KUNST IN SAMENSPEL MET HET LANDSCHAP

Tekst: Cecile Bol

Weidse vergezichten, stoere kerken en water dat door het land heen kronkelt… Het is niet zo vreemd dat kunstenaars al eeuwenlang inspiratie putten uit Waddenland. Ze vereeuwigen het landschap op doek of in ruimtelijk werk. Andere kunstenaars halen niet alleen het landschap naar hun kunst, maar brengen hun kunst vervolgens weer terug naar het landschap met kunstwerken in de openbare ruimte.

BLAUWE AKKERS MET ROZE LUCHTEN

Ongeveer een eeuw geleden gebeurde er iets bijzonders in de Groninger kunstwereld. Een groep jonge kunstenaars wilde het plaatselijke kunstklimaat eens even flink ‘omploegen’. Diverse leden van kunstkring De Ploeg trokken naar het noorden van de provincie om het landschap en zijn inwoners vast te leggen. Kunstenaars als Jan Wiegers, Johan Dijkstra en Jan Altink zorgden voor een ware vernieuwing in de landschapskunst. Door hun felle kleuren en grove streken lijken bomen, velden en luchten in vuur en vlam te staan.

KUNSTCENTRUM DE PLOEG

Genieten van kunstkring De Ploeg kan in het Groninger Museum en met diverse fietsroutes. Binnenkort komt daar een nieuwe optie bij in de oude, monumentale school van Wehe-den Hoorn: Kunstcentrum De Ploeg. Marit van Mil is als projectleider verantwoordelijk voor de conceptontwikkeling: “Er moet nog veel gebeuren. Na tien jaar ideeën en plannen, start in 2021 de restauratie van het monument. Het landschap zal een centrale rol gaan spelen, ook in de keuze van de getoonde schilderijen. Daarnaast denken we aan bijvoorbeeld zomercursussen waarbij deelnemers het landschap gaan schilderen.”

IN EN ROND DE KERK

Niet alleen het open landschap, maar ook de stilte van de oude kerken is een oneindige inspiratiebron voor kunstenaars. Kunstenaar Anjet van Linge vertelt over kunstproject Monnikenwerk: “In juli en augustus werken tien kunstenaars zes woensdagen lang in tien kerken. In de avond gaan de kerken open voor publiek. Bezoekers kunnen de stilte ervaren en praten met de kunstenaar. Voor de kunstenaars is het speciaal om hun werk op zo’n kwetsbare manier te delen. Maar ook bezoekers noemen het een bijna spirituele ervaring.” Een andere verbinding tussen kunst en kerk vind je op enkele kerkhoven. Van een groots kerkframe van gecoat betonijzer op Begraafplaats Wierhuizen tot een klein bordje op de kerkmuur van Zuurdijk: kunst-op-kerkhovenproject Op Hoogte Gedacht doet je stilstaan bij de band tussen heden en verleden.

BEELDEN IN HET LANDSCHAP

Ook op andere plekken krijgen kunstwerken een plaats in de openbare ruimte. Tijdens Kunstvloed bijvoorbeeld, een tweejaarlijkse kunstmanifestatie in Sauwerd, Groot Wetsinge en Klein Wetsinge. Na elke editie blijft één kunstwerk permanent achter. Zo staat in Groot Wetsinge het beeld ‘Mij Dorst’ van Gert Sennema. Een man houdt met een wilgenteen een spons omhoog. In een droger wordend klimaat is het misschien wel extra betekenisvol dat deze spons hemelwater verzamelt. Of staat de spons symbool voor onze hersenen?

UITKIJKEN OVER HET WAD

Tot zover het ‘land’ van Waddenland; hoe zit het met de artistieke impact van het ‘Wad’? Ga hiervoor bijvoorbeeld naar de dijk achter Pieterburen. De ‘IJzeren Wadloper’ van Harm Blanken staat tot zijn middel in de Waddenzee en kijkt in weer en wind uit over het water. Minstens zo mooi is het bij Noordkaap, het meest noordelijke puntje van het vasteland van Nederland. Hier staat een indrukwekkende poort van cortenstaal, gemaakt door kunstenaar René de Boer. Officieel heet het werk ‘Poort Kaap Noord’, maar iedereen die hier over het water kijkt zal begrijpen waarom dit kunstwerk in de volksmond ‘De Hemelpoort’ wordt genoemd.

KUNST IN WADDENLAND

Kunstkring De Ploeg

In het Groninger Museum is altijd een vaste tentoonstelling te zien met schilderijen van De Ploeg. Of stap op de fiets en bezoek de plekken waar de kunstenaars graag werkten en samenkwamen. - groningermuseum.nl en - visitgroningen.nl/nl/ doen/fietsen/de-ploeg

Monnikenwerk

In de laatste drie weken van juli en de eerste drie weken van augustus werken tien kunstenaars elke woensdag in tien oude Groninger kerken. - monnikenwerk.nu

Kunst op kerkhoven

Binnen het project Op Hoogte Gedacht doen diverse Groninger kerkhoven dienst als decor voor markante kunstwerken. - groningerkerken.nl/nl/sogk/ projecten/op-hoogte-gedacht

Kunst rond Sauwerd

In september 2021 zal de manifestatie Kunstvloed het Reitdiepdal opnieuw overspoelen met kunst. Of loop op een ander moment een ommetje door de dorpen en langs het beeld ‘Mij Dorst’. Neem de routebeschrijving gratis mee uit de kerk van Klein Wetsinge. Hier kun je bovendien sfeervol zitten voor een lunch of kop koffie. - kunstvloed.nl

Galeries, ateliers en musea

Kijk achterin dit magazine voor een lijst aan galeries, ateliers en musea. Een actuele agenda met evenementen en exposities vind je op de website van Waddenland en in de Dasjagoud uitagenda. - waddenland.groningen.nl/agenda - dasjagoud.nl