safaridiving.com www.safaridiving.nl

MALTA Dive Systems (W.S) Ltd info@divesystemsmalta.com www.divesystemsmalta.com

Maltaqua & International Diver College dive@maltaqua.com www.maltaqua.com

SPANJE Dutch Scuba Divers info@dutchscubadivers.com www.dutchscubadivers.eu

FILIPIJNEN

Poseidon Calella info@poseidoncalella.com www.poseidoncalella.com Costa Brava

Magic Resorts reservations@magicresorts.online magicresorts.online Malapascua Exotic Island Dive & Beach Resort info@malapascua.net www.malapascua.net

LANZAROTE

ST. EUSTATIUS

Dive College Lanzarote S.L. info@divecollegelanzarote.com www.divecollegelanzarote.com

Scubaqua Dive Center - STATIA dive@scubaqua.com www.scubaqua.com

Duikcentrum de de Beldert Duikcentrum Beldert tel. tel. 0344-624505 0344-624505 Facebook: Articbenelux.nl Facebook: Articbenelux.nl HetArtic Artic 450EX EXisdroogpak is het complete droogDe hetdroogpak complete met Het450 Artic 450 EX is droogpak het complete droogpak met frontzipper voorvoor de alles eisende droogfrontrits veeleisende duiker. Geleverd pakvoor met de frontzipper de alles eisende droogpak metalen duiker. Geleverd metT-Zip metalen of kunststof T- Tmet of kunststof rits voorzien pak duiker. Geleverd met metalen of kunststof Zippritsbescherming, rits en 2 EX pockets met van twee pockets met Zipp ritsritsbescherming, en ritsbescherming, 2 EX pockets met bungee koord, bretels, latexlatex polsseals, latex of of ne-nebungeekoord, bretels, latex polsseals, latex of bungee koord, bretels, polsseals, latex opreen neckseal met neopreen bescherming, te-teneopreen nekseal metmet neopreen bescherming, opreen neckseal neopreen bescherming, lescopische romp enen flex soles. Verstevigd op zit-zittelescopische romp flex-zool schoenen. De lescopische romp en flex soles. Verstevigd op vlak,450 kruis, arm, been en kuit gedeelte. vlak, kruis, arm, been en gedeelte. Optioneel Artic EX is verstevigd op kuit het zitvlak,Optioneel kruis-, is neck en en polsseals in verwisselbare iskuitneck enbeengedeelte. polsseals in verwisselbare silicone arm-, Optioneelsilicone kun je uit-uitvoering. Incl. opbergtas, ritsenwas, inflatorslang voering. Incl. opbergtas, ritsenwas, inflatorslang ook kiezen voor verwisselbare siliconen nek- en en 6mm kap. De overlay is inis7in kleuren leveren 6mm kap. De overlay 7 kleuren leverpolsseals. Inclusief opbergtas, wax, inflatorslang baar. Perfecte pasvorm doordat pakpak gratis opop baar. Perfecte pasvorm doordat het gratis en 6 mm cap. Verkrijgbaar in zeshet verschillende maatmaat gemaakt kleuren en gemaakt wordtwordt. opwordt. maat gemaakt.

DUIK DE NOORDZEE SCHOON TRAININGEN

www.getwet.nl DE MEEST COMFORTABELE MANIER OM TE DUIKEN IN ZEELAND! Alleen of met groep

www.techduikshop.nl www.techduikshop.nl

WILT U MEER WETEN OVER A DVERTEREN IN DUIKEN?

Padi Dive Resort *****

Sealand

DIVING

Duikcursussen - Flesvullingen - Verkoop en Verhuur info@sealanddiving.nl www.sealanddiving.nl 0642651117

Center Parcs Port Zélande Port Zélande 2 3253 MG Ouddorp

MAIL DAN JUDITH@DUIKEN.NL 94

DUIKEN.NL

6/2020

CenterCamping Parcs Port Zélande Den Osse Camping Den Osse er inn Port Zélande 2 Blankersweg 4 Blankersweg 4 beg 3253 MG Ouddorp 4318 TV Brouwershaven an v 4318 TV Brouwershaven n

e ing r eid teu opl ruc I t D s A n i P t e to All

06 - 42651117 - info@sealanddiving.nl - www.sealanddiving.nl

NU OOK ALS CADEAUBON VERKRIJGBAAR!

ACUPUNCTUUR VOOR DUIKERS!

Behandeling van klaarproblemen door chronische verkoudheid of allergie. Janneke Vermeulen, acupuncturist -fysiotherapeut (lid NVA) en PADI-Divemaster. Duikmedisch opgeleid door de Scott Haldane Foundation en specialist in acupunctuur bij duikproblemen!

www.mermaidmedicine.com

DUIKSCHIP PANDA tel.: 06 53 54 61 70 info@duikschip.nl www.duikschip.nl

Getijdentabel Zeeland juni 2020

VINKEVEEN Scuba-Academie Full Service Duikcentrum aan de Vinkeveense Plassen

www.scuba-academie.nl

DUITSLAND

Tauchbasis Kreidesee Hemmoor www.facebook.com/kreidesee % + 49 4771 7921 w w w. k r e i d e s e e t a u c h e r. d e

KROATIË Diving Center Mihuric Gelegen in een pittoreske baai van Selce, parel aan de Adriatische kust

www.mihuric.hr

MADEIRA Madeira Diving Center 40 jaar duikervaring op Madeira. Perfecte locatie direct bij het national park. Wij tonen je de topspots! www.madeiradivingcenter.com

Getijdeninformatie t.o.v. Zierikzee/Colijnsplaat DATUM

TIJD HOOGWATER

1 juni 2 juni 3 juni 4 juni 5 juni VM 6 juni 7 juni 8 juni 9 juni 10 juni 11 juni 12 juni 13 juni LK 14 juni 15 juni 16 juni 17 juni 18 juni 19 juni 20 juni 21 juni NM 22 juni 23 juni 24 juni 25 juni 26 juni 27 juni 28 juni EK 29 juni 30 juni

-- 00:51 01:49 02:55 03:55 04:51 05:42 06:26 07:10 07:50 08:30 09:11 10:10 11:00 -- 00:30 01:30 02:19 03:05 03:55 04:35 05:21 06:10 06:50 07:31 08:11 09:00 09:55 10:51 11:55

12:30 13:37 14:35 15:35 16:28 17:21 18:01 18:46 19:26 20:00 20:40 21:21 22:10 23:21 12:09 13:05 14:01 14:50 15:35 16:20 17:00 17:41 18:26 19:06 19:41 20:30 21:17 22:10 23:07 --

TIJD LAAGWATER 05:55 07:00 08:05 09:00 09:49 10:39 11:30 -- 00:39 01:25 02:11 02:50 03:40 04:35 05:35 06:32 07:39 08:25 09:11 09:55 10:29 11:09 11:50 00:31 00:59 01:50 02:35 03:25 04:21 05:21

18:30 19:35 20:31 21:25 22:15 23:00 23:55 12:15 12:53 13:40 14:20 15:01 16:00 17:00 18:10 19:10 19:59 20:55 21:30 22:20 23:00 23:40 -12:30 13:20 13:59 14:55 15:58 16:49 18:01

Getijdenberekeningen: Rijkswaterstaat - directie Zeeland Hydro Meteo Centrum

Stroomkentering t.o.v. Zierikzee/Colijnsplaat DUIKPLAATS

HW (tijd in min)

LW (tijd in min)

Westbout -25 Burghsluis -20 Plompe Toren -15 Heerenkeet -30 Borrendamme -40 Zeelandbrug -45

-25 -20 -15 -15 -20 -25

Belangrijke telefoonnummers: ALARMNUMMER Zeeland: 112 Weerbericht KNMI waterweerlijn: 0900-4008003 Voor meldingen van schade aan vistuig en/of hinderlijk geplaatst vistuig, onenigheid met vissers, bel met Zevibel, tel: 0113-576066 (zevibel@zeelandnet.nl) Deze nummers bellen bij duikongevallen, vragen naar de duiker-arts: Duikmedisch Centrum Den Helder: 0223-653076 Spreekuur duikerarts: maandag tot donderdag van 13.00-14.00 uur, tel: 0223-653076 Duikmedisch Centrum Universiteitsziekenhuis Antwerpen, Eenheid Hyperbare Geneeskunde, tel. 0032-3-8213055 (24 uur per dag bereikbaar) Duikmedisch Centrum Zeebrugge: 0032-50-558689 of tijdens weekeinden en avonden 0032-50-558713

6/2020

DUIKEN.NL

BOOTSY’S BUBBELS

COLUMN EEN EIGENZINNIGE KIJK OP DE ONDERWATERFOTOGRAFIE

Een goede voorbereiding is het halve werk.

Tekst & foto’s: Peter Boots

KWESTIE VAN TI…MING

nige tijd geleden beschreef ik al ‘HET moment’. Door een foto precies op het juiste moment te maken, krijgt deze plaat veel meer charisma. Buiten het juiste moment is er ook ti… ming. Timing is voor mij zoiets als het geluk aftroeven. Een herkenbaar moment kan zijn dat je vanuit je ooghoek een vis snel ziet wegschieten achter een stuk koraal. Negen van de tien keer kun je er donder op zeggen dat deze vis aan de andere kant van het koraal er weer uitkomt. Dan, snel anticiperen en met de camera in de aanslag, vang je de vis aan die andere kant zo op en heb je net genoeg kansen voor een goed shot. Goede timing is hier vooruitkijken. Je hebt van die dagen met wisselende bewolking. Als makke schaapjes dekken deze wolken elke keer de zon af. Ik noem dit altijd het ‘Jantje-lacht-Jantje-huilt’ weertype. Geduldig wacht ik meestal dan maar tot zo’n ‘schaapje’ de zon vrijmaakt. Kwestie van timing en geduld. Met behulp van het zonlicht in het water maak ik (zeker met natuurlijk licht-groothoek) mooiere foto’s. Tijdens een duik loer ik als een alerte havik die hoog in de lucht zweeft, in alle mogelijke dimensies en richtingen. Regelmatig kijk ik dan ook omhoog, want daar kan ondertussen van alles gebeuren. Als reminder neurie ik soms: «Hoog Sammy, kijk omhoog Sammy, want daar is de blauwe lucht!» Vorig jaar was ik samen met mijn buddy Marion een week Kwestie van ti...ming op een liveaboard in Belize. Het duiken en geduld. was daar geweldig. Mijn fantastische reiservaring hebben jullie hier al vorig jaar in DUIKEN kunnen lezen. Altijd zijn wij met onze Belize Aggressor de enige boot op een duikstek. Ook hier neurie ik het liedje ‘Sammy’. Tijdens onze terugtocht van de duik langs het rif kijk ik altijd naar boven en zie onze boot als een soort ferm en stoer mothership op de golven dobberen. In mijn rijke fantasie komen wij in onze gewichtloosheid terug als een soort ruimtemannetjes naar het ruimteschip. Vanuit de diepte gezien intrigeert dit immense gestalte van zo’n schip mij elke keer weer tijdens het duiken. Dit markante blikveld herkent elke doorgewinterde duiker. Aan boord begin ik in mijn brein te componeren aan een pakkende compositie. Als liefhebber van een staande foto (portrait) wil ik onderin de foto een prominent stuk (waaier) 96

DUIKEN.NL

6/2020

koraal of spons en aan de bovenkant de gedaante van het mothership. De tussenliggende blauwe ruimte wil ik opvullen met het silhouet van een duiker. Buiten het wezenlijke feit dat ik portraitfoto’s erg smaakvol vind, ambieer ik altijd nog om met een foto van mij op de cover te staan. Dit is al een paar keer gebeurd. Ik was zo trots als een aap met een gouden…! Excuus voor deze kleine zijstap. Aan boord leg ik mijn plannen voor aan Marion. Als altijd is zij wel te porren voor dit ambitieuze fotoplannetje. Deze duik gaan wij wijden aan het assembleren van de drie elementen van mijn gewaagde foto-compositie. Vooraf spreken we samen de benodigde handsignalen door. Het mothership ligt aangemeerd met één lange kabel aan een boei boven het rif. Eenmaal onder water blijkt dat het schip, door de forse deining, een hele lange uitzwaai heeft. De ene keer is de achtersteven goed (maar van korte duur) waarneembaar en vervolgens zwaait deze rap uit beeld. Tijdens deze eerste poging zwemmen we ons een ongeluk om de Agrressor bij te kunnen benen. Kansloos om tijdens deze duik alle drie de benodigde elementen goed in harmonie te krijgen. In de volgende duik doen we het anders. Deze keer nemen we onze positie in bij de, nog meer herkenbare, boeg van het schip. Nu is het een kwestie om de cadans van de uitzwaai te timen. Als het schip weer in zicht komt, dirigeer ik Marion eerst naar de kant waar ik haar hebben wil. Vervolgens zoek ik als een speer op het rif naar iets kleurrijks of prominents: een spons of koraal. Dit laatste blijkt ook niet altijd gelijk voorhanden te zijn op de plek die precies past in mijn voorgenomen compositie. Na ettelijke pogingen, die gepaard gaan met extreem veel calorie- en vetverbranding, lukt dan uiteindelijk de plaat waar ik blij van word! Dit vooral door ti…ming en… de stamina van Marion en ondergetekende. VOLGENDE MAAND: NEXT LEVEL Peter Boots (alias ‘Bootsy’) fotografeert met de Olympus OM-D E-M5 Mark II, duikt regelmatig in Nederland en gaat een paar keer per jaar richting warmere oorden. Hij zoekt prikkelende invalshoeken en probeert zichzelf technisch te verbeteren.

ADVENTURE STARTS HERE. SUUNTO EON Core

Koop je nu een Suunto EON Core dan krijg je niet alleen een compacte duikcomputer met het gloednieuw Suunto Fused ™ RGBM 2-algoritme en een gemakkelijk leesbaar kleurenscherm. De EON Core is ook draadloos met een mobiele telefoon (Suunto App) en de Suunto Tank POD te verbinden. U krijgt er nu tijdelijk ook een Suunto 30L Drybag bij t.w.v. €39,99* !

GRATIS Drybag t.w.v. € 39,99*

* Alleen verkrijgbaar bij de erkende Suunto Dealer in de Benelux. Vraag de erkende Suunto Dealer naar de actievoorwaarden. Op=op!

VOLGENDE MAAND

DUIKEN JULI

VERSCHIJNT OP 18.6.2020

DUIKEN ISSN: 0923-7607 Verschijnt maandelijks bij:

VOOR ABONNEMENTEN NEDERLAND: VIPMEDIA PUBLISHING EN SERVICES Postbus 7272, 4800 GG Breda Tel: 076-5301721 Takkebijsters 57a, 4817 BL Breda

Sint Eustatius VERBORGEN SCHATTEN VAN DE ORANJEBAAI

Handelsregister Breda: 20039731 VOOR ABONNEMENTEN BELGIË: VIPMEDIA PUBLISHING EN SERVICES Tel: 03/645 56 18 HOOFDREDACTEUR & SALES: Judith Rietveld CO-HOOFDREDACTEUR: René Lipmann TRAFFIC: Lidy Verdoolaege REDACTIE: Manja Jurgens, Nique Hanskamp, Carlo Vreugde, Pim Valk, Nina Tourton REDACTIEADRES VOOR NEDERLAND EN BELGIË: Postbus 7272, 4800 GG Breda Tel: 076-8507018 e-mail: redactie@duiken.nl VERTALING: Taalcompany, Amsterdam

FOTO: RUUD STELTEN

REDACTIE TAUCHEN (DUITSLAND): Jasmin Jaerisch

De wateren rondom St. Eustatius liggen bezaaid met archeologische overblijfselen uit een roemrucht verleden. In de Oranjebaai wordt regelmatig Delfts blauw aardewerk gevonden. Maritiem archeoloog Ruud Stelten duikt in de historie van Statia. FOTO: DANIEL VERSTEEG

FOTO: STE FAN PAN IS

Deze Zeeuwse duikplaats biedt, door de ligging dicht bij de stormvloedkering, een unieke flora en fauna.

PRAKTIJK

Op het terrein rondom deze duiksite zijn nog duidelijk sporen aanwezig van vroegere mijnbouw: resten van een spoorweg en blokken marmer. Stefan Panis gaat op verkenning. 98

DUIKEN.NL

6/2020

DIRECTIE: Ed Bruijns, verantwoordelijk uitgever ADVERTENTIES: Prijslijst op aanvraag, informatie bij Judith Rietveld, tel. 06-22 48 06 17 e-mail: judith@duiken.nl ABONNEMENTEN: Jaarabonnement € 64,50 (incl. verzendkosten) Abonnementen kunnen elke maand ingaan. Een jaarabonnement of halfjaarabonnement wordt automatisch verlengd. Prijswijzigingen voorbehouden. U kunt ook gebruikmaken van ons e-mailadres: abo.duiken@vipmedia.nl. Kijk voor abonnementaanbiedingen op pagina 92 of op www.duiken.nl.

BURGHSLUIS

DE WARNANT 1 MIJN

MEDEWERKERS JUNINUMMER 2020: Menno Gaastra, Janny Bosman, Marco Heesbeen, Peter Boots, Stefan Panis, Nancy van Olffen, Mike Belder, Robert Hughan, Hedwig Dieraert, Ivo Madder, Eric van der Kroft, Koos Bakker, Bas van der Sanden, Anke Westerlaken, Bruno Van Saen, Els Van Den Borre, Eduard Bello, Jan van Voorst, Eddy van Vliet, Vincent Kneefel, Diederik Martens.

MEDISCH COVID-19: mag je duiken als je besmet bent geweest? En ook: Duiken met de kinderen - een droom voor veel ouders. Vanaf wanneer kunnen kinderen veilig duiken?

VAN FOUTEN LEREN

VAARVERKEER OP DE DUIKSPOT Een duiker heeft te weinig lood om onder te komen.

OPZEGGING ABONNEMENTEN: Schriftelijk minimaal 4 weken voor de afloop van de abonnementsperiode aan: VIPMEDIA, voor Nederland: Postbus 7272, 4800 GG Breda voor België: Komiteitstraat 46-52, 2170 Merksem Of per e-mail aan: abo.duiken@vipmedia.nl Telefonisch: 076-530 17 21, voor België: tel. 03/645 56 18. Openingstijden abonnementenservice: Maandag t/m donderdag van 09:00-17.00 uur en vrijdag van 09:00-13:00 uur. VERKOOPPRIJS: Losse nummers € 6,95 Duiken wordt geleverd via www.vipwinkel.nl, duiksportzaken, kiosken en per abonnement. DISTRIBUTIE: Losse verkoop Nederland: Betapress BV Losse verkoop België: AMP NV DRUK: PreVision Graphic Solutions BV Niets van deze uitgave mag overgenomen w orden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Opname van dit tijdschrift in een lees portefeuille is niet toegestaan. De redactie werkt onafhankelijk van welke organisatie dan ook. De redactie en de uitgever zijn tevens niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd aan ons toegezonden redactionele tekst en/of foto’s worden niet geretourneerd. Duiken is de Nederlandse uitgave van Tauchen, uitgegeven door Jahr Top Special Verlag GmbH & Co KG, Troplowitzstraße 5, D - 22529 Hamburg. Uw naam, adres en telefoonnummer worden opgenomen in ons gegevensbestand. Dit bestand wordt gebruikt voor het uitvoeren van de met u gesloten overeenkomst. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken voor marketingdoeleinden, waaronder het uitvoeren van onderzoek om producten en diensten beter op de behoeften van abonnees af te kunnen stemmen. Ook kunnen wij en derden uw gegevens gebruiken om u te informeren over producten en diensten. Als u niet wilt dat uw gegevens voor deze doeleinden gebruikt worden, dan kunt u dit schriftelijk aan ons melden. Tevens kunt u uw eigen gegevens opvragen en ver zoeken om ze te laten corrigeren of verwijderen. Stuurt u hiertoe een verzoek aan abonnementenadministratie Duiken, Postbus 7272, 4800 GG Breda Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Photo/Video & Dive Lights

SL677 € 389

Sea Dragon 2000F

Perfect for action cameras. 2000 Lumens 120° Wide Beam 60 Minutes* 330ft/100m depth

SL671 € 489

Sea Dragon 2500F

High CRI, best colors. 2500 Lumens 120° Wide Beam 60 Minutes* 330ft/100m depth

SL678 € 569

SL673 € 549

SL963 € 429

Sea Dragon 3000F Auto

Sea Dragon Fluoro-Dual Beam

Sea Dragon Universal Strobe

Auto modes, red LEDs. 3000 Lumens 120° Wide Beam 60 Minutes* 330ft/100m depth

Explore underwater fluorescence. Flood Beam & Dual Beam - Fluoro 800 Lumen Spot Beam 65° Fluoro Beam 15° White Spot Beam

60 Minutes* 330ft/100m depth

For any Flash Camera. Guide Number 20m 100° (with Diffuser) 150 Flashes (4-AA) 330ft/100m depth

High CRI PRO Series Sea Dragon 4500F Auto

SLKITO7 € 189

High lumen output, Auto modes. 4500 Lumens 120° Wide Beam 55 Minutes* 330ft/100m depth CRI 96

Sea Dragon Mini 1000F SL675 € 799

Compact photo-video light kit. 1000 Lumens 130° Wide Beam Up to 6.5 hours** 330ft/100m depth

SL654 € 139

Sea Dragon Mini 1300S High lumen dive light. 1300 Lumens 8° Spot Beam Up to 5.5 hours** 330ft/100m depth

Sea Dragon 5000F Auto

SL676 € 879

High lumen output, Auto modes, red LEDs. 5000 Lumens 120° Wide Beam 50 Minutes* 330ft/100m depth CRI 96

*Run times at peak power **Maximum run time CRI=Color Rendering Index Beam angles are “in air” (above water); underwater beam angles are less

SL653 € 119

Sea Dragon Mini 900S Most compact dive light. 900 Lumens 14° Spot Beam Up to 8 hours** 330ft/100m depth www.sealifebenelux.nl

SL655 € 189

Sea Dragon Mini Fluoro Pocket-sized fluoro light. Fluoro Spot Beam 14° Spot Beam Up to 8 hours** 330ft/100m depth SeaLifeCameras

SeaLifeCameras

SUUNTO D5 EN TANK POD IN EEN HARD CASE

LIMITED EDITION De hardcase bevat zowel de gebruiksvriendelijke duikcomputer Suunto D5 met kleurenscherm als de Suunto Tank POD voor het draadloos aflezen van flesdruk en resterende gastijd direct op je pols. De hardcase beschermt je apparaten wanneer je niet duikt. www.suunto.com

Suunto Diving

@suuntodive