طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية بيست رؤذ جارَيك دةزطاى واآل دةريدةكات
ذمارة ( 18 )24ىشوباتى 2014
يةكةم ذمارةى لة 8ى تشرينى يةكةمى 2011دةرضووة مستەفا ئەحمەد: وەستاندنی (بەرنامەی بەرنامە)م بەپێویست زانی
بڵێسە جەبار فەرمان: مام جەالل لە زۆر شوێندا باسی رۆڵی هێرۆخانى كردووە
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ذمارة ( )13كانوونى يةكةمى 2012
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ذمارة ( )12تشرينى دووةمى 2012
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ،ذمارة ( )21تشرينى دووةم 2013
سیاسییەكانی كورد، بۆچی ستایشی ژنەكانیان ناكەن؟
فایەق بێكەس ئەچێتەوە سەرای سلێمانی!
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ،ذمارة ( )24شوباتى 2014 طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ،ذمارة ( )23كانوونى دووةمى 2014
چۆمان ،رەخنەی توند لە گۆرانيبێژو موزیكژەنانی كورد دەگرێت بڵێسە جەبار فەرمان، رەخنە لەملمالنێی ژنان و ژنە ئیسالمییەكان
حەیات-ی شاعیر :بوێریی شیعریی، باسكردنی لێوو جەستەی پیاو نییە
جەمال بابان:
11/14رۆژی سلێمانی نییە ! ئيَمة زياتر دةتناسيَنين
ئيَمة زياتر دةتناسيَنين
بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيت ريكالم بكة لة طؤظارى كةثر
بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيت ريكالم بكة لة طؤظارى كةثر
فریال ،نیازی وابوو بە یەكجاری وازبهێنێت !
ئەو گۆرانییەی «پەیمان»ی بردە ئەمنە سوورەكە !
هاشم جەباری-ی بێژەر، جیاوازییەكانی راگەیاندنی بەعس و ئێستا!..
ديدار ،لةبؤني طوآلوي كتيَبدا!
ماهیر حەسەن: ئیشی هونەرمەند نییە گازندە لەالیەنێك بكاو بەشان و باڵی الیەنێكی دیكەدا هەڵبدات جوانكاريی لووت، لە كوردستانیش ،بازاڕی گەرمە..
وةزيرة ذنةكةمان، كاتيَك تازة لةدايك دةبيَتةوة!
سنور ئاالنی دەبێتە كچی كافرۆش
ناوةندي ئةنديَشة، خةونةكاني سليَماني دةولَةمةندتر دةكات! نةخؤشخانةى سؤزي دةرووني، دايكيَك بؤ نةخؤشةكاني
دەریا خالد-ی هونەرمەند بۆ كەپر:
ئارايشتطاكاني ذنان، وةرطرتني ثارةي خةيالَي!
خۆشەویستی ،قوربانیی دەوێت!
طوطوش طوآ لةطؤراني كوردي دةطريَت!..
بةسةرهاتي دلَدارييةكةي تايةر تؤفيق
ضيرؤكي كوردة هةمةوةندييةكاني ليبياو جةزائيرو يؤنان و مالَتا
ژنانی رۆژهەاڵتی كوردستان ،بۆچی دێن و تووشی چی دەبن؟
مێرولەو هێلكە بەكەرەوە ،كوللەی لە چوكلێت هەڵكێشراو
«بەتامترین خواردنی سەردەم»
كوڕانی قژدرێژ و تانەو تەشەری خەڵك!
ئارایشتكردن نهێنییە گەورەكەی ژنان!
تۆش خۆت تووشكرد؟
هاوسەريی ،ئەو پڕۆسەیەی گەنجان لێی دەترسن
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ،ذمارة ( )20تشرينى يةكةم 2013
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية،ذمارة ( )17ئايارى 2013
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية ،ذمارة ( )22كانوونى يةكةم 2013
كێ شەقامەكانی شاری سلێمانی ناونا؟ چۆن یانەی وەرزشی سلێمانی دامەزرا؟
كوردانی ئاوارەی رۆژئاوا، نایانەوێ بە كوردی بخوێنن !
ماڵی سینەما دەیەوێت چی بۆ سینەماكاران بكات؟
شیعری هەر چوارپارچەكەی كوردستان لەكفریدا!
ئەو جەڕاحە كوردەی نزیكەی ( )10هەزار كەسی لە كوردو عەرەب و فارس چارەسەر كردووە
سواڵكردن و بەكارهێنانی مێینە!
پارك و گەنجەكانی كەركوك، لە لێواری وشك بووندان شەیدا مەعروفی شاعیر هاوسەرگیریی لەگەڵ شیعرو وشەدا ئەنجامداوە!..
شاجوانی
سەربەستی لێسەندۆتەوە، چ شتێكی تری پێبەخشیوە؟ كەپر وردەكارییەكانی
شاژنـ ــی جانسی
باڵودەكاتەوە
خەاڵتی هەردی كێ بردی؟ بەچی سەرنجی هاوسەرەكەت رادەكێشیت؟
هونەرمەند عومەر دڵپاك، بەچی ئیحراج بوو..؟
لەگۆرانی وتندا،
شیالن سەعدی
درامای ئۆشین، 59واڵت دۆبالژی بۆ كردووە!
لەفیستیڤاڵی گەالوێژ دا، ناودارەكان دێنە كوردستان!
ماریا پەلە ناكات! سینەماكارە بزێوەكەی شاری مەهاباد
بۆ هاوسەرەكەی شەهید كاوە گەرمیانی! تەالر هیرانی ،زۆربەی شانۆكارانی كورد بە شانۆكار نازانێت!
(حەمە دەمبڵ):
هەموو هونەرمەندێك دەرەقەتی كۆمیدیا نایەت
دیاری عومەر، بڕیاریداوە هیچ شتێك ناكات كۆمەڵگە رەتی بكاتەوە!
بە هەورامی پێشوازی لە موراجیع دەكات
ئەڤین ئاسۆ ،لە چییەوە دەستی پێكردو داوای چی لەخانمان دەكات؟ بورهان محەمەد،
ئاوێزان نوری:
بۆچی وازی لە رەشماڵی
ژن تەنها وەك سێكس و
كەناڵی NRTهێنا؟
جەستە!
كەپرێك بۆ كۆكردنەوەی هەمووان
ئەو ژنەی لەسلێمانی پیاوان فێری لۆری لێخوڕین دەكات! كورد،ساڵ كێشكەی كورای! ژنیو 100 هەولێر كام لەكاربەدەستانی گۆڕانكارییو ریشەیی «پێویستە دەرهێنەرە؟ سیناریست یەكەم وەرزشیی سلێمانیدا بكرێت» بەرپرسە بااڵكەی حكومەتی مەكسیك، زەینەب ئەركەوازی، هەوڵدەدات كوردی فێرببێت بانگەوازی چی بۆ ژنانی خانەقین دەكات؟ خانەقینی، هەڤاڵ كچە سورییە ئاوارەكان، لەبەر هونەرەكەی ،دەبێتە دوكاندار! شووكردن یان بازرگانی؟ شاهانە، پزیشكی واحیدی كفری، كۆڵنەدان خۆشەویستی و چیرۆكی گەرمیان دەكات هونەری لە سینەماو باس یەكێتی نووسەرانی كورد چۆن دروستبوو ،چی بەسەرهات؟ موعین ئەسفەهانی نهێنی و ژیانی تایبەتی
ئەرینا،
بێژەری دێرین «شێخ جەمال» پەری تاهیر، لەبارەی زۆر زانیاری كۆمەڵگاوە لەبارەی دەدركێنێت خۆیەوە چی دەڵێت؟
ئاڤان جەمال ،زەنگی مەترسیی نازانێت! خۆی بەجوان هونەریی بێگانە لێدەدات!
بەیان سەلیمی ،بۆ كلیپەكەى چاوەڕێی هاوكارییە
6
32
22
16
CDی گەنجێكی گەرمیانیی بەهرەمەند..
12
لەماڵەوە ،پیاوان هاوكاریی هاوسەریان دەكەن؟
2 47
10
ســــةرنووسةر 07701583203-3291548 بةدالــة 3291532-3291542 بــةشــىريكالم 07710159888 سليَماني -طة ِرةكي ئاشتي ،بةرامبةر شيريني تابان -نزيك قوتابخانةي مةولةوي
میدیاكاری ئەكادیمی و نا ئەكادیمی ماچی لێوی یار ،یان مەی ،كامیان خۆشترە؟
kapirmag@gmail.com
دابەشكردن :كۆمپانیای پەیك
دووبارە دوعای سەالمەتی بۆ مام جەالل دەكات
لەم رۆژانەدا و لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لەبارەی پرسی ئاشتی باكوری كوردستان ،جارێكی تر ژنە سیاسەتمەداری گەورەی باكوری كوردستان خاتوو ( لەیال زانا) باسی رۆڵی مام جەالل سەرۆك كۆماری عێراقی كردەوە لە ئاشتی باكوری كوردستان و ئەوەی راگەیاند كە پرۆسەی ئاشتی لە باكور سەرەتا بە هیمەتی مام جەالل بوو ،خۆزگە لەم رۆژەدا لەناوماندا بوایە ،سەرلەنوێ هیوای سەالمەتی بۆ دەخوازین.
میدیاكاری ئەكادیمی نا ئەكادیمی!
د.ئیبتیسام ئیسماعیل قادر ،سەرۆكی بەشی راگەیاندن لەزانكۆی سلێمانی بۆ «كەپر»
حەز بۆ میدیاكار بەس نییەو ئەكادیمیبوونیش هەروا، هەردوو الیەنەكە تەواوكەری یەكترن
نوسەران لەخوانێكدا كۆدەبنەوە
لەم رۆژان��ەدا بەبۆنەی یادی دامەزراندنی یەكێتییەكەیانەوە ،یەكێتی نوسەرانی كوردستان – لقی سلێمانی ،نیوەڕۆ خوانێكی بۆ ژمارەیەكی زۆری نوسەرانی سنوری پارێزگای سلێمانی رێكخست ،لە نیوەڕۆ خوانەكەدا نوسەران بەیەك گەیشتن و بەبۆنەی ئەو بۆنەیەوە باسوخواست و بیروڕایان لەگەڵ یەكتردا ئاڵۆگۆڕكردو پیرۆزبایی یادەكەشیان لە یەكێتی نوسەران كرد.
زۆرجار گوێبیستی ئەوە دەبین كە پێویست بەوە ناكات ئەوانەی لە بواری میدیادا كار دەكەن خەڵكی پرۆفیشناڵ و ئەكادیمی بن ،چونكە میدیا پێش هەر شتێك حەزو ئ��ارەزووە ،لەهەمانكاتدا زۆرجاریش ئەوەمان بیستووە كە میدیاكار بۆ ئەوەی پیشەكەی خۆی بە شێوەیەكی رەمەكی بەڕێوە نەبات ئەوا پێویستە ئەكادیمی بێت و بە شێوەیەكی زانستی ئەم پیشەیەی خوێندبێت .د.ئیبتیسام ئیسماعیل قادر ،سەرۆكی بەشی راگەیاندن لە سكوڵی زانستە مرۆڤایەتییەكانی زانكۆی سلێمانی لەسەر ئەم پرسە بۆ «كەپر» دەدوێت و رای خۆی وەك پسپۆرێك دەخاتەڕوو.. ئا :هەورامان كامەران *دەوترێت كە پێویست ناكات كەسی میدیاكار كەسێك بێت ئەكادیمی بێت ،تۆ چۆن سەیری ئەم بۆچوونە دەكەیت؟ راستە میدیا،یەكەم شت ،حەزو ئ��ارەزوو وبەهرەیەكی خۆڕسكەو ئەبێ لەناخدا هەبێت ،بەاڵم ئەكادیمیبوونی كەسی میدیاكار قورسایی مەعریفەو تواناى زانستیی پێ دەبەخشێت ،میدیاكار لەجیاتی ئ��ەوەی ب��ەئ��ەزم��وون راس��ت و هەڵە فێر ببێت، راستەوخۆ بەشێوازێكی ئەكادیمی و زانستی فێر دەبێت، كەسەكە ئەو هەاڵنە ناكاتەوە كە كەسێكی نائەكادیمی دەیكات ،واتە كەسێك چەند جارێك هەڵە بكات و ئینجا فێر ببێت راپۆرتێك بنووسێت ،چەند جارێك هەڵە بكات ئینجا فێر ببێت هەواڵێك دابڕێژێت ،كەسە ئەكادیمییەكە ئەم كێشەیەی نییەو یەكسەر قاڵبەكانی لەبەردەمە ،ئەو هەاڵنە دووب��ارە ناكاتەوەو ئاسانتر هەنگاوەكان دەنێت ،هەربۆیە گرنگە هەردوكیان بێت،
هەم حەزیشی لێی بێت و هەم ئەكادیمیش بێت، لەبەرئەوە ئەكادیمی بوونەكە بۆ میدیاكار بەس نییە، وە لەهەمان كاتیشدا حەزەكەش بەس نییە ،پێویستە هەردوكیان تەواوكەری یەكتریی بن. *میدیاكار ئەگەر ئەكادیمی بێت چ زیادەیەك دەخاتە سەر پیشەكەی؟ ئەو هەاڵنەی كە كەسێكی نائەكادیمی دەیكاتئەو نایكات ،بۆ نموونە ئاگادار نەبێت لەتەشهیر كردن، لەسیاسەتەكان ،لەپێشێلكردنی یاسای رۆژنامەنووسی، ئەكادیمییەكە زیاتر خۆی لەو شتانە دوور دەخاتەوە، زیاتر قاڵبە هونەرییەكان رەچاو دەكات وەك لەوەی شتێك بەهەڕەمەكی بنووسێت ،شتەكان ب��ەرەو چوارچێوەیەكی زانستی دەبرێت. *زانكۆكانی كوردستان تا چەند توانیویانە كادری ئەكادیمی لەبواری راگەیاندندا پێبگەیەنن كە بتوانرێت گرەویان لەسەر بكرێت بۆ بەرەوپێشچوونی بواری میدیا؟ ئەو كەسانەی كە دەرچووی زانكۆكانن ،هیچگومان ل��ەوەدا نییە كە پڕ بەپڕی زانیارییەكانیان وەرگرتووە ،مەنهەجەكان ستانداردن ،لەواڵتانی خۆمان و چ��وار دەورم��ان و تەنانەت ت��وان��راوە مەنهەجی دەرەوەشیان بۆ بهێنرێت و سوودی لێ وەربگیرێت، رەنگە لەڕووی تەكنیكەوە ئەو كەم و كوڕییەی لەناو زانكۆدا هەبێت ،بەاڵم ناتوانرێت بەخێرایی فریای ئەو گەشەكردنە تەكنیكییە خێرایەی ئەمڕۆ بكەوێت كە لەبواری ITهەیە ،هۆكارەكانیش بۆ رۆتین دەگەڕێتەوە كە ناكرێت هەموو ساڵێك داوای كۆمەڵێك شت بكەیت بۆ ئەوەی بۆ خوێندكار بكڕدرێن ،بۆئەوەی لەڕووی پراكتیكەوە بەهێز بكرێن ،بەاڵم لەڕووی ئەكادیمی و تیۆرییەوە هیچ كێشەیەكیان نییە.
بێژەرە دێرینەكەی گەلی كوردستان
(شێخ جەمال)ی بێژەری دێرینی دەنگی گەلی كوردستان ،لە دیمانەیەكی تایبەتدا كە گۆڤاری «كەپر» لەگەڵیدا ئەنجامی داوە ،چەند نهێنییەك ئاشكرا دەكات و باس لە وێستگەو كارەكانی خۆی دەكات ،ئەو بێژەرە هۆكارەكانی دووركەوتنەوەی لەكاری راگەیاندن دەخاتەڕوو، هەروەها باس لە راگەیاندنی ئێستای كوردی دەكات و باشیی و خراپییەكانی دەخاتەڕوو.
یەكێتی نووسەرانی كورد چۆن دروستبوو ،چی بەسەرهات؟ 4
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
(ئاڤان جەمال) بۆ بێدەنگە؟
«ئاڤان جەمال» ماوەیەكی زۆرە لەكاری هونەری دابڕاوەو هیچ بەرهەمێكی نوێی نییە ،ئەویش بەهۆی سەرقاڵیی زۆرەوە بە ئیشوكاری تایبەت و سازكردنی چەند كۆنسێرتێكی گۆرانی لە چەند شوێنێكی جیاواز ،سەرەڕای دابڕانی ،گۆڤاری «كەپر» ئەوەی زانیوە كە ئاڤان ێ دەیەوێت هەوادارانی ئاشت بكاتەوەو بگەڕێتەوە سەر كاری هونەری ،گۆرانییە نوێیەكانی ئاڤان ێ گۆرانی نو جەمال بە تۆماركردنی س بە زمانی كرمانجی ژوورو دەبێت و لەئایندەیەكی نزیكدا كارەكانی تەواو دەبن و باڵودەكرێنەوە.
ئا /دڵشاد خۆشناو رۆژی دەی ش��وب��ات��ی هەموو ساڵێك ،ساڵیادی دامەزراندنی یەكێتی نووسەرانی كوردە ،ممتاز حەیدەری وەكو رۆژنامەنووسێكی بەئەزموون و خ��اوەن ئەرشیڤێكی دەوڵەمەند سەبارەت بە چۆنیەتی دروستبوونی یەكێتی ن��ووس��ەران��ی ك���ورد بۆی گێڕاینەوە كە: پێش چ��واردەی گەالوێژی ساڵی ،1958لە گۆڤاری (شەفەق) كە ئەو سەردەمە لە كەركوك دەردەچ��وو، بۆ یەكەمین جار (حەمەساڵح دیالن) ی هونەرمەند ،وتارێكی بە زمانی عەرەبی نووسی لەژێر ناونیشانی (نحن بحاجە الی رابطە ادبیە) ئەوە رەن��گ��دان��ەوەی بۆچوونی ت��ەواوی تێكۆشەران و رۆشنبیران و ئەدیبانی ئ��ەو س��ەردەم��ە ب��وو ،ئ��ەو وت��ارەی دیالن بە یەكەمین بریسكەی بیرۆكەی دروستبوونی یەكێتی نووسەرانی كورد دەژمێردرێت پێش شۆڕشی چواردەی گەالوێژ. بەهۆی ئەوەی لە هەموو جیهان سەندیكا پیشەییەكان ه��ەب��وون، هەبێت ،دوای شۆڕشی چ��واردەی گەالوێژ دەبوایە یەكێتی نووسەرانی كورد دروست بێ ،بەاڵم لە ئەنجامی ئەو رێبازەی حزبی شیوعی عێراقی و حكومەتی ناوەندیی ئەو كاتە كە بیروڕایان وابو كە نابێ ئەو رێكخراوانە بەناوی كوردستانەوە هەبن و ناوی كوردستانیان پێوەبێ ،بۆیە نەیانهێشت یەكێتی نووسەرانی ك��ورد دروست بێ ،بەڵكو كردیان بە لقێك لە یەكێتی نووسەرانی عێراق ،تەنانەت ئەو گۆڤارەی لە الیەن یەكێتی نووسەرانی عێراقەوە دەردەچ���وو كە سەرەتا ناوی (االدیب) بوو و دواتر ناوەكەی گۆڕا بۆ (االدی��ب المعاصر) ،چەند الپەڕەیەكی وەك��و پاشكۆ تەرخان كرابوو جەنابی محەمەد مەالكەریم سەرپەرشتی دەكرد. پێش بەیاننامەی یانزەی ئازاری ساڵی 1970بە ماوەیەك ،كە ژمارەیەك رۆشنبیر و ئەكادیمی كورد لە بەغدا بوون ،كە بەشی كوردی لە زانكۆش ك��راب��وەوە ،هەستیان ب��ە گرنگی
دروستبوونی یەكێتی نووسەران كرد، لە هەمان كاتدا باڵی مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان كە ئەو س��ەردەم��ە لە بەغدا ب��وو لە دوای ساڵی ()1964ەوە ،ئەوانیش پاڵپشتێكی پتەو بوون بۆ ئەوەی كە بتوانرێت یەكێتییەك وەك���و چ��ەت��رێ��ك یان كۆمەڵەیەكی پیشەیی بۆ كۆكردنەوەی ن��ووس��ەران دروس���ت ب��ك��رێ ،ئەو ئەكادیمیانەی وەك��و (د .ئیحسان فوئاد ،د.كاوێس قەفتان ،د.عزەدین مستەفا رەسوڵ ،د .مارف خەزنەدار، كاكەمەم بۆتانی ،حسێن ع��ارف، جەمال بابان) ئەوانە هەموویان ئەو سەردەمە لە بەغدا بوون ،توانرا بە پاڵپشتی ئەو ئەندام و الیەنگرانەی كە لەگەڵ باڵی مەكتەبی سیاسی بوون، داواكارییەك پێشكەشی وەزارەت��ی ناوخۆی ئەوكاتەی حكومەتی عێراق ب��ك��رێ ،دی���ارە ئیشی ب��ۆك��راب��وو، رۆژی ( )1969/2/10مۆڵەتی رەسمییان وەرگرت. ئەوەشی بۆ گێڕاینەوە كە مانگی شوباتی ( )1969تا ئ��ازاری 1970كە تەنیا چەند مانگێكە ،لە جموجۆڵی ئەوەدا بوون كە خۆیان رێك بخەن و كۆنگرە بكەن ،بەاڵم بەیاننامەی یانزەی ئازاری بەسەردا هات و رەوشە سیاسییەكە گۆڕا ،پارتی دیموكراتی كوردستان ،چەند نووسەرێكی وەكو هەژار موكریانی و سەعید ناكامیان ناردە بەغدا بۆ ئەوەی ئەو یەكێتییە كۆنگرەی خ��ۆی ببەستێ و ئ��ەوان دەستیان ب��ەس��ەرداگ��رت ،تەنانەت ئەو برادەرە دڵسۆزانەی كە دەستەی دام��ەزرێ��ن��ەر ب���وون ،ئ��ەوان��ەی لە س��ەرەوە ن��اوم هێنان (ب��ە جاشیان لەقەڵەم دان) ،گیروگرفتێكی گەورە دروس���ت ب��وو ،ه��ەرچ��ەن��دە دەب��ێ ئەوەش بڵێم كە ئەو ناوانە باسم كرد هەموویان الیەنگری باڵی مەكتەبی سیاسی نەبوون ،بۆ نمونە د.عزەدین مستەفا رەس��وڵ قیادەی مەركەزی بوو. هەرچەندە هەر حزبی بەعس بوو بەیاننامەی یانزەی ئازاری مۆر ك��ردب��وو ،ب��ەاڵم ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەش��دا
دەستەی دامەزرێنەران و ئەوانەی مۆڵەتەكەیان وەرگرتبوو بە ناتۆرەی ناشیرین ناودەبران لە الیەن ئەوانەی دەستیان بەسەر یەكێتی نووسەراندا گرت لە دوای بەیاننامەی یانزەی ئ���ازاری ،1970ئ��ەوە ج��ۆرێ��ك لە دژیەكی بوو لە عەقڵی سیاسی كورد لەو سەردەمە. دواتر كە لە رۆژی ()1970/6/24 كۆنگرە ب��ەس��ت��را ،ل��ەو كۆنگرەیە مشتومڕێكی زۆر دروس���ت ب��وو، چونكە وادانرابوو كە دكتۆر عزەدین ببێت ب���ەس���ەرۆك ،چ��ون��ك��ە ئ��ەو یەكێك بوو لە دەستەی دامەزرێنەر، برادەرانی پارتی خەڵكی خۆیان زۆر خستەناو كۆنگرە و هەژار موكریانیان كردە سەرۆكی یەكێتی نووسەران، دواتر كە هەڵبژاردنەكانی لقەكانیش هاتەپێشەوە ،دیسان پارتی هەوڵی ئ���ەوەی دەدا ك��ە خەڵكی خۆی بخزێنێتە ناو كۆنفرانسی لقەكانیش، ل��ەو كارەشیەندا تارادەیەكی باش سەركەوتوو بوون.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
5
باواجی هاتەوە
تیپی مۆسیقای باواجی كۆیە ئەلبوومێكی نوێی بەناوی (باوانەكەمی) باڵوكردەوە ،ئەم ئەلبومە لە هەشت تراك پێكهاتووەو هونەرمەند جەالل عەزیز سەرپەرشتیاری سەرەكی ئەم بەرهەمە نوێیەی تیپی مۆسیقای باواجی كۆیەیە ،چەند مۆزیسیەنێكی بەتواناش كارە هونەرییەكانی تری ئەم ئەلبومەیان گرتۆتە ئەستۆو ئاوازەكانیشی هی چەند ئاوازدانەرێكی بەتوانای كوردە.
پزیشكی شاهانە ،چیرۆكی ئ���ەگ���ەرچ���ی ل���ەم���اوەی راب����ردوودا كەناڵە ئاسمانییە كوردییەكان ،بە پەخشكردنی زۆرێ��ك لە درام��ا دۆب�لاژك��راوە بیانییەكان ،بەتایبەتی درام��ای ك��ۆری��ی��ەوە س��ەرق��اڵ ب���وون و بەشێكیش لەخەڵكی پەخشكردنی ئ��ەو درام��ای��ان��ەی��ان بەبەشێك ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی توندوتیژی دەزان�����ی ،ب���ەاڵم هەندێكیش پێیانوایە بەشێك لەو درامایانە ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ئ���ەو درام��ای��ان��ەی ك��ە زان��ی��اری ل��ەب��ارەی بەشێك لەمێژووی واڵتانی بیانی بە كورد دەبەخشن دوور لە توندوتیژی، ب��ەگ��رن��گ و ب��اش و ب��گ��رە بە پێویستشی دەزانن ،ئێستا كەناڵی ئاسمانی كوردسات وەكو ئەوەی یەكەمین كەناڵ بووە لەم بوارەدا كاری ك��ردووە ،فیلمێكی كۆری بەناونیشانی پزیشكی شاهانە پەخش دەكات ،كە باسكردنە لە مێژووی پزیشكی ئەو واڵتە ،لەم بەدواداچوونەی گۆڤاری كەپردا چەند زانیارییەك لەسەر ئەو درامایە دەخەینەڕوو. ئامادەكردنی :لەتیف حسێن
6
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
(عەباسی كەمەندی) بۆچی دێتە سلێمانی؟
دەزگای رۆشنبیری جەمال عیرفان ،بەنیازە لەئایندەیەكی نزیكدا عەباسی كەمەندی بێنێتە كوردستان و مەراسیمێكی تایبەتی بۆ رێك بخات ،دەزگای رۆشنبیری جەمال عیرفان بانگهێشتنامەیەكی ئاراستەی هونەرمەندی گەورەی كوردی رۆژهەاڵت عەباسی كەمەندی كردووە بۆ ئەوەی سەردانی كوردستان بكات و بەشداریی لەو مەراسیمەدا بكات كە ئەو دەزگایە رێكیدەخات بەبۆنەی چاپكردنی كۆی بەرهەمە شیعرییەكانی ناوبراو لەكتێبێكدا.
خۆشەویستی و كۆڵنەدان
چیرۆكێكی راستەقینە پزیشكی شاهانە كە بەشی دۆب�لاژی كەناڵی كوردسات ك��اری دۆب�لاژی بۆ ك��ردووەو لەالیەن كۆمەڵێك دۆبلێری بەتواناوە كارەكانی بۆ كراوە، شەوانە لەو كەناڵەوە پەخش دەكرێت ،چیرۆكی درام��اك��ە لە چیرۆكێكی مێژوویی راستەقینەی كۆریاوە وەرگیراوەو باسكردنە لە مێژووی پزیشكی لەو واڵت��ەدا ،هەروەها باسكردنە لە هەوڵدانی م��رۆڤ بۆ نەهێشتنی جیاكاری و پلەبەندیی كۆمەاڵیەتی كە ماوەی سااڵنێكی زۆرە لەو واڵتەدا كاری پێكراوە ،هەروەها بەشێكی گرنگی دراماكە تەرخانكراوە بۆ خۆشەویستی و ناهەموارییەكانی بەردەم خۆشەویستی بەهۆی پلەبەندییەوە. ملمالنێی چینە دەسەاڵتخوازەكان و كۆیلەو هەژارەكان وەكو هەمیشە لەم درامایەدا رۆڵ و كاریگەری خۆی دەبینێت ،هەمیشە دەسەاڵتدارو دەسەاڵتخوازەكان لەهەوڵی ئەوەدان چاوچنۆكییەكانی خۆیان لەرێگەی خراپ بەكارهێنانی پلەو پێگە سیاسی و كۆمەاڵیەتییەكانی خۆیان بچەسپێنن، لەبەرامبەریشدا چینی ه���ەژارو كۆیلەكانیش دەیانەوێ بە هەوڵی بەردەوامی خۆیان دژی ئەو رەفتارانە بوەستنەوە ،كە ئەمەش بەشێك بووە لە واقیعی ژیانی كۆرییەكان و مێژووش بەتەواوەتی ئەمە سەلماندووەو دوپاتی كردۆتەوە ،هەرچەندە پیشاندانی درام��ای دكتۆر هۆرجون لەرابردوودا هەموو ئەوانەی بە بینەرانی كورد وتووە ،بەاڵم دیمەنەكانی ئەمجارەو چیرۆكی ئەمجارەی درامای
پزیشكی شاهانە كەمێك جیاوازە ،جیاوازییەكەشی لەوەدایە كەسێك لەم درامایەدا دەیەوێت چەند پەیامێك بە بینەرانی بگەیەنێت ،لەوانە مرۆڤ لەهەر پێگەو پلەیەكی كۆمەاڵیەتیدا بێت دەتوانێت وەكو مرۆڤ بژی و تواناكانی خۆی بسەلمێنێت، هەروەها خۆشەویستی و ژیان تەنها بۆ پلەبەندی و چینی دەوڵەمەندو خانەدانەكان نییە. كەسایەتییەكانی ناو دراماكە پزیشكی ش��اه��ان��ە ،درام��ای��ەك��ی مێژوویی تەندروستی و رۆمانسییە ،ژمارەی ئەڵقەكانی پەنجا ئەڵقەی یەك سەعاتییە ،كە بە دۆبالژكردنی لەالیەن كوردساتەوە ژمارەی ئەڵقەكانی زیاتر دەبێت ،ئەم درامایە كە تایبەتە بە باسكردنی ژیانی پزیشكێكی ڤێرتەرنەری ،كە بەهۆی هەوڵەكانی دەبێتە پزیشكێكی شاهانەی بەناوبانگ ،لە كەناڵی ئێم بی سی لە 25ی مارسی 2012بە زمانی عەرەبی پەخشكراوە ،ئەكتەری سەرەكی ناو دراماكە كە رۆڵی بای كوانك هیونگ دەبینێ ،ناوی تەواوەتی (جو سیونج وو) كە لەدراماكەدا وەكو ئەكتەری سەرەكی و ملمالنێكەری ناو دراماكە دەردەكەوێت و لە ملمالنێ و ركابەری بەرامبەر بە لۆرد لی میوانگ هوان دا دەبێت تا كۆتایی دراماكە ،خوێندكار بایك لەبەرامبەر ملمالنێ و ركابەرییەكانیدا بەدوای خۆشەویستی هاوڕێ و خۆشەویستەكەیدا وێڵە ،كە ب ێ ماندووبوون بەدوایدا دەگەڕێ ،هەرچەندە ژیانی هەردووكیان بەهۆی زڕ باوكی خۆشەویستەكەی ذمارة ( )24شوباتى 2014
7
كلیپەكەی بە شەیتانپەرستی تۆمەتبار كرا
كلیپكردنی گۆرانی( )Risk it allلەشاری هەولێرو باڵوبوونەوەی بە ستایلێكی نوێوە ،پاش باڵوبوونەوەی هەرا دەنێتەوە ،ئەو گۆرانییە لە وتنی هێالن عەبدوڵاڵیەو تێكست و وتنەكەی بە زمانی ئینگلیزییە ،بەاڵم پەیامەكەی بۆ كوردە ،بەهۆی چەند دیمەنێكەوە لەناو كلیپەكەدا بینەرانی ئەو گۆرانییە هەرایەكی زۆریان نایەوە ،بۆ ئەو مەبەستەش ئەو هونەرمەندە لەكەناڵێكی راگەیاندنەوە روونكردنەوەی لەبارەی كلیپەكەیە باڵوكردەوە.
بایكەوە تێكدەچێت ،بەاڵم دواجار دەرهێنەرو سیناریستی دراماكەو م���ێ���ژووی درام���اك���ە ب��ەی��ەك��ی��ان دەگەیەنێت ،خۆشەویستی بایك لەچاوی بینەری كوردا نامۆ نییەو پێشتر ل��ەدرام��ای ت��ردا بینراوەو رۆڵ��ی ه��ەب��ووەو كەسایەتییەكی خۆشەویست بوو ،لی یو وون ،ئەو كچە رۆح سوكەی بەناوی جینگیۆن، وەف��ای خ��ۆی بەرامبەر بە بایكی هاوڕێ و خۆشەویستی ون ناكات و هەموو شتێك لەبەرامبەریدا دەكات. ئ������ەوەی ل����ەم درام����ای����ەدا بەدیدەكرێت زۆربەی ئەو ئەكتەرانەی رۆڵ دەبنین لە چەندین درامای تری هاوشێوەدا رۆڵیان بینیوەو كورد باشیان دەناسێ ،ئەو پیرە پیاوەی كە هەمیشە وەك��و فریاد رەسی هەژارەكان و دەستگیرۆیی كەسانی بەتوانا ناسراوەو هەمیشە ئەو جۆرە
8
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
رۆاڵن��ەی هەیە ،كە هەموو كات ملمالنێكان بەهۆی وتەو بەڵگەكانی ئەوەوە یەكال دەبێتەوە ،لۆرد كۆجو مان ئەو پیرە مێردەیە كە هەمیشە وەكو مامۆستاو گەورەی پزیشكان دەردەك��ەوێ كە ناوی ت��ەواوی لی سوون جای-یە ،لەسەروو هەموو ئەو رۆاڵنەش رۆڵی شازادە خاتوونی عاشقی یەكالیەنەیە ،كە هەمیشە بە رۆڵ��ی عاشقێكی سەرمەستەوە دەردەك��ەوێ��ت ،بەاڵم كێشەی ئەم ش��ازادەی��ە ئ��ەوەی��ە ك��ە ناتوانێت هەستەكانی خۆی دەرببڕێت چونكە پلەبەندی كۆمەاڵیەتییەكەی رێگەی نادات ،كیم سۆ ئیون ئەوە شازادە خ��ات��وون��ەی یەكالیەنە دەكەوێتە داوای خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی پزیشكە ڤێرتەرنەرییەكەو هەموو هەوڵەكانی خۆی دەخاتەگەڕ بۆ پاراستنی ئەو خۆشەویستییە یەكالیەنەیەی.
كچە گۆانیبێژێكی گەرمیان كە لەژێر كاریگەریی گروپی كامكاراندایە .. بەیان سەلیمی ،چاوەڕێی هاوكارییە بۆ دروستكردنی كلیپێك سەلیمی ب��اس ل��ەوە دەك���ات ك��ە ئەو لەزۆر شوێنەوە بانگهێشی فستیڤاڵ و كۆڕو ئاهەنگەكان ك��راوە ،ب��ەاڵم بەهۆی دوری ڕێگاوە نەیتوانیوە بڕوات و بەشداری بكات، سەلیمی دەڵێت :زۆرك��ەس پێیان ووتوم ج��وان ،بەاڵم من گرنگی بەجوانی نادەم، تەنها شانازی بەوەوە دەكەم كەخەڵكی گوێ لەدەنگم بگرێت ..بەیان سەلیمی دەیەوێ لەڕێگەی هونەرەكەیەوە هەستی ناخی خۆی دەرببڕێت بۆ ئەوانەی كە حەزیان لەدەنگیەتی و دەشڵێت لەڕێگەی هونەرەكەمەوە دەتوانم خزمەت بەنیشتمانەكەم بكەم ،هەروەها لەڕێگەی كەپرەوە داوا لە بەڕێوەبەرایەتی هونەرو وەرزش والوانی گەرمیان دەكات كە هاوكاری بن لەدروستكردنی كلیپێك. بەیان جگە لەهونەری گۆرانی وتن ،ئێستا خوێندكاری پۆلی 12یەو هەروەها ئەندامی گروپێكی هەڵپەڕكێیە لە خانەقین بەناوی (گروپی هەڵپەڕكێی ئەڵوەن) ،كەپر بەوەشی زانیوە كە بانگهێشت كراوە بۆ بەشداریكردن لەكورتەفلیمێك. لەبارەی ژیانی تایبەتییەوە دەڵێت تا خوێندن تەواو نەكەم بیر لەهاورسەرگیرى ناكەمەوە و تەنها ئاواتام ئەوەیە لەداهاتوودا ببمە ئەستێرەیەكی دیار لەئاسمانی هونەری ك���وردی���دا ،ح��ەزی��ش دەك����ەم ل��ەڕێ��گ��ەی هونەرەكەمەوە خزمەت بەنیشتمانەكەم بكەم. ماوەتەوە بڵێین بەیان سەلیمی دانیشتوی كەمپی شێرەوەنی سەبەر ناحیەی قۆرەتووە لە 1992دا لەگەرمیان و دایك بوە. ( ئەگەرچی هەر لەمنداڵیەوە حەزم بەهونەری گۆرانی وتن كردوە ،بەاڵم وەك ئیشكردن لەسەرەتای ساڵی 2004داو لەژێر كاریگەری دەنگی(كامكاران) دەستم بەگۆرانی وتن كردوە ،هەروەها ئەم یەك دووساڵەی كۆتایی زیاتر دەركەوتووم) ئەمە پەیڤی بەیان سەلیمی-ییە دوای ئەوەی كە گۆڤاری ( كەپر) بەسەریكردەوەو وەك گەرمیانییەكی بەهرەمەندو خاون ئایندە ..بەیان سەلیمی دەڵێ :یەكێك لەئاواتەكانی مناڵیم بووە كە ببمە گۆرانیبێژێكی بەناوبانگ ،بەاڵم من لەبەر سەختی ژیان و ئاوارەبوون و كەم دەرامەتیمەوە نەمتوانی پەرەی زیاتر بەهونەرەكەم بدەم.. كۆسار عومەر_گەرمیان
ذمارة ( )24شوباتى 2014
9
(بڕووخێ دەوڵەتی پیاو) و ڤینۆس فایەق
ێ دەوڵەتی پیاو» باڵو كردەوە ،جارێكی پاش ئەوەی لە ژمارە()1241ی رۆژنامەی هاواڵتیدا ،گینۆس فایەق وتارێكی بەناوی «بڕوخ تر لە پەیجی تایبەتی خۆی لەفەیسبووك باڵوی دەكاتەوە ،لەو پێگە كۆمەاڵیەتییەوە روبەڕووی رەخنەی جۆراوجۆر بوەتەوە ،هەربۆیە داواكارییەكی لە پەیجەكەی خۆی باڵو كردەوە ،تێیدا داوا دەكات لەوانەی كە رەخنەیان گرتووە وتارەكەی بخوێننەوە ،چونكە ئەو پێیوایە زۆربەی ئەوانەی رەخنەیان گرتوە بابەتەكەیان نەخوێندوەتەوە.
لەگەڵ رزگاربوونی رۆژهەاڵتی كوردسان،
مستەفا هیجری واز لەسیاسەت دەهێنێت!
10
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
ژنان لە ئامادەكاریی دان
بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست گۆڤاری كەپر كەوتوون ،گروپی ژیان كە لەچەندین رێكخراوی ژنان و ئافرەتان پێكهاتووە ،لە ئێستادا لەكۆبوونەوەی بەردەوامدان بۆ ئەوەی بەرنامەڕێژی و ئامادەكاریی بكەن بۆ مەراسیمەكانی یادی 8ی مارسی ئەمساڵ ،بەگوێرەی وتەی هەندێك لە چاالكوانانی مافەكانی ژنان ،دەیانەوێت ئەمساڵ بۆنەیەكی تایبەتی رێك بخەن و جیاواز بێت لەساڵەكانی تر.
پێش ئەوەی بچمە ناو حزبیش ،لەناو خەڵكى خۆمدا خۆشەویست بووم
مستەفا محەمەد ئەمین ناسراو بە (مستەفا هیجری)، لە دایكبووی 1945/3/3 شاری نەغەدەی رۆژهەاڵتی كوردستانە ،بەكالۆریۆسی لە زمان و ئەدەبی فارسیدا هەیە لە زانكۆی تاران، خێزاندارە و چوار منداڵی هەیە ،دوو كچ و دوو كوڕ. هاشم -كەپر
س��اڵ��ی ( )1979دوای ڕوخ��ان��ی ڕژێمی شا پەیوەندی ك��ردووە بەحزبی دیموكراتی كوردستانی ئێرانەوە ،ساڵی 1980كاتێك كۆنگرەی چوارەمی حزبی دیموكرات كۆنگرەی چوارەم لە مهاباد پێكهات لەوێ هەڵبژێردراوە بە ئەندامی كۆمیتەی ناوەندی ئەو حزبە ،بۆ ماوەی دوو ساڵ بووە بە ئەندامی مەكتەبی سیاسی ،دوای شەهیدبوونی د.سەعید بووە بە سكرتێری حزب، بەاڵم دواتر لە كۆنگرەی دوایدا عەبدوڵاڵ حەسەن زادە بوو بە سكرتێری حزب ،ئەو وەك جێگری مایەوەو كارەكانی درێ��ژە پێدا ،لە كۆنگرەی سیانزەیەمەوە ئێستا ،وات��ە بۆ م��اوەی ()10 ساڵە سكرتێری (حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران)ە. لەبارەی خوێندنەوەوە ،خۆی دان بەوەدادەنێ كە ئ��ەوەن��دەی فرسەتی بێت دەخوێنێتەوە، سەبارەت ب��ەوەی چی زۆرت��ر دەخوێنێتەوە، ئەو ئەوە ئاشكرا دەكات كە زۆرتر دوو شت دەخوێنێتەوە ،بەیانیان كە دێتەسەر كارەكەی، لە پێشدا ئەو هەواڵە گرنگانە دەخوێنێتەوە كە تایبەتن بە كوردستان و ئێران و لە الیەن هاوكارەكانی لە ماڵپەڕەكاندا بۆی ئامادە دەكرێ، ئەوەش ناشارێتەوە كە هەر كاتێك كە لە ماڵەوە بێت ،هەرچەندە سەرقاڵە ،ب��ەاڵم هەرچەند فرسەتی هەبێت كتێب دەخوێنێتەوە. سەبارەت بە كاریگەری كتێبەكان لەسەر كەسایەتی خۆی دەڵ��ێ ،زۆر كتێبی وا هەیە كە تەئسیریان دان��اوە لە سەرەتاوە تائێستا، بەاڵم وانییە یەك دانە ناو بەرم ،سەبارەت بە خوێندنەوەی رۆژنامەكانیش ئەوە ناشارێتە كە ب��ەردەوام هەموویان ناخوێنێتەوە ،بەاڵم ئەو ڕۆژنامانەی كە خەبەرێكیان تێدایە بۆ خوێندنەوە ببێت ،هاوكارەكانی بۆی دەهێنن. هیجری ح���ەزی ل��ە ڕەن��گ��ی (نیلی)یە، پیرۆزترین شت الی هیجری ئامانجەكانیەتی كە ڕزگاریی نەتەوەی كوردە. بەبۆنەی كاری سیاسییەوە ،تا ئێستا دوو جار هەوڵی تیرۆركردنی دراوە ،خۆی ئەوە دەزانێت كە ئێستاش هەوڵی تر هەیە بۆ تیرۆر كردنی، سەبارەت بە نیگەرانیی و ترس لە تیرۆر ئەوە ئاشكرا دەكات كە ،وەكو ترس ناترسێت ،بەاڵم نیگەرانی هەیە ،ئەوە ناشارێتەوە كە ئەوان راهاتوون بەو نیگەرانییە ،دەیان ساڵە لەوحاڵەدا دەژین ،لەژێر بۆمباران و ترسی تیرۆر. مستەفا هیجری بە راشكاوی ئەوەش دەڵێت
تاكە هیواكەی ئەوەیە كە رۆژهەاڵتی كوردستان ڕزگ��اری بێت ،ئەویش بگەڕێتەوە و واز لە سیاسەت بهێنێ و بتوانێ ئەو ماوەیەی كە لە ژیانیدا ماوە بحەسێتەوە. سەبارەت بەوەی كە چ گرەنتییەك هەیە لەوەی كە سبەینێ وازدەهێنێ لە دەسەاڵت، هیجری هیچ گرەنتییەك نادا و ئەوە ناشارێتەوە كە بیروبۆچوونی خۆیەتی ،بەاڵم دەڵێ خۆم پێموایە درێژەدانی سیاسەت لەنێو كورد دا وەك و كەسێك درێژەبدات لە سەركردایەتیدا نە بە قازانجی ئەو كەسەیە نە بە قازانجی جواڵنەوەكە، ئەوەی تائێستاش خۆی ئەو بەرپرسیاریەتیەی قبوڵكردووە ،ڕاستییەكەی لەبەر ئ��ەوە نییە پێیخۆشە ،بەڵكو لەبەر ئەوەیە زەرورەتەكە هەستپێدەكات ،لەگەڵ ئ��ەوەش ئیعتیماد و باوەڕەی حزبەكەی داویەتی بەو ،دەنا شتێك نییە كە ئەو پێی خۆشبێت ،بۆیە ئەوەش دەڵێ كە تا ئیستاش پێیخۆشە لە كۆنگرەیەكی دیكەدا یان لە كۆمیتەی ناوەندیدا یەكێكی دیكە هەبێت بەتوانا بێت ،ئەو پێی باشە كە ئەوانەی لە تەمەنی سەركردایەتیدا تەمەنیان دەچێتە سەرێ جێگەی خۆیان بەجێبهێڵن بۆ ئەوەی نەوەی گەنجتر كار بكەن و پێبگەن ،پێیباشە كەسایەتییەكان لەناو كورد دا نەبەسترێنەوە بەوەی چەند كەسێكی دیار هەمیشە لە دەسەاڵتدا بن. سەبارەت ب��ەوەی ئاخۆ ئەگەر بە ئاواتە پیرۆزەكانی بگات تا چەند وەك��و ئێستا بە سادەیی دەمێنێتەوەو لەگەڵ خەڵك دەژی، هیجری پێیوایە هەروا دەمێنيتەوە ،چونكە ئەو پێش ئەوەی ببێتە ئەندامی حزبی دیموكرات چاوەڕوانی ئەوە نەبووە بگاتە ڕێبەرایاتی حزب، پێشمەرگەیەكی سادە بوە ،ئەوەش ناشارێتەوە كە پێش ئەوەی بێتە ناو حزبیش كەسایەتییەك بوە لە شاری خۆی ئیمكاناتی هەبووە ،لەناو خەڵكەكەی خۆیدا خۆشەویست بووە ،مامۆستایەك بووە كە لەگەڵ گەنجەكان تێكەاڵویی هەبووە ،ئەوەش ئاشكرا دەكات كە ئەو دەمیش هەڵسوكەوتی لەگەڵ گەنجەكان جیاواز بووە ،خۆی پێیوایە هەندێك تایبەتمەندی هەبووە كە لە داهاتووشدا هەر ئاڵوگۆڕێك بێتە پیشێ ئەو ژیانەی خۆم ناگۆڕێتەوە بە ژیانێكی پوچ و چێژیشی لێنابینێ. سەبارەت بە نووسینی كتێب ئەوە ناشارێتەوە كە تا ئێستا فرسەتی نووسینی كتێبی نەبووە، ئەمە جگە لەوەی كە جگە لە زمانی كوردی و فارسی ،زمانی ئینگلیزیش دەزانێت.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
11
(النە زەنگەنە) بەنیازی چییە؟
خانمە گۆرانیبێژ النە زەنگەنە ،كە ماوەیەكی كەمە چۆتە نێو دونیای هونەری گۆرانی گوتنەوە ،بەنیازە لە داهاتوودا ئەلبوومێكی تایبەتی خۆی باڵوبكاتەوە ،ئەلبومە نوێیەكەشی لە 10تراك پێكدێت و دەیەوێت كارەكانی تاڕادەیەكی زۆر جیاواز بێت و ستایلی تایبەت بەخۆی هەبێت ،لەم لەبارەیەوە ئەوە زانراوە كە ئەو هونەرمەندە بەنیازە لەكەناڵی رووداو ببێتە پێشكەشكاری بەرنامەیەكی تایبەت.
لەكاری ماڵەوەدا ،ئەگەر پیــــــــــــــ بڕوا عوسمان ،تاژان جەزا ه��ەر خێزانەو بەشێوەیەك ب�اس لەكاروبارەكانی خۆی دەكات كەچۆن ژیانی رۆژانەی خۆیان دەبەنەسەر و چۆن كاروباری ماڵ ەوە پێكەوە رێك دەخ�ەن ،بەاڵم زۆرێك لەخانمان وا ئارەزوو دەكەن كە داوای یارمەتی لەهاوسەرەكانیان ن� �ەك��ەنو خۆیان كارەكانی خۆیان ئەنجامبدەن ،تەنها لەو كارانەدا نەبێت كە قورسەو ناتوانن خۆیان بیكەن ،هەرو ەك چۆن لینا عەلی 23ساڵ ،وتی» هاوسەرەكەم یارمەتیم نادات لەكارەكانی ماڵەوەداو خۆشم وام پێخۆشەكە یارمە تیم نەدات لەكارەكانداو منیش لەو كاتانەدا پێویستم ب ەهاوكاری هاوسەرەكەم دەبێت كە كارەكە قورس بێتو ل ەتوانای مندا نەبێت ،تائێستاش هیچ كارێكی بۆ نەكردووم تاوەكو من بەدڵم بێت دڵنیاشم لەوەی ئەگەر ئەو بیكات من بەدڵم نابێت ،چونكە نایزانێت، بۆیە كارنەكردنی ئەو باشترە بۆ من وەكو لەوەی كە ئەو بیكاتو من بەدڵم نەبێ تو پاشان خۆم دووبارە بیكەمەوە، خۆشم بەهیچ شێوەی ەك حەز بەوەناكەم ئەو كارەكانی من بكات، چونكە ئەو كارانە تایبەتە بەئافرەت». «تاق ەتی یارمەتیدانی هاوسەرەكەم نییە» ر ەنج ج ەزا كە هاوسەری لینایە ،وت�ی »:زۆركات ەتی تاق ئەوەم نییەو حەزیش ناكەم یارمەتی هاوسەرەكەم بدەم لەو كارانەی كە دەبێت ئەو بیكات ،چونكە ئەوە كاری ئافرەتانەو تایب ەتە بە ئەوان ،بەاڵم ئەو كارانەی كە قورسەو بەو ناكرێت ئ ەوە بەدڵنیاییەوە من بۆی دەكەم». هەموو ئیشكردنێ كی ماڵەوەو دەرەوە ئەركێكەو ئەركێكی تاكی كۆمەڵ گایە پەیوەندیی بەڕەگەزەوە نییەو ئەركێكە لەكۆمەڵگادا دیاریكراوەو دووالی��ەن��ەو هەر لەسەرەتای مرۆڤایەتیی ەوە كاركردن دابەشنەكراوە لەنێوان رەگەزەكاندا ،ب�ەاڵم ئەم دابەشكردنە تەنها لەوواڵتە دواكەوتووەكاندا بو ونی هەیەو لەنێوان ژنو پیاودا كارەكاندا دابەشكراوە كە ئەم چی بكاتو ئەو چی بكات. هەمان ئەر كی سااڵنی حەفتاكان جێبەجێدەكەن سەیران عەبدوڵاڵ توێژەری كۆمەاڵیەتی ،ئاماژەی بەوەكرد كە»:لەكۆمەڵ گای ئێمەدا تازە ژنان هەنگاویان ن��اوە بۆ ئ��ەوەی ل ���ەدەرەوە كاربكەن ،ب��ەاڵم پیاوان لەبەرامبەر ئەمەدا ل ەماڵەوە كارناكەنو تاكو ئێستاش ئەركی بەڕێوەبردنی ماڵ لەئەستۆی ژناندا دەبیننەوەو بە ئەركی خۆیانی نازانن، بەاڵم ئەو پیاوانەشی كە لەماڵەوە كاردەكەن وەكو ها وكاری كاردەكەن نەوەك ئەوەی كە
12
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
(سابیر كوردستانی) بەتەمای چییە؟
گۆڤاری كەپر بەوەی زانیوە كە هونەرمەندی بەتوانای كورد سابیر كوردستانی بەنیازە لەداهاتوودا گۆرانییە كۆنەكانی خۆی بە ستایلێكی نوێ بڵێتەوەو تازەگەرییان تێدا بكات ،ئەو هونەرمەندە لەئێستادا سەرقاڵی تەواوكردنی ئامادەكارییەكانە بۆ نوێكردنەوەی گۆرانی پەرێشانم كە لە ساڵی 1983دا وتویەتی و ئاوازو تێكستەكەشی هی هونەرمەند سابیر كوردستانی خۆیەتی.
ــاوان هاوكـاریی هاوسەریان بكەن! ی ئەوانیش بێت». ەوتۆتەوە سەرشانی ئەمە ئەرك ورسترین ئەرك ك شی »:لەئێستادا ق ڕانەوەیان بۆماڵەوە وتی یان لەدەرەوەو گە دن كر ش ار ك وی ش ئە پا كە ونكە ی كۆمەاڵیەتی: ن جێبەجێدەكەن، ژنان ،چ ی سااڵنی حەفتاكا یە زۆر جار ئەمە ك ێ ر ە ژ رك ێ هەمان ئە و ت كانی ماڵەوەیە ،بۆ ك كەوتۆتەوە نە ژا رۆ ت بێ رە ب كا ت س و ن خێزانەكاندا درو هەمو ئیش قورسترین ئەر شەو گرفت لەنێوا یاواندا دەیكەن بۆ كێ كە وادەكات مبەر پ سەرشانی ژنان هۆی ئەو ملمالنێیەی كەژنان لەبەرا ەر كەم بكەنەوە». كانی ماڵەوەیان لەس بە ی هەندێك لەكارە ئەوە ن بەدوامانەوە نین لەهاوسەران: لەماڵەوە دابونەریتەكا شی خستەڕوو كە هەروەك چۆن هەندێ ۆشەویستیو ئەوە سەلماندنی خ سەیرانركردعەنەبدوەوڵاڵكانمان پەیوەندی بە كۆمەڵگاو دابونشێەروەیتیش هاوكاريی، دەژی �ن بەهەمان هەموو بی هەیە كەتیاییدا ێزە بۆ یەكتری زۆری كۆمەڵگای وە یە كۆمەاڵیەتی وە كاریگەرییەكی بۆ پیاوان ڕ ی پیاوان لەماڵە ەكی گونجاو نییە كاركردن ئەمەش بەهانەی دانی خێزانەكانیان اڵم بە لەسەرە، ن بێت لەیارمەتی ئەگەر مەبەستیا نایانبینێت لەكاتی چونكە ن دەكەنو كەس لەماڵەوە هاوكاریا بەدوامانەوە نییە ئەوان دابونەریتەكەش دنیاندا لەماڵەوەو كاركر لەماڵەوە. او هاوكاریم بكات ژیانی هاوسەريیان حەزناكەم پی م��اوەی 8ساڵە شیالنو عەلیش كە هەمیشە هاوكاری وە ئەگەر ژنو مێرد وە ئاساییە بەالیانە ویستیو ڕێزە بۆ پێكهێنا سەلماندنی خۆشە بن ،چونكە ئەوە تێك خانمان هیچ یەك ماڵەوەیە وتی» كا ی ،شیالن كە ژنی كانی تەرخان بكات یەكتر ئەوا پێویستە كاتە ن نەبوو لەدەرەوە ماڵو كاروبارەكانی یا ێك كار كانیو پاك ڕاگرتنی بەخێوكردنی منداڵە نەبێت كەپێویستە بۆ ئەركە قورسەكان یا یەك حەز ناكەم تری ناو م��اڵ ،تەن ئەوا بەهیچ شێوە جێبەجێی بكەن تا ئێوارە لەدەوامە پیاوان چونكە لەبەیانیەوە هاوكاریم بكات، ت من پێی بكەم، عەلی ك خۆی حەز نەكا پێویست ناكات ئەگەر كارێ وەیە پشوو بدات». ئەوەندەی لە ماڵە حەز دەكەم ەو وتی « هاوكاری هاوڕان پێكەوە هاوسەرەكەی هەی عەلیش هەمان ڕای ەكتری ،الی ئاساییە رتن لەماندووبونی ی یەكتری واتە رێزگ انای هاوسەرەكەم دنی تو كارەكە لە تو كر بە ویستی خۆم بێ دا پێویستە زیاتر ئەگەر دەم ،بەاڵم لەكاتێك بێت یارمەتی ب ال دەوامیان هەبێت قورستر ردوو وان هاوكاری خێزان بكەن ئەگەر هە بەش دەبێت كە ژن رد دا پیا چەوانەوە ئەركەكە لەنێوان ژنو مێ دابینكردنی بژێوییە، بەپێ تو پیاویش ئەركی كەكانی ماڵ بەجێبێنێ نو رێز هەبێت». ئەر ت ئەگەر تێگەیشت لەخێزانێكدا دەبێ ئەمە
2013 2014 دووةمى شوباتى كانوونى )24 ()23 ذمارة ذمارة (
13
(پایز) لە ئێرانە
لە گەشتێكی هونەریدا گروپی موزیكی پایز ،بەشداریدەكات لەفیستیڤاڵی سااڵنەی (فەجر)ی نێودەوڵەتی كە بە بۆنەی سەركەوتنی شۆڕشی گەالنی ئێران سااڵنە بەڕێوە دەچێ ،كە تێیدا سااڵنە چەندین واڵتی جیاجیا بەشداری تێدا دەكەن ،بەاڵم ئەمە یەكەمجارە گروپێكی كوردی بەنوێنەرایەتی عێراق بەشداری ئەو فیستیڤاڵە بكەن.
عەبدوڵڵـا عەباس ،پیاوێك لەڕۆژنامە لە چاوپێكەوتنێكی تایبەتدا لەگەڵ «كەپر»:
رۆژنامەنووسیی بەندە بەلێدانی دڵمەوە سەربەستی، مەسئولییەتە بۆ رووكردنە بیناكردن نەك وروژاندن ئەوسا رۆژنامەنووسی پیشە نەبوو، كەچی رۆژنامەنووسەكان هەستیان بە بەرپرسیاری زیاتر دەكرد لەزۆرێك لەو رۆژنامەو گۆڤارە كوردییانەی لە سااڵنی شەست بەدواوە دەرچوون ،كاری رۆژنامەنووسی تیایاندا كردووە .ئەم رۆژنامەنووسە خاوەنی ئەزموونێكی دەوڵەمەندە لە دنیای رۆژنامەنووسی كوردیداو خوێندنەوەی خۆی هەیە بۆ ئەو دۆخەی لە ئێستادا رۆژنامەنووسی كوردی تیایە .رۆژنامەنووس عەبدوڵاڵ عەباس، جگە لەوەی باس لە ئەزموونی خۆی لەڕۆژنامەنووسی كوردیدا دەكات ،لەزۆر الیەنی تریشەوە ئەم دۆخەی رۆژنامەنووسی كوردی هەڵدەسەنگێنێت. سازدانی :ئارام حسێن * جەنابت ماوەی هەشت ساڵێك سەرنووسەری رۆژنامەی «هاوكاری» بوویت ،بەگشتی دۆخی راگەیاندن لە ئێستادا چۆن دەبینی؟ ئەگەر بەدڵت نییە بۆچی بە دڵت نییە ؟ ئەگەر باشیشە چۆن باشە؟ لەالیەنی تەكنیك و شێوەیدەرەوەی بەرچاو بێشك بەدڵمە، بە ت��ەواوی گونجاوە لەگەڵ مۆدەی سەردەم و ئەمە خەونی هەموومان ب��وو ،ب��ەاڵم جێگای داخ��ە بەشێكی
14
بەرچاویان ئەو ئیمكانیاتە گەورەیەی لەبەردەستیاندایە لەالیەنی ئاراستەوە، چ��اك بەكاریان ناهێنن س��ەرەڕای ئ��ەوەی لەالیەنی ژم��ارەوە )گۆڤارو رۆژن���ام���ە) ئ��ەوەن��دە زۆرن ،لێم ببوورە بڵێم ئەوەندە بێ نەخشەیی و بێ حسابكردنی بەپێی پێویستی پێوە دی���ارە ،وەك ب��ی حسابی و بێنەخشەیی لەهێنانی ئۆتۆمبێل ب��ۆ ه��ەرێ��م دێ��ت��ەب��ەرچ��اوم ،وەك لەمەیانا حسابی ژینگەو شەقامەكان
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
و ئیمكانیاتی ئابووری هاوواڵتی و سەالمەتی هاتووچۆ ناكرێ و هەر ئۆتۆمبێل هاوردە دەكەن ،لەڕێگەدان ب��ەدەرك��ردن��ی رۆژن��ام��ەو گۆڤاریش حسابی ئ��ەو پێویستییە م��اددی و مەعنەویانە ناكرێ و ل��ەوەدەچ��ێ مەسەلەكە ه��ەر لەیەك الیەنەوە دەخوێندرێتەوە ئەویش ئەوەیە: سەربەستی رادەربڕین كراوەیە!!... * جیاوازییەكانی ئەوساو ئێستای رۆژنامەنووس لە چیدایە؟
لە هەلی سەربەستی باشتریئێستاو باشبەكارنەهێنانی ل��ەزۆر ب��ۆن��ەداو ئ��ەوس��ای مەوزوعییەت و هیالكبوونی وی��ژدان��ی و ئینسانی نەوەی پێشتر بۆ گەیاندنی ئەو راستییە بەخەڵك كە دەڵێ :سەربەستی یەعنی هەستكردن بە بەرپرسیاری و ئەمەش لەالیەنی زی��ات��رەوە ،زۆر دەك��ەوت لەسەریان. * راستییەك لەناو ناوەندی رۆژنامەنووسی كوردیدا هەیە كە
(ئەمەل سەعید كوردە) هاتەوە
خانمە هونەرمەندی كورد ئەمەل سەعید كوردە ئەلبومێكی نوێی هەشت تراكی خۆی باڵو دەكاتەوە ،ئەمەل بەم ئەلبومە نوێیەی ئەو هەوادارانەی كە ماوەیەكی زۆرە بەهۆی دابڕانی هونەرمەندی ناوبراو لە كاری هونەری و گۆرانی وتن ،بەم ئەلبوومە نوێیە هەوادارانی ئاشت دەكاتەوە.
بەالمەوە گران نییە بڵێم لەناو رۆژنامەنووسە گەنجەكانماندا رۆژنامەنووسی هەڵكەوتوو زۆرن ئێمە لێوەیان فێر دەبین ریشەیەكی مێژوویشیی هەیە ،ئەویش ئەوەیە زۆرب��ەی ئەوانەی لەناو رۆژنامەی كوردیدا كاریان ك��ردووە ئەدیبەكان بوون ،ئاشكرایە كە جیاوازییەكانی رۆژنامەنووس و ئەدیب زۆر زۆرن ،بۆچی ئەو تێكەاڵوییە تا بە ئێستا دەگات بەردەوامە ،ئایا ئەوە خەوشێكی گەورە نییە لەناو دنیای رۆژنامەنووسی كوردیدا؟ لە لێكۆڵینەوەیەكی فراواندا بەناونیشانی(رۆژنامەو رۆژنامەنووسیی كوردیی و هاوكاری وەك یەكەم هەنگاو) كە لەكۆڕێكی رۆشنبیری كۆمەڵەی رۆشنببریی كوردی لە بەغدا پێشكەشم كردو دوایی لە گۆڤاری (بەیان) باڵوكرایەوە، بەدرێژی باسی ئەم دیاردەیەم كردووە ،بێشك ئەمە خەوش نییەو زروفی سیاسی و رۆشنبیری گەلەكەمان فەرزیكردبوو ،دەوری خۆشیان چاك گێڕا ،ئەوسا رۆژنامەنووسی پیشە نەبوو ،كەچی رۆژنامەنووسەكان هەستیان بە بەرپرسیاری زیاتر دەك���رد ،ب��ەاڵم دەب �ێ دەس��ت بۆ ئەو راستییە بكێشین كە هەموویان (ئەدیبەكان) كە رووی��ان لەڕۆژنامەنووسی ك��رد ،نەبوون بەڕۆژنامەنووسێكی چاك! * رۆژنامەنووس چۆن خۆی پ��ەروەردە بكات بۆ ئەوەی ببێتە رۆژنامەنووسێكی دیارو لێهاتوو؟ رۆژنامەنووسیی بەهرەیە ،ه��ەروەكبەهرەی داهێنانی ئەدەبی و هونەری ،راستە ئێستا فێربوونی رۆژنامەنووسی بۆتە ئاكادیمی، هەلی ف��راوان لەبەردەستە ،ب��ەاڵم ه��ەروەك مەرج نییە هەموو قوتابییەكانی كۆلێژی ئاداب ئەدیبیان لێ دەرچێ و شیعر بنووسن و چیرۆك داهێنن ،ئەوانەیان نەبێ كە لەناخیاندا هەستی هانیدەدا روو لەداهێنان بكەن ،ئەوەی بەهرەی هەبوو دەبێ بە عاشقی ئەو پیشەیە ،ئەوسا كە پێداویستییەكانی دی لەبەردەست بوون ئەوا رۆژنامەنووسێكی چاكی لێدەردەچێ. * ل���ەدوای ئ��ەوەن��دە س��اڵ كاركردنت لە پیشەی رۆژن��ام��ەدا وەك��و سەرنووسەرو رۆژنامەنووسێك ،لە ئێستادا تاقەتی ئەوەت ماوە بەردەوام بیت لەكاركردن لەڕۆژنامە؟ بڵێ تاقەتت هەیە واز ل��ە پیشەیرۆژنامەنووسیی بێنی و قەڵەمەكەت دانێی؟ دەڵێم ئەمە بەندە بەلێدانی دڵمەوەو بەهۆش و بیرمەوەو شوكرانەی خوا دەك��ەم هێشتا سەالمەتم! * دوا پرسیارم ئەوەیە ،لە ئێستادا چی
لەساڵی ()1978دا ،لەكاتێكدا كە عەبدوڵاڵ عەباس بەڕێوەبەری نووسینی رۆژنامەی «هاوكاری»بوو، سەیری نەخشەی الپەڕەكانی هاوكاری دەكات لەگەڵ قادر عەلی مەردان كە دەكرێ بە یەكەم هونەرمەندی نەخشەكێشی رۆژن��ام��ە لەناو رۆژنامەنووسانی كوردی لە بەغدا دابندرێ بەڕۆژنامەنووسە گەنجەكان دەڵێی كە لەم دۆخ��ەی ئیستادا راگەیاندن دنیای كردۆتە گوندێكی بچووك؟ ب���ەالم���ەوە گ���ران نییە بڵێم ل��ەن��اورۆژنامەنووسە گەنجەكانماندا هەڵكەوتوون، ئێمە لێوەیان فێر دەب��ی��ن ،ب��ەاڵم ژم��ارەی ئەوانەیش كە پێچەوانەن كەم نین! ئەگەر عاشقی پیشەی رۆژنامەنووسین ،وەك نەو ناوە مێژووییەی لێینراوە كە گەڕانە بەدوای هیالكیدا ،با لە غرورو گەڕان بەدوای هەواڵ و دروستكردنی هەواڵ و نووسینی ریپۆرتاجی وروژان��دن تەنیا بۆ وروژان��دن و هاندانی بێ بنەڕەت و ختوكەدانی هەستی خەڵك بەدووربن، هۆشیاری كۆمەڵ و بەڵكو دروستكردنی مرۆڤی هۆشیاری هەستكردو بەمانای هاوواڵتیەتی خۆی لەهەردوو الیەنی :ئەركی سەرشان و مافی خۆی بەشێوەی هاوسەنگ ،كاری رۆژنامەنووسی هۆشیارە لە میدیای خوێندنەوەو بیستراو و بینراو ،ئا ئێستا رۆژنامەنووسە گەنجەكان هەلی باشیان بۆ رایكردنی ئەم ئەركە لەبەردەمە ئەگەر بەجددی وا هەڵسوڕان رەنگدانەوەی كارەكەیان ئەوە بە كۆمەڵەكەیان بگەیەنێ كە سەربەستی مەسئولییەتە بۆ رووكردنە بیناكردن نەك وروژاندن.
پرۆفایل * لە تەمەنێكی سەرەتایداو لە سااڵنی ()1961 بۆ ()1962و هەفتانە پەخشانی هونەریی لەڕۆژنامەی (ژین) باڵودەكردەوە ،ئوسلوبی نووسینەكانی سەرنجی دوو رۆژنامەنووسیی ئەو وەختە پارێزەر كەمال میرزا كەریم و مامۆستا رەفیق چاالك ،یەكەم سەرنووسەری رۆژنامەی بڕواو دووەم بەڕێوەبەری نووسین) راكێشاو لەناوەڕاستی ()1962دا ،لەو رۆژنامەیە هەلیان بۆ رەخساندو تەعینیانكرد بۆ (تەصحیح)و سەرپەرشتی الپ���ەڕەی ئ��ەدەب و ه��ون��ەرو ب��ەن��اوی (ب��ەه��رە)وە دەینووسی. * لە سااڵنی ( )1964بۆ سەرەتای ساڵی ()1970 لەڕادیۆی كوردیی لە بەغدا وەك موزیع و وەرگێڕ كاری دەكرد. * یەكێ بوو لەو سێ رۆژنامەنووسە الوە كوردانەی لەبەغدا بەر لە دەرچوونی یەكەم ژمارەی رۆژنامەی (هاوكاری) تەعین بوو بۆ كاركردن لەو رۆژنامەیەدا: (سەربەست بامەڕنی و رەحمەتی جەاللی میرزا كەریم و عەبدولاڵ عەباس)و بۆی هەڵكەوت چوار ساڵ لەگەڵ لیهاتووترین رۆژنامەنووسی كوردی كۆچكردو حیلمی عەلی شەریف ،كاری كردو زۆری لێوە فێربوو ،لە هاوكاری بە پلەكانی كارو بەرپرسیاری رۆژنامەنووسیدا سەركەوت بۆ سكرتێری نووسین ،بەڕێوەبەری نووسین، جێگری سەرنووسەرو دوایی لەساڵی ()1996وە هەتا ساڵی ( )2003سەرنووسەر بووە. * بێجگە لەڕۆژنامەی هاوكاری ،لەم گۆڤارو رۆژنامانەشدا بەرپرسیاربووە لەساڵی ()1975دا ،سكرتێری گۆڤاری «بەیان» بووە ،لەساڵی ()1973دا ،یەكێك بوو لەو رۆژنامەنووسانەی چاالكانە كاریكرد لە دەرچواندنی رۆژنامەی «برایەتی» رۆژانە لە بەغدا ،لەساڵی ()1983دا، بەڕێوەبەری نووسینی گۆڤاری «رۆژی كوردستان»بووە. لەساڵی ()1989دا ،جێگری سەرنووسەری رۆژنامەی «ئاسۆ» بووە ،لەساڵی ()1997دا ،سەرنووسەری پاشكۆ كوردییەكەی رۆژنامەی «عێراق»بووە ،لەساڵی ()2006 دا ،سەرنووسەری رۆژنامەی «رووناكی»بووە لە بەغدا. * ب��ەره��ەم��ی چ��اپ��ك��راوی ،ی��ادداش��ت��ەك��ان��ی رۆژنامەنووسیی خۆی لە سێ بەشدا كە مێژوو و یادەوەرییەكانی رۆژنامەنووسیی كوردی لە سااڵنی ()1962وە بۆ ( )2009دەگێڕێتەوە. * بێجگە لە ( )28چاپكراوی دی لە مەیدانی شیعرو لێكۆڵینەوەی ئەدەبی و رۆشنبیری و سیاسی باڵوكراوەتەوە. * س��ێ لێكۆڵینەوەی تایبەت بەبزوتنەوەی رۆژنامەنووسی و رۆژنامەی كوردی و مێژووی گۆڤاری گەالوێژی لەكۆڕی رۆشنبیریدا پێشكەشكردووەو لە گۆڤارەكانی «بەیان»و «رۆشنبیری نوێ»و «گەرمیان» باڵوكراونەتەوە. * ئێستا نووسەری جێ متمانەیە لەڕۆژنامەی «الزمان»و بەناونیشانی «كلمات علی چفاف الحدپگ» ستوونێكی سیاسی دەنووسێ.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
15
( 18كچەكەی ئەنفال) دەبنە فیلم
كۆمەڵەی دوارۆژی كوردستان ،كە كۆمەڵەیەكی رۆشنبیری و هونەرییە ،چەندین كارو چاالكی جیاجیان جێبەجێكردووە ،بە پێی ئەو زانیارییانەی كە دەست گۆڤاری (كەپر) كەوتوون ،ئەوە كۆمەڵەیە لەدواین كاریاندا بەنیازن فیلمێكی سینەمایی لەسەر ژیانی 18كچە ئەنفاكراوەكە بەرهەمبهێنن و ئەكتەری شۆخ و شەنگی ئێرانی نێرگز محەمەدی ناسراو بەستایش رۆڵی سەرەكی تێدا بگێڕێت.
لەفستیڤاڵی كلتورە جۆراو جۆرەكان لە ڕانیە و فستیڤاڵی الوی ساڵ لەهەولێر بەشداربووەو خەاڵتیشی بەدەستهێناوە
هەوڵدەدەم پەیام و سۆزی هونەری گەرمیان بەهەموو ناوچەكانی تری كوردستان بگەیەنم
عوسمان عەبدولكەریم: لەداهاتوودایەكی نزیكدا CDیەكەی دەكەوێتە بازاڕاوە 16
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
نمایشكارە بەرزانییەكە كێییە؟
ل��ەم��اوەی راب���ردوودا هەندێك لە راگەیاندنە كوردییەكان وێنەو ن��اوی كچە كوردێكی نمایشكاریان ب�ڵاوك��ردەوە ،كە بەهۆی تواناو سەرانجڕاكێشییەكەی لەواڵتی ئەمریكا ناوبانگێكی زۆری بۆ خۆی دروستكردووە ،ئەو خانمە ناوی سازان بەرزانییەو وەكو نمایشكارێكی بەناوبانگی ئەمریكا لەو واڵتە بۆتە جێی سەرنجی زۆرێك لەمیدیاكان ،ئەو خانمە لە چەند رۆژی رابردوودا چەند وێنەیەكی تایبەتی خۆی باڵوكردەوە كە كاتی ئامادەكارییە بۆ نمایشەكانی.
كۆسار عومەر-گەرمیان هونەرمەندان زۆرجار لەتافی منداڵییەوە حەزی هونەری لەدڵیاندا چەكەرە دەكات و ئارەزوی كردنی كارێك دەكەن و دەخوازن ل��ەو ك����ارەدا خ��زم��ەت ب��ك��ەن( ،عوسمان عەبدولكەریم)ی گۆرانیبێژ ،یەكێكە لە گەنجە دەن��گ خۆشەكانی ش��اری ك��ەالر و حەزو خولیای گۆرانی وتن لەمنداڵیەوە لەدڵیدا دروس���ت ب���ووە ،ب��ەاڵم وەك دەڵ��ێ��ت ئەو لەپاش 2005ەوە پاش بەشداریكردنی لەچەند بەرنامەیەكی كەناڵی كوردسات وەك(ئاوێنە، كورد ستار)بەسەرەتای دەركەوتنی دادەنێت لەبواری هونەری گۆرانی ،عوسمان شانازی ب��ەوەوە دەك��ان كە توانیویەتی لەبەرنامەی كێبڕكێی(كورد ستار)لە كۆی 473بەشداربووی بەرنامەكە پلەی(پێنج)ەم ،بەدەست بێنێت. ئەم هونەرمەندە گەنجەی شاری كەالر لەخۆی ڕازی نیە ،چونكە دەڵێت من ئێستا زیاتر لەناوشاری كەالرو دەوروبەریدا ناسراوم، بەاڵم كە دەرف��ەت ڕەخسا و توانیم چەند كلیپێك تۆماربكەم و كارەكانم هەرچوارپارچەی كوردستان بیبینێ ئەوكاتە من دەتوانم بڵێم لەخۆم ڕازیم. عوسمان عەبدولكەریم بەشداری چەندین فستیڤاڵی گۆرانی مەقاماتی كوردی كردووە، لەوانە فستیڤاڵی كلتورە جۆراو جۆرەكان لە ڕانیە و فستیڤاڵی الوی ساڵ لەهەولێر و لەم كارەیاندا توانیویانە خەاڵتی باشترین گروپی گەرمیان بەدەست بێنن ،هەروەها بەشداری فستیڤاڵی مەقامات لەشاری كفری و فستیڤاڵی پایزی كوردستان لەشاری هەولێریان كردووە. عوسمان باس لەهونەری گەرمیان دەكات و دەڵێت سااڵنی پێشوو هونەر لەگەرمیان پ��ەرواێ��ز خ��راب��وو ،پێكەوە ل��ەگ��ەڵ چەند هونەرمەندێكی تر هەستاین بەدروستكردنی گروپێكی میوزیكی بەناوی(سۆزی گەرمیان) و لەم ڕێگەیەوە توانیومانە گرنگیەكی باش
بەهونەری گەرمیان بدەین. ئ��ەم هونەرمەندە گەرمیانیە گللەیی ئەوەدەكات كەوا تائێستا لەگەرمیاندا شوێنێكی گونجاو نیە بۆ تۆماركردنی دەنگ و بتوانن كلیپی لێ بەرهەم بهێنن ،وەك خۆی دەڵێت گەرچی لەالیەن بەڕێوەبەرایەتی هونەرو وەرزش و الوانی گەرمیانەوە بەڵێنی دروست كردنیان پێداون ،بەاڵم تائێستا نەكراوەو و ئەوەیش بەكێشەی گەورەی هونەرمەندانی گەرمیان دادەنێت. ئەم گەنجە گەرمیانیە جگە لەهونەری گ��ۆران��ی وت��ن هاوكات(فۆتۆگراف)یشە و لەڕێگەی فۆتۆكانییەوە ك��ار لەسەرجوانی سروشتی گەرمیان دەكات و بەشداری چەند پێشانگایەكی هاوبەشی كردوە لەشاری سلێمانی، هەروەها بەڕێوەبەری گروپی میوزیكی(سۆزی گەرمیان)ە لەكەالر و گروپەكەشی بەشداری دەیان چاالكی جۆراوجۆری میوزیك و گۆرانی وتنی كردووە. ع��وس��م��ان ع��ەب��دول��ك��ەری��م ئ���ەوەی لە كەپر نەشاردەوەو وتی :لەئێستادا سەرقاڵی تۆماردنی()CDیەكم كە تێچوەكەی لەالیەن بەڕێوەبەرایەتی ڕۆشنبیری و هونەری گەرمیان و ب��ەه��اوك��اری سەنتەرە ڕۆشنبیریەكانی كەالرەوە دەبێت و ئەو بەرهەمەی عوسمان لە هەشت تراك پێك هاتوە ،كاری میوزیكی (گروپی موزیكی لوڕ) و كاری ستۆدیۆیش هەر (گروپی سەنتەری لوڕ)دەیكات ،وتیشی لەداهاتوودایەكی نزیكدا CDیەكەی دەكەوێتە ب��ازاڕاوە.دەش��ڵ��ێ��ت لەڕێگەی كارەكانمەوە ه��ەوڵ��دەدەم كە پەیام و س��ۆزی هونەری گەرمیان بەهەموو ناوچەكانی تری كوردستان بگەیەنم و هەوڵدەدەم ئەوە بگەیەنم كە ئێمەیش وەكو گەرمیانیەكان توانای ئەوەمان هەیە ل��ە كورستاندا بونمان هەبێت و دەربكەوین.
پرۆفایل: عوسمان عبدالكریم هونەرمەندێكی الوی شاری كەالرەو لەدایك بووی 1984ی گەڕەكی سەركەوتنە لەكەالر و لەهەمان گەڕەكیش گەورەبووە ،لەئێستادا خوێندكاری پەیمانگای كۆمپیتەرە و جگە لەهونەری گۆرانی وتن فۆتۆگرافە و بەرپرسی گروپی میزیكی سۆزی گەرمیانە.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
17
(بەیان سەلیمی) بەنیازە دەركەوێت
بەیان سەلیمی خانمە گۆرانبیبێژی تازە دەركەوتوو ،دەیەوێت هاوكاری كارە هونەرییەكانی بكرێت ،تا بتوانێت لەرێگەی هونەرەی گۆرانیی وتنەوە خزمەت بە نیشتمانەكەی بكات ،بەیان سەلیمی وەكو خۆی ئاماژەی بۆ كردووە لەژێر كاریگەری هونەری كامگارەكاندایە ،ئەو هەرچەند ئێستا خوێندكاری 12ئامادەییە ،بەاڵم نایەوێت لە كاری هونەریش داببڕێت.
100ساڵ زیاترە كێشكەی كورای (كوڵـاو)، لەهەولێر دەفرۆشرێت!.. سەلیم قاقا ،رەمزی ریشۆڵەكەی شاری هەولێریش وتوویەتی:
ریشۆڵەی هەموو جیهان موڵكی خۆمن گشت جێگایەك كەم و زۆر خاوەنی یادەوەری و بەسەرهات و كارەسات و رووداوی خۆیەتی ،كاتێك گوێ بۆ ئەو گێڕانەوانە شل دەكەیت ،لەزۆركاتدا دەتخەنە گریان و سەرسام دەبیت بەوەی كە لەڕابردوودا روویانداوە ،لەزۆركاتی تردا دەتخەنە پێكەنین و ئاسوودە دەبیت بەو هەموو گاڵتەو گەپ و بەسەرهاتە خۆشانەی كە روویانداوە! دواجار هەموو ئەو یادەوەرییانە بەشێكن لە مێژوو و كولتوور، گۆڤاری «كەپر» بە هەستكردن بە بەرپرسیارێتی بەرامبەر بەو مێژوو كولتوورەی كوردەواری ،هەرجارەو لەناو ئەو كارەسات و رووداوانەی بوون بە مێژوو و كولتوور ،بۆ ئەوەی نەفەوتێن و كەسەكان نەیانبەنە ژێرگڵ ،یادەوەری كەسەكان لەناوجەرگەی كارەسات و رووداوەكاندا هەڵدەهێنجێ و بۆتانی باڵودەكاتەوە.. رەوەست نەوزاد -هەولێر
18
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
تەها یاسین، یەكێك لەڕاوچییە دێرینەكانی ریشۆڵە:
لەساڵـانی زوودا ریشۆڵەیەكمان بەیەك یا دوو درهەم دەفرۆشت ،لە سەرەتای نەوەدەكانیشدا هەر دانەیەكمان بەپێنج دینار دەفرۆشت و ساڵی رابردووش جووتێكم بە ( )750دینار تا ( )1000دینار دەفرۆشت
ئەو خانمەی گوێ بە فتواكان نادات
خانمە راگەیاندنكاری سعودی لوجەین عومران ،كە هەموو بەیانییەك لەكەناڵی ئێم بی سی وەن بە بەرمانەی بەیانی باش عەرەب دەردەكەوێت ،بەهۆی نووسینی ئارەزووەكانی خۆی لە پەیجە تایبەتەكەی سعودییەكان لەخۆی توڕە دەكات ،ئەو خانمە بە تواناو لێهاتوویی ێ بە فەتواكانی واڵتەكەی خۆی نەدات و لەكارەكانی خۆی شۆخ و شەنگییەكەی توانیویەتی سەرنجی زۆرێك بۆ خۆی رابكێشێت و گو خۆی بەردەوام بێت.
سەاڵح عەزیز ،فرۆشیاری كێشكەی كورای:
فرۆشیارانی كێشكەی كورای لەسەردەمی زوودا بریتیبوو لەمام حەمیدو غەریب شاكر مێخەو كەمال و چەند راوچییەكی تر
مێژووی كێشكەی كوراو (كێشكەی كورای) واتا ریشۆڵەی كورای ،ئەو خواردنەیە كە نزیكەی ( )100ساڵە لە شاری هەولێر بوونی هەیە كە ئەم خواردنەش لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان تەنیا تایبەتە بەم شارەو لە هیچ شوێنێكی تر بوونی نییەو نەبووە ،بۆیە ئەو خواردنە بۆتە كولتوورو مێژوویەك بۆ شاری هەولێر .لە دێرزەمانیشدا فرۆشیارانی ئەم خواردنە گەرمە بەمەنجەڵ و لەسەر سەرو بەشەوان لەگەڕەك و بەڕۆژیش لە بازاڕی هەولێر ئەمجۆرە گۆشتە كورایەیان دەفرۆشت و هاواریان دەكرد (یاڵاڵ كێشكەی كورای) بەاڵم ئێستا شێوازی فرۆشتنەكە گۆڕاوەو تەنیا لە چەند چێشتخانەیەكی گەڕەكی تەعجیل و لە عەرەبانەیەكی شەقامی ئیسكان دەفرۆشرێت. سەلیم قاقا ،رەمزی ریشۆڵە وەرزی راوكردن و كواڵندن و خواردنی ریشۆڵەو ئامادەكردنی وەك كێشكەی ك����ورای ،تەنیا ل��ە وەرزی زستاندا ل��ە هەولێر هەیە ،ئەمەش بەهۆی هاتنی ئەم باڵندە ك��ۆچ��ڕەوەی��ە ل��ەم وەرزە ب��ۆ ه��ەرێ��م ك��ە ب��ەس��ەدان ه��ەزار بگرە بە ملیۆن دانەی لە زستاندا بەرەو كوردستان كۆچ دەكەن كە ئ��ەم��ەش ب��ەه��ۆی ئ����ارەزووی ئەم باڵندەیە بۆ كەشوهەوای سەرماو سۆڵە .ئەو كەسانەی كە لەكۆن و ئێستادا كاری راوكردن و فرۆشتنی ریشۆڵەو كێشكەی كورای دەكەن زۆرن ،ب��ەاڵم ن��اوی ئ��ەو كەسەی بۆتە رەمزێك بۆ ئەو باڵندەیە تەنیا
پیاوێكە كە ئەویش سەلیم قاقا-ی فرۆشیاری ئەو باڵندە كۆچەرییەیە كە هەركاتێك ناوی ریشۆڵە بێت ئەوا بێ سێ و دوو ناوی ئەویشی بەدوادا دێت. فرۆشیارەكانی
یەكێك ل��ە كێشكەی كورای س���ەاڵح ع��ەزی��ز ،یەكێكە لە فرۆشیارانی كێشكەی كورای لە شاری هەولێر كە ئەو لە كۆتایی سااڵنی هەشتاكانەوە ئ��ەو ك��ارە دەك��ات كە ئێستا لەسەر عەرەبانەیەك لە شەقامی ئیسكانی هەولێر گۆشتی ئ��ەو باڵندەیە دەف��رۆش��ێ��ت .ئەو فرۆشیارە بە «كەپر»ی وت :پێشتر بازاڕو فرۆشی كێشكەی كورای باشتر بوو ،چونكە ئەوكات نرخی هەرزان بوو كە نرخی دانەیەكی یەك درهەم بوو كە دواتر بوو بەدوو درهەم و پاشان ( )4دره��ەم و تا لە ساڵی نەوەدەكان نرخی دانەیەكی گەیشتە ( )7دینار كە من لەبەردەم یانەی موەزەفین دەمفرۆشت كە مەشروب خ��ۆرەك��ان ب���ەزۆری دەیانخواردو ئێستا نرخی دانەیەكی ( )2هەزار دینارە. س���ەاڵح ،وت��ی��ش��ی :م��ن هەر دان��ەی��ەك لەڕیشۆڵەی س��ەرب��ڕاو بەپاككراوی بە ( )100دینار دەكڕم ك��ە دان��ەی��ەك��ی زی��ن��دوو ب��ە ()75 دی��ن��ار دەك���ڕم و ( )25دیناریش دەدەم بەهەقدەستی پاككردنیان كە هەندێك ماڵ هەن بۆمی پاك دەكەن ،ئێستاش لە شاری هەولێر فرۆشتنی كێشكەی ك��ورای تەنیا لەالی من و هەندێك چێشتخانەی گەڕەكی تەعجیلەوە ئەنجام دەدرێت ذمارة ( )24شوباتى 2014
19
(رۆنالدۆ) كێ بە گەورە وەسف دەزانێ؟
باشترین یاریزانی جیهان كریستیانۆ رۆناڵدۆ-ی پوتوگالی و یانەی شاهانەو ركابەری سەرسەختی لیونێل میسی ،لەچاوپێكەونتێكی تایبەتی خۆیدا كە كەناڵی سكای سپۆرت لەگەڵی ئەنجامیداوە ،میسی ركابەری بە یاریزانێكی گەورە وەسفدەكات و ئاماژە بەوە دەكات میسی ئەو یاریزانەیە كە پێكان و دووركەوتنەوەی لەیاریگاكان لەنرخ و تواناكانی كەم ناكاتەوە.
فرۆشیارێكی تر: پاككردنی گۆشتی كێشكەی كورای كارێكی سەختەو پاككردنیان لە سەروپێی ئاژەڵ زەحمەتترە «خواردنی كێشكەی كورای بۆ شاری هەولێر بووەتە كولتوورو مێژوو « « هەركاتێك ناوی ریشۆڵە بێت بێ سێودو ناوی سەلیم قاقای بەدوادا دێت» «گۆشت و گۆشتاوی كێشكەی كورای بە سوودە بۆ قوڕگ و دەمارەكانی دڵی مرۆڤ و ئەگەر بەئێسقانیشەوە بخورێت ئازارت نادات»
20
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
كە نزیكەی ( )4كەس دەبین ،بەاڵم لە سااڵنی هەشتاكاندا خەڵكێكی زۆر ك��اری فرۆشتنی كێشكەیان دەكرد كە ئەوكات لەسەر سەرو بەمەنجەڵ دایاندەناو لەگەڕەك ناو مااڵن و یانەكان و باڕەكاندا دەیانفرۆشت .ئەو فرۆشیارە باسی لەوەشكرد كە پاككردنی گۆشتی كێشكەی كورای كارێكی سەختەو پاككردنیان لە سەروپێی ئ��اژەڵ زەحمەتترەو بەوتەی ئەو تەنانەت راوكردنیشیان كارێكی سەختە كە لە وەرزی زستان و سەرمادا لە مانگی ()12ی هەموو ساڵێكدا دوای ئەوەی جووتیار تۆوی گەنم و جۆ دەكات ،راوچییەكان بەهۆی تۆڕەوە راوی دەكەن. نوكتەكانی ریشۆڵە فرۆشتن یەكێك لە نوكتەكانی ریشۆڵە فرۆشتن بۆ سەردەمی سەلیم قاقا دەگەڕێتەوە كە ئەوكات ئەو پیاوە بەكۆمەڵ ریشۆڵەی فرۆشتووە، رۆژێكیان سەلیم قاقا ریشۆڵەیەكی زۆر بۆ فرۆشتن لەسەریەكێك لە شەقامەكانی هەولێر دادەنێت، هاوواڵتییەكی تری ئەو شارەش بە بەردەم سەلیم و ریشۆڵەكانیدا دەڕوات كە دەنگی جیقەجیقی ریشۆڵەكان لەناو تۆڕو قەفەزەكە دەب��ی��س��ت��ێ��ت زۆر دڵ���ی پێیان دەسووتێت و دواتر چەند دینارێك دەدات بەسەلیم قاقاو پێی دەڵێت: سەلیم لەبڕی ئەو دینارانە چەند ریشۆڵەیەكم بۆ بەڕەڵاڵبكە .ئەویش بەقسەی كابرا دەك��ات و دوای بەردانیان و فڕینی ریشۆڵەكان، سەلیم قاقا لەسەر زەوی بەڕیشۆڵە فڕیوەكان دەڵێت :جا قەیچێكە ئ���ازادك���راون خ��ۆ م��اوەی��ەك��ی تر ه��ەر دەت��ان��گ��رم��ەوەو دووب���ارە دێ��ن��ەب��ەردەس��ت و ن��او قەفەزو تۆڕەكانم .نوكتەیەكی تری ئەم ریشۆڵە فرۆشە ئەوەیە كە خۆی وتوویەتی ریشۆڵەی هەموو جیهان موڵكی خۆمن.
فرۆشیارە دێرینەكان سەاڵح عەزیز ،باسی لە مێژووی راوك���ردن و فرۆشتنی كێشكەی كورای كرد كە بۆ نزیكەی ()100 ساڵ لەمەوبەر دەگەڕێتەوە! ناوی ریشۆڵە فرۆشەكانی شاری هەولێری هێنا كە بریتیبوون لە سەلیم قاقاو مام رەشید .ئەوەشی وت :ئەوكات سەلیم قاقا كاری جوملە فرۆشی ریشۆڵەی دەكرد كە راوچییەكان بەكۆ بەویان دەفرۆشت و ئەویش دەیفرۆشتە ریشۆڵە فرۆشەكان كە ئەوكات جێگای فرۆشتنی ئەو لە جێگای چێشتخانەی ئەربیل بوو دوات��ر لەژێر ئوتێل مێرگەسوور ریشۆڵەی زیندووی دەفرۆشت كە ئەو پیاوە ریشۆڵەی سەربڕاو و زیندووی دەفرۆشت و فرۆشیارانی كێشكەی كوراییش لەسەردەمی زوودا لە هەولێر بریتیبوو لەمام حەمیدو چەند كەسێكی تر كە لەنزیك گ��ۆڕەپ��ان��ی ئۆتۆمبێلی كرێنەكان و ل��ەب��ەردەم یانەی فەرمانبەرانی هەولێر دەیانفرۆشت و راوچییە كۆنەكانیش بریتیبوون لە غەریب شاكر مێخەو كەمال و چەند راوچییەكی تر كە قەلەڕەش و كۆترو تۆرغایی و بوغازشیان راو دەكرد. وەس��ت��ا ی��ون��س ،كەبابچی و خاوەنی چێشتخانەو كەبابخانەی ی��ون��س ل��ە گ��ەڕەك��ی تەعجیلی شاری هەولێر ،لەگەڵ ئەوەی كە كەبابچییە ،بەاڵم لە وەرزی سەرماو سۆڵەو هاتنی ریشۆڵەدا كێشكەش دەفرۆشێ .بەوتەی خۆی لەساڵی ()1991ەوە ئەو كارە دەكات تاكە كەسیش كە بۆ یەكەمجار كێشكەی ك��ورای��ی ل��ە چێشتخانەكەیدا ف��رۆش��ت��ووە ئ��ەم ب���ووە .باسی لەڕاوچییەكانی گەڕەكی تەعجیل كرد كە بریتیبوون لە عیرفان و خوالێخۆشبوو مام جەمال و فەرۆو سوارو تەها كە تائێستاش ئەو كارە دەكەن.
كێ لە ئاستی (میسی) دایە؟
گاریس بەیڵ-ی وێڵزی و یاریزانی یانەی ریاڵ مەدرید ،سەرەڕای پێكانە یەك لەدوای یەكەكانی و دووركەتنەوەی لەیاریگاكان ،بەاڵم توانیویەتی ژمارەی گۆڵەكانی لەخولی اللیگای ئیسپانی بگەیەنێتە ئاستی ژمارەی گۆڵەكانی لیونێل میسی ،رۆژنامەیەكی نزیك لە یانە شاهانەییەكە راپۆرتێكی لەوبارەیەوە باڵوكردۆتەوەو ئاماژەی بەوەكردووە بەیل سەرەڕای پێكانەكانی بەاڵم تواناكانی خۆی لەدەست نەداوەو بەردەوامە لەگۆڵكردن.
یەكێك لەڕاوكەرەكان تەها یاسین وەهاب ،یەكێكیترە ل��ەڕاوچ��ی��ی��ە دێرینەكانی ش��اری هەولێر كە ئەو ماوەی ( )27ساڵە كاری راوی باڵندەی كێوی بەتایبەتی ریشۆڵە دەكات ،لەوبارەیەوە دواو وتی :من لە ساڵی ()1982ەوە كاری راوكردنی باڵندە دەكەم كە ئەوكات ئەو كارەم لەگەڵ عیرفان و مام جەمالی راوچ��ی ئەنجامدەدا كە ئامڕازی راوكردنەكەشمان تۆڕ بوو. وتیشی :ئێمە لەگەڵ دانانەوەی هەر تۆڕێك نزیكەی ( 200تا )1200 ریشۆڵە راو دەك��ەی��ن ك��ە ئێمە لەسااڵنی هەشتاكاندا ریشۆڵەیەكمان بەیەك یا دوو درهەم دەفرۆشت، بەاڵم لە سەرەتای نەوەدەكاندا هەر دانەیەكمان بەپێنج دینار دەفرۆشت و س��اڵ��ی راب����ردووش جووتێكم بە ( )750دینار تا ( )1000دینار دەفرۆشت و ئێستاش راوچی زۆر بووەو هەر كەسێك هەڵدەستێت كۆنكرێتی ،بۆیە راوكردنی كارێكی تۆڕێك دەكڕێت و ئەو كارە دەكات كە پێشتر ( 40تا )50راوچ��ی لە گ��ران��ەو رۆژان���ەش م��ن نزیكەی ( )100دان��ە لەڕیشۆڵەی ك��ورای هەولێر هەبوون. دەفرۆشم و جگە لە گۆشتەكەی گۆشتاوەكەشی زۆر بەتام و چێژەو سوودەكانی كێشكەی كورای ئ���ەو ف��رۆش��ی��ارە ب��اس��ی لە سوودەكانی خواردنیشی بریتییە سوودەكانی كێشكەی كورای كرد ،ل��ە س��وود گەیاندن ب��ەق��وڕگ و لەگەڵ ئەوەشدا باسی لەوە كرد دەمارەكانی دڵی مرۆڤ و ئەگەر كە راوكردن و فرۆشتنی ریشۆڵەو بەئێسقانیشەوە بیخۆیت ئازارت كێشكە تەنیا لە هەولێر هەیەو لە نادات. شارەكانی تری وەك كەركوك و قەدەغەكردنی راوكردنی باڵندەی دهۆك و سلێمانی نییە ،بەوتەی كێوی ل��ەالی��ەن حكومەتەوە كاری سەاڵح ،لەكاتێكدا كە خەڵكی ئەو خراپی كردۆتە سەر پیشەی كێشكەی شارانە دێنە هەولێر ل��ەالی ئەم كورای ،كڕیارەكانی كێشكەی كوراییش كێشكە دەخ��ۆن .ئەوەشی وت: ب��ەزۆری كەسانی گەنج ی��ان پیاوە كێشكەی كورای كە خۆی لەئەسڵدا بەتەمەنەكانن و هەروەها زۆر كەس ریشۆڵەیە ،بەاڵم كێشكەی كورایی جۆری چۆلەكەش هەیە كە خەڵكی لەالی ئەم كێشكە فرۆشانە ریشۆڵە هەولێر بەچۆلەكە دەڵێن كێشكەو دەك��ڕن و دەیبەنە ماڵەوەو لەگەڵ تامی گۆشتی ئەویش زۆر لەڕیشۆڵە ساوەرو داندۆك دەیخۆن .جارێكیان خۆشترە كە من پێشتر ئەوەیشم چەند هاوواڵتییەكی ئەمریكی دەچنە دەفرۆشت ،بەاڵم ئێستا راوكردنی الی ئەم كێشكە فرۆشەو بایی نزیكەی س��ەخ��ت ب���ووە ،چونكە ئێستا ( )100دۆالر كێشكەی لەال دەخۆن و زۆرب��ەی زەوییەكانی ش��ار بۆتە پێیانووە خواردنەكەت (.)good ذمارة ( )24شوباتى 2014
21
دوا وێستگەی هێرناندزی كوێیە؟
چاڤی هێرناندزی ئیسپانی و یاریزانی یانەی بەرشەلۆنە ،ئەوەی راگەیاندووە كە دوا وێستگەی یاریكردنی لەیارییە نێودەوڵەتییەكاندا مۆندیالی 2014ی بەرازیل دەبێت ،ئەو یاریزانە بەتوانایە ئاماژەشی بەوەكردووە كە دەیەوێت بە گڕوتینێكی زۆرەوە بچێتە مۆندیال و لەگەڵ هەڵبژاردەی ئیسپانی ئاستێكی بەرز نیشان بدات و پارێزگاری لەنازناوی رابردووی واڵتەكەی بكات ،بۆیە دەیەوێت بە ئامانج و دەستكەوتێكی زۆرەوە ماڵئاوایی لەیاریكردن بكات.
مۆزیك ژەنێك گەیشتۆتە ئەو باوەڕەی مۆسیقاو گۆرانی كوردی، لەڕەوتی خۆی الیداوەو خەمخۆری نییە!
كاروانی باڵەبان:
تاوانبارترین شوێن كەناڵە تەلەفزیۆنييەكانن كە هیچ حسابێك بۆ سیمای هونەری و كولتووری ناكەن بەبێ ئامێری باڵەبانەكەی ناتوانێت بژی ،ئەو دەڵێت: هەركاتێك لە مۆسیقاو باڵەبان دووربكەومەوە دەمرم .هونەرمەند كاروان مەحمود ،هەر لەو خۆشەویستییەشەوە كە هەیبووە بۆ باڵەبان نازناوی باڵەبانیان خستووەتەپاڵ .لە جێگایەكی تری ئەو چاوپێكەوتنەی كە «كەپر» لەگەڵیدا سازیداوە ،دەڵێت: حەزدەكەم میللەتی كورد وەك گەالنی تر بە مۆسیقای خۆی بناسرێ. سازدانی :تەالر عەبدولڕەحمان
22
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
زۆرترین قسەس ناو رۆژنامە وەرزشییەكان
لەماوەی رابردوودا زۆرترین قسەی ناو رۆژنامە وەرزشییە بەناوبانگەكان ،باسكردن بوو لەسەر بۆندەكەی نەیمار داسیلڤای بەرازیلی و یانەی بەرشەلۆنە ،لەمبارەیەوە ئەو یاریزانە بێدەنگی شكاندو لە لێدوانێكی تایبەتدا رایگەیاند :ماوەیەكی زۆرە كەناڵەكانی راگەیاندن بە مەبەستی شكاندنی شان و شكۆی باوك و خێزانەكەمان كەوتوونەتە تۆمەت هەڵبەستن بۆ باوكم بەوەی كە لەدەستكەتنی پارەدا فرت و فێڵی كردووە، بەاڵم بەهەمووان رادەگەیەنم كە بەهەموو شێوەیەك بەرگری لەباوكم دەكەم و خۆم و منداڵەكەشم قوربانی دەبین بۆ باوكم. * وەكو دەیبینین و دەیبیستین كە گۆرانی و مۆسیقای كوردی لەڕەوتی ئاسایی خۆی الیداوە ،ئایا بەڕاستی الیداوە یان نا؟ مۆسیقاو گ��ۆران��ی ك��وردیبەڵێ زۆر لەڕەوتی خۆی الی��داوەو كەس خەمخۆری نییە ،تاوانبارترین شوێنیش كەناڵە تەلەفزیۆنييەكانن كە هیچ حسابێك بۆ سیمای هونەری و كولتووری ناكەن. * بوونی ئەو گروپە مۆسیقییانەی ئێستا لە كوردستاندا دەبیندرێن، توانیویانە بۆشایی ناو ئەو بوارە پڕبكەنەوە؟ ك��ۆم��ەڵ��ێ گ��روپ��ی مۆسیقیلە كوردستان دروس��ت��ب��وون مایەی خۆشحاڵییە لەوانە گروپی موزیكی پایز كە گروپێكی زۆر باشەو كارەكانیان بۆن و بەرامی كوردانەی لێدێ. * وەكو ئەوەی ئێمە زانیاریمان هەیە كۆنسێرتی زۆرتان كردووە لە دەرەوەی هەرێم ،ئەو واڵتانە چۆن تەماشای گروپە مۆسیقییە كوردییەكان دەكەن؟
ئەو كۆنسێرتانەی نمایشمانك��ردووە لەواڵتانی ئەوروپاو ئاسیا، پێشوازییەكی زۆرباشیان لێكراوە، لە هەموو ئەو بانگهێشتكردنانەدا لەكاتێكدا ك��ە نمایشمانكردووە هەستمان بە سەرسامی بەشداربووان ك���ردووە ،وەك��و گروپی گ��ەڕی��ان و پایز ،سەفەری زۆرمان كردووە لەوانە بۆ ئەمریكاو بەریتانیاو فەرەنساو ئیسپانیاو سویدو هۆڵەنداو ئەڵمانیاو زۆر واڵتی دراوسێ ..چەند رێزلێنان و شەهادەمان پێدراوەو بەسەربەرزییەوە ناوی كوردستان هاتووە لەو جێگایانە. * پ��ەش��ی��م��ان ن��ی��ت ل����ەوەی كە دەستتاوەتە مۆزیك؟
نەخێر هیچ پەشیمان نیم لەمۆسیقا ،چونكە ئەوەی لەناخمدایە بەمۆسیقا دەریدەبڕم و حەزدەكەم میللەتی ك��ورد وەك گەالنی تر بە مۆسیقای خۆی بناسرێ. * ئەگەر بكرێت چەند پرسیارێكی تایبەتت لێ دەكەم نازانم پێتخۆشە یان نا؟ ئاساییە ،پرسیارەكانت بكە.* بۆچی پێتدەڵن كاروانی باڵەبان؟ ب��ۆی��ە پێم دەڵ��ێ��ن ك��اروان��یباڵەبان ،چونكە ئامێری باڵەبان عەزف
دەكەم و بەوە ناسراوم .هەركاتێك لە مۆسیقاو باڵەبان دووربكەومەوە دەمرم. * وەك����و ب���اس دەك���رێ���ت، زۆرب����ەی ه��اوس��ەری مۆسیقییە كوردییەكان ،بێزارن لە دەست مێردە مۆسیقییەكانیان ،بەڕاشكاوی وەاڵمم بدەرەوە هاوسەرەكەت لە تۆ بێزار نییە لەكاتێكدا كە لە ماڵەوە پڕۆڤە دەكەیت؟ -نەخێر خێزانەكەم بێزار نییە لە
پڕۆڤە كردنم لەكاتی ژەنینی مۆسیقادا، چونكە من لەماڵەوە شوێنی تایبەتی خۆمم هەیە بۆ پڕۆڤە كردن. * دوا بەرهەمی خۆت و گروپی پایز چییە كە خۆت یەكێكیت لە ئەندامانی ئەو گروپە؟ وەك گروپی پایز بانگهێشتكراوینبۆ ڤیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فەجر لە ئێران .تەنها گروپین كە بەناوی كوردستانەوە بەشداری دەكەین.
پڕۆفایل * كاروان مەحمود ،ناسراوە بە كاروانی باڵەبان. * ل��ە ساڵی ( )1970ل��ە ش��اری سلێمانی لەدایكبووە. * لە ساڵی ()1992وە دەستی داوەتە ژەنینی باڵەبان و ساز. *خاوەنی چەندین پارچە مۆزیكی تۆماركراو كلیپ كراوە. * ئ��ەن��دام��ی گ��روپ��ی موزیكی گەڕیان و پایز-ە.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
23
ئاڤان جەمال، زەنگی مەترسیی هونەریی بێگانە لێدەدات! هونەری بێگانە كە بە لێشاو هاتووەتە ناو هونەری كوردی ،هیچ گوزارشتێك لە زمان و كلتورو هونەری كورد ناكات 24
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
خانمێك پڕاوپڕ لە جوانی و هونەر ،بەبێ دابڕان هەمیشە لە گۆڕەپانی هونەریدا ڕوبەڕوی هەموو ئاستەنگە كۆمەاڵیەتییەكان بوەتەوە ،ئەو سەردەمەی گۆرانیبێژی ژن دەگمەن بوون و بە پەنجەی دەست دەژمێردران ،ئاڤان جەمال یەكێك بوو لەو هونەرمەندە گۆرانیبێژانەی كە یەكێك بوو لەو گۆرانیبێژە ژنانەی كە بەبێ هیچ ترسێك پەرەی بە هونەری گۆرانیگوتن دەدا و لێبڕاوانە خزمەتی خۆی بە هونەری رەسەنی گۆرانی گوردی دەكرد ،ئاڤان ئەم جارە ئەبێتە میوانی گۆڤاری «كەپر» و لە چەندین الیەنەوە باسی خۆی دەكات بۆ خوێنەرانی كەپر. سازدانی :كۆچەر عومەر *هاتنت بۆ دونیای هونەر چۆن بوو؟ لە راستیدا هەر لەمنداڵیمەوەحەزو ئ��ارەزووی هونەرم هەبووەو لەقوتابخانەشدا زۆر جار بەشداریی بۆنەكانی خوێندنگەم كردووە ،جا چ وەك شانۆگەری یاخود گۆرانیگوتن، جگە ل���ەوەش وێنەكێشێكی باش ب���ووم ،ه��ەرب��ۆی��ە دوات���ر چوومە پەیمانگای ه��ون��ەرە ج��وان��ەك��ان، بەشی ش��ێ��وەك��اری ،ل��ەوێ��وە زیاتر ئاوێتەی هونەر بووم و كەم كەم بە هەموو بەشەكانی ئاشنابووم ،لەگەڵ ئەوەشدا هاتنم بۆ دنیای راگەیاندن و گۆرانییگوتن بەڕێكەوت بوو ،راستە ح��ەزم لەگۆرانیگوتن ب��وو ،بەاڵم لەبەرنامەمدا نەبوو ببم بەگۆرانیبێژ، بەاڵم لەڕێگەی هاوڕێ و برای بەڕێزم كاك فەرهاد حمە صاڵح كە یەكەم بەرهەمی بۆ ئامادەكردم بەناوی (حەریرە) هاتمە نێو دنیای هونەری گۆرانیگوتن لە ساڵی .1995 *هونەری گۆرانیگوتن تا چەند بوەتە هۆكارێك بۆناساندنی ئاڤان بە دونیای دەرەوە؟ لەئێستادا ك��ە لەدنیایتەكنەلۆژیا ئەژین ،هونەرمەندان زۆر ب��ە ئاسانی ل��ەڕێ��گ��ەی پێگە كۆمەاڵیەتییەكانی ئینتەرنێت وەك یوتوب و هتد ...بەدنیای دەرەوە ئەناسرێن ،بۆیە دەتوانم بڵێم ،بەڵێ گۆرانیگوتن بۆ من هۆكارێك بووە بۆ ناساندنم بە هاوزمانانم لە دەرەوەی واڵت. *ئەڵێن گۆرانی كوردی شێوێنراوە لەڕوی میلۆدیەوە ،تۆ ئەو مەسەلەیە چۆن دەبینی؟ ئەو شااڵوەی هونەری بێگانەكە بە لێشاو هاتووەتە ناو هونەری كوردی ،هیچ گوزارشتێك لە زمان و كلتوری هونەری كورد ناكات ،چونكە مۆسیقا بریتییە لەزمان و ریتم و تابلۆی كلتوری.
ل��ێ��رەدا ب��ۆ منیش پرسیارێك دێتە پێشەوە( ،ئایا ئ��ەو گۆرانی و میوزیكانەی ك��ە ئێستا میدیا ك��وردی��ی��ەك��ان��ی داگ��ی��ر ك����ردووە، گوزارشت لە زمان و تابلۆی كلتوری كوردی ئەكات؟) تۆ وەرە سەرنج بدە، كاتێ گوێ دەگری لەگۆرانی (لەنێو رەشماڵی خێاڵن)ی مامۆستا خالقی، زۆر بە زەقی هەست بەو جیاوازییە زۆرە دەكەیت زۆر بە ڕوونی ،رەنگە ئەو پرسە خۆشمی گرتبێتەوە ،بەاڵم خەتای ئێمە نییە ،هیچ سانسۆرێك نییە بۆ موزیك و ریتمی خۆمان، بەڕاستی میدیاكان دەستێكی بااڵیان هەیە لە پەرەپێدان یان نەهێشتنی ئەو پرسە ،چونكە ئ��ەوان گوێ و چاوی بینەریان راهێناوە لەسەر ئەو شێوازە. *تازەكردنەوەی گۆرانی كۆن ل��ەڕوی ئەكادیمییەوە كەموكوڕی زۆری پێوە دی��ارە ،تۆ یەكێكیت لەو هونەرمەندانەی گۆرانیت تازە كردوەتەوە ،چۆن دەڕوانیتە ئەمە؟ بەپێچەوانەوە ،بۆ سەیریرۆڵ��ی كامگاران نابینی كە لەسەر ئاستی ئێرانیشدا رۆڵ��ی��ان تاكە و كاریشیان پتر تازەكردنەوەی میلۆدی و فۆلكلۆرە ،كە بەشێوازێكی زۆر ئەكادیمییانە ك���اردەك���ەن ،جگە لەوەش چەندین مۆزیسیەنی باشمان هەیە لەو بوارە كار دەكەن ،لەوانە هونەرمەندی بەتوانا كارزانی تار، كە چەندین كاری جوان و ئەكادیمی ئەنجامداوە لەسەر فۆلكلۆر و گۆرانییە كۆنەكان ،یان كاكە توانا خورشید و چەندین هونەرمەندی بەتوانای دی كە ئەمانەی باسمان كرد بەئاستێكی بەرز ئەكادیمی كارەكەن. ب��ەن��ی��س��ب��ەت خ��ۆش��م��ەوە، ه��ەوڵ��م��داوە گۆرانییە كۆنەكان زیندوو بكەمەوە نەك بەئەكادیمی ب��ك��ەم ،چونكە زی��ن��دووك��ردن��ەوە لەگەڵ بەئەكادیمی كردن جیاوازە،
مەبەستمە ئەو كارە بەرزانە بدەم بەگوێی نەوەی نوێ كە گوێبیستی نەبوون. *بەبڕوای تۆ ئەو كەسەی ئەبێتە گۆرانیبێژ ئەبێت لەڕوی هونەرییەوە ئەكادیمی بێت؟ نەخێر مەرج نییە ،نەكهەر گۆرانیبێژ ،بەڵكو لە زۆربەی ه��ون��ەرەك��ان تریشدا دەبینین كە زۆر هونەرمەندی باش و ناودارمان هەن كە ئەكادیمی نەبوون و نین، لەگەڵ ئەوەشدا پێگەیەكی باشیان ه��ەی��ە ل��ە ن��اوەن��دی ه��ون��ەری��دا، الوكبێژ و حەیرانبێژی وامان هەیە كە بە نیو سەعات الوك و حەیران ئەڵێن ،هیچیش لە ئەكادیمیبوون نازانن ،زۆرێك لە هونەرمەندانمان ئەكادیمی نین ،بەاڵم بەڕای من گەر هونەرمەندی گۆرانیبێژ ئەكادیمی بێت زۆر باشترە ،بۆ نمونە ،ئەگەر موزیك زان و مقام زان بێت و سولەمی موسیقیش بزانێت باشترە ،بۆ ئەوەی جوانترین گۆرانی بچڕێت و شارەزایی هەبێت ل��ەب��وارەك��ەدا ،ئ��ەوك��ات هونەرەكەی جوانتر پێشكەش ئەكات و كاری جوانتر ئەكات ،هەروەها گرنگە هونەرمەند رۆشنبیرییەكی باشی هەبێت لەبوارەكەی خۆیدا. ێ كاتێ كە خۆت و هاوڕ • ژنەكانت هاتنە نێو دونیای هونەری گۆرانیگوتن ،دەگمەن بون ،كەچی لە ئێستادا هونەرمەندی گۆرانیبێژی ژن زۆر بون ،ئەمە بۆچی ئەگەڕێنیتەوە؟ ئەو كاتە گۆرانیبێژی ژنبەپەنجە ئەژمێردران ،ئەوسا ئاستی رۆشنبیری خەڵك بەو شێوەیەی ئێستا نەبوو ،بەدەگمەن خەڵك ئەهاتە بوارەكەوە ،بەاڵم ئێستا زۆر جیاوازە، پێشتر زۆر قورس بوو ،رێگری زۆر بوو و خەڵك پێی خۆش نەبوو كچەكەی یان خوشكەكەی و هاوسەركەی لە ب��واری هونەریدا كاربكات ،بەاڵم ئێستا باوك و برا خۆیان كچەكانیان
هاتنم بۆ دنیای راگەیاندن و گۆرانییگوتن بەڕێكەوت بوو، راستە حەزم لەگۆرانیگوتن بوو ،بەاڵم لەبەرنامەمدا نەبوو ببم بەگۆرانیبێژ هەوڵمداوە گۆرانییە كۆنەكان زیندوو بكەمەوە نەك بەئەكادیمی بكەم ،چونكە زیندووكردنەوە لەگەڵ بەئەكادیمیكردن جیاوازە
ذمارة ( )24شوباتى 2014
25
لوپێز لە 2014چی دەكات؟
چەند وێنەیەكی نوێی ئەستێرەی جیهانی جێنیفەر لۆپێز پاش باڵوبوونەوەیان سەرنجی راگەیاندنەكانی جیهان بۆ الی خۆی رادەكێشێت، ئەو وێنانەی جێنیفەر لەكاتی وێنەگرتنی گۆرانییە نوێیەكەیەتی كە بۆ مۆندیالی 2014ی بەرازیلی وتووە ،ئەو خانمە شۆخ و شەنگە هەمیشە بەوە ناسراوە كە رووخسارێكی سەرنجڕاكێش و بەژن و بااڵیەكی رێكی پێوەیە ،بۆیە هەمیشە دەبێتە ئەو كەسەی كە بۆ زۆربەی بۆنە جیهانییەكان بانگهێشت دەكرێت.
ئەبەن بۆ كاری هونەری و پشتیوانیان ئ��ەك��ەن و دەس��ت��ی��ان ئ��ەگ��رن و خۆشحاڵی خۆیان دەرئەبڕن ،ئێستا زۆر بەئاسانی كاری هونەری ئەكەن، ئومێدم سەركەوتنیانە و خزمەتی هونەری كوردی بكەن و لەو مۆركە النەدەن ،ئێمە زۆر ماندووبووین تا گەشتوینەتە ئەم ئاستە ،هەربۆیە زۆر گرنگە بەهەموومان كاربكەین بۆ خزمەتكردنی هونەری رەسەن و لەئاست ئەو مەسئولیەتەدا بین، میللەتەكەمان بەجوانترین شێوە نیشان بدەین ،چونكە هەموو میللەتێك بەهونەرەكەیەوە ئەناسرێت. ئاڤان بەوە ناسراوە كە • هەمیشە لە كلیپەكانیدا بە پۆشاكی كوردیەوە دەر ئەكەوێت ،بۆ چونی تۆ چیە لەسەر ئەو گۆرانیبێژە ژنانەی تەنها نمایشی جەستەیان ئەكەن لەڕێگەی كلیپەكانیانەوە؟ من پێمخۆشە هەموو كاتێجلی كوردی بپۆشم ،چونكە جلێكی تا بڵێی جوان و نایابە ،ئەگەر بۆم بكرایە بۆ هەموو شوێنێك لەبەرم ئەكرد ،چونكە زۆر گونجاوە لەگەڵ كەسایەتیمدا ،ب��ە نیسبەت ئەو گۆرانیبێژانەی باسیان ئەكەی ،ئەوان ئ��ازادن لەوەی چۆن خۆیان نمایش ئەكەن. س��ەب��ارەت ب��ەو قسەو • قسەڵۆكە نەشیاوانەی كە لەناو هونەرمەنداندا هەیە ،ئێوە چی دەڵێن؟ ئەو جۆرە هونەرمەندانەلەگەڵ مندا ك��ار ناكەن ،توانج و قسەشم نەبیستوە ،بەاڵم گەر هەبێت كارێكی باش نییە ،خەڵك باسی یەكتر بەناشرینی بكات و توانج لەیەكتری ب��دەن ،باشتر وای��ە هونەرمەندان رەخنەی هونەریی و دروس��ت لە یەكتری بگرن لە پێناو پێشكەوتنی هونەرەكە خ��ۆی ،ئەگەر رەفتاری ناشیرین لە یەكتر ببینن پێویستە رووبەڕوو بە كەسەكە بگوترێن ،بۆ ئەوەی هەوڵبدات هەڵەكانی خۆی راست بكاتەوە ،نەك لەدووری خۆی و پاشملە بێ.
26
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
پرۆفایل: ئاڤان جەمال ئەحمەد ،لەدایكبووی 1977/3/21ی گەڕەكی چوارباخی سلێمانی. دەرچووی بەشی شێوەكاری لە پەیمانگای هونەرە جوانەكانی سلێمانی. فەرمانبەری بەڕێوەبەرایەتی كەلەپوری كوردی سەر بە وەزارەتی رۆشنبیری. -ژیانی هاوسەری پێكهێناوەو دوو كوڕی هەیە بەناوەكانی ئەلەند و ئارمەند.
ئامادەكردنی :ئەیاد بەرزان
سوودهكانی چای سەوز .1چارەسەرکردنی رەقبوونەوەی شانەکان. .2چارەسەرکردنی نەخۆشی شێرپەنجە. .3چارەسەرکردنی نەخۆشی لەبیرچوونەوە. .4چارەسەرکردنی زیادبوونی کێش. .5نەخۆشی دڵ کەمدەکاتەوە. .6نەخۆشی شێرپەنجەی سورێنچك کەمدەکاتەوە. .7رێژەی کۆلسترۆل دادەبەزێنێ لەخوێن. .8بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی جومگەکان و رۆماتیزم. .9بۆ چارەسەری بەرگری بێهێز. .10هەندێك توێژینەوە دەریانخست کە خواردنەوەی چای سەوز بەشێوەیەکی رێك دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی بەکتریا و کلۆريی ددان ناهێڵێت و زەردی ددان کەمدەکاتەوە.
سوودەکانی فستق فستق یەکێکە لەو چەرەسانەی کە زۆرێك لەهاواڵتیان حەز بەخواردنی دەکەن ،ئهمهش سووده شاراوهكانی فستقه: -١پوك و ددان پتەو دەکات. -٢دەوڵەمەندە بەزەیتی چەور ،لەو زەیتانەی کەچەوری تێریان تێدا نییە ،ئەویش خۆراکێکی سەرەکییە بۆ مێشك و بیرکردنەوە بەسوودە. -٣هەروەها فستق پێكهاتووە لە فۆسفۆر ،چاالکی و کارەکانی مێشك چاالك دەکات ،بۆ مانەوەی زانیاری لەمشێك و له لەبیرچوونەوە دەیپارێزێت. -٤سوڕی خوێن چاالك دەکات. -٥وزە بەلەش دەبەخشێت. -٦سوڕی خوێن چاالك دەکات و لم و بهردی گورچیله لهیهكتر جیادهكاتهوه، كهئهمهش یارمهتی بهجێهێنانی فهرمانی گورچیله دهدات و چاالكتری دهكات. -7ترشەلۆکی ناهێڵێت و رێ له سهركهوتنی دهگرێت بهرهو قوڕگ. -8شیر زیادەکات ،دەوڵەمەندکردنی شیر بە کانزاو چەوری زۆر بەسودە. -9چارەسەری کۆئەندامی زاوزێ و چاالککردنی وزە. -10چارەسەری نەخۆشییەکانی سنگ دەکات بەتایبەتی کۆکە. -11بەسوودە بۆ ئەو نەخۆشانەی کە توشی شەکرە بوون ،رێژەی شەکریش لەخوێن دادەبەزێنێت.
بێ زیادبوونی كێش ،جگهره تهرك بكه لەوانەیە ڕاستبێت ئەو کاتەی کە لەجگەرەکێشان دوردەکەویتەوە ببێتە هۆی زیادبوونی چەند کیلۆگرامێك ،هەست بەبرسێتی دەکەیت؟ بخۆ ،بەاڵم ئەو خواردنە تەندروستە هەڵبژێرە کە کەم چەورییە ،ئەوەی کەبەشداری لەکۆکردنەوەی چەوری ناکات وەکو سەوزەو میوە ،ئهگهر هەستت بەوە کرد کە ئارەزووی جگەرە کێشان دەکەیت لههەر کاتێك پێویستە هەموو کات ئەوەت لەبیربێت بەخواردنی یەک دوو جگهره دەکەویتە داوییهوە سەرلەنوێ ،ئهمانهش كۆمهڵێك رێگان بۆ وازهێنان لهجگهرهكێشان: -1دوربکەوەرەوە لەبۆنەكان ئەگەر هاوڕێیەکت بانگی کردیت بۆ خواردنهوهی قاوە یان هەندێك لەهاوڕێکانت بانگیان کردی بۆ چونە دەرەوە لە ئێوارەدا ،تۆش زانیت کە ئەو جۆرە هەڵوێستانە واتلێدەکات داوای جگەرە بکەی ،ئەگەر هاتوو لە سەرەتای رۆژەکانتا بوویت ،وات هەست بکە ئامادەنیت و بەرگەی ناگریت ،دوربکەوەرەوە لەو بۆنەو چونە دەرەوانە بەالیەنی کەمەوە لەسەرەتادا. -2هەرشتێك پەیوەنديی بە جگەرەکێشانەوە هەیە بیشارەوە ئەگەر هاتوو بڕیارت دا دوربکەویتەوە لەجگەرەکێشان پێویستە هەرشتێك
پەیوەنديی بە جگەرە کێشانەوە هەیە بیشاریتەوەو نزیکی نەکەویتەوە ،لەوانە خراپتر ئەگەر هاتوو پاکەتێكت بینی لەگیرفانی یەکێك لەچاکەتە تایبەتییەکانت یان لەجەنتا دەستییهکەتدا ،پێویستە لەهەموو ئەمانە دوربکەویتەوە کەڕابردووت بیردەهینێتەوە کە جگەرەکێش بوویت. -3چاکاکیی نوێ ئهنجامبده هەوڵ بدە بچیتە ناو چاالکییە ڕۆشنبیرییە نوێیەکان یان هەر جۆرێکی لەجۆرەکانی وەرزش ،بۆ زانیاریت وەرزش زۆر گرنگە لەم قۆناغەدا. -4دیاری بچووك پێشکەش بە خۆت بکە ئەو پارەیەی کە دەیدەیت بەجگەرە ڕۆژانە کۆی بکەرەوە لە سەری مانگەکەدا ئەو پارانەی کە کۆتکرونەتەوە دیارییەکی بۆ خۆت پێبکرە وەکو ،بۆن ،جانتایەك یان کراسێك. -5باوەڕت بەخۆت هەبێت باوەڕت بە هێزو نەخشەکێشان لەسەر وەستان ههبێت ،وا بە خۆت بڵێ جگەرە بچووکەو ئاگای لەتەندروستیت نابێت ،تۆ بەهێزترینیت.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
27
عەساف بۆ داوای لێبوردن دەكات؟
پاش ئەوەی لەسەر داوای ئەستێرەی جیهانی شەكیرا ،محەمەد عەسافی -یەكەمی بەرنامەی ئەرەب ئایدڵ رازی بوو كە گۆرانییەكی دوێت لەگەڵ شەكیرادا بۆ ئاهەنگی دەستپێكی مۆندیالی بەرازیل بڵێت ،بەاڵم لەچەند رۆژی رابردوودا عەساف بە رۆژنامەنووسانی راگەیاندووە ،هەرچەندە وابڕیاربوو لەگەڵ شەكیرا ئەو دوێتە بكەن ،بەاڵم لەالیەن چەند دەوڵەتێكەوە رێگرییان كراوەو ناتوانن ئەو كارە بكەن ،بۆیە داوای لێبوردن دەكات.
دابەزینی کێش بە لیمۆ زانایانی پزیشکی و خواردن باسیان لەتایبەتمەندییەکانی لیمۆی ترش و سودەکانی کردووە بە سێ بەش جیاوازو بەسوود ئەویش :توێکڵ و ترشی و تۆوهکەی ،لیمۆ چارەسەرێكی باشە بۆ بەرەنگاری بوونەوەی کێشی زیادە. رێجیمی لیمۆ بەرنامەیەکی ئاسانە هیچ شەرتێکی تێدا نییە ،تەنها خواردنی کوپێك شەربەتی توێکڵی لیمۆ پێش هەموو ژەمە خواردنێك بەچارەکێك ،بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامێکی باش پێویستە ژەمە خواردنەکانی رێژەیەکی گەورە لەپڕۆتینی تێدا بێت لەگەڵ کەمکردنەوەی شیرینی و چەوری، زیادبوونی ژەمە خۆراکییەکانیش ٤بۆ ٥ژەم دەبێت ژەمێکی سوکەڵە بێت و هەست بەتێریش بکەیت بە درێژایی کاتەکە دەبێت جوڵە زیاد بکرێت بە رۆیشتن ،بەم رێگایەش دەتوانیت شەربەتی توێکڵی لیمۆ ئامادە بکەی: -١لەدوای کڕینی کیلۆیەك لیمۆ ،لیمۆکە دەگوشرێت و توێکڵەکەشی دەخرێتە ناو قاپێکەوە بۆ بەکارهێنانی رێجیمەکە. -٢قاپێك لەسەر ئاگر دادەنێیت و رێژەیەك ئاوی گونجاوی تێدەکەیت تاوەکو دەکوڵێت پاشان توێکڵە لیمۆکەی تێدەکەیت بۆ ماوەی نیو کاتژمێر. -٣دوای ئەوەی سارد دەبێتەوە لەگەڵ ئاوی لیمۆکە تێکەڵ دەکرێت و دەخرێتە ناو بەفرگرەوە. -٤کوپێك لەشەربەتی لیمۆکە دەخورێتە پێش هەموو ژەمێك بە ١٥خولەك ،وا باشە شەکری تێ نەکرێت ،دەتوانیت کەوچکێك هەنگوینی سروشتی تێبکەی. ئەم رێجیمەش یارمەتی دابەزینی کێش دەدات بەبێئەوەی خۆت لەخواردن بێبەش بکەی، بەبێ ئەوەی هیچ ئامێرێك بەکاربهێنیت کە متمانەت پێی نەبێت یاخود دەرمان و ...هتد کە کاردەکاتە سەر تەندروستیت.
زیانی مۆبایل لەسەر منداڵەکانتان زۆرێ��ك لەخەڵکان مۆبایل دەدەن��ە دەست منداڵەکانیان یاری پێدەکەن یان قسەی پێدەکەن یان مۆبایلیان بۆ دەکڕن لەتەمەنێکی منداڵیدا كه ئهم دیاردهیه لهناو كۆمهڵگای خۆماندا دیاردهیهكی ب��اوهو ههموومان بینیومانه كهدایك و باوك یان خزمان و كهسانی نزیكه ئهو منداڵه ههمیشه مۆبایلیان پێدهدهن و بهناوی قسهكردن لهگهڵ كهسێكی تر یان بهسهربردنی كاتێكی خۆش لهگهڵ ئهو مناڵهدا ئهو كاره دهكهن ،بهاڵم بیر لهزیانی مۆبایل ناكهنهوه بۆ منداڵ وهك چ��ۆن ل �هم توێژینهوهیهدا دهرك �هوت��وه ك�ه ئ �هو ش��ەپ��ۆالن��ەی مۆبایل دروستی دەک��ات خانەکانی م��ۆخ و کۆئەندامی دەمار دەگۆڕێت لە دوای دوو خولەك لەبەکارهێنانی ،ئەگەری ئ��ەوەی هەیە کاریگەری خراپی تهندروستی ههبێت ل�هس�هر عهقڵی منداڵهكه لەسەرەتای تهمهنیدا ،ههروهها منداڵهكه تووشی نهخۆشی هەڵوێستی ڕێ��ژەی زیرەکی و نهخۆشی دەروونی و دەمار دهبێت.
28
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
میسی دۆڕاندی
لیونێل میسی ئەرجەنتینی و یاریزانی یانەی بەرشەلۆنەی ئیسپانی ،پاش ئەوەی گرەوێك بە خۆشەویستەكەی ئەدۆڕێنێت ،بۆ سازكردنی خواردنی ژەمێكی خواردنی خۆیان دەچێتە چێشتخانەیەكەیان و خۆی بە ئامادەكردنی گۆشتەوە سەرقاڵ دەكات ،دواتر وێنەكەشی لەسەر پەیجی تایبەتی خۆی باڵودەكاتەوە ،ئەمەش بووە جێگەی سەرنجی راگەیاندنەكان و هەوادارەكانی.
چۆن وادەکەیت هاوسەرەکەت رۆمانسی بێت؟
ئەگەر ویستت هاوسەرەکەت رۆمانسی بێت و هەستی خۆشهویستی خۆی بۆت پێویستە وایلێبکەیت ئەم بابەتە بخوێنێتەوە. یەکەم :دهبێت هاوسەرەکان (پیاوان) بیربکەنەوە لهو كارانهی کە هاوسەرەکانیان(ژنەکانیان) حەزیان لێیە و هەموو هەوڵێك بدهن بۆ راکێشانی سەرنجیان ،بۆ نموونه ئەگەر حەزیان لەپیاوێکی رێك پۆشه دەبێت گرنگی بە جلوبەرگ بدهیت و رێك پۆش بیت. دووەم :هەوڵبدە چەند کتێبێك و چیرۆکێكی رۆمانسی بخوێنیتەوە بۆ ئەوەی بیرۆکەو هەستی رۆمانسیت دەستبکەوێت.
سێیەم :رۆژانی دەستگیرانیت لەبیربێت و بیری لێبکەرەوە ،هەوڵبدە هەندێك کار بکەیت کە ئەو رۆژانە دەتانکرد ئەمەش هەستێكی رۆمانسیتان پێدهبهخشێت. چوارەم :ههوڵبده ههمیشه خۆشهویستی خۆتی بۆ دووپات بكهیتهوه كهچهندت خۆشدهوێت و چهند خۆشبهختی لهگهڵیدا. پێنجەم :سوپرایزی بۆ ئامادە بکە وەکو دیاریی هەتا ئەگەر هاتوو دیارییەکی ئاسایش بوو ،یان چونە دەرەوەی رۆمانسی لەبەر ئەوەی ژنان حەز بە سوپرایز دەکەن.
سوودە تەندروستیەکانی شەربەتی سێو ه��ەم��ووم��ان گۆێمان ل���ەوە ب���ووە کە وت��راوە››خ��واردن��ی سێوێك رۆژان��ە دورت دەخاتەوە لە پزیشك››ئایا شەربەتی سێویش ههمان سوودی هەیە؟ لێرەدا ئاشنا دەبین بە ٦لەسوودە تەندروستییەکان سێو -1ترسناکی نەخۆشی دڵ کەمدەکاتەوە رۆژانە خواردنەوەی کوپێك لە شەربەتی سێوی سروشتی یارمەتی رێگریکردن لە پێکهاتەی کۆلسترۆل ل��ەس��وڕی خوێن و مولولەکانی خوێن دەدات ،ئەمەش یارمەتی ک��ەم��ک��رن��ەوەی ت��وش��ب��وون بەنەخۆشییە سەرەکییەکان دەدەن لەوانە نەخۆشی دڵ، ئەمەس بەرزبوونەوەی کۆلسترۆڵ و دڵۆپەی موولوولەکانی خوێن دەدات. -2کرداری هەرسکردن ئاسان دەکات ک��وپ��ێ��ك ش��ەرب��ەت��ی س��ێ��و ی��ارم��ەت��ی پ��اک��ک��ردن��ەوەی ج��گ��ەرو گورچیلە دهدات لەڕێگەی فڕێدانی ژەهرە زیان بەخشەکان، تایبەتمەنی پاکژکەرەوە ،ئەمەش یارمەتی سیستەمی هەرسکردنێكی پاکتر دەدات و باشترین دژه نەخۆشی جگەر و گورچیلەیه.
-3یارمەتی دابەزینی کێش دەدات ئ��ەگ��ەر وی��س��ت ه��ەن��دێ��ك لەکێشت دابەزێنیت ،هەوڵبدە شەربەتی سێو زیاد بکەی لەسیستەمی خواردنەکەت ،شەربەتی سێو چەوری کۆلسترۆلیش دادەبەزێنێت. -4ووزە بەخشە کوپێك شەربەتی سێو پێکهاتووە لەمادەی خۆراکی پێویست لە ڤیتامین A,C,E,Kو ترشی فولیك ،بۆ بەدەستهێنانی هەموو ئەم مادە خۆراکییانە کەیارمەتی لەش دەدات وزە زۆری بۆ بگەرێتەوە. -5توشبوون بە خڵەفانی کەمدەکاتەوە زۆرێك لەتوێژینەوەکان دەریانخستووە ک��ەخ��واردن��ی ش��ەرب��ەت��ی س��ێ��و ی��ارم��ەت��ی کەمکردنەوەی توشبوون بە لەدەستانی یادەوەری یان خڵەفان الی گەورە بەتەمەنان، شەربەتی سێو پیربوون دوادەخات. -6بینین باش دەکات شەربەتی سێو دەوڵەمەندە بە ڤیتامین ،Aکە یارمەتی باشبوونی تەندروستی چاو دەدات،ڤیتامین Aیارمەتی پاراستنی چاو دەدات لەنەخۆشی چاو. ذمارة ( )24شوباتى 2014
29
نانسی خۆی ئامادە دەكات
نانسی عەجرەم خانمە گۆرانی بێژی لوبنانی و ئەندامی لیژنەی هەڵسەنگاندنی بەرنامەی ئەرەب ئایدڵ ،بەرۆژنامەنووسانی راگەیاند، بەشداربوونم لەو بەرنامەیەدا زۆر هیالك و ماندووی كردووم ،بەشێوەیەك لەماوەی 10ساڵی كاركردنم لەبواری هونەردا هێندەی ساڵی رابردوو لە ئەرەب ئایدڵ هیالك نەبووم ،هەرچەندە دوودڵ بووم لە بەشداریكردن لە وەرزی سێیەمدا ،بەاڵم دواجار بەشداریكردنم پەسەندكردو خۆمی بۆ ئامادە دەكەم.
زینەب ئەركەوازی: داوا لە ژنانی خانەقین دەكەم كارابن و بێنە پێشەوەو بوونی خۆیان بسەلمێنن كۆسار عومەر -گەرمیان ح��ەزو خولیای هونەريی لەدڵی ك��ەس��ەك��ان��دا بەچەشنێك چ��ەك��ەرە دەك���ات ،زۆرج���ار لەچەند بوارێكی ه��ون��ەری��دا ه��زری خ��ۆی ق��اڵ بكات و بەئامانجی خزمەتكردن پ��ەی بە چەشنە جۆربەجۆرەكانی هونەر ببات و خزمەت بكات ،كچە چاالكوان(زەینەب ئەركەوازی)یش یەكێك لەو كەسانەیە كە بەهۆی توانا لەبن نەهاتوەكەیەوە توانیویەتی لەچەند بوارێكدا كارو چاالكیەكانی بكات و خزمەتی زیاتر بە ژنان و چینی گەنجان بكات. زینەب ،چاالكوانی بواری مافەكانی ژن��ان��ە و ڕژن��ام��ەن��ووس��ەو شیعریش دەن��وس��ێ��ت ،ئەمە جگە ل���ەوەی كە
مامۆستایەو لەئێستایشدا بەرپرسی ڕێكخراوی ڕاگەیاندن و ڕوناكبیریی ژن��ان��ه لەخانەقین ،زەی��ن��ەب دەڵ��ێ گەرچی لەمنداڵیەوە ح��ەزو خولیام لە كاروچاالكی وهونەر ب��ووە ،بەاڵم كاركردنم لەگەڵ ڕێكخراوی ڕاگەیاندن و ڕوناكبیری لەخانەقین بەمێژووی كاركردنم دەزانم و وەك خۆی دەڵێت لەم ڕێكخراوەدا چەندین چاالكی و كۆڕو سیمینارو خولی جۆراو جۆریان كردوەتەوە بەئامانجی خزمەتكردنی ژنانی خانەقین. زەی��ن��ەب ئ���ەرك���ەوازی ئەندامی سەندیكای ڕۆژنامەنووسانی كوردستانەو ل���ەب���واری ڕۆژن��ام��ەن��وس��ی��دا دەڵ��ێ لەچەندین ڕۆژن��ام��ەو گ��ۆڤ��ار ك��ارم
كردوەو سەرنوسەریش بووم و بەدەیان چاالكی و ڕاپ��ۆرت و وت��ارم نوسیوە و خزمەتی ژنانم پێكردوە ،هەروەها لەبواری شێوەكاریدا ئەندامی سەندیكای هونەرمەندانی عێراق و كۆمەڵەی شێوەكارانی كوردستان و عێراقە ،ئەم شێوەكارە خاوەنی پێنج پێشانگای تایبەتی خۆیەتی و وەك دەڵێت چەندین خەاڵت و ڕێزلێنانم پێ بەخشراوە لەالیەن وەزارەتی كاروبارى كۆمەاڵیەتی بەغدا و وەزارەتی ڕۆشنبیریی كوردستان. لەبواری شیعرنووسیندا زەینەب ئەركەوازی شیعر دەنوسێت و بەشداری چەندين ك��ۆڕی شیعری ك���ردووە و شیعری بۆ ژن��ان نوسیوە .زەینەب لەڕێگەی (كەپر)ەوە داوای��ش لەژنان
دەكات و دەڵێت پێشتر خانەقین شاری لەیالقاسم و ئەحالم مەنسور زەینەب قارەمان بووە ،بۆیە داوایان لێدەكات كارابن و بێنە پێشەوە بوونی خۆیان بسەلمێنن و ئەو توانایەی كە هەیانە بیخەنە پێش چاو و كاری لەسەر بكەن. پرۆفایل: زەی��ن��ەب حسێن م��وس��ا ن��اس��راو ب��ە(زەی��ن��ەب ئ��ەرك��ەوازی)،ل��ە ساڵی 1973ل���ە گ��ەڕەك��ی ئ��ەرك��ەوازی شاری خانەقین لەدایك بووەو هەر لەوێش گەورە بووە ،پاش تەواوكردنی خوێندنی ئامادەیی بەهۆی بارودۆخی سیاسی خانەقین لە زانكۆ وەرناگیریت و ناچار دەچێتە پەیمانگای مامۆستایان ،ئێستا وەك مامۆستا لەخانەقین وانەدەڵێتەوە.
بانگەواز بۆ ژنانی خانەقین دەكات .. 30
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
(سیرین) و ئامانجی تازە
سیرین عەبدولنور خانمە هونەرمەندی لوبنانی ،بەردەوامە لەكارو چاالكییەكانی ،سەرەراِی گۆرانی وتنەكانی ،بەشداری لەفیلم و كاری سینەمایشدا دەكات ،بەم دواییەنەش سیرین بەشداری لەهەڵمەتێكی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان كرد ،بەبەشداری چەندین كەسایەتی جیاجیاو هونەرمەند ،لەوانە دەرهێنەری بەرنامەی (بال حدود) ،ئامانجی سیرین لەم هەڵمەتەدا ئەوەیە كە پەیامی ناتوندوتیژی بەهەموو الیەك بگەیەنێت.
هونەرمەندی تورك سیلین سۆیدار نمایشكاری جلوبەرگە و لەساڵی 2007یشدا شاجوانی ت��ورك��ی��ا ب����ووە .ه��ون��ەرم��ەن��د سیلین لەئەزمیر بە رێورەسم و دابونەریتی یۆنانی لەدایك بووە لەساڵی .1986خوێندنی ناوەندی لەناوەندی سەلما ییت ئەلب لە ئەزمیر تەواو كردووە ،بەشداری كردوە لە پێشبڕكێیmiss model turkeyو ن��ازن��اوی باشترین مۆدێلی ساڵی 2006بەدەست هێناوە. ل��ەواڵت��ی چین لەنمایشی جلوبەگدا نازناوی ڕێكپۆشترین ج���ل���وب���ەرگ���ی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی پێبەخشراوە ،ساڵی 2007وەكو سەرنجڕاكێش نمایشكارێكی ك��اری بۆ ماركەی (فاككو) كە ماركەیەكی بەناوبانگە لەتوركیا ك��ردووە ،لەسەرو ئەمانەشەوە ه��ەوڵ��ی ف��ێ��ر ب��وون��ی زم��ان��ی ئینگلیزی داوە ،ساڵی 2009 سەردانی واڵتی كەنەدای كردووە و دواتر گەڕاوەتەوە بۆ توركیا ل��ەس��ەر داواك����اری ب��اوك��ی لە زانستی قسەكردندا خوێندوویەتی و لە كەناڵی ستار -ی توركیا خولی فێر بونی بینیوە. ل��ە س��اڵ��ی 2010ب���ەش���داری ل��ە درام����ای (ح��ب ف��ی مهب الریح) ك��ردوە ڕۆڵ��ی پاڵەوانی نێو درام��اك��ەی بینیوە ،پاشان ل��ە درام���ای (لیلی)یان (عسر الخزامی) ڕۆڵی بینیوەو ئێستا خوێندكاری بەشی مێژووە لە زانكۆی ( بلجی) لە ئەستەنبوڵ.
سۆیدار، زیاتر لە تواناو بەهرەیەك ذمارة ( )24شوباتى 2014
31
لەسەرەتای هەرزەكاری و الوێتیدا خۆی بە قورئان خوێندن و خوێندنەوەی شیعر و غەزەڵی شاعیرە كالسیكییەكانی فارسەوە خەریك كردبوو
نهێنی ژیانی تایبەتی
موعین ئەسفەهانی 32
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
ئا /سۆما
موعین هەردوو چاوەكانی دەبینێ و هیچ جۆرە گرفتێكی لەوجۆرەی نییە! ئێستا خاوەنی چەند گازینۆیەكی شەوانەو قومارخانەیە لە شارەكانی ئەمریكا
یەكێك لەو دەنگە سیحراوییە پیاوانەی كە الیەنگرێكی بێوێنەی هەیە لەناو دەنگە فارسییەكانی وەك��و هایدە و حومەیرا و مەهەستی و فروهەر و عەهدیە ،موعین ئەسفەهانییە ،هەرچەندە لە راستیدا خەڵكی ن��او ش��اری ئەسفەهان نییە ،ب��ەاڵم ئەم نازناوەی بەسەردا دابڕاوە. ناوی تەواوی( ،نەسروڵاڵ موعین نەجەف ئابادی)ە ،لە شارۆچكەی (نەجەف ئاباد)ی سەر بە شاری ئەسفەهان لەدایك بووە لە 1951 / 1/ 19لە هەمان شار لەدایك بووە ،لە بنەماڵەیەكی مەزهەبی مامناوەند لە رووی ئابوورییەوە چاوی كردۆتەوە كە بە گشتی 11خوشك و برا بوون ،نەسروڵاڵ حەوتەمین منداڵی ئەو بنەماڵەیەیە. لەسەرەتای هەرزەكاری و الوێتیدا خۆی بە قورئان خوێندن و خوێندنەوەی شیعر و غەزەڵی شاعیرە كالسیكییەكانی فارسەوە خەریك كردبوو ،هاوكات لە بۆنە و ئاهەنگە تایبەتیی و مەزهەبییەكان لەگەڵ هاوڕێكانیدا گۆرانی دەگوت ،جگە لەوەش لەگەڵ باوكی خەریكی كاری فەرش فرۆشتن بووە. لە تەمەنی 18ساڵیدا بۆ فێربوونی مەقامە فارسییەكان بە شێوەیەكی زانستی چوەتە الی مامۆستایانی وەكو تاج ئەسفەهانی و حەسەن كەسایی. لە ساڵی 1973تا ،1978لە هوتێلی (عەباسی) مەلهای (ه��ەزار و یەكشەو) لە ئەسفەهان شەوانە گۆرانی دەگووت ،دواتر لە ساڵی 1980یەكەمین گۆرانی خۆی بەناوی (یەكێكم خۆش دەوێ��ت) رەوان��ەی جیهانی مۆسیقا كرد ،ئەوەی جێگەی سەرنجە ئەوەیە كە ئەو گۆرانییەی (یەكێكم خۆشدەوێ) كە تێكستەكەی هی (مەسعود ئەمینی) و ئاوازەكەی هی (موعین)خۆی بوو ،زۆر بە خێرایی شوێنی خۆی ك��ردەوە لە ئێران و هەموو مەرزەكانیشی بڕی ،دواتریش لە الی��ەن گۆرانیبێژە ئێرانییەكانی كە دوای شۆڕشی گەالنی ئێران چووبونە ئەمریكا جارێكی تر گوترایەوە ،هایدە و ئێبی و عارف ،بەناوبانگترینی ئەو گۆرانیبێژانە بوون كە ئەو گۆرانیەیان جارێكی تر گوتۆتەوە. موعین لە ساڵی 1981لە ئێران رایكرد
و گەیشتە الی هونەرمەندانی وەكو هایدە و مهەستی لە لۆس ئەنجلۆسی ئەمریكا و تا ئێستاش هەر لەوێ دەژی. ئەو یەكەمین كاسێتی تایبەتی خۆی لە ساڵی 1984بەناوی (دەپەرستم) رەوانەی بازاڕ كرد ،كاسێتی دواتری لەگەڵ شابانووی گۆرانی فارسی (هایدە) تۆمار كرد بەناوی (گوڵەكانی غ��ورب��ەت) ،ك��ە ل��ەو ساڵەدا بوو بە پڕفرۆشترین ئەلبووم ،ساڵی 1985 ئەلبوومێكی تری دەركرد بەناوی (پەریچە) كە دواتر كچەكەی خۆشی هەمان ناوی لێنا، ئەویش هەر بوو بە پڕفرۆشترین ئەلبوومی ئەو ساڵە. موعین لە ساڵی 1989لە تەمەنی 38 ساڵیدا لەگەڵ ژنێكی ئیسپانی هاوسەرگیری كردوە و لە هەمان ساڵدا ئەلبومی (بەیانیت باش ئازیزم)ی خستە بازاڕەوە ،لە ساڵی 1990 كچێكیان بوو ناویان لێنا (پەریچە) ،پاشتر لە ساڵی 1995لەو خانمەی جیا دەبێتەوە، دوای چوار ساڵ تەنیایی پاشان لە ساڵی 1999جارێكی تر هاوسەرگیری پێكهێنا، ئەمجارەیان لەگەڵ ژنێكی كەنەدی بەرەگەز ئێرانی بەناوی (پانتەئا) ،لەویش كچێكی هەیە بەناوی (ستارە). یەكێك لەو دەنگۆیانە كە زۆر بەرباڵوە و خەڵكێكی زۆر باوەڕی كردوە ،ئەوەیە كە موعین نابیانیە ،بەاڵم راستییەكەی ئەوەیە كە موعین ه��ەردوو چاوەكانی دەبینێ و هیچ ج��ۆرە گرفتێكی ل��ەوج��ۆرەی نییە، بەاڵم دەماری پێڵووی یەكێك لە چاوەكانی وەس��ت��اوە ،بەهۆی ناهاوسەنگی ه��ەردوو پێلوەكانی و نەتوانینی راگرتنی پێڵووە نەخۆشەكەی بۆ ماوەیەكی زۆر ،چاویلكەی دژەخۆری رەش لەچاو دەكات. یەكێكی تر لەو دەنگۆیانە ئەوەیە كە گۆرانی (یكی را دوست میدارم) ،هەمان یەكەمین گۆرانی موعین ،یەكەمجار لە الیەن هایدەو گوتراوە و دواتر لە الیەن موعینەوە دووبارە كراوەتەوە ،راستییەكەی ئەوەیە كە پێشتر لە سەرەوە باسمان كرد. ل��ە ئێستادا موعین خ��اوەن��ی چەند گازینۆیەكی شەوانە و قومارخانە لە شارەكانی ئەمریكا ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا خەریكی ك��اری هونەری خۆیەتی و ب��ەردەوام��ە لە گۆرانیگوتن و كاری هونەری خۆی.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
33
شەزا حەسوون پێویستی بە هاوكاریی نییە
هەرچەندە لە ئەلبومی رابردوویدا ئەحالم یارمەتییەكی باشی پێشكەشی شەزا حەسوون كردبوو ،بەاڵم بۆ ئەلبومی نوێی كە ئێستا سەرقاڵی ئامادەكارییەكانە بۆی ،شەزا ئەوەی راگەیاندووە كە ئەلبوومە نوێیەكەی هیچ هاوكارییەكی ئەحالمی تێدا نییە ،شەزا دەڵێ :ئەو ئاوازانەی كە پێشتر بۆی دانابووم و ئەم ئەلبومە نوێیە كاری ئەوی تیا نابێت چونكە كارەكانی ئەمجارەم زۆر لە ئەحالمەوە دوورە.
شێخ جەمال بێژەرە دێرینەكەی دەنگی گەلی كوردستان بۆ كەپر دەدوێ
دووركەوتنەوەم،بێهیوایمبوو لە بەهەند ی بەرپرسانیحزب ن و قەدر نەزانین وەرنەگرت 34
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
ئۆباما بە عەزیەی رەشەوە
میشێل ئۆباما خانمی یەكەمی ئەمریكا ،بەدەركەوتنی بە عەزییەكی سەرنجڕاكێشەوە ،سەرنجی راگەیاندنەكانی بۆخۆی راكێشا ،ئەو عەزیەی میشێل لە دیزانینی دیزاینەری بەتوانای كارولین هیرارە ،ئەوەی شایەنی وتنە ئەو عەزیەی میشێل سەرقۆڵەكانی بە 12هەزار دۆالر داپۆشیوە ،ئەم دەركەوتنەی ناوبرا لەكاتی پێشوازی هاوسەرەكەی بوو لەسەرۆكی فەرەنسا.
سەرەتا وەك شانۆكارێك لە ناوەڕاستی هەشتاكاندا لە هەڵەبجەوە دەركەوت ،ئەو چونكە ژیانێكی بێ ناز دەژیا دەیویست لە رێگای هونەرەوە دنیایەكی نوێ بۆ خۆی و خەونەكانی بنیات بنێت ..پاش ئەوەش كە تەمەنی لە گەڵ خەمی خاك و ئازاری نیشتماندا هەڵدەكشێت ئیدی هەست دەكات بوونی ئەو لە شاخداو وەك پێشمەرگەیەك گرنگترە لەوەی لە شاردا بمێنێتەوە ..لەوێ بەدواوە شێخ جەمال وەك تێكۆشەرێك چەكی شەرەف لە شان دەكات و چیا دەكاتە ماڵی خۆی و بە ئومێدی هەاڵتنی خۆری ئازادییەوە لە سبەینێ دەڕوانیت ..بەر لەوەی روخساری ببینین دەنگیمان ناسی و بەهۆی ئیزگەی گەلی كوردستانەوە بووە هاوڕێی هەر هەموومان ..دەنگی ئەو و خویندنەوەی هەواڵ و چاالكی و وتارە حەماسییەكانی هێشتا وەك یادەوەرییەكی شیرین الی زۆربەمان ماوەتەوە ،شیخ جەمال لەم دیدارە تایبەتەی لەگەڵ گۆڤاری «كەپر» تیشك دەخاتە سەر وێستگەكانی ژیانی و ونبوونی لەشاشەكان و راگەیاندنەكان ئاشكرا دەكات. سازدانی :كۆچەر عومەر
ی خۆژیاندنو خۆدەرخستنە كاری راگەیاندن لە ئێستادا ئەوەندە نیو ئەوەندە ئامانجە راستەقینەكەیخۆینییە *دیار نەمانی تۆ لەسەر شاشەی تی ڤیەكان هۆكاری چییە؟ لەوە ئەچێت هەندێ هۆكاریتایبەت و ژیانی تایبەتی خۆم هەبێت كەدوركەوتومەتەوە ،لەسەرەتاوە من لە راگەیاندندا هەرچەند بەویستی خۆم و بەشێوەیەكی ئەكادیمی نەچوومە ئەو بوارە ،بەاڵم ماوەیەكی زۆری تەمەنم لەو ب��وارەدا بەسەربردووە ،من عەدد جیهازبووم لەمەڵبەندی دوو لەسەرگەڵو، كۆتایی ساڵی()١٩٨٧بەبڕیاری دەزگای راگەیاندن و مەڵبەند چوومە رادیۆی دەنگیگەلی كوردستان ،ساڵی()١٩٩٣دوای راپەڕین لەگەڵ دامەزراندنیتەلەفزیونی گەلی كوردستان لەوێش بوومە بێژەر، بێگومان ئەوكاتو سەردەمە بێژەری لە راگەیاندنی كوردیدا كارێكی زۆردەگمەن و ك��ەمب��وو ج��گ��ەل��ەوەش ،ئیشكردن لەحزبدا بەو هەموو ناڕەحەتی و پێ نەزانینەیەوە ك��اری بێژەری وات لێ ئەكەن ماندوببیت و لەبوارێكی تردا مشوریژیانیخۆتبخۆیت...... *دەك��رێ��ت بڵێین شێخ جەمال شوێنی بۆ گەنجان بەجێ هێشتووە یان سەرقاڵی كاری خۆیەتی؟ ( هەر بە پێكەنینەوە ) واملێ ئەكەیت كە بڵێم پیرم ،بێگومان من لەو بوارەدا وەكو لەسەرەتادا باسمكرد بەشێكی زۆری تەمەنم بەڕێكردووە چەند هۆكارێكیش هیالك و بێتاقەتیان كردم ،ژیان هەمیشە لە پێشكەوتندایە، دیارە ئارەزووی مرۆڤەكانیش بۆ هەموو شتەكان گۆڕانكاری بەسەردا دێت ،راستە لەوانەیە لەم بوارەدا چەند بمێنیتەوە
كارێكی خۆشو بەئەرزشەو زیاتر قاڵ دەبیت و لەناو ج��ەم��اوەردا جێگای خۆت دەكەیتەوەو خۆت ئەناسێنیت، هەندێ كەسایەتی و دەموچاویش هەیە بە تایبەت لە TVچەند بمێننەوە خەڵك زیاتر حەزی پێیانە ،لەڕاستیدا هۆكاری دووركەوتنەوەی من بێهیوایی و بێتاقەتیمبوو لەو بەهەند وەرنەگرتن و ق��ەدر نەزانینەی لەبەرپرسەكانی حزبەوە دەك��را ،بەهۆی پیاوپیاوێنەو دەستەگەرییەوە كە زۆر ب��ەداخ��ەوە راگەیاندنیشی گرتبۆوە ،لەگەڵ ئەوەشدا خۆشحاڵم ئەوەشم بۆحساب بكرێت كە جێگەكەی خۆمم بۆخەڵكانی گەنج و بەتوانا جێهێشتبێت. * قسەیەك هەیە دەڵێن شێخ جەمال بەهۆی سەرقاڵبوونی بەكاری بازرگانییەوە وازی لە كاری راگەیاندن هێناوە؟ نەخێر من لەدوای واز هێنانمدەستمكرد بەكاری كەسابەت ،راستە لەوەو پێش من بەهۆی چەند برادەرێكی تایبەتی خۆم هەندێ وردە ئیشی تایبەتی ژی��ان��ی خ��ۆم ئ��ەك��رد ،ب��ەاڵم ئەوكات ئەبوو پێگەو ناسراوییەكەی راگەیاندنم بۆم ببێت بەقسەوباس ،خۆت دەزانی هەركەسێ كە بوو بە خاوەنی خێزان و منداڵ و ژیانێك فەرز بوو بەسەریدا كە بۆی بژیت پێویستە بەرنامەشت بۆی هەبێ كە ئەو كەسانەی لەگەڵ تۆ دەژین بتوانی ژیانیان دابین ك��ەی ،خۆشت دەزان���ی لەناو حزبدا بە ب��ڕوای من ناتوانی ئەوەی كە خۆت دەتەوێ ئەوەی كە ماڵ و منداڵ دەیەوێ بۆیان دابین
بكەی ،لەبەر ئەوە من بە ئەركی خۆمم زانیوە كە ئەگەر لەناو حزبدا نەمێنم دەست بدەمە كارێكی تر ،سەر بەرزانە بژیم كە ژیانی خۆم و خێزانەكەمی پێ دابین بكەم ،لەبەرئەوە من كە وازم لەكاری حزبی هێنا ئینجا بە رەسمی چوومە ناو كاری كەسابەتەوە ئەمەش هەقێكیتایبەتیخۆمە. *ئەی لەبارەی ئەو قسەیەوە كە دەڵێن باڵەخانەیەكی هەیەو پێویستی نییە بێتەوە سەر شاشەی تی ڤییەكان تۆ دەڵێی چی؟ لە زۆر شوێنئەمقسەیەئەكرێتو خۆیشمبیستومە ،زۆرنئەوانەیوەك فاڵگرەوە یان بەمەبەست شت ئەڵێن، لەشەقامی سالم تەالرێك هەیە بەناوی تەالری سالم ،پشكی ٦كەسە یەكێك لەو پشكانە هی منە ،بۆ ئەمەش هەر سەر بەرزانە ئەیڵێم بەشی منی تیایە هەر كەس و الیەن و دەزگایەك پێی خۆشبێ وردەكاری زیاتر بزانێت لەسەر ژیان و ئیشوكاری من ئامادەم بە وردی هەموو شتەكانی تێ بگەیەنم. *تۆ راو بۆچوونت لەسەر كاری راگەیاندن لە ئێستادا چۆنە؟ هیچ جیاوازییەك دەبینی لە نێوان كاری راگەیاندنی ئێستاو رابردوو؟ كاری راگەیاندنی ئێستا بەبڕوایمن لەزۆرێك لەمیدیاكاندا ئەوەندەی خۆژیاندنو خۆدەرخستنە نیو ئەوەندە ئامانجە راستەقینەكەی خۆی نییە ،من شەخسی خۆم هەندێ كەناڵی تایبەتی هەیە تەنها بۆ هەواڵەكان گوێی لێ ئەگرم و ئەیخوێنمەوە ،ب��ەدەر لەوە
ل��ەزۆرب��ەی زۆری راپ��ۆرت و شیكارە سیاسییەكان بێتاقەتئەبمو هیچبڕواشم پێیاننییە ،چونكە زۆربەی زۆریان بەوە ئەبینم كەحزبێك یان دەزگایەك یان كەسێكبەكۆنترۆڵ ئەیان جوڵێنێت .زۆر بەداخەوە كاری راگەیاندن جگەلەوەی گەیاندنی روداوو روون��ك��ردن��ەوەی پێشهات و دەرخستنی راستیەكانە پێویستە راگەیاندنكار بە رەوشتەوە كارەكەی بكات ،بەاڵم ئەمە لەزۆرێك لەڕاگەیاندكارو بەناو رۆژنامەنووسەكاندا ه��ەر وج��ودی نییە ،ل��ەم س��ەردەم��ەدا ئەوەندە ئاسانكاری هاتۆتەبەردەست، هەركەس دەبینیخۆی بە رۆژنامەنووس ئەناسێنێت ،بۆیە من جیاوازییەكی زۆر ئەبینم لەبەراورد بە رابردوو و ئێستادا، كاری راگەیاندن لەزۆرێك لەدەزگاكاندا بۆتە بانگەشەی سیاسەت و كەسابەت. * بە تایبەتتر دەمانەوێ بزانین وەك��و بێژەرێكی خ��اوەن ئەزموون، میدیای یەكێتی لە چ ئاستێكدا دەبینی؟ میدیای یەكێتی لەئاستی پێویستیئەمڕۆی رووداوەكاندا نابینم ،ئەمەش هۆكارەكەی ئەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كە بیرو باوەڕی حزبایەتی یان بە شێوەیەكی تر بیرو باوەڕی چەند كەسێكی حزبی كە لەوانەیە ئەو كەسانە خەڵكانی پرۆفشناڵ نەبن لەبواری راگەیاندن و زاڵبوونی هەندێ شتی تایبەتی و تەكەتوالت، بواری زۆر لە خەڵكانی بەتوانا نەیەن دەرك���ەون و خزمەت بكەن ،من لە ئاستی پێویستی ئەو خەبات و شۆڕش و قوربانیدان و بەرنامەو تموحی یەكێتیدا نابینمەوە ،راستە ئیشی زۆر گەورە ذمارة ( )24شوباتى 2014
35
غادە عەبدولرەزاق دەبێتە بازرگان
غادە عەبولرەزاق ،ئەكتەرو هونەرمەندی بەناوبانگی میسری ،بەنیازە جگە لەكاری هونەری خەریكی كاری بازرگانی بێت ،وەكو خۆی بە راگەیاندنەكانی راگەیاندووە كە دەیەوێت كاری بازرگانی بكات و یەكەم كاریشی كردنەوەی كۆمەڵێك چێشتخانەیە لە واڵتە ئەوروپی و عەرەبییەكان بەناوی خۆیەوە.
ك��راوە بەراستی راگەیاندنی یەكێتی هەتا ئێستاش كە من ئەو گلەییەم لێی هەیە یەكێكە لە ڕاگەیاندنە راستگۆكان یەكێكە لەو راگەیاندنەی كە ناچار نەكرێ و نەی هێننە قسە لەڕەوشتی میدیایی الینەداوە ،تا ئێستا بە بڕوای من یەكێكە لەو راگەیاندنانەی كە بڕوات پێی هەبێت ئەگەر راستەقینانە میدیای یەكێتی بێت
36
و كەسانیدڵسۆز تر چاودێری بكەن. *ئەركی هونەر گەیاندنی رۆحی كۆمەڵگەیە ،ئەركی سیاسیش گەیاندنی گوتاری ماف و چەمكە جیاوازەكانی دیكەیە ،ئەم دوو ئەركە زۆر جیاوازن، تۆ بۆچی تێكەڵت كردن؟ نازانم تۆ ئەگەر وەك��و بێژەریئەڵێیت من پێت دەڵێم واقعێك منی
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
كرد بە بێژەر كە دوایی كارم بۆ كردو خۆم لەو بوارەدا پێگەیاند ،وەكو هونەر راستە بێژەری كارێكی هونەرییە لە چەند روویەكەوە لەهەمووی زیاتر تۆ وەكو ئەكەتەرێكی شانۆ وایت كە رۆڵ ئەبینی، كاری سیاسەتیش من پێشمەرگەی یەكێتی بووم و ئەندامی كۆمەڵە بووم ،دیارە من واقعەكە هەردووكیانی فەرز كردووە بەسەرما ،كە ئەندامێكی كۆمەڵە بووم لە بواری سیاسەت و پێشمەرگایەتیدا كارم كردووە ،دوای ئەوەش هەر واقعەكە فەرزی كردووە بە سەرما كە من ببم بە بێژەر لەبەرئەوە هەردوو كارەكەم بەیەكەوە ئەنجامداوە كە ئەمەش مایەی شانازی منە هەر یەكێك لە كۆمەڵگا دەست ئەداتە هەر كارو پڕۆژەیەكی سیاسەت و حزبایەتی بە بڕوای خۆی بۆ خزمەتی كۆمەڵگاو بۆ گەیاندنی دەن��گ��ی ك��ۆم��ەڵ و میلەتەكەیەتی، منیش هەر لەو بیرو ب��اوەڕەوە حەزم ك��ردووەو بوومەتە پێشمەرگەو پاشان بومەتە بێژەر ،هەردووكیانم بەوە زانیوە نەك لەدوو بواردا ،بەڵكو بتوانی لەهەموو ب��وارەك��ان��دا شارەزاییەكت هەبێ و بتوانی ه��ەم��وو ب��وارەك��ان كۆبكەیتەوە ،ئەگەر كەسایەتیت قبوڵی ئەوە بكات ،بەاڵم هەمووی لەخزمەتی كۆمەڵگاو لە خزمەتی بواری راگەیاندن و ب��ەرەو پێشەوە بردنیدا بێ ،هەر بۆ زانینی بەڕێزتان من پێش ئەوەی ببم بەپێشمەرگە لەهەڵەبجە لەتیپی پێشڕەوی شانۆداو لەتیپی مۆسیقای ش��ن��روێ و وەك شاعیرێكی الوی�ش لەچەندین كۆڕی شیعریدا بەشداربووم، بەشانازیشەوە ئەو رۆژگارانە بەشێكی پرشنگداری زێڕینی رابردووی ژیانمن. *ئەگەر هیچ كام لەم چوار شتەی كە وتم نەبوونایە ،ئەبوویت بە چی؟ ن��ازان��م ل��ەوان��ەی��ە ه��ەروەك��وپ��ێ��ش��م��ەرگ��ەی��ەك ل����ەو ه�����ەزاران پێشمەرگەیەی هاوڕێـم منیش هەر ب��ەك��اری پ��ی��رۆزی پێشمەرگایەتیەوە ل��ەدەزگ��ای��ەك ك���ارم ب��ك��ردای��ە ،یان واقیعی ژیانم كارێكی پێم بكردایە كە بەدڵنیاییەوە ئەو كاتەش كەسایەتی و خەباتی خۆمم ه��ەر بەگەورەیی ئەپاراست. * بۆچی دەڵێن هونەری رەسەن ؟ رەس��ەن یانی چی ؟ یانی كۆن ؟ یان یانی ئەو هونەرەی دابەشدەبێت بەسەر رۆحەكانداو دەبێتە رۆحی
گشتی؟ ،ئێمە بە چ خاڵێكی جەوهەری هونەری رەسەن و ناڕەسەن لەیەك جیابكەینەوە؟ لە بواری هونەردا شارەزاییەكیئەوتۆم نییە بتوانم پێناسەی ئەو پرسیارەی جەنابت بكەم ،بەاڵم هەموو كارێ كە م��رۆڤ ئەیكات پێش هەموو شتێك ئەبێ راستگۆ بێت ،هونەری رەسەن ئەو هونەرەیە كە لەگەڵ بیروبۆچوون و حەزەكانی كۆمەڵگادا یەكئەگرنەوە، دیارە هونەریش بەتایبەتیوەكهەموو بوارەكانیتر لەگەشەكردندایەوپێویستە رووی راستەقینەی كۆمەڵگا نیشان ب��دات ،چونكە هەڵسەنگاندنی هەر كۆمەڵگایەكلەهونەرەكەیەوە ئەكرێت. *دەمەوێ دوا پرسیارم بكەم ،بە بڕوای تۆ چ راستەهێڵێك هەیە كاری رۆژنامەنووسی ،سیاسی ،هونەری، بازرگانی بەیەكەوە ببەستێتەوە؟ فەیلەسوفێكی فەڕەنسی دەڵ��ێ :فرە كاری نیشانەی بێ كارییە ،ئەم قسەیە بۆ تۆ چی ئەگەیەنێ ؟ م��ن ئ��ەو ك��اران��ەی ك��ردووم��ەه��ەر یەكەی لە سەردەمێكی ژیانی خۆمدا كردوومە ،بەڕاستی كاتی خۆی كە پێشمەرگە ب��ووم ك��اری سیاسی و پێشمەرگایەتیم كردووە ،دوای ئەوە كە بوومەتە بێژەر كاری بێژەریم كردووە لە ڕاگەیاندندا ئەمانە هەر هەمووی سەردەمێك بووە لە تەمەنی من ،بۆ نمونە من لە تەمەنی( )17ساڵیمەوە بوومەتە پێشمەرگە دوای ئ��ەوە لە تەمەنی( )23ساڵی بوومەتە بێژەر ،هەتا تەمەنێكی زۆر لە بواری بێژەریدا بووم، دوای ئەوە كاری كەسابەت و بازرگانیم كردووە ،ئەمانە هەر هەمووی پلەیەك بووە لە پلەكانی ژیانی من ،هەموویم تێكەڵ ن��ەك��ردووە ب��ەی��ەك��ەوە ،هەر یەكەیان سەردەمێكی خۆی هەبووە كە توانیومە خۆمی تیا ببینمەوە ،پێموایە لەهەموو بوارەكانیشدا زۆر دڵم بە خۆم خۆشە كە توانیومە سەركەوتووبم كە توانیومە راب��ردووی��ەك بەجێ بهێڵم، ئێستاش ل��ەم ك��ارەم��دا بەهەمانشێوە كەسێكی بە رەوشت بم ،راستگۆ بم، كەسێكی دەستپاك بم ،كەسێك بم كە بتوانم لەم بوارەشدا وەكو كارەكانی ت��ر خزمەتێكی كۆمەڵگاكەم بكەم، بەشێوەیەك كە چۆن پێشمەرگانە ئیشی پێشمەرگایەتیم كردووە بەو شێوەیەش پێشمەرگانە ئیشی بازرگانی بكەم.
نەوال زوغبی سەرقاڵی چییە؟
نەوال زوغبی ماوەیەكی زۆرە بەهۆی سەرقاڵییەكانی خۆیەوە تاڕادەیەكی زۆر لەكارە هونەرییەكانی دابڕاوە ،ئەمە پاش ئەوە هات كە هونەرمەندی ناوبراو بە راگەیاندنەكانی راگەیاندبوو :ماوەیەكی زۆرە بە هۆی سەرقاڵیم بەكاری تایبەتی و سەفەركردنەوە لە كاری هونەری دابڕاوم ،بەاڵم ئێستا سەرقاڵی ئامادەكارییە بۆ دەركردنی ئەلبومێكی نوێ كە گۆرانی لوبنانی و خەلیجی و میسری لەخۆی دەگرێت.
چۆن خۆت لە هەڵوەرینی مووی سەر بپارێزیت؟
رۆژیار یەكێك لەو نەخۆشیانەی لە جیهاندا زۆر باوەو كاریگەری خراپی ك��ردۆت��ەس��ەر كەسە نەخۆشەكان، هەڵوەرینی م��ووی س��ەرە ،زۆرێ��ك ل��ەو نەخۆشانەی مووی سەریان بەشێوەیەكی زۆرو رۆژانە هەڵدەوەرێت ترسێكی زۆریان لەال دروستبووە كە قژیان بەتەواوەتی كەم ببێتەوەو كەچەڵ ببن! زانایانی زانكۆی شیكاگۆ لە ئەمریكا ،لە توێژینەوەیەكیاندا لەسەر سەد نەخۆش كە مووی سەریان بەشێوەیەكی نا سروشتی و رۆژانە هەڵدەوەرێت ،گەیشتوونەتە ئەو ئەنجامەی كە دەروونی ئەو كەسانە هۆكاری راستەقینەن بۆ زۆر هەڵوەرینی قژیان .ئەو زانایانە ئامۆژگاری ئەو كەسانە دەكەن كە مووی سەریان رۆژانەو بەشێوەیەكی زۆر هەڵدەوەرێت، چارەسەرە یەكەمینەكە بەپێی توێژینەوەكەی ئەوان تەنها ئەوەیە دەروونی خۆی هێمن بكاتەوەو نەیكاتە خووی هەموو چركەیەكی. بۆ ئەوەی لەو دڵەڕاوكێیەی موو هەڵوەرینیش دەرچیت و خۆت لە چارەسەر كیمیاییەكان بەدوور بگریت ،باشترین چارەسەر بۆ كێشەی پێست و هەڵوەرینی قژ ،پیاز بدە لە عەسارەی شەربەت و تا وەك و مەڵحەمێكی لێدێت، پاشان بیخەرە ناو ئەو شامپۆیەی كە سەرتی پێ دەشۆیت بۆ ماوەی ( )15رۆژ بەجێی بێڵە دواتر بەكاری بێنە یاخود هەنگوین و پیاز وەكو ماسكێك بەكاری بێنە بۆ قژ باشترین چارەسەرە بۆ هەڵوەرینی قژو بریقەدار كردنی.
كچه كوردێك دەگاتە ئەكادیمیای هێزە ئاسمانییەكانی ئەمریكا كەپر كچان و ژنانی كورد لە 20ساڵی راب��ردووداو بەهۆی ئەو هەلومەرجە لە ئازادی و گەڕان و سەفەر بۆ جیهان و هەڵبژاردنی ژیانی نوێیش لە سەرزەمین و واڵتانی تردا ،زۆر بەهرەو توانای نوێیان تێدا دەركەوتووەو بوونەتە مایەی شانازی ،بەتایبەتی كە ژنی كورد بەهۆی كەلتورو دابونەریتەكانی كۆمەڵگاوە زۆرجار لە شكۆو تواناكانی كەمدەكرێتەوە ،بەاڵم راستییەكەی ئەوەیە كە ئەگەر ئازادی و هەلومەرجی گونجاویان بۆ بڕەخسێت ئەوا دەتوانن تەعبیر لە تواناكانیان بكەن .خاتوو دێرین محەمەد-یش یەكێكە لەو ئافرەتانەی كورد. دێرین محەمەد كچە كوردێكی ب��اش��ووری كوردستانەو لەبنەڕەتدا خەڵكی گەرمیانە ،دێرین توانیویەتی وەك كەسێكی بەتوانا بگاتە بواری زۆر گرنگی خۆ سەلماندن كە ئەویش بواری خوێندنی ئەكادیمییانەیە لە بواری فرۆكەوانیدا .كەپر ئاگادارە كە ئێستا دێرین محەمەد لە قۆناغی یەكەمی ئەكادیمیای هێزی ئاسمانییە لە ویالیەتی كلۆرادۆ لە واڵتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاو قۆناغێكی گرنگی ئەو ئەكادیمییانەی بە سەركەوتوویی بڕیوە. ذمارة ( )24شوباتى 2014
37
ئامادەكردنی :ئەیاد بەرزان
(بیل گیتس)واز لە پۆستەكەی دێنێ كەسایەتی دیاری جیهانی (بیل گیتس) بەرێوەبەری گشتی گەورەكۆمپانیای تەكنەلۆژی (مایكرۆسۆفت) كە خاوەنی مێژوویەكی پڕ لە ئەزموونە لەدنیای تەكنەلۆژیدا واز لە پۆستەكەی دێنێت ،بە پێی هەواڵێك لە وتەبێژی كۆمپانیای مایكرۆسۆفت لەدوا كۆبونەوەی دەستەی بەڕێوەبەرانی كۆمپانیا (بیل گیتس) بە ڕەسمی وازی لەپۆستەكەی هێناو (ساتیا نادیال) لەشوێنی دانرا ،الی هەمـووان ئاشكرایە كە كۆمپانیای مایكرۆسۆفت بە درێژایی مێژووی بەرەو پێشچوونی تەكنەلۆژیا ڕۆڵێكی گرنگی هەبووە و بەبێ ماندووبون كاری كردووە بۆ بەرەو پێشبردنی كۆمپیوتەر و زمانی دروستكرنی پڕۆگرام( ،بیل گیتس) دامەزرێنەری كۆمپانیای (مایكرۆسۆفت)ەو هەر لەسەرەتای كاركردنیەوە بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیا بووەك چەند هەنگاوێكی گەورە و بەرچاو نراوە لەسەر دەمی (بیل)دا وەك دەستكەوتی سیستەمی كارپێكردنی كۆمپانیای مایكرۆسۆفت كە بە چەند زنجیرەیەك گۆڕانكاری بەسەردا هاتووەو لەئێستادا بە (ویندۆز )8.1كۆتای دێت ،هەروەها هەریەك لە خزمەتگووزاری (مایكرۆسۆفت ئۆفیس) و (سكایب) و (هۆت مەیل) و ...هتد ،بە شێوەیەك گەشەی كردووە كاریگەری تەواوی لەسەر سیستەمی كاركردنی فەرمانگە و شوێنە حكومییەكان هەبووە بەكارهێنەر كارەكانی لەرێگەی بەرنامەكی ئۆفیس كۆنتڕۆاڵ كردوە ،ئەمە جگە لەوەی كە مایكرۆسۆفت وای لە (بیل گەیتس) كرد كە چەند جارێك بە دەوڵەمەنترین كەسایەتی بناسرێت.
باشترین ( )10یاری ڤیدۆیی ئەكشن یاریە ئەلكترۆنیەكان یاخوود( یارییە ڤیدیۆییەكان) بە شێوەیەكی باڵو و دیار رۆژانە چەند كاتژمێرێك پێوەی سەرقاڵ دەبین و كاتمان دەبات ،پاش ئەوەی كە سیستەمی كارپێكردنی ئامێرەكان بەرەو پێشچوو كۆمپانیاكانی تاییەت بە بەرهەم هێنانی یارییە ئەلكترۆنیەكان شان بە شانی ئەو بەرەو پێش چوونە یاری تازە و گونجاویان بەرهەم دەهێناو دەیان خستە بازاڕەوە ،لە ئێستادا دووان لە دیارترین ئامێرەكان بۆ یارییە ڤیدیۆییەكان بریتین لە ()Xboxی كۆمپانیای (مایكرۆسۆفت) و ()Playstaionی كۆمپانیای (سۆنی) كە بە شێوەیەكی زۆر باڵو بە قۆناغی جیا جیا پەرەیان بە ئامێرەكەیان داوە و توانیویانە كەلێنێكی باش پڕ بكەنەوە لە دنیای بەرەو پێش چوونی یارییەكاندا ،بە پێی سەرژمێرییەك لە وێب سایتی ()techarabiی كە بۆ یارییە ئەكشنەكانی ئەم دوو ئامێرە كراوە تیایدا 10لە باشترین یارییەكان دیاری كراوە لە ڕووی كوالێتی و بەكارهێنان و دیزاینەوە ،ئەنجامی سەر ژمێریەكە بەم ڕیزبەندیە بووە یاری ( )Whatch dogsلە پلەی یەكەمدایە و ( )tomb raiderلە پلەی دووەم و( )3 Crysisلە پلەی سێیەم پلەكانی تریش بۆ (The Last of Us , Tom Clancys Rainbow، The Walking Dead ، Tom )Gears of War ,3 Clancys Splinter Cell،Dead Spaceلە ڕووی بەكار هێنانەوە یاری ( )tomb raiderزۆر ترین بەكارهێنانی هەبووە بەتایبەت لەم ڤێرژنەی دوایدا .
فەیسبووك لە( )Paperدا ! تۆڕی كۆمەاڵیەتی جیهانی فەیسبووك لەتازەترین هەنگاویدا ئەپلیكەیشنێكی نوێی بەناوی ( )Paperبۆ سیستەمی ()IOS بەرهەمهێناو خستیە بازاڕی تایبەت بەو سیستەمە ،دوای ئەوەی كە لەچەند وێ��ب سایتێك بەشێوەیەكی ئەزموونی بەرنامە تازەكەی فەیسبووك پیشانی بەكارهێنەران درا بۆ بەرچاوڕوونی و هەبوونی زانیاری پێشوەخت لەالیەن بەكارهێنەرانەوە ،لەئەنجامدا بەشێوەیەكی فەرمی ئەپلیكەیشنەكە خرایە بازاری ()App Store ی تایبەت بە سیستەمی ( ،)IOSئەپلیكەیشنەكە بەكاردێت بۆ بەڕێوەبردنی ئەكاونتی تایبەت فەیسبووك ،بەاڵم بە شێوەیەكی زۆر نایاب دیزاین ك��راوەو جووڵەو ئەنیمەیشنی ن��اوازەی تێدا بەكار هاتووە ،ئەمە جگە ل��ەوەی كە بە شێوەیەكی بنەڕەتی گۆڕانكاریی كراوە لەشێوازی كردنەوەی پەیج و ماڵپەڕەكاندا، خزمەتگوزارییەكی تریش لەئەپلیكەیشنی ( )Paperدا بریتییە لەهەبوونی بەشێكی تر جگە لەهەواڵی تایبەت بە ئەكاونتی كراوە كە تیایدا بەكارهێنەر دەتوانێت چەند جۆرێك لەهەواڵی تر كارا بكات و ڕۆژانە ئاگای لەتازەگەری و پێشهاتەكان بێت،
38
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
بۆ نموونە ئەگەر بەشی ( )Techزیاد بكرێت ئەوا بەكارهێنەر هەموو هەواڵێكی ئاگادار دەبێت لەهەموو هەواڵێكی تەكنۆلۆجی چەند بەشێكی تریشی تێدایە وەك (بازرگانی ،هونەری ،فیكری .....هتد) ،هەر لەسەرەتای باڵوبوونەی ئەپلیكەیشنەكە بە شێوەیەكی زۆر نایاب پێشوازی لێكراو لەسەعاتی یەكەمیدا ()2424 كەس داونلۆدی ئەپلیكەیشنەكەیان كردوو لەبەشی ()Review تایبەت بە ئەپلیكەیشنەكە سەرنج و تێبینی خۆیان ئاڕاستەی كۆمپانیا كرد ،بە بۆچوونی زۆربەی شارەزایان ئەم بەرنامەیە بۆتە جێگرەوەی هەردوو ئەپلیكەیشنی پێشووی كۆمپانیا بە جۆرێك كە بەكارهێنەر دەتوانێت تەنها لەرێگەوی ئەپلیكەیشنە تازەكەوە كۆنتڕۆڵی ئەكاونتی تایبەتی خۆی بكات و هەروەها سەرجەم نامەو خزمەتگوزاریەكانی تر بەكاربێنێت لەكاتێكدا لەڕابردوودا پێویستت بە دوو ئەپلیكەیشن دەبوو بۆ ئەم كارە ،بەكارهێنەران چاوەروانی دەرچوونی هەمان ئەپلیكەیشنن بۆ سیستەمەكانی تری كارپێكردن هەروەها ئەم هەنگاوەی كۆمپانیا بە پێدانی بەرگێكی نوێ بە فەیسبووك دەزانن.
بەرنامەیەك هەستەكان دەخوێنێتەوە كۆمپانیایەكی ئەمریكی گەشەی بە بەرنامەیەك داوە كەتوانای خوێندنەوەی هەستەكانی هەیە لە ڕێگەی بینینی ڕووخساری مرۆڤەكەوە ،ئەم ئەپلیكەیشنە لە ڕێگەی كامێرایەكی ئاساییەوەو بەهۆی بینینی ڕووخساری بەكارهێنەر دەتوانێت دەستنیشانی بكات ئایە بەكارهێنەر هەست بە (خۆشی یان غەمگینی یان توڕەیی یان هێمنی )بكات وەهەروەها دەتوانێت پێكەنینی ساختەش دەستنیشان بكات ،بە پێی وتەی دیزاینەری پڕۆگرامەكە (ماریان بارتلیت) بەرنامەكە لە رێگەی بینیی ڕووخساری بەكارهێنەرەوە دەتوانی شەپۆلی گرژی و ڕوونی ڕووخسار و لێكدانەوەی بۆ بكات ئەنجامەكەی بە ڕاپۆرتێك پیشان بداتك هەروەها بارتلیت ئەوەشی خستەڕوو ئەم بەرنامەیە سوودێكی زۆری هەیە بۆ دەستنیشان كردنی ئەو هاواڵتیدانەی كە گومانی توشبوون بە نەخۆشیی خەمۆكییان لێ دەكرێت ،هەروەها پێشبینی دەكرێت كە لەداهاتوودا بەرنامەیەكی لەم جۆرە لەسمارت فۆنەكانیشدا جێگیر بكرێت بۆ ئەوەی بە پێی مەزاجی بەكارهێنەر مامەڵە بكەن و یارمەتیدەر بن بۆ هێور كردنەوەی دەروونی .
()Ultrabookی نوێ لە (سۆنی)ەوە كۆمپانیای س��ۆن��ی یابانی بۆ ك��اری تەكنەلۆژی ئەلترابووكێكی نوێی لە زنجیرەی (سۆنی ڤایۆ) بەرهەمهێنا بەناوی (سۆنی ڤایۆ پڕۆ)، زنجیرەی (ڤایۆ) یەكێكە لەزنجیرە سەركەوتو،ەكانی كۆمپانیای سۆنی، لەم بەرهەمە نوێیەشدا وشەی (پڕۆ) ی خستە پاڵ وشەی (ڤایۆ) بۆ ئەوەی بەرهەمەكەی زووتر بناسرێت بەو پێیەی وشەی (پڕۆ) لەالیەن هەموو كۆمپانیاكانەوە بەكاردێت بۆ دیاترین و باشترین و نایاب ترین بەرهەمەكانیان، سۆنیش بەهەمان ئاراستە ك��اری ل��ەس��ەر ئامێرەكەی ك���ردووەو بە شێوەیەكی ت��ەواو كوالێتی ب��ەرزی بەخشیووە بەم بەرهەمە نوێیەی، ئامێرەكە بە شێوەیەكی سەرنجڕاكێش دی��زای��ن ك��راوە و ڕازێ��ن��راوەت��ەوە، شێوەی كیبۆرد و شاشەو تەنكی الپتۆپەكە گرنگی پ��ێ��دراوەو زۆر بە جوانی بەرهەم هێنراوە لەگەڵ ئەوەشدا خ��اوەن كوالێتیەكی زۆر ب��ەرزە ل��ەڕووی پارچەو پێكهاتەو ه��ەروەه��ا ب��ەرن��ام��ەو سیستەمی كارپێكردنیش ،بەرهەمەكەی سۆنی بە سیستەمی كارپێكەری (Windows ).8ك���اردەك���ات ،پڕۆسیسەرەكەی
لەجۆری ()Intel dual-core i7ەو بە خێرایی ( )1.5گێگا هێرتز داتاكان شی دەكاتەوە ،قەبارەی ڕامەكەی ( )8گێگا بایتە ،زەینی هەڵگرتنی داتاكانی ( )500گێگا بایتە ،كێشەكەی 1.06كیلۆ گرامە ،خزمەتگوزاریی
( )NFCتێدایە كە یەكێكە لەتازەترین و خێراترین ڕێگاكانی ئاڵووگۆڕكردنی دات���ا ،شوێن و دەرچ���ەی ()USB و ()HDMIی و دەرچ���ەی ()SD كارتی هەیە ،باترییەكەی بۆ ماوەی 8كاتژمێر دەتوانێت ك��ار بكات،
دووجۆر حەجـمی شاشەی هەیە ()15 ئینج و ( )13ئینج كە هەردووكیان بە سیستەمی تەچ كاردەكەن لەبەر ئ���ەوەی سیستەمی كارپێكردنیان پشتگیری لە تەچ دەكات ،نرخی ئەم ئامێرە 1800دۆالری ئەمریكییە .
ذمارة ( )24شوباتى 2014
39
یارا بە خەلیجی گۆرانی دەڵێت
خانمە هونەرمەندی شۆخ و شەنگی لوبنانی یارا ،لەسەر بانگهێشتامەیەكی تایبەتی بەشداری لە ئاهەنگێكی بوك و زاوای كوەیتی دەكات، ێ راگەیاندن ،هەروەها خۆشحاڵی خۆی یارا بە جلوبەرگە سەرنجڕاكێشەكەیەوە ساڵوی بۆ هەواداران و گوێگرانی ناردو كارە نوێیەكانی پ بۆ بەشداری لەو ئاهەنگەدا دەربڕی و چەندین گۆرانی كوەیتی خەلیجی پێشكەش بە ئامادەبووانی ئاهەنگەكە كرد.
بە شوودانی كچانی سوریا لە توركیا، دەبێت بە بازرگانی! هێمن خۆشناو درامای ئەو ژنانەی لە ترسی شەڕ لە سوریا پەنا دەبەنە بەر توركیا كۆتایی پێنایێ .كچە گەنجەكانی سوریا كە ژمارەیەكیشیان كوردن بەهۆی كێشەی ئابووری و ئاسایش بەرامبەر بە نەخت بە شوو دەدرێن .هەوێى سوری بە تایبەتی لە ئورفا پەرە دەسێنێت. دەستەواژەی »:كچانی سوریا زۆر باش ئاگاداری مێردەكانیانن ،خزمەتی پیاوەكانیان دەكەن» بۆتە وێردی سەر زمانی بەشێكی زۆری پیاوانی ئورفا و دەوروبەری .ئەمە قسەی ژنە چاالكوانێكی ئەو ناوچەیەیە .كە بە هۆی هەستیاری ئەو مەسەلەیە نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت .بووكە سوریيەكان بەر لە قەیرانی
40
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
سوریاش لەالیەن پیاوانی ئەو ناوچەیە لە هەڕمێن بوون .بەاڵم لە دوای قەیرانی سوریا دیاریدەی هاوسەرگیری لەگەڵ ژنانی دووەم و سێیەم لەگەڵ كچانی سوریا سەریهەڵداوە .بە گوێرەی یاساكانی توركیا پێویستە هەموو هاوسەرگیریەك لە رێگای دادوەرەوە بكرێ ،بەاڵم ئورفەیيەكان پەنا دەبەنە بەر مەالكان بۆ ئەو مەرامە ،كە ئەمەش نهێنیەكە هەمووان دەیزانن ..چاالكوانە ژنەكە لەوبارەیەوە دەڵێت »:ئەم كارە بە نهێنی دەكرێت ،دەرفەت نادەن دەزگاكانی راگەیاندن بیزانن ،بەاڵم لەالیەنە پەیوەندیدارەكانیش لە بەرامبەری بێ هەڵوێستن .پێویستە مەالكان ئاگادار بكرێنەوە كە ئەو كارە نەكەن».
ئەساڵە نەسری و بانگەواز
ئەساڵە نەسری لەسەر پەیجی تایبەتی خۆی لە فەیسبوك و تویتەر ،نووسینێك باڵودەكاتەوەو ئاماژە بەوە دەكات هەقی خۆیەتی هەر كەسێك قسە دەكات و ئاراستەی خەڵكی تری دەكات ،پێویستە پێش هەموو كەسێك خۆی جێ بەجێی بكات ،ئاواتەخوازیش بوو كە تەنها خەڵكی بە قسەكردنەوە خەریك نەبن و كردارو كاری باشیشی لەگەڵ بێت ،ئەم وتەو نوسینانەی ئەو هونەرمەندە بەناوبانگە لێكدانەوەی جیاجیای بۆ كرا.
ئەو چاالكوانە لە درێژەی قسەكانیدا دەڵێت »:ئەو ناوچەیە نەریتی عەشیرەتی هێشتا تیادا ماوە .بۆیە ژنان ناتوانن رێگری لە پیاوەكانیان بكەن تا هاوسەرگیری تر نەكەن .ئەگەر ئەو كارە بكەن ئەوە رووبەڕوی زەبر و زەنگ دەبنەوە .ناتوانێ وەكو شارەكانی تری توركیا لە مێردەكەی جیابێتەوە .ئ��ەو ژن��ان��ە ل��ە راب���ردوودا رووب�����ەڕوی ف��ش��اری خ��ەس��ووەك��ان��ی��ان دەبوونەوە ،ئەمڕۆش رووب��ەڕوی فشاری هەوێكانیان دەبنەوە». جیاز و زێڕیان ناوێ هۆكارێكی تر كە وایكردووە پیاوانی توركیا بە جۆش حەز لە هاوسەرگیری لەگەڵ سووریەكان بكەن ،تێچوونی كەمی زەماوەندە .سەرچاوەكان كەم خەرجی ئ��ەو پڕۆسەیە پشتڕاست دەك��ەن��ەوە. كوردێكی سوری بە ناوی (ف .ح) كە م��اوەی ساڵێكە لەگەڵ خێزانەكەی لە ئورفا دادەنیشێ و ئێستا لە هەرێمی كوردستان لەگەڵ كۆمپانیایەك كاری بیاناسازی دەكات دەڵێ »:هاوسەرگیری لەگەڵ كچانی سوریا بۆتە شتێكی باو لە ئورفا .بەر لە دوو ساڵی تێچوونی هاوسەرگیری نزیكەی 5000دۆالر بوو. بەاڵم ئەمڕۆ تەنیا هەزار دۆالر خەرجی هاوسەرگیریێكە». نەریتی نەخت وەرگرتن لە ئورفا هێشتا ماوە ،بڕەكەشی لە نێوان 2000 – 3000دۆالرە .ئ��ەو كرێكارە ك��وردە سوریە دەڵێ »:ئەوە وەكو میوە كڕێنە، سێو هەیە كیلۆی بە دوو هەزار دینارە سێویش هەیە بە سێ هەزار دینارە ،دیارە ئەوە دووەمینیان جوانتر و تامخۆشترە. نەختی ژنانیش لەو ناوچەیە بە گوێرەی جوانی و تەمەن دەگۆڕێت». دكتۆرێكیش لەوبارەیەوە دەڵێت»: بە داخەوە پێوانەی ( تەمەن ) ژمارەی بووكە منداڵەكان زیاتر دەك��ات» .ئەو دكتۆرە لەلێدوانێكیدا پێیوایە »:ئەو كچانەی لە سوریا دێن ،لە تەمەنی 14 – 15ساڵی دەبنە دایك .لەبەر ئەوەی تێچوونی هاوسەرگیری كەمە ،پیاوانی ئێرە لەگەڵ كچانی سوری هاوسەرگیری دەكەن مەرامیش لێرە زیاتر پەیوەندیی سيكسيه نەوەكو پێكەوەنانی خێزان. چونكە كچە سوریيەكان نه داوای جیاز دەكەن و نە داواى زێڕ .كەواتە ویستی كچانی سوریا بە هەموو شێوەیەك بۆ هاوسەرگیری لەگەڵ پیاوانی ئێرە لە
خۆشی نەریتی كۆمەاڵتی ئێرە دەچێت. زۆر بە ئاسانیش دەتوانن مەال بدۆزنەوە ئەو كارەیان بۆ بەڕی بكات». ئەو دكتۆرە لە درێ��ژەی قسەكانیدا دەڵێت »:بەشێك لەو پیاوانەی ژنیشیان هەیە ،دەچ��ن لەگەڵ خێزانی كچێك رێكدەكەون و ب��ووك دەبەنە ماڵەوە، حساب بۆ ژن��ی یەكەمین ناكەن .ژنی یەكەمینیش ب��ە گشتی ل��ەب��ەر ئ��ەوەی نەخوێندەوارن و بیمەی كۆمەاڵیەتیان نیە وەكو ئەمرولاڵی رەزای حەق خۆیان بێدەنگ دەكەن».
پارەت نیە كچەكەت بدە ئەو كچانەی بەسەر هەوێ دەچن بێچارەن ،چونكە زۆرب���ەی ئ��ەو كچە سوريیانە لە ناچاری بەشوو دەدرێ��ن. خێزانی ئەو كچانە كە بەهۆی شەڕ لە توركیا گیرساونەتەوە ،لەبارێكی نالەباری ئابووری ژی��ان بەسەر دەب��ەن .نەماڵ، نە ئیشیان هەیە .خێزانەكانیان نیگەرانە نەوەكو شتێك بەسەر كچەكانیان بێ، بۆ ئ��ەوەش چ���اوەڕێ دەك��ەی��ن نسیبی كچەكانیان لە توركێك هەڵبستێ .ئورفا شارێكە لەهەموو شارەكانی تر پەنابەرانی سوریا لێی گیرساوەتەوە .چاالكوانێكی ژن لە رێكخراوی ماڵی ژیانی ژنان كە بە رێكخراوی ئەمینە خانم ناسراوە ،دەڵێت ئەو ژنانە بەدەست چەند كێشەیەكی
كۆمەاڵیەتی دەناڵێنن »:باری دەروونی ژنانی سوریا خراپە .فرە ژنی لە زیادبوون دایە .ژنەكان نیگەرانن ،پرسیاری بۆچی هاتینە ئێرە لەخۆ دەكەن؟ .بازاڕی ژن هێنان دروستبووە ،لە ئورفا بە ئاشكرا بەرامبەر بە پارە هاوسەرگیری دەكرێت». ئەو چاالكوانە دەڵێت خێزانێك نەیتوانیووە كرێی خانووەكەی كە 350دۆالرە بدات، بۆ ئەوە خاوەن خانوو پێیگووتوە »:لە جیاتی كرێ كچەكەتم بدەرێ». بەهۆی ش��ەڕی ناوخۆی سوریا كە ماوەی سێ ساڵە درێژەى كێشاوه ،زیاتر
لە دوو ملیۆن و 300هەزار هاوواڵتی ئەو واڵت��ە پەنابەر ب��ووە .بە گوێرەی ئاماری نەتەوە یەكگرتووەكان ژمارەی پەنابەر سوریەكان ئەوانەی ناویان تۆمار ك��راوە و لە كەمپەكان دەژی��ن نزیكەی 600هەزار پەنابەرن .بەاڵم ژمارەیەكی زۆر لە پەنابەرانی سوریا لە توركیا لە شارەكانی توركیا دەژین ،بۆیە هەر دیسان بە گوێرەی نەتەوە یەكگرتووەكان ژمارەی ت��ەواوی پەنابەرانی سوریا لە توركیا ملیۆنێك پەنابەری تێپەڕاندووە كە %75 ئەو پەنابەرانە ژن و منداڵن. بەاڵم پەنابەرە سورییەكان ئەوانەی لە شارە توركیيەكان دەژین بە نەبوون هەژمار دەكرێن .نە ناسنامەیان هەیە، نە مافەكانیان وەكو پەنابەر پارێزراوە.
بە گوێرەی یاسای كۆماری توركیا ئەوانە (میوانن) .هەرچەندە دەستەواژەی میوان دەستەواژەیەكی خۆشە و دڵنەوایی دەداتە م��رۆڤ ،ب��ەاڵم ئەو میوانانە زەحمەتی دەبینن لە دۆزینەوەی شوێنی حەوانەوەو كاركردن و پ���ەروەردە .وەك��و زۆرب��ەی شەڕەكانی تر قوربانی هەرە گەورەی شەڕی ناوخۆی سوریا ژن و مندااڵنن. مەیرا كچێكی سوریايه و لە ئورفا هاوسەرگیری كردووە .لە لێدوانێكی بۆ رۆژن��ام��ەی میللیەتی توركی دەڵێت»: پیاوانی سوری نەیاندەتوانی ژنەكانیان
هەڵبخەڵەتێنن ،ب��ەاڵم پیاوانی توركیا هەموو جۆرە درۆ و دەلەسەیەك دەكەن ت��ا كچە سوریيەكان هەڵبخەڵەتێنن. ژمارەیەكی زۆر پیاو هەیە دەخ��وازێ ل��ەگ��ەڵ كچانی س��وری هاوسەرگیری بكات ،بەاڵم %90ئەو پیاوانە درۆزنن. دەڵ��ێ��ن ب��ارودۆخ��ی ئابووریمان باشە و هاوسەرگیریمان ن��ەك��ردووە ،دوای هاوسەرگیری دەردەكەوێت كە ئەو پیاوە منداڵەی هەیە و ژنی هەیە .لە ئەنجامدا كچێكی 22-20ساڵی هەڵخەڵەتاندووە، ئەو كچە سووريیە كە بووكی تەنیا چەند مانگێكە یان ناچار دەبێت بگەڕێتەوە ماڵی باوكی ،یان ناچارە سەر بە هەوێ ژیان بەسەر ببات .باشە ئەو چی دەكات ئەگەر كەسێك كچەكەی ئەو هەڵبخەڵەتێنێ». ذمارة ( )24شوباتى 2014
41
حسێن جسمی هاوكاری منداڵە ئاوارەكان دەكات
حسین جسمی ،گۆرانی بێژی ئیماراتی ،بەشداری لەئاهەنگێكی خێرخوازیدا دەكات لە واڵتەكەیدا ،ئەوە ئاهەنگەش كە لەواڵتی ئیمارات سازكراو جسمی بەشداری تێدا كرد ،ئامانج خزمەتكردن و یارمەتیدانی منداڵی ئاوارە سوورییەكانی ناو ئیماراتە ،وەكو زانراویشە ئەم جۆرە هەڵمەتانەی واڵتی ئیمارات بۆ كركردنەوەی یارمەتی بۆ ئاوارە سوورییەكان بەردەوام دەبێت.
فایەق بێكەس.. دەچێتەوە سەرای سلێمانی! شەم گەزیزە فایەق بێكەس ،كچی شاعیری گەورە فایەق بێكەس ،لە «كەپر»ەوە داوای ئەوە لە سەنتەرو دەزگا رۆشنبیرییەكان دەكات با شاعیرو رۆشنبیرەكانی كورد چ لە ئێستاو چ لەڕابردوودا ون نەبن و لەڕێی دیدارو میهرەجانە ئەدەبییەكانەوە یاد بكرێنەوەو لێكۆڵینەوەی نوێ لەسەر بەرهەمەكانیان بكرێت .لە هەمانكاتدا گلەیی لەوە دەكات و پرسیاری ئەوە دەكات بۆچی تائێستا دیدارێكی ئەدەبی بۆ فایەق بێكەس-ی باوكی نەسازێندراوە؟ خاتوو گەزیزە لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ «كەپر» دەڵێت :بێكەس ،بەدەر لەوەی كە شاعیرێكی چاونەترس و چەندین شیعری لە بواری كوردایەتی و كۆمەاڵیەتیدا هەیە ،لەهەمانكاتدا پەروەردەكارو چاكسازێكی كۆمەاڵیەتیش بوو، مێژوو ،بەڵگەكانی مێژوو ،ئەوەیان بۆ یەكالكردوینەتەوە كە دوژمنانی كوردی ترساندووەو ب��ەرەوڕوو قسەی پێوتوون .خاتوو گەزیزە، ئەوەشی پێووتین كە دەبوایە تائێستا چەندین لێكۆڵینەوەو توێژینەوە لەسەر شیعرە سیاسی و كۆمەاڵیەتی و دڵدارییەكانی بێكەس بكرایە، وەكو خۆی وتی :بۆ نەكراوە نازانم بۆچی نەكراوە؟ لەكاتێكدا كە بینای سەرای سلێمانی نوێ كراوەتەوەو دەكرێتە مۆزەخانە ،لەناو حەوشەی سەراداو لەو شوێنەى كە فایەق بێكەس-ی شاعیری تێدا بریندار كراو و دەستگیركرا ،پەیكەرێك بۆ ئەو شاعیرە گەورەیە دروست دەكرێ .خۆپیشاندانەكەی بەردەركی سەرا ،لە (6ی ئەیلولی )1930بەرپا كرا كە چەندین خۆپیشاندەر لەو رووداوەدا شەهیدو بریندار بوون ،فایەق بێكەس-یش یەكێك لەڕێكخەرانی ئەو خۆپیشاندانە بووە .الیەنی پەیوەندیدار تا ئێستا بەشێوەیەكی فەرمی بۆ دانانی ئەو پەیكەرە وەاڵمی بنەماڵەی فایەق بێكەس-یان نەداوەتەوە داخۆ لەو جێگایەداو لەناو حەوشەی سەرادا دایدەنێن یان نا؟ خاتوو گەزیزە ،لەسەر دروستكردن و دانانی ئەو پەیكەرەی باوكی دەڵێت :ئەو پەیكەرە لەسەر ئەركی شێركۆ بێكەس-ی برام دروستكراوەو هونەرمەند بەیان مانی دروستیكردووە لە برۆنز، ئێمە پێمانخۆشە لەو جێگایەدا دابنرێ كە باوكمانی تێدا بریندار كراوەو تیاشیدا دەستگیر كراوە ،چونكە هەم لەڕووی سیاسی و هەم لەڕووی رۆشنبیریشەوە مانایەكی گەورە دەدات بە مێژووی سیاسی و ئەدەبیمان و هەم ئەو خۆپیشاندانەش كارەسات و رووداوێكی گەورەیە لەناو مێژووی سیاسیماندا كە باوكم یەكێك لەڕێكخەرانی ئەو خۆپیشاندانە بووەو دواجاریش دەستگیركراوە.
42
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
شیرین و نەوال
شیرین عەبدولوەهاب-ی گۆرانی بێژی ناوداری میسری ،وەكو هەمیشە خۆشەویستی و رێزی تایبەتی خۆی بۆ هاوڕێ و هاوپیشەكەی خۆی نەوال زوغبی دووپاتكردەوە ،ئەم دەربڕینی خۆشەویستییەی شیرین بۆ نەوال زوغبی لەدوا بەرنامەی زە فۆیسی ئێم بی سیدا هات، پاش ئەم وتانەی شیرین رۆژنامەكان پرسیاری ئەوە دەكەن كە ئاخۆ پاش ئەو خۆشەویستییەی ئەو دوو هونەرمەندە چاوەڕوان دەكرێت پێكەوە گۆرانی بڵێن.
خەو لە ناخی تاشەبەردەكان ئا /سۆما شتێكی سەرنجڕاكێشە كە مرۆڤەكان بتوانن بگەڕێنەوە سەردەمی ژیانی ئەشكەوت و ئەگەر بۆ ماوەیەكی كەمیش بێت ئەزموونی ژیانی ئەشكەوت و ژیان لەناو قواڵیی تاشەبەردەكان تاقی بكەنەوە. لە یەكێك لە الدێییەكانی سەر بە شاری تەورێزی ئێران بەناوی (كەندوان) ،هوتێلێكی نێودەوڵەتی تایبەت دروستكراوە كە بە سێیەمین هوتێلی بەردینەی جیهان دادەندرێ، بەناوی هوتێلی (اللە)ی كەندوان ،ئەم هوتێلە 40ماڵی بەردینی تێدایە كە بە شێوەیەكی هەڵكەندراو لەناو ناخی تاشەبەردی سروشتی دروستكراون ،هەر ماڵێك بریتییە لە ژووری نووستن و چاكوزی و هۆڵی دانیشتن. ئەم هوتێلە لە زستاندا سیستەمێكی گەرمكەرەوەی بۆ دانراوە لە عەرزەكەوە و بە هاوینیش بەهۆی دیزانی پەنجەرەكانی و ئاوهەوای سرووشتی ئەو شوێنە پێویستی بە فێنككەرەوە نییە. ئەم هوتێلە جگە لە رێستۆرانت و مینی باڕ بە شێوەیەكی بەردەوام خواردەمەنی ئێرانی و بیانی تێدا دەستدەكەوێ ،سەبارەت بە نرخی ئەم هوتێلەش ،نرخێكی زۆر گونجاوی هەیە كە دەكاتە نزیكەی 70دۆالری ئەمریكی بۆ هەر ماڵێك لەو ماڵە ئامادانەی ئەوێ.
ذمارة ( )24شوباتى 2014
43
راغب عەالمە لە كوەیت
راغب عەالمەی لوبنانی و هونەرمەندی گۆرانیبێژ ،لە واڵتی كوەیت كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی ساز دەكات و ساڵوی بۆ هەوادارانی خۆی نارد ،هەر لەو كۆنگرە رۆژنامەوانییەدا عەالمە ریكالمی خۆی بۆ عەترێكی تایبەتی ژنانە كرد بەناوی(حب الكبیر) كە ناوی گۆرانییەكی هونەرمەند خۆیەتی.
ئەو یاریزانەی بەبێ دابڕان لەخزمەت وەرزشدایە زۆرن ئەو كەسانەی بۆ ماوەی سااڵنێك وەرزشیان كردووەو پێیەوە سەرقاڵ بوون ،بەاڵم دواتر بەهۆی سەركەوتنی تەمەن و سەرقاڵبوونیان بەبژێوی ژیانەوە ،دابڕاون و لێی دوور كەوتوونەتەوە ،لەبەرامبەردا كەسانێك ئەگەرچی تەمەنی وەرزشییان بەسەر چووە ،بەاڵم بەشێوازێكی دیكە خۆیان بۆ خزمەتی وەرزش تەرخانكردووە. ئیسماعیل مەحمود ناسراو بەشێخە ،هەر لەتەمەنی منداڵییەوە لەڕێگای تیپی وەرزشی خوێندنگاكەیەوە دەستی بەوەرزش كردووە ،دوای پەیوەندیكردن بەتیپی تیشكۆ كە وەك یاریزان كاری تیادا كردووە ،هاوكات پاش تەواوكردنی خوێندن لەهەمان تیپدا بۆ ماوەی سااڵنێك دەبێتە راهێنەر ،ئیدی لەگەڵ دەرچوونی ژمارە سفری رۆژنامەی كوردستانی نوێدا پەیوەندی بەڕۆژنامەكەوە دەكات و كاری پەیامنێرییان وەرزشییان بۆ دەكات و دەبێتە رۆژنامەنووسی وەرزشی و تائێستاش بەردەوامە بەپلەی دەستەی نوسەرانی رۆژنامەكە .بەباشمان زانی لەدیمانەیەكی گۆڤاری كەپردا باسێك لەوێستگەكانی ژیانی ناوبراو بكەین. سازدانی ،هەورامان كامەران
ئیسماعیل مەحمود،
تەمەنێك لەنێوان وەرزش و كاری رۆژنامەوانیدا *سەرەتا با بپرسین شێخە كێیە ؟ ناوی تەواوم ئیسماعیل مەحمود محەمەدە ،ساڵی 1957لەگەڕەكی مەڵكەندی لە سلیمانی لەدایكبووم ،دەرچووی پەیمانگای تەكنۆلۆجی بەغدام ساڵیخوێندنی ،1983-1982ئێستاش ئەندامی دەستەی نووسەرانی رۆژنامەی كوردستانی نوێم و سەرپەرشتیاری ستادیۆمم. *لەكەیەوە دەستت بەوەرزش كرد ،و لەساڵی چەند بوو لەچ یانەیەكدا بوو؟ هەرلە منداڵییەوەو لەبەر ئەوەی مامێكم بە ناو عوسمانی شیخ محەمەدە وە سااڵنی شەستەكان و حەفتاكان لە بواری وەرزشدابووەو گۆڵچی تیپی تۆپیپێی یانەو هەڵبژاردەی سلیمانی بووەو یاریزانێكی زۆر باشی یاریی باسكەش بووە ئەوە وایكرد كە منیش وەرزشم خۆشبوێت. جگە لەوەش وەرزش و خۆشەویستی وەرزش ئەگەر ئارەزوی خۆیشتی تیادا نەبیت لە ناخدا چەكەرە ناكات ،بۆیە حەزی خۆم و رۆڵی مامم و جوانی و مەزنی
44
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
صابر روباعی چاوەڕوانە
صابر روباعی هونەرمەندی تونسی ،لەچاوەڕوانییەكی زۆردایە بۆ ئەوەی منداڵەكەی لە ژنی دووەمی بێتە دنیاوەو رایگەیاندووە كە ئێستا ئەو لە چاوەڕوانییەكی زۆردایە كە مناڵەكەی لە ژنی دووەمی بێتە دنیاو لەدایك ببێت ،هەروەها راشی گەیاندووە كە چاوەڕێی ئەلبوومە نوێیەكەیەتی تەواو ببێت ئەویش بچێتە بەر گوێی هەوادارانی ،روباعی ئەلبوومە نوێیەكەشی بە منداڵی دووەم ناوبردوو هیوای خواست كە هەردوو منداڵەكەی بە زوویی لەدایك ببن.
شاری سلێمانی سێ یانەی وەرزشی زیاتر هەڵناگرێت وەرزشیش هەرسێكیان لە ناخمدا بوون بەهۆی ئەوەوی من و وەرزش ئاوێتەی یەكترببین. لەسەرەتای سااڵنی حەفتاكانەوە تێكەاڵوی وەرزش ب��ووم و لەتیپی تیشكۆی ئ��ەو س��ەردەم��ەی گەڕەكی مەڵكەندییەوە وەك یاریزانی تۆپی پێ و باسكە خۆم بینیوە .دواتریش ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی زی��ات��ر ل��ە قۆناغی ناوەندی و دوا ناوەندیدا لە ئامادەیی سەاڵحەدین لە یاریەكانی تۆپی پێ و بالەو باسكەدا ب���ەردەوام ب��ووم. هەرچی بۆ یانەیە نەگەیشتومەتە یانە تا یاریزانی یانە بم تەنیا یاریزانی تیپی تیشكۆ بووم بۆ ماوەی نزیكەی 8ساڵ، ئەوەش هۆكاری خۆی هەیە ،بەكورتی ئەوەیە كە ئەو سەردەمە وەك ئێستا نەبووە چەند یانەیەك لەسلێمانیدا هەبێت ،تەنیا یەك یانە هەبووەو یەك یانەش حەزی وەرزشكارانی شارێك تێرناكات و ئەوە وادەكات زۆر كەسی بەهرەمەند لە چوونە یانەو بوون بە یاریزانی یانە بێ بەش بكات. سااڵنی هەشتاكان و باشتر بڵێم ساڵی 1983پ��اش ئ��ەوەی خوێندنی پەیمانگای تەكنۆلۆجی بەغدام تەواو ك��رد ئیتر وازم لەیاریكردن هێناو وەك راهێنەرو سەرۆكی تیپی تیشكۆ ب����ەردەوام ب���ووم .ل��ەو ك��ات��ەوەو تا چەند ساڵێكی كەمیش پاش راپەڕینە مەزنەكەی گەلەكەمان هەر بەردەوام بووم و جگە لە تیپی تیشكۆ لەیانەی سلێمانی و یانەی كرێكاران و مەڵبەندی الوان��ی سلێمانی و لەگەڵ بەڕێزان فازیلی حاجی عەبدواڵو عومەر خەتاب و سەعدی غەریب و حەمەی عەبۆل و ساڵێكیش لەگەڵ حەمە بچكۆل كە هەڵبژادەی سلێمانی لە دایكبووانی ساڵی ()1978م���ان هەبوو ،چ وەك ئیداری چ وەك یاریدەردەری راهێنەر كارم كرددوە. ب��ەاڵم كاتێك ب��واری راگەیاندنی وەرزشیم هەڵبژاردو بووم بە پەیامنێری وەرزش��ی رۆژنامەی كوردستانی نوێ ئیتر لەو بوارە دووركەوتمەوە و خۆم
بۆ راگەیاندنی وەرزشی تەرخانكرد. جگە لەوەش من براكانم و پەیمانی خوشكیشم وەرزشكاربوون و نەورۆزی ب��رام ل��ەی��اری��ی ب��اس��ك��ەدا ب��ۆ یانەی سلێمانی یاریی كردووە ،لەبواری تۆپی پێدا بۆ یانەی كرێكاران و لەتیپی تیشكۆ جێدەستی دیاربووە ،پەیمانی خوشكیشم لە یاریی باسكەدا بۆ یانەی سلێمانی و هەڵبژاردەی سلێمانی یاریی كرددووەو ئێستاش لەیانەی ئەفرۆدێت راهێنەری باسكەیە و بەرزانی براشم بەهەمان شێوە. *لەكەیەوە وەك رۆژنامەنووسی وەرزشی كارت كردووە؟ ب��واری رۆژنامەنووسی وەرزشیم لە ساڵی -1992ەوە دەست پێدەكات هەروەك لەسەرەتاوە ئاماژەم پێكردو ل��ە رۆژن��ام��ەی ك��وردس��ت��ان��ی نوێوە ب��ووە تا ئەم ساتەش ب��ەردەوام��م و ئێستا ئەندامی دەستەی نووسەرانی رۆژنامەكەو سەرپەرشتیاری ستادیۆمم. * هەڵبژاردنی كاری ژنامەنووسیت چۆن ب��وو؟ چی هاندەرت بوو بۆ ئ��ەوەی ل��ەب��واری وەرزش��ی��دا كاری راگەیاندن بكەیت؟ من بەر لەوەی ببمە پەیامنێریوەرزش���ی كوردستانی ن��وێ و پێش راپەڕین و لە قۆناغی خوێندنی ناوەندی و ئامادەییمەو حەزم لە خوێندنەوەو نووسین بووە ،بەتایبەتیش خوێندنەوەی شیعری شاعیرانی كالسیكی كورد بۆ نموونە نالی و مەحوی و لەشاعیرە گەنجەكانی سااڵنی هەشتاكان وەك خواڵێخۆشبوو شێركۆ بێكەس و لەتیف هەڵمەت و هێمنی مهابادی و... هتد ،خوێنەری بەردەوامی رۆژنامە وەرزشییەكانی ئەوسەردەمەش بووم كە بە عەرەبی دەردەچ���وون و ئەو گۆڤارو رۆژنامە كوردییانەش كە سااڵنی هەشتاكان هەبوون وەك هاوكاری و پاشكۆی عیراق و ئاسۆ و گۆڤارەكانی بەیان و رۆشنبیری و رۆژی كوردستان و ئەوانی تریش .ئەوانە وایانكرد كاتێك ژمارە سفری كوردستانی نوێ دەرچ��وو ،هەرئەو رۆژە نوسینگەی ذمارة ( )24شوباتى 2014
45
نەجوا كەرەم دڵخۆشە
گۆرانیبێژی شۆخ و شەنگی لوبنانی نەجوا كەرەم دڵخۆشی خۆی بە باڵوبوونەوەی كلیپە نوێیەكەی دەربڕی ،گۆرانییە نوێیەكەی نەجوا ناوی(یما)یە ،پاش باڵوبوونەوەی ئەو گۆرانییەی پێشوازییەكی زۆری لێكراو بووە پڕ بینەرترین كلیپ لەم ساڵدا ،هەر بەو بۆنەیەوە نەجوا ئاماژەی بەوەكردووە سەركەوتن و پێشوازی زۆری ئەم گۆرانییەم هاندەر دەبێت كە بەردەوام كاری جوان و باش پێشكەش بكەم.
سلێمانی رۆژنامەكەم دۆزییەوە و لەو ساوە تائەم ساتە رۆژنامەكە بەشێكە لە ژیانم. *پێش ئ��ەوەی بچینەوە سەر پەیوەندیی تۆ و وەرزش و پیشەكەت، پرسیارێكی گشتیت لێ دەكەین ،ئایا بارودۆخی ئەمڕۆی وەرزش چۆن و لەچ ئاستێكدا دەبینیت بەتایبەت لەشاری سلێمانی؟ پێت باشە چی بكرێت بۆ بواری وەرزش؟ وەرزش ل��ەب��ارو دۆخێكیباشدا نییەو زۆری��ش خ��راپ نییە، زۆری یانەكان و پەرتبوونی هێزی وەرزشكاران لەسەرتاسەری كوردستاندا هۆكاریكی خراپی وەرزشە ،بۆنموونە لەشارێكی وەك سلێمانیدا كاردانەوەی خراپی لەسەر ئاستی وەرزش هەیە، راستە نابێت لەسلێمانیدا یەك یانە هەبێت ،بەاڵم رەنگە ئەم شارە سێ یانە زیاتر هەڵنەگرێت ،بەاڵم كە بوو بە 5یان 6یانە ئەوا وەرزشی ئەم شارە زیانی زۆر دەكات. جگەلەوە وەرزش���ی ئ��ەم شارە پێویستی بەوەیە گۆڕانكاریی ریشەیی لە كارەبەدەستانیدا بكرێت ،سەرۆكی
46
یانەمان هەیە ئ��ام��ادەی یارییەكی یانەكەی نابێت ،كارەبەدەستانی لیژنەی ئۆڵۆمپی و یەكێتییە وەرزشییەكان بە میزاج و گیانی یانە چێتی و تەنانەت شارچێتیش كاردەكەن ،دارایی یانەكان و یارمەتیدانی دارایی یانەكان لەبەر دەمی كێشەیەكی گەورەدایە ،یانە ب��ەس��واڵ و ساقە ب��ەڕێ��وە ناچێت، جگەلە چەند یانەیەكی كەم و دیار نەبێت ،سەرجەم یانەكان ل��ەڕوی داراییەوە كێشەیان هەیە ،زۆربەی ك��ارەب��ەدەس��ت��ان��ی وەرزش���ی رەنگە پ��ل��ەی ب��ااڵش��ی��ان ه��ەب��ێ��ت ،ب��ەاڵم هیچیان ب��ەدەس��ت نییەو زۆرج��ار لەالیەن جێگرەكەی ی��ان كەسێكی پلە نزمتریشەوە ئاڕاستە دەكرێت، ئەمانەو چەندان كێشەی تری وەرزشی ئەم واڵتە كەجێگەی داخن. * ك��اری راگەیاندن چی بەتۆ بەخشی؟ دنیایەكی پڕ لە جوانی پێبەخشیم ،ئەوەی پێبەخشیم لەگەڵ وش��ەی ج��وان و كەسانی رۆشنبیرو ئ��ەدی��ب و ن���ووس���ەرو ب��ەڕێ��زو خۆشەویست تێكەاڵو ببم ،ئەوەم بۆ
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
رەخسا جیهانێكی تریش تاقی بكەمەوە لەژیانی رۆژان��ەو ئەزموونی ژیانی خۆمدا و بچمە ژیانێكی نوێی ترەوە كە پێشتر لە دوورەوە ئاشنای بووم ئەویش هەڵسوكەوتە لەگەڵ وشەو رۆژنامەو رۆشنبیران و نووسەرانداو زۆر ئ��ەزم��وون��ی جوانیشیان لێوە فێرببم. لە ئەنجامیشدا ب��واری وەرزش و كەسانی وەرزشكار و كەسایەتییە وەرزشییەكان لە نموونەی هەڵگورد عارفی رەحمەتی و عومەر محەمەد كەریمی رەحمەتی و كاك فایەقی قەساب و چەندانی تریش كە ئێستا لەژیاندان لە گەڵ كەسانی رۆشنبیرو شاعیر و نووسەر ورۆژنامەنووس لە ژیانی مندا ئاوێتەو تێكەاڵوی یەكتر ببن و بەشێكی زۆری یادگارییەكانی تەمەنی من دروستبكەن. *ئەوكەسەی كە ناتوانیت لەبواری رۆژنامەنووسیدا لەیادی بكەیت كێیە؟ كەسێكی زۆر خۆشەویست،ئەویش خواڵێخۆشبوو مامۆستا حەمە ن��وری تۆفیقە .كاتێك ساڵی 1992 ژمارە سفری كوردستانی نوێ كەوتە بازاڕاوە ،وەك لەسەرەتاشەوە باسم ك��رد توانیم نووسینگەی سلێمانی بدۆزمەوە ،كەچوومە نوسینگەكەو لە قاتی سێیەمی بینای عەلی نەمەڵی بوو لە شوقەیەكی دووژووریدا ،كە چووم، ژوورەك���ەی مامۆستا حەمە نوری كەلێپرسراوی نووسنگەبوو بەرامبەر ژورەك���ەی مامۆستا مستەفا ساڵح كەریم بوو كە ئەم جێگری لێپرسراوی نووسینگە بوو .خوالێخۆشبوو مامۆستا ح��ەم��ەن��ووری ب����ەڕووە خ���ۆش و پێشوازییە گەرمەكەیەوە بەخێرهاتنی ك��ردم ،ئ��ەو پێشوازییەی ئ��ەو بوو بەهەنگاوی یەكەمم لەرۆژنامە نووسی وەرزشیدا. ب��ۆم��ێ��ژووش دەیڵێم ل��ەو دوو ژوورەی ئەوان كە تەنیا دوو مێزی تەنەكەو چەند كورسییەكی ئاسنی تیادابوو ،چەندین كەسی رۆشنبیرو شاعیر و نووسەر لەوێ بوون لەوانە بەڕێزان حسێن عارف و خوالێخۆشبوو شێركۆ بێكەس و رەئ��وف بێگەردو یاسن بەرزنجی و هەڤاڵ ئەبوبەكرو ش��ێ��رزاد ح��س��ەن و چ��ەن��دان��ی تر. بۆیە لێرەدا هەقی خۆیەتی كە من
س��ەری رێ��زو وەف بۆگیانی پاكی مامۆستا حەمە نوری تۆفیق دابنەوێنم وهەرگیز لەیادم ناچێت بە مامۆستای یەكەمی خۆمی دەزانم. * پ��ڕۆژەت چییە بۆ ب��رەودان بە ستادیۆم ،ئایا ژمارەی الپەڕەكان لەتەنها 4الپ����ەڕەدا گونجاوە، الپەڕەكان بەو ج��ۆرە گونجاوترن یاخود بەشێوازێكی دیكە؟ ئێمە لە كوردستانی نوێدا لەنیو الپەڕەوە دەستمان بەوەرزشكرد، كاتێك رۆژنامەكە 8الپ��ەڕە بووە الپەڕی 7بۆ وەرزش و ئاگادارییەكان و پاشماوەكان بوو ،واتە كەمترین چانس بۆ وەرزش بوو ،بەاڵم ئێستا پاشكۆیەكی رۆژان����ەی ه��ەی��ە بۆ وەرزش. ل��ەم كاتەشدا كەبەڕێزتان ئەم دیدارە لەگەڵ من دەكەن ،بەرنامەی گ��ەش��ەپ��ێ��دان و پ��ێ��داچ��وون��ەوەو ئامادەكاریی ساڵی نوێ دەكەین بۆ رۆژنامەی كوردستانی نوێ ،دیارە ئ��اوات��ی م��ن ئ��ەوەی��ە زی��ات��ر گەشە بەستادیۆم بدرێت ،ب��ەاڵم ئەوەش لەدەستی دەس��ت��ەی ن��ووس��ەران و سكرتاریەتی نووسین و سەرنووسەر و دواج���ار ل��ێ��پ��رس��راوی مەكتەبی راگەیاندندایە كە ستادیۆم چی لێدێت و چۆن دەبێت. *لەگەڵ ئەوەی لەمیدیای بیستراوو بینراوەوە خەڵك تەماشای یارییەكان و بەدواداچوون بۆ ئەنجامەكان و یانەكان دەك��ەن ،ئایا زەرورەت��ی رۆژن��ام��ە لەچیدایە بۆ خوێنەر، یان دەتانەوێت لەڕۆژنامەدا چی بەخوێنەر بڵێن ،یاخود ئەو مەهامە چییە كە رۆژنامە دەیگەیەنێت و ماڵپەرو تەلەفزیۆنەكان لەتوانایاندا نییە؟ من پێم وایە مەهامی رۆژنامەوەرزشییەكان لەبەر خێرایی گەیاندنی هەواڵەكان لەرێگەی سەتەالیت و ئینتەرنێت و ئێستاش فەیسبوك و سەرجەم هۆكارەكانی ترەوە كەمتر كاری رۆژنامە وەرزشییەكان بێت، بەپێچەوانەوە خوێنەر ئەمڕۆ هێندەی راپ��ۆرت و لێكدانەوەو شیكاری و چاوپێكەوتن و زانیاریی لە رۆژنامە دەوێت ،هێندە چاوەڕوانی ئەوە نییە رۆژنامەكان ئەنجامی یاریی پێ بڵێن.
ماچی لێوی یار یا مەی -كامیان خۆشترە؟ شێخ معتصم رەشید ی�������اران ..ب���ۆ وەرام������ی ئ��ەم پرسیارە ،روو لەكێ بكەین...؟ گەر روو لەجێژوانگەی عاشقانكەین، دەشێت چاوەڕێی شەوكەین ،چونكە پەناگای عاشقانە ش��ەو...ل��ەب��ۆ ئەو خەڵوەتمانەڕێ تریفەی مانگەشەو چرایەكی روون و ئ��ارام��ە .شنەی شەماڵی شەو مەحرەمە ...هاوڕازە، ه��ەم پ��اس��ەوان��ە ...نەرمە خ��ووڕەی ئاوی كانیاوێك گۆرانیبێژێكی دەنگ سازە ،ئاگری دڵ لەوێ ئاگردانێكی پڕ لەپشكۆی گەشاوەی عەشقە ،كەچی جەستە دەل��ەرزێ��ت !...لەبەر چاوی خواو فریشتەكانی ئاسمان دووگمەی سینگ ت���رازاوە ،گۆی مەمك سوور سوور هەڵگەڕاوە ،درزی نێو مەمكان تك – تك عەتری لێئەتكێت -دەست بە تاڵی ئەگریجەو زوڵفەوە ئااڵوە، دەم لەناو دەم دا ،لێو وەبان لێودا ئەتوێنەوە.. لەنەرمەی شيلەی ماچی لێوان، خواوەندی عەشتارو ڤینۆس و هووما خەبەریان دەب��ێ��ت��ەوە ..لەبۆ قەدو حوورمەتی ئەو خیڵخانەی عەشقە، زەم���ەن دەس��ت��ەو ن���ەزەر وەس��ت��اوە،
نەشەو ئ��اوا دەبێت ،نە مانگەشەو چ��راك��ەی كز دەك��ات و دڵ��ی نایەت خێڵی عاشقان بەجێی بێڵێت ،هەسارەو ئەستێرەكانی ئاسمان نایانەوێت بڕۆنەوە جریوەجریویانە لەخۆشی سەیری ماچ و مووچی ئەو عاشقانە یەك بەگوێی یەكدا دەچرپێنن ،سەرەتاتكێیانە... دیارە ...دیارە الی ئاسمانیش هەروایە، لەخێڵخانەی عاشقان ب��ەوالوە ،ژیان لەسەر زەوی دۆزەخێكی ساردو سڕو پڕ لەدڕندەو دەعباو جانەوەرە!... ك���ەوات���ە ن��اش��ێ��ت و ن��اك��رێ��ت، كارێكی ناپەزێرو ناجۆرە (حورمەتی خێڵخانەی عەشق ببەزێنین ،بەم دەنگە ناسازەی خۆمان ،ئەو دڵ��دارە رۆح پاكانە رابچڵەكێنین ،تاكوو بپرسین: (ماچ خۆشترە یان نۆشینی مەی...؟ ئاشكرایە عاشقان لێوڕێژیی شەرابی لێوی یەكترین ،هەر بەو شەرابی لێوە مەست و سەرخۆشن ،ئیدی كەی ئەوان ئ��ارەزووی نۆشینی مەێی كچی رەز دەكەن!... دەسا روو لەكێوكەین...؟ كۆڕی مەینۆشانیش ،ه��ال��ەوێ ،لەقەدپاڵی ئ��ەو چ��ی��ای��ەدا ،ل��ەژێ��ر س��ای��ەی دارە
بەنێكدا ،لەدەوری (گۆزەڵەی مەیەك) كۆڕیانبەستووە ،هەریەكە بۆ خۆی لێوان لێوە پیاڵەكەی ،لەگەڵ هەڵدانی ئەو بادە تاڵە ،گۆرانی ئەڵێن مەینۆشی شیرین زوبانە دوایی كەمێك مەستی، خەیاڵ لەشەقەی باڵئەدات ،دەفڕێت، مەینۆشی لەم دنیا بۆ گەنە پڕ لەدرۆ ژاوەژاوە دوور دەخاتەوە ،خەیاڵ بۆ دنیایەكی ئ��ارام و ج��وان و پاك بێ درۆ دەیڕفێنێت ...لەدوا پیاڵەدا ...كە مەستی دەكشێت بەرەو بااڵ ...پیاڵە) دەبێتە مەی ...مەی دەبێتە پیاڵە.... گریان و پێكەنین دەبنە یەك سیما.... ج���وان و ئ��ەف��س��وون��اوی ،وەك بزەی لێوی مۆنالیزا ئیتر ئاخۆ خۆشی و جوانی ژی��ان ل��ەچ شوێنێكی تردا بوونی هەبێت....؟ ئێمە لەچركەیەكدا لەدایكدەبین ،چركەیەك دەگرین... چركەیەك پێدەكەنین... لەچركەیەكی لەناكاودا دەمرین... كەواتە ژیان چەند چركەیەكە ،لەنێوان چ��رك��ەی ماچێكی ل��ێ��وداو چركەی نۆشینی قوومێك مەیدا ئ��ەوەی بۆ مرۆڤ دەمێنێتەوە هیچ نییە خەیری پەلكووتان و تێرنەبوون ،درۆ و كوشتن
و نائومێدی و پەشیمانی نەبێت!... هەرچۆنێك بێت ئەم ژیانە دەسا با لەدرگای كۆشكی خەیاڵی دەروێشەكانی پیری موغان بدەین ،بڕواناكەم درگامان لێنەكەنەوە ...خۆمانین ..ساڵوتان لێبێت ...یاخوا ه��ەردەم ...بەزمتان جەمبێت... هەی ئەهلی كەیف و ب��ادە.... لەكن ئ��ێ��وەی ن��ەج��ی��ب��زادە ،كامیان خۆشترە .ماچی لێوی یار یا نۆشینی مەی...؟ دەفەرموون لەگەڵمانا سەرو پیاڵە بنۆشین كاتێك كەمەستبوون ،رەنگە ئەوسا بزانن كە كامیان خۆشترە. خاڵۆ گیان خاڵۆ ،ئەمن بۆ خۆم چ���اوی خ���ووم���اری ی���ار رەه��ەن��دی مەیخانەیكردم -ئەوا ئێستا لەسایەی ئەو چاوە خومارەدا ئالوودەی بادە نۆشینم ...وەلێ ئێمەمانان كەسانێكی گۆشەگیرو الك��ەوت��ەی��ن ،وەرام��ێ��ك ئەقڵگیر بێت لەالی ئێمە دەستناكەوێت، وا چاكە لە (نالی) لە (وەف��ای��ی) و (م��ەح��وی) بپرسین ئ��ەوان خاوەنی مەیخانەی دڵ و خێڵخانەی عەشقن... دوای دووع��اخ��وازی لەو چیایە شۆڕ ذمارة ( )24شوباتى 2014
47
شۆڕشەكەی شێخ مەحمود ،لە دیدی حەمدییەوە،
لەچوارچێوەی چاالكییە ئەدەبییەكانی سنوری گەرمیاندا ،لەم رۆژانەدا كۆڕێكی ئەدەبی بۆ «د.فەرهاد قادر كەریم» مامۆستای زمان و ئەدەبی كوردی لەزانكۆی گەرمیان رێكخرا .لەم كۆڕەدا كە تایبەت بوو بە «شۆڕشی شێخ مەحمودی حەفید و شۆڕشەكەی لەدیدی حەمدیی شاعیرەوە» د.فەرهاد تیشكی خستەسەر ئەو دەقە شیعرییانەی كە لە روانگەی حەمدی-یەوە سەبارەت بە شۆڕشی شێخ مەحمود و خودی شێخ نوسراون ،ژمارەیەكی زۆری خوێندكارانی ناوچەكەش ئامادەی كۆڕەكە بوون. بووینەوە بۆ پێدەشت لە (خاكووخۆڵ) ی ش��ارەزوورەوە لەسولێمانی و شێخ هەباس پیرمەسوور سەرچنارو شیوە س��وورەوە بەیاوەری یەكێكی شارەزا (رێگای) (ئەستەمبول)مان گرتەبەر... بێئەوەی قوومێك ئاو بخۆینەوە، ب��ۆ گۆڕستانەكەی (ئ��ەب��و ئەیووبی ئەنساری) تاوماندا ...لەم گۆڕ بۆ ئەو گۆڕ ،ئەمپەڕو ئەوپەڕی گۆڕستانەكەمان تەیكرد ،تا گڵكۆی غەریب و سمبوڵی غوربەت و ئاوارەییمان دۆزییەوە، گڵكۆ بێ ن��ازەك��ەی ح��ەزرەت��ی (مال خدری نالی) ( )1856-1800دوای ساڵوو فاتیحا ،وتمان :قوربان لەخاك و خۆڵی ش��ارەزوور سولەیمانی و قەرەداغەوە هاتووین ،س�ڵاوی (حەبیبە)مان بۆ هێناویت... ح��ەزرەت��ی (ن��ال��ی) م���ژدە بێت لەڕۆحی پاكت ...ئێستا سولەیمانی لەسایەی گەنجینەی پڕ لەگەوهەرو دوڕەك�����ەی ئ���ێ���وەدا ،پ��ای��ت��ەخ��ت و عەرشی رۆشنبیرانە -ئێمەیش لەوێوە هاتووین بۆ وەرامی پرسیارێك پەنامان بەجەنابت هێناوە ...ماچی لێو خۆشە یا نۆشینی مەی...؟ ح���ەزرەت���ی ش��ەوێ��ك��ی ج��اران��ی سولەیمانی بیركەوتەوە فەرمووی: (م��ەك��ە ل��ۆم��ەی پ��ەش��ێ��وەی دڵ، كەئەمشەو) (پ���ەش���ێ���واوە ،ل��ەب��ەر پ��ەرچ��ەم پەشێوان) (شەرابی لەعلی روممانی لە(نالی) (ح��ەرام��ە ،بێ م��ەزەی ماچێكی لێوان) دوای فاتیحا و دوع���ا خ��وازی پشتاوپشت لەخزمەتی مەرەخەسبووین، وەلێ بەداخەوە دوودڵ بووین ،كەوتینە گوومانەوە نەمانزانی الی ئەو زاتە، لەو دوانە كامیان خۆشترە ...گەرچی زیارەتی گڵكۆكەی حەزرەتی (نالی) زیارەت و تەوافی كەعبەیەكە. ... لە(ئەستەمبول) گەڕاینەوە بەشارە نەسرەوتەكەی (ئامەد)د گوزەرمانكرد لەوێ وتیان :بۆ ناڕۆن بۆ الی (وەفایی) بەگوێمانكردن ...رێ��گ��ای (شنۆ)و (نەغەدە)مان بڕی -گەیشتینە (واڵتی موكریان) كووچە بەكووچەی (ساباڵ) مان تەیكرد ،هەواڵی (وەفایی)مان دەپرسی.... لەكووچەیەكدا لەسەر بانیجەی باڵەخانەیەك تارمایی (شیرین)مان بەدیكرد ،هەر شیرین خۆی بوو... (تاڵی ریشەی دڵ بەنووكی غەمزە دا
48
ئەدا (دەستی بۆ سەما دەبرد رووبەندی ماهی الدا) وەل��ێ تەشی نەدەرست ،شیرین بەئینتیزار بوو ل��ەو مانگی ت��اب��ان��ەدا ه��ەواڵ��ی (وەفایی)مان پرسی كە زاریكردەوە: گووڵ و وەنەوشە باری... وتی :دیارە ئەنگۆ بێ ئاگان چما نازانن ((حاجی میرزا عبدالرحیم- ناسراو بە وەفایی )1902-1844لەسێیەم جاردا كەچوو بۆ (حەج) ئیتر نەگەڕایەوە لەناو تاشە بەردە رەشەكانی حیجازدا سەری ناوەتەوە. نائومێدانە -لەساباڵغەوە( -مهاباد) ب���ەرەو واڵت���ی حیجاز كەوتینەڕێ لەبیابانی وشك و پڕ لەسەرابا ،لەدۆڵی پڕ لەدڕكوو داڵی عاكوواڵ لەكۆمەڵە بەردی رەشی هەڵگەڕاوا هەواڵی گۆڕی وەفاییمان دەپرسی -دوای سۆراخێكی زۆر ،لەتەنیشت تاشە بەردێكی رەش رەشی چیای (ئوحود)دا (وەفایی)مان دۆزی��ی��ەوە ،تەنیا بەتەنیا راكشابوو، ب���ەردوو خۆڵی غەریبی لەئامێزی گرتبوو. .... دوای (س�ڵاو و فاتیحا) وتمان: شاسوارەكەی شیعری عەشق و ئەوین، الی (ش��ی��ری��ن) و (س���ارا) خانمەوە خاتووین ،توبی تەشیەكەی (شیرین) ماچی لێو خۆشە ،یا جامێك مەیی دەستی ساقی....؟ هەر كەماچی لێوی بیست ،خۆڵ و بەردی گۆڕەكەی الداو هاتەگۆ... زایەڵەی دەنگی دەگەیشتە (كەعبە) دەیوت: (لێویی یاقووتی ،ئەگەر قووتی رەوانی عاشقە... (پێم بڵێ :وەجهی چییە ،ئاگر لەئینسان ب��ەردەدا) دیاربوو تینووی قوومێك مەیی بوو ،بێ پەردە گازی لەساقی كرد: (ساقی چ��اوت بنوێنە ،زوه��دو تەقوام بسێنە (قوربانی جامێك مەی بێ هەموو صەوم و صەالتم ئ��ەوەن��دەی وت ،تەواوینەكرد، سەری نایەوە دی���ارە (وەف��ای��ی) شوێنكەوتەی (نالی)یە ،ئەمیش وەك��و ئەو (لێوی یاقووتی ،هەم، ((مەیی دەستی ساقی دەوێت.. بەكۆڵێ ح��ەس��رەت��ەوە ،ئەڵێم: ه���ەروەك حاڵی نالی (وەفایی)یش
طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية
دوور لەچاوی كیژە نیگا گەرمەكانی خاكی موكریان ،لەبیابانی وەحشەت و غووربەتدا بەجێیانهێشت ،بەرەو شاری عەشق و ئازادی بۆ سولێمانی هاتینەوە، خۆمان خستە (خانەقاكەی حەزرەتی (م��ەح��وی)ی��ەوە (كێلی گۆڕەكەیمان لەباوەشگرت) پاڕاینەوە( :حەزرەتی مەال محەمەدی) مەحوی 1906-1830 (تووبی عەشقەكەی (لەیال) پێمان بڵێ: (كامیان خۆشترە...؟ لەگۆڕیشدا (ن�����اوی (ل����ەی��ل�ا( )...م���ەح���وی) رادەچڵەكێنێت ...وایدەزانی (قیامەتە) وادەی (وەس��ڵ و لیقای) (لەیالیە... كەزانی ئێمەین ،لەماچی لێوو نۆشینی مەی دەپرسین حەزرەتی فەرمووی: (كەبێ لێوی لەسەر لێوم بنێ، رووحم لەسەر لێوە (كەلێوی ال بەرێ ،ئەلبەتە ،رووحم دەردەچێ پێوە وەلێ ،حەزرەتی نكووڵی لە بەهای (مەیی) ناكات و بۆیە فەرمووی: (بەنووری بادە كەشفی زوڵمەتی تەقوا نەكەم چی بكەم (بەشەمعێكی وەها چاری شەوێكی وا نەكەم چی بكەم ...نەخێر ..ی��اران ئێمە مانای بەئاسانی لەگەروو هەرومانای شیعری ئەم كەڵە شاعیرانە ناگەێن ،بەندەی نەفام ئ��ەوەن��دە دەزان���م ،كە ئ��ەوان بەدوو ئاگر سووتاون ،ئاگری عەشقێكی مەجازی و جەستەیی و ئاگری عەشقێكی عیرفانی و ئیالهی. ئ��ەوان سوڵتانی عەشق و پیریی
م��ەی��خ��ان��ەن ،ح���ەزرەت���ی سولێمان نین ( )923-963ب��ەر ل��ەزای��ن كە لەپێخەفەكەی شەویدا حەوت سەد ژن و كیژۆڵە بۆی رادەكشان كەچی هێشتا لەجەستەی نەرم و گەرمی ژنان تێر نەدەبوو!... بێ پ��ەروا لەكیژێك داوا دەكات بیخاتە ئامێزیەوە تێر ماچی كات بەو كیژەی دەوت: (ماچی خۆشەویستی لە(مەی) (خۆشترە) دیارە حەزرەتی (سولێمان) بەپێچەوانەی شاعیری بەناوبانگی ئێران لەدنیا دەیڕوانی ...خواجە حافز دەفەرموێ: (مەی نۆشین لەماچی لێوی كیژان خۆشترە)... ئیدی نازانم ،خێڵی عاشقان بۆ خواجە حافزی شیرازی وەرام��ی��ان چییە ...ئ��ەی ئاخۆ مەینۆشان بە حەزرەتی (سولێمان) چی ئەڵێن...؟ وەل���ێ ل��ەن��ێ��وان (س��ول��ێ��م��ان) و (شیرازیدا) سوڵتانی شعری كالسیكی ك��وردی حەزرەتی نالی خاڵی راستی پێكاوە ،ترازاوەكەی چاك راگرتووە: كە ماچی لێوی یار بەبێ نۆشینی مەی حەرامكردووە. دەس��ا ئ��ازی��زان ،ئەمیان ب��ێ یا ئەویان... بۆخاتری پیری تەریقەت چ ماچ و چ مەی بێ نۆشی گیانتان بێ