wala65

‫‪m‬‬

‫‪c‬‬

‫‪o‬‬

‫‪s‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪s‬‬

‫‪r‬‬

‫‪p‬‬

‫‪a‬‬

‫‪l‬‬

‫‪a‬‬

‫‪w‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫گۆڤارێكی سیاسییە‪ ،‬دەزگای وااڵ بیست رۆژ جارێك دەریدەكات ‪ .....‬ژمارە (‪2013/10/27 )65‬‬

‫سەركردەیەكی كۆمەڵی ئیسالمی‪:‬‬

‫لێدەكرێت؟هةلَدةطرن!‬ ‫كةركوك ضةك‬ ‫رؤذنامةنووساني‬ ‫لةثيَناو‬ ‫داوە‪،‬چییـان‬ ‫ذيانيان‪ ،‬بە گۆڕان‬ ‫ثاراستنىدەنگیان‬ ‫یەكێتییانەی‬ ‫ئـەو‬

‫‪Aug. 2012‬‬

‫سەرنووسەر‬ ‫‪3291548 - 07701583203‬‬ ‫بەدالە‬ ‫‪3291542 - 3291532‬‬ ‫بەشی ریكالم‬ ‫‪07710159888‬‬

‫جەمیل بایك بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئاسانییەتيرؤر دةبي‬ ‫رووبةرِووي‬ ‫«سةرؤكي هةري‬ ‫َتةوة!»و‬ ‫تەسلیمیان نابین‬ ‫كوردستان بەو‬ ‫َمىپارتی‪،‬‬ ‫یەكێتی و‬ ‫بەبێ بەشداریی‬ ‫تەواوەتیش‪ ،‬مردنمانە!‬ ‫ناكرێت‬ ‫حكومەت دروست‬ ‫كةركوك‬ ‫كشانەوەیهةفتةيةي‬ ‫تةقينةوةكاني ئةم ضةند‬ ‫وردةكاري‬

‫‪65‬‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪ :‬دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬ ‫سەرنووسەر‪ :‬عەدالەت عەبدوڵاڵ‬

‫‪No.‬‬

‫‪54‬‬ ‫‪Price:1500 IQD‬‬

‫‪Facebook: walapresswallapress@gmail.com‬‬ ‫‪E-mail:walapress2011@gmail.com‬‬

‫‪www.walapress.com‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013‬‬

‫كێ زانیاری و نهێنيیەكان دەباتە دەرەوە‬

‫سكرتێری نووسین‪ :‬ئارام حسێن‬ ‫دؤسيَيةك لةسةر‬

‫دەستەی نووسەران‪ :‬لەتیف حسێن ‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬

‫يةكطرتوو‬

‫یەكگــرتوو»‬ ‫راڤەكردنی كۆمەڵناسییانە بۆ دەنگـەكـانی «پارتـی‪ ،‬یـەكێتــی‪،‬‬ ‫ئايا يةكطرتوو مةترسيية‬ ‫لةسةر ثارتي؟‬

‫خۆچەكداركردنی بزووتنەوەی گــــۆڕان و‬ ‫داهاتوو!‬ ‫دوو ملمالنێكانی‬ ‫ئةميندارو‬

‫يةكطرتوو حوكمرِاني‪..‬‬

‫يةك يةكطرتوو!‬

‫سكرتێری حزبی دیموكرات‪:‬‬

‫پژاك بە حزب نازانین!‬

‫خوشكاني يةكطرتوو‪..‬‬ ‫لةبةردةم رةخنةو تيَبينيي‬ ‫ضاالكةوانةكاندا؟‬ ‫ئايا يةكطرتووى ئيسالمى‬

‫پەرلەمانی داهاتوو و‬ ‫ديموكراسييةت‬ ‫باوةرِى بة‬ ‫پاشەكشەی بڕوانامە بەرزەكان!‬ ‫هةية؟‬

‫بەڕێوەبەری هونەریی‪ :‬هەرێم عوسمان «میدیا گرافیك»‬

‫سلێمانی ‪ -‬گەرەكی ئاشتی ‪ -‬نزیك قوتابخانەی مەولەوی ‪ -‬بەرامبەر شیرینی تابان‬ ‫نرخ‪1500 :‬دینار‬

‫چاپ‪ :‬كۆمپانیای پیرەمێرد باڵوكردنەوە‪ :‬كۆمپانیای نێوەند‬

‫كاندیدە خاوەن شەهیدو‬ ‫قوربانییەكانی یەكێتی‪،‬‬ ‫رەخنە لەحزبەكەیان دەگرن!‬ ‫د‪.‬سەردار عەزیز‪ ،‬كاندیدی‬ ‫دەرنەچووی گۆڕان‪:‬‬ ‫سیاسەت لەواڵتی ئێمەدا‬ ‫شێوێندراوەو كەسی جەماوەری‪،‬‬ ‫چانسی لە تەكنۆكرات زیاترە‬ ‫رەوای كچی شەهید جەعفەر‪:‬‬ ‫ئێمە نەبووینایە یەكێتی‬ ‫نەدەبووە خاوەنی (‪ )18‬كورسی”‬

‫كەمپی ئاوارەكانی عەربەت‪..‬‬ ‫پەناگایەك بۆ منداڵە بێ دایك و باوكەكان‬

‫مام رۆستەم بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئیمانمان بە چەك نییە‬

‫كوردەكانی رۆژهەاڵتی كوردستان‪،‬‬ ‫نائومێدن لە روحانی‬

‫‪2‬‬

‫بانگەشەی هاوئاهەنگی‬ ‫لەنێوان یەكێتی و گۆڕاندا‬

‫عەزیمە نەجمەدین‪ ،‬هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان‪:‬‬ ‫پێمباشە لە داهاتووداو لەنێوانی یەكێتی و گۆڕاندا‪ ،‬هێڵی هاوبەش بۆ حوكمڕانێتیكردن هەبێت‬ ‫مەریوان ئەحمەد الوە‬ ‫بەبۆچونی بەشێك لە چاودێرانی سیاسی‪،‬‬ ‫لەماوەی دامەزراندنی بزوتنەوەی گ��ۆڕان‪-‬دا‪ ،‬لە‬ ‫(‪ )2009/4/11‬كە چوار ساڵ و شەش مانگ زیاتر‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كەناڵەكانی راگەیاندنی بزوتنەوەكە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەن��دەی سەرقاڵ ب��وون بە دۆخ��ی سیاسی و‬ ‫رێكخراوەیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪-‬ەوە‬ ‫ئەوەندە ئاگایان لە دۆخی واڵت و ناوچەكە نەبووە‪،‬‬ ‫ئەو دۆخ��ەی لەو چەند ساڵەدا راگەیاندنی ئەو‬ ‫بزوتنەوەیە دروستیكردووە زۆرێك لە جەماوەرو‬ ‫تا دەگ��ات��ەوە بە س��ەرك��ردەو هەڵسوڕاوەكانیان‬ ‫بێزاركردووە‪ ،‬زۆرجاریش رەخنەی ئەوەیان لێگیراوە‬ ‫كە بۆچی ئاراستەی راگەیاندنی ئەو بزوتنەوەیە‬ ‫بەتەنها رووی لە یەكێتییە؟‬ ‫عەزیمە نەجمەدین‪ ،‬ئەندامی خولی چوارەمی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لەسەر لیستی بزوتنەوەی‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫گۆڕان و لەهەمانكاتیشدا یەكێك لە هەڵسوڕاوە‬ ‫دیارەكانی ئەو بزوتنەوەیە‪ ،‬راشكاوانە باس لەوە‬ ‫دەكات كە یەكێك لەو هۆكارانەی وایكردووە كە‬ ‫راگەیاندنی ئەم دوو حزبە بە گرژیدا تێبپەڕێت‬ ‫ئەو مێژووە هاوبەشەیە كە لەنێوانیاندا هەیەو‬ ‫ئەو جیابوونەوەو هاتنەدەرەوەیە بووە كە جێگری‬ ‫سكرتێری گشتی (ی‪.‬ن‪.‬ك) لەناو یەكێتیدا كردویەتی‪.‬‬ ‫ئەو هەڵسوڕاوەی بزوتنەوەی گۆڕان لەلێدوانێكدا بۆ‬ ‫وااڵپرێس‪ ،‬ئەوەشی راگەیاند‪ :‬پێمباش نییە بەتایبەتی‬ ‫لەم قۆناغەدا هێرشی ئیعالمیانە بكەنە سەریەك‬ ‫و ئەوەی ئەوان دەبەستێتەوە بەیەكەوە واقیع و‬ ‫مەنتیق و مێژووە نەك گرژی ئیعالمیانە‪ .‬عەزیمە‬ ‫نەجمەدین‪ ،‬ئەوەشی وت‪ :‬پێمباشە لە داهاتووداو‬ ‫لەنێوانی یەكێتی و گۆڕاندا‪ ،‬هێڵی هاوبەش بۆ‬ ‫حوكمڕانێتیكردن هەبێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬نەریمان ساڵح‪ ،‬هەڵسوڕاوی‬

‫بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬هیچ كاتێك پێیباش نییە یەكێتی‬ ‫و بزوتنەوەی گ��ۆڕان بچنە شەڕی ئیعالمییەوە‪،‬‬ ‫پێداگیریی لەسەر ئ��ەوەش كرد لە قۆناغەكانی‬ ‫داهاتووشدا لە بەرژەوەندیانە هاوئاهەنگ بن بۆ‬ ‫ئەوەی ئەزموونێكی نوێ هەم بە جەماوەری خۆیان‬ ‫و هەم بە خەڵكیش پێشكەش بكەن‪ .‬نەریمان‬ ‫ساڵح‪ ،‬لە بەشێكی تری لێدوانەكەیدا دەڵێت‪ :‬ئەگەر‬ ‫هاوئاهەنگی و لێكگەیشتنی سیاسییان لەنێواندا‬ ‫هەبێت دەریدەخات كە دەیانەوێ بە سیاسەت‪ ،‬نەك‬ ‫گرژی و شەڕ‪ ،‬خزمەت بە خەڵك و جەماوەرەكەی‬ ‫خۆشیان بكەن‪ ،‬گرنگترین شت بۆ هەردوو ئەو‬ ‫الیەنە كاركردنە بە سیاسەتێك كە عەقڵ تێیدا‬ ‫تەحەكوم بكات نەك درۆو چەواشەكاری‪ .‬ئەو‬ ‫هەڵسوڕاوە ئەوەشی وت‪ :‬هاوئاهەنگی نێوان‬ ‫یەكێتی و بزوتنەوەی گۆڕان لە بەرژەوەندی خەڵك‬ ‫و حزبە سیاسییەكانی تریشە‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫سەركردایەتی (ی‪.‬ن‪.‬ك) ئیدانەی‬ ‫دزەكردنی زانیاری ناو كۆبوونەوەكانی دەكات‬ ‫بەشێك لە ئەندامانی سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬ناڕەزایی لەئاست دیاردەی دزەكردنی نهێنی و‬ ‫زانیارییەكانی ناو كۆبوونەوەكانی (م‪.‬س)و سەركردایەتی حزبەكەیان دەردەبڕن و ئیدانەی دەكەن‪.‬‬ ‫حەمەی حەمە سەعید‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی و بەرپرسی مەڵبەندی (‪ )9‬نۆی شارەزوور‪ ،‬بەوااڵپرێس‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫یەكێتی ماوەیەكی زۆرە بەدەست ئەو دیاردەیەوە دەناڵێنێت‪.‬‬ ‫راشیگەیاند‪ :‬دەقی مەحزەرێكی كۆبوونەوەیەكی كۆمیتەی‬ ‫سەركردایەتی لەیەكێك لەڕۆژنامەكاندا باڵوكرایەوە‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە وەسیفە بەنی وەیس‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی و ئەندامی پێشووی كۆمەڵە‪ ،‬بەدووری زانی زانیارییەكانی‬ ‫ناو كۆبوونەوە بااڵكانی حزبەكەی دزەیان كردبێت‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا ئەو كەسانەی بەخائین وەسفكرد ئەگەر بێت و كاری‬ ‫لەو جۆرە بكەن‪.‬‬ ‫هاوكات ئەندامێكی دیكەی سەركردایەتی یەكێتی پێیوابوو‬ ‫كە كاری دزەپێكردنی زانیاری ناو كۆبوونەوەكان یان لەڕێگای‬ ‫كەسێكەوە دەكرێت‪ ،‬یان لەڕێگای بەكارهێنانی جۆرێك‬ ‫لەئامێرەوە دەبێت‪ .‬لەالپەڕە (‪)4‬دا‪ ،‬راپۆرتێك لەوبارەیەوە‬ ‫دەخوێنیتەوە‪.‬‬

‫”پژاك‪ ،‬بەسیاسەت و بڕیاری ‪PKK‬‬ ‫شەڕی لەگەڵ كۆماری ئیسالمی راگرتووە”‬ ‫سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬رایدەگەیەنێت كە پژاك حزبی رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان نییەو جەختیش دەكاتەوە كە زۆربەی زۆری بەرپرسەكانیان هی كوردستانی ئێران نین‪،‬‬ ‫هاوكات دان بەوەشدا دەنێت كە پژاك لەژێر فشاری یەكێتی و پارتی و ‪ pkk‬دا‪ ،‬بەشداریی‬ ‫كۆبوونەوەكان دەكات‪.‬‬ ‫مستەفا هیجری‪ ،‬سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬لەدیمانەیەكیدا لەگەڵ‬ ‫گۆڤاری وااڵپرێس كە لە الپەڕە (‪ )26‬باڵوبۆتەوە‪ ،‬دەڵێ‪ :‬پژاكمان پێ حزب نییە‪ ،‬بە بەڵگەی ئەوەی‬ ‫پژاك هەموو شتێكی هی ‪ pkk‬یەو بڕیاراتیشی هەر بەدەستی ئەوە‪ .‬وتیشی‪ :‬شەڕكردنەكەی پژاك و‬ ‫پاشەكشەكەی كە ماوەی دوو ساڵە ئاگربەستی لەگەڵ كۆماری ئیسالمی ئێراندا ئیمزا كردووە هەمووی‬ ‫لەژێر سیاسەت و بڕیاراتی كۆماری ئیسالمیدایە لەسەر ئەوەی لەژێر سیاسەت و بۆچوونەكانی ‪pkk‬‬ ‫دایە‪ ،‬هەربۆیە پێیوابوو كە پژاك لقێكە لە ‪.pkk‬‬ ‫جێی ئاماژەیە كۆنگرەی نەتەوەیی لە هەولێر دەستی بەكارەكانی كردو هەموو حزبەكانی‬ ‫پارچەكانی كوردستانی تیادا بەشدار بوون جگە لە پژاك‪ ،‬بەاڵم مستەفا هیجری الی خۆیەوە ئاماژەی‬ ‫بەوەدا كە لەژێر فشاری یەكێتی و پارتی و ‪pkk‬دا‪ ،‬پژاك بەشداریی پێكرا لە كۆنگرەی نەتەوەییدا‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫یەكێك لەو رەخنانەی كە خەڵكێكی زۆر لە ناوچەكانی سنووری ئیدارەی گەرمیان لە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستانیان هەیە ئەوەیە كە‪ ،‬هەتا ئێستا سەرۆكی هەرێم بەدرێژایی ئەو چەند ساڵەی رابردوو سەردانێكی ناوچەكەیانی‬ ‫نەكردووە بۆ ئەوەی لە نزیكەوە گوێ لەداخوازی و داواكاریی خەڵكی ئەو سنوورە بگرێت‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی چەند‬ ‫جارێك بانگهێشتكراوە بۆ یادی ئەنفال‪ ،‬بەاڵم نەهاتووەو بەشداریی نەكردووە‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫كێ زانیاری و نهێنیی ناو كۆبوونــ‬ ‫یەكێتی دەبـــ‬

‫زۆرجار زانیاریی ناو كۆبوونەوەكانی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬بەرلەوەی بگاتە كەناڵە رەسمییەكانی‬ ‫راگەیاندنی یەكێتی و لەوێ باڵوبكرێنەوە‪ ،‬لە كەناڵە ئیعالمییەكانی دەرەوەی یەكێتی و كەناڵە ئەهلی و ئۆپۆزسیۆنەكاندا باڵودەكرێنەوە‪ ،‬لەوەش‬ ‫خراپتر هەندێجار نهێنییەكانی ناو كۆبوونەوەكان كە نابێ لە راگەیاندندا باڵوبكرێنەوە‪ ،‬دزەیان پێ دەكرێت بۆ راگەیاندنەكانی دەرەوەی یەكێتی‬ ‫و بەتایبەتی كەناڵە ئەهلییەكان‪ .‬پرسیار ئەوەیە ئاخۆ كێ زانیاری و نهێنیی ناو كۆبوونەوەكان دەباتەدەرەوە لەكاتێكدا سادەترین ئیلتیزامی حزبی‪،‬‬ ‫پاراستنی نهێنییەكانە؟ لەم بەدواداچوونەدا بەشێك لە ئەندامانی سەركردایەتی ئەم حزبە‪ ،‬راشكاوانە دانبەوەدا دەنێن كە دیاردەكە بوونی هەیە‪،‬‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتیی یەكێتیش دەڵێت‪ :‬یەكێك لەمەحزەرەكانی كۆبوونەوەی (م‪.‬س) بەدەق و بەنەص وەك خۆی لەیەكێك لەڕۆژنامەكاندا‬ ‫باڵوكرابۆوە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬ ‫داوامانكرد قسە نەكەین‬ ‫ح��ەم��ەی ح��ەم��ە س��ەع��ی��د‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫سەركردایەتی (ی‪.‬ن‪.‬ك) و بەرپرسی مەڵبەندی‬ ‫(‪ )9‬نۆی شارەزوور‪ ،‬لەبارەی دیاردەی دزەكردنی‬ ‫زانیارییەكان بۆ وااڵپرێس دواو وتی‪ :‬ماوەیەكی‬ ‫زۆرە یەكێتی بەو دیاردەیەوە دەناڵێت‪ ،‬قسەو‬ ‫باسی ناو كۆڕو كۆبوونەوەكانی مەكتەبی سیاسی‬ ‫و سەركردایەتی دەگاتە میدیا بەناو ئازادەكان‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی سەركردایەتی راشكاوانە‬ ‫گوزارشتی لەبێ متمانەیی خۆی كرد سەبارەت بە‬ ‫دزەكردنی وتەكانی لە كۆبوونەوە نهێنییەكانداو‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫لەمبارەیەوە وتی‪ :‬لەسەر ئەم پرسە نیگەرانی‬ ‫خۆم دەربڕیوە‪ ،‬تەنانەت لەكۆبوونەوەیەكی‬ ‫كۆمیتەی سەركردایەتیدا‪ ،‬هیچ قسەیەكم نەكرد‪،‬‬ ‫داوامان كرد كە ئێمە هیچ قسەیەك ناكەین تا‬ ‫ئەو بابەتە روون دەبێتەوە‪ ،‬یان روونی نەكەنەوە‬ ‫بۆمان كە دەق��ی كۆبوونەوەیەكی كۆمیتەی‬ ‫سەركردایەتی‪ ،‬دەقی مەحزەرەكە گەیشتبوو‬ ‫بەیەكێك لەكەناڵەكان كە پێموابێت رۆژنامەی‬ ‫هاواڵتی بوو‪ .‬پێشیوابوو كە ئەمە پێشێلكردنێكی‬ ‫ئاشكرای پەیڕەو و پڕۆگرامی حزبە‪ .‬هاوكات‬ ‫دەڵێ‪ :‬زۆركەس لەناو یەكێتیدا قسە دەكەن و‬

‫تەصریح دەدەن و رێگریی لەكەس نەكراوە بۆ‬ ‫قسەكردن‪ ،‬هەربۆیە ئەو لێدوانانە بەر لەوەی‬ ‫لەڕاگەیاندنەكانی دەرەوەی حزبدا باڵوبكرێنەوە‪،‬‬ ‫پێویستە بدرێت بەكەناڵەكانی یەكێتی‪.‬‬ ‫حەمەی حەمە سەعید‪ ،‬پێشیوابوو كە ئەم‬ ‫دیاردەیە دەگەڕێتەوە بۆ چەند كەسانێك كە‬ ‫نزیكن لەو میدیایانەوە‪ ،‬یان ئەو میدیایانە‬ ‫لەوان نزیكن‪ .‬ئەوەشی نەشاردەوە كە ئەمە‬ ‫دەبێتەهۆی جۆرێك لەبێ متمانەیی و عەیبە‬ ‫بەسەر ح��زب و سەركردایەتی و مەكتەبی‬ ‫سیاسییەوە‪.‬‬

‫بەپێی زانیارییەكانی وااڵپرێس‪ ،‬سەرەڕای ناكۆكی و گرژییەكانی نێوان یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان‪،‬‬ ‫بەاڵم هەردووال لەڕووی مەبدەئییەوە پابەندن بەوەی كە رێگا لە پارتی دیموكراتی كوردستان بگیرێت پڕۆژەی دەستوور‬ ‫بخاتە دەنگدانەوە‪ ،‬بۆ ئەو كارەش ئامادەی هەماهەنگین لەناو پەرلەمانی كوردستاندا‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ــــەوەكانی (م‪.‬س) و سەركردایەتی‬ ‫ــــاتە دەرەوە؟‬ ‫ئەو كەسە خائینە‬ ‫وەصیفە بەنی وەیس‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتی و ئەندامی‬ ‫پ��ێ��ش��ووی ك��ۆم��ەڵ��ە‪ ،‬پێیوانەبوو‬ ‫زانیارییەكانی ن��او كۆبوونەوەكان‬ ‫دزەی��ان كردبێت‪ ،‬پێشیوابوو ئەگەر‬ ‫شتێكی لەو جۆرەش كرابێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫لەالیەن ئەو كەسانەوە ك��راوە كە‬ ‫هەست بە بەرپرسیارێتی ناكەن‪،‬‬ ‫هەروەها دڵسۆزو نهێنی پارێز نین‪.‬‬ ‫ناوبراو باسی لە مێژووی‬ ‫خەباتی خۆی لەناو‬ ‫ك���ۆم���ەڵ���ەدا‬ ‫كردو وتی‪:‬‬ ‫ئ���ێ���م���ە‬ ‫وەخ��ت��ی‬ ‫خۆی كە‬

‫رەن��گ��ە‬ ‫ل���ەڕێ���گ���ای‬ ‫ئ��ام��ێ��رێ��ك��ەوە‬ ‫بكرێت‬ ‫ج����وان ئ��ی��ح��س��ان‪-‬ی‬ ‫ئەندامی سەركردایەتی‪ ،‬پێیوابوو‬ ‫ك��ە گ��واس��ت��ن��ەوەی وت��ەك��ان��ی ن��او‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەك��ان��ی ی��ەك��ێ��ت��ی ی��ان‬ ‫لەڕێگەی كەسێكەوە دەبێت یاخود‬ ‫ئامێرێك‪ ،‬ه��اوك��ات پێیوابوو كە‬ ‫سادەترین پرەنسیپی حزبی رێزگرتنە‬ ‫لەنهێنییەكانی حزب‪ .‬وتیشی‪ :‬ناتوانم‬ ‫بڵێم ئ��ەو قسانە لەسەركردایەتی‬ ‫حزبەوە دەڕوات��ە دەرەوە یان نا‪،‬‬ ‫چونكە هیچ كەسێك ل��ەو كەسانە‬ ‫ناناسم و هاوكات هەڤاڵەكانم زۆر‬ ‫ل��ەو ئاستە بە بەرزتر دەبینم كە‬ ‫نهێنییەكانی ح��زب ببەنە دەرەوە‬ ‫بەئاسانی‪.‬‬

‫لەكۆمەڵە‬ ‫ب���ووی���ن‪،‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫خە سڵە تە كا نی‬ ‫كادیر ئ��ەوەب��وو كە‬ ‫نهێنی پارێز بێت‪ .‬دواج��ار‬ ‫جەختی ك��ردەوە كە تائێستا هیچ‬ ‫زانیارییەكی ناو كۆبوونەوەكان دزەی‬ ‫نەكردووەو وتیشی ئەگەر زانیارییەك‬ ‫لەالیەن هەر كەسێكەوە بێت دزەی‬ ‫كردبێت و دەرچووبێت‪ ،‬ئەوە ئەو‬ ‫كەسە خائینە‪.‬‬ ‫هەواڵێكی الوەك��ی دەكرێتە‬ ‫مانشێتێكی گەورە‬ ‫ع����ارف روش������دی‪ ،‬یەكێكی‬ ‫دیكە لە ئەندامانی سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬لەبارەی هەمان پرسەوە بۆ‬ ‫وااڵپرێس دواو وت��ی‪ :‬هەركەسێك‬ ‫لەهەر ئاستێكدا بێت هەوڵبدات‬

‫ئااڵ تاڵەبانی‪،‬‬ ‫ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی‪:‬‬ ‫ئەم حاڵەتە جێگای‬ ‫نیگەرانی زۆرێك‬ ‫لە ئەندامانی‬ ‫سەركردایەتی و‬ ‫مەكتەبی سیاسی و‬ ‫كادیرانە‬ ‫زانیارییەكانی كۆبوونەوەكانی حزب‬ ‫بەر لەباڵوكردنەوەی فەرمی دزە پێ‬ ‫بكات لەسەر دەستی بۆ قەناتەكانی‬ ‫دیكە‪ ،‬ئەوە رێز لەپلەو پایەی خۆی‬ ‫ناگرێت‪ .‬ئ��ەوەش��ی وت‪ :‬ك��ە ئەو‬ ‫كەنااڵنەی ئەو قسانە وەردەگ��رن‪،‬‬ ‫رەن��گ��ە بەزیادخستنە س��ەر ب�ڵاوی‬ ‫بكەنەوەو دووبارە ئەوانیش لەئیتیكی‬ ‫رۆژنامەوانی خۆیان دووردەكەونەوە‪،‬‬ ‫چونكە كاتێك باس لەڕۆژنامەوانی‬ ‫ئازاد دەكەین‪ ،‬دەبێت ئیجابی بێت‪،‬‬ ‫شتێك باڵوبكاتەوە كە لەلۆژیكەوە‬ ‫ن��زی��ك ب��ێ��ت و دوور ن��ەب��ێ��ت‬ ‫لەڕاستییەكان‪ .‬پێشیوابوو‪ :‬زۆرجار‬ ‫دەبینین هەواڵێك رەنگە بەشێوەیەكی‬ ‫زۆر الوەك��ی ل��ەدەم��ی بەرپرسێك‬ ‫دەرچووبێت‪ ،‬ئینجا كەسێكی نزیكی‬ ‫ئەو وەریگرتبێت و بەناڕاستەوخۆ‬ ‫دەیداتە كەناڵێكی راگەیاندن و ئەو‬ ‫كەناڵەش دەیكاتە رۆژی خ��ۆی و‬ ‫دەیكاتە مانشێت‪.‬‬

‫عارف روشدی‪،‬‬ ‫ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی‪:‬‬ ‫ئەوەی هەوڵبدات‬ ‫زانیاری‬ ‫كۆبوونەوەكانی‬ ‫حزب دزە پێ بكات‬ ‫لەسەر دەستی بۆ‬ ‫كەناڵەكانی دیكە‪،‬‬ ‫رێز لەپلەو پایەی‬ ‫خۆی ناگرێت‬ ‫جێی نیگەرانی مەكتەبی سیاسی‬ ‫و سەركردایەتی و كادیرانە‬ ‫ئ��ااڵ ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ ،‬ك��ە ه��اوك��ات‬ ‫ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی و‬ ‫پەرلەمانتاری عێراقە‪ ،‬زانیارییەكانی‬ ‫بۆ دوو جۆر دابەشكرد‪ ،‬پێیوابوو كە‬ ‫هەندێكیان بابەتی گشتین و ئاساییە‬ ‫ئەگەر ل����ەدەرەوەش ب��اس بكرێن‪.‬‬ ‫هاوكات پێشیوابوو كە جۆری دووەم‬ ‫ت��ەوەرە گرینگ و تایبەتەكانی ناو‬ ‫یەكێتین و پێویستی بەپاراستن و‬ ‫نهێنی بوون هەیە تا كاتی خۆی دێت‪.‬‬ ‫ئەوەشی نەشاردەوە كە ئەم حاڵەتە‬ ‫جێگای نیگەرانی زۆرێك لەئەندامانی‬ ‫سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی و‬ ‫كادیرانیشە‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫كۆمەڵێك لە كادیرانی یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستان لەو ئەنجامانە نیگەرانن كە یەكگرتووی ئیسالمی لە هەڵبژاردنی ئەم‬ ‫دواییانەی پەرلەمانی كوردستاندا بەدەستیهێناوەو پێیانوایە كە دەبێ رەخنەی جددی لە سەركردایەتی و ئەدای بەرپرسی‬ ‫ئۆرگانەكان بگیرێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی زانراوە تا ئێستا یەكگرتووی ئیسالمی رێگەی دەركەوتنی ئەو رەخنەو ناڕەزاییانە نادات‬ ‫و داواشی كردووە كە رەخنەی كادیرەكانیان لە میدیاكاندا باڵونەكرێتەوە‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫خۆچەكداركرنی بــــ‬

‫مەترسیی قۆناغی داهاتووی ملـــــ‬ ‫ئەندامێكی ئەنجومەنی مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتی‪:‬‬

‫زۆرجار گۆڕان كۆبوونەوەی چەكداریان رێكخستووە بەبیانووی ئەوەی كە‬ ‫پەالماریان دەدرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬سەردار رەشید‪ -‬هەورامان كامەران‬ ‫بزوتنەوەیەكی چەكدار یان‬ ‫بێچەك؟‬ ‫لەگەڵ دامەزراندنیدا لەڕۆژی‬ ‫(‪ )2009/4/11‬ه��ەت��ا ئ��ەم��ڕۆ‪،‬‬ ‫هەموو جارێك بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫خ��ۆی وەك بزوتنەوەی سیاسیی‬ ‫م��ەدەن��ی��ی ن��اس��ان��دووەو خەڵكی‬ ‫كوردستانی ل��ەوە دڵنیاكردۆتەوە‬ ‫كە بزوتنەوەكەیان بزوتنەوەیەكی‬ ‫سیاسیی بێ چەكە‪ ،‬زۆرج��اری��ش‬ ‫ئەم ناسنامەیەیان وەك رەخنەیەكی‬ ‫سیاسی لەئاست هێزە سیاسییە‬ ‫دەسەاڵتدارەكاندا بەرزكردۆتەوەو‬ ‫پێیانوایە كە ئەو هێزانە لەدەرەوەی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دەوڵ��ەت��ی‪ ،‬چەكداری‬ ‫خ��ۆی��ان ه��ەی��ە‪ ،‬ه���ەر ئ��ەم��ەش‬ ‫وایكردووە كە دووچ��اری چەندین‬ ‫ج��ەول��ەی ش��ەڕی ناوخۆیی ببن‪.‬‬ ‫ئەمە راگ��ەی��ەن��دراوی ب��ەردەوام��ی‬ ‫بزوتنەوەكەیە‪ ،‬ئەگەرچی لەماڵپەڕی‬ ‫رەسمییاندا ئاماژە بۆ ئەوە نەكراوە‬ ‫كە بزوتنەوەكەیان بزوتنەوەیەكی‬ ‫مەدەنی و بێ چەكە‪ .‬لەپێناسەكردنی‬ ‫بزوتنەوەكەدا هاتووە‪(:‬بزوتنەوەی‬ ‫گ���ۆڕان رێ��ك��خ��راوێ��ك��ی سیاسیی‬ ‫خ��اوەن كەسێتیی مەعنەوییە‪ ،‬لە‬ ‫گ��ردب��وون��ەوەی ئ��ارەزوم��ەن��دان��ەی‬ ‫ئ��ەو هاوواڵتیانە پێكدێ ك��ە لە‬

‫دەوری ب��ەرن��ام��ەی س��ی��اس��ی و‬ ‫پ��ەی��ڕەوی ن��اوخ��ۆی ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫گ���ۆڕان ك��ۆب��وون��ەت��ەوە‪ .‬شوێنی‬ ‫چاالكیی بزوتنەوەی گۆڕان هەرێمی‬ ‫كوردستان و عێراق و هەر جێیەكی‬ ‫ترە كە هاوواڵتیانی كوردستانی‬ ‫لێ ب��ێ‪ )..‬هەروەها لەباسكردنی‬ ‫مێژووی بزوتنەوەكەشدا دیسانەوە‬ ‫وەك هێزێكی بێچەك نەناسێنراوە‪،‬‬ ‫بەڵكو وا هاتووە كە‪( :‬بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬وەك قەوارەیەكی سیاسی و‬ ‫لیستێك بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬مێژووەكەی دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ مانگی چ��واری ساڵی (‪)2009‬‬ ‫بەدیاریكراوی رۆژی (‪)2009/4/11‬‬ ‫ك��ات��ێ ن��ەوش��ی��روان مستەفا لە‬ ‫دیدارێكدا لەگەڵ رۆژنامەی ”الشرق‬ ‫االوسط”ی لەندەنی ژمارە (‪)11092‬‬ ‫ئ��اش��ك��رای ك��رد ك��ە رێبەرایەتی‬ ‫لیستێكی تایبەت دەكات‪ ،‬جیاواز لە‬ ‫لیستی حزبەكانی تری كوردستان‪،‬‬ ‫بۆ هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان‪)..‬‬ ‫ئ��ام��اژە نەكردنی بزوتنەوەكەش‬ ‫بەشێوەیەكی نووسراو بۆ ئەوەی‬ ‫كە بزوتنەوەكی چ��ەك��دار نییە‪،‬‬ ‫ئەو گومانەی الی ه��ەردوو هێزی‬ ‫دەسەاڵتداری كوردستان (پ‪.‬د‪.‬ك)‬ ‫و (ی‪.‬ن‪.‬ك) هێشتۆتەوە كە ئەم‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫وااڵپرێس زانیاریی ئەوەی الیە كە ژمارەیەك لەو رووناكبیرانەی كە ئاراستەیەكی عەلمانی و لیبراڵییان هەیەو سەربە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانن‪ ،‬نیگەرانن بەرامبەر بەزاڵبوونی رەهەندیی ئیسالمیانەی ناسنامەی بزوتنەوەكەو پێیانوایە كە خۆبەستنەوەی زۆری‬ ‫بزوتنەوەكەیان بەپرسە ئاینییەكانەوەو جاڕدانی لە میدیاكاندا‪ ،‬دەبێتەهۆی رەنجاندنی خەڵكانی ئازادیخوازی كوردستان بەگشتی‬ ‫و بەتایبەتیش شاری سلێمانی‪ ،‬لە بزوتنەوەكەیان‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫ــــزوتنەوەی گۆڕان!‬

‫ــــمالنێ سیاسییەكانی كوردستان‬ ‫هێزە لەڕواڵەتدا هێزێكی بێ چەكەو‬ ‫لە جەوهەردا نەك تەنها زۆربەی‬ ‫ئەندامەكانی چەكدارن‪ ،‬بەڵكو بەپێی‬ ‫ئەو زانیارییانەی كە هەندێ دەزگای‬ ‫یەكێتی و پارتی دەیزانن‪ ،‬هەندێ‬ ‫چەكی ناوەندیی و سووكیان مۆڵداوەو‬ ‫كۆكردۆتەوە‪ ،‬وەك ( ‪،BKC، RBG‬‬ ‫قەناس)و نارنجۆك و تەقەمەنی تر كە‬ ‫بەشێكی لە ماڵی هەڵسوڕاوانی دیاری‬

‫بزوتنەوەكەدایە‪ ،‬بەتایبەتیش ئەو‬ ‫هەڵسوڕاوانەی كە پێشتر بەرپرسی‬ ‫ئەمنی و عەسكەریی ب��وون لەناو‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك)داو جیابوونەتەوەو ئێستا‬ ‫لەناو گۆڕاندان‪ ،‬بەشێكی تریشیان‬ ‫گومان دەكرێت لە شوێنی نهێنی لە‬ ‫ئۆفیسی سەرەكیی بزوتنەوەكەدا لە‬ ‫گردی زەرگەتە‪-‬ی شاری سلێمانیدا‬ ‫حەشار درابێت‪.‬‬

‫بكەن و هەمیشە ل��ەژێ��ر ترسی‬ ‫دوای سووتاندنی بارەگاكان‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی كە پەالماردان و لێدان و سووتاندندا‬ ‫وااڵپ���رێ���س ل��ە ه��ەن��دێ كەسی بن‪.‬‬ ‫تایبەتەوە پێی دەگ��ات‪ ،‬هەریەكە‬ ‫بە كردار جێبەجێدەكرێت‬ ‫لە (ی‪.‬ن‪.‬ك) و (پ‪.‬د‪.‬ك) ئاگاداری‬ ‫ئ���ەم گ��ۆش��ەن��ی��گ��ای��ە ل��ەن��او‬ ‫ئ��ەوەن كە زۆرب���ەی ئەندامان و‬ ‫هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەی گۆڕان ب���زوت���ن���ەوەك���ەدا ك���ە داوای‬ ‫خ��اوەن چەكن‪ ،‬ئەوانەشیان كە خ��ۆپ��ڕچ��ەك��ك��ردن��ی ب��زوت��ن��ەوەك��ە‬ ‫چەكیان ن��ەب��ووە‪ ،‬ل��ەم م��اوەی��ەدا دەك��ات‪ ،‬لە هەندێ هەلومەرجی‬ ‫لەالیەن مەكۆو ئەنجومەنی قەزاو گ��رژی و ناكۆكیدا رەواج پەیدا‬ ‫باژێڕوانەكانەوە داوای��ان لێكراوە دەكات و لە هەندێ هەلومەرجی‬ ‫كە یەدەگی خۆیان بكەن و خۆیان تردا پاشەكشە دەكات‪ ،‬بەاڵم بەپێی‬ ‫پڕ چ��ەك بكەن‪ .‬سەرچاوەكانی ئەو راپۆرتە نهێنیانەی كە دەزگای‬ ‫زانیاریی وااڵپرێس باس لەوە دەكەن زانیاریی یەكێتیی بەرزیكردونەتەوەو‬ ‫كە بیانووی بزوتنەوەكە بۆ خۆ پڕ لەڕێگەی كەسانی باوەڕپێكراوەوە‬ ‫چەككردن ئەوەیە كە لە حاڵەتی بە وااڵپرێس گەیشتووە‪ ،‬بیرۆكەی‬ ‫ئەگەری هێرشكردنی سەربازی بۆ خۆپڕچەككردن لەناو بزوتنەوەی‬ ‫سەر بارەگاكانیان لەالیەن هەردوو گ��ۆڕان��دا ب��ەك��ردار چۆتە ب��واری‬ ‫پارتە دەسەاڵتدارەكانەوە‪ ،‬بەرگری جێبەجێكردنەوەو تەنانەت كۆمەڵێك‬ ‫لەخۆیان بكەن و تەسلیم نەبن‪ ،‬هەڵسوڕاوی بزوتنەوەكە كە پێشتر‬ ‫بەتایبەتی كە سووتاندنی بارەگاكانی كاربەدەستی ئەمنی و سەربازی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەك��ە ل��ەش��اری هەولێرو بوون لەناو یەكێتی‪ ،‬راسپێردراون‬ ‫چەند ناوچەیەكی ت��ری سنووری كە گروپی چەكدار رێك بخەن و‬ ‫(پ‪.‬د‪.‬ك) لەڕووداوەكانی دوو ساڵ بەشێوەیەكی نهێنیی ئامادە بكرێن بۆ‬ ‫لەمەوبەرداو لەبەرامبەردا بێدەنگی و كاتی نائاسایی و ئەگەری بەرپابوونی‬ ‫نەبوونی كاردانەوەی تووند لەالیەن هەر گرژییەكی سەربازی لەگەڵ دوو‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەك��ەوە‪ ،‬ن��اڕەزای��ی لەناو الیەنەكەی دەسەاڵتدا‪.‬‬ ‫بنكەی جەماوەری و هەڵسوڕاوە‬ ‫بەڵگەكانی سۆشیالمیدیاكانی‬ ‫سەربازییەكانی ب��زوت��ن��ەوەك��ەدا‬ ‫دروستكردبوو و پێیانوایە ئەگەر یەكێتی‬ ‫لەبارەی ئەم پرسەوە‪ ،‬سۆشیال‬ ‫ل��ە داه���ات���وودا پ��ەرچ��ەك��رداری��ان‬ ‫نەبێت ئەوا هەموو جارێك وەك میدیای یەكێتی ك��ە بەشێكیان‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان راستەوخۆ زان��ی��اری و بەڵگە لە‬ ‫بارەگاكانیان دەسووتێندرێت و دەزگ���او بەرپرسە ئاگادارەكانی‬ ‫شكۆی بزوتنەوەكە دەشكێندرێت‪ ،‬یەكێتییەوە وەردەگ���رن و زیاتر‬ ‫كارێك كە دەبێتەهۆی ئەوەی هیچ بریتین لە تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫ئەندام و الیەنگرێكی بزوتنەوەكە و ل��ەس��ەروی��ان��ەوە فەیسبووك‪،‬‬ ‫نەتوانن بوێرانە چاالكیی سیاسیی ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ب��ەڵ��گ��ەی��ان ل��ەس��ەر‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن سوورن لەسەر ئەوەی كە لە هەڵبژاردنی ئەمجارەو لە سنووری پارتی دیموكراتی كوردستاندا ساختەكاریی‬ ‫كراوەو دەستكاریی دەنگدان كراوە‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەش جگە لەوەی كە بەڵگەكانیان رەوانەی كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكان‬ ‫كردووە‪ ،‬هەندێ بەڵگەی وێنەییشیان لە تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكانی فەیسبووكدا باڵوكردۆتەوە كە تیایدا سندوقەكان لەناو‬ ‫ئۆتۆمبێلدا بۆ شوێنی نادیار دەبرێن‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫دی���اردەی چەكداریی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان باڵوكردۆتەوە‪ ،‬ئەو بەڵگانە‬ ‫بەڕوونی دەیسەلمێنن كە لە ئێستادا‬ ‫ناتواندرێ بەبزوتنەوەی ناوبراو‬ ‫بوترێت هێزێكی مەدەنی و بێ‬ ‫چەك‪ ،‬بەڵكو بە ئاشكرا دەركەوتووە‬ ‫كە هێزێكی چەكدارە‪ ،‬تەواوی ئەو‬ ‫كەسانەش كە لە بەڵگەنامەكاندا‬ ‫دەركەوتوون كەسانی ناسراوی ناو‬ ‫مەكۆو رێكخستنەكانی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانن‪.‬‬ ‫بە چەكەوە لەبەردەم مەكۆكاندا‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت����رەوە‪ ،‬ه��ەن��دێ‬ ‫س��ەرچ��اوەی زان��ی��اری��ی وااڵپ��رێ��س‬ ‫ئەوەشی دركاند كە لەكاتی تەقەكانی‬ ‫شەوی (‪ )2013/9/26‬لەشاری سلێمانی‬ ‫و چەندین ش��اری ت��ردا‪ ،‬چەندین‬ ‫گروپی چەكداری بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫لەناو شاری سلێمانی و ناوچەكانی‬ ‫ژێر دەسەاڵتی یەكێتی بەدیكراون‬ ‫و هەندێكیشیان ناسراونەتەوەو لە‬ ‫هەڵسوڕاوەكانی بزوتنەوەی گۆڕانن‪،‬‬ ‫ه��ەم��ان س��ەرچ��اوە ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەكات كەهەر ئەو شەوە بەهەزاران‬ ‫هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان لە‬ ‫سلێمانی و شاروشارۆچكەكانی تردا‬ ‫خۆیان بەچەك و مەخزەن بەستووەو‬ ‫بەشێكیشیان بەچەكەوە لەبەردەم‬ ‫بارەگاو مەكۆكانی بزوتنەوەی گۆڕاندا‬ ‫دەرك��ەوت��وون و وێنەیان گیراوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە‪ ،‬ئەو سەرچاوەیە‬ ‫بە وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند كە هەندێ‬ ‫لەو وێنانەی كە باڵوبوونەتەوەو‬ ‫تیایدا گروپی چەكداری بزوتنەوەكە‬ ‫دەردەكەوێت بەشێوەی ئەنقەست‬ ‫ل��ەالی��ەن ب��زوت��ن��ەوەك��ەوە دزەی‬ ‫پێكراوە بۆ تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان بۆ‬ ‫ئەوەی وەك پەیامێك بگاتە هەردوو‬ ‫هێزی دەسەاڵتدار كە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان ئامادەی رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫چەكداریشەو توانای ئەوەی هەیە‬ ‫بەچەك داك��ۆك��ی لەخۆی بكات‪،‬‬ ‫ئ��ەو ك��ارەی كە مەترسیی ئ��ەوەی‬ ‫لێدەكرێت لە داهاتوودا لەگەڵ هەر‬ ‫گرژییەكی سیاسییدا ملمالنێكان چیتر‬ ‫بەتەنها ملمالنێی سیاسی و شەڕی‬ ‫راگەیاندن نەبن‪ ،‬بەڵكو سەربكێشن‬ ‫ب��ۆ ب��ەری��ەك��ك��ەوت��ن��ی چ��ەك��داری��ی‬

‫مام رۆستەم‪،‬‬ ‫هەڵسوڕاوی دیاری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪:‬‬ ‫ئێمە نەگروپی‬ ‫چەكدارمان هەیەو‬ ‫نە ئیمانیشمان‬ ‫بە گروپی چەكدار‬ ‫هەیە‬ ‫سەخت‪ ،‬بەتایبەتیش لەناو شاری‬ ‫سلێمانیدا كە ب��ارەگ��ای سەرەكیی‬ ‫بزوتنەوەكەی تێدایە‪.‬‬ ‫یەكێتی چۆن مامەڵە دەكات؟‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی الی‬ ‫وااڵپرێس هەیە‪ ،‬بۆچوونی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫دەرب������ارەی ئ���ەم پ��ەرەس��ەن��دان��ە‬ ‫لەهەڵوێستی بزوتنەوەی گۆڕاندا‪،‬‬ ‫بەدوو جۆرە‪ ،‬هەندێك پێیانوایە كە‬ ‫دەبێ هەماهەنگی و گفتوگۆ لەنێوان‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��دا هەبێت بۆ‬ ‫ئەوەی ئاسایش و ئارامیی ناوچەی‬ ‫ن��ف��وزی هاوبەشی ه���ەردووال لە‬ ‫هەموو پێكدادانێكی سەربازی و نا‬ ‫سەقامگیرییەكی ئەمنی و سیاسی‬ ‫بپارێزرێت‪ ،‬هەندێكی تریش كە زیاتر‬ ‫بەرپرسە سەربازییەكانی یەكێتی‪-‬ن‬ ‫متمانەیان بەویستی ئاشتیخوازانەی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان نییەو پێیانوایە كە‬ ‫ئەو بزوتنەوەیە لەدواڕۆژدا بەشێوەی‬ ‫چەكدار پەالماری (ی‪.‬ن‪.‬ك) دەدات‬ ‫و دەب��ێ ل��ەڕوان��گ��ەی وەرگرتنی‬ ‫ئیحتیاتەوە‪ ،‬یەكێتی لەئێستاوە‬ ‫نەخشەیەكی ئەمنی و عەسكەریی‬ ‫هەبێت بۆ چۆنیەتی كۆنترۆڵكردنی‬ ‫ناوچەكانی زۆن��ی س��ەوز لەهەر‬ ‫حاڵەتێكدا كە بزوتنەوەی ناوبراو‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫پاسەوانن‪ ،‬یان هەر خۆیان پۆلیسن‪،‬‬ ‫لەملمالنێكاندا چەكی بەكارهێنا‪.‬‬ ‫هی بەرگری فریاكەوتنن‪ ،‬حەرەسی‬ ‫بنكە یان حەرەسی مەكۆن‪ ،‬ئەگینا‬ ‫هەڵوێستی پارتی‬ ‫لەئاستێكی ت��ردا‪ ،‬بەپێی ئەو ئەوانە شوڕتەن و ئەوە نییە بڵێی‬ ‫زانیارییانەی كە وااڵپرێس الیەتی‪ ،‬گروپی چەكدارن‪.‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان كەمتر‬ ‫كۆبووەنەوەیان هەبووە‬ ‫مەترسیی بەركەوتنی چەكداریی‬ ‫هەر دەرب��ارەی ئەم پرسەش‪،‬‬ ‫هەیە لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕاندا‪.‬‬ ‫هەندێ لەبەرپرسانی یەكێتی لەو ئەندامێكی ئەنجوومەنی مەكتەبی‬ ‫بارەیەوە زیاتر لە جارێك لەسەر ئەو راگەیاندنی یەكێتی‪ ،‬باس لەوە‬ ‫پرسە دواون و پێیانوایە كە‪ :‬پارتی دەك��ات كە ئ��ەو ب��ەچ��اوی خۆی‬ ‫لە بنەڕەتدا ئاستی چاالكیی سیاسی دی��اردەك��ەی نەبینیوە‪ ،‬ب��ەاڵم كە‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان‪-‬ی لە سنووری ب��ەڵ��گ��ەی ل��ەس��ەر هەبێت ئ��ەوا‬ ‫نفوزی خۆیدا سنوردار ك��ردووە‪ ،‬پێچەوانەی بیروباوەڕبانە‪ .‬ئەنوەر‬ ‫ئەمە جگە ل��ەوەی تەنها لەڕێگەی حسێن‪ ،‬لە مەكتەبی راگەیاندنی‬ ‫الیەنگرانییەوە توانیویەتی بچێتەسەر یەكێتی دەڵ���ێ‪ :‬ئ��ەم دی��اردەی��ە‬ ‫ئۆفیسی میدیایی و مەكۆكانی ل��ەگ��ەڵ بانگەشەی بزوتنەوەی‬ ‫بزوتنەوەكەو دەستبەجێ كۆنترۆڵیان گۆڕان یەكناگرێتەوە كە بانگەشەی‬ ‫بكات و بیانسووتێنێت بەبێ ئەوەی مەدەنی دەك��ات‪ ،‬پاشان گ��ۆڕان‬ ‫بزوتنەوەكە بتوانێت هیچ بەرگرییەك ئیشكالیاتی گ��ەورەی��ان هەیە لە‬ ‫لەسەروماڵی خۆی و هەڵسوڕاوەكانی تێڕوانین بۆ كۆمەڵگەی كوردستان‪،‬‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیە بزوتنەوەكەش نایەوێت سەردەمێك بەهێزی پێشمەرگەیان‬ ‫لەهەر شوێن و ناوچەیەكدا كە دەوت هێزی میلیشیاو چەكدار‪،‬‬ ‫گونجاو نەبێت خ��ۆی دووچ���اری ل��ەك��ات��ێ��ك��دا دەب��ی��ن��ی��ت ئ���ەوان‬ ‫زۆرجار كۆبوونەوەی چەكدارییان‬ ‫بەركەوتنی سەربازی بكاتەوە‪.‬‬ ‫رێكخستووە بەبیانووی ئ��ەوەی‬ ‫ك���ە پ���ەالم���اری���ان دەدرێ�����ت‪،‬‬ ‫خەباتی مەدەنی‬ ‫هەر لەبارەی ئەم پرسەوە‪ ،‬مەترسییان لەسەرە‪ ،‬گوایە هێزیان‬ ‫مام رۆستەم‪ ،‬هەڵسوڕاوی دیارو ك��ۆك��ردۆت��ەوە‪ ،‬هێزی چەكداری‬ ‫سەربازیی ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬ئ����ەوان ن��ە ه��ێ��زی چ��ەك��داری‬ ‫نكۆڵی لەوە دەكات كە ئەوان جگە رێكخراوەو نە حكومیشە‪ ،‬ئەوان‬ ‫لە خەباتی مەدەنی هیچ شێوازێكی خۆشیان بانگەشەی ئەوە دەكەن‬ ‫تر بگرنەبەر‪ ،‬م��ام رۆس��ت��ەم لە كە هێزی چەكداریان نییە‪ ،‬لەزۆر‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ وااڵپرێس‪ ،‬وتی‪ :‬الیەنی دیكەشەوە ئ��ەوان خۆیان‬ ‫ئێمە ئیمانمان بەسندوقی دەنگدان ن��اون��اوە هێزێكی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫و خەباتی مەدەنییە‪ ،‬بۆیە ئەم م��ەدەن��ی‪ ،‬ب��ەاڵم كردەوەكانیان‬ ‫خەباتە مەدەنییەمان هێناوەتە ك��ردەوەی هێزێكی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ئ��اراوە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی كەس تووشی رەسەن نەبووە‪ ،‬ئەوەندەی هێزێك‬ ‫ش��ەڕی ناوخۆو ش��ەڕی براكوژی ب��وون ویستوویانە كاریگەریی‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئێمە ئیمانمان بەخەباتی لەسەر خەڵك دابنێن‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت����رەوە ئ��ەن��وەر‬ ‫مەدەنی هەیە‪ ،‬ئەوە پڕوپاگەندەی‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ە‪ ،‬ئێمە ن��ەگ��روپ��ی حسێن‪ ،‬وت��ی‪ :‬ئەگەر یەكێتی و‬ ‫چەكدارمان هەیەو نە ئیمانیشمان پارتیش هێشتا هێزی چەكداریان‬ ‫ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی ح��ك��وم��ەت و‬ ‫بە گرووپی چەكدار هەیە‪.‬‬ ‫لەبارەی باڵوبوونەوەی چەندین هێزێكی نیزامی هێزی پێشمەرگەی‬ ‫وێنەی هەڵسوڕاواونی بزوتنەوەی یەكگرتوودا نەبێت‪ ،‬بەبڕوای من‬ ‫گۆڕانیشەوە بەچەكەوە‪ ،‬ناوبراو ئەم هێزە ناتوانێت بەخۆی بڵێت‬ ‫داك��ۆك��ی ل��ەو ج��ۆرە چەكدارانە هێزێكی م��ەدەن��ی‪ ،‬هێزێك كە‬ ‫دەكات و دەڵێ‪ :‬ئەوانە هەندێك لەپاڵیدا بارەگای چەكداری هەبێت‪.‬‬

‫وااڵپرێس ئاگاداری ئەوەیە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان هەتا ئێستا هاوكاریی سەرۆكی دەستەی نەزاهەی كوردستان‬ ‫حاكم ئەحمەد‪-‬ی نەكردووە بۆ ئەوەی بتوانێت وەك دەزگایەكی گرنگ لە رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی دەست بەكارەكانی‬ ‫بكات‪ ،‬ئەو كێشە كارگێڕییانەش كە خراوەتە سەر رێگەی دەستبەكاربوونی هۆكارێكە بۆ ئەوەی دەزگاكە هەر لە ئێستاوە‬ ‫پەك بخرێت‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫عەلمانییەت بۆنی باروتی لێ دێت!‬ ‫شێخ موعتەسەم رەشید‬ ‫بەشی یەكەم‬ ‫ئاگرو باروت و كوشتارەكەی شەقام و گۆڕەپانی رابیعەی عەدەوی و نەهزەو‬ ‫رەمسیس لە قاهیرەی پایتەختی میسر مەقولەكەی هزرڤانی فەرەنسی پڕۆفیسۆر‬ ‫(جان ریڤێد)یان بیر خستمەوە‪ ،‬كە دەڵێت‪ :‬دەستەواژەی عەلمانییەت بۆنی‬ ‫باروتی لێ دێت‪ .‬ئاشكرایە بیرۆكەو چەمكی عەلمانیەت بەڕۆژگارێكی سەخت و‬ ‫دژوارو خوێناویدا تێپەڕی تا گەشتە واڵتانی ئەوروپا كە بۆ نزیكەی (‪ )1000‬ساڵ‬ ‫گەالنی ئەوروپا لەناو تاریكستانی هزرو تێزێكی دۆگمایی و یەقینێكی رەهای‬ ‫ئاینیدا دەژیان‪.‬‬ ‫عەقڵییەتی كە هەنیتی و پیاوانی ئایینی كەنیسا‪ ،‬دینی مەسیحیان لە گەوهەرە‬ ‫جاویدانەكەی داماڵی بوو‪ ،‬كردبوویان بەترادیسۆن و ئایدیۆلۆژییەتێكی داخراوی‬ ‫گشتگیر‪ ،‬هەركەس بەپێچەوانەوەی ئەو ترادیسۆنە ئایینەوە بیری بكردایەتەوە‪،‬‬ ‫بەكافرو مولحید دەدرایە قەڵەم‪ ،‬چارەنووسی مل قرتاندن بوو‪ ،‬یان سووتاندنی‬ ‫بەزیندوێتی‪ ،‬وەك سووتاندنی كیژە پاكیزە شۆڕشگێڕەكەی فەرەنسا عەزرای‬ ‫ئۆرلیان (ژاندارك) كە قەشەكانی كەنیسا بەجادووگەرو بێ ئیمان تاوانباریانكرد‪،‬‬ ‫لەتەمەنی نۆزدەساڵیدا لە (‪ 30‬ئایاری ساڵی ‪ )1431‬بەزیندوویی سووتاندیان‪!...‬‬ ‫لەسەدەی دوانزەی زاینیشدا‪ ،‬سەدەكانی ناوەڕاست‪ ،‬پاپا برنار‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫دوو شمشێرەكەی هێنایە ئاراوە‪ ،‬دوای برنار‪ ،‬جێگرەكەی پاپا ئۆگینی سێهەم‪،‬‬ ‫دەسەاڵتی دوو شمشێرەكە دیاریدەكات كە یەكێكیان شمشێری مەلەكوتی‬ ‫ئاسمانە‪ ،‬وات��ە شمشێری دەستی خ��ودای��ە! ئەویكەیان شمشێری دەستی‬ ‫سەربازەكانی كەنیساو پادشای پیرۆزە‪ ،‬واتە شمشێری دەسەاڵتی زەمەنی و‬ ‫سەر زەوییە‪ ،‬بەیەكێك لەو دوو دەسەاڵتە‪ -‬دەسەاڵتی ئاسمان و دەسەاڵتی‬ ‫زەمەنی سەرزەوی‪ -‬ملی بێ بڕواو نەیارەكانیان دەپەڕاندو رەوانەی دۆزەخیان‬ ‫دەكرد‪ .‬قەشەكانی كەنیسا تەنیا خەڵكیان بۆ دۆزەخ نەدەنارد‪ ،‬ڤیزە‪-‬ی چوونە‬ ‫ناو بەهەشتیشیان بەخەڵك دەدا‪ ،‬لەڕێگەی فرۆشتنی چەكی لێخۆشبوون (صك‬ ‫الغفران) بێگومان توێژە هەژارەكان توانای كڕینی ئەو چەكی چوونە بەهەشتەیان‬ ‫نەبوو‪ ،‬تەنیا بنەماڵەی پادشاو میرو دەرەبەگ و ئوروستوكراتیەكان لەتوانای‬ ‫كڕینی ئەو چەكەدا بوون‪.‬‬ ‫لەناو ئەو تاریكستانە ترسناكەی هزری ئایینی سەدەكانی ناوەڕاستدا‪ ،‬لێرەو‬ ‫لەوێ هزری رووناك و بیری ئازاد دەنگی لێ بەرزدەبوویەوە‪ ،‬لەو جیهانە تاریكەدا‬ ‫شەوقی دەدایەوە‪ ،‬قەشەكانی كەنیسای بەشەوارە دەخست و ئەسڵەمینەوە‪،‬‬ ‫قەسیدە شیعرییەكەی (دانتی الجیری) فلۆرەنسی (‪ )1321-1265‬سەدەی سیانزەی‬ ‫زاینی لەژێر ناوی (كۆمیدیای ئیالهی)دا‪ ،‬یەكێكە لەو دەنگانەی بەرزبوویەوە كە‬ ‫نەك لەڕۆمای مەڵبەندی مەزهەبی كاسۆلیكیدا بەڵكو لەسەرتاپای دنیادا دەنگی‬ ‫دایەوە (دانتێ) بۆ سۆراخی خۆشەویستە كۆچكردووەكەی (بیاترتیس) لەڕێگای‬ ‫هونەری شیعرو فەنتازییەكانی خەیاڵەوە‪ ،‬دۆزەخ و بەرزەخ و بەهەشت كێوماڵ‬ ‫دەكات‪ ،‬دانتی لەو روماڵكردنەیدا بەیاوەری شاعیری گەورەی رۆمانی فریجیلوس‬ ‫و كەسانێكی زۆر لە (كەهەنەو) (ئەكلیرۆسە ناودارەكانی كەنیسا لەدۆزەخدا‬ ‫دەیانبینێتەوە‪ ،‬لەئەنجامی بەد رەفتارییان كە لەژیانی سەرخاكدا كردوویانە‪.‬‬ ‫گوزارشتەكانی دانتی‪ ،‬لەمەڕ ئەهلی دۆزەخ و ب��ەرزەخ و بەهەشت‬

‫پانۆرامایەكی مێژووییە دەربارەی كەنیساو میرو پادشاكانی ئەوروپا‪ ،‬بەهەنگاوی‬ ‫یەكەم دەژمێردرێت بەرەو ئازادی هزرو چەمكی عەلمانیەت‪ .‬وەلێ ئەوەی‬ ‫راستەوخۆ بیرۆكەی جیاكردنەوەی نێوان ئایین و سیاسەتی وروژاند‪( ،‬میكیافیلی‬ ‫بوو – ‪ )1529-1469‬ئەو بانگەشەی بۆ دروستكردنی قەوارەیەكی سیاسی‬ ‫یەكگرتووی بۆ واڵتی ئیتاڵیا دەكرد‪ ،‬دوور لەهەژموونی كە هەنوتی و ئەكلیركی‬ ‫كەنیسا‪ .‬تیۆرو پەیڤەكانی مكیافیلی لەڕوانگەی زانستی سۆسیۆلۆژیای سیاسییەوە‬ ‫بەیەكێك لەبنەماكانی زانستی سیاسی مەتریاڵی و واقیعی دەژمێردرێت‪.‬‬ ‫بازدانێكی ئەبستمی و فكری بوو بەرەو چەمكی عەلمانیەت (سیكۆالریزم)‪.‬‬ ‫دوای میكافیلی چاكسازییە ئاینییەكەی قەشە (مارتن لۆستەر ‪)1546-1483‬‬ ‫ئدژ بەگەندەڵییەكانی كەنیسا‪ ،‬ئەوروپا دەخاتە دۆخێكی شپرزەو خوێناوییەوە‪،‬‬ ‫نەك هەر كەنیسا‪ ،‬بەڵكو ئەوروپاشی دوول��ەت كرد‪ ،‬كەنیسای كاسۆلیكی‪،‬‬ ‫كەنیسای پڕۆتستانتی‪ ،‬ئەوروپای كاسۆلیكی‪ ،‬ئەوروپای پڕۆتستانتی و چەندین‬ ‫جەنگی ئایینی لێكەوتەوە‪ ،‬بەتایبەتی جەنگی (‪ )30‬ساڵەی ئایینی ئەوروپا لەساڵی‬ ‫(‪ 1618‬تا ساڵی ‪ )1648‬خایاندو ماڵوێرانیی و كوشتارێكی گەورەی لێكەوتەوە‬ ‫تا بەڕێكەوتننامەی ئاشتی (ویستڤالیا) كۆتایی هات‪ .‬رێككەوتننامەی ویستڤالیا‬ ‫ویستگەیەكی وەرچەرخانی مێژوویی بوو لە كیشوەری ئەوروپادا بەدروستبوونی‬ ‫دەوڵەتی ناسیۆنالیزمی سەربەخۆو دوورخستنەوەی كەنیسا لەكاروباری سیاسەتداو‬ ‫دەست بەسەراگرتنی سامانی كەنیساو ئەو ناوچانەی كە لەژێر دەسەاڵتیدا بوون‪،‬‬ ‫بۆ یەكەمجار دەستەواژەی (سیكۆالریزم ‪ -‬عەلمانیەت) چووە ناو فەرهەنگی‬ ‫سیاسییەوە كە بەمانای جیهانێكی هاوزەمەن‪.‬‬ ‫بەمجۆرە كە زۆر بەكورتی ئاماژەم پێكرد لەئەنجامدا دەسەاڵتی ئاسمانی و‬ ‫زەمینەكەی كەنیسە خزێنرایە ژێر گومەزەكەی زەنگی كەنیساوە‪ .‬وەلێ مێژوو بۆ‬ ‫عیبرەتی زەمانە داستانی ستەمكاری كەنیسای الی خۆی هەڵگرتووە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫پڕۆسەی دژە چاكسازییەكەی كەنیسای كاسۆلیك لەبەرامبەر چاكسازییەكەی‬ ‫مارتن لۆستەرو جۆن كالڤن‪-‬دا‪ ،‬وەك دامەزراندنی (دادگای تەفتیش) ساڵی‬ ‫(‪ )1552‬دەزگای سانسۆر بەسەر هەموو باڵوكراوەیەكدا ساڵی (‪ )1543‬بەستنی‬ ‫كۆنگرەی (مەجمەع)ی (ترنتو) كاركردن بۆ گێڕانەوەی دەسەاڵتی كەنیسا‬ ‫لەڕێگای هێزەوە‪...‬هتد‪ ،‬یەكێك لەوانە كەوتە ژێر گوشارو هەڕەشەی دادگای‬ ‫تەفتیشەوە زانای ئیتاڵی گالیلۆ بوو‪ ،‬ساڵی (‪ )1642-1564‬كە لەتەمەنی (‪)69‬‬ ‫ساڵیدا هێنایان بەچۆكدا لەبەردەم عەشاماتێكی زۆردا ناچاریانكرد‪ ،‬خۆی و‬ ‫مامۆستاكەی (كوپرنیكوس ‪1543-1473‬ز) بەدرۆ بخاتەوەو بڵێت‪ :‬ئێمە راستمان‬ ‫نەكردو درۆمانكردووە‪ .‬ئەرەستۆ راستیكردووە كە دەڵێت‪ :‬مرۆڤ و زەوی‬ ‫سەنتەری گەردونن و رۆژو هەسارەكان لەدەوری مرۆڤ و زەوی دەگەڕێن!‬ ‫گالیلۆ‪ ،‬ئەو پیرەمێردە بێ چارەیە تا وەك پەڕتوكەكانی نەیسووتێنن خۆی‬ ‫و كوپرنیكۆسی بەدرۆخستەوە‪ ،‬وەلێ لەكۆتاییدا سەیرێكی زەوی كردو بەدەم‬ ‫زەردەخەنەیەكەوە وتە بەناوبانگەكەی دەدركێنێت و دەڵێت‪ :‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫هەر دەسووڕێتەوە‪ .‬ئەرێ (حەقیقەت) بەیەك وشە خۆی دەسەلمێنێت‪ ،‬وەلێ‬ ‫(درۆ) بەهەزارو یەك وشە ناتوانێت پێ بگرێت و دوایی ئەكەوێت‪.‬‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫‪10‬‬

‫هەندێك لە چاودێرانی سیاسی هەرێم پێیانوایە‪،‬‬ ‫دوور نییە خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫و لیژنە تایبەتمەندییەكانی پەرلەمان‪ ،‬لەئایندەدا‬ ‫بكەوێتە بەردەم مەترسی نەبوونی كەسانی پسپۆڕی‬ ‫تایبەتمەند لەو بوارانەی كە پەرلەمان لیژنەیان بۆ‬ ‫پێكدەهێنێت‪ ،‬چونكە بەپێی ئەو ئەنجامانە بێت‬ ‫كە ئێستا لەبەردەستدان زۆرب��ەی ئەو كەسانەی‬ ‫كە خاوەنی بڕوانامەی دكتۆراو ب��ەرزن لە بوارە‬ ‫جیاجیاكاندا نەیانتوانی دەنگی پێویست بهێنن و بچنە‬ ‫ناو پەرلەمانەوە! بەمانایەكی تر خەڵك متمانەی بە‬ ‫خەڵكی تەكنۆكرات نەدا تا بچنە پەرلەمان و سوودیان‬ ‫بۆ لیژنە جیاجیاكانی پەرلەمان هەبێت‪ ،‬ئەمە ئەگەرچی‬ ‫هەندێكی كەم لەو خەڵكانەی كە تەكنۆكراتن چوونەتە‬ ‫پەرلەمان و بە بەراورد بەو كاندیدە تەكنۆكراتانەی‬ ‫كە لەناو لیستە جیاوازەكاندا هەبوون ژمارەیەكی‬ ‫زۆر كەمن هەرچەندە بۆ ئەم بابەتە خوێندنەوەو‬ ‫لێكدانەوەی جیاجیا دەكرێت‪.‬‬ ‫لەم بەدواداچوونەی وااڵپرێس‪-‬دا‪ ،‬ل��ەزاری چەند‬ ‫كاندیدێكی تەكنۆكرات و هەڵگری بڕوانامەی دكتۆرا‬ ‫لەلیستە جیاوازەكانەوە هۆكارەكانی دەرنەچوون و‬ ‫دەنگ پێنەدانی خەڵكی پێیان دەخوێنیتەوە‪.‬‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬لەتیف حسێن‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫متمانەی خەڵك و‬ ‫پاشەكشەی بڕوانامە گـــ‬ ‫د‪.‬سەردار عەزیز‪ ،‬كاندیدی دەرنەچووی گۆڕان‪:‬‬

‫سیاسەت لەواڵتی ئێمەدا شێوێندراوەو‬ ‫وایلێكراوە كە هەمیشە كەسی جەماوەری‪،‬‬ ‫چانسی زیاتری هەبێت لەخەڵكی تەكنۆكرات‬

‫‪11‬‬

‫كاندیدەكانیشی بەردەوامە‪ .‬خاڵێكی‬ ‫جەوهەری و جیاواز لەم هەڵبژاردنەدا‬ ‫ئەوەیە كە زۆرێك لەو كاندیدانەی‬ ‫بۆ پەرلەمانی ئەمجارە دەرچ��وون و‬ ‫هەڵبژێردراون گەنجن و خاوەنی‬ ‫پاشخانێكی سیاسی و كاری پەرلەمانی‬ ‫نین‪ ،‬تەنانەت هەندێكی تێدایە كە‬ ‫ب��ڕوان��ام��ەی ئەوتۆیان نییەو كاری‬ ‫پێشووی شاهیدی ئ��ەوە دەدەن كە‬ ‫رەنگە نەتوانن لەكاری پەرلەمانیدا‬ ‫سەركەوتووبن‪ ،‬ب��ەاڵم لەبەرامبەر‬ ‫ئ��ەم��ەدا زۆرێ��ك��ی ت��ر ك��ە خەڵكی‬ ‫تەكنۆكرات و خاوەن بڕوانامەی بەرزو‬ ‫كاری ئەوتۆن كە ئەگەر دەربچوونایە‬ ‫رەنگە پەرلەمانی كوردستان خولی‬ ‫چوارەم خولێكی جیاواز بوایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئیتر ئەوە رای خەڵكەو دەبێت هەمووان‬ ‫رێز لە ئیرادەو دەنگی خەڵك بگرن‬ ‫و پێی رازی ببن‪ .‬هەرچەندە رەنگە‬ ‫لە داهاتوودا پەرلەمانی كوردستان و‬ ‫خولی چوارەم تووشی كێشە ببنەوە‬ ‫ب���ەوەی ك��ە خەڵكی تەكنۆكرات‬ ‫و خ��اوەن پسپۆڕی تایبەتی ب��وارە‬ ‫جیاجیاكان‪ ،‬هەلی دەرچوونیان نەبوو‪.‬‬ ‫ئەمە وتەی چاودێرێكی سیاسییە كە بۆ‬ ‫وااڵپرێس دوا‪.‬‬

‫ـەورەكان‪..‬‬ ‫هەڵبژاردنێكی جیاواز‬ ‫هەرچەندە هەڵبژاردنی خولی‬ ‫چ��وارەم��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی كوردستان‬ ‫ب��ەوت��ەی زۆرێ���ك ل��ە چ��اودێ��ران‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنێكی جیاوازو گەرموگوڕتر‬ ‫بوو لەچاو هەڵبژاردنەكانی پێشوودا‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەم ب��اش ب��ەڕێ��وەچ��وون��ەو‬ ‫جیاوازییەكەشی نەیتوانی رەخنەو‬ ‫تێبینییەكانی س��ەری هەڵبگرێت‪،‬‬ ‫هەربۆیە تا ئێستا رەخنەكان لەسەر‬ ‫بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكەو تەنانەت‬

‫دەبێت رێز لەئیرادەی خەڵك‬ ‫بگرین‬ ‫لەگەڵ ئەو راوبۆچوونانەدا‪ ،‬ئەو‬ ‫كاندیدانەی كە هەڵگری بڕوانامەی‬ ‫دكتۆرا بوون لە پسپۆڕییە جیاوازەكان‬ ‫و دەرن���ەچ���وون و ق��س��ەی خۆیان‬ ‫ه��ەی��ەو ب��ی��روڕاش��ی��ان لەمبارەیەوە‬ ‫جیاوازە‪ ،‬هەرچەندە سەرجەمیان ئەوە‬ ‫دووپاتدەكەنەوە كە ئەوە راو دەنگی‬ ‫خەڵكەو دەبێت رێزی لێ بگیرێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬س��ەردار عەزیز كە كاندیدی‬ ‫ب���زوت���ن���ەوەی گ����ۆڕان ب����وو‪ ،‬ل��ەم‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەدا دەن��گ��ی پێویستی‬ ‫بەدەستنەهێنا ب��ۆ ئ���ەوەی بچێتە‬ ‫پەرلەمانەوە‪ .‬سەبارەت بە هۆكاری‬ ‫دەرنەچوونی بەشێكی زۆر لەو كاندیدە‬

‫د‪ .‬كاوە مەحمود‪،‬‬ ‫وەزیرو كاندیدی‬ ‫دەرنەچووی حزبی‬ ‫شیوعی كوردستان‪:‬‬ ‫خەڵك كێی‬ ‫ویستووە‬ ‫دەرچووە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫دەرنەچووە‪ ،‬خەڵك‬ ‫نەیویستووە‬

‫ئەكادیمیانەی كە لەم خولەی پەرلەماندا‬ ‫خ��ۆی��ان ك��ان��دی��دك��ردو دەرچ��وون��ی‬ ‫ئەوانەی بڕوانامەی زانكۆشیان نییە‪،‬‬ ‫ی��ان خ��اوەن��ی پسپۆڕییەك نین كە‬ ‫پەرلەمان و لیژنەكانی پەرلەمان‬ ‫سوودیان لێوەربگرن‪ ،‬د‪ .‬س��ەردار‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬لەڕاستیدا هەمیشە خەڵكی‬ ‫تەكنۆكرات لە هەڵبژاردنەكاندا باش‬ ‫نین‪ ،‬زیاتر خەڵكانی شەعبی باشن‪،‬‬ ‫وات��ە ئ��ەو ك��ەس��ان��ەی ك��ە دەت��وان��ن‬ ‫بەزمانی شەعبی قسە بكەن و پەیامی‬ ‫خۆیان بگەیەنن‪ ،‬جگە لەوەش خەڵكی‬ ‫تەكنۆكرات كەسانێكی شەرمنن‪ ،‬یان‬ ‫بە زمانێكی ئاڵۆز قسە دەك��ەن و‬ ‫خەڵك ناتوانن بە ئاسانی لێیان تێبگەن‬ ‫و پەیامەكەیان بگەیەنن‪.‬‬ ‫سەردار عەزیز‪ ،‬لەسەر ئەم بابەتە‬ ‫زیاتر دواو ئاماژەی بەوەكرد‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫تری دەرچوون بەشێوەیەكی گشتی لە‬ ‫لیستێكەوە بۆ لیستێكی تر جیاوازە‪.‬‬ ‫د‪ .‬سەردار لەسەر ئەم خاڵەش دەڵێت‪:‬‬

‫بۆ نموونە الی پارتی دەرچ��وون بە‬ ‫دەست حزبەكەوەیە ئەو بڕیار دەدات‬ ‫كێ دەردەچێت و كێش دەرناچێت‪،‬‬ ‫الی یەكێتیش بەهەمانشێوەیەو الی‬ ‫گۆڕان و حزبەكانی تر بە شێوەیەكی‬ ‫ت��رە‪ ،‬جگە ل��ەوە سیاسەت لەواڵتی‬ ‫ئێمەدا شێوێندراوەو وایلێكراوە كە‬ ‫هەمیشە خەڵكی جەماوەری چانسی‬ ‫زیاتری هەبێت لە خەڵكی تەكنۆكرات‬ ‫و ئەمە شتێكی ئاساییە‪ ،‬هەروەها‬ ‫زمانی راگەیاندن و راگەیاندنەكان‬ ‫هەمیشە زمانی شەڕی ناوخۆ بوون‪،‬‬ ‫ئەمانەو چەند هۆكارێكی تر هەن كە‬ ‫بوار بەوە نادەن خەڵكی تەكنۆكرات‬ ‫چانسی دەرچ��وون��ی��ان ل��ە كەسانی‬ ‫جەماوەری زیاتر بێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو ك��ان��دی��دەی ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬ل��ەب��ارەی خ��ۆی��ەوە وەك��و‬ ‫كاندیدێكی تەكنۆكرات كە لەسەر‬ ‫لیستی ب��زوت��ن��ەوەی گ���ۆڕان خۆی‬ ‫كاندید كردبوو‪ ،‬وتی‪ :‬من وەكو خۆم‬ ‫كاتێك بوومە كاندید هەموو ئەم‬ ‫شتانەم لەبەرچاو بوو‪ ،‬بەاڵم بڕوام بە‬ ‫گۆڕانكاری هەیەو دەمەوێت خەڵكانی‬ ‫ترو بەرنامەی نوێتر لە كوردستان‬ ‫جێبەجێ بكرێت‪ ،‬هەروەها من وەكو‬ ‫خۆم بەردەوام رەخنەگرێك بووم و لە‬ ‫دەرەوەی كوردستان ژیاوم‪ ،‬لە هەموو‬ ‫تەمەنمدا سێ هەفتە لەناو سیاسەتی‬ ‫كوردیدا كارم ك��ردووە‪ ،‬ئەویش ئەم‬ ‫ماوەیە بوو كە كاندیدكرابووم‪.‬‬ ‫زۆرێ��ك لە خەڵكی كوردستان‬ ‫تا ئێستاش پێیانوایە‪ ،‬پەرلەمان ئەو‬ ‫كەسانەی دەوێت كە بتوانن بەزمانێكی‬ ‫زۆر تووند تەحەدای حكومەت بكەن‬ ‫و خەڵك بەو زمانەیان ئاراستە بكەن‪،‬‬ ‫د‪ .‬سەردار لەسەر ئەم بابەتەش بڕوای‬ ‫وایە كە یەكێتی و پارتی هۆكارن بۆ‬ ‫ئ��ەوەی كە خەڵك بەوشێوەیە قسە‬ ‫بكەن‪ .‬لەسەر ئەو زمانە تووندەش‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬خ��ەڵ��ك زۆر ت��وڕەی��ە لە‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬بۆیە باوەڕیان وایە ئەو‬ ‫جۆرە كەسانەی كە بەزمانی تووند‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫سەرچاوەیەكی بەرپرس لە وەزارەتی پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەو پڕوپاگەندانە رەتدەكاتەوە كە باس لە‬ ‫بوونی نوسراوی رەسمی وەزارەت دەكەن بۆ دەركردنی ئەو ئەفسەرانەی وەزارەتەكە كە لە هەڵبژاردنەكاندا دەنگیان‬ ‫بە بزوتنەوەی گۆڕان داوە‪ ،‬لە بەرامبەردا هەندێ لە بەرپرسانی بزوتنەوەكە باس لەوە دەكەن كە وەزارەتی ناوبراو‬ ‫زانیاریی لەسەر ئەو ئەفسەرو پێشمەرگانە كۆدەكەنەوە كە دەنگیانداوە بە بزوتنەوەكەیان و بە بیانووی جیاجیا دووریان‬ ‫دەخەنەوەو سزایان دەدەن و لێشیان دەردەكەن‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫د‪ .‬رەهێڵ‬ ‫فەرەیدون‪ ،‬كاندیدی‬ ‫دەرنەچووی‬ ‫یەكێتی‪:‬‬ ‫ئەم ئەنجامە‬ ‫پەیوەندیی بە‬ ‫ئاستی هۆشیاریی‬ ‫تاكی كوردو‬ ‫دەنگدەری كوردەوە‬ ‫هەیە‬

‫د‪ .‬سەروەر‬ ‫عەبدولڕەحمان‪،‬‬ ‫كاندیدی‬ ‫دەرنەچووی‬ ‫یەكێتی‪:‬‬ ‫دەرنەچوونی خاوەن‬ ‫بڕوانامە بەرزەكان‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بەكاری‬ ‫حزبەكان و ئەدای‬ ‫حكومەتەوە هەیە‬

‫قسە دەكەن دەتوانن سوودیان هەبێت‪،‬‬ ‫ن��ەك كەسانێك ك��ە زمانیان زمانی‬ ‫ئەقڵەو زمانیان نەرمونیانە‪ ،‬دەسەاڵتیش‬ ‫گوێ بەزمانی نەرم و نیان نادات‪ .‬د‪.‬‬ ‫س��ەردار‪ ،‬وەكو خۆی ئاماژەی پێكرد‬ ‫بەنیازە كتێبێك لەمبارەیەوە بنووسێت‪.‬‬ ‫ئاستی هۆشیاری دەنگدەر هۆكارە‬ ‫د‪ .‬رەهێڵ ف��ەرەی��دون‪ ،‬خاوەنی‬ ‫بڕوانامەی بەرزە لەبواری پزیشكیداو‬ ‫كاندیدی لیسی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان بوو‪ .‬چانسی ئەوەی نەبوو‬ ‫ل��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەدا دەربچێت‪ .‬ئەم‬ ‫پزیشكە بەمشێوەیە بیروبۆچوونەكانی‬ ‫خ��ۆی دەرب����ڕی‪ :‬ب��ەب��ڕوای م��ن دوو‬ ‫هۆكار لەپشتیی دەرن��ەچ��وون��ی ئەو‬ ‫كەسە تەكنۆكراتانەوە هەیە‪ ،‬یەكەمیان‬ ‫پەیوەندی بە خواست و ئ��ارەزووی‬ ‫دەن��گ��دەری ك���وردەوە هەیە لەسەر‬ ‫ك��ەس��ەك��ان‪ ،‬دووەم��ی��ش پەیوەندیی‬ ‫ب��ە ئاستی هۆشیاریی تاكی ك��وردو‬ ‫دەنگدەری كوردەوە هەیە‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫دەنگدەرانی ئێمە دەنگ بە كەسێك‬ ‫دەدەن كە زمانی توندیان هەبێت‪،‬‬ ‫لە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەكانەوە‬ ‫دەركەوت كە ئەمە راستییەكی تێدایەو‬ ‫كۆمەڵێك ك��ەس دەرچ���وون كە ئەو‬ ‫زمانەیان هەیەو بەوشێوەیە قسەیان‬ ‫بەرامبەر بە دەس��ەاڵت و حكومەت‬ ‫كردووە كە بەبڕوای من ئەمە پێوەرێكی‬ ‫هەڵەیەو كاری پەرلەمانی پشت بە واقیع‬ ‫و زانست دەبەستێت نەك دروستكردنی‬ ‫هەاڵو هات و هاوار‪.‬‬ ‫گلەیم لەدەنگدەران نییە‬ ‫د‪ .‬س����ەروەر ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان‬ ‫ئەندامی خولی سێیەمی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان و كاندیدی خولی چوارەمی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ل��ەم خولەدا‬ ‫چانسی دەرچوونی نەبوو‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ت��ا ئێستاش ن��ی��گ��ەران��ە ل��ە دەن��گ��ە‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫بەدەستهاتووەكانی خ��ۆی‪ .‬لەبارەی‬ ‫نەبوونی چانسی دەرچوونی خاوەن‬ ‫بڕوانامەكان و كەسانی ئەكادیمی كە‬ ‫خ��ۆی هەڵگری بڕوانامەی دكتۆرایە‬ ‫لەبواری مێژوودا‪ ،‬دەڵێت‪ :‬من وەكو‬ ‫خۆم ناتوانم هەڵسەنگاندن بكەم بۆ‬ ‫ئەو دۆخە‪ ،‬بەاڵم ئەوەندەی من باوەڕم‬ ‫پێیەتی پەیوەندی بە سایكۆلۆژیای‬ ‫دەنگدەری كوردەوە هەیە‪ ،‬هەروەها‬ ‫پەیوەندی بەكاری حزبەكان و ئەدای‬ ‫حكومەتەوە هەیە كە تاچەند رێگەیان‬ ‫ب��ەوە داوە خەڵكی تەكنۆكرات بێتە‬ ‫پ��ێ��ش��ەوەو ك��ار ب��ك��ات‪ ،‬ت��ا ئەوانیش‬ ‫بتوانن لە هەڵبژاردنەكاندا كاندید بن و‬ ‫دەربچن‪.‬‬ ‫د‪ .‬س��ەروەر ئەوەشی نەشاردەوە‬ ‫كە دەرنەچوونی كەسانی ئەكادیمی و‬ ‫تەكنۆكرات لە حزبێكەوە بۆ حزبێكی‬ ‫دیكە دەگ��ۆڕێ��ت‪ ،‬هەروەها ئاماژەی‬ ‫بەوەشكرد وەك��و خ��ۆی كە خاوەنی‬ ‫بڕوانامەی دكتۆرایەو كاندید بووەو‬ ‫دەرن��ەچ��ووە بۆ پەرلەمان و خولی‬ ‫چ��وارەم‪ ،‬گلەیی لە دەنگدەران نییەو‬ ‫رێزی دەنگەكانیان دەگرێت‪ .‬بەبڕوای‬ ‫سەروەر عەبدولڕەحمان‪ ،‬دەرنەچوونی‬ ‫خۆی لە ئەستۆی دەنگدەراندا نابینێتەوە‪.‬‬

‫د‪ .‬سەردار عەزیز‬

‫كاوە مەحموود‬

‫ئەوەی دەرچوو‬ ‫د‪ .‬ك���اوە م��ەح��م��ود‪ ،‬وەزی���ری‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری��ی ح��ك��وم��ەت��ی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪-‬ەو هاوكاتیش كاندیدی‬ ‫لیستی ح��زب��ی شیوعی ك��وردس��ت��ان‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم دەنگی پێویستی نەهێناو‬ ‫چانسی دەرچوونی نەبوو‪ .‬سەبارەت‬ ‫بە هۆكارەكانی دەرنەچوونی كەسانی‬ ‫پسپۆڕو تەكنۆكرات‪ ،‬وت��ی‪ :‬خەڵك‬ ‫كێی ویستووە دەرچ���ووە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫دەرن���ەچ���ووە خ��ەڵ��ك نەیویستووە‪،‬‬ ‫ئەوەی دەرچووە دەرچ��ووە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫دەرنەچووە دەرنەچووەو تەواو‪ ،‬دەبێت‬ ‫رێز لە ئیرادەی خەڵك بگرین‪.‬‬

‫د‪ .‬سەروەر عەبدولڕەحمان‬

‫دەمەقاڵێی نێوان هەردوو پەرلەمانتاری كورد خالد شوانی لە هاوپەیمانیی كوردستانی و حاكم شێخ لەتیف لە فراكسیۆنی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬لەناو ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا‪ ،‬نیگەرانیی لەالی ژمارەیەكی زۆری هاوواڵتیانی كوردستان دروستكردووەو‬ ‫پێیانوایە كە هەر جیاوازییەك كە لە بیروڕادا هەبێت پێشوەخت دەبێ چارەسەر بكرێت‪ ،‬یان النیكەم بە شێوازێكی‬ ‫شارستانییانە تەعبیریان لێ بكرێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫هەندێكیان لە یەكێتی و راگەیاندنەكەی دڵگرانن‪..‬‬

‫خاوەن قوربانی و شەهید بوون و‬ ‫دەنگی پێویستیان نەهێنا؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬كۆچەر عومەر‬

‫رەوا جەعفەر‪ ،‬كچی شەهیدی سەركردە جەعفەر عەبدولواحید‪:‬‬ ‫ئەو كاندیدانەی مەبەستیان بوو سەربكەون بۆ پەرلەمانی كوردستان سەریانخستن‬ ‫نیگار مەحموود‪ ،‬كچی شەهید مەحموودی حاجی فەرەج‪:‬‬ ‫دەنگ نەهێنانی پێویست‪ ،‬دەكەوێتە سەر كۆمەاڵنی خەڵك‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫سەرچاوەیەكی ئاگادار بە وااڵپرێس‪-‬ی راگەیاند كە شەوی تەقە زۆرەكەی شاری سلێمانی كە تەنها (‪ )5-4‬رۆژێك‬ ‫دوای هەڵبژاردنەكانی (‪ )9/21‬دەستیپێكرد‪ ،‬بزوتنەوەی گۆڕان كۆمەڵێك چەكداریی زۆری خۆی ناردووە بۆ چەند‬ ‫گردۆڵكەیەكی دەوروبەری كارگەی جلوبەرگی سلێمانی كە شوێنی جیاكردنەوەی دەنگەكان بووە‪ .‬سەرچاوەكە دەڵێ‪:‬‬ ‫ئەو چەكدارانە بۆیە لەوێ دانرابوون بۆ ئەوەی رووبەڕووببنەوە لەگەڵ هەر هێزێكی یەكێتیدا كە بیەوێت بچێتە ناو‬ ‫كارگەی ناوبراو و شوێنی جیاكردنەوەی دەنگەكان‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫رەوا جەعفەر‬

‫د‪ .‬سۆران‬

‫نیگار مەحموود‬

‫كاندیدە خاوەن قوربانییەكان‬ ‫لە هەڵبژاردنی ئەمجارەدا بۆ‬ ‫پەرلەمانی كوردستان كە رۆژی‬ ‫(‪ )2013/9/21‬ئەنجامدراو یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان رێ���ژەی‬ ‫كورسییەكانی دابەزی‪ ،‬زۆر هۆكارو‬ ‫خوێندنەوە بۆ ئەو دابەزینە دەكرێ‪.‬‬ ‫یەكێك لەو هۆكارانەی بووتەهۆی‬ ‫ئەوەی ”یەكێتی” دەنگێكی كەمتر‬ ‫لەڕابردوو بهێنێت‪ ،‬دووركەوتنەوەی‬ ‫بووە لەو داخوازیانەی كە خەڵك‬ ‫و جەماوەرەكەی لێیان ویستووە‪،‬‬ ‫بەو پێیەی ”یەكێتی” یەكێك لەو‬ ‫دوو دەس��ەاڵت��ە گ��ەورەی��ە ب��ووە‬ ‫ك��ە ل��ە س��اڵ��ی (‪ )1991‬ب���ەدواوە‬ ‫ئ��ی��دارەی هەرێمی كوردستانیان‬ ‫ك����ردووە‪ .‬دەس��ت��ەگ��ەرێ��ت��ی نێوان‬ ‫سەركردەكان و دووركەوتنەوەیان‬ ‫لەكاری رێكخراوەیی و فكری و‬ ‫دنیابینی سیاسی‪ ،‬یەكێكیتر بووە‬ ‫لە ه��ۆك��ارەك��ان‪ .‬هۆكارێكیتر كە‬ ‫ل��ەم ب���ەدواداچ���وون���ەدا ل��ەس��ەری‬ ‫رادەوەستین چۆنێتی كاندیدكردنی‬ ‫ئ��ەو كەسانە ب��ووە كە ”یەكێتی”‬ ‫كاندیدی ك��ردوون بەتایبەتی ئەو‬ ‫كاندیدانەی كە خاوەنی قوربانی و‬ ‫شەهیدن‪ ،‬بەاڵم دەنگی پێویستیشیان‬ ‫بەدەستنەهێناوە‪ .‬ئەو كاندیدە خاوەن‬ ‫قوربانییانە رەخنەیان لە یەكێتی و‬ ‫راگەیاندن و مەڵبەندەكانیشی هەیە‪.‬‬ ‫كەمتەرخەمی راگەیاندن‬ ‫نیگار مەحموود (نیگاری شەهید‬ ‫مەحموودی حاجی فەرەج) كە یەكێك‬ ‫بوو لە كاندیدەكانی لیستی (‪)102‬‬ ‫ی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان كە‬ ‫دەنگی پێویستی نەهێناو سەرنەكەوت‬ ‫بۆ بۆ پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬وای‬ ‫بۆچووە دەنگ نەهێنانی پێویست‬ ‫دەكەوێتە سەر كۆمەاڵنی خەڵك‪،‬‬ ‫ئ��ەو وای تێگەیشتووە ك��ە ئ��ەوە‬ ‫شتێكە ناتواندرێت كۆنترۆڵ بكرێت‪،‬‬ ‫نموونەیەكی هێنایەوە كە زۆركەس‬ ‫پێیانوتووە بەسەرچاو دەنگت بەتۆو‬ ‫لیستەكەت دەدەی��ن‪ ،‬كەچی هەر‬ ‫وەك��و خۆی وتی كە ئەنجامەكان‬ ‫یەكالدەبنەوە ئ��ەوەی الی كەسی‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫كاندیدكراو چاوەڕواننەكراوە‪ ،‬دەبێتە‬ ‫واقیعێكی چاوەڕوانكراو‪.‬‬ ‫رەوا جەعفەر‪ ،‬كچی شەهیدی‬ ‫سەركردە جەعفەر عەبدولواحید كە‬ ‫باوكی یەكێك لە سەركردە گەورەو‬ ‫دیارەكانی ”یەكێتی” بوو‪ ،‬پێیوابوو‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە دەریخست مەرج‬ ‫نییە هەر كاندیدێك خاوەن شەهیدو‬ ‫قوربانی زۆر بێت‪ ،‬ئیتر دەنگی زۆر‬ ‫بەدەستبێنێت‪ .‬رەوا‪ ،‬بێ ئ��ەوەی‬ ‫بیشارێتەوە باسی لەوە كرد پێش‬ ‫ئەوەی هەر هەڵبژاردنێك بكەوێتە‬ ‫قۆناغی بانگەشەكردن دەبێت چەند‬ ‫خاڵێكی بنچینەیی جێبەجێ بكرێت‬ ‫لەپێناو بە دەستهێنانی دەنگی زیاتر‪.‬‬ ‫رەوا جەعفەر‪ ،‬دەڵێت‪ :‬بەداخەوە‬ ‫لەناو حزبەكەی ئێمەدا ئەو خاڵە‬ ‫بنچینەییانە جێبەجێ نەكراو ئەوەش‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ ب��ێ ب��ەرن��ام��ەی‬ ‫ح��زب��ەك��ەم��ان‪ ،‬ه��ەر حزبێك كە‬ ‫بەشداری لە كێبەركێی هەڵبژاردندا‬ ‫دەكات دەبێت كاندیدەكانی بە چەند‬ ‫قۆناغێكدا تێپەڕێنێت بەتایبەتی‬ ‫یەكێك لەو خاڵە گرنگانە مەسەلەی‬ ‫راگەیاندنە‪ ،‬بەداخەوە ئەوەیان بۆ‬

‫ئەو كاندیدانە نەكرد كە وەكو ئێمە‬ ‫خاوەنی قوربانی بوون‪.‬‬ ‫ئەم كچی شەهیدە‪ ،‬بەڕاشكاوی‬ ‫ئ����ەوەی وت ئ���ەو ك��ان��دی��دان��ەی‬ ‫مەبەستیان ب��وو س��ەرب��ك��ەون بۆ‬ ‫پەرلەمانی كوردستان سەریانخستن‪،‬‬ ‫بەوتەی ئەو ئەمانیان تەنیا بۆ ئەوە‬ ‫خستبووە ناو لیستەكەی یەكێتییەوە‬ ‫كە دەنگیان پێ كۆبكەنەوەو داخی‬ ‫ل��ەوە خ��وارد كە تا ئاستێكی زۆر‬ ‫لەگەڵ كاندیدی خ��اوەن شەهیدو‬ ‫قوربانییەكان كەمتەرخەم بوون‪.‬‬ ‫غیابی مام جەالل ئاسان نەبوو!‬ ‫زۆربەی ئەو كاندیدانەی خاوەن‬ ‫شەهیدو قوربانین‪ ،‬هەریەكەیان‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ە ه��ۆك��ارێ��ك دەستنیشان‬ ‫دەك��ەن كە ب��وو بوونە بەربەست‬ ‫لەبەردەم كەم بەدەستهێنانی دەنگ‬ ‫ب��ۆ ”یەكێتی” ه��ەر هەمووشیان‬ ‫پێداگیریی لەسەر ئەوە دەكەن كە‬ ‫ئەوەی ئەوان دەیڵێن و دەسنیشانیان‬ ‫ك���ردووە واقیعی ن��او ریزەكانی‬ ‫”یەكێتی” دەستنیشان دەك��ات‪.‬‬ ‫هەندێك لەو كاندیدانەی دەرنەچوون‬

‫لە چوارچێوەی بەدواداچوونێكی وااڵپرێس‪-‬دا‪ ،‬م‪ .‬جەعفەر بەرپرسی ناوەندی ئەرشیفی مێژووی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەوەی راگەیاند كە پێویست وایە بە سەركردایەتیی یەكێتیی نیشتمانی بووترێت كە ئەوان بەرپرسن لەوەی‬ ‫خەڵكێك لەناو یەكێتیدا هەبێت دەنگی بە گۆڕان دابێت‪ ،‬م‪ .‬جەعفەر دەڵێ‪ :‬رەنگە ئەو كەسەی لەناو یەكێتییەو دەنگی‬ ‫بەگۆڕان داوە تاوانەكەی بەتەنها ئەوە بێت كە تووشی سەرلێشێوان و دوودڵی بووەو رەنگە لەداهاتووی خۆی بترسێت‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫و لەهەمانكاتیشدا خاوەن شەهیدو بڕوامان بەدەستەگەری نییە‪ ،‬لەشاری‬ ‫قوربانین‪ ،‬راشكاوانە خەلەلەكان سلێمانی ئ��ەوەی بە تەزكیە دان��را‬ ‫دەستنیشان دەكەن و پەنجە دەخەنە ئەوانە دەرچوون‪.‬‬ ‫سەر برینەكان‪ .‬ئەوەتا سۆران جەمال‬ ‫وەچەی شەهیدو قوربانییەكانیش‬ ‫تاهیر‪ ،‬كوڕی یەكێك لە سەركردە‬ ‫شەهیدەكانی ”یەكێتی” كە لەناو بوونە قوربانی!‬ ‫لەسەر‬ ‫تووندتر‬ ‫جەعفەر‪،‬‬ ‫رەوا‬ ‫لیستی حزبەكەی باوكیدا كاندید‬ ‫”وەكو كەسوكاری‬ ‫ب��وو‪ ،‬سەرنەكەوت بۆ پەرلەمانی ”یەكێتی” دادەب��ەزێ و پێیخۆشیش‬ ‫شەهیدو‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەو خەلەلە دەگێڕێتەوە نییە ن���اوەوەی خ��ۆی بشارێتەوە‬ ‫قوربانییەكان‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی كە خەڵكی كوردستان لەبەرئەوەی ئ��ەوەی ئەو دەیڵێت‬ ‫متمانەیان بە ”یەكێتی” دابەزیوە‪ ،‬بەوتەی خۆی راستییەو ئیتر بۆچی‬ ‫دەنگێكی زۆر‬ ‫غیابی مام جەالل‪-‬یشی بە كۆسپێكی بیشارێتەوە‪ ،‬رەوا‪ ،‬بێ پەردە دەڵێت‪:‬‬ ‫باشمان بۆ یەكێتی‬ ‫گەورە زانی‪ .‬سۆران دەڵێت‪ :‬نەبوونی شەهیدو قوربانییەكانمان زۆر گەورەو‬ ‫مەركەزییەت و یەكتر قبوڵنەكردن شایستە بوون و مێژوویەكی جوانیان‬ ‫كۆكردەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەناو سەركردایەتی و ئەندامانی دروستكردووە‪ ،‬هەربۆیە ئێمە وەكو‬ ‫ئێمە نەبووینایە‬ ‫مەكتەبی سیاسیدا‪ ،‬گ��وێ نەگرتن كچ و كوڕی ئەو شەهیدو قوربانیانە‬ ‫یەكێتی نەدەبووە‬ ‫و پەراوێزخستنی رای جەماوەر‪ ،‬دەنگێكی زۆر باشمان بۆ كۆكردنەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت كەسوكاری شەهیدان و ئەگەر ئێمە نەبووینایە خاوەنی‬ ‫خاوەنی (‪)18‬‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬حزبەكەمان تەنها لەكاتی (‪ )18‬كورسیش ن��ەدەب��وون و زۆر‬ ‫كورسی”‬ ‫هەڵبژاردندا ئەوانەی بیردەكەوێتەوە‪ ،‬كەمتریان دەهێنا‪ ،‬بەداخەوە حەقمان‬ ‫هەروەها خاڵی سەرەكی دەرنەچوونم خورا‪ ،‬دەتوانم بڵم تائێستە من لە‬ ‫دەگەڕێنمەوە بۆ دەستەگەری ناو حزب و حكومەت هیچ پۆستێكم‬ ‫یەكێتی‪ ،‬هەر مەڵبەندێك كاندیدی نەبووەو بەهیچ جۆرێك سوودمەند پەیداكردن وەك كەسوكاری خاوەن‬ ‫دەستەگەرییەكەی دەستنیشان كردبوو نەبووم لێیان و سوودم لێنەبینیوون شەهیدو قوربانی‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‬ ‫كە ئێمەی تیا نەبووین‪ ،‬چونكە ئێمە دەتوانم بڵێم ئێمە دەنگی زۆرمان بۆ بە دەنگەكانی من و هاوڕێكانم‬ ‫كەسی تریان ناردە پەرلەمان‪.‬‬ ‫نیگار مەحمود‪-‬یش دڵخۆشە‬ ‫بەوەی ئەو دەنگانەی دراوە بەم‪،‬‬ ‫جارێكیتر لەپێناو ”یەكێتی”دا‪،‬‬ ‫س��وودی لێبینراوە كە باوك و مام‬ ‫و كەس و كارەكەی قوربانییەكی‬ ‫زۆریان لەپێناودا داوە‪ .‬سۆران جەما‬ ‫تاهیر‪-‬یش هۆشداری ئەوەیدا ئەگەر‬ ‫بێت و بەمشێوەیەی ئێستا ”یەكێتی”‬ ‫ب��ەردەوام بێت لەسەر ئەو بەرنامە‬ ‫كۆنەی خ��ۆی ئ��ەوا لە داه��ات��وودا‬ ‫ئەنجامەكان هەرگیز باش نابن‪ ،‬چەند‬ ‫خاڵێكی گرنگی دەستنیشان كرد كە‬ ‫پێویستە ”یەكێتی” سووربێت لەسەر‬ ‫راستگۆیی‪ ،‬وەفا‪ ،‬یەكتر قبوڵكردن‪،‬‬ ‫بەوتەی ئەو ئەگەرنا لە هەڵبژاردنێكی‬ ‫تردا الوازتر دەبین‪.‬‬

‫”ئەگەر بێت و‬ ‫بەمشێوەیەی‬ ‫ئێستا یەكێتی‪،‬‬ ‫بەردەوام بێت‬ ‫لەسەر ئەو بەرنامە‬ ‫كۆنەی خۆی‪ ،‬ئەوا‬ ‫لە داهاتوودا‬ ‫ئەنجامەكان‬ ‫هەرگیز باش نابن”‬

‫خەمم لەگەڵ خەمی حزبەكەمدایەو‬ ‫هەرگیز فەرامۆشی ن��اك��ەم‪ .‬رەوا‬ ‫جەعفەر‪-‬یش دەڵێت‪ :‬ئاواتی من‬ ‫ئ��ەوەی��ە لیستەكە سەربەرزبێت‬ ‫و بتوانێت ب��ەرن��ام��ەك��ان��ی خۆی‬ ‫جێبەجێبكات‪ ،‬ئەگەر هاوڕێ ژنەكانم‬ ‫بەدەنگی من بڕۆنە پەرلەمان شانازی‬ ‫پێوە دەك��ەم و بەكێشەی گەورەی‬ ‫دانانێم‪ ،‬بەاڵم حەزدەكەم بێدەنگ‬ ‫نەبم لە حەقی خۆم و لەوانەیە بۆ‬ ‫كۆمەاڵنی خەڵكی باس بكەم كە من‬ ‫چەند دەنگم هێناوە‪ .‬سۆران جەمال‬ ‫تاهیر‪ ،‬شانازی ب��ەوەوە دەكات كە‬ ‫كوڕی شەهید مامۆستا جەمال تاهیر‪-‬‬ ‫ەو بەشداربووە وەك كاندیدێك لە‬ ‫لیستی ”یەكێتی”دا‪ ،‬بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬سوپاسی‬ ‫خەڵكی كوردستان دەكات بەتایبەت‬ ‫ش��اری خۆشەویستی سلێمانی كە‬ ‫دەنگیان پ��ێ��داوە‪ ،‬خ��ۆزگ��ەی بەوە‬ ‫دەخواست كە یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫پەیامی كۆتاییان‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬رێ����ژەی پێویستی‬ ‫نیگار مەحموود‪ ،‬دەڵێت‪ :‬راستە دەنگی هاوواڵتیانی بەدەستبهێنایەو‬ ‫من دەنگم كەم هێناوە‪ ،‬ئەمە ناكاتە كورسییەكانی ل��ە پ��ەرل��ەرل��ەم��ان‬ ‫ئەوەی حزبەی خۆم فەرامۆش بكەم‪ ،‬بەوشێوەیە نەبوایە‪.‬‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫زانكۆی كامبرجی بەریتانی لەواڵتی بەریتانیا بە بەشداری بەرپرسی پەیوەندییە دەرەكییەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫كۆنگرەیەكی لەژێر ناونیشانی حوكمی (‪ )10‬ساڵ دوای رووخانی رژێمی بەعس لە عێراق گرێداو تیایدا تیشك خرایە سەر‬ ‫سیاسەتی ژیرانەی حكومەتی هەرێمی كوردستان و پەیوەندییەكانی لەگەڵ واڵتانی دیكەدا‪ ،‬هەروەها باس لەوەشكراوە‬ ‫كە پەیوەندییەكانی هەرێم لەسەر حیسابی بەرژەوەندییەكانی عێراق نەبووە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ئەو یەكێتیانەی كەدەنــــ‬ ‫ك��ەم��ب��وون��ەوەی دەنگەكانی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە‬ ‫هەڵبژاردنی ئەمجارەی پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬پەیوەندی بەكۆمەڵێك‬ ‫هۆكارەوە هەیە‪ ،‬كە یەكێك لەو‬ ‫هۆكارانە ئەو كەسانە بوون كە لەناو‬ ‫یەكێتیدا ئەندامن و مووچەخۆری‬ ‫یەكێتین‪ ،‬بەاڵم لەكاتی هەڵبژاردندا‬ ‫ژێ���ر ب��ەژێ��رو ب��ەه��ەر ه��ۆی��ەك‬ ‫بێت دەنگیانداوە بەبزوتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان! پرسیار ئەوەیە یەكێتی‬ ‫چۆن دەتوانێت چارەسەری ئەم‬ ‫گرفتە بكات و چۆنیش دەتوانێت‬ ‫بچێتەوە ناو دڵی ئەندامەكانی و‬ ‫ببێتە جێگای متمانەیان بۆ ئەوەی‬ ‫دەنگیان بۆ الیەنێكی تر نەبێت؟‬ ‫بەتایبەتی كە ئ��ەم بابەتە بۆتە‬ ‫حاڵەت لە حزبی تریشدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیچ هێزێك ئەوەندەی یەكێتی‬ ‫گرفتی لەگەڵ ئەم حاڵەتەدا نییە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬

‫ئەندامی دەزگای هەڵبژاردنی یەكێتی‪:‬‬ ‫دەنگ كەم هێنانی یەكێتی‪ ،‬تۆڵە سەندنەوەیەك بوو تا ئەو حزبە بەئاگا بێنێتەوە‬ ‫بەرپرسی ناوەندی ئەرشیفی مێژووی یەكێتی‪:‬‬ ‫سەركردایەتی ئاگای لە كادیرەكانی خۆی نییە‬ ‫گۆران ئازاد‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‪ :‬زۆرجار خەڵكانی سادە كاتێك دەنگ‬ ‫دەدەن بەگۆڕان‪ ،‬پێیانوایە دەنگ دەدەن بە یەكێتی‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫رۆژنامەی نیویۆرك تایمزی ئەمریكی‪ ،‬لەڕاپۆرتێكیدا باس لەوە دەكات كە پارێزگای هەولێر توانیویەتی بەباشی سوود لەسەرمایەی‬ ‫نەوتی وەربگرێت‪ ،‬هاوكات بەشوێنگرەوەی پارێزگاكانی باشووری عێراقی ناوبردو راشیگەیاند تەقینەوەكەی ئەم دواییەی هەولێر‬ ‫كاریگەریی لەسەركاری كۆمپانیا نەوتییەكان دانانێت‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا لەچوار ساڵی داهاتوودا پڕۆژەی شاری ئیمپراتۆری‬ ‫لەهەولێر كۆتایی دێت و ئەمەش هەولێر دەكاتە دوبەی بچووك‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ــــگیان بە گۆڕان داوە!‬ ‫عارف قوربانی‪ ،‬رۆژنامەنووس‪:‬‬ ‫یەكێتی دەبێت بچێتەوە ناو دڵی‬ ‫ئەندامەكانی‪ ،‬بۆ ئەوەی دەنگی پێبدەنەوە‬

‫مامۆستا جەعفەر بەرپرسی‬ ‫ناوەندی ئەرشیفی مێژووی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬بەپێویستی‬ ‫زانی كە بەرپرسانی یەكێتی خۆیان لە‬ ‫بەرپرسیارێتییەكە دوورنەخەنەوەو‬ ‫پێویستە بەرپرسیاری ئەو شكستە‬ ‫لەئەستۆ بگرن‪ .‬ئەم بەرپرسە وتی‪:‬‬ ‫پێویستە بەرپرسانی یەكێتی ئەو‬ ‫بەرپرسیاری ئەو شكستە هەڵبگرن‪،‬‬ ‫نەك تاوانەكە بخەنە سەر كادیرێك‪،‬‬ ‫رەن��گ��ە ئ��ەو ك��ادی��رە ت��اوان��ەك��ەی‬ ‫بەتەنها ئ��ەوە بێت ك��ە تووشی‬

‫سەرلێشێوان و دوودڵ��ی بووە كە‬ ‫رەنگە لەداهاتووی خۆی بترسێت‬ ‫و لەبنەوە دەنگی دابێت بەگۆڕان‪،‬‬ ‫ئەمەش هەر هەڵەی سەركردایەتییە‬ ‫كە ئاگای لە كادیرەكانی خۆی نییە‪،‬‬ ‫كاتێك سەركردەی جەنگێك شكست‬ ‫دەهێنێت‪ ،‬ناڵێت جوندییەكانم‬ ‫شكستیان هێناوە‪ ،‬خۆی دەكاتە‬ ‫بەرپرسی شكستەكە‪.‬‬ ‫كادیرانی ناوەڕاست و خوارەوە‬ ‫ن��ەری��م��ان مەجید‪ ،‬ئەندامی‬

‫دەزگ���ای هەڵبژاردنی‬ ‫نیشتمانیی‬ ‫یەكێتیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پێیوابوو‬ ‫ك��ە هیچ بەڵگەیەك‬ ‫ل��ەب��ەردەس��ت��دا نییە‬ ‫ب�����ۆئ�����ەوەی ب��ڵ��ێ��ی��ن‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ك��ادی��ری‬ ‫یەكێتی دەن��گ��ی��ان بە‬ ‫ب���زوت���ن���ەوەی گ���ۆڕان‬ ‫دابێت‪ .‬ئەم ئەندامەی‬ ‫دەزگ����ای ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئەگەر شتێكی‬ ‫ب���ەوج���ۆرە ه��ەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئ��ەوا هەندێك كادیر‪،‬‬ ‫ل��ە دڵ��س��ۆزی خ��ۆی��ان‬ ‫و گوێنەگرتنی قیادە‬ ‫بۆیان‪ ،‬لە هەڵبژاردنی‬ ‫(‪ )3/7‬و (‪ )7/25‬ئەوەیان‬ ‫ك�������ردووە‪ ،‬ق��ی��ادەی‬ ‫سیاسی ئ��ەم حزبەی‬ ‫ئێمە بیرێكی ل��ەوە‬ ‫ن���ەك���ردەوە چ��اوێ��ك‬ ‫بەخۆیدا بخشێنێتەوەو‬ ‫گۆڕانكارییەك دروست‬ ‫ب����ك����ات‪ .‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫گ��وێ��ن��ەدان بەكادیری‬ ‫ن��اوەڕاس��ت و خەڵكی‬ ‫خ�������وارەوە‪ ،‬رەن��گ��ە‬ ‫ئەمە هۆكارێك بێت‪.‬‬ ‫پێشیوابوو ك��ە ئەمە‬ ‫لەڕقی یەكێتی نییە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و دەن����گ ك��ەم‬ ‫هێنانی یەكێتی‪ ،‬تۆڵە‬

‫سەندنەوەیەك بوو تا ئەو‬ ‫حزبە بەئاگا بێنێتەوە‪.‬‬

‫عارف قوربانی‬

‫گۆران ئازاد‬

‫م‪ .‬جەعفەر‬

‫خەلەف شاتوانی‬

‫ج��ی��اوازی لەنێوان‬ ‫گۆڕان و یەكێتیدا هەیە‬ ‫گۆران ئازاد ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان و‬ ‫كاندیدی سەركەوتووی‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی‪ ،‬ب���ۆ خ��ول��ی‬ ‫چ���وارەم���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پێیوانەبوو‬ ‫هۆكاری شكستی یەكێتی‬ ‫ب��ۆ ئ���ەو دەن��گ��دەران��ە‬ ‫بگەڕێتەوە كە ژێر بەژێر‬ ‫دەنگیان بە بزوتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان دابێت‪ ،‬باسی لە‬ ‫خاڵێكی بنچینەیی تر‬ ‫كرد كە لەناو پەیڕەو و‬ ‫پڕۆگرامی یەكێتیدا هەیە‬ ‫ك��ە ه��ەر ئەندامێك كە‬ ‫ئەندامی یەكێتی بێت‪،‬‬ ‫نابێت ك��ار بۆ الیەنێكی‬ ‫دیكە بكات‪ .‬ئەم كاندیدە‬ ‫س��ەرك��ەوت��ووە دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ئەمە پێچەوانەی كاری‬ ‫حزبییەو جگە لەدەركردنی‬ ‫ئ���ەو ج����ۆرە ك��ەس��ان��ە‪،‬‬ ‫حزب سزای دیكەشی بۆ‬ ‫دان��اون‪ ،‬لەكاتێكدا ئەگەر‬ ‫ئەندامێكی یەكێتی دەنگی‬ ‫بە پارتی بدایە تائەوپەڕی‬ ‫سزای ئەو ئەندامە دەدرا‪،‬‬ ‫ئ���ەی ب��ۆچ��ی هەندێك‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫بەرپرسی كۆمەڵەی ئااڵی كوردستان لەلێدوانێكیدا بەسۆمەرییە نیوزی رایگەیاند كە بۆ لەمەودوا لەزگەی نووسینی‬ ‫التەنیشتی هەر پاسێكی گەشتیاریی لێدەكرێتەوە كە لەباشووری عێراقەوە روو لەهەرێمی كوردستان دەكەن‪ ،‬ئەگەر هاتوو‬ ‫دەستەواژەی باكووری عێراق لەسەر پاسەكانیان نووسرابێت‪ ،‬بەپێویستیشی زانی لەجیاتی ئەوە دەستەواژەی هەرێمی‬ ‫كوردستان بەكاربهێندرێت و بۆ ئەمەش دەستووری عێراقی بەبەڵگە هێنایەوە‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫لە ئەندامانی یەكێتی دەنگیان بە‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان��داوەو هێزێكی‬ ‫سیاسی جیاوازیشە‪ ،‬بەاڵم ئەم حزبە‬ ‫لەئاست لێپرسینەوەیان خەمساردە‪.‬‬ ‫باسی لە خاڵێكی تریش كرد‬ ‫ئ��ەوی��ش ئ��ەوە ب��وو ك��ە زۆرج��ار‬ ‫خەڵكانی سادەی ناو یەكێتی كاتێك‬ ‫دەن���گ دەدەن ب��ە ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬پێیانوایە دەن��گ دەدەن‬ ‫بە یەكێتی‪ ،‬بەوتەی ئەو‪ ،‬چونكە‬ ‫پێیانوایە ئەم دوو هێزە جیاواز‬ ‫نین‪ .‬ئازاد دەڵێت‪ :‬چونكە زۆرجار‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی لەنێوان یەكێتی و‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕاندا هەیە‪ ،‬زۆرجاری‬ ‫تریش لە قووەت و بڕیاردا نزیكن‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش رەن��گ��دان��ەوەی هەبووە‬ ‫ل��ەس��ەر خ��ەڵ��ك‪ ،‬كاتێك ك��ە لە‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا دەن��گ دەدەن‬ ‫جیاوازیی ناكون لەنێوان ئەو دوو‬ ‫حزبەدا‪.‬‬

‫ئاوارەیەك‪:‬‬ ‫گەشبینم بەوەی‬ ‫رۆژێك بێت‬ ‫بگەڕێینەوە‬ ‫ناوچەكانی‬ ‫خۆمان لەڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان‬

‫رۆژنامەنووس‪ ،‬لەمبارەیەوە وتی‪:‬‬ ‫پێویستە بچێتەوە ن��او دڵی یەكێتی دەبێت دڵی ئەو خەڵكانە‬ ‫خەڵك‬ ‫بكڕێتەوە‪ ،‬یەكێتی دەبێت بچێتەوە‬ ‫ع���ارف ق��ورب��ان��ی ن��ووس��ەرو ناو دڵی ئەندامەكانی‪ ،‬بۆ ئەوەی‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫دەنگی پێبدەنەوە‪ .‬جاری پێشوو‬ ‫بەداخەوە سیاسەتێك پەیڕەو كرا‬ ‫كە هەندێك كەس نان بڕاوكرا‪،‬‬ ‫خەڵك هەبوو دەركرا لەسەرئەوەی‬ ‫گومانی لێ كرا گوایە دەنگی دابێت‬ ‫بە بزوتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬پێشیوابوو‬ ‫بەدەركردنی خەڵك لەناو یەكێتی‬ ‫چ��ارەس��ەر نابێت‪ ،‬بەڵكو دەبێت‬ ‫ئەو هۆكارانە لە دڵی دەربكەیت‬ ‫كە لەیەكێتی نیگەرانە‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫دەبێت یەكێتی بەجۆرێك سیاسەت‬ ‫بكات لەمەودوا‪ ،‬گوتاری سیاسی‬ ‫بەجۆرێك بێت كە دڵی ئەو خەڵكانە‬ ‫بەدەستبهێنێتەوە‪ ،‬بۆئەوەی یەكێتیان‬ ‫پێ پەسەندتر بێت لەهێزێكی تر‬ ‫كە تاڕادەیەكی زۆر نەیاری سیاسی‬ ‫ئایندەی یەكێتییە لەناوچەكە‪.‬‬ ‫ئەوەی ژێر بەژێر كار بكات‬ ‫(جاسووسە)‬ ‫خ��ەڵ��ەف ئ��ەح��م��ەد شاتوانی‬ ‫كاندیدی سەركەوتووی یەكێتی‪،‬‬ ‫بۆ خولی چ��وارەم��ی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ .‬وتی‪ :‬بۆ هەموو حزبێك‬

‫كە باڵێك یان گروپێكی گەورەی لێ‬ ‫جیاببێتەوە‪ ،‬بەدڵنیاییەوە ماوەیەكی‬ ‫زۆر لەدوای ئینشیقاق‪ ،‬جێكەوتەكانی‬ ‫ئەو جیابوونەوەیەی هەر پێوە دیار‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬جگە ل��ەوەی كۆمەڵێك‬ ‫دەڕوات‪ ،‬خەڵكانێكیش لەناو‬ ‫حزبەكەدا دەمێننەوە كە خاوەنی‬ ‫بەرژەوەندین و مەسڵەحەت وای‬ ‫خواستووە كە بمێننەوە‪ ،‬ئەوانەش‬ ‫هەر لەو بەرەیە ئەژمار دەكرێن‬ ‫كە لەیەكێتی جیابوونەتەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫ئەركی یەكێتییە كە ئەگەر جارێكی‬ ‫دیكە دڵی ئەوانە بەدەستبهێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بەوجۆرە دەبێت كە یەكێتی‬ ‫سیاسەتێكی راس��ت و دروس��ت و‬ ‫سیاسەتێك كە ت��ەواو شۆڕببێتەوە‬ ‫بۆ ناو خەڵك بەرجەستە بكات كە‬ ‫بتوانێت تیایدا رێچكەیەكی راست و‬ ‫دروست تر لەوەی هەیە بگرێتەبەر‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی كە لەناو یەكێتیدا‬ ‫بمێنێتەوەو ژێ��ر ب��ەژێ��ر ك��ار بۆ‬ ‫الیەنێكی دیكە بكات ئەمە دەچێتە‬ ‫چوارچێوەی تەجەسوسەوە‪ ،‬كە ئەم‬ ‫جۆرە كەسانە رێژەیان زۆر كەمە‪.‬‬

‫كۆشكی سپی رایگەیاند كە جۆ بایدنی جێگری سەرۆكی ئەمریكا‪ ،‬پەیوەندی بەسەرۆكی پەرلەمانی عێراقەوە كردووەو لەو‬ ‫پەیوەندییەدا پشتگیریی ئەمریكای لە چوارچێوەی رێككەوتنی ستراتیژی لەگەڵ عێراق دووپاتكردۆتەوە‪ ،‬هاوكارییەكەش‬ ‫تایبەت دەبێت بەڕووبەڕوبوونەوەی ئەو تیرۆرەی كە هاوواڵتیان و خەڵكانی سادەی كردۆتە ئامانج‪ ،‬الی خۆشیەوە بایدن‬ ‫بۆ دڵنەواییكردنی كەسوكاری قوربانییان‪ ،‬تیرۆریستانی بەترسنۆك و بێ غیرەت وەسفكرد‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫كۆمەڵی ئیسالمی‪،‬‬ ‫بەشداری حكومەت ناكات بەمەرج‬ ‫سەلیم كۆیی‪،‬‬

‫ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬

‫پێكهاتەی حكومەت دەبێت‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫و یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪-‬ی تێدا بەشدار‬ ‫بێت ئەگەرنا حكومەت‬ ‫دروست نابێت‬ ‫سەلیم عوسمان‪ ،‬ن��اس��راو بە سەلیم كۆیی‪،‬‬ ‫بەرپرسی مەڵبەندی (‪)3‬ی كۆمەڵی ئیسالمی و ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی ئەو حزبە‪ ،‬لە دیمانەیەكی تایبەتی‬ ‫گۆڤاری وااڵ پرێس‪-‬دا‪ ،‬تیشك دەخاتە سەر بارودۆخی‬ ‫سیاسی ئەمڕۆی كوردستان لەدوای هەڵبژاردن‪ .‬بڕوای‬ ‫وایە پێكهێنانی ئەمجارەی حكومەت جیاواز دەبێ‬ ‫و رێككەوتننامەی ستراتیژی هیچ رۆڵێكی نابێ لە‬ ‫پێكهێنانی حكومەتدا‪ .‬ئەو دەنگۆیانەش رەتدەكاتەوە‬ ‫ك��ە ل����ەدوای ه��ەڵ��ب��ژاردن ب��ەرپ��رس��ی مەكتەبی‬ ‫هەڵبژاردنی كۆمەڵ لەدوای هەڵبژاردن سزا درابێ و‬ ‫دوورخرابێتەوە‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬گەڕێال كاروان‪ -‬هەولێر‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫دوابەدوای دەستپێكردنی جەنگی ناوخۆیی سوریا‪ ،‬بۆ جاری دووەم مالیكی سەردانی ئۆبامای كردو ئەندامێكی دەوڵەتی یاساش‬ ‫سەردانەكە لەچوارچێوەی رێككەوتنی ستراتیژی نێوان عێراق ‪ -‬ئەمریكا دەبینێت‪ ،‬هەروەها ئەوەی نەشاردەوە كە دۆسییەی‬ ‫سوریا یەكێك لە گرنگترین تەوەرەكان دەبێت‪ .‬جێی ئاماژەیە لە كۆنگرەی رۆژنامەنووسی ساڵی (‪)2011‬دا‪ ،‬ئۆباما ئەوەی‬ ‫وت كە جەنگەكە دوو مانگ دەخایەنێت و مالیكیش لەهەمان كۆنگرەدا باسی لەدوو ساڵ كرد‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫”هەرێمەكەمان تاكو ئێستا دابەشكراوەو هەر ناوچەیەك‬ ‫حزبێك حوكمی تێدا دەكات! لەبەرئەوە ئاسان نییە پارتی‬ ‫بەكەیفی خۆی حكومەتی تێدا دروست بكات”‬

‫* دۆخ��ی سیاسی هەرێمی‬ ‫كوردستان ل��ەدوای هەڵبژاردن‪،‬‬ ‫بەرەو چ قۆناغێك دەڕوات‪ ،‬چ‬ ‫جیاوازییەك بەدیدەكرێ لەگەڵ‬ ‫پێشوو؟‬ ‫ دیارە بارودۆخی هەرێمی‬‫كوردستان جیاواز لە جاران بەرەو‬ ‫پێكهاتنی حكومەت دەڕوات‪،‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئەنجامی ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان لە‬ ‫پلەی یەكەمدایە بە بەدەستهێنانی‬ ‫(‪ )38‬كورسی و براوەی یەكەمەو‬ ‫حكومەت پێكدەهێنێت‪ .‬كابینەی‬ ‫ئەمجارەی حكومەت بۆ چوار ساڵە‬ ‫نەك دوو ساڵ وەك و پێشوو‪.‬‬ ‫هەڵبەتە وەك پێشوو پۆستە‬ ‫گرنگەكان لەنێوان پارتی و یەكێتیدا‬ ‫داب��ەش ناكرێ بەڵكو پێكهێنانی‬ ‫ئەمجارەی حكومەت جیاواز دەبێ و‬ ‫رێككەوتنی ستراتیژی هیچ رۆڵێكی‬ ‫نابێ لە پێكهێنانی حكومەتدا‪.‬‬ ‫* كۆمەڵی ئیسالمی تاچەند لە‬ ‫جەماوەرەكەی خۆی رازی بووە لە‬ ‫هەڵبژاردنی (‪)9/21‬دا‪ ،‬ئەگەر رازی‬ ‫بووە چۆن و ئەگەر رازیش نەبووە‬ ‫بۆچی رازی نەبووە؟‬ ‫ ئێمە وەك و كۆمەڵی‬‫ئ��ی��س�لام��ی زۆر رازی������ن لە‬ ‫جەماوەرەكەمان و سوپاس و دەست‬ ‫خۆشیان ل��ێ��دەك��ەی��ن‪ ،‬بەڕاستی‬ ‫جێگای دڵخۆشییە كە خاوەنی ئەو‬ ‫جەماوەرە خاوەن بەهەڵوێستەین‬ ‫كە دەن��گ بە كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫دەدەن و سەرقاڵی كۆكردنەوەی‬ ‫دەنگن بۆی‪ ،‬لەناو ئەو چەندین‬ ‫ت��ەزوی��رات و فێڵكردن و دەنگ‬

‫لە پێكهێنانی‬ ‫ئەم كابینەیەدا‬ ‫رێككەوتننامەی‬ ‫ستراتیژی نێوان‬ ‫(پ‪.‬دك)و (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫هیچ رۆڵێكی نابێ‬ ‫فەوتاندنمان‪ ،‬ئێمە توانیمان ئەو‬ ‫دەنگانە بەدەستبێنین و شەش‬ ‫ك��ورس��ی پ��ەرل��ەم��ان ب��ۆ خۆمان‬ ‫دەستەبەربكەین‪ ،‬هەرچەندە ئێمە‬ ‫چاوەڕێی دەنگی زیاتر بووین‪.‬‬ ‫* وت��ەب��ێ��ژی ”ك���ۆم���ەڵ”‬ ‫رایگەیاندبوو كە هەموو الیەك‬ ‫ئ��اگ��ادار دەك��ەن��ەوە كە لەیەك‬ ‫دەنگی خۆتان خۆش نابن‪ .‬ئێوە‬ ‫وەكو كۆمەڵی ئیسالمی پێتانوایە‬ ‫كۆمسیۆنی ب��ااڵی سەربەخۆی‬ ‫هەڵبژاردنەكان لە چ شتێكدا‬ ‫غ��ەدری لێ ك���ردوون و بۆچی‬ ‫سەربەخۆیی خۆیان لە دەستداوە؟‬ ‫ دوای ب��ەدواداچ��وون��م��ان‬‫ل��ەك��ات��ی ه���ەڵ���ب���ژاردن‪ ،‬ب��ۆم��ان‬ ‫دەرك��ەوت كە غەدرێكی زۆرمان‬ ‫لێكراوەو بە بەڵگەوە دەیسەلمێنین‪،‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫لەناو ئەو چەندین‬ ‫تەزویرات و‬ ‫فێڵكردن و دەنگ‬ ‫فەوتاندنانەماندا‪،‬‬ ‫سوپاسی‬ ‫جەماوەرەكەمان‬ ‫دەكەین‬ ‫لەبەرانبەر ئەوەشدا ئێمە سكااڵمان‬ ‫لەسەر كۆمسیۆن تۆمار كردووە‪،‬‬ ‫چونكە ئەوەی كۆمسیۆن دەیكات‬ ‫لە هەڵبژاردنەكاندا خزمەت بە‬ ‫دەس���ەاڵت دەك���ات و بەرانبەر‬ ‫پێشێلكارییەكانی دەسەاڵت بێدەنگی‬ ‫و چ��اوپ��ۆش��ی دەك���ات‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وایكردووە بەكۆی گشتی پڕۆسەی‬ ‫هەڵبژاردن لەژێر پرسیار دابێ‪،‬‬ ‫چونكە لە هەرێمی كوردستان و لە‬ ‫عێراق هیچ جۆرێك لە هەڵبژاردن‬ ‫ب��ەم��ش��ێ��وەی��ە ب���ەڕێ���وە ناچێت‬ ‫دەنگی مردوو زیندوو بكرێتەوەو‬ ‫دەنگبدەن و لە خەستەخانەكان‬ ‫دووبارە هاوواڵتیان دەنگ بدەنەوە‬ ‫نازانم ئەمە چ جۆرە هەڵبژاردنێكە‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان ئ��ەن��ج��ام��دەدرێ؟‬ ‫ئەگەر كۆمسیۆن بێالیەنی خۆی‬

‫دەس��ەل��م��ێ��ن��ی دەك����رێ ب���ەدوای‬ ‫رێگاچارەیەكدا بگەڕێ نەك بەرگری‬ ‫لە پێشێلكارییەكان بكات‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە من دەڵێم پێویستە كۆمسیۆن‬ ‫بیر لە شێوازێكی تری هەڵبژاردن‬ ‫بكاتەوە بۆ ئەوەی سەرجەم لیست‬ ‫و قەوارەكان دەنگی راستەقینەی‬ ‫خۆیان بزانن ئەویش بە بەكارهێنانی‬ ‫سیستمی ئەلیكترۆنی كە نیو هێندە‬ ‫تەكلیفاتی ناوێت و هەموو الیەنێك‬ ‫حەجم و قەبارەی خۆی دەزانێ‪.‬‬ ‫* دەن���گ���ۆی ئ���ەوە هەیە‬ ‫بەرپرسی مەكتەبی هەڵبژاردنی‬ ‫”كۆمەڵ” لەدوای ئەنجامی كۆتایی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ ،‬س��زای حزبی‬ ‫دراوە‪ ،‬ئەوە تاچەند راستە؟‬ ‫ نەخێر‪ ،‬ئەم دەنگۆیانە هیچ‬‫بنەمایەكی راستی نییە‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫برایەمان بۆ ماوەی سێ مانگ ئەو‬ ‫ئەركەی خستە ئەستۆی خۆی و لە‬ ‫ئێستاشدا بە مەبەستی تەواوكردنی‬ ‫خوێندن گەڕاوەتەوە بۆ بەریتانیا‪.‬‬ ‫* ئێوە راتانگەیاندووە بەبێ‬ ‫ئ��ەو دوو الی��ەن��ەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫”یەكگرتوو” ”بزوتنەوەی گۆڕان”‬ ‫هیچ بڕیارێكی پێشوەخت نادەن بۆ‬ ‫ئەوەی بەشداری لە هەشتەیەمین‬ ‫كابینەی حكومەتدا بكەن‪ ،‬كەچی‬ ‫دەن��گ��ۆی ئ���ەوە ه��ەی��ە لەناو‬ ‫ریزەكانتانا كە بەشداری حكومەت‬ ‫بكەن ئەگەر ئەو دوو الیەنەش‬ ‫بەشداری حكومەت نەكەن‪ ،‬ئەمە‬ ‫تاچەند راستە؟‬ ‫ لە پێشوودا ئاماژەم پێدا‪،‬‬‫ئەمجارە بەشێوەیەكی جیاواز‬ ‫حكومەت پێكدەهێندرێ‪ ،‬ئێمەش‬

‫هاوكات لەگەڵ هۆشداریی نەتەوە یەكگرتووەكان لەبارەی زیادبوونی رێژەی هەژاری لە عێراق‪ ،‬لە بەغداوە بودجەی ساڵی‬ ‫(‪ )2014‬ی عێراق راگەیەندراو ئەو بودجەیەش بەگەورەترین بودجە لەمێژووی عێراقدا وەسفكرا‪ ،‬كە بڕەكەی (‪ )174.6‬تریلیۆن‬ ‫دینارەو دەكاتە (‪ )150.1‬ملیار دۆالری ئەمریكی‪ ،‬هەروەك (‪ )30‬ملیار دیناری لە بودجەی ساڵی (‪ )2013‬زیاد ترە‪ ،‬راپۆرتەكەی‬ ‫نەتەوە یەكگرتووەكانیش ئاماژەیدا بەوەی كە (‪ )6‬ملیۆن عێراقی لەژێر پلەی هەژاریدان‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫وەكو هەرسێ الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لە گفتوگۆداین بۆ بەشداریكردن‬ ‫لە هەڵبژاردندا‪ ،‬ئەگەر بێت و‬ ‫داوام����ان لێبكەن ك��ە ب��ەش��داری‬ ‫بكەین پرسیار دروست دەبێ بۆ‬ ‫ئەوە بزانین چۆن بەشداری بكەین‬ ‫لە حكومەت؟ تاچەند دەتوانین‬ ‫رۆڵمان هەبێ لەو حكومەتە؟ تا‬ ‫ئێستاش ئەمە یەكالیی نەبۆتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم بەدڵنیاییەوە هەرسێ‬ ‫الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆن بەهاوكاری‬ ‫دەتوانین رۆڵی باش ببینین لەناو‬ ‫حكومەت ن��ەك بەجیا‪ ،‬هەر‬ ‫وەك چ��ۆن ل���ەڕاب���ردوو رۆڵ��ی‬ ‫باشمانبینی لەبەرەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بەهەمانشێوەش دەتوانین لە‬ ‫داه��ات��وو ب��ەه��اوك��اری یەكتری‬ ‫رۆڵی باش ببینین لە حكومەت و‬ ‫خزمەتكردنی خەڵكی كوردستان‪.‬‬ ‫* ئێوە لەو ب��ڕوای��ەدان بە‬ ‫ب��ەش��داری چەند ح��زب و كام‬ ‫حزب حكومەت پێكبهێندرێ؟‬ ‫ س��ەب��ارەت بە پێكهێنانی‬‫حكومەت و سیناریۆكان دیارن‬ ‫ئەگەرەكان لەبەردەمی پارتیدان‪،‬‬ ‫بەاڵم تا چەندو چۆن بۆی دەكرێ‬ ‫دیار نییە‪ ،‬چونكە هەرێمەكەمان‬ ‫تاكوئێستا داب��ەش��ك��راوەو هەر‬ ‫ناوچەیەك حزبێك حوكمی تێدا‬ ‫دەك��ات! لەبەرئەوە ئاسان نییە‬ ‫پارتی بەكەیفی خۆی حكومەتی‬ ‫ت��ێ��دا دروس���ت ب��ك��ات ك��ەوات��ە‬ ‫پێكهاتەی حكومەت دەبێت پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان و یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪-‬ی تێدا‬ ‫بەشدار بێت ئەگەر نا حكومەت‬ ‫دروس���ت نابێت‪ ،‬ب��ەاڵم كەمی‬ ‫پۆست و پارە ئەوە شتێكی ترە‪.‬‬ ‫ئەگەرێكی تر دەكرێ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫و پارتی حكومەت پێكبێنێت‪،‬‬

‫هەرسێ الیەنەكەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بەهاوكاری‬ ‫دەتوانین رۆڵی‬ ‫باش ببینین لەناو‬ ‫حكومەت نەك‬ ‫بەجیا‬ ‫بەاڵم پرسیار لێرەیە ئایا یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان دەبێ بە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن یان نا؟ ئەگەرێكی تر‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی هەمەالیەنەیە‬ ‫ن����ەك ب��ن��ك��ە ف������راوان وات���ە‬

‫هەموو الیەنەكان‬ ‫پێمانوایە دەستوور‬ ‫بگەڕێتەوە‬ ‫پەرلەمان و‬ ‫دووبارە قسەی‬ ‫لەسەربكرێتەوە‬ ‫سەرجەم ئەو الیەنانەی كورسی‬ ‫دەستەبەركردووە‬ ‫پەرلەمانیان‬ ‫بەشداری تێدابكەن و هەركاتێك‬ ‫الیەنێك یاخود چەند الیەنێك لە‬ ‫حكومەت كشایەوە ئەو حكومەتە‬

‫هیچ شەرعییەتێكی تێدانەمێنێ‬ ‫ئەم جۆرە حكومەش بۆ ئەمڕۆی‬ ‫هەرێمی كوردستان زۆر لەبارە‪.‬‬ ‫* بۆچوونتان چییە لەسەر‬ ‫دەستوور كە پارتی كردویەتیە‬ ‫مەرج بۆ پێكهێنانی حكومەت؟‬ ‫ ل���ەڕاب���ردوودا دەس��ت��وور‬‫ق��س��ەی زۆری ل��ەس��ەرك��راوەو‬ ‫ه��ەم��وو الی��ەن��ەك��ان پێمانوایە‬ ‫دەستوور بگەڕێتەوە پەرلەمان و‬ ‫دووبارە قسەی لەسەربكرێتەوە بۆ‬ ‫ئەوەی دەستوور لەڕاپرسی بتوانێ‬ ‫دەنگ بهێنێت‪ ،‬ئێمەش بەشداری‬ ‫هیچ حكومەتێك ناكەین بەمەرج‪.‬‬ ‫* لە كۆتایی پرسیارەكانمدا‬ ‫ئەوە دەڵێم‪ ،‬ئەگەر هاتوو ئەو‬ ‫داواكارییانەی ئێوە لە كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫گوێی لێ نەگیراو بەهیچ وەرگیرا‪،‬‬ ‫هەڵوێستی ئێوە چۆن دەبێت؟‬ ‫ ئێمە ئەوكات هەلوێستی‬‫خۆمان رادەگەیەنین‪ ،‬هەرچی‬ ‫پێمان باشبوو ب��ڕی��اری لەسەر‬ ‫دەدەین‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫بەپێی هەواڵێكی رۆژنامەی ستار‪-‬ی توركی‪ ،‬میتی توركی چەند وتەیەكی موراد قەرەیاڵنی بەرپرسی باڵی سەربازی ‪pkk‬‬ ‫یان ئاشكرا كردووە كە لەڕێگەی ئامێری بێسیمەوە لەگەڵ سەركردەكانی حزبەكەیدا وتووێژی كردووە‪ ،‬ئاشكراشیكرد كە‬ ‫قەرەیالن لەو تۆمارە دەنگییەدا بەپێویستی زانیوە كە توركیا دان بەو هەاڵنەیدا بنێت كە بەرامبەر كورد ئەنجامیداوە‪،‬‬ ‫مەبەستی چەسپاندنی هەرچی زیاتری پڕۆسەی ئاشتەواییە‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫راڤەكردنی سۆسیۆلۆژیانە بـــــــ‬

‫ئ���ەن���ج���ام���ی‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمان‬ ‫وا دەك���ات جارێكی‬ ‫ت����ر پ���رس���ی���ار ل��ە‬ ‫سۆسیۆلۆژیای دەنگدەر‬ ‫بكەین‪ ،‬ئ��ای��ا بۆچی‬ ‫نزیكەی (‪ )800‬هەزار‬ ‫كەس دەنگیان بە پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستاندا؟‬ ‫بۆچی یەكێتی بووە‬ ‫هێزی سێیەم؟ ئەی‬ ‫یەكگرتوو بۆچی دەنگی‬ ‫كەمیكرد؟‬

‫وەاڵم���دان���ەوەی ئ��ەم هەموو‬ ‫پ��رس��ی��اران��ە پ��ێ��ك��ەوە ك��ارێ��ك��ی‬ ‫زەح��م��ەت��ە‪ ،‬چونكە هەریەكێك‬ ‫لەم ئەكتەرانە (پارتی‪ ،‬یەكێتی‪،‬‬ ‫گۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو) بەپێی لۆژیكی‬ ‫تایبەت بەخۆی كاردەكات و كردەی‬ ‫راڤ���ەك���ردن دەب��ێ��ت راس��ت��ەوخ��ۆ‬ ‫ئ��ەو لۆژیكە بپێكێت‪ .‬ل��ێ��رەوە‬ ‫هەوڵدەدەم‪ ،‬بەشێوەیەكی چڕوپڕ‬ ‫لەسەر هەریەكێك لەم چوار گروپە‬ ‫بووەستم‪.‬‬ ‫وەك لەجێگایەكی دیكەدا‬ ‫ب��اس��م��ك��ردووە‪ ،‬ئ��ەو هۆكارانەی‬ ‫كە وایانكرد پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان یاریەكە بباتەوەو بەتەنها‬ ‫بیباتەوەو هەژموونی بێ ملمالنێ‬ ‫بەسەر ت��ەواوی كێڵگەی سیاسی‬ ‫كوردستانیدا بسەپێنێت كۆمەڵێك‬ ‫هۆكاری بابەتین‪ .‬واتە دەركەوتنی‬ ‫پارتی دیموكرات وەك هێزێكی‬ ‫ه��ەژم��ون��داری بێ بەرامبەر‪ ،‬نە‬ ‫ل��ە ئ��ەس��م��ان��ەوە ل��ەگ��ەڵ ب��اران��دا‬ ‫هاتووە‪ ،‬نە لەژێر دەریاكانەوەو‬ ‫لەگەڵ شەپۆلەكاندا سەریهەڵداوە‪،‬‬ ‫بەڵكو چەند هۆكارێكی بابەتی‬ ‫ه��ەل��وم��ەرج��ێ��ك��ی��ان ب��ۆ پ��ارت��ی‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە ك��ە ببێت بەو‬ ‫ئەكتەرەی كە بەبێ واژۆی ئەو هیچ‬ ‫ستراتیژێك‪ ،‬نۆرمێك‪ ،‬رێكخستنێك‪،‬‬ ‫گ��رەوێ��ك‪ ،‬رێككەوتنێك لەنێو‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫كێڵگەی سیاسی كوردستانیدا لە‬ ‫دای��ك نەبێت‪ .‬ئ��ەم هۆكارانەش‬ ‫بریتین لەمانەی خوارەوە‪.‬‬ ‫ی��ەك��ەم‪ :‬بیناكردنی بەڕێز‬ ‫م���ەس���ع���ود ب�����ارزان�����ی وەك‬ ‫سەركردەیەكی سامبۆلیك‪ .‬هەر‬ ‫گروپێكی سیاسی یان كۆمەاڵیەتی بێ‬ ‫سامبۆلێك كە توانای كۆكردنەوەو‬ ‫رێكخستن و بەڕێوەبردنی هەبێت‪،‬‬ ‫گریمانەی پ��وك��ان��ەوەی هەمیشە‬ ‫وەك م��ەت��رس��ی��ی��ەك��ی ت��وون��دو‬ ‫بەهێز لە جومگە بەجومگەیدا‬ ‫هاتوچۆدەكات‪ .‬پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان ئەو گروپە سیاسییەیە‬ ‫كە‪ ،‬بەپێی سۆسیۆلۆژیای سیاسی‪،‬‬ ‫بەپێی ”پێرفێكت”ترین دەركەوتن‪،‬‬ ‫توانیویەتی مەسعود بارزانی بكات‬ ‫ب��ەو سامبۆلەی ك��ە ن��ەك هەر‬ ‫دەتوانێت پارتییەكان كۆبكاتەوەو‬ ‫رێكبخات و بەڕێوەببات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەكاتی ناوهێنانیشیدا تووشی‬ ‫جۆرێك لە دۆخ��ی جەزبەگرتن‬ ‫و سەرسامبوون ببن‪ .‬بۆ ئ��ەوان‬ ‫بارزانی ئەو ”موقەدەسەیە” كە‬ ‫لەنێو پرۆسێسی ”تەقدیسێكی”‬ ‫ه��ەم��ی��ش��ەی��ی��دا‪ ،‬ل��ەڕۆح��ی ی��ەك‬ ‫ب��ەی��ەك��ی��ان��دا ئ��ام��ادەی��ە‪ .‬دن��ی��ای‬ ‫دەرەوەی پارتی‪ ،‬چەند بەگومانەوە‪،‬‬ ‫چەند بەڕەخنەوە‪ ،‬چەند بەزمانی‬ ‫ت��وون��دەوە ل��ەگ��ەڵ ئ��ەم دۆخ��ەی‬

‫بارزانیدا مامەڵە بكات‪ ،‬هێندەش‬ ‫پرۆسێسی ”تەقدیسكردن” الی‬ ‫پارتییەكان تۆختر دەك��ات��ەوە‪ .‬لە‬ ‫ئامادەبوونی سامبۆلێكی لەمشێوەدا‪،‬‬ ‫گروپی سیاسی‪ ،‬ه��ەر گروپێكی‬ ‫سیاسی‪ ،‬دەبێت بەخاوەنی یەكەم‬ ‫رەگ��ەزی نەك هەر مانەوە لەنێو‬ ‫زەمەندا‪ ،‬بەڵكو خۆبەهێزكردن و‬ ‫كشانیش بەنێو ت��ەواوی رووب��ەرە‬ ‫جوگرافییەكانی كۆمەڵگەدا‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬سەركردایەتی وەك‬ ‫ستراكتۆرێكی گونجاو‪ .‬ئەو هێزە‬ ‫كۆمەاڵیەتیانەی كە سەركردایەتی‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫پێكدەهێنن‪ ،‬لەبەر لێكچوونیان تا‬ ‫ئاستێكی بەرزو بەرچاو‪ ،‬توانیویانە‬ ‫لە چوارچێوەی ماكرۆ ستراكتۆرێكدا‬ ‫كۆببنەوە ك��ە زۆر بەدەگمەن‬ ‫نەبێت جیاوازی تێدا نابیندرێت‪.‬‬ ‫واتە سەركردایەتی پارتی لەیەك‬ ‫”ئ�����اوازی” مۆسیقی دەچ��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئاوازێك كە بەیەك تۆن دەڕوات‬ ‫و لەسەریەك جۆر میتۆدی گونجاو‬ ‫سەمادەكات‪ .‬لێرەوە دۆزینەوەی‬ ‫گوتاری لێكدژ‪ ،‬هەڵوێستی لێكدژ‪،‬‬ ‫دەركەوتنی لێكدژ‪ ،‬كە هەڕەشەن‬ ‫بەسەر م��ان��ەوەی ه��ەر گروپێكی‬ ‫سیاسییەوە‪ ،‬الی پارتی دەبێت‬ ‫بە جۆرێك لە جەنگكردن لەگەڵ‬ ‫واقیعدا‪.‬‬

‫ئیغمان باغیشی وەزیری كاروباری ئەوروپا‪ ،‬نیگەرانی خۆی نەشاردەوە سەبارەت بە بەكارهێنانی هێزی سەربازی زیاد لە پێویست‬ ‫لەالیەن توركیاوە بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندەرانی خۆپیشاندانەكانی رابردوو‪ ،‬هەر لەمیانی راپۆرتی سااڵنەی وەزارەتەكەیدا‬ ‫رایگەیاند سەرەڕای لێك نزیكی پێوەرەكانی مافی مرۆڤ و ئازادیی لەنێوان توركیاو ئەوروپادا‪ ،‬بەاڵم هێشتا پێویستە توركیا بۆ‬ ‫ئەو شتانەی كە پێویستە بەئاشتی چارەسەر بكرێن‪ ،‬هێز بەكار نەهێنێت‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ـــۆ دەنگەكانی پارتی‪ ،‬یەكێتی‪ ،‬یەكگرتوو‬

‫محەمەد فەرەج‬

‫سێیەم‪ :‬سەقامگیریی و ئارامی‪.‬‬ ‫لە یادەوەری دەستەجەمعی بەشێكی‬ ‫كوردستانییەكاندا‪،‬‬ ‫گرنگ ل��ە‬ ‫ئەزمونی چ��وار ساڵی راب��وردوی‬ ‫حوكمكردنی پارتی‪ ،‬وەك مۆدێلێك‬ ‫لە شێوەی میرنشینەكانی كەنداودا‬ ‫(ئیمارات‪ ،‬قەتەر‪ ،‬كوێت‪ ،‬عەمان‪،‬‬ ‫بەحرەین) وێناكراوە‪ .‬راستە الی‬ ‫حزبەكانی دیكەو چەندین رۆشنبیرو‬ ‫چاالكوانی كۆمەڵگەی مەدەنی ئەم‬ ‫مۆدێلە رەخنەی لێگیراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە كۆتاییدا‪ ،‬جەماوەرە سادەكەی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دۆخ��ی دام��ەزراوی��ان‬ ‫هەڵبژاردو زۆرینەیان بە‌كردەی‬ ‫گۆڕانكاری و داه��ات��ووی نادیار‬ ‫ن��ەب��ەخ��ش��ی‪ .‬ب��ێ��گ��وم��ان ك���ردەی‬ ‫گۆڕانكاری و داه��ات��ووی نادیار‬ ‫دەكرێت واقیعی دەنگدەران زۆر‬ ‫باشتر بكات ل���ەوەی ك��ە ئێستا‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەمە ئەو ریسكەیە‬ ‫كە كوردستانییەكان ئامادەنەبوون‬ ‫بیگرنەبەر‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ :‬بەیەكەوەگرێدانی‬ ‫كولتووری ترادیسیۆن و كولتووری‬ ‫مۆدێرنیتێ‪ .‬كۆمەڵگەی كوردستانی‬ ‫لە چركەساتی پەڕینەوەدایە لە‬ ‫ترادیسیۆنەوە بۆ مۆدێرنیتێ‪ .‬ئەم‬ ‫پەڕینەوەیە بەڕوتوقوتی و بەدابڕانی‬ ‫رادیكاڵ لەگەڵ ترادیسیۆندا ئەنجام‬ ‫نادرێت‪ .‬كۆمەڵگەی ئێمە ناتوانێت‬

‫مەسعود بارزانی‬

‫تاماوە لە دەرەوەی مۆدێرنیتێدا‬ ‫بژی‪ ،‬بەاڵم ناشتوانێت پشت بكاتە‬ ‫راب����وردووە ترادیسیۆنێلەكەی‪.‬‬ ‫لە هەلومەرجێكی ئ��اوادای��ە كە‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان وەك‬ ‫رووبەری بەیەكگەشتنی بەهاكانی‬ ‫مۆدێرنیتێ و ترادیسیۆن خۆی بە‬ ‫كۆمەڵگەی كوردستانی دەناسێنێت‪.‬‬ ‫ب��ێ��گ��وم��ان ئ��ەم��ان��ە ه��ەم��وو‬ ‫هۆكارەكانی ب��ردن��ەوەی پارتی‬ ‫نین‪ ،‬ب��ەاڵم هێڵە سەرەكییەكانن‬ ‫و لەژێر ئەم هێاڵنەدا دەتوانین‬ ‫ب���ەدوای چەندین ژێ��ر هۆكاری‬ ‫دیكەدا بگەڕێین‪ .‬بەاڵم ئەی بۆچی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان پێگە‬ ‫هەژموندارەكەی خۆی لەدەستدا؟‬ ‫چۆن ئەم پاشەكشەیەی یەكێتی‬ ‫بخوێنینەوە؟‬ ‫پ���ەڕی���ن���ەوەی ی��ەك��ێ��ت��ی لە‬ ‫پێگەیەكی ه��ەژم��ون��دارەوە بۆ‬ ‫پێگەیەكی هەژمون لەسەركراو ئەو‬ ‫رووداوە گەورەیەیە كە دەبێت‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ای ت��وێ��ژی��ن��ەوەی وردەوە‬ ‫ب���ەوردی ل��ەس��ەری بوەستین و‬ ‫ه��ۆك��ارو دەرەن��ج��ام��ەك��ان��ی راڤ��ە‬ ‫بكەین‪ .‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی كە لێرەدا‬ ‫دەكرێت بەخێرایی ئاماژەی پێبدەین‬ ‫چەند خاڵێكی سەرەكین‪ ،‬لەوانە ‪:‬‬ ‫ونبوونی تاڵەبانی؛ ئەو سامبۆلەی‬ ‫كە دەیتوانی هەموو یەكێتییەكان‬

‫مام جەالل‬

‫پێكەوە كۆبكاتەوەو بەشێكی زۆر‬ ‫لە لێكدژییەكانیان وەك ئەسفەنج‬ ‫سەركردایەتییەكی‬ ‫هەڵبمژێت‪.‬‬ ‫دابەشبوو بەسەر چەند خەتێكی‬ ‫ئ��ای��دۆل��ۆژی و ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و‬ ‫ك���ول���ت���ووری���دا‪ .‬ج��ەم��اوەرێ��ك��ی‬ ‫بەرەاڵكراو لەنێو كۆاڵنەكانی گوماندا‪.‬‬ ‫م��ام��ەڵ��ەك��ردن ل��ەگ��ەڵ ”وەالئ���ی”‬ ‫ئەنداماندا وەك ”كااڵیەك”ی قابیل‬ ‫بەكڕین و فرۆشتن‪ .‬دڕان لەنێوان‬ ‫تیۆری و پراكتیكدا (لەسەر ئاستی‬ ‫تیۆری یەكێتی حزبێكی سۆسیال‪-‬‬ ‫دیموكراتە‪ ،‬ب��ەاڵم لەسەر ئاستی‬ ‫پراكتیك بە گۆشت و ئێسقانەوە‬ ‫م��وم��ارەس��ەی ن نیۆ‪-‬لێبرالیسم‬ ‫دەك��ات) داخستنی دەرگ��ا بەسەر‬ ‫ن���ەوەی ن��وێ��ی یەكێتیدا (لەنێو‬ ‫یەكێتیدا س���ەدان الوی وشیارو‬ ‫تێگەشتووی وای تیادایە كە دەتوانن‬ ‫ب��ازی گ���ەورە بەیەكێتی ب��دەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ل��ە ب��ەرام��ب��ەر میكانیزمی‬ ‫خۆبەرهەمهێنانەوەی نەوەكاندا‪،‬‬ ‫شانسی سەركەوتنیان تەواو كاڵە)‬ ‫هەریەكێك لەم هۆكارانە دەكرێت‬ ‫ببن بە مەیدانی توێژینەوە تایبەت‬ ‫و بەقوڵی كاریان لەسەر بكرێت‪.‬‬ ‫بەدیوێكی دی��ك��ەدا‪ ،‬قەیرانی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی هیچی كەمتر‬ ‫نییە لە قەیرانی یەكێتی نیشتمانی‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە قوڵترو سەختترە‪.‬‬

‫پاش شەست ساڵ لە ئامادەبوونی‬ ‫سیاسی و پاش بیست و دوو ساڵ لە‬ ‫دەركەوتن لە پانتاییە گشتییەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی كوردستانیدا‪ ،‬یەكگرتوو‬ ‫نەك هەر ئەو (‪ )30‬كورسییەیان‬ ‫بەدەستنەهێنا كە لە (‪)2009‬دا‪،‬‬ ‫باسیاندەكرد‪ ،‬بەڵكو دەنگەكانیشیان‬ ‫كەمیكرد! یەكگرتوو ئەو گروپە‬ ‫سیاسییەیە كە تائێستاش‪ ،‬لەنێو‬ ‫كۆمەڵگەی كوردستانیدا‪ ،‬گرەو‬ ‫لەسەر ئەو رووبەرە كۆنسێرڤاتۆرە‬ ‫(موحافیزكارە) دەكات كە پابەندن‬ ‫ب��ە سیستمێك ل��ە ب��ەه��او ن��ۆرم‬ ‫و ئ��ەخ�لاق��ی ترادیسیۆنێلەوەو‬ ‫پێیوایە ئەم رووبەرە كۆمەاڵیەتییە‬ ‫دەتوانێت بیگەیەنێتە دەس��ەاڵت‪.‬‬ ‫ئەم ستراتیژییە وایلێكردووە كە‬ ‫خ��ۆی بەسەر خۆیدا داب��خ��ات و‬ ‫ئەندامبوون لە یەكگرتوودا ببێت‬ ‫ب��ە ج��ۆرێ��ك ل��ە ش���ورای پۆاڵین؛‬ ‫بەومانایەی یەكگرتوو حزبێكی‬ ‫”كۆمەڵگەیی” نییە‪ ،‬بەڵكو حزبێكی‬ ‫”كۆمەاڵیەتی”ە‪ .‬واتە دەرگاكانی‬ ‫بەسەر تەواوی كۆمەڵگەدا ناكاتەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو ب��ەس��ەر كاتیگۆرییەكی‬ ‫كۆمەاڵیەتیدا دەك��ات��ەوە‪ .‬ئەمەش‬ ‫وای��ل��ێ��دەك��ات ك��ە هەمیشە لە‬ ‫پەراوێزەكانی كێڵگەی سیاسیدا‬ ‫ب��ژی و وەك هێزێكی ناچاالكی‬ ‫هەژمونلەسەركراو بمێنێتەوە‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫لەدوای ئەوەی هەواڵی چوونی وەفدی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان بۆ ئێران و كۆبوونەوەیان لەگەڵ‬ ‫بەرپرسانی ئەو واڵتە‪ .‬هەندێك سەرچاوە باس لەترسی پارتی دیموكراتی كوردستان دەكەن‪ ،‬بەوەی كە ئەو پارتە ترسی‬ ‫لەوە هەیە سیناریۆی پێكهێنانی حكومەتی عێراقی دووبارە ببێتەوە‪ ،‬وەك چۆن لیستەكەی مالیكی بەهاوكاری ئێران‬ ‫لیستە براوەكەی ئەیاد عەالویان پەراوێز خست‪ ،‬لەئێستادا هەندێك لەبەرپرسانی پارتی دیموكراتی كوردستان باس لە‬ ‫دەستێوەردانی ئێران دەكەن لەكاروباری ناوخۆی هەرێمی كوردستان‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫مستەفا هیجری‪ ،‬سكرتێری حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪:‬‬

‫ئێمە پژاك بە حزب نازانین و‬ ‫هەموو شتێكی هی ‪PKK‬یە‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫هەندێك كەناڵی راگەیاندن باسیان لەوە كردووە كە یەكگرتووی ئیسالمی‪ ،‬مەرجێكی جیاوازی لە دوو حزبەكەی تری ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆ پارتی و یەكێتی داناوە‪ ،‬وەكو پێش مەرجی بەشداریكردنی حكومەت لەگەڵیان ئەویش هەڵوەشاندنەوەی رێككەوتنی ستراتیژی‬ ‫نێوان یەكێتی و پارتییە‪ ،‬ئەو سەرچاوانە باسیشیان لەوە كردووە كە ئەم مەرجە قورسەی یەكگرتوو بۆ دڵنیایی دانە بە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان بەوەی كە بەبی ئەوان بەشداری حكومەت ناكەن‪ ،‬هەربۆیە مەرجێكی لەو شێوەیەیان بۆ پارتی و یەكێتی داناوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدایە كە مەیلێك لەناو یەكگرتوودا هەبوو بۆ بەشداریكردن لەحكومەتداو ببوەهۆی نیگەرانی بزوتنەوەی گۆڕان‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫وەك گۆڤاری وااڵپرێس‪ ،‬لە بارەگای سەرەكی سكرتارییەتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬لەگەڵ مستەفا‬ ‫هیجری سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬كۆبووینەوە بۆ سازدانی ئەم دیدارە‪ .‬ئەو سكرتێری حزبێكە‬ ‫كە لەڕابردوودا لە خەبات و تێكۆشانێكی سەختدا بووەو خاوەنی چەندین سەركردەی تێكۆشەری وەكو شەهید قازی‪،‬‬ ‫قاسملۆو شەرەفكەندی‪-‬یەو لەچەند ساڵی رابردوودا لەبەردەم چەندین مەترسی گەورەو تیرۆرو هەڕەشەو ترس و‬ ‫تۆقانێكی زۆردا بووە‪.‬‬ ‫سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬لە بارەگای سەرەكی خۆی‪ ،‬سەبارەت‌بە بارودۆخی كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی و بارودۆخی سیاسی كوردو كێشەو گرفتەكانی حزبی دیموكرات و ئەگەرەكانی یەكگرتنەوەی هەردوو باڵی‬ ‫حزب‪ ،‬ئەو ئاڵوگۆڕانەی لە خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا پێكهاتووە‪ ،‬بیروبۆچوونەكانی دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬ئەنوەر حسێن (بازگر)‬ ‫‪3-2‬‬

‫* پێتوایە ئاڵوگۆڕێك بەسەر‬ ‫بیروبۆچوون و سیاسەتی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێراندا بێت؟‬ ‫ من زۆر بەدووری دەبینم ئەو‬‫ئیدۆلۆژییەی كە كۆماری ئیسالمی‬ ‫باوەڕی پێیەتی كرانەوەی تێدا هەبێت‪،‬‬ ‫ب��اس ل��ە مافی ن��ەت��ەوەو ئ���ازادی و‬ ‫دیموكراسی بكات‪ ،‬چونكە تائێستا‬ ‫پیشانیداوە ك��ۆم��اری ئیسالمی كە‬ ‫لەگەڵ ئەو هەموو نورم و پرەنسیپانە‬ ‫لەدژایەتیدایە‪.‬‬ ‫* وازهێنان لە خەباتی چەكداریش‬ ‫داوایەكی مەعقول نییە؟‬ ‫ بەڵێ تەبیعەتەن وازهێنان لە‬‫خەباتی چەكداری بۆ ئێمە مەعقول‬ ‫نییە تا ئەوكاتەی كە ئێمە لەگەڵ‬ ‫رژێمێكی ئاوا رووبەڕووبین‪.‬‬ ‫* ئەگەر داوایەكی ئاواتان لێبكرێت‬ ‫لەالیەن كۆنگرەوە هەڵوێستان چییە؟‬ ‫ ئێمە ئامادەنابین بچینە ژێر‬‫ئیلتیزامێك‪ ،‬نە لەالیەن كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی یان هەر الیەنێكی دیكەوە‬ ‫كە لەئێستاوە هیچ بەرپرسیارێتییەك‬ ‫بكەوێتە سەرشانمان‪ ،‬بەبێ ئەوەی‬ ‫ك��ە الی��ەن��ی ب��ەرام��ب��ەری ئێمە هیچ‬ ‫هەنگاوێك هەڵبێنێت‪.‬‬ ‫* تەنانەت ئەگەر حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانیش بێت؟‬ ‫‪ -‬بەڵێ لەگەڵ ئەوانیش‪ ،‬دیارە‬

‫لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫كێشەمان نییە‪.‬‬ ‫* ئەگەر داوای��ەك��ی وات��ان لێ‬ ‫بكەن؟‬ ‫ بەڵێ ئەگەر داوایەكی ئاوا بكەن‬‫كە بچینە ژێر باری تەعاهوداتێكی ئاوا‪،‬‬ ‫حەتمەن قبوڵی ناكەین‪.‬‬ ‫* لە یەكەم رۆژی كۆبوونەوەی‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەیدا‪ ،‬هەڵبژاردن كرا‬ ‫بۆ ئەوەی هەر بەشەو مەبەستم لە‬ ‫پارچەكانی كوردستانە هەیئەتێك‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژێ��رن‪ ،‬پێش ی��ەك��ەم رۆژی‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەیی و ئەو هەڵبژاردنە‪،‬‬

‫لە بارەگاكەی ئێوە‪ ،‬لە بارەگای‬ ‫حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‬ ‫لە هەولێر كۆبوونەوەو بەرنامەتان‬ ‫داڕشتووە‪ ،‬گوایە تاكتیكانە ستراتیژی‬ ‫ئەو كۆنگرەیەتان داڕشتووە سەبارەت‬ ‫بەڕۆژهەاڵت كە یارمەتی یەكتر بدەن‬ ‫(پ��ژاك و خەبات و پاك و ئەمیری‬ ‫ق��ازی) لە پڕۆسەكە بكەنەدەرەوە‪،‬‬ ‫دواج��اری��ش ئ��ەو كۆبوونەوەیەتان‬ ‫رەنگدانەوەی هەبوو‪ ،‬ئەو چەند الیەن‬ ‫و كەسایەتییە ئەوەیان باڵوكردۆتەوە‬ ‫كە گوایە ئێوە فێڵتان لێكردوون‬ ‫سەبارەت بەوەی پێشتر كۆبوونەوەتان‬

‫كردووەو خۆتان رێكخستووە؟‬ ‫ ئێمە پێشتر كۆبوونەوەمان‬‫ك��ردووە‪ ،‬وەكو عەرزم كردیت ئێمە‬ ‫مورەتەب لەگەڵ یەكتر لە دانیشتین‬ ‫و وتووێژداین‪ ،‬بەاڵم ئەو كۆبوونەوەیە‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوە ن��ەب��ووە ك��ە پێكەوە‬ ‫دەنگبدەین‪ ،‬چونكە ئێمە نەماندەزانی‬ ‫شێوەی بەڕێوەچوونی ئەو كۆنگرەیە‬ ‫چ��ۆن دەبێت و چ��ۆن هەیئەتەكان‬ ‫دیاریدەكەن تا بڕیار بدەین لەوێدا‬ ‫دەنگ بەیەكتری بدەین‪ .‬بەاڵم لەسەر‬ ‫ئامانجە گشتییەكانی كۆنگرە پێكەوە‬ ‫قسەمان ك��ردووەو رەزامەند بووین‪،‬‬ ‫بۆیە كە لەوێ باسكرا هەر بەشەی‬ ‫كوردستان هەیئەتەكەی خۆی دیاری‬ ‫بكات كە ئێمە ئەوەمان نەدەزانی‪،‬‬ ‫ئێمە بەسەر بڕیارێكیدا كەوتین كە‬ ‫ئاگادارنەبووین‪ ،‬ب��ەاڵم كە كەوتینە‬ ‫دەن��گ��دان یەكەمجار ویستمان بە‬ ‫تەوافوق بێت‪ ،‬ئەوە جێبەجێ نەبوو‬ ‫كە كەوتینە دەنگدان دەنگدانەكە ئاوا‬ ‫بوو‪ .‬من پێموابێت هەق بە هەق بووە‬ ‫كەس لە كەسمان زوڵمی نەكردووە‪،‬‬ ‫هیچ فێڵیش ن��ەك��راوە‪ ،‬هەر (‪ )9‬نۆ‬ ‫الیەنەكە لەوێ حزوریان هەبووە‪ ،‬دیارە‬ ‫كاك ئەمیری قازی بۆ خۆی كشایەوە‬ ‫لە پڕۆسەكە‪ ،‬بەاڵم وتی دەنگدەدەم‪.‬‬ ‫بەاڵم باقی هەموومان لەدەنگدانەكەدا‬ ‫بەشداربووین و دەنگمانداوەو دەنگمان‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫ویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پالنێكی داڕشتووە‪ ،‬تا لەڕێگەیەوە چارەسەری قەیران و كێشە ناوخۆییەكانی بەغدا بكات‪،‬‬ ‫لەیەكەم هەنگاویشیدا كۆكردنەوەی سەركردەكانی عێراقەو دەیەوێت لەڕێگەی یەكتربینین و گفتوگۆوە رێگەچارە بۆ‬ ‫كێشەكانیان دابنێت‪ ،‬لەم چوارچێوەیەدا ئەمریكا بانگهێشتی رەسمی بۆ هەریەكە لە نوری مالیكی و ئوسامە نوجێفی و‬ ‫مەسعود بارزانی ناردووەو بڕیارە لە ئایندەیەكی نزیكدا سەردانی واشنتۆن بكەن‪ ،‬لەهەمانكاتیشدا ماوەی چەند رۆژێكە‬ ‫ئەیاد عەالوی لە ئەمریكایەو ئەویش بۆ هەمان مەبەست بانگهێشتكراوە‪.‬ف‬

‫‪26‬‬

‫ئەوەی رابردووی‬ ‫خەباتی هەبێت‬ ‫و لەنێو خەڵكی‬ ‫كوردستاندا‬ ‫ناسراوە‪ ،‬هەر‬ ‫دیموكرات و‬ ‫كۆمەڵەیە‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬نەتیجەكەی بووەتە ئەوە‪،‬‬ ‫كە وابێت هیچ فێڵێك و هیچ شتێكی‬ ‫تێدا نییە بەپێچەوانەی ئەو تەبلیغاتەی‬ ‫كردیان و باڵویانكردەوە‪ ،‬پێموابێت‬ ‫هیچ كام لەبەشەكانی كوردستان بە‬ ‫دیموكراتیك و بەوشێوەیە هەیئەتی‬ ‫خۆیان دیارینەكردووە‪.‬‬ ‫* تۆ پێتوابووە نەتیجەكەی ئاوایە‪،‬‬ ‫واتا پێتوایە ئەو پێنج هێزە هێزی‬ ‫سەرەكین و ت��ەواو لە كوردستانی‬ ‫رۆژهەاڵتدان؟‬ ‫ ئ���ەوەی راب����ردووی خەباتی‬‫هەبێت لە كوردستاندا لەنێو خەڵكی‬ ‫كوردستاندا ناسراو بێت دیموكرات‬ ‫و كۆمەڵەیە‪ ،‬ئێستا تۆ لەوەگەڕێ‬ ‫كە ئەوانە دابەشبوون‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫دابەشبوونەكەشیاندا ئ��ەوەی ئێستا‬ ‫لە كوردستاندا باسی دەكرێت هەر‬ ‫ئەوانن‪.‬‬ ‫* پژاك دەڵێت فێڵیان لێكردووین‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەر زاری وتەبێژەكەیانەوە‪،‬‬ ‫لەسەر زاری حزبەكەیانەوە‪ ،‬پاك‬ ‫دەڵێت مستەفا هیجری و عەبدوڵاڵی‬ ‫موهتەدی ناتوانن خەڵك بانگ بكەن و‬ ‫بیخەنەژێر چەتری خۆیانەوە؟‬ ‫ باشە ئێمە ئ��ەوان��م��ان بانگ‬‫ن��ەك��ردووە بیانخەینە ژێ��ر چەتری‬ ‫خ��ۆم��ان��ەوە‪ ،‬ئێمە ك��ەس��م��ان بانگ‬

‫ن���ەك���ردووە ب��ی��خ��ەی��ن��ەژێ��ر چ��ەت��ری‬ ‫خۆمانەوە‪ ،‬فێڵیشمان نەكردووە‪ ،‬ئەوان‬ ‫بۆ خۆیان لە دانیشتنەكەدا ئامادەبوون‬ ‫بۆ دەنگدان‪ ،‬ئەی دەنگدان نەتیجەی‬ ‫ئەوەیە تۆ (‪ )9‬نۆ الیەنی‪ ،‬ئەو نۆ‬ ‫الیەنە دەت��وان��ێ پێنج ك��ەس دی��اری‬ ‫بكات‪ ،‬تۆ هەرچی بكەیت چوار كەس‬ ‫دەكەوێتە الوە‪ ،‬تۆ ئەگەر نەتوانی بە‬ ‫تەوافوق كارەكانی خۆت حەل بكەیت‪،‬‬ ‫ك��ار دەچێتەسەر دەن��گ��دان‪ ،‬بێجگە‬ ‫لەدەنگدان چ رێگەیەكی دیكە هەیە‬ ‫كە ئەو الیەنانە بەشداربن لە نۆیەكە‬ ‫دەبێت چوار الیەن بكەوێتە الوە‪.‬‬ ‫* باشە تۆو حزبەكەت پێتوایە‬ ‫پژاك حزبی رۆژهەاڵتە؟‬ ‫ نەخێر‪.‬‬‫* چۆن؟‬ ‫ ئێمە ئ��ەوەڵ��ەن پژاكمان پێ‬‫حزب نییە‪ ،‬بەدەلیلی ئ��ەوەی پژاك‬ ‫لە واقیعدا هەموو شتێكی هی ‪PKK‬‬ ‫یە‪ ،‬هەموو بڕیاراتی بەدەست ‪PKK‬‬ ‫ی��ە‪ ،‬ش��ەڕك��ردن��ەك��ەی پاشەكشەكەی‬ ‫ئەوەی كە دوو ساڵە ئاگربەستی لەگەڵ‬ ‫جمهوری ئیسالمی ئیمزاكردووە‪،‬‬ ‫هەمووی لەژێر سیاسەت و بڕیاراتی‬ ‫كۆماری ئیسالمیدایە لەسەرئەوەی‬ ‫لەژێر سیاسەت و بۆچوونەكانی ‪PKK‬‬ ‫دایە‪ ،‬كەوابوو پژاك حزبێكی سەربەخۆ‬ ‫نییە‪ ،‬لقێكە لە ‪ PKK. PKK‬وەكو‬ ‫سیاسەتی رەسمی خۆی باوەڕی بەوە‬ ‫هەیە خۆیان بەتەنیا كوردستان رزگار‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بۆیە لە كوردستانی ئێران‪،‬‬ ‫لە كوردستانی عێراق‪ ،‬لە كوردستانی‬ ‫سوریا لقی خۆیان دامەزراندووە بەناوی‬ ‫حزبی ئەو واڵتە‪ ،‬بۆیە پێموابێت پژاك‬ ‫حزب نییەو هی رۆژهەاڵتی كوردستان‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە بەرپرسانی زۆرب��ەی‬ ‫زۆریان هی كوردستانی ئێران نین‪.‬‬ ‫* ب��ەاڵم ئ��ەوان دیعایەی ئەوە‬ ‫دەك���ەن ك��ە ئ���ەوان ئێستا حزبی‬ ‫یەكەمن و خەباتی چەكداری دەكەن‬ ‫و تەشكیالت و نهێنییەكی زۆری��ان‬ ‫هەیە‪ ،‬تەنانەت ئەو شوێنانەی حزبی‬ ‫دیموكرات پێی نەگەیشتووە لە ئیالم‬ ‫و خوراسان‪ ،‬ئەوان تەشكیالتیان تیا‬ ‫دامەزراندووە؟‬ ‫‪ -‬ئەگەر مەسەلە تەشكیالت بێت‪،‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫چوزانن تەشكیالتی ئ��ەوان لە ئێمە‬ ‫بەقوەتترە‪ ،‬چونكە تەشكیالت نهێنییە‪،‬‬ ‫خۆ ئاشكرا نییە‪ ،‬دووەم ئەوانیش ئەوە‬ ‫ماوەی دوو ساڵە ئاگربەستیان لەگەڵ‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران ئیمزاكردووە‪،‬‬ ‫لە واقیعدا ئەوانیش خەباتی چەكداری‬ ‫ناكەن‪ .‬كەوابوو لەو پێوەندەدا لەگەڵ‬ ‫ئێمە ف��ەرق و جیاوازییەكیان نییە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی ئ���ەوان دیعایە دەك���ەن كە‬ ‫ئەوان حزبی یەكەمن نازانم تائێستا‬ ‫هۆیەك‪ ،‬دەلیلێك‪ ،‬ئیتیفاقێكم لەوان‬ ‫نەبینیوە كە نیشانبدات ئەوان حزبی‬ ‫یەكەمن‪ ،‬ئیدیعا دەكەن دەڵێن حزبی‬ ‫یەكەمین‪ ،‬بە دیعایەكردنیش نابێت‪،‬‬ ‫رەنگە هێزێكی زۆر زۆر زەعیف ئیدیعا‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم هێزی یەكەم نین‪.‬‬ ‫* قبوڵتانە ئەگەر پژاك دەنگی‬ ‫خەڵك بە دەستبهێنێ؟‬ ‫ بەڵێ ئەگەر خەڵك دەنگی‬‫بداتێ حەقی خۆیەتی‪.‬‬ ‫* ت��ۆ ناڵێی م��ن وەك��و حزب‬ ‫نایانناسم؟‬ ‫ وەك��و ح��زب نایناسم‪ ،‬بەاڵم‬‫ئەگەر خەڵك ئەوی بە حزب بناسێت‬ ‫و خەڵك دەنگی بۆ بدات شتێكی زۆر‬ ‫تەبیعییە‪ ،‬دەنگی خەڵك زۆر بااڵترە‬ ‫لەدەنگی حزب‪.‬‬ ‫* ئەگەر سیاسەتی ‪ PKK‬ش‬ ‫بەڕێوەبەرێت لەڕۆژهەاڵت؟‬ ‫ ئ��ەگ��ەر س��ی��اس��ەت��ی ‪PKK‬ش‬‫بەڕێوەبەرێت‪ ،‬خەڵكی كوردستان‬ ‫بیەوێت پشتیوانی لێبكات حەقی‬ ‫خۆیەتی‪.‬‬ ‫* ئێوە ترسی ئ��ەوەت��ان نییە‬ ‫‪ PKK‬هەمان سیناریۆی رۆژئ��اوای‬ ‫كوردستان كە (‪)PYD‬یە‪ ،‬لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستانیش دووبارەبكاتەوەو پژاك‬ ‫بكاتە حزبی یەكەم‪ ،‬ترسێكی واتان‬ ‫نییە؟‬ ‫ كۆنتڕۆڵكردن فەرقی هەیە‬‫لەگەڵ ئەوەی خەڵك دەنگی بۆ بدات‪،‬‬ ‫من ئێستاش نازانم ئەگەر لە كوردستانی‬ ‫رۆژئ���اواش دەن��گ وەربگیرێت ئایا‬ ‫خەڵك دەن��گ��دەدەن بە (‪ )PYD‬یان‬ ‫نایدەن‪ ،‬ب��ەاڵم كۆنترۆڵكردن چییە‪،‬‬ ‫كۆنترۆڵكردن چەك و هێزە‪ ،‬نازانم‬ ‫لەكاتێكی وادا حزبی دیموكرات بۆ‬

‫ل��ەوان كەمتر دەبێت یان هێزەكانی‬ ‫دیكەی كوردستان بۆ ل��ەوان كەمتر‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫* ئ��ەم بۆچوونانەی جەنابتم‬ ‫ل��ەڕاب��ەران��ی كۆمەڵەش بیستووە‪،‬‬ ‫ئەوانیش تێڕوانیان لەسەر پژاك هەمان‬ ‫شتە‪ ،‬بەاڵم دواجار لەژێر فشاری ‪PKK‬‬ ‫و یەكێتیی و پارتی‪ ،‬پژاك هاتەناو‬ ‫كۆنگرەوەو دێتەناو كۆبوونەوەكانەوە‪،‬‬ ‫ئەمانە حسابیان بۆ كراوە؟‬ ‫ وەڵ�ڵ�ا حسابەكە ب��ۆ ‪PKK‬‬‫یە‪ ،‬لەژێر زەختی ‪PKK‬دا‪ ،‬قبوڵیان‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬دی���ارە ئێمە نەچووینە‬ ‫ژێربار‪ ،‬ئێمە باسی ئەوەمان كرد ئەو‬ ‫پێنج الیەنە بەشێوەیەكی دیموكراتی‬ ‫بەشداریمان كردووە لە هەڵبژاردندا‪،‬‬ ‫پژاك‪-‬یشی تێدا بووە‪ ،‬كەواتە پژاك‬ ‫لەگەڵ ئێمە نییە‪.‬‬ ‫* بەناوی رۆژهەاڵتی كوردستانەوە‬ ‫نایەنە ناو كۆبوونەوەكانەوە؟‬ ‫ نەخێر‪.‬‬‫* ئ��ەی ب��ەن��اوی چییەوە دێنە‬ ‫كۆبوونەوەكانەوە؟‬ ‫ نازانم بە ن��اوی ‪ PKK‬دێت‪،‬‬‫بەهەر ناوێكی دیكە‪.‬‬ ‫* پژاك‪ ،‬شوێن و پێگەی خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆ بەناوی ‪ PKK‬وە دەچێتە‬ ‫ناو كۆنگرەی نەتەوەییەوە‪ ،‬ئەوان‬ ‫دیعایەی ئ��ەوە دەك��ەن كە بەناوی‬ ‫پژاك و پارتی رۆژهەاڵتەوە دەچنە ناو‬ ‫كۆنگرەوە؟‬ ‫ نەخێر وانییە‪ ،‬ب��ەڕێ��ز كاك‬‫مەسعود بارزانی ئیعالنی ئەوەی كرد‬ ‫كە كۆنگرەی نەتەوەیی (‪ )21‬بیست و‬ ‫یەك كۆمیتەی ئامادەكاری دەبێت‪ ،‬لەو‬ ‫بیست و یەك كۆمیتەیەش پێنجیان سەر‬ ‫بەڕۆژهەاڵتی كوردستان دەبن كە بە‬ ‫هەڵبژاردن چوونەتە سەرەوە‪ ،‬زۆریش‬ ‫هەوڵیاندا ئەو ژمارەو كۆمیتەیەی ئێمە‬ ‫زیاد بكەن‪ ،‬ئێمە وتمان ناچینە ژێرباری‬ ‫ئەوە بۆ خۆتان كەیفی خۆتانە‪.‬‬ ‫* لە نێوانی سازمانی خەبات و‬ ‫پ��ژاك‪-‬دا‪ ،‬هەقە خەبات بچێتە ناو‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەییەوە؟‬ ‫ ئەگەر راب���ردووی خەبات لە‬‫كوردستانی ئێراندا حساب بكرێت‪،‬‬ ‫سازمانی خەبات لە دەنگدانەكەدا‬

‫دەنگدان لەسەر یاسای هەڵبژاردن لەعێراقدا نزیكەی مانگێكە مشتومڕی نێوان الیەنە سیاسییەكانی لێكەوتۆتەوەو تا ئێستاش‬ ‫الیەنەكان نەگەیشتوونەتە هیچ رێككەوتنێك لەوبارەیەوە‪ ،‬هەندێك سەرچاوەی هەواڵی باس لەوە دەكەن‪ ،‬كە هەوڵێك‬ ‫لەئارادایە بۆ ئەوەی پەسەندكردنی یاساكە دوابخرێت و بەم نزیكانە الیەنەكان نەگەنە رێككەتن لەسەری‪ ،‬بۆ ئەم مەبەستەش‬ ‫الیەنە سیاسییەكان تا كۆتایی ئەم مانگەیان لەبەردەستە بۆ ئەوەی ئەو یاسایە تێبپەڕێنن ئەگەر نەیانتوانی ئەوا بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی داهاتووی عێراق یاسا كۆنەكە پەیڕەو دەكرێت و ئەمەش نیگەرانی زۆربەی الیەنەكانی لێكەوتۆتەوە‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫دەنگی زیاتری لە پژاك هێناوە‪.‬‬ ‫* ب���ەو م��ان��ای��ە ب��ێ��ت‪ ،‬پ��ژاك‬ ‫ئەوەندە بێ كاریگەرە لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستاندا؟‬ ‫ پژاك‪ ،‬لەنێو رۆژهەاڵتدا وەكو‬‫ع��ەرزم كردیت‪ ،‬خەڵكی ك��ورد وای‬ ‫دەبینێت‪.‬‬ ‫* بەس لەناو حزبە سیاسییەكانی‬ ‫رۆژهەاڵتدا ئاوایە؟‬ ‫ بەڵێ ئاوایە‪.‬‬‫* ئێوە الیەنگری سیاسەتەكانی‬ ‫پ��ارت��ی ئ��ازادی��ش ن��اك��ەن بێتە ناو‬ ‫كۆنگرەكەوەو گلەیی زۆر لە حزبەكەی‬ ‫تۆو كۆمەڵەكان و دیموكراتەكەی تریش‬ ‫دەكات‪ ،‬گوایە ئێوە بەشی ئەوانتان‬ ‫خ��واردووە نەتانهێشتووەو فشاریان‬ ‫لەسەرەو ناهێڵن؟‬ ‫ نەهێشتن نییە‪ ،‬ئەگەر ئەوانیش‬‫دەن��گ��ی��ان بهێنایە‪ ،‬دەچ��وون��ە ناو‬ ‫گروپەكە‪ ،‬رەنگە یەكێكی كە نەبوایە‪.‬‬ ‫* ئێوە بەڕەسمی پاك دەناسن؟‬ ‫ بەڵێ بۆ نایناسین‪ ،‬بەڕەسمی‬‫دەیناسین‪ ،‬پاك هێزێكەو رەنگە لەگەڵ‬ ‫بۆچوونەكانیاندا جیاوازیمان هەبێت‪.‬‬ ‫* بۆ حزبەكەی قازی محەمەد كە‬ ‫وێنەكەی لەژوورەكەتدا هەڵواسراوە‪،‬‬ ‫حزبی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬ناهێڵێت‬ ‫كوڕەكەی ق��ازی بێتەناو كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیییەوە‪ ،‬ئایا كارێكی باش‬ ‫دەكەن؟‬ ‫ دەزانیت مەسەلەكە كەسایەتی‬‫و ئەوە نییە‪ ،‬بڕیارێك كە لەسەرەتاوە‬ ‫دراوە ئەوە بووە كە كەسایەتییەكان‬ ‫بانگهێشت ن��اك��رێ��ن‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوان‬ ‫باسی ئ��ەوەی��ان ك���ردووە ك��ە هێزە‬ ‫سیاسییەكانیش وەدەرن���راون‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫رێزم بۆ كوڕی پێشەوا‪ ،‬بەاڵم حزبەكەی‬ ‫ئەو دەنگی نەهێناوە‪.‬‬ ‫* ئ��ێ��وە الی��ەن��گ��ری سیاسەتی‬ ‫حزبەكەی ناكەن یان پاڵپشتی خۆی‬ ‫ناكەن یان هیچیان ناكەن؟‬ ‫ ئ��ەوان مەبەستم لە ”پ��اك”ە‪،‬‬‫ئێستا هێزێكی سەربەخۆیی خوازن‪،‬‬ ‫ئێمە بۆ خۆمان حورمەت دادەنێین بۆ‬ ‫ویستی سەربەخۆخوازی‪ ،‬بۆ هەموو‬ ‫تاكێك‪ ،‬بۆ هەموو گروپێكی كورد‪ ،‬ئەو‬ ‫لەو حزبەدا سەرۆكە حزبەكەی ئەو‬

‫دەنگی نەهێناوەتەوە‪.‬‬ ‫* م��ن و ت��ۆ ك��ە ل��ەم ژوورە‬ ‫دانیشتووین تا دەگاتە هەر كوردێكی‬ ‫شۆڕشگێڕو بەشەرەف‪ ،‬شانازی بە‬ ‫قازی محەمەد‪-‬ەوە دەكەن؟‬ ‫ بەاڵم شانازی بەكوڕەكانییەوە‬‫ناكەن‪.‬‬ ‫* وەك����و ئ�����ەوەی ش��ان��ازی‬ ‫ب��ەك��وڕەك��ەی��ەوە ن��اك��ەن‪ ،‬دەب��وای��ە‬ ‫كوڕەكەیشی لەم حزبەدا شوێن بگرێت‬ ‫كە حزبی باوكیەتی‪ ،‬نەك لە حزبێكی‬ ‫ت��ردا بكەوێتە دژای��ەت��ی حزبەكەی‬ ‫باوكی؟‬ ‫ یەك جیاوازی هەیە لەبۆچوونی‬‫م��ن ل��ە كوردستانی ئ��ێ��ران و باقی‬ ‫شوێنەكانی دیكە‪ ،‬ئەو جیاوازییەش‬ ‫ئ��ەوەی��ە ك��ە ل��ە كوردستانی ئێران‬ ‫لەسەرەتای هاتنەسەر كاری كۆماری‬ ‫ئیسالمی و دەستپێكردنەوەی خەبات‬ ‫تا بەئێستا دەگ��ات‪ ،‬لەوێدا تاك بۆ‬ ‫خۆی حسابی لەسەر دەكرێت‪ ،‬نەك‬ ‫لەبەرئەوەی لە فاڵن بنەماڵەیە‪ ،‬كوڕی‬ ‫فاڵن كەسە‪ ،‬برای فاڵن كەسە‪ ،‬بۆیە‬ ‫كوڕی پێشەوا دەیتوانی لەكاتی خۆیدا‬ ‫خ��ۆی پیشانبدات‪ ،‬خەڵك ب��اوەڕی‬ ‫پێبكات‪ ،‬ن��ەك ل��ەب��ەرئ��ەوەی كوڕی‬ ‫پێشەوایە‪ ،‬بەڵكو لەبەرئەوەی كەسێكە‬ ‫دەتوانێت لە خزمەتی بەرژەوەندییەكانی‬ ‫كورددا بێت‪ ،‬بۆیە ئەو حسابانەی كە‬ ‫مابوو لە برا كوردەكانمان لەبەشەكانی‬ ‫دیكە بەتایبەتی لە كوردستانی عێراقدا‬ ‫دەیكەن‪ ،‬ك��ەوا فاڵن ك��ەس‪ ،‬چونكە‬ ‫ك��وڕی فاڵن پێشەوایە‪ ،‬فاڵن كەس‪،‬‬ ‫چونكە كوڕی فاڵن سەرۆك عەشیرەتە‬ ‫دەبێت بێت لەسەرەوە قەرار بگرێت‪،‬‬ ‫ئەو بۆچوونە لە كوردستانی ئێراندا‬ ‫نییە‪ ،‬بۆیە كوڕی پێشەواش حورمەتم‬ ‫هەیە ب��ۆی‪ ،‬ب��ەاڵم خەڵكی ك��ورد لە‬ ‫كوردستانی ئێراندا لەو جێیەیدا نابینن‪.‬‬ ‫* لەسەروبەندی ئ��ەم كۆنگرە‬ ‫نەتەوەییەدا قسە لەوە دەكرێت كە‬ ‫باڵی مستەفا هیجری بەالی پارتیدا‬ ‫رۆی��ش��ت��ووەو پ��ارت��ی ه��اوك��اری و‬ ‫موڕاعاتی دەكات‪ ،‬ئەمە تاچەند راستە؟‬ ‫ من ئ��ەو جیاوازییە بۆ خۆم‬‫وەك سكرتێری حزبی دیموكرات‬ ‫هەست پێناكەم‪ ،‬چونكە پێموایە لەگەڵ‬

‫هەردوو حزب سەردەمانێك بووە زۆر‬ ‫پێكەوە نزیكبووین‪ ،‬سەردەمانێك بووە‬ ‫دڵمان لەیەك ئێشاوە‪ ،‬هەموو ئەوانە‬ ‫هەیە‪ .‬ئێستاش ئێمە هەردووكیان‬ ‫ب��ەه��ێ��زی س���ەرەك���ی دەزان���ی���ن لە‬ ‫كوردستانی عێراقدا‪ ،‬پێمانوایە لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەی ك��ەم��وك��وڕی لەهەمووماندا‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ە یەكێتیی و پارتیشدا‬ ‫هەیە! بەاڵم ئێستا دەوری سەرەكیان‬ ‫هەیە لە ئیدارەكردنی ئەم واڵت��ەدا‪،‬‬ ‫حورمەتمان بۆیان هەیەو پەیوەندیمان‬ ‫لەگەڵیاندا هەیە‪ ،‬دانیشتمان هەیە‪،‬‬ ‫ئێمە هەردووال بەحورمەتەوە سەیریان‬ ‫دەكەین و تێكۆشاوین كە پەیوەندیمان‬ ‫لەگەڵ هەموو الیەنەكان وەكو یەك‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر كێشەیەك هەبێت‬ ‫لەو الیەنەدا كێشەكە دەكەوێتەسەر‬ ‫خودی ئەو الیەنە‪ ،‬لەالیەنی ئێمەوە‬ ‫هەنگاوێكی وا‪ ،‬شتێكی وا بەدیناكرێت‬ ‫ك��ە نیشانی ب��دات ئێمە الیەنگری‬ ‫الیەنێك دەك��ەی��ن‪ .‬ب��ەاڵم رەنگە لە‬

‫هەندێك لە كەسایەتییەكانی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی ك���وردس���ت���ان‪-‬دا‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫بیروبۆچوونە هەبێت‪ ،‬تەنانەت دوای‬ ‫ئ��ەوەی كە لە كۆنگرەی سیانزەدا‬ ‫ئاڵوگۆڕێك لەڕێبەرایەتیدا پێكهاتوو‪،‬‬ ‫بەڕێز عەبدوڵاڵ حەسەن زادە نەبوو‬ ‫بەسكرتێری حزب‪ ،‬ئەو بۆچوونە لەوێو‬ ‫لەنێو یەكێتیدا زیاتر پەرەی گرت بەبێ‬ ‫هیچ هۆیەك‪ ،‬بەتایبەتی لە دانیشتنێكدا‬ ‫كە ئێمە دوای ئەو كۆبوونەوەیە لەگەڵ‬ ‫مەكتەبی سیاسی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ووم��ان ك��ە ب��ەڕێ��ز مام‬ ‫ج��ەالل‪-‬ی��ش لەناو كۆبوونەوەكەدا‬ ‫بوو‪ ،‬لەسەر ئەو مەسەلەیە‌ قسە كرا‪،‬‬ ‫من لەوێ روونمكردەوە بۆ یەكێتیی‪،‬‬ ‫من وەكو سكرتێری حزبی دیموكرات‬ ‫‌ئەوەی بەقازانجی حزبی دیموكرات‬ ‫بێت‪ ،‬ئەوە دەكەم‪ ،‬چاوم لەوە نییە‬ ‫یەكێتیی چی دەوێ���ت‪ ،‬پارتی چی‬ ‫دەوێت‪ ،‬نە لەگەڵ یەكێتیی دژایەتی‬ ‫پارتی دەكەم‪ ،‬نە لەگەڵ پارتی دژایەتی‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫ژمارەیەك لە كادیری راگەیاندنە جیاوازەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬لەیاداشتێكیاندا كە ئاراستەی هەردوو جێگرانی سكرتێرو‬ ‫مەكتەبی سیاسی و ئەنجومەنی ناوەندی ئەو حزبەیان كردووە‪ ،‬داوا دەكەن لەماوەی مانگێكدا كۆنفرانسی راگەیاندنی یەكێتی‬ ‫ئەنجام بدرێت و بڕیارو راسپاردەكانی بكرێتە بەرنامەی كار‪ ،‬بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست وااڵپرێس كەوتوون‪ ،‬ئەو كۆمەڵە‬ ‫كادیرە راگەیاندنەی یەكێتی كۆكردۆتەوە پاشەكشەی یەكێتی و خراپی راگەیاندنەكانی یەكێتی و ناعەدالەتییەكانی ناویەتی‪،‬‬ ‫لەئێستاشدا پاش رادەستكردنی یاداشتەكەیان چاوەڕوانی هەڵوێستی یەكێتی دەكەن لەسەر یاداشتەكەیان‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫یەكێتیی دەك���ەم‪ ،‬بەڵكو قازانجی‬ ‫حزبەكەم لەوەدا دەبینم كە ئیعتیمادو‬ ‫باوەڕی هەردووكیان بەالی حزبەكەمدا‬ ‫رابكێشم بە سیاسەتێكی دروست‪ ،‬دوای‬ ‫مەسەلەكە زۆرباش كۆتایی هات‪ ،‬دوای‬ ‫ئەوە مام جەالل هەر لەو میوانییەدا‬ ‫منی بانگكرد‪ ،‬وتی من زۆرم پێخۆشبوو‬ ‫ئەو قسانەی تۆ‪ ،‬ئەو قسانەی تۆ كردت‬ ‫من باوەڕم پێیەتی‪ .‬هەموو شتێك بۆ‬ ‫تەواوبووە؟ وا دیاربوو الی مام جەالل‪-‬‬ ‫یش زۆر ئەو مەسەالنە باسكرابوون‬ ‫بەتایبەتی لەو گێرەو كێشەی كۆنگرەی‬ ‫سیانزەداو ئەو ئینشعابات و شتانە‪.‬‬ ‫* ئ��ەو ب��ۆچ��وون��ەی یەكێتیی‬ ‫لەچییەوە سەرچاوەی گرتبوو بەرامبەر‬ ‫بە تۆ؟‬ ‫ بەڕاستی بۆ خۆشم نازانم‪،‬‬‫من ل��ەوێ��دا باسمكردو وت��م ئەگەر‬ ‫ل��ەوم��اوەی��ەدا بەرپرسیارێتی حزبیم‬ ‫هەبووە‪ ،‬بەرپرسیارێتی سەرەكیشم‬ ‫هەبووە‪ ،‬هەمیشە پێمخۆشە ئەگەر‬ ‫لە كۆبوونەوەیەكدا‪ ،‬لە دانیشتنێكدا‪،‬‬ ‫لە نووسینێكدا‪ ،‬لە بڕیارێكدا‪ ،‬شتێكی‬ ‫ئاوا هەیە پێم بڵێن‪ ،‬دەنا ئەوەی ئێوە‬ ‫دەیڵێن دوور لەڕاستییەو هیچی تێدا‬ ‫بەسەر نییە‪ ،‬بێجگە لەوەی كە هەندێك‬ ‫ك��ەس ب��ۆ ق��ازان��ج و ب��ەرژەوەن��دی‬ ‫خۆیان یان هەر بابەتێكی سیاسی ئەو‬ ‫مەسەلەیان لەگەڵ ئێوە باسكردووەو‬ ‫هیچ ئەسڵ و ئەساسی نییە‪.‬‬ ‫* بەكورتی‪ ،‬یەكێتیی نیشتمانیی‬

‫كوردستان‪ ،‬پێیوابوو دەرچوونی تۆ‬ ‫بە سكرتێرو دەرنەچوونەوەی مامۆستا‬ ‫عەبدوڵاڵ حەسەن زادە نەخشی پارتی‬ ‫تیایە؟‬ ‫ نا‪ ،‬لەوێدا ئەوەم نەخوێندەوە‪،‬‬‫بەڵكو ئەوەم خوێندەوە كە یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬ویستی نیگەرانی‬ ‫خۆی ل��ەوە دەربڕێت كە ئێستا من‬ ‫بوومەتە سكرتێری ح��زب‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫یەكێتی‪ ،‬فاسیلەمان زۆر دەبێت بەو‬ ‫ئەندازەیە پەیوەندیمان لەگەڵ پارتی‬ ‫زیاتر دەبێت‪ ،‬من ئەوەم خوێندەوە كە‬ ‫ئەوان ئەو نیگەرانییەیان هەبوو‪ ،‬دەنا‬ ‫من نەمبیستووە ئەوان پێیانوابێت ئێمە‬ ‫پشتیوانی پارتین لە سەركەوتن‪ ،‬چونكە‬ ‫هیچ الیەنێك لەكۆنگرەی ئێمەدا‬ ‫تەئسیری نییە‪.‬‬ ‫* تائێستاش؟‬ ‫ تائێستاش هیچ الیەنێك ناتوانێت‬‫تەئسیر بكات لە كۆنگرەی ئێمەدا‪،‬‬ ‫چونكە كۆنگرەی ئێمە نوێنەرەكانی‬ ‫بەشێوەی ئ��ازا لە ب��ەدەن��ەی حزبدا‬ ‫هەڵدەبژێردرێن بەشێوەی دیموكراتیك‬ ‫دێنەسەرێ ئەوان بڕیاردەدەن‪.‬‬ ‫* ب��ەاڵم رەنگە یەكێتیی نازی‬ ‫ئ��ەوەی كردبێت كە پێیوایە حزبی‬ ‫دیموكرات‪ ،‬حزبی قاسملۆ مێژوویەكی‬ ‫دوورو درێژی هەیە لەنێوان بەڕێز مام‬ ‫جەالل و شەهید د‪ .‬قاسملۆ بەتایبەتی‬ ‫كە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە‬ ‫ساڵی (‪)1982‬دا‪ ،‬پشتیوانی لە خەباتی‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫چەكداری ئێوە دەكات لە كوردستان‪،‬‬ ‫پێیوایە رەنگە گلەییەكانی لەوە‬ ‫بووبێت كە دەبێت حزبی دیموكرات‬ ‫لە یەكێتیی نیشتمانییەوە‌ نزیكبێت‬ ‫بەهەر شێوەیەك‪ ،‬بەهەر دەلیلێك؟‬ ‫ ئەو چاوەڕوانییە چاوەڕوانییەكی‬‫لەجێی خۆیدایە‪ ،‬چونكە لەوكاتەدا‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان‬ ‫یارمەتییەكی زۆر گەورەی بەحزب كرد‬ ‫بەتایبەت ئەوە شتێك بوو كە لەمێژووی‬ ‫جواڵنەوەی گەلی كورددا شتێكی زۆر‬ ‫دیارە بەشێوەیەكی پۆزەتیڤ‪ ،‬ئێمەش‬ ‫وەك حزبی دی��م��وك��رات ئ��ەوەم��ان‬ ‫لەبەرچاوە ق��ەدرداری لێدەكەین لەو‬ ‫هەڵوێستە‪.‬‬ ‫* ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا ك��ە ك��ۆن��گ��رەی‬ ‫نەتەوەیی ح��ازرە‪ ،‬سەركردەكانی‬ ‫یەكێتیی دەڵێن فكرەی كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی هی مام جەالل و شەهید‬ ‫قاسملۆیە كە لە هەشتاكاندا باسكراوە‪،‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان دەڵێت‬ ‫لە حەفتاكاندا ئیدریس بارزانی ئەوەی‬ ‫باسكردووە‪PKK ،‬ش دەڵێت فكرەی‬ ‫ئێمەیە‪ ،‬تۆ پێتوایە بەتایبەتی ئەوەی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی دەیڵێت كە فكرەی‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەی هی مام جەالل و‬ ‫شەهید قاسملۆیە‪ ،‬ئەمە كە ئاگات لێیە‬ ‫لەنزیكەوە چۆنە؟‬ ‫ من ئاگام لێیە كە لەساڵەكانی‬‫دوای حەفتا ئەو فكرە هاتەپێشێ‪،‬‬ ‫لەنێوان سەركردەكانی ك��ورددا كە‬

‫كۆنگرەیەكی نەتەوەیی پێكبێت كە‬ ‫كورد مەرجەعێكی هەبێت بەگشتی‬ ‫هەموویان وەكو یەك كە كوردستانی‬ ‫توركیای تێدا بوو‪ ،‬مام جەاللی تێدا‬ ‫بوو‪ ،‬د‪ .‬قاسملۆی تێدا بوو‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەك��را كە ئ��ەو كۆنگرەیە پێكبێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دوای لێكدانەوەیەكی زۆرو‬ ‫بەحسێكی زۆر كە زۆر دورودرێ��ژە‬ ‫گەیشتینە ئەو قەناعەتەی وەزعیەتی‬ ‫دنیاو مەنتیقەو ئەوانە ئامادەی ئەوەی‬ ‫نییە تۆ كۆنگرەیەكی ئاوا پێكبێنیت‬ ‫كە بتوانێت درێژە بەكارەكانی خۆی‬ ‫بدات‪ ،‬چونكە لەهیچ كام لەبەشەكانی‬ ‫كوردستاندا ئەو فرسەتە نەبوو كە‬ ‫ئەو كۆنگرەیە پێكبێت و نەكەوێتەژێر‬ ‫هەڕەشە‪ ،‬تەنانەت باس لەمانە كراو‬ ‫زۆرباشم لەبیرە‪.‬‬ ‫* ساڵی چەند بوو؟‬ ‫ دەقیقەن ساڵەكەی نازانم‪،‬‬‫بەاڵم دوای رژێمی جمهوری ئیسالمی‬ ‫هاتەسەر ك��ار‪ ،‬حەفتاو ئەوانە بوو‪،‬‬ ‫باسی ئەوە كرا كۆنگرەكە لە دەرەوە‬ ‫پێكبێت‪ ،‬لە ئەوروپا پێكبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا بەرپرسیارێتییەكەی بسپێردرێت‬ ‫بە كەسایەتییەكی ناسراوی ئەوروپی‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ح��زب��ی ه��ەم��وو ب��ەش��ەك��ان‬ ‫بەشێوەی نهێنی یارمەتیدەرو پشتوانی‬ ‫بن لەباری ئابوورییەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫هەندێك لە ئەندامانی حزبەكانیش‬ ‫ئەندام بن لە كۆنگرە‪ ،‬ب��ەاڵم نەك‬ ‫ئەندامە ن��اس��راوەك��ان��ی و ئ��ەوان��ەی‬

‫لیزا فەلەكەدین كاكەیی‪ ،‬كچی خوالێخۆشبوو فەلەكەدین كاكەییە‪ ،‬لە دیدارێكی رۆژنامەنووسیدا چەند پرسێكی نهێنی ژیانی باوكی‬ ‫ئاشكرا دەكات‪ ،‬لیزا ئاماژە بەوە دەكات كە بۆیە پارتی دیموكراتی كوردستان بایەخێكی ئەوتۆی بەپرسەكەی نەداوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫كە باوكی لەسەر درێژكردنەوەی ماوەی سەرۆكایەتییەكەی رەخنەی لە مەسعود بارزانی گرتووەو بە پێشێلكردنی دیموكراسی‬ ‫زانیوە‪ ،‬هەربۆیە بارزانی بەم رەخنەیەی باوكی لیزا نیگەران دەبێت‪ ،‬هەروەها كچەكەی فەلەكەدین كاكەیی ئەوەشی‬ ‫راگەیاندووە كە لەناو پارتیدا بەرپرسەكان لە كەسانی نووسەرو رۆشنبیر لەپێشترن و گوێیان لێدەگیرێت‪.‬‬

‫‪29‬‬ ‫لەدنیادا ناسراوبن‪ ،‬چونكە ئەو دەمی‬ ‫وەزعییەتەكە بۆ ئەو ك��ارە گونجاو‬ ‫نەبوو لەو پێوەندەدا دوای بەحسێكی‬ ‫زۆر بە نەتیجە نەگەیشتین و مەسەلەكە‬ ‫تائێستا ماوە‪.‬‬ ‫* ب��ەب��ۆچ��وون��ی ت��ۆ لەنێوان‬ ‫خوالێخۆشبوو ئیدریس ب��ارزان��ی‪،‬‬ ‫شەهید قاسملۆ‪ ،‬مام جەالل‪ ،‬كامیان‬ ‫دەستپێشخەر بوون؟‬ ‫ ئەوەندەی بزانم ئەوانە تێیدا‬‫بەشداربوون‪ ،‬ب��ەاڵم بەڕوونی ئەوە‬ ‫نازانم كە كامیان دەستپێشخەر بوون‪.‬‬ ‫* ئێران و توركیا بانگهێشتكراون‬ ‫وەك میوان بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئیبراهیمی عەلی زادە سكرتێری‬ ‫كۆمەڵە لە دوایین دیداریدا دەڵێت‪ :‬من‬ ‫ناچمە ئەو كۆنگرەیەوە كە نوێنەری‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێرانی تێدابێت‪ .‬من‬ ‫دەمەوێت نموونەیەكت بۆ بهێنمەوە‪،‬‬ ‫بۆ نموونە جامیعەی واڵتانی عەرەبی‬ ‫رۆژێك نەبووە ئیسرائیل بانگ بكەنە‬ ‫كۆبوونەوەكانی خۆیان‪ ،‬ئەوە چ خێرە‬ ‫لێرە كۆنگرەی نەتەوەیی بڕیاریداوە‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران و توركیاو‬ ‫سوریاو ئێران و عێراق بانگ بكەن‬ ‫كە لەكاتێكدا كۆنگرەكە مەهامەكەی‬ ‫ئەوەیە كە كورد نەجاتی بێت لەمانە؟‬ ‫ جیاوازییەك هەیە لەنێوان‬‫جامیعەی عەرەبی لەگەڵ ئێمە‪ ،‬لە‬ ‫جامیعەی عەرەبیدا بەشێك لە واڵتانی‬ ‫عەرەبی تائێستا ئیسرائیلیان بەڕەسمی‬ ‫نەناسیوە‪ ،‬بۆیە شتێكی تەبیعییە كە‬ ‫نوێنەری رەسمی ئەو واڵتە لەكۆڕو‬ ‫كۆبوونەوەكانی مەنتیقەدا لەكۆڕو‬ ‫كۆبوونەوەكاندا ب��ەش��داری نەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم كۆماری ئیسالمی ئێران وەكو‬ ‫حكومەتێك هەیە‪ ،‬ئێستا ئێمە قبوڵمان‬ ‫نییە وەك حكومەتێكی دیموكرات‪،‬‬ ‫وەكو حكومەتێكی گەلی لەسەر رەئی‬ ‫ئازادی خەڵك پێكهاتبێت‪ ،‬ئەوە راستە‬ ‫مەسەلە توركیا‪ ،‬سوریا‪ ،‬یان عێراق‪،‬‬ ‫بەاڵم من لەو باوەڕەدام لەو مەوقیعەدا‬ ‫وەختێك كە ویست و داخوازییەكان‬ ‫یان بەرنامەكانی كۆنگرەی نەتەوەیی‬ ‫رادەگەیەندرێت نوێنەری ئەو واڵتانەی‬ ‫ك��ە ك��وردی��ان تێدا بێبەشكراوە با‬ ‫ئەوانیش لەوێ حزوریان هەبێت‪ ،‬با‬

‫نوێنەری كۆماری ئیسالمی حزوری‬ ‫هەبێت‪ ،‬لەوێدا هێزی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫كوردی ئێرانیش لەوێدا قسەی خۆی‬ ‫بكات‪ ،‬وت��اری خۆی ب��دات‪ ،‬من لەو‬ ‫پێوەندەدا ئ��ەوەی ب���ەزەرەر نابینم‬ ‫بەتایبەتی ئەو واقیعەتەی كە ئەمڕۆ‬ ‫تێیدا هەڵكەوتووین‪ ،‬دەبێت ئەوەش‬ ‫لەبەرچاو بگرین‪ ،‬نەك هەر ئێمە وەك‬ ‫كوردی رۆژهەاڵت‪ ،‬بەڵكو كوردەكانی‬ ‫دیكە تائێستاش پێمان خۆشبێت‪ ،‬پێمان‬ ‫ناخۆش بێت تەئسیری حكومەتەكانی‬ ‫واڵتەكانمان بەسەرەوە هەیە‪ ،‬ناكرێت‬ ‫مەسەلەن لە مەنتیقەدا شتێك بكەیت‬ ‫كە ئەو دەوڵەتانە وەالنێی‪ ،‬هەروەك‬ ‫بینیمان ت��ا ئ��ەوك��ات��ەی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان پێكهات لەسەرەتادا‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران‪ ،‬توركیا كەوتنە‬ ‫دژایەتیكردن و بەهەموو جۆرێك‬ ‫كۆسپیان پێكدەهێنا‪ ،‬بەاڵم حكومەتی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان بەخۆشییەوە‬ ‫بەڕوونكردنەوەی مەسەلەكان كارێكی وا‬ ‫بكەن كە ئەو دوژمنایەتییە تا حەددێك‬ ‫كەمبكەنەوە‪ ،‬ناڵێم ئێستا ئەوان دڵیان‬ ‫خۆشە بەپێكهاتنی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەو دوژمنایەتییە ئاشكرایەی‬ ‫خۆیان كەمكردووەتەوە‪ ،‬بۆیە من لەو‬ ‫پێوەندەدا موشكیلەیەكی ئەوتۆ نابینم‬ ‫كە تەنانەت نوێنەری كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێرانیش ل��ە ك��ۆن��گ��رەك��ەدا ح��زوری‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫* ئەگەر ئاڕاستەی كۆنگرەكەو‬ ‫بانگهێشتكردنی ئێران بەو شكڵە بڕوات‬ ‫كە تەكلیفی ئەوەتان لێبكرێت لە‬ ‫پەراوێزو كۆبوونەوەكان لەگەڵ وەفدی‬ ‫كۆماری ئیسالمی دابنیشن‪ ،‬ئامادەن؟‬ ‫ من بەوجۆرە دانوستانانە كە‬‫كتوپڕ بێت و لەناكاو و بێبەرنامە بێت‪،‬‬ ‫زۆر باوەڕم پێی نییە‪ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫حكومەتی كۆماری ئیسالمی یان هەر‬ ‫حكومەتێك بیەوێت لەگەڵ هێزی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی خۆی قسەبكات‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەهەندێك زەمینەسازی و ئامادەكاری‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫* لە ئێستادا هیچ زەمینەیەك‬ ‫نابینیت بۆ دانیشتن لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمی؟‬ ‫‪ -‬لە ئێستادا هیچ زەمینەیەك‬

‫پژاك بە سیاسەت و‬ ‫بڕیاری ‪ PKK‬شەڕی‬ ‫لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمی راگرتووە‬

‫نابینم‪ ،‬چونكە من هیچ دەلیلێك‬ ‫بۆ ئەوە نابینم كە كۆماری ئیسالمی‬ ‫گەیشتبێتە ئەو قەناعەتەی نەك لەسەر‬ ‫مافەكانی گەلی كورد‪ ،‬باقی نەتەوەكانی‬ ‫تر قسەبكات‪ ،‬كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫تائێستا ئامادەنییە مافی وەفادارترین‬ ‫كەسایەتییەكانی كە حكومەتی كۆماری‬ ‫ئیسالمیان دامەزراندووە بەشی زۆریان‬ ‫بەڕەسمی بناسێنن‪ ،‬تائێستا وەختێك‬ ‫كە مەهدی كەڕوبی و میر حسێنی‬ ‫موسەوی لە زینداندان كە رێبەرانی‬ ‫جواڵنەوی س��ەوزن‪ ،‬خۆ ئ��ەوان هیچ‬ ‫مافێكیان داوان���ەك���ردووە‪ ،‬ئ��ەوان‬ ‫باوەڕیان بە كۆماری ئیسالمی هەیە‪،‬‬ ‫باوەڕیان بە قانوونی ئەساسی هەیە‪،‬‬ ‫باوەڕیان بە ویالیەتی فەقیهە هەیە‪،‬‬ ‫تەنها داوایان ئەوە بوو كە بتوانن لە‬ ‫حكومەتدا بەشداربن‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی‬ ‫نەهێشت وەختێك هیچ مافێك بۆ‬ ‫خەڵكەكەی خۆی قبوڵ نییە‪ ،‬هاشمی‬ ‫رەفسەنجانی كە لەباری سیاسییەوە زۆر‬ ‫لە خامەنەنیی لە پێشترەو زۆر نزیك‬ ‫بووە لە خومینی و لە دامەزرێنەررانی‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێرانە‪ ،‬قبوڵی ناكات‬ ‫و لەلیستی كاندیدی سەرۆك كۆماری‬ ‫وەالی دەن��ێ��ت! ئ��ەی چ��ۆن ئێمە‬ ‫ئینتیزاری ئ��ەوە بكەین كە كۆماری‬ ‫ئیسالمی بیەوێت لەسەر مافی كوردو‬ ‫ئ���ازادی و دی��م��وك��راس��ی و ئ��ەوان��ە‬

‫قسەبكات‪.‬‬ ‫* ئ��ێ��وە ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا هیچ‬ ‫رێگەچارەیەك نابینن لە كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران بۆ دانوستانكردن؟‬ ‫ ئێمە ئێستا هیچ ئومێدێك‬‫نابینین كە كۆماری ئیسالمی بكەوێتە‬ ‫سەر ئەو خەتە‪.‬‬ ‫* ئەگەر ئێران داوایەكی وا بكات‬ ‫تۆ دابنیشی لەگەڵیاندا وەك سكرتێری‬ ‫ح��زب��ێ��ك‪ ،‬ل��ەك��وێ ح��ەزدەك��ەی��ت‬ ‫دابنیشیت ئەو دیالۆگە بەڕێوەبچێت بە‬ ‫ئامادەبوونی كێ‪ ،‬ئەمریكا‪ ،‬ئەوروپا‪،‬‬ ‫حكومەتی هەرێم؟‬ ‫ ئەو دەمی بیری لێدەكەمەوە‪،‬‬‫ئێستا بیرم لێنەكردووەتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫نەهاتووەتە پێشێ بۆم‪.‬‬ ‫* چ��واردە ساڵە بۆ یەكەمجارە‬ ‫پێنج سكرتێری حزبی دیموكرات‬ ‫و كۆمەڵە هەرپێنجتان (موهتەدی‪،‬‬ ‫ع��ەل��ی زادە‪ ،‬ه��ی��ج��ری‪ ،‬خالیدی‬ ‫عەزیزی‪ ،‬عومەری ئیلخانیزادە) لە‬ ‫بارەگاكەی ئێوە لە كۆیە كۆبوونەوە‪،‬‬ ‫ئایا ئەمە سەرەتای هەنگاوێكی باشە‬ ‫بۆ رۆژه���ەاڵت و بۆ ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ك��وردی رۆژه��ەاڵت‪ ،‬هەستكردن بە‬ ‫مەترسییە یەكیخستوون‪ ،‬یان ئەوەی‬ ‫تۆ لەسەرەتاوە وتت هەستكردن بە‬ ‫بەرپرسیاریەتێكی تازەی شۆڕشگێڕانەو‬ ‫ئەخالقی و نەتەوەییە‪ ،‬واتە كامییانە‪،‬‬ ‫كەواتە كۆنگرەی نەتەوەیی بۆ ئێوە‬ ‫هەنگاوێكی تازەیە‪ ،‬النیكەم پێنج‬ ‫سكرتێری حزب لەماوەی چواردە ساڵی‬ ‫رابردووا یەكەمجارە پێكەوە دابنیشن؟‬ ‫ بەبۆچوونی من هەردووكیەتی‪،‬‬‫ه��ەم مەترسییە ه��ەم ه��ەس��ت بە‬ ‫بەرپرسیارێتییە‪ ،‬مەترسی لەوبارەوە‬ ‫كە ئێمە رووب��ەڕووی هەڕەشەی زۆر‬ ‫لە مەنتیقەدا‪ ،‬تەنانەت لە عێراقیشدا‬ ‫بەبوونی كۆماری ئیسالمی ئێرانەوە‬ ‫ناكرێت ئێمە بێخەیاڵ بین پێمانوابێت‬ ‫هیچ مەترسییەك رووب���ەڕووی ئێمە‬ ‫نابێتەوە‪ ،‬بۆیە ئ��ەوە بەشێكێتی‪،‬‬ ‫بەبۆچوونی ئێمە كە دەبێت یەكگرتوو‬ ‫بین و بەرنامەو پڕۆژەی هاوبەشمان‬ ‫هەبێت ل���ەزۆر خ��اڵ��دا‪ ،‬مەسەلەی‬ ‫دووەم ئەوەی كە باستانكرد مەسەلەی‬ ‫بەرپرسیاریەتییە‪ ،‬بەرپرسیارییەتی بۆ‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫هەرچەندە لەماوەی رابردوودا چەند سەرچاوەیەكی هەواڵ‪ ،‬ئەوەیان باڵوكردەوە كە یەكێتیی نیشمانیی كوردستان بەنیازە‬ ‫بەرپرسی مەكتەبی راگەیاندنی حزبەكەیی و وتەبێژی حزبەكەی لە كارەكەی البدات‪ ،‬بەاڵم ئازاد جوندیانی كە بەرپرسی‬ ‫مەكتەبی راگەیاندن و وتەبێژی یەكێتییە‪ ،‬ئەو هەوااڵنەی رەتكردەوەو بە هەڵدانی باڵۆنی زانین كە هەندێك كەس بە‬ ‫مەبەست و بۆ كاری تایبەتی خۆیان ئەمجۆرە هەوااڵنە باڵودەكەنەوە‪ ،‬ئەم هەواڵە لەكاتێكدایە كە یەكێتی بڕیاریداوە پێش‬ ‫كۆنگرەی چوارەمی حزبەكەی خۆی چەند گۆرانكارییەك لە مەكتەبەكانیدا بكات‪.‬‬

‫‪30‬‬ ‫ئەوەی ئێمە ئەگەر یەكگرتوو نەبین‬ ‫و نەتوانین لەسەر خاڵە گشتییەكان كە‬ ‫زۆر مەسەلەی نەتەوایەتی دەگرێتەوە‬ ‫پێكەوە بەرنامەی هاوبەشمان هەبێت‬ ‫لە داه��ات��وودا لە ئاڵوگۆڕەكانی كە‬ ‫چاوەڕواندەكرێت لەئێراندا بێتەپێشێ‬ ‫نەتوانین ب��ەوج��ۆرەی كە پێویستە‬ ‫لەخزمەت ئامانجەكانی نەتەوەكەماندا‬ ‫بین و ئەو باڵوی و رەئی جیاوازو‬ ‫گ��ێ��رەو كێشەكان ج��ارێ��ك��ی دیكە‬ ‫بەخۆمانەوە مەشغوڵمان بكەن و‬ ‫فرسەتەكانمان لەدەست بچێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەردوو الیەنی تێدا دەبینم‪.‬‬ ‫* ه���ەم���وو الی��ەك��ت��ان ئ��ەو‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو گ��ردب��وون��ەوەی��ەت��ان‬ ‫پێخۆشبوو؟‬ ‫ ب���ەڵ���ێ‪ ،‬م���ن پ��ێ��ش��ت��ری��ش‬‫هەوڵمدا كە ئەوكارە بكەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫س��ەرن��ەك��ەوت‪ ،‬ب��ەاڵم بەخۆشیەوە‬ ‫ئەمجارە جێبەجێ بوو‪.‬‬ ‫* كێ رێگربوو ل��ەوەی كە تۆ‬ ‫سەرنەكەوتی؟‬ ‫ نامەوێ بڵێم كێ رێگربوو‪،‬‬‫بەاڵم بۆ مەسەلەی مەشوەرەت كردن‬ ‫لەسەر هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری‬ ‫ئ��ێ��ران و هەڵوێستی هاوبەشمان‬ ‫من هەوڵمدا هەموومان لەجێیەك‬ ‫كۆببینەوە‪ ،‬شەرت نەبوو لێرە‪ ،‬لەهەر‬ ‫جێگایەك كە باشبێت‪ ،‬كۆببینەوە‬ ‫ئەوە هەندێك الیەن مخالف بوون‪،‬‬ ‫مەبەستم ئەوەیە لەمێژە لەهەوڵی‬ ‫ئەوەدام‪ ،‬بەاڵم ئەمجارە بەخۆشییەوە‬ ‫جێبەجێ بوو‪ ،‬زۆر خۆشحاڵم‪.‬‬ ‫* ئ���ەم پێنج س��ەرك��ردەی��ە‪،‬‬ ‫مێژوویەكی تاڵیشتان پێكەوە هەیە‪،‬‬ ‫وا نییە؟‬ ‫ زۆر‪.‬‬‫* نەتاندەتوانی پەیمانێك بنووسن‬ ‫لەنێوان هەرپێنجتاندا كە شەڕی ناوخۆ‬ ‫تەحریم كەن‪ ،‬هەڕەشە نەبن لەسەر‬ ‫یەكتر یان لە ئایندەدا شتێكی ئاوا‬ ‫بەنیازنین بیكەن؟‬ ‫ دی��ارە ئێمە مەسەلە لەگەڵ‬‫كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی‬ ‫كوردستانی ئێران كە كاك عەبدوڵاڵ‬ ‫سەرۆكایەتییەكەی دەك���ات‪ ،‬ئێمە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوان هاوپەیمانییەكمان‬ ‫هەیە‪ ،‬هەندێك خاڵی هاوبەشمان‬

‫ئەو ئایدیۆلۆژیایەی‬ ‫كە كۆماری‬ ‫ئیسالمی باوەڕی‬ ‫پێیەتی كرانەوەی‬ ‫تێدا نابێت‬ ‫ئ��ی��م��زاك��ردووەو رام��ان��گ��ەی��ان��دووە‪،‬‬ ‫دەم��ێ��ن��ێ��ت��ەوە س���ەرئ���ەوەی ل��ەس��ەر‬ ‫مەسەلەی ش��ەڕی چ��ەك��داری لەگەڵ‬ ‫یەكتری یان زۆر خاڵی دیكە‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئ��ەوە نییە چ شتێك دەنووسین و‬ ‫ئیمزادەكەین‪ ،‬موهیم ئەوەیە چەند‬ ‫باوەڕمان پێیەتی‪ ،‬چونكە لە مەنتیقەدا‬ ‫زۆر قەرارات و هاوپەیمانی ئیمزاكراوەو‬ ‫باڵوكراوەتەوەو راگەیەندراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای��ی تێكچووە‪ ،‬وەك��و لەسەرەتادا‬ ‫عەرزم كردیت ئەو تەجروبە تااڵنەی‬ ‫راب���ردوو ئێمەی هێنا‌بێتەسەر ئەو‬ ‫ب���اوەڕەی هیچ كامێكمان نە وەك‬ ‫حزبێكی سیاسی نە وەك خەڵكەكەمان‬ ‫قازانجی لێناكەین‪ ،‬ئێمە گەیشتووینەتە‬ ‫ئ��ەو قەناعەتە‪ ،‬بۆیە پێمانوایە كە‬ ‫لەگەڵ هیچ هێزێكی كوردی نامانەوێت‬ ‫تووشی بەربەرەكانییەكی چەكداری‬ ‫بین‪.‬‬ ‫* ت��ۆ باسی ئ���ەوەت ك��رد بۆ‬ ‫نموونە رێككەوتنێكتان هەیە لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی‬ ‫كاك عەبدوڵاڵی موهتەدی‪-‬دا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رەخنەتان لەسەرە كە ئەم دوو هێزە‬ ‫خۆیان جیاكردووەتەوە بۆ نەدەكرا‬ ‫هەموو هێزەكان بەیەكەوە بن؟‬ ‫ زەمینەی نەبوو‪ ،‬موشكیلەكە‪،‬‬‫موشكیلەی ئێمە نەبوو‪ ،‬موشكیلەی‬ ‫بەشەكانی دیكە بوو‪ ،‬ئەو هێزانەی كە‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫هێزی سەرەكین یا هێزەكانی ناسراو‬ ‫لە كوردستانی ئێراندا كە خەڵك‬ ‫دەیانناسێت و خەباتیان هەبووە‬ ‫لەناوخۆی كوردستاندا‪ ،‬لەنێو خۆیاندا‬ ‫موشكیلەیان هەبوو‪ ،‬دەنا ئێمە ئێستاش‬ ‫هەوڵدەدەین بۆ ئەو مەسەلەیە‪.‬‬ ‫*‌مەسەلەكە ئەوەیە كە ئێوە تەنها‬ ‫كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشان‬ ‫بەڕەسمی وەكو كۆمەڵە دەناسن؟‬ ‫ نا‪ ،‬ئێمە نا‪ ،‬ئەوان لەناوخۆی‬‫خۆیاندا كێشەیان هەیە‪ ،‬الی ئێمە‬ ‫هەر رێكخراوێك بەو ناوەی كە هەیە‬ ‫ئێمە پەیوەندیمان لەگەڵیان هەیەو‬ ‫كێشەمان نییە‪ ،‬زۆر ئاسوودەین‬ ‫لەگەڵیاندا‪.‬‬ ‫* خاڵی هاوبەشتان هەیە لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشان؟‬ ‫ بەڵێ‪ ،‬هەندێ خاڵمان هەیە كە‬‫لەپەیماننامەكەدا ئیمزامان كردووەو‬ ‫رامانگەیاندووە‪.‬‬ ‫* بەنیازن ئەوە فراوان بكەن لە‬ ‫داهاتوودا؟‬ ‫ ه��ەوڵ��دەدەی��ن ئ��ەگ��ەر ئەو‬‫كێشەیەی نێوان خۆیان چارەسەربێت‬ ‫ئ��ێ��م��ە ل��ەه��ەوڵ��ی ئ���ەوەدای���ن كە‬ ‫بەرفراوانتری بكەین‪.‬‬ ‫* ك��ۆم��ی��ت��ەی ك��وردس��ت��ان��ی‪-‬‬ ‫حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری ئێران‪،‬‬ ‫راگەیاندنێكی ب�ڵاوك��ردۆت��ەوە كە‬ ‫گوایە ئەمان ئامادەنین بچنەژێر‬ ‫ئەم پیالنگێڕییەوەو ئەوە هەوڵێكی‬ ‫ناسیۆنالستانەیە‪ ،‬بۆ سازشە لەگەڵ‬ ‫ئێران‪ ،‬تەنانەت وای ناودەبات ئێوە‬ ‫لەمبارەیەوە قسەیەكتان هەیە لەسەر‬ ‫حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری ئێران؟‬ ‫ من بەیانەكەم نەخوێندەوە‪،‬‬‫بۆیان باسكردم كە شتێكی وای��ان‬ ‫ن��ووس��ی��وە‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەه��ەرح��اڵ من‬ ‫ح��ورم��ەت دادەن��ێ��م ب��ۆ بۆچوونی‬ ‫ئ��ەوان‪ ،‬بەاڵم ئێمە وابیرناكەینەوە‪،‬‬ ‫وات��ا ئێمە وای نابینین كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی بۆ سازانە لەگەڵ ئێران‬ ‫ئەوانیش لەسەرەتادا لە كۆبوونەوەكەدا‬ ‫هەیئەتەكەیان بەشدارە‪.‬‬ ‫* مەبەستم حزبی كۆمۆنیستی‬ ‫ئێران و ئیبراهیمی عەلی زادە نییە‪،‬‬ ‫حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری ئێران؟‬ ‫‪ -‬ب��ب��ورە ح��زب��ی كۆمۆنیستی‬

‫كرێكاری ئێران‪ ،‬ئێمە جیهانبینییەكی‬ ‫تەواو لێكجیاوازمان هەیە بە نسبەتی‬ ‫ئێران‪ ،‬بە نسبەتی مەنتیقە‪ ،‬بە نیسبەتی‬ ‫دنیا‪ ،‬بە نیسبەتی مافی نەتەوایەتی ئەو‬ ‫بیروباوەڕەی كە هەمانە وەكو كورد‬ ‫لەگەڵ ئەوان بەتەواوی لەجیاوازیدایە‪،‬‬ ‫ئەوان هەر لێكنزیكبوونەوەی هێزەكانی‬ ‫ك��وردی ه��ەر ئاڵوگۆڕێك هەمووی‬ ‫لەچوارچێوەی هێزەكانی كۆمۆنیزمدا‬ ‫دەبینن‪ ،‬پێیانوایە هەموو شتێك ئەوە‬ ‫ئەمریكایە رێكیدەخات و ئەو شتانە‬ ‫بەخۆشیەوە ئەو بیروبۆچوونانە هەم‬ ‫لە ئێراندا هەم لە مەنتیقەدا زۆر‬ ‫الوازبووە‪.‬‬ ‫* كەسایەتییەكانی یارسان و‬ ‫پارتێكی یارسانەكان‪ ،‬گلەیی دەكەن‬ ‫و دەڵێن كورسییەكانی رۆژه��ەاڵت‬ ‫لەنێوان دوو حزبدا یان لەنێوان ئەو‬ ‫پێنج الیەنەدا دابەشكراوە‪ ،‬حسابیان‬ ‫بۆ یارسانەكان نەكردووە كە كوردن و‬ ‫خۆیان پێ كوردەو باسی ئەوە دەكات‬ ‫كە هیچ كەس لە كوردەكان لە ئیالم‬ ‫و كرماشان و خوراسان دەع��وەت‬ ‫نەكراون‪ ،‬ئێوە جوابێكتان هەیە بۆ‬ ‫یارسانەكان؟‬ ‫ بەڵێ‪ ،‬پێموابێت یارسانەكان‬‫ك��وردن‪ ،‬ك��وردی رەسەنن و لەگەڵ‬ ‫ویست و داخوازییەكانی گەلی كورد‬ ‫جیاوازییەكی ئەوتۆیان نییە لەحزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێراندا‪،‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆر یارسانمان هەیە لە‬ ‫مەنتیقەی یارساندا حزبی دیموكرات‬ ‫جێ پێی قایمی خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەندێك بۆچوون دروستبووە‪ ،‬ئەوانە‬ ‫بەبۆچوونی من بۆ قازانجی یارسان‬ ‫نییە‪ ،‬بەبۆچوونی من بۆ قازانج و‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی خۆیانە‪ ،‬لە كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەییدا كە هێشتا پێكنەهاتووە چ‬ ‫مەعلوم لە مەنتیقەی كرماشان و ئیسالم‬ ‫و ئەوانە خەڵك دەع��وەت ناكەن‪،‬‬ ‫ئ��ەوە لەالیەك‪ ،‬لەالیەكی تریشەوە‬ ‫ئەوەش بۆ خۆی دەچێتەژێر پرسیار‬ ‫ئایا ئسوڵەن كەسانێك لەناوخۆی‬ ‫ئێران بەو فەزایە سیاسییەی لە ئێراندا‬ ‫حاكمە ئایا دەوێرن بێنەدەرێ‪ ،‬ئێران‬ ‫ئیجازەیان دەدات بێن لە كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەییدا بەشداری بكەن‪ ،‬ئەوە بۆ‬ ‫خۆی جێگای باسە‪.‬‬

‫بۆ سەردانە چاوەڕوانكراوەكەی وەفدی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان بۆ واڵتی ئێران‪ ،‬یەكێتی د‪ .‬بەرهەم‬ ‫ساڵح دەنێرێت كە ئەمە بەڕەسمی لەالیەن بەرپرسانی ئەم حزبەوە یەكالكراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم بۆ وەفدەكەی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫تائێستا ئەو بزوتنەوەیە بەڕەسمی كەسی دەستنیشان نەكردووە‪ ،‬بەاڵم هەندێك سەرچاوە باس لەوە دەكەن رێكخەری گشتی‬ ‫بزوتنەوەكە یان عومەری سەید عەلی بە نوێنەرایەتی بزوتنەوەی گۆڕان دەچنە تاران‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫جەمیل بایك‪ ،‬هاوسەرۆكی كۆما چڤاكێن كوردستان‪،‬‬ ‫تایبەت بە وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئەگەر گەریال بە‬ ‫تەواوی بكشێنینەوە‪،‬‬ ‫ئەوە مردنی ئێمەیە‬ ‫دوای ئەوەی لەڕۆژی (‪ )1978/11/27‬پارتی كرێكارانی كوردستان خۆی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬دوای شەش ساڵ چاالكی سیاسی لەڕۆژی (‪ )1984/8/15‬ئەرتەشی‬ ‫رزگاریی گەلی كوردستان بە سەركردایەتی مەعسوم كوركماز دامەزرا‬ ‫كە بوو بە باڵی سەربازی ‪ pkk‬و پارتی كرێكارانی كوردستان‪ ،‬چاالكی‬ ‫سەربازی خۆی لە دژی دەوڵەتی تورك راگەیاند بە ئامانجی سەربەخۆیی‬ ‫كورد لە هەرچوار پارچەی كوردستان‪ ،‬لەو ساوە تا ئێستا رۆژ لەدوای‬ ‫رۆژ الیەنگرانی ‪ pkk‬لە كوردستان و ئەوروپاش لە فراوانیدان و ئەرتەشی‬ ‫رزگاری گەلی كوردستانیش كە ئێسشتا ناوەكەی گۆڕاوە بۆ هێزی پاراستنی‬ ‫گەل لە فراوانبووندایەو تا ئەمڕۆكە بە هەزاران شەهیدیان داوە لەسەر‬ ‫خاكی كوردستان‪.‬‬ ‫لەو كاتانەی كە عەبدوڵاڵ ئۆجەالن لە زانكۆوە بیرۆكەی دامەزراندنی‬ ‫حزبێكی سیاسی هەبوو‪ ،‬یەكێك لە هاوڕێ نزیكەكانی خۆی بەناوی‬ ‫جەمیل بایك بەشداری هەموو چاالكییەكانی دەكردو هەموو نهێنییەكانی‬ ‫دەزانی‪ ،‬دواتر لەگەڵ راگەیاندنی ئەرتەشی رزگاری گەلی كوردستان بە‬ ‫ناوی نهێنی هەڤاڵ جومعە دەبێت بە شەرڤانی ئەرتەشەكەو تا ئێستاشی‬ ‫لەگەڵ دابێت یەكێكە لە سەركردە دیارەكانی ‪pkk‬دەوترێ كە ئاپۆ هێندە‬ ‫باوەڕی بە كارەكانی جومعە هەبووە بەردەوام پێی وتووە (سەرۆكێ من)‬ ‫ئێستا جومعە یەكێكە لە بڕیار بەدەستەكانی ‪ pkk‬و لەم رۆژانەدا بەردەوام‬ ‫هەڕەشە لە توركیا دەكات و هەر وشەیەك لە الی جومعە بوترێت‬ ‫لە هەموو راگەیاندنەكانی جیهان دەنگ دەداتەوەو توركیاش حیسابێكی‬ ‫تایبەت بۆ قسەكانی دەكات‪ .‬ئێمە وەكو وااڵپرێس لە سەردانێكمان بۆ‬ ‫قەندیل چاومان بە هەڤاڵ جومعە كەوت و دیمانەیەكی درێژمان لەگەڵی‬ ‫ساز كرد‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬ئەسعەد جەباری ‪-‬دڵشاد خۆشناو‪ -‬عەلی كاشان‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬ ‫‪3-2‬‬

‫سەرەڕای ئەوەی هێشتا ئاسۆی پێكهێنانی حكومەتی نوێ و كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان روون نییەو الیەنە‬ ‫سیاسییەكانیش بەڕەسمی دەستیان بە گفتوگۆ لەوبارەیەوە نەكردووە‪ .‬دیاریش نییە كە پەرلەمانی نوێ و خولی چوارەم چ كاتێك‬ ‫یەكەم كۆبوونەوەی خۆی ساز دەكات‪ .‬هەرچەندە خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان تا(‪ )11/1‬درێژكراوەتەوە دەتوانێت بۆ‬ ‫هەركارێك ئەگەر پێویست بێت كوبوونەوەی ئاسایی خۆی بكات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر تا ئەو بەروارە پەرلەمانی كوردستانی خولی‬ ‫چوارەم كۆبوونەوەی خۆی نەكرد ئەوا كوردستان بەبێ كۆبوونەوەی پەرلەمان دەبێت‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫سیریالنكا چی‬ ‫بەسەر تامیلەكاندا‬ ‫هێنا‪ ،‬دەوڵەتیش‬ ‫دەیەوێ ئەو‬ ‫ئەزموونە دووبارە‬ ‫بكاتەوە لە دژی‬ ‫ئێمە‬

‫* ئەوەی ئێمە سەرنجمانداوە‬ ‫ئەوەیە كە زۆرب��ەی هەنگاوەكان‬ ‫تاكالیەنە لەالیەن ئێوە بەڕێوەدەچێت‪،‬‬ ‫قەرەیاڵن‪-‬یش لە یادی دامەزراندنی‬ ‫‪PKK‬دا‪ ،‬باسی ل��ەوە ك��ردووە كە‬ ‫ئەنكەرە نەك تەنیا هەنگاو نانێت‬ ‫بەرەو ئاشتی‪ ،‬بەڵكو بەربەستیش‬ ‫دروست دەكات لەبەردەم ئاشتیدا‪،‬‬ ‫وەاڵم���ی داخ��وازی��ی��ەك��ان��ی ك��ورد‬ ‫ناداتەوە‪ ،‬ئەوەش دەڵێ كە ئەنكەرە‬ ‫تەنیا لە پڕۆسەی قڕكردنی كورددا‬ ‫بەشدارە‪ ،‬ئەنكەرە تەنیا شەڕەكەی‬ ‫راگرتووەو هیچ هەنگاوێكی تری‬ ‫نەناوە‪ ،‬ئێوە تانەتان چییە لەسەر‬ ‫ئەو مەسەلەیە؟‬ ‫ ك��ات��ێ ك���ە م���رۆ س��ەی��ری‬‫مێژووی دەوڵەتی عوسمانی دەكات‬ ‫و لێكۆڵینەوە لەسەر درێژەدانەكەی‬ ‫بكات كە دەوڵەتی ئێستای توركیایە‪،‬‬ ‫مرۆ دەتوانێت پەی بەڕاستییەكانی‬ ‫تورك ببات‪ ،‬هەتا ئێستا مافی هیچ‬ ‫گەلێك پەسەند نەكراوە‪ ،‬هەركەسێك‬ ‫داوای مافی خ��ۆی ك��ردب��ێ��ت‪ ،‬بە‬ ‫ق��ەت��ڵ��وع��ام وەاڵم��ی��ان داوەت����ەوە‪،‬‬ ‫مافی هیچكامیان قبوڵ نەكردووە‪،‬‬

‫ئ��ەوە راستیی ك��ۆم��اری توركی و‬ ‫دەوڵ��ەت��ی عوسمانییە! دەوڵ��ەت��ی‬ ‫توركیا نایەوێت كەمترین مافی كورد‬ ‫بدات‪ ،‬كوردیش قبوڵی ئەوە ناكات‪،‬‬ ‫ئەگەر لێكۆڵینەوەیەك لە قسەكانی‬ ‫ئەردۆگاندا بكەین‪ ،‬مرۆ دەبینێ ئەو‬ ‫كورد وەكو گەلێك قبوڵ ناكات‪ ،‬دەڵێ‬ ‫كورد پیشتر هەبوون ئێستا نین‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵ��ێ هاوواڵتییەك كە بنەچەیان‬ ‫ك��ورد ب���ووە‪ ،‬وات��ە ت��ورك��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بنەچەكەی كوردە‪ ،‬واتە تواوەتەوەو‬ ‫ئێستا بووەتە تورك و كورد نەماوە‪،‬‬ ‫بۆیە دەڵێ ئەگەر هەشبێت وەكو‬ ‫میللەت نییە‪ ،‬بۆیە ئەو كورد وەكو‬ ‫میللەت نابینێ‪ ،‬كاتێ وەك��و گەل‬ ‫قبوڵمان نەكات‪ ،‬پرسەكەشمان قبوڵ‬ ‫ناكات و نایەوێت پرسەكە چارەسەر‬ ‫بكات‪ ،‬هەربۆیە كاتێ كە ئێمە هەر‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك بەرەوپێشەوە دەبەین‬ ‫ئ��ەوان هیچ هەنگاوێك ناوێن بۆ‬ ‫ئەو مەبەستە‪ ،‬هەتا ئێستا ئێمە زۆر‬ ‫پ��ڕۆژەم��ان خ��س��ت��ووەت��ەڕوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەوان ه��اوك��ارم��ان نین‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫تاكالیەنە نابێت‪ ،‬ئەگەر دەوڵەتی‬ ‫توركیاش وەاڵم���ی نەبێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫هەرچەند هەنگاو بنێین مەسەلەكە‬ ‫پێش ناكەوێت‪ ،‬تاكالیەنە نابێت‬ ‫پرس چارەسەر بكرێ‪ ،‬بۆیە ئێمەش‬ ‫وتوومانە كە بەمشێوەیە ئێمە ناتوانین‬ ‫پرسەكە چارەسەر بكەین‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هەنگاو ناوێن پرسەكە دەوەستێ‬ ‫و دەرەنجامیش قەتڵوعام دروست‬ ‫دەبێت‪ ،‬چونكە دەوڵ��ەت��ی توركیا‬ ‫دەیەوێت سوودی لەو بڕیارەی ئێمە‬ ‫وەربگرێ كە وتومانە هەموو گەریال‬ ‫دەكێشینەوە باشوور‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ئەویش لە پەنای ئ��ەوە بتوانێت‬ ‫قەتڵوعامی م��ەزن دروس��ت بكات‪،‬‬ ‫وەكو سیریالنكا‪ ،‬ئەو بەتەمای ئەوەیە‪،‬‬ ‫سەیر بكەن‪ ،‬هیچ هەلومەرجێكی‬ ‫سەرۆكایەتی نەگۆڕاوە‪ ،‬دیسان لە‬ ‫زیندانەكاندا ه��ەزاران زیندانیمان‬ ‫هەیە‪ ،‬یەكیشیان ئازاد ناكات‪،‬‬ ‫ئ�����ەم�����ان�����ە‬ ‫نەخۆشن لە‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫زیندانەكان و لە سەرەمەرگدان‪،‬‬ ‫ئەوانیش نە چارەسەریان دەك��ەن‬ ‫و ن��ە ئازادیشیان دەك���ەن‪ ،‬رێگە‬ ‫نادەن پارێزەرانی سەرۆك ئاپۆ بچن‬ ‫سەرۆكایەتی ببینن‪ ،‬دوو ساڵ زیاتر‬ ‫نەیانهێشت پارێزەرەكان بچن‪ ،‬لە‬ ‫الیەنی سەربازیشدا چاالكی دەكەن‪،‬‬ ‫ق��ەرەق��ۆل ل��ەو شوێنانە دروس��ت‬ ‫دەكەن كە نەیانبووە‪ ،‬لەو شوێنانەی‬ ‫هەیانبووە قەرەقۆلەكان مەزنتر‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬لە الیەكیتر دەیانەوێت‬ ‫خاكی كوردستان بە ئاو لە یەكتری‬ ‫داببڕن‪ ،‬بۆ ئەوەی گەریال نەتوانێت‬ ‫تێیدا بژیێ‪ ،‬جوگرافیای كوردستان‬ ‫دەشێوێنێ‪ ،‬هەوڵی گۆڕینی دیمۆگرافی‬ ‫كوردستان دەدات‪ ،‬هەندێك شوێن‬ ‫چۆڵ دەكات‪ ،‬بۆ ئەوەی حەشیمەتی‬ ‫ك���وردان ك��ەم بكاتەوە‪ ،‬چەتە لە‬ ‫گوندەكان پتر دەك��ات‪ ،‬ئەگەر لە‬ ‫ئامانجیاندا چارەسەر هەبێت ئەوانە‬ ‫دەكات؟ ئەو كارانە هیچ كامیان لە‬ ‫خزمەتی چارەسەری پرسی كورد نین‪،‬‬ ‫ئەمانە هەموو ئامادەكاری شەڕن‪،‬‬ ‫ئێمە چ��ۆن گ��ەری�لا بە‬ ‫ت��ەواوی بكشێنینەوە‪،‬‬ ‫ئەوە مردنی ئێمەیە‪،‬‬ ‫ت��ا ئێستا ئێمە ئەو‬ ‫بڕیارەمانداو تاكالیەنە‬ ‫هەنگاومان هاویشت‪،‬‬ ‫ئ����ەوان دەی��ان��ەوێ��ت‬ ‫گ��ەری�لا ب��ە ت����ەواوی‬ ‫بكشێتەوەو دواتریش‬ ‫ئەو بڵێ تەواو كێشەكە‬ ‫چ���ارەس���ەر ب��وو‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی��ان لێ‬ ‫قبوڵ ناكەین‪،‬‬ ‫ئ����ێ����م����ە‬

‫ناتوانین مردنی خۆمان ئامادە بكەین‪،‬‬ ‫ئەو هەنگاوانەی ئێمە هاویشتوومانەو‬ ‫ئەو خااڵنەی ئێمە پێشكەشمان كردن‬ ‫ئەوانە هی كۆتاییە‪ ،‬ئەوان دەیانەوێت‬ ‫ئێمە واز لە تێكۆشین بێنین و تەسلیم‬ ‫ببین‪ ،‬ئەمەش ناكرێ و مومكین‬ ‫نییە‪ ،‬دەیانەوێت ئێمە تەسلیم ببین‪،‬‬ ‫ئەگەر تەسلیمیش نەبین دەیانەوێت‬ ‫بە قەتڵوعامی گەورە بزوتنەوەكەمان‬ ‫بكوژن و بتوێننەوە‪ ،‬وەكو سیریالنكا‪،‬‬ ‫سیریالنكا چی بەسەر تامیلەكان‬ ‫هێنا‪ ،‬ئ��ەوان��ی��ش دەی��ان��ەوێ ئەو‬ ‫ئەزموونە دووبارە بكەنەوە لە دژی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئ��ەوەش مومكین نییە ئەوە‬ ‫قبوڵ بكەین‪ ،‬ئێمە چەندین ساڵە‬ ‫تێدەكۆشین بەو ئاسانییە تەسلیم‬ ‫نابین‪.‬‬ ‫* ل��ە‬ ‫ب��ەران��ب��ەر‬ ‫ه��ەن��گ��اوە‬ ‫تا كال یە نە كا نی‬ ‫‪ ،PKK‬توركیا خۆی‬ ‫بەهێزتر دەك��ات‪،‬‬ ‫ئێوە چۆن بەرسڤی‬ ‫ئ�����������ەو‬ ‫خۆ بە هێز‬ ‫كردنەوەی‬ ‫ت��ورك��ی��ا‬

‫وا بڕیاربوو هەفتەی رابردوو ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬كۆبوونەوەی خۆی ساز بكات و تێیدا‬ ‫بڕیاری كۆتایی بەشداریكردن یان نەكردنی یەكێتی لە حكومەتی داهاتوودا یەكالبكاتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەو كۆبوونەوەیە بۆ هەفتەی‬ ‫داهاتوو دواخراوە‪ ،‬سەرچاوەكانیش هۆكاری دواخستنی كۆبوونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی بۆ ئەوە دەگێڕنەوە كە‬ ‫لەسەر بەشداریكردن یان نەكردنی یەكێتی لە حكومەت بیروڕای جیاواز هەیەو ئەگەری دواخستنی زیاتری ئەو كۆبوونەوەیەش‬ ‫لە ئارادایە‪.‬‬

‫‪33‬‬

‫دەدەنەوە؟‬ ‫ ه��ەت��ا ئێستا ئێمە وتمان‬‫دەوڵەت ئەو شتانە دەكات‪ ،‬ئەوانە‬ ‫لە دەرەوەی سیاسەت و ئەخالقن‪،‬‬ ‫هەربۆیە ئەو كارانە خزمەتی ئاشتی و‬ ‫چارەسەریی ناكەن‪ ،‬ئەوانە هەمووی‬ ‫ئامادەكارییە ب��ۆ ش��ەڕ‪ ،‬پێویستە‬ ‫توركیا ئەمە نەكات‪ ،‬پێویستە هەموو‬ ‫كەسێكیش ئەوە ببینێ و بزانێت‪،‬‬ ‫ئەگەر واز ل��ەو شتانە نەهێنێت‪،‬‬ ‫ئێمەش ناتوانین وەه��ا ب���ەردەوام‬ ‫بین‪ ،‬ئ��ەو ئامادەباشی دەك��ات بۆ‬ ‫ش���ەڕ‪ ،‬ئێمەش پێویستە خۆمان‬ ‫بپارێزین‪ ،‬ئێمە ئەو كارانەی توركیا‬ ‫ب��اش دەبینین‪ ،‬ئێمە دەمانەوێت‬ ‫گەلی كوردو توركیش ئەو راستییانە‬

‫ببینێت‪ ،‬گەالنی جیهانیش ئەوە‬ ‫ببینن‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی لە داه��ات��وودا‬ ‫بە توركیا بڵێن تۆی كە ئاشتی و‬ ‫چارەسەریت ناوێ‪ ،‬تۆی دەتەوێ شەڕ‬ ‫بكەی‪ ،‬تۆ ناهەقی دەكەی‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫ئێمە بەوشێوەیە ب��ەردەوام بووین‪،‬‬ ‫گەلی ئێمەش ئەوە باش دەزانێت‪،‬‬ ‫هەربۆیە لە دژی ئەو كارانەی توركیا‬ ‫وەس��ت��ان��ەوە‪ ،‬چاالكیمان هەبوو‪،‬‬ ‫رێپێوانیان ك��رد دژی ئامادەسازی‬ ‫توركیا بۆ شەڕ‪ ،‬دەوڵەت و حكومەتی‬ ‫‪AKP‬ش گ��وێ��ی خ���ۆی گ��رت��ووەو‬ ‫بەردەوامە‪ ،‬ئەو وەختەی كە سەرۆك‬ ‫ئاپۆ لە ئیمرالییەوە پڕۆسەكەی‬ ‫خستەڕوو‪ ،‬ئ��ەوان ئ��ەوەی��ان قبوڵ‬ ‫كردووە كە كاری لەوجۆرە نەكەن‪،‬‬ ‫ئەوكاتەی ئێمە گەریالمان كێشایەوە‬ ‫باشوور بڕیار وا بووە كە ئەوانیش‬ ‫ئۆپەراسیۆنی س��ەرب��ازی ئەنجام‬ ‫ن���ەدەن‪ ،‬دروستكردنی قەرەقۆل‬ ‫راوەستێنن‪ ،‬چەتە باڵوە پێ نەكەن‪،‬‬ ‫ئەوانە هەمووی قسەكانی سەرۆك‬ ‫ئاپۆ بوون‪ ،‬ئەوانیش ئەوەیان قبوڵ‬ ‫كردبوو‪ ،‬ئەوەیە كێشەكە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫كە قبوڵیشیان كردووە جێبەجێی‬ ‫ناكەن و نكوڵی لێ دەكەن‪،‬‬ ‫الیەنی سێیەمیش نییە‬ ‫ك��ە چ��اودێ��ری‬

‫مەسەلەكان بكات‪ ،‬بۆ ئەوەی پێیان‬ ‫بڵێ ئێوە ئەو شتانەتان قبوڵ كردووە‬ ‫بۆ ئێستا نكوڵی لێ دەك��ەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەوانیش بەردەوام دەبن لە كارەكانی‬ ‫خۆیاندا‪ ،‬بۆ ئەوەی خۆیان بۆ شەڕێكی‬ ‫نوێ ئامادە بكەن و جەزرەبەیەكی‬ ‫گەورە لە بزوتنەوەكەمان بدەن‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئەوە قبوڵ ناكەین‪.‬‬ ‫* كەواتە ئێوە هیچ متمانەیەكتان‬ ‫بە توركیا نەماوە؟‬ ‫ ئ��ەوان نایەنەوێت چارەسەر‬‫بكرێ‪ ،‬ئەوان هەنگاوەكان پێشناخەن‪،‬‬ ‫ئەو پڕوپاگەندانەشی كە دەیكەن هیچ‬ ‫جۆرە جددییەتێكی تێدا نییە‪ ،‬ئەوان‬ ‫دەڵێن بەرپرسانی ‪ PKK‬با بچنە‬ ‫نەرویج و واڵتە ئەسكەندەنافییەكان‪،‬‬ ‫ئێمە بچینە نەرویج چی بكەین؟ ئێمە‬ ‫ئەوە چەندین ساڵە تێدەكۆشین بۆ‬ ‫واڵتی خۆمان یان بۆ ئەوەی بچینە‬ ‫ن��ەروی��ج؟ ئێمە ب��ۆ ئ���ازادی گەلی‬ ‫خۆمان تێدەكۆشین و داوای هیچ‬ ‫شتێك لە هیچ كەسێك ناكەین‪ ،‬تەنیا‬ ‫دەمانەوێت لە واڵتی خۆمان و بە‬ ‫ناسنامەی خۆمان و بە كولتووری‬ ‫خ��ۆم��ان ب��ە ئ���ازادی ب��ژی��ن‪ ،‬ئێمە‬ ‫نە دەمانەوێت شەڕ بكەین و نە‬ ‫دەمانەوێت واڵت��ی كەسیش داگیر‬ ‫بكەین‪ ،‬ئێمە نامانەوێت بچینە‬ ‫نەرویج بژین‪ ،‬ئەگەر دەیانەوێت‬ ‫با خۆیان بچن لەوێ بژین‪ ،‬كورد‬ ‫خ��اوەن��ی ئ��ەم خاكەیە‪ ،‬ك��ورد لە‬ ‫كوردستان بۆ مرۆڤایەتی خزمەتێكی‬ ‫م��ەزن��ی پێشخست‪ ،‬شۆڕشێكی‬ ‫كولتووری پێشخست‪ ،‬تورك دوایی‬ ‫هاتنە ئێرە‪ ،‬كە هاتن كورد ئەوانیان‬ ‫قبوڵ كرد‪ ،‬ئێستا ئەوان بە ئێمە‬ ‫دەڵێن دەبێ كورد بچنە واڵتانی‬ ‫تر‪ ،‬لێرەدایە كە نە ئەخالق هەیەو‬ ‫نە سیاسەت و نە مرۆڤایەتی‪،‬‬ ‫كێ ئ��ەوە قبوڵ دەك��ات‪ ،‬ئێمە‬ ‫شۆڕشمان نەكردووە تا بچینە‬ ‫نەرویج‪ ،‬نامەوێت لە واڵتێكی‬ ‫ت��ر ب��ژی��م‪ ،‬م��ن دەم��ەوێ��ت‬ ‫لەسەر خاكی خۆم بژیم‪،‬‬ ‫ئەوەش مافی منە كەس‬

‫یاساكانی توركیا‬ ‫لە ئێستادا هی‬ ‫ئەو سەردەمەن كە‬ ‫شۆڕشی سەربازی‬ ‫دایناون‪ ،‬ئێستا‬ ‫واڵت بەم یاسایە‬ ‫ناڕوات‬

‫ناتوانێت لە جیاتی من بڕیار بدا‬ ‫لەكوێ بژیم‪ ،‬ئەوەش مانای ئەوەیە‬ ‫نایەوێت پرسی كورد چارەسەر ببێت‪.‬‬ ‫* هەندێ لە سیاسەتمەدارو‬ ‫چ��اودێ��ران��ی ت��ورك��ی��او هەندێك‬ ‫لەڕووناكبیرانیش هەر لەسەر ئەو‬ ‫رای��ەن كە میللەت بێ ئاگایە لە‬ ‫پڕۆسەی ئاشتی لەو واڵتە‪ ،‬كەسێكی‬ ‫وەك��و بێشكچی پێیوایە پڕۆسەی‬ ‫ئاشتی روون نییە‪ ،‬زەالل نییە‪،‬‬ ‫ئەو پێیوایە باشتروایە كورد بەرەو‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەیی هەنگاو بنێ‪،‬‬ ‫ئێوە چی دەڵێن لەو بارەیەوە؟‬ ‫ بەڵێ راستە هیچ بەرنامەیەكی‬‫حكومەت و دەوڵەت لەگۆڕێدا نییە‬ ‫بۆ چارەسەركردنی پرسەكە‪ ،‬ئێمە‬ ‫خاوەن بەرنامەین و ئێمە دەمانەوێت‬ ‫پرسەكە چارەسەر بكرێ‪ ،‬ئێمەین‬ ‫كە پێنگاڤ داوێین و دەمانەوێت‬ ‫حكومەت و دەوڵەت ناچار بكەین كە‬ ‫ئەو قبوڵ بكات هەنگاو باوێ‪ ،‬ئێمە‬ ‫بەوشێوەیە تا قۆناغێكمان هێناوە‪،‬‬ ‫لێرە بەدواوە دەبێ دەوڵەتیش قبوڵ‬ ‫بكات كە پێشبچێ‪ ،‬حكومەت قبوڵ‬ ‫نەكات ئێمە ئیتر ناتوانین تاكالیەنە‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫لەوەاڵمی پرسیارێكی مەعد فەیازی سەرنووسەری رۆژنامەی شەرقولئەوسەت‪ ،‬موقتەدا سەدری سەرۆكی تەیاری سەدر‬ ‫رایگەیاند كە ئێستا عێراق بەندەو یەخسیری كوشت و بڕو توندوتیژییە‪ ،‬هەروەها پێشیوابوو كە ئێستا حاكمی عێراق و‬ ‫بەڕێوەبەری عێراق تیرۆرو ئۆتۆمبێلی مینڕێژكراو و خوێنڕشتن و كوشت و بڕە‪ ،‬ئەوەشی وت كە یاساكان جگە لەمردن‬ ‫هیچی دیكە نین‪.‬ف‬

‫‪34‬‬

‫ب����ەردەوام بین‪ ،‬چونكە خەریكە‬ ‫دەگاتە بنبەست‪ ،‬خەریكە پڕۆسەكە‬ ‫تێكدەچێ‪.‬‬ ‫سهرۆك ئاپۆو بزوتنەوەكەی ئێمە‬ ‫كار دەكەین بۆ ئەوەی تێكنەچێ‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ەوەی تێكنەچێ دەب��ێ حكومەتی‬ ‫توركیاش هەنگاو بنێ‪ ،‬ئەو پاكێجەی‬ ‫ئێمە پێشكەشمان كردووە دەبێ قبوڵی‬ ‫بكات‪ ،‬ئەو پاكێجە چی تێدایە؟ یەكەم‬ ‫خاڵی مافەكانە‪ .‬دووەم‪ ،‬خاڵی ژنی‬ ‫ئازاد‪ .‬سێیەم خاڵی كۆمەڵگەی مەدەنی‪.‬‬ ‫چ����وارەم‪ ،‬خ��اڵ��ی میساقی میللی‪.‬‬

‫لەبارەی پارچەبوونی كوردو مەسەلەی‬ ‫سنوورەكان‪ .‬پێنجەم‪ ،‬خاڵی پاراستن‪،‬‬ ‫خاڵی كۆمەاڵیەتی و ئابووری‪ .‬حەوتەم‪،‬‬ ‫خاڵی ئاركۆلۆژی‪ .‬هەشتەم‪ ،‬خاڵی ماف‬ ‫و یەكسانی‪ .‬ئێمە ئەو هەشت خاڵەمان‬ ‫پێشكەش كردووەو دەمانەوێت پرسی‬ ‫ك��ورد لەو ب��واران��ەوە چارەسەر ببێ‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی لە توركیا دیموكراتییەت‬ ‫پێشبكەوێ‪ ،‬یاسا نوێیەكانی توركیاش‬ ‫پێشبكەون‪ ،‬یاساكانی توركیا لە ئێستادا‬ ‫ه��ی ئ��ەو س��ەردەم��ەن ك��ە شۆڕشی‬ ‫سەربازی دای��ن��اون‪ ،‬ئێستا واڵت بەم‬

‫جەمیل بایك‪ ،‬هاوسەرۆكی كۆما چڤاكێن كوردستان‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫یاسایە ن��اڕوات‪ ،‬ئ��ەوەش نەك لەالی‬ ‫ئێمە‪ ،‬بەڵكو الی خودی توركەكانیش‬ ‫جێگەی قبوڵكردن نییە‪ ،‬پێویستە ئەم‬ ‫یاسایە بگۆڕێت‪ ،‬ئەوانیش ناتوانن‬ ‫بیگۆڕن‪ ،‬ئێمە بەو خااڵنەی خۆمان‬ ‫دەمانەوێت دیموكراتییەت لە توركیا‬ ‫پێشبكەوێت و لەو رێگەیەوەش توركیا‬ ‫بەگشتی پێشبكەوێ‪ ،‬كاتێ قبوڵ نەكەن‬ ‫نە دیموكراسیبوون ب��ەرەو پێشەوە‬ ‫دەڕوات‪ ،‬نە پرسی ك��ورد چارەسەر‬ ‫دەبێت و نە یاسای نوێش دروس��ت‬ ‫دەب��ێ‪ ،‬ئ��ەوەش توركیا ب��ەرەو خراپی‬ ‫دەبات‪ ،‬ئەو گرفتەی كە ئێستا توركیای‬ ‫تێیدایەو حكومەتی ‪ AKP‬تێیدایە باش‬ ‫نییە‪ ،‬ئێستا لە هاریكارییە دەرەكییەكان‬ ‫وەك جاران نییە‪ ،‬لەناوخۆشدا وەكو‬ ‫پێشتر ل��ەن��او خ��ۆی��ان��دا ك��ۆك نین‪،‬‬ ‫حكومەت لە تەنگاویدایە‪ ،‬بۆیەش‬ ‫دەترسێ‪ ،‬چونكە لە میسر جەزرەبەیەكی‬ ‫ئینقیالبی سەربازی دروستبوو لە دژی‬ ‫هاوشێوەكانیان‪ ،‬ئەوانە هاوشێوەن‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ئ��ەردۆگ��ان��ی��ش دەت��رس��ێ‪ ،‬لە‬ ‫گۆڕەپانی نێونەتەوەییدا وەكو جاران‬ ‫هاوكاری پێشكەشی ‪ AKP‬ناكرێ‪ ،‬پێشتر‬ ‫‪ AKP‬و فەتحوڵاڵ گولەن هاوپەیمان‬ ‫بوون‪ ،‬ئێستا ئەو هاوپەیمانییەتییەش‬ ‫نەماوە‪ ،‬پیشتر لە توركیا كۆمەڵگەی‬ ‫توركیا بە گشتی لەژێر شەڕێكی‬ ‫سایكۆلۆژی تایبەتدا بوو كە لەالیەن‬ ‫دەوڵەتەوە بەڕێوەدەبرا‪ ،‬نەیاندەتوانی‬ ‫سەری خۆیان بڵند بكەن‪ ،‬ئەوكاتەی‬ ‫سەرۆك ئاپۆ لە نەورۆزدا پاكێجەكەی‬ ‫پێشكەشكردو شەڕ راوەس��ت��ا‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئەوانیش دەستیان بە چاالكی كرد‪،‬‬ ‫بێدەنگی كۆمەڵگەی توركیاش كۆتایی‬ ‫پێ هات‪ ،‬هاوپەیمانییەتییەكانی ‪AKP‬‬ ‫ش تێكدەچن‪ ،‬پێشتر لیبرالەكانی‬ ‫توركیا هاوكاری ‪ AKP‬یان دەكرد‪،‬‬ ‫ئێستا ئەوانیش هاوكاری ناكەن‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر پشتیوانی لیبرالەكان هۆكاری‬ ‫گ��ەورەب��وون��ی ‪ AKP‬ب��وو‪ ،‬ئێستا‬ ‫لیبرالەكان هەموویان دژی ‪ AKP‬ن و‬

‫كاتێك كە دەوڵەت‬ ‫وەكو گەل‬ ‫قبوڵمان نەكات‪،‬‬ ‫پرسەكەشمان قبوڵ‬ ‫ناكات و نایەوێت‬ ‫چارەسەریشی بكات‬

‫دەڵێن ‪ AKP‬بۆ ناوخۆی موسڵمان و‬ ‫بۆ ناوخۆی دیموكراتە‪ ،‬لە دەرەوەی‬ ‫خۆیدا نە ئیسالمییەتی قبوڵەو نە‬ ‫دیموكراتییەت‪ ،‬بۆیە ئێمەش ناتوانین‬ ‫هاوكاری ‪ AKP‬بكەین‪ ،‬كە لیبراڵەكان‬ ‫و گولەن و ئێمەش هاوكاری ناكەین‬ ‫بۆ ‪ AKP‬زۆر خراپ دەبێت‪ ،‬لەوەش‬ ‫دەترسێ‪ .‬چۆن ئێمە كشاینەوە بۆ‬ ‫باشوور‪ ،‬هەر بەمشێوەیەش دەچینەوە‬ ‫ب��اك��وور‪ ،‬چ��ۆن بە چەكەوە هاتین‬ ‫ئ��اواش بە چ��ەك��ەوە دەگەڕێنەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر نایانەوێت پرسەكە چارەسەر‬ ‫بێت‪ ،‬ئێمەش شەڕ دەكەین‪ ،‬هەتا‬ ‫گەلەكەمان بتوانێت ش��ەڕ بكات‬ ‫ئێمەش شەڕ دەكەین‪ ،‬ئێستا ‪PKK‬‬ ‫زیندووترین هێزی ناو رۆژهەاڵتی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ە‪ ،‬ل��ە ‪ PKK‬زیندووتر‬ ‫هیچ هێزێكی تر نییە‪ ،‬ق��ەدەری‬ ‫هەر كەسێك لەدەست ‪ PKK‬دایەو‬ ‫لەدەست كوردان دایە‪ ،‬هەر كەسێك‬ ‫دەب��ێ ئ��ەوە بزانێت‪ ،‬هەربۆیەش‬ ‫ناتوانن بە ه��ەرزان��ی لە ‪ PKK‬و‬ ‫سەرۆك ئاپۆ نزیك ببنەوە‪.‬‬

‫ئەگەرچی رێككەوتننامەی دەباشان بەخاڵی ئاسایی بوونەوەی پەیوەندییەكانی نێوان یەكێتی و گۆڕان دانراو هاوكات لەكاتێكی‬ ‫گرنگ و هەستیاردا بەسترا‪ ،‬بەاڵم الی خۆیەوە محەمەد تۆفیق رەحیمی رێكخەری ژووری دیپلۆماسی و پەیوەندییەكانی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لەژمارە (‪)1163‬ی رۆژنامەی هاواڵتی‪-‬دا‪ ،‬پێیوایە سەركردایەتی یەكێتی بڕوای بەو رێككەوتنە نییەو پێشیوایە‬ ‫ئەگەر مام جەالل بمایە رێككەوتننامەكە بەشێوەیەكی تر دەبوو‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫كەمپی ئاوارەكانی عەربەت‪..‬‬

‫پەناگایەك بۆ منداڵە بێ دایك و باوكەكان‬ ‫”حكومەتی هەرێم دەرگای بۆ كردوینەتەوە تا لێرە جێگیر ببین‪ ،‬تاوەكو ئێستا رووبەڕووی‬ ‫هیچ كێشەیەك نەبووینەتەوە”‬ ‫شەڕ‌و كوشتار لەنێوان سوپای سوریا‌و هێزە چەكدارەكان ‌و‬ ‫هاوواڵتیانی مەدەنی ئەو واڵتە‪ ،‬بەردەوامی هەیە‌و رۆژبەڕۆژ هاتنی‬ ‫كوردانی رۆژئاوا بۆ كەمپەكانی ”دۆمیز”‌و ”عەربەت” و (كەورگوسك)‬ ‫بەردەوامە‌و تاوەكو ئێستاش نزیكەی (‪ )200‬هەزار كەس هاتوونەتە ناو‬ ‫خاكی هەرێمی كوردستانەوە! بەشێك لەو گرفتانەش كە رووبەڕووی‬ ‫مندااڵنی ئاوارەكان دەبێتەوە نەخۆشی ‌و تووندوتیژییە‪ .‬گۆڤاری‬ ‫وااڵپرێس لەكاری مەیدانی خۆیدا‪ ،‬كەمپی ئاوارەكانی عەربەت بەسەر‬ ‫دەكاتەوەو لە نزیكەوە لە كێشە‌و گرفتەكانیان دەپرسێ‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬كوردۆ فەرەج‪ -‬كۆچەر عومەر‬

‫بەختیار ئەحمەد‪ ،‬نوێنەری رێكخراوی پڕۆژەكانی (‪:)CDO‬‬

‫كەمپی عەربەت (‪ )500‬خێزانی تێپەڕاندووە‌و‬ ‫ئەو هاتنەش بەردەوامی هەیە‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫‪36‬‬

‫لە سوریا گەنجان ناتوانن بژێوی‬ ‫ژیان پەیدا بكەن‬ ‫(منداڵەكەم نەخۆش بوو‪ ،‬هیچ‬ ‫رێگایەك نەبوو بۆ پاراستنیان‪ ،‬ماوەی‬ ‫چ��وار مانگە ل��ە كەمپی عەربەت‬ ‫نیشتەجێم ‌و حكومەتی هەرێمیش‬ ‫هاوكاری ت��ەواوم��ان دەك��ات) ئەمە‬ ‫ق��س��ەی حەلیمە ك��ەم��ال‪-‬ی (‪)20‬‬ ‫ساڵە‪ .‬ئەو ژنە باس لەژیانی خۆی‬ ‫‌و منداڵەكەی دەك���ات كاتێك لە‬ ‫سوریا بوون كە فڕۆكەكانی بەشار‬ ‫ئەسەد ب��ەردەوام بۆردومانی ناوچە‬ ‫كوردییەكانی كردووە‌و هیچ ئیش ‌و‬ ‫كارێكیشیان نەماوە بۆ ئەوەی خۆیانی‬ ‫پێوە سەرقاڵ بكەن‪ ،‬بەوتەی ئەو هیچ‬ ‫رێگایەكی تریش نەبووە بۆ ئەوەی‬ ‫بژێوی بۆ خێزانەكانیان پەیدا بكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم گەشبینیش بوو بەوەی رۆژێك‬ ‫بێت بگەڕێنەوە ناوچەكانی خۆیان‬ ‫لەڕۆژئاوای كوردستان‪.‬‬ ‫هاوكارییان‬

‫حكومەت زۆر‬ ‫دەكات‌و بێ كێشەن‬ ‫جیهان محەمەد شێخ حەبیبی‬ ‫تەمەن (‪ )40‬س��اڵ‪ ،‬خەڵكی شاری‬ ‫(رەقە)یە‪ ،‬لەبارەی گوزەرانیانەوە بە‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬ماوەی (‪ )6‬رۆژە‬ ‫لە هەرێمی كوردستان نیشتەجێم‪،‬‬ ‫چونكە لە سوریا كوردان رووبەڕووی‬ ‫هێرشی رژێمەكەی ئەسەد دەبنەوە‪،‬‬ ‫لەبەرامبەردا حكومەتی هەرێمیش‬ ‫دەرگ��ای بۆ كردوینەتەوە تا لێرە‬ ‫جێگیر ببین‪ ،‬ت��اك��و ئێستا لەناو‬ ‫كەمپەكەدا رووبەڕووی هیچ كێشەیەك‬ ‫نەبووینەتەوە‪ ،‬بەاڵم كێشەی ئێمە‬ ‫كێشەی ئیقامەیە‪.‬‬ ‫ج��ی��ه��ان‪ ،‬ب���ەوپ���ەڕی ك���زی و‬ ‫خەفەتەوە‪ ،‬باسی ل��ەو ب��ارودۆخ��ە‬ ‫سەختەی رۆژئاوای كوردستان كرد كە‬ ‫ناچاربوون ماڵی خۆیان بەجێبهێڵن‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا كە لە سوریا هیچ‬ ‫كەسێك ب��ارودۆخ��ی خ��ۆش نییە‌و‬ ‫رووب���ەڕووی هێرشكردن دەبنەوە‪.‬‬ ‫جیهان محەمەد‪ ،‬وێنە دژوارەكانی‬ ‫ئ��ەو ج��ەن��گ��ەی س��وری��ای هێناینە‬

‫حەلیمە فەتاح‪،‬‬ ‫توێژەری‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪:‬‬ ‫هەوڵدەدەین‬ ‫لەڕووی‬ ‫دەروونییەوە‬ ‫هاوكاری مندااڵن‬ ‫‌و گەنجانی ناو‬ ‫كەمپەكە بكەین‬ ‫پێشچاو كە جگە لە جەنگ هیچی‬ ‫تری تێدا نییە‌و مێردەكەیشی هێشتا‬ ‫لەڕۆژئاوای كوردستانەو بەرگری لە‬ ‫خاكی رۆژئاوا دەكات دژی رژێمەكەی‬ ‫ئەسەد‪ ،‬ب��ەاڵم لە ئێستادا خۆی و‬ ‫دوو منداڵی لە كەمپی عەربەتدا‬ ‫نیشتەجێن‪.‬‬ ‫‪ 500‬خێزانی تێپەڕاند‬ ‫بەختیار ئەحمەد ساڵح‪ ،‬نوێنەری‬ ‫رێكخراوی پڕۆژەكانی (‪ )CDO‬لە‬ ‫كەمپی ع��ەرب��ەت‪ ،‬ئ��ەوەی ئاشكرا‬ ‫كرد كە رێكخراوەكەیان سێ‌ كاری‬ ‫سەرەكی لە ئەستۆدایە‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫تۆماركردنی ئاوارەكان‌و دابەشكردنی‬ ‫پ��ێ��داوی��س��ت��ی��ی��ەك��ان ‌و پ��اراس��ت��ن��ی‬ ‫خ��اوەن پێداویستییە تایبەتەكان ‌و‬ ‫كەسانی نەخۆشە لەناو كەمپەكەدا‪.‬‬ ‫نوێنەرەكەی (‪ )CDO‬ئەوەشی وت‬ ‫كە ژم��ارەی ئ��اوارەك��ان لەئێستاداو‬ ‫لە كەمپی عەربەتدا (‪ )500‬خێزانی‬ ‫تێپەڕاندووە‌و بەپێی زانیارییەكانی‬ ‫ئەوان ئەو هاتنەش بەردەوامی هەیەو‬ ‫بەشێكی زۆری ئەو ئاوارانە كوردن‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫ئاوارەیەك‪:‬‬ ‫گەشبینم بەوەی‬ ‫رۆژێك بێت‬ ‫بگەڕێینەوە‬ ‫ناوچەكانی‬ ‫خۆمان لەڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان‬ ‫ش��ادان تاهیر بەرپرسی بەشی‬ ‫پ��اراس��ت��ن��ی م��ن��داڵ ل��ەڕێ��ك��خ��راوی‬ ‫یونسێف‪ ،‬ئامادەیی رێكخراوەكەیانی‬ ‫راگەیاند كە ئەمان ئامادەن بۆ حاڵەتی‬ ‫لەناكاو كە رووبدات لەهەر شوێنێكی‬ ‫ئ��ەم دنیایەدا بێت بەبێ جیاوازی‬ ‫هاوكاری پێشكەش بكەن‪ .‬رێكخراوی‬ ‫یونسێف كار لەچوار بەشی سەرەكیدا‬ ‫دەك���ات ك��ە ئ��ەوان��ی��ش ب��وارەك��ان��ی‬ ‫پەروەردە‌و تەندروستی‌و ئاو‌وئاوەڕۆ‌و‬ ‫پاراستنی مندااڵنە‪ ،‬بەاڵم كاری ئەمان‬ ‫لەم كەمپەدا كاركردنە بۆ پاراستنی‬ ‫مندااڵن‪.‬‬ ‫شوێنی تایبەت بە چارەسەری‬ ‫دەروونی دەكرێتەوە‬ ‫ح��ەل��ی��م��ە ف���ەت���اح ت���وێ���ژەری‬ ‫ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی ل���ە وەزارەت�������ی‬ ‫كاروكاروباری كۆمەاڵیەتی‪ ،‬هاوشێوەی‬ ‫بەشی پاراستنی منداڵ لەڕێكخراوی‬ ‫یونسێف‪ ،‬ئەمیش وەك خۆبەخشێك‬ ‫ه��اوك��اری ئ���اوارەك���ان دەك���ات‌و‬ ‫بەتایبەتی مندااڵن‪ .‬ئەمان هەوڵدەدەن‬ ‫ل���ەڕووی دەروون��ی��ی��ەوە ه��اوك��اری‬

‫مندااڵن ‌و گەنجانی ن��او كەمپەكە‬ ‫بكەن ‌و پێداویستییەكانیان بۆ دابین‬ ‫بكەن‌و دەستیان بەكاركردن كردووە‌و‬ ‫بەوتەی خۆی بارەگایەكی تایبەتیش بە‬ ‫چارەسەركردنی دەروونی دەكەنەوە‪.‬‬ ‫شادان تاهیر‪ ،‬پێیخۆش بوو ئەوەش‬ ‫بڵێت كە كێشەی مندااڵن لەو كەمپەدا‬ ‫زۆر قورسە‌و كارێكی ئاسان نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەیارمەتی حكومەتی هەرێم‬ ‫بەرنامەیان هەیە بۆ چارسەركردنی‬ ‫گرفتی مندااڵن‪.‬‬ ‫منداڵە بێ دایك و باوكەكان‬ ‫ل����ەب����ارەی ئ����ەو گ��رف��ت��ان��ەی‬ ‫رووب�����ەڕووی م��ن��دااڵن��ی كەمپەكە‬ ‫دەبێتەوە نوێنەرەكەی یونسێف‪،‬‬ ‫ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد بەشێك لە‬ ‫م��ن��دااڵن رووب����ەڕووی توندوتیژی‬ ‫بوونەتەوە لەبەرئەوەی لە شوێنی‬ ‫خۆیان هەڵكەندراون ‌و هاتوونەتە‬ ‫شوێنێكی تر‪ .‬شادان تاهیر‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫ب��ۆ زی���اد ك���رد ك��ە ب��ەش��ێ��ك ل��ەو‬ ‫مندااڵنە لەناوخۆیاندا رووب��ەڕووی‬ ‫توندوتیژی دەبنەوە‌و هەندێكجاریش‬ ‫دایكان ‌و باوكان بەشێوەی جیا جیا‬ ‫توندوتیژی بەرامبەر بە منداڵەكانیان‬ ‫ب��ەك��اردەه��ێ��ن��ن‪ ،‬ب���ەوت���ەی ئ��ەو‪،‬‬ ‫چونكە لە گیانی خۆیان و لەتاو‬ ‫ئ��ەو دەردەس��ەری��ی��ەی تێیكەوتوون‬ ‫بەجۆرێك لە جۆرەكان داخی دڵی‬ ‫خۆیان بە منداڵەكانیان دەڕێژن‪.‬‬ ‫زیاتر لەوەی باسی كرد بۆمان‪،‬‬ ‫سەختی ژیانی ئ��ەو مندااڵنەی بۆ‬ ‫گ��ۆڤ��اری وااڵپ��رێ��س ب��اس ك��رد كە‬ ‫بەشێك لەو مندااڵنە بەبێ هۆ دەگرین‬ ‫‌و شەوانە خەویان لێ ناكەوێت‪،‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی ئەو هەندێك‬ ‫منداڵیشیان تێدایە كە بەبێ دایك ‌و‬ ‫باوك هاتوونەتە هەرێمی كوردستان‬ ‫كە هەندێكیان رووبەڕووی نەخۆشی‬ ‫پێست ‌و س��ك��چ��وون ب��وون��ەت��ەوە‬ ‫لەبەربوونی مێش ‌و مەگەزی پیس‪.‬‬ ‫شادان‪ ،‬ئاماژەی بە هەندێك نەخۆشی‬ ‫درێژخایەن و مەترسیدار ك��رد كە‬ ‫هەندێك ل��ەو مندااڵنە گ��ی��رۆدەن‬

‫‪37‬‬ ‫پێ دەدرێت‪ ،‬بەوتەی ئەو پێداویستی‬ ‫تایبەتیش بۆ مندااڵن دابینكراوە‪.‬‬ ‫نوێنەرەكەی رێكخراوی یونسێف‪،‬‬ ‫ئاماژەی بۆ ئ��ەوە كرد لەگەڵ ئەو‬ ‫هاوكارییانەی پێشكەش بە ئاوارەكانی‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەو هاوكاریانە‬ ‫كۆمەڵێك گرفتیان گرتووەتەخۆ‪.‬‬ ‫ئەو نوێنەرە لەمبارەیەوە وتی‪ :‬ئەو‬ ‫گرفتانەی رووب��ەڕووم��ان دەبێتەوە‬ ‫ك��ەم��ی هەماهەنگییە ل��ەن��ێ��وان‬ ‫رێكخراوەكاندا‌و زۆرێك رێكخراوی‬ ‫ت��ر دێ��ت ش��م��ەك داب���ەش دەك��ات‬ ‫بەبێ ئەوەی ئێمە ئاگادار بكاتەوە‌و‬ ‫لەهەوڵداین لەگەاڵ بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كۆچ ‌و كۆچبەران ‌و بەڕێوەبەری‬ ‫ن��اح��ی��ەی ع��ەرب��ەت ك��ە بتوانین‬ ‫كۆبوونەوەیەك بكەین بۆ ئەوەی‬ ‫هەر الیەنێك بیەوێت خزمەتگوزاری‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش ب��ك��ات ب��ەش��ێ��وەی��ەك‬ ‫هەماهەنگی تێدا بێت‪.‬‬ ‫پێوەی وەك��و نەخۆشی تاالسیما‌و‬ ‫شەلەل دەم��اغ‪ .‬ش��ادان تاهیر‪ ،‬زۆر‬ ‫خۆشحاڵ بوو بەوەی كە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ئەو مندااڵنە هاوكارێكی زۆر باشە‪.‬‬ ‫نەبوونی خوێندنگە‬ ‫س��ەم��ی��رە ع��ەب��دول��خ��ال��ق‪-‬ی‬ ‫ت��ەم��ەن (‪ )30‬س��اڵ ك��ە كوردێكی‬ ‫رۆژئ��اوای كوردستان بوو‪ ،‬باسی لە‬ ‫كارە باشەكانی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان كرد كە هەردەم هاوكاریان‬ ‫بووەو بەشێكی زۆری پێداویستییەكانی‬ ‫ئەمانی دابینكردووە‪ ،‬ئەوەی كەمێك‬ ‫كێشە بێت بەالیانەوە دابینكردنی‬ ‫شوێنی خوێندنە لە كەمپەكەدا‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی دابینكردنی شوێنی‬ ‫خوێندن بۆ قوتابیان‪ ،‬نوێنەرەكەی‬ ‫رێكخراوی (‪ )CDO‬وت��ی‪ :‬لەگەڵ‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە رێككەوتووین‬ ‫ك���ە ل��ی��ژن��ەی��ەك رێ��ك��ب��خ��رێ��ت‌و‬ ‫ئ��ەو خ��وێ��ن��دك��ارە ك��وردان��ە لەناو‬ ‫خوێندنگەكانی حكومەتی هەرێمدا‬ ‫شوێنیان بۆ بكرێتەوە‌و رێكخراوی‬ ‫یونسێف بەنیازە خوێندنگەیەك لەناو‬ ‫كەمپەكەدا دروست بكات ‌و سەرقاڵی‬

‫پڕۆژەكەین‪.‬‬ ‫ل�����ەب�����ارەی خ���وێ���ن���دن���ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ەك��ەی ب��ەش��ی پاراستنی‬ ‫منداڵ لەڕێكخراوی یونسێف‪-‬یش‬ ‫وت��ی‪ :‬ب��ەه��اوك��اری رێكخراوەكانی‬ ‫ت �ر‌و حكومەت‪ ،‬لەبەرنامەماندایە‬ ‫پێداویستی خوێندن دابین بكەین ‌و‬ ‫بەهەماهەنگی وەزارەتی پەروەردە‪،‬‬ ‫یونسێف دەتوانێت قوتابخانەیەكی‬ ‫كابینە دروست بكات ‌و پێداویستی‬ ‫قوتابخانەكە دابین بكات ‌و ئێستا‬ ‫لەبواری جێبەجێكردندایە‪.‬‬ ‫رەوینەوەی خەمەكانیان‬ ‫عەلی سەبری تەمەن (‪ )27‬ساڵ‪،‬‬ ‫ماوەی (‪ )5‬رۆژە لە سوریاوە هاتووەتە‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەبارەی رەوشی‬ ‫ئاوارەكانەوە زۆر بەڕاشكاوی ناخی‬ ‫دڵ��ی خ��ۆی ب��ۆ ئاشكرا ك��ردی��ن كە‬ ‫ئەوان كاتێك رۆژئاوایان بەجێهێشتووە‬ ‫كۆمەڵێ كێشەیان رووبەڕووبۆتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەدابینكردنی پێداویستییەكان‬ ‫هەندێك لەو خەمەی ئەمانی كەم‬ ‫ك���ردووەت���ەوەو ه��ەس��ت بەخۆشی‬ ‫دەك���ەن كاتێك خەڵك ك��ۆم��ەك ‌و‬ ‫هاوكاری بۆ ئەمان كۆدەكەنەوە‪.‬‬

‫عەلی سەبری‪ ،‬باسی لە گوزەرانی‬ ‫كوردانی رۆژئ��اوا كرد كە سوپای‬ ‫نوسرە لەدژی كوردانی رۆژئاوا شەڕ‬ ‫دەكەن و رۆژان��ە چەندین هێرشی‬ ‫دڕن��دان��ە دەكەنە س��ەری��ان‪ ،‬بەپێی‬ ‫گێڕانەوەكانی ئەو هیچ كارێك نییە‬ ‫بۆ پەیداكردنی بژێوی خێزانەكانیان‬ ‫‌و ئ��او‌و ك��ارەب��ای��ان ن��ەب��ووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ناچاربوون كە خۆیان رزگار بكەن‬ ‫‌و سەرجەم ئەندامانی خێزانەكەیان‬ ‫بەرەو هەرێمی كوردستان هەاڵتوون‪،‬‬ ‫داواكاریش بوو كە حكومەتی هەرێم‬ ‫لە وەرزی زستاندا هاوكاریان بكات‪.‬‬ ‫س��ێ ژەم���ە خ��ۆراك��ی��ان بۆ‬ ‫دابینكراوە‬ ‫لەبارەی دابینكردنی خۆراكەوە‬ ‫ب��ۆی��ان‪ ،‬ن��وێ��ن��ەرەك��ەی رێكخراوی‬ ‫(‪ )CDO‬دڵخۆشبوو ب���ەوەی كە‬ ‫رێكخراوەكەیان بەهاوكاری كۆمپانیای‬ ‫ق��ەی��وان‪ ،‬بەشێكی زۆر خۆراكیان‬ ‫گەیاندووەتە كەمپەكە‌و ئەمانیش‬ ‫داب��ەش��ی��ان ك���ردووە بەسەریاندا‪،‬‬ ‫ه��ەر خێزانێكیش بەپێی ژم��ارەی‬ ‫ئەندامەكانیان كەلوپەل ‌و خواردنیان‬

‫چەكی كیمیایی بەكارهێناوە!‬ ‫یەكێك لە ئ��اوارە كوردەكانی‬ ‫كەمپی ع��ەرب��ەت ب��ەن��اوی حەلیمە‬ ‫كەمال‪ ،‬بەچاوی پڕ لە فرمێسكەوە‬ ‫باسی لە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی‬ ‫دەك���رد ك��ە ب��ەش��ار ئ��ەس��ەد دژ بە‬ ‫ك��وردان��ی رۆژئ���اوا بەكاریهێناوە‪.‬‬ ‫حەلیمە دەڵ��ێ��ت‪ :‬خ��ەڵ��ك هیچ‬ ‫دەسەاڵتێكیان نییە‪ ،‬چەندین جاریش‬ ‫چەكی كیمیایی لەناوچە كوردییەكانی‬ ‫رۆژئ��اوای كوردستان بەكارهێناوە‌و‬ ‫چەندین هاوواڵتی بێ تاوان بوونەتە‬ ‫قوربانی‪ ،‬تەنها خوا دەتوانێت خەڵكی‬ ‫ئەو ناوچانە بپارێزێت‪ ،‬هەر چەندە‬ ‫هەموو گەنجێكی ئەو واڵتە دەستیان‬ ‫داوەتە چەك ‌و رووبەڕووی دوژمن‬ ‫بوونەتەوە‪ ،‬بەتایبەتیش رووبەڕووی‬ ‫هێزی نوسرە‪ ،‬چونكە ئامانجی ئەوان‬ ‫تەنها كوشتنی گەنجانی كوردە‪.‬‬ ‫بەپێی دوای��ن ئاماریش تاوەكو‬ ‫ئێستا نزیكەی (‪ )200‬هەزار ئاوارەی‬ ‫سوریا هاتوونەتە ناو خاكی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪-‬ەوە‌و لەهەرسێ كەمپی‬ ‫”دۆم���ی���ز”‌و ك��ەم��پ��ی ”ع��ەرب��ەت”‬ ‫نیشتەجێبوون‌و بەشێكی زۆریش لەو‬ ‫ئاوارانە لەناوچە كوردنشینەكانەوە‬ ‫هاتوون‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫‪38‬‬

‫كوردی رۆژهەاڵتی كوردستان‪،‬‬ ‫لە رۆحانی نائومێدن!‬

‫ل������ەگ������ەڵ ه����ەر‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك ك��ە لە‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ك��ۆم��اری‬ ‫ئیسالمیی ئێراندا رووبدات‪،‬‬ ‫ن��ەت��ەوەك��ان��ی ئ��ێ��ران و‬ ‫بەتایبەتیش نەتەوەی كورد‬ ‫ل��ەو واڵت���ەدا چ��اوەڕوان��ی‬ ‫كرانەوەی دەرگای ئومێدو‬ ‫گۆڕانكارین لە سیاسەتی‬ ‫دەوڵ��ەت��دا ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫نەتەوەكان‪ .‬بەاڵم هەر لە‬ ‫ئێستاوە دەرك��ەوت��ووە كە‬ ‫تازەترین گۆڕانكاریش كە‬ ‫بریتییە لە هاتنی رۆحانی بۆ‬ ‫پۆستی سەرۆكایەتیی ئێران‪،‬‬ ‫نەیتوانیوە چ��اوەڕوان��ی‬ ‫ن��ەت��ەوەك��ان و ك��وردان��ی‬ ‫رۆژهەاڵتی كوردستان بە‬ ‫ئومێدێكی دیاریكراوەوە‬ ‫ببەستێتەوە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬

‫جێگری سكرتێری كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان‪ ،‬بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫رۆحانی چەند قسەیەكی زۆر گشتی و ناڕوونی‬ ‫كردووە لەسەر كوردو مەسەلەكەی‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫‪39‬‬ ‫بەڵێنەكانی جێبەجێنەكردووە‬ ‫ب��ێ��ه��زاد خۆشحاڵی ن��ووس��ەرو‬ ‫ت��وێ��ژەر‪ ،‬ل��ەب��ارەی ئ��ەم پرسەوە بە‬ ‫وااڵپ���رێ���س‪-‬ی وت‪ :‬رۆح��ان��ی كە‬ ‫هاتەسەر حوكم و پێش ئەوەی ببێتە‬ ‫س��ەرۆك كۆمار پاكەتێكی هەبوو‪،‬‬ ‫لەو پاكەتەدا باسی لەوە كردبوو كە‬ ‫مافی نەتەوەكان لە ئێراندا لەبەرچاو‬ ‫دەگیرێت‪ ،‬لەوانەش باسی زم��ان و‬ ‫مافی نەتەوەكان كرا لە چوارچێوەی‬ ‫یاسای بنەڕەتی ئێراندا‪ ،‬گرنگترینی ئەو‬ ‫مافانە مافی زمان و مافی رێزگرتن لە‬ ‫نەتەوەكان و بیروباوەڕەكانیان بوو‪،‬‬ ‫باسی ئ��ەوەی كە لە بەڕێوەبردنی‬ ‫ناوچە كوردییەكان كەسانی خۆجێیی‬ ‫دابنرێن و كەسایەتییە خۆجێییەكان‬ ‫ناوچەكانی خۆیان بەڕێوەببەن‪ ،‬جگە‬ ‫ل��ەوەش بڕیار بوو كەسانی دیار لە‬ ‫نەتەوەكان لە كاروباری بااڵی واڵتیشدا‬ ‫بەشداریان پێ بكرێت‪ ،‬وەكو وەزیرو‬ ‫جێگری وەزیر‪ ،‬بەاڵم هەتا ئێستاش‬ ‫هیچ ك��ام ل��ەم بەڵێنانە جێبەجێ‬ ‫نەكراون و هیچمان نەبینیوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬بێهزاد دەڵێت‪:‬‬ ‫دوای ئەوەی رۆحانی هاتە سەركار‪ ،‬لە‬ ‫یەكەمین لێدوانیدا لەبارەی نەتەوەكان‬ ‫و فەرهەنگی نەتەوەكاندا‪ ،‬فەرهەنگی‬ ‫نەتەوەكانی بە وردە فەرهەنگەكان‬ ‫ناوبرد‪ ،‬دوای ئ��ەوەی سەرپەرشتی‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردەی ئێران باسی‬ ‫لەوە كرد كە گرنگترین شتێك كە لە‬ ‫بەرنامەی كاریدا جێگەی كردووەتەوەو‬ ‫دەیەوێ ئیشی بۆ بكات ئەوەیە كە‬ ‫گرنگی بدات بەزمانی قەومییەتەكان‬ ‫لە ئێراندا‪ ،‬بەداخەوە ئەویش تا ئێستا‬ ‫هیچ خاڵێكی جێبەجێ نەبووەو باسی‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫كێی كردووە بە جێگری خۆی؟‬ ‫ل���ە ئ��اس��ت��ێ��ك��ی ت����ردا ب��ێ��ه��زاد‬ ‫خۆشحاڵی‪ ،‬باس لە جێبەجێكردنی‬ ‫هەندێك م��ادە دەك���ات ل��ە یاسای‬ ‫بنەڕەتی ئێراندا‪ ،‬ئەو نیگەرانە لەوەی‬ ‫كە هەر قسەیەو نەچوونەتە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ .‬بێهزاد دەڵێت‪:‬‬ ‫لە س��ەرەت��ای شۆڕشی ئیسالمی و‬ ‫بەتایبەتی لە سەردەمی خاتەمیدا باسی‬ ‫جێبەجێكردنی مادەكانی (‪)15‬و (‪)19‬ی‬

‫”بڕیار بوو كوردێك‬ ‫بكرێت بە پارێزگاری‬ ‫سنە كە پێشتر‬ ‫قائیمقامی سەقز‬ ‫بووە‪ ،‬ئەویش‬ ‫جێبەجێ نەكرا”‬ ‫یاسای بنەڕەتی ئێران دەك��رێ كە‬ ‫تایبەتن بەزمان و فەرهەنگی نەتەوە‬ ‫جیاكانی ئێران كە ئەویش هەر باسی‬ ‫لێكراوەو تا ئێستا هیچ نەبینراوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی جێگای سەرسوڕمانیشە كە‬ ‫رۆحانی كەسێكی كردووە بەنوێنەری‬ ‫خۆی یان جێگری خۆی بۆ كاروباری‬ ‫نەتەوە جیاوازەكان بەناوی عەلی‬ ‫یونسی‪ ،‬ئەو كەسە هەر لە سەرەتای‬ ‫شۆڕشی گەالنی ئێرانەوە تا ئێستاش‬ ‫ب����ەردەوام بەرپرسیارێتی ئەمنی‬ ‫هەبووەو لە سەردەمی خاتەمیشدا‬ ‫بەتایبەتی دوای ئەو ریسواییەی كە‬ ‫دروستبوو لە وەزارەت��ی ئیتیالعاتی‬ ‫ئێران كە دوڕی نەجەف ئابادی‪ ،‬ناچار‬ ‫بوو دەستلەكاربكێشێتەوە ئەو عەلی‬ ‫یونسی‪-‬یە كرا بەوەزیری ئیتیالعات‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ل���ەدی���دی ب��ێ��ه��زادی‬ ‫خ���ۆش���ح���اڵ���ی‪-‬دا‪ ،‬زۆر ج��ێ��گ��ای‬ ‫سەرسوڕمانەو پرسیار لەوە دەكات‬ ‫ئاخۆ رۆحانی لەبەرچی ئەو كەسایەتییە‬ ‫ئەمنییەی بۆ ئەو كارە هەڵبژاردووە‪.‬‬ ‫بێهزاد دەڵێت‪ :‬بەم دواییانەش باسی‬ ‫ئەوە دەكرێ كە كوردێك بكرێت بە‬ ‫پارێزگاری سنە كە پێشتر قائیمقامی‬ ‫سەقز بووە‪ ،‬ئەویش تا ئێستا شتێكی‬ ‫لەو جۆرەمان نەبینیوە‪.‬‬

‫خاتەمی هیچ جۆرە جیاوازییەكیان‬ ‫نییە‪ ،‬خۆشحاڵی پێیوایە خاتەمی‬ ‫و رۆح��ان��ی رێ��ك وەك��و یەكن بە‬ ‫جیاوازییەكی زۆر بچوك لە شێوازی‬ ‫هاتنەسەركاردا‪ .‬بێهزاد‪ ،‬لەمبارەیەوە‬ ‫وت��ی‪ :‬ئەگەر خاتەمی بە دروشمی‬ ‫ریفۆرم و ریفۆرمخوازییەوە هاتە‬ ‫سەركارو بەرانبەر بەشێكی دەسەاڵتی‬ ‫ئێران وەستاو بەڵێنی ئەوەیدا كە زمانی‬ ‫نەتەوەكان لە زانكۆكاندا بووترێتەوەو‬ ‫بخوێندرێ و هێواش هێواش كارئاسانی‬ ‫بۆ ئەوە بكرێت كە زمانی دایكی لە‬ ‫قوتابخانەكاندا وەكو زمانێك كە لە‬ ‫یاسای بنەڕەتیدا ئاماژەی پێكراوە لە‬ ‫قوتابخانەكاندا بخوێندرێ‪ ،‬ئەوا ئێستا‬ ‫جیاوازییەكە ئەوەیە كە ئەم دەوڵەتە‬ ‫بانگەشەی ریفۆرمیستی ناكات‪،‬‬ ‫ئەمە دەوڵەتی یەكسانییە‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئاوێتەیەكە لە بەرهەڵستەكارەكان و‬ ‫ریفۆرمخوازەكانی ئێران‪.‬‬ ‫بێهزاد خۆشحاڵی‪ ،‬پێیوانیە كە‬ ‫رۆحانی بتوانێت ئەو وردە بوارەش‬ ‫بڕەخسێنێت كە لە سەردەمی خاتەمیدا‬ ‫رەخسێندرا بۆ نەتەوەكانی ئێران‪.‬‬

‫بەڵێنی بە كورد نەداوە‬ ‫رەزا كەعبی‪ ،‬جێگری سكرتێری‬ ‫كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان‬ ‫جیاوازییان نییە!‬ ‫ك��ە گروپێكی سیاسی ك���وردن و‬ ‫و‬ ‫رۆحانی‬ ‫كە‬ ‫�ەوەی‬ ‫لەبارەی ئ�‬ ‫بارەگاكەیان لە هەرێمی كوردستانەو‬

‫چەندین ساڵە خ��ەب��ات دەك���ەن و‬ ‫بەرەنگاری كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫دەبنەوە‪ .‬پێیوانییە كە رۆحانی هیچ‬ ‫جۆرە بەڵێنێكی تایبەت بە كوردی‬ ‫دابێت لە قۆناغی هەڵبژاردنی سەرۆك‬ ‫ك��ۆم��اری خ��ۆی��دا‪ .‬كەعبی دەڵێت‪:‬‬ ‫رۆحانی چەند قسەیەكی زۆر گشتی و‬ ‫ناڕوونی كردووە لەسەر نەتەوەكان و‬ ‫بەوتەی خۆی كەمینەییەكان‪ ،‬بۆیە من‬ ‫دەڵێم هیچ قسەیەكی زەالل یان نیوە‬ ‫زەاللیشی لەسەر ك��وردو مەسەلەی‬ ‫ك��ورد ك��ە ج��ی��اوازی ببێت لەگەڵ‬ ‫نەتەوەكانی تر نەكردووە‪ ،‬رای رۆحانی‬ ‫لەبارەی كوردەوە هیچ جیاوازییەكی‬ ‫نییە لەگەڵ رای ئەحمەدی نەژادو‬ ‫خاتەمی و تا ئەم ساتەی ئێمە قسەی‬ ‫تێدا دەكەین هیچ گۆڕانكارییەكی تێدا‬ ‫رووینەداوە‪ ،‬هەتا ئێستاش كوردستان‬ ‫و ناوی كوردستان بۆ كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران هێڵی سوورە‪ ،‬لەڕاگەیاندنەكانی‬ ‫ئێراندا بە هیچ شێوەیەك باسی كوردو‬ ‫كوردستان ناكرێ‪ ،‬ئێستاش كابینەی‬ ‫رۆحانی وەك��و كابینەی خاتەمی و‬ ‫ئەحمەدی ن��ەژاد‪ ،‬پڕە لەو وەزی��رو‬ ‫كاربەدەستانەی كە پێشتر رابردووی‬ ‫تاوانكاری و كوشتاریان لە كوردستان‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە پێموانیە سەرۆك كۆماری‬ ‫ئیسالمی هیچ بەڵێنێكی دابێت‪ ،‬من‬ ‫هچی رۆشناییەك نابینم لە رەفتاری‬ ‫كۆماری ئیسالمی لە بەرانبەر كوشتن‬ ‫و تاوانەكانی لە كوردستان‪.‬‬ ‫سوودو مانای نییە‬ ‫سەبارەت بەخوێندنەوەی گوتار‬ ‫بەزمانی كوردی لە پەرلەمانی ئێراندا‬ ‫كە لەچەند رۆژی رابردوودا لەالیەن‬ ‫یەكێك ل��ە ئ��ەن��دام��ە ك��وردەك��ان��ی‬ ‫پەرلەمانەوە خ��وێ��ن��درای��ەوە‪ ،‬رەزا‬ ‫كەعبی پێوایە ئەو ك��ارە رەنگە بۆ‬ ‫یەكەمینجار بێت روویدابێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیچ لە بەرنامەكانی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ناگۆڕێت بەرانبەر بە ك��ورد‪ .‬رەزا‬ ‫كەعبی‪ ،‬لەسەر ئەم خاڵەش دەڵێت‪:‬‬ ‫دەبوایە ئەو ئەندام پەرلەمانە لە‬ ‫وت��ارەك��ەی��دا داوای كۆتایی هێنان‬ ‫بەباری ئەمنی و سەربازی كوردستانی‬ ‫كردبایەو ئەو ك��ارەش هیچ سوودو‬ ‫مانایەكی بۆ كورد نییە‪.‬‬

‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫‪40‬‬

‫قــــــادر وریــــــا*‬

‫حەسەن رۆحانی و بەڵێنەكانی بۆ كوردو نەتەوەكان!‬ ‫سەركۆماری نوێی ئێران‪ ،‬حەسەن رۆحانی لەكاتێكدا‬ ‫خۆی بۆ پۆستی سەركۆماری بەربژێر كردبوو‪ ،‬لەتوێی‬ ‫بەیاننامەی ژمارە (‪)3‬ی خۆیدا كۆمەڵێك بەڵێنی بەنەتەوە‬ ‫نا فارسەكان و كەمایەتییە ئاینییەكان دابوو‪ .‬ئەم بەڵێنانە‬ ‫بریتی بوون لە‪:‬‬ ‫* پەسەندكردنی قانوونی پێویست بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫بەتەواویی دەستوور كە تایبەتە بە مادەكانی (‪،3،12‬‬ ‫‪ 15،19‬و ‪)22‬ی دەستوور‪.‬‬ ‫* بەشداركردنی گشتی لە بەڕێوەبەرییەتییە‬ ‫گەورەكانی واڵت بێوەبەرچاوگرتنی جیاوازیی زمان و‬ ‫ئایین و پێكهێنانی شانسی سپاردنی پۆست بەوان لە‬ ‫هەموو ئاستەكاندا تا دەگاتە كابینە‪.‬‬ ‫* سپاردنی پۆستەكانی بەڕێوەبەرێتی لەناوچە‬ ‫جۆراوجۆرەكانی واڵت بە كەسانی لێوەشاوەیی خۆجێیی‪.‬‬ ‫* خوێندنی زمانی دایك كوردی‪ ،‬ئازەری‪ ،‬عەرەبی‬ ‫و‪ ..‬بەشێوەیەكی رەسمی لە قوتابخانەكان و زانكۆكان‬ ‫و بەڕێوەبردنی بە تەواویی مادەی (‪)15‬ی دەستووری‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫* بەهێزكردنی كولتوورو ئەدەبیاتی نەتەوەكانی‬ ‫ئێران و بەرگرتن لە توانەوەی ئەوان‪.‬‬ ‫* رەچ��اوك��ردن��ی مافەكانی پەیڕەوانی دی��ن و‬ ‫ئاینەكانی دیكەو خۆتێهەڵنە‌قورتاندن لە كاروباری ئاینیی‬ ‫ئەوان و دابینكردنی ئازادی بۆ دەربڕینی بیروڕای ئاینیی‬ ‫و جێبەجێكردنی رێوشوێنە ئاینییەكان‪.‬‬ ‫* هەنگاونانی زانستیانەو دان��ان��ی بەرنامەی‬ ‫درێژخایەن و كورتخایەنی ئاوەدانكردنەوە‪ ،‬ئابووری‪،‬‬ ‫كولتووری‪ ،‬كۆمەاڵیەتی لەناوچە بێبەش و سنوورییەكان‬ ‫بەتایبەتی ئەو ناوچانەی مەیدانی شەڕی داسەپاوی عێراق‬ ‫بوون و تەرخانكردنی بودجەی تایبەتی بە مەبەستی‬ ‫قەرەبووكردنەوەی دواكەوتنەكانیان‪.‬‬ ‫* سڕینەوەی هەاڵواردنەكان لە هەموو رەهەندو‬ ‫فۆڕمەكاندا‪.‬‬ ‫* گۆڕینی روانینی ئەمنییەتی بەرامبەر بە نەتەوەكان‬ ‫و كولتوورە ئێرانییەكان و و گۆڕینی میتۆدە سیاسی و‬ ‫ئەمنییەتەكان و كردنیان بە سیستمێكی بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫زانستی و كارامە بە مەبەستی سوودوەرگرتنی هەرچی‬ ‫باشتر لە سەرچاوە دەستلێنەدراو و دەوڵەمەندەكانی ئەو‬ ‫ناوچانە‪.‬‬ ‫* سپاردنی بەرپرسیارییەتی بەرنامەداڕشتن و‬ ‫هاوهەنگاویی پێویست بە یەكێك لە جێگرەكانی‬ ‫سەركۆمار بۆ جێبەجێكردنی ئەم بەڵێنانە‪.‬‬ ‫* رۆحانی بۆئەم بەڵێنانە خۆی هەتا ئێستا چ‬ ‫هەنگاوێكی ناوە‌؟‬ ‫‪No. 65 Oct. 2013 4th years‬‬

‫هەر لەجێدا هێندێك كەموكوڕیی گەورە لە جۆری‬ ‫خستنەڕووی بەڵێنەكاندا هەن كە دەگەڕێنەوە بۆ روانینی‬ ‫دەسەاڵتدارەتیی ئێران بۆ كێشە نەتەوەییەكان و پرسی‬ ‫كەمایەتییەكان بە بەڕێز رۆحانیشەوە‪ .‬هەر وەها خودی‬ ‫دەستووری واڵتیش ‪ ،‬ئەگەر ئاماژەیەكی لەبارەی نەتەوەو‬ ‫زمان و ئاینەكانی پێكهاتە جۆراوجۆرەكانی ئێران هەیە‪،‬‬ ‫بە سەقەتی هێناونی‪ .‬گرنگترین كەموكوڕی ئەوەیە كە‬ ‫ئەو نەتەوانە بە ”قەوم” ناو دەبرێن‪ .‬قەوم زۆر بچووكترە‬ ‫لە نەتەوە‪ .‬سروشتییە ئەو مافانەش كە قەومێك دەبێ‬ ‫هەیبێ زۆر بچووكترە لە مافەكانی نەتەوەیەك‪ .‬جگە‬ ‫لەمە ناوبردنی ئەو نەتەوانە بە قەوم واتە سەیركردنی‬ ‫ئەوان وەك بەشێك لە نەتەوەیەكی دیكە كە دیارە‬ ‫مەبەستیان نەتەوەی فارسە‪ .‬كەموكوڕییەكی دیكە ئەوەیە‬ ‫لەباسی ئاوڕدانەوە لە زمانەكانی ئەو نەتەوانەش‪ ،‬زمانیان‬ ‫كردووە بە دوو بەش و جۆرێك هەاڵواردنیان لە نێوان‬ ‫ئەواندا كردووە‪ ،‬چونكە دەڵێن زمانە ئێرانییەكان! ناوێك‬ ‫لە زمانی توركی نابەن‪ ،‬چونكە زمانی توركی ناچێتە‬ ‫خانەی زمانە ئێرانییەكان‪ .‬یا كاتێك باس لە خوێندن‬ ‫بەو زمانانە دەكرێ‪ ،‬ناوترێ خوێندن بەو زمانانە لە‬ ‫قوتابخانەدا دەكرێتە فەرمی‪ ،‬دەوت��رێ خوێندنی ئەو‬ ‫زمانانە لە ئاستی قوتابخانەدا رێگای پێ دەدرێ!‬ ‫دەبێ بووترێ ئەوەندە هەنگاوەی سەركۆماری ئێران‬ ‫بۆ ئەو بەڵێنانەی خۆی هەڵی گرتوون یا زۆر بچووك‬ ‫و ناتەواو بوون یا هەتا ئێستا شتێكی بۆ نەكردوون‪ .‬بۆ‬ ‫وێنە لە پێكهێنانی كابینەكەیدا‪ ،‬كەسانی سوننی مەزهەب‬ ‫و سەر بەنەتەوە نا فارسەكانی لەبیركرد كە لەمبارەیەوە‬ ‫رەخنەی زۆری هاتەوە سەر‪ .‬رای گەیاندبوو كە یەكێك‬ ‫لە جێگرەكانی بۆ بەرپرسایەتیی بەرنامەداڕشتن و‬ ‫هاوهەنگاویی پێویست لەبارەی ئەو بەڵێنانە دیاری‬ ‫دەك��ا‪ .‬ب��ەاڵم لە جیاتی جێگرە‌كانی خ��ۆی‪ ،‬كەسێكی‬ ‫وەك یاریدەدەر بۆ ئەم مەبەستە دیاری ك��ردووە كە‬ ‫دیارە‪ ،‬چونكە ناوبراو (عەلی یونسی) پێشتر لە كابینەی‬ ‫خاتەمیدا وەزیری ئیتیاڵعات بووە‪ ،‬لەڕوانگەی خەڵكەوە‬ ‫ئەمە جێی پرسیارەو دەوت��رێ ئەوە هەمان روانینی‬ ‫پێشوویە كە بەچاوی ئەمنییەتییەوە سەیری كێشەكانیان‬ ‫دەكرێ‪ .‬دیارە عەلی یونسی لە یەكەم وتوێژی خۆیدا‬ ‫كە هێندێك رەخنەی جددیشی هاتەوە سەر‪ ،‬لەسەر‬ ‫بەڵێنەكانی پێشووی سەركۆمار پێی داگرتەوەو وتوویەتی‬ ‫ئەم بەڵێنانە جێبەجێ دەكەین‪.‬‬ ‫لەبارەی خوێندنی زمانەكانیش‪ ،‬عەلی ئەسغەری‬ ‫فانی سەرپەرشتی وەزارەتی پەروەردەو فێركردنی ئێران‬ ‫كە ئێستا بووە بەوەزیری پەروەردە‪ ،‬رایگەیاندووە كە‬ ‫جێبەجێكردنی مادەی (‪)15‬ی دەستوور كە پێوەندیی‬

‫بە زمانی خوێندن لە ئێرانەوە هەیە‪ ،‬یەكێكە لە‬ ‫ئەولەوییەتەكانی وەزارەتەكەی‪.‬‬ ‫لە پێوەندی لەگەڵ بەڵێنی سپاردنی بەرپرسایەتی‬ ‫و بەڕێوەبەرێتییە خۆجێیەكان بەكەسانی لێوەشاوەی‬ ‫خۆجێیی‪ ،‬جارێ كارێكی ئەوتۆیان نەكردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وتوویانە لەڕەوتی دیاریكردنی پاریزگاران كە دەبێ‬ ‫لەماوەی دوو مانگی داهاتوودا بێت‪ ،‬ئەم بەڵێنە جێبەجێ‬ ‫دەك��ەن‪ .‬راستییەكەی‪ ،‬ئەگەر هەركام لەو بەڵێنانە‬ ‫جێبەجێ بكرێن دەبێ وەك هەنگاوێكی پۆزەتیڤ‪ ،‬سەیر‬ ‫بكرێن و پێشوازییان لێ بكرێ‪ .‬بەاڵم ئەگەر هەمووی‬ ‫ئەو بەڵێنانەش بە سەریەكەوەو بەزیادەوە‌ جێبەجێ‬ ‫بكرێن‪ ،‬دەبنەالنی هەرە كەمی ئەو مافانەی نەتەوەكان‬ ‫و كەمایەتییە ئاینییەكانی ئێران داوای دەكەن‪ .‬خۆ ئەگەر‬ ‫لە جیاتی پارێزگار‪ ،‬چەند پاریزگاری كورد هەبێ‪ ،‬لە‬ ‫جیاتی وەزیرێك‪ ،‬چەند وەزیری كورد هەبێ‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەی ئەمانە كارێكی باشن‪ ،‬بەاڵم مافی نەتەوەیەك‪،‬‬ ‫لەوەدا كورت ناكرێتەوە كە پۆستی وەزارەت یا تەنانەت‬ ‫سەركۆماریشی پێدراوە‪ .‬یا خوێندن زمانێك لە قوتابخانە‬ ‫زۆر جیاوازە لە گەڵ ئەو مافەی كە خوێندن بەو زمانە‬ ‫بە فەرمی بناسرێت‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ئ��ەوەن��دە هەنگاوەی ل��ەو م��اوەی��ەدا‬ ‫لەالیەن سەركۆمارو كابینەكەی هەڵگیراون‪ ،‬رەخنەو‬ ‫پرسیاری زۆری��ان لە س��ەرەو بە هیچ جۆر لە ئاستی‬ ‫چاوەڕوانییەكاندا نین‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوە سەرەتای كارەو‬ ‫دەبێ بزانین لە حەوتوو و مانگەكانی داهاتوودا‪ ،‬چیتر‬ ‫دەكەن؟ دەكرا وەك نیشاندانی نیازپاكی و هێنانە ئارای‬ ‫روانینێكی جیاواز لەهی پێشوو‪ ،‬ئەو كەسانەی بە تاوانی‬ ‫سیاسی و داواكردنی مافە نەتەوەیی و ئاینییەكان لە‬ ‫بەندیخانەكاندان‪ ،‬ئ��ازاد بكەن‪ .‬دەیانتوانی پێوەندی‬ ‫بەبژاردەكان و كەسایەتییە دڵسۆزو بڕواپێكراوەكانی‬ ‫نەتەوە نا فارسەكان و كەمایەتییەكان بكەن و لەسەر‬ ‫پێشنیارو پڕۆژەكانی خۆیان راوێژیان لەگەڵ كردبان‪.‬‬ ‫بەو حاڵەش‪ ،‬ئەو نەتەوەو كەمایەتییانەی لەسەر‬ ‫بناغەی ئەو دروشم و بەڵێنانە‪ ،‬دەنگیانداوە بەڕۆحانی‪،‬‬ ‫لەالیەكەوە دەب��ێ بزانن لە حەوتوو و مانگەكانی‬ ‫داهاتوودا‪ ،‬رۆحانی و كابینەكەی چ شتێكی جددی بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی بەڵێنەكانیان دەكەن‪ ،‬لەالیەكی دیكەش‪،‬‬ ‫دەبێ بەشێوەی مەدەنی و یەكگرتووانە بێنە مەیدان و‬ ‫بەڕاشكاوی داواو چاوەڕوانییەكانی خۆیان رابگەیەنن‬ ‫و گوشارو بە دواداچوونیان بۆ داواو مافەكانی خۆیان‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫* ئەندامی دەفتەری سیاسیی حزبی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‬