Ondernemers 8 by Voka West-Vlaanderen

Ondernemers VOKA - KAMER VAN KOOPHANDEL WEST-VLAANDEREN

22 april 2016

Jaargang 23 • Prijs 8 euro • Afgiftekantoor Gent X • Verschijnt tweewekelijks (uitgezonderd juli en augustus)

Tom Van den Broele - Vanden Broele Group

“Respect is het sleutelwoord voor mijn ondernemerschap” BLIKVANGER Stand-Punt & Squareplus fusioneren REPORTAGE Wat kan 3D betekenen voor onze kmo’s DOSSIER Milieu & energie

haven triatlon

ZEEBRUGGE 28.05.2016 NIEUW JEUGDTRIATLON ZWEMLOOP KINDERANIMATIE

Info en inschrijvingen via www.haventriatlon.be

STANDPUNT

Wat gebeurt er toch?

Energie en verandering zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. We noemen dat verschijnsel ook wel entropie. Ieder systeem dat van buiten af wordt beïnvloed, zal uiteindelijk meer chaos kennen. Al die veranderingen leiden tot meer entropie, meer chaos, tot we ons aanpassen en een nieuwe evenwichtspositie vinden die dan na verloop van tijd opnieuw zal veranderen.

nze wereld is in beweging. Denk maar aan de vele conflicten met de clash of civilisations, aan de vluchtelingencrisis, aan de globalisering met zijn vele onevenwichten, aan technologische disrupties die complete sectoren ontwrichten, aan het concept Europa dat onder druk staat. Of aan financiële markten die niet goed weten in welke richting het moet, aan politiek leiderschap dat er niet in slaagt antwoorden te bieden en een optimistische en wervende toekomstvisie uit te werken, met als gevolg opstoten van populisme en toenemend eng (economisch) nationalisme. We leven nochtans in een wereld waar er nog nooit zoveel kansen zijn geweest en waarin er nog nooit zoveel armoede is verdwenen. Ganse naties staan op en ontwikkelen zich in een razendsnel tempo. Onze studenten gaan studeren in Rome of Shanghai, met een evidentie alsof het de normaalste zaak van de wereld is. We vliegen voor minder dan 100 euro naar Barcelona om een weekendje te verpozen, betalen daar met dezelfde munt als thuis en met allerlei apps worden we naar de beste plaatsjes gegidst. Kan het nog wonderbaarlijker?

“Voka wil zichzelf heruitvinden en de weg tonen aan onze maatschappij en aan de leden.”

Voka wil als organisatie haar leden informeren, alert maken, begeleiden, verdedigen om met die veranderingen positief om te gaan. Daartoe moet ook Voka zich aanpassen en als voorbeeld voor haar leden fungeren. Dat is het werk voor de volgende maanden. We moeten onszelf heruitvinden en de weg tonen aan onze maatschappij en onze leden, onze basismissie altijd in gedachten: fundamenteel bijdragen aan de welvaart en het welzijn in onze regio.

Lieven Danneels Voorzitter Voka Kamer van Koophandel West-Vlaanderen

T +32 (0)51 57 08 88 www.vulsteke.be

INHOUD

BEDRIJVEN 3 NIEUWE BEDRIJVEN IN OOSTENDE .06 MATRIJZEN DENOO ...................... 07 C&W LOGISTICS ......................... 09 FIETSKOETSEN IN BRUGGE ............ 12

REPORTAGE 3D is zoveel meer dan het brilletje in de bioscoop en digitale animatie in films en tv-series. Ook in de business maken allerlei 3D-toepassingen steeds meer opgang.

GEKADERD........................... 11 IN BEELD.............................. 13 DOSSIER ENGIE ELECTRABEL....................... 26 SUMI........................................ 31 ACR ENERGIE.............................. 32 CALLENSVYNCKE......................... 34

INTERVIEW

In de Brugse koepelholding Vanden Broele Group, goed voor 13,5 miljoen euro en geconsolideerd honderd werknemers, gaan vier werkmaatschappijen schuil.

VOKA-NIEUWS ZOMERFEEST.............................. 36 PROSIT ............................................. 38

MILIEU & ENERGIE Groen en duurzaam uw milieuplan beheersen en energiekosten onder controle houden.

ONDERNEMERS & CO DeLanghe Advocaten

Elke ondernemer heeft wel eens het (onbehaaglijke) gevoel van niet weten welke richting hij uit wil of moet. Bij de ‘pensioengerechtigde’ ondernemer zal deze vraag sowieso spelen: dient hij zijn bedrijf over te laten aan zijn kinderen of dient hij zijn bedrijf te verkopen aan een derde.

Persona Accountants

Welke vergoedingen kan ik, naast mijn wedde, uit mijn vennootschap halen? Het is handig een gevarieerd loonpakket samen te stellen, zodat u netto een mooi bedrag privé ontvangt en de belastingdruk lager is dan 50%.

Ondernemers verschijnt tweewekelijks en wordt gratis toegestuurd aan alle leden van Voka West-Vlaanderen. ISSN 1378-9511 Verantwoordelijke uitgever: JP Tanghe, Pres. Kennedylaan 9A, 8500 Kortrijk, redactie.ondernemerswvl@voka.be, www.voka.be/west-vlaanderen Maatschappelijke zetel: Havenhuis De Caese, Hoogstraat 4, 8000 Brugge, info.wvl@voka.be Hoofdredacteur: Joke Verbeke Redacteur: Goele Strynck, Pieter Vanderhaeghe - Grafische vormgeving: Pieter Claerhout Mediaregie: Filip Deckmyn, Chris Lens, Marijke Vanthuyne, Meriam Ziane Fotografen: Dries Decorte, Kurt Desplenter, Patrick Holderbeke, Michel Vanneuville, Els Verhaeghe, Stefaan Achtergael Journalisten: Karel Cambien, Stef Dehullu, Marc Dejonckheere, Patrick Demarest, Johan Depaepe, Roel Jacobus, Bart Vancauwenberghe - Druk: Goekint Graphics. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

BLIKVANGER

Standenbouwbedrijven Stand-Punt en Squareplus fusioneren

Zaakvoerders Geert Clierinck en Andreas Verheye

Van concurrenten tot partners Standenbouwbedrijven Stand-Punt uit Roeselare en Squareplus uit Zwevezele fusioneren. De fusie, die over enkele maanden volledig rond zal zijn, levert de nieuwe naam STANDPLUS op. Door die schaalvergroting moet STANDPLUS in de wereld van de standenbouw een top 5-speler worden in België én willen de zaakvoerders kunnen blijven inspelen op de vragen van klanten.

n 2012 nam Geert Clierinck, na een loopbaan van twintig jaar in managementfuncties van bedrijven als Philips en Electrolux het Roeselaarse bedrijf Stand-Punt over. Dat bestond al sinds 1996 en was gespecialiseerd in modulaire standenbouw met een gepersonaliseerde aanpak en maatwerk. De nu 48-jarige economist slaagt erin om de omzet te verdubbelen en het aantal medewerkers van zeven naar twaalf te brengen.

Op 1 oktober 2013 nam Andreas Verheye, na zes jaar operationele leidinggevende functies binnen Katoen Natie het bedrijf Squareplus in Zwevezele over, opgestart in 1999. Het combineert modulaire standenbouw met de traditionele houtbouw. “De zorgen van onze klanten wegnemen is altijd ons parool geweest”, zegt Andreas (33). De industrieel ingenieur elektromechanica breidde zijn team uit tot acht medewerkers en deed de

omzet toenemen met 50%. ‘En dat kwam hoofdzakelijk door mond-tot-mondreclame”, verklaart hij.

Veel raakvlakken en toch complementair Zowel Stand-Punt als Squareplus bouwen standen op zowat alle Europese beurzen voor voornamelijk West- en Oost-Vlaamse bedrijven. Logisch dus dat beide zaakvoerders elkaar vaak tegenkomen. “Wij zijn eigenlijk beiden ‘onbevlekt’ de business ingestapt”, zegt Geert. “Daarom gingen we om de drie à vier maanden samen koffie drinken. Dan fungeerden we als klankbord voor elkaar, uiteraard zonder bedrijfsgeheimen prijs te geven. Zo groeide ook respect voor elkaar. Toen we onderhandelingen voerden over de fusie, zaten we vaak met dezelfde klanten aan tafel om een contract binnen te halen. Was er nog een derde partij in het spel en was het niet Stand-Punt dat de opdracht kreeg, dan was ik blij dat het Squareplus was…” “We stelden vast dat beide bedrijven heel wat uu

“Een schaalvergroting helpt om de moeilijke vragen van klanten te kunnen blijven invullen.” Andreas Verheye

“Een vliegtuig met twee motoren vliegt sneller dan een met één motor.” Geert Clierinck

raakvlakken hebben”, vult Andreas aan. “We werken met dezelfde tekenprogramma’s, hebben dezelfde leveranciers voor belangrijke hulpmaterialen, werken met dezelfde boekhoud- en rapportagepakketten, streven dezelfde service voor onze klanten na en zijn bijna altijd op dezelfde beurzen aanwezig. Onze gesprekken leerden ons dat een schaalvergroting helpt om de moeilijke vragen van klanten te kunnen blijven invullen.” “Beide bedrijven, hun werknemers en materiaal zijn echter ook perfect complementair”, zegt Geert. “Squareplus richt zich toch nog wat meer op de klassieke houtbouw terwijl Stand-Punt voluit de kaart van de modulaire standenbouw trekt. Zelf vullen we elkaar ook goed aan. Andreas is technisch, staat in voor het operationele en de logistiek, ikzelf ben

een economist met oog voor het commerciële en het financiële aspect. Ik ben 48, Andreas 33. De leeftijd is niet cruciaal, maar het is wel een gigantisch voordeel om met twee te zijn. We sturen elkaar voortdurend bij. Bovendien vliegt een vliegtuig met twee motoren sneller dan een met één motor. Dat alles en het feit dat we dezelfde doelstellingen hebben, namelijk de best mogelijke, flexibele service bieden aan klanten, zorgt ervoor dat een fusie logisch is.” “Het nieuwe bedrijf STANDPLUS telt twintig medewerkers en een vijftiental onderaanne-

mers. Samen realiseren we nu een omzet van 4 à 5 miljoen euro, goed voor een top 5-plaats in België, en die willen we gezond, structureel laten groeien”, benadrukken beiden. “Mond-tot-mondreclame en een zeer goed uitgebouwde website moeten daarbij helpen. Voorlopig behouden we beide ateliers maar het is zeker de bedoeling om binnen de twee jaar STANDPLUS onder te brengen op een andere locatie in de regio. Onze sector maakt een dusdanig snelle evolutie door op het vlak van technieken en materialen dat een brede basis noodzakelijk is om aan al de behoeften te kunnen voldoen. Het modulaire verhaal

Oostendse economie heeft de wind in de zeilen In 1 jaar tijd 12 nieuwe bedrijven aantrekken: die doelstelling van het Oostendse stadsbestuur was minstens ambitieus te noemen. Met de komst van Fregiric, Morgan Blue en LDW is deze maand een serieuze eindsprint ingezet.

regiric plaatst en onderhoudt hvacinstallaties en realiseert totaalprojecten in de horeca in het noorden van West- en Oost-Vlaanderen. “Omdat onze vestiging in Bredene te klein is geworden, willen we nog voor de zomer verhuizen naar een nieuwbouw met kantoren, showroom en een loods

op Plassendale IV”, vertelt Ricardo Debrabandere, die momenteel 3 medewerkers heeft. “Morgan Blue produceert onderhouds- en smeerproducten voor fietsen en bodyproducten voor de fietser en verdeelt die in 40 landen”, vertelt Kurt Tembuyser. “Om nog dit jaar zélf cosmetische crèmes en zepen te kunnen maken, bouwen we op Plassendale III een nieuwe productiehal die voor 10 extra jobs zal zorgen.” Morgan Blue blijft ook verder werken vanuit het Vlamingveld in Jabbeke. LDW is actief in schrijnwerk, interieur en totaalrenovatie bij klanten in heel West-

Dit jaar bouwen nog drie bedrijven een vestiging in Oostende. Vlaanderen, waaronder tal van appartementen aan de kust. “De locatie in Gistel is te klein”, vertelt Dimitri Welleman. “Op Plassendale III bouwen we een grote loods met toonzaal en kantoren. Dat maakt een uitbreiding mogelijk van ons team dat momenteel 10 mensen telt.” (SD)

BLIKVANGER

Derde generatie bij 50-jarig Matrijzen Denoo Matrijzen Denoo uit Zedelgem bestaat 50 jaar en onlangs stapte de derde generatie aan boord. Industrieel ingenieur Ann-Sofie Denoo leidt nu met haar vader Rik het bedrijf. Zij geloven sterk in de toekomst ervan.

zal zich verder doorzetten met nog hogere eisen op vlak van structuren, onderdelen, verlichting,… De fusie zorgt voor die grotere basis en dus een grotere flexibiliteit en commerciële slagkracht. Met zes ontwerpers in huis kunnen wij creatief maatwerk afleveren en partnerships opzetten met bedrijven in alle mogelijke sectoren. De lat ligt hoog!” (PD - Foto’s Kurt)

www.stand-punt.be www.squareplus.be

54.500 Zoveel passagiers kreeg de luchthaven van OostendeBrugge in de maand maart over de vloer. Dat zijn er 35.000 meer dan gewoonlijk. In de eerste 10 dagen van april deden al 50.000 passagiers de luchthaven aan. Sinds de aanslagen op de luchthaven van Zaventem op 22 maart waren er piekmomenten met tot 30 vluchten die landden of vertrokken per dag, goed voor zo’n 5.000 passagiers op de drukste dagen.

rans Denoo (83) startte in 1966 met maat- en precisiewerk. Het ontwerpen en produceren van matrijzen en spuitvormen werden de belangrijkste activiteit. In 1989 verhuisde de groeiende onderneming van de Groenestraat naar de Remi Claeysstraat. In 1994 werd Rik Denoo (55) bedrijfsleider. Matrijzen Denoo blinkt uit in het ontwerpen en vervaardigen van volgmatrijzen, het vervaardigen van unieke stukken op maat, zoals prototypes, en in het verlenen van service. In de loop van vorig jaar kwam AnnSofie Denoo (29) haar vader Rik bijstaan. “Ik groeide op tussen de machines en was altijd al geïnteresseerd in hoe dingen gemaakt worden. Na mijn opleiding industrieel ingenieur industrieel ontwerpen werkte ik eerst op de R&D-afdeling van SCA Packaging en vervolgens bij Alpro.”

Internationale prijzendruk Ondanks de sterke internationale prijzendruk op de matrijzenmarkt, gelooft Ann-Sofie Denoo in de toekomst. “Onze klanten zijn Vlaamse bedrijven, voornamelijk uit de streek, waaronder tal van

“Wij denken verder dan enkel de matrijs.” Rik Denoo, Ann-Sofie Denoo en Frans Denoo

grote spelers in zowel de b2b- als de b2c-markt. Wij denken verder dan enkel de matrijs. Bij ons ontwerpproces houden we ook de workflow van het ontwikkelde product in het achterhoofd. Mijn ervaring bij vroegere werkgevers bracht mij het belang van die denkwijze bij.” De familie Denoo, waarvan ook de echtgenoten regelmatig worden ingeschakeld, kan rekenen op zes medewerkers. “Het gaat om mensen met elk hun specifieke kennis en opdracht. Zij vormen onze grootste sterkte. We blijven ook innoveren met machines, software en ontwerp. Onlangs verwonderde een leverancier zich over de kwaliteit van ons machinepark. Recent investeerden we nog in nieuwe machines voor frezen en zagen.” (RJ - Foto MVN)

www.denoomatrijzen.be

De Week van de Ondernemers van 25 tot 28 april

Ontmoet experten die uw ideeën in beweging brengen

Schrijf u in op ing.be/ondernemers Ondernemen zit in uw genen. U ondersteunen in die van ons. Daarom organiseert ING van 25 tot 28 april ‘ De Week van de Ondernemers ‘ over heel België. Neem deel aan talloze lezingen over 9 verschillende thema’s die cruciaal zijn voor de ontwikkeling van uw zaak, zoals: innovatie, bedrijfsoverdracht, collaboratieve economie, of balans tussen uw privéleven en uw professioneel leven. Ontdek het programma van onze lezingen en schrijf u nu in.

‘De Week van de Ondernemers’: gratis lezingen voor ondernemers georganiseerd door ING België van 25/04/2016 tot en met 28/04/2016 in verschillende provincies in België (Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, West-Vlaanderen, Limburg, Vlaams-Brabant, Namen, Luik en Henegouwen), elke dag tussen 8u00 en 20u30. Deelname zonder verplichting tot aankoop van een product of dienst van ING. Inschrijven enkel mogelijk via ing.be/ondernemers. Aanbod onder voorbehoud van het aantal beschikbare plaatsen bij ING België. Maximum 100 plaatsen per lezing. ING België nv – Bank/Kredietgever – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.

BEDRIJVEN

Koekjesfabriek Poppies koopt oud recyclagepark Koekjesfabriek Poppies, gelegen op de ambachtelijke zone Polderhoek in Geluveld, koopt aan de gemeente de grond van het vroeger containerpark. Het gewezen containerpark is gelegen langs de A19 aan de overkant van Poppies, dat de grond voorlopig gaat gebruiken als parking voor het personeel. In totaal gaat het om een oppervlakte van 5.969 m2. (HLN, KWVL)

Howest en Proximus werken samen aan LoRa Om de mogelijkheden van het LoRa-netwerk (Low Range, Low Power) dat Proximus in ons land aan het uitbouwen is, ten volle te kunnen benutten, doet de telecomprovider een beroep op 36 leerlingen New Media and Communication Technology aan Howest Kortrijk. Zij zullen aan de hand van 3 projecten een tool ontwikkelen die LoRa toepast: het overzichtelijk maken van data, het lokaliseren van sensoren en een oplossing zoeken voor een retailer. (HN, KWVL)

Leman Cake Decorations verhuist Leman Cake Decorations verhuist begin januari 2017 van Zwevegem naar Luingne bij Moeskroen. De vestiging in Zwevegem werd te klein voor het bedrijf dat gespecialiseerd is in taartversieringen. Er zijn zo’n 30 werknemers aan de slag. Blikvanger in de nieuwe vestiging in Luingne wordt een trendy democenter om klanten nog beter te helpen inspelen op de nieuwste trends rond taartversieringen. (HLN, KWVL - Foto Leman)

C&W Logistics wordt groot in Marke Als een puber die volwassen wordt: zo zou je de metamorfose kunnen omschrijven van C&W Logistics. De specialist in logistieke integratie en WMS-implementatie verliet onlangs het Bedrijvencentrum in Wevelgem en verhuisde naar een huurpand in Marke, waar het de komende drie jaar verder wil schrijven aan een stevig groeiscenario.

et Bedrijvencentrum in Wevelgem was sinds het ontstaan de thuishaven van C&W Logistics. “Wij zijn de verantwoordelijken van het centrum erg dankbaar, omdat we er altijd warm onthaald zijn en er de kans hebben gekregen ons verder te ontwikkelen. Door de groei in ons team, van 5 naar 16 medewerkers, zaten we er op het laatst te veel gecompartimenteerd. Daarom gingen we op zoek naar een andere stek in de regio Kortrijk, die voor ons de ideale uitvalsbasis vormt.” Die locatie vond C&W Logistics in de Torkonjestraat in Marke, waar het zich nestelt in het kantoorblok naast Arkor, waar vroeger Televic was gevestigd. “Hier hebben we een bureauruimte van 400 m². We hoeven onze gasten dus niet langer te ontvangen in een centrum waar we één van de zovele bedrijven waren, maar op een plek die helemaal onze identiteit weerspiegelt. Dat geeft ons niet alleen extra cachet naar klanten toe, maar geeft onze medewerkers ook een gevoel van trots.” Het bedrijf bevindt zich in de luxesituatie dat het zelf de markt niet op moet om te gaan

prospecteren. “Als een prospect met ons in zee wil gaan, gaan we met die persoon op bezoek bij één van onze bestaande klanten, zodat ze samen, zelfs zonder ons erbij, van gedachten kunnen wisselen over onze aanpak. Daarnaast hebben we het voordeel dat we met onze oplossingen terecht kunnen in heel wat sectoren. Onze software is namelijk niet geënt op één specifieke nichemarkt: de parameters kunnen zodanig worden aangepast dat we een meerwaarde kunnen bieden voor ieder productie- of distributiebedrijf.” De actieradius van de firma situeert zich hoofdzakelijk in West-Vlaanderen, maar C&W Logistics realiseerde ook al projecten in Nederland en lonkt naar Noord-Frankrijk. “We voelen dat onze expertise ook over de landsgrenzen wordt gerespecteerd. Het zou gek zijn daar niet op in te spelen. Op termijn hopen we uit te breiden tot een team van circa dertig

“We voelen dat onze expertise ook over de landsgrenzen wordt gerespecteerd. Het zou gek zijn daar niet op in te spelen.” Wim Vermeulen en Christof De Saedeleer

medewerkers. Dat zal ons extra slagkracht geven om voor iedere klant op kwalitatief vlak het onderste uit de kan te halen”, besluit Christof De Saedeleer. (BVC - Foto Hol)

www.cwlogistics.be

Ondernemen aan de andere kant van de grens

In één sessie een geïntegreerde kijk op:

- Sociaalrechtelijke aspecten bij grensoverschrijdende tewerkstelling - Grensoverschrijdende juridische structuren - Fiscale gevolgen van grensoverschrijdende activiteiten

Plenaire sessie: - Frans/Belgisch debat over e-commerce

Dinsdag 8 november 2016 vanaf 17u Het Notenhof, Kortrijk

Schrijf u snel in: www.kpmg.com/be/ateliersfb

© 2016 Kratos Law, een Belgische burg. CVBA. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in België * Kratos Law burg. CVBA, een onafhankelijk advocatenkantoor, vormt een kostengroepering met KPMG Belastingconsulenten burg. CVBA.

© 2016 KPMG Eurometropool, een Belgische BVBA en lid van het KPMG netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn met KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in België.

Ateliers Franco-Belges

11 11

GEKADERD GEKADERD

In deze rubriek kaderen we actuele dossiers en tonen we waarmee het team belangenbehartiging en externe relaties van Voka West-Vlaanderen bezig is.

Voka West-Vlaanderen zoekt nieuwe algemeen directeur

JP Tanghe is algemeen directeur ad interim

Voka - Kamer van Koophandel WestVlaanderen gaat op zoek naar een nieuwe algemeen directeur. Kernopdracht is het aansturen van het Voka-team van ruim 50 medewerkers. Daarnaast is de algemeen directeur het gezicht van Voka, waarbij hij of zij de netwerking tussen bedrijven bevordert en de belangen van de West-Vlaamse ondernemingen behartigt. Tot die persoon gevonden is, zal JP Tanghe ad interim de dagelijkse leiding op zich nemen.

Hij startte zijn loopbaan in het onderwijs en deed daarna ruime ervaring op in het bedrijfsleven, eerst bij LVD en daarna bij Barco. Tot eind 2011 was hij als Senior Vice President van Barco nv verantwoordelijk voor Corporate Communication, Investor Relations en Corporate Marketing. Sinds 2012 leidt hij zijn eigen consultingbedrijf, JP Tanghe consulting VOF. JP Tanghe is voorzitter van de Canadese Kamer van Koophandel België – Luxemburg en lid van diverse raden van bestuur.

Wat zijn de nieuwe maatregelen na de begrotingscontrole? In het kader van de begrotingscontrole heeft de federale regering een aantal hervormingen uitgewerkt op het vlak van arbeidsmarkt, arbeidsongeschiktheid en fiscaliteit. Heel wat daarvan hebben een grote invloed op uw onderneming.

Gekaderd

Werkbaar en wendbaar werk Zeker het luik rond werkbaar en wendbaar werk omvat enkele belangrijke pistes die flexibelere arbeidsregelingen mogelijk moeten maken. Bij de annualisering van de arbeidsduur wordt afgestapt van de 38-urenweek. Een werknemer kan tijdens een drukke periode maximaal 9 uur per dag en 45 uur per week werken. Het wordt ook mogelijk om 100 overuren per jaar op te sparen en te laten uitbetalen of op de zogenaamde loopbaanspaarrekening te plaatsen. De interprofessionele doelstelling inzake vorming en opleiding beoogt vanaf 2017 gemiddeld 5 dagen vorming per FTE per jaar. Er komt een wettelijk kader omtrent telewerk op occasionele basis. Daarnaast zijn enkele maatregelen per sector overeen te komen. Voka zal op korte termijn samen met de andere werkgeversorganisaties duidelijkheid vragen omtrent de genomen beslissingen. Zeker wat betreft de vorming mag het niet de bedoeling zijn om bijkomende engagementen van de ondernemers te vragen. In geen geval mogen nieuwe verplichtingen ervoor zorgen dat de loonkosten stijgen.

Hervorming vennootschapsbelasting Een tweede belangrijke aangekondigde verandering is de hervorming van de vennootschapsbelasting. Die zal door minister van Financiën Van Overtveldt uitgewerkt worden en moet de concurrentiepositie van ons land versterken en de fiscaliteit voor kmo’s rechtvaardiger maken, aldus de minister. Voka blijft benadrukken dat er een hervorming moet komen voor alle ondernemingen. Elke onderneming heeft immers nood aan transparante en minder belastingen. Voka zal daarover binnenkort in dialoog gaan met de minister.

Langdurig zieken Er wordt gewerkt aan een actieplan rond arbeidsongeschiktheid. Sensibilisering van werkgevers en werknemers moet het aantal langdurig zieken beperken en enkele nieuwe maatregelen met betrekking tot uitbetaling van het gewaarborgd loon, moeten de re-integratie op het werk bevorderen. Voka verwelkomt de responsabilisering van de werknemers en de werkgevers, maar dringt aan op extra overleg omtrent de uitbetaling van het gewaarborgd loon. Rechten, plichten en criteria moeten duidelijk zijn voor de ondernemingen.

BEDRIJVEN

Eerste fietskoetsen rijden in Brugge Eind vorig jaar startte Pieter Jacques met de eerste Brugse fietskoetsen, een complementair aanbod naast de paardenkoetsen en bootjes op de reien. “Via de provinciale Actie voor Starters kreeg ik gericht advies van een financieel expert die mijn businessplan optimaliseerde.” De jonge ondernemer en zijn medewerker gidsen toeristen langs de mooiste plekjes van de stad.

ij Bruggeling Pieter Jacques (31) kriebelde het al lang om zelfstandig ondernemer te worden. “Tijdens mijn studies biomedische wetenschappen merkte ik de opkomst van de voedingssupplementen op. De stap naar een internethandel bleek toen echter te groot. Op mijn reizen zag ik fietstaxi’s maar dat idee bleek in mijn thuisstad niet rendabel. Afgelopen zomer zag ik echter in Central Park in New York een fietskoets met een vaste route, zoals in Brugge de paardenkoetsen en de bootjes.” Pieter werkte zijn idee uit en legde het voor aan het stadsbestuur. Het toeristische aanbod in Brugge is immers tot in de puntjes gereglementeerd zodat de kwaliteit en leefbaarheid gegarandeerd zouden blijven. “Diverse stadsdiensten moesten hun advies geven en dat vroeg wel wat tijd. De politie oordeelde bijvoorbeeld mee over de trajectkeuze, waarvoor trouwens aangepaste verkeersborden geplaatst zullen worden. Zo krijg ik dezelfde wettelijke doorgang als

Pieter Jacques heeft een vergunning om tot zes fietskoetsen te groeien.

tweewielers. De dienst toerisme adviseerde de prijs – die voor vijf jaar vastligt – van 24 euro per rit van een halfuur om die in overeenstemming te houden met die van de paardenkoetsen en bootjes. Gelukkig was het stadsbestuur zijn imago van fietsstad en mijn milieuvriendelijke aanpak erg genegen.”

Financiële begeleiding Pieter Jacques kocht met eigen centen drie kwaliteitsvolle fietskoetsen met elektrisch ondersteunde trappers. Elke koets biedt beschut en comfortabel plaats aan twee of drie personen. “Ik wil graag iets moois opbouwen, mijn vergunning laat toe om tot zes fietskoetsen te groeien. Ik heb al een eerste werknemer en fiets zelf tijdens weekends en vakantieperiodes, naast mijn hoofdbaan in het onderwijs.”

Dankzij het personal coachingstraject van Actie voor Starters kreeg Pieter Jacques financiële begeleiding van een expert. “Hij optimaliseerde mijn businessplan en adviseerde me over de best geschikte vennootschapsvorm. Hij gaf me ook fiscale begeleiding, want ondanks het feit dat ik nog in het Ondernemerscentrum West-Vlaanderen werkte, waren er heel wat fiscale aspecten die ik niet kende of die gewijzigd waren. Wat we uiteraard niet konden voorspellen, was de impact van de terroristische aanslagen op het toerisme. Maar ik ben een optimist en verwacht dat Brugge altijd volk zal trekken.” (RJ - Foto MVN)

www.actievoorstarters.be www.fietskoetsenbrugge.be

Uw partner in autobanden!

QUALITY TYRE SERVICE

BRUGSESTEENWEG 81 – BREDENE – TEL. 059 255 120 – www.qts-bredene.be

AUTOBANDEN  MOTOBANDEN  BANDENHOTEL  ALU VELGEN

STANDPUNT IN BEELD

Geconnecteerd Centraal op de Barco One Campus in Kortrijk staat het indrukwekkende ronde gebouw ‘The Circle’, een symbool voor het belang van de creatieve maakindustrie. De transparante gebogen binnenwanden van AVC Doors & Walls zijn tot wel 6,5 meter lang. Ze connecteren de vergaderruimtes op de verdiepingen met het atrium om een gevoel van samenhorigheid te creëren en samenwerking te stimuleren.

Fotograaf STEFAAN ACHTERGAEL brengt in elke editie een West-Vlaams product in beeld dat onze aandacht trok.

REPORTAGE

Wat kan 3D betekenen voor onze kmo’s?

3D is zoveel meer dan het brilletje in de bioscoop en digitale animatie in films en tv-series. Ook in de business maken allerlei 3D-toepassingen steeds meer opgang. Zo goed als elke kmo in elke sector kan er voordeel uit halen, zonder daarvoor zelf te moeten investeren in dure technologie.

n 2013 was 3D-printen de hype voorbij en vond Dave Vanhove het een goed moment om zijn zaak 3iD te beginnen. “Ik heb lang in de matrijzenbouw gewerkt, waar ik zo’n vijftien jaar geleden de prille 3D-printtechnologie leerde kennen. Daarna gaf ik dertien jaar les, onder meer technisch tekenen én 3D-tekenen, wat bij het 3D-printen een erg belangrijke factor is.”

“3D-printen wordt zeker niet meer alleen gebruikt voor prototyping maar ook steeds meer voor productie.” Dave Vanhove, 3iD

3iD werkt bijna uitsluitend b2b en heeft drie soorten klanten. De eerste zijn ondernemingen die een eigen 3D-ontwerp bezorgen om geprint te worden. Andere leveren een 2D-tekening aan of voorbeeldstukken die 3iD dan omzet in een 3D-tekening. En ten slotte zijn er de klanten die hun idee samen met Dave Vanhove uitwerken tot een prototype. “Industriële 3D-printers zijn een serieuze investering. Als je er een bloeiende zaak wilt van maken, moet je ook meerwaarde kunnen leveren”, benadrukt Dave Vanhove.

Onbeperkte mogelijkheden Dave Vanhove krijgt dagelijks printopdrachten binnen, niet alleen uit eigen land maar ook uit onze buurlanden en zelfs uit de VS. Maar hij stelt vast dat veel (West-Vlaamse) kmo’s nog niet beseffen wat 3D-printen voor hen kan betekenen. “Ik ga steeds meer op bedrijfsbezoek om de mogelijkheden uit te leggen en te demonstreren. De meeste ondernemers vallen compleet uit de lucht. De huidige generatie industriële printers biedt zoveel mogelijkheden en kan met zoveel verschillende materialen overweg, dat we heel kwalitatieve stukken kunnen maken. Met de SLS-techniek werken we bijvoorbeeld met glasvezel en aluminiumvezel versterkte polyamides, die zelfs sterker zijn dan het materiaal dat gefreesd wordt. Bovendien zijn er onbeperkte mogelijkheden qua vormgeving.” Door al die mogelijkheden is de markt stilaan aan het opschuiven, merkt Dave Vanhove. “3D-printen wordt zeker niet meer alleen gebruikt voor prototyping – hoewel dat nu nog het grootste deel van ons werk uitmaakt – maar steeds meer ook voor productie: van

3D-technologie wordt mainstream, ook in de bedrijfswereld heel beperkte hoeveelheden tot bijvoorbeeld 1.500 of 2.000 stukken van specifieke onderdelen met een complexe vorm.”

Volwaardige productiemethode Niet dat ondernemingen nu zelf volop moeten gaan investeren in industriële 3D-printers; in de meeste gevallen is dat weinig zinvol. Dave Vanhove: “Ik spreek nu natuurlijk voor eigen winkel, maar in een bedrijf zullen die printers er vaak werkloos bij staan, omdat er niet genoeg stukken moeten geprint worden om

de investering te doen renderen. Servicecenters als het onze, waaraan ze het printwerk kunnen uitbesteden, hebben die problemen niet. Wij printen trouwens ook voor kunstenaars, designers, de gastronomische sector, de modewereld,… Het is onvoorstelbaar hoe breed onze huidige klantenportefeuille nu al is en welk potentieel we nog zien, voor elke sector. Ik verwacht dat 3D-printen steeds meer mainstream wordt in de productie en dat het in de nabije toekomst bij de meeste ondernemingen top of mind zal zijn als volwaardige productiemethode.” 3D is duidelijk een verzamelnaam voor veel

REPORTAGE

“Je kunt nu, indien de cliënt dat wenst, fotorealistische simulaties maken, alsof een gebouw of project er al staat.” Stijn Stragier, Polygon Graphics

proces zelf als later bij de verkoop van een bouwproject.”

Virtuele en verhoogde realiteit

toepassingen. Zo maakt Stijn Stragier van Polygon Graphics sinds 1999 al 3D-visualisaties, vooral voor architectuurtoepassingen. De jongste jaren brengt hij die visualisaties naar het volgende niveau. “Mijn vennoot Max Herman en ik zijn architect. Tijdens onze opleiding kwamen we in contact met de eerste 3D-software, die toen nog voornamelijk ontwikkeld werd voor de film- en gameindustrie. We waren gefascineerd en zagen meteen de meerwaarde van 3D-visualisatie.” 3D is niet meer weg te denken uit de architectuur. BIM-modelling (Bouwwerkinformatiemodel) wordt dagdagelijks gebruikt voor het maken van 3D-modellen waarin heel veel nuttige, technisch-constructieve informatie wordt verwerkt. Eenvoudig gezegd wordt het project hier al een eerste keer gebouwd. Stijn Stragier: “Wij zijn vooral actief in visualisatie: het grafisch voorstellen van hoe een gebouw of project er zal uitzien. Het is immers niet evident om je een ruimte of gebouw in te beelden aan de hand van plannen of een maquette. 3D-simulaties maken dat veel gemakkelijker, zowel binnen het ontwerp-

Sinds 1999 is de 3D-visualisatietechniek enorm geëvolueerd. “Je kunt nu, indien de cliënt dat wenst, fotorealistische simulaties maken, alsof een gebouw of project er al staat”, zegt Stijn Stragier. “Onze output is vaak ook een soort architecturale animatiefilm, waarbij je als het ware kunt wandelen doorheen een project, al dan niet interactief. Tegenwoordig zijn virtual reality en augmented reality in opmars, die letterlijk een dimensie toevoegen aan de visualisatie. Wij hebben bijvoorbeeld recent een augmented reality-app laten ontwikkelen, die via de smartphone of tablet een 3D-element kan toevoegen aan een fysiek object, zoals een folder, magazine of boek. De app herkent de lay-out van dat object en voegt er automatisch het 3D-beeld aan toe.” Ook de input kan verschillende vormen aannemen, van een 3D-modeltekening tot 3D-scanning van bestaande gebouwen, objecten, mensen,… via lasertechnologie of fotogrammetrie. “De software heeft enorme sprongen vooruit gemaakt”, zegt Stijn Stragier. “Eenvoudig gezegd neem je daarbij enorm veel foto’s, die verwerkt worden tot één 3D-model. Wij hebben zelf

een 3D-scanner gebouwd om personen aan de hand van 234 foto’s om te zetten in een 3D-model dat we kunnen integreren in een andere 3D-ruimte, zoals de visualisatie van een bouwproject. Daarnaast hebben we als testcase onlangs met een drone Kapel ter Bede in Kortrijk omgezet tot een nauwkeurig 3D-model. We blijven dus experimenteren om 3D-visualisatie naar the next level te brengen.”

Steeds ruimer verspreid Kortom: 3D-technologie heeft in verschillende sectoren een onmisbare plaats ingenomen. “Voor kmo-bedrijfsleiders die bouw-, verbouw- of uitbreidingsplannen hebben, is 3D-visualisatie iets waarmee ze snel in contact komen”, stelt Stijn Stragier. “Ook voor productontwikkeling is 3D-modelling tegenwoordig niet meer weg te denken. En via scanning, fotogrammetrie en augmented reality is het voor kmo’s ook mogelijk om objecten, producten, kleding,… op een andere, prikkelende manier aan hun klanten te gaan voorstellen, dankzij de bijzondere link tussen het papier en de 3D-modellen. Ik ben zelf benieuwd waar alle technologische evoluties ons nog zullen brengen.” (JD - Foto Kurt en eigen foto)

www.3dprototyping.be www.visualisatie.be

INTERVIEW

Tom Van den Broele - Vanden Broele Group In de wereld van ondernemers draait het niet alleen om productie, innovatie, hr of sales, maar zijn kernbegrippen als informatie, communicatie of positionering via marketing minstens even belangrijk. Tom Van den Broele hoef je daarvan niet te overtuigen. Onder zijn Brugse koepelholding Vanden Broele Group, goed voor 13,5 miljoen euro en geconsolideerd honderd werknemers, gaan vier werkmaatschappijen schuil die volledig focussen op communicatie en informatie.

Respect is het sleutelwoord voor mijn ondernemerschap

INTERVIEW

Uw vader richtte in 1957 dit bedrijf op. Hoe verliep de aflossing van de wacht tussen de generaties? “Wij waren met drie thuis, maar ik was zowat de enige die van jongs af aan grote interesse toonde in de beroepsactiviteiten van mijn vader. Na mijn studies TEW ben ik meteen beginnen werken bij Vanden Broele Productions, zeg maar de drukkerij van toen. Vrij snel en in twee stappen (Vanden Broele Productions in 1999 en Vanden Broele Uitgeverij in 2002) heb ik de leiding en het aandeelhouderschap overgenomen. Dat ging zonder veel discussie en werd snel beklonken. Mijn vader gaf me vertrouwen en zette probleemloos een stap terug. In 2006 (met communicatiebureau Cayman) en in 2014 (met softwarebedrijf Novado) stampte ik twee nieuwe bedrijven uit de grond. Communicatie en informatie vormen de rode draad doorheen de groep. Ons softwarebedrijf Novado was een buitenbeetje, maar was een geslaagde zet. We kozen voor een nichestrategie. Om maar één voorbeeld te geven: Novado schrijft en levert softwarepaketten op maat van kerkfabrieken.”

Ziet en leidt u elk van uw bedrijven als aparte profit centra? “Ja, maar het heeft tijd gevergd om zo ver te komen. Sinds de herfst van vorig jaar is de operatie afgerond. Vandaag heb ik voor alle bedrijven aparte COO’s. Zij rapporteren via het directiecomité waarin we met vijf zetelen. Elk van die vier bedrijven wordt nu geleid als een kmo. Met één groot voordeel daar bovenop: door deel uit te maken van een groep ontstaat ook kruisbestuiving, rijpen er nieuwe ideeën en groeit er nieuwe business.”

Alles is historisch gegroeid. Was dat het resultaat van een weloverwogen eigen strategie? Of eerder omdat de markt u de weg wees? “Een combinatie van beide, denk ik. Toen ik het hier net voor het zeggen had, rond de eeuwwisseling, heb ik eerst en vooral IT-ers aangeworven omdat de digitalisering volgens mij onomkeerbaar zou zijn. Ondernemen is altijd en overal een kwestie van flexibel en snel anticiperen op nieuwe evoluties.”

“Bedrijven beseffen nog te weinig wat digitalisering voor hen kan betekenen.”

Mogen we Vanden Broele Group een typisch product noemen van de digitale revolutie? “Absoluut. Digitalisering is een grote stap voorwaarts in de professionalisering die we al altijd beoogd hebben. Ons volledige aanbod is digitaal gestuurd en dat maakt veel zaken gemakkelijker. U kent allicht het verhaal van Vincent Van Quickenborne die zijn eigen stadhuis wil afschaffen omdat de burgers alles digitaal moeten kunnen opvragen, van geboorteattesten tot huwelijksaktes. Wij zijn de uitvinders, de daders zo je wilt. Heel ernstig nu: naast het gemak brengt dat ook een enorme besparing met zich mee. Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven nog te weinig beseffen wat de digitalisering voor hen kan betekenen. Eén aspect wordt nog veel te weinig belicht: digitalisering laat toe om veel meer met zaken bezig te zijn die er echt toe doen. Zo hebben we ook een pakket dat de elektronische handtekening verregaand introduceert. Ook vanuit de bedrijfswereld is er veel interesse. Maar de paperless society is er nog niet.”

Wat heeft dat betekend voor uw rol op groepsniveau? “Dankzij die structuur kan ik veel meer bezig zijn met pure strategie en kan ik het puur operationele achter mij laten. U weet dat West-Vlaamse ondernemers fantastische doeners zijn maar soms ietsje te weinig denkers. Ik heb mezelf in die zin proberen te corrigeren. Ik heb nu ook meer tijd om in de diepte te werken. Het is toch niet onbelangrijk om goede contacten te houden bij overheden in Brussel of dichterbij, of met organisaties zoals Voka. Daar leer je uit.”

Internationalisering is nooit een optie geweest? “Je kan niet alles doen, wat niet belet dat we ook in Nederland voorzichtig actief zijn, alweer in een nichesector en met Vanden Broele Productions. Het is weinig bekend, maar zowel in Nederland als in eigen land zijn we bevoorrechte partner voor de aanmaak van trouwboekjes. Zeventig procent van de Belgische trouwboekje worden door ons klaargestoomd. In Nederland hebben we dertig procent van die markt.” In welke mate heeft de crisis een impact gehad op uw business? “De impact was ontegensprekelijk, in alle geledingen. Maar ik bekijk dat positief. De crisis heeft een voordeel gehad: je wordt verplicht om je aan te passen en ondanks de conjunctuur toch toegevoegde waarde te blijven verlenen aan je klanten.”

INTERVIEW

Laten we het even over het belang van communicatie hebben. Welke principes zijn heilig? Hoe moeilijk is het om West-Vlaamse bedrijven te overtuigen van het principe “be good and tell it”? “Communicatie is iets waar je maar beter op voorbereid bent. Kijk maar naar wat er nu gebeurt naar aanleiding van de Panama Papers. Ik merk dat bedrijven meer dan vroeger het belang inzien van communicatie. Er is dus een kentering ten goede, maar de strijd is wat mij betreft lang niet gestreden en wij willen daar als specialisten onze rol in spelen.” Tussen communicatie en marketing loopt soms een flinterdunne grens. Te dun? “Wij raden onze klanten altijd aan oprecht en correct te zijn. Dat geldt zowel voor de klassieke communicatie met de buitenwereld als voor de marketing. Boodschappen die niet oprecht zijn, kunnen als een boemerang terugkeren in het gezicht van een bedrijf. Daar zullen de sociale media wel voor zorgen. Als we nattigheid voelen, dan zal de potentiële klant dat ook geweten hebben. We gaan nooit onze eigen reputatie op de helling zetten.” Wat is goede marketing? Marketing met een grote M? “Tja, dat is de vraag van één miljoen. Laat me het zo stellen: goede marketing is eerlijke info verspreiden over een goed product.” Maar u kent toch ook het fenomeen van de consument die reclameboodschappen wegzapt? Daar staat u dan met een goede en eerlijke campagne… “Ik ben blij dat u die vraag stelt. Ik blijf ervan overtuigd dat boodschappen die luchtig, origineel, creatief en desnoods humoristisch gebracht worden, altijd een voedingsbodem zullen vinden. Dat allemaal voor elkaar krijgen is net onze opdracht. Wij moeten consumenten verrassen. Ik prijs me gelukkig dat we hier heel wat creatief talent in huis hebben. Je moet die mensen de nodige ruimte geven om hun ding te doen en hun creatieve ik te kunnen zijn.”

Een man van waarden Wat betekent goed ondernemerschap of maatschappelijk verantwoord ondernemen voor u? “Ik heb als mens én als ondernemer altijd een man van waarden willen zijn. Daar draait het al mijn hele leven om. Respect voor alles en voor iedereen is mijn persoonlijk sleutelbegrip. Net als ethisch zakendoen. Binnen de groep weet iedereen dat en er wordt ook naar

af van bedrijfsgrootte, sector, cultuur van de onderneming en bedrijfsstrategie. MVO is een proces en geen eindbestemming. Om dat proces te ondersteunen nemen we deel aan het Charter Duurzaam Ondernemen. Het houdt ons alert voor nieuwe uitdagingen of opportuniteiten en zorgt voor een onafhankelijke beoordeling van onze acties.”

“Door deel uit te maken van een groep ontstaat er kruisbestuiving, rijpen er nieuwe ideeën en groeit er nieuwe business.” gehandeld. Wie geen respect opbrengt, is hier niet meteen op zijn plaats. Als bedrijfsleider wil ik andere mensen, binnen en ook buiten mijn bedrijf, een goed gevoel geven. Noem dat maar mijn hoogste betrachting.” Het wekt toch enige verwondering dat een digitaal bedrijf ook een duurzaamheidsrapport opstelt. Dat een chemiebedrijf dat doet, ja. Maar jullie? Waarom wilde u dat zo nodig? “MVO is de standaard voor ondernemen in de 21ste eeuw. Het MVO-beleid van Vanden Broele Group gaat verder dan het minimaliseren van een negatieve invloed op de samenleving via energiebesparing, duurzaam mobiliteitsbeleid, zonne-energie, voorkeur voor FSC and fair trade, enzovoort. We focussen ook op het ontwikkelen van producten en diensten die zelf een positieve bijdrage leveren door de gebruiker te ontzorgen, processen te vereenvoudigen of kosten te besparen. Een langetermijnvisie waar alle partijen wel bij varen. En net dat willen we in ons duurzaamheidsverslag concreet maken.” Is MVO maatwerk? “Zeker: voor iedere onderneming zien de MVO-activiteiten er anders uit. Dat hangt

Geef eens enkele voorbeelden van succesrijke acties. “Vanden Broele Productions pakt uit met oplossingen met toegevoegde waarde, zoals een rechtsgeldig digitaal ondertekenplatform en een onlinetool voor het uitwisselen van aktes en attesten. Atelier Jacques is een innovatief en creatief atelier waar hoogwaardige restmaterialen, zoals leder en papier, een tweede leven krijgen. Uitgeverij Vanden Broele vult het traditionele uitgeven aan met slimme online tools die werkbaar werk perfect ondersteunen. Ons Caymangebouw werd erkend als kwaliteitsvol bedrijfsgebouw, dankzij energiezuinige aspecten en een flexibele indeling. En voor Novado ligt de lat extra hoog in 2016: na de erkenning als ‘AnySurfer’ (voor een toegankelijker internet) webbouwer mikt Novado dit jaar op een ISO 27001 certificaat voor informatiebeveiliging.” U wil met dat rapport ook andere bedrijven inspireren. Hoe moeilijk is dat? “Toegegeven, het is soms missionariswerk. Daarom hebben we binnen ons communicatiebedrijf Cayman ook een aparte eenheid opgericht onder de noemer Cayman Blue. Dat wijst op het belang dat we hechten aan het thema.” Een persoonlijke vraag: in 2010 verloor u uw partner Sarah Verhaeghe in een tragisch sportongeval. Heeft dat uw visie op het leven als mens en als ondernemer grondig overhoop gegooid? “Het eerste jaar leek vooral op blind varen. Maar ik beschouwde het als mijn belangrijkste opdracht om mijn vier kinderen optimaal op te vangen en heb daar ook alles aan gedaan. Als mens ben ik niet fundamenteel veranderd. Ik ben er altijd blijven voor gaan en heb altijd een groot verantwoordelijkheidsgevoel gehad tegenover iedereen rondom mij, dus ook mijn medewerkers. Zij en vooral mijn nieuwe partner Anouk Van de Meulebroecke, die consultant MVO is, hebben me ook door alle moeilijke momenten mee geholpen. Fundamenteel ben ik echter altijd Tom gebleven. Te weten: work hard and play hard. Vrij vertaald: ga er maar vol tegenaan, altijd en overal.” (Karel Cambien - Foto’s Dries Decorte)

met de steun van

Neem deel aan

officiÃ«le partner

2 OKTOBER

VAN 10 TOT 17 U

TE NTE AM NBI BU NDIN ILD G IN G

Er zijn 1001 redenen om de deuren mee open te gooien op Voka Open Bedrijvendag!

RE KR JUB UT ILE ER UM IN G KL

E R B

N DI

E DG

R WA P A O ST

O OBOO IJZIGING UG K R G MW DE R

VG E

IMA NAAG ACHTER

RIN IN E INVESTE D N G OT RA GR ANCERIN

N ON

PRODUC

OVERNAME PERSONEELSMOTIVATIE

BUURTWERKING CONTA CT ME TR VERH GENE T LEVERANCI ERS OT UIS RATIEWIS SE

GOED

T 09 266 05 50 info@openbedrijvendag.be www.openbedrijvendag.be

union wallonne des entreprises

ONDERNEMERS & CO

Geen betere tijd voor een overname dan nu MNA, met kantoren in Roeselare en Aalst, begeleidt al vijftien jaar overnames met zijn expertise en advies, en telt met Kristo Van Holsbeeck, Dominick Gallant en Frederic Gallant drie vennoten. “Het klinkt misschien vreemd, maar we bevinden ons nu in een overnamehoogconjunctuur”, zegt Kristo Van Holsbeeck. “Wie wil overlaten of overnemen, moet vandaag de kans grijpen.”

Special overnames

at heeft onder meer te maken met de demografie: ook bij ondernemers slaat de vergrijzing toe en er is niet overal sprake van familiale opvolging, zegt Kristo Van Holsbeeck van MNA. “Ook de lage rente en de cash die de ECB in de economie pompt, zorgt ervoor dat bij wie een overname aan de orde is, dit nu echt wel een goed moment is. Banken kijken immers voortdurend uit naar financieringsmogelijkheden in het bedrijfsleven. Veel van die financiering wordt gebruikt in het kader van consolidatie door overname in bepaalde sectoren. Tijdens de voorbije crisisjaren stond M&A bij grote groepen op een laag pitje, omdat men meer bezig was met reorganisatie en cost-cutting, maar nu zien we een inhaalbeweging, in de vorm van een consolidatiegolf. En dat biedt natuurlijk kansen aan kmo-bedrijfsleiders die geen familiale opvolger hebben.”

Zelf zoeken naar de witte raaf Elke overdracht is als een heuvel waar men over moet. “Een gemiddelde overdracht duurt negen maanden. Verkopen onder (tijds)druk beperkt de

kansen om de best mogelijke overnamepartner te vinden, die de hoogste toegevoegde waarde levert aan het bedrijf en dus de beste prijs biedt”, zegt Frederic Gallant. “Daarom start je het best al vanaf een zekere leeftijd aan een overdrachtsoefening. Maar veel ondernemers kunnen hun bedrijf moeilijk loslaten.” Externe begeleiding daarbij is wenselijk, al is het maar omdat een geschikte overnemer zelden uit zichzelf komt binnengewaaid. “MNA stapt voor zijn klanten zelf naar potentiële overnemers”, zegt Dominick Gallant. “Vanuit een analyse en waardering van de onderneming krijgen we een goed beeld van wie de beste overnemers kunnen zijn. We bekijken eerst de officiële informatie van veel bedrijven, stappen dan naar een selectie ervan om hun strategie beter te kennen en pas dan gaan wij die partijen bewust maken van een bepaalde overnameopportuniteit. Onze sterkte is onze uitgebreide databank en (inter)nationale netwerk, die ons telkens toelaten de naald in de hooiberg te vinden.” (JD )

www.mna.be

Weet wat u koopt

ij een overdracht van aandelen, zowel als bij een overdracht van handelsfonds, is het aan te raden om op voorhand goed te weten wat u precies koopt. U wil geen zaak overnemen om naderhand te moeten vaststellen dat bepaalde vergunningen ontbreken of niet verlengd kunnen worden, dat de bodem verontreinigd is of dat de intellectuele eigendomsrechten niet op naam staan van de onderneming. Een grondige due diligence is geen overbodige luxe! In essentie is een due diligence een risicoanalyse. Het is zaak om de situatie van de vennootschap of het handelsfonds zo goed mogelijk in kaart brengen, om vervolgens de risico’s te beoordelen: hoe waarschijnlijk is het dat ze zich voordoen en wat zou desgevallend de impact kunnen zijn? Pas daarna kan u met kennis van zaken het contract

zelf (verder) onderhandelen. Mogelijks zal u de prijs opnieuw willen bespreken of zekerheden willen van de verkoper, of er zal een opschortende voorwaarde ingelast moeten worden. In het slechtste geval leidt een due diligence tot het volledig afbreken van de onderhandelingen. Let daar evenwel mee op. Zeker wanneer dit in een ver gevorderd stadium gebeurt en er mogelijk door de andere partij al kosten zijn gemaakt, kan het zonder gegronde reden afbreken van de onderhandelingen aanleiding geven tot een vordering tot schadeloosstelling.

Dirk Clarysse Bright. Legal advisors. Attorneys at law. www.b-right.be

Bank Degroof en Petercam worden één. Het beste van het beste voor ú.

Om de meest vertrouwenswaardige partner voor u te zijn. Om u uitmuntende diensten te bieden. Om knowhow, expertise en innovatie onder één dak samen te brengen. Om lokale aanwezigheid een internationale dimensie te geven. Om het beste van ons te geven. Altijd. Ontdek ons op degroofpetercam.com Bank Degroof Petercam President Kennedypark 8 8500 Kortrijk - 056/26.54.00 Zoutelaan 134 8300 Knokke - 050/63.23.70 Kwadestraat 157/bus 12 8800 Roeselare - 051/25.90.30

Private Banking | Institutional Asset Management | Investment Banking | Asset Services

ONDERNEMERS & CO

DeLanghe Advocaten

Bedrijf op een tweesprong: verkopen, groeien of… Elke ondernemer heeft wel eens het (onbehaaglijke) gevoel van niet weten welke richting hij uit wil of moet. Bij de ‘pensioengerechtigde’ ondernemer zal deze vraag sowieso spelen: dient hij zijn bedrijf over te laten aan zijn kinderen of dient hij zijn bedrijf te verkopen aan een derde. Maar ook in een vroegere fase kan deze vraag spelen. Weet dat er naast een overdracht aan de kinderen of de algehele overdracht aan een derde-koper, nog mogelijkheden zijn. Overlaten aan de kinderen Bij het merendeel van de ondernemers zit dit scenario nog het meest ingebakken: werken tot de ‘pensioengerechtigde’ leeftijd en dan het bedrijf overlaten aan de kinderen. Geen wit-zwart scenario, u kan immers zorgen voor een geleidelijke overstap en bepaalde controlemechanismen opzetten. Denk daarbij aan een opsplitsing van de aandelen in vruchtgebruik/blote eigendom, vetorechten op aandeelhoudersniveau, zitje in de raad van bestuur, oprichten van een commanditaire vennootschap, opzetten van een stichting administratiekantoor, etc. Sinds 2012 geldt in het Vlaams Gewest bovendien een fiscale gunstregeling voor de overdracht van familiebedrijven: schenking voor Belgische notaris aan 3%, schenking voor Nederlandse notaris zonder schenkingsrechten (de schenker dient dan wel nog 3 jaar te overleven). Verkoop aan een derde of herfinanciering gecombineerd met het aantrekken van niet-familiaal management Indien u niet langer interesse heeft om uw bedrijf uit te baten en uw kinderen ook niet geïnteresseerd zijn, kan u op zoek gaan naar een kandidaat-koper voor uw bedrijf. Eventueel kan u ook polsen bij het bestaande management (zgn. management buy-out). U kan hen daarbij helpen door een uitgestelde betaling toe te staan, al dan niet onder de vorm van een (achtergestelde) lening of hen geleidelijk te laten instappen in het kapitaal van het bedrijf.

Indien u overweegt om uw bedrijf te verkopen, is het belangrijk om uw bedrijf tijdig verkoopsklaar te maken. Wees daarbij voorbereid op de intensiteit van dergelijk verkoopproces. Er komen vele aspecten bij kijken: opstellen informatie-pakket, bepalen van de waarde van uw bedrijf (in dit verband kan het belangrijk zijn om tijdig te werken aan de financiële optimalisatie van uw bedrijf o.a. werkkapitaal, kostenstructuur), organiseren van een “dataroom” teneinde een kandidaat-koper toe te laten een audit uit te voeren mbt alle boekhoudkundige, juridische en operationele aspecten van uw bedrijf (zgn. due diligence-onderzoek). En ook op het moment dat er een principieel akkoord is met de kandidaat-koper, dienen de afspraken nog juridisch contractueel vastgelegd te worden. Een alternatief kan zijn om uw bedrijf te herfinancieren (via banken of een derde financiële investeerder), gekoppeld aan het overlaten van het dagelijks bestuur aan een extern of bestaand managementteam. Het voordeel is dat de ondernemer een stapje terug kan zetten, een belangrijk deel van de waarde van zijn bedrijf (zonder het bedrijf in een risicovolle schuldpositie te brengen) kan incasseren, en toch de controle (i.e. aandelen) van het bedrijf kan behouden en verdere groei kan realiseren, organisch of via buy en build-strategie. Voor het externe management wordt dan best een attractief verloningpakket samengesteld waarbij deze op een fiscaal vriendelijke wijze meegenieten van de waardestijging van de onderneming (warranten- of aandelenoptieplan, beperkt aandelenbezit (uiteraard gecombineerd met controlesystemen bij exit van de manager (good- en bad leaver clausules), etc.).

nieuwe markten. Mogelijke structuren zijn: instap via kapitaalverhoging (‘vers geld’); via overname van een deel van de aandelen (waardoor u al een deel kan cashen) of fusie van de betrokken bedrijven. Het is daarbij belangrijk om de nodige afspraken te maken voor de concrete samenwerking (vb. vetorechten), maar ook voor het moment dat één van de partners er toch wil uitstappen (vb. voorkooprecht, volgplicht, volgrecht, regeling voor deadlocksituaties). Vaak wordt bij een opstartfase, in een periode van goede trouw, geen aandacht besteed aan dergelijke contracten, maar blijken deze bij een latere exit of geschil onontbeerlijk te zijn. Welk alternatief het meest geschikt is voor u, zal afhangen van de concrete omstandigheden. Onthoud vooral dat er verschillende mogelijkheden zijn die volledig op uw persoon en uw bedrijf afgestemd kunnen worden.

Frank De Langhe en Sara Burm

DeLanghe Advocaten

Joint venture Misschien wilt u de controle van uw bedrijf nog niet volledig overdragen, of ziet u de opportuniteit om uw bedrijf te laten groeien door samenwerking of integratie met een sectorgenoot. Het voordeel hiervan is dat uw bedrijf via een frisse wind mogelijks exponentieel kan groeien door enerzijds de vernieuwende zienswijze van uw joint venture partner en/of anderzijds het aanboren van

Fiscaal Recht en Vermogensplanning M&A en Vennootschapsrecht Handels- en Contractenrecht

Henri Lebbestraat 109, 8790 Waregem, België Telefoon +32 (0) 56 62 50 00 Email frank.de.langhe@de-langhe.be www.de-langhe.be

De ervaren copiloot op sleutelmomenten voor uw onderneming Reorganisaties – Vastgoedstructurering – Vermogensplanning – Corporate Finance – Ondersteunende diensten

Wittemolenstraat 47 8200 BRUGGE

lievens@lievens.be wwww.lievens.be

Bischoffsheimlaan 36 1000 BRUSSEL

adviseert de overlater waardeert het bedrijf zoekt overnemers bemiddelt en onderhandelt helpt bij het overnamecontract méér dan 30 jaar ervaring méér dan 400 referenties Contacteer ons vertrouwelijk en discreet:

Beheerstraat 49

Johan COUCKE

Geert BUYSE

JO DECOUTERE Martijn COUCKE

8500 Kortrijk

Tel. 056 35 78 24

info@oba.be

www.oba.be

ad-vervisch.pdf

14/04/15

11:40

overnamebegeleiding op maat E SAVE THE DAT

27 OKTOBER 2016 OVERNAMEBEGELEIDING

overdracht en overname van ondernemingen uitkoop van aandeelhouders

Onze andere initiatieven rond overname ontdekken? Contacteer Heidi Logghe - heidi.logghe@voka.be - 056 23 50 49

Neder Mosscher 23 - 8500 Kortrijk - 056 53 36 87 - 0496 58 78 52 bruno@vervischovernames.be - www.vervischovernames.be

Bescherm uw vermogen Wij zijn gespecialiseerd in de familiale opvolging van privĂŠ- en bedrijfsvermogens. Wij garanderen de vermogende particulier een onafhankelijk advies bij het structureren van zijn patrimonium. Als advocaten verdedigen wij u in een erfenis- of echtscheidingsprocedure.

Optimismelaan 1b3, 1140 Brussel Tel.: 02 502 59 87, Fax: 02 502 83 06 Fr. Rooseveltlaan 172/174, 8790 Waregem Tel.: 056 62 51 00, Fax: 056 62 51 01 Paalsteen 5, 9830 Sint-Martens-Latem Tel.: 09 220 51 10, Fax: 09 281 18 80 De Rentfort 14, 2970 Schilde Tel.: 03 331 80 80, Fax: 03 331 80 81

www.delboodek nudt.be - i n fo@delboodek nudt.be

Delboo Deknudt adv. voka 233x333.indd 1

11/04/16 09:02

ONDERNEMERS & CO

Persona Accountants

Welke vergoedingen kan ik, naast mijn wedde, uit mijn vennootschap halen? De belastingdruk op wedde bedraagt ongeveer 60% (belastingen en sociale bijdragen). De toekenning van een dividend brengt eveneens een kostenplaatje van meer dan 50% met zich mee. Het is handig een gevarieerd loonpakket samen te stellen, zodat u netto een mooi bedrag privé ontvangt en de belastingdruk lager is dan 50%. Dit kan door diverse vergoedingen en soorten inkomsten, naast uw wedde, te optimaliseren. 1. Huur -- huur onroerend goed: wie eigenaar, erfpachter of vruchtgebruiker is van een onroerend goed dat gebruikt wordt door de vennootschap, kan hiervoor een huur ontvangen. Opgelet: de maximale huur die u zichzelf mag toekennen wordt beperkt aan de hand van het KI van het onroerend goed. Indien u zichzelf meer toekent wordt dit geherkwalificeerd als wedde, weinig zinvol dus. Huur wordt nl. voordeliger belast dan wedde, optimalisatie is dus aangewezen. -- huur roerende goederen: bent u persoonlijk eigenaar van vb. bureelmateriaal of meubilair? U kan deze eveneens aan uw vennootschap verhuren. Deze vergoedingen worden belast als roerende inkomsten. U heeft recht op aftrek van een kostenforfait op de ontvangen bedragen. Op het resterende saldo geldt een taxatie van 25%. In de vennootschap is het volledige bedrag een aftrekbare kost. 2. Privékosten laten betalen door de vennootschap -- verzekeringen zoals gewaarborgd inkomen, hospitalisatieverzekering, ongevallenverzekering kunnen door de vennootschap betaald worden. Dit wordt aanzien als een sociaal voordeel ten aanzien van de zaakvoerder. -- gas en elektriciteit door de vennootschap laten betalen is afhankelijk van de bedragen van uw privéfacturen. U kan dit laten betalen door de vennootschap. U wordt dan belast op een voordeel van 950 euro voor elektriciteit en 1.900 euro voor ver-

warming. Indien de kostprijs van uw facturen hoger ligt dan de kostprijs van de belasting van het voordeel, laat u uw vennootschap de facturen betalen. Indien de kostprijs lager ligt dan het voordeel, dan kent u uzelf beter een vergoeding toe voor gas en elektriciteit. 3. Forfaitaire onkostenvergoedingen Als bedrijfsleider heeft u recht op heel wat forfaitaire onkostenvergoedingen. Het betreft vergoedingen die gehanteerd worden voor werknemers. Als bedrijfsleider heeft u er eveneens recht op. Concreet gaat het om bedragen die u aan uzelf toekent maar die u netto ontvangt. Er worden immers geen belastingen of sociale bijdragen op afgehouden. Voor de vennootschap zijn dit aftrekbare kosten. Hieronder een overzicht van de belangrijkste bedragen. --

-------

Fietsvergoeding: rijdt u regelmatig met de fiets? U heeft recht op een vergoeding van 0,22 EUR/kilometer. U kan zelfs uw fiets door uw vennootschap laten betalen en toch genieten van de belastingvrije kilometervergoeding. Maaltijdvergoeding: wie minstens 5 uur/ dag op de baan is, heeft recht op een forfaitaire dagvergoeding van 19,22 EUR Telefoon en internetverbinding thuis: onkostenvergoeding van 25 EUR/maand Vergoeding bureelkosten: per maand mag u zichzelf 75 EUR toekennen Vergoeding parkingkosten: maandelijkse onkostenvergoeding van 20 EUR/maand Kleine geschenken: onkostenvergoeding van 20 EUR/maand Vergoeding carwash: recht op vergoeding van 15 EUR/maand Kosten verbonden aan de auto (garage): recht op een vergoeding van 50 EUR/ maand Onderhoud van de werkkledij: per dag onkostenvergoeding van 1,64 EUR, rekening houdend met 21 werkdagen bedraagt dit dus ongeveer 35 EUR/maand.

4. Dienstreizen naar het buitenland Als u regelmatig in het buitenland verblijft en daar dus overnacht, heeft u recht op een onkostenvergoeding om de kosten die u daar maakt te vergoeden. Per land is een andere ‘dagvergoeding’ van toepassing. De bedragen van de onkostenvergoedingen zijn meestal hoger dan de werkelijke kosten die u daar maakt. Het is aangewezen om uw persoonlijk weddepakket te optimaliseren. Raadpleeg uw accountant om dit voor u persoonlijk te bekijken. Het is namelijk van belang dubbel gebruik uit de weg te gaan, bijvoorbeeld door bedragen die reeds door de vennootschap betaald worden, nogmaals als onkostenvergoeding toe te kennen. Via het toekennen van diverse ‘soorten’ inkomsten, kan u ervoor zorgen dat uw totale loonpakket heel gevarieerd wordt samengesteld, met een lagere belastingdruk tot gevolg. Sofie Hoedt, vennoot

MET DE TOEKOMST IN HET VIZIER UITGEREKEND VOOR U

Op basis van bovenstaande, kan u zichzelf dus onkostenvergoedingen toekennen die een belangrijk onderdeel, naast uw wedde, van uw totale loonpakket bedragen.

Wijnendalestraat 177, 8800 Roeselare T +32 (0)51 57 56 00 - www.persona-accountants.be

DOSSIER

MILIEU & ENERGIE Groen en duurzaam uw milieuplan beheersen en energiekosten onder controle houden.

VOLGENDE DOSSIERS

Business lifestyle Automatisatie & robotica Startersspecial

Dossier

www.voka.be/ondernemers

Koerswijziging gaat gepaard met nieuwe naam Het Electrabel dat we allemaal al jaren kennen is niet meer. Met ENGIE Electrabel kreeg de energieproducent een nieuwe naam. Daarnaast worden de activiteiten in de Benelux gebundeld in één organisatiestructuur. Directeur-generaal ENGIE Benelux Philippe Van Troeye wil het bedrijf een heel andere richting uitsturen. “We willen niet langer louter energie produceren. ENGIE Electrabel gaat zich expliciet profileren als dienstenleverancier”, zegt hij.

“ENGIE Electrabel focust op dienstverlening” Denkt u dat een volledige uitstap uit de kernenergie mogelijk zal zijn tegen 2025? “Dat weet ik niet, en het is ook niet de verantwoordelijkheid van ENGIE alleen. Ik ben geen voorvechter van kernenergie. De huidige verlenging zorgt voor de nodige ademruimte om de transitie te kunnen doorvoeren. Heel wat aspecten spelen een rol. Niet in het minst de prijs van energie: hoe die zal evolueren in de toekomst is onduidelijk. Het is wel duidelijk dat we in België nood hebben aan een visie, zo snel mogelijk. Daarom pleit ik, net zoals Voka trouwens, voor een energiepact. Er is dringend nood aan een overleg tussen de federale en de regionale overheden, en alle andere stakeholders, om een visie op lange termijn uit te zetten voor het energiebeleid. Daarvoor kijk ik deels ook naar Europa, want er is een groter kader nodig. Groene energie wordt vandaag in meerdere landen zo erg gesubsidieerd dat de markt niet kan werken. Maar het zal er ENGIE Electrabel, als grootste groenestroomproducent, echter niet van weerhouden te blijven investeren in groene energie, en bijvoorbeeld de windenergiecapaciteit tegen 2020 te verdubbelen.” ENGIE Electrabel staat de komende jaren voor nog heel wat andere uitdagingen, zoals de nieuwe Benelux-structuur.

“Het staat vast dat de grenzen tussen de traditionele activiteiten aan het vervagen zijn.” Philippe Van Troeye

“Ons Franse moederbedrijf bundelde alle activiteiten in die drie landen in één structuur. ENGIE is elders in Europa al langer lokaal veranderd. Die landenoriëntatie kan een belangrijke hulp worden in de noodzakelijke energietransitie, een project dat land per land bekeken zal worden. Op regionaal vlak kunnen we zo nog beter de partner van onze klanten, van de privésector, van de steden en van de overheid worden.” Wie ENGIE Electrabel zegt, denkt meteen aan de productie van energie. Daar wil u verandering in brengen, door fel in te zetten op de dienstenpoot van het bedrijf. “Dat wordt ongetwijfeld de grootste uitdaging voor de komende jaren. We zetten niet meer hoofdzakelijk in op de productie van energie, maar evolueren naar een bedrijf dat nog meer zijn klanten gaat helpen dan vroeger, dat oplossingen voor bepaalde problemen gaat aanreiken. Nog meer servicegericht zijn wordt de boodschap.” Concreet? “De opportuniteiten zijn legio. De digitalisering opent de deur voor allerlei toepassingen, zoals water- en energietellers, voor diensten op domotica- en communicatievlak. Waarom zouden we geen rol kunnen spelen in het opvolgen van zorgbehoevende mensen? Of in het domein van het facility management? Het verzorgen van toegangscontrole, het optimaliseren van openbare verlichting of parkeergeleidingssystemen: het kan allemaal. Zo ver van ons bed is dat niet: onze dochterondernemingen ENGIE Axima, ENGIE Cofely en ENGIE Fabricom bouwden al heel wat ervaring op in die sectoren. En het is dan wel niet zo bekend, maar ENGIE Electrabel heeft

DOSSIER

ENGIE Electrabel in cijfers ➜ 17.000 jobs in België ➜ 2,8 miljoen klanten ➜ 9.077 MW geïnstalleerde

productiecapaciteit in België

➜ 523 MW hernieuwbare energiecapaciteit ➜ 67% productiecapaciteit is CO2-vrij

(48% nucleair)

➜ Marktaandeel elektriciteit (retail): 43%

in Vlaanderen, 69% in Brussel

➜ Marktaandeel gas (retail): 39% in

Vlaanderen, 67% in Brussel

“Er is dringend nood aan een overleg om een visie op lange termijn uit te zetten voor het energiebeleid.” Philippe Van Troeye

al jaren een uitstekend R&D-center in Linkebeek, ENGIE Lab (het vroegere Laborelec) waar we nieuwe technologie ontwikkelen rond energie-efficiëntie. Daarnaast werken we samen met bijna alle universiteiten in België. Onlangs hebben we ook een nieuwe structuur uitgewerkt waarmee we investeren in start-ups in de technologiesector. Het staat vast dat de grenzen tussen de traditionele activiteiten aan het vervagen zijn.” Zelf een elektrische wagen op de markt brengen zal uw bedrijf natuurlijk niet doen, maar ENGIE Electrabel kan wel een belangrijke rol gaan spelen op het vlak van de groene mobiliteit. “Het transport is verantwoordelijk voor bijna 20% van de wereldwijde CO2-uitstoot. We bouwden in dat domein al heel wat expertise op. Zo hebben we voor ons hoofdkwartier in Brussel enkele oplaadpalen voor taxi’s geïn-

stalleerd. En met enkele partners hebben we ENoRa opgericht, voor de uitbouw van een netwerk van CNG-stations voor auto’s die op aardgas rijden. Daarnaast begeleidt ENGIE Electrabel haar klanten met advies over duurzame en innovatieve mobiliteitsoplossingen. Het bereik van elektrische wagens is nog vrij beperkt. Maar de technologische evolutie gaat de elektrische wagen steeds aantrekkelijker maken, vooral dankzij de evoluerende batterijen. Zoals ik net zei: we willen onze verantwoordelijkheid opnemen, maar uiteindelijk blijven we wel een privébedrijf. Daarom kijken we ook naar partners en voeren we onderhandelingen met de lokale beleidsorganen. We zien dat er een en ander in beweging komt in Vlaanderen. De vergroening van de wagenfiscaliteit is ingezet, maar er is een geïntegreerde aanpak nodig tussen de gewesten.”

Het zit eraan te komen dat we op termijn allemaal kleine energieproducenten gaan worden, met onder meer zonnefolies op de ramen en ingewerkte zonnecellen in de dakpannen. “Dat klopt. De kans is bijvoorbeeld ook reëel dat een elektrische wagen een woning van energie zal voorzien, geparkeerd in de garage. Via smart grids zal de energie- en warmtevoorziening in een wijk geoptimaliseerd kunnen worden. De netbeheerders en grote energieproducenten zullen uiteraard mee moeten met die revolutie. ENGIE Electrabel heeft die expertise al in huis en we zullen dus zeker onze rol kunnen blijven spelen, ook in de toekomst.” (Peter De Meyer - Foto Frederik Beyens)

www.engie-electrabel.be

PLATO Experten Energie ENGIE Electrabel draagt ook het peterschap van Voka-traject PLATO Experten Energie. Energieverantwoordelijken uit 20 West-Vlaamse productiebedrijven wisselen daarin elke maand ervaringen en kennis uit over energiebeheer, om zo hun energiefactuur te optimaliseren. Het traject gaat opnieuw van start in september 2016. www.voka.be/plato-energie

Eindelijk een transparante aardgasfactuur! Geniet het hele jaar door van een eerlijke lage aardgasprijs... op een glasheldere factuur. Als bedrijf hecht u veel belang aan transparantie. Van uw aardgasleverancier verwacht u hetzelfde. Antargaz speelt daarom open kaart. U geniet bij ons het jaar rond van een persoonlijke service tegen een correcte prijs. Geen misleidende promoties maar transparante tarieven. Wij houden het glashelder en eerlijk. Benieuwd hoe transparant uw toekomstige gasfactuur eruitziet? Ontdek het nu op www.antargaz.be.

AARDGAS

GAS IN TANKS

GAS IN FLESSEN

Antargaz is de verdeler in België die ook propaan in tanks en propaan en butaan in flessen levert. Gas voor iedereen, altijd en overal is ons motto!

Lage transparante prijs Duidelijke factuur Persoonlijke service

AL MEER DAN 10.000 TEVREDEN KLANTEN EN SNELGROEIEND! “Wij helpen van de KMO tot de grote industrie, en dit kostenloos zoals uw verzekeringsmakelaar. Iedereen kan fors besparen door gebruik te maken van een energie makelaar. ” ~ Stijn Rigolle ~

STOP! Betaalt uw bedrijf niet teveel voor energie? Enbro staat voor ENergy BROkers, uw persoonlijke adviseur inzake gas- en elektriciteitsverbruik. Onze toegewijde medewerkers zetten zich dagelijks in om uw energiekosten en die van vele andere bedrijven te reduceren. Wij staan in rechtstreekse verbinding met de energieleveranciers en kunnen daardoor steeds competitieve tarieven aanbieden. Wij gaan voor u GRATIS op zoek naar de beste deal en geven steeds advies op maat!

Onze missie? Een gezonde competitie creëren tussen de verschillende leveranciers! En de scherpste prijs aanbieden bij onze klanten.

Enbro België Heulse Kasteelstraat 9A 8501 Kortrijk (Heule)

Tel. : +32 (0)9 394 394 0 Fax : +32 (0)9 394 394 1

Mail : info@enbro.be Web : www.enbro.be

DOSSIER

Sumi: meer dan de som van Elektro.Mat en Domotic.Lounge “We bekijken nu hoe we de Shopcontroller kunnen aanbieden aan andere sectoren, zoals scholengemeenschappen of overheden.”

Zeg niet langer Elektro.Mat en Domotic.Lounge, maar Sumi – Smart & Connected Buildings. De specialist in gebouwenautomatisering en geïntegreerde beheerssystemen uit Heule brengt zijn verschillende ‘merken’ onder in één platform.

e nieuwe naam zal wennen worden voor medewerkers, klanten en leveranciers. Maar hij klinkt goed, en dat niet alleen: Sumi geeft perfect weer waar het bedrijf voor staat en waar het de komende jaren naartoe wil.

Hannelore Verdonckt

“Elektromat is groothandel in elektrotechnisch materiaal en bestaat sinds 1983; in 1997 lanceerden we Domotic.Lounge, ons engineeringteam”, zegt zaakvoerder Hannelore Verdonckt. Zij laat het familiebedrijf de volgende stap zetten, in tandem met Stef Vande Meulebroucke, business development manager en voorzitter van de raad van bestuur. “De markt en technologie evolueren snel. Het momentum was er om met één naam naar buiten te komen. Met Sumi – Smart & Connected Buildings lanceren we nu één platform dat onze verschillende activiteiten volledig dekt.”

onderhoudsefficiëntie. Wij noemen dat transversale intelligentie: de integratie van verschillende, niet-merkgebonden intelligente beheerssystemen in één makkelijk te hanteren systeem. Dat gaat veel verder dan wat de mensen klassiek onder ‘domotica’ verstaan, en dat willen wij met Sumi nog meer benadrukken.”

“We zijn indertijd gestart in een heel breed spectrum. Nu ligt onze focus vooral op nietresidentiële gebouwen”, zegt Stef Vande Meulebroucke. “Onze producten en dienstverlening moeten zowel technici als niet-technici toelaten gebouwen op een zo eenvoudig mogelijke manier gebouwen te runnen qua energie- en

Met de zelfsturende webapplicatie Shopcontroller, een energiemonitoring-dashboard, bracht Sumi/Domotic.Lounge dat heel concreet in de praktijk voor de retailmarkt. “Shopcontroller hebben we vijf jaar geleden ontwikkeld met designbureau Studio Dott, tijdens het 5X5-traject van Designregio Kortrijk. De app

heeft een gebruiksvriendelijke en intuïtieve interface, die iedereen toelaat temperatuur, licht, elektriciteit,… niet alleen te monitoren maar ook vanop afstand slim te sturen in een onbeperkt aantal bestaande gebouwen binnen een groep of keten. We bekijken nu hoe we de app ook kunnen aanbieden aan andere sectoren, zoals scholengemeenschappen of overheden.” De naamsverandering en merkenintegratie zijn voor Sumi ook het geschikte moment om over de grens te kijken. “Begin dit jaar hebben we een vennootschap in Frankrijk opgericht; de EDHEC Business School in Rijsel voert voor ons een marktstudie uit, die moet duidelijk maken hoe we de Franse markt met onze expertise, technieken en diensten het beste kunnen betreden”, besluiten Stef en Hannelore. (JD Eigen Foto)

www.sumismart.com

WE HELPEN BEDRIJVEN DIE IN ORDE WILLEN ZIJN MET DE MILIEUWETGEVING • • •

Aanvragen milieuvergunning Takenpakket milieucoördinator Divers milieu-advies

carbon steel - stainless steel

apparatenbouw in staal en roestvrijstaal bvba Milieuconsulent Jan Feryn | Desselgemstraat 75 | 8540 Deerlijk

056/72.46.79 - info@ferynjan.be

W W W.FERYNJAN.BE

Kortrijkstraat 122 - B-8770 Ingelmunster - Tel. 0032 (0)51 30 12 61 (60) - fax 0032 (0)51 30 93 83 www.verschooreconstructie.be - info@verschooreconstructie.be

DOSSIER

ACR Energie overleeft zonnepanelencrisis door diversificatie Golfbewegingen zijn eigen aan de economie, maar sommige sectoren mochten de voorbije jaren toch wel héél woeste baren trotseren. ACR Energie is in de Brugse regio één van de weinige leveranciers van fotovoltaïsche systemen – bekend als ‘zonnepanelen’ – die de instortende markt door het wegvallen van de subsidies overleefde. “De tarieven van de klassieke energieleveranciers worden in de toekomst zo hoog dat de markt van de alternatieve energiebronnen zelfregulerend zal worden”, voorspelt Pascal Ryffranck.

CR Energie zette in 2008 voet aan de grond in de booming business van de zonnepanelen, maar herademt 8 jaar later opnieuw na een zware periode. “Toen de subsidies verminderden, viel de markt stil”, vertelt Pascal Ryffranck. “We gingen van 1.000 aanvragen per maand naar 20. Het probleem in onze sector is dat je niet elke dag zonnepanelen kunt installeren. Wie enkel daarop inzette kreeg het dus heel moeilijk. Velen zijn eronder door gegaan. Door ook zonneboilers, warmtepompboilers, dakwerken en infraroodverwarming aan te bieden, bleven we overeind en kunnen we vandaag weer aan uitbreiding denken.” De ondertussen bekende oversubsidiëring in de sector zorgde voor een verwrongen marktsituatie. Pascal Ryffranck: “Vroeger verkocht je subsidies, geen zonnepanelen. Hoe goedkoper de consument ze kon kopen, hoe meer hij erop kon verdienen. Vaak werden dan ook minderwaardige installaties geplaatst. Wij kozen altijd voor kwalitatieve en dus duurdere materialen. Daar blijkt vandaag de meeste

vraag naar. Mensen willen zo lang mogelijk zeker zijn van een zo groot mogelijk rendement op hun investering. Spaargeld brengt niets meer op en de elektriciteit van het net wordt almaar duurder. Een installatie die na 10 jaar terugverdiend is en jaarlijks 7 à 10 procent rendement geeft, wordt dan heel interessant. Je energieprijs blijft ook stabiel. Eigenlijk koop je zonne-energie aan de dagprijs van vandaag, maar dan wel voor 30 jaar en langer.” Het leeuwendeel van de klanten van ACR Energie zijn particulieren. “Zij zien die investering over hun hele levensloop. Een systeem dat 30 jaar en langer meegaat, vinden ze de moeite waard. Bedrijven kijken vaak maar 5 jaar ver en willen op een te korte termijn een groot rendement hebben, tenzij ze het milieuvoordeel hoog in het vaandel dragen. Het zou een goede zaak zijn mochten ondernemers meer in termen van energiebesparing dan in termen van winst gaan denken”, besluit Pascal Ryffranck. (SD - Foto MVN)

www.acr-energie.be

“Vroeger verkocht je subsidies, geen zonnepanelen.” Pascal Ryffranck

SAMEN WETEN WE VAN AANPAKKEN

600.000 ton bedrijfsverpakkingsafval wordt jaarlijks gerecycleerd

Belgische bedrijven en afvalophalers leveren al 17 jaar samen met VAL-I-PAC groot werk in het beheren van bedrijfsverpakkingsafval. Vorig jaar werd er, van de 700.000 ton bedrijfsverpakkingen die op de Belgische markt gekomen zijn, maar liefst 600.000 ton gerecycleerd. Zo krijgt bijvoorbeeld zo goed als 100% van de kartonnen verpakkingen vandaag na gebruik een nieuw leven. EfficiÃ«nt, economisch en beter voor het milieu. Proper gedaan!

SAMEN BEDRIJFSVERPAKKINGSAFVAL BEHEREN EN RECYCLEREN

Ontdek hoe op www.valipac.be

DOSSIER

Spin-off realiseert grootschalige projecten van in Brazilië tot in Egypte

Warmtekrachtkoppelingen van CallensVyncke internationaal gegeerd Op een ecologische en zuinige manier gelijktijdig elektriciteit en nuttige warmte creëren via grootschalige warmtekrachtkoppelingen: dat is sinds 2009 de specialisatie van CallensVyncke. De spin-off waarvoor Callens&EMK en Vyncke destijds de krachten bundelden, is uitgegroeid tot een ferme dochter, dankzij haar grootschalige turnkeyprojecten van in Brazilië tot in Egypte.

et voorwoord van de boeiende CallensVyncke-roman werd geschreven tijdens besprekingen tussen AB Inbev en Vyncke in 2008. “Ik werkte toen nog voor Vyncke”, vertelt general manager Ignaas Mahieu. “Wij hoopten om de energie voor het nieuwe ketelhuis voor de brouwerij in Leuven te mogen leveren via de bouw van een biomassacentrale, maar de brouwerij opteerde uiteindelijk voor een project op basis van gascogeneratie. Daarop zijn wij linea recta richting Callens & EMK gereden, waarmee we al sporadisch samenwerkten. We kwamen al snel tot een overeenkomst om onze krachten te bundelen. We haalden het project bij AB Inbev binnen en richtten CallensVyncke op. Het was meteen de bedoeling om CallensVyncke uit te bouwen tot een zelfstandige firma, die zich specialiseert in het ontwerp en de bouw van gasgestookte warmtekrachtkoppelingen bij industriële klanten.”

Kind aan huis bij Cargill, Monsanto en Kronos Aanvankelijk leende CallensVyncke nog personeel van de beide ‘ouder’bedrijven, maar lang duurde dat niet. “Inmiddels werken wij met 12 ingenieurs die elk in een bepaalde niche gespecialiseerd zijn. Nog belangrijker dan hun vaardigheden, is hun mentaliteit: onze mensen moeten teamspelers zijn, want voor ieder project hebben ze elkaar hard nodig. We

facing the world. Jaarthema Voka West-Vlaanderen 2016

betrekken hen ook nauw bij de verdere ontplooiing van de strategie, want het kapitaal zijn onze mensen.” CallensVyncke realiseerde haar eerste projecten bij Belgische afdelingen van multinationals, maar trok al snel over de grenzen heen. Vandaag is de onderneming kind aan huis bij onder meer Cargill, Monsanto en Kronos. “Zowat al onze klanten bevinden zich in de voedingsindustrie en de ‘kleine’ chemie. Hun herhaalorders zien we als een bewijs van onze toegevoegde waarde. Onze projecten situeren zich bij grote energieverbruikers, op sites waar de energiebehoefte groter is dan 10 ton stoom per uur, en dat gedurende meer dan 7.500 uur per jaar. Concreet betekent dat: industriële bedrijven met een productieproces dat quasi de klok rond draait, met maar een paar weken stilstand per jaar. Zij zien een WKK terecht als een investering die zich relatief snel terugverdient, omdat het energieverbruik tot 20 procent daalt en ze ecologische certificaten kunnen verdienen. Hoe groter het prijsverschil

“Hoe groter het prijsverschil is tussen gas en elektriciteit, hoe interessanter een WKK wordt.” Ignaas Mahieu

is tussen gas en elektriciteit, hoe interessanter een WKK wordt.” Het is koffiedik kijken hoe de energiemarkt op lange termijn zal evolueren en welke rol WKK’s daarin zullen spelen. Bij CallensVyncke zien ze de toekomst alvast positief in. “We kennen een mooie organische groei, die we bewust niet boosten door acquisities. Wij spelen in op energietrends en door zowel geografische, technologische als sectoriële diversificatie spreiden we de risico’s” besluit Ignaas Mahieu. (BVC - Foto Hol)

www.callensvyncke.com

Klant is koning? “Absoluut. Wij springen voor onze klanten!” “Als ze bellen, laten wij alles vallen en nemen wij direct op! Anders lopen klanten zo naar de concurrentie. En de rest van het werk doen we na de werkuren.”

“Absoluut. Daarom laten wij ons niet storen!” “Kwaliteit! Dat willen de klanten toch? Als ze ons om de haverklap storen, zal dat niet lukken. Ze kunnen enkel tussen 14 en 15 u. bellen – anders kunnen wij niet opnemen.”

Tijd voor een #NieuwPerspectief Laat je inspireren op proximus.be/NieuwPerspectief. En ontdek hoe slimme IT en telecom – met onze professionele telefonie-oplossingen – kunnen zorgen voor gelukkige klanten en nog efficiëntere medewerkers.

VOKA-NIEUWS

Algemene Jaarvergadering, luchtige causerie en zomerse BBQ op 31 mei in Kuurne

LOL op het Zomerfeest van Voka West-Vlaanderen Maelstede in Kuurne wordt op dinsdag 31 mei het toneel van het derde Zomerfeest van Voka West-Vlaanderen. Na de Algemene Jaarvergadering houdt auteur-columnist Ann De Craemer een luchtige causerie over universele communicatie. LOL! Daarna worden de jubilerende bedrijven in de bloemetjes gezet. Hoogtepunt van deze gezellige netwerkavond is een zomerse BBQ.

Emoji’s worden steeds vaker gebruikt. Ook professioneel. Een lachend gezicht, een huilend gezicht,… het zijn afbeeldingen die wereldwijd gekend zijn en herkend worden. Bovendien laten emoji’s ook toe om een extra dimensie toe te voegen aan een geschreven boodschap, net zoals gezichtsuitdrukkingen en gebaren dat doen bij een mondelinge boodschap.

“Z

oals de Nieuwjaarsrecepties de start zijn van het nieuwe jaar, brengen we onze ondernemers halfweg het jaar opnieuw samen voor een grootse netwerkactiviteit”, zegt eventmanager Isabelle Callens van Voka West-Vlaanderen. “Het Zomerfeest is een feestelijk moment waarop we alle West-Vlaamse ondernemers die lid zijn van Voka uitnodigen voor een gezellige zomeravond in een unieke omgeving met hoogstaande catering. Het is een manier om de community en de connectiviteit met Voka extra kracht bij te zetten. Het is ook de gelegenheid om de jubilarissen (Voka-leden die dit jaar 25, 50, 75, 100,… jaar actief zijn) letterlijk en figuurlijk in de bloemetjes te zetten. Wij erkennen hun ondernemerschap en willen dat samen met al onze leden vieren.”

JKL Het Zomerfeest start met de Algemene Jaarvergadering, een statutaire bijeenkomst met de traditionele agendapunten. Het is zowel een terugblik op geleverde prestaties als een vooruitblik op nieuwe projecten, initiatieven en toekomstambities. Na de viering van de jubilarissen brengt Ann De Craemer een onderhoudende bijdrage over universele communicatie onder de titel ‘Words, letters & icons’.

Deze emoji die huilt van het lachen werd door de Oxford English Dictionary zelfs uitgeroepen tot woord van het jaar 2015. Volgens de makers van het woordenboek vertolkte deze emoji het beste onze levenshouding en bezigheden in 2015.

“Dat onderwerp ligt in het verlengde van ons jaarthema internationaal ondernemen”, zegt Isabelle Callens. “Als een Aziatische zakenpartner een afkorting als LOL gebruikt, spreekt hij dan misschien toch een woordje Nederlands? Natuurlijk niet, maar ook taal wordt steeds internationaler. Zo zijn er meer van die universeel gebruikte afkortingen. Ook emoji/ emoticons, in 2015 voor het eerst in de Oxford Dictionary opgenomen, gaan tot de grensoverschrijdende taal behoren. Social media en digitale vormen van communicatie gebruiken steeds meer snel herkenbare tekens en beelden die vaak méér zeggen dan woorden. Spreekster Ann De Craemer wil het ondernemerspubliek daarover op een aangename manier onderhouden, herkenbaar, helder of net niet. En nu maar hopen dat het weer op 31 mei stralend, mooi en zonnig wordt, de naam Zomerfeest waardig, al hebben we op het domein Maelstede zowel buiten- als binnenlocatie ter beschikking.” (MD - Foto Shutterstock)

Praktisch

Datum: dinsdag 31 mei 2016 vanaf 18.30 u. Locatie: Maelstede, Brugsesteenweg 455, Kuurne Voor wie: alle leden/jubilarissen van Voka West-Vlaanderen: bedrijfsleiders, kaderleden en hun partners

Programma

18.30 u. Ontvangst en badging 19.00 u. Algemene Jaarvergadering 19.30 u. Universele communicatie ‘Words, letters & icons’ 20.00 u. Viering jubilarissen kort intermezzo 20.15 u. Netwerking tijdens zomerse BBQ

Gespot bij Voka

AGENDA

ACTIVITEITEN IN DE KIJKER! Ontdek de bits en bytes van Christiaens Full service IT-leverancier Christiaens uit Zonnebeke geeft u een inkijk in zijn digitale én reële werkruimte. Deze ‘Microsoft Dynamics Belux Rising Star 2015’ én vaste waarde in de 200 West-Vlaamse Trends Gazellen legt u uit hoe bedrijfssoftware bij kleine en middelgrote organisaties geïmplementeerd wordt. Meer info?: Shirley Seynaeve, tel. 056 23 50 41, shirley.seynaeve@voka.be

Mieke Vangheluwe Verantwoordelijke boekhouding en personeel Beeuwsaert Construct

Let’s shake hands Tenminste, dat is wat u hoopt te bereiken op het einde van een contractonderhandeling, al is dat niet zo eenvoudig. Een ‘neen’ heeft u, een ‘ja’ kunt u krijgen … maar hoe? De tips & tricks van Steven Debrauwere helpen u om succesvol te onderhandelen tot een goed eindresultaat.

Opleiding balanslezen voor niet-financiëlen “Naast het inboeken van alle aankopen, verkopen en financiële documenten, bespreek ik driemaandelijks de resultatenrekening met de zaakvoerders. Om daar extra informatie uit te halen en nog meer de link met de balans te kunnen leggen, volg ik deze opleiding. De kennis die ik vanavond opdoe zal ook nuttig zijn om de balansen van andere firma’s te kunnen analyseren.”

Meer info?: Kaat Creupelandt, tel. 056 23 50 42, kaat.creupelandt@voka.be

De vernieuwde subsidies van de Vlaamse Overheid Wil u weten hoe het zit met het nieuwe systeem rond overheidssubsidies dat op 1 april ingevoerd werd? Vincent Thoen, senior adviseur innovatie bij het Voka kenniscentrum, zat mee aan de onderhandelingstafel en legt het u uit tijdens deze Voka-actua. Meer info?: Marijke Bouciqué, tel. 056 26 13 89, marijke.boucique@voka.be

EVENEMENTEN EN ONTMOETINGEN dinsdag 26 april

12u00-14u00

Te gast bij Christiaens

Christiaens, Zonnebeke

dinsdag 26 april

19u30-21u30

CEO Connect: Budafabriek

Budafabriek, Kortrijk

donderdag 28 april

12u00-14u00

Voka-actua: De vernieuwde subsidies van de Vlaamse overheid

Deloitte, Roeselare

vrijdag 29 april

08u00-10u00

Ontmoet de burgemeester van Koksijde

Gemeentehuis Koksijde

vrijdag 29 april

11u00-14u00

Blue Energy: Spil in de vernieuwde & verruimde focus van GreenBridge

GreenBridge, Oostende

dinsdag 10 mei

08u00-10u00

Voka-actua: happy@work: Well Communications

Well Communications, Roeselare

dinsdag 10 mei

18u30-21u30

CEO Connect: Haven Oostende

Haven Oostende

dinsdag 10 mei

18u30-21u30

Ontmoet de burgemeester van Roeselare

beMatrix, Roeselare

woensdag 11 mei

18u00-22u00

Vokacongres: Samen springen naar een positieve toekomst

Tour & Taxis, Brussel

donderdag 12 mei

18u30-21u30

CEO Connect: D’M&S

D’M&S, Brugge

WORKSHOPS EN SEMINARIES dinsdag 26 april

08u45-12u15

LAB: Hoe manage ik mijn contracten?

Klokhof, Kortrijk

woensdag 27 april

08u30-12u00

De nieuwe douanewetgeving (UCC) in de praktijk: een update

Voka, Kortrijk

donderdag 28 april

08u30-10u00

Btw-seminarie: Datamining

Deloitte, Rumbeke

donderdag 28 april

13u30-17u00

Hoe LinkedIn gebruiken voor sales?

Voka, Kortrijk

dinsdag 3 mei

08u45-12u15

LAB: Mijn managementrapportering in één oogopslag!

Voka, Kortrijk

maandag 9 mei

17u00-20u30

LAB: Hoe word ik een inspirerende leider voor mijn team?

Voka, Kortrijk

dinsdag 10 mei

13u30-17u00

Hoe Pinterest inzetten als marketingmiddel?

Voka, Kortrijk

woensdag 18 mei

08u30-12u30

LAB: Van teamlid naar teamleider

Voka, Kortrijk

donderdag 19 mei

09u00-17u00

Onderhandelen tot een goed eindresultaat (tweedaagse opleiding)

Voka, Kortrijk

vrijdag 20 mei

08u45-12u15

LAB: Creëer efficiëntere processen met betrokken medewerkers

Voka, Kortrijk

INFO EN INSCHRIJVINGEN OP ONZE WEBSITE: WWW.VOKA.BE/WEST-VLAANDEREN

Event Partner

Content & event Partner

milieu, veiligheid en ruimtelijke planning

Partners van Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen 2016

PROSIT

Businesslunch met Kristian Vanderwaeren – Kortrijk Kersverse topman van de Dienst Douane & Accijnzen Kristian Vanderwaeren schetste bij een businesslunch de toekomstplannen van zijn dienst, de koers die hij wil varen en de voornaamste accenten die hij zal leggen. Na die toelichting en een uitgebreide Q&A was er nog even tijd voor een groepsfoto. Foto HOL

Ontmoeting met Lieven Maesschalck, kinesist van topatleten – Brugge Lieven Maesschalck (5de links) bracht bij Garrincha het verhaal van zijn onderneming Move to Cure en zijn internationale ervaringen in de topsportwereld. Een verhaal dat van aanwezigen Geert Ostyn (Obumex), Jan Bonte (Advionics), Frederic Verhaeghe (Verhaeghe Alg. Bouwonderneming), Jos Claeys (Westvlees), Charlotte Dekimpe (Voka), Sarah Cornand (Meeting in Brugge), Ann De Decker (Voka), Johan Verborgh (Verborgh Johan Architectuurstudio) en Ludo Lievens (Lievens & Co Consulting) gerust nog wat langer mocht duren! Foto MVN

VAN BEDRIJFSINCENTIVES TOT OPLEIDINGEN HELIKOPTERPILOOT

Ontbijtworkshop Shortsea Shipping – Roeselare De mogelijkheden van Shortsea Shipping voor WestVlaamse bedrijven illustreren, dat was de bedoeling van deze workshop. Luc Felix (Wienerberger), Willy De Decker (Shortsea Shipping Vlaanderen), Jan Allaert (Haven Oostende AG), Jan Debaillie (Ardo), Barbara Geschier (Voka) en Christophe Monos (Bekaert) wisselden achteraf graag van gedachten over die maritieme transportmodus. Foto Kurt

NIEUW BIJ STB-COPTER: FLIGHTSIMULATOR R22 EN R44 STB-COPTER B/ATO-304, Vliegveld 7, 8560 Wevelgem Tel. +32 (0)496 27 16 16 - e-mail: info@stb-copter.com - www.stb-copter.com

PROSIT

Drukbezochte eerste editie Veurne@Work – Veurne Te gast bij Extremis – Proven Zeg nooit zomaar ‘meubel’ tegen een designstuk van Extremis. Het wereldwijd bekende bedrijf uit Proven maakt onder leiding van Dirk Wynants ‘Tools for Togetherness’ zoals de ‘Gargantua’, de ‘Hopper Table’ en de ‘Captain’s Chair’. Op 24 maart namen we er een kijkje achter de schermen. Foto DD

Meer dan 35 bedrijven en organisaties uit Veurne gingen op de jobbeurs Veurne@Work op zoek naar nieuw talent. Jurgen Oyaert (Stad Veurne), Céline Mattheeuws (Mattheeuws transport), Dorothé en Sigrid Pauwelyn (Trotec), Liselotte Rombaut (Axintor), Nathalie Delva (Stad Veurne) en Jonas Plouvier (Voka) klonken achteraf op het succes van deze eerste editie. Wordt vervolgd! Foto DD

ENGINEERS & ARCHITECTS Kortrijk +32 56 95 92 25 I Gent +32 9 336 23 85 tides.be

50 , 9 9 €3

excl. btw

2015

BUREAUSTOEL CAMIRO Ergonomie en design, hand in hand

De ergonomische bureaustoel Camiro maakt deel uit van een serie stoelen die door Martin Ballendat werd ontworpen. Camiro is voorzien van een synchroonmechaniek die zich automatisch aan iedere gebruiker aanpast. Verder beschikt de Camiro over talloze instelmogelijkheden, waardoor u deze bureaustoel geheel naar eigen wens kan instellen om achter uw bureau van het optimale comfort te kunnen genieten. De Camiro-serie bevat ook vergaderstoelen en directiestoelen. Al deze stoelen zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren en koppelen een zeer scherpe prijs aan de beste kwaliteit met 7 jaar garantie!

ONTDEK CAMIRO! Ga snel naar www.inofec.be/camiro, ontdek alle ergonomische specificaties van het actiemodel en geniet vandaag nog van de actieprijs van €399,50 excl. btw i.p.v. €510.

* Prijs enkel geldig op het actiemodel, zie www.inofec.be/camiro

Gentseweg 518 n 8793 Waregem n T. 056 61 52 04 n info@inofec.be n www.inofec.be