Veidislod 1. tbl 2012

VEIÐISLÓÐ tímarit um sportveiði og tengt efni

NR. 1

2012

frá ritstjórn

Tímaritið VEIÐISLÓÐ er nú komið á kreik í fyrsta sinn á nýju ári.

Sex blöð í fyrra og með þessu í dag, sjö sinnum alls. Líklegast verða blöðin á þessu ári einnig sex talsins. Við höfum verið að þróa eitt og annað, skoða og skilgreina, auk þess að freista þess að ná góðri fótfestu.

Allt er á góðri leið og við vonum að lesendur verði jafn ánægðir með þetta blað og þau næstu og þeir virtust sannarlega vera með fyrstu blöðin sex á síðasta ári.

Menn sjá nú á efnistökum að skotveiði fjarar nokkuð út, án þess þó að hverfa, því nú fer í hönd stangaveiðivertíðin. Skotveiðin mun auka hlut sinn síðan jafnt og þétt frá og með komandi síðsumari. Við Veiðislóðarmenn viljum nota þetta tækifæri til að þakka fyrir okkur. Þetta hefur verið skemmtileg tilraun, nógu skemmtileg og vel lukkuð til að við höldum áfram. Til ykkar allra: Eigði þið gleðilegt og fengsælt ár, 2012.

Guðmundur Guðjónsson, ritstjóri Heimir Óskarsson, útlit og umbrot Jón Eyfjörð Friðriksson, greinaskrif.

efnið 6

Stiklað á stóru Hlaupið yfir það helsta sem gerðist síðustu vikur og mánuði á sviði sportveiða hér á landi.

10 Veiðistaðurinn Steinsmýrarvötn Steinsmýrarvötn eru afar frjósöm vötn í Meðallandi í Vestur Skaftafellssýslu. .

14 Veiðistaðurinn – Skjálfandafljót Það vakti óskipta athygli stangaveiðimanna þegar Skjálfandafljót var boðið út á nýliðnum vetri.

20 Vorveiðin NNú fer í hönd vorveiðin sem allir hafa beðið eftir þó að það taki ekki allir þátt í henni. Einn þeirra sem bíða eftir að ryðjast úr startholunum er Gunnar Óskarsson.

24 Fluguboxið Á síðustu öld var vel þekkt á veiða á það sem kallað var lúrur. Þurrfluga nokkur hefur það sérstæða nafn Galdralöppin.

Einn af okkar fremstu ungu hnýturum heitir Sigurberg Guðbrandsson.

38 Veiðisagan Berglind Una var bara unglingur þegar hún veiddi Maríulaxinn.

40 Eitt og annað Fyrirtækið Vaki hefur verið í fararbroddi í framleiðslu á fiskiteljurum af ýmsu tagi.

44 Skotveiði erlendis Hvað fékk Árna Baldursson til að fara alla leið til Tadji­ kistans til að elta gamla geit?

54 Einu sinni var Það hefur stundum verið róstursamt á bökkum Laxár í Suður Þingeyjarsýslu.

76 Villibráðareldhúsið inar Páll Garðarsson E sýnir okkur uppskrift sem nota má í skarf, svartfugl eða gæs.

56 Lífríkið Hér segjum við frá rannsóknum á vegum Selaseturs Íslands um samlíf laxa og sela ef það má orða það svo. Þetta er fróðleg lesning og við leyfum litlum sögum að fljóta með.

78 Útgáfumál Fyrir skemmstu endurútgaf Jörundur Guðmundsson hinar klassísku bækur, Lax á færi, sem Víglundur Möller byrjaði með á síðustu öld.

84 Græjusíður

60 Ljósmyndun Jóhanna Hinriksdóttir er ljósmyndari 7. tölublaðs.

72 Veiðihundar Að þessu sinni tökum við til umfjöllunar hina harðduglegu og bráðgreindu Vorsteh-hunda í viðtali við Gunnar Pétur Róbertsson.

Hér er sagt frá ýmsum græjum, tækjum og tólum.....hjálpartækjum veiðilífsins ef þannig mætti að orði komast. Sjón er sögu ríkari.

Forsíðumynd: Urriði úr Laxá í Mývatnssveit.

Ljósmynd: Heimir Óskarsson

Kjarrá við Víghól, veiðihúsið til vinstri. Mynd Einar Falur Ingólfsson.

6

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Það er eins og aldrei sé ládeyða þegar það er stiklað á stóru, jafnvel þó svo að varla hafi verið „veiðitími“ nema fáeinna skotveiðimanna síðustu misseri. Þar er margt sem drífur á daganna í heimi sportveiði­manna á Íslandi þótt skammdegið grúfi yfir.

7

Ólafur Guðmundsson með stóran Þingvalla­ urriða veiddan í mars.

stiklað á stóru Þetta er t.d. tími útboða og vangaveltna um það á hvaða leið verðlag er í hinum þekktari íslensku laxveiðiám.

Afar umtöluð útboð hafa verið í vetur, Þverá/Kjarrá, Laxá á Ásum þar á und­ an og síðan Skjálfandafljót og loks Haukadalsá. Sumir tala um að verðlag sé að rjúka upp úr strompinum og þetta sé ekki fyrir venjulegt fólk lengur. Aðrir segja að verðlag í hinum útboðnu ám sé einfaldlega í leiðréttingarferli og þær séu núna að komast á par við aðrar sambærilegar. T.d. Skjálfandafljót, en miðað við opinberar aflatölur hennar þá má kannski taka undir það. Sérstaklega þar sem því er afar oft fleygt að eigi hafi allt sem þar hefur veiðst verið skjalfest í veiðibókum. Ekki hvað síst vegna þess að veiðibók hefur verið þar í póstkassa á staur og um langan veg að fara fyrir marga til þess eins að skrá.

Menn gætu einnig sem hægast tekið mark á leiðréttingarkenningunni ef ekki væri vitað að all nokkrar af hinum frægu losna brátt úr leigu og þarf þá annað hvort að semja við leigutaka um „leiðréttingar“ eða bjóða þær út ef ekki vill betur til. Þegar þetta er ritað var Haukadalsá í miðju útboði og ekki vitað hvernig það færi, fyrir utan að tilboð tveggja ungra leiðsögumanna var hæst og voru viðræður við þá í gangi þegar þetta er ritað. Ýmsir tjáðu okkur að tilboðin í Haukuna hefðu verið lægri en sumir bjuggust við með hliðsjón af fyrri útboðum vetrarins. Hvað sem segja má, er ljóst að það verður afar fróðlegt að fylgjast með gangi mála, því venjulegir íslenskir veiðimenn hafa fáir getu í síhækkandi laxveiðileyfi, fyrirtæki hafa dregið saman seglin og þótt enn sé tiltölulega hagstætt fyrir útlendinga að koma og veiða, þá er vaxandi kreppa

8

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

utan landsteinanna og hvað gerist ef blessum krónan fer að styrkjast aftur?

Og talandi um verðlag upp úr strompi.

Ef það er ekki eitt þá er það annað á þessum guðsvoluðu krepputímum. Eitt er það sem hefur hækkað hlutfallslega meira en nokkuð laxveiðileyfi í dýrari kantinum og það er eldsneytið á veiði­jeppann. Þeir sem leigja Íslend­ ingum og eru frekar langt frá höfuð­ borgarsvæðinu segjast finna fyrir samdrætti í eftirspurn. „Menn eru kannski að bíða og sjá“, sagði einn, en augljóst að viðkomandi var logandi hræddur um að menn myndu bara bíða til 2013 eða 2014. Við heyrðum í einum sem sagði okkur eftirfarandi sögu, og nóta bene, hún er síðan í fyrra haust og síðan hefur eldsneytið hækkað mikið: Þeir fóru fjórir saman á hreindýr austur á Hérað. Allir með pappír upp á dýr. Fóru saman í voldugum Patrol. Þetta tók alveg fimm daga á vettvangi og þurfti að aka mikið til og frá. Gæsaskyttur búnar að skjóta mikið á afréttinum og styggð komin fyrir vikið að hreindýra­hjörðunum. Þegar hópurinn var kom­inn alsæll til Reykjavíkur eftir vel heppnaða og krefjandi veiðiferð, var ferðin gerð upp. Dísillinn á tryllitækið stóð þá í 138þúsund krónum! Þetta leiðir hugann að nýjum fréttum þess efnis að Lax-á er nú farið að selja mönnum á hreindýraslóðir með bleikjuveiði sem ábót í Grænlandi og þar er nóg af dýrum í staðinn fyrir þrefalda eftirspurn miðað við framboð eins og er hér á landi. Með eldsneytisreikningana í slík­ um hæðum þá kæmi ekki á óvart þó að Grænlandsferð slái vel upp í að vera ódýrari heldur en ökuferð austur á Hérað.

Svartfuglinn er í umræðunni vegna átubrests.

Sjóbirtingsvertíðin er að byrja.

Mynd Valgarður Ragnarsson.

Veiðislóð Núna er sjóbirtingstíminn að byrja og við bíðum spennt eftir að sjá hvernig hann kemur undan vetri. Það hafa því miður verið blikur á lofti, sandsíli á undanhaldi síðustu ár og allt að því er virðist fullt af sæsteinssugunni, í það minnsta í sjónum ef ekki í ánum líka, þó að hún hafi ekki fundist þar enn hrygnandi. Við bíðum líka spennt eftir að sjá hver lendingin verður á svartfuglamiðunum, hvort að einhver góður millivegur finnst þar eða hvort að pólitíkin ein verður þar ofan á eins og stundum vill eiga sér stað hér á landi.

Hreindýraskyttur á Grænlandi, þangað munu væntanlega margir fara á vegum Lax-ár.

9

Veiðistaðurinn

Vatnaveiði með stórum silungi!

Steinsmýrarvötn heitir einu nafni skemmtilegt veiði­ svæði sem er í Skaftárhreppi, í Meðallandi, skammt vestan við Kirkjubæjarklaustur. Sá hluti svæðisins sem hér um ræðir samanstendur af tveimur vötnum rétt við bæinn Syðri Steinsmýri, lækjarstubb sem fellur í annað vatnið, stubb sem tengir þau og síðan stubb/skurð sem tengir vötnin síðan við neðri hluta þessa svæðis, sem þó telst ekki með umræddu veiðisvæði, en heitir líka Steinsmýrarvötn.

Steinsmýrarvötn eiga útfall til Eldvatns, þá þekktu sjóbirtingsá, og rennur í fljótið neðan við brú, eigi langt ofan ósasvæðisins. Steinsmýrarvötn eru grunn og gróðurrík með afbrigðum.

Lífríki þeirra er með ólíkindum gróskumikið, enda vex þar silungur sem getur verið mjög stór. Þarna er bæði staðbundin og sjógengin bleikja, sem er gjarnan á bilinu 3 til 6 pund, en getur orðið stærri, staðbundinn urriði sem hefur verið mjög að sækja í sig veðrið síðustu sumur og svo sjóbirtingur. Þarna er mikið af birtingi. Bæði virðist eitthvað hrygna af birtingi og 5 til 10

10

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

punda þroskaðir hrygningarfiskar veiðast í bland við geldfiska og hefur lengi verið talið að Steinsmýrarvötn séu uppeldisstöð fyrir geldsjóbirting úr Eldvatni. Það er ágætiskenning.

Veiðitíminn í vötnunum er langur.

Veiði hefst 1.apríl og stendur lungann af október, eða nær sjö mánuði. Í apríl og mai veiðist sjóbirtingur, bleikja og urriði. Um hásumarið hverfur birtingurinn úr veiðinni og staðbundinn urriði er þá aðal fiskurinn.

Bleikjunni hefur fækkað verulega allra síðustu ár, þannig að bleikjur á stangli

Steinsmýrarvötn teljast aðallega vera meðafli. Þegar fer að líða á ágúst fer að bóla aftur á birtingi og hann ásamt staðbundna urriðanum er síðan aðalveiðin út haustið.

Fyrir þá sem hafa komið að Steinsmýrarvötnum og upplifað þau, er auðvelt að sjá hvers vegna silungastofnar vaxa þarna og dafna jafn glæsilega og raun ber vitni. Sá er þetta ritar var þarna eitt sinn staddur á fremur hrollköldum apríldegi. Það gekk á með éljum og vindur ýfði vatnsborðið. Þó voru þarna farfuglar af mörgum sortum og okkur félögunum gekk veiðin afar vel. Veiddum við bæði geldbirtinga allt að 5 pundum og bleikjur upp í 5 pund.

En seinni morguninn okkar, rétt áður en við hönkuðum upp og hættum, datt veðrið skyndilega í dúnalogn. Þá sátum við kapparnir undir vegghlaðningi rétt við útfall skurðarins. Við stóðum upp og gerðum okkur líklega til að kasta í kortér í viðbót fyrst að veðrið var skyndilega orðið svo vinsamlegt. Það hlýnaði þarna á nánast augabragði um nokkra punkta.

Og þarna með öllum löndum mátti sjá svarta flekki. Stóra svarta flekki.....þetta voru hornsíli og þvílíkt magn að það að ætla að slá á tölu er bara vitleysa. Í annarri vorferð í Vötnin veiddi ég afar eftirminnilegan fisk. Ég stóð upp undir hendur, langt út í vatni og kastaði bleikum Nobbler í allar áttir.

Af og til gengu ferleg él yfir og var þá það helst til ráða að snúa baki í veðrið.

Herti svo vind með éljunum að vatnið skóf yfir okkur félaganna og þar sem við stóðum svo djúpt, þá var ekki þurr þráður á okkur. Er einn svartur bakkinn óð yfir okkur gerðist það að flugan var negld hjá mér og ljóst af sprellfrískur birtingur var kominn á hinn endann. Þetta var fullkomið eintak, 4 pundari,

Fallegur afli úr Steinsmýrarvötnum. Mynd Einar Falur Ingólfsson.

11

Veiðistaðurinn

Steinsmýrarvötn silfurgljáandi og öll hlutföll í fullkomnu samræmi. Hann synti í hringi þessi, þannig að ýmist snéri ég í vestur, upp í urrandi éljaganginn sem buldi þá á fésinu á mér og bara fraus þar, eða að ég snéri í austur og þá blasti við silfursleginn birtingurinn í vatnsskorpunni skammt undan og þeir félagagar Lómagnúpur og Vatnajökull í baksýn, baðaðir í vorsólini og einhvers staðar þar á milli tvöfaldur regnbogi!

Skyldi engan undra þó að vorveiði sé í sérstöku uppáhaldi hjá undirrituðum.

Sölvi Ólafsson veður í land með dagsskammtinn af sjóbirtingi.

Mynd Einar Falur.

Beituveiði hefur nú verið bönnuð í Vötnunum og er líklega af því góða. Í það minnsta var farið á bera á makrílveiði og því fylgir oft all nokkur subbuskapur. Þarna er og kvóti á sjóbirtingi og gengur þá ekki að vera með beituveiði. En þetta ætti ekki að breyta neinu um veiðisæld Vatnanna því fluga og spónn hafa alltaf verið eitruð á þessum slóðum. Þarna má segja að allt virki, straumflugur, sérstaklega á vorin og haustin og svo smærri flugur um hásumarið. Allt virkar í allar tegundirnar. Mest veiddum við félagarnir á Nobblera af ýmsum gerðum og svo Black og Grey Ghost. Við komum þarna aðeins að vorlagi. Seinni árin hefur verið þarna bátur til afnota fyrir veiðimenn og er það snilld, því það var viðvarandi þegar við félagarnir vorum að veiða þarna, að stórir skrattar voru að stökkva og skvetta sér utan kastfæris!

Nú eiga þeir sér enga slíka von.

Menn hafa gjarnan séð myndir frá Vötnunum þar sem menn standa langt úti, upp undir hendur, en satt best að segja er þetta ekki einhlýtt. Við veiddum þetta alltaf þannig að við köstuðum fyrst frá landi. Óðum síðan hægt og rólega út og veiddum allt í kringum

12

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

okkur. Enduðum síðan úti í hafsauga, þokuðum okkur í austur og óðum síðan til lands, gengum aftur til vesturs, hvíldum okkur á bekknum þar, og byrjuðum síðan upp á nýtt. Við fengum ekki síður fiska frá harðalandi heldur en úti á rúmsjó. Veiðivon virðist vera nánast hvar sem er þó svo að þarna séu merktir sérstakir veiðistaðir. Þó gat það komið fyrir að fiskur tók hratt á litlu svæði. Kannski bara á nánast sama punktinum. Helst voru það geldbirtingar sem þannig hittist á, líkt og þeir héldu hópinn í litlum torfum. Það er ágætis kofi þarna fyrir veiðimenn. Stendur við Syðri Steinsmýri. Það er heitur pottur í hlaðinu og kemur sér vel því að veiðiskapur þarna getur tekið hressilega á. Sérstaklega í öllum veðrum vor og haust. Þá er um erfitt land að fara, menn skálma þó nokkrar göngur í rennvotri mýri þar sem menn sökkva í hverju skrefi. Síðan dvölin úti í vötnunum upp undir hendur. Óhætt er að segja að menn séu þreyttir að kveldi.

En það er góð þreyta og hvergi betra að rifja upp veiðisögur dagsins heldur en í heita pottinum.

SVFR er með umboðssölu á svæðinu og Skúli á Syðri Steinsmýri rekur sjálfur ferðaþjónustu og heldur úti vef: www. steinsmyrarvotn.is og svo www.svfr.is

Join the CULT

Hrygnan ehf. | Síðumúla 37 | Sími: 581-2121 | www.hrygnan.is 13

Veitt af „Vesturbakka efri“.

veiðistaðurinn

Skjálfandafljót

Hærri meðalveiði á stöng en hjá drottningunni í næsta dal Það vakti sannarlega gríðarlega athygli þegar Skjálfanda­ fljót fór í útboð og veiðiheimurinn litli á Íslandi fylgdist með þegar ýmsir buðu og Harpa og Stefán á Lax-á hrepptu á endanum. Skjálfandafljót hefur lengi verið eitt best geymda leyndarmálið í laxveiðinni, á sem gefur að jafn­ aði sambærilega veiði á hverja dagsstöng og betri árnar hérlendis gefa margar, en samt hefur aldrei frést neitt, aldrei birst myndir og erfitt hefur verið að afla tíðinda.

Sá hópur sem var með ána á leigu missir nú spón úr aski sínum og þar sem hefð er fyrir því norðanlands að menn taki sig saman og hætti að veiða í ám sem þeir missa úr leigu, þá stendur nú stórum hópi nýrra veiðimanna til boða að kynnast þessu mikla og kúnstuga vatnsfalli. En hvað með Skjálfaandafljót? Þeir sem þar hafa veitt hafa sumir verið óþreytandi að undanförnu að tala ána niður. Að menn séu heppnir ef að helmingur veiðidaga

þar bjóði upp á veiðanleg skilyrði því áin sé svo oft kakóbrún. Að þetta sé „bara maðkveiðiá“ og að hún sé aukinheldur stórhættuleg. Það er annars merkilegt ef að þetta er jafn gölluð á og haldið er fram, hvers vegna stór hópur manna hélt svo lengi tryggð við hana? Útboðsgögnum í ána fylgdu nákvæmar veiðiskýrslur aftur til sumarsins 2008 og þegar veiðiskráningar eru skoðaðar kemur í ljós að áin er ekki aðeins með svo góða meðalveiði á stöng að hún er

15

veiðistaðurinn talsvert hærri en drottingin sjálf Laxá í Aðaldal, í næsta dal, heldur eru ótrúlega fáir dagar fisklausir. Hættuleg er áin vissulega ef glannalega er farið, en sýni menn varkárni ætti allt að fara vel. Hér eru því ýkjur miklar á ferð sem eru ef til vill drifnar af söknuði.

Hvað segir Stefán Sigurðsson um Skjálfandafljót? „Ég þekki vel til Skjálfandafljóts, veiddi m.a. mína fyrstu laxa þar. Fjölskyldan er ættuð frá Rauðuskriðu og ég var bara smápjakkur þegar ég fór að fara með gömlu körlunum í Fljótið. Það voru gríðarlega spennandi dagar og þetta er ótrúlega spennandi verkefni. Áin er þekkt stórlaxaá en fáir vita hversu megnug hún getur verið, en staðreyndin er sú að Skjálfandafljót hefur alltaf verið á topp 15-20 yfir aflahæstu ár Íslands og hafa veiðileyfi ekki verið á opnum markaði fyrr en nú. Meðalveiði síðastliðina ára hefur verið á bilinu 500-900 laxar en oftast í kringum 600 laxar á aðeins 6 stangir. Það þýðir að meðalveiði er meiri en lax á stöng pr dag sem er mjög gott í allflestum ám. Náttúran við Skjálfandafljót er stórbrotin og hrikaleg á köflum og hentar mjög vel þeim sem hafa gaman að göngum í stórbrotnu umhverfi. Veiðimenn verða þó að hafa varan á því það getur verið hættusamt í kringum suma veiðistaði Skjálfandafljóts.“ Hvað með þær raddir sem segja að það sé gríðarlegt happadrætti að versla þarna veiðileyfi vegna grugghættu? „Á góðum degi getur áin verið nánast tær, eða kannski með smá grænleitum keim. Á vondum dögum er hún nánast óveiðandi. Það er ekkert launungarmál, en að halda því fram að helmingur

16

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Veiðimaður efst á Barnafossbreiðu.

Skjálfandafljót sumarsins eða meira séu ónýtir dagar er bara ósatt með öllu. Ég blaða í skýrslum sem bændur létu mig hafa, sem tíunda veiðina hvern einasta dag vertíðanna aftur til og með 2008 og það er í raun athyglisvert hversu fáir dagar eru fisklausir. Og fisklausir dagar í veiðiskýrslu þurfa ekki endilega að þýða að áin hafi verið kakólituð. Það gæti hafa gengið illa af öðrum sökum, ekki verið veitt þann daginn eða að veiðin hafi einhverra hluta vegna ekki verið skráð. Ýmsar aðrar ár geta orðið óveiðandi vegna vatnavaxta, jafnvel dögum saman á meðan aðrar ár geta verið nánast ónýtar vegna vatnsleysis. Ég þarf ekki að nefna nein nöfn í þeim efnum, menn vita þau sjálfir.

Sannleikurinn er sá að menn kaupa sér aldrei tryggingu með veiðileyfinu og hvað Skjálfanadafljót varðar þá eru sögur af svona vandræðum þar verulega orðum auknar.“ En hvað segirðu um að áin sá bara maðkapyttur? „Það mætti vel bera þetta saman við Blöndu. Þar er oft auðvelt að veiða langtímum saman bara með flugu. Í Fljótinu eru vissulega margir veiðistaðir þar sem maðkur fer mjög vel, en það eru líka margir góðir veiðistaðir sem bera flugu vel. Ég held að þessi mikla maðkveiði í ánni stafi fyrst og fremst af því að sá hópur sem veitt hefur í ánni undangengin ár hafi einfaldlega kosið að nota maðkinn jafn mikið og raun ber vitni. Í skýrslunum má sjá að þegar menn setja út flugu, þá virkar hún líka.

Spónn sömuleiðis. Einn gamall og góður úr sveitinni sem veiðir mikið í Fjótinu, notar t.d. mest silfraðan Tóbí og Sonettu og hann veiðir oft manna mest. Auk þess leiðist mér þegar allt er borið við fluguveiðar. Það er ekkert

athugavert við að sá stóri hópur sem vill veiða á blandað agn geti einhvers staðar hallað höfði sínu.“ Hvað sem öðru líður þá verður spennandi að geta nú fylgst með hvaða veiði Skjálfandafljót hefur að geyma, en alloft í gegnum árin hafa borist þaðan magnaðar, en óstaðfestar, veiðilýsingar.

Ljóst að þar er á ferðinni laxveiðiá sem að fyrri leigutakar kærðu sig ekki um að væri mikið í umræðunni. Skiljanlega e.t.v. en nú geta fleiri fengið hlutdeild í ævintýrinu. Skjálfandafljót er, eins og Stefán segir, afar góð laxveiðiá. Frá árinu 2000 hefur áin aðeins tvisvar farið niður fyrir 400 laxa í veiði og voru það fyrstu tvö ár þess áratugar. Oftast er áin með veiði upp á 500 til 600 laxa og hefur farið upp í tæplega 1.000 stykki, en besta sumarið var 2004. Í fyrra gaf áin 589 stangarveidda laxa, en örlítil laxveiði er í net einhvers staðar neðst við ána. Þar veiddust 52 laxar í fyrra. Veiðisvæðið á þessum slóðum er víðfemt og krefjandi. Það þarf að fara með gát og auk þess þarf sums staðar að ganga talsvert, þannig að þetta er svæði fyrir þá sem vilja hafa fyrir hlutunum.

Umhverfið er og stórbrotið og sumir veiðistaðirnir magnaðir, eins og t.d.

Fosspollur sem gaf 169 laxa í fyrra og Barnafossbreiða sem gaf 122 laxa.

Laxasvæðin eru þrjú, hvert með tveimur stöngum. Eitt er kennt við Barnafell og er að vestan. Þar er helsti veiðistaðurinn Barnafossbreiðan sem nefnd var að ofan. Til að veiða þetta svæði er róið yfir Skipapoll frá austurbakkanum og ef gengið er rakleiðis á efsta stað er það 40 mínútna rispa. Margir veiða sig þó í rólegheitum upp eftir, enda fjöldi veiðilegra staða á leiðinni. Að austan er „Austurbakki efri“ þar sem Fosspollur

17

veiðistaðurinn

er aðalnúmerið. „Austurbakki neðri“ er síðan þriðja svæðið, lakast, en samt gjöfult og margslungið.

Sjóbleikjuveiði er einnig talsverð og víst er að þar hefur verið mjög vanbókað. Þó eru skráðar 746 bleikjur í fyrra og í gegnum árin er ekki óalgengt að talan sé í kringum 1.000 stykki.

Sjálfsagt vita menn æði lítið um möguleikana í sjóbleikjunni á þessum slóðum, leyfi er fyrir tíu stöngium og þetta hefur verið gríðarlega vannýtt.

Silungasvæðunum er skipt upp og stöngunum tíu dreift á sumum þeirra er jafn framt góð laxavon. Þekktust eru svæðin neðan við brú að vestan þar sem árnar Syðri Leiksskálaá og Nýpá renna í Fljótið. Í skilum þeirra og víða

18

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Skjálfandafljót

þar í kring er oft fínasta bleikjuveiði og sjóbleikjuna má raunar finna um allt Fljót. Stefán segir að þegar hann var krakki með körlunum að veiða frá Barnafelli, hafi hann tínt upp bleikjur í álum og smástrengjum skammt frá landi á meðan þeir fullorðnu óðu djúpt í Fljótið í leit að laxinum.

Stefán á líka minningar af afburða góðri bleikjuveiði að austanverðu, andspænis fyrrnefndum vatnaskilum við smáárnar. Og dálítið þar fyrir ofan, undan Aðaldalshrauni, rennur mikil lindarvatn undan hrauninu og þar eru líka bleikjulendur. Það svæði er hins vegar erfitt til sóknar, engir slóðar þar og hraunið úfið. Verkefni þar fyrir duglega könnuði.

Snemma beygist krókurinn og á stöku stað geta börn meira að segja rennt út agni.

Lax-, silungs- og skotveiði Hrútafjarðará, Breiðdalsá, Jökla, Minnivallalækur og Fögruhlíðará

www.strengir.is

19

Gunnar Óskarsson með 90 cm sjóbirtingströll úr Geirlandsá í fyrra. Eins og sjá má þá eru þetta oft og iðulega fiskar í fínu ásigkomulagi þó að vori séu veiddir. Mynd Arnar Óskarsson.

20

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

vorveiðin

Gunnar Óskarsson

Í hugum margra bestu veiðiferðir ársins Aprílmánuður er býsna stórt númer á veiðidagatalinu. Þá opna allnokkrar sjóbirtingsár og einhver reytingur til viðbótar af ám og vötnum sem geyma staðbundinn silung.

Sjóbirtingurinn fær að alla jafna mestu athyglina, enda oft gríðarstórir fiskar á ferðinni. Sumir telja reyndar að banna eigi vorveiðar á sjóbirtingi þar sem ekki sé forsvaranlegt að áreita þessa höfðingja á leið sinni úr fersku vatni í salt.

Fyrrum var því fundið til foráttu að það ætti ekki að drepa þessa horuðu slápa. Það er nú víðast orðið þannig að skylda ber að sleppa þeim og þeir vega líka þungt á móti bannröddunum, þeir sem telja vorveiðiferðir í apríl og mai með því allra skemmtilegasta sem þeir gera. Við ætlum því að tala aðeins um vorveiði á sjóbirtingi hér.

Mest eru þetta ár í Vestur Skaftafellssýslu, nefna má Skaftá í Vatnamótunum, Geirlandsá, Tungulæk, Tungufljót, Eldvatn og Steinsmýrarvötn. Áður var Hörgsá líka á listanum, en við bara vitum ekki hvort að þar sé leyfð vorveiði ennþá. Slík veiði er hins vegar bönnuð í Fossálum og í Grenlæk, þ.e.a.s. að vertíðin í Grenlæk hefst ekki fyrr en í mai. Síðan má nefna Ytri Rangá

og Varmá litlu. Eitthvað er síðan af leynistöðum og enn fremur eru þrjár norðlenskar ár einnig opnaðar í apríl, Húseyjarkvísl, Brunná og Litlaá, en tvær þær síðarnefndu eru í Öxarfirði. Þó að veðurspáin sé oft kuldaleg fyrir fyrstu daga og vikur sjóbirtingsvertíðarinnar þá er jafnan drjúgur hópur veiðimanna í

21

Vorveiðin

22

Gunnar Óskarsson

startholunum, m.a. þeir Óskarssynir í stjórn SVFK sem hefur Geirlandsá á leigu. Hjá SVFK er hefð fyrir því að stjórnin opni og ræsi húsið í leiðinni fyrir komandi vertíð. Þeir hefja jafnan veiðar í Ármótunum svokölluðu, þeim rómaða veiðistað í Geirlandsá.

Formaður SVFK er Gunnar Óskarsson og er hann margreyndur og með afbrigðum fengsæll og heppinn veiðimaður. Það gerist einhvern vegin alltaf eitthvað þegar Gunnar mætir á svæðið, þó svo að ördeyða hafi verið í aðdragandanum. Það er eins og hann dragi að sér göngur eins og segull.

Hann lýsti fyrir okkur dæmigerðum vorveiðum í Geirlandsá, sem að fara að stærstum hluta fram í þeim gríðarlega stóra og langa veiðistað, Ármótunum. Er það ansi dæmigerð lýsing á vorveiðum á birtingi, þannig að við gefur Gunnari orðið ef að það yrði einhverjum upplyfting og til gagns á komandi dögum og vikum:

miklir pyttir sem smágrynnka. Þetta eru heitu blettirnir. Stundum er geldfiskur þarna á vorin, allt að 5 til 6 punda spikfeitir boltar að sögn Gunnars, en oftast liggja þeir nokkru neðar, á breiðunni í átt að möstrum sem þar standa. Geldfiskur er þó ekki þarna á hverju ári að sögn Gunnars. En gefum Gunnari aftur orðið:

“Fiskurinn er búinn að koma sér niður í Ármótin á þessum tíma, en hvenær vetrar hann gerir það vitum við ekki. Þarna er hann oftast í stórum torfum, stundum einni, stundum tveimur, það fer eftir því hvernig veiðistaðurinn leggst hverju sinni og hvernig aðstæður eru. Stundum þykjumst við sjá að fiskurinn muni vera á einhverjum tilteknum bletti, en svo reynist raunin vera allt önnur. En þetta er afmarkað svæði og yfirleitt finnum við hvar hann heldur sig hverju sinni og þetta virðist ekki breytast ýkja mikið frá ári til árs,” segir Gunnar. Ofan við Ármótin skiptist áin í kvíslar og þar sem þær byrja að sameinast með því að renna fremur þvert á meginkvíslina, bætist Stjórnarlækurinn einnig í vatnið og á þessum kvíslamótum eru gjarnan

Fyrir kemur, þegar hlýnar í veðri og vindur dettur niður, að fiskur fer að sýna sig og er það algerlega magnað. Það eru engin ærsl og læti, heldur fara

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

“Oftast liggur birtingurinn grjótfastur við sandbotninn og aðferðin er sú að nota sökklínur og þungar túpur, eða flotlínur með sökktaumum. Snældur og Snúðar, þungar 1 til 2 tommu, hafa virkað mjög vel. Einnig þessar nýrri með keiluhausana. Aðferðin skiptir mestu máli, en hún er að kasta aðeins upp fyrir sig og láta dauðreka. Flugan fer djúpt og þræðir nánast botninn, en svo bara stoppar flugan, maður lyftir stönginni og þá fer allt af stað. Þeir sem veiða á spón gera slíkt hið sama, kasta aðeins upp fyrir og láta hann kafa hægt.

Gaman við Geirlandsá.

Myndir Arnar Óskarsson.

bara bökin og sporðendarnir að lyftast letilega uppúr, hver af öðrum, oft fleiri en einn í einu. Þetta er mögnuð sjón, sérstaklega þar sem margir þessara fiska eru mjög stórir, en ekki er á vísan að róa með hana. Það þarf ákveðin skilyrði. En það er gaman þegar þetta gerist, því að það er að öðru leyti erfitt að koma auga á fiskinn í Ármótunum, jafnvel þótt staðið sé uppi á háa bakkanum í björtu veðri. Þarna er á köflum mjög djúpt og sandbotninn felur auk þess grábrúnan fiskinn. Oftast sjáum við aðeins þá fiska sem við setjum í. Og oft hafa þeir verið margir. Hins vegar er það aldrei svo að það sé á vísan að róa því skilyrðin eru svo breytileg á vorin og oft geta þau verið mjög erfið. Það hefur oft gerst, að við félagar höfum fengið lítið í opnun en svo hafa hollin á eftir mokveitt,” sagði Gunnar.

Ritstjórn Veiðislóðar hvetur veiðimenn sem ekki hafa reynt apríl/maiveiðiskapinn til að stíga skrefið. Það er eitthvað ótrúlega magnað við að sjá vorið koma. Sjá farfuglana koma í hópum frá ströndinni, upplifa rysjótt veðurfarið. Vorsólina. Heyra nánast

skrjáfið í ryðguðum liðamótunum. Setja í fisk ef lukkan er með. Bara að vera lifandi á vordegi.

Hér er listi yfir nokkra veiðistaði sem við getum með mikilli gleði og af reynslu mælt með til sjóbirtingsveiða: Tungufljót (SVFR), Steinsmýrarvötn (SVFR), Eldvatn (Pétur Pétursson), Tungulækur (Þórarinn Kristinsson eða Strengir), Vatnamót (Ragnar Johnsen Hörgslandi), Ytri Rangá (Lax-á), Varmá (SVFR), Húseyjarkvísl (Valgarður Ragnarsson) og Litlaá í Kelduhverfi (www.litlaa.is ) Almennt er umræðan á þá leið að apríl sé málið og ef það vorar vel, þá hverfi fiskur tiltölulega fljótt af vettvangi (til sjávar). Sé vorið kalt, sé fiskurinn lengur að skrýðast útgöngubúningi (Birtingur verður silfraður eins og hoplax). En gott eða hart vor, þá sé apríl málið. Við höfum hins vegar reynslu fyrir því að oft er talsvert af birtingi í ýmsum af ám þessum vel fram í mai. Þá er yfirleitt farð að viðra betur en í apríl og kannski þar með geðslegra í hugum sumra að fara þá til veiða.

23

fluguboxið

Eiga gömlu lúrurnar sér viðreisnar von? Í tilefni af því að þær raddir eru farnar að heyrast að réttast væri að banna túpuflugur í laxveiði á íslandi, ætlum við að rifja upp gömlu góðu lúrurnar, sem við höfum stöku sinnum heyrt gamla veiðijálka tala um að gaman væri að reyna á nýjan leik, en það reyna fáir þær flugur lengur. Ætli þær yrðu ekki dregnar snarlega fram ef út í þá öfga yrði farið að banna túpurnar?

Kæmi ekki á óvart.

Sú var nú tíðin að þessar flugur/lúrur, voru talsvert notaðar í íslenskum laxveiðiám. Fyrrum var talað um „Norskar“ lúrur í tilefni af því að þær voru hnýttar til að veiða í stóránum í Noregi. Þar eru stór vatnsföll og stórir laxar. Leggja það saman og útkoman er: Stórar flugur.

Hversu gamlar eru þær að uppruna?

Ekki vitum það nákvæmlega, en gamlar eru þær. Við „lúrum“ t.d. á vörulista frá Hardy Bros frá árinu 1927 og þar eru nokkrar sýndar í mynd og boðnar til sölu. Í verðlistanum stendur: „Þessar lúrur eru oft banvænar í laxinn þegar

24

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

aðrar flugur bregðast og þar sem þær eru tilbrigði og öðru vísi, þá er alltaf þess virði að prófa þær. Best er að veiða hægt með þeim og djúpt.“ Tilvísunin er í blaðsíðuna sem við höfum birt hér að gamni okkar og sýnir þær lúrur sem voru boðnar umrætt herrans ár 1927 af hinum virtu Hardy bræðrum. Efsta lúran er raunar hinn mesti gripur, því hún skartar tveimur þríkrókum og er köllum Dee Lure, sem mun vera skírskotun til árinnar Dee. Hinar lúrurnar eru „Norsk“ og eru með hefðbundna útlitinu, þ.e.a.s. með tveimur settum af tvíkrækjum.

Gömlu lúrurnar Lúrur eru án vafa fyrirrennarar túpuflugunnar. Sem sagt hluti af merkilegri þróun í gerð veiðiflugna. Þegar við rifjuðum upp þessar gömlu góðu flugur fortíðarinnar skaut því upp hjá ritstjóra að hann ætti nokkrar lúrur sem hann festi kaup á fyrir margt löngu. Þetta voru fimm stykki og eru kunnuglegar ef myndin er skoðuð. Þarna getur t.d. að líta Silver og Blue Doctor. Það er einmitt Black Doctor sem vantar á myndina. Það stafar af því að hún er sú eina af lúrunum sem ég kastaði nokkru sinni í vatn. Gerði það á Stokkhylsbroti í Norðurá í miðjum júní fyrir mörgum árum, setti í ca 10 punda hrygnu sem fór af í löndun. Líklega voru þetta ekki vandaðar lúrur því lúran var brotin um miðjuna eftir átökin.

Henni var umsvifalaust hent og hinum aldrei kastað í vatn. Síðan fundust þær djúpt í eldgamalli veiðitösku í kjallaranum. En það er samt gaman að rifja þetta upp, sú svarta þarna á myndinni er líklega President útgáfan af Sweep. Síðan er þarna afar falleg rauð og silfruð lúra sem okkur minnir að sé ein af fyrstu flugunum sem Kristján Gíslason hnýtti. Hún er hin veiðilegasta og planið er að setja hana fyrir nefin á sjóbirtingum í vor og sjá hvað gerist. Það væri gaman að heyra frá lesendum hvort að þeir hafi eitthvað verið að fikta með gömlu lúrunar hin seinni ár.

25

fluguboxið

Um Galdralöpp „Aðal“ Jóns Þorgeirssonar Jón Eyfjörð tók sig til og skrifaði þessa klausu um Galdra­löppina sem margir fluguveiðimenn þekkja. Þurrfluga með skemmtilegu nafni. Allt hefur sínar skýringar, m.a. nafngiftin svo sérkennileg sem hún er fyrir veiðiflugu. Fyrst sá ritstjóri þessa flugu fyrir fjórum árum. Jón Eyfjörð hnýtti þá eina í skottinu á jeppanum við veiðistaðinn Straumál í Laxá í Aðaldal. Nýbúinn að missa 10-12 punda hrygnu á Rektor. Hann vildi róa sig niður eftir þann atgang sem var harður, enda stöngin 8 feta fimma og laxinn stór. Hann smellti því saman Galdralöpp sem ég sá í fyrsta skipti.

Síðan rölti hann niður með á, kastaði á uppitökur og landaði fjórum vænum urriðum á stuttum tíma.

Galdralöppin.

Við vorum síðan árinu síðar á öræfaslóðum upp með Selá í Vopnafirði og tvær Galdralappir urðu til í væsnum í fjallaskála um kvöldið. Leiðin lá þaðan í Laxárdalinn sem var arfadaufur þá um stundir. Ég kastaði þó þessari flugu í fyrsta skiptið og landaði tveimur urriðum. Hvorugur var stór, en hluturinn var góður því menn voru yfir höfuð ekki að setja í fiska þessa daga.

Galdralöppin er klárlega fjölhæf, því þessir urriðar tóku hana báðir á rekinu neðan við mig eftir að þurra rekinu sleppti og straumurinn reif hana af stað. Þá kom hún mér fyrir sjónir sem fremur ýkt þurrfluguútgáfa af Black Zulu. Og þar er ekki leiðum að líkjast, allir vita hvaða töfrakrafta Black Zulu hefur að geyma.

En það er kominn tími til að hleypa Jóni Eyfjörð að...-gg.

26

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Ljósmynd: Jón Eyfjörð

Jón Eyfjörð Friðriksson Jón Aðalsteinn Þorgeirsson eða „Aðal-Jón“ hnýtti þessa flugu sem expressióníska eftirlíkingu af galdralöppinni, stórri tvívængja flugu, svartri að lit með langar hangandi lappir, rauðleitar. Af tilurð þessarar flugu sagði Jón mér að einhvern tíman í kringum árið 2000 var hann að veiða við Lönguflúð í landi Árbótar. Hann var leiðsögumaður amerískra veiðimanna og talsvert var af urriða í uppitöku.

Flugan galdralöpp var að klekjast út og urriðinn skóflaði þessu hnossgæti í sig.

Margt var reynt, hinar ýmsu þurrflugur settar á matseðilinn en allt kom fyrir ekki. Ekki einn einasti urriði leit við agninu. Í hádegispásunni þennan dag settist Jón svo niður og hnýtti þessa flugu. Hún var svo reynd strax að lokinni hvíld og hvað haldiði!! Urriðinn tók í fyrsta kasti.

Uppskrift: Hnýtt á öngul 8 – 16 og höfundurinn hnýtir helst á 12 – 14.

Skottið er flotsvampur, rauður á lit. Svampurinn er hnýttur á allan búkinn sem gerir það að verkum að flugan verður stór og bústin. Þá má ekki hnýta fast yfir. Nær c.a. 1/3 af búklengd aftur fyrir krók.

Búkurinn er vafinn með svörtu flossi, synthetic eða silki og notaður er svartur tvinni (þráður). Svört hanafjöður fest niður fremst við augað. Þráðurinn er svo vafinn aftur að skotti og látinn bíða þar.

Hanafjöðrinni vafið eins þétt og kostur er, aftur búkinn og hún fest þar. Þráðurinn hnýttur á móti fjöður til að festa hana niður.

Athuga þarf vel að hnýta ekki fanirnar að búknum.

„Ég nota þessa flugu mikið, sérstaklega í urriðaveiði“ og Jón sagði mér einnig að hún veiddi alltaf, sama hvernig aðstæður væru og á öllum tímum veiðitímabilsins. „Ég hef veitt urriða, bleikju og lax á þessa flugu, en laxaafbrigðið er ögn frábrugðið en þá hnýti ég á stærri krók og hef svampinn fremst, en ekki aftast. Það gefur flugunni dálítið aðra eiginleika, og hún sker yfirborðið mjög vel. Laxinn getur orðið alveg vitlaus og hamast í þessu“, sagði Jón að lokum. Þá má geta þess að löppin er notuð víðar en hér á Íslandi en bæði danskir og norskir veiðimenn nota fluguna með góðum árangri í sínum heimaám og þá hefur gúrúinn Ed Engle (http:// www.edengleflyfishing.com/) sérstakt dálæti á Galdralöppinni og er ætíð með hana í fluguveskinu sínu.

27

fluguboxið Ég eignaðist þessa flugu fyrst fyrir fjórum árum þegar ég hitti Jón austur í Laxárdal í Þingeyjarsýslu.

Vorið eftir var ég að veiða dagpart á Ljótsstaðasvæðinu í Laxárdalnum. Þetta var snemma vors og ég ákvað að fara í Varastaðahólmann. Þar lamdi ég allt og barði með hefðbundnum straumflugum. Byrjaði efst á hinum hefðbundna stað við grjótið stóra, sem allir þeir sem einhvern tíman hafa veitt við hólmann þekkja. Það var kalt, skítkalt. Hitinn varla meira en tvær gráður ofan við frostmark og vorið fremur stutt komið, bakkarnir þó orðnir grænir og einstaka hvönn byrjuð að stingja upp kollinum. Ég veiddi mig alla leið niður undir brotið, strippaði hægt og hratt, notaði stórar og þungar staumflugur í bland við litlar og léttari. Ekki högg. Þá skipti ég um aðferð. Flotlína sett undir, langur taumur og síðan veitt uppstraums með þungum púpum. Sama niðurstaða, ekki högg. Mér var kalt og fór í land loppinn á höndunum og með sultardropann hangandi við nefið.

Heitt kaffi gerir ótrúlega hluti og ég er ekki frá því að það lofthitinn hafi líka hækkað, a.m.k. fannst mér það þegar kaffisopinn var kominn niður. Þarna var ég búinn að eyða hálfum öðrum tíma og ekki orðið var. Hvað skyldi nú tekið til bragðs. Ég skannaði í gegnum fluguboxin og þarna lá hún, Galdralöppin hans Jóns. Ég hringdi í hann og bað um ráðleggingar. Eftir nokkra umræðu um veður, hita, birtu og skýjafar sagði hann: „Drífðu þig upp á Æsufit og láttu þér ekki detta í hug að nota annað er þurrflugu“. Þar með lauk þessu samtali.

28

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Það er ríflega kortérsgangur upp að Æsufit. Þangað arkaði ég og til þess að gera langa sögu stutta þá varð ég ekki var þar. Ég reyndar braut regluna hans Jóns og notaði púpur andstreymis eftir að vera búinn að reyna talsvert fyrir mér með hinum ýmsu þurrflugum en það breytti engu.

Degi var tekið að halla og sólinn komin á norðurhimininn. Það hafði hlýnað aðeins, eða var mér bara heitt af gögnunni? Vindur hafði líka gengið aðeins niður en þó var talsvert í það að það væri logn. Þegar ég kom niður að Varastaðahólma aftur og horfði á sólina skína á hann hugsaði ég með mér að ég yrði að reyna löppina hans Jóns þarna. Þetta var einfaldlega of fallegt til þess að hætta, pakka saman og yfirgefa svæðið. Ég óð yfir i hólmann og út í við hinn hefðbundna stað, niðureftir og veiddi mig upp. Það er einhvern veginn þannig að stundum hefur maður trú á hlutunum og stundum ekki. Ég hafði litla trú á þessu. „Hvaða þvæla er þetta, standa hér með strauminn í fangið og í vatni upp að mitti og ofan í kaupið að kasta þurrflugu!!“ hugsaði ég og kastaði stutt.

Galdralöppin sést mjög vel í vatni. Hún er nokkuð stór, en eintakið frá Jóni var hnýtt á einkrækju nr. 14. Hún flaut vel og hoppaði þarna á yfirborðinu, rétt fyrir framan mig. Þá allt í einu gerðist það. Það kom snoppa upp á yfirborðið og greip fluguna. Mér brá, en leyfði fiskinum að snúa og brást þá við. Hann var á og nú upphófst æsileg barátta við urriða sem ekki var sáttur við það að vera fastur á öngli.

Jón Eyfjörð Friðriksson

Aðal-Jón Þorgeirsson með stóran urriða sem tók „löppina“.

Ég hef einstaka sinnum sett í stóra fiska þarna við hólmann og þeir hafa gjarnan leitað í það að fara niður úr. Ég var með litla 8 feta, mjúka stöng fyrir línu 5 og hún bognaði frá korki. Þarna glímdum við drjúga stund, urriðinn og ég og aldrei sá ég hann. Hann þumbaðist bara, tók stuttar en snarpar rokur en hélt sig að mestu við sama blettinn. Ég fikraði mig hægt og rólega í átt að hólmanum og eftir nokkurt þóf tók að draga af honum og hann fór að leita undan straumnum. Ég reyndi að stýra honum inn á lygnara vatn og tókst það fyrir rest. Þá tókst mér að handsama þennan líka stórfallega hæng, feitan og pattaralegan sem ég áætlaði á bilinu 5,5 – 6,5 pund. Ég tók hann aldrei upp úr vatninu heldur kraup þarna yfir honum og kippti löppinni úr kjafvikinu á honum. Flugan var hálf tætingsleg og ekki laust við að öngullinn væri byrjaður að rétta úr sér. Þarna kvöddumst við svo, urriðahöfðinginn frá Varastaðahólma og ég, báðir þreyttir og ég afar sáttur.

Mér fannst tilhlýðilegt að hringja aftur í Jón og þakka honum fyrir ráðleggingarnar, þó svo að Æsufitin og ég hefðum ekki náð neinu sambandi að þessu sinni en svona er þetta nú bara stundum.

Síðan þetta gerðist hefur Galdralöppin verið í sérlegu uppáhaldi hjá mér og alltaf við höndina. Ásgeir Steingrímsson hefur svo bætt aðeins við útgáfu Jóns og hnýtt lappir á kvikendið og kallar það galdrahopper. Sú útfærsla virkar líka, en ég hef bæði veitt sjálfur á þá flugu og séð aðra veiða á hana.

29

fluguboxið

Frumsmíð, gúmmílappir, skáskurðir og keilur Sigurberg Guðbrandsson er einn fremsti fluguhnýtari landsins í yngri kantinum og þótt víðar í aldurslitrófinu væri staldrað við.

Hann er aðeins 24 ára gamall, en hefur fyrir löngu vakið athygli fyrir haganlega gerðar flugur sínar. „Ég byrjaði að veiða sem krakki, bara 6 til 7 ára gamall, með foreldrum mínum og afa. Við afi fórum mikið í Hlíðarvatnið og einnig fór ég í Meðalfellsvatn og fleiri vötn hingað og þangað. Ég á ættir að rekja inn í Kjós og veiðigenið er eflaust þaðan komið, ég á frændfólk í Hækingsdal og Hlíðarási. Ég var 12 ára gamall þegar ég fór fyrst að veiða í Laxá í Kjós og hef veitt í ánni á hverju ári síðan, yfirleitt með bakka mínum og frændum. Ég veiddi á allt agn í byrjun, en fór mjög ungur að hneigjast í þá átt að nota aðeins flugu,“ segir Sigurberg og heldur áfram: „Ég lærði að hnýta flugur 7 til 9 ára gamall í Veiðibúð Lalla í Hafnarfirði og hef hnýtt allar götur síðan. Ég hnýtti fyrir Arkó á sínum tíma en hnýti nú aðallega fyrir einstaklinga upp í pantanir og hef varla undan. Ég er líka farinn að fást við leiðsögumennsku, í fyrra var fyrsta alvöru árið mitt á þeim vettvangi og var ég mest við Laxá í Kjós, en einnig í Hítará, Langá og Straumfjarðará.“ Við báðum Sigurberg að hnýta eitthvað af eftirlætum sínum fyrir okkur og

30

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

brást hann vel við, skilaði inn á borð til okkar tveimur persónulegum útgáfum af Sunray Shadow, einni frumsaminni laxaflugu og heldur ófrýnilegu en frá­ munalega veiðilegu afbrigði af Pea­ cock. Greinilega ekkert heilagt þegar gúmmílappir eru annars vegar.

Um þetta val Sigurbergs viljum við segja þetta: Sunray afbrigði eru alltaf girnilegir valkostir og ónefnda laxaflugan er veiðileg. Sérstakan áhuga höfum við þó í augnablikinu á gúmmílappa-Peacockinum, enda er sjóbirtingstíminn að byrja.

Gúmmílappaflugur, hvaða nafni sem þær heita, eru fyrirbæri sem upprunnið er í Argentínu þar sem menn rótfisk­ uðu sjóbirting á þessi kvik­indi. Ekki leið á löngu þar til flugur þessar rötuðu norður á Frón og ekki var áhugi hinna orginölu ísaldarbirtinga minni. Gúmmílappir hafa verið settir á allskonar flugur, ekki hvað síst straum­ flugur. Það er einstaklega gaman að sjá þeim skeytt á eina af þekktustu og gjöfulustu silungapúpum sem hnýtt hefur verið.

Ljósmyndir: Heimir Óskarsson.

En hér eru flugurnar í boði Sigurbergs Guðbrandssonar: „Það er kannski skrítið að koma með ónefnda flugu hér þar sem flugur fá víst ekki nafn fyrr en laxi hefur verið landað á þær. Með þessa flugu má segja að hún hafi reynst mér og vinum mínum mjög óheppilega en samt vel. Það er búið að setja í þó nokkurn fjölda af fiskum á hana en aldrei hefur okkur tekist að ná þeim á land.

Við vorum eitt sinn tveir félagarnir við veiðar í Korpu í júlí og gekk lítið til að byrja með, búnir að reyna flesta staði og hinar ýmsu flugur en ekkert gengið. Þá kom að því, þessi fluga fór undir í Fossinum og hann var á.

Við settum í þó nokkra laxa á þessa flugu og aðra sem er eins, fyrir utan það að vera með gulan væng. Enginn þeirra vildi hins vegar á land, ýmist töpuðust þeir þar sem þeim tókst að losa sig eða slíta sig lausa við að taka rokuna niður í Berghylinn. Þetta var skemmtilegur dagur og á ég góðar minningar frá honum og flugunni þó enginn hafi laxinn komið á land. Flugan reynist vonandi öðrum veiðimönnum vel ef þeim hugnast að hnýta hana.

Ónefnd – Uppskrift:

Öngull: Mustad Special #12-16 Tvinni: Uni 0/8 Svartur

Broddur: Ávalt kopar Tinsel

Stél: Gullfasani Kragi: Fön úr svartir marabou fjöður.

Búkur: Flatt silfur Skegg: Fanir úr svartri hanahálsfjöður Vængur: Fjólublár temple dog Haus: Svartur

31

„Það var við hnýtingarborðið í Veiðiflugum á Langholts­ veginum sem ég sá þessa skáskornu Sunraya fyrst.

Við borðið sátu Klaus Frimor og Júlli Bjarna við hnýt­ ingar. Ég hnýti mína Sunraya alltaf skáskorna í dag og finnst mér þeir virka betur þannig. Þetta afbrigði af Sunray hefur gefið mér og kunningjum mínum, sem hafa fengið hana hjá mér, góða veiði í mörgum ám hér á landi. Eftirminnilegt er mér þegar ég var með mönnum við veiðar í Kjósinni í ágúst í litlu vatni og lítið að gerast. Eftir að margt hafði verið reynt en lítið gengið, fór Sunray undir í Laxfossi að norðanverðu.

Klukkan var að ganga 12 og menn farnir að hugsa sér heim í hús, en hún var komin undir og nokkur köst varð að taka. Þarna fengust tveir laxar á stuttum tíma sem björguðu vaktinni þennan morguninn og menn fóru glaðir í hús.“

32

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Skáskorinn Sunray – Uppskrift:

Búkur: Plast skorið 1 ½“ – ½“

Tvinni: Uni 0/8 Svartur

Vængur: 1/3 hvítur temple dog, 1/3,

blár temple dog, 1/3 svartur temple dog (má sleppa bláa, þá 1/3 hvítt, 2/3 svart)

Flash: Blátt Angelhair sett á milli lita í væng.

Haus: Svartur

„Þetta afbrigði af Sunray hnýtti ég fyrst í hádegishléi í Kjósinni þegar ég var þar við leiðsögn með tvo útlendinga. Sunrayinn var settur undir morguninn eftir og var fyrst reyndur í Neðri Spegli. Við sáum strax í fyrstu köstunum að fiskur elti Sunrayinn og negldi hann nokkrum köstum seinna. Á land kom flottur 5-6 punda lax. Hef notað þessa litlu Sunray keilu síðan með góðum árangri.“

Sunray keila – Uppskrift:

Keila: X-small

Plast: Plast (xsmall)

Tvinni: Uni 0/10 Svartur Vængur: 1/3 hvítur temple dog, 2/3 svartur temple dog

Flash: Blátt Angelhair sett á milli lita í væng.

Kragi: Svört hanahálsfjöður.

33

„Peacock afbrigðið sá ég í mynd eftir Henrik Mortensen og er höfundurinn mér óþekktur. Þessa flugu hef ég notað nokkrum sinnum með góðum árangri, notaði hana fyrst í Varmá í Hveragerði þegar ég fór þangað stuttu eftir klórslysið. Þar fengum við 22 fiska á 2 stangir og komu flestir á þetta afbrigði af Peacock. Hef einnig fengið fiska í vorveiði í Tungufljóti á hana.“

Peacock afbrigði – Uppskrift: Öngull: Kamasan B175 st 8-18

Tvinni: Uni 0/8 Svartur Skott: Rauð ull

Búkur: Peacock herl

Gúmmílappir: Hvítt gúmmí

Haus: Gyllt kúla

Ath: Oft gott að setja blý í búkinn til að auka þyngd á flugunni.

34

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

fluguboxið

YouTube

The Ayrshire Man Salmon Fly Nú sitja ansi margir við væsana og hnýta fyrir sumarið. Púpur, straumflugur, Sunreija, Frances, hvað þetta heitir allt, laxaflugur af öllum stærðum og gerðum, ekki hvað síst nýjum gerðum. Menn búa til eitthvað nýtt. En það mætti líka skoða að hnýta eitthvað sem er ekki endilega nýtt en er samt ekki notað hér á landi.

Ekki ætlum við svo sem að fullyrða neitt um að The Ayrshire Man Salmon Fly hafi eða hafi aldrei verið notuð hér á landi. Það sem skiptir hér máli og það sem við hnutum um, var hversu stórkostlega falleg þessi fluga er. Og um leið veiðileg, því það fer ekki endilega saman að fluga sé bæði falleg og veiðileg.

36

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

En allt um það, á YouTube er að finna marga fluguhnýtingaþætti með snilldarhnýtaranum Davie McPhail í aðalhlutverki og þegar okkur var sýnd þessi flugusmíð var það fyrsta sem okkur langaði að gera var að deila henni með lesendum okkar. Gersovel að skoða hér: http://www.youtube.com/watch?v=zIGJhzDnjgc

Veiðikortið 37 vötn Eitt kort 6.000 kr. www.veidikortid.is

00000 FLEIRI VÖTN ÓBREYTT VERÐ

HMH – Frægir fyrir snjalla hönnun og endingu

Ljósmyndir: Svava Bjarnadóttir.

veiðisaga

Berglind Una og Maríulaxinn Það var sunnudagsmorgun í ágúst, mmhh... ég að sofa út í dag. En bank bank bank, mamma á hurðinni allt of hress miðað við þennan tíma dags. Hún tilkynnti án þess að nokkuð væri hægt að andmæla að nú værum við (ég hún og pabbi) að fara í Ytri Rangá í Laxveiði. Ég verð að segja að mig langaði meira að sofa... en dreif mig á fætur gegn loforði um stórinnkaup í sjoppu á leiðinni. Ég var nú bara einu sinni fjórtán og þurfti „rétta“ næringu. Loforðið var efnt og fyrr en varði stóðum við á árbakkanum og mamma og pabbi skiptust á að veiða.

Veðrið var fallegt en eitthvað var tregt með veiðina hjá þeim. Við skiptum um svæði og fórum á stað sem heitir Gutlfoss... skrítið nafn.... Mamma sagði langa sögu af því hvernig hún hefði einu sinni fengið fisk á þessu svæði og sagði við mig frekar skipandi tóni... „stattu hér og kastaðu þangað þá ert þú á alveg sama stað og þegar ég veiddi hérna síðast“. Ég kastaði þrisvar og ... bang lax á! Ok.. mér leið eins og ég væri alveg með þetta og ég gæti bara veitt þennan lax sjálf en pabbi fór alveg á límingunum. Ekki gefa slaka.... draga inn núna, reisa stöngin, ohh.. leyfðu honum að fara núna, dragðu inn..... og svo rann þetta allt saman í hálfgerða óperu í eyranu á mér. Ég hélt nú bara mínu striki..... og á endanum rataði laxinn á land, held reyndar að hann hafi verið hálf dauður eftir átökin við mig.

Þegar fiskurinn hafði verið rotaður, mannaði ég mig upp og sagði orðrétt „pabbi hvernig heldurðu að það sé veiða sinn fyrsta lax með geðsjúkling í eyranu?!“ Hann var enn þá skjálfandi á beinunum og reyndi að útskýra fyrir mér að hann hafi bara langað svo mikið að ég fengi maríulax. Ég skil þetta allt aðeins betur núna þegar ég hef heyrt sögur af fólki sem fer í margar ferðir jafnvel ár eftir ár og alltaf lætur maríulaxinn bíða eftir sér. Þetta er fyrsti og eini laxinn sem ég hef veitt. Ég vona að ég eigi eftir að fara aftur í veiði en þá þarf að gefa pabba eitthvað róandi!

P.s ég tek það fram að pabbi er afskaplega rólegur maður, (nema í golfi og veiði).

39

eitt og annað

Vaki kynnir Árvaka Vaki fiskeldiskerfi hefur fyrir löngu skapað sér nafn innanlands sem utan sem fyrirtæki í fremstu röð við framleiðslu á m.a. fiskiteljurum. Magnús Þór Ásgeirsson markaðsstjóri Vaka sagði okkur frá nýjungum og fleiru sem þeir Vakamenn hafa unnið að og markaðssett síðustu misserin. „Þörfin fyrir að fylgjast með göngum fiska í ár hefur aldrei verið meiri en í dag þar sem margir stofnar eru á undanhaldi og almenn aukning er á mengun og öðrum umhverfisáhrifum.

Vaki fiskeldiskerfi hefur verið leiðandi fyrirtæki í þróun búnaðar til að telja og mæla lifandi fiska frá árinu 1986. Árvaki er niðurstaða rannsókna og þróunar sem byggir á margreyndri tækni úr fiskeldi,“ sagði Magnús og hélt áfram: „Þetta byggir á sjálfvirkri mælingu án þess að trufla eða meðhöndla fiska. Árvakinn telur fiska í fiskistigum, stíflum, náttúrulegum þrengingum og öðrum stöðum þar sem fiskurinn þarf að synda í gegn. Árvaka má setja upp á margvíslegan hátt og aðlaga að aðstæðum hverju sinni. Árvakinn samanstendur af tölvu, skanna, myndavél og forriti til að vinna með gögnin.“

40

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Nánar kannski? „Skanninn er settur þar sem fiskur þarf að synda í gegn. Hann samanstendur af tveimur plötum (20 x 60 cm) í ramma en fjarlægðin á milli þeirra getur verið frá 10 to 45 cm. Skanninn byggir á innrauðum geislum þannig að þegar fiskur syndir í gegn, kemur skuggamynd sem notuð er til að telja og mæla hvern fisk sem fer í gegn.

Vaki

Tölva tekur gögnin frá skannanum og heldur utan um gögnin ásamt upplýsingum um hvenær fiskurinn fór um sem og hitastig vatnsins. Þannig eru upplýsingar um hvern fisk sem fer í gegn tengdar við umhverfisþætti.

Forrit fylgir Árvakanum til að greina og skoða upplýsingarnar. Það sýnir gröf og myndir þar sem hægt er að sjá gönguhegðun fisks á ákveðnum tímabilum, eftir stærð þeirra eða tíma og hægt að bera saman gögn milli ára.

Myndavélin samþættir grunnvirkni skannans við stafræna myndatöku í vatni. Þegar fiskur fer í geng um innrauða skannan kveiknar á myndavélinni og hún tekur annað hvort nokkrar ljósmyndir eða stutta vídeómynd af hverjum fiski sem fer í gegn. Kosturinn við þetta er að sá sem rýnir gögnin getur greint tegund, afbrigði og kyn hvers einstaklings sem fer í gegn. Gagnagrunnur heldur utan um myndirnar og allar upplýsingar um hvern fisk.“ Svo mörg voru þau orð. En Vaki hefur um nokkurt skeið stundað útrás og hyggur á enn frekari landvinninga í þeim efnum. Mun m.a. standa fyrir tveimur ráðstefnum erlendis á næstunni. Magnús segir: „Árvakar eru notaðir á meira en 300 stöðum víðsvegar um heiminn s.s. á Norðurlöndunum, Bretlandi, Bandaríkjunum, Kanada, Spáni, Portúgal, Póllandi, Tékklandi, Þýskalandi og Sviss. Nú í apríl mun Vaki halda tvær ráðstefnur um Árvaka, aðra í Koblenz í Þýskalandi en hina í Oslo í Noregi. Þar verður

41

eitt og annað

42

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Vaki

vettvangur fyrir ýmsa hagsmunaaðila s.s. vísindamenn, veiðifélög, leigutaka, umhverfisstofnanir og aðra áhugasama til að fræðast um nýja tækni og heyra reynslusögur víðsvegar úr heiminum. Árvaki með myndavélakerfi verður til sýnis í Koblenz og gestir hafa einnig tækifæri til að heimsækja virkjun í bænum og sjá Árvaka í ánni Mosel í fullri virkni.

Við fiskistiga stöðvarhússins er ný gestastofa en þar er hægt að sjá beint inn í fiskistigann og hafa heimamenn lofað því að hægt verði að sjá fiska fara um stigann á þessum tíma! Í Koblens verðum við 17-18. apríl, í Osló19.

Apríl. Ráðstefnugjaldið er 12.500 Kr. Reikningar sendir út eftir ráðstefnuna. Þeir sem bóka snemma fá sérstakan aflsátt af gistingu á Diehls Hotel (90 EUR) ef þeir senda póst beint á hótelið og nefna ráðstefnuna. Síðasta ráðstefna

Árvaka var haldin í Sacramento í Bandaríkjunum árið 2010 og gekk vonum framar.“ Nú framleiða eflaust fleiri fiskiteljara, hvað skilur á milli Árvaka og annarra? „Árvaki býður upp á ýmsilegt.

T.d. samanburð á veiðitölum og göngum til að meta nýtingarhlutfall.

Samanburð á göngum milli ára. Mat á árangri ræktunnar. Mat á áhrifum mismunandi umhverfisþátta. Mat á skilvirkni fiskistiga. Áræðanleg gögn.

Betri stjórnun, svo eitthvað sé nefnt.

Nánari upplýsingar gefur Magnús: magnus@vaki.is

43

Að elta gamla geit í Tajikistan

44

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Hvað fær íslenskan skotveiðimann til að sækjast eftir því að veiða í háfjöllum Tajikistan? Hafa menn yfirleitt heyrt Tajikistans getið? Það er rétt svo að ritstjóri gæti svarað því játandi án þess að roðna og ef málið er skoðað nánar, þá er þetta lítið land, þó ekki langt frá flatarmáli Íslands inni í miðri þrönginni sem skipa meðal annarra, Afganistan, Kyrgistan, Túrkesmistan og fleiri.

Tajikistan á m.a. landamæri að Kína, svo langt frá nafla alheimsins Íslandi erum við komin þegar stigið er á grundir Tajikistans.

45

skotveiði Veiðimaðurinn sem um ræðir er Árni Baldursson, sem flestir veiðimenn á Íslandi þekkja, annað hvort beinlínis eða þá af afspurn. Hann er einn stærsti, ef ekki stærsti, seljandi veiðileyfa á Íslandi um langt árabil. Sagt er stundum að menn séu eins og kríur á steini.

Alltaf á iði og strax flognir eitthvað annað. Árni er eiginlega verri en krían, en eitt eiga þau þó sameiginlegt krían og Árni, að þau víla ekki fyrir sér miklar vegalengdir og umtalsverða erfiðleika.

Krían flýgur til og frá Suðurskautinu tvisvar á ári. Árni flýgur til fjarlægra landa og kannski ekkert miklu færri kílómetra þegar allt kemur til alls.

En hvers vegna Tajikistan? „Ég átti það eftir. Ég á þessi lönd þar í kring eftir og ætla að reyna að ná þeim öllum á næstu 6-7 árunum. Það er ekki svo margt sem ég á eftir í raun og veru. Búinn með mest alla Afríku, eitthvað smávegis eftir í Norður Ameríku, en búinn með flest í Suður Ameríku. Búinn að skjóta um alla Evrópu þar sem eitthvað er að hafa.

Búinn með Rússland og Mongólíu. Ég á Ástralíu eftir og Kína, og svo þessi fjarlægu lönd, en mér finnst þetta vera einstaklega heillandi heimshluti. Þarna er dýr sem ég hef ekki skotið og langar mikið til að skjóta, Afgan Ureal Ibex, stór geitartegund sem býr hátt uppi í fjöllunum. Þarna eru líka Ureal Sheep og rosalega stór villisvínategund.“

46

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Árni Baldursson Ferðalagið þangað eitt og sér hlýtur að vera langt og snúið? „Heldur betur. Það er ekkert auðvelt að fá landvistarleyfi í Tajikistan.

Maður þarf að hafa boðsbréf og þau fást helst hjá einhverju vel megandi fyrirtæki í landinu eða hátt settum embættismanni. Þetta var aðeins á reiki hjá mér því það er þannig að Ísland er á lista yfir lönd sem þurfa ekki slíkt boðsbréf. Ég bókaði hins vegar flugið í Kaupmannahöfn og vissi ekki af þessu. Þess vegna þurfti ég boðsbréf. Ég vissi hins vegar hvernig svona boðsbréf líta út þannig að ég útbjó eitt á Ipadinum, bjó til þetta fína boðsbréf. Og það dugði.

Að vísu var mér bent á við komuna til höfuðborgarinnar Dushabe, að ég væri skyldaður til að leggja fram tvær passamyndir. Sem ég hafði ekki í fórum mínum. Tíu dollara seðill í tollinum og loforð um að koma daginn eftir með myndirnar dugði til að koma mér inn í landið. Auðvitað lét ég ekkert sjá mig í tollinum með myndirnar.“ Þetta land er einn alls herjar fjallaskagi og þegar maður er kominn út fyrir Dushabe gerast hlutirnir ekki hratt.

Serbneskir vinir mínir höfðu bent mér á leiðsögumenn sem myndu sinna mér og þetta var svo spennandi og skemmtilegt hjá þeim að þeir gátu ómögulega komið sér saman um hver ætti að fylgja mér, þannig að þeir gerðu það allir. Átta talsins og enginn þeirra talaði stakt orð í ensku. Þetta voru fyrrverandi skæruliðar og allir í hernaðarlegum fötum. Eftir

Teymt undir Árna.

margra klukkustundar skak á gömlum rússneskum herjeppa komum við í dálítið þorp. Þar gistum við fyrstu nóttina og fékk ég þá nasaþefinn af því sem koma skyldi. Við komum í dæmigert hús af betri sortinni miðað við þorpin þarna. Þar bjó karl sem var einhverskonar ferðamálastjóri svæðisins. Virðulegur skeggjaður náungi með talibanahött á hausnum.

Tiltölulega auðugur miðað við aðra og synir og frændur voru þarna líka auk gædanna minna átta. Við vorum boðnir í hús og í mat. Veisluborð var dregið fram, eða öllu heldur lagt á gólfið því það er setið á gólfinu og borðað. Í kvöldmat voru súrir sveppir, kál og gulrætur. Allt súrsað. Þessi þjóð borðar

mikið til svona mat. Það fellur kannski til einn og einn kjúklingur, en mest eru þetta gulrætur, sveppir og kál. En þetta var sérstakt kvöld. Í nokkra klukkutíma sátu allir og enginn sagði orð, þ.e.a.s. ekki við mig, enda talaði enginn ensku. Þegar leið á kvöldið fór mér að leiðast þófið og sótti viskíflösku sem ég var með í töskunni. Fékk mér sjúss og bauð hinum. En þetta voru strangtrúaðir múslimar og þeir mega ekki drekka áfengi. En þeim gamla fór að leiðast þófið líka og á endanum þáði hann viskí og þar með varð hann fljótlega hinn ræðnasti, reif upp kort og sýndi mér veiðisvæðin sem hann þekkti bersýnilega mjög vel. Hann var á einum tímapunkti kominn alveg að því að fara með mig á vettvang þar sem hann vissi að skógarbjörn svæfi í jarðholu.

Planið var að læðast niður í holuna og

47

skotveiði pota í björninn með spýtu. Slíkt er með því hættulegra sem hægt er að taka sér fyrir hendur og ekki batnaði það þegar hann kláraði planið. Björninn átti að elta hann útúr bælinu og þá átti ég að fella hann. Þrátt fyrir viskíið reyndist ég ekki fús í svona veiðiskap, lái mér hver sem vill.“ Það var síðan loks gengið til náða og þá kom mér á óvart að það voru bara sóttar mottur og menn sváfu síðan í einni hrúgu á 15 fermetra stofugólfinu.

Konurnar sváfu saman á einhverjum öðrum stað, þær ganga til allra verka og gera flest þarna. Vinna langt fram á nótt. En morguninn eftir ókum við lengra og lengra inn í fjöllin.

Klukkustund eftir klukkustund og alltaf fórum við í gegnum lítil þorp. Það er mikil fátækt þarna og allt mjög fábrotið. Þetta eru snyrtilegir leirkofar, en það er ekkert rennandi vatn og engin klósett.

Klósett er bara hola úti í garði. Sápu og sjampó sá ég aldrei, en samt var fólkið snyrtilegt og alltaf skælbrosandi og kurteist. Það er í raun óskiljanlegt fyrir gest eins og mig að skilja hvernig fólk getur búið þarna því það er nokkuð ljóst að fólkið er innilokað vegna snjóa mánuðum saman.“

Árni Baldursson En síðan var það veiðiskapur? „Jájá. Gædarnir mínir átta voru framtakssamir og feiknalega duglegir.

Við gerðum út frá þessum þorpum og gengum inn með giljum og upp í fjöllin. Veiðislóðirnar voru á kafi í snjó í 3-5000 metra hæð og frostið á daginn var 5 til 20 stig. Engin leið að nota hesta og þar sem ís var oft að brotna undan okkur þá blotnuðu menn í fæturna. Ég var svo glúrinn að hafa með mér legghlífar, en félagar mínir bjuggu ekki svo vel og það þurfti að stoppa á tveggja tíma fresti til að þurrka blaut plögg. Og talandi um hestana, mér brá þegar ég sá þá. Þeir eru nánast alveg eins og íslenski hesturinn. Ég hef heyrt þá kenningu að íslenski hesturinn eigi rætur að rekja til þessara fjallaríkja. Ég hef hins vegar ekkert fyrir mér í því og sel það ekki dýrara en ég keypti það. En hafandi séð þessi dýr, þá er auðvelt að trúa því þótt það sé ef til vill langsótt, svo líkir eru þessir hestar okkar hestum.“

Ferðamálastjórinn og synir hans.

48

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Þetta hafa sem sagt verið erfiðar aðstæður? „Guð minn góður, heldur betur. Þú gerir ein mistök þarna og þau gætu verið þín síðustu. Fjöllin eru brött, ís og snjór yfir öllu, hálka og hættur á hverju leyti.

En þetta er heillandi heimur. Þarna áttum við ekki von á Ureal Sheep, en við vorum á hinn bóginn að leita að Afgan Ureal Ibex. Það gekk illa að finna geitina. Það hafði snjóað svo mikið að þær virtust farnar af svæðinu. Þetta er ekki eins og menn gætu ímyndað sér, að dýrin færðu sig neðar vegna snjóa og kulda. Þvert á móti, þá færir Ibexinn sig bara hærra upp í fjöllin. Það stafar víst af því að vegna þess að þar er kaldara þá er snjórinn lausari og fýkur ofan af einhverri fæðu sem dýrin finna sér þarna. Við fundum einu sinni spor eftir Ibex, annars ekkert. Hins vegar sáum við mikið af villisvínunum og mér tókst að skjóta tvö. Það er hins vegar annað mál þarna og það er að skjóta rétt

ef við getum orðað það þannig. Þarna eru gljúfur og hamrar. Hætta á að missa af bráðinni og þannig fór einmitt með svínin sem ég skaut. Þau fóru fyrir björg og enduðu niðri í gljúfrum þar sem engin leið var að nálgast þau.

Tveir hressir í fjallaþorpi.

En það er merkilegt hvað þetta vandist þegar maður var kominn í rétta tempóið þarna. Það gat þó tekið á. Þannig var t.d., að við reyndum að koma okkur í hús á kvöldin, en eitt skiptið vanmátu gædarnir eitthvað vegalengdirnar og við lentum í myrkri. Ekkert annað að gera en að láta fyrirberast yfir nóttina með svefnpoka og vasaljós. Það var tuttugu stiga gaddur og eina leiðin til að frjósa ekki í hel var að fara á stjá og berja sér á hálftíma fresti. Klukkan fimm um morgunin vorum við búnir að fá nóg og þreifuðum okkur af stað til byggða. Þetta var ekki skemmtileg nótt skal ég segja þér. En sem ég sagði, þetta er gott fyrir líkama og sál þegar

49

Farskjótarnir sem í boði voru, leiðsögumennirnir eru á pallinum.

50

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

51

Bjarndýrsholan staðsett.

maður er búinn að gíra sig inn í þetta.

Eftir sjö daga sofandi á moldargólfum og étandi súra sveppi og gulrætur var maður farinn að lykta eins og gamalt lambalæri og baðið og sápan voru kærkomin þegar maður kom aftur í siðmenninguna. Hins vegar var bakið fljótt að fara þegar ég fór að sofa aftur á góðum dýnum. Maður hafði aðlagast moldargólfunum einum of vel. Þegar ferðin var á enda fann ég hvað hún hafði tekið mikið á. Ég var þó nokkuð marga daga að jafna mig líkamlega.“

Klósett í betri kantinum!

52

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Það hefur verið svekkjandi að komast ekki í tæri við Ibexinn? „Já, það var svekkjandi en svona er þetta. Aldrei á vísan að róa í veiðinni og maður fer bara aftur. Ibexinn er hrikalega flott dýr og ég ætla að ná einum næst. Þeir buðu mér að koma aftur seinni partinn í apríl, snjóalögin eiga að vera hagstæðari þá. Prófa þá annað svæði og athuga líka með aðra tegund, Marco Polo geit sem er flott veiðidýr líka. Síðan er það Mongólía í september og Kyrgistan í nóvember ef allt fer samkvæmt plani,“ segir Árni Baldursson, maður sem óhætt er að segja að lifi drauminn.

Laxá í Mývatnssveit og Laxárdal

BESTA URRIÐAVEIÐISVÆÐI Í HEIMI! Veiðileyfin færðu á SVFR.IS

Lítið eftir af lausum stöngum, nokkrar þó í Mývatnssveit frá 13.7 til 7.8 og í Laxárdal í júlí og ágúst.

53

einu sinni var

Lá við ófriði við Æðarfossa Sem frægt er, þá sprengdu landeigendur við Laxá í Suður Þingeyjarsýslu stíflu í Miðkvísl í Mývatnssveit hér um árið. Stórmerkilegur gjörningur þar á ferðinni sem er nánast sveipaður ævintýraljóma í dag. En það vita það kannski færri, að því fer fjarri að umrætt atvik sé hið eina þar sem tekist hefur verið á um mannvirki við Laxá. Árið 1987 kom úr á vegum Almenna bókafélagsins bókin Á bökkum Laxár eftir Jóhönnu Steingrímsdóttur. Margir núlifandi hafa heyrt getið Steingríms í Nesi, hann var faðir Jóhönnu og einn allra flinkasti veiðimaður sem gengið hefur um bakka Laxár. En bók Jóhönnu er um margt markileg og athyglisverð því þar ægir saman mannlífsþáttum, veiðisögum og sögubrotum frá upp­ vexti hennar á bökkum hins stórfeng­ lega fljóts. Hún rifjar og upp eitt og annað merkilegt, m.a. er einn kafli bókar­ innar sem heitir: Veiðiaðferðir í Laxá.

54

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • maí 2011

Kíkjum áðeins þar inn: „Í Æðarfossum var lengi stunduð háfveiði, eða fram til ársins 1930. Ég man að bændum hér upp með ánni var illa við háfveiðina, því auðvitað var ekki veitt í háf nema þegar ganga var í ánni. Háfveiðin fór þannig fram að maður stóð á fossbrúninni og brá háfnum undir þegar laxinn stökk í fossinn og ekki mun hafa verið einsdæmi að tveir laxar væru þannig teknir í einu og heyrt hef ég getið um þrjá í háfnum. Þeir sem veiddu í háf voru taldir vel að manni enda mikið átak að dýfa háfnum í fossinn og sveifla veiðinni upp á þurrt land.

Við Æðarfossa.

Mynd Einar Falur.

Mér finnst eftirtektarvert hvað margar veiðiaðferðir menn hafa stundað í Laxá.

Snemma gerðu bændur við Laxá sér ljóst að mikil þörf var á friðun þar sem fyrirstaða myndaðist og hægt var að taka laxinn í stórum stíl. Árið 1850, eða þar um bil, byrjaði Laxamýrarbóndi að leggja gildrur fyrir lax, þær gildrur voru kallaðar kistur og voru illa séðar af bændum upp með ánni. Um þverbak keyrði þó árið 1860, en þá girtu Laxamýrarmenn aðal göngukvísl laxins við Æðarfossa og þótti bændum þá minnka svo laxveiði ofar í ánni að ekki yrði við unað.

18.mai 1861 var haldið manntalsþing á Húsavík, þar lýsti foringi Laxárbænda, séra Benedikt Kristjánsson í Múla, banni á kistuveiðum Laxamýrarbónda.

Sýslumaður vildi ekki blanda sér í málið og hélt að sér höndum. Bændur úr Aðaldal fóru þá nokkrir saman og tóku upp allar veiðigildrur við Æðarfossa og lögðu allt timbur snyrtilega upp í hólmann sem skiptir fosskvíslunum.

Laxamýrarbóndi setti kistur sínar niður strax næsta dag.

Var nú tíðindalaust í nokkra daga. En nóttina 9.-10.júní lögðu 30 bændur á hesta sína og vopnaðir öxum, járnkörlum og hömrum, riðu þeir undir forystu séra Benedikts út að Æðarfossum, brutu kisturnar, ruddu öllu timbri fram af fossunum og flaut það allt á haf út.

Laxamýrarbóndinn stóð á hlaðinu við bæ sinn, en gat ekkert að gert, enda flokkurinn ekki árennilegur.

Eftir þetta gekk á ýmsu milli Laxamýrar­ bónda og Aðaldælinga uns sættir tókust 1867 um takmörkun kistuveiða; þessari umdeildu veiðiaðferð var endanlega hætt í kringum 1950.“ Svo mörg voru þau orð Jóhönnu og ljóst að það hefur ekki alltaf verið friðsamlegt á bökkum Laxár í Suður Þingeyjarsýslu.

55

lífríkið

Af landsel og laxfiskum Við sögðum frá því í frétt á vefnum okkar, www.votnogveidi.is fyrir nokkru að selatalningar VMSt og Selaseturs íslands hefðu leitt í ljós að landsel hafi alls ekki fjölgað og nánast staðið í stað. Stofninn er ekki ýkja stór, en þetta rifjaði upp umræðu sem fram fór fyrir nokkrum misserum og fjallaði um „afrán“ sela á laxfiskum, ef það er hægt að kalla það svo þegar ein dýrategund er að veiða aðra sér til matar.

Stangaveiðimenn hafa lengi haft horn í síðu Kobba og álitið að sé selur við árósinn, eða að selur gangi svo langt að skjóta sér upp í árnar til að veiða, þá sé það ávísun á ördeyðu og leiðindi. Gjarnan er þá ræst út skytta og allir glaðir takist henni að vinna á dýrinu. Margt hefur þó breyst í áranna rás í þessum efnum. Þeir sem þekkja til eldri stangaveiðibókmennta, t.d. bóka Björns J. Blöndal frá Stafholtsey, vita t.d. að landselur gekk ekki bara upp Hvítá í Borgarfirði í stórum stíl, heldur hélt hann þar til og kæpti jafnvel. Og að selir færu upp í bergvötnin var fremur regla en undantekning. Sögur af laxagnótt frá þessum árum eru jafn þekktar. Enginn skortur á laxi og flestar veiðisögur þessa tíma varðaðar stórum tölum og ekki hvað síst stórum löxum, sem þá voru algengir.

Laxar af þeirri stærð sem sjást sjaldan lengur og þá aðeins einn og einn fiskur.

En við ætluðum að rifja upp rannsóknina sem gerð var á því hvort að landselir væru mikið að hrella laxa og silunga. Áður en við förum lengra með það, er ágætt að vitna aðeins í Vikipediu, en um æti landsela segir

56

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

alfræðiritið eftirfarandi: „Uppistaðan í fæðu landsels er fiskur, oftast smáfiskur eins og smár þorskur eða ufsi en þeir éta einnig síli, loðnu, steinbít, síld, sandkola ásamt öðrum fisktegundum og hryggleysingjum, sérlega smokkfisk. Landselurinn er fremur góður kafari, getur verið í kafi allt að 25 mínútum og kafað niður á 50 metra dýpi þó oftast kafi hann einungis í nokkrar mínútur og sjaldan dýpra en um 20 metra.

Hann heldur sig oftast nálægt landi, fer sjaldan lengra en um 20 km og heldur sig oft innan um sker en einnig í árósum.

Landselurinn fer einnig langar ferðir upp ár til að veiða lax og silung.

Og þá að rannsókninni sem Sandra M Grankvist stjórnaði. Við greindum frá niðurstöðunum á sínum tíma á vefnum okkar, www.votnogveidi.is og þá skrifuðum við þetta: „......var greint frá fyrstu niðurstöðum í könnun á meintum áhrifum sela á laxagöngur. Rannsóknin fór fram við nokkrar Húnvetnskar ár og benda fyrstu tölur til þess að áhrifin gætu verið minni en margur hefur haldið til þessa.

En þó eru ekki öll kurl komin til grafar.

Landselir á skeri.

Sandra M. Grankvist var verkefnisstjóri þessarar rannsóknar sem var samstarfs­ verkefni VMSt, Selaseturs Íslands á Hvamms­tanga og veiðifélaga Húnvetnsku laxveiðiánna Víðdalsár/Fitjár, Gljúfurár, Miðfjarðarár, Laxár á Ásum og Vatnsdalsár.

Rannsóknin hófst í fyrra sumar (2009) og var veiðiréttareigendum, leigutökum, veiðivörðum og leiðsögumönnum gert að fylgjast með því að skráning á áverkum á laxfiskum væri færð inn á sérstök eyðublöð sem lögð voru fram í veiðihúsum. Plaköt voru enn fremur sett upp á veggi. Þar skyldi reifa alla áverka, stærð þeirra, fiskitegund og síðan umfang áverkanna og var á þá miðað við þrennt, áverka sem voru innan við 1 cm að umfangi, 1-3 cm að umfangi eða 3 cm eða stærri. Þessum upplýsingum var safnað allt veiðitímabilið í fyrra. Í samantekt Söndru í ársskýrslu VMSt segir: “Niðurstöður frá síðast liðnu sumri sýndu fram á tiltölulega fá ummerki á veiddum laxfiskum. Áverkar fundust einungis á laxfiskum úr Miðfjarðará, Víðidalsá og Laxá á Ásum.” Hún nefnir einnig

að engir áverkar voru skráðir á silung, aðeins á löxum og í öllum tilvikum hafi áverkar verið greindir sem selbit. Lang flestu tilvikin voru stærsti flokkurinn að umfangi, eða 3 cm stærri áverki eða meira.

26 slík tilvik fundust og önnur 6 þar sem áverkinn var 1-3 cm að umfangi, eða alls 32 selbitnir laxar í þremur ám.

Fram kemur að Miðfjarðará sker sig úr með 26 af þessum tilvikum, en 3 eru frá hvorri Víðidalsá og Laxá á Ásum. Sandra lokaði samantekt sinni með þessum orðum: “Það hve fá ummerki voru skráð á veiddum laxfiskum bendir annað hvort til þess að óbein áhrif sela á laxfiska (þ.e. skaði sem leiðir ekki til dauða) séu minni en áður hefur verið haldið fram, eða að ekki hafi verið farið eftir kröfu Veiðimálastofnunar um skráningu allra selbitinna laxfiska sem veiddust.”

Við þetta má bæta, að mikil laxgengd var í umræddum ám á síðast liðnu sumri(2010) og metveiði í Miðfjarðará og Vatnsdalsá auk þess sem Víðidalsá var aðeins fáum löxum frá metveiði. Þá var mikil veiði

57

lífríkið

Lax úr Hvítá í Borgarfirði, sárið er líklegast eftri sel.

Mynd gg.

í Laxá á Ásum. En þetta er sannarlega athyglisvert verkefni sem sjálfsagt er að hvetja veiðimenn til að taka fullan þátt í með því að greina skilmerkilega frá áverkum á löxum sínum og silungum einnig. Í annarri rannsókn er einnig fylgst með áverkum á laxfiskum, en það er steinsugumálið á Suðurlandi. Þar hefur fiskifræðinga lengi grunað að misbrestur kunni að vera á því að veiðimenn geti þess í veiðiskýrslum hvort að fiskar sem þeir veiða séu bitnir eða ekki.

Við þetta má bæta tveimur frásögnum veiðimanna. Tveir voru saman á neðsta svæði Grenlækjar, þar sem áin mætir Skaftá rétt ofan sjávarmáls. Þar eru sandar og auðnir, mikið vatn og menn fara stundum í sandbleytur og leiðindi. En þarna voru sem sagt tveir félagar eitt sinn fyrir fáum árum, kannski 3-4. Það var lítið að gerast, en þeir vissu að aðfall var í nánd og þá gæti glaðnað yfir veiðinni. Þeir héldu því vöku sinni og köstuðu af dugnaði. Skyndilega sáu þeir fisk stökkva.

Síðan annan og þeir hugsuðu sér gott til glóðarinnar. Óheyrilegt það magn sem

58

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

þarna gengur fram hjá af sjóbirtingi. Allur fiskur úr Grenlæk, Jónskvísl, Tungulæk, Fossálum, Hörgsá og Geirlandsá. En hvað um það, þriðja skvampið var annað hvort af stærsta sjóbirtingi allra tíma, eða einherju öðru. Og jújú, þarna var Kobbi kominn og eltist við birtingana. Synti með tilþrifum fram og til baka og birtingarnir reyndu að forða sér. Stutt frá þeim kom síðan selshausinn uppúr og það bar ekki á öðru, hann var búinn að veiða. Og engan smáfisk. Að minnsta kosti 10 punda birting sem barðist um í kjafti selsins. Það sem næst gerðist gleyma þessir menn aldrei.

Selurinn fór að leika sér. Hann fleygði þessum stóra fiski upp í loft, greip hann þegar hann kom niður aftur. Gerði þetta aftur og aftur. Aðeins nokkra metra frá þeim félögum. Gaf þeim auga öðru hvoru og fleygði svo feng sínum aftur upp í loft.

Loks tók hann viðbragði og hvarf sjónum. Þeir sáu hann ekki aftur og ekkert urðu þeir varir við fisk.

Af landsel og laxfiskum

Sjóbleikja úr Skálmardalsá með á verka eftir sel, svipað sár var hinu megin líka.

Mynd gg.

En ritstjóri hefur aðra sögu að segja. Var staddur við annan mann við Brennuna í Hvítá í Borgarfirði, viku af ágúst fyrir fimm árum. Mikið var af laxi og var einn og hálfur dagur liðinn af veiðitímanum þegar við komum tveir niður að á í morgunsárið.

Veiðin búin að vera frábær, bæði lax og sjóbirtingur í aflanum. Við gerðum klárt og byrjuðum að kasta. Laxar stukku af og til, en svo var eins og kæmi rót á staðinn.

Laxar fóru að æða til og frá. Bungurnar af þeim sáust langar leiðir og skyndilega skaut selshaus upp úr ánni. Hann kom furðu nálægt okkur í tvígang. Var ekki meira en 6-8 metra frá okkur, en þeysti þess á milli út og elti laxa. Ekki sáum við hann ná fiski og ekki vorum við að baða út öllum öngum og reyna að trufla hann.

Hann virtist þó ákveða eftir um það bil tíu mínútur eða svo, að meiri veiðivon væri neðar, helst þar sem engir tvífættir áhorfendur væru að trufla hann. Hann fór þó ekki hratt yfir, lét sig eiginlega sakka niðurúr og við sáum lengi til hans gaufandi .

Samkvæmt kenningunni þá áttum við að geta bara pakkað saman og farið heim.

En það var ekkert inni í myndinni og það voru aðeins tíu mínútur liðnar frá því að selurinn yfirgaf svæðið, að fyrsti lax morgunsins tók og alls lönduðum við fimm löxum þennan morgun og hættum þó snemma.

59

ljósmyndun

Jóhanna Hinríksdóttir

Menn opna hjartað upp á gátt og sérstök stemning myndast Galleríið að þessu sinni er í traustum höndum Jóhönnu Hinriksdóttur, en hún er framhaldsskólakennari, stangaveiðimaður og náttúruunnandi. Þá hefur myndavélin um árabil verið með í farteskinu.

Jóhanna segir: „Fjölskyldan hefur stundað veiðar saman í gegn um tíðina og hafa þá vinirnir gjarnan verið með í för. Fjöldi mynda hafa verið teknar og hafa þær fyrst og fremst að geyma góðar minningar. Þá hafa margar þeirra mynda sem teknar hafa verið, fangað veiðistemningu, gleði, ánægju og ástríðu þeirra veiðimanna sem í hlut hafa átt og oft hafa þær fangað veiðiaugnablikið. Það er vera við ána í góðra vina hópi er mjög afslappandi og gefandi og vinskapurinn og þessi nána snerting við náttúruna hefur þau áhrif að menn opna hjartað upp á gátt og sérstök stemning myndast. Það að mynda veiðimann við veiðar er í raun ekkert sérstakt myndefni en þegar umhverfið og náttúran eru í bakgrunni öðlast ljósmyndin nýtt líf og annað gildi.“ Um tækin og tólin segir Jóhanna: „Ljósmyndagræjurnar hafa verið mismun­ andi í gegnum tíðina en aðallega hafa þetta verið litlar vélar sem hægt er að setja í vasann og grípa í á rétta augnablikinu. Þó nokkrar myndavélar fjölskyldunnar hafa að vísu endað sína lífdaga á botni árinnar. Myndirnar eru eins og þær koma frá myndavélinni, þ.e. nánast ekkert hefur verið átt við lýsingu, skerpu og þess háttar.“

60

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

61

Veitt við Steinbogann í gljúfri Jöklu, sem hefur í hundruðir ára hefur sorfið og slétt bergið

62

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Efri mynd: Við veiðistaðinn Kapaltanga í Norðurdalsá við Breiðdal.

Neðri mynd: Sigga setti skömmu síðar í nettan lax við Steinbogann í Jöklu.

63

Vorstemningin í Aðaldal norður er engu lík. Séð heima að bænum Kili.

64

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Rörið í Álftá, skondinn veiðistaður.

65

Danskur vinur okkar, kastar af mikilli nákvæmni á urriða við fossin Nefja í Köldukvísl

66

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Efri mynd: Leitað að urriða við Ferjustað í Laxá í Þingeyjarsýslu.

Neðri mynd: Þær systur Helga Lára og Sigrún Soffía Halldórsdætur leiðast í land.

67

Á vaktinni, rjúpukarri á útkíkki við Hagastraum við Laxá í Aðaldal.

68

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Hungangsflugan lĂŠt ekkert trufla sig

69

Kvöldsólin lýsir upp flugnamergð í gljúfri Mýrarkvíslar.

70

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Brynja dóttir mín, með við Laxá í Laxárdal og takið eftir naglalakkinu!

71

veiðihundar

Gunnar Pétur Róbertsson

Vorsteh – harðsæknir og duglegir fuglahundar Við höfum verið að fjalla aðeins um veiðihunda í síðustu tölublöðum og ætlum að halda því áfram eitthvað að sinni. Heyrðum útundan okkur að einn alskemmtilegasti veiðihundurinn væri týpa að nafni Vorsteh. Það er ekki hundanafn sem heyrist oft utan veiðimannahópa. Þeir eru fínustu heimilishundar, en það er þó alltaf í öðru sæti á Vorsteh-heimili, því þeir eru gegnheilir veiðihundar og í hópi þeirra bestu sem völ er á til fuglaveiða, auk þess sem dæmi eru um það hér á landi að reyndar refaskyttur hafa ekki haft hjá sér duglegri og betri veiðifélaga á grenjum en einmitt Vorsteh.

Allt um það, við slógum á þráðinn til Gunnars Péturs Róbertssonar sem er formaður Vorstehdeildarinnar, en hópurinn heldur úti myndarlegri vefsíðu um þessa skemmtilegu hundategund, www.vorsteh.is

Vorsteh Önnur nöfn Deutsch Kurzhaar, German shorthair pointer, GSP Heimaland Þýskaland Stærð 59 – 63,5 cm. á rakka 53 - 59 cm. á tík Litur Lifrarbrúnn og hvítur, einnig brún/hvítyrjóttur.

72

Grunnurinn var lagður að þýska pointernum snemma á 18. öld og voru notaðir hundar eins og “Spanish pointer”, “English foxhound” og “Bloodhound”. 1872-var svo fyrsti Vorsteh hundurinn “Hektor I ZK I” skráður í ættbók í Þýskalandi Upphaflegi Vorsteh var frekar þungur hundur, öruggur á standi og með ótrúlegt lyktarskyn, en svolítið hægur.

Síðan um 1920 vildu þýskir og austurrískir veiðimenn meiri hraða með breyttum aðstæðum, og blönduðu örlitlu af Pointer saman við, og með markvissri ræktun varð hann heldur minni og hraðari, en hélt gömlu eiginleikunum þ.e. skapgerðinni, lyktarskyninu og úthaldi gömlu hundanna.

Vorsteh hundurinn er frábær alhliða veiðiog fjölskylduhundur, hann er greindur og mjög fjölhæfur í veiði. Hann er aðallega notaður í að benda og á fugl og sækja svo eftir skot, hvort sem er á landi eða í vatni.

Frábær rjúpnahundur og gefur öðrum ekkert

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

eftir í gæsa og andaveiðum, nema einna helst væri hægt að benda á að hann er með þynnri feld og hann er grennri er retriever hundarnir uppá úthald í miklum kulda, strýhærðir vorsteh hundar eru með þykkari feld en þeir snögghærðu og hafa því aðeins meira þol fyrir kulda en þeir snögghærðu. Erlendis er hann einnig notaður í að leita uppi særð dýr ( t.d. dádýr, elgi ) og á kanínu og héraveiðar.

Ræktendur og aðdáendur Vorsteh hunda hafa verið mjög vakandi og ákveðnir í að halda honum fjölhæfum eða alhliða veiðihundi, og það er ekkert til sem heitir “ sýningar Vorsteh” frekar en “ field trial Vorsteh” , þar sem hægt er að nota sama hundinn í sýningarhringinn og í veiðina, enda fá hundakyn sem státa af jafn hárri prósentu af dual championum, þ.e.hundar sem hafa bæði unnið sér inn meistaranafnbótina á sýningum og í veiðihundakeppni.“

Vorsteh

Við þetta má bæta, að fyrsti Vorstehhundurinn kom til landsins árið 1991 og var þar að verki Ívar Erlendsson. Að mati Gunnars eru líklega á bilinu 150 til 180 Vorsteh hundar á Íslandi í dag. „Það fer lítið fyrir þeim, líklega vegna þess að þeir eru sjaldan á götunni,“ segir Gunnar.

frá mér, hitt kom með henni að utan. Hún er að verða í þriggja ára. Hún er líka mikið efni, alltaf Excellent í sýningum og komin með fyrstu einkunnir bæði í unghunda- og opnum flokki. Þau afrekuðu það bæði að ná fyrstu einkunn í sínu fyrsta prófi í opnum flokki.

Og Gunnar heldur áfram: „Ég fékk mér minn fyrsta Vorsteh árið 2006. Keypti hann af Svavari Ragnarssyni á Esjugrund. Þetta er rakki sem heitir Esjugrundar Stígur. Hann er bæði íslenskur og alþjóðlegur meistari í sýningum og hefur hlotið margar fyrstu einkunnir í unghunda og opnum flokki í veiðiprófum og unnið keppnisflokka. Hann er mikið efni og hvers manns hugljúfi. Síðan fékk ég mér tík, keypti hana og flutti inn frá Noregi. Hún er af góðum blóðlínum og hafa foreldrar hennar keppt á HM fyrir Noreg og gengið vel í veiðiprófum. Hún heitir Gruetjenet‘s, G – Ynja. Ynju-nafnið fékk hún

Málið er að ég hafði lengi haft unun af bæði skot- og stangaveiði, en var að færa mig úr stangaveiðinni vegna þess geggjaða verðs sem þar er. Ég veiði gæs, önd, rjúpu,hreindýr og ref. Ég var með Labra­dorblending sem var svo sem ágætur greyið, en því miður hentaði ekki fyrir mig. Ég lét hann frá mér og hann hefur lengi verið kennsluhundur hjá K9 og er orðinn fjörgamall og fann sig virkilega í nýja hlutverkinu hjá nýjum eiganda. Ég var hins vegar hundlaus í nokkur ár og af siðferðisástæðum var ég t.d. hættur að mestu að fara í kvöldflug sem ég hafði þó sérstaka unun af, því maður tapaði of mörgum

Þeir eru fallegir Vorsteh hundarnir.

73

veiðihundar Og virka þeir vel sem heimilishundar í bland? „Algerlega. Þeir eru blíðir og góðir. Þeir eru svolítið örir gelgjunni á meðan þroskinn er að koma, en það er bara svo gaman hjá þeim. Ekkert neikvætt, bara jákvætt.“

Einhverjar skemmtilegar sögur af Stíg og Ynju? „Ég á eina afburðagóða sögu sem lýsir hörku og dugnaði þessara hunda. Ég var á veiðum með Stíg og við gengum til rjúpna í frekar vindasömu veðri. Við vorum hátt uppi í fjöllum þegar Stígur fann fugl og benti.

Gunnar og Stígur með fallna rjúpu.

fuglum hundlaus. Það bara gengur ekki að særa eða drepa fugl og ná honum síðan ekki það er allavega mín skoðun. En ég var með opin augun með nýjan hund og skoðaði margar tegundir, skoðaði netið og gerði fyrirspurnir og þetta varð lendingin. Og það er skemmst frá að segja að ég er byrj­aður að taka kvöldflugin aftur og varla týnt fugli síðan að ég fékk mér Vorsteh hunda.“

Hvað er það í fari þeirra sem að gerir þá það sem þeir eru? „Þetta eru standandi fuglahundar, hundar í tegundarhópi sjö. Hundar sem taka stand og benda á fugl. Vorsteh eru meðal þeirra bestu sem ég veit um sem alhliða fuglahundar. Vinnusemin, gleðin, kappið og ekki síst harkan fer saman í einn alls herjar kokteil. Það er einfaldlega svo gaman hjá þeim að maður þarf eiginlega að hafa vit fyrir þeim til þess að koma í veg fyrir að þeir ofgeri sér. Annars myndu þeir hlaupa allan daginn. Það er ekki að maður veiði eitthvað meira, þetta er bara svo mikil viðbót við sportið. Sé það í boði, getur maður t.d. látið hundinn reisa rjúpuna og stundum önd til að taka fuglinn á flugi.“

74

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Ég lét hann reisa fuglinn og skaut hann á flugi, fuglinn fór með vindinum dauður niður í hlíðina fyrir neðan og ég gaf honum leyfi til að sækja fuglinn, það næsta sem gerðist var að fuglinn rúllar í vindinum fram á syllu rétt fyrir neðan, en rétt áður en Stígur komst að fuglinum kom síðasti dauðakippurinn í fuglinn og hann rann fram af syllunni og lenti einhvers staðar í urðinni fyrir neðan,ég kallaði hann til mín og skoðaði aðstæður. Mér sýndist þetta vera vel fært fram hjá syllunni fyrir Stíg og gaf honum leyfi að sækja fuglinn, hann fór af stað niður ruðning með syllunni. En það kom eitthvað hik á hann og hann snéri við og virtist vera að hann héldi að fuglinn væri enn á syllunni , fór á sylluna og missti þar fótanna í hálku sem ég tók ekki eftir og hrapaði fram af. Ég horfði agndofa á hann hverfa niður fyrir sylluna og heyrði svo dynk þegar hann lenti einhvers staðar fyrir neðan. Ég settist í algeru sjokki niður og undirbjó mig í kollinum að fara niður og sækja hundinn sem gæti verið dauður eða í besta falli slasaður, ég kallaði nokkrum sinnum í hann og fékk engin viðbrögð. En eftir að ég hafði lagt frá mér byssuna og tekið af mér bakpokann er mér litið niður með syllunni, komu þá ekki fyrst framloppur í ljós, síðan sá ég í hausinn á honum með rjúpu í kjaftinum. Og jú, þarna kom Stígur á hörkunni til baka og að sjálfsögu skilaði hann sér ekki aftur upp án fuglsins sem honum var trúað fyrir.

Vorsteh Þarna urðu auðvitað fagnaðarfundir, en mér fannst hundurinn stirður og lerkaður þannig að ég ákvað að þetta væri orðið gott þennan daginn og við gengum af stað til bílsins. Hann var einhvern vegin svo stífur en óhaltur að ég setti hann í taum, en þá varð hann alveg ómögulegur. Hann vildi halda veiðiskapnum áfram svo ég ákvað þá að lofa honum að teygja úr sér niður að bíl úr því hann var ekki haltur og varð því úr að hann fann fyrir mig þrjár rjúpur á bakaleiðinni og vorum við félagar virkilega sáttir með daginn miðað við það sem á undan hafði gengið. Þegar heim var komið var hann áfram eitthvað stirður og eftir sig, en um miðja vikuna var hann hinn sprækasti og til í allt. Strax næstu helgi vorum við svo komnir út á Snæfellsnes á rjúpnaslóðir. En hann hafði ekki hlaupið um nema í svo sem klukkustund þegar ég tók eftir því að sporin hans í snjónum voru öll blóði drifin. Það stoppaði hann ekkert þó að það fossblæddi úr öllum þófum. Við hættum veiðum eins og skot og þegar við komum heim þá fór ég með hann til dýralæknis því það hafði aldrei plagað hann þófavandamál, í framhaldinu spurði dýralæknirinn mig hvort að hundurinn hefði orðið fyrir falli eða einhverju þvíumlíku. Ég svaraði því auðvitað játandi og þá kom skýringin, að hundurinn hefði í fallinu lent á þófunum og marist illa og það var ekki fyrr en uppúr miðri vikunni að hann var hættur að hafa óþægindi af. Þegar hann komst svo á beinu brautina í næsta veiðitúr var hann að skipta um skinn á þófunum til að koma marinu út og það gamla þeyttist af á hlaupunum. Ef að þetta lýsir ekki þessari fádæma hörku sem Vorsteh hafa yfir að ráða, þá veit ég ekki hvað.“

„Önnur saga er kannski frekar til marks um hversu gott er að hafa,ekki bara hund með sér á veiðar, heldur harðsækinn og duglegan hund. Við vorum nokkrir í morgunflugi og það kom hópur yfir okkur. Við skutum á hópinn, allar féllu nema ein en hún flögraði 4-500 metra áður en hún lagði saman vængina og hrapaði eins og steinn til jarðar dauð. Öll þessi leið að gæsinni þar sem að hún féll var hlaðin skurðum og þýfi á víxl og ekkert auðgert að finna dauðan fugl við þessar aðstæður, en ég sagði félögum mínum að við Stígur færum að sækja gæsina og þeir skyldu fylgjast með flugum og reyna taka það sem til gæfist meðan við værum í burtu. Félagarnir skutu auðvitað á móti og töldu að það yrði frekar aulalegt ef við fyndum ekki einhverja önd á leiðinni til að veiða. Ég svaraði því að við skyldum sjá til hvort við kæmum ekki með eitthvað meira til baka. Í einum skurðinum fann Stígur síðan önd sem ég skaut og hann sótti.

Síðan fann hann gæsina að sjálfsögðu og síðan aðra önd til á bakaleiðinni. Þannig að þegar við skiluðum okkur til baka vorum við með þrjá fugla í stað eins en félagarnir fengu ekkert flug yfir sig á meðan við vorum í burtu. Þetta sýnir hvað duglegur veiðihundur getur skipt miklu máli.,“ segir Gunnar Pétur.

Bendir VERSLUN MEÐ HUNDAVÖRUR  511-4444 www.bendir.is

villibráðareldhúsið

Einar Páll Garðarsson

Forréttur á allra færi

Svartfugl, Gæs, Skarfur Einar Páll Garðarsson í hundabúðinni Bendi lét okkur í té þessa uppskrift. Upphaflega lýsti hann henni fyrir okkur sem skarfaupp­ skrift, svona í tilefni af því að nú um stundir er góður skarfatími.

En þegar málið var rætt nánar kom á daginn að þessi matargerð hentar einnig gæsfugli og svartfugli, að lunda meðtöldum. Þannig að ef ekkert verður af svartfuglabanni þá má vel hafa þetta í huga.

Einar Páll kallar þennan: „Tilvalinn forréttur sem klikkar ekki!“ en við fáum ekki betur séð við lesturinn en að þetta geti auðveldlega einnig gengið upp sem aðalréttur.

hráefni

aðferð

• Bringur af svartfugli, gæs eða skarfi. Ca. 50-70gr á mann (þetta er forréttur)

Úrbeinið bringurnar og hreinsið alla fitu af kjöti.

Blandið saman 50/50% salti og sykri og setjið gott lag í fat, leggið kjötið ofaná og stráið aftur blöndunni yfir ( svipað eins og pækill ) það er hægt að setja nokkur lög af kjöti. Látið standa í 2 tíma við stofuhita, það sem gerist er að saltið tekur megnið af blóði úr kjötinu. Skolið allt salt af með köldu kranavatni og þerrið með klút, kryddið vel með Timian og setjið í eldafast mót í ofn við 180° í ca.

10-12 mínútur. Gæsabringur og Skarfur ca. 20 mín.

Takið síðan úr ofni og látið kólna við stofuhita.

• Púðursykur • Gróft matarsalt • Timian krydd

Hindberjasósa • Fyrst að tína til: • 1 dós sýrður rjómi • 1 matskeið mayones • 1 matskeið rjómi • Hindberjasulta eftir smekk

76

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Hindberjasósan Hrærið hráefnunum saman og látið standa í kæli í stuttan tíma. Skerið kjötið í þunnar sneiðar og berið fram með sósu og ferskum jarðarberjum.“

- fjöldi veiðsvæða um land allt

Söluvefur sem aldrei sefur Bestu verðin - Sértilboð í hverri viku

Arthúr Bogason með „Sandárhöfðingjann“.

Nú síðla vetrar endurútgaf Jörundur Guðmunds­ son hina klassísku tvennu: Lax á færi, sem Víg­lundur Möller gaf fyrst út fyrir margt löngu. Þetta er er safn klassískra veiðisagna sem eiga það sam­eigin­legt að hafa fyrst birst í tímaritinu Veiði­ mað­urinn sem Víglundur ritstýrði um langt árabil.

Jörundur, sem er útgáfustjóri Háskólaútgáfunnar, er nú handhafi birtingarréttar á bókunum og við fengum leyfi hans til að birta valda veiðisögu úr ritinu. Fyrir valinu varð ein mögnuð frá Artúri Bogasyni smábátaleiðtoga og er vettvangurinn Sandá í Þistilfirði sem er þekkt fyrir stórlaxa sína.

78

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Af sönnum Sandárhöfðingja Ég er einn af þessum „ólánssömu“ veiðimönnum sem alvarlega eru haldnir stórlaxaveikinni. Oft hef ég átt erfitt með að berja mig í svefn að kvöldi veiðidags þegar ég hef séð stóran lax í einhverjum hylnum og reynt við hann tímunum saman, auðvitað án árangurs. Í stofunni hjá mér stendur uppstoppaður alíslenskur lax, sem vigtaði tuttuguogeittoghálft kíló. Það er ósköp notarlegt á slagviðrasömum vetrar­ kvöldum að flatmaga hérna í sófanum og virða fyrir sér þetta tröll, gæða hann lífi í huganum á ný og setja hann í fagran streng með krók í kjafti. Þessi fiskur kynntist reyndar aldrei stríðum streng eða lygnri breiðu vegna þess að hann var alinn í þessa stærð, en hann sannar að íslenskir laxar geta orðið þetta stórir og það er ekkert sem segir að þeir geti ekki orðið enn stærri. Þau eru ófá kvöldin í veiðiferðunum sem félagar mínir hlusta af aðdáunar­ verðri þolinmæði á dramatískar útfærslur hjá mér á stærð og gildleika fiska.

En ég á góða veiðifélaga. Þeir vita hvað hrjáir manninn og alltaf er athygli þeirra fölskvalaus.

Af framansögðu mætti álíta að ég sé í því alla mína veiðidaga að skaka á lystar­­lausum stórlöxum og í kjölfarið kjökrandi á kvöldin yfir óförunum.

Svo er til allrar hamingju ekki og einn af þeim dögum sem mun ekki líða mér úr minni er 9. september 1988.

Sandá í Þistilfirði. Töfraorð í mínum huga. Sögur af risalöxum og staðfestar skýrslur af óvanalegri meðalþyngd höfðu með árunum gert það að verkum að ein af mínum heitustu óskum var að komast þar til veiða. Óskin rættist haustið 1988.

Fullir eftirvæntingar héldum við þrír félagarnir, auk mín Sveinbjörn Jóns­son og Sigursveinn Magnússon, austur á bóginn til fundar við þetta marg­rómaða vatnsfall. Það var ekki frítt við smá handskjálfta hjá mér þegar við ókum fram á hæðina við Bjarnardalshylinn rétt fyrir neðan veiðihúsið. Af minni

79

eðlislægu bjartsýni átti ég allt eins von á því að sjá einn af stærri gerðinni renna sér. Við virtum fyrir okkur drjúga stund þennan glæsilega veiðistað, biðum í ofvæni eftir hreyfingu og sjá!: Fast við vesturlandið stökk fagurlega nýrunninn lax, sjálfsagt ein fimm til sex pund. Við héldum upp í veiðihús.

Sandá er tvímælalaust eitt fegursta vatnsfall sem ég hef komið að. Veiðisvæðið frá ósi inn að ófærum fossi er stutt, en þéttsetið af kyngimögnuðum veiðistöðum. Það var þó varla liðinn sólarhirngur frá komu okkar, þar til ég hafði eignast minn uppáhaldshyl og ekki að ástæðulausu.

Að morgni annars dags vöknuðum við í seinna lagi. Sól skein í heiði og sölnuð stráin bærðust ekki í logninu. Í flýti var tekinn til morgunverður og á meðan við vorum að koma honum í okkur var samið um skiptingu á svæðum: Þeir færu saman inn að fossi og veiddu sig niður að brú, en ég færi á svæðið fyrri neðan brúna. Á hlaðinu stóð jeppinn minn, tryggðartröll sem aldrei hafði misst úr snún­ ing. Ég snaraði mér upp í hann og hugðist þeysa af stað. En viti menn, nú harðneitaði vinurinn í gang. Eftir smástund vorum við allir þrír komnir undir vélarhlífina og gerðum það sem talið var mögulegt til að tjónka við kauða. En allt kom fyrir ekki. Hægt og bítandi tæmdist út af rafgeiminum þar til þögnin ein ríkti. Þetta var þá geðsleg byrjun á deginum eða hitt þó heldur.

Samið var um nýja skiptingu. Félagar mínir skyldu halda eftir sem áður inn að fossi en ég skyldi rölta í hylina næst veiðihúsinu. Ég átti ekki langa dvöl við Kofahylinn og Stekkjarhólsnesið. Bjarnardals­ hylurinn var mér í fersku minni frá deginum áður og þangað hraðaði ég förinni. Síðustu skrefin gekk ég þó rólega og hafði ekki augun af hylnum.

Skyndilega lyfti sér fiskur niður undir brotinu austanmegin, nálægt landi. Þetta var svo sannarlega ekki sá hinn sami og daginn áður, kolmórauður dólgur, sjálfsagt um 20 pund. Varla var komin kyrrð á hylinn þegar 12 til 14 punda fiskur stökk ofarlega, rétt austan við aðalstrenginn. Hann varð að bíða betri tíma. Þessi stóru laxar koma mér alltaf úr jafnvægi. Skjálfandi í hnjáliðunum og skraufþurr í kverkunum óð ég varlega út á klettasylluna sem liggur um fjóra metra út frá vesturlandinu. Ég reyndi að áætla kastlengdina nákvæmlega. Það var nokkuð langt þarna yfir í austurlandið. En fyrsta kast heppnaðist ágætlega, tveggja tommu Ofsaboom-túpan lenti aðeins nokkra sentímetra frá austurbakkanum, sökk og kafaði silalega þvert yfir hylinn. Engin hreyfing.

80

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Í annað sinn flaug túpan fast að hinu landinu og hóf ferðina í áttina til mín.

En það ferðalag var stöðvað hressilega á miðri leið.

Takan var djúp og róleg og án þess að ég sæi örla á fiskinum varð ég strax sannfærður um að hann væri af stærri gerðinni. Það var greinilegt af fyrstu hreyfingunum að þessi mistök hans komu honum á órvart. Nokkur ráðvillt sundtök, en það stóð ekki lengi. Hann lagðist. Eins og klettur.

Nýja 18 feta Bruce and Walker-stöngin mín (já, ég er líka sjúkur í stórar stangir) var þanin verulega, en laxinn rótaðist ekki. Stundarfjórðungur leið.

Hálftími. Þá loks þokaðist hann af stað, hægt og rólega í áttina til mín, alveg að klettasyllunni og upp með henni.

Snjallt: Línan föst um leið utan í syllunni og ég fann hvernig hún nuddaðist utan í. Ég út á brún og teygði lurkinn til austurs. Laxinn synti efst í strenginn, inn í lygnuna og ... stökk! Hvort það eru ekki þessi andartök sem ég sækist eftir í veiðiskapnum.

Hugboð mitt var staðfest. Þetta var sannkallaður Sandárhöfðingi. Ég áætlaði hann umsvifalaust ekki undir 20 pundum. Krókstór kjafturinn blasti við mér, breið síðan glansaði í sólinn og sporðurinn... Það var á þessu stigi málsins sem ég gerði mér grein fyrir sterkum leik sem hann átti. Þessi mikli hylur klofnar í útfallinu á stórri eyju og færi hann niður austurræsið, væri ég í verulegum vanda. Mikið var í ánni og hreint ekki hlaupið yfir vesturræsið. Ég margfór yfir stöðuna, tæki fiskurinn til þessa bragðs. Á meðan svamlaði hann í rólega hringi inni í lygnunni austan við strenginn, rétt eins og hann væri einnig að velta fyrir sér sínum möguleikum.

Skyndilega synti hann niður undir brotið á austurræsinu en snéri á síðustu stundu við og lagðist á brotinu. Vígstaðan var honum vægast sagt hagstæð. Í raun þurfti hann ekki annað að gera en hætta smástund að andæfa gegn straumi og láta sig fljóta fram af. Leikurinn væri nánast örugglega tapaður fyrir mig. Tíminn sem færi í að koma sér yfir vesturræsið yrði of langur, lína og undirlína væru löngu þrotin. Hann lá ekki jafn lengi í þetta skiptið en sekúndurnar virtust ógnarlengi að líða. Hver þeirra gat verið sú síðasta í viðureigninni.

En leikurinn snerist aftur til jafnteflis. Hægt og sígandi færði hann sig aftur inn í hylinn og hóf þar sama svamlið og áður. Ég jók átakið og reyndi að þoka honum nær mér. Jú, það mjatlaðist og nokkur augnablik hélt ég að draga færi til tíðinda.

81

Rétt var það, en ekki á þann veg sem ég var að vona. Nú komu fyrstu merki óróleika. Feiknarroka þvert yfir hylinn, síðan efst í strenginn, til baka og stökk í annað sinn. Þá byrjaði ballið. Roka niður að vestara brotinu, stuttur stans og síðan á fleygiferð niður kvíslina. Ég tók á rás á eftir honum, það hvein í hjóli og línu, ekkert lát, undirlínan byrjaði að hverfa, en svo hægði hann ferðina nægilega mikið til að ég náði inn talsverðri línu, flugulínan aðeins nokkra metra frá stangartoppi.

En rokan hélt áfram. Framhjá Hornhyl og neðar og neðar. Hvar ætlaði þetta eiginlega að enda? Svona langhlaup er nú ekki beint mín sérgrein og þegar við fórum að nálgast Barðið var ég farinn að sjá tilveruna í þéttri móðu og vægast sagt orðinn andstuttur.

Var hann kannski stærri en mér hafði sýnst? Kannski 30? Hugsunin gæddi mig auknum þrótti og þessi sterki Sandársonur strekkti áfram neðar og neðar með mig másandi og blásandi í eftirdragi.

Bærinn Flaga nálgaðist. Ég leitaði örvæntingarfullur að hugsanlegum hvíldarstað, mér var nokk saman þótt ég stæði í miðjum fjóshaugnum á Flögu, eingöngu ef ég fengi tækifæri til að stansa smástund. Þar sem áin fennur í átt að Flögu breiðir hún úr sér og rennur þar á endalausum flúðum allt niður í Brúarhyl. En nú fannst fiskinum nóg komið. Hann hægði ferðina þar sem áin er hvað breiðust, synti alveg að austurlandinu þrátt fyrir að ég tæki á alveg eins og ég mögulega þorði til að reyna að afstýra því – og lagðist. Ég var drjúga stund að kasta mæðinni, jós úr ánni framan í mig og settist. Það flugu ýmsar hugsanir í gengum huga mér þar sem ég sat í grasinu, með þessa risastóru stöng á milli fóta mér, kengbogna. Línan frá stangartoppi titraði sem hljóðfærastrengur og sólin strauk hana með litrófi sínu. Ég vissi að þetta yrði mér ógleymalegur dagur.

Umvafinn þessari stórkostlegu náttúru, í harðri glímu við verðugan andstæðing, fóru að sækja á mig tilfinningar sem aðrir veiðimenn hafa upplifað: Þessi fiskur átti fyllilega skilið að lifa. Ég stóð upp og rýndi í ána þar sem fiskurinn lá, það brá öðru hvoru fyrir furðu breiðri síðunni, meira sá ég ekki.

En svo hrökk ég upp úr þessum rómantísku vangaveltum. Laxinn var einfaldlega að hvíla sig. Ég jók átakið meir og meir og spennti stöngina svo ég taldi hana liggja undir broti.

82

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Allt kom fyrir ekki. Hann rótaðist ekki. Úr fjörunni þar sem ég stóð tíndi ég nokkra smásteina og henti í áttina. Sama. Ekki beinlínis rómantískur núna, farinn að grýta höfðingjann.

Tíminn leið. Ég gerði tilraun til að vaða að honum en það var útilokað.

Stöngin spennt til hins ýtrasta á ný, fleiri steinar hurfu úr fjörunni. Ég fór að velta fyrir mér hvar veiðifélagar mínir væru. Klukkan var rétt um 11.00 þegar laxinn tók, nú var hún langt gengin í 14.00.

Stuttu síðar heyrði ég í bíl. Ég leit upp á veg og á fleygiferð kom keyrandi Sigursveinn, lítandi í allar áttir, greinilega að leita að mér. En þótt ég stæði stutt frá veginum jók hann heldur ferðina þegar hann ók fram hjá mér og ég sá á eftir honum yfir brúna á þjóðveginum og taka strikið niður eftir. Það leið drjúg stund. Bíllinn birtist aftur á hendigskasti upp eftir og þegar hann nálgaðist veifaði ég sem mest ég mátti. Frændi er með röggsamari ökumönnum. Jeppinn dró öll hjól, rétt eins og verið væri að forða árekstri og út kom ökumaðurinn nánast með hurðina eins og skraut um hálsinn. Ég rak fyrir honum atburði og að hér væri kominn upp alger pattstaða.

Frændi greip nokkrar steinvölur og í fyrsta kasti hitti hann greinilega á viðkvæman stað. Fiskurinn þaut af stað, fyrst inn í miðja á og síðan lagði hann af stað, upp eftir! Hann var nú mun nær vesturlandinu og sást greinilega. Frændi stóð við hlið mér og þegar hann kom auga á fiskinn missti hann áttirnar augnablik. Hann tróð sér fram fyrir mig og stóð nú allt í einu á milli mín og fisksins. Þar hoppaði hann og baðaði höndunum í allar áttir og argaði: „Drengur, þetta er örugglega 30 punda fiskur!“. Það munaði minnstu að ég missti stöngina úr höndunum, svo brá mér við þessa tilkynningu. Sigursveinn hefur nefnilega verið naskur í gegnum tíðina að vigta fiska í vatni.

Laxinn strekkti áfram upp stríðan strenginn. Það kom þó að því að hann gerði afdrifarík mistök. Hann snéri við og tók sprettinn niður eftir en áttaði sig ekki á grynningunum rétt þar fyrir neðan. Hann lenti upp þeim, strandaði og barðist þar um, en nú var allt um seinan.

Sigursveinn fleygði sér yfir hann, tók hann í fangið og bar í land.

Leiknum var lokið. Þremur klukkustundum og fimm mínutum eftir tökuna lá þessi hrausti drengur í valnum. Hljóðir röltum við upp í bíl og keyrðum upp í veiðihús.

83

Laxinn vó 21 pund. Þrátt fyrir breiða síðuna og stórkarlalegan haus og sporð var hann furðu þunnur á bakið. Það skipti engu. Þetta er erfiðasti fiskur sem ég hef glímt við í mínum veiðiskap þótt hann sé ekki sá stærsti.

En það gerist fleira við slíka atburði. Sandá mun ævinlega verða hluti af lífslöngun minni og Bjarnardalshylurinn kalla fram dýrmæta minningu. Ég er ekki einn af þeim sem trúi á tilvist tilviljana. Jeppinn minn datt í gang þegar ég steig næst upp í hann og hefur gert það alla tíð síðan.

Arthúr Bogason (1989)

84

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Sjón er sögu ríkari!

Polarized veiðigleraugu með gulgrænum lit úr gæða gleri Fáanleg í þínum styrk og mörgum litum

Gleraugað • Bláu húsin við Faxafen • 108 Reykjavík • Sími 568 1800 • gleraugad.is

85

græjur ofl.

Paradís hnýtarans í Hrygnunni Nú eru veiðimenn vítt og breytt um landið ýmist einir úti í horni, eða nokkrir saman við eldhúsborð að hnýta flugur í öllum stærðum og gerðum, enda styttist heldur betur í vertíð.

Innan við mánuður í sjóbirtinginn og fyrstu vötnin. Síðan fleiri og fleiri vötn uns júní rennur upp og laxinn bætist í flórunna. Einnig þarf að huga að sjóbleikjunni og haustbirtingnum sem koma síðar.

Mikið úrval er af öllu sem máli skiptir til hnýtinga í Hrygnunni. Eigandinn Kristín Reynisdóttir segir að Hareline og Veniard séu aðalmerkin og svo sé talsvert úrval frá Eumer. „Allt eru þetta toppmerki í fluguhnýtingarefnum og mikið af nýjungum þetta árið.

Einnig eigum við til gott úrval af væsum, frá 1.690 krónum og uppúr. Flottast er þó sett sem kemur í trékassa með öllum helstu verkfærum sem þarf til fluguhnýtinga. Kostar hann 14900 krónur. Svo mætti kannski líka nefna að við erum með lökk og lím og Kamasan hnýtingaröngla í miklu úrvali,“ segir Kristín.

En sjón er sögu ríkari og víst er að viðskiptavinir Hrygnunnar eiga eftir að skiptast á mörgum veiðisögunum þegar líður á vertíð og síðan fram á haustið.

86

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

Scoutguard myndavélin í Veiðiflugunni Veiðiflugan selur Scout guard eftirlitsmyndavélar sem tófu­ skyttur og aðrir þeir sem þurfa að fylgjast með hlutum, geta hreinlega ekki verið án.

Flott 8 mega pixla eftirlits­mynda­ vél sem sendir SMS skila­boð, MMS skilaboð eða tölvupóst, þú velur hvaða þú vilt 24/7.

Hægt er að stilla vélina til að senda myndir um leið og þær eru teknar eða nota tímastillingu. Þetta auðveldar allt eftirlit.

Nú er ekki lengur þörf á að fara á staðinn til að sækja myndir úr eftirlitinu, þú einfaldlega lætur þær koma til þín. Þetta er tilvalið fyrir refaskyttur til að fylgjst með æti eða í annað eftirlit.

Með vélinni er litaskjár, flash sem dregur 6-12 metra, þráðlaus fjarstýring, tekur upp hljóð, merkir myndir með tíma-dagsetningu-hitastigi og tunglstöðu, tekur allt að 32gb minniskort ásamt símkorti, þolir hitastig frá -20°C til 60°C í vinnslu, þyngd aðeins 285 gr án rafhlaðna.

Vélin hefur SIM card slot ,TV out jack, USB jack, SD card slot, 6v DC jack, og Antena port.

Verðið kemur skemmtilega á óvart .

Jig-heads krókar fyrir mjúka beitu Jig heads krókarnir eru hannaðir fyrir mjúka beitu og eru með áföstum kúlum /sökkum í hinum ýmsu þyngdum allt frá 0,8gr upp í 50gr. Minnstu krókarnir hafa reyndar verið notaðir í fluguhnýtingar með góðum árangri. Hér er á ferðinni skemmtileg nýbreytni fyrir Íslenska veiðimenn sem full ástæða er til að hvetja þá til að prófa ásamt mjúkri beitu. Þetta finnst í Veiðiflugunni.

87

græjur ofl.

Byltingarkenndu HMH væsarnir Veiðihúsið Sakka hefur flutt inn fluguhnýtingatæki frá HMH, sem er eitt virtasta fyrirtæki á því sviði sem fyrirfinnst. Sérstaklega eru væsarnir frá HMH frægir að endemum fyrir snjalla hönnun og endingu. Dæmi eru um það hér á landi að reyndir hnýtarar séu enn með 30 ára gamla HMH væsa festa við borðin sín og líti ekki við nýrri smíð.

HMH mun vera elsta fyrirtækið sem framleiðir hnýtingavæsa af því tagi sem um ef marka má heimasíðu þeirra, en þeir hófu starfsemi sína árið 1975. HMH væsarnir sem þá hófu göngu sína ollu byltingu á markaðinum og margir hafa reynt að fara eins nærri þeim og mögulegt er án þess að troða einkaleyfum

um tær. Meðal þess sem HMH væsinn bauð uppá var 360° snúningur öngulsins og breytanlegir „kjálkar“, auk fleiri nýjunga. Árið 2000 var afar sterkt í nýrri þróun HMH væs-lína og það sem gerir þá enn betri, er sú staðreynd að fáir framleiðendur hnýtingarvæsa bjóða upp á viðlíka framhaldsþjónustu og HMH gerir. Á þeim bæ telja menn slíka viðhalds- og viðgerðaþjónustu, vera jafn mikilvæga og hönnunina sjálfa.

HMH væsarnir frá Veiðihúsinu Sökku fást í ýmsum veiðivöru­ verslunum hér á landi.

Mjúk Beita / Soft baits Í veiðiflugunni færðu mikið úrval af mjúkri beitu, fyrir hvort sem er sjóveiði eða til veiða í ferskvatni.

Beitan fæst í geysilega mörgum útfærslum og stærðum.

88

Veiðiskapur með mjúkri beitu er mikið stundaður í Evrópu og reyndar víða um heim með frábærum árangri eins og raunar úrvalið af beitunum ber með sér. Er óhætt að segja að þetta

VEIÐISLÓÐ • tímarit um sportveiði og tengt efni • 1. tbl. 2012

gefi spúna- eða maðkaveiði ekkert eftir, þó þessa sé reyndar, enn sem komið er, meira notað hérlendis í sjóveiði. En þetta er að okkar mati mjög vannýtt veiðarfæri í silungsveiði svo

dæmi sé tekið. Verðið á mjúku beitunni er mjög hagstætt þar sem hægt er að fá 20 beitur i poka frá 490 kr.

shudy.is

VEIÐISLÓÐ tímarit um sportveiði og tengt efni

Útgefandi: GHJ útgáfa ehf.

Ritstjórn: Guðmundur Guðjónsson, ritstjóri Heimir Óskarsson, útlit og umbrot Jón Eyfjörð Friðriksson, greinaskrif Netfang: veidislod@veidislod.is