Duurzame koplopers

Aalst pioniert (opnieuw) in grootschalige stadsverwarming met hulp van Tereos

Op de voormalige Electrabelsite langs de Dender in Aalst start de bouw van ‘Zuidkaai’, met 230 luxueuze woonunits één van de grootste residentiële herontwikkelingen in de stad. Opvallend: alle appartementen zullen via een grootschalig warmtenet verwarmd worden met restwarmte van glucose en ethanolfabriek Tereos.

Daarmee neemt Aalst zijn rol als pionier in grootschalige en CO2 neutrale stadsverwarming na 15jaar weer op. Want tot 2006 werden heel wat woningen, scholen, fabrieken en andere gebouwen in de stad al verwarmd met stoom die afkomstig was van de elektriciteits en stoomcentrale op de Electrabelsite. Ophet hoogtepunt beschikte Aalst over een stoomnetwerk van bijna 50 kilometer en 3.500aansluitingspunten. KRAS architecten uit Gent. Zij tekenden twee gebouwen – Kaaiman en Kaainest – die samen 50 appartementen met 1 tot 4 slaapkamers omvatten. De projectontwikkeling gebeurt door Odebrecht uit Melle. Bart Elias, CEO Odebrecht: “Met dit project blazen we nieuw leven in een oude industriële site die er al jaren verlaten bij ligt. Door de aanplanting van nieuw groen maken we bovendien een verbinding tussen het aanpalende stadspark en de natuurgebieden Osbroek en De Gerstjens. De iconische turbinehal en de fabrieksschouw worden trouwens bewaard en gerestaureerd.We hebben samen met de Stad Aalst een traject opgezet om een kwalitatieve invulling te vinden voor de turbinehal. Vernieuwende ideeën zijn altijdwelkom.”

De vele troeven van ‘Zuidkaai’ vallen duidelijk in de smaak. Bij de start van de bouwwerken, waren al 33 van de eerste 50appartementen – of bijna 70 procent – van de eerste fase verkocht. Kandidaatkopers kunnen trouwens, als ze voldoen aan de voorwaarden, genieten van de tijdelijke btwverlaging van 6 procent.

Nieuwe fabriek in Normandië wordt sluitstuk eigen papierproductie

Bestaande papiermachine in Alizay die omgebouwd zal worden om gerecycleerd papier voor golfkarton te produceren.

VPK op weg naar volledige zelfvoorziening

Een langetermijnvisie opduurzaamheid, visionaire investeringen in cleantech eneen helder kringloopdenken: papier en kartonproducent VPK was al circulair vooraleer die term uitgevonden werd. CEO Pierre Macharis over hun slimme papierstrategie, de Franse reconversieplannen en de onzekere energiebevoorrading.

TEKST JAN VAN GYSEGHEM

Pierre Macharis (59) oogt ontspannen wanneer hij ons ontvangt op de hoofdzetel van VPK in Aalst. De vierde coronagolf woedt volop; de ziekenhuizen lopen weer vol, de bedrijfsparking van VPK leeg. “Kijk, er staan maar vijf wagens, en wellicht is de jouwe er één van. Nagenoeg al onze mensen uit administratie werken opnieuw van thuis.” De rust van de parking is misleidend. VPK beleeft razend drukke en voorspoedige tijden. De groep verwacht 2021 af te sluiten met een omzet van 1,65 miljard euro. Daarmee nestelt de papier en kartonproducent zich in de Europese top vijf. Een knappe prestatie voor een bedrijf dat in 1990 nog uitsluitend lokaal (België) actief was. Dat jaar zorgden Pierre en zijn broer JeanPaul Macharis voor de aflossing van de wacht aan de leiding van de onderneming. Zij zagen snel dat de markt zou globaliseren.

Pierre Macharis: “Wij gingen ervan uit dat onze Belgische klanten die in een groter geheel opereerden of zouden worden

Pierre Macharis, CEO VPK

opgenomen, misschien wel hun beslissingskracht zouden verliezen. De verwachting was dat wij wel zouden mogen blijven leveren op voorwaarde dat wij dit op meerdere sites over heel Europa konden. Die inschatting bleek juist.”

Vanaf de jaren negentig zet VPK zijn eerste stappen in het buitenland: Nederland, Frankrijk, VK, Polen. Lokale sterkhouders werden overgenomen of nieuwe fabrieken gebouwd.

Een strategie van sterk papier

VPK surft slim en snel mee op het succesverhaal van papier en karton als moderne en duurzame grondstof en verpakkingsmateriaal. Pierre Macharis: “Papier is een natuurlijk materiaal waar geen hulpstoffen of chemie bij te pas komen. En, belangrijk: papier is binnen het jaar afbreekbaar. Natuurlijk moeten wij strijden tegen een overmaat aan verpakking en blijven er beperkingen in de toepassing van papier zoals vetten of vloeistoffen. Het credo is dan ook: gebruik het met mate.” aan plastic bashing. “Het ene materiaal is niet beter dan het andere. Veel hangt af van de toepassing.Feit is wel dat een molecule papier gemakkelijker te hergebruiken is dan een molecule kunststof. En, men moet oog hebben voor de total cost of ownership bij het vergelijken van materialen.”

Een papiervezel wordt 8 à 9 keer gebruikt alvorens die definitief verdwijnt. Een gezond beheer van bossen moet de aanvoer van nieuw materiaal verzekeren, met goedkeuring door een ecologisch bekommerde publieke opinie. Overigens is het aandeel van ‘maagdelijk’ materiaal erg beperkt: de grondstof voor de productie van papier is immers 70%gerecycleerd papier. De beperkte fractie nieuw materiaal is nodig om het verlies door compostering en biodegradeerbaarheid tecompenseren.

De ‘papierstrategie’ van VPK is gericht op het omzetten van lokale grondstof (oud papier) naar papier als beschermend materiaal (verpakking). VPK Packaging maakt golfkartonnen verpakking, Smart Packaging produceert verpakkingen in massief karton (beter geschikt in vochtige milieus) en Corex levert kokers en hulzen. Voor de inzameling en voorbereiding van oud papier richting VPK zorgen externe leveranciers.

Pierre Macharis: “In de logistiek blijft de combinatie van een golfkartonnen doos op pallet met wikkelfilm, nog steeds een degelijke en goedkope oplossing. Er zijn wel een aantal randvoorwaarden: de stockage is moeilijk, het transport op afstand wordt snel te duur en je moet in staat zijn om alles just in time televeren.”

Alles in huis

De VPKwaardeketen omvat een aantal papierfabrieken waarvan Oudegem (Dendermonde) de grootste is met een jaarcapaciteit van 550.000 ton. Op nummer twee volgt Straatsburg met een jaarproductie van 450.000 ton. Daarnaast telt VPK drie specialiteitenfabrieken: twee voor hulzen (Finland en FrankrijkDordogne) en één voor massief karton (Nederland). Samen zijn de productiecentra goed voor 1,2 miljoen ton papier dat VPK als grondstof zelf verder verwerkt. Om de volledige behoefte in de groep te voldoen, koopt VPK voorlopig nog 400.000 ton papier aan bij derde leveranciers.

Daar komt binnenkort verandering in. VPK bereidt de omvorming voor van een Franse fabriek in het Normandische Alizay, ten westen van Parijs. De fabriek zal straks, als zesde eenheid binnen de groep, papier produceren. Het bedrijf van de Thaise groep Double A maakte voorheen wit copy papier maar door de oprukkende digitalisering en het toegenomen thuiswerk, viel de vraag sterk terug. Pierre Macharis: “De meeste papierfabrikanten die het moeilijk hebben, maken papier om te bedrukken.”

VPK nam de fabriek over, 250 medewerkers en vergunningen inbegrepen. De papiermachines zelf, de energiecentrale en de waterzuivering van de fabriek in Alizay worden ingepast in de nieuwe VPKconstellatie die ‘bruin’ verpakkingspapier zal produceren. De snijfabriek wordt vervangen door een golfkartonfabriek. VPK is vertrouwd met dit soort ombouwoperaties; eerder werd een gelijkaardige operatie in Straatsburg succesvol afgerond.

Pierre Macharis: “De hele operatie in Alizay is een combinatie van een reconversie van een installatie, met de bouw stroomopwaarts, van een koolstofneutrale biomassacentrale die klaar is voor de Europese milieudoelstellingen van 2030. De Fransen mikken echt op de uitbouw van een circulaire industrie, het behoort tot hun plan de relance.”

De productieeenheid van Alizay zal specifieke verpakking maken voor ecommerce. VPK is nu al leverancier bij een aantal grote spelers in de sector die in de ruime regio rond Parijs actief zijn. De kritische massa is dus zeker aanwezig. Tien procent van de voorziene 450.000 ton papier zal ter plaatse worden verwerkt. Pierre Macharis: “Eens de nieuwe Franse fabriek op volle toeren draait, zullen de 60 verwerkingseenheden van VPK gespreid over heel Europa en dicht bij de klanten – massief karton, golfkarton en hulzen maken, uitsluitend op basis van papier uit de eigen VPKpapierfabrieken.”

Later begint nu

Papier heeft de wind in de zeilen. No worries dus voor VPK? Pierre Macharis verwacht dat de globalisering zich onverminderd doorzet. Daarom wil hij de hele keten bij VPK versterken: van de intake van oud papier tot de levering van het afgewerkt product. Die ambitie reikt over heel Europa. Waar de positie onvoldoende sterk is zijn nog acquisities mogelijk, maar samenwerkingsverbanden behoren eveneens tot de mogelijkheden. Die aanpak moet zorgen voor de nodige schaalgrootte.

Ondertussen zet VPK voortdurend stappen vooruit op vlak van duurzaamheid en productontwikkeling. Pierre Macharis: “We zijn voortdurend bezig met de vraag hoe een product beter verpakt en beschermd kan worden, hoe de verpakking de beleving van een product kan vergroten en – in het geval van ecommerce: hoe kan een retourzending optimaler?“

De relatie met de klant wordt versterkt door in te zetten op innovatie en vereenvoudiging van de communicatie, order intake en administratie. Een optimalisering van de productieplanning en automatisering van de administratieve molen zijn even belangrijke werven, waar de inzet van AI nu reeds resultaten oplevert.

De grootste kopbrekens van de CEO van VPK situeren zich extern, buiten de onmiddellijke perimeter van het bedrijf. De energiebevoorrading is er één van.

Pierre Macharis: “Het energievraagstuk houdt me toch wel bezig. Hoe gaan wij de toegang tot fossielvrije energie verzekeren? Als wij in ons land kiezen voor de afbouw van kerncentrales is het uitkijken naar alternatieven die competitief zijn op vlak van prijs en beschikbaarheid en… die zijn niet dik gezaaid. Ik stel vast dat buurlanden beslissen om hun kernproductie nog uit tebreiden.”

Eens de nieuwe Franse fabriek op volle toeren draait, zullen de 60 verwerkingseenheden van VPK over heel Europa massief karton, golfkarton en hulzen maken, uitsluitend op basis van papier uit de eigen VPK-papierfabrieken

“VPK is een marktleider met een sterke balans en een product dat zal blijven bestaan. Mijn vurigste wens is de beslissingskracht van het bedrijf lokaal te houden. Wij zijn een familiebedrijf hé, wij kennen nog iedereen. (al is dat met een groeiend team van 6.800 medewerkers niet meer vanzelfsprekend, red.).Wij kijken op de heel lange termijn en investeren in een gezonde groei.”

Vandaag bereidt een nieuwe generatie Macharis zich voor om VPK te gaan leiden. Drie telgen, met een leeftijd van 32 tot 43jaar, zijn nu reeds actief op verschillende sleutelposten in de groep. Zij dienen de continuïteit in spirit en waarden te verzekeren voor de toekomst. “Al kan je het als familie niet alleen. Vergeet vooral niet te vermelden dat het succes van VPK te danken is aan het puike werk, gedurende vele jaren, van een heel bekwaam managementteam en van onze medewerkers. Zonder al die mensen lukt het niet.”

Ook een actie rond duurzaamheid gepland? Laat het ons weten duurzaamondernemen.ov@voka.be. Meer op www.voka.be/oostvlaanderen/vcdo.

Deloitte scaleup ecosysteem: van corporate matchmaking tot alliantie

Sedert drie jaar focust Deloitte België op een aantal ecosystemen. Het doel? Innovatie en pionierschap ondersteunen, het versterken van economische groei en jobcreatie. Dit alles met een maatschappelijke insteek. Naast future of mobility en sustainability, is tech scaleups één van deze ecosystemen.

Deloitte brengt verschillende stakeholders samen die – via een optimale kruisbestuiving– een cruciale rol spelen in de groei van deze snelgroeiende bedrijven. Denk daarbij aan incubatoren en associaties, investeerders en fondsen, corporate ondernemingen en kmo’s, academici en denktanks, overheden, consumenten en eindgebruikers, sectorexperten, vzw’s etc.

De aanpak is vierledig:

1. CONNECTEREN

Al te vaak loopt de verkoopscyclus van een scaleup vertraging op in het bereiken van prospecten, het omzetten van deze prospecten in leads en het identificeren van de juiste beslissingsnemers. Net hier tracht Deloitte haar klantenrelaties en netwerk in te zetten ter acceleratie. Dit gaat van het opzetten van introducties tot het organiseren van demo’s. Deze matchmaking is overigens niet enkel ter ondersteuning van de scaleup zelf, maar komt ook tegemoet aan noden van mature ondernemingen. Deze laatste zijn permanent op zoek naar innovatieve technologieën.

2. GEZAMENLIJKE GO-TO-MARKET

EN ALLIANTIES

Nieuwe technologieën staan bij Deloitte steevast hoog op de agenda. Opregelmatige basis stellen verschillende scaleups hun oplossingen via usecases intern voor aan de relevante (internationale) Deloitteteams en voeden ze de consultants met de nieuwste oplossingen in hun industrie. Samenwerking via onderaanneming, het neerleggen van een gezamenlijke offerte, het opzetten van een partnership of – na zorgvuldige selectie van Deloitte – aangaan van een alliantie kunnen hieruit resulteren. De alliantie tussen Silverfin en Deloitte sedert enkele jaren fungeert als schoolvoorbeeld, wat een duidelijke groeimotor van de scaleup is gebleken.

Bovendien kijkt Deloitte ook steeds door de lens van potentiële afnemer naar de scaleup scene. Zo is Skipr een waardevolle Maasprovider gebleken in de pioniersmissie die Deloitte zich heeft opgelegd qua mobiliteit. Autimatic, die autisme inzet als superpower, heeft op haar beurt dan weer 10 cruciale profielen kunnen tewerkstellen.

3. VISIBILITEIT

Deloitte zorgt ervoor dat scaleups de nodige mediaaandacht krijgen, wat cruciaal is op het vlak van sales, rekrutering en financiering voor scaleups. Dit gebeurt via verschillende competities waaronder Deloitte’s Technology Fast50 het meest bekende is. Ook Deloitte partnerships helpen om extra podia te creëren voor de scaleups: The Big Score van ScaleUps. eu, het BEyond programma van Pulse Foundation, alsook Vlerick, La Grande Poste in Luik en The Beacon in Antwerpen. Ten slotte zijn ook industriepartnerships cruciaal om het innovatieve van de meest belovende scaleups in de verf te zetten, zoals dit gebeurt via Log!ville, RetailDetail, Essencia en BlueChem.

4. DIENSTVERLENING

Wanneer scaleups aangeven beroep te willen doen op de expertise van Deloitte, wordt ook hier op maat gewerkt van de specifieke uitdagingen. De meest voorkomende thema’s zijn (1) groeistrategie, (2) technologische schaalbaarheid en veiligheid, (3) talent en team, (4) funding, financiële begeleiding en subsidies, (5) digitale processen, (6) accountancy en fiscaliteit en (7) juridische ondersteuning voor contracten, compliance en IP.

Anaïs De Boulle, Director Deloitte België en scale-up leadership teamlid