De Vorlesebühne no. 1 2014

de thuisplek voor kort vreemd proza - mei 2014

Het hoeft niet kapot Een nieuwe lente, een nieuwe bundel. In maart verscheen de nieuwe en tevens eerste bundel van Maaike Haneveld, één van de moeders en drijvende krachten van de Vorlesebühne.

Uitgegeven door De Muze en met tekeningen van Julia Veldman, is het een bundel om te prijzen, te eetlezen en plaatjes te kijken. Met o.a. een gnoe. Middenin dit nummer een interview met Maaike!

Moeder doen en idee zoekt teen Zaterdag 17 mei volgt niet zomaar op Moederdag. Frank Starik, Eva Meijer, Wim Noordhoek, Sylvia Hubers en Twan Zegers buigen zich over de zorg voor hun moeders en dieren en andere verwanten, een typisch Nederlands verschijnsel. Bas Marée verhardt en verzacht met liedjes rondom de zorg voor elkaar.

Zaterdag 21 juni zullen onder het mom van “Idee zoekt teen” Jan Veldman, Maaike Haneveld, Ingmar Heytze, Tine Moniek en Tsead Bruinja uitleggen waarom die twee zo’n perfect stel zijn. Groot of klein maakt niet uit en links of rechts ook niet. Baviaan verzorgt de stemmige muziek.

Een droomteam. Komt allen!

(advertentie)

“Ik heb een vraag of een probleem!”

En dat is mooi! want de Vorleshbühne zoekt uitdagende kwesties om daar pasklare oplossingen voor te bedenken. Denk aan het waarom van het vel op de gekookte melk of een andere kwestie.

Mail uw vragen en problemen naar vorlesebuhne@gmail.com!

Vulling Een editorial is een stuk tekst dat de redactie van elk zichzelf respecterend blad opneemt op pagina 1 om de lezer mee te delen: “ja, wij hebben ons best gedaan om dit blad te vullen met een interessante combinatie van samenhangende stukken. Dat is (niet)(helemaal) gelukt, en deze editorial zorgt ervoor dat u, onnozele lezer, deze samenhang ook gaat zien”. De samenhang wordt vaak verteld in de vorm van een verhaaltje, uit het eigen dagelijks leven gegrepen of uit dat van een huisgenoot, vaak een huisdier, veelal een kat.

Opmerkelijk is dat bij opiniebladen de editorial een zekere zuurheid kent. Edoch: een kwinkslag is ook in zo’n editorial vaak aanwezig. Veelal is er de suggestie van een “pointe”, vaak ook misplaatst.

U heeft het onderhand begrepen: wij proberen bij u te laten doordringen dat ook in dit blad enige samenhang te bespeuren is. Want die is er zeer zeker. Voornamelijk doordat de inhoud is samengesteld door, met en voor de mensen van de Vorlesebühne. Waarmee we tevens willen zeggen: hier of elders in dit blad had ook uw tekst kunnen staan!

De Vorlesebühne vorlesebuhne@gmail.com

Moeder doen

Wat mijn moeder deed Mijn moeder deed mij. En ze doet me nog.

De laatste keer dat ik haar zag was ze al gestorven. En verscheen aan me in een licht geparfumeerde droom. Het mistte, maar de zon kwam er al doorheen, zodat ze daar in een stralenkrans stond. Op een dijkje.

Ze droeg wel haar gabardine jas maar met een vermiljoenen zijden sjaal die ik niet kende.

Ik zette twee stappen en kwam vlak bij haar.

Ze was zoals ik haar nooit gekend had. Mooi, als op vooroorlogse foto’s. Eens was ze een mooi meisje.

Ik kuste haar voelbaar, als waren we geliefden.

‘Niet doen,’ zei ze. ‘Doe maar liever niet.’

Maar op een toon die veel open liet.

Ik aarzelde.

‘Ik moet weer gaan,’ zei ze.

En verdween.

In de halfslaap daarna wist ik het zeker ‘ik had met haar moeten trouwen’.

Dit is nu lang geleden.

En nog denk ik - kijkend naar foto’s van ons twee: ‘Vrouwen baren een zoon om later met hem te trouwen. Waarom anders.’

De Oedipus-mythe spreekt de waarheid.

Mijn vader heeft nog geprobeerd om me om zeep te brengen. Vergeefs.

Wim Noordhoek

Een moeder kan zorgzaam zijn en daarbij zelf buiten beeld blijven. Rond 1800 was het een tijdlang mode om kinderen op de foto te zetten, zonder volwassene erbij. Maar omdat die kinderen niet lang genoeg stil konden staan (let wel: we hebben het voor de tijd van de selfies en de klik-en-klaar-fotografie), werden moeders ingezet om de kinderen goed te laten poseren. Dat levert bizarre foto’s op van moeders vermomd als tafelkleed of bloemetjesgordijn.

- auslese Voorbeeld Hongarije Ik was jaloers op mezelf. Ik had een avontuurlijk leven. In de middag mocht ik eventjes een ramp begeleiden, een vriendin met problemen met haar werk en met haar man en met haar fysieke en psychische gesteldheid, met onbedoeld een derde kind in haar buik dat haar omgeving liever niet meer uit haar buik ziet vallen maar zij wil het kind wel wat me ook wel verstandig lijkt, anders zit je weer met zo’n verziekte ziel. Dus het kind zal er wel komen en de ramp zal niet minder worden en jeugdzorg zit er maar met gebakken haar en zij zullen doen wat hun te doen staat, dus de moeder opvangen en het kind opvangen of de moeder wegsturen en het kind opvangen of de moeder wegsturen en het kind wegsturen naar een betere plek een pleeggezin of iets liefs in Hongarije waar ze aardige moeders hebben, warme gezinnen en alles compleet en gezond en ze doen daar nu ook veel aan sport de laatste jaren, het hele schoolsysteem is nu ingericht op sport want Orban wil meer medailles winnen zodat de jeugd van straks een voorbeeld kan zijn voor de jeugd van later, Orban is iemand die vooruit denkt. Hier denkt niemand vooruit, hier hoor ik niemand over de noodzaak van sterke en gezonde Hongaren voor de toekomst. Zelfs Wilders niet, ook al is hij gaan trouwen met een Hongaarse. Ook de vriendin niet, die plant zich gewoon voort, floep.

Zou het kunnen zijn dat zielen verwateren als er teveel zielen moeten zijn, dat er vroege dikke stevige zielen waren en er nu steeds meer iele waterige exemplaren komen? Het Balatonmeer was tot nu toe een geliefde recreatieplek in Hongarije, een plek waar de jeugd wat rondhing, wat dronk, in het beste geval eventjes een rondje zwom. Het Balatonmeer word drooggelegd, daar zullen athletiekbanen verrijzen, tennisbanen, hier denkt niemand aan de kwaliteit van de Hongaren, de superieuriteit van de Hongaren, wanneer wij hier aan Hongarije denken, dan denken wij alleen aan kleine blokjes vlees in een of ander saus. Alsof wij honden zijn.

Bernhard Christiansen Tegen wil en dank Ondanks alle negatieve berichtgeving blijf ik hopen op een onmogelijke liefde om aan ten onder te gaan. Maar tot dusver blijken al mijn liefdes haalbaar, van ondergang is geen sprake.

Soms denk ik eindelijk een onmogelijke liefde te hebben gevonden, maar al gauw bevindt het object van mijn verlangen zich binnen handbereik, is het weer één en al geluk en harmonie wat de klok slaat. Ook tegenwoordig ben ik weer verstrikt in een gezonde, evenwichtige relatie met toekomstperspectief.

Met het nastreven van onmogelijke liefde heb ik de lat waarschijnlijk te laag gelegd, een gebrek waarmee iedereen in mijn familie worstelt. Ik zal me erbij neer moeten leggen dat ik er zonder moeite overheen stap, dat alles wat ik probeer tot lukken gedoemd is. Lang en gelukkig zal ik leven, tegen wil en dank.

Maaike Haneveld

maaike haneveld

Maaike Haneveld schrijft, tekent, stempelt, knutselt, kookt.

Maaike was in 2008 één van de moeders van De Vorlesebühne. In maart 2014 is haar debuutbundel ‘Het hoeft niet kapot’ bij uitgeverij De Muze verschenen. Veel van de teksten in deze bundel zijn ooit voor De Vorlesebühne geschreven. Maaike is geboren in Melbourne en opgegroeid in Australië, Duitsland en Nederland. Zij woont nu in De War. Bernhard Christiansen Voel je je Nederlands?

Niet specifiek, alleen qua taal.

In Duitsland (waar ik woonde van mijn 6de tot mijn 11de) heb ik van de taal weinig opgepikt, want ik had weinig contact met de inboorlingen. Ik zat op een Nederlandse militaire school en had dus Nederlandse vrienden. We waren daar wel vreemde eenden in de bijt: mijn vader was geen militair maar natuurkundige, dus wij werden “gedoogd” op die school.

Hoe kwam je terecht bij de schrijfopleiding van de HKU? Op mijn 17de ben ik een opleiding voor docente Nederlands begonnen maar ik was geen indrukwekkende 17jarige, ik had geen overwicht op jongens van 16. Het leek me toen verschrikkelijk om dat werk levenslang te blijven doen. Ik hoorde van de schrijfopleiding. Ik had eerder nog nooit iets geschreven, schreef mijn eerste teksten voor het selectieweekend van de HKU. Ik schrok daar een beetje, veel kandidaten hadden veel meer schrijf- en theaterervaring dan ik. Maar ik had wel weer heel veel gelezen.

Voelde je je direct thuis in het schrijven?

Bij schrijven op zich wel. Al duurde het even voordat ik mijn stijl omarmd had. Veel schrijvers die ik graag lees schrijven mooie literaire zinnen en ik had het idee dat ik ook serieuze belangrijke literatuur zou moeten schrijven, op die manier. Maar de zware, realistische familie-drama’s die ik toen schreef zijn echt heel erg slecht. Toen ik voor het eerst Daniil Charms hoorde (in een uitvoering van ‘De Kift’) was dat een verademing: ‘Oh, mag dat ook?’ Als het meer is dan alleen maar gek en grappig valt ook deze manier van schrijven serieus te nemen.

Maaikes ‘serieuze familie-drama’s’ vinden tegenwoordig bv plaats in uitgeholde kalkoenen, waarin zij haar familie bewaart, totdat deze wegloopt en zij weer op zoek moet naar een nieuwe familie. Hoe ontstaan jouw teksten?

Gedichten komen bij mij alleen voor als ik lekker in mijn vel zit, dus die zijn meestal vrolijk en luchtig. Ik kan geen gedichten schrijven om ergens een

verdrietig gevoel in te stoppen.

Dat kan soms wel in verhaaltjes of theatertekst.

Ik schrijf niet met een plan, veel verhalen blijven steken bij een leuke eerste zin. En een duister episch tweeluik als ‘Slaags op de bus’ en ‘Slaags op de kinderboerderij’ heeft niet vanaf het begin al de intentie om zo’n soort van verhaal te worden.

Is het juist dat je over een zekere mokkende basishouding beschikt?

In verhaaltjes wel, zeker als ik vanuit de ik-persoon schrijf.

Dat was ook de oorspronkelijke insteek bij De Vorlesebühne, van jezelf een personage maken. Dat is een beetje een volwassen kinderversie van mezelf. De Ik doet vaak mee

aan vreemde wedstrijden of recordpogingen. Er zit een soort van bewijsdrang in, het willen uitleggen hoe van alles werkt.

Het komt misschien omdat ik in sociale situaties, waar ik niemand ken, soms wat sloom of minder intelligent over kan komen. Met mijn verhaaltjes kan ik laten zien dat ik het óók wel snap, maar dan anders.

Welke betekenis heeft jouw eerste boek voor jou?

Ik ben er heel blij mee. Ik kan nu aan mensen, die niet weten hoe ik schrijf, op een aantrekkelijke manier laten zien wat ik doe. Ik heb ook het gevoel dat hoe ik schrijf heel goed samengaat met de illustraties die Julia Veldman bij mijn verhaaltjes heeft gemaakt.

Ik zag jou laatst optreden op een ander literair podium en toen deed je vooral lichte makkelijke teksten, waarom?

Het was een tam publiek en in zo’n situatie ga ik liever een beetje leuk doen, leuk doen is veiliger. Maar daarnaast ben ik ook niet echt een performer, ik doe de voordracht niet slecht maar ook niet uitzonderlijk goed. De zwaardere teksten kunnen werken maar vooral wanneer zij zoals bij De Vorlesebühne in een bepaalde context zitten.

Tenslotte, bijen. Je hebt een volk dat naar jou luistert, ‘De Landgenoten’. Valt er iets van hun te leren, wat vind je van jouw volk?

Ik vind ze heel leuk en heel gaaf, leuk om te zien waar ze mee bezig zijn. Toen ik voor het eerst de koningin zag dacht ik, oh, wat een leuke koningin.

Een beetje langwerpiger, niet veel groter dan de andere bijen.

Wat gaat er gebeuren als iemand de koningin vermoord, ondanks haar beveiliging?

Dan gaat het volk dood.

Meer over Maaike op www. maaikeheefteenwebsite.nl.

En op zaterdag 21 juni 2014 is zij weer te horen en te zien bij De Vorlesebühne.

facebook op papier

- auslese Martha en Maria EĂŠn bijbelverhaal bleef me tegenstaan - waarin Martha steeds heel hard afwast en afstoft, maar juist Maria alle waardering krijgt, terwijl ze geen fluit uitvoert. Ze wordt zelfs voor haar luiheid geprezen. Verontwaardigd ging ik naar het Bijbelgenootschap en vroeg of het mogelijk was het verhaal uit het heilige boek te laten verwijderen. De mevrouw achter de desk was niet onwelwillend.

Ze ging zelfs hard voor me aan de slag, maar na een tijdje ontving ik een brief waarin ze me moest teleurstellen. Ze weet het aan de logistiek, dat het wereldwijd een onmogelijke operatie zou gaan worden. En terwijl ik de brief las, zag ik het voor me - dominees met sigaren, priesters met een middagwijntje. Ze voerden zelf ook geen reet uit.

Nyk de Vries

Kort Vreemd Recept - door Jolanda’s Keuken -

Soep van Waterkonijnenstaarten en Vlaamsereuzenkeutels Nodig: 1 knolselderij (een halve is genoeg voor vier maar waar vind je die in de winkel?), geschild en in blokjes 1 ui of twee sjalotten, grof gesneden.

Scheut witte wijn (40 ml) Kokend water (totaal ca 700 ml) Scheut slagroom (50 ml) Eetlepel belugalinzen (zwarte linzen) Handvol zwarterijstnoedels (Terrasana) of met inktvisinkt zwart gekleurde spaghetti Tikje olijfolie, peper, zout, hou wat kruidenbouillonpoeder achter de hand voor als je soepje wat flauw blijkt.

Wat nu?

Maak een lekker romig soepje door de ui of sjalotten zachtjes te fruiten in olijfolie, knolselderij toe te voegen en zachtjes mee te fruiten, niet bruin laten worden. Blussen met een scheutje witte wijn. Paar glaasjes kokend water toevoegen zodat de knolselderij net onder staat, en alles aan de kook brengen. Als de knolselderij gaar is pureren met staafmixer. Verder aanlengen met kokend water tot een romige consistentie, niet te dik maar ook niet transparant.

Het smaakt nog naar weinig nu. Dus: Op smaak maken met peper, zout en eventueel wat kruidenbouillonpoeder en zachtjes tegen de kook aanhouden.

Konijnenkeutels en rattenstaartjes: Belugalinzen even wassen en kort koken totdat ze precies gaar zijn (tussendoor even proeven als je twijfelt). Afgieten. Met wat peper en zout bestrooien. Zwarterijstnoedels in kokend water kort koken tot beetgaar. Afgieten en als je ze niet meteen gebruikt, met wat olijfolie omscheppen zodat ze niet plakken. Anders direct gebruiken.

En dan?

Diepe borden of soepkommen klaarzetten. Soep even omroeren, scheut room erdoor roeren zodat de soep mooi wit en nog ondoorzichtiger wordt. Op de bodem van elk bord of soepkom een lepeltje belugalinzen en wat zwarterijstnoedels leggen, voorzichtig verstoppen onder een romig laagje soep. Mochten je eters de konijnenkeutels en rattenstaartjes desondanks vinden, zorg voor een goed verhaal.

- auslese Ik heb gewerkt Als ze aan mij vragen of ik heb gewerkt, kan ik altijd en met volle overtuiging ‘ja’ zeggen.

Er was ooit een kantoor waar ik een bureau had, een bakkerstoonbank met mij erachter, een fiets en een zak met brieven. Ik heb gewerkt, zeg ik, naar waarheid, -waarbij ik de verre vroegere bazen met hun hoofd zie schudden: Nee Hubers. (...) Jij hebt de handelingen verricht die bij het opgedragen werk hoorden; je hebt het loon ontvangen; je hebt aan werkoverleggen meegedaan; Je hebt soms geglimlacht. Maar...

Toch durf ik met volle overtuiging tegen u te zeggen, dat ik ergens in de raderen van deze wereld gefunctioneerd heb, dat ik deel was van de maatschappij.

Sylvia Hubers A winter’s tale ‘s Winters schuif ik mijn bed tegen de verwarming. Ik doe het raam open en maak een kruikje. Dan trek ik mijn Winnie de Pooh-pyjama aan en slaapsokken, kruip onder de dekens en druk mijn koude voeten tegen de radiator, het kruikje op mijn buik. Dan glimlach ik, omdat het lekker voelt, en gezelliger dan met iemand anders erbij.

Simon Weeda ‘Met jou wil ik wel naar bed.’

Het is een dronkenmansgedachte. Je haalt het niet in je hoofd het te zeggen. Je verloofde staat naast je. Je verloofde wil naar huis.

Gedachten moet ze niet lezen. De jonge, slanke, blonde, weergaloze godin hangt zowat aan je lijf. En aan je lippen.

Je verloofde trekt aan je mouw. Je staat op van de barkruk. Je kust de jonge, slanke, blonde, weergaloze godin op de wang en fluistert per abuis het telefoonnummer van je verloofde in haar oor.

Je volgt je verloofde het café uit, de nacht in. Je bent een schoothondje.

David Troch

De Vorlesebühne is het maandelijkse theatrale korte vreemd prozafeest in houtzaagmolen De Ster in Utrecht. Eigenwijze schrijvers en musici nodigen het publiek uit zich door hun samenspel een avond lang te laten verwarren, betoveren, verrassen en ontroeren.

de thui sp l e k vo o r kor t vr eemd p r oza - ww w.kor tv r eemdpr oza.nl Zaterdag 17 mei: Moeder doen

Moeder doet het niet meer. Dus moeten wij moeder doen. Moeder stond altijd klaar voor ons. Nu doet moeder andere dingen. En wij verpieteren intussen totdat wij weer eens worden opgemerkt door iemand. met F. Starik, Wim Noordhoek, Sylvia Hubers, Twan Zegers, Eva Meijer muziek: Bas Marée

Zaterdag 21 juni: Idee zoekt teen

Zonder tenen kunnen mensen niet lopen. Zonder ideeën kunnen mensen niet leven. Samen zijn ze een perfect stel. Groot of klein maakt niet uit. Links en rechts zijn ons even lief. met: Jan Veldman, Maaike Haneveld, Ingmar Heytze, Tine Moniek, Tsead Bruinja. muziek: Baviaan (Uli Kürner & Johan Verbeek) Nu: met eten! Jolanda’s Keuken kookt om 18.00 uur voor maximaal 30 bezoekers een overheerlijk en verrassend diner, zo blijkt uit recente ervaringen. Reserveren is noodzakelijk en kan door een mail te sturen naar vorlesebuhne@gmail.com.

Voor meer informatie en liefhebben: stuur een mail naar vorlesebuhne@gmail.com, bezoek de site www.kortvreemdproza.nl en heb de vorlesebühne nu ook lief op facebook!

Begin: 20.00 uur (zaal open 19.30 uur) Adres: Houtzaagmolen De Ster, Molenpark 3, Utrecht (toegankelijk via het parkje en dan hek door, of aan de stadskant over de loopbrug) Toegang: 9 euro of met korting 6 euro (nu ook met bibliotheekpas!)