Dans Magazine 3 2019

NUMMER 03 / 2019

37STE JAARGANG

€6

dans magazine HET DANSBLAD VAN NEDERLAND

ONSTUIMIG JUICHEN

ANNA TERESA DE KEERSMAKER

Waar ga jij heen deze zomer?

ERVAAR DE VRIJHEID VAN TIJD

60 VAN AMOS BEN-TAL

Holland Festival

OFFprojects & ICK

S L A V I T S E F S N DA EN VERDER: DE ONTMOETING

AMSTERDAM BUTOH FESTIVAL

25 JAAR DANSATELIERS

Celebrating Movement Op7 & 8 juni viert Dansateliers het 25-jarig bestaan. Met voorstellingen van onder meer Kim & Marta, Joseph Simon en Loïc Perela. Studenten van Codarts dansen Pretty Perfect van Jan Martens.

Zie pagina’s 52 en 56 foto Pepijn Lutgerink

COLOFON

VOOR IEDEREEN MET EEN PASSIE VOOR DANS

JOOST GROENEBOER HOOFDREDACTEUR REDACTIE@DANSMAGAZINE.NL foto Martha Luz Machado Caicedo

INHOUD juni

nummer

03/ 2019

JUNI 2019. 37STE JAARGANG NR. 3 Een uitgave van Virtùmedia REDACTIEADRES Dans Magazine p/a Virtùmedia Postbus 595, 3700 AN Zeist e-mail redactie@dans­ magazine.nl PERSBERICHTEN Deadline zes weken voor verschijningdatum van Dans Magazine. De volgende Dans Magazine verschijnt in week 34 - 2019 REDACTIE Joost Groeneboer, Klaartje Grol, Lisa Reinheimer, Charlotte Schultz, Jaimy Stregels HOOFD- EN EINDREDACTIE Joost Groeneboer MEDEWERKERS Jolanda Keurentjes, Astrid van Leeuwen, Mirjam van der Linden, Jérémie Lortic, Jeanine Roersma, Willemijn in ’t Veld, Barend de Voogd BASISONTWERP Melody Drost, Twin Media bv VORMGEVING Melody Drost, Twin Media bv DRUK Veldhuis Media, Raalte DISTRIBUTIE VMBpress, tel (0251) 25 79 35 ADVERTENTIES Daily Productions, Mariska Jankovits mjankovits@virtumedia.nl (030) 693 11 77 UITGEVER Virtùmedia BV, Pepijn Dobbelaer info@virtumedia.nl (030) 692 06 77

MARKETING & SAMENWERKINGEN Laura Winkels lwinkels@virtumedia.nl 030-3072246 CORRESPONDENTIEADRES Uitgeverij Virtùmedia, t.a.v. Klantenservice Dans Magazine, Postbus 595, 3700 AN Zeist E-mail: klantenservice@virtumedia.nl, Telefoon: 085-0407400

ABONNEMENTEN

Een jaarabonnement op vakblad Dans Magazine kost €36,95 en kan bij ieder nummer ingaan en worden elk jaar vernieuwd.

Abonnee worden kan via www. dansmagazine.nl/abonnement of rechtstreeks bij de klantenservice. Adreswijzigingen graag schriftelijk doorgeven met vermelding van het oude en het nieuwe adres en het nieuwe telefoonnummer. Opzeggingen 2 maanden voor vervaldatum doorgeven aan de klantenservice. Aan een jaarabonnement in het buitenland zijn, naast de kosten voor het abonnement, ook verzendkosten verbonden.

Neem hierover contact op met de abonnementenadministratie.

Lees hier hoe we met uw persoonsgegevens omgaan www. virtumedia.nl/privacy-statement

COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Mochten er personen of instanties zijn, die menen aanspraak te maken op bepaalde rechten, dan wordt hun verzocht contact op te nemen met de uitgever. Met het opnemen van advertenties doet de redactie van Dans Magazine c.q. geen aanbeveling van de daarin vermelde producten of diensten.

ISSN 0168-0137

4 DANS MAGAZINE | juni 2019

44

pedro

DANS DER DUISTERNIS

H

oe vang je iemand in één woord. Een levensgenieter?

Net als het Spaanstalige woord rumbero, dekt het de lading niet. Zeker, Pedro maakte graag een dansje, maar een flierefluiter was hij zeker niet. Hij hield van dansen, maar nog meer dan dat van gezellig samenzijn, van zingen met je vrienden en chistes (moppen) vertellen onder een glas wijn of bier. Zelf omschrijft Martha haar pas overleden vader als un generoso motor de alegría. Een echte gangmaker dus.

‘Hij heeft me leren dansen’, vertelde Martha bij Pedro’s memorial, ‘maar hij heeft me ook leren zwemmen en rennen. Hij gaf me dat zetje om in het leven een winnaar te zijn.’

‘Al op mijn veertiende nam hij me mee naar de legendarische discotheek 20-50 in Cali. Ik keek er mijn ogen uit, met al die geweldige dansers was het the place to be. Maar mijn vader haastte zich erbij te vertellen, dat ik er beter niet alleen naartoe kon gaan…’

In Colombia is dans onderdeel van het leven. Er is altijd wel een aanleiding om te dansen, een geboorte, trouwerij of zelfs sterfgeval. Toen Martha en ik er vijftien jaar geleden gingen trouwen, stuurde ze me als huwelijkscadeau elke ochtend naar de dansstudio van een ex-salsaster, die me de fijne kneepjes van de Latijns-Amerikaanse dansen leerde. Vier dansen in vier lessen: merengue, salsa, paso doble en fox. En op een of andere manier waren ze allemaal met elkaar verbonden. In een lange stoet dansend op straat, begeleidden de gasten ons midden in de nacht naar het hotel.

Samen met Martha bekijken we de foto’s van Pedro’s 80-jarige verjaardag, negen jaar geleden. Dansend, proostend en vierend. Soms vergat hij hoe oud hij was. Tijdens een avondje met goede vrienden stond hij vorige week plotseling op. Om ook mee te doen, mee te bewegen, zo goed als het ging. Maar het ging niet goed. Hij verloor zijn evenwicht en niet veel later was hij dood. Wel typisch Pedro, dansend tot hij er bij neerviel.

Jérémie Lortic fotografeerde het Butoh Festival Amsterdam.

16 URBAN BODIES PROJECT, JULIDANS ‘Dekoloniseer je lichaam!’

‘DANSEN TOT JE ER BIJ NEERVALT.’

extra

DANSFESTIVAL SPECIAL EN KALENDER

49 geRAAKt!

Scholenproject Holland Dance & ADO Den Haag.

‘Als voetballers scoren, doen ze ook vaak een dansje.’

Waar ga jij heen?

EN VERDER 10 AMOS BEN-TAL

42 DE ONTMOETING

12 ONSTUIMIG JUICHEN

52 25 JAAR DANSATELIERS

‘Dans is heel geschikt om op een andere manier naar dans te kijken.’

De zes Brandenburgse Concerten van Anne Teresa De Keersmaeker.

40 FAF A LIBI?

Ryan Djojokarso brengt Surinaamse verhalen tot leven.

Tussen dansers & sporters. In gesprek met Adriaan Luteijn.

Een jarenlang feest van beweging.

54 IN DE SCHIJNWERPERS

Wil jij ook eens je dansschool of voorstelling in het zonnetje zetten?

6 9 21 56 58

ieuws N Column Lisa Reinheimer Dansfilms: Yuli 5 vragen aan Dave Schwab Fotoarchief: Doe Dans

OP DE COVER

Hope Hunt & The Ascension into Lazarus Te zien tijdens Julidans NEXT op 12 en 13 juli Zie de dansfestivalkalender op pagina 22 foto Simon Harrison juni 2019 | DANS MAGAZINE 5

Dans

NIEUWS

DANSNIEUWS We verzamelen de leukste nieuwtjes en voorstellingen voor je en zorgen dat je op de hoogte bent van de laatste danstrends.

DANSPROEFTUIN NEDERLANDSE DANSDAGEN

foto Robin Utrecht

foto: Koen Suyk

Minister van OCW, Ingrid van Engelshoven, trekt in 2019 en 2020 4 miljoen euro uit om culturele vernieuwing in de regio te stimuleren.

Het bedrag wordt door verschillende stedelijke regio’s verdubbeld. Er gaan 15 culturele proeftuinen, verspreid over het hele land, van start.

Een daarvan is de Proeftuin ‘Dans: Right Now!’ in Limburg. Deze heeft het doel om het klimaat voor dans in de regio te verstevigen, zodat danstalenten de mogelijkheid krijgen om zich te ontplooien en er nieuw (internationaal) publiek ontwikkeld kan worden.

Een proeftuin in Flevoland is erop gericht om mbo-leerlingen op nieuwe manieren in aanraking te laten komen met kunst en cultuur. In een Rotterdamse proeftuin wordt samengewerkt om ruimte en perspectief te bieden aan creatief MBO-talent binnen de podiumkunsten. www.nederlandsedansdagen.nl en www.rijksoverheid.nl

MEER NIEUWS OP DANSMAGAZINE.NL: NEW DANCE CHALLENGES • VIJF TIPS VOOR STERKERE ENKELS • HOE VOORKOM JE ALS DANSER EEN BURN-OUT?

Gaat jouw dance crew op tournee?

Talent moet een podium krijgen, vinden Alida Dors en Bryan Druiventak van Solid Ground Movement. Daarom hebben ze het Mastertraject 2.0 voor dancecrews bedacht: Level Up!. Een uitdagende wedstrijd waarin 10 crews met elkaar de strijd aangaan voor een triple bill theatertour door heel Nederland. De drie overgebleven crews krijgen elk 10.000 euro toegestopt die ze kunnen besteden aan hun act. In aanloop naar de tournee worden de crews artistiek begeleid door Alida Dors, Raphael Hillebrand, Lloyd Marengo, Marco Gerris en/of Silke Grabinger.

Wil jij meedoen met je crew? En blinken jullie uit in hiphop, popping, breakdance, wacking of vogue? Stuur dan voor 23 juni je filmpje op.

Meer info op: www.solidgroundmovement.dance/mastertraject-2-0 foto: Yoeri Bonarius Jager

DANSMAAKTOOL VO Conny Janssen Danst ontwikkelde bij de voorstelling BROOS een tool waarmee leerlingen op een interactieve manier – via een app op hun eigen mobiele telefoon – de maker van hun eigen dansvoorstelling worden. Alle elementen bij het maken van een voorstelling, het creatieve proces, het toneelbeeld, muziek & dans, komen voorbij.

Ook is er ruimte om zelf te bewegen. Met de tool worden leerlingen uitgedaagd hun creatieve mogelijkheden te onderzoeken. Het lesmateriaal is gemaakt voor het voortgezet onderwijs en te gebruiken voor verschillende niveaus en leeftijden. Het is bedoeld als voorbereiding op de te bezoeken voorstelling, maar kan ook als algemeen lesmateriaal worden gebruikt. www.connyjanssendanst.nl

do 27, vr 28 & za 29 juni stadstheater arnhem

NU OOK CULTUUR OP CRUYFF COURTS

sky motion

O

p 27 april kreeg de Koninklijke familie en het Amersfoorts publiek een voorproefje voorgeschoteld van het buitentheaterfestival Spoffin.

Hoog hangend aan de Onze Lieve

6 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

Vrouwetoren demonstreerden de dansers van Sky Motion hun verticale dans. Opnieuw te zien tijdens Spoffin van 23 tot 25 augustus.

Zie de dansfestivalkalender op pagina 33.

Op 14 verschillende locaties door heel het land gaan dit jaar Cultuur@CruyffCourts van start.

In 2020 komen daar nog eens 14 Cruyff Courts bij. Acht weken lang vinden op de courts allerlei culturele activiteiten plaats.

Cruyff Courts zijn veilige ontmoetingsplekken in vaak armere wijken, waar kinderen en jongeren kunnen sporten. Cultuur wordt door veel kinderen en hun ouders ervaren als abstract en ver van hun bed. Naast het al bestaande sportaanbod, maken ze nu op een laagdrempelige manier kennis met culturele activiteiten zoals rappen, dj-en, dansen en vloggen.

Meer info op www.jeugdfondssportencultuur.nl

Swingend de zomer in JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 7

Scapino Ballet & Wëreldbänd

LISA REINHEIMER COLUMN

LISA REINHEIMER is schrijver/journalist.

Ze is auteur en redactielid van Dans Magazine, maakt contextprogramma’s en is projectleider bij Domein voor Kunstkritiek.

presenteren

Herhaling (H) A

All hands on deck

lles komt in golven. Soms zie je ineens een aantal voorstellingen achter elkaar met eenzelfde element. Dat kan van alles zijn: een thema, een muziekstuk of glitterkostuums. Nu zag ik een stuk of wat voorstellingen waarin gespeeld werd met de kracht van herhaling. Of eigenlijk, waarin de herhaling niet vlak of inhoudsloos was.

Herhaling is niks nieuws. Door herhaling leren we bewegen, leren we (spel)regels, leren we herkennen.

De herhalingen in de voorstellingen die ik nu zag, waren als een refrein van een liedje. Vaak speels en luchtig. Je zou denken dat herhaling snel saai wordt of heel abstract is, zoals in minimal dance, maar dat was zeker niet aan de hand.

Soms deed het denken aan een gifje, zo’n bewegend plaatje op internet. Hoe langer je ernaar keek, hoe meer gelaagdheid het kreeg. Een wisselwerking tussen vorm en inhoud. De geschiedenis van postmoderne en hedendaagse dans kent, misschien mogen we dat al zo noemen, een traditie in dat spel met herhaling.

Maar we kennen het ook van bijvoorbeeld volksdansen.

In de jaren ’60 van de vorige eeuw maakte Lucinda Childs haar eerste choreografieën.

Ze was een van de leden van het beroemde Judson Dance Theater collective uit New York. Haar werk kenmerkt zich door een minimale bewegingstaal, uitgevoerd in

complexe patronen in de ruimte. Door steeds kleine verschuivingen in de muziek en de danspatronen onderzoekt ze zowel de mogelijkheden van het menselijk lichaam als de ruimte waarin dat zich bevindt.

Nicole Beutler| NB Projects maakte in 2010 de voorstelling 2: Dialogue with Lucinda waarin het werk van Childs en Beutlers fascinatie daarvoor centraal staan.

Maar ook pionier van de hedendaagse dans en Beyoncé’s voorbeeld Anne Teresa de Keersmaeker en legende Krisztina de Châtel werken met minimale beweging en complexe scores.

Het is dus zeker niet zo dat het spel met herhaling weg is geweest of dat herhaling altijd op dezelfde manier ingezet wordt, maar slechts een aantal jaar geleden leverde dat een vaak nogal vlakke structuur of inhoudsloze vorm op. Zo’n moment waarop je voelt dat er gezocht wordt naar een vorm die bij de Zeitgeist past, het hier en nu, maar die nog wat meer tijd nodig heeft om bijgeslepen te worden. Dat levert nu al die voorstellingen op waarin de herhaling sprankelend, speels en vol van vorm en inhoud is. Alles komt in golven. .

t/m 15 juni in de theaters

“Een zeldzaam mooie voorstelling.”

Parool

foto Jochem Jurgens

‘SPRANKELEND, SPEELS EN VOL VAN VORM EN INHOUD’

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 9

POSE

POSE 60 VAN OFFPROJECTS & ICK AMSTERDAM GAAT 2 JULI IN PREMIÈRE TIJDENS JULIDANS, GEVOLGD DOOR EEN LANDELIJKE TOURNEE. COPRODUCTIE: KORZO, NDT EN JULIDANS. MEER INFORMATIE EN SPEELLIJST: WWW.OFFPROJECTS.NL EN WWW.ICKAMSTERDAM.NL

60

Amos ben-Tal maakt een voorstelling over de menselijke ervaring van tijd: ‘In dit digitale tijdsperk zijn we slaaf van de tijd. Om samen in het theater de vrijheid van tijd te ervaren, kan een inspiratie zijn.’ tekst Joost Groeneboer

Waarover gaat 60?

‘In 60 bevragen we het concept van tijd, maar tegelijkertijd vieren we hoe we met zijn allen samen de tijd doorbrengen. Tijd is een sociale overeenkomst. Als we op de klok kijken, zijn we het er allemaal over eens dat 60 seconden een minuut zijn en 60 minuten een uur. De manier waarop we alles in tijd indelen, is voor mensen uniek. Maar hoe we tijd ervaren, is heel individueel.’

Hoe vertaal je dat naar dans?

‘Een voorstelling is een avontuur dat zich afspeelt in de tijd. Beweging en tijd zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het een bestaat niet zonder het ander. Tegelijkertijd is dans enorm abstract, het is moeilijk daarmee een verhaal te vertellen. Daarom maken we geen stuk OVER tijd, maar een stuk dat tijd IS. Dans is heel geschikt om op een andere manier naar tijd te kijken. Onbewust ervaren we allemaal tijd door ons lichaam, door beweging. De kracht en tijd die het kost om van A naar B te gaan.’

In het theater zetten de toeschouwers hun mobieltjes uit…

‘Ja, het is een bijzondere plaats. Tot op zekere hoogte is het theater tijdloos. Omdat je in het donker zit, ervaar je alles anders. Als een voorstelling saai is, lijkt het uren te duren en andersom.

10 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

De choreografie van 60 is heel puur. We werken niet met verhalen of symboliek. Met hun lichamen vormen de dansers, vijf dansers via ons eigen OFFprojects en vijf dansers van ICK Amsterdam, een bewegende sculptuur in de ruimte.

‘DANS IS HEEL GESCHIKT OM OP EEN ANDERE MANIER NAAR TIJD TE KIJKEN.’ Behalve choreograaf ben je ook muzikant. Welke rol speelt muziek in deze productie?

‘Ik gebruik elementen uit Die Kunst der Fuge van Johann Sebastian Bach en componeer daar nieuwe muziek omheen. Bach is heel mathematisch, maar laat ook veel aan de verbeelding over. Ik houd van die balans.

De structuur van de fuga’s is erg gelaagd en vooruitstuwend, net als de tijd. Ik experimenteer erg graag met de muziek, met herhalingen, dan eens langzaam, dan weer snel, dan eens ritmisch, dan weer aritmisch. Wat gebeurt er als je een noot uitsmeert over een minuut? A note that goes on and on and on…’

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 11

INTERVIEW

INTERVIEW

Stappen, rennen en springen

De zes Brandenburgse Concerten

ONSTUIMIG JUICHEN Wat zou ze Bach vragen, als ze de kans kreeg hem te spreken? Anne Teresa De Keersmaeker blijft even stil en kijkt wat ongemakkelijk. ‘Dat is een vraag die ik me nooit stel, want die situatie is totaal…’ Ze zoekt naar woorden. ‘Bach is zo’n grootheid’, verzucht ze. ‘Hij is zonder vergelijk. Hoe hij het hemelse met het aardse verbindt!’ tekst Willemijn in ’t Veld

Muziek en dans zijn voor De Keersmaeker nauw met elkaar verbonden. Of zij nu kiest voor werk van eigentijdse makers als Steve Reich en Thierry De Mey of voor klassieke componisten als Mozart of Bach, het choreograferen begint met een gedetailleerde studie van de compositie. Vorig jaar stelde zij zichzelf de opdracht een voorstelling te maken op de Brandenburgse Concerten, een verzameling van zes concerto’s voor orkest en soloinstrumenten, die Bach in 1721 voltooide. Een majeure opdracht, bekent de choreografe, want hoe laat je in dans de structuur van de compositie zien, zonder één op één een melodielijn of instrument te vertalen in beweging?

Na de grondige analyse van de muziek volgt de casting en daarna het maken van een basisvocabulaire. ‘Al de baselines zijn praktisch gelijktijdig geschreven. En dan heb ik een framework gemaakt dat het gehele werk overspande, want ik wilde een eenheid hebben van vocabularium: enerzijds het stappen en het rennen of het springen, anderzijds meer architecturaal en explosief materiaal. Na de basisopzet volgt het samenbrengen van de beweging met de muziek.

Een intensief proces, waarbij de tijdsdruk zich laat voelen. ‘Ik had een ratio van een concerto per maand. Dat was zeer pittig, moet ik zeggen.’

mensen’, licht De Keersmaeker haar keuze voor deze openingsscène toe. ‘Walking forward and backward, voorwaarts en achterwaarts: het is de presentatie van de groep in zijn meest normale, menselijke vorm.’ Na het stappen als ‘het absolute vertrekpunt van een mogelijke dans’, wisselen ensembledans, duetten en trio’s elkaar af, waarbij de dansers ingenieuze patronen volgen die veel van De Keersmaekers werk kenmerken.

De dansers creëren lange lijnen, draaien cirkels, volgen voor het publiek onzichtbare wegen en weven die tot verrassende figuren. Zo ontstaat een soepel maar strak geconstrueerd bouwwerk.

De zes delen van de choreografie sluiten nauw op elkaar aan, maar verschillen van elkaar in opbouw, toon en karakter. Het geheel wordt gedragen en opgetild door de muziek, live uitgevoerd door de musici van B’Rock Orchestra. Het is ‘bewegende architectuur, maar tegelijkertijd echt geankerd in onze menselijke ervaring’, in de woorden van De Keersmaeker. In Bachs muziek herken je volgens haar als luisteraar allerlei emoties: vreugde, mededogen, verdriet en teleurstelling. ‘Alsof in ons DNA een code zit van alle mogelijke ervaringen, niet alleen van ons eigen leven, maar ook van onze voorvaderen. Dat is de muziek van Bach. In deze voorstelling ervaar je vooral opgaande, positieve gevoelens. Het is vuur!’ foto Anne van Aerschot

E

en concrete vraag aan Johann Sebastian Bach borrelt niet in haar op, maar de Belgische choreografe Anne Teresa De Keersmaeker voelt wel degelijk verwantschap met de Duitse componist. Wat haar intrigeert in zijn werk? ‘De helderheid, zeker.’

Maar ook dat gigantische oeuvre, ‘het ongelooflijke savoir-faire en vakmanschap.’ Door zorgvuldige analyses van de partituren probeert zij de structuur van de composities te doorgronden en vertaalt die vervolgens in beweging. ‘Hoe orkestreert hij? Hoe gaat hij om met tijd? Daar probeer je een choreografisch antwoord op te vinden. Door enerzijds zeer dicht op de muziek te schrijven, maar toch niet slaafs te zijn. Alles wordt een vertaling en een antwoord.’

‘JE HEBT MENSEN NODIG MET VAKMANSCHAP, DIE JE TAAL DELEN.’

Vuur

foto Hugo Glendinning

12 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

De voorstelling opent majestueus, ook al ogen de eerste scènes losjes en eenvoudig. Zestien in het zwart geklede dansers komen het podium op, vormen een rij achter op het toneel en lopen dan naar voren, richting het publiek. ‘Lopen is een beweging die we met elkaar delen, als JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 13

INTERVIEW

2 5 Y E A R S DA N S AT E L I E R S

Harmonie van tegenstellingen

Rectificatie In het aprilnummer van Dans Magazine is helaas de auteursnaam weggevallen bij het artikel ‘Laag voor laag’ op pagina 32. Het interview met choreograaf Jacopo Godani is eveneens geschreven door Willemijn in ’t Veld.

foto Anne van Aerschot

14 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

Opvallend aan deze productie is de samenstelling van het ensemble: een groep mannen en vrouwen van uiteenlopende leeftijd. Dansers van de eerste generatie Rosas, zoals Cynthia Loemij, naast jonge gasten die met flair breakdance-achtige bewegingen in het repertoire vervlechten.

‘Kijk’, legt De Keersmaeker haar keuze uit, ‘dit is jonge muziek. ‘It goes forward and upward, voorwaarts en opwaarts.’ Het is jubilation, een onstuimig juichen. Dat geldt zelfs voor de langzame delen die meer melancholisch zijn, een bepaalde droefheid of een lyrisch karakter hebben. ‘Het is muziek die vitaliteit heeft. Daarvoor heb je jonge dansers nodig. Anderzijds is het een grote uitdaging om daar een choreografisch antwoord op te schrijven. I don’t figure it out on paper. Een choreograaf werkt met zijn dansers.

Dus je hebt mensen nodig met vakmanschap, die je taal delen, die weten hoe je zulke muziek benadrukt, hoe je zo’n contrapunt schrijft.’

De combinatie van jongere en oudere dansers werkt uitstekend. Het ensemble oogt als een groep mensen die elkaar bij toeval zijn tegengekomen en besluiten een tijdje samen op te trekken. Ze bewegen onnadrukkelijk, maken speelse bokkesprongen en zwierige draaien die de

indruk wekken dat zij improviseren, ook al ligt elke frase vast en staan de bewegingspatronen onzichtbaar voor de toeschouwers uitgestippeld op de vloer. De Keersmaeker: ‘Het is natuurlijk, elegant. Dat past bij de muziek. Het maakt het toegankelijk, menselijk.’

Het speelse karakter van de choreografie wordt versterkt door details die humor en lichtheid aan de formele structuur toevoegen. In het eerste Concerto, een jachtconcerto, verschijnt een hond op het toneel en in een ander deel herken je in een solo ineens de Floss uit de game Fortnite. De grapjes zijn De Keersmaekers vertalingen van de expliciete verwijzingen die Bach zelf in zijn composities verwerkte, naar toentertijd eigentijdse dansen als de allemande, de courante, gigue, gavotte en menuet.

Kenmerkend voor het werk van Bach noemt zij de harmonie van tegenstellingen. Dat maakt zijn werk voor haar ook actueel. ‘Misschien een van de grote problemen van deze tijd is de polarisatie. Je hebt polarisering nodig, omdat het een incentive is to movement and change, een bron van beweging en verandering. ‘Maar it has to be complementary opposites, that lead you to a certain sense of harmony. In deze verontrustende tijden van klimaatverandering denk ik dat het zoeken naar harmonie, zowel van de mensen met elkaar, maar ook met planten en dieren, een cruciaal gegeven is.’

De voltooiing van De zes Brandenburgse concerten voelde als een opluchting, laat de choreografe voorzichtig merken, maar veel tijd om daarbij stil te staan is er niet. Ze bereidt al weer een volgende première voor, maar Bach verdwijnt niet uit haar hoofd noch uit haar hart. Krijgen ook andere composities van de meester in de toekomst nog een choreografische vertaling? ‘Dat is niet uitgesloten ja. Maar er is nog veel, hè. De Cello Suites zijn fantastisch, de Goldbergvariaties en de Matthäus-Passion zijn fantastisch, Die Kunst der Fuge is fantastisch.

En het gaat maar door. Dat is het probleem.’

Celebrating Movement

‘IN DEZE VERONTRUSTENDE TIJD IS HET ZOEKEN NAAR HARMONIE CRUCIAAL.’

Het Holland Festival presenteert De zes Brandenburgse Concerten op 6, 7 en 8 juni in Koninklijk Theater Carré te Amsterdam.

Met zestien dansers uit verschillende Rosas-­ generaties en live muziek door violiste Amandine Beyer en barokensemble B’Rock. www.hollandfestival.nl

vrijdag 7 en zaterdag 8 juni TR Rotterdam – locatie Schouwburg, Schouwburgplein en TENT Met werk van: Jan Martens, Joseph Simon, Connor Schumacher, Loïc Perela, Tabea Martin, Liat Waysbort en Marta & Kim Tickets: theaterrotterdam.nl

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 15

RAFELRANDEN

RAFELRANDEN

Bijna nergens anders is het koloniale verleden van Nederland zo zichtbaar aanwezig als in Amsterdam. Ideale stad dus voor het Urban Bodies Project van choreografe Yolanda Gutiérrez. ‘Dekoloniseer je geest! Dekoloniseer je lichaam! Dekoloniseer je stad!’, pleit ze op haar website. tekst Mirjam van der Linden fotografie Janto Djassi

O

Choreograferen

met ons koloniale verleden

16 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

p Iamsterdam.com tipt Amsterdam&Partners verschillende wandel- en fietsroutes in en rond Amsterdam. Veel Hollands glorie komt daarin voorbij, van Flowers of Amsterdam en Rembrandt, tot Johan Cruijff en Dutch Design. De Black Heritage Tour, die de Surinaams-Amerikaanse Jennifer Tosch in 2013 op de markt bracht, ontbreekt.

Wat de reden ervan ook is, het typeert de beeldvorming van Amsterdam. Liever het ongevaarlijke verhaal van de klompen, kaas en tulpen, dan het beladen verhaal van de suiker, koffie en tabak.

Waar de academische wereld al veel weet van het verleden van slavenhandel en koloniale exploitatie door Nederland – met als centrum het Amsterdam van de Gouden Eeuw – is de gemiddelde burger nog altijd weinig specifiek op de hoogte, is de veelgehoorde kritiek. Het lesmateriaal op scholen is oppervlakkig (niet meer dan een paar pagina’s besteedt het gemiddelde schoolboek aan ons slavernijverleden) of te objectiverend; niet wij verhandelden slaven, nee, slaven werden verhandeld. Amsterdam zetten we graag op de kaart als bruisende broedplaats van economische, intellectuele en artistieke ontwikkeling, als vrijhaven voor kritische denkers en vluchtelingen – niet alleen nu, maar van oudsher.

Dat dit niet het hele verhaal is en dat Amsterdam ook een schaduwzijde heeft, brengt zo’n Black Heritage Tour onder de aandacht bij het gewone publiek, zoals ook gratis toegankelijke platforms als mappingslavery.nl (initiatiefnemer van de zojuist verschenen Gids Slavernijverleden Nederland) en failedarchitecture.com dat doen.

Ook de danswereld pikt het thema op: festival

Julidans presenteert dit jaar drie dagen lang Yolanda Gutiérrez (54), een Duits-Mexicaanse choreografe die een Amsterdamse versie van haar Urban Bodies Project maakt. ‘Zie het als postkoloniale city sightseeing met dans.’

Gouden bocht Urban Bodies Project is een architectuurwandeling, audiotour en voorstelling ineen. Gutiérrez lanceerde het concept in 2017 in haar woonplaats Hamburg en wil ook nog versies maken in België, Frankrijk, Groot-Brittannië en Spanje, stuk voor stuk landen met een koloniale geschiedenis. Je loopt langs gebouwen en plekken in de stad die iets vertellen over die geschiedenis, langs 17de-eeuwse grachtenhuizen, paleizen, pakhuizen, fabrieken en kantoren van of gelieerd aan de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) dan wel de West-Indische Compagnie (WIC), handelsondernemingen die zich verrijkten ten koste van de lokale bevolking in Azië, Afrika en Amerika. Mogelijk passeer je het standbeeld van

‘IK WIL DAT JE AMSTERDAM MET ANDERE OGEN ZIET.’

Yolanda Gutiérrez foto Kibuuka Mukisa Oscar

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 17

RAFELRANDEN

RAFELRANDEN

‘POSTKOLONIALE CITY SIGHTSEEING MET DANS.’

Meer zwarte herinneringen

Ook in de dansvoorstelling Black Memories van Herman van Baar, Wies Bloemen en Alida Dors is het koloniale verleden van Nederland het onderwerp.

Over macht, vrijheid en huidskleur gaat het, met de energie van de hedendaagse urban cultuur en live muziek die Afrikaanse, Caribische en westerse beats mixt. De tournee duurt t/m 4/9, zie www.aya.nl Faustin Linyekula (Congo) en Gregory Maqoma (Zuid-Afrika) gebruiken dans al hun hele carrière om onderwerpen als geweld, kolonialisme en onrechtvaardigheid te onderzoeken. Het Holland Festival presenteert verschillende producties van deze internationaal gevierde choreografen.

Op 11/6 gaan ze in Theater Frascati een publiek gesprek aan over de rol die kunst heeft in de transformatie van onze kijk op kolonialisme.

Meer informatie op www.hollandfestival.nl

18 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

Urban Bodies Project, Hamburg 2017 treurig was. Door het lichaam daarnaar te laten handelen, plaats je het verleden in het heden, in ons lichaam nu.’

VOC-kopstuk Jan Pieterszoon Coen op een van de hoeken van de Beurs van Berlage, of zie je aan de Oudezijds Voorburgwal de gevelsteen van zeeheld Cornelis Tromp, die een zwarte slaaf letterlijk onder handbereik heeft.

Op het moment van ons gesprek is Gutiérrez nog druk bezig met haar research, daarbij geholpen door de onderzoeksgroep ‘Postcolonial Heritage, Memory and Identity’ van de Universiteit van Amsterdam. De route die ze in Amsterdam gaat afleggen, ligt nog niet vast.

Maar de Herengracht met zijn gouden bocht komt er, als hét visitekaartje van de grandeur van destijds, zeker in. De huidige burgemeesterswoning werd in de 17de eeuw bewoond door de man die verantwoordelijk was voor de slavernijtransporten naar Amerika, en ook de Insinger-familie even verderop – tegenwoordig InsingerGilissen private bankers – was met de financiering van plantages diep in diezelfde mensenhandel verwikkeld. Ook het Koninklijk Paleis op de Dam maakt een goede kans: daar zetelde de Sociëteit van Suriname, verantwoordelijk voor de kolonie van Suriname, waarvan de stad Amsterdam een van de eigenaren was.

Body activism In stilte wandelend luisteren de deelnemers aan het Urban Bodies Project via koptelefoons naar historische feiten over de koloniale geschiedenis van Amsterdam.

Maar minstens zo belangrijk voor Gutiérrez is ‘de stem van nu’. Daarom horen we ook interviews met immigranten die in Amsterdam wonen en vinden er korte dansperformances plaats. ‘Deze pop-ups, die kort en onaangekondigd zijn, omdat je anders gedoe krijgt met regelgeving en vergunningen, noem ik ‘lichamelijke interventies’ of ‘body activism’. In mei houd ik audities in Amsterdam en hoop ik vijf geschikte dansers te vinden: Amsterdammers met roots in Suriname, voormalig Nederlands-Indië en bijvoorbeeld Ghana [vanuit ‘de Nederlandse Goudkust’ deporteerden Hollanders ruim een half miljoen Afrikanen als slaaf, MvdL]. Zij nemen met hun lichaam bezit van een locatie. De geschiedenis kunnen we niet veranderen, maar het verhaal van de stad kunnen we wel ‘overschrijven’ door het niet-Europese, niet-westerse perspectief op de gebouwen van toen los te laten. Ik wil dat je Amsterdam straks met andere ogen ziet.’

Een voorbeeld van hoe dat overschrijven werkt: in de toer in Hamburg hoorde het

Saillant detail publiek op weg naar het Dar-es-SalaamPlatz (de eerste Europeaan in Dar-es-Salaam kwam uit Hamburg) straatgeluiden uit die Tanzaniaanse stad en een interview met een Afrikaanse danser die vertelt dat het bij zijn geboorte nog altijd een eer was om je kind een Duitse – koloniale – naam te geven in plaats van een Afrikaanse.

Gutiérrez, die in 1991 voor de liefde van Mexico Stad naar Hamburg verhuisde en in zowel Mexico als Duitsland dans studeerde, zet het lichaam vaker ‘politiek’ in. Via een residentie bij de moeder van de Afrikaanse moderne dans Germaine Acogny in Dakar, Senegal, kwam ze in contact met dansers uit vooral West- en Oost-Afrika. ‘Iedereen ontmoet elkaar bij Germaine, de dansscene daar is een kleine wereld.’ Ze realiseerde dansprojecten in Oeganda (LaBa! Arts Festival), Tanzania (Haba na Haba International Dance Festival) en werkte in Rwanda met dansers rond het thema herinnering. ‘In elk lichaam zit, vaak onbewust, een fysieke herinnering opgeslagen aan een gebeurtenis. In Rwanda gingen we niet praten over de genocide, maar terug naar bijvoorbeeld een heel gelukkig moment in je leven. Dat kon de laatste keer zijn dat je je moeder zag, een moment dat tegelijkertijd ook heel

Sinds 2010 werkt Gutiérrez regelmatig voor Kampfnagel, het befaamde internationale kunstencentrum in Hamburg.

Daar haalde ze de hedendaagse Rwandese kunstscene naar binnen (Planet Kigali), de Mexicaanse cultuur (Pop-up Mexican Klub) en hiphop uit Dakar (Political Bodies). ‘Ik wil mensen bewust maken van andere culturen en zienswijzen’, zegt ze. Haar politieke bewustzijn is enorm gegroeid sinds ze in Duitsland woont. ‘In Mexico was ik altijd al links – pro Cuba! – maar toen ik hier aankwam, ben ik me nog progressiever gaan opstellen. Mijn aankomst was heel frustrerend. Ik ondervond veel racisme, het was een kille tijd, met in 1992 die verschrikkelijke brandaanslagen door neonazi’s op een opvang voor Vietnamese vluchtelingen in Rostock. Het was me meteen duidelijk: ik ben een migrant, ik moet supersnel supergoed Duits leren zodat ik in discussie kan gaan.’

Pas toen ook realiseerde Gutiérrez zich ten volste dat er ook thuis in Mexico nog misstanden zijn, te verklaren uit drie eeuwen overheersing door de Spanjaarden.

‘Hoewel de situatie beter is dan vroeger, worden Mexicaanse landarbeiders nog altijd achtergesteld.’ Racisme en de extreem rechtse wind die ook nu weer in Europa

waait, hebben volgens haar ontegenzeggelijk te maken met het koloniale verleden.

Hoe onwetend of minachtend wij met mensen uit andere culturen omgaan, vindt daar zijn oorsprong. ‘Veel Nederlanders realiseren zich niet dankzij wie Nederland zo welvarend is geworden en weten al helemaal niet dat er – saillant detail – in de 17de eeuw al gekleurde mensen in Amsterdam woonden en waarom dat zo was.

We zouden meer van onze geschiedenis moeten weten en van de mensen met wie we nu in onze stad leven.’

Urban Bodies Project, 12, 13 en 14 juli tijdens Julidans, Amsterdam. www.julidans.nl JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 19

RODE SCHOENTJES DANSFILMCOLUMN

Ben jij al AMBASSADEUR VAN DANS MAGAZINE? Als ambassadeur draag je bij aan onze missie: heel Nederland kennis laten maken met dans, in alle vormen en stijlen!

Yuli

I

NEEM VOOR MEER INFORMATIE CONTACT OP MET LAURA WINKELS LWINKELS@VIRTUMEDIA.NL 030-3072246

BAREND DE VOOGD HOOFDREDACTEUR

WWW.DANSMAGAZINE.NL/AMBASSADEUR

24-01-19 18:11

schrijft elk nummer in Dans Magazine over oude en nieuwe, bekende en minder bekende filmdansscènes. Hij noemt zijn column Rode schoentjes. Naar de beroemde balletfilm The Red Shoes van Powell en Pressburger uit 1948.

foto Marjolein Ansink

Ambassadeurs_185x122,5mm.indd 1

VAN PREVIEW FILMMAGAZINE

n de vorige Dans Magazine schreef ik over The White Crow, over de beroemde Russische danser Rudolf Nureyev. Op 13 juni verschijnt er een film over een andere danslegende: Yuli, over en mét de Cubaanse danser Carlos Acosta.

De film van Icíar Bollaín gaat over de jeugd van Acosta. Carlos, of ‘Yuli’ zoals zijn vader hem noemt, groeit op in de straten van Havana. Cuba is in crisis in de jaren ´80. De mensen zijn arm en/of ontvluchten het land. In de hoop op een betere toekomst stuurt zijn vader Yuli naar de Nationale Balletacademie. Aanvankelijk vindt de tiener ballet iets voor ‘maricons’ (laatdunkende uitdrukking voor homoseksuelen), maar hij slaat om. Op zijn 25ste schittert hij bij het Royal Ballet in Londen. Als eerste zwarte danser; zijn oude vader is ontzettend trots.

Yuli gaat vooral over de bijzondere band tussen een zoon en een dominante en veeleisende vader die in zijn talent gelooft. Het is ook een film over dans en over de recente Cubaanse geschiedenis. Drie verschillende acteurs spelen de hoofdrol. Vooral de tienjarige debutant Manuel Olbera maakt indruk.

Carlos Acosta speelt de volwassen versie van zichzelf en danst in een repetitiezaaltje stukken die op een gestileerde manier commentaar geven op de sleutelmomenten in zijn leven.

Acosta staat tegenwoordig aan het hoofd van zijn eigen dansgezelschap, Acosta Danza, en een dansopleiding in Havana. In 2007 verscheen zijn autobiografie No Way Home – A Cuban Dancer’s Story. Dat boek heb ik nog niet gelezen, maar ik heb wel een aantal films gezien waarin hij een rolletje speelde. In de omnibusfilm New York, I Love You, bijvoorbeeld, waarin Acosta heel schattig met een klein meisje door een regenachtig park in New York loopt. Dat segment werd door actrice Nathalie Portman

‘VOORAL DE TIENJARIGE DEBUTANT MANUEL OLBERA MAAKT INDRUK.’

geregisseerd. In de openingsscène van Our Kind of Traitor (2016) is de danser ook goed te zien. In slow motion, op de prachtige pianomuziek van Marcelo Zarvos, in het Bolshoi Theater. Hij danst als in een droom, met een ontbloot bovenlijf dat in de kleuren van de film van puur goud gemaakt lijkt te zijn. Helaas blijkt dat optreden niet meer dan het decor voor een grote witwasoperatie van de Russische maffia en het begin van een spannende spionagefilm. Het was trouwens ook niet het echte Bolshoi.

De scène werd in Londen opgenomen, in het Theatre Royal, Drury Lane.

Dat heeft Acosta als kind al in Cuba geleerd: zijn toeschouwers even de werkelijkheid laten vergeten en meevoeren naar een andere, mooiere wereld.

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 21

adv DansMag19_80x225.qxp_Opmaak 1 25-04-19 11:49 Pagina 1

FESTIVAL SPECIAL Hé jij!

Volg jij

Mis je favoriete dansvoorstelling niet!

ONS AL OP SOCIAL MEDIA?

BLIJF UP-TO-DATE MET DE LEUKSTE ARTIKELEN, NIEUWS, BLOGS EN MEER!

WWW.FACEBOOK.COM/DANSMAGAZINE

Stopper_DANS_0,25.indd 1

Parktheater Eindhoven presenteert een nieuw programma met 50 dansvoory stellingen! Van Dancecompan s Nanine Linning tot Introdan de en van Het Zwanenmeer tot Urban Dans Dagen.

WWW.INSTAGRAM.COM/DANSMAGAZINE

29-03-18 16:32

Dans

FESTIVAL SPECIAL 2019

WAAR GA JE HEEN DEZE ZOMER?

FOTO HANS WITHOOS

kijk op parktheater.nl

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 23

FESTIVAL SPECIAL

FESTIVAL SPECIAL

‘Dans hoort niet alleen op een podium, maar moet ook beleefd, gevoeld er ervaren worden op andere bijzondere locaties.’

SPANNENDE HEDENDAAGSE PODIUMKUNSTEN UIT ALLE DELEN VAN DE WERELD

1 T/M 6 OKTOBER 2019 MAASTRICHT

FESTIVAL DE NEDERLANDSE DANSDAGEN

foto: Niels Knelis Meijer

Het volledige internationale hoofdprogramma van Noorderzon wordt in juni bekend gemaakt. Een maand later, in juli, volgt het volledige programma van het festival. Kaartverkoop voor deze programmaonderdelen start respectievelijk op 15 juni en 15 juli. Wel is er al een aantal bijzondere voorstellingen bekend:

Zes dagen dans Dinsdag 1 oktober barst de 22e editie van Festival De Nederlandse Dansdagen los. Zes dagen lang is de top van de Nederlandse danswereld in Maastricht om de ongekende diversiteit en kwaliteit van de Nederlandse dans met het publiek te vieren.

Van grootmeesters tot talent

HOOGTEPUNTEN FESTIVAL DE NEDERLANDSE DANSDAGEN UNMUTE | KEREN LEVI & YANNIS KYRIAKIDES DONDERDAG 3 OKTOBER | 20:30 (PREMIÈRE) AINSI NEDERLANDSE DANSDAGEN GALA VRIJDAG 4 OKTOBER | 20:30UUR | THEATER AAN HET VRIJTHOF MEESTERWERKEN ZATERDAG 5 OKTOBER | 20:30UUR | THEATER AAN HET VRIJTHOF Koop kaarten via nederlandsedansdagen.nl

24 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

Tijdens de Nederlandse Dansdagen komt het hele pallet van klassiek ballet en moderne dans tot urban dance en performance art voorbij. Het festival presenteert dans op bijzondere locaties verspreid over de stad, met Theater aan het Vrijthof als bruisend festivalhart. Zes dagen lang is Maastricht dé plek waar grootmeesters, aanstormend talent en publiek elkaar ontmoeten bij voorstellingen, open studio’s, masterclasses, lezingen, films en warming-ups.

Winnaars op het podium Tijdens de Nederlandse Dansdagen worden de belangrijkste Nederlandse dansprijzen uitgereikt. De Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht, de Prijs van de Nederlandse Dansdagen Jong Publiek en de prestigieuze Zwanen – de Oscars van de Nederlandse dans – brengen uitzonderlijk danstalent voor het voetlicht.

De winnaars van vorig jaar, waaronder de jongens van 155 en Dunja Jocic ziet u dit jaar terug in het programma.

SIDI LARBI CHERKAOUI & COLIN DUNNE | SESSION (BE/IE)

Nederlandse Dansdagen toekomstbestendig Ronald Wintjens, alweer bezig aan zijn vierde editie als directeur van de Dansdagen, is druk bezig om het festival te laten groeien. “Net als vorig jaar komt er opnieuw één festivaldag bij, met als doel: één hele week Nederlandse dans in 2020”.

Een verbinding leggen met het brede publiek is daarbij erg belangrijk. “Wij zijn er enerzijds voor de hele dansbranche, met als hoogtepunt de uitreiking van de belangrijkste prijzen in de Nederlandse danswereld, maar anderzijds willen we relevant zijn voor een zo breed mogelijk publiek. Festival de Nederlandse Dansdagen is voor iedereen!”. Daarvoor zijn speciale programmaonderdelen ontwikkeld zoals Bloedbanden, waarbij hele families hun verhaal in dans vertellen op een bijzondere plek in Maastricht, of Club Tweak, een ultime dancebeleving in een clubsetting.

Op 3 juli start de kaartverkoop voor het gehele programma, maar u kunt nu al kaarten kopen voor een aantal hoogtepunten.

Houd nederlandsedansdagen.nl in de gaten voor meer informatie of schrijf u in voor onze nieuwsbrief.

Performing Arts festival

NOORDERZON

N

oorderzon is de zeldzame en ietwat curieuze combinatie van een internationaal kunstenfestival op het scherpst van de snede - met spannende hedendaagse podiumkunsten uit alle delen van de wereld - en een groot zomerfeest voor zo’n 150.000 bezoekers. Het kloppende hart van het festival is het idyllische Noorderplantsoen waar gedurende elf dagen een groot, vrij toegankelijk festivaldorp verrijst waar theater, dans, muziek, literatuur en beeldende kunst hand in hand gaan met eten, drinken en ontmoetingen. Voorstellingen vinden plaats in tenten en op buitenpodia in het Noorderplantsoen en op vele locaties en partnerpodia in de binnenstad van Groningen (Noorderzon DownTown). Van donderdag 15 tot en met zondag 25 augustus vindt de 29e editie van het festival plaats.

NOORDERZON PERFORMING ARTS FESTIVAL NOORDERPLANTSOEN EN DIVERSE LOCATIES IN DE BINNENSTAD VAN GRONINGEN 15-25 AUGUSTUS 2019 WWW.NOORDERZON.NL

Session is het onweerstaanbare resultaat van een ontmoeting tussen de wereldberoemde choreografen Colin Dunne en Sidi Larbi Cherkaoui. Session houdt het midden tussen een concert en een dansperformance.

GRAVITY AND OTHER MYTHS | OUT OF CHAOS… (AUS)

Het Australische gezelschap, dat in 2017 zorgde voor een daverende Noorderzonopening, wordt wereldwijd bejubeld om zijn kracht, durf en voortreffelijke atletische kwaliteiten.

Dit jaar keert de groep terug naar Groningen; stoutmoediger, ambitieuzer en explosiever dan ooit.

AMBIGUOUS DANCE COMPANY | RHYTHM OF HUMAN (KR)

De vijf talentvolle dansende mannen van Ambiguous Dance Company zitten vol zelfspot en energie. Rhythm of Human verbeeldt met een bevrijdende knipoog het leed van de moderne mens die zich een weg baant in het keurslijf van het bestaan.

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 25

FESTIVAL SPECIAL

FESTIVAL SPECIAL

HOLLAND DANCE FESTIVAL D

e zeventiende editie van het Holland Dance Festival vindt plaats van 22 januari tot en met 8 februari 2020. Gedurende drie weken staat Den Haag volledig in het teken van de internationale dans. In totaal zijn in deze periode zo’n vijftig voorstellingen van over de hele wereld in de Haagse theaters te zien, die samen het universele karakter en de enorme rijkdom en veelzijdigheid van de dans onderstrepen.

Een groeiend aantal van de festivalproducties is bovendien ook in Amsterdam en Delft te zien én deze komende editie voor het eerst eveneens in Tilburg.

DELFT FRINGE FESTIVAL DELFT FRINGE FESTIVAL 30 MEI T/M 10 JUNI 2019 22 LOCATIES IN DE HISTORISCHE BINNENSTAD VAN DELFT

26 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

D

Een programma vol primeurs Het festival brengt ook in 2020 weer

elft Fringe Festival is een toonaangevend festival waarin aanstormende talenten, oude zielen en vrije geesten zorgen voor cultureel kippenvel. Het diverse programma verbindt muzikanten, dansers, theatermakers en podiumkunstenaars met liefhebbers, levensgenieters, connaisseurs en ontdekkers. Zo staat de stad Delft in een ander (spot)licht.

Van donderdag 30 mei tot en met maandag 10 juni 2019 staat de Prinsenstad weer in het teken van één van de belangrijkste en grootste theaterfestivals voor jonge makers in Nederland. Van roeicentrum tot oude sigarenfabriek, de negende editie van het twaalfdaagse Delft Fringe Festival vult de stad met verschillende korte voorstellingen van jong, opkomend theater- en danstalent.

Het festival verbindt jonge makers met ontdekkers en liefhebbers op onverwachte locaties in de historische binnenstad van Delft. Hoe dat eruit ziet? Vrijheid neemt het over van verwachtingen

in FALSE FALLS van LucyONES; Iris van Peppen brengt punk, meditatie, panoramisch en egomaan samen in Pulse#2; in LOCO! ontladen de tapdansers van Tappin-It Collective hun overtollige energie; en CHRONOS onderzoekt de eindeloze mogelijkheden en keuzes op de bodem van een zwembad in The sea is where you think it is.

Met 56 verschillende theatermakers en meer dan 450 voorstellingen in twaalf dagen biedt het festival dé ideale theatrale binge-watch marathon.

Op de route langs opkomende theatermakers ontdek je ook nog eens onbekende pareltjes in de Delftse binnenstad. De spannende combinatie van onverwachte locaties en ambitieus talent maakt het Delft Fringe Festival een must-see deze zomer.

DELFT FRINGE FESTIVAL: DE IDEALE THEATRALE BINGE-WATCH MARATHON TIJDENS DEZE ZOMER

HOLLAND DANCE FESTIVAL 2020 22 JANUARI T/M 8 FEBRUARI 2020 DIVERSE THEATERS IN DEN HAAG, AMSTERDAM, DELFT EN TILBURG

vooral primeurs voor Nederland en presenteert gezelschappen en danskunstenaars die anders niet in ons land te zien zouden zijn. Voor iedereen is er iets nieuws te ontdekken of juist te herkennen. Rondom het programma wordt een keur aan (hotel)arrangementen, dansdiners en workshops aangeboden, afgestemd op de uiteenlopende voorkeuren en financiële mogelijkheden van de bezoeker. De combinatie van kwalitatief hoogstaande voorstellingen en speciale evenementen en arrangementen maakt een bezoek aan de danshoofdstad van Nederland onvergetelijk.

DE TOP VAN DE INTERNATIONALE DANS TIJDENS HOLLAND DANCE FESTIVAL 2020 HOLLAND DANCE FESTIVAL – DANCEABLE #3 Platform voor doen, maken en tonen van inclusiedans

Als er één tak van ‘sport’ is die wordt geassocieerd met een motorisch perfect functionerend lichaam, is het wel dans.

Om deze blik te bevragen, organiseert Holland Dance Festival in november voor de derde keer DanceAble in Den Haag.

Dit tweedaagse evenement geeft inclusiedans een gezicht, biedt ontwikkelingskansen voor dansers met of zonder een beperking, toont voorstellingen en deelt kennis. Dit is nodig omdat er in Nederland nog te weinig initiatieven op het gebied van inclusiedans bestaan.

Holland Dance Festival staat voor dans voor iedereen, vanuit het geloof in een inclusieve samenleving. Met DanceAble #3 wil de organisatie inclusiedans in Nederland stevig op de kaart zetten, drempels verlagen en vooroordelen wegnemen.

Met een openingsvoorstelling inclusief wereldpremières, een internationaal symposium en een dans-lab brengt Holland Dance Festival de kracht van inclusiedans overtuigend voor het voetlicht.

Holland Dance Festival – DanceAble #3 vrijdag 29 & zaterdag 30 november 2019 JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 27

FESTIVAL SPECIAL

DANS HIGHLIGHTS:

VRIJDAG 21 JUNI JOSHUA MONTEN (ZWITSERLAND) • LITTLE JOY (NEDERLANDSE PREMIÈRE) • KILL YOUR DARLINGS ZATERDAG 22 JUNI TROUBAMOUR • GROUNDLESS

FESTIVAL SPECIAL

INTERNATIONAAL STRAATTHEATERFESTIVAL

MOOI WEER SPELEN

ZONDAG 23 JUNI VLOEISTOF • DOOD OP DE BOOT • HERSENVAKANTIE Voor actueel programma zie www.mooiweerspelen.nl

I

n het eerste zomerweekend strijkt de 31e editie van straattheaterfestival Mooi Weer Spelen neer op en rond de Markt van Delft. Artiesten uit binnen- en buitenland brengen hoogwaardige, komische, poëtische en spannende voorstellingen.

Theater, dans, circus en beeldende kunst vloeien naadloos in elkaar over. Drie gezelschappen die fascinerende dans in de buitenruimte brengen, zijn deze editie te gast: Dance Company Joshua Monten uit Zwitserland, theatergroep Troubamour en dansgezelschap Vloeistof uit Nederland.

Festivaldirecteur Frank Koenen legt uit wat hij zo bijzonder vindt aan Mooi Weer Spelen en waar hij zijn programmakeuze op baseert. ‘Het mooie aan buitentheater is dat het ontzettend live is, je kunt haast niet méér in het hier en nu zijn. de straat nivelleert, zowel artiesten als het publiek moeten dealen met de omstandigheden: het weer, omgevingsgeluiden, toevallige passanten, de gebouwen op de achtergrond. In dat nu creëren de artiesten met het publiek een eigen theatrale realiteit.’

Mooi Weer Spelen staat voor back-tobasic straattheater, intiem en kleinschalig, acts die hoog scoren op de criteria verrassend, virtuoos, vermakelijk, visionair en verplaatsbaar. De voorkeur gaat uit naar voorstellingen waar gesproken taal niet het voermiddel is, waar lichamen, muziek en attributen spreken.

Koenen: ‘Dans vormt altijd een wezen-

28 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

S lijk onderdeel van de programmering. Dit jaar hebben we het geluk drie top-gezelschappen te mogen ontvangen. Danser en choreograaf Joshua Monten laat herkenbare situaties escaleren en toont daarbij de ongelooflijke beheersing, timing en kracht van zijn dansers. Troubamour speelt met grenzen, grenzeloosheid en de drang naar begrenzing en gebruikt bewegingstheater om samen met het publiek persoonlijke en gedeelde ruimte te onderzoeken. Vloeistof stelt met veel humor relaties aan de kaak of spoort de toeschouwer aan na te denken over de grond waar we op lopen en ons voedsel uit halen.’

Mooi Weer Spelen staat bekend om de hoge kwaliteit en diversiteit van het programma, het gemoedelijke publiek en de prachtige locatie. Het open karakter biedt ruimte en vrijheid, terwijl het festival ook intiem en behapbaar is. Naast het programma zijn er de heerlijke terrasjes op de Markt. Laat anderen alles bezoeken, jij geniet van de lachsalvo’s en het applaus dat van verderop naar je toe komt waaien.

HET MOOIE AAN BUITENTHEATER IS DAT HET ONTZETTEND LIVE IS 31E EDITIE VAN INTERNATIONAAL STRAATTHEATER­FESTIVAL

MOOI WEER SPELEN 21-22-23 JUNI 2019 OP EN ROND DE MARKT, DELFT

SUMMER DANCE FOREVER

ummer Dance Forever is hét internationale festival voor urban dans dat iedere winter en zomer in Amsterdam plaatsvindt. Tijdens de zomereditie wordt het publiek negen dagen lang omvergeblazen door de beste dansers, crews en gezelschappen met energieke dansvoorstellingen, dansbattles en workshops.

Het festival is van 20 tot en met 28 augustus te zien in o.a. het DeLaMar Theater, International Theater Amsterdam, Paradiso, De Melkweg en het OBA Theater.

Met de krachtige festivalopening Queen Blood van Ousmane Sy (Babson), een stuk vol vrouwen-power met de jonge dansers van Paradox-sal, en de buitenvoorstelling D-Construction van Dyptik, een energiek en politiek getint hiphop-stuk, belooft ook deze editie weer onvergetelijk te worden.

Summer Dance Forever bestuurslid en directeur van Theateralliantie Edwin van

Balken vertelt waarom je het festival niet mag missen.

1. Je hebt het festival leren kennen als oud-directeur van het DeLaMar en inmiddels zit je in het bestuur. Vertel eens iets over jouw band met het festival.

festival is met name bij de ‘incrowd’ bekend en minder bij bijvoorbeeld dansliefhebbers of jongeren. Maar ik weet zeker dat we veel meer mensen kunnen aansteken met die energie.

3. Wanneer beschouw je het festival als een succes?

“Ik was gelijk geraakt door de energie van de dansers en het publiek, en vooral de interactie tussen hen. Dat iedereen samenkomt vanuit ‘all streets of the world’ is geweldig! En wat ik heel belangrijk vind is dat er ook jonge mensen in de zaal zitten, die daar normaal niet zo snel komen. Ik wil dit publiek nóg verder verbreden en vergroten, dus als ik daar mijn bijdrage aan kan leveren, dan doe ik dat heel graag.”

“Succes is geen punt aan de horizon, maar het groeiende publiek en de dansers enthousiast houden is fantastisch. Als dat vanuit inhoudelijke ontwikkeling gebeurd, waarbij dansers niet alleen het publiek maar ook elkaar steeds weer blijven verrassen, dan mag je van succes spreken. De urban dance zal dan vanzelf haar tentakels uitslaan naar de mainstream zonder de onderstroom van het experiment te verliezen.”

2. Wat is het grootste misverstand over Summer Dance Forever?

Bekijk het hele programma op www.summerdance­ forever.com

“Het is niet zozeer een misverstand, maar dit bijzondere

‘IK WAS GELIJK GERAAKT DOOR DE ENERGIE VAN DE DANSERS EN HET PUBLIEK.’

SUMMER DANCE FOREVER 20 T/M 28 AUGUSTUS 2019 AMSTERDAM, DIVERSE LOCATIES: O.A. IN HET DELAMAR THEATER, INTERNATIONAL THEATER AMSTERDAM, PARADISO, DE MELKWEG EN HET OBA THEATER WWW.SUMMERDANCEFOREVER.COM JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 29

DANSFESTIVALKALENDER

DANSFESTIVALKALENDER

DANS­ FESTIVALS 2019

heen r ga jemer Waaze de zo ?

Een overzicht van festivals in Nederland op het gebied van moderne dans en ballet, danst­heater, tango, salsa, Afrikaanse dans, buikdans, werelddans en cross-overs.

Raadpleeg de websites voor up-to-date informatie.

MEI KUNSTEN OP STRAAT 18 mei - 29 september Straattheaterfestival in diverse plaatsen van Overijssel, van Hengelo tot Ootmarsum. www.kunstenopstraat.nl

HOLLAND FESTIVAL 29 mei - 23 juni www.hollandfestival.nl

DELFT FRINGE FESTIVAL 30 mei - 10 juni Ontdek LucyONES, Tappin-It Collective, Dieuwertje Spek & Éryn Nieuwint, Chronos en vele andere innovatieve dansgroepen en -makers.

TIP: In TRANS/CE beelden Bart Merks en Merel Franx hun fascinatie voor de clubscene uit en de menselijke behoefte naar extase. Denk niet na, maar ervaar! www.delftfringefestival.nl

100 Issues op Mooi Weer Spelen 2018 foto Studio IK - Ingrid Koenen

JUNI IKTOON In juni is heel Nederland het podium van alle amateurkunstenaars. Wat toon jij? www.iktoon.nl

DE DANSWEEK 5 - 15 juni Theater Rotterdam. www.theaterrotterdam.nl

BRIK 5 - 17 juni Brabants internationaal kinderfestival (voorheen Stiltefestival). Georganiseerd door dansgezelschap De Stilte uit Breda. www.stiltefestival.nl

DUTCH INTERNATIONAL TANGOWEEK 8 - 10 juni Amersfoort www.dutchtangoweek.nl

OEROL FESTIVAL Delft Fringe Festival foto Erwin van Tongeren 30 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

14 - 23 juni Locatietheater- en landschapskunstenfestival op Terschelling. www.oerol.nl

IT’S FESTIVAL AMSTERDAM

ZOMERCARNAVAL ROTTERDAM

19 - 24 juni Een nieuwe generatie pas afgestudeerde dansmakers uit Nederland en daarbuiten presenteert zich. www.itsfestival.com

27 juni: Battle of the drums 28 juni: Straatparade www.zomercarnaval.nl

URBAN CULTURE WEEKEND 21 - 23 juni Eindhoven www.emoves.nl

FESTIVAL MOOI WEER SPELEN 21 - 23 juni Straatkunstfestival in Delft. www.mooiweerspelen.nl

OP ROAKELDAIS 27 - 30 juni Internationaal dans- en muziekfestival in Warffum. www.oproakeldais.nl

BLOCK foto Dan Tucker

DA DANCE FESTIVAL 28 - 30 juni 2 dagen zouk-workshops en 3 nachten party’s in Rotterdam. www.da-festival.nl

DE PARADE Het rondreizend theaterfestival strijkt dit jaar neer in: Rotterdam: 21 - 30 juni Den Haag: 5 - 14 juli Utrecht: 19 juli - 4 augustus Amsterdam: 9 - 25 augustus www.deparade.nl

INTERNATIONAAL DANSFESTIVAL BOLSWARD 26 - 29 juni www.dansfestivalbolsward.nl

I LOVE HIPHOP 26 - 30 juni Diverse locaties in Den Haag. www.ilovehiphop.nl

Bolsward Festival - Volksdans-ensemble Dancis uit Letland

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 31

DANSFESTIVALKALENDER

DANSFESTIVALKALENDER

DIAS LATINOS Urban Eclipse, Roots Open Air, 2018 foto Anass El Omri

JULI AMSTERDAM ROOTS FESTIVAL 2 - 10 juli Met op 7 juli gratis Roots Open Air in het Oosterpark. www.amsterdamroots.nl

5 - 7 juli Latijns Amerikaans stadsfeest in Amersfoort, met dansoptredens en -workshops. www.diaslatinos.nl

MAN||CO Bewegingstheater, Over Het IJ Festival, 2018 foto Moon Saris

OVER HET IJ FESTIVAL 5 - 14 juli Locatiefestival aan de oevers van het IJ. Met onder meer Wanna Fight van Young Gangsters/DOX/Guillermo Miotti. www.overhetij.nl

AUGUSTUS THEATERFESTIVAL BOULEVARD 1 - 11 augustus Theater, dans & muziek in Den Bosch. www.festivalboulevard.nl

JULIDANS

AFRIKA FESTIVAL

2 - 14 juli Internationaal festival hedendaagse dans in Amsterdam. www.julidans.nl

6 - 7 juli Openluchttheater Hertme.

TIP: Om haar dromen te verwezenlijken, vluchtte de Malinese artieste Fatoumata Diawara op haar twintigste naar Parijs. Daar ontdekte ze te zingen en dansen. www.afrikafestivalhertme.nl

SIVO FESTIVAL ORVELTE

FESTIVAL BUITENGEWOON

19 - 21 juli www.sivofestival.nl

INTERNATIONAAL DANSFESTIVAL BURGUM 1 - 7 juli Moai Fuort Simmerfestival in Fryslân. www.moaifuort.frl

7 juli Gelders podiumkunstenfestival in Doetinchem. www.festivalbuitengewoon.nl

WERELDDANSFESTIVAL SCHAGEN 8 - 14 juli www.dansfestivalschagen.nl 32 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

NOORDERZON PERFORMING ARTS FESTIVAL

Fatoumata Diawara foto Aïda Muluneh

FESTIVAL MACUMBA 27 juli Latin festival op het strand van de Ouderkerkerplas.

Lekker dansen op merengue-, bachata- en salsamuziek. www.festivalmacumba.nl

LIMBURG FESTIVAL 7 - 11 augustus Zomertheaterfestival met Dans Promenade.

TIP: Arnhemse Meisjes vermengt dans, mensen, natuur en stedelijke ruimtes. Wat betekent het om we dag en nacht met elkaar ‘in verbinding’ te zijn? www.limburgfestival.nl

THE NOTORIOUS IBE 9 - 11 augustus Urban festival in Heerlen. www.thenotoriousibe.com

15 - 25 augustus Sidi Larbi Cherkaoui en Colin Dunne staan in Groningen samen op het toneel. www.noorderzon.nl

LATIN VILLAGE FESTIVAL 17 - 18 augustus Strictly salsa, latin eclectic en latin house in Spaarnwoude. www.latinvillage.nl

SUMMER DANCE FOREVER 20 - 28 augustus Urban dance battles in Paradiso Amsterdam. www.summerdance­forever.com

SPOFFIN 23 - 25 augustus Street arts festival in Amersfoort. Met onder meer Company Chameleon (UK), Eliška Brtnická (CZ) en Icarus van Southpaw (UK).

TIP: Oceanallover (Schotland) en Misiconi Dance Company (NL) maken samen in twee weken een productie met dansers met en zonder beperking. www.spoffin.nl

PUSH van Company Chameleon

CULTURA NOVA 23 augustus - 1 september Zomerfestival in Heerlen. www.culturanova.nl

ZEELAND NAZOMERFESTIVAL 27 augustus - 7 september TIP: Bloedband van Dans­ theater Aya wordt gedanst door échte broers en zussen.

Werkpresentatie over een relatie waarin je je leven lang wordt getest, scherp gehouden, uitgedaagd en opgevangen. www.theaterzeelandia.nl

WAAR GA JIJ HEEN DEZE ZOMER?

Bloedband van AYA foto Sjoerd Derine

SEPTEMBER DE OVERSTEEK 1 en 8 september Kunstenfestival in Nijmegen. www.festivaldeoversteek.nl

AMSTERDAM FRINGE FESTIVAL 5 - 15 september Voorstellingen, performances en acts die zich onderscheiden door een tegendraadse, ruige, politieke of andere spannende invalshoek. www.amsterdamfringe­ festival.nl JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 33

FESTIVAL SPECIAL

FESTIVAL SPECIAL

BRIK

Brabants Internationaal Kinderfestival slaan we met een nieuwe naam en in een nieuw jasje onze vleugels uit als BRIK. De bouwstenen voor de programmering blijven hetzelfde: internationale dans- en theatervoorstellingen voor kinderen die je tegen een betaalbaar kaartje kunt zien in zalen als Chassé Theater, het Stedelijk Museum Breda en het Stiltetheater. Ook zijn er spectaculaire, gratis performances in de buitenlucht, zoals op het festivalhart in het centrum van de stad.

Wat maakt het BRIK Festival uniek?

V BLOCK

BRIK: BRABANTS INTERNATIONAAL KINDERFESTIVAL

DANS- EN THEATERFESTIVAL VOOR HET HELE GEZIN 5 T/M 11 JUNI 2019 BREDA RUIM 20 VOORSTELLINGEN UIT 13 LANDEN 34 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

an woensdag 5 tot en met dinsdag 11 juni vindt het Brabants Internationaal Kinderfestival, oftewel BRIK, plaats: een festival vol fantasierijke theater- en dansvoorstellingen voor baby’s, peuters, kleuters en kinderen. En natuurlijk ook voor (groot)ouders en andere volwassenen die geïnspireerd willen worden.

Rond Pinksteren vormen diverse locaties in Breda het podium voor de 5e editie van dit familiefestival.

Het BRIK Festival gaat nu zijn 5e editie in, wat is er anders dan de vorige edities?

In 2011 vond de eerste editie van het Internationaal Stiltefestival plaats: een tweejaarlijks familiefestival, georganiseerd door dansgezelschap de Stilte. Dit jaar

Van over de hele wereld scoutte onze Egyptische programmeur en artistiek leider Mohamed Elghawy de mooiste voorstellingen op dans- en theaterfestivals.

Gezelschappen uit onder andere IJsland, Australië, Canada, Zweden, Spanje en Oostenrijk, maar ook van eigen bodem, dompelen Breda onder in beweging.

Alle voorstellingen zijn taalloos en dus toegankelijk voor iedereen van elke nationaliteit. Er is zelfs een voorstelling speciaal voor baby’s tussen de 0 en 12 maanden: Garden of Spirited Minds van de Zweedse Dalija Acin Thelander. Deze voorstelling speelt zich af in een landschap van vormen, kleuren en geluiden waartussen de dansers zich bewegen. Ook baby’s en hun ouders mogen op ontdekkingstocht om alle zintuigen te laten prikkelen.

Welk optreden wil je écht niet missen?

Dat is De Ontspoking van dansgezelschap de Stilte. In deze voorstelling zijn spoken bang voor mensen, niet andersom. Een boeiend gegeven. De hoofdpersoon op het podium weet niet waar hij het zoeken moet, maar wij als publiek zien precies wat er gebeurt. De spoken genieten van een sloom en rustig bestaan, maar als ene mijnheer Engeman de wereld wakker schudt en hun slaap verstoort, veranderen spoken in bange spookjes. Maar ze laten zich niet wegjagen!

De Ontspoking, van de makers van de 5-sterrenvoorstelling Mankind, is de nieuwste voorstelling van de Stilte en gaat tijdens BRIK in première op 5 juni. De voorstelling is een muzikale samenwerking van de Stilte, Buma Boy Edgar-prijswinnaar Martin Fondse en de zangeressen Anna Serierse, Marit van der Lei en Edison-genomineerde Sanne Rambags.

De Stilte spreekt de taal van verbeelding, omarmt het publiek en laat het intens meevoelen en meebeleven. Artistiek leider Jack Timmermans maakt voorstellingen met de onbevangenheid van kinderen. De komende jaren zet het dansgezelschap in op samenwerkingen met gerenommeerde musici.

Wat is het grootste misverstand over BRIK Festival?

Ondanks de naam Brabants Internationaal Kinderfestival, heeft ons programma ook veel te bieden voor ouders, grootouders en verzorgers. Zo is het festivalhart een week lang een oase voor het hele gezin om te spelen, je te laten verrassen door gratis openluchtvoorstellingen of te genieten in de zon met een hapje en een drankje.

Veel voorstellingen zijn voor alle leeftijden toegankelijk, zoals de acrobatische voorstelling BLOCK van Motionhouse en NoFit state Circus, die het festival op 5 juni opent.

Bij deze performance vormen 20 gigantische blokken het speelveld voor de dansers, die op, om en met de blokken bewegen.

PROGRAMMA HIGHLIGHTS LIFE – A MUDPIE (3+) – 10 FINGERS (IJSLAND) TWEE MENSEN KOMEN UIT HET DONKER GEKROPEN. ZE VINDEN EEN ZAK ZAND. ZE BEGINNEN ERMEE TE SPELEN EN ONTDEKKEN, VANUIT HET NIKS, GAANDEWEG WAAR HET LEVEN OM DRAAIT. 9 (9+) – CAS PUBLIC & KOPERGIETERY (CANADA/BELGIË) IN 9 STAAT DE 9E SYMFONIE VAN COMPONIST BEETHOVEN CENTRAAL. HIJ MAAKTE DIT MEESTERWERK AF TOEN HIJ AL HELEMAAL DOOF WAS. WAT 9 BIJZONDER MAAKT? DE DANSER IN DE VOORSTELLING IS DE DOVE CAI GLOVER. SALTBUSH (5+) – INSIDE ARTS / COMPAGNIA TPO (AUSTRALIË/ITALIË) SALTBUSH IS EEN ZILT PLANTJE DAT VOORKOMT IN DE LEEFGEBIEDEN VAN DE OORSPRONKELIJKE BEWONERS VAN AUSTRALIË. DE MAKERS VAN DE VOORSTELLING, ZELF ABORIGINALS, NEMEN JE MEE OP EEN REIS DOOR DE ORIGINELE CULTUUR VAN HET LAND. SUITES CURIEUSES (ALLE LEEFTIJDEN) – CAS PUBLIC (CANADA) ROODKAPJE, MAAR DAN HEEEEEEL ANDERS. SUITES CURIEUSES (OFWEL: VREEMDE, NIEUWSGIERIGE PAKKEN) BLAAST HET WERELDBEROEMDE KLASSIEKE SPROOKJE EEN TOTAAL NIEUW LEVEN IN, VEEL MEER VAN DEZE TIJD. JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 35

FESTIVAL SPECIAL

FESTIVAL SPECIAL

All Over – Acts of Love Foto Henri Verhoef

JULIDANS

INTERNATIONAAL FESTIVAL VOOR HEDENDAAGSE DANS

ALL OVER – ACTS OF LOVE VRIJDAG 25 (PREMIÈRE) ZATERDAG 26 OKTOBER IN ALL OVER – ACTS OF LOVE GEVEN DANSERS EN SPELERS ZICH OVER AAN DE LIEFDE. HANNAH VAN WIERINGEN SCHRIJFT VIJF LIEFDESDUETTEN EN EMIO GRECO EN PIETER C. SCHOLTEN CREËREN EEN CHOREOGRAFIE. REGISSEUR MARCUS AZZINI BRENGT ALLES SAMEN IN EEN DOOR THEUN MOSK ONTWORPEN RUIMTE, WAARIN LICHAAM EN TAAL ELKAAR VINDEN ZONDER VOOR ELKAAR ONDER TE DOEN. BEIDEN GAAN VER IN HUN DRIFT TOT TOTALE OVERGAVE. WHAT’S COOKING AT ICK? ZONDAG 27 OKTOBER MET ONDER ANDERE:

THE SEA IS WHERE YOU THINK IT IS CHRONOS “WE ZIJN ONZE KEUZES”. DEZE WOORDEN VAN JEAN-PAUL SARTRE WEERKLINKEN IN ‘THE SEA IS WHERE YOU THINK IT IS’: EEN DANSVOORSTELLING DIE TOT STAND KOMT IN HET HIER EN NU. IEDER MOMENT VAN HET LEVEN WHITE NOISE - CHRISTIAN GUEREMATCHI & GUILLERMO BLINKER HET DUET ‘WHITE NOISE’ IS EEN CROSSOVER TUSSEN DANS EN SPOKEN WORD, WAARIN ZOWEL HET ‘ZWARTE’ LICHAAM ALS DE ‘ZWARTE’ STEM CENTRAAL STAAN. CHRISTIAN GUEREMATCHI EN GUILLERMO BLINKER (OTION) ONDERZOEKEN HOE DE DOMINANTE NORMEN EN WAARDEN VAN EEN CULTUUR HET EIGEN GELUID VAN HET INDIVIDU BEÏNVLOEDEN. 36 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

D

ICKFEST IN NIEUW-WEST ICK Amsterdam, platform voor de hedendaagse dans en Theater de Meervaart presenteren voor de derde keer het ICKFEST in Nieuw-West: een drie daags dansFESTijn met premières, spannend werk van talentvolle makers, uitdagende workshops, experimentele pop-ups en afterparty!

Vrijdag de aftrap met de wereldpremière: All Over - Acts of Love waarin dansers en acteurs zich overgeven aan de liefde; een verregaande flirt met de nodige consequenties. Zaterdag volgt de try-out van Schaamteloos, een solo voor twee met danser Victor Callens en DJ PC. Zondag staat in het teken van What’s Cooking at ICK? Een presentatie van meeslepend werk van CHRONOS, Christian Guerematchi, Elisa Zuppini, Karel Tuytschaever, Moreno Perna, Urban Heroes en de juryselectie van het New Italian Dance platform.

BE OUR GUEST en houd onze website in de gaten voor het volledige programma.

1. Welke typen / soorten dans kan de bezoeker verwachten op het festival?

Hedendaagse dans van gevestigde en talentvolle (jonge) makers!

2. Wat worden de topacts dit jaar?

De wereldpremière van ALL OVER ACTS OF LOVE in samenwerking met Toneelgroep Oostpool/Marcus Azzini en What’s cooking at ICK, een middag vol (jong) talent!

eze uitspraak van de grondlegster van de hedendaagse dans verwoordt precies wat – volgens ons – dans, en dus ook Julidans, zo aantrekkelijk maakt. Danskunstenaars laten ons én genieten van de schoonheid van beweging én met hen meedenken over de betekenis van hun kunst.

De 29e editie van Julidans, het internationale festival voor hedendaagse dans, vindt plaats van 2 t/m 14 juli en toont nieuwe creaties (in vele gevallen ‘vers van de pers’) van uitgesproken choreografen op meerdere locaties in Amsterdam: Internationaal Theater Amsterdam, Theater Bellevue, Podium Mozaïek, Melkweg Upstairs, Vondelpark Openluchttheater, Erasmuspark,

3. Wat is het mooiste compliment dat ging over het festival?

TICKETS: WWW.MEERVAART.NL MEER INFO: WWW.ICKAMSTERDAM.NL

Julidans laat zien dat er zoveel meer is dan de dans die de meeste mensen kennen. Tijdens Julidans krijg je veel verschillende stijlen van dans te zien die worden samengesmolten tot een nieuwe bewegingstaal.

De meeste voorstellingen zijn gemaakt vanuit de liefde voor mensen en de liefde voor dans. Daarnaast speelt (live)muziek, die vaak speciaal gemaakt wordt voor de voorstelling, een grote rol.

HOOGTEPUNTEN ALAN LUCIEN ØYEN STORY, STORY, DIE. (OPENINGSVOORSTELLING) DINSDAG 2 EN WOENSDAG 3 JULI, INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM

OMAR RAJEH - #MINARET DINSDAG 9 EN WOENSDAG 10 JULI, INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM

ICKFEST IN NIEUW-WEST

THEATER DE MEERVAART MEER EN VAART 300, 1068 LE AMSTERDAM

Hedendaagse dans meets ballet meets circus sideshow meets urban meets riverdance

MARCO DA SILVA FERREIRA – BROTHER VRIJDAG 5 JULI, INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM

“Vooral doorgaan! Het is elke keer een feestje.”– Bezoeker van het vorige ICKFEST.

VRIJDAG 25 T/M ZONDAG 27 OKTOBER IN THEATER DE MEERVAART

Bijlmer Parktheater, Amsterdam West en Stedelijk Museum Amsterdam.

‘IF I COULD TELL YOU WHAT IT MEANT, THERE WOULD BE NO POINT IN DANCING IT.’ -ISADORA DUNCAN

JULIDANS 2 JULI T/M 14 JULI 2019 AMSTERDAM Foto Jaap Scheeren

COLIN DUNNE & SIDI LARBI CHERKAOUI – SESSION VRIJDAG 12, ZATERDAG 13 EN ZONDAG 14 JULI, INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM De kaartverkoop is al gestart.

Koop kaarten via www.julidans.nl JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 37

FESTIVAL SPECIAL

Alles

LIMBURG FESTIVAL

Hèt theaterfestival van Midden-Limburg

W

oensdag 7 augustus gaat de 37ste editie van het Limburg Festival weer van start. Je kunt dan vijf dagen lang op een laagdrempelige manier hoogstaand theater ontdekken.

Jan Klompen, Festival directeur / programmeur:

LIMBURG FESTIVAL WOENSDAG 7 T/M ZONDAG 11 AUGUSTUS 2019 HET PROGRAMMA EN DE LOCATIES VIND JE OP WWW.LIMBURGFESTIVAL.NL KAARTVERKOOP START BEGIN JULI. 38 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

“We programmeren niet een bepaald type of soort dans. Het kan variëren van urbandans met elementen van moderne en klassieke dans tot moderne, krachtige dans met thema’s als de zoektocht naar de kracht en kwetsbaarheid van vrouwen.

Het zijn wel allemaal delen (ongeveer 15-20 minuten) uit langere dansvoorstellingen.

Voor het Limburg Festival zijn de bijzondere voorstellingen op bijzondere plekken het uithangbord. En die geven in de regel ook de kwaliteit van het festival aan. En ook dit jaar weer bevinden zich daar enkele topacts op het gebied van locatietheater onder. Zoals Stallerhof van Afslag Eindhoven, George en Eran worden rascisten van George en Eran producties, Breeknacht van Nanna Tieman, Zuster Motor van TG Het Grote Hoofd en Keihard van Sally Dansgezelschap Maastricht. Maar daarnaast staan in bv de operawandeling als de dansroute ook top gezelschappen als Opera Zuid, Jelana Kostic, Untied Cowboys en Rohiet Tjon Poen Gie. Het grootste misverstand over het festival is dat het nog steeds het straattheaterfestival van voorheen is. Dat we nog steeds alleen op pleintjes en markten van

Limburgse gemeenten neerstrijken met enkel straattheater. Het festival heeft de laatste jaren een ontwikkeling doorgemaakt en is een ware metamorfose ondergaan. En daarbinnen het is vooral het bijzonder theater op bijzondere plekken dat het festival een totaal andere signatuur heeft gegeven. Midden-Limburg wordt 5 dagen lang omgetoverd tot een groot openluchttheater met een groot en divers aanbod aan kwaliteitstheater.

Als dansliefhebber mag je het 37e Limburg Festival niet missen omdat er voorstellingen van topkwaliteit staan die je anders hier in de regio niet of nauwelijks zult kunnen zien. Daarbij staan ze op plekken waar je als toeschouwer normaliter niet of nauwelijks zult komen. Op binnenplaatsen van kastelen, in vervallen fabrieksgebouwen, in landschapstuinen van particulieren en aan de boorden van waters die doorgaans gesloten zijn voor bezoekers. Om maar ’n paar plekken te noemen…”

FESTIVAL SPECIAL

WAT DANSERS MOETEN WETEN! Dans Magazine is een must-read voor iedereen die danst.

Dus ben je professioneel danser (of hoop je dat te worden), dansstudent, dansdocent of gewoon helemaal gek van dans, dan is Dans Magazine hét blad voor jou!

6X DANSMAGAZINE VAN €34,95 VOOR €22,50 + cadeaus

Óf geef dans magazine cadeau!

WWW.DANSMAGAZINE.NL/ABONNEMENT

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 39

PREMIÈRE

PREMIÈRE

Faf a libi?

Het Surinaamse woord ‘libi’ betekent letterlijk ‘leven’, maar wordt ook gebruikt in de betekenis van ‘wonen’, ‘laat het leven het leven zijn’ of ‘laat maar gaan’. ‘Faf a libi?’, vragen ze in Suriname als ze elkaar lang niet hebben gezien: ‘Hoe staat het leven?’. Deze vraag heeft Ryan Djojokarso een aantal in Nederland wonende Surinamers gesteld. Hun verhalen vormen samen met die van Ryan de basis van de voorstelling LIBI. tekst Jeanine Roersma fotografie Mayke van Kruchten

R

yan Djojokarso verhuisde op zijn 15e halsoverkop naar Nederland om de dansopleiding aan Codarts Rotterdam te volgen.

Zijn moeder en jongere broertje woonden toen al twee jaar in Nederland. Hij was een veelgevraagd danser en sinds enige jaren bouwt hij met succes aan zijn carrière als choreograaf.

Hij maakte werk voor en in samenwerking met DOX, Korzo en Conny Janssen Danst. In 2014 kreeg hij de kans om voor het ensemble van het Konzert Theater Bern (Oostenrijk) een grootschalige voorstelling te maken. Dat wakkerde zijn wens aan om danstheater te maken voor een grotere zaal. Het Fonds Podiumkunsten honoreerde zijn ambitie met een Nieuwe Makersregeling om zich in 2018 en 2019 te ontwikkelen als maker voor het grote podium. In dat kader maakte hij een korte voorstelling voor TWOOLS 18 van Scapino Ballet Rotterdam en opende hij met Mom:Me het CaDance Festival in Korzo. Kers op de taart is de voorstelling LIBI die in september 2019 in première gaat in het Zuiderstrandtheater in Den Haag. Een voorstelling waarin zijn Surinaamse roots centraal staan.

zijn werk vaak naar grote maatschappelijke thema’s als tienermoederschap (Mom:Me), het ontdekken van je seksuele geaardheid (Giovanni’s Room) en huiselijk geweld (On Hold). Hij weet deze onderwerpen met een flinke dosis humor en luchtigheid te vertalen naar speelse en ontroerende voorstellingen. Daarin zoekt hij de grenzen op van dans, theater, opera en (live) muziek. De theatraliteit en fysicaliteit van zijn werk maken de voorstellingen herkenbaarheid voor velen.

‘Voor mij gaat het om mensen willen begrijpen.

Je kunt nooit ergens iets over vertellen als je het zelf nooit hebt ervaren of gezien’, zegt hij zelf.

Met LIBI wil Ryan laten zien wat het betekent om Surinaams te zijn in Nederland. Maar de zoektocht naar (zelf )acceptatie en het verkeren in een tussengebied zal voor velen herkenbaar zijn. Of je nou Surinaams, Turks, Pools, Indisch, Marokkaans of Nederlands bent.

‘Ik heb losgelaten dat het over mezelf moet gaan, ik wil juist andere Surinamers een stem geven met een eigen verhaal. Daar wil ik naartoe.

Ik wil dat dit een voorstelling wordt voor alle generaties.”

Persoonlijk en herkenbaar

Storm aan herinneringen

Als maker gaat Ryan graag de uitdaging aan. Hij is gefascineerd door menselijke relaties en sociaal gedrag. Vanuit persoonlijke ervaringen verwijst

Sinds dat Ryan twintig jaar geleden Suriname verliet, heeft hij zijn vader niet meer gezien. Hij is nooit meer teruggekeerd. Zijn vertrek destijds

40 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

vormt het uitgangspunt voor de voorstelling LIBI over de reis naar een vreemd land, vervreemding, vernieuwing en onbekend terrein. Hoe neem je afscheid, als je weet dat je het land niet meer zal terugzien als de plek waar je thuis is? Hoe pas je je aan in een nieuwe maatschappij en hoe ga je om met afwijzingen?

Ryan heeft voor LIBI een creatief team om zich heen verzameld van zowel professionals als amateurs, Surinamers en niet-Surinamers. Schrijver, presentator en danser Raoul de Jong – in Nederland geboren van Surinaamse afkomst – maakt op basis van de verhalen van de figuranten het script. De figuranten zijn allen geboren in Suriname en op een gegeven moment naar Nederland verhuisd maar om diverse redenen; de een voor de liefde, de ander om te studeren, een derde om een beter leven op te bouwen. Via een storm aan herinneringen worden de diverse verhalen naar het toneel gebracht. Van het opgroeien in Suriname tot het besluit te verhuizen, de reis, de aankomst, de heimwee, het aarden, het gemis...

RYAN DJOJOKARSO: ‘IK HEB LOSGELATEN DAT HET OVER MEZELF MOET GAAN.’

LIBI is een multidisciplinaire biografie met dans en live muziek in een groot visueel decor. Een aantal van de Surinamers zal ook meedoen aan de voorstellingen zelf. De dansers worden op het moment van schrijven gescout, maar vormen ge­ garandeerd een diverse mix van culturen en stijlen.

Zo doet bijvoorbeeld Sedrig Verwoert mee die op zijn derde vanuit Suriname naar Nederland verhuisde. Dit seizoen danst hij bij ICK Amsterdam en eerder dit jaar won hij zowel de Leo Spreksel Award als de BNG Bank Dansprijs. De live muziek wordt onder meer verzorgd door de Surinaamse zanger-songwriter Jeangu Macrooy, die zelf nog maar 5 jaar in Nederland woont.

Zaterdag 14 september gaat LIBI in première in het Zuiderstrandtheater in Den Haag en is daar ook op zondag 15 september te zien.

Meer informatie en kaarten: www.zuiderstrandtheater.nl en www.korzo.nl.

De voorstelling wordt gemaakt in samenwerking met Korzo, Scapino Ballet Rotterdam en het Zuiderstrandtheater en ondersteund door het Fonds Podiumkunsten.

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 41

INTRODANS INTERACTIE

INTRODANS INTERACTIE

Introdans

Jurriën Schobben:

‘In Performing on demand, mijn choreografie voor De Ontmoeting Next, leg ik een link tussen de wereld van de topsport en die van dans. Wat zijn de overeenkomsten en wat de verschillen?

Deelnemers aan De Ontmoeting doen dingen waarvan ze nooit gedacht hadden dat ze dat konden. Ze stijgen boven zichzelf uit. Geweldig om deel uit te maken van dat proces. De Ontmoeting zorgt ervoor dat ik weer met beide benen op de grond word gezet.

Ik kom los van het alledaagse en raak heel bewust van mijn eigen mogelijkheden.’

Jurriën Schobben en Jelmer van Brunschot

42 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

DE ONTMOETING NEXT De Ontmoeting, waarin dansers en gastdansers uit andere werelden elkaar ontmoeten, gaat een nieuwe fase in. Ik spreek Adriaan Luteijn, artistiek leider van Introdans Interactie, net voor hij met Introdans op tournee gaat naar Sint Petersburg. tekst Joost Groeneboer fotografie Hans Gerritsen

Waarom De Ontmoeting Next?

topsporters geselecteerd die met onze ‘Normaalgesproken is De Ontmoeting dansers aan de gang gaan: een badminiets wat ik zelf choreografeer. Maar nu tonster( Gayle Mahulette), een bokser is het de opzet dat anderen iets van (Delano James), een dammer (Jan mijn concept, van het samensmelten Groenendijk) en Jelmer van Brunschot, van verschillende soorten deelnemers, een basketbalspeler van het rolstoelproeven, er zelf mee aan de slag gaan. team. Sportcentrum Papendal, waar Daarom is het dus De Ontmoeting half topsport Nederland traint, ligt Next, zo van: De volgende, gaat u hier praktisch om de hoek. Ik was maar, u mag nu… verbaasd dat er niet al eerder Drie jaar geleden hebben iets mee was gedaan. we al eerder een Next-editie Bij De Ontmoeting gaat gedaan. Toen heb ik dansers het overigens niet per se om die ooit hebben meegedanst mensen met een beperking, in De Ontmoeting gevraagd Adriaan Luteijn dat denkt men vaak vanwege of ze het ook niet eens wilden eerdere edities waarin dat het proberen. We testen heel veel uit, er geval was. We proberen het hele specwordt zoveel ontdekt, daar leer ik zelf trum van de mensheid aan te spreken, ook nog steeds van. En ditmaal gaat een jongeren, ouderen... We brengen onze viertal beginnende choreografen, Jurdansers samen met soorten mensen riën Schobben, Hayden Idrus, Aymeric waarvan je denkt: Die bij elkaar? Dat is Aude en Vincenzo Turiano, met De interessant!’

Ontmoeting aan de gang.’

Wie ontmoeten elkaar dit keer?

‘Dansers en sporters! Ik heb contact met Team NL gelegd en zij hebben vier

Dans en sport, is dat geen logische match?

‘Nee, absoluut niet. De enige link is dat er in beide takken een ijzeren fysieke discipline heerst. Dat delen ze, maar ik

‘BIJ SPORT GAAT HET IN DE EERSTE PLAATS OM COMPETITIE, BIJ ONS OM DE ARTISTIEKE PRESTATIE VOORAL.’

denk dat het daarmee ophoudt. Tijdens het vooronderzoek kwam ik er al snel achter dat de werelden zo anders zijn georganiseerd, de training, de performance, de betaling... Bij sport gaat het voornamelijk om competitie, terwijl het bij ons in de eerste plaats om de artistieke prestatie gaat.

Vorig jaar al is Introdans een alliantie met Team NL aangegaan om kennis te delen. Dat gaat verder dan alleen een keer samen optreden. Coaches van Papendal komen bij Introdans de kunst afkijken en onze repetitoren doen dat bij hen. Zo serveren ze in hun restaurant speciale voeding voor sporters en hun laboratoria hebben de meest geavanceerde apparatuur om fysieke prestaties te meten. Voor ons heel interessante ontwikkelingen allemaal.’

Wat is jouw aandeel in het verdere verloop?

‘Het choreografische proces wordt gecoacht door Eve Hopkins van productiehuis De Nieuwe Oost, onze samenwerkingspartner hier in Arnhem. En ik bewaak het ontmoetingsproces: wat is er nodig om de partners een gelijk-

waardige plek te geven in een choreografie waarin je niet met gelijke middelen start. Heel spannend allemaal, als een olievlek die groter wordt.

Ondertussen ben ik hard bezig met Evacué, een voorstelling die Introdans met toneelgroep Oostpool maakt. Een coming-of-age productie, met jongeren en ouderen door elkaar. Evacué gaat in de tweede helft van september in première. Een beladen tijd, want het is dan 75 jaar geleden dat de Slag om Arnhem plaatsvond en de stad werd geëvacueerd.

Het wordt geen re-enactment, maar we gaan onderzoeken wat zoiets met je doet, wat je als jongere, opgroeiend in een tijd van relatieve vrede, bij een evacuatie voelt. In het kader van talent­ ontwikkeling draaien de meespelende jongeren intensief mee met Introdans en Oostpool. We zijn nu survivors aan het interviewen, er zijn er nog wel een paar die het echt als jongere hebben meegemaakt. In dat gevoel willen we zien te komen en het omzetten in dans.’

De Ontmoeting Next, 20 en 22 juni, Theater aan de Rijn in Arnhem. En op 27, 28 en 29 juni in Stadstheater Arnhem (onderdeel End of Season) Evacué vindt plaats op 18 t/m 22 september in het Coehoornpark in Arnhem www.introdans.nl

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 43

FOTOREPORTAGE

FOTOREPORTAGE

Dans der

DUISTERNIS Fotoreportage Jérémie Lortic www.jeremielortic.com

Fotograaf Jérémie Lortic is meer aangetrokken door schaduw dan licht. ‘Ik maak graag foto’s wanneer er bijna geen licht is, want dan kan de camera iets onthullen.’ Lortic was dan ook erg content met de opdracht het Butoh Festival Amsterdam te fotograferen, in Teatro Munganga afgelopen maart.

Butoh wordt wel de ‘dans der duisternis’ genoemd. Een dans van verval, lijden, waanzin en rebellie. ‘Het is een hele uitdaging om foto’s van butoh te maken. Soms is het licht zo zwak, dat je een lange belichtingstijd moet gebruiken. Maar ik ervaar veel vrijheid erbij. In butoh ontdek je dingen die bij andere dansen verborgen blijven. Een butohdanser geeft minder om mooi dan om waarachtig zijn.’

44 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 45

FOTOREPORTAGE

FOTOREPORTAGE

Wat is butoh?

Butoh ontstond in Japan na de verwoesting van Nagasaki en Hiroshima in 1945. Oprichters Tatsumi Hijikata en Kazuo Ohno maakten deel uit van de Japanse avant-garde en verwierpen de populaire westerse dansvormen van hun tijd. Zij ontwikkelden een bewegingsvorm die in hun ogen terugging naar de primaire beleving van het lichaam. Choreograaf Hijikata was gefascineerd door lichamelijk verderf bij leprapatiënten, terwijl danser Ohno kwetsbare solo’s ontwikkelde waarin hij zijn vrouwelijke kanten onderzocht. De dood is een veel voorkomend thema bij butohdans. Kenmerkend zijn de wit geschminkte dansers die langzame, gecontroleerde bewegingen maken. Butohdansers geven uitdrukking aan onderdrukte gevoelens en gedachten, de ‘duistere’ kant van de mens.

Lees meer op dansmagazine.nl

NATIONALE BALLETACADEMIE

GERAAKT

GERAAKT

glimmen van trots Balletlegende Rudolf Nureyev zei ooit dat Johan Cruijff danser had moeten worden.

Choreografen Rudi van Dantzig en Toer van Schayk lieten zich in hun hoogtijdagen regelmatig door foto’s van voetballers in de maandagochtendkrant inspireren.

En de laatste jaren zien zelfs hele ‘voetbalchoreografieën’ het licht. Dans en voetbal zijn, als je het zo bekijkt, dus eigenlijk een volstrekt logische combinatie. Dat vonden ook Holland Dance Festival en ADO Den Haag. Samen startten zij het scholenproject geRAAKt!.

NU MET —

HET BALLET ORKEST

RACHEL BEAUJEAN WUBKJE KUINDERSMA ERNST MEISNER WAYNE MCGREGOR IVA LEŠIC GREGOR SEYFFERT

9 & 10 JULI 2019 —

NATIONALE OPERA & BALLET RESERVEREN

OPERABALLET.NL

Nationale Balletacademie 48 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

fotografie: Michel Schnater

DIDY VELDMAN

tekst Astrid van Leeuwen

foto Laurens Lindhout

— CHOREOGRAFIEËN VAN —

I

n de repetitiestudio valt de naam van Louis XIV. ‘Hij was een heel belangrijke koning, maar ook de grondlegger van het klassieke ballet. Door hem weten dansers over de hele wereld precies wat ze moeten doen wanneer ze het woord tendu, plié of pirouette horen’, vertelt Holland Dance Festival-docent Mick.

‘Louis wíe?’, vraagt een jongetje dat even afgeleid was.

Om vervolgens uiterst nonchalant zelf het antwoord te geven. ‘O natuurlijk, Louis Vuitton!’

Een groep van ruim negentig kinderen uit groep 6 van basisschool De Paradijsvogel heeft bezitgenomen van de studio’s van het Korzo theater in de Haagse Prinsestraat. Deze week is hún geRAAKt!-week en vanmiddag mogen de kinderen in een professionele repetitiestudio hun dansskills oefenen en laten zien.

Niet dat iedereen daar meteen heel blij van wordt. Drie stoere, dwarse jongetjes roepen bij binnenkomst: ‘Ik ga écht niet dansen hoor. Vergeet het maar!’

Speels en uitdagend Holland Dance Festival en ADO Den Haag in de Maatschappij hebben vorig jaar de handen ineengeslagen om een vuist te maken tegen de toenemende ‘bewegingsarmoede’ onder de jeugd. Onder de naam geRAAKt! organiseren zij een omvangrijk en duurzaam project rond voetbal en dans om basisscholieren uit groep 4 t/m 8 in en rond Den Haag (en, als het aan de initiatiefnemers ligt, in de toekomst in heel Nederland) op een speelse, aantrekkelijke én uitdagende manier in beweging te krijgen. Dat is hard nodig, vinden beide organisatoren.

‘Onze F’jes bewegen tegenwoordig minder goed dan vroeger. Hun motoriek is minder goed ontwikkeld, en dat is te zien aan hun coördinatie en souplesse’, aldus Michel Kouer van ADO Den Haag. Yolanda van der Heijden, die het project vanuit Holland Dance Festival coördineert, vult aan: ‘Met geRAAKt! willen we kinderen vooral doen inzien hoe leuk, belangrijk én gezond bewegen is. Dat is in deze tijd, waarin kinderen steeds minder buiten spelen en gymlessen vaak onder druk staan, broodnodig.’

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 49

GERAAKT

foto Laurens Lindhout

50 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

een dans te maken waarin ze deze woorden in beweging verwerken. De ‘dwarse jongetjes’ aarzelden wel even, maar al gauw blijken ze een stuk minder dwars dan ze zich voordeden.

Binnen no-time hebben ze een korte, puike choreografie in elkaar gezet en als ze die even later mogen opvoeren en vervolgens een vet applaus krijgen, glimmen ze van trots.

Dans Magazine is voor iedereen die graag naar dans kijkt, dans maakt, dans leert en vooral dans doet. Onze partners zijn net zo gevarieerd. Van dansscholen tot dansvoorstellingen en van danswinkels tot dansfestivals. Ieder nummer zetten we graag een paar van onze partners in de schijnwerpers!

De Sidaan

Bewustwording Wanneer de kinderen weer richting school vertrokken zijn, zegt docent Janine: ‘Er zitten altijd een paar kinderen tussen die eerst even stoer moeten doen. Maar als je dan vervolgens ziet hoe creatief ze zijn en hoe superleuk de dingen die ze in groepjes maken uitpakken, dan realiseer je je eens te meer wat een geweldig project dit is en hoe goed de combinatie van voetbal en dans voor deze doelgroep uitpakt.’

Janine ziet, ook in haar eigen dansschool, jonge kinderen de laatste jaren steeds ‘gezetter’ worden en ook hun fysieke vaardigheden verslechteren volgens haar. ‘Veel kinderen zijn toch een beetje stijf en een goede handstand of radslag maken kunnen ze lang niet allemaal meer. Hopelijk gaat geRAAKt! hierin echt een verschil maken. Sowieso draagt het bij aan bewustwording: kinderen – én leerkrachten – realiseren zich door dit project opeens (weer) hoe heerlijk het is om te bewegen.’

Meer informatie: www.holland-dance.com/geraakt

SEIZOEN

19-20

BESTEL NÚ ONLINE UW KAARTEN

VOOR HET NIEUWE SEIZOEN

VÉÉL VOORSTELLINGEN

10% VROEGBOEKKORTING!

Foto: Pieter Henket

Klasgenootjes Sabrina en Hidde zijn van meet af aan enthousiast. Zij doet aan streetjazz en vindt de dansoefeningen ‘dus wel een beetje makkelijk’, hij zit in zijn derde jaar jeugdvoetbal. Maar hij begrijpt heel goed waarom Holland Dance Festival en ADO Den Haag in de Maatschappij samen dit project hebben bedacht. ‘Als voetballers scoren, dan doen ze ook vaak een dansje. En sommige voetballerstrucjes lijken ook op dansbewegingen. Vanmiddag deden wij in een dans zelfs de Sidaan (een overstap-wisselpas genoemd naar voetbalgrootheid Zinédine Zidane - red.). Supercool!’

Sabrina en Hidde kunnen ook moeiteloos opsommen welke overeenkomsten er tussen voetbal en dans zijn: ‘Je moet gezond eten om fit te zijn en allebei kosten ze veel energie.’

Introdans – Icoon – 17 apr

Natuurlijk gaat het bij geRAAKt! deels om de verschillen tussen voetbal en dans: onder begeleiding van dansprofessionals van Holland Dance Festival en voetbalprofs van ADO Den Haag worden de kinderen op een andere manier uitgedaagd dan waar wellicht hun eerste voorkeur ligt. Maar ze ontdekken – in het theater, het voetbalstadion én op school – vooral ook hoe dicht beide disciplines eigenlijk bij elkaar liggen. Het gaat immers in beide gevallen om topsport en daarnaast lopen gedeelde thema’s als gezonde leefstijl, voeding, hygiëne, respect voor elkaar hebben, samenwerken, jezelf doelen én grenzen stellen, als een rode draad door het programma.

De drie jongens die eerder nog verkondigden dat ze absolúút niet gingen dansen, zijn in een van de studio’s van het Korzo theater inmiddels druk in de weer. Een van hun klasgenootjes heeft zojuist een gedicht voorgelezen uit een van de kleurige geRAAKt!-lesboekjes, waarin veel woorden voorkomen die te maken hebben met beweging: breken, denderen, hollen, verslepen, enzovoort. Daarna hebben de kinderen van dansdocent Janine de opdracht gekregen om, in groepjes van drie of vier,

‘ALS VOETBALLERS SCOREN, DOEN ZE OOK VAAK EEN DANSJE’

foto Tessa Veldhorst

foto Joey van der Beek

Gedanst gedicht

In de schijnwerpers

rotterdam international duet choreography competition SBA1920 Advertentie Dans Magazine 80x52.5 01.indd 1

19/04/2019 12:41:14

27-29 june 2019 | theater rotterdam | ridcc.com

Geen

DANSNIEUWS MEER MISSEN?

2X PER MAAND

r Schrijf je in voo ! ef ri sb de nieuw

DANSMAGAZINE.NL/NIEUWSBRIEF JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 51

JUBILEUM

JUBILEUM

Al vijfentwintig jaar krijgen vele makers bij Dansateliers de gelegenheid om zich te ontwikkelen. ‘Ze komen jong en onbezonnen binnen, maar wel met duidelijk talent en een bepaalde esthetiek’, zegt artistiek leider en coach Kristin de Groot. tekst Jolanda Keurentjes

Dansateliers

JARENLANG FEEST VAN BEWEGING Op 7 en 8 juni viert Dansateliers in Rotterdam haar 25-jarig bestaan. Onder de titel Celebrating Movement zijn er voorstellingen te zien met succesvol werk van Jan Martens, Tabea Martin, Liat Waysbort en Kim & Marta. Ballet Russe van Joseph Simon gaat in première.

Een maand lang is de installatie An invitation to dance van Noud Heerkens in TENT te zien. Op beide dagen geeft Connor Schumacher het startschot op het Schouwburgplein met The State of Dance. Bezoekers kunnen meedansen!

Meer informatie: www.dansateliers.nl

52 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

‘E

n we blijven hen begeleiden’, aldus De Groot, ‘We gaan ervan uit dat we makers voor een langere periode ondersteunen: van de eerste studiopresentaties, waarin ze elke avond iets anders mogen uitproberen, tot een samenwerking in een traject dat wordt ondersteund door de Nieuwe Makersregeling van Fonds Podiumkunsten. Om daar te komen kan een jaar of zes duren. We ‘gooien lijntjes uit’ voor makers. Vanaf het eerste moment gaat het ook over publiek: we nemen de dansmakers mee in het pr- en communicatietraject. We leren hen hoe ze moeten begroten, hoe hun netwerk inzichtelijk wordt, wie mogelijke partners zijn.’

Naast deze kerntaak biedt Dansateliers studio­ ruimte en lessen. De ‘movement classes’ zijn een andere belangrijke pijler. De makers van Dans­ ateliers werken met iedereen die geïnteresseerd is in beweging, aan de hand van opdrachten die gebaseerd zijn op hun eigen bewegingsmateriaal en hun werkwijze. ‘Ik heb zelf als maker altijd enorm veel geleerd van lesgeven. Door over te dragen werk je aan bewustwording’, zegt De Groot. ‘Die lessen lopen fantastisch, ze zijn een echte ontmoetingsplek geworden.’

An Invitation to DANCE foto: Katarina Jazbec

Vieren Het was al snel duidelijk dat het jubileum een ijkpunt was dat gevierd moest worden. ‘Tijdens de speech die ik in oktober hield tijdens het inspiratie-atelier Gaining new perspectives: exercises on body and mind, zag ik ineens hoe belangrijk het is om te vieren waar je goed in bent’, zegt Kristin de Groot. ‘Toen ik zeven jaar geleden werd aangesteld, kwam ik precies terecht in de periode van de enorme bezuinigingen. We kregen toen € 700.000 van rijk en stad samen. Ineens veranderde mijn opdracht en moest ik zien te overleven met minder dan de helft.’

Dansateliers moest zichzelf ‘heruitvinden’, zoals ze dat noemt. Tot op dat moment lag de focus sterk op de makers. De Groot ging direct naar buiten om te werken aan zichtbaarheid en zocht samenwerkingspartners. Een van de trajecten die ontstaan is uit een samenwerking met Dansmakers Amsterdam en Dans Brabant werd het festival Moving Futures, waarbij al snel Random Collision en De Nieuwe Oost aansloten. Dat werkte goed; makers werden gezien door programmeurs. Choreografen als Giulio d’Anna, Arno Schuitemaker en Jasper van Luijk kunnen nu op eigen merites spelen. De makers worden zorgvuldig uit een longlist gekozen door de werkplaatsen, evenredig verdeeld over de

steden. ‘Natuurlijk zijn in Rotterdam wel ‘mijn’ makers te zien; de ‘couleur locale’ is leidend’, zegt De Groot. Het programma wordt Kristin de Groot omlijst met inleidingen, nagesprekken en workshops. ‘Het festival is belangrijk voor de makers. Daarom betrekken we er ook lokale partners bij. Zo ben ik gaan praten met de Pauluskerk.

De eerste maker op die plek zorgde voor ontroerende momenten door de mensen die in de kerk kwamen, mensen met een hulpvraag, erbij te betrekken. We werken bijvoorbeeld ook samen met Motel Mozaïque, het Architectuur Festival ZigZagCity en musea.’

Thuis Nicole Beutler is een van de makers die een plek kreeg bij Dansateliers. ‘Ik heb in een geweldige omgeving mijn eerste stappen in een eigen richting mogen zetten’, geeft zij aan. ‘Ik kon in grote vrijheid en alle rust werken, met een duidelijk kader. Ik kreeg technische ondersteuning. Ze stonden open voor vragen, maar ik kon mijn eigen artistieke keuzes maken. Ze halen niet iedereen in huis; ze maken een keuze voor een beperkte hoeveelheid makers op basis van een artistieke visie.’

Makers binnen Dansateliers hoeven niet per se uit Rotterdam te komen, maar het stimuleren van het dansklimaat in Rotterdam staat bovenaan. ‘Ik wil graag dat er meer in Rotterdam gebeurt, er is te weinig’, zegt De Groot. Ze noemt als voorbeeld Connor Schumacher. Hij begon bij One Night’s Dance, een jaarlijks kort ontwikkeltraject. Makers werken over een periode van zes weken in een beperkt aantal repetities aan het stuk, met dramaturgische begeleiding en halverwege een feedbacksessie. De solo Boy oh boy werkte Schumacher daarna uit tot een langere choreografie. Tijdens een volgende stap kon hij een bijzondere wens vervullen bij museum Boymans van Beuningen. Hij maakte een choreografie in het beel-

foto Milan Rogie

dend object Notion Motion van Olafur Eliasson, een werk dat slechts één keer per vijf jaar door het museum wordt getoond. Uit dit project kwam weer ander werk voort, tot aan Movement classes in het museum. Uiteindelijk maakte hij verschillende nieuwe werken in het kader van een nieuwe makerssubsidie en nu toert hij door het land met Threesome, het eerste project dat onder zijn eigen naam in het land te zien is. ‘Dansateliers was een thuis voor mij’, zegt Schumacher. ‘Ik kon er een tweede artistieke kindertijd beleven, waar ik de waardes die ik als volwassene nodig had kon onderzoeken. Mijn hele carrière is te danken aan de verbinding die ik heb met de mensen van Dansateliers; zij hebben de vaardigheden gevoed die mij hielpen om me als persoon en als artiest te ontwikkelen.’

Aandacht

Dansateliers krijgt financiering van de Gemeente Rotterdam. De steun uit de Nieuwe Makersregeling heeft Dansateliers echt nodig, geeft De Groot aan. Daarnaast wordt gezorgd voor geld uit Europese fondsen. ‘Dansateliers is een kleine organisatie, die zoekt naar creatieve manieren om haar bereik te vergroten en de invulling van talentontwikkeling te verbreden. We onderzoeken hoe we de urban scene het best kunnen bereiken. Voor One Night’s Dance willen we dit jaar we ook met artistieke coaches uit de hiphop werken. Tijdens de opleiding Leiderschap in Cultuur ben ik in cultural governance gedoken, met als resultaat dat we nu een junior bestuur hebben. Deze jonge mensen worden gecoacht door onze vaste bestuursleden. Ook gaan we werken met creative producers.’

Reflecteren is een belangrijke kwaliteit om je te kunnen ontwikkelen, vindt Kristin de Groot. ‘Tegenwoordig gaat leren anders dan voorheen, meer in gezamenlijkheid. Delen is belangrijk. Mijn wens voor de toekomst is om sterk te blijven en continuïteit te kunnen bieden voor talentvolle makers. Daarom streven we naar meer structurele financiering, dat geeft rust in de organisatie. Talentontwikkeling vraagt aandacht, zorg en investeringen. Het is veel meer dan ‘een stukje maken’, het moet de juiste aandacht krijgen in een goede omgeving.’

In juni is het feest. Niet alleen in en rond Theater Rotterdam – locatie Schouwburg, maar ook in TENT, een hedendaagse tentoonstellingsruimte. De installatie van Noud Heerkens is ontstaan uit de choreografie Dance die Loïc Perela eerder maakte voor Danslokaal van Conny Janssen. An invitation to dance komt voort uit de vraag: wat geeft je het gevoel dat je leeft? De choreografie kende een hypnotiserende beweging, het heftig ‘pompen’ van de borst. Het publiek dat er toen omheen zat, voelde een sterke drang om mee te dansen. Tijdens dit bijzondere jubileum kan dat!

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 53

Openingsscène

Weet wat er speelt

Lees Scènes, dé glossy voor theaterliefhebbers Kleurrijk magazine, 84 pagina’s, 6 x per jaar, over toneel, cabaret, muziek, dans en musical. Scènes bevat reportages, interviews, een premièreagenda en recensies. Met columns van Gijs Scholten van Aschat, Herman van Veen en verhalen van theatercoryfeeën als Dolf Jansen en Maria Goos.

“ Their dancing is powerful and juicy, briljant in speed and marvelous in slowness ” – The New York Times

Wereldberoemd Alvin Ailey American Dance Theater naar Nederland 1 jaar van €31,45 voor slechts

€ 19,95 + cadeau

Kijk op scènes.nu

Voor het eerst in bijna 25 jaar komt het wereldberoemdeAlvin Ailey American Dance Theater weer naar Nederland. Het Alvin Ailey American Dance Theater presenteert een reeks van vier optredens, exclusief voor Nederland en alléén in Rotterdam te zien. De voorstellingen zijn een ‘must-see’ voor heel cultuurminnend Nederland, dat zich daarmee voegt bij de miljoenen mensen wereldwijd die de producties van het gezelschap tot nu toe bijwoonden.

met een tableau van 32 dansers die bij elk optreden een verpletterende indruk achterlaten. Het gezelschap, dat dit seizoen zijn 60-jarig bestaan viert, heeft met zijn voorstellingen ruim 25 miljoen mensen bereikt, in 48 Amerikaanse staten, 71 landen en op zes continenten.

Alvin Ailey American Dance Theater is een van de meest gerenommeerde dansgroepen van de Verenigde Staten,

De gala-openingsavond zal, met vertegenwoordigers uit de internationale culturele- en danswereld een extra feestelijk karakter krijgen. Het Amerikaanse congres riep de groep in 2008 officieel uit tot ‘American cultural ambassador to the world’ en prees de missie die het gezelschap al sinds zijn oprichting voert: de uniciteit van de Afro-Amerikaanse cultuur behouden en vieren en tegelijkertijd een wezenlijke bijdrage leveren aan de verrijking van het Amerikaanse moderne danserfgoed.

Alvin Ailey American Dance Theater

Tickets en info:

19, 20, 21 en 22 September 2019 Nieuwe Luxor Theater, Rotterdam

www.luxortheater.nl www.holland-dance.com

The most exciting dance company in the world

5 VRAGEN AAN

5 VRAGEN AAN

kent. Naast grote namen als het NDT en Scapino proberen we ook jong (choreografie)talent te laten zien. En we ondersteunen het middenveld. Dansmakers die vaak uit productiehuizen komen en een eigen gezelschap hebben opgericht, hebben het financieel heel moeilijk, die proberen we ook een plek te geven.’

2 The Sea Within van Lisbeth Gruwez foto Danny Willems

Hij is al jarenlang dansprogrammeur van Theater Rotterdam. Momenteel is Dave Schwab hard bezig met de invulling van De Dansweek van 5 t/m 15 juni. tekst Joost Groeneboer

56 DANS MAGAZINE JUNI 2019

1

Wat doet een dans­programmeur?

‘Ik doe de dans en performance en daarmee ook een groot deel van internationale programmering van Theater Rotterdam.

Wij hebben misschien wel de grootste dansprogrammering van Nederland.

Als programmeur probeer je overzicht te krijgen van het hele veld. Door veel festivals af te gaan, ook in het buitenland. En via tips van mijn collega’s; we werken natuurlijk veel samen.

Het is oren en ogen openhouden en heel nieuwsgierig zijn, dingen zien die je nog niet

Hoe ben je het vak ingerold?

‘Ik ben lang theaterregisseur geweest en heb daarbij veel met choreografen samengewerkt. Ik ben begonnen bij LantarenVenster, eerst als artistiek begeleider van dans- en theatermakers en later als programmeur. Maar het zaadje is waarschijnlijk al veel eerder geplant; ik had een oom die bij Het Nationale Ballet zat.

In mijn begintijd zag ik Alain Platel in het theater. En Anne Teresa De Keersmaeker met Rosas danst Rosas, met maar liefst 32 man. Vorig jaar heb ik die voorstelling opnieuw naar Rotterdam gehaald. Het is een kick als het dan nog steeds hout snijdt. Dat het ook de jongere generaties aanspreekt. Dan is voor mij de cirkel rond.’

3

Wat zijn je selectie­ criteria voor De Dansweek?

‘In de eerste plaats natuurlijk kwaliteit. Dat kan verschillend zijn: technische kwaliteit,

4

Veel makers komen uit Rotterdam…

‘Dat klopt, maar niet alleen.

Dansateliers bestaat 25 jaar,

dus die geven we een plek. Maar ook dus Lloyd Marengo en een opkomende groep als Xclusiv. De hiphopontwikkelingen willen we ook laten zien. Onze stad heeft een hele sterke urban scene.

Ook de Portugese danser en choreograaf Rita Vilhena werkt vanuit Rotterdam. Zij maakt een voorstelling over de Braziliaanse rituele dans candomblé.’

Danae Dimitriadi & Dionysios Alamanos, geven twee voorstellingen tijdens De Dansweek. Daar ben ik héél benieuwd naar. 21 Pornographies van Mette Ingvartsen gaat over emancipatie van de vrouw en het lichaam. Maar ik kijk vooral erg uit naar Lisbeth Gruwez.

Zij is ex-Jan Fabre. Die kracht, die power, daar kun je gewoon niet omheen.’

‘IK HOU VAN DIE VERSCHEIDENHEID.’

5

Met welke voorstellingen ben je zelf het meest blij?

‘Je kunt het eigenlijk niet vragen aan een programmeur.

Als ik het niet goed vond, zou ik het niet programmeren :-).

De winnaars van de Rotterdam International Duet Choreography Competition 2018, de Griekse choreografen

Fair Practice Code Het nieuwe normaal

Jouw

foto Linde Klomp

5 vragen aan...

Dave Schwab

eigenheid, of iets vernieuwend is… Maar we kijken ook naar inhoud. En meer specifiek naar crossovers. Dat multidisciplinaire zit echt in ons DNA. Met De Dansweek willen we laten zien hoe rijk het dansaanbod in Nederland is. Zo breed en verschillend mogelijk. We willen bezoekers stimuleren om bijvoorbeeld naar Scapino te gaan, maar daaraan vooraf een nieuwe maker zien. Zo treedt Lloyd Marengo op één avond met Lisbeth Gruwez op. Dat soort spannende combinaties, double bills, werkt heel goed.

Ze wekken nieuwsgierigheid op. Ik houd van die verscheidenheid.’

ADVERTENTIE HIER?

De Dansweek, 5 t/m 15 juni, Theater Rotterdam 27 t/m 29 juni: Rotterdam International Duet Choreography Competition 2019 www.theaterrotterdam.nl

Weet wat je waard bent!

Kijk op fairpracticecode.nl

BEL OF MAIL MARISKA JANKOVITS

+31 (0)30-6931177 MJANKOVITS@VIRTUMEDIA.NL

Adv_stopper_59,25x90,5mm.indd 1

JUNI 2019 | DANS MAGAZINE 57 13-05-19 15:55

FOTO archief

ArtEZ Bachelor of Dance

Tour June & July

Volksdansen in het openluchttheater van de Paasheuvel in Vierhouten Doe Dans festival, jaren 70/80 Foto Martin van der Burgh

58 DANS MAGAZINE | JUNI 2019

19 and 20 June 22 June 25 June 27 June 4, 5 and 6 July

ArtEZ Arnhem - try out Stadstheater Arnhem - premiere Korzo Den Haag LUX Nijmegen ArtEZ Arnhem

artez.nl/agenda facebook.nl/ArtEZBachelorofDance

De

wo 5 jun

za 15 jun

TR SCHOUWBURG theaterrotterdam.nl/ dansweek

The Sea Within — Lisbeth Gruwez — 11 juni tijdens De Dansweek