Nawarok69

‫‪m‬‬

‫‪c‬‬

‫‪o‬‬

‫‪s‬‬

‫‪.‬‬

‫‪s‬‬

‫‪e‬‬

‫‪r‬‬

‫‪p‬‬

‫‪a‬‬

‫‪l‬‬

‫‪a‬‬

‫‪w‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫گۆڤارێكی سیاسییە‪ ،‬دەزگای وااڵ بیست رۆژ جارێك دەریدەكات ‪ .....‬ژمارە (‪2014/3/3 )69‬‬

‫مستەفا ئەحمەد‪:‬‬ ‫وەستاندنی (بەرنامەی بەرنامە)م بەپێویست زانی‬

‫سەرنووسەر‬ ‫‪3291548 - 07701583203‬‬ ‫بەدالە‬ ‫‪3291542 - 3291532‬‬ ‫بەشی ریكالم‬ ‫‪07710159888‬‬ ‫كەپرێك بۆ كۆكردنەوەی هەمووان‬ ‫بڵێسە جەبار فەرمان‪:‬‬ ‫مام جەالل لە زۆر شوێندا باسی‬ ‫رۆڵی هێرۆخانى كردووە‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫ذمارة ( ‪ )13‬كانوونى يةكةمى ‪2012‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫ذمارة ( ‪ )12‬تشرينى دووةمى ‪2012‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )21‬تشرينى دووةم ‪2013‬‬

‫سیاسییەكانی كورد‪،‬‬ ‫بۆچی ستایشی ژنەكانیان ناكەن؟‬

‫چۆمان‪ ،‬رەخنەی توند لە گۆرانيبێژو‬ ‫موزیكژەنانی كورد دەگرێت‬

‫بڵێسە جەبار فەرمان‪،‬‬ ‫رەخنە لەملمالنێی ژنان و ژنە ئیسالمییەكان‬

‫حەیات‪-‬ی شاعیر‪ :‬بوێریی شیعریی‪،‬‬ ‫باسكردنی لێوو جەستەی پیاو نییە‬

‫جەمال بابان‪:‬‬

‫‪ 11/14‬رۆژی‬ ‫سلێمانی نییە !‬

‫ئيَمة زياتر دةتناسيَنين‬

‫ئيَمة زياتر دةتناسيَنين‬

‫بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيت‬ ‫ريكالم بكة لة طؤظارى كةثر‬

‫بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيت‬ ‫ريكالم بكة لة طؤظارى كةثر‬

‫فریال‪ ،‬نیازی وابوو‬ ‫بە یەكجاری وازبهێنێت !‬

‫هاشم جەباری‪-‬ی بێژەر‪،‬‬ ‫جیاوازییەكانی راگەیاندنی بەعس و ئێستا‪!..‬‬

‫ديدار‪ ،‬لةبؤني‬ ‫طوآلوي كتيَبدا!‬

‫ماهیر حەسەن‪:‬‬ ‫ئیشی هونەرمەند نییە گازندە لەالیەنێك بكاو‬ ‫بەشان و باڵی الیەنێكی دیكەدا هەڵبدات‬ ‫جوانكاريی لووت‪،‬‬ ‫لە كوردستانیش‪ ،‬بازاڕی گەرمە‪..‬‬

‫وةزيرة ذنةكةمان‪،‬‬ ‫كاتيَك تازة لةدايك دةبيَتةوة!‬

‫ناوةندي ئةنديَشة‪،‬‬ ‫خةونةكاني سليَماني دةولَةمةندتر دةكات!‬

‫«بەتامترین خواردنی سەردەم»‬

‫سەرنووسەر‪ :‬عەدالەت عەبدوڵاڵ‬

‫نةخؤشخانةى سؤزي دةرووني‪،‬‬ ‫دايكيَك بؤ نةخؤشةكاني‬

‫دەریا خالد‪-‬ی هونەرمەند بۆ كەپر‪:‬‬

‫ئارايشتطاكاني ذنان‪،‬‬ ‫وةرطرتني ثارةي خةيالَي!‬

‫خۆشەویستی‪ ،‬قوربانیی دەوێت!‬

‫طوطوش‬

‫بةسةرهاتي‬ ‫دلَدارييةكةي تايةر تؤفيق‬

‫ضيرؤكي كوردة هةمةوةندييةكاني‬ ‫ليبياو جةزائيرو يؤنان و مالَتا‬

‫ژنانی رۆژهەاڵتی كوردستان‪ ،‬بۆچی دێن و تووشی چی دەبن؟‬

‫مێرولەو هێلكە بەكەرەوە‪ ،‬كوللەی لە چوكلێت هەڵكێشراو‬

‫«چیرۆكــــی ئـــــادەم و حــــــەوا تــــەنیا ئەفسانـــــەیــەكـــە»!‬

‫سنور ئاالنی‬ ‫دەبێتە كچی كافرۆش‬

‫طوآ لةطؤراني كوردي دةطريَت‪!..‬‬

‫ئەو گۆرانییەی‬ ‫«پەیمان»ی بردە ئەمنە سوورەكە !‬

‫د‪ .‬جوان ئیحسان‪:‬‬ ‫بەشێك لەسەركردایەتیی یەكێتی‪،‬‬ ‫دەستی لە قووڵبوونەوەی كێشەكاندا هەیە»‬

‫دەست لەكارناكێشێتەوە‪..‬‬ ‫وااڵپرێس‪-‬یش تازەترین بەڵگەنامە‬ ‫باڵودەكاتەوە‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2014‬‬

‫‪69‬‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪ :‬دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬

‫كوڕانی قژدرێژ و‬ ‫تانەو تەشەری خەڵك!‬

‫ئارایشتكردن‬ ‫نهێنییە گەورەكەی ژنان!‬

‫‪Price:1500 IQD‬‬

‫‪E-mail:walapress2011@gmail.com‬‬

‫بزووتنەوەی گۆڕان‪،‬‬ ‫لـەشـەڕی سیستمـەوە بـۆ شـەڕی پـۆسـت‬

‫تۆش خۆت تووشكرد؟‬

‫هاوسەريی‪ ،‬ئەو پڕۆسەیەی گەنجان لێی دەترسن‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪،‬ذمارة ( ‪ )17‬ئايارى ‪2013‬‬

‫‪Facebook: walapress‬‬

‫‪www.walapress.com‬‬

‫‪No. 69 Mar. 2014‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )20‬تشرينى يةكةم ‪2013‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )22‬كانوونى يةكةم ‪2013‬‬

‫كێ شەقامەكانی شاری‬ ‫سلێمانی ناونا؟‬ ‫چۆن یانەی وەرزشی‬ ‫سلێمانی دامەزرا؟‬

‫كوردانی ئاوارەی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫نایانەوێ بە كوردی بخوێنن !‬

‫ماڵی سینەما دەیەوێت چی‬ ‫بۆ سینەماكاران بكات؟‬

‫شیعری هەر چوارپارچەكەی‬ ‫كوردستان لەكفریدا!‬

‫ئەو جەڕاحە كوردەی‬ ‫نزیكەی (‪ )10‬هەزار كەسی‬ ‫لە كوردو عەرەب و فارس‬ ‫چارەسەر كردووە‬

‫سواڵكردن و‬ ‫بەكارهێنانی مێینە!‬

‫پارك و گەنجەكانی كەركوك‪،‬‬ ‫لە لێواری وشك بووندان‬

‫شاجوانی‬

‫لەگۆرانی وتندا‪،‬‬

‫سەربەستی لێسەندۆتەوە‪،‬‬ ‫چ شتێكی تری پێبەخشیوە؟‬ ‫كەپر وردەكارییەكانی‬

‫شاژنـ ــی جانسی‬

‫باڵودەكاتەوە‬

‫شیالن سەعدی‬

‫بەچی سەرنجی‬ ‫هاوسەرەكەت رادەكێشیت؟‬

‫هونەرمەند عومەر دڵپاك‪،‬‬ ‫بەچی ئیحراج بوو‪..‬؟‬

‫ماریا پەلە ناكات!‬

‫سینەماكارە بزێوەكەی‬ ‫شاری مەهاباد‬

‫درامای ئۆشین‪،‬‬ ‫‪ 59‬واڵت دۆبالژی بۆ كردووە!‬

‫لەفیستیڤاڵی گەالوێژ دا‪،‬‬ ‫ناودارەكان دێنە كوردستان!‬

‫شەیدا مەعروفی شاعیر‬ ‫هاوسەرگیریی لەگەڵ‬ ‫شیعرو وشەدا ئەنجامداوە‪!..‬‬

‫(حەمە دەمبڵ)‪:‬‬

‫هەموو هونەرمەندێك‬ ‫دەرەقەتی كۆمیدیا نایەت‬

‫دیاری عومەر‪،‬‬ ‫بڕیاریداوە هیچ شتێك ناكات‬ ‫كۆمەڵگە رەتی بكاتەوە!‬

‫سكرتێری نووسین‪ :‬ئارام حسێن‬

‫بۆ هاوسەرەكەی‬ ‫شەهید كاوە گەرمیانی!‬

‫تەالر هیرانی‪ ،‬زۆربەی شانۆكارانی‬ ‫كورد بە شانۆكار نازانێت!‬

‫خەاڵتی هەردی‬ ‫كێ بردی؟‬

‫بە هەورامی پێشوازی‬ ‫لە موراجیع دەكات‬

‫ئەڤین ئاسۆ‪ ،‬لە چییەوە دەستی‬ ‫پێكردو داوای چی لەخانمان دەكات؟‬ ‫بورهان محەمەد‪،‬‬

‫ئاوێزان نوری‪:‬‬

‫بۆچی وازی لە رەشماڵی‬

‫ژن تەنها وەك سێكس و‬

‫كەناڵی ‪ NRT‬هێنا؟‬

‫جەستە!‬

‫ئەو ژنەی لەسلێمانی‬ ‫پیاوان فێری لۆری لێخوڕین دەكات!‬ ‫كام ژنی كورد‪،‬‬ ‫یەكەم سیناریست و دەرهێنەرە؟‬

‫بارزانی‪ ،‬تەنها متمانەی بە پارتییەكانە‬ ‫بەرپرسە بااڵكەی حكومەتی مەكسیك‪،‬‬ ‫هەوڵدەدات كوردی فێرببێت‬

‫هەڤاڵ خانەقینی‪،‬‬ ‫كە چوونە دەسەاڵتەوە‪،‬‬ ‫لەبەر هونەرەكەی‪ ،‬دەبێتە دوكاندار!‬

‫«ئۆپۆزسیۆنيش رووبەڕووی‬ ‫چوار ساڵی سەخت دەبێتەوە!»‬

‫واحیدی كفری‪،‬‬ ‫باس لە سینەماو هونەری گەرمیان دەكات‬

‫دەستەی نووسەران‪ :‬لەتیف حسێن ‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬

‫كێشە ناوخۆییەكانی یەكێتی و‬ ‫دوو هەڵبژاردنی داهاتوو‬

‫كۆمەڵی ئیسالمی‪ ،‬خۆ ئیحراجكردنێكی بەردەوام لەبەردەم رای گشتیدا!‬

‫دەوڵەتـــی كــــوردی و گــــیرفانـــی بــەغــدادی!‬

‫پەری تاهیر‪،‬‬ ‫لەبارەی كۆمەڵگاوە‬ ‫چی دەڵێت؟‬

‫موهتەدی‪ ،‬لەوااڵپرێسەوە‪،‬‬ ‫بەجوان نازانێت!‬ ‫خۆی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ئەرینا‪،‬دەربارەی‬

‫كوردی ئێران دەدوێت‬

‫هێزە كوردییەكانی كەركوك‪،‬‬ ‫ئەمجارە لەچی دەترسن؟‬

‫بەڕێوەبەری هونەریی‪ :‬هەرێم عوسمان «میدیا گرافیك»‬

‫سلێمانی ‪ -‬گەرەكی ئاشتی ‪ -‬نزیك قوتابخانەی مەولەوی ‪ -‬بەرامبەر شیرینی تابان‬ ‫نرخ‪1500 :‬دینار چاپ‪ :‬كۆمپانیای پیرەمێرد باڵوكردنەوە‪ :‬كۆمپانیای نێوەند‬

‫لەوااڵپرێسەوە‪ ،‬ئەندامێكی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫ستۆكهۆڵم‪ ،‬رەخنەگرانە لەسەر‬ ‫دۆخی كوردستان‪ ،‬دەدوێت‪..‬‬

‫گۆڕان و یەكگرتوو‪،‬‬

‫لەهاوپەیمانێتییەوە‪،‬‬ ‫بۆ ملمالنێیەكی سارد!‬ ‫قائیمقامی خانەقین‪،‬‬ ‫داوای ناردنی هێزی‬ ‫پێشمەرگە دەكات‬

‫«ژمارەیەك لە كادیر و هەڵسوڕاوەكانی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیش خانەنشین كراون»‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتیی یەكێتی‪:‬‬

‫پارتی ماڵی خۆی و ماڵی سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەت‪،‬‬ ‫لێك جیاناكاتەوە‬ ‫«كێشەی زمان و ڕێنوسی كوردی‬ ‫ڕاستەوخۆ بەستراوە بەكێشەی سیاسییەوە»‬

‫داوایەكی لیبیا لە تاڵەبانی‬ ‫* هەرچەندە ماوەی ساڵێكە جەالل تاڵەبانی سەرۆك كۆماری عێراق و سكرتێری گشتیی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬بەهۆی نەخۆشییەوەو‬ ‫بوونی لەنەخۆشخانە‪ ،‬لە گۆڕەپانی سیاسی دووركەوتۆتەوەو كێشەكانی عێراق و كوردستان و بەم دۆخەی ئێستای‬ ‫گەیشتووە‪ ،‬بەاڵم لەدوای دووركەوتنەوەشی سەرۆك وەزیرانی لیبیا نامەیەكی ئاراستە دەكات و داوای لێدەكات كە‬ ‫هاوكاریان بكات‪‌،‬ویش بە ئازادكردنی زیندانییەكی لیبی لە زیندانەكانی عێراقدا‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫«یەكێتی» لەبەردەم تاقیكردنەوەیــەكــــــ‬ ‫كێشە ناوخۆییەكانی و دوو هەڵبژاردنی داهاتوو!‬ ‫مستەفا چاوڕەش‪ ،‬لێپرسراوی مەڵبەندی رێكخستنی پێشمەرگە‪:‬‬ ‫داوا لەو سێ جەمسەرەی یەكێتی دەكەم بە گیانی برایانەوە تەعامول لەگەڵ یەكتردا بكەن و هیچ نەنگییەك نییە‬ ‫ئەگەر هەریەكەیان تەنازول بۆ ئەویتر بكات‬ ‫ئەكرەمی میهرداد‪ ،‬نووسەرو لێكۆڵەر‬ ‫پێویستە سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی (ی‪.‬ن‪.‬ك) پیاچوونەوە بە سەرجەم بەرنامەكانیدا بكات‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫یەكێتی‪ ،‬سیاسەتێكی تری هەیە‬ ‫*یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬جیاواز لە راوبۆچوونی پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر كێشەو ناكۆكییەكانی‬ ‫نێوان بەغداو هەرێم قسەی خۆی دەكات‪ ،‬یەكێتی نایشارێتەوە كە دەیەوێت بەرێگەی گفتوگۆو دیالۆگ كێشەكان‬ ‫چارەسەربكرێت و لەبەرامبەریشدا پارتی دیموكراتی كوردستان وەكو راگەیاندنی شەڕ لەم كێشانە دەڕوانێت‪ ،‬بەپێی‬ ‫زانیارییەكانیش پارتی نیگەرانی خۆی لەسەر ئەم بابەتەو چەند پرسێكی تر بە یەكێتی راگەیاندووە‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ئەو هەنگاوانە چین كە دەبێ (ی‪.‬ن‪.‬ك) پێش چوونە ناو هەڵمەتی‬ ‫هەڵبژاردنەكانەوە بیانێت؟ واتە چ ئەركێكی لە ئەستۆیە بۆ ئەوەی بە‬ ‫ئامادەباشیی تەواوەوە بچێتە ناو پڕۆسەكەوە نەك بە كێشەو گرفتی‬ ‫ناوخۆیی یان هەر كەموكوڕی و خەلەلێكی تر‪.‬‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬مەریوان ئەحمەد الوە‬

‫ــــی سەختدا‪..‬‬ ‫مستەفا چ���اوڕەش‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫مەڵبەندی رێكخستنی پێشمەرگە‪:‬‬ ‫پێویستە ئەو برادەرانەی ملمالنێیان‬ ‫لە نێواندایە بەخۆیاندا بچنەوەو‬ ‫دڵیان بە خەبات و مێژووی یەكێتی‬ ‫بسووتێ‪ ،‬دڵنیاتان دەكەمەوە بەو‬ ‫هەموو گلەیی و رەخنەو تێبینییەی‬ ‫خەڵك و كادیرەكانی خۆمانەوە‬ ‫بچینە ناو هەڵبژاردنەوە زەرەرمەند‬

‫دەبین! سەركەوتن تەنها بە یەكڕیزی‬ ‫خ��ۆم��ان��ەوە ب��ەن��دەو ئ��ەوەش��م��ان‬ ‫لەبیرنەچێت هەموو كادیرەكانی‬ ‫یەكێتی بەرپرسیارن بەرامبەر بە‬ ‫یەكێتی‪ ،‬داوا لەو سێ جەمسەرە‬ ‫دەكەم بە گیانی برایانەوە تەعامول‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ی��ەك��ت��ردا ب��ك��ەن و هیچ‬ ‫نەنگییەك نییە ئەگەر هەریەكەیان‬ ‫تەنازول بۆ ئەویتر بكات‪ ،‬ئەگەر‬

‫من دەبێت (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫بێت و بەو گیانەوە‬ ‫لەسەر زی��اد لە سێ‬ ‫ت��ەع��ام��ول ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ب��ن��ەم��ا ك��ارەك��ان��ی‬ ‫یەكتردا بكەین دڵنیام‬ ‫خۆی بەرێتەپێشەوە‪،‬‬ ‫ب��ە س��ەرك��ەوت��ووی��ی‬ ‫بەتایبەتی لەم چەند‬ ‫ل��ەو ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەدا‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەی كە‬ ‫دێینەدەرەوە‪.‬‬ ‫میهرداد‬ ‫ئەكرەمی‬ ‫د‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەردەم��م��ان��دای��ە‪،‬‬ ‫ی��ەك��ەم‪ :‬چ��ارەس��ەری‬ ‫ئ����ەك����رەم����ی‬ ‫كێشە ناوخۆییەكان‬ ‫میهرداد‪ ،‬نووسەرو‬ ‫بكات بەشێوەیەكی‬ ‫لێكۆڵەر ‪ :‬پێویستە‬ ‫گ��ش��ت��ی‪ .‬دووەم‪:‬‬ ‫س���ەرك���ردای���ەت���ی‬ ‫ئ���اش���ت���ك���ردن���ەوەی‬ ‫و م���ەك���ت���ەب���ی‬ ‫جەماوەرەكەی خۆی‪.‬‬ ‫سیاسی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫پ����ی����اچ����وون����ەوە عارف روشدی‬ ‫سێیەم‪ :‬هەڵبژاردنی‬ ‫ب��ەرن��ام��ەو دروش���م‪،‬‬ ‫ب�����ە س�����ەرج�����ەم‬ ‫چ��ون��ك��ە ب��ەرن��ام��ەو‬ ‫ب��ەرن��ام��ەك��ان��ی��دا‬ ‫دروشم زۆر گرنگن بۆ‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬ل��ەن��او ئەو‬ ‫پڕۆسەی هەڵبژاردن‪،‬‬ ‫پیا چو و نە و ە یە شد ا‬ ‫دەبێت بزانرێت كام‬ ‫ب��ەرن��ام��ەدان��ان بۆ‬ ‫لە دروشم و بەرنامە‬ ‫چوونە ناو كێبەركێی‬ ‫سەپان‬ ‫مەگدید‬ ‫د‪.‬‬ ‫ه��ەڵ��دەب��ژێ��ردرێ��ت‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنەوە یەكێكە‬ ‫ئ��ەگ��ەر بێت و كار‬ ‫لە ئەركە سەرەكی‬ ‫و گرنگەكانی ئەم ماوەیە‪ ،‬چەند ل��ەس��ەر ئ��ەم بنەمایانە نەكرێت‬ ‫گرنگ و پێویستە (ی‪.‬ن‪.‬ك) بە زەحمەتە بتوانین سەركەوتووبین‪.‬‬ ‫سەرجەم جومگەكانیدا بچێتەوەو‬ ‫ع���ارف روش����دی‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ی‬ ‫خ���ۆی ن��وێ��ك��ات��ەوە ئ���ەوەن���دەش‬ ‫گرنگە بەشێوەیەكی زانستیانەو مەڵبەندی (‪)7‬ی نەینەوای (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪:‬‬ ‫بە پالن بچێتە ناو ئەو كێبەركێ دەبێت «یەكێتی» بە چاكسازییەكی‬ ‫دیموكراتییەوە كە هەڵبژاردنە‪ ،‬راستەقینەی هەمەالیەنەوە بچێتە‬ ‫ئ��ەوەش پێویستی بە یەكگرتوویی ناو هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر وا نەكات زەرەرمەند دەبێت‪،‬‬ ‫هاوڕێكان هەیە‪.‬‬ ‫ماوەیەكە (ی‪.‬ن‪.‬ك) بەدەست كێشە‬ ‫سۆزان خاڵە شیهاب‪ :‬بەبۆچوونی ناوخۆییەكانییەوە دەناڵێنێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫بزووتنەوەی گۆڕان رێگرە‬ ‫*بەرپرسێكی یەكگرتوی ئیسالمی كوردستان لەكەركوك‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێكی رۆژنامەوانیدا‪ ،‬باسی رێگریكردنی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان دەكات بۆ دروستكردنی لیستێكی هاوبەشی هەر سێ‌ الیەنی موعارەزەی پێشووی هەرێمی كوردستان (گۆڕان‪،‬‬ ‫یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ) بۆ هەڵبژاردن لەكەركوك‪ ،‬ئەو بەرپرسەی یەكگرتوو ئاماژە بەوە دەكات كە بیریان لەوە كردۆتەوە‬ ‫وەكو یەكگرتوو و گۆڕان بچنە ناو لیستی كۆمەڵی ئیسالمییەوە‪ ،‬بەاڵم گۆڕان رێگرە‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫سۆزان خاڵە شیهاب‪،‬‬ ‫چاودێری سیاسی‪:‬‬ ‫دەبێت (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫جەماوەرەكەی‬ ‫ئاشتبكاتەوەو بزانێت‬ ‫كام لە دروشم و بەرنامە‬ ‫هەڵدەبژێرێت‬

‫رەهبەر سەید برایم‪،‬‬ ‫د‪ .‬مەگدید سەپان‪،‬‬ ‫عارف روشدی‪:‬‬ ‫بەرپرسی مەڵبەندی (‪)4‬ی‬ ‫مامۆستای زانكۆ‪:‬‬ ‫دەبێت «یەكێتی» بە‬ ‫كۆیەی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪:‬‬ ‫چاكسازییەكی راستەقینەی دەبێت سەركردایەتی‬ ‫ئەو سێ جەمسەرەی‬ ‫«یەكێتی» بەردەوام كار‬ ‫هەمەالیەنەوە بچێتە ناو‬ ‫«یەكێتی» لەهەركاتێك‬ ‫هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنەوە‪ ،‬لەسەر ئەوە بكات چۆن‬ ‫ئەگەر وا نەكات زەرەرمەند چۆنی بتوانێت متمانە بۆ خۆی زیاتر پێویستیان بەتەبایی و‬ ‫بەڕێككەوتن هەیە‬ ‫بگێڕێتەوە‬ ‫دەبێت‬

‫بە جددی لەم دۆسییە بچێتە پێشەوە كۆنگرەو كەسی یەكەم و گۆڕانكاری‬ ‫ئەگەرنا وەكو باسم كرد زەرەرمەند ئۆرگانەكان ئەو قورساییەیان نییە‬ ‫دەبێت‪ ،‬پێویستە بە چەندەها شێواز ل��ە ئ��اس��ت خ��ۆ ئ��ام��ادەك��ردن بۆ‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪.‬‬ ‫ئەو دەنگە تۆراوانە ئاشتبكاتەوە‪.‬‬ ‫چێنەر عەلی جۆاڵ‬

‫مستەفا چاوڕەش‬

‫سلێمان مستەفا‬

‫سۆزان خاڵە شیهاب‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫سلێمان مستەفا حەسەن‪،‬‬ ‫ش���ارەزا لە ب��واری هەڵبژاردندا‪:‬‬ ‫پێموایە لە بارودۆخێكی وا هەستیاردا‬ ‫پێویستە (ی‪.‬ن‪.‬ك) هەموو هەوڵ و‬ ‫تواناكانی بخاتەگەڕ كار بۆ كەمپینی‬ ‫ه���ەردوو ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ە بكات‬ ‫ئەوەش بەواتای كێشە ناوخۆییەكانی‬ ‫هەڵبگرێت بۆ دوای (‪ ٣٠/٤‬ی ‪)٢٠١٤‬‬ ‫چونكە ئەو دوو هەڵبژاردنە زیاتر لە‬ ‫پەیامێكیان پێیە هەروەها پێویست‬ ‫دەكات یەكێتی پەیام و بەرنامەیەكی‬ ‫روون و رەوانی هەبێت بۆ كەمپینی‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫هەروەك پێویست دەكات پەیامی‬ ‫جیا جیا هەبێت بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان‪ ،‬بۆیە پێموایە‬ ‫بارودۆخی یەكێتی دەخوازێت شەڕ‬ ‫لەسەر گەڕاندنەوەو بەهێزكردنی‬ ‫پێگەی یەكێتی بكرێت نە لەسەر‬ ‫ئ����ەوەی ت��ەن��گ��ەژە ب��ۆ یەكێتی‬ ‫دروست بكەن‪ ،‬پێشموایە مەسەلەی‬ ‫رەوایەتی سەركردایەتی و بەستنی‬

‫رەهبەر سەید برایم‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫مەڵبەندی (‪)4‬ی كۆیەی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪:‬‬ ‫ئ��ەو سێ جەمسەرەی «یەكێتی»‬ ‫لەهەركاتێك زی��ات��ر پێویستییان‬ ‫بەتەبایی و بەڕێككەوتن هەیە‪،‬‬ ‫زۆر گ��رن��گ��ە ل���ەم ق��ۆن��اغ��ەش��دا‬ ‫بەیانێك دەرك��ەن كە گوزارشت‬ ‫بێت لە چاكسازی و پێكەوەییەكی‬ ‫راستەقینە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی چیتر بەو‬ ‫گ��رژی و گلەییانەوە نەچنە ناو‬ ‫پ��ڕۆس��ەی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەوە‪ ،‬راستە‬ ‫پەرەپێدان و گەشەكردنی یەكێتی‬ ‫بەندە بە سەرجەم كاری كادیرانەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەرەوەی یەكێتیش چاوەڕێی‬ ‫وەها گۆڕانكارییەكە‪.‬‬ ‫چێنەر عەلی ج��ۆاڵ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی ناوەندی (ی‪.‬ن‪.‬ك) ‪:‬‬ ‫هەموو كاتێك (ی‪.‬ن‪.‬ك) پێویستی‬ ‫بە یەكڕیزی هەیە‪ ،‬وەكو جەنابی‬ ‫مام جەالل دەفەرموێت پێویستی‬ ‫بە چەپكە گوڵەكە هەیە‪ ،‬پێویستە‬

‫بە یەكگرتوویی و بەرنامەیەكی‬ ‫ه��اوب��ەش بچینە پ��ڕۆس��ەك��ەوە‪،‬‬ ‫لەوە گرنگتریش ئەوەیە پەند لە‬ ‫هەڵبژاردنی پێشوو وەربگرین‪،‬‬ ‫گ��رن��گ��ی��ش��ە ئ���ەرك���ی س��ەرەك��ی‬ ‫بخەینەسەر شانی كاندیدەكان‬ ‫لە هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنداو‬ ‫جیاوازی لە نێوانیاندا نەكرێت‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەش���دا ك��ارەك��ت��ەرە‬ ‫سیاسییەكان كەمتر دەركەون!‬ ‫د‪ .‬مەگدید سەپان‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زان���ك���ۆ‪ :‬پ��ێ��وی��س��ت��ە ئ���ەو سێ‬ ‫جەمسەرەی ئێستا بەرپرسیارێتی‬ ‫یەكێتیان لە ئەستۆیە بەڕاستی‬ ‫ل��ەی��ەك نزیكببنەوە‪ ،‬ب��ا ئەگەر‬ ‫ملمالنێشیان لە نێواندا هەبێت با‬ ‫لەپێناوی گەشەدانی زیاتر بێت بە‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) نەك شتی تر‪ ،‬دەبێت‬ ‫سەركردایەتی «یەكێتی» بەردەوام‬ ‫كار لەسەر ئەوە بكات چۆن چۆنی‬ ‫بتوانێت متمانە بۆ خۆی بگێڕێتەوە‪،‬‬ ‫ئاشتكردنەوەی كادیرو ئەندامە‬ ‫تۆراوەكانی‪ ،‬ئەركێكی سەرەكییە‬ ‫لەسەرشانیان‪ ،‬ئ��ەم هەنگاوانەو‬ ‫كۆمەڵێ هەنگاوی تر (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫لە هەڵبژاردنەكاندا سەركەوتوو‬ ‫دەكەن‪.‬‬

‫ئەگەری دواخستنی زیاتر‬ ‫*هەرچەندە تا ئێستا پێكهێنانی حكومەت یەكال نەبۆتەوە‪ ،‬ئەویش بەهۆی ناكۆكیی نێوان حزبەكان لەسەر دابەشكردنی‬ ‫پۆستەكان‪ ،‬بەاڵم بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست وااڵپرێس كەوتوون‪ ،‬كاندیدكردنی ئەو كەسانەی پۆستە حكومییەكانی‬ ‫گۆڕان و یەكێتی وەردەگرن‪ ،‬هێشتا یەكال نەبۆتەوەو مشتومڕی زۆری لەسەرە‪ ،‬بە بڕوای زۆرێك لەچاودێرانی سیاسییش‬ ‫ئەگەری ئەوە هەیە كە ئەم مشتومڕە پێكهێنانی حكومەت زیاتر دوابخات‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ئەندامێكی ژووری ئابووری بزووتنەوەی گۆڕان‪:‬‬ ‫ئەم حكومەتە نەك هەر بەرگەی مانگێك‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەرگەی پێنەدانی یەك سولفەی بەغدا ناگرێت‬

‫ئەندامێكی مونتەدای ئابووری كوردستان‪:‬‬ ‫هەر قسەو لێدوانێك لەسەر دروستكردنی دەوڵەتی كوردی لەالیەن‬ ‫بەرپرسانی ئەم هەرێمەوە كە دەكرێت جگە لە هەڵخەڵەتاندنی‬ ‫خەڵكی سادەو شەقامی كوردی هیچی تر نییە‬

‫دەوڵەتی كوردی و گیرفانی بەغدادی!‬ ‫نەورۆزی ئەمساڵ س ‌ێ ساڵ بەسەر ئەگەری ئیعالنكردنی دەوڵەتی كوردی لەالیەن سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە تێپەڕ دەكات‪ ،‬كە هەر ئەوكات‬ ‫زۆربەی الیەنە سیاسییەكان و چاودێرانی سیاسی وایان لێكدایەوە كە ئەمە جگە لەهەڕەشكردن لەحكومەتی مالكی و دەرئەنجامی كێشەكانی نێوان‬ ‫هەرێم و بەغدا هیچی تر نییە‪ ،‬لەبەرامبەریدا ساڵێك پێش ئەو بەروارە سەرۆك كۆماری عێراق جەالل تاڵەبانی لە دیمانەیەكیدا ئاماژەی بەوەكردبوو‬ ‫كە دەوڵەتی كوردی خەونی شاعیرانەیە‪ ،‬ئەوەشی وتبوو كە دەوڵەت و مافی چارەنووس مافی هەموو میللەتێكەو كەس ناتوانێ ئەو مافە زەوت بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم خەڵكی سیاسی دەبێ واقعبین بێت‪ .‬كاتی خۆی ئەم لێدوانەی تاڵەبانی هەر زوو كەوتە بەر نەشتەری رەخنەی هەندێك كەسایەتی و الیەنی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بەاڵم ئێستا دەتوانرێت لەنێوان ئەو دوو لێدوانەدا بەراوردكاری بكرێت و لێكدانەوەی بۆ بكرێت‪ ،‬چونكە ئێستا هەرێمی كوردستان لەگەورەترین‬ ‫قەیرانی داراییدایە‪ ،‬كە حكومەتی ناوەند بۆی دروستكردووەو ناتوانێت خۆی لێدەرباز بكات‪ ،‬نەمانی پارەی بانكەكان و نەدانی مووچەی هەرێم‪،‬‬ ‫گەورەترین كێشەو قەیرانی ئەم هەرێمەیە‪ ،‬لەم بەدواداچوونەی وااڵپرێس‪-‬دا لەرووی ئابوورییەوە چەند شارەزایەك باس لەو قەیرانەو هەڕەشەكانی‬ ‫سەرۆكی هەرێم دەكەن‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬لەتیف حسێن‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫دۆستایەتیی یەكێتی و گۆڕان لە بادینان‬ ‫* یەكێتی و گۆڕان لەشاری دهۆك و ناوچەی بادینان‪ ،‬پێچەوانەی پەیوەندییەكانی حزبەكانیان لە سلێمانی و هەولێر‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكانیان توندوتۆڵتر دەكەن و سەردانی یەكتردەكەن‪ ،‬پاش ئەوەی لێپرسراوی نوێی مەكۆی دهۆكی هەولێر‬ ‫دەست بەكاردەبێت یەكێتی سەردانی دەكات‪ ،‬دوابەدوای ئەوەش مەكۆی گۆڕان سەردانی مەڵبەندی دهۆكی یەكێتی‬ ‫دەكەن و بڕیار دەدەن كە پەیوەندییەكانیان توندوتۆڵ بكەن‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تەواو خەونی شاعیرانەیە‬ ‫قەیرانی نەمانی پارەو بودجەی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫گ��ەورەت��ری��ن قەیرانی دارای���ی و‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی ب��ۆ ه��اوواڵت��ی��ان��ی‬ ‫كوردستان لە ئێستادا دروستكردووەو‬ ‫ناشزانرێت كەی ئەم كێشەو قەیرانە‬ ‫كۆتایی پێدێت‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە‬ ‫نەورۆزی ئەمساڵ سێ‌ ساڵ بەسەر‬ ‫هەڕەشەی جیابوونەوەی كوردستان‬ ‫لە دەوڵەتی عێراق و دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی لەالیەن سەرۆكی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان��ەوە گ��وزەر‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئەمەش هاوكاتە لەگەڵ‬ ‫تازەترین لێدوانی بارزانیدا كە چەند‬ ‫رۆژێك لەمەوبەر رەخنەی ئاراستەی‬ ‫سیاسەتی یەكێتی و پارتی كردو‬ ‫پێی وتن كە سیاسەتی هەڵەی ئەم‬ ‫دوو حزبە وایكردووە كە هەرێمی‬ ‫كوردستان نەیتوانی بەرگەی دوو‬ ‫مانگی نەهاتنی مووچە بگرێت‪،‬‬ ‫جگە لەوەش ئەم قەیرانەی ئێستا‬ ‫دەری��خ��س��ت ك��ە ‪ 95%‬داه��ات��ی‬ ‫كوردستان و مووچەی فەرمانبەران‬ ‫لە بەغداوە دێت و ئەگەر ئەوان‬ ‫رەوانەی نەكەن‪ ،‬ئەوا ئەم قەیرانە‬ ‫دروس��ت دەبێت‪ ،‬كە بەرپرسانی‬ ‫هەرێم لەئاست چارەسەرییەكانی‬ ‫دۆش داماون‪.‬‬ ‫دەكرێت لێرەدا بپرسین ئاخۆ‬ ‫شارەزایانی بواری ئابووری هەرێمی‬ ‫كوردستان قسەیان لەسەر ئەم‬ ‫ناكۆكیانە چی بێت كە لەنێوان‬ ‫دروشم بەرزكردنەوەو واقعی حاڵی‬ ‫هەرێمدا بوونی هەیە لە رووی‬ ‫ئابووری و داراییەوە؟ ئاخۆ دەكرێت‬ ‫ئێمە ب��اس لە دەوڵ��ەت��ی ك��وردی‬ ‫بكەین‪ ،‬بەاڵم نەتوانین بە بێ‌ بەغدا‬ ‫مووچەی یەك مانگی فەرمانبەرانی‬ ‫هەرێم بدرێت و ئەم حكومەت‬ ‫نەتوانێت بەرگەی قەیرانێكی لەو‬ ‫شێوەیە بگرێت؟‬ ‫لەمبارەیەوە محەمەد شێخ‬ ‫فاتیح‪ ،‬ئەندامی ژووری ئابووری‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫بە سێ‌ سولفە دەی��دات��ە هەرێم‬ ‫لەسەرەتاو ن��اوەڕاس��ت و كۆتایی‬ ‫مانگدا رەوان���ەی دەك���ات‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەم حكومەتە نەك هەر بەرگەی‬ ‫مانگێك بەڵكو بەرگەی پێنەدانی‬ ‫یەك سولفەی بەغدا ناگرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەم قەیران و كێشانە دەریخست‬ ‫قسەكردن لەسەر دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی جگە لە دروشتم‬ ‫و فوكردنە خۆ زیاتر هیچی تر نییە‪.‬‬ ‫بزووتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬لەلێدوانێكی (حدیث)یان نەبوو‪.‬‬ ‫تایبەتدا بە وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند‪:‬‬ ‫هێلكەكانیان پیس كرد!‬ ‫دوو رووداو ه��ەی��ە دەم���ەوێ‌‬ ‫ئەو ئەندامەی ژووری ئابووری‬ ‫ئاماژەیان بۆ بكەم‪ ،‬پاشان دەچمە‬ ‫س���ەر وەاڵم����ی پ��رس��ی��ارەك��ەت‪ ،‬بزووتنەوەی گۆڕان لەسەر قسەكانی‬ ‫یەكەمیان ئەوەیە كە چەند رۆژێكی بەردەوام بوو وتی‪ :‬قەیرانی دارایی‬ ‫تر سێ‌ ساڵ بەسەر ئەو قسەیەی و دواكەوتنی موچە لە چەند مانگی‬ ‫سەرۆكی هەرێمی كوردستاندا تێپەڕ راب��ردوودا دەریخست هەموو ئەو‬ ‫دەبێت‪ ،‬كە لەبەرهاری ‪2011‬دا قسانەی كران و وت��ران هەمووی‬ ‫رایگەیاند كە كورد بەرەو دەوڵەتی دورشم بوون‪ ،‬دواكەوتنی موچەی‬ ‫كوردی هەنگاو دەنێت و راگەیاندنی فەرمانبەران بە تەواوەتی دەوڵەتی‬ ‫دەوڵەتی ك��وردی نزیك بۆتەوە‪ ،‬كوردی كرد خەونی شاعیرانە‪ ،‬جگە‬ ‫دووەهەمین رووداو ئەوەبوو كە ل��ەوە ئەو مەسەلەیەی بۆ دەیان‬ ‫لە دواین كۆنفرانسی نەوت و گاز ساڵی تر بردە دواوەو دەركەوت‬ ‫كە لەشاری هەولێر سازكرا سەرۆكی ك���ە ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م هیچ‬ ‫حكومەت نێیرڤان ب��ارزان��ی‪ ،‬لە بنەمایەك و هیچ ئامادەكارییەكی‬ ‫قسەكانیدا ئاماژەی بەوەكرد كە بۆ دروستكردنی دەوڵەتی كوردی‬ ‫هەرێمی كوردستان نەوتی خۆی نییە‪ ،‬هەروەها لەماوەی رابردوودا‬ ‫دەنێرێتە دەرەوەو هەنگاوی باشی حكومەتی هەرێم لەسەر مەسەلەی‬ ‫بۆ پێشەوە ناوەو گەڕانەوەی نییە‪ ،‬ن��اردن��ە دەرەوەی ن��ەوت��ی خۆی‬ ‫هەر ئەو كات رۆژنامەنووسان و هەموو هێلكەكانی خستە سەبەتەی‬ ‫تەنانەت كەسایەتییە سیاسییەكانیش توركیاو ئەمریكاوەو سەبەتەكانی‬ ‫ئەم قسانەی نێچیرڤان بارزانیان ئەوانیش هێلكەكانیان پیسكرد‪،‬‬ ‫ب��ە ه��ەڕەش��ە زان���ی و تەنانەت ئەوەتا هیچیان نایانەوێت بەبێ‌‬ ‫شەهرستانی ئ��ەم ق��س��ان��ەی پێ‌ رەزام��ەن��دی حكومەتی ناوەندی‬ ‫هەزم نەكرا‪ ،‬ئەو كات لە سەرۆكی كوردستان ئەوكارە بكات‪.‬‬ ‫محەمەد شێخ فاتیح سەبارەت‬ ‫حكومەتیان پرسی ئێوە ئامادەكاریتان‬ ‫ك��ردووە بۆ هەموو ئەگەرەكان‪ ،‬بە پێدانی بودجەو مووچەی هەرێم‬ ‫ئەویش وتی (لكل حادث حدیث)‪ ،‬لەالیەن بەغداوەو روونكردنەوەی‬ ‫بەاڵم ئەم ئەزمەیەی ئێستا دورست زیاتریدا و رایگەیاند‪ :‬بودجەو‬ ‫بووە دەریخست كە كوردستان و موچەی هەرێم كە بەغدا دەینێرێت‬ ‫سیاسییەكانیشی بۆ هیچ (حادث)ێك هەمووی بەیەكەوە نانیرێت‪ ،‬بەڵكو‬

‫هەڵخەڵەتاندنە‬ ‫هەر سەبارەت بە دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی و قەیرانی دارایی‬ ‫لەهەرێمی كوردستان‪ ،‬محەمەد‬ ‫كەریم‪ ،‬ئەندامی مونتەدای ئابووری‬ ‫هەرێمی كوردستان لە لێدوانێكی‬ ‫تایبەتدا بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬لە‬ ‫راستیدا قسەی سیاسی زۆر جیاوازە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ قسەی ئ��اب��ووری لەسەر‬ ‫ئ��ەرزی واقیعدا‪ ،‬بەتایبەتی لەناو‬ ‫حزبی كوردیدا كە تا بینەقاقای‬ ‫رۆچ��ووە لە گەندەڵیداو ئەمەش‬ ‫وا دەكات كە نەتوانێت دەوڵەتی‬ ‫ك��وردی دروس��ت بكات‪ ،‬چونكە‬ ‫دروستكردنی دەوڵەت دوو بنەماو‬ ‫پایەی زۆر گرنگی هەیە كە لە‬ ‫كوردستاندا بوونی نییە‪ ،‬یەكەمیان‬ ‫پایەی ئابوورییە كە ئەو دەوڵەتە‬ ‫بتوانێت لەسەر پێی خۆی بوەستێت‪،‬‬ ‫دووەمیشیان بوونی متمانەی نێوان‬ ‫سەركردەو خەڵكە‪ ،‬الی هەمووشمان‬ ‫ئ��اش��ك��رای��ە ك��ە ب��وون��ی متمانە‬ ‫لەهەمووی گرنگترە كە بەداخەوە‬ ‫لەكوردستاندا سەركردە سیاسییەكان‬ ‫ئەو متمانەیەیان الی خەڵكی نییە‪،‬‬ ‫كاتێك غاندی بە خەڵكەكەی دەوت‬ ‫شتی بەریتانی مەكڕن ئەوانیش بە‬ ‫گوێیان دەك��رد‪ ،‬چونكە متمانەی‬ ‫هەبوو‪ ،‬ئەو متمانەیە هیندستانی‬ ‫لەدەستی بەریتانی و داگیركەرانی‬ ‫رزگار كرد‪..‬‬ ‫ئ��ەو ئ��ەن��دام��ەی مونتەدای‬ ‫ئ��اب��ووری زی��ات��ر دواو ئ��ام��اژەی‬

‫دادگایەكی پەكەكە‬ ‫* بەپێی هەندێك زانیاری كە سەرچاوەكانی هەواڵ باڵویان كردۆتەوە‪ ،‬پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫دۆزینەوەو چارەسەركردنی كێشە كۆمەاڵیەتی و یاساییەكان‪ ،‬لە قەندیل دادگایەك بەناوی(دادگای گەل) دادەمەزرێنێت‬ ‫و یەكەمین دانیشتنیشی لەچەند رۆژی رابردوودا بەئامادەبوونی ژمارەیەكی زۆری خەڵك بەڕێوەچوو كە تایبەت بوو‬ ‫بە كێشەیەكی كۆمەاڵیەتی‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫ب��ەوەك��رد‪ :‬جگە ل��ەوە حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ل��ەم��اوەی‬ ‫رابردوودا بە هیچ شێوەیەك هەوڵی‬ ‫ن��ەداوە كەرتەكانی پیشەسازی و‬ ‫كشتوكاڵ و ئەوانی تر كە بۆ ژێرخانی‬ ‫ئابووری هەرێمی كوردستان گرنگن‬ ‫ببوژێنێتەوەو كاریان تیا بكات‪ ،‬تا‬ ‫بتوانێت خەڵكەكەی بخاتە كارەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی كاری تیا كردوەو ئێستاش‬ ‫هەر خەریكیەتی بە شێوەیەكی نا‬ ‫شەفاف و ن��اڕوون‪ ،‬كەرتی نەوتە‬ ‫ك��ە ئ��ەوەت��ا ت��ا ئێستاش‬ ‫ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی‬ ‫گ��ەورەی��ە‬ ‫ل������ە‬

‫ن��ێ��وان‬ ‫بەغداو هەرێم‬ ‫و پارەكەشی دیار نییەو لەبانكی‬ ‫دەرەوەی����ەو خەڵكی كوردستان‬ ‫س��وودی لێوەرناگرن‪ ،‬ئێمە كاتی‬ ‫خۆی وتمان ئەم كوردستانە ناتوانێت‬ ‫بەرگەی مانگێكی نەناردنی بودجەی‬ ‫هەرێم لە بەغداوە بگرێت ئێستاش‬ ‫هەر وا دەڵێن‪ ،‬بۆیە هەر قسەو‬ ‫لێدوانێك لەسەر دروستكردنی‬ ‫دەوڵەتی كوردی لەالیەن بەرپرسانی‬ ‫ئەم هەرێمەوە كە دەكرێت جگە‬ ‫لە هەڵخەڵەتاندنی خەڵكی سادەو‬ ‫شەقامی كوردی هیچی تر نییە‪،‬‬ ‫دەیانەوێت لەرێگەی ئەم قسەیەوە‬ ‫زیاتر خەڵك ئیستیغالل بكرێت و‬ ‫زیاتر بچەوسێنرێتەوە‪.‬‬

‫مافی خۆمانە‬ ‫دلێر ع��ەب��دول��ق��ادر ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و‬ ‫ئەندامی لیژنەی دارای��ی لەسەر‬ ‫پ��رس��ی دروس��ت��ك��ردن��ی دەوڵ��ەت��ی‬ ‫كوردی و قەیرانی دارایی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە لێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬هەموومان‬ ‫دەزانین هەر گەلێك نەتەوەیەك‬

‫بیەوێت دەوڵ��ەت��ی سەربەخۆی‬ ‫خۆی هەبێت‪ ،‬دەبێت كۆمەڵێك‬ ‫بنەماو پایەی گرنگی خۆی هەبێت‬ ‫ت��ا بتوانێت ل��ەس��ەر پێی خۆی‬ ‫بوەستێت‪ ،‬ئێمەی گەلی كوردیش‬ ‫بۆ ئ��ەو مەبەستە دەب��وای��ە پایەو‬ ‫مقەوەماتی زۆرمان هەبوایە‪ ،‬نەك‬ ‫وەك��و ئ��ەوەی ئێستا تەنها پایەی‬ ‫ئابووریمان لەسەر كەرتی نەوتە‪،‬‬ ‫كەرتی نەوتیش بە شێوەیەكی باش‬ ‫كارمان تێدا نەكردووە‪ ،‬چونكە‬ ‫بیری ن��ەوت و دەرهێنان و‬ ‫فرۆشتن و داهاتەكەشی‪،‬‬ ‫پێویستی بە هۆكاری ناوخۆو‬ ‫دەرەك��ی هەیە‪ ،‬ئێمە تەنها‬ ‫الی��ەن��ی ناوخۆییمان ت��ەواو‬ ‫ك��ردووەو الیەنی دەرەكیمان‬ ‫ماوە‪ ،‬كە تا ئێستاش دژایەتی‬ ‫دەكرێت و هۆكارێكیش بۆ‬ ‫ئ��ەوەی نەتوانین لەسەر پێی‬ ‫خۆی بوەستێت و دەوڵەتی‬ ‫خۆمان هەبێت‪.‬‬ ‫ناتوانین ل��ەس��ەر پێی‬ ‫خۆمان بوەستن‬ ‫دلێر عەبدولقادر ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫ئاماژەشی بەوەدا كە لەماوەی‬ ‫چ��ەن��د س��اڵ��ی راب�����ردوودا‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ك������وردی و‬ ‫دەسەاڵتی كوردی نەیتوانیوە‬ ‫وەبەرهێنان لە بوارێكی تردا‬ ‫بكات و بیخاتە خزمەت‬ ‫ژێرخانی ئابووری خۆیەوە‪،‬‬ ‫كە ببێتە داهاتێكی زۆرباش‬ ‫ب��ۆ هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ئەوەی دەستی كەوتووەو‬

‫ئەندامێكی لیژنەی‬ ‫دارایی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪:‬‬ ‫هەڵەی كوشندەمان‬ ‫كردووە بەوەی كە‬ ‫هەرچی پارەمان‬ ‫هەبووە لە شتێكدا‬ ‫سەرفكراوە كە هیچ‬ ‫شتێك بۆ ئابووری‬ ‫واڵت زیاد ناكات‬ ‫پ��ەی��دای ك���ردووە لە زۆر ب��واری‬ ‫ناپێویستدا خەرجی كردووەو هیچ‬ ‫داهاتێك پەیدا ناكات‪ ،‬كورد هەقی‬ ‫خۆیەتی دەوڵ��ەت��ی سەربەخۆی‬ ‫خ��ۆی هەبێت و خ��اوەن��ی پایەی‬ ‫سەربەخۆی ئابووری خۆی بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا ئەوە نەكراوەو هیچ‬ ‫پایەیەكی نییە‪ ،‬هەرچەندە من‬ ‫بەرەسمی لەهیچ سەركردەیەكی‬ ‫سیاسی كوردم نەبیستووە كە بڵێت‬ ‫دەوڵ��ەت��ی ك��وردی رادەگەیەنین‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر بەم شێوەیەی ئێستا‬ ‫بێت ناتوانین ئەو ك��ارە بكەین‪،‬‬ ‫چونكە ئێمە ناتوانین لە ئێستادا‬ ‫لەسەر پێی خۆمان بوەستین‪ ،‬جگە‬ ‫ل��ەوە لەچەند ساڵی راب���ردوودا‬ ‫هەڵەی كوشندەمان كردووە بەوەی‬ ‫كە هەرچی پارەمان هەبووە لە‬ ‫شتێكدا سەرفكراوە كە هیچ شتێك‬ ‫بۆ ئ��اب��ووری واڵت زی��اد ناكات‪،‬‬ ‫هەروەها فەرمانبەرێكی زۆرم��ان‬ ‫دام��ەزران��دووەو پارەیەكی زۆری‬ ‫بۆ تەرخان دەكرێت بەبێ‌ ئەوەی‬ ‫كارێك بكەن كە سەرمایەیەكی‬ ‫گرنگ وەبەربهێنن و كار بكەن‪،‬‬ ‫ئێمە مافی خۆمانە دەوڵەتمان‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەاڵم كاركردنی زۆری‬ ‫پێویستە‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫هێرش دەكاتە سەر راگەیاندنی یەكێتی‬ ‫* بەبڕیاری لێپرسراوی مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتی‪ ،‬كەناڵی گەلی كوردستان بەرنامەی (كەوانە) رادەگرێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بووە هۆی نیگەرانی و وازهێنانی ئامادەكارو پێشكەشكارەكەی بەناوی (محەمەد نووری)‪ ،‬پاش راگرتنی بەرنامەكەشی‬ ‫محەمەد نووری لەسەر پەیجی تایبەتی خۆی لە فەیسبووك هێرش دەكاتە سەر بەرپرسی مەكتەبی راگەیاندن و باس‬ ‫لەهۆكارەكانی راگرتنی بەرنامەكەی و وازهێنانەكەشی دەكات‪ ،‬شایەنی وتنە سەبارەت بەم بابەتە تا ئێستا مەكتەبی‬ ‫راگەیاندنی ئەو حزبە هیچ لێدوانێكی نەداوە‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫بزووتنەوەی گۆڕان‪،‬لەشـەڕی ســـ‬

‫د‪ .‬ئاكۆ حەمەكەریم‪ ،‬بەرپرسی ژووری سیاسیی گۆڕان‪:‬‬

‫دەمانەوێ لە رێگەی وەزارەتی ناوخۆ بەشێك لە بەرنامەی‬ ‫سیاسی خۆمان جێبەجێ بكەین‬ ‫نزیكەی پێنج مانگ تێپەڕی بەسەر هەڵبژاردنەكانی (‪ )21‬ئەیلولی ساڵی رابردوو‪ ،‬بەاڵم هەتا ئێستاشی لەگەڵدابێ نەتوانراوە كابینەی هەشتەمی‬ ‫حكومەت پێكبهێنرێ‪.‬‬ ‫لەماوەی پێنج مانگی رابردوودا تا ئێستا چەندین كۆبونەوە و دانوستاندن لەنێوان هێزە سیاسییەكانی كوردستاندا ئەنجامدراوە و لە هەر‬ ‫كۆبونەوەیەكدا چەندین پێشنیاری جۆراوجۆر خراوەنەتە بەر باس و گفتوگۆ‪ .‬یەكێك لەكۆسپەكانی بەردەم پێكهێنانی كابینەكەش بریتیە لەشەڕی‬ ‫پۆست‪ ،‬ئەوەی لەم شەڕەش تێوەگالوە یەكێكە لەو هێزە سیاسییانەی كە پێشتر بۆ رای گشتی باڵویكردۆتەوە كە ئەو شەڕ لەسەر سیستەم دەكات‬ ‫نەك پلەوپۆست‪ ،‬بەاڵم ئێستا ئەویش‪ ،‬كە مەبەست لە بزووتنەوەی گۆڕانە‪ ،‬وەك دوو هێزەكەی تر (ی‪.‬ن‪.‬ك) و (پ‪.‬د‪.‬ك)‪ ،‬چۆتە هەمانە شەڕەوە‪.‬‬ ‫دڵشاد خۆشناو‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ئێران بێدەنگی كرد !‬ ‫*وازهێنان و دووركەوتنەوە سەرۆكی رەوتی سەدر(موقتەدا سەدر) بۆتە جێگەی مشتومڕی عێراقییەكان و ناوەندە‬ ‫جیهانییەكانیش‪ ،‬چونكە پێیانوایە ئەم وازهێنانەی سەدر لەم كات و ساتەداو لەگەڵ نزیكبوونەوەی وادەی هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪ ،‬گومان و دوودڵی دروست دەكات‪ ،‬زۆرێك لەچاودێرانی سیاسی وازهێنانی سەدر لە سیاسەت و‬ ‫دووركەوتنەوەی لە گۆڕەپانی سیاسی‪ ،‬بە سیاسەتێكی سەدرو مالیكی و ئێرانییەكانی دەزانن‪ ،‬چونكە لەماوەی رابردوودا‬ ‫دەركەوت تەنها سەدر بوو دەیتوانی لە ڕووی مالیكی قسە بكات و ئێرانیش ئەم قسەكەرەی بێدەنگ كرد‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫ــیستمەوە بۆ شەڕی پۆست!‬ ‫چ���ەن���د رۆژێ����ك����ە ل���ە چ��ەن��د‬ ‫راگەیاندنێكدا باس لەوە دەكرێت كە‬ ‫گۆڕان لە بەرامبەر وازهێنانی لە پۆستی‬ ‫جێگری سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەڵێنی بە پارتی داوە‬ ‫كە تەداخولی كاروبارەكانی ناوخۆی‬ ‫ه��ەول��ێ��ر و ده���ۆك ن��ەك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫(د‪.‬ئاكۆ حەمەكەریم)ی ئەندامی وەفدی‬ ‫دانوستانكاری بزووتنەوەی گۆڕان لە‬ ‫لێدوانێكی تایبەتیدا بۆ وااڵپرێس ئەوەی‬ ‫ئاشكرا كرد كە «ئەمە بە هیچ شێوەیەك‬ ‫راست نییە» و هۆكاری سووربوونیشیان‬ ‫ب��ۆ وەرگ��رت��ن��ی وەزارەت�����ی ن��اوخ��ۆ‬ ‫گەڕاندنەوە بۆ كردنەوەی گرێ كوێرەی‬ ‫پێكهێنانی حكومەت‪ ،‬لەوبارەیەشەوە‬ ‫ب��ە وااڵپ��رێ��س��ی گ���ووت‪ « :‬ئێمە كە‬ ‫بینیمان پێكهێنانی حكومەت خەریكە‬ ‫دەبێتە گرێ كوێرەیەك بوەتە ئاستەنگ‬ ‫و هۆكار بۆ دواكەوتنی حكومەتەكە‪،‬‬ ‫هەروەها بۆ ئەوەی شێوازی حكومەت‬ ‫نەشێوێنرێ‪ ،‬ب��ڕی��ارەم��ان دا واز لە‬ ‫وەرگرتنی پۆستی جێگری س��ەرۆك‬ ‫وەزی���ران بێنین س��وور بین لەسەر‬ ‫وەرگرتنی وەزارەت��ی ناوخۆ‪ ،‬چونكە‬ ‫هەموو دەزانین كە پێشنیازێك هەبوو‬ ‫لەوەی كە سەرۆكی حكومەتی هەرێم‬ ‫سێ جێگری هەبێ‪ ،‬بۆ ئەوەی بتوانین‬ ‫حكومەتێكی تەندروست و كارا دروست‬ ‫بكەین‪ ،‬گوتمان ئاساییە بەالمانەوە كە‬ ‫جێگری سەرۆكی حكومەت وەرنەگرین‬ ‫و لە جیاتی ئەوە سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫وەربگرین‪ ،‬جارێكی تر دەڵێمەوە و‬ ‫بە هەموو الیەك دڵنیا دەكەمەوە كە‬ ‫ئێمەوە لەو روانگەیەوە دەستبەرداری‬ ‫جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫بووین نەك لە بەرانبەر هیچ شتێكی‬ ‫تر‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��ری��ش (ن��ەری��م��ان‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا)ی ه��ەڵ��س��وڕاوی گ��ۆڕان و‬

‫ئەندامی پەرلەمانی خولی پێشووی‬ ‫پەرلەمانیش بە وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند‬ ‫كە هیچ بەڵێنێك لەوبارەیەوە نەدراوە‬ ‫ب��ە پ��ارت��ی و بەڵێنیش ن��ادەی��ن‪ ،‬بۆ‬ ‫جەخت كردنەوەش لەو مەسەلەیەدا‬ ‫ئەوەی ئاشكرا كرد كە هیچ كەسێك‬ ‫بەڵێنی وای بە پارتی نەداوە و هیچ‬ ‫كەسێكیش ناتوانێ بەڵێن وا بدات لەناو‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕاندا‪.‬‬ ‫سەبارەت بە هۆكاری سووربوونی‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان بۆ وەرگرتنی‬ ‫وەزارەت����ی ن��اوخ��ۆ‪( ،‬د‪.‬ئ��اك��ۆ حەمە‬ ‫كەریم)‪ ،‬بە وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند‪« :‬‬ ‫ئێمە دەمانەوێ لە رێگەی وەرگرتنی‬ ‫ئەو وەزارەتەوە بەشێك لە بەرنامەی‬ ‫سیاسی خۆمان جێبەجێ بكەین كە‬ ‫بریتییە لە ئەنجامدانی چاكسازی لە‬ ‫هێزەكانی ن��اوخ��ۆ‪ ،‬ه��ەروەه��ا ئێمە‬ ‫لە م��اوەی راب���ردوودا و لە بەرنامە‬ ‫سیاسییەكەماندا ب��اس��ی ئ��ەوەم��ان‬ ‫كردوە كە ئێمە دەمانەوێ هێزەكانی‬ ‫ناوخۆ بكەین بە هێزێكی نیشتیمانی‬ ‫و هێزەكانی ن��اوخ��ۆ ب��ە فیعلی بە‬ ‫دام��ەزراوەی��ی ببن‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی رۆڵی‬ ‫دەزگایەكی رەسمی حكومەت بگێڕن‪،‬‬ ‫نەك لەژێر كۆنترۆڵی حزبێكدا بن‪،‬‬ ‫ئەمەش بۆ ئەوەیە بتوانین چاكسازی‬ ‫ئەنجام بدەین و بەشێك لە بەرنامەی‬ ‫سیاسی خۆمان جێبەجێ بكەین‪».‬‬ ‫ل��ە الی��ەك��ی ت��ری��ش (ئیسماعیل‬ ‫مەحمود)ی سەرۆكی لێژنەی ناوخۆ لە‬ ‫خولی پێشووی پەرلەمان پێیوایە هەر‬ ‫كەسێك وەزی��ری ناوخۆ بێ‪ ،‬ئەگەر‬ ‫یەكێتی یان گۆڕان نەبێت لە كارەكەیدا‬ ‫سەركەوتوو نابێ‪ ،‬جگە لەوەش هۆكاری‬ ‫س��وورب��وون��ی گ���ۆڕان ل��ە وەرگرتنی‬ ‫وەزارەت����ی ن��اوخ��ۆی گ��ەڕان��دەوە بۆ‬ ‫گرنگیی وەزارەتەكە‪ ،‬چونكە وەزارەتی‬ ‫ناوخۆ بەرپرسە لە ت��ەواوی واڵت‪،‬‬

‫بەرپرسی هەموو پارێزگاكان‪ ،‬هەموو‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری ناحییەكان‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫راستەوخۆ بەرپرسە لە هەموو هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ���ەوەش خستەڕوو كە‬ ‫رەنگە وەزیرێك تەنیا بەرپرس بێت‬ ‫لە وەزارەتەكەی خۆی‪ ،‬بەاڵم وەزیری‬ ‫ناوخۆ بەرپرسە لە هەموو واڵت‪ ،‬بە‬ ‫پارێزگار و قایمقام و بەڕێوەبەری‬ ‫ناحییەكان‪ ،‬بەرپرسە لە پاراستنی سەر‬ ‫و ماڵ و موڵكی خەڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك پرسی گرنگ پەیوەستن‬ ‫بە وەزارەت��ی ناوخۆ بۆیە وەزارەت��ی‬ ‫ناوخۆ گرنگیی تایبەتی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫بۆیە ناكرێ گۆڕانیش ئەمانە لەبەرچاو‬ ‫نەگرێ‪.‬‬ ‫(نەریمان عەبدوڵاڵ)ی ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕانی خولی پێشووی‬ ‫پەرلەمانیش سووربوونی حزبەكەی‬ ‫بۆ ئەوە گەڕاندنەوە كە ئەوان وەكو‬ ‫گۆڕان ئامانجیان بە دەزگاییكردنی ئەو‬ ‫وەزارەت��ەی��ە نەك بە دوو ئیدارەیی‬ ‫كردنی و م��ان��ەوەی دوو ئیدارەیی‪،‬‬ ‫ئەوەشی گووت كە «هەر لە زاخۆوە‬ ‫تا دەگاتە كەالر و كفری و خانەقینەوە‬ ‫هیچ جیاوازییەك لە نێوان هیچ حزبێك‬ ‫و هیچ الیەنێك ناكەین‪ ،‬دەمانەوێ ئەو‬ ‫وەزارەت��ە دەزگایەكی نیشتیمانی بێ‬ ‫نەك دەزگایەكی حزبی»‬ ‫ل��ە الی��ەك��ی تریشەوە هەندێك‬ ‫ل��ە چ��اودێ��ران��ی سیاسی پێیانوایە‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆ ت��ارادەی��ەك گرنگی‬ ‫خۆی لەدەست داوە‪ ،‬ئەویش بەهۆی‬ ‫ئەوەی دوو دەزگای گرنگ كە پێشتر‬ ‫س��ەر بە وەزارەت��ەك��ە ب��وون‪ ،‬ئێستا‬ ‫جیاكراوەنەتەوە‪ ،‬ئەوانیش ئاسایش‬ ‫و ئاژانسی پاراستی هەرێمن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەهەمانكاتدا بۆچوونی تر هەیە كە ئەو‬ ‫وەزارەتە زۆر گرنگە بۆ بزووتنەوەكە‬ ‫ئەمە ئەگەرچی هەندێ زانیاریی هەیە‬

‫ئیسماعیل مەحمود‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری‬ ‫پێشووی یەكێتی‪:‬‬ ‫وەزیری ناوخۆ‪،‬‬ ‫یەكێتی یان گۆڕان‬ ‫نەبێت سەركەوتوو‬ ‫نابێ‬ ‫كە سەرۆكی هەرێم ئەو پۆستە بە‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان نادات‪.‬‬ ‫د‪.‬ئ��اك��ۆ ح��ەم��ەك��ەری��م ئ���ەوەی‬ ‫خستەڕوو كە سووربوونی گۆڕان لەسەر‬ ‫وەرگرتنی وەزارەتی ناوخۆ پەیوەست‬ ‫نییە ب���ەوەی ك��ە دەزگ���ای ت��ری لێ‬ ‫جیا كرابێتەوە یان نا‪ ،‬بەاڵم نەریمان‬ ‫عەبدوڵاڵی ئەندامی خولی پێشووی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬پێیوایە كە جیاكردنەوەی‬ ‫ئاسایش و ئاژانسی پاراستن لە وەزارەتی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬زۆر لە گرنگی وەزارەتەكەی‬ ‫كەمكردوەتەوە و دەسەاڵتی زۆریشی‬ ‫ل��ەدەس��ت وەزاەرت��ەك��ە دەرك���ردوە‪،‬‬ ‫ك��اروب��اری ئەمنیشی لە كوردستاندا‬ ‫خستوەتە ن��او چ��وارچ��ێ��وەی��ەك كە‬ ‫نمونەی كەمە لە جیهاندا‪.‬‬ ‫ئەو ئەندام پەرلەمانەی پێشوو‪،‬‬ ‫ب���اوەڕی وای��ە ی��ان دەب��ێ وەزارەت���ی‬ ‫ئەمنی ق��ەوم��ی هەبێت ت��ا هەموو‬ ‫دەزگا هەواڵگرییەكان و مخابەراتییەكان‬ ‫لەخۆبگرێ‪ ،‬یان دەبێ دەزگای وەكو‬ ‫ئ��اس��ای��ش گشتی ل��ەژێ��ر دەس��ەاڵت��ی‬ ‫وەزارەتی ناوخۆدا بێ‪ ،‬بۆ ئەوەی لە‬ ‫چوارچێوەی یاسادا هەڵسوكەوت بكات‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫یەكگرتوو و سێ وەزارەت !‬ ‫*یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان‪ ،‬بەبێ‌ ئەوەی تا ئێستا ناوی ئەو وەزارەتانەی كە وەكو هێزی چوارەم و بەشدار لە‬ ‫كابینەی نوێی حكومەتدا بزانێت كە وەریان دەگرێت‪ ،‬سێ‌ وەزارەتی بۆ خۆی داناوەو بە مافی خۆی دەزانێت وەریان‬ ‫بگرێت و لەئێستاشەوە سێ‌ كاندیدی بۆ وەرگرتنی ئەو سێ‌ وەزارەتە دیاری نەكراوەی دیاری كرد‪ ،‬كە ئەوانیش هەر‬ ‫یەكە لە(د‪ .‬سەلاڵحەدین بابەكرو ئەبوبەكر هەڵەدنی و عومەر مەالئیكە)یە‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫عەلی حەمە ساڵح‪:‬‬ ‫ئەگەر نوسراوێك هەیە‬ ‫ئیمزای ڕێكخەری گشتی‬ ‫پێوە بێت‪ ،‬یاخود ئیمزای‬ ‫هەر ژورێكی ڕەسمی‪،‬‬ ‫ئەمە ڕاستەو بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان لێی بەرپرسە‬ ‫بابەبەكر دڕەیی‪:‬‬ ‫ئەم پرۆسەیە بە دزییەوە‬ ‫نەكراوە‪ ،‬بەڵكو دەزگاكانی‬ ‫حكومەت و وەزارەتەكان‬ ‫ئاگاداری ئەوەن‬

‫دەستی لەكار نەكێشایەوە‪..‬‬ ‫پەرلەمانتارێكی گۆڕان‪ ،‬بەڵێنەكەی‬ ‫بۆ جەماوەر دەشكێنێت!‬ ‫عەلی حەمە ساڵح‪:‬‬

‫رێكخەرێكی گۆڕان نییە پشتگیری لە (‪ )5‬كەس یاخود چەند‬ ‫كەسێك كردبێت و بڵێت ئەو لیستەم بۆ خانەنشین بكەن‬ ‫راپۆرتی‪ /‬كۆچەر عومەر‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫بە پێی بەڵگەنامەیەك بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫بە نوسراوێك داوا لە نوسینگەی تایبەتی جێگری‬ ‫سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكات‬ ‫كە ژمارەیەك هەڵسوڕاوی بزووتنەوەكە خانەنشین‬ ‫بكرێت‪ ،‬داوای خانەنشینكردنی هەڵسوڕاوانی‬ ‫بزووتنەوەكە لەسەر وەزارەت���ی پێشمەرگە لە‬ ‫كاتێكدایە كە پەرلەمانتارێكی ناسراوی سەربە‬ ‫بزووتنەوەكە كە هەندێك بە (حاسیبەكەی گۆڕان)‬ ‫ناودەبەن و مەبەست لە پەرلەمانتار « عەلی حەمە‬ ‫ساڵح»ە‪ ،‬نكۆڵی لە بوونی هەر حاڵەتێك كردبوو‬ ‫كە ناوی خانەنشینكردنی گۆڕانخوازان بێت لەسەر‬ ‫بودجەی گشتیی خەڵكی كوردستان‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی بزووتنەوەكە‪ ،‬لەسەر ئەو‬ ‫پرسە بەڵێنیدا كە ئەگەر بێت و بەڵگەیەك هەبێت‬ ‫لەسەر ئەوەی بزووتنەوەكەی ئەو كارەی ئەنجام‬ ‫دابێت ئەوا ئەو لە پەرلەمان و بزووتنەوەكەیش‬ ‫دەكشێتەوەو دەستلەكار دەكێشێتەوە‪.‬‬ ‫وتەی ئەو پەرلەمانتارەی بزووتنەوەی گۆڕان لە‬ ‫میانەی بەرنامەیەكی ڕاستەوخۆی كەناڵی (‪)rudaw‬‬ ‫دا هات كاتێك كە د‪.‬عززەت سابیر پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی سەوز (یەكێتی) ئەوەی ڕاگەیاند كە‬ ‫ژمارەیەكی زۆری هەڵسوڕاوی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫بەهەمان شێوەی حزبەكانی تر خانەنشین كراون‪.‬‬ ‫لە بەڵگەنامەیەكی نوێدا كە وااڵپرێس وێنەیەكی‬ ‫بەردەستكەوتووە‪ ،‬دەركەوتووە كە بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان نوسراوێكی فەرمی بەژمارە( ‪ )31‬لە بەڕواری‬ ‫(‪ )2013/6/20‬ناردووە بۆ نوسینگەی تایبەتی جێگری‬ ‫سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە مەبەستی‬

‫دەوڵەت بە دروشم‬ ‫*دواكەوتن و پێنەدانی مووچەی فەرمانبەرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬جگە لە نیگەرانی چین و توێژە جیاوازەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬چاودێرانی سیاسی و ئابووری هەرێمی كوردستانیشی نیگەران كردو مەسەلەی راگەیاندنی دەوڵەتی‬ ‫كوردی سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان هاتەوە كایەوە‪ ،‬لە راپۆرتێكی ئەم ژمارەیەی وااڵپرێس‪-‬دا چەند ئابووریناسێك‬ ‫راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی كە لەالیەن سەرۆكی هەرێمەوە بانگەشەی بۆ دەكرا‪ ،‬بە دروشم ناودەبەن‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫خانەنشین ك��ردن��ی (‪)5‬ه��ەڵ��س��وڕاوی‬ ‫بزووتنەوەكە‪ ،‬تێیدا داوا دەكات كە لەسەر‬ ‫خانەنشینی وەزارەتی پێشمەرگە بە پلەی‬ ‫شایستەی خۆیان خانەنشین بكرێن‪.‬‬ ‫لەبەرانبەردا‪ ،‬عەلی حەمە صاڵح‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان بۆ‬ ‫وااڵپ��رێ��س ڕەت��ی��ك��ردەوە ك��ە ن��وس��راوی‬ ‫فەرمی لە ژوورەكانی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫ب��ۆ خانەنشین ك��ردن��ی چ��ەن��د ك��ادرێ��ك‬ ‫دەرچووبێت‪ ،‬وت��ی» ڕێكخەرێكی گۆڕان‬ ‫نییە پشتگیری لە (‪ )5‬كەس یاخود چەند‬ ‫كەسێك كردبێت و بڵێت ئەو لیستەم بۆ‬ ‫خانەنشین بكەن»وتیشی»»ئەگەر نوسراوێك‬ ‫هەیە ئیمزای ژووری كارگێڕی یاخود ئیمزای‬ ‫ڕێكخەری گشتی پێوە بێت یاخود ئیمزای‬ ‫هەر ژوورێكی رەسمی پێوەبێت ئەوكات‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان لێی بەرپرسە»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ئەو بەڵگەیەی لەبەردەستی‬ ‫وااڵپریس‪-‬دایە ئیمزای بزووتنەوەكەی‬ ‫لەسەرەو وااڵپرێس لەسەرچاوەیەكی تەواو‬ ‫نزیكەوە دەستی ك��ەوت��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە س��وورە لەسەر هەڵوێستی‬ ‫خۆی و جەختیكردەوە لەوەی مستەفای‬ ‫سەید ق��ادر ب��ەرپ��رس��ی ژوری دارای��ی‬ ‫بزووتنەوەكە پێیڕاگەیاندووە هەر كەسێك‬ ‫ئەگەر پێشوتر ئیستیحقاقی نەبووبێت‬ ‫ئەوە بەهیچ شێوەیەك ژووری كارگێڕی‬ ‫نوسراوی بۆی نەكردووە‪.‬‬ ‫ع��ەل��ی ح��ەم��ە ص��اڵ��ح ئ��ەوەش��ی‬ ‫وت كە ئەو كەسانە بەهۆی خەباتی لە‬ ‫پێشینەیان خانەنشین ك��راون بە پلەی‬ ‫سەربازی جیاواز‪ ،‬بەاڵم بەهۆی هەڵویستی‬ ‫سیاسییانەوە كاتێك ب��وون بە گ��ۆڕان‬ ‫نانبڕاوكران و بزووتنەوەكەیش كاری‬

‫ك��ردووە بۆ گەڕاندنەوەی ئیستحقاقی‬ ‫خۆیان‪ .‬پەرلەمانتار»عەلی حەمە صاڵح»‬ ‫لەدوایین هەڵبژاردن بۆ پەرلەمانی‬ ‫هەرێمی كوردستان دوای بەدەستهێنانی‬ ‫دەنگیكی زۆر توانی ببێتە پەرلەمانتار‬ ‫لەسەر لیستی بزووتنەوەی گ��ۆڕان‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنی ئەو وەك كاندید لە لیستی‬ ‫ن��اوب��راو دوای ئ��ەوە ه��ات كە وەك‬ ‫پێشكەشكاری بەرنامەیەكی ئابوری‬ ‫لە كەناڵی (‪ )knn‬دەرك���ەوت‪ .‬ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە لەبەرنامەیەكی ڕاستەوخۆدا‬ ‫نكۆڵی لەبوونی هەر نوسراوێك كرد كە‬ ‫بزووتنەوەكەی دەریكردبێت و داوای‬ ‫خانەنشینی كردبێت بە شێوەی نایاسایی‬ ‫هاوشێوەی حیزبەكانی دەسەاڵت وەك‬ ‫پارتی و یەكێتی‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە‪ ،‬بابەكر دڕەی��ی‬ ‫ك���ادری پێشكەوتووی پێشوی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬كە ئێستا هەڵسوڕاوی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕانە و بە پلەی عەمید‬ ‫خانەنشین كراوە لە سەر پشكی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬پشتگیری وت��ەك��ان��ی ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە دەك���ات‪ ،‬ئەگەرچی وەك‬ ‫هاوبیرەكەی ل��ەب��زووت��ن��ەوەك��ەدا نكۆڵی‬ ‫لەخانەنشینبوونی گۆڕانخوازان ناكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خانەنشینكردنەكان بە یاسایی ناودەبات‪،‬‬ ‫چونكە پێی وای��ە ل��ە پ��ای خ��ەب��ات و‬ ‫ماندوبوونی سااڵنی پێشمەرگایەتی بۆیان‬ ‫هەژمار كراوە‪.‬‬ ‫دڕەی����ی ئ���ام���اژەی ب����ەوەدا كە‬ ‫خانەنشینی بۆ بەشێكی زۆر لە كادرەكانی‬ ‫ی‪.‬ن‪.‬ك – پ‪.‬د‪.‬ك ك��راوە‪ ،‬ه��ەر بەو‬ ‫قیاسەی ئەوان بۆ ژمارەیەك لە كادیرو‬ ‫هەڵسوڕاوەكانی بزووتنەوەی گۆڕانیش‬

‫ك��راوەو وتی»ئەم پرۆسەیە بە دزییەوە‬ ‫نەكراوە‪ ،‬بەڵكو دەزگاكانی حكومەت و‬ ‫وەزارەتەكان ئاگاداری ئەوەن«‬ ‫الی خ��ۆی��ەوە عەلی حەمە ساڵح‬ ‫دەڵێت‪ :‬رەنگە كەسێكی تر هەبێت‬ ‫پێشمەرگەی دێرین بێت لەساڵی (‪)2010‬‬ ‫و (‪ )2011‬خۆی داوای خانەنشینكردنی‬ ‫كردبێت‪ ،‬دڵنیاتان دەكەمەوە ڕێكخەرێكی‬ ‫گ���ۆڕان نییە پشتگیری لیستێكی (‪)5‬‬ ‫ك��ەس��ی ی��ان (‪ )10‬ك��ەس��ی ك��ردب��ێ��ت و‬ ‫داوای خانەنشینی كردبێ‪ ،‬یان كەسێك‬ ‫لە شوێنێك بەگرێبەستی خۆی كارێكی‬ ‫كردووەو خانەنشین كراوە‪ ،‬ئەمە نابێت‬ ‫بكرێتە ماڵ بەسەر گۆڕان‪ ،‬من خۆم بڕۆم‬ ‫لەشوێنێك خۆم خانەنشین بكەم هەوڵێك‬ ‫بدەم‪ ،‬واستەیەك بكەم‪ ،‬بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫وەك حزب وەك كۆمپانیا لێی بەرپرس‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە پێم گوتی ئەگەر نوسراوێك‬ ‫هەیە ژوری كارگێڕی لەم مەلەفە زیاتر‬ ‫بەرپرسترە‪ ،‬ئیمزای ژوری كارگێڕی یاخود‬ ‫ئیمزای ڕێكخەری گشتی پێوە بێت یاخود‬ ‫ئیمزای هەر ژورێكی ڕەسمی پێوەبێت‪،‬‬

‫ئەمە ڕاس��ت��ە‪ ،‬ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان لێی‬ ‫بەرپرسە‪.‬‬ ‫لەشوێنێكی ت��ردا بابەكر دڕەی��ی‪،‬‬ ‫قسەكانی پەرلەمانتاری حزبەكەی پشتڕاست‬ ‫دەك���ات���ەوەو دەڵ���ێ‪ :‬قسەكانی عەلی‬ ‫حەمەساڵح ڕاستن‪ ،‬چونكە ئەو دەڵێت‬ ‫هەر كەسێك بە ناقانونی خانەنشین كرا‬ ‫بێت من واز لەپۆستەكەم دێنم‪ ،‬دڕەییش‬ ‫جەخت ل��ەوە دەك��ات��ەوە كە هیچ كەس‬ ‫لەگۆڕان بە نایاسایی خانەنشین نەكراوە‪،‬‬ ‫ئ��ەو ه��ەڵ��س��وڕاوەی گ���ۆڕان نموونە بە‬ ‫خۆی دەهێنێتەوە و دەڵێ‪ :‬من بەش بە‬ ‫حاڵی خۆم لەسەر ئەساسی ئ��ەوە بووە‬ ‫كە كاتی خۆی پۆستی گەورەمان هەبووە‬ ‫لەناو یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و‬ ‫بەرپرس بوین‪ ،‬خەباتمان كردووە‪ ،‬خەباتی‬ ‫ساڵی هەشتاكان‪ ،‬ئێمە كە خانەنشین‬ ‫ك��راوی��ن پەیوەندیی بە خەباتی ساڵی‬ ‫هەشتاكانمانەوە هەبوو‪ .‬لەالیەكی ترەوە‪،‬‬ ‫دڕەیی باس لەوە دەكات پێش ئەوەی ببنە‬ ‫گۆڕان بەهۆی ئەو ئیستحقاقەی هەیانبووەو‬ ‫موچەیان هەبووە و خانەنشین كراون‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ژنانی كۆمەڵی ئیسالمی‪ ،‬بێزارن‬ ‫سەرچاوەیەك بە «وااڵپرێس» راگەیاند كە كۆمەڵی ئیسالمی‪ ،‬سزای حزبی بۆ ئەو ژنانە داناوە كە لەناو دام و دەزگا‬ ‫حزبییەكانیدا جلێك دەپۆشن كە هەست بزوێن بێ و سەرنجی پیاوان بەالی خۆیاندا رابكێشن‪ ،‬سزاكەش لە بڕینی‬ ‫بەشێك لە موچەكەیانەوە دەست پێ دەكات‪ ،‬تا دەگاتە دابەزینی پلەكانیان و هێنانە خوارەوەیان لە پۆستەكانیان‪ ،‬ئەو‬ ‫سەرچاوەیە ئەوەشی پێووتین كە‪ :‬ئەو بڕیارو سزایانە زۆر لە كادیرە ژنەكانی بێزار كردووە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫گۆڕان و یەكگرتوو‬

‫لەهاوپەیمانێتییەوە‪ ،‬بۆ ملمالنێیەكی سارد!‬

‫بەشێك لەڕۆژنامەو میدیاو پەیجەكانی فەیسبوك‪ ،‬بەئاشكرا باس لەهەندێ پەرەسەندنی نوێ دەكەن لەپەیوەندیی نێوان بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان و یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستاندا‪ ،‬ئەمەش بەهۆی سەرهەڵدانی گرژییەكی سارد لەنێوان هەردووالداو هاوكات راكێشانی‬ ‫ئەندام و الیەنگر لەیەكتری‪ .‬هەندێ سەرچاوەی ئاگادار پێیانوایە كە بزووتنەوەی گۆڕان لەڕاكێشانی كادرەكانی یەكگرتوودا پشكی شێری‬ ‫بەردەكەوێت‪ .‬بەبێ ناوهێنانی هیچ كەس و كەسایەتییەك‪ ،‬زۆرن نموونەی ئەو ئەندامە كارایانەی یەكگرتووی ئیسالمی باسدەكرێن‬ ‫كە ئێستا رۆڵ و پۆستی سەرەكییان لەبزووتنەوەی گۆڕاندا پێ سپێردراوە‪ ،‬ئەمەش لەڕێی كاندیدكردنی كادرە دەستهەڵگرتووەكانی‬ ‫یەكگرتووەوە‪ ،‬بەوەش بزووتنەوەی گۆڕان سەرنجی كادرەكانی دیكەی ئێستای یەكگرتووی بەالی خۆیدا راكێشاوە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬ ‫دەربارەی ئەم پرسە‪ ،‬ئەندامێكی‬ ‫سەركردایەتی یەكگرتوو ئەوە پشت‬ ‫راستدەكاتەوە كە چەندین ئەندامی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی لەناو گۆڕاندا‬ ‫دەرك��ەوت��ن��ی باشیان ه��ەب��ووە‪ ،‬الی‬ ‫خۆشیەوە ئەو ئەندامەی سەركردایەتی‬ ‫ی��ەك��گ��رت��وو ش��ان��ازی ب����ەوەوە كرد‬ ‫كە یەكگرتوو توانیویەتی ئەندامی‬ ‫ب��ەوج��ۆرە دروستبكات ك��ە دوات��ر‬ ‫بتوانێت لەبزووتنەوەیەكی سیاسیدا‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫پۆست و پلەی بااڵی پێ ببەخشرێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەوەش��ی ن���ەش���اردەوە كە‬ ‫ئ��ەو ئەندامانەی یەكگرتوو دوای‬ ‫داب����ڕان و دەس��ت��ب��ەردارب��وون��ی��ان‬ ‫لەیەكگرتوو بەماوەیەك‪ ،‬پەیوەندییان‬ ‫بەبزووتنەوەی گ��ۆڕان��ەوە ك��ردووە‪.‬‬ ‫هاوكات بەكارهێنانی تەكتیكییانەی‬ ‫ك���ۆم���ەڵ و ی��ەك��گ��رت��وو ل��ەالی��ەن‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان���ەوە یەكێكی‬ ‫دیكەیە لەپرسەكان كەتیایدا وەها باس‬

‫دەكرێت بزووتنەوەی گۆڕان هەردوو‬ ‫حزبەكەی دیكەی ئۆپۆزسیۆنی بۆ‬ ‫بەهێزكردنی پێگەو ب��ەرژەوەن��دی‬ ‫خ��ۆی بەكارهێنابێت‪ .‬لەالیەكی‬ ‫ترەوە‪ ،‬بەرپرسی ژووری هەڵبژاردنی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان رای وابوو هەر‬ ‫حزبێك ل��ەدوای هەڵبژاردن‪ ،‬لەسەر‬ ‫بنەمای ئەنجامە بەدەستهاتووەكانی‬ ‫هەڵبژاردن و گفتوگۆی خۆی بەڕێوە‬ ‫دەبات‪.‬‬

‫ئارام شێخ محەمەد‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫ژووری ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی گ����ۆڕان‪،‬‬ ‫لەبارەی كاڵبوونەوەی هەمئاهەنگیی‬ ‫لەپەیوەندییەكانی گ��ۆڕان��دا لەگەڵ‬ ‫ه������ەردوو الی���ەن���ەك���ەی دی��ك��ەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬وت��ی‪ :‬مەسەلەیەكی‬ ‫ئاساییە ك��ە ه��ەر حزبێك ل��ەدوای‬ ‫هەڵبژاردنەوە هەریەكە لەسەر بنەمای‬ ‫ئەنجامی بەدەستهاتووی هەڵبژاردن و‬ ‫بەشی خۆی و بەرنامەی هەڵبژاردنی‬

‫محەمەی حاجی مەحمود‪ ،‬نیگەرانە‬ ‫بەپێ ئەو زانیاریانەی دەست «وااڵپرێس» كەوتوون محەمەدی حاجی مەحموود‪ ،‬سكرتێری حزبی سۆسیالیست دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬نیگەرانە لەوەی كە وەزارەتێكیان لە كابینەی (‪)8‬ی حكومەتی هەرێمی كوردستان پێ بدرێت‪ ،‬پاساوەكەشی‬ ‫ئەوەیە كە حزبی سۆسیالیست‪ ،‬هەمیشە لەگەڵ ئەوەدا بووە كە ئاشتی و ئارامی ناوچەكە بپارێزرێت‪ ،‬سەرباری ئەو‬ ‫كەموكوڕیانەی حكومەت هەیەتی بەرامبەر بە هاوواڵتییەكانی‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫خۆی گفتوگۆ دەكات‪ ،‬بەشداریكردن‬ ‫لەحكومەتیشدا ه��ەری��ەك��ە لەسەر‬ ‫بنەمای ئەنجامی بەدەستهاتووی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن و ب��ەرن��ام��ەی خ��ۆی‬ ‫بەشداری دەكات‪ .‬لەبارەی مانەوەی‬ ‫پەیوەندیشیان لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬پەیوەندیمان هەر هەیە‪ ،‬بۆچی‬ ‫پەیوەندیمان نامێنێت؟ زۆربەی هەرە‬ ‫زۆری حزبە سیاسییەكان بەتایبەتی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هاوڕان لەسەر پێكهێنانی‬ ‫حكومەتێكی بنكەفراوان‪ ،‬وە تائێستا‬ ‫ئەو حاڵەتەی تۆ باسی دەكەیت رووی‬ ‫ن��ەداوە‪ ،‬كە ئەگەر الیەك پاشەكشە‬ ‫بكات الیەكەی دیكە چی دەك��ات‪،‬‬ ‫كاتی خۆی هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پەیوەندیمان هەبووە لەگەڵ یەكترداو‬ ‫بەهەرسێ ال بڕیار دراوە بڕۆین بەرەو‬ ‫گفتوگۆكردنی پێكهێنانی حكومەت‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئێستا ئێمە لەگفتوگۆی‬ ‫پێكهێنانی حكومەتداین‪.‬‬ ‫وازهێنان لەیەكگرتوو نەبووە‬ ‫بەدیاردە‬ ‫د‪ .‬موسەننا ئەمین‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكگرتووی ئیسالمی‪،‬‬ ‫لەبارەی پەیوەندییەكانی نێوان گۆڕان‬ ‫و یەكگرتوو بەتایبەت بەهۆی پرسی‬ ‫راكێشانی ئەندامەكانی یەكگرتوو‬ ‫بەالی گۆڕاندا‪ ،‬وتی‪ :‬ئەو بەڕێزانەی‬ ‫كە چوونەتە ناو ریزەكانی گۆڕان و‬ ‫پێشتر یەكگرتوو بوون‪ ،‬بەدڵنیاییەوە‬ ‫ل����ەدوای داب��ڕان��ی��ان لەیەكگرتوو‬ ‫بەماوەیەك چوونەتە ناو بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬راستەوخۆ لەناو یەكگرتووەوە‬ ‫نەچوونەتە ناو بزووتنەوەی گۆڕان‪.‬‬ ‫پێشی وانەبوو واز هێنان لەیەكگرتوو‬ ‫بۆ چوونە ناو گۆڕان بووبێت بەدیاردە‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬هەندێك لەو كەسانەی گۆڕان‬ ‫لەڕێگای هەڵبژاردنەوە بەخەڵكی‬ ‫ناساندوون‪ ،‬ژمارەیەكیان كاتی خۆی‬ ‫الی یەكگرتوو سەركردە بوون یاخود‬ ‫سوودیان وەرگرتووە‪ ،‬ئەمەش شانازییە‬ ‫بۆ یەكگرتوو كە توانیبێتی كەسی‬ ‫وا پ��ەروەردە بكات لەدوای خۆیشی‬ ‫بەكەڵكی مستەوایەكی سیاسی دیكە‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬سەرەڕای ئەوەی چەندین‬

‫ك��ادری یەكگرتوو بوونەتە گ��ۆڕان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەپێچەوانەوە نەبیستراوە‬ ‫ك���ادران���ی گ����ۆڕان پ��ەی��وەن��دی��ی��ان‬ ‫بەڕیزەكانی یەكگرتووی ئیسالمییەوە‬ ‫كردبێت‪ ،‬لەمبارەیەوە د‪.‬موسەننا‬ ‫ئەمین وت��ی‪ :‬ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫تائێستا رێكخستنەكانی وەك��و ئەوە‬ ‫نین‪ ،‬ئەوەندەی دەنگدەری هەیە‪،‬‬ ‫ئەوەندە رێكخراوو رێكخستنی نییە‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد كە رەنگە الیەنگر‬ ‫هەبووبێت‪ ،‬پێشتر گ��ۆڕان بووبێت‬ ‫و رەنگە مەیلی گ��ۆڕی بێت بەالی‬ ‫حزبێكی دی��ك��ەدا‪ ،‬ئەمە ئەگەرچی‬ ‫ل��ەم��ب��ارەی��ەوە د‪.‬م��وس��ەن��ن��ا ئەمین‬ ‫داتایەكی لەال نەبوو‪ .‬هەر لەبەشێكی‬ ‫دیكەی وتەكانیدا زۆر بەڕاشكاوانە‪،‬‬ ‫وت��ی‪ :‬ئامانجی ئێمە نییە ئەندامی‬ ‫هیچ حزبێك بهێنین بۆ یەكگرتوو‪،‬‬ ‫خەڵكی بێالیەنی ئەم واڵتە زۆرە بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ئێمە ئیشی لەسەر بكەین‪،‬‬ ‫بەاڵم گرنگە یەكگرتوو و بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان و حزبەكانی دیكەش لەئامانجی‬ ‫چاكسازیی نیشتمانیدا یەكبگرینەوە‪.‬‬ ‫ئەبوبەكر عەلی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی یەكگرتوو‪ ،‬ه��ەر لەبارەی‬ ‫پەیوەندییەكانەوە لەگەڵ بزووتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬وتی‪ :‬پەیوەندییەكان بەرەو‬ ‫ك��اڵ��ب��وون��ەوە ن��ەچ��وون‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو‬ ‫بارودۆخ و هەلومەرجەی ئێستا ئیشی‬ ‫تیادا دەكەین جیاوازە لەپێشووتر‪،‬‬ ‫پێشووتر ئۆپۆزسیۆن هەبوو‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫هەبوو‪ ،‬ئێستاش لەدۆخێكداین كە‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن ئەنجامدراوە‪ ،‬هەموو‬ ‫ه��ێ��زەك��ان ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی ئ��اش��ك��رای‬ ‫خ��ۆی��ان نیشانداوە ب��ۆ ئ���ەوەی كە‬ ‫ب��ەش��داری��ی لەحكومەتدا دەك��ەن‪،‬‬ ‫لەدۆخێكی ل��ەم��ج��ۆرەدا بمانەوێت‬ ‫و نەمانەوێت پەیوەندییەكان وەكو‬ ‫دۆخی كاتی ئۆپۆزسیۆن نابێت‪ ،‬بەجیا‬ ‫بەشداریكردنیشمان لەدانوستانەكاندا‬ ‫بەهەماهەنگی لەگەڵ یەكتر بووە‪،‬‬ ‫بەتێگەیشتن ب��ووە ل��ەوەی گەرچی‬ ‫بەجیا دەچینە كۆبوونەوەكانەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تێگەیشتنی هاوبەشمان هەبووە‬ ‫بەتایبەتی بۆ مەسەلەی بەرنامەی‬ ‫حكومەت‪ ،‬لەبەرئەوە ئەمە پەیوەندیی‬ ‫بەدۆخەكەوە هەیە نەك پەیوەندیی‬

‫بەساردو گەرمییەك‪ ،‬دووەمیشیان‬ ‫م��ن ه��ەس��ت ن��اك��ەم ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گ��ۆڕان تاكتیكییانە مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫دوو هێزەكەی دیكەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كردبێت‪ ،‬بەاڵم ئێمە رێككەوتننامەی‬ ‫ستراتیجیمان نەبووە لەگەڵ یەكتریدا‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ج���ۆرێ���ك لەتێگەیشتنی‬ ‫ستراتیجیمان بۆ مەسەلەی چاكسازی‬ ‫و ئەركەكانی قۆناغەكە لەنێواندا‬ ‫هەبووە‪ ،‬تێگەیشتنی ستراتیجی نەك‬ ‫رێكەوتننامەی ستراتیجی‪.‬‬ ‫گ��ۆڕان و یەكگرتوو گەندەڵی‬ ‫لەیەكگر قبوڵ دەكەن؟‬ ‫س��ەب��ارەت ب���ەوەی لەدۆخێكی‬ ‫وەه��ادا ئەگەر یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫ب��چ��ێ��ت��ە دەس�����ەاڵت و گ��ۆڕان��ی��ش‬ ‫بەئۆپۆزسیۆنی بمێنێتەوە‪ ،‬ئایا هەر‬ ‫جۆرە ئیختیالسێك یان گەندەڵییەك‬ ‫لەیەكتر قبوڵ دەك��ەن ب��ەو پێیەی‬ ‫ل���ەڕاب���ردوودا ه���ەردووال ل��ەب��ەرەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا بوون‪ ،‬ئەبوبەكر عەلی‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو‬ ‫وت��ی‪ :‬م��رۆڤ دەبێت راستگۆ بێت‬ ‫لەگەڵ خۆیدا‪ ،‬هێزێك لەئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬دەب��ێ��ت رۆڵ���ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوونی خۆی راستگۆیانە بگێڕێت و‬ ‫چاودێرێكی رەخنەگرێكی راستەقینە‬ ‫بێت بەسەر دەسەاڵتەوە‪ ،‬یەكێكیش‬ ‫ك��ە ل���ەدەس���ەاڵت���دا ب���وو پێویستە‬ ‫لەهەوڵی ئەوەدا بێت كە نموونەیەكی‬ ‫ج����وان پ��ێ��ش��ك��ەش ب��ك��ات و ئ��ەو‬ ‫بەڵێنانەی بەخەڵكیدا‪ ،‬لەچوارچێوەی‬ ‫دامودەزگاكانی حكومەتدا بیهێنێتە دی‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە پەیوەندییەكان لەهەموو‬ ‫ب��ارودۆخ��ەك��ان��دا وەك ی��ەك نین‪،‬‬ ‫دەگونجێت هێزێك ئەمڕۆ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بێت‪ ،‬بەیانی هێزێكی دەس��ەاڵت‬ ‫لەپێگەی ئۆپۆزسیۆن بێت‪ ،‬دوو هێز‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بوون‪ ،‬دەگونجێت ئەمڕۆ‬ ‫یەكێكیان ل��ەدەس��ەاڵت و یەكێكیان‬ ‫ل��ەئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب��ێ��ت‪ ،‬ه��ەرك��ەس��ە‬ ‫بەگوێرەی پێگەكەش خۆی ماف بدات‬ ‫بە ئەو پێگەو هەڵوێستەی كە تیایدایە‪.‬‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س)ی‬ ‫یەكگرتوو‪:‬‬ ‫لەدوای هەڵبژاردن‪،‬‬ ‫بمانەوێت و نەمانەوێت‬ ‫پەیوەندییەكان وەكو‬ ‫دۆخی كاتی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫نابێت‬ ‫سەرۆكی ژووری‬ ‫هەڵبژاردنی گۆڕان‪:‬‬ ‫ئاساییە كە هەر‬ ‫حزبێك لەدوای‬ ‫هەڵبژاردنەوە هەریەكە‬ ‫لەسەر بنەمای‬ ‫ئەنجامی بەدەستهاتووی‬ ‫هەڵبژاردن و بەشی‬ ‫خۆی‪،‬گفتوگۆ دەكات‬ ‫د‪.‬موسەننا ئەمین‪:‬‬ ‫ئەندامی یەكگرتوو‬ ‫چۆتە گۆڕانەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەماوەیەك‬ ‫دوای دەرچوونیان‬ ‫لەیەكگرتوو‬ ‫«رەنگە الیەنگر‬ ‫هەبووبێت‪ ،‬پێشتر‬ ‫گۆڕان بووبێت و رەنگە‬ ‫مەیلی گۆڕی بێت بەالی‬ ‫حزبێكی دیكەدا»‬

‫تموح‪ ،‬خاڵی الوازی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی یەكێتی‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ئامادەن لە حكومەتی مالكی بكشێنەوە‬ ‫وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی عێراق دیندار دۆسكی‪ ،‬ئەوەی ئاشكرا كرد بۆ راگەیاندنەكان كە راگرتنی موچەی فەرمانبەران‬ ‫بە فەرمانی نوری مالیكی و وەزیری دارایی و نەوت بووە‪ ،‬ئەو وەزیرە كە لەسەر پشكی یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫كوردستان ئەو پۆستەی پێدراوە‪ ،‬ئەوەش رووندەكاتەوە ئەگەر پێویست بكات یان سەركردایەتی سیاسی كوردستان‬ ‫پێیانڕابگەیەنێت‪ ،‬لە حكومەتەكەی مالیكی دەكشێنەوە‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ئاسۆ شێخ نوری‪:‬‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ئێستا كەوتۆتە‬ ‫كاركردن لەسەر یەكگرتوو‬

‫لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەبارەی‬ ‫رەخنەكانی بزووتنەوەی گ��ۆڕان و‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووی ئیسالمی لەیەكتری‬ ‫و پ��رس��ی��ارك��ردن لەئاستی بوونی‬ ‫ئ��ەو ملمالنێ س��اردەی كە لەنێوان‬ ‫ه���ەردووال ه��ەی��ە‪ ،‬وت��ی‪ :‬لەئاستی‬ ‫سەركردایەتی و خوارەوەشدا رەخنە‬ ‫لەیەكتر دەگ��رن‪ .‬خەڵەف ئەحمەد‬ ‫شاتوانی‪ ،‬پەرلەمانتاری یەكێتی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫لەم رۆژانەی دواییدا قسەیان لەسەر‬ ‫ئەوە هەبوو كە گۆڕان تەركیزی داناوە‬ ‫لەسەر یەكگرتووی ئیسالمی و ژوورێك‬ ‫دەكاتەوە وەك ژوورەكانی دیكەی‪ ،‬بۆ‬ ‫كاروباری ئاینی و قسەش لەسەر ئەوە‬ ‫هەبوو كە بانگهێشتی سەركردەیەكی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی كراوە كە ئەو‬ ‫ژوورەی���ان بۆ بەڕێوە ببات‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدایە ك��ە ئ��ەو سەركردەیە‬ ‫ل��ەئ��ی��ش��دای��ە ل��ەن��او ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫ئیسالمیدا‪ ،‬ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیش ئەو رەخنەیەی‬ ‫لەگۆڕان گرت كە نابێت تەدەخول‬ ‫لەئیش و ك��اری حزبێكی دیكەدا‬ ‫بكرێت‪ ،‬لەهەمانكاتدا ئ��ەوەی وت‬ ‫كە پەیوەندییەكانی نێوان یەكگرتوو‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ����ۆڕان بەحاڵێكی‬ ‫ناهەموارو گ��رژدا تێدەپەڕێت‪ .‬ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە پێشیوابوو ئەم رەخنانە‬ ‫لەئاستی خ��وارەوەی حزبیدا رەنگی‬ ‫زیاتری داوەتەوە‪.‬‬ ‫خ��ەڵ��ەف ئەحمەد‪ ،‬پێشیوابوو‬ ‫بەجۆرێك لەجۆرەكان پەیوەندییەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بەرەو كاڵبوونەوە چووەو‬ ‫وەك جاران نەماوە‪ ،‬ئەمەشی بەستەوە‬ ‫بەتموحی ئۆپۆزسیۆنەوە بۆ وەرگرتنی‬ ‫پلەو پایەو دەسەاڵت‪.‬‬

‫ئەسعەد جەباری‪:‬‬ ‫گۆڕان بڕیاریداوە بەشداری‬ ‫لەكابینەی هەشتەم بكات‬ ‫و نایەوێ ئیسالمیەكان‬ ‫بەخۆیەوە ببەستێ‪ ،‬پێی‬ ‫وایە ئەوەی هەنگاوی‬ ‫بۆدەنا بەدەستی هێناوە‬

‫عیلمانیەت‪ ،‬گۆشكراو بەفكری‬ ‫ماركسیەت‬ ‫ئ��اس��ۆ شێخ ن���وری‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫ئ��ەوەی لەنێوان ئۆپۆزسیۆندا بوو‪،‬‬ ‫وات��ا لەنێوان كۆمەڵ و یەكگرتوو‬ ‫گۆڕاندا روویدا‪ ،‬لەبنەمادا یەكگرتنێكی‬ ‫تەكتیكی بوو‪ ،‬یەكگرتنێك بوو تەنها‬ ‫لەسەر بەرژەوەندییەكانیان لەپێناوی‬ ‫بەدیهێنانی دەستكەوتەكانی خۆیاندا‪،‬‬

‫ئاسۆی شێخ نوری‬

‫د‪ .‬موسەنا ئەمین‬

‫ئەبوبەكر عەلی‬

‫ئەسعەد جەباری‬

‫خەڵەف ئەحمەد‬

‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫چونكە ئەگەر بەوردی هەڵسەنگاندنێك‬ ‫بۆ ئ��ەم الیەنانە بكەیت‪ ،‬ل��ەڕووی‬ ‫فكری ئایدۆلۆجیاوە دوو جیهانبینی‬ ‫جیاوازیان هەیە كە لەالیەك گۆڕان‬ ‫خۆی بەحزبێكی عیلمانی دەزانێت‬ ‫و زۆرب��ەی زۆری سەركردەكانیشی‬ ‫ئ���ەوان���ەن ك��ە ل��ەن��او ك��ۆم��ەڵ��ەی‬ ‫رەنجدەرانی كوردستاندا هاتوون و‬ ‫بەفكری ماركسیەت گۆشكراون‪ ،‬ئەو‬ ‫هاوپەیمانیەش كە لەنێوان دوو رەوتی‬ ‫ئیسالمی و عیلمانی گۆشكراو بەفكری‬ ‫ماركسیەت دروس��ت ببوو‪ ،‬شتێكە‬ ‫پێكەوە ناگونجێن‪ ،‬لەهەر كاتێكدا كە‬ ‫ئامانجە هاوبەشەكەیان نەما ترازان‬ ‫لەنێوانیاندا روودەدات‪ .‬لەسەرەتادا‬ ‫ه��ەرس��ێ الی���ان ب��ەس��وودوەرگ��رت��ن‬ ‫ل��ەو شەپۆلە ناڕەزایەتییەی لەناو‬ ‫ج��ەم��اوەردا هەبوو دژی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان و هەردوو حزبی‬ ‫دەس��ەاڵت��دار‪ ،‬س��وودم��ەن��د ب��وون و‬ ‫یەكیانگرت‪ ،‬بەاڵم ئێستا كە شەپۆلە‬ ‫ناڕەزایەتییەكە ن��ەم��اوە‪ ،‬دەبینین‬ ‫هەر الیەنێكیان چەندە بەپەرۆشەوە‬ ‫تەقەلال دەك��ات‪ ،‬بۆئەوەی زیاترین‬ ‫بەدەستبهێنێت و بەزووترین كات‬ ‫بگاتە دەسەاڵت‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬دوای ئەوەی گۆڕان وازی‬ ‫لەیەكێتی و كادرەكانی یەكێتی هێنا‪،‬‬ ‫كە زۆرب��ەی ئ��ەو كادیرانەی بەالی‬ ‫خۆیدا دەبرد‪ ،‬ئێستا كەوتۆتە كەركردن‬ ‫ل��ەس��ەر ك��ادی��رەك��ان��ی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی و زۆربەی زۆریان دەهێنێت‬ ‫بۆالی دەبات‪.‬‬ ‫تاكتیكی سیاسیی بزووتنەوەكە‬ ‫ئ��ەس��ع��ەد ج����ەب����اری‪ ،‬وەك‬ ‫رۆژنامەنووسێك‪ ،‬پێش هەڵبژاردنەكانی‬ ‫خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫سێ الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆن جۆرێك‬ ‫لەهاوپەیمانیەتییان لەنێواندا هەبوو‪،‬‬ ‫پێكەوە هەڵوێستیان وەردەگ��رت و‬ ‫لەزۆربەی پێشهاتەكان لەبازنەیەكدا‬ ‫دەخوالنەوە بەرامبەر بەرووداوەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان تەنانەت لەنێو‬ ‫پارلەمانی كوردستانیش لەخوولی‬ ‫سێیەم بۆیەك هەنگاو لەخزمەتی یەك‬ ‫دەبوون‪.‬‬

‫پاش هەڵبژاردنی ‪21‬ی ئەیلولی‬ ‫ساڵی رابردوو ئەم سێ الیەنە جۆرێك‬ ‫لەساردوسڕی كەوتۆتە نێوانیانەوە‬ ‫بەتایبەتی الیەنە ئسالمییەكان پێیانوایە‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان بەشێوەیەك‬ ‫لەشێوەكان كەوتوەتە تاكتیكێكی سیاسی‬ ‫و بۆ هەڵبژاردنەكان كادیرە كۆنەكانی‬ ‫الیەنە ئیسالمیەكان كاندید دەكات‬ ‫بۆ هەڵبژاردنەكان بەمەش دەنگێكی‬ ‫زۆری ئیسالمیەكانی بۆخۆی بردووە‪،‬‬ ‫ئەم تێبینیەی الیەنە ئیسالمییەكان‬ ‫ل��ەت��ۆڕی كۆمەاڵیەتیی فەیسبووك‬ ‫بەهەوادارانی خۆیانیان راگەیاندووە‬ ‫كە بزووتنەوەی گ��ۆڕان كار لەسەر‬ ‫عاتیفەی ه��ەواداران��ی ئیسالمیەكان‬ ‫دەك���ات و دەن��گ��ی ئیسالمیەكان‬ ‫كەمدەكەنەوە‪ .‬ئەم راستیە ووردە‬ ‫ووردە ه��ەس��ت پ��ێ��دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫هەربۆیە گۆڕانیش دوای راگەیاندنی‬ ‫ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی خولی‬ ‫چوارەم و بەدەستهێنانی پلەی دووەم‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان جۆرێك لەخۆبایی‬ ‫بوونی پێوە بەدیدەكرێت و پشتی‬ ‫كردۆتە هاوپەیمانە ئیسالمیەكانی‬ ‫خۆی و ئێستا بەئاشكرا هەستپێدەكرێ‬ ‫كە ئەو نزیكبوونەوەیەی لەپارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان لەسەر حیسابی‬ ‫ئەو تاكتیكەیەو ئێستا گۆڕان نایەوێ‬ ‫خۆی ببەستێ بەهاوپەیمانەكانی كە‬ ‫لەبەرەی ئۆپۆزسیۆن لەگەڵی بوون‪،‬‬ ‫بەڵكو بەهەر نرخێك بێت دەیەوێت‬ ‫یەك الیەنە گوزارشت لەبیروڕای خۆی‬ ‫بكات بەتایبەتی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫لەم قۆناغەدا بڕیاریداوە بەشداری‬ ‫بكات لەكابینەی هەشتەم و نایەوێ‬ ‫ئیسالمیەكان بەخۆیەوە ببەستێ‬ ‫چونكە ئ��ەو پێی وای��ە كە ئ��ەوەی‬ ‫هەنگاوی بۆدەنا بەدەستی هێناوەو‬ ‫ن��ای��ەوێ خ��ۆی بەئیسالمیەكانەوە‬ ‫گ��رێ��ب��دات‪ ،‬ه��ەر ب��ۆی��ە ئ��ەو سێ‬ ‫الیەنە ئەمڕۆ گوتاریان جیاوازەو‬ ‫ه��ەر الی��ەن��ەو دەی���ەوێ زۆرت��ری��ن‬ ‫پشك ب��ۆ خ��ۆی مسۆگەربكات‪،‬‬ ‫دەرك��ەوت ئەمجۆرە پەیوەندییە بۆ‬ ‫بەرژەوەندیە‪ ،‬ئەوەندەی بۆ خزمەتی‬ ‫هاوبەشی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫دوێنێ بێت‪.‬‬

‫داوا دەكرێت پاشگەز بێتەوە‬ ‫سەعد موتەلیبی‪ ،‬سەركردە لە دەوڵەتی یاسا‪ ،‬لەسەر وازهێنانی موقتەدا سەدر لە سیاسەت‪ ،‬بە تاكتیكی زانی و بە ناڕاستی‬ ‫دایە قەڵەم‪ ،‬لەبەرامبەردا وەحدە جومەیلی‪-‬ش‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەران لەسەر لیستی موتەحیدون‪ ،‬بە ئاشكرا‬ ‫ئەوەی راگەیاندووە كە مالیكی سوود لەو دەرفەتە وەردەگرێ كە سەدر بۆی دروستكردووە‪ ،‬جومەیلی داوا لە سەدر‬ ‫دەكات پاشگەزبێتەوە لەو بڕیارە‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫داعش‪ ،‬دێوەزمەی سەدان خێزان‪..‬‬ ‫قائیمقامی كەالر‪ :‬لە دوومانگدا زیاتر لە(‪)200‬خێزانی‬ ‫ئەو ناوچانە روویان لەكەالر كردووە‬

‫كۆسار عومەر‪ -‬گەرمیان‬ ‫دروستبوونی‬ ‫لەسەروبەندی‬ ‫شەڕوپێكدادانەكانی نێوان سوپای‬ ‫عێراق و دەوڵەتی ئیسالمی لەعێراق‬ ‫و شام(داعش)‪،‬دۆخی دانیشتوانی‬ ‫ئەو قەزا و ناحێیانەی كە بونەتە‬ ‫مەڵبەندی شەڕو پێكدادانەكانی نێوان‬ ‫هەردووال تادێت روو لەخراپ بوون‬ ‫دەكات‪ ،‬بەو هۆیەشەوە بەسەدان‬

‫خێزانی عەرەبی ئەو ناوچانە بەهۆی‬ ‫ترس و دڵەڕاوكێ و خراپی باری‬ ‫ئەمنی شوێنەكانیانەوە ڕووی��ان لە‬ ‫ناوچەكانی گەرمیان كردوە‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكدا (جەالل شێخ نوری)‬ ‫قایمقامی قەزای كەالر بۆ وااڵپرێس‬ ‫وتی‪ :‬بەهۆی ترس و دڵەڕاوكێ و‬ ‫شەڕو پێكدادانەكانی نێوان( سوپای‬ ‫عێراق و داعش)ەوە تەنها لەماوەی‬ ‫كەمتر لە دوومانگدا زیاتر لە(‪)200‬‬

‫خێزانی ئەو ناوچانە ڕوویان لەكەالر‬ ‫كردوە‪ ،‬وتیشی ئەو خێزانانەی كە‬ ‫روویان لە سنورەكەی ئەوان كردوە‬ ‫وەك كۆچبەر مامەڵەیان لەگەڵدا‬ ‫دەك���ەن و پێش نیشتەجێبونیان‬ ‫لەالیەن ئاسایش و دەزگا ئەمنیەكانی‬ ‫ت��ری گ��ەرم��ی��ان��ەوە لێكۆڵینەوەی‬ ‫وردیان لەگەڵدا دەكەن بۆدڵنیابوون‬ ‫لە نەبوونی هەر گرفتێكی ئەمنی ئەو‬ ‫خێزانە كە هاتونەتە ناوچەكەوە‪..‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫دەستباڵویی سەرۆكە گەنجەكە‬ ‫سەرۆكی كۆریای باكور‪ ،‬كیم جونغ ئۆن كە بە گەنجترین سەرۆك دادەنرێ لە جیهاندا‪ ،‬لە ساڵێكدا (‪ )600‬ملیۆن دۆالری‬ ‫خەرجكردووە‪ ،‬چاودێرانی سیاسیش بەتایبەتی چاودێرە چینییەكان‪ ،‬رەخنەی تووندیان لەو سەرۆكە گرت كە هاوواڵتیانی‬ ‫ئەو واڵتە لە خراپترین رەوشدان لەڕووی ئابوورییەوە‪ ،‬كەچی سەرۆكەكەیان بێ شەرمانەو لەڕاگەیاندنەكانییەوە هەواڵی‬ ‫ئەو (‪ )600‬ملیۆن دۆالرەیان باڵوكردۆتەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫سەرۆك‪ ،‬متمانەی تەنها بە پارتییەكانە!‬ ‫بەپارتیكردنی وەفدە رەسمییەكانی سەرۆكایەتیی هەرێم!‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتیی یەكێتی‪:‬‬

‫پارتی ماڵی خۆی و ماڵی سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەت لێك جیاناكاتەوە‬ ‫پەرلەمانتاری پێشووی گۆڕان‪ :‬ئەوە نە پرسیاری ئەوێت و نە شیكردنەوە‬

‫ئەندامێكی سەركردایەتیی پارتی‪ :‬سەرجەم ئەو گلەیی و رەخنەو قسانە‬ ‫غیرەكردنە لەسەرۆكی هەرێم و پارتی‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫دۆزەخێك بۆ رۆژنامەنووسانی میسر‬ ‫میسر‪ ،‬بووەتە دۆزەخی رۆژنامەنووسان‪ ،‬تەیب جومعە رۆژنامەنووسی دیاری ئەو واڵتە بە سایتی جەزیرە نێتی راگەیاندووە‬ ‫كە رۆژنامەنووسانی واڵتەكەی و تەنانەت بیانیش لەڕەوشێكی خراپدان و لەماوەی ساڵێكدا (‪ )12‬رۆژنامەنووسی ناوەوەی‬ ‫میسرو بیانی كوژراون و زۆرێكیشیان رووبەڕووی تووندوتیژی بوونەتەوە‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫زۆرجار سەرۆكی هەرێم لە‬ ‫گەشتە دیپلۆماسیەكانی خۆیدا بۆ‬ ‫واڵتان‪ ،‬تەنها ئەو كەسایەتییانە‬ ‫یاوەری دەبن كە سەربە پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانن و كەمجار‬ ‫ئەندامانی وەفدەكەی كە بەناوی‬ ‫هەموو كوردستانەوە قسە دەكەن‬ ‫كەسانێكی تری تیایە كە سەربە‬ ‫حزبی بەشداربووی دەسەاڵتی‬ ‫سیاسی بن‪.‬‬ ‫بۆ ئەمەش چەندینجار هێزو‬ ‫الیەنە سیاسییەكانی تر‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫یەكێتی و حزبەكانی پێشووی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بە ئاشكرا رەخنەیان‬ ‫لەم سەردانانەی سەرۆكایەتی‬ ‫ه��ەرێ��م و خ���ودی س��ەرۆك��ی‬ ‫هەرێم گرتووە‪ ،‬بەاڵم سەرەڕای‬ ‫نیگەرانی و رەخنەی هێزو الیەنە‬ ‫سیاسییەكان‪ ،‬پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان و س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫هەرێم هیچ گۆڕانكارییەكیان‬ ‫ب��ەس��ەر وەف���دە ی��اوەرەك��ان��ی‬ ‫بارزانیدا نەهێناوەو تاڕادەیەك‬ ‫خ��ۆش��ی��ان ل���ەوەاڵم���دان���ەوەی‬ ‫رەخنەو گلەییەكان پاراستووە‪،‬‬ ‫ل��ەم ب��ەدواداچ��وون��ەی گۆڤاری‬ ‫وااڵپرێس‪-‬دا لەزاری حزبەكانەوە‬ ‫راو سەرنجی ئ��ەوان سەبارەت‬ ‫بەهۆكاری بە پارتیكردنی وەفدە‬ ‫رەسمییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەخەینەڕوو‪.‬‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫بنەمایەكی باشی نییە‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ب��ەردەوام باس لەوە دەكات‪ ،‬كە‬ ‫سەرجەم ئەو وەفدانەی یاوەری‬ ‫سەرۆكی هەرێم دەكەن بۆ گەشتی‬ ‫دیپلۆماسی‪ ،‬بە نوێنەرایەتی كورد‬ ‫دەچن و ئەوان نوێنەرایەتی هەموو‬ ‫كوردستان دەك��ەن نەك بەتەنها‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبەرامەبەر ئەمەدا هێزەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و تەنانەت یەكێتیی‬

‫نیشتمانیی كوردستانیش ئاماژەیان‬ ‫ب��ەوە ك���ردووە كە تەنها پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان لەزۆربەی‬ ‫سەردانە رەسمییەكاندا ئامادەن و‬ ‫تەنانەت هەندێكجار ئەو وەفدانە‬ ‫تەنها لە خێزانی بارزانی پێكدێن‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ل��ەدی��دی زۆر الیەنی‬ ‫سیاسیدا بەو مانایە دەخوێنرێتەوە‬ ‫كە پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ه��ەژم��وون��ی ب��ەس��ەر زۆرب���ەی‬ ‫جومگەكانی دەس��ەاڵت��داێ��ت��ی��دا‬

‫سەپاندووە‪ ،‬بەتایبەت كاروباری‬ ‫دەرەوە‪ .‬مەشخەڵ كەوڵۆسی‬ ‫چ��اودێ��ری سیاسی س��ەب��ارەت بە‬ ‫پرسی ب��ە پارتیكردنی وەف��دە‬ ‫رەس��م��ی��ی��ەك��ان��ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫هەرێم و نوێنەرایەتیكردنەكانی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ب��ە وااڵپ��رێ��س‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی��ك��ردن��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان ل���ەدەرەوەو سەردانە‬ ‫رەس��م��ی��ی��ەك��ان و پەیوەندییە‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫دیپلۆماسییەكانی‬ ‫سیمیایەكی حزبییانەی پێوەدیارەو‬ ‫لەناویشیاندا پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پارتی بوونی ئەو‬ ‫وەفدانەی كە بەنوێنەرایەتیكردنی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان دەچ��ن��ە‬ ‫واڵت��ان��ی دەرەوە‪ ،‬راستییەكی‬ ‫حاشا هەڵنەگرە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەبێت‬ ‫دانیش بەو راستییەدا بنێین كە‬ ‫ئێمە لە كوردستاندا نەمانتوانیوە‬ ‫بنەمایەكی باش و نیشتمانیانە بۆ‬ ‫ئەمجۆرە دامەزراوانە دابنێین و‬ ‫كەمترین كارمان لەبارەوە بۆی‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬كەوڵۆسی ئاماژەشی‬ ‫ب��ەوەك��رد تا ئێستا حكومڕانیی‬ ‫و دام��ەزراوەك��ان��ی كوردستان‬ ‫تازەیە‪ ،‬هێشتا بە پێی ستانداردی‬ ‫دام��ەزراوەك��ان��ی جیهان نییە‪،‬‬ ‫هەربۆیە بواری دیپلۆماسییەتیی‬ ‫ئێمەش بە پێی ستاندارد نییەو‬ ‫نەماتوانیوە بنەمایەكی باشی بۆ‬ ‫دروس��ت بكەین‪ ،‬ه��ەروەه��ا لە‬ ‫كوردستاندا بەداخەوە تا ئێستا‬ ‫دیپلۆماسیەت بە پێی میزاجی‬ ‫كەسەكانەو خاوەنی پالن و خاوەنی‬ ‫وەفدیش نییەو زۆربەی سەردان‬ ‫و پەیوەندییەكانی كوردستان بە‬ ‫دەستپێشخەری شەخسی دەكرێن‪،‬‬ ‫لەسەرو ئەوانەشەوە ناوەندەكانی‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س)‬ ‫ی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫هەموو‬ ‫جومگەكانی‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫دەرەوە لەالیەن‬ ‫پارتییەوە‬ ‫كۆنترۆڵ كراوە‬ ‫لێكۆڵینەوەو میدیاییەكانیش تا‬ ‫ئێستا نەیانتوانیوە لەسە ئەم بابەتە‬ ‫بنوسن و لێكۆڵینەوە بكەن و زۆر‬ ‫بەكەمی خۆیان لەقەرەی داوە‪.‬‬ ‫بە حزبی كراوە‬ ‫ی���ەك���گ���رت���ووی ئ��ی��س�لام��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش س���ەب���ارەت بە‬ ‫پارتیبوونی وەفدە رەسمییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەرابردوو‬ ‫لە ئێستاشدا قسەی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫لەمبارەیەوە ئەبوبەكر هەڵەدنی‬ ‫ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی سیاسی و‬ ‫ئەندامی خولی چوارەمی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،،‬لەلێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫بۆ وااڵپ��رێ��س وت��ی‪ :‬ب��ەداخ��ەوە‬ ‫كایەی دیپلۆماسییەتی كورد وەكو‬ ‫هەموو كایەو جومگەكانی تری‬ ‫كوردستان‪ ،‬پەرلەمان ‪ ،‬دادوەری‬ ‫و ئەوانی تر بە حزبی ك��راوە‪،‬‬ ‫الی ه��ەم��ووان ئاشكرایە ب��واری‬ ‫دیپلۆماسییەت و پەیوەندییەكانی‬ ‫دەرەوە ل��ەه��ەم��وو واڵت��ێ��ك��دا‬ ‫بوارێكی گرنگ و بایەخدارەو بۆیە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫مەریخیش حەرام كرا !‬ ‫ئیمارات و سعودیە‪ ،‬لەسەر زاری موفتی واڵتەكانیانەوە‪ ،‬ئەوەیان راگەیاندووە كە چوون بۆ سەر مەریخ حەرامە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫سزاشیان دیاریكردووە بۆ ئەو كەسانەی خۆیان بەو جۆرە هەواڵ و یان گرتە ڤیدیۆییانەوە سەرقاڵ بكەن كە باس‬ ‫لەچوونە سەر مەریخ دەكەن‪ ،‬سزاكەش بریتییە لە (‪ )155‬قامچی‪ ،‬لەناو ئەو قامچییانەشدا كە لە كەسی یاسا شكێن‬ ‫دەدرێ چ جێگایەك لە جەستەی مرۆڤدا هەستیار بێت لەو شوێنە دەدرێ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫سەركردەیەكی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی‪:‬‬ ‫ئەوە بێ‌ حیكمەتی‬ ‫و نەشارەزاییە لە‬ ‫دیپلۆماسییەتدا‬

‫پێویستە ئەم بوارە بە باشی و بە‬ ‫پالنی گونجاو بە نیشتمانیكردنی‬ ‫كاری لەسەر بكرێت‪ ،‬چونكە ئەمە‬ ‫پشتیوانی و كۆمەك بۆ كوردستان‬ ‫و بۆ دۆزی رەوای ك��ورد پەیدا‬ ‫دەكات‪ ،‬بۆیە ناكرێت هەر بەتەنها‬ ‫لەالیەن حزبێكەوە بەڕێوەببرێت‪،‬‬ ‫ئ����ەو ئ���ەن���دام���ەی م��ەك��ت��ەب��ی‬ ‫سیاسی ئ��ام��اژەش��ی ب��ەوەك��رد‪:‬‬ ‫هەرێمی كوردستان فەرمانگەی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەیە كە‬ ‫بەرپرسەكەی بەرپرسێكی گەروەی‬ ‫پارتییە‪ ،‬ئەمە وایكردووە هەموو‬ ‫جومگەكانی ئ��ەو فەرمانگەیەو‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوە لەالیەن‬ ‫پارتییەوە كۆنترۆڵ بكرێت‪ ،‬هەر‬ ‫ئەمەشە وایكردووە كە هەناسەی‬ ‫پەیوەندی و دیپلۆماسییەتی كورد‬ ‫هەناسەیەكی حزبییانەو بەتایبەتی‬ ‫پارتیانە بێت‪ ،‬جگە لەوانەش ئێمە‬ ‫خاوەنی پەرلەمانی كوردستانین‪،‬‬ ‫دەب��وای��ە هەموو ئ��ەو ئەجێنداو‬ ‫كارانەی كە سەرۆكایەتی هەرێم و‬ ‫خودی سەرۆكی هەرێم هەیانە بۆ‬ ‫واڵتانی دەرەوەو بەرنامەو كاریان‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫و دەرئەنجامی سەردانەكانیان بۆ‬ ‫پەرلەمانی كوردستان بخرایەتەڕوو‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە تا ئێستا شتی‬ ‫وانەكراوەو سەرۆكی هەرێم هیچ‬ ‫كات باسی سەردانەكانی خۆی بۆ‬ ‫دەرەوە بۆ پەرلەمان ناكات‪.‬‬ ‫گللەیمان هەیە‬ ‫زان��ا رۆستایی ك��ادری دیاری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان و‬ ‫یاساناس و ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫پێشووی ئەو حزبە باوەڕی وایە كە‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم بە پێی یاسا‬ ‫مافی ئەوەی هەیە كە نوێنەرایەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بكات لە كۆرشو‬ ‫كۆبوونەوە نێو دەوڵەتییەكاندا‪،‬‬ ‫بەاڵم گرنگی ئەو نوێنەرایەتییە‬ ‫ئەوەیە كە سەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫بتوانێت بەشێوەیەكی سیستماتیك‬ ‫و عەقاڵنیانە ئەو وەفدانە دیاری‬ ‫بكات‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی سیمای تاك‬ ‫حزبییانەی پێوەدیار نەبێت و‬ ‫تەمسیلی هەموو پێكهاتەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان بكات‪ ،‬زانا‬ ‫رۆستایی نەیشاردەوە كە نیگەرانن‬ ‫لە وەف��دە یاوەرەكانی سەرۆكی‬ ‫هەرێم بۆ دەرەوەی كوردستان‬ ‫و چ��ەن��دی��ن��ج��اری��ش ق��س��ەی��ان‬ ‫ل��ەب��ارەوە ك����ردووە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ح��زب و الی��ەن��ە سیاسییەكانی‬ ‫تری كوردستانیش لەوبارەیەوە‬ ‫نیگەرانی خۆیان دەربڕیوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەب��ێ��ت س��ەرۆك��ای��ەت��ی هەرێم‬ ‫لەسەر بنەمای دیپلۆماسییەت‬ ‫ئەندامانی ئەو وەفدانە دیاری‬ ‫بكات و لەسەر بنەمای پسپۆڕی‬ ‫و شارەزایی دیاریان بكات نەك‬ ‫لەسەر بنەمای حزبییانە‪ ..‬رۆستایی‬ ‫شیكردنەوەیەی بۆ هۆكاری بە‬ ‫پارتیكردنی ئەو وەفدانە خستەڕوو‬ ‫رایگەیاند كە ئەوە بێ‌ حیكمەتی‬ ‫و نەشارەزاییە لە دیپلۆماسییەت و‬ ‫دووربینانە نییە لەسیاسەتدا‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەش گومانی زۆر دەخاتە سەر‬

‫ئەو وەفدان و سەردانانە‪ ،‬ئەوشە‬ ‫نیشان دەدات كە لەو سەردانانەدا‬ ‫كۆمەڵێك چاالكی ئەنجامدەدرێت‬ ‫ك��ە ح��ەز ن��اك��رێ��ت ب��ۆ خەڵكی‬ ‫كوردستان بخرێتەڕوو وە هێزو‬ ‫الیەنە سیاسەییەكانی تر بیزانن و‬ ‫بەشێوەی نهێنی بمێنێتەوە‪.‬‬

‫شیكردنەوەی ناوێت‬ ‫ب���زووت���ن���ەوەی گ��ۆڕان��ی��ش‬ ‫هاوشانی دوو هێزە ئیسالمییەكەو‬ ‫وەك���و ئۆپۆزسیۆنی راب���ردوو‪،‬‬ ‫ب���ەردەوام لەمبارەیەوە قسەی‬ ‫خۆی كردووەیو رەخنەی لە شاندو‬ ‫پێكهاتەی شاندەكانی سەرۆكایەتی‬

‫ه���ەرێ���م گ����رت����ووە‪ ،‬ع��ەدن��ان‬ ‫عوسمان ئەندامی خولی سێیەمی‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان لەسەر‬ ‫لیستی گ���ۆڕان و هەڵسوڕاوی‬ ‫دی���اری ئ��ەو ب��زوت��ن��ەوەی��ە‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكی تایبەتدا بە وااڵپرێس‪-‬ی‬ ‫وت‪ :‬ئ��ەوە پرسیاری ناوێت و‬ ‫شیكردنەوەی ن��اوێ��ت‪ ،‬چونكە‬

‫شتەكە وایەو راستە‪ ،‬پەیوەندییە‬ ‫دی��پ��ل��ۆم��اس��ی��ی��ەك��ان��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان بە حزبی كراوەو لەالیەن‬ ‫پارتی و یەكێتییەوە كۆنترۆڵكراوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە‬ ‫ئەو نوێنەرایەتییانەی كە لەدەرەوە‬ ‫ه���ەن ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی حزبین‪،‬‬

‫راكردووەكانی سوریا‬ ‫بەرپرسانی ‪ ،PYD‬سەركردەكانی پارتەكانی ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە سووریا بە (راكردوو) ناودەبەن‪ ،‬لەو بارەیەوە‬ ‫دەڵێن‪( :‬ئەوان هیچ پەیوەندییەكیان بە واقیعەوە نییە‪ ،‬ئەوەی دەیەوێ خۆی بە نیشتمانپەروەرتر بزانێ لە ئێمە‪ ،‬بابێتە‬ ‫رۆژئاوا‪ ،‬ئێمەش پشتیوانی لێ دەكەین)‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫دامەزراوەیەكی نیشتمانی نییە كە كوردستان دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫نوێنەرایەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫نە ئاساییەو نە یاساییە‬ ‫بكات‪ ،‬هەتا ئ��ەو دام��ەزراوەی��ە‬ ‫یەكێتیی نیشتمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بە نیشتمانی نەكرێت و كەسانی‬ ‫شارەزای تێدا دانەنرێت ناتوانرێت هاوپەیمانی و شەریك و خاوەن‬ ‫ئەو سیما حزبییەی لێ بكرێتەوە‪ ،‬رێككەوتننامەی ستراتیژی لەگەڵ‬ ‫ئاساییە ح��زب��ەك��ان پ��ەی��وەن��دی پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫حزبیانەی خۆیان و پەیوەندیی زۆرب����ەی ج��ارەك��ان ن��ەك هەر‬

‫خۆیان لەگەڵ دەرەوەدا هەبێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئاسایی نییە پەیوەندی‬ ‫نوێنەرایەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ل��ەالی��ەن حزبێك ی��ان دوان و‬ ‫سیانەوە كۆنترۆڵ بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫كاریگەری سلبی هەیەو بە زیان‬ ‫بۆ پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی‬

‫ب����ەش����داری ل����ەو وەف���دان���ەی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێمدا ناكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫زۆرج��اری��ش ئاگای لەو وەفدانە‬ ‫نییەو لە ئەجێنداو كارەكانیشی‬ ‫ئاگادار ناكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫رێككەوتنی ستراتیژییەوە ئەم حزبە‬ ‫كەمتر لە حزبەكانی تر قسەی‬

‫لەبارەوە كردووە‪ ،‬سەبارەت بەم‬ ‫بابەتە ئارێز عەبدوڵاڵ ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان لە لێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫ب��ە وااڵپ���رێ���س‪-‬ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم و سەرۆكایەتی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ل��ەم��اوەی راب����ردوودا بەدەست‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانەوە‬ ‫ب��ووە‪ ،‬پارتیش نەیتوانیوە ماڵی‬ ‫خۆی و ماڵی سەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫و حكومەت لەیەك جیا بكاتەوە‪،‬‬ ‫وات��ە نەیانتوانیوە پارتی وەكو‬ ‫حزب بەجیا كاری خۆی بكات و‬ ‫لەناو حكومەت و سەرۆكایەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی��ش��دا ب��ەج��ی��او وەك��و‬ ‫دام����ەزراوە ك��اری خ��ۆی بكات‪،‬‬ ‫پێویستە وەفدو شاندی حزبی جیا‬ ‫بێت لە وەفدو شاندی حكومی‪،‬‬ ‫لە دونیادا ئاساییە سەرۆكی واڵت‬ ‫ئ��ەو شاندانەی دی��اری��ان دەك��ات‬ ‫ئەندامەكانی دی���اری ب��ك��ات و‬ ‫خەڵك دی��اری بكات بۆ هەندێ‌‬ ‫بۆنەو موناسەبەی تایبەتی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبێت بەشێوەیەكی گشتی بێت‬ ‫و تەنها هی یەك حزب نەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر تەنها نوێنەرایەتی و‬ ‫پێكهاتەكەی هی یەك حزب بێت‬ ‫ئەوە نە یاساییەو نە ئاساییە‪.‬‬ ‫غیرەكردن‬ ‫س���������ەرەڕای ت��ێ��ب��ی��ن��ی و‬ ‫رەخنەو گلەیی حزب و الیەنە‬ ‫سیاسییەكان لەسەر ئەو پەیوەندییە‬ ‫دیپلۆماسییانەی سەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫لەگەڵ دەرەوەی كوردستان‪ ،‬پارتی‬ ‫پێیوایە ئەو رەخنەو گلەییانەی لە‬ ‫سەرۆكی هەرێم پارتی دەكرێن‬ ‫جگە لە غیرە ك��ردن و ناهەقی‬ ‫كردن بەرامبەر بە پارتی و خودی‬ ‫سەرۆكی هەرێم هیچی تر نییە‪.‬‬ ‫ه��ەڵ��ۆ ئ��ەح��م��ەد ك���وردە‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫پارتی و بەرپرسی لقی چواری ئەو‬

‫مەشخەڵ‬ ‫كەوڵۆسی‪:‬‬ ‫تا ئێستا‬ ‫دیپلۆماسیەت‬ ‫بە پێی میزاجی‬ ‫كەسەكانەو‬ ‫خاوەنی پالن و‬ ‫خاوەنی وەفدیش‬ ‫نییە‬

‫حزبە‪ ،‬سەبارەت بە پارتیكردنی‬ ‫وەف�����دە دی��پ��ل��ۆم��اس��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەلێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫ب��ە وااڵپ���رێ���س‪-‬ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫پارتی حزبێكی گ��ەورەو خاوەنی‬ ‫مێژوویەكی (‪ )67‬ساڵەی خەباتە‪،‬‬ ‫جەنابی سەرۆكی هەرێم كەسێكی‬ ‫بەتواناو خاوەنی كەسایەتییەكی‬ ‫جیهانییە‪ ،‬سەرۆكی هەرێمەو خۆی‬ ‫هەقی ئەوی هەیە كە وەفدەكانی‬ ‫دی��اری بكات و خۆی سەرپشكە‬ ‫كێ‌ لەگەڵ خۆی دەبات‪ ،‬تێناگەم‬ ‫رۆژنامەنووسێك یان نووسەرێك‬ ‫یان حزبێكی سیاسی پەیوەندی‬ ‫بەوەوە چییە كە سەرۆكی هەرێم‬ ‫كێ‌ دەب��ات و كێ‌ نابات لەگەڵ‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫هەڵۆ ئەحمەد كوردە ئەوەی‬ ‫وت‪ :‬كە سەرجەم ئەو گلەیی و‬ ‫رەخ��ن��ەو قسانەی ل��ەوب��ارەی��ەوە‬ ‫دەك��رێ��ن جگە ل��ە غ��ی��رەك��ردن‬ ‫لەسەرۆكی هەرێم و پارتی و‬ ‫ناهەقیكردن بەرامبەریان هیچی‬ ‫تر نییە‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ئێران و پارتی‬ ‫بەپێی هەندێ سەرچاوەی زانیاریی وااڵپرێس‪ ،‬كۆماری ئیسالمیی ئێران لە سیاسەتی نەوتی هەرێم و پەیوەندیی پارتی و‬ ‫توركیا‪ ،‬پارتی – ئۆپۆزسیۆنی سوننەی سوریا‪ ،‬گرژیی پارتی – مالكی تووڕەیەو پێی وایە كە پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫لە هەموو ئەو دۆسییانەدا خۆی خستۆتە بەرەیەكی سیاسییەوە كە پێچەوانەی ئاراستەی واڵتەكەی ئەو و سیاسەتی‬ ‫دەرەوەیەتی‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫بەشێك‬ ‫لەسەركردایەتیی‬ ‫یەكێتی دەستی‬ ‫لە قووڵبوونەوەی‬ ‫كێشەكاندا هەیە‬ ‫تەكەتوالت زۆرجار‬ ‫سوودی ماددی و‬ ‫مەعنەوی تێدایە بۆ‬ ‫ئەو كەسانەی كە‬ ‫دەیكەن‬ ‫بارودۆخی ناوخۆی‬ ‫خۆمان بەهیچ‬ ‫شێوەیەك‪ ،‬بۆ‬ ‫بەستنی كۆنگرە‬ ‫شیاو نەبوو‬ ‫یەكێتی حزبێك نییە‬ ‫بەئاسانی بتوانرێت‬ ‫بچووك بكرێتەوەو‬ ‫بەئاسانی یاریی‬ ‫بەموقەدەراتی بكرێت‬

‫دەربارەی كێشە ناوخۆییەكان‪ ،‬كۆنگرە‪ ،‬هەڵبژاردن‪ ،‬دەستەگەریی‪..‬‬ ‫د‪.‬جوان ئیحسان‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتیی یەكێتی بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫لەو باوەڕەدا نیم جیابوونەوەی رەوتێك‬ ‫كاریگەرییەكی ئەوتۆی لەسەر یەكێتی هەبێت‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫سەدر دەگەڕێتەوە‬ ‫لەكاتێكدایە موقتەدا سەدر‪ ،‬لە ‪15‬ی شوباتی ‪ ،2014‬دەستبەرداربوونی لە كاری سیاسی و داخستنی زۆربەی دامەزراوەكانی‬ ‫سەر بە رەوتەكەی لە عێراق راگەیاند و حاشای لە هەموو پەرلەمانتاران و بەرپرسانی رەوتەكەی كرد‪ ،‬بەاڵم زیا ئەسەدی‪،‬‬ ‫ئەمینداری گشتی فراكسیۆنی ئەحرار‪ ،‬بە كەناڵێكی ئاسمانی عێراقی رایگەیاندوە‪( ،‬كشانەوەی موقتەدا سەدر بڕیارێكی‬ ‫كاتییە‪ ،‬زۆریش ناخایەنێ سەدر دەگەرێتەوە گۆڕەپانی سیاسی)‪.‬‬

‫‪21‬‬ ‫*سەرەتا دەمانەوێت بپرسین‪:‬‬ ‫ئەو قەیرانانەی كە رووی لەیەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان ك��ردووە‪،‬‬ ‫هۆكارەكەی بۆچی دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫ئەم حزبە بۆچی بەردەوام كێشەی‬ ‫ناوخۆیی هەیە؟‬ ‫یەكێتی خەسڵەتێكی تێدایە‬ ‫ب��ەالی��ەك��دا ئیجابییەو بەالیەكی‬ ‫دیكەشدا سلبییە‪ ،‬یەكێتی لەسەرەتای‬ ‫دروس��ت��ب��وون��ی��ەوە ل��ەك��ۆم��ەڵ��ێ��ك‬ ‫ب���زووت���ن���ەوەی رزگ���اری���خ���وازی‬ ‫دروس���ت���ب���ووە‪ ،‬ئ��ەن��دام��ان��ی ئ��ەم‬ ‫حزبە لەئامانجە گشتییەكەدا یەك‬ ‫ب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم لەناو ك��ارە حزبی و‬ ‫سیاسییەكەیاندا ئامانجی الوەكیش‬ ‫ه��ەب��ووە‪ ،‬ئ��ەم��ە وای���ك���ردووە كە‬ ‫رووكاری جیاوازی تێدا بەدیبكرێت‬ ‫بۆ بەدیهێنانی ئامانجەكانیان‪ ،‬ئەم‬ ‫فەلسەفەیە لەناو حزبە سیاسییەكانی‬ ‫كوردستان و لەناوچەكەشدا تەنها‬ ‫لەناو یەكێتیدا باوەو زەق بۆتەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەم دەستەواژەیەش راست‬ ‫بێت و غ��ەدر نەبێت بۆ ئاراستە‬ ‫جیاجیاكانی حزب (ئەم جەمسەرە‬ ‫جیاوازانە لەگوزارشت كردن) هەر‬ ‫هەبوون‪ ،‬ئەمەش بەپێی وتەی ئەو‬ ‫هەڤااڵنەمان كە پێش ئێمە لەناو‬ ‫یەكێتیدا ب��وون‪ ،‬وات��ا ئیشی حزبی‬ ‫هەر بەمجۆرە رۆیشتووە‪ ،‬كە ئامانجە‬ ‫گشتییەكان یەك بوون‪ ،‬بەاڵم لەخوار‬ ‫ئامانجە گشتییەكانەوە كۆمەڵێك فرە‬ ‫تێگەیشتن هەبووە‪.‬‬ ‫*دەس���ت���ەواژەی (جەمسەری‬ ‫جیاواز)ت بەكارهێنا‪ ،‬گرەنتی چییە بۆ‬ ‫ئەوەی كە جارێكی دیكە جەمسەری‬ ‫جیاواز لەیەكێتی جیانەبێتەوەو‬ ‫لەئامانجە گشتییەكاندا پێكەوە بوون‬ ‫هەبێت؟‬ ‫ بەبڕوای من لەكاری سیاسیدا‬‫بەهیچ ج��ۆرێ��ك گ��ەرەن��ت��ی نییە‬ ‫بۆ جیانەبوونەوەی تەیارێك یان‬ ‫كەسێك‪ ،‬جاری واهەیە خەڵكێك بۆ‬ ‫ماوەی ‪ 4‬بۆ ‪ 5‬ساڵ ئیش دەكات و‬ ‫دواتر واز دەهێنێت‪ ،‬بۆ ئێستاش لەو‬ ‫بڕوایەدا نیم جیابوونەوەی تەیارێك‬ ‫كاریگەرییەكی وای هەبێت لەسەر‬

‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬ئەگەرچی هێزێكی سەرەكیی سەر‬ ‫گۆڕەپانی سیاسیی كوردستان و عێراق و ناوچەكەشە‪ ،‬بەاڵم ماوەی چەند‬ ‫ساڵێكە لەگەڵ هەر هەڵبژاردنێكی هەرێمی كوردستان و عێراقدا‪ ،‬دەنگی‬ ‫چاوەڕوانكراوی خۆی ناهێنێت‪ ،‬هەندێك پێیوایە كە ئەم هێزە قوربانیی‬ ‫غیابی تاڵەبانییە لە كوردستان و دواتر دووركەوتنەوەیەتی لەواڵت‬ ‫بەهۆی باری تەندروستییەوە‪ ،‬هەندێكی تریش هەموو پاشەكشەكان‬ ‫دەخەنە ئەستۆی سەركردایەتییەكەی كە زۆربەیان ماوەی (‪ )30 -25‬تا‬ ‫(‪ )35‬ساڵە كاربەدەستی گەورەو نەگۆڕی ناو ئەم هێزەن بەبێ ئەوەی‬ ‫وازبهێنن یان دەرفەتی نوێبوونەوە بە حزبەكەیان بدەن‪ ،‬هەندێكی‬ ‫تریش بارودۆخی یەكێتی دەگێڕێتەوە بۆ جیابوونەوەی نزیكەی نیوەی‬ ‫سەركردایەتی ئەم پارتەو دروستكردنی بزووتنەوەیەكی سیاسیی تر‬ ‫بەناوی بزووتنەوەی گۆڕانەوە‪ ،‬خەڵكی تریش هەیە دەیگێڕێتەوە بۆ‬ ‫دیاردەی دەستەگەری كە تاڵەبانی هەموو جارێك بۆ ناشیرینكردنی پێی‬ ‫دەوت ( كلك گرێدان)!‪..‬‬ ‫لەهەمو دۆخێكدا‪ ،‬ئێستا ئەم حزبە دووچاری چەند گرفتێكە‪،‬‬ ‫هەندێك ئومێدیان هەیە كە تێپەڕبكرێن و هی تریش هەن كە‬ ‫نائومێدن‪ .‬د‪.‬جوان ئیحسان كە ئەندامێكی سەركردایەتیی یەكێتییە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی دان بە كێشەكانی حزبەكەیدا دەنێت‪ ،‬بەاڵم لە وەاڵمدانەوەی‬ ‫پرسیارەكانماندا لە دۆخی حزبەكەی نائومێد نییە‪ .‬لەمیانی گفتوگۆیەكی‬ ‫وااڵپرێس‪-‬دا‪ ،‬وەاڵمی چەندین پرسیاری گرنگ لەبارەی ئێستاو ئایندەی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬دەداتەوە‪ ،‬ئەمەش دەقی گفتوگۆكەیە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ ،‬هەورامان كامەران‬ ‫یەكێتی‪.‬‬ ‫*زۆرك�����ەس پ��ێ��ی وای���ە كە‬ ‫ئ��ەم س��ەرك��ردای��ەت��ی و (م‪.‬س)‬ ‫ی ئێستای یەكێتی سەركەوتوو‬ ‫نەبوون لەتێپەڕاندنی كێشەكانی ناو‬ ‫یەكێتی‪ ،‬بەڵكو هەموویان بەشدارن‬ ‫لەقووڵكردنەوەی ناكۆكییەكان و‬ ‫درێژەدان بەدیاردەی دەستەگەریی‪،‬‬ ‫ئێوە لەو بارەیەوە چی دەڵێن؟‬ ‫ س��ەرك��ردای��ەت��ی و مەكتەب‬‫سیاسی یەكێتی دابەش دەبن بەسەر‬ ‫دوو بەشدا‪ ،‬بەشێكیان بەڵێ‪ ،‬دەستی‬ ‫هەیە لە قووڵبوونەوەی كێشەكان‪،‬‬ ‫باشترە بڵێین یەك ڕا نین لەسەر‬ ‫مەسەلەكان‪ ،‬كە با بڵێین ئەو سێ‬ ‫هەڤاڵەن‪ ،‬كە ئ��ەوان��ەن بەعامەی‬ ‫خۆمان پێی دەڵێن كاری تەكەتول‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬كۆمەڵێكیشی تێدایە‬ ‫لەسەركردایەتیدا‪ ،‬كۆمەڵێك كەسی‬ ‫حزبین‪ ،‬زۆر پڕۆفیشناڵن لەكاری‬ ‫ح��زب��ی��دا‪ ،‬كەسانێكی تێكۆشەرو‬ ‫خەباتگێڕن‪ ،‬ئەوانە نەچوونەتە ناو‬ ‫چوارچێوەو ن��او قەوسی ملمالنێ‬

‫تەكەتولییەكان كە مام هەمیشە پێی‬ ‫دەوت (كلك گرێدان)‪ ،‬ئەم بابەتی‬ ‫تەكەتوالتانە زۆرجار سوودی ماددی‬ ‫و مەعنەوی تێدایە بۆ ئەو كەسانە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەقۆناغی ئێستادا لەوبڕوایەدا‬ ‫ن��ی��م ك��ە ه��ی��چ ك���ام ل��ەه��ەڤ��ااڵن��ی‬ ‫سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی‬ ‫پێی خۆش بێت یان تەئیدی ئەوە‬ ‫بكات كەجیابوونەوەی باڵێك یان‬ ‫جیاوازیی بیروڕاكان بگاتە ئاستێك‬ ‫كە ریزەكانی یەكێتی پێ تێكبدرێت‬ ‫و لەهەمان كاتدا شتێكی ئاسایی‬ ‫بێت بەالیەوە‪ .‬لەو بڕوایەشدام هەر‬ ‫هەڤاڵێك یان ئەگەر ناوی بنێین هێز‬ ‫یان كوتلە پشتگیرییان لێدەكرێت كە‬ ‫نەگەیشتبێتە ناو خەتە سوورەكە كە‬ ‫ئەویش یەكێتی ناو یەكێتییە‪.‬‬ ‫*دەوت��رێ زۆرب��ەی ئەندامانی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتی خەڵكانی‬ ‫بێ دەسەاڵتن و هیچیان بەدەست‬ ‫نییەو هەموو بڕیارەكان لەدەستی‬ ‫چەند كەسێكدا كۆبۆتەوە لە(م‪.‬س) و‬ ‫بااڵتر‪ ،‬ئایا ئەمە بۆ وایە؟ بۆچی قبوڵ‬

‫دەكەن بێ دەسەاڵت بن؟‬ ‫ بینینی ج��ی��اواز ه��ەی��ە بۆ‬‫دەس���ت���ەواژەی (دەس���ەاڵت���دارو بێ‬ ‫دەسەاڵت)‪ .‬ئەگەر من وەك ئەندامێكی‬ ‫سەركردایەتی لەناو یەكێتیدا تەحەكوم‬ ‫بە تەكەتولەوە بكەم‪ ،‬یاخود بمەوێت‬ ‫بەئارەزووی خۆم كۆمەڵێك هەڤاڵ‬ ‫ب��ەالی راستدا ببەم شوێنم بكەون‬ ‫و ئەگەر بشمەوێت ب��ەالی چەپدا‬ ‫بیانبەم ل���ەدوام ب��ن‪ ،‬وە بەهۆی‬ ‫ئەمەوە بە من بوترێت بەهێز یان‬ ‫بێ هێز‪ ،‬وەڵاڵهی ئەوە هێز نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەوپەڕی بێ دەسەاڵتییە‪ ،‬هێز‬ ‫لەناو حزبدا لەپلە حزبییەكەو لەكارە‬ ‫سیاسییەكەوە سەرچاوە دەگرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی س��ەرك��ردای��ەت��ی ح��زب‬ ‫ئاشكرایە سەاڵحیاتی چۆنە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتی بیەوێت‬ ‫خ��ۆی ب���ەراورد بكات بەجێگرێكی‬ ‫سكرتێری گشتی یاخود بەراورد بكات‬ ‫بەسكرتێری گشتی‪ ،‬ئەوە (سەهوە)‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی دەس��ەاڵت��ی ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی لەشوێنی كارو پیشە‬ ‫حزبییەكەی خۆیدا پەیڕەو بۆی دیاری‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئەگەر بشوترێت پەیڕەو‬ ‫پێشێلكاری تێدا كراوە‪ ،‬بەاڵم تائەو‬ ‫ئاستە پێشێلكاری تێدا نەكراوە كە‬ ‫ئەندامی سەركردایەتی لەكاتێكدا‬ ‫خاوەن سەاڵحیەتی خۆیەتی‪ ،‬كێشە‬ ‫لەخۆیدایە ك��ە خ��ۆی بەكەسێكی‬ ‫الواز ببینێت و سەاڵحیەتەكانی خۆی‬ ‫نەبینێت‪ .‬ئێمە زۆرب���ەی زۆرم��ان‬ ‫ل��ەن��او ح��زب��دا ئیشێكمان هەیە‪،‬‬ ‫ئیشەكانیشمان بەڕێوەبردنی بەشێكە‬ ‫لەناو مەكتەبەكاندا وەكو مەكتەب‬ ‫رێكخستن یان بەڕێوەبردنی مەڵبەندو‬ ‫مەكتەبەكانیانن وەك���و زۆرب���ەی‬ ‫هەڤااڵنی س��ەرك��ردای��ەت��ی‪ .‬ئەگەر‬ ‫هاتوو ئیشەكانی خۆیان نەكردبێت‬ ‫و مەكتەبی سیاسی هاتبێت و‬ ‫تەدەخولی راستەوخۆی لەئیشەكانیاندا‬ ‫كردبێت‪ ،‬ئەوە الوازی خۆیانە كە‬ ‫قسەیان نەكردووە‪ ،‬بەپێچەوانەشەوە‬ ‫پێموانییە سەركردایەتی بەو جۆرە بێ‬ ‫دەسەاڵت بێت لەو كێشمەكێشانەی‬ ‫لەناو حزبدا روو دەدات‪ ،‬بەاڵم ئەوە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫گیولەن خەریكی سیخوڕییە لە كەركوك‬ ‫رۆژنامەی یەنی شەفەق نزیك لە حكومەتی توركیا راپۆرتێكی باڵوكردووەتەوە‌و كە تێیدا جەماعەتی فەتحوڵاڵ گیولەن لە‬ ‫كەركووك باندێكیان دروستكردووە بۆ گوێگرتن لە كەسایەتییەكانی هەرێمی كوردستان و ئەو بازرگانە توركانەی كە‬ ‫خەریكی وەبەرهێنانن لە بواری وزە و بیناسازی لە هەرێمی كوردستان‪.‬‬

‫‪22‬‬ ‫هەیە كە سەركردایەتیش سنووری‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬ئێمە تا سنوورێك سەیری‬ ‫دیاردەكان یان كێشە ناوخۆییەكان‬ ‫و بیروڕا جیاوازەكانمان ك��ردووە‪،‬‬ ‫لەزۆربەشیاندا هەڵوێستمان هەبووەو‬ ‫لەزۆریشیاندا فشارێكی زۆرم��ان‬ ‫ه��ەب��ووە ب��ۆس��ەر ئ��ەو هەڤااڵنەی‬ ‫كە بیروڕا جیاوازەكانیان كێشەی‬ ‫دروستكردووە لەناو حزبدا‪ ،‬لەهەمان‬ ‫كاتیشدا بایی ئەوەندە متمانەمان‬ ‫بەهەڤاڵەكانمان هەیە كە بتوانن یان‬ ‫هەوڵ بدەن كێشەكانیان نەگاتە ئەو‬ ‫ئاستەی لەسەر بەرژەوەندی گەورەی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان‬ ‫بكەوێت‪.‬‬ ‫* كاریگەریی غیابی مام جەالل‬ ‫لەسەر بارودۆخی یەكێتیی تاكەی‬ ‫درێژە دەكێشێت؟‬ ‫ ئەمە بۆ مێژوو و بۆ رازیكردنی‬‫ویژدانی خۆم دەڵێم‪ ،‬مام جەالل‬ ‫بەدرێژایی مێژووی خەباتی خۆی‬ ‫وەكو جەالل تاڵەبانی‪ ،‬وە بەدرێژایی‬ ‫خزمەتكردنی بۆ یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هەموو رۆژێكی حیساب‬ ‫ك��ردن ب��ووە ب��ۆ رۆژێ���ی ئ��اوەه��ا‪،‬‬ ‫بەڕاستیش گلەیی لەسەر هەڤاڵ‬ ‫م��ام ج��ەالل نییە كە بڵێین غیابی‬ ‫ئەو كێشەكەی دروستكردووە‪ .‬دوو‬ ‫شت هەیە كە پێویستە بوترێت‪،‬‬ ‫یەكێكیان ئەوەیە كە كەس ناتوانێت‬ ‫ل��ەن��او یەكێتیدا ب��گ��ات بەئاستی‬ ‫وشیاری مام ج��ەالل‪ ،‬دووەمیشیان‬ ‫ئەوەیە هەڤااڵنمان بۆ نەیانتوانی‬ ‫لەناو سەركردایەتی ئەم حزبە سوود‬ ‫وەربگرن لەمێژووی سیاسیی هەڤاڵ‬ ‫مام جەالل‪.‬‬ ‫*كۆنگرەی یەكێتی بۆ نەبەستراو‬ ‫بیانووی نەبەستنی چی بوو؟‬ ‫ بەبێ ئەوەی كە ئەمالوئەوالی‬‫پ��ێ بكەین‪ ،‬ب��ارودۆخ��ی ناوخۆی‬ ‫خۆمان بەهیچ شێوەیەك‪ ...‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك‪ ،‬بۆ بەستنی كۆنگرە شیاو‬ ‫نەبوو‪ .‬لەالیەكی دیكەوە لیژنەكانی‬ ‫ئ��ام��ادەك��اری كۆنگرە پێشوەخت‬ ‫كاتی ئەوەندەیان پێ نەدرابوو كە‬ ‫بتوانن بەتەواویی ئیشەكانیان بكەن‪،‬‬ ‫ئەوەشیان ب��ەراورد بە بارودۆخی‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ناوخۆییمان كێشە نەبوو‪ ،‬زۆربەی‬ ‫زۆری هەڤااڵنی سەركردایەتی و‬ ‫ئۆرگانەكان و مەڵبەندەكان لەیەكەم‬ ‫دەستنیشانكردنی‬ ‫س��ات��ەوەخ��ت��ی‬ ‫ب��ەرواری پلینۆم‪ ،‬پێیانخۆش نەبوو‬ ‫پلینۆم ببەسترێت و پێشیان خۆش‬ ‫نەبوو كۆنگرە بخرێتە هیچ كاتێك لەم‬ ‫كاتانەوە‪ ،‬هەتاوەكو الیەنی رێكخستنی‬ ‫سیاسیمان ت��ەواو نەبێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەبەر دڵەڕاوكێی ئەوە بوو كە نەبادا‬ ‫كێشە بكەوێتەوە ناو كۆنگرەوەو‬ ‫ببێتە مایەی هەڵوەشاندنەوە‪.‬‬ ‫*زۆر لەیەكێتییەكان لەناو‬ ‫خۆیاندا سەركردایەتی یەكێتیی بە‬ ‫(ماوە بەسەرچوو) لەقەڵەم دەدەن‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ رەچاوكردنی وەزعی یەكێتی‬ ‫لەو دۆخە بێدەنگن؟‬ ‫ ئێمە حزبێكی سیاسیین‪،‬‬‫پەرلەمانی واڵتێك نین‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫دیكەوە دامەزراوەیەك نین دەستووری‬ ‫واڵتێك بمانبات بەڕێوە‪ ،‬یان ویالیەتی‬ ‫حكومەتێك بین پێویستمان بەوە بێت‬ ‫دەستورێكی یاسایی بمانبات بەڕێوە‪.‬‬ ‫ئێمە حزبێكی سیاسیین و خۆمان‬ ‫تەحدیدی پەیڕەوی خۆمان كردووە‪،‬‬ ‫كاتێكیش ت��ەح��دی��دی پ��ەی��ڕەوی‬ ‫خۆمانمان كردووە‪ ،‬بۆ بەرژەوەندیی‬ ‫حزبەكەمان ب���ووە‪ ،‬م��رۆڤ خۆی‬ ‫یاسای دروستكردووە‪ ،‬بۆیە چەند‬ ‫س��اڵ جارێك هەمواردەكرێتەوە‪.‬‬ ‫پەیڕەویش لەالیەن كۆمەڵێك هەڤاڵی‬ ‫حزبی كە ی��ەك فكرەی فەلسەفی‬ ‫حزبی كۆیكردوونەتەوە داڕێ��ژراوە‪،‬‬ ‫ئەمە مانای ئ��ەوە نییە كە لەژێر‬

‫هیچ فشارو بارودۆخێكدا ناكرێت‬ ‫دەستكاری بكرێت‪ .‬لەناو پەیڕەودا‬ ‫رۆژێ��ك دی��اری ك��را كە كۆنگرەی‬ ‫تێدا ببەسترێت‪ ،‬ب��ەاڵم من لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەدام دوو مانگ و سێ مانگی‬ ‫بەر لەكۆنگرە تەحدیدی ئەوە دەكات‬ ‫ك��ە ك��ۆن��گ��رەی ت��ێ��دا دەبەسترێت‬ ‫ی��ان ن��ا‪ .‬ب��ەرژەوەن��دی ح��زب لەوە‬ ‫بەبااڵتر دەبینم كە بیبەستیتەوە‬ ‫بەمێژوویەكەوە یان تێكستێكەوە كە‬ ‫جاری وا هەیە ئەو تێكستە دەبێتە‬ ‫ه��ۆی تێكدانی ش��ی��رازەی حزبەكە‬ ‫لەمسەرەوە بۆ ئەوسەر‪.‬‬ ‫*ه��ەرك��ەس��ێ��ك چ���اودێ���ری‬ ‫بارودۆخی یەكێتی بكات پێی وانییە‬ ‫كە كێشەی دەستەگەریی كۆتایی‬ ‫هاتبێت‪ ،‬رەگی ئەم كێشەیە چییەو‬ ‫بۆ ناتوانرێت جڵەو بكرێت؟‬ ‫ م��ەس��ەل��ەی دەس��ت��ەگ��ەری‬‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ەب��ی��رك��ردن��ەوەی‬ ‫رۆژه��ەاڵت��ی��ان��ەوە ه��ەی��ە‪ ،‬هاوكات‬ ‫باسدەكرێت كە حزبە ئەوروپییەكانیش‬ ‫ئ��ەم دی��اردەی��ەی��ان تێدایە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی بیركردنەوە‬ ‫لەواڵتی ئێمەو لەمجۆرە كەلتورانە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ی��ەك��ێ��ك ل����ەڕووی س��ۆزو‬ ‫رۆح��ان��ی��ی��ەوە قسە ب��ك��ات‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫چ��واردەورەك��ەی شوێنی دەك��ەون‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی سەر بەناوچەی خۆیان‬ ‫ی��ان ه��ۆك��اری دیكە‪ ،‬ئ��ەم حاڵەتە‬ ‫ل��ەن��او یەكێتیشدا ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەدڵنیاییەوە زۆربەی زۆری ئەندامانی‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی یەكێتی بەتایبەت‬ ‫گ��ەن��ج��ە خ��وێ��ن��ەوارەك��ان‪ ،‬دوای‬

‫فەلسەفەو پەیڕەوی سەرەكی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان ك��ەوت��وون‪،‬‬ ‫نە منەتیان بەهیچ تەكەتولێكی ناو‬ ‫حزبەو نەدوای هیچ تەكەتولێكی ناو‬ ‫حزبیش كەوتوون‪ ،‬بۆیە دەیانبینیت‬ ‫زۆر بوێرانەو ئازایانە قسە لەسەر‬ ‫حاڵەتەكان دەكەن و زۆر خەمخۆریشن‬ ‫بۆ یەكێتیی ناو یەكێتیی نیشتمانی‪،‬‬ ‫بەویژدانیشەوە دیارییانكردووە كە‬ ‫وەكو حزب كەموكورتیمان هەیەو‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی دی��ك��ەش��ەوە بەرگریی‬ ‫لەحزبەكەیان دەكەن‪.‬‬ ‫*پێت وانییە ئەگەر بەتەواوی‬ ‫گرفتە ناوخۆییەكانی چارەسەر‬ ‫نەكرێن‪ ،‬كاریگەریی لەسەر ئەندامان‬ ‫و الیەنگرانی یەكێتی دەبێت‪،‬‬ ‫بەتایبەت بۆ كاتی هەڵبژاردنەكان؟‬ ‫ لەو بڕوایەدا نیم‪ ،‬نیگەرانی‬‫لەهەمووماندا دروستبووە‪ ،‬بێتاقەتی‬ ‫ك��ردووی��ن‪ ،‬كاریگەریی نێگەتیڤی‬ ‫كردووەتە سەر الیەنی دەروونیمان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم وام��ان لێدەكات زیاتر توند‬ ‫ت��ر بین و گڕوتینێكی زیاترمان‬ ‫تیادا دروس��ت��دەك��ات‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫ئامانجی یەكەممان ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫دۆست و الیەنگرانی خۆمان لێمان‬ ‫زوی��ر نەبن و لێمان نەتەكێنەوە‪،‬‬ ‫ئێمەش ئ��ەوەن��دە بێ دەس��ەاڵت و‬ ‫دەستەوەستان ناوەستین‪ ،‬یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی حزبێكە مومكین نییە بەو‬ ‫پلەیە كە بڵێین هیچ كاریگەرییەكی‬ ‫نامێنێت لەسەر ساحەی سیاسیی‪،‬‬ ‫حزبێك نییە بەئاسانی بتوانرێت‬ ‫بچووك بكرێتەوەو بەئاسانی یاریی‬ ‫بەموقەدەراتی بكرێت‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫هەر پێشبڕكێیەك لەناو ئەم حزبەدا‬ ‫هەیە بۆ بەهێزكردنی یەكێتی‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەموومان دەستخۆشی لێدەكەین‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر ملمالنێیەكی سیاسی ببێتە‬ ‫مایەی بچووكبوونەوەی یەكێتی‪،‬‬ ‫هەندێك كەسی دواك��ەوت��وو كە‬ ‫بەهێزیی لەهێزی بازوودا دەبیننەوە‬ ‫یاخود لەهێزی دیكەدا‪ ،‬ئەو كەسانەی‬ ‫كە بە بێ هێزی دادەنێن یەكەم كەسە‬ ‫كە رووبەڕوویان دەوەستێتەوە‪.‬‬

‫ئازادی بۆ ئۆجەالن‬ ‫پارتی ئاشتی و دیموكراتی ‪ ،BDP‬لەگەڵ پالتفۆرمی «لەپێناو ئاشتیدا ‪ ،‬ئازادی بۆ ئۆجەالن ببەن»‪ ،‬لە رۆژی پێنجشەممەوە‬ ‫دەستی كردووە‪ ،‬ئەویش بە دانانی كۆكردنەوەی واژۆ بۆ ئازادی ئۆجەالن كە لەساڵی ‪1999‬وە لە زیندانی ئیمرالیدایە‬ ‫لە توركیا‪.‬‬ ‫وا بڕیارە لەو هەڵمەتەدا یەك ملیۆن و ‪ 220‬هەزار واژۆ لە شاری ئامەد و دەوروبەری كۆبكەنەوە‪ ،‬بۆ داواكردنی‬ ‫ئازادكردنی ئۆجەالن‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫دۆخی یەكێتی و گەمەی نەیارانی‪!..‬‬ ‫لەتیف شێخ عومەر‪،‬‬

‫لێپرسراوی مەڵبەندی رێكخستنی سلێمانی‪ ،‬راشكاوانە‪ ،‬بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫حزبێك زیاتر لە (‪ )20‬ساڵ دەسەاڵتی بەدەستەوە‬ ‫بووبێت‪ ،‬بێشك هەڵەو كەموكورتی هەر دەبێت‬

‫ئەو حزبانەی كە‬ ‫پڕوپاگەندەمان‬ ‫لەبەرامبەردا‬ ‫دەكەن‪ ،‬مەلەفیان‬ ‫وا رووناك نییە‬

‫ئۆپۆزسیۆن خۆیشیان كە چوونە دەسەاڵتەوە‪ ،‬تووشی ئەو‬ ‫كێشەیە دەبنەوە كە تووشی الیەنەكانی تریان كردووە‬

‫ل��ەت��ی��ف ش��ێ��خ ع��وم��ەر‪،‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی م��ەڵ��ب��ەن��دی (‪)1‬‬ ‫ی (ی‪.‬ن‪.‬ك) راش��ك��اوان��ە بۆ‬ ‫«وااڵپرێس» دەدوێ و لەبارەی‬ ‫ب��ەڕێ��وەچ��وون��ی ك��اروب��اری‬ ‫مەڵبەندەكەیەوە دەڵێت‪ :‬بۆ‬ ‫دروشم ئەمە ناڵێم‪ ،‬لەوكاتەوەی‬ ‫بووم بە بەرپرسی مەڵبەندی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬سەرئێشەیەكم لەناو‬ ‫مەڵبەنددا بۆ دروستنەبووە‪.‬‬ ‫لەم چاوپێكەوتنەدا كە لەگەڵیدا‬ ‫ئەنجامدراوە باس لەو پیالن و‬ ‫گەلەكۆمەكێیەش دەك��ات كە‬ ‫ماوەی (‪ )4‬ساڵ زیاترە لەسەر‬ ‫حزبەكەی «یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫بەڕێوەدەچێت‪.‬‬ ‫كوردستان»‬ ‫لەبارەی ئەو دوو هەڵبژاردنە‬ ‫چ��ارەن��ووس��س��ازەی ل��ەب��ەردەم‬ ‫یەكێتیدایەو وەك��و مەڵبەندی‬ ‫یەكێتیش چیان بۆ ئەو هەڵمەتە‬ ‫ئامادە كردووە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬وەكو‬ ‫مەڵبەندی (‪)1‬ی رێكخستنی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لەسەر بەرنامەیەك‬ ‫رێ��ك��ك��ەوت��ووی��ن ك��ە هەموو‬ ‫رەخنەو گلەییەكانمان بەالوە‬ ‫بنێین و بە یەكگرتوویی هەوڵمان‬ ‫بكەین بەیەك بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ئەو هەڵمەتەی كە هەموومان‬ ‫رێككەوتووین لەسەری‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬ئارام حسێن‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫كوردستان سەرچاوەی دابینكردنی وزە‬ ‫دیڤید كۆران‪ ،‬جێگری بەرێوەبەری بنكەی ئەنجوومەنی ئەتلەسی لە واشنتن‪ ،‬پێیوایە كلیلی بە ئەندامبوونی توركیا لە‬ ‫یەكێتی ئەوروپا دابینكردنی سەرچاوەی وزەیە‪ ،‬پێشیوایە كە باشترین سەرچاوە لە دابینكردنی وزە بۆ توركیا هەرێمی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬بۆیە لە ئایندەدا ئەو ناوچەیە دەبێتە سەرچاوەیەكی گرنگی دابینكردنی وزە‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫ئەوانەی هێرش‬ ‫دەكەنە سەر یەكێتی‪،‬‬ ‫رێككەوتوون لەسەر‬ ‫ئەوەی كە دەسەاڵت‬ ‫و نفوزی یەكێتی كەم‬ ‫بكەنەوە‬

‫* بەتایبەتی ل��ەدوای ئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردنی (‪ )9/21‬و(‪« )7/25‬یەكێتی»‬ ‫كەوتەبەردەم نەشتەری برینداركردن‪،‬‬ ‫دەتوانیت هۆكاری ئەو برینداركردنەم‬ ‫پ��ێ بڵێیت ی��ان بەشێوەیەكی تر‬ ‫هۆكارەكانی ئەو پاشەكشێیەی «یەكێتی»‬ ‫لەچیدا دەبینیتەوە؟‬ ‫ لەگەڵ ئەوەدا كە نامەوێت بەهیچ‬‫جۆرێك پاساو بۆ هەڵەو كەموكورتییەكان‬ ‫چ لەبارەی حوكمڕانێتیكردنمانەوە یان‬ ‫لەبارەی حزبایەتیكردنمانەوە بێنمەوە‪،‬‬ ‫ئەو ئەنجامەی كە لە (‪ )9/21‬و(‪)7/25‬‬ ‫دا‪ ،‬هێنامان‪ ،‬هۆكارەكەی هەر ئەوەندە‬ ‫نەبوو كە هەڵەو كەموكورتیمان هەبوو‪.‬‬ ‫ئێمە پێش خەڵكیش‪ ،‬گلەییمان هەبووەو‬ ‫رەخنەمان لە وەزع��ی ناو «یەكێتی»‬ ‫گرتووەو داوای چاككردنیشمان كردووە‪.‬‬ ‫ه��ەر حزبێكیش زیاتر لە (‪ )20‬ساڵ‬ ‫دەسەاڵتی بەدەستەوە بووبێت بێشك‬ ‫هەر هەندێك هەڵەو كەموكورتی دەبێ و‬ ‫لەسەریەكیش كەڵەكە دەبێ و دەنگدەری‬ ‫لێدەكاتەوەو دەنگدەری لێ زویر دەكاو‬ ‫دەنگدەریشی لێ دووردەخاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمە ه��ەم��ووی نییەو ئەمە نیوەی‬ ‫حەقیقەتەكەیە‪ ،‬نیوەی دووەم��ی ئەو‬ ‫حەقیقەتە ئەوەیە ئێمە چوارساڵ زیاترە‬ ‫گەلەكۆمەكێی و پڕوپاگەندەی ئیعالمیمان‬ ‫لەسەرە‪ ،‬زی��اد لە چەند كەناڵێك بە‬ ‫بینراو بیستراو نووسراوەوە بەشدارن‬ ‫تێیدا‪ ،‬هەموو ئەو كەنااڵنەش بەرنامەی‬ ‫«یەكێتی» كارەكتەرەكانی «یەكێتی»‬ ‫دەستكەوتەكانی «یەكێتی» مێژووی‬ ‫«یەكێتی» یان كردووەتە ئامانج‪ ،‬ئەمە‬ ‫الی هەمووكەسێك ئاشكرایە‪.‬‬ ‫ب��ا رۆشنتر ل��ەس��ەر ئ��ەو هێرشە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫بووەستم‪ ،‬هەر هاوواڵتییەك كە ئێوارە‬ ‫دەڕواتەوەو دوای پشوودان‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كۆنترۆڵی سەتەالیتەكەی بەدەستەوە‬ ‫دەگ��رێ��ت‪ ،‬بچێتەسەر ه��ەر كەناڵێك‬ ‫دەبینێ ه��ێ��رش ب���ەردەوام���ە لەسەر‬ ‫كارەكتەرو مێژوو و دەستكەوتەكانی‬ ‫«ی��ەك��ێ��ت��ی» ت���ەڕو وش��ك ب��ەی��ەك��ەوە‬ ‫دەسووتێنێ‪ ،‬ناشرینی و جوانییەكان‬ ‫هەمووی لە ناشرینیدا كۆدەكاتەوە‪،‬‬ ‫هەموو دەستكەوتێك گومانێك دەخاتە‬ ‫پشتییەوە‪ ،‬شتێكی جوانی لەم واڵتەدا‬ ‫نەهێشتووە كە هاوواڵتیان دڵیان پێیخۆش‬ ‫بێت! بەدگومانییەكی لە نێوان «یەكێتی»‬ ‫و خەڵكدا دروستكردووە كە بەشێكی‬ ‫وەستاوەتەسەر پڕوپاگەندە كە گەلێك‬ ‫زانیاری و داتاو فاكتی نیوە راست و‬ ‫زۆر درۆی تێكەڵ كردووە‪ ،‬تێكەڵەیەكی‬ ‫بۆ دروستكردووە كە وێنایەكی ناشرین‬ ‫دەدات بە مێژوو بە دەستكەوتەكان‬ ‫و بە كادیرەكان و بە سەركردەكانی‬ ‫«یەكێتی» ئەمە بەدرێژایی (‪ )4‬ساڵ‬ ‫زیاترە بەردەوامەو هێشتا نەوەستاوە‪،‬‬ ‫وای لێهاتووە وێنەیەكی رەشی ناشرینی‬ ‫بۆ «یەكێتی» دروستكردووە كە زۆركەس‬ ‫دڵی نەیهێنێت‪ ،‬دەنگبدات بەم وێنەیە‬ ‫كە لە خەیاڵدانی ئەودا دروستیكردووەو‬ ‫نەخشاندوێتی‪ .‬بەداخێكی زۆرەوە‬ ‫لەم گەلەكۆمەكییەدا زیاتر لە حزبێك‬ ‫و دوان بەشداربوون تێیدا‪ .‬خاڵێكی‬ ‫جەوهەری تر كە پێویستە هاوواڵتیان و‬ ‫ئەندام و الیەنگرو كادیرانی «یەكێتی»‬ ‫بیزانن ئەوەیە‪ ،‬هەموویان‪ ،‬مەبەستم‬ ‫لەو هێرشبەرانەیە‪ ،‬بە پاڵنەری جیاجیا‬ ‫دەسەاڵت و نفوس و دەسەاڵتی «یەكێتی»‬ ‫مەترسی ب��ووە بۆیان‪ ،‬رێككەوتوون‬ ‫لەسەر ئەوەی ئەو دەسەاڵت و نفووسە‬ ‫كەم بكەنەوە‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ك��ە م��ن ل��ێ��ی دەت��رس��م‬ ‫ك��ەم��ب��وون��ەوەی سەنگی دەس��ەاڵت��ی‬ ‫«یەكێتی» و كاڵبوونەوەی قورساییەتی لە‬ ‫هاوكێشەی سیاسی كوردستان و عێراقدا‪،‬‬ ‫بەو كاڵبوونەوەیە دیموكراسی و ئازادی‬ ‫لەم واڵتەدا دەخاتە بەردەم مەترسییەكی‬ ‫گەورە‪ ،‬لەبەرئەوەی «یەكێتی» تاوەكو‬ ‫ئێستاش سەنگەری پتەوی هەم بەدیهێنان‬ ‫و هەم پاراستنی ئازادی و دیموكراسی‬ ‫ب���ووە‪ ،‬ه��اوواڵت��ی��ان و دەستەبژێرە‬ ‫سیاسی و رۆشنبیرەكانی ئەم واڵتەش‬ ‫ئەگەر ویژدانیان بكەنە حەكەم‪ ،‬زۆر‬ ‫چاك دەزانن بەو قەدەرەی كە ئێستا‬ ‫«یەكێتی» تێكەوتووە ل��ە گۆڕەپانە‬

‫سیاسییەكەدا ئ��ازادی و دیموكراتی و‬ ‫دەستكەوتی گەورەی خەڵكی كوردستان‬ ‫دەكەوێتە مەترسییەوە‪.‬‬ ‫* ب��ەدی��اری��ك��راوی ئ��ەو حزبانە‬ ‫كامانەن كە ماكینەی میدیایان دژ بە‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) خستووەتەگەڕ؟‬ ‫ هیچ شتێكی ش����اراوە نییە‪،‬‬‫ماكینەیەكی ئیعالمی كە لە تەلەفزیۆنی‬ ‫‪ KNN‬بە هاوئاهەنگی هەندێك كەناڵی‬ ‫تر كە ن��اوی��ان لەخۆیانناوە ئەهلی‪،‬‬ ‫دەست تێكەاڵون‪ ،‬هەروەها تەلەفزیۆنی‬ ‫«سپێدە»و «پەیام»و هەندێك كەناڵی تر‬ ‫كە لەسەر هاوپەیمانی ئێمە حسێبن‪،‬‬ ‫دەستیان لەو پڕۆسەیەدا هەبووە‪.‬‬ ‫* ئەوەی كە پەیوەندی بەو الیەنە‬ ‫سیاسییە نەیارانەوە هەبێت بەرامبەر بە‬ ‫«یەكێتی» تۆ روونتكردەوە‪ ،‬بەاڵم ئایا‬ ‫بەرامبەر بەمە هەست ناكەیت میدیای‬ ‫«یەكێتی» لە ئاستی ئەو پڕوپاگەندانەی‬ ‫ئەواندا نەبووەو نییە‪ ،‬هەست ناكەیت‬ ‫میدیای «یەكێتی» ل��ەم قۆناغەدا‬ ‫میدیایەكی الوازە؟‬ ‫ وەك���و كادیرێكی «یەكێتی»‬‫تەنها گلەییەكم لە میدیای خۆمان‬ ‫هەبێت‪ ،‬ل��ەوەوە نییە كە بەشێوەی‬ ‫ئەوان و بە مەنتیقی ئەوان بەرەنگاریان‬ ‫نەبۆتەوە‪ ،‬گلەییەكەی من لەوەوەیە‬ ‫كە نەیتوانیوە سەروەرییەكانی ئێمە‪،‬‬ ‫دەستكەوتەكانی ئێمە‪ ،‬الیەنە جوانەكانی‬ ‫ئێمە‪ ،‬جیاوازییەكانی ئێمە لەگەڵ‬ ‫ئەوان دەربخات‪ ،‬گلەیی من لە میدیای‬ ‫خۆمان ئەوەیە ئەم شەڕی ئیعالمییەی‬ ‫بە شێوازێك نەكردووە كە الیەنە جوان‬ ‫و رۆشنەكانی «یەكێتی» نیشان بدات‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەدا خەڵك بخاتە ب��ەردەم‬ ‫ب��ەراوردك��اری��ی��ەك ك��ە تاریكییەكانی‬ ‫ئەوان لەكوێدایەو رۆشنییەكانی ئێمەش‬ ‫كەوتۆتە كوێوە‪.‬‬ ‫گلەییەكەی من ل��ەوێ��وە دەست‬ ‫پێدەكات كە میدیاكەمان نەیتوانیوە‬ ‫بەشێوەیەكی كاریگەر قوربانییەكانمان‬ ‫ل��ە پێناوی ئ���ازادی و دیموكراسیدا‬ ‫ب��خ��ات��ەڕوو‪ ،‬گومانی تێدا نییە ئەو‬ ‫ئ���ازادی و دیموكراسییەی ئەمڕۆ لە‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا دەبینرێت ب��ە هەموو‬ ‫كەموكوڕییەكانیشیەوە بەخوێن و بە‬ ‫قوربانییەكانی الیەنگرو دۆس��ت��ان و‬ ‫جەماوەرەكەی ئێمە بووە كە زۆربەی‬ ‫زۆری ماڵەكانی كوردستانی گرتۆتەوە‪،‬‬ ‫بەداخەوە میدیای ئێمە بەشێوەیەكی‬ ‫فراوان نەیتوانیوە ئەو جیاوازیانە نیشان‬

‫ب��دات‪ .‬لەوەختێكدا ئەو حزبانەی كە‬ ‫پڕوپاگەندە دەكەن بەرامبەرمان‪ ،‬رەنگە‬ ‫مەلەفیان بەرامبەر بە ئازادی و پڕۆسەی‬ ‫دیموكراسی و لێبووردەیی و جیاوازی‬ ‫و قبوڵكردنی ج��ی��اوازی‪ ،‬مەلەفێكی‬ ‫وا رووناكیان نەبێت! گرنگتر لەوانە‬ ‫ئێستاش «یەكێتی» پارێزەری ئەو ئازادی‬ ‫و دیموكراسییەیە‪ ،‬بەداخەوە لە بەرامبەر‬ ‫ئەم دەستكەوتە جوانانەدا میدیای ئێمە‬ ‫نەیتوانی ئەمانە بكاتە مەسەلەیەكی زۆر‬ ‫گرنگ و پێویست‪ .‬هیچ میدیایەك‪ ،‬هیچ‬ ‫حزبێك ناتوانێت بێ قەزیەی گەورە‬ ‫بژێت‪ ،‬ئەگەر میدیایت دەبێت پەیامت‬ ‫پەیامێكی راستەقینەو سەردەمیانەو‬ ‫ل��ەگ��ەڵ واق��ی��ع��ەك��ەدا ب��ێ��ت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫حزبێكی نەتەوەییت پێویستت بەوەیە‬ ‫ئەجندەیەكی نەتەوەییت هەبێت‪،‬‬ ‫ئەگەر حزبێكی چینایەتیت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫حزبێكی سۆسیال دیموكراتیت‪ ،‬پێویستت‬ ‫بەوەیە كە دروشمەكانت ئامانجەكانت‬ ‫دەستكەوتەكانت وەكو قەزیەیەك نیشان‬ ‫بدەیت‪.‬‬ ‫* هەست ناكەیت بەشێك لەو‬ ‫پڕوپاگەندانە كە حزبە نەیارەكانی‬ ‫«یەكێتی» كردوویانە بۆ «یەكێتی»‬ ‫بەشێكیان راس��ت بن‪ ،‬وەك��و ئەوەی‬ ‫بەرپرسی یەكەم و دووەم��ی زۆرێك‬ ‫لە ئۆرگانەكان و هەندێك لەوانەی لە‬ ‫ئیدارەی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا‬ ‫كاریان هەیە‪ ،‬زۆرێ��ك لەو ئەركەی‬ ‫لەسەر شانیان ب��ووە نابەرپرسیارانە‬ ‫بەڕێوەیان بردووە‪ ،‬هەندێكیشیان بەڵگە‬ ‫پشتڕاستی كردوونەتەوە؟‬ ‫ ه��ی��چ ح��زب��ێ��ك ب��ێ ه��ەڵ��ەو‬‫ك��ەم��وك��ورت��ی نییە‪ ،‬ب��ەرام��ب��ەر ئەو‬ ‫كەموكورتیانەش چاوەڕێی ئەوە دەكەین‬ ‫كە دەنگەكانمان كورت بێنێت! بەاڵم‬ ‫ئ��ەوە نیوەی راستییەكەیە‪ ،‬نیوەكەی‬ ‫تری ئەوەیە پڕوپاگەندەیەك بە بەرنامە‬ ‫كاری لەسەر كردووین‪ ،‬بەردەوامیش‬ ‫كارمان لەسەر دەكات! من دەمەوێت‬ ‫ئ��ەوەش بڵێم ئەو هەڵمەتە جانبێكی‬ ‫كاریگەری وایداناوە لەسەر هەست و‬ ‫گۆشی هاوواڵتیان‪ ،‬لەسەر عەقڵییەتی‬ ‫تەقیمكردنیان كە رەنگە وەكو مارەكەی‬ ‫مام هۆمەر بچێتە ملی ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫لەكاتێكدا بچنە ن��او دەس��ەاڵت��ەوە‪،‬‬ ‫كاتێك تۆ سیاسەتی ئیعالمیت وابێت‬ ‫ه��ەم��ووش��ێ��ك ن��اش��ری��ن ب��ك��ەی��ت‪ ،‬بە‬ ‫بەرچاوی هاوواڵتیانەوە لە هەمووشتێك‬ ‫ناڕازی بیت بەباش و خراپییەكانیەوەو‬

‫توركیا و یەكێتی ئەوروپا‬ ‫دوای خاوبوونەوەی پەیوەندییەكان و وەستانی دانووستاندنەكانی توركیا لەگەڵ یەكێتی ئەوروپا بۆ ماوەیەكی زۆر‪ ،‬جارێكی‬ ‫تر توركیا بەئەندامبوونی لە یەكێتیی ئەوروپا خستەوە بەرنامەی كاری خۆی‪ .‬لە ئێستادا كە چەندین كێشە و تەنگژەی‬ ‫نێوخۆیی توركیا رێگرە لە بەردەم هەنگاوەكانی فراوانكردنی یەكێتی ئەوروپا و بەئەندامبوونی توركیا لە یەكێتی ئەوروپا‪،‬‬ ‫توركیا دەیەوێت لە رێگەی چارەسەری ئاشتی لەگەڵ ئۆجەالن بەشێكی ئەو گرفتە ناوخۆیی و سیاسییانەی توركیا كەم‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬

‫‪25‬‬ ‫ئینەیەك‪ ،‬بەاڵمێك ب��دۆزی��ت��ەوە لە‬ ‫هەمووشتێك‪ ،‬گومان بخەیتەسەر هەموو‬ ‫كارێك كە لەم واڵتەدا بكرێ و كرابێت‪،‬‬ ‫وەختێك خۆت دەچیتە ناو دەسەاڵتەوە‬ ‫خ��ەڵ��ك فێردەبێت بەهەمانشێوەو‬ ‫بەهەمان عەقڵییەتەوە تەعامولت لەگەڵدا‬ ‫بكات‪ ،‬دیسانەوە خۆیان تووشی ئەو‬ ‫كێشەیە دەبنەوە كە تووشی الیەنەكانی‬ ‫تریان كردووە‪ .‬لەبەرئەوە پێموایە كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لەم چوارساڵەدا ژیانیان لەناو‬ ‫حوكمڕانێتی كوردیدا‪ ،‬لەناو دەسەاڵتدا‬ ‫بەرامبەر هاوواڵتییەكانی خۆیان تووشی‬ ‫بەدگومانی و ب��ێ متمانەیی دەب��ن‬ ‫و رووب����ەڕووی چ��وار ساڵی سەخت‬ ‫دەبنەوە‪.‬‬ ‫* لەماوەی ئەو قسانەی تۆ كردت‬ ‫ئەوەم بۆ ئاشكرا بوو كە هەتا ئێستا‪،‬‬ ‫هێشتا ناڕۆشنییەك لەناو سیاسەتی‬ ‫یەكێتیدا هەیە‪ ،‬ئایا ئەو ناڕۆشنییە لەناو‬ ‫سیاسەتدا بەرامبەر ئەو چەند هەڵبژاردنە‬ ‫چ��ارەن��ووس��س��ازەی لەبەردەمیایەتی‬ ‫زەرەری زیاتری لێنایەت؟‬ ‫ من نازانم مەبەستت لە ناڕۆشنی‬‫چییە لە سیاسەتی یەكێتیدا‪ ،‬بەاڵم من‬ ‫دەم��ەوێ��ت گ��ەورەت��ر ل��ەوەت بۆ باس‬ ‫بكەم‪ ،‬هێشتا هۆكارو كێشە سیاسیی‬ ‫و ئابووری و حوكمڕانی و حزبییەكانی‬ ‫كورتهێنانی هەڵبژاردنی (‪ )9/21‬چارەسەرو‬ ‫دی���اری ن��ەك��راون لەناو»یەكێتی»دا‪،‬‬ ‫تاكو هەموو ئ��ەو ناڕۆشنیانە لەناو‬ ‫بەشە جیاجیاكاندا بسڕێتەوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫فریانەكەوتووین دەستبەرین بۆ ناو‬ ‫ماڵی خۆمان‪ ،‬دوو هەڵبژاردنی تازەو‬ ‫چارەنووسسازی تر بەرۆكی گرتووین‬ ‫و ناچاربووین لە بەشێك لە ئەجندەی‬ ‫چاكسازی‪ ،‬لە پیاچوونەوەكانی خۆمان‬ ‫دەست هەڵبگرین بۆ ئامادەسازی بۆ‬ ‫دوو هەڵبژاردنی گ���ەورە‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫موقابیلی ئ��ەوەدا ئێمە ئەم بەرنامەی‬ ‫هەڵبژاردنە‪ ،‬بەرنامەی لیستەكانمانە‬ ‫بۆ حوكمڕانی‪ ،‬بۆ بەشداریكردن لە‬ ‫حوكمڕانیدا‪ ،‬بەرنامەی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگا بەڵێن و پەیمانەكانی لیستەكەی‬ ‫ئێمەیە بۆ جێبەجێكردنی داواكارییەكانی‬ ‫خەڵك لەچوارچێوەی یاسای ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكاندا‪ ،‬ئ��ەم بەرنامەیەمان بۆ‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا بەرنامەیەكی حزبی‬ ‫نییە ئەوەندەی بەرنامەیەكە وەكو باسم‬ ‫كرد بۆ جێبەجێكردنی داخوازییەكانی‬ ‫خەڵك‪ ،‬بۆیە ئێمە لەوێوە دەتوانین‬ ‫كایەی ناو كێشەكانی خۆمان لەكایەی‬

‫ن��او حوكمڕانی‪ ،‬مەبەستم لە دام و‬ ‫دەزگاكانی حكومەتە‪ ،‬جیابكەینەوە‪.‬‬ ‫* ترسێكی زۆر گ���ەورە لەناو‬ ‫خەڵك و «یەكێتی» دا‪ ،‬هەیە‪ ،‬باس‬ ‫لەوە دەكرێت سەركردایەتی «یەكێتی»‬ ‫سەركردایەتییەكە هەر خەریكی كێشە‬ ‫هەڵواسراوەكانی خۆیەتی و خەریكی‬ ‫ئەو پرسە چارەنووسسازانە نییە كە‬ ‫لەبەردەمیایەتی‪ ،‬ئەگەر ئەمەش وابێت‬ ‫دی���ارە زەرەری گ���ەورەی ل��ێ��داوەو‬ ‫لێشی دەدات‪ ،‬بەبۆچوونی تۆ ئایا‬ ‫سەركردایەتی «یەكێتی» هەر خەریكی‬ ‫خۆیەتی‪ ،‬یان خەریكی چارەسەری كێشە‬ ‫هەڵواسراوەكانیەتی؟‬ ‫ ئ��ەگ��ەر مەبەستت م��ێ��ژووی‬‫دوورودرێژی «یەكێتی» بێت قسەیەكەو‬ ‫ئەگەر مەبەستت ئێستاش بێت قسەیەكی‬ ‫تر هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫* مەبەستم لەم قۆناغەی ئێستایە؟‬ ‫ هەموو ئ��ەو گشتاندنانە بۆ‬‫«یەكێتی» و غەیرە «یەكێتی» ش‪،‬‬ ‫راست دەرناچێت‪ ،‬رەنگە بەشێك لە‬ ‫قیادەو نا قیادەی «یەكێتی» خەریكی‬ ‫خۆی بێت‪ ،‬رەنگە بەشێكیشی وانەبێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم سیاسەتی گشتی «یەكێتی»‬ ‫بەشێوەیەكە سیاسەتی خزمەتكردنە‬ ‫بەخەڵك‪ ،‬بە كەموكورتییەكانیشیەوە‬ ‫كە رووی��ان��داوە‪ .‬سیاسەتی خۆخەریك‬ ‫بوون بووە بە خەمەكان و داواك��اری‬ ‫و داخ���وازی ه��اوواڵت��ی��ان��ەوە‪ ،‬رەنگە‬ ‫كەموكورتیش لەو نێوانەدا روویاندابێت‪.‬‬ ‫دیارە لەناو حزبێكی وا گەورەشدا كە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی بەدەستبێت ب��ەو هەموو‬ ‫ئیمتیازاتانەوە كە هەیەتی‪ ،‬شتێكی‬ ‫سەیرو سەمەرە نییە تەجاوەزات كرابێت‬ ‫لە مەجالی گەندەڵیدا‪ ،‬لەناو حزبەكەی‬ ‫ئێمەو حزبەكانی تریشدا روویانداوە‪،‬‬ ‫بە ئۆپۆزسیۆن و دەسەاڵتیشەوە‪ ،‬نابێت‬ ‫ئ��ەوەم��ان لەبیربچێت گەندەڵی ئەو‬ ‫دێوەزمەیەیە كە بەرۆكی هەموومانی‬ ‫گرتووە‪.‬‬ ‫* وەكو بەرپرسی مەڵبەندی سلێمانی‬ ‫كە مەڵبەندێكی هەستیارە‪ ،‬ئومێدتان‬ ‫هەیە ل��ەم ی��ەك دوو هەڵبژاردنەی‬ ‫لەبەردەمتاندایە بتوانن بەسەر قەیران و‬ ‫كێشەكاندا زاڵ ببن‪ ،‬تكایە بەڕوونی و‬ ‫شەفافی وەاڵمم بدەرەوە؟‬ ‫ منیش دەم��ەوێ��ت ب��ەڕوون��ی و‬‫شەفافی وەاڵم��ت ب��دەم��ەوە‪ ،‬ئومێدی‬ ‫من بەندە بەو بەرنامەیەوە كە هەیە‪،‬‬ ‫ئێمە بەڕوونی وەكو مەڵبەندی (‪)1‬ی‬

‫رێكخستنی سلێمانی‪ ،‬لەگەڵ هەڤاڵەكانی‬ ‫خ��ۆم��ان��دا ل���ەس���ەرەوە ت���اخ���وارەوە‬ ‫ل��ەس��ەر بەرنامەیەك رێككەوتووین‬ ‫هەموو هەوڵەكانمان هەموو توانای‬ ‫خ��ۆم��ان بخەینەگەڕ ب��ۆ سەرخستنی‬ ‫هەڵمەتی هەڵبژاردن‪ ،‬لەو یەك دوو‬ ‫هەڵبژاردنەی لەبەردەمماندایە‪ ،‬هەموو‬ ‫كێشەو ج��ی��اوازی��ی��ەك��ان��م��ان هەموو‬ ‫رەخنەو گلەییەكانمان بەالوە بنێین بە‬ ‫یەكگرتوویی هەوڵمان بكەین بەیەك‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی ئەو هەڵمەتەی كە‬ ‫هەموومان رێككەوتووین لەسەری‪.‬‬ ‫* ئەوە قسەی شێخ لەتیف‪-‬ە‪ ،‬یان‬ ‫قسەی كۆی ئەو بەرپرسانەیە كە لە‬ ‫یەكێتی بەرپرسیارن؟‬ ‫ ئێستا مەكتەبی سیاسی «یەكێتی»‬‫زیاترو زۆرتر خەریكی چارەسەركردنی‬ ‫كێشەی ن��اوخ��ۆی خۆیەتی‪ ،‬بەشێك‬ ‫ل��ەوەخ��ت��ەك��ەی ه��ەرك��ات��ێ��ك دەستی‬ ‫پ��ێ��داڕاب��گ��ات س��ەروك��اری هەڵمەتی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن دەك����ات‪ ،‬ب���ەاڵم ئێمە‬ ‫لەبەرامبەردا مەبەستم لە كادیرەكانی‬ ‫یەكێتییە (من دەتوانم بەناوی مەڵبەندی‬ ‫سلێمانییەوە ئەوە بڵێم) ئێمە هەموو‬ ‫جوهدی خۆمان بۆ تەعویزكردنەوەی‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش خستووەتەگەڕ تاكو ئەو‬ ‫وەختەی پێڕادەگەن و دێنەسەرخەت بۆ‬ ‫بەڕێوەبردنی هەڵمەتەكە‪.‬‬ ‫*هەندێك لە كادیرەكانی «یەكێتی»‬ ‫باس لەوە دەكەن لەكاتێكدا كە شێخ‬ ‫لەتیف بووەتە بەرپرسی مەڵبەندی‬ ‫«یەكێتی» پێی چەقیوەتە ناو كۆمەڵێ‬ ‫كێشەو قەیرانی گەورە گەورەوە‪ ،‬دەڵێن‬ ‫نە دەیەڵن بۆ خۆی چارەسەری بكات‬ ‫نە خۆشیان چارەسەری دەكەن‪ ،‬ئەمە‬ ‫تاچەند راستە؟‬ ‫ من نامەوێت هیچ درۆیەك لەگەڵ‬‫تۆدا بكەم‪ ،‬لەوكاتەی كە من بووم بە‬ ‫بەرپرسی مەڵبەندی سلێمانی كە دوای‬ ‫(‪)9/21‬ی��ە‪ ،‬دوای كورتهێنانی دەنگەكان‬ ‫كە هەموو كەس دەزانێت چۆن بوو‪،‬‬ ‫جگە لە ماندووبوون بەكاری رۆژانەمەوە‬ ‫كە كاری خۆمە‪ ،‬سەرئێشەیەكم لەناو‬ ‫مەڵبەنددا بۆ دروستنەبووە بەناوی‬ ‫ملمالنێ و دەستەگەری‪ ،‬سەرئێشەیەكم‬ ‫تووش نەبووە بەناوی تەدەخول كردن‬ ‫لەكارەكانمدا‪ ،‬بۆ دروشم ئەمە ناڵێم‪،‬‬ ‫بەڕاستی دەیڵێم ئ��ەوپ��ەڕی هاوكاری‬ ‫لە هەڤاڵەكانمەوە‪ ،‬لە كۆمیتەكانەوە‪،‬‬ ‫ل��ەن��او دەس��ت��ەی ك��ارگ��ێ��ڕدا‪ ،‬ل��ەن��او‬ ‫فەرمانبەرەكاندا‪ ،‬لەناو دەزگاكانی‬

‫كاڵبوونەوەی یەكێتی‪،‬‬ ‫دیموكراتی و ئازادی لەم‬ ‫واڵتەدا دەخاتە بەردەم‬ ‫مەترسییەكی گەورە‬

‫مەڵبەنددا كراوم‪ ،‬بوونم بە بەرپرسی‬ ‫مەڵبەندی سلێمانی كە یەكێكە لەو‬ ‫كارانەی كە زۆر زۆر ماندووی كردووم و‬ ‫سەرباری سەختییەكەی‪ ،‬بەاڵم زۆر زۆر‬ ‫ئاسوودەم تیایدا‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش��م لەبیرنەچێت‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەهەرە سیاسەتە گەورەكەی ئێمە لەناو‬ ‫مەڵبەنددا ئەوەیە پێشتریش من لە چەند‬ ‫شوێنێكی تریشدا وتوومەو رامگەیاندووە‬ ‫كە مەڵبەندی سلێمانی بگەڕێنینەوە بۆ‬ ‫مەڵبەندەكەی سەرەتای نەوەدەكان‪ ،‬بەو‬ ‫مانایەی بیكەینەوە بە ماڵە گەورەكەی‬ ‫یەكێتی و یەكێتییەكانی خەڵكی سلێمانی‪.‬‬ ‫* دەتوانرێت ئەوە بكرێت؟‬ ‫ دەتوانین دەستی پێ بكەین و‬‫دەستمان پێ ك��ردووە‪ ،‬ئ��ەوەش بەوە‬ ‫دەكرێت بەكوردی و بە كورتی‪ ،‬ئەو‬ ‫هەست و نەستە لەالی یەكێتییەكانی‬ ‫سلێمانی دروست بكەینەوە‪ ،‬مەڵبەندی‬ ‫سلێمانی «یەكێتی» مەڵبەندی هەموو‬ ‫یەكێتییەكانە‪ ،‬ئێمە دەرگامان وااڵیە بۆ‬ ‫هەموو برادەران تا لەبڕیار وەرگرتندا‬ ‫پرس و رایان پێ بكەین‪ ،‬لە پالنەكانماندا‬ ‫بەشدارییان پێ بكەین‪ ،‬بێن چمكێكی‬ ‫ك��ارك��ردن��م��ان ل��ەگ��ەڵ��دا ب��گ��رن‪ ،‬ئێمە‬ ‫لەو ب��وارەدا هەنگاوی باشمان ناوەو‬ ‫بەردەوامیشین‪.‬‬ ‫* دوا پرسیارم ئەوەیە‪ ،‬ئومێدت‬ ‫هەیە مەڵبەندی سلێمانی ببێتەوە بە‬ ‫مەڵبەندەكەی جاری جاران؟‬ ‫ رەن��گ��ە ت���ەواو ت���ەواو وەك��و‬‫ج��اری جارانی لێ نەیەتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫سەردەمەكان زۆر زۆر لەیەك جیاوازن‪،‬‬ ‫بەاڵم دەتوانین شتێك بكەین‪ ،‬لە وێنەی‬ ‫جاران‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫قەرەبوو كردنەوەی زیندانییەكانی شەڕی براكوژی‬ ‫لە ئامادەكاری لێژنەیەك كە لە ئەنجومەنی وەزیرانەوە پێكهاتووە بۆ قەرەبووكردنەوەی زیندانیانی شەڕی ناوخۆ‪،‬‬ ‫پێشنیاركراوە بە بڕێكی دارایی و پارچە زەوییەكی نیشتەجێبوون قەرەبوو بكرێنەوە كە بڕی پارەكە لە نێوان ‪ 5‬تا ‪25‬‬ ‫ملیۆن دینار پێشنیار كراوە‪ ،‬ئەمە جگە لەوەش كە ئەوانەی نەخۆش كەوتبن بە خۆڕایی چارەسەریان بۆ بكرێت‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫سۆسیۆلۆژیای دەنگدەری کورد‬

‫ل����������������ه‌رووی‬ ‫سۆسیۆلۆژییه‌وه‌‪ ،‬چۆن‬ ‫س��ه‌ی��ری ده‌ن��گ��ده‌ری‬ ‫ك����ورد ده‌ك���ه‌ی���ت له‌‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ان��دا‪،‬‬ ‫ئ��ای��ا داب��ه‌ش��ب��وون��ی‬ ‫ده‌ن��گ ل�ه‌ كوردستان‬ ‫ب����ه‌و ئ �ه‌ن��ج��ام��ان �ه‌ی‬ ‫ك���ه‌ ده‌ی��ان��ب��ی��ن��ی��ن چ‬ ‫خ��وێ��ن��دن �ه‌وه‌ی �ه‌ك بۆ‬ ‫سۆسیۆلۆژیای ده‌نگده‌ر‬ ‫ب�ه‌ره�ه‌م��ده‌ه��ێ��ن��ێ��ت؟‬ ‫ته‌فسیری تۆ بۆ كائینی‬ ‫ده‌نگده‌ر له‌ كۆمه‌ڵگای‬ ‫ك����وردی چ��ی��ی�ه‌؟ چی‬ ‫ك��اری تێده‌كاو ب�ه‌ چ‬ ‫پاڵنه‌رێك ده‌نگ ده‌داو‬ ‫متمانه‌ ده‌به‌خشێت ؟‬

‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫یه‌کێك له‌ «به‌ڵگه‌نه‌ویسته‌«کانی‬ ‫سۆسیۆلۆژیای کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی��‌ه ک �ه‌ خێڵێك‪ ،‬حیزبێك‪،‬‬ ‫گروپێکی ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی‪ ،‬ماکرۆ‬ ‫ستراکۆرێك له‌ئارادانی‌ه که‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫بنه‌مایه‌کی بااڵی هه‌میشه‌یی‪ ،‬ته‌واوی‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی ک��وردس��ت��ان��ی‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫بناغه‌ی «هاریکاریی میکانیکی» (‬ ‫یه‌کێک‌ه ل‌ه چه‌مکه‌ سه‌ره‌کیه‌کانی‬ ‫ئێمیل دۆرک��ای��م بۆ خوێندنه‌وه‌ی‬

‫کۆمه‌ڵگه‌ی ترادیسیۆن ) ڕێکبخات‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك وه‌ك ی��ه‌ك ژم��اره‌‪،‬‬ ‫یه‌ك جه‌سته‌‪ ،‬یه‌ك ڕه‌ن��گ‪ ،‬یه‌ك‬ ‫ئاهه‌نگ بجوڵێته‌وه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی ل‌ه سه‌دان‬ ‫ڕوب��ه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسی و‬ ‫ئابوری و ئه‌خالقی جیاواز پێکهاتوه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ڕاده‌ی �ه‌ك ک‌ه له‌نێو هاوکێشه‌ی‬ ‫هێز و ملمالنێی ب �ه‌رده‌وام��دان‪،‬‬ ‫هاوکێشه‌یه‌ك ک‌ه ڕێگانادات به‌ته‌نها‬

‫ئ�ه‌ک��ت�ه‌رێ��ك ک��ۆن��ت��رۆڵ��ی ت���ه‌واوی‬ ‫سه‌رمایه‌کان (سه‌رمایه‌ی ئابوری‪،‬‬ ‫سه‌رمایه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬سه‌رمایه‌ی‬ ‫کولتوری « چه‌مکی پیه‌ر بۆردیۆ‬ ‫») بکات‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی‬ ‫ن����ه‌ك ه����ه‌ر وه‌ك ی �ه‌ک �ه‌ی �ه‌ک��ی‬ ‫«ی �ه‌ک��گ��رت��ووی ی �ه‌ک��گ��رت��ووک��راوی‬ ‫یه‌کگرتووکار» خۆیمان پیشاننادات‪،‬‬ ‫به‌ڵکو دابه‌شده‌بێت به‌سه‌ر سه‌دان‬

‫كارتی دەنگدان بۆ فرۆشتن‬ ‫بەهۆی ئەوەی كارتی ئەلەكترۆنی دەنگدان وێنەی خاوەن كارتی لەسەر نییە و لە كاتی وەرگرتنیشدا پەنجەمۆر‬ ‫وەرناگیرێت‪ ،‬فرۆشتنەوەی ئەو كارەتە زۆر ئاسان بووە و ئەمەش رێگەیەكە بۆ تەزویركردن بە شێوەیەكی ئاسان‪.‬‬ ‫وااڵپرێس زانیاریی ئەوەی الیە كە لە ئێستادا لە كەركوك ئەو كارتەی دەنگدان بە ‪ 200‬بۆ ‪ 300‬هەزار دینار كڕین و‬ ‫فرۆشتنی پێ دەكرێت‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫«م��ی��ک��رۆ» ی �ه‌ک �ه‌ی دڕاو‪ ،‬له‌تبو‪،‬‬ ‫کونکراودا‪ .‬له‌هه‌لومه‌رجێکی ئاوادای‌ه‬ ‫ک‌ه ده‌سه‌اڵتی خێڵ‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی حیزب‪،‬‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ی قوتابخانه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی‬ ‫خێزان‪ ،... ،‬هێند‌ه کاڵده‌بێته‌و‌ه‬ ‫به‌ڕاده‌یه‌ك ک‌ه ل‌ه هه‌ندێك دۆخدا‬ ‫بتوانین باس ل‌ه هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌شی‬ ‫بکه‌ین‪.‬‬ ‫ب�����ه‌اڵم ل��ه‌ن��ێ��و ئ����ه‌م ه �ه‌م��و‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وانه‌دا و له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫س��ۆس��ی��ۆل��ۆژی��ا‪ ،‬ئێم‌ه ده‌ت��وان��ی��ن‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی‪ ،‬که‌ مناڵدانی‬ ‫کۆی ده‌نگده‌ره‌کانه‌‪ ،‬به‌سه‌ر پێنج‬ ‫کاتیگۆریدا دابه‌شبکه‌ین‪ ،‬ک‌ه پێنج‬ ‫جوگرافیای سیاسی جیاوازیان هه‌ی‌ه‬ ‫و پێنج ڕوب��ه‌ری ده‌نگدان و پێنج‬ ‫ئاڕاسته‌ی ده‌نگدان ده‌ستنیشانده‌که‌ن‪.‬‬ ‫کاتیگۆری یه‌که‌م بریتیه‌ له‌ کۆی‬ ‫ئه‌و کوردستانیانه‌ی که‌ خۆیان وه‌ك‬ ‫موسوڵمانی پابه‌ندی «هه‌میشه‌یی»‬ ‫پێناسه‌ده‌که‌ن‪ .‬بێگومان گه‌ر که‌س‬ ‫نه‌خرێته‌ نێو ئه‌م کاتیگۆریه‌وه‌‪ ،‬به‌الی‬ ‫که‌مه‌و‌ه ته‌واوی ئه‌ندامانی یه‌کگرتوو‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵ و بزوتنه‌وه‌ ده‌خرێن‌ه نێویه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونک‌ه ئه‌وان ل‌ه گریمانه‌ی یه‌که‌مدا‬ ‫ن��ه‌ك ه��ه‌ر م��وس��وڵ��م��ان��ن‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ئه‌کته‌ری پابه‌ندی هه‌میشه‌یشن‪.‬‬ ‫بێهوده‌نی‌ه ک�ه‌ گ���ره‌وه‌ی یه‌که‌می‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ئیسالمیسته‌کان له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مو ئه‌و که‌سانه‌یه‌ که‌ هه‌ڵگری‬ ‫شوناسی ئه‌م بازنه‌یه‌ن‪.‬‬ ‫کاتیگۆری دوه���ه‌م بریتی‌ه ل‌ه‬ ‫کۆی ئه‌و کوردستانیانه‌ی ک‌ه خۆیان‬ ‫وه‌ك موسوڵمان پێناسه‌ده‌که‌ن‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم پابه‌ندبونیان ب‌ه پراکتیک‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌کانه‌وه‌ وه‌رزان��ه‌ و کاتیه‌‪.‬‬ ‫وات �‌ه به‌شێوه‌یه‌کی ڕێکخراوانه‌ و‬ ‫دوباره‌بوه‌وه‌ی هه‌میشه‌یی پابه‌ندنین‬

‫ب �‌ه پراکتیک‌ه ئیسالمیه‌کانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��زوت��ن �ه‌و‌ه ئیسالمیسته‌کان له‌م‬ ‫ڕوب��ه‌ره‌ش��دا ڕاوده‌ک����ه‌ن و هه‌مو‬ ‫تواناکانیان ده‌خه‌نه‌کار بۆئه‌وه‌ی‬ ‫متمانه‌ی دانیشتوانی ئه‌م کاتیگۆریه‌ش‬ ‫به‌ده‌ستبێنن‪ .‬به‌اڵم ئه‌م کاتیگۆری‌ه‬ ‫ه�����ه‌روه‌ك ڕوب����ه‌ری ڕاوک��ردن��ی‬ ‫ئیسالمیه‌کانه‌‪ ،‬ئ���اواش ڕوب���ه‌ری‬ ‫ڕاوک���ردن���ی پ��ارت��ی و یه‌کێتی و‬ ‫گۆڕانه‌‪ .‬لێره‌وه‌ به‌شێك له‌ جه‌نگی‬ ‫ئیسالمیه‌کان و عه‌لمانیه‌کان له‌سه‌ر‬ ‫دانیشتوانی ئه‌م کاتیگۆریه‌‪.‬‬ ‫کاتیگۆری سێیه‌م بریتیه‌ ل‌ه‬ ‫کۆی ئه‌و کوردستانیانه‌ی ک‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی کولتور خۆیان وه‌ك موسوڵمان‬ ‫پێناسه‌ده‌که‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌هیچ جۆرێك‬ ‫یاخود زۆر به‌ده‌گمه‌ن پابه‌ندن ب‌ه‬ ‫پراکتیک‌ه ئیسالمیه‌کانه‌وه‌‪ .‬چه‌ند‬ ‫گ��ره‌وه‌ی بزوتنه‌وه‌ ئیسالمیسته‌کان‬ ‫له‌سه‌ر دانیشتوانی ئه‌م ڕوبه‌ر‌ه کاڵ‬ ‫و الوازه‌‪ ،‬هێنده‌ش گره‌وه‌ی پارتی و‬ ‫یه‌کێتی و گۆڕان له‌سه‌ری به‌هێزه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند ئیسالمیه‌کان پشتیانکردوه‌ته‌ ئه‌م‬ ‫کاتیگۆریه‌‪ ،‬هێنده‌ش «عه‌لمانیه‌کان»‬ ‫ئومێدی له‌سه‌ر بیناده‌که‌ن‪.‬‬ ‫کاتیگۆری چوارهه‌م بریتیه‌ له‌و‬ ‫کوردستانیانه‌ی ک‌ه سه‌ر به‌ ئاینه‌کانی‬ ‫دی��ک �ه‌ن ‪ :‬مه‌سیحی کاتۆلیکی‪،‬‬ ‫مه‌سیحی پرۆتستانت‪ ،‬مه‌سیحی‬ ‫ئینجیلیست‪ ،‬جوله‌که‌‪ ،‬کاکه‌یی‪،‬‬ ‫ی��ه‌زی��دی‪ ،‬ه��ت��د‪ .‬به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ده‌نگی ه�ه‌ر یه‌کێك ل�ه‌م گروپان‌ه‬ ‫ک‌ه ئه‌م کاتیگۆری‌ه پێکده‌هێنن‪ ،‬بۆ‬ ‫عه‌لمانیه‌کان کارێکی ئاسانه‌‪ ،‬چونک‌ه‬ ‫م �ه‌ودای نێوان ئیسالمیه‌کان و ئه‌م‬ ‫گروپان‌ه هێنده‌ فراوان‌ه باوه‌ڕناکه‌م‬ ‫له‌سه‌د ساڵی دیکه‌شدا به‌یه‌کبگه‌ن‪.‬‬ ‫کاتیگۆری پێنجه‌م و کۆتاییش‬

‫بریتیه‌ ل‌ه هه‌مو ئه‌و کوردستانیانه‌ی‬ ‫ک �ه‌ ه�ه‌ڵ��گ��ری هیچ ئاینێك نین‬ ‫و ل‌ه ده‌ره‌وه‌ی ئاینه‌کاندا ژیانی‬ ‫ڕۆژان�����ه‌ی خ��ۆی��ان ڕێ��ک��ده‌خ��ه‌ن‪.‬‬ ‫دیسانه‌وه‌ نیشته‌جێکانی ئه‌م ڕوبه‌ر‌ه‬ ‫یه‌کالییبونه‌ته‌و‌ه بۆ «عه‌لمانیه‌کان»‪،‬‬ ‫چونکه‌ له‌یاده‌وه‌ری کۆلێکتیڤی هێز‌ه‬ ‫ئاینیه‌کاندا‪ ،‬ئه‌مان وه‌ك دوژم��ن‬ ‫وێناده‌کێرن و ده‌بێت له‌ناوببرێن‪.‬‬ ‫ڕاست‌ه ل‌ه کوردستاندا هیچ جۆر‌ه‬ ‫ئامارێکی فه‌رمیمان‪ ،‬سه‌باره‌ت ب‌ه‬ ‫ژماره‌ی دانیشتوانی هه‌ر یه‌کێك له‌و‬ ‫پێنج کاتیگۆری‌ه له‌به‌رده‌ستدا نیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ڕێگای ئه‌و میتۆده‌و‌ه ک‌ه زانست‌ه‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسیه‌کان ناویده‌نێن‬ ‫«تێبینیکردنی ناڕاسته‌وخۆ»‪ ،‬ده‌توانین‬ ‫گریمانه‌ی ئه‌وه‌بکه‌ین که‌ کاتیگۆری‬ ‫یه‌که‌م و چواره‌م و پێنجه‌م زۆرینه‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی پێک(نا)هێنن‪.‬‬ ‫ڕاسته‌ به‌شێکی گرنگی ڕۆشنبیران‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی ئاینه‌کاندان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش‬ ‫ڕاست‌ه که‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر ئه‌م جۆره‌ ل‌ه‬ ‫ڕۆشنبیر‪ ،‬به‌ڵکو کاتیگۆری ڕۆشنبیر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌کی گشتی ل‌ه کۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫کوردستانیدا الوازه‌‪ ،‬جگ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫که‌ له‌نێو خودی ئه‌م کاتیگۆریه‌شدا‪،‬‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌یه‌کی به‌هێز بۆ ئاین تێبینی‬ ‫ده‌کرێت‪ .‬هه‌روه‌ها ئاینه‌کانی دیکه‌ش‬ ‫تائێستا هه‌ر ل‌ه په‌راوێزه‌کاندان و‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ بپه‌ڕنه‌و‌ه بۆ سه‌نته‌ر‪.‬‬ ‫گومانیتیادانی‌ه که‌ کاتیگۆری‬ ‫یه‌که‌میش به‌شێکی زۆر ک �ه‌م ل‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانی پێکده‌هێنێت‪،‬‬ ‫چونک‌ه گه‌ر (به‌شێوه‌یه‌کی ڕه‌ها) ته‌نها‬ ‫‪ 17%‬ده‌نگیان به‌ ئیسالمیسته‌کان‬ ‫دابێت و گ �ه‌ر ت���ه‌واوی کاتیگۆری‬ ‫ی�ه‌ک�ه‌م��ی��ش (ک���‌ه وان��ی��ه‌‪ ،‬چونک‌ه‬ ‫به‌شێك ل‌ه موسوڵمان‌ه پابه‌نده‌کان‬

‫ده‌نگدان ب‌ه حه‌رامده‌زانن) ده‌نگی‬ ‫ب‌ه هه‌مان ئیسالمیست دابێت‪ ،‬ل‌ه‬ ‫گریمانه‌یه‌کی ئاوادا‪ ،‬چه‌ند بزوتنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ک��ۆم�ه‌ڵ و یه‌کگرتوو توانیبێتیان‬ ‫ده‌نگی دانیشتوانی کاتیگۆری دوهه‌م‬ ‫به‌ده‌ستبێنن‪ ،‬ه��ێ��ن��ده‌ش ڕێ��ژه‌ی‬ ‫ئ��ام��اده‌ی��ی دانیشتوانی کاتیگۆری‬ ‫یه‌که‌م ل‌ه کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانیدا‬ ‫داده‌به‌زێت‪ .‬به‌ زمانێکی ساده‌تر ‪:‬‬ ‫گه‌ر به‌ته‌نها کاتیگۆری یه‌که‌م‬ ‫ده‌نگی ب‌ه ئیسالمیسته‌کان دابێت‪،‬‬ ‫ک��رده‌ی��ه‌ک��ی وا‪ ،‬ل��ه‌س��ه‌ر ئاستی‬ ‫سۆسیۆلۆژیای سیاسی ده‌مانباته‌و‌ه‬ ‫سه‌ر ئه‌وه‌ی که‌ موسوڵمانه‌ پابه‌ند‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ییه‌کان ل �ه‌ کۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫کوردستانیدا ته‌نها ‪ 17%‬پێکده‌هێنن‪ .‬ل‌ه‬ ‫چرکه‌ساتێکی ئاوادا گوماندروستکردن‬ ‫له‌سه‌ر پرۆسێسی «سه‌رله‌نوێ ب‌ه‬ ‫ئیسالمیکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگه‌« ک‌ه‬ ‫زیاتر ل‌ه ‪ 60‬ساڵ‌ه ده‌ستیپێکراوه‌‪،‬‬ ‫الی خودی ئه‌کته‌ر‌ه ئیسالمیسته‌کان‬ ‫ده‌بێت ب‌ه گریمانه‌یه‌کی به‌هێز‪ .‬خۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر ئیسالمیسته‌کان توانیبێتیان‬ ‫متمانه‌ی ‪ 5%‬دانیشتوانی کاتیگۆری‬ ‫دوه �ه‌م��ی��ش به‌ده‌ستبێنن‪ ،‬ئیدی‬ ‫ڕێ��ژه‌ی ‪ 17%‬موسوڵمانی پابه‌ندی‬ ‫هه‌میشه‌یی داده‌ب �ه‌زێ��ت بۆ ‪12%‬‬ ‫و ئ��ه‌م��ه‌ش گ��ری��م��ان �ه‌ی ئ��ام��اژ‌ه‬ ‫پێدراو هێند‌ه ک��اراده‌ک��ات که‌‪ ،‬ل‌ه‬ ‫ئاماده‌بونی نه‌وه‌یه‌کی ئیسالمیستی‬ ‫وشیار به‌ هه‌لومه‌رجه‌ سیاسی و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کاندا‪ ،‬شتێك به‌ناوی‬ ‫ق �ه‌ی��ران��ی «جیهانبینی سیاسی»‬ ‫ئیسالمیت دروستتبێت‪ ،‬قه‌یرانێك ک‌ه‬ ‫ده‌توانێت به‌ره‌و گۆڕانی گه‌وره‌یان‬ ‫ببات‪ ،‬دروست وه‌ك ئه‌و گۆڕانانه‌ی‬ ‫ک‌ه ل‌ه تورکیا و مه‌غریبی عه‌ره‌بیدا‬ ‫له‌دایکبون‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫پۆست وەرناگرێت‬ ‫ئەگەرچی عوسمانیی حاجی مەحمود پشتیوانانی لەناو بزووتنەوەی گۆڕاندا زۆرە‪ ،‬بەتایبەتیش لە سنوری ناوچەكانی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬بەاڵم ئەگەری ئەوە لە ئارادا نییە كە لەوەگرتنی وەزارەتەكانی حكومەتدا لەالیەن گۆڕانەوە‪ ،‬هیچ پۆستێكی‬ ‫وەزاریی پێ بدرێت‪ ،‬هۆكاری ئەوەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ناوبراو جیاوازیی بیروڕای لەگەڵ رێكخەری گشتی‬ ‫بزووتنەوەكەیدا هەیەو ئامادە نییە لەریزی بزووتنەوەكەو بەو دۆخەی ئێستا كار بكات‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫كۆمەڵی ئیسالمی‪،‬‬

‫خۆئیحراجكردنێكی بەردەوام‬ ‫لەبەردەم رای گشتیدا!‬

‫راپۆرتی‪ /‬كۆچەر عومەر‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س)ی كۆمەڵی ئیسالمی‪:‬‬ ‫دەستەواژەیەكی تیایە‪ ،‬پێویستە گۆڕانكاری تێدا بكرێت‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتیی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫ئێمە زۆر كێشەمان لەگەڵ ئەو سروودو حاڵەتەدا نییە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫پەكەكە لە پارتی تووڕەیە‬ ‫پارتی كرێكارانی كوردستان زانیاریی ئەوەیان هەیە كە پارتی دیموكراتی كوردستان پشتگیریی لەو گروپە چەكدارانە‬ ‫دەكات كە لە خۆرائاوای كوردستاندا شەڕی پەیەدە دەكەن و دژی نفوزی پەكەكەو پەیەدەن لە خۆرئاوای كوردستاندا‪،‬‬ ‫هۆكارێكی دواكەوتنی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردیش دەگەڕێتەوە بۆ ئەو ناكۆكییانەی كە لەنێوان پەكەكە و پارتیدا هەن‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫م��اوەی��ەك��ی زۆرە ئەمیری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستان و‬ ‫سەركردەكانی ئەم هێزە ‪ ،‬بەناوی‬ ‫شەریعەتەوە رێز لە سروودی (ئەی‬ ‫ڕەقیب) ناگرن كە وەك ڕەمزێكی‬ ‫نەتەوەییە بۆ كوردانی هەرچوار‬ ‫پارچەی كوردستان‪ ،‬هەربۆیەشە‬ ‫لە بۆنە جیاوازەكاندا ئامادە نین‬ ‫لەكاتی بیستنی ئەو سرودە بەپێوە‬ ‫بوەستن‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە كە‬ ‫هێزە ئیسالمییەكانی تر و خەڵكە‬ ‫ئ��ی��م��ان��دارەك��ەی كوردستانیش‬ ‫كێشەیان لەگەڵ ئ��ەم حاڵەتەدا‬ ‫نییە‪ ،‬ئەو پرسیارەی دێتە پێشەوە‬ ‫ئەوەیە كە‪ :‬ئایا بۆچی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی لەم پرسەدا ب��ەردەوام‬ ‫خۆی لەبەردەم ڕای گشتیی خەڵكی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬ئیحراج دەكات ؟‬ ‫كێشەكە لە كوێدایە‬ ‫ئومێد قەرەداغی‪ ،‬نووسەر لە‬ ‫بواری ئیسالمی سیاسی رای وایە‬ ‫كە بەشی یەكەمی پرسیارەكە‪،‬‬ ‫پەیوەستە بە هەڵوێستی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی لەو مەسەلەیە‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی كار لەسەر مەناهیجەكان و‬ ‫دەقە ئاینییەكان دەكات‪ ،‬كار لەسەر‬ ‫مانا زاهیریەكانی زم��ان و قسە‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كاتێك لەمانای زاهیری‬ ‫سروودی (ئەی ڕەقیب) دا ئەڵێت‬ ‫دینمانە ئاینمان هەرنیشتمان‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە ل���ەم ش��ێ��وازە م��ام��ەڵ��ەی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی ناخوات‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێیوایە ئەمە پێچەوانەی پرەنسیپی‬ ‫ع��ەق��ی��دەی ئیسالمییە‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئەوەیە كە دین و ئاین ئیسالمە‬ ‫ن��ەك نیشتمان‪ ،‬ب��ەم مەفهومە‬ ‫تەعامول لەگەڵ ئەو س��روودە و‬

‫چەمكی دینیشدا ئەكات‪ ،‬بۆیە ئەمە‬ ‫كێشەیە لەناو كۆمەڵی ئیسالمی دا‬ ‫و لەو ڕۆژەوەی س��روودی (ئەی‬ ‫ڕەقیب) هەیە چارەسەر نەكراوە‪.‬‬

‫یەكەم جار نییە‬ ‫ب��ەه��م��ەن ت��اه��ی��ر‪ ،‬لێكۆڵەر‬ ‫ل���ەب���واری ئ��ی��س�لام��ی س��ی��اس��ی‪،‬‬ ‫پێیوایە كە ئەمە یەكەمجار نییە‬ ‫ئەندامانی مەكتەبی سیاسیی كۆمەڵ‬ ‫ئ��ەم رەف��ت��ارە ئەنوێنن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫یەكەمینجار ئیسالمی كە دروست‬ ‫بووە یەكەمجار لە ئەمیرەكەیانەوە‬ ‫دروست بوو‪ ،‬عەلی باپیر یەكەم جار‬ ‫هەڵنەستایەوە لەبەر سروودی (ئەی‬ ‫ڕەقیب)‪ ،‬لەڕاستیدا ئەگەر یەكەمجار‬ ‫عەلی باپیر ل��ەب��ەردەم س��روودی‬ ‫(ئ��ەی ڕەقیب) هەستایەتەوە و‬ ‫ئەو كێشەیەی دروست نەكردایە‬ ‫وەكو هەموو ئیسالمییەكانی دیكە‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش هەڵەستانەوە لەبەر‬ ‫س���روودی (ئ��ەی ڕەق��ی��ب) وەك��و‬ ‫ڕێزێك بۆ ئەم سروودە ئەیاننواند‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەر ئەوەی لەناو كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیدا و بەكۆی گشتی لەناو‬ ‫حزبەكانی دیكەشدا كەسی یەكەم‬ ‫كەسی یەكالكەرەوەیە بۆ قسەكردن‬ ‫لەسەر ئ��ەم بابەتانە‪ ،‬هەروەها‬ ‫ل��ەن��او ح��زب��ی ئ��ای��دۆل��ۆژی لە‬ ‫كوردستاندا و حزبی دینیش كەسی‬ ‫یەكەم بڕیار لەسەر شتێك ئەدات‪،‬‬ ‫هەموو ئەوانی تریش بەدوایدا و‬ ‫ئیعتراف بە ڕای ئەو دەكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی عەلی باپیر خۆی‬ ‫لەبەر ئەم سروودە هەڵناستێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوانی دیكەش لەبەر ئەم سروودە‬ ‫هەڵناستنەوە‪.‬‬

‫بێ حیكمەتی گەورە‬ ‫ئ��ەو ن���ووس���ەرەی ئیسالمی‬ ‫سیاسی دەڵێ‪ :‬بە باوەڕی من ئەم‬ ‫خوێندنەوەیەی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫چ بۆ س��روودی (ئەی ڕەقیب) و‬ ‫چ بۆ مەفهومی ئیمانی ئیسالم‪،‬‬ ‫لە بێ حیكمەتییەكی گەورەوەیە‪،‬‬ ‫ل���ە ن��ەب��وون��ی ش��ارەزای��ی��ەك��ی‬ ‫ڕاستەقینەوەیە ل��ە تێكست و‬ ‫زم��ان و شیعر و لە ئاینیش‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی مامەڵە لەگەڵ سرودەكەدا‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەگینا خێرە هەموو حزبە‬ ‫ئیسالمییەكانی دیكە بە یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی و نوێنەری جمهوری‬ ‫ئیسالمی ی��ەوە ئ��ام��ادەن لەبەر‬ ‫سروودەكە هەستن‪ ،‬بەاڵم كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی ئامادە نییە؟ بەم كارەیان‬ ‫خۆیان ئەخەنە مەئزەقێكی قوڵەوە‪،‬‬ ‫خۆیان ل��ەب��ەردەم ڕای گشتی و‬ ‫میدیا و ڕای ڕەخنەگرانی كۆمەڵگای‬ ‫ك��وردی��دا ئیحراج ك���ردووە‪ ،‬بە‬ ‫درێ���ژای م��اوەی��ەك��ی دورودرێ���ژ‬ ‫مەنهەجێكی ڕوون و ڕاستەقینەیان‬ ‫بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ ئەو تێكستە‬ ‫شیعرییەدا ن��ەب��ووە‪ ،‬حیكمەت‬ ‫و ئەقڵێكی پێویستیان ب��ۆ ئەو‬ ‫مەسەلەیە بەكار نەهێناوە‪ ،‬ئەگینا‬ ‫زۆر لەمێژ ب��وو دەب��وای��ە خۆیان‬ ‫رەگ و ریشەی جیهادی هەیە‬ ‫لەو مەسەلەیە قوتار بكردبایە و‬ ‫ب��ەه��م��ەن ت��اه��ی��ر ئ���ەوەش‬ ‫بەشێوەیەكی نۆرماڵ مامەڵەیان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��ی ب��ك��ردب��ای��ە‪ ،‬وەك��چ��ۆن دەخ��ات��ەڕوو كە خاڵێكی دیكەش‬ ‫یەكگرتوو بەشێوەیەكی نۆرماڵ ئەوەیە كۆمەڵی ئیسالمی ڕەگ‬ ‫و ڕیشەیەكی جیهادی هەیە‪،‬‬ ‫مامەڵە دەكات‪.‬‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی لە بزوتنەوەی‬

‫تۆفیق كەریم‬

‫ئومێد قەرەداغی‬

‫بەهمەن تاهیر‬

‫حەمە سەعید حەمە عەلی‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫بانگەوازی سەركردەیەكی یەكێتی‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی‪ ،‬ترسی لەوە هەیە كە یەكێتی لە هەڵبژاردنەكانی داهاتوودا زەرەر بكات‪ .‬مستەفا‬ ‫چاوڕەش ئەندامی سەركردایەتیی یەكێتی بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬پێویستە ئەو برادەرانەی یەكێتی كە ملمالنێیان لە‬ ‫نێواندایە بەخۆیاندا بچنەوەو دڵیان بە خەبات و مێژووی یەكێتی بسووتێ‪ ،‬چونكە دڵنیاین بەو هەموو گلەیی و رەخنەو‬ ‫تێبینییەی خەڵك و كادیرەكانی خۆمانەوە بچینە ناو هەڵبژاردنەوە زەرەرمەند دەبین!‬

‫‪30‬‬

‫تێدا بكرێت‪ ،‬چونكە بەجۆرێك‬ ‫لە جۆرەكان تێكەڵكردنی ئاینە‬ ‫بە نیشتمان‪ ،‬ئەوەش ناشارێتەوە‬ ‫كە ئەمە بۆچونێكە كە بەشی‬ ‫زۆری ئەندامانی سەركردایەتی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی ئەو بۆچونەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬كێشەیەكی زۆرگ��ەورەش‬ ‫نییە ئەگەر بەرپرسان الیەنی‬ ‫پەیوەندیدار بیانەوێت زۆر ئاساییە‬ ‫(ل��ە) یەكی بۆ زی��اد بكەن ئەو‬ ‫كێشەیە كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب���ەوەی ك��ە بۆ‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی كێشەی‬ ‫لەگەڵ ئەو مەسەلەیە نییە‪ ،‬ئەو‬ ‫ئەندامەی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵ‬ ‫پێیوایە كە ئەوان لە هەندێك بیرو‬ ‫بۆچوندا جیاوازیان هەیە‪.‬‬ ‫ئیسالمی جیابوەتەوە‪ ،‬بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی لەڕابردودا ئەسڵەن نەك‬ ‫هەر ئەمەی كردووە بە كێشەیەكی‬ ‫ق��وڵ و تەنانەت ل��ەگ��ەڵ پرسی‬ ‫نەتەوەییشدا نەبووە‪ ،‬بەڵكو كێشەی‬ ‫ئەوەی هەبووە خەڵك ئیماندارە‬ ‫یان بێ ئیمان‪ ،‬ئایا خەڵك ئیمان‬ ‫بگێڕێتەوە بۆ ناو كۆمەڵگا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لە ڕاب���ردوودا وش��ەی پێشمەرگە‬ ‫لەناو ئ��ەوان��دا بەئاستێكی بەرز‬ ‫سڕابوەوە كە لە شاخ بوون‪ ،‬ئەوان‬ ‫لە جیاتی پێشمەرگە‪ ،‬زاراوەی‬ ‫موجاهیدیان بەكار دەهێنا‪ ،‬سروودە‬ ‫دینیەكان جێگەی سروودە نیشتمانی‬ ‫و نەتەوەییەكانی گرتبوەوە‪.‬‬ ‫پرسی دین یان نەتەوە‬ ‫ئەو نووسەرەی ئیسالمی سیاسی‬ ‫رای وایە كە الی ئیسالمییەكان بە‬ ‫گشتی و كۆمەڵی ئیسالمی بەتایبەتی‪،‬‬ ‫كە بوعدێكی جیهادی قیتالی هەیە‪،‬‬ ‫پرسی نەتەوە پرسێكی گرنگ نییە‪،‬‬ ‫پرسی دین پرسێكی گرنگە‪ ،‬ئەم‬ ‫تێگەیشتنە دینیە زاهیریەی كە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ئومێد قەرەداغی‪:‬‬ ‫ئەم هەڵوێستەی كۆمەڵ لە نەبوونی‬ ‫شارەزاییەكی ڕاستەقینەوەیە لە تێكست و زمان‬ ‫و شیعر و لە ئاینیش‬ ‫بەهمەن تاهیر‪:‬‬ ‫لەبەر ئەوەی عەلی باپیر خۆی لەبەر ئەم‬ ‫سروودە هەڵناستێتەوە‪ ،‬ئەوانی دیكەش لەبەر‬ ‫ئەم سروودە هەڵناستنەوە‬ ‫ئ��ەوان بۆ دین هەیانە‪ ،‬پێیانوایە‬ ‫س��روودی (ئەی ڕەقیب) بێڕێزییە‬ ‫بەرانبەر بە دین‪ ،‬مادام پرسی دین‬ ‫لەپێش هەموو پرسێكەوەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هیچ حسابێك بۆپرسی نەتەوەیی‬ ‫ناكەن‪ ،‬ئەمە یەكێكە لەسەرچاوە‬ ‫ه��ەرە ئەساسییەكانی ئ��ەوان بۆ‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی سروودێك كە‬ ‫پێی دەگوترێت (ئەی ڕەقیب)‪.‬‬

‫پێویستە بگۆڕێ‬ ‫ت��ۆف��ی��ق ك���ەری���م‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫م��ەك��ت��ەب��ی س��ی��اس��ی ك��ۆم��ەڵ��ی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ئ��ەوە ناشارێتەوە كە‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی ب��ڕوای��ان وایە‬ ‫دەستەواژەیەكی تێدایە ئەویش‬ ‫دەس���ت���ەواژەی دینمانە ئاینمان‬ ‫نیشتمان‪ ،‬پێویستە گۆڕانكاری‬

‫سروودی نیستیمانی نوێ‬ ‫حەمەسەعید حەمەعەلی‪،‬‬ ‫ئەندامی سەركردایەتی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پێیوایە‬ ‫ئ��ەم مەسەلەیە چەند دیوێكی‬ ‫هەیە‪ ،‬وەك��و دی��وی قانوونی‪،‬‬ ‫پێمانوایە دەتوانرێت سروودێكی‬ ‫نیشتمانی نوێ دابنرێ و كۆمەڵێك‬ ‫ناڕوونی كە لە شیعرەكەدا هەیە‬ ‫چارەسەر بكرێ‪ ،‬وەكو ئەوەی لە‬ ‫سروودەكەدا باس لە كەیخەسرەو‬ ‫ئەوانە دەكات‪ ،‬تا ئێستا روون نییە‬ ‫كە ئەو كەیخەسرەوە كوردە یان‬ ‫ف��ارس‪ ،‬ب��ڕواش ناكەم شاعیر كە‬ ‫سروودی ئەی رەقیب‪-‬ی وتووەو‬ ‫تیایدا هاتووە كە دەڵێت دینمان‬ ‫ئاینمان هەر نیشتمان‪ ،‬مەبەستی‬ ‫لەوە بووبێت كە نیشتمان لە دین‬ ‫و ئاین گەورەتر بێت‪ ،‬زۆرشت‬ ‫لە ئەدەبدا هەیە پێیدەوترێت‬ ‫مەجاز‪ ،‬رەنگە شاعیریش هەر‬ ‫مەبەستی ل��ەوە بووبێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫زۆر كێشەمان لەگەڵ ئەو سروودو‬ ‫حاڵەتەدا نییە‪.‬‬

‫كورد جیاخوازی ناوێت‬ ‫سەرباری ناكۆكییەكانی نێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی مالكی‪ ،‬هێشتا كۆمەڵێك سیاسەتمەداری كورد‬ ‫لەگەڵ ئەوەدا نین كە گرژییەكان بەرەو ئاقاری توند ببرێت و باس لەوەش دەكەن كە كورد جیاخوازیی ناوێت‪ ،‬لەو‬ ‫بارەیەوە لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ ئاژانسی ئەنادۆڵۆ‪ ،‬د‪.‬فوئاد مەعسوم سەرۆكی هاوپەیمانی كوردستانی لە ئەنجوومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق دەڵێ‪ :‬كورد بیری جوداخوازیی لە مێشكدا نییە‪ ،‬دایم گوتوویەتی ئێمە بەشێكین لە عێراق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەو مانایە نایە عەرەب هەموو مافێك بۆ خۆی ببات‪ ،‬بەڵكو پێویستە دەستوور ناوبژیوان بێ لە نێوان هەموواندا‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫پەروەردەی كەركوك تاكە پەروەردەی عێراقە كە پڕۆژەی پاككردنەوەی‬ ‫خوێندنگاكانی تێدا بەڕێوەدەچێت‬

‫كەركوك‪ ،‬لە كێشەو پرسە پەروەردەییەكاندا !!‬ ‫فەرحان حسێن جبوری‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی كەركوك بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫پێكهاتەی توركمانی لە ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك دەنگ نادەن بۆ چەسپاندنی پۆستەكەم‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫كۆمەڵی ئیسالمی و شەریعەت‬ ‫بەپێی سەرچاوەیەكی زانیاریی وااڵپرێس‪ ،‬هێشتا لەناو بەشێك لە كادیرانی كۆمەڵی ئیسالمی كوردستاندا گفتوگۆ لەسەر‬ ‫ئەندازەی پابەندبوونی پەیڕەوی سیاسیی كۆمەڵ هەیە بە شەریعەتەوەو پەیوەندیی نێوان سیاسەت و ئاین‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەو پێیەی ئەوان حزبێكی ئیسالمین و نابێت مۆركی ئاینییان بەو رادەیە كاڵ ببێت كە جیاوازییان لەگەڵ حزبە‬ ‫عەلمانییەكاندا كەم ببێتەوە‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫*سەرەتا دەمەوێت بپرسم بۆ تا‬ ‫ئێستا تۆ پۆستەكەت بە وەكالەتە‪،‬‬ ‫تەنانەت ناونیشانی خۆتیش لەسەر‬ ‫مێزەكەی بەردەمت دانەناوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫مانای ئەوەیە كە تا ئێستا كێشەی‬ ‫ئ��ەم پۆستە ل��ەگ��ەڵ توركماندا‬ ‫چارەسەر نەكراوە چونكە ئەوان بە‬ ‫پۆستی خۆیانی دەزانن؟‬ ‫ كێشەی چەسپاندنی پۆستەكەم‬‫پەیوەندیی بە كاری كارگێڕی نێوان‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا و وەزارەت��ی‬ ‫پەروەردەوە هەیە‪ ،‬ئەگەر چی لێتی‬ ‫ناشارمەوە كە دەبێت ئەو پۆستە‬ ‫بچەسپێت‪ ،‬بەاڵم بەهەر حاڵ سوپاس‬ ‫بۆ خودا ئێستا من بەڕێوەبەری گشتی‬ ‫پەروەردەم‪ ،‬هیچ كێشەیەكمان نییە‪.‬‬ ‫*ب���ەردەوام الیەنی ك��وردی و‬ ‫توركمانی ئێوە تۆمەتبار دەكەن‬ ‫كە پشتگوێت خستوون و بەشە‬ ‫پۆستەكانی ئ���ەوان ب��ە كەسانی‬ ‫خۆتان(عەرەب) پڕ دەكەیتەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە‪:‬البردنی(لیلی درویش) كە لە‬ ‫پشكی كورد بوو و دانانی عەرەبێك‪،‬‬ ‫البردنی (مامۆستا ش��ەن)و دانانی‬ ‫بەڕێزت‪ ،‬دەكرێت هەڵوێستی تۆ لەو‬ ‫بارەیەوە بزانین؟‬ ‫س���وپ���اس���ت دەك�������ەم ك��ە‬‫ئ��ەم پ��رس��ی��ارەم ل��ێ��دەك��ەی��ت بەو‬ ‫ڕاشكاوانەیە‪ ،‬بەڕێوبەرایەتی گشتی‬ ‫پ����ەروەردەی ك��ەرك��وك لە سااڵنی‬ ‫راب����ردوودا ب��ە قۆناغێكی ق��ورس‬ ‫تێپەری‪ ،‬بۆیە لە پۆستەكاندا ڕەچاوی‬ ‫یەكسانی و پشك دەك��را‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫ئێستادا بەڕێوبەرایەتێكە بە هزرێكی‬ ‫پەروەردەیی كار دەكات ‪ ،‬بۆ نمونە‪:‬‬ ‫كاتێك هاتمە ئێرە بەشی میالكات‬ ‫كەسێكی توركمان لێبوو‪ ،‬دواتر ئەو‬ ‫هەڵبژێردرا وەك سەرپەرشتیاری‬ ‫تایبەتی (المشرف االختصاصی)‪،‬‬ ‫بۆیە بۆ پركردنەوەی ئ��ەو پۆستە‬ ‫بە شەخصی خ��ۆم مامۆستا (لیلی‬ ‫درویش)م هەڵبژارد‪ ،‬چونكە دەمزانی‬ ‫چی كەسێكی دەست پاك و چاالكە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەو پۆستە‪ ،‬س��ەی��ری ئ��ەوەم‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫البردنی كورد و توركمان و دانانی ع��ەرەب لە پۆستەكاندا‪،‬‬ ‫ڕەخنە گرتن لە شێوازی دامەزراندن و پشتگوێخستنی پێكهاتەكان‬ ‫لەالیەن پێكهاتەی عەرەب‪ ،‬پێدانی گرنگی بە شارۆچكەی حەویجە‬ ‫و قۆزستنەوەی پۆستی وەزارەت و پەروەردەی گشتی بە مەبەستی‬ ‫دامەزراندنی دانیشتوانی ئەو شارۆچكەیە‪ ،‬هەموو ئەم پرسانەو چەندین‬ ‫كێشەی تری سەر گۆڕەپانی پارێزگای كەركوك لەبواری پەروەردە‪،‬‬ ‫دەبێتە جێی پرسیارو وااڵپرێس بەدواداچوونیان بۆ دەكات‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەمیانەی چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ «فەرحان حسێن جبوری» بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی پەروەردەی پارێزگای كەركوك بە (وەكالەت)‪.‬‬ ‫سازدانی ‪ :‬عیماد جەباری‬

‫نەكرد لە چی پێكهاتەیەكە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو عێراقییەكی باش بوو‪ ،‬ناوبراو‬ ‫لەو پۆستە بۆ ماوەیەكی دورودرێژ‬ ‫مایەوە تا ئ��ەو كاتەی هەڵەیەكی‬ ‫كارگێڕی ڕوویدا بە هۆیەوە وەزیر‬ ‫ب��ڕی��اری دا ئیعفا بكرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫رایدەگەیەنم كە ئەو دورنەخراوەتەوە‬ ‫بەهۆی كوردایەتییەوە‪ ،‬بەڵكو هەڵەی‬ ‫كارگێڕی ئەنجامداوە‪ ،‬دڵنیابن كە‬ ‫هەر پۆستێك بەتاڵ بێت بە كەسی‬ ‫خ��اوەن تایبەتمەند پڕدەكرێتەوە‪،‬‬ ‫مامۆستا فەوزیە كە لە پێشوتردا‬ ‫جێگری ب��ەڕێ��وب��ەری گشتی بوو‬ ‫كەسێكی مەسیحی ب��وو هەموو‬ ‫دانیشتوانی كەركوك و وەزارەتیش‬ ‫ئەمەیان دەزان��ی‪ ،‬كاتێك هەواڵەی‬ ‫خانەنشینی كرا مامۆستا عومەر قادر‬ ‫لە شوێنی دانرا‪ ،‬ئەمە مانای ئەوەنییە‬ ‫مەسیحییەكان ڕەخنە بگرن و بڵێن‬ ‫ئێمە پشتگوێخراوین‪ ،‬بۆیە ئەم‬ ‫نموونانە بەڵگەن كە ئێمە بە پێی‬ ‫پێداویستییەكانی كەركوك كاردەكەین‪،‬‬ ‫دەبێت ئێمە دوورك��ەوی��ن��ەوە لەو‬ ‫تۆمەتانە چونكە پۆست بۆ كەس نییە‬ ‫و كاری پەروەردەیی مافە ‪.‬‬ ‫*دەی���ان خوێندنگا لە شاری‬ ‫كەركوك ڕوخێنراون بە مەبەستی‬ ‫بیناكردنەوە و نۆژەنكردنەوەیان‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر وەك خۆی ماونەتەوە‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا وەزارەت���ی‬ ‫پ��ەروەردە تۆمەتباردەكات بەوەی‬ ‫دواكەوتون‪ ،‬ئێوە هیچ ڕێوشوێنێكتان‬ ‫گرتۆتە بەر لە ئاست دواكەوتنی‬

‫بونیادتنانەوەی ئەو بینایانە؟‬ ‫پ��ەروەدەی كەركوك بەشێكی‬‫گەورەی بەركەوتووە لە دروستكردنی‬ ‫بینای خوێندنگا‪ ،‬م��ن سوپاسی‬ ‫پارێزگاری كەركوك و ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگا دەكەم ‪ ،‬پارێزگای كەركوك‬ ‫لە دوو الیەنەوە بەشی دروستكردنی‬ ‫بینای ب��ۆ ت��ەرخ��ان��ك��راوە‪ ،‬الیەنی‬ ‫ی��ەك��ەم وەزارەت�����ی پ���ەروەردەی���ە‬ ‫لەڕێگای بودجەی وەبەرهێنانەوە‪،‬‬ ‫الی���ەن���ی دووەم����ی����ش ل���ەالی���ەن‬ ‫ئیدارە و ئەنجومەنی پارێزگاوە‪،‬‬ ‫ه��ەردووالی��ان گرنگی ب��ەو ب��وارە‬ ‫دەدەن‪ ،‬بەاڵم ئەگەر تۆ لەساڵێكدا‬ ‫(‪ )240‬خوێندنگا دروستبكەیت‪،‬‬ ‫ئ��ەوە پێویستە خوێندنگا كۆنەكان‬ ‫بڕوخێنیت‪ ،‬ڕوخاندنیشی كێشەیەكی‬ ‫گەورە دروست دەكات كە ئەویش‬ ‫خوێندكارەكانێتی كە ناچارین خوێندنگا‬ ‫نزیكەكانی بكەینە سێ دەوام��ی‪،‬‬ ‫ئ��ەو خوێندنگایانەی روخێنراون‬ ‫سااڵنێكی زۆرە دروستكراون و هیچ‬ ‫پێداویستییەكی مرۆییان تێدا نەبوو‪،‬‬ ‫دواتریش مەترسی داڕوخانی لەسەر‬ ‫خوێندكارەكان دروستكردبوو‪ ،‬ڕاستە‬ ‫ڕوبەڕوی ماندوێتی دەبینەوە بەاڵم‬ ‫لە دەرەنجام بە پاڵپشتی ئیدارە و‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكە لە ماوەی ساڵی‬ ‫‪ 2014‬دا زیاتر لە (‪ )220‬خوێندنگا‬ ‫بونیاد دەنرێت‪.‬‬ ‫*ك��ەوات��ە هیوایەك هەیە بۆ‬ ‫نەمانی سێ دەوامی و دوو دەوامی‬ ‫لە خوێندنگاكاندا؟‬

‫بەڵێ‪ ،‬بەدڵنیاییەوە سێ دەوامی‬‫كۆتایی پێدێت‪ ،‬بەاڵم دوو دەوامی‬ ‫ڕەنگە لە توانای ئێمەدا نەبێت‪،‬‬ ‫چونكە ل��ە گ��ەڕەك��ە میللییەكاندا‬ ‫بەدوای یەك مەتر زەویدا دەگەڕێین‬ ‫نییە‪ ،‬لە كاتێكدا ئ��ەو گەڕەكانە‬ ‫قەرەباڵغن و فشارێكی زۆری��ش‬ ‫لەسەر خوێندنگاكانیانە‪ ،‬ئەگەر من‬ ‫لە ڕاپەڕین بینایەكی زۆر دروست‬ ‫بكەم خوێندكاری رەحیماوا بە چی‬ ‫دەگاتە ئەوێ ‪ ،‬دوو دەوامی لەمەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتووە‪.‬‬ ‫*پ���ڕۆژە ب���ۆردی زی���رەك كە‬ ‫ئێوە دەستانكردووە بە دانانی‬ ‫لەچەند خوێندنگایەكی كەمدا‪ ،‬تا‬ ‫چەند دەتوانێت كاریگەری بكاتە‬ ‫سەر ئاستی خوێندكار ئەگەرچی‬ ‫خوێندگاكانی گەڕەكە كوردییەكان و‬ ‫تێكەاڵوەكانی گللەیی ئەوەیان هەیە‬ ‫كە لێی بێبەشكراون؟‬ ‫ ئێمە ل��ەو واڵت��ان��ەی��ن كە‬‫دواكەوتوین لە بواری تەكنەلۆجیای‬ ‫زانستدا‪ ،‬ب��ۆردی زی��رەك لە واڵتە‬ ‫پێشكەوتوەكانیش بەكارهێنانی كەمە‪،‬‬ ‫تەنها ل��ەو پەیمانگە و زان��ك��ۆ و‬ ‫خوێندنگە تایبەتانە نەبێت‪ ،‬ئێمەیش‬ ‫هەندێ هۆڵمان هەیە ئەو بۆردەی‬ ‫تێدایە و خوازیارم لە سااڵنی ئایندە‬ ‫بەكارهێنان و بوونی بە شێوەیەكی‬ ‫بەرفراوانتر بێت‪.‬‬ ‫*دی����اردەی ق��ۆپ��ی��ە(غ��ش) بە‬ ‫شێوەیەكی بەرفراوان باڵوبوەتەوە‬ ‫ل��ە تاقیكردنەوەكانی كۆتاییدا‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ل��ە ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی‬ ‫دەرەك���ی���دا ب��ە رێگاخۆشكردن‬ ‫لەالیەن مامۆستاكانەوە‪ ،‬ئێوە هیچ‬ ‫مامۆستایەكتان سزاداوە‪ ،‬یاخود هیچ‬ ‫ڕێوشوێنێكتان گرتوەتە بەر لەپێناو‬ ‫كۆنتڕۆڵكردنی ئەو دیاردەیە؟‬ ‫لەسەر ئاستی عێراق لەسەرجەم‬‫پارێزگاكاندا دی��اردەی قۆپییە بونی‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە تۆ مامەڵە لەگەڵ‬ ‫خوێندكارێك دەك��ەی ‪25‬س��اڵ��ە لە‬ ‫خوێندن دورك��ەوت��وەت��ەوە‪ ،‬ئێستا‬

‫ملمالنێی دوو هێزەكە لە كەركوك‬ ‫لەگەڵ نزیكبوونەوەی وادەی دەستپێكردنی بانگەشەی هەڵبژاردنەكانی عێراقدا‪ ،‬كێشەو ناكۆكیی نێوان پارتی و یەكێتی‬ ‫لە شاری كەركوكدا لە چەندین ئاستدا دەردەكەوێت‪ ،‬یەكێك لەو ئاستانە الیەنی ئەمنییە‪ ،‬بەتایبەتی دوای ئەوەی ئەم‬ ‫دۆسییەیە بۆتە جێی مشتومڕو رووداوە ئەمنییەكانیش زیادیان كردووە‪ ،‬ناكۆكییەكەش لەسەر بااڵدەستیی ئەمنی هەردوو‬ ‫الیەنە بەسەر شاری كەركوكدا‪.‬‬

‫‪33‬‬

‫ئەو یا لەدەزگای سەربازییە یاخود‬ ‫پۆلیس و هەر دامەزراوەیەكی ترە‪،‬‬ ‫لەمامۆستا چاودێرەكەی گەورەترە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەگەڵ ئ��ەوەش��دا ڕێوشوێنی‬ ‫زۆرم��ان گرتوەتەبەر‪ ،‬وەك دانانی‬ ‫كامیرەی چ��اودێ��ری لەهۆڵەكانی‬ ‫تاقیكردنەوە و ئامێری تەشویش بۆ‬ ‫داخستنی هێڵەكانی پەیوەندیی و‬ ‫گەواستنەوە‪ ،‬دەیان سوپاسنامەمان‬ ‫ئاراستەی ئەو مامۆستایانە كرد كە‬ ‫بەربەستبون ل��ەب��ەردەم غ��ةش و‬ ‫ئاشكرایان كردووە‪ ،‬ئەو كامیرانانەی‬ ‫دان��راوە بەستراوەتەوە بە ژورێك‬ ‫كە پێدەوترێت ژووری عەمەلیات‪،‬‬ ‫بەاڵم نەمانتوانیوە (‪ )100%‬كۆنتڕۆڵی‬ ‫دیاردەكە بكەین‪.‬‬ ‫*پەیوەندیتان لەگەڵ ئیدارەی‬ ‫كەركوك (د‪.‬نجم الدین كەریم)لە‬ ‫چی ئاستێكدایە‪ ،‬باشە یا خراپ؟‬ ‫پەیوەندیمان ب��ە ئ��ی��دارەوە‬‫لە ئاستێكی زۆرباشدایە‪ ،‬بەهەمان‬ ‫شێوە لەگەڵ ئەنجومەنی پارێزگا‪،‬‬ ‫ئەگەرچی ئەنجومەن دەنگ لەسەر‬ ‫چەسپاندنی پۆستی بەڕێوەبەری‬ ‫پەروەدە نادات‪ ،‬بەاڵم هەردووالیان‬ ‫ه��اوك��ار و هەماهەنگن لەگەڵ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتێكەمان‪ ،‬بەهاوكاری‬ ‫ئ��ەوان بەڕێوبەرایەتی پ��ەروەردەی‬ ‫كەركوك تاكە پەروەردەی عێراقە كە‬ ‫پڕۆژەی پاككردنەوەی خوێندنگاكانی‬ ‫ت��ێ��دا ب��ەڕێ��وەدەچ��ێ��ت ب��ۆ م��اوەی‬ ‫ساڵێك لە الی��ەن كۆمپانیایەكەوە‬ ‫كە ئ��ی��دارەی ك��ەرك��وك گرێبەستی‬ ‫لەگەڵی ئەنجامداوە‪ ،‬بۆ پاكردنەوەی‬ ‫خوێندنگاكانی قەزای ناوەندی شارەكە‬ ‫كە ژمارەیان ‪306‬بینایە ‪.‬‬ ‫*ب��ب��ورە ل��ە وت��ەك��ان��دا دانتنا‬ ‫بەوەی چەسپاندنی پۆستەكەت لە‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا دەنگی لەسەر‬ ‫نادرێت! كام الیەن بەربەستن لەو‬ ‫بوارە؟‬ ‫بەڕاستی نازانم!!!! پێدەچێت‬‫پەیوەندیی ب��ە ك��اری سیاسیەوە‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬س��وپ��اس ب��ۆ خ���ودا كە‬ ‫پەیوەندییەكانمان لەگەڵ هەموو‬

‫الی��ەك��دا ب��اش��ە و پێویستمان بە‬ ‫چەسپاندن نییە‪ ،‬چونكە پۆست بۆ‬ ‫كەس نامێنێتەوە‪.‬‬ ‫*بە پێی زانیارییەكانم كوتلەی‬ ‫توركمانی نیگەرانن لە دانانی تۆ‪،‬‬ ‫چونكە ئەم پۆستە بە ماف و بەشی‬ ‫خۆیانی دەزانن؟‬ ‫بەڵێ پێكهاتەی توركمان دەڵێن‬‫كە ئەم پۆستە بەشی ئەوانە‪.‬‬ ‫*ئ��ەی با بزانین پەیوەندیتان‬ ‫لەگەڵ خوێندنی كوردی چۆنە؟‬ ‫بە ڕاشكاوانە پێت دەڵێم كە‬‫كێشە هەیە ل��ە بەشی خوێندنی‬ ‫ك���وردی و توركمانی‪ ،‬كێشەكان‬ ‫سیاسین و دەبێت سیاسەتمەدارەكان‬ ‫چ��ارەس��ەری بكەن‪ ،‬مەنتقی نییە‬ ‫تۆ ‪7‬ب��ۆ‪8‬ه��ەزار مامۆستات هەبێت‬ ‫و م��وچ��ە لەهەرێمی كوردستان‬ ‫وەربگرن‪ ،‬لە كاتێكدا هەمومان لە‬ ‫یەك بەڕێوبەرایەتین ئەی بۆ لەسەر‬ ‫وەزارەتی پەروەدەی بەغدا ناچەسپن‪،‬‬ ‫كێشەكە لەنێوان وزارەت و الیەنە‬ ‫سیاسییەكاندایە‪ ،‬بەشی خوێندنی‬ ‫كوردی بە بەڕێوەبەرایەتیەكی گشتی‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬لە وەزارەتی پەروەردەی‬ ‫هەرێم بەهەمان شێوە دادەنرێن لە‬ ‫راستیشدا ئ��ەوان بەشێكن سەر بە‬ ‫پەروەردەی گشتی كەركوك‪-‬ن‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو كێشە سیاسیانەیە وێنەیەكی وای‬

‫نیشانداوە كە كێشەمان هەیە ئەگینا‬ ‫هیچ كێشەیەكی كارگێڕیمان نییە‪.‬‬ ‫*چەند ڕۆژێ��ك ب��ەر لەئێستا‬ ‫ل��ە (وك��ال��ەی االخ��ب��اری��ە الن��ب��اء)‬ ‫وەزی��ری پ��ەروەدەت تۆمەتباركرد‬ ‫بە دامەزراندنی خەڵك لەپشكی‬ ‫كەركوك بە مەبەستی بانگەشەكردن‬ ‫بۆ هەڵبژاردن‪ ،‬ئەمەم بۆ ڕوونبكەوە؟‬ ‫بەڕاستی من محەمەد تەمیمی‬‫وەزی����ری پ����ەروەردە پەیوەندیی‬ ‫پ��ێ��وەك��ردم و ل��ە زاری ئ���ەوەوە‬ ‫هەواڵەكەم بیست‪ ،‬پێم سەیربوو‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ئێمە ل��ەك��ەرك��وك هیچ‬ ‫ئاژانسێكمان بەو ناوە نییە‪ ،‬دوای‬ ‫پەدواداچوون دەركەوت كە كەسێك‬ ‫ن���اوی منی ب��ەك��اره��ێ��ن��اوە و ئەو‬ ‫لێدوانەی داوە‪ ،‬ئەو وتەیە درۆیە‪،‬‬ ‫چونكە فەرمانێكی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران هەیە كە دامەزراندنی لە‬ ‫‪2014 /1/1‬ڕاگرتووە تا پەسەندكردنی‬ ‫بودجە‪ ،‬وەزیر خۆی بەدواداچوونێكی‬ ‫وردی ك��ردب��وو‪ ،‬ئ��اش��ك��راب��وو كە‬ ‫ك��ان��دی��دێ��ك ب��ۆ ه��ەڵ��ب��ژاردن ئەو‬ ‫هەواڵەی باڵوكردبۆوە‪ ،‬پاش یەك‬ ‫كاتژمێر ه��ەواڵ��ەك��ە ل��ەو ئاژانسە‬ ‫سڕایەوە و داوای لێبودرنیان كرد‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پێموایە وەزارەت سكااڵی‬ ‫تۆماركردووە لە دژیان‪.‬‬ ‫*ك��ورد وەزارەت���ی پ��ەروەردە‬

‫تۆمەتبار دەك��ات ب��ەوەی لە كاتی‬ ‫دامەزراندنەكاندا زوڵم لەپشكی كورد‬ ‫دەكرێت‪ ،‬هیچ ڕوونكردنەوەیەكت‬ ‫هەیە؟‬ ‫ هەموو دامەزراندنەكان بە‬‫پێی نمرە و تایبەتمەندیی بووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ل��ێ��رەدا شوێنە بەتاڵەكانی‬ ‫ئەو كەسانەی خانەنشین دەبن لە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی وەزی��رەك��ان��دا لە ساڵی‬ ‫(‪)2003‬وە‪ ،‬ب��ەه��ۆی ڕەخنەكانە‬ ‫لێگرتن ل��ە دام��ەزران��دن��ەك��ان لە‬ ‫(‪ )2013‬بە یەك فەرمانی كارگێڕی و‬ ‫بە شێوەی فەرمی و پشت بەستن‬ ‫بە دەسەاڵتی وەزیری پەروەردە ‪100‬‬ ‫كورد لە پارێزگای كەركوك دامەزران‬ ‫لە ڕێگای یەكێك لە پەرلەمانتارە‬ ‫ك��وردەك��ان كە پێم وابێت»خالید‬ ‫شوانی»یە‪ ،‬ئەی ئەمە ژمارەیەكی‬ ‫گەورە نییە؟؟‬ ‫*جەنابی وەزی��ر و بەڕێزتان‬ ‫خەڵكی شارۆچكەی حەویجەن‪،‬‬ ‫ئێمەیش ب����ەردەوام دەبیستین‬ ‫كە هەندێجار دام��ەزران��دن لەم‬ ‫پ��ەروەردەی��ە تەنها ب��ۆ خەڵكی‬ ‫ش��ارۆچ��ك��ەك��ەی ت��ۆی��ە‪ ،‬ت��ا چەند‬ ‫پۆستەكەت قۆزتوەتەوە بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە؟‬ ‫ دڵنیابە بە بەڵگەوە نمایشكی‬‫دەك��ەم كە شتی وا نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫دامەزراندنەكانی ‪2013‬بە پێی زۆری‬ ‫دانیشتوان داب��ەش��ك��راوە‪ ،‬ژم��ارەی‬ ‫دانشتوانی شارۆچكەی حەویجە‬ ‫(‪ )28‬هەزار كەس دەبێت ڕێژەیان‬ ‫لەپشكی مامۆستا (‪ )13‬كەس بوو‪،‬‬ ‫لەپشكی مامۆستای زانكۆ (‪،)20‬‬ ‫مودەرەسەكانیش (‪ )35‬كەس‪ ،‬كۆی‬ ‫دامەزراوەكان (‪ )73‬پلەی دامەزراندنی‬ ‫ب��ەرك��ەوت‪ ،‬خۆپیشاندنیش لەو‬ ‫ب���وارەوە ك��را و دەرەن��ج��ام هیچ‬ ‫ساختەیەكیان نەدۆزیەوە‪.‬‬ ‫(‪)99%‬ی دام��ەزران��دەك��ان��ی‬ ‫پ�����ەروەردە ت��ەن��دروس��ت��ن‪1%،‬ی��ش‬ ‫ئ��ەوە پەیوەندیی ب��ە دام��ەزران��ە‬ ‫تایبەتەكانەوە هەیە كە دەسەاڵتی‬ ‫هەموو وەزیرێكە‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫جیاوازییەكان رابگیرێت‬ ‫وااڵپرێس زانیاریی ئەوەی الیە كە زۆربەی مەڵبەندەكانی رێكخستنی یەكێتی لە ناوچە جیاجیاكانی كوردستان بیروڕای‬ ‫جەماوەری یەكێتییان لەبارەی كێشە ناوخۆییەكانی ئەم حزبەوە بۆ سەركردایەتییەكەیان گواستۆتەوە‪ ،‬دیارتریان ئەو‬ ‫بیروڕایانەش ئەوەیە كە‪ ،‬ئەو كەسانەی لە پێگەی بااڵی یەكێتیدا تەبانین‪ ،‬هەموو جیاوازییەكی نێوان رابگرن بۆ ئەوەی‬ ‫كارنەكاتە سەر ئەدای رێكخستنەكان لە بانگەشەی هەڵبژاردنەكانی داهاتوودا‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫داوای ناردنی هێزی پێشمەرگە دەكات‬

‫كۆسار عومەر‪ -‬گەرمیان‬

‫محەمەد مەال حەسەن‪،‬‬

‫قائیمقامی قەزای خانەقین‪ ،‬راشكاوانە بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫دیالە سێ پارێزگاری هەیە و هیچیان دەوام ناكەن!‬ ‫لەخانەقین(سێ) ئیدارەییە!‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫گرفتەكانی یەكێتی‪ ،‬سەركردایەتی بێتاقەت دەكات‬ ‫لەدیمانەیەكیدا بۆ گۆڤاری وااڵپرێس‪ ،‬د‪.‬جوان ئیحسان ئەندامی سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان رایدەگەیەنێت‬ ‫كە چارەسەرنەكردنی گرفتە ناوخۆییەكانی حزبەكەی‪ ،‬كاریگەریی نێگەتیڤی كردۆتە سەر الیەنی دەروونیان و بێتاقەتی‬ ‫كردوون‪ .‬وتیشی‪ :‬ئامانجی یەكەممان ئەوەی الیەنگرانی خۆمان لێمان نەتەكێنەوە‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫ق����ەزای خ��ان��ەق��ی��ن یەكێكە‬ ‫ل���ەو ش��وێ��ن��ان��ەی ك��ە ب��ە(ن��اوچ��ە‬ ‫كوردستانیەكانی دەرەوەی هەرێم)‬ ‫ناودەبرێت‪ ،‬بەاڵم سیاسەتی ئەمری‬ ‫واق��ع وای��ك��ردوە كە ئ��ەم قەزایە‬ ‫بەبەراورد لەگەاڵ شوێنە دابراوەكانی‬ ‫ت���ر‪ ،‬زی��ات��ر ل��ەالی��ەن ك����وردەوە‬ ‫بەرێوە دەب��رێ��ت‪ ،‬خانەقین جگە‬ ‫لە ناحیەكانی (بەمۆ و مەیدان و‬ ‫قۆرەتوو)‪ ،‬هەریەك لەناحیەكانی‬ ‫(سەعدیە و جەلەوال و قەرەتەپە‬ ‫و جەبارە)یشی لەسەرە‪ ،‬ژمارەی‬ ‫دانیشتوانی زیاترە ل��ە‪ 120‬ه��ەزار‬ ‫كەس و لەڕووی ئیدارییەوە سەربە‬ ‫پارێزگای دیالەیە‪.‬‬ ‫ترس لە داعش !‬ ‫( م��ح��ەم��ەد م���ەال ح��ەس��ەن)‬ ‫قایمقامی قەزای خانەقین لەدیدارێكی‬ ‫(وااڵپرێس)دا باسی لەكارو پرۆژە‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی خانەقین و‬ ‫بوونی(سێ)ئیدارەیی لەقەزاكە و‬ ‫هەروەها ترسی لەنزیكبوونەوەی‬ ‫(ڕێكخراوی بەناو ئیسالمی لە عێراق‬ ‫وش��ام»داع��ش») لەخانەقین و ئەو‬ ‫ناحێیانە هەیە كە سەربە خانەقینن‪،‬‬ ‫وەك دەڵێت ئێمە سەربە پارێزگای‬ ‫دیالەین و لەبەر ئینتمایی كوردایەتی‬ ‫و ب��ەرژەوەن��دی ك��ورد هەندێك‬ ‫ج���ار ت���ەج���اوزی ه��ەن��دێ��ك یاسا‬ ‫دەكەین‪ ،‬چونكە خانەقین شارێكی‬ ‫كوردستانییەو خەڵكەكەشی كوردن‪،‬‬ ‫بەاڵم كارو پرۆژە خزمەتگوزارییەكان‬ ‫لەخانەقین باش بەڕێوەناچن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە سەربە پارێزگای دیالەین و‬ ‫پارێزگای دیالە لە ئێستادا بوونی نیە‬ ‫و بەجۆرێك كە ئەو پارێزگایە (سێ)‬ ‫پارێزگاری هەیە و هیچ كام لەو‬ ‫پارێزگارانە دەوام ناكەن!‪ ،‬دەوام‬ ‫نەكردنی ئەوانیش بووە بە هۆی‬ ‫شەلەل كردنی ئیش و كارەكانمان‬

‫دوو ساڵ زیاتر دەبێت خانەقین هیچ‬ ‫بودجەیەكی لەالیەن دیالەوە بۆ خەرج نەكراوە‬ ‫ ‬ ‫لەخانەقین سێ شارەوانی و سێ پەروەردەو‬ ‫دەزگای ئاسایش و پۆلیسی جیاواز هەیە!‬ ‫تەنها لەماوەی یەك ساڵدا(‪ )2000‬خێزانی‬ ‫سەعدیە ڕوویان لەخانەقین كردوە‬ ‫و تەنانەت دوو ساڵ زیاتر دەبێت‬ ‫خانەقین هیچ بودجەیەكی لەالیەن‬ ‫دی��ال��ەوە ب��ۆ خ���ەرج ن��ەك��راوە و‬ ‫ئێمەیش ناتوانین وەك پێویست‬ ‫كاروپرۆژەكانمان جێ بەجێ بكەین‪.‬‬ ‫خانەقین‪ ،‬پەناگای كوردانی تر!‬ ‫قایمقامی خانەقین ئەوە دەڵێت‬ ‫كە ئێستا دانیشتوانی خانەقین(‪)120‬‬ ‫بۆ(‪ )130‬هەزار كەس دەبێت‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئەو ڕێژەیە میزانیەیان بۆسەرف‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم وەك خۆی دەڵێت‬ ‫ڕێژەیەكی زۆری خەڵكی جەلەوالو‬ ‫سەعدیە و كوردانی دیالەو شارەبان‬ ‫و بەغدادیش ڕووی��ان لەناوچەكە‬ ‫كردوە و ئەوان ئیشی زیاتر لە ‪500‬‬ ‫هەزار كەس دەبەن بەڕێوەو ڕای‬ ‫دەپەڕێنن بەبێ بوونی هاوركارییەكی‬ ‫تەواو لەالیەن دیالەوە‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ب��وون��ی (س��ێ)‬ ‫ئیدارەیی لەخانەقیندا‪( ،‬محەمەد‬

‫مەالحەسەن) وت��ی‪ :‬لەناو شاری‬ ‫هەیە‪،‬‬ ‫خانەقیندا(سێ)ئیدارەیی‬ ‫بۆنمونە (سێ) شارەوانی و (سێ)‬ ‫پ��ەروەردە و دەزگ��ای ئاسایشی و‬ ‫پۆلیسی جیاواز هەیە‪ ،‬ئەم (سێ)‬ ‫ئیدارییەی خانەقین ئیش و كارەكانی‬ ‫پەكخستوەو بەباشی ناڕوات بەڕێوە‪.‬‬ ‫دۆخی جەلەوالو سەعدیە خراپە‬ ‫ل��ەب��ارەی ب��ارودۆخ��ی ئارامی‬ ‫خانەقین و ناحیەكانی و هەروەها‬ ‫مەترسی نزیكبونەوە ڕێكخراوی‬ ‫ئیسالمی لەعێراق و شام(داعش)‪،‬‬ ‫قایمقامی قەزاكە ئ��ەوەی وت كە‬ ‫ل��ە ن��اوش��اری خانەقیندا بەهۆی‬ ‫هاوكاریكردنی هاوواڵتیان بەكورد‬ ‫و ع��ەرەب و توركمانەوە لەگەڵ‬ ‫دەزگا ئەمنییەكان‪ ،‬توانراوە ئاسایشی‬ ‫خانەقین بپارێزرێت‪ ،‬بەاڵم دۆخی‬ ‫ئەمنیی ن��اح��ی��ەك��ان��ی(ج��ەل��ەوال و‬

‫سەعدیە) باش نین‪ ،‬من دەمەوێ‬ ‫بۆ مێژوو ئەوەبڵێم كە كشانەوەی‬ ‫هێزی پێشمەرگە لەوناوچانەدا‬ ‫هەڵەیەكی مێژووی گەورەبوو لەسەر‬ ‫قیادەی سیاسی و عەسكەری كوردو‬ ‫زیانی زۆری لەكورد داوە بەجۆرێك‬ ‫خێزانە كوردەكان توشی ڕاگواستن‬ ‫و تیرۆر بونەتەوەو بەشێوەیەك‬ ‫تەنها لەماوەی ساڵێكدا(‪)2000‬خێزان‬ ‫لەسەعدییەوە هاتونەتە خانەقین‪،‬‬ ‫جەلەوال)‬ ‫لەناحیەكانی(سەعدیەو‬ ‫تەنها ب��ەڕێ��وەب��ەری ناحیەكانی‬ ‫ك��وردن‪ ،‬تەنانەت یەك ئەفسەری‬ ‫كوردی لەوناچانەدا نین‪ ،‬بۆ پاراستنی‬ ‫سەروماڵی هاوواڵتییە كوردەكانی‬ ‫سەعدیە و ج��ەل��ەوال‪ ،‬قایمقامی‬ ‫خانەقین داوای ن��اردن��ی هێزی‬ ‫پێشمەرگە دەكات‪.‬‬ ‫هاوسنوری هێزەكانی داعشن‬ ‫ه��������ەروەه��������ا وت���ی���ش���ی‬ ‫ناحیەكانی(قەرەتەپە و جەبارە)‬ ‫كەپێشتر لەسەر قەزای كفری بوون‪،‬‬ ‫ئێستا ل��ەڕووی ئیدارییەوە سەبە‬ ‫قەزای خانەقینن‪ ،‬وەك وتی‪ :‬ئەم‬ ‫دوو ناحیە لەڕووی ئەمنیەوە باشن‪،‬‬ ‫بەاڵم دەشتاییەكانی دەوروبەری ئەم‬ ‫دوو ناحیەیە بەهۆی هاوسنوری‬ ‫لەگەڵ بەرزاییەكانی حەمرین‪ ،‬ئەو‬ ‫دەشتاییانە هێزی داعشی تێدایە لەگەڵ‬ ‫قاعیدەو عەودەیش‪ ،‬لەبارەی بوونی‬ ‫مەترسی و نزیك بوونەوەی داعش‬ ‫لەقەزای خانەقین‪ ،‬وتی‪ :‬ئەگەرچی‬ ‫خانەقین بە پشتیوانیی هاوواڵتیانی‬ ‫قەزاكەو هێزی پێشمەرگەو پۆلیس‬ ‫و هێزە ئەمنیەكانی تری ناوشاری‬ ‫خانەقین‪ ،‬ئەمنیەتی شارەكەیان‬ ‫پاراستووە‪ ،‬بەاڵم دەبێت هەمیشە‬ ‫لەئامادەباشیدابین و زیاتر ئەمنییەت‬ ‫بپارێزین‪.‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫گۆڕان لەپارتی نزیكدەبێتەوە‬ ‫ئەسعەد جەباری‪ ،‬چاودێری سیاسی و رۆژنامەنووس رایدەگەیەنێت كە بەئاشكرا هەست بەوەدەكرێت بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫لەپارتی دیموكراتی كوردستان نزیكدەبێتەوەو هاوكات گۆڕان نایەوێت ئیسالمییەكان بەخۆیەوە ببەستێتەوە‪ .‬جگە لەوە‪،‬‬ ‫جەباری ئەوەشی وت الیەنە ئیسالمییەكان لەتۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبوكەوە بەهەوادارانیان رادەگەیەنن كە بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان كار لەسەر عاتیفەی هەوادارانی ئیسالمییەكان دەكات ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫لەبارودۆخی سیاسیی‬ ‫هەرێم نائومێدە!‬ ‫ئەندامێكی پارتی سۆسیال دیموكراتی سوید‬ ‫كە لە شاری سلێمانی لە دایكبووە‪ ،‬ئاشنامان‬ ‫دەك��ات ب���ەوەی‪ ،‬ب���ەردەوام حزبەكەی فێری‬ ‫ئەندامەكانی دەكات بە عەقڵی رەخنەیی مامەڵە‬ ‫لەگەڵ دەوروپشتی خۆیاندا بكەن‪ .‬خاڵێكی گرنگی‬ ‫تری ئەو پارتە باس دەكات كە ئەوەندە هۆشیاری‬ ‫سیاسییانداوە بە ئەندامەكانیان ترسیان لەوە‬ ‫نییە پێشنیازو بەرنامەو سیاسەتی خراپ بنێرنە‬ ‫سەرەوە‪ .‬تارا توانا‪ ،‬راڤەی بارودۆخە سیاسییەكەی‬ ‫هەرێمی كوردستانیش دەكاو كۆمەڵێك سەرنجی‬ ‫رەخنەگرانەی هەیە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬ئارام حسێن‬

‫ئەندامی سۆسیال دیموكراتی سویدو‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای ستۆكهۆڵم‪،‬‬

‫تارا توانا‪ ،‬تایبەت بە وااڵپرێس‪:‬‬ ‫كاتێك سیاسەت دەستی لەگەڵ بازرگانیكردندا‬ ‫تێكەاڵو كرد‪ ،‬ئیتر زۆر زەحمەتە بتوانێت‬ ‫كۆمەڵگەیەكی مۆدێرن بەرهەم بهێنێت‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ژمارەیەكی زۆركەم‬ ‫لە كەناڵەكان‪،‬‬ ‫كەناڵی راستەقینەی‬ ‫دەنگی خەڵكن‪،‬‬ ‫لەناو ئەو‬ ‫كەنااڵنەشدا زۆرجار‬ ‫ئاوەژوو كردنەوەی‬ ‫راستییەكان‬ ‫دەبینرێت‬

‫وااڵپرێس بەڵگەی خانەنشینی‬ ‫دوای ئەوەی عەلی حەمەساڵی پەرلەمانتاری بزووتنەوەی گۆڕان رایگەیاند ئەگەر بێت و حاڵەتی خانەنشینكردنی‬ ‫گۆڕانخوازان رویدابێت لەسەر بودجەی گشتی و لەدوای ساڵی ‪ ،2009‬ئەوا ئامادەیە دەست لەكار بكێشێتەوە‪ .‬گۆڤاری‬ ‫وااڵپرێس لەم ژمارەیەیدا ئەو بەڵگەیە ئاشكرا دەكات كە لەڕۆژی ‪2013/6/20‬دا بەرزكراوەتەوە‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫* سیستمی حزب دروستكردن‬ ‫و بەڕێوەبردنی حزب لە بەشێكی‬ ‫زۆری خ��ۆره��ەاڵت و خۆرئاوا‬ ‫لەیەك جیاوازن‪ ،‬ئەو جیاوازییە‬ ‫بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ مێژوو‪،‬‬‫دەگەڕێتەوە بۆ ئەو سیاسەتەی‬ ‫كە لەسەر بنەمایەكی دیموكراسی‬ ‫دروس��ت��ب��ووە‪ ،‬ه��ەر ل��ە واڵتانی‬ ‫ئ��ەوروپ��اوە ت��ا رۆژئ����اواو واڵت��ە‬ ‫ئەسكەندەنافییەكان‪ ،‬كرێكاران و‬ ‫جووتیاران خۆیان ئەو بنچینەیەیان‬ ‫دروستكرد‪ ،‬بە بەردەوامی داواو‬ ‫داخوازیان هەبووەو بەرامبەر ئەو‬ ‫نادادپەروەرییە وەستابوونەوە كە‬ ‫بەرامبەریان دەكرا‪ ،‬ئەوە وایكرد‬ ‫لەژێر چەترێكدا توانای یەكتر‬ ‫كۆبكەنەوە‪ ،‬دیارە لەوكاتەدا ئەو‬ ‫كاركردنانە شێوەیەكی جیاوازتریان‬ ‫هەبوو و لەژێر سایەی حزبەكاندا‬ ‫ئەوە كراوە‪ .‬بەاڵم لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستدا سیاسەتكردن شێوەیەكی‬ ‫تری وەرگرتووە‪ ،‬تایبەت تر ئەگەر‬ ‫قسەمان لەسەر كوردستان بێت‪،‬‬ ‫ك��ورد زیاتر شۆڕشی چەكداری‬ ‫ك��ردووە وەك ل��ەوەی حزبایەتی‬ ‫كردبێت‪.‬‬ ‫* مەبەستی تۆ لەوەیە كە‬ ‫بڵێت هێشتا رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫دەرگیری خولیاو فكرەی شۆڕشەو‬ ‫بەشێوە مۆدێرنەكەی حزبێك‬ ‫دروس��ت��ن��ەب��ووە ك��ە بتوانێت‬ ‫ل��ەس��ەر بنەمای دیموكراسی‬ ‫و ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی��ی��ەك حزبێك‬ ‫بەرهەمبهێنن و بەشێوەیەكی‬ ‫سەردەمیانە سیاسەت بكەن؟‬ ‫ بێگومان من دەمەوێت ئەوە‬‫بڵێم‪ ،‬با نموونە ل��ەالی خۆمان‬ ‫بێنینەوە‪ ،‬سەرنج لە باشووری‬ ‫كوردستان بدە كە ئێستا حوكمێكی‬ ‫خۆیی تێدا بەرجەستە ب��ووە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا كە حزبەكانی باشوور لە‬ ‫شاخ ژیانی سیاسی و حزبایەتیان‬ ‫درێژە پێداوە‪ ،‬ئاراستەی چەك بە‬

‫لە واڵتانی رۆژئاوا‬ ‫ئەجندەی حزبەكان‬ ‫لە بلۆكی چەپەوە تا‬ ‫بلۆكی راست‪ ،‬گوێ لە‬ ‫خەڵك دەگرن‬

‫باشووری كوردستان‬ ‫خاوەن داهات و‬ ‫سەروەتێكی ژێر زەوی‬ ‫و سەر زەوییەو ئەو‬ ‫داهات و سەروەتانەش‬ ‫لە دەستی چەند‬ ‫كەسێكی كەمدایە‬

‫پلەی یەكەم زاڵ بووە بەسەریاندا‪،‬‬ ‫من بۆ خۆم رەخنە لەوە ناگرم‬ ‫بۆچی ئەو ئاراستەی چەكدارییە‬ ‫زاڵ ب��وو ب��ەس��ەری��ان��دا‪ ،‬چونكە‬ ‫بەرامبەر بە دوژمنێك وەستابوون‬ ‫كە تاسەر ئێسقان دیكتاتۆرو دڕندە‬ ‫بووەو لەزۆر قۆناغدا قەدەغەترین‬ ‫چەكی بەرامبەریان بەكارهێناوە‬ ‫ك��ە چ��ەك��ی ك��ی��م��ی��ای��ی ب���ووە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەیانتوانی لەژیانی شارو‬ ‫ئیدارەدا ئەو ئاراستەو عەقڵییەتە‬ ‫عەسكەرییەیان فڕێبدایە‪ ،‬بۆچی‬ ‫تائێستا فڕێیاننەداوە؟ رەنگە ئەو‬ ‫هەویرە ئ��اوی زیاتری بووێت!‬ ‫لێرەوە دەگەین بەو ئەنجامەی‬ ‫هەربۆیە بێسەرەوبەرەییەك لە‬ ‫ئیدارەی باشووردا هەیە!‬ ‫* دەبێت ئ��ەوە بزانین كە‬ ‫واڵت��ان��ی رۆژئ���اوا ب��ە مێژووی‬ ‫چ��ەك��داری و تەنانەت ش��ەڕی‬ ‫ناوخۆشدا تێپەڕیوون‪ ،‬بۆچی‬ ‫ئەوان توانیان ئەو قۆناغانە تێ‬ ‫بپەڕێنن و ئێمە نەمانتوانی تێی‬ ‫بپەڕێنین؟‬ ‫ سكرتێری پێشووی پارتی‬‫سۆسیال دیموكرات‪ ،‬ئۆڵف پاڵمێ‬ ‫كە لە ساڵی (‪)1986‬دا‪ ،‬ك��وژرا‪،‬‬ ‫ق��س��ەی��ەك��ی ج��وان��ی ه��ەی��ە كە‬ ‫دەڵێت‪ :‬سیاسەت خواستە‪ .‬ئایا‬ ‫خواست ل��ەالی دەس��ەاڵت��داران��ی‬ ‫باشوور هەیە؟ دەبێت وەاڵم بەو‬

‫پرسیارە بدەنەوە ئایا خواستیان‬ ‫ه��ەی��ە ب��ۆ م��ۆدێ��رن��ی��زەك��ردن��ی‬ ‫سیستمی ب���ەڕێ���وەب���ردن؟ من‬ ‫دڵنیام كە دەسەاڵتدارانی باشوور‬ ‫خواستیان نییە بۆ مۆدێرنیزەكردنی‬ ‫كۆمەڵگە!باشە ئەی بۆ نایانەوێت‬ ‫وەك��و واڵت��ان��ی تر كە وەك��و تۆ‬ ‫باست كرد ئەو قۆناغە تێبپەڕێنن؟‬ ‫وەك��و باسمكرد تائێستا هێشتا‬ ‫بە عەقڵی عەسكەرییەوە مامەڵە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ی��دارەدا دەك���ەن و وا‬ ‫دەزان��ن لەناوچە شاخاوییەكانی‬ ‫س��ەرگ��ەڵ��و و ب��ادی��ن��ان��دا حوكم‬ ‫دەك����ەن! یەكێك ل��ە ه��ۆك��ارە‬ ‫سەرەكییەكانی ئ���ەوەی بۆچی‬ ‫تائێستا هەنگاوی جددیان نەناوە‬ ‫بە ئاراستەی مۆدێرنیزە نەكردنی‬ ‫كۆمەڵگا؟ ب��اش��ووری كوردستان‬ ‫خ��اوەن داه��ات و سەروەتێكی‬ ‫ژێر زەوی و سەر زەوییەو ئەو‬ ‫داهات و سەروەتانەش لە دەستی‬ ‫چەند كەسێكی كەمدایە‪ ،‬كاتێك‬ ‫ئەو كەسانە دەبنە بازرگان نەك‬ ‫(سیاسەتوان) كاتێكیش سیاسەت‬ ‫دەستی لەگەڵ بازرگانێتیكردندا‬ ‫تێكەاڵو كرد‪ ،‬ئیتر زۆر زەحمەتە‬ ‫بتوانیت كۆمەڵگەیەكی مۆدێرن‬ ‫ئ��ەوەش��م��ان‬ ‫بەرهەمبهێنیت‪.‬‬ ‫لەبیرنەچێت‪ ،‬لە واڵتانی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫خ��ەڵ��ك خ���ۆی ب��ڕی��ار دەدات‬ ‫سیاسەت چۆن چۆنی بێت‪ ،‬واتا‬

‫ئەجندەی حزبەكان لە بلۆكی‬ ‫چەپەوە تا بلۆكی راس��ت گوێ‬ ‫لە خەڵك دەگ���رن‪ ،‬هەركاتێك‬ ‫و هەرشتێك خەڵك نەیەوێت‬ ‫حزبەكان و ئەندام پەرلەمانەكانیش‬ ‫بۆی تێناكۆشن‪ ،‬بەاڵم لەالی ئێمە‬ ‫خەڵك بێدەنگە‪ ،‬خەڵك قسەی‬ ‫نییەو قسە ناكات‪ ،‬بۆ ئەوەی فشار‬ ‫بخاتە سەر حزبەكان‪.‬‬ ‫* ئەگەر مەبەستت لەوە بێت‬ ‫تا ئێستا خەڵك قسەی نەبووبێت‬ ‫یان فشاریان لەسەر بەڕێوەبەرانی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫و دام و دەزگ��او دامەزراوەكان‬ ‫دروست نەكردبێت‪ ،‬تا ئاستێك‬ ‫رەنگە ئ��ەوە لەشوێنی خۆیدا‬ ‫نەبێت‪ ،‬چونكە لە چەند ساڵی‬ ‫راب����ردوودا ت��وان��راوە چەندین‬ ‫خۆپیشاندان و رێپێوان بكرێ و‬ ‫لەو خۆپیشاندان و رێپێوانانەدا‬ ‫داوای م��اف و جێبەجێكردنی‬ ‫داخوازییەكانیان ب��ك��ەن‪ ،‬من‬ ‫وای بۆدەچم خەڵكی الی ئێمە‬ ‫توانیویانە قسەی خۆیان بكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم گوێیان لێ نەگیراوە؟‬ ‫ بە هەڵە لە من تێمەگە‪،‬‬‫ئ��ەم��ڕۆ خەڵك ب��ە ب���ەراورد بە‬ ‫(‪ )10‬ساڵ لەمەوبەر رۆشنبیرترەو‬ ‫ل��ەڕێ��ی ك��ۆم��پ��ی��وت��ەرەك��ەی��ەوە‬ ‫دەت��وان��ێ��ت گەشت ب��ە جیهاندا‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬پ��رس��ی��ارەك��ە ئ��ەوەی��ە‬ ‫ئایا ئ��ەو كەنااڵنەی كە دەنگی‬ ‫میللەت دەگەیەنن كامانەن؟ ئایا‬ ‫لەناو راگەیاندندا چەند كەناڵی‬ ‫تیایە س��ەر بە حزبەكان نەبن؟‬ ‫ژمارەیەكی زۆر كەم هەن بتوانن‬ ‫ببنە كەناڵی راستەقینەی دەنگی‬ ‫خەڵك‪ ،‬لەناو ئەو كەنااڵنەشدا‬ ‫زۆرج����ار ئ����اوەژوو ك��ردن��ەوەی‬ ‫راستییەكان دەبینرێت‪ ،‬بەدیوێكی‬ ‫تردا تیرۆركردن و تۆقاندن لەسەر‬ ‫هەندێك لە كەناڵەكان هەیە بۆ‬ ‫ئەوەی دەنگی خەڵك نەگەیەنن!‬ ‫با نموونەت لەسەر ئەوروپا بۆ‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫یەكگرتوو كێشەی نییە‬ ‫لەگەڵ ئەوەی ئەندامێكی (م‪.‬س) كۆمەڵی ئیسالمی بەپێویستی دەزانێت گۆڕانكاریی لەدەستەواژەیەكی هۆنراوەی سرودی‬ ‫نیشتمانی ئەی رەقیبدا بكرێت‪ ،‬لەبەرامبەردا ئەندامێكی سەركردایەتی یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان رایدەگەیەنێت‬ ‫یەكگرتوو كێشەی لەگەڵ ئەو سروودەدا نییەو لەهەمان كاتدا پێیوایە دەتوانرێت سرودێكی نیشتمانی نوێ دابنرێت‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫بێنمەوە‪ ،‬سیاسییەكانی ئەوروپا‬ ‫زۆر لەڕەخنەو تێبینییەكانی خەڵك‬ ‫دەترسن! بە ئاشكرا دەڵێن ئەگەر‬ ‫خەڵك نەبێت ئێمەش نین‪.‬‬ ‫* با بگەڕێینەوە بۆ كوردستان‪،‬‬ ‫وەك دەبینین زۆربەی حزبەكان‬ ‫تائێستا بەشێوە ستالینییەكەی‬ ‫پەلدەكوتن و كاردەكەن بۆ ئەوەی‬ ‫خۆیان ف��راوان بكەن‪ ،‬ئایا ئەم‬ ‫شێوەیە لەكاركردن لەناو دنیای‬ ‫سیاسەتدا بەشێوە زانستییەكەی‬ ‫باوی ماوە كە خۆت ئەندامی پارتی‬ ‫سۆسیال دیموكراتی سویدیت؟‬ ‫ ئ����ەو س��ی��اس��ەت��ە ن��ەك‬‫ستالینییە بگرە مافیایشە! با ئەوە‬ ‫روون��ب��ك��ەم��ەوە‪ ،‬راس��ت��ە ستالین‬ ‫یەكێك لە دیكتاتۆرەكان بوو‪ ،‬دژی‬ ‫هەموو ج��ۆرە ئازادییەك بوو‪،‬‬ ‫بەاڵم دەسەاڵتێكی مافیایی نەبوو‪،‬‬ ‫وەكو باسم كرد‪ ،‬كاتێك جیاوازی‬ ‫لە نێوان سیاسەت و بازرگانی‬ ‫ك��ردن یان كەسی سیاسەتوان و‬ ‫كەسی بازرگاندا نەما‪ ،‬ئیتر دەبێت‬ ‫چ��اوەڕێ��ی حوكمڕانێتیكردنێكی‬ ‫مۆدێرن نەكەین!‬ ‫* زۆر رەخنەت لە حزبەكانی‬ ‫باشووری كوردستان گرت‪ ،‬ئایا‬ ‫حزبە سۆسیال دیموكراتەكانی‬ ‫ئەوروپا بە گشتی و حزبی سۆسیال‬ ‫دیموكراتی واڵتی سوید بەتایبەتی‬ ‫كە خۆت یەكێك لە ئەندامەكانی‬ ‫ئەو حزبەیت‪ ،‬دەكرێت بزانین‬ ‫ئەو حزبە بەچ پێوەرو سیستمێكی‬ ‫سیاسی و فكری و رێكخراوەیی‬ ‫كاری خۆیان دەكەن؟‬ ‫ نزیكەی (‪ )23‬ساڵە لەگەڵ‬‫ئ��ەو ح��زب��ەدام‪ ،‬پارتی سۆسیال‬ ‫دی���م���وك���رات ل���ەگ���ەڵ دەس��ت��ە‬ ‫خوشكەكانیدا لەواڵتانی تر وەكو‬ ‫ئەڵمانیاو بەریتانیا‪ ..‬ئاشكرایە‬ ‫بە جیاوازییەكی كەمەوە بەیەك‬ ‫سیستم و پ���ڕۆگ���رام خ��ۆی��ان‬ ‫دەبەنەپێشەوە‪ ،‬با بە نموونەیەك‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫پڕۆفایل‬ ‫* لە شاری سلێمانی لە دایكبووەو نزیكەی (‪ )23‬ساڵە لە واڵتی‬ ‫سوید دەژی‪.‬‬ ‫* خاوەنی بڕوانامەی ماستەرە لە پرۆگرامێرینگدا‪.‬‬ ‫* ئەندامی پارتی سۆسیال دیموكراتی سوید‪-‬ە‪.‬‬ ‫* ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای ستۆكهۆڵم‪-‬ە‪.‬‬ ‫* ئەندامی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪-‬ە‪.‬‬ ‫* رۆژانە كاردەكات وەك راوێژكاری ستراتیژی الی جەنەرال‬ ‫دایرۆكتەری (‪ )general director‬لە فەرمانگای‬ ‫‪ Social Insurance Agency‬كە بەشێكە لە وەزارەت��ی بیمەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫ئ����ەوەت ب��ۆ رۆش��ن��ب��ك��ەم��ەوە‪،‬‬ ‫ئەندامانی خ��وارەوە لەناو حزبی‬ ‫سۆسیال دیموكراتدا‪ ،‬سیاسەت‬ ‫دادەڕێ����ژن ب��ۆ س����ەرەوە‪ ،‬نەك‬ ‫لەسەرەوە دایبڕێژن بۆ خوارەوە‪،‬‬ ‫ئەوەشمان لەبیرنەچێت ئەندامانی‬ ‫بااڵی حزبی سۆسیال دیموكراتەكان‪،‬‬ ‫ئەوەندە هۆشیاری سیاسییانداوە‬ ‫بە ئەندامەكانیان كە ترسیان لەوە‬ ‫نییە پێشنیازو بەرنامەو سیاسەتی‬ ‫خراپ بنێرن بۆ سەرەوەی خۆیان‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی زۆر گرنگە ب��ەالم��ەوە‬ ‫باسی بكەم لەسەر حزبی سۆسیال‬ ‫دی��م��وك��رات��ی س��وی��د ئ��ەوەی��ە‪،‬‬ ‫ب���ەردەوام فێری ئەندامەكانیان‬ ‫دەكەن بە عەقڵی رەخنەیی مامەڵە‬ ‫لەگەڵ دەوروپشتی خۆیاندا بكەن‬ ‫بەتایبەتی لەناو حزبەكەی خۆیاندا‪.‬‬ ‫حزبی سۆسیال دیموكرات‪،‬‬

‫مافی تەواوی داوە بە ئەندامەكانی‬ ‫ك��ە ل��ەه��ەر جێگایەكدابن ببنە‬ ‫چاودێر بەسەر كەموكوڕییەكانەوە‬ ‫بەتایبەتی كەموكوڕی لە بەشە‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ەك��ان��دا‪ ،‬هیچ‬ ‫ئەندامێك گومانی لەوە نییە كە‬ ‫داواو داخوازییەكانیان وەالبنرێت‬ ‫ئەوە خاڵێكی زۆر زۆر بنچینەییە‬ ‫لە حزبە سۆسیال دیموكراتەكانی‬ ‫ئ����ەوروپ����ادا‪ ،‬ب���ەاڵم ل��ە حزبە‬ ‫جیاجیاكانی رۆژهەاڵت و بەتایبەتی‬ ‫لە كوردستاندا ی��ان ه��ەر نییە‬ ‫یان دەبێت بەزەڕەبین تەماشای‬ ‫بكەیت بۆ ئەوەی بیبینیت!‬ ‫* زۆرب�����ەی زۆری ئ��ەو‬ ‫حزبانەی لە كوردستاندا كاری‬ ‫سیاسی و رێكخراوەیی دەكەن‪،‬‬ ‫دەره��اوی��ش��ت��ەی كۆمەڵگەكەی‬ ‫خ��ۆی��ان��ن‪ ،‬مەبەستم ل��ەوەی��ە‬

‫ك��ە ت��ا ئاستێكی زۆرو ل��ەزۆر‬ ‫الیەنەوە وەكو كایە كۆمەاڵیەتی‬ ‫ئەخالقییەكە تێكەاڵوییەكی زۆر‬ ‫بەیەكەوە بەستوونی و ئەوە‬ ‫ئینكاری ناكرێت‪ ،‬بەاڵم ئایا حزب‬ ‫لەو قۆناغ و ئاستەدا ناتوانێت‬ ‫ب��ە پ��ێ��چ��ەوان��ەی شەپۆلەكانی‬ ‫كۆمەڵگەوە مەلەی خۆی بكاو‬ ‫ئاراستەی كۆمەڵگا بكات بۆ كاری‬ ‫نوێ و سیستمی كارگێڕی نوێ و‬ ‫بەدیوێكی تریشدا ئاستی هۆشیاری‬ ‫خەڵك و ئەندامەكانی فراوانتر‬ ‫بكات‪ ،‬وەك��و باسم كرد بۆچی‬ ‫هەندێك لە حزبە كوردییەكان لەو‬ ‫رووەوە الوازن؟‬ ‫ حزب و سیاسەتمەدار چییە‬‫ئەگەر بە ب��ەردەوام��ی چرایەكی‬ ‫ب��ەدەس��ت��ەوە نەبێت بۆ ئ��ەوەی‬ ‫رووناكایی بخاتەسەر ئەو كێشانەی‬ ‫كە خەڵك پێیەوە دەناڵێنێت؟‬ ‫ئەگەر سیاسەتمەدارو حزبەكان‬ ‫ن��ەت��وان��ن ئ���ەوە ب��ك��ەن خۆیان‬ ‫هەڵوەشێننەوەو بچنەوە بۆ ماڵەوە‬ ‫باشترە‪ .‬بە دیوێكی تردا تائێستا‬ ‫ئاسانكاری نەكراوە تا خەڵكیش‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬خ��ۆی پ���ەروەردە بكات‪،‬‬ ‫راستە حزبەكانیش دەرهاویشتەی‬ ‫كۆمەڵگەكەن‪ ،‬ب��ەاڵم دەت��وان��درا‬ ‫زۆر پڕۆژەو بەرنامەی سیاسی و‬ ‫رۆشنبیری و تەنانە خزمەتگوزاریش‬ ‫بەشێوەیەكی فراوان و رێكوپێك‬ ‫پێشكەش بە خەڵك بكرانایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرجەم ئەو پ��ڕۆژەو بەرنامانە‬ ‫پڕن لە خەلەلی گەورە گەورە‪.‬‬ ‫* دوا پ��رس��ی��ارم ئ��ەوەی��ە‪،‬‬ ‫دەتوانیت بەڕاشكاوی وەاڵمی‬ ‫ئەم پرسیارەم بدەیتەوە‪ ،‬تاچەند‬ ‫نائومێدیت لە سیاسەتكردن لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا؟‬ ‫ بەداخەوە زۆر زۆر نائومێدم‬‫بەرامبەر بەو بارودۆخە سیاسییەی‬ ‫ئێستا لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫دەگوزەرێ‪.‬‬

‫تەنها هەڵخەڵەتاندنی خەڵكە‬ ‫ئەندامێكی مونتەدای ئابووری كوردستان رایدەگەیەنێت هەر قسەو لێدوانێك لەسەر دروستكردنی دەوڵەتی كوردی لەالیەن‬ ‫بەرپرسانی ئەم هەرێمەوە كە دەكرێت‪ ،‬جگە لەهەڵخەڵەتاندنی خەڵكی سادەو شەقامی كوردی هیچی تر نییە‪ .‬محەمەد‬ ‫كەریم پێشیوایە كوردستان بەرگەی مانگێكی نەناردنی بودجەی هەرێم لەبەغداوە ناگرێت‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫دەمارگیری مەعریفی‬ ‫وەك رەفتارێكی نامەعریفی!‬ ‫شێخ موعتەسەم‬

‫ف��ەی��ل��ەس��وف��ە م��ەزن��ەك��ەی‬ ‫یۆنانی كۆن (سوقرات)‪ ،‬زۆر بار‬ ‫دووب��ارەی دەك���ردەوەو دەی��وت‪:‬‬ ‫«م��ن ئ��ەوەن��دە دەزان��م كە هیچ‬ ‫نازانم»‪ .‬بەدرێژایی (‪ )2400‬ساڵە‬ ‫مرۆڤی هزرڤان‪ ،‬گوێ لەپەیڤەكانی‬ ‫سوقرات و شاگردەكانی دەگرن‪،‬‬ ‫ئ��ەم گوێگرتنە لەعەقڵیەتێكی‬ ‫سەلەفی مەعریفییەوە سەرچاوەی‬ ‫نەگرتووە‪ ،‬بەڵكو تێزو پەیڤەكانی‬ ‫ئەو فەیلەسوفانە تادەگاتە سپینۆزاو‬ ‫جۆن لۆك و مۆنتیسكۆو رۆسۆو‬ ‫هێگڵ و ه��ت��د‪ ...‬هاندەرێكن‬ ‫ب��ۆم��ان ت��ا ل��ەڕێ��گ��ای زان��س��ت و‬ ‫ف��ك��رەوە بەشوێن (ش��ت��ەك��ان)دا‬ ‫بگەڕێین‪ ،‬بەتایبەتی گەڕان بەدوای‬ ‫دۆزی��ن��ەوەی خ��ودی خۆماندا كە‬ ‫مەرجی سەرەكییە بۆ گەیشتن‬ ‫ب��ە شتەكانی دی��ك��ە‪ ،‬ئ��ەوان��ەی‬ ‫گ���وێ ل���ەو پ��ەی��ڤ��ەی س��وق��رات‬ ‫ناگرن كە ل��ەس��ەرەوە ئاماژەمان‬ ‫پێدا‪ ،‬ئەوانە كەسانێكن عیللەتی‬ ‫ل��ەخ��ۆب��ای��ی ب����وون‪ ،‬لەخشتەی‬ ‫ب����ردوون‪ ،‬بەكەمێك ئاشنایی‬ ‫بەچەمكەكانی مەعریفەتەوە ئیتر‬ ‫الفی ئەوە لێدەدەن كە خەتمی‬

‫ك��ۆی مەعریفەتیان ك���ردووەو‬ ‫تێزەكانیان وەك دەقە ئاسمانییەكان‬ ‫تێزەگەلێكی رەخنە هەڵنەگرە‪...‬‬ ‫ب����ەپ����ێ����چ����ەوان����ەی ئ���ەو‬ ‫لەخۆباییبوانەی لەمەڕ ئێمە شاعیرو‬ ‫فەیلەسوفی ئەمریكی بەڕەگەز‬ ‫ئیسپانی (جۆرج سانتیانا) (‪-1863‬‬ ‫‪ )1953‬ك��ە ب��ۆ م���اوەی ‪ 23‬ساڵ‬ ‫لەزانكۆی (ه��ارڤ��ارد) مامۆستای‬ ‫فەلسەفە بوو‪ ،‬لەپێشەكی یەكێك‬ ‫لەكتێبەكانیدا لەژێر ناوی (گومان‬ ‫و ئیمانی ئاژەڵ) دەنووسێت‪ :‬گەر‬ ‫خوێنەر ئ��ارەزووی زەردەخەنەی‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬م��ن��ی��ش ل��ەگ��ەڵ ئ���ەودا‬ ‫زەردەخەنە دەمگرێت‪ ،‬لەكەسیش‬ ‫داوا ن��اك��ەم ك��ە وەك م��ن بیر‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬وە بۆ ئەوەی بەچاوی‬ ‫رێزەوە لەبۆچوونەكانی ئەوانیكە‬ ‫بڕوانین‪ ،‬با پەنجەرەكانی رۆحمان‬ ‫لەتەپ و تۆز پاككەینەوە‪ ،‬تا تیشك‬ ‫و روون��اك��ی بەركەوێت رەنگە‬ ‫جوانەكانی ژیان لەو پەنجەرانەوە‬ ‫بدرەوشێتەوە‪ ،‬وە بەچاوی رێزەوە‬ ‫لەیەكتر بڕوانین‪.‬‬ ‫ئاخۆ ئێمەیش كەی دەالقەی‬ ‫رۆحمان لەژەنگ و قوڕو لیتەی‬

‫دۆگمایی و ی��ەك رەه��ەن��دی و‬ ‫لەخۆبایی ب��وون دەش��ۆی��ن��ەوە‪،‬‬ ‫لەدەالقەی رۆحێكی پاكەوە لەیەكتر‬ ‫بڕوانین‪ ،‬با چەند ناكۆكیش بین‪،‬‬ ‫قبووڵی یەكتر دەكەین! نووسەر‬ ‫با بیرمەندێكی بەهرەمەندیش‬ ‫بێت‪ ،‬وەل��ێ ب��ەه��ای مەعریفی‬ ‫وادەخوازێت كە بەنووسینەكانی‬ ‫تێزی بەپێزو شەوق و رووناكی‬ ‫ب��ەه��زری خوێنەر ببەخشێت‪،‬‬ ‫نەك ببێتە دیكتاتۆرێكی فكری‬ ‫و دەم��ارگ��ی��رێ��ك��ی مەعریفی و‬ ‫بەشمشێری تێزە تیژەكانی خۆی‬ ‫بەسەر فكرو زەوق��ی خوێنەردا‬ ‫بسەپێنێت‪ .‬راستییەك هەیە با‬ ‫لەبیری نەكەین ئەویش ئەوەیە‬ ‫كە بیروڕاكان هەرچەندە ناكۆ‬ ‫و پێچەوانەی یەك بن‪ ،‬لەپشتی‬ ‫ئەو ناكۆكییەوە خاڵێكی هاوبەش‬ ‫خۆی حەشارداوە‪ ...‬كارل ماركس‬ ‫كە یەكێكە لەزانا بلیمەتەكانی‬ ‫س��ۆس��ی��ۆل��ۆژی��ای س��ی��اس��ی‪ ،‬پێی‬ ‫لەسەر ئەوە دادەگرت كە بەهاو‬ ‫مۆراڵە باوەكانی كۆمەڵگای مرۆڤ‬ ‫دروس��ت��ك��راوو فەبرەكەی چینی‬ ‫دەسەاڵتدارو چەوسێنەرەكانە بۆ‬

‫چەسپاندن و درێژەپێدانی هەژموون‬ ‫و دەسەاڵتیان بەسەر چینی ژێر‬ ‫دەس��ت��ەو چ��ەوس��ێ��ن��دراوەك��ان��دا‪،‬‬ ‫تا لەژێر كاریگەریی ئەفسونی‬ ‫ئ��ەو بەهاو م��ۆرال��ە جفاكیانەدا‬ ‫ستەملێكراوەكان ملكەچی ئەو‬ ‫ستەمەی دەسەاڵت بن‪ ،‬وە قایل‬ ‫و قانع بن بەبێ بەشیی خۆیان‪،‬‬ ‫گوایە قەدەر لەتەوێڵی نووسیون‪...‬‬ ‫ماركس ل��ەوب��ارەی��ەوە ئایینەكان‬ ‫خەتابار دەكات كە لەڕێگای رێنمایی‬ ‫ئایینی و دەقە ئاسمانییەكانەوە‬ ‫ناداد پەروەریی و ستەمكاریی و‬ ‫جیاوازیی چینایەتی پەردەپۆش‬ ‫دەكەن‪ ،‬مرۆڤە چەوساوەكان تەفرە‬ ‫ئ��ەدەن‪ ،‬بەوە دڵخۆشیان دەكەن‬ ‫كە ژیانی سەرگۆی زەوی ژیانێكی‬ ‫كاتی و فانییە‪ ،‬مرۆڤ رێبوارێكی‬ ‫رەوت��ەن��ی��ی��ەو ه��ەردەب��ێ��ت ئەم‬ ‫هەوارگە كاتییە بەجێ بهێڵێت‪ ،‬وە‬ ‫بۆ دڵدانەوەی هەژارو چەوساوەكان‬ ‫پێیان دەڵێن‪ :‬نەكەن خەم بۆ ژیانی‬ ‫ئەم دنیا هیچ و پووچە بخۆن‪،‬‬ ‫لەودنیا خ��وداوەن��د بەبەهەشتە‬ ‫ب��ەری��ن��ەك��ەی خ���ۆی پ��اداش��ت��ان‬ ‫ئەداتەوە‪ ،‬هەروەها نیچە (‪-1844‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫رەخنە لەسیاسییەكانی باشووری كوردستان دەگرێت‬ ‫تارا توانا‪ ،‬ئەندامی پارتی سۆسیال دیموكراتی سوید پێی وایە كە باشووری كوردستان خاوەن داهات و سەروەتێكی ژێر‬ ‫زەوی و سەرزەوییەو ئەو داهات و سەروەتانەش لەدەستی چەند كەسێكی كەمدایە‪ ،‬هەربۆیە رەخنەدەگرێت و دەڵێت‬ ‫كاتێك سیاسەت دەستی لەگەڵ بازرگانیدا تێكەاڵو كرد‪ ،‬ئەستەمە بتوانرێت كۆمەڵگایەكی مۆدێرن بەرهەمبهێنرێت‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫‪ ،)1900‬ئەم فەیلەسوفە ئەڵمانییە‬ ‫سەرسەختانە بەگژ ئاكارو ئەفكاری‬ ‫س��ەردەم��ەك��ەی��دا دەچ��ووی��ەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی پیاوانی ئایینی مەسیحی‪.‬‬ ‫ئ��ەم ب��وو ب��ێ پ���ەردە ه��ەواڵ��ی‬ ‫مردنی (زات��ی ب��ااڵ)ی بەزاهیدە‬ ‫گۆشەگیرەكەی ناو جەنگەڵستانەكە‬ ‫گەیاند‪ ،‬بەمانای مردنی هەموو‬ ‫خ��واوەن��دەك��ان و هاتنی مرۆڤی‬ ‫ئازادو سۆپەرمان‪ ،‬ئەم فەیلەسوفە‬ ‫سەركەشە ئەوەندە بەگژ بەهاو‬ ‫ئاكاری سەردەمەكەیا چوویەوە‪،‬‬ ‫تا هاوسەنگی عەقڵی لەدەستدا‪،‬‬ ‫بەرەو شێتبوون ملی نا‪ ،‬لەكۆتاییدا‬ ‫چاوەكانی رووناكی لێبڕاو تا مردنی‬ ‫بەكوێری و نیمچە شێتی مایەوە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی ماركسەوە نیچە‬ ‫دەیوت ئاكارو بەكا چفایەتیەكان‬ ‫بەرهەمی عەقڵی مرۆڤە الوازو‬ ‫ژێردەستەكانە‪ ،‬تا لەدەست ستەم‬ ‫و چەوسانەوەی چینی دەسەاڵتدارو‬ ‫چەوسێنەرەكان بەرگریی لەخۆیان‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەم دوو تێزە ناكۆكەی‬ ‫ئەو دوو فەیلەسووفەی سەدەی‬ ‫ن���ۆزدەه���ەم ن��ەك ه��ەر خاڵیی‬ ‫نییە لەخاڵی ه��اوب��ەش‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هەردووكیان سەبارەت بەچەمكی‬ ‫بەها جەخت لەسەر یەك خاڵی‬ ‫گرنگی ئەو چەمكە دەكەنەوە‪،‬‬ ‫كە بریتییە لەوەی بەهاو ئاكارە‬ ‫كفایەتییەكان ن��ە خەسڵەتێكی‬ ‫رەمەكی و سروشتی مرۆڤە‪ ،‬وە نە‬ ‫لەئاسمانەوە دابەزیوەتە خوارەوە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫بۆسەر مرۆڤ‪ ،‬بەڵكو هەموو ئەو‬ ‫بەهاو ئاكارانە‪ ،‬شتێكی ساختەو‬ ‫دەس��ت��ك��ردی م���رۆڤ خۆیەتی‪،‬‬ ‫لێرەوە هەردوو فەیلەسوف دەرگا‬ ‫لەسەر ئەو راستییە دەكەنەوە‪،‬‬ ‫گەر مرۆڤ ئیرادە بكات دەتوانێت‬ ‫دەستبەرداری ئەو بەهاو ئاكارە‬ ‫باوانە ببێت كە رێگرن لەبەردەم‬ ‫ئازادییەكانیاندا‪.‬‬ ‫ه��ەر س��ەب��ارەت بەچەمكی‬ ‫(بەها)‪ ،‬سۆسیۆلۆژیستی بەناوبانگی‬ ‫ئەڵمانی (ماكس فیبەر) ساڵی‬ ‫(‪ )1920-1864‬بەپێچەوانەی ماركس‬ ‫و نیچەوە لەو چەمكە دەڕوانێت‪،‬‬ ‫بەبڕوای فیبەر بەهاكان هەمیشە‬ ‫گشتی و ئەبستراكتین و بەدرێژایی‬ ‫مێژوو هەڵگری سروشتێكی ئایینیە‪،‬‬ ‫وە كێڵگەی كاركردنی بەهاكانی‬ ‫بوونی مرۆڤ (خودی ئایینە)‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسانەی لەبێ مانایی و بێ بەهایی‬ ‫بووندا دەژی��ن‪ ،‬ئایین دەتوانێت‬ ‫ماناو بەها بۆ ژیانیان بگێڕێتەوە‪،‬‬ ‫لەگومان و راڕای��ی و بچووكیدا‬ ‫رزگاریان بكات و دڵنیایی و یەقینیان‬ ‫پ��ێ ببەخشێت‪ .‬م��اك��س فیبەر‬ ‫بەپێچەوانەی ماركس و نیچەوە‬ ‫پێی وانییە كە ئایین رێگایەك بێت‬ ‫بۆ تەفرەدان و هەڵخەڵەتاندنی‬ ‫چینی هەژارو ژێردەستەكان‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئایین بە(پێویستییە گ��ەورەك��ە)‬ ‫پێناسە دەك��ات‪ ،‬كە ماناو بەها‬ ‫بەبوونی مرۆڤ دەبەخشێت وە‬ ‫م��رۆڤ بۆئەوەی ژیانێكی ئارام‬

‫و شەرەفمەندانە بژی پێویستی‬ ‫بەدرێژكردنەوەی تەمەنی بەهاو‬ ‫مانای ژیان هەیە‪ ،‬هەرچەندە ئەو‬ ‫بەهاو مانایانە شتێكی ناواقعین‪،‬‬ ‫تەنها كاركردنیان لەسەر دەروون‬ ‫و ه��ۆش و الیەنی مەعنەوی و‬ ‫رۆحییەی مرۆڤدایە‪ ،‬بێ ئەوان ژیان‬ ‫هیچ رێزو مانایەكی بۆ نامێنێتەوە‪،‬‬ ‫وە سووك و رسوا دەبێت‪.‬‬ ‫بێگومان ئامانجی بنەڕەتی‬ ‫لەماناو بەها‪ ،‬پڕكردنەوەی بۆشایی‬ ‫و چۆڵی بوونی مرۆڤە لەنێوان‬ ‫(چ��اوەڕێ��ك��ردن و واقیعدا) ئەو‬ ‫بۆشاییە كە مرۆڤی بێ بەهاو مانا‬ ‫بەرەو نائومێدی و گومان دەبات‪.‬‬ ‫فیبەر هەرچەندە زۆر ناكۆكە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ب��ی��روڕاك��ان��ی م��ارك��س و‬ ‫نیچەدا‪ ،‬وەل��ێ لەبۆچوونەكانیدا‬ ‫خاڵی هاوبەش لەگەڵ ئەو دوو‬ ‫ف��ەی��ل��ەس��وف��ەی دی��ك��ەدا ب��ەدی‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬ك��ە بریتییە ل��ەوەی‬ ‫ك��ە ئایین شتێكی ئاسمانیی و‬ ‫واقعی نییە‪ ،‬ب��ەاڵم زەروورەت‬ ‫و پێویستییەكی گەورەی مرۆڤە‪،‬‬ ‫بەبێ ئایین ناتوانین بەئارامی ژیان‬ ‫ببەینەسەر‪ ،‬دوور لەنائومێدی و‬ ‫گومانێكی كوشندە‪ .‬ئەرێ‪ ...‬راو‬ ‫بۆچوونە ناكۆكەكان گەنجینەی‬ ‫فیكرو مەعریفە دەوڵ��ەم��ەن��د‬ ‫دەك��ات‪ ،‬وە زیاتر پەی بەنهێنیی‬ ‫شتەكانی ژیان دەبەین‪ ،‬بۆیە با‬ ‫یەكتر قبوڵ بكەین‪ ،‬س��ەرەڕای‬ ‫ناكۆكی بۆچوونەكانمان‪.‬‬

‫«پێویستە یەكێتی پیاچوونەوە بەبەرنامەكانیدا بكات»‬ ‫ئەكرەمی میهرداد‪ ،‬نووسەرو لێكۆڵەر بەپێویستی دەزانێت سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی (ی‪.‬ن‪.‬ك) پیاچوونەوە‬ ‫بەسەرجەم بەرنامەكانیدا بكات‪ ،‬لەناو ئەو پیاچوونەوەیەشدا بەرنامەدانانە بۆ چوونە ناو كێبەركێی هەڵبژاردن‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫كە هەڵبژاردنەكانی عێراق و پارێزگاكان كەمتر لەدوو مانگی ماوە‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫«دەسەاڵت و پارتە سیاسیەكانی هەرێم‬ ‫كەیسی زمان و رێنوسی كوردییان پشتگوێخستووە»‬

‫د‪.‬فەرهاد قادر‪ ،‬شارەزا لە بواری زمان بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫كێشەی زمان و رێنوسی كوردی راستەوخۆ بەستراوە‬ ‫بەكێشەی سیاسییەوە و بەبڕیاری سیاسی‬ ‫یەكالدەبێتەوە‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫رێگربوو لەپێكهێنانی بەرەیەكی كوردستانی‬ ‫عەبدوڵاڵ موهتەدی‪ ،‬سكرتێری كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران لەلێدوانیدا بۆ گۆڤاری وااڵپرێس‪،‬‬ ‫رایگەیاند كە ئینشیقاقەكان ماوەی نێوان هەشت بۆ نۆ ساڵی رابردوو كە لەناو كۆمەڵەو دیموكراتدا روویاندا‪ ،‬ئەگەر تاكە‬ ‫كۆسپی بەردەم بەرەیەكی كوردستانی نەبووبێت‪ ،‬ئەوا یەكێك لەڕێگرەكان بوون‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫كۆسار عومەر‪-‬گەرمیان‬ ‫زم���ان و رێ��ن��وس��ی ك��وردی‬ ‫ب���ەدرێ���ژای���ی م���ێ���ژوو پ��ێ��ن��اس��ەی‬ ‫ج��ۆرب��ەج��ۆری ب���ۆك���راوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی بریتی دەبێت‬ ‫لە هۆیەك بۆ لەیەكگەیشتن لەنێوان‬ ‫مرۆڤەكاندا‪ .‬لەكوردستاندا چەند‬ ‫دیالێكت و ش��ێ��وەزار ه��ەن كە‬ ‫هەریەكە بەڕێنوسی خۆی دەنوسرێت‬ ‫و دەخوێندرێت‪ ،‬سەرباری نەبوونی‬ ‫زمانێكی س��ت��ان��دەری یەكگرتوی‬ ‫كوردی‪ ،‬كە بەڕای شارەزیانی بوارەكە‬ ‫ئەمە كێشەو گرفتێكی گەورەیە بۆ‬ ‫زمان و تەنانەت كلتوری كوردیش‪.‬‬ ‫(د‪.‬ف���ەره���اد ق���ادر) ش���ارەزا‬ ‫لەبواری زمان لەرێگەی (وااڵپرێس)‬ ‫ەوە ب��اس ل��ەو گرفتانە دەك��ات‬ ‫كەئێستا تووشی رێنوس و زمانی‬ ‫ك����وردی ب����ووە‪ ،‬وەك دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫لەكوردستاندا بەهۆی نەبوونی یەك‬ ‫زمان و رێنوسی یەكگرتوو كێشەی‬ ‫تێگەشتنمان هەیە لەنێوان تاكەكاندا‪،‬‬ ‫ئاخێوەرانی شێوەزارەكان هەركەسە‬ ‫و بەپێی س��ن��وری خ��ۆی لەنێوان‬ ‫كەسەكاندا لەیەك دەگەن‪.‬‬ ‫حزبەكان بوون بە لەمپەر‬ ‫دك�����ت�����ۆر ف�����ەره�����اد ب��ۆ‬ ‫یەكالكردنەوەی پ��رس و كێشەی‬ ‫نەبوونی ی��ەك رێنوس و زمانی‬ ‫یەكگرتوی ك��وردی ئ��ەوە دەڵێت‬ ‫ك��ە‪ ،‬لەكوردستاندا قەوارەیەكی‬ ‫سیاسی زیاتر لە (‪ )20‬ساڵە دروست‬ ‫بووە‪ ،‬وە زەمینە سازی كراوە بۆ‬ ‫ئ��ەوەی گرفتەكە هەنگاوێك ڕوو‬ ‫لەچارەسەربوون بنێت‪ ،‬دەشڵێت‬

‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫د‪.‬فەرهاد ق��ادر كەریم‪ ،‬دانیشتووی گەرمیانەو هەڵگری‬ ‫بڕوانامەی دكتۆرایە لە ئەدەبی كوردیدا و مامۆستایە لەزانكۆی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬خاوەنی چەندین توێژینەوەی زانستیە لە زانكۆكانی‬ ‫كوردستان و عێراق لەبارەوی ئەدەب و زمانی كوردییەوە‪.‬‬ ‫گەر تەماشای مێژووی ئەم بەشەی زمانەكە ب��ە رێنوسی كرمانجی‬ ‫باشوری كوردستان بكەین دەبینین ژورو بێت یان كرمانجی ناوەڕاست‬ ‫ك��ە رژێ��م��ەك��ان��ی پێشوو رۆڵ��ی��ان بنوسرێت!‬ ‫هەبووە لەوەی كە زمانی كوردی‬ ‫كێشەی پەروەردەییشی هەیە‬ ‫یەك دیالێكت و رێنوسی هەبێت‪،‬‬ ‫زمان و رێنوسی كوردی كێشەی‬ ‫هاوكات بەداخەوە لەپاش ڕاپەڕین‬ ‫بەشێك ل��ەح��زب��ە سیاسیەكانی پەروەردەیی دروست كردوە‪ ،‬ئەم‬ ‫هەرێمی كوردستان خۆیان بون بە دك��ت��ۆرە وەك خ��ۆی دەڵێت ئەو‬ ‫لەمپەر لەبەردەم دروست نەبوونی بەپێی ئەزمونی زیاتر لە(‪)15‬ساڵی‬ ‫یەك زمان و یەك ڕێنوسی كوردی‪ ،‬مامۆستایی لەناوەندەكانی خوێندندا‪،‬‬ ‫ئەمەیش ئەوەمان بۆ ڕوون دەكاتەوە كێشەی پەروەردەیی هەیە لە زمان‬ ‫كە كێشەی زمان و رێنوسی كوردی و ڕێنوسی كوردیدا‪ ،‬تەنانەت لەنێوان‬ ‫راستەوخۆ بەستراوە بەكێشەی خوێندكار و مامۆستایشدا گرفتی‬ ‫سیاسییەوە و بەبڕیاری سیاسیش دروس��ت��ك��ردوە‪ ،‬ئەوەیش دەڵێت‬ ‫دەیان جار ئەو كەسەردانی قوتابخانە‬ ‫یەكالدەبێتەوە‪.‬‬ ‫بەو پێیەی كە زمان و ڕێنوسی ئامادەیی و بنەڕەتیەكانی كردوە‪،‬‬ ‫ك���وردی بەشێكی س��ەرەك��ی��ن لە دركی بەوەكردوە لەو ناوەندانەدا‬ ‫كلتوری نەتەوەیی كوردی‪ ،‬هەربۆیە پەرتوكەكان دابەشكراونەتە سەر‬ ‫نەیارانی كورد هەمیشە لەهەوڵی ه����ەردوو دیالێكتە‪ ،‬پ��ەڕەی��ەك‬ ‫تێكدان و نانەوەی دوربەرەكین ب��ەش��ێ��وەزاری كرمانجی ژوور و‬ ‫بوون بۆ ناو كلتوری كوردی‪ ،‬بۆ پ��ەڕەی��ەك بەشێوەزاری كرمانجی‬ ‫ئ��ەم مەبەستە د‪.‬ف��ەره��اد ق��ادر ناوەڕاست‪ ،‬بەگومانەوە ئەوەیشی‬ ‫ئەوە دەڵێت‪ :‬لەچەند رۆژی پێشو وت كە ڕەنگە بیانوو بۆ ئەمە ئەوە‬ ‫و لەكاتی پەسەندكردنی زمانە بێت كەهەردوو دیالێكتەكە لەیەك‬ ‫فەرمیەكان لە پارلەمانی عێراق‪ ،‬نزیك بكرێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم هەرگیز‬ ‫یەكێك لە پەرلەمانتارە عەرەبییەكان گرفتی زمانی ستاندەر و گرفتی‬ ‫تانە لە ك��ورد دەدات و دەڵێت رێنوسی كوردی بەوشێوە چارەسەر‬ ‫ئایا لەناو یاسەكەدا ئەوە بگوترێت نابێت‪.‬‬

‫گەورەترین كەیسە‬ ‫د‪.‬ف����ەره����اد ئ����ەم ك��ەی��س��ە‬ ‫بەگەورەترین كێشەی كورد دادەنێت‬ ‫و ئۆباڵی كێشەكە دەخ��ات��ە سەر‬ ‫هەموو تاكێكی ك��وردی‪ ،‬بەشێوەی‬ ‫سەرەكی ئەركی چارەسەركردنی‬ ‫گرفتەكە وەئەستۆی حكومەت و‬ ‫دەسەاڵتی سیاسی ك��وردی دەخات‬ ‫و دەڵ��ێ��ت دەب��ێ��ت ب��ەج��دی كار‬ ‫لەسەر ئەم كەسیە بكرێت و هیچ‬ ‫نەبێت لەم بەشەی كوردستان كار‬ ‫بۆ یەكالكردنەوەی ئەمە بكرێت‪،‬‬ ‫ئەوەیشی وت كە خودی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م و حكومەتی ك���وردی و‬ ‫دەس���ەاڵت و پ��ارت��ە سیاسیەكانی‬ ‫هەرێم كەیسی زم��ان و رێنوسی‬ ‫كوردییان بە ج��دی وەرنەگرتوە‪،‬‬ ‫ئەگیان دەتوانرێت چارەبكریـت‪،‬‬ ‫ئەمەیش گەورەترین كەیسە لەپاش‬ ‫كێشەی سیاسی كوردەوە و لەخەمە‬ ‫هەر گەورەكانمانەو دەبێت چارەسەر‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ل��ەك��ۆت��ای��ش��دا زی��ات��ر جەخت‬ ‫لەسەرئەوە دەك��ات��ەوە كە خەمی‬ ‫ڕێنوسی ك��وردی بخورێت‪ ،‬چونكە‬ ‫پێی وای��ە ئێستا رێنوسی ك��وردی‬ ‫دابەش بوەتە سەر چەند شێوازێكی‬ ‫جۆراو جۆردا‪ ،‬دەڵێت ئەوە دیوێكی‬ ‫دیاری زمانەكەیە و گرفتێگی زەق و‬ ‫گەورەیە‪ ،‬بەاڵم لەبەر ئەوەی لوتكەی‬ ‫گرفتەكە نەبونی زمانی یەكگرتوی‬ ‫كوردییە‪ ،‬بۆیە دەبێت لەپێشان ئەوە‬ ‫چ��ارەس��ەر بكەین پاشان خەمێكی‬ ‫ڕێنوسی كوردی بخۆین و گرفتەكانی‬ ‫بەردەمی چارە بكەین‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫سکرتێری كۆمەڵەی شۆرشگێڕی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫موهتەدی‪ ،‬دان بە‬ ‫هەڵە گەورەکەدا دەنێت!‬

‫لە ساڵی (‪ )1969‬كۆمەڵە گەنجێكی‬ ‫ك��وردی چەپخواز لە پایتەختی ئێران كە‬ ‫پێكهاتبوون لە (ئەندازیاران فوئاد مستەفا‬ ‫سوڵتانی و محەمەد حسێن كەریمی‪ ،‬عەبدوڵاڵ‬ ‫موهتەدی و چەند كەسێكی تر‪ ،‬كۆمەڵەیان‬ ‫دامەزراند‪ ،‬دوای شەهیدبوونی فوئاد مستەفا‬ ‫سوڵتانی لە ساڵی (‪ )1979‬عەبدوڵاڵ موهتەدی‬ ‫ل‌ه كۆنگره‌ی سێهه‌م ل‌ه ساڵی (‪ )١٩٨٢‬ب‌ه‬ ‫سكرتێری كۆمەڵە هەڵبژێردرا‪ .‬لە مانگی‬ ‫(ئ��اب)ی ساڵی (‪ )1983‬دوای كۆمەڵێك‬ ‫گفتوگۆی ئاشكرا و ناوخۆیی كە ئەندامانی‬ ‫كۆمەڵە لەگەڵ چەند گروپێكی تری چەپی‬ ‫ئێرانی ئەنجامیان دا‪ ،‬لە كۆنگرەیەكدا (حزبی‬ ‫كۆمۆنیستی ئێران) راگەیاندرا‪.‬‬ ‫دەگوترێ كە لە ئەنجامی ریفراندۆمێكی‬ ‫ناوخۆیی ك��ۆم��ەڵ��ەدا‪ ،‬پتر ل��ە (‪)98%‬ی‬ ‫ئەندامانی كۆمەڵە پشتگیری پێكهێنانی حزبی‬ ‫كۆمۆنییستی ئێرانیان كرد‪ ،‬لەو كۆنگرەیەدا‬ ‫عەبدوڵاڵ موهتەدی بە ده‌بیر كوللی حزبی‬ ‫كۆمۆنیستی ئ��ێ��ران ه��ەڵ��ب��ژێ��ردرا‪ ،‬ن��اوی‬ ‫كۆمەڵەش گۆڕا بۆ ریكخراوی كوردستانی‬ ‫حزبی كۆمۆنیستی ئێران‪ .‬دوای كۆنگرەی‬ ‫هەشتەم مشتومڕێكی زۆر دروستبوو لەناو‬ ‫حزبی كۆمۆنیستی ئێران‪ ،‬كە تێیدا عەبدوڵاڵ‬ ‫موهتەدی ره‌خنه‌ی له‌ بیروبۆچوونی به‌جێماو‬ ‫ل�‌ه كۆمۆنیزمی كرێكاری گ��رت و بەم‬ ‫هۆیەوە ریزەكانی كۆمەڵە بە دوو رەوت‬ ‫دابەش بوون كە بەشی زۆرینە رێبەران و‬ ‫كادیرە پیشكەوتوو و ناسراوەكانی كۆمەڵە‬ ‫لەگەڵیدابوون‪ .‬لە ساڵی (‪)2000‬دا‪ ،‬عەبدوڵاڵ‬ ‫موهتەدی‪ ،‬لەگەڵ بەشێكی زۆری كادیرانی‬ ‫كۆمەڵە‪ ،‬ل��ە حزبی كۆمۆنیستی ئێران‬ ‫جیابونەوە و لە كۆنفراسێكی تایبەت بە‬ ‫بووژاندنەوەی كۆمەڵە‪ ،‬ئەوەیان راگەیاند كە‬ ‫كۆمەڵە سەربەخۆیە و هیچ پەیوەندییەكیان‬ ‫بە حزبی كۆمۆنیستی ئێرانەوە نییە‪ ،‬هەمان‬ ‫ن��اوی یەكەمیان (كۆمەڵەی شۆرشگێڕی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران) بۆخۆیان‬ ‫هەڵبژارد‪ .‬تا ئێستاش ئەم حزبە یەكێكە لەو‬ ‫حزبانەی كە كاریگەرییەكی زۆری هەبوە‬ ‫لەسەر كۆمەڵگەی ك��ورد لە رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫جەواد حەیدەری‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫‪٢-١‬‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫‪44‬‬

‫گەورەترین هەڵەی‬ ‫خۆمان بە بەشداری‬ ‫و تێكەاڵوبوون‬ ‫لەگەڵ حزبی‬ ‫كۆمۆنیستی ئێران‬ ‫دەزانم‪ ،‬زۆرێك‬ ‫لەوگرفتانەی دوایە‬ ‫بەرۆكی گرتنین و تا‬ ‫ئێستاش گرتوونین‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ ئەو‬ ‫سەردەمە‬ ‫• دەم��ەوێ بە قسەیەكی‬ ‫ج��ەن��اب��ت��ان دەس���ت پێبكەم كە‬ ‫ل��ە ڕۆژی ‪ 26‬ی رێ��ب��ەن��دان لە‬ ‫وتارەكەتاندا ئاماژەتان پێدا‪ ،‬لە‬ ‫راگەیاندنە هاوبەشەكە و چەند‬ ‫ساڵ لەمەو پێشیش بۆ دروستبوونی‬ ‫بەرەی كوردستان‪ ،‬یان ئیتالف یان‬ ‫هاوپەیمانی بۆ ئەمڕۆی ڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەو هۆكارانە چی بوون‬ ‫كە رێگربوون لە دروستكردنی‬ ‫ئەو بەرەیە‪ ،‬ئایا پ��ژاك یەكێكە‬ ‫لە هۆكارەكان‪ ،‬یان شەڕی چەند‬ ‫مانگەی نێوان دیموكرات و كۆمەڵە‪،‬‬ ‫یان جیابوونەوە و لێكترازان و‬ ‫ئینشقاقەكان‪ ،‬بە تایبەتی لەناو‬ ‫كۆمەڵە و دیموكراتدا لە چەند ساڵی‬ ‫ڕابردوودا روویاندا؟‬ ‫ شەڕی ناوخۆیی (‪ )25‬یان‬‫(‪ )30‬ساڵ لەمەو پێش هۆكارێك‬ ‫نەبووە بۆ سەرنەگرتنی بەرە‪ ،‬چونكە‬ ‫لەمێژساڵە كە ئەو پەیوەندییانە لە‬ ‫پەیوەندی ناخۆشی و گرژییەوە‬ ‫كراون بە پەیوەندیی ئاسایی‪ ،‬دواتر‬ ‫لە ئاساییەوە بۆتە دۆستایەتی‪ ،‬لە‬ ‫دۆستایەتیشەوە بۆتە هاوپەیمانی‪،‬‬ ‫نەخێر ئەمە هیچ كۆسپێك نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو هۆكارەی دوایی ئینشعابات‬ ‫و ئینشقاقات كە لە هەشت‪ -‬نۆ‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫ئینشقاقەکان‬ ‫كە لە هەشت‬ ‫نۆ ساڵی ڕابردوو‬ ‫لە ناو كۆمەڵە و‬ ‫دیموكراتدا روویاندا‪،‬‬ ‫ئەمانە ئەگەر نەڵێم‬ ‫تاكە كۆسپ بوون‪،‬‬ ‫ئەوا یەكێك لە‬ ‫ڕێگرەكان بوون لە‬ ‫بەردەم بەرەیەکی‬ ‫کوردستانی‬ ‫ساڵی ڕاب���ردوو لە ن��او حزبەكانی‬ ‫ڕۆژه��ەاڵت��ی كوردستان كۆمەڵە و‬ ‫دیموكرات كرا‪ ،‬ئەمانە ئەگەر نەڵێم‬ ‫تاكە كۆسپ بوون‪ ،‬ئەوا یەكێك لە‬ ‫ڕێگرەكان بوون‪ ،‬بەاڵم هەوڵی ئێمە‬ ‫وەكو كۆمەڵەی شۆڕشگێڕ ئەوەیە‬ ‫بەسەر ئەو گرفتەدا زاڵ بین‪ ،‬دەبێ‬ ‫بە جۆرێك ئێمە بتوانین وێ��ڕای‬ ‫ئ��ەوەی كە ه��ەرالی��ەك پڕەنسیپ‬ ‫و دی���دی خ��ۆش��ی ڕەن��گ��ە ڕاگ��رێ‬ ‫لەسەر چۆنێتی و هۆكار و لەسەر‬ ‫دیدێكی ڕەخنەگرانە لەسەر ئەو‬ ‫جیابوونەوانە‪ ،‬یەكگرتنی ئەحزابی‬ ‫ك��وردی ڕۆژه���ەاڵت لەبەرەیەكدا‬ ‫پێموایە خێری ئەوەندە زۆرە كە‬ ‫دەبێ هەموو شتێكی دیكەی بۆ فیدا‬ ‫بكەی‪ ،‬بۆیە پێموایە لەناو هەموو‬ ‫ئەو شتانەی كە جەنابت ئاماژەت‬ ‫پێكرد تەنها یەكیان دەكرێت وەكو‬ ‫جۆرە گرفتێك ناو ببەین كە گرفتی‬ ‫ئینشقاقەكانە‪.‬‬ ‫* قسەیەكی باو هەیە كە دەڵێن‬ ‫بۆیە یەكدەگرینەوە بۆ ئ��ەوەی‬ ‫جیاببینەوە‪ ،‬یان بەشێوەیەكی تر‬ ‫یەكگرتنەوە لە پێناو جیابوونەوە‪،‬‬ ‫چ گرەنتییەك هەیە كە ئەگەر ئەم‬ ‫دوو كۆمەڵەیە یەكبگرنەوە سبەی‬ ‫جارێكی دیكە جیانابنەوە‪ ،‬یان بە‬

‫شێوەیەكی تر میكانیزمی كاركردنتان‬ ‫چۆن دەبێت وەك دوو كۆمەڵە‪،‬‬ ‫ئایا بەڕاستی یەگگرتنەوەیە یان‬ ‫یەكگرتنە؟‬ ‫ ی���ەگ���گ���رت���ن ن��ی��ی��ە و‬‫یەكگرتنەوەیە‪ ،‬پێشتریش هەر یەك‬ ‫بووین‪ ،‬نەك هەر بە گشتی ئێمە‬ ‫وەك كۆمەڵە یەك بووین‪ ،‬ئێمە لە‬ ‫پ��رۆژەی ساخكردنەوەی كۆمەڵەدا‬ ‫لە دیدی ڕەخنەگرانەدا بەرامبەر بە‬ ‫حزبی كۆمۆنیستی ئێران و سەرەنجام‬ ‫هاتنەدەر لە حزبی كۆمۆنیستی‬ ‫ئێران‪ ،‬پێداچوونەوەیەكی ف��راوان‬ ‫و هەمەالیەنە لەبارەی ئیدیۆلۆژی‬ ‫و س��ی��اس��ەت��دا ئ���ەم ك��ۆم��ەڵ��ەی‬ ‫شۆڕشگێڕمان داڕش��ت‪ ،‬داڕشتن و‬ ‫سەرلەنوێ ب��ووژان��ەوەی كۆمەڵەی‬ ‫شۆڕشگێڕ من بە یەكێ لە قۆناخە‬ ‫گەورەكانی ژیانی سیاسی كۆمەڵەی‬ ‫دەزان���م‪ ،‬ئ��ەو كەسانەی كە تێیدا‬ ‫ب��ەش��داری��ی��ان ك���ردووە و چاالكی‬ ‫ئەو خەت و ڕێبازە ب��وون‪ ،‬ئەمە‬ ‫پێناسەیەكی هاوبەشی بەخشی بە‬ ‫ئێمە‪ .‬ل��ەس��ەرەت��ای دروستبوونی‬ ‫كۆمەڵە لەكاتی خەباتی نهێنیدا‪،‬‬ ‫نزیكەی ‪ 9‬ب��ۆ ‪ 10‬س��اڵ خەباتی‬ ‫نهێنی پێناسەیەك و ترادیسیۆنێكی‬ ‫سیاسی ب��ۆ ئێمە بەرهەمهێنا‪،‬‬ ‫وەك��چ��ۆن دوای بەشداریكردنی‬ ‫چاالكانە و پێشەنگانە لە بزوتنەوەی‬ ‫ئازادیخوازانەی كوردستان و شۆڕشی‬ ‫ئێران و دواتر لە پێشمەرگایەتی و‬ ‫مقاوەمەتی چەكداریدا وەدەركەوت‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ە ه��ەم��ووی پێناسەیەكی‬ ‫تایبەتی دروستكرد بۆ كۆمەڵە‪.‬‬ ‫من وادەزان��م بووژانەوەی كۆمەڵە‬ ‫و هاتنەدەر لە حزبی كۆمۆنیستی‬ ‫ئێران بە دیدی ڕەخنەگرانە و ئەو‬ ‫پێداچوونەوە یەكێكن لەو قۆناخانەی‬ ‫كە پێناسەیەكی دروستكردووە بۆ‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئێمە هەردووك المان ڕاستە‬ ‫جوداییەكان لە ساڵی (‪ )2007‬دا‬ ‫ب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم لە ساڵی (‪)2000‬وە‬ ‫ئێمە ئەوەمان داڕشت‪ ،‬ئەوەشتان پێ‬

‫بڵێم لە سێ چوارساڵ پێش (‪)2000‬‬ ‫یشەوە بناخە فیكرییەكانی ئەو خەتە‬ ‫ئێمەی دامەزراند و كاریان لەسەر‬ ‫ك��را‪ ،‬لەبەرئەوە ئێمە بە ت��ەواوی‬ ‫ماناوە خەت و ڕێبازێكی سیاسیمان‬ ‫داڕش��ت لەسەر بناخەی پێشووی‬ ‫كۆمەڵە‪ ،‬ئێمە هەردووكمان ڕۆڵەی‬ ‫ئەو خەتەین‪ ،‬جیابووینەوە لەسەر‬ ‫هەندێك شت‪ ،‬جیابوونەوەكانیش‬ ‫نە فیكری بوون و نە سیاسی‪ ،‬نەك‬ ‫هەر ئایدۆلۆژی و فیكر و فەلسەفە‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەجۆرێك زیاتر مەسەلە‬ ‫عەمەلی و تەشكیالتی و شەخسی‬ ‫بوون‪ ،‬بۆیە هەردووال بە دروستی‬ ‫ناومان لێناوە یەكگرتنەوە‪ ،‬پێمانوایە‬ ‫ئێمە یەك بووین و دەبێ یەكیش‬ ‫بگرینەوە‪ ،‬من ئاوا سەیری دەكەم‪،‬‬ ‫دیارە تۆ حەوت ساڵ جیابوویەوە‪،‬‬ ‫ڕەنگە هەندێ تاكتیكی جیاواز‪،‬‬ ‫هەندێ سیاسەتی جیاواز بێتە ئاراوە‪،‬‬ ‫ئەوانەشمان ت��اوت��وێ ك���ردووە لە‬ ‫دانیشتنەكانی خۆماندا و ئەوەندەش‬ ‫زۆر نین‪ ،‬ڕەنگە هەندێ شێوازی‬ ‫كاركردن و ئوسلوبی كاركردنیش‬ ‫جیاواز بێ‪ ،‬بەاڵم ئێمە دەبێ زۆرتر‬ ‫قسەی لێ بكەین‪.‬‬ ‫• زۆرێ��ك لە چ��اودێ��ران‬ ‫و ڕۆژنامەنووسان گلەیی ئەوە‬ ‫دەك��ەن كە لە ڕاگەیەندراوەكەدا‬ ‫تەنها ئاماژەیەكی كورت كراوە‪،‬‬ ‫ڕوونكردنەوە و وردەكاری زیاتری‬ ‫تێدا نییە‪ ،‬ئایا ئەم یەكگرتنەوەیە‬ ‫هەر لەژێر ناوی كۆمەڵەدا دەبێ‪،‬‬ ‫ی��ان كۆنگرەیەكی پێشوەخت‬ ‫دەب��ەس��ت��رێ��ت‪ ،‬ب��اش��ت��روان��ی��ی��ە‬ ‫یەكگرتنەوەكە وەك عەمەلی زۆر‬ ‫ئەنجامبدرێت‪ ،‬كێ ناڵێ سبەی كەند‬ ‫و كۆسپی تر نایەتە سەرڕێ لەسەر‬ ‫یەكگرتنەوەكە‪ ،‬میكانیزمی كاركردن‬ ‫چۆن دەبێ؟‬ ‫ ه����ەر ل���ەژێ���ر ن���اوی‬‫كۆمەڵەدا دەبێ‪ ،‬ئێمە ناومان چی‬ ‫بوو‪ ،‬هەر ئەو ناوە هەڵدەبژێرینەوە‪.‬‬ ‫ل��ەو م��اوەی��ەی كە گفتوگۆكان بۆ‬

‫‪45‬‬

‫یەكگرتنەوە دەستیان پێكردوە‪،‬‬ ‫گرەنتی ئ��ەوە دراوە ك��ە سبەی‬ ‫میكانیزمی كاركردنەكان وابێت كە‬ ‫ئینشقاقێكی ت��ری لێنەكەوێتەوە‪،‬‬ ‫ه���ەروەك ه��ەرك��ام لە كۆمەڵە و‬ ‫دیموكرات مێژووییەكیان هەیە لە‬ ‫ئینشقاق و لێكترازان و جیابوونەوە؟‬ ‫ئێمە لە چەند ئاستێكدا پێكەوە‬ ‫دانیشتووین‪ ،‬یەكەم هەم كۆمەڵەی‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕ و ه���ەم ك��ۆم��ەڵ��ەی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستان‪ ،‬هەر‬ ‫الی��ەم��ان وەف��دێ��ك و هەیئەتێكی‬ ‫دیاریكردووە و ئەوان لەسەر پرسی‬ ‫یەكگرتنەوە كۆبوونەوەی خۆیان‬ ‫كردووە و درێژەشی دەبێ‪ ،‬ئەوان‬ ‫بەرپرسن كە بە شێوەیەكی كارناسانە‬ ‫بچنە ناو هەموو وردەكارییەكانەوە‪،‬‬ ‫دووەم دوو كۆبوونەوەی فراوانی‬ ‫هەردوو كۆمیتەی ناوەندی كراوە‪،‬‬ ‫جارێكیان الی ئ��ەوان و جارێكیان‬ ‫الی ئێمە‪ ،‬جاری یەكەم ئەو شێواز و‬ ‫مۆدێلە حزیبەی كە پێمانوایە دەبێ‬ ‫كۆمەڵە بیبێت ئەوەمان داوەتە بەر‬ ‫باس و لێكۆڵینەوە‪ ،‬جاری دووەم‬ ‫سیاسەتەكانی كۆمەڵە دەبێ چ بن‬ ‫لە ڕۆژهەاڵت و لە ناوچەكە و لە‬ ‫ئێران و لە دنیادا ئەوەمان تاوتوێ‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫• ئێوە رێككەوتنامەیەكتان‬ ‫هەیە لە گەڵ حزبی دیموكراتی‬ ‫كوردستانی ئێران‪ ،‬بۆ یەكگرتنەوە‬ ‫هیچ پرسێكتان بە هاوپەیمانەكەتان‬ ‫كە دیموكراتە ك��ردووە كە سبەی‬ ‫هیچ زیانێك بە ڕێككەوتنامەكەتان‬ ‫نەگات؟‬ ‫ ئ��ەوان‪ ،‬مەبەستم حزبی‬‫دیموكراتە‪ ،‬ئاگادارن لە دانیشتنەكان‬ ‫و ئێمە حەزمان ك��ردووە كە لەو‬ ‫ب��ارەی��ەوە ئ��اگ��اداری��ان بكەینەوە‬ ‫لەدانیشتنەكانی خۆمان‪ ،‬بەاڵم ئەوە‬ ‫لەسەر باڵەكانی دیموكراتە كە چۆن‬ ‫یەك دەگرنەوە و هیوادارین یەك‬ ‫بگرنەوە‪ ،‬ئ��ەوان هەقی خۆیانە‬ ‫یەك بگرنەوە ئ��ەوان یەك حزب‬

‫بوون و ئێمەش یەك حزب بووین‬ ‫وەك��و كۆمەڵە‪ ،‬هەقی خۆشمانە‬ ‫ی��ەك بگرینەوە‪ ،‬نە ئێمە لەسەر‬ ‫ئەوان بڕیاردەدەین و نە ئەوانیش‬ ‫لەسەر ئێمە بڕیار دەدەن‪ ،‬ئەو‬ ‫هاوپەیمانییەی ئێمە و حزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێران بە‬ ‫هیچ شێوەیەك ناشێوێت و نابێ‬ ‫بشێوێ‪ ،‬یەكگرتنەوەی كۆمەڵەش‬ ‫ئەو هاوپەیمانییە بەهێز دەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫ڕێككەوتنامەیەی نێوان ئێمە و حزبی‬ ‫دیموكرات شتێكە پتر لە(‪ )30‬ساڵە‬ ‫كۆمەڵە داوای دەكات و خواستێكی‬ ‫گ��ەورەی نەتەوەی ك��وردە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫كە ئێمە ئەوڕۆ دەیڵێن بەرەیەكی‬ ‫كوردستانی لەناو هەموو حزبەكان‬ ‫پێكبێت‪ ،‬بۆ بێ قەدركردن و بێ‬ ‫ڕێزكردنی ئەو هاوپەیمانییە نییە‪،‬‬ ‫پێمانوایە ئەو هاوپەیمانییە دەبێ‬ ‫بەردەبازێك بێت بۆ كاری گەورەتر‪،‬‬ ‫ب��ەردی بناخە بێت بۆ بەرەیەكی‬ ‫گەورەتر‪ ،‬دەستكەوتێكی گەورەیە‬ ‫نەك هەر بۆ كۆمەڵە بۆ دیموكراتیش‪،‬‬ ‫دەستكەوتێكی گەورەیە بۆ خەباتی‬ ‫كورد لە ڕۆژهەاڵتی كوردستان و‬ ‫پێموایە خێر و بێری بە پارچەكانی‬ ‫دیكەی كوردستانیش دەبڕێت‪.‬‬ ‫• هەندێجار لێرەو لەوێ‬ ‫ئەو ڕێككەوتنامەی نێوان كۆمەڵە و‬ ‫دیموكرات بە رێككەوتنامەی نێوان‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان دەشوبهێنن‬ ‫ئایا بە ڕاستی وایە؟‬ ‫ م���ن ڕێ��ك��ك��ەوت��ن��ام��ەی‬‫ئەوانم نەخوێندۆتەوە‪ ،‬ئایا كەسی‬ ‫غ��ەی��رە خ��وێ��ن��دووی��ەت��ەوە‪ ،‬من‬ ‫نەمخوێندۆتەوە‪.‬‬ ‫• مەبەست ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫ئەو ڕێككەوتنامەیە بۆ داهاتووی‬ ‫ڕۆژه���ەاڵت���ی ك��وردس��ت��ان��ە‪ ،‬بۆ‬ ‫دابەشكردنی پۆستەكان؟‬ ‫ شتێكی وای تێدانییە‪،‬‬‫هیچ بڕگەیەكی وای تێدا نییە‪.‬‬ ‫• ك���ات���ی خ�����ۆی ئ���ەو‬

‫ڕێككەوتنامەی ئێوە هەڵاڵیەكی‬ ‫سازكرد و گومانی الی زۆركەس و‬ ‫الی میدیاكان دروست كرد‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ئەمە چی بوو؟‬ ‫ ئ�����اخ�����ر چ����اك����ی����ان‬‫نەخوێندبووە‪ ،‬ڕەنگە شوبهاندبێتان‬ ‫بە شتێك‪ ،‬بۆیە ئەو فیكرەیان لە ال‬ ‫دروست بووە‪ ،‬لەو هاوپەیمانییەی‬ ‫نێوان ئێمە و حزبی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ێ��ران��دا چكۆلەترین‬ ‫م��اددە و بڕگەیەكی تێدا نییە كە‬ ‫ڕێگربێت لە هێچ كەسێكی دیكە‪،‬‬ ‫ب��ە پ��ێ��چ��ەوان��ەوەش‪ ،‬ب��ڕگ��ەی وای‬ ‫تێدایە بە سەراحەت و ڕاشكاوییەوە‬ ‫دەڵێت ئەم دوو الیەنە هەوڵدەدەن‬ ‫بۆ دروستكردنی هاوپەیمانییەكەی‬ ‫ف��راوان��ت��ر‪ ،‬ه��ەر ب��ۆی��ە ئەسڵەن‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی هاوپەیمانێكی‬ ‫بەرفراوان یەكێكە لە ئەركەكانی ئەم‬ ‫هاوپەیمانییە دوو قۆڵییەیە‪ ،‬ئێمە‬ ‫بڕوامان بە فرەچەشنی و پلۆرالیزمی‬

‫سیاسی ه��ەی��ە ب��ۆ س��ب��ەی ڕۆژی‬ ‫كوردستانی ئێران‪ ،‬بەاڵم ئەگەر ڕۆژێ‬ ‫لە ڕۆژان چ ئەم دوو قۆڵییە یان‬ ‫چەند قۆڵییەكی تر ئیتالفێك دروست‬ ‫بكات بۆ یەكەم هەڵبژاردنەكانی‬ ‫كوردستانی ئێران‪ ،‬ئەگەر ئەمە بە‬ ‫مەسڵەحەت بزانێ قەی چ دەكا‪،‬‬ ‫ئێتالفی سیاسی لە هەڵبژاردندا‬ ‫شتێكی ڕەوایە‪ ،‬كاری چەكداریكردن‬ ‫و پێشمەرگایەتی هاوبەشیش‬ ‫ڕەوای���ە‪ ،‬ك��اری دیپلۆماسیكردنی‬ ‫هاوبەش لە دنیادا بۆ گەیاندنی‬ ‫دەنگی كوردی ڕۆژهەاڵت ڕەوایە‪،‬‬ ‫دانیشتنی هاوبەش لەگەڵ حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان و ناوچەكە‬ ‫ئەوانە هەمووی كاری ڕەوان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بكرێت هیچ قەیناكە‪ ،‬بەاڵم هیچ‬ ‫بڕگە و ماددەیەكی تێدانییە كە مافی‬ ‫الیەكی تری فەوتاندبێت یان بە‬ ‫زیانی الیەنێكی تر بێت‪.‬‬ ‫• نزیكدەبینەوە لە نیو‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫‪46‬‬

‫سەدە لە تێكۆشانی كۆمەڵە‪ ،‬جەنابت‬ ‫وەك یەكێك لە دامەزرێنەرانی‬ ‫كۆمەڵە رابردووی خەباتی كۆمەڵە‬ ‫هەتا ئێستا چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫ پێموایە كۆمەڵە تەئسیر‬‫و كاریگەرییەكی گ��ەورەی لەسەر‬ ‫ڕۆژه��ەاڵت��ی ك��وردس��ت��ان دان���اوە‪،‬‬ ‫ئ��اس��ەواری فەرهەنگ و ڕێبازێك‬ ‫كە كۆمەڵە هێناوێتی و پێشكەشی‬ ‫ك���ردووە ب��ە خەڵكی كوردستان‬ ‫قابیلی سڕینەوە نییە‪ ،‬ئێمە لە‬ ‫بواری خەباتی جەماوەری لە بواری‬ ‫خەبات لەگەڵ بنكەی كۆمەڵگە‪،‬‬ ‫دەورێكی زۆرگەورەمان هەبووە‪ ،‬لە‬ ‫خەباتی مەدەنیدا ئێمە پێشەنگ و‬ ‫پێش قەدەم بووین لە رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬ئازادی ژنان و یەكسانی‬ ‫مافی ژن و پیاو‪ ،‬لەبارەی هێنانی‬ ‫ژن��ان ب��ۆ ن��او خەباتی سیاسی و‬ ‫كۆمەاڵیەتی دەورێكی بەرچاومان‬ ‫بینیوە‪ ،‬لە ب��ارەی هێنانە ئ��ارای‬ ‫ماف و ب��ەرژەوەن��دی كرێكاران و‬ ‫چینە چەوساوەكان لە كوردستاندا‬ ‫و ئەوانمان هێناوەتە ناو نێوان و‬ ‫سەری ئەوانمان بەرز كردۆتەوەو‬ ‫مافی ئ���ەوان و جێگە و شوێنی‬ ‫ئ��ەوان لە كوردستاندا هەوڵداوە‬ ‫زیاتر بێت‪ ،‬الیەنی پێشكەوتنخوازی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی ك��وردی��م��ان زۆر بە‬ ‫ڕاش��ك��اوان��ە بەهێز ك����ردووە‪ ،‬بە‬

‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫پرۆفایل‬ ‫عەبدوڵاڵ موهتەدی كوڕی حاجی ڕەحمان ئاغای موهتەدی‬ ‫لە وەزیرەكانی كۆماری كوردستانه‌‪ .‬لە شاری بۆكان لەدایكبووە‪.‬‬ ‫قوتابخانەی سەرەتایی و ناوەندییی لە تاران خوێندووە و لە‬ ‫باررگانی زانكۆی تاران ده‌رچووه‌‪ .‬دواتر له‌ بریتانیا دۆكتورای‬ ‫ئابووری ده‌ست پێكردووه‌ كه‌ به‌هۆی سه‌رقاڵی سیاسی و حیزبی‬ ‫به‌ناته‌واوی به‌جێی هێشتووه‌‪ . .‬عەبدوڵاڵ موهتەدی‪ ،‬فواد‬ ‫موستەفاسوڵتانی‪ ،‬محەمەدحسێن كەریمی و سدیق كەمانگەر‬ ‫و چەند كەسی تر لە دامەزرێنەرانی كۆمەڵە بوون لە ‪٢٧‬ی‬ ‫ئۆكتۆبەری ‪ . ١٩٦٩‬پێش سەركەوتنی شۆڕشی ئیسالمیی ئێران‬ ‫سێ جار قۆڵبەست كرا كە جارێكیان مەحكووم كرا بە سێ ساڵ‬ ‫بەندیخان‪ .‬ناهید بەهمەنی هاوسەریەتی و دوو كچیان هەیە كە‬ ‫ئێستا خوێندكارن‪.‬‬ ‫گەنجان ئەهمییەتێكی زۆرم��ان‬ ‫داوە‪ ،‬حزبێكی پتەوی شۆڕشگێڕمان‬ ‫پێكهێناوە بە سااڵنی ساڵ‪ ،‬لە زۆر‬ ‫سەردەمدا بۆتە قیبلەی نەسلی نوێی‬ ‫خەباتكار لە كوردستان‪ ،‬ڕاستگۆیی‬ ‫و سەراحەتی سیاسیمان هێناوەتە‬ ‫گۆڕی‪ ،‬نوێخوازیمان هێناوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئامادە بووین پێداچوونەوە بكەین‬ ‫بەسەر شتەكانی خۆماندا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بە چاوی ڕەخنەگرانە‪ ،‬ئێمە سەیری‬ ‫بزوتنەوەی ڕزگاریخوازنەی كوردمان‬ ‫كردووە‪ ،‬وێڕای ئەوەی كە خۆمان‬ ‫بە ئااڵهەڵگری خەباتی ڕزگاریخوازی‬ ‫نەتەوەیی گەلی كورد لە كوردستانی‬ ‫ئ��ێ��ران زان��ی��وە‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ە هەمان‬ ‫كاتدا خودی ئەو بزوتنەوەیەمان بە‬ ‫چاوێكی ڕەخنەگرانە سەیركردووە بۆ‬

‫ئەوەی بتوانین تەكامولی پێبدەین و‬ ‫بیبەینە پێشەوە‪ .‬ئەوانە هیچی كەم‬ ‫نین‪ ،‬ب��ەاڵم ئێمەش ج��ارێ یەكەم‬ ‫بێ هەڵە نەبووین‪ ،‬من گەورەترین‬ ‫ه��ەڵ��ەی خ��ۆم��ان ب��ە ب��ەش��داری‬ ‫و ت��ێ��ك��ەاڵوب��وون ل��ەگ��ەڵ حزبی‬ ‫كۆمۆنیستی ئێران دەزان��م زۆرێك‬ ‫لەوگرفتانەی دوایە بەرۆكی گرتنین‬ ‫و تا ئێستاش گرتوونین دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەو سەردەمە‪ ،‬بۆیە من پێموایە‬ ‫ئێمە دەمانتوانی و دەبوایە هێزێكی‬ ‫چەپی پێشكەوتنخوازی كوردی بین‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پێویست نەبوو لە حزبی‬ ‫كۆمۆنیستی ئێراندا بین‪ ،‬ئەمەم پێ‬ ‫هەیە دەنا پێشكەوتنخوازییەكەیم‬ ‫پ��ێ هەڵە نییە‪ ،‬چەپایەتییەكەم‬ ‫پ���ێ ه��ەڵ��ە ن��ی��ی��ە‪ ،‬ب��ەه��ەرح��اڵ‬

‫نیشمانداوە نوێگەری و نوێخوازی‬ ‫و ق��ودرەت��ی پ��ێ��داچ��وون��ەوەم��ان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئێمە قودرەتی موبادەرەو‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��ش��خ��ەری��م��ان ه��ەی��ە لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬حزبێكین كە شتی نوێ‬ ‫دەهێنینە گۆڕێ‪ ،‬پێمخۆشە ئەوەت پێ‬ ‫بڵێم كە نەفیدرالیزم ئێمە داهێنەرین‬ ‫بە گشتی و نە ئ��ااڵی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لە كوردستانی ڕۆژه��ەاڵت‬ ‫ئێمە یەكەم حزب بووین كە ئااڵی‬ ‫كوردستانمان لە كۆنگرەی خۆماندا‬ ‫بە ڕەسمی ناسیوە‪ ،‬یەكەم حزب‬ ‫بووین كە فیدرالیزمان كردۆتەوە‬ ‫شیعاری خۆمان‪ ،‬یەكەم حزب بووین‬ ‫كە بەرەی كوردستانیمان هێناوە ناو‬ ‫بەرنامەی كاری خۆمان‪ ،‬بەاڵم بێ‬ ‫گرفت نەبووین‪ ،‬زۆرمان لێ گیراوە‪،‬‬ ‫زۆرم���ان ل��ێ ك����وژراوە‪ ،‬زۆرم���ان‬ ‫چەرمەسەری بەسەرهاتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێمە لەباری ئەخالقی و داراییەوە‬ ‫تا ڕادەیەكی زۆر حزبێكی پاك و‬ ‫خاوێن بووین‪ ،‬مەگەر بە دەگمەن‬ ‫دەنا تووشی گەندەڵییەكی ماددی‬ ‫نەبووین‪ ،‬ئەوەندەش دەوڵەمەند‬ ‫ن��ەب��ووی��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەو كاتانەش‬ ‫كە بوومانە حزبێكی پاكوخاوێن‬ ‫و سەختگیر ب��ووی��ن‪ ،‬لەخۆمان‬ ‫سەختگیربوون لەباری ئەخالقی و‬ ‫داراییشەوە‪ ،‬ئەگەر نموونەیەكیش‬ ‫بووبێت زوو چارەسەرمان كردووە‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫ترسی ئەمجارەی الیەنە كوردییەكانی كەركوك!‬ ‫عیماد جەباری ‪-‬كەركوك‬ ‫م��ام رەش��ی��د‪-‬ی ت��ەم��ەن ‪72‬س��اڵ‬ ‫فرمێسك ب��ەر چ��اوەك��ان��ی ك��ردب��وو‪،‬‬ ‫كاتێك باسی ڕژێمی بەعس و نەهامەتی‬ ‫و شەڕ و گرتن و گواستنەوەی خەڵكی‬ ‫گەڕەكە كوردنشینەكان دەكرد بۆ پۆلێك‬ ‫گەنج كە لە دەوری كۆببونەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫گۆچانەكەی دەستی دەدایە زەویدا و‬ ‫دەیگوت» هەرگیز كورد وەك ئێستا لەم‬ ‫شارەدا ئازاد نەبووە و ترسی لە هیچ‬ ‫كەس نییە دەستگیری بكات ئیتر لەم‬ ‫دەستكەوتە زیاتر چیمان دەوێت‪ ،‬دەبا‬ ‫یەكگرتوبین و یەك دەست بین‪ ،‬ئاخر‬ ‫خۆخۆریمان لە بەرژەوەندی كێدایە؟»‬

‫لیستی جیاواز‬ ‫ئەو پیاوە بەتەمەنە ڕەنگە بێ‬ ‫ئاگابێت ل��ەوەی یەك لیستی كورد‬ ‫ه��ەڵ��وەش��اوەت��ەوە و ه��ەر ح��زب و‬ ‫الیەنێك بە لیستی جیاوازی خۆی‬ ‫بەشداری لەپرۆسەی هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەك���ات‪ ،‬بەهەمان شێوە ع��ەرەب‬ ‫و توركمانەكانیش چەند لیستێكی‬ ‫جیاوازیان پێكهێناوە‪.‬‬ ‫ملمالنێی (‪ )318‬كاندیدی حیزب و‬ ‫پێكهاتەكانی شارەكە بۆ بەدەستهێنانی‬ ‫چ��ەن��د كورسییەكی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق لە كۆی ‪12‬كورسی‬

‫تەرخانكراو بۆ پارێزگای كەركوك بەشێك لەو گرنگییانە بخاتەڕوو‪.‬‬ ‫چاوەڕوانی بانگەشەیەكی سەخت و‬ ‫یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‪:‬‬ ‫دژواری لێدەكرێت‪ )838( ،‬هەزار و‬ ‫فەالح سەاڵح كادرێكی پێشكەوتوی‬ ‫(‪ )116‬كەس مافی دەنگدانیان هەیە‬ ‫بە پێی ئەو كارتە ئەلیكترۆنیانەی ی‪.‬ن‪.‬ك بۆ وااڵپرێس وتی»پرۆسەی‬ ‫ل��ە كۆمسیۆنی ب��ااڵی سەربەخۆی ه��ەڵ��ب��ژاردن ل��ەش��اری ك��ەرك��وك بۆ‬ ‫هەڵبژاردنەكانی عێراقەوە گەڕاوەتەوە یەكێتی نیشتیمانی ك��وردس��ت��ان و‬ ‫كوردان حاڵەتێكی تایبەتە و هەمیشە‬ ‫بۆ پارێزگاكە‪.‬‬ ‫ج��ی��اواز لەشارەكانی هەرێمی دەوترێت كە ئەگەر هەڵبژاردن ماف‬ ‫كوردستان‪ ،‬پرۆسەی هەڵبژاردنەكان بێت لەسەرتاسەری كوردستان ئەوە‬ ‫لەكەركوك گرنگییەكی تایبەتی هەیە بۆ كەركوك ئەركە‪ ،‬ئەم جیاوازییەش‬ ‫بەالی حیزبە كوردییەكانەوە‪ ،‬وااڵپرێس بۆ خاڵێك دەگەڕێتەوە كە ئەویش‬ ‫لەم بەدواداچوونەیدا هەوڵ دەدات نەیارە سیاسییەكانمانن لە (عەرەب و‬ ‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫‪48‬‬

‫توركمان)»‪.‬‬ ‫ناوبراو رایگەیاند كە یەكێتيی‬ ‫نیشتیمانيی كوردستان بەرژەوەندییە‬ ‫نەتەوایەتییەكانی خستوەتە سەروی‬ ‫ب���ەرژەوەن���دی���ی ح��زب��ی��ی��ەك��ان��ەوە‪،‬‬ ‫لەواقیعیشدا سەلماندویەتی بەوەی‬ ‫داوای یەك لیستی كردووە و پێداگری‬ ‫لەسەر كراوە‪.‬‬ ‫ئەو كادرەی یەكێتی ئەوەشی وت‬ ‫«دەبێت لیست و قەوارە كوردییەكان‬ ‫لە كاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا هەموو‬ ‫هەڵوێستەكان یەكبخەن و بە زمانێكی‬ ‫نەرم و میدیایەكی مرۆڤدۆستانە وا‬ ‫بكەن ك���وردی ك��ەرك��وك زۆرت��ری��ن‬ ‫دەنگ و كورسی بەدەستبهێنن‪ ،‬لە‬ ‫هەموو شی گرنگ تر ئەوەیە كێشە‬ ‫نەتەوایەتییەكەمان نەدۆڕێنین»‪.‬‬

‫بە بڕوای ئەو پارتی بەرژەوەندییە‬ ‫ح��زب��ی��ی��ەك��ان��ی خ��س��ت��ووەت��ە دوای‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی��ەك��ان��ی ك��ەرك��وك و‬ ‫نەتەوەوە‪.‬‬ ‫لوقمان حسێن ئەندامی لقی‬ ‫‪ 3‬بە وااڵپ��رێ��س‪-‬ی وت «كەركوك‬ ‫ناوچەیەكی چێ ناكۆكە لە نێوان‬ ‫ناوەند و هەرێم‪ ،‬تا ئێستا نەتوانراوە‬ ‫یەكالیبكرێتەوە‪ ،‬وەك پێویستیش لە‬ ‫م��اوەی ‪10‬ساڵی ڕاب��ردوو كار لەسەر‬ ‫كێشەی زەوی و زارەكان و یاساكانی‬ ‫ئەنجومەنی ف��ەرم��ان��دەی��ی ش��ۆڕش‬ ‫نەكراوە‪ ،‬بۆیە وەك كەركوك گرنگە‬ ‫نوێنەری زۆری بچێتە بەغدا»‪.‬‬

‫بزوتنەوەی گۆڕان‪:‬‬ ‫ئ��ەده��ەم جومعە هەڵسوڕاوی‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ����ۆڕان پێی وای��ە‬ ‫ل��ەك��ەرك��وك كێشەی نەتەوایەتی‪،‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪:‬‬ ‫ك��ادرێ��ك��ی پ��ارت��ی دیموكراتی ئابوری و ئەمنی هەیە‪ ،‬بۆیە وەك‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ام��اژەی ب��ە گرنگی بزوتنەوەی گ��ۆڕان پێشبینی دەكەن‬ ‫هەڵبژاردنەكانی ك��ەرك��وك ك��رد و لەم هەڵبژاردنەدا گۆڕانكاری ڕوبدات‪،‬‬

‫‪No. 69 Mar. 2014 4th years‬‬

‫و دەڵێت»هەمیشە گۆڕانكاری لە لەسەر كورد كە زەرەرمەندی یەكەم‬ ‫دەبین‪ ،‬چونكە ئێمە زۆرینەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خزمەتی میللەتە»‪.‬‬ ‫ئەو هەڵسوڕاوەی گۆڕان مەترسی بەهۆی نیگەرانی هاواڵتیانەوە ئەگەری‬ ‫خۆی لە ئەگەری بەشداریكردنی كورد دوبارە بونەوەی ئەكرێت»‪.‬‬ ‫بە ڕێژەیەكی ك��ەم ك��رد‪ ،‬بەوتەی‬ ‫هەنگاوێك بۆ ئایندەی كورد‬ ‫ئەو هۆكارەكەشی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫لوقمان حسێن ئاماژەی بەوەدا كە‬ ‫ه��ەردوو هێزی ك��وردی فەرمانڕەوا‬ ‫وەك دوو هێزی سەرەكی شارەكە ئەگەرچی هەڵبژاردنەكان تایبەتن بە‬ ‫كە لەدیدیئەواندا خەڵكیان بێ تاقەت ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەدەستهێنانی كورسی زیاتر هەنگاوێكە‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫پ��ێ��ك��ه��ات��ەی ك����ورد ب���ە ه��ۆی بە ئاقارێكی تردا بۆ ئایندەی كورد لە‬ ‫پەرتەوازەبوونی لەهەڵبژاردنەكانی كەركوك‪ ،‬بە پێچەوانەشەوە ئەوە بە‬ ‫(‪ )2010‬ب��ۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی خراپ دەشكێتەوە بەسەرمان‪.‬‬ ‫ك��ادرەك��ەی ی‪.‬ن‪.‬ك خ��وازی��ارە‬ ‫ع��ێ��راق نەیتوانی زۆری��ن��ەی خۆی‬ ‫لەبەسدەتهێنانی كورسی بقۆزێتەوە و خەڵكی شارەكە بەشدارییەكی فعلی‬ ‫هەمووالیەكی توشی شۆك كرد كاتێك بكەن لەپرۆسەكەدا و وتیشی «لەساڵی‬ ‫كورسییەكانی بەرانبەر بە عەرەب و (‪ 1921‬تا ‪ )2010‬لەسەرجەم ئەو (‪)18‬‬ ‫توركمان بوو‪ ،‬الیەنەكان هەموویان پرۆسەی هەڵبژاردنە جۆراوجۆرانەی‬ ‫مەترسی خۆیان لەو بارەیەوە ناشارنەوە ئەنجامدراون‪ ،‬تێیدا كورد ب��ەردەوام‬ ‫لە كاتی دوبارەبونەوەی هەمان ڕێژە‪ .‬لە كەركوكدا زۆرینە بووە و تەنها لە‬ ‫ئەدەهەم جومعە لەو بارەیەوە دوایین هەڵبژاردندا كورد هاتووەتە‬ ‫وت��ی «كاریگەریی گ��ەورەی دەبێت نیوەی نەیارەكانی»‪.‬‬