WONEN 56 KOEL Meer comfort
minder energie
PARADIJSJE 24 JEMaakEIGEN van je tuin een
vlindervriendelijke oase
EDITIE 5 / € 6,95
DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN
PIERRE WIND
‘WE KOKEN AL EEUWEN VERKEERD’ DE B E ST E I DE E Ë N V O O R DUUR Z AAM WO N EN
3 DUURZAME INSPIRATIEWONINGEN:
ISOLATIE, ZONNEPANELEN & WARMTEPOMP
EDITIE 5
WWW.GROENERWONEN.COM
START JE EIGEN ENERGIECOÖPERATIE!
SPECIAL
DUURZAAM OP VAKANTIE IN EIGEN LAND • BIJZONDERE LOGEERPLEKJES • SCHITTERENDE NATUURGEBIEDEN • ELEKTRISCH LADEN BIJ ATTRACTIES
02002
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6
WONEN 56 KOEL Meer comfort
minder energie
PARADIJSJE 24 JEMaakEIGEN van je tuin een
vlindervriendelijke oase
EDITIE 5 / € 6,95
DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN
PIERRE WIND
‘WE KOKEN AL EEUWEN VERKEERD’ D E B ES T E I DEE ËN VO O R D U U RZ A A M WO NEN
ISOLATIE, ZONNEPANELEN & WARMTEPOMP
EDITIE 5
WWW.GROENERWONEN.COM
START JE EIGEN ENERGIECOÖPERATIE!
DUURZAAM OP VAKANTIE IN EIGEN LAND • BIJZONDERE LOGEERPLEKJES • SCHITTERENDE NATUURGEBIEDEN • ELEKTRISCH LADEN BIJ ATTRACTIES
02002
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6
Coverfoto Landgoed Tolhek
31
12
32
20
38
24
44
GROENE TRENDS Rijden op waterstof, minimaliseren, bioplastic, servies gekleurd met fijnstof, duurzame apps en andere groene nieuwtjes en trends.
DUURZAAM DROOMHUIS Een kavel kopen in het Groene Hart en zelf een glazen droomhuis ontwerpen dat ook nog eens duurzaam is. De ervaringen van Wim en Nelleke.
3 DUURZAME INSPIRATIEWONINGEN:
SPECIAL
6
KOKEN MET PIERRE WIND Over duurzaam koken en nieuwe gewoontes. Volgens de enthousiaste chefkok Pierre Wind kan iedereen dat en daarom schreef hij een boek.
DUURZAME HOVENIER Afval bestaat volgens hovenier Gienus Reurink niet. Hergebruik staat dus hoog in het vaandel.
4
GROENERWONEN
KLIMAATPRUTSER GWEN JANSEN Als maker van het SBS6-televisieprogramma Green Make Over probeert deze levensgenieter wat milieuvriendelijker te leven.
DOSSIER WATER Waterkwaliteit, besparend douchen, droogtoiletten en regenwater opvangen en hergebruiken.
VAKANTIE IN EIGEN LAND Geen verre vakantie, maar kamperen op een ecocamping, slapen in een boomhuis of een rustmomentje in een nomadentent.
NEDERLANDSE NATUURGEBIEDEN Van de Oostvaardersplassen en de Pelen tot de Drentsche Aa en het nieuwe Bentwoud.
INHOUD EDITIE 2 2020
48
64
82
51
70
84
KLUSCOLUMN Thuiswerken in een klushuis, hoe doe je dat?
SIMPEL LEVEN In het boek 'Simpel leven' vind je allerlei tips om duurzaam, simpel en zero-waste te leven.
52
74
88
55
78
DOE MEE & WIN
WARMTEFONDS Lees meer over de Energiebespaarlening.
92
56
81
LAADPALEN IN NEDERLAND Kun je je elektrische auto eigenlijk opladen bij de Efteling, de dierentuin of in een parkeergarage?
CANTOR CIRCULAIR Kantoorartikelen gemaakt van gerecycled materiaal, zoals oude matrassen of afgedankt gips.
DOSSIER KOEL WONEN Met de juiste isolatie, ventilatie en zonwering kom je de warme zomerdagen goed door.
HUIS VERDUURZAMEN De transitie van energielabel G naar A.
ENERGIECOÖPERATIES Samen investeren in lokale energie, waar begin je?
COLUMN ADRIAAN PIETERSMA Verslaafd aan energie.
VRAAG & ANTWOORD Warmtepomp in een jaren 30-woning.
VOEDSELBOSSEN Goed én smakelijk voor mens en natuur, maar de aanleg is nog niet zo eenvoudig als het klinkt.
ENERGIENEUTRAAL WONEN Zonnepanelen in de achtertuin, een luchtwarmtepomp en een zonneboiler.
VEGA RECEPTEN Smakelijke recepten uit het boek 'Greenfeast' van kookboekenauteur Nigel Slater.
98
VOLGENDE KEER & COLOFON
GROENERWONEN
5
Zonnepanelen laten installeren? Kies voor een Zonnekeur Installateur Kies voor kwaliteit, vakmanschap Kies voor kwaliteit, vakmanschap en bedrijfsvoering en betrouwbaarheid
Kies voor Zonnekeur Insta stallateur
Vind Zonnekeur Installateurs op www.zonnekeur.nl
Vind een Zonnekeur Installateur bij u in de buurt
www.zonnekeur.nl DE EXTREEM STILLE EN ZUINIGE WARMTEPOMP BESTAAT! Weishaupt warmtepompen behoren tot de meest efficiënte en stilste warmtepompen op de markt. Of de warmte nu uit de lucht, de grond of het grondwater gehaald wordt, steeds is een zuinige en absoluut betrouwbare werking van uw klimaat- en warmtapwaterinstallatie verzekerd.
> Slechts 35 dBA in vollast > Efficiënte opname van energie uit de bron > Tapwater tot 60 graden Celsius, zonder elektrisch element > Fraai design van de buitenunit, van hoge kwaliteit en zeer duurzaam > Voor nieuwbouw & renovatie
_
weishaupt _
DE NIEUWE GENERATIE WARMTEPOMPEN
Monarch Nederland BV ∙ t 020 - 69 97 401 ∙ www.monarch.nl
7
YOGHURT BARN WORDT KLIMAATPOSITIEF (7) De Nederlandse restaurantketen Yoghurt Barn wordt klimaat positief door de uitstoot van het restaurant te compenseren met boomprojecten in het buitenland. Het bedrijf compenseert daarbij 110 procent van de uitstoot. Ook probeert Yoghurt Barn de voetafdruk van de bedrijfsvoering en het verkochte voedsel te verlagen. De compensatie gaat met behulp van Trees for All, een organisatie die boomprojecten in binnen- en buitenland heeft. In het buitenland hebben de projecten een officieel CO²-certificicaat waarin staat hoeveel CO² elke boom kan compenseren.
SERVIES GEKLEURD MET FIJNSTOF (8) De luchtkwaliteit in Nederlandse steden is niet al te best. Zonder dat we het merken, ademen we iedere dag roet, stikstofoxiden en fijnstof in. Architect Iris de Kievith en ontwerper Annemarie Piscaer hebben een manier gevonden om fijnstof als het ware te oogsten: ze maken er glazuur van voor keramiek. Met hun project SerVies maken ze luchtkwaliteit dus letterlijk zichtbaar en zelfs tastbaar. Onderdeel van het project is het ‘participate urban mining’: je kunt zelf meedoen aan het oogsten van fijnstof. Dat kan in binnen- en buitenland in steden waar de luchtkwaliteit onder de aandacht gebracht moet worden. Het doel van SerVies is het verminderen van de hoeveel heid vervuiling in de lucht. Kijk voor meer informatie op https://www.ser-vies.nl/
9
Servies, Roel van Tour
DUURZAME APPS (9) Ook op je smartphone kun je allerlei duurzame apps installeren die iets bijdragen aan het verkleinen van je ecologische voetafdruk. Zo is er de app Peerby, die inspeelt op het principe van de deeleconomie. Via deze app kun je dingen (uit)lenen, denk aan gereedschappen, skibroeken of galajurken. Extra pluspunt: je komt ook nog eens in contact met mensen die vlakbij wonen. Tegenwoordig kun je met Peerby ook geld vragen voor de spullen die je uitleent. Daarmee zijn je spullen dus ook meteen verze kerd. Andere apps die inspelen op duurzaamheid zijn bijvoorbeeld Too Good To Go en Olio. Beide gaan voedselverspilling tegen, Met Too Good To Go kun je voor een paar euro eten ophalen dat aan het einde van de dag overblijft in supermarkten of restaurants. Met Olio kun je (gratis) eten ophalen bij mensen uit de buurt. Handig als je iets hebt gekocht of gekregen wat je eigenlijk toch niet lust!
8
GROENE TRENDS GROENERWONEN
9
ENERGIE & WATER BESPAREN
Energie & Water besparen? Van droogtoilet tot zonne-energie Van kookkachel tot waterzuivering
Bespaar nu
Actie!
Bestel op www.ecosave.com
Ook uw dak groen!
Profiteer van regenwater Verlaag je woonlasten, spaar het milieu en voorkom wateroverlast Van regenwatersysteem tot infiltratie
www.ekogras.com
www.regenwater.nl
Benieuwd wat jij met ons water kunt? Wil je weten waar je veilig kunt zwemmen? Hoe je je tuin watervriendelijk maakt of wat je moet doen bij een dreigende overstroming? Kijk op onswater.nl. Dé website over schoon en voldoende water en waterveiligheid.
W
ater is onderverdeeld in verschillende categorieën. Afvalwater bestaat uit grijs water en zwart water. Grijs water is afkomstig van de vaatwasser, de afwasmachine, de keuken en de douche. Zwart water is het water dat van het toilet naar het riool gaat. Naast afvalwater heb je hemelwater, waar regen en smeltwater van sneeuw onder valt. Daarnaast heb je grondwater, voornamelijk regenwater, dat zich in de ondergrond, bodem en gesteenten bevindt. Er is zeewater dat een hoog zoutgehalte heeft en daarom niet geschikt is om te drinken. Gelukkig hebben we daarom ook drinkwater, dat in Nederland gewoon uit de kraan komt en klaar is voor consumptie. En dat consumeren dat doen we in ons land gretig. Per dag verbruikt een Nederlander gemiddeld 120 liter water. Dit gebruiken we natuurlijk niet alleen om te drinken, maar ook om mee te douchen en te wassen. De rest wordt door het toilet gespoeld, we gebruiken het in de tuin of om mee te koken.
Om dit zo te houden werken veel partijen samen in het Deltaprogramma Zoetwater. Voor een klimaatbestendig water- en landgebruik zijn grote inspanningen nodig. Daarom heeft het Deltaprogramma Zoetwater als doel dat Nederland in 2050 weerbaar moet zijn tegen watertekorten. Hiervoor zal waterbeherend en -gebruikend Nederland aan de slag moeten om de effecten van toekomstige droogte zoveel mogelijk te beperken.”
WAT KOST WATER? We horen het vaak: water in Nederland is niet duur. Maar, wat kost het dan daadwerkelijk? Onlangs heeft Vewin het tarievenoverzicht van 2020 gepubliceerd met daarin de tarievenregelingen van alle tien de Nederlandse drinkwaterbedrijven. Amarins: “Uit dit overzicht blijkt dat het drinkwatertarief voor een huishouden met een gebruik van 100 kubieke meter per jaar (dat is het gemiddelde gebruik van huishoudens) met 1,3 procent is toegenomen ten opzichte van 2019. Vorig jaar was het gemiddelde tarief 1,33 euro per kubieke
meter, nu is dat 1,35 euro per kubieke meter. Dit is exclusief de zogenaamde verbruiksbelastingen zoals de belasting op leidingwater en de btw, die de drinkwaterbedrijven namens de consument afdragen aan de fiscus. Het tarief inclusief de verbruiksbelastingen is gestegen van 1,82 euro per kubieke meter naar 1,85 euro per kubieke meter. Twintig jaar geleden bestond de drinkwaterprijs nog voor maar bijna 15 procent uit belastingen, tien jaar geleden was dat al opgelopen naar 25 procent en nu is dat bijna 30 procent.”
ONDER DE DOUCHE We weten allemaal dat minder lang douchen de meest logische manier is om water te besparen. Met een douchebeurt van tien minuten verbruik je, afhankelijk van de douche, tussen de 90 en 150 liter water. Maak van je dagelijks douchebeurt vijf minuutjes in plaats van tien, en je bespaart al een heleboel water. Iets kouder douchen kan natuurlijk ook. Toch leveren de meeste mensen liever niet in op tijd en temperatuur.
WATER IN NEDERLAND Dat de kwaliteit van het water in Nederland zo goed is, komt volgens de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin), door de hoge eisen die er aan ons water worden gesteld. “De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ziet toe op de kwaliteit van drinkwater in Nederland. In de meest recente rapportage concludeert ILT dat het drinkwater in Nederland in 99,9% van de gevallen aan de kwaliteitseisen voldoet. Ook blijkt uit internatonaal onderzoek dat Nederland een uitstekende kwaliteit van het drinkwater heeft en bij de top van de wereld hoort”, zegt Amarins Komduur-Daems, communicatieadviseur van Vewin. En met dat uitstekende water moeten we zuinig zijn. Er vindt namelijk een klimaatverandering plaats en daarom wijst Vewin ons Nederlanders op onze verantwoordelijkheid. “Aandacht voor duurzaam drinkwaterverbruik is van groot belang. Wij vragen de mensen dan ook om alleen te gebruiken wat nodig is en niets te verspillen. Dit geldt het hele jaar door. Bovendien is drinkwater een streekproduct: de bronnen voor het maken van drinkwater verschillen en de invloed van weer en klimaat varieert per bron. En ja, er is voldoende water voor de drinkwatervoorziening. Kwaliteit en continuïteit zijn gewaarborgd, maar ook voor de toekomst is voldoende en goed drinkwater een randvoorwaarde voor het functioneren van de samenleving.
TIPS VAN VEWIN OM WATER TE BESPAREN
• Douche korter; hierdoor verbruik je minder water en er is minder energie nodig omdat je minder warm water verbruikt. • Gebruik mengkranen en een ecosysteem onder de douche of gebruik een 50 procent spaarperlator in elke bestaande kraan. • Draai de kraan dicht tijdens het tandenpoetsen. • Gebruik de vaatwasser en wasmachine alleen als ze vol zijn. • Gebruik waterbesparende technieken; bijvoorbeeld een kleinere spoelbak en een spaarknop en spoelonderbreking op het toilet. Let bij het aanschaffen van nieuwe huishoudelijke apparaten zoals vaatwassers en wasmachines ook op het waterverbruik hiervan. • Was de auto met een emmer en sop in plaats van de tuinslang. • Repareer lekkende kranen en sluit in de winterperiode de buitenkranen goed af om lekkages door vorst te voorkomen. • Vang regenwater op; plaats een regenton en gebruik dit om bijvoorbeeld de planten water te geven. • Sproei de tuin niet vaker dan nodig is, dus niet dagelijks een beetje maar wekelijks een grote hoeveelheid. Bij voorkeur vroeg in de ochtend of laat in de avond om te voorkomen dat er veel van het water direct verdampt.
GROENERWONEN
35
ENERGIE BESPAREN & GEZOND WONEN VEILIG MOOI BETER
GROENER WONEN MET 100% NATUURVERF
www.natuurverfwebshop.nl
Eenvoudigenergie energiebesparen besparen Eenvoudig metmeerlaagse meerlaagsereflecterende reflecterende met isolatie! isolatie! √ Dun&isolatiewaarde &lichtgewicht lichtgewicht √ √Hoge Dun √ comfort in zomer & winter Hoge isolatiewaarde √ √Meer Hoge isolatiewaarde √ & lichtgewicht Gemakkelijk verwerken √ √Dun Gemakkelijk teteverwerken √ verwerken Duurzaam&te &recyclebaar recyclebaar √ √Gemakkelijk Duurzaam √ & recyclebaar Geengezondheidsrisico’s gezondheidsrisico’s √ √Duurzaam Geen Meerweten? weten? Neemcontact contactop:op:pxanederland.nl pxanederland.nl ofbelbel030 030666 6666963 6963 Meer info Neem www.pxanederland.nl of belof+31 30 666 69 63 Meer
Ook uw dak groen! Gezonder & goedkoper wonen met meer comfort Dat is mogelijk met ons onafhankelijke advies op maat WWW.ANSVECO.NL
www.ekogras.com
Ontdek het nieuwe bouwen
www.groenebouwmaterialen.nl UW BIO BOUWMARKT NATUURLIJK!
COLUMN ONZE KLUSBOERDERIJ
Robert en Eugenie kochten recent een ‘klushuis’ in Wordragen, een buurtschap in de gemeente Maasdriel in de Bommelerwaard. Robert (51) woont vlak bij Wordragen, is vader van drie volwassen kinderen, heeft een eigen reclamebureau, is raadslid in de gemeenteraad, is Prins Carnaval, heeft twee honden en golft regelmatig. Eugenie (52) woont vlak bij Utrecht, is moeder van een volwassen zoon, heeft een eigen sportstudio (Spinning, Yoga, Pilates) en werkt bij één van de netbeheerders. Sinds de zomer van 2017 zijn zij een stel. In Groener Wonen schrijven zij de ervaringen in hun klusboerderij.
Thuiswerken vanuit een klushuis in en om het huis. Bij het plaatsen van het nieuwe dak maakten wij een abrupt einde aan deze gastvrijheid, althans dat dachten we… Er ontbraken nog twee knik-kant-pannen op het dak, deze moesten nog worden nageleverd. En juist bij die twee minimale holtes onder het nieuwe dak nestelden zich twee koppeltjes huismussen. Nou vooruit dan nog maar een keer, deze zomer mogen ze nog één keer komen logeren en dan wordt het toch echt gebruik maken van de nestkastjes die we inmiddels ook geplaatst hebben.
Ineens kon iedereen tijdens het digitale vergaderen, meekijken in ons klushuis. In het begin werd me zelfs voorzichtig gevraagd of ik misschien in de schuur zat. Tja, onze thuiswerkplekken zien er niet uit zoals de gemiddelde thuiswerkplek. Maar we merkten ook wat positiefs aan dat thuiswerken. Het was namelijk heel erg fijn om m’n zinnen te verzetten met klussen, na een ochtend of middag achter de laptop. Wat een dankbare afleiding is het toch om puin te ruimen, planten te stekken, raamkozijnen in te meten of gipsplaten te finishen. Het heeft de afgelopen weken menig keer geleid tot een zeer gezonde nachtrust. Bovendien winnen we gemiddeld zo’n drie uur per dag tijd, omdat er niet meer naar kantoor hoeft te worden gereisd. We beseffen dat we het – zeker vergeleken met anderen – heel erg goed hebben. Door de discussie in de kranten of op het nieuws over onze nieuwe samenleving, worden we ons toch vooral bewust van een harmonieuzer model voor deze wereld. Niet alleen omdat het een mooie gedachte is, of omdat het technisch leuk lijkt, maar omdat het moet. Zo proberen we zoveel mogelijk grondstoffen te hergebruiken. We merken ook dat we eigenlijk ruimschoots voldoende kluskleren hebben en we halen oude materialen op bij anderen die het niet meer nodig hebben. In deze verkeersdichtheid is dat geen enkel beletsel om op elk uur van de dag de weg op te gaan. Het duurzame huis wordt zo langzaam maar zeker een duurzaam leven en eigenlijk is dat ook gewoon heel logisch. Wat we niet direct kunnen hergebruiken kunnen we omwille van de ruimte makkelijk even ergens opslaan. Nu we hele dagen vanuit huis alles bekijken en regelen zien we ook wat er in de tuin gebeurt. De vorige bewoners, het hoogbejaarde boerenstel, gaf volop ruimte aan allerlei flora en fauna om zich te nestelen
‘ Vooruit, deze zomer mogen de huismussen nog één keer komen logeren.’
Portretfoto: Miek van Hemert
We zaten net een beetje bij te komen van de verhuizing naar onze boerderij, toen het persbericht kwam dat we zoveel mogelijk thuis moesten blijven. En als de wereld zó plotseling verandert, worden alle persoonlijke doelen ineens ondergeschikt. Wat een bizarre tijden sinds de uitbraak van Covid-19. Verplicht thuiswerken, geen sportlessen, geen golf, digitaal vergaderen en vooral op jezelf zijn aangewezen. Onze duurzame ideeën lijken ineens heel ver weg te zijn. En toch ook weer niet...
GROENERWONEN
51
C
antor Circulair is iets meer dan een jaar geleden opgezet, nadat de oprichters met steeds meer jonge duurzame ondernemers in gesprek kwamen. Zo ontstond het idee om Cantor Circulair op te zetten; om jonge creatievelingen een kans te geven op de markt. Ondernemers kunnen zich aansluiten bij Cantor Circulair om op die manier de verkoop uit handen te geven. “Wij zijn natuurlijk wel kritisch en we gaan niet met iedereen in zee”, vertelt Diederik Jonkers, circulair adviseur bij Cantor Circulair. “We willen eerst graag zien hoe, waar
in Duitsland gemaakt. Diederik legt uit dat er simpelweg gebruik wordt gemaakt van de materialen die in deze landen voorhanden zijn. “We hebben bijvoorbeeld veel stukadoors in Nederland. Alles moet gladgestreken worden, maar stukadoors hebben veel afval waar ze niets mee kunnen. Al het gebruikte gips is hard en dat wordt normaal gesproken weggegooid. Het is een moeilijk proces om dit spul te recyclen, maar het kan wel. We hebben nu dus een ondernemer in Antwerpen en hij maakt in zijn eigen schuurtje nieuwe lampen van stuc-afval.” Een ander inspirerend voorbeeld zijn de stoelen, tafels en krukjes die gemaakt zijn van
‘ Het is een moeilijk proces om stucafval te recyclen, maar het kan wel.’ en door wie een product wordt gemaakt. Het moet echt duurzaam zijn. Veel mensen zeggen namelijk duurzaam te werken, maar het écht doen is een tweede. De ontwerpers en producenten die bij ons zijn aangesloten, doen dat in elk geval wel. We komen vaak bij deze mensen over de vloer. Sommige van dit soort plekken zijn bovendien sociale werkplaatsen, dan komt er dus ook nog een maatschappelijk aspect bij kijken.” En niet alleen duurzaamheid staat hoog in het vaandel. De meubels van Cantor Circulair zijn bovendien esthetisch en functioneel. Een voorbeeld daarvan is de nieuwe Hocus Focus: een flexibele werkplek voor op kantoor of als thuiswerkplek. Diederik: “De Hocus Focus bestaat uit vijf platen die plat worden verzonden en die je gemakkelijk in elkaar kunt zetten. Er zit een elektrapunt en een verlichtingsbron in. Je zit als het ware in je eigen bubbel, waardoor je volle focus hebt. Het ‘huisje’ is gemaakt van gerecyclede PET-flessen, gecombineerd met nieuw PET-materiaal om een pure grondstof te behouden, maar ook om de kwaliteit van de akoestische constructieplaat te behouden en ervoor te zorgen dat het product aan het einde van zijn leven eenvoudig te recyclen is.”
LOKALE PRODUCTIE Voor Cantor Circulair is het belangrijk dat de producten die ze aanbieden niet alleen van duurzame materialen worden gemaakt, maar ook zo dicht mogelijk bij huis. Dat betekent dat bijna alles in Nederland en België wordt geproduceerd, enkel de Hocus Focus wordt
54
GROENERWONEN
pallets en transportkisten. Eigenlijk vinden ze het bij Cantor Circulair onbegrijpelijk dat er nog pallets eenmalig worden gebruikt voor verzending van goederen. “Wij vinden het onwijs zonde dat deze pallets, met veel keurmerken en gecertificeerd hout, vernietigd worden nadat ze één keer zijn gebruikt. Het is hartstikke mooi hout, juist met die keurmerken en teksten erop”, vertelt Diederik.
WERKEN VANUIT HUIS De producten van Cantor Circulair zijn geschikt voor op kantoor. Maar, juist in een tijd waarin veel vanuit huis wordt gewerkt, is het ook van belang om thuis ergonomisch aan de slag te kunnen. Daarom is de website sinds kort openbaar voor bijvoorbeeld
zzp’ers die geen kantoor hebben. Je kunt verschillende producten uitkiezen om zo een unieke werkplek te creëren. Wel dien je ingeschreven te staan bij de Kamer van Koophandel. Er komen telkens nieuwe producten bij, omdat ook steeds meer nieuwe ontwerpers zich aansluiten bij Cantor Circulair. Zo komt er binnenkort een kartonnen hanglamp aan en in de toekomst willen ze ook meer interne samenhang. “Is er een opdrachtgever met een afvalproduct dan kijken wij of we daar iets mee kunnen. We gaan dan met z’n allen rond de tafel zitten om te kijken welke partijen samen kunnen werken om hier een mooi product van te maken.”
WEFURN Dat de duurzame markt blijft groeien, blijkt uit de andere start-up die naast Cantor Circulair sinds april is gelanceerd: Wefurn. Marketingmanager Annemarie van der Velde, die ook werkzaam is bij Cantor Circulair, vertelt: “Met Wefurn hebben we een soort leaseproduct opgezet. Het gaat om ‘groene’ bureaustoelen die in de circulatie blijven. Wanneer mensen de stoel niet meer nodig hebben, dan halen wij hem op. De stoel krijgt dan een opfrisbeurt en dan maken we er weer een hele nieuwe stoel van die naar de volgende gebruiker kan. Zo’n stoel gaat minimaal tien jaar mee, maar dat is echt het minimum. Ik denk dat het zelfs wel vijftien jaar kan zijn.” Ondernemers kunnen een abonnement nemen op de stoelen van Wefurn. Annemarie: “Je betaalt 30 euro per maand en het is maandelijks opzegbaar om welke reden dan ook. Hiermee bieden wij in tegenstelling tot Cantor Circulair een dienst aan in plaats van een product. Zo kan iedereen een ergonomische werkplek voor zichzelf creëren die voor 98 procent circulair is.”
DOE MEE & WIN 3x
3x
Geef eens iets anders... geef een boompje cadeau! Hoe leuk, origineel en duurzaam? Via de website van Geefeenboompje.nl kun je voor allerlei gelegenheden een boompje kopen, bijvoorbeeld een ‘huwelijksboompje’, een ‘geboorteboompje’ en een ‘bedanktboompje’. Op de website vind je maar liefst 12 verschillende boomsoorten, van olijfboom (die blijft wat kleiner, handig als de tuin niet zo groot is) tot eik. Allemaal hebben ze een eigen symboliek en komen in een hippe en vrolijke verpakking met een kaartje dat je zelf kan personaliseren. De boompjes zijn te bestellen vanaf € 20,95. www.geefeenboompje.nl GROENER WONEN MAG 3X EEN BOOMPJE WEGGEVEN.
Met dit praktische inspiratieboek nemen tuinavonturier Katja Staring en Anna Kemp van Natuurlijk Buiten je mee op avontuur. Ze tonen je de wonderen en mogelijkheden in jouw tuin met nieuwe inzichten, inspirerende fotografie en talloze tips en trucs. Zodat je straks als ware kenner op safari kunt in je eigen natuurgebied, direct naast de deur. Het boek kost € 24,95. www.knnvuitgeverij.nl GROENER WONEN MAG 3X HET BOEK MAAK JE EIGEN JUNGLE WEGGEVEN.
Natuurlijk een boompje (1)
Boek Maak je eigen jungle (3)
1
3x
Boek Simpel leven
(4)
2x
IKAAT Kussen (2)
Het nieuwe social label IKAAT draagt een verhaal uit. De ambachtelijke gemaakte ikat stoffen uit Oezbekistan op de kussens brengen kleur in huis. Een eeuwenoude ambacht blijft behouden en stimuleert lokaal ondernemerschap. Niet alleen zijn deze kussens een feestje voor het oog, IKAAT helpt dromen waar te maken! Koop je zo’n kussen, dan zorgt IKAAT er ook voor dat een meisje in een ontwikkelingsland een week lang naar school kan. Prachtige handgemaakte items en een prachtig verhaal. Kussens vanaf € 74 en via private sales een uitgebreidere collectie met producten vanaf € 22. www.ikaat.com GROENER WONEN MAG 2X EEN IKAAT KUSSEN WEGGEVEN.
2
3
4
In deze prachtig geïllustreerde gids deelt Julia Watkins, de bedenkster van het succesvolle Instagram-account Simply Living Well, haar tips voor een simpel, duurzaam en afvalvrij leven. Watkins laat je zien hoe je plastic verpakkingen, schadelijke stoffen en wegwerpproducten kunt verwijderen uit je huishouden met praktische checklists, makkelijk te vervangen producten en duurzame upgrades voor je gehele huis. Aan alles is gedacht: maak bijvoorbeeld zelf appelcider azijn, drogerballen, herbruikbare hoezen, citrus-allesreiniger of verschillende kruidenmengsels. Of ga aan de slag met de recepten voor notenmelk, saladedressing of een bouillon van groenteresten. Deze gids staat vol met toegankelijke projecten én recepten voor elke dag. Het boek kost € 25. www.fontaineuitgevers.nl GROENER WONEN MAG 3X HET BOEK SIMPEL LEVEN WEGGEVEN.
MEEDOEN? Ga naar www.groenerwonen.com/winnen en vul het formulier in. Dit kan tot 2 september 2020. De winnaars krijgen vanzelf bericht.
GROENERWONEN
55
DOSSIER KOEL WONEN
HOUD HOOFD EN HUIS KOEL De zomer van 2019 schaart zich in de top 3 van warmste zomers ooit. Zo’n zinderend warme zomer zal geen uitzondering zijn en als we even terugkijken op het prachtige voorjaar dat we tot nu toe gehad hebben, belooft dit wat. Tijdens warme dagen houd je je huis graag koel. Dit kan door grote aanpassingen zoals met isolatie of door te koelen met een warmtepomp. Maar, ook met zonnewering en door middel van praktische tips lukt het je om je huis deze zomer aangenaam koel te houden. Tekst: Janouk Vermaas Foto’s: Shutterstock
56
GROENERWONEN
GROENERWONEN
57
Zorgeloos Wonen
MEER IN HUIS! Thuis is de belangrijkste plek van de wereld. De plek waar u ontspant, waar u geniet, waar u veilig bent. Een plek die helemaal van uzelf is. De vakmensen van Feenstra maken het iedere dag mogelijk. Of het nu gaat om warmte, veiligheid, duurzame energie, comfort of gezonde lucht. Want zorgeloos wonen willen we allemaal. Nu, maar ook straks. Zorgeloos Wonen is een digitaal platform waar Feenstra als landelijke installateur laat zien wat de energietransitie gaat betekenen. We nemen u stap voor stap mee naar 2050, het jaar waarin Nederland CO2-neutraal wil zijn. Met duurzame adviezen en technische oplossingen waarmee u meteen aan de slag kunt. Met Feenstra heeft u mĂŠĂŠr in huis.
Op de hoogte blijven? Schrijf u in voor gratis updates: feenstra.com/updates Of ga naar www.zorgeloos.nu
B
ij isolatie denk je al snel aan de winter, aan het binnen houden van de warmte en aan het besparen van energie. Toch speelt isolatie ook in de zomer een heel belangrijke rol, vertelt Joss Linssen, directeur van isolatiebedrijf Isotech. “Isolatie is onmisbaar als je warmte buiten wil houden en een koelere woning wil hebben. Waar mensen vooral aan de besparing in de winter denken, valt er met goede isolatie ook in de zomer veel te winnen op het gebruik van bijvoorbeeld airconditioning. Zie je geïsoleerde huis als een thermoskan. Doe je er warme koffie in, dan blijft het warm, maar doe je er ijskoud water in, dan blijft het koud. Door het huis in te pakken met een thermische isolatielaag kun je het huis langer koel houden, doordat de warmte buiten blijft. De warmte moet meer moeite doen om binnen te dringen.” Isotech maakt uitsluitend gebruik van Isopearls, parels die samen met een bindmiddel worden ingespoten in de spouwmuur en zo de ruimte vullen. Belangrijk hierbij is dat het materiaal wél ademt. “Hiermee voorkom je dat het huis gaat ‘zweten’ en het binnen onaangenaam wordt.” Joss vergelijkt het met een hardloper die zich hult in een synthetische jas. Bij de keuze voor een isolatiemateriaal is het daarom belangrijk om te kijken of het materiaal wel ademt.
belangrijk. Ventileren, ventileren, ventileren! Hoe beter de woning geïsoleerd is, hoe belangrijker ventileren wordt. Houd ’s nachts de ramen open om het huis te laten afkoelen en voorkom zo veel mogelijk dat de woning opwarmt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan goede zonwering.”
VENTILEREN SPOUWMUUR EN DAK ISOLEREN Om de warmte buiten te houden, is vooral het isoleren van de spouwmuur en het dak van belang. “De zon schijnt vaak lang en fel op het dak van je huis, net als op de muren”, zo legt Joss uit. “Dit zijn dan ook de belangrijkste onderdelen als het gaat om het buitenhouden van de warmte. De isolatie van de vloer is vooral in de winter belangrijk, de vloer is namelijk van zichzelf al een stuk koeler.”
OVERVERHITTE NIEUWBOUW Naast alle positieve effecten van isolatie, kan het ook voorkomen dat een té goede isolatie op zomerse dagen het huis te warm houdt. Joss Linssen legt uit dat dit vooral voorkomt bij nieuwbouw huizen. “De isolatie-eisen voor nieuwbouw huizen zijn torenhoog. Alles is tip-top geïsoleerd, denk aan spouwmuur, vloeren, dak, maar ook aan dubbel of zelfs triple glas. De warmte kan in dit soort huizen echt niet meer ontsnappen. In de winter is dat fijn, maar in de zomer kan dit voor oververhitting zorgen. Wat voor alle huizen geldt, is op die momenten voor nieuwbouwhuizen extra
58
GROENERWONEN
Zoals Joss Linssen al benadrukt, ventileren is van groot belangrijk. Dit geldt voor alle woningen. Door op de goede manier te ventileren, kun je de warmte uit je huis krijgen. De eerste fout die vaak wordt gemaakt, is door juist overdag de ramen open te zetten. Je denkt misschien dat je zorgt voor frisse lucht, maar je geeft warme lucht juist vrij spel om binnen te komen. Zet je ramen liever vroeg in de ochtend, ’s avonds na zonsondergang en ’s nachts open. Dan is het meestal het koelst. Door ramen en deuren even goed tegenover elkaar open te zetten, laat je de warme lucht ontsnappen en laat je koele lucht binnen. Heb je huisdieren zoals een konijn of cavia? Pas dan wel even op dat ze niet op de tocht zitten, veel huisdieren kunnen hier slecht tegen.
TIP
Heb je mechanische ventilatie? Koel dan slim! Zet overdag de roosters aan de kant waar de zon schijnt dicht en aan de kant waar schaduw is open. Zo haal je minder warme en meer koele lucht in huis!
‘Houd overdag de ramen dicht!’ KOELEN MET EEN WARMTEPOMP Dat je een warmtepomp kunt gebruiken om je woning en tapwater te verwarmen, is voor velen niets nieuws. Dat je een warmtepomp ook kunt gebruiken om je woning te koelen, wist je wellicht nog niet. Je kunt met een warmtepomp energiezuinig koelen op twee verschillende manieren: je kunt passief koelen en actief koelen. Passief koelen is de meest energiezuinige manier van koelen. Maar, dit kan alleen met een warmtepomp die zijn bron in de bodem heeft. Onder de grond is het koel. Grondgebonden warmtepompen kunnen deze koelte, die van nature aanwezig is in de bodem of waterbron, gebruiken om je woning te koelen. De circulatiepomp pompt het koele water rond en koelt op deze manier de woning. Actief koelen werkt eigenlijk hetzelfde als de traditionele airconditioning. Hierbij wordt warme lucht omgezet in koude lucht of koud water. Deze vorm van koelen is minder zuinig dan passief koelen, omdat de warmtepomp aan het werk moet. De compressor in de warmtepomp wordt gebruikt om de lucht te koelen. Je kunt actief koelen met een lucht-waterwarmtepomp, een lucht-luchtwarmtepomp en een hybride warmtepomp. Laat je wel goed informeren, want meestal heeft je warmtepomp een kleine aanpassing nodig om te kunnen koelen.
DOSSIER KOEL WONEN
ZONWERING Wie een koel huis wil, kan niet om zonwering heen. Zonwering is net als isolatie van groot belang. Milieu Centraal meldt zelfs dat de combinatie van zonwering en HR++ glas je helpt om tot wel 80% van de warmte buiten te houden. Jeroen de Roos van zonwering branchevereniging Romazo Professionals vertelt meer over het belang van zonwering. “Wie het helemaal goed wil doen, zorgt zowel binnen áls buiten voor goede zonwering”, legt hij uit. “Van goede zonwering binnen heb je het meeste profijt in de winter. Dan helpt het je de warmte binnen te houden. Van goede zonwering buiten, pluk je vooral in de zomer de vruchten.” Hij vertelt hoe dit precies zit. “Wanneer de zon op het huis schijnt, komt de warmte binnen. Zeker bij woningen die op én top geïsoleerd zijn, is dit een probleem. De warmte kan er dan namelijk niet meer uit. Net als in een auto, kan in huis de temperatuur snel oplopen. Door goede raambekleding voorkom je dat het binnen te veel opwarmt. Om de warmte buiten te houden is raambekleding aan de buitenkant het meest effectief. Hiermee voorkom je dat de warmte de woning inkomt. Van dit soort raambekleding zijn screens standaard, maar ook zonneschermen en rolluiken bieden bescherming tegen de warmte.” Hoewel je misschien vooral aan de zomer denkt, benadrukt Jeroen de Roos ook het belang van zonwering in het
62
GROENERWONEN
voorjaar en de herfst. “Veel mensen weten niet dat zonwering ook dan heel belangrijk is. De zon staat dan lager en schijnt langer de woning binnen.” Het grote voordeel van een investering in zonwering is volgens Jeroen de Roos dat het niet alleen nuttig, maar ook nog mooi is. “Met zonwering kun je echt iets aan je woning toevoegen. Mooie shutters of markiezen verbeteren het uiterlijk van je woning! Zonwering levert je zowel een besparing als meer comfort op.” De Roos verwacht dat zonwering de aankomende jaren heel belangrijk gaat worden in de bouw van nieuwe woningen. “We zien dat hier nu al eisen voor komen bij gebouwen. Dit gaat vanaf januari 2021 gelden. We verwachten dat dit ook zal gaan gebeuren bij woningen.”
DE KLEUR VAN ZONWERING Niet onbelangrijk is de kleur van je zonwering. Je zou misschien verwachten dat lichte kleuren het meest effectief zijn, toch blijkt dit niet zo. “Donkere kleuren hebben een hogere absorptie van zonne-energie. Daardoor nemen deze meer warmte op dan licht gekleurde doeken. Lichtgekleurde doeken hebben wel een hogere reflectie maar dit is minder effectief tegen oververhitting dan absorptie.” Hierbij is het wel van belang waar de zonwering geplaatst wordt. Dit geldt namelijk alleen voor zonwering aan de buitenkant. Binnen kunnen donkere kleuren juist wel voor oververhitting zorgen.
WELK TYPE ZONWERING?
Zowel voor binnen als voor buiten is er veel keuze als het gaat om zonwering. Zo kun je binnen kiezen voor shutters, screens, plisségordijnen, jaloezieën en nog veel meer. Ook buiten is er veel te kiezen. denk bijvoorbeeld aan screens, rolluiken, knikarmschermen of markiezen. Naast de verschillen in uiterlijk, zit er ook verschil in het effect van het type zonwering. Hiervoor heeft Romazo in samenwerking met TNO de Energie Prestatie Indicator ontwikkeld. De EPI is een hulpmiddel om de eigenschappen van zonwering nauwkeuring in kaart te brengen. Je ziet er per type zonwering het effect in zowel het stookseizoen als daarbuiten. Het kan je dus helpen bij de keuze voor een bepaald type zonwering. Je vindt de EPI op romazo.nl/energie.
RETHINK CLIMATE IMPROVE LIFE
Wordt het toch nog een coole zomer!
co r i a Met
!
k
Aangenaam wonen met een energiezuinige airconditioning! #CoolsteZomer Check www.daikin.nl/coolstezomer voor meer info en maak kans op een gratis airco voor een speciaal iemand.
VAN OUDERWETSE JAREN 30-WONING NAAR DUURZAAM DROOMHUIS Een bijdrage leveren aan de energietransitie in jouw wijk? Dat zagen Jeroen Vanson en zijn vrouw Laura wel zitten. Samen gingen ze de uitdaging aan om een jaren 30-woning aan de Vliet in Den Haag te kopen en duurzaam te renoveren. Hup, van het aardgas af en het energielabel verbeteren van G naar A. Tekst: Danique Pals Foto’s: Henny van Belkom
64
GROENERWONEN
HOE ONTSTOND HET IDEE OM AAN DIT PROJECT TE BEGINNEN? “In augustus 2018 kwamen mijn vrouw en ik langs een jaren 30-woning in Den Haag. In de tuin stond een bord met de tekst: te koop. We hebben twee zoons van 2 en 5 jaar en we waren voor ons gezin op zoek naar een woning die we zelf konden verduurzamen. We zijn allebei werkzaam in de duurzaamheid. Laura is blogger voor duurzame lifestylemerken en ik houd me bezig met energieprojecten bij duurzame energieleverancier Greenchoice. We besloten de woning te kopen en aan de slag te gaan. In februari 2019 zijn we gestart met de renovatie. Het doel van de verbouwing was het realiseren van veel wooncomfort met gebruik van natuurlijke materialen. En wij hebben ervoor gekozen om de woning waar mogelijk in ere te herstellen, we houden van de sfeer van een jaren 30-huis. Daarnaast wilden we volledig van het aardgas af en het energielabel verbeteren van label G naar A. Op dit moment zijn we met het laatste schilderwerk bezig en binnenkort starten we met de aanleg van de tuin.”
66
GROENERWONEN
IS HET GELUKT OM VOLLEDIG VAN HET AARDGAS AF TE GAAN? “Dit is zeker gelukt. Ons doel was energielabel A, maar we hebben nu zelfs A++. Dat is dus beter dan we hadden verwacht. Dit komt deels doordat onze zonnepanelen van Greenchoice een hoger aantal Wattpiek leveren dan we vooraf hadden ingeschat. Ik verwacht dat onze zonnepanelen ongeveer in de helft van ons stroomverbruik kunnen voorzien. Het resterende deel nemen we af uit lokale energieprojecten waar Greenchoice mee samenwerkt. Op die manier is onze energievoorziening nu 100 procent duurzaam en in Nederland opgewekt. We verwarmen elektrisch met een lucht-waterwarmtepomp en dat bevalt ons uitstekend. De buitenunit horen we nauwelijks en de vloerverwarming zorgt voor een constante temperatuur in huis. Geen tikkende radiatoren meer. Sterker nog, helemaal geen radiatoren meer.” WELKE NATUURLIJKE MATERIALEN ZIJN ER GEBRUIKT? “Ons huis is bijna 100 jaar oud. Uit de bouwkundige keuring bleek dat de constructie
nog in verrassend goede staat was. We hebben ervoor gekozen om dampopen te isoleren, zodat het huis kan blijven ‘ademen’. Er was voor ons geen twijfel over het gebruik van natuurlijke producten. Voor alle voorzetwanden hebben we jute gekozen en de vloer van de zolder is geïsoleerd met Metisse: gerecycled textiel. Voor de timmermannen waren deze natuurlijke producten een verademing. Ze vonden het fijn spul, veel beter dan glaswol. Een tip vanuit mij: check vooraf goed of jouw gemeente subsidie geeft voor isolatiemateriaal en controleer of het product dat je kiest voldoet aan de voorwaarden.” WAAR LIEP JE TIJDENS HET PROJECT TEGENAAN? “Als particuliere huiseigenaar moet je best stevig in je schoenen staan tijdens dit soort renovaties. Duurzame ambities worden door veel aannemers, installateurs en architecten helaas nog steeds gezien als onnodig en ingewikkeld. Groener wonen begint dus met een zoektocht naar de juiste partijen in je omgeving. Wij vonden gelukkig goede partijen die als een ‘bouwteam’ samenwerkten om onze ambitie te realiseren.
De kracht van energiecoöperaties
VERDUURZAMING EN LAGERE ENERGIEREKENING In een ideale wereld wekken we allemaal onze eigen energie op. Helaas is niet elk dak geschikt voor zonnepanelen. Wil je toch investeren in duurzame, lokale energie? Dan kun je lid worden van een energiecoöperatie, waarbij je samen met buurtbewoners de handen ineen slaat voor de opwekking van zonne- of windenergie. In de gemeente Castricum wil de plaatselijke coöperatie CALorie ervoor zorgen dat Castricum zichzelf in 2030 van energie kan voorzien. Tekst: Danique Pals Foto’s: CALorie, Shutterstock
74
GROENERWONEN
HRsolar zonnewarmtesysteem • • • •
Efficiënte energiebesparing Hoog warm tapwater comfort Diverse subsidies Een veilige investering, nu en voor de toekomst
Help! Ik wil mijn huis verduurzamen! Maar hoe? Het verduurzamen van je huis is een manier om je wooncomfort te verhogen en je maandelijkse energiekosten te verlagen. Maar het geeft ook gewoon een goed gevoel want je bent bezig met het milieu. Hoe maak je de juiste beslissing die toekomstbestendig is? Wil je zonnecollectoren, PVT-panelen of kies je voor een warmtepomp met een all-electric oplossing? Waar begin je? Ons advies is om eerst te kijken naar de zon want die schijnt gratis. En kies nu niet meteen voor zonnepanelen die a lleen stroom opleveren maar kijk juist naar de grootste verbruiker van je energierekening. Dat zijn de kosten voor gas.
www.hrsolar.nl
Om die te verlagen adviseren wij te beginnen met een zonneboiler al dan niet gecombineerd met een warmtepomp of een all-electric oplossing. Zo kun je 100% gasloos gaan en eventueel afscheid nemen van je CV-ketel. Een HRsolar zonnewarmtesysteem combineert al deze verschillende technieken en slaat de gewonnen warmte op in een RVS voorraadvat. Zo wordt je woning (voor)verwarmt, kun je lekker warm douchen en je energierekening fors laten dalen. Met een HRsolar zonnewarmtesysteem ben je gegarandeerd van een zonnige toekomst. Ontdek ‘t.
‘Afgelopen jaar hadden we een overschot aan geproduceerde energie.’
90
GROENERWONEN
C
ris en Gini wonen in een huis met een ruime tuin op ongeveer 5 kilometer van het centrum van Voorthuizen. Heerlijk bij de Veluwe in een bosrijke omgeving. Het huis is bijna 20 jaar oud en het stel vond het tijd voor zonnepanelen. Toen de verwarmingsketel op een gegeven moment toe was aan vervanging kwamen ze aan de praat met Feenstra. Cris komt zelf uit de installatiewereld en hij kreeg gelijk een goed gevoel bij de voorstellen van Feenstra om, als je toch richting energieneutraal wil gaan, dit volledig te doen en dus naast zonnepanelen ook te investeren in een luchtwarmtepomp en zonneboiler. Toen er in die periode ook nog eens aardbevingen waren in Groningen, waren Cris en Gini direct overstag. Ze vinden namelijk dat we met z’n allen iets moeten doen aan dit probleem.
ZONNEPANELEN IN DE ACHTERTUIN “Met een zonneboiler en een warmtepomp zou het moeten lukken om ons huis zonder aardgas te voorzien van warmte en warm water. Maar dan zouden we wel meer zonnepanelen nodig hebben. Ons dak is daar helaas niet geschikt voor; er valt te veel schaduw op van de bomen.” Toch laten ze het er niet bij zitten en ze besluiten de zonnepanelen in plaats van op het dak gewoon in de grote tuin te plaatsen. Daar valt genoeg zonlicht en er is genoeg plek. Op het moment dat de zonnepanelen zouden komen, gooide de gemeente helaas roet in het eten. Voor zonnepanelen in de tuin heb je een vergunning nodig en dat wist het stel op dat moment niet. “We hebben veel met de gemeente gesproken. We legden ons plan uit en de wethouder vond het een goed idee”, vertelt Cris. Desondanks heeft het project maandenlang stilgelegen vanwege de situatie met de gemeente. Uiteindelijk is het toch gelukt en inmiddels liggen er 32 zonnepanelen in de tuin. Daar zijn Cris en Gini erg blij mee. En over het gesteggel met de gemeente denken ze niet meer na. “Het is moeilijk als de overheid telkens de spelregels verandert. Maar nu kijken we met genoegen naar wat we hebben”, zegt Cris. “Onze woning is nu duurzaam én we zijn inmiddels dik energieneutraal. Eerst betaalden we 350 euro aan energiekosten en nu zitten we op 0. En elke dag kijken we hoopvol naar buiten om te zien of de zon schijnt!”
HOGERE WAARDE VAN HET HUIS Dat ze de investering er zelf wellicht niet
meer uithalen, daar zijn Cris en Gini zich van bewust. Anderzijds zijn ze heel erg positief. “Wij richten het huis zodanig in dat we er in principe tot ons eind kunnen wonen. En we zeggen wel eens gekscherend tegen elkaar dat het ons misschien toch nog wel gaat lukken om alles eruit te halen. Je weet namelijk niet hoe het leven loopt en dat is maar goed ook. We zouden het geld ook in de hypotheek kunnen stoppen, maar dan krijg je er sowieso weinig voor terug. We blijven natuurlijk wel realistisch, gezien onze leeftijd. Maar wat we in elk geval wel weten is dat de verkoopwaarde van ons huis fors stijgt. Afgelopen jaar hadden we een overschot aan geproduceerde energie en dat verwachten we dit jaar weer te halen.” Het huis is nu helemaal energieneutraal, maar toch zijn Cris en Gini nog niet helemaal klaar. “Wij hadden wel het geluk dat er beneden al vloerverwarming was en dat de isolatie ook al in orde was. En dat is van belang voor een lagetemperatuurverwarming. Boven hebben we nog wel radiatoren die je zou kunnen vervangen. Maar op een gegeven moment is het genoeg. Dus die radiatoren, dat laten we aan de volgende bewoners over”, zegt Cris. Daarnaast vertelt hij dat het ook af en toe nog best wel even wennen was, zo’n duurzaam huis: “Het nadeel is, dat als het
waait de pomp er iets meer moeite mee heeft om op temperatuur te komen, maar uiteindelijk lukt het wel. In het begin zochten we daarom een beetje naar de juiste instellingen. Je moet dat gewoon proberen en niet bang zijn. Het is namelijk niet net als met een traditionele verwarming dat je hem gewoon een graadje hoger kunt zetten. Uiteindelijk raak je er wel aan gewend. En daarnaast is het belangrijk om goede nazorg te hebben. Wij kunnen daarvoor terugvallen op Feenstra en Solvis, de leverancier van het warmtesysteem. Daarnaast komt er bij ons wel eens een installateur van Feenstra langs om te kijken als onderdeel van een interne opleiding voor monteurs, zodat iedereen meegroeit in de nieuwe techniek.” Terugkijkend op het hele project zijn ze erg blij dat ze de stap hebben gezet. “De meeste mensen om ons heen zijn ook heel positief, maar zelf willen ze dan toch nog even wachten omdat je niet weet wat er gaat gebeuren. Tja, dat wisten én weten wij ook niet. Wij hebben de keuze gewoon gemaakt en dan moet je het ook doen. En het is heel goed dat de overheid er naar streeft dat we met z’n allen energieneutraal worden. Maar niet iedereen beschikt over de middelen om de investering te doen. Kun je het financieel wel aan dan is het, denk ik, voor iedereen verstandig om erin te geloven.”
GROENERWONEN
91
VOLGENDE EDITIE
COLOFON
DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN
MET DUURZAME & HERGEBRUIKTE MATERIALEN
IN DE TUIN
MAAK JE EIGEN COMPOSTHOOP
DOSSIER LICHT
Foto: Shutterstock
ECOLOGISCH BOUWEN
Uitgever Vipmedia Publishing & Services Postbus 7272 4800 GG Breda (NL) Tel. 076 – 572 25 32 Komiteitstraat 46-52 2170 Merksem (BE) Tel. 03 – 645 42 94 groenerwonen@vipmedia.nl www.groenerwonen.com Hoofdredactie Jacqueline Leenders Eindredactie Danique Pals en Monique van der Voort Redactie Janouk Vermaas Annemarie Görts Lisa Middelkoop Danique Pals Janneke de Wit (online) Ruth Smeets (stagiaire) Marketing Chiara van Roeyen
MEER SFEER MET SLIMME, ENERGIEZUINIGE VERLICHTING
Bladmanager/ Media Consultant Edwin Fijnaut Tel. Nederland 076 - 572 29 83 Tel. België 0031 - 76 - 572 29 83 edwin@vipmedia.nl
ISOLATIE
Media Consultant Johan Heystek Tel. Nederland 076 - 850 70 18 Tel. België 0031 - 76 - 850 70 18 johan@vipmedia.nl
KLAAR VOOR DE WINTER
Directie Ed Bruijns (verantwoordelijk uitgever) Vormgeving Iris Verheijen Druk PreVision Graphic Solutions BV Abonnement Een abonnement op Groener Wonen kost € 23,50 voor 4 nummers. Abonneren kan via www.groenerwonen.nl of bel 076 - 850 70 12 (NL) 03 - 645 11 02 (BE) Distributie losse verkoop Betapress BV (NL) AMP NV (BE) Niets van deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN: 2666-6618
EDITIE 6 VAN GROENER WONEN LIGT VANAF 3 SEPTEMBER IN DE WINKEL.
98
GROENERWONEN
Investeer in de toekomst, verlaag de energielasten Honderden installateurs staan voor u klaar en blijven graag voor u aan het werk
Positief nieuws
TONZON is blij dat haar vloerisolatiesysteem veilig kan worden aangebracht. “De mensen doen eerst het luik open en dan de voordeur. Wanneer ze op veilige afstand zijn, gaan wij naar binnen en door het luik naar beneden” aldus Jelte Glas van Bjarni Vloerisolatie uit Utrecht. ”Bij de offerteopname geldt ongeveer dezelfde procedure. Het verkoopgesprek vindt nu buiten in de tuin plaats, maar dat is meestal niet eens nodig. De meeste mensen weten al dat ze TONZON Vloerisolatie willen en waarom. Veel mensen zien dit jaar af van een vakantiereis en gebruiken een deel van het geld om TONZON Vloerisolatie aan te laten brengen. Een verstandige besteding van het geld. Je krijgt een warmere vloer, minder vocht in huis en een lagere energierekening.”
Profiteer van de “beslis-nu-premie” Inspectie van de kruipruimte en de uitvoering kan veilig worden gedaan. tonzon.nl/beslis-nu
TONZON VLOERISOLATIE, ANDERE TECHNIEK, BETER ISOLEREND EFFECT Vloeren verliezen vrijwel alle warmte aan de onderkant. Andere soorten isolatie (zoals het in de nieuwbouw gebruikte EPS) beperken wel het warmteverlies door geleiding maar stralen de doorgelaten warmte aan de onderkant gewoon uit. Zo lekt 24 uur per dag warmte aan de onderkant weg, waardoor nieuwbouwwoningen met vloerverwarming nog niet echt energiezuinig zijn. Het unieke TONZON Thermoskussen reduceert deze warmtestraling trapsgewijs tot vrijwel nul. De vloer wordt sneller warm en de eindtemperatuur is hoger bij een lagere luchttemperatuur. Meer comfort met minder energieverbruik. SCHONE DROGERE KRUIPRUIMTE Het wonen boven een vochtig gat in de grond is niet prettig en zelfs soms ongezond. Door een onderdruk wordt constant vochtige lucht uit de kruipruimte de woning ingezogen. Dit vocht moet door ventilatie weer worden afgevoerd. Dit kost energie en daar willen we juist zo weinig mogelijk van gebruiken. TONZON Bodemfolie stopt de verdamping van vocht uit de bodem, remt het vrijkomen van schadelijk radongas en zorgt zo voor een schone, drogere kruipruimte. Misschien wel de meest duurzame maatregel voor veel Nederlandse woningen. In de gebruiksfase biedt het talloze voordelen waaronder energiebesparing. De Bodemfolie is overigens volledig recyclebaar.
* Voor doe-het-zelvers tijdelijk geen verzendkosten
TONZON heeft meer oplossingen waarmee u uw voordeel kunt doen. Kijk op TONZON.nl en ontdek hoe wij het wonen comfortabeler, gezonder en energiezuiniger kunnen maken.