Wala67

‫‪m‬‬

‫‪c‬‬

‫‪o‬‬

‫‪s‬‬

‫‪.‬‬

‫‪s‬‬

‫‪e‬‬

‫‪r‬‬

‫‪p‬‬

‫‪a‬‬

‫‪l‬‬

‫‪a‬‬

‫‪w‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫گۆڤارێكی سیاسییە‪ ،‬دەزگای وااڵ بیست رۆژ جارێك دەریدەكات ‪ .....‬ژمارە (‪2013/12/30 )67‬‬

‫خالید شوانی‪:‬‬

‫سۆران سێوكانی‪:‬‬

‫لةثيَناو ثاراستنى ذيانيان‪ ،‬رؤذنامةنووساني كةركوك ضةك هةلَدةطرن!‬

‫ئەكادیمیانی بواری میدیا‪ ،‬چی لەسەر كەناڵە ئاسمانییە كوردییەكان دەڵێن؟‬

‫‪Aug. 2012‬‬

‫سەرنووسەر‬ ‫‪3291548 - 07701583203‬‬ ‫بەدالە‬ ‫‪3291542 - 3291532‬‬ ‫بەشی ریكالم‬ ‫‪07710159888‬‬

‫َتةوة!»‬ ‫«سةرؤكي هةريَمى كوردستان رووبةرِووي تيرؤر دةبي‬ ‫ماددەی‬ ‫«‪»140‬خراپترین‬ ‫پێشبینی دەكەم لەتبوونی تر لەناو‬ ‫كۆمەڵدا‬ ‫رووبدات بەتایبەت‬ ‫ئیسالمییەكاندا‬ ‫هةفتةيةيعیراقه‬ ‫ضةند دەستوری‬ ‫كةركوك‬ ‫لەناو ئةم‬ ‫تةقينةوةكاني‬ ‫وردةكاري‬

‫‪67‬‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪ :‬دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬ ‫سەرنووسەر‪ :‬عەدالەت عەبدوڵاڵ‬

‫‪No.‬‬

‫‪54‬‬ ‫‪Price:1500 IQD‬‬

‫‪Facebook: walapresswallapress@gmail.com‬‬ ‫‪E-mail:walapress2011@gmail.com‬‬

‫‪www.walapress.com‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013‬‬

‫گۆڕان‪ ،‬لەباوكی ئۆپۆزسیۆنەوە بۆ كوڕی دەسەاڵت‬

‫سلێمانی و هەولێر لەژێر هەڕەشەی قاعیدەدا!‬

‫دؤسيَيةك لةسةر‬

‫يةكطرتوو‬

‫ئايا يةكطرتوو مةترسيية‬ ‫لةسةر ثارتي؟‬

‫(تۆپخانە)كەی گــــۆڕان‪،‬‬ ‫ئةميندارو‬ ‫دوو‬

‫تۆپەكەی بۆ كوێ و دوكەڵەكەی بۆ كێ؟‬

‫يةكطرتوو حوكمرِاني‪..‬‬

‫يةكطرتوو‪..‬‬ ‫خوشكاني‬ ‫بودجەی‬ ‫پارەكه لە‬ ‫‪NRT‬‬ ‫لةبةردةم رةخنةو تيَبينيي‬ ‫وەردەگرێت‬ ‫گشتی‬ ‫ضاالكةوانةكاندا؟‬

‫يةكطرتوو!‬ ‫شكـــاند!‬ ‫كـوردسـتان»ی‬ ‫يةك پـارتــی «دڵــی‬ ‫يةكطرتووى ئيسالمى‬ ‫ئايا‬

‫كەركوكییەكان لێی توڕەن‪،‬‬

‫باوةرِى بة ديموكراسييةت‬ ‫هةية؟‬

‫سكرتێری نووسین‪ :‬ئارام حسێن‬ ‫دەستەی نووسەران‪ :‬لەتیف حسێن ‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫بەڕێوەبەری هونەریی‪ :‬هەرێم عوسمان «میدیا گرافیك»‬

‫سلێمانی ‪ -‬گەرەكی ئاشتی ‪ -‬نزیك قوتابخانەی مەولەوی ‪ -‬بەرامبەر شیرینی تابان‬ ‫نرخ‪1500 :‬دینار چاپ‪ :‬كۆمپانیای پیرەمێرد باڵوكردنەوە‪ :‬كۆمپانیای نێوەند‬

‫ئاسۆس هەردی‪:‬‬ ‫چوونە دەسەاڵت بۆ گۆڕان‪،‬‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی سەخت و‬ ‫گرنگە‬ ‫د‪.‬هەڤاڵ ئەبوبەكر‪:‬‬

‫میدیای كوردی مرۆڤی‬ ‫ترسنوك و مرۆڤی دڕندەی‬ ‫بەرهەمهێناوە‬

‫سەلەفیەت‪ ،‬پەتایەكە‬ ‫ڕویكردۆتە دنیای ئیسالم”‬

‫بەرپرسێكی گۆڕان لە كەركوك‪:‬‬

‫پارتی بەتەلەفونێك لە لیستەكە كشایەوە”‬ ‫پەرلەمانتارێكی یەكێتی مەترسی‬ ‫چۆڵبوونی جەلەوال و سەعدیەو‬ ‫خورماتوو لە كورد‪ ،‬بیردەخاتەوە‬

‫خوێن و ناسەقامگیری‬ ‫لەبەرهاری عەرەبیدا‪،‬‬

‫پانۆرامایەك لە وااڵپرێسەوە‬

‫‪2‬‬

‫دەستەی كاڕگێری پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان‪:‬‬

‫هەڵوەشاندنەوەی لیستی كەركوك بە پیالنێكی دەرەكی بووە‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫سەركردەیەكی پارتی چارەسەر لە كەركوك‬ ‫بە راش��ك��اوی رەخنە لە پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان دەگرێت و پێشی وایە كە پارتی بە‬ ‫پیالنێكی دەرەكی لیستی یەكگرتووی كوردی لە‬ ‫كەركوك هەڵوەشاندەوە‪.‬‬ ‫ئازاد شێخانی وتەبێژی دەستەی كاڕگێری‬ ‫پارتی چ��ارەس��ەری دیموكراتی كوردستان‬ ‫لەچوارچێوەیەی بەدواداچوونێكی وااڵپرێس‪-‬دا‬ ‫كە لەالپەڕە (‪ )4‬دەیخوێنیتەوە‪ ،‬دەڵێ‪ :‬دوای‬ ‫دوو ساڵ لەپێكەوە كاركردنمان بۆ بەشداریكردن‬ ‫لە یەك لیستی كوردستانی گومانمان هەیە كە‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەو خەون و ئاواتەی خەڵكی‬ ‫كەركوك‪ ،‬چونكە دەرچوونی پارتی ”بەهۆی‬ ‫تاكە شەخسێك” و لەدواییشدا یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی و هەروەها پاشەكشێ خشكەییانەی‬

‫گۆڕان و حزبەكانی تر ئەم هەڵە كۆشندەیەی‬ ‫تەواو كرد و بوونە هۆی ئەو پارچەپارچەكردنە‬ ‫ك��ە لەئاكامدا خەڵكی ك��ەرك��وك و دۆزی‬ ‫نەتەوەیمان بەهۆیەوە كەوتۆت ژێر مەترسیەكی‬ ‫مێژووییەوە‪ .‬لەالیەكی ترەوە‪ ،‬ئەم كاربەدەستە‬ ‫گەورەیەی پارتی چارەسەر ئەوەش ناشارێتەوە‬ ‫كە ئەوەی روویداوە بێ پیپالن نەبووە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێ‪ :‬بەراشكاوی رایدەگەیەنین كە ئەوەی‬ ‫بەرێوەچوو‪ ،‬پالنێكی دەرەكی بوو و بەملمالنێ‬ ‫تەسكی حزبایەتی تەواو كرا‪ ..‬هاوكات دەڵێ‪:‬‬ ‫یەكەم پارتی دیموكراتی كوردستان بەرپرسیارە‬ ‫و دواییش هەموو هێزەكانی دیكە و بەتایبەت‬ ‫ئ��ەوان��ەی گ��رێ��دراوی فیكری ئەردۆغانین‪،‬‬ ‫چونكە هەموویان بێ هەڵوێست بوون و هیچ‬ ‫هەوڵدانێكی جددیان نەكرد بۆ رزگاركردنی‬ ‫لیستەكە‪.‬‬

‫ساالر عەزیز‪ ،‬لەسیاسەتی هەڵەی بزووتنەوەی گۆڕان تووڕەیە و‬ ‫ناڕەزاییەكانیشی بەردەوامە‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫ئەگەرچی دەنگۆی ئ��ەوە ب�ڵاوب��وەوە كە س��االر عەزیز هەڵسوڕاوی‬ ‫دیارو زویربووی بزووتنەوەی گۆڕان رازی كراوە كە بەشداری لەكۆنگرەی‬ ‫بزووتنەوەكەدا بكات‪ ،‬بەاڵم ناوبراو جگە لەوەی بڕیاری بەشدارینەكردنی‬ ‫دا‪ ،‬بەڵێنیش دەدات كە رای گشتی لەهۆكاری هەڵوێستەكانی ئاگادار بكات‪.‬‬ ‫س��االر عەزیز كە كەسایەتییەكی سیاسیی دێرینە و لە هەڵسوڕاوە‬ ‫سەرەكییەكانی بزووتنەوەی گۆڕان‪-‬ەو ماوەیەكە لە بزووتنەوەكە تووڕەیە و‬ ‫لەریزی سەركردە ناڕازییەكانی گۆڕاندایە‪ ،‬درێژە بە تووڕەیی خۆی دەدات‪ .‬بە‬ ‫پێی زانیارییەكی وااڵپرێس كە لە سەرچاەوەیەكی نزیكەوە پێی گەیشتووە‪ ،‬ئەو‬ ‫هەڵسوڕاوە دیارەی بزووتنەوەكە لە چەند شوێنێكداو الی هاوڕێ نزیكەكانی‬ ‫خۆی رایگەیاندووە كە ئەو لەسیاسەتی بزووتنەوەكە ناڕازییەو لە هەمان‬ ‫كاتدا رۆڵی ئەوان لەوەی بزووتنەوەكە بگاتە بەم رۆژەی ئەمڕۆی لەبەرچاو‬ ‫نەگیراوەو پەراوێز خراون‪ ..‬سەرچاوەكە دەڵێ‪ :‬ساالر عەزیز بەڵێنی داوە‬ ‫كە هۆكاری تووڕەبوون و ناڕەزاییەكانی و بەشدارینەكردنیشی لە كۆنگرەی‬ ‫بزووتنەوەكەی لە داهاتووداو بۆ رای گشتی باڵو بكاتەوە‪ ،‬هەمان سەرچاوە‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئەگەرچی هەندێ سەركردەی تری ناڕەزایی لە بۆنەو هەڵبژاردنەكانی‬ ‫گۆڕاندا لەژێر فشارو داواكاریی رێكخەریی بزووتنەوەكە بەشداریی دەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو بەشداریكردنانە هێشتا بە مانای چارەسەركردنی بنەڕەتیی ئەو‬ ‫ناكۆكییانە نییە كە لەگەڵ بزووتنەوەكەدا هەیانە‪.‬‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪3‬‬

‫پارتی لە ناكۆكییەكانی رۆژئاوا بەرپرسیارە‬ ‫سۆما‬ ‫لە دەرەنجامی راپرسییەكی بەشی كرمانجی سایتی رووداو‪،‬‬ ‫كە لەبارەی رۆژئاوا ئەنجام دراوە لەژێر ناونیشانی (كێ لە‬ ‫بەرانبەر ناكۆكییەكانی رۆژئاوا بەرپرسیارە؟) دەنگدەران پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانیان بە بەرپرسی یەكەم و سەرەكی زانیوە‬ ‫لەو ناكۆكیانە‪.‬‬ ‫لە راپرسییەكەی (رووداو)دا كە لە‪7‬ی كانوونی یەكەمی‬ ‫(‪ )2013‬دەستی پێكردبوو‪ ،‬شەوی (‪)17‬ی هەمان مانگ كۆتایی‬ ‫پێهات‪.‬‬ ‫بە گشتی (‪ )1969‬كەس دەنگیان داوە و بە گوێرەی‬ ‫دەرەنجامی راپرسییەكە‪ ،‬پارتی كرێكارانی كوردستان (‪)PKK‬‬ ‫لە (‪ )1969‬دەنگ (‪ )563‬دەنگی بەدەست هێناوە‪ ،‬واتە ڕێژەی‬ ‫‪ %28.6‬دەنگدەران‪.‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانیش لەو (‪ )1969‬دەنگە (‪)1274‬‬ ‫دەنگی بەدەست هێناوە‪ ،‬واتە رێژەی ‪%64.7‬ی بەشدارانی‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫هەر بە گوێرەی هەمان ئەنجام تەنیا (‪ )108‬كەس لە‬ ‫بەشداران‪ ،‬واتە رێژەی ‪ %5.5‬ی بەشداران لەو باوەڕەدان‬ ‫كە هەردو پارتی (كرێكاران و دیموكرات) بەرپرسی یەكەمی‬ ‫ناكۆكییەكانی رۆژئاوای كوردستان‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫بەپارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫پاش ئەوەی سەرۆك وەزیرانی عێراق‪ ،‬لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا‪ ،‬لەسەر پرسی بە پارێزگابوونی هەڵەبجە لێدوانیداو‬ ‫رایگەیاند كە عێراق پارێزگاكانی زیاد ناكات‪ ،‬ئەمە وا لێكدرایەوە كە ناوبراو دژی بە پارێزگابوونی هەڵەبجەیە‪ ،‬دوابەدوای‬ ‫ئەوەش مەسعود بارزانی لە نامەیەكدا داوای لەحكومەتی هەرێم كرد كە هەر كارێكی لەسەر بە پارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫كردووە ئاگاداری بكاتەوە‪ ،‬بۆ ئەوەی هەنگاوەكان خێرا بكرێن بۆ بە پارێزگابوونی شارەكە‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫وااڵپرێس‪ ،‬بەڵگەنامەكە باڵودەكاتەوەو‬ ‫كەركوكییەكانیش لە پارتی تووڕەن‬

‫پارتی‪” ،‬دڵی كوردستان”ی شكاند!‬ ‫(‪)8‬ی كانوونی دووەمی (‪ )2013‬نوێنەرانی (‪ )13‬حزبی كوردی لەبارەگای مەڵبەندی (‪)2‬ی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە كەركوك‪ ،‬كۆبوونەوەو‬ ‫رێككەوتن لەسەر دامەزراندنی لیستێكی هاوبەش بەناوی (كەركوكی كوردستانی) بۆ بەشداریكردن لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق كە بڕیارە (‪)30‬‬ ‫نیسانی ساڵی ئایندە ئەنجام بدرێت‪ ،‬بەاڵم دوای تێپەڕبوونی (‪ )24‬كاتژمێر لەو بڕیارە‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستان كشانەوەی خۆی لە لیستەكە راگەیاند‬ ‫بەوەش لیستە هاوبەشەكە هەڵوەشێندرایەوە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬كۆچەر عومەر‬

‫شوان داودی‪ ،‬رۆژنامەنووس‪:‬‬ ‫پارتی بۆی نییە قسە لەسەر كاندیدی یەكێتی بكات‬ ‫جەعفەر ئیمینیكی‪:‬‬ ‫پارتیمان هەمیشە كوردایەتی لە كەركوك و ناوچەكانی دیكە ویستووە‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫بەستنی كۆنگرەیەكی نیشتمانی‬ ‫*پاش ئەوەی حكومەتی عێراقی بە توندی وەاڵمی خۆپیشاندەرانی پارێزگای ئەنبارو سەاڵحەدینی دایەوەو بارودۆخی ئەو‬ ‫دوو پارێزگایە رۆژبەرۆژ بەرەو ئاڵۆزی زیاتر دەچێت‪ ،‬سەرۆكی پەرلەمانی عێراق داوای بەستنی كۆنگرەی نیشتمانی‬ ‫دەكات لەناو ئەنجومەنی نوێنەران و داوا دەكات سەرۆك وەزیرانی عێراق و سەرجەم الیەنە سیاسییەكان بەشداری تێدا‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆ ئەوەی بتوانرێت لەنزیكەوە چارەسەر بۆ كێشەكان و كۆتایی خۆپیشاندەرەكان بدۆزرێتەوە‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫سەرۆكی ژووری‬ ‫هەڵبژاردنی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫لە شاری كەركوك‪:‬‬ ‫پارتی بە‬ ‫تەلەفۆنێك لە‬ ‫لیستەكە كشایەوە‬

‫بە تەلەفۆنێك!‬ ‫ئ����ەگ����ەرچ����ی ك���ۆن���ووس���ی‬ ‫رێككەوتننامەكەی نێوان حزبەكان‬ ‫بەڵگەیەكی حاشا هەڵنەگرە بۆ‬ ‫تۆمەتباركردنی پارتی بەهۆكاری‬ ‫ه���ەڵ���وەش���ان���دن���ەوەی لیستە‬ ‫هاوبەشەكەی حزبە كوردییەكان‬ ‫لەشاری كەركوك‪ ،‬كەچی لە ئێستادا‬ ‫پارتی بە فەرمی و لەسەر زمانی‬ ‫بەرپرسەكانیەوە یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬تۆمەتبار دەكات بەوەی‬ ‫لیستەكەی ه��ەڵ��وەش��ان��دۆت��ەوە‪.‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬یش لە كەركوك‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ :‬پ��ارت��ی ب��ە تەلەفۆنێك‬ ‫لە ئیمزاكەیان پاشگەزبوونەوەو‬ ‫كشانەوە‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ی یەكێتیشە پ��ارت��ی‬ ‫تۆمەتبار دەكات بە هەڵوەشاندنەوەی‬

‫دەستەی كارگێڕی‬ ‫پارتی چارەسەری‬ ‫دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪:‬‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫لیستی كەركوك بە‬ ‫پیالنێكی دەرەكی‬ ‫بووە‬ ‫لیستەكە‪.‬‬ ‫پارتی و ئەوانیتریش‬ ‫ئەحمەد عەسكەری‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫لیژنەی ئەمنی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك ك��ە ه��اوك��ات ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتیشە‪،‬‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆ پ��ارت��ی ب��ەه��ۆك��اری‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی لیستەكە ناودەبات‬ ‫و دەڵ��ێ��ت‪ :‬ب���ەداخ���ەوە پ��ارت��ی‬ ‫دەستپێشخەر بوون لە جێهێشتنی‬ ‫ئەو لیستەو دوای ئەوانیش ئەوانەی‬ ‫تر‪ ،‬لەكاتێكدا رێككەوتن كرابوو‬ ‫كە یەكێتی سەرۆكی لیستەكە بێت‬ ‫و پارتی بڕیاردەرو چاودێرەكەش‬ ‫ب��ۆ گ���ۆڕان‪ ،‬ب��ەاڵم بەبیانوویەك‬ ‫لیستەكەیان هەڵوەشاندەوه‪.‬ئەوەشی‬ ‫بۆ وااڵپرێس وت‪ :‬هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫یەك لیستيی كورد مەبەست لێی‬

‫ئەحمەد عەسكەری‬ ‫لە ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای كەركوك‪:‬‬ ‫پارتی دەستپێشخەر‬ ‫بوون لە جێهێشتنی‬ ‫ئەو لیستەو دوای‬ ‫ئەوانیش ئەوانەی‬ ‫تر‬

‫نازم عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ئەندامی (م‪.‬س)ی‬ ‫كۆمەڵ‪:‬‬ ‫پارتی دەیەوێت‬ ‫لیستەكە‬ ‫بەوشێوەیە بێت كە‬ ‫خۆی دەیەوێت‬

‫تێكدانی یەكڕیزی كوردە لە كەركوك‬ ‫كە هەر كەسێك بیكات نابەجێیە‪.‬‬ ‫پارتی یەكێتی تۆمەتبار دەكات!‬ ‫جەعفەر ئیمینكی وتەبێژی‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی یەك‬ ‫لیستی كورد لە كەركوك راستەوخۆ‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪-‬ی‬ ‫تۆمەتباركرد‪ ،‬لە روونكردنەوەیەكدا‬ ‫نووسیویەتی‪ :‬پارتیمان هەمیشە‬ ‫كوردایەتی لە كەركوك و ناوچەكانی‬ ‫دی��ك��ە وی��س��ت��ووە‪ ،‬لەپێناو ئەم‬ ‫مەبەستەش خ��ۆی ل��ەو ملمالنێیە‬ ‫حزبییە بەدوورگرتووە كە زیان بە‬ ‫كوردو پێگەی كورد دەگەیەنێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەم��ە م��ان��ای ئ���ەوە نییە‬ ‫هەڵوێست و بۆچوونی تایبەتی خۆی‬ ‫ل��ەم��ەڕ رووداوەك����ان‬ ‫و ش���ێ���وازی‬

‫كاركردن نابێت‪.‬‬ ‫وت��ەك��ان��ی ئیمینكی وەك‬ ‫وەاڵم���دان���ەوەك ه��ات ل��ە دژی‬ ‫راپۆرتێكی رۆژنامەی (هەواڵ) كە‬ ‫لەژێر مانشێتی (پارتی دەیان هەزار‬ ‫دەنگی كوردی لە كەركوك خستە‬ ‫مەترسییەوە) باڵوكردەوە‪ ،‬ناوبراو‬ ‫لەبەرانبەردا یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان تۆمەتبار دەكات بەوەی‬ ‫هۆكاری جودایی ك��ورد ب��وون لە‬ ‫موسڵ و كەركوك‪ ،‬چونكە ئەوان‬ ‫پێداگریان ل��ەس��ەر ئ��ەو كەسانە‬ ‫ك��ردووەت��ەوە كە ئێمە پێمانباش‬ ‫نەبووە‪.‬‬ ‫دی���ارە مەبەستی وتەبێژی‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫دكتۆر نەجمەدین عومەر كەریم‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی و‬ ‫پارێزگاری كەركوكە‪ ،‬چونكە پارتی‬ ‫ڤیتۆیان لەسەری هەیەو پێیان قبوڵ‬ ‫ن��ەب��ووە ببێتە س��ەرۆك��ی لیستی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪ 40‬گەنجی شاری هەڵەبجە !‬ ‫*بە پێی لێدوانی قایمقامی هەڵەبجەی شەهید‪ ،‬تا ئێستا نزیكەی ‪ 40‬گەنجی ئەو شارە بۆ پشتیوانیكردن لەگروپە ئیسالمییەكان و بەشداریكردن‬ ‫لە جەنگی سووریا چوونەتە ئەو واڵتە‪ ،‬هەر بە پێی وتەی گۆران ئەدهەم قایمقامی هەڵەبجە تا ئێستا ‪ 8‬گەنجی هەڵەبجەی شەهید لە شەڕو‬ ‫پێكدادانەكانی سووریادا كوژراون‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە كە لەچەند رۆژی رابردوودا كوردێك لەناو یەكێك لەو گروپە ئیسالمییانەو لە گرتەیەكی‬ ‫ڤیدیۆیدا هەڕەشەی لە هەولێرو سلێمانی و دەزگا ئەمنییەكانی كردو بەڵێنی تۆڵەسەندنەوەی بە ئەنسارەكانی خۆیاندا‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫كوردی لە كەركوك‪.‬‬

‫ئەحمەد عەسكەری‬

‫جەعفەر ئیمنيكی‬

‫رەوەند مەحمود‬

‫ئازاد شێخانی‬

‫شوان داودی‬

‫نەجات حسێن‬

‫وریا محەمەد‬

‫گەڕان بەدوای بیانوودا‬ ‫رەوەن���د م��ەال مەحمود جێگری‬ ‫لێپرسراوی مەڵبەندی (‪ )2‬رێكخستنی‬ ‫كەركوكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫وەاڵمی بەرپرسانی پارتی دایەوەو وتی‪:‬‬ ‫با كاك جەعفەر بەباشی زانیارییەكانی‬ ‫كۆبكاتەوەو توێژینەوە لەسەر كەركوك‬ ‫بكات و ئیمزای نوێنەرو بەرپرسەكانیان‬ ‫ببینێت لەسەر كۆنووسی كۆبوونەوەكان‬ ‫‌و دوات��ر چۆن دوای ئ��ەوەی هەموو‬ ‫شتێك كۆتایی هات پەشیمان بوونەوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئەوان جارێك لەسەر موسڵ‬ ‫بیانوو دەهێننەوەو جارێك لەسەر‬ ‫شوێنەكانی دی��ك��ە‪ ،‬ه��ەم��وو ئەمانە‬ ‫حیكایەتێكن خەڵك باوەڕیان پێناكات‪،‬‬ ‫چونكە خەڵك باوەڕ بەواقیع دەكات‬ ‫نەك حیكایەت‪.‬‬ ‫جێگری لێپرسراوی مەڵبەندی‬ ‫(‪ )2‬رێكخستنی كەركوك‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫وت‪ :‬كە پارتی ه��ەر لە سەرەتاوە‬ ‫هەوڵیاندەدا شتێك بكەنە بیانوو بۆ‬ ‫ئەوەی بكشێنەوەو یەكڕیزی ماڵی كورد‬ ‫تێكبدەن‪ ،‬تا لە كۆتایدا دوای ئەوەی‬ ‫یەكێتیی دك��ت��ۆر نەجمەدینی وەك‬ ‫سەرۆكی لیستە هاوبەشەكەی كورد‬ ‫لە كەركوك دیاریكرد‪ ،‬ئەمەیان كردە‬ ‫بیانوو و ڤیتۆیان لەدژی بەكارهێنا كە‬ ‫تەنها مەبەستیان تێكدانی ئەو یەك‬ ‫لیستییە بوو و هیچی تر‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەوەی ئەندامێكی سەركردایەتی پارتی‬ ‫شانازی ب��ەوەوە دەك��ات كە لیستی‬ ‫هاوپەیمانی كوردستانیان لە كەركوك‬ ‫تێكداوە‪.‬‬ ‫جێگری لێپرسراوی مەڵبەندى (‪)2‬‬ ‫ئەوەشی رونكردەوە كە ئەوان هەر لە‬ ‫سەرەتاوە لە كەناڵ و رۆژنامەكانیانەوە‬ ‫دژای��ەت��ی ك��ارو پ��ڕۆژەك��ان��ی دكتۆر‬ ‫ن��ەج��م��ەدی��ن‪-‬ی��ان دەك���رد‪ ،‬بۆیە بۆ‬ ‫خەڵك ئاشكرایە كە ئ��ەوان لە دژی‬ ‫بەرەوپێشبردنی شارەكەن و دەزانن‬ ‫قەبارەی خۆیان چەندە‪.‬‬

‫هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گ��ۆڕان لە‬ ‫ش��اری ك��ەرك��وك‪ ،‬هۆكاری سەرەكی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی لیستەكەی خستە‬ ‫ئەستۆی پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫ئەو دەڵ��ێ‪ :‬پارتی بە تەلەفۆنێك لە‬ ‫لیستەكە كشانەوە‪ ،‬ئەوەیش دوای‬ ‫ئ���ەوەی ل����ەڕۆژی پ��ێ��ش��وودا لەسەر‬ ‫ن���اوی دك��ت��ۆر ن��ەج��م��ەدی��ن ك��ەری��م‪،‬‬ ‫رێككەوتبووین‪ ،‬وەك گۆڕانیش كۆتا‬ ‫حزبی كوردی بووین كە كشاینەوە‪.‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ژووری هەڵبژاردنی‬ ‫ب���زوت���ن���ەوەی گ�����ۆڕان ل���ە ش���اری‬ ‫كەركوك‪ ،‬ئەوەشی بە وااڵپرێس وت‪:‬‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی لیستەكە دەكەوێتە‬ ‫ئەستۆی یەكێتی و پارتی‪ ،‬بە پلەی‬ ‫یەكەمیش پارتی دیموكراتی كوردستان‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬وەك گ��ۆڕان پێمانوایە كە‬ ‫دەبێت یەكێتی و پارتی وەاڵمی خەڵك‬ ‫بدەنەوە كە ئەگەر نەجمەدین كەریم‬ ‫سەرۆكی لیستەكە بێت چی دەبێت؟‬ ‫ئەگەر سەرۆكی لیستەكە نەبێت چی‬ ‫دەبێت؟‬

‫رای چاودێران‬ ‫ب��ە ب���ڕوای چاودێرێكی سیاسی‬ ‫ك��ش��ان��ەوەی پ��ارت��ی پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫سیاسەت و ستراتیژی خودی پارتیەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەو هۆكارەكانیش ئاشكرا‬ ‫دەك��ات و دەڵ��ێ��ت‪ :‬لە هەڵبژاردنی‬ ‫راب��ردوودا لە كۆی (‪ )6‬كورسی یەك‬ ‫كورسی بەدەستهێناوە‪ .‬وتیشی‪ :‬لە‬ ‫ماوەی رابردوودا كە ئیدارەی كەركوك‪،‬‬ ‫ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان بەڕێوەی دەبات‬ ‫كارو خزمەتگوزاری زۆری بۆ كراوە‬ ‫كە رەنگدانەوەی لە شەقامی كەركوك‬ ‫بە گشتی و ك��وردا بەتایبەتی هەیە‬ ‫ئەگەر یەكێتی بچێتەژێربارەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەیدۆڕێنێ‪.‬‬ ‫ش��وان داودی ئاماژەی بەوەكرد‬ ‫كە پارتی پێیانوایە كە نابێت دكتۆر‬ ‫ن��ەج��م��ەدی��ن‪ ،‬س��ەرۆك��ی لیستەكە‬ ‫بێت‪ ،‬چونكە كاریگەری راستەوخۆی‬ ‫بەسەر دەنگدانەكەوە دەبێت‪ .‬بەڕای‬ ‫چۆن كشانەوە؟‬ ‫داودی هەڵبژاردنەكەیان زیرەكانەیەو‬ ‫وریا محەمەد‪ ،‬سەرۆكی ژووری دەی��ان��ەوێ��ت یەكێتی بچێتەژێر ئەو‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ب��ارەوەو لەسەر داوای ئ��ەوان دكتۆر‬ ‫الب��ەرێ��ت‪ ،‬ب��ەوەی��ش قاعیدەی خۆی‬ ‫لەدەستدەدا‪ ،‬چونكە دانانی دكتۆر لە‬ ‫دەستی قیادەی یەكێتی دەرچ��ووەو‬ ‫قاعیدەی یەكێتی بڕیاری لەسەر داوە‪.‬‬ ‫مەترسیدارە!‬ ‫ئ���ەو چ���اودێ���رە س��ی��اس��ی��ی��ە بۆ‬ ‫وااڵپرێس‪ ،‬وتیشی‪ :‬بۆ یەكەم جاریشە‬ ‫لە كوردستاندا الیەنی تر مەرجت بۆ‬ ‫دابنێ كە كێ كاندیدت بێت و كێ‬ ‫كاندیدت نەبێ! ئەمە هەر خۆی ئەگەر‬ ‫بچێتەسەر مەترسیدار دەبێت چی‬ ‫لەسەر پڕۆسەی سیاسی لە كوردستان بە‬ ‫گشتی و چی لەسەر یەكێتی بەتایبەتی‪،‬‬ ‫بە تایبەتیتر لەسەر دۆخی یەكێتی لە‬ ‫كەركوكدا‪.‬‬ ‫داودی‪ ،‬ئەوەشی وت‪ :‬كە پارتی‬ ‫بۆی نییە قسە لەسەر كاندیدی یەكێتی‬ ‫هەبێت‪ ،‬وەك ئەوەی منیش بۆم نییە‬ ‫قسەم لەسەر كاندیدی ئەوان هەبێت‪،‬‬ ‫بۆیە دكتۆر لەالیەن شەقامەوە بە كوردو‬ ‫عەرەب و توركمانەوە دەستنیشانكراوە‪.‬‬ ‫ترسی توركمان‬ ‫ب��ەرپ��رس��ێ��ك��ی ت��ورك��م��ان��ی��ش‬ ‫ن��ەی��ش��اردەوە ك��ە ت��رس��ی��ان ل��ە فرە‬ ‫لیستی هەیە‪ ،‬چونكە لە كۆتاییدا‬ ‫زیان بە شارەكە دەگەیەنێت‪ .‬نەجات‬ ‫حوسێن ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك لە كوتلەی توركمانی‪ ،‬بۆ‬ ‫وااڵپرێس وتی‪ :‬هەمیشە خۆشحاڵین‬ ‫ك��ە ی��ەك هەڵوێستی ل��ەس��ەرج��ەم‬ ‫پێكهاتەكاندا هەبێت و خ��اوەن یەك‬ ‫راو ب��ۆچ��وون ب��ن‪ ،‬چونكە بەبڕوای‬ ‫من تا چەند راوبۆچوونەكان كەمتر‬ ‫بێت ئەوەندە زۆرت��ر كاردەكرێت و‬ ‫ناوچەكە پێشدەكەوێت و بەربەستەكان‬ ‫كەمدەبنەوە‪.‬‬ ‫كەركوك لەژێر مەترسیدایە‬ ‫الی خ��ۆی��ەوە‪ ،‬ئ���ازاد شێخانی‬ ‫وتەبێژی دەس��ت��ەی كارگێڕی پارتی‬ ‫چارەسەری دیموكراتی كوردستان بە‬ ‫وااڵپ��رێ��س‪-‬ی وت‪ :‬دوای دوو ساڵ‬ ‫لەپێكەوە كاركردنمان بۆ بەشداریكردن‬

‫توركیا رۆڵی هەبووە !‬ ‫*سەرۆكی لیستی بەرەی توركمانی ئایدن مەعروف‪ ،‬لە دیدارێكی رۆژنامەوانی خۆیدا‪ ،‬نهێنی بەشداریكردنی بەرەكەی‬ ‫لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دەدركێنێت‪ ،‬سەرۆكی لیستی بەرەی توركمانی ئەوەشی راگەیاندووە كە ئەوان‬ ‫یەكەمجارە بەشداریی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دەكەن و بۆ بەشداریكردنیشیان توركیا رۆڵی هەبووە‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫لە ئێستادا توركیا پەیوەندیی لەگەڵ پارتیدا لەئاستێكی باشدایە‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫جێگری مەڵبەندی‬ ‫رێكخستنی‬ ‫كەركوك‪:‬‬ ‫ئەندامێكی‬ ‫سەركردایەتی‬ ‫پارتی‪ ،‬شانازی‬ ‫بەوەوە دەكات كە‬ ‫لیستی هاوپەیمانی‬ ‫كوردستانیان لە‬ ‫كەركوك تێكداوە‬ ‫لە یەك لیستی كوردستانی گومانمان‬ ‫هەیە كە هەڵوەشاندنەوەی ئەو‬ ‫خەون و ئاواتەی خەڵكی كەركوك‬ ‫كاردانەوەیەكی كاتی نەبوو‪ ،‬چونكە‬ ‫دەرچ��وون��ی پ��ارت��ی ب��ەه��ۆی تاكە‬ ‫شەخسێك و لەدوایشدا یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی و ه��ەروەه��ا پاشەكشێ‬ ‫خشكێكەی گۆڕان و حزبەكانی تر‬ ‫ئەم هەڵە كوشندەیەی تەواو كردو‬ ‫بوونەهۆی ئەو پارچە پارچەكردنە‬ ‫ك��ە لەئاكامدا خەڵكی كەركوك‬ ‫و دۆزی نەتەوەیمان كەوتە ژێر‬ ‫مەترسییەكی مێژووییەوە‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫بەڕاشكاوی رایدەگەیەنین كە ئەوەی‬ ‫بەرێوەچوو‪ ،‬پیالنێكی دەرەكی بوو‬ ‫و بەملمالنێی تەسكی حزبایەتی‬ ‫ت���ەواو ك��راو دەرك���ەوت ك��ە ئەم‬ ‫هێزانە خاوەنی ئاسۆیەكی سیاسی و‬ ‫دیموكراتی و ستراتیژێكی نەتەوەیی‬ ‫بۆ پرسی كەركوك نەبوون‪ ،‬یەكەم‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی��ارەو دوای����ش ه��ەم��وو‬ ‫هێزەكانی دیكەو بەتایبەت ئەوانەی‬ ‫گ��رێ��دراوی فیكری ئەردۆگانین‪،‬‬ ‫چونكە هەموویان بێ هەڵوێست‬ ‫ب��وون هیچ هەوڵدانێكی جددیان‬

‫نەكرد بۆ رزگاركردنی لیستەكە‪،‬‬ ‫چونكە دەكرا بكرێتە دوو لیستی‬ ‫كوردستانی‪ ،‬ئ��ەگ��ەر دەرفەتیش‬ ‫لەدەستچوو بوو بۆ یەك لیستی‪،‬‬ ‫چونكە ئێستا (‪ )6‬لیستی‪ ،‬زەرەرێكی‬ ‫گەورەیە‪.‬‬ ‫هەوڵی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫نازم عەبدوڵاڵ ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی ك��ۆم��ەڵ��ی ئیسالمی‪ ،‬بە‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬ئێمە وەك كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی ب��ە پ��ەرۆش��ەوە بووین‬ ‫لیستێكی یەكگرتوو بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پ��ارێ��زگ��ای كەركوك‬ ‫دروس��ت بكرێت‪ .‬نازم عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫روون��ی ك��ردەوە كە ئ��ەوان هەوڵ‬ ‫و تەقەالی باشیاندا لەسەر ئاستی‬ ‫مەكتەب سیاسی و سەركردایەتی بە‬ ‫شەخسی ئەمیری كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫پەیوەندی ك��ردووە بە هەندێك‬ ‫ل��ەالی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ەوە‬ ‫ئێمە بۆ بەرژەوەندی كەركوك و‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی ك��ورد لە كەركوكدا‬ ‫لیستێكمان هەبێت دیارە الیەنەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هەر (‪ )3‬حزبەكە‪ ،‬ئێمە‬ ‫پێمانباشبوو قبوڵمان ب��وو دی��ارە‬

‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪-‬یش‬ ‫پێیباشبوو‪ .‬نازم عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بۆ ئەوە كرد دوای هەواڵیان زانیوە‬ ‫كە پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫دەیەوێ بەیەك لیست دابەزێت و‬ ‫لیستی خۆی هەبێت‪ ،‬دیارە تێبینی و‬ ‫سەرنجی خۆی هەبوو بۆیە بەلیستی‬ ‫تایبەتی خۆی دەیەوێت دابەزێت‬ ‫كە ئێمە پێمانوایە ئەوە شتێكە لە‬ ‫بەرژەوەندی كەركوك نییە كە چەند‬ ‫لیستێك هەبێت‪.‬‬ ‫پارتی پێشنیازی كرد!‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬نازم عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫هۆكاری كشانەوەی پارتی گەڕاندەوە‬ ‫بۆ ملمالنێی حزبی‪ .‬ئ��ەو دەڵ��ێ‪:‬‬ ‫هۆكاری ئەوەش كە پارتی پێشنیازی‬ ‫لیستی جیای ك��ردووە بەبۆچوونی‬ ‫من‪ ،‬هۆكاری سەرەكی دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ملمالنێی حزبی لە كەركوك كە‬ ‫تائێستا رۆڵی سەرەكی و گەورەی‬ ‫بینیوە كە نەیهێشت یەك لیست‬ ‫دروس���ت بێت ك��ە هەرالیەنێك‬ ‫دەیەوێت حزبی خۆی بااڵدەست‬ ‫بكات و بەرژەوەندی حزبی خۆی‬ ‫رەچ��او بكات و زۆرت��ری��ن دەنگ‬

‫بەدەستبهێنێت و نایەوێت حزبێكی‬ ‫تر یان الیەنێكی تر لە كەركوك بااڵ‬ ‫دەست بێت‪.‬‬ ‫نازم عەبدوڵاڵ‪ ،‬سەبارەت بەوەی‬ ‫كە ئایا تاچەند مافی ئەوەی هەیە كە‬ ‫لە جیاتی یەكێتی بڕیار لە سەرۆكی‬ ‫لیست بدات لەكاتێكدا كە یەكێتی‬ ‫بەپێی ئەوەی زۆرینەیە لە كەركوك‬ ‫مافی خۆیەتی كە كێ لە حزبەكەیدا‬ ‫دەك��ات بە سەرۆكی لیست؟ نازم‬ ‫وتی‪ :‬بۆ مافی بوون بە سەرۆكی‬ ‫لیست‪ ،‬هەرالیەنێك ئازادە لەوەی‬ ‫ك��ە ب��ەی��ەك لیست دادەب��ەزێ��ت‪،‬‬ ‫هاوپەیمانی دروست دەكات هەتا‬ ‫دەت��وان��ێ��ت داش نەبەزێت هەر‬ ‫الیەنێك ئازادە لەوەدا‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫س��ەپ��ان��دن ك��ەس ناتوانێت خۆی‬ ‫بەسەر ئەوی تردا بسەپێنێت‪ ،‬من‬ ‫وەك باسمكرد لە بنەڕەتدا لیستەكە‬ ‫سەرنەگرتنی ب��ەرژەوەن��دی حزبی‬ ‫ب��ووە‪ ،‬دی��ارە پارتی بەرژەوەندی‬ ‫خۆی لەوەدا نابینێت یەك لیست‬ ‫دروست بكات بەو ریتمە بێت یان‬ ‫بەوشێوەیە بێت كە الیەنێكی تر‬ ‫دەیەوێت بەو شێوەیە بێت كە خۆی‬ ‫دەیەوێت‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫پەیوەندیی بە پارتی دیموكراتەوە كردووە‬ ‫*پاش ئەوەی بریار گابار بەرپرسی بااڵی پەكەكە‪ ،‬بڕیاری وازهێنانی لە حزبەكەی و بەحێهێشتنی قەندیل دا و‪ ،‬لەئێستادا بەوتەی‬ ‫كەسوكارەكەی لە شاری هەولێر نیشتەجێیە‪ ،‬لێدوانی جیاجیا لەوبارەیەوە باڵودەكرێتەوە‪ ،‬بەپێی وتەی بەرپرسانی پەكەكە بێت‬ ‫”گابار” پەیوەندیی بە پارتی دیموكراتی كوردستانەوە كردووەو كەسوكارەكەشی ئەوە رەتدەكەنەوەو رایدەگەیەنن كە گابار وازی‬ ‫لە سیاسەت هێناوە‪ ،‬ئەوەی جێی سەرنجە تا ئێستا پارتی بە رەسمی و نارەسمی هیچ لێدوانێكی لەوبارەیەوە نەداوە‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئیرادەی هەموو هێزە سیاسییەكان لە بەغدا‬ ‫ئەوەیە كە مادەی (‪ )140‬جێبەجێ نەكرێت‬

‫خالید شوانی‪،‬‬

‫ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬تایبەت بە ”وااڵپرێس”‪:‬‬

‫خراپترین مادەی دەســ‬ ‫بۆ بەدیهێنانی مافەكـ‬ ‫عێراقدا مادەی(‪)140‬ــــ‬

‫خالید ش��وان��ی ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫ل��ە دی��م��ان��ەی��ەك��ی تایبەتدا‬ ‫لەگەڵ ”وااڵپ��رێ��س” چەندین‬ ‫پرسی گرنگ لەمەڕ سستی‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەی (‪)140‬‬ ‫ی دەستوور دەوروژێنێ‪ .‬لەم‬ ‫چاوپێكەوتنەكەدا ئەوە دەڵێت‬ ‫كە ئ��ەوان ب���ەردەوام ك��ار بۆ‬ ‫سڕینەوەی شوێنەواری بەعس‬ ‫دەك��ەن ل��ەو ش���ارەدا‪ .‬شوانی‬ ‫وەاڵمی كۆمەڵێك پرسی تری‬ ‫گرنگ دەداتەوە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬رێژین عەدنان‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫لەیال زاناو بایدەمیر رەتی دەكەنەوە‬ ‫*پاش ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوودا لەشاری ئامەدی باكوری كوردستان‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستانی توركیا بەرەسمی‬ ‫دامەزرێنرا‪ ،‬هەواڵی ئەوە باڵوبوویەوە كە هەر یەك لە لەیال زاناو عوسمان بایدەمیر چوونەتە ناو ئەو پارتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەر زوو لەالیەن محەمەد قارداش سەرۆكی ئەو پارتەوە رەتكرایەوە‪ ،‬سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانی توركیا‬ ‫ئەوەشی راگەیاندووە كە ئەو پیاوی بارزانییەو تەنها ئەویش یارمەتیداوەو بەسەرۆكی خۆیانی دەزانن‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫* مەلەفی ئاسایكردنەوەی‬ ‫سنووری پارێزگای كەركوك كە‬ ‫هەڤاڵ (م��ام ج��ەالل) پێشكەشی‬ ‫ك��ردب��وو بۆ پەرلەمانی عێراق‪،‬‬ ‫گەیشتووەتە كوێ؟‬ ‫ ئێمە وەك لیژنەی یاسایی‬‫لە پەرلەمانی عێراق ماوەی ساڵێك‬ ‫دەبێت داوامان كردووە خوێندنەوەی‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬بەاڵم پەرلەمانی عێراق‬

‫مافەكانی ك���ورد ل��ە دەس��ت��ووری‬ ‫عێراقدا م��ادەی (‪)140‬ـ���ە‪ ،‬هەموو‬ ‫مادەكانی تری كە باس لە صالحیاتی‬ ‫كوردو مافەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەك��ات وەك هەرێمێكی فیدراڵ‬ ‫بەشیاوترین شێوە نوسراوەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو مادەیەی مافەكانمانی تێدا‬ ‫بەدیبێنین تەنها مادەی (‪ )140‬كە بە‬ ‫تەوافوقێكی سیاسی نووسراوەتەوە‪،‬‬

‫ـــتوور كە نوسرابێتەوە‬ ‫ـــانـــی كورد لە دەستووری‬ ‫ـــه‬ ‫رێگەی لێگرتووەو رێگەش نادات‬ ‫بچێتە ب���واری جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانیش مافی‬ ‫ڤیتۆ دەدات بە سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫ئەگەر نەیەوێت پڕۆژەیەك بچێتە‬ ‫ب���واری جێبەجێكردنەوە! بۆیە‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان رێگری لێكردووە‪.‬‬ ‫ئەو پڕۆژەیە پێویستی بە گوشارێكی‬ ‫سیاسی گەورە هەیە بۆ سەر سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان بۆ ئ��ەوەی خوێندنەوەی‬ ‫یەكەمی بۆ بكات‪.‬‬ ‫* ل��ەن��ێ��وان س��ااڵن��ی (‪-2006‬‬ ‫‪ )2013‬هیچ تروسكاییەك نەبیندرا‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی م��ادەی (‪)140‬‬ ‫جێبەجێكردنی ئ��ەم م��ادەی��ە بۆ‬ ‫لەشوێنی خۆی وەستاوە؟‬ ‫ خراپترین م��ادەی دەستوور‬‫كە نووسرابێتەوە بۆ بەدیهێنانی‬

‫بۆیە ئامانجەكانی خۆی نەپێكاوەو‬ ‫لە داهاتووشدا بەباشی نایپێكێت‪،‬‬ ‫ئەمە یەكەمجارە ئ��ەم قسەیە بۆ‬ ‫راگەیاندنی كوردی دەكەم‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫بەرامبەرداو لەڕاگەیاندنی عەرەبیدا‬ ‫هەمیشەو بۆ هەمیشەش داكۆكیمان‬ ‫ل��ە جێبەجێكردنی م���ادەی (‪)140‬‬ ‫ك����ردووەو ب��ەردەوام��ی��ش دەبین‪،‬‬ ‫هەرچەند مەسەلەیەكی گەورەو پڕ‬ ‫وردەك���اری وردی وەك (‪ )30‬ساڵ‬ ‫گۆڕینی راستەقینەی دیمۆگرافی‬ ‫شاری كەركوك ئاسان نییە لە چەند‬ ‫بڕگەیەكی مادەی (‪)140‬و مادەی (‪)58‬‬ ‫دا‪ ،‬كورت بكرێتەوە‪ ،‬كورد پێداگری‬ ‫كرد ل��ەوەی پێی بوترێت (ناوچە‬ ‫كوردستانییە دابڕێنراوەكان) بەاڵم‬ ‫شیعە رازی نەبووەو بەڵكو ناویان‬ ‫لەو ناوچانە (ناوچە جێ ناكۆكەكان)‬

‫ب��ۆ ی��ەك��ەم��ج��ارە ب��ە راگ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫كوردی دەڵیم كورد دەبوایە سوور‬ ‫بوایە لەسەر ئەوەی كە ئەو ناوەی‬ ‫پێوەبمایەتەوە چ��ۆن لەسەرەتاوە‬ ‫واوتراوە‪.‬‬ ‫دەم��ەوێ��ت ئ��ەوە بڵێم م��ادەی‬ ‫(‪ )140‬بەشێوەیەكی گشتی نووسراوە‪،‬‬ ‫ئیرادەی هەموو هێزە سیاسییەكان‬ ‫ئەوەیە كە ئ��ەو مادەیە جێبەجێ‬ ‫نەكرێت! لە بەغدا نەك هەر ئیرادەی‬ ‫سیاسی بەهێز نییە بۆ جێبەجێكردنی‪،‬‬ ‫بەڵكو ئیرادەیەكی سیاسی بەهێز‬ ‫هەیە بۆ تەگەرە خستنەبەردەمی و‬ ‫رێگریكردن لە جێبەجێكردنی‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەهۆی ئەم گوشارە سیاسیانەوەیە‬ ‫مادەی (‪ )140‬جێبەجێ نەبووە‪.‬‬ ‫* خودی نوری مالیكی سەرۆك‬ ‫وەزی��ران��ی عێراق‪ ،‬سەركردایەتی‬ ‫ك��ورد بەكەمتەرخەم دەزان��ێ��ت‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر بەسستی هەنگاونان‬ ‫لەالیەن كوردەوە بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫مادەی (‪ )140‬ئەمە تاچەند راستە؟‬ ‫ ئێمە وەك پەرلەمانتار لە‬‫پەرلەمانی عێراق دەسەاڵتەكانمان‬ ‫بریتییە ل��ە‪ .‬ی��ەك��ەم‪ :‬رێگەپێدانی‬ ‫یاسایی (تشریع ك��ردن)‪ .‬دووەم‪:‬‬ ‫چاودێریكردنی حكومەتە‪ .‬سەبارەت‬ ‫ب��ە ت��ەش��ری��ع ك���ردن ئێمە وەك‬ ‫پەرلەمانتار (‪ )14‬بڕیارمان هەیە بە‬ ‫مەبەستی گۆڕینی باری دیمۆگرافی‬ ‫ش��اری ك��ەرك��وك ك��ە هەتا ئێستا‬ ‫دەرچووبێت‪ .‬دوا یاسا كە دەرمانكرد‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەو یاسایەیە كە‬ ‫كوردی بەزۆر پێ دەكرا بە عەرەب‪،‬‬ ‫هەروەها لە یاساكەدا ئەوەمان داناوە‬ ‫كە كورد ناچار بكرێت نەتەوەی خۆی‬ ‫بگۆڕێت سزای چەند ساڵێكی زیندانی‬ ‫ب��ۆ دابنرێت ئ��ەم��ەش سڕینەوەی‬ ‫هەندێك لە ئاسەوارەكانی تەعریبە‪.‬‬ ‫كۆمەلێك بڕیار هەیە كە پێویستە‬ ‫لە حكومەتەوە بگاتە پەرلەمان كە‬ ‫تائێستا نەگەیشتووە بۆیە ناتواندرێت‬ ‫رەتبكرێتەوە‪ ،‬ئێمە لەڕووی سیاسی‬ ‫و ئیدارییەوە بەدواداچوونمان بۆ‬

‫حكومەتی عێراق‬ ‫لەتوانایدا نییە‪،‬‬ ‫خزمەتگوزارییە‬ ‫سەرەتاییەكان‬ ‫پێشكەش بە‬ ‫هاوواڵتیان بكات‬

‫الب��ردن��ی ئاستەنگەكانی ب��ەردەم‬ ‫جێبەجێكردنی مادەی (‪ )140‬كردووە‪.‬‬ ‫پێموایە كەیسی جێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪ )140‬تەنها بە پەرلەمانتارەكان‬ ‫جێبەجێ نابێت‪ ،‬بەڵكو پێویستی‬ ‫بە ئیرادەیەكی سیاسی بەهێز هەیە‬ ‫كەالنی ك��ەم بتوانێ ئ��ەم كێشەیە‬ ‫یەكالیی بكاتەوە‪.‬‬ ‫* چی وای��ك��ردووە مالیكی‪،‬‬ ‫ك��ورد بەكەمتەرخەم بزانێت بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی مادەی (‪)140‬؟‬ ‫ ئەم رەخنەیەی مالیكی لە‬‫جێی خۆیدا نییە‪ ،‬لەبەرئەوەی مادەی‬ ‫(‪ )140‬هەموو بڕیارەكانی خستۆتە‬ ‫ئەستۆی حكومەتی ئیتیحادی كە‬ ‫جێبەجێكردنی ئەم مادەیە پێویستە‬ ‫حكومەت بیكات‪ ،‬بەاڵم نەیكردووە!‬ ‫س���ەرەڕای ئ��ەوەی وەك نوێنەری‬ ‫لیژنەی بااڵی جێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪ )140‬داوامان لە پەرلەمانی عێراق‬ ‫كردووە كە میزانییەی مادەی (‪)140‬‬ ‫بكرێتە (‪ )500‬ملیار دینار‪ .‬لێرەدا‬ ‫مالیكی دەبێت‪ ،‬وەاڵم��دان��ەوەی بۆ‬ ‫ئەمە هەبێت‪ ،‬بەاڵم وەاڵمدانەوەی‬ ‫ن��ەب��ووە‪ ،‬ل��ەالی��ەك��ی��ت��رەوە الیەنی‬ ‫عەرەبی سوونە بەتایبەت سەرۆكی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫پشتگیریی لە د‪.‬نەجمەدین كەریم‬ ‫*پاش هەڵوەشانەوەی لیستە كوردییەكەی كەركوك‪( ،‬ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬پشتگیری زیاتری خۆی بۆ پارێزگاری كەركوك و سەرۆكی لیستی یەكێتی‬ ‫لەوشارە دووپات دەكاتەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە كە ئێستاشی لەسەر بێت پارتی ناڕازییە لەسەرۆكایەتییەكەی نەجمەدین كەریم‪ ،‬بەاڵم پاش‬ ‫ئەو رووداوانە ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی پشتیوانی خۆی بۆ د‪ .‬نەجمەدین دووپات دەكاتەوەو داوا دەكات یەكێتی نەجمەدین كەریم‬ ‫بۆ پارێزگاری كەركوك دابنێتەوەو داواشی كردووە راگەیاندنی یەكێتی بەگشتی یارمەتی و هاوكاری پارێزگاری كەركوك بن‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫پەرلەمان دژای��ەت��ی م��ادەی (‪)140‬‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ل��ێ��رەدا ك���ورد لەكوێی‬ ‫كەمتەرخەمیدایە؟‬ ‫رەن����گ����ە ك���ەم���ت���ەرخ���ەم���ی‬ ‫سەركردایەتی كورد لێرەدا ئەوەبێت‬ ‫ئ��ەو گ��وش��ارە سیاسیانەی لەسەر‬ ‫قانوون و نەوت و داهاتی نەوتە‬ ‫ئەوەندە گوشارەكان لەسەر حكومەت‬ ‫نییە بۆ جێبەجێكردنی ئەو مادەیە‪.‬‬ ‫* لەماوەی دوو خولی پەرلەمانی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬ئەو هەنگاوانەی نراون‬ ‫وەك دەستكەوت بۆ كورد كامانەن؟‬ ‫ ئەوان دەیانویست دەستوور‬‫تەعدیل بكرێت‪ ،‬بەاڵم ئێمە رێگریمان‬ ‫ك��ردووەو هەوڵی گەورەشیان داوە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی هەرێم كەمبكرێتەوە‪،‬‬ ‫یاخود هەوڵیانداوە دەسەاڵتەكانی‬ ‫ك��ورد ل��ەڕووی ئابوورییەوە پیادە‬ ‫نەكەن ئێمە توانیمان رێگری بكەین‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا دەس��ت��ك��ەوت��م��ان‬ ‫ل��ە ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ی��اس��ادا‬ ‫بەدەستهێناوە وەك‬ ‫گ���ۆڕی���ن���ی ع��ێ��راق‬ ‫سیستمێكی‬ ‫ل���ە‬ ‫م���ەرك���ەزی���ی���ەوە‬ ‫ب���ۆ سیستمێكی‬ ‫المەركەزی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەمانەشدا حكومەتی‬ ‫عێراقی ویستوویەتی‬ ‫س���وپ���ای ع���ێ���راق بۆ‬ ‫سنوورەكانی چەمچەماڵ‬ ‫و ق��وش��ت��ەپ��ەی ت��ازە‬ ‫بگەڕێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەوە‬ ‫رێ��گ��ری پەرلەمانتارانی‬ ‫كورد بووە كە توانیومانە‬ ‫ل���ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫خۆمان ئیرادەی ناوچەكانی‬ ‫خۆمان بین ئەگەر‬

‫نەشمانتوانیبێت دەستكەوتی زۆر‬ ‫بەدەستبێنین‪ ،‬ب��ەاڵم بەرگریمان‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫* پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی ك��ورد‬ ‫بەتایبەت نوێنەرانی شاری كەركوك‪،‬‬ ‫بەڵێنیان بەشاری كەركوك داوە‬ ‫ئ��ەو گ��ەڕەك��ان��ەی ت��ەج��اوزن تاپۆ‬ ‫بكرێن‪ ،‬ئێوە لەڕووی یاساییەوە چ‬ ‫هەنگاوێكتان بۆ ئەم بابەتە ناوە؟‬ ‫ ل��ەڕووی یاساییەوە كێشەكە‬‫تەواو بووە لە (‪ )2013/10/1‬ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی عێراق بڕیاری دابینكردنی‬ ‫پارەی داوە بۆ خانووە تەجاوەزەكان‬ ‫ب��ەوم��ەرج��ەی لیژنەیەك دروس��ت‬ ‫بكرێت بەسەرۆكایەتی پارێزگاری‬ ‫ه���ەر پ��ارێ��زگ��ای��ەك و ن��وێ��ن��ەری‬ ‫ش��ارەوان��ی‪ ،‬ئەم بڕیارە گەیشتۆتە‬ ‫كەركوك و لیژنەكە پێكهێندراوەو لە‬ ‫ئێستادا خەریكی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫تاپۆكردنی ئ��ەو خانوانەن كە بە‬ ‫تەجاوز دروستكراون‪ .‬وەكو باسم‬ ‫ك��رد ل���ەڕووی یاساییەوە كۆتایی‬ ‫هاتووەو لەڕووی كردارییەوە الیەنە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان ئیشی لەسەر‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫* خ��زم��ەت��گ��وزاری ل��ە ش��اری‬ ‫كەركوك بەكوێ گەیشتووە؟ لەڕووی‬ ‫سیاسییەوە هەنگاوەكان بەكام‬ ‫ئاراستەدا دەڕوات؟‬ ‫ ئ����ەوە ی��ەك��ێ��ك ب���وو لە‬‫بەڵێنەكانی ئێمە لەكاتی هەڵبژاردندا‬ ‫ك��ە بەخەڵكی كەركوكماندا كە‬ ‫خزمەتگوزاری پێشكەشی ئەو شارە‬ ‫بكەین و خۆشبەختانە بارودۆخی‬ ‫كەركوك لەڕووی خزمەتگوزارییەوە‬ ‫ه��ەن��گ��اوی گ���ەورەی ن���اوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫وەك نوێنەری ك��ورد لە كەركوك‬ ‫هەوڵمانداوە لە دوو رێگاوە خزمەت‬ ‫ب��ەو ش���ارە بگەیەنین‪ .‬ی��ەك��ەم‪:‬‬ ‫بودجەیەكی زۆر بۆ كەركوك دابین‬ ‫بكەین‪ .‬دووەم‪ :‬دەسەاڵتی ئیداری‬ ‫بدەینە پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ .‬لە‬ ‫هەنگاوی یەكەمدا لە خولی دووەمی‬ ‫پەرلەماندا بودجەی كەركوك چوار‬ ‫ئەوەندەی پێشووی زیادی كردووە‬ ‫ئەمەش یارمەتیدەرێكی باشبوو‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی ك��ەرك��وك ل���ەڕووی‬ ‫خۆشگوزەرانییەوە گەشەی زیاتر‬ ‫بكات‪ ،‬هەوڵمانداوە هەڵبژاردن لە‬ ‫كەركوك ئەنجام بدرێت‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫ئیدارەی كەركوك زیاد بكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەو مەبەستەش یاساكەمان پێشكەشی‬ ‫پەرلەمان ك��ردووەو خوێندنەوەی‬ ‫یەكەمی ب��ۆك��راوە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ب��ەرب��ەس��ت ه��ەی��ە ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫ئ���ێ���م���ەك���اری خ��ۆم��ان‬ ‫ن��ەك��ەی��ن‪ ،‬ب��ەاڵم‬

‫ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی عێراق‪،‬‬ ‫بڕیاری دابینكردنی‬ ‫پارەی داوە بۆ‬ ‫خانووە تەجاوەزەكان‬

‫ه��ەوڵ��دەدەی��ن ئ��ەو بەربەستانەش‬ ‫الببرێن‪.‬‬ ‫* ل������ەڕووی س��ی��اس��ی��ی��ەوە‬ ‫ه��ەن��گ��اوەك��ان ب��ەك��ام ئ��اڕاس��ت��ەدا‬ ‫رۆشتوون؟‬ ‫ بەڕای شەخسی خۆم خەریكە‬‫ئ��ەم��ری واقیعێك ل��ە كەركوكدا‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬ئاراستەی سیاسی لە‬ ‫ناوچەكانی باشوری شاری كەركوك و‬ ‫ناحیەو قەزاكانی داقوق و دەوروبەری‬ ‫لەڕووی سیاسی و ئیداری و ئەمنییەوە‬ ‫لەژێر دەسەاڵتی ئاسایش و ئیدارەی‬ ‫ك��وردای��ە‪ ،‬ئ��ەم��ە ئ��ەو ب��ارودۆخ��ە‬ ‫واقعییەی لە چوارچێوەی دەستوورو‬ ‫مادەی (‪)140‬دا‪ ،‬دروستكردووە‪ ،‬رێگە‬ ‫بە بەغدا ن��ەدراوە تەنانەت هێزی‬ ‫عەسكەریش بهێنێتە ئەو ناوچانە‪،‬‬ ‫ئەم ناوچانە لەژێر ئیدارەو كۆنترۆڵی‬ ‫هەرێمی كوردستاندایە‪ ،‬هاوواڵتیانی‬ ‫ئەو ناوچانە بەئاڕاستەی گەڕانەوەی‬ ‫ك���ەرك���وك ب���ۆ س����ەر ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستانن‪ ،‬لەبەرامبەردا باكوری‬ ‫كەركوك كە ناوچەیەكی عەرەبنشینە‬ ‫لەژێر ئیدارەی كوردا نییە‪.‬‬ ‫* یەكڕیزی الیەنە حزبییەكانی‬ ‫كورد لە كەركوكدا چۆنەو كاریگەری‬ ‫لەسەر یەكبوونی كورد چۆنە؟‬ ‫ تا ساڵی (‪ )2010‬یەكڕیزییەكی‬‫گ����ەورەی ك���ورد ه��ەب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم‬

‫پێكهێنانی كابینەی ‪8‬‬ ‫*چەند سەرچاوەیەكی هەواڵ ئەوەیان باڵوكردۆتەوە‪ ،‬كە هەرچەندە پێكهێنانی كابینەی هەشت كەوتۆتە پاش سەری‬ ‫ساڵی نوێوە‪ ،‬بەاڵم ئەو سەرچاوانە باس لەوە دەكەن كە بەهۆی رێكنەكەوتنی الیەنەكان لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان‬ ‫و داواكارییەكانی یەكێتی‪ ،‬دانوستان و گفتوگۆكانی كابینەی هەشت درێژە بكێشێت و بەهۆیەشەوە پێكهێنانی كابینەی‬ ‫هەشت دوا دەكەوێت و كاتەكەی نادیارە‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫لە هەڵبژاردنەكانی ساڵی (‪)2010‬‬ ‫دا‪ ،‬كە الیەنە سیاسییەكانی كورد‬ ‫بەلیستی جیاواز بەشداریان كرد‬ ‫یەكڕیزی ك��ورد كەلێنی تێكەوت‪،‬‬ ‫لەمبارەدا هەم كورد وەك نەتەوە‬ ‫زەرەری لێكەوت هەم الیەنەكانیش‬ ‫زەرەرم���ەن���دب���وون‪ .‬بەكارهێنانی‬ ‫كەركوك وەك الپەڕەیەكی سیاسی‬ ‫لەالیەن حزبەكانەوە كاریگەری زۆری‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە خەڵكی كەركوك ئەو‬ ‫یەكڕیزییەی ماڵی كورد لە كەركوك‬ ‫دەخەنە ئەستۆی الیەنە سیاسییەكان‪.‬‬ ‫* خوێندن ب��ەزم��ان��ی دای��ك‬ ‫ل��ەش��اری ك��ەرك��وك ئاستەنگی بۆ‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬ئێوە وەك نوێنەری‬ ‫كەركوك لە بەغدا هیچ هەنگاوێكتان‬ ‫ناوە كە ئەو ئاستەنگانە نەهێڵن یان‬ ‫كەمی بكەنەوە؟‬ ‫ ئێمە ل��ەس��ەر دوو ئاست‬‫كارمان ك���ردووە‪ .‬یەكەم‪ :‬كارمان‬ ‫كردووە بۆ ئەوەی كە زمانی كوردی‬ ‫پێویستە هەبێت لە زمانی خوێندنی‬ ‫كەركوكدا‪ ،‬كێشەی خوێندكار لە‬ ‫كەركوك لە قۆناغی سەرەتایی و‬ ‫ناوەندی و ئامادەییدا نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كێشەی خوێندكارانمان لەوێدایە‬ ‫كە زانكۆكانی كەركوك بەزمانی‬ ‫عەرەبییە‪ ،‬ئەو خوێندكارانەی بە‬ ‫ك���وردی ئ��ام��ادەی ت���ەواو دەك��ەن‬ ‫دواتر لە زانكۆكانی بەغداو خوارتر‬ ‫وەردەگیرێن‪ ،‬ئێمە لێرەدا حكومەتی‬ ‫هەرێم بەكەمتەرخەم دەزانین كە‬ ‫پێویستە ئەو خوێندكارانە لە زانكۆو‬ ‫پەیمانگاكانی هەرێم وەربگیرێن‪.‬‬ ‫* وەكو پەرلەمانتار پەیوەندیت‬ ‫لەگەڵ كەناڵەكانی راگەیاندندا چۆنە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی كەناڵەكانی كەركوك؟‬ ‫ هەمیشە دۆستی راگەیاندنكارانم‬‫و لە گەڵیان بەردەوامم‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫ئێستادا ئاستی لێدوانەكانی من وەك‬ ‫نوێنەر رەنگە جیاواز بێت لە سااڵنی‬ ‫(‪ )2013 -2005‬وەك چاوپێكەوتنی‬ ‫تەلەفزیۆنی كەمتر دەردەك��ەوی��ن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر هەڵوێستێكی سیاسی‬ ‫هەبێت كۆنگرەی رۆژنامەنووسی‬ ‫دەردەكەین یان بەیاننامەی سیاسی‬

‫باڵودەكەینەوە‪ ،‬لەكاتێكدا ئەگەر‬ ‫پێویست بوو رای خۆمان بەگشتی‬ ‫بگەیەنین ئەوا لە تەلەفزیۆنەكانەوە‬ ‫دەردەك��ەوی��ن‪ ،‬لەگەڵ تەلەفزیۆنە‬ ‫ناوخۆییەكانیش بەتایبەت سەتەالیتی‬ ‫كەركوك بە ب���ەردەوام پەیوەندی‬ ‫زۆرباشمان هەیە‪.‬‬ ‫* ه��ەن��دێ ق���ەزاو ناحیەی‬ ‫سەربەپارێزگای ك��ەرك��وك هەتا‬ ‫ئێستا وەك سەربازگەی عەسكەری‬ ‫لەسەر نەخشەی عێراق مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵدا دەكرێت‪ ،‬بۆ نموونە ناحیەی‬ ‫قەرەهەنجیر‪ ،‬هیچ هەنگاوێكتان‬ ‫ناوە بۆ بەڕەسمی ناساندنی ئەو‬ ‫قەزاو ناحیەیانە؟‬ ‫ كێشەی ئەم قەزاو ناحیەیانە‬‫هەمیشە خەمی هەرە گەورەی من‬ ‫بووە وەك پەرلەمانتارێك‪ ،‬لەزۆربەی‬ ‫كۆنگرەو بەرنامەی تەلەفزیۆنی و‬ ‫كۆنگرەی رۆژنامەنووسیدا ئاماژەم‬ ‫پێكردووە كە لەپێش ساڵی (‪)2009‬‬ ‫وە دەب��وای��ە لە بەغدا چارەسەر‬ ‫ب��ك��رای��ە‪ ،‬ه��ەوڵ��ەك��ان��م��ان گەیشتە‬ ‫ئەو ئاستەی بڕیارەكان دەربچێت‪،‬‬ ‫ل���ەوك���ات���ەدا ی��اس��ای دەس��ەاڵت��ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان دەرچوو‪ ،‬ئەو‬ ‫دەسەاڵتەیدایە ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫كە بەیك دانیشتن بتوانن ناحیەیەك‬ ‫زیندوبكەنەوە یان دروستی بكەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەبەرئەوەی هەڵبژاردن لە‬ ‫كەركوك ئەنجام نەدرا بۆیە نەمانتوانی‬ ‫ئەم ناحیەیانە زیندوبكەینەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫من وەك پەرلەمانتارێك هەوڵدەدەم‬ ‫بۆ ئەوەی هەڵبژاردن لە كەركوك‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬چونكە نەك هۆكاری‬ ‫زیندوكردنەوەی ناحیەكانە بەڵكو‬ ‫كۆمەڵێ دەسەاڵتی گەورەی ئیداری‬ ‫و مادی دەداتە كەركوك كە كورد‬ ‫حوكمی كەركوك دەكات‪.‬‬ ‫* زۆرب������ەی گ��ون��دەك��ان��ی‬ ‫س��ەرب��ەپ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك لە‬ ‫سەردەمە جیاجیاكاندا بەرشااڵوی‬ ‫راگواستن و ئەنفال كەوتوون‪ ،‬بیر‬ ‫لەوە نەكراوەتەوە لەالیەن حكومەتی‬ ‫بەغداوە قەرەبوبكرێنەوە؟‬ ‫‪ -‬حكومەتی عێراق لەتوانایدا‬

‫نییە نە لە ناوەڕاست و نە لە باشوری‬ ‫عێراق و نە لە كوردستان و نە لە‬ ‫كەركوك‪ ،‬گوندەكان زیندوبكاتەوە‪،‬‬ ‫تەنانەت نەیتوانیوە خزمەتگوزارییە‬ ‫سەرەتاییەكانیش پێشكەش بكات!‬ ‫پێویستبوو ئەمە پالنی كورد بوایە‬ ‫بۆ زیندوكردنەوەی ئەو گوندانەو‬ ‫بووژاندنەوەی لە هەموو بوارەكاندا‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەمە ن��ەك��راوە ئ��ەوەن��دەی‬ ‫حكومەتی ئیتیحادی ئەم بابەتەی‬ ‫فەرامۆش ك��ردووە ئەوەندەش بێ‬ ‫بەرنامەیی كوردی پێوەدیار بووە‪.‬‬ ‫* ب��ۆ پالنی ب��ۆ ئ��ەم بابەتە‬ ‫دانەناوە؟‬ ‫ ل��ەب��ەرئ��ەوەی زۆرب���ەی ئەو‬‫ه��اوواڵت��ی��ان��ەی ك��ە ل���ەدوای ساڵی‬ ‫(‪)1988‬وە گوندەكانیان خاپوور كراوە‬ ‫چوونەتە ئ��ۆردوگ��ا زۆرەملێكانی‬ ‫سلێمانی و لەكاتی گەڕانەوەیان‬ ‫هاتوونەتەوە م��ەرك��ەزی شارەكان‬ ‫و نیشتەجێبوون‪ ،‬لێرەدا دەبوایە‬ ‫خزمەتگوزاری بۆ گوندو شارەكان‬ ‫وەك��ی��ەك��ب��وای��ەو خ��زم��ەت��گ��وزاری‬ ‫پێشكەش بكرایە‪ ،‬ئەمەش دۆخێكی وا‬ ‫ئاسان نییە‪ ،‬حكومەتی هەرێم بتوانێ‬ ‫زیاتر لە (‪ )720‬گوندی وێرانكراو‬ ‫زی��ن��دوب��ك��ات��ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم دەب��وای��ە‬ ‫هەنگاوی یەكەمی دەستپێبكردایە‪.‬‬ ‫* زۆری كێشەكانی ك��ورد لە‬ ‫بەغدا هۆكارە بۆ فەرامۆشكردنی‬ ‫گوندەكان؟‬ ‫ ب��ێ��گ��وم��ان ه��ەن��دێ��ج��ار‬‫ئەوەندە مەشغوڵی كێشە سیاسییە‬ ‫گەورەكان دەبین‪ ،‬دەرفەتمان نابێت‬ ‫بەدواداچوون بۆ كێشەی گوندەكان‬ ‫بكەین‪.‬‬ ‫* ب���ڕی���ارێ���ك ه���ەب���وو بۆ‬ ‫فڕۆكەخانەی‬ ‫بەمەدەنیكردنی‬ ‫ك��ەرك��وك‪ ،‬ئ��ەو ب��ڕی��ارە بەكوێ‬ ‫گەیشت؟‬ ‫ حكومەتی عێراقی نە راستگۆیە‬‫لە بەمەدەنیكردنی فڕۆكەخانەی‬ ‫كەركوك نە لەبەرنامەشیدایە ئەوە‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ئ��ەم حكومەتە بیرێكی‬ ‫عەسكەریانەی هەیە‪ ،‬بۆیە دەیەوێت‬ ‫ئ��ەم فڕۆكەخانەیە بە عەسكەری‬

‫بمێنێتەوە بۆ ئ��ەوەی بۆ ئامانجە‬ ‫عەسكەرییەكانی خۆی بەكاریبێنێت‪،‬‬ ‫هەرلەبەر ئەم بیرەیان ئەگەر كورد‬ ‫هەنگاوێك بچێتەپێشەوە ئ��ەوان‬ ‫چەند هەنگاوێك دەچنە دواوە‪ ،‬لەم‬ ‫بڕیارەدا رازی دەبن و دواتر پەشیمان‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬هەڵوێستەكانی حكومەت و‬ ‫بەرنامەكانی حكومەت و سەرۆكی‬ ‫حكومەت بۆ بەمەدەنیكردنی ئەو‬ ‫فڕۆكەخانەیە ئ��ەوە تەنها بەڵێنەو‬ ‫پێموایە ن��ەك ج��ددی نین بەڵكو‬ ‫رێگەش نادەن جێبەجێ بكرێت‪.‬‬ ‫* ك���اردان���ەوەت���ان ب��ۆ ئ��ەم‬ ‫هەڵویستانەیان چی بووە؟‬ ‫ ك��اردان��ەوەم��ان ئ��ەوە بووە‬‫ئێمە هەوڵمانداوە بیكەینە مەدەنی‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش ه���ەوڵ���دەدەن ه���ەروا‬ ‫بمێنێتەوە! بۆیە ئێستا لە ملمالنێداین‬ ‫و ئێمە رێگەنادەین ببێتە عەسكەری‬ ‫و هەوڵەكانیشمان بۆ بەمەدەنیكردنی‬ ‫فڕۆكەخانەی كەركوك ب��ەردەوام‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫پرۆفایل‬ ‫* ل��ەدای��ك��ب��ووی ش��اری‬ ‫كەركوك (‪.)1975‬‬ ‫* دەرچووی كۆلێژی یاسا‪.‬‬ ‫* ئ��ەن��دام��ی پەرلەمانی‬ ‫ع���ێ���راق‪ ،‬ل���ە ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫هاوپەیمانی كوردستان‪.‬‬ ‫* ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫س���ەرك���ردای���ەت���ی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪-‬ە‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫یەكێتی لە پارتی نیگەرانە‬ ‫*یەكێتی لە دابەشكردنی پۆستەكان و دەسەاڵتی پارتی لەشاری موسڵ نیگەرانە‪ ،‬ئەم نیگەرانییە لە میانی دیدارێكی رۆژنامەوانی بەرپرسی مەڵبەندی‬ ‫موسڵی ئەو حزبەوە هات‪ ،‬كە ئاماژەی بەوە كردبوو كێشەكانی موسڵ زیاتر خۆی لەوەدا دەبینێتەوە كە زۆربەی بڕیارەكان لەوشارە بەدەست‬ ‫حزبێكەوەیە كە ئەویش پارتییەو هیچ رێگەیەكی تری بۆ حزبەكانی تر نەهێشتۆتەوە‪ ،‬عارف روشدی بەرپرسی مەڵبەندی موسڵی یەكێتی ئەوەشی‬ ‫وتووە‪ ،‬كە سنووری موسڵ ‪ 17‬قەزای هەیەو هەمووی بەدەست پارتییەوەو حكومەتێكە بۆخۆی‪ ،‬بەاڵم دەبێت ئەمە چارەسەر بكرێت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫” بارزانی و نێچیرڤان‪ ،‬داواكاریی پەرلەمان‬ ‫بۆ ناوچە كوردستانییەكان جێبەجێ ناكەن”‬

‫ئەگەری لەدەستدانی‬ ‫ناوچە كوردستانییەكان!‬ ‫حاكم شێخ لەتیف‪،‬پەرلەمانتاری گۆڕان‪:‬‬ ‫ئەو فشارەی بۆ پارەی كۆمپانیای نەوت دەیكەین‪ ،‬نیوەی هێندە بۆ مادەی ‪140‬‬ ‫كاربكەین‪ ،‬گرەنتی دەدەم لەماوەی ساڵێكدا زۆری ئەو ناوچانە دەگەڕێنینەوە‬

‫ناوچەدابڕاوەكان‪ ،‬ئەوپرسە نیشتمانییەی كە تائێستا لەنێوان واقیع و وەهمدا ماوەتەوەو هاوواڵتیانی ئەو ناوچانەیش لەبەر سێبەری رەحمی كیانە‬ ‫سیاسییەكانی عێراقدا چاوەڕوانی یەكالكردنەوەی ئەم پرسە دەكەن‪ ،‬حزبە سیاسییەكانی كوردستانیش هەریەكەو بەشێوەیەك باس لە چارەسەركردنی پرسی‬ ‫ناوچە داربڕاوەكان (ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم) دەكەن‪ ،‬بەشێوەیەك هەندێكیان پێیانوایە بەبردنی هێزی پێشمەرگە بۆ ئەو ناوچانە‬ ‫بەشێكی كێشەكان چارەسەردەكات و هەندێكی تریش پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری هەموو جۆرو كۆدەنگی و پێداگیریی الیەنی كوردی بە چارەسەری گونجاو‬ ‫دەزانی و هەمووشیان كۆكن لەسەر ئەوەی كەوا ئەم سیاسەتەی ئێستای هەرێم بۆ ئەو ناوچانەو بەدەنگدان و هەڵبژاردن كورد ناتوانێت بەتەواوی ئەو پرسە‬ ‫یەكالبكاتەوەو ئەو ناوچانە بگەڕێنێتەوە باوەشی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫كۆسار عومەر‪ -‬گەرمیان‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫لیژنەیەك بۆ ناوچە كوردستانیەكان‬ ‫*یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەدرێژەی ئامادەكارییەكانی بۆ كۆنگرەی چواری حزبەكەی بەردەوامە‪ ،‬ئەگەرچی پێشنیاری‬ ‫دواخستنی كۆنگرەكەش دەكرێت‪ ،‬بەاڵم لەوبارەیەوەو لەچوارچێوەی ئامادەكارییەكاندا لیژنەی ناوچە دابڕێنراوەكانی بۆ‬ ‫كۆنگرەی چواری حزبەكەی دروستكردووەو دەیەوێت كادرانی ئەو سنورەش بەشداریی كارای كۆنگرە بكەن وەكو‬ ‫ئەندام و وەك بەرنامەش‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ئەجێندایەكی تۆكمەمان نییە‬ ‫ل�����ەب�����ارەی ئ�����ەم ب���اب���ەت���ە‬ ‫چارەنووسسازەی باشووری كوردستان‪،‬‬ ‫س��االر مەحمود ئەندامی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەبارەی پرسی گەڕانەوەی‬ ‫ناوچە داب��ڕاوەك��ان بۆ ”وااڵپ��رێ��س”‬ ‫دواو وتی‪ :‬بەداخەوە سەركردایەتی‬ ‫سیاسی كورد لە ئاستی بەرپرسیارێتی‬ ‫ئ��ەم قۆناغە ت��ازەی��ەدا نییە‪ ،‬هێزی‬ ‫كوردی لە قەیرانێكی قوڵدایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەجيندایەكی تۆكمەی نیشتمانیمان‬ ‫نییە ب��ۆ هێنانەوەی ئ��ەو ناوچانە‬ ‫بۆسەر هەرێمی كوردستان‪ ،‬هەر لەو‬ ‫ڕوانگەیشەوە حكومەت و پەلەمان‬ ‫هەرێمی كوردستان ئەجيندایەكی‬ ‫تۆكمەی نییە‪.‬‬ ‫ساالر مەحمود‪ ،‬هیوای خواست‬ ‫كە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان كە‬ ‫قورسایی گەورەی لەناوچە دابڕاوەكاندا‬ ‫هەیە بتوانێت لەگەڵ الیەنەكانی تردا‬ ‫پێكەوە كارێك بكەن بەتێگەیشتنی‬ ‫واقیعی حاڵ و تێگەیاندنی بەتایبەتی‬ ‫پێكهاتەی توركمان لە كەركوك كە‬ ‫ئ��ەو مەسەلەیە یەكالبكرێتەوە جا‬ ‫بەهەرجۆرێك بووە‪ ،‬بەهەڵبژاردن بێ‬ ‫و پشت بەستن بەدەستوور یا غەیری‬ ‫ئ��ەوە‪ .‬هەروەها ئەوەیشی وت‪ :‬كە‬ ‫دوای (‪ )2007/12/13‬دەب��وو هەرێمی‬ ‫كوردستان ئەجيندایەی تایبەتی هەبوایە‬ ‫ب��ەدەر لەپرسە دەستوورییەكان‪ ،‬لە‬ ‫هەندێك شوێندا سیاسەتی ئەمری‬ ‫واقیع وەكو چۆن لە خانەقین و لە‬ ‫ك��ەرك��وك سیاسەتی ئ��ەم��ری واقیع‬ ‫پەیڕەو دەكات‪ ،‬لە ناوچەكانی تریش‬ ‫بەهەمانشێوە سیاسەتی ئەمری واقیع‬ ‫پەیڕەو بكرایە‪.‬‬ ‫لەبارەی پەیڕەوی سیاسەتی ئێستای‬ ‫هەرێم لەو ناوچانەدا‪ ،‬ئەم ئەندامەی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫لەئێستاداو بەهەر شێوەو ئالییەتێك‬ ‫بێت‪ ،‬دەبێت ئەو ناوچانەمان لەدەست‬ ‫دەرنەچێت‪ ،‬ئەگەر سیاسەتەكەمان‬ ‫بەمجۆرە پەیڕەو بكرێت و درێ��ژە‬ ‫بكشێت‪ ،‬بەڕای من ئەو ناوچانەشی‬ ‫ئ��ەم��ری واقیعن دەك��ەون��ە ب��ەردەم‬

‫حەسەن‬ ‫جیهاد‪،‬پەرلەمانتاری‬ ‫یەكێتی‪:‬‬ ‫بەبۆنەی تیرۆرەوە‪،‬‬ ‫خەڵكێكی زۆری‬ ‫كورد لە جەلەوالو‬ ‫سەعدیەو دووز‬ ‫خورماتوو نەماون‬ ‫مەترسییەوە‪ ،‬واتا لە ئایندەدا خانەقین‬ ‫و كەركوك و ناوچەكانی تر كە ئێستا‬ ‫زۆرینەی ل��ەڕووی ئیدارەو ل��ەڕووی‬ ‫سیاسییەوە ك��اری��گ��ەری هەرێمی‬ ‫كوردستانیان ل��ەس��ەرە‪ ،‬ئەوانەیش‬ ‫بەرەبەرە لەدەست دەردەچن‪.‬‬ ‫وەك هەرێمی كوردستان خزمەت بكرێن‬ ‫لەبارەی یەكالنەكردنەوەی ئەم‬ ‫پ��رس��ە‪ ،‬س��االر م��ەح��م��ود‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫هەرێم و حكومەتی هەرێم تاوانبار‬ ‫دەكات و دەڵێت‪ :‬پەرلەمانی كوردستان‬ ‫لەڕابردودا بڕیاریداوە هێزی پێشمەرگە‬ ‫بچێتە هەموو ناوچە داب��ڕاوەك��ان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم سەرۆكی هەرێمی كوردستان‬ ‫و حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەو‬ ‫داواو هەڵوێستەی خەڵكی كوردستانیان‬ ‫جێبەجێنەكردووە‪ ،‬ئێمە داوامان كردووە‬ ‫چۆن لە هەرێمی كوردستاندا میزانییەو‬ ‫بودجە دابین دەكرێت‪ ،‬بە هەمانشێوە‬ ‫ناوچەدابڕاوەكانیش بگرێتەوە‪ ،‬وەك‬ ‫سلفەی زەواج و سلفەی عەقاری و‬ ‫قەرزی بچووك و قەرزی كشتوكاڵ‬ ‫و پێدانی مینحە بەكەسوكاری شەهیدو‬ ‫هەندێك پڕۆژەی گرنگی تر‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫پشكی دامەزراندن‪ ،‬پڕۆسەی پاراستنی‬ ‫ئەمنییەتی ئەو ناوچانە‪ ،‬مەسەلەی‬ ‫ك��ارەب��ا‪ ،‬حكومەتی ه��ەرێ��م بچێتە‬ ‫ژێرباری هەموو ئەوخزمەتگوزارییانە‪،‬‬

‫لە قۆناغی (سێ)دا‪ ،‬لەڕاپرسیدا خەڵكی‬ ‫ئەو ناوچانە چیان پێباشە‪ ،‬هەر لەسەر‬ ‫عێراق بێت یاخود بگەڕێتەوە سەر‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئەمە سێ قۆناغە‬ ‫كە یاسا دیاری كردووە‪ ،‬پێویستە ئەم‬ ‫رێگایانە بگیرێتەبەر بۆ گێڕانەوەی‬ ‫ناوچە دابڕاوەكان بۆ سەر هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س)ی‬ ‫كۆمەڵ‪:‬‬ ‫پەرتەوازەبوونی‬ ‫كورد لەوناوچانەدا‬ ‫كاریگەری گەورەی‬ ‫دەبێت لەسەر‬ ‫خراپكردنی دۆخەكە‬ ‫ئەمە لە پەرلەمانی كوردستان بڕیاری‬ ‫لێدراوە‪ ،‬بەاڵم وەكو پێویست حكومەت‬ ‫كاری لەسەر نەكردووە‪.‬‬ ‫هەروەها ئەندامێكی مەكتەبی‬ ‫سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان‪-‬یش‬ ‫دەڵێت ئەوان وەكو كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫پێیانوایە پێویستە ئەو یاساو بڕگانەی كە‬ ‫دیاریكراون لە دەستووری عێراق و ئەو‬ ‫یاسایانەیشی كە لەپەرلەمان دەرچوون‬ ‫لە پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئەوان بەپێویستی‬ ‫دەزان��ن‪ ،‬بۆ چارەسەركردنی پرسی‬ ‫ئەو ناوچانەو گیڕانەوەیان بۆ سەر‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬پێیانوایە بەدیالۆگ‬ ‫چارەبكرێت‪ ،‬عەبدولستار مەجید‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی كوردستان سەبارەت بە گرفتی‬ ‫یەكالنەبوونەوەو رێكاری چارەسەری‬ ‫ناوچە داب��ڕاوەك��ان بۆسەر هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەوااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬ئەمە‬ ‫كێشەیەكی دەستوورییەو دەستووریش‬ ‫زۆر بەڕوونی باسی لە چارەسەركردنی‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بەتایبەتی لە(سێ) قۆناغدا‬ ‫كە قۆناغی یەكەمی ئاساییكردنەوەیە‪،‬‬ ‫واتا گەڕاندنەوەی ك��وردە ئاوارەكان‬ ‫و گەڕاندنەوەی عەرەبە هاوردەكانە‪،‬‬ ‫پاشان قۆناغی دووەم كە بریتییە‬ ‫لەسەر ژمێریكردن كە دیاریكردنی‬ ‫ئ��ەو ناوچانەو ئ��ەو خەڵكانەیە كە‬ ‫بەشێوەی راستی لەوێ بوون‪ ،‬پاشان‬

‫تەنها ماددەی ‪140‬‬ ‫ع��ەب��دول��س��ت��ار مەجید پێیوایە‬ ‫كورد ئێستا ڕێگەچارەیەكی تری نیە‬ ‫بیگرێتەبەر بۆ گێڕانەوەی ئەوناوچانە‪،‬‬ ‫ئەم ئەندامەی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی كارپێكردن و جێ بەجێ‬ ‫كردنی مادەی(‪)140‬بەباشترین ڕێگەچارە‬ ‫دەزان��ی بۆ دەرب��ازب��وون لەقەیرانی‬ ‫نەگەڕانەوەی ئەو ناوچانە‪ ،‬دەشڵێت‬ ‫حكومەتی هەرێم و نوێنەرانی كورد‬ ‫لەبەغداد كەمتەرخەمن و بەپرسیارن‬ ‫ل���ەوەی ك���ەوا حكومەتی عێراقی‬ ‫خ��اوەخ��او دەك���ات لەجێبەجێكردن‬ ‫وی��ەك�لاك��ردن��ەوەی ئ��ەم پ��رس��ە‪، ،‬‬ ‫هەروەها بەرپرسیارێتیش دەكەوێتەسەر‬ ‫حكومەتی عێراقیش كەنەی ویستوە ئەم‬ ‫پرسە چارەسەربكرێت‪ ،‬پاشان ناتەبایی‬ ‫كورد بەتایبەتی لە ناوچەدابڕاوەكان‬ ‫و بەگشتی ل��ە ع��ێ��راق��دا‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ه��ۆك��ارێ��ك ب��ووە ب��ۆئ��ەوەی كەمتر‬ ‫ئاور لەجێ بەجێكردنی ئەم مادەیە‬ ‫ب��درێ��ت��ەوە(م��ادەی‪.)140‬ل��ەدرێ��ژەی‬ ‫قسەكانیدا عەبدولستار مەجید دەڵێت‬ ‫ئێمە هەمیشە ڕەخ��ن��ەم��ان گرتوە‬ ‫لەدەسەاڵتی هەرێم كە وەك پێویست‬ ‫بەدەم داواكارییەكانی مادەی ‪140‬ەوە‬ ‫ن��ەڕۆش��ت��وە‪ ،‬وە پێویستە خەڵكی‬ ‫ناوچەدابڕاوەكان زیاتر هاوكاری بكرێن‬ ‫لەپرۆژەی خزمەتگوزاری‪ ،‬دەشڵێت‬ ‫خزمەتكردنەكە ل��ەون��اوچ��ان��ەدا بۆ‬ ‫هەموو هاوواڵتیان بێت‪ ،‬بەوشێوەیەك‬ ‫كەوا ئەوانەیشی كەلەوێن و كوردنین‬ ‫بەپێشكەشكردنی ئەم خزمەتگەزارییانە‬ ‫مامەڵەی كوردییان پێخۆش تربێت‬ ‫وەك لەحكومەتی عێراقی‪ ،‬لەكۆتاییدا‬ ‫ئەوەی وت كە پەرتەوازەبوونی كورد‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫سێ وەزیری توركیا لەڕۆژێكدا دەستیان لەكار كێشایەوە‬ ‫رۆژی ‪ 12-25‬هەریەك لە زافەر چاغالیان و موعەمەر گولەر وەزیرانی دارایی و ناوخۆی توركیا نامەی دەستلەكاركێشانەوەی خۆیان پێشكەشی‬ ‫حكومەتەكەی ئەردۆگان كرد‪ .‬دوابەدوای ئەوانیش وەزیری ژینگەی توركیا نامەی دەستلەكاركێشانەوەی خۆی پێشكەش بەرەجەب تەیب ئەردۆگان‬ ‫سەرۆك وەزیرانی توركیا كردو داوای پەسەندكردنی كرد‪ .‬جێی ئاماژەیە ناڕەزایەتی ئەم وەزیرانە بەمەبەستی دەستبەرداربوونی حكومەتی‬ ‫توركیایە لە هەڵمەتی دژی گەندەڵی لەو واڵتدا كە بەهۆیەوە چەند بەرپرسێكی حكومی و ژمارەیەك بارزگان دەستگیركراون‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ل��ەون��اوچ��ان��ەدا ك��اری��گ��ەری گ��ەورەی‬ ‫دەبێت لەسەر خراپكردنی دۆخەكە‪،‬‬ ‫وتیشی هیچ ڕێگایەك نیە ئەمڕۆ بێت‬ ‫یان سبەی دەبێت حكومەتی عێراقی‬ ‫بێتە سەر ئ��ەوەی كە بڕگەكانی ئەم‬ ‫مادەی ‪ 140‬هەنگاو بەهەنگاو جێ بە‬ ‫جێ بكرێت‪.‬‬ ‫مەترسیی راپرسی!‬ ‫ح��اك��م شێخ لەتیف ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی عێراق دەڵێت‪ :‬ل��ەڕووی‬ ‫یاساییەوە مادەی ‪ 140‬بڕیاری گەڕانەوەی‬ ‫ئەو ناوچانەی سپاردوە بەڕاپرسی‪،‬‬ ‫واتا ڕاپرسی خەڵكی ناوچەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ەوەدەچ��ێ��ت كۆسپەكانی ب��ەردەم‬ ‫مادەی ‪ 140‬هەبن‪ ،‬هەروەها بەداخەوە‬ ‫الیەنی كوردیش بەتایبەتی هاوپەیمانی‬ ‫كوردستانی پێ دەچێت زۆرپەرۆشی‬ ‫ئ��ەو م��ادەی��ەی نەبێت‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ڕاپرسیش لەوانەیە هەندێك ناوچە‬ ‫لەدەست كورد بدات‪.‬‬ ‫ح��اك��م شێخ لەتیف پێی وای��ە‬ ‫ئەگەر بێت و بە كۆدەنگی سیاسی‬ ‫كاربكەن‪ ،‬بەومەرجەری زۆرترین زەوی‬ ‫كوردستانی بگەڕێتەوە‪ ،‬وەك خۆی‬ ‫دەڵێت‪ :‬پێموایە ئەمە حەلێكی واقعی‬ ‫تربێت‪ ،‬بەتایبەتی كورد دەبێت ”كاڵەك‬ ‫خۆربێت نەك بێستان ڕن”‪.‬‬

‫تەوافوق لەگەڵ الیەنەكانی تر‬ ‫هەروەها بۆ زیاتر پێداگیركردنی‬ ‫كورد لەسەر گەڕاندنەوەی ئەوناوچانە‬ ‫ئ���ەوە دەڵ��ێ��ت ك��ە گ��رن��گ ئ��ەوەی��ە‬ ‫زۆرترینی ئەوناوچانە بگەڕێنینەوە‪ ،‬جا‬ ‫ئەگەر بەیاساو دەستوربێت دەبێت یان‬ ‫بەڕاپرسی خەڵكەكە بێت‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫دووپاتی دەكاتەوەو دەڵێت ئەگەرچی‬ ‫لەوانەیە ئەمە باشنەبێت‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫بەدیل الیەنەكانی تر بتوانن توافقمان‬ ‫لەگەڵدابكەن و زۆرترین ئەوناوچانەمان‬ ‫بدەنەوە حەلێكی واقعی ترە‪ ..‬لەبارەی‬ ‫بە جدی كاركردنی الیەنە سیاسیەكانی‬ ‫كورد و نوێنەرانی كورد لەبەغداد‪،‬‬ ‫حاكم شێخ لەتیف دەڵێت من ئێستا‬ ‫دەڵ��ێ��م و ل��ەب��ەغ��دای��ش ب��ەه��ەم��وو‬ ‫كوتلەكانم ووت��وە‪ ،‬ئەگەر ئێمە یەك‬ ‫ساڵ بەجدی كار بۆمادەی ‪ 140‬بكەین‪،‬‬ ‫یان ئەوفشارەی بۆپارەی كۆمپانیای‬ ‫ن��ەوت دەی��ك��ەی��ن ‪ ،‬ن��ی��وەی هێندە‬ ‫بۆمادەی ‪ 140‬كاربكەین‪ ،‬گرەنتی دەدەم‬ ‫لەماوەی ساڵێكدا زۆری ئەوناوچانە‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ی��ن��ەوە‪ ،‬ئ���ەم ئ��ەن��دام��ەی‬ ‫پەرلەمانی عێراق ڕەخنە لە كورد‬ ‫دەگرێت و دەڵێت بەداخەوە كورد‬ ‫هیچ ناكات و مادەی(‪)140‬كەلە (سێ)‬ ‫هەنگاو پێك دێت كەئەوانیش((ئاسایی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫كردنەوە‪ ،‬احصا‪ ،‬ڕاپرسی)یە‪ ،‬دەڵێت‬ ‫ئەگەر ئەم فشارە بكەین و ئەم قۆناغانە‬ ‫جێ بەجێ بكەین‪ ،‬ئەوە هەنگاوێكی‬ ‫باش دەبڕین بۆگەڕاندنەوەی ناوچە‬ ‫دابڕاوەكان‪ ..‬لەبارەی پەیڕەویكردنی‬ ‫سیاسەتی ئێستای كورد لەو ناوچانەدا و‬ ‫بۆ گەڕاندنەوەی ئەوناوچانە حام شێخ‬ ‫لەتیف دەڵێت‪ :‬كورد لەسەر سیاسەتی‬ ‫ئێستای بەردەوامبێت ناتوانێت ئەو‬ ‫ناوچانە بگەڕێنەوە بۆسەر هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەم سیاسەتەی یەكێتی‬ ‫و پارتی(هاوپەیمانی كوردستانی)‬ ‫ڕۆژلەڕۆژ ئەوناوچانە لەدەست دەدا‪.‬‬ ‫پێشمەرگە بگەڕێتەوە‬ ‫ئەندامێكی دیكەی پەرلەمانی‬ ‫عێراق بردنی هێزی پێشمەرگە بۆ‬ ‫ناوچە دابڕاوەكان و ئاسایی كردنەوەی‬ ‫ئاسایشی ئەوناوچانە بەچارەسەركردنی‬ ‫بەشێكی گرفتەكە دادەنێت‪( ،‬حسن‬ ‫جیهاد) ئەندامی پەرلەمانی عێراق‬ ‫لەبارەی پرسی نیشتمانی گەڕانەوەی‬ ‫ناوچە دابڕاوەكانی بۆسەر هەرێمی‬ ‫كوردستان دەڵ��ێ��ت‪ :‬لەئێستادا پێم‬ ‫پاشە پێشمەرگە بچێتە ئەو ناوچانەو‬ ‫ئەمنیەت بگەڕێتەوە بۆ ئەو ناوچانە‪،‬‬ ‫لەقۆناغێكی تریشدا هەوڵبدرێت بەپەلە‬ ‫قەرەبوو كردنەوە تەواوبێت بۆئەوەی‬

‫بكەوینە قۆناغی سەرژمێری‪ ..‬هەروەها‬ ‫ح��س��ن ج��ی��ه��اد ئ��ەوەی��ش دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ئەگەر فشاری سیاسی و ئامرازەكانی‬ ‫فشاری سیاسی ئێمە بۆ ئەوناوچانە‪،‬‬ ‫بەكۆدەنگی و بەیەكەوە بەكاری بێنین‪،‬‬ ‫وەحكومەتی ناوەندی بزانێت كە كورد‬ ‫چۆن سورە لەسەر ئەوەی ئەم ناوچانە‬ ‫وەربگرێتەوەو داهاتوویان بكەوێتەسەر‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬پێموایە ئەمە‬ ‫شێوازێكی سەركەوتوو دەبێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫سەقفی زەمەنی بۆ دابنرێت و فشار‬ ‫دروست بكرێت و داواكارییەكانی كورد‬ ‫ڕوون بن‪ ،‬بۆیە دەڵێت بەمشێوەیە‬ ‫ئەكرێ ئەم بابەتە زوو یەكالبێتەوەو‬ ‫ئەوناچانە زوو بگەڕێندرێنەوە سەر‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەبارەی گونجانی‬ ‫دۆخ��ی ئیستا ناوچە داب��ڕاوەك��ان و‬ ‫گرنگی ق��ورس��ای��ی ك���ورد ل���ەڕووی‬ ‫هەڵبژاردنەوە بۆ ئەو ناوچانە‪ ..‬حسن‬ ‫جیهاد ئەوە دەڵێت تەجروبەی خەڵك‬ ‫لەو ناوچانەی كەئێستا تیرۆری تێدایە‬ ‫لە جەلەوال و سەعدیە و لە دوز‪....‬‬ ‫كوردێكی زۆر لەوناوچانەدا نەماون‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر ئەوناوچانە هێورببنەوە و‬ ‫خەڵكەكە بگەڕێتەوە‪ ،‬ئەوكاتە ڕاپرسی‬ ‫خەڵك و هەڵبژاردن گونجاو دەبێت بۆ‬ ‫ئەو ناوچانە‪.‬‬

‫ئێران پایتەختەكەی دەگوازێتەوە‬ ‫پەرلەمانی ئێران سەرقاڵی تاوتوێكردنی پڕۆژە یاسایەكە بۆ گواستنەوەی پایتەختی ئێران لە شاری تارانەوە‪ ،‬بۆ شارێكی‬ ‫تری ئێران‪ ،‬بەبێ ئاشكراكردنی ناوی شوێنە نوێیەكە‪ .‬لەكۆی ‪ 214‬ئەندام ‪ 110‬ئەندام دەنگیان بۆ داوەو‪ 67 ،‬لەدژن‪،‬‬ ‫هەربۆیە بۆ پەسەندكردن ‪ 10‬دەنگی دیكەی پێویستە‪ .‬بەمەبەستی زیاتر تاوتوێكردنی پڕۆژەكە لیژنەیەكی تایبەتمەندی‬ ‫ناوخۆیی پێكهێنراوە كە لێكۆڵینەوەی زیاتر لەو بارەیەوە دەكات‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫بزوتنەوەی گۆڕان‬

‫لەباوكی ئۆپۆزسیۆنەوە‪،‬‬ ‫بۆ كـــوڕی دەسەاڵت‬ ‫د‪.‬یوسف گۆران‪:‬‬ ‫هیچ حزبێك نییە لەچوونی بۆ‬ ‫دەسەاڵتدا بتوانێت جەماوەرەكەی‬ ‫خۆی رازی بكات‬

‫بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬لەسەروبەندی هەڵبژاردنی ئەم دواییەی پەرلەمانی كوردستاندا بەدروشمی بەرەو دەسەاڵت بەشداریكرد‪ ،‬بەمەش كاری‬ ‫بزوتنەوەكەی لە شێوازی ئۆپۆزسیۆنیەوە بەرەو دەسەاڵت گۆڕی‪ .‬لە ئێستاشدا گومانی لەوەدا نەماوەتەوە بزوتنەوەكە خوازیاری كۆتایی هێنانە‬ ‫بەچەمكی خود ئۆپۆزسیۆنی و رۆیشتنی بەرەو دەسەاڵت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی هێشتا ئەگەری بەشداریكردن و بەشداری نەكردنی لە حكومەتدا بەكراوەیی‬ ‫ماوەتەوە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ئاماری شەری یەپەگە بۆ ساڵی ‪2013‬‬ ‫ئاژانسی فورات نیوز ئاماری شەڕ و پێكدادانەكانی (یەپەگە)ی بۆ ساڵی ‪ 2013‬ئاشكرا كرد كە تیایدا (‪ )376‬سەربازی رژێمی بەعس و (‪ )2.923‬تیرۆریستی‬ ‫بەرەی نوسرەو دەوڵەتی ئیسالمی عێراق و بیالدی شام (داعش) كوژراون‪ ،‬لەبەرامبەریشدا (‪ )379‬ئەندامی هێزەكانی (یەپەگە) و ئاسایشی رۆژئاوا گیانیان‬ ‫لە دەستداوە‪ ،‬هەر بەپێی راگەیەنراوەكە (‪ )790‬سەرباز و فەرمانداری ئاسایش و هێزەكانی رژێمی بەعسی سوریا بەدیل گیراون‪ ،‬كە زۆربەیان ئازاد‬ ‫كراون و رادەستی الیەنی پەیوەندیدارەكانیان كراونەتەوە‪ .‬هەروەها (‪ )587‬تیرۆریستی داعش بەدیلی ماونەتەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ئارام شێخ محەمەد‬

‫ئاسۆس هەردی‬

‫مامۆستا جەعفەر‬

‫د‪.‬یوسف گۆران‬

‫د‪.‬سەردار عەزیز‪:‬‬ ‫ئەگەر‬ ‫بزوتنەوەیەكی‬ ‫سیاسی تەكنیك و‬ ‫تەكتیكی نەگۆڕیت‬ ‫بەپێی دۆخەكە‪،‬‬ ‫دەبێتە هێزێكی‬ ‫دۆگما‬

‫ل����ەب����ارەی ئ����ەم پ���رس���ەوە‪،‬‬ ‫ب��ۆچ��وون��ەك��ان��ی ش��ەق��ام��ی ك��وردی‬ ‫ب��ەچ��ەن��دی��ن ش���ێ���وازی ج��ی��اواز‪،‬‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوە ب��ۆ هەڵوێستەكەی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان دەكەن‪ ،‬هەندێك‬ ‫پێیانوایە لەسەرەتای دروستبوونیەوە‪،‬‬ ‫نیازی چوونەسەر تەختی حوكمڕانی‬ ‫ه��ەب��ووەو ك��ەچ��ی دوورو نزیك‬ ‫باسی ل��ێ ن��ەك��ردووە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫پێیانوایە شوناسی ئۆپۆزسیۆن و‬ ‫بژاردەی حەقبێژی كە لە هەڵماڵینی‬ ‫گەندەڵییەكاندا كۆدەبۆوە‪ ،‬بە دروشم‬ ‫و پ��ڕوپ��اگ��ەن��دە ب��ۆ دەستخستنی‬ ‫دەسەاڵت كۆتاییان هات‪.‬‬ ‫رای بەرامبەریش پێیوایە مافی‬ ‫رەوای ه��ەر حزبێكە ه���ەوڵ بۆ‬ ‫دەس��ەاڵت و دەوڵەتمەداری بدات‪،‬‬ ‫هەروەها حاشا لەوە ناكەن كە گۆڕان‬ ‫لەسەرەتای دروستبوونیەوە هەوڵی‬ ‫بۆ سەردەستەیی و چوونە سەر‬ ‫دەسەاڵت نەدابێت‪ ،‬پێشیانوایە هەر‬ ‫بزوتنەوەیەك یان رێكخراوێك ئەگەر‬ ‫كار بۆ گۆڕینی سیستمی حوكمڕانی‬ ‫واڵتێك بكات و لەهەمانكاتدا مەیلی‬ ‫چوونە سەر دەسەاڵتی نەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫دیموكراسی نییە‪ ،‬بەهێندەی ئەوەی‬ ‫شۆڕشگێڕی سەر شەقامەو هەر لەسەر‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫شەقامیش دەمێنێتەوە‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫پێیانوایە ل��ەو دەم��ەی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان خۆی بەحزب راگەیاند‪ ،‬بڕوای‬ ‫بەمومارەسەی حزبایەتی هەبووە‬ ‫لە چوارچێوەی سیستمی حوكمڕانی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان��داو هەربۆیە‬ ‫بەمافی خۆیان دەزانن هەوڵیش بۆ‬ ‫دەسەاڵت بدەن‪.‬‬ ‫رووداوێكی چاوەڕوانكراو بوو‬ ‫مامۆستا جەعفەر‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫ناوەندی مێژووی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬پ��ێ��ی��واب��وو شتێكی‬ ‫چاوەڕوانكراوبوو گ��ۆڕان بەشداری‬ ‫دەسەاڵت بكات‪ ،‬ئەگەرچی لەجاری‬ ‫یەكەمدا باسیان لەمە نەكردووە‪،‬‬ ‫دواجارو لەم هەڵبژاردنەدا خواستیان‬ ‫ب��ۆ ب��ەش��داری��ك��ردن ل��ەدەس��ەاڵت��دا‬ ‫ئاشكرا كرد‪ ،‬سەبارەت ب��ەوەی كە‬ ‫چاوەڕوانكراوبوو گ��ۆڕان بەشداری‬ ‫لەحكومەتدا بكات‪ ،‬مامۆستا جەعفەر‬ ‫ئ���ەوەش���ی وت ك��ە ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬لەسەرەتاوە بزوتنەوەیەكی‬ ‫سەر شەقام نەبووە كە بزوتنەوەی‬ ‫شەقام هەوڵدەدات تەنها لەشەقامدا‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫ه��ەر لەسەرەتاوە هەوڵیدا بچێتە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان و ب���ڕوای بەسیستمە‬

‫سیاسییەكە هەبووە‪ ،‬بەشداریكردنیشی‬ ‫چاوەڕوانكراو بوو‪.‬‬ ‫ئاسۆس هەردی رۆژنامەنووس‪،‬‬ ‫رای واب��وو كە هیچ حزبێك نییە‬ ‫لەدنیادا بەتەنها ستراتیژی ئەوەبێت‬ ‫ب��ۆ هەتا هەتایە بەئۆپۆزسیۆنی‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬سەرجەم هێزە سیاسییەكان‬ ‫كە خۆیان بەخاوەنی بەرنامەیەكی‬ ‫سیاسی بزانن‪ ،‬هەموو كارێكی بۆ‬ ‫ئەوەیە كە رۆژێك لەڕۆژان دەسەاڵت‬ ‫بگرێتەدەست‪ ،‬لەبەرئەوە ئاساییە‬ ‫هەر حزبێك جێگۆڕكێ بكات لەنێوان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و دەسەاڵتدا بەپێی ئەو‬ ‫ئەنجامانەی لە هەڵبژاردنەكاندا‬ ‫دەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫كە گۆڕان بچێتە دەسەاڵت!‬ ‫ل���ەب���ارەی ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ی ئ��ەم‬ ‫رۆژنامەنووسەوە بۆ تەسلیمكردنی‬ ‫دەس���ەاڵت ب��ە ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫لەالیەن یەكێتی و پارتییەوە‪ ،‬ئاسۆس‬ ‫هەردی پێیوابوو كە لۆژیكی تەسلیم‬ ‫وج���وودی نییە‪ ،‬ب��ەه��ۆی ئ��ەوەی‬ ‫هیچ هێزێك نەیتوانیوە بەتەنها‬ ‫دەنگی حوكمكردن بەدەستبهێنێت‪،‬‬ ‫پێشیوابوو ئەزموونی حوكمڕانی‬ ‫كوردی لەبەردەم تاقیكردنەوەیەكدایە‬

‫كۆمسیۆن موچەی كارمەندانی سەر سندوق دەدات‬ ‫بەپێی لێدوانی بەرپرسانی كۆمسیۆن دوای پشووەكانی ساڵی نوێی زانینی‪ ،‬موچەی كارمەندانی سەر سندوقەكانی دەنگدان خەرج‬ ‫دەكرێت و لەئێستاشدا كۆمسیۆن ئەو حسابەی لە بانكەكاندا هەیە‪ ،‬بەاڵم هەندێك ئیجرائات و وردبینی لەناوەكاندا ماوە‪.‬‬ ‫جێی ئاماژەیە زیاتر لە سێ مانگە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئەنجامدراوە‪ ،‬بەاڵم كۆمسیۆن پارەی كارمەندانی سەر‬ ‫سندوقەكانی دەنگدانی خەرج نەكردبوو‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ئاسۆس هەردی‪:‬‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی‬ ‫سەخت و گرنگە‬ ‫بۆ گۆڕان كەچووە‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬ئەو‬ ‫بەڵێنەی بەخەڵكی‬ ‫داوە بیهێنێتەدی‬

‫كە ئەگەر هێزێك لە هێزەكانی‬ ‫دەس�����ەاڵت‪ ،‬ل��ە هەڵبژاردنێكی‬ ‫ناوچەیی یاخود هەرێمیدا دۆڕاو‬ ‫ناچار بوو بچێتە ئۆپۆزسیۆنەوە‪،‬‬ ‫ئایا ئامادەیە هەموو دامودەزگاكانی‬ ‫دەسەاڵت تەسلیمی ئەو هێزە بكات‬ ‫كە دەیباتەوە؟‬ ‫لەبەشێكی دیكەی وتەكانیدا وتی‪:‬‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی سەخت و گرنگە‬ ‫بۆ گۆڕان‪ ،‬كە چووە دەسەاڵت‪ ،‬ئەو‬ ‫بەڵێنەی بەخەڵكی داوە بیهێنێتەدی‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی دەس��ەاڵت��ی رەه��ای‬ ‫نییەو هەموو حكومەتی بەدەستەوە‬ ‫نییە‪ ،‬النیكەم خەڵك موحاسەبەی‬ ‫ئەوەی دەكات كە ئەگەر وەزارەتێكی‬ ‫بەدەستەوەیە بزانێت لەو وەزارەتەدا‬ ‫چ��ی دەك���ات‪ ،‬هیواشی خواست‬ ‫سەرجەم وەزارەت��ەك��ان سەركەوتن‬ ‫بەدەستبهێنن‪ ،‬چونكە سەركەوتنی‬ ‫وەزارەتەكان مانای ئاسایش و ئارامی‬ ‫و پاراستنی بەرژەوەندیی خەڵكە‪.‬‬ ‫چی گرنگە؟‬ ‫د‪ .‬یوسف گ��ۆران‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زان��ك��ۆی گ��ەش��ەپ��ێ��دان��ی م��رۆی��ی‪،‬‬ ‫لەبارەی ئەم پرسەوە دواو وتی‪:‬‬ ‫ه��ەم��وو پ��ارت��ێ��ك ل��ەس��ەرەت��ای‬

‫دروستبوونیەوە‪ ،‬ه��ەوڵ بۆ ئەوە‬ ‫دەدات بچێتە دەسەاڵتەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەوان ئەو دروشمەیان هەڵگرتبێت‪،‬‬ ‫ئەوا دروشمێكی سیاسی بووە بۆ‬ ‫پڕوپاگەندەی سیاسیی‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫ئەگەر لە هەڵبژاردنی پێشوودا بواری‬ ‫چوونە دەسەاڵتیان بۆ بڕەخسایە‪،‬‬ ‫ئەوا دەچوون‪ .‬ئەوەشی وت‪ :‬هیچ‬ ‫حزبێك نییە لەئێستادا گرفتی چوونە‬ ‫س��ەر دەس��ەاڵت��ی نەبێت بەپارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانیشەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گرنگ جێبەجێكردنی بەڵێنەكانە كە‬ ‫بەخەڵكیان داوە‪ ،‬ئەمە بۆ هەموو‬ ‫ئەو حزبانەشە كە دەنگێكی زۆریان‬ ‫بەدەستهێناوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا هیچ‬ ‫حزبێك نییە لەچوونی بۆ دەسەاڵتدا‬ ‫بتوانێت جەماوەرەكەی خۆی رازی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئامانجی گۆڕان چی بووە ؟‬ ‫د‪ .‬س���ەردار عەزیز نووسەرو‬ ‫كاندیدی دەرنەچووی بزوتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان لەهەڵبژاردنی ئەمجارەدا‪،‬‬ ‫الی خۆیەوە بەمافی هەر كیانێكی‬ ‫سیاسیی زانی كە هەوڵ بۆ دەسەاڵت‬ ‫بدات و لەمبارەیەوە وتی‪ :‬ئەگەر‬ ‫پارتێكی سیاسی ئامانجی گۆڕینی‬

‫مامۆستا جەعفەر‪:‬‬ ‫هەر لەسەرەتاوە‬ ‫هەوڵیدا بچێتە‬ ‫پەرلەمان و‬ ‫بڕوای بەسیستمە‬ ‫سیاسییەكە‬ ‫هەبووە‪،‬‬ ‫بەشداریكردنیشی‬ ‫چاوەڕوانكراو بوو‬

‫سیستم بێت‪ ،‬بەبێ بەشداریكردن‪ ،‬تەكنیك و تەكتیكی بگۆڕێت بەپێی‬ ‫ئ��ەوە پارتێكی دیموكراسی نییە‪ ،‬دۆخەكە‪ ،‬ئەگەر وەها نەبێت ئەوا‬ ‫بەڵكو پارتێكی شۆڕشگێڕییە‪ .‬دەبێتە هێزێكی دۆگما‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بەڕەخساندنی كەش‬ ‫لكل حادث حدیث!‬ ‫و ه��ەوای چوونە س��ەر دەس��ەاڵت‬ ‫ئ�����ارام ش��ێ��خ م��ح��ەم��ەد‪-‬ی‬ ‫لەالیەن پارتی فەرمانڕەواوە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫گ���ۆڕان ب��زوت��ن��ەوەی��ەك��ی مەدەنی ب��ەرپ��رس��ی ژووری هەڵبژاردنی‬ ‫دیموكراسییە‪ ،‬لەسەر ئە‌و بنەمایە بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬یش سەبارەت بە‬ ‫ه��ات��ەئ��اراوە ك��ە دۆخ��ی هەرێمی بەشداریكردنی گۆڕان لەدەسەاڵتدا‬ ‫كوردستان ب��واری ئ��ەوەی تێدایە وت���ی‪ :‬تائێستا گفتوگۆكانیان‬ ‫كە جیاوازییەكان بخرێنەڕوو بەبێ لەمبارەیەوە بەردەوامە بۆ پێكهێنانی‬ ‫ئ��ەوەی ب��ەرژەوەن��دی ب��ااڵی كورد حكومەت‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە ئ���ەگ���ەری‬ ‫بكەوێتە مەترسییەوە‪ ،‬لەناو كایەی‬ ‫بەشداریكردنی گۆڕان لە حكومەت‬ ‫دیموكراسیدا‪.‬‬ ‫ئ��ەو مشتومڕەی ل��ەس��ەر ئەو و پابەندنەبوونی حزبە سیاسییەكان‬ ‫كۆبوونەوە داخراوەی نێوان كەسی بە بەڵێنەكەیانەوە كە بەگۆڕانی‬ ‫یەكەمی بزوتنەوەی گۆڕان و پارتی دەدەن و پرسیاری ئ��ەوەی ئاخۆ‬ ‫دیموكراتی كوردستان هاتەئاراوە‪ ،‬ل��ە پێشهاتێكی وادا هەڵوێستی‬ ‫وای لەم مامۆستایەی زانكۆ كرد كە ب��زوت��ن��ەوەك��ە چ���ۆن دەب��ێ��ت و‬ ‫بڵێت‪ :‬گۆڕان ئامانجی ئەوە نەبوو پەرچەكرداری چی دەبێت؟ ئاخۆ‬ ‫كە هیچ الی��ەك رابماڵێت‪ ،‬بەڵكو پاشەكشەو بایكۆتی وەزیرو وەزارەت‬ ‫ویستی سیستمی هە‌رێمی كوردستان دەب��ێ��ت‪ ،‬یاخود چ هەڵوێستێكی‬ ‫ب��گ��ۆڕێ��ت‪ ،‬دەش��ڵ��ێ��ت‪ :‬ئێستاش دیكەی سیاسی هەڵدەبژێرێت‪ ،‬لە‬ ‫هەمان ئامانجی هەیە كە گۆڕینی وەاڵمی ئەم پرسیارەدا‪ ،‬ئارام شێخ‬ ‫سیستمی حوكمدارییە لە هە‌رێم‪ ،‬محەمەد دەڵ���ێ‪ :‬وەك���و ع��ەرەب‬ ‫بەشداریكردن لە حكومەتدا شێوازێكە دەڵێت لكل ح��ادث حدیث‪ ،‬هیچ‬ ‫بۆ گۆڕانكاری وەك چۆن ئۆپۆزسیۆن كەسێك ناتوانێت لەئێستاوە بڕیار بۆ‬ ‫بوون شێوازێك بوو بۆ گۆڕانكاری‪ ،‬چەند ساڵێكی دیكەو چەند مانگێكی‬ ‫دیارە ئاساییە بزوتنەوەیەكی سیاسی دیكە بدات‪.‬‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫گەورەترین كۆبوونەوە بۆ یادكردنەوە‪ ،‬لەكەربەال بووە‬ ‫دیوانی وەقفی شیعە ئاشكرایكرد‪ ،‬ژمارەی سەردانكەرانی چلەی ماتەمینی ئیمام حسەین بۆ پارێزگای كەربەال گەیشتۆتە ‪ 21‬ملیۆن كەس و لەوانە یەك ملیۆن‬ ‫و ‪ 200‬هەزار لەدەرەوەی واڵتەوە سەردانیان كردووە‪ .‬وتیشی‪ :‬بەدرێژایی رۆژانی زیارەتكردن لەماوەی ‪ 10‬رۆژدا‪ ،‬گەیشتۆتە ‪ 20‬ملیۆن كەس‪ ،‬هەروەك‬ ‫ئەوانەی كە لەدەرەوەی واڵت سەردانی كەربەالیان كردووە گەیشتۆتە یەك ملیۆن و ‪ 200‬هەزار كە لە ‪ 50‬واڵتی جیا جیاوە‪ .‬وە بەپێی ریزبەندی‬ ‫ئینسكلۆپیدیای جیهانیی ویكیپیدیا‪ ،‬ئەمە بەگەورەترین كۆبوونەوەی جەماوەری دانراوە كە لەیەك شوێن و بۆ یەك مەبەست بووبێت‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تۆپخانەكەی گۆڕان‪،‬‬

‫تۆپەكەی بۆ كوێ و دوكەڵەكەی بۆ كێ؟‬ ‫راپۆرتی شیكاری‪ :‬كاروان عەبدولعەزیز‬ ‫تەنها تەرخانە بۆچی؟‬ ‫بەپێی سەرنجدان و چاودێریكردنی‬ ‫روماڵی میدیایی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫وەك هێزێكی سەرەكیی لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬میدیای بزوتنەوەكە لە هیچ‬ ‫سەردەمێكدا خۆی لەقەرەی الیەنە‬ ‫نەرێنییەكان و خاڵە الوازەكان و الدان و‬ ‫تەنانەت پێشێلكارییەكانی خۆی نادات و‬ ‫نەداوە‪ .‬لە دەزگای ناوەندی راگەیاندنی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك)دا‪ ،‬رۆژان����ە چ��اودێ��ری��ی‬ ‫بچووكترین تا دیارترین بەرنامە‪،‬‬ ‫یان وت��ار‪ ،‬یان هەڵوێستیی میدیایی‬ ‫بزوتنەوەكە دەكرێت و بەپێی زانیاریی‬ ‫گۆڤاری ”وااڵپ��رێ��س” هەرچییەك كە‬ ‫دەوترێت و دەنووسرێت تۆمار دەكرێت‬ ‫و ئەرشیف دەكرێت دوای ئەوەی كە‬

‫دیراسە دەكرێت‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە ئەنجامگیرییەكان‬ ‫ئ��ەوەن ك��ە‪ ،‬میدیای ئ��ەم بزوتنەوە‬ ‫سیاسییە میدیایەكی ئاراستەكراوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم م��ی��دی��ای��ە ك��ە ت��ەن��ان��ەت جێی‬ ‫رەخنەی كۆمەڵێك لەو میدیاكارانەشە‬ ‫كە رۆژگ��ارێ��ك لەناو بزوتنەوەكەدا‬ ‫كاریان كردووە‪ ،‬بە بڕیاری رێكخەری‬ ‫گشتیی بزوتنەوەكە وەزی��ف��ەو كارە‬ ‫سەرەكییەكەی بەتەنها تەرخانە بۆ‬ ‫رەخنەگرتن و هێرشی ب��ەردەوام بۆ‬ ‫س��ەر ه���ەردوو هێزی دەس��ەاڵت��داری‬ ‫ه��ەرێ��م (پ‪.‬د‪.‬ك) و (ی‪.‬ن‪.‬ك)و‬ ‫سەرقاڵكردنی رای گشتی و ئەندام‬ ‫و الیەنگرانی خۆیان ب��ەم سیاسەتە‬ ‫ئیعالمییەوە‪ ،‬ئامانجێك لە ئامانجەكانی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ئەم سیاسەتە ئەوەیە كە‪ ،‬هیچ كەس و‬ ‫الیەك نەیپەرژێتە سەر ئەو سیاسەت‬ ‫و هەڵوێست و رەفتارە هەاڵنەی كە‬ ‫بزوتنەوەكە لە گۆڕەپانی كوردستاندا‬ ‫پەیڕەوییان دەكات‪.‬‬ ‫سەیركردنی بەرامبەر وەك دوژمن‬ ‫بەپێی لێدوانێكی بەڕێوەبەری‬ ‫كەناڵی ئاسمانیی ‪ KNN‬كە یەكێكە لە‬ ‫میدیا ئاراستەكراوەكانی بزوتنەوەكەو‬ ‫ل��ەم رۆژان���ەدا ی��ادی خ��ۆی ك��ردەوە‪،‬‬ ‫رێكخەری گشتیی بزوتنەوەكە‪ ،‬ناوی لە‬ ‫كەناڵەكەی ناوە (تۆپخانە!) بەڕێوەبەری‬ ‫كەناڵەكە كە پێشتر كارمەند بووە‬ ‫لەدەزگاكانی راگەیاندنی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان و پێشتریش‬

‫سەربە رەوتێكی ئیسالمیی رادیكاڵ‬ ‫بووە‪ ،‬بە شانازییەوە ئەم ناولێنانە بۆ‬ ‫كەناڵەكەی باسدەكات‪ .‬ئەو بەهۆی‬ ‫وردن��ەب��وون��ەوەی لە ماناو دەاللەتە‬ ‫ترسناكەكانی وشەی (تۆپخانە) زیاتر‬ ‫لەجارێك ئ��ەم پیاهەڵدانە دووب��ارە‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا كە زۆر‬ ‫كەس تێدەگات كە ئەركی (تۆپخانە)‬ ‫جگە لەوەی وێناكردنی بەرامبەرەكانە‬ ‫وەك دوژم��ن‪ ،‬بەمانای ئەوەشە كە‬ ‫بسوتێنرێن و لەناوببرێن‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫ل��ەوەی بە مانای بە میلیشیاكردن و‬ ‫میلیتاریزەكردنی ماسمیدیاشە‪ ،‬هاوكات‬ ‫سەیركردنێتی وەك كەرەستەیەك بۆ‬ ‫خوێنڕشتن و ل��ەن��اوب��ردن‪ ،‬ئ��ەم مانا‬ ‫ترسناكانەش ك��ە ب��ەڕێ��وەب��ەری ئەو‬

‫لەفەرەنسا ناهەقی بەرامبەر بە باوكان دەكرێت‬ ‫چوار هاواڵتی فەرەنسی وەك دەربڕینی ناڕەزایی بەرامبەر چارەنووسی باوكانی جیابووەوە لەخێزانەكانیان لەژێر گومەزی زەنگی كەنیسەیەك‬ ‫لەشاری پاستیا رۆژیانكردەوەو الی خۆشیانەوە داوای هەمواركردنەوەی چەند یاسایەكی واڵتەكەیان دەكەن‪.‬یاسای فەرەنسا بەشێوەیەكی‬ ‫ستەمكارانە مامەڵەی ئەو باوكانە دەكات كە لەخێزانەكانیان جیابوونەتەوە‪ ،‬چونكە مافی گلدانەوەی منداڵ لەدۆسییەی تەاڵقدا دەداتە دایك‬ ‫و بەمەش پێیانوایە یاسای پاراستنی منداڵ لەالی دایك ناهەقیەكە بەرامبەر بە باوكان ئەنجام دەدرێت‪.‬‬

‫‪19‬‬ ‫بەشەی میدیای بزوتنەوەكە‪ ،‬لە وەسفی‬ ‫كەناڵەكەیدا‪ ،‬لێیان تێناگات‪ ،‬هۆكەی‬ ‫ئەوەیە كە لەبنەڕەتدا‪ ،‬كەناڵەكەی‬ ‫كەوتۆتە ژێر رەحمەتی ملمالنێیەكی‬ ‫سیاسیی ت��ون��دەوە تا ئ��ەو رادەی��ەی‬ ‫لەجیاتی روماڵكردنی پیشەییانەی‬ ‫روداوەك��ان و فاكتەكان و واقیعەكان‪،‬‬ ‫تەرخانكراوە كە تەنها رۆڵی هێرشكردن‬ ‫و وێرانكردن و خاپوركردن و سووتاندنی‬ ‫ركابەرەكانی حزبەكەی ببینێت و هەر‬ ‫رێگرتن لەرەخنەگرتن و رای‬ ‫ب��ەو روان��گ��ەی��ەش بڕوانرێتە الیەنە‬ ‫ملمالنێكارەكانیان‪ ،‬واتە تەماشاكردنیان ئەویتر‬ ‫جگە ل���ەوە‪ ،‬ئ��ەم��ڕۆ دەزگ��ای‬ ‫وەك نەیارو قابیل بە لەناودان!‬ ‫تایبەت لە ن��او (ی‪.‬ن‪.‬ك) دا هەن‬ ‫كە زانیاریی ئ��ەوەی��ان الی��ە میدیای‬ ‫بۆ پەردەپۆشكردن‬ ‫هۆكارێكی سەرەكیی ئەم سیاسەتە بزووتنەوەی ناوبراو راسپێردراوە كە‬ ‫ئیعالمییەی بزوتنەوەكە كە بەڕای بەشێك لە هیچ بەرنامەو گەشتێكی هەواڵ‬ ‫لە كادیرانی راگەیاندنی (ی‪.‬ن‪.‬ك) كە و رووماڵێكی میدیایی خۆیدا دەنگی‬ ‫هێزی سەرەكی ركابەریكردنە لەگەڵ جیاواز ‪ ،‬رای پێچەوانە‪ ،‬یان هیچ‬ ‫بزوتنەوەكەداو لەیەك ناوچەی نفوزی نووسەر و شیكارێك‪ ،‬ی��ان خ��اوەن‬ ‫هاوبەشدان‪ ،‬ئەوەیە كە‪ ،‬لەگەڵ هەر رایەك نەهێنێت پێچەوانەی سیاسەتی‬ ‫تۆپبارانكردنێكی بزوتنەوەكە بۆ سەر بزووتنەوەكە بدوێت‪ ،‬بەڵكو بڕیاری‬ ‫ئەوانیتر‪ ،‬چڕی دوكەڵ و تەپ و تۆزی ئ��ەوە هەیە كە هەموو میوانەكان‬ ‫ئەوتۆ لەناو حەوشەی بزوتنەوەكەدا دەب��ێ لەخزمەتی ب��ەرژەوەن��دی و‬ ‫ب�ڵاودەب��ێ��ت��ەوە ك��ە هیچ ی��ەك��ێ لە سیاسەت و ئامانجی بزوووتنەوەكە‬ ‫هەڵسوڕاوان و الیەنگرانی بزوتنەوەكە ب��ەش��داری ب��ك��ەن‪ ،‬تەنانەت وت��اری‬ ‫توانای بینینی پێشچاوی خۆیان نەبێت! رەخ��ن��ەگ��ران��ەی ئ��ەو ه��ەڵ��س��وڕاوە‬ ‫بەڵكو تەنها گوێیان ل��ە(چ��االك��ی)ی دی��اران��ەی ناو بزووتنەوەكەش نابێ‬ ‫تۆپبارانكردنی ركابەرەكانیان بێت! ئەم باڵوبكرێتەوە‪ ،‬یان نابێ میوانداریی‬ ‫سیاسەتە ئیعالمییە كە بەبۆنەی دوكەڵی بكرێن بۆ بەرنامەكان كە لەقۆناغێك لە‬ ‫تۆپەكان نابینرێت‪ ،‬بۆ ونكردنی هەڵەو قۆناغەكاندا لە سیاسەتی بزووتنەوەكە‬ ‫الدانە ناوخۆییەكانی ناو بزوتنەوەكەیە‪ .‬ناڕازین و رەخنەیان لەم بزووتنەوەیە‬ ‫لەوبارەیەوە زۆرێ��ك لە یەكێتییەكان هەیە‪ ..‬جگە لەوە‪ ،‬بڕیاری سەرەوە‬ ‫دەڵێن ك��ە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی��ە ”ناهەقی و بۆ میدیای بزووتنەوەكە ئەوەیە كە‪،‬‬ ‫چ��ەواش��ەك��اری‪ ،‬ی��ان نا دیموكراسیی دەبێ شاشەكان و سەكۆو مینبەرەكان‬ ‫لە ب��ڕی��ارو تاكڕەویی لە هەڵوێست ت���ەرخ���ان ب��ێ��ت ب��ۆ ئ���ەو ك���ەس و‬ ‫و گوێنەگرتن لە بەشێكی بەرچاوی هەڵسوڕاوانەی كە دەتوانن رەخنە‬ ‫ت��ەن��ان��ەت ك��ادی��ران��ی بزوتنەوەكەش لەركابەرەكانی بزووتنەوەكە بگرن‬ ‫پەردەپۆش بكرێت و ببێتە ژێر تەپ نەك رەخنە لەخودی بزووتنەوەكە‪،‬‬ ‫وتۆز و دووكەڵی جەنگ و تۆپبارانی ئەم سیاسەتە ئیعالمییە وایكردووە‬ ‫بزووتنەكە بۆ سەر ئەوانیتر” لە تۆڕە ك��ە ‪ KNN‬ك��ە ك��ەن��اڵ��ی رەسمیی‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی النگرانی یەكێتیدا بزووتنەوەكەیە لەچەندین دۆسییەی‬ ‫رەخنەی توندتر هەیە بۆ سەر میدیای ناوزوڕاندن بگلێت و لە چەندین الوە‬ ‫بزووتنەوەكەو تۆمەتبار دەكرێت بە سكااڵی یاسایی لەسەر تۆمار بكرێت‬ ‫باڵوكردنەوەی پڕوپاگەندەی دوژمنكارانە و وەك ب��ەڕێ��وەب��ەری كەناڵەكەش‬ ‫دانی پێدادەنێت هەموو هەفتەیەك‬ ‫بەرامبەر بە یەكێتیی نیشتمانی‪.‬‬

‫ناو بزووتنەوەكە ن��ەدات و هەموو‬ ‫هەڵسوڕاوانی بزووتنەوەكە سەرقاڵ‬ ‫بكات بە شەڕكردن لەگەڵ ئەوانیتردا‪.‬‬ ‫پاساوێكی تری دەستكاری نەكردنی‬ ‫بەرپرسانی راگەیاندنەكانی بزووتنەوەكە‬ ‫ئەوەیە كە‪ ،‬هەتا ئێستا بزووتنەوەكە‬ ‫پێویستی بەو سیاسەتە ئیعالمییە هەیە‪.‬‬

‫لەبەردەم دادگاكاندا بێت‪ ،‬كارێك كە‬ ‫ئەگەر لەواڵتانی ئەوروپادا رووبدات‬ ‫نێوبانگی كەناڵە تەواو دەڕووشێت و‬ ‫دەخرێتە لیستی كەناڵی پێشێلكاری‬ ‫ئیتیكەوە‪.‬‬ ‫كەس ناوێرێت رەخنە بگرێت !‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی كە‬ ‫لەهەندێ سەرچاوەی ئاگادارەوە بە‬ ‫وااڵپرێس گەیشتووە‪ ،‬ئەم سیاسەتە‬ ‫ئیعالمییەی ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‪،‬‬ ‫رەخنەو ناڕەزایی زۆری لەسەرە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەنگانەش كەم نین كە داوای گۆڕین‬ ‫و الب��ردن��ی بەرپرسانی بەشەكانی‬ ‫م��ی��دی��ای ب��زووت��ن��ەوەك��ە دەك���ەن‪،‬‬ ‫لەماوەی رابردووشدا چەند كەسێك‬ ‫تەنانەت لەمیدیای بزووتنەوەكە دوور‬ ‫كەوتوونەتەوە یان دوورخراونەتەوە‪،‬‬ ‫چونكە نەیانتوانیوە ل��ەگ��ەڵ ئەو‬ ‫سیاسەتە ئیعالمییەدا بەردەوام بن‪ ،‬یان‬ ‫لە ئەداو رەفتاری شەخسی بەرپرسی‬ ‫كەناڵە میدیاییەكانی بزووتنەوەكە‬ ‫ناڕازیبوون‪ .‬پشتیوانی رێكخەری گشتیی‬ ‫بزووتنەوەكە لەو گوتارە میدیاییەی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان وایكردووە كە هیچ‬ ‫ئاڵوگۆڕێك لەستافی كادرو كارمەندی‬ ‫ناو بەشەكاندا نەكرێن بەتایبەتیش‬ ‫بەڕێوەبەری كەناڵەكان‪ ،‬ئێستا هیچ‬ ‫كەسێكیش لەناو گ��ۆڕان��دا ناتوانێت‬ ‫بە ئاشكرا رەخنە لەمیدیای گۆڕان‬ ‫بگرێت چونكە رێكخەری گشتیی‬ ‫لێی قبوڵ ناكات و ئیهانەی دەكات‪،‬‬ ‫هۆكارەكەیشی ئەوەیە كە میدیای‬ ‫بزووتنەوەكە لە م��اوەی راب��ردوودا‬ ‫توانیویەتی دەرف��ەت بە دەركەوتنی‬ ‫هیچ ناڕەزایی و رەخنەیەكی ناوخۆیی‬

‫تۆپەكانی تریش روو لەناوچەی‬ ‫سەوز !‬ ‫بە رای زۆرێك لەو كەسانەی كە‬ ‫چاودێری سیاسەتی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئێستا قۆناغێكی نوێ لەبەردەم‬ ‫میدیای بزووتنەوەكەدا هاتۆتە پێشەوە‬ ‫كە پەیوەندیی بە بڕیاری بەشداری‬ ‫پێكردنی بزووتنەوەی گۆڕانەوە هەیە‬ ‫لە كابینەی ‪8‬ی حكومەتی هەرێمدا‪،‬‬ ‫ئەم قۆناغە میدیای بزووتنەوەكەی‬ ‫ناچار كردووە كە رووی ئەو ( تۆپە‬ ‫دوورهاوێژ)انەی كە كردبوویە سەری‬ ‫رەش و ناوچەی دەسەاڵت و نفوزی‬ ‫پارتی‪ ،‬ئەوانیش وەربچەرخێنێتەوە‬ ‫بۆ ناوچەی نفوزی س��ەوزو رووی��ان‬ ‫وەربگێڕێت بۆ سەر ئەم دەڤەرە‪ ،‬واتە‬ ‫ئەمجارە تەواوی (تۆپەكانی تۆپخانەكە)‬ ‫تەنها كاریان وێرانكردن و سوتاندنی‬ ‫ركابەره سەوزەكە بێت‪.‬‬ ‫میدیای یەكێتی لە داهاتوودا !‬ ‫بێگومان ئ��ەوەی تائێستا روون‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەیە كە‪ ،‬نازانرێت ئاخۆ میدیای‬ ‫یەكێتیی نیشتمانی هەتا چ سنورێك‬ ‫لە وەاڵمدانەوەی میدیای بزووتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان��دا‪ ،‬درێ��ژە بە قۆناغی ڕاڕای��ی‬ ‫دەدات‪ ،‬هەندێ لەئاماژەكان باس لەوە‬ ‫دەكەن كە پێدەچێ لەدوای كۆنگرەی‬ ‫چواری ئەم حزبەوە‪ ،‬سیاسەتی میدیایی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانی یەكالبكرێتەوە‪،‬‬ ‫زانیاریی ئەوەش هەیە كە ئەگەر بێت‬ ‫و میدیای بزووتنەوەی گۆڕان لەسەر‬ ‫تۆپبارانكردنی ناوچەی نفوزی سەوز‬ ‫بەردەوام بێت ئەوا چاوەڕوان دەكرێت‬ ‫میدیای یەكێتییش لە قۆناغی داهاتوودا‪،‬‬ ‫هەڵوێستی تر بگرێتەبەر‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‬ ‫دی��ار نییە سروشتی ئ��ەو هەڵوێستە‬ ‫میدیاییە چۆن دەبێت!‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫میسر‪ 1000 ،‬حساب بانكی گروپی سەر بەئیخوانەكانی بلۆك كرد‬ ‫لەم هەفتەیەدا بانكی‌ ناوەند ‌ی میسریی بڕیاریدا بە بلۆككردنی‌ حساب ‌ی بانك ‌ی ‪ 1055‬گروپ ‌ی سەر بە ئیخوان موسلمین‪ ،‬هەروەها سەرجەم رێكارەكان‬ ‫گیراونەتەبەر بەمەبەستی خستنە لیستی سزای سەرجەم كۆمپانیاكانی ئەو گروپانە ‌ی سەر بە ئیخوان موسلمینن‪ .‬دوابەدوای ئەمەش گروپێكی‬ ‫سەلەفی كە گوماندەكرێت سەر بەقاعیدە بن‪ ،‬هێرشێكی راگەیاندنی توندیان كردە سەر سوپاو بەرپرسان ‌ی میسرو هۆشیار ‌ی ئەوە دەدەن كە‬ ‫هاواڵتیان پەیوەندی بەسوپاو پۆلیسەوە نەكەن‪ ،‬چونكە ئەوان (بەڕێوبەر ‌ی پالنەكانی‌ یەهود و نەصاران)‪..‬‬

‫‪20‬‬

‫لە ئەنجامی ئەو دانوستانەی كە بۆ پێكهێنانی حكومەتی بنكە فراوان بەڕێوەچوون‪ ،‬سەرۆكی هەرێم و نێچیروان بارزانی سەردانی رێكخەری گشتی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیان كردو ئەویش سەردانێكی سەری رەشی كرد بۆ بینینی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬دوای ئەو دانیشتنانە كە هەتا ئێستاش ناوەڕۆكەكانیان‬ ‫رانەگەیەندراون‪ ،‬وەك هەندێك لە چاودێران سەرنجیانداوە‪ ،‬میدیاكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە هەڵوێستیان بەرانبەر پارتی و حكومەتی هەرێم‬ ‫خاوبوونەوەیان پێوەدیارە لەكاتێكدا كە پێشتر ئیشیان لەسەر چەندین دۆسییە دەكرد كە تیایاندا بەگشتی رەخنەی تووند ئاراستەی (پ‪.‬د‪.‬ك) دەكرا‪.‬‬ ‫لەم بەدواداچوونەدا بەهۆكاری گۆڕانكاری لەو هەڵوێستەو گۆڕانی ئەو سیاسەتەی بزوتنەوەی گۆڕان ئاشنا دەبین‪ ،‬ئەمەش لە دیدی چەند‬ ‫رۆژنامەنووس و چاودێرێكەوە‪.‬‬ ‫بەدواداچوون‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬

‫قۆناغی سازش!‬ ‫گــۆڕان‪ ،‬ناچــارە خۆی بگــۆڕێت‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ژمارەی ئۆتۆمبێل لەهەرێم ‪ 1.2‬ملیۆنی تێپەڕاند‬ ‫بەڕێوەبەری گشتی هاتوچۆی هەرێم ئاشكرایكرد‪ ،‬لەمساڵدا ژمارەی ئۆتۆمبێل لەهەرێمی كوردستاندا ملیۆنێك‌ و (‪)200‬‬ ‫هەزار ئۆتۆمبێلی تێپەڕاندووە‪ ،‬رونیشیكردەوە پێشتر چەندینجار پێشنیازیان كردووە كە هاوردەكردنی ئۆتۆمبێل سنوردار‬ ‫بكرێت و وتیشی‪ :‬لەئێستادا ژمارەی ئۆتۆمبێل لەهەرێمی كوردستاندا زیاتر لەملیۆنێك‌ و (‪ )200‬هەزاری‌ تێپەڕاندووە‪.‬‬

‫‪21‬‬ ‫ماهیەتی گۆڕان‬ ‫كادیرێكی پێشكەوتووی یەكێتیی‬ ‫ب���اس ل��ە س��ی��اس��ەت��ی ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫گۆڕان دەكات و پێیوایە سیاسەتیان‬ ‫وەرچەرخانی زەق و ئاشكرای پێوە‬ ‫دیارە‪ .‬د‪ .‬سەروەر عەبدولڕەحمان‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی پ��ێ��ش��ووی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەوەی بە وااڵپرێس وت‪:‬‬ ‫ئ��ەو سیاسەتەی گ��ۆڕان پەیڕەویی‬ ‫دەكات دەرخستنی ماهیەتی گۆڕانە‪،‬‬ ‫گ��ۆڕان��ی��ش یەكێكبووە ل��ەو حزبە‬ ‫سیاسییانەی هەرێمی كوردستان‬ ‫كە دروستبوون و كۆمەڵێك خاڵی‬ ‫ب��اش و خ��راپ��ی هاوبەشیان هەیە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ حزبەكانی ت��ر‪ ،‬ئ��ەگ��ەر لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی رابردوودا كۆمەڵێك‬ ‫بانگەشەی كردبێ پێمانوابووە ئەو‬ ‫بانگەشانە‪ ،‬هەڵگرتنی ئەو دروشمانە‬ ‫تەنها بۆ كۆكردنەوەی دەنگ بووەو‬ ‫هیچی تر‪ ،‬هەربۆیە ئێستا دەبینین‬ ‫بزوتنەوەكە لە گۆڕانەوە وەرچەرخاوە‬ ‫بۆ خۆگۆڕین‪ ،‬ئەوەیش تەنها لەپێناو‬ ‫دەستكەوتنی ك��ورس��ی و هەندێ‬ ‫ئیمتیازات بووە‪ ،‬ئەگەرنا ئەو حاڵەتانەی‬ ‫كەوا بانگەشەیان بۆ دەكرد‪ ،‬هەر لە‬ ‫مەسەلەی شەفافییەتی نەوتەوە بگرە‬ ‫تا دەگاتە مەسەلەكانی تر كە باسی‬ ‫دەكەن‪ ،‬من ئەو پرسیارە لە خۆیان‬ ‫دەكەم‪ ،‬ئەگەر نەوت شەفاف بووبێت‬ ‫بۆ واتان دەكرد؟ ئەی ئەگەر شەفاف‬ ‫نییە بۆ ئێستا سازشی لەسەر دەكەن و‬ ‫بەردەوام نین لەسەری وەك مەسەلەی‬ ‫گرفتی دۆسییەكانی نەوت و تیرۆر و‬ ‫شەرعییەت و بەهەدەردانی سامانی‬ ‫گشتی و سەرۆكی ماوەبەسەرچوو؟‬ ‫بۆیە ئێمە دەگەینە ئەو دەرەنجامەی‬ ‫كە ئەو بانگەشانەی ئەوان دەیانكرد‬ ‫تەنیا بۆ كۆكردنەوەی دەنگ بووە‪،‬‬ ‫ئەوان نە باوەڕیان بە گۆڕان بووەو‬ ‫نە خۆشیان گۆڕیوە‪ ،‬ئەوە ماهیەتی‬ ‫ئەوانە‪.‬‬

‫عەزیز رەئوف‪:‬‬ ‫گۆڕان دەیەوێ‬ ‫بەشداری حكومەت‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستی بەوەیە‬ ‫ملكەچی پارتی بێت‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لە قسەكانی خۆیدا‬ ‫ئ���ەوەی راگ��ەی��ان��د ك��ە چ��وار ساڵی‬ ‫داهاتوو‪ ،‬چوار ساڵی ئارام دەبێ‪ .‬د‪.‬‬ ‫سەروەر لەسەر ئەم خاڵەش دەڵێت‪:‬‬ ‫وات��ە ئ��ەوان ب��وون كە نا ئارامیان‬ ‫دروستكردووە‪ ،‬ئەگەر ئەوان الیەنگری‬ ‫ئارامین و ئارامیان پێباشە‪ ،‬ئەی بۆ‬ ‫لە چەند ساڵی راب����ردوودا ئ��ەوان‬ ‫ئەو ئارامییەیان شێواند؟ ئەی ئەگەر‬ ‫پێویستە نا ئارامی دروست بكرێت‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی ئامانجەكانیان‪ ،‬ئەی‬ ‫بۆ ب��ەردەوام نابن لەسەری؟ ئایا چ‬ ‫شتێك گۆڕاوە؟ هیوادارین بە كردەوە‬ ‫دروشمەكانی گۆڕان هاتبنەدی‪ ،‬ئەوان‬ ‫ك��ە دەڵ��ێ��ن دروش���م هاتوونەتەدی‬ ‫ل��ەڕوان��گ��ەی ب��ەرژەوەن��دی��ی گشتی‬ ‫خەڵكەوە‪ ،‬بەاڵم پێموانییەو داهاتووش‬ ‫دەیسەلمێنێ كە دەرەنجامەكان چۆن‬ ‫دەبێ‪.‬‬

‫هەڵگەڕاندنەوەی تاكی كورد‬ ‫شادمان مەال حەسەن‪-‬ی نووسەر‬ ‫پێیوایە ئاساییە كە ه��ەر ح��زب و‬ ‫گروپێك هەر دروشمێك هەڵدەگرن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پێویستە ئ��ەو دروشمانە لە‬ ‫چوارچێوەیەكی دیاریكراوی دەستووری‬ ‫یاساییدا بێت‪ .‬ئەو نووسەرە دەڵێت‪:‬‬ ‫بەاڵم بزوتنەوەی گۆڕان لەڕادەبەدەر‬ ‫چوار ساڵی ئارام‬ ‫دروشمەكانی ت��وون��د ب���وون‪ ،‬وای‬ ‫لەالیەكی ت���رەوە‪ ،‬ئ��ەو ئەندام‬ ‫لێهات هانی تاكی كوردی دەدا ببنە‬ ‫پەرلەمانەی خولی راب��ردوو‪ ،‬ئەوەی‬ ‫تاكێكی هەڵگەڕاوە بەرانبەر هەموو‬ ‫بەبیرهێناینەوە كە رێكخەری گشتی‬ ‫دامەزراوەكانی حكومەتی هەرێمی‬

‫د‪ .‬سەروەر‬ ‫عەبدولڕەحمان‪:‬‬ ‫بانگەشەكانی‬ ‫گۆڕان تەنها بۆ‬ ‫كۆكردنەوەی دەنگ‬ ‫بوون و هیچی تر‬

‫پێیوایە ب��زوت��ن��ەوەی گ���ۆڕان خۆی‬ ‫ب��ەه��ێ��زی دووەم دەزان����ێ‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەیەوێ بەشداری حكومەت بكات‪.‬‬ ‫ئ��ەم ن��ووس��ەرەش دەڵ��ێ��ت‪ :‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش پێویستی بە ملكەچبوون‬ ‫هەیە بۆ پارتی‪ ،‬لێرەدا پارادۆكسێك‬ ‫هەیە كە جیاوازییەكی زۆر قوڵە‬ ‫لەگەڵ دروشمەكانی گۆڕان كە پێشتر‬ ‫هەڵیگرتبوون‪ ،‬وەك���و مەسەلەی‬ ‫سەرۆكی ماوە بەسەرچوو و كەیسی‬ ‫ن��ەوت و مافی م��رۆڤ‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫ه��ەم��وو ئ��ەو پرسانە گ���ۆڕاون بۆ‬ ‫بێدەنگییەكی كوشندە‪ ،‬ئەمە خاڵی‬ ‫یەكەمە بۆ ملكەچبوون لەپێناو چوونە‬ ‫ناو حكومەتی تازە‪.‬‬

‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستانی كردبووە دێوەزمەیەك‬ ‫بێدەنگبوونی كوشندە‬ ‫لەبەرانبەر تاكی كوردیدا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫عەزیز رەئ��وف‪ ،‬ئەوەشی وت‪:‬‬ ‫گەیشتە ئەو رادەیەی كە الیەنگرانی‬ ‫الیەنێكی تر ئەوەیە كە ئەم هێزە لە‬ ‫گ��ۆڕان ئااڵی كوردستان بسووتێنن‪،‬‬ ‫چوار ساڵی رابردوودا هێندە رەخنەی‬ ‫هەربۆیە ئەو دروشمانە زۆر دروشمی‬ ‫ل��ە حكومەتی راب����ردوو گ��رت��ووە‪،‬‬ ‫زەق و تووند بوون‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ی دەك���ات لێی نایە بچێتە‬ ‫ناو دەسەاڵتەوە‪ ،‬هەرچەندە مافی‬ ‫خۆی دەگونجێنێ‬ ‫خۆیەتی و الیەنگرانیشی داوای ئەوە‬ ‫ئەو ن��ووس��ەرە‪ ،‬پێیوایە گۆڕان‬ ‫دەكەن كە بچێتە دەسەاڵتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەیتوانی ئ��ەو ری��ك��ۆردە بشكێنێت‬ ‫پێشتر ئەوەندە رەخنەی گەورەی لە‬ ‫ك��ە حزبەكانی ت��ر بكاتە پاشكۆی‬ ‫حكومەت گرتووە هەرچی سەیری‬ ‫خۆی و دەس��ەاڵت بگرێتە دەست‪.‬‬ ‫دەك��ەی دەسەاڵتبوونی لێ نایە كە‬ ‫لەمڕووەشەوە وت��ی‪ :‬ب��ەاڵم ئەوەی‬ ‫سەیری دەك��ەی دەبینی ئەو هێزە‬ ‫بۆ نەچووە س��ەر‪ ،‬ئێستاش ناچارە‬ ‫ب��ەردەوام قسەی كردووەو رەخنەی‬ ‫بڕواتە ناو ئەو دەریایەی كە هەیە‪،‬‬ ‫گرتووە‪ ،‬چۆن دەتوانێ دەس��ەاڵت‬ ‫ئەویش دەكرێ بووترێ دەریای پارتی‬ ‫بگرێتەدەست و ل��ەن��او دەس��ەاڵت‬ ‫دیموكراتی كوردستانە‪ ،‬لەو دەریایەش‬ ‫جێگەی ببێتەوە‪ ،‬هەرسكردنیشی بۆ‬ ‫بەشێكی ب��ەرب��ك��ەوێ‪ ،‬بەگشتی‬ ‫چاودێرانی سیاسی و رۆژنامەنووسان‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان دێتەوە ناو ئەو‬ ‫ئەوەیە كە ب��ەو هەموو رەخنەوە‬ ‫مەلەوانگەیەی كە هەموو حزبەكان‬ ‫چۆن دەتوانێت بچێتە ناو دەسەاڵت‪،‬‬ ‫تێیدا مەلەیان دەكرد‪ ،‬تەنیا ئەوەیە‬ ‫دووەمیان ئەوەیە كە ئەو هێزە لە‬ ‫ئەو درەنگتر هاتەناو مەلەوانگەكەو‬ ‫دۆسیە حەساسەكانی وەكو نەوت و‬ ‫ماوەیەك پێیوابوو دەتوانێ شێوەی‬ ‫مافی مرۆڤ خۆی بێدەنگ بكات‪،‬‬ ‫مەلەكردنەكە دەگ��ۆڕێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم تا‬ ‫دەبینین كە لە ماوەی رابردوودا پارتی‬ ‫ئێستاكە هیچ شتێكی بۆ نەگۆڕاوەو‬ ‫دیموكراتی كوردستان پرسی نەوتی‬ ‫ناچارە خۆی بگونجێنێ لەگەڵ ئەو‬ ‫لەگەڵ توركیا یەكالیی كردووەتەوەو‬ ‫مەلەوانگەیەی كە هەموو ئەوانی‬ ‫ئیمزاشی كرد‪ ،‬بێ ئەوەی ئەو هێزە‬ ‫تریشی تێدا مەلە دەكەن‪.‬‬ ‫باسیشی بكات‪ ،‬پێشتر زۆرجار باس‬ ‫ل��ەوە دەك��را كە ئ��ەو هێزە لەسەر‬ ‫ملكەچبوون بۆ پارتی‬ ‫جەستەی یەكێتی ئیش دەكات‪ ،‬هەر‬ ‫عەزیز رەئ���وف‪-‬ی نووسەریش‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫بەحرەیەن یەكەمە‪ ،‬بەاڵم لەپێشێلكاریدا‬ ‫بەگوێرەی‌ ڕاپۆرت ‌ی سااڵنەی‌ رێكخراو ‌ی ڕۆژنامەنوسانی‌ بێسنور‪ ، ،‬ئەگەرچی لەدوای‌ پرۆسەكانی‌ بەهاری‌ عەرەب ‌ی‌و لەسەركارالبردنی‌ ژمارەیەك لەسەركردە‬ ‫عەرەبەكان‪ ،‬ئەو واڵتانە تاڕادەیەك بەڕوی‌ ڕۆژنامەنوساندا كرانەوە‪ ،‬بەاڵم لەزۆربەی‌ واڵتە عەرەبییەكانی‌ دیكەدا ڕێ‌ لەئازادی‌ ڕۆژنامەگەری‌ دەگیرێت‪.‬‬ ‫بەحرەین لەپێشێلكردنی‌ ئازادی‌ ڕاگەیاندن‌و ئازاردانی‌ ڕۆژنامەنوساندا‪ ،‬بەپلەی‌ یەكەم دێت‌ و عەرەبستانی‌ سعودیەش بەپلە ‌ی دووهەم‪.‬‬

‫‪22‬‬ ‫واش بوو‪ ،‬ئێستا بەرانبەر بە پارتی‬ ‫بێدەنگی هەڵبژاردووە‪.‬‬ ‫هەڵەیەكی گەورە‬ ‫ع��ەزی��ز رەئ���وف‪ ،‬پێیوایە كە‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان بە كشانەوەی لە‬ ‫لیستی كەركوك هەڵەیەكی گەورەی‬ ‫ك��رد‪ ،‬ئەویش بەهۆی ئ��ەوەی كە‬ ‫یەكێتی ل��ە ك��ەرك��وك ب��ەه��ێ��زەو‬ ‫پارێزگارێكی بەهێزیشی لەوێ داناوە‪،‬‬ ‫كە لەماوەی چەند ساڵی رابردوودا‬ ‫كاری باشی كردووەو بەردەوامیشە‬ ‫لە كارە باشەكانی خۆی بۆ خزمەتی‬ ‫ك���ەرك���وك‪ ،‬ئ��ەم��ان��ە وای���ك���ردووە‬ ‫كە گ��ۆڕان تاكتیكی نزیك م��ەودا‬ ‫بەكاربێنێ‪ ،‬ئەوەش عەقڵییەتی سیاسی‬ ‫كوردییەو ئەویش ب��ەدەر نییە لەو‬ ‫جۆرە عەقڵییەتەو بەو شێوەیە مامەڵە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫بێ رێككەوتن‬ ‫س��ەرب��ەس��ت جیهاد‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ئ��ەو خۆگونجاندن و خۆگۆڕینەی‬ ‫گ��ۆڕان پێشبینیكراو ب��وو‪ ،‬پێشبینی‬ ‫ئ��ەوە ك��راب��وو ك��ە گ���ۆڕان ناتوانێ‬ ‫لەو چەقبەستوویەی خۆی دەربازی‬ ‫ببێ‪ ،‬ناشتوانێ چارەسەر بۆ گرفتە‬ ‫ناوخۆییەكانی خ��ۆی بدۆزێتەوە‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەش��دا ب��ەن��ی��ازی ئ��ەوە‬ ‫هاتبووە ناو هەڵبژاردنەكە كە كورسی‬ ‫زۆر بە دەستبهێنێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەشی‬

‫بۆ نەچووە سەر‪ ،‬بەاڵم ئەوەی كە‬ ‫ك��ردی ئەوەبوو كە گ��ۆڕان كورسی‬ ‫زیاتری لە یەكێتی هێناو سەركەوتنی‬ ‫خۆی راگەیاند‪ ،‬بەڕای من سەركەوتنی‬ ‫خ��ۆی ل���ەوەدا ك��ورت ك���ردەوە كە‬ ‫كورسی زیاتری لە یەكێتی هێناوە‪،‬‬ ‫لە بارودۆخی ئێستادا گۆڕان خەریكی‬ ‫خۆگونجاندنە‪ ،‬ب��ووە بە پاشكۆی‬ ‫پارتی و بووە بە كلكی سیاسەتەكان‬ ‫و ستراتیژییەكانی پارتی‪ ،‬بێ ئەوەی‬ ‫هیچ جۆرە رێككەوتنێكیشی لەگەڵیدا‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫كشانەوە‬ ‫سەربەست جیهاد‪-‬ی نووسەر‪،‬‬ ‫ئەوەشی وت‪ :‬یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان و پ��ارت��ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬رێككەوتنێكی ستراتیژی‬ ‫سەربەرزانەیان هەیە‪ ،‬رێككەوتنێكی‬ ‫هاوسەنگكراو بوو‪ ،‬ئەوان بەردەوام‬ ‫رەخنەی ئەوەیان لێ دەگرتین كە‬ ‫یەكێتی ملكەچی سیاسەت و ستراتیژی‬ ‫پارتی ب��وون‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدایە‬ ‫ئێستا هیچ جۆرە رێككەوتنێك یان‬ ‫نووسراوێكی مۆركراو لە نێوان پارتی‬ ‫و گۆڕاندا نییە‪ ،‬كەچی دەستپێشخەری‬ ‫پاشكۆیەتی بۆ پارتی دەكەن‪ ،‬بە بێ‬ ‫وەرگرتنی هیچ ئیمتیازو ئاماژەیەك‪،‬‬ ‫بەبێ هیچ رێككەوتن و مۆركردنێك‪،‬‬ ‫سەرنج ب��دەن لە ش��اری كەركوك‬ ‫كشانەوە‪ ،‬هەر لەبەرئەوەی پارتی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫رازی نەبوو بە بارودۆخەكەی ئەوێ‪،‬‬ ‫بەهۆی ئ��ەوەی پارتی لە دیدگای‬ ‫بەرژەوەندی تایبەتی و حزبی خۆیەوە‬ ‫سەیری پرسی كەركوكی دەك��رد‪،‬‬ ‫خۆی پاشەكشەی لە لیستەكە كردو‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬یش بێ سێودوو‬ ‫و دیراسەكردن‪ ،‬ب��ەدوای پارتی لە‬ ‫لیستەكە كشایەوە‪.‬‬ ‫وازهێنان لە تەپڵ لێدان‬ ‫سەربەست‪ ،‬ئەوەشی نەشاردەوە‪:‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان بە زمانی خۆیان‬ ‫دان��ی��ان ب���ەوەدان���اوە ك��ە واز لە‬ ‫دروستكردنی فەوزاو ئاژاوەنانەوەو‬ ‫تەپڵ لێدان بێنن‪ ،‬ئ��ەوەش شتێكی‬ ‫باشەو پێموایە مەسەلەیەكی پۆزەتیڤەو‬ ‫گۆڕان پێداچوونەوە بۆ ئەو سیاسەتی‬ ‫دروستكردنی ف��ەوزاو ئاژاوەنانەوە‬ ‫بكات شتێكی باشە‪ ،‬ئەوەی كە بێ‬ ‫هیچ رێككەوتنێك ملكەچبوونی خۆی‬ ‫بۆ پارتی راگەیاندووە‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫لە هەڵوێستەكانی خۆی پەشیمان‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬ئەوەش عەقڵییەتی خودی‬ ‫رێكخەری گشتی بزوتنەوەكەیە‪،‬‬ ‫ج��اران��ی��ش ل��ەب��ی��رم��ان��ە ك��ە ك��اك‬ ‫نەوشیروان بە ماركسیستێكی تووند‬ ‫ناسراو بوو‪ ،‬كەچی لە بیرەوەرییەكانی‬ ‫خ��ۆی��دا دەن��ووس��ی م��ن هیچ كات‬ ‫ماركسی نەبووم‪ ،‬كاك نەوشیروان بە‬ ‫ئەندازیارو داڕێ��ژەری ماددەی (‪)58‬‬ ‫یاسای كاتیی بەڕێوەبردنی عێراق‬

‫د‪ .‬سەروەر عەبدولڕەحمان‬

‫شادمان مەال حەسەن‬

‫عەزیز رەئوف‬

‫دادەنرێت كە دواتر بە مادەی (‪)140‬‬ ‫لە دەستووری هەمیشەیی عێراقدا‬ ‫چەسپێندرا‪ ،‬كەچی هەر ئەو بوو‬ ‫كە لە (‪ )2009‬گلەیی ئەوەی دەكرد‬ ‫ك��ە ك���ورد خ��اك��ی خ��ۆی خستۆتە‬ ‫راپرسییەوە‪.‬‬ ‫پاشگەزبوونەوە‬ ‫جیهاد‪ ،‬پێیوایە‪ :‬هەموو ئەو‬ ‫ش��ت��ان��ەی ك��ە ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫وتوویەتی و باسی كردوون‪ ،‬جۆرێك‬ ‫لە پاشگەزبوونەوەیە لەو سیاسەتەی‬ ‫كە پێشتر بزوتنەوەكە هەیبووە!‬ ‫ئەوەش شتێكی ئاساییەو عەقڵییەتی‬ ‫رێ��ك��خ��ەری گشتییە‪ ،‬ئ���ەو خاڵە‬ ‫پۆزەتیڤەی كە تێیدا هەیە ئەوەیە‬ ‫كە وازبێنن لە دروستكردنی فەوزاو‬ ‫بەلبەلەی سیاسی‪ ،‬خاڵی دووەمیش‬ ‫ئەوەی هیچ سەرنجێكیان نەداوەتێ كە‬ ‫بێ رێككەوتنێكی مۆركراو ملكەچی‬ ‫سیاسەتەكانی پارتی دەبن بێ ئەوەی‬ ‫بیر لەوە بكرێتەوە ئاخۆ ئەو كارە‬ ‫تاچەند لە بەرژەوەندییەكانی خۆیان‬ ‫و گەلی كوردستان دایە‪.‬‬

‫كوبا بەرگەی ‪ 55‬ساڵی دیكەش دەگرێت‬ ‫رۆژنامەی لۆمۆند‪-‬ی فەرەنسی‌ ئەوەی باڵویكردەوە كە كوبا ئامادەیە دەست بكات بەدانوستان‌ و گفتوگۆ لەگەڵ ویالیەتە یەكگرتووەكان ‌ی‬ ‫ئەمریكا‪ .‬سەرۆكی‌ كوبا تەئكیدیشی لەوەكردۆتەوە كە پێویستە ئەمریكا‌و كوبا ڕێز لەیەكتری بگرن‌ و فێر ببن پێكەوە بژین‪ ،‬وتیشی‪ :‬ئەگەر‬ ‫ئەمریكا ئامادەبێت بۆ پێكەوەكاركردن‪ ،‬ئەوا كوباش ئامادەیە‪ ،‬ئەوەشی نەشاردەوە ئەگەر ئەمریكا بەردەوام بێت لەسیاسەتی ئێستای‪ ،‬ئەوا‬ ‫واڵتەكەی‌ دەتوانێت بۆ ماوەی‌ ‪ 55‬ساڵی‌ تر‪ ،‬بەهەمان دۆخی‌ ئێستا بەردەوام بێت‪ ،‬كە لەژێر گەمارۆی‌ واشنتۆندایە‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫پسپۆڕان و ئەكادیمیانی كوردستان لێیان ناڕازین‪..‬‬

‫زيانی كەناڵە سیاسییە‬ ‫ئاسمانییەكانی كوردستان!‬ ‫د‪ .‬شێركۆ مەنگوڕی‪:‬‬ ‫میدیاكانی ئێمە چوونەتە گۆشەیەكەوە‬ ‫كە پێی دەوترێت پڕوپاگەندە‬

‫بوونی ژمارەیەكی زۆری راگەیاندنە كوردییەكان‪ ،‬بەتایبەتی كەناڵەكانی سەتەالیت‬ ‫نەیتوانیوە وەكو پێویست رۆڵی خۆی لە هێوركردنەوەی بارگرژی و ئاڵۆزییە سیاسیی و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكاندا بگێڕێت و زۆربەی جاریش بەوە تۆمەتبار دەكرێن كە گڕ لەجەستەی‬ ‫ئەو ئاڵۆزییانە ب��ەردەدەن‪ ،‬كە جارجارە لە كوردستاندا روودەدەن‪ ،‬هەرچەندە ئەركە‬ ‫پیشەییەكەی راگەیاندن ئەوەیە كە بتوانێت رۆڵ و نەخشی لە هێوركردنەوەی بارودۆخەكان‬ ‫و چارەسەرییەكاندا هەبێت‪ ،‬بەاڵم بە وتەی شارەزایانی بواری راگەیاندن‪ ،‬ئەم رۆڵ و‬ ‫كاریگەرییەی راگەیاندنەكان بەهۆی بوونی الیەنداری و بوونی ئەجێندای تایبەتەوە ونەو‬ ‫نەك نەبۆتە بەشێك لەچارەسەر بەڵكو راگەیاندن خۆی بۆتە كێشە‪ ،‬هەر لەبەر ئەم‬ ‫هۆكارانەیە لە ئێستادا نیگەرانی و بێزارییەكی زۆری بینەران لەكەناڵە سیاسییە ئاسمانییەكان‬ ‫سەری هەڵداوەو پێیانوایە ئەم كەنااڵنە ملمالنێ و كێشەكان گەورەتر دەك��ەن‪ ،‬لەم‬ ‫راپۆرتەی وااڵپرێسدا شارەزایانی بواری راگەیاندن قسە لەبارەی ئەو رۆڵە نێگەتیڤەی كەناڵە‬ ‫ئاسمانییەكان دەكەن‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ئاشتبوونەوە لە پێناو رۆژئاوا‬ ‫ملمالنێی نێوان پەیەدە و ئەلپارتی لە رۆژئاوا كە یەكەمیان نوێنەرایەتی پەكەكە و ئەو تریشیان نوێنەرایەتی پارتی دەكات‪،‬‬ ‫بەم دواییە گەیشتە لوتكە و سەرانی هەردووالی لە قەندیل و پیرمام چەندین جار كۆكردەوە‪ ،‬بەپێی لێدوانەكانی‬ ‫سەرانی پەكەكە‪ ،‬ئەو ئاشتبوونەوەیە بۆ ئەوەیە كە یەكریزی كورد بپارێزرێت و بە دەسیسەی دوژمنانی كورد‪ ،‬كورد‬ ‫نەبێتە دوژمنی یەكتر‪.‬‬

‫‪24‬‬ ‫كاریان وروژاندنی رای گشتییە‬ ‫وەك��و زۆرێ��ك لە ش��ارەزای��ان و‬ ‫پسپۆڕانی ب��واری راگەیاندن باسی‬ ‫لێوە دەكەن‪ ،‬هەر كەناڵێكی میدیایی‬ ‫سیاسەت و پەیامی تایبەت بەخۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬جا ئ��ەو كەناڵە ئەهلی یان‬ ‫حزبی بێت ب��ە پ��ەی��ام و سیاسەتی‬ ‫خۆیەوە پابەندە‪ ،‬بەاڵم زۆرجار پەیام و‬ ‫سیاسەتەكەی بە ئاراستەیەكدا دەڕوات‬ ‫كە بەجۆرێك لە جۆرەكان زیان بە‬ ‫ئاسایشی كۆمەڵگا دەگەیەنێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫لەم رۆژگ��ارەدا بەدیدەكرێت ئەوەیە‬ ‫كە سیاسەتی راگەیاندنەكان‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫كەناڵە ئاسمانییە سیاسییەكان‪ ،‬سیاسەت‬ ‫و كاركردنیان بەئاراستەیەكدایە كە‬ ‫بۆتە هۆی نیگەرانی و بێزاری خەڵكی‪،‬‬ ‫لەبەر ئەوەی ئەم كەنااڵنە لەسەرجەم‬ ‫ملمالنێ‌ و گرژی و ئاڵۆزییەكاندا رۆڵی‬ ‫گ��ەورەك��ردن��ی رووداوو ملمالنێكان‬ ‫دەبینن‪ ،‬ل��ێ��رەدا دەك��رێ��ت بپرسین‬ ‫كە ئاخۆ ئ��ەم سیاسەتەی ئەمجۆرە‬ ‫میدیایانە لەكوێوە سەرچاوە دەگرێت و‬ ‫پەیوەندی بە چییەوە هەیە؟‬ ‫لەوەاڵمی ئەم پرسیارەدا د‪.‬‬ ‫فوئاد عەلی مامۆستای زانكۆو شارەزای‬ ‫بواری میدیایی لە لێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫بەوااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند‪ :‬گەشەكردن‬ ‫و فراوانبوونی هۆكارەكانی پەیوەندی‬ ‫ل��ەم��ڕۆی كوردستاندا بەشێوەیەكی‬ ‫بەرباڵوو هەبوونی پەیامی جیاجیای‬ ‫ئەو كەنااڵنە‪ ،‬ئیتر بینراو بێت یان‬ ‫بیستراوو خوێنراو‪ ،‬ئەهلی بێت یان‬ ‫حزبی وایكردووە كە ببێتەهۆی ئەوەی‬ ‫كە ئەو كەنااڵنە بە بەردەوامی ملمالنێ‬ ‫لەنێوانیاندا دروست ببێت و كاربكەن‬ ‫لەسەر ئەوەی كامە كەناڵ دەتوانێت‬ ‫تەسویقی هەواڵ بكات و كاریگەری‬ ‫لەسەر بەرامبەر دروس��ت بكات و‬ ‫خەڵك لەخۆی كۆبكاتەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەپێی ئەو پەیام و بەرنامەیەی كە‬ ‫ئەو كەناڵە هەیەتی‪ ،‬لێرەداو لەناو‬ ‫ئەم هەموو كەناڵەدا دەكرێت ئەوەش‬ ‫بپرسین كە ئاخۆ ئەو كەنااڵنە تا چەند‬ ‫دەتوانن پەیام و سیاسەتەكەیان لە‬ ‫خزمەت هۆشیاری خەڵكدا بێت و‬ ‫كەناڵەكەی بكاتە دەسەاڵتی چوارەم‪،‬‬

‫ئەو مامۆستایەی زانكۆ باسی لەوەشكرد‬ ‫كە لەپاش پەیامی راگەیاندنەوە دەكرێت‬ ‫قسە لەسەر وەرگرەكان بكەین‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەمەش پێویستمان بە دیراسەی ورد‬ ‫هەیە بۆ ئەوەی بزانین كە تاچەند ئەو‬ ‫كەنااڵنە كاریگەری نێگەتیڤیان لەسەر‬ ‫وەرگرەكان دروست كردووە‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئ���ەوەی ئ��ەم��ڕۆ ل��ەن��او كەناڵەكانی‬ ‫راگەیاندا دەیبنین بەتایبەتی كەناڵە‬ ‫بینراوەكان‪ ،‬زۆرب��ەی ئەو بابەتانەی‬ ‫باڵوی دەكەنەوە تەنها بۆ وروژاندنی‬ ‫رای گشتییە‪ ،‬باڵوكردنەوەی بابەتێك‬ ‫لەسەر حسابی بابەتێكی گەورەترو‬ ‫سەرقاڵكردنی خەڵكە بە بابەتێكەوە‬ ‫كە شایەنی ئەو هەموو وروژاندنە‬ ‫نییەو ئەمەش پەیوەندیی بە ئەجێندای‬ ‫كەناڵەكەوە هەیە كە هەمیشە كاردەكەن‬ ‫لەسەر ئ��ەو بابەتانەی كە هەستی‬ ‫خەڵكی دەجوڵێنێ‌‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫نەیانتوانیوە لەبواری مەعریفیدا هیچ‬ ‫رۆڵێكیان هەبێت‪ ،‬د‪ .‬فوئاد ئاماژەشی‬ ‫بەوەكرد ئەمجۆرە كەناڵ و كاركردنانە‬ ‫مێژوو بڕیاریان لەسەر دەدات و رەنگە‬ ‫لەداهاتوودا میسداقییەتی كەناڵەكان بۆ‬ ‫خەڵكی روون دەبێتەوە‪ ،‬ئەگەر میدیا‬ ‫بیەوێت پێ بەپێی رووداوەكان بڕوات‬ ‫و تەندروستانە مامەڵەی لەگەڵدا بكات‪،‬‬ ‫دەبێت لەئاستی خواستەكانی خەڵكدا‬ ‫بێت و دەبێت پشت بە توێژینەوەی‬ ‫زانستی ببەستێت بۆ ئ��ەوەی جگە‬ ‫ل��ەئ��ام��ان��ج��ەك��ەی خ���ۆی ئامانجی‬ ‫وەرگریش ب��ەدی بهێنێت‪ ،‬بەبڕوای‬ ‫ئەم مامۆستایەی زانكۆ میدیای كوردی‬ ‫جۆرێك میدیای نوقسانە كە ئەویش‬ ‫میدیای بەدواداچوونە‪ ،‬چونكە ئەوەی‬ ‫هەمانە تەنها تەسویقكردنی رووداو و‬ ‫هەواڵەكانە‪.‬‬ ‫ئەجێندای حزبیان هەیە‬ ‫د‪ .‬حەكیم عوسمان‪ ...‬مامۆستا‬ ‫لەزانكۆی پۆلیتەكنیك ب��اوەڕی وایە‬ ‫كە بیاڵیەن نەبوونی میدیا لە رووداوو‬ ‫ملمالنێكاندا هۆكاری سەرەكییە بۆ‬ ‫ئ���ەوەی ئ��ەو رووداوو ملمالنێیانە‬ ‫لەقەبارەی خۆیان گەورەتر بكەن‪..‬‬ ‫د‪ .‬حەكیم لەدرێژەی لێدوانەكەیدا بۆ‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫وااڵپرێس وتی‪ :‬لەكوردستاندا زۆربەی‬ ‫كەناڵەكانمان كەناڵی حزبین‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وای��ك��ردووە هەر كەناڵەو ئەجێندای‬ ‫حزبەكەی خ��ۆی جێبەجێ بكات و‬ ‫بەرژەوەندییەكانی بپارێزێت و خۆی‬ ‫دەك��ات��ە بەشێك لەملمالنێكان‪ ،‬كە‬ ‫خۆی لەراستیدا دەبێت میدیا خۆی‬ ‫دورەپ��ەرێ��ز بگرێت لەهەموو ئەو‬ ‫رووداوو ملمالنێیانەی كە لەكوردستاندا‬ ‫روودەدەن‪ ،‬بەنموونە كەناڵی ‪،BBC‬‬ ‫سەرجەم میدیاكارەكانی خۆی لەوە‬ ‫ئ��اگ��ادارك��ردۆت��ەوە كە نابێت لەهیچ‬ ‫كەناڵێك و هۆكارێكی پەیوەندی خۆیان‬ ‫لە رووداوو ملمالنێكان بگلێنن و باسی‬ ‫لێوە بكەن وەكو رای تایبەتی خۆیان‪،‬‬ ‫ئەمەش ئەوە دەردەخ��ات كە دەبێت‬ ‫میدیاو میدیاكاران نەبنە بەشێك لە‬ ‫كێشەكان و گەورەكردنی‪ ..‬لەالیەكی‬ ‫ترەوە د‪.‬حەكیم ئاماژەشی بۆ ئەوەكرد‬ ‫كە نەبوونی رێوشوێنی یاسایی و‬ ‫هەروەها نەبوونی ئەركی پیشەییانەی‬ ‫میدیا لەكوردستاندا وای��ك��ردووە كە‬ ‫نەتوانرێت رەچ���اوی ئیتیكی كاری‬ ‫رۆژنامەوانی بكرێت‪ ،‬چونكە ئەوەی‬ ‫لەئێستادا هەیە بەشێك لە میدیاو‬ ‫میدیاكاران ل��ەب��ری جێبەجێكردنی‬ ‫ئەخالق و ئیتیكی رۆژنامەوانی هاتوون‬ ‫بەرنامەی حزب و ئەجێندای حزب‬ ‫جێبەجێدەكەن‪ ،‬لەسەرو ئەمانەشەوە‬ ‫ئەوانەشی كە ئ��ی��دارەی دەزگاكانی‬ ‫راگەیاندن دەكەن كەسانی حزبین و‬ ‫زۆرب��ەی جارەكان رێگرن لەبەردەم‬ ‫ئەركی رۆژنامەوانی رۆژنامەنووسانداو‬ ‫ب����ەردەوام ه��ەوڵ��ی جێبەجێكردنی‬ ‫بەرنامەی حزبیان لەگەڵدا دەدات‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەگەر باس لەوە بكرێت كە بەشێك‬ ‫لەو كەنااڵنە بانگەشەی ئەهلی بوون‬ ‫و س��ەرب��ەخ��ۆب��وون دەدەن‪ ،‬كەچی‬ ‫ئەوانیش س��ەرچ��اوەی گەورەكردنی‬ ‫رووداوەكانن و ئەمەش بە دەمی خۆی‬ ‫نابێت و تەنها بەدروشم و بانگەشە‬ ‫نابێت‪ ،‬هەموو كەناڵە حزبییەكان و‬ ‫ئەوانەشی سێبەرو ئەجێندای حزبێكی‬ ‫سیاسی جێبەجێدەكات‪ ،‬بەرنامەی‬ ‫حزب لەسەرو بەرنامەو بەرژەوەندی‬ ‫خەڵكەوەیە‪.‬‬

‫د‪.‬شێركۆ مەنگوڕی‬

‫د‪ .‬حەكیم عوسمان‬

‫د‪ .‬نەزاكەت حسين‬

‫د‪ .‬هەڤاڵ ئەبوبەكر‬

‫د‪ .‬فوئاد عەلی‬

‫گیراوە رۆژهەاڵتییەكان داوای قەرەبوو دەكەن‬ ‫دوای ئەوەی ‪ 8‬چاالكوانی كوردی رۆژهەاڵت لە هەولێر دەستبەسەر كران‪ ،‬بێ ئەوەی هیچ تۆمەتێكیان بەسەردا ساغ‬ ‫بێتەوە‪ ،‬دوای زیاتر لە یەك مانگ ئازاد كران‪ ،‬بەهۆی ئەوەی كە هیچ تۆمەتێكیان بەسەردا ساغ نەبوەتەوە و بەبێ هۆ‬ ‫ئەو ماوەی گیراون‪ ،‬چاوەڕوان دەكرێت داوای قەرەبووی مەعنەوی بكەن‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫د‪ .‬نەزاكەت حسين‪:‬‬ ‫ئەمجۆرە میدیایە لە‬ ‫كوردستاندا تاكێكی‬ ‫بەرهەمهێناوە كە‬ ‫تاسەر ئێسقان دژی‬ ‫هەموو شتێك بێت‬

‫د‪ .‬هەڤاڵ ئەبوبەكر‪:‬‬ ‫میدیای كوردی‬ ‫مرۆڤی ترسنۆك‬ ‫و مرۆڤی دڕندەی‬ ‫بەرهەمهێناوە‬

‫وت�����اری دەرەوەی میدیا ئامانجی ئێمەو میدیا نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫جێبەجێدەكەن‬ ‫دەبێت بگەینە قۆناغی چ��وارەم كە‬ ‫د‪ .‬ه���ەڤ���اڵ ئ��ەب��وب��ەك��ر‪-‬ی��ش ئ��ەوی��ش ئ��ەوەی��ە ك��ە رەخنەكانمان‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەوج��ۆرە سیاسەتەی بكەینە بەرنامەو جێبەجێی بكەین‪.‬‬ ‫میدیاكانی كوردستان لە ئاراستەكردنی‬ ‫كەناڵەكانیاندا لەلێدوانێكی تایبەتدا بە‬ ‫میدیای ئێمە پێناسەی نییە‬ ‫د‪ .‬شێركۆ مەنگۆڕی مامۆستای‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬بەداخەوە سیاسەتی‬ ‫میدیای ئێمە رەنگدانەوەی پێكهاتە بەشی راگەیاندنی زانكۆی سلێمانی‬ ‫سیاسی و كۆمەاڵیەتی و ئابوورییەكەی ب����اوەڕی وای���ە ك��ە ئ���ەو پێناسەی‬ ‫دەرەوەی وت��ارە میدیاییەكەیە‪ ،‬ئەم ستانداردەی كە بۆ میدیای گڵۆباڵ‬ ‫رەن��گ��دان��ەوەی��ەش لەناو میدیاكاندا هەیەو كەناڵەكانی ئاسمانییەكانیش‬ ‫بەردەوام كاری لەسەر ئەوە كردووە بەشێكن لێی ب��ەس��ەر میدیاكانی‬ ‫كە ئەو ه��ەواڵ بابەت و وتارانەی ئێمەدا جێبەجێ ناكرێت‪ ..‬د‪ .‬شێركۆ‬ ‫ب�ڵاودەك��رێ��ن��ەوە ل��ەژێ��ر كاریگەری پێناسەیەكی ستانداردی بۆ میدیا كرد‬ ‫و ح��ەوس��ەڵ��ەو دڵ��ی سیاسیەتێكی ب��ەوەی كە بریتییە لەپەخشكردنی‬ ‫دیاریكراودا بێت و هێندەی لەخزمەتی هەواڵ و زانیاری و بیروبۆچوون بۆ‬ ‫ئ��ەو سیاسەتە دی��اری��ك��راوەدای��ە نیو خەڵكی و شیكردنەوەی رووداوەكانی‬ ‫هێندە لەخزمەتی ئەركە میدیاییەكەدا دەوروپ��ش��ت��ی ب��ۆ ئ���ەوەی خەڵكیش‬ ‫نییە‪ ،‬رۆڵ��ی لە گەشەپێدانی توانا لەبەرامبەریدا هەڵوێستێكی گونجاوی‬ ‫مرۆییەكاندا نییە‪..‬هەڤاڵ ئەبوبەكر لەبارەیانەوە هەبێت‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‬ ‫ئاماژەشی بەوەكرد كە میدیای كوردی ئەم پێناسەیە لەكوردستاندا بەسەر‬ ‫لە بیست ساڵی رابردوودا بەو شێوە میدیاكانی ئێمەدا جێبەجێناكرێت و‬ ‫ك��ارك��ردن��ەی لەكورستاندا دووج��ۆر میدیاكانی ئێمە چوونەتە گۆشەیەكەوە‬ ‫مرۆڤی بەرهەمهێناوە‪ ،‬كە مرۆڤێكی ك��ە پێی دەوت��رێ��ت پ��روپ��اگ��ەن��دە‪،‬‬ ‫ترسنۆكەو لەهەموو شتێك دەترسێت‪ ،‬پروپاگەندەش هەوڵێكی رێكخراوە‬ ‫ئەوی تریش مرۆڤێكە كە مرۆڤێكی لەسەر هەر رووداوێ��ك بەمەبەستی‬ ‫دڕندەیەو سڵ لەهیچ شتێك ناكاتەوە‪ ،‬كۆنترۆڵكردنی ب��ەرام��ب��ەر‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی بەرچاو دەكەوێت لە لەئێستا لەناو میدیاكاندا بەرچاو‬ ‫چوار ساڵی رابردوودا میدیا توانیویەتی دەك��ەوێ��ت ل��ەس��ەر ب�ڵاوك��ردن��ەوەی‬ ‫مرۆڤێكی تر بەرهەم بهێنێت‪ ،‬كە ئەو بابەت و رووداوان���ەی كە هەن‬ ‫ئەویش مرۆڤێكی رەخنەگرە‪ ،‬بەاڵم بەشێوەیەكی گشتی دەچنە خانەی‬ ‫نابێت ئەوەمان بیر بچێت كە ئەوە پروپاگەندەوە نەك خانەی میدیاییەوە‪،‬‬

‫د‪ .‬فوئاد عەلی‪:‬‬ ‫خەڵكی بەوروژاندنی‬ ‫بابەتێكەوە سەرقاڵ‬ ‫دەكات كە شایەنی‬ ‫ئەو هەموو‬ ‫وروژاندنە نییە‬

‫د‪ .‬حەكیم عوسمان‪:‬‬ ‫بەشێكی میدیای‬ ‫ئەهلییش‬ ‫سەرچاوەی‬ ‫گەورەكردنەوەی‬ ‫كێشەكانن‬

‫ئەو مامۆستایەی زانكۆ ئاماژەشی بۆ‬ ‫ئەوەكرد بەهۆی ئەو پرووپاگەندەوە‬ ‫كەناڵەكان متمانەی بینەر لەدەست‬ ‫دەدەن و بینەریش بۆ ئەوەی راستی‬ ‫هەواڵێك ی��ان زانیارییەكی دەست‬ ‫بكەوێت هەمیشە بەدوای ئەو كەناڵەدا‬ ‫دەگەڕێت كە ئەو كارەی بۆ بكات‪،‬‬ ‫كاری پروپاگەندە لەناو راگەیاندنەكانداو‬ ‫كاری پیشەیی و كاری رۆژنامەوانی‬ ‫دوو كاری زۆر لەیەكەوە دوورن و‬ ‫جیاوازییەكی زۆر لەنێوانیاندا هەیە‪.‬‬ ‫میدیا بەشێكە لە كێشەكان‬ ‫د‪ .‬نەزاكەت حسين‪ ،‬مامۆستای‬ ‫بەشی راگەیاندنی زانكۆی سلێمانی‬ ‫ل���ەب���ارەی ئ���ەوج���ۆرە س��ی��اس��ەت��ەی‬ ‫میدیاكانەوە‪ ،‬كە رۆڵیان لەگەروەكردنی‬ ‫ملمالنێی و رووداوەك���ان���دا هەیە‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكی تایبەتدا بەوااڵپرێس‪-‬ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬س��ەرەت��ا ه��ەر كاتێك كە‬ ‫ویستت قسە لەسەر میدیا بكەیت‪،‬‬ ‫دەبێت بزانیت ئەو میدیایە چ جۆرە‬ ‫مۆدیلێكە‪ ،‬واتە چ جۆرە مۆدیلێكە‪،‬‬ ‫لەكوردستاندا ئ��ەو ج��ۆرە میدیایە‬ ‫ل��ەراب��ردوو لەئێستاشدا كە هەمانن‬ ‫میدیای حزبین‪ ،‬ئ��ەو میدیایانەشی‬ ‫كە ئەهلی و سەربەخۆشن دابڕونین‬ ‫لە بەرنامەو ئەجێندای سیاسی و‬ ‫بارودۆخی سیاسی ئەمڕۆی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هەربۆیە لەكوردستاندا هەر‬ ‫شتێك هەر رووداوێ��ك كە رووبدات‬ ‫لەناو ح��زب و پارتە سیاسییەكاندا‬

‫لەناو میدیاكانیشدا رەن��گ��دان��ەوەی‬ ‫دەبێت‪ ،‬چونكە وەكو ئاماژەم بۆكرد‬ ‫بەشێكی زۆری میدیای ئێمە حزبین‪،‬‬ ‫بۆیە ئەوانیش دواجار دەبنە بەشێك‬ ‫لە ملمالنێ حزبییەكان‪ ،‬كە بەداخەوە‬ ‫نابێت میدیا بەشێك بێت لە كێشەكان‪،‬‬ ‫بەڵكو دەبێت میدیا بەشێك بێت‬ ‫ل���ەچ���ارەس���ەرەك���ان و ب��ۆت��ە ه��ۆی‬ ‫قووڵكردنەوەی ناكۆكی و ملمالنێكان‪،‬‬ ‫جگە لەوە میدیا رۆڵی خراپی هەبووە‬ ‫لە دروستكردنی ژینگەیەكی نالەبارو‬ ‫ن��اه��ەم��وارو ئاسایشی كۆمەاڵیەتی‬ ‫خەڵكی خستۆتە مەترسییەوەو رۆڵی‬ ‫هەیە لە دروستكردنی دووبەرەكی‬ ‫ل��ەن��او خ��ەڵ��ك��ی��دا‪ ..‬د‪ .‬ن��ەزاك��ەت‬ ‫ئەوەشی نەشاردەوە ئەمجۆرە میدیایە‬ ‫لەكوردستاندا تاكێكی بەرهەمهێناوە كە‬ ‫تاسەر ئێسقان دژی هەموو شتێك بێت‬ ‫و لەهەموو شتێك ناڕازی بێت‪ ،‬میدیا‬ ‫دەستی بااڵی هەیە لە دوورخستنەوەی‬ ‫الیەنە ناكۆكەكان‪ ،‬زۆربەی جارەكان‬ ‫میدیا بۆتە ه��ۆی ئ��ەوەی كە رێگە‬ ‫خ���ۆش ن��ەك��ات ب��ۆ ئ����ەوەی الی��ەن��ە‬ ‫ناكۆكەكان بەیەك بگەن‪ ،‬زۆرج��ار‬ ‫بینیومانە لەكاتی نیزكبوونەوەی الیەنە‬ ‫ناكۆكەكان لەیەكتری میدیاو راگەیاندن‬ ‫وەها كاری ك��ردووە نەیهێشتووە كە‬ ‫بەیەك گەیشتنەكە دروس��ت ببێت‪،‬‬ ‫ئەمەش ئەو راستییە دەسەلمێنێت كە‬ ‫میدیا بەشێكە لەكێشەكانی ئەمڕۆی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەهۆی بوونی‬ ‫ئەو سیاسەتە حزبییەی كە هەیەتی‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫كۆنگرەی گۆڕان بە تەزكیە‬ ‫بە پێی ئەو زانیاریانەی لەناوخۆی گۆڕان دزەی كردوە‪ ،‬چەندین ئەندامی كۆنگرە بە تەزكیەی سەركردەكانیان چوونەتە‬ ‫كۆنگرەوە‪ ،‬ئەوەش ناڕەزاییەكی زۆری لێ كەوتوەتەوە لە الیەن ئەندامانی تری كۆنگرەكەو بنكەی جەماوەریی‬ ‫بزووتنەوەكەشەوە‪ ،‬هەندێ لە هەڵسوڕاوانیشیان باوەڕیان وایە كە كۆنگرەكە تەنیا بۆ درێژكردنەوەی شەرعیەتە‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫قەرەبووكردنەوەی نایاسایی‬

‫‪ ،NRT‬پارەكە‬ ‫لە بودجەی گشتی وەردەگرێت!‬ ‫حاكم فەرهاد‪ ،‬سەرۆكی داواكاریی گشتی بۆ وااڵپرێس‪:‬‬ ‫(‪ )NRT‬بڕیاری دادگای بەرایی سلێمانیان وەرگرتووە بۆ قەرەبووكردنەوەی سووتانی‬ ‫كەناڵەكە بە بڕی (‪ )15‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬ئەمەش نایاساییە‬

‫پ���اش س��ووت��ان��ی ك��ەن��اڵ��ی ‪NRT‬‬ ‫لەبەرەبەیانی ‪20‬ی شوباتی ساڵی ‪ ،2011‬پەرلەمانی‬ ‫كوردستان ل���ەڕۆژی ‪23‬ی هەمان مانگ و‬ ‫هەمان ساڵدا‪ ،‬بڕیارێكی ‪ 17‬خاڵی دەركرد كە‬ ‫دووخاڵی تایبەت بوون بەكەناڵەكە‪ ،‬تێیدا داوای‬ ‫قەرەبووكردنەوەی كەناڵەكە لەالیەن حكومەتی‬ ‫هەرێمەوەو هەروەها دەستبەجێ‌ دەستگیركردنی‬ ‫تاوانباران كرابوو‪ ،‬دوابەدوای ئەوەش حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان لیژنەیەكی پێك هێنا بۆ‬ ‫ئاشكراكردنی راستییەكان و خەماڵندنی زەرەرو‬ ‫زیانەكانی كەناڵەكە‪.‬‬ ‫راپۆڕتی‪ /‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫كۆنگرەی گۆڕان‬ ‫سەاڵح رەشید لە لێدوانێكیدا بۆ هاواڵتی رایگەیاندوە‪ ،‬كە بزووتنەوەی گۆڕانیش وەكو حزبەكانی تر ئەوەندە كەلێنی‬ ‫گەورەی هەیە كە بە كۆنگرەیەك پڕ نابێتەوە‪ ،‬بە گوێرەی ئەم قسەیەش كۆنگرەكە تەنیا بۆ دەمكوتكردنی هەندێ لە‬ ‫كادیران و نەهێشتنی گلەییە لەبارەی بەستنی كۆنگرە‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫ئەو ‪ 8‬مليۆن دۆالرەی كە بۆ قەرەبووكردنەوەی مەعنەوی دانراوە‪،‬‬ ‫بە هیچ شێوەیەك یاسایی نییە‬ ‫سلفەی یەكەم پێش دەرەنجام‬ ‫بە گوێرەی هەواڵێك كە لە سایتی هەمان‬ ‫كەناڵدا باڵو ك��راوەت��ەوە‪ ،‬هاتووە (لە وەاڵمی‬ ‫نوسراوێكی كۆمپانیای نالیا بۆ سەرۆكایەتی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬حكومەتی هەرێم بڕی‬ ‫ملیۆنێك‌و ‪ 500‬ه��ەزار دۆالری وەك سلفەی‬ ‫یەكەم داوەتە كۆمپانیاكە لەبری قەرەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك ق��ەرز تا ئەو كاتەی دادگ��ا بڕیار لەسەر‬ ‫سكااڵكەی كۆمپانیای نالیا دەدات و ئەگەر‬ ‫دەركەوت حكومەت كەمتەرخەمە‪ ،‬ئەوا باقیاتی‬ ‫پارەی قەرەبوو لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫سەرفدەكرێت‪.‬‬ ‫بڕیاری دادگا‬ ‫هەرچەندە پارێزەر ”رێباز” كە پارێزەری‬ ‫كۆمپانیای نالیا دوای چەندین پەیوەندی و‬ ‫بەڵێندان بۆ قسەكردن لەسەر كەیسەكە‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫پەیوەندییەكانی نەداینەوە‪ ،‬بەاڵم وااڵپرێس زانیاری‬ ‫ئەوەی الیە كە دوای چەندین دانیشتنی دادگا‪،‬‬ ‫دادگای بەرایی سلێمانی لە بەرژەوەندی كەناڵی‬ ‫تەلەفزیۆنی (‪ )NRT‬بڕیاری بە قەرەبووكردنەوەی‬ ‫كەناڵەكە داوە بە بڕی (‪ )15‬ملیۆن دۆالر‪.‬‬

‫زۆر زیاد كراوە‪ ،‬بۆیە پێیوایە ئەگەر بێتە سەر ئەوەی‬ ‫تەنانەت موستەحەقیش بن و بڕیارەكەش تەواو‬ ‫بێ‪ ،‬پێویستە ئەو قەرەبوو كردنەوەیە بەو شێوەیە‬ ‫نەبێ‪ ،‬بە هەموو پێوەرەكان مومكین نییە قەرەبووی‬ ‫سوتانی كەناڵێك بگاتە ئەو بڕە پارە زۆرە‪.‬‬

‫حكومەتی هەرێمیش ئامادە دەبێ‪ ،‬ئێمە یەكێك لە‬ ‫رەخنەكەمان ئەوەیە كە بە قەناعەتی ئێمە حكومەتی‬ ‫هەرێم لەسەری نییە (مولزەم) نییە بە پێدانی ئەو‬ ‫قەرەبووە‪ ،‬ئەگەرچی ئێمە لەگەڵ ئەنجامدانی ئەو‬ ‫تاوانانەدا نین‪ ،‬بەاڵم لەڕووی یاسایەوە ئەو كەسە‬ ‫مولزەمە بە قەرەبوو دانەوە كە كارەكەی ئەنجام‬ ‫بودجەی گشتی پارەی هەمومانە‬ ‫داوە‪ ،‬نەك حكومەتی هەرێم‪ ،‬چونكە حكومەتی‬ ‫تانەی داواكاری گشتی‬ ‫هەروەك حاكم فەرهاد ئەوەشی نەشاردەوە‬ ‫حاكم فەرهاد حاتەم‪ ،‬سەرۆكی داواك��اری هەرێم بەرپرس نییە لە ئەنجامدانی ئەو تاوانە‪،‬‬ ‫گشتی سلێمانی ل��ەب��ارەی كەیسی ق��ەرەب��وو ل���ەڕووی یاساییەوە ناكرێت كەسێك تاوانێكی ك��ە ئامانجی داواك���اری���ی گشتی ل��ەو ك��ارە‬ ‫پارێزگاریكردنە لە بودجەی گشتی‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫ك���ردن���ەوەی ك��ەن��اڵ��ی (‪ )NRT‬ت��ای��ب��ەت بە نەكردبێت و قەرەبووی ئەو تاوانەش بدات‪.‬‬ ‫بیرمان دێنێتەوە كە‪( :‬بودجەی گشتی پارەی‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند‪ :‬هەرچەندە كەناڵی (‪)NRT‬‬ ‫پارەكە زۆر زۆرە و یاسایی نییە‬ ‫هەموومانە‪ ،‬دەك��رێ بڕە پارەیەكی وەها زۆر‬ ‫بڕیاری دادگای بەرایی سلێمانیان وەرگرتووە بۆ‬ ‫سەبارەت بە دیاریكردنی ئەو بڕە پارەیەش‪ ،‬چەندین پرۆژەی خۆمەتگوزاری بۆ شارەكە و بۆ‬ ‫قەرەبووكردنەوەی سووتانی كەناڵەكە بە بڕی‬ ‫(‪ )15‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬كە لەو بڕە (‪ )8‬ملیۆن دۆالر سەرۆكی داواك��اری گشتیی ئ��ەوەی خستەڕوو واڵتەكە پێ بكەیت‪ ،‬لە جیاتی ئەوەی بیبەخشی‬ ‫وەكو قەرەبووی مەعنەوی دیاریكراوە‪ ،‬بەاڵم كە بڕی قەرەبووەكە یەكێكە لە سەرنجەكانیان بە الیەنێك یا دابینی بكەیت بۆ رووداوێك كە‬ ‫ئێمە وەكو داواكاری گشتی تانەمان لەو بڕیارەی لەسەر كەیسەكە‪ ،‬هەربۆیە حاكم فەرهاد بە حكومەت مولزەم نییە بە پێدانی ئەو قەرەبووە‪).‬‬ ‫دادگای بەرایی سلێمانی داوە‪ ،‬چونكە ئەو پارەیە راشكاوییەوە دەڵێت (ئێمە پێمانوایە ئەگەر لە‬ ‫لە بودجەی گشتی دەدرێ��ت‪ ،‬بە پێی ئەوە كە حاڵەتێكدا قەرەبووش بكرێتەوە‪ ،‬بڕەكەی زۆر‬ ‫پرسەكە یاساییە نەك شتی تر‬ ‫ئێمە نوێنەری مافی گشتین‪ ،‬ئێمە قەناعەتمان بە زۆرە‪ ،‬بۆ نمونە ئەو ‪ 8‬ملیۆن دۆالرەی كە بۆ‬ ‫سەرۆكی داواكاریی گشتیی سلێمانی تیشكی‬ ‫بڕیارەی دادگای بەرایی نییە لە ڕووی یاساییەوە‪ ،‬قەرەبووكردنەوەی مەعنەوی دان��راوە‪ ،‬بە هیچ زیاتر دەخاتە سەر پرسەكە و دەڵێ (بارودۆخەكە‬ ‫بۆیە تانەمان لەو بڕیارە داوە لە بەردەم دادگا شێوەیەك یاسایی نییە و لە یاسادا شتی قەرەبووی وایە رەنگە زۆر كەس بە پێی بەرژەوەندی خۆی‬ ‫لەو بابەتە نییە‬ ‫قسە بكات‪ ،‬رەنگە خەڵك هەبێت وەكو من‬ ‫تێهەڵچوونەوەی ناوچەی سلێمانی‪.‬‬ ‫‪.9‬‬ ‫قسە نەكات و قەرەبووەكە بە راست بزانێت‬ ‫و بە مافی ئەوانی بزانێ‪ ،‬بەاڵم باسەكە باسی‬ ‫حكومەتی هەرێم مولزەم نییە‬ ‫زیادەڕەوی لە نووسینی كەلوپەل‬ ‫یاساییە‪ ،‬لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا دوا بڕیار لەالی‬ ‫سەرۆكی داواكاری گشتی ئەوەی نەشاردەوە‬ ‫حاكم فەرهاد پێیوایە موبالەغەی زۆر زۆر دادگای تێهەڵچوونەوەی سلێمانییە‪ ،‬كە بڕیارەكەش‬ ‫كە تا ئێستا دادگاكە بەردەوامە و چەند دانیشتنێكی‬ ‫بەڕێوە چووە‪ ،‬لە هەموو دانیشتنەكان نوێنەری كراوە لە نووسینی كەلوپەلەكان‪ ،‬پارەی كەلوپەلەكە دەرچوو ئەو كاتە قسەی ترمان دەبێ‪).‬‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫نزیكبوونەوە لە سەربەخۆیی‬ ‫دوای ئەوەی مانگی رابردوو شەش گرێبەست لە نێوان توركیا و هەرێم ئیمزا كرا سەبارەت بە هەناردەكردنی نەوت بۆ‬ ‫ئەوروپا لە رێگەی خاكی توركیاوە‪ ،‬پێدەچێت حكومەتی ناوەندی ترسی لەوە هەبێت ئەو هەناردە كردنەی نەوتی كورد‬ ‫لە بەدیهێنانی خەونی سەربەخۆیی نزیكتر بكاتەوە‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫دژایەتیكردنی (حزبی بچووك) هەوڵێكە بۆ تاكڕەوی‪..‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬سوكایەتی بە چەندین‬ ‫حزبی كوردستانی دەكەن!‬

‫راپۆرتی‪ ،‬هەورامان كامەران‬ ‫دەس���ت���ەواژەی ح��زب��ی ب��چ��ووك‪،‬‬ ‫ل��ەب��ن��ەم��ادا‪ ،‬ب��ەج��ۆرێ��ك ل��ەج��ۆرەك��ان‬ ‫هەڵەیە‪ ،‬چونكە ئ��ەو حزبانە ئەگەر‬ ‫قەوارەیەكی بچووكیشیان هەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫رۆژانێك لەمێژوودا یان چەند ساڵێك‬ ‫ب��ەر لەئێستا كاریگەری و ئەركێكی‬ ‫گرنگیان لەگۆڕەپانی سیاسی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا هەبووە‪ ،‬دەشوترێت كە ئەم‬ ‫حزبانە كۆت و بەند نەكراون و رەنگە‬ ‫لەداهاتوویەكی نزیكدا گەشە بكەن و‬ ‫دەنگەكانیان بەرەو زیادبوونی بەرچاو‬ ‫بچێت‪.‬‬ ‫دەستەواژەی نیگەرانكەر‬ ‫ماوەیەكی زۆر‪ ،‬بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫و دووالی��ەن��ەك��ەی ت��ری ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫رەخنە لە (حزبە بچووكەكان) دەگرن‬ ‫و دژی پێدانی پێگەی شایستەن پێیان‬

‫لەحكومەتدا‪ ،‬زۆرج��اری��ش بەپاشكۆی‬ ‫حزبە گەورەكان تەماشایان دەكەن تەنها‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی لەگەڵیاندا لەحكومەت‬ ‫ب��ەش��دار دەب��ن‪ ،‬لەكاتێكدا كە ئێستا‬ ‫خودی ئۆپۆزسیۆنیش بەهەمان شێوە‬ ‫دەیانەوێت ببنە بەشێك لەحكومەت‬ ‫و دەس��ەاڵت‪ .‬جگە ل��ەوە‪ ،‬ئەو پارتە‬ ‫سیاسییانە سەرنجی ئەوەیان داوە كە‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن لەسەر زاری‬ ‫هەڵسوڕاو و كادرانیانەوە‪ ،‬زۆر جاریش‬ ‫دەستەواژەی ناشیرینیان لەبەرامبەردا‬ ‫بەكار دەهێنن و بە دووكانی سیاسی‬ ‫ناویان دەبەن‪ ،‬ئەمەش ئەو حزبانەەی‬ ‫نیگەران كردووەو هەندێكیشیان دەڵێن‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە چەندین جار وتووێژمان‬ ‫لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا كردووە كە چیدی‬ ‫ئ��ەو دەس��ت��ەواژەی��ە بەكار نەهێنن و‬ ‫چاوێك بەمێژووی دامەزراندنی مێژووی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫حزبەكەی خۆیان و حزبەكانی دیكەدا‬ ‫بخشێننەوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەم بابەتە‪ ،‬وااڵپرێس‬ ‫پەرلەمانتاری ئەو حزبانەی دواند كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بە بچووكیان دەزانێت‪،‬‬ ‫ئەوانیش راشكاوانە نیگەرانییەكانی خۆیان‬ ‫لەبارەی دەستەواژە نەخوازراوەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەربڕی‪.‬‬ ‫بە كورسی نییە !‬ ‫ئ��ەح��م��ەد ئ��ی��ب��راه��ی��م ع��ەل��ی‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری بزووتنەوەی ئیسالمی‪،‬‬ ‫لەبەشێكی وتەكانیدا باسی لەوەكرد‬ ‫ئەگەرچی پەرلەمانی عیراق لە ‪325‬‬ ‫كورسی پێكهاتووەو كۆمەڵی ئیسالمیش‬ ‫تیایدا دوو كورسی ه��ەب��ووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبەرئەوەی هاوپەیمانی كوردستانی‬ ‫ب��وو‪ ،‬پۆستێكی وەزارەت��ی دەوڵەتیان‬

‫پێدا‪ .‬هەرچەندە ئەو پۆستە بەهۆی‬ ‫كەمكردنەوەی وەزارەت��ەك��ان��ەوە لێی‬ ‫وەرگ��ی��رای��ەوە‪ .‬ل��ەب��ەرئ��ەوە پێیوابوو‬ ‫كە كورسی كەم رێگر نییە لەبەردەم‬ ‫وەرگرتنی وەزارەتدا‪ ،‬هاوكات پێی باش‬ ‫بوو هەموو الیەنەكان بەشداری كارایان‬ ‫پێ بكرێت‪.‬‬ ‫ئەمیر گ��وگ��ە ی��وس��ف‪ ،‬لەحزبی‬ ‫ئەنجومەنی گەلی كلدانی سریانی‬ ‫ئ��اش��وری‪ ،‬پێیوابوو كە بەكارهێنانی‬ ‫دەستەواژەی دوكانی سیاسی‪ ،‬لەزیان‬ ‫ب���ەوالوە هیچی دیكە ناگەیەنێت‪،‬‬ ‫پێشیوابوو كە ئەو (حزبە بچووكان)‬ ‫ە ئ��ەوەن��دەی نوێنەرایەتی میللەتێك‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئەوەندە تەعبیر لەتەنها حزبێك‬ ‫ناكەن‪ ،‬لەنموونەشدا وەك مەسیحی‬ ‫و ت��ورك��م��ان و ئ��ەرم��ەن‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫مەسیحییەكان ب��ەر لەچەند ساڵێك‬

‫بازرگانی بە كچە ئێرانییەكان‬ ‫لە ماوەی رابردوودا لە میانەی كۆنگرەیەكی تایبەتی پۆلیسی ناوچەكە لە تاران‪ ،‬بەرپرسی پۆلیس و كۆچ و پاسپۆرتی‬ ‫ئێران بۆ یەكەمین جار دانی بە بازرگانیكردن بە كچە ئێرانییەكان لە واڵتانی كەنداو و ئەفغانستان و پاكستان هێنایە‬ ‫زمان كە تێیدا بە ئاشكرا باس لەوە كرا كە ئەو كارە بوەتە دیاردە و رۆژانە چەندان كچ بەو هۆكارەوە دیار نامێنن‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫ئەندامێكی ئۆجاغی‬ ‫برایەتی توركیمان‪:‬‬ ‫تائێستا هەندێك‬ ‫حزب هەن كە‬ ‫(حزبە بچووكەكان)‬ ‫بەدوكانێكی سیاسی‬ ‫ناودەبەن‬

‫لەمەوبەر ملیۆن و نیوێك بوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا گەیشتووە بەم رادەیە! ئەوەشی‬ ‫وت كە ئەو حزبانە ئیمانیان بەفرە حزبی‬ ‫نییەو وتیشی‪ :‬چەندین جار لەمبارەیەوە‬ ‫قسەمان لەگەڵ گ��ۆڕان و الیەنەكانی‬ ‫دیكە كردووەو زۆر بەجددی ئەوەمان‬ ‫پێ وتوون كە ئەمە هەڵەیە‪.‬‬ ‫مێژوومان هەیە‬ ‫یاووس خورشید عوسمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئۆجاغی برایەتی توركیمان‪ ،‬لەبارەی‬ ‫حزبەكەی خۆیانەوە وت��ی‪ :‬حزبەكەی‬ ‫ئێمە مێژوویەكی زۆر دووروودرێ��ژی‬ ‫لەكوردستان و لەعیراقیشدا هەیە‪.‬‬ ‫بەسەرسوڕمانێكیشەوە رای خۆی دەربڕی‬ ‫و وتی‪ :‬تائێستا هەندێك حزب هەن كە‬ ‫(حزبە بچووكەكان) بەدوكانێكی سیاسی‬ ‫ن��اودەب��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم پێویستە تەماشای‬ ‫مێژووی ئەو حزبانە بكەن كە ئاخۆ‬ ‫ماوەی چەند ساڵە ئەو حزبانە پێكهاتوون‬ ‫و كیانیان هەیە! هاوكات پێی باش بوو‬ ‫ئەو حزبانەی چانسی بەدەستهێنانی تەنها‬ ‫كورسییەكیشیان نەبووە‪ ،‬مافی خۆیان پێ‬ ‫بدرێت و پەراوێز نەخرێن‪.‬‬ ‫نەتەوەیەكین لە هەرێم‬ ‫عەبدولقادر ئیكرام جەمیل‪ ،‬سەر‬ ‫بەحزبی بزووتنەوەی چاكسازی توركمان‬ ‫لەهەرێمی كوردستان و پەرلەمانتاری‬ ‫هەمان حزب‪ ،‬پێیوابوو كە دژایەتیكردنی‬

‫پەرلەمانتارێكی‬ ‫بزووتنەوەی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬ ‫كورسی كەم رێگر‬ ‫نییە لەبەردەم‬ ‫وەرگرتنی وەزارەتدا‬

‫حزبی سۆسیالیست‬ ‫دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪:‬‬ ‫ئەم حزبانە كردیان‬ ‫و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەیخوات!‬

‫(حزبە بچووكەكان)‪ ،‬تەنها سیاسەتی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەو هیچی دیكە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫ئێمە میللەتی دووەمین لەناو هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬حەقمان هەیە لەناو‬ ‫حكومەت و پەرلەمان و گشت دامو‬ ‫دەزگاكانی كوردستاندا بین‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە هەموو ئەو حزبانەی دیكەش سەر‬ ‫بەنەتەوەیەكین كە پێمان دەڵێن توركمان‬ ‫یان كلدۆ ئاشوری‪ .‬وتیشی‪ :‬ئێمە وەكو‬ ‫توركمان‪ ،‬هەروەكو چۆن هاوبەشیمان‬ ‫ك��ردووە لەهەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەمجارە داوای وەزارەتێكی‬ ‫خزمەتگوزاری و وەزارەتێكی هەرێم بۆ‬ ‫كاروباری توركمان دەكەین‪.‬‬ ‫ئەو توركمانە ئەوەشی وت كە لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا شتێك نییە بەناوی‬ ‫جیاوازیی لەنێوان ك��وردو توركمان و‬ ‫كلدۆ ئاشووری‪ ،‬ئەمەشی بۆ یاساكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان گێڕایەوە كە هیچ‬ ‫جیاوازیی لەنێوان كەسێك بۆ كەسێكی‬ ‫دیكە نەكردووە‪.‬‬

‫لەساحەی سیاسیی كوردستاندا بەگرنگ‬ ‫زان��ی‪ ،‬پێیوابوو ناكرێت بگەڕێینەوە‬ ‫بۆ سیستەمی تاكرەوی و تاك حزبی‪،‬‬ ‫هەروەها بەنیگەرانییەوە باسی لەوەكرد‬ ‫كە ناكرێت و هەڵەیە‪ ،‬بەهەموو (حزبە‬ ‫بچووكەكان) بوترێت دوكانی سیاسیی‪.‬‬

‫لە بچووكەوە دەست پێدەكرێت‬ ‫عەبدولڕەحمان حسین ئەبابەكر‪،‬‬ ‫لە الیەنی سیاسیی (سەربەخۆ)‪ ،‬كە‬ ‫ل��ەب��ارەی (حزبی ب��چ��ووك)ەوە وتی‪:‬‬ ‫هەموو حزبێك لەبچووكەوە دروست‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ی��رێ��ك‪ ..‬دوو ب��ی��ر‪ ..‬سێ‬ ‫بیر‪ ،‬یەكدەگرن و دەبن بەحزب‪ .‬الی‬ ‫خۆشیەوە فرەحزبی و بوونی حزبایەتی‬

‫حزبی ئایندە‪:‬‬ ‫ئەگەر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫مەبەستی‬ ‫بەشداری نەكردنی‬ ‫حزبی بچووك‬ ‫بێت‪ ،‬ئەوا ئەمە‬ ‫بیركردنەوەیەكی‬ ‫سلبییە‬

‫بۆ وەرگرتنی پارەو پوول‬ ‫فازیل حەسەن ئیسماعیل لەحزبی‬ ‫ئایندەی كوردستان‪ ،‬پێیوابوو كە حزبی‬ ‫سیاسیی بەگەورەو بچووك نییە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫زۆرێك لەو حزبە سیاسییانەی كە گەورە‬ ‫دەبن و دوات��ر دەس��ەاڵت وەردەگ��رن‪،‬‬ ‫لەالیەن ژمارەیەكی كەمی خەڵكەوە‬ ‫دروس��ت��ك��راون‪ .‬هاوكات پێیوابوو كە‬ ‫ئەو حزبانەی بنەمایەكی زانستییان نییە‬ ‫وەك حزبێكی سیاسی بن‪ ،‬ئەوا تەنها بۆ‬ ‫مەبەستی وەرگرتنی پارەو پوول دروست‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد ئەو بۆچوونەی كە‬ ‫رێگریی دەكات لەحزبی سیاسیی بەهەر‬ ‫شێوەیەك بێت‪ ،‬یاخود ئەگەر لەسەر‬ ‫بنەمای قەبارەبێت‪ ،‬ئەوا ئەو الیەنە پێی‬ ‫خۆش بێت یان پێی ناخۆش بێت‪ ،‬بەو‬ ‫ئاراستەیە دەڕوات كە بڕوای بەفرەیی‬ ‫نییە‪ .‬هەروەك پێشیوابوو كە ناچاركردنی‬ ‫حزبێكی بچووكیش بەپاڵدانی بەالی‬ ‫حزبێكی گەورەدا بەهەمان شێوە هەر‬ ‫تاكڕەوییە‪.‬‬ ‫ئەوەشی وت‪ :‬ئەگەر ئۆپۆزسیۆن‬

‫مەبەستی ب��ەش��داری نەكردنی حزبی‬ ‫بچووك بێت‪ ،‬ئەوا ئەمە بیركردنەوەیەكی‬ ‫سلبییە‪ ،‬چونكە حزب هەبووە رۆژانێك‬ ‫هەڵوێستیان جدی بووە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫مەبەست ئەو حزبە بچووكانە بێت كە‬ ‫كوێرانە بەرگرییان لەدەسەاڵت كردووە‪،‬‬ ‫ئەوا ئەمەیان شتێكی دیكەیە‪.‬‬ ‫كێ كردی و كێ خواردی ؟‬ ‫بەفرین حسین حمد‪ ،‬سەر بەحزبی‬ ‫سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان‪ ،‬بۆ‬ ‫وااڵپرێس دواو وتی‪ :‬ئەو حزبانەی ئەوان‬ ‫بەحزبی بچووك ناویان دەبەن‪ ،‬خەبات و‬ ‫تێكۆشانیان بۆ رزگاركردنی میللەتەكەیان‬ ‫كردووە‪ ،‬شەهیدو قوربانییان داوە‪ ،‬ئەو‬ ‫پەرلەمان و حكومەتەی دروست بووە‬ ‫ئەو ئازادییەی ب��ەرق��ەرارە‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫خوێنی شەهیدی ئ��ەو حزبانەیە كە‬ ‫ئێستا لەفەرهەنگی سیاسیی ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫بەحزبی بچووك ناودەهێنرێن‪ .‬لەبەشێكی‬ ‫دیكەی قسەكانیدا وت��ی‪ :‬ئەم حزبانە‬ ‫كردیان و ئەوانیش دەیخۆن‪ ،‬ئەوانە‬ ‫لەدیدی كۆمەڵێك لەسیاسییەكانیانەوە‬ ‫دەبینن‪ ،‬كە پێیانوایە لەلووتی فیل‬ ‫كەوتوونەتە خ��وارەوەو خۆیان بەهیچ‬ ‫شتێك ناگۆڕنەوە‪ .‬پێشیوابوو حزبی‬ ‫سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان هەر‬ ‫كارێكی لەحكومەتدا پێ بسپێردرێت‪،‬‬ ‫دەتوانێت بەوپەڕی جدیەتەوە كاری بۆ‬ ‫بكات و گەلی كورد لێی رازی بێت‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪30‬‬

‫ڕۆشنبیر و سیاسی لە كوردستاندا‬

‫رۆش��ن��ب��ی��ران و‬ ‫نوسەران لە كۆمەڵگە‬ ‫بەشەرییەكاندا‪ ،‬بە پلەی‬ ‫یەكەم ئەركی مەعریفی‬ ‫و زانستییان لە ئەستۆیە‬ ‫ی��ان ئەركی سیاسی؟‬ ‫ئیشیان بەرهەمهێنانی‬ ‫م����ەع����ری����ف����ەو‬ ‫ب�ڵاوك��ردن��ەوەی بیری‬ ‫نوێ‪-‬یە یان دەركەوتن‬ ‫بانگەشاكاری‬ ‫وەك‬ ‫سیاسی و ئایدیۆلۆژی؟‬ ‫ب��ۆچ��ی ن��وس��ەران لە‬ ‫كۆمەڵگای ك��وردی��ی‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬بە زۆری و‬ ‫زۆركات‪ ،‬لە نووسینی‬ ‫سیاسی زیاتر هیچی تر‬ ‫بەهەم ناهێنن؟ هۆی‬ ‫چییە سیاسەت تا ئەو‬ ‫سنورە داگیری كردوون‬ ‫كە ئەركە مەعریفی‬ ‫و رۆشنبیرییەكانیان‬ ‫ل��ەی��اد ب��ك��ەن ؟ ئایا‬ ‫چ دەس��ك��ەوت��ێ��ك��ی‬ ‫ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی و‬ ‫سیاسی لە پشتی ئەم‬ ‫هەڵوێستەوە هەیە ؟‬

‫پەیوەندی نێوان ڕۆشنبیر و سیاسی‪ ،‬ڕۆشنبیری و‬ ‫سیاسەت ئەو ”ئیشكالیەتە” ئالۆزەیە كە من لە چەندین‬ ‫شێونی جیاوازدا كارم لەسەر كردوە و دوكاریشم لە دوا‬ ‫ژمارەی گۆڤاری ڕەهەنددا باڵوكردەوە‪ .‬ئەوەی لە ڕەهەنددا‬ ‫گوتم و ئەوەی لەئێستاشدا بۆ وااڵپرێس و لە وەاڵمی‬ ‫ئەم پرسیارەدا دەینوسم زۆر لەیەك دورنین‪ .‬ڕۆشنبیری‬ ‫كوردی هەمان ئەو ئەكتەرەیە كە لەوێدا باسمكردوە‪،‬‬ ‫كێڵگەی ڕۆشنبیریی هەمان ئەو كێڵگەیە و كێڵگەی‬ ‫سیاسیش بەهەمان سیستەمەوە كاردەكات‪ .‬لەبیرماننەچێت‬ ‫كە كێڵگەكان لە كۆمەڵگەی كوردستانیدا مێژویەكی درێژیان‬ ‫نیە و تائێستاش لە قۆناغی گەنجێتیدان و هەندێكیان‬ ‫تائێستاش لەنێو پرۆسێسی بیناكردندان‪ .‬گەر لە واڵتێكی‬ ‫وەك فەرەنسادا دروستبونی ڕۆشنبیریی وەك كێڵگەیەكی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ئۆتۆنۆمی ڕۆشنبیران بگەڕێتەوە بۆ سەدەی هەژدەهەم‪،‬‬ ‫ئەوە دەتوانین بڵێین تا ئێستا كە سەدەی بیست و یەكە‪،‬‬ ‫لە كوردوستاندا ڕۆشنبیریی‪ ،‬وەك كێڵگەیەكی سەربەخۆی‬ ‫ڕێژەیی ڕۆشنبیران‪ ،‬لەنێو پرۆسێسی بیناكردندایە و‬ ‫تائێستاش چوارچێوەكانی ئەم كێڵگەیە‪ ،‬نۆرمەكانی‪،‬‬ ‫ستراتیژیەتەكانی‪ ،‬سیستەمی ڕێكخەری ملمالنێی نێوان‬ ‫پێگەكان بەتەواوی دانەمەزراوە‌و قسەی لەسەر نەكراوە‪.‬‬ ‫بێگومان ئەمە مانای ئەوەنیە كە لە كوردوستاندا ڕۆشنبیر‬ ‫وەك ئەكتەرێكی كۆمەاڵیەتی و ڕۆشنبیریی وەك ڕوبەرێكی‬ ‫ملمالنێی پێگە جیاوازەكان بونیان نەبوە ‌و لەئێستا و‬ ‫ئێرەشدا بونیان نیە‪ .‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬لە سەرەتاكانی سەدەی‬ ‫بیستەمەوە تا ئێستا‪ ،‬بەرفراوانكردنی مەیدانی خوێندن و‬ ‫قوتابخانەكان‪ ،‬گەشەكردنی زانكۆكان‪ ،‬كۆچكردن لە الدێوە‬

‫‪31‬‬

‫بۆ شار‪ ،‬كۆچكردن لە نیشتمانەوە‬ ‫بەرەو ڕۆژئاوا‪ ،‬سەرهەڵدانی چاپخانە‬ ‫و دەزگاكانی چاپ و باڵوكردنەوە ‌و‬ ‫دەی��ان هۆكاری دیكەش بەشداریی‬ ‫ڕاستەوخۆیان لە بیناكردنی ڕۆشنبیریی‬ ‫وەك ڕوبەری ملمالنێ و بەرهەمهێنان‬ ‫و ڕۆش��ن��ب��ی��ر وەك ئەكتەرێكی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی خ����اوەن دەس��ەاڵت��ی‬ ‫سامبۆلیكدا كردوە‪ .‬گەر لەدایكبونی‬ ‫”ڕۆش��ن��ب��ی��ر” وەك كاتیگۆریەكی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬ل��ە ف��ەرەن��س��ادا‪،‬‬ ‫بگەڕێتەوە بۆ كۆتاییەكانی سەدەی‬ ‫هەژدەهەم و سەرەتاكانی سەدەی‬ ‫نۆزدەهەم‪ ،‬گومانی تیادا نیە كە سەدو‬ ‫پەنجا ساڵ دوات��ر لە كوردوستانی‬ ‫ئ��ێ��م��ەدا ڕۆش��ن��ب��ی��ران‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ای‬ ‫دەسەاڵتە سامبۆلیكەكانیانەوە‪ ،‬خۆیان‬ ‫وەردەگ��ێ��ڕن��ە س��ەر ئ��ەم كاتیگۆریە‬ ‫كۆمەاڵیەتیە‪.‬‬ ‫س��ەرئ��اوك��ەوت��ن��ی ك��ارەك��ت��ەری‬ ‫”ڕۆش��ن��ب��ی��ر”‪ ،‬وەك كاتیگۆریەكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬پەیوەندیەكی ڕاستەوخۆی‬ ‫بە ڕوداوی ”دریفیوس”ەوە هەیە‪ .‬ئەو‬ ‫ڕۆشنبیرانەی لەپێناوی بەرگریكردن‬ ‫لە دریفیوسدا هاتنە سەرجادەكان و‬ ‫دەنگیان بەرزكردەوە‪ ،‬بەتایبەتی زۆال‬ ‫و هاوڕێكانی‪ ،‬لەالیەن ناحەزەكانیانەوە‬ ‫كاراكتەری ڕۆشنبیریان درای��ە پاڵ‪.‬‬ ‫الی ئ����ەوان ئ���ەم ك��اراك��ت��ەرە بە‬ ‫جۆرێك لە سوكبون و شكاندن و‬ ‫بێنرخكردن وێنادەكرا‪ ،‬دواتر خودی‬ ‫ڕۆشنبیرەكان بەكاریدەهێننەوە بۆ‬ ‫خۆیان و دەستەمۆیدەكەن‪ .‬لێرەوە‬ ‫چەمكی ڕۆشنبیر لەسەر دو ئاست‬

‫پێناسەدەكرێت‪ ،‬ئاستێكی سیاسی كە‬ ‫تیایدا ڕۆشنبیر ئەكتەرێكی كۆمەاڵیەتیە‬ ‫و لەسەر ڕوداوێ��ك لە ڕوداوەك��ان‬ ‫دێتە دەنگ و قسەدەكات‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئاستێكی پیشەیی كە تیایدا ڕۆشنبیر‬ ‫بەرهەمهێنەرێكی كولتوریە و بیناكاری‬ ‫كۆنسێپت و فیكر و بۆچونە‪.‬‬ ‫ق��س��ەك��ردن و بەدەنگهاتن و‬ ‫مانیفێستاسیۆن و ئیمزاكردنی‬ ‫بەیاننامەو هەڵوێستی ڕۆشنبیر لە‬ ‫كۆمەڵگەیەكی تایبەتدا پەیوەندیی‬ ‫ڕاستەوخۆی هەیە بە دروستكردنی‬ ‫مەودایەك لەگەڵ كێڵگەی ڕۆشنبیریدا‬ ‫و پاشان نزیكبونەوەی لەو شتەی‬ ‫كە پیەر بۆردیۆ ناویدەنێت كێڵگەی‬ ‫بەرهەمهێنانە ئایدۆلۆژیەكان‪ .‬كە‬ ‫ڕۆشنبیرێك لەسەر روداوێكی تایبەت‬ ‫دەنگبەرزدەكاتەوە و قسەدەكات‪ ،‬ئیتر‬ ‫ڕاستەوخۆ لە كێڵگەی ڕۆشنبیریی دێتە‬ ‫دەرەوە ‌و دەبێت بە جەمسەرێكی‬ ‫ملمالنێی نێوان كێڵگەیەكی دیكە‪ ‌،‬كە‬ ‫پانتایی بەرهەمهێنانی ئایدۆلۆژیایە‪.‬‬ ‫كێڵگەی بەرهەمهێنانی ئایدۆلۆژیا‬ ‫ئ��ەو گ��ەردون��ەی��ە كە بەشێوەیەكی‬ ‫ڕێژەیی سەربەخۆیە‪ .‬لەم گەردونەداو‬ ‫لەڕێگای ملمالنێكانەوە كەرەسەكانی‬ ‫فیكری جیهانی كۆمەاڵیەتی خۆیان‬ ‫دروستدەكەن و بەشێوەیەكی بابەتیانە‬ ‫لە ئامادەباشیەكی هەمیشەییدان‪.‬‬ ‫گرنگی ئەم گەردونە لەوەدایە‬ ‫ك���ە ك���ۆی ئ��ەك��ت��ەرە س��ی��اس��ی و‬ ‫كۆمەاڵیەتی و ئابوری و وەرزش��ی‬ ‫و زانستی و ڕۆشنبیریەكان دێن‬ ‫و غ��ەرق��ی ملمالنێی ن��ێ��وان پێگە‬

‫و ستراتیژ و بۆچون و سەرمایە‬ ‫ڕەمزیەكانی دەبن‪ .‬لەم گەردونەدا‬ ‫بۆچونی فەیلەسوفێك و بۆچونی‬ ‫وەرزشكارێك‪ ،‬بۆچونی سیاسیەك و‬ ‫بۆچونی ڕۆشنبیرێك لەسەر ژیان لە‬ ‫پانتاییە كۆمەاڵیەتیەكاندا ڕوب��ەڕوی‬ ‫یەكتری دەبنەوە ‌و بەریەكدەكەون و‬ ‫ئاوێزان دەبن بە سیستەمێكی تایبەت‬ ‫لە ملمالنێ‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی لێرەدا جێگای ڕام��ان و‬ ‫وردبونەوەی ئێمەیە لۆكالیزەكردنی‬ ‫ئ��ەو مۆدێالنەیە كە لەڕێگایانەوە‬ ‫ڕۆشنبیر هەڵوێست لەسەر ڕوداوەكان‬ ‫لە ساتەوەختی پەیوەندیكردن بە‬ ‫كێڵگەی بەرهەهێنانە ئایدۆلۆژەكانەوە‬ ‫وەردەگ���رێ���ت‪ .‬ڕاڤ��ەك��ردن��ی ئ��ەو‬ ‫م��ۆدێ�لان��ەی��ە ك���ە ڕۆش��ن��ب��ی��ر بۆ‬ ‫مانیفێستكردنی هەلوێستێكی سیاسی‬ ‫لەسەر ڕوداوێ���ك لە ڕوداوەك���ان‪،‬‬ ‫بۆنمونە تیرۆركردنی ڕۆژنامەنوسێك‬ ‫بەكاریاندەهێنێت‪.‬‬ ‫بەدیوێكی دی��ك��ەدا سەرمایەی‬ ‫ڕەم���زی بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ‬ ‫بەشداری لە داڕشتنی چوارچێوەی‬ ‫هەڵوێستی ڕۆش��ن��ب��ی��ردا دەك���ات‪.‬‬ ‫چەند ئاستی هەیمەنەی رۆشنبیرێك‬ ‫ل���ە ن��ێ��و ك��ێ��ڵ��گ��ەی ڕۆش��ن��ب��ی��ری��دا‬ ‫بەهێزبێت‪ ،‬ئەوەندەش هەوڵدەدات‬ ‫یونیڤێرسالیزەی هەڵوێستە تایبەتەكانی‬ ‫بكات و وەك نا‪-‬سیاسی بیانخاتە‬ ‫س���ەر ش��ان��ۆ‪ .‬ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەش��ەوە‪،‬‬ ‫چەند ڕۆشنبیرێك‪ ،‬لەنێو كێڵگەدا‬ ‫هەیمەنەلەسەركراوبێت‪ ،‬هێندەش‬ ‫ه���ەوڵ���دەدات هەڵوێستەكانی لە‬

‫چوارچێوەیەكی بەسیاسیكراودا بخاتە‬ ‫سەر شانۆ‪.‬‬ ‫هەڵوێستوەرگرتن لەسەر ئاستی‬ ‫”ت���اك” و ل��ەس��ەر ئاستی ”ك��ۆ”ش‬ ‫لەژێر كارایی سەرمایەی ڕەمزیی‬ ‫ڕۆش��ن��ب��ی��ردای��ە‪ .‬ڕۆش��ن��ب��ی��ر چەند‬ ‫خ��اوەن��ی سەرمایەیەكی ڕەم��زی��ی‬ ‫هەیمەنەداربێت‪ ،‬هێندەش لەسەر‬ ‫ئاستی تاك هەڵوێست وەردەگرێت‬ ‫و خۆی دەخاتە سەر شانۆ‪ .‬مەزنیی‬ ‫س��ەرم��ای��ە ڕەم��زی��ەك��ەی باشترین‬ ‫گەرەنتیە بۆئەوەی گوێیلێبگیرێت و‬ ‫حساب بۆ هەڵوێستەكانی بكرێت و‬ ‫وەك ”پەراوێزكراوێكی گوزارشتكار‬ ‫لە پەراوێزەكانی هەمیشە ژیاوەكان‬ ‫لە پەراوێزەكاندا” مامەڵەی لەگەڵدا‬ ‫نەكرێت‪ .‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬ڕۆشنبیر‬ ‫چەند ئاستی سەرمایە ڕەمزیەكەی‬ ‫نزمبێت‪ ،‬ئ��ەوەن��دەش ل��ە ڕێگای‬ ‫گ���روپ و گ��ردب��ون��ەوە و دەزگ���او‬ ‫ناوەندە كۆلێكتیڤەكانەوە هەوڵدەدات‬ ‫دەرب���ك���ەوێ���ت‪ .‬ل���ەب���ەر ئ���ەوەی‬ ‫لەسەر ئاستی تاك هەڵوێستەكەی‬ ‫قورساییەكی وای نیە‪ ،‬هەمیشە‬ ‫هەڵوێستەكانی خ��ۆی دەخاتە پاڵ‬ ‫هەڵوێستی ئەوانی دیكە‪ ،‬ئیمزاكەی‬ ‫هەمیشە لەنێو لیستی ئیمزاكاندایە‪،‬‬ ‫ن���اوی هەمیشە ل��ە نێو لیستێك‬ ‫ناودایە‪ ،‬هەمیشە دەڵێت ”ئێمە”‪،‬‬ ‫چونكە دەزانێت ”من”ی ”ئەو” هیچ‬ ‫نیە ێجگە لە دەنگدانەوەی هاوارێك‬ ‫لە پەراوێزێكی گوێلێنەگیراودا‪.‬‬ ‫سەرمایەی ڕەم��زی لە سەر دو‬ ‫بنەما بینا دەكرێت‪ .‬یەكەمیان بریتیە‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪32‬‬

‫كە ڕۆشنبیرێك‬ ‫لەسەر روداوێكی‬ ‫تایبەت‬ ‫دەنگبەرزدەكاتەوە‬ ‫و قسەدەكات‪،‬‬ ‫ئیتر ڕاستەوخۆ‬ ‫لە كێڵگەی‬ ‫ڕۆشنبیریی دێتە‬ ‫دەرەوە‌و دەبێت‬ ‫بە جەمسەرێكی‬ ‫ملمالنێی نێوان‬ ‫كێڵگەیەكی دیكە‬ ‫لە ك��ۆی ئ��ەو بڕوانامە و پێگە و‬ ‫ئنتیمایانەی كە ڕۆشنبیر هەیەتی‪،‬‬ ‫بۆنمونە ئەندامبون لە ئەكادیما‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتی زانكۆ‪ ،‬پرۆفیسۆر لە‬ ‫كۆلێژێكی دان��پ��ی��ادان��راودا‪ ،‬خەاڵتی‬ ‫نۆبڵ‪ ،‬هتد‪ .‬دوهەمیشیان بریتیە لە‬ ‫كۆی ئەو ئیعترافانەی كە بە كەسێكی‬ ‫ڕۆشنبیر دەكرێت‪ ،‬نەك لەبەر ئەوەی‬ ‫ك��ە خ��اوەن��ی ب��ڕوان��ام��ە و پێگەی‬ ‫زانستی و خەاڵتی نۆبڵە‪ ،‬بەڵكو لەبەر‬ ‫خودی كەسایەتیەكەی خۆی و ئەو‬ ‫بەرهەمانەی كە لەسەر ئاستی تاك‬ ‫پێشكەشیكردون‪.‬‬ ‫هەر كاتێكیش ئەم دو بنەمایە‌‬ ‫پێكەوە كۆبونەوە‪ ،‬بێگومان دوهەمیان‬ ‫لە یەكەمیانی دەباتەوە و بەسەریدا‬ ‫زاڵدەبێت‪ .‬بۆنمونە میشێل فوكۆ‬ ‫لەیەككاتدا ل��ە كۆلێژ دو فرانس‬ ‫پرۆفیسۆر بو و لەسەر ئاستی تاكیش‬ ‫ئیعترافی پێكرابو‪ ،‬ئەوەی كە دواتر‬ ‫هەیمەنەیكرد خ��ودی كەسایەتی‬ ‫فۆكۆ بو نەك پێگەی ئەو لە كۆلێژ‬ ‫دو فرانس‪ ،‬ئەمە بۆ پیەر بۆردیۆ‬ ‫و ژاك دێریدا و ئیدگەر م��ۆران و‬ ‫ئاالن تۆرێنیش ڕاستە‪ .‬ئەوەی ئاستی‬

‫هەیمەنەی ئەم كەسایەتیانە دەسنیشان‬ ‫دەكات ناونیشانەكانیان نیە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫خودی خۆیانن‪.‬‬ ‫كەمنین ئەو ڕۆشنبیرە كوردانەی‬ ‫لەبەر ئەوەی خاوەنی سەرمایەیەكی‬ ‫ڕەمزی هەیمەنەدار نین پەنا بۆ نوسینی‬ ‫”دوكتۆر” و ”پرۆفیسۆر” و ”مامۆستای‬ ‫زانكۆ” و دەیان شتی دیكەش لە پێش‬ ‫یان پاش ناوەكانیانەوه دەبەن‌‪ .‬ئەم‬ ‫جۆرە ڕۆشنبیرانە تەمەڵی فیكریان‬ ‫لە پشت ناونیشانە قەبەكانیانەوە‬ ‫دەشارنەوە ‌و دەیانەوێت لەڕێگای‬ ‫ن���اوی ”دك���ت���ۆر”وە ش��ەرع��ی��ەت بە‬ ‫كەسایەتیە ڕۆشنبیریەكەیان بدەن‪.‬‬ ‫هەر لەم سەرچاوەشەوەیە كە ئەم‬ ‫ڕۆشنبیرانە گەر بەناوی خۆیانەوە‬ ‫یان بە ”كاك” بانگیان بكەیت پێیان‬ ‫ناخۆشە‌و توڕەدەبن‪ ،‬وەك ئەوەی كە‬ ‫دەستدرێژی كرابێتە سەر شەرعیەتە‬ ‫ڕۆشنبیریەكەیان‪ .‬لەهەمانكاتدا چەند‬ ‫ڕۆشنبیرێكی دیكەمان هەیە هەڵگری‬ ‫هیچ یەكێك لەم ناونیشانە قەبانە نین‬ ‫و خاوەنی سەرمایەیەكی ڕەمزی هێندە‬ ‫بەهێزن كە باڵی هەیمەنەیان كشاوە‬ ‫بەسەر كۆی كێڵگەی ڕۆشنبیریدا‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتدا ڕۆشنبیریشمان هەیە‬ ‫لەیەككاتدا خ��اوەن��ی ب��ڕوان��ام��ەی‬ ‫ب����ەرزەو خ��اوەن��ی سەرمایەیەكی‬ ‫ڕەمزیی بەهێزیشە‪ .‬ئەم ڕۆشنبیرە‬ ‫هیچ پێویستی بە خۆ شاردنەوە نیە‬ ‫لە پشت بڕوانامەكەیەوە بۆ ئەوەی‬ ‫هەڵوێستەكانی خ��ۆی فەرزبكات‬ ‫بەسەر دەرەوەدا‪.‬‬ ‫لە ئاستێكی دیكەدا‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫نێوان ڕۆشنبیر و سیاسی مێژویەكە‬ ‫لە تۆڕی پەیوەندی ئاڵۆز‪ .‬سیاسیەكان‬ ‫لە ڕێگای تەكنیكە جیاوازەكانیانەوە‪،‬‬ ‫ب����ەردەوام ه��ەوڵ��دەدەن ڕۆشنبیر‬ ‫ق��ەن��اع��ەت پێبكەن ك��ە هەڵگری‬ ‫پەیامێكی كۆمەاڵیەتیە و دەبێت ڕۆڵی‬ ‫خۆی لەنێو كۆمەڵگەدا ببینێت و نابێت‬ ‫تەنها سەرگەرمی بەرهەمهێنانی فیكر‬ ‫و كۆنسێپت و تێوری و بۆچون بێت‪.‬‬ ‫لەهەر قۆناغێكدا و بەپێی گۆڕانی‬ ‫بەرژەوەندیەكان‪ ،‬سیاسیەكان دێن و‬ ‫دەستكاری ئەو پەیامە كۆمەاڵیەتیەی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫ڕۆشنبیر دەك��ەن‪ .‬لەڕاستیدا ئەوەی‬ ‫بۆ سیاسیەكان گرنگە خودی پەیامە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكە نیە‪ ،‬بەڵكو چۆنیەتی‬ ‫”تەوزیفكردنیەتی” بۆ خزمەتكردن بە‬ ‫ستراتیژ و بەرژەوەندی و گرەوەكانی‬ ‫خۆیان‪ .‬گەر تا دوێنێ سیاسی كوردی‬ ‫شۆڕشگێڕێكی شاخەكان بوبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫الی ئەو پەیامی ڕۆشنبیر بریتی بوە لە‬ ‫بەرهەمهێنانی كو‌لتوری ”موقاوەمە”‪،‬‬ ‫كاتێكیش هەمان ئەم سیاسیە دەبێت‬

‫بە عەوداڵێكی یاریەكانی هەڵبژاردن‪،‬‬ ‫ئیتر پەیامی ڕۆشنبیر الی ئەو دەبێت‬ ‫بە بەرهەمهێنانی كولتوری شكاندنی‬ ‫هەمو ئەو كەسانەی كە ڕەنگە یاری‬ ‫هەڵبژاردنەكانی لێببنەوە‪.‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە كە ڕۆشنبیر‬ ‫ل��ە دەرەوەی دەزگ��اك��ان��ی حیزب‬ ‫و دەس��ەاڵت��دای��ە و كەسی سیاسی‬ ‫ه���ەوڵ���دەدات دەستەمۆیبكات و‬ ‫بەوشێوە قسەیپێبكات كە ئەو دەیەوێت‬

‫‪33‬‬

‫و مەعریفەیەكی پێبەرهەمبهێنێت‬ ‫ك��ە ل��ە خ��ەزم��ەت ستراتیژیەت و‬ ‫گرەوەكانی ئەودا بێت‪ .‬بەاڵم كاتێك‬ ‫كە ڕۆشنبیر ئەندامە لە حیزبێكداو‬ ‫سەربەیەكێك لە دەزگاكانی حیزبە‪،‬‬ ‫بێگومان ئیتر ئەم یاریە كۆتاییپێدێێت‬ ‫و سیاسی هەوڵنادات دانوستان لەگەڵ‬ ‫ڕۆشنبیردا بكات‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫فەرمانی بۆدەردەكات و ڕۆشنبیریش‬ ‫تەنها دەبێت جێبەجێی بكات‪ .‬لێرەوە‬

‫سەربەخۆیی ڕۆشنبیر لەبەرامبەر‬ ‫سیاسیدا دەبێت بە پرسیارێكی بێ‬ ‫مانا و بێ ”میسداقیەت”‪ .‬كەمنین‬ ‫ئەو ڕۆشنبیرانەی كە لە قۆناغێك لە‬ ‫قۆناغەكانی ژیانیاندا‪ ،‬لەبەر چەندین‬ ‫هۆكاری ج��ی��اواز‪ ،‬سەربە حیزبێك‬ ‫لە حیزبە كوردیەكان بون ‪ ،‬كاتێك‬ ‫ویستویانە ئنتیمایان بۆ حیزب و‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆب��ون��ی��ان وەك ڕۆشنبیر‬ ‫بپارێزن و پێكەوە كۆیانبكەنەوە‪ ،‬خێرا‬ ‫تێگەیشتون لەوەی كە ئەمە كارێكی‬ ‫بێهودەیە‪ .‬لەكۆتاییدا یان بون بە‬ ‫حیزبیەكی ڕوتوقوت یان ناچاربون‬ ‫واز لە حیزب بێنن و خۆیان بۆ كارە‬ ‫ڕۆشنبیریەكانیان یەكالیبكەنەوە و‬ ‫سەربەخۆیی خۆیان ڕابگەیەنن‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەی ئ��ەم كاتیگۆریە‬ ‫لە ڕۆشنبیر‪ ،‬كاتیگۆریەكی دیكەمان‬ ‫هەیە‪ ،‬پشت ئەستور بە سەرمایە‬ ‫رەمزیە هەیمەنەدارەكەی‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫بەرگری لەخۆی بكات و سەربەخۆیی‬ ‫خ��ودی خۆی لەبەرامبەر داواكاریە‬ ‫سیاسیەكاندا بپارێزێت‪ .‬بەسنوری‬ ‫ه���ەوڵ���ی ئ��ەك��ت��ەری س��ی��اس��ی بۆ‬ ‫دەستەمۆكردنی بەرهەماكانی و پاشان‬ ‫”تەوزیفكردنیان” بۆ ستراتیژیەتێكی‬ ‫ت��ای��ب��ەت ئ���ەو ه��ەوڵ��ی پاراستنی‬ ‫ئۆتۆنۆمی خۆی دەدات و بازدەدات‬ ‫بەسەر ئەو تەڵە و داوان��ەی بۆیان‬ ‫داناوە‪ .‬لەدەرەوەی هەمو پاڵەپەستۆ‬ ‫سیاسیەكاندا ئەم كاتیگۆریە خۆی‬ ‫ب��ۆ خ��ۆی چ��وارچ��ێ��وەی هەڵوێست‬ ‫و پەیامە كۆمەاڵیەتیەكەی خۆی‬ ‫دەستنیشاندەكات‪ .‬كاتێك قسەدەكات‬ ‫كە خ��ۆی بیەوێت‪ ،‬ن��ەك كەسێكی‬ ‫دیكە داوای لێبكات‪.‬‬ ‫لە دوا ئاستیشدا دام��ەزران��دن‬ ‫و پ��اش��ان ج��ێ��گ��ی��رب��ون و دوات���ر‬ ‫سەربەخۆبونی كێڵگەی ڕۆشنبیریی‬ ‫دیاردەیەك بەدوایخۆیدا ڕادەكێشێت‬ ‫كە دەكرێت ناویبنێین ”تایبەتمەندبون‪-‬‬ ‫سپێسیالیزاسیۆن”‪ .‬گەر قۆناغی پێش‬ ‫سەربەخۆبونی كێڵگەی ڕۆشنبیریی‪،‬‬ ‫بە جۆرێك لە جۆرەكان‪ ،‬بریتیبێت‬ ‫لە قۆناغی ڕۆشنبیری ”پێغەمبەر”‪،‬‬ ‫ڕۆشنبیرێك ك��ە ت��وان��ای ئ��ەوەی‬

‫ه��ەی��ە ل��ەی��ەك��ك��ات��دا دەس����ت بۆ‬ ‫زیاتر لە مەیدانێكببات و خاوەنی‬ ‫مەعریفەیەكی فراوانی وابێت كە‬ ‫شەرعیەتی ئەوەی هەبێت لە یەككاتدا‬ ‫قسە لەسەر چەندین دیسیپلین بكات‪،‬‬ ‫ئەوا قۆناغی سەربەخۆبونی ”ڕێژەیی”‬ ‫كێڵگەی ڕۆشنبیریی‪ ،‬كۆتایی بەم‬ ‫كاتیگۆریە لە ڕۆشنبیری‌ گشتگیر‬ ‫دێنێت و كاتیگۆریەكی دیكە سەر ئاو‬ ‫دەخات كە لە یەكێك لە بوارەكاندا‬ ‫تایبەتمەندە‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەوە ڕوب���ەری دەس���ەاڵت و‬ ‫یاریكردن و ملمالنێكردنی ڕۆشنبیر‬ ‫تەسكدەبێتەوە‪ .‬بەتایبەتی كاتێك‬ ‫ك��ە ئ���ەم ڕۆش��ن��ب��ی��رە دەب��ێ��ت بە‬ ‫ئەكتەری مەیدانێك‪ ،‬كە بە ‌پێوانەی‬ ‫س��ود و ب��ێ‪-‬س��ود‪ ،‬بۆ سیاسیەكان‬ ‫زیاتر لە بێ‪-‬سودیەوە نزیكترە تا‬ ‫سودبەخشین‌‪ .‬بۆنمونە‪ ،‬وێنەكێشێك‬ ‫كەمتر لە پۆلیتۆلۆگێك بەكەڵكی‬ ‫سیاسیەكان دێت‪ ،‬شاعیرێك كەمتر لە‬ ‫ئیكۆنۆمیستێك سودی بۆ سیاسیەكان‬ ‫هەیە‪ .‬لە هەلومەرجێكی ئاوادا‪ ،‬هەمو‬ ‫ئەو ڕۆشنبیرانەی كە پرۆسێسی‌‬ ‫ت��ای��ب��ەت��م��ەن��دب��ون‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫لە شێوەكان‪ ،‬بێدەنگیكردون و‬ ‫پەراوێزیخستون و فڕێیداونەتە‬ ‫پشت پەردەكانەوە‪ ،‬هەوڵدەدەن‬ ‫هەڵوێستوەرگرتنی‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ای‬ ‫سیاسیانەوە‪ ،‬خ��ۆی��ان بخەنەوە‬ ‫سەر شانۆو لە پانتاییە گشتیەكاندا‬ ‫دەربكەونەوە‪.‬‬ ‫چ������رك������ەی ك������وژران������ی‬ ‫ڕۆژن���ام���ەن���وس���ێ���ك‪ ،‬چ��رك��ەی‬ ‫ئامادەكردنی پ��رۆژەی دەستوری‬ ‫هەرێم‪ ،‬چركەی یاسای ڕێكخستنی‬ ‫ك���اروب���اری ڕۆژن���ام���ەگ���ەری لە‬ ‫كوردوستان‪ ،‬چركەی دروستبونی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ����ۆڕان‪ ،‬و دەی��ان‬ ‫چركەی دیكەش ئەو دەرفەتانەن‬ ‫كە ڕۆشنبیران‪ ،‬لەڕێگایانەوە‪،‬‬ ‫خۆیان مانیفێستدەكەن و گوزارشت‬ ‫لە هەڵوێستە سیاسیەكانیان دەكەن‬ ‫و خۆیان دەخ��ەن��ەوە ب��ەر خۆر‪.‬‬ ‫لیستەكانی ئیمزای ناڕەزایی و وتارە‬ ‫ڕۆژنامەییەكان و بەشداریكردن لە‬

‫لیستەكانی ئیمزای‬ ‫ناڕەزایی و وتارە‬ ‫ڕۆژنامەییەكان و‬ ‫بەشداریكردن لە‬ ‫خۆپیشاندانەكان‬ ‫و دەیان ڕێگای‬ ‫دیكەش بەڵگەن‬ ‫لەسەر خواستی‬ ‫خۆ‪-‬ڕزگاركردن‬ ‫لە پەراوێزەكان‬ ‫و دەركەوتن لە‬ ‫پانتاییە گشتیەكاندا‬ ‫خۆپیشاندانەكان و دەی��ان ڕێگای‬ ‫دیكەش بەڵگەن لەسەر خواستی‬ ‫خۆ‪-‬ڕەزگاركردن لە پەراوێزەكان و‬ ‫دەركەوتن لە پانتاییە گشتیەكاندا‪.‬‬ ‫زۆر گرنگە كە سۆسیۆلۆگ‬ ‫بگەڕێت بەدوای ئەو پەیوەندیەی‬ ‫كە ئەم دو شتە پێكەوە گرێدەدات‬ ‫‪ :‬كامیان ئەوی دیكەیان دەستنیشان‬ ‫دەكات؟ كامیان مانا بەوی دیكەیان‬ ‫دەبەخشێت؟ ئایا تیرۆركردنی‬ ‫ڕۆژن��ام��ەن��وس��ێ��ك��ە ك��ە م��ان��ا بە‬ ‫هەڵوێستی سیاسی ڕۆشنبیرێكی‬ ‫ت��ای��ب��ەت��م��ەن��دی پ���ەراوێ���زك���راو‬ ‫دەبەخشێت یاخود بەپێچەوانەوە‬ ‫ئ���ەوە هەڵوێستی سیاسی ئەم‬ ‫ڕۆشنبیرەیە كە مانا بە تیرۆركردنی‬ ‫ڕۆژنامەنوسەكە دەبەخشێت ؟‬ ‫كامیان چوارچێوەی ئەویدیكەیان‬ ‫دیاریدەكات؟ خواستی دەركەوتنی‬ ‫ڕۆشنبیر لە پانتاییە گشتیەكاندا‬ ‫یان تیرۆركردنی ڕۆژنامەنوسەكە ؟‬ ‫ئەمەش پانتاییەكی فراوانی دیكەیە‬ ‫بۆ هەمو ئەوانەی كە دەیانەوێت‬ ‫ل��ە ك��وردوس��ت��ان��دا توێژینەوەی‬ ‫سۆسیۆلۆژیی‪-‬مەیدانی بكەن‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫مەال كرێكار نایەتەوە‬ ‫ماوەی چەند مانگێكە مەكتەبی سیاسی بزووتنەوەی ئیسالمی كوردستان لە هەوڵی وەرگرتنی رەزامەندیی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتی و پارتیدان بەمەبەستی هێنانەوەی مەال كرێكار بۆ كوردستان‪ ،‬ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی بزووتنەوەی ئیسالمی‬ ‫ئەوەی ئاشكرا كرد كە لە الیەن خێزانی مەال كرێكارەوە رێگریان لێكراوە بۆ هێنانەوەی مەال كرێكار‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫هاندانی تیرۆریزم‬ ‫لەچەند مزگەوتێكی سلێمانیدا!‬

‫راپۆرتی‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫بەپێی پێناسەی وەزارەتی ئەوقاف‬ ‫و كاروباری ئاینی‪ ،‬مزگەوت یەكێكە‬ ‫ل��ە دام����ەزراوە گرنگەكانی س��ەر بە‬ ‫وەزارەتی ئەوقاف و شوێنێكی گشتی و‬ ‫دامەزراوەیەكی ئاینییە كە بۆ خواپەرستی‬ ‫و كاروباری ئاینی و كۆمەاڵیەتی بەكار‬ ‫دەهێنرێ‪ ،‬وەزارەت���ی ئەوقافیش بە‬ ‫ئەركی خۆی دەزانێت كە بەردەوام كار‬ ‫بكات بۆ دروستكردنی مزگەوتی نوێ‬ ‫و نۆژەنكردنەوەی مزگەوتە كۆنەكان و‬ ‫دامەزراندنی كارمەندی پێویست بۆیان‪.‬‬ ‫م��اوەی��ەك ل��ەم��ەوب��ەر ئاسایشی‬ ‫سلێمانی هاوكات لە چەند مزگەوتێكدا‬ ‫دەس��ت��ی گ���رت ب��ەس��ەر كۆمەڵێك‬ ‫بەڵگەنامەی مەترسیداردا‪ ،‬كە بە پێی‬

‫ئەو بەڵگەنامانە بەشێك لەو مزگەوتانە‬ ‫بوونەتەوە مۆڵگەی پەروەردەكردنی‬ ‫بیری تیرۆریستی و هاندان و ناردنی‬ ‫گەنجانی ك��ورد بۆ سووریا و شوێنی‬ ‫تریش بە مەبەستی جیهاد‪.‬‬ ‫شوێنی فێربوونی زانستی ئیسالمی‬ ‫م����ەری����وان ن��ەق��ش��ب��ەن��دی‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری راگەیاندنی وەزارەت��ی‬ ‫ئەوقاف پێیوایە‪ ،‬مزگەوت لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەی دام��ەزراوەی��ەك��ی گشتی و‬ ‫ئاینییە لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا شوێنی فێربوونی زانستە‬ ‫ئیسالمییەكان و شوێنی كۆبوونەوە‬ ‫كۆمەاڵیەتەییەكانیشە‪ ،‬بەپێی قسەكانی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫بەڕێوبەری راگەیاندنی وەزارەت��ی كۆمەڵێك بەڵگەنامەیان تێدایە و تا ئێستا‬ ‫ئەوقاف و كاروباری ئاینی‪ ،‬مزگەوت لێكۆڵینەوە لەبارەیانەوە بەردەوامە‪.‬‬ ‫كۆڵەكەی سەرەكی دامەزراوەكانی‬ ‫وەزارەتی ئەوقافە‪.‬‬ ‫كارەكەی ئاسایش یاساییە‬ ‫لە روونكردنەوەی بەڕێوبەرایەتی‬ ‫ئاسایشی سلێمانیدا هاتووە (بەپێی‬ ‫چوونە سەر مزگەوت‬ ‫بەرپرسی راگەیاندنی بەڕێوەبەری ماددەی حەوت لە یاسای ژمارە پێنجی‬ ‫ئاسایشی سلێمانی لە لێدوانێكدا بە ساڵی (‪ )2011‬كە تایبەتە بە دەزگ��ای‬ ‫وااڵپرێس راگەیاند كە لە ئەنجامی ئەو ئاسایشی هەرێمی كوردستان هاتوو‪:‬‬ ‫پشكنینیەی ئاسایش لەچەند كاتێكی كۆكردنەوەی زانیاری و دەستنیشان‬ ‫جیاواز و لە چەند گەڕەكێكی ناوشاری كردنی جموجوڵەكان لەبارەی هەڕەشەی‬ ‫سلێمانیدا ل��ە ژووری ئەوكەسانەی ناوخۆ بۆسەر ئاسایشی نیشتمانی و‬ ‫ك��ە ب��ە نایاسایی ل��ە مزگەوتەكاندا هەڵسەنگاندن و ڕوو بەڕوو بوونەوەی‪،‬‬ ‫دەم��ێ��ن��ن��ەوە‪ ،‬ت��وان��را دەس��ت بەسەر ئەركی ئاسایشە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە یاسایی بوونی ئەو‬ ‫چەندین كۆمپویتەردا بگیرێت كە‬

‫ئۆجەالن دەبێتە ماندێال‬ ‫دوای ئەوەی كۆمەڵێك وێنەی تازەی ئۆجەالن بە سەرو و ریشی سپییەوە باڵوكرانەوە‪ ،‬زۆربەی زۆری راگەیاندنەكان‬ ‫ئەو حاڵەتەیان بە ماندێال چواند‪ ،‬چونكە ماندێالش بە سەر و ریشی رەشەوە چووە زیندان و بە سەر و ریشی بۆزەوە‬ ‫هاتە دەرێ‪ ،‬بە پێی ئەوەی هەردوو ئەو سەركردەیەش سەرۆكایەتی بزووتنەوەی رزگاریخوازی گەلەكەیان دەكەن‪،‬‬ ‫ئۆجەالنیش دەبێتە ماندێال‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫مەریوان‬ ‫نەقشبەندی‬ ‫لەوەزارەتی ئەوقاف‪:‬‬ ‫پاراستنی‬ ‫مزگەوتەكانیش هەر‬ ‫ئەركی سەر شانی‬ ‫ئاسایشە‬

‫سەرچاوەیەكی‬ ‫ئاسایش‪:‬‬ ‫دەست بەسەر‬ ‫چەندین‬ ‫كۆمپویتەردا گیرا‬ ‫كە كۆمەڵێك‬ ‫بەڵگەنامەیان‬ ‫تێدایە‬ ‫پشكنینەی ئاسایش بۆ مزگەوتەكان‪،‬‬ ‫م��ەری��وان نەقشبەندی ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫راگەیاندنی وەزارەتی ئەوقاف پێیوایە كە‬ ‫ئاسایشی هەرێمی كوردستان بەشێكە لە‬ ‫دامەزراوەی رەسمی حكومەتی هەرێم‬ ‫و ئەركی پاراستنی سەروماڵی خەڵكی‬ ‫لەسەر شانە‪ ،‬لەهەمان كاتدا پاراستنی‬ ‫مزگەوتەكانیش هەر ئەركی ئەوانە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پشكنینی مزگەوتەكان بەو شێوازەی كە‬ ‫ئەوان چوون و سەرەتا خۆیان ناساندووە‬ ‫و زۆر بە رێزەوە رەفتاریان لەگەڵ ئەو‬ ‫كەسانە كردوە كە لەوێ بوون‪ ،‬كارێكی‬ ‫بەڵگەی مەترسیدار‬ ‫ئاساییە‪ ،‬چونكە كەسیان نارەحەت‬ ‫بەڕێوەبەری وەزراەت���ی ئەوقاف‬ ‫نەكردووە و بێڕێزیان بەرامبەر كەس‬ ‫سەبارەت بە گەیشتنی ئەو بەڵگانە لە‬ ‫نەكردوە‪.‬‬ ‫ئاسایشی سلێمانیەوە ئەوە ناشارێتەوە كە‬ ‫رۆژی دوای پشكنینەكە‪ ،‬راستەوخۆ لە‬ ‫موزایەدەی سیاسی‬ ‫ئ��ەو ب��ەڕێ��وەب��ەرەی راگەیاندنی الیەن بەڕێوەبەری ئاسایشی سلێمانییەوە‬ ‫وەزارەت���ی ئەوقاف ئ��ەوە ناشارێتەوە پەیوەندییان پێوەكراوە و ئەوانیش وەكو‬ ‫كە هەندێك الیەن ئەو كارەی ئاسایش وەزارەت داوای روونكردنەوەیان كردوە‬ ‫بۆ م��وزای��ەدەی سیاسی بەكار دێنن لە ئاسایش‪ ،‬بە پێی قسەكانی ئاسایش‬ ‫و دەس��ت��ەواژەی ناشیرین بەكار دێنن كۆمەڵێك بەڵگەنامە لەو كۆمپیوتەرانەدا‬ ‫وەكو دەستەواژەی (هەڵكووتانە سەر)‪ ،‬هەیە كە دەستیان بەسەردا گیراوە‪،‬‬ ‫ئێمە ئەو دەستەواژەیە رەتدەكەینەوە‪ ،‬بە گوێرەی ئەو بەڵگانەی كە دەست‬ ‫چونكە ئاسایش ت���ەواوك���ەری ك��اری ئێمە ك��ەوت��وون‪ ،‬ئ��ەو كەسانە كاری‬ ‫ئێمەیە‪ ،‬وەكچۆن ئێمە بەشێكین لە مەترسیداریان كردوە‪.‬‬ ‫دامەزراوەكانی حكومەت و ئەركێكی‬ ‫داواكاری ئاسایش لە خەڵك‬ ‫تایبەتی خۆمانمان هەیە‪ ،‬ئەوانیش ئەو‬ ‫لە روونكردنەوەی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫ئەركەیان هەیە كە پاراستنی ئاسایشی‬ ‫هەموو شوێنەكانە و مزگەوتەكانیش ئاسایشی سلێمانیدا هاتووە‪( ،‬داواكارین‬ ‫لە حكومەت و وەزارەت و دامودەزگا‬ ‫بەشێكن لەو شوێنانە‪.‬‬ ‫ئەوقافی سلێمانی ئاگادار بووە‬ ‫مەریوان ئەوەشی خستەڕوو كە‬ ‫ئەوان وەكو وەزارەتی ئەوقاف رەنگە‬ ‫لەوە دڵگران بووبین كە ئەوە بۆ یەكەمین‬ ‫جارە لە یەك كاتدا چەند مزگەوتێك‬ ‫دەپشكندرێن‪ ،‬هەرچەندە ئێمە وەكو‬ ‫وەزارەت پێشتر ئاگادار نەكاراوینەتەوە‬ ‫ل��ەو ك���ارە‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی‬ ‫ئەوقافی سلێمانی بە دڵنیاییەوە ئاگاردار‬ ‫كراونەتەوە پێشتر‪.‬‬

‫پەیوەندیدارەكان و مامۆستایانی بەڕێزی پاراستنی ئاسایشی واڵتەكەمان‪.‬‬ ‫ئایینی و هاواڵتیانی خۆشەویست‪،‬‬ ‫گرنگی بە پاراستنی ئاسایش بدەن و‬ ‫بەخۆداچوونەوە‬ ‫بە هەموومانەوە كاربكەین بۆ پاراستنی‬ ‫م��ەری��وان نەقشبەندی پێیوایە‬ ‫ئاسایشی هەرێم و پاراستنی گیانی ئەو دەبێ ئەوان بەخۆداچوونەوە بكەن‬ ‫گەنجانەی كە چەند دەستێك دەیانەوێت بەرامبەر ئەو كەسانەی كە لەناو‬ ‫لە ڕێیان البدەن و بەرەو لەناوچونیان مزگەوتەكانن و شێوازی خوێندن لە‬ ‫ببەن و بۆ مەرامی گ�ڵاوی خۆیان و مزگەوتەكان‪ ،‬كە ناكرێ بەڕاستی لە‬ ‫شەڕی دژ بە كورد بەكاریان بهێنن‪.‬‬ ‫دوای نوێژی شێوانەوە خەڵك لە‬ ‫مزگەوتەكاندا بمێننەوە و جموجوڵی‬ ‫یاسا دەسەاڵتی بە ئاسایش بەخشیوە گومانلێكراویان هەبێ‪.‬‬ ‫بەرپرسی راگەیاندنی ئاسایشی‬ ‫سلێمانی ل��ەو لێدوانەیدا ئ��ەوەش‬ ‫رێوشێونەكانی وەزارەتی ئەوقاف‬ ‫دەخاتەڕوو كە یاسا و ڕێنماییەكان‬ ‫ئ���ەو ب��ەڕێ��وەب��ەری راگ��ەی��ان��دی‬ ‫دەسەاڵتیان پێداوین‪ ،‬بەپێی یاسای وەزراەتی ئەوقاف ئەوەشی نەشاردەوە‬ ‫ژم��ارە (‪)2‬ی تیرۆر‪ ،‬پاڵپشت بەو كە ئێستا ئەوان لێژنەیەكی هاوبەشیان‬ ‫یاسایە بەتوندی دژی ئەم جۆرە كارانە دروستكردوە بۆ لێكۆڵینەوە لە هۆكار‬ ‫دەوەستینەوە‪ ،‬بە گوێرەی یاسایش و چۆنیەتی رۆیشتنی ئەو گەنجانەی بۆ‬ ‫ڕێكاری یاسایی توند دەگرینەبەر سوریا چوون و چۆنیەتی رێگەلێگرتنی‪،‬‬ ‫لە بەرانبەریاندا‪ ،‬هەركەسێكیش ئ��ەو لێژنەیە پێكهاتوە لە نوێنەرانی‬ ‫پشتیوان و هاندەر و هاوكاریان بێت وەزارەت��ەك��ان��ی ئ��ەوق��اف و ناوخۆ و‬ ‫بە هەر ئامرازێك‪.‬‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم و ئەنجومەنی‬ ‫ل��ە بەشێكی روون��ك��ردن��ەوەی وەزیرانیش‪ ،‬ئەو لێژنەیە كاری پێویست‬ ‫ئاسایشدا هاتووە لەپێناو پاراستنی دەكات و هەوڵ دەدات وردبوونەوەی‬ ‫رۆڵەكانی گەلەكەمان داوا لەدایك زی��ات��ر و لێكۆڵینەوەی زی��ات��ر لەو‬ ‫و باوكانی بەڕێز دەكەین ئاگاداری بەڵگەنامانە بكەن‪ ،‬بۆ ئەوەی دڵنیابن‬ ‫ڕۆڵەكانیان بن بۆ ئ��ەوەی جەرگ لەوەی كە جارێكی تر مزگەوتەكان بەكار‬ ‫سوتاو نەبن و ڕۆڵەكانیان نەبنە نەهێنرێن بۆ ئەو جۆرە كارانە و ئەو‬ ‫سوتەمەنی خواستی تیرۆرو تۆقاندن‪ ،‬جموجۆڵە گوماناوییەكان تێدا نەبێ‪ ،‬كە‬ ‫داوا لەهاواڵتیانی خۆشەویستیش ببێتە هۆی رەوانەكردنی گەنجەكانمان‬ ‫دەكەین كە پشتیوان و هاوكاربن بۆ بۆ سوریا و شوێنی تر‪.‬‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫توركیا لە قەیراندایە‬ ‫چەند مانگێك لەمەوبەر لە چاوپێكەوتنێكدا كە وااڵپرێس لەگەڵ جەمیل بایك لە قەندیل بە تایبەت ئەنجامی دابوو‪ ،‬بایك باس‬ ‫لە ئەگەری درووستبوونی قەیرانەكانێك دەكات لە نێوخۆی باڵە ئیسالمییەكانی توركیا وەكو گولەن و نەورەسی و ئەردۆگان‪.‬‬ ‫لە ئێستاشدا بە فعلی ئەو قەیرانە سەریهەڵداوە و مشتومڕێكی زۆری لە دەزگا راگەیاندنەكانی ناوخۆی توركیادا‬ ‫دروستكردوە‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫سلێمانی و هەولێر لەژێر هەڕەشەی قاعیدەدا‪..‬‬

‫نەخشەی شێواندنی ئاسایشی‬ ‫شارەكانی هەرێم داڕێژراوە‬ ‫لەتیف حسێن‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫یەپەگە ‪ 2900‬ئەندامی قاعیدەی كوشتوە‬ ‫ناوەندی چاپەمەنی یەكیینەكانی پاراستنی گەل‪ ،‬ئاماری شەڕ و پێكدادانەكانی ساڵی ‪ 2013‬یان باڵوكردەوە‪ ،‬لەو ئامارەدا‬ ‫هاتووە كە لە ماوەی ساڵی رابردوودا‪ 376 ،‬سەربازی سوپای سوریایان كوشتوە‪ ،‬جگە لەوەش ‪ 2923‬چەكداری سەر بە‬ ‫بەرەی نوسرە و دەوڵەتی عێراق و شامیان كوشتوە‪ ،‬لە ماوەی ئەو ساڵەشدا ‪ 379‬ئەندام و گە ریالی یەپەگە شەهید‬ ‫بوون‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫ئ��ەگ��ەرچ��ی ه��ەر ل��ەس��ەرەت��ای‬ ‫شۆڕشی سووریاوە چاودێران ئەوەیان‬ ‫ب�ڵاوك��ردەوە كە جەنگی سووریاو‬ ‫ملمالنێكانی ك��اری��گ��ەری لەسەر‬ ‫واڵت��ان��ی ناوچەكە بەجێدەهێڵێت‬ ‫بەتایبەتی لەسەر عێراق كە لەرووی‬ ‫جیۆپۆلیتیكەوە دراوس��ێ��ی واڵتی‬ ‫سوریایە‪ ،‬لەئێستا بە روون��ی ئەو‬ ‫كاریگەرییە لەعێراق و كوردستانیش‬ ‫دەركەوتووەو هەندێك لەملمالنێكان‬ ‫گ��واس��ت��راون��ەت��ەوە ب��ۆ ئ��ەم واڵت��ە‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی كە چەند تاقمێكی‬ ‫تیرۆریستی دەستیان بە كوردستان‬ ‫گ��ەی��ش��ت و ی��ەك��ەم ك����ردەوەی‬ ‫تیرۆریستی خۆیان لەشاری هەولێرو‬ ‫لەبەردەم بارەگای ئاسایشی هەولێردا‬ ‫ئەنجامدا‪.‬‬ ‫جگە ل��ەوە‪ ،‬هەمان رێكخراو‬ ‫ك��ردەوەی��ەك��ی تیرۆریستی تریان‬ ‫لەشاری كەركوك ئەنجامداو تێیدا‬ ‫چەندین ك��ەس بوونە قوربانی و‬ ‫بەرپرسیارێتی ئ��ەو ك��ردەوەی��ەش‬ ‫(داع��ش) دەوڵەتی بەناو ئیسالمی‬ ‫عێراق و شام گرتییە ئەستۆی خۆی‪،‬‬ ‫لەگەڵ كردەوە تیرۆریستییەكانیشدا‬ ‫ئەم گروپە لە كوردستاندا چەندین‬ ‫گەنجی پەلكێشی ناو ریزەكانی خۆی‬ ‫كردووەو بەناوی جیهادكردنەوە بۆ‬ ‫كوردستانیان رەوانە دەكەنەوە‪ ،‬تا‬ ‫ئێستاش نزیكەی ‪ 8‬گەنجی كوردستان‬ ‫ل��ەن��او ب��ەرەك��ان��ی ش���ەڕی سوریا‬ ‫كوژراون و لەو پێناوەدا خۆیان بە‬ ‫كوشتداوە‪.‬‬

‫ئەو گروپە ئاماژەش‬ ‫بەوە دەكەن‬ ‫كە هەوڵدەدەن‬ ‫لە ئایندەیەكی‬ ‫نزیكدا لەشارەكانی‬ ‫هەولێرو سلێمانی‬ ‫بە ئازادی بێن و‬ ‫بچن‬ ‫ل��ە ن��وێ��ت��ری��ن ك���اری گ��روپ��ی‬ ‫داعش‪-‬دا باڵوكردنەوەی گرتەیەكی‬ ‫ڤیدیۆییە كە لەزۆرێك لە سایتەكان‬ ‫و تۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك‪-‬دا‬ ‫باڵوكرایەوە‪ ،‬سەربازێكی كوردی ئەو‬ ‫گروپە چەندین هەڕەشە ئاراستەی‬ ‫ب���ارودۆخ و ئاسایشی شارەكانی‬ ‫هەولێرو سلێمانی و یەكێتی و پارتی‬ ‫و پەكەكەو هەموو عەلمانییەكانی‬ ‫كوردستان دەكات‪ ،‬هەر لەو گرتە‬ ‫ڤیدیۆییەدا ئەو گروپە لەسەر زاری‬ ‫ئ��ەو ب��ەرپ��رس��ەی��ان��ەوە ك��ە ك��وردە‬ ‫هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەی كوشتنی‬ ‫مسوڵمانان لە ئاسایش و پۆلیسی‬ ‫یەكێتی و پارتی و دژە تیرۆرو زانیاری‬

‫و پاراستن دەكات و بەڵێن دەدەن كە‬ ‫نەهێڵن خوێنی مسوڵمانان بە فیڕۆ‬ ‫ب��ڕوات‪ ،‬باڵوكردنەوەی ئەو گرتە‬ ‫ڤیدیۆییە وەكو گروپەكە ئاماژەی بۆ‬ ‫دەكەن نامەیەكی كورتە بۆ هەموو‬ ‫عەلمانی و مورتەدەكانی كوردستان‬ ‫و یەكێتی و پارتی و ئەوەش دەڵێن‬ ‫كە ئەگەر خ��وا یارمەتیان بدات‬ ‫بە چەكی شانیانەوە دەگەڕێنەوە‬ ‫ك���وردس���ت���ان و ت���ۆڵ���ەی خ��ۆی��ان‬ ‫دەكەنەوەو بەڵێنی چۆك دادان بە‬ ‫یەكێتی و پارتی و بە ئەنسارەكانیان‬ ‫دەدەن‪ ،‬هەروەها ئ��ەوەش دەڵێن‬ ‫ك��ە چ��ۆن چ��ۆك��ی��ان ب��ە پەكەكەو‬ ‫شەبیحەكانی ئەسەد دا داوە‪ ،‬ئاوها‬ ‫یەكێتی و پارتیش بەچۆكدا دەدەن‪،‬‬ ‫ئەو گروپە ئاماژەش بەوە دەكەن كە‬ ‫هەوڵدەدەن لە ئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫لەشارەكانی هەولێرو سلێمانی بە‬ ‫ئ���ازادی بێن و بچن و بەچەكی‬ ‫خۆیانەوە بە سەربەرزی لەو شارانەدا‬ ‫هاتوچۆ بكەن‪ ..‬لەالیەكی ترەوە‪،‬‬ ‫سەرچاوەیەكی زانیاریی وااڵپرێس‪-‬ی‬ ‫لەوە ئاگادار كردۆتەوە كە پالنێكی‬ ‫ئاشكرا هەیە بۆ شێواندنی باری‬ ‫ئ��اس��ای��ش و ئ��ارام��ی��ی ش��ارەك��ان��ی‬ ‫هەرێمی كوردستان و لە قۆناغی‬ ‫یەكەمیشدا كردەوە تیرۆریستییەكان‬ ‫لەناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی‬ ‫هەرێم چڕ دەكرێنەوە بەتایبەتیش‬ ‫لە ش��اری كەركوك كە دوو ساڵە‬ ‫قۆناغێكی گەورەی ئاوەدانكردنەوەی‬ ‫بەخۆوە دیوە‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫كورد لە داهاتووشدا لە عێراق بێ ئەنجامە‬ ‫بۆچوونی نوێی هەندێ لەچاودێرانی سباسی ئەوەیە كە‪ ،‬كورد بەردەوام كێشەی لەگەڵ دەوڵەتی مەركەزیدا هەبووە‪،‬‬ ‫كێشەكانیش بە پێی كات و سەردەمەكان گۆڕاون‪ ،‬بۆیە لە ئێستاو داهاتووشدا كورد ناتوانێت چارەسەری كێشە‬ ‫هەڵپەسێردراوەكانی بكات لەگەڵ عێراقدا‪ ،‬چونكە پێكهاتەی عێراق هەر هەمان پێكهاتەی كۆنە و هیچ گۆڕانێكی‬ ‫ئەوتۆی بەسەردا نایەت و بگرە لەوانەی كورد لە رووی ژمارەی دەنگدەرانەوە كەمتریش ببێتەوە‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫بە فەرماندەیی خوێندكارەكەی بەشی كۆمپیوتەر‪،‬‬

‫قاعیدە هەوڵی دامەزراندنی ئیمارەتی دەوڵەتی ئیسالمی‬ ‫دەدات و مەترسییەكانی سەر كەركوكیش گەورەتر دەبن‬ ‫بەدیهێنانی خەونی قاعیدە‪ ،‬لەالیەن گەنجە‬ ‫تەمەن (‪ )27‬ساڵەكەی ئەنباری (پایتەختی‬ ‫دووەم��ی عەباسییەكان) بۆ دامەزراندنی‬ ‫ئیمارەتی دەوڵەتی ئیسالمی خەریكە دەبێتە‬ ‫هەڕەشە لەسەر ناوچەكانی ناوەڕاستی عێراق‬ ‫و پانتاییەكی مەترسیداریان لەو ناوچانە‬ ‫داگیركردووەو كەوتووەتە ژێر دەسەاڵتیانەوە‪.‬‬ ‫دوای دەس��ت��ب��ەس��ەرداگ��رت��ن��ی خاڵە‬ ‫سنوورییەكانی وەلیدو یەعربیەو زۆربەی ئەو‬ ‫ناوچە سنووریانەی لەنێوان ئەنبارو سوریاو‬ ‫موسڵ هەیە‪ ،‬لەالیەن گروپە چەكدارەكانی‬ ‫دەوڵەتی ئیسالمی عێراق و شام (داعش) چیتر‬ ‫هاتنە ژوورەوەیان بۆ عێراق و كاركردن بۆ‬ ‫چەسپاندنی هەژموونی خۆیان كارێكی قورس‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫بەدواداچوون‪:‬عیماد جەباری‪ -‬كەركوك‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫عەمید سەرحەد ”بۆ وااڵپرێس”‪:‬‬ ‫چەكدارەكان بە هێزێكی زۆرەوە دەبینرێن و بە ئۆتۆمبێل و‬ ‫چەكی قورسەوە دەسوڕێنەوە‬ ‫ئەحمەد ئەبو ڕیشە سەرۆكی كۆنگرەی سەحوە لە ئەنبار‪:‬‬ ‫قاعیدە دەستیگرتووە بەسەر (‪)%40‬ی بیابانەكانی ئەنبار‬

‫تازە ژمارەی دانیشتوانی هەرێم دەبێتە ‪ 5‬ملیۆن‬ ‫دەستەی ئاماری كوردستان لە راگەیاندراوێكدا رەخنەی لە وەزاەرتی پالندانانی عێراق كرد كە ئاماری دانیشتوانی‬ ‫كوردستانی لە ساڵی ‪ 2014‬بە ‪ 5.10.78‬كەس لەقەڵەمداوە‪ ،‬دەستەی ئاماری هەرێم رایدەگەیەنێت كە لە ئێستاوە‬ ‫ژمارەی دانیشتوانی هەرێم ‪ 5.300.000‬كەسە‪ ،‬بە گوێرەی ئەو ئامارانەش دانیشتوانی هەرێم ‪ 14%‬دانیشتوانی عێراق‬ ‫پێكدەهێنن‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫دامەزراندنی ئیمارەی ئیسالمی‬ ‫س��ەرچ��اوە هەواڵگرییەكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬لەوبارەیەوە رایدەگەیەنن كە‬ ‫قاعیدە پالنی دۆزینەوەی شوێنێكی‬ ‫شیاوی داڕێ���ژاوە بۆ ح��ەوان��ەوەی‬ ‫چەكدارەكانی كە بریتین لە بەرەی‬ ‫ن��وس��رەو داع���ش‪ .‬دام��ەزران��دن��ی‬ ‫ئیمارەی ئیسالمی لە ئەنبار كە‬ ‫تەواوی ناوچەكانی موسڵ و دیالەو‬ ‫تكریت بخاتە ژێر كۆنترۆڵی ئەو‬ ‫دەس��ەاڵت��ەی چەكدارەكانی ئەنبار‬ ‫ه��ەوڵ��ی ب��ۆ دەدەن‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ای‬ ‫چەك و ه��زرەوە كە دەیانەوێت‬ ‫تەواوی خۆرئاواو ناوەڕاستی عێراق‬ ‫داگیربكەن‪ ،‬دوات���ر پالنی نوێی‬ ‫رێكخراوی (داعش) جێبەجێبكەن‪.‬‬ ‫زانیاری مەترسیدار‬ ‫ئەوەی مەترسیدارە‪ ،‬دانپێدانانی‬ ‫ه��ێ��زە ئەمنییەكان خ��ۆی��ان��ە كە‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ن‪ :‬چ��ەك��دارەك��ان‬ ‫سەركەوتنیان بەدەستهێناوە لە‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی ناوچەكانی سەر‬ ‫سنووری ئەنبارو نەینەوا‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لە شەودا‪ .‬دوای دۆزینەوەی چەند‬ ‫بەڵگەنامەیەكی ئەو چەكدارانە لە‬ ‫م��اوەی چەند رۆژی پێشووتردا‪،‬‬ ‫ئ���ەوەن���دەی ت��ر نەخشەكانیان‬ ‫روونبووەوە كە تێیدا پالنی ئەوەیان‬ ‫داڕشتووە بۆ كۆنترۆڵكردنی پارێزگای‬ ‫سەاڵحەدین و راگەیاندنی وەك‬ ‫پایتەختی ئیمارەتەكەیان‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەرچ���ی ل���ە ئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫ش��ەڕو پێكدادانی ق��ورس لەگەڵ‬ ‫چەكدارەكانی قاعیدە لە بیابانەكان‬ ‫و جەزیرەی ئەنبار دەستیپێكردووەو‬ ‫س��ەرۆك هۆزەكانیش پشتگیریی‬ ‫خۆیان بۆ حكومەت دەرب��ڕی��وە‪،‬‬ ‫تەنانەت بنەماڵەی ئەبوڕیشە كە بە‬ ‫نەیاری مالیكی دەناسرێن و یەكێك‬ ‫ب��ووە لەڕێكخراوی مانگرتنەكان‪.‬‬ ‫سەرچاوەكەی هەواڵگری زانیاری‬ ‫مەترسیداری ئاشكرا كرد بەوەی‬ ‫ه���ەم���وو الی����ەك درك���ی���ان ب��ەو‬ ‫مەترسیانەی قاعیدە ك��ردووە بە‬

‫دابڕاندنی هەردوو پارێزگای ئەنبارو‬ ‫موسڵ لە ناوەندی عێراق‪ ،‬هاوكات‬ ‫لەگەڵ دەستپێكردنی كۆنگرەی‬ ‫جنێڤ (‪ )2‬كە هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی‬ ‫سوریا كۆنترۆڵی ناوچەیەكی زۆر‬ ‫دەكەن‪ .‬ئەو سەرچاوەیە ئەوەشی‬ ‫وت‪ :‬تەنها لە بیابانەكانی ناوچەی‬ ‫روتبە (‪ )2500‬چەكداریان هەیە بە‬ ‫هەموو كەرەستەیەكی جەنگی و‬ ‫تەنانەت چەكی ئوحادی و دۆشكەو‬ ‫ه���اوەن و چ��ەن��د چەكێكی تری‬ ‫قورس‪ ،‬لە ئامادەباشیدان بۆ هەر‬ ‫پارێزگای ئەنبار ل��ەب��ەردەم‬ ‫ئەگەرێك‪.‬‬ ‫مەترسیدایە‬ ‫ئەبوڕیشە‪ ،‬لەو لێدوانە تایبەتەیدا‬ ‫شكستی هێزی ئاسایش‬ ‫ب��ۆ وااڵپ���رێ���س‪ ،‬بەرپرسیارێتی‬ ‫چ��ەك��دارەك��ان��ی ق��اع��ی��دە لە شكستهێنانی سوپای خستە ئەستۆی‬ ‫ئەنبار‪ ،‬لەالیەن شاكر وەهیب‪-‬ی حكومەتی هاوبەشی نیشتمانی كە‬ ‫تەمەن (‪ )27‬ساڵەوە سەركردایەتیان هاوبەشی راستەقینە نییە لەبارەی‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەو س��ەرك��ردەی��ەی لە مەلەفی ئەمنییەوە‪ ،‬ل��ەم��ڕووەوە‬ ‫گرتەیەكی ڤیدیۆییدا لە شەقامی وت��ی‪ :‬شكستهێنانی ئاسایش لەو‬ ‫نێودەوڵەتی ئەنبار دوو شۆفێری ن��اوچ��ەی��ە ب��ەه��ۆی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئۆتۆمبێلی بارهەڵگر بەشێوەیەكی ژمارەیەك فەرماندەی گەندەڵ و‬ ‫دڕن��دان��ە دەك��وژێ��ت و پ��اش��ان بە شكستخواردوو و بێ پسپۆڕە لە‬ ‫هێزێكی زۆرەوە بەرەو بیابانەكانی بەرانبەر تیرۆرێكی بەرنامەداڕێژراو‬ ‫ئەنبار دەكشێتەوە‪ ،‬ناوبراو پاش و بەتوانا‪ .‬پارێزگاری ئەنباری‪-‬ش‬ ‫دەستگیركردنی لەساڵی (‪)2006‬دا‪ ،‬پ��ێ��داگ��ری ل��ەس��ەر زانیارییەكانی‬ ‫لە خوێندن دادەبڕێت كە ئەوكات ئەبوڕیشە كرد كە زانیارییەكانی‬ ‫خوێندكاری بەشی كۆمپیوتەر بووە راستن‪ ،‬ئەمیش تەئكیدیكردەوە‬ ‫لە زانكۆی ئەنبار‪.‬‬ ‫مەترسی ل��ەس��ەر ئەنبار هەیەو‬ ‫ئەحمەد ئەبوڕیشە سەرۆكی پێدەچێت ببێتە یەكەم قوربانی‬ ‫ك��ۆن��گ��رەی ص��ەح��وە ل��ە ئەنبار‪ ،‬دەستی ئەو ملمالنیانەی بەهۆی‬ ‫زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی وااڵپ���رێ���س‪-‬ی سوریاوە هاتووەتە ئاراوە‪.‬‬ ‫پشتڕاستكردەوە‪ ،‬كاتێك وت��ی‪:‬‬ ‫ئ��ەح��م��ەد خ���ەڵ���ەف دلێمی‬ ‫قاعیدە دەستیكردووە بەسەر (‪ )%40‬پارێزگاری ئەنبار‪ ،‬بۆ وااڵپرێس‬ ‫ی بیابانەكانی ئەنبارو لە هەمانكاتدا وتی‪ :‬هۆی سەرەكی رووداوەكانی‬ ‫ئەوان خاوەن هێرشن‪ ،‬لەبەرانبەردا سوریایە كە لەنێوان ئەو واڵتانەی‬ ‫دەزگا ئەمنییەكان تەنها بەرگرییەكی بەرگری لە رژێمەكەی سوریاو ئەو‬ ‫الواز دەك���ەن‪ ،‬ل���ەڕووی زانیاری واڵتانەی هەوڵی روخاندنی دەدەن‬ ‫راستەقینە لەسەر شوێن و سەرچاوەو هاتووەتە ئاراوە‪ ،‬ئەو ملمالنێیانەیش‬ ‫هێزو پشتیوانەكانیان و ستراتیژییەتی پێویستیان ب��ە ن��اوچ��ەی��ەك��ە بۆ‬ ‫بەرگریكردن هیچ نازانن‪.‬‬ ‫ی��ەك�لای��ك��ردن��ەوە‪ ،‬پێشمانوایە‬ ‫رەن��گ��ە وت��ەك��ەی ئەبوڕیشە‪ ،‬ئەنبار دەبێتە یەكەم قوربانی ئەو‬ ‫تا رادەی��ەك واقیعی بێت لەبارەی ملمالنیانە‪ .‬دلێمی‪ ،‬رەتیكردەوە‬ ‫س���وپ���اوە‪ ،‬چ��ون��ك��ە ف��ەرم��ان��دەی ك��ە قاعیدە ن��ی��ازی داگیركردنی‬ ‫ئۆپەراسیۆنەكانی جەزیرەو بادیە تەواوی ئەنباری هەبێت‪ .‬وتیشی‪:‬‬

‫شكستیان هێناوە لە گەڕاندنەوەی‬ ‫ئاسایش و كۆنترۆڵكردنی بیابانەكانی‬ ‫ئەنبار لە دەستی گروپە چەكدارەكان‪،‬‬ ‫لە یەكەم هێرشی سوپایشدا محەمەد‬ ‫ك��ەڕوی‪ ،‬فەرماندەی یەكەی (‪)7‬‬ ‫ی سوپای عێراقی و ژم��ارەی��ەك‬ ‫لە ئەفسەرانی سوپا لە كەمینێكی‬ ‫بۆمبی چێنراودا‪ ،‬كۆتاییان پێهات‪،‬‬ ‫بەوەیش زیانێكی كوشندە درا لە‬ ‫سیستمی بەرگری ناوچەكەو عێراق‪.‬‬

‫”چەندین ناوچەی‬ ‫سنووری كەركوك‬ ‫كە نزیك چیاكانی‬ ‫حەمرینە‪ ،‬دەكەوێتە‬ ‫ژێر دەسەاڵتی‬ ‫چەكدارەكانی‬ ‫دەوڵەتی ئیسالمی‬ ‫عێراق و شامەوە”‬

‫قاعیدە كار بەو پەیڕەوە ناكات كە‬ ‫بەشێوەیەكی كۆتایی دەستبگرێت‬ ‫بەسەر ناوچەیەكدا‪ ،‬بەڵكو ئەوان‬ ‫ش��ێ��وازی هێرش و كشانەوەیە‪،‬‬ ‫بۆیە ئێمەیش ئامادەكاری دەكەین‬ ‫و چاودەخشێنینەوە ب��ە دەزگ��ا‬ ‫ئەمنییەكاندا تا چ��ارەس��ەری ئەو‬ ‫رووداوە ئەمنیانە بكەین‪.‬‬ ‫حەمرین دەبێتە قەندەهاری‬ ‫عێراق‬ ‫بەپێی ئەو زانیاریانەی دەستی‬ ‫وااڵپرێس كەوتووە‪ ،‬مەترسییەكانی‬ ‫داع��ش بۆ سەر شارەكانی دیالەو‬ ‫كەركوك لە مەترسییەكانی ئەنبار‬ ‫كەمتر نییە‪ .‬سەمیر عەواد راوێژكاری‬ ‫دەزگای نەهێشتنی تیرۆر‪ ،‬ئەوەی‬ ‫راگەیاند كە بەپێی راپۆرتە ئەمنییەكان‬ ‫زیاتر لە (‪ )10‬ه��ەزار تیرۆریست‬ ‫لەڕێگای بیابانەكانی خۆرئاوا (سنوری‬ ‫ئەنبار‪ -‬سوریا) هاتوونەتە عێراقەوە‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد كە لەڕێگای‬ ‫چەند دەستێكی نهێنی و ئەجندەی‬ ‫سیاسی دەرەكییەوە تواندراوە رێگای‬ ‫هاتنە ژوورەوەی��ان بۆ خۆشبكرێت‬ ‫و بە درێ��ژای��ی زنجیرە چیاكانی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫سلێمانی سێیەم شاری گەورە‬ ‫بە پێی پێشبینی وەزارەتی پالندانای عێراق لەبارەی ژمارەی دانیشتوانی پارێزگاكانی عێراقەوە‪ ،‬لە دوای بەغدای پایتەخت‬ ‫سلێمانی سێیەمین پارێزگای پڕ حەشیمەتی عێراقە بە ‪ 2.390.767‬كەس‪ ،‬پارێزگاكانی موسڵ و بەسرا بەدوای یەك لە‬ ‫پێش سلێمانییەوەن‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدا دایە كە پارێزگای ئەنبار كەم حەشیمەت ترین پارێزگای عێراقە بە ‪ 770.476‬كەس‪.‬‬

‫‪40‬‬ ‫بووەتە شوێنی حەوانەی سەرجەم‬ ‫گروپە چەكدارەكان و بەسەرچاوەی‬ ‫داڕشتنەوەی پالن و تەقینەوەكان‬ ‫دادەنرێت‪.‬‬ ‫بە نیازن پەالمار بدەن‬ ‫پارێزگاری ئەنبار‪:‬‬ ‫ع��ەم��ی��د س����ەرح����ەد ق���ادر‬ ‫ئامادەكاری‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری پ��ۆل��ی��س��ی ق���ەزاو‬ ‫ناحیەكانی كەركوك‪ ،‬بە واڵپرێس‪-‬ی‬ ‫دەكەین و‬ ‫وت‪ :‬ئێستا لە زنجیرە چیای حەمرین‬ ‫چاودەخشێنینەوە بە‬ ‫و وادی زەرگە لە ناوچەی داقوق‪،‬‬ ‫دەزگا ئەمنییەكاندا‬ ‫لەوادی زغێتون و خەناجر‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئ��اوی دیجلە ب��ەدی��وی حەویجەو‬ ‫تا چارەسەری ئەو‬ ‫عەباسی‪ ،‬چەكدارەكان بەهێزێكی‬ ‫رووداوە ئەمنییانە‬ ‫زۆرەوە دەبینرێن و بە ئۆتۆمبێل‬ ‫و چەكی قورسەوە دەسوڕێنەوە‪،‬‬ ‫بكەین‬ ‫هێرش دەكەنە سەر ماڵەكان و پاش‬ ‫كوشتنیان ماڵەكانشیان دەتەقێننەوە‪،‬‬ ‫سەرگەرمی ئەوەن و پالنیان هەیە‬ ‫حەمرین ت��ا بیابانەكانی ئەنبار پەالماری شوێنی تر بدەن و خەڵكی‬ ‫جێگیربن و بەدەیان سەربازگەشیان خۆكوژیان لە گەڵدایە دەیانەوێت‬ ‫شوێنێك بۆ خۆیان ئازاد بكەن و لەو‬ ‫كردووەتەوە‪.‬‬ ‫لەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬موسەنا عەلی سنوورەدا بە ئازادی بسوڕێنەوە‪.‬‬ ‫تەمیمی سەرۆكی لیژنەی ئەمنی‬ ‫قاعیدەو ستراتیژی نوێ‬ ‫لە ئەنجومەنی پارێزگای دیالە‪ ،‬بە‬ ‫ت��ەق��ان��دن��ەوەی ئۆتۆمبێلی‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬بارودۆخی ئەمنی‬ ‫لە زنجیرە چیاكانی حەمرین (‪ )50‬ب��ۆم��ب��ڕێ��ژك��راو ل��ەب��ەردەم دەزگ��ا‬ ‫كیلۆ مەتر لەڕۆژهەاڵتی بەعقوبە‪ ،‬هەستیارەكاندا‪ ،‬هەڵكوتانە سەر‬ ‫ل��ەوپ��ەڕی مەترسیدایە بەهۆی بینا هەستیارەكان لەالیەن كەسانی‬ ‫جێگیربوونی گروپە چەكدارەكانی خۆكوژەوەو رووبەڕوبوونەوە لەگەڵ‬ ‫قاعیدە‪ .‬هۆشداریشیدا حەمرین دەزگا ئەمنییەكان و دەستگیركردنی‬ ‫خەڵك وەك بارمتە‪ ،‬ئەمانە دوایین‬ ‫دەبێتە قەندەهاری عێراق‪.‬‬ ‫تەمیمی ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��دا ئ��ەو ك��ردەوان��ەی��ە ك��ە قاعیدەو‬ ‫كە ناوچەكە بووەتە حەشارگەی داع��ش ل��ە س��ەران��س��ەری عێراقدا‬ ‫ت���ی���رۆرو م�����ەرگ ه���ەن���اردەی دەستیانپێكردووە‪ ،‬بەوەیش هێرش و‬ ‫ن��اوچ��ەك��ان��ی دەوروپ��ش��ت��ی خۆی كردەوەكانیان گۆڕیوە بۆ شێوازێكی‬ ‫دەك��ات و پشتگوێخستنی لەالیەن نوێ‪ .‬لەشاری كەركوك‪ ،‬لەماوەی‬ ‫حكومەتەوە ك��اردان��ەوەی خراپی (‪ )2‬مانگی راب����ردوودا‪ ،‬هێرشی‬ ‫لێدەكەوێتەوە‪ .‬زنجیرە چیاكانی ل��ەو شێوەیەیان ئەنجامداوە لە‬ ‫حەمرین گرنگییەكی ستراتیژی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی شارۆچكەی‬ ‫گەورەی هەیە بەهۆی هەڵكەوتەی حەویجەو ریازو دەزگای هەواڵگری‬ ‫جوگرافییەوە كە چەندین رێگای لە ناوەندی شاری كەركوك‪.‬‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫س��ەرەك��ی نێوان ب��اش��ورو باكوری‬ ‫واڵت دەبەستێت بەیەكەوە‪ .‬بەهۆی پۆلیسی قەزاو ناحیەكان‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫سەختی و بەرفراوانی ناوچەكەوە ئەمە شەڕە‪ ،‬لە شەڕیشدا هەردووال‬ ‫ن��ەت��وان��دراوە كۆنترۆڵ بكرێت و بەرنامەیان هەیە كە یەكتر بكوژن‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫و شوێنی یەكتر داگیربكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەموو شێوە تاكتیكێك بەكاردەهێنن‬ ‫بۆ ئەوەی سەركەوتن بەدەستبهێنن‪،‬‬ ‫ئەوان خەڵكی پسپۆڕیان لەگەڵدایە‬ ‫ل���ەو ب������وارەدا ك��ە زان���ی���اری و‬ ‫شارەزاییەكی باشیان هەیە‪ ،‬ئەوان‬ ‫دەگەڕێن بۆ خاڵە الوازەكان بەهەر‬ ‫شێوەیەك گەورەترین تەقینەوەو‬ ‫زۆرترین خەڵك بكوژن‪.‬‬ ‫ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا ئ����ەوان پالنی‬ ‫هێرشكردنە س��ەر تەندروستی و‬ ‫دادگ���او رەگ��ەزن��ام��ەی كەركوكیان‬ ‫داڕشتووەو لە نوسراوێكی هەڕەشە‬ ‫ئامێزدا ئاراستەی پۆلیسی كەركوكیان‬ ‫كردووە‪ .‬ئەو سەرچاوە هەواڵگرییەی‬ ‫زان��ی��اری ب��ە وااڵپ���رێ���س‪-‬دا‪ ،‬لەو‬ ‫ب��ارەی��ەوە وت��ی‪ :‬بەو هێرشانەیش‬ ‫دەردەكەوێت كە قاعیدە ستراتیژێكی‬ ‫ن��وێ پ��ەی��ڕەو دەك��ات كە ئەویش‬ ‫داگیركردنی زەوی و هەوڵدانە بۆ‬ ‫هەنگاوی تر‪.‬‬

‫ناتوانن تیرۆر لەناوبەرن‬ ‫مۆفەق روبەیعی راوێ��ژك��اری‬ ‫پ��ێ��ش��ووی ئ��اس��ای��ش��ی ن��ەت��ەوەی‬ ‫عێراق‪ ،‬لەلێدوانێكی رۆژنامەوانیدا‬ ‫رای���دەگ���ەی���ەن���ێ���ت ك����ە‪ :‬هیچ‬ ‫سەقامگیرییەك ل��ە ناوچەكانی‬ ‫ه��ەن��اوی قاعیدەو داع��ش��دا نییە‪،‬‬ ‫سەركەوتنیش لەو بیابانانە نابێت‬ ‫ت��ا ه��ەم��اه��ەن��گ��ی هەرێمایەتی‬ ‫نەبێت لە دژی تیرۆر‪ .‬ئەوەشی‬ ‫وت‪ :‬ئ��ەوان سەركەوتووبوون لە‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی ئەو ناوچانەی‬ ‫حكومەت تێیدا الوازە‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەی��ش ب�����ەوەدەدات كە‬ ‫ن��ات��وان��ی��ن ت��ی��رۆر ل��ەس��ەر ئاستی‬ ‫نیشتمانی ل��ەن��اوب��ەری��ن‪ ،‬چونكە‬ ‫دەرگاكانمان لەگەڵ هەرێمەكانی تردا‬ ‫بووەتەیەك‪ ،‬دەبێت هەماهەنگ بین‬ ‫و شەڕیان لەدژ رابگەیەنین‪.‬‬

‫پێشمەرگە یان موجاهید‬ ‫لە سەروبەندی نووسینەوەی پرۆژە یاسای خانەنشینی یەكگرتووی عێراق‪ ،‬مشتومڕێكی زۆر لەسەر ناونانی ئەو كەسانە‬ ‫دەكرێت كە پێشتر خزمەتیان هەبوە‪ ،‬بەشێكیان داوایان كردوە ناویان بنێن جیهادی‪ ،‬یان موجاهید‪ ،‬كوردیش بەو ناوەی‬ ‫رازی نییە و داوا دەكات ناویان بنرێ پێشمەرگە‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫سۆران سێوكانی‪،‬‬

‫شارەزا لە كاروباری ئیسالمی‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫لە سرودی ئەی‬ ‫رەقیبدا ماسكی‬ ‫یەكگرتوو و‬ ‫كۆمەڵ كەوت‬ ‫لە دیدارێكدا كە ”وااڵپرێس” لەگەڵیدا سازیكردووە‪،‬‬ ‫نووسەرو شارەزای بواری كاری ئیسالمی‪ ،‬سۆران‬ ‫سێوكانی‪ ،‬دەربارە رۆڵ و گەشەكردن و كاریگەری‬ ‫بەهاری عەرەبی لەسەر حزبە ئیسالمییەكانی‬ ‫كوردستان لەكایەی سیاسی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەدوێ��ت‪ ،‬لە دیدارەكەدا ئاماژە بەوەدەكات كە‬ ‫چ��اوەڕوان ناكرێت لە ئایندەی نزیكدا گۆڕانكاری‬ ‫دراماتیكی بەسەر نەخشەی سیاسی كوردستاندا بێت‪،‬‬ ‫ئیسالمییەكانیش لەو رێژەیەی هەیانە زۆر زیاد‬ ‫ناكەن‪ ،‬هاوكات هەموو الیەنە الوازەكانی هەردوو‬ ‫هێزە ئیسالمییە سەرەكییەكەی هەرێمی كوردستان‬ ‫یەكگرتوو و كۆمەڵ‪ ،‬باس دەك��ات و رەخنەیان‬ ‫لێدەگرێت و سروشتی كاركردنیان دەستنیشان دەكات‪.‬‬ ‫ئەمەو چەندین پرسی تری گرنگ دەوروژێنێت‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬محەمەد مامە‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪42‬‬

‫”نوێژەكـــانی سەرای ئـازادی و خوتبەی مەالكان‬ ‫كـۆپی پەیستێكی بێتامی ئەوانیتر بوون”‬

‫* پێناسەتان چییە بۆ حزبە‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستان؟‬ ‫ ح��زب��ە ئیسالمییەكانی‬‫كوردستان خەڵكانێكی دیندارن‪،‬‬ ‫لە س��ەرەت��ادا بەناوی دی��ن��داری و‬ ‫بانگەوازو چاككردنی كۆمەڵگەوە‬ ‫ل��ەڕووی دینییەوە كۆبوونەتەوە‪،‬‬ ‫پاشان بەهۆی زروفی سیاسی هەرێم‬ ‫روویانكردۆتە سیاسەت‪ ،‬لەسەر ئەو‬ ‫مەبنایەی كە سیاسەتیش یەكێكە لەو‬ ‫كایانەی كە دەبێت چاكسازی تێدا‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەاڵم نازانین ئایا ئەوان‬ ‫سیاسەتیان چاككرد یا سیاسەت‬ ‫ئەوانی گەندەڵكردووە‪ ،‬ئەوە دەبێت‬ ‫مێژوو حوكم ب��دات بەسەریاندا!‬ ‫هەموو ئەوانەش بەتایبەتی نەوەی‬ ‫پێش راپ��ەری��ن ب����ەدەوری ك��اری‬ ‫ئیسالمیدا ب��وون كەسانی س��ادەو‬ ‫دیندار بوون یاخود زان��ای ئاینیی‬ ‫بوون‪ ،‬لەبەرئەوە دەبینین زۆربەیان‬ ‫ل��ەب��واری سیاسەتدا تاكو ئێستاش‬ ‫سادەن و نازانن سیاسەت بكەن‪.‬‬ ‫* پێتوایە حزبە ئیسالمییەكان لە‬ ‫گەشەكردندان لە كوردستاندا؟‬ ‫ گەشەكردنی حزبی ئیسالمی‬‫وابەستەیە ب��ەزروف��ی سیاسی و‬ ‫ئ��اب��ووری و جڤاتیی كۆمەڵگەوە‪،‬‬ ‫ه������ەروەك چ����ۆن واب��ەس��ت��ەی��ە‬ ‫بەتوانای خۆیان لە خۆگونجاندن‬

‫لەگەڵ كۆمەڵگەو گوزارشتكردن‬ ‫لە پێداویستی و خەونەكانیان‪،‬‬ ‫بەگشتی ئەگەر ئەوان لەسەر ئەم‬ ‫ریتمەی ئێستا ب��ڕۆن ل��ەوە زیاتر‬ ‫سەرناكەون مەگەر لە دووحاڵەتدا‬ ‫نەبێت‪ ،‬یەكەمیان زیاتر بەدینیكردنی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ە ب����ەو ئ��اراس��ت��ەی��ەی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی س��ی��اس��ی دەی���ەوێ���ت‪،‬‬ ‫دووەم���ی���ان شكستی دەس��ەاڵت��ی‬ ‫ئێستا لە چاكسازی و پەرەپێدانی‬ ‫خزمەتگوزاری و بەمەدەنیكردنی‬ ‫كۆمەڵگەو بەرقەراركردنی عەدالەتی‬ ‫كۆمەڵگەیی و ئازادیی تاك‪.‬‬ ‫* پێتانوایە حزبە ئیسالمییەكان‬ ‫جێگەی متمانەی هاوواڵتیانی‬ ‫كوردستانن بەتایبەتی موسڵمانان؟‬ ‫ خەڵكی كوردستان هەمووی‬‫موسوڵمانە‪ ،‬مەبەستتان لە موسوڵمان‬ ‫كێیە؟ گەر مەبەست ه��ەواداران��ی‬ ‫ئیسالمییە‪ ،‬ئ��ەوە بێگومان ئەوان‬ ‫جێگەی متمانەی هەوادارەكانیانن‪،‬‬ ‫وەك دینداری نەك وەك سیاسەت‬ ‫و ستراتیژ‪ ،‬چونكە ه��ەواداران��ی‬ ‫ئیسالمییەكان كەسانی دی��ن��دارو‬ ‫مولتەزیمن و هەر لەترسی خواو‬ ‫تەماعی بەهەشت‪ ،‬هەروەها بەهۆی‬ ‫بەها ئەخالقییەكانی ئیسالمییەكانەوە‬ ‫دەنگیان دەدەنێ‪ ،‬ئەمەش ئاشكرایە‪،‬‬ ‫ئ��ەوان دەن��گ دەدەن بەقیامەتی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫خۆیان نەك بەدنیای ئاوەدانی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئایا جێی متمانەی هەموو خەڵكن؟‬ ‫بێگومان نەخێر‪ ،‬چونكە گەر وابوایە‬ ‫دەبوایە رێژەیەكی دەنگی زۆرتریان‬ ‫بهێنایە‪.‬‬ ‫* ئ��ای��ا پ��ێ��ت��وای��ە ب��ەه��اری‬ ‫عەرەبی كاریگەری هەبووە لەسەر‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستان؟ ئایا‬ ‫بۆچوونیان بۆسەر حوكم بارودۆخی‬ ‫كوردستان بۆ ئیسالمییەكان گونجاوە؟‬ ‫ بەهاری عەرەبی لەڕاستیدا‬‫هیچ ئاكامێكی نەبوو نە بۆعەرەب‬ ‫و ن��ە ب��ۆ ئیسالمییەكان‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫ئەنجامەكەیەتی كە دەیبینی لە میسرو‬ ‫لیبیاو سوریاو تونس‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫بەنیسبەت ئێرەوە ئەوە هیچ‪ ،‬راستە‬ ‫لە س��ەرەت��ادا ب��ەه��ەوای ئ��ەوان و‬ ‫وەك الساییكردنەوە لەسلێمانی (‪)17‬‬ ‫ی شوبات روویدا‪ ،‬هەرچەند ئەوە‬ ‫ئیسالمییەكان نەبوون كردیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پاشان خۆیان تێخست و هەرچەند‬ ‫ئەنجامێكی پ��ۆزەت��ی��ڤ��ی ن��ەب��وو‪،‬‬ ‫بەاڵم نوێژەكانی سەرای ئازادی و‬ ‫خوتبەی مەالكان كۆپی پەیستێكی‬ ‫بێتامی ئەوانیتر بوون‪ ،‬راستە گەر‬ ‫بەهاری عەرەبی سەركەوتوو بوایە‬ ‫ئیسالمییەكان نموونەی جوانیان‬ ‫پێشكەش بكردایە ئێستا شتێكیتر‬ ‫دەبوو‪ ،‬بەاڵم دەبینین سوریاو لیبیا‬ ‫بۆتە قەسابخانەی م��رۆڤ‪ ،‬میسر‬ ‫شكستێكی گەورەبوو بۆیان‪.‬‬ ‫* ئیسالمییەكان توانیویانە‬ ‫ل�����ەڕووی م��ی��دی��اوە ك���ار بۆ‬ ‫هۆشیاركردنەوەی هاوواڵتیان بكەن‬ ‫بە شێوازێكی مۆدێرن‪ ،‬یان لەسەر‬ ‫هەمان كاری تەقلیدی پێشوون‪ ،‬تا‬ ‫چەند توانیویانە سوود لەو كەرەستە‬

‫میدیاییانە وەربگرن؟‬ ‫ ئیسالمییەكان تا ئێستا لەو‬‫گ��وت��ارە تەقلیدییە وەع��ز ئاسایە‬ ‫دەرن���ەچ���وون ك��ە ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ب��ەڕت��وش��ێ��ك��ی ن��وێ��وە‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫مەالیەكی مێزەربەسەر ئەفەندییەكی‬ ‫گەنجە كە مێشكی بەستوویەتی و‬ ‫تەنیا ئ��ەوان��ە دووب���ارە دەك��ات��ەوە‬ ‫كە وت���راوە‪ ،‬ب��ەاڵم بەشێوەیەكی‬ ‫تەمسیلیانەو كاریگەرترو بەوشەی‬ ‫ناسكتر‪ ،‬دەنا قسەیەكی ت��ازەم بۆ‬ ‫بێنە لەو قسانە‪ ،‬بۆ نموونە ئەویش‬ ‫پێماندەڵێت كە فرە ژنی كارێكی‬ ‫باشە‪ ،‬بەاڵم هونەرمەندانەو بەنەرم‬ ‫و نیانتر ك��ە م��ەال تەقلیدییەكە‬ ‫دەیڵێت‪ ،‬چونكە م��ەالی تەقلیدی‬ ‫درۆو رتووشكردن نازانێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەڵێت كە هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم ئوستادی‬ ‫رتووشكردنە‪.‬‬ ‫* ئیسالمییەكانی كوردستان‬ ‫توانیویانە ل���ەڕووی فكرو دین‬ ‫و بابەتە كۆمەاڵیەتییەكانەوە‬ ‫گۆڕانكاری بەسەر خۆیاندا بێنن؟‬ ‫ ئ��ی��س�لام��ی��ی��ەك��ان ه��ەر‬‫گۆڕانكارییەك بەسەرخۆیاندا بێنن‬ ‫تەنیا رووكەشە لەبەر بەڕێكردنی‬ ‫كات و خۆ جوانكردن لە بەردەم‬ ‫ئاوێنەی كۆمەڵگەدا‪ ،‬چونكە گۆڕان‬ ‫لەسەرخانی مرۆڤدا كە بریتییە لە‬ ‫سلوكی رۆژانە‪ ،‬گەر گۆڕانكارییەكی‬ ‫فكری و فەلسەفی واتە ژێرخانی‬ ‫مرۆڤی لەگەڵ نەبێت هیچ نییە جگە‬ ‫لە نیفاقی كۆمەاڵیەتی‪ .‬سەدام خۆی‬ ‫بەگەورەترین مرۆڤدۆست لە قەڵەم‬ ‫دەدا‪ ،‬پاش مردنیشی هەوادارەكانی‬ ‫لەمانگدا رووی پ��ی��رۆزی ئەویان‬ ‫دیبوو!‬

‫‪43‬‬

‫راس��ت��ە ی��ەك��گ��رت��وو ب���ەدوای‬ ‫ئەویشدا ك��ۆم��ەڵ‪ ،‬ه��ەوڵ��دەدەن‬ ‫رووی م���ەدەن���ی���ان���ەی خ��ۆی��ان‬ ‫دەرب��خ��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ە سادەترین‬ ‫هەڵوێستدا وەك سرودەكەی ئەی‬ ‫رەقیب ئ��ەو ماسكە دەك��ەوێ��ت‪،‬‬ ‫دەبێ ئەوەشمان لەبیرنەچێت كە‬ ‫یەكگرتوو لەڕووی سلوكی رۆژانەوە‬ ‫ن��ەرم و نیانترن‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ەڕووی‬ ‫ئایدیۆلۆژییەوە قاعیدەی یەكگرتوو‬ ‫هەر هەمان عەقڵییەتی سەلەفی‬ ‫مەشرەب و تەقلیدییە‪ ،‬ئەمە مەگەر‬ ‫لە شاری سلێمانیدا وانەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە گەرمیان و هەولێرو بادینان ئەم‬ ‫قسەیە راستە‪.‬‬ ‫* چی بكەن بۆ ئەوەی بتوانن‬ ‫وەك حزبەكانی پ��ارت��ی دادو‬ ‫گەشەپێدانی توركیاو نەهزەی‬ ‫تونسی بەهێز ببن و دەس��ەاڵت‬ ‫بگرنەدەست؟‬ ‫ پێموانییە لە ئایندەی نزیكدا‬‫گ��ۆڕان��ك��اری درام��ات��ی��ك��ی بەسەر‬ ‫ن��ەخ��ش��ەی سیاسی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫بێت‪ ،‬لەڕووی ئیسالمییەوە! واتە‬ ‫ئیسالمییەكان لەو رێژەیەی هەیانە‬ ‫زۆر زیاد بكەن‪ ،‬لەسەرێكیترەوە‬ ‫دەبێ ئەوەش بزانین كە بوونیادی‬ ‫یەكگرتوو ی��ان كۆمەڵ ئەوەنییە‬ ‫كە بتوانێت ئەزموونی ئەردۆگان‬ ‫دووب����ارە ب��ك��ات��ەوە‪ ،‬ح��ەزدەك��ەم‬ ‫ئ��ەوەش بڵێم كە ئەردۆگان زیاتر‬ ‫كارێزمایە نەك مەنهەج‪ ،‬واتە ئەوە‬ ‫كەسێتی ئەردۆگان خۆیەتی كە ئەو‬ ‫دیاردەیەی دروستكردووە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫كوردستان نە كارێزمایەكی وامان‬ ‫هەیە نە شەقامی كوردستانیش ئەو‬ ‫هەلە دەڕەخسێنێت‪ ،‬من دەترسم‬ ‫ئەردۆگانیش بڵقیك بێت و بەنەمانی‬ ‫خۆی دیاردەكەش دیار نەمێنێت!‬ ‫* ئ��ەگ��ەر رۆژێ����ك ه��ات��وو‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی��ەك��ان دەس��ەاڵت��ی��ان‬ ‫گ��رت��ەدەس��ت ب��ە ش��ێ��وەی��ەك��ی‬ ‫دیموكراسی و هەڵبژاردن‪ ،‬ئایا‬ ‫دەتوانن حكومەتێكی سەركەوتو‬ ‫بەڕێوەببەن وەك ئەوەی لە توركیاو‬

‫ئەردۆگان‬ ‫سەرۆكێكی دیندارە‪،‬‬ ‫بەها ئاینییەكانی‬ ‫لەخودی خۆیدا‬ ‫هەڵگرتووە نەك‬ ‫بەسەر كۆمەڵگادا‬ ‫بيسەپێنێت‬

‫لەڕووی‬ ‫ئایدیۆلۆژییەوە‪،‬‬ ‫قاعیدەی یەكگرتوو‬ ‫هەر هەمان‬ ‫عەقڵییەتی سەلەفی‬ ‫تەقلیدییە‬

‫تونس هەیە؟‬ ‫ ئ������ەوی������ان زەم������ەن‬‫دەیسەلمێنێت دەب��ێ چ��اوەڕێ‬ ‫بكەین بزانین ئەزموونی كورد‬ ‫خۆی دەگاتە كوێ‪ ،‬وەك تێبینی‪،‬‬ ‫ئەردۆگان بەناوی ئیسالمییەوە كار‬ ‫ناكات و نەیكردووە بەڵكو بەناوی‬ ‫موحافیزەكارەوە‬ ‫دیموكراتێكی‬ ‫كار دەكات‪ ،‬ئەگینا ئیسالمیبوونی‬ ‫ئەردۆگان چییە‪ ،‬نە پیادەكردنی‬ ‫شەریعەت دەبینین نە گۆڕانكاری‬ ‫لە كۆمەڵگەو سیاسەتدا دەبینین‪،‬‬ ‫ئەردۆگان سەرۆكێكی دیندارە واتە‬ ‫بەها ئاینییەكانی لە خودی خۆیدا‬ ‫هەڵگرتووە ن��ەك ف��ەرزی بكات‬ ‫بەسەر كۆمەڵگەدا كە ئەمەش‬ ‫لوتكەی جوانییە‪.‬‬ ‫* لە ئێستاداو لە كوردستاندا‬ ‫رەوتێكی سەلەفی دروستبووە‬ ‫بەناوی سەلەفی كە الیەنگرانی‬ ‫زانایانی سعودین و دژی حزبی‬ ‫ئیسالمین و ب��ە گشتی دژی‬ ‫حزبایەتین‪ ،‬رۆژ ب��ەڕۆژی��ش‬ ‫رێ��ژەی��ان ل��ە زی��اد ب��وون��دای��ە‪،‬‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی ئێوە چییە بۆ‬ ‫ئەو جۆرە سەلەفییەتە‪ ،‬ئایا بە‬ ‫الیەنگری دەسەاڵتیان دەزانی یان‬

‫رەخنەگری جددین لەو هەاڵنەی تا‬ ‫ئێستا ئیسالمییەكان كردوویانە یان‬ ‫بۆ هەستانەوەی ئیسالمییەكانە‪،‬‬ ‫ئەوەشمان لەبیرنەچێت ئەوانە‬ ‫هەمان ب��ی��روڕای حزبی نوری‬ ‫سەلەفیان هەیە لە میسر؟‬ ‫ سەلەفییەت بەگشتی‪ ،‬بەڕای‬‫بەندە پەتایەكە روویكردۆتە دنیای‬ ‫ئیسالم‪ ،‬هەموو ئەو تیرۆرو كوشتن‬ ‫و بڕینەی دەیبینین و دەیبیستین‬ ‫ه��ەر لەبن الدن‪-‬ەوە تائێستاو‬ ‫داهاتووش‪ ،‬خوێندنەوەی سەقەتی‬ ‫سەلەفیگەرایە بۆ دین‪ ،‬ئەوەش كە‬ ‫ئەمڕۆ پێیدەوترێت سەلەفییەتی‬ ‫م��ەدخ��ەل��ی و واه��ەس��ت��دك��رێ��ت‬ ‫تەنانەت حكومەتی هەرێمیش‬ ‫دەرگ��ای بۆ كردبێتنەوە‪ ،‬بەڕای‬ ‫م��ن ه��ی��چ ج��ی��اوازی��ی��ەك��ی نییە‬ ‫لەگەڵ ئەو سەلەفییەتەی بن الدن‬ ‫دەی��ك��ات لەیەك شتدا نەبێت‪،‬‬ ‫ئەویش ئەوەیە كە مەدخەلییەكان‬ ‫حاكم بەكافر نازانن‪ ،‬هەركاتێك‬ ‫بەكافریان زان��ی ئیدی هەمان‬ ‫رەوت���ی ب��ن الدن دەگ��رن��ەب��ەر‪،‬‬ ‫بێجگە لەوە هەر سەلەفییەت خۆی‬ ‫پڕۆسەیەكە بۆ گێالندنی خەڵك كە‬ ‫پێدەچێت دەسەاڵتی هەرێم لێرەوە‬

‫گرنگی پێبدات‪ ،‬بەاڵم نازانێت ئەوە‬ ‫بۆمبێكی تەوقیتكراوەو رۆژێك‬ ‫ل��ەڕۆژان بەخۆیاندا دەتەقێتەوە‪،‬‬ ‫مەرج نییە مەنهەجی مەدخەلی‬ ‫وای لێبێت‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی لەوێ‬ ‫دەردەچن پاشان خۆیان فەتوایەكیتر‬ ‫بۆ خۆیان دەدەن كە ئەم حكومەتە‬ ‫تەكفیر بكەن‪ ،‬ئەمان گەرای خۆیان‬ ‫لەناو خەڵكدا دادەنێن و بەهێواشی‬ ‫گەراكان گەورە دەبن! بەپێچەوانەی‬ ‫رەوت���ی جیهادی ك��ە ل���ەدەوری‬ ‫كۆمەڵگە دەپشكوێن و دی��ارن‪.‬‬ ‫حزبی نوری سەلەفی ئاشكرایە كە‬ ‫لەسەردەمی موبارەكدا چی بوون‪،‬‬ ‫بەاڵم پاشان دەبن بە حزب و ئەو‬ ‫دەورە دەبینن كە ئێستا دەیبینین‪،‬‬ ‫زۆرب��ەی موجاهیدەكانی ئێستاش‬ ‫هەر دەرچووی ئەو مەدرەسەیەن‬ ‫و پاشان بوونەتە تیرۆریست‪.‬‬ ‫* ب����ەڕێ����زت پ��ێ��ت��وای��ە‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستان بتوانن‬ ‫یەك بگرن و حزبێكی ئیسالمی‬ ‫نوێ پێكبهێنن یان بتوانن بە لیستی‬ ‫ئیسالمی بەشداری هەڵبژاردنەكان‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەگەر نەكرا چی بكرێت‬ ‫باشە؟‬ ‫ یەكگرتن ب��ەچ مانایەك؟‬‫ئەگەر بەمانای هاوپەیمانییەك‬ ‫بێت بۆ هەڵبژاردنێك ئەوە دەشێ‬ ‫شتێكی وا روب��دات ب��ەاڵم وەك‬ ‫یەكگرتن و تەماهیبوون لەنێویەكدا‬ ‫ئەوە ئەستەمە‪ ،‬بەڵكو من پێشبینی‬ ‫دەكەم كە لەتبوونی تر بەتایبەت‬ ‫لەناو كۆمەڵدا رووب��دات‪ ،‬لیستی‬ ‫ه��اوب��ەش ت��ەوازون��ی سیاسی و‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی رۆژ دیاریدەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم بەگشتی یەكگرتوو ئیمانی‬ ‫بەلیستی ئیسالمی نییە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بەشێكە لە حیكمەتی سیاسی كە‬ ‫من پێمباشە‪ ،‬چونكە جیاكردنەوەی‬ ‫عەلمانی و ئیسالمی پێش هەموو‬ ‫كەس زیان بە ئیسالمییەكان خۆیان‬ ‫دەگەیەنێت‪ ،‬پاشانیش بە ئەزموونی‬ ‫سیاسی كوردستان‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪44‬‬

‫سێ ساڵ لەتوندوتیژی و خوێـــ‬

‫بەهاری عەرەبی‪ ،‬دیموكراسیی نــ‬ ‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪45‬‬

‫ـــن و ناسەقامگیریی سیاسی‪..‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هێمن خۆشناو‬

‫ـــەهێنا!‬

‫بوعەزیزی وەك سیمبول‬ ‫چوار ساڵ بەر لە ئەمڕۆ‪ ،‬بەهاری‬ ‫عەرەبی‪ ،‬لەسەر هێڵی پانی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‪ -‬ئەفریقیا‪ ،‬خەریكە وزەی‬ ‫خ��ۆی دەدۆڕێ��ن��ێ‪ .‬ل���ەدوای میسر‪،‬‬ ‫خەریكە لە تونس و یەمەن سیستم‬ ‫خۆی دەسەپێنێتەوە‪ .‬لە سوریاش هێشتا‬ ‫پەیكەرەكەی ئەسەد لەسەرپێی خۆی‬ ‫وەستاوە‪.‬‬ ‫ت���اری���ق ئ��ەل��ت��ەی��ب م��ح��ەم��ەد‬ ‫بوعەزیزی‪ ،‬تەمەنی (‪ )26‬ساڵ بوو‪،‬‬ ‫وەكو دەیان هەزار گەنجی تری تونس‬ ‫بێكاربوو‪ .‬بۆ ئەوەی خۆی لەسەرپێ‬ ‫بگرێت‪ ،‬لە كوچەو كۆاڵنەكان سەوزە‬ ‫ف��رۆش��ی دەك����رد‪ .‬ك��ات��ێ��ك پۆلیس‬ ‫دەستیبەسەر گالیسكەكەیدا گرت‪ ،‬یاخی‬ ‫بوو‪ ،‬گڕی لە جەستەی خۆی بەردا!‬ ‫بوعەزیزی بە خۆسووتاندنی لە (‪)17‬ی‬ ‫كانوونی یەكەمی ساڵی (‪ )2011‬ئاگری‬ ‫یاخیبوونی سەرەتا لە تونس‪ ،‬پاشانیش‬ ‫لەهەموو ناوچەكە كردەوە‪.‬‬ ‫ئاگری (یاخیبوون) یەكە بەیەكەی‬ ‫دیكتاتۆری دەی��ان ساڵەی لە تونس‪،‬‬ ‫میسرو یەمەن رووخاند‪ ،‬لە مۆریتانیا‬ ‫بگرە تا عومان‪ ،‬سعودیەو سوریاو‬ ‫بەگشتی (‪ )17‬واڵت��ی گ��رت��ەوە‪ .‬بە‬ ‫ملیۆنان كەس بۆ ئ��ازادی‪ ،‬دەرفەتی‬ ‫كار رژانە سەر شەقامەكان‪ .‬هەندێكیان‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی واڵتەكانیان گۆڕی‪،‬‬ ‫حكومەتیان ن��اچ��ار ك��رد چاكسازی‬ ‫ئەنجام ب��دات‪ .‬لە هەندێك واڵتیش‬ ‫داواكارییەكان لەڕێگای خۆپیشاندانی‬ ‫دیموكراتیانە لەڕێ دەركەوتن‪ ،‬بووە‬ ‫شەڕی حكومەت و گەل‪ .‬خوێن رژا‪،‬‬ ‫شەقامی عەرەبی بووە جێگای ئاوازی‬ ‫جیاواز‪ .‬ژیری كۆنترۆڵی لەدەستدا‪ .‬بە‬ ‫جارێك (سندوقی خراپەكاری) كرایەوە‪،‬‬ ‫زۆر زەحمەتیشە ئ��ەو سندوقە بە‬ ‫ئاسانی دابخرێتەوە! هەندێكیان ناوی‬

‫بەهاری عەرەبیان لێنا‪ ،‬هەندێكی تریش‬ ‫بە یاخیبوونی عەرەبی ناویان برد‪.‬‬ ‫بەاڵم هێشتا سروشتی ئەو رووداوانە‬ ‫دیارنییەو وێستگەی كۆتایشی بە‬ ‫نادیاری ماوەتەوە‪.‬‬ ‫(‪)17‬ی ئەم مانگە چوار ساڵی تەواو‬ ‫بەسەر ئەو رووداوان���ەدا تێپەڕی كە‬ ‫هێشتا زۆرشت بە نادیاری ماوەتەوە‪.‬‬ ‫لەهەر واڵتێك رەنگدانەوەی جیاوازی‬ ‫هەیە‪ ،‬رێگا بۆ دەرەنجامی جیاوازتر‬ ‫خۆش دەك��ەن‪ .‬لەوكاتەی لە ئۆردن‬ ‫و لوبنان بەدوای كردنەوەی دەرگای‬ ‫چ��اك��س��ازی دی��م��وك��رات��ی دەگ��ەڕێ��ن‪،‬‬ ‫تونس پێشەنگی بەهاری عەرەبی‬ ‫لە سوریاو لیبیا ش��ەڕی لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫زەی��ن عابدین بن عەلی‪ ،‬دوای‬ ‫لە میسریش بە هێزبوونی رژێمی ت��ێ��پ��ەڕب��وون��ی (‪ )23‬س���اڵ ب��ەس��ەر‬ ‫لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫قۆرخكردنی كورسی سەرۆكایەتی‪ ،‬بۆ‬ ‫عەرەبستانی سعودی هەاڵت‪ ،‬لە (‪)14‬‬ ‫گەیشتن بە بنبەست‬ ‫ی كانوونی دووەم��ی ساڵی (‪)2012‬‬ ‫بەهاری عەرەبی پێدەنێتە ناو پڕۆسەی گۆڕانكاری لە تونس دەستی‬ ‫چوارەمین ساڵەوە‪ ،‬لە بنبەستبووندا پێكرد‪ .‬ل��ە یەكەمین هەڵبژاردنی‬ ‫دەژی‪ ،‬ه��ەر ه��ەم��ووی��ان ب���ەدوای دیموكراتیانەدا ل��ە (‪ )23‬ئەپریلی‬ ‫خاڵێكی وەرچ��ەرخ��ان��دا دەگ��ەڕێ��ن‪ .‬هەمان ساڵ‪ ،‬پارتی ئەلنەهزە لەسەر‬ ‫هەندێكیان ئەگەرچی دیكتاتۆرەكانیان هێڵی ئایدۆلۆژی ئیخوانەكانی تونس‬ ‫رووخ��ان��د‪ ،‬ب��ەاڵم هێشتا دوورن لە سەركەوتنیان بەدەستهێنا‪ .‬ئەو پارتە‬ ‫گەیشتنە رێگای دیموكراسی‪ .‬ئەوانەی لە كۆیی (‪ )217‬كورسی پەرلەمان (‪)89‬‬ ‫تریش هێشتا ب��ەدوای ئاراستەیەكدا كورسی بەدەستهێنا كە گەیشتە (‪)%41‬‬ ‫دەگەڕێن تا لەسەری درێژە بە كاروانی ی دەنگەكان‪ ،‬بەاڵم ئەو سەركەوتنە‬ ‫واڵتانی دراوس��ێ و هاونەتەوەكانیان بەس نەبوو بۆ ئەوەی ئەو پارتە بە‬ ‫بدەن‪ .‬ئەوانەی لەیەكەم هەنگاویشدا تەنیا حكومەت دروس��ت بكات‪ ،‬لە‬ ‫دوگەمەیەكی هەڵەیان داگ��رت لەوە ئەنجامدا حكومەتی هاوپەیمانی سێ‬ ‫دڵنیان كە ناگەنە شوێنێك و جگە لە الیەنەی عەلمانی‪ -‬لیبڕال‪ -‬ئیسالمی‬ ‫چ��اوەڕوان��ی و دەرفەتێكی تر‪ ،‬هیچ ه��ات��ەك��ای��ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ل��ە ساڵیادی‬ ‫رێگایەكی تریان لەبەردەمدا نییە‪ .‬دووەمینی ئەو حكومەتە‪ ،‬قەیرانێكی‬ ‫كەواتە‪ ،‬هەرچەندە هێنانەخوارەوەی سیاسی ئەو واڵتەی تەنیەوە‪ .‬بەناچاری‬ ‫دیكتاتۆرەكانی وەكو زەین عابدین بن ل��ە ش��وب��ات��ی راب�����ردوودا ح��ەم��ادی‬ ‫عەلی‪ ،‬حوسنی موبارەك‪ ،‬موعەمەر ئەلجیبالی سەرۆك وەزیرانی تونس‪،‬‬ ‫ق��ەزاف��ی و عەلی عەبدوڵاڵ ساڵح‪ ،‬حكومەتەكەی ه��ەڵ��وەش��ان��دەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ل��ەس��ەر ع��ەرش��ی چەندین ساڵە بە دامەزراندنی حكومەتێكی تەكنۆكراتی‬ ‫دەستكەوتێكی گرنگ دەژمێردرێت‪ ،‬كاتی‪ ،‬چرای سەوزی پێكرد‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو دەستكەوتە بە تاقی تەنیا‬ ‫بۆ هێنانەئارای دیموكراسی شتێك‬ ‫نییە‪ .‬چونكە ئەوانەی لەجێی ئەوان‬ ‫هاتنە سەر دەس��ەاڵت رووی خۆیان‬ ‫نەكردە دیموكراسی‪ ،‬بە پێچەوانەوە‬ ‫جیهانبینی ئەوانەی پێش خۆیان بە‬ ‫بەرگێكی تر دووب��ارە ك��ردەوە‪ .‬هیچ‬ ‫یەكێك لەو بەهارانە نەگەیشتە بەهار!‬ ‫ئ��ەوان��ەی لەژێر ن��اوی بەهار هاتنە‬ ‫سەر دەسەاڵت‪ ،‬زیاتر توندوتیژی و نا‬ ‫سەقامگیریان لەبەهار هێنایە ئاراوە‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪46‬‬

‫هەرچەندە ئەو واڵتە لەماوەی دوو‬ ‫ساڵدا‪ ،‬هەڵبژاردنێكی دیموكراتیانەی‬ ‫ئەنجامداو پەرلەمانی دام��ەزران��د‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل��ە م��ەس��ەل��ەی دەس��ت��وورو‬ ‫ری��ف��ۆرم��ی ئ���اب���ووری دی��م��وك��رات��ی‬ ‫گۆشەگیركرا‪ .‬بێكاری تا ئەمڕۆ لە‬ ‫ئاستێكی بەرزدایە‪ .‬وەكو لیبیاو میسر‪،‬‬ ‫گروپە سەلەفییەكان بەهێزتر دەبن‬ ‫و دەخ��وازن ئامانجەكانیان لەڕێگای‬ ‫توندوتیژی بەدەستبێنن‪ .‬بەاڵم كاتێ‬ ‫تونس لەگەڵ میسر بەراورد دەكەین‬ ‫ئەوەی یەكەمینیان لە بارودۆخێكی‬ ‫باشتر دایە‪ .‬بزوتنەوەی ئەلنەهزە كە‬ ‫رەشید غەنوشی‪ ،‬سەرۆكایەتی دەكات‪،‬‬ ‫زۆر لە ئیخوانەكانی میسر میانڕەوترە‪.‬‬ ‫بارودۆخەكە بەباشتر دەخوێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەوڵدەدات دەستەگەری ئیسالمی‪-‬‬ ‫عەلمانی دروست نەبێت‪ .‬هەرچەند‬ ‫دوای شۆڕشی ئەو واڵتە كەسانی وەكو‬ ‫شوكری بەلعیدو محەمەد ئیبراهیمی‪،‬‬ ‫بوونە قوربانی تاوانی سیاسی‪ ،‬هێشتا‬

‫شەقامی تونسی هیوای تیا بەدیدەكرێت‬ ‫و ه��ی��وای ب�����ەدواڕۆژی واڵت��ەك��ەی‬ ‫هەیە‪ .‬پاكتاوكردنی كاربەدەستانی‬ ‫رژێمی پێشوو دوادەخات و ناخوازێ‬ ‫دەرگ��ای شەڕو توندوتیژی بكاتەوە‪.‬‬ ‫بەگوێرەی هەلومەرجی ئەمڕۆش ئەمە‬ ‫هەڵوێستێكی راستە‪.‬‬ ‫س��ەرك��ێ��ش��ی گ��ەڕان��دن��ەوەی‬ ‫دیكتاتۆرییەت‬ ‫ل��ە ش��وب��ات��ی س��اڵ��ی (‪)2011‬دا‪،‬‬ ‫س��ەرەڕای ئ��ەوەی لەسایەی بەهاری‬ ‫عەرەبیدا‪ ،‬دەسەاڵتی (‪)30‬ی ساڵەی‬ ‫حوسنی موبارك لەسەر ك��ارالدرا‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو واڵتە تا بە ئێستا دەگات‬ ‫سەقامگیریی بەخۆوە نەبینیوە‪ .‬لە‬ ‫هەڵبژاردنی (‪ 28‬تشرینی دووەمی ساڵی‬ ‫‪)2011‬دا‪ ،‬رێكخراوی ئیخوان موسلیمین‬ ‫بە پشتگیریی زۆری دەن��گ��دەران‪،‬‬ ‫حكومەتی دامەزراندو محەمەد مورسی‬ ‫بە یەكەمین سەركۆماری مەدەنی‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫هەڵبژێردرا‪ ،‬بەاڵم نەیتوانی ئابڵۆقەی‬ ‫قۆرخكاری سیستمی پێشوو بشكێنێ‪.‬‬ ‫لەالیەك الیەنگرانی رژێمی پێشوو‪،‬‬ ‫لەالیەكەی تریش گروپە سەلەفییە‬ ‫چەكدارەكان بوونە ئاستەنگ لەبەردەم‬ ‫دیموكراتیبوونی ئەم واڵتە‪ ،‬مورسی‬ ‫بۆ لەناوبردنی پاشماوەی دەسەاڵتی‬ ‫پێشوو دەستكاری دەستووری كرد‪،‬‬ ‫ئەمەش ئاڵۆزی و پشێوی شەقامی‬ ‫زۆر زیاتر ك��رد‪ .‬كریستیان و قبتی‬ ‫و لیبڕاڵەكانی میسر‪ ،‬پشتگیری‬ ‫پاشماوەی دەسەاڵتی پێشوویان كرد‪،‬‬ ‫سوپا بە سوود وەرگرتن لە لێكترازانی‬ ‫شەقامی میسری هاتە نێو گۆڕەپانەكە‪.‬‬ ‫ك��ودەت��ا بە سەرۆكایەتی جەنەڕاڵ‬ ‫عەبدولفەتاح سیسی وەزیری بەرگری‬ ‫لە (‪)3‬ی تەمموزی رابردوو دەسەاڵتی‬ ‫گرتەدەست‪ .‬مورسی و سەركردەكانی‬ ‫تری ئیخوان راپێچی زیندان كران‪.‬‬ ‫بەمشێوەیە ریسەكە جارێكی تر‬ ‫كرایەوە بەخوری‪ .‬هەرچەندە ئەمڕۆ‬

‫الی��ەن��گ��ران��ی دی��م��وك��راس��ی هێشتا‬ ‫لەدژی دەستێوەردانی سوپان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بنەمای دیموكراسی كە لەدوو ساڵی‬ ‫رابردوو بوونیادنرابوو هەڵوەشایەوە‪.‬‬ ‫ئابووری دەناڵێنێ‪ ،‬بێكاری زەنگی‬ ‫مەترسیدار ل��ێ��دەدات‪ ،‬پێكدادانی‬ ‫شەقام نا سەقامگیریی بەرفراوانتر‬ ‫دەكات‪ .‬لەبەرئەوەی جیهانی رۆژئاوا‬ ‫ب��ە رووداوەك���ان���ی میسری ن��ەوت‬ ‫(كودەتا) هەموو ئەوانەی لەناوچەكە‬ ‫دەستی سیسی دەگوشن سوێندیان‬ ‫خ���واردووە بەرەنگاری دیموكراسی‬ ‫ببنەوە‪ ،‬نەهێڵن ئەو شەپۆلە هەناسە‬ ‫هەڵكێشێ‪ .‬گ��ەڕان��ەوەی قۆرخكاری‬ ‫سیاسی بۆ میسر بە پشتگیری رۆژئاوا‪،‬‬ ‫دەستی رژێمە دەستپۆتەكانی ناوچەكە‬ ‫بەهێزتر دەكات‪.‬‬ ‫هەویرەكەی یەمەن!‬ ‫لە (‪3‬ی حوزەیرانی ‪)2011‬دا‪ ،‬ئەو‬ ‫رژێمەی لە یەمەن (‪ )33‬ساڵ لەسەر‬

‫‪47‬‬

‫دەس���ەاڵت ب��وو‪ ،‬ب��ە برینداربوونی‬ ‫عەلی عەبدوڵاڵ ساڵح سەرۆك كۆمار‪،‬‬ ‫لە ئەنجامی هێرشێكی چەكداری و‬ ‫گیرسانەوەی لە عەرەبستانی سعودی‬ ‫كۆتایی پێهات‪ .‬ل��ە ئەنجامی ئەو‬ ‫هەڵبژاردنەی لە شوباتی ساڵی (‪)2012‬‬ ‫دا‪ ،‬بەپشتگیری ئەمریكا ئەنجامدرا‪،‬‬ ‫عەبدولڕەحاب مەنسور ئەلهادی‪،‬‬ ‫ب��ووە سەركۆمار‪ .‬ئۆپۆزسیۆنی ئەو‬ ‫واڵت���ە خ��ۆش��ح��اڵ ن��ەب��وون ب���ەوەی‬ ‫دەس��ەاڵت لەسەردەمی گۆڕانكاریدا‬ ‫ب��ە ه���ادی ب��س��پ��ێ��ردرێ��ت‪ .‬چونكە‬ ‫ئەلهادی لەسەردەمی عەلی عەبدوڵاڵ‬ ‫ساڵح‪-‬دا‪ ،‬جێگری سەركۆمار بووەو‬ ‫دۆستێكی زۆر راستگۆی دەوڵەتی‬ ‫ش��اراوەی��ە لە یەمەن‪ .‬وەك��و ئەوەی‬ ‫پێشبینی دەك��را رووی���دا! چاكسازی‬ ‫سیاسی نەكرا‪ .‬بە دەستێوەردانی رژێم‬ ‫ش��ەڕی عەشیرەتەكان پەرەیسەند‪.‬‬ ‫ه��ەڕەش��ەی ئەلقاعیدە زی��ات��ر ب��وو‪.‬‬ ‫ئێران و عەرەبستانی سعودی لەو‬

‫واڵتەدا‪ ،‬شەڕی بەهێزتركردنی پێگەی‬ ‫خۆیان دەك��ەن‪ ،‬هەموو رۆژێ��ك نا‬ ‫سەقامگیرتر دەب��ێ‪ .‬بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كاتی‪ ،‬واژۆی خۆی لە چاكسازییەك‬ ‫نەداو ئەوەی هەشە نایپارێزێ‪ .‬هێزی‬ ‫كڕینی (‪ )25‬ملیۆن هاوواڵتی ئەم واڵتە‬ ‫لە كورتی دەدات‪ .‬بانكەكانی واڵت‬ ‫كوندی تێدا دەخوێنێ‪ .‬هێشتا ئەو‬ ‫ج��ەم��اوەرەی رووب���ەڕووی ئەو تابلۆ‬ ‫خەمبارە دەبێتەوە هیوای ئازادبوونی‬ ‫دەپارێزێت‪ .‬الیەنگرانی دیموكراسی‬ ‫لە یەمەن كار دەكەن بۆ ئەوەی بە‬ ‫پشتگیریی كۆمەڵگای نێونەتەوەیی‬ ‫بگەنە ئەنجامێك لە(دانوستانی‬ ‫نیشتمانی) س��ەرەڕای ئەمانە بەهاری‬ ‫ع��ەرەب��ی متمانە بەخۆبوونی الی‬ ‫یەمەنییەكان زیاتر ك��رد‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫گەنجان و ژنان دەنگیان هەڵدەبڕن‬ ‫و داوای مافەكانیان دەكەن‪ .‬زۆرینە‬ ‫پێیانوایە سەرۆكایەتییەكی لێهاتوو‬ ‫دەتوانێ یەمەن بگەڕێنێتەوە رەوشی‬ ‫ئاسایی خۆی‪ .‬بە پێچەوانەی زۆربەی‬ ‫واڵت��ان��ی تر پێناچێ سوپای یەمەن‬ ‫بخوازێ دەستكاری سیستمی دەسەاڵت‬ ‫بكات‪ ،‬ئەوانەی خەون بەگەڕانەوەی بۆ‬ ‫سەردەمی ساڵح دەبینن كەمینەن‪.‬‬ ‫بەهار نەگەیشتە لیبیا‬ ‫لە (‪20‬ی تشرینی یەكەمی ساڵی‬ ‫‪)2011‬دا‪ ،‬رەشەبای بەهاری عەرەبی‪،‬‬ ‫رژێمی (‪ )40‬ساڵەی قەزافی لەسەر‬ ‫تەختی سەرۆكایەتی دوورخستەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هێشتا ئەو واڵتە راست نەبۆتەوە‪،‬‬ ‫هەرچەندە هێزەكانی ناتۆ بەڕێبەرایەتی‬ ‫فەرەنسا بەڕێگای بۆمبارانی ئاسمانی‬ ‫رۆیشتنی قەزافیان خێراتر كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو واڵتەیان رادەستی چارەنووس كرد‪.‬‬ ‫محەمەد جبریل سەرۆكی حكومەتی‬ ‫كاتی لیبیا‪ ،‬لە یەكەمین هەڵبژاردن‬ ‫لەدوای قەزافی سەركەوتنی بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم بەهۆی ش��ەڕی ناوخۆی واڵت‬ ‫نەیتوانی حكومەت دروست بكات و‬ ‫دەستورێكی نوێ ئامادە بكات‪ .‬لەماوەی‬ ‫دوو ساڵی دەس��ەاڵت��ی ئ��ەم واڵت��ەدا‬ ‫(‪ )5‬سەرۆك دەوڵەت دەستیان لەكار‬ ‫كێشاوەتەوە‪ .‬بەهۆی ئ��ەوەی گروپە‬ ‫چەكدارەكان ئامادەنین دەستبەرداری‬

‫چ��ەك ببن تا دێ��ت ش��ەڕی نێوانیان‬ ‫لەگەڵ حكومەت چڕتر دەب��ێ‪ .‬زیاتر‬ ‫لەو ناوچانەی چاوگی نەوتیان تێدایە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی سەربەخۆ دروستكراوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە س��ەرۆك وەزی��ران عەلی‬ ‫زەی���دان‪ ،‬دەڵ��ێ‪ :‬دروستكردنی ئەو‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیانە رێگا خۆشكەرە بۆ‬ ‫هاتنی هێزی نێونەتەوەیی بۆ ناو لیبیا‪،‬‬ ‫بەاڵم هێشتا چەند گروپێكی چەكدار‬ ‫چەند شارێك بەڕێوەدەبەن‪ .‬ئەوان‬ ‫كار بە دامەزراوە نەوتییەكان دەكەن‪.‬‬ ‫دەوڵ���ەت ب��ە ملیاران دۆالر زیانی‬ ‫پێگەیشتووە‪ .‬ئەو ئابوورییەی لەدوای‬ ‫قەزافی داتەپیوە دەرفەت بە حكومەت‬ ‫ن��ادا بجوڵێتەوە‪ .‬پڕۆسەی چاكسازی‬ ‫دەستپێ ناكرێ‪ .‬تا بێت گروپە چەكدارە‬ ‫سەلەفییەكان بەهێزتر دەبن‪ .‬پێكهاتەی‬ ‫ب��ەه��اری ع��ەرەب��ی و دەنگی‬ ‫تیرەگەری ئ��ەو واڵت��ە خەڵك ناچار ئۆپۆزسیۆن لە جەزائیر‬ ‫دەكات چەك هەڵبگرێت و هەوڵەكانی‬ ‫رەشەبای بەهاری عەرەبی‪ ،‬بەر‬ ‫سەقامگیربوون هەرەس دەهێنێ‪.‬‬ ‫لەهەر واڵتێكی تر لە جەزائیر هەڵی‬ ‫كرد‪ ،‬ئەو ئاڵۆزییەی لە مانگی (‪)12‬‬ ‫پ��ڕ ئ��ازارت��ری��ن واڵت��ی بەهاری ی ساڵی (‪)2012‬دا‪ ،‬بەكوشتنی (‪)9‬‬ ‫خۆپیشاندەر دەستی پێكرد‪ ،‬پشێوی‬ ‫عەرەبی‬ ‫واڵتی سوریا‪ ،‬بووە پڕ ئازارترین لەو واڵتەدا زیاتر كرد‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫واڵت لەسایەی بەهاری عەرەبی‪ .‬ئەو ئەو رێوشوێنەی رژێم دەستیدایە‪ ،‬ئەو‬ ‫پڕۆسەیەی لە ئ��ازاری ساڵی (‪ )2011‬پشێوییە نەرم كرایەوە! لەدوای ئەو‬ ‫دا‪ ،‬بە خۆپیشاندانی سەر شەقامەكان رووداوە عەبدولعەزیز بوتەفلیقە‪ ،‬باری‬ ‫دەستیپێكرد‪ ،‬دوای ماوەیەكی كەم شەڕی نا ئاسایی كە (‪ )19‬ساڵ‪ ،‬باڵی بەسەر‬ ‫خەڵك و حكومەتی لێكەوتەوە‪ .‬بەشار جەزائیردا كێشابوو هەڵوەشاندەوە‪،‬‬ ‫ئەسەد كە بڕیاریدا بە هێزی سەربازی ئەمەش ئۆپۆزسیۆنی ئەو واڵتەی سارد‬ ‫وەاڵمی داواكاری ئازادی میللەتەكەی ك��ردەوە‪ .‬هەڵبژاردنی (‪10‬ی ئایاری‬ ‫بداتەوە‪ ،‬بەردی لەسەر بەرد نەهێشت‪ .‬ساڵی ‪ )2012‬ب���ەرەی سەربەخۆیی‬ ‫ه��ەر دوای��ی ئەسەد لە (‪)21‬ی ئابی نیشتمانی كە (‪ )50‬ساڵە ئەو واڵتە‬ ‫راب��ردوودا بە چەكی كیمیایی هێرشی بەڕێوەدەبات سەركەوتنی بەدەستهێناو‬ ‫كردە سەر خەڵكی سڤیل لەناوچەی ئەمەش نەیارانی رژێمی جارێكی تر بۆ‬ ‫گوتا‪ .‬تیایدا (‪ )1500‬كەسی مەدەنی دواوە گەڕاندەوە!‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ئ��ەم��ج��ارەی��ان‬ ‫گیانی لەدەستدا! دوای تێپەڕبوونی‬ ‫مانگێك بەسەر ئەو هێرشەدا‪ ،‬رژێمی عەبدولعەزیز بوتەفلیقە بە هەڵبژاردنی‬ ‫ئەسەد چەكە كیمیاییەكانی رادەستی پەرلەمان كرایەوە سەركۆمار‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رۆژئاوا كردو خۆی لە دەستێوەردانی دیسان قۆرخكاری دەس��ەاڵت وەكو‬ ‫دەرەك��ی رزگ��ار ك��رد! ئەمەش وەكو چەندین واڵتی تری ناوچەكە دەردێكە‬ ‫درێ��ژك��ردن��ەوەی تەمەنی رژێ��م لە یەخەی جەزائیری گرتووە‪ .‬هەرچەندە‬ ‫قەڵەم دەدرێ��ت‪ .‬ئیئتیالفی نیشتمانی ئەو واڵتە بە غازی سروشتی‪ ،‬نەوت‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی سوریا كە دڵی له گۆڕینی و ف��ۆس��ف��ات دەوڵ��ەم��ەن��دە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫دەس��ت��وورو چاكسازییەكانی ئەسەد بارودۆخی ئابووری دڵخۆشكەر نییە‪.‬‬ ‫ئۆقرە ناگرێ‪ ،‬ه��ەوڵ��دەدات بەچەك تا دەچێ بێكاری و هەاڵوسان زیاتر‬ ‫ئەسەد بڕوخێنێ‪ .‬بەاڵم روسیاو چین دەبێت‪.‬‬ ‫و ئێران‪ ،‬بە پشتگیریی رژێمی ئەسەد‬ ‫لەسەرپێ دەهێڵنەوە‪ .‬رژێمی ئەسەد‬ ‫ه��ەوڵ��دەدات بەڕێگای كۆنفرانسی‬ ‫جنێڤ (‪ )2‬كە رەزامەندی ئەمریكاشی‬ ‫لەسەر هەیە‪ ،‬قازانج لە كات بكات‪.‬‬ ‫شەڕی ناوخۆ لەو واڵتەدا كە بەهۆی‬ ‫هەڵوێستی توندی رووس��ی��او چین‪،‬‬ ‫دەرگاكانی دەستێوەردانی دەرەك��ی‬ ‫داخراون‪ ،‬ژێرخانی ئابووری ئەو واڵتەی‬ ‫ك��اول��ك��ردووە‪ .‬هەڵوێستی ئەوروپاو‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬لەبارەی چارەسەری قەیرانی‬ ‫سوریا لەسەر مێزی گفتوگۆ‪ ،‬دەبێتەهۆی‬ ‫ئەوەی ئەسەد قازانج لەكات زیاتر بكاو‬ ‫باوەڕی دەستێوەرنەدان و پووكانەوەی‬ ‫بەهاری عەرەبییان لەال دەكاتە یەقین‪.‬‬

‫‪No. 67 Dec. 2013 4th years‬‬

‫‪48‬‬

‫شێخ موعتەسەم رەشید‬

‫كێ كاوە گەرمیانی دەكوژێت!‬ ‫لەو ش��ەوە ش��ووم��ەدا‪ ،‬قەڵەمەكە لەدەستی ك��اوە گەرمیانی‬ ‫بەردەبێتەوە‪ ،‬دەكەوێتە بەرپێیەوە بەفیشەكێك یان دوان‪ ،‬خوێن و‬ ‫مۆخی سەری دەڕژێتە باوەشی دایكیەوە‪!..‬‬ ‫بێ دوعاخوازی لە هاوسەری نۆ مانگییەكەی‪ ،‬بێ دەرفەتێك بوو‬ ‫چاوەڕوانی لەبۆ قودومی ((قوومی)) كۆرپە هەتیوە بێ ناوەكەی‪ ،‬دڵە‬ ‫پڕ لە خۆزگاو هیواكەی لەلێدان دەكەوێت لەباوەشە خوێناوییەكەی‬ ‫دایكیدا سەردەنێتەوە! مەرگی ناوەختی كاوە ئەرزو ئاسمان پەست‬ ‫و شەرمەزار دەكات‪ ،‬تۆزقاڵێك ویژدان كە لەشاردا مابوو‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەڕوزەردی سەری خۆی هەڵدەگرێت‪ ،‬شار بەجێدەهێڵێت‪ ،‬شەقام‬ ‫دەشڵەقێت‪ ،‬میدیاكان هاواریان لێ هەڵدەسێت‪ ،‬پەیتا‪ ..‬پەیتا‪..‬‬ ‫هەواڵی تیرۆركردنی كاوەی رۆژنامەنووسیان باڵودەكردەوە‪.‬‬ ‫دیمەنی ژیانی ئەو رۆژنامەنووسەو خانەوادەكەی دڵیان دەتەزان‪،‬‬ ‫كۆڵیتەیەكی دەرگا ژەنگاوی خانەو ماڵیانبوو‪ ،‬خانەو ماڵەكەی كاوە‬ ‫لەكوونە ئەشكەوتێك شتێكی ئەوتۆ جیاوازی نەبوو‪ ،‬لەتێك بەتانی‬ ‫ژێرە خەریبوو‪ .‬سندوقێكی شكاو كیسەی رەشی سیخناخ لەكاغەزو‬ ‫گۆڤارو پەڕتوك‪ ،‬كتێبخانەی بوو‪ .‬لەو كۆڵیتە بێ كورسی و مێزەدا‪،‬‬ ‫زۆرجار كاوە راپۆرتەكانی بۆ رۆژنامەی (ئاوێنە)و گۆڤاری (رایەڵە)‬ ‫لەسەر رانی دەینووسی بەو راپۆرتانەی خەو لەچاوی مشەخۆرو‬ ‫گەندەڵكاراندا دەزڕاندو لەڕۆحی چڵێسیاندا خورپەو ترسی دەنایەوە‪.‬‬ ‫چەند جارێك لەسەر نووسینەكانی شەق و تێهەڵدان دەخوات‪ ،‬الی‬ ‫پۆلیس و دادگا سكااڵ تۆماردەكات‪ ،‬كەسیش بەدەمیەوە نایەت‪ .‬ئەویش‬ ‫دەمی نەنووقان كار گەیشتە هەڕەشەی كوشتن‪ -‬هەر كۆڵینەدا تا ئەو‬ ‫شەوە بەفیشەك مێشكیان پژان و قەڵەمەكەیان شكاند‪ ،‬ئەو منداڵەی‬ ‫بەڕێوەیە بێتە دنیاوە‪ ،‬هەتیویان خست!‬ ‫تاوانی تیرۆركردنی كاوە گەرمیانی‪ ،‬تەنیا ئەوەندە نییە كە‬ ‫مرۆڤێك لەژیان دەكرێت و منداڵەكەی هەتیو دەكەوێت‪ ،‬مەترسییە‬ ‫گەورەكەی ئەم تاوانە لەوەدایە كە پێشتر دژ بەچەند كەسانێكی‬ ‫خاوەن قەڵەمی ئازاد ئەنجامدراوە‪ ،‬ئەو كەسانە خۆیان و قەڵەمەكانیان‬ ‫بەدەردی كاوە گەرمیانی و قەڵەمەكەی بران‪ ،‬بێشك ئەم مۆدێلە‬ ‫لەتاوان هەڕەشەیەكی مەترسیدارە بۆسەر مافی ئازادی رادەربڕین و‬ ‫پڕۆسەی سیاسی لە هەرێمەكەماندا‪ .‬خوا نەكردە گەر مۆدێلی ئەم‬ ‫جۆرە تاوانە بەردەوامبێت واڵت بەرەو دواڕۆژێكی نادیار دەبات‬ ‫نەك تەنیا سەری ئەم و ئەو‪ ،‬رەنگە سەری قەوارە سیاسییەكەی‬ ‫هەرێمەكەیشمان بخوات! هەر بۆیە هەواڵی كوشتنی گەنجێكی‬ ‫گەرمیانی بێ پلەوپایە سنووری كوردستانی باشوور تێدەپەڕێنێت‬ ‫لە هەندەران دەنگ دەداتەوە‪ ،‬هەواڵەكە بەگوێی كۆشكی سپی و‬

‫سەرۆك ئۆبامادا دەچرپێنن؟‬ ‫جۆرناڵە جیهانییەكان وێنەی كاوەو بەسەرهاتی قەڵەمە شكاوەكەی‬ ‫باڵودەكەنەوە‪ ،‬نەتەوە یەكگرتووەكانیش دێتە سەر خەت و ناڕەزایی‬ ‫دەردەبڕێت‪ .‬لەئەنجامی هەموو ئەو گازندەو رەخنەو گوشارو‬ ‫ناڕازییەی ناوخۆو دەرەكییە دەزگاكانی حكومەتی هەرێم لە پۆلیس و‬ ‫ئاسایش و دادگاو دژە تیرۆر بەپەلە كەوتنە لێكۆڵینەوەو كۆكردنەوەی‬ ‫زانیاری و پێكهێنانی لیژنەیەكی تایبەت بەمەبەستی دۆزینەوەی‬ ‫تاوانباران‪ ،‬لێكۆڵینەوەكان زۆری نەخایاند‪ ،‬لێپرسراوانی پۆلیس و‬ ‫ئاسایش باڵویانكردەوە كە چەند كەسیان بەتۆمەتی كوشتنی كاوە‬ ‫گەرمیانی دەستگیركردووەو خراونەتە ژێر لێپرسینەوە‪ .‬بەندە لێرەدا‬ ‫دەستخۆشی لە دەزگاكانی پۆلیس و ئاسایش و دژەتیرۆر دەكەم‪،‬‬ ‫ئومێدەوارم یاساو بنەماكانی دادپەروەری و شەرەفی پیشەو ئەمانەت‬ ‫بنەماو ئەجێندەی سەرەكی بێت لە پڕۆسەی لێكۆڵینەوەكانیاندا‪ ،‬نەك‬ ‫تەنیا بۆ خاتری رازیكردنی كەسوكاری كاوە گەرمیانی جوانەمەرگ‪،‬‬ ‫بەڵكو بۆ خاتری سەروەری یاساو هەیبەت و شانوشەوكەتی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان لەنێو واڵتە مرۆڤدۆستەكانی جیهاندا‪.‬‬ ‫وەلێ سەبارەت بەو تاوانە راستییەك بوونی هەیە ناكرێت‬ ‫و كارێكی ناجۆرە گەر خۆمان لەو راستییە هەڵەكەین‪ .‬گریمان‬ ‫ئەو كەسانەی دەستگیركراون بكەری راستەوخۆی تاوانەكەن و دان‬ ‫بەتاوانەكەی خۆیاندا دەنێن‪ ،‬بەاڵم ئەو راستییە پێماندەڵێت‪ :‬بكوژی‬ ‫حەقیقی كاوە گەرمیانی و عەبدولستار شەریف و سۆرانی مامە‬ ‫حەمەو سەردەشت عوسمان و دەیانیكە هەموویان قوربانی دیاردەی‬ ‫گەندەڵین كە چنگی رەشی ناوەتە سەر خان و ژێرخانی ئەم هەرێمە‪،‬‬ ‫گەر بمانەوێت ئازادی رادەربڕین بەرقەرار بێت كۆتایی بەدیاردەی‬ ‫شكاندنی قەڵەم و تیرۆركردنی رۆژنامەنووسی بێنێ‪ ،‬پێویستە‬ ‫شانبەشانی بەڕێوەچوونی لێكۆڵینەوەو دەستگیركردنی كەسانی‬ ‫گومانلێكراو‪ ،‬بیر لەقەاڵچۆكردنی دی��اردەی گەندەڵی بكەینەوە‪،‬‬ ‫هەوڵی بنبڕكردنی بدەین كە لەپشت تاوانە تەمومژاوییەكاندا خۆی‬ ‫حەشارداوەو كەسانێك دەكاتە قوربانی تاوانەكانی ئاشكرایە‪ ،‬وەك‬ ‫راپۆرتەكانی شەفافییەتی نێودەوڵەتی دەیسەلمێنێت‪ ،‬عێراقی مالیكی‬ ‫بە هەرێمەكەی ئێمەشەوە بەپلەی ئیمتیاز لە دیاردەی ترسناكیی‬ ‫گەندەڵییەوە گالوە‪ .‬دڵنیابن ئەركێكی نیشتمانیی پیادە دەكەین‬ ‫گەر خۆمان لەپەتا گەندەڵییەكەی حكومەتی ناوەند بەدورگرین‪،‬‬ ‫سەروەری بۆ یاساو بەها بۆ مرۆڤی ئەم هەرێمە بگێڕنەوە ئەوكاتە‬ ‫بكوژەكەی كاوە گەرمیانی و ئەوانیكەش لەژێر سەری گەندەڵیدا‬ ‫دەدۆزینەوە‪.‬‬