Hart voor Dieren Juni - Digitaal by vipmedia_breda

HONDEN

NR. 6 Juni 2020 / € 4,25

Voeding

Is compleet voer beter?

w w w. h a r t vo o r d i e re n . n l

Vo ech or de te h liefh onden ebb er!

Gezondheid

Dit helpt tegen teken Praktijk

Ontspannen naar de dierenarts Fabeltje

De antiallergische hond Tips

Bezighouden of ontspannen?

• Je konijn vervoeren • Drinkt mijn kat genoeg?

Ontdek hoe veel actie jouw hond nodig heeft

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 8 3 2

Coverstory

Andere dieren:

02006

Netjes aan de riem lopen

Voorwoord

Lieve dierenvrienden, Voor je ligt de gloednieuwe hondeneditie van Hart voor Die-

Deze maand in het magazin e

ren. We hopen hiermee heel veel vragen van hondenbaasjes en -liefhebbers te kunnen beantwoorden, en natuurlijk veel bruikbare praktische info te bieden. Zo gaan we dieper in op wat er allemaal in goede hondenvoeding zit, wat er gebeurt als een hond atypisch gedrag vertoont en bekijken we hoe je het best kunt uitpluizen hoeveel en welke activiteiten jouw hond echt nodig heeft. Dat laatste is nogal een dingetje onder hondenbezitters, want als je goed wilt zijn voor je viervoeter wil je hem het liefst con-

Nique Hanskamp hoofdredacteur

Blz. 56: Pas op met het gevaar in het gras: de teek!

stant bezighouden, al is daar niet altijd de gelegenheid voor. Maar dat hoeft dus helemaal niet! Vier keer per dag een ellenlange wandeling is niet nodig; vaak is minder meer. Hoe je ontdekt wat de behoeften van jouw hond zijn, leggen we haarfijn uit zodat je je nooit meer schuldig hoeft te voelen en van hem een gelukkige metgezel maakt. Uiteraard ontbreken andere dieren niet deze maand. We kijken naar het drinkgedrag van de kat, nemen het konijn mee in een transportmandje en we vertellen hoe je je het beste kunt

HONDEN

NR. 6 Juni 2020 / € 4,25

Voeding

Is compleet voer beter?

w w w. h a r t vo o r d i e re n . n l

Vo echt or de e ho liefh nden ebbe r!

voorbereiden op een ontspannen bezoek aan de dierenarts. Geen hijgende en angstige dieren meer die een trauma oplopen: het kan

Gezondheid

Dit helpt tegen teken

Blz. 36: Drinkt jouw kat wel genoeg? Lees het in de rubriek Raadgever Kat

echt anders! We wensen je veel

Praktijk

Ontspannen naar de dierenarts

leesplezier.

Fabeltje

De antiallergische hond Tips

• Je konijn vervoeren • Drinkt mijn kat genoeg?

Bezighouden of ontspannen?

Ontdek hoe veel actie jouw hond nodig heeft

Met diervriendelijke groet,

02006

Coverstory

Andere dieren:

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 8 3 2

Netjes aan de riem lopen

Op de cover Een Australian Shepherd geniet van de lente! Nu we veel meer thuis zijn genieten we natuurlijk extra van de wandelingen met onze trouwe viervoeters.

Nique Hanskamp namens de redactie

Bezoek ons ook op Facebook of kom eens langs op www.hartvoordieren.nl

Blz. 66: Het fabeltje van de hypoallergene hond bestaat helaas nog steeds. Lees hier hoe het echt zit

H A RT VO O R D I E R E N 3

INHOUD

ACTIE! Zo bied je jouw viervoeter de perfecte hoeveelheid beweging

JUNI 2020

Foto van de maand In hetzelfde schuitje

Dierennieuws Actualiteiten uit het dierenrijk

8 10

Tips & Tricks Netjes aangelijnd lopen

Gedrag Mijn hond is anders...

Praktijk Ontspannen naar de dierenarts 16

Kootjeâ&#x20AC;&#x2122;s gedoe Column

Asieldieren van de maand Dierenasiel Walcheren 26 Raadgever Hond Stressvrij alleen thuis zijn

Raadgever Kat Drinkt mijn kat voldoende? 36 Raadgever Konijn Veilig mee in de auto

Voeding Is compleet hondenvoer beter?

Winnaars Thuiswerk Callenge 48 Momentopname Vliegende honden

Column uit het asiel

Vraag & Antwoord Een schrikachtig konijn

Gezondheid Het gevaar in het gras

Coverstory De juiste hoeveelheid beweging 60

Coververhalen zijn gemarkeerd met een

DE ANTIALLERGISCHE HOND - fabeltje of feit?

IS KANT-EN-KLAAR VOER BETER? Allerlei mythen rond hondenvoeding worden opgehelderd

4 H A RT VO O R D I E R E N

ZO BEREIK JE ONS

EASY GOING Met deze 7 tips loopt je hond straks keurig mee aan de lijn

ABONNEMENTEN & BESTELLINGEN

NL: Postbus 7272, 4800 GG Breda B: Komiteitstraat 46-52, 2170 Merksem

NL: 076 - 530 17 22 B: 03 - 645 31 08

@ abo.hvd@vipmedia.nl HART VOOR DIEREN REDACTIE NL: Postbus 7272, 4800 GG Breda B: Komiteitstraat 46-52, 2170 Merksem

@ nique.hanskamp@vipmedia.nl + 31 (0)76 - 530 17 13 www.hartvoordieren.nl en .be twitter.com/hartvoordieren www.facebook.com/hartvoordieren www.instagram.com/hartvoordieren Verkoopprijs losse nummers: € 4,25 Jaarabonnement: € 42,50 (incl. verzendkosten). * Opgave nieuwe abonnementen: www.hartvoordieren.nl of .be. Of tel. 0800-0996606 (NL). * Abonnementen lopen tot wederopzegging tenzij anders vermeld en worden na afloop automatisch overgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd (opzeggen kan wanneer u dat wilt). Kwartaalabonnementen gelden ook tot wederopzegging tenzij anders vermeld en worden telkens met een kwartaal verlengd. * Opzegtermijn is in alle gevallen 1 maand.

IK BEN ANDERS Het ras vertelt niet alles: elke hond is een verrassingseitje

Opzeggen abonnement: Schriftelijk, telefonisch of via e-mail naar de klantenservice (zie boven). Vermeld bij correspondentie zo mogelijk uw abonneenummer. Adreswijziging: Schriftelijk of via e-mail bij klantenservice (zie boven), minimaal 1 maand van tevoren. Nabestellen: Telefonisch bij klantenservice (zie boven) of via abo.hvd@vipmedia.nl Hart voor Dieren wordt geleverd door boekwinkels, kiosken en per abonnement. Prijswijzigingen voor behouden. Advertenties vallen buiten de verantwoording van de redactie en de uitgever. Onopgevraagd tekst- en beeldmateriaal wordt niet teruggezonden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming. Bij toestemming is bronvermelding verplicht. Hart voor Dieren verschijnt maandelijks bij Vipmedia Publishing & Services, Postbus 7272, 4800 GG Breda, Nederland (Handelsregister Breda 39.731). Hart voor Dieren wordt samen met Ein Herz für Tiere in Europees verband uitgegeven. © Copyright Ein Herz für Tiere Media GmbH, Ismaning De door u verstrekte adresgegevens worden opgenomen in ons gegevensbestand. Dit bestand wordt gebruikt voor het uitvoeren van de met u afgesloten overeenkomst. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken om u in de toekomst informatie te verschaffen over producten en diensten van onze eigen onderneming. Als u hier bezwaar tegen heeft, kunt u dit kenbaar maken door contact op te nemen met onze klantenservice via abo.hvd@vipmedia.nl of per post.

COLOFON

COVERFOTO: SHUTTERSTOCK

Mythe De hyoallergene hond

Onderzoek Het belang van socialisatie

Wist je dit? Interessante hondenweetjes

Puzzelen Doe mee en win!

Column Rob van Vuure

Beest in beeld Grappige dierenfoto’s

Volgende maand

Colofon Abonnementen en informatie

Hoofd- en eindredactie: Nique Hanskamp E-mail: nique.hanskamp@vipmedia.nl Aan deze uitgave werkten mee: Diederik Martens, Lidy Verdoolaege, Marieke van der Burgt, Sandra Helsocht, Mirjam Addiks, Rob van Vuure, Corine Vos, Dana de Nooijer, Tierney Mepham, Kootje Vormgeving: Nique Hanskamp, Andrea Pfeifer, Christian Fuchsberger Webredactie: Mariska Kloet, Nique Hanskamp Verantwoordelijk uitgever: Vipmedia, Ed Bruijns Advertentie acquisitie: NL: Edwin Fijnaut, Postbus 7272, 4800 GG Breda Tel. 06 - 24 49 94 91 E-mail: edwin.fijnaut@vipmedia.nl BE: Peter de Vester E-mail: peter@moizo.be Traffic: Lidy Verdoolaege E-mail: lidy@vipmedia.nl Marketing: Auke van den Bosch E-mail: auke@vipmedia.nl Druk: PreVision Graphic Solutions BV Distributie losse verkoop Nederland: Betapress BV Distributie losse verkoop België: AMP NV

Foto van de maand

In hetzelfde

schuitje Een bijzonder transport op de Rio Paraguay trok de aandacht van fotograaf Jorge Adorno.

In Paraguay is een hondenleven niet veel waard. Bijna allemaal leven ze op straat, in het beste geval worden ze getolereerd door de mensen. Ze worden uiterst zelden als huisdier gehouden. Het is daarom zo fijn om te zien dat deze man duidelijk een heel bijzondere relatie heeft met zijn viervoeters. Hij wacht geduldig af tot ook de laatste twee achterblijvers in zijn boot springen. De honden zien er ontspannen en goed gevoed uit. Een prachtige momentopname!

6 H A RT VO O R D I E R E N

FOTO: PICTURE ALLIANCE/DPA

H A RT VO O R D I E R E N 7

Actueel

Niet alles heeft hulp nodig Nederland – Er worden steeds meer wilde dierenbaby’s zoals haasjes, egeltjes, konijntjes en eendenkuikens naar opvangcentra voor wilde dieren gebracht door goed bedoelende dierenvrienden. Maar deze kleintjes hebben onze hulp vaak helemaal niet nodig. In veel gevallen is het moederdier niet ver weg, terwijl het jong op een veilige plek wacht op haar terugkeer. Deze diertjes moeten dan ook niet weggehaald worden uit de natuur. Alleen gewonde en duidelijk zwakke of ondervoede wilde dierenbaby’s hebben hulp nodig van professionals. Heb je een dier gespot dat volgens jou hulp nodig heeft? Neem dan snel contact op met het wildlife opvangcentrum in jouw regio.

DIERENNIEUWS Internationaal nieuws en emotionele berichten uit het dierenrijk

+++ Telex +++ +++ Playlist voor dieren: Op de muziek streamingdienst Spotify kun je vanaf nu ook een playlist afspelen voor honden, katten, hamsters, vogels en zelfs leguanen. +++ Terug van weggeweest: In het wild is de Spix‘ ara uitgestorven. Maar nu wordt er gefokt met de laatste vogels in gevangenschap. Zij zullen binnenkort worden uitgezet in Brazilië. 8 H A RT VO O R D I E R E N

Ezellevens ge red?

Nairobi, Kenia – Animal Help Worldwide zet zich in voor he t beëindigen van de ez elslacht in Ken ia. Het land heeft zich ontw ikkeld tot expo rtcentrum van ezelhuiden na ar China. Daaro m worden er oo steeds meer ez k els gestolen – va n de bevolking die juist op deze di eren aangewez en is. De regering gaat nu ingrijpen en w il de handel gaan st opzetten.

Eenden bestrijden sprinkhanen Pakistan – In meerdere landen is op dit moment sprake van een sprinkhanenplaag – zo ook in Pakistan. De insecten planten zich daar grootschalig voort, vreten bomen en struiken kaal en bedreigen de graanoogsten. Maar in plaats van met gif te sproeien, wil

men de insecten nu met eenden gaan bestrijden. Een hongerig vogelleger van 100.000 eenden moet een einde maken aan de plaag. Het idee komt uit China: Daar worden watervogels al sinds de eeuwwisseling ingezet om dit soort insectenplagen te bestrijden.

Bijen dansen in dialect

Jonge poolvos bevrijd van pelsdierenfokker Berlijn – Denise Weber en haar collega’s van het Duitse Dierenbeschermingsbureau hebben een succesje geboekt in hun strijd tegen de pelsdierenfokkerij. Tijdens een nachtelijke actie konden ze op een Poolse pelsdierenboerderij een poolvosmeisje uit haar piepkleine kooi bevrijden. De kleine heeft de naam Mascha gekregen en heeft een nieuw thuis gevonden in Thüringen bij een opvangboerderij. Mascha is inmiddels het gezicht van de beschermingscampagne ‘Mijn hart hangt aan jouw bont’, die mensen erop attent maakt dat er nog altijd echt bont wordt verkocht.

H A RT VO O R D I E R E N 9

Foto‘s: Alamy, picture alliance, Shutterstock

Würzburg – Om hun metgezellen de weg te wijzen naar nectar en stuifmeel voeren honingbijen zogenaamde bijendansjes met hun achterlijf uit. Er wordt al lang vermoed dat de dansstijlen van de individuele typen van elkaar verschillen. Nu hebben onderzoekers van de Universiteit van Würzburg bevestigd dat er ‘dialecten’ zijn in de danstaal van de honingbij. Ze observeerden de dansstijlen van de Aziatische honingbij, de dwerghoningbij en de reuzenhoningbij en vonden verschillen in de bewegingen van het achterlijf - het deel van de dans waarin de insecten aangeven waar het eten te vinden is.

Basics

7 tips … voor netjes aangelijnd lopen Een constant gespannen lijn of keihard trekken gaat op onze zenuwen werken en de hond heeft er ook stress van. Met onze tips verander je dit voorgoed.

Nooit aan de lijn rukken

Geen enkele goede trainer raadt aan om flink aan de lijn te trekken als baas. Dit is schadelijk voor de gezondheid van je hond. Stop in plaats daarvan met lopen en trek de aandacht van je hond: door zacht te fluisteren of met iets lekkers. Ga door zodra de lijn los hangt. Staat de lijn weer gespannen, stop dan opnieuw en herhaal.

‘Aan de voet’ of ‘bij mij?’

Het keurig en continu ‘aan de voet lopen’ is zeer vermoeiend voor een hond en niet geschikt voor dagelijks wandelen. Het (niet per se uitgesproken) ‘bij mij’ vereist dat de hond ervoor zorgt dat hij zich aanpast aan jouw snelheid, zodat de riem losjes blijft zitten. Het maakt niet uit of hij rechts, links, voor, of achter je loopt. En hij hoeft zijn hoofd niet tegen je knie te houden, maar kan lekker snuffelen en zijn omgeving in het oog houden.

10 H A RT VO O R D I E R E N

Laat duidelijk merken waar jullie naartoe lopen

De juiste lijn maakt het voor beiden een stuk makkelijker

Wil je draaien, stoppen of sneller lopen, geef dit dan duidelijk aan. In woorden, met je ogen en je hele lichaam. Je hond zal dit registreren en zal na verloop van tijd correct reageren. Stop alsjeblieft nooit abrupt, want dan trek je aan de riem.

Ongeacht of je een flexlijn of een normale lijn hebt: hij moet ongeveer twee tot drie meter speling hebben. Als hij te kort is, wordt de hond ernstig beperkt in zijn bereik en komt hij in de verleiding om terug te ‘vechten’. Als de lijn te lang is, zal jouw invloed op het gedrag van je viervieter worden verminderd en zal hij moeilijker te corrigeren zijn.

Als je hond altijd aan de lijn trekt

Begin dan helemaal opnieuw. Doe dit in een prikkelvrije omgeving, met slechts een paar stappen per keer en onmiddellijk belonen als de lijn los blijft hangen. Houd de traktatie niet voor zijn neus, anders zal hij zich daarop concentreren en niet op jou. Later vermijd je lastige plekken zoveel mogelijk.

Hoe raar het ook klinkt: Als je hond enkele meters met een losse lijn heeft gelopen, beloon je hem door ‘goed zo!’ of ‘braaf!’ te zeggen. Dat hoort hij graag en hij ziet al snel het verband met waar hij mee bezig is. Bovendien verlicht het een eventuele gespannen situatie en ga jij je er ook vrolijker door voelen.

We weten het allemaal en desondanks gaan we gespannen en klaar om in te grijpen wandelen met een notoire lijntrekker. Helaas breng je dit gevoel over op je hond. Hij raakt dan ook gespannen en zoekt naar een uitlaatklep voor die spanning. Dus: neurie een deuntje en denk aan iets leuks. Daarmee bied je je hond zekerheid.

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

Het heeft zin om vaak te belonen

Nervositeit is aanstekelijk

H A RT VO O R D I E R E N 11

Gedrag

12 H A RT VO O R D I E R E N

Help, mijn hond is anders ... Wanneer we voor een specifieke rashond kiezen, hebben we meestal gedetailleerde ideeën over ons toekomstige leven samen. Enkele verwachtingen zullen wel uitkomen, maar er zijn altijd verrassingen. Omdat elke hond een persoonlijkheid is en niet alleen wordt bepaald door zijn genen.

gromt naar speelse honden die te dicht bij haar in de buurt et moet een hond zijn die absoluut niet van jagen komen en blijft stellig aan de zijlijn zitten als de kinderen houdt. De familie Brouwer leest boeken, informet haar willen rennen of samen met de bal willen spelen. meert bij rasverenigingen, stelt vragen aan andere Wat kun je doen als je hond niet bepaald tegemoetkomt hondenbezitters en kiest uiteindelijk voor Casper, een jonaan de verwachtingen die je had voor jullie leven samen? ge Dwergkeeshond. Casper ontwikkelt zich voortreffelijk. Allereerst moet je de oorzaken gaan opsporen, en daar heb Dat hij blaft als hij onraad ruikt is een pre; ze houden van je een flinke portie geduld voor nodig. Want als een hond zijn waaksheid. De Brouwers wonen afgelegen en hebben bij je komt wonen, neemt hij niet alleen de genen van zijn geen buren die zich eraan kunnen storen. Maar dan, kort ouders en voorouders met zich mee, maar ook de beginna de eerste verjaardag van Casper, rent de hond achter een periode van zijn leven. En zijn individuele persoonlijkheid, haas aan. Zo maar uit het niets, bliksemsnel. Zijn baasjes die hij heeft gevormd door goede en slechte ervaringen. doen het af als toeval, want Casper komt meteen weer Niet te vergeten: zijn gezondheid, die eveneens een grote terug. Maar het reutje heeft de smaak te pakken gekregen. invloed heeft op zijn gedrag en karakter. Niet alleen muizen en ratten, maar ook katten, konijnen Bij Annetje zit het als volgt: Ze lijdt aan spondylose, wat en hazen moeten eraan geloven. Hij jaagt als een bezetene. bewegen voor haar moeilijk maakt. Met pijnmedicatie en Het heeft geen zin om hem te roepen, al komt hij uiteindefysiotherapie is het hondje weer enigszins mobiel. Wilde lijk altijd weer terug. spelletjes vermijdt men echter met haar want Annetje ▶ Dit probleem heeft Marieke Vos niet. Zij heeft een Spaanse Waterhond ontdekt in het asiel en hem dezelfde dag nog geadopteerd. De architecte is dol op watersport en verheugt zich al op veel mooie avonturen met haar nieuwe vriendinnetje Ninja. Keeshondjes zijn doorgaans niet erg op jacht Maar het eerste uitstapje naar een meer loopt uit gericht. Maar wat als die op een teleurstelling. Ninja houdt niet van water; van jou dat toch is? ze loopt onrustig heen en weer langs de oever als haar vrouwtje gaat zwemmen. Op de zeilboot verstopt ze zich in het donkerste hoekje en als het regent duwt ze haar staart tussen haar benen en loopt ze met merkbare tegenzin mee.

Op zoek naar de oorzaken Waterhonden die vluchten voor elke druppel, Retrievers die niet apporteren, sportkanonnen die er bij agility helemaal niets van bakken... niet altijd ontwikkelen onze droomhonden zich zoals we verwachten. Neem nou Labrador Oscar, die absoluut geen ‘will to please’ heeft en altijd alleen maar stoer zijn eigen gang gaat. Of Jack Russell Annetje, die in haar jeugd onvermoeibaar speelde en daar nu helemaal niets meer mee heeft. Ze H A RT VO O R D I E R E N 13

Gedrag

Als een bolletje energie opeens erg slaperig is, kan dit ook op een ziekte duiden.

breuk. De angst of het respect voor alles wat nat is, kan verminderd worden; met heel veel geduld en heel fijne nieuwe ervaringen. Het is onwaarschijnlijk dat het ooit helemaal over zal gaan. Ninja zal nooit een mega enthousiaste zwemhond worden. Maar dat hoeft ook niet, want Marieke houdt heel veel van haar hond, ook al is zij een echte landrot.

Honden zitten anders in elkaar

is niet genezen. Lichamelijke oorzaken zijn heel vaak de reden voor atypisch gedrag bij honden – al zijn de eigenaren zich daar helaas niet altijd bewust van. Veel honden die afkomstig zijn uit Zuid-Europa lijden aan borreliose of anaplasmose, veel grote en zware honden hebben last van gewrichtsschade of lopen mank. Dat ziektes en aandoeningen van welke aard dan ook effect hebben op de gemoedszin, mag duidelijk zijn. Daarom moet je bij een ‘humeurige’ hond (ook met wisselende stemmingen) ook aan mogelijke lichamelijke oorzaken denken.

Terugblikken kan helpen Als de hond kerngezond is, zijn het vaak eerdere ervaringen die hem gevormd hebben en waar niemand iets aan heeft gedaan. Labrador Oscar bijvoorbeeld was het lievelingetje van zijn moeder. Een onstuimige en sterke jongen, de eerste van de worp, die het leven van zijn broertjes en zusjes met groot enthousiasme een tikje moeilijker maakte. Oscar was brutaal en de fokker vond het amusant dat hij door de kamer rende terwijl de andere pups nog in het nest lagen te slapen. Oscar overheerste in de puppyspeelgroep en raasde als een kanonskogel door zijn eerste opvoedingscursus heen. Hij kende volstrekt geen grenzen en deed alsof hij doof was. Hij negeerde elke maatregel die zijn mens hem oplegde met zichtbare onwetendheid. Oscar barst van zelfvertrouwen en kracht en zijn baasje heeft niets over hem te vertellen. Jammer. Een vroege ervaring van heel andere aard heeft van Ninja een waterschuwe hond gemaakt. Zeker is het niet, maar het is goed mogelijk dat zij als puppy eens in het water is gevallen en daarna grote moeite had om er weer uit te komen. Het kan ook zijn dat ze gestraft werd met een waterspuitfles als ze iets deed wat niet mocht. Daardoor is zij mogelijk water als iets bedreigends gaan zien. Het is ook mogelijk dat Ninja in haar leven bij meerdere baasjes is geweest – dat haar eerste wandeling eindigde in een wolk14 H A RT VO O R D I E R E N

Het zijn vaak kleinigheden die we niet serieus nemen of zelf niet eens opmerken, die een grote indruk maken op een hond. Hij onthoudt het voor altijd en zijn gedrag is er blijvend door veranderd. Bij Golden Retriever Maggie is dit ook het geval. Het teefje, dat een hechte band heeft met haar gezin en echt van iedereen houdt, apporteert niet. Waarom ze dat niet doet, was lang onduidelijk. Pas na veel gesprekken is duidelijk geworden dat de jonge Maggie bij wandelingen niet alleen snuffelde, maar ook alles wat ze vond in haar bek nam. Uitgerekend daar waar hondenhaters graag vergiftigde stukken vlees neerlegden. Uiteraard leerden haar baasjes haar daarom vanaf het begin dat iets oppakken echt uit den boze was. Op een strenge manier, vaak met luid en gestresst stemge-

Niet elke waterhond gaat graag zwemmen. Sommige hebben zelfs een hekel aan wandelen in de regen.

TEKST: URSULA BIRR | FOTO’S: JUNIORS TIERBILD, SHUTTERSTOCK (4)

Superactieve honden zijn niet automatisch fans van de hondensport.

luid. Maggie heeft zich dat herinnerd en loopt braaf naar de dummy, maar laat hem vervolgens liggen. En hoe zit het met Casper, de notoire jager? Zijn problematische gedrag is gecreëerd door mensen. Van kleins af aan hebben de kinderen balletjes voor hem gegooid die hij geacht werd achterna te rennen (wat hij ook deed); het gejubel van de kleintjes en de bewondering wanneer hij eens een muis op de boerderij had gedood, is hij nooit vergeten. Eerst waren het balletjes en muizen, later alles wat zich maar bewoog. Het genot van de jacht liep zo de spuigaten uit dat hij doof werd voor het geroep van zijn baasjes. Gelukkig voor zijn mensen jaagt Casper niet heel ver of lang en blijft hij niet naar de gevlogen buit zoeken met zijn neus, maar komt hij tevreden terug als hij deze ‘verjaagd’ heeft.

Vaak is de mens het probleem Ook door de mens gecreëerd zijn problemen die optreden bij de hondensport of bij de opvoeding, hoewel alles ‘zo goed is begonnen’. Poppie, een kruising Border Collie, die met gemak alle cursussen doorliep en uitblonk in de sport, is daar een voorbeeld van. Steeds vaker sloeg hij blunders, hij leek niet meer te begrijpen wat er van hem gevraagd werd. Poppie’s baasje kwam erachter dat hij teveel druk op zijn hond had uitgeoefend. Uit pure trots op zijn leergierige Poppie heeft hij alles te snel en te intensief gedaan, met grote sprongen alle cursussen gevolgd, en toen kon de hond het niet meer bijhouden. De agility-ring was een stressvolle arena geworden voor Poppie. Bij een andere trainer begonnen baas en hond opnieuw en in een langzamer tempo. Het duurde niet lang voordat de viervoeter weer plezier kreeg in

de sport en er toch heel goed in bleek te zijn. Er zijn nog duizenden andere oorzaken die het karakter van een hond bepalen en zijn persoonlijkheid vormen. Onderbelasting, het gebrek aan een goede band, oerangsten en – van de menselijke kant – ontbrekende of verkeerde communicatie, misverstanden ... Het fijne hieraan is dat het meeste ongewenste gedrag omkeerbaar is. Het kan – mits met geduld en inzicht van het baasje – gecorrigeerd worden. Met sommige dingen moet je echter gewoon vrede hebben. Maak er het beste van en sluit compromissen. Dat doet je hond immers ook.

Mijn hond is atypisch, wat te doen? ▷ Gezondheidsproblemen uitsluiten. ▷ De lichaamstaal van de hond goed observeren (filmen met je mobieltje). ▷ Dagboek bijhouden: wanneer, bij welke gelegenheid en hoe heftig toont de hond het bijzondere gedrag? ▷ Oorzaken achterhalen – zo nodig met behulp van een trainer of een gedragsdeskundige. ▷ Oorzaken vermijden, voor zover mogelijk: onderen overbelasting, jachtprikkels etc. ▷ Opnieuw motiveren, met veel geduld en kleine stapjes. ▷ Consequent worden en blijven.

H A RT VO O R D I E R E N 15

Coverstory

Wat is er mis met je? Elke huisdiereneigenaar wil dat zijn huisdier gezond is. Als ons dier ziek wordt, moeten we natuurlijk allereerst naar de dierenarts. Maar hoe kunnen we pijn bij dieren herkennen en hoe bereid je een bezoek aan de dierenarts voor?

at is er met hem aan de hand?" vragen de baasjes van Poppie zich af. De normaal zo aanhankelijke gezinshond gaat zijn mensen uit de weg als ze hem willen aanhalen. De anders bijzonder speelse kat Minnie raakt haar speelmuis en haar eten al enkele dagen vrijwel niet meer aan. Ze lijkt lusteloos, laat haar kopje hangen en ze blaast als men in haar buurt komt. Ze lijkt gewoon alleen te willen zijn... Cavia Pim doet niets meer aan vachtverzorging. Hij piept vaak en is sinds kort opvallend angstig. Dit zijn allemaal tekenen dat de dieren zich niet goed voelen. Ook al kunnen ze het niet aan ons vertellen: ze voelen pijn en ongemak, net als wij.

Geen zwakte tonen Pijn is in de eerste plaats een goede zaak - althans in zekere zin. Het lichaam vertelt ons met pijn dat er een probleem is dat we moeten oplossen. Dieren kunnen ons niet simpelweg vertellen over hun pijn. Meestal uiten ze alleen hun lichaamstaal en hun gedrag, en dat pas als er echt geen andere optie is. Vooral katten, kleine dieren, vogels en reptielen proberen hun pijn ten koste van alles te verbergen. Omdat je in het wild als je zwakte toont al snel op het menu van een ander terechtkomt. Het instinctief verbergen van pijn vergroot de kans om niet door roofdieren te worden gepakt. Een uitgekiende 16 H A RT VO O R D I E R E N

overlevingsstrategie van het lichaam! Deze overlevingsstrategie zit nog altijd in onze huisdieren. Ze proberen zich zo normaal mogelijk te gedragen jegens ons en hun soortgenoten. Als ze gedurende een langere periode lijden, trekken ze zich meestal terug. Kuddedieren zoals paarden of schapen voegen zich bij de groep om geen aandacht van een potentiële aanvaller te trekken. Velen van ons worden zich pas bewust van het lijden van ons dier als een paard bijvoorbeeld tegen zijn buik probeert te trappen, als de kat verlamd raakt of de parkiet zijn veren verliest. "Pijn is bij veel diersoorten vrij moeilijk te herkennen", zegt dr. René Dörfelt. De dierenarts die zich heeft gespecialiseerd in anesthesiologie, intensive care en pijntherapie werkt bij de kleine huisdierenkliniek van de Ludwig Maximilians-Universiteit in München.

Onze verantwoordelijkheid Terwijl honden als onze meest loyale metgezellen acute pijn meestal uiten door geluiden zoals gejank of gepiep, uiten katten, wilde dieren en kleine huisdieren, vogels en exotische dieren meestal slechts subtiel hun acute of langdurige pijn - en dan vooral door gedragsveranderingen. Katten kunnen bijvoorbeeld ongebruikelijk gedrag vertonen, zoals constant likken of overmatig schoonmaken, of hun verzorging zelfs volledig negeren. Onze huistijgers trekken zich

LIJDEN IN STILTE De meeste dieren proberen hun pijn te verbergen. Daarom is het niet eenvoudig om te zien dat een dier pijn heeft.

H A RT VO O R D I E R E N 17

Coverstory

De expert

Pijn kunnen we alleen opmerken door onze dieren goed en vaak te observeren

Dierenarts René Dörfelt is gespecialiseerd in anesthesiologie, pijntherapie en intensive care bij de kleine huisdierenkliniek van de Ludwig MaximiliansUniversiteit in München. Dr. Dörfelt groeide op met diergeneeskunde: zijn vader was veearts. Dr. Dörfelt promoveerde op het onderwerp dialyse en concentreerde zich vervolgens op anesthesie. Hij is echter altijd gepassioneerd gebleven over spoedeisende diergeneeskunde, iets waar hij jarenlang intensief aan werkt.

het liefst terug als ze zich onwel voelen. "Een pijnlijke gezichtsuitdrukking is ook typisch bij katten die acute pijn voelen", legt de expert uit. "Daarbij worden de ogen dichtgeknepen en de pupillen vergroot. En de dieren hijgen. Het lastige is echter dat als een kat deze symptomen niet vertoont dit niet per se betekent dat hij geen

pijn voelt.” Het is bijzonder moeilijk om het stille lijden van kleine huisdieren zoals konijnen en cavia's te herkennen. Naast het terugtrekken kan het knarsen van de tanden op ongemak duiden. "Pijn kun je alleen opmerken door een dier heel nauwkeurig te observeren. Baasjes kennen hun dieren het best”, zegt dr. Dörfelt. Helaas worden sommige tekenen van pijn verkeerd geïnterpreteerd door eigenaren van gezelschapsdieren. Langzaam bewegen of moeizaam opstaan worden vaak toegeschreven aan leeftijd, maar kunnen ook duiden op een aandoening als artrose.

Pijn blijft vaak onopgemerkt Bij paarden kan pijn zich manifesteren door rijproblemen. De dieren proberen hun rug te ontzien, slaan opvallend met hun staart of verdedigen zichzelf bij pijn door te bokken of te steigeren. Of ze beginnen al te trillen bij het opzadelen. Als rijders dit gedrag als agressief of recalcitrant interpreteren, blijven rugbeschadiging en kiespijn helaas onopgemerkt. Eigenaren van gezelschapsdieren moeten daarom snel tekenen van pijn kunnen herkennen om ervoor te zorgen dat de onderliggende aandoening zo snel mogelijk wordt verholpen. "Let goed op je dier in het dagelijks leven en probeer te onthouden wat zijn normale gedragsrepertoire is", zegt René Dörfelt, “Let op veranderingen in eten, slapen en activiteit, evenals veranderingen in urine en ontlasting."

ZICHTBARE PIJN Katten hebben bij pijn vaak een typische mimiek: een driehoek tussen oren, ogen en neus.

18 H A RT VO O R D I E R E N

Hoe kun je pijn en ziekte bij dieren opmerken? Verandering van houding • Bolle rug • Het optillen of ontzien van een ledemaat • Ingetrokken buik • Abnormale kophouding • Gebogen lichaamshouding • Gespannen houding/mimiek • Bij reptielen: geopende bek Veranderingen in de beweging • Lamheid, hinken • Moeite bij het opstaan • Afgenomen beweging en activiteit, geen zin om te spelen • Stijfheid Veranderingen in sociaal en algemeen gedrag • Agressiviteit tegenover soortgenoten en/of de eigenaar • Versterkte dreiggebaren (blazen, grommen etc.) • Uitgesproken angst • Abnormaal rustig gedrag • Minder blijdschap/toenadering naar het baasje • Afzondering, terugtrekking (vooral katten, paarden, vogels, reptielen en kleine dieren) • Jammeren of grommen zonder duidelijke reden (vooral honden) • Lethargie/geen zin in beweging • Overmatig krabben (mogelijk door parasieten) • Het pijnlijke gebied schudden • Camouflage, verandering van lichaamskleur (bij de meeste hagedissen wordt de kleur bleker, bij sommige soorten wat bruiner. Kameleons reageren daarentegen met opvallend heldere of donkere kleuren) • Onrust • Afwijking van het normale slaapritme • Niet opgepakt willen worden • Piepende ademhaling

KOM IN ACTIE OF WORD DONATEUR!

• Lichtgevoeligheid • Overdreven likken/bijten op een (pijnlijke) plek, vooral aan de gewrichten bij gewrichtsaandoeningen, vaak met kale plekken of zelfs wonden tot gevolg • Verminderde of geen lichaamsverzorging Veranderingen in eet- en drinkgedrag • Minder eetlust: veel dieren eten minder of houden volledig op met eten (afvallen vooral bij gebitsproblemen). Als gevolg zijn er minder of geen uitwerpselen. • Weigeren om te eten en/of te drinken Verandering van het uiterlijk • Minder glans in de ogen • Veranderde gezichtsuitdrukking • Verwijde pupillen • Rommelige, onverzorgde vacht, uitslag, kale plekken • Vacht/veren uittrekken • Bij katten: onder meer dichtgeknepen ogen, gefronste wenkbrauwen, hangend hoofd, kromme houding, blazen, gespannen of juist opvallend rustig gedrag Andere lichamelijke opvallendheden • Tandenknarsen (Let op: kan bij kleine huisdieren ook optreden als ze zich juist prettig voelen) • Verhoogde ademfrequentie • Vieze lucht uit de bek • Kwijlen • Diarree, bloederige ontlasting of urine

www.dier.nu

Coverstory IK VOEL ME NIET GOED Vogels zetten hun veren vaak uit en sluiten hun ogen als ze niet lekker in hun vel zitten.

Hoe sneller een dier wordt behandeld, hoe beter

Bij vogels manifesteert pijn zich vaak in opmerkelijk kalm gedrag en slaperigheid. De dieren maken zichzelf niet meer zorgvuldig schoon en eten en drinken minder dan normaal. De locatie van de pijn is duidelijker te zien wanneer de vogels in een bepaalde houding zitten. Parkieten die alleen de standaard houten of plastic zitstokken hebben, ontwikkelen vaak zweren op hun voetzooltjes vanwege de uniforme druk. Omdat zitten voor hen pijnlijk is, proberen ze hun pootjes te ontzien of gaan ze in het ergste geval op de grond liggen. Een soortgelijk gedrag kan worden waargenomen bij kippen en duiven, die vaak lusteloos hurken, bleke kammen hebben en opgezette veren. Buiten de klasse van zoogdieren en vogels wordt het steeds moeilijker om te concluderen dat een dier pijn voelt. Vooral bij reptielen en amfibieën is het niet eenvoudig omdat ze geen echte gezichtsuitdrukkingen hebben. Maar ze hebben wel het benodigde zenuwstelsel om pijn te voelen. Voor schildpadden, hagedissen, kikkers enz. is het het beste om te bepalen of ze zich goed voelen door middel van regelmatige gewichtscontrole. Als het dier binnen korte tijd opvallend veel lichaamsgewicht verliest, moet er een dierenarts die gespecialiseerd is in reptie-

SOS in het aquarium Vissen kunnen lange tijd compenseren voor ongunstige omstandigheden. Ze vertonen meestal pas ziekteverschijnselen als het bijna te laat is. Dan kunnen parasieten en ziekteverwekkers zich al door het aquarium hebben verspreid. Het is daarom de moeite waard om je apparatuur regelmatig te controleren. Een zieke vis kun je in een aparte bak isoleren en laten onderzoeken door een gespecialiseerde dierenarts. Het vervoeren van een vis naar de dierenarts betekent echter altijd stress. "Als er meerdere dieren in het aquarium of in de vijver ziek zijn en je geen problemen met voedsel of apparatuur kunt ontdekken, is een bezoek aan huis van een dierenarts duurder, maar meestal zinvoller omdat het hem in staat stelt de hele leefomgeving van de dieren te onderzoeken. Zoek een dierenarts die bekend is met geneesmiddelen voor vissen", adviseert René Dörfelt.

Vicieuze cirkel

Let op:

•G eef je dieren onder geen enkel beding medicatie die voor mensen is bedoeld – dit kan dodelijk zijn. •D ieren gedragen zich vaak anders in de vreemde omgeving bij de dierenarts en vertonen minder pijnklachten dan thuis. Vertel daarom de dierenarts over jouw waarnemingen of maak foto's/ video-opnamen. • Stem alle behandelmaatregelen (ook huismiddeltjes) af met je dierenarts. Alleen hij kent de wisselwerking daarvan.

20 H A RT VO O R D I E R E N

len en amfibieën worden geraadpleegd. Als vissen ziektesymptomen vertonen is het raadzaam om eerst de huisvesting in het aquarium of de vijver te controleren. Zijn de temperatuur en kwaliteit van het water goed? Werkt de technologie naar behoren? Is het voer in orde en niet over de datum?

• Volg de behandelinstructies van de dierenarts op. Wijzig de dosering van medicatie alleen in overleg met hem/haar. Een willekeurige wijziging van de dosis of plotselinge stopzetting van de medicatie kan ernstige gevolgen hebben. • Als je dier weigert om tabletten in te nemen, raadpleeg dan je dierenarts. Samen kun je alternatieven vinden.

Voor zowel mensen als dieren geldt: als je pijn hebt moet je behandeld worden. Als je veranderingen in het gedrag van je dier opmerkt, neem dan zo snel mogelijk contact op met de dierenarts. Hoe eerder pijn wordt behandeld, hoe beter. Als de oorzaak van pijn onbehandeld blijft, kan dit verstrekkende negatieve gevolgen hebben. Bijvoorbeeld een verzwakt immuunsysteem als gevolg van stress en verminderde wondgenezing als gevolg van dit zwakke immuunsysteem - een vicieuze cirkel waar je je dier niet in wilt laten belanden. Spierverlies kan optreden als gevolg van verminderde lichaamsbeweging en gewichtsverlies als gevolg van verlies van eetlust. Als hond, kat & co. niet genoeg drinken, kunnen de dieren uitgedroogd raken. Uiteindelijk kan onbehandelde pijn chronisch worden. "Veranderingen in gedrag, zoals verhoogde agressie of depressieve toestanden, kunnen dan blijven bestaan. Er

IK HEB ZO'N JEUK! Veelvuldig krabben kan bij kleine huisdieren, vogels, honden en katten wijzen op besmetting met parasieten.

kan ook een zogenaamd pijngeheugen ontstaan. Dit zorgt ervoor dat een dier lijdt, zelfs nadat de oorzaak van de pijn al lang is verholpen ”, waarschuwt René Dörfelt. Zelfs zachte aanrakingen in het voormalige getroffen gebied kunnen dan bijzonder pijnlijk zijn. Een specialist kan achterhalen waar de pijn vandaan komt en de oorzaak verhelpen. Steunverband, wondbehandeling of pijnstillers helpen vaak. Menselijke medicijnen horen echter niet thuis in de bek van onze dieren! Dit kan voor hen levensbedreigend zijn.

Geen medicatie van mensen Alleen de dierenarts weet welke medicatie geschikt is voor welke diersoort en kan deze correct doseren. Als er tekenen van pijn en verwondingen zijn, is het volgende van toepassing: Ga na eerstehulpverlening zo snel mogelijk naar de dichtstbijzijnde dierenkliniek - bij voorkeur een keer te vaak dan een keer te weinig. Als je te lang wacht, verleng je niet alleen het lijden van het dier onnodig, maar riskeer je ook - pragmatisch bekeken - hogere kosten. Kleinere behandelingen zijn meestal eenvoudig en goedkoper. Soms kan een operatie nodig zijn om de pijn van je dier te verlichten. "Ernstige ziekten zijn moeilijker te behandelen en daardoor doorgaans aanzienlijk duurder", aldus Dörfelt. Zeker ook bij oogletsel moet altijd een arts worden geraadpleegd. "Ga alsjeblieft niet zelf lopen dokteren,' voegt Dörfelt toe. De dierenarts zal je bovendien allerlei manieren aanreiken om te helpen je dier zo snel mogelijk weer aan de beterende hand te krijgen.

Wees niet bang! Niet alleen onze huisdieren hebben er een naar gevoel over als ze naar een dierenarts gaan. Wij maken ons ook zorgen over hun gezondheid en zijn vaak bang voor een slechte diagnose. Wat als de dokter iets naars vindt?

BIJZONDERE PATIËNTEN Voor vissen, amfibieën en reptielen zoals deze roodwangschildpad zijn er gespecialiseerde dierenartsen.

Maar onwetendheid en toe moeten kijken hoe een dier lijdt is veel erger. In de meeste gevallen kunnen onze zorgen worden weggenomen en kan onze beschermeling heel eenvoudig worden geholpen. Stel een bezoek aan de dierenarts dus nooit uit angst uit. Het risico bij uitstel is dat je de gezondheid van je dier in gevaar brengt. Hoe langer je wacht, hoe meer dit toeneemt. Zelfs als het ergste vermoeden bevestigd wordt en de dierenarts jouw dier niet kan helpen: het is en blijft onze verantwoordelijkheid om onze viervoeters te behoeden voor lijden - indien nodig kan dit verlossing betekenen door euthanasie, hoe moeilijk het ook voor ons is. Om financiële zorgen te voorkomen, helpt het om geld opzij te zetten voor noodgevallen.

Welke info h je dierenarts eeft nodig? • Leeftijd en ge wicht van je

•U itwerpselen dier. kunnen ook ve •L el onthullen ov eg de exacte symptomen er ziekten. Daarom m van de aandoe oet je ze van ning vast dichtbij bekijk met foto of vide en voordat je o, want het na gedrag van je ar de dierenar ts gaat en dier kan in indien nodig ee de praktijk ster n monster k afwijken. meenemen. • Voer regelm atig gewichts• D aarnaast zijn ee controles uit: do rdere cumenteer ziekten en med het gewicht va icijnen die n je dier uw huisdier m en de exacte ho omenteel eveelheid kr ijgt (of heeft ge geconsumeerd kregen) voedsel. ook belangrijk. Gewichtsverlie s ondanks •H uisdierenpas constant voer poort of en kan wijzen va ccinatieboekje op een een ziek . te.

Coverstory

Altijd je hoofd koel houden Niet alleen hun baasjes maar ook de dieren zelf krijgen last van koude rillingen als ze naar de dierenarts moeten. Katten verstoppen zich als ze alleen maar een tripje naar de arts vermoeden. Honden glippen uit hun halsband en zetten het op een lopen. Konijnen ondergaan hun lot in shock met hun ogen wijd open. Veel onbekende handen raken het dier aan dat door mogelijke pijn al onder druk staat. De omgeving ruikt vreemd en de angst voor de andere aanwezige dieren helpt niet. Sommige onderzoeken zijn natuurlijk niet bepaald prettig. Een dier raakt zo al snel in paniek. Vertel van tevoren telefonisch wanneer je een afspraak maakt dat je dier last heeft van angst. Hierdoor kunnen de dierenarts en zijn staf de tijd nemen om de behandeling zo aangenaam mogelijk te maken. Omdat je dier op jou is gericht en jou vertrouwt, vooral in stressvolle situaties, moet je proberen om zelf kalm te blijven. Blijf dichtbij je dier, bij voorkeur met lichaams- en oogcontact. Bevestig zijn angst niet. In zeer hefti-

DAT VIEL REUZE MEE Regelmatige bezoekjes aan de dierenarts, zoals voor de jaarlijkse gezondheidscontrole en vaccinatie, kunnen in combinatie met veel lof een goede herinnering worden voor het dier.

22 H A RT VO O R D I E R E N

ge gevallen kun je eventueel om een huisbezoek vragen.

Training tegen paniek "Je kunt ook bezoekjes aan de dierenarts specifiek trainen", zegt de expert, "met een dierenartstraining kun je niet alleen de gezondheid van je huisdier regelmatig thuis zelf controleren door te aaien en aan te raken, maar ook je hond, je kat, kleine dieren, vogels of reptielen eraan laten wennen om overal aangeraakt te worden”. Commando's zoals 'oog' (het onderste ooglid een heel klein beetje naar onderen duwen), 'oor' (naar binnen kijken) of 'tandjes' (trek de lippen omhoog, druk lichtjes op het tandvlees) zijn nuttig. Zo weten de dieren wat ze kunnen verwachten. En wat je al weet is niet meer zo eng. "In het bijzonder kan een bezoek aan de praktijk wanneer er niets aan de hand is angst voorkomen", beveelt dr. Dörfelt aan. Als een trouwe viervoeter lekkernijen krijgt en geaaid wordt door de dierenartsen en assistenten, kan het bezoek zelfs een leuke ervaring worden voor je dier. Ook controles, zoals de jaarlijkse gezondheidscheck met vaccinatie en parasitaire bescherming, zorgen voor een gevoel van routine. Op deze manier herinneren onze dieren de ervaring als positief en kennen ze de dierenarts al als ze er in een noodgeval snel naartoe moeten.

TANDJES TONEN Door thuis te oefenen kun je je dier laten wennen aan standaard aanrakingen.

Tekst: Sabrina Werner | Foto's: Adobe Stock, istockphoto.com (2), Shutterstock (5), prive (2)

Een ziektekostenverzekering biedt extra bescherming. Regelmatige bezoeken aan de dierenarts maken deel uit van de basiskosten en voor noodgevallen moeten voldoende reserves beschikbaar zijn. Voor grotere bedragen staan sommige dierenartsen betaling in termijnen toe.

Probeer kalm te blijven en je dier zo het vertrouwen te schenken dat alles goed komt

DÃ© online shop voor:

HOND KAT KNAAGDIER PAARD

Animal Health Shop

Ontvang nu 10% extra korting op je eerste bestelling!

De korting wordt verleend voor je eerste bestelling via onze webshop: WWW.ANIMALHEALTHSHOP.NL Gebruik de code: 2020HVD10 Geldig tot 31-12-2020

www.animalhealthshop.nl

Met uitsterven bedreigd. © Loulou Beavers

Help us to save tHe big cats. © Natasja de Bruin

Kijk op stichtingspots.nl hoe u kunt helpen.

Vermaak

Kootje’s gedoe “Het is weer tijd om naar buiten te gaan. Maar momenteel is dat wat lastig, heb ik begrepen.”

orige maand had ik het al over dat virus wat jullie mensen bezighoudt. Maar daar heb ik wat betreft naar buiten gaan geen last van! Overigens geldt dat dan weer niet voor alle dieren. De twee mannelijke kittens bij ons mogen namelijk nog niet. Te gevaarlijk. Ze willen volgens mij wel, achter de schuifdeur zie je ze af en toe enorme sprongen tegen het raam aan maken. Kan natuurlijk dat ze weer eens iets hebben gezien waar de rest van de wereld geen weet van heeft. Ze zien ze soms echt letterlijk vliegen, en ik hen. Dan is er nog de vrouwelijke kitten, en wat een heldin is dat zeg! Ze is niet echt voor het geluk geboren, maar dat houdt haar in niets tegen. Door een heel sneu ongeval is ze na-

melijk blind geworden toen ze pas een paar maanden oud was. Vreselijk! Doktoren vreesden voor haar leven, maar ze is er nog, en hoe! Martine heeft nogal een groot hart voor dieren als het gaat om de beestjes die het lastig hebben gehad. Hoeveel verstoten of mishandelde honden en katten hier al niet zijn geweest om op te knappen, ik ben de tel kwijt! De meesten gaan overigens als ze hersteld zijn weer verder, zo niet deze dame die in een vuilcontainer was achtergelaten, waarschijnlijk een dag of twee oud. Inmiddels is ze dus onderdeel van ons huishouden en ik denk dat ze niet meer weggaat, net als die twee ‘neefjes’

van haar. Maar ik dwaal af! Heb je ooit wel eens een blinde kat van een aanrecht zien glijden via het deurtje van de keukenkast? Of op de bank zien springen? Over de vensterbank wandelen? Via een stoel op de keukentafel zien klimmen, en weer terug? En nu met dit mooie weer loopt ze dus buiten. Niet alleen natuurlijk, ze heeft een tuigje om en Martine wandelt mee. Nou ja, die wandelt er achteraan dus. Madam mag dan een tuigje omhebben, aan een lijntje zitten en stekeblind zijn, ze scheurt de hele tuin door. Bij ons is dat nou niet bepaald een sinecure, maar of er nou een boom staat, ze door een berg bladeren en dennennaalden heen moet, niets houdt haar tegen! Wat ik zeg: een heldin. Eén nadeel. Ze loopt me nogal voor de voeten. Ik heb besloten om er maar niet meer de hele tijd naast te blijven lopen om Martine te helpen; ik hou wel toezicht. Vanaf het terras, op de stretcher. Maar die heeft ze ook al ontdekt. Nou ja, we zijn buiten en we gaan richting de zomer, dus heel erg is het ook niet! Dikke blaf (want pootjes doe ik niet aan) en wordt allemaal maar gauw weer beter! Kootje

H A RT VO O R D I E R E N 25

Asielhond van de maand

Grote beer Tigri is een pechvogel

De Amerikaanse Bulldog Tigri van zeven jaar heeft behoorlijk wat pech gehad. Hij zit al voor de tweede keer in het asiel en kan daar helemaal niets aan doen. Wie valt voor deze lieve lobbes en geeft hem zijn hard verdiende forever home? 26 H A RT VO O R D I E R E N

Tigri is niet alleen een pechvogel, maar ook een enorm lieve goedzak

ijden van sociale isolatie in de coronacrisis leiden tot berichten over een toenemend aantal adopties van asieldieren. In eerste instantie zou je denken: dat is mooi nieuws! Meer dieren worden immers aan een baasje geholpen. Maar ik ben er vooralsnog vooral huiverig over. Ik vrees dat veel mensen nu een hond of kat adopteren of kopen omdat ze weinig te doen hebben, omdat ze aanspraak zoeken. Maar wat gebeurt met al die dieren als we straks weer terug gaan naar normaal? Als er geen tijd meer is om te kroelen, te wandelen en samen de dag door te brengen? Als het gaat waaien en regenen en de hond moet nog steeds naar buiten vier keer per dag? Als we weer naar ons werk vertrekken 's ochtends? Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: Neem GEEN hond als je er straks niet meer voor wilt of kunt zorgen. Een hond is voor het leven en niet voor even!

Foto's: Dierenasiel Walcheren | Tekst: Nique Hanskamp

Vrolijke knoeperd Hier kan de zeven jaar jonge Amerikaanse Bulldog Tigrisover meepraten. Hij belandde al twee keer in het asiel en elke keer wordt dat moeilijker. Mensen zouden al bij veel minder het vertrouwen verliezen. Tigri is echter een vrolijke kroelkont en hij wil graag naar zijn forever home, liefst gisteren nog. Tigri is vriendelijk, aanhankelijk en lekker eigenwijs. Dit resulteert in een hond die vooral veel gevoel voor humor heeft en daar hoort natuurlijk een passende baas of bazin bij. Hij kan heel goed met kleine kinderen en zoekt een relaxt thuis waar hij lekker zijn gang kan gaan.

Niet te gek maken Tigri kan even alleen thuis zijn en rijdt probleemloos mee in de auto. Hij heeft last van artrose en lichte heupdysplasie en dus zoekt hij een plek waar hij geen trappen hoeft te lopen. Hij mag ook niet al te gek doen bij het spelen of enorme wandelingen maken. Ben je op zoek naar een leuke, maffe hond? Kom dan eens kennismaken met Tigri.

Interesse in Tigri? Neem dan contact op met Dierenasiel Walcheren in Vlissingen đ&#x;&#x201C;¸ 0118-613579 www.dierenasielwalcheren.nl

H A RT VO O R D I E R E N 27

SPECIALE AANBIEDING

6 nummers Hart voor Dieren 50 voor €17, OOKCALDEEUAKU HONDEN

NR. 6 Juni 2020 / € 4,25

w w w. h a r t vo o r d i e r e n . n l

Voeding

Nr.09 05 September Mei 2020 4,25€ Nr. 04 April 2020 2019 €3,50

NR. 4 April 2020 / € 4,25

7 feiten over het vogelbekdier

Praten

met je huisdier

Hét magazine voor alle dierenvrienden

voor een goede

slaap

Gezondheid

Dit helpt tegen teken

Info:

Praktijk

• Vachtwisseling • Snorharen: onmisbaar zintuig • Fit & Gezond

Corona

Ontspannen naar de dierenarts Fabeltje

Portret

Andere dieren:

8 711273 992832

02006

Bezighouden of ontspannen? 001_u1_NL_Cover NL_HR13 1

28-04-20 11:38

Maart 20202019€3,50 4,25€ September

Test: Voor welk dier heb jij een zwak?

Portret: blauwpuntrog

001_u1_NL_Cover_HR13 1

Februari 2020 € 4,25 September 2019 3,50 €

En verder:

• Raadgever Hond • Instagramhits • Fretten houden • Mooie vachtjes

De avonturen van je huistijger

Over binnenen buitenkatten

Reportage: opvang van huisdieren in noodsituaties

HONDEN w w w. h a r t vo o r d i e r e n . n l

Portret:

het rendier

Slaap lekker!

Das Magazin für alle Tierfreunde

Waarom d ratten goen bij mense passen

Tips

Je kat wil niet meer op de bak?

31-03-20 10:46

Ein Herz für

Das Magazin für alle Tierfreunde

www.hartvoordieren.nl www.herz-fuer-tiere.de www.hartvoordieren.nl

Guinea Pigs Adventures

Nr.09 02 Nr.

Ein Herz für

8 711273 992832

Coverstory

02005

• Je konijn vervoeren • Drinkt mijn kat genoeg?

02004

Tips

Netjes aan de riem lopen

8 711273 992832

Tips

www.hartvoordieren.nl

De antiallergische hond

Nr.09 03 Nr.

w w w. h a r t vo o r d i e re n . n l

Voo r de echt eh liefh ondenebbe r!

Is compleet voer beter?

OM TE GEVEN!

Waarom gezonde slaap zo belangrijk is voor je dier

Rasportret

Chihuahua & Cane Corso

www.hartvoordieren.nl www.herz-fuer-tiere.de www.hartvoordieren.nl

Alles over wat je h wilt onden wet en!

Interessant

Hond in de fotografie Pret in de kou

Gezonde voeding

Vermaak

Bij jou voel ik me veilig!

Anatomie

Zo ziet jouw hond de wereld Tips & info:

Bescherm jouw huisdier: van vaccinatie tot eerste hulp

• Wintersport met je viervoeter • Natvoer versus droogvoer

Nieuwkomers

Op reis

Costa Rica: chillen in de jungle

Samen gelukkig Deze vogels passen goed bij elkaar

Laika & Maya

Gezondheid Wondheling: snel en gezond

Sporen

Dieren in de sneeuw

Wat vertelt jouw hond je?

Ga voor deze en andere aanbiedingen naar hvd.mijntijdschrift.net Het abonnement is tot wederopzegging. Opzeggen is eenvoudig en kan per maand. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch.

01912

02002

Het hoge noorden

8 711273 992832

02003

Baasjes over hun beste maatje

Asielhonden

Mimiek, signalen & gedrag

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 8 3 2

Liefdesverklaringen

Verhalen over mensen en dieren

8 711273 992832

Nat- en droogvoer

Oudjes van de maand

& Midge en Spot horen bij elkaar Senior zijn in een asiel is geen makkelijke opgave. De meeste mensen gaan bij voorkeur voor een jonge hond. Maar viervoeters op leeftijd zoeken ook een thuis...

Foto's: Dierenasiel Walcheren | Tekst: Nique Hanskamp

amen uit, samen thuis - dat is het motto van Midge en Spot, onze 'oudjes' van deze maand. Een oudere hond plaatsen is al geen makkie, om dat met twee honden tegelijk te doen lijkt misschien onmogelijk. Maar dat is het echt niet, want Midge en Spot zijn zo makkelijk en lief, en ze zijn zo met elkaar versmolten dat je weinig extra werk aan ze hebt.

Dol op elkaar Deze twee seniorenhondjes zoeken samen een huis. Midge is namelijk wat onzeker en zonder Spot is haar wereld heel wiebelig. Het duo is acht en negen jaar oud, Midge is een teefje en Spot een reutje. Ze kunnen heerlijk los mee wandelen, ze kunnen goed met andere honden overweg en vinden het prima om lekker lang te lopen. Wanneer er een dag wat minder tijd is vinden ze lekker in de tuin chillen

Zonder Spot is de wereld van Midge erg wiebelig en onzeker.

ook heerlijk. Katten die blijven zitten gaan ze uit de weg, maar als katten angstig de benen nemen dan moeten ze er gewoon achteraan. Omdat Midge wat verlegen en terughoudend is, wordt ze niet bij kinderen geplaatst. Verder kan dit aanhankelijke en lieve tweetal met alles en iedereen goed overweg. Heb je interesse in oudere, wijze honden die je leven absoluut zullen verrijken? Ga dan eens eens kennismaken met Midge en Spot.

Interesse in Midge & Spot? Neem dan contact op met Dierenasiel Walcheren in Vlissingen đ&#x;&#x201C;¸ 0118 - 613 579 www.dierenasielwalcheren.nl

H A RT VO O R D I E R E N 29

Asielkatten van de maand

Beauty In Dierenasiel Walcheren wachten Beauty en Govert op een lief baasje.

Govert

30 H A RT VO O R D I E R E N

Een ervaren kattenmens ziet het meteen als een kat onzeker is

eauty verwelkomt je met wat gebrom en gegrom, maar een ervaren kattenkenner zal direct zien dat dit uit onzekerheid is. Ze is van aard een statige poes, ze weet wat en hoe ze iets wil en ze spreekt klare kattentaal. Als ze je eenmaal goedgekeurd heeft, mag je haar aanraken en aaien. Ze is gevoellig voor omkoperij met vlees; zo kunnen de medewerkers van Dierenasiel Walcheren haar uit haar comfortzone halen. Beauty is door de veranderingen in haar leven erg onzeker geworden, wat zich in onzindelijkheid uit bij grote veranderingen, zoals gezinsuitbreiding, verhuizing, of het veranderen van het interieur. In het asiel is het stabiel voor haar en wordt ze weer een beetje zichzelf. Wanneer Beauty verhuist naar een nieuwe omgeving, kan het goed gebeuren dat ze uit onzekerheid weer even onzindelijk zal zijn. Het zou daarom prettig zijn als Beauty eerst een eigen kamertje heeft waar ze in haar eigen tempo rustig kan wennen en van daaruit het vertrouwen opbouwen in haar nieuwe woning en in haar nieuwe personeel. We zoeken voor deze mooie, gesteriliseerde kattendame een rustig huis, zonder kindjes of andere dieren. Ben je geĂŻnteresseerd in Beauty? Via info@dierenasielwalcheren.nl kun je een afspraak maken voor een kennismaking.

Tekstt & foto's: Dierenasiel Walcheren

Ex-straatkat Over de gevonden zwerver Govert valt helaas weinig te vertellen, we kennen zijn achtergrond niet. We weten alleen dat hij via het asiel zojuist gecastreerd is en dat de hele buurt waar hij rondslenterde onder de indruk van hem was. Dat kan ook haast niet anders met zo'n heerlijk brutaal koppie. Goverts leeftijd wordt geschat op zo'n vijf jaar. Hij is erg lief, maar omdat hij zo lang als zwerver in vrijheid heeft geleefd, moet hij nog best wennen aan een leven bij mensen. Dat vraagt dus om wat geduld en heel veel liefde. Is bij het zien van een van deze koppies je hart gesmolten? Neem dan contact op met het asiel.

Interesse in Beauty of Govert? Neem dan contact op met Dierenasiel Walcheren in Vlissingen đ&#x;&#x201C;¸ 0118 - 613 579 www.dierenasielwalcheren.nl

H A RT VO O R D I E R E N 31

Raadgever Hond

Stressvrij alleen thuis zijn Niet bij je familie zijn is iets dat in hondenroedels niet voorkomt. Daarom moet je je viervoeter hier ook geleidelijk aan laten wennen. Wij laten zien hoe hij leert dat wachten op jou heel normaal is. 32 H A RT VO O R D I E R E N

ontact met zijn gezinsleden (roedel) is voor honden van groot belang. Op scheiding reageren ze vaak met grote stress en ze zoeken meteen het contact weer op. Eerst door intensief te zoeken en dan door te janken. Het is dus heel normaal voor een hond om op jouw afwezigheid te reageren met krabbelen aan de deur of luid janken en blaffen. Maar dat willen we natuurlijk niet, en dus proberen we onze hond vanaf dag 1 te laten wennen aan af en toe alleen zijn. Stap voor stap is de beste manier om dat te doen, of het nu om een pup gaat of een volwassen hond die je uit het asiel hebt gehaald.

Stap 1: Een veilige plek om te wachten Waar slaapt je hond het liefst of het meest als jij thuis bent? Als op die plek nog geen mandje of kussen ligt, schaf er dan eentje aan en maak een veilig ‘holletje’ voor hem. Je zult merken dat hij zich daar prettig voelt als hij er vrijwillig naartoe loopt om te rusten.

Stap 2: Slechts gescheiden door een deur of een muur Wanneer je viervoeter op zijn vertrouwde plekje slaapt of rust, loop je de kamer uit en sluit je de deur. Dit doe je zonder iets te zeggen. Na een minuut keer je weer terug en ga je verder met dat waar je mee bezig was. Ga zitten, kijk televi-

Knuffel veel met je hond, maar niet meteen nadat je terugkomt.

sie, lees of wat dan ook, zonder tegen hem te praten. Als de hond meteen naar je toe komt gelopen, negeer je dit en ga je even iets doen. Pas daarna wend je je tot je hond; vrolijk en vriendelijk, maar niet overdreven. Ook als hij je wanneer je opstaat meteen probeert te volgen of begint te piepen, negeer je dit. De reden hiervoor: Voor je viervoeter moet het heel normaal worden dat je ook eens weg bent, al is dit in het begin maar voor een paar minuten.

Stap 3: Voor korte tijd zonder menselijk gezelschap Is de hond eraan gewend om alleen in de kamer zitten op zijn veilige plekje, dan verlaat je het huis kort en sluit je de deuren. Na een paar minuten kom je weer terug en ga je, zonder aandacht te besteden aan je hond, naar de keuken of een andere kamer. Houd je even bezig met een klusje, zoals de vaatwasser uitruimen of de was in de machine doen, voordat je je weer tot je hond wendt. Vervolgens kun je met hem spelen,

Een comfortabele, veilige wachtplek is van groot belang.

hem voeren of een lekkere wandeling met hem maken.

Stap 4: Eerst een, dan twee, dan drie ... Het kan weken duren voordat je hond zich zonder protest naar zijn plekje begeeft en zich daar rustig oprolt om te wachten tot je weer terugkeert, zodra jij je klaarmaakt om te vertrekken. Pas dan kun je hem langer alleen gaan laten. Bij voorkeur op onregelmatige wijze, dus soms een half uur en dan weer eens twee uur. Een gezonde, volwassen hond kan tot ongeveer vier uur zonder stress alleen thuis zijn. Langere perioden van afwezigheid moet je zien te beperken tot slechts heel af en toe.

Extra aandachtspunten • Neem geen afscheid van je hond als je weggaat; hij zal dan denken dat er iets bedreigends staat te gebeuren. • Laat hem niet wachten in de hal, gang of bij de voordeur; hij voelt zich dan een bewaker. • Zorg ervoor dat je hond zijn behoefte heeft gedaan en dat hij genoeg beweging heeft gehad voordat je vertrekt. • Niet boos worden als hij blaft of aan de deur krabt, maar negeer zijn protest, start de training opnieuw en voer deze langzaam weer op.

H A RT VO O R D I E R E N 33

Raadgever Hond A D V I E S VA N D E E X P E RT S

Is paardenpoep ongezond voor mijn hond?

anneer een paard in de wei kan grazen en op natuurlijke wijze wordt gevoerd, bevatten de uitwerpselen veel ruwe vezels die de maag en darmen van de hond reinigen. Helaas zijn de overblijfselen van antibiotica en ontwormingskuren in uitwerpselen van paarden gevaarlijk en in sommige gevallen zelfs dodelijk voor de hond. Als je trouwe viervoeter het MDR1 gendefect heeft (de dierenarts kan dit testen), reageert hij bijzonder heftig op bepaalde wormenkuren. Het is beter om je hond uit voorzorg niet te laten eten van paardenuitwerpselen.

Heb jij een vraag voor onze experts? Mail ons dan: redactie.hvd@vipmedia.nl

R A S P O RT R E T

De Landseer

e ‘zwemvliezen’ tussen zijn tenen maken duidelijk dat deze reus van water houdt. De trouwe viervoeter, die zijn naam dankt aan de Engelse schilder Edwin Landseer (19e eeuw), is een sterke hond aan land en te water. Hij kan een kar of een slee trekken, maar maakt daarbij geen haast. In het gezin is hij knuffelig en aanhankelijk en hij houdt er niet van om alleen te zijn. Hij is dol op zijn tuin en lange, ontspannen wandelingen, bij voorkeur langs de kust, zodat hij kan afkoelen als het te warm wordt. Vanwege de hoogte van maximaal 80 centimeter en het gewicht van ongeveer zeventig kilo heeft de Landseer mensen nodig die hem met overtuiging

34 H A RT VO O R D I E R E N

kunnen opvoeden; anders zal hij zijn eigen wil met grote kracht doorzetten. De vacht van de Landseer is vrij veeleisend, hij moet tijdens de rui elke dag worden geborsteld.

Bescherming tegen muggen en vliegen

uggen en vliegen komen wereldwijd voor. Afhankelijk van de soort kunnen ze bij het opzuigen van bloed verschillende ziekteveroorzakers overbrengen op honden: steekmuggen bijvoorbeeld de larven van huid- en hartwormen, zandvliegen veroorzaken leishmaniose. Bescherming is vooral belangrijk voor honden die met hun baasjes naar het zuiden van Europa reizen, want daar komen ziektes die door muggen en bloedetende vliegen worden overgedragen veelvuldig voor. Maar ook honden uit Italië, Spanje en Griekenland die hier een nieuw thuis hebben gevonden, kunnen onopgemerkt parasieten bij zich dragen. Daarom is het raadzaam om honden voordat ze deze kant op reizen te laten testen op bepaalde ziektes, om het risico van verspreiding van gevaarlijke parasieten zoveel mogelijk te beperken. Aangezien een besmette mug/vlieg kort voor vertrek ook kan bijten, moet een dierenarts zeker zes tot acht maanden na aankomst in het nieuwe huis nog een vervolgonderzoek doen. Als hartwormlarven in het bloed worden aangetroffen, kunnen ze worden behandeld met een speciaal middel, verkrijgbaar bij de dierenarts. Om een mogelijke overdracht te voorkomen totdat een eventuele bestaande infectie is uitgesloten, is het gebruik van beschermende antiparasitaire middelen absoluut zinvol. Er zijn tekenen vlooienbestrijdingsproducten voor honden die ook tegen muggen werken.

In c ij fe rs

2,2

miljoen honden telt Nederland. Ongeveer één op de zeven Nederlanders deelt zijn huis dus met een hond.

Schudden is niet genoeg - wrijf je hond droog na het zwemmen.

Het zwemseizoen is er weer – maar graag wel even met mate

Tekst: Ursula Birr | Foto’s: Shutterstock (7)

oewel de meeste rivieren en meren voor ons nog te koud zijn om in te zwemmen, springen veel honden al enthousiast in het koude water. Het zwemmen zelf is niet het probleem, maar de tijd daarna kan dat wel zijn. Natte kortharige honden koelen binnen enkele minuten sterk af en langharige honden drogen heel langzaam op. Nier- en blaasontstekingen liggen op de loer. Wrijf daarom je hond grondig af met een handdoek na het zwemmen voordat je verder loopt. Zelfs als je met de auto reist, moet je je voervoeter droogwrijven voordat hij instapt, omdat hij in de auto nauwelijks beweegt en zijn vochtige lichaam snel afkoelt. Vooral kleine honden hebben thuis een warme plek nodig.

Raadgever Kat

Veel katten zijn dol op de waterkraan.

36 H A RT VO O R D I E R E N

Catmilk moet je alleen af en toe geven, als extraatje.

Drinkt mijn kat genoeg? Hoeveel vocht heeft een kat dagelijks nodig? Hoe kun je je huistijger stimuleren om meer te drinken? Dit zijn onze beste tips en tricks.

an het juiste voedsel voor hun kat kunnen baasjes veel tijd besteden: droog- of natvoer? Of toch liever barfen? Het onderwerp vochthuishouding krijgt over het algemeen maar weinig aandacht; er is dan ook weinig keuze. Leidingwater is immers de perfecte dorstlesser voor onze katten. En toch is het nuttig om het drinkgedrag van je kat eens goed te bekijken. Want als je huistijger te weinig vocht opneemt, kan dit tot gezondheidsproblemen leiden zoals blaasstenen, nierinsufficiëntie en stofwisselingsstoringen. Drinkt je kat opvallend veel, dan kan dit een symptoom zijn van suikerziekte. In beide gevallen moet je je dier door een dierenarts laten onderzoeken.

De ideale hoeveelheid vocht Een gezonde volwassen kat heeft elke dag ongeveer 50 milliliter vocht per kilogram lichaamsgewicht nodig. Hij haalt dit echter niet alleen uit haar waterbak, maar ook uit zijn voedsel. De voorouders van onze hedendaagse huistijgers waren tenslotte woestijnbewoners, die het met weinig vocht moesten doen. Dit zit nog steeds in de genen van onze katten - dus sommige drinken erg weinig. Goed om te weten: natvoer bestaat voor ongeveer tachtig procent uit water. Als je jouw kat dus stukjes vlees in saus geeft, heeft hij slechts een klein beetje extra water nodig om in

fonteintjes. Let op: als je merkt dat je kat vooral uit het fonteintje drinkt, gebruik dan geen geurversterkers of gedestilleerd water! Sommige huistijgers geven echter de voorkeur aan ‘oud’ water en maken gebruik van het vocht uit bloemenvazen of tuinvijvers. Als jouw kat van oud water houdt, vul de waterbak dan niet dagelijks direct uit de kraan, maar giet het eerst in een kan en laat het een tijdje staan.

De bouillontruc zijn dagelijkse vochtbehoefte te voorzien. Desalniettemin moet de waterbak natuurlijk altijd gevuld zijn. Liefhebbers van droogvoer moeten meer drinken om dagelijks 50 milliliter vocht per kilo lichaamsgewicht te krijgen.

Verschillende voorkeuren Er zijn een paar trucjes om ervoor te zorgen dat je kat voldoende drinkt. Plaats meerdere bakjes water in je woning - bij voorkeur op de favoriete plekken van je kat, zoals op de vensterbank. Wist je dit? Katten houden er niet van om te drinken waar ze eten - daarom wordt de waterbak vaak niet gebruikt als deze vlak naast de voerbak staat. Sommige huistijgers houden van stromend water en drinken graag van druppelende kranen of katten-

Als je nog steeds het gevoel hebt dat je kat te weinig vocht opneemt, kun je wat tonijnvocht of ongezouten kippenbouillon aan het water toevoegen om het aantrekkelijker te maken. Catmilk is geen alternatief voor kraanwater - vanwege het hoge aantal calorieën is het meer een extraatje en mag het alleen af en toe aan de kat worden gegeven. Belangrijk: koemelk kunnen katten niet verteren. Ze krijgen spijsverteringsproblemen door de melksuiker die het bevat, vergelijkbaar met mensen die last hebben van lactose-intolerantie. Het ideale drankje voor katten is en blijft kraanwater, ook al moet je de dieren van tijd tot tijd een beetje extra aanmoedigen om te drinken.

Een fonteintje kan je kat stimuleren om meer te drinken.

H A RT VO O R D I E R E N 37

Raadgever Kat

Voor de zwangere kattenliefhebbers

og altijd komen er katten in het asiel terecht als hun bazinnetje zwanger wordt. De angst voor toxoplasmose is groot. Dit is een besmettelijke ziekte die het ongeboren kind kan schaden. De ziekteverwekkers (Toxoplasma parasieten) kunnen onder meer worden overgedragen door katten. Toch is het niet nodig om je kat op te geven. In plaats daarvan moet je als aanstaande moeder de volgende voorzorgsmaatregelen nemen: Laat het schoonmaken van de kattenbak over aan je partner, geef je kat geen rauw vlees en werk niet met je blote handen in de tuin. Katten scheiden maar eenmaal in hun leven in een periode van 2 tot 3 weken de cystes van de parasieten uit. Daarna hebben ze weerstand voor het leven. De kans dat je besmet wordt via je kat is dus erg klein. Overigens kun je jezelf laten testen op toxoplasmose: Als een zwangere vrouw al eens besmet is geweest met Toxoplasma, zal ze haar kind tijdens de zwangerschap niet kunnen infecteren.

anneer er een nieuwe spinnende huisgenoot bij ons intrekt, rijst de vraag welke naam hij of zij moet krijgen. En net als de namen voor pasgeboren meisjes en jongens, zijn er ook trends voor namen voor poezen en katers. Populaire poezenna-

Dol op kattenkruid

eel katten zien er bedwelmd uit wanneer ze in contact komen met kattenkruid. Ze rollen in de blaadjes en spinnen hard. Bepaalde bestanddelen, de zogenaamde feromonen, zijn verantwoordelijk voor de bescherming die deze plant gebruikt tegen aantasting door insecten. Feromonen hebben een ontspannend of juist stimulerend effect op huistijgers. Waarom dit zo is, is nog niet duidelijk. Wat wel zeker is, is dat kattenkruid onschadelijk en niet verslavend is voor de kat.

38 H A RT VO O R D I E R E N

men in 2019 waren vooral Luna, Lilly en Nala. Bij de katers deden Simba, Leo en Charlie het erg goed. Deze keuze is geen toeval: Simba en Nala zijn personages uit de Disney-film â&#x20AC;&#x2DC;The Lion Kingâ&#x20AC;&#x2122;, die vorig jaar in de bioscoop te zien was.

Tekst: Natalie Decker & Sabine Schroll | Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: istockphoto.com (2), Shutterstock (5)

Trend: populaire kattennamen

Kun je een zwerfkat tam maken?

chte dierenvrienden hebben ook een hart voor zwerfkatten. Veel van hen willen de dakloze dieren graag een thuis bieden. Maar kan een zwerfkat wel wennen aan leven samen met een mens? Helaas lukt dit alleen bij uitzondering â&#x20AC;&#x201C; namelijk als het dier ooit eens in huis heeft gewoond en uit zichzelf het gezelschap van mensen opzoekt. Jonge, wilde kit-

tens kun je ook nog laten wennen aan een leven als huiskat. Als er sprake is van een volwassen en verwilderde kat is de kans dat het lukt bijzonder klein. Het dier zal dan niet meer tam te krijgen zijn. Maar je kunt wel op andere manieren helpen: steun de plaatselijke kattenbeschermingsorganisatie en doneer voor castratie-acties of de aanschaf van voedsel voor zwerfkatten.

www.dier.nu leeuw Govani mishandeld en doodsbang

Melktandjes bij kittens

ittens worden zonder tanden geboren zodat ze bij hun moeder kunnen drinken zonder haar pijn te doen. Hun melktanden ontwikkelen zich tussen de tweede en achtste levensweek. Als alle melktanden allemaal verschenen zijn, kunnen de kleintjes vast voedsel gaan eten. Na ongeveer vier tot zes maanden vallen de melktanden uit en verschijnen de permanente tanden. Wanneer katten ongeveer zeven maanden oud zijn, is de tandwisseling compleet. Vaak worden de melktanden gewoon ingeslikt, zodat de baasjes de verandering van het gebit niet eens opmerken. Er zijn zelden problemen met de ontwikkeling van het gebit. Zijn die er wel, dan kan de dierenarts uitkomst bieden.

Het is een wonder dat leeuw Govani mensen nog vertrouwt De nagels van Govani zijn uitgetrokken en zijn tanden uitgeslagen. Alles om deze machtige leeuw te veranderen in een doodsbang hoopje ellende. Gelukkig is hij nu veilig bij Stichting AAP. Geef hem een dag gezond eten

WWW.AAP.NL/GOVANI

AnimalHealthShop.nl Dé online shop voor:

HOND • KAT • KNAAGDIER • PAARD

ANTI

VLOOIEN

TEKEN

VOOR ELK GEWICHT/GROOTTE BESCHIKBAAR

Ontvang nu 10% extra korting op alle anti-parasitica!

De korting wordt verleend voor je eerste bestelling via onze webshop: WWW.ANIMALHEALTHSHOP.NL Gebruik de code: 2020HVD10 Geldig tot 31-12-2020

ANTI WORMEN

VOOR ELK GEWICHT/GROOTTE BESCHIKBAAR

www.animalhealthshop.nl

Info

Hoe houd je je huisdier gezond en gelukkig in coronatijd? De laatste tijd vraagt menig baasje zich af: hoe zit het met huisdieren en het coronavirus? Kunnen huisdieren besmet raken en eigenaren daarmee ook besmetten? En hebben de maatregelen van de overheid ook invloed op onze huisdieren? Hier lees je hoe het zit.

Over de hele wereld wordt onderzocht of huisdieren met het coronavirus besmet kunnen raken. Van de duizenden dieren die zijn getest, zijn bij enkele katten virusdeeltjes en/ of antilichamen tegen het virus gevonden. Dit gaat om katten die zeer intensief contact hebben gehad met mensen die positief zijn getest op het coronavirus. Gezonde, volwassen katten lijken hier geen klachten van te krijgen. Kittens kunnen milde klachten krijgen, mogelijk geldt dit ook voor katten met een verminderde afweer. Voor zover we weten lijken honden niet gevoelig voor het coronavirus.

Kunnen mensen besmet raken via huisdieren? Ook al zijn er infecties aangetoond bij een zeer klein aantal katten, lijkt het er niet op dat katten in staat zijn mensen te besmetten. Dit wordt momenteel verder onderzocht. Ook lijkt het virus zich niet goed te verspreiden tussen katten onderling. De kans dat iemand door hun kat of de kat van een ander wordt besmet is dus ontzettend klein.

Moet ik als eigenaar maatregelen nemen als ik (verschijnselen van) het coronavirus krijg? Zoals gewoonlijk is het verstandig om je handen te wassen na het aanraken van (huis)dieren, zowel bij je eigen huisdieren als bij dieren buiten. Als je zelf besmet bent, is het advies om intensief contact met je huisdier te vermijden. Gaat je huisdier naar de dierenarts of trimmer? Laat van tevoren weten dat je ziekteverschijnselen hebt zodat er aanvullende hygiĂŤnemaatregelen genomen kunnen worden. Laat je huisdier brengen door iemand zonder ziekteverschijnselen.

Hebben dieren ook last van de maatregelen? Door een veranderde thuissituatie is het voor veel dieren even wennen. Honden worden vaker en langer uitgelaten dan voorheen, zeker op de zonnige dagen. Honden met bijvoorbeeld artrose kunnen hier pijnklachten van krijgen. Ook zien we meer verwondingen door het vele buitenspelen: versleten of kapotte zoolkussens en knieblessures zijn hier voorbeelden van. Katten moeten er daarentegen aan wennen dat er de hele dag mensen thuis zijn. Katten zijn gewoontedieren en kunnen dus moeilijk schakelen bij verandering. Dit leidt in sommige gevallen tot stressklachten en kan zich uiten in bijvoorbeeld blaasontsteking of dwangmatig likken.

Hoe kunnen we hier het beste mee omgaan? Probeer zoveel mogelijk de normale routine aan te houden. Haal uw huisdier niet de hele dag door aan, maar laat hem ook zijn rust pakken. Een keertje extra wandelen met de hond kan geen kwaad, maar bewaak wel de grenzen van wat het lichaam aankan. Als uw huisdier toch stress lijkt te ervaren, neem contact op met uw dierenarts om een passend advies te krijgen. Tierney Mepham, dierenarts

Foto: Shutterstock

Kunnen huisdieren besmet raken?

F E B R UA R 2 0 17 / EHIANRT H EVO R ZOFRĂ&#x153; R D ITEIREERNE 41 41

Raadgever Konijn

Veilig op weg Konijnen zijn gevoelige dieren en ze gaan niet graag op reis. Zorg daarom voor een zo stressvrij mogelijke en comfortabele manier van transporteren als je je dier echt een keer moet meenemen, bijvoorbeeld naar de dierenarts.

Een goed transportmandje is niet te zwaar, is goed draagbaar en heeft stevige sluitingen.

42 H A RT VO O R D I E R E N

en kartonnen doos met luchtgaatjes? Dat draagt niet bepaald bij aan het opbouwen van vertrouwen. Koop dus een geschikt transportmandje wanneer je konijnen adopteert of aanschaft. Want wanneer je naar de dierenarts moet of de konijnen naar een buitenverblijf verhuist, heb je anders een transportprobleem. Zet het mandje een paar dagen in het konijnenverblijf. Hierdoor kunnen de dieren eraan wennen en loop je geen vertraging op in een medische noodsituatie.

De juiste transportbox De vakhandel biedt een breed scala aan verschillende transportmandjes. Let vooral op de juiste maat. Bij grote en zware konijnenrassen kun je zo nodig overschakelen op het kattenassortiment. De box moet voldoende bescherming bieden tegen kou en tocht zonder de luchtcirculatie te beĂŻnvloeden. Goed afsluitbare deurtjes in het bovenste en

voorste gedeelte zorgen ervoor dat je je konijn te allen tijde in het oog kunt houden, wat vooral bij een medische noodsituatie wenselijk is. De box mag niet te zwaar zijn, moet gemakkelijk te dragen zijn en gebruiksvriendelijke kliksloten hebben. Plastic transportmandjes hebben het voordeel dat ze snel en grondig te reinigen zijn. Een handdoek kan als onderlegger dienen. Eenmalig bruikbare onderleggers zijn ook een optie. Zij werken net als een babyluier en vangen eventuele urine op zodat de box droog blijft. Ze worden na gebruik weggegooid, zodat ziekteverwekkers niet op gezonde konijnen kunnen worden overgedragen.

Stressarm reizen

dembedekking uit het vertrouwde verblijf erin leggen. De bekende geur heeft een kalmerend effect op de dieren. Ook een kleine traktatie kan afleiden. Zorg ervoor dat de transportbox tijdens het rijden niet kan kantelen of omvallen. Hij kan bijvoorbeeld veilig in de voetenruimte vastgezet worden. Kies altijd de kortste route en vermijd onnodige stops. Als je auto geen airconditioning heeft, is het in de zomer beter om de dieren in de koele ochtend- of avonduren te vervoeren. Konijnen zijn erg gevoelig voor hitte en een zonnesteek kan dodelijk zijn. Bij langere reizen moet je je konijnen regelmatig controleren en tussendoor water en voer aanbieden. Laat de dieren nooit zonder toezicht in de auto achter.

Voordat je de konijnen voor het eerst in de transportbox doet, moet je wat bo-

Kleine snacks maken de reis draaglijk en zorgen voor afwisseling.

Help de baksteenfabriek-paarden en ezeltjes in landen als Egypte en India! Word donateur van Brooke Hospital for Animals, voor 16 euro per jaar. www.brooke.nl IBAN: NL12INGB0005568671 Naam en voorletters: Straat en huisnr.:

m/v

Postcode en plaats:

e-mail:

Stuur deze bon in een envelop naar: Brooke Hospital for Animals, Antwoordnummer 47548, 1070 WD Amsterdam.

Tekst: Esther Schmidt | Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Alamy, Shutterstock (2)

Strooi wat van de bodembedekking uit het verblijf in het transportmandje zodat het vertrouwd ruikt voor je konijn.

Voeding

kant-en-klaar voer: beter dan zijn reputatie? Allemaal â&#x20AC;&#x2DC;afvalâ&#x20AC;&#x2122; en smaakstoffen? Er zijn allerlei mythen rond industrieel vervaardigde diervoeding. Wat is feit, wat is fabel? Onafhankelijk dierenarts en specialist in hondenvoeding Silke Hieronymus vertelt er meer over.

44 H A RT VO O R D I E R E N

r zijn tegenwoordig veel manieren om je hond te voeren. Behalve kant-en-klaar voer, waaronder zowel droog- als natvoer, kun je zelf aan het koken slaan of je kunt ‘barfen’ (rauw vlees en botten voeren). De vraag welke voeding de juiste is voor een hond, geeft vrijwel altijd aanleiding tot een verhitte discussie. Industrieel vervaardigd voer krijgt daarbij de nodige kritiek te verduren, maar is dat wel gerechtvaardigd? Vooral wat de samenstelling van fabrieksvoer betreft, blijkt er sprake van veel onduidelijkheid onder hondeneigenaren. Gelukkige honden kijken je dan wel vrolijk aan vanaf de verpakkingen, maar wat schuilt er achter die mooie buitenkant: ‘afvalproducten’ en smaakstoffen misschien? We gaan er dieper op in.

Wat kan de verpakking ons vertellen over de inhoud? Diervoederwetten regelen de omgang met additieven en welke zaken er op de verpakking vermeld moeten staan. Op elk etiket staat een verplichte opgave van de gebruikte voedingsmiddelen, waarbij het voldoende is om je te beperken tot brede categorieën. Dit ziet er ongeveer zo uit: vlees & dierlijke bijproducten, groente, granen, oliën & vetten, gisten, eieren & eierproducten, algen. Een zekere variatie in de keuze van het voedingsmiddel is dus mogelijk en sommige categorieën hebben onterecht een wat dubieuze reputatie. Zo worden granen vaak sceptisch bekeken. Maar het graan in droogvoer is geen vulstof zonder voedingswaarde. Eiwitten, vetten, mineralen, vitamines en zetmeel kunnen beter worden opgenomen door de toevoeging van granen. Granen hebben ook geen nadelige invloed op de spijsvertering en allergieën voor gluten zijn zeldzaam onder honden. Maar is cellulose, dat opzettelijk wordt gebruikt als onderdeel van voedsel voor huisdieren, dan slechts een goedkope vulstof? Ook dat is niet het geval. Bij een graanvrij dieet moet ervoor worden gezorgd dat

Dr. Silke Hieronymus

... is dierenarts, gespecialiseerd in voeding en voedingsstoffentekorten.

er ruwe vezels worden toegevoegd voor een gezonde darmflora en voor de darmbeweging, die een gezonde spijsvertering mogelijk maakt. ‘Vlees & dierlijke bijproducten’ is een categorie volgens de diervoederwetten, waaronder dierlijke grondstoffen worden samengevat op het etiket. Dit kunnen heel verschillende bijproducten van de slacht zijn, zoals lever, nier, hart, longen, delen van het spijsverteringskanaal of blaas en uiers etc. Afhankelijk van je cultuur lijkt het misschien vreemd om deze producten als voedsel voor te stellen, maar voor honden en katten zijn ze bijzonder lekker en van hoge voedingswaarde. Vlees en dierlijke bijproducten kunnen afkomstig zijn van verschillende slachtdieren (varken, kip, rund, schaap), maar ze hebben

allemaal één ding gemeen: elk dier is onderzocht door een officiële dierenarts en is geschikt bevonden voor menselijke consumptie. De samenstelling van een diervoeder kan door de fabrikant ook nauwkeuriger worden gespecificeerd dan wettelijk vereist via de volgende twee opties: ▷ Open kennisgeving: 50% kip (kipspiervlees, kippenmaag, kippenhart, 1,25% kippenlever),wortels 25%, rijst 20%, koolzaadolie 2,75%, peterselie 1,50%, eierschaalpoeder 0,6%, zeewiermeel 0,15% ▷ Half-open kennisgeving: lamhart, spiervlees van lam, longen van lam, wortels, courgette, gierst, lijnolie, biergist, eierschaalpoeder, dille, zeewier. Je moet er bij het analyseren van het etiket rekening mee houden dat de voedingsmiddelen in aflopende volgorde per gewicht worden vermeld op basis van het vochtgehalte. Naast de samenstelling is er nog andere belangrijke informatie te vinden op de verpakking: bijvoorbeeld het type voer (bijv. volledig voer), het beoogde gebruik (bijv. voor jonge honden van grote rassen) en de analytische componenten (in %), dat wil zeggen rauw eiwit, rauw vet, rauwe assen, rauwe vezels en vocht. Ook de namen van eventuele toegevoegde middelen zijn te vinden. Alle additieven voor dier- ▶

Een hoge prijs of een chique verpakking zijn niet altijd een garantie voor een hoogwaardig voer. Analyseer dan ook het etiket voor meer informatie.

H A RT VO O R D I E R E N 45

Voeding tief beoordeeld zijn.

voeding moeten eerst worden goedgekeurd voordat ze kunnen worden gebruikt. Ze worden ingedeeld in verschillende groepen, bijvoorbeeld smaakstoffen, darmflora-stabilisatoren, conserveermiddelen of ‘voedingsadditieven’ zoals vitamines, sporenelementen en aminozuren. Het gebruik van lokstoffen en verslavende stoffen is streng verboden volgens de wet. Als een voeder adverteert met de kreet ‘vrij van toevoegingen’ is enige voorzichtigheid geboden, aangezien voedingsadditieven van groot belang kunnen zijn. Van rechtswege moeten alle toevoegingsmiddelen waarvoor een maximumgehalte is vastgesteld worden aangegeven.

Waaraan herken ik een kwalitatief hoogwaardig voer? Enkele dubbelzinnigheden zijn nu al opgehelderd, maar de vraag naar optimale voeding voor de hond kan helaas niet in het algemeen worden beantwoord. Het antwoord is namelijk afhankelijk van het dier en de persoonlijke instelling en levenssituatie van de eigenaar van het dier. Van groot belang voor de kwaliteit van een voer is de verteerbaarheid, die bij de eigen hond het makkelijkst kan worden bepaald aan de hand van de frequentie van de uitwerpselen. Droogvoer van een gerenommeerde fabrikant bevat hoogwaardige eiwitten met een verteerbaarheid van minimaal 85%. Het is normaal om één of twee keer 46 H A RT VO O R D I E R E N

per dag uitwerpselen te hebben. Als je hond meer uitwerpselen heeft, kan de verteerbaarheid van het voer lager zijn of kan er sprake zijn van een darmaandoening, die weer verschillende oorzaken kan hebben. Een gezonde huid en een glanzende vacht kunnen ook indicatoren zijn voor een goede voeding. In principe geldt de regel dat het voer geschikt is wanneer aan de dagelijkse voedingsstoffenbehoefte wordt voldaan, zonder dat er extra’s aan het voer moeten worden toegevoegd. Men spreekt dan van het zogenaamde complete voer. Dit garandeert dat er aan de benodigde energie- en voedingsstoffen wordt voldaan. Die term is wettelijk vastgelegd. Zowel nat- als droogvoer kan aan de criteria voldoen. Als je kiest voor een van de commerciële fabrieksvoeders, moeten de ingrediënten en voedingsstoffen van het voer zowel kwalitatief als kwantita-

Voeding die je zelf bereidt brengt risico’s met zich mee Bij ‘barfen’ of bij het zelf bereiden van voedsel is de juiste balans van voedingsstoffen van zeer groot belang. Hierbij moet je niet vertrouwen op recepten van het internet, maar in plaats daarvan individueel advies vragen bij een dierenarts die gespecialiseerd is in voeding. Ook fokkers moeten bij een dierenarts informeren naar een geschikt individueel rantsoen en pups niet ‘op gevoel’ voeren. De moederhond moet ook strikt worden gevoerd zoals aanbevolen door een specialist. Als de moederhond barf-voeding krijgt, moet er altijd rekening mee worden gehouden dat besmetting van het rauwe vlees de pups onnodig in gevaar kan brengen. Bij recente onderzoeken zijn geprefabriceerde, bevroren barf-vleesverpakkingen niet altijd positief uit tests gekomen in termen van bacteriële besmetting van het voedsel. Voor welke voedingsmethode je ook kiest: het is aan te bevelen om – afhankelijk van het ras, de leeftijd, eventuele ziekte en om voedselgerelateerde aandoeningen te vermijden – het dagelijkse voerrantsoen regelmatig te controleren en dit van tijd tot tijd door advies van een deskundige aan te passen aan veranderende levens- of gezondheidssituaties.

Vooral bij puppy’s en jonge honden moet de voeding aangepast zijn aan de behoefte aan voedingsstoffen.

TEKST: DR. SILKE HIERONYMUS | FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM (4)

Recente studies stelden bij diepgevroren BARF-vlees kiembelasting vast.

Wat gebeurt er met uw dier als u overlijdt? Stichting Laat uw huisdier na vult een leegte voor mensen die de confrontatie aan durven te gaan met hun eigen sterfelijkheid. Mensen die bij leven en welzijn nadenken over de toekomst van hun huisdier. Wij vangen dieren op onder huiselijke omstandigheden. Uw huisdier woont, leeft en functioneert binnen de dagelijkse gezelligheid van onze hechte woongemeenschap. Dit gebeurt volgens uw wensen en de behoeften van uw huisdier. Het voelt goed om, voordat het nodig is, te overleggen over de opvang van uw dier en een passend toekomstplan uit te stippelen. Nabestaanden zijn immers niet altijd in de gelegenheid om een dier over te nemen en het daarbij te bieden wat hij nodig heeft. Stichting Laat uw huisdier na neemt uw dier op in hart en huis. Bij ons geen 9 tot 5 mentaliteit, geen wisselende diensten, geen vreemde handen, maar 24 uur per dag, 7 dagen per week liefde, structuur en zekerheid. Weet u waar uw dier terechtkomt als u overlijdt? Nalatenschappen worden vaak toegekend aan grote overkoepelende organisaties, die zelf niet over opvang beschikken. De dieren komen in zoâ&#x20AC;&#x2122;n geval meestal in een asiel terecht. Een asiel is geschikt als doorgangshuis, maar niet voor langdurig of permanent verblijf. Zeker niet voor een dier dat recent alles wat hij kende heeft verloren. Een asiel herplaatst, waardoor het voor u niet zeker is waar uw dier uiteindelijk terechtkomt. Bovendien blijken oudere dieren en huisdieren die last hebben van kwaaltjes niet of nauwelijks herplaatsbaar. Een toekomst voor uw huisdier Informeer en bespreek waar en hoe u uw huisdier nog een toekomst gunt als u er onverhoopt niet meer bent. Wij hebben een groot hart voor dieren, respecteren hun individuele karakters en voorzien in speciale behoeftes. De te maken afspraken zijn afhankelijk van een groot aantal factoren, waaronder formaat, ras, leeftijd, gezondheid en levensverwachting van het dier, maar globaal houden we ons qua kosten aan de schatting van de consumententoets. Voor specifieke informatie kunt u contact met ons opnemen. Ons op afspraak bezoeken, een praatje met ons maken en/of ons uitnodigen voor een bezoekje aan de dieren in kwestie is natuurlijk ook mogelijk. Stichting Laat uw huisdier na, Dennestraat 9, 4709 PR Nispen (KvK: 75169967) Tel.: (+31) (0) 6 12483461 Website: www.laatuwhuisdierna.nl E-mail: elsadams@xs4all.nl Bankgegevens: NL84 INGB 0007 322978

Thuiswerk Challenge

Renske Kleefstra: Heeey mam!? Waar zit nou dat worteltrekken op deze computer?! Simone Rooijakkers: Zo kun je toch niet werken!

Doortje op den Dreest: Dit is nu mijn computer Wendy Van De Reyd: Baasje ontspant, dan help ik haar even verder, pootje Angel

Shéniya Carpentier: Op wandel met een komkommer

Sam: Ik word hier zo moe van... #thuisquarantaine 48 E I N H E R Z F Ü R T I E R E / M Ä R Z 20 17

Danielle Rood : Ook tijdens de ontspanning trouwe support!

Dit zijn de winaars van de

Thuiswerk Challenge! Michelle van Gool: Mijn secretaresse

Jan: Over naar plan C...

L. Rebers: Hamster ontmoet muis

M Ă&#x201E; R Z 2 017 / E I N H E R Z F Ă&#x153; R T I E R E 49

Momentopname

50 H A RT VO O R D I E R E N

Ongeremde

energie

‘Dogs in Action’ – In het succesvolle project van de Italiaanse fotograaf Claudio Piccoli zie je honden vliegen.

FOTO: ACTION.PRESS

Zonsopgang bij de Canadese steile kliffen van Scarborough Bluffs: Sara Brueske en haar hond Zinga zijn al in volle gang. Zinga jaagt gepassioneerd op de vliegende frisbee - en lijkt even te blijven zweven. Een beeld dat barst van de energie. Dit is precies wat fotograaf Claudio Piccoli wil bereiken met zijn ‘Dogs in Action’ -project. Voor de Italiaan telt maar één ding: onze viervoetige vrienden van hun meest atletische en expressieve kant laten zien. Piccoli is van kinds af aan bezig met hondenfotografie en laat niets aan het toeval over - veel variaties worden getest tijdens een shoot. Volgens dit concept fotografeert hij honden over de hele wereld.

H A RT VO O R D I E R E N 51

Column

Goud voor Enzo bulance. Maar de herder vertrouwde ons totaal niet en bij het minste geringste waarschuwde hij ons. Eenmaal in het asiel heeft het nog maanden geduurd voordat de vaste ve r zo rg ste rs een band op konden bouwen en hij hen begon te vertrouwen.

Fotoâ&#x20AC;&#x2DC;s`; Dierenzorgcentrum Louterbloemen

Enzo is een kruising herder waar ik al tweemaal eerder over heb geschreven. Vorig jaar augustus werd hij samen met zijn kleine vriendin, Eefje, een Jack Russell dame, vastgebonden aan een bankje in een natuurgebied gevonden. Wij kregen de melding van een dame die de honden aangetoffen had. Toen zij de honden los wilde maken bleek de herder, Enzo, niet te benaderen. Het was snikheet en ze stonden in de volle zon. Enzo verdedigde zijn kleine vriendin, die met haar uitrollijn verstrikt was geraakt in de bosjes. En daarbij waren ze allebei volledig in paniek geraakt. We hebben de honden de tijd gegeven om aan onze aanwezigheid te wennen en na een tijdje konden we ze los maken en meenemen met de dierenam52 H A RT VO O R D I E R E N

De oorspronkelijke eigenaresse herkende de honden nadat wij een oproep in de kranten en op sociale media ha d d e n g e plaatst. Zij was ongeneeslijk ziek en toen zij de honden zelf niet meer kon verzorgen heeft zij ze bij ie-

Het heeft lang geduurd maar we hadden vertrouwen mand ondergebracht. Het was voor haar onverdraaglijk om het nieuws in de krant te lezen. Haar laatste wens was dat haar honden goed verzorgd werden als zij er niet meer was. Helaas was degene die de honden overnam niet meer te traceren omdat hij of zijn geen vaste woon- of verblijfplaats meer had. Eefje, de Jack Russell, was al snel

over de schrik heen en we hebben de beslissing genomen om aan het welzijn van haar te denken en haar herplaatst bij mensen met een andere Jack Russell. Dit klikte direct. Het zou niet fair zijn om haar ook maanden in het asiel te houden terwijl zij goed herplaatsbaar was. Enzo is bevriend geraakt met een klein groepje medewerkers en vrijwilligers. De rest van de wereld bleef hij spannend vinden. Maar als hij eenmaal je vriend was, dan was het ook echt dikke mik. De ene vrijwilliger ging regelmatig bij hem zitten om hem voor te lezen, de ander ging met hem fietsen, wandelen of trainen. Een ervaren gastgezin nam Enzo regelmatig een weekendje mee naar huis. Deze bezoekjes werden steeds iets meer uitgebreid. Enzo werd rustiger en begon eindelijk ook de wereld niet meer als een grote bedreiging te zien. Enzo heeft kennis mogen maken met een vriendelijk en betrokken echtpaar uit BelgiĂŤ. Zij namen de tijd om hem regelmatig te bezoeken. Uiteindelijk brak het moment aan dat hij met zijn grote vrienden mee naar huis mocht. Zijn eigen huis. Het heeft lang geduurd maar we hebben vertrouwen in hem gehouden. Het is hem zo gegund. Mirjam Addiks Dierentehuis Louterbloemen

- NIEUW CADEAU -

12 nummers Hart voor Dieren voor € 34,50 + boek naar keuze

Doe en denk als een kat In dit boek lees je hoe wij ons die bewonderenswaardige kattenkwaliteiten eigen kunnen maken. Hoe we stress de kop kunnen indrukken, ons charisma kunnen vergroten en belangrijke zaken naar onze hand kunnen zetten.

ven

Kwispel door je le

kunt vinden je het ultieme geluk e ho ult th on ek bo Dit ten. Want ture al lijken te bezit dat honden van na viervoeters? e uw van deze tro en ler t nie nu er l wi wie kracht t een bot, gebruik de Dus beloon jezelf me zijn. nd ho er me r de kunst van van de poot en lee

LEVENSLESSEN VAN DE BESTE COACHES DIE ER ZIJN

HONDEN

NR. 6 Juni 2020 / € 4,25

Voeding

Is compleet voer beter?

w w w. h a r t vo o r d i e r e n . n l

Vo echt or de e ho liefh nden ebbe r!

Ga voor deze en andere aanbiedingen naar

hvd.mijntijdschrift.net

Gezondheid

Dit helpt tegen teken Praktijk

Ontspannen naar de dierenarts Fabeltje

De antiallergische hond Tips

Bezighouden of ontspannen? 001_u1_NL_Cover NL_HR13 1

• Je konijn vervoeren • Drinkt mijn kat genoeg? 02006

Coverstory

Andere dieren:

8 711273 992832

Netjes aan de riem lopen

28-04-20 11:38

Voor 12 nummers Hart voor Dieren betaal je € 32,50 en voor het boek betaal je slechts € 2, dus in totaal € 34,50. Het abonnement loopt minstens voor 12 nummers en is tot wederopzegging. Opzeggen is eenvoudig en kan per maand. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch. Je bijdrage in de verzendkosten van het boek bedraagt € 3,65.

Vraag & Antwoord Service

Vraag & Antwoord Elke maand beantwoorden gedragsexperts vragen van lezers over hun huisdieren.

Waarom is mijn konijn zo schrikachtig en onrustig?

I heb een koppel konijnen, nu sinds een jaar. Ze wonen binnen maar in een heel ruim en konijnvriendelijk verblijf en ze kunnen elke dag binnen loslopen. Ik heb twee vragen: 1. Het mannetje - hij heet Poef - is erg onrustig en schrikkerig. Elk geluidje dat hij hoort, zet hem op scherp en ik denk dat het hem veel onnodige stress bezorgt. Hoe los ik dat op? 2. Als Poef en zijn vrouwtje Pien loslopen door het huis, keutelen ze overal. Plassen doen ze wel netjes in de bak. Hoe krijg ik ze zo ver dat ze hun keutels daar ook doen? Ik hoor het graag, bedankt alvast! Irma

Fotoâ&#x20AC;&#x2DC;s: Shutterstock

oi Irma, Wat fijn dat je meerdere konijnen hebt en dat ze ruimte hebben! Wat vervelend dat het mannetje zo onrustig en schrikachtig is. Medische aandoeningen vergroten stress en angst, dus allereerst is een bezoek aan de dierenarts zeker aan te raden. Daarnaast is het zaak zoveel mogelijk stress te voorkomen. Het is belangrijk de oorzaken van de spanning te achterhalen. Daar kun je dan gericht aanpassingen in doen. Zijn er bijvoorbeeld dingen die Poef eng vindt in de omgeving, zoals bepaalde geluiden? Dan zou je kunnen proberen die geluiden zachter of niet meer te laten horen. Schrikt hij soms als mensen hem naderen of oppakken? Dan kun je bezoek vragen afstand te houden tot de konijntjes. Het is belangrijk Poef en Pien niet in het nekvel op te pakken en niet van boven te benaderen. Vaak 54 H A RT VO O R D I E R E N

kunnen aanpassingen in het verblijf, of de manier waarop het is ingericht, veiligheid bieden. Hierbij kun je denken aan het bieden van schuilplekken zoals karton op de bovenkant of een doos met een gat erin. En hoe is het contact met zijn vrouwtje? Ook die relatie zou spanning kunnen veroorzaken. Daarnaast schrijf je dat Poef en Pien overal keutelen. Konijnen communiceren onder andere door middel van ontlasting. Ze laten zien dat zij er wonen. Er is meestal een toename in markeergedrag op onbekend gebied of als er bijvoorbeeld andere dieren in de omgeving zijn. Wat je kunt proberen is eerst de ruimte verkleinen, een veilige omgeving bieden, laten wennen en stapje voor stapje de ruimte vergroten. Dan neemt het poepen in de hele ruimte vaak af. Zorg voor een grote bak waar beide konijnen in kunnen zitten en hang er hooi boven. Daardoor kun je al ontlasting opvangen als ze aan het eten zijn. Castreren zou keutelen door hormonale oorzaak kunnen verminderen. Volledige afname lukt niet altijd omdat keutelen tijdens het bewegen en verkennen normaal konijnengedrag is. Neem gerust contact op met een gedragsdeskundige van Tinley-gedragstherapie in jouw regio om er dieper op in te gaan. We staan je graag te woord. Corine Vos, Tinley gedragstherapeut voor konijnen

F OTOT I P VA N D E M A A N D Elke maand geeft dierenfotografe Sandra Helsocht een handige tip om je dier mooi vast te leggen op de gevoelige plaat.

e eigen huisdier fotograferen is niet de makkelijkste taak. Schakel daarom hulp in van een gezinslid of een vriend(in). Zij kunnen helpen je huisdier op zijn plaats te houden, door middel van snoepjes bijvoorbeeld. Net voor je die ontspanknop indrukt, trek je de aandacht van je huisdier door geluidjes te maken. Op die manier nemen de oortjes meestal een mooie positie in en kijkt hij recht in de lens. Met een beetje geluk, houden ze ook het kopje nog eens schuin. Let op, deze momenten duren maar enkele seconden, snel wezen is de boodschap ! Foto:Amerikaanse Akita

Sandra Helsocht, Dogs-and-Tails Pet Photography (www.dogsandtails.com)

Belangstelling voor planten, dieren en milieu? Interesse in landbouw, tuinbouw of dierenzorg? Een boontje voor wetenschap, biotechnologie of sport? Dan ben je bij VABI aan het juiste adres!

Opendeurdag 21 mei 2020 OLH-Hemelvaart van 10 tot 17 uur Infoavond 1 juli 2020

info tweede en derde graad

vanaf 19 uur

R o ids .v a e s t ra b e l at i . b a r 27 e e

Neem contact met ons op: lidy.verdoolaege@vipmedia.nl

Roeselare

Uw advertentie hier?

VRIJ AGRO- EN BIOTECHNISCH INSTITUUT

In mooi rustig park in de bossen van Winterswijk. Honden/huisdieren welkom, omheind terrein. www.bosvakantie.nl Wilt u meer weten? Tel. 0543 - 515656 of g.overbekking@chello.nl

TE HUUR: VRIJST. 6 PERS. BUNGALOW

Gezondheid

Het gevaar in het gras Warmere zomers, zachtere winters â&#x20AC;&#x201C; de gevolgen van klimaatverandering hebben ook effect op de activiteit van parasieten. Constante temperaturen vanaf 6 graden Celsius zorgen ervoor dat teken weer actief zijn en een gevaar vormen voor onze honden.

56 H A RT VO O R D I E R E N

Dr. Astrid Heinl is dierenarts en medisch journaliste. Altijd aan haar zijde en goed beschermd tegen parasieten is de kruising Max.

inds 2015 stijgt het aantal geregistreerde gevallen van tekenencefalitis (ook wel TBEV: tick-borne encephalitis virus) in het voorjaar. De grootste overdrager van deze infectieziekte: teken, die zich voeden met het bloed van hun gastheer en daarbij ziekteveroorzakers overdragen. Bij mensen kan dit onder meer leiden tot ontsteking van de hersenen. Daarom raden experts vaccinatie aan in TBEV-risicogebieden, zoals het zuiden van Duitsland. Maar uit onderzoek van de RIVM in 2016 bleek dat het TBE-virus ook in Nederlandse teken is aangetroffen. De eerste patiënten zijn al geregistreerd. Voor honden bestaat op dit moment nog geen vaccinatiebescherming tegen de ziekte.

Dodelijk gevaar voor honden Het aantal teken dat in de hoogrisicogebieden geïnfecteerd is met het TBE-virus, wordt door experts geschat op zo’n vier procent. Bij onze oosterburen ziet men vooral ziektegevallen in de zuidelijke helft van het land. Maar de TBEV-risicogebieden breiden zich de laatste jaren steeds verder uit. Met TBEV besmette teken zijn in Nederland vooral aangetroffen op de Utrechtse en Sallandse Heuvelrug. Hoewel honden na een TBEV-infectie maar zelden ziektesymptomen ▶ H A RT VO O R D I E R E N 57

Gezondheid

Ook met bescherming tegen parasieten is het goed om je hond regelmatig te controleren op teken.

vertonen, liepen de meeste onbehandelde gevallen dodelijk af. Typische symptomen van de getroffen dieren zijn koorts, spiertrillingen, duizeligheid en verlamming. Anders dan bij andere door teken overgedragen ziektes, die goed met antibiotica behandeld kunnen worden, beperkt de behandeling van TBEV bij honden zich puur tot de bestrijding van symptomen.

Meerdere ziektes mogelijk Een tekenbeet kan verschillende ziektes overdragen. Naast TBEV ken je waarschijnlijk Lyme borreliose wel. Dit type ziekte van Lyme is bij ons de meest voorkomende door teken overgedragen ziekte bij honden. Geen wonder, want volgens het Robert Koch Instituut draagt ongeveer elke derde teek zogenaamde Borrelia bacterie met zich mee. Als deze bacteriĂŤn in de bloedbaan van honden terechtkomen, tasten ze vooral de gewrichten aan. De symptomen variĂŤren van 58 H A RT VO O R D I E R E N

vermoeidheid en kreupelheid tot verlies van eetlust en koorts. In ernstige gevallen kan een ontsteking van de nieren, de hartspier of het zenuwstelsel optreden. Er is een vaccinatie tegen de ziekte van Lyme voor honden, deze vaccinatiebescherming moet jaarlijks worden ververst, bij voorkeur in het voorjaar. Het vaccin zorgt ervoor dat de bacteriĂŤn direct na besmetting onschadelijk gemaakt worden. Een goede bescherming tegen teken blijft echter wel noodzakelijk, omdat teken ook nog andere ziektes kunnen overbrengen. Overigens zijn niet alle dierenartsen het eens dat het zinvol is om honden preventief te vaccineren tegen Lyme. Het nadeel zou zijn dat je honden gaat vaccineren tegen een ziekte waarvan veruit de meeste geen last krijgen. Daarnaast is het nog onbekend of bij honden die gevaccineerd worden problemen kunnen ontstaan die we ook zien bij een daadwerke-

lijke infectie met Lyme. Bijvoorbeeld nierproblemen.

Gevolgen van een tekenbeet Naast TBEV en Lyme borreliose kunnen teken nog andere ziektes overdragen, zoals anaplasmose, babesiose of Ehrlichiose. Anders dan Lyme borreliose komt anaplasmose in heel Europa

voor. De symptomen van beide ziektes lijken erg op elkaar: vermoeidheid, verlies van eetlust, gewrichtsontsteking en kreupelheid. In zeldzame gevallen kunnen bloedstollingsstoornissen en slijmvliesbloedingen optreden. Babesiose is bij veel huisdierenbaasjes beter bekend als tekenkoorts. Indien onbehandeld, kan de ziekte binnen enkele dagen dodelijk zijn en het ziekterisico voor dieren, ook in Noord-Europa, neemt verder toe. Ongeveer een tot drie weken na infectie kunnen honden koorts krijgen en wordt de urine donker. Andere symptomen kunnen zijn: bleke slijmvliezen, lage bloeddruk en vergroting van de milt. Ehrlichiose komt vooral voor in het Middellandse Zeegebied en in warme streken. Bescherming is daarom bijzonder belangrijk bij reizen naar Zuid-Europa.

TEKST: DR. ASTRID HEINL | FOTO’S: SHUTTERSTOCK (4)

Bescherm je hond Om tekenbesmetting en dus de overdracht van ziekteverwekkers zo effectief mogelijk te voorkomen, wordt aanbevolen om anti-parasitaire middelen te gebruiken. Dit zijn geneesmiddelen die helpen om infectieziekten veroorzaakt door parasieten zoals teken, vlooien en luizen te voorkomen. De producten zijn verkrijgbaar in verschillende vormen. Om doorlopende bescherming te garanderen moet het product regelmatig en correct worden gebruikt. Effectieve medicijnen zijn onder meer verkrijgbaar bij de dierenarts.

Voordelen van spot-on Met name spot-on oplossingen voor toepassing op de huid hebben hun

Met een pincet of tekentang kun je de parasieten verwijderen.

Er is een enting tegen Lymo borreliose, al is deze hier nog omstreden.

waarde bewezen. Het product wordt in de nek van het dier gedruppeld en werkt meestal enkele weken tegen teken en andere parasieten. Het grote voordeel: binnen enkele dagen verspreidt het actieve ingrediënt zich over de huid van het dier en vormt zo een beschermend laagje. In tegenstelling tot andere producten hoeft de parasiet niet te bijten om in contact te komen met het anti-parasitaire middel. Dit verkleint het risico op het overdragen van ziekten. Bij regelmatig gebruik werkt het product al als het in contact komt met teken, vlooien en consorten. En: maak je geen zorgen als sommige teken na het aanbrengen nog steeds zichtbaar zijn. Na contact met het actieve ingrediënt worden ze snel onschadelijk gemaakt. In huishoudens waar honden en katten onder één dak leven, kunnen alleen producten worden gebruikt die zijn goedgekeurd voor de specifieke diersoort.

Teken verwijderen Honden moeten bij voorkeur na elke wandeling op teken worden gecontroleerd. Hoe sneller de parasieten onschadelijk worden gemaakt, hoe kleiner het risico op overdracht van infectieziekten. Teken zoeken meestal naar goed doorbloede plekken, zoals oren, nek, buik of hoofd. Verwijderen kan het eenvoudigst met een tekentang. Probeer de teek zo dicht mogelijk

op de huid bij de kop beet te pakken en niet in het lichaam van de teek te knijpen. Let op: als de kop van de teek blijft steken in de huid, kun je het beste even naar de dierenarts gaan. Hij kan de teek volledig verwijderen om ontsteking te voorkomen. Nadat de teek is verwijderd, kan de plek waar hij zich heeft vastgehecht enigszins rood zijn. Maak het plekje schoon met 70% alcohol of jodium. Let op: Irriteer de teek voor het verwijderen niet met olie, alcohol of vuur, dit verhoogt de kans juist dat hij ziekteverwekkers overbrengt.

Het hele jaar door Het tekenseizoen duurt meestal van maart tot oktober, maar vooral milde winters bevorderen de tekenpopulatie. De mogelijkheid dat teken na zeer lage temperaturen niet meer ontwaken, neemt dan namelijk af. De populatie wilde dieren, bijvoorbeeld reeën, die door teken als gastheer worden gebruikt, neemt gewoonlijk toe na gematigde winters, zodat teken een grotere selectie aan voedselbronnen vinden. Als de temperaturen in de winter niet constant onder de 6 graden Celsius dalen, kunnen teken ook in de koude maanden nog steeds actief zijn. Daarom is voorzichtigheid het hele jaar door geboden.

H A RT VO O R D I E R E N 59

Coverstory

Activiteit De juiste hoeveelheid is belangrijk Veel hondeneigenaren lopen constant rond met een slecht geweten: â&#x20AC;&#x2DC;Hou ik mijn hond wel genoeg bezig?â&#x20AC;&#x2122; Maar het gaat niet zozeer om hoe lang een hond bezig is, maar waarmee de hond bezig is. Vaak is minder meer. Puur lichamelijke bezigheden, zoals balspelletjes, zijn niet voldoende om een hond gelukkig en tevreden te krijgen.

60 H A RT VO O R D I E R E N

at de Border Collie, Australian Shepherd en veel jachthondenrassen tot de zogenaamde ‘workaholics’ behoren, weten inmiddels ook veel niet-hondenbaasjes. Mensen die zo’n hond hebben, zien elke dag dat deze viervoeters niet alleen extreem snel leren - ook dat wat ze misschien niet zouden moeten leren - maar ook dat ze mentaal uitgedaagd moeten worden. Het is niet ongebruikelijk dat een werkhond met beperkte uitdaging gedragsproblemen ontwikkelt die het samenleven met het dier er voor zowel baas als hond niet bepaald gemakkelijker op maakt. Maar niet alleen Border Collie en co. willen graag werken, alle andere honden hebben ook baat bij ‘werk’ - mits dit het juiste werk is en in de juiste maat. Het is niet voor niets dat veel hondenscholen en -clubs naast opvoedingscursussen ook werkhondentraining en hondensport in het algemeen op het rooster hebben staan. Nieuwe sporten zijn regelmatig in opkomst. Een goede zaak op zich, omdat baasjes en bazinnetjes gelijkgestemde hondenvrienden kunnen ontmoeten, de hond kan sporten, iets te doen heeft en in het beste geval ook nog eens soortgenoten ontmoet die hij leuk vindt. Hondenbezitters die ‘slechts’ een paar keer per dag kort gaan wandelen, hebben vaak een schuldig geweten omdat ze hun hond niet genoeg te doen geven. Mensen die met meer gevoelige honden leven die afwijkend gedrag vertonen, krijgen al snel te horen dat deze hond alleen maar lekker hoeft te ‘werken’, dan zouden de eigenaardigheden van het dier vanzelf wel verdwijnen. Het onderwerp activiteit maakt begrijpelijkerwijs veel hondenbezitters onrustig. Hoeveel moet ik mijn hond laten doen en bewegen, wat is geschikt voor mijn hond en wat moet ik hem eigenlijk aanbieden aan activiteiten?

Niet alleen beweging en opwinding zijn belangrijk. Ontspannen en slapen telt net zo hard mee voor een tevreden hondenleven.

mers nog geen issue en de honden waren desondanks gelukkig, toch? Dat is waarschijnlijk waar, maar vijftig jaar geleden waren er niet zoveel werkhondenrassen, hoedende- en jachthonden in handen van gezinnen. Vroeger werden deze rassen alleen aangeschaft als men een hond nodig had ter assistentie, bijvoorbeeld bij het bijeendrijven van het vee, tijdens het jagen of om een huis of kudde te bewaken. Tegenwoordig staan de werkvaardigheden van deze viervoeters niet meer op de voorgrond. Ze zijn bij hun mensen terechtgekomen vanwege hun uiterlijk, of misschien omdat ze dringend een thuis nodig hadden. En, last but not least: deze honden brengen vaak een zeer mensgericht karakter met zich mee

en zijn daarom uitermate populair. Desalniettemin hebben ze door een eeuwenlange strikte fok en selectie op bepaalde werkterreinen nog steeds behoeften en capaciteiten die niet als gezinshond kunnen worden uitgeleefd, of zelfs onwenselijk zijn. Vooral wanneer de eisen van het dagelijks leven in strijd zijn met de vaardigheden van de hond. Denk maar eens aan een jachthond die niet in het struikgewas mag verdwijnen, of een herdershond die niet voor schapen - of de kinderen in het gezin - mag zorgen. Gelukkig zijn goed gestructureerde activiteiten een geschikt middel om de hond bezig te houden en om zijn levenskwaliteit te verbeteren. Passend en gematigd ‘aan het werk zijn’ is dan ook een belangrijke preventie tegen gedrags- ▶

Een hond moet eerst leren te onstpannen bij uitstapjes, anders kunnen dergelijke ondernemingen erg stressvol voor hem zijn.

Veranderde leefomstandigheden Om al deze vragen te beantwoorden, moeten we overwegen waarom we onze honden eigenlijk bezig moeten houden. Vijftig jaar geleden waren hondensporten en -cursussen imH A RT VO O R D I E R E N 61

Coverstory Apporteren kan voor veel honden een goede manier van bezighouden zijn, als de omstandigheden tenminste juist zijn.

GehOccabo. Laborro odiciliqui alitibus maio blabori accat.

of gezondheidsproblemen. De keuze van die bezigheden en de mate waarin de hond ze kan uitvoeren zijn echter heel belangrijk.

De juiste afleiding We moeten echter altijd de behoeften van het individu op de voorgrond plaatsen bij alle honden, ongeacht of ze werkhonden zijn of niet, en kijken naar wat de hond nodig heeft los van zijn rasgeschiedenis. Er zijn namelijk best Retrievers die niet willen apporteren, maar die liever sporen volgen met hun neus. Er zijn ook Mopshonden die net als een Border Collie graag alles met hun ogen volgen. Het zijn niet alleen rashonden die afkomstig zijn uit werklijnen die graag willen werken; veel van de zogenaamde gezelschapshonden hebben ook behoeften die in het dagelijks leven moeilijker uit te voeren zijn, maar die door passende bezigheden kunnen worden vervangen. 62 H A RT VO O R D I E R E N

Om een geschikte baan voor je trouwe viervoeter te vinden, is het daarom erg belangrijk om hem goed te observeren en te zien wat zijn behoeften en verborgen vaardigheden zijn. Kijk eens hoe jouw hond graag beweegt, hoe hij zoekt en ook wat hij laat zien voor eventueel ‘ongewenst’ gedrag, want dit alles geeft informatie over wat hem op de juiste manier zou kunnen bezighouden. Het werkterrein is enorm, het hoeft niet altijd een sport te zijn in de

plaatselijke hondenclub - boeken en online cursussen kunnen je ook helpen om je hond passend bezig te houden tijdens het wandelen. Het aanbod is enorm, maar het gaat er niet om zoveel mogelijk te doen of de hond er moe van te maken, maar om de hond de mogelijkheid te geven om voor de vaardigheden te compenseren die in het dagelijks leven niet (meer) nodig zijn. Voor een hond als een Setter, die graag met zijn neus in de lucht zoekt -

hetzij vanwege zijn rasgeschiedenis of uit individuele interesse - is mantrailing niet de juiste activiteit. Aan de andere kant zal een Beagle zeker van deze vorm van neuswerk genieten. Een Beagle dummytraining laten doen, is dan juist weer geen succes. Meestal. Kwaliteit gaat qua activiteiten zeker boven kwantiteit. Wanneer de juiste activiteit wordt gevonden, is minder juist meer. Werken is essentieel voor veel soorten werkhonden, maar alle honden zijn ook blij met een leuke bezigheid en hersenspelletjes met hun mensen. Als het op de juiste manier wordt gedaan, versterkt gematigde activiteit de band tussen hond en baas. Het sleutelwoord is hier gematigd - dit omdat er de afgelopen jaren een duidelijke trend is ingezet: het schuldige geweten van veel toegewijde hondenbezitters, dat ze zich misschien te weinig met hun hond bezighouden, heeft voor veel trouwe viervoeters een strikt programma opgeleverd: maandag behendigheid, dinsdag speelgroep, woensdag mantrailing, donderdag oefenen in het stadscentrum, vrijdag behendigheid en regelmatig een weekendje weg met de dummytrainingsgroep van de club. De hondenbezitter voelt zich meteen schuldig als hij een dag niets bijzonders met de hond doet of ‘alleen maar’ wandelt - er wordt vaak niet over nagedacht of al die activiteiten überhaupt wel geschikt zijn voor de hond. De hond wordt vaak overweldigd door zo’n programma en de bijbehorende eisen. Om echt ‘hond’ te kunnen zijn en te leven naar eigen behoefte staat zelden op de agenda.

Stress door verkeerde activiteiten Laten we het verleden even in grote lijnen bekijken: zestig jaar geleden hadden maar heel weinig werkhondenrassen een leven zoals onze honden vandaag de dag. Jachthonden woonden in de kennel en mochten alleen werken, hadden vrijwel geen rol binnen het gezin. Ze werden zelden enkele uren per dag ingezet. Weinig jagers namen hun hond toen mee naar vrienden, naar het res-

Als je een hond wilt leren apporteren, moet je eerst tijd investeren in een goed opgebouwde en prettige training.

Als een hond graag zijn omgeving bestudeert met z’n neus op de grond, zal dit ook moeten meetellen bij de keuze van zijn activiteiten.

taurant of om te winkelen. Veel van de afstammelingen van deze honden zijn inmiddels onderworpen aan een strak programma van excursies en activiteiten. Vaak is het de angst van gemotiveerde hondenbezitters dat ze hun hond te weinig activiteiten aanbieden, evenals de onjuiste overtuiging dat alleen een uitgeputte hond een gehoorzame en gelukkige hond is. Een verkeerd gekozen activiteit die niets te maken heeft met de individuele behoeften van de hond, kan zelfs gedragsproblemen bevorderen. Langdurige stress voor honden en eigenaren is dan onvermijdelijk. Nogmaals: vaak is minder meer. Het is een misvatting dat honden direct na een drukke dag in hun mand zakken en van uitputting slapen tot de volgende dag. Integendeel, de verkeerde activiteit en te veel beweging kunnen een stimulerend effect hebben en de hond juist nerveus en opgewonden maken. Veel honden - vooral jonge honden en puppy’s - hebben na een zware dag net als

kinderen last van het fenomeen dat ze nog een portie drukker en lastiger worden. Ouders van kleine kinderen klinkt dit vast bekend in de oren. Dit gedrag wordt vaak verkeerd uitgelegd als volgt: de hond is nog steeds niet moe en de volgende keer krijgt hij dus nog meer te doen. Maar de hond is in dit geval gewoon overspannen! Ontspanning is net zo belangrijk als het vinden van de juiste activiteiten, zodat de hond een tevreden en uitgebalanceerd leven kan leiden. In het kader van de hond bezighouden, wat we vooral doen om ‘iets goeds voor hem te doen’, krijgen de randvoorwaarden vaak onvoldoende aandacht, terwijl ze bijna net zo belangrijk zijn als de activiteit zelf. De ‘setting’ moet geschikt zijn voor de hond, anders leidt dat wat we zo goed bedoelden juist tot lastige situaties en gedragsproblemen.

Let op conflictsignalen Allereerst is het uitermate belangrijk dat de hond zich op zijn gemak voelt op de plek waar de activiteit plaats- ▶ H A RT VO O R D I E R E N 63

Coverstory

Bij het werken in een groep wordt veel van de impulsbeheersing gevraagd. Wachten en toekijken moet dan ook altijd goed beloond worden.

▷ Geschikte werkomgeving: De hond moet zich prettig voelen, niet te afgeleid zijn en niet te gefrustreerd raken als hij moet wachten. ▷ De activiteit moet behoeften van de hond vervullen waaraan hij in het alledaagse leven niet kan voldoen. ▷ Als baasje moet je letten op eventuele impulscontrole en frustratie bij je hond. ▷ Binnen de activiteit moet er een mentale en fysieke warming-up en cool-down zijn, evenals voldoende ontspanning na afloop. Hoe weet ik of ik de juiste balans heb gevonden? ▷ De hond komt thuis snel tot rust na de activiteit, maar valt niet ‘in coma’. ▷ De hond kan ook een dag of twee, b.v. omdat de baas ziek is, rondkomen met een minimaal programma van plezier en wandelen zonder het appartement opnieuw in te richten of ander gedrag te vertonen dat aandacht vereist. ▷ De hond vertoont in het dagelijks leven weinig of geen ongewenst gedrag en is ook buiten goed aanspreekbaar. Hoe weet ik of het misschien te veel is? ▷ De hond komt thuis en valt uitgeput in zijn mand. ▷ De hond wil na afloop meteen weer spelen of is erg druk en opgewonden. ▷ De hond is de volgende dag nog impulsiever. ▷ De hond vertoont steeds meer ongewenst gedrag. 64 H A RT VO O R D I E R E N

64 PARTNER HUND

vindt. Dit betekent uiteraard dat hij niet bang hoeft te zijn, niet te afgeleid moet zijn en er niet in conflict mag raken. Zeker bij het omgaan met andere honden is het belangrijk dat de baas of bazin in de gaten houdt dat de hond ontspannen kan werken. Besteed aandacht aan conflictsignalen. Een hond die niet snel terugkomt met zijn dummy bij het apporteren, kan ook langzamer zijn omdat hij zich beleefd wil gedragen tegenover de andere honden die in de rij zitten te wachten tot zij aan de beurt zijn. Hij wil zijn ‘prooi’ niet zo frontaal presenteren en provocerend gedrag tonen naar zijn soortgenoten toe. Helaas worden dergelijke situaties, waarin de hond intern in conflict is, herhaaldelijk genegeerd en in het ergste geval wordt de hond zelfs gestraft voor zijn beleefde gedrag. Wachttijden - in aanwezigheid van andere honden of in de auto - moeten ook zo zijn geregeld dat de hond tot op zekere hoogte kan ontspannen en niet gefrustreerd raakt. Een hond die een uur nerveus en vol verwachting in de auto zit voordat hij gaat mantrailen, zal het niet goed doen bij zijn volgende zoektocht. Bovendien is dit weer een andere stressfactor voor hem, wat over het algemeen ongewenst gedrag bevordert. Dit kan goed worden voorkomen. Hoe? Door baasjes die het plezier van

hun hond vooropstellen. We moeten onze eigen ambitie achterlaten als we activiteiten ontplooien met onze viervoeters: straffen en onrecht horen natuurlijk niet thuis in de moderne hondentraining. Honden zijn goede waarnemers, vangen snel stemmingen en lichaamstaal op, dus de sfeer waarin de activiteit plaatsvindt speelt een grote rol. Alleen als alles mooi op elkaar inspeelt en het voldoen aan de behoeften van de hond vooropstaat, zijn er geen vervelende bijwerkingen op gedragsniveau.

Zelfbeheersing leren Honden moeten zich in het dagelijks leven keer op keer inhouden of het nu gaat om het laten passeren van een fietser of om een kat met rust te laten. Sommige viervoeters vinden het dagelijkse leven niet zo ingewikkeld, andere moeten zichzelf continu zien te beheersen. Dit heeft vaak veel te maken met de afstamming van de hond in kwestie. Veel hondenrassen zijn geselecteerd op impulsiviteit en zullen ook zonder training snel reageren op bepaalde prikkels, bijvoorbeeld windhonden. Deze honden vinden het vaak erg moeilijk om zichzelf te beheersen omdat hun genen hen eenduidig vertellen iets anders te doen. Als een hond zich in de loop

TEKST: INES SCHEUER-DINGER | FOTO’S: KILIAN REIL (3), SHUTTERSTOCK (6)

Kwaliteit i.p.v. kwantiteit

van de dag keer op keer moet inhouden, kan het zijn dat hij op een gegeven moment niet meer voldoende impulscontrole kan toepassen om zichzelf weer in de hand te krijgen. Impulscontrole, d.w.z. het vermogen om je in te houden, is geen oneindige hulpbron. Deze regulerende functie in de hersenen raakt uiteindelijk uitgeput. Gemakkelijk prikkelbare, nerveuze honden hebben een vrij klein ‘impulscontrolepotje’ dat snel leeg is. Het resultaat is meestal ongewenst, zeer impulsief gedrag - of het nu een gewelddadige reactie is op soortgenoten, vreemden of overmatig jachtgedrag. We kunnen dit alleen tegengaan door prioriteiten te stellen bij het uitoefenen van impulscontrole en te kijken naar de situaties waarin we een hond nodig hebben die zichzelf goed kan beheersen. Een hond drie minuten laten wachten bij een heerlijk gevulde voerbak vraagt om veel impulscontrole - maar hij oefent daarbij niet het abstracte vermogen om in de natuur wilde dieren met rust te laten. Integendeel - een hond die zojuist enkele minuten op zijn voerbak heeft gewacht, mist mogelijk elke

vorm van impulsbeheersing tijdens de volgende wandeling en gaat achter alles aan dat zich beweegt, hoewel hij zich normaal misschien redelijk goed kan beheersen. Wij moeten als hondenbezitters, vooral als de hond van tijd tot tijd ongewenst gedrag in zijn repertoire opneemt, altijd in de gaten houden wanneer en waar onze honden zich waarschijnlijk goed hebben gedragen en impulscontrole hebben uitgeoefend, zodat we niet totaal verrast zijn wanneer ze plotseling niet meer in staat zijn zichzelf te reguleren. Maar wat heeft dit nou allemaal te maken met je hond bezighouden? Als je hond in zijn dagelijkse leven veel terughoudendheid moet betrachten, moet jij ervoor zorgen dat er tijdens zijn activiteiten niet te veel impulsbeheersing wordt uitgeoefend. Anders stimuleert de activiteit ongewenst gedrag en kan de hond na een sessie of de volgende dag bijvoorbeeld drukker of impulsiever zijn, of veel minder aandacht voor jou hebben. Als je hond een echte ‘workaholic’ is en moet wachten en toekijken tijdens het trainen (omdat jij iets doet of omdat de andere honden aan het werk zijn), kan dit bijzonder vermoeiend voor hem zijn. Je kunt hierbij veel voor je hond betekenen door hem tijdens het wachten een andere taak te geven (bijvoorbeeld op zoek naar lekkernijen) of

door hem simpelweg uit de situatie te halen. Soms kunnen zelfs kleine dingen grote veranderingen bewerkstelligen. Een hond wiens zelfbeheersing niet overbelast is, heeft rust in zijn kop en is beter geconcentreerd op zijn werk. Het is aan jou om impulsbeheersing door de dagelijkse routine van jouw hond te mixen, zodat hij daar waar het echt nodig is zijn hoofd en niet zijn instinct gebruikt, bijvoorbeeld in de context van jachttraining of zelfs agressief gedrag. Dan hoef je als baasje nooit compleet overrompeld te zeggen: “Dat doet’ie anders nooit”.

De band versterken Een activiteit als remedie tegen ongewenst jaag- en agressief gedrag heeft dus alleen zin als het aan de behoeften van de individuele hond voldoet en niet tot nog meer frustratie leidt. Hoe en wat je hond graag doet zonder het te bont te maken, ontdek je alleen door nauwkeurige observatie en door dit ook regelmatig te blijven controleren. Voorkeuren veranderen immers. Kwaliteit in plaats van kwantiteit is het motto en geschikte randvoorwaarden en een goede setting zijn de basis. Alleen dan zullen jij en je hond er ook lang plezier van hebben en zullen jullie gezamenlijke activiteiten een positief effect hebben op jullie relatie.

H A RT VO O R D I E R E N 65

Mens & hond

Feit of fabel â&#x20AC;&#x201C;

zijn er hypoallergene honden? Diagnose hondenallergie: voor hondenvrienden is dit een mokerslag. Een speciaal gefokte viervoeter waarvan niemand jeuk krijgt of moet niezen, zou de oplossing zijn. Hoe zit het met de zogenaamde hypoallergene hond? Is hij echt de redding voor hondenliefhebbers met een allergie? Bestaan er echt speciale rassen die geschikt zijn voor mensen met een allergie voor honden?

66 H A RT VO O R D I E R E N

Eigenlijk zijn het niet de haren van de hond die de allergie veroorzaken.

anneer na het spelen met de hond je neus jeukt, je ogen tranen of er een rode uitslag op je huid verschijnt, is de meest plausibele en vervelende verklaring hiervoor dat je allergisch bent voor honden. En dit komt vrij veel voor. Volgens onderzoek zijn dierallergenen de derde meest voorkomende oorzaak van een allergie - direct na pollen en huisstofmijten. Niettemin willen veel getroffen mensen wel graag een viervoeter. En precies voor dergelijke gevallen zou er de zogenaamde hypoallergene hond zijn - een huisdier waarbij de eigenaar jeukaanvallen, niezen en uitslag wordt bespaard. Maar kunnen mensen met allergieën nu echt opgelucht ademhalen en zo hun hondenwens vervullen? En welke opties hebben mensen met een allergie die al een hond hebben?

Hypoallergeen – een indrukwekkend begrip Voordat je de grote vraag over de hypoallergene hond daadwerkelijk kunt beantwoorden, moet je eerst begrijpen wat dit veelbelovende bijvoeglijk naamwoord eigenlijk betekent. De term 'hypoallergeen' wordt voornamelijk gebruikt in cosmetica en in de voedingsindustrie. Het wordt gehanteerd om alle producten te identificeren die zeer weinig allergenen bevatten. Als gevolg hiervan is het risico dat iemand allergisch reageert verwaarloosbaar klein. Maar let op! Deze indrukwekkende term klinkt dan wel medisch, hij heeft enkele onzekerheden. De term 'hypoallergeen' is niet beschermd, en kan dus in theorie iedereen zijn goederen of zijn dieren onder deze titel aanbieden. Dierenarts en allergiedeskundige dr. Christoph Sonntag waarschuwt ook: "Veel mensen stellen deze term ten onrechte gelijk aan het feit dat een allergische reactie niet onwaarschijnlijk is, maar volkomen onmogelijk." Omgaan met deze term is dus niet eenvoudig. Een hypoallergene hond betekent in ieder geval dat een allergische reactie niet volledig wordt uitgesloten, maar alleen veel minder waarschijnlijk is. Maar komt dit wel overeen met de feiten?

Een hondenallergie kan gevaarlijk worden Als je wilt weten of je op een hypoallergene hond kunt vertrouwen, moet je alles weten over jouw allergie. Mensen met een overmatige gevoeligheid voor allergenen van dieren krijgen meestal vrij snel de eerste symptomen wanneer ze in contact komen met dieren: jeukende neus, niezen en rode, jeukende ogen. Hoestbuien en uitslag op de huid zijn ook typische reacties. In extreme gevallen kunnen zelfs kortademigheid en astma-aanvallen optreden bij de eerste ontmoeting

met een hond. De eerste tekenen, die in de meeste gevallen minder drastisch zijn, zoals een jeukende neus, worden vaak over het hoofd gezien of zelfs niet opzettelijk serieus genomen. Niemand lijdt graag aan een hondenallergie, zeker hondenliefhebbers niet. Onwetendheid of je kop in het zand steken heeft echter ernstige gevolgen: het lichaam vecht steeds harder tegen de allergenen en dit kan uiteindelijk leiden tot ernstige luchtwegaandoeningen, zoals bronchiale astma. Daarom is het belangrijk om de fysieke signalen zo vroeg mogelijk te herkennen en correct te interpreteren. Als je een allergie vermoedt, zal een huid- of bloedtest het bewijs kunnen leveren. Als je al allergisch bent voor katten of paarden, is de kans groot dat je lichaam gevoeliger is voor hondenallergenen. Wil je zekerheid? Dan is een medische allergietest een must.

De veroorzaker van de ellende Allergoloog dr. Stefani Röseler van het Severinsklösterchen Ziekenhuis in Keulen bevestigt dat de wetenschap nog niet precies kan verklaren waarom sommige mensen niet op bepaalde allergenen reageren en anderen er zoveel last van hebben. Wel staat vast dat genetica en omgevingsinvloeden een cruciale rol spelen. Het is ook duidelijk dat een hondenallergie veel complexer is dan bijvoorbeeld een allergie voor katten. Dit komt omdat honden een breder scala aan allergenen hebben dan katten. Hondenallergenen ▶

Mens & hond wilt hebben, sta je voor een zeer moeilijke taak: het vinden van een hond die geen allergenen draagt of in ieder geval niet verspreidt.

Designer Dogs en andere sprookjesdieren Er zijn enkele rassen waarvan wordt gezegd dat ze precies dat doen. Dit zijn echter veelal geen door de FCI erkende hondenrassen, maar moderne kruisingen - ook wel Designer Dogs genoemd. De bekendste vertegenwoordigers, die hypoallergeen zouden zijn, zijn waarschijnlijk de Labradoodle en de GolBloed- en huidtests dendoodle - een kruising van Labrador of leveren een betrouwbare diagnose op. Golden Retriever met de Poedel. Omdat zijn vacht niet uitvalt, maar het hele jaar door gelijkmatig blijft groeien, heeft de Poedel ondanks de seizoenen geen verandering van vacht. Hij mist ook een ondervacht en daarom wordt hij vaak worden geclassificeerd met de term Can f 1 tot f 5 (van de omschreven als draaglijk voor mensen met allergieën. zogenaamde 'Canis familiaris'-allergenen). Het is belangKruisen met andere hondenrassen zouden nakomelinrijk voor mensen met allergieën om te weten waar deze gen voortbrengen die deze positieve eigenschappen van stoffen zich bevinden, zodat zij ze zoveel mogelijk kunnen hun gekrulde ouders erven. Maar zijn de 'Doodles' echt vermijden. De meeste mensen zijn er absoluut zeker van geschikt voor mensen met allergieën? Een studie van dat hondenhaar het probleem vormt. Dit is echter maar de Henry Ford Health Systems in Detroit beantwoordde gedeeltelijk waar. Volgens Röseler bevatten speeksel, urideze vraag. Wetenschappers onderzochten stofmonsters ne en de huidschilfers van de dieren eigenlijk een hogere van 173 verschillende kinderkamers van huishoudens concentratie allergenen - het haar is van ondergeschikt waarin een hond woonde. Onder de 60 rassen die in de belang. Als de hond zichzelf aflikt, komen deze stoffen ook studie waren vertegenwoordigd, waren er ook 11 die als op zijn vacht terecht. Je hoeft de hond niet per se te aaien hypoallergeen werden geclassificeerd. Het resultaat: om allergisch te reageren. Haar en huidschilfers wervelen De concentratie van het Can F1 allergeen was bij deze door de lucht en kunnen op elk moment allergische reachonden absoluut niet lager. Boventies veroorzaken - zelfs als de hond niet meer in de kamer dien: urine en speeksel zijn is. Dus als je ondanks je allergie een trouwe viervoeter de belangrijkste dragers van het allergeen - en deze lichaamsvloeistoffen kunnen bij geen enkele hond worden vermeden, ongeacht het type vacht. Het is dus niet wetenschappelijk Een allergie is een verkeerd gerichte reactie van het afweerbewezen dat er een hondensysteem tegen een onschadelijke stof. Normaal hoort het ras bestaat dat kan worden afweersysteem zich te richten op schadelijke virussen en omschreven als geschikt voor bacteriën. Wanneer het afweersysteem zich echter richt mensen met allergieën. Dr. tegen onschadelijke stoffen in onze dagelijkse leefomgeRöseler benadrukt dat niet elke ving kan dat leiden tot allergische klachten bij patiënten hond dezelfde concentratie heeft met aanleg voor allergie. van elk allergeen en dat niet alle In het geval van een allergie reageert het afweersysteem allergiepatiënten even sterk reagedoor vorming van allergische antistoffen gericht tegen niet ren op alle hondenallergenen. Er schadelijke eiwitten, allergenen geheten, die aanwezig kunwerden bijvoorbeeld verschilnen zijn in diverse bronnen. Inhalatie-allergenen zijn allergelen gevonden tussen reutjes en nen die zich bevinden in uitwerpselen van huisstofmijten, teefjes - de allergische reactie stuifmeel van boompollen en graspollen en huidschilfers is vaak meer uitgesproken bij van dieren en worden verspreidt via de lucht. Na inademing reuen. Het lichaam kan ook (inhalatie) van deze allergenen, binden allergische antistofminder intensief reageren op fen hiermee en maken stoffen vrij die allergische klachten sommige rassen of zelfs op kunnen veroorzaken. Voorbeelden van deze klachten zijn individuele honden dan op niezen, loopneus, verstopte neus, jeuk in de ogen en astma. andere.

Wat is een allergie?

68 H A RT VO O R D I E R E N

FOTO'S: SHUTTERSTOCK.COM | TEKST: VIKTORIA SCHÜTZE

Kinderen die veel met dieren spelen, worden later zelden allergisch.

Er is geen eenduidige oplossing De titel 'hypoallergene hond' is dus niet zomaar overdraagbaar op welk ras dan ook. Maar welke opties hebben mensen met een allergie? Om te testen hoe sterk je op het toekomstige huisdier reageert, kan 'proefknuffelen' zeer informatief zijn. Zo weet je snel hoe sterk je lichaam reageert op het individuele dier. Maar wees voorzichtig: er bestaat een risico op zeer ernstige allergische reacties, daarom wordt deze procedure medisch gezien niet aangeraden. Als je beroepsmatig omgaat met dieren waarvoor je allergisch bent, is allergeen specifieke immunotherapie een mogelijkheid. Allergiepatiënten worden daarbij geconfronteerd met het desbetreffende allergeen door onderhuidse injecties, smelttabletten of monddruppels, zodat het lichaam op een gecontroleerde manier kan wennen aan de stof. Bij allergeen specifieke immunotherapie wordt geprobeerd om de ernst en duur van de allergische klachten te verminderen. De behandeling is erop gericht het eigen afweersysteem zo te beïnvloeden, dat de allergie afneemt en mensen tolerant worden voor de stof waar ze allergisch voor zijn (het allergeen). Tijdens de behandeling kunnen echter ernstige allergische reacties (anafylaxie) optreden, vooral als er extra contact is met honden. Bovendien is de effectiviteit van deze therapie bij allergieën voor dieren niet diepgaand onderzocht. Regelmatig stofzuigen en geen tapijt leggen helpt niet als de hond permanent in het appar-

tement of huis woont. Een verstandige vermindering van de allergenen kan dan niet worden bereikt, zelfs niet door zorgvuldig te reinigen. Deze tip is alleen aan te raden voor mensen die af en toe honden bezoeken. Overigens: als je je eigen kinderen wilt beschermen tegen een hondenallergie, moet je ze veel met de dieren laten spelen. De ervaring leert dat mensen die in de kindertijd veel contact met honden hebben gehad, later ook minder snel een allergische reactie krijgen.

Het juiste doen Vanuit medisch oogpunt is het altijd logisch om weg te blijven van hetgeen je allergische reactie veroorzaakt. Emotioneel gezien is het echter een ramp als de metgezel die je al jaren hebt, moet worden herplaatst. Als je dus allergisch blijkt te zijn en je hebt een hond, raadpleeg dan eerst je huisarts. Hij kan helpen bij het bieden van individuele oplossingen. Als je een hond wilt kopen ondanks een allergie, houd er dan rekening mee dat er geen enkel hondenras is dat betrouwbaar hypoallergeen genoemd kan worden. Fokkers die deze eigenschap aan hun dieren toeschrijven kunnen je dan ook geen garantie geven. Kies voor een hond waar je zelden op reageert - dit hoeft geen Doodle te zijn. Het belangrijkste: win in ieder geval medisch advies in voordat je een hond aanschaft. Dan blijf je altijd aan de veilige kant en kun je hartverscheurende situaties voor jezelf, maar zeker ook voor de hond, voorkomen.

H A RT VO O R D I E R E N 69

Onderzoek

70 H A RT VO O R D I E R E N

Bruggen bouwen Door vroeg te leren, vormen de hersenen van puppy's geleidelijk aan een concreet beeld van de wereld. Deze periode kan daarom goed gebruikt worden voor de opvoeding en de eerste weken bij de nieuwe baas.

inderen opvoeden heeft geen zin, ze doen ons toch in alles na", wordt wel eens gezegd. Gelukkig bereiken honden al snel een natuurlijke grens bij het nabootsen, want in tegenstelling tot mensen laat hun denken maar een beperkte hoeveelheid 'nonsens' toe. Maar het principe van deze uitspraak kan wel een verschil maken bij hondentraining, vooral in de eerste maanden van het leven van een pup. Een blik op de vroege ontwikkeling van de hersenen toont aan waarom dit zo is.

Chaos in de hersenen In de hersenen van de ongeboren pup heerst allereerst pure chaos. Zenuwcellen worden verspreid door het groeiende embryo, bevolken verschillende delen van het lichaam en de hersenen en creĂŤren vervolgens een veelvoud aan verbindingen. De routes van deze circuits zijn grotendeels genetisch bepaald, maar bij de verdere vormgeving ervan wordt al rekening gehouden met de eerste omgevingsinvloeden in de baarmoeder, zoals wat de drachtige teef eet, wat ze vermijdt of hoe ze reageert op sociale partners. Het latere gedrag van puppy's is dus gebaseerd op zowel aangeboren instincten als aangeleerde contexten. Daardoor kan aangeboren gedrag worden veranderd door te leren, maar een pup kan alleen leren wat beschikbaar is in zijn aanleg, d.w.z. waarvoor de genetische blauwdruk van de hersenen de voorwaarden bevat. Over het algemeen is de invloed van de genen eerst nog zo vaag dat de omgeving en vroege ervaringen een grote impact kunnen hebben op het zich ontwikkelende brein van een hond. Dit heeft een doel: hoe minder details vooraf zijn bepaald, hoe beter de hersenen zich kunnen aanpassen aan verschillende omstandigheden en levensstijlen.

ondertussen worden honden geacht onze betrouwbare metgezellen te zijn, om de natuur en ontspanning in onze hectische dagelijkse levens te brengen en over het algemeen een rustige tegenpool te zijn. Vanuit het perspectief van de hond is dit een enorme uitdaging, die fundamenteel verschilt van wat er slechts een halve eeuw gele- â&#x2013;ś

Een ontspannen moeder geeft haar pup waardevolle, positieve ervaringen mee voor het leven.

De mens is een uitdaging Deze flexibiliteit is vooral belangrijk voor de honden met wie we samenleven. Omdat de moderne samenleving niet alleen wordt gekenmerkt door een verscheidenheid aan prikkels, een nauwkeurig getimede dagelijkse routine en een hoge dichtheid van mensen en honden, maar omdat hij ook continu verandert. Mensen vinden zichzelf voortdurend opnieuw uit. Ze verhuizen vaker, veranderen van winkelgedrag, vriendenkring en interesses en hebben over het algemeen steeds minder vrije tijd. En H A RT VO O R D I E R E N 71

Onderzoek

den nog van viervoeters werd verwacht als boerderij- of werkhond. Het feit dat honden er nog altijd in slagen zich zo goed aan te passen aan ons mensen en onze eigenaardigheden, laat zien hoe flexibel ze zijn. Het is dan ook belangrijk dat we voor hen bruggen bouwen, hen geduldig vertrouwd maken met ons dagelijks leven en duidelijk laten zien wat we eigenlijk van hen verwachten. Honden maken het ons daarbij bijzonder gemakkelijk omdat ze erg op mensen gericht zijn, zelfs als pup. Ze communiceren met ons, begrijpen onze gezichtsuitdrukkingen, gebaren en stemmingen en ze oriënteren zich aan de hand van ons voorbeeld. Ze zijn zeer gemotiveerd om met ons te communiceren, samen te werken of gewoon tijd bij ons in de buurt door te brengen. Dit zijn ideale voorwaarden om honden groot te brengen en om samen een ongecompliceerd leven te leiden, vooral als we een pup vanaf het begin helpen onze wereld te begrijpen. Timing is echter cruciaal, omdat het vermogen van de hersenen om te leren en veranderingen op te pikken in de loop van de eerste levensmaanden verandert.

Belangrijk tijdvenster Puppy's doorlopen verschillende fasen in hun vroege ontwikkeling. De socialisatiefase is het belangrijkste om 72 H A RT VO O R D I E R E N

hen een en ander bij te brengen. Deze duurt ongeveer van de vierde tot de twaalfde week - soms ook iets langer - en leidt ertoe dat puppy's zich aanpassen aan hun omgeving en hun toekomstige sociale partners. Het is bij ons inmiddels wettelijk geregeld dat een pup niet voor de achtste week mag worden weggehaald bij zijn moeder, de periode die nodig is om een goede vroege ontwikkeling te garanderen. De volgende vier tot acht weken vormen het beslissende moment voor eigenaren om hun pup positief voor te bereiden op zijn toekomstige leefomgeving. Gedurende deze periode staan puppy's sterk open voor sociale banden en zoeken ze actief contact met vreemden. Ze raken in deze fase ook snel gewend aan nieuwe plaatsen en karakteristieke geluiden, geuren en visuele indrukken. Kortom: ze staan open voor de stortvloed aan informatie die hen tegemoetkomt. Veel hondentrainers raden een lange lijst van situaties aan die de jonge hond in deze korte periode zou moeten meemaken; van het kennismaken met de vriendjes van de kinderen en allerlei verschillende dieren, tot reizen in alle denkbare transportmiddelen naar de hondenschool en het drukke stadscentrum. Hoewel al die sociale ondernemingen goed bedoeld zijn, gaan ze voorbij aan de werkelijke behoeften van de pup, die naast het opdoen van ervaringen vooral regelmatige rustperioden nodig heeft

TEKST: DR. THOMAS GÖRBLICH | FOTO'S: ISTOCKPHOTO.COM (3), SHUTTERSTOCK

Ook bij contact met kinderen is het belangrijk dat een pup zich prettig en veilig voelt.

om alle nieuwe informatie goed te kunnen verwerken. Los daarvan is het logistiek gezien een forse uitdaging om alle mogelijke ervaringen in zo'n korte periode af te kunnen vinken. De kwaliteit van de ervaringen is echter veel belangrijker dan de kwantiteit of het afwerken van de lijst van ervaringen, die toch nooit compleet is. Dit houdt onder meer in dat een pup nieuwe dingen leert kennen in een ontspannen sfeer, met zijn mens aan zijn zijde, en positieve ervaringen opdoet: een of twee zorgvuldig geselecteerde kinderen, een niet te volle bus of een speelafspraak met de juiste hond. Dan bereikt de positieve ervaring het gewenste leereffect: de hond leert dat alles volledig ontspannen is bij mensen, dat het leuk is of op zijn minst niet vervelend. En hij ontwikkelt geen angst voor nieuwe dingen, ook niet later, wanneer de socialisatiefase al lang voorbij is.

Positieve ervaringen in kleine stapjes Wanneer een pup zijn intrede doet in zijn nieuwe thuis, hebben baasjes al snel een idee van de karaktertrekjes, behoeften en speciale voorkeuren van het diertje. Je zult zien hoe deze dingen geleidelijk aan een hondenpersoonlijkheid gaan vormen. De baasjes kunnen in de meeste gevallen dan ook het beste zelf beoordelen wat er van de pup kan worden verwacht, wanneer en in welke intensiteit, om een opeenvolging van positieve ervaringen en een stabiel basisvertrouwen op te bouwen. Noch een boek, noch een hondentrainer kan deze fundamentele beslissingen van het baasje overnemen, omdat wat goed is voor de één absoluut verkeerd kan zijn voor de ander. Net als peuters moeten puppy's in kleine stapjes hun omgeving leren kennen. De taak van de eigenaren is om hen daarin bij te staan, en ze erbij te helpen om door ervaringen op te doen en te leren de juiste basis te leggen voor een uitgebalanceerd en gelukkig hondenleven. Wie een ontspannen, goed aan de samenleving aangepaste

Voldoende slaap is heel belangrijk om al die nieuwe ervarngen goed te kunnen verwerken.

hond als metgezel wil, moet het diertje er vanaf het begin bewust van maken dat er ontspannen en lonende ervaringen op hem wachten in zijn nieuwe omgeving. Op deze manier ontstaat zekerheid in de omgang met andere mensen en dieren, een positieve houding ten opzichte van nieuwe prikkels en een ijzersterk vertrouwen in de menselijke partner. Het doel: een hond die betrouwbaar handelt zonder dat hij constant gestuurd moet worden. Hij ontwikkelt uit zichzelf een beperkte onafhankelijkheid, die altijd doordrongen blijft van zijn focus op de baas en de gemeenschappelijke leefomstandigheden. De angst dat te veel vrijheid de band van een hond met zijn mensen zou verslappen, is ongegrond. Honden streven namelijk niet naar volledige onafhankelijkheid, maar naar veiligheid in een stabiele sociale omgeving. Als een hond dit krijgt, kan hij de nodige zelfstandigheid ontwikkelen, terwijl hij een sterke band behoudt met zijn mensen en het goede voorbeeld volgt dat zij hem geven. H A RT VO O R D I E R E N 73

ZOEK DE E D K E O ZOEK DE Z VERSCHILLEN N

E L L I H C S VERSCHILLEN R VE ZIE JIJ OND H E K L WE RG MET ZO T IS? GEFOK

HOND U IT EEN GO ED NES T? KIES E EN STAMB OOMHOND!

l n . n e l l ihillen.nl h c s r c yyvveers hillen.nl p p p p u p u . w w rsc e w w..p v y w p p u w www p

CHECK DE UITKOMST P: ST OOP: KOM IT U E D CHECK DE UITKOMST OP: K C CHE

Deze campagne is een initiatief an: f vcampagne tievan: is een initiatief van: een initiaDeze Dezezecampagne agneis iseen initiatief van: De camp

Info

Wist je dit? Is het normaal om met je hond te praten? Kunnen honden liegen? En hoe oud is jouw hond in mensenjaren? Lees het hier!

Gezondheid

Zo oud is je hond echt

Liegende viervoeters Een team van onderzoekers uit ZĂźrich ontdekte dat honden hun gedrag bewust kunnen veranderen om soortgenoten of mensen te misleiden. Dit vereist een bepaald intelligentieniveau en cognitieve vaardigheden. De viervoeters kiezen voor een strategische benadering: ze liegen alleen als ze denken dat ze zullen slagen. Bovendien hebben ze geen moraal, daarom is hun gedrag in hun ogen niet goed of slecht.

Gevoelens

Is het blijdschap? Een nieuwe studie van de Britse Staffordshire University toont aan dat kinderen de gemoedstoestanden van hun viervoetige vrienden niet correct kunnen interpreteren. Aan kinderen werden video's of foto's van honden getoond. Het resultaat: Vooral emotionele angst kon heel slecht worden beoordeeld.

Gedrag

'Jij bent de beste!' Wie met zijn hond praat, is zeker niet gek, maar sociaal intelligent. Dit wordt bevestigd door gedragsonderzoekers van de University of Chicago: Mensen die met hun huisdieren praten, herkennen in hen een ander bewustzijn met eigen gedachten en wensen. We vermenselijken onze honden en praten met hen alsof ze tweebeners zijn. H A RT VO O R D I E R E N 75

FOTO'S: ADOBE STOCK, FACEBOOK.COM/BRKMAINSPESSART, IMAGO STOCK, SHUTTERSTOCK

Psychologie

Zeven hondenjaren zijn gelijk aan een mensenjaar? Niet helemaal. Het gewicht en de grootte van het betreffende ras zijn doorslaggevend. Deze factoren geven de levensverwachting van de hond aan en helpen dus bij het omzetten van hondenjaren in een menselijke leeftijd. Op de website hondenleeftijd.nl kun je eenvoudig de leeftijd van jouw hond bepalen.

Puzzelplezier

Maak kans op een Tractive GPS Dog tracker voor je hond!

Doe mee & win Los de vier puzzels op en vul de oplossingen tussen 21 mei en 20 juni in op: www.hartvoordieren.nl/winacties Hoe meer puzzels je juist oplost, des te meer kans je maakt op een prijs.

Echte liefde is grenzeloos Met de Tractive GPS DOG tracker kun je de locatie van jouw hond in de gaten houden door zijn exacte locatie te tonen via de gratis Tractive GPS-app. Je kunt ook de activiteitsinformatie van je hond bekijken en zien hoeveel hij iedere dag beweegt, zodat u op de hoogte kunt blijven van zijn gezondheid en conditie. Gebruik LIVE Tracking om 24/7 de realtime locatie van je harige vriend te zien. De positie wordt elke 2 tot 3 seconden bijgewerkt.

Oplossingen uit Hart voor Dieren 05/2020: Kruiswoord: nestkast Woord-Sudoku: adopteren Zweedse puzzel: longworm Filippine: wintervoer De winnaar krijgt automatisch bericht per e-mail.

Deze maand geven we een Tractive GPS Dog tracker voor honden weg.

Filippine puzzel 7

2 3 8

4 1

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer aan de hand van de omschrijvingen alle woorden te vinden. Bij een correcte invulling leest u van boven naar beneden in de gekleurde hokjes de oplossing.

3 6

7 5

5 2

9 10

1 6

ÂŠ www.puzzelpro.nl

76 H A RT VO O R D I E R E N

6 4

6 7 8

1. Toestel om ruwe wol te bewerken. 2. Voetbalclub uit de eredivisie. 3. Draagdoek. 4. Etagewoning. 5. Verweer. 6. Hoofdstad van Venezuela. 7. Middeleeuws fort en paleis in AndalusiĂŤ. 8. Mondeling overgeleverd volksverhaal. 9. Grote kikkersoort. 10. Deel van de week.

Kruiswoordpuzzel 2

12 14

22 26

28 33

29 34

38 42

47 53

Horizontaal: 1 leerkracht 6 vitrine 12 deel v.e. pet 13 riv. in Duitsland 14 en dergelijke 16 wortel 18 dikke vloeistof 19 hectare 20 niet snugger 22 Engels bier 24 volledig dronken 25 pl. in Flevoland 27 deel v.e. toneelstuk 29 vogeleigenschap 30 namelijk 31 een zeker iemand 33 Europeaan 35 Eerste Kamer 37 Europeaan 38 Europese vrouw 39 op de wijze van 40 personal computer 41 pratende vogel 42 akker 44 science fiction 45 vragend vnw. 47 scheepseigenaar 50 geneesmiddel 52 plant met kluit 54 deel v.h. oor 56 recht vaarwater 58 langspeelplaat 59 chef 61 drankverpakking 64 bevel 65 voldoende gekookt 66 Australische struisvogel 68 Viking 69 Europeaan.

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

13 16

51 56

Verticaal: 1 droefenis 2 rooms-katholiek 3 hoge berg 4 strook 5 pl. in Gelderland 7 insect 8 eerste man 9 gestremde melk 10 slee 11 pl. in Noord-Holland 15 voetbalterm 17 Ned. voetbalclub 18 naaldboom 19 broodstrooisel 21 met name 23 overgeleverd verhaal 24 Frans lidwoord 26 selenium 27 Spaanse titel 28 partij in een geding 29 lage rivierstand 30 niet origineel 32 ontkenning 34 getal 36 graanafval 41 schapengeluid 43 knokploeg 46 oosterlengte 48 loofboom 49 soort fee 51 ingenieur 52 ontwerp 53 titel 55 honingbij 57 uitgebakken spek 59 tapkast 60 grote papegaai 62 pausennaam 63 optelling 65 Japans bordspel 67 errore excepto.

57 64

5 8 2 4 3 8 10 6 4 3 2 17 11 7 6 4 2 6 9 5 18 5 2 9 3 6 1 1 7 5 8 15 14 16 9 3 12

1=E

2=Z

3=A

4=O

5=L

6=A

7=D

8=V

9=G

Woord-Sudoku

Los de puzzel op als een gewone Sudoku. In elk van de gekleurde hokjes komt een cijfer 1 t/m 9 te staan. Dit cijfer correspondeert met een letter uit de kleine vakjes onderaan. Deze letter komt op de plek te staan van het cijfer dat steeds rechtsboven in een gekleurd vak staat. Welk woord zoeken we?

Zweedse puzzel rustteken

sprookjesfiguur

handig

uitroep v. vreugde

vogel

grote bijl

wijnglas

insecteneter

vernis

opbrengst insect

koninginregentes

uniek

dichterbij gravin v. komen Holland

driepoot

serie

medemens

eiergerecht pl. in Gelderland

3 mijns inziens tot afscheid

mentale inzinking

cadans

durven

ongeschonden

Heel veel r! puzzelplezie

Foto: Eric Isselee/Shutterstock

H A RT VO O R D I E R E N 77

DOE MEE EN WIN! Ga naar www.hartvoordieren.nl/winacties en maak kans op een van deze fantastische prijzen.

BOEK CRAZY CAT LADY

4x Doe jij je weleens tegoed aan kattenfilmpjes op YouTube? Nestel je je het liefst met een latte macchiato in je favoriete kattencafé? Heb je… een Instagramaccount voor je kat? Welkom in de club van de Crazy Cat Ladies. Met dit boek leer je je favoriete huistijger nog beter kennen Maak leuke kattenspullen, voer samen knotsgekke opdrachten uit, bewaar de mooiste herinneringen en duik in de wondere wereld van het meest mysterieuze dier ter wereld. Prijs: € 17,50 Meer informatie: www.standaardboekhandel.be

13 REFLECTIES OVER DIEREN

In deze 13 reflecties over de omgang met gedomesticeerde dieren, laat ze je meegenieten van haar ervaringen. Ze geeft aan waar je op moet letten in contacten met deze ‘buitenlanders’, met hun eigen gewoonten en gedragingen. Verder geeft ze ons ook inzicht in het feit dat elk dier ons een dierenspiegel voorhoudt, zowel qua karakter als qua fysische eigenschappen. En leert ze ons te kijken vanuit het dier. Prijs: € 19,95 Meer informatie: info@toscanzahoeve.be

PEEWEE KATTENBAKSYSTEEM Jouw liefste kat verdient natuurlijk het beste kattenbaksysteem van de wereld. En dat kan met deze winactie van PeeWee! PeeWee combineert als enige een bak met gepatenteerde dubbele bodem met unieke absorberende houtkorrels. De PeeWee houtkorrels zijn 100% natuurlijk en superzuinig in het gebruik. We geven 3 keer een compleet kattenbakysteem weg ter waarde van € 43,95, bestaande uit een PeeWee-bak, een zak PeeWee houtkorrels van 3 kilo en een schepje. Prijs: € 43,95 Meer informatie: www.peeweenederland.nl

VOSS.PET KRABPAAL

VOSS.PET “Kingu“ katten speelgoed is ontwikkeld om aan het natuurlijke instinct van katten te voldoen. De krabpaal is omwikkeld met natuurlijk jute koord, wat voor een lange levensduur zorgt. Het speeltje aan het touwtje zorgt ervoor dat uw kat urenlang speelplezier kan beleven. Prijs: € 19,90 Meer informatie: www.agrishop.nl

www.hartvoordieren.nl/winacties Meedoen kan tot 16-6-2020. Winnaars worden per mail op de hoogte gesteld.

Column

Leegstand Ik woon in de Eikstraat, veel eiken en eikels en straks de eikenprocessierups. Jeukstraat.

ijn gemeente zet in op ‘natuurvriendelijke bestrijding’. Zoals egels slakken eten, torenvalken jonge mollen grijpen en reigers kikkers pikken, zo zijn koolmezen dol op rupsen. Ze schudden de eikenprocessierups heen en weer zodat deze zijn haren afschiet en eetbaar wordt. Dus was er speciaal voor ons, voor de bewoners van de Eikstraat, een eenmalige aanbieding. Nú intekenen op een gratis koolmezennestkast, professioneel gemaakt: juiste diepte, juiste hoogte, juiste opening. En, last but not least: geen kosten. Gratis thuisbezorgd! Gevolg: veel mensen in onze straat bestelden er twee, waarom ook niet, het woord gratis is voor Hollanders uitgevonden en het is bekend dat je van ‘gratis’ ongelooflijk natuurvriendelijk kunt worden.

Haalt niets uit Met de aflevering van het huisje kregen we ook tips. ‘Hang de nestkast op een rustige plek, zodat de vogels zich veilig voelen en naar binnen durven. Niet direct naast een terras of aan een straat. Niet in de volle zon. De invliegopening liefst op het noordoosten. Geen takken direct voor de opening, er moet een veilige aanvliegroute zijn. Vogels verdedigen een territorium, daarom: plaats de kastjes minstens tien meter uit elkaar’. Eerder waren dit soort acties in de plaatsen Hardenberg, Raalte, Brummen, Oldebroek. Mijn gevoel zei meteen wat ook professioneel rupsenverdelger Peter Linssen van het bedrijf ‘Pro Rupsenbestrijding’ verklaarde: ‘Mooi gebaar, maar haalt niets uit. Tel even mee. Koolmezen eten 30 á 40 rupsen op een dag. Soms zitten er duizenden rupsen in éen enkel eikenprocessienest. Er is echt maar éen afdoende middel: spuiten en nog eens spuiten’.

Ze hangen verkeerd Ik laat de heer Peter Linssen even zitten en ga verder met het mooie gebaar. Er hangen in en rondom onze straat nu zo’n zestig nestkastjes. Eén straat! In de verre omgeving zijn geen zestig koolmezenechtparen te vinden. Een enkel echtpaar heeft twée kasten veroverd maar er kan niet ontkend worden dat onze buurt met ernstige leegstand te maken heeft. Bovendien hangen de meeste nestkastjes verkeerd: op de zon, vlakbij lastige takken, aan een weg met auto’s. Bijna alle gemeentetips zijn veronachtzaamd. Ook zijn veel nestkastjes door kinderen beschilderd (er was een mooi niks mis mee natuurvriendelijk project) maar zoals altijd met kindertekeningen: alleen de tekeningen van je eigen kind vind je geniaal. Ik zie sommige koolmezen grote bogen maken, in sommige kasten wil een koolmees nog niet dood gevonden worden. Maar: mooie gebaren. Dus vandaag even je kop houden, meneer Linssen. Mijn kastje hangt keurig achterin de rustige tuin, in schutkleur tussen de bramen. Dat was nog wel even zoeken: niet in de felle zon, goede aanvliegroute. En vooral: veilig voor de kat. De buurtkatten kunnen er niet bij. Want koolmezen eten rupsen, daar begon alles mee. Maar katten eten koolmezen, óok erg natuurvriendelijk. Maar daar mag het natuurlijk niet mee eindigen.

Rob van Vuure

In sommige kastjes wil een koolmees nog niet dood gevonden worden

H A RT VO O R D I E R E N 79

Vermaak

Beest in beeld

Iemand noemde me zojuist lui. Ik had bijna antwoord gegeven.

Dieren die wat te melden hebben. Heb je vandaag al gelachen?

Hello .... is it me youâ&#x20AC;&#x2DC;re looking for?

Wat is een cowboy zonder paard? Een zadelsleper!

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Shutterstock (7)

Mag ik me even voorstellen? Mijn naam is Happy!

80 H A RT VO O R D I E R E N

Waarom noemen we “de hond aanlijnen“ niet gewoon “aanhonden“?

Winnaar van de 4.2020 uitgave

Ik heb het goed, mijn boer is veganist! Ellen Hofman, Beek en Donk

Waarom vogels ‘s ochtends zingen? Omdat ze niet hoeven te werken

Doe mee:

Welke grappige opmerking past hierbij? Heb je een idee? Stuur dan een leuke tekst of spreuk naar ons op. De beste tekst maken we bekend in editie 8/2020 en de winnaar krijgt natuurlijk niet alleen eeuwige roem, maar ook een kleine verrassing. Hart voor Dieren t.a.v. Beest in beeld Postbus 7272, 4800 GG Breda E-mail: redactie.hvd@vipmedia.nl

H A RT VO O R D I E R E N 81

Preview ,

VOLGENDE MAAND De nieuwe Hart voor Dieren verschijnt op 18 juni (twee dagen eerder voor abonnees)

Raadgever Chinchilla’s: knagers moet jedeze houden als je aa alleen n hu eisen kunt voldon hoge en ‘Protestplassen ermee willen ze ’: wat katten ggen het probleem open hoe je lost Op weg: zo zal je hond van zijn riem gaa n houden

Echt waar?!

Wat je nog niet wist over jouw dier Dompel je samen met ons onder in de unieke en opwindende wereld van onze huisdieren. Wist je bijvoorbeeld dat honden voorkeuren hebben voor links of rechts? Of dat vissen van geslacht kunnen veranderen? Hebben katten echt negen levens? En vooral: wat kunnen we van al deze in-

formatie leren over het welzijn en het samenleven met onze huisdieren? Ontdek dit alles en nog veel meer volgende maand in Hart voor Dieren, dat zelfs voor ervaren eigenaren van gezelschapsdieren een aantal verrassingen en eye-openers in petto heeft.

Zoemm

Tuin & balkon ... zouden zonder dieren zijn als de zee zonder strand. Hier ontspannen wij ons, omringd door de natuur, en tanken we bij. Het zoemt overal, er groeit van alles en vogels zingen terwijl in de vijver de kikkers kwaken. Wij geven je tips om in jouw natuurparadijsje zoveel mogelijk dieren aan te trekken.

Bijzondere reis

Yoshi is een kampioen In 1997 wordt Yoshi, een kleine zeeschildpad met verwondingen, opgevangen in het Two Oceans Aquarium in Kaapstad. Twintig jaar later wordt de volwassen schildpad vrijgelaten, waarna ze een ongelooflijke reis maakt van maar liefst 37.000 kilometer dwars door de Indische Oceaan. Een reportage over de opmerkelijke reis van een dappere schildpad.

- advertorial -

BIOFOOD is de dierenvoeding specialist uit Friesland. We brengen al meer dan 25 jaar natuurlijke kwaliteitsvoeding op de markt voor honden en katten, met als grondslag ‘respect voor dier, natuur en milieu’. Onze voeding heeft het Groengarantie label, wat inhoudt dat een natuurlijk, veilig en gezond eindproduct zonder chemische toevoegingen wordt gewaarborgd. www.biofooddiervoeding.nl



Ontvang gratis probeerpakket: met 3x 50 gram voer naar keuze + anti-vlo tabletten incl. spaarkaart en infoboekje.  kitten

 sensitive

 adult

 control

PROBEER BIOFOOD NATUURLIJKE KATTENVOEDING Nederlandse topkwaliteit. Hoge acceptatie en verteerbaarheid. Met scharrel en vis-zalmolie-kruiden als basis. Tarwe-/graanvrij. Ondersteunt huid, vacht, gebit en vertering. Ideaal voor moeilijke eters. Kitten, Adult, Senior, Sensitive en Control die speciaal ontwikkeld is voor katten met struviet, blaasgruis en -stenen. Voor alle kattenrassen en leeftijden.

 senior blaasgruis

Mail deze bon naar : info@biofooddiervoeding.nl of stuur naar: Biofood, Postbus 151 , 9200 AD Drachten

Naam:_______________________________________________________________________________ Adres: _______________________________________________________________________________ PC/Woonplaats: __________________________________________________________________ Telefoon: __________________________________________________________________________ e-mailadres: _______________________________________________________________________ Maximaal 1 pakket per gezin.

ANTI-VLO EN TEEK TABLETTEN Smaakvolle en gezonde knoﬂook tabletten in de varianten zalm en naturel. Met knoﬂook, aminozuren, vitaminen (A, B, D en E) en mineralen. Weg met vlooien en teken. Natuurlijk, veilig en effectief. Optimale werking bij dagelijks gebruik. Voor alle kattenrassen, van kitten tot senior.

U I T Z O N D E R L I J K

I N

E L K

D E TA I L

EEN FANTASTISCH LEVEN BEGINT MET EEN GEZONDE START In het begin is je pup het meest kwetsbaar. Zijn botten en spijsvertering, maar ook zijn zintuiglijk- en zenuwstelsel zijn ontzettend fragiel en nog volop in ontwikkeling. In deze periode heeft je pup een ‘dipje’ in zijn afweer. Hij krijgt geen afweerstoffen meer via de moedermelk en zelf heeft hij ze nog niet genoeg opgebouwd. Met ROYAL CANIN® PUPPY krijgt je pup een combinatie van voedingstoffen die zijn immuunsysteem ondersteunen. Het helpt zijn gezonde groei en is volledig afgestemd op de behoeften die samengaan met zijn grootte. Door hem ROYAL CANIN® PUPPY te geven, kun je er gerust op zijn dat je jouw puppy een gezonde start geeft van een fantastisch leven.

®2020 Royal Canin SAS

Leer meer op www.royalcanin.nl/puppy