59_

‫‪m‬‬

‫‪c‬‬

‫‪o‬‬

‫‪s‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪s‬‬

‫‪r‬‬

‫‪p‬‬

‫‪a‬‬

‫‪l‬‬

‫‪a‬‬

‫‪w‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫گۆڤارێكی سیاسییە‪ ،‬دەزگای وااڵ بیست رۆژ جارێك دەریدەكات ‪ .....‬ژمارە (‪2013/2/17 )59‬‬

‫تەڵەی چەككردنی‬

‫سەرنووسەر‬ ‫‪3291548 - 07701583203‬‬ ‫بەدالە‬ ‫‪3291542 - 3291532‬‬ ‫بەشی ریكالم‬ ‫‪07710159888‬‬

‫‪PKK‬‬

‫بەناوی ئاشتییەوە !‬

‫عەدنان موفتی بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫یەكێتی بەهێز دەبێت‬

‫وااڵپرێس‪ ،‬زانیاری ورد لەبارەی جموجۆڵەكانی فەرماندەیی دیجلە باڵودەكاتەوە‬

‫‪Price:1500 IQD‬‬

‫‪E-mail:walapress2011@gmail.com‬‬

‫‪Facebook: walapress‬‬

‫‪www.walapress.com‬‬

‫‪59‬‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪ :‬دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬ ‫سەرنووسەر‪ :‬عەدالەت عەبدوڵاڵ‬

‫‪No. 59 Feb.2013‬‬

‫بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬ناكۆكییە ناوخۆییەكانی دەشارێتەوە‪!..‬‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان‪ ،‬راشكاوانە بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنێك دەنگی بە سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان و حكومەت و هەرێمیش‬ ‫نەدابێت‪ ،‬چيی لێ چاوەڕوان دەكرێت؟‬

‫كێشەی‬ ‫شەرعییەتی‬ ‫سەركردایەتیی‬ ‫یەكێتی !‬

‫سكرتێری نووسین‪ :‬ئارام حسێن‬ ‫دەستەی نووسەران‪ :‬لەتیف حسێن ‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬

‫لەوااڵپرێسەوە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن لەبارەی دەوڵەتی كوردییەوە دەدوێت !‬ ‫هەڵمەتەكەی كەناڵی كوردسات لە چاوەڕوانیی نەتەوە یەكگرتووەكاندا‪!..‬‬ ‫لە كەركوك‪ ،‬ئەمجارەیان‪ ،‬چاڵ بۆ تیرۆریستان هەڵدەكەندرێت !‬

‫بەڕێوەبەری هونەریی‪ :‬هەرێم عوسمان « میدیا گرافیك»‬

‫سلێمانی ‪ -‬گەرەكی ئاشتی ‪ -‬نزیك قوتابخانەی مەولەوی ‪ -‬بەرامبەر شیرینی تابان‬ ‫نرخ‪1500 :‬دینار‬

‫چاپ‪ :‬كۆمپانیای پیرەمێرد باڵوكردنەوە‪ :‬كۆمپانیای نێوەند‬

‫یوسف عومەری‪:‬‬

‫خەیاڵ پاڵوییە بۆ كۆمەڵ بە چوار‬ ‫كورسییەوە دەوڵەت بڕوخێنێت !‬

‫عەدنان عوسمان‪:‬‬ ‫پێویستە گوێ لە سێ‬ ‫سەركردەكەی گۆڕان بگیرێت‬ ‫«رەخنەگرتنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لە سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫كارێكی زۆر زۆر ئاساییە»‬

‫كوردی خورماتوو‪ ،‬هەڕەشەو خوێن و كۆچی پێچەوانە‪!..‬‬

‫ئەندامێكی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‪ ،‬ئایندەی‬ ‫حزبەكەی دەخاتە ئەستۆی سەردایەتییەكەی‬

‫«پارتی‪ ،‬مۆركی حزبییانە‬ ‫دەداتە قوربانییانی شاری‬ ‫كەركوك»‬

‫‪2‬‬

‫ئەردۆگان‪ ،‬تەڵە بۆ ‪ PKK‬دەنێتەوە !‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫ئەگەرچی ماوەیەكی حكومەتی‬ ‫ئەنكەرە كەوتۆتە گفتوگۆوە لەگەڵ‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا ئ���ۆج���ەالن‪-‬ی س��ەرۆك��ی‬ ‫زی��ن��دان��ی��ك��راوی پ��ارت��ی كرێكارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەاڵم هێشتا متمانەی تەواو‬ ‫بە نیازی دەوڵەتی توركیا ناكرێت و‬ ‫چەندین چاودێری سیاسیش هەمان‬ ‫بۆچوونیان بۆ وااڵپرێس دوپاتكردەوە‪.‬‬ ‫لەم ماوەیەداو لەدیدارێكیدا لەگەڵ‬ ‫كەناڵی تەلەفزیۆنی (‪)7‬ی توركی‪،‬‬ ‫جارێكی دیكە رەجەب تەیب ئەردۆگانی‬ ‫سەرۆك وەزیرانی توركیا باسی لەدانوستانی نێوان توركیاو پەكەكە كردو وتی‪»:‬پێویستە پارتی ئاشتی و دیموكراتی كوردی‬ ‫گفتوگۆكانی لەنێوان حكومەت و پەكەكە دەستپێبكاتەوە»‪ ،‬پێشتریش باراك ئۆباما‪-‬ی سەرۆكی ویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لە‬ ‫لێدوانێكیدا پشتیوانی واڵتەكەی بۆ هەر گفتوگۆیەكی ئەنكەرە لەگەڵ ئۆجەالندا دەبڕیبوو‪ ،‬بەاڵم سەرباری ئەم پەرەسەندانە هێشتا‬ ‫لەناوەندە كوردییەكاندا و الی بەشێكی چاودێرانی سیاسی گوماندەكرێت لە سیاسەتی دەوڵەتی توركیا و زۆرجار پرسی گفتوگۆ‬ ‫وەك تەڵەیەك سەیر دەكرێت بۆ چەككردنی ‪ pkk‬و كۆتایی هێنان بە خەباتی چەكداریی ئەم هێزە نەتەوەییە‪ ..‬بۆ زانیاریی زیاتر‬ ‫بڕوانە الپەڕە ( ‪.. ) 42‬‬

‫بزووتنەوەی گۆڕان ملمالنێكانی دەشارێتەوە‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی رێكخەری گشتیی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان سەردانی ماڵی دوو سەركردەی بزووتنەوەكەی‬ ‫كرد كە دانیشتوون و وازیان لەبزووتنەوەكە هێناوەو‬ ‫سەردانەكەش بۆ هێوركردنەوەی گرژییە ناوخۆییەكانی‬ ‫بزووتنەوەكە بوو‪ ،‬بەاڵم تائێستا ناكۆكییە ناو ریزەكانی‬ ‫ئەم هێزە كۆتایی نەهاتووە‪.‬‬ ‫بەپێی هەندێ سەرچاوەی ئاگاداری وااڵپرێس‪،‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا رێكخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫بەوە نیگەران و بێتاقەت بووە كە دانیشتن و وازهێنانی‬ ‫سێ سەركردەكەی بزووتنەوەكەی بەشێوەیەكی خێرا‬ ‫لەمیدیاكاندا باڵوبۆتەوەو كاری كردۆتەسەر الیەنی‬ ‫مەعنەوی ریزەكانی بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬بەتایبەتی كە‬ ‫ئەو سێ سەركردەیە‪ ،‬عوسمانی حاجی مەحمود‪ ،‬ساالر عەزیز‪ ،‬قادری حاجی عەلی‪ ،‬خاوەن نفوزی خۆیانن لەناو بزووتنەوەكەدا‪ ،‬بە‬ ‫دیاریكراویش «عوسمانی حاجی مەحمود» كە وازهێنانی دەبێتە هۆی شكستی بزووتنەوەكە لە سنوری گەرمیان و بەشێكی كەركوكدا‪..‬‬ ‫وااڵپرێس بە بەدواداچوونێكی خۆیدا بۆ ئەم گرژییە ناوخۆییانەی بزووتنەوەكە چەند كەسێكی بەرپرسی ناو گۆڕانی بەسەركردەوەو‬ ‫هەموویان لەسەر ئەوە كۆك بوون كە ئەو سێ كەسایەتییەكەی گۆڕان هێشتا هەر سەربە بزووتنەوەكەیانن‪ ،‬بەاڵم هەڵسوڕاوی‬ ‫دیاری بزووتنەوەكە» ئارام شێخ محەمەد» لە چوارچێوەی بەدواداچوونێكی وااڵپرێس‪-‬دا كە لەالپەڕە (‪ )14‬باڵوبۆتەوە‪ ،‬تەئكیدی‬ ‫لەوە كردەوە كە نا سروشتییە بۆ حزبێكی سیاسی كە هەر هەمووی بەیەك جۆر بیربكاتەوە‪ ،‬ئەمەش وەك ئاماژەیەك بۆ بوونی‬ ‫ئەو دۆخە تایبەتییەی كە بزووتنەوەكەی تێدایە‪..‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪3‬‬

‫لە سەرچاوەی زۆر نزیكەوە ‪..‬‬ ‫وااڵپرێس‪ ،‬زانیاریی وورد لەسەر پەرەسەندن و جموجوڵەكانی‬ ‫فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنی دیجلە باڵو دەكاتەوە ‪..‬‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫ل��ەس��ەرچ��اوەی تایبەت و‬ ‫نزیكەوە‪ ،‬وااڵپرێس هەواڵ و زانیاریی‬ ‫ورد لەسەر هەموو پەرەسەندن و‬ ‫جموجوڵێكی سەربازیی فەرماندەیی‬ ‫ئۆپەراسیۆنی دیجلە باڵودەكاتەوە‪،‬‬ ‫هەموو زانیارییەكانیش بە رۆژ و كات‬ ‫و شوێن و بەڵگەوە پشتڕاستكراونەتەوە‬ ‫بەم شێوەیەی الی خوارەوە‪-:‬‬ ‫‪ .1‬لە رۆژی ‪ 2013/2/6‬دوای‬ ‫دڵنیابوونەوە لە هەبوونی تۆپێك لەناو‬ ‫گۆڕەپانی بارەگای فیرقەی ‪ ،12‬تانكێكی‬ ‫سپی و زرێپۆشێكی خۆڵەمێشی بە‬ ‫شێوەیەكی زۆر نهێنی بەدەردەكەون‬ ‫بە بێ زانینی هۆكارەكەی‪ ،‬لەگەاڵ‬ ‫ئەوەی كە ئەم شوێنە هەتا ئێستا بۆ‬ ‫هیچ كارێك بەكارنەهێنراوە‪.‬‬ ‫‪ .2‬لە رۆژی ‪ 2013/2/6‬بڕیارێكی‬ ‫كارگێڕی گەیشتە بارەگای فیرقەی ‪12‬‬ ‫كە لە وەزارەت��ی بەرگری عێراقەوە‬ ‫دەرچ��ووب��وو‪ ،‬ب��ڕی��ارەك��ە ل��ەب��ارەی‬ ‫رەزامەندی بوو لەسەر دامەزراندنی‬ ‫(‪ )2000‬دوو ه��ەزار سەرباز لەسەر‬ ‫میالكی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنی‬ ‫دیجلە‪.‬‬ ‫‪ .3‬ل���ە رۆژی ‪2013/3/7‬‬ ‫فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنی دیجلە‬ ‫بەنیازە (‪ )700‬سەربازی خۆبەخشی‬ ‫نوێ بنێرێت بۆ بارەگای فیرقەی ‪12‬‬ ‫لە كەركوك بە مەبەستی زیادكردنیان‬ ‫لەسەر میالكی فیرقەكە‪ ،‬لەگەاڵ ئەوەی‬ ‫كە حاڵی ح��ازر خولێكی بنەڕەتی‬ ‫تێدایە كە ‪ 20‬رۆژ دەخایەنێت‪ ،‬دوای‬ ‫تەواوبوونی ئەم خولە لە بارەگاكەدا‬ ‫وا بڕیارە ئەو ژمارە زۆرەی سەرباز‬ ‫وەربگرێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬ل���ە رۆژی ‪2013/3/7‬‬

‫كۆبونەوەیەك بەڕێوەچوو لە بارەگای‬ ‫لیوای پیادەی ‪47‬ی فیرقەی ‪ 12‬لە‬ ‫(تل الورد) لەو كۆبوونەوەیەدا باس‬ ‫لەوە ك��راوە كە هێزەكانی سەحوە‬ ‫دابمەزرێنن و پاراستنی بۆڕییە‬ ‫نەوتەكانیان پێ بسپێرن لە گوندی‬ ‫(الخبازە)‪.‬‬ ‫‪ .5‬ل���ە رۆژی ‪2013/3/7‬‬ ‫چەند هێزێكی سەربازیی سەر بە‬ ‫فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنی دیجلە و‬ ‫فیرقەی ‪ 12‬هەڵسان بە كوشتنی چوار‬ ‫كەس لە هێزەكانی سەحوە لە گوندی‬ ‫(مال عبدالله) بە گوێرەی زانیارییە‬ ‫سەرەتاییەكان ئ��ەو چ��وار كەسە‬ ‫بە شێوەیەكی نائاسایی چووبوونە‬ ‫ن��او ب��ارەگ��ای ئ��ەو فەوجەی كە لە‬ ‫ناوچەكەدایە‪.‬‬ ‫‪ .6‬لە رۆژی ‪ 2013/2/9‬بڕیارێك‬ ‫لە بەغداوە دەرچووە و تێیدا ئاماژە‬ ‫بەوە كراوە كە نوری مالكی داوای لە‬ ‫هەموو هێزەكانی سەحوە كردوە كە‬ ‫ئامادە بن لە شوێنی كارەكانیان و هەر‬

‫سەحوەیەكیش بڕی نۆ ملیۆن و چوار‬ ‫سەد هەزار دینار وەردەگرێت‪.‬‬ ‫‪ .7‬ن������وس������راوێ������ك ل��ە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی كاروباری ناوخۆوە‬ ‫هاتووە بۆ هەڵوەشاندنەوەی هەموو‬ ‫نووسینگەكانیان لە ت��ەواوی قەزا و‬ ‫ناحیەكانی سەر بە هەردوو پارێزگای‬ ‫كەركوك و سەالحەدین‪ ،‬ئەوەی كە‬ ‫بەم دواییانە وەكو ژوورێكی عەمەلیات‬ ‫و كۆنترۆڵكردن دروستكرابوو لە‬ ‫بەشەكانی پارێزگاكان‪.‬‬ ‫‪ .8‬لە رۆژی ‪ 2013/2/10‬زانیاری‬ ‫لەبارەی گواستنەوەی عەمیدی روكن‬ ‫(محمد خلف سعید ال��ف��ه��داوی)‬ ‫فەرماندەی فیرقەی ‪ 12‬باڵوبۆتەوە‪،‬‬ ‫ئەم زانیارییەش لە نێوان ئەفسەرەكانی‬ ‫ف��ی��رق��ەی ‪ 12‬داب�ڵ�اوك���راوەت���ەوە‪،‬‬ ‫زانیارییەكان ئاماژە بەوە دەكەن كە تا‬ ‫ئەو كاتەی ناوبراو لە مۆڵەتە خولییەكەی‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬ن��ووس��راوەك��ەش لە‬ ‫وەزارەتی بەرگرییەوە دەگاتە بارەگای‬ ‫فیرقە‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪4‬‬

‫سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بە راشـــــــ‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك دەنگی بە سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫و حكومەت و سەرۆكی هەرێمیش نەدابێت‬ ‫چی لێ چاوەڕوان دەكرێت؟‬

‫د‪ .‬ئەرسەالن بایز سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬راشكاوانە باس لە گرنگی پەرلەمانی كوردستان دەكاو رەخنەش‬ ‫لە كارایی و نا كارایی ئەو پەرلەمانە دەگرێت كە ئەو سەرۆكایەتیی دەكات‪ .‬لەبارەی بوونی ئۆپۆزسیۆنیشەوە لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان بەكارێكی ئیجابی دەداتە قەڵەم و رەخنەگرتنی ئۆپۆزسیۆنیش لە خودی خۆی وەكو سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬بە كارێكی زۆر ئاسایی دەزانێ‪ .‬د‪ .‬ئەرسەالن لەم چاوپێكەوتنەیدا كۆمەڵێك بیروبۆچوونی زیاتر بۆ‬ ‫وااڵپرێس دەخاتەڕوو‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬وااڵپرێس – بە هاوكاری‪ :‬فوئاد ئەحمەد‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪5‬‬

‫ـــكاوی بۆ وااڵپرێس دەدوێت‪:‬‬ ‫پەرلەمان رەنگدانەوەی باری‬ ‫حزبایەتییە لە كوردستان!‬

‫* ب��ەڕێ��ز‪ ،‬س��ەرۆك��ی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬سەرەتا دەپرسین ئەزموونی‬ ‫سەرۆكایەتیكردنی پ��ەرل��ەم��ان چۆن‬ ‫ئەزموونێكە‪ ،‬بەتایبەتی كە زۆرج��ار‬ ‫بەرپرسیارێتییەكان لە ئاست باشی و‬ ‫خراپیی ئەدای پەرلەماندا رووب��ەڕووی‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان دەكرێتەوە؟‬ ‫ پەرلەمان دەزگایەكی تەشریعی و‬‫چاودێری گ��ەورەی هەر واڵتیكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كاریگەری ئەو دەزگایە لە واڵتێكەوە‬ ‫بۆ واڵتێكی تر بەپێی پێشكەوتنی باری‬ ‫كۆمەاڵیەتی و روناكبیری ئ��ەو واڵتە‬ ‫دەگۆڕێت‪ .‬لە كوردستانی ئێمەدا راستە‬ ‫وەكو كارێكی فەرمی یەكێكە لە بااڵترین‬ ‫دەزگاكان‪ ،‬بەاڵم لەواقیعی عەمەلیدا ئەو‬ ‫دەزگ��ای��ە هێشتا لەچاو پەرلەمانەكانی‬ ‫دەوڵەتەكانی پێشكەوتووی دنیا هێشتا ئەو‬ ‫كاراییەو ئەو گرنگییەی نییە لەڕاستیدا‪،‬‬ ‫چونكە فراكسیۆنەكانی پەرلەمان لە‬ ‫چوارچێوەی بەرنامەی حزبەكانی خۆیاندا‬ ‫دەخولێنەوە‪ ،‬ئەو پەرلەمانە رەنگدانەوەی‬ ‫باری حزبایەتییە لە كوردستان! نازانم‬ ‫بە ت���ەواوی لە واڵت��ان��ی پێشكەوتووی‬ ‫دنیا چۆنە‪ ،‬بەاڵم نەخشە رێگایەك بۆ‬ ‫هەریەكێك لە فراكسیۆنەكانی پەرلەمان‬ ‫لەالیەن حزبەكانی خۆیانەوە دادەنرێت‬ ‫و دەبێت لە چوارچێوەی ئەو نەخشە‬

‫رێگایەدا پەرلەمانتارەكان كار بكەن و‬ ‫بەرنامەی هەڵبژاردنی حزبەكانی خۆیان‬ ‫جێبەجێبكەن‪ ،‬بەاڵم لەبارەی ئەوەی كە‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان بەرپرسیارە لە كارایی‬ ‫و نا كارایی ئ��ەو موئەسەسەیە ب��ەڕای‬ ‫من ئەوە زوڵمێكە لە هەموو سەرۆك‬ ‫پەرلەمانەكانی كوردستان دەكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان تەنیا ئەركی سەرشانی‬ ‫ئیدارەدانی كۆبوونەوەكان و پڕۆژە یاساكان‬ ‫و چاودێریكردنی دامەزراوە حكومییەكانە‬ ‫ل��ەالی��ەن پەرلەمانتارەكانەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوانەشدا دەبێت لیژنە دائیمیەكانی‬ ‫پەرلەمان كە چاودێری كاروباری حكومەت‬ ‫دەكەن‪ ،‬رۆژانە سەردانی پڕۆژەو دام و‬ ‫دەزگاكانی حكومەت بكەن بۆ ئەوەی‬ ‫بزانن تا چ رادەی��ەك ئەو پڕۆژانە یان‬ ‫ئەو یاسایانەی لە پەرلەمان دەرك��راوە‬ ‫جێبەجێكراوەو كەموكورتیەكانیان لە‬ ‫كوێن‪ ،‬ئینجا موناقەشەی پەرلەمان لە‬ ‫هۆڵی پەرلەمان لەالیەن پەرلەمانتارانەوە‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەپێی بیروڕاو تێڕوانینی ئەو‬ ‫پەرلەمانتارانە بۆ هەر پ��ڕۆژە یاسایەك‬ ‫یان بۆ هەر بڕیارێك ئەوان لە ئەنجامی‬ ‫دەنگدانی پەرلەمان ئەو مەسەالنە یەكالیی‬ ‫دەكەنەوە‪ ،‬سەرۆكی پەرلەمان جیا لە‬ ‫ئیدارەدانی كارەكانی پەرلەمان‪ ،‬جیا لە‬ ‫دەنگی خۆی دەتوانێت تا رادەیەكی بچووك‬

‫پ���ارت���ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دانانی بۆمب بۆ‬ ‫كەناڵی نالیا ب��ە دەستێكی‬ ‫تێكدەرانەو سیناریۆ ناو دەبات‬ ‫و ئ��ام��اژە ب���ەوەدەك���ات كە‬ ‫پارتی یەكێكبووە لەو حزبانەی‬ ‫پشتگیریی ك��ەن��اڵ��ی نالیای‬ ‫كردووە‪ ،‬پاش ئەوەی كەسێك‬ ‫لەبەرنامەیەكی نالیادا وتەی‬ ‫نەشیاو بە ب��ارزان��ی دەدات‪،‬‬ ‫هەنێك لەالیەنگرانی پارتی‬ ‫لەسلێمانی گردبوونەوەیەك‬ ‫لەبەردەم نالیادا ساز دەكەن‬ ‫و ب��ۆ ش��ەوەك��ەش��ی بۆمبێك‬ ‫لەسەربانی نالیا دەتەقێتەوە‪.‬‬

‫ل��ە ك��ات��ێ��ك��دا س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬هۆكاری گرژی و‬ ‫ئاڵۆزییەكانی ناوچە سوننە نشینەكان‪،‬‬ ‫بۆ ئەوە دەگێڕێتەوە كە حكومەتەكەی‬ ‫مالیكی نەیتوانیوە بەشێوەیەكی‬ ‫تەندروست مامەڵە لەگەڵ سەرجەم‬ ‫دۆس��ی��ی��ە ئەمنی و سیاسییەكانی‬ ‫واڵت���دا بكات و ب���ەدەم داواك���اری‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران��ەوە بچێت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫هۆشیار زێباری لە دیمانەیەكی تایبەتی‬ ‫خۆیدا لە كەناڵێكی عەرەبیدا ئاماژەی‬ ‫بەوەكردووە كە مالیكی بەشێوەیەكی‬ ‫دانایی و رێكوپێك مامەڵەی كردووە‬ ‫لەگەڵ خۆپیشاندەراندا‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪6‬‬

‫كاریگەر بێت لەسەر پڕۆژە یاساكان یان‬ ‫لەسەر یەكالیی كردنەوەی قانونەكان‪،‬‬ ‫بەاڵم نە قانوونیە نە دەشبێت تەدەخول‬ ‫لە ئیش و كارەكانی پەرلەمانتاراندا بكات‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش بۆ ئ��ەوەی��ە كە خسوسییەتی‬ ‫خۆیان یان ئازادی بیروڕای خۆیان یان‬ ‫دەنگدانی خۆیان ل��ەدەس��ت ن��ەدەن‪.‬‬ ‫پێموایە لەكاتێكدا كە سەرۆكێكی كارای‬ ‫پەرلەمان لە كۆمەڵگەیەكی پێشكەوتوو‬ ‫یان لە زەمینەیەكی سیاسی پێشكەوتووی‬ ‫دونیادا دەبینرێت‪ ،‬زۆر جیاوازە لەو‬ ‫كۆمەڵگایانەی كە تازە هەنگاو بەرەو‬ ‫دیموكراسی و بە دامەزراوەیی دەنێن‪.‬‬ ‫لەكاتێكیشدا كە زەمینەی سیاسی لە‬ ‫كوردستاندا بەم جۆرەی ئێستایە پەرلەمان‬ ‫و سەرۆكی پەرلەمانیش زادەی واقیعی‬ ‫خۆیەتی ئەویش بەشێكە لەو سیستمە‪.‬‬ ‫* ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی كوردستاندا‬ ‫فراكسیۆنی كەمینە هەیەو فراكسیۆنی‬ ‫زۆری��ن��ە‪ ،‬تۆ خ��ۆت چ��ۆن دەڕوانیتە‬ ‫ئەم هاوكێشەیە‪ ،‬واتە لەسایەی ئەم‬ ‫دوال��ی��زم��ەدا چ��ۆن یاساكان تەشریع‬ ‫و پەسەند دەكرێن و دەرهاویشتەو‬ ‫دەرەن��ج��ام��ەك��ان��ی چ��ۆن دەبینن لە‬ ‫ئەزموونی پەرلەمانی كوردستاندا؟‬ ‫ ل��ەه��ەر پەرلەمانێكی دنیای‬‫پێشكەوتوودا زۆرینەو كەمینە هەیە‪،‬‬ ‫زۆری��ن��ەو كەمینە بەپێی تێڕوانینی‬ ‫ه��ەری��ەك��ێ��ك��ی��ان ب��ۆ ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی‬ ‫حكومەت ئیدارەدانی ئیش و كارەكان‬ ‫و خزمەتگوزاری‪ ،‬بەرنامەی خۆیان‬ ‫هەیەو لەكاتی هەڵبژاردندا بانگەشەی بۆ‬ ‫دەكەن‪ ،‬دەنگی زۆرینەش كە حكومەت‬ ‫پێكدەهێنێ ب��ەردەوام كار لەسەر ئەوە‬ ‫دەكات بۆ ئەوەی وەاڵمی ئەو دەنگانە‬ ‫ب��دات��ەوە‪ ،‬وەاڵم���ی كۆمەاڵنی خەڵك‬ ‫بداتەوە كە دەنگیان داوەتێ بۆ ئەوەی‬ ‫ئ��ەو پ��ڕۆژەی��ە پێشكەش بكات و ئەو‬ ‫پڕۆژەیە تەنفیز بكات كە بانگەشەی بۆ‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ب���وون���ی ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن ل��ەه��ەر‬ ‫پەرلەمانێكی دنیا كارێكی ئیجابی و‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫رەخنەگرتنی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫كارێكی زۆر زۆر‬ ‫ئاساییە‬ ‫ئەم ئەزمونەی ئێمە‬ ‫نە سەرۆكایەتییە‬ ‫نە پەرلەمانییە‪،‬‬ ‫شێوە تێكەڵەیەكە‬ ‫لەنێوان سیستمی‬ ‫سەرۆكایەتی‬ ‫و سیستمی‬ ‫پەرلەمانیدا‬ ‫بەپێی پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمان‬ ‫هیچ مانعێك‬ ‫نییە ئەگەر‬ ‫پەرلەمانتارێك‬ ‫دوای چەند‬ ‫ئاگاداركردنەوەیەك‬ ‫نەڕواتە دەرەوەو‬ ‫بێدەنگ نەبێ و‬ ‫دانەنیشێ‪ ،‬بانگی‬ ‫پۆلیسی بۆ بكەیت‬

‫پێشكەوتووە‪ ،‬چونكە نەبوونی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كاری سلبی و هێمای دواكەوتوویی ئەو‬ ‫پەرلەمانەیە یان ئەو كۆمەڵگایەیە‪ .‬كارێكی‬ ‫ئاساییە كە ئۆپۆزسیۆن هەمیشە بەچاوی‬ ‫رەخ��ن��ەوە تەماشای ئیش و كارەكانی‬ ‫حكومەت بكات‪ ،‬بەاڵم لە هەمانكاتیشدا‬ ‫ناكرێت كارە ئیجابییەكانی نادیدە بگرێت‪،‬‬ ‫بۆیە ل��ە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان��دا ئەو‬ ‫دوالیزمەیە گەلێك جاری وا هەیە بەیەكدا‬ ‫هەڵدەشاخێن‪ ،‬گەلێك جاری وا هەیە بە‬ ‫نەرم و نیانی كار لەگەڵ یەكتری دەكەن‪،‬‬ ‫گەلێك ج��اری واش هەیە دادەنیشن‬ ‫كۆبوونەوە دەك��ەن لە بەینی خۆیاندا‬ ‫رێكدەكەون لەسەر هەندێك بڕیار‪ ،‬یان‬ ‫لەسەر هەندێك پڕۆژە یاسا‪ ،‬یان لەسەر‬ ‫هەندێك لەو كارانەی كە ئێستا ناویان‬ ‫هاتووەو رەهەندی نیشتمانیان هەیە‪ .‬هەر‬ ‫بۆیە كوردستان كە تەجروبەیەكی حوكمڕانی‬ ‫نییە تەجروبەیەكی پەرلەمانی دێرینی‬ ‫نییە بڵێین هی سەدان ساڵ لەمەوبەرە‪،‬‬ ‫بۆیە ئ��ەم ئەزمونەی ئێستا لە نێوانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و زۆرینەیە لە سەرەتاكەیدا‬ ‫گیروگرفتێكی زۆری بۆ ئێمە دروستكرد!‬ ‫لێك س��ورب��وون��ەوەو موقاتەعەكردنی‬ ‫یەكتری زۆر زۆر ب��وو‪ ،‬تەنانەت جاری‬ ‫وا هەبوو مەرحەبای یەكیشیان نەدەكرد‪،‬‬

‫‪7‬‬

‫بەاڵم پێبەپێی رۆژو پێبەپێی سوود وەرگرتن‬ ‫لە ئەزموونی واڵت��ان‪ ،‬سەردانی پەرلەمانتارە‬ ‫بەڕێزەكان بۆ پەرلەمانەكانی دنیاو هێنانی‬ ‫شارەزایان بۆ ئەوەی لێرە موحازەراتمان پێبڵێنەوە‬ ‫بۆ چۆنیەتی مامەڵەكردن لەنێوان زۆرینەو‬ ‫كەمینەدا‪ ،‬ئێستا هەنگاوەكان زۆر بەرەوپێشەوە‬ ‫چووەو پەیوەندییەكان زۆر باشتر بوون و ئەو‬ ‫گرژییەی كە جاران هەبوو نەماوە‪ ،‬بۆیە پێموایە‬ ‫بەڕووكارێكی زۆرباش كارەكان بەڕێوەدەچن‪.‬‬ ‫* هەندێجار دەبینین ل��ە میدیاكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە رەخنەت لێدەگیرێت وەك‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان‪ ،‬هەندێجار رەخنەكان‬ ‫لەالیەن هەندێ لە پەرلەمانتارانەوەیە‪ ،‬ئێوە‬ ‫چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەو رەخنانەدا دەكەن؟‬ ‫ رەخنەگرتنی ئۆپۆزسیۆن لە سەرۆكی‬‫پەرلەمان كارێكی زۆر زۆر ئاساییە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنێك‬ ‫كە نەك هەر دەنگی بە سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫نەدابێت بگرە لە هۆڵەكەش چووبێتە دەرەوە‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك نەك هەر دەنگی بە سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان نەدابێت بەڵكو دەنگی بە حكومەتەكەو‬ ‫بە سەرۆكی هەرێمیش نەدابێت ئێ چی لێ‬ ‫چاوەڕوان دەكەی؟ تۆ بڵێی ئەو ئۆپۆزسیۆنە بە‬ ‫شان و باڵماندا هەڵبدات؟ حەتمەن كاری ئەوان‬ ‫كاری رەخنەیەو رەخنەكانیشیان ئێمە بە كارێكی‬ ‫ئاسایی خۆیان دەزانین‪ ،‬بەاڵم كاتێك كە هێڵی‬ ‫سوور دەبەزێندرێت كە كارەكان كە رەخنەكان‬

‫دەكەونە بواری ناحەقیەوە ئەمە كارێكی خراپە‪،‬‬ ‫ئەگینا رەخنە لە شوێنی خۆی كارێكی ئاساییە‪،‬‬ ‫پەرلەمانتارەكانی غەیری ئۆپۆزسیۆن ئەگەر‬ ‫رەخنەیان هەبێت مومكینە ئەوان رەخنەكەیان‬ ‫بە پێچەوانەوە بێت جارجارە دەڵێن سەرۆكایەتی‬ ‫پەرلەمان نەرمە لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن دەرفەتی‬ ‫زۆر زۆریان دەداتێ زۆر موراعاتیان دەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم كاری سەرۆكایەتی پەرلەمان ئیدارەدانی‬ ‫كۆبوونەوەكانە راگرتنی هاوكێشەكەیە لە نێوان‬ ‫زۆرینەو كەمینەدا‪.‬‬ ‫* زۆرك��ەس پێیوایە كە بۆ گەشەپێدانی‬ ‫ژیانی دیموكراسی لە كوردستاندا‪ ،‬پێویستە‬ ‫سیستمی حوكمڕانێتی لە كوردستاندا پەرلەمانی‬ ‫بێت‪ ،‬بۆچوونی ئێوە لەسەر ئەم پرسە چییە؟‬ ‫بۆ داوا دەكرێت سیستمەكە پەرلەمانی بێت‬ ‫و سیستمێكی وەها چ جیاوازییەكی هەیە لە‬ ‫سیستمی سەرۆكایەتی؟‬ ‫ ل���ەب���ارەی سیستمی ح��وك��م��ڕان��ی لە‬‫كوردستاندا‪ ،‬چەندین جۆر سیستمی حوكمڕانی‬ ‫هەیە لە دنیادا‪ ،‬سیستمی حوكمڕانی هەیە وەكو‬ ‫ئەوەی ئەمریكا سیستمی حوكمڕانی پەرلەمانی‬ ‫هەیە وەكو بەریتانیا وەكو سوید وەكو هەندێك‬ ‫لە واڵتەكانی ئەوروپی سیستمی حوكمڕانیش‬ ‫هەیە ت��ێ��ك��ەاڵوە لەنێوانی س��ەرۆك��ای��ەت��ی و‬ ‫پەرلەمانی وەكو فەرەنسا‪ ،‬هەریەكێكیان لەوانە‬ ‫ئەگەر پسپۆڕان دی��راس��ەی بكەن ئیجابیات‬ ‫و سلبیاتی خ��ۆی هەیە لە واقیعی ئەمڕۆی‬ ‫كوردستاندا‪ .‬ئەوەی من تێیبگەم ئەم ئەزمونەی‬ ‫ئێمە نە سەرۆكایەتییە نە پەرلەمانیشە شێوە‬ ‫تێكەڵەیەكە لەنێوان سیستمی سەرۆكایەتی و‬ ‫لەنێوان سیستمی پەرلەمانی‪ ،‬چونكە تەنسیقێكی‬ ‫تەواو لەنێوان هەرسێ سەرۆكایەتییەكەدا هەیە‬ ‫بۆ كارە چارەنووسسازەكانی میللەتەكەمان بۆیە‬ ‫تا ئێستا ئەمە رۆیشتووە مومكینە هەندێك‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆن یان هەندێك الیەنی تریش‬ ‫هەبن پێیان وابێت ئەم سیستمە سیستمێكی‬ ‫سەرۆكایەتییە‪ ،‬بە ن��ەزەری خۆم سیستمێكی‬ ‫سەرۆكایەتی نییە ئەم سیستمەی ئێستاش ئەگەر‬ ‫بمێنێ بە نەزەری من هیچ زەرەرێك لە پڕۆسەكە‬ ‫نادات و ئەگەر پەرلەمان و زۆرینەی خەڵكی‬ ‫كوردستان بە سیستمێكی تر گۆڕیان كە صرف‬ ‫پەرلەمانی بێت ئەویش بە ن��ەزەری من هیچ‬

‫لەهەر‬ ‫پەرلەمانێكی‬ ‫دنیای‬ ‫پێشكەوتوودا‬ ‫زۆرینەو‬ ‫كەمینە هەیە‬

‫لەچاو‬ ‫پەرلەمانەكانی‬ ‫پێشكەوتووی‬ ‫دنیا هێشتا‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‬ ‫ئەو كارایی و‬ ‫گرنگییەی نییە‬ ‫فراكسیۆنەكانی‬ ‫پەرلەمان لە‬ ‫چوارچێوەی‬ ‫بەرنامەی‬ ‫حزبەكانی‬ ‫خۆیاندا‬ ‫دەخولێنەوە‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪8‬‬

‫زەرەرێ��ك لە مەسەلەكان نادات‪،‬‬ ‫بەاڵم گرنگ رای پەرلەمانتارەكان‬ ‫و رای كۆمەاڵنی خەڵی كوردستانە‪.‬‬ ‫* ه���ەن���دێ رەخ���ن���ەت‬ ‫هاتەسەر لەسەر ئ��ەوەی كە بە‬ ‫بانگی‬ ‫پەرلەمانتارێكت وتبوو‬ ‫پۆلیس دەكەم بتكاتە دەرەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫مەسەلەیە چۆن بوو؟‬ ‫ ل��ەب��ارەی ئ���ەوەی ك��ە من‬‫لەبەرامبەر پەرلەمانتارێكدا وتوومە‬ ‫بانگی پۆلیس دەك��ەم بۆ ئەوەی‬ ‫بتكاتەدەرەوە‪ ،‬پێمباشە كەمێك‬ ‫لەسەر ئەو ئەركانە بوەستم كە‬ ‫پۆلیسی تایبەتی پەرلەمان لەسەر‬ ‫شانێتی‪ ،‬یەكێك ل��ە كارەكانی‬ ‫پاراستنی پەرلەمانە لە هێرشەكانی‬ ‫دەرەوە بۆ ناو پەرلەمان‪ ،‬دووەمین‬ ‫ئەركی سەرشانی پاراستنی ئارامی‬ ‫ناو پەرلەمانە بە خودی ناو هۆڵی‬ ‫پەرلەمانیشەوە لەكاتێكدا ئەگەر‬ ‫پێویست بوو‪ .‬پەرلەمانتارێك بە‬ ‫درێژایی سێ ساڵ و نیو زمانی‬ ‫دیالۆگ نەزانێت‪ ،‬زمانی تێگەیشتن‬ ‫لە یەكتری و سەردەمیانە فێر‬ ‫نەبووبێت‪ !..‬ئیتر چی لێ چاوەڕوان‬ ‫دەك��رێ��ت! س��ەرۆك��ی پەرلەمان‬ ‫پێی بڵێت دانیشە دانەنیشێت‪،‬‬ ‫پ��ێ��ی بڵێت ب��ێ��دەن��گ بێدەنگ‬ ‫نەبێت‪ ،‬پێی بڵێت ب���ڕۆدەرەوە‬ ‫نەڕواتە دەرەوە‪ ،‬بەرامبەر بەو‬ ‫گوێنەگرتنەی ئ��ەو پەرلەمانتارە‬ ‫یان ئەوەتا دەبێت كۆبوونەوەكانی‬ ‫پەرلەمان دوابخەیت یان ئەوەتا‬ ‫دەب��ێ��ت ئیجرائات لەبەرامبەر‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە بكەیت‪ ،‬بەپێی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانیش هیچ‬ ‫مانعێك نییە ئەگەر پەرلەمانتارێك‬ ‫دوای ئەو هەموو ئاگاداركردنەوەیە‬ ‫كە ن��ەڕوات��ە دەرەوەو بێدەنگ‬ ‫نەبێ و دانەنیشێ‪ ،‬بانگی پۆلیسی‬ ‫بۆ بكەیت و پێی بڵێیت كاكە‬ ‫وەرە بیبە دەرەوە‪ ،‬ناكرێت كاری‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫تا واقیعی روناكبیری‬ ‫كوردستان‪ ،‬هۆشیاری‬ ‫كوردستان بەرەو‬ ‫پێشەوە نەچێت و‬ ‫نەگاتە ئاستی دەوڵەتە‬ ‫پێشكەوتووەكانی دنیا‬ ‫ناتوانین پەرلەمانێكمان‬ ‫هەبێت بەوشێوەیەی‬ ‫ئێستا كە لە واڵتانی‬ ‫پێشكەوتووی دنیادا‬ ‫هەیە‬

‫پەرلەمانیش لەسەر پەرلەمانتارێك‬ ‫بوەستێنین‪ ،‬بۆ زانیاری خوێنەرانیش‬ ‫ئ��ەوە یەكەمینجاریش نییە ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە ب��ەو ج��ۆرە رەفتار‬ ‫بكات‪ ،‬ئەوە چەندەمینجارە ئەو‬ ‫رەفتارە دەنوێنێ‪ ،‬وای بۆدەچم‬ ‫بە بەرنامە ئەوە بكات بۆ ئەوەی‬ ‫هەندێك مەرامی تایبەتی خۆی‬ ‫بەدیبهێنێت‪.‬‬ ‫* ب��ەڕای ئێوە مەرجەكانی‬ ‫ك��اراك��ردن��ی زی��ات��ری پەرلەمان‬ ‫چین‪ ،‬بە تایبەتی كە داوا زۆرە‬ ‫ئەم دام��ەزراوە نیشتمانییە رۆڵی‬ ‫گەورەتر بگێڕێت؟‬ ‫ پێشتریش وتم پەرلەمانیش‬‫زادەی واقیعی كۆمەڵگەو واقیعی‬ ‫س��ی��اس��ی ه���ەر میللەتێكە‪ ،‬تا‬ ‫واقیعی سیاسی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬تا‬ ‫واقیعی كۆمەڵی كوردستان‪ ،‬تا‬

‫واقیعی روناكبیری كوردستان‪،‬‬ ‫هۆشیاری كوردستان بەرەو پێشەوە‬ ‫نەچێت و نەگاتە ئاستی دەوڵەتە‬ ‫پێشكەوتووەكانی دنیا ناتوانین‬ ‫پەرلەمانێكمان هەبێت بەوشێوەیەی‬ ‫ئێستا كە لە واڵتانی پێشكەوتووی‬ ‫دن��ی��ادا ه��ەی��ە‪ .‬ه��ەر بۆیە ئەمە‬ ‫مەسەلەیەكی دیالیكتیكیە دەبێت‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان و‬ ‫حزبە سیاسییەكان ئاستی هۆشیاری‬ ‫كۆمەاڵنی خەڵك بەرزبكەنەوە‪،‬‬ ‫دەبێت حزبە سیاسییەكان ئاستی‬ ‫ه��ۆش��ی��اری ك��ادی��رەك��ان��ی خۆیان‬ ‫بەرزبكەنەوە بۆ ئەوەی بزانن چۆن‬ ‫تەعامول لەگەڵ یەكتریدا دەكەن‬ ‫و چۆن تەعامول لەگەڵ مەسەلە‬ ‫چارەنوسسازەكانی میللەتەكەماندا‬ ‫دەكەن‪ ،‬چۆن كار لەگەڵ یەكتریدا‬ ‫دەكەن بەتایبەتی لەناو پەرلەمان و‬ ‫فراكسیۆنەكانی پەرلەماندا‪ ،‬چۆن‬ ‫تەعامول لەگەڵ حكومەت و دام و‬ ‫دەزگاكانیدا دەكەن‪ ،‬هەموو ئەمانە‬ ‫لەڕووی دیالیكتیكییەوە بەیەكەوە‬ ‫بەندە‪ ،‬بەاڵم ئاستی هۆشیاری و‬ ‫سیاسی كۆمەاڵنی خەڵكی كوردستان‬ ‫ب��ە ب���ەراورد ب��ە واڵتێكی وەك��و‬ ‫عێراق زۆر لە پێشەوەیە‪ ،‬وەكو‬ ‫باسم كرد پەرلەمان و حكومەت‬ ‫و سەرۆكایەتی هەرێم و حزبەكان‬ ‫رەن��گ��دان��ەوەی واقیعی سیاسی‬ ‫كۆمەاڵیەتی هۆشیاری خەڵكی‬ ‫كوردستانن‪.‬‬ ‫خ��ۆش��ب��ەخ��ت��ان��ە ئ��ەرك��ەك��ان��ی‬ ‫سەرشانمان رۆژ بەڕۆژ بەرەوپێشەوە‬ ‫دەڕوات و میللەتەكەشمان رۆژ‬ ‫ب��ەڕۆژ بەرەوپێشەوە دەڕوات و‬ ‫كاری حكومەت و كاری سەرۆكایەتی‬ ‫ه��ەرێ��م و ك���اری س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان بەرەو پێشەوە‬ ‫دەڕوات‪ ،‬ئێمە تموحمان هەیە‬ ‫ئینشائەڵاڵ لە چەند ساڵی داهاتوودا‬ ‫بگەینە ئاستێكی باشتر‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫دوا بزمار لە تابووتی دەسەاڵتی مالیكی‪!..‬‬ ‫شێخ موعتەسەم رەشید‬ ‫ئاشكرایە تاكڕەوی مالیكی و بە شەخسەنەكردنی دەسەاڵت و پشتگوێخستنی‬ ‫بنەماكانی دەستووری عێراق‪ ،‬ئەم واڵتەی دووچاری كۆمەڵێك قەیرانی سیاسی كردۆتەوە‪.‬‬ ‫كێشەكانی لەگەڵ حكومەتی هەرێمداو پشتگوێخستنی ماددەی (‪ )140‬و قەیرانی چۆنیەتی‬ ‫هەناردەكردنی ن��ەوت‪ ،‬كێشەی پێشمەرگە‪ ،‬كێشەكانی لەگەڵ ناوچە‬ ‫سوننەنشینەكان و وەالخستنی كەسایەتییە سیاسییەكانیان‪ ..‬عێراقی لە بەردەم‬ ‫پارچە پارچە كردندا راگرتووە‪.‬‬ ‫بۆ بەدبەختی عێراق و هەرێمی كوردستان بەهۆی غیابی كەسایەتی سیاسی‬ ‫و كارێزمی سەركۆمار‪ ،‬مام ج��ەالل‪-‬ەوە ئومێدی چارەسەركردنی كێشەكان‬ ‫دووركەوتۆتەوە‪ .‬لەكاتێكدا دەستێوەردانی دەرەكی لەالیەك و واڵتانی دراوسێ‬ ‫لەالیەكیتر‪ ،‬هەناسەیان لە ناوخۆی عێراق تەنگكردۆتەوەو قەیرانەكانیان ئاڵۆزتر‬ ‫كردووە‪ .‬لەكێشەی ناوخۆییەوە بەرەو كێشەیەكی ناوچەیی پەلكێشی دەكەن كە‬ ‫بووەتە هەڕەشەیەكی مەترسیدار لەسەر داهاتووی عێراق و سیستمە فیدراڵییەكەی‬ ‫ئێستای‪ .‬پرسیارە جددییەكە ئەوەیە ئەی كورد چی بكات لەم نێوانەدا؟‬ ‫پێشبینیكردن و راڤەكردنی ئەو دواڕۆژە نا دیارەی عێراق كارێكی ئاسان نییە بەتایبەتی بۆ هەرێمی‬ ‫كوردستان كە بەستراوەتەوە بە عێراقەوە‪ ،‬دەكرێت پرسیار لەوە بكەین ئایا هەرێمی كوردستان لەناو قەیرانە‬ ‫یەكلەدواییەكەكانی عێراقدا وەكو قەوارەیەكی سەربەخۆ دەمێنێتەوە؟ یان ئەم نیمچە سەربەخۆییەی ئێستایشی‬ ‫لە كیس دەچێت؟ بێگومان ئەو بارودۆخە تەمومژاوییەی عێراق لەبەردەم چەند كارتێكدا رامان دەگرێت كە‬ ‫بەدەست كوردەوەیە‪ ،‬كارتێكیان كشانەوەی الیەنی كوردییە لە عێراقدا‪ ،‬گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی عێراقدا‪،‬‬ ‫دیاریكردنی وادەیەك بۆ چارەسەركردنی قەیرانەكان‪ ،‬چەند كارتێكن كە دەكرێت سەركردایەتی سیاسی كورد‬ ‫یەك یەك رایانكێشێت‪ .‬بەرامبەر بەو كارتانەش یەكهەڵوێستی هێزە سیاسییەكانی هەرێم لەگەڵ بەرەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا بووەتە پێویستییەكی مێژوویی تا گەلی كورد بەهێزێكی تۆكمە‪ ،‬بەڕۆحێكی نەتەوەخوازییەوە‬ ‫لەبەردەم هەموو ئەگەرەكاندا هەڵوێستی پێویست وەرگرێت‪.‬‬ ‫بۆ بەدیهێنانی ئەو هەڵوێستە چارەنووسسازە پێویستە الیەنی دەسەاڵت و الیەنی ئۆپۆزسیۆن لە ناوخۆی‬ ‫هەرێمدا هەماهەنگی بنوێنن بەگوێرەی بەرنامەیەكی كاری هاوبەش بۆ پیادەكردنی پڕۆسەی چاكسازی‬ ‫و قەاڵچۆكردنی دیاردەی گەندەڵی بەهەموو جۆرەكانیەوە كە بێشك دەبێتەمایەی پەیوەندییەكی‬ ‫پۆزەتیڤانە لەنێوان دەسەاڵت و شەقامدا‪ ،‬بەدیوێكی تریشدا خەڵك خۆیان بە بەرپرسیار دەزانن‬ ‫لەبەردەم ئەركە نەتەوەیی و نیشتمانییەكانداو دەبنە سەرچاوەی هێزێكی لەبن نەهاتوو لەبەردەم‬ ‫هەموو پێشهاتێكدا‪.‬‬ ‫بێ گومان بۆ خوڵقاندنی ئەو مەناخە سیاسییە كۆمەاڵیەتییە پێویستمان بەبوونی ئیرادەو‬ ‫متمانەی نێوان الیەن و هێزە سیاسییەكانی هەرێم هەیە‪ ،‬ئەگەر ئەو هاوكێشە سیاسییەی‬ ‫نێوان حزبە كوردستانییەكان كە هەر هەموویان بەیەكەوە دەبەستێتەوە‪ ،‬گرفتی البەالی‬ ‫تێنەكەوێ و ئیفلیج نەكرێ‪ ،‬وەكو ئەوە وایە دوا بزماریان لە تابووتی دەسەاڵتی‬ ‫مالیكی دابێت‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪10‬‬

‫لە دیدی ئۆپۆزسیۆنی كوردییەوە؟‬

‫ئەو هەنگاوانە كامانەن بۆ‬ ‫دروستكردنی دەوڵەتی كوردی‪..‬؟‬

‫باسكردن لە دەوڵەتی كوردی‪ ،‬خواستێكی نەتەوەیی كوردە‪ ،‬بەاڵم لە ئاستە سیاسییەكەیدا‪ ،‬زیاتر هەردوو هێزە‬ ‫دەسەاڵتدارەكەی كوردستان‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان دەیوروژێنن‪ ،‬لە تریبۆن‪-‬ی‬ ‫ئەمجارەی وااڵپرێس‪-‬دا بە بیروبۆچوونی كۆمەڵێك دەنگ ئاشنا دەبین كە بەرپرس و كادیرو نوسەرو رۆژنامەنووسی سەربە‬ ‫حزبە ئۆپۆزسیۆنەكانی كوردستانن‪ ،‬واتە تریبۆن دەبێتە سەكۆیەك بۆ نمایشكردنی دیدی ئۆپۆزسیۆن بۆ پرسی دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی‪.‬‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬مەم ئارام‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪11‬‬

‫ئ��وم��ێ��د گ��ێ��ڵ��ەرەی��ی‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووس‪:‬‬ ‫زۆر كاری گرنگ هەیە‬ ‫ك��ە ل��ە ئێستا پێویستە‬ ‫سیاسییەكانی ك��ورد كاری‬ ‫ل��ەس��ەر ب��ك��ەن‪ ،‬ب���ەاڵم لە‬ ‫هەموویان گرنگ ترو وەك‬ ‫خاڵی یەكەم‪ ،‬بریتییە لە‬ ‫یەكخستن و كۆكردنەوەی‬ ‫ماڵی ك��ورد‪ ،‬دی��ارە لێرەدا‬ ‫مەبەستم ئەوەیە كە خاوەنی‬ ‫یەك گوتاری سیاسی كۆك‬ ‫بین لەبەرامبەر دوژم��ن و‬ ‫هەمیشە لە بەرامبەر زلهێزو‬ ‫خاوەن بڕیارەكاندا‪ .‬پێویستە‬ ‫سیاسییەكانی ئێمە نەكەونە‬ ‫ژێر كاریگەری داگیركەرە‬ ‫دێرینەكانی كوردستان و‬ ‫وشیارانە مامەڵە بكەن و‬ ‫رەچ��اوی دابینكردن و بە‬ ‫دەستهێنانی زۆرترین ماف‬ ‫بكەن بۆ گەلی ك��ورد كە‬ ‫ئەمە من وەك هەنگاوێك‬ ‫دەیبینم بەرەو لەدایكبوونی‬ ‫دەوڵ��ەت��ێ��ك��ی ن��ەت��ەوەی��ی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆ ل��ە ئ��ای��ن��دەدا‪،‬‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی دەوڵ��ەت��ی‬ ‫ك��وردی عەقڵە‪ ،‬سیاسەتە‪،‬‬ ‫س��ت��رات��ی��ژە‪ ،‬دڵ��س��ۆزی��ی��ە‪،‬‬ ‫هەركاتێك ئەمانە وجودی‬ ‫هەبوو دەوێ��ری��ن ب��اس لە‬ ‫دروستكردنی دەوڵەتیش‬ ‫بكەینەوە‪.‬‬ ‫ه����اوژی����ن ع��وم��ەر‬ ‫سەرنووسەری رۆژنامەی‬ ‫بەیان‪:‬‬ ‫ئ����ەم����ڕۆ زان���ای���ان���ی‬

‫س���ی���اس���ەت پ��ێ��ی��ان��وای��ە‬ ‫چ����ارەس����ەری ك��ێ��ش��ەك��ان‬ ‫تەنها بەپالن و ستراتیژی‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ی ن��اب��ن‪ ،‬كێشە‬ ‫بچووك و ناوخۆییەكانیش‬ ‫رەه���ەن���دی دەرەك�����ی و‬ ‫نێودەوڵەتیان ه��ەی��ە‪ ،‬چ‬ ‫جای داواكارییەكی گەورەی‬ ‫وەك��و بەدەوڵەتبوون‪ .‬بە‬ ‫دەوڵەتبوونی كورد‪ ،‬تەنها‬ ‫لەسەر پالن و ستراتیژێكی‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ی ن��ەوەس��ت��اوە‪،‬‬ ‫كێشەی ئێمە تێكهەڵكێشە‬ ‫لەگەڵ كۆمەڵێك ئاستەنگی‬ ‫وەك��و سیاسەتی واڵتانی‬ ‫دەوروب��ەر كە كوردیان بە‬ ‫سەردا دابەشكراوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫بۆ ئێمە گرنگە‪ ،‬كار لەسەر‬ ‫سێ‌ تەوەری گرنگ بكەین‪.‬‬ ‫یەكەم‪ :‬هەرێمی كوردستان‬ ‫ل��ەڕووی دام��ەزراوەی��ی��ەوە‬ ‫بكەینە بناغەی دەوڵەتێك‬ ‫ك��ە ل��ە ئ��ای��ن��دەدا روو لە‬ ‫دروس���ت���ب���وون دەك����ات‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬س��وود وەرگرتن‬ ‫ل��ە س��ی��اس��ەت و واقیعی‬ ‫نێودەوڵەتی و تەوزیفكردنی‬ ‫بۆ ئەو ئامانجە كە ئێستا‬ ‫لەهەر كاتێكی تر لەبارترە‪.‬‬ ‫س��ێ��ی��ەم‪ :‬پ�����ەرەدان ب��ەو‬ ‫تێكەڵبوونە رۆحییەی ئێستا‬ ‫لە نێوان سەرجەم كوردانی‬ ‫پ��ارچ��ەك��ان��ی كوردستاندا‬ ‫دروس���ت���ب���ووە‪ ،‬ئ��ەم��ەش‬ ‫ل��ە خ��اڵ��ە یەكەمینەكانی‬ ‫دروستبوونی هەر دەوڵەت‬ ‫و یەكگرتنێكە‪.‬‬

‫عەزیمە نەجمەدین‬ ‫حەسەن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫كوردستان لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‪:‬‬ ‫دروستكردنی‬ ‫دەوڵەت بۆ ئەوەی‬ ‫واڵتانیش دانت‬ ‫پێدا بنێن دەبێت‬ ‫النیكەم كەمترین‬ ‫قەیران و كێشەی‬ ‫ناوخۆیت هەبێت‬ ‫حەمە سەعید حەمە‬ ‫عەلی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫كوردستان لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫یەكگرتوو‪:‬‬ ‫دروستبوونی‬ ‫دەوڵەتی كوردی‬ ‫هێزە‪ ،‬ستراتیژە‪،‬‬ ‫شەفافییەتە‪،‬‬ ‫چاكسازی‬ ‫راستەقینە‬ ‫بەرامبەرە بە‬ ‫دروستبوونی‬ ‫دەوڵەتی كوردی‬

‫فەرید ئەسەسەرد ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەدیمانەیەكی تایبەتی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬ئاماژە ب��ەوە دەك��ات‪ ،‬كە‬ ‫پێویستە هەرێمی كوردستان خاوەنی‬ ‫دەستوورێك بێت كە تەوافوقی‬ ‫سەرجەم الیەنەكانی لەسەر بێت‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ئ��ام��اژەش ب��ەوەدەك��ات‬ ‫كوردستان پێویستی بە سیستمی‬ ‫پەرلەمانییە نەك سیستمی تر‪ ،‬جگە‬ ‫لەوە ئەو ئەندامەی سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی ئ��ەوەی خستۆتەڕوو كە‬ ‫نابێت هەڵبژاردنەكانی كوردستان‬ ‫بەهیچ پاساوێك دوابخرێن‪.‬‬

‫ن��ەق��ی��ب��ی س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‪ ،‬حاكم ئ��ازاد‪،‬‬ ‫باسكردن و نیشاندانی بۆمبدانان‬ ‫و تەقینەوەی بۆ سەر كەناڵی نالیا‪،‬‬ ‫بە سیناریۆیەكی دروستكراوی ئەو‬ ‫كەناڵە دەزانێت و رایدەگەیەنێت‬ ‫كە ئەو كارەی نالیا دەیكات كارێكی‬ ‫هەڵەیەو دەبێت باشتر كارەكانی‬ ‫بكات‪ ،‬نەك هانی خەڵك بدات‪،‬‬ ‫نەقیبی سەندیكای رۆژنامەنووسان‬ ‫پێیوایە دروستكردنی سیناریۆی‬ ‫بۆمبدانان‪ ،‬تەنها بۆ ئەوەیە خەڵك‬ ‫هان بدەن لەكاتێكدا ‪ 17‬شوبات‬ ‫نزیكە‪ ،‬بۆیە م��ن گومانم لەو‬ ‫كارەی نالیا هەیە‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪12‬‬

‫زانا رۆستایی‬

‫ئومێد گێڵەرەیی‬

‫نەریمان عەبدوڵاڵ‬

‫هاوژین عومەر‬

‫حەمە سەعید حەمە عەلی‬

‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان لە‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‪:‬‬ ‫پێویستە سیستمی‬ ‫حوكمڕانێتی لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‬ ‫گۆڕانكارییەكی‬ ‫بنەڕەتی تێدا‬ ‫بكرێ‪ ،‬ئەم‬ ‫هەنگاوە بەرەو‬ ‫دەوڵەتی كوردیمان‬ ‫دەبات‬

‫زانا سەعید‬ ‫رۆستایی‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫لیژنەی یاسایی‬ ‫لە ئەنجومەنی‬ ‫چاودێری بە‬ ‫دواداچوونی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬ ‫ئەو خاڵە‬ ‫سەرەكییانەی‬ ‫دەمانگەیەنێتە‬ ‫ئەوەی بەبوێری‬ ‫باس لە‬ ‫دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی‬ ‫بكەین‪ ،‬چاكسازی‬ ‫راستەقینەیە‬

‫عەزیمە نەجمەدین‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‪:‬‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە س��ی��س��ت��م��ی‬ ‫حوكمڕانێتی ل��ە هەرێمی‬ ‫گۆڕانكارییەكی‬ ‫كوردستاندا‬ ‫بنەڕەتی تێدا ب��ك��رێ‪ ،‬یاسا‬ ‫س�����ەروەر ب��ك��رێ��ت‪ ،‬هێزی‬ ‫پێشمەرگەی ك��وردس��ت��ان بە‬ ‫دامەزراوەیی بكرێ و دەستی‬ ‫حزب لەناو زانكۆكاندا بكرێتە‬ ‫دەرەوە‪ ،‬سیاسەتی ئابووریمان‬ ‫دابڕێژرێتەوە‪ .‬ئەم هەنگاوانە‬ ‫ب���ەرەو دەوڵ��ەت��ی كوردیمان‬ ‫دەب����ەن‪ .‬ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەش��دا‬

‫س���ەرك���ردای���ەت���ی‬ ‫س����ی����اس����ی ك���������ورد ك��ە‬ ‫گ��ەورەی‬ ‫لێپرسراوێتییەكی‬ ‫نەتەوەیی و نیشتمانی لەسەر‬ ‫شانە دەبێت بەبێ جیاوازی تەنها‬ ‫ئەركی پاراستن و بەرگریكردن‬ ‫بێت لە خەڵكی‪ .‬سەرجەم ئەم‬ ‫خااڵنەو دەیان خاڵی سەرەكی‬ ‫تر دەمانگەیەنێتە ئ��ەوەی كە‬ ‫بڵێین لە تواناماندا دەبێت ئیتر‬ ‫باس لە دروستبوونی دەوڵەتیش‬ ‫بكەین‪ ،‬تا ئ��ەم هەنگاوانەو‬ ‫دەیان هەنگاوی تر نەهاوێژین‬ ‫ئەستەمە ب��اس لە دەوڵەتی‬ ‫كوردی بكەین‪.‬‬ ‫حەمە سەعید حەمە عەلی‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‬

‫لەفراكسیۆنی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫پێویستە ل��ەس��ەر ئاساتی‬ ‫ن��اوخ��ۆو دەرەوە چاكسازی‬ ‫راستەقینە بكرێ و سەرجەم‬ ‫دام و دەزگ��او دامەزراوەكان‬ ‫ب��ە دام���ەزراوەی���ی بكرێت‪،‬‬ ‫ئابووریمان پێش بخەین و ئەو‬ ‫كەموكوڕی و كەمتەرخەمی‬ ‫و ب��ێ ب��ەره��ەم��ی��ی��ەی تێدا‬ ‫ب���ەدی���دەك���رێ ن��ەه��ێ��ڵ��درێ‪،‬‬ ‫پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانمان‬ ‫لەسەر ئاستی ناوخۆو دەرەوە‬ ‫بەتایبەتی ل��ەگ��ەڵ واڵت��ان��ی‬ ‫ناوچەكە بە هێز بكەین لەسەر‬ ‫ئاستی نەتەوەیی و‬ ‫نیشتمانی نەك‬ ‫لەسەر ئاستی‬ ‫حزبی‪ .‬حزبە‬

‫ح��وك��م��ڕان��ەك��ان��ی‬ ‫كوردستان هیچ كام‬ ‫لەم خاڵە سەرەكییانەی‬ ‫كە باسم ك��ردن چاكسازییان‬ ‫ت��ێ��دا ن��ەك��ردووە ئیتر چۆن‬ ‫دەتوانین باس لە دروستبوونی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی ك���وردی بكەین‪،‬‬ ‫دەوڵ���ەت���ی ك����وردی ه��ێ��زە‪،‬‬ ‫ستراتیژە‪ ،‬شەفافییەتە‪ ..‬پێموایە‬ ‫چاكسازی راستەقینە بەرامبەرە‬ ‫ب��ە دروس��ت��ب��وون��ی دەوڵ��ەت��ی‬ ‫كوردی‪.‬‬ ‫ع��ەزی��م��ە نەجمەدین‬ ‫حەسەن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی‬

‫‪13‬‬

‫كوردستان لە فراكسیۆنی‬ ‫گۆڕان‪:‬‬ ‫دروستبوونی دەوڵەتی‬ ‫ك��وردی بینایەكی چەند‬ ‫قاتی نییە كۆمپانیایەك‬ ‫پێی هەستێت و دروستی‬ ‫ب��ك��ات! دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫دەوڵ�����ەت ب���ۆ ئ���ەوەی‬ ‫واڵت��ان��ی��ش دان���ت پێدا‬ ‫بنێن دەب��ێ��ت النیكەم‬ ‫ك��ەم��ت��ری��ن ق���ەی���ران و‬ ‫كێشەی ناوخۆیت هەبێت‬ ‫ئەوسا دەتوانیت باس لە‬ ‫دروستبوونی بكەیت‪ ،‬نەك‬ ‫دروستی بكەیت! پێویستە‬ ‫سەركردایەتی سیاسی كورد‬ ‫لەم بەشەدا كە حوكمڕانە‬ ‫بەڕاستی خۆی رێكبخاتەوە‬ ‫بەڕاستی چاكسازی بكات‪.‬‬ ‫دەستی حزب لەناو گشت‬ ‫ئیدارییەكاندا‬ ‫پێكهاتە‬ ‫بێنێتەدەرەوەو خەڵكەكەی‬ ‫بە خەڵكی خۆی بزانێ و‬ ‫مافەكانی بە مافی خۆی‬ ‫بزانێ و لە هەمانكاتیشدا‬ ‫ب��ۆی��ان��ی داب��ی��ن بكات‪،‬‬ ‫نەك سەركردایەتییە‬ ‫سیا سییە كە ی‬ ‫لەشوێنێك‬ ‫و خ��ەڵ��ك��ەك��ەی��ش��ی‬ ‫لەشوێنێكی تر‪.‬‬ ‫زانا سەعید رۆستایی‪،‬‬ ‫بەرپرسی لیژنەی یاسایی‬ ‫لە ئەنجومەنی چاودێری‬ ‫بە دواداچوونی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬

‫ئەو خاڵە سەرەكییانەی‬ ‫دەمانگەیەنێتە ئ��ەوەی‬ ‫ب���ەب���وێ���ری ب�����اس ل��ە‬ ‫دروستكردنی دەوڵەتی‬ ‫ك�����وردی ب��ك��ەی��ن زۆر‬ ‫زۆرن‪ ،‬یەكێك لە خاڵە‬ ‫س��ەرەك��ی��ی��ەك��ان ئ��ەوەی��ە‬ ‫بوونی نەخشە رێگایەك كە‬ ‫هەموو حزبە سیاسییەكان‬ ‫ل���ەس���ەری رێ��ك��ب��ك��ەون‬ ‫هەروەكو پەیمانێك كە‬ ‫س���ەرج���ەم ه��ەم��ووی��ان‬ ‫ك��ۆك ب��ن ل��ەس��ەر خاڵ‬ ‫بەخاڵی ئەو نەخشەڕێگاو‬ ‫ه��اوپ��ەی��م��ان��ێ��ت��ی��ی��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە گرنگترین ك��ارە‬ ‫بەبۆچوونی من‪ .‬چاكسازی‬ ‫راستەقینە كە جارێكیتر‬ ‫س��ەرج��ەم دانیشتوانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ب��ەخ��ۆی��ەوە گ��رێ��ب��دات‬ ‫و روو ل��ە مافەكانیان‬ ‫وەرنەگێڕێ‪ ،‬ئەو هەستە‬ ‫ح��زب��ی��ی��ە‪ ،‬ئ���ەو دەس��ت��ە‬ ‫حزبییەی خستوویانەتە‬ ‫م��ل��ی گ��ش��ت دەزگ�����او‬ ‫دامەزراوەیەكەوە الیببەن‬ ‫و خزمەتكردنی خەڵك‬ ‫بە ئەركی خۆیانی بزانن‬ ‫و كار بۆ ریشەكێشكردنی‬ ‫ئ��ەو گەندەڵییە سیاسی‬ ‫و ئیدارییە بكرێت كە‬ ‫خەریكە الشەی چاكسازی‬ ‫ب��ە ت��ەواوەت��ی ب��ك��وژێ‪.‬‬ ‫سەرجەم ئەم خااڵنەو خاڵی‬ ‫تر دەمانگەیەنێتە ئەوەی‬ ‫ب��اس ل��ە دروستكردنی‬ ‫دەوڵ�����ەت�����ی ك�����وردی‬ ‫بكەینەوە‪.‬‬

‫هاوژین عومەر‬ ‫سەرنووسەری‬ ‫رۆژنامەی بەیان‪:‬‬ ‫بە دەوڵەتبوونی‬ ‫كورد‪ ،‬تەنها لەسەر‬ ‫پالن و ستراتیژێكی‬ ‫ناوخۆیی‬ ‫نەوەستاوە‪ ،‬كێشەی‬ ‫ئێمە تێكهەڵكێشە‬ ‫لەگەڵ كۆمەڵێك‬ ‫ئاستەنگی وەكو‬ ‫سیاسەتی واڵتانی‬ ‫دەوروبەر‬ ‫ئومێد گێڵەرەیی‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووس‪:‬‬ ‫دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی‬ ‫عەقڵە‪ ،‬سیاسەتە‪،‬‬ ‫ستراتیژە‪،‬‬ ‫دڵسۆزییە‪،‬‬ ‫هەركاتێك ئەمانە‬ ‫وجودی هەبوو‬ ‫دەوێرین باس‬ ‫لە دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتیش‬ ‫بكەینەوە‬

‫بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست‬ ‫وااڵپرێس ك��ەوت��ووە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫بااڵی خانمان داوای لە حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ك���ردووە‪،‬‬ ‫بڕیاری كردنی رۆژی ‪8‬ی مارس‬ ‫بە رۆژی جلی ك��وردی لەهەرێم‬ ‫حكومەتیش‬ ‫هەڵبوەشێنێتەوەو‬ ‫داواكەی ئەنجومەنی بااڵی خانمانی‬ ‫پ��ەس��ەن��دك��ردووەو ئ��ەو ب��ڕی��ارەی‬ ‫هەڵوەشاندۆتەوە‪.‬‬

‫پ���اش ئ����ەوەی لەچەندین‬ ‫كەناڵ و دەزگ��ای راگەیاندنەوە‪،‬‬ ‫بەشێوازی جیاجیا باس لەوەدەكەن‬ ‫كە هەندێك الیەن و واڵت هەن‬ ‫دەی��ان��ەوێ‌ پۆستی سەرۆكایەتی‬ ‫ك��ۆم��ار بدرێتە دك��ت��ۆر بەرهەم‬ ‫جێگری دووەمی سكرتێری گشتی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‬ ‫و چ��ەن��دی��ن ب��اب��ەت��ی ت��ری لەم‬ ‫ش��ێ��وەی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم د‪.‬ب���ەره���ەم‬ ‫ساڵح ل��ەدوا لێدوانی خۆیدا بۆ‬ ‫تەلەفزیۆنی دوبەی ئەو هەوااڵنەی‬ ‫رەتكردەوەو ئاماژەی بەوەكردووە‬ ‫ب��اس ل��ەو مەسەلەیە ن��ەك��راوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی جەنابی مام جەالل‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ب��اش��ەو چ��اوەڕێ��ی‬ ‫گەڕانەوەی دەكەین‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪14‬‬

‫دزەیان كردووەتە میدیاكان ‪..‬‬

‫گۆڕان‪ ،‬ناكۆكییە ناوخۆییەكانی دەشارێتەوە‪!..‬‬

‫ئارام شێخ محەمەد‪:‬‬

‫نا سروشتییە بۆ حزبێكی سیاسی كە هەر هەمووی بەیەك جۆر بیربكاتەوە‬ ‫ملمالنێی ناو حزبەكان‬ ‫هەموو حزب و رێكخراوێكی سیاسی‪ ،‬بەجیاوازی بیركردنەوەیانەوە‪ ،‬ملمالنێی سیاسی و فكریی تێدا بەرجەستە دەبێت‪ .‬ئاسایترین‬ ‫قۆناغیش ئەو قۆناغەیە كە ملمالنێكان بەڕێچكەی ئاسایی خۆیاندا تێبپەڕن‪ .‬لەكاتێكدا ئەگەر ملمالنێكان لە رێچكەی خۆیان دەرچوون‬ ‫و گەیشتنە حاڵەتی قووڵبوونەوەو تۆخبوونەوەی ناكۆكییەكان‪ ،‬ئەوكات دەرەنجامەكانی مەترسیدار دەبن و دەرهاویشتەی دیكەی‬ ‫لێدەكەوێتەوە‪ .‬دەكرێت پرسیار لەوە بكرێت ئایا ئەو ملمالنێ سیاسییانەی لە هەرێمی كوردستاندا بەڕێوەدەچێت حاڵەتێكی ئاساییە‬ ‫یان لە یەكدابڕینی هاوڕێ و هاوسەنگەرەكانی دوێنێ و ئەمڕۆیە؟ بۆچی زۆرجار ئایندەی ئەو ملمالنێ سیاسیانەی نا حزبەكان لە‬ ‫كوردستاندا بە لێكترازان تەواو دەبێت؟ لەو چوارچێوەیەدا ناكۆكییە ناوخۆییەكانی بزووتنەوەی گۆڕان لە كوێی هاوكێشەكەن و سەر‬ ‫لە چییەوە دەردەهێنن؟ ئایا گۆڕان الواز دەكەن یان پەرت و لێكترازاو‪ ،‬یان ئەگەری تر؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪15‬‬

‫ب��زوت��ن��ەوەی گ����ۆڕان و‬ ‫قۆناغێكی مەترسیدار‬ ‫ل��ەم��اوەی راب�����ردووداو لە‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندندا هەواڵی‬ ‫لەسەریەك و زانیاریی ئەوە‬ ‫باڵوبۆوە كە كەسێ سەركردەی‬ ‫دی��اری ناو بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫(ق��ادری حاجی عەلی و ساالر‬ ‫ع���ەزی���زو ع��وس��م��ان��ی حاجی‬ ‫مەحمود) بەهۆی ئەو ملمالنێ‬ ‫ت��وون��دەی لەنێوانی ئ��ەوان و‬ ‫رێكخەری گشتی بزوتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان��دای��ە‪ ،‬دەستیان لەكاری‬ ‫حزبی هەڵگرتووەو لەماڵەوە‬ ‫دانیشتوون‪ .‬ئەم رووداوە پرسیاری‬ ‫ئ��ەوەی ب��ەدوای خۆیدا هێناوە‬ ‫ك��ە‪ ،‬ئ��ەو دوورك��ەوت��ن��ەوەی��ەی‬ ‫ئەو چەند هەڵسوڕاوە دیارەی‬ ‫ناو بزوتنەوەی گۆڕان دەچێتە‬ ‫چ خانەیەكەوە؟ ئاخۆ جیاوازیی‬ ‫ب��ی��روب��ۆچ��وون��ە‪ ،‬ی��ان پێكەوە‬ ‫نەگونجان و یەكتر قبوڵنەكردن؟‬ ‫ئەگەر جیاوازیی بێت‪ ،‬بۆ تووڕەیی‬ ‫و وازه��ێ��ن��ان و زووی��رب��وون��ی‬ ‫لێدەكەوێتەو‪ ،‬بەتایبەتی كە‬ ‫پێشتریش چەند كەسایەتییەكی‬ ‫دیاری ئەو بزوتنەوەیە وازیان‬ ‫لە پۆستە حزبییەكانیان هێناو‬ ‫دەرگای ناكۆكییە سیاسییەكانیان‬ ‫بە تەواوی خستەسەر پشت؟‬ ‫ئ��ەو ب��زوت��ن��ەوەی��ە لەكاتی‬ ‫دروس��ت��ب��وون��ی��ەوە ت��ا بەئێستا‬ ‫دەگات شانازی بەوەوە دەكرد‬ ‫ك��ە ب��زوت��ن��ەوەی��ەك��ە ل��ەس��ەر‬ ‫بنچینەی رای جیاوازو ئازادیی‬ ‫بیروڕا دروستبووە‪ ،‬بەاڵم وردە‬ ‫وردە ئاماژەكان بەرەو ئەوەمان‬ ‫دەبەن كە ملمالنێكان پێ بنێنە‬ ‫قۆناغێكی مەترسیدار ت��رەوە‪،‬‬ ‫خەڵكی دەپرسێت‪ :‬ئەگەر وانییە‬ ‫ئ��ەی بۆ ئ��ەو دوورك��ەوت��ن��ەوەو‬ ‫زیزبوونانە حاڵەتە نا ئاساییەكەی‬ ‫خۆی وەرگرتووەو بزوتنەوەكەیان‬ ‫لەبەردەم شڵەژانێكی گەورەدا‬

‫عەدنان عوسمان‬

‫ئارام شێخ محەمەد‬

‫ئاوات شێخ جەناب‬

‫« ناتوانم‬ ‫لەجێی هیچ كەس‬ ‫لەو برادەرانە‬ ‫قسە بكەم‪،‬‬ ‫ئەوان خۆیان‬ ‫تەعبیر لەڕەئی‬ ‫خۆیان دەكەن‬ ‫و دەبێت خۆیان‬ ‫قسە بكەن»‬

‫راگرتووە؟ تەنانەت دوای ئەوەی‬ ‫ك��ە رۆژی ‪ 2/9‬ی��ش رێكخەری‬ ‫بزووتنەوەكە سەردانی دوو لە‬ ‫سەركردە دانیشتووەكان دەكات‪،‬‬ ‫ناگەن بە رێككەوتنی كۆتایی و‬ ‫گفتوگۆی نێوانیان هەڵدەگرن بۆ‬ ‫گفتوگۆیەكی تر؟‬ ‫پەردەپۆشكردنی ناكۆكییەكان‬ ‫لەكاتێكدا‪ ،‬بەپێی ه��ەواڵ و‬ ‫زانیارییەكان و بەتایبەتیش ئەو‬ ‫هەوااڵنەی كە لە رۆژنامەگەریی‬ ‫ئەهلییەوە ب�ڵاودەب��ن��ەوە‪ ،‬باس‬ ‫ل��ە ملمالنێ ت��وون��دەك��ان��ی ناو‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان دەك��رێ��ت و‬ ‫باری نا ئاسایی ئەو ملمالنێیانە‬ ‫دەخ��رێ��ت��ەڕوو‪ ،‬بەشێكی زۆری‬ ‫هەڵسوڕاوانی بزووتنەوەكە هیچ‬ ‫زانیارییەك لەسەر ئەو ناكۆكییانە‬ ‫ن���ادەن و وەك زۆر ح��زب و‬ ‫رێكخراوی سیاسیی تر ئامادەیی‬ ‫ئەوەیان نییە راستی ناكۆكییەكانی‬ ‫نێوان كەسایەتییە سیاسیەكانی‬ ‫بزووتنەوەكە بخەنەڕوو! لەكاتێكدا‬ ‫ك��ە وااڵپ��رێ��س وەك ئەركێكی‬ ‫رۆژنامەنووسی هەوڵیدا كە رای‬ ‫بەرپرسانی بزوتنەوەی گ��ۆڕان‬ ‫لەسەر پرسی ملمالنێ و ناكۆكی‬ ‫ن��او بزووتنەوەكە وەربگرێت‪،‬‬ ‫كەمترین كادیرو هەڵسوڕاوی ناو‬ ‫بزوتنەوەكە ئامادەبوون راستەوخۆ‬ ‫بیروبۆچوونی خۆیان دەرببڕن‪.‬‬ ‫ئەوان بە بیانووی ئەوەی ئەم پرسە‬ ‫پرسێكی ناوخۆییە نایانەوێت هیچ‬ ‫لێدوان و بۆچوونێك دەرببڕن‪.‬‬ ‫گۆڕان و بڕیاری فەردی‬ ‫هەر لەسەرەتای دامەزراندنی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��ەوە‪ ،‬ئاواتی‬ ‫ش��ێ��خ ج��ەن��اب ل��ەی��ەك��ێ��ك ل��ەو‬ ‫چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن��ان��ەی ل��ەگ��ەڵ��ی��دا‬ ‫سازدراوە‪ ،‬باس لەبڕیاری فەردیی‬ ‫ن��او ب��زوت��ن��ەوەك��ەی دەك���ات و‬ ‫دەڵێ‪ :‬لەواقیعدا ئەگەر سەیری‬

‫بە پێی راپۆرتی سایتێكی‬ ‫ت��ورك��ی‪ ،‬ل��ەك��ات��ی دی���داری‬ ‫ئۆجەالن و ئەحمەد توركدا‪،‬‬ ‫جگە لەباسكردنی دانوستان‬ ‫و كێشەكانی ت��ری ك��وردو‬ ‫ه���ەوڵ���دان ب��ۆ ب��ە ئاشتی‬ ‫چارەسەركردنیان‪ ،‬ئۆجەالن بە‬ ‫ئەحمەد توركی راگەیاندووە‪،‬‬ ‫كە نەیارانی پرۆسەی ئاشتی‬ ‫بەردەوام هەوڵی تەگەرەدانان‬ ‫دەدەن ل����ەب����ەردەم ئ��ەو‬ ‫پرۆسەیەداو رێگەو شێوازی‬ ‫مەترسیدار دەگرنەبەرو رەنگە‬ ‫پەنا بۆ تیرۆركردنیش ببەن و‬ ‫یەكەم كەسیش كە بیانەو ‌ێ‬ ‫ت��ی��رۆری بكەن ت��ۆی‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئاگات لەخۆت بێت‪.‬‬

‫قایمقامی ق���ەزای خورماتوو‪،‬‬ ‫سەبارەت بەو كارە تیرۆریستیانەی كە‬ ‫لە قەزاكەیدا ئەنجامدەدرێت‪ ،‬گومانی‬ ‫ل��ەو ك��ردەوان��ە هەیەو ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئەو گروپە تیرۆریستیانەی‬ ‫ئەو كارە دەكەن بەو شێوە رێكخراوو‬ ‫بەرنامە بۆ دانراوە‪ ،‬لەتوانای خۆیاندا‬ ‫نییە بەتەنها ئەگەر الیەنێك یان واڵتێك‬ ‫هاوكاریان نەكات‪ ،‬چونكە ئەوان بە‬ ‫تەنها ئەو كارانەیان پێناكرێت‪ ،‬ئەم‬ ‫وتانەی شەالل عەبدولی قیمقامی قەزای‬ ‫خورماتوو لە لێدوانێكیدا بۆ وااڵپرێسدا‬ ‫هات‪ ،‬هەورەها ئەوەشی خستەڕوو كە‬ ‫وەك دانیشتوانی قەزاكەیان هەڵوێستی‬ ‫خۆیان ل��ەوب��ارەی��ەوە بە حكومەتی‬ ‫ناوەند راگەیاندووەو هەڵوێستی تریان‬ ‫دەبێت ئەگەر وەاڵمیان نەدرێتەوە‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪16‬‬

‫بریارەكانی گ��ۆڕان بكەین‪ ،‬زۆرب��ەی‬ ‫بڕیارەكان لەو ژورانەوە دەردەچن كە لە‬ ‫ئاستەكانی بزوتنەوەكەدا دانراون لەگەڵ‬ ‫سەركردایەتییەكەیدا بە هەماهەنگی‌‬ ‫دەدرێت‪ ،‬بەاڵم رەنگە هەندێ بڕیاری‬ ‫ف��ەردی��ش ب��درێ��ت‪ ،‬ه��ۆك��اری ئەمەش‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ نەبەستنی كۆنگرە‪..‬‬ ‫ئ��اوات��ی شێخ جەناب نایەوێت وەها‬ ‫پیشان بدات كە ناكۆكی لەناو حزبەكەیدا‬ ‫هەبێت‪ ،‬بۆ ئەوەش بزووتنەوەكەی بە‬ ‫پارتەكانی تر بەراورد دەكات و دەڵێ‪:‬‬ ‫فەردییەت لەناو حزبەكانی دەسەاڵت‌ و‬ ‫حزبە ئیسالمییەكانیشدا هەیە‪ ،‬بەاڵم‌ الی‬ ‫ئێمە وا نییە‪ ..‬جگە لەوە لە بایەخی‬ ‫تووڕەبوونی سێ سەركردەكەی گۆڕان‬ ‫كەمدەكاتەوە و پێی وایە ئەوان هەر‬ ‫گۆڕانن‪ ،‬لەو بارەیەوە دەڵێ‪ :‬كێشەكانی‬ ‫ناو گ��ۆڕان فكرین‪ ،‬نەك دەس��ەاڵت‌ و‬ ‫پارە‪ ،‬بە نەتیجە‪ ،‬ئێستاشی لەگەڵدا بێت‪،‬‬ ‫ئەو برادەرانە‪ ،‬واتە كاك قادرو ساالرو‬ ‫كاك عوسمان‪ ،‬گۆڕانن‪.‬‬ ‫پێویستە گوێیان لێ بگیرێت‬ ‫عەدنان عوسمان ئەندامی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان لەفراكسیۆنی گۆڕان‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ت��ووڕەب��وون و هەڵوێستی هەرسێ‬ ‫س��ەرك��ردەی دی���اری ن��او بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانەوە بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬من ناوی‬ ‫نانێم تووڕەبوون‪ ،‬بەڵكو ناوی دەنێم‬ ‫دیدگاو تێڕوانینی جیاواز‪ .‬ئەوەشی وت‪:‬‬ ‫ئەوان كەسایەتی گرنگی نێو بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانن و كەسایەتی تێكۆشەرو ئەهلی‬ ‫ن��ەزەرن‪ ،‬پێویستە گوێیان لێ بگیرێت‬ ‫و لەسەر دیدگاو بیروبۆچوونەكانیان‬ ‫گفتوگۆیان لەگەڵدا بكرێت و حورمەت‬ ‫لە بیروڕاو دیدگاكانیان بگیرێت و ئەوان‬ ‫دانیشتنیان لەگەڵ كاك نەوشیروان‪-‬دا‪،‬‬ ‫كردووەو ئامادەیی ئەوەیان تێدایە كە بە‬ ‫گفتوگۆ چارەسەری گرفتەكە بكرێت‪.‬‬ ‫لەبەشێكی دیكەی لێدوانەكەیدا‪،‬‬ ‫ناڕەزایەتییەكانی ناو بزوتنەوەی گۆڕانی‬ ‫بۆ شێوازی ئ��ی��دارەدان��ی بزوتنەوەكە‬ ‫گێڕایەوەو هەروەها وایدەبینێت كە‬ ‫هێشتا نەگەیشتۆتە ئاستی ئینشیقاق و‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫عەدنان عوسمان‪:‬‬ ‫ئەو سێ سەركردەیە‬ ‫كەسایەتی تێكۆشەرو ئەهلی‬ ‫نەزەرن‪ ،‬پێویستە گوێیان‬ ‫لێ بگیرێت‬ ‫دووبەرەكی‪ .‬هەروەك نموونەی بۆ ئەو‬ ‫تێڕوانینە جیاوازانە هێنایەوەو وتی‪:‬‬ ‫تێڕوانینی جیاواز هەیە لەسەر ئەوەی‬ ‫چۆن هەیئاتی ئۆرگانیكی بزوتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان دابمەزرێت‪ ،‬ئایا هەیئەتەكانی‬ ‫ئێستا كاتی بن یاخود هیچ هەیئەتێك‬ ‫نەبێت تا كۆنگرە دەكرێت‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫ئاساییە جیاوازییەكان‪ ،‬كێشەی سیاسیش‬ ‫بن و مەفروز وایە لەناو بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا رەنگبداتەوە‪.‬‬ ‫گەورەكردنی مەسەلەكە‬ ‫ه��اوك��ات ئ��ارام��ی شێخ محەمەد‪،‬‬ ‫یەكێكی تر ب��وو ل��ەو هەڵسوڕاوانەی‬ ‫ناو بزوتنەوەی گ��ۆڕان كە راشكاوانە‬ ‫بۆ گۆڤاری وااڵپرێس دواو لەبەشێكی‬ ‫وتەكانیدا وتی‪ :‬نا سروشتییە بۆ حزبێكی‬ ‫سیاسی كە هەر هەمووی بەیەك جۆر‬ ‫بیربكاتەوەو هەستێت و دانیشێت‪ ،‬یاخود‬ ‫هەر هەمووی لەدەوری یەك كەس یان‬ ‫دوو كەس یان بنەماڵەیەك كۆببێتەوەو‬ ‫هەمووی یەك جۆر بێت‪ .‬وتیشی‪ :‬ئەمە‬ ‫بۆ بزوتنەوەی گۆڕان شتێكی سروشتییە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬نەیارەكانی ئەم حزبە دەیانەوێت‬ ‫ملمالنێكانی ناو ئەم حزبە یان ئەگەر‬ ‫بچووكیش بن گەورەو زەقی بكەنەوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەتووڕەبوون و وازهێنانی‬ ‫س��ێ س��ەرك��ردەك��ەی ن��او ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬وتی‪ :‬هێشتا من بەشبەحاڵی خۆم‬ ‫نە گوێم لێی بووەو نە خوێندومەتەوەو‬ ‫نە لەنزیك و نە لەدوور لەهیچ یەكێك‬ ‫ل��ەو ب��رادەران��ەم نەبیستووە كە بڵێن‬ ‫وازمان هێناوە‪ .‬وتیشی‪ :‬ناتوانم لەجێی‬ ‫هیچ كەس لەو برادەرانە قسە بكەم‪،‬‬ ‫ئ��ەوان خۆیان تەعبیر لەڕەئی خۆیان‬ ‫دەكەن و دەبێت خۆیان قسە بكەن‪ .‬ئەو‬

‫هەڵسوڕاوە زیاتر دواو لەسەر خاڵێكی‬ ‫گرنگی تریش وتی‪ :‬مەسەلەكە ئەوە نییە‬ ‫كە لەناو حزبێكدا چی دەگوزەرێت‪،‬‬ ‫بەقەدەر ئەوەی ئەدائی ئەم حزبە لە‬ ‫كۆمەڵگاو لەسەر قەزیەكە چییە‪ ،‬جا ئەمە‬ ‫بۆ هەموو حزبێكی سیاسی راستە‪.‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫جێی ئاماژەیە بزووتنەوەی گۆڕان‪،‬‬ ‫وەك قەوارەیەكی سیاسی ‌و لیستێك‬ ‫بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫م��ێ��ژووەك��ەی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ مانگی‬ ‫چ��واری ساڵی (‪ )٢٠٠٩‬بەدیاریكراوی‬ ‫رۆژی (‪ )٢٠٠٩/٤/١١‬كاتێك نەوشیروان‬ ‫مستەفا لەدیدارێكدا لەگەڵ رۆژنامەی‬ ‫«ال��ش��رق االوس���ط»ی لەندەنی ژم��ارە‬ ‫(‪ )١١٠٩٢‬ئاشكرای كرد كە رێبەرایەتی‬ ‫لیستێكی تایبەت دەك���ات‪ ،‬ج��ی��اواز‬ ‫لەلیستی حیزبەكانی تری كوردستان‪ ،‬بۆ‬ ‫هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان‪.‬‬ ‫هەر لەو ساڵەداو لە (‪)2009\7\25‬‬ ‫دا‪ ،‬هەڵبژاردنەكانی‌ پەرلەمانی‌ كوردستان‬ ‫‌و سەرۆكایەتی‌ هەرێم بەڕێوەچوو‪ ،‬ئەم‬ ‫بزوتنەوەیە نوێیە لیستێكی‌ ئامادەكردو‬ ‫چ��ووە كێبەركێی‌ هەڵبژاردنەكانەوە‪،‬‬ ‫لەیەكەم تاقیكردنەوەدا توانی‌ (‪ )25‬كورسی‌‬ ‫پەرلەمانی‌ كوردستانی بباتەوە لەكۆی‬ ‫(‪ )١١١‬كورسی پەرلەمان‌ و بووە هێزی‬ ‫ژمارە یەك‪-‬ی ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ .‬دواتریش لەهەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا له ساڵی‬ ‫(‪ )2010‬بزووتنەوەكە لەو هەڵبژاردنەدا‬ ‫هەشت كورسی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫بەدەستهێناو بووە پێنجەم فراكسیۆنی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫حاڵی حازر بەدەست كۆمەڵێك كێشەو‬ ‫ملمالنێی ناوخۆییەوە دەناڵێنێت كە‬ ‫بەدیدی هەندێ لە چاودێرانی دەرەوەی‬ ‫بزووتنەوەكە‪ ،‬ئەگەر بێت و ئەو ملمالنێ‬ ‫و ناكۆكی و جیاوازییانە چارەسەر نەكرێن‪،‬‬ ‫دەبێتە هۆی الوازكردنی بزووتنەوەكەو‬ ‫دابەزینی كێرڤی ئەو بنكە جەماوەریه لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا هەیەتی بەتایبەتیش‬ ‫لەناو شاری سلێمانی‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫راشكاوانە بۆ وااڵپرێس دەدوێ‬ ‫هیچ بڕیارێكی وەها لەناو سەركردایەتی یەكێتیدا نییە‬ ‫كە كۆنگرە دوا بخرێت‬

‫ئایندەی یەكێتی دەخاتە ئەستۆی‬ ‫سەركردایەتییەكەی‬

‫عەدنان موفتی‪:‬‬ ‫بەهۆی رێككەوتننامەی ستراتیژییەوە‬ ‫یەكڕیزی گەلەكەمان و دەستكەوتەكان پارێزرا‬ ‫بێ هیچ دوو دڵییەك بیروبۆچوونی خۆی دەردەبڕێ لەسەر بارودۆخی یەكێتی و تەئكیدیش لەوە دەكاتەوە كە‬ ‫رێككەوتننامەی ستراتیژی زەرورەتێك بووەو الپەڕە خوێناوییەكانی شەڕی ناوخۆیی تووڕ هەڵدا‪ .‬ئومێدێكی زۆریشی‬ ‫هەیە كە كۆنگرەی تازەی یەكێتی لەكاتی خۆیدا ببەسترێت‪ .‬لە درێژەی ئەو چاوپێكەوتنەی كە لەگەڵیدا بە ئەنجام‬ ‫گەیەندراوە گەلێك بیروبۆچوونی تازەی تر دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫سازدانی ‪ :‬فریاد حەسەن‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪18‬‬

‫یەكێتی بەشدارە‬ ‫لەو دەستكەوتانەی‬ ‫كە گەلەكەمان‬ ‫بە دەستیهێناوە‬ ‫هەر لەڕاپەڕینەوە‬ ‫تاوەكو ئێستا‬

‫دیاردەی‬ ‫تەكەتوالت‬ ‫لەناو یەكێتیدا‬ ‫بەدیاردەیەكی‬ ‫تا ڕادەیەك‬ ‫تەندروستی‬ ‫دەزانم‪ ،‬یەكێتی‬ ‫حزبێكی‬ ‫پێشكەوتنخوازە‪،‬‬ ‫حزبێكە لەسەر‬ ‫بیروڕای جیاواز‬ ‫دروستبووە‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫لە سەرەتای دروستبوونی یەكێتییەوە‬ ‫هەر لە ماركسیەوە تاوەكو دیموكرات و‬ ‫نەتەوەیی و نیشتمانپەروەر شوێنی خۆیان‬ ‫تێدا گرتووە‬ ‫* زۆركەس پرسیار لە ئایندەی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەو پرسیارانە تا چەند رەوان و ئێوە‬ ‫خۆتان چۆن سەیری ئەم مەسەلەیە دەكەن كە‬ ‫خەڵكی لەبارەیەوە پرسیار دەكات؟‬ ‫ ئایندەی یەكێـتی وەك هەر حزبێكی‬‫تێكۆشەر بەندە ب��ەو سەركردایەتییەی كە‬ ‫هەیەتی‪ ،‬بەندە بەو مێژووەی كە هەیەتی‪،‬‬ ‫بەندە بە بەرنامەكەی‪ ،‬خاوەن دەیان هەزار‬ ‫شەهیدە‪ ،‬ب��ەش��داری ك���ردووە ل��ە خەباتی‬ ‫گەلەكەمان لەو رۆژەوەی كە دام��ەزراوە لە‬ ‫(‪)1976/6/1‬دا‪ ،‬خاوەنی سەروەرییەكی زۆرە‬ ‫كە گەلەكەمان تۆماری كردووە‪ ،‬بەشدارە لەو‬ ‫دەستكەوتانەی كە گەلەكەمان بە دەستیهێناوە‬ ‫هەر لەڕاپەڕینەوە تاوەكو ئێستا‪ .‬ئەم هەموو‬ ‫سەروەرییە وەاڵمە بۆ ئەوەی ئایندەی یەكێتی‬ ‫چی لێ دێـت؟‬ ‫بەدڵنیاییەوە یەكێتی بەرنامەی هەیەو‬ ‫لەسەر ئەو بەرنامەیە دەڕوات‪ ،‬كۆنگرەی هەیە‪،‬‬ ‫هەر كۆنگرەیەك سیاسەتی نوێ و سیاسەتی‬ ‫راب��ردووی تێدا هەڵدەسەنگێندرێت‪ ،‬پێموایە‬ ‫یەكێتی هەر وەك خۆی بەهێز دەبێت و ئەو‬ ‫خەڵكانەشی كە متمانەیان بە یەكێتی هەیە‬ ‫متمانەیان پێی بەهێزتر دەبێت و ئومێدیشم‬ ‫وایە سەركەوتوو بێت لە ئایندەدا‪.‬‬ ‫* دی��اردەی تەكەتوالت لەناو یەكێتیدا‬ ‫ب����ەردەوام دی��اردەی��ەك��ی ئاشكرا ب��ووەو‬ ‫لەڕاگەیاندنەكانیشدا باسكراوە‪ ،‬ئێوە سەرنجی‬ ‫رەخنەگرانەتان لەسەر ئەم دیاردەیە چییە؟‬ ‫زەرەرو زیانەكانی بۆ یەكێتی چی بووە؟‬ ‫ دی���ارە دی���اردەی ت��ەك��ەت��والت لەناو‬‫یەكێتیدا‪ ،‬بەدیاردەیەكی تا ڕادەیەك تەندروستی‬ ‫دەزان��م‪ ،‬یەكێتی حزبێكی پێشكەوتنخوازە‪،‬‬

‫حزبێكە لەسەر بیروڕای جیاواز دروستبووە‪،‬‬ ‫ل��ە س��ەرەت��ای دروس��ت��ب��وون��ی��ەوە‪ ،‬ه��ەر لە‬ ‫ماركسیەوە تا وەكو دیموكرات و نەتەوەیی و‬ ‫نیشتمانپەروەر شوێنی خۆیان تێدا گرتووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو دیاردەیە دیاردەیەكی سروشتییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەكێـتی توانیویەتی لەگەڵ ئەوەشدا بەردەوام‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم سلبیاتیشی هەیە‪ ،‬ئەو تەكەتوالتە‬ ‫لەالیەكەوە هێندە دەلیلی دیموكراسی و‬ ‫بیروڕای جیاوازە لە هەمانكاتیشدا مەترسیدار‬ ‫بووە لەسەر یەكێتی‪ ،‬رەنگە جیابوونەوەی‬ ‫گۆڕانیش بەشێك بێت لەو ناوەڕۆكەی یەكێتی‬ ‫كە یەكێتی یەكێك لە هۆكارەكانی جیابوونەوەی‬ ‫گۆڕانی بەدوادا هاتووە‪.‬‬ ‫* بۆچی لە شەقامی كوردیدا باس لەوە‬ ‫دەكرێت كە یەكێتی دوای مام جەالل پارچە‬ ‫پارچە دەبێت‪ ،‬ئەم قسانە لە چییەوە سەرچاوە‬ ‫دەگرن و بۆ ئەم ئینتیباعە لەسەر یەكێـتی‬ ‫هەیەو پاشان چیتان ك��ردووە بۆ ئ��ەوەی‬ ‫پێشبینییەكان راست دەرنەچن؟‬ ‫ بە دوو ئاراستە تەماشای ئەم مەسەلەیە‬‫دەكرێت‪ ،‬ئەوانەی كە پەرۆشن بۆ یەكێتی‬ ‫دەزان���ن م��ام ج��ەالل وەك سەركردەیەكی‬ ‫مێژوویی بۆ گەلەكەمان زۆر پێویستە‪ .‬دەكرێت‬ ‫پرسیار لەوەش بكەین یەكێتی دەتوانێت بێ‬ ‫مام جەالل چی بكات؟ وەك ئاماژەم پێ كرد‪،‬‬ ‫مام جەالل راستە مێژوویەكی دوورودرێ��ژی‬ ‫هەیەو سەركردەیەكی دی��اری گەلەكەمانەو‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا تەمەننای ئەوەی بۆ دەكەم بە‬ ‫لەشی ساغەوە بگەڕێتەوە ناومان‪ ،‬بەاڵم خەباتی‬ ‫میللەتان بەردەوام دەبێت و سەركردەش وەك‬ ‫هەموو مرۆڤێك ئەگەری نەخۆش كەوتن‬ ‫و مردنی هەیە‪ ،‬بەاڵم ژیان راناوەستێت و‬

‫‪19‬‬

‫ئەرشیف‬

‫بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫گ��وم��ان نییە ل���ەوەی ت��ا ماوەیەكی‬ ‫دوورودرێژیش رۆڵی ئەو و سیاسەتی ئەو‬ ‫و بەرنامەی ئەو دەبێتە سیاسەتی یەكێتی‪،‬‬ ‫پێمباشە ئەوانەی ئەو پرسیارە دەكەن با‬ ‫تەمەننای ئەوە بكەین و دوای ئەوە بكەوین‬ ‫مام جەالل بە سەالمەتی بگەڕێتەوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئێستا بەرنامەی كارمان هەر وەك جارانەو‬ ‫نەگۆڕاوە‪ ،‬تازەترین زانیاریش ئەوەیە كە‬ ‫تەندروستی مام جەالل رۆژ لەدوای رۆژ‬ ‫باشتر دەبێت‪.‬‬ ‫* بڕیار وای��ە كۆنگرەی چوارەمی‬ ‫یەكێتی لە (‪)6/1‬ی ئەمساڵدا ببەسترێت‪،‬‬ ‫ئەگەر نەبەسترێت ئ��ەوا شەرعییەتی‬ ‫سەركردایەتی نامێنێت‪ ،‬ئایا كۆنگرە لەكاتی‬ ‫خۆیدا دەبەسترێت‪ ،‬یان ئەگەری ئەوە‬ ‫هەیە دوا بكەوێت؟‬ ‫ لەڕاستیدا (‪ )6/1‬نییە‪ ،‬ئێمە لە‬‫كۆنگرەدا بڕیارمانداوەو وتوومانە نابێت‬ ‫لە مانگی (‪ )9‬تێپەڕ بێت و (‪ )3‬ساڵ‬ ‫جارێكە‪ ،‬بەپشتی خواو ئەندامانی یەكێتی‬ ‫كۆنگرە لەكاتی خۆیدا دەبەسترێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نەشبەسترێت شەرعییەت ل��ە دەس��ت‬ ‫نادەین‪ ،‬ئەوە سەركردایەتی بەبڕیار دوای‬ ‫دەخات و لە كۆنگرەدا دەتوانێت بەرگریی‬ ‫لە بڕیارەكەی خۆیان بكەن تا ئێستا هیچ‬ ‫بڕیارێكی وەها نییە دوا بخرێت و بڕیارە‬ ‫لەكاتی خۆیدا ساز بكرێت‪.‬‬ ‫* چ��ۆن تەماشای رێككەوتننامەی‬

‫مام جەالل مێژوویەكی‬ ‫دوورودرێژی هەیەو‬ ‫سەركردەیەكی دیاری‬ ‫گەلەكەمانەو لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا تەمەننای‬ ‫ئەوەی بۆ دەكەم‬ ‫بە لەشی ساغەوە‬ ‫بگەڕێتەوە ناومان‬ ‫ستراتیژی نێوان یەكێتی و پارتی دەكەیت؟‬ ‫ ت���ەج���روب���ە دەری���خ���س���ت كە‬‫رێككەوتننامەی ستراتیژی زەرورەتێكەو‬ ‫لەبەر رۆشنایی ئەو رێككەوتنەدا هەردوو‬ ‫ئ��ی��دارەك��ە ی��ەك��ی��ان گ���رت���ەوە‪ ،‬ب��ەه��ۆی‬ ‫ئ��ەو رێككەوتننامەیەوە ت��وان��را الپ��ەڕە‬ ‫خوێناوییەكانی شەڕی ناوخۆ تووڕ بدرێت‬ ‫و خۆشبەختانە قۆناغی ساڕێژكردنەوەی‬

‫برینەكان دەستی پێ كرد‪ .‬ئەگەرچی تا‬ ‫ئێستا بە تەواوەتی ئەوە ئەنجام نەدراوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم چەندین هەنگاوی گ��ەورە ن��راوەو‬ ‫توانیومانە ب��ەه��ۆی ئ��ەو رێككەوتنەوە‬ ‫ی��ەك��ڕی��زی گ��ەل��ەك��ەم��ان ل��ە ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫رووداوەكان و دەستكەوتەكان بپارێزێت و‬ ‫ئەگەر پێویستی بە هەمواركردنەوەش كرد‪،‬‬ ‫هەموار دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫* بەڕای تۆ لە كۆنگرەی داهاتووی‬ ‫یەكێـتیدا تا چەند ئەگەری ئەوە هەیە‬ ‫كە گۆڕانكاری لە سەركردایەتی یەكێتیدا‬ ‫رووبدات‪ ،‬تۆ خۆت تا چەند لەگەڵ ئەوەی‬ ‫كە گۆڕانكاری بكرێت و نەوەی نوێ ببێتە‬ ‫سەركردایەتی ئەم حزبە؟‬ ‫ ئ��ەگ��ەر ت��ەم��اش��ای ئێستا بكەین‬‫نەوەی نوێی تێدایە‪ ،‬تەماشای حزبەكانی‬ ‫كوردستانیش بكەین هیچ حزبێك بە‬ ‫قەدەر یەكێتی ژن لە سەركردایەتیدا نییە‬ ‫كە ئەمە یەكەمجارە لە سەركردایەتی‬ ‫یەكێتیدا هەبێت ئەوەش خۆی لە خۆیدا‬ ‫گۆڕانكارییەكی گەورەیە‪ ،‬لە كۆنگرەشدا‬ ‫گەنج بەشێكی زۆری پێكهێنابوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە تەئكید كۆنگرە گۆڕانكاریش دەكات و‬ ‫كۆنگرە خۆی گۆڕانكارییە‪.‬‬

‫گومانم نییە لەوەی تا ماوەیەكی دوورودرێژ رۆڵی‬ ‫ئەو و سیاسەتی ئەو و بەرنامەی مام جەالل دەبێتە‬ ‫سیاسەتی یەكێتی‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪20‬‬

‫كوردی خورماتوو‪،‬‬ ‫هەڕەشە‪ ،‬خوێن و كۆچی پێچەوانە‪! ..‬‬ ‫«هەوڵی بەردەواممان هەیە‪ ،‬بۆئەوەی نەهێڵین لەوە زیاتر‬ ‫بارودۆخی خورماتوو روو لە تێكچوون بكات»‬ ‫لەتیف فاتیح فەرەج‪:‬دانیشتوانی خورماتوو ئیرادەیەكی بەهێزیان بۆ ژیان هەیە‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪21‬‬

‫شەالل عەبدول‪:‬‬ ‫پۆلیسەكانی ناوخۆیی و ئیتیحادی هەندێكجار هاوكاری ئەو‬ ‫گروپانەن بۆ كردەوەی تیرۆریستی‬ ‫چونكە ئیدارەی خورماتوو بەدەست كوردەوەیە‪ ،‬بە هەموو جۆرێك‬ ‫هەوڵی نا ئارامی تێدا دەدەن‬ ‫لە سەرەتای ئەمساڵەوە شاری كەركوك و ناوچە كوردییەكانی دەوروبەری كرانە ئامانجی‬ ‫سەرەكی گروپە تیرۆریستییەكان و لەماوەی چەند رۆژێكی كەمدا ئەو شارەیان چەندینجار‬ ‫بریندارو خوێناوی كرد‪ .‬زۆرێك لە چاودێران پێیانوایە كە ئامانجی سەرەكی پشت‬ ‫تەقینەوەكان و تێكدانی بارودۆخی ئەمنی شارەكە بۆ ترساندنی كوردو دەركردنیەتی لەو‬ ‫ناوچانەدا بەتایبەت لە خورماتوو و ناوچەكانی تری دەوروبەری‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەش ماوەیەكە تەقینەوەكان پەلی كێشاوە بۆ ناو دەزگا ئەمنییەكان كە خۆیان‬ ‫ئەركیان پاراستنی خەڵكییە لەو كردەوانە‪ ،‬زۆربوونی كردەوە تیرۆریستییەكان لە شاری‬ ‫كەركوك و خورماتوو‪ ،‬لێكدانەوەو خوێندنەوەی جیاجیا هەڵدەگرێت‪ .‬لەم بەدواداچوونەدا‬ ‫بەرپرسانی قەزای خورماتوو زانیاری زیاترمان دەدەنێ‪..‬‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫هەر ناوچەیەك مادەی (‪ )140‬بیگرێتەوە ئەو گروپە تیرۆریستیانە‬ ‫تەقینەوەی تێدا دەكەن‬ ‫دەركردن و البردنی هێزە كوردییەكان و دوورخستنەوەیان لە‬ ‫سنوورەكە هۆكارێكی ترن بۆ زیادبوونی گروپە تیرۆریستییەكان‬ ‫تەقینەوەكان لە قەزای خورماتوو‬ ‫وایان لەدانیشتوان و كوردەكانی ئەو‬ ‫شارۆچكەیە ك��ردووە كە لە ئایندەی‬ ‫خۆیان دڵنیانەبن‪ ،‬چونكە بەوتەی‬ ‫هەندێ سەرچاوەی تایبەت چەند باندو‬ ‫گروپێك پەیدابوون دەیانەوێ كورد لەو‬ ‫ناوچەیەدا وەدەربنێن و ترس لەدڵیاندا‬ ‫بچێنن! ئەم تەقینەوەو ترساندنانە‬ ‫شاری كەركوك‪-‬یشی گرتۆتەوەو تەنها‬ ‫هاوواڵتیانی نەكردۆتە ئامانج‪ ،‬بەڵكو‬ ‫الیەنی ئەمنی و پۆلیسی ئەو شارەشی‬ ‫كردۆتە ئامانج‪.‬‬ ‫شەالل عەبدول قائیمقامی قەزای‬

‫خورماتوو‪ ،‬لە لێدوانێكی تایبەتی خۆیدا‬ ‫بۆ وااڵپرێس‪ ،‬سەبارەت بەتێكچوونی‬ ‫بارودۆخی خورماتوو و الیەنی ئەمنیی‬ ‫ئ��ەو ش���ارەو ت��رس و دڵ��ەڕاوك��ێ و‬ ‫نادیاریی ئایندەی كوردەكانی شارەكە‬ ‫بەهۆی تەقینەوە یەكلەدواییەكەكانی‬ ‫ئەو ناوچانەوە‪ ،‬رایگەیاند‪ :‬بەداخەوە‬ ‫ملمالنێ سیاسییەكانی نێوان پێكهاتەكان‬ ‫و رێكنەكەوتنیان و ناكۆكیان لەعێراقداو‬ ‫ه��ەروەه��ا ناكۆكی نێوان مەركەزو‬ ‫هەرێم و كێشەكانی نێوانیان‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لەسەر مەسەلەی ناوچە دابڕێنراوەكان‪،‬‬ ‫هەموو ئەمانە كاریگەری زۆر خراپی‬

‫كردۆتە سەر ئەم ناوچانەو كەلێنی‬ ‫ئەمنی زۆری دروستكردووە‪.‬‬ ‫ئامانجیان شكستهێنانە بە كورد‬ ‫قائیمقام ئ��ام��اژەی ب��ەوە ك��رد‪،‬‬ ‫چونكە ئیدارەی ئەو ناوچانە بەدەست‬ ‫كوردەوەیە بە هەموو جۆرێك هەوڵی‬ ‫نا ئارامی تێدا دەدەن‪ .‬بەوتەی ئەو‪،‬‬ ‫هەر ناوچەیەك مادەی (‪ )140‬بیگرێتەوە‬ ‫ئەو گروپە تیرۆریستیانە تەقینەوەی‬ ‫تێدا دەكەن‪ .‬ئەو راستییەشی دووبارە‬ ‫ك���ردەوە ك��ە ب����ەردەوام ئ��ەو گروپە‬ ‫تیرۆریستییانە هەوڵی ئ���ەوەدەدەن‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪22‬‬

‫ئارامی ئەم ناوچانە تێكبدەن و شكست‬ ‫بە كورد بێنن‪ ،‬ئەوەشی وت‪ :‬سنووری‬ ‫خورماتوو خۆشی هۆكارە بۆ ئەوەی‬ ‫رێگەخۆش بكەن بۆ تەقینەوەو هاتنە‬ ‫ن���اوەوەی گروپە تیرۆریستییەكان‪.‬‬ ‫عەبدول دەڵ��ێ‪ :‬یەك دەنگ نەبوون‬ ‫و ی��ەك رەن��گ نەبوونی ناوچەكەو‬ ‫دەركردن و البردنی هێزە كوردییەكان‬ ‫و دوورخستنەوەیان لە سنوورەكە‬ ‫هۆكارێكی ترن بۆ زیادبوونی گروپە‬ ‫تیرۆریستییەكان‪.‬‬ ‫بێدەنگی لە ئاست تیرۆریستاندا‬ ‫قائیمقامی خ��ورم��ات��وو ئ��ام��اژەی‬ ‫بەڕۆڵی ئاسایش و پۆلیسی ناوچەكەی‬ ‫خۆیان كرد‪ ،‬ب��ەوەی كە پۆلیسەكانی‬ ‫ناوخۆیی و ئیتیحادی هەندێكجار‬ ‫هاوكاری ئەو گروپانەن بۆ كردەوەی‬ ‫تیرۆریستی‪ ،‬بەوتەی ئەو‪ ،‬كارەساتەكە‬ ‫ل��ەو شوێنەدایە ئەگەر پۆلیسەكانی‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ی و ئیتیحادی ه��اوك��اری��ان‬ ‫نەبن بێدەنگن لەئاستیاندا‪ .‬نەیویست‬ ‫ئ��ەوەش بشارێتەوە كە ك��ورد وەكو‬ ‫پێویست رۆڵ��ی نییە نە لەپۆلیس و‬ ‫نە لەئاسایشدا‪ ،‬قائیمقامی خورماتوو‬ ‫ئ��ەوەش��ی ن��ەش��اردەوە ك��ە جگە لە‬ ‫كردەوەی خۆكوژی و تیرۆریستی لەو‬ ‫ناوچەیەدا‪ ،‬هەوڵی تێكدانی نێوانی‬ ‫پێكهاتەكانی ق��ەزاك��ە دەدرێ����ت و‬ ‫بەردەوام كاردەكرێت بۆ ئەوەی شەڕی‬ ‫تائیفیش بێننە ئەم شارەوە‪.‬‬ ‫مۆڵەتی (‪ )12‬رۆژی���ان داوەت��ە‬ ‫حكومەتی ناوەند‬ ‫سەبارەت بە بەرنامەو كاری ئیدارەی‬ ‫ن��اوچ��ەك��ە ب��ۆ رووب��ەڕووب��وون��ەوەی‬ ‫ئەو كارە تیرۆریستیانەی كە بەرۆكی‬ ‫شارەكەیانی گرتووەو بەهۆی ئەوەی‬ ‫خ��ورم��ات��وو ن��اوچ��ەی��ەك��ی تێكەڵ و‬ ‫فرە پێكهاتەشە‪ ،‬ش��ەالل عەبدول بە‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬بەرنامەی ئێمە فرە‬ ‫الیەنەو دەستمان پێكردووە‪ ،‬سەرەتاش‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫بە چەند داواكارییەك كە ئاراستەی‬ ‫حكومەتی ن��اوەن��دی��م��ان ك���ردووە‪،‬‬ ‫لەوانە دروستكردنی هێزێكی هاوبەش‬ ‫ل��ە پێكهاتەی ش��ارەك��ە ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫ئ��ەوان خۆیان ئەمنییەتی شارەكەی‬ ‫خۆیان بپارێزن نەك خەڵكانی تری‬ ‫دەرەوەی ش��ار‪ ،‬ه��ەروەه��ا داوام��ان‬ ‫ك��ردووە كێشەی ئەو هاوردانەی كە‬ ‫هاتوونەتە ناوچەكەو هەندێكیشیان‬ ‫داواك��راون و لە دیالەوە هەاڵتوون و‬ ‫لێرە نیشتەجێبوون‪ ،‬داوام��ان كردووە‬ ‫ئەمانە دەربكرێن و بگەڕێندرێنەوە‪،‬‬ ‫هەروەها داوای قەرەبووی هاوواڵتیان‬ ‫و كەسوكاری شەهیدانمان ك��ردووە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ چەند داوای��ەك��ی ت���ردا‪ ،‬بۆ‬

‫جێبەجێكردنی مۆڵەتی (‪ )12‬رۆژم��ان‬ ‫داوەت��ە حكومەتی ناوەندو ئەگەر لەو‬ ‫ماوەیەدا داواكارییەكانمان جێبەجێنەكرێت‬ ‫هەڵوێستی ج��ددی ی��ەك�لاك��ەرەوەم��ان‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی لەگەڵ الیەنی‬ ‫عەرەبی و توركمانی لەناو قەزاكەی‬ ‫خۆماندا لە كۆبوونەوەین بەهاوكاری‬ ‫سەرجەم هێزو الیەنە سیاسییەكان بۆ‬ ‫ئەوەی بتوانین پێكەوە ئیدارەی شارەكە‬ ‫بكەین و ئەمنییەتی بپارێزین‪ ،‬رەنگە‬ ‫هەڵوێستێكمان ئەوە بێت كە داوا لە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان بكەین‬ ‫كە بێنە ناوشارەكەوەو ئەمنییەتی ئێرە‬ ‫بگرنە دەست و رۆڵی خۆیان هەبێت بە‬ ‫هاوبەشی لەگەڵ ئەو هێزانەی كە لێرەن‪.‬‬

‫ناوچەكە تەماسی لەگەڵ ناوچە عەرەبییەكاندا هەیەو‬ ‫كورد ناتوانێت كۆنترۆڵیان بكات‬

‫‪23‬‬

‫هەڕەشەیەكی مەترسیدارە‬ ‫یەكێكیتر لەو لێپرسراوانەی لەو‬ ‫ناوچەیەدان‪ ،‬كەریم شكور محەمەد‬ ‫جێگری لێپرسراوی مەڵبەندی (‪)11‬ی‬ ‫گەرمیان و لێپرسراوی بازنەی حەمرینی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪-‬ە‪،‬‬ ‫سەبارەت بە كاریگەریی ئەو تەقینەوانەی‬ ‫كە لەناو شاری خورماتوودا روودەدەن‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬ب���ەداخ���ەوە چ��ەن��د رۆژی‬ ‫رابردوو چەندین كاری تیرۆریستی و‬ ‫تەقینەوە شاری كەركوك دەوروبەری و‬ ‫بەتایبەتیش قەزای خورماتووی گرتەوە‬ ‫كە چەندین قوربانی و زیانی مادیشی‬ ‫بەم ناوچەیە گەیاندووە‪ ،‬ئەو تەقینەوانە‬ ‫هەڕەشەی بۆ هەموو پێكهاتەكانی ئەم‬ ‫ناوچەیە دروستكردووەو بارودۆخی‬ ‫ئەمنی تێكداوە‪ ،‬خورماتوو كە سنووری‬ ‫مەڵبەندو بازنەكەی ئێمەیە‪ ،‬بێگومان‬

‫ك���اری خ��ۆم��ان ك�����ردووەو ه��ەوڵ��ی‬ ‫بەردەواممان هەیە‪ ،‬بۆئەوەی نەهێڵین‬ ‫لەوە زیاتر بارودۆخی ئەو شارە روو لە‬ ‫تێكچوون بكات‪.‬‬ ‫ل��ێ��پ��رس��راوی ب��ازن��ەی حەمرین‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی باسكرد كە هەوڵەكانیان‬ ‫چڕكردۆتەوە كە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان هاوكاری قەزای خورماتوو‬ ‫بكات بەوەی كە زیاتر پۆلیس و ئاسایش‬ ‫بۆ ئەو قەزایە دابمەزرێنێ تا الیەنی‬

‫كارگێڕی لقی (‪)22‬ی پارتی‪:‬‬ ‫كردەوە تیرۆریستییەكان لەم‬ ‫ناوچانەدا كاریگەری خراپی‬ ‫هەبووە لەسەر ئەوەی كە‬ ‫خەڵكی ئەم ناوچەیە كۆچی‬ ‫پێچەوانە بكەن‬

‫پەیوەندیداریش بتوانێت ئەمنییەتی‬ ‫ناوچەكەی پێ بپارێزێت و رێگە بەو‬ ‫كارەسات و كارە تیرۆریستیانە بگیرێت‪.‬‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری ب��ازن��ەی حەمرین‬ ‫ئەوەشی نەشاردەوە كە ئەو كردەوە‬ ‫تیرۆریستیانە ترس و هەڕەشەی بۆ سەر‬ ‫كوردو پێكهاتەكانی تر دروستكردووەو‬ ‫كاریگەری خراپی هەبووە‪.‬‬ ‫پ�لان��ی��ان ب��ۆ دەستگیركردنی‬ ‫تیرۆریستان هەیە‬ ‫ك����ەری����م ش���ك���ور ب����ەوپ����ەڕی‬ ‫باوەڕبەخۆبوونەوە ئەوەی وت‪ :‬تا لە‬ ‫تواناماندا بێت ئەو ترس و هەڕەشانە‬ ‫ناهێڵین‪ ،‬جگە ل��ەوەی ئاگامان لە‬ ‫دانیشتوانەكەیەو ه��ەوڵ��دەدەی��ن لە‬ ‫ن��زی��ك��ەوە لەگەڵیان ب��ی��ن‪ ،‬هەوڵی‬ ‫لێكۆڵینەوەو بەدواداچوونیش دەدەین‬ ‫بۆ ئەنجامدەرانی ئەو كارانەو هەندێ‬ ‫كاری تر كە بوونەتەهۆی ترساندنی‬ ‫كوردی ئەم ناوچەیە بەتایبەتی‪.‬‬ ‫زانیاری ئەوەشی هەبوو جگە لەو‬ ‫ك��ارە تیرۆریستیانە ئێستا لەشێوەی‬ ‫باندو گروپداو لەڕێگەی سی دی و‬ ‫نوسراوی هەڕەشە ئامێز فڕێدەدەنە‬ ‫م��اڵ��ە ك��وردەك��ان��ەوە‪ ،‬ه��ەڕەش��ەی��ان‬ ‫ل��ێ��دەك��ەن ت��ا ق��ەزاك��ە چ��ۆڵ بكەن‪،‬‬ ‫ئەوەشی بۆ وااڵپرێس دركاند كە لە‬ ‫ه��ەوڵ��دان و پالنیان هەیە لەگەڵ‬ ‫الیەنی پەیوەندیداردا تا ئەو گروپانەو‬ ‫دەستەكانی پشت ئەو كارانە بدۆزنەوە‪.‬‬ ‫خەڵكی ئ��ەو ناوچانە ئیرادەی‬ ‫ژیانیان بەهێزە‬ ‫سەبارەت بە ئایندەی خورماتووش‬ ‫ل��ەن��او ئ��ەو ت��ەق��ی��ن��ەوەو تێكچوونە‬ ‫ئەمنییەی كە بەخۆیەوە دەیبینێ‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا كە خورماتوو بەستراوەتەوە‬ ‫بەدیالەوەو لەڕووی ئیدارییەوە سەر‬ ‫بەو شارەیە‪ ،‬لەتیف فاتیح فەرەج‪-‬ی‬ ‫نووسەرو رۆژنامەنووس لە لێدوانێكی‬ ‫تایبەتدا بۆ وااڵپرێس وتی‪ :‬تێكچوونی‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪24‬‬

‫دیمەنی كردەوەیەكی تیرۆریستی‬

‫ب���ارودۆخ���ی ئ��اس��ای��ش��ی ن��اوچ��ەك��ە‬ ‫چەندین ال بەرپرسیارن تێیدا وەكو‬ ‫قاعیدەو گ��روپ��ی نەقشەبەندی و‬ ‫كۆنە بەعسییەكان هەموو ئەوانە وا‬ ‫لە مرۆڤ دەك��ات رەشبین بێت بە‬ ‫ئایندەی ئەم ناوچانەو خەڵكەكەشی‪.‬‬ ‫ئ��ەو ن��ووس��ەرو رۆژنامەنووسە‬ ‫ئ��ەوەش��ی ن��ەش��اردەوە ل��ەگ��ەڵ ئەو‬ ‫رەشبینییەدا ئیرادەیەكی بەهێزی‬ ‫خەڵكی ئەو ناوچەیە بەدیدەكرێت‬ ‫ب��ۆ ژی����ان‪ ،‬ب����ەڕای ئ���ەو ئ���ەوەش‬ ‫دڵخۆشكەرەیەو پاراستنی ئەمنییەتی‬ ‫ئەو شارۆچكەیە لەالیەن دانیشتوانی‬ ‫قەزاكەوە فكرەیەك و پالنێكی باشە‪.‬‬ ‫كورد كۆچی پێچەوانە دەكات‬ ‫فریاد فەقێ عەلی‪ ،‬كارگێڕی لقی‬ ‫(‪)22‬ی گەرمیانی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬سەبارەت بە بەرنامەی‬ ‫حزبەكەیان لەكاتی درێژەكێشانی‬ ‫ك����ردەوە تیرۆریستییەكاندا‪ ،‬بۆ‬ ‫پاراستنی هاوواڵتیان و كوردەكانی‬ ‫ئەو ناوچەیە‪ ،‬بەوااڵپرێس‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫بەداخەوە ك��ردەوە تیرۆریستییەكان‬ ‫لەم ناوچانەدا كارێكی وایانكردووە‬ ‫ك��ە خەڵكی ئ��ەم ناوچەیە كۆچی‬ ‫پێچەوانە بكەن و روو لە شارەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان بكەن لەترسی‬ ‫گیانی خۆیان و درێژەكێشانی كردەوە‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫كردەوە تیرۆریستییەكان‬ ‫ترس و هەڕەشەی بۆ سەر‬ ‫كوردو پێكهاتەكانی تر‬ ‫دروستكردووەو كاریگەری‬ ‫خراپی هەبووە‬ ‫تیرۆریستییەكان‪ ،‬بۆیە ئەو كارانە‬ ‫كاریگەری كردۆتەسەر چۆڵكردنی‬ ‫ئ��ەم ن��اوچ��ان��ە بەتایبەت ل��ەالی��ەن‬ ‫كوردەكانەوە‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی فریاد ئەگەر رێوشوێنی‬ ‫ئەمنی نەگیرێتەبەرو كاری بۆ نەكرێت‬ ‫ب��ۆ ئ����ەوەی رێ��گ��ری ل��ە ك���ردەوە‬ ‫تیرۆریستییەكان بگیرێت بەوتەی‬ ‫ئەو شتی خراپتر روودەدات‪ .‬ئەو‬ ‫بەرپرسەی پارتی ئەوەی نەشاردەوە‬ ‫كە تاڕادەیەك كورد دەستی بەستراوە‬ ‫لە كاركردنی راستەوخۆ لەو شارەدا‪،‬‬ ‫ئەوەشی بۆ زیاد كرد كە ئەو شارە‬ ‫لەڕووی ئیدارییەوە سەر بە پارێزگای‬ ‫دیالەیەو سەر بەحكومەتی ناوەندە‪،‬‬ ‫بەوپەڕی ورە بەرزییەوە ئەوەشی‬ ‫وت‪ :‬بۆ هەمیشە دەستەوستان نابین‬ ‫و هەوڵی جددی خۆمان دەدەین بە‬ ‫هاوكاری هەمووالیەك بۆ پاراستنی‬

‫ئەمنییەتی شارەكە‪ ،‬بۆ ئەوەی چیتر‬ ‫كورد ئەو شارە چۆڵ نەكات‪.‬‬ ‫یەكێتی و پارتی خەڵكەكە دەپارێزن‬ ‫كارگێڕەكەی لقی (‪)22‬ی گەرمیانی‬ ‫پارتی‪ ،‬دڵی بەوە خۆشبوو هەرچەند‬ ‫گرفتی زۆریش دێتە رێگەیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاسایشی یەكێتی و پارتی و هێزی‬ ‫پێشمەرگە بە هەماهەنگی كاری خۆیان‬ ‫كردووە‪ ،‬بەوتەی ئەو وردەكاری ئەوەی‬ ‫كە بۆچی كاری تیرۆریستی و تێكدەرانە‬ ‫زۆر ئ��ەن��ج��ام دەدرێ����ت ل��ە ق��ەزای‬ ‫خورماتوودا؟ ئەو بەرپرسە حزبییە‬ ‫هۆكارەكەی گ��ەڕان��دەوە بۆ ئ��ەوەی‬ ‫ئەو ناوچەیە تەماسی لەگەڵ ناوچە‬ ‫عەرەبییەكاندا هەیەو كورد ناتوانێت‬ ‫كۆنترۆڵیان بكات‪.‬‬ ‫كارگێڕی لقی (‪)22‬ی گەرمیانی پارتی‬ ‫ئەوەشی راگەیاند كە ئێستا بەهاوكاری‬ ‫لەگەڵ حزب و الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫ناوچەكە لەكۆبوونەوەو گفتوگۆدان بۆ‬ ‫دانانی رێگەچارەو هەروەها داواشیان‬ ‫لەحكومەتی ه��ەرێ��م ك���ردووە ئەو‬ ‫مەسەلەیەو بەتایبەتی خورماتوو بایەخی‬ ‫زیاتری پێبدات و هەوڵبدرێ هێزێكی‬ ‫هاوبەش بۆ پاراستنی ئەمنییەتی شارەكە‬ ‫دروست بكرێت بەڕێككەوتن لەگەڵ‬ ‫حكومەتی ناوەنددا‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫بۆ ئەوەی دیموكراسی‬ ‫سەدام حسێنێكی دیكە دروستنەكاتەوە‬

‫بارودۆخی‬ ‫رۆژ بەڕۆژ‬ ‫واڵتێكی وەك عێراق بەرەو‬ ‫ئاڵۆزی و بێ ئایندەیی‬ ‫كوردستانیش‬ ‫دەچێت‪،‬‬ ‫لەم بەشەی باشووردا‬ ‫بە قەدەرێكی سیاسیی‬ ‫بەستراوەتەوە بەم واڵتەوە‪،‬‬ ‫ناكۆكییەكانی ناو عێراقیش‬ ‫تەنها رەهەندی سیاسییان‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو رەهەندی‬ ‫مەزهەبی و سۆسیۆلۆژیشی‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬بەڕای ئێوە‬ ‫لەم چركەساتە مێژووییانەدا‬ ‫پێویستە هێزە كوردییەكان‪،‬‬ ‫و‬ ‫دەسەاڵتداران‬ ‫بە‬ ‫هێزە‬ ‫و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كوردییەكانی تریشەوە‪ ،‬چۆن‬ ‫بڕواننە ئایندەی كوردستان و‬ ‫پڕۆژەی بەدیلیان چی بێت‬ ‫بەتایبەتی كە هیچ ئاسۆیەك‬ ‫روون نییە كە عێراق بەو‬ ‫زووانە سەقامگیریی سیاسیی‬ ‫و ئەمنی بۆ بگەڕێتەوە؟‬

‫یەكێك لە پرسیارە هەرە گەورەكانی دیموكراسی لەسەر خۆی بریتییە لەوەی‬ ‫كە چۆن بەدەستی خۆی تراژیدیا بۆ خودی خۆی دروستنەكات؟ چۆن دواتر پڕۆژە‬ ‫جیاوازەكانی نەبن بە دروستكاری گۆڕستانی خۆیان؟ چۆن دیموكراسی جارێكی دیكە‬ ‫رێگا نەدات كە هیتلەر كە لەڕێگای هەڵبژاردنەوە گەشتە دەسەاڵت‪ ،‬دروستببێتەوە؟‬ ‫چۆن دیموكراسی هۆلۆكۆست دووبارە نەكاتەوە؟ چۆن سەرۆكی هەڵبژێردراو نەبێت‬ ‫بەو خوداوەندە پیرۆزەی كە نابێت كەس باس لە دابەزینی لەسەر عەرش بكات؟‬ ‫چۆن رێگا بگیرێت لەوەی كە دیموكراسی نوخبەیەكی مافیا دروستنەكات؟ چۆن لە‬ ‫سێبەری دیموكراسیدا توێژێك نەبێت بە خاوەنی هەموو شتێك و توژێكی دیكە‬ ‫هیچی نەبێت؟ چۆن بەناوی شەرعییەتی دیموكراسییەوە كۆمەڵگە نەكرێت بەڕانە‬ ‫مەڕو چینی دەسەاڵتداریش بە شوان؟ چۆن دیموكراسی دەتوانێت رێگا بگرێت‬ ‫لەوەی كە موحەمەد مورسی لە میسر نەبێت بە حوسنی موبارەك‪ ،‬راشید غەنوشی‬ ‫لە تونس نەبێت بە بن عەلی؟ چۆن لە لیبیادا جارێكی تر قەزافی دروستنەبێتەوە؟‬ ‫چۆن دیموكراسی دەتوانێت رێگا لە گەڕانەوەی سەدام حسێن بۆ دەسەاڵت بگرێت؟‬ ‫كە ئێمە هەموومان لە نێو كولتووری بەعسدا گەورەبووبین‪ ،‬چۆن دیموكراسی‬ ‫دەتوانێت رزگارمان بكات لە تارماییەكانی تۆتالیتارسم و دیكتاتۆرییەت؟‬ ‫بۆ كاركردن لەسەر ئەو « ئیشكالیتە « ترسناكەی كە لەم پرسیارە توندانە‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪26‬‬

‫دروستدەبێت‪ ،‬گ��ەڕان��ەوە بۆ زانستە‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەك��ان و س��ەرل��ەن��وێ‬ ‫خوێندنەوەی ئەو مەعریفە گەورەیەی‬ ‫ك��ە ل��ەم ب����وارەدا بەرهەمیانهێناوە‬ ‫دەبێت بە فەرمانی یەكەم‪ .‬یەكێك‬ ‫لەو مێكانیسمانەی كە ئەم زانستانە‬ ‫پێشنیازی دەكەن بریتییە لە‪ :‬دەسەاڵتی‬ ‫چاودێریكردن‪ .‬ه��ەر دەسەاڵتێك با‬ ‫ل��ەڕۆح��ی دیموكراسیشەوە هاتبێتە‬ ‫دەرەوە‪ ،‬با لەڕێگای دیموكراسیشەوە‬ ‫هەموو یارییەكانی بردبێتەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ل��ەالی��ەن دەس��ەاڵت��ی چاودێریكردنی‬ ‫ب��ەردەوام��ەوە هاوڕێیەتی نەكرێت‪،‬‬ ‫لەهەر چركەیەكدا دەتوانێت خۆی‬ ‫وەربگێڕێتە سەر رژێمێكی تۆتالیتاریست‬ ‫یان دیكتاتۆر‪.‬‬ ‫ئەگەر هاوواڵتیانی كۆمەڵگەیەكی‬ ‫دیاریكراو مافی ئەوەیان هەبێت كە‬ ‫لەڕێگای دەنگدانی ئازادەوە‪ ،‬گروپێكی‬ ‫سیاسی بگەیەننە دەس��ەاڵت‪ ،‬دەبێت‬ ‫مافی ئەوەشیان هەبێت كە بەردەوام‬ ‫چاودێری پراكتیكەكانی هەمان ئەو‬ ‫گروپە لە دەس��ەاڵت��دا بكەن‪ .‬لەهەر‬ ‫كۆمەڵگەیەكدا كە چیرۆكی پەیوەندیی‬ ‫نێوان هاوواڵتیانی دەنگدەرو كاندیدە‬ ‫دەنگپێدراوەكان تا دوای هەڵبژاردن‬ ‫ب���ڕدەك���ات‪ ،‬شانسی س��ەره��ەڵ��دان��ی‬ ‫دەسەاڵتێكی ستەمكار‪ ،‬ت��ون��دڕەو‪،‬‬ ‫سوڵتەوی‪ ،‬زەبروزەنگاوی‪ ،‬پاوانكارو‬ ‫خوێناوی لە ئاستێكی تەواو بەرزدایە‪.‬‬ ‫لێرەوە تێكۆشانی كۆمەڵگەیەك لەپێناوی‬ ‫بەدەستهێنانی مافی چاودێریكردنی‬ ‫دیموكراسیدا دەبێت كەمتر نەبێت لە‬ ‫تێكۆشان لە پێناوی بەدەستهێنانی خودی‬ ‫دیموكراسیدا‪.‬‬ ‫هەڵبژاردن وەك فاكتێكی «روتوقوت»‬ ‫هەڵگری بونیەیەكی لەرزۆكەو دەرگا‬ ‫لەسەر چەندین گریمانەی ترسناك‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ .‬هەڵبژاردن وەك فاكتی‬ ‫«روت��وق��وت» دەكرێت كۆمەڵگەیەك‬ ‫بەرەو جەنگی ناوخۆ ببات (كوردستان‬ ‫نەوەدەكانی سەدەی رابوردو) دەكرێت‬ ‫كۆمەڵگەیەك فڕێبداتە باوەشی رژێمێكی‬ ‫تۆتالیتێرەوە (ئەڵمانیای هیتلەر)‬ ‫دەك��رێ��ت كۆمەڵگەیەك بخاتە نێو‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫دەستی رژێمێكی فاشیستەوە (ئیتالیای‬ ‫مۆسۆلۆنی) هەڵبژاردن دەكرێت ببێت‬ ‫بە هۆكاری دروستكردنی جینۆسادی‬ ‫تراژیدی (كۆنگۆی نەوەدەكانی سەدەی‬ ‫راب�����وردو) ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی روت��وق��وت‬ ‫دەكرێت ببێت بە یاری مندااڵن (سەدام‬ ‫حسێن هەمیشە هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ب��ەڕێ��ژەی (‪ )99‬لە س��ەد دەب���ردەوە)‬ ‫بۆیە ئ��ەو كۆمەڵگەیەی كە پێیوایە‬ ‫هەڵبژاردنی روتوقوت بەسە بۆئەوەی‬ ‫رژێمێكی دیموكراسی دابمەزرێنێت‪،‬‬ ‫تاسەر ئێسقانی لە وەهمدا دەژی! ئەو‬ ‫كۆمەڵگەیەی كە پێیوابێت لەڕێگای‬ ‫هەڵبژاردنی روتوقوتەوە دەتوانێت‬ ‫متمانە بە نوێنەرەكانی بكات‪ ،‬تاسەر‬ ‫ئێسقانی ل��ە وەه��م��دا دەژی‪ ،‬ئەو‬ ‫كۆمەڵگەیەی كە پێیوابێت لەڕێگای‬ ‫هەڵبژاردنی ڕوتوقوتەوە دەتوانێت‬ ‫دڵنیابێت لەوەی كە لەنێوان دوو دەورەی‬ ‫هەڵبژاردندا دیكتاتۆرێك درووس��ت‬ ‫نابێت‪ ،‬تاسەر ئێسقانی لە وەهمدا‬ ‫دەژی‪ .‬لەڕژێمێكی لەم جۆرەدا‪ ،‬هەموو‬ ‫چركەیەك دەتواندرێت پەرلەمان بكرێت‬ ‫بە دەزگایەكی كارتۆنی‪ ،‬وەزارەتەكان بە‬ ‫دەزگای داپڵۆسین و ئابووری واڵت بە‬ ‫جەنگی ملمالنێ لەگەڵ نەیارەكاندا‪.‬‬ ‫دی��م��وك��راس��ی لەهەلومەرجێكدا‬ ‫دەتوانێت ئەم هەموو گریمانە ترسناكانە‬ ‫بخاتە نێوان دووكەوانەوە كە لەالیەن‬ ‫كۆمەڵگەی م��ەدەن��ی��ی��ەوە چ��اودێ��ری‬ ‫بكرێت و بخرێتە ژێ��ر پاڵەپەستۆی‬ ‫(جەبرە) جۆراوجۆرەكانەوە‪ .‬دەسەاڵتی‬ ‫چاودێریكردن بریتییە لە كردەی پشكنینی‬ ‫هەمیشەیی پڕۆژە‪ ،‬بڕیار‪ ،‬پراكتیك و‬ ‫جواڵنەوەكانی نوێنەرە دەنگپێدراوەكان‬ ‫و راك��ێ��ش��ان��ی��ان ب��ۆ ب����ەردەم دەزگ��ا‬ ‫جۆراوجۆرەكانی لێپرسینەوە‌‪ .‬لێرەوە‪،‬‬ ‫ملمالنێكردن لە پێناوی بەدەستهێنانی‬ ‫(پێگەكانی) دەسەاڵتی چاودێریكردن كە‬ ‫رژێمی دیموكراتیك سەقامگیر دەكات‪،‬‬ ‫هیچی كەمتر نابێت لە ملمالنێ لەپێناوی‬ ‫بەدەستهێنانی پێگەكانی دەسەاڵتدا‪.‬‬ ‫ل��ە واڵت��ێ��ك��ی وەك ع��ێ��راق��دا كە‬ ‫دیكتاتۆرییەت برینی قوڵی لەڕۆحی‬ ‫هەر عێراقییەكدا دروستكردووە‪ ،‬بەبێ‬

‫دروستكردنی چەندین مێكانیسمی‬ ‫جیاوازی گومان لە دەسەاڵت لەالیەن‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م��ەدەن��ی��ی��ەوە‪ ،‬بەبێ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی دەسەاڵت‪ ،‬بەبێ پشكنینی‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬بەبێ ئەم مێكانیسمانە‪،‬‬ ‫لەسەر ئاستی بابەتی‪ ،‬نەك هەر ئەیاد‬ ‫ع��ەل�لاوی‪ ،‬ئیبراهیم جەعفەری یان‬ ‫نوری مالیكی‪ ،‬بەڵكو هەر عێراقییەك‬ ‫بە ئاسانی دەتوانێت ببێت بە سەدام‬ ‫حسێن‪-‬ێكی تر!‬ ‫یەكێك ل��ە سیفەتە گرنگەكانی‬ ‫دەسەاڵتی چاودێریكردنی دیموكراسی‬ ‫بریتییە ل���ەوەی ك��ە هەمیشەییە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەوە كە‬ ‫دەكرێت بۆ نموونە چوار ساڵ جارێك‬ ‫ئەنجامبدرێت‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە لە هەموو‬ ‫ساتەوەختێكدا دەتوانێت لە كاركردندا‬ ‫بێت‪ .‬ه��ەروەه��ا سیفەتێكی دیكەی‬

‫‪27‬‬

‫ئەوەیە كە مەرج نییە هەمیشە لەسەر‬ ‫ئاستی كۆ كاربكات‪ ،‬چونكە هەر تاكێكی‬ ‫كۆمەڵگە دەتوانێت ببێت بە چاودێرێكی‬ ‫ه��ەم��ی��ش��ەی��ی‪ .‬ل��ێ��رەوە دەس��ەاڵت��ی‬ ‫چ��اودێ��ری بەنێو جەستەی ت��ەواوی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیدا دەكشێت و لەهەر‬ ‫شوێنێكدا دەسەاڵت هەبێت‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫چاودێریكردنیش ئامادە دەبێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئایا دەسەاڵتی چاودێریكردن‬ ‫بەتەنها بەسە بۆ ئەوەی كە كۆمەڵگە‬ ‫خ��ۆی ل��ەو گریمانە كارەساتاویانە‬ ‫ب��پ��ارێ��زێ��ت ك��ە پێشتر ئ��ام��اژەم��ان‬ ‫پێدان؟ بێگومان نەخێر‪ .‬دەسەاڵتی‬ ‫چاودێریكردن‪ ،‬بەبێ دەسەاڵتی سزادان‬ ‫هیچ مانایەكی نییە‪ .‬كۆمەڵگەی زیندوی‬ ‫دیموكراتیك لەو هاوواڵتیانە پێكدێت‬ ‫كە چۆن نوێنەرەكانیان هەڵدەبژێرن‬ ‫و چاودێریان دەك��ەن‪ ،‬ئ��اواش لەكاتی‬

‫هەر (الدانێكدا) سزایان دەدەن‪ .‬لێرەوە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی س��زادان وا لە دەس��ەاڵت‬ ‫دەكات كە نەتوانێت بە ئاسانی بڕیار‬ ‫لەسەر پڕۆژەكان بدات و یاری بەژیانی‬ ‫هاوواڵتیان بكات‪.‬‬ ‫لەژێر كارایی دەسەاڵتی سزاداندا‪،‬‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنی دەتوانێت حكومەت‬ ‫بە دادپەروەری كۆمەاڵیەتی‪ ،‬بە ملمالنێ‬ ‫لەگەڵ گەندەڵیدا‪ ،‬بەڕێزگرتن لە ژیانی‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬بەگەڕانەوەی بەردەوام بۆ‬ ‫بەرژەوەندییە بااڵكانی كۆمەڵگە ناچار‬ ‫بكات‪ .‬لە واڵتێكی وەك فەرەنسادا‪،‬‬ ‫كاتێك كە سەرۆك وەزیران‪ ،‬دۆمینك‬ ‫دوڤیلپان لە ساڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬پڕۆژە‬ ‫ی��اس��ای��ەك ل��ەس��ەر ك��ارك��ردن��ی الوان‬ ‫پێشكەش بە پەرلەمان دەكات‪ ،‬هەزاران‬ ‫هەزار الوی فەرەنسی دەڕژێنە سەر‬ ‫جادەكان و لەڕێگای خۆپیشاندانەكانەوە‪،‬‬

‫نەك هەر پڕۆژەكەیان هەڵوەشاندەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو ه��ەم��وو داه��ات��ووی سیاسی‬ ‫(دۆمینك دوڤیلپان) یان بۆ هەمیشە‬ ‫فڕێدایە پەراوێزەكانەوە‪ .‬تا پێش ئەو‬ ‫پڕۆژەیە س��ەرۆك وەزی��ران زۆرترین‬ ‫شانسی هەبوو كە لەبری سەركۆزی‬ ‫ببێت بە سەرۆكی واڵت‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫پێشنیازكردنی ئەو پڕۆژەیەدا كەوتەبەر‬ ‫نەفرەتی دەسەاڵتی سزادانی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنییەوەو تا ئێستاش لە پەراوێزەكانی‬ ‫سیاسەتدا نەهاتووەتە دەرەوە‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی س��زادان لەهەمانكاتدا‬ ‫دەس��ەاڵت��ی بیرهێنانەوەشە‪ ،‬چونكە‬ ‫نوێنەرە دەنگپێدراوەكان تێدەگەیەنێت‬ ‫كە ئەوان نەك هەر بۆ ماوەیەكی‬ ‫دیاریكراو لێرەن‪ ،‬بەڵكو ل��ەو ماوە‬ ‫دیاریكراوەشدا دەستیان كراوەنییەو‬ ‫مافی ئەوەیان نییە كە لەسەر هەموو‬ ‫پ��ەت��ەك��ان ی��اری ب��ك��ەن‪ .‬ئ���ەوان لەم‬ ‫ماوە دیاریكراوەدا لێرەن بۆ ئەوەی‬ ‫بەڵێن و پ��ڕۆژەك��ان جێبەجێبكەن و‬ ‫هیچی تر‪ .‬هەر چوونە دەرەوەی��ەك‬ ‫لەم چوارچێوەیەدا چەندین جۆر لە‬ ‫س��زادان ب��ەدوای خۆیدا رادەكێشێت‪.‬‬ ‫لە هەلومەرجێكی ئ��اوادا‪ ،‬داهاتووی‬ ‫ه��ەر سیاسییەك پابەند دەبێت بە‬ ‫ئاستی رێزگرتن لە بەڵێن و پڕۆژەكان‪.‬‬ ‫حكومەتێكی دیموكراتیك كە شەرعییەتی‬ ‫هەڵبژاردن و نوێنەرایەتیكردنی هەیە‪،‬‬ ‫ه��ەم��ان ئ��ەو حكومەتەیە ك��ە هیچ‬ ‫چركەیەك دوور نییە لە دەسەاڵتە‬ ‫جۆراوجۆرەكانی (بەرەنگاری) هێزە‬ ‫جیاوازە كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬رێكخراوەكانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م���ەدەن���ی‪ ،‬حزبەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬دەزگا ئابوورییەكان‪.‬‬ ‫ل��ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی دیموكراتیكی‬ ‫زی��ن��دودا‪ ،‬ش��ون��اس��ی سیاسی چەند‬ ‫ب��ەره��ەم��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ازادان��ەی‬ ‫نوێنەرانە‪ ،‬هێندەش بەرهەمی دەسەاڵتی‬ ‫چاودێركردن و ڤیتۆدانانی كۆمەڵگەی‬ ‫م��ەدەن��ی��ی��ە ل��ەس��ەر ب��ڕی��ارو پ���ڕۆژە‬ ‫الدەرەك��ان��ی هەمان نوێنەران‪ .‬بەبێ‬ ‫دەسەاڵتی ڤیتۆی كۆمەڵگەی مەدەنی‪،‬‬ ‫دیموكراسی هیچ نییە دەستنوێژێكی‬ ‫شكاو نەبێت!‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪28‬‬

‫چاڵ بۆ تیرۆریستان هەڵدەكەندرێت!‬

‫وااڵپرێس نهێنی تەقینەوەكانی كەركوك ئاشكرا دەكات‬ ‫«پارتی‪ ،‬مۆركی حزبیانە دەداتە قوربانییانی شارەكە!»‬

‫بەدواداچوونی ‪ :‬عیماد جەباری‬ ‫دەزگا ئەمنییەكانی شاری كەركوك‪،‬‬ ‫تەقینەوەكانی ئەم دواییەی پارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك ب��ە ئامانجگرتنی خۆیان‬ ‫دەزانن كە لەماوەی دوو مانگدا لەكۆی‬ ‫(‪ )50‬ك��وژراو (‪ )295‬بریندار تەنها‬ ‫یەك بەرپرسی ئەمنی بریندار بووە‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ )2/3‬گروپە تیرۆریستییەكان‬ ‫بەپالنێكی‌ داڕێ��ژراو بۆ ئازادكردنی‌‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫دەستگیركراوەكانیان‌ الی‌ پۆلیس‪،‬‬ ‫هێرشیان كردە سەر بەڕێوەبەرایەتی‌‬ ‫پ��ۆل��ی��س �ی‌ ك���ەرك���وك و‌ ل��ەك��ات��ی‬ ‫رووبەڕوبوونەوەدا دوو تەقینەوەیان‬ ‫ئەنجامدا كە بەو هۆیەوە (‪ )22‬كوژراو‬ ‫(‪ )105‬برینداری لێكەوتەوە ئەمە لە‬ ‫كاتێكدایە لەسەرەتای‌ ئەمساڵەوە چەند‬ ‫تەقینەوەیەكی‌ خوێناوی‌ هاوواڵتیانی‌‬

‫شاری كەركوكی‌ گرتووەتەوە كە بەپێی‬ ‫دواین ئاماری بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی‬ ‫ك��ەرك��وك ل��ە دوای تەقینەوەكەی‬ ‫كۆمەڵگای ئ��ازادی كە لە ناوەڕاستی‬ ‫مانگی كانوونی دووەم ئەنجامدرا‬ ‫تاوەكو (‪)3‬ی شوباتی ئەمساڵ (‪)50‬‬ ‫ك���وژراو (‪)295‬ی دی��ك��ەش بریندار‬ ‫بوون‪ ،‬ئەمەش ترس‌و دڵەڕاوكێی‌ الی‬

‫‪29‬‬

‫ئەمنییەكە هەڵكەندنی چاڵێكە بە درێژایی‬ ‫(‪59‬كم) لەچواردەوری كەركوك لەگەڵ‬ ‫دانانی چوار بازگەی سەرەكی و دانانی‬ ‫كامێرای چاودێری بۆ رێگرتن لە هاتنە‬ ‫ژوورەوەی چەك و تەقەمەنی‪ .‬هەرچەندە‬ ‫ئەم پێشنیازی پشتێنەی ئەمنییە لەالیەن‬ ‫كوتلەی توركمانیەوە خرایەڕوو‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫ئێستادا لەالیەن گروپە مەدەنییەكان و‬ ‫بەرپرسانی ئەمنی و ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫شارەكەوە داوای جێبەجێكردنی دەكرێت‪.‬‬ ‫ن��ەج��ات حسێن ئ��ەن��دام��ی ب��ەرەی‬ ‫توركمانی ل��ە ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك‪ ،‬بە وااڵپ��رێ��س‪-‬ی راگەیاند‪:‬‬ ‫كاتێك پارێزگای هەولێر بە دۆخێكی نا‬ ‫ئەمنیدا تێدەپەڕی ئەوەی توانی ئارامی‬ ‫بكاتەوە بوونی پشتێنەی ئەمنی بوو بۆ‬ ‫شارەكە‪ ،‬بۆیە پێویستە پەلە بكرێت لە‬ ‫پشتێنەی ئەمنی و چیتر شارەكەمان لە‬ ‫بۆشایی ئەمنیدا نەبێت‪ .‬ئەو وتیشی‪ :‬دوای‬ ‫هەڵكەندنی ئەو پشتێنە ئەمنییە قۆناغی‬ ‫دووەم دەست پێدەكات بۆ نەهێشتنی‬ ‫تیرۆریست و گروپە خۆكوژییەكان لەناو‬ ‫شار‪ ،‬ئەوكاتە كەركوك دەبێتە ئارامترین‬ ‫پارێزگای عێراق‪.‬‬

‫هاوواڵتیان زیاتر كردووە‪.‬‬ ‫د‪.‬ن��ەج��م��ەدی��ن ك��ەری��م پ��ارێ��زگ��اری‬ ‫كەركوك‪ ،‬دوای تەقینەوەكانی شارەكە‬ ‫ئاشكرای كرد‪ :‬بەم نزیكانە پیاچوونەوە‬ ‫بەپالنی ئەمنی شارەكەدا دەكەن‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫خستەڕوو‪ :‬هەوڵدەدەن لە نزیكترین كاتدا‬ ‫بۆ چارەسەركردنی تەقینەوەكانی كەركوك‬ ‫پشتێنەی ئەمنی شارەكە دروست بكرێت‪.‬‬ ‫پشتێنەی ئەمنی‬ ‫بەگوێرەی زانیارییەكان‪،‬‬

‫پشتێنە‬

‫تەقینەوەكان و گۆڕانكاری ئەمنی‬ ‫ل��ە دوای ت��ەق��ی��ن��ەوەك��ان��ی دوو‬ ‫مانگی رابردوو چەند الیەنێكی شاری‬ ‫كەركوك لە دەزگا ئەمنییەكان هاتوونەتە‬ ‫دەنگ كە الیەنی توركمانی و عەرەبی‬ ‫شانبەشانی گروپێكی مەدەنی كوردی‬ ‫داوای گۆڕانكاری لە پۆستە ئەمنییەكانی‬ ‫ك��ەرك��وك��دا دەك���ەن ل��ە بەرانبەریشدا‬ ‫بەپێی‌ وتەی سەرچاوە ئەمنییەكان بەم‬ ‫نزیكانە گۆڕانكاری لە پۆستە ئەمنییەكاندا‬ ‫دەك��رێ��ت‪ .‬عەبدوڵاڵ سامی‌ ئەندامی‌‬ ‫گردبوونەوەی عەرەبی لە لیژنەی‌ ئەمنی‬ ‫‌‌و ئاسایش لەئەنجومەنی‌ پارێزگا دەڵێت‪:‬‬ ‫بۆشایی ئەمنی لە شارەكەدا بوونی هەیەو‬ ‫پێویستە گۆڕانكاری لە پۆستە ئەمنییەكانی‬ ‫ش��ارەك��ەدا بكرێت‪ ،‬چونكە گەیشتنی‬ ‫تیرۆریستان بۆ ن��او بەڕێوەبەرایەتی‬

‫ه���ەردوو رۆژن��ام��ەی واشنتۆن‬ ‫پۆستی ئەمریكی و ئەندی پێندتی‬ ‫بەریتانی‪ ،‬ل��ە دوو لێكۆڵینەوەی‬ ‫ج��ی��اوازدا‪ ،‬مەترسییەكانی ش��ەڕی‬ ‫ناوخۆیی عێراق دەخەنەڕوو‪ ،‬واشنتۆن‬ ‫پۆست ئەوەی خستۆتەڕوو‪ ،‬كە عێراق‬ ‫لە غیابی ج��ەالل تاڵەبانیدا هەنگاو‬ ‫بەرەو شەڕی ناوخۆ دەنێت‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لەم كاتانەدا كە عێراق بێ‌ سەرۆكەو‬ ‫قاعیدەو چ��ەك��دارە میلیشیاكان و‬ ‫تەنانەت شیعەكانیش بە پاڵپشتی‬ ‫ئێران خۆیان پڕ چەك دەك��ەن‪ ،‬ئەو‬ ‫رۆژن��ام��ەی��ە ئ��ام��اژەی ب��ەوەك��ردووە‬ ‫ئێستا كەسێك لە جێگەكەی تاڵەبانییە‬ ‫كەسێكی نزیكی مالیكییەو ناتوانێت‬ ‫هەنگاو بۆ وەستاندنی بنێت‪.‬‬

‫بەپێی ئەو زانیارییانەی لەسەر‬ ‫ئ��اش��ت��ك��ردن��ەوەی س �ێ‌ س��ەرك��ردە‬ ‫تۆراوەكەی بزووتنەوەی گۆڕانەوە‬ ‫باڵو كراونەتەوە‪ ،‬رێكخەری گشتی‬ ‫بزووتنەوەكە نەوشیروان مستەفا‬ ‫دەیەوێت پێش هەر رێگەچارەیەك‬ ‫ب��ۆ ئ��اش��ت��ك��ردن��ەوەی��ان پشت بە‬ ‫پەیوەندی هاوڕێیەتی ئەوان ببەست ‌ێ‬ ‫و دەیەوێت لەرێگەی كۆمەاڵیەتییەوە‬ ‫ه��ەوڵ بۆ ئاشتكردنەوەیان بدات‬ ‫و پاشتر بەڵێنی چارەسەركردنی‬ ‫كێشەكانیان بدات‪ ،‬شایەنی وتنە ئەو‬ ‫سێ‌ سەركردەیە قادری حاجی عەلی‬ ‫و ساالر عەزیزو عوسمانی حاجی‬ ‫مەحمود بەهۆی ن��اڕازی بوونیان‬ ‫لەپێكهێنانی جڤاتی نیشتمانی‬ ‫گۆڕانەوە چوونەوە ماڵ و تائێستا‬ ‫ن��ەگ��ەڕاون��ەت��ەوەو ه��ەوڵ��ەك��ان بۆ‬ ‫گەڕانەوەیان بەردەوامە‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪30‬‬

‫پۆلیس دەریخست پۆلیس لە ئێستادا‬ ‫توانای پاراستنی گیانی هاوواڵتیانی‬ ‫نییە‪ .‬عەبدوڵاڵ سامی لە لێدوانەكەیدا‬ ‫ئەوەشی بە وااڵپرێس وت‪ :‬پێویستە‬ ‫لەماوەی كەمتر لە مانگێكدا گۆڕانكاری‬ ‫گەورە لە پۆستە ئەمنییەكاندا بكرێت‬ ‫و كەسایەتی شیاو و پیشەیی لە شوێنە‬ ‫هەستیارە ئەمنییەكاندا دابنرێت‪.‬‬ ‫خواستی هاوواڵتیانە‬ ‫پێشتر‌و لە (‪)1/16‬یشدا‪ ،‬ئۆتۆمبێلێك‬ ‫لەكۆمەڵگا ‌ی ئازاد ‌ی كە دەكەوێتە پشت‬ ‫بەڕێوەبەرایەت ‌ی پۆلیسەوە تەقیەوە‌و‬ ‫(‪ )26‬كوژرا‌و زیاتر لە (‪ )200‬بریندار ‌ی‬ ‫لێكەوتەوە‪ ،‬دوات��ر گروپێك ‌ی فشار‬ ‫بەناو ‌ی (گروپ ‌ی زمان) بۆ پیاچوونەوە‬ ‫بەپالنی‌ ئەمن ‌ی شارەكە راگەیاندرا‪،‬‬ ‫ئێستاش ئەو داوایە خواست ‌ی زۆربە ‌ی‬ ‫هاوواڵتیان پێكدەهێنێت‪.‬‬ ‫ئەحمەد عەسكەری‌‪ ،‬سەرۆك ‌ی‬ ‫لیژنەی‌ ئەمنی‌‌و ئاسایش لەئەنجومەن ‌ی‬ ‫پارێزگای‌ ك��ەرك��وك‪ ،‬ئ��ەو داوای��ە ‌ی‬ ‫بەیاسایی‌ زان��ی ‌‌و ب��ەوااڵپ��رێ��س‪-‬ی‬ ‫‌وت‪ :‬دەكرێت دوا ‌ی ئەو تەقینەوانە‬ ‫پیاچوونەوە بكرێت و گۆڕانكاری‬ ‫بكرێت ئەمە شتێكی مەحاڵ نییە‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات س���ەرچ���اوەی���ەك ل��ەن��او‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسدا تایبەت بە‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند‪ :‬بەم نزیكانە‬ ‫گۆڕانكاری لە پۆستە ئەمنییەكاندا‬ ‫دەكرێت‪ .‬ئەو سەرچاوەیە ئاماژە ‌ی‬ ‫بەوەشدا ئەو تەقینەوانە گۆڕانكاری‬ ‫ئەمنی لەناو شارەكەدا گەرم كردووە‪.‬‬ ‫ناكۆكییەكانی یەكێتی و پارتی!‬ ‫ت��ەق��ی��ن��ەوەك��ان��ی ك���ەرك���وك‬ ‫ناكۆكییەكانی (یەكێتی و پارتی) لە‬ ‫شارەكەدا قوڵتر ك��ردەوە‪ ،‬یەكێتی‬ ‫بەشەڕی تیرۆر دژی هاوواڵتیان ناوی‬ ‫دەبات و پارتیش پێیوایە حزبەكەیان‬ ‫ئامانجی سەرەكی ك��ردەوەی گروپە‬ ‫تیرۆریستییەكان بووە‪ .‬چوار شەممەی‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫دیمەنی كردەوەیەكی تیرۆریستی‬

‫راب���ردوو (‪ )1|16‬تەقینەوەیەك لە‬ ‫كۆمەڵگای ئ��ازادی ش��اری كەركوك‬ ‫روویدا كە زۆرینەی دەزگاو بارەگاكانی‬ ‫پارتی تێدایە‪ ،‬ب��ەو ه��ۆی��ەوە (‪)26‬‬ ‫كوژراو و (‪ )195‬برینداری لێكەوتەوە‪،‬‬ ‫لەدوای تەقینەوەكە یەكێتی لەكەناڵە‬ ‫جیاجیاكانی راگ��ەی��ان��دن��ی خۆیدا‬ ‫لەناو ش��اری ك��ەرك��وك داوای كرد‬ ‫خوێنی كەركوك رەنگ نەكرێت‪ ،‬لە‬ ‫بەرانبەریشدا بەرپرسی لقی پارتی لەناو‬ ‫جەرگەی تەقینەوەكاندا بە میدیاكانی‬ ‫راگەیاند ئەو خوێنەی دەڕژێت زەردە‪.‬‬ ‫ع��ەدن��ان ك��ەرك��وك��ی ئ��ەن��دام��ی‬ ‫ئەنجومەنی سەركردایەتیی پارتی‬ ‫لە كەركوك بە وااڵپ��رێ��س‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫هەوڵەكانی پارتی بۆ بە كوردستانی‬ ‫بوونی كەركوك وای��ك��ردووە ببێتە‬ ‫ئامانجی ن��اح��ەزان و تیرۆریستان‬

‫دژی بە كوردستانییەتی كەركوك‪.‬‬ ‫لەسەروبەندی تەقینەوەكانیشدا هەڵۆ‬ ‫نەجات بەڕێوەبەری ئاسایشی پارتی لە‬ ‫كەركوك رایگەیاند‪ :‬ماوەی دوو ساڵە‬ ‫بە بەڵگە المانە كە دام و دەزگاكانی‬ ‫پ��ارت��ی دیموكراتی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫كەركوك دەكرێتە ئامانج‪ .‬لە بەرانبەردا‬ ‫رۆژنامەی (ه��ەواڵ) كە میدیایەكی‬ ‫ن��زی��ك ل��ە یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪-‬ەو بارەگاكەی لە كەركوكە‬ ‫لەڕێگای كاریكاتێرێكەوە نیگەرانی‬ ‫نیشاندا لە بەرامبەر بەڕەنگكردنی‬ ‫تەقینەوەكان و بە تەنزەوە ئەوەی‬ ‫خستبووەڕوو كە ئەو خوێنە سوورەی‬ ‫قوربانیان زەردە‪.‬‬ ‫ئاشكراكردنی گروپی تەقینەوەكان‬ ‫ع��ەم��ی��د ه��ەڵ��ك��ەوت ع��ەب��دوڵ�ڵا‬

‫‪31‬‬

‫پشتێنە ئەمنییەكە‬ ‫هەڵكەندنی چاڵێكە‬ ‫بە درێژایی (‪59‬كم)‬ ‫لەچواردەوری كەركوك‬ ‫لەگەڵ دانانی چوار‬ ‫بازگەی سەرەكی و‬ ‫دانانی كامێرای چاودێری‬ ‫بۆ رێگرتن لە هاتنە‬ ‫ژوورەوەی چەك و‬ ‫تەقەمەنی‬

‫بەڕێوەبەری ئاسایشی كەركوك بۆ‬ ‫وااڵپ��رێ��س چیرۆكی ئاشكرا كردنی‬ ‫گ��روپ��ەك��ە دەگ��ێ��ڕێ��ت��ەوەو دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫لەوكاتەی ك��ردەوە تیرۆریستییەكەی‬ ‫ب���ەردەم بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی‬ ‫ك��ەرك��وك ئ��ەن��ج��ام��درا كەسێك لە‬ ‫دووری (‪ )500‬مەترەوە وێنەی دەگرت‬ ‫و ه��اواری دەك��رد (اللە اكبر) بۆیە‬ ‫دەبێتە جێگای گومانی هاوواڵتیان و‬ ‫دوای هەڵهاتنی لەالیەن كرێكارێكەوە‬ ‫دەستگیر دەكرێت و رەوانەی ئاسایشی‬ ‫یەكێتی دەكرێت‪ ،‬لەدوای لێكۆڵینەوە‬ ‫ئ��اش��ك��را ب��وو ك��ە ك��ەس��ی یەكەمی‬ ‫ه��ەردوو ك��ردەوە تیرۆریستییەكەی‬ ‫كەركوكەو سەر بەگروپی تیرۆریستی‬ ‫قاعیدەیە‪ .‬دكتۆر نەجمەدین كەریم‬ ‫پارێزگاری كەركوكیش لە كۆنگرەیەكی‬ ‫رۆژنامەوانیدا رایگەیاند كە جگە لەو‬

‫كەسەی وێنەی كردەوەكەی گرتووە‬ ‫ئەو هێرشبەرو خۆكوژانەی تر عێراقی‬ ‫نین بەڵكو عەرەبی دەرەوەی عێراقن‪.‬‬ ‫رەخنەی رۆژنامەنووسان!‬ ‫ل��ەژێ��ر ن���اوی (گ��روپ��ی زم���ان)‬ ‫دا‪ ،‬ب��ەش��ێ��ك ل��ەڕۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫و چ��اودێ��ران��ی س��ی��اس��ی و چەند‬ ‫چاالكەوانێكی كۆمەڵی مەدەنی‪ ،‬داوای‬ ‫گۆڕانكاری ئەمنی و پێداچوونەوە‬ ‫بەپالنی ئەمنیدا دەك��ەن‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫دوای ئ��ەوەی لە (‪ )1/16‬كۆمەڵگای‬ ‫ئ��ازادی كرایە ئامانجی تیرۆریستان‬ ‫لە گردبوونەوەیەكدا هۆشداریاندایە‬ ‫ئیدارەی شارەكە بەوەی گۆڕانكاری لە‬ ‫پۆستی بەڕێوەبەری پۆلیسدا بكات‪،‬‬ ‫دوای دووبارەبوونەوەی تەقینەوەكانی‬ ‫ن���او ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی پۆلیسی‬

‫كەركوك جارێكی تر ئەو گروپە لە‬ ‫بەیاننامەیەكیان‬ ‫گردبوونەوەیەكدا‬ ‫خستەڕوو كە تێیدا داوای گۆڕانكاری‬ ‫بە پەلە دەكەن‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو گروپەو داواكارییەكانیان‬ ‫لەالیەن بەشێك لەڕۆژنامەنووسان‬ ‫و راگەیاندنكارانەوە رووب���ەڕووی‬ ‫رەخنە دەبێتەوە‪ ،‬رۆكان مەحمود‪-‬ی‬ ‫راگەیاندنكار بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫زۆربەی ئەو كەسانەی لەو گروپەدان‬ ‫كاری (پەیامنێر)ی دەكەن بۆ دەزگاكانی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن و ئ��ەو داواكاریانەیش‬ ‫پێچەوانەی پیشەكەیانە‪.‬‬ ‫ب��ەب��ڕوای ئ��ەو راگ��ەی��ان��دن��ك��ارە‬ ‫پیشەی پەیامنێر گواستنەوەی هەواڵ‬ ‫و رووداوەك��ان��ە وەك خۆی بۆ ئەو‬ ‫شوێنەی ك��اری تێدا دەك���ات نەك‬ ‫حوكمدان لەسەر ئ��ەوەی كە هەر‬ ‫دەبێت پالنی ئەمنی و دەزگای ئەمنی‬ ‫بگۆڕدرێت‪ ،‬بەوتەی ئەو نابێت ببنە‬ ‫بڕیار بەدەست لەناو دەزگا ئەمنییەكاندا‬ ‫كام ئەفسەریان پێباشە بەشان و باڵیدا‬ ‫هەڵبدەن و كامیشیان پێباش نییە‬ ‫ناڕەزایەتی لەسەر دەرببڕن‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪32‬‬

‫جەیشی مەهدییەكی تره لە عێراقدا ‪!..‬‬

‫سوپای موختار‪ ،‬باڵی سەربازیی حزبوڵاڵی عیراقی‬ ‫تائێستاش زۆرێ��ك لەمێژوونووسان‬ ‫و هەروەها شارەزایانی ب��واری مێژوو‪،‬‬ ‫پێیانوایە بەدرێژایی سەردەمی بەعس‪،‬‬ ‫جەنگ و ملمالنێ و بەگژداچوونەوەكانی‪،‬‬ ‫خاڵی بوون لەهەر وانەیەكی مێژوویی و‬ ‫سەرەنجام ئەو سیاسەتە بەهەڵچوون و‬ ‫داچوونی تاكەكەس كۆتایی هات‪ ،‬كە جگە‬ ‫لەنەهامەتی و پاشاگەردانی هیچی دیكەی‬ ‫ب��ەدوای خۆیدا نەهێنا‪ ،‬بەاڵم تائێستاش‬ ‫كەسانێك ه��ەن كەپێیانوایە پێكهێنانی‬ ‫میلیشیاو باڵی سەربازیی و بەپەنابردن بۆ‬ ‫بەكارهێنانی هێز‪ ،‬هاوكێشەی الوازی عیراق‬ ‫چارەسەر دەكات‪ .‬لەم دواییانەدا سوپای‬ ‫موختار وەك میلیشیایەكی هاوكارییكراوی‬ ‫ش��ی��ع��ەگ��ەرا ل��ەع��ی��راق س��ەری��ه��ەڵ��دا‪،‬‬ ‫بەدیاریكراویش ل��ەڕۆژی (‪ )2012/2/4‬دا‬ ‫لەسەر دەستی «واثق البطاط» موسەوی‬ ‫ئەمینداری گشتی حزب اللەی عیراقی‪-‬‬ ‫ەوە پێكهێنراو هەر ئەم سوپایە بەباڵی‬ ‫سەربازیی حزبەكە ناونرا‪ ،‬دامەزرێنەر‬ ‫الی خۆیەوە بانگەشەی بۆئەوە دەكات‬ ‫كە باوكی لەسەردەمی بەعسییەكاندا‬ ‫چەوسێنراوەتەوەو پاشان كوژراوە‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫بانگەشەدەكات بە لەناوبردنی بەعسی‬ ‫و الیەنگرەكانیان و ریشەكێشكردنیان‪،‬‬ ‫ئەمەش بەبێ گەڕانەوە بۆ رای پەرلەمان‬ ‫و عیراقییەكان‪ ،‬هاوكات هەر لەسەرەتای‬ ‫دروستبوونی سوپای موختارەوە‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی چەندین ناڕەزایەتی لەسەر ئاستی‬ ‫حزبی و جەماوەریدا بەدوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫حكومەتی عیراقیش الی خۆیەوە بوونی‬ ‫ئەم سوپایەی لەبەیاننامەیەكدا رەتكردەوەو‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د ك��ە ئ���ەوان پێكهاتەیەكی‬ ‫لەیاسا دەرچ��وو و رەت��ك��راوەن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەشێوەیەكی سیاسیی رەوایەتی مانەوەی‬ ‫ئەو رێكخراوەی لەبار برد‪.‬‬ ‫موختارو ناڕەزایەتییەكان بەدوایدا‬ ‫رۆژی ‪ 2013/2/4‬تەشكیلكردنی (جیش‬ ‫المختار) كە سەر بە(حزب الله العراقی‪-‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫النهضة االسالمية)یە‪ ،‬بەسەرۆكایەتی (واثق‬ ‫البطاط‪ /‬ئەمینداری گشتی حیزبوڵاڵ)‬ ‫راگەیەندرا كە ئەم گرووپە وەك باڵێكی‬ ‫سەربازی ئەو حزبە ئەژمار كرا‪.‬‬ ‫س���ن���ووری چ��االك��ی سیاسیییان‪:‬‬ ‫پارێزگاكانی باشووری عیراقەو مەبەست‬ ‫لەدروستكردنی ئ��ەم گروپە شەڕكردنە‬ ‫لەدژی (بەعسییەكان) و (سوپای عیراقی‬ ‫ئازاد) و (سوپای نەقشبەندی) و (قاعیدە)‪.‬‬ ‫ئەمینداری گشتی‪ :‬رایگەیاند كە‬ ‫پشتیوانی حكومەتی ع��ێ��راق دەك��ەن‪،‬‬ ‫هەروەها رایگەیاند‪ :‬جیش المختار لەناو‬ ‫ج��ەم��اوەرەوە هەڵقواڵوەو هەڵبژاردەن‬ ‫و پارێزگاری لەخەڵك و خۆپیشاندەران‬ ‫دەك��ەن لەتیرۆرستان و سوپای عیراقی‬ ‫ئ��ازادو سوپای نەقشەبەندی و قاعیدە‪،‬‬ ‫هەروەها گوتی حیزبی بەعس ریزەكانی‬

‫یەك دەخ��ات و زانیاری تەواومان الیە‬ ‫لەو بارەیەوەو مافی خۆمانە وەك حیزبی‬ ‫موجاهید كە زیاتر لە‪ 30‬ساڵ جیهادمان‬ ‫كردووە دژی ئەو گروپانە بوەستینەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫بەرپرسانەش كە بەرگری لەو خراپەكارانە‬ ‫دەكەن دەبێ لێپرسینەوەیان لەگەڵ بكرێت‪.‬‬ ‫هەڵوێستی (واثق البطاط‪ /‬ئەمینداری‬ ‫گشتی حیزبوڵاڵ) سەبارەت بە بەعسیەكان‬ ‫روونە ‪ ،‬ئەو دەڵێ‪:‬‬ ‫((من بەدەستی بەعس باوكم كوژراوە‬ ‫مافی خۆمە هەزاران لەو كەسانە بكوژم‬ ‫كە نوێنەرایەتی حیزبێك دەكەن و شایەنی‬ ‫ئەوەیە لەڕەگەوە دەربهێنرێت‪ ،‬ئایەتوڵاڵ‬ ‫عەلی خامەنەئی مەرجەعمانەو جێگری‬ ‫ئیمامی مەعسومەو هەر دەرچوونێك لەو‬ ‫رێبازە دەرچوونە لەشەریعەت))‪.‬‬

‫‪33‬‬

‫هەڵوێستی الیەنە پەیوەندی دارەكان‬ ‫سەبارەت بەسوپای موختار‪:‬‬ ‫‪-1‬هەڵوێستی وەزارەت���ی ناوخۆی‬ ‫عیراق سەبارەت بەو گرووپە‪:‬‬ ‫وەزارەتی ناوخۆی عیراق رایگەیاند‬ ‫كە تەشكیلەیەك بەناوی (سوپای موختار)‬ ‫دەرچوونە لەیاساو رەت دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫‪-2‬هەڵوێستی لیستی عیراقیە‪:‬‬ ‫لیستی عیراقیە لەكۆنگرەیەكی‬ ‫رۆژنامەوانیدا داوای لەحكومەت كرد‬ ‫رێ��گ��ری ب��ك��ات ل��ەدروس��ت��ب��وون��ی هەر‬ ‫رێكخراوێكی چ��ەك��داری ك��ە ئاسایش‬ ‫و ئ��ارام��ی واڵت تێكبدات وە داوای‬ ‫لەمەرجەعیەتەكانیش كرد كە ئەو كارانە‬ ‫رەت بكەنەوە‪.‬‬ ‫‪-3‬هەڵوێستی جەیشی ئیسالمی‬ ‫ئازاد‪ -‬ئەحمەد دەباش‪:‬‬ ‫ئەحمەد دەب��اش وتەبێژی جەیشی‬ ‫ئیسالی ئ���ازاد داوای ل��ەج��واڵن��ەوەی‬ ‫جەماوەری سوننە كرد گوێ بەوتەكانی‬ ‫(واث���ق ال��ب��ط��اط‪ -‬ئ��ەم��ی��ن��داری گشتی‬ ‫ح��ی��زب��وڵ�ڵای ع���ی���راق) ن�����ەدەن كە‬ ‫رایاندەكێشێت ب��ەرەو ش��ەڕی تایەفی‬ ‫وە داوای لەحكومەت كرد لێپرسینەوە‬ ‫لەگەڵ ئەو گرووپانە بكات و تەئكیدی‬ ‫لەئاستیانەی خۆپیشاندانەكان كردەوەو‬ ‫داوای ئارام گرتن و یەكڕیزی (الحراك)‬ ‫ی كرد‪.‬‬ ‫‪-4‬هەڵوێستی ه��ەن��دێ لەشێخی‬ ‫عەشیرەتەكانی موسڵ‪:‬‬ ‫ش��ێ��خ��ی ع��ەش��ائ��ی��رەك��ان��ی موسڵ‬ ‫لەبەیانێكدا لەگۆڕەپانی (االحرار) لەموسڵ‬ ‫ئیدانەی لێدوانەكانی (واث��ق البطاط‪-‬‬ ‫ئەمینداری گشتی حزبوڵاڵی عیراق)‬ ‫یان كردو بەسەرسوڕمانەوە بێ دەنگی‬ ‫حكومەتیان لەسەر ئەو مەسەلەیە باس‬ ‫كرد كە واڵت بەرەو دابەش بوونی تایەفی‬ ‫دەبات لەالیەن میلیشیاكانەوە‪.‬‬ ‫‪-5‬ه����ەڵ����وێ����س����ت����ی ه���ەن���دێ‬ ‫لەخۆپیشاندەرانی فەلوجە‪:‬‬ ‫لەفەلوجە خۆپیشاندەران وەاڵمی‬ ‫توندی (واثق البطاط‪ -‬ئەمینداری گشتی‬ ‫حزبوڵاڵی عیراق)یان دای��ەوەو رەتكران‬ ‫كردەوە‪.‬‬ ‫‪-6‬هەڵوێستی (محمد الناصری‬

‫ئەمینداری گشتی حزبوڵاڵی عیراق‪-‬‬ ‫الغالبون)‪:‬‬ ‫(محمد الناصری ئەمینداری گشتی‬ ‫حیبزوڵاڵی عیراق‪ -‬الخالبون) وتەكانی‬ ‫(واث���ق ال��ب��ط��اط‪-‬ئ��ەم��ی��ن��داری گشتی‬ ‫حزبوڵاڵی عیراق) رەت��ك��ردەوەو وتی‪:‬‬ ‫(ئەو گرووپانە ناویان ((حزبوڵاڵی عیراق)‬ ‫ەو ئێمە هیچ پەیوەندیمان بەواڵتی‬ ‫دەرەكییەوە نیەو ئەو كەسە خراپەكارێكی‬ ‫توندڕەوی پیس و سەرلێشێواوەو بەوەش‬ ‫تۆمەتباری دەك��ەم كە سەر بەئێرانەو‬ ‫داوا لەحكومەت دەكەم ئیجرائاتی توند‬ ‫لەگەڵ ئەو كەسە بكەن و بیگرن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئاژاوە دەنێتەوەو ئێمەش (شیعەو سوننە)‬ ‫برای یەكین و ئەو كەسانە هیچ نین تا‬ ‫برایەتی نێوانمان تێكبدەن‪ ،‬ئەو سەرۆكی‬ ‫گرووپێكی بچووكەو چەكداری هەیەو‬ ‫ئێمە داوای یەكڕیزی و برایەتی دەكەین‬ ‫و چەكمان نییە)‪.‬‬

‫نوری مالیكی‬

‫واثق البطاط‬

‫پڕۆفایلی‪ :‬واثق البطاط‬

‫*ساڵی ‪ 1973‬لەدایكبووە‪.‬‬ ‫*عەرەبی شیعەمەزهەبە‪.‬‬ ‫*كەسێكی توندڕەوی ئیسالمیە‪.‬‬ ‫*باوكی لەسەر دەستی رژێمی‬ ‫پێشوو گیراوەو ئازار دراوەو دواتر‬ ‫لەسێدارەدراوە‪.‬‬ ‫*خ����ۆی ب��ەالی��ەن��گ��ری عەلی‬ ‫خامنەئی دەزانێت و بەمەرجەعی‬ ‫گەورەی مسوڵمانانی دادەنێت‪.‬‬ ‫*ل���ەب���ەرواری ‪ 2012/1/20‬وەك‬ ‫ئەمینداری گشتی (حزب الله العراق)‬ ‫دەركەوت‪.‬‬ ‫*دژی واڵت�����ی ك���وەی���ت و‬ ‫دروستكردنی ب��ەن��دەری موبارەك‬ ‫ل��ێ��دوان��ی ت��ون��دی دەرك����رد دژی‬ ‫كوەیتیەكان و وتی ئەگەر بەردەوام بن‬ ‫وەاڵمیان دەدەینەوەو تێكی دەدەین‪.‬‬ ‫*الیەنگری خۆی و حزبەكەی بۆ‬ ‫حكومەت دەرب��ڕی‪ ،‬بەاڵم رایگەیاند‬ ‫ك��ەئ��ەوان چ��ەك دان��ان��ێ��ن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوان دژی گەندەڵی و خراپەكاری‬ ‫دەجەنگن‪.‬‬

‫خامەنەئی‬

‫لیستی عیراقیە‬ ‫لەكۆنگرەیەكی‬ ‫رۆژنامەوانیدا داوای‬ ‫لەحكومەت كرد رێگری‬ ‫بكات لەدروستبوونی‬ ‫هەر رێكخراوێكی‬ ‫چەكداری كە ئاسایش و‬ ‫ئارامی واڵت تێكبدات‬

‫*زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی ن��او ئ��ەم راپ��ۆرت��ە‬ ‫لەسەرچاوەی تایبەتەوە وەرگیراوە‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪34‬‬

‫«بەشێكی گەورەی كۆمەكەكان دەنێردرێن بۆ كوردەكانی رۆژئاوا لە ناو خاكی سوریا»‬

‫هەڵمەتەكەی كەناڵی ئاسمانی كوردسات‪،‬‬ ‫لەچاوەڕوانی پالنەكەی ‪UN‬دا‪..‬‬ ‫بەرپرسی رێكخراوی (‪:)CDO‬‬ ‫تا ئێستاكە تەنیا لەناو شاری سلێمانییەوە پتر لە ‪ 500‬تۆن خواردن و‬ ‫پێداویستی تر گەیشتۆتە بنكەكانمان‬ ‫ئەو هەڵمەتە بە هەڵمەتێكی بێ وێنە دادەندرێت لە مێژووی هەڵمەتە‬ ‫مرۆییەكان لەم ناوچەیە‬ ‫راپۆرت‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪35‬‬

‫دەستپێشخەری كەناڵی ئاسمانی كوردسات‬ ‫لە دروستكردنی كەمپینێكی نیشتمانی بۆ‬ ‫كۆكردنەوەی كۆمەك و فریاگوزاری بۆ‬ ‫ئاوارەكانی رۆژئ���اوای كوردستان‪ ،‬جوڵه‬ ‫و هاوسەنگی و بەدەنگەوەهاتنێكی‬ ‫نەتەوەیی گ��ەورەی ب��ەدوای خۆیدا هێناو‬ ‫یەكەمینجارە ببینرێت كەمپینێكی دیاریكراو‬ ‫توانای دروستكردنی رۆحێكی نیشتمانی و‬ ‫نەتەوەیی ئەوتۆی هەبێت كە لە ناوخۆی‬ ‫ب��اش��ووری كوردستان و پارچەكانی ترو‬ ‫تاراوگەیشدا دەنگ بداتەوە‪ ..‬لەبەرئەوەی‬ ‫ئەزموونی كەمپینەكە شایەنی ئەوەیە كە بۆ‬ ‫بواری ترو لەكاتی تری تەنگانەی نیشتمانیدا‬ ‫دووبارە بكرێتەوە‪ ،‬پێویستە بەدواداچوون‬ ‫بۆ بیرۆكەو شێوەی كاركردن و ئامانج و‬ ‫میكانیزمی بەڕێوەبردنی بكرێتەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەو ئومێدەی ببێتە نەریتێك هەم فریاگوزاری‬ ‫و چارەسەركردنی كێشەی خەڵكی كوردستان‬ ‫یان گروپ و چین و توێژە كۆمەاڵیەتییەكانی‬ ‫لەكاتی لێقەومانیانداو هەم بۆ قوڵكردنی‬ ‫گیانی هاودەردی و هاوكاری و هاوبەشی‬ ‫لەنێوان هاوواڵتیانی كوردستاندا لە هەر‬ ‫جێگەیەكی دنیادا بێت‪.‬‬ ‫بیرۆكەی كوردسات بوو‬ ‫زانا عەلی كە ئامادەكارو پێشكەشكاری‬ ‫بەرنامەی (رۆژێكی نوێ) یە‪ ،‬لە كەناڵی‬ ‫ئاسمانی ك��وردس��ات و نوێنەری كەناڵی‬ ‫كوردسات بوو لە كەمپینی كۆكردنەوەی‬ ‫كۆمەك و هاوكاری بۆ كوردانی رۆژئاوای‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەبارەی كەمپینەكەیانەوە لە‬ ‫لێدوانێكدا بۆ وااڵپرێس ئەوەی خستەڕوو‬ ‫ك���ە‪ :‬ب��ی��رۆك��ەی كەمپینی ك��ۆم��ەك بۆ‬ ‫كوردانی خۆرئاوای كوردستان بیرۆكەی‬ ‫كەناڵی كوردساتە بە هاوكاریی كارمەندان‬

‫و ب��ەڕێ��وەب��ەران��ی ك��ەن��اڵ��ی ك��وردس��ات‪،‬‬ ‫كەمپینەكەش لەژێر چاودێریی نووسینگەی‬ ‫سلێمانی ن��ەت��ەوە یەكگرتووەكان و بە‬ ‫ه��اوك��اری��ی رێ��ك��خ��راوی (‪ )C.D.O‬لە‬ ‫سەرجەم شارو شارۆچكەكان بەڕێوەچوو‬ ‫و ل��ەو شوێنانەدا بنكەكانی كەمپینی‬ ‫كەناڵی كوردسات كراوەتەوەو لە هەموو‬ ‫قەزاو ناحییەكانیش بە هاوكاریی و لەژێر‬ ‫چاودێریی فەرمانگەكانی حكومەتی هەرێم‬ ‫بنكەی كۆكردنەوەی كۆمەك كراونەتەوە‪،‬‬ ‫ئەم كەمپینە ماوەی یەك هەفتەی خایاندو‬ ‫ل��ەڕۆژی پێنجشەممەی (‪)2013/1/31‬دا‪ ،‬بە‬ ‫هاوكاری كۆمەڵێك هونەرمەندی دڵسۆز‬ ‫دەستیپێكردو تا رۆژی (‪)2013/2/7‬ی خایاند‪،‬‬ ‫كەمپینەكە هەموو پێداویستییەكانی ژیانی‬ ‫وەرگ��رت و دوات��ر لەڕێگەی نووسینگەی‬ ‫(نەتەوە یەكگرتووەكان)ەوە میكانیزمێكی‬ ‫تایبەتی بۆ دادەڕێ��ژرێ��ت بۆ گەیاندن و‬ ‫دابەشكردنی بەسەر كوردانی رۆژئاوا‪.‬‬ ‫پارە وەرناگیرێت !‬ ‫ئ���ەوەی ك��ە جێگەی س��ەرن��ج��ە لە‬ ‫ك��ەم��پ��ی��ن��ەك��ەدا ئ��ەوەی��ە ك��ە پ���ارە بە‬ ‫هیچ ش��ێ��وەی��ەك وەرن��اگ��ی��رێ��ت‪ ،‬تەنیا‬ ‫لەڕێگەی لقەكانی ن��ۆرس بانكەوە لە‬ ‫هەرسێ ش��ارە مەزنەكەی هەرێمەوە‬ ‫كۆمەكە نەختینییەكان وەردەگیرێن‪،‬‬ ‫دواج��ار ئەویش هەر لەڕێگەی كۆنگرە‬ ‫رۆژنامەنووسییەكەوە رادەگەیەندرێت و‬ ‫ئاشكرا دەكرێت‪.‬‬ ‫ئەم كەمپینە تەنیا كەمپینی كوردساتەو‬ ‫هیچ حزب و رێكخراو و كەناڵێكی تری‬ ‫میدیایی خاوەنی ئ��ەو كەمپینە نییە‪،‬‬ ‫تەنها كەناڵی ك��وردس��ات ئەنجامیداوە‬ ‫لەژێر چاودێریی نووسینگەی نەتەوە‬

‫بەپێی ئ��ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی كە‬ ‫دەست گۆڤاری وااڵپرێس كەوتووە‪،‬‬ ‫وەاڵم���ی ئۆپۆزسیۆن ب��ۆ داواك��ان��ی‬ ‫حزبەكانی دەس���ەاڵت بەمەبەستی‬ ‫چاكسازی لەهەرێمدا‪ ،‬ك��ە بڕیارە‬ ‫ب��ەم نزیكانە ب��درێ��ن��ەوە‪ ،‬خ��اڵ و‬ ‫بابەتی نوێی تێدا نییە‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لە رەتكردنەوەی بەشداریكردنیان لە‬ ‫حكومەتی بنكە فراواندا كە هەردوو‬ ‫حزبی دەسەاڵتدار لە ئۆپۆزسیۆنیان‬ ‫كردبوو‪ ،‬چاوەڕواندەكرێت ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆ جارێكی تر داوای هەمواركردنەوەی‬ ‫دەس��ت��وورو ئ��ەو یاسانە بكات كە‬ ‫رەه���ەن���دی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ان ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫لەكاتێكیشدا ئەگەر دەسەاڵت وەاڵمی‬ ‫بۆ ئەوان نەبوو‪ ،‬بڕیارە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەهەڵبژاردنی داه��ات��وودا نەخشەی‬ ‫سیاسی بگۆڕێت و ئەو چاكسازییە‬ ‫بكەن كە خۆیان دەیانەوێت‪.‬‬

‫*پ��اش ئ��ەوەی واڵت��ی كوەیت‬ ‫ب���ڕی���اری دا ل��ەرێ��گ��ەی ك��ەن��اڵ��ی‬ ‫رەسمییەوە پەیوەندییە دیپلۆماسی‬ ‫و بازرگانییەكانی لەگەڵ هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان پ���ەرە پ��ێ��ب��دات بەبێ‌‬ ‫هەماهەنگی حكومەتی ن��اوەن��دی‪،‬‬ ‫س��ەرچ��اوە هەواڵییەكان ئ��ەوەی��ان‬ ‫ب�ڵاوك��ردۆت��ەوە كە ئ��ەم هەنگاوەی‬ ‫كوەیت مالیكی نیگەران ك��ردووەو‬ ‫ل��ەرێ��گ��ەی چ��ەن��د كەسێكی نزیك‬ ‫لەمالیكییەوە داوا لە حكومەتی كوەیت‬ ‫كراوە كە لەوبارەیەوە روونكردنەوە‬ ‫بدات‪ ،‬بەاڵم حكومەتی ناوبراو ئەو‬ ‫داوایەی مالیكی رەتكردۆتەوە‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪36‬‬

‫یەكگرتووەكان و رێكخراوی (‪.)CDO‬‬ ‫مەسەلەكە گۆڕاوە !‬ ‫ل���ەالی خ��ۆی��ەوە ع��ەت��ا محەمەد‪،‬‬ ‫لەڕێكخراوی (‪ )CDO‬بە هاوكاریی نەتەوە‬ ‫یەكگرتووكان و بە سپۆنسەریی كوردسات‬ ‫ئەو كەمپینەیان جێبەجێكردووە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫ئەو هەڵمەتەكە بە شێوەیەكی زۆر زۆر‬ ‫سەركەوتووانە كارەكانی بەڕێوەچووە‪،‬‬ ‫ب��ەڕادەی��ەك��ی زۆر زۆر ب��ەرز خەڵكی‬ ‫كوردستان لە سەرجەم قەزاو ناحیەكان‬ ‫تەنانەت گوندەكانیش پشتیوانییەكی زۆر‬ ‫گەورەی هەڵمەتەكە دەكەن‪ ،‬هەڵمەتەكە‬ ‫ل��ەوە دەرچ����ووە ك��ە تەنیا كەمپینی‬ ‫كوردسات و رێكخراوی ‪ CDO‬و (‪)UN‬‬ ‫بێت‪ ،‬بەڵكو هەڵمەتەكە گ��ۆڕاوە بۆ‬ ‫مەسەلەیەكی نیشتمانی و نەتەوەیی بۆ‬ ‫پشتیوانی خەڵكی لێقەوماوی رۆژئاوای‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری رێكخراوی (‪)CDO‬‬ ‫ئەوەشی ئاشكرا كرد كە‪ :‬دەتوانرێت‬ ‫بوترێت ئەو هەڵمەتە بە هەڵمەتێكی‬ ‫بێوێنە دابنرێت لە مێژووی هەڵمەتە‬ ‫مرۆییەكان لەم ناوچەیەدا‪ ،‬تا ئێستاكە‬ ‫پتر لە (‪ )500‬تۆن خواردن و پێداویستی‬ ‫تر گەیشتۆتە بنكەكانمان تەنیا لەناو‬ ‫شاری سلێمانییەوە‪ ،‬لە سەرجەم قەزاو‬ ‫ناحیەكانیش بەهەمانشێوەو زۆر بە‬ ‫حەماسەوە پشتیوانی ئەم هەڵمەتە دەكەن‪،‬‬ ‫دەتوانم بڵێم لە بچوكترین منداڵەوە تا‬ ‫دەگاتە بەتەمەنەكان بەشداریی خۆیان‬ ‫كردووە‪ ،‬لەڕووی كەرەستەو پێداویستی‬ ‫و دارایشەوە كارەكانی خۆی بەڕێبكات‬ ‫لەو بەرنامەیەی كە بۆی داڕێژرابوو بە‬ ‫زیاتریشەوە‪.‬‬ ‫گواستنەوەی كۆمەك بۆ ناو خاكی‬ ‫سوریا !‬ ‫ئێمە ه��ی��وام��ان وای���ە س��ەرج��ەم‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن ئەم كەمپینە بە‬ ‫كەمپینی خۆیان بزانن و كاری جددی‬ ‫لەسەر بكەن‪ ،‬قۆناغی یەكەم كە بریتیە‬ ‫لە وەرگرتنی پێداویستییەكان لە رۆژی‬ ‫پێنجشەمەی ‪ 2013/2/7‬كۆتایی پێهات و‬ ‫رۆژانە گواستویانەتەوە بۆ گەنجینەكانیان‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫كوردانی سوریا و سەرەتای هەاڵتنی خۆری ئازادی‬

‫بەرپرسی‬ ‫(‪:)UNHCR‬‬ ‫نەتەوە یەكگرتووكان‬ ‫بە پالنێكی تایبەت‬ ‫كۆمەكەكان دابەش‬ ‫دەكات‬

‫زانا عەلی‪:‬‬ ‫ئەم كەمپینە تەنیا‬ ‫كەمپینی كوردساتەو‬ ‫هیچ حزب و رێكخراو و‬ ‫كەناڵێكی تری میدیایی‬ ‫خاوەنی ئەو كەمپینە‬ ‫نییە‬

‫لەناو ش��اری سلێمانی و دەروب���ەری‪،‬‬ ‫لەدوای ئەوەش قۆناغی جیاكردنەوەی‬ ‫پێداویستییەكان دێت و هەموو ئەو‬ ‫پێداویستییانەی گەیشتوون پۆلێنبەندی‬ ‫دەكرێن و دواتر پشكنینیان بۆ دەكرێت‬ ‫و لە دوا قۆناغدا پالن دادەرێ��ژرێ��ت‬ ‫بۆ دابەشكردنی و بەشی زۆری ئەم‬ ‫كەلوپەالنە بۆ ئ��ەو پەنابەرانەیە كە‬ ‫لەناوخۆی هەرێم هەن و لە كەمپی‬ ‫جیاجیادا نیشتەجێكراون‪ ،‬هەروەها‬ ‫لە پالنماندایە كە دەمانەوێت بەشێكی‬ ‫گەورەش بنێردرێتە ناو خاكی وسوریا و‬ ‫هاوزمانمان لە رۆژهەاڵتی واڵتدا‪ ،‬كە لە‬ ‫ئێستادا لە بارودۆخێكی مرۆیی خراپدایە‬ ‫لەڕووی دەرمان و خۆراك و پێداویستی‬ ‫گ��ەرم��ك��ردن��ەوەو خ��واردەم��ەن��ی��ی��ەوە‪،‬‬ ‫ئەمەیش لەپێناو ئەوەی كە ئاوارەبوون‬ ‫كەم بكەینەوە و هەوڵ بدەین كەمترین‬ ‫ئ��اوەرەب��وون رووب��دات كەمتر خەڵك‬ ‫رووبكاتە هەرێم و خەڵكەكە لەوێ لە‬ ‫شوێنی خۆیان بمێننەوە و ئێمەش لێرە‬ ‫پشتیوانیان بین و هاوكارییان بكەین‪،‬‬

‫‪37‬‬

‫* بەپێی زان��ی��اری چەند‬ ‫سەرچاوەیەكی ه��ەواڵ��ی‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫بەشداریكردن لە لێكۆڵینەوەكاندا‪،‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی��ەك��ی ئ��ەم��ن��ی خ���ۆی لە‬ ‫ئاسایشی هەولێر رەوانەی سلێمانی‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ت��ا ل��ەگ��ەڵ لیژنەكەی‬ ‫ئاسایشی سلێمانی كە پێكهێنراوە‬ ‫بۆ لێكۆڵینەوە لە تەقینەوەكەی‬ ‫سەربانی نالیا‪ ،‬هەردوو لیژنەكەش‬ ‫وەزارەت���ی ناوخۆ سەرپەرشتیان‬ ‫دەك����ات‪ ،‬ئ���ەو س��ەرچ��اوەی��ەش‬ ‫ئ��ام��اژەی ب���ەوەك���ردووە پارتی‬ ‫متمانەی ت���ەواوی ب��ەو لیژنەیە‬ ‫ن��ەب��ووە ك��ە پێكهێنراوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫لیژنەیەكی ئاسایشی خۆی رەوانە‬ ‫كردووە‪.‬‬

‫ئ��ەو ب��ارودۆخ��ە مرۆییەش بگۆڕین بە‬ ‫بارودۆخێكی باش و هۆكاری ئاوارەبوون‬ ‫كەم بكەینەوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت���رەوە‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫‪ CDO‬دەڵێ‪ :‬تاكە گرفتمان ئەوە بووە‬ ‫كە گەنجینە زۆر و زەوەندەكانمان بەشی‬ ‫ئەو هەموو كۆمەكە ناكات كە خەڵكی‬ ‫كوردستان بۆ هاوزمانانمان هێناویانە‪،‬‬ ‫هەرچەندە بە هاوكاری بەڕێز پارێزگاری‬ ‫سلێمانی و پەروەردەی سلێمانی‪ ،‬گەنجینە‬ ‫تایبەتییەكانی خۆیانیان بۆ ئاوەاڵ كردوین‬ ‫و ئ��ەم��ەش بەشێكی گرفتەكانیان بۆ‬ ‫چارەسەر كردین لەم روەوە‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫گرفتەمان هەر م��اوە‪ .‬گرفتێكی ترمان‬ ‫ئەوە بوو پێداویستییەكی زۆر گرنگمان‬ ‫ك��ەم بۆ هاتبوو ئەویش شیری منداڵ‬ ‫بوو‪ ،‬بۆ چارەسەركردنی ئەم گرفتەش لە‬ ‫رێگەی بەرنامە راستەوخۆكانی كوردسات‬ ‫و پەیوەندییەك تایبەتییەكانمان لەگەڵ‬ ‫سەرمایەدارەكان‪ ،‬ئەوەمان راگەیاندووە‬ ‫كە پێویستیمان بە شیری منداڵ هەیە و‬ ‫پێویستە لەم رووەوە هاوكاریمان بكەن‪.‬‬

‫‪ UN‬دابەشی دەكات‬ ‫كامەران عەلی‪ ،‬بەرپرسی نوسینگەی‬ ‫ن��ەت��ەوە یەكگرتووەكان لە سلێمانی‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی پێراگەیاندین كە بە گوێرەی‬ ‫پالنەكانیان پێویستە كە دەست بە قۆناغی‬ ‫داهاتوو بكرێت كە قۆناغی پۆلێنكردن و‬ ‫جیاكردنەوەیە‪ ،‬دواتر نەتەوە یەكگرتووكان‬ ‫بە پالنێكی تایبەتی كۆمەكەكان دابەش‬ ‫دەكات بە هاوكاری چەند رێكخراوێك لە‬ ‫شاری سلێمانی رێكخراوی (‪ )CDO‬یە و‬ ‫لە شاری هەولێر رێكخراوی (قەندیل) ە و‬ ‫لە شاری دهۆكیش رێكخراوی (هاریكار)‬ ‫ە‪ ،‬لە رێگای ئەو رێكخراوانەوە هەموو‬ ‫كۆمەكەكان دابەشدەكرێن بە پێی ئەو‬ ‫پالنانە و بە پێی ئەو پێوەرانەی كە نەتەوە‬ ‫یەكگرتوەكان هەیانە‪.‬‬ ‫هەروەها كامەران ئەوەشی ووت كه‬ ‫ئێمە تا ئێستا وەكو نەتەوە یەكگرتووەكان‬ ‫هیچ پالنێكمان نییە بۆ كوردەكانی ناو‬ ‫سوریا‪ ،‬مەبەستی سەرەكیمان ئەوەبوو‬ ‫كە كۆمەك و هاوكاری كۆ بكەینەوە بۆ‬ ‫پەنابەرانی ناو هەرێم‪.‬‬

‫ه��اوپ��ەی��م��ان��ی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی‬ ‫شیعە ب��ەس��ەرۆك��ای��ەت��ی ئیبراهیم‬ ‫جەعفەری و بەشداربوونی نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬لە دواكۆبوونەوەی خۆیدا‬ ‫ب��اس��ی��ان ل���ەوەك���ردووە ك��ە نابێت‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سووننە نشینەكان‬ ‫بگەنە بەغداو بۆ ئ��ەو مەبەستەش‬ ‫داوای لە سوننەكان و خۆپیشاندەران‬ ‫ك����ردووە ك��ە خۆپیشاندانەكانیان‬ ‫نەهێننە بەغدا بۆئەوەی رووداوی‬ ‫نەخوازراو روونەدات‪ ،‬سەرچاوەكانی‬ ‫ه���ەواڵ���ی���ش ب����اس ل���ە پ��ەش��ی��م��ان‬ ‫بوونەوەی خۆپیشاندەران دەكەن‪ ،‬كە‬ ‫بڕیاریاندابوو نوێژی بەكۆمەڵ لەناو‬ ‫ئەعزەمییەدا بكەن‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪38‬‬

‫ئەندامێكی پێشووی سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسالمی‬ ‫رەخنەی تووند لە حزبە ئیسالمییەكان دەگرێ و نا ئومێدە لێیان‬ ‫عومەر یوسفی راشكاوانە بۆ وااڵپرێس دەدوێ‪:‬‬

‫دەسەاڵتخوازی ئیخوانەكان بۆ پیادەكردنی دین و قورئان‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو بۆ دەوڵەتداری و فراژوكردنی بیری ئیخوانە‬ ‫بەسەر موسڵماناندا‬ ‫چاودێرێكی‬ ‫سیاسیم بەسەر‬ ‫كاروبارەكانی‬ ‫بزوتنەوەو‬ ‫ئیسالمی‬ ‫سیاسییەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بە‬ ‫حوكمی ئەوەی كە‬ ‫ماوەیەكی زۆرم‬ ‫لەناو ئیسالمی‬ ‫سیاسیدا بەسەر‬ ‫بردووە‬ ‫عومەر یوسفی ئەندامی پێشووی سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسالمی‪ ،‬وەكو خۆی باسی دەكات تەنها وەك چاودێرێكی‬ ‫سیاسی وایە بەسەر كاروبارەكانی بزوتنەوەی ئیسالمییەوە‪ .‬راشكاوانە رەخنەی تووند لە كاروباری ئیسالمی سیاسی دەگرێ‬ ‫و تا ئاستێكی زۆریش نا ئومێدە لێیان‪ .‬پێشیوایە ئەوەی بزوتنەوەی هێشتەوەو نەیهێشت بەالدابێت خۆڕاگری دڵسۆزان بوو‪.‬‬ ‫گومانیشی لەوە نییە بە گەڕانەوەی بودجەو هاتنەئارای پارەوە كۆمەڵێك هەلپەرست سەرەو ژێر بوونەوە ناو بزوتنەوەو ئەم‬ ‫سازدانی‪ :‬عومەر ئیسماعیل مارف‪ -‬قەاڵدزێ‬ ‫دوو بەرەكیانەی بەدوایخۆیدا هێنا‪..‬‬ ‫‪2-2‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪39‬‬

‫لە كۆنگرەی (‪)10‬‬ ‫دا‪ ،‬بیست و سێ كەس‬ ‫بۆ شوورا دەرچوون‪،‬‬ ‫حەڤدەیان شارەزورین و‬ ‫كەسیان ئامادە نییە ئەو‬ ‫ئەزیەتە بداتە بەرخۆی‬ ‫و بێت لەڕانیە بەرپرسی‬ ‫مەڵبەندبێت‬

‫سەلەفییەكان‪ ،‬هەر بەوەی‬ ‫كە ناویان لەخۆیان‬ ‫ناوە سەلەفی تووشی‬ ‫هەڵەیەكی گەورە بوون‪،‬‬ ‫چونكە مرۆڤی موسڵمان‬ ‫نابێت تەزكییەی خۆی‬ ‫بكات دەربارەی باوەڕی‬

‫* گ��ەڕان��ەوەی دڵشاد گەرمیانی بۆ‬ ‫كوردستان ئاڵۆزی بۆ كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬ن��اوب��راو ك��ە وەك��و‬ ‫سەلەفییەك ناسراوە‪ ،‬دەتوانێت كێشەی‬ ‫گەورە بۆ كۆمەڵ دروست بكات؟‬ ‫ ب��ەداخ��ەوە راگەیاندن لەهەرێمی‬‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬زێ��دەڕۆی��ی زۆری تێدا‬ ‫دەكرێت‪ .‬بێ ئەوەی گوێ بەدەركەوتەی‬ ‫نێگەتیڤی ئ���ەو رەوش����ە ب����دەن كە‬ ‫بەهۆی ئەم ج��ۆرە مامەڵەیەیان لەگەڵ‬ ‫رووداوەك���ان گرتوویانەتەبەر‪ .‬ئەوانەی‬ ‫ئەمڕۆ لەڕاگەیاندنەكاندا سەروكاریان‬ ‫پەیداكردووە‪ ،‬نا تەندروست مامەڵە لەگەڵ‬ ‫هەلومەرجەكەدا دەكەن‪ .‬جا یا قاڵبووی پێچ‬ ‫و پەناكانی سیاسەت نین‪ ،‬یاخود ئایندەبینیان‬ ‫كزە‪ ،‬یان بەئەنقەست وادەك��ەن‪ .‬لەبەر‬ ‫خاتری برەو پەیداكردنی كەناڵەكەی خۆیان‪،‬‬ ‫درێغی ناكەن لەوروژاندن و گەورەكردنی‬ ‫ب��اب��ەت��ەك��ان‪ .‬ه��ەن��دێ��ج��اری��ش الی��ەن��ە‬ ‫پەیوەندیدارەكان‪ ،‬خۆشیان كاریگەرییان‬ ‫هەیە بۆ زەق بوونەوەی ئاریشەكان‪ .‬لێرەشدا‬ ‫ئەوەی دەرب��ارەی كاك دڵشاد دەوترێت‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ ئەو بانگەشەيەی كە كۆمەڵ‬ ‫بۆ پڕوپاگەندەی حزبی كردویەتی‪ .‬دەنا‬ ‫پێموانییە دڵشاد كەالری نەسەلەفی بێ و نە‬ ‫بشتوانێ كێشە بۆ كۆمەڵ دروست بكات‪،‬‬ ‫خۆ ئەگەر دەنگوباسی نەخوازراویشی بۆ‬ ‫كۆمەڵ بەدواوە بووبێ‪ ،‬ئەوا با بەرپرسانی‬ ‫كۆمەڵ گلەیی لەخۆیان بكەن‪ ،‬چونكە زیاد‬

‫لەپێویست ئەویان زەقكردەوە‪ .‬سەلەفییەكان‬ ‫باوەڕیان بەحزبایەتی كردن نییەو مانەوەی‬ ‫دڵشاد كەالری لەناو چوارچێوەی كۆمەڵ‬ ‫دەرخ��ەری ئەوەیە كە ئێمە ئیدیعای بۆ‬ ‫دەكەین كە سەلەفی نییە‪ .‬بەكوشتدانی‬ ‫برایەكیش لەجیابوونەوەكەی كۆمەڵ‬ ‫لەبزوتنەوەی ئیسالمی لەهێرشكردنە سەر‬ ‫مەڵبەندی خورماڵ‪ ،‬دەرخەری ئەوەیە كە‬ ‫برایەتی موسڵمانانیشی ال گرنگ نەبووە‪.‬‬ ‫بۆیە پێموایە ئەو نە حزبی سەلەفی دروست‬ ‫دەكات و نە دەبێتە رابەری سەلەفییەكانیش‪،‬‬ ‫بەاڵم مانەوەی لەچوارچێوەی كۆمەڵداو بەو‬ ‫رەخنە زۆرەی لەهەڵوێستی كۆمەڵ هەیەتی‬ ‫ناسازگار دێتە بەرچاو‪.‬‬ ‫* باسی سەلەفییەكانت كرد‪ ،‬تۆ وەكو‬ ‫قاڵبووی نێوەندی حزبی ئیسالمی سیاسیی‬ ‫بەڕاستی پێتوایە ئەوان دژی حزبایەتین؟‬ ‫ سەلەفییەكان بەئەوانە دەڵێن كە‬‫خەریكی هۆشیاركردنەوەی موسڵمانانن‬ ‫بەهۆی راگەیاندن و تێگەیاندنی تایبەت‬ ‫بەخۆیان‪ ،‬پێیانوایە خەریككردنی موسڵمانان‬ ‫بەحزبایەتیكردنەوە لەعەقیدەو ب��اوەڕی‬ ‫س��ەل��ەف��ی س��اڵ��ح��ی��ان دووردەخ����ات����ەوە‪.‬‬ ‫لەهەندێك حاڵەتدا‪ ،‬ئەوان راست دەكەن‬ ‫لەگەڵ خۆیان بەتایبەتی كاتێك كەسایەتی‬ ‫لەخواترسی ئەمڕۆ لەئەزمەدایە‪ .‬قاڵبوون‬ ‫لەسیاسەت و فێڵ و دەهۆی سیاسییەكان‬ ‫بۆ پێهەاڵچوون و گەیشتنە مەرام وا دەكات‬ ‫كە باوەڕی پتەو لەدەروونیاندا كاڵبكاتەوە‪.‬‬

‫*مالیكی ه���ەوڵ���دەدات لەم‬ ‫ك��ات��ەدا ك��ە ل��ەگ��ەڵ س��ون��ن��ەك��ان و‬ ‫لیستی عێراقیەو كوردیش لە كێشەو‬ ‫ملمالنێدایەو پێشبینیش دەكرێت ئەو‬ ‫كێشانەی نێوان كوردو سوننە لەگەڵ‬ ‫مالیكی زیانێكی زۆر بە پرۆسەی‬ ‫سیاسی ع��ێ��راق بگەیەنێت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫مالیكی دەیەوێت لەم كاتەدا هیچ‬ ‫نەبێت لەگەڵ كورد بگاتە رێككەوتن‬ ‫و كێشەكان چارەسەر بكات و بۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش وەفدێكی بە سەرۆكایەتی‬ ‫حەسەن سنێد رەوانەی هەولێر دەكات‬ ‫و لەگەڵ سەرۆكی هەرێم كۆدەبنەوەو‬ ‫دوای كۆبوونەوەكەش باس لە ئیجابی‬ ‫بوونی دەرئەنجامەكانی كراوە‪.‬‬

‫* عەدالەت عەبدواڵ سەرنووسەری‬ ‫گۆڤاری وااڵپرێس‪ ،‬لە وتارێكی خۆیدا كە‬ ‫لەم ژمارەیەی وااڵپرێسدا باڵوكراوەتەوە‪،‬‬ ‫باس لەوە دەكات سەركردایەتی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬كەمتر لە چوار‬ ‫مانگی تر‪ ،‬رووبەڕووی قەیران و كێشەی‬ ‫شەرعییەت دەب��ن��ەوە‪ ،‬ب��ەوەی كە بە‬ ‫پێی ئەحكامەكانی كۆنگرەی سێی ئەو‬ ‫حزبە‪ ،‬پاش ‪ 4‬مانگی تر دەبێت كۆنگرەی‬ ‫چ��وار ببەسترێت‪ ،‬عەدالەت عەبدواڵ‬ ‫ئاماژەی بەوەشكردووە هەرچەندە ئەمە‬ ‫مەسەلەیەكی ناوخۆیی یەكێتییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناكرێت خۆمان لەو راستییە ب��ەدوور‬ ‫بگرین لەبەرئەوەی ئەم هێزە هێزێكی‬ ‫كاریگەری ناوخۆو ناوچەكەو جیهانیشەو‬ ‫ه���ەروەه���ا یەكێكە ل��ە دوو هێزە‬ ‫حوكمڕانییەكەی كوردستانە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫ه��ەر لە ئێستاوە ئ��ەم بابەتە قسەی‬ ‫ل��ەب��ارەوە بكرێت و پشگوێ‌ خستنی‬ ‫رەنگە كێشەی تری بەدواوە بێت‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪40‬‬

‫بەتایبەتی كە پیالنەكانیشی دژی برایانی‬ ‫دینیی خۆیان بن‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫من خاوەنی تێڕوانینی خۆمم و شەرم‬ ‫لەخستنەڕووی ح��ەق و راستییەكان‬ ‫ناكەمەوەو باكیشم لەڕازیكردنی خەڵكی‬ ‫نییە‪ .‬سەلەفییەكان‪ ،‬ه��ەر ب��ەوەی‬ ‫كەناویان لەخۆیان ناوە سەلەفی تووشی‬ ‫هەڵەیەكی گەورە بوون‪ ،‬چونكە مرۆڤی‬ ‫موسڵمان نابێت تەزكییەی خۆی بكات‬ ‫دەربارەی باوەڕی‪ .‬لەقورئانی پیرۆزیشدا‬ ‫روون و ئ��اش��ك��را دەف��ەرم��ووێ��ت‪:‬‬ ‫(تەزكییەی خۆتان مەكەن‪ ،‬ئێمە دەزانین‬ ‫كێتان پارێزگارترە)‪ .‬لەالیەكی تریشەوە‬ ‫هەر ئەوەی كە كۆمەڵێكیان بۆخۆیان‬ ‫پێكەوە ناوەو ناوی خۆیان ناوە سەلەفی‪،‬‬ ‫حزبایەتیكردنە‪ ،‬مەگەر حزبایەتیكردن‬ ‫چییە؟ جگە لەوەی كە كۆمەڵێك لەسەر‬ ‫بیرو بۆچوونێك ل���ەدەوری یەكتری‬ ‫كۆبكەیتەوەو خۆیان پێ لەخەڵك و‬ ‫حزبی تر جیابێت‪ .‬جا با ئەو كۆمەڵە لە‬ ‫شێوازی حزبایەتی مۆدێرن دەرنەكەون‪.‬‬ ‫ئەوەتا لەمیسر سەلەفییەكان بەرائەتیان‬ ‫لەحزبایەتی و تێكەڵ بوون بەسیاسەت‬ ‫دەرب��ڕی��وە‪ ،‬كەچی دوای رووخ��ان��ی‬ ‫رژێ��م��ەك��ەی حوسنی م��وب��ارەك هەم‬ ‫حزبیان دروستكردووەو هەم بەشداری‬ ‫هەڵبژاردنیشیان ك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك‬ ‫دەبینین لەئاڵۆزییەكانی ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬بەشدارنەبوون و دژی‬ ‫خۆپیشاندەران و بەكوشتدانی خەڵك و‬ ‫ئاڵۆزی نانەوەو دژایەتیكردنی حكومەتی‬ ‫هەرێم بوون‪ .‬هەڵوێستیان لەكۆمەڵ و‬ ‫یەكگرتوو ژیرانەتربوو‪.‬‬ ‫* بۆچی هەرسێ حزبە ئیسالمییەكە‬ ‫ب��ەرەی��ەك وەك��و یەكێتیی و پارتی‬ ‫پێكناهێنن؟‬ ‫ ئەو سێ حزبە‪ ،‬بەسی كارێزمای‬‫جیاواز كاردەكەن و عەقڵییەتی كەسەكان‬ ‫ئاراستە بۆ رێ��ڕەوی سیاسییان دیاری‬ ‫دەكات‪ .‬یەكگرتوو كە بەدیهاتوویەكی‬ ‫ب��رای��ان��ی م��وس��ڵ��م��ان��ان��ی م��ی��س��رە‪،‬‬ ‫بەعەقڵییەتێكی ئیخوانی گۆشكراوەوە‬ ‫ه��ات��ووە‪ ،‬هەرگیز ناخوازێت تێكەڵ‬ ‫بەئاراستەیەكی جیاواز لەخۆیان بێ كە‬ ‫ل��ەدەرەوەی تەوجیهاتی ئیخوانەوەبن‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫عیرفان عەبدولعەزیز‬

‫عەلی باپیر دەڵێت‪:‬‬ ‫ئەوە خەیاڵ پاڵوییە كە‬ ‫لەناو گەلێكدا كە لەسەدا‬ ‫نەوەدو پێنجی موسڵمانە‪،‬‬ ‫دەوڵەتێكی عەلمانی‬ ‫دروست بكەیت‪ .‬لەكاتێكدا‬ ‫ئەو دەوڵەتەیان‬ ‫دروستیشكردووەو‬ ‫ئااڵكەشی هەروا‬ ‫دەشەكێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خەیاڵ پاڵوی ئەوەیە‬ ‫لەناو گەلێكدا لەسەدا‬ ‫نەوەدو پێنجی موسڵمان‬ ‫بێت و بەچوار كورسیەوە‬ ‫بتەوێت ببیە بەدیل و‬ ‫دەوڵەت بڕوخێنی‬

‫ئەوان لەكەوڵی خۆیاندا دەبنە میراتگری‬ ‫ت����ەواوی زەوی‪ ،‬ل��ەو م��ەی��دان��ەش��دا‬ ‫پرەنسیپە دینییەكان و تەنانەت‬ ‫ئایەتەكان و وێوەتریش لەوە‪ ،‬فیترەتی‬ ‫مرۆڤیش دەبەزێنن و دەسازێن لەگەڵ‬ ‫ژینگەو حكومەت و بۆچوونەكاندا‪،‬‬ ‫تا لەو رێگەیەوە بگەن بەدەسەاڵت‪.‬‬ ‫كەواتا دەسەاڵتخوازی ئیخوانەكان بۆ‬ ‫پیادەكردنی دین و قورئان نییە‪ ،‬بەڵكو بۆ‬ ‫دەوڵەتداری و فراژوكردنی بیری ئیخوانە‬ ‫بەسەر موسڵماناندا‪ .‬لەوالشەوە كۆمەڵ‬ ‫دەرهاویشتەی عەقڵی هەیمەنە خوازی‬ ‫كەسەكانی ناو بزوتنەوەی ئیسالمی بووەو‬ ‫هێشتا ئەگەر لەخەو خەیاڵیشدابێ‪،‬‬ ‫لەجوغزی خەشاب و تفەنگ و پێداگری‬ ‫لەسەر پەیڕەوكردنی دەقە سەوابیتەكاندا‬ ‫دەخولێتەوە‪ .‬بزوتنەوەش بەهەر هۆیەك‬ ‫بێت‪ ،‬دەیەوێت لەهێڵی سیاسەتێكی بی‬ ‫هەڵبەزو دابەزدا بمێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم پێكی‬ ‫ناكەن‪ .‬كەواتا ئەو هەواڵنەی دەشیدەن‬ ‫بۆ دروستكردنی بەرە هەر لەتەمومژدا‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬م��ەگ��ەر ب��ۆ فریودانی‬ ‫خەڵكە موسڵمانە رەش و رووتەكەبێ‬ ‫لەهەڵبژاردنێكیتر وەكو جارەكانی دیكە‪.‬‬ ‫* باشە چی تێدایە‪ ،‬ئەگەر لەڕێگەی‬ ‫بەرەیەكی ئیسالمییەوە‪ ،‬دەس��ەاڵت‬ ‫بگرنە دەست؟‬ ‫ هیچی تێدانییە‪ ،‬خۆ ئەوە باشترین‬‫كارێك بوو دەبوو لەجیاتی لێكجیایی‪،‬‬ ‫لەهەوەڵەوە وایان كردبا‪ ،‬بەاڵم ناكرێت‬ ‫بەو هێندە كورسییەی كە دەیهێنن بگەنە‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬دەبێ بەر لەوەی بەرەیەكیان‬ ‫هەبێ لەو دیاردە سەمەرە بكۆڵنەوە‪.‬‬ ‫عەلی باپیر‪-‬یش ل��ەو روان��گ��ەوە بوو‬ ‫لەپرسەی (مەال ئەحمەدی شیوەڕەزی)‬ ‫دا‪ ،‬وتی‪ :‬ئەوە خەیاڵ پاڵوییە كە لەناو‬ ‫گەلێكدا كە لەسەدا ن��ەوەدو پێنجی‬ ‫موسڵمانە‪ ،‬دەوڵەتێكی عەلمانی دروست‬ ‫بكەیت‪ .‬لەكاتێكدا ئ��ەو دەوڵەتەیان‬ ‫دروس��ت��ك��ردووەو ئ��ااڵك��ەش��ی ه��ەروا‬ ‫دەشەكێتەوە‪ ،‬بەاڵم خەیاڵ پاڵوی ئەوەیە‬ ‫لەناو گەلێكدا لەسەدا ن��ەوەدو پێنجی‬ ‫موسڵمان بێت و بەچوار كورسیەوە‬ ‫ب��ت��ەوێ��ت ببیە ب��ەدی��ل و دەوڵ���ەت‬ ‫بڕوخێنی‪ .‬ئەو حزبانە ئەهلی تەفرەقەن!‬

‫‪41‬‬

‫تەفرەقەش زۆر لەكافربوون خراپترە‪.‬‬ ‫* بۆچوونت ل��ەس��ەر یەكگرتن و‬ ‫پێكهاتەی ئۆپۆزسیۆنی كوردستان چییە؟‬ ‫ هیچ كەسێ نییە گومان لەوە نەكات‬‫كە ئۆپۆزسیۆن پەیدابوویەكی تەندروست‬ ‫بێت‪ ،‬چونكە كاتێك دوو حزبی ئیسالمی كە‬ ‫هەرگیز ئامادەنەبوون نەك هەر بیروڕایان‬ ‫یەكخەن‪ ،‬بەڵكو بەرەیەك پێكبهێنن‪ ،‬بێن و‬ ‫لەگەڵ حزبێكی بەبیروباوەڕ جیا لەئەوان‬ ‫هاوپەیمانییەكی ستراتیژی داب��ڕێ��ژن‪.‬‬ ‫سەرهەڵدانی ئەو سێ حزبە بەشێوەیەكی‬ ‫نا ساغڵەم بەدیهاتوون‪ ،‬یەكگرتوو و كۆمەڵ‬ ‫كەرتی لێكپچڕاوەی بزوتنەوەن و گۆڕان‪-‬‬ ‫یش بەرئەنجامی جیاوازی بۆچوونی ناو‬ ‫یەكێتیی ب��ووەو هەرسێكیشیان رێبواری‬ ‫تامەزرۆی دەسەاڵتن‪ .‬ئەوانە بەرنامەی‬ ‫گۆڕان و چاكسازی و بنبڕكردنی گەندەڵی‬ ‫و ن��ا دادگ��ەری��ی��ان وەك���و دروش��م��ێ��ك‬ ‫هەڵبژاردووەو لەو رێگەیەوە دەیانەوێت‬ ‫ج��ەم��اوەر ب��ۆخ��ۆی��ان كێش ب��ك��ەن‪ .‬تا‬ ‫رادەی��ەك و بۆ ماوەیەكی كاتی توانیان‬ ‫خەڵك بۆ بۆچوونەكانیان قایلبكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من قەت پێموانەبووە‪ ،‬كەسانێك لەپلەی‬ ‫هەرەبەرزی حزبییەوە‪ ،‬لەناو حزبەكەی‬ ‫خۆیان نەیانتوانیبێت گۆڕانكاری بكەن‪،‬‬ ‫بتوانن لەهەموو كوردستاندا ئەو ئەركەیان‬ ‫جێبەجێبكەن‪ .‬ئەو كەسەی نەتوانێت ناوماڵی‬ ‫خۆی رێكبخات‪ ،‬هەرگیز ناتوانێت گەندەڵی‬ ‫واڵت نەهێڵێت‪ ،‬دەبوو هەر لەحزبەكەی‬ ‫خۆیانەوە دەستیان پێ بكردایە‪ .‬كوردیش‬ ‫وتوویەتی‪( :‬ب��ەردی گ��ەورە‪ ،‬عەالمەتی‬ ‫پێدانەدانە)‪.‬‬ ‫* بۆ ناسینی حزب ئەو بنەمایانە چین‬ ‫كەدەبێت بیانزانین؟‬ ‫ بۆ ناسینی هەر حزبێك‪ ،‬خوێندنەوەی‬‫پەیڕەو و پڕۆگرام و پێشنیازەكان و پڕۆژە‬ ‫پێشكەشكردن ب��ەس نییە‪ ،‬دەب��ێ كارو‬ ‫ك��ردەوەك��ان پێناسەبن‪ ،‬قسە زۆر كەس‬ ‫دەتوانی بیانكات و منیش دەتوانم جوانترین‬ ‫پڕۆژە پێشكەش بكەم‪ ،‬بەاڵم قسە ئاسانەو‬ ‫پراكتیزەی پڕۆژەكان دەرف��ەت و تواناو‬ ‫زانستی دەوێت‪ ،‬مەیدانی عەمەلی حزب‬ ‫و حكومەت لەمەحەك دەدات‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا زۆر شت هەن مەزەندەن بۆ چاك‬ ‫و خراپی‪ ،‬رابردووی كەسەكان و ناسینیان‬

‫دەتوانێت شتێكمان پێ بڵێت‪ .‬گرنگتر‬ ‫لەوەش شارەزایی مامەڵە سیاسییەكان و‬ ‫كاریگەرییەكان بۆ پێشبینی و ئایندەبینی‬ ‫بۆیان‪ ،‬ب��ەاڵم من وەك هونەرمەندێك‬ ‫بەسەرنجدان لەئاڕمی هەر حزبێك رۆحی‬ ‫ئەو حزبەت بۆ دەخوێنمەوە‪ .‬هەروەكو‬ ‫چۆن بۆ زانینی رادەی برسێتی و تێروپڕی‬ ‫خەڵك پێویستت بەپرسیارو لێكۆڵینەوە‬ ‫نییە‪ ،‬تەنانەت بەسەرنجدان بۆ گوربەیەكی‬ ‫ئەو واڵتە تێدەگەیت كە رادەی بژێوی ئەو‬ ‫حكومەت و گەلە لەچ ئاستێكدایە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫گوربەكان هێندە قەڵەو بوون و توانای‬ ‫بازێن و سەردیواركەوتنیان كەم بوو‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەو گەلە تێروپڕن و بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫كەم دەرامەت و حاڵ شڕن‪ .‬ئەوەی لەواڵتی‬ ‫ئێمەشدا روویدا بە بەهانەی نان و ئازادی‬ ‫لەڕاستییەوە دووربوو‪ ،‬خەڵكی ئێمە ئەمڕۆ‬ ‫لەهەموو سەردەمەكان تێروپڕترن و ژیانیان‬ ‫رازاوەت���رە‪ ،‬بۆیە ئەو دروشمانە زۆریان‬ ‫نەبرد‪ .‬لەسەردەمی خۆپیشاندانەكاندا‪،‬‬ ‫خۆپیشاندەرێكم بینی ملی بەحەوت بیور‬ ‫نەدەبڕایەوە‪ ،‬نانێكی بەدەستەوە بوو پڕ‬ ‫بەو بازاڕە هاواری دەكرد نان و ئازادیمان‬ ‫دەوێ���ت‪ ،‬م��ەن��زەرێ��ك ب��وو خ��ەن��دەدار‪،‬‬ ‫ناو بەناویش پارویەكی لەنانەكە دەداو‬ ‫دەك��ەوت��ەوە ه��اوارك��ردن‪ .‬پێموت‪ :‬هەر‬ ‫ئەوەی كە پڕ بەگەروت هاواردەكەیت‪،‬‬ ‫ئەوپەڕی ئازادییە‪ .‬پێشم باشبوو داوای‬ ‫رێجیمت ك��ردب��ای��ە ل��ەگ��ەڵ ق��ەوارەت��دا‬ ‫دەهاتەوە‪ ،‬چونكە ئەگەر هەفتەی یەك‬ ‫نانی تر بۆ ژەمەكانت زیادبكرێت‪ ،‬لێك‬ ‫باڵودەبی‪.‬‬ ‫* باشە وەكو هونەرمەندێك لەئاڕمی‬ ‫ئ��ەو س��ێ ح��زب��ەی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن چی‬ ‫سەرنجێكت هەیە؟‬ ‫ وێڕای هونەرمەندیم‪ ،‬لەسیاسەتدا‬‫كارمكردووە‪ ،‬هەڵبژاردنی ئاڕم بۆ حزب‬ ‫و حكومەت و تەنانەت دام و دەزگایەك‪،‬‬ ‫یان شەریكەو ئامێرەكان‪ ،‬بەبێ كۆبوونەوەو‬ ‫مەرجدانان بۆ نیشاندانی ئەوشتەی ئاڕمی‬ ‫بۆ دروست دەكەیت نابێ‪ ،‬بەاڵم نەبوونی‬ ‫هۆشیاری و زەوقی هونەری و لەوەش بەدەر‬ ‫هەڵەی زەق و نەگونجان تێمدەگەیەنێت چ‬ ‫فەزایەك لەوشوێنە حاكمە‪ .‬هەرسێ ئاڕمی‬ ‫ئەو سێ حزبە خ��وازراون! لۆگۆی گۆڕان‬

‫*ب��ەه��ۆی تەقینەوەكانی‬ ‫كەركوكەوە یەكێتی و پارتی‬ ‫دەكەونە لێدوانی دژ بەیەك‪،‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی ت��ەق��ی��ن��ەوەك��ان و‬ ‫ك���ردەوە تیرۆریستییەكان بە‬ ‫كاری تیرۆریستی دەزان��ن دژی‬ ‫هاوواڵتیانی شارەكەو تێكدانی‬ ‫ئەمن و ئاسایشی ئ��ەو ش��ارە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پارتی پێچەوانەی ئەو‬ ‫وت��ان��ەی یەكێتی ئ��ام��اژە بەوە‬ ‫دەكات ئەو خوێنەی لە كەركوك‬ ‫دەڕژێت خوێنی زەردەو پارتی‬ ‫ئامانجی ئەو گروپانەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫پارتی داكۆكی لە كوردستانیبوونی‬ ‫شارەكە دەكات‪ ،‬بەاڵم بەرپرسانی‬ ‫یەكێتی داوا دەك���ەن خوێنی‬ ‫كەركوكییەكان رەنگ نەكرێت‪.‬‬

‫ئ���ەن���دام���ێ���ك���ی پ��ێ��ش��ووی‬ ‫سەركردایەتی بزووتنەوەی ئیسالمی‪،‬‬ ‫لەدیدارێكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ‬ ‫وااڵپرێس‪ ،‬چەندین تەوەری گرنگی‬ ‫تایبەت ب��ە حزبە ئیسالمییەكان‬ ‫دەخ����ات����ەڕوو‪ ،‬ئ���ەو ئ��ەن��دام��ەی‬ ‫سەركردایەتی پێشووی بزووتنەوە‬ ‫رەخنە لە سەلەفییەكانیش دەگرێت‪،‬‬ ‫هەروەها رەخنەش لە لۆگۆو ئاڕمی‬ ‫ه��ەر سێ‌ حزبە ئۆپۆزسیۆنەكەی‬ ‫كوردستان دەگرێت و بە لۆگۆی‬ ‫خوازراو ناویان دەبات و ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات حزبێك نەتوانێت لۆگۆیەكی‬ ‫بێ‌ هەڵەو تایبەت بە خۆی دروست‬ ‫بكات‪ ،‬دەبێت چ متمانەیەكی الی‬ ‫خەڵكی بۆ پەیدا ببێت‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪42‬‬

‫كە دەوڵەتی كوردی دروست ببێ‪ ،‬كە‬ ‫سنوورمان پارێزراوبێ‪ .‬ئەوكاتە كێ پێی‬ ‫خۆشە چ جۆرە رژێمێك پیادە بكات‪ ،‬با‬ ‫خەباتی بۆ بكات و بەشی ئەوەندەش‬ ‫خەڵك دەبێ دەستیان بۆ بقوتی‪.‬‬

‫ئاڕمی رێكخراوی (فریاكەوتنی بی سنوور)‬ ‫ە‪ ،‬الم وابێت بەالبردنی تەلبەندێك‬ ‫ب��ەدەوری��دا‪ ،‬ه��ەروەه��ا هەڵبژاردنی‬ ‫مۆمێكی تەمەن كورت‪ ،‬بۆ گۆڕانێكی‬ ‫تەمەن درێژ ئەوپەڕی كورتبینی و بێ‬ ‫سەلیقەییە‪ .‬لۆگۆی یەكگرتوو‪ ،‬ئاڕمی‬ ‫رێكخراوی (خێرخوازی ئەمریكا)یە‪،‬‬ ‫ئێستاش دەتوانی لەو جانتایانەی دابەشی‬ ‫قوتابیان كراون‪ ،‬بیبینی كە دوو دەستی‬ ‫تۆقەیە‪ .‬ئاڕمی كۆمەڵ‪-‬یش ئیبداعێكی‬ ‫منە (اللە)كەیان گۆڕیوە بە كەلیمەی‬ ‫(شهادە) بەاڵم رووی مانگەكەیان بۆ‬ ‫چەپ گۆڕیوە كە هەڵەیەكی گەورەیە‪.‬‬ ‫بۆیە ناكرێت متمانە بەحزبێك بكەین‬ ‫كە نەتوانێت ئاڕمێكی بێ هەڵە بۆخۆی‬ ‫دیاری بكات‪.‬‬ ‫* ك��ەوات��ە ئ��ەو پ��اس��اوان��ەی بۆ‬ ‫خۆپیشاندان ه��ەی��ان ب��وو دروس��ت‬ ‫نەبوون؟‬ ‫ بڕۆ تەماشای سەرلەبەری مێژووی‬‫شارستانییەت و ئیمپڕاتۆرییەت و دەوڵەت‬ ‫و سەركردەكان بۆ رووخاندن و الدانیان‬ ‫بكە‪ ،‬ئەو بەهایانەیان هەبووە كە ئەمڕۆ‬ ‫لەكوردستان دەهێنرێنەوە‪ .‬نەبوونی‬ ‫دادگەری‪ ،‬بەفیڕۆدانی سامان‪ ،‬گەندەڵی‬ ‫ئیداری‪ ،‬دەسەاڵتی خزمایەتی و شتیتر‪،‬‬ ‫بەاڵم كە دەسەاڵتیشیان كەوتۆتەدەست‬ ‫ه���ەر ئ���ەوە ك����راوە ك��ە دەس��ەاڵت��ی‬ ‫پێشووتر كردویەتی‪ .‬رۆژێك كۆمەڵێك‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫ئەهلی زانست و زانكۆو رۆشنبیری و‬ ‫سیاسەت هاتنەالم (كامەران بابان زادە)‬ ‫ی موستەشاری عەلی باپیری ئەمیری‬ ‫كۆمەڵیشیان لەگەڵدابوو‪ ،‬سەردەمی‬ ‫خۆپیشاندانەكان بوو‪ ،‬موناقەشە روویدا‬ ‫لەگەڵیدا‪ ،‬دوای وتووێژێكی زۆر وتی‪:‬‬ ‫یانی ئێمە باسی گەندەڵی دەكەین بەالی‬ ‫تۆ لەواڵتی ئێمەدا گەندەڵی نییە؟ وتم‪:‬‬ ‫با گەندەڵی هەیە‪ ،‬بەاڵم كەسێك دەبێت‬ ‫باسی بكات خۆی گەندەڵ نەبێ و خۆشت‬ ‫دەزان��ی گەندەڵی لەهەموو شوێنێك‬ ‫هەیە‪ ،‬دوایی دانی نا بەهەڵەبوونیاندا‪،‬‬ ‫جا پێموت‪ :‬دوو رێگات لەبەرە‪ ،‬یا‬ ‫دەبێ لەگەڵ هەڵەدا بڕۆی كە ئەمەش‬ ‫جوامێری نییە‪ ،‬یا دەبێ پاشگەزبیتەوە‪،‬‬ ‫جوامێری هەڵبژاردو هەفتەیەكی نەبرد‪،‬‬ ‫ئیستیقالەیدا‪.‬‬ ‫* لەكۆتاییدا دەتەوێت قسەیەكیتر‬ ‫بكەیت؟‬ ‫ وام پێباشە پیالنگێڕان لەیەكتری‬‫كۆتایی پێ بێت‪ ،‬دۆزەكەمان بەرەو پێش‬ ‫بەرین‪ ،‬كێشەی ئێمە ئاڵۆزەو پێویستی‬ ‫بەبرایەتی و هاوكاری و خەباتێكی پتەو‬ ‫هەمەالیەنە هەیە‪ .‬كەموكوڕییەكان كە لە‬ ‫هەموو دەوڵەتانی دنیادا هەیە‪ ،‬نەكرێتە‬ ‫بەهانە بۆ لەدەستدانی ئ��ەوەی كە‬ ‫بەدیهاتووە‪ .‬كێشەكەمان گەیشتۆتە دوا‬ ‫قۆناغی خۆی‪ ،‬بخوازین یان نا‪ ،‬هاوكێشە‬ ‫سیاسییەكانی ئەمڕۆ ئەوە دەخوڵقێنی‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1956‬لەپارێزگای سلێمانی‬ ‫لەدایكبووە‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1974‬بەخێزانەوە ئاوارەی‬ ‫ئێران بوون‪.‬‬ ‫* س��اڵ��ی (‪ )1976‬ب��ەخ��ێ��زان��ەوە‬ ‫دوورخراوەتەوە بۆ پارێزگای دیوانییە‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1982‬پەیوەندیكردووە‬ ‫بەشۆڕشەوە‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1983‬بووەتە بەرپرسی‬ ‫ناوچەی سەركردایەتی سۆشیالیست‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1987‬پەیوەندیكردووە‬ ‫بەسەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسالمییەوە‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1991‬بووە بەئەندامی‬ ‫جمعیە خگاگین العراقین‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1992‬بووە بەئەندامی‬ ‫نووسەرانی كورد‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1993‬بووەتە بەرپرسی‬ ‫بارەگای بزوتنەوەی ئیسالمی لەقەاڵدزێ‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )1996‬بووە بە بەرپرسی‬ ‫راگەیاندنی سكرتارییەتی رابەری گشتی‬ ‫بزوتنەوە‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )2004‬بووە بەئەندامی‬ ‫سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسالمی‪.‬‬ ‫* ساڵی (‪ )2006‬بووە بە بەرپرسی‬ ‫مەڵبەندی بزوتنەوەی ئیسالمی لەڕانیە‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫پێشهاتە چاوەڕوان نەكراوەكانی عێراق‬ ‫ئازا حەسیب قەرەداغی*‬ ‫گۆڕانكارییەكانی ناوچەكە بە خێرایی روودەدەن و روو لەبەریەكهەڵوەشانی پەیوەندییە‬ ‫نەریتییەكانی پێكهاتەی جیۆپۆلیتیكی دوای سەردەمی كۆلۆنیالیزم دەكەن‪ .‬گۆڕانكاریش لە ماوەیەكی‬ ‫دیاریكراوداو لە شوێنێكی دیاریكراودا كە بەم ئاقارو بڕو فراوانییە روودەدات و تەجاوەزی حاڵەتی‬ ‫چەقبەستووی النی كەمی یەك سەدەی رابردوو دەكات‪ ،‬پێشبینی ئەرێنی گەورەی لێ دەكرێ‪ .‬بەاڵم‬ ‫مەرجیش نییە كە بە یەك ریتمی هاوئاهەنگ و خۆشڕەو هەڵكشێ بۆ حاڵەتی باشتر‪ .‬بەڵكو زۆر ئاساییە‬ ‫لە ژێر كاریگەری فاكتەرگەلێكی كۆمەاڵیەتی و ئابووری و سیاسی‪ ،‬ناوخۆیی هەر واڵتێك و پەیوەست بە‬ ‫پارسەنگی هێز لە ملمالنێكانی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی‪ ،‬دەرەنجامی نەرێنیشیان‬ ‫لێ بكەوێتەوە‪ .‬دەرەنجامەكانیش چ ئەرێنی‪ ،‬چ نەرێنی رەنگدانەوە و پریشكی دەبێ‬ ‫بۆ سەر كۆی میللەتان و واڵتانی ناوچەكە‪ .‬بەم مانایە ئەم گۆڕانكارییانە هەم دەرفەت‬ ‫دەهێننە بەردەم دۆزی كوردو كوردستان‪ ،‬هەم مەترسی و پڕكێشیشی دەهێننەڕێ‪.‬‬ ‫لەهەر دوو حاڵەتەكەیشدا ئامادەسازی گەلی كوردستان بەگشتی و ناوەندە سیاسییەكان و‬ ‫ناوەندی بڕیار لە هەرێمی كوردستان و كۆمەڵگای مەدەنی و هەموو كەرتەكانی ئابووری‬ ‫پێویستە‪.‬‬ ‫ئەم ئامادەباشییە هەم بۆ ئەوەیە كە مامەڵەیەكی دروست لەگەڵ دەرفەتە ئەرێنییەكاندا‬ ‫بكرێ و نەهێڵرێ لە دەست بچن بێ ئەوەی بۆ پێشڤەچوونی دۆزی كوردو كوردستان‬ ‫سوودی پێویستی لێ وەربگیرێ‪ .‬هەم بۆ ئەوەیش كە بۆ رووبەڕووبوونەوەی مەترسی و‬ ‫پڕكێشییەكان پالن و پالنی ئەڵتەرناتیڤ دابنرێ تا بە كەمترین زەرەرەوە ئەم قۆناغە تێپەڕێنرێ‪.‬‬ ‫ئیشكالییەتی سەرەكی لەگەڵ ئەم هەڵكەوتەدا ئەوەیە كە ناتوانرێ بە موتاركە یان موقاتەعە مامەڵە لەگەڵ‬ ‫رووداوەكان و پێشهات و پێشبینییەكانیدا بكرێ‪ .‬ئەگەر وابووایە ئەوا بۆ كورد باشترین بژاردە بوو‪ ،‬تا نەگلێتە‬ ‫هیچ یەكێك لە بەرەكانی ئەم ملمالنێ سەخت و دژوارەوە‪ .‬وەلێ سروشتی گۆڕانكارییەكان و مەودای فراوانبوون‬ ‫و پریشكەكانی كارتێكردنی لەكۆی ژیانی سیاسی و كۆمەاڵیەتی و ئابووری تا دەگات بە دەرهاویشتە ئایینی و‬ ‫مەزهەبییەكانی‪ ،‬بە جۆرێكە كە هیچ یەكێك لە پێكهاتەكانی ناوچەكە ناتوانن بە شێوەیەكی ئیرادەوی و خۆویستانە‬ ‫خۆیانی لێ بە دوور بگرن و وەهای لێكبدەنەوە كە پەیوەندیی بەوانەوە نییە‪ .‬بۆیە تێكەڵبوون یان پێوەبوون‪،‬‬ ‫یان پێوەبەستن لەگەڵ رایەڵەیەك یان زیاتری ئەم گۆڕانكارییانە پرسێكی ناچارانەو حەتمییە‪ .‬كە مادەم وایشە‬ ‫ئەوا باشترین بژاردە ئەوەیە كە حیساباتی ورد لەسەر توخمەكانی ناوی بكرێ‪ ،‬لە پەیوەندیدا بە چارەنووسی‬ ‫كوردەوە‪ ،‬بە بەرژەوەندییە هەنووكەیی و دوور مەوداكانییەوە‪ ،‬بە ستراتیجی سیاسی و ئابوورییەوە‪ ،‬بە پەیوەندییە‬ ‫هەرێمایەتی و نێودەوڵەتییەكانییەوە‪ ،‬بە رەهەندەكانی دیموكراسی و ئازادی و مافەكانی مرۆڤ و پێكەوەژیان و‬ ‫ئاشتەوایی و رێزگرتن لە تایبەتمەندییەكان و جیاوازییەكان‪.‬‬ ‫پاشی ئەم حیساباتە لەسەر توخەكانی ناو هاوكێشەكە ئینجا ئاراستەی گۆڕانكاریەكان دیاری بكرێ و بزانرێ‬ ‫لە كوێی ئەو ئاراستەیەدا دەشێ‪ ،‬تەنانەت بە رادەی كەمیش بێ‪ ،‬بەریەككەوتنی دژوار و نەرێنی لەگەڵ كورد‬ ‫و دۆزەكەیدا روودەدات‪ .‬یان ئاوێتەبوونی ئەرێنی روودەدات‪.‬‬ ‫رۆشنایی دەرەنجامی ئەم پێدراوانە سەركردایەتی سیاسی و ناوەندەكانی سەروەری و بڕیاردان‪ ،‬پێگەی‬ ‫كورد لە كۆی گۆڕانكارییەكاندا دیاری بكەن و ئیشی لەپێناودا بكەن‪.‬‬ ‫* نووسەرو رۆژنامەنووس و كادیری پێشكەوتووی پارتی دیموكراتی كوردستان‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪44‬‬

‫رۆژی سێشەممە (‪ )2013\2\5‬لەدیدارێكیدا لەگەڵ كەناڵی تەلەفزیۆنی (‪)7‬ی توركی‪ ،‬جارێكی دیكە رەجەب تەیب‬ ‫ئەردۆگانی سەرۆك وەزیرانی توركیا باسی لەدانوستانی نێوان توركیاو ‪ pkk‬كردو وتی‪ :‬پێویستە پارتی ئاشتی و‬ ‫دیموكراتی كوردی گفتوگۆكانی لە نێوان حكومەت و ‪ pkk‬دا‪ ،‬دەستپێبكاتەوە‪ .‬ئەگەرچی بۆخۆی وشەی ئاشتیخوازی‪،‬‬ ‫ماناو سیمبولێكی پیرۆز هەڵدەگرێت‪ ،‬بەاڵم ئایا تا چەندێك ئەو ئاشتییەی داوا دەكرێت متمانەپێكراو دەبێت و‬ ‫دەتوانێت كێشەی كورد لەتوركیادا چارەسەر بكات‪ ،‬هەرچەندە تائێستا باسی دانوستان لەگەڵ كورد‪-‬دا‪ ،‬نەكراوە‪،‬‬ ‫بەڵكو توركیا بەتەنها مامەڵە لەگەڵ ناوهێنانی ‪pkk‬دا‪ ،‬دەكات و وەك ئەوەش كە باراك ئۆبامای سەرۆكی ویالیەتە‬ ‫یەكگرتووەكانی ئەمریكا دەڵێت‪ :‬بونیادی توركیا لەسەر جینۆسایدی ئەرمەن و نكۆڵیكردن لەكورد دامەزراوە‪ ،‬زیاتر‬ ‫لەهەشتا ساڵە لەسەر ئەو بنەمایە خەڵك پەروەردە دەكات و سیاسەت دەكات و خۆی پێشدەخات‪)1( .‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪45‬‬

‫سیاسەتمەدارێكی كورد‪:‬‬

‫چارەسەری ئاشتیانەی‬ ‫دۆزی كورد لەتوركیا‬ ‫تەنها قسەیە‬ ‫قەاڵچۆی ‪ pkk‬ناكات؟‬

‫جگە ل��ەوەی بەهۆی تیرۆركردنی‬ ‫س��ێ ژن��ە چ��االك��وان��ی ‪ pkk‬وە(‪،)2‬‬ ‫هێشتا زامی ‪pkk‬و ئاپۆڕەی كوردیش‬ ‫دانەمركاوەتەوە‪ ،‬هاوكات داوای ئاشتیش‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ەگ��ەڵ ناوهێنانی‬ ‫ئاشتیدا‪ ،‬ئایا گونجاوە لەمكاتەدا ‪ pkk‬بەو‬ ‫رادەیە متمانەی بە دەوڵەت هەبێت كە‬ ‫چەك دابنێت و لەشاخ بێتەخوارەوە؟ چ‬ ‫گەرەنتییەك هەیە كە دەوڵەتی توركیا‬

‫ئاشتی بۆ خاوكردنەوەی خۆپیشاندان‬ ‫م��ح��ەم��ەد ئ��ەم��ی��ن پێنجوێنی‬ ‫سیاسەتمەدارو ش��ارەزا لە كاروباری‬ ‫توركیا‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ گۆڤاری‬ ‫وااڵپرێس پێیوایە كە رەنگە توركیا نیازی‬ ‫ئەوەی هەبێت وردە وردە خەڵكەكە‬ ‫بەقسەی خۆش و لێدوان سارد بكاتەوە‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬خۆپیشاندان دووساڵە بەگەرمی‬ ‫بەڕێوەدەچێت و لەگەڵ قسەكانی‬ ‫ئەردۆگانیشدا هەر بەردەوامدەبێت و‬ ‫خاو نابێتەوە‪.‬‬ ‫دڵ���ش���ا ی����وس����ف‪ ،‬ن����ووس����ەرو‬ ‫رۆژنامەنووس و ئاگادار لەسیاسەتی‬ ‫توركیا‪ ،‬لەسەر هەمان پرس بۆچوونی‬ ‫خۆی هەیەو لەپەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا‬ ‫لەگەڵ وااڵپرێس‪ ،‬پێیوابوو كە توركیا‬ ‫هەوڵێكی زۆر دەدا كە ئەو خەباتە خاو‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬لەسەر ئەو خاوبوونەوەیەش‬ ‫دەڵ���ێ‪ :‬ئ��ەو ه��ەوڵ��ە ب��ۆ ئ��ەوە نییە‬ ‫دۆزی كورد بەچارەسەر بگات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەبەرئەوەیە كە درێژەكێشانی جەنگ‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ‪ pkk‬كۆمەڵێك خەسارەتی‬ ‫ئابووری و سیاسیی لەتوركیا داوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت زیانی دیموكراسی كە چەند‬ ‫ساڵە هەوڵدەدات لەیەكێتی ئەوروپادا‬ ‫بەئەندام وەربگیرێت‪.‬‬ ‫متمانە بكرێت یان نەكرێت؟‬ ‫لەبارەی متمانەكردن بەدەوڵەتی‬ ‫ت��ورك��ی��ا‪ ،‬رەوا ح��اج��ی ش����ارەزا لە‬ ‫كاروباری توركیا پێیوابوو كە دەشێت‬

‫*دك����ت����ۆر ئ���ەرس���ەالن‬ ‫بایز‪ ،‬لەدیمانەیەكی تایبەتی‬ ‫خۆیدا لەگەڵ ئەم ژمارەیەی‬ ‫وااڵپرێسدا‪ ،‬چەندین تەوەری‬ ‫تایبەت بە پرسی پەرلەمان و‬ ‫ئەركەكانی خۆی وەكو سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان دەخاتەڕوو‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان ئاماژە بەوە دەكاتە‬ ‫كە ئاساییە ئۆپۆزسیۆن رەخنە‬ ‫بگرێت و ئەركی خۆشیانە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو كاتە ئاسایی نییەو‬ ‫كارێكی هەڵە دەكەن كە سنوور‬ ‫دەبەزێنن و ناهەقی بەرامبەر‬ ‫خەڵكی دیكە دەك��ەن‪ ،‬ئەمەو‬ ‫چەند تەوەرێكی تر لە دیمانە‬ ‫تایبەتەكەی سەرۆكی پەرلەماندا‬ ‫خراوەتەڕوو‪.‬‬

‫* ئ����ەی����اد ع���ەل�ل�اوی‬ ‫سەرۆكی لیستی ئەلعێراقیە‪ ،‬كە‬ ‫ماوەیەكی درێژە لەگەڵ مالیكی‬ ‫و لیستەكەیی و حكومەتەكەی‬ ‫لە كێشەو ملمالنێی قووڵدایە‪،‬‬ ‫تەنانەت ملمالنێكانیان خەریكە‬ ‫دەگاتە ئاستی ملمالنێی تائیفی‬ ‫و مەزهەبی‪ ،‬لە دواین لێدوانی‬ ‫خ��ۆی��دا ك��ە ب�ڵاوك��راوەت��ەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی راگەیاندووە‪ ،‬زانیاری‬ ‫وردی ل��ەالی��ە ك��ە مەترسی‬ ‫لەسەر ژیانی هەیەو هەندێك‬ ‫دەیانەوێ‌ لەرێگەی مووشەكەوە‬ ‫خۆی و ماڵەكەی بكەنە ئامانج‪.‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪46‬‬

‫رۆژنامەنووسێك لەبواری‬ ‫كاروباری توركیا‪:‬‬ ‫هیچ گەرەنتیەك نییە‬ ‫بۆ ئەوەی كە ‪PKK‬‬ ‫چەكی دانا توركیا‬ ‫قەاڵچۆی ناكات‬

‫لەمجارەدا توركیا نیازی باش بێت‬ ‫(خراپ نەبێت) بۆچوونیشی وابوو‬ ‫كە نابێت كورد هەڵەی پێشووتری‬ ‫دووب��ارە بكاتەوە‪ ،‬حاجی دەڵێت‪:‬‬ ‫مافی ك��ورد ب��ە پەیماننامەیەكی‬ ‫نێودەوڵەتی زەوت��ك��راوەو پێویستە‬ ‫بە پەیماننامەیەكی نێودەوڵەتیش‬ ‫مافەكەی ب��درێ��ت��ەوە‪ ،‬ئ��ەو دەڵ��ێ‪:‬‬ ‫لەدەستووری توركیادا بۆ ساڵی (‪)1921‬‬ ‫ئەوكاتەی كە توركیا بێهێز بوو‪ ،‬مافی‬ ‫هەموو نەتەوەكانی دابوو لەناویشیاندا‬ ‫مافی ئۆتۆنۆمی بۆ ك��ورد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای بەستنی پەیماننامەی لۆزان كە‬ ‫مافی كوردی زەوتكرد‪ ،‬لە ساڵەكانی‬ ‫(‪ )1924-1923‬دەستوورێكی دیكەیان‬ ‫هێنایەكایەوە كە مافی كوردەكانی‬ ‫پێشێلكردو هەموو كوردێكی بەتورك‬ ‫لەقەڵەمدا‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە محەمەد ئەمین‬ ‫پێنجوێنی ه���ەر س���ەب���ارەت بە‬ ‫متمانەكردنی هەردووال بە یەكتریی‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬متمانە لەنێوان دەوڵەتی توركیاو‬ ‫‪ pkk‬دا‪ ،‬نییە بەشێوەی سەد لەسەد‪،‬‬ ‫بەاڵم حەرەكەی رزگاریخوازی باكوری‬ ‫كوردستان و ‪ pkk‬وا بیردەكەنەوە‬ ‫ك��ە ه��ەم��وو دەستپێشخەرییەك‬ ‫بۆ ئاشتی پێویستە بقۆزرێتەوەو‬ ‫بەدەمەوەچوونی بۆ بكرێت بۆ ئەوەی‬ ‫دەستپێشخەری ئاشتی وەدیبێت‪.‬‬ ‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫هاوكات پێنجوێنی پێشیوابوو كە هەتا‬ ‫ئێستا مەسەلەی ئاشتی و چارەسەری‬ ‫ئاشتیانەی دۆزی كورد لەتوركیا‪ ،‬تەنها‬ ‫قسەیە كە لەالیەن دەوڵەتی توركیاوە‬ ‫دەوترێت‪.‬‬ ‫گەرەنتی هەیە یان نییە؟‬ ‫سەبارەت بەوەی كە ئایا گونجاوە‬ ‫‪ pkk‬چ��ەك دابنێت‪ ،‬رەوا حاجی‬ ‫پێیوابوو كە دوایین قۆناغی دانوستان‬ ‫چەك فڕێدانە‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا هیچ‬ ‫گەرەنتییەك نییە بۆ ئەوەی كە چەكی‬ ‫دان��ا توركیا قەاڵچۆی نەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێ‪ :‬ئەو كەسانەی لەفیشخاپورو‬ ‫ئیبراهیم خەلیلەوە گ��ەڕان��ەوە بۆ‬ ‫توركیا وەك گروپی ئاشتی (كە پێشتر‬ ‫‪ pkk‬بوون) دوای ئەوە هەموویان‬ ‫دادگاییكران و ئێستاش هەندێكیان‬ ‫لەزینداندان‪.‬‬ ‫هەربۆیە ئەو رایە زۆر زاڵە كە‬ ‫زۆرێك لەشیكەرەوە سیاسییەكان و‬ ‫پسپۆڕان لەبواری توركیادا پێیانوایە‬ ‫كە گەرەنتی نییەو ‪ pkk‬ش بەدوای‬ ‫ئەو گەرەنتییەدا دەگەڕێت‪ ،‬تەنانەت‬ ‫رەجەب تەیب ئەردۆگان لەپێشتردا‬ ‫بە ‪ pkk‬ی وتووە‪ :‬با چەك دابنێن‬ ‫و بچنە دەرەوەی واڵت‪ .‬لەوەاڵمدا‬ ‫‪ pkk‬ئەو پێشنیازەی رەتكردۆتەوەو‬ ‫پێیوابووە ك��ە ئ��ەوان��ی��ش خەڵكی‬ ‫واڵتن‪ .‬ئەو گەریالیانەی ‪ pkk‬ش كە‬ ‫هاتوونەتەوە بۆ واڵت و چەكیان‬ ‫فڕێداوە‪ ،‬دەستبەسەركراون‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی گەرەنتیكردنی ‪pkk‬‬ ‫ب��ەت��ورك��ی��ا ك��ە چ���ەك داب��ن��ێ��ت و‬ ‫ت��ورك��ی��ا ق��ەاڵچ��ۆی ن��ەك��ات‪ ،‬دڵشا‬ ‫يوسف‪-‬ی رۆژنامەنووس پێیوابوو‬ ‫كە گەرەنتی بریتییە لەشێوازێك‬ ‫بۆ چ��ارەس��ەر‪ ،‬پێشیوابوو كە ئەو‬ ‫گەرەنتییە تاڕادەیەك لەبارە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫لەدانوستاندنەكانی ئۆسلۆ‪ ،‬چەند‬ ‫دەوڵەتێك چاودێربوون‪ .‬هەروەها‬ ‫لەبەشێكی دیكەی وتەكانیدا وتی‪:‬‬

‫ئەمە دەبێت بەچاودێری دەوڵەتی‬ ‫گەورە بكرێت‪.‬‬ ‫پێنجوێنیش هاوڕای ئەوانەی كە‬ ‫پێیانوایە پەیوەندییەكانی نێوان توركیاو‬ ‫‪ pkk‬هیچ گەرەنتییەكی ئەوتۆی تێدا‬ ‫نییە كە جێگای متمانە بێت‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫هیچ گەرەنتییەك نییەو ‪pkk‬ش داوای‬ ‫گەرەنتییەك دەك��ات‪ .‬لە بەشێكی‬ ‫لێدوانەكەیدا رایگەیاند‪ :‬لەو بڕوایەدا‬ ‫نییم بەو ئاسانییە ‪ pkk‬چەك دابنێت‬ ‫و بێتەخوارەوە‪ ،‬چونكە قسەكانی‬ ‫بەڕێز ئەردۆگان كە هەموو جارێك‬ ‫دەڵێت پێویستە ‪ pkk‬چەك دابنێن و‬ ‫واڵت بەجێبهێڵن‪ ،‬رەتدەكرێتەوە‪.‬‬ ‫زری���ان رۆژه��ەاڵت��ی‪-‬ی��ش وەك‬

‫گەریالكانی پەكەكە‬

‫‪47‬‬

‫ش��ارەزای��ەك ل��ەب��واری توركناسیدا‬ ‫لەبارەی گۆڕانكارییەكانی توركیاوە‬ ‫لەهەمبەر دۆزی كورد‪ ،‬لەیەكێك لە‬ ‫لێدوانەكانیدا دەڵێت‪ :‬باراك ئۆباما‬ ‫لەتوركیا قسەیەكی گرنگیی كردو وتی‪:‬‬ ‫دەوڵەتەكان وەك��و تانكی گ��ەورەن‬ ‫و جموجۆڵەكانیان لەسەرخۆیەو‬ ‫گۆڕانكاریی لەدەوڵەتیشدا بەپەلە‬ ‫ناكرێت‪ .‬ئەمە قسەیەكی راستە‬ ‫دەوڵەتێكی وەكو توركیا بونیادەكەی‬ ‫ل��ەس��ەر جینۆسایدی ئ��ەرم��ەن و‬ ‫نكۆڵیكردن لەكورد دامەزراوەو هەشتا‬ ‫ساڵ زیاترە لەسەر ئەو بنەمایە خەڵك‬ ‫پەروەردە دەكات و سیاسەت دەكات‬ ‫و خۆی پێشدەخات‪ ،‬چۆن بەشەوێك‬

‫یان بەسەردانێكی گول و ئەردۆگان‬ ‫دەگۆڕێت؟(‪)3‬‬

‫پەراوێزەكان‬ ‫‪ -1‬لێدوانێكی ب��اراك ئۆبامای‬ ‫سەرۆكی ئەمریكا لەبارەی مامەڵەی‬ ‫توركیا ل��ەگ��ەڵ ك��ران��ەوە ب��ەڕووی‬ ‫دی��م��وك��راس��ی و بەخشینی مافی‬ ‫كورد‪ ،‬بڕوانرێتە ئینتەرنێت ماڵپەری‪:‬‬ ‫‪http://www.dengekan.info/‬‬ ‫‪html.5408/11/dengekan‬‬ ‫‪ -2‬لەڕێكەوتی (‪)9‬ی‌ مانگی یەكی‬

‫ساڵی (‪)2013‬دا‪ ،‬لەپاریسی پایتەختی‬ ‫فەرەنساو لە ئەنجامی هێرشێكی‌‬ ‫تیرۆریستیدا‪ ،‬سێ ژنی سیاسەتمەداری‬ ‫‪ pkk‬كوژران كە پێكهاتبوون لە ساكینە‬ ‫چانسز ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری‬ ‫پارتی‌ كرێكارانی‌ كوردستان و فیدان‬ ‫دۆغان نوێنەری‌ كۆنگرەی‌ نەتەوەیی‌‬ ‫كوردستان (كەنەكە) لە پاریس‪،‬‬ ‫لەگەڵ كچە چاالكوانێك بەناوی لەیال‬ ‫شایلەمەز‪( .‬س��ەرچ��اوە‪ :‬لەمیدیای‬ ‫كوردییەوە)‪.‬‬ ‫‪ 3‬ه���ەم���ان س����ەرچ����اوەی‬‫پێشووتر‪ ،‬لەئینتەرنێتەوە‪ ،‬ماڵپەری‪:‬‬ ‫‪http://www.dengekan.info/‬‬ ‫‪html.5408/dengekan/11‬‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫‪48‬‬

‫عەدالەت عەبدوڵاڵ‬ ‫ئەحكامەكانی‬ ‫بەپێی‬ ‫ك��ۆن��گ��رەی سێی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان بێت‬ ‫یەكی‬ ‫(‪،)2010-6-12-1‬‬ ‫حوزەیرانی ئەمساڵ ‪2013‬ز‪،‬‬ ‫م��اوەی یاسای و شەرعیی‬ ‫پێگەی سەركردایەتیكردنی‬ ‫ئ��ەو س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی��ە ‪50‬‬ ‫كەسییەی یەكێتی كۆتایی‬ ‫پ��ێ��دێ��ت و ه��ەم��وو ئ��ەو‬ ‫سەركردانە لە (‪)2013/6/2‬‬ ‫دا تەنها ئەندامێكی سادەی‬ ‫حزبەكەیانن و هیچ پلەو پایەیەكیان نامێنێت جگە لە‬ ‫تاقیكردنەوەی چانسی خۆیان لە هەر خۆپااڵوتنەوەیەكدا بۆ‬ ‫گەیشتن بە پلەی رێكخراوەیی ئەنجوومەنی سەركردایەتی‪.‬‬ ‫ئەگەر سەركردایەتیی ئەم حزبە‪ ،‬پابەندبن بە ئەحكام‬ ‫و بڕیارو راسپاردەكانی كۆنگرەی پێشووی خۆیانەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫رێز لە دەنگی ئەندامانی كۆنگرەی پێشوو بگرن كە تەنها‬ ‫‪ 3‬ساڵیان بۆ ماوەی سەركردایەتیی حزبەكەیان داناوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەم سەركردایەتییە كەمتر لە (‪ )4‬مانگی ماوە بۆ ئەوەی‬ ‫لەم بەرپرسیارێتیەدا بمێنێتەوە‪ ،‬دوای ئەو ماوەیە دەكەوێتە‬ ‫ب��ەردەم كێشەیەكی راستەقینەوە كە كێشەی شەرعییەتە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی ئەگەر لە حاڵەتێكدا‪ ،‬بە هەر هۆكارو بیانوویەكەوە‬ ‫بێت‪ ،‬ماوەی بەستنی كۆنگرەی چواری یەكێتی كە دەكەوێتە‬ ‫‪ 2013/6/1‬بۆ كاتێكی تر دوابخرێت‪.‬‬ ‫عەدنان موفتی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‪،‬‬ ‫لەم ژمارەیەی وااڵپرێس‪-‬دا باس لەوە دەكات كە تا ئێستا‬ ‫هیچ بڕیارێك لە ئارادا نییە بۆ ئەوەی كۆنگرەی چوارەمی‬ ‫یەكێتی لە كاتی خۆیدا نەبەسترێت‪ ،‬هاوكات ئەوەش بیر‬ ‫دەخاتەوە كە لە حاڵێكدا ئەگەر بە بڕیاری سەركردایەتی‬ ‫دواش بخرێت بۆ مانگی (‪)9‬ی ئەمساڵ‪ ،‬ئەوا سەركردایەتی‬ ‫شەرعییەت لەدەست نادات و دەتوانێت لە كۆنگرەدا و‬ ‫لەبەردەم ئەندامانی كۆنگرە بەرگری لەو بڕیارەی خۆی‬ ‫بكات‪ ،‬واتە ئارگیۆمێنتی قایلكەرو قەناعەت پێكەری هەبێت‬ ‫بۆ هۆكاری دواخستنەكە‪.‬‬ ‫بە مانایەكی تر‪ ،‬سەركردایەتیی یەكێتی‪ ،‬لەهەموو‬ ‫حاڵەتێكدا‪ ،‬تەنها سێ چوار مانگێك شەرعییەتی ماوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫كۆنگرەش دوابخرێت ئەوا شەرعییەتی سەركردایەتییەكە‬

‫كێشەی شەرعییەتی‬ ‫سەركردایەتیی یەكێتی!‬

‫‪No. 59 Feb. 2013 4th years‬‬

‫كێشەی بۆ دروس��ت دەبێت‪،‬‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ئ���ەگ���ەر هیچ‬ ‫هۆكارێك لە ئارادا نەبێت بۆ‬ ‫دواخستنی‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫م��اوەی دواخستنیشی یەكێكی‬ ‫ترە لە گرفتەكان‪ ،‬واتە ئەوسا‬ ‫پرسیاری ئەوە دێتە پێشەوە‪:‬‬ ‫ئەو دەسەاڵتە لە كوێوە دێت‪،‬‬ ‫جگە لە دەسەاڵتی كۆنگرە‪ ،‬كە‬ ‫خودی كۆنگرە دوابخات؟ پاشان‬ ‫لەسەر چ بنەمایەك سەقفی‬ ‫زەمەنی دواخستنی كۆنگرەی‬

‫ئەم حزبە‪ ،‬دادەنرێت؟‬ ‫ئەوەندەی ئێمە زانیاریمان هەبێت‪ ،‬ئێستا ناوەڕاستی‬ ‫مانگی شوباتەو هێشتا ئامادەكارییەكی ئەوتۆ بۆ بەستنی‬ ‫كۆنگرەی ئەم حزبە نەكراوە‪ ،‬یان النیكەم ئەگەر كرابێتیش‬ ‫هیچ زانیاری و لێدوانێكی رەسمی بە راگەیاندنەكان نەدراوە‪.‬‬ ‫هەندێ پێیانوایە ملمالنێ و دیاردەی دەستەگەریی ناو یەكێتی‬ ‫هۆكارێكی سەرەكییە بۆ ئەگەری دواخستنی كۆنگرە‪ ،‬هەیە‬ ‫دەڵێ رەنگە لەبەر باری تەندروستی سكرتێری گشتیی یەكێتی‬ ‫« مام جەالل» بێت و پێیان باش بێت كە بە سەرپەرشتیی‬ ‫كەسی نمرە یەكی حزبەكەیان بەڕێوەبچێت‪ ،‬هەیشە دەڵێت‬ ‫رەنگە بەهۆی بارودۆخی ناوخۆی عێراقەوە دەرفەتی تەواو‬ ‫لەبەردەستی یەكێتیدا نەبێت بۆ بەستنی كۆنگرەكە لە كاتی‬ ‫خۆیدا‪ ..‬لە هەموو دۆخ و حاڵەتێكیشدا‪ ،‬ئەم ئەگەرانە‪،‬‬ ‫ئەو راستییە ناسڕنەوە كە دوای كەمتر لە چوار مانگی تر‬ ‫كێشەی شەرعییەت بۆ سەركردایەتیی یەكێتی سەرهەڵدەدات‪،‬‬ ‫درێژكردنەوەی نابابەتییانەی كاتی سازدانی كۆنگرەكەش‬ ‫دەشێت ببێتە هۆی كەڵەكەكردنی زیاتری ئەو ناڕەزایی و‬ ‫نیگەرانی و رەخنانەی كە لە بەرامبەر وەزع و ئەدای یەكێتی‬ ‫و سەركردایەتییەكەیدا‪ ،‬هەیە‪.‬‬ ‫ئەم بابەتە‪ ،‬ئەگەرچی شەئنێكی ناوخۆیی یەكێتییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبەر ئەوەی یەكێتی خۆی هێزێكی سەرەكی و كاریگەریی‬ ‫گۆڕەپانەكەیەو هاوكات هێزێكی حوكمڕانیشە و كۆمەڵێك‬ ‫هاوكێشەی سیاسیی ناوخۆی كوردستان و عێراقیش بەوەوە‬ ‫بەندن‪ ،‬ئەوا ئاساییە كە بەدواداچوون بۆ هەموو الیەنەكانی‬ ‫پەرەسەندن و گۆڕانكارییەكانی باری رێكخراوەیی ئەم پارتە‬ ‫بكرێت‪.‬‬