Conclusie

Dit onderzoek geeft antwoord op de vraag:

‘Welke ontwerpprincipes kunnen sociale cohesie tussen bewoners stimuleren in hoogbouw?’

Om tot een antwoord te komen zijn literatuurgegevens verzameld en data verkregen uit interviews met architecten en ontwikkelaar van Binck Blocks, The Muse en CasaNova en Floating Gardens. Overeenkomsten tussen de literatuur- en interviewresultaten hebben de basis gevormd voor de ontwerpprincipes. Hoogbouw/sociale cohesie experts hebben daarna opmerkingen gegeven op deze principes en meegegeven hoe belangrijk zij elk principe vinden. Aan het einde is er met externe experts gesproken over de ontwerpprincipes en over de opmerkingen van de hoogbouw/sociale cohesie-experts. Op basis hiervan kan gesteld worden dat collectieve ruimtes, routes via collectieve ruimte, groene buitenruimtes, grofkorrelige heterogeniteit, menselijke maat en gemeenschapsaanvoerders ontwerpprincipes zijn die ingezet kunnen worden om sociale cohesie tussen bewoners te stimuleren in hoogbouw.

Grofkorrelige heterogeniteit kan belangrijk zijn voor de sociale cohesie, omdat dit ervoor kan zorgen dat bewoners elkaar kunnen ondersteunen (CadatLampe, et al., 2020a). Dit werd door experts als het belangrijkste geacht om hoogbouw in sociale cohesie te stimuleren. Daarom kreeg dit principe 37 uit 40 punten betreft belangrijkheid.

Gemeenschapsaanvoerders blijken cruciaal te zijn voor de sociale cohesie, omdat deze personen, in tegenstelling tot de meeste bewoners, niet verlegen zijn om in zich in te zetten voor buurtactiviteiten. Dit zorgt ervoor dat bewoners bij elkaar komen en sociale contacten tot stand kunnen komen tussen de bewoners (Cadat-Lampe, et al., 2020a; Cadat-Lampe, et al., 2020b). De experts vonden dit ook belangrijk, waardoor dit principe 36 punten heeft gekregen.

Uit de literatuur- en interviewgegevens blijkt dat collectieve ruimtes kunnen bijdragen aan de sociale cohesie, omdat er dan een ruimte in hoogbouw is waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten (Bovenhoff & Meier, 2015; CadatLampe, et al., 2020b). De experts hebben hiervoor 35 punten gegeven.

De menselijke maat is belangrijk, omdat dit ervoor kan zorgen dat mensen ergens graag verblijven wat de kans op ontmoetingen tussen bewoners kan vergroten (Terhorst & van Doorn, 2017; Kuitert & Maas, 2017; Stadszaken, 2020). Volgens Luc Bos is dit een basisvoorwaarde, omdat bewoners hierdoor met elkaar kunnen communiceren en dit ook sociale controle mogelijk maakt. De experts gaven dit principe 33,5 punten van de 40.

Verder is het belangrijk volgens de hoogbouwvisie van Rotterdam (2019) dat collectieve ruimtes onderdeel moeten uitmaken van de routes door het gebouw. Dit maakt namelijk toevallige ontmoetingen en sociale controle in hoogbouw mogelijk volgens de architecten en experts. Dit ontwerpprincipe kreeg 31 punten.

Groene buitenruimtes kunnen volgens de literatuur bewoners aantrekken om naar buiten te gaan en daardoor ontmoetingen stimuleren tussen bewoners (Maas, Groenewegen, Verheij, Vries, & Berg, 2005; Wagening University & Research, 2017). Hiervoor gaven de experts ‘slechts’ 29 punten qua belangrijkheid. Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat buitenruimtes op hoogte als minder prettig ervaren kan worden door de wind en de hoogte zelf.