Kapr23

‫طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫بيست رؤذ جارَيك دةزطاى واآل دةريدةكات‬

‫ذمارة ( ‪17 )23‬ىكانوونى دووةمى ‪2014‬‬ ‫يةكةم ذمارةى لة‬ ‫‪8‬ى تشرينى يةكةمى ‪ 2011‬دةرضووة‬

‫مستەفا ئەحمەد‪:‬‬ ‫وەستاندنی (بەرنامەی بەرنامە)م بەپێویست زانی‬ ‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫ذمارة ( ‪ )12‬تشرينى دووةمى ‪2012‬‬

‫بڵێسە جەبار فەرمان‪:‬‬ ‫مام جەالل لە زۆر شوێندا باسی‬ ‫رۆڵی هێرۆخانى كردووە‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫ذمارة ( ‪ )13‬كانوونى يةكةمى ‪2012‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2014‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )21‬تشرينى دووةم ‪2013‬‬

‫سیاسییەكانی كورد‪،‬‬ ‫بۆچی ستایشی ژنەكانیان ناكەن؟‬ ‫چۆمان‪ ،‬رەخنەی توند لە گۆرانيبێژو‬ ‫موزیكژەنانی كورد دەگرێت‬

‫بڵێسە جەبار فەرمان‪،‬‬ ‫رەخنە لەملمالنێی ژنان و ژنە ئیسالمییەكان‬

‫حەیات‪-‬ی شاعیر‪ :‬بوێریی شیعریی‪،‬‬ ‫باسكردنی لێوو جەستەی پیاو نییە‬

‫جەمال بابان‪:‬‬

‫ديدار‪ ،‬لةبؤني‬ ‫طوآلوي كتيَبدا!‬

‫‪ 11/14‬رۆژی‬ ‫سلێمانی نییە !‬

‫ماهیر حەسەن‪:‬‬ ‫ئیشی هونەرمەند نییە گازندە لەالیەنێك بكاو‬ ‫بەشان و باڵی الیەنێكی دیكەدا هەڵبدات‬ ‫جوانكاريی لووت‪،‬‬ ‫لە كوردستانیش‪ ،‬بازاڕی گەرمە‪..‬‬

‫وةزيرة ذنةكةمان‪،‬‬ ‫كاتيَك تازة لةدايك دةبيَتةوة!‬

‫ئيَمة زياتر دةتناسيَنين‬

‫ئيَمة زياتر دةتناسيَنين‬

‫بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيت‬ ‫ريكالم بكة لة طؤظارى كةثر‬

‫بؤ ئةوةى زياتر بناسريَيت‬ ‫ريكالم بكة لة طؤظارى كةثر‬

‫سنور ئاالنی‬ ‫دەبێتە كچی كافرۆش‬

‫ناوةندي ئةنديَشة‪،‬‬ ‫خةونةكاني سليَماني دةولَةمةندتر دةكات!‬

‫فریال‪ ،‬نیازی وابوو‬ ‫بە یەكجاری وازبهێنێت !‬

‫ئەو گۆرانییەی‬ ‫«پەیمان»ی بردە ئەمنە سوورەكە !‬

‫هاشم جەباری‪-‬ی بێژەر‪،‬‬ ‫جیاوازییەكانی راگەیاندنی بەعس و ئێستا‪!..‬‬

‫نةخؤشخانةى سؤزي دةرووني‪،‬‬ ‫دايكيَك بؤ نةخؤشةكاني‬

‫دەریا خالد‪-‬ی هونەرمەند بۆ كەپر‪:‬‬

‫ئارايشتطاكاني ذنان‪،‬‬ ‫وةرطرتني ثارةي خةيالَي!‬

‫خۆشەویستی‪ ،‬قوربانیی دەوێت!‬

‫طوطوش‬ ‫طوآ لةطؤراني كوردي دةطريَت‪!..‬‬

‫بةسةرهاتي‬ ‫دلَدارييةكةي تايةر تؤفيق‬

‫ضيرؤكي كوردة هةمةوةندييةكاني‬ ‫ليبياو جةزائيرو يؤنان و مالَتا‬

‫ژنانی رۆژهەاڵتی كوردستان‪ ،‬بۆچی دێن و تووشی چی دەبن؟‬

‫مێرولەو هێلكە بەكەرەوە‪ ،‬كوللەی لە چوكلێت هەڵكێشراو‬

‫«بەتامترین خواردنی سەردەم»‬

‫كوڕانی قژدرێژ و‬ ‫تانەو تەشەری خەڵك!‬

‫ئارایشتكردن‬ ‫نهێنییە گەورەكەی ژنان!‬

‫تۆش خۆت تووشكرد؟‬

‫هاوسەريی‪ ،‬ئەو پڕۆسەیەی گەنجان لێی دەترسن‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪،‬ذمارة ( ‪ )17‬ئايارى ‪2013‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )20‬تشرينى يةكةم ‪2013‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )22‬كانوونى يةكةم ‪2013‬‬

‫كێ شەقامەكانی شاری‬ ‫سلێمانی ناونا؟‬ ‫چۆن یانەی وەرزشی‬ ‫سلێمانی دامەزرا؟‬

‫كوردانی ئاوارەی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫نایانەوێ بە كوردی بخوێنن !‬

‫ماڵی سینەما دەیەوێت چی‬ ‫بۆ سینەماكاران بكات؟‬

‫شیعری هەر چوارپارچەكەی‬ ‫كوردستان لەكفریدا!‬

‫ئەو جەڕاحە كوردەی‬ ‫نزیكەی (‪ )10‬هەزار كەسی‬ ‫لە كوردو عەرەب و فارس‬ ‫چارەسەر كردووە‬

‫سواڵكردن و‬ ‫بەكارهێنانی مێینە!‬

‫پارك و گەنجەكانی كەركوك‪،‬‬ ‫لە لێواری وشك بووندان‬ ‫شەیدا مەعروفی شاعیر‬ ‫هاوسەرگیریی لەگەڵ‬ ‫شیعرو وشەدا ئەنجامداوە‪!..‬‬

‫شاجوانی‬

‫سەربەستی لێسەندۆتەوە‪،‬‬ ‫چ شتێكی تری پێبەخشیوە؟‬ ‫كەپر وردەكارییەكانی‬

‫شاژنـ ــی جانسی‬

‫باڵودەكاتەوە‬

‫خەاڵتی هەردی‬ ‫كێ بردی؟‬ ‫بەچی سەرنجی‬ ‫هاوسەرەكەت رادەكێشیت؟‬

‫هونەرمەند عومەر دڵپاك‪،‬‬ ‫بەچی ئیحراج بوو‪..‬؟‬

‫لەگۆرانی وتندا‪،‬‬

‫شیالن سەعدی‬

‫درامای ئۆشین‪،‬‬ ‫‪ 59‬واڵت دۆبالژی بۆ كردووە!‬

‫لەفیستیڤاڵی گەالوێژ دا‪،‬‬ ‫ناودارەكان دێنە كوردستان!‬

‫ماریا پەلە ناكات!‬ ‫سینەماكارە بزێوەكەی‬ ‫شاری مەهاباد‬

‫بۆ هاوسەرەكەی‬ ‫شەهید كاوە گەرمیانی!‬ ‫تەالر هیرانی‪ ،‬زۆربەی شانۆكارانی‬ ‫كورد بە شانۆكار نازانێت!‬

‫(حەمە دەمبڵ)‪:‬‬

‫هەموو هونەرمەندێك‬ ‫دەرەقەتی كۆمیدیا نایەت‬

‫دیاری عومەر‪،‬‬ ‫بڕیاریداوە هیچ شتێك ناكات‬ ‫كۆمەڵگە رەتی بكاتەوە!‬

‫بە هەورامی پێشوازی‬ ‫لە موراجیع دەكات‬

‫ئەڤین ئاسۆ‪ ،‬لە چییەوە دەستی‬ ‫پێكردو داوای چی لەخانمان دەكات؟‬ ‫بورهان محەمەد‪،‬‬

‫ئاوێزان نوری‪:‬‬

‫بۆچی وازی لە رەشماڵی‬

‫ژن تەنها وەك سێكس و‬

‫كەناڵی ‪ NRT‬هێنا؟‬

‫جەستە!‬

‫ئەو ژنەی لەسلێمانی‬ ‫پیاوان فێری لۆری لێخوڕین دەكات!‬ ‫كام ژنی كورد‪،‬‬ ‫یەكەم سیناریست و دەرهێنەرە؟‬ ‫بەرپرسە بااڵكەی حكومەتی مەكسیك‪،‬‬ ‫هەوڵدەدات كوردی فێرببێت‬ ‫هەڤاڵ خانەقینی‪،‬‬ ‫لەبەر هونەرەكەی‪ ،‬دەبێتە دوكاندار!‬ ‫واحیدی كفری‪،‬‬ ‫باس لە سینەماو هونەری گەرمیان دەكات‬

‫كەپرێك بۆ كۆكردنەوەی هەمووان‬

‫پەری تاهیر‪،‬‬ ‫لەبارەی كۆمەڵگاوە‬ ‫چی دەڵێت؟‬

‫ئەرینا‪ ،‬خۆی بەجوان نازانێت!‬

‫راستی جەمال كوردی‪ :‬مەگەر مردن دامببڕێت لەمۆزیك‬

‫‪3‬‬

‫‪24‬‬

‫‪36‬‬

‫‪2‬‬

‫رێبوار سیوەیلی‪ ،‬ئەو كتێبەی كە پێشكەشی مام جەالل‪-‬ی كرد‬

‫‪6‬‬

‫هونەرمەند سابیر كوردستانی‪ ،‬لە «كەپر»ەوە بانگەواز دەكات‬

‫‪14‬‬

‫جولەكەكانی سلێمانی‪ ..‬بۆچی كوردو جولەكە یەكتریان خۆشویستووە؟‬

‫‪44‬‬

‫عەباسی ڤیدیۆ‪ ،‬باسی فیستیڤاڵە نێودەوڵەتییەكانی گەرمیان دەكات‬

‫‪kapirmag@gmail.com‬‬

‫‪42‬‬

‫ســــةرنووسةر‬ ‫‪07701583203-3291548‬‬ ‫بةدالــة‬ ‫‪3291532-3291542‬‬ ‫بــةشــىريكالم‬ ‫‪07710159888‬‬ ‫سليَماني‪ -‬طة ِرةكي ئاشتي‪ ،‬بةرامبةر‬ ‫شيريني تابان ‪ -‬نزيك قوتابخانةي مةولةوي‬ ‫دابەشكردن‪ :‬كۆمپانیای پەیك‬

‫كاوە گەرمیانی‬ ‫كتێبێك لەسەر‬

‫*خێزان بنەماڵەی شەهیدی قەڵەم كاوە گەرمیانی لەرێگەی بانگەوازێكەوە داوا لەسەرجەم رۆشنبیران و نووسەران و شاعیران دەكەن‪،‬‬ ‫كە ئەوانەی نووسین یان هۆنراوە یان پەخشان یان هەر نووسینێكی تریان لەسەر شەهید كاوە نووسیوە لەرێگەی ئەم ئەدرەسەوە بۆیانی‬ ‫بنێرن(‪ ))3.https://www.facebook.com/amad.kawa‬مەبەستی بنەماڵەكەی شەهید كاوە لەم بانگەوازەدا ئەوەیە كە‬ ‫سەرجەم نووسینەكان لەدووتوێی كتێبێكەوە باڵو بكەنەوە‪.‬‬

‫رێبوار سیوەیلی‪،‬‬ ‫ئەو كتێبەی كە پێشكەشی مام جەالل‪-‬ی كرد‬

‫لەتیف حسێن‬ ‫(پێكەنین و فەلسەفە) كتێبێكی نوێ‌ و‬ ‫بەرهەمی قەڵەمە بە بڕستەكەی مامۆستا رێبوار‬ ‫سیوەیلی‪-‬یە‪ ،‬مەبەستی نووسەر لەنووسینی ئەم‬ ‫كتێبە ئەوەیە كە‪ ،‬لەسەردەمێكی بێ‌ پێكەنین و‬ ‫بگرە دژە پێكەنیندا پێكەنین بە بیری هەمووان‬ ‫بێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەم كتێبە وەكو پرۆژەیەكی هێشتا تەواو‬ ‫نەبووی نووسەرە‪ ،‬كە لەنووسینی ئەم كتێبەدا‬ ‫نووسەر خ��ۆی ل��ەدووش��ت ب��ەدوور گرتووە‪،‬‬ ‫یەكەم شتیان ئەوەیە پێكەنین لە روانگەی‬ ‫سایكۆلۆژیاوە‪ ،‬كە بەباوەڕی نووسەر هەموو‬ ‫قسەكردنێك لەسەر پێكەنین رەهەندێكی‬ ‫سایكۆلۆژییانەی هەیەو پێویستی بەوە نەكردووە‬ ‫لەوبارەیەوە بەتایبەتی بنووسێت‪ ،‬دووەم شتیش‬ ‫جیاكردنەوەی زاراوەكانی(پێكەنین‪ ،‬كۆمیك‪،‬‬ ‫گاڵتەجاڕی‪ ،‬تەوس‪ ،‬قۆشمەجاڕی‪ ،‬پالر‪ ،‬تانە‪،‬‬ ‫توانج)و هاوشێوەكانیان كە جێی مەبەستی‬ ‫ئەم توێژینەوەیەی نووسەر نین‪ ،‬بەاڵم نووسەر‬ ‫دەیەوێت لە دوارۆژدا كار لەسەر ئەو زاراوانەش‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫گرنگی ئەم بابەتەكەو قسەلەسەركردنی‬ ‫هەندێك لەفەیلەسوفەكانی مێژووی فەلسەفەی‬

‫‪2‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫خۆرئاواوە‪ ،‬وا لە نووسەر كردووە كە بەبایەخ و‬ ‫گرنگییەوە لەمكارە بڕوانێت و كاری لەسەر بكات‪،‬‬ ‫ئەم بابەتە لە روانگەی نووسەرەوە بۆ بابەتەكە‬ ‫ن��ووس��راوەو پەیوەندیی پێكەنین و هەندێك‬ ‫بواری دیكەی شیكردۆتەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەم‬ ‫بابەتە لەزمانی ئێمەدا پێشینەی نییە‪ ،‬یان ئەگەر‬ ‫هەشی بێت دەگمەنەو سەرچاوەش لەبارەی‬ ‫ئەم بابەتەوە بوونی نییەو ئەگەر هەشبێت بە‬ ‫ئاسانی دەست ناكەوێت‪ ،‬ن��اوەڕۆك و باسی‬ ‫ناو ئەم نووسینە لەروانگەی گرنگیی پێكەنین‬ ‫لەكایە جیاوازەكانی ژیاندا هەڵبژێردراون و‬ ‫شیكراونەتەوە‪ ،‬وەك كایەی ژیانی تایبەت و‬ ‫سێكس‪ ،‬ئاینەكان‪ ،‬كایەی سیاسەت و پەروەردە‪.‬‬ ‫ئەو مێتۆدەشی نووسەر لەنووسنی ئەم كتێبەدا‬ ‫كاری لەسەر كردووە‪ ،‬بریتییە لە بیركردنەوە‬ ‫بە فەلسەفەو راپێچكردنی بیرۆكەو لێكدانەوە‬ ‫فەلسەفییەكان بۆ دیاردە لەبیركراوەكانی ژیانی‬ ‫مرۆیی‪...‬‬ ‫ئەوەی ماوەتەوە لێرەدا ئاماژەی پێ بكەین‬ ‫ئەوەیە كە نووسەری ئەم كتێبە‪ ،‬كتێبەكەی‬ ‫پێشكەشی مام جەالل كردووەو نووسیویەتی‪:‬‬ ‫ئەم كتێبە پێشكەشە بە جەالل حیسامەددین‬ ‫تاڵەبانی(مام ج��ەالل)‪ ،‬ئەو كەسەی هەرگیز‬ ‫ناتوانێ‌ بەبێ‌ پێكەنین سیاسەت بكات‪.‬‬

‫ر‬ ‫ێبوار‪-‬یش وازی‬ ‫لە ‪ NRT‬هێنا !‬

‫*رێبوار ئەورەحمان‪ ،‬پێشكەشكارو رۆژنامەنووسی بەتوانای كەناڵی ئێن ئاڕتی بە یەكجاری وازهێنانی خۆی لەكەناڵی ناوبراو راگەیاند‪،‬‬ ‫رێبوار كە لەسەرەتای دامەزراندنی كەناڵی ئێن ئاڕتی وەك پێشكەشكارو ئامادەكاری بەرنامەی بەراشكاوی لەو كەناڵە كاری كردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە ‪ ،2014/1/1‬بە یەكجاری وازهێنانی لەو كەناڵە راگەیاند‪ ،‬بەبێ‌ ئەوەی ئاماژە بە هۆكاری وازهێنانەكەی بدات و ناشزانرێ‌ وێستگەی‬ ‫كاری داهاتووی كوێیە‪.‬‬

‫گوڵی دراما توركییەكان‬ ‫كۆچەر عومەر‬ ‫كارە هونەرییەكانی ئینجا بنجول‪ ،‬ئەكتەری‬ ‫بەناوبانگی تورك‪ ،‬بووەتە جێی سەرسوڕمانی‬ ‫دەرهێنەرە توركەكان‪ ،‬زۆرێ��ك لە بینەرانی‬ ‫ك��ارە هونەرییەكانیشی ئ��ەوەن��دە رۆڵ��ی ئەو‬ ‫ژنە ئەكتەرە توركەیان پێ جوانە كە بەڕای‬ ‫زۆری���ان ك��ەس ناتوانێت وەك��و ئ��ەو نواندن‬ ‫بكات‪ .‬كەناڵی تەلەفزیۆنی ‪ D‬توركی‪ ،‬چەندین‬ ‫چاوپێكەوتنی لەگەڵ هەوادارانی ئینجا بنجول‬ ‫كردووە وەك (كاجین) كە كچێكی تەمەن (‪)20‬‬ ‫ساڵەو (ستیرك) كە كچێكی تری (‪ )31‬ساڵە‪..‬‬ ‫لە چاوپێكەوتنەكانیاندا باس لەوە دەكەن كە‬ ‫زۆر رۆڵی بنجول‪-‬یان بەدڵەو بە گوڵی دراما‬ ‫توركییەكان ناویان برد‪!..‬‬ ‫هەروەها دەرهێنەری ناوداری تورك تونجا‬ ‫كراجیك كە یەكێك لەو دەرهێنەرانەیە كە‬ ‫نواندنی ئینجا بنجول‪-‬ی بەدڵەو وەكو خۆی‬ ‫بۆ كەناڵی تەلەفزیۆنی ‪ KONTV‬راگەیاندووە‬ ‫ئەگەر بەدەست ئەو بێت حەز بەوە دەكات‬ ‫لە هەموو بەرهەمە سینەمایی و درامییەكانیدا‬ ‫بنجول بەشداری تێدا بكات‪.‬‬ ‫دیارترین دراما كە ئێستا لە شاشەی ‪MBC‬‬ ‫نمایش دەكرێت‪ ،‬درامای (علی مر الزمان) ئینجا‬ ‫بنجول‪ ،‬رۆڵی پاڵەوانی دراماكە بەر جەستە‬ ‫دەك��ات‪ .‬ئەم هونەرمەندە لە ئەستەنبوڵ لە‬ ‫دایكبووەو دەرچ��ووی بەشی شانۆی كۆنسر‬ ‫ڤتوار‪-‬ی نێودەوڵەتییە لەزانكۆی ئەستەنبوڵ‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)1998‬دا‪ ،‬كاری لە شانۆی (دورمان)‬ ‫كردووە كە بەناوبانگترین شانۆییە لە ئەستەنبوڵ‪،‬‬ ‫سەرباری ئەوەی بەشداری كردووە لەچەندین‬ ‫شانۆییدا لە ئەستەنبوڵ و ژمارەیەكی زۆر خەاڵتی‬ ‫بەدەستهێناوە وەك باشترین هونەرمەندی شانۆ‪.‬‬ ‫بنجول‪ ،‬بەشداری لە دۆبالژكردنی چەند‬ ‫فیلمێكدا كردووە كە بۆ زمانی توركی دۆبالژ‬ ‫ك���راوە‪ .‬ه��ەروەه��ا ب��ەش��داری لە ژم��ارەی��ەك‬ ‫زنجیرە درامای بەناوبانگی تەلەفزیۆنیدا كردووە‬ ‫دیارترینیان (حد السكین) (ندی العمر) (علی مر‬ ‫الزمان) ئەم ئەكتەرە توركە‪ ،‬خەاڵتی باشترین‬ ‫هونەرمەندی ساڵی (‪ )2012 -2011‬وەرگرتووە‪.‬‬ ‫ئینجا بنجول‪ ،‬هاوسەرگیریی لەگەڵ هونەرمەندو‬ ‫دەرهێنەر عەلی تایتوغ‪-‬دا‪ ،‬كردووە‪.‬‬ ‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪3‬‬

‫ئارینا‪ ،‬خۆی بە جوان نازانێت!‬ ‫بۆ «كەپر» دەدوێت‪:‬‬

‫بە هیچ شێوەیەك‬ ‫حەز ناكەم‬ ‫ببمە بێژەری‬ ‫سیاسی‬

‫‪4‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫ئارینا حەمید خانمە‬ ‫بێژەری كەناڵی رووداو‬ ‫لەدایكبووی ساڵی ‪1988‬ی‬ ‫شاری بۆكان‪-‬ی رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬چەند ساڵێكە‬ ‫لەگەڵ كۆمار نادر‪-‬ی‬ ‫هاوسەری كاری ڕاگەیاندن‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫عەلی كاشان‬

‫بێژەر موڵكی كەناڵێكی تایبەت نییە‬ ‫ئارینا وەك خۆی باسی ژیانی منداڵی دەكات‬ ‫لەشاری بۆكانی رۆژهەاڵتی كوردستان منداڵێكی‬ ‫هاروهاجی گرینۆك بووەو تا ئێستاش دڵ ناسك و‬ ‫گرینۆكە‪ .‬سەرەتای كاری ڕاگەیاندنیشی لە رۆژنامەی‬ ‫ئاسۆ و سایتی خەندانەوە ب��ووە‪ .‬ئارینا بێژەری‬ ‫یەكێكە لەخەونەكانی ژیانی و دوای بەدیهاتنی‬ ‫بۆتە بێژەر ل��ەرادی��ۆی خەندان و م��اوەی زیاتر‬ ‫لەساڵێك بێژەری ڕادیۆ بووە پێش ئەوەی لەكەناڵی‬ ‫گەلی كوردستانەوە وەك بێژەرێكی تەلەفزیۆنی‬ ‫دەربكەوێت‪ ،‬لەئێستاشدا بێژەری هەواڵی وەرزشیی‬ ‫كەناڵی رووداوە‪.‬‬ ‫ئەگەر جوانی و رەوانبێژی دوو م��ەرج بن‬ ‫بۆ بێژەری ئ��ەوا بێژەری سەركەوتووش دەبێت‬ ‫خۆشەویستیەكی هەبێت بۆ ئیشەكەی‪ ،‬لەم بارەیەوە‬ ‫ئارینا دەڵێت» زۆر حەزم لەبێژەری بووە‪ ،‬خۆشم‬ ‫بە جوان نازانم تابڵێم جوانییەكەم هۆكاری بوون بە‬ ‫بێژەریمە‪ ،‬بەڵكو حەزی خۆم و پشتیوانی هاوڕێكانم‬ ‫و هاوسەرەكەمبوو بووم بە بێژەر»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە رۆشتنی لەكەناڵی گەلی كوردستان‬ ‫و دەركەوتنەوەی لە كەناڵی رووداو وتی‪ :‬بێژەر‬ ‫موڵكی كەناڵێكی تایبەت نییە‪ ،‬هەمیشەش حەز‬ ‫بە پێشكەوتن دەكات و منیش هەستم كرد زیاتر‬ ‫لەرووداوەوە دەتوانم پێشبكەوم‪.‬‬ ‫لەبارەی ژیانی تایبەتی خۆشییەوە بۆ كەپر‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬چوار ساڵ زیاترە هاوسەرگیریم كردووە و‬ ‫بە خۆشەویستیش بوو‪ ،‬تا ئێستاش منداڵمان نییەو‬ ‫لەبەرنامەشماندا نییە‪ .‬لەبارەی ئ��ەوەی لەگەڵ‬ ‫هاوسەرەكەی لەكەناڵێك كاردەكەن وتی‪ :‬لە سێ‌‬

‫دەزگای ڕاگەیاندن كە كارم كردووە هاوسەرەكەمم‬ ‫لەگەڵبووە ئەوە نەك تەنها لەئازادیەكانمی نەگرتووە‪،‬‬ ‫بەڵكو بە پێچەوانەوە زۆر باش بووە بۆ من و هەم‬ ‫بۆ ئازادییەكانم‪ ،‬بۆ تێگەیشتنمان لەیەك زۆركەسم‬ ‫بینیوە بە هۆی كاركردنی لەراگەیاندن كێشەی‬ ‫لەگەڵ هاوسەرەكەی هەبووە‪ ،‬چونكە هاوسەرەكەی‬ ‫هیچی لەدنیای راگەیاندن نەزانیوەو نەیتوانیوە لێی‬ ‫تێبگات‪ ،‬بەاڵم خۆشبەختانە ئێمە هەرگیز لەو جۆرە‬ ‫كێشانەمان رووبەروو نەبۆتەوە‪.‬‬ ‫گۆڤاری كەپر ویستی زیاتر پرسیار لەبارەی ژیانی‬ ‫تایبەتییی ئاریناوە بكات و ئەویش بە خۆشحاڵییەوە‬ ‫وەاڵمی هەموو پرسیارەكانی دای��ەوەو لەوەاڵمی‬ ‫پرسیاری ئ��ەوەی ئاخۆ نەشتەرگەری جوانكاریی‬ ‫كردووە‪ ،‬وتی‪ :‬بەڵێ من نەشتەرگەری جوانكاریم‬ ‫بۆ لووتم كردووەو لەبەرنامەمدایە لەداهاتوو چەند‬ ‫نەشتەرگەریەكی دیكەش بكەم‪ ،‬جوانكاری یەكێكە‬ ‫لەحەزەكانم و قەتیش شەرم لەوە ناكەم كە بڵێم‬ ‫جوانكاریم بۆ روخسارم كردووە و نایشارمەوە‪.‬‬ ‫لەبارەی ئاواتە تایبەتیەكانی ژیانیشیەوە وتی‬ ‫ئاواتێكم هەیە ناوترێت هەروەها خەونمە زیاتر‬ ‫سەركەوتووبم لەبێژەری و لە بەرنامەمدایە‬ ‫لەئایندەدا وەك پێشكەشكاری بەرنامەش كار بكەم‪.‬‬ ‫ئارینا رەتی كردۆتەوە وەك بێژەری سیاسی‬ ‫كاربكات و دەڵێت» بە هیچ شێوەیەك حەز ناكەم‬ ‫ببمە بێژەری سیاسی چونكە حەزم لەسیاسەت‬ ‫و كاری سیاسی نییە‪ ،‬بەاڵم لەئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫دەم��ەوێ ببمە پێشكەشكاری بەرنامە‪ ،‬بە هیوام‬ ‫بتوانم لەو كارەشمدا سەركەوتوو بم»‪.‬‬

‫زۆركەسم بینیوە‬ ‫بە هۆی كاركردنی‬ ‫لە راگەیاندن‪،‬‬ ‫كێشەی لەگەڵ‬ ‫هاوسەرەكەی‬ ‫هەبووە‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪5‬‬

‫سابیر كوردستانی‬

‫لە «كەپر»ەوە بانگەواز دەكات‪..‬‬ ‫بەرهەمی نوێی بەڕێوەیە‬

‫بەهۆی خۆشەویستی بۆ نیشتمانەكەم‬ ‫نازناوی كوردستانیم پێبەخشرا‬ ‫هونەرمەند سابیر محەمەد ئەحمەد‪ ،‬ناسراو بە سابیر كوردستانی‪ ،‬لە دیمانەیەكیدا‬ ‫كە «كەپر» لەگەڵیدا سازیكردووە‪ ،‬شانازی بە نازناوەكەی خۆیەوە دەكاو دەڵێت‪:‬‬ ‫نامەوێت نازناوێك وەربگرم كە لە كوردستان‌و خۆشەویستی نیشتمانەكەم دامببڕێت‪ .‬لە‬ ‫جێگایەكی تردا كارەكانی حكومەت بەبێ بەرنامە دەداتە قەڵەم! سەبارەت بە هەندێك لە‬ ‫هونەرمەندانیش پێیوایە هەندێكیان خۆیان بەهونەری كوردیدا هەڵواسیوەو سووكایەتی بە‬ ‫هونەری كوردی دەكەن‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬تەالر عەبدولڕەحمان‬

‫‪6‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫مەگەر لەژیاندا نەمێنم ئەگینا واز‬ ‫لە هونەر ناهێنم‬ ‫هەندێك هونەرمەند خۆیان‬ ‫بەهونەری كوردیدا هەڵواسیوە‬ ‫لەهەر پارچەیەكی كوردستانبم‪ ،‬بەشاری خۆمی دەزانم‪،‬‬ ‫بە كوردستانی خۆمی دەزانم‬ ‫* نازناوی كوردستانی بۆچی ‌و‬ ‫لەچیەوە هاتووە؟ بۆچی ئەو نازناوەت‬ ‫وەرگرتووە؟‬ ‫ ب��ەه��ۆی خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی بۆ‬‫نیشتمانەكەم ئەو نازناوەم پێبەخشراوە‪،‬‬ ‫نامەوێت نازناوێك وەربگرم كە لە‬ ‫كوردستان‌و خۆشەویستی نیشتمانەكەم‬ ‫دامببڕێت لەبەر ئەوەشە ئەو نازناوەم‬ ‫پێدراوە‪ .‬باوەڕبكەن هەر لەسەرەتای‬ ‫منداڵیمەوە وەك خەوێك دێتەوە‬ ‫یادم هەمووكات بیرم لەوە دەكردەوە‬ ‫بۆچی خ��اوەن��ی دەوڵ���ەت نین؟ كە‬ ‫بتوانین لەسایەی ئ��ەو دەوڵ��ەت��ەدا‬ ‫گەشە بكەین و بحەسێینەوە‪ .‬وەكو‬ ‫هونەرمەندێكیش خ��ەون��ی ئ��ەوەم‬ ‫هەبوو لەسایەی ئەو دەوڵەتەدا بتوانین‬ ‫ب���ەردەوام بین لەكاری هونەری ‌و‬ ‫خاوەنی تیڤی‌و تەلەفزیۆن‌و رادیۆ‌و‬ ‫راگەیاندنی خۆمان بین‪ .‬مەبەستمە‬ ‫بڵێم هۆكاری نازناوی كوردستانیش‬ ‫هەر بۆ ئەو حەزو خۆشەویستییەی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ .‬لەهەر‬ ‫پارچەیەكی كوردستانبم بەشاری خۆمی‬ ‫دەزانم بە كوردستانی خۆمی دەزانم‪.‬‬ ‫* بۆچی ماوەیەكە بەرهەمی‬

‫نوێت نییە؟‬ ‫ ل��ەڕاس��ت��ی��دا دەت���وان���م بڵێم‬‫ئ��ەوك��ات��ەی خ��اوەن��ی ح��ەزێ��ك یان‬ ‫تەحەمولێك بووین تینووی ئەوە‬ ‫بووین بەرهەمی نوێمان باڵوبێتەوە‪،‬‬ ‫هەلێكی وام��ان بۆ نەڕەخسا‪ ،‬ئێستا‬ ‫كە هەل دەڕەخسێت چەندین هۆكار‬ ‫هەن بۆ ئەوەی نەتوانین بەرهەمی‬ ‫نوێ بەرهەمبهێنین‪ ،‬لەوانە قورسی‬ ‫بارودۆخی ژیان‌و كەمتەرخەمی خۆمان‬ ‫بۆ كارەكانمان و لەڕووی هونەریشەوە‬ ‫كەمی ئاوازدانەر‌و چەندین شتی تر‪.‬‬ ‫* بەپێی وەاڵمەكەی جەنابت بێت‬ ‫رەنگە بە ت��ەواوی دووربكەویتەوە‬ ‫لەكاری هونەری؟‬ ‫ نا دووركەوتنەوە نییە‪ ،‬مەگەر‬‫لەژیاندا نەمێنم واز لە هونەر بهێنم‪.‬‬ ‫* لە ئێستادا گەنجێكی زۆر‬ ‫هاتوونەتەناو بواری هونەری گۆرانی‬ ‫وتنەوە‪ ،‬ئەمانە كاریگەری باشیان‬ ‫هەیە یان خراپ؟‬ ‫ من ناتوانم بڵێم هەموویان‬‫باشن و ناتوانم بڵێم هەمووشیان‬ ‫خراپن‪ ،‬دەتوانم بڵێم‪ ،‬هونەرمەندی‬ ‫وام���ان هەیە دەب��ن��ە هونەرمەندی‬

‫دواڕۆژی گەلەكەمان‪ ،‬هەندێكیشان‬ ‫خۆیان بەهونەری كوردیدا هەڵواسیوە!‬ ‫كاریگەرییە خراپەكەیشی ئەوەیە‬ ‫تاڕادەیەك سووكایەتی بە هونەری‬ ‫كوردی دەكەن‪.‬‬ ‫* ئایا هونەری ئێستا پێشكەوتووترە‬ ‫یان هی جاران؟‬ ‫ لەڕاستیدا تا ئێستا گۆرانیبێژی‬‫جاران بەتواناتربوون‪ ،‬نا شڵێم هەر‬ ‫هەموویان‪ ،‬راستە ئێستا تەكنیكی‬ ‫پێشكەوت و ه��ەی��ەو ئاسانكاری‬ ‫ب��اش��ی��ش��ك��راوە‪ ،‬ب���ەاڵم ستدیۆكان‬ ‫بارێكی قورسیان خستۆتە سەرشانی‬ ‫هونەرمەندان و ناتوانن بە ئاسانی‬ ‫گۆرانییەكانی خۆیان تۆماربكەن‪.‬‬ ‫* لە چ روویەكەوە باریان قورس‬ ‫كردوون؟‬ ‫ لەڕووی مادی و لەڕووی دانانی‬‫كات و زۆر هۆكاری تریش‪.‬‬ ‫* پێتوایە حكومەت لە ئاستی‬ ‫داواك���اری هونەرمەنداندایە؟ ئایا‬ ‫هاوكاری هونەرمەندان دەكات؟‬ ‫ من ناڵێم حكومەت هاوكاری‬‫ناكات یان هیچی نەكردووە‪ ،‬حكومەت‬ ‫ئیشی كردووەو هاوكاریشی كردووین‪،‬‬

‫بەاڵم كارەكانی بێ بەرنامەیە‪ ،‬واتا‬ ‫بەرنامەی بۆدانەڕشتووە‪.‬‬ ‫* بۆچی سابیر كوردستانی درەنگ‪،‬‬ ‫درەنگ‪ ،‬كۆنسێرت ساز دەدات؟‬ ‫ كۆنسێرتم ك����ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬‫لە سلێمانی نا‪ ،‬دوو ساڵ لەمەوبەر‬ ‫كۆنسێرتێكم ك��رد لە ش��اری كۆیە‪،‬‬ ‫چەندجارێكیش كۆنسێرتم لە ئوتێل‬ ‫چوار چرا ئەنجامداوە‪.‬‬ ‫* چیت هەیە تا بە گوێگران و‬ ‫خوێنەرانی گۆڤاری كەپر‪-‬ی بڵێیت؟‬ ‫ زۆر سوپاسی گۆڤارەكەتان‬‫دەك��ەم بۆ ئ��ەم بەسەركردنەوەیە‪،‬‬ ‫ئەركتان كێشا هیوای بەردەوامیتان‬ ‫بۆ دەخ��وازم‪ .‬بەگوێگرانیشم دەڵێم‪:‬‬ ‫چاوەڕێ بن بەرهەمی نوێم بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫ئەوەی راستی بێت ماوەی سێ ساڵە‬ ‫خەریكی سیدییەكم و هەندێك لە‬ ‫بەرهەمەكانم نوێ بكەمەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەوك��ات��ە تەكنیكی پێشكەوت و‬ ‫نەبوو‪ ،‬ئێستا دەمەوێت بەشێوەیەكی‬ ‫پێشكەوت و تازەیان بكەمەوە‪ ،‬ئێستا‬ ‫خەریكی كلیپكردنی گۆرانییەكی تازەم‬ ‫و بەمنزیكانە باڵودەبێتەوە‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪7‬‬

‫حەمید عوسمان‬ ‫ۆرانییە نوێكەی‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬گ‬

‫*حەمید عوسمان گۆرانیبێژی الو بەنیازە لە ئایندەیەكی نزیكدا كارەكانی بۆ كلیپكردنی گۆرانییە نوێیەكەی تەواو بكات‪ ،‬گۆرانییە‬ ‫نوێیەكەی حەمید بەناوی ئاوێنەیەو هۆنراوەی ساڵح بێچارەو گۆرانی موفتی زادە ئاوازی بۆ داناوەو بەختیار فەتاحیش كاری وێنەگرتن و‬ ‫دەرهێنانی بۆ كردووە‪ ،‬شایەنی وتنە گۆرانی ئاوێنە یەكێكە لە گۆرانییەكانی ئەلبوومە نوێیەكەی‪.‬‬

‫شلێر‪ ،‬بەكردار دەیسەلمێنێت‬ ‫كە لەگەڵ پیاودا یەكسانە!‬ ‫ئەو ژنەی لە سلێمانی پیاوان فێری لۆری لێخوڕین دەكات‬

‫« ژنان تا نەتوانن‬ ‫جزدانەكانیان ئازاد‬ ‫بكەن و تا جزدانیان‬ ‫سەربەخۆ نەبێت‬ ‫ناتوانن ئازاد بن»‬

‫ئەگەر بتەوێ و بگەڕێی لە كوردستانی خۆماندا خانمانی زۆرمان هەیە كە هەمیشە‬ ‫لەگەڵ سەختییەكانی ژیاندا ملمالنێیانەو هەوڵی سەربەخۆیی خۆیانداوە‪ .‬لەم ژمارەیەی «كەپر»دا‪،‬‬ ‫ئەمجارەیان ژنێكی ماندوونەناس و خاوەنكارتان پێدەناسێنین كە كارەكانی و هەوڵەكانی و‬ ‫تواناكانی هیچیان لەهی پیاوان كەمتر نییە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫‪8‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫بە‬ ‫هار مونیزیر لەژ‬ ‫ێر هەڕەشەدایە‬

‫*بەهار مونزیر‪ ،‬چاالكوانی كۆمەڵگەی مەدەنی و مافەكانی ژنان لە لێدوانێكیدا بۆ راگەیاندنەكان ئەوەی ئاشكرا كرد‪ ،‬كە هەڕەشی لوتبڕین‬ ‫و ئەتككردنی لەسەرەو الیەنی پەیوەنداریش لەوبارەیەوە كەمتەرخەمە‪ ،‬ئەو چاالكوانە ئەوەشی خستۆتەڕوو كە بەپاساوی دژایەتیكردنی ئاینی‬ ‫ئیسالم ماوەیەكە لە رێگەی چەند ژمارەیەكی تەلەفۆنەوە هەڕەشەی لێدەكرێت‪.‬‬

‫«لە كاری دەستییەوەو لە چنینی بلوزو‬ ‫كاڵشەوە دەستم بەكاركردن كرد»‬ ‫س��ەرەت��ا ه���ەر ك��ە چ��ووم��ە‬ ‫نووسینگەكەی‪ ،‬بینیم هیوایەكی‬ ‫گەورە بۆ ژیان و بۆ سەربەخۆیی‬ ‫و كاركردنی ژن��ان لەشوێنەكەیدا‬ ‫هەیە كە هاتەسەر باسكردنی ژیانی‬ ‫كاركردن و وێستگەی كارەكانی خۆی‬ ‫بۆ «كەپر» بۆم دەركەوت كە ئەم‬ ‫خاوەنكارە ژنە دەیەوێت نەك هەر‬ ‫بۆ خۆی بەڵكو بۆ ژنانی تریش كار‬ ‫بكات و فێریان بكات و ئەوانیش‬ ‫وەك��و خۆی سەربەخۆبن و خۆی‬ ‫وتەنی جزدانەكانیان خاڵی نەبێت‪.‬‬ ‫خاتوو شلێر غەریب‪ ،‬خاوەنی‬ ‫نوسینگەی هاوژین‪-‬ە‪ ،‬بۆ فێربوونی‬ ‫شۆفێری گشتی و ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لەپیاوانی فێری لێخوڕینی لۆری‬ ‫ك��ردووەو ژنانێكی زۆریشی فێری‬ ‫لێخوڕینی ئۆتۆمبێلی بچووك‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬جگە ل���ەوە‪ ،‬خاوەنی‬ ‫سەنتەرێكی ئارایشتی گەورەیە لە‬ ‫شاری هەولێر لە گەڕەكی عەینكاوە‪،‬‬ ‫لە شاری سلێمانی‪-‬ش سەنتەرێكی‬ ‫گەورەی جوانكاری بەناوی (كچانی‬ ‫شارەكەم)ەوە كردۆتەوەو هەوڵی‬ ‫ئ���ەوەی هەیە پ���ڕۆژەی زیاتری‬ ‫هەبێت‪ ،‬جگە لەخۆی كچەكەشی‬ ‫فێری ئەوەكردووە كە خۆی كاربكات‬ ‫و خۆی هەوڵی جددی بۆ ژیانی خۆی‬ ‫بدات و نووسینگەیەكی تكت بڕین‬ ‫و رێكخستنی گەشتی نێودەوڵەتی‬ ‫بۆ كچەكەی كردۆتەوەو دواجاریش‬ ‫خوێندنی زانكۆی بە كوڕەكەی تەواو‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫شلێر‪ ،‬لەوەاڵمی پرسیاری كەپر‪-‬‬ ‫دا‪ ،‬ب��ەوەی كە ئایا ئەم خاتوونە‬

‫لەكەیەوەو چۆن دەستی بەكاركردن‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬وت��ی‪ :‬من ب��اوەڕم وایە‬ ‫ئەگەر مرۆڤ بیەوێت هەر كارێك‬ ‫بكات ئەگەر بە جددی هەوڵی بۆ‬ ‫بدات و دەستی پێ بكات مەحاڵ‬ ‫نییەو دەتوانی بیكات‪ ،‬لەم باوەڕەوە‬ ‫من ل��ەك��اری بچووكەوە دەستم‬ ‫كرد بەكاركردن و كارەكانی خۆمم‬ ‫فراوانكردو توانیم تاڕادەیەكی زۆر‬ ‫سەركەوتووبم‪ ،‬جگە لەوە من وەكو‬ ‫ژنێك باوەڕم وایە ژنان تا نەتوانن‬ ‫جزدانەكانیان ئ��ازاد بكەن و تا‬ ‫جزدانیان سەربەخۆ نەبێت ناتوانن‬ ‫ئازاد بن‪ ،‬من لەكاری دەستییەوەو‬ ‫لە چنینی بلوزو كاڵشەوە دەستم‬ ‫بەكاركردن كرد‪ ،‬جگە لەوەی خۆم‬ ‫ئەمكارەم دەكرد خولم بۆ ژنانی تر‬ ‫دەكردەوەو ئەوانیشم فێر دەكرد‪،‬‬ ‫دوای ئەوە ویستم سەركێشی بكەم كە‬ ‫بەهۆی سەركێشییەكانمەوە زۆرجار‬ ‫لەماڵیشەوە تووشی كێشە دەبووم‪،‬‬ ‫بەاڵم من هەر بەردەوامبووم‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەپێناوی فراوانكردنی كارەكانی خۆم‬ ‫توانیم دوای كاری دەستی‪ ،‬دوو‬ ‫دایەنگە بكەمەوە‪ ،‬یەكێك لەڕاپەڕین‬ ‫و ئەوی تریش لە تووی مەلیك‪،‬‬ ‫ئەمەشم بۆ ئەوەكرد بیرمكردەوە كە‬ ‫ژنانی ئێمە دەوامیان هەیەو ناتوانن‬ ‫بەشێوەیەكی رێكوپێك منداڵەكانیان‬ ‫لە دایەنگە حكومییەكاندا دابنێن‪،‬‬ ‫بۆیە ئەو دوو دایەنگەیەم كردەوە‬ ‫ك��ە ت��ا شەشی ئ��ێ��وارە ئ��ەو دوو‬ ‫دایەنگەیە ك��راوەب��وو‪ ،‬ل��ەدوای‬ ‫ئەوە هەستام تاكسییەكم كڕی بۆ‬ ‫ماوەی سێ مانگ و كاری تەكسیم‬

‫ئەكرد‪ ،‬ك��اری تەكسی زۆر باش‬ ‫بوو بۆ من‪ ،‬لەبەرئەوەی نەمتوانی‬ ‫بەردەوام بم لەسەری بەهۆی كاری‬ ‫زۆرەوەو لەبەرئەوەشی من لەگەڵ‬ ‫تاكسیی گێڕانەكەمدا خەڵكیشم فێر‬ ‫ئۆتۆمبێل لێخوڕین دەك��رد‪ ،‬بۆیە‬ ‫فرۆشتمەوە‪ ،‬هەموو ئەمكارانەم‬ ‫پێش ساڵی (‪ )2003‬بوو‪ ،‬دواتر كە‬ ‫نووسینگەكان بەڕەسمی كرانەوە بۆ‬ ‫فێربوونی شۆفێری منیش هەستام‬ ‫ئەم نووسینگەیەم كردەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم ژن��ە‪ ،‬لەنووسینگەكەیدا‬ ‫چ��ەن��دی��ن خ��ەاڵت��ی رێ��زل��ێ��ن��ان و‬ ‫بڕوانامەی بەدەستهێنانی توانای‬ ‫كاركردن و خولی شۆفێری پێدراوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوە دەرخ���ەری ئ��ەوەب��وون كە‬ ‫توانایەكی زۆر باشی لە لێخوڕینی‬ ‫ئۆتۆمبێلدا ه��ەی��ە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئۆتۆمبێلی گەورەی وەكو لۆری و‬ ‫پاس و ئەوانی تر‪ .‬گرنگە بزانین ئەم‬ ‫خاتوونە لەچ كاتێكەوە ئۆتۆمبێل‬ ‫لێدەخوڕێت‪ ،‬لەوەاڵمدا پێیووتین‪:‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی باوكم كاتی خۆی‬ ‫كاری لە مەعرەزی سەیارەدا دەكرد‬ ‫بەردەوام سەیارەمان هەبوو‪ ،‬بۆیە‬ ‫منیش هەر لەتەمەنی منداڵیمەوە‬ ‫خ��ول��ی��ای فێربوونی لێخوڕینی‬ ‫ئۆتۆمبێل بووم و خۆم فێركرد‪ ،‬لە‬ ‫كاتی كۆڕەوەكەدا ئێمە بە پاسێك‬ ‫رۆیشتین لەكاتی هاتنەوەمان‬ ‫شۆفێرەكە تووشی نەخۆشییەكی‬ ‫لەناكاو بوو‪ ،‬نەیدەتوانی پاسەكە‬ ‫لێبخوڕێت‪ ،‬منیش ل��ەوك��ات��ەدا‬ ‫تەمەنێكی زۆرم ن��ەب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫توانیم تا هاتنەوەمان بۆ سلێمانی‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪9‬‬

‫گەیاندنكاری ‪2013‬‬ ‫باشترین را‬

‫*گۆڤاری نواڵەی نوێ‌‪ ،‬كە گۆڤارێكی رۆشنبیری گشتییە‪ ،‬لەنوێترین راپرسیی خۆیدا بۆ دیاریكردنی باشترین بێژەرو راگەیاندنكاری‬ ‫ساڵی(‪ ،)2013‬پێشكەشكاری بەرنامەی بزانەو بمێنەی كەناڵی ئێن ئاڕتی دوو‪ ،‬لەنیا پلەی یەكەمی راپرسییەكەی گرتووە‪ ،‬راپرسییەكەی‬ ‫ێ لە ‪ 13‬راگەیاندنكار پێكهاتبوو لەنێو ئەو ‪ 13‬راگەیاندنكارەدا بێژەرەكەی ئێن ئارتی دوو لەپێشەوەی هەموویاندایە‪.‬‬ ‫گۆڤاری نواڵەی نو ‌‬

‫هاوكاری شۆفێرەكە بكەم و پاسەكە‬ ‫بێنمەوەو لەوە بەدواوە ناویان نام‬ ‫شۆفێرە بچووكەكە‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە ه��ۆك��اری ئەم‬ ‫هەموو كارەی كە ئەو وەكو ژنێك‬ ‫دەیكات‪ ،‬خاتوو شلێر ئاماژەی‬ ‫بەوەكرد‪ ،‬من لە تەمەنێكی زۆر‬ ‫كەمدا شوومكرد‪ ،‬ئێستا كوڕو كچێكم‬ ‫هەیە‪ ،‬كوێرەوەری مەینەتییەكانی‬ ‫ژی��ان فێری زۆر شتی ك��ردم‪،‬‬ ‫هاوسەرەكەم بۆ ماوەی نزیكەی‬ ‫سێ ساڵ زیندانی سیاسی بوو‪،‬‬ ‫من و دوو منداڵەكەم ناڕەحەتیمان‬ ‫زۆر چەشت‪ ،‬بۆیە هەر لەوكاتەوە‬ ‫كارمكرد بۆ ئەوەی موحتاجی كەس‬ ‫نەبم و هاوكاری هاوسەرەكەشم‬ ‫بكەم تا بەسەالمەتی دێتەوە‪ ،‬ئیتر‬ ‫من لەو كاتەوە بەردەوام بووم و‬ ‫هەمیشە كارم ك��ردووەو ئێستاش‬ ‫پڕۆژەی كاری زۆرم هەیە‪ ،‬جگە‬ ‫لەم نووسینگەیە دوو سەنتەری‬ ‫جوانكاریم كردۆتەوە لە هەردوو‬ ‫شاری هەولێرو سلێمانی‪،‬‬

‫‪10‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫ئەوەی سلێمانیم ناو ناوە كچانی‬ ‫شارەكەم‪ ،‬هەروەها نووسینگەیەكی‬ ‫تكت بڕینی گەشتی دەرەوەی‬ ‫واڵت��م بۆ كچەكەم ك��ردۆت��ەوەو‬ ‫كچەكەشم وەكو خۆم كاردەكات‬ ‫و ئەویش وەك��و من دەتوانێت‬ ‫لۆری لێبخوڕێت و متمانەیەكی‬ ‫زۆری بەخۆیی كارەكانی هەبێت‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ك��وڕەك��ەش��م ك��اری‬ ‫نووسینگەكەم دەك���ات وەك��و‬ ‫مامۆستایەك‪.‬‬ ‫ئ���ەم خ��ات��وون��ە‪ ،‬ئ��ەوەش��ی‬ ‫نەشاردەوە كە هەمیشە ئەوەی‬ ‫وت��ووە ئێمەی ژن��ان ب���ەردەوام‬ ‫داوای یەكسانی دەكەین لەگەڵ‬ ‫پیاوان‪ ،‬بۆیە دەبێت بەكرداریش‬ ‫بیسەلمێنین كە یەكسانین‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەمیشە ئەوكارانەی كردووە كە‬ ‫پیاوان دەستیان داوەتی‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫كاتێك شلێر دەس��ت��ی داوەت���ە‬ ‫لێخوڕینی گەاڵبەو لۆری یەكسەر‬ ‫پێیانوتووە ئ��ەوە بۆ تۆ نابێت‬ ‫ئ��ەوە ئیشی پیاوانە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو‬ ‫وازی نەهێناوەو ئەو حەزەی كە‬ ‫هەیبووە لەمنداڵیەوە بۆ‬ ‫لێخو ڕ ینی‬

‫ئۆتۆمبێلی گەورە هێناویەتیەدی‪.‬‬ ‫ئ��ەم خ��اوەن��ك��ارە زی��ات��ر قسەی‬ ‫لەبارەی كارەكانییەوە كردو وتی‪:‬‬ ‫من كە چووم مۆڵەتی شۆفێرییەكەم‬ ‫لەتایبەتەوە بكەم بەگشتی لەسەر‬ ‫لۆرییەك تەرایمدا‪ ،‬پیاوی وا هەبووە‬ ‫بە سێ تەرایی دەرنەچووبوو‪ ،‬من‬ ‫بە یەكەم تەرایی دەرچ���ووم و‬ ‫لەناو ئەو خوێندكارانەی كە فێری‬ ‫لێخوڕینی لۆری بووین‪ ،‬من یەكەم‬ ‫كەسبووم‪ ،‬لەوكاتەدا لەناو ئەو‬ ‫هەموو خوێندكارانەدا چووم بۆ‬ ‫كونەماسی بە لۆرییەكی (‪ )16‬تەنی‬ ‫لم و چەوم هێنایەوە بۆ ئەزمەڕ‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە ژنان كچان زۆری‬ ‫لێدەترسن و نایەن بۆ فێربوون و‬ ‫لێخوڕینی لۆری‪ ،‬تەنانەت ترسێكی‬ ‫زۆریشیان لێی هەیە‪ ،‬جاری وا‬ ‫هەبوو بۆ ئۆتۆمبێلی بچووك كە‬ ‫كاتێك خانمانم فێركردووە لەسەر‬ ‫شەقامەكان‪ ،‬پێیانم وتووە بۆچی‬ ‫ناڕۆیت؟ لەوەاڵمدا پێیووتووم‪:‬‬ ‫توخوا مامۆستا با ئ��ەو لۆرییە‬ ‫بڕوات‪ .‬زۆر لە ئۆتۆمبێلی گەورە‬ ‫دەت��رس��ن‪ ،‬ل��ەم��اوەی كاركردنم‬ ‫لەم نووسینگەیە جگە لە كچ و‬ ‫بووكەكەی خۆم هیچ كچ و ژنێكی‬ ‫تر نەهاتوون بۆ فێربوون‪.‬‬

‫پڕوپ‬ ‫اگەندە لەدژی‬ ‫لۆكە دەكرێت‬

‫*لەچەند رۆژی رابردوودا هەواڵی ئەوە باڵوبوویەوە كە خانمە هونەرمەند لۆكە زاهیر داوایەكی پێشكەش بە یەكێك لەكەناڵە ئاسمانییەكان‬ ‫كردووە‪ ،‬بۆئەوەی ببێتە پێشكەشكاری بڕگەی كەشوهەوا‪ ،‬بەاڵم كەناڵەكە رەتیكردۆتەوە‪ ،‬هەر دوابەدوای ئەم هەواڵە لۆكە زاهیر هەموو ئەو‬ ‫دەنگۆیانەی رەتكردەوەو رایگەیاند كە ئەو هیچ كاتێك بیری لەوە نەكرۆدتەوەو ناشیەوێت ببێتە پێشكەشكاری هیچ بەرنامەیەك و هەرچی‬ ‫لەوبارەیەوە دەوترێت پروپاگەندەیە‪.‬‬

‫ئامۆژگاری ئەلیكترۆنی بۆ‬

‫فـــۆتۆگرافــەری ســـەرەتایی‬ ‫ئا‪ :‬بڕوا عوسمان‬ ‫هونەری فۆتۆگرافی هونەرێكە هەموو كەس‬ ‫دەتوانێت كاری تێدا بكات‪ ،‬بەاڵم بەو مەرجەی‬ ‫ئ��ارەزووی لەسەر بێت‪ ،‬لە ئێستاشدا زۆر كەس‬ ‫ئارەزووی بەكارهێنانی دەكات‪ ،‬وێنەی ئەلیكترۆنی‬ ‫یەكێكە لەزانستە نوێیەكانی ئەم سەردەمەی ئێستاو‬ ‫تاكو دێت رۆژانە ئەم زانستە بەرەو پێش دەڕوات‪.‬‬ ‫زۆر كەسیش ئ����ارەزووی ئ��ەوە دەك���ات كە‬ ‫ژیانی خۆی بەوێنە تۆماربكات و هەمووی وەكو‬ ‫یادگارییەكی خۆش هەڵبگرێت‪ ،‬بۆیە ئەو كەسانە‬ ‫دەتوانن بە كۆمەڵێك زانیاریی سەرەتایی كارێكی‬ ‫ئاسان و مێژوویی بۆخۆیان تۆمار بكەن‪ .‬ئەوەی‬ ‫دەمانەوێت لێرەدا بیخەینەڕوو كۆمەڵێك زانیاری‬ ‫و ئامۆژگاری سەرەتاییە بۆ بەكارهێنەری سەرەتایی‬ ‫كامێرا‪ ،‬ئەوانیش‪:‬‬ ‫یەكەم‪:‬‬ ‫سەرەتا كامێرای گرانبەها مەكڕە‪.‬‬ ‫هەندێك وا دەزانن سەرەتا بەكڕینی كامێرایەكی‬ ‫گرانبەها ئەوا كارەكانیان باش و جوان دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێچەوانەوە درەنگتر فێردەبن‪ ،‬چونكە كاركردن‬ ‫بەكامێرایەكی پرۆفیشناڵ ئاسان نییە پێدەچێت‬ ‫ئەمەش ببێتەهۆی وازهێنان ل��ەو ح��ەزە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەكرێت سەرەتا بە كامێرایەكی سادەی نرخ هەرزان‬ ‫دەست بەو حەزە بكەن وەكو كامێرایەك لەجۆری‬ ‫نیكۆن ‪ Nikon‬یاخود ‪ Canon‬كە كۆمەڵێكی زۆر‬ ‫كامێرای سەرەتایی گونجاویان هەیە بۆ ئەو كەسانەی‬ ‫كەسەرەتا دەستبەكاری فۆتۆگرافی دەكەن‪.‬‬ ‫دووەم‪:‬‬ ‫هاوێنە (لێنز) گرنگە وەكو كامێرا‪.‬‬ ‫هاوێنە یاخود لێنز‪ ،‬ئەو چاوەی كە دەتواندرێت‬ ‫وێنەی كامێراكەی لێوە ببینرێت‪ ،‬بەهۆی لێنزەوە‬ ‫كواڵیتی وێنە بەرزدەبێتەوەو بەپێچەوانەشەوە‪،‬‬ ‫ئەمە خاڵێكە پێوستە ئاگاداری بین‪ ،‬هەندێك كەس‬ ‫كامێرایەكی پڕۆفیشناڵ لەگەڵ لێنزێكی ئاسایی‬ ‫دەك��ڕن ئەمەش وادەك��ات وێنەكان بەدڵی خۆیان‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەاڵم پێچەوانەكەی زۆرباشە بەوەی كە‬ ‫كامێرایەكی ئاسایی و لێنزێكی چاك و گرانبەهای‬ ‫بۆ بكڕن بەوەش دەتوانن سوودی زیاتر وەربگرن‬

‫لە كامێراكەیان‪.‬‬ ‫سێیەم‪:‬‬ ‫كڕینی ستاند ‪Tripod‬‬ ‫كڕینی ستاند ئەوە ناگەیەنێت كە بڕە پارەیەكی‬ ‫زۆر خەرج بكەیت لەبەرامبەر ئەوەی كە لەسەرەتاوە‬ ‫دەستبەكاری فۆتۆ بكەیت‪ ،‬بەاڵم بوونی ستاند هەر‬ ‫لەسەرەتای بەكارهێنانی كامێراوە پێویستە تاكو‬ ‫ئەوكاتەی كە زۆر ش��ارەزا دەبیت لەبەكارهێنانی‬ ‫كامێرادا‪ ،‬لەبەرئەوەی سەرەتا تاكو دەستت رادێت‬ ‫وێنە بگریت و دەستت نەلەرزێت پێویستە بەكاری‬ ‫بهێنیت دواتریش كە زۆر شارەزا بوویت دووبارە‬ ‫پێویستت دەبێت لەبەركارهێنانی بۆ لێنزێكی قەبارە‬ ‫گەورە كە دیسانەوە ئەو قەبارە گەورەیەش ئاسان‬ ‫نییە هەڵگرتنی و گرتنی وێنەو دەستت نەلەرزێت‬ ‫بەتایبەت وێنەگرتن لەجۆری (ماكرۆ)‪.‬‬ ‫چوارەم‪:‬‬ ‫بەكارهێنانی ئینتەرنێت بۆ زیادكردنی زانستەكە‪.‬‬ ‫گرتنی وێنە‪ ،‬ئارەزووی هەزاران كەسە لەجیهاندا‬ ‫هەر بۆیە لێرەوە كۆمەڵێكی زۆر ماڵپەڕی ئەلیكترۆنی‬ ‫هەیە لەسەر ئەم بابەتە‪ ،‬بەسەردانكردنت بۆیان و‬ ‫خوێندنەوەو وەرگرتنی زانیاری لێیانەوە بەدڵنیاییەوە‬ ‫ش��ارەزای��ی و زان��ی��اری زی��ات��رت دەب��ێ��ت لەسەر‬ ‫بەكارهێنانی كامێراو چۆنێتی گرتنی فۆتۆ‪ .‬لەزۆرێك‬ ‫لەو ماڵپەڕانەی كە تایبەتن بەكاری فۆتۆگرافی‬ ‫دەتوانیت ئاشنا بیت بەجۆرەكانی كامێراو نرخەكانیان‬ ‫لەگەڵ نرخی لێنزو ستاندو نوێترین بەرهەمی‬ ‫كامێرای كۆمپانیا بەناوبانگەكانی دنیا‪.‬‬ ‫ل��ە ه��ەم��ووی گرنگتر دەت��وان��درێ��ت كتێبی‬ ‫ئەلیكترۆنی تایبەت بەو بوارە بەدەست بخەیت‬ ‫كە هەنگاو بەهەنگاو هاوكاریت دەكات‪ ،‬ئەم كارە‬ ‫ئاسانترە وەك لەوەی پارەیەكی زۆر لەخولێكدا خەرج‬ ‫بكەیت و سوودێكی ئەوتۆی لێنەبینیت‪ ،‬لە ئێستاشدا‬ ‫دەتواندرێت لەتۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك زانیاری‬ ‫بەدەست بخەیت ئەویش لەڕێگەی ئەو پەیجانەی‬ ‫كەتایبەتن بەزانستی فۆتۆگرافی‪ ،‬هەروەها یوتیوبیش‬ ‫بەهەمانشێوە قوتابخانەیەكی فێركاری گەورەیە لەو‬ ‫بوارەدا‪.‬‬ ‫پێنجەم‪:‬‬ ‫بەدەستی خۆت تاقیبكەرەوەو بەچاو هەستی‬

‫پێ‌ بكە‪ .‬ئێستا خاوەنی كامێرایت و دەتەوێت‬ ‫وێنە بگریت‪ ،‬بەاڵم چی دەكەیت؟ بۆ فێربوونی‬ ‫هەموو ئامێرێكی نوێ‌ واپێویست دەكات هەموو‬ ‫شتەكانی تاقیبكەیتەوە تاكو دەگ��ەی��ت ب��ەوەی‬ ‫كەخۆت مەبەستتە‪ ،‬بەهۆی ئەوەشەوە شتی زیاتر‬ ‫فێردەبیت‪ ،‬كامێراش بەهەمانشێوەیە‪ .‬دەتوانیت‬ ‫كۆمەڵێك شت تاقیبكەیتەوە تاكو هەست بەجیاوازی‬ ‫فۆتۆیەك بۆ فۆتۆیەكی تر بكەیت‪ ،‬ئەویش بەگۆڕینی‬ ‫تۆنی رەنگەكان و تووندی رووناكی واتە ‪ ISO‬و‬ ‫بەكارهێنان و بەكارنەهێنانی فالش‪ ،‬لەگەڵ كۆمەڵێكی‬ ‫تر لەگۆڕانكاری بە بەكارهێنان و تاقیكردنەوەی‬ ‫ئەمانە لەشوێنی جیاوازو گۆشەی جیاواز‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەمەوە دەتوانیت شارەزابیت لە كامێراكەت و توانای‬ ‫كامێراكەت بزانیت‪ ،‬بەتاقیكردنەوە زیاتر زانیاری‬ ‫زیاترت دەست دەكەوێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەت بیرنەچێت‬ ‫هەموو شتێك تاكو تێكینەدەیت فێرنابیت‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەالتەوە ئاسایی بێت ئەگەر سیستمی كامێراكەت‬ ‫تێكچوو‪.‬‬ ‫شەشەم‪:‬‬ ‫لە كەسانی شارەزاوە زانیاری وەربگرە‪ .‬سروشتی‬ ‫مرۆڤ وایە كە حەزی بەكارێك بوو حەز دەكات‬ ‫بەو كەسانە ئاشنا بێت كە لەو كارەی ئەو دەكەن‬ ‫یاخود هاوپیشەو هاوحەزی ئەون‪ ،‬بۆیە هەر یەكێك‬ ‫لەئێمە دەتوانێت پەیوەندی لەگەڵ كەسانی شارەزا‬ ‫لەو ب��وارەو فۆتۆگرافەكاندا ببەستێت و داوای‬ ‫هاوكاری بكات‪ ،‬بەمەش زانیارییەكی زیاتری مەیدانی‬ ‫دەست دەكەوێت و هەلی بوون بە فۆتۆگرافێكی‬ ‫پرۆفیشناڵی زیاتر دەبێت‪.‬‬ ‫حەوتەم‪:‬‬ ‫پێویست ن��اك��ات وێ��ن��ەی ه��ەم��وو شتێك‬ ‫بگریت‪ .‬دوای هەموو حەزێك ئامانجێك هەیەو‬ ‫گەیشتن بەو ئامانجە ئامانجی سەرەكییە نەوەك‬ ‫كاركردن بەشێوەیەكی هەڕەمەكی‪ ،‬چونكە دەبێتە‬ ‫سەر لێشێواندن لەكاركردندا‪ ،‬بەهەمانشێوە لە‬ ‫فۆتۆگرافیشدا رەچاوكردنی ئەو خاڵە كارێكی گرنگە‪.‬‬ ‫راستە گرتنی وێنەی زۆر دەبێتەهۆی ئەزموونی‬ ‫زیاتر‪ ،‬بەاڵم گرتنی هەموو فۆتۆیەك ناشرین و‬ ‫شتی نەشازی تێدەكەوێت‪ ،‬رەنگە ئەمەش حەزی تۆ‬ ‫لەكاری فۆتۆگرافی دووربخاتەوە‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪11‬‬

‫هیوادارم بتوانین دراماكە وەربگێڕین‬ ‫بۆ سەر زمانی عەرەبی یا توركی یان فارسی‬

‫بۆ یەكەمجار‪ ،‬ژنێك دەبێتە سیناریست و‬ ‫دەرهێنەری درامای تەلەفزیۆن‬ ‫گەزیزە عومەر و درامای‬ ‫«هەنگاوەكانی سەر خۆڵەمێش»‪..‬‬

‫‪12‬‬

‫گەزیزە عومەر دەنگێكی دیاری ناو بواری شانۆو درامایە‪ ،‬ئەو جگە لەوەی‬ ‫لەماوەی راب��ردوودا وەكو ئەكتەر كاری كردووە‪ ،‬لەئێستادا وەكو دەرهێنەرو‬ ‫سیناریست‪ ،‬خەریكی بەرهەمهێنانی درامایەكە بەناوی درامای هەنگاوەكانی سەر‬ ‫خۆڵەمێش‪ ،‬كە لەالیەن كۆمپانیای بابیلۆن و بە سپۆنسەری وەزارەتی رۆشنبیری و‬ ‫الوان بەهەرم دەهێنرێت و رۆژی( ‪ )2013/10/19‬یەكەم رۆژی وێنەگرتنی دراماكە‬ ‫بوو‪ ،‬وابڕیارە لە پایزی داهاتوودا ئەم درامایە لەسەر شاشەكان نیشانبدرێت‪.‬‬ ‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬رێناس عەلی‬

‫ئەرینا‪ ،‬چەند نە‬

‫شتەگەرییەك‬ ‫ی تریش دەكات‬

‫* ئارینا حەمید‪ ،‬خانمە بێژەرو راگەیاندنكاری بواری وەرزشی‪ ،‬لەدیمانەیەكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ كەپر‪ ،‬باس لەچەند الیەنێكی ژیانی‬ ‫تایبەتی خۆی دەكات‪ ،‬ئارینا كە بواری وەرزشی بۆ خۆی هەڵبژاردووەو نایەوێت ببێتە بێژەری هەواڵی سیاسی و داواشی لێ‌ بكەن ئەوكارە‬ ‫ناكات‪ ،‬هەروەها ئارینا ئەوەش ناشارێتەوە كە حەزی لەوەیە نەشتەرگەری جوانكاری بكات و نەشتەرگەرییەكی كردووەو بەنیازە چەند‬ ‫نەشتەرگەرییەكی تریش بكات‪.‬‬ ‫وەك یەكەم ئەزموون‬ ‫« هەنگاوەكانی سەر خۆڵەمێش‬ ‫درامایەكی ‪ 30‬ئەڵقەییە‪ ،‬دی��ارە بۆ‬ ‫یەكەمجارە ژنێك دەبێتە سیناریست‬ ‫و دەرهێنەری درام��ای تەلەفزیۆن‪،‬‬ ‫نووسین و ك��ارك��ردن ل��ەم درام��ای��ەدا‬ ‫كارێكی پێویستەو ئەركی سەرشانمە تا‬ ‫قەڵەمی ژنیش رۆڵی هەبێت لەبواری‬ ‫درامادا‪ ،‬ئەمەش پاش ئەزمونی نووسینی‬ ‫زیاتر لە ‪ 15‬دەقی شانۆیی توانیومە‬ ‫دەقێكی درام��ی��ش بنووسم» ئەمانە‬ ‫قسەی گەزیزە عومەر بوون‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە دراماكەی‪ ،‬گەزیزە وردەكارییەكانی‬ ‫ب��ۆ ك��ەپ��ر خ��س��ت��ەڕوو و وت���ی‪ :‬ئەم‬ ‫چیرۆكە چیرۆكێكی سەردەمیانەیە‬ ‫چیرۆكێكی ئەمڕۆی كۆمەڵگاو خێزانی‬ ‫كوردییە‪ ،‬سەرجەم كێشەو گرفتەكانی‬ ‫هەموومان پێوەی دەناڵێنین‪ ،‬بەشێك‬ ‫لە رووداوەكانی لەهەڵەبجە رودەدات‬ ‫و یەكێك لەپاڵەوانەكانی دراماكە‬ ‫بەجێماوی ك��ارەس��ات��ی كیمیابارانی‬ ‫هەڵەبجەیە‪ ،‬كە دێتە شاری سلێمانی‬ ‫و بەردەوامی بە ژیانی دەدات باس‬ ‫لەخیانەت و خۆشەویستی و رێزو‬ ‫هەموو ئەو شتانە دەك��ات كە ئێمە‬ ‫لەدەستمان چووە‪.‬‬ ‫ناوەڕۆكی دراماكە‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە ن���اوەرۆك و ئەو‬ ‫كێشەو گرفتانەی كە لەناو دراماكەدا‬ ‫خراونەتەڕوو‪ ،‬دەرهێنەری دراماكە بە‬ ‫كەپری راگەیاند‪ :‬موعانات و كێشەكانی‬ ‫ژنان بەشێكن لەم درامایەو هەڵبەتە‬ ‫ئەم درامایە بەشێكی زۆری كاریگەریی‬ ‫هەیە لەسەر ژیانی ئافرەت لەكۆمەڵگای‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬نووسینی ئەم چیرۆكە قەڵەمی‬ ‫ژنە‪ ،‬ویستومە هەموو كێشەو گرفتەكانی‬ ‫ژن��ان و كچان لەناو ئ��ەم درام��ای��ەدا‬ ‫بەچەند خەتێك جێگەی بێتەوە‪.‬‬ ‫ئەكتەرەكانی‬ ‫گەزیزە عومەر لەبارەی ئەكتەرەكان‬ ‫و بەشداری و رۆڵی ئەكتەرەكان ئاماژەی‬ ‫بەوە كرد كە‪ :‬بەشێكی زۆر لە ئەكتەرە‬ ‫دیارەكانی شاری سلێمانی كاری تێدا‬ ‫دەكەن‪ ،‬بەشێكی تریشی لەئەكتەرەكانی‬ ‫ئەم درامایە توانای تازەن و دەموچاوی‬ ‫نوێن كە بەئەركی خۆممزانی كار لەگەڵ‬ ‫توانای ت��ازەو بەهرەی ت��ازەدا بكەم‪،‬‬ ‫تابتوانین كەسانی نوێ لەبوای نواندن‬ ‫بهێنینە پێش‪ ،‬هەروەها یەكێكی تر‬

‫لەو شتانەی لەناو دراماكەدا دڵخۆشم‬ ‫پێی زۆرینەی بەشداربووەكان خەڵكی‬ ‫شاری هەڵەبجەن‪ ،‬ئەمەش بۆ ئەوەی‬ ‫هەماهەنگییەك هەبێت لەنێوان‬ ‫ئەكتەرانی ئەوێ و شارەكانی تر‪.‬‬ ‫ماوەی كاركردن لەدراماكەدا‬ ‫لەبارەی كاتی وێنەگرتن و ماوەی‬ ‫كاركردن لەدراماكەدا گەزیزە عومەر‬ ‫ئەوەی بۆ كەپر ئاشكرا كرد كە( ‪5/27‬‬ ‫‪ )2013/‬دەستمان بە ئامادەكاری كردووە‬ ‫بۆ ماوەی ‪ 3‬بۆ ‪ 4‬مانگ ئامادەكاریمان‬ ‫ك����ردووە ب��ۆ ك���اری پ��رۆدێ��ك��ش��ن و‬ ‫هەڵبژاردنی ئەكتەرو پرۆڤەكردن‬ ‫و تێگەیشتن لەكەسایەتییەكان و‬ ‫هەڵبژاردنی لۆكەیشنەكان‪ ،‬ئەوانە‬ ‫هەموو ئامادەكاری تەواویان بۆكراوە‬ ‫(‪ )2013/10/19‬سەعات ‪8‬ی بەیانی ئێمە‬ ‫دەستمان بەكاری وێنەگرتن كردووەو‬ ‫بەپێی ئەو گرێبەستەی كە ئێمە هەمانە‬ ‫لەگەڵ كۆمپانیای بابیلۆناو بەپێی‬ ‫ئەو گرێبەستەی من كردوومە لەگەڵ‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیریی و الوان دامان ناوە‬ ‫ئێمە لەكۆتایی مانگی ‪ 3‬یان سەرەتای‬ ‫مانگی‪ 2014/4‬كارەكانی تەواوبێت‪ ،‬دواتر‬ ‫كاری مۆنتاژی بۆ دەكرێت و بەهیواین‬ ‫لەساڵی تازەدا لەمانگی (‪ 9‬و ‪ )10‬بخرێتە‬ ‫سەرشاشەو بینەران بیبینن‪.‬‬

‫« ئەم چیرۆكە‪ ،‬چیرۆكێكی ئەمڕۆی‬ ‫كۆمەڵگاو خێزانی كوردییە»‬ ‫«بەشێكی زۆر لە ئەكتەرە دیارەكانی‬ ‫شاری سلێمانی كاری تێدا دەكەن»‬

‫عەرەبی یا توركی یان فارسی‪ ،‬وەك‬ ‫هەنگاوێكی ت��ازە تا درام��ای كوردی‬ ‫ببەینە دەریشەوە‪ ،‬بۆیە پێمخۆشە جگە‬ ‫لە كەناڵی كۆرەك و كەناڵ ‪ 4‬بەشێكی‬ ‫زۆری كەناڵە كوردییەكان هاوكارمان‬ ‫شوێنی پەخشكردن‬ ‫بن تابتوانین لەكاتی جیاوازتردا بە‬ ‫كارێك‬ ‫هەموو‬ ‫تەواوبوونی‬ ‫لەدوای‬ ‫پەیوەندیی لەگەڵ كۆمپانیای بابیلۆن‬ ‫ئەبێت شوێنێك ب��ۆ پەخشكردن و دایبەزێنن‪.‬‬ ‫نیشاندانی بدۆزرێتەوە‪ ،‬گەزیزە عومەر‬ ‫سەبارەت بە شوێنی پەخشكردن و ئەو‬ ‫تێچووی دراماكە‬ ‫كەنااڵنەی كە درامەكە دادەبەزێنن وتی‪:‬‬ ‫ل��ەس��ەر ب���ڕی پ����ارەی تێچووی‬ ‫پێم باشە زۆرێك لەكەناڵەكان پەخشی دراماكە گەزیزە عومەر دەڵێت‪ :‬باوەڕ‬ ‫بكەن و بە تەنسیق لەگەاڵ كۆمپانیایی بكەن ئێستا ناتوانم ل��ەوب��ارەی��ەوە‬ ‫بابیلۆن‪ ،‬ئێمە بەهیواین لەرێگەی ئەم هیچ ژم��ارەی��ەك بڵێم‪ ،‬چونكە ئێمە‬ ‫تەجروبەیەوە وەك چ��ۆن دراماكان بەرلەوەی وێنە بگرین چوار تا پێنج‬ ‫لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست و لەواڵتە مانگ كاری ئامادەكاریمان ك��ردووە‪،‬‬ ‫عەرەبییەكان ل��ەزۆرب��ەی كەناڵەكان تا ئێستاش كولفەكان رۆژ بەرۆژ زیاد‬ ‫پەخشدەكرێت ب��ەه��ی��وای��ن لێرەش دەك��ات‪ ،‬چونكە ئێمە ستۆدیۆیەكی‬ ‫كەناڵەكان لەرێگەی ماركێتینەوە بتوانن تایبەتمان نییە بۆكاری وێنەگرتن یان‬ ‫درام��اك��ە بكڕنەوە‪ ،‬ئێمە تموحمانە جێبەجێكردنی دراماكە‪ ،‬بەپێی ئەوەی‬ ‫لەچەندین كەناڵی كوردی پیشانبدرێت كە دامانناوە هەستدەكەین لەسەرووی‬ ‫بەراستی من بەو نەفەسەش بیرم لە ئ��ەوەش��ەوە بێت‪ ،‬چونكە بەراستی‬ ‫ئیشەكە كردۆتەوە‪ ،‬لەبەر ئەوە من زۆر بەرهەم هێنانەكە لەالیەن كۆمپانیای‬ ‫ماندووبووم بە ئیشەكەوەو ئیشەكەشم بابیلۆنە بەراستی ئەوانیش دەستیان زۆر‬ ‫زۆر خۆشدەوێ حەزدەكەم لەئاستێكی كراوەیە لەئاستی كارەكەدا‪ ،‬بۆیە من‬ ‫زۆر باشدا بێت و هیوادارم بتوانین لەم كاتەدا ناتوانم پێتان بڵێم تێچوەكەی‬ ‫دراماكە وەربگێڕین بۆ سەر زمانی ئەگاتە چەند‪.‬‬

‫ستافی كاركردن‬ ‫ك��اری وێنەگرتن و رووناكی‬ ‫ئ��ەم درام��ای��ە ل��ەالی��ەن ستافێكی‬ ‫ئێرانیەوە دەكرێت‪ ،‬گەزیزە ستافی‬ ‫هونەری كارەكەی بۆ كەپر ئاشكرا‬ ‫دەك��ات و دەڵێت‪ :‬ستافێكی زۆر‬ ‫پڕۆفیشناڵ لە ئێرانەوە هێناومانن‪،‬‬ ‫جەمشیدی مورتەزەوی كە چەندین‬ ‫ك��اری ن���اوازەی هەیە لەناوخۆی‬ ‫ئێران و سوریا لەگەڵ ئەو كەسەی‬ ‫ئارایشتمان ب��ۆ ئ��ەك��ات كازمی‬ ‫ش��ی��رازی ئەویش ناوێكی دی��ارە‪،‬‬ ‫نووسین و سیناریۆكەو دەرهێنانی‬ ‫خۆمە‪ ،‬عەبدولڕەحمان عەبدوڵاڵ‬ ‫ی��اری��دەدەری دەره��ێ��ن��ەرە‪ ،‬ئاكۆ‬ ‫عەزیز دەرهێنەری جێبەحێكارە‪،‬‬ ‫عبدولغەفار عەبدوڵاڵ سەرپەرشتیاری‬ ‫گشتی كارەكەیە‪ ،‬رزگ��ار محەمەد‬ ‫بەڕێوەبەری بەرهەمە‪ ،‬جەمشیدی‬ ‫مورتەزەوی بەڕێوەبەری رووناكی‬ ‫و بەڕێوەبەری وێنەگرتن و خۆشی‬ ‫هەر وێنەگرە‪ ، ،‬عەلی رەزاو فەرهاد‬ ‫ك��اری وێنەگرتن ئەنجام دەدەن‪،‬‬ ‫هەروەها كاری مۆسیقای عەبدوڵاڵ‬ ‫جەمال سەگرمە بڕیارە بۆمان بكات‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪13‬‬

‫وێی كوردستانی‬ ‫بەرهەمی ن‬

‫*هونەرمەندی بەتوانای كورد سابیر كوردستانی كە سااڵنێكی زۆرە لەبواری گۆرانی كوردیدا ناوێكی پرشنگدارە‪ ،‬بەاڵم ماوەیەكی زۆریشە‬ ‫بێدەنگی لێكردووەو بەرهەمی نوێ‌ و كاری نوێی نییە‪ ،‬لەدیمانەیەكی تایبەتی خۆی لەگەڵ گۆڤاری كەپر‪ ،‬مژدە بە هەواداران و گوێگرانی‬ ‫دەنگی خۆی دەدات كە بەرهەمی نوێی بەڕێوەیە‪ ،‬لەم ژمارەیەی كەپردا درێژەی چاوپێكەوتنەكەی دەخوێننەوە‪.‬‬

‫بۆچی كوردو جولەكە یەكتریان خۆشویستووە؟‬ ‫پیاوە بەتەمەنەكان‪،‬‬ ‫باس لە جولەكەكانی شاری سلێمانی دەكەن‬ ‫كەریم زەند‪ ،‬گەڕیدەو مێژووناس و جوگرافیناس‪:‬‬ ‫تا ئێستا لە قودس‪ ،‬كۆمەڵی برایەتی كوردو جولەكە‬ ‫هەیەو دروستبوونی ئەو كۆمەڵەیەش دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەو دۆستایەتی و خۆشەویستییەی كە لەنێوان‬ ‫كوردو جولەكەدا هەیە‬

‫لە باشوری كوردستاندا بە گشتی و لە شاری سلێمانی و‬ ‫دەوروپشتیدا بەتایبەتی‪ ،‬زۆرێ��ك جولەكەی تێدا ژی��اوەو لەو‬ ‫رووەوەش مێژوویەكی دوورودرێژیان لەم ناوچەیەدا هەبووە «كەپر»‬ ‫چاوپێكەوتنی لەگەڵ ئەو كەسانەدا كردووە كە لەنزیكەوە لەگەڵ‬ ‫جولەكەكاندا تێكەاڵوبوون و ئاگاداری پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكان و‬ ‫چۆنێتی ژیانی جولەكەكان بوون لە شاری سلێمانیدا‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬موتەلیب سەعید‬

‫سێ نەتەوەی بە جینۆسایدكراو‬ ‫ستەم و زۆرداری واڵتە زلهێزەكانی‬ ‫دنیاو ملمالنێكردن لەبەرامبەر یەكتر‪،‬‬ ‫ئەو هەوڵە بووە كە نەتەوە بندەستەكانی‬ ‫تێدا بوونەتە قوربانی‪ ،‬لەنێو كورەی‬ ‫ئاگری ئەو واڵتە زلهێزانەدا نەتەوەكانی‬ ‫وەك (ك��ورد‪ ،‬ئەرمەن‪ ،‬جولەكە) زۆر‬ ‫نا مرۆڤانە مامەڵەیان لەگەڵدا كراوەو‬ ‫رووب����ەڕووی جینۆسایدو راوەدون���ان‬ ‫بوونەتەوە‪ ،‬مێژوو لەو رووەوە گەواهی‬ ‫ئەو هەموو تاوانانەیە كە دەرحەق بە‬ ‫ن��ەت��ەوە بندەستەكانی وەك��و (ك��ورد‪،‬‬ ‫ئەرمەن‪ ،‬جولەكە) كراوە‪ .‬گفتوگۆكردن‬ ‫لەسەر بابەتی چەوساندنەوەو راوەدونانی‬ ‫نەتەوە بندەستەكان لەالیەن دەوڵەتە‬ ‫زلهێزەكانەوە‪ ،‬هەڵگری زۆر لێكدانەوەی‬

‫‪14‬‬

‫فرەالیەنە‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی س��ەره��ەڵ��دان و هاتنی‬ ‫جولەكەكان بۆ كوردستان كەریم زەند‪-‬ی‬ ‫تەمەن (‪ )89‬ساڵ‪ ،‬گەڕیدەو مێژووناس‬ ‫و جوگرافیناس‪ ،‬پێیوایە لەمێژوودا سێ‬ ‫نەتەوە بەدەست دەوڵەتانی داگیركارەوە‬ ‫كوشت و ب��ڕك��راون‪ ،‬یەكەم كارەسات‬ ‫پڕۆسەی پاكتاوكردنی ئەرمەنییەكانە‬ ‫لەالیەن ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی لە‬ ‫سەردەمی سوڵتان عەبدولحەمید‪ .‬دووەم‪:‬‬ ‫كوشتاری جولەكەكان بەدەستی ئەڵمانیای‬ ‫ن��ازی لەسەروەختی جەنگی دووەم��ی‬ ‫جیهانی‪ .‬سێیەم‪ :‬سیاسەتی راگواستن و‬ ‫پڕۆسەی ئەنفالكردنی كوردەكان لەالیەن‬ ‫رژێمی بەعسی رووخاو لە ساڵی (‪.)1988‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫ج��ول��ەك��ەك��ان��ی��ان راگ���واس���ت���ووەو‬ ‫دابەشكردنی جولەكەكان‬ ‫ئەو مێژووناس و جوگرافیناس‪-‬ە‪ ،‬داب��ەش��ی��ك��ردوون ب��ەس��ەر ناوچەكانی‬ ‫دەمانگێڕێتەوە بۆ مێژوویەكی دوورودرێژ كوردستاندا لەوانە (قەاڵدزە‪ ،‬هەڵەبجە‪،‬‬ ‫ك��ە جولەكەكانی ت��ێ��دا داب��ەش��ك��راوە كۆیە‪ ،‬پێنجوێن‪ ،‬قەرەداغ‪ ،‬سلێمانی)‪.‬‬ ‫بەسەر شاروشارۆچكەو گوندەكاندا‪،‬‬ ‫ك�����وردو ج��ول��ەك��ە ی��ەك��ت��ری��ان‬ ‫ئەو گەڕیدەیە ئەوەی باسكرد‪ ،‬مێژووی‬ ‫راگواستنی جولەكەكان ل��ەالی��ەن ئەو خۆشویستووە‬ ‫لەناو گوزەری مەزادخانەكەی شاری‬ ‫دەوڵەتانەوە دەگەڕێتەوە بۆ پێش زایین‪،‬‬ ‫ناوبراو جەختیكردەوە كە جولەكەكان سلێمانی و نزیك مزگەوتی هەالجەكان‪،‬‬ ‫شانشینێكیان هەبووە لە فەلەستین لە پیاوێك ك��ە ل��ە تەمەنی (‪ )65‬ساڵی‬ ‫هەزارەی یەكەمی پێش زاییندا كە تەختی نزیكبۆتەوەو ئاڵەت و زەردەچ���ەوەو‬ ‫سلێمان و داود بوو‪ ،‬بەوتەی ئەو‪ ،‬ئەو ه��اوش��ێ��وەك��ان��ی دەف��رۆش��ێ��ت ب��ەن��اوی‬ ‫شانشینە لە مێژوودا شوێنی خۆی هەیە‪ .‬ئیسماعیل عەبدوڵاڵ كە ناسراوە بە سمە‬ ‫ئ��ەوەش��ی بۆ زی��اد ك��رد لە م��ێ��ژووداو پاڵەوان‪ ،‬لەبارەی پەیوەندیی كوردەكان‬ ‫بۆیەكەمجار دەوڵ��ەت��ی كلدان (سەبی بەجولەكەكانەوە كە كاتی خۆی لە شاری‬ ‫بابل)و ئیمپراتۆرییەتی ئاشوورییەكان‪ ،‬سلێمانیدا ژیاون‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەوەندەی من‬

‫گەزیز‬ ‫ە‪ ،‬چی دەوێت ؟‬

‫*گەزیزە عومەر‪ ،‬شانۆكارو ئەكتەری دیارو بەتوانای كورد‪ ،‬لەدیمانەیەكی تایبەتدا لەگەڵ گۆڤاری كەپر‪ ،‬تیشك دەخاتە سەر نوێترین‬ ‫كاری هونەری خۆی‪ ،‬كە تێیدا وەكو دەرهێنەرو سیناریست كار دەكات و دەیەوێت ئەو بەرهەمەشی كە ئامادەی كردووەو كاری وێنەگرتنی‬ ‫لە قۆناغەكانی كۆتاییدایە وەری بگێڕێتە سەر زمانەكانی عەرەبی و فارسی و توركی‪.‬‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان‪ ،‬لەسەر ئەخالقی‬ ‫جولەكەكان لەشاری سلێمانیدا‪ ،‬دەڵێت‪ :‬نە‬ ‫فێڵیان دەكردو نە دزی و نە درۆ‪ ،‬هەرگیز‬ ‫كێشە لە نێوان ئێمەو ئەواندا رووینەداوە‪.‬‬ ‫ج��ول��ەك��ەك��ان‪ ،‬خەسڵەتێكی زۆر‬ ‫شایستەو جوان و لەگەڵ ئەوەشدا هونەری‬ ‫بازرگانی و كاسبكردنیان پەیڕەو كردووە‪،‬‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان‪ ،‬لەسەر ئەم خاڵەش‬ ‫وتی‪ :‬جولەكەكان كە شمەكیان دەفرۆشت‬ ‫هیچ قازانجیان نەدەخستەسەر نرخەكەی‪،‬‬ ‫بۆ نموونە لە فەردەیەك شەكردا تەنها‬ ‫گونییەكەیان قازانج دەكرد لە سندوقێك‬ ‫چادا تەنها سندوقەكەی‪ ،‬هەر ئەو قەناعەت‬ ‫و خەسڵەتەش بوو كە ئەوانی گەیاندە‬ ‫دۆخێكی باش‪.‬‬

‫بزانم و كە خۆم یەكێكم لە شاهیدەكان‪،‬‬ ‫خەڵك وەك ب��را لەگەڵ جولەكەكاندا‬ ‫دەژیان و كوردو جولەكەكان زۆر یەكتریان‬ ‫خۆشویستووە‪.‬‬ ‫پاڵەوان‪ ،‬دەرب��ارەی داب و نەریتی‬ ‫جولەكەكان‪ ،‬ئەو راستییەی بە (كەپر)‬ ‫وت كە جولەكەكان قەت لەبازاڕ گۆشتیان‬ ‫ن��ە دەخ����واردو سەرۆكێكیان هەبووە‬ ‫بەناوی (ئامان)و بەوتەی پاڵەوان‪ ،‬تا ئەو‬ ‫فەتوای نەدایە نەیاندەخوارد‪ .‬پێیخۆشبوو‬ ‫ئەوەش بڵێت كە جولەكەكان بۆنەیەكیان‬ ‫ل��ە وەرزی زس��ت��ان��دا ه��ەب��ووە بەناوی‬ ‫(كەپرەشینە) لەڕۆژی شەمماندا كەپرێكیان‬ ‫رێكخستووەو هەرچی میوە هەبووە لەو‬ ‫وەرزەدا بەپەتێكەوە هەڵیانواسیوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەگەیشتۆتە ئێوارە لەكاتێكدا كە باران‬ ‫هەرگیز خیانەتیان نەكردووە‬ ‫لێیداوە‪ ،‬لێیان كردۆتەوەو خواردوویانە‪،‬‬ ‫م���ام ئیسماعیل‪ ،‬ب��اس��ی ل��ەڕێ��زو‬ ‫بەپێی گێڕانەوەكانی ئ��ەو‪ ،‬ئ��ەو میوە‬ ‫هەڵواسین و بە پەتەوە كردنە‪ ،‬یەكێك لە پابەندبوونی جولەكەكان ك��رد ك��ە تا‬ ‫ئاستێكی زۆر ل��ە ب��ی��روب��اوەڕەك��ەی��ان‬ ‫نەریت و جەژنەكانیان بووە‪.‬‬ ‫الی��ان ن��ەداوەو هەمیشەش شانازیان بە‬ ‫جولەكەكان‪ ،‬بازرگانی باش و ناسراو بیروباوەڕەكەیانەوە ك��ردووە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫مام ئیسماعیل‪ ،‬جولەكەكان پابەندبوون‬ ‫بوون‬ ‫عەباس عەزیز ناسراو بە عەباسی بەبیروباوەڕی خۆیانەوەو رێزیان لە خەڵك‬ ‫شەرعی‪ ،‬تەمەن (‪ )85‬ساڵ‪ ،‬یەكێكە لە دەگرت‪ .‬ئەوەشی وت‪ :‬لەگەڵ ئەوەی كە‬ ‫كۆنترین كاسبكاری قەیسەری نەقیب‪ ،‬لەبیروباوەڕی خۆیان الیاننەداوە‪ ،‬هیچ‬ ‫ماوەی زیاتر لە (‪ )60‬ساڵیشە لە قەیسەری كێشەیەكی فیكری و دینیشیان لەگەڵ هیچ‬ ‫نەقیب خاوەنی دوكانی خۆی بووە كە كەسێكدا نەبووە‪.‬‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان‪ ،‬هاوشێوەی مام‬ ‫هەر لە باوك و باپیرییەوە بۆی بەجێماوە‪.‬‬ ‫پێش ئەوەی شەرعی لە قەیسەری نەقیب ئیسماعیل‪ ،‬ئەو راستییەی دووپاتكردەوە‬ ‫دوكانێك بكڕێت‪ ،‬وەك��و خ��ۆی وت��ی‪ ،‬كە زۆربەی زەڕەنگەرەكانی شاری سلێمانی‬ ‫جولەكەكان لەناو قەیسەرییەكەدا دوكانیان جولەكە بوون و یەك هاوواڵتیش خیانەتی‬ ‫هەبووەو بازرگانییان كردووە‪ .‬نزیكترین لێ ن��ەدی��وون‪ .‬حاجی عەبدولڕەحمان‪،‬‬ ‫هاوڕێ جولەكەكانی عەباسی شەرعی‪ ،‬ناوی دەڵێت‪ :‬س��ەرەڕای ئ��ەوەش ئێمە لەگەڵ‬ ‫پاشا‪ ،‬میرە‪ ،‬هارون‪ ،‬سیمانە بووە‪ .‬شەرعی جولەكەكان ل��ە پ��رس��ەو هاتوچۆكاندا‬ ‫لەسەر ئەو بازرگانییەی كە جولەكەكان یەكترمان ب��ەس��ەردەك��ردەوە‪ ،‬هەرگیز‬ ‫كردوویانە لەشاری سلێمانیدا‪ ،‬دەڵێت‪ :‬مەسەلەی ئاین و بیروباوەڕ رێگرنەبووە‬ ‫بەڕاستی زۆر لێزان و لە بازرگانیكردندا ل��ەب��ەردەم پەیوەندییەكانماندا‪ ،‬ئێستا‬ ‫چاك و ناسراو بوون‪ ،‬لە بەغداوە شمەكی ب��ەداخ��ەوە بیركردنەوەكان وای��ك��ردووە‬ ‫یابانی و لە ئێرانیشەوە شمەكی وەك دەست وەردەدرێتە ژیانی یەكتر‪ ،‬كاكە من‬ ‫دیندارم ئەو نوێژ ناكات هەركەس بۆخۆی‪.‬‬ ‫خامەو سركەییان بۆ دەهات‪.‬‬ ‫بەرامبەر بەو راستییەی كە مام ئیسماعیل و‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان وتیان‪ ،‬كەریم زەند‪،‬‬ ‫لێزانین لە بازرگانیدا‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان حاجی عارفی پێداگری لەوە كرد هەتا ئێستاو لە قودس‪،‬‬ ‫حاجی حەمەساڵح‪-‬ی تەمەن (‪ )83‬ساڵ كە كۆمەڵی برایەتی كوردو جولەكە هەیەو‬ ‫لە دیارترین كاسبكاری گوزەری قەیسەری دروستبوونی ئەو كۆمەڵەیەش دەگەڕێتەوە‬ ‫نەقیب‪-‬ە‪ ،‬لەگەڵ هاوڕێ جولەكەكانیدا بۆ ئەو دۆستایەتی و خۆشەویستییەی كە‬ ‫كۆمەڵێك یادەوەری و دۆستایەتی هەبووەو لەنێوان ئەو دوو نەتەوەیەدا هەبووە‪.‬‬ ‫زۆرینەی دراوس��ێ دوكانەكانی جولەكە‬ ‫ستەم لە جولەكەكان‬ ‫بوون (عەبدە) نزیكترین هاوڕێی حاجی‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان‪ ،‬باس لەو ستەمە‬ ‫عەبدولڕەحمان ب��ووەو زۆرج��ار رێنمایی‬ ‫كردووە لە مامەڵەكردنی شمەك فرۆشتندا‪ .‬دەك��ات كە حكومەتی پاشایەتی عێراق‬

‫لەكاتی خۆیدا بەرامبەر بە جولەكەكانی‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬وەكو خۆی باسیكرد‪ ،‬لەساڵی‬ ‫(‪)1950‬دا‪ ،‬بڕیارێك لە بەغداوە دەرچووە‬ ‫ك��ە جولەكەكان دەرب��ك��رێ��ن و هەموو‬ ‫موڵك و شمەكەكانیشیان دەستیبەسەردا‬ ‫بگیرێت‪ .‬بەپێی ئەو راستیانەی كە حاجی‬ ‫عەبدولڕەحمان بۆ (كەپر)ی دركاند‪ ،‬لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە بڕیارێك ل��ەو س��ەردەم��ەدا‬ ‫دەرچووە كە دوكانەكانیان مۆر بكرێت‪،‬‬ ‫تەنانەت مافی ئەوەشیان نەبووە شمەك و‬ ‫پارە لەگەڵ خۆیان بەرنەدەرەوەی عێراق‪.‬‬ ‫حاجی عەبدولڕەحمان‪ ،‬باس لەو ستەمە‬ ‫دەكات كە لە هاوڕێیەكی جولەكەی كراوەو‬ ‫دەڵێت‪ :‬لەوكاتەدا شمەكەكانی دراوسێكەم‬ ‫كەناوی (عەبدە) بوو بردمەالی خۆم كە‬ ‫بریتیبوو لە (‪ )6‬فەردە شەكرو (‪ )100‬كیلۆ‬ ‫چا‪ ،‬بنەتوڵەیەك لەو شەكرەم بردەوە بۆ‬ ‫عەبدەو ئەوانی ترم برد بۆ دەاڵڵێك و‬ ‫پێمووت بیفرۆشە‪ ،‬رۆژی دواتر پارەكەم بۆ‬ ‫عەبدە برد بایی (‪ )700‬دیناری ئەوكاتە بوو‪،‬‬ ‫پێمووت‪ :‬ئەوە پارەی شمەكەكانت‪ .‬عەبدە‬ ‫هەوڵیدا بڕێك لەو پارەیەم بداتێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رەتمكردەوەو وەرمنەگرت و پێم وت‪:‬‬ ‫ئەوە حەرامە بەمن یەك فلس هەڵناگرم‪.‬‬ ‫ن��اوی هەندێك ل��ە جولەكەكانی‬ ‫سلێمانی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی م���اوەی (‪ )60‬ساڵ‬ ‫تێپەڕدەكات بەسەر ئەو مێژووەدا‪ ،‬عەباسی‬ ‫شەرعی‪ ،‬ناوی هەموو ئەو جولەكانەی كە‬ ‫لە قەیسەری نەقیب لە سااڵنی چلەكانی‬ ‫س��ەدەی راب���وردودا دوكانیان هەبووەو‬ ‫بازرگانییان كردووە‪ ،‬لە یادماوە‪ ،‬لەوانە‬ ‫(سیمانە‪ ،‬بازرگانی كوتاڵ فرۆشبووە) (پاشا‬ ‫بازرگان) (جریوە‪ ،‬كۆڵگێڕ بووە) (هارون‪،‬‬ ‫دەستگێڕو كوتاڵ ف��رۆش��ب��ووە) (شاوڵە‬ ‫ریش‪ ،‬دوكانی عەتاری هەبووە) (سڵێوە‪،‬‬ ‫دوكانی وردەی هەبووە) (حنا ‪ ،‬كۆڵگێڕ‬ ‫بووە) (شالوم‪ ،‬فرۆشیاری شمەكی پیاوان‬ ‫و ژنان بووە) (شەلەمۆ‪ ،‬دوكانی جامانە‬ ‫فرۆشتنی هەبووە) (صدیقە‪ ،‬دەاڵڵی كڕین‬ ‫و فرۆشتنی كردووە) (ق��ەدوری‪ ،‬دوكانی‬ ‫وردەی هەبووە) (خدر‪ ،‬دوكانی بازرگانی‬ ‫ه��ەب��ووە) (روف��ائ��ی��ل‪ ،‬دوك��ان��ی وردەی‬ ‫هەبووە) ئیسماعیل پاڵەوان‪-‬یش‪ ،‬ناسیاوی‬ ‫و پەیوەندی لەگەڵ جولەكەكاندا هەبووەو‬ ‫وەكو (شەلەمۆ) وەكو خۆی باسیكرد كاتێ‬ ‫جولەكەكان لە عێراق دەركران‪ ،‬شەلەمۆ‬ ‫بەهۆی ئەوەی كچەكانی لە كوردستاندا‬ ‫شویان كردبوو لە سلێمانیدا مایەوەو لە‬ ‫قەیسەری نەقیبداو لەنزیك دوكانی حاجی‬ ‫قادری جەباری كاری كردووە‪.‬‬

‫ئیسماعیل پاڵەوان‬

‫عەباسى شەرعی‬

‫حاجی عەبدولرەحمان حاجی عارف‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪15‬‬

‫ی خەڵك نادات !‬ ‫ی گوێ بە قسە‬ ‫پەر‬

‫*پەری تاهیری بێژەری هەواڵی سیاسی كەناڵی ئێن ئاڕ تی لە چاوپێكەوتنێكی تایبەتدا لەگەڵ گۆڤاری كەپر‪ ،‬تیشك دەخاتە سەر چەند‬ ‫الیەنێكی ژیانی تایبەتی و راگەیاندنی خۆی‪ ،‬پەری باس لەوە دەكات كە نایەوێت گوێ بە قسەی خەڵكی بدات لەكارەكانیداو ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات ئەگەر بەقسەی خەڵكی هەڵسوكەوت بكەیت دەبێت لەماڵ نەیەتەدەر‪.‬‬

‫هونەرمەندێك بە خەمی رەسەنایەتی موزیك و گۆرانی كوردییەوەیە‬

‫م‬ ‫ە‬ ‫گ‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫د‬

‫ر‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫ەمال كو‬

‫ا‬ ‫م‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ڕ‬ ‫ێ‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫م‬

‫‪16‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫ردی‪:‬‬

‫وزیك‬

‫كو‬ ‫ردەو هیچ لەس‬ ‫ەر كورد نازانێت‬

‫*هانا جاف‪ ،‬بریكاری وەزیری كۆچبەرانی واڵتی مەكسیك‪ ،‬كە بەرەگەز كوردەو خەڵكی كەالرە بەسەردانێكی چەند رۆژە گەڕایەوە‬ ‫كوردستان‪ ،‬سەبارە بەسەردانەكەشی بۆ كوردستان هانا ئەوەی بە رۆژنامەنووسان راگەیاند‪ ،‬كە ئەو كچە كوردێكە بەاڵم هیچ شتێك لەسەر‬ ‫كورد نازانێت و زمانی كوردیش نازانێت‪ ،‬بۆیە دەیەوێت زانیاری لەسەر واڵتەكەی كۆبكاتەوەو خۆشی فێری زمانی كوردی بكات‪.‬‬

‫ئەم هونەرمەندە لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ «كەپر» باس لە شێواندنی موزیك و گۆرانی كوردی دەكاو دەڵێ‪:‬‬ ‫شێوێندراوەو تێكەڵ بە موزیكی عەرەبی‪ ،‬توركی‪ ،‬فارسی‪ ،‬ئازەری‪ ،‬ئەرمەنی‪ ،‬یۆنانی‪ ،‬رۆژئاوایی كراوە‪ .‬موزیسیان‬ ‫راستی جەمال كوردی‪ ،‬بە گۆرانیبێژانیش دەڵێت‪ :‬هەمیشە هاوكاریان دەبم لە دانان و ئامادەو دابەشكردنی‬ ‫موزیك و ئاوازدانان بۆیان‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬كۆچەر عومەر‬ ‫* بەبۆچوونی تۆ ئاوازو مۆسیقای‬ ‫كوردی لە چ ئاستێكدایە‪ ،‬وەكو باس‬ ‫دەكرێ كە مۆسیقاو گۆرانی كوردی‬ ‫شێوێندراوە؟‬ ‫ ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا ب���ەب���ڕوای من‬‫قسەكردن لەسەر ئ���اوازو موزیكی‬ ‫ك��وردی كارێكی گرانە وەك ئەوەی‬ ‫كە بڵێین لە چ ئاستێكدایە‪ .‬ئاستی‬ ‫موزیكی كوردی تا رادەیەك لە فۆرمی‬ ‫موزیكی جیهانی هەوڵی بۆ دراوە كە‬ ‫ئەو قاڵبە وەربگرێ بەوەی كە چەند‬ ‫تەكنیكێك و بەكارهێنانی بیرۆكەی‬ ‫ن��وێ ل��ە داڕش��ت��ن��ی م��وزی��ك یاخود‬ ‫گۆرانیدا بە كارهێنراوە‪ ،‬بەاڵم لەڕووی‬ ‫ئەوەی كە زۆرێك لەڕاگەیاندنكاران و‬ ‫گوێگران و هونەرمەندان دەڵێن كە‬ ‫موزیكی كوردی شێوێندراوە! منیش‬ ‫دەڵێم شێوێندراوە بەوەی كە تێكەڵ‬ ‫بە موزیكی عەرەبی‪ ،‬توركی‪ ،‬فارسی‪،‬‬ ‫ئازەری‪ ،‬ئەرمەنی‪ ،‬یۆنانی‪ ،‬تارادەیەك‬ ‫رۆژئاوایی كراوە‪.‬‬ ‫بێگومان من قسە لەسەر (مۆرك)‬ ‫دەك��ەم راستە كە دەبێت موزیك و‬ ‫گۆرانی ك��وردی لەگەڵ پێشكەوتنی‬ ‫واڵت ل��ەڕووە جیاوازەكانی ژیانەوە‬ ‫دەبێت ك��اری لەسەر هونەرەكەش‬ ‫هەبێت بە پێچەوانەشەوە بەرەوپێش‬ ‫بچێت و هەر لەو قاڵبە كۆنەی جاراندا‬ ‫نەبێت و دەبێت بەرگێكی نوێی بە‬ ‫بەردا بكرێت‪ ،‬بەاڵم دەبێـت بەوریایانە‬ ‫بێت و مۆركەكەی نەشێوێندرێت تا‬ ‫چەند بە مۆدێرنانە ریكۆرد بكرێت و‬ ‫ئامێری زۆر رۆژئاوایی و ئامادەكردن‬ ‫م���ۆدێ���رن���ان���ەی‬ ‫و دانانی زۆر‬ ‫بەسەردا‬

‫جێبەجێ ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم دەبێت‬ ‫ئاگاداری رەسەنایەتی بین بەوەی كە‬ ‫هەر كوردێك لە هەر جێگەیەكی ئەم‬ ‫دنیایە بێت گوێی لەو گۆرانییە نوێیە‬ ‫بوو بزانێت كە كوردییە بەر لەوتنی‬

‫گۆرانییەكە كە بەزمانی كوردییە‪،‬‬ ‫ب��ەوات��ای ئ��ەوەی كە ه��ەر بەوتن و‬ ‫هۆنراوە كوردییەكەدا نەزاندرێ كە‬ ‫ك��وردی��ی��ە! بەمۆركی ئ��اوازدان��ان و‬ ‫ژەنینەكەشدا دەبێت كوردییەكەی‬ ‫پێوەدیاربێت بەداخەوە ئێستا زۆرێك‬ ‫لە موزیسیانەكان موزیكی توركی بە‬ ‫ستایلی ئەرەبێسك تێكەڵ بە موزیكی‬ ‫كوردی دەكەن من كە گوێبیستی دەبم‬ ‫چاوەڕێی گۆرانییەكی توركی دەكەم‬ ‫نەك كوردی‪ .‬كەواتە دەتوانین بڵێین‬ ‫كە بەڵێ ئەمە شێواندنەو تێكدانەو‬ ‫لەدەستدانی رەسەنایەتی و مۆركە‬ ‫جوانەكەمانە ئەمە وەك نموونەیەك‬ ‫موزكی توركیم هێنایەوە هەر بەمجۆرە‬ ‫ك��ار دەك��رێ��ت ل��ەگ��ەڵ واڵت��ان��ی تری‬ ‫دراوسێ كە بەمجۆرە هەڵەیە راستە‬ ‫كە هونەرەكەیان لە پلەی بااڵدایە‬ ‫دەتوانین گۆێیان لێبگرین و سوودیان‬ ‫لێوەربگرین‪ ،‬ب��ەاڵم كارنەكاتە سەر‬ ‫مۆركە كوردییەكەو لە دەستی نەیەین‪،‬‬ ‫چونكە ستایل و مۆركی تایبەت بە‬ ‫خۆمان هەیە وەك‬ ‫هونەری موزیك‬

‫و گۆرانی‬ ‫كوردی‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا پێمخۆشە ك��ە باس‬ ‫لەوە بكەم كە زۆرێك لە موزیسیان‬ ‫و گۆرانیبێژان موزیك ژەنی بێگانە‬

‫دەبێت بە كێشەو س��ەری��ان لێتێك‬ ‫دەچێت و خۆیان ون دەكەن ئەگەر‬ ‫بەمشێوەیە نەبێت‪.‬‬ ‫تۆ وەكو موزیسیانێك بەشداری‬ ‫ب��ەرن��ام��ەو كۆنسێرتی دیالێكتە‬ ‫جیاوازەكانت كردووە‪ ،‬حەزت لەكام‬ ‫دیالێكتە بۆ ئ��ەوەی مۆسیقای بۆ‬ ‫لێبدەی؟‬ ‫ دەربارەی ئەوەی كە كام دیالێكتم‬‫حەز لێیە‪ ،‬هەر موزیك و گۆرانییەك‬ ‫كە كوردی بێت‪ ،‬من ئارەزووی ژەنینیم‬ ‫بەكاردێنن بە بیانووی ئ��ەوەی كە هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی كە كاریگەری هەیە‬ ‫لەسەرم دیالێكتی كرمانجییە بەهۆی‬ ‫موزیسیانی بە توانامان‬ ‫ئەوەوە كە ژەنیاری ئامێری سازم زۆر‬ ‫ن��ی��ی��ە ك���ە زۆر‬ ‫ب��ەداخ��ەوە زۆر‬ ‫بەخۆشحاڵییەوە‬ ‫دەڵێن كە فاڵنە‬ ‫موزیسیانی تورك‬ ‫یاخود بێگانەكانی تر‬ ‫موزیكی بۆ ژەنیووم كە ئەمە‬ ‫دیسانەوە هەڵەیە‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫موزیسیانە راستە لە پلەیەكی‬ ‫بااڵدایە‪ ،‬بەاڵم ئەو هیچ‬ ‫گ��وێ ب��ە موزیكی‬ ‫ئێمە ن���ادات و‬ ‫ن���اش���زان���ێ كە‬ ‫چ��ۆن بیژەنێت‬ ‫بۆ ئەوەی كوردی‬ ‫دەرب��چ��ێ��ت بۆیە‬ ‫ه��ەر بەمۆركی واڵتەكەی خ����ۆی گ�����وێ‬ ‫موزیكەكە دەژەن��ێ��ت! كەواتە ئەمە ل��ە كرمانجی‬ ‫دیسانەوە خزمەتێكە بە واڵتانی بێگانە دەگ��رم‪ ،‬ساز بە شێوەیەكی‬ ‫تەنها خزمەت بە هونەرە كوردییەكە زۆر بەرچاو دەبیندرێت بۆیە حەز بە‬ ‫ن��ەك��راوە‪ .‬وەك ئامۆژگارییەكم بۆ دیالێكتی كرمانجی دەكەم و ئارەزووی‬ ‫ه��ەم��ووان كە ئەگەر ش��ێ��وازی نوێ ژەنینی دەكەم‪.‬‬ ‫* ئ��ەن��دام��ی گ��روپ��ی موزیكی‬ ‫هێندرایە كایەوە ئاگاداری رەسەنایەتی‬ ‫و مۆركە كوردییە جوانەكە بن و «سەهەند»یت‪ ،‬دەتوانین بڵێین‬ ‫«سەهەند» ستایلێكی موزیكی جیاوازە‬ ‫سوپاسیان دەكەین‪.‬‬ ‫من وەك خۆم زۆر پەیڕەوەی ئەم لە گروپە مۆسیقییەكانی تر؟‬ ‫ بێگومان ستایلێكی موزیكی‬‫رێگایە دەكەم و پەیمانیش دەدەم كە‬ ‫هەر بەمشێوەیە كار بكەم‪ ،‬چونكە جیاوازە لەچاو گروپە موزیكییەكانی‬ ‫هەركارێك كە تۆمار بكرێت دەبێت تری كوردستان ب��ەوەی كە گروپێكە‬ ‫بە مێژوویەك بۆ نەوەی داهاتوومان بناغەی دروس��ت��ب��وون��ەك��ەی ژەنینی‬ ‫موزیكی كوردییە لە قاڵبی موزیكی‬ ‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪17‬‬

‫رۆژئاواییدا‪ .‬لە ساڵی (‪)2005‬ەوە لەم‬ ‫گروپە خۆشەویستەدا كاردەكەم دەمێك‬ ‫بوو ئارەزووی ئەوەم دەكرد كە ئەو‬ ‫ئامێرە رۆژه��ەاڵت��ی��ان��ەی كە توانای‬ ‫ژەنینیانم هەیە بەكاری بهێنم لەگەڵ‬ ‫ئەم گروپەدا كە ئەمە خۆی بۆخۆی‬ ‫ستایلێكی نوێیە لە موزیكی كوردی و‬ ‫سەرجەمی كوردستاندا‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا دوای ئ��ەوە خۆمان‬ ‫ئامادەكردەوە بۆ كۆنسێرتێكی گۆرانی‬ ‫بۆ دكتۆر رەوا جەمال بوو كە داهاتی‬ ‫كۆنسێرتەكە بۆ نەخۆشخانەی هیوا‬ ‫بوو بۆ هاوكاری كردنی تووشبووان بە‬ ‫نەخۆشی شێرپەنجە‪ ،‬وابزانم كە ئەمە‬ ‫یەكەم جارە كۆنسێرتی ئاوا خێرخوایی‬ ‫پێشكەش بكرێت لەالیەن گروپێكی‬ ‫موزیكییەوە سەرجەمی كارەكان لەالیەن‬ ‫خۆمەوە ئامادەكرابوون و هەروەها‬ ‫پارچە موزیكێكیش كە لەالیەن خۆمەوە‬ ‫دانرابوو پێشكەشمان كرد‪.‬‬ ‫* توانیوتە ببیتە بەرهەمی خۆت؟‬ ‫ بەڵێ توانیومە كە ببمە خاوەنی‬‫بەرهەمی خۆم وەك دانانی ئاواز بۆ‬ ‫گۆرانیبێژو ئامادەو دانانی موزیك بۆ‬ ‫ئاوازی گۆرانیبێژان و دانانی موزیك بۆ‬ ‫ئەو ئاوازانەی كە خۆم ویستوومە كە‬ ‫هەر وەك پارچە موزیك كاری لەسەر‬ ‫بكەم‪ ،‬لێرەوە بە گۆرانیبێژان دەڵێم‬ ‫كە هەمیشە هاوكاریان دەبم‬ ‫ل��ە دان���ان و ئ��ام��ادەو‬ ‫دابەشكردنی موزیك‬ ‫و ئاوازدانان بۆیان‪.‬‬ ‫وەك م��وزی��ك‬ ‫ژەن����ێ����ك زۆر‬ ‫ح��ەز بە دانانی‬ ‫موزیك دەك��ەم‬ ‫ب��ۆ ئامێرەكانی‬ ‫س�����ازو ع���ودو‬ ‫جمبوش‪ ،‬دوور‬ ‫لە بەكارهێنانی‬ ‫لە و ە و پێشیا ن‬ ‫واتە تەقلیدی‪.‬‬ ‫*‬ ‫ب��ەش��داری��ت‬ ‫لە بەرنامەی‬ ‫خ��ۆش��ت��ری��ن‬ ‫دەن��گ��دا كرد‬ ‫لە تەلەفزیۆنی‬ ‫‪N R T‬‬ ‫لەیەكێك لە‬

‫‪18‬‬

‫ئەڵقەكانداو لەكاتێكدا كە هونەرمەند‬ ‫دیاری قەرەداغی گۆرانی ماڵئاوایی‬ ‫وت گریای‪ ،‬دەمانەوێ بزانین بۆچی‬ ‫گریایت؟‬ ‫ ه��ۆك��ارەرك��ەی ئ��ەوەب��وو بەر‬‫لەهەموو شتێك م��ن ل��ەب��ەرئ��ەوەی‬ ‫ژەنیارم بەتایبەت ژەنیاری ئەو ئامێرە‬ ‫رۆژه��ەاڵت��ی��ی��ە غ��ەم��ب��ارە رۆح��ی��ان��ە‪،‬‬ ‫هەروەها خۆشم هەستێكی ناسكم هەیە‬ ‫بەرامبەر هەموو ناخۆشییەكانی ژیان و‬ ‫بچوكترین دیاردە كار لەسەر دەروونم‬ ‫دەك��ات‪ .‬ئەوەبوو لە (‪)2013-7-17‬‬ ‫باوكی خۆشەویستم جەمال كوردی‪،‬‬ ‫بە نەخۆشییەكی قورسی شێرپەنجەی‬ ‫ماوە خێرا بەجێی هێشتین و ماڵئاوای‬ ‫كرد‪ ،‬بۆ هەمیشە زۆر زۆر زۆر كاری‬ ‫كردۆتە سەرم و بە هیچ‬ ‫ش��ێ��وەی��ەك ب��ڕوا‬ ‫ب����ەوە ن��اك��ەم‬ ‫ك���ە ئێستا‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��م��ان‬ ‫ن����ی����ی����ە‪.‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە‬ ‫ئ���ەوەب���وو‬ ‫پ���ێ���ش���ت���ر‬ ‫ل�����ەگ�����ەڵ‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫ئ��ەم بەرنامەیە گرێبەستم هەبوو‬ ‫ك��ە ن��ەدەك��را دەس��ت��ب��ەرداری ب��م و‬ ‫هەموو ژەنینەكانیشم پێشكەشكرد‬ ‫بە باوكی خۆشەویستم و ئەوەبوو‬ ‫خۆی لەالیەكەوە بەرنامەكە‬ ‫خ��ۆی ماڵئاوایی و دوا‬ ‫بەرنامە بوو ئینجا ئەو‬ ‫گ��ۆران��ی��ی��ەش خ��ۆی‬ ‫وش���ەو ئ���اوازەك���ەی‬ ‫زۆر كاریگەرە پێش‬ ‫ئێستاش م��ن ه��ەر‬ ‫ك����اری ت��ێ��دەك��ردم‬ ‫ئ���ەوەب���وو ل��ەوك��ات��ە‬ ‫ناسكەی مندا گوێبیستی‬ ‫بوومەوە هەربۆیە بەبێ‬ ‫ئەوەی بتوانم زاڵ بم بەسەر‬ ‫خۆمدا گریام و زۆرێ��ك لە‬ ‫بینەران و ئامادەبووانی‬ ‫لیژنەو بینەرانیش‬

‫كەوتنە ئەو جەوی گریانەوە‪.‬‬ ‫* زۆرێ���ك ل��ە ه��ون��ەرم��ەن��دان‬ ‫گلەییان لە وەزارەتی رۆشنبیری هەیە‬ ‫تا ئەو ئاستەی كە داوادەكەن وەزیری‬ ‫دەستلەكاربكێشێتەوە‪،‬‬ ‫رۆشنبیری‬ ‫بۆچی ئەو هونەرمەندانە گلەییان لە‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیری هەیە؟‬ ‫ دەربارەی گلەیی هونەرمەندان‬‫لە وەزارەت��ی رۆشنبیری‪ ،‬پرسیارەكە‬ ‫روون نییەو زۆر حەز بە وەاڵمدانەوەی‬ ‫ناكەم دەربارەی ئەو وەزارەتە‪ .‬خۆشم‬ ‫فەرمانبەری موزیكی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫ه��ون��ەرەك��ان��ی م��وزی��ك��م س���ەر بە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گشتی رۆشنبیری و‬ ‫هونەر لە سلێمانی‪.‬‬ ‫* تۆو عود لەیەكدادەبڕێن؟‬ ‫ هەروەك پێشتر ئاماژەم پێدا‪،‬‬‫م��ن جگە ل���ەوەی ژەن��ی��اری ع��ودم‬ ‫ژەنیاری ئامێرەكانی سازو جومبوشیشم‬ ‫و هەموویانم وەك یەك خۆشدەوێن و‬ ‫خۆم بە خزمەتكاریان دەزانم هەمیشەو‬ ‫تەنها مەگەر م��ردن دامببڕێت لەم‬ ‫ئامێرانەو موزیك‪.‬‬ ‫پڕۆفایل‬ ‫* لە ش��اری سلێمانی لە‬ ‫دایكبووە‪.‬‬ ‫* لەزۆربەی كۆنسێرتەكاندا‬ ‫بەشداری كردووە‪.‬‬ ‫* لە گروپی موزیكی سەهەند‬ ‫ئەندامە‪.‬‬ ‫* ئەندامی ك��ارای سەندیكای‬ ‫هونەرمەندانی كوردستانە‪.‬‬ ‫* لە پەیمانگای موزیكی ئەهلی‬ ‫سەربەخۆ‪ ،‬مامۆستای ئامێری سازو‬ ‫عودە‪.‬‬

‫ئۆزێل‪-‬یش مە‬ ‫ولودی پێغەمب‬ ‫ەری پیرۆز كرد‬

‫*مەسعود ئۆزێلی یاریزانی هەڵبژاردەی ئەڵمانیاو یانەی ئارسناڵی ئینگلیزی‪ ،‬كە بەرەگەز كوردی توركیایە‪ ،‬بەبۆنەی جەژنی لەدایكبوونی‬ ‫پێغەمبەرەوە درودی خوای لێ بێت‪ ،‬پیرۆزبایی لەسەرجەم مسوڵمانان دەكات‪ ،‬ئەم پیرۆزباییەی ئۆزێل لەسەر پەیج و ئەكاونت و تویتەرەكەی‬ ‫ێ زمانی عەرەبی و توركی و ئینگلیزی باڵوكراوەتەوە‪.‬‬ ‫خۆی بە هەر س ‌‬

‫لەژێر خاكی گردۆڵكەیەكی باكووی كوردستاندا‬

‫چەتەڵ هیۆك‪ ...‬شارۆچكەیەكی سووریالی‪!...‬‬

‫شێخ معتصم‬ ‫ئەو شارۆچكەیە‪ ،‬نە (ماكس ئارنست) نە(سلفا‬ ‫دور دالی) نەخشەیان نەكێشاوە‪ ...‬ئەو لەقوواڵیی‬ ‫دە مەتر ب��ەوالوەوە‪ ،‬لەژێر خاكی گردۆڵكەیەكی‬ ‫ب��اك��وورى كوردستاندا لەالیەن ئاركولۆجیستی‬ ‫ئینگلیزی (جیمس میالرت) دۆزراوەتەوە‪.‬‬ ‫سەردەمەكەی بۆ نزیكەی نۆ ه��ەزار ساڵ‬ ‫لەمەوبەر دەگەڕێتەوە‪ ،‬دانیشتووانی شارۆچكەكە‬ ‫بەشەش هەزار كەس مەزەندەكراوە‪ ....‬تائێرە‬ ‫گەر چیرۆكی چەتەڵ هیۆك بەرهەمی خەیاڵێكی‬ ‫رۆمانسی نەبێت‪ ،‬ئەوا رازێكی ریالیستییە‪ ..‬وەلێ‬ ‫كەدادەبەزینە ناو شارۆچكەكە‪ ،‬ئەوكاتە وادەزانی‬ ‫بەناو دنیایەكی سووریالیزمیدا گووزەردەكەین‪...‬‬ ‫سەرتاپا خانووەكان بەپێی یەك نەخشە بونیادنراوە‪،‬‬ ‫بەشێوەی شانەی هەنگ هەموویان بەیەكەوە‬

‫نووساون‪ ،‬بێ درگاو كەلەبەرێك بۆچوونە دەرەوە‪،‬‬ ‫بێ بوونی هیچ كووچەو كۆاڵن و شەقامێك بۆ‬ ‫هاتوچۆ‪!...‬‬ ‫دان��ی��ش��ت��وان��ی ش��ارۆچ��ك��ەك��ە ل��ەس��ەرب��ان��ی‬ ‫خانووەكانیانەوە هاتوچۆ دەكەن‪ ،‬لەڕێگای پەیژەی‬ ‫دارینەوە دادەبەزنە ناو ماڵەكانیان‪!..‬‬ ‫رەنگە تائێرەش سلفادور دال��ی قایلنەبێت‬ ‫ئەو شارۆچكەیە چووبێتە ناو دنیای نامەعقولی‬ ‫سووریالیزمییەوە‪ ،‬دەبا لە پەیژەیەكەوە دابەزینە‬ ‫ناو ژووری خانووەكانیانەوە‪ .‬ئای لەدیكۆری ئەو‬ ‫ژووران��ە بەدیمەنی پڵنك و ب��ازوو كەلەسەری‬ ‫مرۆڤ و شاخی گا رازاوەت��ەوە‪ ،‬ئێمە لەگۆشەی‬ ‫ژوورەكانماندا گوڵدان و ئەمفورم بۆ جوانی‬ ‫دائەنێین كەچی ئەوان لەگۆشەی ژوورەكانیاندا‬

‫كەلەسەری مرۆڤیان دان���اوە‪ ...‬ئائەو تابلۆیە‪،‬‬ ‫تابلۆكانی (ماكس ئارنست)مان بیردەخاتەوە‪ ،‬بازێك‬ ‫لەئاسمانەوە شااڵو بەرەو جەستەی مرۆڤێكی بێ‬ ‫كەللەسەر دەب��ات‪ ....‬ئیتر نازانم سلفادور دالی‬ ‫چیدەڵێت‪....‬؟‬ ‫خەڵكی چەتەڵ هیۆك مردووەكانیان لەخۆیان‬ ‫دوور نەدەخستەوە‪ ،‬ئەو مردووانەیان دەخستە‬ ‫بەردەم قەل و داڵ تا ئێسكیان لەگۆشت پاككەنەوە‪،‬‬ ‫ئەوسا ئێسكەكانیان بەقوماشێكی رەنگاوڕەنگ‬ ‫بەڕەنگی سوورو شین كفن دەكردو لەژێر سەكۆی‬ ‫جێگای نوستنی شەویاندا دەیان ناشت‪...‬‬ ‫ئ��ەرێ‪ ...‬چەتەڵ هیۆك بەرهەمی خەیاڵی‬ ‫رۆماننوسێك نییە‪ ،‬قوڵنگی ئاركیولۆژیی بەدەستی‬ ‫هێناوە‪...‬‬ ‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪19‬‬

‫«لە بەغداوەو بەواڵخ‪ ،‬تەختەو شوشەیان هێناوە»‬

‫دارتاشە كۆنەكانی سلێمانی كێ بوون؟‬ ‫بەسەرهاتەكەی مەحموود پاشای جاف و دارتاشەكەی سلێمانی‬

‫گشت جێگایەك كەم و زۆر خاوەنی یادەوەری و بەسەرهات و كارەسات و رووداوی خۆیەتی‪ ،‬كاتێك گوێ‬ ‫بۆ ئەو گێڕانەوانە شل دەكەیت‪ ،‬لەزۆركاتدا دەتخەنە گریان و سەرسام دەبیت بەوەی كە لەڕابردوودا روویانداوە‪،‬‬ ‫لەزۆركاتی تردا دەتخەنە پێكەنین و ئاسوودە دەبیت بەو هەموو گاڵتەو گەپ و بەسەرهاتە خۆشانەی كە روویانداوە!‬ ‫دواجار هەموو ئەو یادەوەرییانە بەشێكن لە مێژوو و كولتوور‪ ،‬گۆڤاری «كەپر» بە هەستكردن بە بەرپرسیارێتی‬ ‫بەرامبەر بەو مێژوو كولتوورەی ك��وردەواری‪ ،‬هەرجارەو لەناو ئەو كارەسات و رووداوان��ەی بوون بە مێژوو‬ ‫و كولتوور‪ ،‬بۆ ئەوەی نەفەوتێن و كەسەكان نەیانبەنە ژێرگڵ‪ ،‬یادەوەری كەسەكان لەناوجەرگەی كارەسات و‬ ‫باڵودەكاتەوە‪..‬‬ ‫رووداوەكاندا هەڵدەهێنجێ و بۆتانی‬ ‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫‪20‬‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬موتەلیب سەعید‬

‫«لەدوای دروستبوونی شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫یەكەم دارتاش ئەواڵ سوور بووە»‬ ‫داهێنانیشیان تێدا كردووەو كە كەم‬ ‫دارتاشی تر توانیویەتی ئەو داهێنانە‬ ‫بكات! هۆشیار ف���ەرەج‪ ،‬ب��اس لە‬ ‫پیشەی دارتاشی و ئەو بیرەوەرییانە‬ ‫دەكات كە وەستا مەحموودی باپیری‬ ‫و باوكی هەیانبووە لەو پیشەیەدا‪.‬‬ ‫چۆن پیشەی دارتاشی هاتۆتە‬ ‫سلێمانی‬ ‫باپیری وەستا هۆشیار كە دەكاتە‬ ‫وەستا مەحموودی دارت���اش‪ ،‬زۆر‬ ‫شارەزاو لێهاتوو بووە لە دارتاشیدا‪،‬‬ ‫باپیرە گ��ەورەی��ان كە ن��اوی ئەواڵ‬ ‫س��وور‪ ،‬ب��ووە‪ ،‬كاتی خۆی لە ساڵی‬ ‫(‪)1800‬دا‪ ،‬لە موكریان‪-‬ەوە هاتۆتە‬ ‫شاری سلێمانی‪ ،‬یەكەمجار لەدوای‬ ‫دروستبوونی شاری سلێمانی یەكەم‬ ‫دارتاش ئەو ئەواڵ سوور‪-‬ەی باپیرە‬ ‫گەورەی وەستا هۆشیار بووە‪ .‬ئەواڵ‬ ‫س��وور‪ ،‬دوو شاگردیشی هەبووە‬ ‫یەكیان ك��وڕە گەورەكەی ب��ووە كە‬ ‫وەستا مەحمود‪-‬ە‪ ،‬باپیری وەستا‬ ‫هۆشیار‪ ،‬ئەوی تریشیان برازای بووە‬ ‫ناوی وەستا عومەر بووە‪.‬‬ ‫فەرەج‪ ،‬باوكی وەستا هۆشیار‪،‬‬ ‫بەرامبەر نادی سیروانی ئێستا كە‬ ‫پێی دەڵێن بازاڕی زێوەر‪ ،‬لە سااڵنی‬ ‫(‪ )1955-1946‬دوك��ان��ی دارت��اش��ی‬ ‫هەبووە لەگەڵ وەستا عارف ناوێك‬ ‫بەیەكەوە شەریكبوون‪ .‬وەكو وەستا‬ ‫هۆشیار ب��ۆ «ك��ەپ��ر»ی گێڕایەوە‪،‬‬ ‫ئەوكاتە ئەوان وەستاباشی شار بوون‬ ‫و دەرگاو پەنجەرەو كورسی و مێزیان‬ ‫بەقۆنتەرات دروستكردووە‪ ،‬جگە لە‬ ‫باوكی ئەم‪ ،‬وەستا رەشۆكەو وەستا‬ ‫ئەوڕەحمانی گورون‪ ،‬لە سییەكانەوە‬ ‫تا كۆتایی سااڵنی پەنجاكان لەو‬ ‫پیشەیەدا بەردەوام بوون‪.‬‬

‫وەستا شارەزاكان‬ ‫ش���اری سلێمانی وەك ه��ەر‬ ‫شارێكی تر‪ ،‬بێبەش نەبووە لە وەستای‬ ‫شارەزاو كەسانی دەستڕەنگین‪ ،‬هەر‬ ‫وەستایەك لەو وەستایانەش خۆی بۆ‬ ‫خۆی‪ ،‬پڕە لە مێژووی شارو خۆیان‬ ‫وتەنی بوونەتە كتێبێكی چەند سەد‬ ‫الپ��ەڕەی��ی و مێژووی شاریان تێدا‬ ‫نووسیوەتەوە بەخۆش و ناخۆشەوە‪.‬‬ ‫زۆرێ���ك ل��ەو خ���اوەن پیشانە ناو‬ ‫ناوبانگیان سنوورەكانی بڕیوەو‬ ‫ئەوەندە شارەزاییان لە پیشەكەیاندا‬ ‫پەیداكردووە كەم وەستای تر هەبووە‬ ‫بتوانێت شان لەشانیان بدات!‬ ‫هۆشیار فەرەج مەحموود‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی كە خۆی یەكێكە لە دارتاشە‬ ‫بە واڵخ موادەكانیان گواستۆتەوە!‬ ‫ن��اس��راو دەستڕەنگینەكانی ش��اری‬ ‫بۆ ئەو سەردەمەی كە گواستنەوە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬باوك و باپیریشی وەستای‬ ‫دارتاشی بوون و ئەوەندە شارەزابوون لە ئاستێكی زۆر نزمدا بووە‪ ،‬زۆربەی‬ ‫ل��ە پیشەكەی خ��ۆی��ان��دا‪ ،‬تەنانەت كارەكانیان و گواستنەوەی تەختەو‬

‫دارەكانیان بە واڵخ گواستۆتەوە‪،‬‬ ‫وەستا هۆشیار لەسەر ئەو هێنان و‬ ‫بردنەی ئەو پیشەیە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬وەستا‬ ‫مەحمودی باپیرم لە بەغداوە بەواڵخ‬ ‫تەختەو شوشەی هێناوەتە سلێمانی‪،‬‬ ‫باوكم چۆتە شارباژێڕو دارگوێزی‬ ‫گ���ەورەی ك��ڕی��وەو بڕیویانەتەوەو‬ ‫كردویانە بە لەوح بۆ بیناو كورسی‬ ‫و مێز‪ ،‬جگە ل��ەوان حاجی ساڵحی‬ ‫ش��وش��ەو ح��اج��ی ئەمینی شوشە‪،‬‬ ‫ئەمانیش تەختە فرۆش و دارفرۆش‬ ‫بوون كە ئێستا بازاڕی شوشە بەناوی‬ ‫ئەوانەوەیە‪ .‬ئەم وەستایە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫بەبیرهێنایەوە ئەو خانووە كۆنانەی‬ ‫سابوونكەران كە بەشێكی زۆری‬ ‫بەتەختە دروس��ت��ك��راون‪ ،‬هەمووی‬ ‫دروستكراوی باپیری بووەو فەرەجە‬ ‫س��وور‪ ،‬خ��ەزوری مستەفا خۆشناو‬ ‫ش��اگ��ردی باپیری ب��ووە‪ ،‬ی��ەك لەو‬ ‫مااڵنەی دروستیانكردووە ماڵی تەها‬ ‫محێدین م��ەع��روف ‪-‬ە‪ ،‬دەرگ���او‬ ‫پەنچەرەكانی لە گوێز بۆیان دروستیان‬ ‫كردوون‪.‬‬ ‫دەستڕەنگینی و شارەزاییەكە‬ ‫لێرەدایە‬ ‫وەستا هۆشیار‪ ،‬لەسەر شارەزایی‬ ‫و ناسراوییەكەی باپیری كە وەستا‬ ‫مەحموودی دارتاشە‪ ،‬بەسەرهاتێكی‬ ‫بۆ گێڕاینەوە‪ ،‬ل��ەو بەسەرهاتەدا‬ ‫دەردەكەوێت كە وەستا مەحموودی‬ ‫باپیری چەندە وەستایەكی لێهاتوو‬ ‫ب��ووەو چەندیش بووتەجێی رێزو‬ ‫خۆشەویستی خ��ان��ەدان و كەسە‬ ‫دەستڕۆیشتووەكانی ئەو سەردەمەی‬ ‫كوردستان‪ .‬ئەم وەستایە دەڵێت‪:‬‬ ‫وەستا مەحمودی باپیرم دیوەخانێكی‬ ‫گەورەو جوانی لە ئاوێنەبەندو تەختە‬ ‫بۆ خ��ۆی دروستكردبوو هەمووی‬ ‫شوشەی سێگوشەو چوارگوشە بووەو‬ ‫لە چوارچێوەی تەختەگیراوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دیوەخانە ناوازەترین كارێك بووە‬ ‫لە سلێمانیداو پێیانوتووە «عروسی»‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪21‬‬

‫«شاری سلێمانی وەك هەر شارێكی تر‪ ،‬بێبەش نەبووە‬ ‫لە وەستای شارەزاو كەسانی دەستڕەنگین»‬

‫ئەو زەمانە بەژووری میوانیان وتووە‬ ‫عروسی‪.‬‬ ‫وەس��ت��ا ه��ۆش��ی��ار‪ ،‬ب����ەردەوام‬ ‫دەب��ێ��ت ل��ەس��ەر گێڕانەوەكانی و‬ ‫وەكو خۆی پێیووتین بە ئەمانەتەوە‬ ‫ئەو بەسەرهاتەمان بۆ دەگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا كە مەحموود پاشای جاف‪،‬‬ ‫لە هەڵەبجە بەوەی زانیوە كە وەستا‬ ‫مەحموود دیوەخانێكی لە سلێمانی‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە ب��ەن��اوی عروسی‪-‬‬ ‫ییەوە‪ ،‬سەردانی وەستا مەحموود‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ب��ەوت��ەی ئ��ەم وەستایە‪،‬‬ ‫دواج��ار مەحموود پاشای ج��اف و‬ ‫وەستا مەحموودی باپیری‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئەوە رێكدەكەون كە دیوەخانێكی‬ ‫عروسی لە هەڵەبجە بۆ دروس��ت‬ ‫بكات رۆژی بە دوو لیرە‪ ،‬دوو مانگ‬ ‫لە هەڵەبجە دەمێنێتەوەو كار لەو‬ ‫كارە عروسییەدا دەكات‪.‬‬ ‫بەسەرهاتەكەی مەحموود پاشای‬ ‫جاف‬ ‫لەكاتێكدا كە وەستا مەحموود‬ ‫لە هەڵەبجە دەبێت‪ ،‬وەكو وەستا‬ ‫هۆشیار بۆی گێڕاینەوە‪ :‬لەناكاو لە‬

‫‪22‬‬

‫سلێمانیەوە هەواڵێكی پێدەگات كە‬ ‫كوڕیان بووە‪ ،‬ئەویش زۆر دڵخۆش‬ ‫دەب��ێ��ت و دەس���ت ل��ە ك��ارەك��ەی‬ ‫مەحموود پاشای جاف هەڵدەگرێ و‬ ‫دەستدەكات بەدروستكردنی بێشكە‬ ‫بۆ منداڵە تازەكەیان‪ ،‬خاتوونەكەی‬ ‫مەحمود پاشای جاف‪-‬یش هەست‬ ‫دەك��ات وەستا مەحموود دەستی‬ ‫لەكارەكەی هەڵگرتووەو دیار نییەو‬ ‫ك��ارەك��ەی بەجێهێشتووە‪ ،‬كاتێك‬ ‫دەیدۆزێتەوەو لێیدەڕوانێ‪ ،‬وەستا‬ ‫مەحموود سەرقاڵی دروستكردنی‬ ‫بێشكەیەكی ئاوێنەبەندە‪ ،‬خاتوونیش‬ ‫هیچ قسەی لەگەڵدا ناكات و كە‬ ‫كاتێك دەگەڕێتەوە بۆ ژوورەك��ەی‬ ‫خۆی بە پیاوەكانی دەڵێت‪ :‬بڕۆن‬ ‫بەوەستا بڵێن دەستیخۆش بێت چۆن‬ ‫زانیویەتی بەمزوانە منداڵمان دەبێ‬ ‫و ئ��ەو بێشكەیەی بۆ منداڵەكەم‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫وەستا هۆشیار بەردەوام دەبێت‬ ‫لەسەر گێڕانەوەی بەسەرهاتەكەو‬ ‫دەڵێت‪ :‬كاتێك پیاوەكانی خاتوون‬ ‫دەچ���ن���ەالی وەس��ت��ا م��ەح��م��وودو‬ ‫راسپاردەكەی خاتوونی پێدەگەیەنن‪،‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫وەستاش بە پیاوەكاندا وەاڵمەكەی بۆ‬ ‫دەنێرێتەوە كە‪ :‬نەخێر نەك بۆ كوڕی‬ ‫پاشا‪ ،‬بۆ باوكیشی كاری واناكەم ئەمە‬ ‫بۆ كوڕەكەی خۆمم دروستكردووە‪.‬‬ ‫خ��ان��م��ەك��ەی پ��اش��اش دەچ��ێ��ت بە‬ ‫ق��ی��ن��داو وەاڵم���ی ب��ۆ دەنێرێتەوە‬ ‫لەوەاڵمەكەدا پێیوتووە‪ :‬مادام ئەو‬ ‫بێشكە ئاوێنەبەندە لەماڵی پاشادا‬ ‫دروستكراوە نابێت ئەو بێشكەیە‬ ‫لەم ماڵەدا بچێتەدەرەوەو با بۆخۆی‬ ‫یەكێكیتر دروس��ت بكات‪ .‬وەستا‬ ‫مەحموود ئەوەی زۆر پێناخۆش دەبێ‬ ‫و شەو بەنهێنی بێشكەكە دەدات‬ ‫بەشانیداو بەالڕێدا دێتەوە بۆ شاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬كاتێ دەزان��ن نە وەستا‬ ‫ماوەو نە بێشكە‪.‬‬ ‫گرێ كوێرەی لێداوە‬ ‫پ��اش م��اوەی��ەك مەحمود پاشا‬ ‫وەاڵمی بۆ دەنێرێ كە بۆچی كارەكەی‬ ‫بەجێهشتووەو چ��ی رووی����داوە؟‬ ‫وەس��ت��ا م��ەح��م��وود راستییەكەی‬ ‫پێدەگەیەنێتەوە‪ .‬دوات��ر وەستا لە‬ ‫سنەوە دێننە سەركارەكە‪ ،‬كاتێ سەیری‬ ‫دەك��ەن وەستاكان بە پاشا دەڵێن‪:‬‬

‫كاری ئەم وەستایە زۆر وردە‪ ،‬ئێمە‬ ‫سەری لێ دەرناكەین‪ ،‬ئەویش پێیان‬ ‫دەڵێت‪ :‬بۆ؟ پێیدەڵێن‪ :‬ئەم وەستایە‬ ‫زۆر شارەزایەو گرێ كوێرەی لێداوە‪،‬‬ ‫یان دەبێت بنێری ئەو وەستایە بێت‬ ‫و بمانخاتەوە سەرجەمسەری ئەم‬ ‫كارە یان ئەوەتا دەبێ لەنوێوە دەست‬ ‫پێبكەینەوە‪ ،‬دوات��ر مەحموود پاشا‬ ‫هیچ دەسەاڵتێكی نابێ و ناشیەوێت‬ ‫كارەكەی لێ تێكبچێ و سەرلەنوێ‬ ‫تێهەڵبچێتەوە‪ ،‬دێتە سلێمانی و وەستا‬ ‫مەحموود ئاشتدەكاتەوە‪ ،‬بەاڵم وەستا‬ ‫مەحموود بە مەحموود پاشا دەڵێت‪:‬‬ ‫ها پاشا وەستاكانی سنە هاتن بۆ‬ ‫سەركارەكە‪ .‬پاشاش دەڵێت‪ :‬بەڵێ‪.‬‬ ‫وەس��ت��ا مەحموودیش پێیدەڵێت‪:‬‬ ‫ئەو وەستایانەی سنە كە هاتن بۆ‬ ‫بینینی عروسییەكە شاگردی باپیرم‬ ‫بوون و لە بەردەستی ئەواڵسووری‬ ‫باپیرمدا شاگردبوون‪ .‬بەوتەی وەستا‬ ‫هۆشیار هەرچەندە وەستایانی سنە‬ ‫ش��ارەزاب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم هیچ كام لەو‬ ‫وەستایانە هێندەی وەستا مەحموودی‬ ‫دارت��اش وردبین و كارامە نەبوون‬ ‫لەكاری دارتاشیدا‪.‬‬

‫نەهرۆ ساڵح دەلۆیی‪:‬‬ ‫ئازاری ناوسكی نەبوو‪ ،‬مەقامی دەوت!‬ ‫چەند ساڵێك لەمەوبەر كە لەواڵتی سوید بووم هونەرمەندێكی ئازیزم‬ ‫داوای لێكردم هاوكاری بكەم بۆ كلیپكردنی گۆرانییەك كە خۆی لە مەقامێكدا‬ ‫دەبینییەوە‪ ،‬ئەو رۆژەی داماننابوو هات بۆ ماڵمان‪ ،‬بەاڵم وا رێكەوت ئەو‬ ‫رۆژە زۆر سارد بوو‪ ،‬نا چاربووم بۆ كاری مۆنتاژەكەی هیچ نەبێت چەند‬ ‫دیمەنێكی لە باڵەكۆنەكەی ئەو شوقەیەی خۆمی تێدا نیشتەجێبووم بۆ تۆمار‬ ‫بكەم‪ .‬تەسجیلێكی گەورەم هێنایە باڵكۆنەكەوەو دەنگێكی زۆر گەورەی هەبوو‬ ‫بەرامبەر شوقەكەشم سەدان شوقەی دیكە هەبوون من لە خەمی مەقامەكەدا‬ ‫بووم دەنگی هونەرمەندەكەم لەڕێگای تەسجیلەكەوە بەشێوەیەكی زۆر زۆر‬ ‫زیاد كردو برادەرەكەش مەقامەكەی دەوتەوە‪ ،‬كاتێك زانیم لە شوقەكانی‬ ‫بەرامبەرەوە خەڵك سەیرم دەكەن الشعوری ئەوەندە دەنگی تەسجیلەكەم‬ ‫زیاد كردبوو بیرم الی ئەوە نەمابوو لەگەڵ داب و نەریتی ئەواندا ناگونجێت!‬ ‫بۆیە بەالیانەوە ئاسای نەبوو لە هەمووی خۆشتر ژنێكی سویدی لە یەكێك لە‬ ‫شوقەكانی ئەوێدا دەژیا تۆزێك دەمناسی بانگیكردم و وتی‪ :‬ئێستە تەلەفۆن‬ ‫بۆ (ئیسعاف) دەكەم ئەو برادەرە زۆر گوناحەو نەخۆشە‪ .‬منیش وتم‪ :‬نەخێر‬ ‫ئەوە گۆرانی دەڵێت‪ .‬وتی‪ :‬گۆرانی چی ئەوە ئازاری ناوسكی هەیەو ئەوەنییە‬ ‫دەستی پێوەگرتووە ئازاری زۆرە‪ .‬منیش وتم‪ :‬بڕوابكە نەخۆش نییە زۆر‬ ‫سوپاس‪ .‬بەاڵم لە ناخمدا زۆر ئیحراج بووم وتم ئەگەر باسی مەقامی سێ گاو‬ ‫و مەقاماتی تری كوردی بۆ بكەم شتی وای هەر نەبیستووە بۆیە تا شەش‬ ‫مانگ كە رووبەڕووم دەهات خۆمم لێ ون دەكرد نە وەكو هەواڵی ئەو‬ ‫برادەرە هونەرمەندەم بپرسێت و جارێكی دیكە ئیحراجم بكاتەوە‪.‬‬ ‫* شانۆكار‬

‫دانا عەسكەر‪:‬‬ ‫لە كاتی شیعر خوێندنەوەدا‪ ،‬كارەبای هۆڵەكەیان بڕی!‬ ‫بنكەی رووناكبیریی گەالوێژ‪ ،‬كۆڕێكی شیعر خوێندنەوەیان لە شاری‬ ‫كەركوك‪ ،‬بۆ ساز كردم كە بڕیاربوو دوو قەسیدەی درێژی تێدا بخوێنمەوە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی دەستم بە خوێندنەوەی قەسیدەی یەكەم كرد كارەبا كوژایەوە‪،‬‬ ‫لە مانگی تەمموزیشدا بوو‪ ،‬ئەو رۆژە زۆر گەرم بوو‪ ،‬لە نهۆمی سەرەوەی‬ ‫كۆمەڵەی رووناكبیریش بوو‪ ،‬نیو سەعات بەبێ كارەبا‪ ،‬قەسیدەیەك بخوێنیتەوە‬ ‫دەبێ چیت لێ بێت؟ كە لە خوێندنەوەی قەسیدەكە بوومەوە‪ ،‬وتم‪ :‬چیدەڵێن‬ ‫قەسیدەی دووەم بخوێنمەوە‪ .‬بەشداربووان هاواریان لێ بەرزبۆوە كە‬ ‫تەحەمول ناكەن؟ منیش دەستبەجێ دەستبەرداری كۆڕەكە بووم‪ ،‬ئیتر بوو بە‬ ‫غەڵبەغەڵب‪ ،‬ئەوەی زۆر بەالمەوە سەیر بوو كە قەت پێشبینیم نە دەكرد‪،‬‬ ‫برادەرێك هەر بە ئەنقەست كارەباكەی لێ كوژاندبووینەوە گوایە من پێشتر‬ ‫رەخنەم لە كۆمەڵەی رووناكبیریی گرتووە! بۆیە ئەو برادەرە بەو عەقڵە‬ ‫بچووكەوە ئەو خەڵكەشی كرد بە قوربانی ئەوەی گوایە من رەخنەم لە‬ ‫دەزگاكە گرتووە‪ .‬چەند رۆژیك دوای كۆڕەكە لەڕۆژنامەی هەواڵ راپۆرتێك‬ ‫لەسەر ئەو كۆڕە كرابوو‪ ،‬ئەو برادەرەی راپۆرتەكەی كردبوو دیاربوو زۆری‬ ‫گەرما بوو بوو‪ ،‬ناونیشانی راپۆرتەكەی نابوو «میحرابی كارەبا رۆمانسییەكان‬ ‫بەڕاستی زۆر ئیحراج بووم لەبەردەم میوانانی كۆڕەكەدا‪.‬‬ ‫* شاعیر‬ ‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪23‬‬

‫ووك قبوڵ ناكات‬ ‫مونا‪ ،‬رۆڵی بچ‬

‫*مونا زەكی‪ ،‬هونەرمەندو ئەكتەری دیاری میسری رەتیكردەوە كار لەگەڵ عەمرو دیابدا بكات‪ ،‬ئەمە پاش ئەوە هات كە عەمرو دیاب‬ ‫بەشداری لە فیلمی ئەلشوهرەدا دەكات و داواشی لە مونا زەكی كردبوو لەگەڵیدا بەشداری بكات‪ ،‬بەاڵم مونا ئەو داوایەی رەتكردەوەو‬ ‫ئاماژەشی بەوەكردووە كە هۆكاری رەتكردنەوەكەی ئەوەبووە كە ئەو رۆڵەی پێیدرابوو زۆر كەم و بچووك بووە‪.‬‬

‫كچە كوردە گەرمیانییەكە‪،‬‬ ‫گەنجترین بەرپرسی حكومی لە مەكسیك‬ ‫كوردی نازانێت و هەوڵ دەدات فێر ببێت‬

‫‪24‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫هەیفا‪ ،‬بۆچی‬ ‫قژی سوور كرد؟‬

‫*هەیفا وەهبی بەهۆی بەشداریكردنی لە فیلمێكدا رەنگی قژی لە رەشەوە دەگۆڕێت بۆ رەنگی سوور‪ ،‬ئەمكارەی هەیفا لەسەر داوای‬ ‫دەرهێنەری فیلمی (كالم علی الورق) محەمەد سامی بوو‪ ،‬بەوەی كە ئەو رۆڵ و كەسایەتییەی هەیفا رۆڵەكەی دەبینێت رەنگی قژی‬ ‫سوورە‪ ،‬بۆیە ناكرێت هەیفا بەقژی رەشەوە بەشداری بكات‪.‬‬

‫لەتیف حسێن‬ ‫هانا جاف ئەو كچە كوردە مەكسیكییەیە كە لەواڵتی مەكسیك بریكاری وەزیری كۆچبەرانە‪ ،‬هانا جاف لە چواری تشرینی دووەمی ساڵی‬ ‫‪ 1986‬لە باوكێكی كوردو دایكێكی مەكسیكی لەدایكبووە‪ ،‬ماستەری لەزانستە سیاسییەكانی زانكۆی هارڤاردی ئەمریكا بەدەستهێناوەو گەنجترین‬ ‫بریكاری وەزیرە لەكابینەی حكومەتی مەكسیكدا‪ ،‬هاوكات باڵیۆزی گەشتوگوزاری ویالیەتی مۆیۆلووە‪.‬‬ ‫باوكی هانا ساڵی ‪ 1982‬بۆ بەدەستهێنانی بڕوانامەی ماستەر لەشاری كەالرەوە روویكردووتە ویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاو لەوێ‬ ‫لەزانكۆ عاشقی دایكە مەكسیكییەكەی هانا دەبێ و دواتر هاوسەرگیری لەگەڵ دایكی هانادا دەكات و لەواڵتی مەكسیك نیشتەجێ‌ دەبێت‪،‬‬ ‫هەرچەندە باوكی كوردەو خەڵكی كەالرە‪ ،‬بەاڵم كوردی نازانێت و هەوڵ دەدات كوردی فێر ببێت‪ ،‬هانا زمانەكانی ئینگلیزی و ئیسپانی و‬ ‫فەرەنسی دەزانێت‪ .‬هانا‪ ،‬لەمەكسیك رێكخراوێكی پەروەردەیی بەناوی عەشیرەتەكەیەوە (جاف) دامەزراندووەو سەرۆكی رێكخراوی ژنانی‬ ‫شاری سانتیاگۆیە لەویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا‪ ،‬هەروەك كاردەكات بۆ یارمەتیدانی مندااڵنی تووشبوو بە نەخۆشی شێرپەنجە لەشاری‬ ‫تیخوانای مەكسیك‪.‬‬ ‫ئەم كچە كوردە لەچەند رۆژی رابردوودا گەڕایەوە بۆ كوردستان و سەردانی شاری هەولێرو سلێمانی كرد‪ ،‬هاوكات سەردانی زێدی‬ ‫باوكی خۆی « قەزای كەالر» كرد‪ ،‬هانا جاف لەكاتی گەڕانەوەی بۆ كوردستان لەشاری هەولێر كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی بەست‪ ،‬تێیدا باسی‬ ‫لەوەكرد كە گەڕانەوەی بۆ كوردستان و واڵتەكەی دڵخۆشی كردووە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێگەی نیگەرانییە بۆی ئەوەیە كە كوردی نازانێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەوڵی جددی داوە بۆ ئەوەی خۆی فێر بكات‪ ،‬هەروەها ئاماژەشی بەوەكرد هەرچەندە كە باوكی كوردە بەاڵم زانیارییی ئەوتۆی لەسەر‬ ‫كوردستان نییەو دەیەوێت زانیاری زیاتر وەربگرێت و بە مەكسیكییەكانی رابگەیەنێت‪ ،‬چونكە مەكسیك هیچ شتێ‌ لەبارەی كوردە نازانن‪،‬‬ ‫ئەوەشی زانراوە هانا جاف بەنیازە لەمانگی ئازاری داهاتوودا فێستیڤاڵێكی كوردی لەواڵتی مەكسیك رێكبخات‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪25‬‬

‫شاعیرێك‬ ‫بەبڤەی دەزانێت‬ ‫بچێت بەالی‬ ‫سیاسەتدا‪..‬‬

‫ئیبراهیم خدر‪-‬ی شاعیر‪:‬‬ ‫كەژاڵ‬ ‫ازیزەكەم بۆ من بووەتە‬ ‫شارە ئ‬ ‫یشتمانێك لە ئەرخەوان‬ ‫ن‬ ‫عومەر ئیسماعیل مارف‬

‫‪26‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫هۆگری شیعرەكانی شێركۆ بێكەس و لەتیف‬ ‫هەڵمەتم‪ ،‬بەاڵم لەژێر كاریگەری ئەواندا‬ ‫شیعرم نەنووسیوە‬

‫رەنگە نازناو پێناسەیەكی جوان بێت بۆ‬ ‫ناسینەوەی كەسەكان‪ ،‬بەاڵم تاوەكو ئێستا‬ ‫هەڵگری هیچ نازناوێك نیم‬ ‫كەژاڵ ئیبراهیم خدر‪ ،‬لە ساڵی (‪)1968‬‬ ‫دا‪ ،‬لە شاری قەاڵدزێ لە دایكبووە‪ ،‬وەكو‬ ‫خۆی دەڵێت‪ :‬ئەو شارە ئازیزەی بۆ من‬ ‫بووەتە نیشتمانێك لە ئەرخەوان‪ ،‬ئەو شارەی‬ ‫كە هەمیشە وەك رووناكی رۆژو تریفەی‬ ‫مانگەشەو لێیی دەڕوانم‪.‬‬ ‫خۆشەویستی خاتوو ك��ەژاڵ‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫جێگایەی لێی لە دایكبووە‪ ،‬بێ سنوورەو‬ ‫وەك��و خۆی باسی دەك��ات ژیانی منداڵی‬ ‫لەوێ بەسەربردووە‪ .‬یادەوەرییەكانی ئەم‬ ‫شاعیرە بۆ شارەكەی هەر ئەوەندە نییە كە‬ ‫لێی لە دایكبووەو پێكەنیوەو ئاسوودە بووە‬ ‫تێیدا‪ ،‬ئەو شارە پڕ بووە لە خۆشەویستی‬ ‫و یەكترناسین بۆی و وەكو خۆی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫ئازارەكانی تریشی لەوالوە بوەستێت‪ .‬لەالی‬ ‫كەژاڵ‪ ،‬گوزارشتكردن لە «ق��ەاڵدزێ» زۆر‬ ‫ماناو وێنەی جوان و كارەساتاوی دەدات‬ ‫بەدەستەوە‪ ،‬هەر لەدەنگی ناپاڵم و راگواستن‬ ‫و وێرانكردنی زانكۆو شەهیدكردنی الوە بە‬ ‫ئەمەكەكانی!‬ ‫س��ەرەت��ای نووسینی خاتوو ك��ەژاڵ‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ ئەوكاتەی كە لەبەرباری‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬نزیكەی (‪ )30‬شیعری بەناوی‬ ‫شەونم محەمەد قادر‪-‬ەوە لە پاشكۆی عێراق‬ ‫باڵوكردۆتەوە‪ ،‬لەو سەرەتایەوە دەگات بەو‬ ‫ئاستەی كە هەتاوەكو ئێستا بە بەردەوامی‬ ‫لەزۆربەی زۆری رۆژنامەو گۆڤارەكاندا شیعر‬ ‫باڵوبكاتەوە‪ .‬لەبارەی نازناوی شیعریشییەوە‬ ‫دەڵێت‪ :‬رەنگە نازناو پێناسەیەكی جوان بێت‬ ‫بۆ ناسینەوەی كەسەكان‪ ،‬بەاڵم وەكو خۆم‬ ‫هەتاوەكو ئێستا هەڵگری هیچ نازناوێك نیم‪،‬‬ ‫رەنگە بیریشم بۆی نەچووبێت‪.‬‬ ‫ئەوەی بەالی ئەم شاعیرەوە بڤەبێ و‬ ‫هەرگیز نەچووه بەالیدا سیاسەت بووە‪ ،‬تا‬

‫ئێستاش لەو بۆچوونەی خۆی الینەداوەو‬ ‫وای پێچاكە شیعر بە سیاسەت بارگاوی‬ ‫نەكرێ‪ .‬تا ئاستێكی زۆرو ئێستاشی لەگەڵدا‬ ‫بێت‪ ،‬هۆگری شیعرەكانی شێركۆ بێكەس‬ ‫و لەتیف هەڵمەت‪-‬ە‪ ،‬بەاڵم وەكو خۆی‬ ‫بە «كەپر»ی وت‪ :‬لەژێر كاریگەری ئەواندا‬ ‫شیعری نەنووسیوە‪ .‬بەاڵم هەمیشە هۆگری‬ ‫شیعرەكانی ئەوان بووە‪ .‬ئەم ژنە شاعیرە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی بۆ چركەیەك لەبیری نەكردبێت‬ ‫دۆزی ژنان بووە‪ ،‬لەالی ئەو هەوڵدان بۆ‬ ‫دەستەبەركردن و بێدەنگ نەبوون لەو‬ ‫تووندوتیژییەی لەسەریان بەڕێوەدەچێت بە‬ ‫ئەركی خۆی زانیوە لەپێناویدا تێبكۆشێ‪.‬‬ ‫وەكو خۆی دەڵێت‪ :‬الی من نووسینی شیعر‬ ‫بۆ خزمەتكردنی دۆزی ژنان و خۆشەویستی‬ ‫ئ��ەوان ن��ووس��راوە‪ ،‬لەڕێگەی شیعرەوە‬ ‫ناخەكانی ئەو توێژە گرنگەی نێو كۆمەڵگام‬ ‫دەرخستووە‪.‬‬ ‫كەژاڵ ئیبراهیم خدر‪ ،‬هەتا ئێستا (‪)18‬‬ ‫نامیلكەو دیوانی چاپكراوی هەیە لە شیعرو‬ ‫چیرۆك و شیعری م��ن��دااڵن‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەهاوبەشی لەگەڵ رێبوار‪-‬ی هاوسەری‪ ،‬دوو‬ ‫نامیلكەی بەچاپگەیاندووە‪ .‬شیعرەكانیشی‬ ‫وەرگێڕدراونەتە سەر زمانەكانی عەرەبی‬ ‫و فارسی و ئینگلیزی و التینی‪ ،‬هەروەها‬ ‫وا بڕیارە لەالیەن مامۆستایەكی زانكۆی‬ ‫ئەمریكاوە بەناوی د‪ .‬كرمانج گوندی‪ ،‬بەشێكی‬ ‫تر لە شیعرەكانی بكرێن بە ئینگلیزی‪.‬‬ ‫خاتوو كەژاڵ‪ ،‬پلەكانی خوێندنی لە شاری‬ ‫قەاڵدزێ تەواو كردووە‪ ،‬دەرچووی ئامادەییە‪،‬‬ ‫ئێستا فەرمانبەرە لە ئامادەیی پیشەسازی‬ ‫سلێمانی‪ .‬لە ساڵی (‪)1987‬وە لەڕۆژنامەی‬ ‫هاوكاری و رۆژنامەی ئاسۆ شیعرو چیرۆكی‬ ‫مندااڵنی باڵوكردۆتەوە‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪27‬‬

‫دوای ئاهەنگی تێرخواردن‬ ‫لەگۆشتی باوك و‬ ‫سێكسكردن لەگەڵ دایكدا‬ ‫پەشیمان دەبنەوە‪ ،‬بڕیار‬ ‫دەدەن هەرگیز القەی ژنی‬ ‫ناو مێگەلەكەیان نەكەن‬

‫پێویستە هەموو كەسێك ئەم چیرۆكە بزانێت‬

‫ئەڵقەی هاوسەرگیریی‪،‬‬ ‫لەمەچەكەوە بۆ پەنجە‪...‬‬ ‫شێخ موعتەسەم نەجمەدین‬ ‫چیرۆكێكی دوورودرێژ‬ ‫ئەو ئەڵقەی ئێستا لەپەنجەی تۆدا‬ ‫دەبریسكێتەوە‪ ،‬ئائەو كیژە شەرمنەیش‬ ‫شەوان خەونی پێوە دەبینێت‪ ،‬هەروا‬ ‫سووك و سانا ناچێتە پەنجەوە‪.‬‬ ‫ئ����ەو ئ��ەڵ��ق��ەی��ە چ��ی��رۆك��ێ��ك��ی‬ ‫دووروودرێژی بەدوای خۆیدا هێناوە‪،‬‬ ‫زان��ای��ان��ی ئەنسترۆپۆجی لەوێنەی‬ ‫(مالینۆفیسكی) (ج���ۆن ف��رێ��زەر)‬ ‫(روبرتسن سمس) (لیڤی شتراوس)‬ ‫سەبارەت بەهاوسەرگیریی و پەیوەندیی‬ ‫سێكسی هۆزەكانی كیشوەری ئەفریقاو‬ ‫ئوسترالیا‪ ،‬دەمانبەنەوە بۆ ئەو قۆناغەی‬ ‫توخمی مرۆڤ وەك ئاژەڵە كێوییەكان‬ ‫لەدۆخێكی سروشتیدا دەژی��ان‪ ،‬هیچ‬ ‫جۆرە كەلتورێكیان نەبوو تا لەژیانی‬ ‫ئ��اژەڵ��ی��ی‪ ،‬خ��ۆی��ان جیا ب��ك��ەن��ەوە‪.‬‬ ‫هەر سەبارەت بەژیانی ئەو مرۆڤە‬ ‫كۆنە (سیگمۆند فرۆید) چیرۆكێكی‬ ‫دراماتیكیمان بۆ دەگێڕێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵ��ێ��ت ل��ەو قۆناغە ف��رە دێرینەدا‬

‫‪28‬‬

‫مرۆڤ لەدۆخێكی مێگەلیدا دەژیا‪ ،‬هەر‬ ‫مێگەلێك پیاوێكی بەهێز سەرۆكایەتی‬ ‫دەكرد‪ ،‬لەئەشكەوتێكەوە بۆ ناو شیوو‬ ‫دۆڵێك شۆڕ دەبوونەوە‪ ،‬بەهەنگاوە‬ ‫قورسەكانیان زەوییان دەكوتایەوە‪،‬‬ ‫ب���ەدوای ژەم��ێ��ك خ��واردن��دا وێ��ڵ و‬ ‫بەلەسە دەبوون‪ ،‬نێرەكان هەموو كوڕی‬ ‫سەركردەكە بوون‪ ،‬مێكان تێكڕا ژنی ئەو‬ ‫تاكە پیاوە بوون‪ ،‬كوڕەكان بۆیان نەبوو‬ ‫القەی ژنەكانی باوكیان بكەن‪ ،‬دەبوو‬ ‫لەمێگەلێكی دیكە ژنیان بۆ خۆیان پەیدا‬ ‫بكردایە‪ ،‬بەوهۆیەوە كوڕەكان رقیان‬ ‫لەباوكیان دەبێتەوە‪ ،‬دەرف��ەت دێنن‬ ‫باوكیان دەكوژن‪ ،‬گۆشتەكەی دەخۆن و‬ ‫بەردەبنە القەكردنی ژنەكانیشی‪ ،‬دوای‬ ‫ئاهەنگی تێرخواردن لەگۆشتی باوك‬ ‫و سێكسكردن لەگەڵ دایكدا پەشیمان‬ ‫دەب���ن���ەوە‪ ،‬ب��ڕی��ار دەدەن هەرگیز‬ ‫القەی ژنی ناو مێگەلەكەیان نەكەن‪،‬‬ ‫لەمێگەلێكی تر ژن بۆخۆیان پەیدا بكەن‪،‬‬ ‫زانایانی ئەنسترۆپۆلۆجی بڕوایان وایە‪،‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫بڕیاری كوڕەكان نەرێتی هاوسەرگیریی‬ ‫دەرەوەی خێڵی (‪)Exogamous‬‬ ‫لێكەوتەوە بەپێچەوانەی هاوسەرگیریی‬ ‫ناوخێڵ (‪ )Endo gamous‬هەروەها‬ ‫تابۆ (‪ )Taboo‬تەحریمی سێكسی‬ ‫لەتەك كەسانی مەحرەمدا وەك دایك‬ ‫و خوشك باوك لەتەك كچی خۆیدا‬ ‫هێناوەتە كایەوە‪.‬‬ ‫گرێی ئۆدیب‬ ‫فرۆید لەڕوانگەی سایكۆلۆجییەوە‬ ‫راڤ��ە بۆ ئ��ەو پەیوەندییە سێكسییە‬ ‫نەشازەی نێوان دایك و كوڕ دەكات‪،‬‬ ‫بە(گرێدەرینییەكەی ئۆدیب) پێناسەی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كە بریتییە لەئارەزوویەكی‬ ‫نەست و بێ ئاگایی مرۆڤی نێرینە‬ ‫هەر لەمنداڵییەوە بۆ كوشتنی باوك‬ ‫و مارەكردنی دای��ك‪ ،‬ب��ەدەردی ئەو‬ ‫كارەساتەی بەسەر (ئۆدیب)ی كوڕی‬ ‫پاشای شاری (گیبە)ی یۆنانیدا هات‪.‬‬ ‫(ئ��ۆدی��ب) نائاگا‪( ،‬الی���ۆس)ی باوكی‬

‫دەكوژێت و (جۆگستا)ی دایكی مارە‬ ‫دەكات‪ ،‬كاتێك زانی ئەو كارەساتەی‬ ‫ل��ێ��وەش��اوەت��ەوە‪ ،‬چ��اوەك��ان��ی خۆی‬ ‫هەڵدەكۆڵێت‪ ،‬لەشاریش دەرب��ەدەر‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫وەك ئ��ام��اژەم��ان پێكرد (تابۆ)‬ ‫و تەحریمكردنی سێكسی لەگەڵ‬ ‫م��ەح��رەم��دا نەرێتی هاوسەرگیریی‬ ‫دەرەوەی خێڵی لێكەوتەوە‪ ،‬دەبوو‬ ‫كوڕی خێڵ‪ ،‬بۆپەیداكردنی ژنێك‪ ،‬بۆ‬ ‫سەرپێخەفی هاوسەرگیریی‪ ،‬رووی‬ ‫لەخێڵێكی تر بكردایە‪ ،‬لەپەناگایەكدا‬ ‫خ���ۆی ح��ەش��ارب��دای��ە‪ ،‬ت��ا كیژێكی‬ ‫دەستنیشاندەكرد‪ ،‬ئەوسا پەالماری ئەداو‬ ‫كیژەكەی ئەدا بەسەرشانیداو دەیڕفاند‪،‬‬ ‫تا لەخێڵی كیژەكە دووردەك��ەوت��ەوە‪،‬‬ ‫ك��ی��ژەك��ەی ل��ەس��ەرش��ان دادەگ����رت و‬ ‫بەپارچە چەرمێك مەچەكی كیژەكەی‬ ‫بەمەچەكی خ��ۆی��ەوە دەب��ەس��ت��ەوەو‬ ‫بەدوای خۆیدا پەلكێشی دەكرد‪.‬‬ ‫نەریتی خوازبێنی‬

‫ل��ەدوای فراوانبوونی پەیوەندیی‬ ‫نێوان خێڵەكان لەبری دیاردەی رفاندن‪،‬‬ ‫نەرێتی خوازبێنی دێتەگۆڕێ‪ ،‬دوای‬ ‫خوازبێنی و شیرینی زاوا دەستی‬ ‫بووك بەگوریسێك بەدەستی خۆیەوە‬ ‫دەبەستێتەوە‪ ،‬ئەو بەسواری گایەك یان‬ ‫گوێدرێژێك‪ ،‬بووكەخانیش بەسواری‬ ‫گوێدرێژێك شوێنی دەك��ەوێ��ت‪ ،‬تا‬ ‫دەگەنە هەوارگەی خێڵی زاوا‪ ،‬خەڵكانی‬ ‫خێڵ بەسەماو گ��ۆران��ی پێشوازییان‬ ‫لێدەكردن‪ .‬شەوبێت یان رۆژ‪ ،‬بووك و‬ ‫زاوا دەچنە پەردەوە‪ ،‬زۆر بەمەبەستەوە‬ ‫خێڵ چاوەڕوان دەبێت زاوا‬ ‫ئەركی پیاوەتی خۆی بەجێ‬ ‫بێنێت و بووكیش بەخوێنی‬ ‫پەردەی دوو خێڵ روو سوور‬ ‫ب��ك��ات‪ .‬دی���ارە ن��ە زەم��ەن‬ ‫رادەوەس��ت��ێ��ت و نەمرۆڤ‬ ‫لەدۆخێكی چەق بەستوودا‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬نەرێتەكانیش‬ ‫ی�����ەك ل���������ەدوای ی���ەك‬ ‫كاڵدەبنەوەو بەسەردەچن‪،‬‬ ‫ئ��ی��دی ژن ل��ەك��ۆم��ەڵ��گ��ای‬ ‫پیاوساالرییەكەیدا بەهزرو‬ ‫ت��ێ��زێ��ك��ی ج��ێ��ن��دەری��ی��ەوە‬ ‫(‪ )Gender‬بەرامبەر بەپیاو‬ ‫دەوەس���ت���ێ���ت���ەوە‪ ،‬وەك‬ ‫بوونەوەرێكی خوێن شیرین‬ ‫و ئێسك س���ووك پ��ی��اوان‬ ‫سەودای دەبن و ژن دەبێتە‬ ‫س��ەرچ��ەش��م��ەی شیعری‬ ‫شاعیران و سومبولی عەشق‬ ‫و ئازادی و جوانی‪.‬‬ ‫هەڵوێستی بووك و زاوا‬ ‫ئیتر ئ��ەو ب��وون��ەوەرە‬ ‫ن����ازدارە بەتاڵی زوڵ��ف��ی دەس���ت و‬ ‫مەچەكی پیاو دەبەستێتەوە‪ ،‬كە وەك‬ ‫(دەلیلە) مەچەكی (شەمشونی جەببار)‬ ‫ی بەستەوە‪ ،‬ئیتر ل��ەم��ەودوا لەبری‬ ‫زنجیرو گ��وری��س‪( ،‬ب���ازی ب��ەن��د) لە‬ ‫ئاڵتوون و یاقوت دەكرێتە قۆڵی‪ .‬ئەو‬ ‫زەمانە بەسەرچوو زاوا بەسواری گایەك‬ ‫و بووكیش بەپیادە شوێنی بكەوێت‪،‬‬ ‫ئەمجارە زاوا بەسەربانی ماڵەوە‪،‬‬ ‫بەخۆی و قامیشێكی رەنگاوڕەنگی‬ ‫پێچراو بەگوڵێكی هەمەجۆرەوە دەبێت‬ ‫چ��اوەڕوان��ی ك���ەژاوەی ب��ووك بكات‪،‬‬ ‫بووكیش بەتارای سوورەوە‪ ،‬بەسواری‬ ‫ماینێكی زی��ن و رەش���وە رازاوە‪،‬‬ ‫ب��ەی��اوەری��ی حەشاماتێك ل��ەس��وارەو‬

‫پیادە‪ ،‬الوێكی كاڵوالر بەدەم گۆرانی‬ ‫ریتم و رەوت��ی رێ��گ��اوە ن��ەرم نەرم‬ ‫جڵەوی ماینەكەی رادەكێشێت‪ ،‬رمبازی‬ ‫و غارغارێنی سوارانی ی��اوەر‪ ،‬ناڵەی‬ ‫تفەنگی دارت��اش و سێ تیر‪ ،‬حیلەی‬ ‫ئەسپی كەحێلە‪ ،‬بۆچەند جارێك‬ ‫ماینی بووك دەسڵەمێنێتەوە‪ ،‬ترسی‬ ‫بووكی ت��ارا س��وور ل��ەش��ەوی پ��ەردە‬ ‫دەڕەوێنێتەوە‪ ،‬بەرلەوەی زەردەی خۆر‬ ‫بكشێت ب��ەرەو ئاوا ب��وون‪ ،‬ك��ەژاوەی‬ ‫ب��ووك دەگ��ات��ە بەرماڵی زاوا‪ ،‬لەو‬ ‫حەوشەو دەرماڵە نێرو مێ دەستیان‬

‫لەدەستی یەكتر ئ��ااڵوە‪ ،‬شان لەشان‬ ‫و قۆڵی یەكتر هەڵدەساون‪ ،‬بەزمی‬ ‫هەڵپەڕكێیە‪ ،‬دووڕیز رەشبەڵەك گیراوە‪،‬‬ ‫مەگەر حەزرەتی مەولەوی نیگاری ئەو‬ ‫بەزمەی كێشابێت‪ ،‬وەك فەرموویەتی‪:‬‬ ‫(سەرچۆپی وەناز‪ ....‬سەرهۆدەی‬ ‫دەسماڵ)‬ ‫(بریقەی شیشەو‪ ....‬لەرەی لیمۆی‬ ‫كاڵ)‬ ‫ب��ێ ش��ك دڵ��ی ه��ەرزەك��اران��ی��ان‬ ‫دەبرد بەتااڵن‪ ،‬لەگەرمەی ئەو بەزمەدا‬ ‫بەهاوكاریی برا زاوا‪ ،‬بوك لەماینەكەی‬ ‫دادەب��ەزێ��ت‪ ،‬گ��ەزۆو گ��وڵ و حەڵوا‬ ‫ب��ەس��ەری��دا دەب��ارێ��ن��ن‪ ،‬زاواش هەر‬ ‫بەبانەوە‪ ،‬چەپكە گوڵی قامیشەكەی‬

‫دەستی بەسەر بوكدا دەكێشێت و‬ ‫ئەوسا دێتە خ���وارەوە‪ ،‬ت��ارای بووك‬ ‫الئەداو دەست لەگەردنی ئەنێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو ق��ەی��رە ك��چ��ان��ەی ش��ووی��ان‬ ‫نەكردبوو‪ ،‬خۆزگا بەو رۆژە دەبەن‪،‬‬ ‫دەكەونە ژێر زەب��ری قامیشی زاوای‬ ‫خەونەكانیانەوە‪ .‬زەم��ەن رێدەكات‪،‬‬ ‫قامیشەكەی دەستی زاوا باوی نامێنێت‬ ‫دەبێتە (فۆلكلۆر – ‪،)Folk-Lore‬‬ ‫زاوا ناپەڕێتە سەربان‪ ،‬دەبێت بەپیری‬ ‫بووكەوە بچێت‪ ،‬لەباتی (بازی بەند)‬ ‫ئەڵقەی هاوسەرگیریی بكاتە پەنجەی‬

‫بەو ئەڵقەیە چیرۆكی ئەوینێكە‪( ،‬ریتشار‬ ‫جۆنس)ی ئێرلەندی لەوساتە وەختەدا‬ ‫خ��ۆی ئ��ام��ادە دەك���رد ب��ۆ سازكردنی‬ ‫زەماوەند لەگەڵ خۆشەویستەكەیدا‪،‬‬ ‫چەتەكانی دەری��ا دەیڕفێنن‪ ،‬لەبازاڕی‬ ‫كۆیلەفرۆشاندا لەتوركیا بەبازرگانێكی‬ ‫دەفرۆشن‪ ،‬بازرگانەكە ئەركی خشڵ سازیی‬ ‫بەو گەنجە دەسپێرێت‪ ،‬گەنجەكەیش‬ ‫ش��ەوو رۆژ بیر لەخۆشەویستەكەی‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ ،‬مال و مەلول و غەمگین‬ ‫خۆی خەریك دەكات بەدروستكردنی‬ ‫ئەڵقەیەك كە هێمابێت بۆ پەیوەندییەكی‬ ‫ئ��ەب��ەدی‪ ،‬ب��ەو هیوایەی كە‬ ‫گ��ەڕای��ەوە‪ ،‬بیكاتە پەنجەی‬ ‫خۆشەویستەكەی‪ ،‬بازرگانەكە‬ ‫بەحاڵی ریتشارد دەزانێت و‬ ‫دڵی پێی دەسووتێت‪ ،‬ئازادی‬ ‫دەك���ات و دەینێرێتەوە بۆ‬ ‫واڵتەكەی‪ ،‬ئەویش بەدیداری‬ ‫خۆشەویستەكەی شاد دەبێت‪،‬‬ ‫زەم���اوەن���د س���از دەك����ات‪،‬‬ ‫ل��ەش��ەوی پ���ەردەدا ئەڵقەكە‬ ‫دەكاتە پەنجەی دەستی چەپی‬ ‫هاوسەرەكەیەوە‪.‬‬ ‫نەرێتێكی ب��اوە ئەڵقەی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی دەك��رێ��ت��ە‬ ‫چ��واره��ەم پەنجەی دەستی‬ ‫چ���ەپ���ەوە (ب����رای ت��ووت��ە)‪،‬‬ ‫ئ��ەم نەرێتە ل��ەو ب���اوەڕەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتووە كە لەو‬ ‫پەنجەیەوە شادەمارێك درێژ‬ ‫ب���ووەت���ەوە ب��ۆ ن��اخ��ی دڵ‪،‬‬ ‫دڵیش كانگای خۆشەویستی‬ ‫و وەف��ای��ە‪ ،‬ب���ەودەم���ارەش‬ ‫دەوترێت (دەمارەكەی دڵ)‪.‬‬

‫دەس��ت��ی چ��ەپ��ی ب���ووك���ەوە) لەسەر‬ ‫ئەڵقەكەش بنووسێت (‪.)To my Love‬‬ ‫ئەی ئاخۆ كێ بوو یەكەمجار ئەڵقەی‬ ‫كردە پەنجەی هاوسەرەكەی؟‬

‫كانزای ئەڵقە‬ ‫ئەڵقەكە لەئاڵتوونی سپی یان پالتین‬ ‫یان ئەڵماس دروستدەكرێت‪ ،‬لەڕووی‬ ‫بەهای ماددییەوە هەرزان و گرانییان‬ ‫هەیە‪ ،‬وەلێ گرانترین ئەڵقە‪ ،‬ئەڵقەكەی‬ ‫شازادە (چارلز)ی بەریتانییە‪ ،‬كە لەساڵی‬ ‫(‪)1981‬دا بۆ شازادە (دیانا)ی هاوسەری‬ ‫دروستكرد‪ ،‬ئەو ئەڵقەیە لە(‪ )18‬گراد‬ ‫ئاڵتوونی سپی دروستكراوە‪ ،‬بەچواردە‬ ‫نقێمی ئەڵماسی شین دەورە دراوە‪،‬‬ ‫بەهاكەی (‪ )11‬ملیۆن دۆالرە‪ .‬پاشان‬ ‫ش��ازادە دیانا ئ��ەو ئەڵەیە پێشكەش‬ ‫بەولیەمی ك��وڕی دەك��ات‪ ،‬ولیەمیش‬ ‫دەیكاتە پەنجەی (كێت میلتۆن)ی‬ ‫هاوسەریەوە‪...‬‬

‫ئەڵقە بۆ یەكەمجار‬ ‫بۆچوونێك دەڵێت فیرعەونییەكان‬ ‫بوون‪ ،‬دوای ئەوان هۆزەكانی یۆنانی‬ ‫ك���ۆن‪ ،‬ئ��ەڵ��ق��ەی م��ەچ��ەك��ی��ان گ��ۆڕی‬ ‫بەئەڵقەی پەنجە‪ ،‬بۆچوونێكی تر‬ ‫دەڵێت‪ ،‬نەخێر‪ ،‬بەڵكو یەكەم كەس‬ ‫(ئەرشیدیۆق ماكسیمۆس)ی ئوسترالی‬ ‫بوو ساڵی (‪)1477‬ی زاینی ئەڵقەی كردە‬ ‫پەنجەی دەستی چەپی هاوسەرەكەی‪.‬‬ ‫وەلێ چیرۆكی ئێرلەندییەكان سەبارەت‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪29‬‬

‫‪ 40‬ملیۆن یۆرۆیە‬ ‫جیاوازییەكە ‪0‬‬

‫*پاش ئەوەی لەگەڵ یانەی بەرشەلۆنەی ئیسپانی بە یەكسان بوون یارییەكەیان كۆتایی پێهێنا‪ ،‬دیگۆ سیمۆنی راهێنەری یانەی ئەتلەتیكۆ‬ ‫مەدرید لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند‪ ،‬كە زۆر دڵخۆشە بەوەی كە یانەكەی رێگری لە میسی و هاوڕێكانی كرد بۆ گۆڵ‬ ‫تۆماركردن‪ ،‬چونكە یانەی بەرشەلۆنە لە رووی ئابووری و توانای یاریزانەكانییەوە زۆر گەورەو بەهێزە‪ ،‬بەاڵم لەپاش یارییەكە دەركەوت كە‬ ‫جیاوازی ئێمەو بەرشەلۆنە تەنها ‪ 400‬ملیۆن یۆرۆیە‪.‬‬

‫كێ بە فریادڕەس بزانین؟‬ ‫عومەر كەریم محەمەد*‬ ‫ئێمە وەك كەمئەندامان‪ ،‬لەگەڵ دروستبوونی وەزارەتی‬ ‫ك��اردا سەدانجار لەگەڵیدا گەیشتووینەتە خاڵی كۆتایی و‬ ‫سەرلەنوێ دەستمان پێكردۆتەوە‪ ،‬زۆرج��ار گەیاندوینێتە‬ ‫ئەوپەڕی گەشبینی‪ ،‬دواجاریش بۆمان دەرك��ەوت��ووە تەنها‬ ‫هەوڵێك بووە بۆ كات كوشتن و خاو بوونەوەمان‪ ،‬دەنا هەر‬ ‫لەسەر ئەو سیاسەت و بەرنامەیە رەوتی خۆی گرتووە كە خۆی‬ ‫و حكومەت خاوەنی بوون!‬ ‫زۆربەی پێشنیازو بەرنامەكانی ئێمەی وەك رێكخراوە‬ ‫كەمئەندامییەكان لەالیەن ئەم وەزارەتەوە فەرامۆشكرا هەر‬ ‫چەندە ناتوانین بڵێین هیچ نەكراوە‪ ،‬دەستكەوت هەبووە زۆرێكیش‬ ‫لە كەمئەندامان و خاوەن پێداویستییە تایبەتەكان سوودمەندبوون لێی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی كراوەو ئەوەی پێشنیاز كراوەو ئەوەی ویستی ئێمە بووە‬ ‫زۆر لەوە زیاتر بووە كە ئێستا هەیە‪.‬‬ ‫دەكرێت بووترێت ئەوەی وەزارەت و حكومەت پێی هەستاون‬ ‫زۆر خاو و لەسەر خۆ بووە وەك ئەوەی بە چەند ساڵێك یەكێك لە‬ ‫داواكارییەكانمانیان جێبەجێ دەكرێت ئەویش بەو سیاسەت و بەرنامەیەی‬ ‫كە حكومەت خۆی الی پەسەندە! ئەوەش وایكردووە زۆربەی جار ئێمە‬

‫بڵێین هیچ نەكراوە‪ ،‬رونتر بڵێین وەزارەتی كارو حكومەت لە‬ ‫دوای فشارێكی زۆر یەكێك لە داواكارییە زۆر الوەكییەكانمان‬ ‫هەڵدەبژێرن بۆ جێبەجێكردن ئەویش نە بەڕاوێژ لەگەڵمان وە‬ ‫نە وەك وەاڵم دانەوەی فەرمی بۆ داواكانمان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫بە هەندێ رێنمایی‪ ،‬هێندە بەرتەسكی دەكەنەوەو رۆتینی بۆ‬ ‫زیاد دەكەن كە كەمترین ژمارەی كەمئەندام و خاوەن پێداویستی‬ ‫تایبەت سوودمەند دەب��ن لێی! ئەمەش دەبێتە لەناوبردنی‬ ‫جەوهەری بڕیارەكان و كەمئەندام و خ��اوەن پێداویستییە‬ ‫تایبەتەكانیش هەستی پێناكەن و دانیشیان پێدانانێن‪.‬‬ ‫لەم نێوەندەشدا وەزارەت��ی كار ئەو شوێنەیە كە شەڕی‬ ‫كەمئەندامانی پێدەكەن و خەونەكانمانی تێدا دەبنە سووتوو‪ .‬سەرۆكی‬ ‫حكومەت لە تازەترین لێدوانیدا لە وەاڵمدانەوەی رۆژنامەنووسێك بۆ‬ ‫گرفتەكانی كەمئەندامان و بەدەنگەوەنەهاتنمان‪ ،‬باس لەوە دەكات كە‬ ‫وەزارەتی كار بەرپرسە لە كاروباری (ئەوان) واتە كەمئەندامان و خاوەن‬ ‫پێداویستییە تایبەتەكان و كە لە كارنامەی وەزارەت��ی كاریشدا ئەوە‬ ‫بەڕوونی هاتووە‪ ،‬بەاڵم بۆ دەبێت ئەم وەزارەتەو كەمئەندامان نەگەنە‬ ‫خاڵێك كە پێی دەوترێت لێكتێگەیشتن‪.‬‬ ‫* سكرتێری گشتی یەكێتی كەمئەندامانی كوردستان‬

‫نوێترین بێهۆشكەر لە ئێران!‬ ‫ئا‪ :‬سۆما‬ ‫كروكودیل تیمساح (‪ )Desomorphine‬ناوی نوێترین‬ ‫مادەی بێهۆشكەری پیشەسازییە كە بەمدواییە لە روسیاوە‬ ‫كەوتۆتە بازاڕەكانی ئێران‪ ،‬سەرچاوەكان ئەوەیان ئاشكرا‬ ‫كردووە كە تا ساڵی (‪ )2011‬نزیكەی سەد هەزار كەس‬ ‫لە روسیا ئالودەی ئەو مادەیە بووە! ئاژانسی رووسیای‬ ‫فیدراڵیش بە دووسەدو پەنجا هەزار كەس باسی لێوە‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ئەو مادەیە كە نرخەكەی لە هیرۆئین زۆر هەرزانترەو‬ ‫بیست هێندەی هیرۆئینیش بەهێزترو كاریگەرترە‪ ،‬ئەو‬ ‫بەاڵیەشی كە بەسەر كەسی بەكارهێنەر دێنێت كاریگەریی‬ ‫زۆرترو خراپترە‪ ،‬چونكە ئەم مادەیە زۆر بەزوویی دەگاتە‬ ‫ناخی خانەكان و برینی زۆر قوڵ و سەیر لە لەشی‬ ‫كەسەكەدا دروست دەكات بە شێوەیەك كە لە ماوەی‬ ‫ساڵێكدا دەیكوژێت‪ ،‬ئەمەش لە قۆناغی یەكەمدا جەستەی‬ ‫بەكارهێنەر سەوز دەكات هەربۆیە ناوە بازرگانییەكەی‬ ‫(كرۆكۆدیل)ی لێنراوە‪ ،‬پاشان هەموو لەشی دەكاتە‬ ‫برینی قووڵ‪ ،‬بەرپرسانی ئێران دەڵێن ئەم مادەیە لە‬ ‫مادەی(كراك) دەچێت‪ ،‬بە دوكەڵیی دەكێشرێت و بە‬ ‫تەزریق لە دەمارەكانی خوێن دەدرێ��ت‪ ،‬ئەوانەی لە‬ ‫دەمارە خوێنەكانیان تەزریقی دەكەن راستەوخۆ كاریگەریی‬ ‫دەكاتە سەر ئەندامانی لەشیان و رەشی دەكات و پاشان‬ ‫هەڵیدەوەرێنێت و لەماوەی تەنیا یەك ساڵدا كەسەكە‬ ‫دەكوژێت‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫ئەل‬ ‫ۆنسۆ‪-‬ی ریال م‬ ‫ەدرید‪ ،‬دڵخۆشە‬

‫*لەدوای ئەوەی چاڤی ئەلۆنسۆ بڕیاریدا بۆندەكەی لەگەڵ یانەی شاهانە نوێ بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم دواكەوتنی نوێكردنەوەی بۆندەكەی بۆتە‬ ‫هۆی دروستبوونی مشتومڕ‪ ،‬چونكە نوێكردنەوەكەی زۆر دوا كەوتووە‪ ،‬هەربۆیە بۆ وەاڵمدانەوەی ئەو مشتومڕانە ئەلۆنسۆ رایگەیاند‪:‬‬ ‫دڵخۆشە بەوەی لە یانەی شاهانە دەمێنێتەوەو بۆندەكەی تا(‪ )2016‬نوێدەكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی بوونی چەند كێشەیەكی تایبەتی خۆی‬ ‫بواری ئەوەی نەبووە كاری تازەكردنەوەی بۆندەكە تەواو ببێت‪.‬‬

‫لینا دەحدوح‪..‬‬

‫ئەستێرەیەكی تری راگەیاندنی عەرەبی‬

‫ئایەن‬ ‫كچە شۆخ و شەنگی راگەیاندنكاری‬ ‫سوری‪ ،‬لیانا دەحدوح‪ ،‬ئارەزوویەكی بێ‬ ‫هاوتاو سەیری بۆ راگەیاندن هەبووە‪ ،‬ئەو‬ ‫رۆژانەی لەبیرماوە كە لە نمایشی مندااڵنەدا‬ ‫خۆی كردووە بە پێشكەشكاری بەرنامە‪،‬‬ ‫كاتێك ئەو ئارەزووەی بووە بە واقیع و‬ ‫بووەتە كچە پێشكەشكارێكی بەرنامەیەكی‬ ‫هونەری بەناوی «ئێكسترا توركی» لە‬ ‫تەلەفزیۆنی ‪ MBC4‬زۆر سوپاسی خواو‬ ‫ئەو كەسانە دەكات كە هاندەری بوون بۆ‬ ‫ئەوەی بەو خەونەی بگات‪.‬‬ ‫ئ��ەو وت��ان��ەی لیانا‪ ،‬ل��ەم��اوەی ئەو‬ ‫چاوپێكەوتنەدا دركاندبووی كە گۆڤاری‬ ‫«أه��ل�ا» س��ازی��داب��وو ل��ەگ��ەڵ��ی��دا‪ .‬ئ��ەم‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ك��ارە ئ����ارەزووی نووسین و‬ ‫گەشتكردن مۆسیقاو كەمانچە ژەنینی‬ ‫زۆرەو سێ‌ زمانیش دەزانێت عەرەبی و‬ ‫فەرەنسی و ئینگلیزی‪ .‬لە ماوەی سااڵنی‬ ‫(‪ )2011-2009‬كاری هەواڵسازی و نووسینی‬ ‫وتاری سیاسی كردووە لەڕۆژنامەی «نور»‬ ‫دەحدوح‪ ،‬لەگەڵ دەستەی بەڕێوەبەرانی‬ ‫بەرنامەی تەلەفزیۆنی ‪ MBC4‬رێكەوتووە‬ ‫بۆ پێشكەشكردنی بەرنامەی «ئێكسترا‬ ‫توركی»‪.‬‬ ‫حازم سلیمان‪ ،‬سیناریست و نووسەری‬ ‫سوری‪ ،‬لە چاوپێكەوتنێكیدا لە تەلەفزیۆنی‬ ‫‪ LBC‬لوبنانی كە كاتێك پرسیاریان لەسەر‬ ‫لیانا لێكرد‪ ،‬سەبارەت ب��ەوەی كە ئایا‬ ‫یەكێكە لەڕاگەیاندنكارە سەركەوتووەكان‬ ‫یان نا؟ حازم لەوەاڵمدا دەڵێت‪ :‬چەندە‬ ‫لە بەرنامە هونەرییەكانیدا سەركەوتووە‪،‬‬ ‫دڵنیام ئەگەر بەرنامەی سیاسیش وەربگرێ‬ ‫هەر تیایدا سەركەوتوو دەبێت‪.‬‬ ‫لینا بینەری ع��ەرەب��ی ب��ۆالی خۆی‬ ‫راكێشاوە بەباڵوكردنەوەی هەواڵی هونەری‬ ‫هونەرمەندانی تورك و پەیوەندیی خێزانی‬ ‫لەگەڵیان و دانانی پالنی دواڕۆژ لەگەڵیان‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪31‬‬

‫ی هازارد نابێت‬ ‫هۆ دەستبەردار‬ ‫مۆرین‬

‫*مۆرینهۆ راهێنەری یانەی چێڵسی ئینگلیزی‪ ،‬كۆتایی بەهەموو ئەو لێدوانانە هێنا كە سەبارەت بە رۆیشتنی ئایدن هازاردی گۆڵكاری‬ ‫یانەكەی باڵو دەكرانەوە‪ ،‬بەوەی كە هازارد رایگەیاندووە هاوینی داهاتوو دەچێتە یانەی پاریس سان جێرمانی فەرەنسی‪ ،‬بەاڵم هەر زوو‬ ‫راهێنەرە پرتوگالییەكە رەتیكردەوە دەستەبەرداری هازارد ببێت و وتی‪ :‬هازارد بۆ فرۆشتن و رۆیشتن نییە‪.‬‬

‫شاعیرێكی كۆیی‪ ،‬لەڕێی «كەپر»ەوە‬ ‫پەیامێك بۆ خۆشەویستەكەی دەنێرێت‬ ‫لە پەیامەكەیدا پێیدەڵێت‪:‬‬

‫بەڵێنێكەو پێم داویت‪ ،‬خۆشمدەوێیت تاكو مردن‬ ‫شاهەنگ ئەحمەد‪:‬‬ ‫تەنها ئاواتی من‪،‬‬ ‫یەكگرتنەوەی هەرچوار‬ ‫پارچەی كوردستانە‬

‫‪32‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫شەیتانە‬ ‫سوورەكان‪ :‬خە‬ ‫تای ناوبژیوانە‬

‫*یانەی شەیتانە سوورەكان لەقەیرانێكی گەورەدا دەژین‪ ،‬لەدوای رۆیشتنی سێر ئەلێكس فێرگسۆن‪ ،‬یانەی مانچستەر یونایتد ئاستی هێندە‬ ‫دابەزیوە كە هاندەرانی ئەو یانەیەی تەواو نیگەران و توڕە كردووەو داوا لەئیدارەی یانەكە دەكەن كە هەرچی زووە ئەو كێشەیە چارەسەر بكەن‪،‬‬ ‫ێ ئاستی تیپەكە بەرز بكەنەوە‪ ،‬راهێنەری نوێش دەیڤید مۆیس رایگەیاندووە‬ ‫ئیدارەی یانەكەش لەهەوڵدان بە هاوكاریكردنی راهێنەری نو ‌‬ ‫كە هۆكاری دابەزینی ئاستی تیپەكەی تەنها ناوبژیوانە‪.‬‬

‫شاعیرێك لێوانلێو لە عیشق و هەستە نەتەوەییەكان‪ ،‬تەنها ئاواتێكی ئەم‬ ‫شاعیرە یەكگرتنەوەی هەرچوار پارچەی كوردستان و بە دەوڵەتبوونی كوردە‪.‬‬ ‫وەكو خۆی لەم چاوپێكەوتنەدا ئاماژەی پێداوە لەبەر زۆری شاعیران و كاریگەری‬ ‫تەكنۆلۆژیا ناتوانێت شیعرەكانی لەدووتوێی نامیلكەیەكدا بە چاپ بگەیەنێت‪،‬‬ ‫ئەگەرنا ئەو خاوەنی زیاتر لە (‪ )150‬شیعرە‪ .‬ئەو شاعیرەش شاهەنگ ئەحمەد‪،‬‬ ‫شاعیری الوی شاری كۆیەیە‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬هەورامان كاروان‬

‫* سەرەتای دەستپێكردنت بە نووسینی شیعر‬ ‫بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ لەسەرەتای منداڵیمەوە ئارەزووم دەكرد كە‬‫شیعر بنووسم‪ ،‬چونكە هەستم دەكرد دەتوانم ئەو‬ ‫هەستەی ناو ناخم لەڕێگای شیعرەوە دەرببڕم‪،‬‬ ‫یەكەم شیعریشم لە ساڵی (‪)2009‬دا‪ ،‬نووسی‬ ‫بەناوی (ژیان)‪.‬‬ ‫* شیعرەكانت زیاتر گوزراشت لەچی دەكەن؟‬ ‫ ب��ەش��ی زۆری ش��ی��ع��رەك��ان��م شیعری‬‫خۆشەویستین‪ ،‬بەشێكی كەمیش لە شیعری‬ ‫نیشتمانی و نەتەوەییم هەیە‪.‬‬ ‫* مەرجە هەموو شاعیرێك عاشق بێت؟‬ ‫ مەرج نییە هەموو شاعیرێك عاشق بێت و‬‫هەموو عاشقێك شاعیر بێت‪.‬‬ ‫* تاكو ئێستا چەند شیعرت نووسیوە؟‬ ‫ زیاتر لە (‪ )150‬شیعرم نووسیوە‪.‬‬‫* شیعرەكانت بە چاپگەیاندووە؟‬ ‫ نەخێر‪ ،‬تاكو ئێستا شیعرەكانم بە چاپ‬‫نەگەیاندووە‪ ،‬چونكە هەست دەكەم خوێنەری‬ ‫شیعری كەمە‪.‬‬ ‫* هۆكاری كەمی خوێنەری شیعری بۆچی‬ ‫دەگەڕێنیتەوە؟‬ ‫ بەهۆی زۆری شاعیرانەوەیە‪ ،‬هاوكات‬‫تەكنۆلۆژیا بەردەوام لە بەرەو پێشچووندایە ئەمە‬ ‫وایكردووە كە خوێنەر بەگشتی كەمبێت بەتایبەتی‬ ‫خوێنەری شیعر‪.‬‬ ‫* لێرەوە چی بە خۆشەویستەكەت دەڵێیت؟‬ ‫ پێیدەڵێم بەڵێنكەو پێم داوی���ت كە‬‫خۆشمدەوێیت تاكو مردن‪.‬‬ ‫* لە ژیانتدا شتێكت ك��ردووەو ئێستا لێی‬ ‫پەشیمان بیت؟‬ ‫ بەخۆشحاڵییەوە تاكو ئێستا هیچ شتێكم‬‫نەكردووە كە لێی پەشیمان بم‪.‬‬ ‫* جگە لە خولیای شیعر نووسین‪ ،‬چ ئارەزوو‬ ‫هیوایەتێكتان هەیە؟‬ ‫ تەنها ئاواتی من یەكگرتنەوەی هەرچوار‬‫پارچەی كوردستانەو بە دەوڵەتبوونی كوردە‪.‬‬

‫د‪ ،‬لە‬ ‫ایل‪:‬‬ ‫ئەحمە‬ ‫پڕۆف اهەنگ‬ ‫* ش‬ ‫لەدایكبووە‪ .‬یەكەم‬ ‫‪)200‬دا‪،‬‬ ‫ی كۆیە‬ ‫ساڵی (‪9‬‬ ‫شار‬ ‫(ژیان)‪.‬‬ ‫* لە سیوە بەناوی شیعری‬ ‫نوو‬ ‫(‪)150‬‬ ‫شیعری اتر لە‬ ‫* زی‬ ‫قۆناغی‬ ‫ە‪.‬‬ ‫دك �اری‬ ‫نووسیو خ �وێ �ن �‬ ‫*‬ ‫ادەییە‪.‬‬ ‫ئام‬ ‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪33‬‬

‫زۆر شەرمن و عیناد بوو!‬

‫پەری تاهیر‪-‬ی بێژەری ‪ ،NRT‬بۆ كەپر‪:‬‬

‫ئەگەر بەقسەی كۆمەڵگا بكەیت‬ ‫ئەبێ‌ لەماڵەوە نەیەیتەدەر‬ ‫پەری تاهیر یەكێكە لەبێژەرەكانی كەناڵی (‪ ،)NRT‬لەدایكبووی شاری‬ ‫سلێمانییەو قۆناغەكانی خوێندن و بەشی كارگێڕی كاری لەپەیمانگای تەكنیكی‬ ‫سلێمانی تەواو كردووەو بە وتەی خۆی هەر خولیای كاركردنی لەراگەیاندندا‬ ‫هەبووە‪ ،‬ماوەی چەند ساڵێكیشە لەو بوارەدا كاردەكات‪ ،‬لەدەرفەتێكدا كەپر‬ ‫بەسەریكردەوەو ئەم دیمانەیەی لەگەڵدا سازكرد‪.‬‬ ‫عەلی كاشان‬

‫‪34‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫میسی‪ ،‬نازناو‬ ‫ی كەسیی بەال‬ ‫وە گرنگ نییە !‬

‫* گەڕانەوەی میسی بۆ ناو یاریگاكان‪ ،‬دڵی هاندەرانی یانەی بەرشەلۆنەی ئیسپانی خۆشكرد‪ ،‬ناخۆشیشی بۆ هەندێ‌ لە ركابەرەكانی‬ ‫لەگەڵ خۆیدا هێنایەوە‪ ،‬میسی لە لێدوانێكیدا ئاماژەی بەوەكرد كە لەپاش گەڕانەوەو چاكبوونەوەی لە پێكانەكەی ئێستا تەواو ئامادەیەو‬ ‫هەوڵی تەواوی خۆی دەدات بە بەدەستهێنانی نازناوە كۆمەڵییەكان لەگەڵ یانەكەی‪ ،‬ئەوەشی راگەیاند كە نازناوی كەسی بۆ ئەو هیچ‬ ‫بەهایەكی نییەو زۆر بەالیەوە گرنگ نییە‪.‬‬ ‫* پ����ەری م��ن��داڵ��ێ��ك��ی چ��ۆن‬ ‫بوو؟ لەتەمەنێكی منداڵیەوەو بە‬ ‫خوێندكاری دەستت كردووە بە كاری‬ ‫ڕاگەیاندن؟‬ ‫ بە منداڵی زۆر شەرمن و‬‫ئارام بووم‪ ،‬شەرمەكەم وایكرد بە‬ ‫زۆر حەزی منداڵیم نەگەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وردە وردە لەگەڵ رۆشتنی تەمەن‬ ‫شەرمنیەكەم نەماو و خولیای كاری‬ ‫راگەیاندن بووم‪.‬‬ ‫* سەرەتای كاری راگەیاندنت‬ ‫لەكوێ‌ و چۆن بوو؟‬ ‫ س��ەرەت��ا ب��ە بەرنامەیەكی‬‫هەفتانە لەرادیۆی زەحمەتكێشانەوە‬ ‫دەس��ت��م��پ��ێ��ك��رد‪ ،‬دوات���ری���ش ب��ووم‬ ‫بەبێژەری هەواڵ هەر لەوێ‌‪ ،‬ڕادیۆی‬ ‫زەحمەتكێشانم زۆر خۆشئەویست‪،‬‬ ‫چونكە بۆ من قوتابخانەیەك بوو كە‬ ‫زۆر شتی باشی لێوە فێربووم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە بەهۆی كێشە ناوخۆییەكانی‬ ‫ئەو كاتەی ئەو حزبەوەو جیابوونەوەی‬ ‫بۆ دووبەش رادیۆی زەحمەتكێشانیش‬ ‫بەرەو جۆرێك لەلێكترازان چوو‪.‬‬ ‫* تۆ لەكاتێكدا لەرادیۆ ئیشت‬ ‫دەك��رد چۆن بڕیاری رۆشتندا بۆ‬ ‫(‪)NRT‬؟‬ ‫ زۆر بەرێكەوت بوو‪ ،‬لەڕێی‬‫هاوڕێیەكمەوە هاتم تا ئەو كاتەی‬ ‫دەركەوتم لەشاشەوە لەو بڕوایەدا‬ ‫نەبووم كاری تەلەفزیۆن بكەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پاش تێكەڵبوون و دەستبەكاربوونم‬ ‫زانیم میدیای بینراو چەند جیاوازترە‬ ‫لەچاو ئیشكردن لەرادیۆدا‪ ،‬پێویست‬ ‫ب��وو ئەزمونێكی ت��ری راگەیاندن‬ ‫تاقیبكەمەوە بەشێوەیەكی جیاوازو‬ ‫نوێ‌‪ ،‬ه��ەرواش ب��وو‪ NRT ،‬زۆر‬ ‫جیاوازو نوێگەری كرد لە میدیای‬ ‫كوردیدا ‪.‬‬ ‫* تۆ دەرچووی بەشی كارگێڕیی‬ ‫پەیمانگایت‪ ،‬بۆ لەبوارەكەی خۆت‬ ‫كار ناكەیت؟ یان بۆ لەپەیمانگا‬ ‫نەچوویتە بەشی راگەیاندن؟‬ ‫ م��ن پ��ێ��ش ئ����ەوەی ب��ڕۆم��ە‬‫پەیمانگاش كاری راگەیاندنم كردووە‪،‬‬ ‫كە لەكارگێڕیی كاریش وەرگیرام‬ ‫لەراستیدا ویستم نمرەكەم دابەزێنم‬ ‫بۆ بەشی رۆژنامە‪ ،‬بەاڵم ڕۆژێكیان‬ ‫بەهمەن تاهیر‪-‬ی رۆژنامەنوسم‬ ‫بینی كە پێم وت بە تەمای شتیكی‬ ‫وام‪ ،‬وتی تۆ ئەتوانی لەپاڵ ئیدارەدا‬ ‫راگەیاندنكار بیت‪ ،‬ب��ەاڵم ڕەنگە‬

‫نەتوانی لەپاڵ ڕاگەیاندندا ئیداری‬ ‫بیت‪ ،‬كەبیرم كردەوە بۆ دەركەوت‬ ‫وایە‪ ،‬لەبەر ئەوە لەبەشەكەی خۆم‬ ‫مامەوەو بۆ ئێستاشم سوودی باشم‬ ‫لێ‌ بینیوە‪.‬‬ ‫* پالنت چییە بۆ داه��ات��وو‪،‬‬ ‫خەونێكت هەیە هەوڵبدەی پێی‬ ‫بگەیت لەراگەیاندندا؟‬ ‫ ‪ NRT‬ب��ۆ خ��ۆی خەونێكی‬‫گەورەیە‪ ،‬جارێ نامەوێ‌ خەونی‬ ‫تر ببینم‬ ‫* وەرگ��رت��ن��ت ل��ە (‪)NRT‬‬ ‫بۆ ئەزموونی ك��اری راگەیاندنت‬ ‫دەگێڕیتەوە یان بۆ روخسارو دەنگت‬ ‫یان بۆ بڕوانامەكەت؟‬ ‫ڕەنگە هەموو ئەمانەی باسی‬‫ئەكەی یارمەتیدەرێكی باش بوبێتن‬ ‫بۆ پیشەكەم‬ ‫* ه��ی��چ رێ��گ��ری��ەك ن��ەب��وو‬ ‫ل��ەب��ەردەم��ت��دا ت��ا ببیتە بێژەری‬ ‫كەناڵێكی ئاسمانی؟‬ ‫ سەرەتا دایكم تۆزێ‌ ناڕازی‬‫بوو‪ ،‬بەاڵم عینادیم كرد‪ ...‬ئێستاش‬ ‫هاوكارێكی زۆر باشمە‪.‬‬ ‫* كۆمەڵگاو كلتور هیچ رێگرن‬ ‫ل��ەب��ەردەم راگەیاندكاری‬ ‫كچدا؟‬ ‫ ن���اك���رێ���ت‬‫ل��ەئ��ێ��س��ت��او ل��ەم‬ ‫س��ەردەم��ەدا قسە‬ ‫ل���ەس���ەر ئ���ەوە‬ ‫ن���ەك���ەی���ت ك��ە‬ ‫كلتورو كۆمەڵگا‬ ‫چۆن هاتووە با‬ ‫وا بڕوات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر بەقسەی‬ ‫كۆمەڵگاش بكەیت‬ ‫ئ��ەب �ێ‌ ل��ەم��اڵ��ەوە‬ ‫نەیەیتەدەر ‪.‬‬ ‫* چیت هەیە بۆ‬ ‫ئەو كچانەی كە خولیای‬ ‫راگەیاندنیان هەیە و ناتوانن‬ ‫بێنە پێشەوە كۆنەڵگاو خێزانەكانیان‬ ‫رێگرن؟‬ ‫ بە داخ���ەوە ئ��ەوەی قسەی‬‫كۆمەڵگاو خێزانی ناچێتە سەر الی ئێمە‬ ‫تەنها نێرینەكانە‪ ،‬بەاڵم بۆ مێینەكان‬ ‫قەدەغەو نایاساییە‪ .‬با كلتورو كۆمەڵگا‬ ‫ئیتر ئەو مافە بەخۆی نەدا رێگری بكا‬ ‫لەبەردەم راگەیاندنكارە كچەكانمان‪،‬‬ ‫چونكە راگەیاندنكاری كچ بەراورد‬

‫بە راگەیاندكارە كچە جبهانییەكان‬ ‫لەو ب���اوەڕەدام كە بە ئازاترین و‬ ‫بە تەحەمولترین راگەیاندنكاری كچ‬ ‫هەژمار ئەكرێت‪ ،‬تەنانەت لەهەندی‬ ‫واڵتی ڕۆژهەاڵتیشدا كاتێك كچێك‬ ‫سەر قاڵ ئەبێت بە كاری راگەیاندن‬ ‫ی��ان ه��ەر كارێكی ت��ر لەچەندین‬ ‫الوە كارئاسانی بۆ ئەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫الی ئێمە بەدەر لەقسەی كۆمەڵگا‬ ‫ئەبێ‌ لەیەككاتدا دای��ك بێت و‬ ‫بەرپرسیارێتی پ��ەروەردەك��ردن��ی‬ ‫منداڵ و لەهەمانكاتدا كابانێكی‬ ‫باشو كارامەش بێ‌ و ڕۆژانە چەندین‬ ‫میوان بەرێ‌ بكاو ئیشكەری ناو ماڵ‬ ‫و ژنێكی میهرەبانیش بێت ‪.‬‬ ‫* تەنها لەبواری سیاسی كارت‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بیرت ل��ەوە كردۆتەوە‬ ‫بەرنامەیەكی تەرفیهی پێشكەش‬ ‫بكەی؟‬ ‫ بەڵێ‌ تەنیا لە مەجالی هەوااڵو‬‫سیاسەتدا كار ئەكەم‪ ،‬پێمخۆش نییە‬ ‫هیچ بەرنامەیەكی تەرفیهی بكەم ‪.‬‬ ‫* وەك بێژەرێكی سیاسی هەوڵ‬ ‫بۆ گەیشتن بۆ كاری سیاسی نادەیت؟‬ ‫ پ��ی��ش��ەك��ەی خ���ۆم زۆر ال‬‫پیرۆزە‪ ،‬ئێمە دەبێ‌‬

‫* چۆن ئەو بڕیارەتدا لەڕادیۆی‬ ‫گ��ۆڕان��ەوە كە كەناڵێكی حزبییە‬ ‫بڕۆیتە كەناڵیكی ئەهلی؟ بیروباوەڕی‬ ‫سیاسیت كاریگەری هەبوو لەسەر‬ ‫ئەو بڕیارە؟‬ ‫ بەویستی خۆم چومە رادیۆی‬‫گ����ۆڕان‪ ،‬ب��ە ویستی خ��ۆش��م لێی‬ ‫دەرچوم‪ ،‬لەهەر شوێنێ‌ كارم كردووە‬ ‫هەوڵم داوە سەربەخۆی لەكارەكەم‬ ‫بپارێزم و هیچ بیروباوەڕێكی سیاسی‬ ‫ك��ارم لێنەكات‪ ،‬ب��ۆخ��ۆم یەكێكم‬ ‫لەو كەسانەی كە هەمیشە حەزم‬ ‫لەنوێگەرییە‪.‬‬ ‫* ئێستا لەكارەكەتدا ئازادی؟‬ ‫ ئەوەی زۆر پەیوەستی كردوم‬‫بە ‪ NRT‬ەوە ئەو ئازادییە ڕەهایەیە‬ ‫كە پێی بەخشیوم لە كارەكەم‪.‬‬ ‫* چەند پرسیارێكی تایبەت بە‬ ‫ژیانی خ��ۆت‪ ،‬ژیانی هاوسەریت‬ ‫پێكهێناوە؟‬ ‫ نەخێر‪.‬‬‫* بۆ هاوسەرگیرییەكەت مەرجت‬ ‫هەیە؟ واز لەكارەكەت ناهێنی لەبەر‬ ‫هاوسەرەكەت؟‬ ‫ ئەوەی دێتە پێشەوە لە من‬‫ئەبێ‌ بزانێ‌ پیشەكەی من چيیە‪،‬‬ ‫پ��ەری بێژەر هاوسەرگیری دەكات‬ ‫نەك پەری تاهیرێكی سادە‪ .‬ئەمەش‬ ‫مەرج نییە من دایبنێم بەڵكو‬ ‫ئەمە واقیعە‪.‬‬

‫لەهەرێمی كوردستان كار بۆ‬ ‫ئەوەبكەین پیشەكان لەیەك‬ ‫ڕێ���رەوی‬ ‫جیابكەینەوەو‬ ‫خۆمان بدۆزینەوە‪ ،‬نیوەی‬ ‫ئ��ەوان��ەی لەسیاسەتدا كار‬ ‫ئەكەن الی هاواڵتیان زیادەن‪،‬‬ ‫منیش نامەوێ‌ یەكێك بم لەو‬ ‫زیادانە‪.‬‬ ‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪35‬‬

‫تنی رەتكردەوە !‬ ‫كەرەم گۆرانی و‬ ‫نەجوا‬

‫*كۆمپانیایەكی فڕۆكەوانی مەغریبی بۆ ئاهەنگێكی شەوانەی خۆی داوەتی هونەرمەندی لوبنانی نەجوا كەرەمی كرد‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫لە راگەیاندنەكانەوە باسی لێوەكرا ئەوەبوو كە نەجوا بۆ یەكەمجارە لەئاهەنگێكدا بەشدار بێت و گۆرانی نەڵێت‪ ،‬نەجوا لەو ئاهەنگەدا هیچ‬ ‫گۆرانییەكی نەوت‪ ،‬ئەمەش بۆ هەوادارانی لەواڵتی مەغریب نیگەرانی دروستكرد‪.‬‬

‫و‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫ف‬ ‫ر‬ ‫ی‪،‬‬

‫ئەكت‬ ‫ەر‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫زێ‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫گ‬ ‫ەر‬ ‫م‬ ‫یان‪ ،‬بۆ كەپر‪:‬‬

‫ل‬ ‫ە‬ ‫ز‬ ‫ۆ‬ ‫ر‬ ‫چ‬ ‫ا‬ ‫ال‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫یدا‬ ‫گەر‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫ە‬ ‫اڵ‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ەكەمیان‬ ‫بەدەستهێناوه‬ ‫هونەر ب‬ ‫ەگشتی كۆكراوەی‬ ‫ه‬ ‫ەم‬ ‫وو‬ ‫حە‬ ‫ژان‬ ‫زو‬ ‫ەرێكی سەرەكی بو‬ ‫هەستە هەمووج‬ ‫ار‬ ‫ۆر‬ ‫ی‬ ‫ەك‬ ‫ئ‬ ‫ان‬ ‫ەد‬ ‫ی‬ ‫ەب‬ ‫ی‬ ‫خە‬ ‫ڵك‬ ‫می‬ ‫ە‪.‬‬ ‫لل‬ ‫بەتایبەت‬ ‫هاوكات ئاو‬ ‫ی هەموو نەت‬ ‫ی لەئێستادا گرنگی‬ ‫ەك‬ ‫ەوەیەكە‪ .‬هونەرم‬ ‫ێنەو ڕەنگدانەوەی‬ ‫ی‬ ‫ەن‬ ‫نا‬ ‫دا‬ ‫با‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫ژی‬ ‫بە‬ ‫ه‬ ‫ان‬ ‫ون‬ ‫ی‬ ‫بو‬ ‫ەر‬ ‫ار‬ ‫بزێو‬ ‫خ‬ ‫ەڵكە و‬ ‫ی هونەرو بەرەو‬ ‫دۆستانی كوردستان‬ ‫و دەرهێنەری ناو‬ ‫پێ‬ ‫ب‬ ‫چە‬ ‫ش‬ ‫ەگ‬ ‫ی‬ ‫چو‬ ‫شت‬ ‫ون‬ ‫گە‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫رم‬ ‫و‬ ‫ئ‬ ‫یا‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ەم‬ ‫ەڤ‬ ‫(‬ ‫واحیدی ك‬ ‫هونەریی‬ ‫ژانەرە رۆ‬ ‫ەری گەرمیان‬ ‫گەرمیان بۆچوونی خۆی بخاتەڕوو‪ .‬فری)ی بەسەركردەوە بۆ ئەوەی لە شنبیرییە دەدەن‪ .‬گ‬ ‫ۆڤ‬ ‫ار‬ ‫ی‬ ‫(ك‬ ‫ەپ‬ ‫ر)‬ ‫ئە‬ ‫كتەری‬ ‫سەر ڕەوش‬ ‫ی هونەرو پێویست‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫با‬ ‫یە‬ ‫خ‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫ار‬ ‫ی‬ ‫كۆسار‬ ‫عومەر‪ -‬گەرمیان‬

‫لە كارەسات و پڕە لەنەهامەتی و ناخۆشی‪،‬‬ ‫جیاوازیی دۆخی هونەری‬ ‫دۆخی هونەریی گەرمیان لەچاو دۆخی هەر بۆیە هەموو ئەمانە كاریان كردۆتە سەر‬ ‫هونەریی ناوچەكانی ت��ر ج��ی��اوازە‪ ،‬ئەم هونەری گەرمیان‪.‬‬ ‫دەرهێنەرە گەرمیانییە نموونەیەك دێنێتەوەو‬ ‫گەشبینی بەرامبەر بە رەوشی هونەری‬ ‫دەڵێت‪ :‬كاتێك هونەرمەندێكی گەرمیانی‬ ‫واحیدی كفری لەبارەی هەلومەرجی كاری‬ ‫قەتار و ئەڵاڵوەیسی ئەچڕێت‪ ،‬گوێگرەكان‬ ‫دەستدەكەن بەگریان‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا زۆرجار هونەری لەگەرمیان ئەوە دەڵێت كە ئەو زۆر‬ ‫هونەر لەشوێنەكانی تر بە ئاهەنگ و پێكەنین دڵخۆشە لەبەرەوپێشچوونی ڕەوشی هونەری‬ ‫دەستپێدەكات‪ ،‬لەالیەكی تریشەوە جیاوازیی ك��وردی لەگەرمیان‪ ،‬وەك خ��ۆی دەڵێت‪:‬‬ ‫هونەری ناوچەی گەرمیان لەگەڵ شوێنانی بەڕێوەبەرایەتیی ڕۆشنبیریی گشتی لەگەرمیان‬ ‫تر بۆ ئەوە دەگەڕێنێتەوە كە گەرمیان پڕە كراوەتەوە‪ ،‬ئەوە زۆر جێگەی دڵخۆشییە كە‬

‫‪36‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫منی گەشبین كرد‪ ،‬هەنگاوێك و جوڵەیك‬ ‫دەدات بە هونەری ناوچەكە‪ ،‬لەداهاتوویشدا‬ ‫گەرمیان زۆر كاری سینەمایی تێدادەكرێت‪ .‬ئەم‬ ‫هونەرمەندە گەشەكردنی هونەری لەگەرمیاندا‬ ‫بۆ دوو خاڵ دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬یەكەمیان الیەنی‬ ‫حكومی و بەڕێوەبەرایەتی گشتی هونەر كە‬ ‫لەدیدی ئ��ەودا هاوكاری جدیین بۆ كاری‬ ‫هونەری‪ ،‬دووەمیان بەدەمەوەهاتن و گەرم‬ ‫و گ��وڕی ه��ەواداران��ی ك��اری هونەری‪ ،‬یان‬ ‫ئەكتەرەكان و ئ��ەوان��ەی ح��ەزی��ان بەكاری‬ ‫هونەرییە‪ ،‬دەشڵێت پێموایە لەچەند ساڵی‬

‫شەزا‪ ،‬بە تەمای‬

‫خۆ‬ ‫شەویستیی ترە‬

‫*پاش ماوەیەك بێدەنگی لەدوای جیابوونەوەی لە خۆشەویستەكەی‪ ،‬هونەرمەندی شۆخ و شەنگی عێراقی شەزا حەسوون‪ ،‬لە نوێترین‬ ‫لێدوانیدا ئاماژەی بەوەكرد‪ :‬كە هەرچەندە لە خۆشەویتسی رابردووی سەركەوتوو نەبووە‪ ،‬بەاڵم ئەوە بەو مانایە نییە كە خۆشەویستی تر‬ ‫نەكات و بیر لەهاوسەرگیری نەكاتەوە‪.‬‬

‫داهاتوودا هونەر لەگەرمیاندا هێندە‬ ‫پێش دەكەوێت كە دەتوانێت لەئاستی‬ ‫هونەری شوێنانی تردا بێت‪.‬‬ ‫گ��ەرم��ی��ان��ی��ی��ەك��ان خ��ەاڵت��ی��ان‬ ‫وەرگرتووە‬ ‫سەبارەت بەكارە هونەرییەكانی‬ ‫گ��ەرم��ی��ان‪ ،‬واح��ی��دی كفری دەڵ��ێ‪:‬‬ ‫كارە هونەریەكانی دەڤەری گەرمیان‬ ‫هێندە كەمن كە بەداخەوە ناتوانین‬ ‫بڵێن لێی ڕازی���ن ی��ان ن��ا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئەوەی جێگەی دڵخۆشییە كۆمەڵێك‬ ‫ك��اری هونەری شانۆییم بینیوە یان‬ ‫لەفستیڤاڵەكاندا بەشدارییان پێكراوە‪،‬‬ ‫زۆر بەوە خۆشحاڵم كە لەسەر ئاستی‬ ‫ئەو كارانەدا هیچ ساڵێك نەبووە كە‬ ‫گەرمیانیەكان خەاڵتی یەكەمیان تێدا‬ ‫بەدەست نەهێنابێت‪ ،‬ئەمە جێگەی‬ ‫زۆرد ڵخۆشیە‪.‬‬ ‫ه��ەر س��ەب��ارەت بە ڕاییكردنی‬ ‫ك���اری ه��ون��ەری ل��ەگ��ەرم��ی��ان‪ ،‬ئەم‬ ‫هونەرمەندە ئەوە دەڵێت كە ئەو‬ ‫وەك دەره��ێ��ن��ەرێ��ك ب��ەس��ەردان��ی‬ ‫كردنی بۆ بەڕێوەبەرایەتی سەنتەرە‬ ‫ڕۆشنبیرییەكان لەكەالر داواو كارەكانی‬ ‫بەباشی بۆڕایی كراوەو‬ ‫دەشڵێت «پێم وانییە‬ ‫گ��ەرم��ی��ان��ی��ی��ەك‬ ‫لەگەرمیاندا‬ ‫ب���ی���ەوێ‌‬ ‫ك������اری‬

‫درامایە لەگەرمیان‪ ،‬ئەو دەڵێت ئێستا‬ ‫لەگەرمیاندا ئەكتەرەكان زۆر دڵگەرم و‬ ‫ڕاستگۆو پاكن و ئامادەییان تێدایە‪،‬‬ ‫حەزو خولیای خەڵكی گەرمیان‬ ‫بۆ كاری هونەری وایكردووە كە‬ ‫هەر كارێكی هونەری لەگەرمیاندا‬ ‫بكرێت سەركەوتووبێت‪.‬‬

‫كردنی هونەری سینەما‪ .‬هەروەها بووە تێيدا باس لە تەواوی خۆشی و‬ ‫كردنەوەی دامەزراوەیەكی زانكۆیی ناخۆشيیەكانی گەرمیان دەكات‪.‬‬ ‫تایبەت بەسینەما لەگەرمیاندا‪،‬‬

‫نیگەرانی لە بینەر‬ ‫هاوكات ئ��ەم دەرهێنەرە‬ ‫نیگەرانە لە بینەری كاری هونەری س��ێ��ی��ەم��ی��ش‬ ‫ل��ە گ��ەرم��ی��ان و دەڵ��ێ��ت‪ :‬بەگشتی هێنانی كەسی ش��ارەزا ل��ەدەرەوەی‬ ‫بینەری ك��وردی بێزار ك��راون لەبەر واڵت بۆ ب��رەوپ��ێ��دان و فێركردنی‬ ‫عەرز نەكردنی فلیمی جوان بۆیان و هونەمەندو ب��ەرزك��ردن��ەوەی ئاستی‬ ‫زەمینەی ئەوەیان بۆ نەڕەخساوە و كاری هونەری‪.‬‬ ‫تێبگەیەندرێن كەوا سینەما مانایەكی‬ ‫پرۆژەیەكی خۆی‬ ‫جوان دەبەخشێت‪ ،‬هەروەها لەالیەكی‬ ‫لەبارەی ك��اری نوێی خۆییەوە‪،‬‬ ‫ت��ری��ش��ەوە ك��ەم��ی ب��ی��ن��ەری ك��اری‬ ‫هونەری بۆ سەرقاڵبوونی هاوواڵتیان واحیدی كفری ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫دەگەڕێنێتەوە بۆ سەرقاڵییان ئیش و ك��ە ئێستا دوو پ���رۆژەی هونەری‬ ‫كاری ڕۆژان��ەوەی��ان��ەوە‪ ،‬بۆیە واحید لەبەردەستدایەو لەگەرمیان ئەنجامی‬ ‫دەڵێت زۆر گەشبین نیم بەبینەری دەدات‪ ،‬ه��ەروەه��ا ك��ورت��ە فلیمی‬ ‫ك��اری ه��ون��ەری‪ ،‬ن��ەك لەگەرمیان (پ��رس��ی��ارێ��ك��ی ب��ێ وەاڵم)‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫تەنانەت لەسلێمانیدا‪ ،‬بەاڵم ئومێدم پرۆژە نوێیە لەساڵی ‪2014‬دا دەست‬ ‫هەیە و دڵخۆشم بۆ ئاییندە كەوا پێدەكات‪،‬هەروەها ب��ەرێ��وەب��ەرەی‬ ‫گشتی ڕۆشنبیری و هونەر و وەرزش‬ ‫بینەری باشی هەبێت‪.‬‬ ‫و الوان��ی گەرمیان بەڵێنی ئ��ەوەی‬ ‫پ��ێ��داون ك��ە ه��اوك��اری��ان‬ ‫سێ خاڵی گرنگ‬ ‫ئەم دەرهێنەرە لەبارەی بەرەو‬ ‫پێشچوونی ك��اری سینەماییەوە‬ ‫لەگەرمیان ئ��ام��اژە بە سێ‬ ‫خاڵی گرنگ دەكات‬ ‫و دەڵێت‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫دەرهێنەر واحیدی كفری یەكێكە‬ ‫لە هونەرمەندەكانی دەڤەری گەرمیان‬ ‫و لە چەندین كاری هونەری شانۆ و‬ ‫سینەماییدا كاری كردوە و دەرهێنانی‬ ‫بۆ چەند بەرهەمێك ك���ردووەو لە‬ ‫ساڵی ‪2010‬دا‪ ،‬بە بەرهەمی(ئەكتەرێكی‬ ‫ڕۆشنبیر)یش لە فستیڤاڵی (بابل)‬ ‫دا خەاڵتی باشترین دەرهێنەری ئەو‬ ‫ساڵەی پێ بەخشراوە‪.‬‬

‫بە جێبەجێكردنی ئەم خااڵنە‪ ،‬كاری‬ ‫سینەما لەگەرمیاندا زۆر ب��ەرەو بێت لەدەركردنی زنجیرە درامایەك‬ ‫هونەری بكات و دەرگای‬ ‫پێشەوە دەچێت‪ ،‬خاڵەكانیش بریتین لەگەرمیاندا و واحید خۆیشی ‪ 11‬ساڵە‬ ‫لێداخرابێت»‪.‬‬ ‫واح����ی����د زۆر گ��ەش��ب��ی��ن��ە لە بەهەند وەرگرتنی سینەما لەالیەن سەرقاڵی نوسینەوەیەتی بەناوی(ساتێك‬ ‫بەهونەرمەندانی گەرمیان و ئەو ئەنجومەنی وەزی��ران��ەوە دوات��ر بۆ لەمیوانداری خۆكوشتندا)‪ ،‬كەپر بەوەی‬ ‫كەسانەی كە حەزیان لەكاری سینەماو وەزارەت���ی ڕۆشنبیری و بەسیستم زانیوە كە ئیستا ئەم پرۆژەیە تەواو‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪37‬‬

‫سر بەرەو ئەوروپا‬ ‫اریزانێكی تری می‬ ‫ی‬

‫*محەمەد سەاڵح یاریزانی میسری و یانەی بازلی سویسری لەالیەن چەند یانەیەكی ئەوروپاوە چاوی لەسەرە‪ ،‬لەناویاندا یانەی ئەتلەتیكۆ‬ ‫مەدرید دەیەوێت بەهەر نرخێك بێت ئەو یاریزانە میسرییە بێنێتە ناو ریزەكانییەوە‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەش ئیدارەی یانەكە هەوڵەكانی خۆی‬ ‫خستۆتەگەڕ تا لەو بارەیەوە لەگەڵ بازل‪-‬دا بگەنە رێكەوتن‪.‬‬

‫ئا‪:‬سۆما‬

‫دایكە منداڵەكان لە زیادبووندان‬

‫رەنگە تۆماركردنی چوار منداڵ لە چوار دایكی تەمەن (‪ )10‬سااڵن لە بەرانبەر تۆماركردنی یەك ملیۆن‬ ‫و سەدو دووهەزارو شەش سەدو سی و چوار منداڵ لە دایكانی تەمەن (‪ )34-20‬ساڵ كە تەمەنی گونجاوی‬ ‫منداڵبوونە‪ ،‬شتێكی سەرنجڕاكێش نەبێ‪ ،‬بەاڵم وێناكردنی بەخێوكردنی كۆرپەیەك لەالیەن دایكێكی تەمەن‬ ‫(‪ )10‬ساڵ‪ ،‬وێناكردنێكی تۆقێنەرە‪.‬‬ ‫تۆمارە رەسمییەكانی ساڵی رابردوی ئێران ئەوەیان راگەیاند كە لە مساڵدا چوار ژنی تەمەن (‪ )10‬ساڵ و‬ ‫(‪ )17‬ژنی تەمەن یانزە ساڵ و (‪ )50‬ژنی دوانزە ساڵەو (‪ )275‬ژنی سیانزە ساڵەو (‪ )1289‬ژنی تەمەن (‪ )14‬ساڵە‬ ‫بوونەتە دایك و منداڵیان بووە‪.‬‬ ‫ئەمە جگە لە تەمەنەكانی (‪ 15‬تا ‪ )19‬ساڵ كە پێیان دەوترێ سكپڕیی هەرزەكاران كە ئەویش رێژەی (‪)8/2‬‬ ‫ی منداڵبووان پێكدێنێ‪.‬‬ ‫پسپۆڕانی پزیشكی لەو باوەڕەدان كە سكپڕیی لە تەمەنی هەرزەكاری و خوار (‪ )19‬ساڵ‪ ،‬كارێكی دروست‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە مرۆ لەو تەمەنەدا لە گەشەكردندایەو پێویستیان بەوزەو خواردنی گونجاوە‪ ،‬هەربۆیە سكپڕیی‬ ‫لەو تەمەنەدا رووبەڕووی چەندین كەمایەتی دەبێتەوە كە نەك تەنیا زیان بە دایك دەگەیەنێت‪ ،‬بەڵكو زۆرجار‬ ‫كۆرپەلەش كەمئەندام دەكات‪ ،‬هەربۆیە مندااڵنی ئەو جۆرە دایكانە زۆربەیان كێشیان زۆر كەمە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەبێتەهۆی ئەگەری تووشبوونی كۆرپە بە هەوكردن و بەدخۆراكی و ئیفلیجی و كەمایەتی لە بینین و بیستن‬ ‫و گرفتی تری دواكەوتنی مێشك‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫عەمرو دیا‬ ‫ب دەنگی بە دە‬ ‫ستوور نەداوە‬

‫*هاككەرەكان دەگەنە پەیجەكانی هونەرمەندی بەناوبانگی میسری عەمرو دیاب‪ ،‬پاش هاككردنی پەیجی تویتەركەی بەناوی عەمرەوە‬ ‫لێدوانێك باڵودەكەنەوە كە دەنگی بە دەستووری نوێی میسر بەبەڵی داوەو داواشی لەخەڵكی واڵتەكەی كردووە بە بەڵێ‌ دەنگ بە دەستووری‬ ‫ێ بدەن‪ ،‬بەاڵم هەر زوو هونەرمەندی ناوبراو ئەوەی رەتكردەوەو رایگەیاند كە تا رۆژی دەنگدان بڕیاری خۆی ئاشكرا ناكات و ئەوە‬ ‫نو ‌‬ ‫لێدوانی ئەو نییە‪.‬‬

‫ئەلبومە هەورامییەكەی خستە بازاڕەوە‬ ‫هەورامان كامەران‬

‫پاش چەند ساڵێك لە دەركەوتن و گۆرانی وتن‪ ،‬دواجار‬ ‫هونەرمەندی الو قاسم هەورامی توانی یەكەم ئەلبومی خۆی‬ ‫بەناوی (هەناری) بەرهەمبهێنێت كە لە (‪ )8‬تراك پێكهاتووەو‬ ‫بەبۆنەی هاتنی ساڵی نوێی زاینییەوە وەك دیارییەك‪ ،‬ئەلبومەكە‬ ‫خستە بازاڕەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەرك��ی بەرهەمهێنانی ئ��ەم ئەلبومە ك��ە س��ەرج��ەم‬ ‫گۆرانییەكانی بەشێوەزاری هەورامییە‪ ،‬لەالیەن تەلەفزیۆنی‬ ‫خاكەوە ئەنجامدراوەو باڵوكردنەوەشی لەالیەن ناوەندی‬ ‫ئارۆوە بووە‪ ،‬الی خۆشیەوە قاسم هەورامی وتی‪ :‬لەالیەن‬ ‫دۆست و هەوادارانمەوە گلەیی ئەوەم رووبەڕوو دەكرێتەوە‬ ‫كە بۆچی لە ئەلبومە نوێیەكەمدا بەشێوەزارەكانی دیكەی‬ ‫زمانی كوردی گۆرانیم نەوتووە! هەربۆیە لە گۆڤارەكەتانەوە‪،‬‬ ‫پێیانڕادەگەیەنم بەدڵنیاییەوە بۆ كاری داهاتوو پشت بەخودا‪،‬‬ ‫گۆرانی بەزاراوەكانی دیكە دەڵێم بەتایبەتی زاراوەی سۆرانی‪.‬‬ ‫هونەرمەندی ناوبراو لەبارەی تراكەكانی ناو ئەلبومەكەیەوە‬ ‫وتی‪ :‬تراكێكیان ئ��اوازی خۆمەو تێكستەكەشی بەسوپاسەوە‬ ‫هی بەڕێز شەیدا محێدین‪-‬ە‪ ،‬هەروەها تراكێكی دیكەیان هی‬ ‫مامۆستای زۆر بەڕێز سەاڵح هەورامی كۆچكردووە كە بەتایبەت‬ ‫پێشكەشی كردبووم‪ ،‬هەروەها تێكستی شەش تراكەكەی دیكەش‬ ‫هی شاعیری گەورە مەولەوین‪.‬‬ ‫هاوكات سوپاسی خۆی بۆ ئەوانە دووپ��ات��ك��ردەوە كە‬ ‫لەسەرەتای ئەلبومەكەوە تا بەكۆتا گەشتنی‪ ،‬بەردەوامبوون لە‬ ‫هاوكاریكردنی‪.‬‬ ‫هەورامی ئەوەشی بە «كەپر» وت‪ :‬كە كاری ئامادەكردنی‬ ‫شەش تراكیان لەالیەن ئەحمەد چاوشین‪-‬ەوە بۆ ئەنجامدراوەو‬ ‫كاری ئامادەو دابەشكردنی دوو تراكی دیكەیان لەالیەن گۆڤەند‬ ‫عەبدوڵاڵ‪-‬وە بووە‪ ،‬ئەوەشی نەشاردەوە كە بەهۆی هەڵەی‬ ‫دیزاینەرەوە‪ ،‬ریزبەندی تراكەكانی ئەلبومەكەی بەسەریەكدا‬ ‫تێكەڵ بوون و بۆ ئەو گرفتەش هونەرمەند داوای لێبوردنی‬ ‫لەگوێگرانی كرد‪ ،‬كە بەمهۆیەوە ناتواندرێت بەشێوەی مەبەست‬ ‫و ریزبەندی گوێ لەتراكەكان بگرن‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪39‬‬

‫دە بەبێ ئارایشت‬ ‫وێنەیەكی غا‬

‫*باڵوبوونەوەی وێنەیەكی هونەرمەندی میسری غادە عەبولرەزاق‪ ،‬لەناو هەوادارەكانیدا هەراو مشتومڕی زۆر دەنێتەوە‪ ،‬پاش ئەوەی لە تۆڕە‬ ‫ێ ماكیاج دەردەكەوێت بەدەستیشییەوە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان وێنەیەكی غادە لەگەڵ كچەكەی و هاوڕێیانی كچەكەی باڵودەبێتەوەو تێیدا بەب ‌‬ ‫چەند شتێك كە بەالی هەوادارەكانییەوە سەیرە‪ ،‬بۆیە هەوادارەكانی و رۆژنامەكان بەدوای ئەو شتانەی دەستی غادەدا دەگەڕێن‪.‬‬

‫لەپێناوی ژیاندنی هونەرەكەی‪،‬‬

‫هەڤاڵ خانەقینی‬ ‫دوكانێك دادەنێت!‬ ‫‪40‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫بوارە جیاوازەكان لە هەر كۆمەڵگەیەكدابن‬ ‫بەشیوەیەكی سەرەكی پێویستییان بە فاكتەری‬ ‫بڕوابەخۆبوون و بوونی خۆشەویستییەكی‬ ‫زۆرە بۆ ئەو كارەی كە هەڵی دەبژێردرێت‪،‬‬ ‫دەك��رێ��ت بگوترێت ه��ون��ەری��ش وەك‬ ‫چاالكییەكی رۆشنبیری پێویستیی بە بڕوابەخۆ‬ ‫بوون و خۆشەیستی زۆرە‪ ،‬بۆ ئەوەی كەسێك‬ ‫بتوانێت تیایدا قاڵ بێت و لەو ڕێگەیەوە‬ ‫خزمەتی هونەر و میللەتەكەی بكات‪،‬‬ ‫هەر بۆیە زۆرجار ئەو كەسانەی كەدەست‬ ‫بەكاری هونەری دەكەن لەكوردستاندا لەپێناو‬ ‫ب��ەردەوام��ی��دان بەهونەرەكەیان زۆرێ��ك‬ ‫لەكایەكانی تری ژیان وەال دەنێن و كاری‬ ‫زیاتر بۆ هونەرەكەیان دەكەن‪.‬‬ ‫كۆسار عومەر‪ -‬گەرمیان‬

‫نانسی‪ ،‬هەوا‬ ‫دارانی دەخاتە‬

‫چاوەڕوانییەوە‬

‫* نانسی عەجرەم بە نووسینی دێڕێك لەسەر وێنەیەكی خۆی و ملحەم بەرەكات‪-‬ی میوسیكزانی بەناوبانگی عەرەبی‪ ،‬هەوادارانی خۆیی‬ ‫خستۆتە چاوەڕوانییەكی زۆرەوە‪ ،‬لەپاش ئەوەی نانسی وێنەیەكی خۆی و بەرەكات لەسەر پەیجی تایبەتی خۆی لە فەیسبووك باڵودەكاتەوەو‬ ‫ێ هیچ روونكردنەوەیەكی تر‪ ،‬هەوادارانی خۆی خستۆتە چاوەڕوانیەكی زۆرەوە‪.‬‬ ‫دەنووسێ‌(چاوەڕوان بن بەمزوانە) بەب ‌‬

‫«هونەر‬ ‫هەمووشتێكی‬ ‫لێسەندومەتەوە‪،‬‬ ‫جگە لەبەخشینی‬ ‫چەند هاوڕێیەكی‬ ‫خۆشەویست‬ ‫نەبێت!»‬

‫ه��ون��ەرم��ەن��د»ه��ەڤ��اڵ محمد‬ ‫میرزا» ناسراو بە(هەڤاڵ خانەقینی)‬ ‫كە لەماوەی راب��ردوودا بە دەنگە‬ ‫جوانەكەی خانەقین و گەرمیانییەكان‬ ‫و بینەری كوردی دڵخۆشكرد‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ڕەوشی سەرهەڵدان و بەڕێوەچوونی‬ ‫هونەرەكەی‪ ،‬دڵی بۆ كەپر كردەوە‪،‬‬ ‫حەز و خولیای خۆی بۆ هونەری‬ ‫گۆرانی وتن و كارو بەرهەمەكانی‬ ‫باسكردو ئاماژە بەوە دەكات كە ئەو‬ ‫خۆشەویستیەكی زۆری بۆ هونەری‬ ‫گ��ۆران��ی وت��ن هەیە‪ ،‬ئ��ەو دەڵ��ێ‪:‬‬ ‫«گۆرانی وتن كارێكە كە لەخۆشی و‬ ‫ناخۆشیدا لەگەڵتایە‪ ،‬واتا هاوڕێیەكی‬ ‫ڕۆحییە‪ ،‬چونكە كاتێك خەمبارم‬ ‫دەت��وان��م بەهۆی هونەرەكەمەوە‬ ‫خەمەكانم بڕەوێنمەوەو لەكاتی‬ ‫دڵخۆشیمدا ه��ەر بەهونەرەكەم‬ ‫گوزارشت لەخۆشیی ناخم دەكەم»‪،‬‬ ‫ئ���ەم ه��ون��ەرەی��ش ل��ەم��ن��داڵ��ی��ەوە‬ ‫لەبیرمدابوە‪ .‬هەڤاڵ خانەقینی وەك‬ ‫خۆی دەڵێت وردە وردە تێكەڵ بە‬ ‫دنیای شیعر و مۆسیقاو گۆرانی وتن‬ ‫بووە‪ ،‬ئەگەرچی باس لەوەدەكات كە‬ ‫لەمنداڵیەوە حەزی بەگۆرانی وتن‬ ‫كردوە‪،‬بەاڵم لەپاش ساڵی‪2004‬ەوە‬ ‫ئیدی وەك بەهەرمەندێك لەبواری‬ ‫گۆرانی وتندا گۆرانی ووتوە‪.‬‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫ه��ەڤ��اڵ محمد میرزا‬ ‫ناسراو بە هەڤاڵ خانەقینی‪،‬‬ ‫لەخێزانێكی هەژار لە ناوچەی‬ ‫گەرمیان و شاری خانەقین‬ ‫و لە گەرەكی (تۆڵەفرۆش)‬ ‫ل���ەدای���ك ب����ووە‪ ،‬ل��ەژێ��ر‬ ‫كاریگەریی هونەرمەندانی‬ ‫ك��ۆن��ی ك��وردس��ت��ان��ی وەك‬ ‫عەلی م��ەردان و مەزهەری‬ ‫خالقی و حسن زی��رەك و‬ ‫كەریم كابان دەستی كردوە‬ ‫بەگۆرانی وتن و لەچەندین‬ ‫كۆنسیرت و فیستیڤاڵی‬ ‫ج��ۆراو جۆر لەكوردستاندا‬ ‫وەك هونەرمەندێك گۆرانی‬ ‫ووت��وەو دەی��ەوێ‌ لەڕێگەی‬ ‫ه��ون��ەرەك��ەی��ەوە پەیامی‬ ‫ئاشتی و خۆشەیستی و‬ ‫بیری هاوكاری بوون بەیەكتر‬ ‫بگەیەنێت‪.‬‬ ‫ل��ەوەاڵم��ی پ��رس��ی��اری ئ��ەوەی‬ ‫ه��ون��ەر چ��ی پ��ێ بەخشیوەو چی‬ ‫لێ سەندویتەوە؟‪ ،‬پێی وای��ە كە‬ ‫زۆرج���ار ئ��ەم پرسیارە لەزۆرێك‬ ‫لەهونەرمەندان كراوەو هەریەكەو‬ ‫بەجۆرێك وەاڵم��ی بۆی هەبووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەو بەشێوەیەكی جیاوازتر‬ ‫وەاڵمی پرسیارەكە دەداتەوەو دەڵێ‪:‬‬ ‫ئەگەرچی لەوانەیە خوێنەرانی گۆڤاری‬ ‫(كەپر) بڕوا بەم قسەیەم نەكەن‪،‬‬ ‫دەتوانم بڵێم هونەر هەموو شتێكی‬ ‫ليسەندومەتەوە‪ ،‬جگە لە بەخشینی‬ ‫چەند هاوڕێیەكی خۆشەویست‬ ‫نەبێت‪ ،‬هیچی تری پێنەبەخشیوم!‪،‬‬ ‫بەهۆی هونەرەكەمەوە زۆرشتم‬ ‫لەدەستداوە‪ ،‬لەبری ئەوەی هونەر‬ ‫شت بەمن ببەخشێت من زیاترم‬ ‫ب��ەه��ون��ەرەك��ەم (گ��ۆران��ی وت��ن)‬ ‫بەخشیوە‪ ،‬هەندێجار كارو كاسبی‬ ‫خۆم لەدەستداوە لەبەر هونەرەكەم‪،‬‬ ‫زۆر خەڵك هەبووە لەبەر خراپی‬ ‫ب��اری گ��وزەران��م پێیان ووت��وم واز‬ ‫لەهونەرەكەت بێنە و بڕۆ ئیشێكی‬

‫« زۆر خەڵك هەبووە‬ ‫لەبەر خراپی‬ ‫باری گوزەرانم‪،‬‬ ‫پێیان وتوم واز‬ ‫لەهونەرەكەت بێنە‬ ‫و بڕۆ ئیشێكی تر‬ ‫بكە»‬

‫تر بكە بۆئەوەی مەعیشەت بكەی‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی حەزم بۆ هونەرەكە‬ ‫نەمتوانیوە وازی لێ بێنم!‪ ..‬هەڤاڵ‬ ‫ئەوەی نەشاردەوە كە ئێستا دەیەوێ‌‬ ‫بۆ ژیاندنی هۆنەرەكەی دوكانێك‬ ‫دابنێت تا لەو ڕێگەیەوە بتوانێ‬ ‫كاری هونەرەكەی زیاتر پێشبخات‪،‬‬ ‫داوای���ش���ی ك���رد ل��ە وەزارەت�����ی‬ ‫ڕۆشنبیری و هونەرو وەرزش و‬ ‫الوان و بەتایبەتی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫هونەرو وەرزش و الوانی گەرمیان‬ ‫ك��ەوا بەپێدانی مووچەیەكی باش‬ ‫هاوكاری مانگانەی هونەرمەندان‬ ‫بكەن بۆ ئ��ەوەی پایەی هونەری‬ ‫ك����وردی زی��ات��ر ب����ەرەو پێشەوە‬ ‫بچێت‪ ،‬لەبارەی تۆماركردنی كاری‬ ‫نوێییەوە‪ ،‬هەڤاڵ خانەقینی مژدەیدا‬ ‫ب��ە ه��ەواداران��ی دەن��گ��ی خ��ۆی و‬ ‫خوێنەرانی گۆڤاری(كەپر) كەوا ئێستا‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی هونەرو وەرزش و‬ ‫الوان��ی گەرمیان بڕیاریانداوە ‪CD‬‬ ‫یەكی بۆبەرهەم بهێنن‪ ،‬جگە لەو‬ ‫‪CD‬یە و لەسەر تێچووی خۆی و‬ ‫بەهاوكاری چەند هاوڕێیەكی‪CD‬‬ ‫یەكی تر تۆماردەكات كە هەموو‬ ‫تراكەكانی گۆرانی هەڵپەڕكێن و‬ ‫بەنیازە بۆ جەژنی ن���ەورۆز ئەم‬ ‫كارەش تەواو بكات‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪41‬‬

‫وراد‪ ،‬واز ناهێنێت‬ ‫جومانە م‬

‫*خانمە هونەرمەندی سووری جومانا موراد‪ ،‬هەموو ئەو دەنگۆیانەی رەتكردەوە كە لە چەند رۆژی رابردوودا دەربارەی وازهێنانی كراون‬ ‫لەكاری هونەری پاش شووكردنی‪ ،‬بەتایبەتی كە ئەم هەواڵە لەالیەن چەند كەناڵێكی راگەیاندنەوە باڵوكرابوویەوە‪ ،‬جومانا ئەوەی راگەیاند‬ ‫راستە شووكردن ئەركی قورس دەخاتە سەر شانم‪ ،‬بەاڵم بەو مانایە نییە واز لەهونەرەكەم دێنم‪ ،‬جومانا ئەوەشی خستەڕوو كە هاوسەرەكەی‬ ‫لەكارو پیشەكەی تێدەگات و هیچ كێشەیەكی لەگەڵ هونەرەكەیدا نییە‪ ،‬بۆیە هەموو ئەو دەنگۆیانە دوورن لەراستییەوە‪.‬‬

‫راگەیاندنكارێكی عەرەب‬ ‫خوازیارە ببێتە میوانی كوردستان‬

‫النە جوندی‪ ،‬تایبەت بە «كەپر»‪:‬‬ ‫*شتی زۆر لەسەر كوردستان نازانم‬ ‫*ئەحمەد كایام زۆر خۆشدەوێت‬ ‫* لەزمانی كوردی تێناگەم‬

‫‪42‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫راگەیاندنكارو هونەرمەند النە جوندی‪ ،‬پێیخۆش نییە رۆژانە‬ ‫هەواڵی كارەسات و نەهامەتی و مردن بگوازێتەوە‪ .‬لە جێگایەكی ئەو‬ ‫چاوپێكەوتنەی «كەپر» لەگەڵیدا سازیداوە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەو كارە بۆ من لەڕووی‬ ‫مرۆڤایەتییەوە قورسەو پێمخۆشە بینەرەكانم پێبكەنن‪ .‬لەم دیمانەیەدا النە‪،‬‬ ‫باس لە نووسین و ئەزموونی رۆژنامەنووسی خۆی دەكات و ئەزموونی‬ ‫رۆژنامەنووسی خۆیشی بە ئەزموونێكی كەم نازانێت‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬عیماد جەباری‬

‫هاوسەرە‬ ‫كەی راغب عەال‬ ‫مە چی دەڵێت‬

‫*جیهان عەالمە‪ ،‬هاوسەری هونەرمەندی بەناوبانگی لوبنانی راغب عەالمە‪ ،‬لەدیمانەیەكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ گۆڤاری زەهرەتول‬ ‫خەلیج‪ ،‬چەند نهێنییەكی ژیانی لەگەڵ عەالمە باس دەكات‪ ،‬جیهان كە هاوسەری راغب عەالمەیەو دیزاینەری خشڵە‪ ،‬ئەوەی راگەیاندووە‬ ‫ێ بكات و نایەوێت مونافەسەی‬ ‫هەرچەندە لەكارەكەیدا زۆر سەركەوتووە‪ ،‬بەاڵم ئەوە بۆ ئەوە ناكات كە پێشبڕكێی لەگەڵ راغبدا پ ‌‬ ‫هاوسەرەكەی بكات‪.‬‬ ‫* النە جوندی كێیە؟‬ ‫ ه��ەم��ی��ش��ە ح���ەزم���ك���ردووە‬‫هەوادارانم وەك نووسەرێكی سوری‬ ‫بمناسنەوە‪ ،‬چونكە من لەو بوارەوە‬ ‫چ��ووم��ەت��ە جیهانی راگ��ەی��ان��دن��ەوە‪،‬‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ی ن��ووس��راوم هەڵبژارد‪،‬‬ ‫چونكە من ئەو جیهانەم خۆشدەوێت‬ ‫و عاشقی ب��واری هونەرم‪ ،‬هەروەها‬ ‫پەیوەندی بەهێزم لەگەڵ هونەرمەندە‬ ‫كچ و كوڕەكاندا هەیە‪ ،‬ئەمە وایكردووە‬ ‫پیشەكەم زیاتر وروژێ��ن��ەر تر بێت‪.‬‬ ‫هەرچەندە تا ئێستا نەمتوانیوە وەك‬ ‫ئەستێرەیەك دەرب��ك��ەوم‪ ،‬ب��ەاڵم بە‬ ‫پێشكەشكردنی ب��وارە هونەرییەكەم‬ ‫خۆشحاڵم‪.‬‬ ‫* بەڕای تۆ جوانی مەرجە بۆ ئەوەی‬ ‫كچ لەڕاگەیاندنە نێودەوڵەتییەكاندا‬ ‫ببێتە پێشكەشكار؟‬ ‫ سەرەتا من باسی ئەو شوێنە‬‫دەك��ەم كە ك��اری لێدەكەم‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە باسی جیهانی عەرەبی دەكەین‪.‬‬ ‫وەك ل��ە س��ەرەت��ادا باسم ك��رد‪ ،‬لە‬ ‫سەرەتاوە وەك نووسەرو رۆژنامەنووس‬ ‫دەستم بەكاركرد‪ ،‬بەڵێ جوانی‪ ،‬لە‬ ‫جیهانی عەرەبیدا پشتی پێدەبەسترێت‬ ‫بەتایبەتی لە بواری تەلەفزیۆنیدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من وەك سیناریست بۆ ماوەی (‪)12‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬كارمكردووە لە بواری هونەردا‪،‬‬ ‫بەرلەوەی لەسەر شاشە دەربكەوم‪،‬‬ ‫بۆیە پێموایە ئەزموونی رۆژنامەنووسیم‬ ‫بە ئەزموونێكی كەم نازانم‪ .‬پێمخۆشە‬ ‫ئەو راستییەش بڵێم هەریەك لە كچە‬ ‫بێژەرە شۆخەكانی كەناڵی سكای نیوز‪،‬‬ ‫بەهۆی جوانیانەوە دانەمەزراون‪ ،‬بەڕای‬ ‫من جوانی بۆ ئەو كچانەی نمایشكاری‬ ‫جلوبەرگن مەرجێكی سەرەكییە نەك‬ ‫كاری راگەیاندن‪.‬‬ ‫* بۆ بەرنامەی سیاسی پێشكەش‬ ‫ناكەیت‪ ،‬تەنها بەرنامەی هونەری‬ ‫هەڵدەبژێریت؟‬ ‫ ل��ەب��ەرئ��ەوەی��ە ك��ە سیاسەتم‬‫خۆشناوێت‪ ،‬هەروەها پێمخۆش نییە‬ ‫رۆژانە هەواڵی كارەسات و نەهامەتی‬ ‫و م��ردن ب��گ��وازم��ەوە‪ ،‬ئ��ەو ك��ارە بۆ‬ ‫من ل��ەڕووی مرۆڤایەتییەوە قورسەو‬ ‫پێمخۆشە بینەرەكانم پێبكەنن‪ .‬بۆیە لەو‬ ‫شوێنەدا دەمێنمەوە كە تێیدا شارەزام‪.‬‬ ‫* الن��ە‪ ،‬ب����ەردەوام ح��ەزی لە‬ ‫گەشتە‪ ،‬چ چێژێك لەو گەشتانەت‬ ‫دەبینی و مانای گەشتكردن لەالی تۆ‬ ‫چی دەگەیەنێت؟‬

‫ بێگومان گەشتكردن‪ ،‬دۆزینەوەو‬‫شارەزابوونە لەڕۆشنبیرییە نوێیەكان‪.‬‬ ‫من وێڵی گەڕانم ب��ەدوای ئەفسانەو‬ ‫چیرۆك و هونەرە كۆنەكاندا‪.‬‬ ‫* كام واڵت لەو واڵتانەی بینیوتە‪،‬‬ ‫لە هەموویان جوانتر ب��ووە؟ ئەو‬ ‫واڵتەشی خوازیاری بیبینیت كامەیە؟‬ ‫ پێمخۆشە گەشت بكەم بۆ ویالیەتە‬‫یەكگرتووەكانی ئەمریكا‪ .‬بەتایبەتی‬ ‫گەشتكردن بۆ ژاپۆن زۆر دەموروژێنێت‬ ‫بەتایبەتی لە وەرزی پایزدا‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كە گوڵی كەرەز دەوەرێ��ت‪ .‬لە واڵتە‬ ‫عەرەبییەكانیشدا خ��وازی��ارم رۆژێ��ك‬ ‫سەردانی بابل‪ ،‬بكەم وەك ئەوەی لە‬ ‫مێشكمدا نەخشێندراوە بەچیرۆكە كۆن‬ ‫و باخچە هەڵواسراوەكانی وەك ئەوەی‬ ‫لە فیلمەكانی دەرهێنەری عێراقی‬ ‫محەمەد ئەلدەراجی‪-‬دا‪ ،‬دەمبینی‪.‬‬ ‫* هەرگیز بیرت لەوە نەكردۆتەوە‬ ‫گەشت بۆ عێراق بكەیت و ببیتە‬ ‫پەیامنێر؟‬ ‫ بەڵێ‪ ،‬پێشنیازی ئەوەم بۆ كرا‬‫سەردانی شاری هەولێر بكەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە ئێستادا بیرم لە گەشت نەكردۆتەوە‬ ‫بۆ عێراق‪ ،‬چونكە یەكەم سەردان كە‬ ‫بۆ هەر واڵتێكی دەكەیت‪ ،‬كاریگەری‬ ‫گەورەت لەسەر بەجێدەهێڵێت‪ ،‬دەزانم‬ ‫ئێستا عێراق لەڕووی ئەمنییەوە جێگیر‬ ‫نییە‪ ،‬بۆیە هەركات ببێتە واڵتێكی‬ ‫ئارامتر ئەوكات بیری لێدەكەمەوە‪ ،‬من‬ ‫لەوە نەرمترم كە ببمە پەیامنێری شەڕ‪،‬‬ ‫چونكە من توانای بینینی مردنم نییەو‬ ‫بەرگەی ترسیش ناگرم‪.‬‬

‫* تۆ بەڕەگەز سوریت و لە لوبنان‬ ‫ژیاویت و لە كەناڵێكی بەریتانیشدا‬ ‫كاردەكەی‪ ،‬ئەو كاركردنەی تۆ گونجاوی‬ ‫خۆتە یان چی؟‬ ‫ م��ن ب��ەڕەگ��ەز هاوواڵتیەكی‬‫سوریم‪ ،‬بەاڵم لە ئیمارات نیشتەجێم‪،‬‬ ‫ك��ەن��اڵ��ی س��ك��ای ن��ی��وز یەكێكە لەو‬ ‫دەزگایانەی كە پایەیەكی پتەوی هەیەو‬ ‫جێگەیەكی باشی گرتووەو دەزگایەكی‬ ‫ع��ەرەب��ی س��ەرب��ەخ��ۆی��ەو پەخشێكی‬ ‫جیهانیشی ه��ەی��ە‪ .‬ل��ەب��ارەی بەشی‬ ‫دووەم��ی پرسیارەكەتەوە‪ ،‬بەڵێ من‬ ‫لەڕاستیدا لەگەڵ هەمواندا دەگونجێم‬ ‫بەهۆی بوونم لە یەكێك لەو واڵتانەی‬ ‫كە سەرجەم جیاوازییەكانی جیهان لە‬ ‫خۆدەگرێت‪.‬‬ ‫* چی ل��ەب��ارەی كوردستانەوە‬ ‫دەزانی‪ ،‬رۆژێك بە خەیاڵتدا هاتووە‬ ‫بەدوای هونەری كوردیدا بگەڕێی؟‬ ‫ شتی زۆر لەسەر كوردستان‬‫نازانم وەك ئەوەی بەگشتی لەبارەی‬ ‫عێراقەوە دەیزانم‪ ،‬بەاڵم من ئەحمەد‬ ‫قایام زۆر خۆشدەوێت‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫لەزمانی ك��وردی تێناگەم‪ ،‬ب��ەاڵم بە‬ ‫گوێگرتن لە گۆرانییەكانی خۆشحاڵدەبم‪.‬‬ ‫* لەزۆربەی واڵتانی ناوچەكەدا‪،‬‬ ‫قەیرانی كەمی ژنە بێژەرو پەیامنێر‬ ‫هەیە‪ ،‬بەڕای تۆ هۆكارەكەی چییە‪،‬‬ ‫هۆكارەكانی ئەو بەربەستانەن كە‬ ‫كۆمەڵگا دروستی دەكات لەبەردەمیاندا‬ ‫یاخود گرنگی پێنەدانی خۆیانە بە‬ ‫بوارەكە؟‬ ‫‪ -‬پێموانییە لەم پرسیارەتدا دروست‬

‫بیت‪ ،‬ناشزانم ئەگەر باسی ناوچەكەی‬ ‫خ��ۆت��ان ب��ك��ەی��ت‪ ،‬چونكە م��ن زۆر‬ ‫شارەزای ناوچەكەی ئێوە نیم‪ ،‬ئەمڕۆ‬ ‫ژنان وەك دیلی مێینە نەماونەتەوە‪ .‬لە‬ ‫واڵتی شام و كەنداودا ژن پانتاییەكی‬ ‫زۆری راگەیاندنی بیستراو و بینراو و‬ ‫خوێندراوی داگیركردووە‪.‬‬ ‫* ئ��ەو كەسایەتییە كێیە كە‬ ‫خوازیاریت رۆژێك بێت چاوپێكەوتنی‬ ‫لەگەڵدا بكەیت؟‬ ‫ فیرۆز‪ ،‬تەنها كەسە كە خەون‬‫بە چاوپێكەوتنێكەوە دەبینم لەگەڵیدا‬ ‫بیكەم‪ ،‬چونكە تەنها كەسیشە هەموو‬ ‫عەرەب لە بەیانیاندا كۆدەكاتەوە‪.‬‬ ‫* وەك نووسەرێك‪ ،‬داكۆكیت‬ ‫كردووە لە بارودۆخی ژنان‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ژنان لە كۆمەڵگە رۆژهەاڵتییەكاندا‬ ‫رۆژانە رووب��ەڕووی ئیهانە دەبنەوە‪،‬‬ ‫چارەسەرەكانی الی تۆ چین‪ ،‬با بزانین‬ ‫تۆ باوەڕت بە چارەسەر هەیە؟‬ ‫ خ��ۆم بە داكۆكیكەر نابینم‪،‬‬‫من تەنها ئەوە دەنووسم كە هەستی‬ ‫پێدەكەم‪ ،‬كێشەكانی ئەمڕۆی جیهان‬ ‫كێشەی مرۆڤایەتییە نەك كێشەی ژنان‪.‬‬ ‫چونكە كێشەی ژنان كێشەیەكی كۆنەو‬ ‫تەنها لە دەستیخۆیاندا م��اوەت��ەوە‪.‬‬ ‫دوژمنی ژن��ان تەنها خۆیانن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بیانەوێت ژیانێكی الی��ەق بەخۆیان‬ ‫هەبێت‪ ،‬دەبێت دەستبدەنە گۆڕانكاری‪.‬‬ ‫دەستبدەنە بیركردنەوە لەخۆیان بەر لە‬ ‫خەڵكی تر‪.‬‬ ‫* جگە لە نووسین و راگەیاندن‪،‬‬ ‫حەزت لەچ كارێكی ترە‪ ،‬ئەگەر لەم‬ ‫بوارانەدا كارت نەكردایە‪ ،‬بیرت لە چ‬ ‫بوارێكی تر دەكردەوە؟‬ ‫ رەنگە هونەرمەندێك بوومایە‪،‬‬‫چونكە م��ن ل��ە ب���واری شانۆگەریدا‬ ‫ماوەیەكی باش كارم ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە تەماشام كرد‪ ،‬نووسین گەورەترە لە‬ ‫خۆنواندن‪.‬‬ ‫* غەریبی و كاری رۆژنامەنووسی‪،‬‬ ‫فێری چی كردی؟‬ ‫ غەریبی فێری كردم كە هەبم‪.‬‬‫ك��اری رۆژنامەنووسیش ماندوبوونە‪،‬‬ ‫هاوكات بە قەبارەی خۆی خۆشیشە‪.‬‬ ‫* دوا وشەت بۆ گۆڤاری «كەپر»‬ ‫چییە؟‬ ‫ س��وپ��اس��ت دەك���ەم ك��ە منت‬‫هەڵبژارد ببمە میوانی گۆڤاری «كەپر»‬ ‫خوازیارم رۆژێ��ك بێت ببمە میوانی‬ ‫واڵتەكەشتان‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪43‬‬

‫عەباسی ڤیدیۆ‪،‬‬ ‫تائێستا بەتەكسی‬ ‫هاتوچۆ دەكات!‬

‫گەرمیان بۆتە چەقی‬ ‫فیستیڤاڵە نێودەوڵەتییەكان‬ ‫ئەگەرچی عەباسی ڤیدیۆ‪ ،‬لەڕابردوودا خاوەنی خەبات و خزمەتێكی بەرچاو بووە بۆ‬ ‫گەل و نیشتمانەكەی‪ ،‬هاوكات لەئێستادا چەندین كاری گرنگی بۆ سلێمانی و گەرمیان كردووە‪،‬‬ ‫لەنموونەشدا گەرمیانی كردۆتە چەقی فێستیڤاڵە جیهانییەكان و توانیویەتی لە باری لۆكاڵییەوە‬ ‫بیبات بەرەو ئاستی گڵۆباڵی‪ .‬هەربۆیە گۆڤاری كەپر لەدیمانەیەكیدا لەگەڵ ناوبراو‪ ،‬تیشك‬ ‫دەخاتەسەر زۆربەی ئەو كاروچاالكییانەی ئەنجامیداون بۆ گەرمیان و ئەوانەش كە لەداهاتوویەكی‬ ‫نزیكدا ئەنجام دەدرێ��ن‪ ،‬لەگرنگترینیان چاپكردنی كۆمەڵێك كتێبه كە پێكدێت لەدیداری‬ ‫هونەرمەندان‪ ،‬هەروەها بانگهێشتكردنی هونەرمەندە جیهانییە پەیكەرتاشەكان‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫كاری هاوبەش لەگەڵ هونەرمەندە ناوخۆییەكان‪ ،‬بۆ دروستكردنی ژمارەیەك پەیكەرو دانانیان‬ ‫لەباخچەو فولكەو شوێنە گشتییەكاندا‪ ،‬بەمەبەستی ناساندنی ئەو شوێنانە لەجوگرافیای ناوچە‬ ‫ناودارە هونەرییەكاندا‪ .‬ناوبراو لە (‪)2012/12/20‬ەوە وەك بەڕێوەبەری گشتی رۆشنبیری و هونەری‬ ‫گەرمیان دەستبەكاربووە‪.‬‬ ‫دیمانەی‪ ،‬هەورامان كامەران‬

‫‪44‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫*ماوەیەك بەڕێوەبەری گشتیی رۆشنبیری‬ ‫و هونەری سلێمانی بوویت‪ ،‬لەناكاو بوویت‬ ‫بەبەڕێوەبەری گشتی رۆشنبیری و هونەری‬ ‫گەرمیان‪ ،‬جیاوازیی نێوان ئەم دوو ئەزموونە بۆتۆ‬ ‫چییە؟‬ ‫سلێمانی پێگەیەكی رۆشنبیری زۆر پتەوی‬‫تێدایە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوكاتەی من چوومە گەرمیان‪،‬‬ ‫ئیشی لەسەر ن��ەك��راب��وو‪ .‬گەرمیانیش بەشێك‬ ‫ب��وو لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی رۆشنبیری و‬ ‫هونەری سلێمانی‪ ،‬كاتێكیش كە باسی كردنەوەی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گشتی لەگەرمیان كرا‪ ،‬من یەكێك‬ ‫بووم لەوانەی كەپێگەی گەرمیان لەژیانی خۆمدا‬ ‫هەبوو‪ ،‬خۆم و برادەرانیش پێمانخۆش بوو بچمە‬ ‫ئەوێ‪ .‬بەدیاریكراوی ساڵێكە بەڕێوەبەرایەتیەكە‬ ‫تەواو بووە‪ ،‬كە لەو بڕوایەدام ئەزموونێكی زۆر‬ ‫نوێی بەخشی بێت‪ ،‬لەگەرمیان كۆمەڵێك وزەی زۆر‬ ‫سەیری تێدایە‪ ،‬كە تائێستا بەكارنەهاتبوو‪.‬‬ ‫*لەوكاتەوەی چوونەتە گەرمیان‪ ،‬سااڵنە‬ ‫ڤیستیڤاڵی گەورەی جیهانی سازدەكرێت‪ ،‬بیرۆكەی‬ ‫ئەم ڤیستیڤااڵنە لەكوێوە ه��ات‪ ،‬بایەخی بۆ‬ ‫ناوچەكەو خەڵكی كوردستان بەگشتی چییە؟‬ ‫ئەوكاتانەش لەسلێمانی ب��ووم‪ ،‬ڤیستیڤاڵی‬‫نێودەوڵەتیم ئەنجامدەدا‪ ،‬لەنموونەدا نەورۆزی‬ ‫نێودەوڵەتیمان ه��ەب��وو‪ ،‬ك��ە لەئاستی خۆیدا‬ ‫دەرچووبوو‪ ،‬تیپە جیهانییەكانیش دەهاتن بەشدارییان‬ ‫دەك��رد‪ ،‬هەر لەوكاتەدا كە بەڕێوەبەری گشتی‬ ‫بووم لەسلێمانی‪ ،‬دووس��اڵ بیرۆكەی ڤیستیڤاڵی‬ ‫نێودەوڵەتی كولتوری گەالنی قەاڵی شێروانە‪-‬م‬ ‫ئەنجامدا‪ ،‬بۆ سێهەمین ساڵ وەك بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫گشتی رۆشنبیری گەرمیان ئەنجاممدا‪ .‬لەگەرمیان‬ ‫و لەكوردستانیشدا‪ ،‬یاخود لەهەر شوێنێك بتەوێت‬ ‫پێگەیەكی هونەری تیادا دروست بكەیت‪ ،‬پێویستە‬ ‫لەحاڵەتە لۆكاڵییەكە ببەین بۆ حاڵەتێكی جیهانی‬ ‫و سەرتاسەریی‪ ،‬بیرۆكەكان لەمەوە هاتوون‪ ،‬بۆیە‬ ‫چەند ڤیستیڤاڵێكی زۆر گرنگ و سەرتاسەری لەسەر‬ ‫ئاستی كوردستان ئەنجامدران وەكو شیعر‪ ،‬هەروەها‬ ‫بۆ شێوەكاری لەسەر سەرتاسەری عیراق لەبەصرەوە‬ ‫تا زاخۆ‪ ،‬یاخود ڤیستیڤاڵی نێودەوڵەتی كورتەفیلمی‬ ‫كەالر‪ ،‬یاخود مەقامبێژی سەرتاسەری عیراق كە‬ ‫ئەمساڵ دەبێتە نێودەوڵەتی بەهاتنە ن��اوەوەی‬ ‫ئازەربایجان‪ ،‬ئەمانە كارێكی وایانكرد خەڵك‬ ‫(ئیحتیكاك) لەگەڵ ئەو رۆشنبیرییە كەلتورییە‬ ‫جیهانییە بكات و ئێستاش وردەوردە ئاسان دەبێت‬ ‫كە ب��ەش��داری بكەین ل��ەواڵت��ان و ه��ەم خەڵكی‬ ‫واڵتانیش بێنەالمان و بەشداری بكەن‪.‬‬

‫*بارودۆخی رۆشنبیری ناوچەی‬ ‫گەرمیان چ پێشكەوتنێكی بەخۆوە‬ ‫ب��ی��ن��ی��وە‪ ،‬ب��ەب��ارەك��ەی دی��ك��ەش��دا‬ ‫كەموكوڕییەكانی ب��واری رۆشنبیری‬ ‫گەرمیان كامانەن؟‬ ‫كەموكوڕی زۆرە‪ ،‬لەهەرشوێنێكیش‬‫بەڕێوەبەرایەتییەكی رۆشنبیری هەبێت‪،‬‬ ‫ئەوا ئەو بەڕێوەبەرایەتییە بەرپرس نییە‬ ‫لەپێشخستنی رۆشنبیریی‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫كە بەرپرسیارە لەئاسانكاریی‪ ،‬هەروەها‬ ‫وەسیلەیەك بێت بۆ رۆشنبیران تا بتوانن‬ ‫ئیشەكانیان ئەنجام بدەن‪ .‬ئەمە وادەكات‬ ‫بەشێك لەئەركەكە بكەوێتە سەر خودی‬ ‫رۆشنبیران‪ ،‬ن��ەك بەڕێوەبەرایەتی‪،‬‬ ‫چونكە بەڕێوەبەرایەتی كۆمەڵێك‬ ‫كارمەندن و ئیش و ك��اری ئیداری‬ ‫لەگەڵ رۆشنبیران دەكەن‪ ،‬كە توانیومانە‬ ‫ئیشێكی باش بكەین‪ ،‬بۆنموونە مینحەی‬ ‫تیپەكانمان دام��ەزران��د‪ ،‬ڤیستیڤاڵێكی‬ ‫شانۆی پەروەردەییمان ئەنجامدا‪ ،‬وە‬ ‫ئێمە بەرنامەمان وای��ە دەستگیرۆیی‬ ‫هەموو تواناكان بكەین و یەكیان بخەین‪،‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە تائێستا یەكڕیزی‬ ‫رۆشنبیران لەگەرمیاندا پتەو نەبووە‪،‬‬ ‫بەاڵم پێگەیەك هەیە بۆئەوەی بتوانێت‬ ‫یەكیان بخات‪ ،‬لەمساڵدا چەندین فیلمی‬ ‫سینەمایی و سیدی بۆ گۆرانی بێژەكان‬ ‫كراوە كە بەهیچ شێوەیەك ئەمانەیان‬ ‫ب��ۆ ئ��ەن��ج��ام ن����ەدەدراو كێشەیەكی‬ ‫گ��ەورەش��ی��ان ب��وو‪ .‬ل��ەوب��ڕوای��ەش��دام‬ ‫لەئێستادا ه��ەم رۆشنبیران و هەم‬ ‫خودی بەڕێوەبەرایەتی گشتی خەریكن‬ ‫بەیەكەوە ئیلتیزامێكی چاك لەنێوانیاندا‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬ئەگەرچی یەك ساڵە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتییەكەمان دام���ەزراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەوبڕوایەدام لەمساڵە نوێیەدا‬ ‫ئینسجامەكە زیاترو پتەوتر ببێت‪.‬‬ ‫*بەشێك لە رۆشنبیرانی ناوچەكە‬ ‫گلەیی ئەوە دەكەن هۆڵی پێویست‬ ‫لەناوچەكەیاندا نییە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەناحیەكاندا‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی چاالكی‬ ‫رۆشنبیری گەورەی تیادا بكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەو مەبەستە چیتان كردووە؟‬ ‫بێگومان مەسەلەی ژێرخانی‬‫رۆش��ن��ب��ی��ری��ی‪ ،‬ئ��ەم��ە گلەییەكە چ‬ ‫لەوەزارەت و چ لەناو كۆبوونەوەكانی‬ ‫ئ��ی��دارەی گەرمیانیشدا ك��ردووم��ە‪،‬‬ ‫كە ژێرخانی رۆشنبیریی گەرمیان و‬ ‫سلێمانی ه��ەردووك��ی��ان ژێرخانێكی‬ ‫پتەویان نییە‪ .‬لەكەالر هۆڵێك نییە‬ ‫تا شانۆیی و مۆسیقای تیادا پێشكەش‬

‫« لەمساڵدا چەندین فیلمی‬ ‫سینەمایی و سیدی بۆ گۆرانی‬ ‫بێژەكان كراوە كە بەهیچ شێوەیەك‬ ‫ئەمانەیان بۆ ئەنجام نەدەدرا»‬ ‫بكرێت‪ ،‬جگە لەو هۆڵەی وەرزش و‬ ‫الوان كە سكێچەكەی مەتر و نیوێكەو‬ ‫ئێمە الی خ��ۆم��ان��ەوە كورسیمان‬ ‫الب����ردووەو بەتەختە هێناومانەتە‬ ‫پێشەوە تا رێكمانخستووە‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫لەزۆربەی ناحیەكان هۆڵی رۆشنبیری‬ ‫لێدروست دەكرێت‪ ،‬لەڕزگاری هۆڵی‬ ‫رۆشنبیریی دروس��ت��ك��راوە‪ ،‬لەكفری‬ ‫هۆڵی باشمان هەیە‪ ،‬لەكەالر كاركردن‬ ‫لەهۆڵێكدا دەستیپێكردۆتەوە كە بەهۆی‬ ‫كەمتەرخەمی مقاولەكەوە دواكەوتبوو‪،‬‬ ‫ئیشی تێدا دەكرێت و لەچەند مانگی‬ ‫داهاتوودا تەواو دەبێت‪ ،‬جگە لەوە‬ ‫هۆڵێكی كۆمەڵەی هونەرە جوانەكان‬ ‫ئیشی تێدا دەكرێت‪ ،‬لەخانەقینیش‬ ‫هۆڵێكی بۆنەكان بەشێوازێكی نوێ‬ ‫ب��ۆی��ان دەك��رێ��ت��ەوە ك��ە رۆشنبیریی‬ ‫دەتوانێت تیایدا ئیش بكات‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫پرسە هەمیشە جێگای گلەیی منەو‬ ‫پێشموایە ئەگەر ه��ەر گەڕەكێك و‬ ‫هۆڵێكی تێدا بكرێتەوە‪ ،‬هێشتا كەمە‬

‫بۆ رۆشنبیران‪.‬‬ ‫*كەپر بەوەی زانیوە كەتۆ زۆرجار‬ ‫بەتەكسی هاتوچۆ دەكەیت‪ ،‬ئەمە بۆ؟‬ ‫ئایا حكومەت ئوتومبێلی بۆ دابین‬ ‫نەكردویت؟‬ ‫راستە من بەتەكسی هاتوچۆ‬‫دەكەم‪ ،‬جاری واش هەیە لەناو شاری‬ ‫ك���ەالردا بەتەكسی دەچ��م ب��ۆ سەر‬ ‫شوێنەكان‪ ،‬ئێمە داوای ئوتومبێلمان‬ ‫كردبوو‪ ،‬بودجەی خۆشمان هەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم بڕیارێك لەئەنجومەنی وەزیران‬ ‫دەرچوو كڕینی ئوتومبێلیان راگرت‪،‬‬ ‫بێگومان ئەوەی ئێمە یەكەمین كەس‬ ‫بوو كە ڕاگیرا‪ ،‬تائێستاش ئوتومبێلمان‬ ‫نییە‪ ،‬ب���ەاڵم ن��ەب��وون��ی ئوتومبێل‬ ‫گرفت نییە ل��ەب��ەردەم گەشەكردنی‬ ‫ئیشەكانماندا‪ ،‬گرنگ ئەوەیە توانیومانە‬ ‫چەندێك ئیش بكەین‪ ،‬ئیتر بەتەكسی‬ ‫بێین‪ ،‬یان بەئوتومبێلی تایبەت‪ .‬بەڵێ‪،‬‬ ‫ئ��ەوە زۆر راستە كە من بەتەكسی‬ ‫هاتوچۆ دەك��ەم‪ ،‬هەموو رۆژێك كە‬

‫دەچم بۆ دەوام‪ ،‬بەتەكسی دەچم و‬ ‫بەتەكسیش دێمەوەو هەر بەتەكسیش‬ ‫ئیش و كارەكان دەكەم‪.‬‬ ‫*پ��ڕۆژەت چییە بۆ سنوورەكە‪،‬‬ ‫تاوەكو گەشە بەبواری رۆشنبیری‬ ‫بدەیت؟‬ ‫ئەمساڵ پڕۆژەكان زۆر گرنگ‬‫دەبن‪ ،‬چەندین دی��داری ناودارانمان‬ ‫هەیەو كۆمەڵێك كتێبمان ن��اردووە‬ ‫بۆ چ��اپ‪ ،‬دی��داری رەشید باجەاڵن‬ ‫و دی��داری مینەو مستەفا نەریمان‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەجۆرێك لەمانگێكدا دوو‬ ‫بۆ سێ دیداری ئەو ناودارانە بەخەڵك‬ ‫بناسێنین‪ ،‬جگە لەوانە ساڵی رابردوو‬ ‫(‪ )5‬پەیكەرمان دروستكردبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ ئەمساڵ هەوڵدەدەین پەیكەرەكان‬ ‫س��وپ��ل��ی��زم ب��ك��ەی��ن‪ ،‬ه��ون��ەرم��ەن��دە‬ ‫جیهانییەكانی ب��واری پەیكەرتاشی‬ ‫بهێنین لەگەڵ هونەرمەندانی خۆماندا‬ ‫پەیكەر دروستبكەن و لە هەندێ لە‬ ‫فولكەو باخچەكاندا دایبنێن‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئەو پەیكەرانە ببنە شوێنێكی جیهانیی‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا لەهەوڵی دروستكردنی‬ ‫پەیكەری نافورەداین كە جوانییەكی‬ ‫تایبەت بەناوچەیە ببەخشێت‪.‬‬ ‫ج���گ���ەر ل����ەوان����ەش ب��ی��رم��ان‬ ‫لەوەكردۆتەوە بەرنامەكانمان لەسەر‬ ‫ژن و الو بێت‪ ،‬بەرنامەیەكی زۆر‬ ‫زۆرمان بۆ پرسی الو هەیە‪ ،‬لەساڵی‬ ‫راب��ردوودا ئیشی باشمان لەسەركردو‬ ‫سەركەوتنیشمان بەدەستهێنا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەمانەوێت ئەمساڵ زۆر گ��ەورەی‬ ‫ب��ك��ەی��ن‪ ،‬پ��ێ��دەچ��ێ��ت م��ۆن��ۆدرام��ای‬ ‫ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی ی���ان س��ەرت��اس��ەری‬ ‫كوردستان ل��ەوێ بكەین‪ ،‬هەروەها‬ ‫لەبەرنامەماندایە گۆرانی و مۆسیقا بۆ‬ ‫هەموو كوردستان و شوێنەكان بكەین‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك بەرنامە بۆ پێگەیاندنی‬ ‫توانای گەنجان‪ ،‬لەڕێگەی وۆركشۆپ‬ ‫لەبواری مۆسیقاو شانۆو سینەما‪ ،‬لێتان‬ ‫ناشارمەوە لەساڵی یەكمماندا حەوت‬ ‫فیلممان ئ��ەن��ج��ام��داوەو پێشبینیش‬ ‫دەكەین یەكێك لەفیلمەكان بچێتە‬ ‫ڤێستیڤاڵە پلە یەكەمەكان و خەاڵتی‬ ‫باش بەدەست بهێنێت‪ ،‬هەر لەكفری‬ ‫ژمارەیەك لەو فیلمانەمان نمایشكرد بۆ‬ ‫خەڵكی كفری بەبۆنەی یادی سینەمای‬ ‫جیهانی‪ ،‬كە خەڵك دەتوانن شاهێدی‬ ‫بدەن لەسەر ئەو فیلمانە كە بەكوالێتی‬ ‫و شێوازێكی نوێ لەبواری سینەمادا‬ ‫كراون‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪45‬‬

‫ئامادەكردنی‪ :‬ئەیاد بەرزان‬

‫چەند بەرهەمێكی (‪)Dell‬لە ساڵی نوێدا!‬ ‫زۆربەی كۆمپانیاكان بە بەرهەمی نوێ‌ پێشوازییان لەهاتنی ساڵی تازە دەكەن‪ ،‬كۆمپانیای ‪Dell‬یش بەهەمان شێوە چەند‬ ‫تازەگەریەكی ئامادە كردووە كە بڕیارە لەساڵی ‪ 2014‬بیانخاتە بازاڕەكانی جیهانەوە‪ ،‬الی هەمووان ئاشكرایە كە كۆمپانیای ‪Dell‬‬ ‫هەمیشە خاوەنی بەرهەمی ناوازە و كوالێتی بەرز بووە‪ ،‬بڕیاری دووبارە داڕشتنەوەی دیزاین و كوالێتی الپتۆپی (‪ )Dell XPS‬وە‬ ‫خستنە بازاڕی لەساڵی ‪ 2014‬دا پێشوازییەكی باش بوو وە هەنگاوێكی چاوەڕوانكراو بوو بەو پێیەی كە داواكارییەكی زۆر لەسەر‬ ‫ئەو بەرهەمەی كۆمپانیا هەبوو لەبەر ئەوەی خاوەن خێرایەكی زۆر و دیزاینێكی زۆر جوان بوو هەر بۆیە كۆمپانیای ‪ Dell‬بڕیاری‬ ‫نوێكردنەوەی الپتۆپی (‪ )XPS‬یدا بە شێوازێكی گونجاو ترو خاوەن تایبەتمەندی زیاتر‪ ،‬نوێكارییەكان لەم بەرهەمەدا بریتین‬ ‫لە‪ :‬شاشەی الپتۆپەكە لەجۆری (‪)UltraSharp QHD‬ە و توانای پیشاندانی زۆرەو كوالێتی وێنەكان وەك خۆی پیشاندەدات‪،‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی كە بە سیستەمی تەچ كار دەكات و بەكارهێنەر دەتوانێت كۆنتڕۆڵی شاشەكە بكات لەڕێگەی سیستەمەكەوە‪،‬‬ ‫ستایلی دەرەوەی ئامێرەكە لەمادەی «ئەلەمنیۆم» دروستكراوە كە بۆتە هۆی بەخشینی جوانیەكی سروشتی‪ ،‬بەشی خوارەوەش‬ ‫لەمادەی «كاربۆن» و «فایبەر» دروستكراوە بەهەمان شێوە توانای پلەی گەرمی بەرزییان هەیە‪ ،‬پڕۆسیسەرەكەی لەجۆری (‪intel‬‬ ‫‪)Core i7‬ە‪ ،‬قەبارەی كارتی شاشەكەی ‪ 2‬گێگابایتە لە جۆری ‪ NVIDIA‬یە‪ ،‬دەرچەی ‪ USB‬و ‪ HDMI‬و ‪ MicroSD‬هەیە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی نایاب دەتوانرێت شاشەكەی بەرەو پشتەوە ببرێت و شكڵی تابلێت وەربگرێت بە هۆی سیستەمی تەچەوەكاری پێ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەمانە و چەند تایبەت مەندی تر كە بڕیارە لەكاتی باڵو بونەوەی ئامێرەكەدا ئاشكرا بكرێت‪.‬‬

‫(‪ )intel‬و داهاتوی پڕۆسیسەرەكان!‬ ‫گەورە كۆمپانیای جیهانی (‪ )Intel‬خاوەنی مێژوویەكی‬ ‫ف��راوان لەبواری دروستكردنی پڕۆسیسەر و پەرەپێدانی‪،‬‬ ‫لەڕاپۆرتێكدا ئامانجی كۆمپانیای بۆ ساڵی نوێ‌ خستەڕوو‪،‬‬ ‫پڕۆسیسەر بەشێكی سەرەكی و گرنگی ئامێرە ئەلكترۆنیەكانە‬ ‫بەو پێیەی كە «مەیدانی تەحلیل كردنی داتایە» و خێرایی‬ ‫ئامێرەكە بۆ بەجێ‌ هێنانی داواكاری بەكارهێنەر دەكەوێتە‬ ‫س��ەر خێرایی و ج��ۆری پڕۆسیسەر‪ ،‬كۆمپانیای (‪)intel‬‬ ‫لەسەرەتای گەشەكردنی كۆمپیوتەرەكانەوە هەنگاو بە هەنگاو‬ ‫كاری بۆ خێراكردن و باشتر داڕشتنەوەی جۆری پڕۆسیسەر و‬ ‫گونجاندنی كوالێتی لەگەڵ داواكاری كۆمپانیاكانی تردا كردووە‬ ‫هەتا بە شێوەیەكی بەرچاو بەرهەمەكانی باڵو بوونەتەوەو‬ ‫لەئێستاشدا زۆربەی هەرە زۆری كۆمپانیاكان بۆ بەدەست‬ ‫خستنی پڕۆسیسەرێكی گونجاو بۆ ئامێرەكانیان گرێبەست‬ ‫لەگەڵ كۆمپانیای (‪ )intel‬دەبەستن‪ ،‬بە پێی سەرژمێرییەك‬ ‫دیارترین و خێراترین بەرهەمی كۆمپانیای ناوبراو بریتین‬

‫لەزنیجیرەكانی (‪ )intel core i‬و هەروەها (‪)intel Xeon‬‬ ‫كە لەزۆرترین بەرهەمی كۆمپانیاكانی تردا دەبینرێنەوە‬ ‫سەركەوتنێكی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە‪ ،‬ئ��ەوەی جێی‬ ‫سەرنجە كۆمپانیای (‪ )Intel‬كار بۆ بەرهەمهێنانی جۆری‬ ‫نوێ‌ دەك��ات بۆ ساڵی ‪ ،2014‬ئەمە لەكاتێكدایە كە هێشتا‬ ‫پرۆسیسەرەكانی ئینتێل توانای تەواویان هەیە بۆ بەرهەمە‬ ‫نوێكانی كۆمپانیا تەكنەلۆژیەكان ب��ەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫بڕیارە دوو جۆری نوێ لەزنجیرەی (‪ )Intel core i‬بەرهەم‬ ‫بهێنرێت و یەك بە دوای یەك بخرێنە بازاڕەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫گەشەپێدەرانی كۆمپانیا كار بۆ دروست كردنی وەچەیەكی‬ ‫نوێ لەپڕۆسیسەر دەكەن بەناوی (‪ )Intel Broadwell‬بڕیاریشە‬ ‫كە بە توانایەكی چاوەڕوان نەكراو لەبەرهەمی ئەلكترۆنیدا‬ ‫بەكار بهێنرێن و خێرایی ئامێرەكان زۆر زیاد بكرێت‪ ،‬پێشبینی‬ ‫دەكرێت بەرهەمە نوێكانی ئینتێل بەرەو پێشبردنێكی باش‬ ‫دەبێت بۆ جیهانی ئەلكترۆنی‪.‬‬

‫(‪ )Smart Lens‬تازەگەریەكی دیكەی (سۆنی)!‬ ‫گ��ەورە كۆمپانیای جیهانی (سۆنی) خاوەنی مێژووی دیار‬ ‫لەبەرهەمی ئەلكترۆنیدا لەتازەترین داهێنانیدا (سمارت لێنس)ێكی‬ ‫زۆر نایابی خستە بازاڕەكانی جیهانەوە‪ ،‬الی هەمووان ئاشكرایە‬ ‫كە لێنسەكان واتە‪(:‬عەدەسەكان) لەگەڵ كامێراكاندا پەیوەست‬ ‫دەكرێت بۆ گۆڕینی كوالێتی وێنەو زیاتر نزیك بوونەوە لەئامانجی‬ ‫وێنەكان ئەوەی وای لەعەدەسە زیرەكەكەی سۆنی كردووە جیاواز‬ ‫بێت بریتیە لەو تایبەتمەندییانەی كە لەخۆی گرتووە‪ ،‬لێنسەكەی‬ ‫سۆنی بەبێ‌ پەیوەستكردن بە كامێراوە دەتوانیت وێنە بگرێت و‬ ‫لەمیمۆری ناوەكیدا هەڵی بگرێت‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی كە شوێن‬ ‫و دەرچەی میمۆری دەرەكیشی هەیە لەهەمان كاتدا دەتوانرێت‬ ‫پەیوەست بكرێت بە كۆمپیوتەرەكانەوە و وێنەكان نیشان بدرێتەوە‪،‬‬ ‫هەروەها یەكێكی تر لەو تایبەتمەندییە ناوازانەی ئامێرەكە بریتیە‬

‫‪46‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬

‫لەكۆنێكت بوونی لەگەڵ سمارت فۆنەكاندا‪ ،‬پڕۆسەكە لەڕێگەی‬ ‫خزمەتگووزاری وای فایەوە دەبێت لەڕووی هاردوێردەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێویستە بەكارهێنەر ئەپلیكەیشنی (‪ )Play Memories‬داونلۆد‬ ‫بكات و لەسمارت فۆنەكەیدا جیگیر بكات بۆ ئەوەی بتوانێت‬ ‫لەڕێگەی شاشەی سمارت فۆنەكەیەوە كۆنتڕۆڵی هەموو‬ ‫كارێكی لێنسەكە بكات و وێنەی پێ بگرێت و كۆپی‬ ‫بكاتە ناو سمارت فۆنەكەیەوە‪ ،‬هەروەها كۆمپانیای سۆنی‬ ‫ئاماژەی بە زیاتر بەرەو پێش چوونی ئامێرەكەی كردوو وە‬ ‫ڕاشی گەیاند كە لەئێستادا تاكە كۆمپانیا كە خاوەنی سمارت‬ ‫لێنس‪-‬ە تەنها ئەوانن‪ ،‬بەكارهێنەرانیش گرنگ دەڕواننە ئەم‬ ‫هەنگاوەی سۆنی و پشتگیریی تەواوی ئامێرەكە دەكەن بەهۆی‬ ‫هەبوونی كێشێكی كەم و كوالێتییەكی بەرز‪.‬‬

‫ئەلیسا‪ ،‬بووە‬ ‫بوكی عێراق !‬

‫*پاش ئەوەی ئەلیسا بڕیاریدا ماڵئاوایی لەژیانی تەنهایی بكات‪ ،‬دواجار لەئاهەنگێكی واڵتی دوبەی پیاوێك دەناسێ‌‪ ،‬ئەو پیاوەش بۆ‬ ‫ئەلیسا ئەو كەسەیە كە دەیەوێت ژیانی هاوسەرگیری لەگەڵدا بكات‪ ،‬هاوسەری داهاتووی ئەلیسا بازرگانێكی دەوڵەمەندی بەرەگەز‬ ‫عێراقییەو لەدوبەی دادەنیشێت‪ ،‬ئەلیسا بڕیاریداوە لەگەڵیدا بژی و تەنها دوو ساڵیش جیاوازی تەمەنیانە‪.‬‬

‫وێب گەڕی(‪ )Microsoft‬لە پلەی یەكەمدایە!‬ ‫وێب گەڕی كۆمپانیای مایكرۆسۆفت كە بریتیە لە(‪ )Internet explorer‬لەپلەی یەكەمدایە‬ ‫ل��ەڕووی بەكارهێنانەوە بۆ ساڵی ‪ ،2013‬بە پێی سەرژمێرییەك لەالیەن كۆمپانیای (‪Net‬‬ ‫‪ )Application‬كە لەكۆتایی هەموو ساڵێك دەكرێت بۆ وێب گەڕەكان تیایدا وێب گەڕی‬ ‫(‪ )Internet explorer‬پلەی یەكەمی بەدەستهێنا وە هەروەها وێب گەڕی (‪)Mozilla Firefox‬‬ ‫لەپلەی دووەم و (‪ )Google chrome‬لەپلەی سێیەمدا بوون‪ ،‬لەئەنجامی سەرژمێرەییەكەدا‬ ‫دەركەوت كە ‪ %57‬بەكارهێنەران وێب گەری كۆمپانیای مایكرۆسۆفت بەكار دێنن‪ ،‬هەروەها‬ ‫وەشانی (‪ )8‬لە وێبگەڕی (‪ )Internet explorer‬لە ‪ %20‬ی ڕێژەی گشتی بەدەستهێناوە‪،‬‬ ‫هەروەها لە ‪ %43‬دەنگەكان دابەشدەبن بەسەر وێب گەڕەكانی تردا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا وێب‬ ‫گەڕی (‪ )Safari‬ڕێژەی بەكارهێنانی زیادی ك��ردووەو وێب گەڕی (‪)chrome‬ی��ش خاوەنی‬ ‫زۆرترین بەكارهێنەر بووە لەسەر سمارت فۆنەكاندا‪ ،‬كۆمپانیای نێت ئەپلیكەیشن ئاماژەی‬ ‫بەوەشدا كە سەرژمێرییەكە لەسەر (‪ )160‬ملیۆن بەكارهێنەر كراوە و لەڕێگەی (‪ )40‬هەزار‬ ‫وێب سایتەوە و گرنگی بە ژمارەی داونلۆد كردنی وێب گەڕەكان دراوە و هۆكارێك بووە بۆ‬ ‫گۆڕینی ئەنجامەكان‪.‬‬

‫پڕۆسەی (‪)JailBreak‬لە نێوان (‪ )iDevice‬كاندا؟‬ ‫وەك الی ه��ەم��ووان ئاشكرایە‬ ‫پڕۆسەی (جیلبریك) بۆ بەكارهێنەرانی‬ ‫ئامێرەكانی كۆمپانیای ئەپڵ پڕۆسەیەكی‬ ‫هەمیشە گرنگ و چاوەڕوان كراو بووە‬ ‫بە تایبەت لە ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‪،‬‬ ‫لەم پڕۆسەیەدا بەكارهێنەر ئامێرەكەی‬ ‫لە قۆناغی چەق بەستن ڕزگار دەكات‬ ‫و لەڕێگەی ئەپلیكەیشنی (‪)Cydia‬‬ ‫ەوە گۆڕانكاری زۆر لەسیستەمی‬ ‫كارپێكەری ئامێرەكەیدا دەك��ات‪ ،‬بە‬ ‫هەمان شێوە بەرنامە و یاری نایاب‬ ‫و تویكی جوان دادەبەزێنێت لەڕێگەی‬ ‫ئەو سۆرسانەوە كە تایبەتكراون بۆ‬ ‫داونلۆد كردنی تویكەكان‪ ،‬پاش ئەوەی‬ ‫لەساڵی (‪)2012‬دا تیمی تایبەت بە‬ ‫جیلبریك توانیان بە شێوەیەكی ڕێك‬ ‫و پێك جیلبرێك بۆ كۆتا وەشانی‬ ‫سیستەمی كارپێكەری كۆمپانیای ئەپڵ‬ ‫بخەنە بەردەستی بەكارهێنەران كە‬ ‫بریتی بوو لەوەشانی (‪ ، )6.1.2‬بەاڵم‬ ‫ل��ەدوای ماوەیەكی ك��ورت كۆمپانیا‬ ‫وەشانێكی نوێی بۆ ئامێرەكانی ڕاگەیاند‬ ‫كە هەموو ئەو كەلێنانەی گرتبوو كە‬ ‫هاكەرەكان لەڕێگەیەوە دەیانتوانی‬ ‫پڕۆسەی جیلبریك ئەنجام ب��دەن‪،‬‬ ‫هەر بۆیە نەتوانرا بە كاتێكی كەم‬

‫جیلبریك ئامادە بكرێت و ڕابگەینرێت‬ ‫بەكارهێنەران بە شێوەیەك بێ‌ هیوا‬ ‫ب��ب��وون ك��ە پێیان واب���وو پڕۆسەی‬ ‫جیلبریك بەرەو لەناو چوون دەڕوات‪،‬‬ ‫لەساڵی نوێدا كۆمپانیا وەشانێكی نوێی‬

‫لەسیستەمی كارپێكەری ئامێرەكانی‬ ‫ڕاگەیاند كە بریتی بوو لە (‪)7 IOS‬‬ ‫تیایدا گۆڕانكاری ڕیشەیی كرابوو‬ ‫ئەمەش هەنگاوێكی ب��ەس��وود بوو‬ ‫بۆ هەل قۆستنەوەی دروستكەرانی‬

‫جیلبریك وە دۆزی��ن��ەوەی كەلێنی‬ ‫پێویست و سوود لێوەر گرتنی و‬ ‫بەكارهێنانی لەپڕۆسەكەدا‪ ،‬هەر ئەم‬ ‫هەنگاوەش بوو وایكرد بە شێوەیەكی‬ ‫چ��اوەڕوان��ن��ەك��راو لەچەند هەفتەی‬ ‫پێشوودا بەشێوازی ڕەسمی جیلبریك‬ ‫بۆ سیستەمە نوێكەی ئەپڵ ڕابگەیترێت‬ ‫و تیایدا پشتگریی لەهەموو ئەو‬ ‫ئامێرانە بكات كە بە سیستەمە نوێكە‬ ‫ڕوپۆش كراون‪ ،‬پڕۆسەكە لەسەرەتادا‬ ‫چەند كێشەیەكی بۆ دروس��ت بوو‬ ‫ب���ەاڵم پ���اش چ��ەن��د ئەپگرەیتێك‬ ‫زۆرب���ەی كێشەكان چ��ارەس��ەرك��ران‬ ‫جگە لەڕێكەوتنی تویكەكان لەگەڵ‬ ‫ئایفۆن ‪ 5‬ئێس دا لەبەر هەبوونی‬ ‫پڕۆسیسەری ‪ 64Bit‬ی‪ ،‬ئەمەش وای‬ ‫ل��ەدروس��ت��ك��ەری (سیدیا) ك��رد كار‬ ‫بكات بۆ گۆڕینی زمانی پڕۆگرامین‬ ‫و داڕشتنەوەی تویكەكان بۆ شێوازی‬ ‫‪64‬بیت‪ ،‬بەكارهێنەران بە پەرۆشەوە‬ ‫چ��اوەڕوان��ی تویك و گۆڕانكارییە‬ ‫ب��ە س��وودەك��ان دەك���ەن پێشبینیش‬ ‫دەكرێت لەماوەی ‪ 2‬مانگی داهاتوودا‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی هەموو كێشەكان‬ ‫چارەسەر بكرێن‪.‬‬

‫ذمارة ( ‪ )23‬كانوونى دووةمى ‪2013‬‬

‫‪47‬‬

‫ادگایی دەكرێت‬ ‫دەی ئیسپانیا د‬ ‫شازا‬

‫*دادگای بااڵی ئیسپانیا بە تۆمەتی گەندەڵی دارایی شازادە كریستیانا بانگهێشت دەكات‪ ،‬ئەم بڕیارەی داداگا پاش ئەوە هات كە لە‬ ‫چەند رۆژنامەیەكەوە هەواڵی گەندەڵییەكی چەند ملیۆن دۆالری لەسەر شازادەكەی ئیسپانیا باڵوكرایەوەو دادگاش دەیەوێت ئەو دۆسیەیە‬ ‫یەكال بكاتەوە‪ ،‬ئەمە بۆ یەكەمینجارە دادگای ئیسپانیا ئەندامێكی شاهانەی واڵتەكەی بانگهێشتی دادگا دەكات‪ ،‬هەرچەندە شازادەكە‬ ‫ئەوەی راگەیاندووە كە رێز لە بڕیاری دادگا دەگرێت‪ ،‬بەاڵم بنەماڵەی شاهانە هێشتا لەوبارەیەوە هەڵوێستی خۆیان دەرنەبڕیوە‪.‬‬

‫ئاهەنگسازەكەی‬ ‫مەزهەری خالقی و شەجەریان و هایدە‪-‬یش‬ ‫رۆیشت‪..‬‬

‫كۆستێكی گەورەی تری‬ ‫هونەری میوزیكی كوردی!‬

‫بەداخەوە‬ ‫ئەمجارە مەرگ ئەو پەنجەیەی‬ ‫لە گۆ خست كە بە ویلۆنەكەی دەیان‬ ‫ساڵ بوو خزمەتی هونەری مۆزیكی كوردی‬ ‫دەك��رد و مۆزیكی فارسیش قەرزارباری ئەو بوو‪،‬‬ ‫دیسانەوە جارێكی تر هونەری مۆزیكی كوردی كۆستێكی‬ ‫گەورەی كەوت‪ ،‬ئەمجارەیان نەك تەنیا هونەری موزیكی كوردی‬ ‫زیانی لێكەوت‪ ،‬بەڵكو لەمەودوا‪ ،‬ئیمپراتۆری مەقامی فارسیش كە‬ ‫(شەجەریان)ە‪ ،‬بێ پەنجەیی یوسفزەمانی پێوە دیار دەبێت‪.‬‬ ‫بە كۆچی دوایی ئەو هونەرمەندە كوردە دیسان سوارێكیتری هونەری‬ ‫مۆسیقای كوردی لەدەست چوو‪ ،‬حسێن یوسف زەمانی لەساڵی ‪ 1933‬لەشاری‬ ‫(سنە)ی رۆژهەاڵتی كوردستان لەبنەماڵەیەكی هونەرپەروەر لەدایك بووە‪،‬‬ ‫هەر لەتەمەنی گەنجییەوە لەگەڵ (حەسەن كامگار) و (محەمەد عەبدولسەمەدی)‬ ‫(حەسەن یوسف زەمانی) لەخوێندنگەی مۆسیقی ئەو كاتەی (سوپای ئێران) دەست‬ ‫بە كاری هونەری خۆیان دەكەن‪ ،‬دواتر بە مەبەستی درێژەدان بە خوێندن دەچێتە‬ ‫تاران‪ ،‬لەوێ لەزانكۆی هونەرە جوانەكان بڕوانامەی بەكالۆریۆس وەردەگرێت لەبواری‬ ‫مۆسیقادا‪ ،‬دواتریش بەهۆی لێهاتووی و هونەرمەندیی خۆیەوە دەبێتەوە مامۆستا لەهەمان‬ ‫كۆلێژ‪ ،‬ئەو هونەرمەندە مەزنە لەماوەی پەنجا ساڵ كاركردنی هونەری خۆیدا جگە لە‬ ‫ویلۆن ژەنین كاری ئاهەنگسازیشی كردوە بۆ هونەرمەندە مەزنەكانی وەكو مامۆستا‬ ‫مەزهەر خالقی و محەمەد رەزا شەجەریان و هایدە و چەندانی تر‪ ،‬هەروەها سااڵنێكی‬ ‫درێژ كۆنسێرڤاتۆری بەرزی مۆسیقا و ئۆركێستی سەمفۆنی و ئۆپێرای تاران و سەرۆكی‬ ‫ئۆركێسترای رادیۆی تاران بووە‪ ،‬هەروەها زیاتر لە ‪ 20‬پارچە مۆسیقا و سەمفۆنیای‬ ‫جۆراوجۆری بێ تێكست لەقاڵبی سیدی و كاسێت رەوان��ەی بازاڕی هونەریی ئێران‬ ‫كردوە‪ ،‬بەناوبانگترینی كارەكانی بریتین لە(سەمفۆنیای مەرگی زۆراب‪ ،‬ئازاد‪ ،‬مارشی‬ ‫شەڕ‪ ،‬رێڕەو‪ ،‬پاڕانەوە‪ ،‬شەپۆڵ‪ ،‬لوتكە ‪ ..‬و چەندانی تریش) لەبواری ئاوازدانانیش بۆ‬ ‫هونەرمەندانی هەرە دیاری فارس‪ ،‬سیدی (بۆنی باران) بە دەنگی ئیمپراتۆری گۆرانیی‬ ‫فارسی (محەمەد رەزا شەجەریان) هەروەها هەردوو كاسێتی(گریان ناهێڵێ)و(دەمەوێ‬ ‫قسە بكەم) شابانووی گۆرانی فارسی (هایدە) بە دەست وپەنجەی ئەو هونەرمەندە‬ ‫كوردەوە هاتۆتە بەرهەم‪.‬‬ ‫حوسێن یوسف زەمانی دوو ساڵ بچوكتر بوو لەبراكەی تری كە ناوی‬ ‫(حەسەن یوسف زەمانی) بوو‪ ،‬ئەویش وەكو ئاوازدانەرێكی بەتوانا ناسراو‬ ‫بوو كە زۆرێك لەكارە هونەرییە كۆنەكانی مامۆستا مەزهەر خالقی لەالیەن‬ ‫حەسەن یوسف زەمانییەوە كاریان بۆ كراوە‪ ،‬بەداخەوە ئەویش دوو ساڵ‬ ‫لەمەوبەر لەواڵتی كەنەدا كۆچی دوایی كرد‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی نزیكەی ساڵێك بوو ئەو هونەرمەندە مەزنە‬ ‫بەدەست نەخۆشی شێرپەنجەوە دەینااڵند‪ ،‬بەداخەوە لەرۆژی‬ ‫سێ شەممەی ‪ ،2013/12/31‬بەهۆی هەمان نەخۆشییەوە‪،‬‬ ‫لەنەخۆشخانەی (تهران پ��ارس)ی تاران كۆچی‬ ‫دوایی كرد‪.‬‬ ‫دڵشاد خۆشناو‬

‫‪48‬‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‬