DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN
RIJDEN DEAL! 48 ELEKTRISCH 52 GOEDE Zo kies je de Tweedehands
beste laadpas
zonnepanelen
DE B E ST E I DE E Ë N V O O R DUUR Z AAM WO N EN
ISA HOES GAAT NEDERLAND VERGROENEN ‘Van planten word ik gelukkig’
LAGE ENERGIEREKENING OOK IN DE ZOMER KUN JE FLINK BESPAREN
EDITIE 13
EDITIE 13 / € 6,95
WWW.GROENERWONEN.COM
SMART HOME Het gemak van een superslim huis
EEN HUIS VAN STRO
DUURZAAM & COMFORTABEL
02202
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6
6 DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN
GROENE TRENDS Handige tool om het waterverbruik van je buitenkraan te meten, praktische reisbeker van rijstschilletjes, plasticvrije tandpasta, lampenkappen van afgedankte visnetten en verticale tuinen.
RIJDEN DEAL! 48 ELEKTRISCH 52 GOEDE Zo kies je de Tweedehands
beste laadpas
zonnepanelen
DE BESTE ID EEËN VOO R D UURZ AAM WONEN
ISA HOES GAAT NEDERLAND VERGROENEN ‘Van planten word ik gelukkig’
12
LAGE ENERGIEREKENING
STROWIJK IEWAN In Lent staat het grootste strogebouw van Nederland: Strowijk Iewan, deels door de bewoners zelf gebouwd.
OOK IN DE ZOMER KUN JE FLINK BESPAREN
EDITIE 13
EDITIE 13 / € 6,95
WWW.GROENERWONEN.COM
SMART HOME Het gemak van een superslim huis
EEN HUIS VAN STRO
DUURZAAM & COMFORTABEL
02202
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6
Coverfoto Mark Uyl/mooiwatplantendoen.nl Inzetje: Shutterstock
20
GROENBURGEMEESTER ISA HOES ‘Van groen om je heen word je gelukkiger!’
24
SPAARZAAM MET WATER Korter douchen, minder sproeien & zuinige apparaten aanschaffen.
4
GROENERWONEN
30
PRAKTISCHE TIPS: ENERGIE BESPAREN IN DE ZOMER Ook in dit seizoen valt er winst te behalen!
32
VOEDSELBOS Een groene oase met noten- en fruitbomen en struiken vol bessen.
36
TRASHWORKS Elza Zijstra maakt kunstwerken van plastic zwerfafval.
40
SMART HOME Van slimme lampen en smartspeakers tot een handige koffiemachine met wifiverbinding en een rookmelder die pushberichten verstuurt.
INHOUD EDITIE 13 2022
48
62
83
51
69
84
52
TIPS VAN DE VAKMAN Comfortabel de zomer door.
SCHOON GENOEG? Alles over duurzaam poetsen, van het reinigen van de oven tot ramen zemen.
70
91
WELKE LAADPAS IS GESCHIKT VOOR MIJ? Zo maak je een keuze uit alle aanbieders.
DOE MEE & WIN
GROENDAK EN ZONNEPANELEN Goed voor het wooncomfort, je portemonnee & de natuur.
54
TWEEDEHANDS ZONNEPANELEN Over recycling en een tweede leven voor afgedankte panelen.
60
EEN BROODJE POEP… Haal je gewoon in een foodtruck!
ENERGIEZUINIG KOELEN Isolatie, warmtepompen, zonwering, airco’s en ventilatoren.
BEWAAR JE SCHILLEN Gebruik ze als schoenpoets, plantenvoeding of bestrijd er nare geurtjes mee.
74
GELDZAKEN Tips voor starters op de woningmarkt.
ONZE KLUSBOERDERIJ
92
HELP ÁLLE BIJEN Met een schuilplaats en de juiste voeding.
RECEPTEN UIT HET MIDDEN-OOSTEN EN DE MEDITERRANEÉ Feestelijke gerechten zonder dierlijke ingrediënten.
76
98
DUURZAAM TUINIEREN Praktische tips en een interview met tuinontwerpster Sifra Timmermans.
VOLGENDE KEER & COLOFON
GROENERWONEN
5
ECOLOGISCH WONEN IN TROWIJK IEWAN S
12
GROENERWONEN
Tussen de bomen op een steenworpafstand van de Waal staat Strowijk Iewan in Lent. Dit is het grootste strogebouw van Nederland en hier woont een groep mensen met een duidelijke visie: duurzaam en ecologisch leven. Oprichters Mare Nynke Zijlstra en Hanneke Beld laten zien hoe zij hebben toegewerkt naar dit prachtige woonproject. Tekst: Danique Pals Foto’s: Niek Michel en Wen Versteeg
GROENERWONEN
13
GROENERWONEN
21
WATER BESPAREN IN EN ROND HET HUIS In Nederland hebben we topkwaliteit drinkwater. Met dit water moeten we zuinig omgaan, maar dat kan best wel eens lastig zijn. Douchen, koken, het toilet doortrekken, nog even de plantjes water geven en de auto wassen. Weet jij eigenlijk hoeveel water je verbruikt en waar er nog winst valt te behalen? Tekst: Danique Pals Beeld: Shutterstock
DOSSIER
WATER
24
GROENERWONEN
GROENERWONEN
24
KIJKJE IN EEN VOEDSELBOS Een groene oase met noten- en fruitbomen en struiken vol bessen; een eigen voedselbos is een droom voor veel groenliefhebbers, maar het vergt ook veel geduld. Daar weet Max Besems (32) alles van, want samen met zijn vader is hij op een stuk familiegrond een eigen voedselbos gestart. Tekst en Foto’s: Danique Pals
32
GROENERWONEN
SMART HOME STEEDS POPULAIRDER Maar liefst 50 procent van de Nederlandse huishoudens had in 2021 één of meerdere smart-homeproducten in huis, blijkt uit marktonderzoek van Multiscope. Comfort en gemak zijn daarbij de voornaamste redenen geweest om zo’n product aan te schaffen, maar ook kostenbesparing vormde een reden. Wat is een smart home eigenlijk? En is het inderdaad zo slim? Tekst: Janneke de Wit Foto’s: Shutterstock
40
GROENERWONEN
WAT GEBEURT ER MET OUDE ZONNEPANELEN? Door de stijgende energieprijzen willen steeds meer mensen zelf energie produceren. De vraag naar zonnepanelen blijft hoog. Gemiddeld gaat een paneel zo’n 20 tot 25 jaar mee. Door de snelle technologische ontwikkelingen worden ze echter ook al eerder vervangen. De zonnepanelen van nu leveren immers meer rendement op dan die van 10 jaar geleden. Maar wat gebeurt er met die oude panelen? We zochten het uit. Tekst: Janneke de Wit Foto’s: Shutterstock
54
GROENERWONEN
P
roducenten en importeurs van elektronica zijn in Nederland sinds 2014 verplicht om aan de regeling afgedankte elektrische en elektronische apparatuur te voldoen. Dat betekent dat een producent of importeur (mede)verantwoordelijk is voor de inzameling en recycling van elektronica. Dit geldt ook voor zonnepanelen en omvormers. Sinds 1 maart 2021 zijn in Nederland alle producenten en importeurs van zonnepanelen verplicht om zich aan te sluiten bij Stichting OPEN. Deze stichting zorgt voor de inzameling en recycling van de panelen. Stichting OPEN werkt hiertoe samen met een groot aantal inzamelaars en transporteurs, en de brancheorganisaties ZRN, PV Cycle en Holland Solar.
HUIDIG RECYCLEPROCES In Nederland belandt er per jaar zo’n 400 ton aan zonnepanelen op de afvalberg. “Dat is heel erg weinig”, vertelt René Eijsbouts, adviseur strategie bij Stichting OPEN. “We hebben circa 200.000 ton aan elektronicaafval binnen het domein van stichting OPEN. Dus die 400 ton is bijna niks, dit is zo’n 0,2%.” Maar dat is wat er nú vrij komt. Sinds 2000 worden er ieder jaar meer zonnepanelen verkocht. In 2021 hadden zo’n 1,5 miljoen huishoudens in Nederland zonnepanelen op hun dak. Door de stijgende energieprijzen willen steeds meer mensen zonnepanelen aanschaffen. Dat is natuurlijk gunstig voor de energietransitie, maar het roept ook vragen op. Wat gebeurt er met die zonnepanelen wanneer ze na 20 jaar aan het einde van hun levensloop zitten? De snelle toename in de verkoop zorgt ervoor dat we straks meer afval krijgen. “Qua capaciteit kunnen we het
GROENERWONEN
55
HOUD HET KOEL IN HUIS Op een warme, hete dag wil je jouw woning natuurlijk lekker koel houden. Maar hoe doe je dat? We zetten een aantal manieren op een rij met hun voor- en nadelen. Tekst: Janneke de Wit Foto’s: Shutterstock
62
GROENERWONEN
DUURZAAMHEIDSTIPS VAN VAKMAN ROB VAN DEN BERG Een vakman in hart en nieren, dat is Rob van den Berg. Als monteur bij Feenstra komt hij vaak bij mensen over de vloer. Niet alleen om technische zaken uit te voeren, maar ook om advies te geven. Met de zomer voor de deur willen we allemaal ons huis comfortabel koel houden. Hoe kun je dat op een zo duurzaam mogelijke manier doen? Rob helpt je graag op weg.
Bij een warmte-terugwinsysteem of een gebalanceerd ventilatiesysteem is het overigens niet verstandig om deze uit te schakelen. In veel huizen met zo’n systeem kan er namelijk niet even een raampje open. Wanneer de ventilatie uit staat, kunnen er vochtproblemen ontstaan. Het blijft immers potdicht in de woning.
TIP 3: HOUD HET KOEL BINNEN
TIP 1: HOUD DE WARMTE BUITEN In een goed geïsoleerd huis houd je niet alleen de warmte binnenshuis in de winter, maar houd je de warmte juist ook buitenshuis in de zomer. Ook door andere kleine aanpassingen kun je voorkomen dat je woning opwarmt. Houd overdag ramen en deuren dicht en sluit ook je gordijnen. Wanneer het ’s avonds wat afkoelt, kun je juist alles weer even openzetten om te luchten. Zet gerust alles tegen elkaar open, dan tocht het lekker door. Blijft het warm in huis? Zonwering helpt om nog meer warmte tegen te gaan.
TIP 2: VERGEET DE MECHANISCHE VENTILATIE NIET Is er overdag niemand thuis? Zet dan op heel warme dagen je mechanische ventilatiesysteem uit. Het systeem haalt namelijk de buitenlucht naar binnen. Dat is normaal gesproken erg fijn, maar wat minder fijn als het buiten dertig graden is. Zet het systeem ’s avonds wanneer je thuiskomt wel weer aan. Anders ontstaat er te veel vocht in de woning en vocht voelt ‘klam en warm’ aan.
Als de warmte toch in huis is gekomen, is het fijn als je kan koelen. Een airconditioning of ventilator kan daarbij helpen, maar vraagt wel energie. De airco is daarbij de grootste energieslurper. Als je een split-aircosysteem 100 uur aan laat staan, verbruikt deze 15 keer zoveel energie als een ventilator die 100 uur aanstaat. Een mobiele airco gebruikt nóg eens een kwart meer stroom dan een splitunit. Een ventilator vraagt minder energie en is daardoor een betere optie om je energieverbruik niet te veel te laten oplopen. Maar de werking van de ventilator is wel beperkt ten opzichte van de airco. Een andere manier van koelen is met een warmtepomp. Een warmtepomp kan in de winter warmte uit de buitenlucht halen om je woning te verwarmen, maar kan andersom in de zomer ook warmte uit de binnenlucht onttrekken om te koelen. Je afgiftesysteem moet hier wel geschikt voor zijn. Als dat zo is, dan kun je met een warmtepomp je woning een paar graden koeler maken. Het nadeel is dat je met een warmtepomp je woning niet meer dan een paar graden koeler krijgt. Een airco werkt daarin efficiënter.
TIP 4: ZET DE THERMOSTAAT OMLAAG Als de dagen weer korter worden, kan het zijn dat aan begin van de ochtend de kachel aanspringt. Dat kost je onnodig energie én geld. Even later zal de zon namelijk je woning ook al opwarmen. Vergeet dus niet om ook in de zomer te kijken naar je thermostaat en deze extra laag te zetten.
BONUSTIP VOOR EEN GELUKKIG LEVEN Houd het hoofd koel en geniet van de zomerse dagen. Voor je het weet is het mooie weer voorbij, en heb je spijt dat je zo hebt geklaagd over de warmte...
Meer weten over energie besparen? Kijk op zorgeloos.nu
GROENERWONEN
69
Zorgeloos Wonen Wilt u duurzaam wonen?
Wat zijn de voor- en nadelen van een warmtepomp?
Overstappen op ‘groene’ waterstof?
Wat zijn de kosten voor de energietransitie voor mij? Wel of geen elektrische cv-ketel?
Want thuis daar draait het om. In een wereld waar alles steeds sneller gaat en ingewikkelder wordt, is thuis dé plek waar alles veilig, prettig en vertrouwd is. De vakmensen van Feenstra zorgen voor een comfortabel, veilig en duurzaam huis. Een fijne temperatuur in de woonkamer, een warme douche, gezonde lucht in huis, een veilig gevoel of een lage energierekening. ‘Zorgeloos wonen’ is de digitale inspiratiebron van de professionals van Feenstra. Vol tips, opinieverhalen, nieuws, ervaringen en achtergrondinformatie over duurzaam en comfortabel wonen van de vakmensen die verstand hebben van verwarming, ventilatie, beveiliging en duurzame energie.
Meer duurzaamheidsadviezen en bespaartips of achtergrondinformatie over duurzaam en comfortabel wonen? Ga naar www.zorgeloos.nu
DUURZAAM TUINIEREN DOE JE ZÓ
76
GROENERWONEN
78
GROENERWONEN
BEWAAR JE SCHILLEN, DAT SCHEELT! Citroenen, bananen en sinaasappelen zijn smakelijke en vitaminerijke fruitsoorten. De kleurrijke vruchten hebben ook allemaal een schil, die vaak in de prullenbak of op de composthoop eindigt. Wist je dat je nog veel meer kunt doen met overgebleven schillen van biologisch fruit? Gooi de schillen niet weg en probeer de volgende tips eens uit. Tekst: Danique Pals Foto’s: Shutterstock
70
GROENERWONEN
NEEM NU EEN JAARABONNEMENT 4 nummers Groener Wonen voor slechts € 23,50 ipv € 27,80 DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN
RIJDEN DEAL! 48 ELEKTRISCH 52 GOEDE Zo kies je de Tweedehands
beste laadpas
Groener Wonen is een magazine gericht op duurzaam wonen (energiebesparing, isolatie, warmtepompen, zonne-energie etc.) en milieuvriendelijk leven met meer comfort en lagere woonlasten. Het tijdschrift biedt naast informatie en praktische tips ook vooral veel (woon)inspiratie.
zonnepanelen
DE BES T E I DEEËN VO O R DUURZ A A M WONEN
ISA HOES GAAT NEDERLAND VERGROENEN ‘Van planten word ik gelukkig’
LAGE ENERGIEREKENING OOK IN DE ZOMER KUN JE FLINK BESPAREN
EDITIE 13
OOK LEUK OM CADEAU TE GEVEN EDITIE 13 / € 6,95
WWW.GROENERWONEN.COM
SMART HOME Het gemak van een superslim huis
EEN HUIS VAN STRO
DUURZAAM & COMFORTABEL
02202
BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6
Ga voor deze aanbieding naar groenerwonen.mijntijdschrift.net Het abonnement loopt tot wederopzegging. Opzeggen is eenvoudig en kan per maand. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch.