HOVO Amsterdam Cursusprogramma voorjaar 2021 by Vrije Universiteit Amsterdam

HOVO

AMSTERDAM Cursusprogramma voorjaar 2021

Online omdat het kan, op de campus als het kan

Inbedding HOVO Amsterdam, HOVO-programmacommissie

HOVO Amsterdam is onderdeel van de Vrije Universiteit Amsterdam (FGB, Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen). De HOVO-programmacommissie heeft als voornaamste taak het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs van HOVO. De leden zijn aangesteld namens de Vrije Universiteit. prof. dr. Herman Verhoef (voorzitter), Faculteit der Bètawetenschappen drs. Brenda van Keeken, Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen prof. dr. Piet Mulders, Faculteit der Bètawetenschappen prof. dr. Richard Neerhof, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, prof. dr. Arko Oderwald, Amsterdam Universitair Medisch Centrum dr. Angela Roothaan, Faculteit der Geesteswetenschappen drs. Carolien van Bergen, programmadirecteur HOVO Amsterdam drs. Theo Joosten, directeur UCGB a.i. dr. Bob Baljet, voorzitter Stichting Vrienden HOVO-VU drs. Alma van Donk, Bureau Bestuurszaken VU

Verplichte bronvermeldingen

De in deze gids gebruikte afbeeldingen zijn rechtenvrij of gebruikt met toestemming van de rechthebbende. Verplichte vermeldingen van rechthebbenden staan hieronder vermeld. Mocht u desondanks menen rechten te kunnen doen gelden, neemt u dan alstublieft contact met ons op binnen de verschijningsperiode van deze gids.

Inhoud 3

Voorwoord en Introductie HOVO

Samen blijven leren bij HOVO

Kunstgeschiedenis en architectuur

(Cultuur)geschiedenis

Muziek en letteren

Filosofie en religie

Mens en maatschappij

Exacte vakken

20 HOVO Extra: Lezing, HOVO-kindercollege, studiedagen 22

Aanmelden en algemene voorwaarden

Bereikbaarheid en vervoer

Unsplash pag. 1, 18r - priyanka-singh; pag. 5r Reiseuhu; pag. 17r - Morning Brew; pag. 20rb - jr-korpa; pag. 21 ro Oxana Lyashenko Wikimedia pag. 6r - Sheila Thomson (originally posted to Flickr as Chest of Drawers); pag. 9l, omslag voor - Uoaei1 (Own work); 10l - S. I. Sosnovski; 15r- Arturo Espinosa; pag. 17l - Thierry Ehrmann (flickr username: Abode of Chaos); pag. 19r - Sergé Valle Duarte; pag. 21 lb Masoranosora Overig pag. 7r, 8l - F.H. Hoekstra; pag. 8r – Rijksmuseum; pag. 9r - Conens & Van Wiechen; pag. 16l - Dagmar Illustrations; pag. 18l I-Stock

Intellectueel eigendom

De intellectuele eigendomsrechten op de opzet van de cursussen en de samenstelling van het cursusmateriaal berusten bij de docent die de cursus heeft ontwikkeld en het materiaal heeft samengesteld. Gebruik van het cursusmateriaal anders dan voor de eigen studie is niet toegestaan, evenmin als het verkopen of afstaan daarvan aan derden.

Contact Vrije Universiteit Amsterdam HOVO Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam E-mail hovo@vu.nl Telefoon (020) 598 56 69 Website hovo.vu.nl Facebook facebook.com/hovo.amsterdam YouTube youtube.com/c/HOVOAmsterdamVrijeUniversiteit

Colofon

Ontwerp Haagsblauw Druk Opmeer

Interessante tijden… Moge u in interessante tijden leven. In 2020 hebben we ten volle begrepen waarom deze woorden een Chinese verwensing zijn, en geen wens! Hoezeer verlangen we niet weer in een normale tijd te leven, waarin het woord ‘interesse’ louter een positieve invulling heeft. Terug naar de collegebanken – een oud motto van HOVO – hangt in deze tijd van meer af dan van uw persoonlijke motivatie. Immers, hoe ontwikkelen zich behandelwijzen of vaccins tegen het coronavirus? Welke maatregelen van overheid, gemeente of de VU zelf spelen er in 2021? Het is duidelijk dat de keuze om al het cursusaanbod in het najaar 2020 online aan te bieden, goed heeft uitgepakt: we hebben dit najaar te maken met aangescherpte coronamaatregelen en een stijgend aantal besmettingen. Als u online een cursus volgt, hebben deze maatregelen geen enkele impact op het verloop van de cursus: u volgt het college thuis, in een veilige setting. De verwachtingen voor het voorjaar 2021 zijn dat het uitgesloten is dat het onderwijs volledig in fysieke ruimtes kan plaatsvinden. Het onderwijs aan eerstejaarsstudenten zal voorrang krijgen, een keuze die wij begrijpen en respecteren. En we blijven denken aan uw veiligheid. Het onderwijs zal daarom grotendeels online plaatsvinden (zie pagina 5 voor meer informatie hierover). We streven ernaar om per cursus minimaal één keer een college in een zaal aan te bieden, maar of dit zal lukken, is op het moment van het ter perse gaan van deze gids nog niet bekend. Als u deze gids doorbladert, zult u zien dat ons aanbod gevarieerd is als altijd, bestaande uit deels vertrouwde thema’s en deels nieuwe onderwerpen. Kies uit architectuurgeschiedenis of transcendentie, het zelfportret of de Spaanse Burgeroorlog, de opera’s van Mozart of het heelal - want ook in deze ‘interessante’ tijd blijven we bieden waar het om gaat bij HOVO: cursussen van inspirerende en deskundige docenten over boeiende thema’s. Ik wens u een interessante cursus toe! Drs. Carolien van Bergen Programmadirecteur HOVO

Voor wie is een cursus bij HOVO bedoeld? HOVO is voor iedereen vanaf vijftig jaar. Wij geloven in ‘vijftig’ als leeftijd waarop je een zekere algemene ontwikkeling hebt doorgemaakt en waarop behoeften en interesses mogelijk zijn veranderd ten opzichte van ‘vroeger’. Maar niemand is te jong om te leren, dus iedereen die zich door de thematiek en aanpak van HOVO voelt aangesproken is welkom. HOVO biedt cursussen van vier tot tien colleges over op zichzelf staande thema’s. Het onderwijs niveau van de cursussen is meestal algemeen inleidend en vergelijkbaar met dat van eerste jaarscolleges. We veronderstellen een algemene ontwikkeling bij de deelnemers, maar specifieke voorkennis is niet nodig, tenzij dit bij de cursus beschrijving anders staat vermeld. Zie ook pagina 5 voor meer informatie.

Leergangen bij HOVO

Wilt u uitgebreid kennis opdoen over een bepaald onderwerp en u langere tijd in één kennisgebied verdiepen? Dan is een leergang een goede optie. Een leergang bij HOVO bestaat uit een afgerond geheel van opeenvolgende cursussen over een bepaald vakgebied, waarvoor u zich per cursus aanmeldt. Wie is ingeschreven voor een leergangcursus, heeft voorrang op inschrijving voor een vervolgdeel, maar aanmelding staat open voor alle belangstellenden. HOVO biedt leergangen op het gebied van kunstgeschiedenis, architectuurgeschiedenis, geschiedenis, filosofie en psychologie. Zie ook hovo.vu.nl/leergangen.

Kwaliteitsbewaking en evaluatie

HOVO hecht veel waarde aan kwaliteit en uw mening daarover wordt zeer gewaardeerd. Daarom ontvangt u na afloop van de cursus een evaluatieformulier. De resultaten worden anoniem verwerkt en aan de docent gestuurd. De HOVO-programmacommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de Vrije Universiteit, monitort de cursusevaluaties en draagt met aanbevelingen bij aan de kwaliteit van het aanbod.

Samen blijven leren bij HOVO Heeft u zin in nieuwe kennis? Dan bent u bij HOVO Amsterdam aan het juiste adres. Sinds 1990 volgen duizenden deelnemers ons onderwijs aan de Vrije Universiteit Amsterdam. U kunt kiezen uit cursussen over kunst, architectuur, letteren, muziek, (cultuur) geschiedenis, filosofie, religie, psychologie en exacte vakken. Alle cursussen, overzichtelijk gepresenteerd per kennisdomein, vindt u op pagina 5-19. Vanaf pagina 20 leest u over HOVO Extra, ons aanbod van studiedagen en lezingen.

Op elke cursuspagina staat de volgende informatie: ■

■

Een korte cursusbeschrijving die een goed beeld geeft van de cursusinhoud. Het aantal colleges, de data en de tijden waarop de cursus plaatsvindt. Deze tijden zijn inclusief pauzes van maximaal 30 minuten. Studiemateriaal en literatuur: bij elke cursus staat vermeld of u zelf een boek moet aanschaffen. Vaak stelt de docent voor u een reader met inspirerende artikelen samen of schrijft zelf een syllabus. De cursusprijs en welke kosten daarin zijn inbegrepen.

Op onze website hovo.vu.nl staan uitgebreide cursusbeschrijvingen, inclusief de onderwijsvorm, studiebelasting en aanbevolen of verplichte literatuur. U kunt zich direct inschrijven voor een of meer cursussen en leergangen met uw MijnHOVO-account. Heeft u dat nog niet eerder gedaan? Alle praktische informatie die u daarvoor nodig heeft staat eveneens op de website.

Goed om te weten: ■

■

Cursussen hebben meestal de vorm van hoorcolleges met vaak (beperkte) ruimte voor interactie. Docenten zijn experts op hun vakgebied. Zij ontwerpen hun eigen cursussen.

HOVO online of fysiek op de VU?

Vanwege de maatregelen die de VU treft ten aanzien van COVID-19, is op het moment van het ter perse gaan van deze gids nog niet bekend in hoeverre het onderwijs gedeeltelijk fysiek op de VU kan plaatsvinden. Het merendeel van de cursussen zal (grotendeels) online plaatsvinden. We informeren u via de website en onze nieuwsbrieven.

Onderwijs in de collegezalen op de VU

De Vrije Universiteit streeft naar een veilige leeromgeving voor al haar bezoekers. HOVO houdt zich aan de protocollen van de Vrije Universiteit ten aanzien van het terugdringen van het coronavirus, zoals bijvoorbeeld een maximum aantal deelnemers per collegezaal, richtlijnen bij gezondheidsklachten enzovoorts. Op vu.nl/corona en op onze eigen pagina vindt u de meest actuele informatie.

Online onderwijs via Zoom for Education ■

■

Voor het onderwijs dat online plaatsvindt kiest HOVO voor live onderwijs via het programma Zoom for Education. Dit programma is heel gebruikersvriendelijk en voldoet aan eisen als veiligheid en privacy. U ontvangt vooraf een uitgebreide instructie. De colleges vinden live plaats op de data en tijden die in de gids vermeld staan. De docent geeft het college en u neemt deel via internet. U krijgt vooraf de inloggegevens toegestuurd. Zo kunt u via uw scherm (van laptop, tablet of pc) de colleges samen met uw medecursisten volgen, ook al bent u niet op de VU. Zo is (enige) interactie met elkaar en met de docent mogelijk. De colleges worden niet opgenomen en zijn achteraf niet beschikbaar. Dit heeft te maken met onder andere privacywetgeving en auteursrechten.

Wilt u meer weten over HOVO aan de Vrije Universiteit Amsterdam?

Kijk dan bij onze algemene informatie, vanaf pagina 22, of bekijk de pagina ‘Praktische informatie’ op hovo.vu.nl.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Cursus kunstgeschiedenis

Het zelfportret

Berlijn – de Europese wereldstad

Het zelfportret heeft in de Westerse kunst zelden ontbroken. In de oudheid lag het niet voor de hand, maar in de middeleeuwen doken de eerste zelfportretten al wel op, veelal van religieuze personen als afbeelding in handgeschreven boeken. Een doorbraak volgde in de Renaissance, toen de positie van de kunstenaar veranderde en een veelheid aan zelfportretten verscheen. Die ontwikkeling zette door: Rembrandt was een kampioen in het genre, ongetwijfeld geïnspireerd door Titiaan in Venetië. Soms laat zo’n portret de kunstenaar aan het werk zien, met atelier-attributen. In andere gevallen gaat het om de uitbeelding van zijn persoonlijkheid, meer nog dan zomaar realisme. Van Gogh schilderde zichzelf zo’n vijfendertig keer in korte tijd, zich blootgevend als mens en als schilder. Deze cursus biedt een schets van de ontwikkeling van het zelfportret en hoe het zich verhield tot ideeën van elk afzonderlijk tijdperk, waarbij ook ruime aandacht is voor het zelfportret als genre en als autobiografie.

Dat de Duitse hoofdstad een roerige geschiedenis heeft, is een understatement. Vooral de twintigste-eeuwse oorlogen, de verdeling en hereniging, verwoesting en wederopbouw, lieten hun sporen na in de aanblik van de stad – haar monumenten, het stratenplan en de beroemde musea. Reden genoeg om de geschiedenis van Berlijn te belichten vanuit de kunst en architectuur: hoe komt het dat het Berliner Schloß weer terug is van weggeweest, wat is het verhaal achter de Siegessäule, waarom is de Brandenburger Tor zo beroemd? We volgen Berlijn vanaf haar vroegste ontstaan in de dertiende eeuw, met de nadruk op kunst en architectuur. U maakt kennis met de kunstenaars die hun sporen in Berlijn en omgeving hebben nagelaten: van Käthe Kollwitz tot Olafur Eliasson en van Karl Friedrich Schinkel tot Daniel Libeskind. We plaatsen Berlijn in zijn context, met ook aandacht voor de verhouding tot Parijs (wedijver en inspiratie), alsook voor de paleizen van Potsdam en de andere Duitse hoofdsteden.

Drs. Thea Willemsen studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en is onder meer docent en reisleider.

Drs. Krzysztof Dobrowolski-Onclin is geboren in Polen en studeerde kunstgeschiedenis en Franse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, Paris IV-Sorbonne en de Jagielloński in Krakau.

aantal colleges, data en tijd

4 colleges van woensdag 24 maart t/m 14 april 2021, 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 116,-

literatuur

Digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 17 maart

aantal colleges, data en tijd

4 colleges van vrijdag 9 april t/m 30 april 2021, 10.30-13.00 uur

cursusprijs € 116,-

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + digitale syllabus

uiterste aanmelddatum 26 maart

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Cursus kunstgeschiedenis

Leergang Geschiedenis van het Moderne Design III

Schijn bedriegt

Toegepaste kunst en industrieel ontwerp na 1940

‘De schilderkunst is een verbijsterende tovenares. Zij weet ons met de grofste leugens te overtuigen dat zij de Waarheid zelf is.’ (Jean Liotard). Eeuwenlang hebben vele kunstenaars getracht het oog van de toeschouwer te bedriegen met bijvoorbeeld levensechte weergaven van allerhande voorwerpen, de suggestie van diepte op een plat vlak en bedrieglijke constructies. In deze cursus buigen we ons over diverse fascinerende staaltjes van oogbedrog: (1) optische illusies en de rol van de toeschouwer; (2) trompe l’oeil (van Romeinse frescoschilderingen tot barokke ‘bedrijghertjes’); (3) de suggestie van diepte op het platte vlak, duizelingwekkende plafondschilderingen en verwarrende onmogelijke figuren en constructies; en (4, 5) ‘anamorfosen’ en moderne voorbeelden van bedrieglijke kunst, waaronder hyperrealistische schilder- en sculptuurkunst. U ontdekt in dat het in de wereld van de kunst ‘niet al goud is wat er blinkt’, maar misschien is ze juist daarom wel zo fascinerend en bewonderenswaardig!

Drs. Saskia Goddijn, kunsthistorica, deelt graag haar kennis van en haar liefde voor de kunst met u.

aantal colleges, data en tijd

5 hoorcolleges op zaterdag 16 en 30 januari, 13 en 27 februari, 13 maart 2021, 11.30-14.00 uur

cursusprijs € 145,-

literatuur

digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 10 januari

Van fruitpers tot bureaustoel – alles om ons heen is ontworpen: iemand heeft nagedacht over de vormgeving ervan. In deze cursus gaan we in op de toegepaste kunst en industrieel ontwerp vanaf 1940: Modernisme, Streamlining, popart, postmodernisme, Dutch Design en massacultuur. In de jaren ’50 bepaalt Amerika het design: industrieel ontwerp (een stimulans voor de economie!) met een lichter, vrolijker interieur treedt het moderne huishouden binnen (Raymond Loewy, met Nederlandse navolging door ontwerpbureau Total Design). Met Scandinavische ontwerpers als Alvar Aalto en Arne Jacobsen en hun tijdloze vormgeving, en de Italiaanse ‘Droomfabriek’ van Alessi, geïnspireerd op de popcultuur, komt het zwaartepunt van het Design weer in Europa te liggen. De Memphis groep reageert met een eclectisch antwoord op stijl en vormgeving. Vanaf de jaren ’90 veroveren Nederlandse ontwerpers de wereld met hun onconventionele humoristische vormgeving (Dutch Design).

Drs. Betty Abas studeerde kunstgeschiedenis en architectuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, is docent voor HOVO Amsterdam en organiseert en begeleidt architectuurhistorische reizen.

aantal colleges, data en tijd

8 colleges op maandag 1 februari t/m 29 maart 2021 (m.u.v. 22 februari), 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 238,-

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 18 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Leergang Kunstgeschiedenis II

Leergang Kunstgeschiedenis V

De middeleeuwen

Dageraad van het modernisme (1800-1900)

De middeleeuwen zijn allesbehalve een donkere tijdsperiode tussen de klassieke oudheid en de renaissance. Wel heeft de beeldende kunst een eigen functie in dit tijdvak, dat begint bij de klassieke kunst. In catacomben en fresco’s wordt de basis gelegd voor een christelijke beeldtaal. We bekijken de schitterende mozaïeken in Ravenna, Venetië en Constantinopel (Istanbul) en de schilderkunst in psalteria en evangeliaria. De uitbeelding van Christus of Maria verandert in samenhang met religieuze, kerkpolitieke en literaire ontwikkelingen. De laatmiddeleeuwse privédevotie is van grote betekenis voor een religieuze kunst waarin lichamelijkheid en empathie centraal staan. In de architectuur van de middeleeuwen vormt het klassieke model van de Romeinse ‘basilica’ het uitgangspunt. We volgen de ontwikkelingsgeschiedenis van romaanse kerken naar de gotische kathedralen van Chartres, Reims en Parijs. We sluiten af met de Italiaanse schilderkunst (fresco’s en panelen) van de veertiende eeuw.

Vanaf 1800 lijkt de kunstgeschiedenis een aaneen schakeling van stijlen en -ismen, met vernieuwing als leidraad. Hoe is deze opvatting ontstaan en hoe houdbaar is deze definitie van kunstgeschiedenis? Hoe beïnvloeden maatschappelijke en politieke omwentelingen in de negentiende eeuw de rol van de kunstenaar of architect? We volgen de ontwikkelingen in schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur. We zien hoe ideeën over natuur (en vaak ook religie) leidend zijn bij Caspar David Friedrich, Turner, Gauguin en Cézanne. Impressionisten gaan uit van de zichtbare werkelijkheid – maar wat is zichtbaar, wat is werkelijkheid? De definitie van het schilderij als ‘een raam waar je doorheen kan kijken’ verandert in ‘een plat oppervlak bedekt met kleuren’. Ook het mensbeeld verandert. Dat zien we terug in de beeldhouwkunst van Degas, Carpeaux en Rodin. De architectuur in deze eeuw is niet alleen een aaneenschakeling aan neostijlen: nieuwe technieken leiden tot nieuwe ideeën. De cursus eindigt met de Art Nouveau, Jugendstil en Modernismo (Gaudi).

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en geeft sinds 1994 cursussen voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

literatuur

uiterste aanmelddatum

10 colleges van maandag 1 februari t/m 19 april 2021 (m.u.v. 22 februari en 5 april), 14.00-17.00 uur)

€ 307,- (inclusief reader)

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

18 januari

10 colleges van donderdag 4 februari t/m 15 april 2021 (m.u.v. 25 februari), 14.00-17.00 uur

€ 307,- (inclusief reader)

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

21 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Leergang Kunstgeschiedenis VIII

Leergang Kunst in context III

Kunst nu! Actuele thema’s in beeldende kunst en architectuur

Collectie Het Rijksmuseum

Heeft beeldende kunst betekenis in onze maatschappij of is het een hobby? In een veranderende samenleving wordt de zin en functie van de beeldende kunst steeds opnieuw bevraagd. In deze themareeks kijken we in hoeverre ‘vernieuwing’ en ‘een breuk met de traditie’ nog relevante richtlijnen zijn binnen de (actuele) kunst. We verdiepen ons in de termen modernisme en postmodernisme. Verhult het postmoderne citaat in de beeldende kunst en architectuur een heimelijk verlangen naar een terugkeer naar vroegere tijden? En wat nu, na het postmoderne tijdperk? We kijken naar de positie van kunstenaar, architect, museum en van ú, de toeschouwer. Tal van beelden, objecten, schilderijen, gebouwen van hedendaagse kunstenaars en architecten worden besproken. Ook videokunst en fotografie komen aan bod. Deze laatste collegereeks van de leergang gaat meerdere malen terug in de tijd en sluit aan bij de kunst van nu.

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en geeft sinds 1994 cursussen voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van maandag 1 februari t/m 19 april 2021 (m.u.v. 22 februari en 5 april), 10.30-13.00 uur

cursusprijs

€ 317,- (inclusief reader)

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 18 januari

De omvangrijke collectie van het Rijksmuseum representeert kunst vanaf de middeleeuwen tot nu. Het gebouw van Cuypers plaatst de Nachtwacht van Rembrandt als altaarstuk in het centrum. In 80 zalen vertellen 8.000 objecten het verhaal van 800 jaar Nederlandse kunst en geschiedenis. In deze cursus staat een tiental kunstwerken centraal uit de collectie uit de periode 1300-1700. Ieder kunst werk is vertrek- en eindpunt voor een mogelijke route door de kunstgeschiedenis. Werken uit het Rijksmuseum worden in verband gebracht met werken uit andere (museale) collecties. Naast de werken die u vindt bij de cursusbeschrijving op hovo.vu.nl komen tal van andere kunstenaars aan bod. Oude kunst wordt soms ook in verband gebracht met hedendaagse, actuele kunst. Centraal staat de vraag hoe wij nu iets kunnen weten over de betekenis van beelden en schilderijen uit vroegere tijden, van Giovanni da Milano’s Christus aan het kruis tot Gerrit Adriaensz. Berckheyde’s Gouden bocht.

Drs. Frans Henk Hoekstra is kunsthistoricus en geeft sinds 1994 cursussen voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van donderdag 4 februari t/m 15 april 2021 (m.u.v. 25 februari), 10.30-13.00 uur

cursusprijs

€ 312,- (inclusief reader)

literatuur

gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 21 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

dubbel?

Leergang Architectuurgeschiedenis Architectuurgeschiedenis I

Cursus archeologie

Van vroegchristelijk tot en met de gotiek

Op het grensvlak van mythe en geschiedenis

Hoe herkent u het verschil tussen een Byzantijnse en een Gotische kerk? Wat is eigen aan de Nederlandse bouwkunst ten opzichte van de Italiaanse? In deel I van de Leergang Architectuurgeschiedenis (vijf cursussen) staat de vroege West-Europese architectuurgeschiedenis centraal: van de vroegchristelijke tijd tot het begin van de Renaissance. Wat zijn de belangrijkste bouwkundige en uiterlijke kenmerken van de verschillende bouwstijlen: de vroegchristelijke, Byzantijnse, Karolingische, Ottoonse, Romaanse en Gotische architectuur? Hoe verspreidden en ontwikkelden zij zich in de belangrijkste Europese landen, en specifiek in de Nederlanden? En wat is de rol van de opdrachtgevers: de invloed van de machthebbers (vorsten, de kerk en kloosterordes) op de bouwkunst is enorm. Pas in de late middeleeuwen zijn ook de burgers betrokken bij het bouwproces. We zien dat politiek, religie en geografische omstandigheden in hoge mate de architectonische vormgeving in een land of streek bepalen.

Drs. Betty Abas studeerde kunstgeschiedenis en architectuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en geeft sinds 1996 cursussen voor HOVO Amsterdam.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van woensdag 3 februari t/m 14 april (m.u.v. 24 februari) 2021, 13.30-16.00 uur

cursusprijs

€ 296,- (inclusief reader)

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader

uiterste aanmelddatum 20 januari

Waar start de mythe en waar houdt ze op? De zoektocht naar mythische en archeologische schatten uit onze (cultuur)geschiedenis laat zien waar de mythe is achterhaald en hoe de geschiedenis is gemythologiseerd. U maakt vanuit de archeologie kennis met Koning Minos van Kreta en de Minoïsche cultuur, met Troje en met koning Midas van Phrygië (Turkije) – waar eindigen de feiten en begint de fictie? We bezoeken de goden, helden en de realiteit op de Acropolis van Athene en zullen zien of het altaar van Pergamon strijdende goden verbeeldt of een historische gebeurtenis. We gaan op zoek naar de historische Herodes, koning van de ‘drie wijzen’ en van de ‘kindermoord’. In college 7 vragen we ons af wat historische figuren uit de oudheid, onder wie Aristoteles, Cicero, Augustus en Vergilius, in middeleeuwse kerken doen. We besluiten met de vreemde beeltenis van Alexander de Grote, die voor de middeleeuwer in een bijzonder ‘vliegtuigje’ in de kerk vloog!

Drs. Annet van Wiechen is al ruim dertig jaar een zelfstandig cultureel ondernemer met een grote passie voor het klassieke en middeleeuwse verleden in de landen rond de Middellandse Zee.

aantal colleges, data en tijd

8 colleges van maandag 1 februari t/m 29 maart 2021 (m.u.v. 23 februari), 13.15-15.30 uur

cursusprijs

€ 237,- (inclusief syllabus)

literatuur

gedrukte syllabus

uiterste aanmelddatum 18 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Cursus geschiedenis

Leergang Internationale betrekkingen II

Politieke systemen in de oudheid

De lange negentiende eeuw: 1789-1914

In de wereld van de oude Grieken werd veelvuldig gediscussieerd over de vraag welk regeringssysteem het beste was: maken de koningen de dienst uit (homerische tijd)?; een tiran (Korinthe); of is de democratie de beste staatsvorm (Athene)? – iets waartegen Plato, de Oude Oligarch en Xenophon fel gekant waren. In de tijd na Alexander de Grote waren er absolutistische heersers, die bijna gekroonde goden waren. Ook de Romeinen hebben verscheidene staatsvormen gekend: toen Rome nog een kleine stad was heersten er koningen. Later ontstond de republiek, met jaarlijks gekozen magistraten, een senaat en volksvergaderingen. Deze maakte in 27 v.C. plaats voor het principaat (de keizertijd). De eerste princeps, Octavianus Augustus, beweerde zelf later dat hij de republiek had hersteld, hetgeen natuurlijk niet het geval was. We behandelen de verschillende systemen aan de hand van teksten van antieke auteurs. Ook de vraag of wij nu er iets van kunnen leren wordt gesteld.

Prof. dr. Fik Meijer is emeritus hoogleraar Oude Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft uitvoerig gepubliceerd over de GrieksRomeinse wereld.

Prof. dr. Peter Demant, historicus en internationalist, studeerde en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was verbonden aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en doceerde Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van São Paulo, Brazilië.

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

literatuur

uiterste aanmelddatum

4 colleges op zaterdag 16, 30 januari, 13 en 27 februari 2021, 13.30-16.00 uur

€ 116,-

digitale syllabus + hand-outs

5 januari

De ‘lange eeuw’ tussen Franse en Russische Revolutie is het tijdperk van Europa’s hegemonie en van de eerste antikoloniale protesten. Het Westen verovert de hele wereld, zet de rest van de mensheid naar zijn hand en herschept haar naar zijn evenbeeld. Maar de eeuw van Marx, Verdi, Tolstoi en Freud is ook die van (meer dan één) Napoleon, van Darwin, Nietzsche en Wilhelm II: een tijd van modernisering, nationalisme, machines en kolonisering, én van groeiende internationale spanningen, revolutie en reactie, grote mogendheden en na-ijverige nationalismen. U ziet hoe de bevrijdingsvisie van Napoleon ontaardt in een imperiaal project, hoe de industriële revolutie tot de Britse wereldhegemie leidt, wat er onder Bismarck in Duitsland gebeurt en hoe de aanloop tot de Eerste wereldoorlog eruit ziet. Op die spanningen zullen de dromen van een op vrede en samenwerking gebaseerde wereldgemeenschap in 1914 stuklopen. Op hovo.vu.nl ziet u de thema’s per college.

10 colleges van woensdag 3 februari t/m 21 april 2021 (m.u.v. 24 februari en 31 maart), 13.30-16.00 uur

€ 319,- (inclusief reader)

gedrukte reader + digitale hand-outs

20 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Cursus geschiedenis

Practicum muziektheorie

De Spaanse Burgeroorlog (1936-1939)

Canon en fuga in de klassieke periode

De Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) behoort tot een van de voornaamste ijkpunten van de twintigste eeuw. Voor veel Europeanen en Amerikanen was de strijd in Spanje tussen de linkse republikeinen en de rechtse nationalisten veel meer dan een binnenlands conflict: het ging om een voor de toekomst van de wereld allesbeslissende strijd tussen het Goede en het Kwade. In veel landen werden solidariteitscampagnes met de Spaanse Republiek opgezet of vochten sommige waaghalzen zelfs mee in de Internationale Brigades. Picasso, Orwell, Hemingway en Robert Capa verbeeldden de oorlog in geëngageerde kunst. Om het conflict goed te kunnen begrijpen gaan we allereerst in op de specifieke Spaanse oorzaken van het conflict: regionalisme, conservatisme (van de Spaanse katholieke kerk), anarchisme en de bijna middeleeuwse toestanden op het Spaanse platteland. Tot slot zien we hoe de Spaanse Burgeroorlog ook internationaal doorwerkte in de twintigste eeuw.

Wanneer de klassieke stijl tegenover de barok wordt geplaatst, lees je vaak dat barokke muziek als polyfoon, de klassieke stijl daarentegen als homofoon wordt gekwa lificeerd. Algemeen gesproken klopt dit wel, maar het is niet zo dat contrapunt in het klassieke tijdvak niet voorkomt. Haydn beheerste het oude contrapunt bijzonder goed (beluister bijvoorbeeld zijn strijkkwartetten op.20 (1772). Mozart rekende de ontdekking van de muziek van J.S. Bach tot de grootste muzikale belevenissen in zijn leven en begon in zijn Weense jaren steeds polyfoner te schrijven. Beethoven is in zijn studententijd grondig getraind in het contrapunt, maar kreeg er pas in het laatste decennium werkelijk belangstelling voor en ging in zijn late werk op geheel eigen wijze met contrapunt om. We beginnen met een inleiding tot canontechnieken, aan de hand van Bachs Goldberg Variaties (BWV 988). Van hieruit wordt een keur aan canons en fuga’s van Haydn, Mozart en Beethoven bestudeerd, met bijzondere aandacht voor de overeenkomsten en verschillen met de barokke stijl.

Dr. Koen Vossen studeerde geschiedenis en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was als universitair docent verbonden aan de Universiteit Leiden en de Radboud Universiteit Nijmegen.

Dr. Marcel S. Zwitser studeerde muziektheorie en muziekwetenschap, promoveerde in 2012 aan de Universiteit Utrecht op een interdisciplinair onderzoek rond J.S. Bach en is docent.

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

literatuur

uiterste aanmelddatum

6 colleges van maandag 8 maart t/m 19 april 2021 (m.u.v. 5 april), 10.30-13.00 uur

€ 174,-

boek (zie hovo.vu.nl)

1 maart

10 bijeenkomsten van dinsdag 26 januari t/m 6 april 2021 (m.u.v. 23 februari), 10.30-13.00 uur

€ 290,-

digitale hand-outs

19 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Cursus muziek

Igor Stravinsky en de bronnen van onze cultuur

De opera’s van Mozart Figaro – Giovanni – Così

Het jaar 2021 wordt een Stravinsky-jaar: dan is het dan 50 jaar geleden dat Igor Stravinsky (1882-1971) overleed. Zijn ballet Le Sacre du printemps (1913) veranderde de muziekgeschiedenis: het is het openingswerk van de moderne muziek. Tot de meest opmerkelijke facetten van Stravinsky behoort echter dat hij zijn stijl tot tweemaal toe ingrijpend vernieuwde, wat deels gepaard ging met een verandering van inspiratiebronnen. Stravinsky’s ‘Russische fase’, met de drie beroemde balletten De vuurvogel (1910), Petruška (1911) en Le Sacre du printemps (1913), wordt gekenmerkt door een oriëntatie op Russisch heidendom. In zijn neoklassieke fase putte hij meerdere malen zijn inspiratie uit de Griekse oudheid (zoals in de balletten Apollon musagète en Orpheus). Na de dood van Arnold Schönberg (in 1951) ontwikkelde Stravinsky zijn eigen variant van twaalftoonsmuziek, met geregeld een Bijbelschristelijk onderwerp. Strawinsky putte dus uit de drie belangrijkste bronnen van de Europese cultuur.

Dr. Marcel S. Zwitser studeerde muziektheorie en muziekwetenschap, promoveerde in 2012 aan de Universiteit Utrecht op een interdisciplinair onderzoek rond J.S. Bach en is docent.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van dinsdag 26 januari t/m 6 april 2021 (m.u.v. 23 februari), 14.00-16.30 uur

cursusprijs

€ 295,- (inclusief syllabus)

literatuur

geprinte syllabus + digitale hand-outs

Hoewel Wolfgang Amadeus Mozart in zijn korte leven zo’n 700 composities componeerde, was de opera onbetwist zijn grote liefde. Hij liet niet minder dan 22 theaterwerken na, stuk voor stuk zeer dramatische werken, waarin steeds herkenbare menselijke emoties centraal staan. Zijn repertoire is een belangrijke opmaat geworden voor de muziekdrama’s van de Romantiek en van invloed gebleken tot ver in de twintigste eeuw. Ook nu trekken Figaro en de Zauberflöte volle zalen en velen beschouwen Don Giovanni als de ‘opera aller opera’s’. Waarom stijgen Mozarts opera’s uit boven vergelijk bare composities uit de achttiende eeuw? We bezien de historische en filosofische context, de ontstaans geschiedenis en de toenmalige kritieken, alsmede de muzikaal-technische opbouw. Ook kijken we naar hun plaats binnen de muziekgeschiedenis in het algemeen en naar wat zij ons vandaag nog te zeggen hebben. De cursus wordt rijkelijk geïllustreerd worden met passende beelden geluidfragmenten door hedendaagse, toonaangevende Mozart-vertolkers.

Drs. Frans Jansen is musicoloog en (HOVO-)docent met als specialisatie muziek uit de periode 1600-1800.

aantal colleges, data en tijd

8 colleges van donderdag 4 februari t/m 1 april 2021 (m.u.v. 25 februari), 13.30-16.00 uur

cursusprijs € 232,-

uiterste aanmelddatum 28 januari

uiterste aanmelddatum 12 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Cursus letteren

Naar de Krim in de voetsporen van Russische dichters en schrijvers

Doktor Faustus – Het duivelspact van nazi-Duitsland

De reis naar de Krim die Poesjkin in 1820 als 21-jarige maakte, heeft diepe sporen achtergelaten in zijn werk. Het mediterrane landschap met de hoge bergen, de ravijnen met cipressen en mirteloof, de vele grillige baaien en parelachtige vergezichten over de Zwarte Zee inspireerden hem tot het schrijven van beroemde gedichten die bij Russen nog steeds geliefd zijn. Ook Tolstoj en Tsjechov maakten de Krim tot achtergrond van hun verhalen, net als twintigste-eeuwse auteurs als Achmatova (‘wild jong meisje’) en Paustovski, over de schilderachtige straten van Sevastopol. Deze cursus verkent het werk van deze en andere negentiende- en twintigste-eeuwse Russische schrijvers die in hun werk de diverse plekken op het schiereiland de Krim tot leven brengen. Zo krijgt u niet alleen een beeld van de literatuur en de schrijvers, maar ook van de Krim zelf.

Drs. Judith Janssen studeerde Slaviste taal en letterkunde in Utrecht, Amsterdam en Moskou. Ze leidt sinds 1985 reizen naar Rusland en naar de Kaukasus en is docent voor HOVO.

aantal colleges, data en tijd

7 colleges van vrijdag 29 januari t/m 26 maart 2021 (m.u.v. 5 en 19 februari), 10.30-13.00 uur

cursusprijs € 203,-

literatuur

digitale reader

uiterste aanmelddatum 22 januari

In ‘Doktor Faustus’ (1947) legt Thomas Mann zijn diepgaande visie neer op nazi-Duitsland. De roman is een poging antwoord te geven op vragen als: Uit welke (intellectuele) voorgeschiedenis is het nationaalsocialisme voortgekomen; Wat heeft Duitsland uitzonderlijk gemaakt in Europa?; Wat deelt het met de Europese cultuur? en: Hoe moet de uiteindelijke catastrofe van oorlog en Holocaust worden begrepen? We volgen de Duitse componist Adrian Leverkühn, die alle menselijkheid opgeeft voor zijn geniale muziek: hij is als doctor Faust die een pact sluit met de duivel. Daarmee staat hij model voor nazi-Duitsland. In zijn persoonlijkheid en composities komen elementen uit de Duitse en Europese ideeëngeschiedenis samen: de Reformatie en Martin Luther, de Romantiek, Nietzsche, artistiek-filosofische antwoorden op de 20e-eeuwse Europese crisis (Arnold Schönbergs twaalftoonstechniek, Theodor Adorno’s cultuurkritiek). De roman is complex en fascinerend, vol kleurrijke personages en taferelen!

Drs. Michiel Hagdorn geeft sinds 1997 cursussen over Duitse literatuur, muziek en (cultuur)geschiedenis.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges op dinsdag 26 januari t/m 6 april 2021 (m.u.v. 23 februari), 13.30-16.00 uur

cursusprijs

€ 300,- (inclusief syllabus)

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte syllabus + digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 12 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Cursus letteren

Leergang Canon van de moderne westerse wijsbegeerte IV

Het verhaal van twee kanten

Filosofische klassiekers uit de 20e eeuw (1)

Hoe een verhaal verteld wordt, door wie en waarom is het uitgangspunt van deze cursus. Literatuur biedt bij uitstek de mogelijkheid om ‘de andere kant van het verhaal’ te ontdekken en soms is die niet makkelijk te begrijpen door gebrek aan context of referentiekader. In deze cursus komen per college steeds twee romans aan bod die verschillende kanten laten zien van een thema, idee of kwestie. De rode draad is de rol die het verschil speelt, dwars door tijden, stijlen, ideeën, geslachten en landen. De thema’s in het kort: Amerika – een wit en een zwarte perspectief (Beecher Stowe, Kelley); De maakbare mens – fantasie en (bijna) werkelijkheid (Shelley, Winterson); Bombardement op Dresden – autobiografie en fictie (Vonnegut, Mulish); Het weigerende hoofd – van binnenuit en van buitenaf (Bernlef, Daisy Johnson); Algerije: (post-)kolonialisme – decor en commentaar (Camus, Daoud); De toekomst – een verschuivend toekomstbeeld (Orwell, Atwood).

Drs. Lidewijde Paris studeerde Nederlandse Taal- & Letterkunde en Grafische Vormgeving in Utrecht, was uitgever (Querido en Uitgeverij Nieuw Amsterdam) en richtte ze in 2016 De Lees!ambassade op.

aantal colleges, data en tijd

6 colleges van dinsdag 2 maart t/m 6 april 2021, 10.30-13.00 uur

cursusprijs

Drs. Arend Klaas Jagersma studeerde o.a. filosofie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en was als onderzoeker en docent verbonden aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen.

aantal colleges, data en tijd

€ 174,-

10 colleges van zaterdag 23 januari t/m 24 april 2021 (m.u.v. 6 en 19 februari, 6 maart en 3 april), 13.30-16.00 uur

literatuur

cursusprijs

uiterste aanmelddatum

zie de te bespreken boeken op hovo.vu.nl

23 februari

In 2006 werd de Canon van Nederland opgesteld, waarin de belangrijkste ontwikkelingen in de vaderlandse geschiedenis vanuit vijftig verschillende gezichtspunten (of ‘vensters’) worden belicht. Op soortgelijke wijze wordt in deze vijfdelige leergang een canon van de moderne westerse wijsbegeerte gepresenteerd. In deel IV worden tien sleutelteksten van kopstukken uit de geschiedenis van het moderne denken tussen 1907 en 1947 besproken: teksten van Bergson, Russell Wittgenstein, Cassirer, Heidegger, Scheler, Ayer, Popper, Sartre en Horkheimer en Adorno. Deze selectie fungeert als een verzameling vensters van waaruit de aard van de moderne filosofie optimaal inzichtelijk kan worden gemaakt. Elke gekozen tekst representeert een breuklijn, een opmerkelijke vernieuwing of een inspirerende vorm van kritiek op traditionele denkpatronen. Gezamenlijk hebben de geprogrammeerde filosofische klassiekers de vorming van de moderniteit mede bepaald. Zie hovo.vu.nl voor een overzicht van de klassiekers die aan bod komen.

€ 290,-

17 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Leergang Filosofiegeschiedenis VII

Cursus filosofie

De hedendaagse filosofie (1)

Ludwig Wittgenstein – Tractatus logico-philosophicus

Rond 1900 belandt de filosofie in een stroomversnelling. Het wijsgerige landschap wordt steeds onoverzichtelijker. Als gevolg van voortschrijdende fragmentarisering, specialisering en verzelfstandiging van vakweten schappen is de eenheid tussen filosofen ver te zoeken. Dramatische politieke ontwikkelingen brengen ten slotte een zware klap toe aan verlichtingsidealen en vooruitgangsgeloof. In dit zevende deel van de Leergang Filosofiegeschiedenis verkennen we de hoogtepunten van de wijsbegeerte van de eerste helft van de twintigste eeuw. We besteden aandacht aan de grote debatten tussen (logisch) positivisten, fenomenologen, neo marxisten, kritisch rationalisten en existentialisten en bespreken het leven, het werk en de betekenis van toonaangevende denkers uit deze periode, zoals Bergson, Husserl, Russell, Wittgenstein, Heidegger, Horkheimer, Adorno, Popper en Sartre. Hun antwoorden, zienswijzen en methoden hebben diepgaande invloed uitgeoefend op het hedendaagse mensen wereldbeeld.

De inspirerende ideeën van de Oostenrijkse filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951) over de betekenis van de taal voor onze opvattingen over de werkelijkheid zijn bepalend geweest voor de hedendaagse filosofie. Er bestaat een duidelijk verschil tussen de ‘vroege’ en de ‘late’ Wittgenstein. Het is daarom gebruikelijk twee perioden van elkaar te onderscheiden. Deze cursus beoogt een grondige kennismaking met de belangrijkste opvattingen van ‘Wittgenstein I’. De Tractatus logicophilosophicus (1921) is het originele hoofdwerk van de jonge Wittgenstein. In zeven hoofdstellingen en een veelvoud aan substellingen bespreekt hij de verhouding tussen denken, taal en werkelijkheid, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor de zich in zijn tijd ontwikkelende nieuwe logica. We besteden bijzondere aandacht aan de centrale betooglijn van de Tractatus logico-philosophicus, alsmede aan de context waarbinnen dit even bondige als intrigerende boek ontstond.

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

literatuur

uiterste aanmelddatum

10 colleges van dinsdag 2 februari t/m 13 april 2021 (m.u.v. 23 februari), 18.15-20.45 uur

€ 290,-

zie hovo.vu.nl

26 januari

10 colleges van dinsdag 2 februari t/m 13 april 2021 (m.u.v. 23 februari), 13.30-16.00 uur

€ 290,-

boek (zie hovo.vu.nl)

26 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Cursus filosofie

Sporen van transcendentie Inleiding in de filosofie van Karl Jaspers

Hannah Arendt – Het leven van de geest II Willen en Oordelen

Karl Jaspers (1883-1969), psychiater, filosoof en geestelijk vader van Hannah Arendt, stelde de vraag naar transcendentie. Transcendentie gaat over de vraag: wat overstijgt het concrete? Of, zoals Hariri het in zijn recente bestseller Homo Deus het verwoordde: Zijn organismen echt alleen maar algoritmen en is het leven slechts dataverwerking? Wat is het verschil tussen de optelsom van alle materie van doek, pigment en de receptoren in mijn brein enerzijds en anderzijds de ontroering die mij bevangt bij het zien van een schilderij? De inzichten van Jaspers helpen ons om, juist vanuit een seculier perspectief, deze vraag te bestuderen en te beantwoorden. Jaspers stelt dat het van groot belang is dat we de transcendentie erkennen: alleen dan kunnen wij mensen zijn met een toekomst waar wij ons ook verantwoordelijk voor kunnen voelen.

Drs. Petra Bolhuis studeerde filosofie en de orthopedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen en geeft sinds geruime tijd cursussen voor HOVO. Zie ook maieutiek.nl

aantal colleges, data en tijd

10 colleges op maandag 1 februari t/m 19 april 2021 (m.u.v. 22 februari en 5 april), 10.30-13.00 uur

cursusprijs

In haar laatste werk keert Arendt terug naar de vraag: Wat is denken? En: Wat zou denken moeten zijn om een gereedschap te kunnen vormen waarmee moreel kan worden gehandeld? Wanneer denken niet alleen als menselijke mogelijkheid, maar vooral als onontkoombare conditie moet worden opgevat, ontstaan filosofische problemen, zoals: Hoe gaan we om met de onvoorspelbaarheid van menselijk gedrag? Waarom proberen wij de wereld vast te leggen in regels? Wat levert dat op en wat verliezen we daarmee? Wanneer we vrijheid beschrijven, waar doelen we dan op? Als denken een innerlijke dialoog is, die ons door het willen in de wereld van het kunnen en het handelen brengt, stuiten we uiteindelijk op de grote vraag naar het oordeelsvermogen: hoe kunnen wij weten wat het goede is? Arendt zoekt moraliteit in een wereld die voortdurend in verandering is, zonder de tirannie van het ‘gedwongen gelijkblijvende’ (zoals verlangens naar een geromantiseerd verleden) – een uiterst actueel thema!

Drs. Petra Bolhuis studeerde filosofie en orthopedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. De filosofie van Hannah Arendt was een van haar afstudeeronderwerpen.

aantal colleges, data en tijd

€ 290,-

10 van maandag 1 februari t/m 19 april 2021 (m.u.v. 22 februari en 5 april), 13.30-16.00 uur

literatuur

cursusprijs

uiterste aanmelddatum

literatuur

boek (zie hovo.vu.nl) + digitale hand-outs

25 januari

€ 290,-

boeken (zie hovo.vu.nl) + digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 25 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Cursus filosofie

Cursus economie

Agamben, het goede leven en de (on)schuldige mens

Economische grootmachten: opkomst en ondergang

‘Hoe zou een mens ooit schuldig kunnen zijn?’ Met deze vraag raakt Jozef K. uit Kafka’s Het Proces aan een van de fundamentele uitgangspunten van de moderne westerse samenleving. We gaan er als vanzelfsprekend vanuit dat wij over een vrije wil beschikken, verantwoordelijk zijn voor onze daden en zodoende schuldig bevonden kunnen worden. Uit de moderne ethiek lijken deze begrippen niet weg te denken. De morele plicht om goed te handelen veronderstelt immers de vrije en verantwoordelijke mens. Maar zijn dit eigenlijk wel ethische begrippen? En geven ze wel een adequaat beeld van het menselijk bestaan? Deze vragen staan centraal in het recent verschenen Karman van de spraakmakende filosoof Giorgio Agamben. Verantwoordelijkheid, schuld en de wil zijn niet zozeer ethische als wel juridische en religieuze concepten. Agamben pleit voor de vervanging van het ‘immens complexe idee van de schuldige persoon’ door ‘een beeld van de mens in zijn natuurlijke onschuld’.

Ype de Boer MA (1989) is filosoof. Hij promoveert op het werk van Agamben: ‘de poëet onder de filosofen’.

aantal colleges, data en tijd

8 colleges van woensdag 27 januari t/m 24 maart 2021 (m.u.v. 24 februari), 10.15-12.45 uur

cursusprijs

Door de eeuwen heen komen (economische) groot machten op en gaan ten onder. Voor die levenscycli worden zowel politieke als economische verklaringen aangedragen, zowel van politieke als economische aard. Het boek De onzichtbare hand van Bas van Bavel gebruiken we om de economische verklaring te onderzoeken. Hij beschrijft, aan de hand van historische casestudies, hoe in markteconomieën economische elites na een periode van uitbundige groei uiteindelijk de politieke en economische macht veroveren. Het effect daarvan is dat de ongelijkheid toeneemt, de investeringen afnemen en daarmee de groei stagneert of zelfs negatief wordt. Vervolgens gaan wij na of deze verklaring uit het verleden ook opgeld doet met betrekking tot de opkomst van China en het economische verval van de Verenigde Staten. Tot slot bekijken we wat die opkomst van China betekent voor de Westerse wereld en hoe groot de kans is dat China over twintig jaar de nieuwe hegemoniale wereldmacht is.

Dr. Ruud Knaack studeerde Algemene economie aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij tot zijn pensionering als hoofddocent ‘Comparative Economics’ werkte.

aantal colleges, data en tijd

€ 232,-

8 colleges van woensdag 10 februari t/m 7 april 2021 (m.u.v. 31 maart), 13.30-16.00 uur

literatuur

cursusprijs

studiebelasting

literatuur

uiterste aanmelddatum

boek (zie hovo.vu.nl)

2 uur per week

20 januari

€ 241,- (inclusief reader)

boek (zie hovo.vu.nl) + gedrukte reader + hand-outs

27 januari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

Leergang Psychologie III

Cursus medische wetenschap

Persoonlijkheidspsychologie (2) – verdieping

Gezonde hersenen

De persoonlijkheidspsychologie is een zeer breed vakgebied met een waaier aan verschillende onderzoeksterreinen. In deze verdiepende cursus kijken we onder andere naar de biologische aspecten van persoonlijkheid en naar hoe persoonlijkheid van invloed is op de manier waarop wij de wereld om ons heen waarnemen. Ook gaan we in op de directe en indirecte link tussen persoonlijkheid en lichamelijke gezondheid en op culturele verschillen in persoonlijkheid. We beginnen met een korte inleiding over wat persoonlijkheid is, en gaan vervolgens in op persoonlijkheid en cognitie, biologische aspecten van persoonlijkheid (anatomie, fysiologie en psychogenetica), persoonlijkheid en cultuur. We eindigen met twee colleges over emotie en persoonlijkheid, waarin geheimen centraal staan.

Dr. Andreas Wismeijer heeft psychologie gestudeerd aan Tilburg University (TiU), werkte enkele jaren aan de Vrije Universiteit van Barcelona en promoveerde op het onderwerp ‘geheimen’. Hij werkt als onderzoeker, publicist en docent.

aantal colleges, data en tijd

10 colleges van dinsdag 2 februari t/m 13 april 2021 (m.u.v. 16 februari), 10.00-12.15 uur

cursusprijs € 290,-

literatuur

digitale hand-outs

uiterste aanmelddatum 26 januari

Hebben wij zelf invloed op onze ‘hersengezondheid’? En zo ja, hoe dan? In deze cursus nemen onze bevlogen docenten en onderzoekers u mee in de fascinerende wereld van de menselijke hersenen, waarbij theorie en praktijk zo goed mogelijk aan elkaar verbonden worden: niet alleen in de collegezaal, maar ook tijdens een ‘meet-the-scientist’-bijeenkomst. Nadat een bespreking van gezonde hersenen en hun bouw en functie, bekijken we hoe we ze gezond kunnen houden en daarmee ons fysieke, cognitieve en mentale welbevinden zo groot mogelijk kunnen houden. In de cursus zal onder andere de rol van onze genen, slaap, voeding, beweging, cognitieve training, stress en veerkracht op onze hersenen én op ons gedrag, besproken worden.

Dr. Hanneke Hulst, neurowetenschapper bij de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van Amsterdam UMC – locatie VUmc en manager van stichting Brein in Beeld (breininbeeld.org) coördineert deze cursus – zie hovo.vu.nl voor de sprekers.

aantal colleges, data en tijd

7 bijeenkomsten van donderdag 18 februari t/m 8 april 2021 (m.u.v. 25 februari), 10.30-13.00 uur

cursusprijs € 203,-

literatuur

digitale hand-outs

studiebelasting

ca 1-2 uur per week

uiterste aanmelddatum 4 februari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

Cursus sterrenkunde

Cursus wiskunde

Het vreemde heelal: raadsels en ontdekkingen

Elementaire kansrekening: fundamenten en toepassingen

Sterrenkunde komt vaak in het nieuws met grote onverwachte ontdekkingen. Door die ontdekkingen krijgen we steeds meer inzicht in ons prachtige, maar mysterieuze heelal. Maar even zo vaak roepen die ontdekkingen weer nieuwe vragen op. Deze cursus gaat over ‘vreemde’ verschijnselen en raadsels in de kosmos, waarbij vragen en thema’s voorbij komen als: Het ontstaan van de elementen: waar kom ik vandaan?; Zwarte gaten zijn geen gaten, maar wat dan wel?; Donkere materie en donkere energie - wat is het en hoe weten we dat het bestaat?; Zwaartekrachtgolven hoe kan de ruimte ‘rimpelen’? en: Wat gebeurde er bij de Oerknal? Uiteraard is er ook aandacht voor ontdekkingen die tijdens de cursus worden gedaan! Deze cursus is voor leken die eindelijk wel eens willen weten wat er zich afspeelt in de ruimte. Kennis van sterrenkunde of natuurkunde is niet vereist: enkel een dosis nieuwsgierigheid. Meer informatie over de opzet per college en een facultatieve excursie vindt u op hovo.vu.nl.

Tijdens de coronacrisis werden we veelvuldig geconfronteerd met cijfers omtrent de kans op besmetting, de kans op overlijden, de besmettingsgraad, et cetera, alle termen ontleend aan de vakgebieden Kansrekening en Statistiek. Het in kaart brengen van de onzekere toekomst bleek essentieel voor het nemen van noodzakelijke beslissingen. Het exact opgezet wiskundevak kans rekening (te onderscheiden van zijn tweelingbroertje de statistiek, het vakgebied dat de data-analyses aanlevert voor de kansmodellen), is onmisbaar hiervoor. Sinds de renaissance denken geleerden hier over na, allereerst op het gebied van dobbel- en kaartspelen. Huygens, Pascal en Fermat zetten het vak kansrekening wiskundig op, en met de axiomatisering van Kolmogorov (1933) werd het een volwaardig wiskundevak. In deze cursus bieden we een eerste inleiding. Naast de theorie is er ruime aandacht voor opgaven, waarvan de oplossingen vaak een verrassingselement in zich dragen. Er is voldoende gelegenheid voor vragen en discussie.

Prof. dr. Henny Lamers is emeritus hoogleraar astrofysica, lid van de KNAW en genomineerd als docent van het jaar van de Universiteit van Utrecht.

Dr. Rein Nobel heeft zuivere wiskunde en informatica gestudeerd. Hij was onderzoeker en gaf jarenlang de colleges kansrekening bij de afdeling Econometrie en Operationele Research van de Vrije Universiteit.

aantal colleges, data en tijd

cursusprijs

uiterste aanmelddatum

literatuur

7 colleges van dinsdag 2 februari t/m 23 maart 2021 (m.u.v. 23 februari), 13.30-16.00 uur

€ 203,-

26 januari

8 colleges van donderdag 25 februari t/m 15 april 2021, 10.30-13.00 uur

€ 232,-

boek (zie hovo.vu.nl) + digitale syllabus

uiterste aanmelddatum 18 februari

Zie hovo.vu.nl voor een uitgebreidere cursusbeschrijving, de onderwijsvorm en aanmelding.

HOVO Extra - voor alle leeftijden HOVO Extra is een gevarieerd programma van studiedagen, lezingen en een kindercollege. Geen cursussen, maar eenmalige ‘kennisclips’ over actuele, spraakmakende of historische onderwerpen. Voor iedereen die zin heeft in nieuwe kennis, want uniek aan dit programma is dat iedereen mag meedoen, ook deelnemers jonger dan vijftig. U kunt dus samen met jongere familieleden of vrienden inschrijven!

Wat kunt u verwachten van HOVO Extra? ■ ■

■ ■ ■

■

Voor deelnemers van alle leeftijden Kindercollege voor (groot)ouders en kleinkinderen Eenmalige lezing Studiedagen op 27 maart en 17 april Inclusief koffie/thee en bij studiedagen een lunch Los te volgen: inschrijven per activiteit tot één week van tevoren

Lezing Voorjaarslezing Interessante tijden (20 april 2021) Moge u in interessante tijden leven... We hebben dit jaar de lading van deze Chinese verwensing gevoeld: van corona tot klimaat, van sociale isolatie tot Black Lives Matter. Wat speelt er in het voorjaar? Het exacte onderwerp en de spreker van deze lezing worden in 2021 bekendgemaakt.

Op de volgende pagina’s vindt u een korte omschrijving van de HOVO Extra activiteiten. Voor uitgebreide informatie over de docent, onderwijsvorm, kosten en inschrijving: kijk op hovo.vu.nl/extra.

HOVO-kindercollege Kunstgeschiedenis Schijn bedriegt (27 maart 2021) Fit bij het Sportcentrum VU

Wist u dat u ook kunt sporten bij de VU? Op het Sportcentrum van de VU, op Uilenstede, kunt u desgewenst een beweegtest doen die inzicht geeft in uw eigen fysieke mogelijkheden en een beweegprogramma waar de eigen doelstelling wordt nagestreefd. Drie maanden onbeperkt sporten, inclusief test, begeleiding en beweegschema kost € 125,-. Zie sportcentrum.vu.nl

Voor iedereen vanaf vijftig die samen met een of meerdere kinderen (8-12 jaar) komt: Schijn bedriegt. Kunstenaars zijn soms net tovenaars en kunstwerken als valluiken… Kunsthistoricus drs. Saskia Goddijn verklapt graag een aantal kijken kunstgeheimen, laat verrassende dingen zien en nodigt uit om mee te denken over rare raadsels in de kunst.

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

HOVO Extra studiedagen Dit voorjaar organiseren we meerdere studiedagen rond interessante thema’s. Kijk op hovo.vu.nl/extra voor alle details.

Studiedag Filosofie

Studiedag Geschiedenis

De spirituele mens (27 maart 2021)

Adolf Hitler: Tussen waan en werkelijkheid (17 april 2021)

Zelfs in tijden van voorspoed kan een mens het gevoel bekruipen dat er ‘meer is’: iets waarnaar wij blijven verlangen ook als alles zou moeten kloppen. Drs. Evert Jan Ouweneel neemt de contouren van dit verlangen, én de reactie erop, vanuit diverse levensbeschouwingen onder de loep.

Al op de eerste pagina van Mein Kampf geeft Hitler aan wat zijn doel is: ruimte voor Duitsland om zich te kunnen meten met de nieuwe ster aan het internatio nale firmament, de Verenigde Staten. Vanaf 1933 begint Hitler een imperialistische veroveringsoorlog, gestoeld op een racistische waanideologie. Historicus drs. Dick Salfishberger neemt u mee, aan de hand van de meest recente literatuur!

Studiedag Japanse architectuur

Studiedag Psychologie

Het Japanse huis (27 maart 2021)

Hechting: samen veilig (17 april 2021)

Eeuwenoude tradities en compromisloze modern: de architectuur van Japan is tegenstrijdig, geheimzinnig, experimenteel en inmiddels internationaal vermaard. Van theehuis tot imperiale villa’s, van landelijke woningen tot wolkenkrabbers – zowel in concept als in detail is de Japanse architectuur fascinerend! Door dr. ir. Birgit Jürgenhake.

Hoe wij omgaan met onze sociale wereld wordt beïnvloed door de vroege leerervaringen die wij hebben gehad met onze ouders of verzorgers, oftewel ‘hechting’: de duurzame emotionele relatie tussen een kind en de opvoeders. Deze vroege ervaringen vormen de blauwdruk waarmee wij vervolgens onze sociale relaties vormgeven. Een dag met psycholoog dr. Andreas Wismeijer.

Aanmelden en algemene voorwaarden Al uw gegevens bij elkaar in MijnHOVO

Uw online MijnHOVO-account biedt voor, tijdens en na afloop van de cursus tal van voordelen. Zo kunt u zelf eenvoudig uw persoonlijke gegevens beheren en de status van uw aanmelding volgen. Kort voor aanvang van de cursus ontvangt u een startmail met alle praktische informatie, zoals het definitieve rooster en de cursuslocatie. Deze e-mail wordt ook in MijnHOVO gezet. Eventuele presentaties en ander digitaal studiemateriaal staan overzichtelijk per cursus voor u klaar en bij plaatsing van nieuw materiaal krijgt u per e-mail bericht. De enige voorwaarde om hiervan te profiteren is een eigen e-mailadres waarmee u een account kunt aanmaken.

Aanmelden: alleen online

Wilt u zich aanmelden voor een cursus? Ga naar de website hovo.vu.nl. Bij iedere cursus vindt u onder de tab Praktische informatie en aanmelden een knop ‘direct aanmelden’. Als u nog geen MijnHOVO-account heeft, krijgt u het verzoek deze aan te maken en vervolgens kunt u uw aanmelding voltooien. Na aanmelding krijgt u per e-mail een automatische ontvangstbevestiging. Zo niet, dan heeft HOVO uw aanmelding niet ontvangen en kunt u het opnieuw proberen. Is uw aanmelding gelukt, dan ziet u de betreffende cursus in MijnHOVO, met de status ‘aangemeld’. Zodra uw aanmelding is verwerkt door een HOVO-medewerker, verandert de status in ‘bevestigd’, of ‘wachtlijst’. U ontvangt geen apart bewijs van inschrijving per e-mail: u ziet in MijnHOVO of u bent ingeschreven. Wilt u samen met een bekende een cursus volgen? Meldt u zich dan op dezelfde dag aan en vermeld in het opmerkingenveld de naam van de persoon met wie u de cursus samen wilt volgen. Wij proberen hier dan zoveel mogelijk rekening mee te houden. Let op: bij iedere cursus staat een uiterste aanmeld datum vermeld. Na deze datum kunnen wij uw aanmelding helaas niet meer verwerken.

Aanmelden wachtlijst

Is de cursus van uw keuze vol, dan kunt u zich soms aanmelden voor de wachtlijst. U kunt zich tegelijkertijd ook voor een alternatieve cursus opgeven. Komt er een plaats vrij in de cursus van uw eerste keuze, dan nemen wij telefonisch contact met u op. Wilt u alsnog hieraan deelnemen, dan kunt u desgewenst uw alternatieve keuze kosteloos annuleren.

Uitval van een cursus of college

Een enkele keer gaat een cursus niet door. Tenzij er sprake is van overmacht (bijvoorbeeld vanwege ziekte)

ontvangt u hiervan uiterlijk twee weken voor aanvang van de cursus bericht. Als een college uitvalt, wordt dit in principe ingehaald in de week na het laatste college, op dezelfde dag en tijd.

Betaling via eenmalige machtiging of factuur

U kunt bij uw aanmelding kiezen hoe u wilt betalen: per eenmalige machtiging voor incasso of per factuur. Bij een eenmalige incasso worden de kosten automatisch afgeschreven rond de startdatum van de cursus. De factuurkosten bedragen € 25,-. U ontvangt kort voor aanvang een e-mail van HOVO met daarin de betaalinformatie.

Uw inschrijving annuleren

Uw inschrijving annuleren kan via MijnHOVO. Geen MijnHOVO-account? Dan kunt u ons mailen (hovo@vu.nl). Indien u ook geen e-mailadres heeft, kunt u schriftelijk annuleren. De annuleringskosten zijn: ■ Vanaf het moment dat uw aanmelding door HOVO is bevestigd tot drie weken voor aanvang: € 25,-. ■ Van drie weken voor de aanvangsdatum tot en met één week voor aanvang: 50% van de cursuskosten. ■ Vanaf zes dagen tot en met de dag voor aanvang: 100% van de cursuskosten. ■ Vanaf de aanvangsdatum is annulering niet meer mogelijk. In geval u een medische verklaring kunt overleggen, reserveren wij 50% van het cursusgeld voor u gedurende maximaal één volgende cursusperiode.

Korting op het cursusgeld

Is uw bruto jaarinkomen (alleen of gezamenlijk) niet hoger dan € 22.000,-? Dan kunt u in aanmerking komen voor 40% korting op het cursusgeld. Dit geldt voor maximaal één cursus per semester. Deze korting is een gezamenlijke geste van de Stichting Cursisten HOVOVU en HOVO Amsterdam. De stichting beoordeelt elke kortingsaanvraag individueel en op basis van financiële bewijsstukken. Als financieel bewijsstuk geldt uitsluitend het IB-biljet of het document met het geregistreerd inkomen over het jaar voorafgaand aan het jaar waarvoor de bijdrage gevraagd wordt. Het geregistreerd inkomen kunt u opvragen bij de belastingdienst. Als u het digitaal aanvraagt (met uw DigiD), print het document dan uit. Vraagt u het bewijsstuk telefonisch aan (0800-0543), dan ontvangt u dit na ongeveer een week. Stuur uw aanvraag uiterlijk drie weken voor aanvang van de cursus, samen met het bewijsstuk, naar: Stichting Cursisten HOVO-VU

HOVO AMSTERDAM VOORJAAR 2021

t.a.v. mevrouw E. Wendel, Nieuwe Passeerdersstraat 124, 1016 XP Amsterdam of naar ewen@xs4all.nl. Heeft u vragen? Mail dan naar mw. E. Wendel, via ewen@xs4all.nl. Meld u daarnaast aan voor de cursus van uw voorkeur (via de website). Als u recht heeft op korting, wordt het verlaagde bedrag in rekening gebracht. Komt u niet in aanmerking en wilt afzien van deelname, dan kunt u uw aanmelding kosteloos terugtrekken tot een week voor de startdatum.

Uw privacy en verwerking persoonsgegevens

Wij gebruiken uw persoonlijke gegevens voor het verwerken van uw aanmelding en inschrijving, betalings doeleinden, identificatiedoeleinden en communicatie over de cursussen (bijvoorbeeld bij uitval van een college), alsook - indien u heeft aangegeven dat u daar toestemming voor geeft - toezending van cursusgidsen of nieuwsbrieven. U kunt deze voorkeuren op ieder moment wijzigen. Indien u langer dan twee jaar geen

HOVO-cursussen volgt, verwijderen wij uw gegevens uit ons adresbestand en wordt uw MijnHOVO-account opgeheven. U kunt zich op ieder moment weer aanmelden. Op hovo.vu.nl vindt u ons volledige privacystatement.

Aansprakelijkheid, klachten en algemene voorwaarden

HOVO Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam zijn niet aansprakelijk voor eventuele gevolgen van onvoorziene wijzigingen van de gegevens in deze cursusgids. Onze complete algemene voorwaarden en onze klachtenregeling vindt u op hovo.vu.nl. Heeft u geen toegang tot internet, dan kunt u uw klacht schriftelijk indienen bij HOVO Amsterdam.

Beeld- en geluidsopnames

Het maken van beelden geluidsopnames wordt niet op prijs gesteld, mede omdat het vaak als storend wordt ervaren door de docent en medecursisten.

Voorzieningen en bereikbaarheid van de Vrije Universiteit Amsterdam Welkom op de campus

Openbaar vervoer

Toegankelijk voor iedereen Alle zalen zijn rolstoeltoegankelijk en per lift bereikbaar, tenzij anders vermeld bij de cursusbeschrijving. In het Hoofdgebouw bevinden zich invalidentoiletten op de Begane Grond, 1e en 8ste etage (zie ook hovo.vu.nl). In de grote collegezalen is standaard geluidsversterking aanwezig (geen ringleiding).

Auto en parkeren

Voorzieningen De VU biedt meer dan alleen onderwijs. De VU campus heeft alles wat een universitaire omgeving aantrekkelijk maakt: de VU Boekhandel, de bibliotheek (UB-VU), het restaurant, Café The Basket, diverse koffiepunten en supermarkt SPAR.

Meer informatie over de voorzieningen van de VU Op hovo.vu.nl vindt u onder het kopje ‘Praktische informatie’ alles over faciliteiten van de VU, bijvoorbeeld over het gebruik van kluisjes (in de hal van het Hoofdgebouw) en gevonden voorwerpen (bel bij gevonden/ verloren voorwerpen de Beveiliging op 020 598 58 54).

De VU is goed te bereiken per openbaar vervoer (zie 9292.nl of gvb.nl). (Snel)tram/metro 50, 51 (halte bij de VU) en 52 (station Amsterdam-Zuid) Tram 5 en 24 (halte bij de VU) Bus Bij de VU bevinden zich bushaltes van onder andere de lijnen 14, 45, 142, 170, 172, 300, 346, 247, 348 en 358. Trein/Noord-Zuidlijn De VU-campus is op loopafstand van Station Amsterdam-Zuid.

Als u met de auto komt, neemt u vanaf de ringweg A10 de afslag S108 Amstelveen. Rondom de VU is voldoende betaalde parkeergelegenheid in bijvoorbeeld Parkeergarage P3 (onder het nieuwe NU.VU-gebouw aan de Van der Boechorststraat 5a) of in de directe omgeving van de VU (vaak maximaal 3 uur aaneengesloten). Zie ook parkerenbijvu.nl.

Parkeren gehandicapten

Op het binnenterrein van de campus is beperkte parkeergelegenheid voor mensen met een gehandicapten parkeerkaart. Wilt u hiervan gebruik maken, dan kunt u dit direct bij uw aanmelding aangeven.

Vrije Universiteit Amsterdam HOVO Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam T (020) 598 56 69 E hovo@vu.nl W hovo.vu.nl

HOVO Amsterdam Cursusprogramma voorjaar 2021

Articles inside

Bereikbaarheid en vervoer

Aanmelden en algemene voorwaarden

Muziek en letteren

HOVO Extra: Lezing, HOVO-kindercollege, studiedagen

Mens en maatschappij

Exacte vakken

Cultuur)geschiedenis

Filosofie en religie

Samen blijven leren bij HOVO

Voorwoord en Introductie HOVO