De thuisplek voor kort vreemd proza - No.6
Ontregelend en verfrissend werk Onze Vorlesebühne is uniek qua concept maar heeft dierbare inspiratiebronnen. Aan de ene kant natuurlijk de (Vor) lesebühnes die 25 jaar geleden in Berlijn ontstonden, gedeeltelijk heel succesvolle groepjes van schrijvers die sindsdien vaak elke week hun verse satirisch-cynisch-literaire verhaaltjes over hun alledaags bestaan voorlezen. Maar ook in Nederland hebben wij verwantschap, we kijken op naar iemand als Wim Noordhoek, de VPRO-coryfee die kleine 50 jaar geleden zijn ont-
regelend en verfrissend werk voor de radio begon, die het lef had om nieuwe concepten en vormen van samenwerking te ontwerpen, wars van ingesleten manieren van denken en doen, zeker ook een voorbeeld is voor ons wat de vanzelfsprekende gelijkwaardigheid van bekende en onbekende schrijvers betreft. We zijn blij dat we hem in september voor de vijfde keer als deelnemer welkom mogen heten en dat wij via een interview eens door een luikje in zijn hoofd mogen kijken.
Dit editorial biedt de ruimte voor verdiepende gedachten. Voor een kwinkslag. Typisch herfst. Voor korte zinnen die net geen Nederlands zijn. Maar laat u dat niet afleiden. Verdiepende gedachten ging het om. Denk. Gedachten. Diep. Waarover maakt niet uit. U wordt daarbij geholpen door de Vorlesebühne. De veelzeggende thema’s “Sorry, maar u plakt”, “Kind van de rekening” en “Rebelleren. Omdat het kan.” geven u de ruimte om te reflecteren op uw eigen afstand tot de ander, uw eigen kindvriendelijkheid en uw eigen onvrede met stilstand en vooruitgang. En dan de kwinkslag die de diepe gedachten in één keer in perspectief plaatst. Ook die komt er. Als u ook komt. De Vorlesebühne www.kortvreemdproza.nl
De Vorleseb端hne in september, oktober en novemb er 19 september
17 oktober
Sorry, Kind van de maar u plakt rekening U bedoelt het goed. U snuffelt slechts uw verlangens achterna. U bent ook maar zomaar op de wereld gezet. Niemand vertelde u dat u zulk een sterk reukorgaan zou kweken. Huil maar, huil het er uit. Maar niet op mijn trui. met A.L.Snijders, Ariadne Verstegen, Wim Noordhoek, Gijsje Kooter, Bernhard Christiansen. Muziek: Willie Darktrousers.
Hebben wij een kind besteld? Hebben wij voor deze dure ravage gekozen? Verlangden wij ernaar om elke dag naar een karikatuur van onszelf te moeten kijken, om door deze karikatuur dagelijks ondermijnd te worden? Morgen doen Utrecht en zijn Culturele Zondag weer wanhopig hun best om de kinderen een plezier te doen, vandaag gaan wij de kinderen liefdevol fileren. met: Elke Geurts, Tine Moniek, Jeroen Boone, Bernhard Christiansen, Maurits Broekema, Nienke Esther Grooten muziek: Heug
14 november
Rebelleren.
Omdat het kan. Moet alles blijven zoals het is? Nee!! Moet alles veranderen? Nee!! Moeten sommige dingen hetzelfde blijven en andere dingen veranderen? Nee!! Moeten wij deze vragen blijven stellen? Nee!! Moeten we ophouden met deze vragen te stellen? Nee!! Wij pleiten ervoor het oude ambacht van het rebelleren in ere te herstellen. Probeer het eens. Omdat het kan. met: Pauline Pisa, Sylvia Hubers, Eva Meijer, Sander Buesink, Bernhard Christiansen muziek: Harold K.
Nu ik hier (voor Belle) Nu ik hier dan toch nog ben. Ik bedoel, ik had ook al lang weg kunnen zijn. Dat was veel meer voor de hand liggend dan het feit dat ik hier nog steeds ben, ik had al zo lang weg kunnen zijn dat niemand nog op het idee zou kunnen komen om mij nu nog te missen, ik had al zo lang weg kunnen zijn, dat ik nooit in Utrecht was komen wonen, ik sowieso niet gemist had kunnen worden door eentje van jullie, ja, behalve Natalie dan. Een keer bijvoorbeeld als student in Berlijn had ik meer dan 40 graden koorts maar totaal geen zin om naar de dokter te gaan, ik wilde mij liever laten verrassen om wel of niet dood te gaan, een keer brak het stuur van mijn fiets en ik vloog door de lucht zonder te worden overreden, toen ik tien was zwom ik eens met mijn tante net iets te ver weg van het strand waardoor we maar met heel veel moeite tegen de stroming in lopend het oever weer wisten te bereiken, een andere keer, nog vroeger, bleef ik met mijn voet in de mesthoop van de buurman steken, het eerste dier dat ik begroef toen ik een jaar of vijf was was een kip van ons die door de bliksem werd getroffen, toen leerde ik dat onweer dus gevaarlijk is voor kippen. Ik ben een oud exemplaar van ruim boven de veertig, ik weet, er zijn hier vanavond n처g oudere exemplaren aanwezig, maar toch, ik ben een oud exemplar van ruim boven de veertig, ik had eigenlijk al lang dood moeten zijn. Met alle voordelen vandien. Dat vrije zweven waar ik maar wil zijn (als kind kon ik tenminste nog makkelijk dromen van het vanzelfsprekende vliegen), de onmerkbare kusjes voor iedereen die ik graag nog eens wil zoenen, dat ik nog veel makkelijker dan nu in andermans gedachtes zou kunnen kruipen, als ik daar tenminste zin in heb. Maar vooral dat ik niet meer langer slaaf ben van die klote zwaartekracht, ik heb zoveel last gehad in mijn leven van die zwaartekracht. En dat ik dan geheel mag wegzweven, het was een leuke vreemde werkvakantie maar nu is het ook genoeg geweest, doeg, nu heb ik de bende wel gezien, de laatste ontploffingen hoef ik niet meer mee te maken, nu wordt het weer eens tijd voor een andere planet of dimensie. Maar nu ik hier dan toch nog ben, al ruim de veertig gepasseerd, overtuigde weduwnaar, met dit vreemde schepsel Vorleseb체hne als mijn voornaamste kind, nu ik hier dan toch nog ben, en een meisje van in de twintig, vers verliefd op onze technicus en tovenaar, potentieel stampubliek van de Vorleseb체hne, zich heeft voorgedrongen, nu deze dingen zijn zoals ze zijn, moeten wij dat accepteren. En er het beste van zien te maken, in welke toestand dan ook, levend of dood, dood of levend, met of zonder zwaartekracht, wat maakt het uit, ik ben er nog, en zij, zij is er ook nog. Bernhard Christiansen
Seoel 1988
Schaaktoernooi
Lot
Het liep tegen het einde van de zomer. Ik was terug in de kamer waar ik sliep toen ik twaalf was. Liggend in het grote ledikant keek ik naar het plafond waar zich een mysterieus spel van licht en kleuren voltrok. Toen hoorde ik een geluid en ik begreep dat het mijn oude tante was. Ik stond op en zag haar zitten aan de tafel in de grote voorkamer, roerend in een kopje thee, keurig gekleed. Ze was een talentvolle vrouw, dat wist ik. Tijdens de Olympische Spelen van Seoel had ze immers nog een bronzen plak gepakt, maar sindsdien stak een talent erboven uit – haar talent om te vereenzamen.
Het toernooi duurde maar een paar dagen, maar al op dag één was de sfeer volledig verziekt door een ruzie tussen Willem Koning en zijn belangrijkste opponent. Het beïnvloedde ook mijn omgang met Crista, zo bleek, want we maakten er een puinhoop van. Ik papte publiekelijk aan met een van de Tsjechische zusjes. Crista zat de hele dag te flikflooien met de man van de beveiliging. In de trein terug hingen we beiden lusteloos tegen het raam en zo'n tien minuten voor Zwolle boog ik me dan toch naar haar toe. Ik legde haar hoofd tegen mijn schouder. 'Tussen ons is het echte liefde,' zei ik, 'dan is het logisch dat het moeizaam loopt.'
Voor sommige mensen is het het lot om het lot te winnen, een leuk lot, een lot met heel veel nullen maar met niet alleen maar nullen. Als je zo’n lot hebt getrokken ben je in staat om een grotere hond te nemen, een grotere televisie, een groter huis, een groter bed voor een grotere vrouw. Dan kun je gerust de schrompelige oude vrouw wegsturen want met al die nullen achter jou kun je met gemak een grotere vrouw verzorgen, een vrouw die verder niets hoeft te doen. Je hebt dan voortaan een groot sieraad in jouw leven. Tot uiteindelijk de deurwaarder komt en jouw grote vrouw weer weghaalt.
Nyk de Vries
Nyk de Vries
Bernhard Christiansen
Kira Wuck
1
Mijn vader had een nieuwe vriendin een Afrikaanse kickbokster met stekeltjes ze liet mij zien hoe sterk ze was door de deurklink met een hand omhoog te buigen ik was onder de indruk zag hoe de spiertjes in haar nek zich oprolden je zou dit een situatie kunnen noemen toen ze onder de douche stond wilde ik haar de cavia laten zien die ik net gewassen had ze zei dat ik haar met rust moest laten dat het een excuus was om haar naakt te zien de laatste keer dat ze bij ons was nam ze de metalen Sonywalkman van mijn vader mee
2 De buurman riep vanuit zijn deurpost of we wilden weten hoe pijn eruit zag met mijn buurmeisje struinde ik door de buurt op zoek naar dode dieren voor in onze tuin twee cavia’s paar goudvissen vlinders en een rat mijn vader zei dat dit ons laatste dier was hij geloofde dat er geheime vergaderingen plaatsvonden waarin het bestaan van ufo’s werd besproken als je de radio tussen twee zenders in deed kon je soms delen van gesprekken horen
heb ons lief en achtervolg ons op facebook, twitter en kortvreemdproza.nl
Op 19 september zal Wim Noordhoek voor de inmiddels 5de keer deelnemen aan onze Vorlesebßhne. Voor het oudere, radioluisterende deel van de bevolking is Wim Noordhoek geen onbekende. Vanaf 1966 maakt hij vernieuwende avontuurlijke radioprogramma's, laat hij als mompelende ipv schreeuwende dj de luisteraar kennis maken met pop ver buiten de vertrouwde mainstream, bedenkt hij radio-formats die eerder niet bestonden, begeleidt hij in 'De Avonden' en bv 'Music-Hall' als coach en regisseur talloze bekende en onbekende schrijvers, dichters, muzikanten en cabaretiers, haalt hij het in zijn hoofd om in een uitzending van meer dan 10 uur Gerard Reve 'De Avonden' te laten voorlezen. Vanaf 1984 is Noordhoek chef culturele programma’s bij de VPRO-radio. Inmiddels is hij gepensioneerd maar werkt hij freelance en op zijn gemak stug door, schrijft verhaaltjes en voedt dagelijks zijn Avondlog op internet.
wim noordhoek door Bernhard Christiansen
Wist je al jong wat je wilde worden? Ik had nooit iets gepland. Via mijn schrijven voor het studentenblad 'Propia Cures' werd ik door Peter Flik van de VPRO ontdekt. Zij hadden toen een progressief en pacifistisch jeugdprogramma, Christus als provo en het vergelijken van Marx met Jezus, een loodzwaar programma. Ik kende toen een man in Amsterdam die Donald Duck-imitaties deed, komische dialoogjes van Donald Duck en zijn neefjes. Ik stelde voor om dat tussendoor te doen en
zij vonden het leuk.
had wel iets te vertellen.
Je had dus ook altijd al de neiging om te ontregelen? Ja, zeker, dat heb ik heel veel gedaan. Toen dat programma moest stoppen ben ik per ongeluk dj geworden.
Wat maakte jou naast de keuze van muziek anders dan de andere dj's van toen? Zij schreeuwden, ik mompelde. Het raam stond open. En ik draaide zelf de platen, dat mocht toen eigenlijk niet.
Was dat voldoende bevredigend en uitdagend voor jou? Ach, god, het moest gebeuren. 'Jij maakt vanaf volgende week dit programma, het staat al in de gids.' Zo ging dat toen. Maar ik wist toevallig veel over muziek en
Je bent toevallig bij de radio beland, enig idee waar je anders terecht had kunnen komen? Afgaande op mijn studie was ik dan misschien Midden-Oosten specialist geworden. Ik studeerde
economie, sociologie, statistiek. Maar dat stond me ontzettend tegen en ik ben ermee opgehouden. Konden jouw ouders deze beslissing en jouw latere carrière waarderen? Mijn vader vond het verschrikkelijk, hij verbood mijn moeder om naar de radio te luisteren. Mijn vader was een vervelende vent. Hij bood mij nog geld om de studie af te maken maar ik wilde niet. Hij bleef een ontzettende klier, een hopeloos geval, en hij begreep het zelf helemaal niet. Maar mijn moeder hield van die man. Je kunt niet altijd aan je familie ontkomen. Ik ben net gevraagd om het graf van mijn grootouders te ruimen. Wat is dat toch een rare gewoonte met al die knoken en schedels. Het is raar dat mensen zo hechten aan het bezoeken van graven. Ik vind het veel beter om te schrijven over mensen die er niet meer zijn. Maar dat is ons trucje, dat kan niet iedereen. Ik kan het me niet zo goed voorstellen, dat je dat niet kunt. Maar als je dan zoiets doet, kun je natuurlijk nog problemen krijgen met je broer en zus die ook eigenaar zijn van hetzelfde verleden, het is een linke soep. Jullie hebben bewust geen kinderen? We hadden helemaal geen tijd om na te denken over dat soort dingen, ik had het veel te druk met in leven blijven en dat geldt voor Yolande net zo goed, zij komt uit een gezin van krankzinnigen. Ook nog een kind erbij zou teveel geweest zijn, ik heb het nooit gemist. Was Music-Hall voor jou een bijzonder belangrijk programma?
Ja, ik heb het bedacht. In 1980 waren er voortdurend programma’s met interviews en ik had het idee om dichters, schrijvers en muzikanten naar een zaaltje in Amsterdam te halen en daar hun ding te laten doen zonder interviews, dat was toen uniek. Ik ga erg uit van tekst, niet het gekwebbel van het entertainment en het interview. Er kwam eens iemand van de BBC die heel verbaasd was: 'Just poems and story's, no interviews?' 'No interviews.' Wat was het voor muziek? De eerste jaren was het een wisselend groepje muzikanten rond Ernst Reijseger. De jongens kregen de opdracht om goed te luisteren naar de tekst en daarop te improviseren. Twee minuten, niet langer. Maakt het voor jou uit wanneer schrijvers niet sympathiek zijn? Je moet met schrijvers kunnen werken. Dat betekent dat je moet weten wat ze willen en wat ze kunnen en dat je ze een beetje moet kunnen helpen en sturen. Dat kan alleen maar als je elkaar een beetje mag en begrijpt. Had je soms schrijvers waarmee niet te werken viel? Ze moesten met het format van een beperkt aantal minuten uit de voeten kunnen, veel romanschrijvers waren ongeschikt. Ik had ook regelmatig te maken met te grote ego's, mensen die ik geen tweede keer heb gevraagd. Zoals bv Paul de Leeuw en Adriaan van Dis, de een veel te star met zijn product bezig, de ander veel te ijdel om mee samen te kunnen werken. Naast bv Remco Campert, Maarten Biesheuvel, Gerard Reve en Hans Dorrestijn hoorde ook iemand als Johnny van Doorn tot de
schrijvers die vaak in jouw programma optraden. Johnny van Doorn paste ideaal in het concept maar hij had wel een drankprobleem. Om hieraan te ontkomen heb ik het programma een tijd verzet van de avond naar de middag. Het was een lieve jongen. Hij werd een goede vriend. Maar is het terecht dat hij een soort van mythische figuur is voor veel dichters? Je komt weinig mensen tegen die zo totaal dat zijn wat zij laten horen bij een optreden. Er was geen andere Johnny, hij had zelfs zijn eigen taal ontwikkeld. Hij heeft ook nooit een arts willen opzoeken. 'Als ik een dokter zie ga ik dood.' En dat was dan ook zo. Hoe is het voor jou als mensen wegvallen, is het moeilijk om eraan te wennen dat iemand er niet meer is? Nee, zo gaat dat bij mij niet, de doden leven voort, Johnny van Doorn is naast vele anderen gewoon nog in mijn hoofd. Het doet zich voor en het blijft altijd. Nog eens terug naar aardse zaken. Hoe werkte het qua budget? Het budget? Allemaal hetzelfde, of je beroemd bent of volstrekt onbekend maakt niets uit, 174 guldens. De mensen merken dat het goed voor hun is, voor hun werk, dat het iets oplevert, dan is het geld minder relevant. Je was vele jaren ook chef cultuur bij de VPRO-radio, wat hield dat in? Ik heb toen de helft van de tijd moeten vergaderen. Waren de vergaderingen vooral ruis? Het was ook een rugdekking om te voorkomen dat mensen je las-
Je bedoelt het literaire wereldje? Bij de presentatie van een boek of literair tijdschrift is het eerste wat er gebeurt het vaststellen van de pikorde, wie is hier belangrijk, wie niet. Dat is zo, zo zijn de mensen, juist in de literatuur. Als radio-man was ik gezegend met een aparte status, ik hoefde niet mee te dingen als schrijver, maar werd toch wel gerespecteerd. Maar ik ken het spel wel en ik weet dat ik het niet prettig vind, ik ontloop het. De dodenherdenking is ook zoiets, ik vind het erg schrijnend omdat het zo'n ongelofelijke huichelarij is. Het is niet mogelijk om op commando verdrietig te zijn. Je kunt wel op een trompet blazen maar het is niet meer dan een leeg ritueel.
tigvielen of jouw programma afpakten. Je bent iedereen zijn beste vriend en intussen zie je dat je je zin krijgt. 'Music-Hall' was toen niet zoals nu de Vorleseb端hne een compositie van aan elkaar geknoopte en op de een of andere manier met elkaar verbonden teksten, maar was het voor jou wel belangrijk dat het op de een of andere manier een geheel werd? Ja. Dat is iets wat jij veel beter doet, maar ik kon niet makkelijk die mensen met wie ik werkte rond zo'n thema krijgen. De schrijvers hadden steeds hun eigen dingen en ik moest mij meer aanpassen aan hun projecten; ik deed het wel als ik de kans kreeg. Ik ben wat
dat betreft heel jaloers op jou, je hebt toch een programmatische beheersing die ik nooit gehad heb. Ik ben elke keer weer verbaasd hoe dat lukt, hoe iedereen dat doet. Je bent onvoorspelbaar, bij jou weet niemand van tevoren wat die gek nu weer gaat uithalen. Ja, uhm, bedankt. Zij vinden het leuk en merken dat het werkt. Het is hoogst uitzonderlijk dat mensen zich zo aanpassen aan zo'n idee, meestal doen ze gewoon hun ding, dat vertrouwde riedeltje. Ben je eigenlijk een groot liefhebber van literatuur? Ik houd niet zo van literatuur, ik vind het een beetje griezelig.
Kunnen mensen niet soms ook geraakt zijn door zo'n ritueel? Dat zeggen ze altijd, maar je kijkt gewoon naar de mutsen van anderen en wie er vooraan staat. Zo'n ritueel kan best mooi zijn maar dan gaat het alleen erom dat je erbij hoort, deel uitmaakt van die gemeenschap. En dat is iets waar wij allebei moeite mee hebben? Ja, omdat wij te individueel zijn en te weinig op de gemeenschap gericht. Ik heb er in de loop van de tijd steeds meer vrede mee gekregen dat ik bepaalde dingen wel en andere niet kan, dat ik bv feestjes in de regel vooral als werk ervaar en niet kan breien en niet handig ben wat veel praktische dingen betreft. Dat is de goede houding, bij jezelf uitvissen wat je niet kunt en dat gewoon ook niet meer doen, wat de mensen ook zeggen. Het steeds maar samen eten en drinken is ook zoiets, ik heb geen behoefte aan dit soort openbaarheden. Zo-
dra je met iemand kunt spreken over dingen die van belang zijn is het anders, maar daar hoef je niet bij te eten. Ik houd helemaal niet van eten, ik drink ook nooit. (Het laatste is een leugen, Wim werkt tijdens het gesprek moeiteloos een half glas met water weg.) Heb je eigenlijk het idee dat de dichters, schrijvers en cabaretiers waar je mee te maken hebt jou ook als persoon waarnemen of dat je voor hun vooral een doorgeefluik bent? Ik had regelmatig lange gesprekken aan de telefoon met Hans Dorrestijn en Brigitte Kaandorp over hun persoonlijke problemen, maar zij weten omgekeerd nauwelijks iets van mij. Dat is ook goed zo, zij zijn de artiesten en ik ben een soort van verbeterde bewonderaar, iemand die probeert om zijn werk goed te doen. Wim Brands (collega van de VPRO) ken ik al honderd jaar en die weet van mij helemaal niets.
Vind je het teleurstellend dat er na jouw afscheid van de VPRO nog maar weinig mensen moeite doen om contact met jou te houden? Ik denk er helemaal niet aan. Nu kan ik eindelijk een beetje schrijven en lezen wat ik zelf graag wil in plaats van steeds maar weer de verplichte kost.
Kan ik nog een eerdere opmerking van jou los van de context als afsluitende tip voor de lezer gebruiken? Ja, dat kan ik. Doe zoveel mogelijk alles en let niet op het geld, want dat is onzin.
Toen Gorgje doorkreeg wat het Leven inhield Toen Gorgje doorkreeg wat het Leven inhield, wilde ze eruit. Maar waar was de uitgang? Ze wist nog wel waar ooit de ingang was geweest. Daar kon ze niet meer door terug. En de ingang was voor haar op dat moment eigenlijk een uitgang geweest, ze gleed uit iets anders het Leven in. Dus, dacht ze, zal de uitgang van het Leven ook wel weer de ingang zijn van iets anders. Maar van wat?? Zou er ook een leven zijn aan de andere kant van de uit/ingang? En wat zou dat dan weer voor leven zijn. Als daar ook een leven was - ook weer! - dan zou ze daar op zeker moment vast ook weer uit weg willen. Want misschien is het dáár wel net zo moeilijk en ingewikkeld als hier. En onmogelijk om terug in de oorspronkelijke ingang te kruipen, dat er daar ook weer alleen maar een uitgang is die opnieuw een ingang is van iets anders. En dat je dáárachter ook weer hetzelfde vindt en dáárachter en dáárachter. Het werd Gorgje zwaar te moede. Nu ze wist wat het Leven inhield wilde ze weg. Maar als weggaan weer ergens anders komen betekende was werkelijk weggaan dus niet mogelijk? Wat moest ze nu? Ze besloot naar buiten te gaan en iemand te omhelzen. Het was een rare beslissing, heel raar, en het duurde lang voordat ze iemand had gevonden aan wie ze de omhelzing kon geven. Maar uiteindelijk hielp het omhelzen wel. Sylvia Hubers
de enige relevante vraag
Balbezit
wie ik ben is niet belangrijk het is als een jas jas jas
Ik liep langs de Italiaanse kust en sleepte ballennetten achter mij aan. Ze waren leeg. Alle ballen waren weggegeven aan de kinderen van de immigranten, die allen vanachter hun huizen met hekjes naar me gezwaaid hadden. In de rechterhand de bal, de linkerhand in de lucht om te zwaaien. Naast ze stonden hun ouders, vol ongeloof. De kinderen hielden de ballen goed vast. Het was het derde wat ze hadden gekregen; eerst een huis, toen een hekje en daarna een bal. Maar omdat ieder kind een bal had gekregen speelden de kinderen niet met elkaar maar alleen ieder voor zich. Hoog houden, langs de enkels spelen, over de bovenkant van de rug laten rollen en doen alsof je naar iemand anders schopt. De kinderen keken naar elkaars kunsten vanuit ieders tuin en vanachter ieders hekje. En zo’n lolletje was het nou ook weer niet om met die netten over het strand te zeulen. Ze waren zwaar geworden door het zoute water. En ik ving er ook geen vis mee, daarvoor waren de gaten te groot. Er was dus weinig voordeel aan dit alles. De enige die glom was de president die blij was met zijn aanpak en socialisering van de immigranten, de buitenlandse studenten en au pairs zoals ik. En zelfgenoegzaam nam hij op het terras van zijn ambtswoning nog een visje, een sardine, vers, en met de verschrikte ogen nog in zijn kop.
waar het om gaat is dat ik hier sta zolang ik op deze plek sta is er geen ruimte voor een ander op de grond die ik bestrijk en in de lucht die mijn jas vult boven mijn voeten hier sta ik en de vraag is: wat nu? dit is de enige relevante vraag vraag vraag die bestaat Maaike Haneveld
Vijftien Een vader en een moeder zijn hun zoon kwijtgeraakt. De jongen is omgekomen bij een verkeersongeluk. Het was niet zijn eigen schuld. Sinds ze hun zoon kwijt zijn, leven de vader en de moeder allebei in een ander deel van het huis. Ze komen de deur niet uit. Een vriendin brengt boodschappen langs en stopt soms de afwas in de afwasautomaat. Zonder iets te zeggen gaat de vriendin weer weg. Ze trekt de deur zo zacht mogelijk achter zich dicht. De moeder ligt in bed, ze kijkt televisie, ze gaat langs alle kanalen. De vader zit beneden, in een leunstoel. Hij eet. Hij zit onder een koekoeksklok die hij van zijn vader gekregen heeft en eet. Sinds hij zijn zoon is kwijtgeraakt, heeft hij de klok niet meer opgewonden. Toen hij zijn zoon kwijtraakte, woog vader vijfentachtig kilo. Nu weegt hij honderdvijftien kilo. Nog vijftien kilo erbij en hij heeft zijn zoon terug. Joubert Pignon
Caroline Kramer
** hij had zich gespecialiseerd in het schilderen van myxomatose konijnen maar kreeg het helmgras nooit zodanig op het doek dat het waaide
** vanmorgen de rotanstoel bij het grofvuil gezet & geen idee of moeder er nog inzat
**
JĂźrgen Smit
De Rozenkus K
O
R
T
V
- door Jolanda’s Keuken R E E M D
Zoent u wel eens een roos? Het is niet zonder risico vanwege de doorns, bovendien kunt u vreemd worden bekeken door eventuele omstanders. Of voor een onverbeterlijk romanticus worden aangezien. Wilt u dit voorkomen maar toch de ervaring beleven, overweegt u dan het volgende dessert: Baisse de la Rose - 2 eiwitten op kamertemperatuur - Miniem snufje zout - 175 gram witte basterdsuiker - 1 theelepel maizena - 1 theelepel citroensap of (appel) azijn - Flinke scheut rozenwater (Marokkaanse of Perzische winkel heeft mooie varianten) - Volkomen vetvrije kom en garde - Bakplaat - Bakpapier Tip: Werk secuur. Ontvet de kom en garde voor gebruik: als er een spoortje vet aan kleeft worden de eiwitten niet stijf. Ook het scheiden van het ei komt nauw: met een spoortje eigeel zal het eiwit niet luchtig worden. Verwarm de oven voor op 120 graden. Bekleed de bakplaat met bakpapier. Klop de eiwitten zo stijf dat u de kom ondersteboven durft te houden boven uw hoofd. Bent u een liefhebber van eiwit in het haar, dan is dit geen goede maatstaf. Probeer het dan bij een huisge-
R
E
C
E
P
T
noot of toevallige voorbijganger die u te vriend wilt houden. Is de test goed verlopen? Klop dan beetje bij beetje de suiker erdoor, totdat het mengsel volkomen stijf is en glanst. Spatel tot slot de maizena, snufje zout, citroensap of azijn en rozenwater door het eiwit. Leg bergjes van het eiwit ter grootte van een net geopende roos op het bakpapier, met enkele cm tussenruimte voor het uitzetten of -lopen. Nu kunt u kiezen tussen een natte, kleverige kus, of een kuise droge. Voor de kleverige kus met knapperige buitenzijde zet u de bakplaat met bergjes eiwit een dik half uur in de oven. Dan is de buitenkant knapperig en de binnenkant na korte tijd hol, zoet en plakkerig. Prefereert u de droge, luchtige zoen, zet dan na een kwartiertje de oven uit of op 90 graden en laat de baisses 90 minuten drogen, of zelfs langer, eventueel met de oven op een minieme kier zodat vocht beter kan ontsnappen. Serveer de baisses bijvoorbeeld met een lepel Turkse yoghurt als tegenhanger van het zoet, een blaadje munt omdat dat zo mooi combineert met het rozenaroma, en wat rode bosvruchten omdat het spectaculaire dessert er anders ook maar bleekjes uitziet.
Bernadet Willemen Waar komt het allemaal vandaan, zoveel en zo verschillend 'Sorry, maar u plakt'? Het is allemaal afkomstig van Bernadet Willemen, een nieuwe creatieve partner waar we blij mee zijn. Los van deze reeks: Op 19 september zijn ze exclusief te zien en te kopen bij de Vorleseb端hne: de K.U.T. - kaarten van Bernadet, eindelijk een verfrissend alternatief voor steeds dezelfde duffe truttige gelegenheidskaartjes, ruim gelegenheden en gevoelens die al veel te lang naar een eigen kaart hebben moeten hunkeren.
de thui sp l e k vo o r kor t vr eemd p r oza - ww w.kor tv r eemdpr oza.nl 19 september, 20.00 uur Molen de Ster
17 oktober, 20.00 uur Molen de Ster
14 november, 20.00 uur Molen de Ster
Sorry, maar u plakt
Kind van de rekening
Rebelleren. Omdat het kan.
U bedoelt het goed. U snuffelt slechts uw verlangens achterna. U bent ook maar zomaar op de wereld gezet. Niemand vertelde u dat u zulk een sterk reukorgaan zou kweken. Huil maar, huil het er uit. Maar niet op mijn trui.
Hebben wij een kind besteld? Hebben wij voor deze dure ravage gekozen? Verlangden wij ernaar om elke dag naar een karikatuur van onszelf te moeten kijken, om door deze karikatuur dagelijks ondermijnd te worden? Morgen doen Utrecht en zijn Culturele Zondag weer wanhopig hun best om de kinderen een plezier te doen, vandaag gaan wij de kinderen liefdevol fileren.
Moet alles blijven zoals het is? Nee!! Moet alles veranderen? Nee!! Moeten sommige dingen hetzelfde blijven en andere dingen veranderen? Nee!! Moeten wij deze vragen blijven stellen? Nee!! Moeten we ophouden met deze vragen te stellen? Nee!! Wij pleiten ervoor het oude ambacht van het rebelleren in ere te herstellen. Probeer het eens. Omdat het kan.
met: Elke Geurts, Tine Moniek, Jeroen Boone, Bernhard Christiansen, Maurits Broekema, Nienke Esther Grooten
met: Pauline Pisa, Sylvia Hubers, Eva Meijer, Sander Buesink, Bernhard Christiansen
met A.L.Snijders, Ariadne Verstegen, Wim Noordhoek, Gijsje Kooter, Bernhard Christiansen. Muziek: Willie Darktrousers.
muziek: Heug
muziek: Harold K.
Vooraf (18u) kunt u in de houtzaagmolen met de schrijvers en musici van die avond meeëten! Jolanda’s Keuken bereidt een overheerlijk en voedzaam driegangenmenu. Iedereen is welkom. Een echte aanrader. U betaalt naar rato van uw smaakgenot. Reserveren via vorlesebuhne@gmail.com is nodig, uiterlijk de donderdag voor de Vorlesebühne. Deze Vorlesebühnes beginnen om 20.00 uur (zaal open 19.30 uur) Houtzaagmolen De Ster, Molenpark 3, Utrecht. (Dichtbij Utrecht CS, toegankelijk via het parkje en dan hek door, of aan de stadskant over de loopbrug). Toegang: 10 euro of met korting 7 euro (ook met bibliotheekpas!) Reserveren of andere opmerkingen? vorlesebuhne@gmail.com