Kapr 19

‫طؤظارَيكى روناكبيريي طشتيية‬ ‫بيست رؤذ جارَيك دةزطاى واآل دةريدةكات‬

‫ذمارة ( ‪22 )19‬ىئابى ‪2013‬‬

‫يةكةم ذمارةى لة‬ ‫‪8‬ى تشرينى يةكةمى ‪ 2011‬دةرضووة‬ ‫ماڵئاوایی ئیمبراتۆری ئەدەبی كوردی‬

‫طؤظاريَكى روناكبيريي طشتيية‪ ،‬ذمارة ( ‪ )19‬ئابى ‪2013‬‬

‫دەربارەی پۆشینی‬ ‫جلی سپیی بوكێنی!‬ ‫گوڵەباخ بەهرامی‪،‬‬ ‫ژنێك لە سیاسەت و شیعرو‬ ‫ئەدەبیات و راگەیاندن‬

‫كاڵبوونەوەی خزمایەتی‬

‫لە كوردستاندا!‬

‫هاوسەرۆكی ‪:PYD‬‬ ‫ژنانی كورد گوتاریان‬ ‫یەك نییە‬

‫پزیشكەكەی گەردەلول‪،‬‬ ‫رازو نیازی خۆی بۆ كەپر‬ ‫ئاشكرا دەكات!‬

‫چلورە هەردی‪:‬‬

‫ئەم ملمالنێیەی نێوان‬ ‫ژنان و بەشێك لە مەالكان‪،‬‬ ‫ئایندەیەكی باشی نابێت!‬

‫زاهیر بۆ كەپر‪:‬‬

‫زۆر دەخۆم و واهەست دەكەم‬ ‫دوو مەعیدەم هەیە‬ ‫هیبە شێخلی‪،‬‬

‫ئەمەل سەعید كوردە‪:‬‬

‫كوردستانی‬ ‫بە دەركەوتنەوەم‬ ‫خۆشدەوێت و‬ ‫شانازیی پێوە دەكات! زۆرێك دەشارمەوە!‬

‫«بەرپرسیارێتیی راستەوخۆ له كەیسەكانی كوشتنی ژنان‬ ‫دەكەوێتە ئەستۆی داواكاریی گشتی»‬

‫‪41‬‬

‫‪6‬‬

‫‪20‬‬

‫‪16‬‬

‫بەهار موفتی لەدیدارێكی كەپر‪-‬دا‬

‫‪38‬‬

‫«حكومەت تیرۆریستی پێ دەدۆزرێتەوە‪ ،‬بەاڵم ژنكوژێكی پێ ناگیرێت!»‬

‫‪40‬‬

‫شاری كفری‪ ،‬لەتەرازووی رەسانایەتی و شارستانییەتدا‬

‫كەپر لەباكوری كوردستان‪،‬‬ ‫شوێنەوارەكانی شارستانییەتی كورد بەسەردەكاتەوە‬

‫ســــةرنووسةر‬ ‫‪07701583203-3291548‬‬ ‫بةدالــة‬ ‫‪3291532-3291542‬‬ ‫بــةشــىريكالم‬ ‫‪07710159888‬‬ ‫سليَماني‪ -‬طة ِرةكي ئاشتي‪ ،‬بةرامبةر‬ ‫شيريني تابان ‪ -‬نزيك قوتابخانةي مةولةوي‬ ‫دابةشكردن‪:‬كؤمثانياىثةيك‬

‫‪kapirmag@gmail.com‬‬

‫‪2‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫رەنگە راس��ت نەبێت كە لە‬ ‫بۆنەیەكی وەه��ادا ب��اس لەكارو‬ ‫چاالكییەكانی ئەو كەڵە شاعیرەی‬ ‫كورد بكرێت‪ ،‬ئەویش بە چەند‬ ‫هۆیەك‪ ،‬یەكەمیان ئەوەیە كە‬ ‫ئەو شاعیرە مەزنە هێندە دیارو‬ ‫ب��ەرچ��او و ن��اس��راو ب���وو‪ ،‬كەم‬ ‫كەس هەیە زانیاری لەبارەی ئەو‬ ‫شاعیرەوە نەبێت‪ ،‬هەركەسێك‬ ‫بتوانێت بخوێنێتەوەو بنووسێت‪،‬‬ ‫ئەو شاعیرە مەزنە دەناسێت‪ ،‬هۆی‬ ‫دووەمیشی ئەوەیە كە بەهۆی‬ ‫مەزنی ئەو كەڵە شاعیرەی كورد‪،‬‬ ‫سنوورەكانی ك��وردو كوردستانی‬ ‫تێپەڕاندووە‪ ،‬هەرچەندە ئەو بە‬ ‫كوردی دەینووسی‪ ،‬بەاڵم زۆربەی‬ ‫گەالنی دونیا وەك��و شاعیرێكی‬ ‫جیهانی دەیناسن‪ ،‬هەربۆیە كۆچی‬ ‫دوایی ئەو ئیمپراتۆرەی شیعری‬ ‫ك��وردی دەنگدانەوەیەكی زۆر‬ ‫زۆری هەبوو لەڕاگەیاندنەكانی‬ ‫ج��ی��ه��ان‪ ،‬بەتایبەتی ن��ووس��ەرو‬ ‫شاعیرانی گەالنی دراوسێی عەرەب‬ ‫و فارس و تورك زۆر بە داخەوە‬ ‫باسی ئەو كۆستەیان كردووە‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫ماڵئاوایی‬ ‫ئیمپراتۆرو‬

‫دەنگدانەوەی!‬

‫‪3‬‬ ‫شێركۆ یەكێك لە كەسە دیارەكانی ‪100‬‬ ‫ساڵی رابردوو‬ ‫شاعیری نوێخوازی ئێرانی‪ ،‬سەید عەلی‬ ‫ساڵحی‪ ،‬لە دەربڕینی هەستی خۆی بۆ ماڵئاوایی‬ ‫شێركۆ‪ ،‬لە بەیاننامەیەكدا كە لەزۆربەی‬ ‫راگەیاندنەكانی ئێران باڵوكرایەوە دەنووسێ‪:‬‬ ‫شێركۆ بێكەس یەكێكە لە كەسایەتییە دیارەكانی‬ ‫سەد ساڵی رابردوو‪ ،‬بەڕای من شێركۆ یەكێك‬ ‫بووە لە شاعیرە هەرە دیارەكانی كیشوەری‬ ‫ئاسیاو ب��ەردەام بۆ من بەهایەكی تایبەتی‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەو بەهایەش هیچی كەمتر نییە بۆ‬ ‫من لە پاپلۆ نیرۆداو نازم حیكمەت و لۆركاو‬ ‫ریتسوس و مەحمود دەروێش‪.‬‬ ‫باجی بەجیهانیبوونی داوە‬ ‫سەید عەلی ساڵحی‪ ،‬زۆربەی شیعرەكانی‬ ‫شێركۆ بێكەسی ب��ۆ ف��ارس��ی وەرگ��ێ��ڕاوە‪،‬‬ ‫ئەم شاعیرە نوێخوازەی ئێران دەڵێ‪ :‬باجی‬ ‫بەجیهانیبوون بە ئاسانی ن��ادرێ‪ ،‬ئەو باجە‬ ‫سەرەتا میلتی شاعیرەكە دەی��دا جا خودی‬ ‫شاعیرەكە خۆی‪ ،‬ئەگەر ئەو لە كۆمەڵگەیەكی‬ ‫ئازاد هاتبوایە دونیا‪ ،‬ئەو ناوبانگەی نەدەبوو‪،‬‬ ‫شێركۆ بێكەس بە س��واری شەمەندۆفێرە‬ ‫خێراكەی گەلی كوردەوە توانی ئاسۆیەكی نوێ‬ ‫بدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫ئیمپراتۆرییەتی شیعری دونیا‬ ‫سایتی عەسری ئێران‪ ،‬لە لیدی هەواڵی‬ ‫ماڵئاوایی شێركۆ بێكەس‪-‬دا‪ ،‬نووسیویەتی‬ ‫ش��اع��ی��ری ن�����اوداری ك���ورد ك��ە ن��ازن��اوی‬ ‫(ئیمپراتۆرییەتی شیعری دونیا)ی وەرگرتبوو‪،‬‬ ‫ماڵئاوایی كرد‪ ،‬لە درێژەی نووسینەكەیدا دەڵێ‪:‬‬ ‫شێركۆ بێكەسی ماندوونەناس و پڕ بەرهەم كە‬ ‫پتر وەكو چەمكێكی وێژەیی جیهانیی لە بیری‬ ‫خەڵك چەقیوە‪ ،‬چونكە لە ب��واری رەخنەو‬ ‫وەرگێڕانیشدا چاالكی خۆی هەبوو‪.‬‬

‫خۆزگە خواستن بە شێركۆ‬ ‫زۆرێك هەن لەوانەی كە خۆزگە دەخوازن‬ ‫بەو شێوازە مردنەی شێركۆ‪ ،‬چونكە شێركۆ‬ ‫بە شیعر نەهامەتییەكانی كوردی نووسیەوە‪،‬‬ ‫هەموو سنوورەكانی بڕیبوو‪ ،‬شاعیرێك بوو‬ ‫سنوورەكانی سڕیبۆوە‪ ،‬شاعیرێك بوو ئەنفالی‬ ‫دەنووسیەوە‪ ،‬شاعیرێك بوو لەناو نەهامەتی‬ ‫و كوردبوونەوە لەدایك ببوو‪ ،‬دوای هێمن‬ ‫تاكە شاعیر بوو كە وەكو فەرهەنگێك بوو بۆ‬ ‫وشەی رەسەنی كوردی و زۆرێك لەو وشانەی‬ ‫زیندوكردەوە كە خەریك بوو لەبیر دەكران‪.‬‬ ‫شاعیرێك بوو لێوانلێو لە كتێب‪ ،‬لێوانلێو لە‬ ‫شیعر‪ ،‬لێوانلێو لە وشە‪ ،‬یەكێك دەیووتت‬ ‫شێركۆ خ��ۆی دەڵ��ێ‪ :‬من هەرچی بنووسم‬ ‫دەبێتە شیعر‪ ،‬ناتوانم جگە لە شیعر هی چیتر‬ ‫بنووسم‪.‬‬

‫تێكشكا‪ .‬ژنە شاعیرێكی ئێرانیش دەنووسێ‪:‬‬ ‫پاش ئەو قاچێكی عاشقانی دونیا كەوتە لەنگین‪.‬‬ ‫هەروەها شاعیرێكی عەرەب دەنووسێ‪ :‬باوكم‬ ‫م��رد‪ .‬رۆژنامەیەكی عەرەبی نووسیبووی‪:‬‬ ‫خێراكە‪ ،‬مردن خەریكە بگات‪ ،‬باوكی شیعری‬ ‫كوردی مرد‪ .‬ئاژانسێك نووسیبووی‪ :‬دڵتەنگم‬ ‫ئیتر شیعری تازە نابینم‪ ،‬بەهۆی ئەوەی شیركۆ‬ ‫رۆیشت‪ .‬نووسەرێكی عەرەبیش دەنووسێ‪:‬‬ ‫جەنابی ئیمپراتۆر سەرێكمان لێ‌ نادەیت؟‬ ‫رەخنەگرێكی فارس نووسیبووی‪ :‬گەورەم وەك‬ ‫خۆت دەڵێیت هەندێك شت نامرن‪ ،‬وەك‬ ‫گۆچانەكەی چارلی چاپلین و عەینەكەكانی تۆ‪.‬‬

‫هاوتای شاملۆ‬ ‫ئەحمەدی شاملۆ‪ ،‬یەكێك بوو لە شاعیرە‬ ‫هەرە مەزنەكانی ئەدەبیاتی فارسی و كە بە‬ ‫ئیمپراتۆری شیعری فارسی ن��اوزەد كرابوو‪،‬‬ ‫لەگەڵ شێركۆ دۆستایەتییەكی كۆن و قوڵی‬ ‫هەبوو‪ ،‬لەگەڵ ماڵئاوایی شێركۆ لە زۆربەی‬ ‫سایتە فارسییەكاندا ئەو وێنەیەی باڵوكرایەوە‬ ‫كە لەگەڵ شێركۆ پێكەوە گرتوویانە‪ ،‬هەروەها‬ ‫لەزۆر سایتی تریش كۆمەڵە شیعرێكی شێركۆ‬ ‫كە وەرگێڕدرابوونە سەر فارسی‪ ،‬بە دەنگی‬ ‫شاملۆ خوێندرابوونەوە دانرابوون‪ ،‬ئەوەش‬ ‫ب��وو ب��ووەه��ۆی ئ���ەوەی ئ���ەوەی ت��ا ئێستا‬ ‫شێركۆ بێكەسی نەناسیبێت لە ئێران‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ماڵئاواییەكەی زیاتری ناسی و گەیشتنە ئەو‬ ‫دەرەنجامەی شێركۆ هاوتای شاملۆیە‪.‬‬

‫شێركۆ نەمردووە‬ ‫كۆمەڵە شاعیرێك رای رای جیاوازیان‬ ‫هەیەو باوەڕ ناكەن كە شێركۆ مردبێ‪ ،‬بۆیە‬ ‫شاعیرێك دەنووسێ‪ :‬من هەرگیز شاعیرێكم‬ ‫نەدیوە بمرێت‪ ،‬بەاڵم هەمیشە دەبیستم دەڵێن‬ ‫شاعیرێك م��رد‪ .‬شاعیرێكی تری ئێرانی بۆ‬ ‫ماڵئاوایی ئەم پیاوە گەورەیە دەنووسێ‪ :‬دوای‬ ‫ئەو‪ ،‬یەكێك لە پایە گەورەكانی شیعری دونیا‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪4‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫قەرزاری تۆین‬

‫مامۆستا شێركۆ‪ ،‬قەرزارتین‪..‬‬

‫لە سەرەتای دامەزراندنی دەزگای وااڵ‪-‬ەوە تا ئەوكاتەی‬ ‫كە تەندروستیی باش بووبێت‪ ،‬یەكێكە بووە لەو ناوە دیارانەی‬ ‫كە هەركاتێك دەزگاكەمان و بەشەكانی هەر داواكارییەكی‬ ‫رۆشنبیرییان لێی هەبووبێت دەستبەجێ جێبەجێیكردووە‪.‬‬ ‫م‪ .‬شێركۆ بێكەس‪-‬ی شاعیری ن��اوداری گەلەكەمان‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسە بەخشندەیە بوو كە هەمیشە پشتگیریی لە پڕۆژە‬ ‫جددییەكان و كارە رۆژنامەوانییە پیشەیییەكان كردووە‪ .‬ئەو‬ ‫لەبەرئەوەی لەالی دەزگ��ای وااڵ‪-‬ش كەسایەتییەكی بەڕێزو‬ ‫خۆشەویست بوو‪ ،‬هەموو جارێ شەرەفێكی گەورە بوو بۆمان‬ ‫كە ناوبەناو بە قەسیدەیەك‪ ،‬كۆپلە شیعرێك‪ ،‬یان سەرنج و‬ ‫تێبینی و رەخنەیەك‪ ،‬گۆڤارەكانمان لەناو دەزگای وااڵ بەسەر‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬ئەو هیچ كاتێك دڵی نەشكاندین و تەنها جارێكیش‬ ‫نەیوت (نا) بەڵكو بەپێی دەرفەتی خۆی لە وااڵپرێس و كەپر‪-‬‬ ‫دا‪ ،‬ناوبەناو‪ ،‬لەگەڵماندا بوو‪ ،‬كاتێكیش كە یەكەمین ساڵیادی‬ ‫دەزگای وااڵ‪-‬مان كردەوە لەڕیزی پێشەوەی ئەو میوانانە بوو‬ ‫كە پیرۆزبایی كارو بەرهەمەكانی دەزگاكەی كرد‪ ،‬هەر خۆیشی‬ ‫بەر لەچوار ساڵ مۆمی یەكەمین ساڵەی تەمەنی دەزگای وااڵ‪-‬ی‬ ‫داگیرساندو لەناو ئاهەنگ و خۆشیماندا بەشدار بوو‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫ئێستا كە هەواڵی كۆچی دوایی ئەم مەزنە شاعیرەی كورد‬ ‫دەبیستین‪ ،‬هەموو دڵ بە ئازارو حەسرەتین‪ ،‬گەلی ئێمەو هەر‬ ‫كەسێ كە شێركۆ بێكەس‪-‬ی ناسیبێت بۆی بەداخە‪ ،‬نرخی‬ ‫دەزانێت و دەزانێ كە چ بۆشاییەك لە جیهانی شیعرو ئەدەبی‬ ‫كوردیدا دروستبوو‪ ،‬دەزانێ كە زەحمەتە شێركۆیەكی تر بەو‬ ‫تایبەتمەندییانە‪ ،‬بەو رابردووە پڕ لە سەروەرییە‪ ،‬بەو خەسڵەتە‬ ‫نیشتمانپەروەرییانە‪ ،‬بەو خەرمانە لەبەخشش و بەرهەم لەدایك‬ ‫ببێت‪ .‬ئەمڕۆ كە پیاوێكی وەها مەزن لەدەست دەدەی��ن‪،‬‬ ‫نەتەوەكەمان‪ ،‬لەهەموو پارچەكانییەوە‪ ،‬هاودەردن و هاوخەمن‪،‬‬ ‫ئەمە بەسە بۆ ئەم مرۆڤە مەزنە كە هەمووان خۆشیان دەوێت‪،‬‬ ‫هەمووان بۆی بە داخن‪ ،‬بەسە بۆ ئەو كە لە سەردەمی شاخ‬ ‫و شۆڕشەوە بۆ سەردەمی ئەمڕۆمان هەمیشە وەك دەنگێكی‬ ‫بوێر‪ ،‬كوردپەروەر‪ ،‬بە هەڵوێست ژیا‪ ،‬ئەو كەم ژیا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەمیشە كەڵ ژیا‪ .‬نەمری بۆ تۆ ئەی مرۆڤە كەم وێنەكەی‬ ‫مێژووی ئەدەبیی نەتەوەی كورد‪.‬‬ ‫دەزگای وااڵ‬ ‫بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬

‫بەپێی ئەو زانیارییانەی كە دەس��ت «كەپر» كەوتوون‪ ،‬پاش ئەوەی‬ ‫كۆمپانیای ئاسیاسێڵ رازی نەبوو بە پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری كورتەنامە بۆ‬ ‫بەشداربووانی بەرنامەی خۆشترین دەنگی كەناڵی (‪ )NRT2‬لیژنەی دادوەرانی‬ ‫ئەو بەرنامەیەی زۆر نیگەران كردووەو رایانگەیاندووە كە ئاسیاسێل غەدرێكی‬ ‫گەورەی لە سلێمانی كردووە‪.‬‬

‫گۆرانیبێژێكی میسری‬

‫خەونە‬ ‫گەورەكەی‬ ‫پەرستاری بوو!‬

‫‪5‬‬ ‫ئایەن‬ ‫شیرین‪-‬ی گۆرانیبێژی ناسراوی عەرەب‪،‬‬ ‫وەكو ریمون سامح صقر‪-‬ی ئاوازدانەری‬ ‫عەرەب بە هەورە بروسكە ناوی دەبات‪،‬‬ ‫بە نیازە گەورەترین كۆنسێرت لە واڵتی‬ ‫لوبنان بكات! ریمون‪ ،‬بۆیە ئەو نازناوەی‬ ‫لێناوە‪ ،‬پێیوایە زۆر بەخێرایی هاتۆتە ناو‬ ‫بواری هونەری گۆرانی وتنەوەو بەخێرایش‬ ‫ناسراوە!‬ ‫شیرین سەید محەمەد عەبدولوەهاب‪،‬‬ ‫بۆ یەكەمجار لەگەڵ دابەشكاری مۆسیقا‬ ‫مدحەت خەمیس‪-‬دا‪ ،‬هاوسەرگیریی كردووە‬ ‫بەاڵم زۆر بەردەوامی نەبووەو لە ماوەی‬ ‫شەش مانگدا كۆتایی بە هاوسەرێتییەكەیان‬ ‫هاتووە‪ .‬دووەم هاوسەرگیریی كە لە ساڵی‬ ‫(‪)2007‬دا‪ ،‬كردوویەتی لەگەڵ دابەشكارێكی‬ ‫تری مۆسیقادا بووە بەناوی محەمەد مستەفا‪،‬‬ ‫لەم هاوسەرگیرییەدا دووكچی بووە بەناوی‬ ‫مریەم و هەنا‪ .‬لەدوای پێنج ساڵ پێكەوە‬ ‫ژیان لەیەك جیابوونەتەوە!‬ ‫شیرین‪ ،‬لە منداڵیدا خەونی ئەوە بووە‬ ‫ببێتە پزیشك یان پەرستار‪ ،‬بەاڵم خەونەكەی‬ ‫نەهاتۆتەدی‪ ،‬لەكاتێكدا كە تەمەنی (‪ )13‬ساڵ‬ ‫بووە هەستی بەوە كردووە كە دەنگی خۆشەو‬ ‫لەالیەن كەسە نزیكەكانیشیەوە هاندراوە بۆ‬ ‫ئەوەی بچێتە ناو بواری هونەری گۆرانی‬ ‫وتنەوە‪ ،‬ئەو هاندانانە بووەتە هۆی ئەوەی‬ ‫كە هەنگاوی سەرەتا بنێ و دەركەوتنی‬ ‫شیرین لە دونیای هونەردا دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ساڵی (‪ )2000‬كە لەگەڵ هونەرمەندان تامر‬ ‫حوسنی و موحەمەد محی دویتی وتووە‪،‬‬ ‫دواتر بە ستایلی تایبەتی خۆی و بە تەنیا‬ ‫گۆرانی وتووە‪.‬‬ ‫یەكەمین گ��ۆران��ی شیرین ك��ە پێی‬ ‫ناسراوەو ناوبانگی پێدەركردووە (اەیالیل)‬ ‫بووە كە هەتا ئێستاش بە شیرینی (اەیالیل)‬ ‫ن��اس��راوە‪ .‬دوای ئ��ەوە چەند ئەلبومێكی‬ ‫گۆرانی ناوازەی باڵوكردۆتەوە وەكو (جرح‬ ‫تانی) و(الزم اعیش) شیرین لە ساڵی (‪)2012‬‬ ‫دا‪ ،‬لەڕێگای بەرنامەی (‪ )The Voic‬زیاتر‬ ‫دەركەوت كە ئەندام بوو لە لیژنەی داوەران‬ ‫لەگەڵ هونەرمەندان عاسی حەالنی و صابر‬ ‫روباعی و كازم ساهر‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‪ ،‬لەچەند داوایەكی رەسمی خۆیدا‪ ،‬وەكو‬ ‫پاڕانەوە لەچەند یەكێتییەكی تۆپی پێی واڵتانی تر داوادەكات كە بۆ یاری‬ ‫دۆستانە لەگەڵ عێراق بێنە ناو واڵتەكەیەوە‪ ،‬بۆ ئەنجامدانی یارییەكان‪،‬‬ ‫ئەمەش پاش ئەو سزایەی فیفا دێت كە لەسەر یەكێـتیی تۆپی پێی عێراق‬ ‫دایناوەو عێراق دەیەوێت لەم رێگەیەوە بە فیفا بڵێت ئێمە توانای‬ ‫ئەنجامدانی پاڵەوانێتییەكانمان هەیە لەناو عێراقدا‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫ئەمەل‪ ،‬وەكو‬ ‫هونەرمەندێكی گۆرانیبێژ‪،‬‬ ‫ئەمەلی بەخۆیەتی‬

‫«بە دەركەوتنەوەم‬ ‫زۆرێك ئەشارمەوە؟»‬ ‫ئەمەل سەعید كوردە‪،‬‬ ‫راش��ك��اوان��ە ل��ە دۆخ��ی‬ ‫ه��ون��ەرو هونەرمەندان‬ ‫و ب��ەره��ەم��ە نوێكانی‬ ‫خ����ۆی دەدوێ‪ .‬ل��ەم‬ ‫چاوپێكەوتنەدا كە «كەپر»‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��ی��دا س���ازی���داوە‬ ‫ب��اس لەڕۆڵی ئ��ەو ژنانە‬ ‫دەك���ات ك��ە رچەشكێن‬ ‫بوون و لەسەر تەختەی‬ ‫شانۆ گۆرانییان وت��ووە‪.‬‬ ‫لە جێیەكی گفتوگۆكەدا‬ ‫كوردە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬بێ گومان‬ ‫ئێمە رێچكە شكێن بووین‬ ‫بۆ ئەم خانمانەی ئێستاو‬ ‫ئێمە قوربانییەكی زۆرماندا‬ ‫تا گەیشتینە سەر تەختەی‬ ‫شانۆ‪ .‬ئەمەل‪ ،‬رای خۆی‬ ‫دەخاتەڕوو كە لە گشت‬ ‫ب��وارەك��ان��ی هونەریشدا‬ ‫پێویستمان بەشۆڕشێك‬ ‫هەیە تاكو لە باشترەوە‬ ‫بیكەین بە باشتر‪..‬‬ ‫سازدانی‪:‬‬ ‫كۆچەر عومەر‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫ئەمەل سەعید كوردە‪ ،‬تایبەت بە «كەپر»‪:‬‬

‫چاالكی هونەریم بەردەوامە‪ ،‬بەاڵم تاوانی‬ ‫من نییە راگەیاندن لێی بێ ئاگایە‬ ‫بێگومان ئێمە رێچكە شكێن بووین بۆ ئەم خانمانەی ئێستاو‬ ‫ئێمە قوربانییەكی زۆرماندا تا گەیشتینە سەر تەختەی شانۆ‬

‫* ماوەیەكە ئەمەل كەمتر لە جاران بەرهەمی هەیە بۆچی؟‬ ‫ لەڕاستیدا سروشتی من هەروا بووە ساڵی بەرهەمێك یاخود دوان لەتەك چاالكییە هونەرییەكانداو‬‫لە بۆنە نەتەوەیی و یادە پیرۆزەكان بەشداربووم تەنانەت لە تاراوگەش لە یادی هەڵەبجەو كیمیاباران و‬ ‫(‪)8‬ی مارس كە ئەم یادانە زۆر بە گرنگیان دەزانم‪ ،‬واتە چاالكی هونەریم بەردەوامە‪ ،‬بەاڵم تاوانی من‬ ‫نییە راگەیاندن لێی بێ ئاگایە‪.‬‬ ‫* كاتێك تۆو هاوڕێ ژنەكانت هاتنە ناو هونەری گۆرانی وتنەوە‪ ،‬كەم ژن دەیتوانی یان جورئەتی‬ ‫ئەوەی دەكرد بێتە ناو هونەری گۆرانی وتنەوە‪ ،‬وەكو لەئێستادا دەیبینین ژنانێكی زۆر لەو بوارەدا‬ ‫دەركەوتوون‪ ،‬چۆن تەماشای ئەو بەرهەمە زۆرو بۆرانەی ئەو ژنانە دەكەیت؟‬ ‫ بەڵێ‪ ،‬بێ گومان ئێمە رێچكە شكێن بووین بۆ ئەم خانمانەی ئێستاو ئێمە قوربانییەكی زۆرماندا تا‬‫گەیشتینە سەر تەختەی شانۆ‪ ،‬كۆمەڵگا بەهیچ شێوەیەك لە بەرژەوەندی ئێمەی كچان نەبوو وەك ئێستا!‬ ‫یەكەم خانمە گۆرانیبێژ كە لە پەیمانگاوە دەركەوت خاتوو پەیمان عومەر بوو‪ ،‬پاشان لەدوای راپەرین من‬

‫رۆژین شەریفی‪ ،‬ئەو خانمە ئەكتەرەی كە بە رۆڵی چاوان لەدرامای‬ ‫«دووپشك»دا‪ ،‬بەشداری كردبوو‪ ،‬وەاڵمی هەموو ئەو پەیج و ئەكاونتانەی‬ ‫دایەوە كە لە فەیسبووك بەناوی ئەوەوە كراونەتەوەو لەگەڵ خەڵكیدا بەناوی‬ ‫رۆژینەوە قسە دەكەن‪ ،‬رۆژین شەریفی لە روونكردنەوەیەكدا رایگەیاندووە‬ ‫كە هیچ ئەكاونت و پەیجێكی تایبەتی نییەو هەموو ئەوانەی بەناوی ئەوەوە‬ ‫دروستكراون ساختەن و ئەو لە فەیسبووكدا بوونی نییە‪.‬‬

‫هەموو‬ ‫نەبرەیەكی‬ ‫قورگم‬ ‫یادەوەرییەكی‬ ‫تاڵ و شیرین‬ ‫لەخۆدەگرێت‬

‫بەڕای من لە‬ ‫گشت بوارەكانی‬ ‫هونەردا پێویستمان‬ ‫بەشۆڕشێك هەیە تاكو‬ ‫لە باشترەوە بیكەین‬ ‫بە باشترین‬

‫بووم‪ ،‬پلە بە پلە پلیكانەكانم بڕی و (‪ )5‬ساڵی‬ ‫پەیمانگا بوونە جوانترین وانەو یادەوەری بۆم‪،‬‬ ‫هەموو نەبرەیەكی قورگم یادەوەرییەكی تاڵ‬ ‫و شیرین لەخۆدەگرێت‪ ،‬بەاڵم قوربانی ئەم‬ ‫خانمانە دەبێ چی بێت؟ هەر لەسەرەتای‬ ‫دەركەوتنیانەوە هەموو پێداویستییەكانیان بە‬ ‫زیادەوە لەبەر دەستدایە‪ ،‬ئێستاشی لەگەڵدا‬ ‫بێت بەنیوەی ئ��ەوان ئاسان كاریمان بۆ‬ ‫نەكراوە‪ ،‬بێ گومان ئەمە ئیرەیی نییە بەڵكو‬ ‫زۆر خۆشحاڵم پێی ‪ .‬باس لە زۆری و بۆری‬ ‫دەكەیت‪ ،‬بەڵێ لەگەڵ هەموو ئەمانەش كاری‬ ‫ناوازەشی تێدایە‪.‬‬ ‫* لە ئێستادا چۆن تەماشای هونەری‬ ‫گۆرانی و مۆزیكی كوردی دەكەیت؟‬ ‫ بەڕای من لە گشت بوارەكانی هونەردا‬‫پێویستمان بەشۆڕشێك هەیە تاكو لە باشترەوە‬ ‫بیكەین بە باشترین‪ ،‬هێندە بەسە بۆ تێگەیشتن‪.‬‬ ‫* بەرهەمی نوێت بە دەستەوەیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەدەستەوەیە لە شێوەی كلیپدایە یان هەر‬ ‫بەرهەمێكەو هیچی تر؟‬ ‫ بەرهەمی نوێ؟ گۆرانی نیوە شەوە كە‬‫بووە بابەتی ماستەرنامەی كچە ئینگلیزییەك لە‬ ‫زانكۆی گرینچ لە لەندەن و لەوە نوێتر كارم‬ ‫بۆ خۆرئاوای كوردستان بوو كە لەگەڵ مامۆستا‬ ‫س��ەاڵح رەئ��وف و محەمەد عەباس بەهرام‬ ‫بوو لە لەندن تۆمارمان كرد كە لە شیعری‬ ‫هەڵمەت هۆشیار بوو‪.‬‬ ‫پێشەكی فیلمی سینەمایی لە شیعری‬ ‫ئیسماعیل محەمەدو ئاوازی مامۆستا سەاڵح‬ ‫رەئ��وف‪-‬ەو رۆڵی سەرەكی شوان عەتوف و‬ ‫كۆمەڵێك ئەكتەری بیانی بەناوی ( ‪leave to‬‬ ‫‪ )stay‬كە لە مانگی ئایندەدا لە فێستیڤاڵێكدا لە‬ ‫لەندەن نمایش دەكرێت‪ .‬كلیپێكیش لە ئێستادا‬ ‫گەر تەواو بێت ئەوا دەبێتە نوێترین كارم كە‬ ‫هۆنراوەی تایەر بەگی جافەو ئاوازی مامۆستا‬ ‫ئەنوەر قەرەداغی‪-‬ە‪ ،‬كار زۆرن گەر تەمەن‬ ‫بوار بدات لە ئایندەدا ئاشنای دەبن‪.‬‬ ‫* ماوەیەكی زۆرە لە دەرەوەی واڵت‬ ‫بوویت‪ ،‬چۆن تەماشای واڵتانی ئەوروپا‬ ‫دەكەیت بۆ بەرهەمهێنانی بواری هونەری‪،‬‬ ‫بارودۆخی ئەو واڵتانە دەتخاتە پەراوێزەوە‬ ‫یان لە هەموو الیەنەكانەوە كۆمەكت دەكات‬

‫‪7‬‬

‫یەكێك لە بەرهەمە‬ ‫نوێكانم گۆرانی نیوە‬ ‫شەو بوو كە بووە بابەتی‬ ‫ماستەرنامەی كچە‬ ‫ئینگلیزییەك لە زانكۆی‬ ‫گرینچ لە لەندەن‬

‫بۆ بەرهەمی باشترو زۆرتر؟‬ ‫ نامەوێت جیاوازییەكان بخەمەڕوو لەنێوان‬‫ئێرەو ئەوێ گەر باسیشی لێوە بكەم زۆرن و‬ ‫رەنگە بڵێن لە خۆم گۆڕاوم هەر ئەوەندە‬ ‫دەڵێم من لە شارو واڵتی خۆما دەبێت‬ ‫بخولێمەوە بۆ دۆزینەوەی سپۆنسەر‬ ‫بۆ ئەنجامدانی كارە هونەرییەكانم‬ ‫دەبێت لە تاراوگە حاڵمان چی‬ ‫بێت؟ ئەم پرسیارەتان قسە زۆر‬ ‫لەخۆدەگرێت‪ ،‬بەاڵم بۆ ئێستا‬ ‫هێندە بەسە داوای وەاڵمی‬ ‫كورتتان كردووە با زۆر درێژە‬ ‫نەدەم بە بابەتەكە‪.‬‬ ‫* دەڵێن گۆرانی سنوور‬ ‫ئارامبە بۆ هاوسەری ژیانت‬ ‫وت���ووە ئەمە ت��ا چەند‬ ‫راستە؟‬ ‫ ن����ەخ����ێ����ر وا‬‫نییە‪ ،‬لەكاتی تۆماركردنی‬ ‫بەرهەمەكەدا لە ستۆدیۆ‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��م��ا ب���وو ت��ەن��ه��ا بۆ‬ ‫وێنەگرتنەكەی لێم دوور‬ ‫بوو‪ ،‬چونكە چیرۆكەكە‬ ‫س���ەردەم���ێ ب���وو ك��ەم‬ ‫م����اڵ ه���ەب���وو ئ��ەو‬ ‫سەرگوزشتەیەی بەسەر‬ ‫نەهاتبێت‪ ،‬لە ساڵی‬ ‫(‪)2004 2003-‬‬ ‫ل��ە فیستیڤاڵێكی‬ ‫هونەریدا خەاڵتی‬ ‫باشترین ئ��اوازی‬ ‫س�������ەردەم�������ی‬ ‫وەرگرت‪.‬‬ ‫* دوا وتەت؟‬ ‫ پێم سەیرە هەندێك‬‫كەس وا دەزانن‪ ،‬هەرچی‬ ‫چ���وو ب��ۆ ه���ەن���دەران‬ ‫دەم��رێ! گەر لەبەرچاو‬ ‫نەمایت بە چ��ەپ و‬ ‫راس����ت دەك���ەون���ە‬ ‫سەرو گوێالكت! بۆ‬ ‫هەرچی چ��وو بۆ‬

‫پێم سەیرە‬ ‫هەندێك كەس‬ ‫وا دەزانن‪،‬‬ ‫هەرچی چوو‬ ‫بۆ هەندەران‬ ‫دەمرێ‬

‫هەندەران دەمرێ؟ ئەی نازانن بە دەركەوتنەوەم‬ ‫لە ب��وارەك��ەدا زۆرێ��ك ئەشارمەوە؟ چونكە‬ ‫بەڕاستی پڕ پڕم لە توڕەیی‬ ‫و لێوان لێوم لە قەهر‬ ‫بۆ ئەم خاڵە‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫وو هاوواڵتی شاری سلێمانی لەالیەن ئاسایشی سلێمانییەوە دەستگیر‬ ‫دەكرێن‪ ،‬پاش ئەوەی زانیاری دەگاتە الیان كە بەمەبەستی ساختەكاری و‬ ‫دەستكەوتنی پارە‪ ،‬بانگەشە بۆ ئاهەنگی شاكیرا دەكەن لە سلێمانی‪ ،‬ئەو دوو‬ ‫هاوواڵتییە لەڕێگەی ئەو بانەگەشانەی كە لەڕاگەیاندنەكانەوە بۆ بلیتەكانی‬ ‫ئاهەنگەكەی شاكیرا كردیان‪ ،‬بڕی (‪ )20‬هەزار دۆالریان دەستكەوتبوو‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫ئاسیا عەبدوڵاڵ‪ ،‬هاوسەرۆكی (‪ )PYD‬بۆ «كەپر»‪:‬‬

‫تەنیا كەسێك كە خەباتی بۆ ژنان كردبێت‬ ‫لە سوریا‪ ،‬ژنانی رۆژئاوای كوردستان بوو‬ ‫نەك ژنانی سوریا‬

‫ئاسیا عەبدوڵاڵ‪ ،‬هاوسەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكراتی (‪ )PYD‬لە دیدارێكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ گۆڤاری «كەپر»‬ ‫تیشك دەخاتەسەر پرسی ئازادییەكانی تاك لەڕۆژئاوای كوردستان و پرس و مەسەلەكانی تایبەت بەژنان و رۆڵیان‬ ‫لەڕزگاركردنی ناوچەكانیان و بەشدارییان لەخەباتی چەكداریدا‪ .‬ئەمەو چەندین بابەت و تەوەری گرنگی تایبەت بەڕۆژئاواو‬ ‫بابەتەكانی ژنان‪ ،‬لەم دیمانەیەی كەپر‪-‬دا‪ ،‬هاوسەرۆكی (‪ )PYD‬باسیان لێوە دەكات‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬سەمیرە محەمەد‬

‫دیارترین كێشەی ژنانی كوردو ژنانی سوریا بە گشتی‬ ‫الوازییە لە یەكبوونی گوتاری ژنانەو رێكخستنی خەباتیاندا‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫ئەلبوومی نهێنی «دڵ»ی كیژان ئیبراهیم كە یەكێكە لە ئەلبوومە پڕ‬ ‫فرۆشەكانی ساڵی (‪ )2012‬لەچەند تراكێك پێكهاتووە‪ ،‬خاتوو كیژان لەبارەی‬ ‫ئەلبوومەكەیەوە ئەوەی راگەیاند كە ئەو ئەلبوومەی لەساڵی پاردا باڵوكرایەوە‬ ‫ماندووبوونێكی زۆری پێوەچەشتووە‪ ،‬ئەویش بەهۆی تاقیكردنەوەكانی خوێندن‬ ‫لە دایكبوونی منداڵەكەیەوە‪ ،‬دەبوایە پەلەی لێ بكردایە‪ ،‬بۆیە وەكو خۆی دەڵێ‌‪،‬‬ ‫لەماوەی (‪ )24‬سەعاتدا دەنگی ئەلبوومەكەی تۆماركردووە‪.‬‬

‫* پرسی ئازادییەكانی تاك لە سوریا لە‬ ‫چ ئاستێكدایەو رۆڵی ئێوە وەكو هاوسەرۆكی‬ ‫پارتێكی دیاری نێو رۆژئ��اوای كوردستان‬ ‫دۆخەكەی بەكوێ گەیاندووە؟‬ ‫ خەباتی ئێمە وەكو كوردانی رۆژئاوا‬‫داب��ڕاو نییە لە خەباتی خەڵكانی سوریا‪،‬‬ ‫چونكە ئەوەی لە سوریا روودەدات نەك‬ ‫هەڕەشەیە بۆ س��ەر ك��وردان��ی رۆژئ���اوا‪،‬‬ ‫بەڵكو مەترسیشە بۆ س��ەر ئ��ازادی تاكی‬ ‫سوری جا چ كورد بێت یاخود نا؟ رۆڵی‬ ‫ئێمەش بەشدارییە لە شۆڕشێكی بەردەوامدا‬ ‫كە ئێستا لە سوریا هەیە دژ بە رژێمێكی‬ ‫تاكڕەوی تاكە حزبی كە نەك دان نانێت بە‬ ‫مافی خەڵكەكەیدا‪ ،‬بەڵكو كوردانی رۆژئاوا‬ ‫بە دۆخێكدا تێدەپەڕن كە هەمیشە لە خەمی‬ ‫ئازادی واڵتدا خەمی نەتەوەكەیان گرێبدەن‪،‬‬ ‫ئەمەش كارێكی پیرۆزو گرانیشە بۆ ئێمەی‬ ‫كوردانی رۆژئاوا لەالیەك مافەكانی خۆمان‬ ‫مسۆگەر بكەین لەالیەكی ترەوە هەوڵ بۆ‬ ‫ئازادی واڵت و تاكەكان بدەین‪.‬‬ ‫* ئەی رەوشی ژنان لە سوریا لەكوێی‬ ‫ئەم ملمالنێیەدایە؟‬ ‫ پرسی ژنان پرسێكی گرانە لەڕۆژئاوای‬‫كوردستان‪ ،‬هەم پرسێكی نەتەوەییەو هەم‬ ‫پرسێكی ئازادییە بۆ ژنان‪ .‬ئەوە پێنج ساڵە‬ ‫سیستمی حوكمڕانی لە سوریا دەیەوێت ژنان‬ ‫بە قازانجی خۆی بەكاربهێنێت‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫كاركردن بۆ ئازادیی ژنان و دۆزی ژنان‬ ‫كارێكی گرانەو خەباتی هاوبەش و كۆدەنگی‬ ‫ژنان دەبێتە پێویستییەكی حەتمی تاوەكو‬ ‫پاشەڕۆژی ژنان روون بێت لە كۆمەڵگەی‬ ‫سوریادا‪ .‬پێموایە هەروەك چۆن ژنانی‬ ‫رۆژئ��اوا شۆڕشیان كرد ئاوەهاش‬ ‫ل���ە چ���وارچ���ێ���وەی‬ ‫رۆژه���ەاڵت���ی‬ ‫ن����اوی����ن‬ ‫دەبێت ژنان خۆیان‬ ‫رێك بخەن و نەك تەنیا‬ ‫لەسەر ئاستی نەتەوەیی‬ ‫یەك پارچە بێت‪ ،‬بەڵكو دەبێ‬ ‫لەسەر ئاستی چ��وار پارچەكەی‬ ‫كوردستان خەباتی خۆیان گری‬ ‫بدەن و بجەنگن لەبەرامبەر‬ ‫ئ��ەو سیستمانەی كە چاوی‬ ‫بە ئازادیی ژناندا هەڵنایەت‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش وەك مۆدێلێكی‬

‫رێكخستنی نوێ‪ .‬پێویستە ژنان لە واڵتانی‬ ‫رۆژهەاڵت هەست بەو بەرپرسیارێتییە بكەن‬ ‫كە ئەگەر دۆخی ژنان لە هەر پارچەیەكی‬ ‫كوردستان و لە هەر یەكێك لە واڵتانی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست یەك دەنگ بن و‬ ‫رێكخستن و پەیوەندی گەرمیان لە نێواندا‬ ‫هەبێت و لەگەڵ یەكتر دانوستان بكەن‪ ،‬ئەوا‬ ‫شۆڕشی ژنی كورد هیچی كەمتر نابێت لە‬ ‫خەباتی ژنانی رۆژئاوا‪.‬‬ ‫* ئەو گرفت و ئاریشانەی كە ژنان‬ ‫لەڕۆژئاوای كوردستان هەیانە بەزۆری خۆی‬ ‫لەچیدا دەبینێتەوە؟‬ ‫ واڵت��ی سوریا‪ ،‬بەهۆی هەژموونی‬‫حكومەتی بەعسەوە كە دەیبات بەڕێوە‪،‬‬ ‫بەدرێژایی ماوەی حوكمڕانێتی‪ ،‬دەرفەتی‬

‫‪9‬‬ ‫بە یەكخستنی گوتاری ژنان ن��ەداوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دیارترین كێشەی ژنانی كوردو ژنانی سوریا‬ ‫بە گشتی الوازییە لە یەكبوونی گوتاری‬ ‫ژن��ان��ەو رێكخستنی خەباتیاندا‪ ،‬چونكە‬ ‫شۆڕشی ئازادی بۆ واڵت دەبوایە شۆڕشی‬ ‫ئاوازی بۆ كورد بەدوایدا بهێنێت ئەمەش‬ ‫پێویستی بە دروستكردنی هێزی فشار هەیە‪،‬‬ ‫لەالیەن ژنانەوە بۆ كاریگەریی دانان لە سەر‬ ‫رژێمی نوێ‪ ،‬تا وەكو رۆڵیان هەبێت لە‬ ‫دەستووری نوێی واڵتداو لەوێدا مافەكانیان‬ ‫مسۆگەر بكرێت جا چ وەك نەتەوەی كورد‬ ‫بێت یاخود وەكو ژنانی رۆژئاوای كوردستان‪.‬‬ ‫* كەواتە بەشداری ژنان لە ئێستاداو لە‬ ‫دەسەاڵتی سوریادا چەندە؟‬ ‫‪ -‬بەشداریی ژنان لە دەسەاڵتی سوریا‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪10‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫رێ��ژەی��ەك��ی دی���اری نییە‪ ،‬ب��ردن ب��ەڕێ��وەی‬ ‫دەسەاڵت لە سوریا‪ ،‬دەتوانم بڵێم هەمووی‬ ‫لە دەستی پیاودایە‪ ،‬ئیرادەی ژنان و دەرفەتی‬ ‫بەشداریی ژنان لە ناوەندی بڕیاردا‪ ،‬شتێكی‬ ‫مەحاڵە! چونكە سیستمی سوریا لەسەر بنەمای‬ ‫دەسەاڵتگیریی بوونیادنراوە‪ ،‬لەبەر ئەوە‬ ‫هیچ حسابێك بۆ بەشداریكردنی ژن��ان لە‬ ‫ناوەندەكانی دەسەاڵتدا ناكرێ‪ ،‬ئەگەر ژنێك‬ ‫بیەوێت بچێتە دەسەاڵت‪ ،‬ئەوا لە دەستووری‬ ‫سوریادا هیچ رێژەیەك نییە پاڵپشتی بكات‬ ‫بۆ گەیشتن بەو پۆستانە‪ ،‬بەڵكو تەنیا پێوەر‬ ‫ئەوەیە ببێتە بەعسی‪ ،‬ئەمەش تەنیا رێگەیە‬ ‫لەبەرئەوەی سیستمی سوریا تاكڕەو و تاكە‬ ‫حزبییەو ئ��ەم سیستمەش زۆر بە توندی‬ ‫حوكمڕانی خۆی لە بەرامبەر ژنان و مافەكانی‬ ‫ژناندا بەكارهێناوە‪ .‬بەاڵم تەنیا كەسێك كە‬ ‫خەباتی ژنان بەڕێوە دەبات تەنها ژنانی كوردن‬ ‫نەك ژنانی سوریا‪ ،‬تەنیا ژنانی ك��وردە لە‬ ‫شۆڕشدا بەشدارەو پێشەنگایەتی شۆڕش دەكەن‬ ‫هەم وەك خەباتی نەتەوەیی و هەمیشە وەك‬ ‫خەباتی رەگەزی‪ ،‬چونكە ژنانی كورد لە سوریا‬ ‫لە هەوڵ و خەباتدا تایبەتمەندیی خۆیانیان‬ ‫هەیە بەوەی نەك تەنها هەر بۆ ژنانی كورد‬ ‫خەباتیان گرێداوە‪ ،‬بەڵكو بۆ ژنانی سوریاش‬ ‫و ئەوەش راستییەكی ئاشكرایە كە رێكخستنی‬ ‫ژنانی كورد لە سوریا تاكە هەوڵێكە لە سوریا‬ ‫دەبیندرێت‪.‬‬ ‫* زۆرێ��ك لە ژنانی پەنابەری سوریا‬ ‫لە عێراقن‪ ،‬ژنانی رۆژئ��اوای كوردستانیش‬ ‫رێژەیەكی زۆری ئەو ژنانە پێكدێنن‪ ،‬كە لە‬ ‫گوزەرانێكی سەختدان ئێوە چۆن لە دۆخی‬ ‫ئەو هاوڕەگەزانەتان دەڕوانن كە زۆرینەشیان‬ ‫لە باشووری كوردستان لە كەمپەكاندا چاوەڕێی‬ ‫هەر جۆرە هاوكارییەكن؟‬ ‫ ئێمە زانیاری و ئاگاییمان هەیە لەو‬‫كەمپانەی كە پەنابەرانی تێدایە لە باشوری‬ ‫كوردستان‪ ،‬رەوشی ئەو پەنابەرانە بەگشتی‬ ‫خراپە‪ ،‬گومانی تێدانییە كە ئەمەش راستەوخۆ‬ ‫كاریگەری خراپی دان���اوە لەسەر ژی��ان و‬ ‫گوزەرانی ژنان لە هەموو روویەكەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لە خۆڕێكخستن و خەباتی ژنانی سوریاش‬ ‫كاریگەری خراپ دروس��ت دەك��ات‪ .‬ئەمەش‬ ‫لە ئەستۆی ژنانی سوریایە بەگشتی‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر ژنان نەتوانن رێكخراوەیی و رێكخستوو‬ ‫بن ئ��ەوا خراپی دۆخ��ی ژن��ان دەگۆڕێت لە‬ ‫خراپیەوە بۆ قەیران ه��ەروەك چۆن ئێستا‬ ‫ژنانی پەنابەر لەو قەیرانەدا شەڕ لەگەڵ‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫ژیاندا دەكەن و بەدۆخێكی زۆر سەختدا ناچار‬ ‫دەكرێن كاری دەرۆزەكەری و كاری نەشیاو بە‬ ‫بەهای مرۆڤایەتیان بكەن‪ ،‬لە پێناو پەیداكردنی‬ ‫گوزەرانی منداڵ و خێزانەكانیان‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەو بارە دەروونییە خراپەی كە ئەوان دابڕاون‬ ‫لە پەیوەندییە خێزانیی و كۆمەاڵیەتییەكانیان‪،‬‬ ‫نازانن كەی ژیانیان دەگەڕێتەوە بۆ باری‬ ‫ئاسایی جارانیان‪.‬‬ ‫* كەواتە ژنانی كورد لەڕۆژئاوا لە چ‬ ‫چوارچێوەیەكدا كار بۆ دۆخی ژنانی پەنابەر‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئایا لە رێكخراودا كاریان بۆ دەكەن‬ ‫یاخود حزب و بزوتنەوەكان؟‬ ‫ ت��ەڤ��گ��ەری ژن��ان��ی ك��ورد ل��ەڕۆژئ��اوا‬‫لەژێر ناوی (یەكێتیا ستارت) كاردەكەین و‬ ‫ئەزمونێكی زۆرم��ان هەیە لە شۆڕش دژ بە‬ ‫دەوڵەتیشدا‪ ،‬چەندین ژن لە شۆڕشەكانی‬ ‫سوریادا دەستگیركراون و خراونەتە زیندانەوە‪.‬‬ ‫بۆ دۆخی ژنانی پەنابەریش ئەوانەی كە لە‬ ‫سوریا ماونەتەوە باری ژیانیان لە دۆخی ژنانی‬

‫پەنابەر باشتر نییە وەكو پێشتر ئاماژەم پێكرد‬ ‫بەردەوام لەژێر هەڕەشەی زیندانی و گرتن و‬ ‫ئاوارەبووندان‪ ،‬ئەمەش وایكردووە كەم تا زۆر‬ ‫نەتوانن خەباتیان بگەیەننە نێو كەمپەكان و تەنیا‬ ‫ئامارو زانیاری نزیك لە ژیانیان كۆدەكەنەوە‪،‬‬ ‫ئەو چەندین هەزار ئاوارەیەی كە لە باشوری‬ ‫كوردستانن پێویستیان بە جۆرێكی تر لە‬ ‫خەبات و شۆڕش هەیە كە دەبێت هەموومان‬ ‫بە ژن و پیاوەوە تێیدا بەشداربین دەشبێ بۆ‬ ‫ئەمجۆرە لە شۆڕش خۆمان سازو ئامادەبكەین‬ ‫و و بەرپرسیارێتییەكەیشی هەڵبگرین‪،‬‬ ‫چونكە ئێستا لە قۆناغی تێكۆشانداین بە‬ ‫زەحمەتی و بارگرانی ئابووری خراپیشدا‬ ‫تێپەڕ دەبین‪ ،‬دەبێت بەرگەی بگرین‪ ،‬چونكە‬ ‫دەرەنجام دەمانەوێت شۆڕش سەركەوێ و‬ ‫واڵت سەقامگیر بێتەوەو پەنابەرانیش لەو‬ ‫دۆخە خراپە دەرباز بكەین‪ ،‬لە كۆچبەری و‬ ‫دەردەسەری هیچ سەوز ناكەین‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئێستا لە سوریا سیاسەتێكی دژ بە گەل و‬ ‫تەنانەت نەتەوەی كوردیش جێبەجی دەكرێت‪،‬‬ ‫گوندەكان لە ناوچە كوردنشینەكان چۆڵ‬ ‫دەكرێن و لە شوێنی دیكە گوندی دوورە‬ ‫دەست دروس��ت دەك��ەن و غەیرە كوردیان‬ ‫تێدا نیشتەجێ دەكرێن‪ ،‬دەبێت بۆ ئەمەش‬ ‫تێكۆشان بكەین تا هەموومان بگەڕێینەوە نێو‬ ‫ماڵ و گوندو شارەكانی خۆمان‪.‬‬ ‫* بیستوومە لە سوریا (كۆمەڵەی پاراستنی‬ ‫ژنان) هەیە ئایا ئەم كۆمەڵەیە ژنانی كوردی‬ ‫تێدا نییە مەبەستم لە ژنانی رۆژئ��اوای‬ ‫كوردستانە؟‬ ‫ بەڵی ئەو كۆمەڵەیە لە سوریا هەیە‪،‬‬‫بەاڵم بەشێكە لە خەباتێكی دیكەی جیا‪ ،‬بەڵی‬ ‫كۆمەڵەیەك هەیە بە ناوی (یەكێتی پاراستنی‬ ‫گەل) (‪ )YPG‬كە تیایدا ژنانیش خۆیان لەو‬ ‫كۆمەڵەیەدا بەناوی (یەكێتیا پاراستنا ژن)‬ ‫(یەپەژە) بەشێكی تایبەتیان رێكخستووە ئەم‬ ‫بەشە ئەنجومەنی هەیەو پەیڕەو و پرۆگرامی‬ ‫تایبەت بە خۆیان هەیە‪ ،‬ئەمەش خەباتێكی‬ ‫نەتەوەیی و گشتگیرە نەك گرێدراوی خەباتی‬ ‫حزبێكی دیاریكراو بێت‪.‬‬ ‫* لە كۆتاییدا ئەگەر شتێك مابێت باسی‬ ‫بكەیت؟‬ ‫ دەمەوێت ئەوە بەژنانی باشوور بڵیم‬‫ئەوان هەرچەندێك خەبات بكەن سەربەرزییە‬ ‫بۆ ئێمەی ژنانی رۆژئاوا‪ ،‬رۆژێك دێت خەباتی‬ ‫ژنانی كورد لە هەرچوار پاچەكە لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست نەخشی خۆی بەجێدەهێڵێت‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫سێ تەوار و هاوكاری دەزگای وااڵ‪،‬‬ ‫دەبنە كاندید بۆ پەرلەمان‬ ‫دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‪ ،‬بەوە زانیوە كە سێ لەهاوكارەكانی خۆی كە ئەوانیش بریتین لە هەر یەك خاتوو(رێواز فایەق) و‬ ‫خاتوو ( تابان شێخ عەبدوڵاڵ) و خاتوو (تەالر لەتیف) لە ناو لیستی كاندیدكراوەكانی (ی‪.‬ن‪.‬ك)ن بۆ پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بێگومان دەبێ ئەوە‬ ‫بیر بخەینەوە كە د‪.‬رێواز ماوەیەكی زۆرە خاوەنی گۆشەیەكی یاساییە لە گۆڤاری (كەپر)ی سەربە دەزگا وااڵ‪ ،‬هەروەها خاتوو (تابان)یش جگە‬ ‫لە نووسین‪ ،‬هەماهەنگكارو هاوكارێكی دەزگاكە بووە‪ ،‬هاوكات خاتوو (تەالر)یش ماوەیەك گۆشەیەكی هەبووە لە گۆڤاری (كەپر)ی دەزگاكەمان‪،‬‬ ‫ئێمە وێڕای پشتگیریكردنیان‪ ،‬هیوای سەركەوتنیشیان بۆ دەخوازین‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪12‬‬

‫ژمارەیەك توێژەری كۆمەاڵیەتی و دەروونی‪ ،‬لە نووسینێكدا مەترسی‬ ‫دروستبوونی كێشەی كۆمەاڵیەتی و دیاردەی ترسناك‪ ،‬لە ئەنجامی بەرنامە‬ ‫دانەنان بۆ هاتنی كوردانی رۆژئاوا بۆ شارەكانی كوردستان و بەتایبەت‬ ‫سلێمانی‪ ،‬حكومەتی هەرێمی كوردستان ئاگادار دەكەنەوە‪ ،‬ئەو توێژەرانە‬ ‫داوا دەكەن حكومەتی هەرێم رێوشوێنی پێویست بگرێتەبەر‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫هێزو ئیرادەی كورد نیشاندەدات‬

‫شارو قەاڵی «دارا»‬ ‫شوێنەوارێكی دێرین‬ ‫لە باكووری كوردستان‪..‬‬

‫كەمالییەكان لەكاتی خۆیدا نزیكەی (‪)4000‬‬ ‫هەزار ئەرمەنییان لە شاری «دارا»دا‪،‬‬ ‫زیندەبەچاڵ كردووەو ئیتر نەیانهێشتووە كنەو‬ ‫پشكنینی تێدا بكرێت‬ ‫دڵشاد خۆشناو‪ -‬دیاربەكر‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫پاش ئەوەی لەماوەی راب��ردوودا هێڵێكی گەرم بەژمارە (‪ )116‬بۆ‬ ‫مندااڵن كرایەوەو ئێستا لەكاردایە‪ ،‬سەرپەرشتیكارانی ئەو هێڵە ئاماژە‬ ‫بەوە دەدەن كە لەالیەن مندااڵن و هاوواڵتیانی كوردستانەوە پێشوازییەكی‬ ‫باشی لێكراوەو رۆژانە چەندین منداڵ و تەمەنە جیاوازەكانی تر داوای‬ ‫خزمەتگوزاری و راوێژكاری كۆمەاڵیەتی و دەروونی دەكەن‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫یەكێك لەو شتە سەرنجڕاكێشانەی لەشاری «دارا»دا‪،‬‬ ‫دۆزراوەتەوە شوشەی فرمێسكەكان بووە كە ژنان‬ ‫لە دووری هاوسەرەكانیان فرمێسكیان بۆ رشتوون و‬ ‫كۆیانكردۆتەوە تێیدا!‬

‫مێژوو‬ ‫لە سەرچاوە مێژووییەكاندا سەبارەت بە‬ ‫قەاڵی «دارا» یان شاری «دارا» نووسراوە‬ ‫كە ئەم شارە شارێكی سەربازی گەورە بووە‬ ‫كە دەكەوێتە باكوری واڵت��ی میزۆپۆتامیا‬ ‫كە لەالیەن دەسەاڵتی رۆم��ی خۆرهەاڵتی‬ ‫بێزەنتینی دروس��ت��ك��راوە‪ .‬ئ��ەم قەاڵیە لە‬ ‫سنووری نێوان هەردوو حكومەتی ساسانی‬ ‫و بێزەنتینی بووە‪ ،‬لەڕوانگەی سەربازی و‬ ‫ستراتیژییەوە خاوەن پێگەیەكی گرنگ بووە‪.‬‬ ‫دەوترێ كە دوای شكستی بێزەنتینییەكان‬ ‫لە شەڕی ئاناستازی لەگەڵ ساسانییەكاندا‪،‬‬ ‫لە نێوان سااڵنی (‪)506 -502‬ی زاینیدا‪،‬‬ ‫ئاناستازیۆس‪-‬ی ئیمپراتۆری بێزەنتینی سەرەتا‬ ‫بڕیاریدا شاری «دارا» نوێ بكاتەوەو قەاڵیەكی‬ ‫لێ دروس��ت بكات‪ .‬دارا تەنیا (‪5‬ك��م) لە‬ ‫سنووری ساسانییەكانەوە دوور بووە (‪)18‬‬ ‫كیلۆمەتریش لە شاری نسێبینەوە دوورە كە‬ ‫لەو سەردەوە لە دەستی ساسانییەكان بووە‪،‬‬ ‫دوات��ر ژوستینی یەكەم‪،‬‬ ‫دی��وارەك��ان��ی‬

‫قەاڵكەی پتەوكردو بەرزییەكەی گەیاندە‬ ‫بیست مەتر‪.‬‬ ‫شەڕ لە سەر «دارا»‬ ‫ئەم قەاڵیە لە ساڵی (‪)574‬ی زاینیدا‪،‬‬ ‫لەالیەن ئەنەوشێروان‪-‬ی فارس داگیركرا‪،‬‬ ‫دەوترێ كە گورزی رۆحی ئەم داگیركردنە‬ ‫بە جۆرێك ب��ووە كە ژوستینی دووەم��ی‬ ‫ئیمپراتۆری بێزەنتینی دەستی لە پۆستەكەی‬ ‫كێشاوەتەوە‪.‬‬ ‫خەسرەو پەرویز لە ساڵی (‪)591‬ی زاینی‬ ‫لە بەرانبەر ئەو هاوكارییەی كە وەریگرتبوو‬ ‫لە مۆریس‪-‬ی ئیمپراتۆرییەتی بێزەنتینی بۆ‬ ‫وەرگرتنەوەی دەسەاڵت‪ ،‬لە بەهارم چوبین‪-‬ی‬ ‫وەرگرتەوەو گەڕاندیەوە بۆ بێزەنتینییەكان‪.‬‬ ‫دوای كوشتنی م��ۆری��س ل��ەالی��ەن فوكاس‬ ‫ئیمپراتۆرییەتی دواتر‪ ،‬خەسرۆ جارێكی تر‬ ‫كەوتەوە شەڕ لەگەاڵ بێزەنتینییەكان و لە‬ ‫ساڵی (‪)604‬ی زاینی قەاڵكەی داگیر كردەوە‪،‬‬ ‫لە كۆتایی ساڵی (‪)639‬ی زاینی ئەم قەاڵیە‬ ‫كەوتەبەر دەستی عەرەبەكان و بە تێپەڕبوونی‬ ‫كات گرنگی سەربازی و ستراتیژیی خۆی‬ ‫لەدەستدا‪.‬‬

‫رای خەڵكی «دارا»‬ ‫موراد بیلەم‪ ،‬گەنجێكی خۆبەخشە لەو‬ ‫شوێنەدا بەپێی توانا هەوڵدەدات هاوكاری‬ ‫میوانان بكات و روونكردنەوەیان بۆ بدات‪،‬‬ ‫بەاڵم پێدەچێت زانیارییەكانی وەكو پێویست‬ ‫نەبن‪ ،‬چونكە ب��ەڕای م��وراد ن��اوی «دارا»‬ ‫لەناوی داریوشی ساسانییەوە هاتووە‪ ،‬بەپێی‬ ‫قسەی ئەو كە بۆ گروپەكەی ئێمەی باسكرد‪،‬‬ ‫ئەو شوێنەوارە دێرینە وەكو شارێك وایە‬ ‫كە (‪)%20‬ی دەركەوتووەو لە (‪)%80‬ی لەژێر‬ ‫زەویداماوە‪ ،‬ئەم شارە وەكو هەر شارێكی تر‬ ‫بازاڕی هەیەو ئەوەی ئێستاش لە وێنەكاندا‬ ‫دەیبینین زیاتر گۆڕەكانیانە كە پێی دەوترێت‬ ‫شاری مردووەكان‪ ،‬ئەوەی كە لە بەردەمی‬ ‫شارەكەدا دەیبنین‪ ،‬بەنداوێكە كە لە سەردەمی‬ ‫رۆمەكاندا دروستكراوە بۆ پاراستنی شارەكە‬ ‫لە الفاو و بەكارهێنانی بۆ ئاودێری كشتوكاڵی‬ ‫ئەو سەردەمە سوودی لێ وەرگیراوە‪.‬‬ ‫بەشەكانی شار‬ ‫رێگای بازاڕ وەكو دەروازەیەك وابووە كە‬ ‫لەوێوە رێگاكە دەستی پێكردووە بۆ ناو بازاڕ‪،‬‬ ‫بەشی خ��وارەوەی شار دوكانەكانیان بووە‪،‬‬ ‫بەشی الی راستیشی شوێنی حاكمی شار بووە‬ ‫كە لە (‪ )22‬ژوور پێكهاتووە‪ ،‬بەشێكی تریشی‬ ‫پەرستگا بووەو شوێنی تایبەتیشی هەبووە‬ ‫بۆ پاراستن و پااڵوتنی ئاوی شار‪ ،‬بەشێكی‬ ‫شارەكە تایبەتە بە سەردەمی ئیسالم‪.‬‬ ‫مێژووی دۆزینەوەی‬ ‫ب��ۆ یەكەمینجار ل��ە ساڵی (‪)1984‬دا‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوە لە شاری «دارا» دەستیپێكردووە‪،‬‬ ‫ساڵی (‪)2007‬ی��ش جارێكی تر دەستیان بە‬ ‫تاوتوێ كردۆتەوە‪ ،‬ساڵی (‪)2009‬ش دیسان‬ ‫ك��اری لێكۆڵینەوەی تێدا ك���راوە‪ .‬ب��ازاڕی‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪14‬‬

‫تەلەفزیۆنی «خاك» كە لەئێستادا لە ئامادەكاریدان بۆ ئەوەی ئەو كەناڵە‬ ‫ناوخۆییە بكەنە كەناڵێكی ئاسمانی و پەخشەكانی دەست پێ بكات‪ ،‬لە‬ ‫بەرنامەیەكی نوێدا كە تایبەتە بە گەنجان و كێشەكانی گەنجان‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫ئەو كەناڵە بكاتە كەناڵێك تا گەنجان حەزو خولیاو ئارەزووەكانیانی تێدا‬ ‫بخەنەڕوو هەروەها لەڕێگەیەوە كەموكوڕی و كێشەكانیان بخرێتەڕوو‪،‬‬ ‫شایەنی وتنە ئەم بەرنامەیە لە ئامادەكردنی شڤان مستەفا‪-‬یە‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫م���ردووەك���ان ه��ەت��ا س��اڵ��ی (‪ )2009‬لەژێر‬ ‫زەویدابووە‪ ،‬دوای لێكۆڵینەوەو بەدواداگەڕان‬ ‫ئەو ب��ازاڕە دەرك��ەوت‪ ،‬لەناو گۆڕەكاندا بە‬ ‫گشتی كەلوپەلەكانیان دەردەكەوێت‪ ،‬سێسەد‬ ‫ساڵ پێش ئیسالم سوریانییەكان لەوێ ژیاون‪،‬‬ ‫بۆیەش ئێستاش بەشێكی كەلوپەلە دۆزراوەكان‬ ‫پەیوەستن بە سوریانییەكانەوە‪.‬‬ ‫دۆزینەوەی كەلوپەل‬ ‫ه��ەروەه��ا كەلوپەلی ت��ری جوانكاری‬ ‫و خ��ۆڕازان��دن��ەوەی وەك��و گ���وارەو بازنەو‬ ‫ملوانكەی تێدا دۆزراوەتەوە‪ ،‬یەكێك لە شتە‬ ‫سەرنجڕاكێشەكان كە ل��ەوێ دۆزراوەت���ەوە‬ ‫شوشەیەكی بچوكە كە تایبەتە بە كۆكردنەوەی‬ ‫فرمێسكی چ���او‪ ،‬پێی دەوت����را شوشەی‬ ‫فرمێسكەكان‪ ،‬ئەو ژنانە بەكاریان‬ ‫هێناوە كە مێردەكانیان یان‬ ‫خۆشەویستەكانیان دووربوون‬ ‫لێیان یان چوونەتە شەڕ‪،‬‬ ‫ل��ە ك��ات��ێ��ك��ی��ش��دا ك��ە بە‬ ‫شاد‬ ‫خۆشەویستەكانیان‬ ‫ب��وون��ەت��ەوە‪ ،‬فرمێسكە‬ ‫ك��ۆك��راوەك��ان��ی��ان نیشانی‬ ‫خۆشەویستەكانیانداوە‬ ‫ب����ۆ س��ەل��م��ان��دن��ی‬ ‫خۆشەویستیان بۆیان‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫دوای شۆڕشی كەمالی لە‬ ‫توركیا‪ ،‬ناوی ئەو شارۆچكەیە‬ ‫گۆڕا بۆ «ئۆغوس» بەاڵم‬ ‫خەڵكەكەی داوا دەكەن‬ ‫كە ناوە راستییەكەی بۆ‬ ‫بگەڕێتەوە‬ ‫دانیشتوانی شار لە كۆندا‬ ‫دەوت��رێ كە لە سەردەمی داری��وش‪-‬دا‪،‬‬ ‫نزیكەی سەدو‬

‫پەنجا هەزار كەس لە شاری «دارا» ژیاوە‪ ،‬لەو‬ ‫سەردەمەدا شاری «دارا» شارێكی سەربازی‬ ‫بووە‪ ،‬بێجگە لەوەی كە ئێستا دەركەوتووە‪،‬‬ ‫گومان دەكرێت كە بە قواڵیی هەشت مەتری‬ ‫تریش هێشتا شوێنەواری تێدابێ‪ ،‬ئەم تاوێرە‬ ‫ب��ەردە نزیكەی یەك كیلۆمەتر دەبێت‪ ،‬لە‬ ‫بەشێكی گۆڕەكاندا گۆڕی خێزانیش بەرچاو‬ ‫دەك��ەون كە بەدەستەیی لەوێدا نێژراون‪،‬‬ ‫پەیڕەوانی هەر جۆرە بیروباوەڕێكیش بەشێوەی‬ ‫تایبەتی خۆی گۆڕەكانیان دروستكردووە‪،‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك��ی��ان ل��ەن��او ت��اوێ��رە ب���ەردەك���ەدا‬ ‫گۆڕەكانیان هەڵكۆڵیوە‪ ،‬هەندێكی تر یشیا ن‬

‫پاش ئەوەی مامۆستایەكی ئاینی لەسەر گۆڕەكەی شاعیری كۆچكردوو‬ ‫شێركۆ بێكەس‪ ،‬كارەكانی تەڵقینكردنی شێركۆ بێكەسی ئەنجامدا وەكو‬ ‫نەریتێكی ئاینی‪ ،‬لەتۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك لەالیەن هەندێك‬ ‫لەچاالكوانی ژنان هێرشكرایە سەر ئەو مەالیەو بەوە تۆمەتباریان كرد كە‬ ‫نەیانهێشتووە وەسیەتەكەی بێكەس وەكو خۆی جێبەجێ بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو شاعیرە داوای كردبوو كە تەنها بە مۆسیقاو گۆرانی ماڵئاوایی لێبكرێت‪.‬‬

‫لەگۆڕەپانی بەردەم تاوێرە بەردەكە گۆڕەكانیان هەڵكەنیوە‪.‬‬ ‫شێوازی ئەسپەردەكردن‬ ‫لەسەردەمی داریوش‪-‬دا‪ ،‬مردووەكان دەخرانە سەر بەردەكان‬ ‫تا گۆشتەكانیان لەالیەن ئاژەڵە كێوی و باڵندەكانەوە بخورێت‬ ‫و ئێسك و پروسكی پاشماوەكانیشیان دەخستە ناو گۆڕەكان!‬ ‫لەسەردەمی رۆمانەكاندا مردووەكانیان لەناو گۆڕی ناو تاوێرە‬ ‫بەردەكەدا شاردووەتەوە‪ ،‬ئەوان بیروباوەڕیان وابوو مردووەكان‬ ‫جارێكی تر هەڵدەستنەوە‪ ،‬هەروەك چۆن مەسیحی و زەردەشتی‬ ‫و ئیسالمیش هەمان بیروباوەڕیان هەیە‪ ،‬بۆیە باوەڕیان وابوو كە‬ ‫ئێسكی مردووەكانیان خراپ نەبێت‪ ،‬هەربۆیەش مردووەكەیان‬ ‫دەخستە ناو تاوێرە بەردەكان و بە بەرد سەریان دادەپۆشی‪،‬‬ ‫بەهیچ جۆرێك خۆڵیان بەكار نەهێناوە‪ ،‬لە دەرەنجامی ئەو‬ ‫هەڵكۆڵینەشدا ئێسكی وا دۆزراون��ەت��ەوە كە كەڤنارییەكەی‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ (‪ )1950‬ساڵ لەمەوبەر‪ .‬بەهۆی ئەوەی كە باوەڕیان‬ ‫وابووە جارێكی تر مردووەكانیان هەڵدەستنەوە‪ ،‬گۆڕەكانیشیان‬ ‫وەكو ماڵ دروستكردووە‪ .‬بۆئەوەی لەداهاتوودا كە هەڵسانەوە‬ ‫جارێكی تر ماڵێكیان هەبێت تێیدا بژین‪.‬‬ ‫«دارا» لە شۆڕشی كەمالییەكاندا‬ ‫دوای شۆڕشی كەمالی لە توركیا‪ ،‬ناوی ئەو شارۆچكەیە‬ ‫گۆڕا بۆ «ئۆغوس» بەاڵم خەڵكەكەی داوا لەالیەنی پەیوەندیدار‬ ‫دەكەن كە ناوە راستییەكەی بۆ بگەڕێتەوەو ناوی بنێنەوە «دارا»‬ ‫موردا‪ ،‬گەنجە خۆبەخشەكە‪ ،‬پێیوایە كە توركەكان نایانەوێت‬ ‫مێژووی كورد دیاركەوێت‪ .‬لە درێژەی قسەكانیدا ئەوەشمان بۆ‬ ‫ئاشكرا دەكات كە ئەوكاتەی خەریكی لێكۆڵینەوە بوون لە شاری‬ ‫«دارا» تێگەیشتوون و بۆیان ئاشكرا بووە كە لە بەشێكی ئەم‬ ‫گۆڕانەدا كە ئێستا هەڵكۆڵینی تێدا وەستاوە‪ ،‬نزیكەی (‪)4000‬‬ ‫هەزار كەس بەسەر یەكەوە زیندەبەچااڵ كراون كە لە دەرەنجامی‬ ‫ئەو رەشەكوژییەدا بووە كە توركەكان لە ساڵی (‪)1915‬دا‪ ،‬دژ بە‬ ‫ئەرمەنییەكان ئەنجامیانداوە‪.‬‬ ‫ئێسكی ئەسپ لە گۆڕەكاندا‬ ‫جگە لە ئێسكی مرۆ‪ ،‬ئێسكی ئەسپ و زین و رێشمەو‬ ‫شمشێریش دۆزراوەت���ەوە‪ ،‬ئ��ەوەش ئ��ەوە دەگەیەنێت كە لە‬ ‫سەردەمی كۆنتریشدا شەڕێكی گەورە لە نێوان بیزەنتینی و‬ ‫ساسانییەكاندا دروستبووە لە هەمان ئەو شوێنەدا‪ ،‬ئەو سەربازانەی‬ ‫لێرە كوژراون بە ئەسپ و شمشێرەكانیانەوە نێژراون‪ ،‬ئەم گۆڕانە‬ ‫قوڵترن لە گۆڕەكانی تر كە پێشتر باسمان كردن‪.‬‬ ‫شوێنەواری خەسرۆ پەرویز لە «دارا»‬ ‫خەسرۆ پەرویز كە دەوترێت شۆڕەسوارێكی كورد بووەو‬ ‫لە پایتەختەكەی لە كرماشان بووە‪ ،‬لە كرماشان شوێنەوارێكی‬ ‫هەیە كە تاقێكی بەرزە ناوی تاقوەسان كە لەسەر تاقەكە وێنەی‬ ‫فریشتەیەكی باڵدار نەخشێندراوە‪ ،‬لە شاری «دارا» هەمان‬ ‫سەردەر بەرچاو دەكەوێت كە ئەگەر سەیری بكەین زۆر نزیكە‬ ‫لە تاق وەستانی كرماشان‪ ،‬ئەویش وەكو ئەوەی كرماشان الیەكی‬ ‫سەردەرەكە فریشتەیەك و لەالكەی تر درەختی ژیانی تێدا‬ ‫نەخشێندراوە‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫لە سەردەمی‬ ‫داریوش‪-‬دا‪،‬‬ ‫نزیكەی سەدو‬ ‫پەنجا هەزار كەس‬ ‫لە شاری «دارا»دا‪،‬‬ ‫ژیاوە‬

‫قەاڵی «دارا»‬ ‫یان شاری «دارا»‬ ‫شارێكی سەربازی‬ ‫گەورە بووە‬ ‫كە دەكەوێتە‬ ‫باكوری واڵتی‬ ‫میزۆپۆتامیا كە‬ ‫لەالیەن حكومەتی‬ ‫رۆمی خۆرهەاڵتی‬ ‫بێزەنتینی‬ ‫دروستكراوە‬

‫لەشاری «دارا»دا‪،‬‬ ‫كەلوپەلی‬ ‫جوانكاری و‬ ‫خۆڕازاندنەوەی‬ ‫وەكو گوارەو‬ ‫بازنەو ملوانكەی‬ ‫تێدا دۆزراوەتەوە‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪16‬‬

‫هونەرمەند پەیوەند جاف كە هاوكات زاوای مامۆستا شێركۆبێكەس‪-‬ی‬ ‫كۆچكردووە‪ ،‬ئێستا لە ئامادەكاریدایە‪ ،‬بۆ تەواوكردنی ئەو گۆرانییەی كە‬ ‫بۆ مامۆستای ئامادەكردووەو بەنیازە لە چلەی ماتەمینی مامۆستا شێركۆ‬ ‫بێكەسدا باڵوی بكاتەوە‪ .‬شایەنی وتنە تێكستی گۆرانییەكە هی شێركۆ بێكەس‬ ‫خۆیەتی و كاری ئامادەكردنی لەالیەن موكریان‪-‬ەوە بۆ كراوە‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫بەهار موفتی‪،‬‬

‫سكرتێری كۆمەڵەی كوردستان‪ ،‬لە واڵتی سوید‪:‬‬

‫خێزانەكەمان كاریگەرییەكی باشی‬ ‫لەسەرم هەبووە‬

‫بەهار موفتی‪ ،‬كچی رۆشنبیرو نووسەر مەال‬ ‫گچكەی شەقاڵوەیە‪ ،‬م��اوەی (‪ )13‬س��اڵ زیاترە‬ ‫لەبواری راگەیاندندا كاردەكات‪ ،‬سكرتێری كۆمەڵەی‬ ‫كوردستان‪-‬یشە‪ ،‬لەواڵتی سوید لە شاری ئۆپساال كە‬ ‫گرنگی بە كولتوورو رۆشنبیریی دەدات‪..‬‬ ‫موفتی‪ ،‬لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ «كەپر»‬ ‫راشكاوانە باس لە ژیانی رووناكبیریی و سیاسی‬ ‫خۆی و خێزانەكەی دەكات لەسەرو هەموویانەوە‬ ‫باوكی‪ .‬وەكو لە دیمانەكەیشدا هاتووە‪ ،‬تا ئاستێكی‬ ‫زۆر ب��اوەڕی بەخۆی هەیەو پێیوایە هەركەسێك‬ ‫هەوڵ نەدات مردوویەكی زیندووە‪..‬‬ ‫ئا‪ /‬دڵشاد خۆشناو‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫پاش ئەوەی هەندێك لە هەوادارانی پرسیاری ئەوەیان كردبوو كە بۆچی‬ ‫لە دراماو شاشەكانی تەلەفزیۆندا ئەمساڵ دەرنەكەوتووە‪ ،‬هونەرمەندی‬ ‫كۆمیدی ئەحمەد جۆاڵ‪ ،‬وەاڵمی هەوادارانی دایەوەو رایگەیاند‪ ،‬هۆكاری‬ ‫دەرنەكەوتنم بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ئەمساڵ دەقێك نەهاتۆتە بەردەستم‬ ‫كە بەدڵم بێت و كاری تیا بكەم‪ ،‬هەربۆیە من ئەمساڵ هیچ یەكێك لەو‬ ‫كارانەم بەدڵ نەبووەو بەشداریم تێدا نەكردووە‪.‬‬

‫باوەڕبەخۆبوون‬ ‫هەركاتێك لە بەشی كوردی سۆرانی رادیۆی‬ ‫ئۆپساال لە سوید‪ ،‬گوێت لە دەنگێكی خۆش‪،‬‬ ‫بەجۆش بوو‪ ،‬ئەو دەنگە دەنگی بەهار موفتی‪-‬‬ ‫یە‪ ،‬بەهار یەكێكە لەو ژنانەی كە ب��اوەڕی‬ ‫بەخۆی زۆرەو وەكو خۆی باسی كرد ئەگەر‬ ‫باوەڕی بەخۆی نەبوایە چۆن دەیتوانی لەالیەك‬ ‫سیاسەت بكاو لەالیەكیتریشەوە دەست بەرێت‬ ‫بۆ ئەدەب و خۆی قاڵ بكات لەڕاگەیاندنداو‬ ‫ببێتە سكرتێری كۆمەڵەی كوردستان‪ ،‬لەواڵتی‬ ‫سوید لە شاری ئۆپساال كە گرنگی بە كولتوورو‬ ‫رۆشنبیریی دەدات‪.‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی ك��ە ل��ە ساڵی (‪)2003‬دا‪،‬‬ ‫روودەكاتە واڵتی سوید‪ ،‬وەكو هەر كەسێكی‬ ‫تر خەریكی فێربوونی زمانی سویدی دەبێت‪،‬‬ ‫دواتر دەتوانێت شوێنی خۆی بكاتەوە‪ ،‬ئێستاكە‬ ‫لە بەشی ك��وردی سۆرانی رادی��ۆی ئۆپساال‬ ‫وەك��و رۆژن��ام��ەن��ووس و بێژەرو ئامادەكارو‬ ‫وەرگ��ێ��ڕی سویدییە بۆ ك���وردی‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئەندامی سەندیكای رۆژنامەنووسانی جیهانیشە‪،‬‬ ‫پێیوایە هەركەسێك هەوڵ نەدات مردوویەكی‬ ‫زیندووە‪..‬‬ ‫كەسە رۆشنبیرەكەی شەقاڵوە كێ بوو؟‬ ‫باوكی بەهار لە شەقاڵوە بە مەال گچكەی‬ ‫برینپێچ ناسراوە‪ ،‬كەسێكی رۆشنبیرو شاعیرو‬ ‫نیشتمانپەروەرێكی كامڵ بوو‪ ،‬هەربۆیە جگە‬ ‫لەوەی منداڵەكانی بە نیشتمانپەروەری گۆش‬ ‫كردبوو‪ ،‬لەگەڵ نان و پەروەردەشدا كوردایەتی‬ ‫و ئەدەب و رووناكبیریی دەرخواردی منداڵەكانی‬ ‫دابوو‪ ،‬جگە لەوەی كە یەكێك بوو لە پیاوە‬ ‫هەرە رۆشنبیرو قسە خۆشەكانی شەقاڵوە‪ .‬هەر‬ ‫بۆیە نەك بە تەنیا كاریگەری لەسەر خێزانەكەی‪،‬‬ ‫بەڵكو كاریگەری لەسەر گەنجەكانی شەقاڵوەش‬ ‫دانابوو‪ .‬بەهار لەمبارەیەوە ئەوە دەخاتەڕوو‬ ‫كە لەوكاتەی ئەیدی گەنجانی شەقاڵوە روو لە‬ ‫ماڵ و كتێبخانەكەی باوكی دەكەن‪ ،‬زیاتر وای‬ ‫لێكردووە كە بتوانێ هۆگری پرسی رووناكبیری‬ ‫و كوردایەتی و نیشتمانپەروەریی ببێت‪.‬‬ ‫بەهارو سیاسەت‬ ‫بەهار ئەوەش ئاشكرا دەكات كە لەوكاتەی‬ ‫كە هێشتا لە تەمەنێكی ت��ازەالوی��دا بوون‬ ‫لەگەڵ دایك و باوكیدا توانیان كۆمەڵێك كچ‬ ‫و كوڕی شەقاڵوە بهێننە مەیدانی خەبات‬ ‫و ببن بە ئەندام لە كۆمەڵەی رەنجدەرانی‬ ‫كوردستان‪-‬دا‪ ،‬لە یەكەمین دەركەوتنیشیاندا‬

‫‪17‬‬ ‫دەستگیر كردنیان‬ ‫دواتر لە ساڵی (‪)1984‬دا‪ ،‬گرتنی ئەندامانی‬ ‫خێزانەكەی مەال گچكە دەست پێدەكات‪ ،‬ئەوان‬ ‫یەكێكبوون لەو خێزانانەی كە دائیرەی ئەمنی‬ ‫بەعس‪ ،‬دەستگیریان دەكات‪ ،‬دوای ئازادبوونیان‪،‬‬ ‫بە ئیختیفا دەمێننەوە تا راپەڕینەكەی ساڵی‬ ‫(‪ )١٩٩١‬لەگەڵ زەنگی راپەڕینیشدا بەشداری‬ ‫راپ��ەری��ن دەك���ەن‪ ،‬لەڕاپەڕینیشدا بەهارو‬ ‫خوشكێكی لەو كچانە بوون كە بە ئاشكراو بە‬ ‫جەسارەتێكی زۆرەوە لەگەڵ براكانیان بەشداری‬ ‫لەڕاپەڕیندا دەكەن‪.‬‬ ‫كاریگەری خێزان لەسەر موفتی‬ ‫موفتی‪ ،‬لە ساڵی (‪)2001‬وە بەشی راگەیاندنی‬ ‫پەیمانگای تەكنیكی هەولێری تەواو كردووە‪،‬‬ ‫پێشتریش هەر ل��ەدوای راپەڕینەوە چاالكی‬ ‫رۆشنبیری و هونەری هەبووە‪ ،‬ماوەی (‪)13‬‬ ‫س��اڵ‪ ،‬ك��اری راگەیاندنی ك��ردووە‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە كاریگەری خێزان و بنەماڵە‪ ،‬بەهار ئەوە‬ ‫ناشارێتەوە كە خێزان كاریگەری تایبەتی هەبووە‬ ‫بەسەریەوە‪ ،‬چونكە لە خێزانەكەی ئەواندا‬ ‫هەردوو بواری ئەدەب و سیاسەت تێكەاڵوی‬ ‫یەكتر بوو بوون‪.‬‬

‫من و خوشكێكم‬ ‫بەشداری راپەڕینی‬ ‫ساڵی (‪)1991‬مان كرد‬

‫ل��ە خۆپیشاندانەكەی ش��ەق�ڵاوەی رۆژی‬ ‫(‪ )1982/4/22‬ب��ووە كە لەیادی بۆمبارانی‬ ‫قەاڵدزێی ساڵی (‪)1974‬دا‪ ،‬بەڕێوەچووە‪،‬‬ ‫بەوتەی بەهار خۆی‪ ،‬ئەوە وەك سەرەتایەك‬ ‫بوو بۆ خەباتی ئ��ەوان و سەرنجڕاكێشانی‬ ‫دوژمنانی گەل‪.‬‬

‫یەكێك لەكارە جوانەكانی‬ ‫بەهار بە تەنیا بەكارێكەوە نانووسێ و‬ ‫ناوەستێ‪ ،‬ه��ەوڵ دەدات شیعرو شانۆگەری‬ ‫و چیرۆكەكانی باوكی كۆبكاتەوەو لە چاپیان‬ ‫بدات‪ ،‬دوای هەوڵ و ماندوبوونێكی زۆر‪ ،‬هیچ‬ ‫شوێنێك ئامادە نابێت تەنانەت وەكو وەفایەكیش‬ ‫ئەو كۆمەڵە بەرهەمەی مەال گچكە لەچاپ‬ ‫بدات‪ ،‬بەهار وەكو هەموو كاتێك بوێرانە قۆڵی‬ ‫لێ هەڵدەماڵێ و لەسەر بودجەی خۆی بە چاپی‬ ‫دەگەیەنێت و ناوی دەنێت (سكااڵی دەروون)و‬ ‫مامۆستا كەریم شارەزا پێشەكی بۆ دەنووسێت‪.‬‬ ‫بەهار لە بەرنامەیدایە كە لە داهاتوویەكی‬ ‫نزیكدا چەند كارێكی تری باوكی بگەیەنێتە‬ ‫چاپخانە وەكو شانۆگەری و چیرۆكەكانی‪.‬‬ ‫كاری داهاتووی‬ ‫ب��ەه��ار ئ����ەوەش ئ��اش��ك��را دەك����ات كە‬ ‫بەرنامەیەكی بەدەستەوەیە بۆ ناساندنی ژنانی‬ ‫ماندووی شاخ و شار‪ ،‬بەناوی ژنانی ماندووی‬ ‫شارەكەم‪ ،‬لە بەرنامەیەدا باسی ئەو ژنانە بكات‬ ‫كە لە سەردەمی خۆیدا كاریگەرییان هەبووە‬ ‫لەسەر بنەماڵەو خێزان بۆ ب��ەرەو پێشبردنی‬ ‫خەباتی كوردایەتی و نیشتمانی‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪18‬‬

‫دەشنێ‌ موراد‪ ،‬خانمە هونەرمەندی كورد‪ ،‬پاش ئەوەی لە بەیروتی‬ ‫پایتەختی لوبنان كۆنسێرتێكی جەماوەری لەو واڵتە پێشكەش دەكات‪،‬‬ ‫ێ وێنەی لێدەكرێت‪ ،‬دەشنێ‌ بە ستایل و شێوازە تایبەتەكەی‬ ‫پێشوازییەكی ب ‌‬ ‫خۆی چەندین گۆرانی بیانی و عەرەبی و كوردی پێشكەش بە هەوادارانی‬ ‫و دانیشتوانی بەیروت دەكات‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫تەلەفزیۆن قسە بۆ میوان دەكات‬ ‫و ئینتەرنێتیش ئەحواڵ پرسی‪..‬‬

‫ئەگەرچی میللەتی كورد لە‬ ‫كۆنەوە تا ئێستا وەك نەتەوەیەكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی كە بەجێهێنەری سیلەی‬ ‫رەحم و خزمایەتی و پەیوەندیی‬ ‫كۆمەاڵیەتی ب��ووە‪ ،‬ژیانی بەسەر‬ ‫ب���ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم لە ئێستادا ئەو‬ ‫خەسڵەتە رووی لە كاڵبوونەوە‬ ‫كردووەو لە هەندێك لە گەڕەكەكانی‬ ‫شاریشدا ه��ەر ب��وون��ی ن��ەم��اوە‪،‬‬ ‫هەندێك لە توێژەرە دەروون��ی و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانیش وایدەخوێننەوە‬ ‫ك��ە جیهانگیریی و س��ەردەم��ی‬ ‫تەكنۆلۆژیا ه��ۆك��اری سەرەكییە‬ ‫ب��ۆ ك��اڵ��ب��وون��ەوەی خ��زم��ای��ەت��ی‪،‬‬ ‫هەندێكی دیكەش دەیگێڕنەوە بۆ‬ ‫سەرقاڵبوونی مرۆڤەكان بەبژێوی‬ ‫ژیان و دابینكردنی پێداویستییەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی بەڕوونی دەردەكەوێت‬ ‫و ن��اش��اردرێ��ت��ەوە ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫هەموان كۆكن لەسەر كاڵبوونەوەی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان‪ ،‬ئ��ەگ��ەرچ��ی‬ ‫جیاوازیشیان لەسەر هۆكارەكەی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ماوەتەوە ئەوە بووترێت‬ ‫كە لەئێستادا خزم نامۆیە بەخزم و‬ ‫ئەوەش كە جێگای خزم و كەسی‬ ‫نزیكی گرتۆتەوە هاوپیشەی كارو‬ ‫فەرمانگەكانن‪.‬‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬هەورامان كامەران‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫فەرهاد پیرباڵ‪-‬ی چیرۆكنووس و مامۆستای زانكۆ‪ ،‬بۆ بەدەمەوە‬ ‫چوونی‪ ،‬داواكاری «گروپی داربەڕوو» كە گروپێكە هاوكاری بۆ كوردانی‬ ‫رۆژئاوا كۆدەكاتەوە‪ ،‬تابلۆیەكی هونەری خۆی لە فاملی مۆڵی هەولێر‬ ‫دەخاتە مەزادەوە‪ ،‬بەنیازە ئەو تابلۆیە دوای فرۆشتنی كە نرخی (‪)250‬‬ ‫هەزار دۆالری لەسەر داناوە بیداتە ئەو گروپە بۆ كۆمەكی كوردانی‬ ‫رۆژئاوا‪.‬‬

‫هەڵكشان بچێت‪ ،‬ئەوا یەكەم خۆی بەگەورەتر‬ ‫دەزانێت و دووەمیش خۆی بەبچووكتر‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وادەك��ات هەستی رق و كینەو حەسوودی الی‬ ‫كەسی دووەم دروست ببێت و بەهۆیەوە خزمایەتی‬ ‫كاڵ ببێتەوەو دووركەوتنەوەو دابڕان روودەدات‪،‬‬ ‫ئەم دووركەوتنەوەیەش وادەكات پەیوەندییەكان‬ ‫وەكو جاران نەمێنن و خەڵكیش متمانەیان بەیەكتر‬ ‫نەمێنێت‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی وت ك��ە ه��ۆك��اری دروستبوونی‬ ‫دام��ەزراوەك��ان و رێكخراوەكان لە ئێستادا بۆ‬ ‫چارەسەركردنی ئەو جیاوازییە دەگەڕێتەوە كە‬ ‫خەڵكی بۆ چارەسەركردنی كێشەكانیان پەنای بۆ‬ ‫دەب��ەن‪ ،‬لەكاتێكدا پێشتر پەنا بۆ خێڵ و خزم‬ ‫براوە‪ .‬وتیشی‪ :‬رەنگە خەڵكێك هەبێت و بپرسێت‬ ‫بۆچی لە سااڵنی رابردوودا ئەم رێكخراوانە بوونیان‬ ‫نەبووەو لەئێستادا بوونیان هەیە‪.‬‬ ‫شاخەوان عەبدوڵاڵ‪-‬ی توێژەری دەروون��ی‪،‬‬ ‫پێیوابوو كاڵبوونەوەی خزمایەتی نەگەیشتۆتە‬ ‫ئاستێك گرفتی دەروون����ی دروس���ت بكات‪،‬‬ ‫بەدووریشی زانی ئەم حاڵەتە نەخۆشییەك بێت‪،‬‬

‫دراوسێ خێزانەكەی بەدراوسێ دەسپارد‬ ‫(رۆژانێك ماڵمان لەدەشت بوو‪ ،‬كاتێك بەیانی‬ ‫دەچووینە دەرەوە‪ ،‬خواخوامان بوو میوانێك یان‬ ‫دراوسێیەك ببینین و بەیەكەوە هەندێك قسە‬ ‫بكەین) ئەمە وتەی مامۆستایەكی ئاینییە كە دەقاو‬ ‫دەق ژیانی سااڵنی رابردوومان بەبیردەهێنێتەوە‪،‬‬ ‫بەتەواوەتیش سااڵنی بەر لە پڕۆسەی ئازادیی كە‬ ‫تیایدا ژیان سادەو ساكار بوو‪ ،‬دوور بوو لە تەكنۆلۆژیاو‬ ‫سەرقاڵبوونی خەڵكی بە ژیانی مۆدێرنەوە‪ .‬مامۆستا‬ ‫مەال نەجمەدین وادی‪ ،‬وەك ئەندامی مەكتەبی‬ ‫تەنفیزی یەكێتی زانایانی ئاینی ئیسالمی‪ ،‬باس‬ ‫لە پەیوەندیی گەرم و گوڕو توندو تۆڵی نێوان‬ ‫دراوسێكان دەكات لە سااڵنی رابردووداو دەڵێت‪:‬‬ ‫كاتی خۆی ئەگەر كابرایەك سەفەرێكی بكردایەو‬ ‫چەند رۆژێكی پێ بچووایە‪ ،‬ماڵ و منداڵەكەی‬ ‫وەك ئەمانەت بەدراوسێكەی دەسپارد‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫خەڵكی وەك پێویست نایپەرژێتە سەر بەجێهێنانی‬ ‫سیلەی رەحم و خزمایەتی و ئەمەش وادەكات ئەو‬ ‫متمانەیە كاڵ ببێتەوە‪ .‬ناوبراو سەبارەت بە سیلەی‬ ‫رەحم و خزمایەتی لە ئاینی پیرۆزی ئیسالمدا‬ ‫وتی‪ :‬پێغەمبەرمان محەمەد فەرمویەتی‪ :‬خودایە‬ ‫هەركەسێك سیلەی رەحمی زیاتر بەجێهێنا‪ ،‬تۆش‬ ‫زیاتر وابەستەی خۆتی بكەیت‪ ،‬هەركەسێكیش‬ ‫كەمتر سیلەی رەحمی بەجێهێنا‪ ،‬خودایا تۆش كەمتر‬ ‫وابەستەی خۆتی بكەیت‪.‬‬ ‫بەهێز سابیر عەبدوڵاڵ‪ ،‬راوێژكاری كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫الی خۆیەوە پێیوابوو كە پێشكەوتنەكانی بواری‬ ‫تەكنۆلۆژیاو هەژموونی جیهانگیریی‪ ،‬وای��ان‬ ‫لەخەڵكی كردووە زۆرترین كاتەكانی ژیانیان بۆ‬ ‫پەیداكردنی بژێوی و كۆكردنەوەی سەرمایە تەرخان‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەمەش وا لەخەڵكی دەكات كاتیان كەمتر‬ ‫ببێتەوە بۆ گرنگیدان بە پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫و خزمایەتی‪ .‬باسی لەوەشكرد كە پەیوەندییەكانی‬ ‫ئێستا لەسەر بنەمای شوێنی كارە‪ ،‬نەك خزمایەتی و‬ ‫روونیشیكردەوە سەرقاڵبوونی خەڵكی بەفەرمانگەو‬ ‫شوێنی كاركردنیانەوە‪ ،‬وایكردووە پەیوەندییەكان‬ ‫لەسەر بنەمای ئەو ژینگەیە دابمەزرێت كە كاری‬ ‫تێدا دەكەن‪ ،‬نەك دامەزراندنی پەیوەندیی لەسەر‬ ‫ئاستی خزمایەتی‪.‬‬

‫بەاڵم ئەوەشی نەشاردەوە كە لە ئەنجامی درەنگ‬ ‫ئەحواڵ پرسیكردنی خزمێك بۆ خزمەكەی تری‪،‬‬ ‫جۆرێك لە گرێی دەروون��ی دروست دەكات‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە ئەگەر بەردەوام سەردانی كەسێك بكەیت‬ ‫و بەتەلەفۆن ئەحواڵپرسی بكەیت و لەناكاوێكیشدا‬ ‫بەهۆی سەرقاڵییەوە ئەحواڵ پرسینەكانی بپچڕێنیت‪،‬‬ ‫ئەوا ئەمە وادەك��ات كەسی بەرامبەر گومانێكی‬ ‫خراپ بخاتە سەرخۆی و رەنگە لەم حاڵەتەدا گرێی‬ ‫دەروونی دروست بكات‪.‬‬

‫جیاوازیی ماددی‪ ،‬حەسوودی دروستكردووە‬ ‫جیهاد عومەر فەتاح‪ ،‬توێژەری كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫بەپێویستی زان��ی هەڵكشانی الیەنی م��اددی و‬ ‫مەعنەوی خەڵك پێكەوە بێت‪ ،‬واشیبینی كە‬ ‫بەدروستبوونی جیاوازیی لەنێوان تاكەكاندا‪ ،‬وا‬ ‫لەكۆمەڵگە دەك��ات گرفتی كۆمەاڵیەتی دروست‬ ‫ببێت و بەمهۆیەشەوە پلەی خزمایەتی بەرەو‬ ‫لەناوچوون بچێت‪ .‬وتیشی‪ :‬ئەگەر دوو خزم‬ ‫كە پێشتر لەیەك ئاستی ماڵیدا بوون‪ ،‬یەكەمیان‬ ‫ئاستی ماددی لەدووەمیان زیاتر ببێت و بەرەو‬

‫خەمەكە لەدڵی ئەوانەدایە كە خزمایەتییان‬ ‫بەجێهێناوە‬ ‫د‪ .‬عەبدولقادر حەمەد‪ ،‬پزیشكی دەروونی‪،‬‬ ‫پێیوابوو كە جاران یەك كەس دەیتوانی سەرجەم‬ ‫پێداویستییەكانی خێزان دابین بكات‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا‬ ‫سەرجەم خێزانەكە كاردەكەن و هێشتا پێی راناگەن‪،‬‬ ‫ئەمەش وادەكات تاكەكانی خێزان ماندوو شەكەت‬ ‫بن و كەمتر كاتیان بۆ بەجێهێنانی خزمایەتی‬ ‫هەبێت‪ ،‬سەبارەت بە خزمایەتی لەسەردەمی كۆن‬ ‫و نوێدا‪ ،‬ئەم پزیشكە‪ ،‬وتی‪ :‬لەئێستادا ئەگەر بۆ‬

‫‪19‬‬ ‫ماوەی مانگێكیش كەسێكت نەبینی و تەلەفۆنیشی‬ ‫بۆ نەكەیت زۆر ئاساییە‪ ،‬بەاڵم لەكۆندا بەمجۆرە‬ ‫نەبوو‪ .‬وتیشی‪ :‬جاران مەجلیسی حیكایەت و شەو‬ ‫چەرە هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا لەبەر تەلەفزیۆن كەس‬ ‫پێ راناگات‪ ،‬دەچیتە ماڵێك دەتەوێت قسە لەگەڵ‬ ‫خانە خوێكە بكەیت‪ ،‬كەچی لەبەر سەرقاڵبوونی‬ ‫بەزنجیرە درامایەكەوە یان بە بەرنامەیەكەوە‪ ،‬ئیدی‬ ‫گوێ بۆ میوان ناگرێت‪.‬‬ ‫نیاز نوری‪ ،‬هاوواڵتییەكی دانیشتووی گەڕەكی‬ ‫هەوارەبەرزەیە‪ ،‬پێیوابوو ئەگەرچی خزمایەتی‬ ‫بەرەو كاڵبوونەوە دەچێت‪ ،‬بەاڵم هێشتا بۆنەو‬ ‫یادەكان توانیویانە درێژە بەو كولتوورە بدەن و‬ ‫بۆ ئەمەش جەژنە ئاینییەكان و كوردییەكانی بە‬ ‫نموونە هێنایەوە‪ ،‬لە بەشێكی دیكەی وتەكانیدا‬ ‫فەرمانگەكانی ب��ەه��ۆك��اری س��ەرەك��ی دان��ا بۆ‬ ‫كاڵبوونەوەی خزمایەتی و لەمبارەیەوە وتی‪:‬‬ ‫لەواڵتێكی وەكو فەرەنسادا رۆژانی پشوو زیاترە‬ ‫ل��ەڕۆژان��ی دەوام���ك���ردن‪ ،‬مەبەستی س��ەرەك��ی‬ ‫حكومەتی ئەو واڵتەش ئەوەیە كە دەروونی خەڵك‬ ‫هێور بكاتەوەو خەڵكی كاتێكی زیاتریان هەبێت‬

‫خەڵكی وەك پێویست‬ ‫نایانپەرژێتە سەر بەجێهێنانی‬ ‫سیلەی رەحم و خزمایەتی‬ ‫بۆ گەشت و رابواردن‪ .‬وتیشی‪ :‬حكومەتی هەرێم‬ ‫دەتوانێت هەمان سیاسەت پەیڕەو بكات‪ ،‬ئەوكاتە‬ ‫رەنگە خزمایەتیش توندوتۆڵتر ببێتەوە‪.‬‬ ‫رامیار عوسمان‪ ،‬دانیشتووی گەڕەكی كورد‬ ‫سیتی‪-‬یە‪ ،‬پێیوابوو جۆرێك لەخزمایەتی بوونی‬ ‫هەیەو وتیشی‪ :‬لەجاراندا تێكەاڵوییەكی بێ ئەندازە‬ ‫بوونی هەبوو بەتایبەت لە نێوان ئامۆزاو پورزاو‬ ‫خاڵۆزادا‪ ،‬بەاڵم جیلی ئێستا خەریكە وای لێ دێت‬ ‫هەست بەبوونی پ��ورزاو ئامۆزاو خاڵۆزا نەكات‬ ‫وەك كەسی نزیك‪ ،‬ئەمەشی بۆ كەمبوونەوەی ئەو‬ ‫هاموشۆیە گێڕایەوە كە لەنێوان خزمەكاندا هەبوو‪.‬‬ ‫بەهرۆز جەعفەر‪-‬یش وەك دانیشتووی گەڕەكی‬ ‫مامەیارە‪ ،‬وت��ی‪ :‬ه��ەر س��ەردەم��ەو بەجۆرێكە‪،‬‬ ‫خزمایەتی لەكۆندا زۆر باو بوو‪ ،‬بەاڵم جیلی ئێستا‪،‬‬ ‫چونكە ئەو خزمایەتییەی بەجێنەهێناوە‪ ،‬بۆی گرنگ‬ ‫نییە كە خزمایەتیش نەمێنێت‪ ،‬بەاڵم كاڵبوونەوەی‬ ‫خزمایەتی بەدڵنیاییەوە جێگا لەسەر دەروونی ئەو‬ ‫كەسانە بەجێدەهێڵێت كە لەپێشتردا خزمایەتییان‬ ‫بەجێهێناوەو ئەو سەردەمەیان بینیوە كە دراوسێ‬ ‫لەگەڵ دراوسێ نانی بەشكردووە‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪20‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫زۆر لە منداڵەكەت مەكە خواردنەكەی تەواو بكات‬ ‫توێژینەوەیەكی نوێ كە لەسەر (‪ )2200‬منداڵ و (‪ )3500‬كەسی گەورە‬ ‫تاقیكراوەتەوە‪ ،‬دەریخستووە كە نابێت بە هیچ شێوەیەك زۆر لە منداڵەكەت‬ ‫بكەیت بۆ ئەوەی خواردنی قاپەكە هەمووی بخوات‪ ،‬چونكە ئەوەش دەبێتەهۆی‬ ‫قەڵەوی لە منداڵییەوە‪.‬‬ ‫توێژینەوەكە جەختی لەوە كردەوە كە ترسی تووشبوون بەقەڵەوی الی‬ ‫منداڵی ئەو خێزانانە زیاترە كە زۆر لە منداڵەكانیان دەكەن بۆ نەهێشتنی‬ ‫خواردن‪ ،‬چونكە بەئاسانی دەیخۆن بەبڕی زیاد لە پێویستی خۆیان‪ ،‬بەوەش‬ ‫منداڵەكە فێردەبێت بەشێوەیەكی بێ ئاگا نازانێت كە برسێتی یاخود تێرە‪ ،‬نانەكە‬ ‫بەشێوەیەكی زۆر دەخوات‪.‬‬

‫سوودە دەروونییەكانی ئایس كرێم‬ ‫لە تازەترین لێكۆڵینەوەدا دەركەوتووە كە خوارنی ئایس كرێم و‬ ‫ساردەمەنییەكان كاردەكاتە سەر هەڵسوكەوت و باشتركردنی مەزاجی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬هەروەها زیادكردنی هەستی خۆشی و گەشەی مرۆڤ‪،‬‬ ‫ئەمەش پاش ئەوە دەركەوت كە ساردەمەنییەكان كاردەكەنە سەر‬ ‫چاالككردنی خۆشی و دڵخۆشی لە مێشكی مرۆڤدا‪.‬‬ ‫زانایان ئاماژەشیان بەوەداوە كە خواردنی ساردەمەنی بەتایبەت‬ ‫ئایس كرێم‪ ،‬چێژ بەخشترین خواردنە لەژیاندا‪ ،‬لەبەرئەوەی زۆرجار‬ ‫پەیوەندیدارە بە بیرەوەرییەكانی منداڵییەوە‪ ،‬یان كاتی پشوو‬ ‫بەتایبەت لە هاویناندا‪.‬‬

‫بۆ ئەوەی كێش دابەزێنیت‪ ،‬خواردن لەسەر خۆ بخۆ‬ ‫بەپێی توێژینەوەیەك كە لە ئەمریكا ئەنجامدراوە‪ ،‬ئەو كەسانەی كە كێشیان كەمە ئەو كەسانەن‬ ‫كە خواردن لەسەرخۆ دەخۆن‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی كە بەخێرایی نان دەخۆن كێشیان زۆرە‪ ،‬ئەمەش ئەوەی‬ ‫دەرخست شێوازی نان خواردن رۆڵێكی گرنگی هەیە بۆ كەمی كێش و زیاد بوونی كێشی كەسەكە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو توێژینەوانە ئەو كەسانەی كە خواردن بەپەلە دەخۆن نزیكەی (‪ 88‬گرام) لە خولەكێكدا‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو كەسانەی كە مامناوەند (‪71‬گرام) لەخولەكێكدا نان دەخۆن‪ ،‬بەاڵم ئەو كەسانەی كە بەخاوی‬ ‫نان دەخۆن (‪ 56.5‬گرام) لە خولەكێكدا نان دەخۆن‪ .‬ئەو پیاوانەی كە خواردن زۆر دەجوون بەخێرایی‬ ‫زیاترن لە ژنان‪ ،‬نزیكەی (‪ )80‬یەكەی كالۆری لە خولەكێكدا نان دەخۆن‪ ،‬بەاڵم ژنان (‪ )56‬یەكە كالۆری لە‬ ‫خولەكێكدا نان دەخۆن‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەمەشدا خواردنی نان و هێلكەو مەعكەڕۆنەو پەتاتە خێراتر‬ ‫دەخورێت وەك لە خواردنی تەندروستی و لێنراو یاخود سەوزەی كاڵ‪.‬‬ ‫مەبەست لەوەیە‪ ،‬ئەگەر دەتەوێت كێشت دابەزێت دەبێت لەسەرخۆ‬ ‫نان بخۆیت‪ ،‬كاتێكی زۆر وەربگرە بۆ ئەوەی چێژ لە خواردنەكە‬ ‫وەربگریت‪ ،‬زۆربەی خواردنیشت زەاڵتەو پاقلەمەنی بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی خاوەنی لەشوالرێكی جوان و تەندروستییەكی باش بیت‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪21‬‬ ‫زەیتی بادەم بۆ چرچی!‬ ‫زەیتی بادەم یەكێكە لە بەهێزترین پێكهاتە سروشتییەكان‪ ،‬توانایەكی سەرسوڕهێنەری هەیە‬ ‫بۆ نەهێشتنی چرچی و خەتی بینراو لەسەر پێست لەگەڵ پێشكەوتنی تەمەن‪ ،‬ئەگەر دەتەوێت‬ ‫گەنجێتیت بپارێزیت و پێستت بەجوانی بمێنێتەوە ئەوا زەیتی بادەم بەكاربهێنە بەمشێوەیە‪:‬‬ ‫‪ -1‬پێست پاكبكەرەوە بە پاككەرەوەیەك بگونجێت لەگەڵ جۆری پێستت‪.‬‬ ‫‪ -2‬كەوچكێكی بچووك زەیتی بادەم بدە لەپێستی دەموچاوت و باڵویبكەرەوە بە یەكسانی‪.‬‬ ‫‪ -3‬دەستت تەڕبكە بەئاوی شلەتێن‪ ،‬دوای ئەوە دەموچاوتی پێ بشێلە‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫بازنەیی بۆ ئەوەی پێست زەیتەكە هەڵمژێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬زەیتی بادەمەكە لەسەر پێست وازی لێبهێنە تاوەكو وشك دەبێتەوە‪ ،‬دەشتوانیت‬ ‫ماكیاج بەكاربهێنیت‪ ،‬ئەویش دەبێت وەكو چینێك بۆ پاراستنی پێست‪.‬‬ ‫‪ -5‬دەتوانیت زەیتی بادەم لەگەڵ هەنگوین و ئاوی لیمۆ وەكو ماسكێك بەكاربهێنیت بۆ‬ ‫درەوشاندنەوەی پێست و نەهێشتنی چرچی‪.‬‬

‫سوودەكانی دۆشاوی هەنار‬ ‫‪ -1‬خوێن دەپارێزێت لەژەهرو چەوری‪.‬‬ ‫‪ -2‬لەش چاالك دەكات و بەبیرهێنانەوە بەهێز دەكات‪.‬‬ ‫‪ -3‬لە لەشدا موولولەی خوێن دەكاتەوەو تەندروستی‬ ‫دڵ دەپارێزێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬رەنگی پێست رووندەكاتەوە‪.‬‬ ‫‪ -5‬پشت بەهێز دەكات و ئازارەكەی كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫‪ -6‬ئۆكسیدەكان لەناو دەبات‪.‬‬

‫چۆن بتواندرێت «تا» كەمبكرێتەوە؟‬ ‫هەركاتێك بەوەت زانی رێژەی «تا» لە جەستەی كەسێكی‬ ‫خێزانەكەتدا بەرزە‪ ،‬پێویستە ئەم رێگایانە بەكاربهێنیت‪..‬‬ ‫یەكەم‪ :‬بەكارهێنانی پارچەی سارد بۆ دەموچاو‪ ،‬بەاڵم ئاگاداربە‬ ‫با بەستوو و سەهۆڵ نەبێت‪ ،‬چونكە سەهۆڵ بەشێوەی هەڵخەڵەتێنەر‬ ‫پێست سارد دەكاتەوە‪ ،‬بەاڵم لەڕاستیدا دەبێتەهۆی بەرزبوونەوەی‬ ‫پلەی گەرما‪ ،‬ئەوەشمان بیرنەچێت كە سەهۆڵ دەبێتەهۆی دابڕینی‬ ‫پلەی گەرمی‪ .‬دووەم‪ :‬خواردنی ئاو و شلەمەنییەكانی وەك شۆرباو‬ ‫شەربەتی سروشتی‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬هەواگۆڕكێی ب��ەردەوام‪ ،‬ئەویش لەڕێگای كردنەوەی‬ ‫پەنجەرەكان و بەكارهێنانی ساردكەرەوە (پانكە)‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬كەمكردنەوەی جلوبەرگ‪ ،‬بۆ ئەوەی رێگا بەچوونە‬ ‫دەرەوەی گەرمی لەش بدرێت لەڕێگای ئارەقكردنەوەوە‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ه��ۆك��ارەك��ان و بەكارهێنانی‬ ‫نزمكەرەوەكانی گەرما‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪22‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫دڵ یادەوەری تیا دەمێنێتەوە!‬ ‫ئەوەندەی ئێمە زانیاریمان لەبارەی دڵەوە هەبێت‪ ،‬تەنها زانیاریمان ئەوە بووە كە كاری‬ ‫رێكخستنی سووڕی خوێنەو پەیوەندی بە خەزنكردنی یادەوەرییەوە نییە‪ ،‬بەاڵم لە تازەترین‬ ‫توێژینەوەدا پزیشكانی ویالیەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكا گەیشتن بەو ئەنجامەی كە دڵ توانای‬ ‫خەزنكردنی یادەوەرییەكانی هەیەو چەند خانەیەكی بچووكی هەیە كەناو دەبرێت بە (مێشكی‬ ‫بچووك) كاتێك ئەوەش دەركەوت كە دڵ بەپەردەیەك داپۆشراوە كە خانەی مێشكی تێدایە كە‬ ‫كاری خەزنكردنی كۆمەڵێك زانیاری و یادەوەرییە كە مرۆڤەكان ئەنجامی دەدەن‪.‬‬ ‫پزیشكەكان بەڵگەی ئەوەیان هێنایەوە كە لەكاتی چاندنی دڵدا بۆ نەخۆشەكان‪ ،‬ئەوەیان بۆ‬ ‫دەركەوتووە كە ئەو كەسانە پێشتر چەندین بەهرەیان هەبووە وەكو شیعر نووسین و قسەكردنێكی‬ ‫جوان‪ ،‬بەاڵم دواتر ئەو بەهرانەیان نەماوە‪ ،‬بەپێچەوانەشەوە ئەو كەسانەی كە خاوەنی هیچ‬ ‫بەهرەیەك نەبوون‪ ،‬پاش دانانی دڵی كەسێكی تر بۆ ئەوان توانیویانە ببن بەخاوەنی بەهرەی ئەو‬ ‫كەسانەی تر‪ .‬ئەمەش بەڵگەی ئەوەیە كە دڵ توانای خەزنكردنی یادەوەرییەكانی هەیە‪.‬‬

‫سوودەكانی هەناسەی قووڵ‬ ‫وەكو ئەوەی كە زانراوە رێژەیەكی زۆر لە مرۆڤ‪ ،‬تەنها یەك لەسەر سێی سییەكانیان بەكاردەهێنن‬ ‫بۆ هەناسەدان‪ ،‬ئەمەش وادەكات كە بێبەشبن لە سوودی هەناسەی قووڵ‪ ،‬چونكە چەند سوودێكی هەیە‪،‬‬ ‫لەوانەیش‪..‬‬ ‫‪ -1‬خوێن لە ژەهرو پڕۆتین و چەوری پاك دەكاتەوە‪ ،‬هەروەها سووڕەكانی خوێن پاك دەكاتەوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬یارمەتی زیادبوونی ژمارەی خڕۆكە سپییەكانی خوێن دەدات كە یارمەتی بەرگری لەش دەدەن‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشی شێرپەنجە كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫‪ -4‬خانەكانی لەش تازە دەكاتەوەو خانە مردووەكان فڕێ دەداتە دەرەوەی لەش لەڕێگای‬ ‫چاالككردنی ئامێری لەمفاوی‪.‬‬ ‫‪ -5‬چەوری زیادەی لەش دەسووتێنێت‪.‬‬ ‫‪ -6‬رۆڵی گەورەی هەیە لە چاالككردنی بیرەوەرییەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -7‬یارمەتی كەمكردنەوەی رێژەی هەڵچوون و توڕەیی و ئازاری سەر دەدات‪.‬‬ ‫‪ -8‬یارمەتیدەرە بۆ خەوێكی ئارام و لەسەرخۆ‪.‬‬

‫بۆنی سێو دڵەڕاوكێ كەمدەكاتەوە‬ ‫توێژینەوە پزیشكییەكان جەختیان لەوە كردەوە كە بۆنی سروشتی‪ ،‬یارمەتی كەمكردنەوەی دڵەڕاوكێ‬ ‫دەدات كە مرۆڤ تووشی دەبێت‪ .‬پزیشكەكان لە توێژینەوەكەیاندا ئەوەشیان ئاشكرا كردووە‬ ‫كاریگەرترین بۆنی سروشتی بۆنی سێوە‪ ،‬بەڕەنگە جیاوازەكانییەوە! ئەویش بەهۆی بوونی‬ ‫ڤیتامینات و رەگەزە خۆراكییە گرنگەكان كە هەیە لەبۆنی سێودا كە دەبێتەهۆی چاالككردنی‬ ‫شەپۆلەكانی لووت‪ ،‬ئەمەش وادەكات رادەی دڵەڕاوكێ و شڵەژان كەم ببێتەوە‪.‬‬ ‫هەروەها یارمەتی كەمكردنەوەی ئ��ازاری نیوەی‬ ‫سەر دەدات‪ .‬جگە لە بۆنكردنی سێو دەتواندرێت‬ ‫ئەو سابوون و شامپۆیانە بەكاربهێندرێت كە لەسێو‬ ‫دروستكراون‪ ،‬بەهەمانشێوە هەست بە ئارامی و‬ ‫بۆنێكی خۆش دەكەن و لەڕووی دەروونییەوە ئارام‬ ‫دەبن‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪23‬‬ ‫هونەر‪ ،‬بەشێكه‬ ‫لەڕۆحی بوران حەقی‬ ‫ئا‪ :‬كۆچەر عومەر‬ ‫ئەم هونەرمەندە لەگەڵ ئەوەی بەشداری لە (‪)3‬‬ ‫فیلمی سینەماییدا كردووەو رۆڵی سەرەكی هەبووە لە‬ ‫(‪ )14‬درامای تەلەفزیۆنیدا‪ ،‬كەچی كە باس دێتەسەر‬ ‫نمایشكردنی جل و ب��ەرگ خ��ۆی ب��ەو كارەكتەرە‬ ‫دەزانێت كە تەنها بۆ ئەو كارە دروست بووبێت‪!..‬‬ ‫بوران حەقی‪ ،‬لە ساڵی (‪)1972‬دا‪ ،‬لە ئەستەمبوڵ‬ ‫لە دایكبووە‪ ،‬دەرچووی بەشی زانستە ئابوورییەكانی‬ ‫زانكۆی ئەستەمبوڵ‪-‬ە‪ ،‬ماوەی (‪ )10‬ساڵ زیاتر‪ ،‬كاری‬ ‫نمایشكردنی جل و بەرگی كردووە‪ ،‬بەشداری زیاتر‬ ‫لە (‪ )1000‬ئاهەنگی نمایشی جل و بەرگدا كردووە‪.‬‬ ‫بوران حەقی هیچ كاتێك ئەوەی نەشاردۆتەوە كە‬ ‫خۆشەویستییەكی زۆری بۆ هونەری دراو سینەما‬ ‫هەیەو لە سەنگی كەمنەكردونەتەوە‪ ،‬بەاڵم بەپێی ئەو‬ ‫لێدوانانەی كە لە كەناڵەكانی راگەیاندندا باڵوبوونەتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی ئاشكرا كردووە‪ ،‬چونكە سەرەتای كاركردنی‬ ‫لە نمایشكردنی جل و بەرگەوە دەستی پێكردووە‬ ‫ناتوانێت خۆشەویستی لەڕادەبەدەری بۆی نەبێت‪.‬‬ ‫سەرەتای تەقینەوەی كاری نواندنیشی لەو شوێنەوە‬ ‫دەست پێ دەكات كە لە ڤیدیۆ كلیپێكی گۆرانیبێژی‬ ‫بەناوبانگی تورك سبیل جان‪-‬دا‪ ،‬بەشدار بووە‪.‬‬ ‫بوران حەقی‪ ،‬لە ساڵی (‪)1994‬دا‪ ،‬خەاڵتی باشترین‬ ‫نمایشكاری جل و بەرگی لە توركیا بە دەستهێناوە‪ ،‬لە‬ ‫ئوسترالیاو لە پێشبڕكێیەكی تری جل و بەرگدا كە ساڵی‬ ‫(‪)1995‬دا‪ ،‬نمایشكراوە پلەی چوارەمی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫هەروەها لە ساڵی (‪)1997‬یشدا‪ ،‬لە توركیاو تونس پلەی‬ ‫دووەمی بەدەستهێناوە كە سەدان پسپۆڕی ئەو بوارە‬ ‫لەو پێشبڕكێی نمایشی جل و بەرگەدا بەشدار بوون‪.‬‬ ‫حەقی‪ ،‬زۆر دڵی خۆشە بەو پلە باشانەی لە‬ ‫نمایشكردنی جل و بەرگدا بەدەستیهێناوەو هونەری‬ ‫نواندنیش وەكو بەشێك لەڕۆحی دەبینێت‪ ،‬بەاڵم كە‬ ‫كاتێك ئەوەی بەبیردا دێتەوە كە هاوسەرگیریی لەگەڵ‬ ‫نمایشكاری جل و بەرگ سەما شیمیك‪-‬دا‪ ،‬كردووەو‬ ‫لەدوای ئەوەی منداڵێكیش لە نێوانیاندا بووەو لەیەك‬ ‫جیابوونەتەوە‪ ،‬خەم دایدەگرێ‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪24‬‬

‫بەپێی ئەو زانیارییانەی كە دەس��ت گۆڤاری «كەپر» كەوتوون‪،‬‬ ‫هونەرمەند بەكر رەشید‪ ،‬لە ئێستادا سەرقاڵی كۆتایی هێنانە بەكاری‬ ‫مۆنتاجكردنی نوێترین بەرهەمی هونەری خۆی كە درامایەكی كۆمەاڵیەتییە‬ ‫بەناوی «تارمایی تاوان»ەوە‪ ،‬ئەم درامایە زیاتر لە (‪ )150‬ئەكتەر بەشداریان‬ ‫تێداكردووە لەهەرسێ‌ شارەكەی كوردستانداو بەنیازە لە ماوەیەكی كەمدا‬ ‫كارەكانی تەواو ببێت و لە هەردوو كەناڵی كۆڕەك و كەناڵ چوار پەخش‬ ‫بكرێت‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫یەكێك لە ئارەزووەكانی‬ ‫ناساندنی ژنانی كوردە بە جیهان‬ ‫دەستخۆشییەكان‬ ‫دڵخۆشم دەكەن‪،‬‬ ‫ماندوبوون و‬ ‫شەونخونیم‬ ‫لەبیردەبەنەوە‪ ،‬توانج‬ ‫و قسە تاڵەكانیش‬ ‫بەهێزترم دەكەن و‬ ‫واملێدەكەن زیاتر‬ ‫پێداگری بكەم لەسەر‬ ‫كارەكەم‬

‫پزیشكەكەی گەردەلول بۆ كەپر‪:‬‬

‫كولتوورو ئاین رێگری لە ژنان‬ ‫دەكەن بچنە بواری سیاسەت‬ ‫و ئەدەب و هونەرەوە‬ ‫نیگار عوسمان‪ ،‬خانمە ئەكتەری سینەماو دراما‪ ،‬لە دیمانەیەكی تایبەتی گۆڤاری «كەپر»دا‪،‬‬ ‫باس لەوە دەكات‪ :‬ئەو ژنانەی لەناو بواری هونەرو راگەیاندندا كاردەكەن نابێ سڵ بكەنەوە‪.‬‬ ‫هاوكات باس لە كێشەو بەربەست و گرفتەكانی ژنان دەكات و پێیوایە لەم سەردەمی پێشكەوتن‬ ‫و تەكنۆلۆژیادا ب��ەردەوام بە ح��ەزەرەوە باس لە ژنان دەكرێ‌! نیگار لەچەندین بەرهەمی‬ ‫هونەریدا بەشداریكردووە كە دیارترینیان‪ ،‬بەشداریكردنی بوو لەبەشی سێیەمی گەردەلوولدا كە‬ ‫رۆڵی ژیان‪-‬ی دەبینی وەكو پزیشكێكی ژن لە شاخ‪ .‬ئەم خانمە هونەرمەندە لەم دیمانەیەدا‬ ‫لەسەر چەندین تەوەرو باسی تر دەوەستێت‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬زامدار ئەحمەد‪ -‬كۆیە‬ ‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫خاتوونی گۆرانیبێژی كورد‪ ،‬ئەمەل سەعید كوردە‪ ،‬بەڵێن بەهەوادارانی‬ ‫دەدات‪ ،‬كاتێك كە دەركەوتەوەو دەستیكردەوە بە كارە هونەرییەكانی زۆر‬ ‫كەس بشارێتەوە‪ ،‬ئەم قسەیەی ئەمەل لە دیمانەیەكی تایبەتی خۆیدایە‬ ‫لەگەڵ «كەپر» ئەمەل لە دیمانەكەیدا لەسەر كۆمەڵێ‌ بابەتی تایبەت‬ ‫بەخۆی قسە بۆ هەواداران و خوێنەرانی «كەپر» دەكات‪.‬‬

‫* نیگار عوسمان چۆن لەخۆی دەدوێ؟‬ ‫ خەڵكی شاری بانەی رۆژهەاڵتی كوردستانم‪ ،‬ماوەی یانزە ساڵە لە‬‫سلێمانی نیشتەجێم‪ ،‬دەرچووی پەیمانگای هونەرە جوانەكانی سلێمانیم‪،‬‬ ‫خوێندنی بەشی ئەدەبیاتی زمانی فارسیم تەواوكردووە‪ ،‬لەپاڵ كارە‬ ‫هونەرییەكەمدا دەوامی مامۆستایی دەكەم‪.‬‬ ‫* چ شتێك وای لەتۆ كرد بێیتە ناو دنیای هونەرو ئەكتەری بكەیتە‬ ‫خولیا؟‬ ‫ لەسەرەتادا هیچ تێكەاڵوییەكم لەگەڵ هونەرو ئەكتەری و‬‫نواندندا نەبووە‪ ،‬بەڵكو سەرقاڵی خوێندن و وەرزش بووم‪ ،‬لەدوای‬ ‫ماوەیەك مامۆستایەك داوای لێكردم بۆ ئەوەی كاری هونەری بكەم‬ ‫و بۆیەكەمجار لە بانە چوومە سەرتەختی شانۆو هەستم بەدونیای‬ ‫هونەر كرد‪ ،‬لەوكاتەوە بڕیارمدا بەردەوامبم لەسەر هونەرو ئەكتەری‬ ‫و نواندن بكەمە خولیا‪ ،‬هەڵبەتە تووشی كۆمەڵێك كێشەو ناخۆشی‬ ‫بوومەوە‪ ،‬چونكە چەند كەسانێك هەبوو خۆشحاڵ‬ ‫نەبوون بەكاری هونەریی من‪ ،‬لەوكاتەدا من‬ ‫بوومە قوربانی بۆ بەردەوام بوونم لەناو دونیای‬ ‫هونەر‪ ،‬هاوكات رێگا خۆشكەریش بووم بۆ‬ ‫ژنانی تر‪.‬‬ ‫ێ چ‬ ‫* لەڕێگەی ه��ون��ەرەوە دەت���ەو ‌‬ ‫پەیامێك بگەیەنیت؟‬ ‫ هەر وەك دەزانین هونەر‪ ،‬پەیامێكی‬‫جیهانییە‪ ،‬من دەم��ەوێ پەیامی مرۆڤ‬ ‫دۆستی‪ ،‬خۆشەویستی‪ ،‬ئ��ازادی‪ ،‬ئاشتی‪،‬‬ ‫تواناكانی ژنی كورد لەبواری هونەر بەجیهان‬ ‫بناسێنم‪.‬‬ ‫* زۆربەی ئەو ژنانەی لە بواری هونەردا‬ ‫كاردەكەن‪ ،‬لە كۆمەڵگای كوردیدا بەچاوێكی‬ ‫جیاوازەوە سەیر دەكرێن‪ ،‬بەبڕوای تۆ هۆكاری‬ ‫ئەمە چییە؟‬ ‫ كۆمەڵێك فاكتەر هەیە بۆ رێگریكردن‬‫لە ژنان‪ ،‬بۆ نموونە كولتوورو ئاین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆشبەختانە ژن��ان توانیویانە پێگەی‬ ‫خۆیان دیاری بكەن و هەنگاوی باش‬ ‫و گرنگ بنێن لە ب��واری سیاسەت‬ ‫و ئەدەب و هونەرو ئەوانی تر‪..‬‬ ‫دەشتوانم بڵێم رۆڵی بەرچاویان‬ ‫هەبووە‪.‬‬ ‫* تا چەند قسەی خەڵكی‬ ‫كاریگەری لەسەرت هەبووە؟‬ ‫دەستخۆشییەكانیان‬ ‫‬‫دڵخۆشم دەكەن‪ ،‬ماندوبوون‬ ‫و شەونخونیم لەبیردەبەنەوە‪،‬‬ ‫ت��وان��ج و قسە تاڵەكانیش‬ ‫بەهێزترم دەكەن و واملێدەكەن‬ ‫زی��ات��ر پ��ێ��داگ��ری بكەم لەسەر‬ ‫كارەكەم‪.‬‬ ‫* پێناسەت چییە بۆ خۆشەویستی؟‬ ‫‪ -‬خۆشەویستی هەستێكی رۆحی‬

‫‪25‬‬

‫خوداییە‪ ،‬گەورەترین و بەهێزترین شیعریش ناتوانێت وەسفی‬ ‫خۆشەویستی بكات‪ ،‬خۆشەویستی دونیایەكی زۆر پاك و قوڵە‪،‬‬ ‫هەرچەندە باس لە خۆشەویستی بكەیت هەر كەمە‪.‬‬ ‫* تا چەند هاتوچۆ دەكەن لەگەڵ خزمانتان لەڕۆژهەاڵتی كوردستان؟‬ ‫ بەهۆی سەرقاڵیم زۆر كەم دەتوانم هاتووچۆ بكەم‪.‬‬‫* ئارەزووی چی دەكەی؟‬ ‫ ئارەزووەكانم زۆرن‪ ،‬یەكێك لە ئارەزووەكانم ناساندنی ژنانی‬‫كوردە بە جیهان پێش ئەوەی گیان بەخاك بسپێرم‪ ،‬هاوكات بتوانم‬ ‫بەردەوام خزمەتی هونەر بكەم‪.‬‬ ‫* رۆژانە لەگەڵ چیدا سەرقاڵی؟‬ ‫ ئەگەر سەرقاڵ نەبم بەكاری هونەرییەوە‪ ،‬خۆم سەرقاڵ دەكەم‬‫بە خوێندنەوەی كتێب و كارەكانی ناوماڵ‪.‬‬ ‫* ئەگەر كەمێك لەهونەر دووركەوینەوە‪ ،‬تێڕوانینی تۆ بۆ ژنانی‬ ‫كورد چییە؟ پێتوایە ژنی ئێمە لەكام قۆناغدایە؟‬ ‫ من ژن��م‪ ،‬رێز لە سەرجەم ژنانیش دەگ��رم‪ ،‬ئێمە دەزانین‬‫لەڕابردووەوە تاكو ئێستا ب��ەردەوام ژنان قوربانییانداوە لەپێناو‬ ‫ئازادی واڵت و مافەكانیان‪ ،‬بەشێكیان بەنانكردن و بەشێكی‬ ‫تر بەنووسین‪ ،‬كۆمەڵێكی تر بە سیاسەتكردن یاخود هونەر‪،‬‬ ‫بەاڵم بوونی ئەو هەموو چاوە جیاوازە هەرگیز لەكۆڵ ژنان‬ ‫نابنەوە تاكو كۆمەڵگا بەمشێوە داخراوییە بمێنێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫ژنانەی لەناو بواری هونەر یاخود راگەیاندن كاردەكەن‬ ‫نابێ سڵ لەو چاوانە بكەنەوە‪ ،‬ئەگەر سەیركەین ئێستا‬ ‫ساڵی (‪ )2013‬یە‪ ،‬سەردەمی پێشكەوتن و تەكنۆلۆژیای‬ ‫ئەلیكترۆنیە‪ ،‬بەاڵم بەحەزەرەوە باس لە ژنان دەكرێ‌‪،‬‬ ‫هەموو شتێكی لێ قەدەغەكراوە نیشانەی ستۆپی بۆ‬ ‫دانراوە‪ ،‬دەبێ ژن دایك بێ‪ ،‬هاوسەر بێ‪ ،‬چێشت‬ ‫لێنەر بێ‪ ،‬ئارەزووە سێكسییەكانی پیاو‬ ‫جێبەجێ ب��ك��ات! چ��ەن��دان ك��اری‬ ‫تر‪ ،‬من زۆرج��ار دەڵێم ئەمانە‬ ‫كۆمەڵێك رێ��گ��رن ل��ەب��ەردەم‬ ‫ژن��ان��دا‪ ،‬چونكە دەرف��ەت��ی‬ ‫بیركردنەوەو داهێنانی نییە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەمانەشدا توانیویانە‬ ‫جێ پەنجەیان دیار بێ و‬ ‫خۆیان برەو بەكارەكانیان‬ ‫ب��دەن لەبەرئەوە دەڵێم‬ ‫ژن��ی ك���ورد لەسەرجەم‬ ‫ژن���ان���ی ت����ری ج��ی��ه��ان‬ ‫بەهێزترو مەزنترن‪ ،‬تا‬ ‫ئێرە بەسە! قوربانیدان و‬ ‫توندوتیژی و سووكایەتی‬ ‫پێكردن‪ ،‬پێویستە لێرە‬ ‫بەدواوە ژنان چێژ لە ژیان‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫* كارو بەرنامەی نوێت‬ ‫هەیە یان نا؟‬ ‫ ئەگەر تەمەن یاربێ لە فیلمێكی‬‫سینەمایی و درامایەك بەشدار دەبم‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪26‬‬

‫خانمە هونەرمەندی رۆژهەاڵتی كوردستان نیگار عوسمان‪ ،‬ماوەی چەند‬ ‫ساڵێكە لە شاری سلێمانی نیشتەجێیەو لە چەندین كاری هونەریدا بەشداری‬ ‫كردووە‪ ،‬دیارترینیان بەشداری كردنی بوو لە بەشی سێیەمی گەردەلوول‪-‬دا‪،‬‬ ‫لەو درامایەدا رۆڵی ژیان‪-‬ی بەرجەستە كردبوو‪ ،‬لە دیمانەیەكی تایبەتی خۆیدا‬ ‫لەگەڵ «كەپر» تیشك دەخاتە سەر كارە هونەرییەكانی و ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫ئێمە ژنان و كچان رووبەڕووی ئاستەنگ دەبینەوە لەكارە هونەرییەكانماندا‪،‬‬ ‫بەاڵم گرنگ ئەوەیە ئەو بەربەستانە ببڕین و بەردەوام بین‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫كوڕێك‪:‬‬ ‫بەالمەوە جوانە كە ئافرەت‬ ‫لەڕۆژی ئاهەنگی بووكێنیدا‬ ‫جلی سپی لەبەربكات‪،‬‬ ‫چونكە بەو جلەوە لە‬ ‫شێوەی فریشتەیەكی سپیدا‬ ‫دەردەكەوێت‬ ‫دووكاندارێكی فرۆشتنی جلی‬ ‫بووكێنی‪:‬‬ ‫زۆرێك لەو دەستگیراندارانە‬ ‫جلەكە دەكڕن لەبەرئەوەی‬ ‫یادگارییەكی زۆر خۆشە لەالیان‬

‫پۆشینی‬ ‫جلی سپی بووكێنی‪..‬‬ ‫خۆشەویستی و جوانییە‬ ‫یان شتێكی زیادەیە؟‬

‫یەكێك ل��ەو ئ���ارەزوان���ەی كە‬ ‫كچان خەونی پێوە دەبینن لەبەركردنی‬ ‫جلی سپییە كە بە جلی بووك ناسراوەو‬ ‫هەمیشە كچان ح��ەز ب��ەوە دەك��ەن كە‬ ‫جیاوازو جوانتر لە كچێكی تر دەربكەون‬ ‫لەكاتی ئاساییدا‪ ،‬بەاڵم دەبێت كچان چۆن‬ ‫ح��ەز بكەن ل��ەڕۆژی هاوسەرگیرییاندا‬ ‫دەرب��ك��ەون و چی بپۆشن بۆ ئ��ەوەی‬ ‫بەتەواوەتی جیاوازو سەرنجڕاكێش بن‬ ‫لەالی خۆشەویستەكەیان‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬تاژان جەزا‪ -‬بڕوا عوسمان‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫كچێك‪:‬‬ ‫هەرگیز ئەوە قبوڵ ناكەم‬ ‫ئەو جلە سپییە لەبەر نەكەم‬

‫لە ه��ەم��ووی گرنگتر كراسە‬ ‫سپییەكەیە‬ ‫ڤیان ئ���ازاد‪ ،‬كچێكی تەمەن‬ ‫(‪ )25‬ساڵ بوو‪ ،‬لەسەر جلی سپی‬ ‫بووكێنی رای تایبەتی خۆی هەبوو‪،‬‬ ‫ڤیان دەڵێت‪ :‬لە هەمووی گرنگتر‬ ‫ئەوەیە كە من بزانم لەگەڵ ك ‌ێ‬ ‫هاوسەرگیریی دەكەم‪ ،‬نەوەك ‌چیم‬ ‫بۆ دەك��رێ و چیش لەبەر بكەم‌‪،‬‬ ‫زۆر كچ هەیە كە هاوسەرگیریی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬رەنگە ئاهەنگێكی زۆر‬ ‫گەورە‌و پارەیەكی زۆریشی تێبچێت‌‪،‬‬ ‫بەاڵم بووكەكە هەست بەدڵخۆشی‬ ‫و دڵنیایی نەكات‪ ،‬لێرەدا سوودی‬ ‫ئەم ئاهەنگە چییە؟ رەنگە لەالی‬ ‫زۆرك��ەس بە پێچەوانەشەوە بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لە هەمووی گرنكتر ئەوەیە كە‬ ‫كراسە سپییەكە لەبەر بكەم ئەوكاتە‬ ‫هەست بەخۆشی دەكەم‪.‬‬ ‫شازترین جل دەكەم‬ ‫ترێ حەسەن‪ ،‬تەمەن (‪ )20‬ساڵ‬ ‫دەڵێت‪ :‬حەز بەجوانترین و شازترین‬ ‫جل دەكەم كە لەم رۆژەدا بیپۆشم‬ ‫و دەمەوێت لە ئاهەنگەكەمدا هیچ‬ ‫كەموكوڕییەك نەبێت‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫رۆژە بەخۆشترین رۆژی ژیانم‬ ‫دادەنێم و ئەو رۆژەش كۆكراوەی‬ ‫تەمەنی منە‪.‬‬ ‫ت��رێ‪ ،‬وتیشی‪ :‬زۆر ئاسایی‬ ‫دەبێـت الم ئەگەر كەسێك بەڕاستی‬ ‫منی بووێت و منیش ئەوم بەدڵ بێت‬ ‫و ئاهەنگێكی سادە بكەین پێكەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر هاتوو باری ئابووریشی‬ ‫رێنەدات كە ئاهەنگ بكەین ئەوە‬ ‫من رازیم ئاهەنگم بۆ نەكرێت‪ ،‬واتە‬ ‫جلی سپی بووكێنیش لەبەر نەكەم‪.‬‬

‫لە دیمانەیەكی تایبەتدا بۆ «كەپر» ئەمەل جەالل‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫بااڵی خانمان‪ ،‬سەبارەت بەزۆر پرسی تایبەت بە ئەنجومەنەكەیان قسە‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی بااڵی خانمان‪ ،‬هۆكاری یەكالنەكردنەوەی‬ ‫كەیسەكانی كوشتنی ژنان و دەستگیر نەكردنی تاوانبارەكانی دەخاتە ئەستۆی‬ ‫داواكاری گشتییەوەو داوا دەكات داواكاری گشتی هەوڵەكانی خۆی بخاتەگەڕ‬ ‫بۆ ئەوەی تاوانبارانی كوشتنی ژنان بە ئازادی نەسوڕێنەوە‪.‬‬

‫پێكەوە جل هەڵدەگرن‬ ‫یەكێك لە خ��اوەن دووكانەكانی جلی‬ ‫بووكێنی‪ ،‬داواو داخوازی ئەو كوڕو كچانەی‬ ‫پێووتین كە لەكاتێكدا دەچنە دووكانەكەی‬ ‫ئەو بۆ هەڵگرتن و دەستنیشانكردنی جلی‬ ‫بووكێنی‪ ،‬ئەو خ��اوەن دووكانە وەكو خۆی‬ ‫وت��ی زۆرب���ەی ج��ار پێكەوە ك��وڕو كچەكە‬ ‫دەستنیشانی دەكەن و زیاتر كچەكان گرنگی‬ ‫بەڕای دەستگیرانەكانیان دەدەن لە هەڵبژاردنی‬ ‫جلە سپییەكەدا‪ .‬ئەو خاوەن دووكانە ئەوەشی‬ ‫ێ باشترە دەستگیرانە كوڕەكە‬ ‫وت كە وایان پ ‌‬ ‫ئەو جلی بووكێنییەیان بۆ دەستنیشان بكات‪.‬‬ ‫ئەو خ��اوەن دووكانە‪ ،‬زیاتری لەسەر دواو‬ ‫وتی‪ :‬لەئێستادا زۆرێك لە مۆدێلی جلوبەرگی‬ ‫بووكێنی هەیە لەبازاڕدا نرخەكانیان بۆ كڕین‬ ‫لە (‪ )500‬هەزارەوە دەست پێدەكات بەرەو‬ ‫ێ بیبەن ئ��ەوا لە‬ ‫س��ەر‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر بەكر ‌‬ ‫(‪ )300‬ه��ەزار ب��ەرەو سەر هەمانە‪ ،‬زۆرێك‬ ‫لەو دەستگیرانانە جلەكە دەكڕن لەبەرئەوەی‬ ‫دەڵێن ئەو پۆشاكە جگە لەوەی كە لەو رۆژەدا‬ ‫یادگارییەكی زۆر خۆشە لەالیان‪ ،‬مانەوەشی بۆ‬ ‫داهاتوویان خۆشییەكی زیاتریان پێدەبەخشێت‬ ‫و دەیانگەڕێنێتەوە بۆ ئەو رۆژەی كە تیایدا‬ ‫ئاهەنگەكەیان كردووە‪.‬‬ ‫گەشتێك لە مانگی هەنگوینیدا‬ ‫مینا كەمال‪ ،‬كچێكی تەمەن (‪ )18‬ساڵە‪ ،‬ئەم‬ ‫كچە قایلە بەوەی كە ئاهەنگی هاوسەرگیریی‬ ‫بۆ نەكرێت‪ ،‬بەاڵم بەرامبەر بەو نەكردنی‬ ‫ئاهەنگە گەشتێكی مانگی هەنگوینی خۆشی‬ ‫بۆ بكرێ‌ لە شوێنێكی خۆشدا‪ ،‬وەكو خۆی‬ ‫وتی زۆر حەزی لە گەشتە‪ ،‬هیواداریشە بۆ‬ ‫ئەو رۆژەی خۆی كە لەبەردەمیایەتی مانگێكی‬ ‫خ��ۆش بێت لە شوێنێكی خۆشیشدا بێت‪،‬‬ ‫بەهیچ شێوەیە سازشی لەسەر ئەوە نەدەكرد‬ ‫ئەگەر بێت و ئەو كراسە سپییە لەبەر نەكات‪،‬‬ ‫راشكاوانە ئەوەی بە «كەپر» وت كە هەرگیز‬ ‫ئەوە قبوڵ ناكات بۆ ئەوەی ئەو جلە سپییە‬ ‫لەبەر نەكات‪ ،‬بەوەش قایل نەبوو ئەو كراسە‬ ‫سپییەی كە ئەم لەبەری دەكات كەسێكی تر‬ ‫پێش ئەم لەبەری كردبێت‪ ،‬مەبەستی لەوە بوو‬ ‫ێ بۆ ئەو رۆژە‬ ‫كە دەبێت جلێكی سپی نو ‌‬ ‫نوێیە بكڕێت‪.‬‬ ‫بێ ئاهەنگ خۆش نییە‬ ‫ك��وڕان��ی��ش رای خ��ۆی��ان ه��ەی��ە لەسەر‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی جلوبەرگی سپی ب��ووك بۆ‬

‫«ئەگەر كوڕێك‬ ‫بەڕاستی منی خۆش‬ ‫بووێت ئاساییە ئەگەر‬ ‫جلی سپی بووكێنیش‬ ‫لەبەر نەكەم»‬

‫‪27‬‬ ‫دەستگیرانەكانیان‪ ،‬هەروەك بڕیار عوسمان‪-‬ی‬ ‫تەمەن (‪ )21‬ساڵ وتی‪ :‬پڕۆسەی هاوسەرگیریی‬ ‫ب��ەب �ێ‌ ئ��اه��ەن��گ گ��ێ��ڕان شتێكی ب �ێ‌ مانا‬ ‫دەردەچێت و خۆش نابێت‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەو‬ ‫ئاهەنگە لە هەموو ژیانی ئەو دووكەسەدا تەنها‬ ‫یەكجار دەكرێت و پێویستە بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫یادگارییەكی زۆر خۆشی دەگمەن بۆ ئەو دوو‬ ‫كەسە دروست دەكات و بۆیان دەمێنێـتەوە كە‬ ‫‌لەو پڕۆسەیەدا بەیەك دەگەن و دەچنە ژیانی‬ ‫هاوسەرییەوە‪ .‬زیاتر دواو وتی‪ :‬بەالمەوە‬ ‫جوانە كە ئافرەت لەڕۆژی ئاهەنگی بووكێنیدا‬ ‫جلی سپی لەبەربكات‪ ،‬چونكە بەو جلەوە لە‬ ‫شێوەی فریشتەیەكی سپیدا دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫رەچاوی باری ئابووری بكرێت‬ ‫بڕیار‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا كە ناكرێت كچان‬ ‫باری ئابووری كوڕان لەبەرچاو نەگرن و داوای‬ ‫ئاهەنگێكی گەورەیان لێ بكەن‪ .‬ئەم كوڕە‬ ‫تەمەن (‪ )21‬ساڵە‪ ،‬بۆچوونی واب��وو گرنگ‬ ‫ئەوەیە ئاهەنگێك بۆ ئەو رۆژە رێك بخرێت‬ ‫و بووكەكە جلە سپییەكە لەبەربكات‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫بۆ زی��اد كرد كە م��ەرج نییە بۆ ئەو رۆژە‬ ‫ئاهەنگێكی گەورەی بۆ بسازێندرێ‪ ،‬بەوتەی‬ ‫ئەو دەكرێت بۆنەیەك بێت زۆر گ��ەورەو‬ ‫فراوان نەبێت‪ ،‬ئەوەی لەم پڕۆسەیەدا بەالی‬ ‫ئەمەوە گرنگە دروستكردنی ئەو كەشەیەو‬ ‫دروستكردنی یادگارییەكی هەتا هەتاییە كە بە‬ ‫دەگمەن لە بیری مرۆڤەكان دەچێتەوە‪.‬‬ ‫هاوڕێ نزیكەكانمان لەوێ بن‬ ‫لەكۆتاییدا هاوكار عەزیز‪-‬ی تەمەن (‪)22‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬حەز بە سازدانی ئاهەنگ دەكات و پێی‬ ‫خۆشە ئاهەنگێك بۆ خۆشەویستەكەی بكات‬ ‫كە شایستەی بێت‪ .‬هاوكار‪ ،‬حەز دەكات ئەو‬ ‫ئاهەنگەی كە پێكەوە لەگەڵ دەستگیرانەكەیدا‬ ‫ێ‬ ‫سازی دەكەن زیاتر گەنجانە بێت و هاوڕ ‌‬ ‫نزیكەكانی هەردووالیان بانگهێشت بكرێن و‬ ‫پێكەوە كۆمەڵێك یادگاری زۆر خۆش تۆمار‬ ‫بكەن و كاتێكی خۆش بەسەر ببەن‪.‬‬ ‫هاوكار‪-‬ی تەمەن (‪ )22‬س��اڵ‪ ،‬خاوەنی‬ ‫ب��ۆچ��وون��ی ت��ای��ب��ەت��ی خ���ۆی ب���وو‪ ،‬ل��ەس��ەر‬ ‫بۆچوونەكەی خۆی وتی‪ :‬ئەگەر كوڕێك كچێكی‬ ‫خۆشبووێت ئەوا دەبێت بێبەشی نەكات لەو‬ ‫خەونەی و ببێتە بەدیهێنەری خەونەكەی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر من نەمتوانی ببم بەو كەسەی ئەو‬ ‫خەونەی بەدیبهێنم و ئاهەنگێكی بۆ بكەم‪،‬‬ ‫ئەوا ژیانی هاوسەری پێكنەهێنم باشترە‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪28‬‬

‫سەنتەری هاوبەشی لوڕ‪ ،‬لەوەرزێكی نوێی كاروچاالكییەكانی خۆیدا‪،‬‬ ‫میهرەجانێكی شیعری بۆ شاعیرانی كوردستانی گەورە ساز دەكات‪ ،‬وەكو‬ ‫ئەو سەنتەرە ئاماژەیان پێكردووە ئەمە یەكەمینجارە میهرەجانی لەو‬ ‫ێ شاعیرانی هەر چوار پارچەكەی كوردستان‬ ‫شێوەیە ساز دەكەن‪ ،‬دەیانەو ‌‬ ‫تێیدا بەشداربێت‪ ،‬ئەو شیعرانەی لەم میهرەجانەدا بەشداری دەكات چەند‬ ‫مەرجێكی بۆ دانراوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەیان خستۆتەڕوو كە شیعرەكان بە هەر‬ ‫شێوەزارێك نووسرابێت ئاساییە‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫شاعیرێك هەمیشە بیری لەڕۆژهەاڵتە‪..‬‬ ‫گوڵەباخ بەهرامی‪ ،‬راگەیاندنكارو شاعیر‪ ،‬تایبەت بە «كەپر»‪:‬‬

‫ژیانم لە سیاسەت و شیعرو‬ ‫ئەدەبیات و راگەیاندن پێكهاتووە‬ ‫زۆرجار هەندێ‬ ‫بابەت باڵودەكرێنەوە‬ ‫بەناوی شیعر كە‬ ‫هیچ تایبەتمەندیی و‬ ‫فاكتەرێكی شیعری‬ ‫تێدا نییە‬

‫شاعیرو وەرگێڕو راگەیاندنكار‪ ،‬گوڵەباخ‬ ‫بەهرامی‪ ،‬لە دیمانەیەكی تایبەتی گۆڤاری‬ ‫«كەپر»دا‪ ،‬تیشك دەخاتەسەر كارەكانی‬ ‫و رایدەگەیەنێت دوو كتێبی وەرگێڕانی‬ ‫زمانی فارسی ئامادەی چاپن كە بەنیازە‬ ‫ب�ڵاوی��ان ب��ك��ات��ەوە‪ ،‬دەشڵێت ژیانی‬ ‫تایبەتیم تێكەڵەیە‪ .‬ئاماژە بەوەشدەدات كە‬ ‫خوێنەری شیعری كەم نییە‪ ،‬بەڵكو شاعیری‬ ‫باش و شیعری باش كەمن! ئەم بابەتانەو چەند‬ ‫بابەت و تەوەرێكی تر لە گفتوگۆیەكدا كە لەگەڵ‬ ‫بەهرامی‪-‬دا‪ ،‬سازێندراوە دەخوێنیتەوە‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬زامدار ئەحمەد‪-‬كۆیە‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫نەتەوە یەكگرتووەكان رایگەیاندووە‪ ،‬بەشێك لە گەنجانی عێراقی‬ ‫ئ��ارەزووی ئەوە دەكەن واڵتەكەیان جێبهێڵن‪ ،‬جۆرجی بۆستن‪ ،‬جێگری‬ ‫یاریدەدەری نێردەی ئەمینداری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان لەعێراق‬ ‫رایگەیاندووە‪ ،‬پرسی كۆچ كردنی گەنجانی عێراقی بۆتە باسێكی گەرم‪.‬‬ ‫لەمانگی حوزەیرانی رابردوودا‪ ،‬كۆمسیۆنی بااڵی مافەكانی مرۆڤی سەر بە‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان رایگەیاندبوو‪ ،‬هاوواڵتیانی عێراقی لەدوای ئەفغانستان‬ ‫و سۆماڵ پلەی سێیەمان هەیە لەزۆری ژمارەی پەنابەرانیان لە جیهان‪.‬‬

‫* لەسەرەتادا دەمانەوێت بزانین گوڵەباخ‬ ‫بەهرامی كێیە؟‬ ‫ ل��ە دای��ك��ب��ووی ش��اری دی��وان��دەرە‪-‬ی‬‫كوردستانی رۆژه��ەاڵت��م‪ ،‬ب��ەه��ۆی كێشەی‬ ‫سیاسییەوە رۆژهەاڵتم بەجێهێشتووەو ماوەی‬ ‫(‪ )3‬ساڵە لەشاری هەولێر نیشتەجێم‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫كارمەندم لەڕۆژنامەی خەبات و بێژەرم لەڕادیۆو‬ ‫تەلەفزیۆنی (ئێستا)ی حزبی زەحمەتكێشان‪،‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2008‬وە وتارو شیعرەكانم لەگۆڤارو‬ ‫رۆژنامەكاندا باڵوكردۆتەوە‪ ،‬لە ساڵی (‪)2012‬‬ ‫دا‪ ،‬یەكەم كتێبم بەناونیشانی (نیوەی پڕی من‪،‬‬ ‫نیوەی بەتاڵی ئاوێنە) چاپ و باڵوكردۆتەوە‪،‬‬ ‫ئێستاش چەند بەرهەمێكم ئ��ام��ادەی چاپن‬ ‫لەوانە‪ :‬كتێبێك كە وەرگێڕانی كۆمەڵێك وتاری‬ ‫فەلسەفییە لە فەیلەسوفانی جیهان‪ .‬هەروەها‬ ‫كتێبی خوێندنەوەیەكی ن��وێ ب��ۆ مێژووی‬ ‫فێمێنیزم كە وەرگێڕانە لەفارسییەوە‪ ،‬كتێبێك‬ ‫كە كۆمەڵە شیعرێكی باڵونەكراوەیەو ئامادەی‬ ‫چاپە‪ ،‬زۆربەی وتارە كۆمەاڵیەتی و سیاسی و‬ ‫بابەتە ئەدەبییەكانم لە گۆڤارو رۆژنامەكاندا‬ ‫باڵوكراوەتەوە‪.‬‬ ‫* ئەگەر دەكرێت كەمێك لەسەر ژیانی‬ ‫تایبەتی خۆت بدوێیت؟‬ ‫ ژیانی تایبەتیم تێكەڵەیەكە‪ ،‬لەدوو بەشی‬‫زۆر گەورەو پیرۆز پێكهاتووە‪ ،‬یەكەم (بیر)م‪،‬‬ ‫كە هەمیشە لەڕۆژهەاڵتەو دووەمیش ژیانی‬ ‫ئێستامە كە لە سیاسەت و شیعرو ئەدەبیات‬ ‫و راگەیاندن و كۆمەڵگایەكی جوان پێكهاتووە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەندێجار غەریب‪.‬‬ ‫* سەرەتای دەستپێكردنت بە نووسینی‬ ‫شیعر بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ سەرەتای نووسین‪ ،‬لەگەڵ سەرەتای‬‫دەستپێكێكی جددی جیاوازە‪ ،‬زۆرجار مرۆڤ‬ ‫درەنگتر لەوەی دەستپێدەكات خۆی دەناسێتەوە‬ ‫لەو دونیایەدا كە تیایدا ئەژی‪ ،‬بۆیە من دەتوانم‬ ‫بڵێم بەشێوەیەكی جددی لە (‪)2002‬وە نووسینم‬ ‫دەستپێكرد‪.‬‬ ‫* چۆن بوو دەستت كرد بە نووسینی‬ ‫شیعر؟‬ ‫ لە نێوان ژانرە ئەدەبی و هونەرییەكاندا‬‫من حەزم زیاتر لە تەڕاحی وێنەو مۆسیقا بوو‪.‬‬ ‫بەاڵم دەرفەتی كەمترم لەو بوارەدا بوو‪ ،‬هەستم‬ ‫كرد زیاتر دەتوانم لە شیعردا سەركەوتووبم‪،‬‬ ‫ئ��ەوە هەستێك بوو كە هێزی پێدام بەرەو‬ ‫پێشەوە بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانم پتەوتر‬ ‫هەنگاو بنێم‪ ،‬ئێستاش هەر لەگەڵ ئەوەدا حەزم‬ ‫لە مۆسیقایەو یەكێك لە خولیاكانم ژەنینی تارە‪.‬‬ ‫*شیعرەكانت زیاتر گ��وزارش��ت لەچی‬ ‫دەكەن؟‬

‫ باشتر وای��ە خوێنەرانی شیعرەكانم‬‫ئەو پرسیارە وەاڵم بدەنەوە‪ ،‬من بە شیعر‬ ‫دەرمبڕیوە ئەگەر توانیبێتم پەیامی راستەقینەی‬ ‫خۆم بگەیەێنم‪ ،‬كەواتە دەبینرێت شیعرەكانم‬ ‫گ��وزارش��ت لە چیدەكەن‪ .‬بۆیە بۆ من ئەو‬ ‫هاوپێوەندییە زۆر گرنگە لە نێوان نووسەرو‬ ‫خ��وێ��ن��ەردا‪ ،‬پێموایە خ��اڵ��ی بەرجەستەی‬ ‫سەركەوتن لە گرێدانی هەست و دەنگی‬ ‫نووسەرە بە تێڕوانین و دونیای بیركردنەوەكانی‬ ‫خوێنەرەكانییەوە‪.‬‬ ‫* تاكو ئێستا چەند شیعرت هەیە؟‬ ‫ نازانم چەند شیعرم هەیە‪.‬‬‫* هەست دەكەیت كە خوێنەری شیعر‬ ‫كەمە؟‬ ‫ خوێنەری شیعر كەم نییە‪ ،‬بەڵكو شاعیری‬‫باش و شیعری باش كە من‪ .‬بۆیە بەڕای من‬ ‫ئەمە بووەتە گرفتێكی گەورە لە دنیای ئەدەبی‬ ‫ئەمڕۆدا‪ .‬زۆرجار هەندێ بابەت باڵودەكرێنەوە‬ ‫بەناوی شیعر كە هیچ تایبەتمەندی و فاكتەرێكی‬ ‫شیعری تێدا نییە‪ ،‬زۆر دیوانی شیعری چاپ‬ ‫دەكرێن كە بەڕاستی الوازن‪ ،‬ئەمەش وایكردووە‬

‫‪29‬‬ ‫شیعر قورسایی و سەنگی خۆی لەنێو شڵەژانەكانی‬ ‫ئەو دنیا ئەدەبییەدا لەدەست بدات‪ .‬هەرچەندە‬ ‫شیعری باش هەمیشە جێگاو پلەی تایبەتی خۆی‬ ‫هەیە الی خوێنەر‪.‬‬ ‫* هیچ لە شیعرەكانت كراوە بە گۆرانی؟‬ ‫ نەخێر نەكراوەو حەز ناكەم بكرێت بە‬‫گۆرانی‪.‬‬ ‫*شیعر الی تۆ چی دەگەیەنێت؟‬ ‫ الی من شیعر واتە‪ :‬جوانی‪ ،‬هەڵچوون‪،‬‬‫هەڵوێست‪ ،‬هەست‪ ،‬مرۆڤایەتی‪ ،‬خۆشەویستی‪،‬‬ ‫رق‪ ،‬خۆت‪ ،‬خەڵك و لە ئەنجامدا پەیام‪.‬‬ ‫* جگە لە نووسینی شیعر كاری وەرگێڕیش‬ ‫دەكەیت ئەگەر لەسەر كاری وەرگێڕان كەمێك‬ ‫بدوێیت؟‬ ‫ دوو كتێبی وەرگێڕانم ئامادەی چاپن‬‫كە یەكەمیان كۆمەڵە وتارێكی فەلسەفییە لە‬ ‫فارسییەوە وەرمگێڕاوەو ئەویتر خوێندنەوەیەكی‬ ‫نوێ بۆ مێژووی فێمێنیزمە كە سەبارەت بە‬ ‫م��ێ��ژووی فێمێنیزم و رەوت��ی بزووتنەوەی‬ ‫فێمێنیستی مۆدێرنە كە لە داهاتوودا هیوادارم‬ ‫بتوانم چاپیان بكەم‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪30‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫شوێنە نایاب و گشتییەكانی شارەكەت‬ ‫پێ نیشان دەدات!‬ ‫كۆمپانیای گوگڵ لە تازەترین هەنگاویدا سەرقاڵی زیادكردنی ئەپلیكەیشنێكە بەناوی (‪ )City Experts‬ئەم ئەپلیكەیشنە هاوكات لە گەڵ خزمەتگوزاری‬ ‫(‪ )Google Map‬پەیوەندیان بەیەكەوە هەیە بەشێوەیەك كاتێك بەكارهێنەرێك لەناو شارێكدا دەگەڕێت لەڕێگەی خزمەتگوزاری (نەخشەی گوگڵ)‬ ‫دەتوانێت هەموو ئەو چێشتخانەو ئوتێل و پارك و شوێنی مێژوویی شارەكە ببینێت بەوێنەوە‪.‬‬ ‫هەروەها تێبینی خۆشی لەسەر كۆی ئەو جێگایانە بنووسێت‪ ،‬ئەمەش بەهۆی ئەپلیكەشنی (‪)City Experts‬ەوە لەكاتێكدا ئەم ئەپلیكەیشنە بەشێوەی‬ ‫خشتە ئەو شوێنانە جیادەكاتەوە كە لە شارەكەدا بەناوبانگن و هاوواڵتیان زۆر سەردانیان دەكەن ئەمەش هەنگاوێگ دەبێت بۆ ناسینەوەی شوێنە‬ ‫شیاوەكان و متمانە پێكراوەكان‪.‬‬

‫بەرهەمێكی ناوازەی كۆمپانیای (‪)Dell‬‬ ‫گەورە كۆمپانیای جیهانی (‪ )Dell‬بۆ دروستكردنی كۆمپیوتەرو جۆرەكانی‪ ،‬هەمیشە لە هەوڵی دروستكردنی ئامێری‬ ‫ناوازەو سەرنجڕاكێشدا بووە‪ .‬لەو هەوڵەیدا چەند ئامێرێكی سەركەوتووی بەرهەمهێناوە كە دیارترینیان بریتییە لە (‪Dell‬‬ ‫‪ )Xps 12 Duo‬ئەم ئامێرە جگە لەوەی كە وەك الپتۆپێك هەموو كارەكانی خۆی دەكات دەتواندرێت وەك (تابلێت)‬ ‫یش بەكار بهێندرێت ئەمەش لە بنەڕەتدا نەخشەی بۆ كێشراوەو شێوازی تایبەتی بۆ دانراوە‪.‬‬ ‫ئامێرەكە خاوەن تایبەتمەندی سەرسوڕهێنەرە لەوانە پرۆسیسەرەكەی لە جۆری (‪)Core i7‬ە‪ ،‬كە‬ ‫خێراترین پرۆسیسەری كۆمپانیای (‪)Intel‬ە‪ ،‬شاشەكەی لە جۆری (‪)IPS‬ە بە سیستمی (‪Multi touch‬‬ ‫) كاردەكات قەبارەكەی (‪ )12.5‬ئینجەو روونی پیشاندانی بریتییە لە (‪ )1920 × 1080‬رامەكەی (‪)8‬‬ ‫گێگا بایتەو هارد دیسكەكەی (‪ )512‬گێگابایتە لە جۆری (‪)SDD‬ە‪ ،‬كە خاوەن خێراییەكی زۆرە‪ .‬ئەوەی‬ ‫لێرەدا گرنگە شاشەی ئەم ئامێرە دەتواندرێت بەرەو دوا بجوڵێندرێت و هەروەها چوارچێوەی شاشەكە‬ ‫بە ئاراستەی كیبۆردی الپتۆپەكە دێت و پاشان شاشەكە بەرەوپێشەوە دێتەوە بەمشێوەیە تابلێتێكی زۆر‬ ‫نایابت دەست دەكەوێت كە بە سیستمێكی كارپێكەری (‪ )Windows 8 pro‬كاردەكات‪ ،‬نرخی ئەم الپتۆپە‬ ‫نزیكەی (‪ )1290‬دۆالری ئەمریكییە‪.‬‬

‫كامێرایەكی نوێ لە جۆری(‪)Galaxy‬‬ ‫گەورە كۆمپانیای جیهانی سامسونگ‪ ،‬سەرقاڵی بەرهەمهێنانی كامێرایەكی نوێنە لە جۆری (‪ )Galaxy‬كە‬ ‫تا ئێستا یەك جۆری لێ بەرهەمهێناوە بەناوی (‪ )Galaxy Camera‬بەاڵم وا بڕیارە بەرهەمە تازەكەی‬ ‫بەناوی (‪ )Galaxy NX‬باڵوبكاتەوە‪.‬‬ ‫كۆمپانیای سامسونگ رایگەیاند كە كامێراكەی بە نرخێكی گونجاو دەخاتە‬ ‫بازاڕەوە ئەمە جگە لەوەی كە ئەم كامێرایە دەبێتە یەكەم كامێرا كە توانای‬ ‫گۆڕینی چاوەكەی واتە (عەدەسەكان)ی هەبێت و بە سیستمی ئەندرۆید‬ ‫كار بكات‪ ،‬كامێراكە بە كوالێتی (‪ )20‬مێگا پێكسڵ وێنە دەگرێت بە‬ ‫خێرایی (‪ )8.6‬پارچە لەیەك سانییەدا‪ .‬هەروەها دەتوانێت بە ئاسانی بە‬ ‫وایەرلێسەوە كۆنێكت بكرێت ئەمە جگە لەوەی كە هەموو بەرنامەكانی‬ ‫ئەندرۆید كار دەكەن لەسەر ئەم كامێرایە‪ ،‬میمۆری ناوەكی (‪ )64‬گێگا بایتەو‬ ‫روونی وێنەكانی هەموو بە قەبارەی (‪)Full HD‬یە‪ ،‬نرخی ئەم كامێرایە نزیكی‬ ‫(‪ )2000‬دۆالری ئەمریكییە‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪31‬‬ ‫نۆكیا‪ ،‬یەكەم تابلێتی بەرهەمهێنا‬ ‫گەورە كۆمپانیای جیهانی (نۆكیا) خاوەنی مێژوویەكی پڕ ئەزموونە لە دروستكردنی مۆبایلدا‪.‬‬ ‫یەكەم تابلێتی تایبەت بە كۆمپانیاكەی بەرهەمهێنا بەناوی (‪ )RX-114‬زۆرێك لە چاودێران‬ ‫و بەكارهێنەرانی كۆمپانیای نۆكیا‪ ،‬پێیانوابووە ئەو داهێنانەی نۆكیا درەنگ كەوتووەو‬ ‫دەبوایە زووتر بەرهەمبهێندرایەو بەكارهێنەران وا لەم بەرهەمە نوێیە دەڕوانن‬ ‫كە بەرهەمێكی باش بێت!‬ ‫ئەم متمانەیەش بەهۆی ئەو مێژووە دێرینەوەیە كە نۆكیا‪ ،‬لەناو بەكارهێنەراندا‬ ‫م���ان���ەوە‪،‬‬ ‫دروستیكردووە بەوەی كە كوالێتی كااڵكانیان زۆر باشن و توانایەكی زۆریان هەیە بۆ‬ ‫ك��ار دەك���ات بە‬ ‫وا بڕیارە تابلێتەكە بەم تایبەتمەندیانەوە بكەوێتە بازاڕەوە‪ ،‬خاوەنی شاشەیەك كە بە (تەچ)‬ ‫پ�����ێ�����ك�����دێ�����ت‪،‬‬ ‫‪)U I‬‬ ‫قەبارەی (‪ )10.1‬ئینج‪ ،‬سیستمی كارپێكردنی بریتیی دەبێت لە (‪ )Windows 8‬لەڕووكاری (‪Metro‬‬ ‫پڕۆسیسەرەكەی لەجۆری (‪ )Qualcomm‬دەبێت كە خێراییەكی تەواوی هەیە لە شیكردنەوەی داتاكاندا‪ ،‬ئەمانەو چەند تایبەتمەندییەكی تریش كە‬ ‫پاش باڵوبوونەی تابلێتەكە بەكارهێنەران پێی ئاشنا دەبن‪.‬‬

‫زۆرترین بەكارهێنەر لە كەمترین ماوەدا‬ ‫رۆژ بەڕۆژ خواست لەسەر بەكارهێنانی هێڵی ئینتەرنێت و تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان زیاد دەبێت‪ ،‬ئەو زیادبوونەش بۆ زۆری ئەو داهێنانانە دەگەڕێنەوە‬ ‫كە لەبواری زانستیدا بەرهەمدێن‪ .‬لەگەڵ دروستبوونی سمارت فۆنەكاندا‪ ،‬واتە (مۆبایلە زیرەكەكان) بەكارهێنەرانی هێڵەكانی ئینتەرنێت بەشێوەیەكی‬ ‫بەرچاو‪ ،‬چاوەڕواننەكراو‪ ،‬زیاد بكات! یەكێك لە هۆكارەكانی پشت ئەو زیاد بەكارهێنانەش ئەوەیە كە بەكارهێنەران بە ئاسانی دەتوانن ئەو هێاڵنە لەناو‬ ‫سمارت فۆنەكانیاندا بەكاربهێنن‪.‬‬ ‫زۆرن ئەو ئەپلیكەیشنانەی كە لەڕێگەیانەوە پەیوەندی دەنگی و رەنگی دەگوازرێتەوە‪ ،‬بەاڵم لە هەموویان دیارتر تۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك‪-‬ە‪،‬‬ ‫ئەم تۆڕە كۆمەاڵیەتییە‪ ،‬خاوەنی زۆرترین بەكارهێنەرە لە جیهانداو لەپلەی یەكەمدایە‪ ،‬بەاڵم لەچەند رۆژی پێشوودا بۆ چەند كاتژمێرێك ئەو پلەیەی‬ ‫لەدەستدا ئەمەش بەهۆی ئەپلیكەیشنی بەناوبانگی سمارت فۆنەكانەوە كە ناوی (‪ )Whatsapp‬ئەم بەرنامەیە كە بۆ دروستبوونی تۆڕێكی تایبەت لەنێوان‬ ‫بەكارهێنەرانی ئەو بەرنامەیەو لەڕێگەیەوە دەتواندرێت (مەسج و دەنگ و وێنە) بۆ هاوڕێكان بنێردرێت‪.‬‬ ‫ئەم ئەپلیكەیشنە لەچەند رۆژی پێشوودا توانی ریكۆردێك تۆمار بكات بەوەی كە لەماوەی (‪ )24‬كاتژمێردا (‪ )27‬ملیۆن كەس ئەپلیكەیشنەكەی‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬ئەمەش تائێستا لە هیچ تۆڕێكی كۆمەاڵیەتیدا رووینەداوە‪ ،‬بەاڵم ئەم نازناوە پاش ئەوە دێت كە كۆمپانیای دروستكەری ئەپلیكەیشنەكە بۆ‬ ‫ماوەیەكی كاتی بەرنامەكەی بەشێوازی خۆڕایی باڵوكردەوە لە هەردوو بازاڕی ئەلكترۆنی (‪ )App Store‬و (‪.)Play Store‬‬

‫بەرهەمێك بۆ (ئەندرۆید)‬ ‫ئامادە دەكات‬

‫پاش ئەوەی كە سیستمی (ئەندرۆید) بەشێوەیەكی زۆر باڵوبوویەوەو سەرجەم كۆمپانیاكانی دروستكردنی‬ ‫سمارت فۆن بەرهەمی خۆیان بۆ (ئەندرۆيد) دروستكردو گەشەیان پێدا‪ ،‬ئەوەی جێی سەرسوڕمان بێت‬ ‫ئەوەیە لە ئێستادا زۆرترین سمارت فۆن‪ ،‬بەم سیستمە كاردەكات‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەو گۆڕانكارییانەدا‪ ،‬هەموو كۆمپانیاكانی تری وەك تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان و ئەنتی ڤایرۆسەكان‪،‬‬ ‫ئەپلیكەیشنی خۆیان لە بازاڕی سیستمی كارپێكەری ئەندرۆید خستە بەردەست بەكارهێنەران‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆمپانیای مایكرۆسۆفت هیچ بەرهەمێكی دیاری نەبوو بۆ ئەو بازاڕە! هەربۆیە لەم هەنگاوەدا بڕیاری‬ ‫كاركردنی لەسەر ئەپلیكەیشنێكدا بەناوی (‪ )Mobile Office‬ئەم ئەپلیكەیشنە بریتییە لە هەمان ئەو‬ ‫بەرنامانەی كە لەنێو كۆمپیوتەرەكاندا كاری پێدەكرێت واتە (‪ )Word , Excel , Power Point‬بەرنامەكە‬ ‫توانای كۆنێكشنی هەیە لەگەڵ تۆڕی وایەرلێس و لەڕێیەوە دەتواندرێـت داتاكان ئەپلۆئەد بكرێت‪،‬‬ ‫هەروەها وا پێشبینی دەكرێت كە بەشێوەیەكی وا دروست بكرێت بەكارهێنەر زۆر بە ئاسانی كارەكانی‬ ‫لەسەر سمارت فۆنەكەی ئەنجام بدات‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫پارك جی سۆنگ‪ ،‬خاوەنی گۆرانی «گانگام ستایل» كە بەهۆیەوە‬ ‫ناوبانگێكی گەورەی بۆ خۆی بەدەستهێناو سەرنجی جیهانی بۆ خۆی راكێشا‪،‬‬ ‫بەهۆی دیمانەیەكی لەگەڵ رۆژنامەیەكی بەریتانی‪ ،‬جەماوەرەكەی لەخۆی‬ ‫تۆراند‪ ،‬ئەویش پاش ئەوەی ناوبراو ئاماژەی بەوەكردبوو كە ئالودەی مادە‬ ‫هۆشبەرەكانەو ناتوانێت لێی دوور بكەوێتەوە‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫فوستانی سەماكەرەكە‪،‬‬ ‫هەرا دەنێتەوە‬ ‫شێخ موعتەسەم رەشید‬ ‫بەرلەوەی سەماكەرەكە بناسین و بزانین چلۆن فوستانەكەی هەرا دەنێتەوە؟ واچاكە ئاماژەیەكی خێرا بەچەمكی سەما بكەین كە هاوشان‬ ‫لەتەك هونەری نیگاركێشاندا دوو چەمكی هونەرین كە بەر لەدەیان هەزاران ساڵ مرۆڤی چاخی بەردینی كۆن و ئەشكەوتنشینەكان ئاشناو‬ ‫شارەزای ئەو دوو هونەرە بوون‪.‬‬ ‫مرۆڤە راوچییەكانی ئەو رۆژگارە فرەدێرینە وێنەكێشی ریالیزمی ((‪ ))Realisme‬بااڵدەست بوون لە وێنەكێشانی ئەو گیاندارەی كە‬ ‫دەیانویست راو بكەن‪ ،‬لەسەر دیواری قواڵیی ئەشكەوتەكان‪ ،‬بەمەبەستی دەستبەسەراگرتن و راوكردنی گیاندارە نێچیرەكە بەرلەوەی‬ ‫راوچییەكان چەكەكانی دەستیان ئاراستەی نێچیرەكە بكەن! سەیر لەوەدایە وێنەكانی ناو ئەشكەوتەكانی چاخی بەردینی كۆن لەڕووی تەكنیكی‬ ‫هونەرییەوە نزیكە لەئاستی هونەری ئینتیباعی ‪ impressionism‬كە لەسەدەی نۆزدەهەم هاتۆتە كایەوە‪ ،‬ئەو وێنە كۆنانەی ئەوان بەرهەمە‬ ‫هونەرییەكانی فان كۆخ‪ ،‬گۆگان‪ ،‬دیجاو لۆتریك‪-‬مان بیردەخاتەوە!‬ ‫هەر ئەو مرۆڤانەی چاخی بەردین كە ((جان جاك رۆسۆ)) بە»كێوییە نەجیبزادەكان» پێناسەیان دەكات‪ ،‬بەرلەوەی بتوانن بەدەنگ و‬ ‫بەزاری ئاخاوتن ئەندێشەكانیان دەربڕن و گفتوگۆ لەگەڵ سروشتی دەوروبەریاندا بكەن‪ ،‬پەنایان بەزاری جەستە بردووەو لەڕێگای جووڵەو‬ ‫راوەشاندنێكی ئۆرگانی جەستەوە واتە «سەماكردن» نیازو مەبەستی ناخی خۆیان دەربڕیوە‪ ،‬كە لەناو تاریكی قوواڵیی ئەشكەوتێكدا‬ ‫وێنەی گیاندارێكیان دەكێشا‪ ،‬ئیدی دڵنیابوون كە ئەو گیاندارە راودەكەن لەخۆشیدا لەناو ئەو تاریكییەدا دەكەوتنە سەمای سەركەوتن! كە‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫بڕیارە لەسەرەتای مانگی ئەیلولی داهاتوودا‪ ،‬وەرزێكی نوێی درامای‬ ‫دۆڵی گورگەكان (وادی الژئاب) دەست پێ بكاتەوە‪ ،‬ئەمەش پاش ئەوەی‬ ‫كە سیناریست و دەرهێنەری ئەو درامایە لە تۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك‬ ‫رایگەیاندبوو كە كارەكانی بەشی هەشتی دراماكە كۆتایی هاتووەو مانگی‬ ‫نۆی ئەمساڵ دەست پێدەكاتەوە‪ ،‬شایەنی وتنە (وادی الژئاب) حەوت بەشی‬ ‫لێ پێشكەشكراوەو بینەرێكی زۆری لەجیهانی عەرەبیدا هەیە‪.‬‬

‫ئارەزووی كاری سێكسیان دەخرۆشا بەسەماكردن دەكەوتنە دووی مێینە‬ ‫هاوڕەگەزەكانیان‪ ..‬بێگومان ئەو سەما سێكسییەی ئەوان راستگۆترین‬ ‫ئاخاوتنی جەستەی مرۆڤ بووە‪ .‬هەر بەسەماوە «تەوقی گوڵیان»‬ ‫دەخستە سەر تەرمی مردووەكانیان‪ .‬دیارە سەماكردن خولیایەكی‬ ‫سروشتییە لەمرۆڤداو شۆڕبوونەوەی هەستێك بەناخی مرۆڤدا خۆشبێت‬ ‫یا ناخۆش جەستەی مرۆڤ رادەوەشێنێت‪ ،‬بەچەشنی شنەی با كە‬ ‫درەختێك رادەوەشێنێت و دەیخاتە سەما‪.‬‬ ‫هونەری سەما وەك هەموو هونەرەكانی دیكە پێویستی بەئازادی‬ ‫هەیە تا راستگۆیانە گوزارشت لە هەناوی جەستە بكات‪ .‬لەگەڵ‬ ‫گۆڕانكارییەكانی كۆمەڵگای مرۆڤدا‪ ،‬هونەری سەما وەك هونەرەكانی‬ ‫دیكە گۆڕانكاریی بەسەردا هاتووە‪ ،‬فۆرم و ریتمی هەمەجۆری‬ ‫پەیداكردووە‪ ،‬یەكێك لەفۆرم و ریتمی ئەم هونەرە سەمای بالیە‬ ‫«‪ »Ballet‬كە لەوشەی «بالۆ» «‪»Ballo‬ی التینییەوە وەرگیراوە‬ ‫بەواتای سەما‪ ،‬كە بەزاری یۆنانی دەستەواژەی «بالیۆزۆ – ‪»Ballizo‬ی‬ ‫وەرگرتووە بەواتەی «سەماو بازدان‪ -‬یان سەمای بازدان» ئەمجۆرە‬ ‫سەمایە لەسەردەمی رێنیسانسدا لەسەدەكانی پانزەو شانزەی زاینیدا‬ ‫لەسەر شانۆو هۆڵی ئۆپرای شارەكانی ئیتاڵیا هاتۆتە كایەوە‪ ،‬هەروەك‬ ‫چەمكی هونەرو وێژەو بابەتە مەعریفییەكانی قۆناغی رێنیسانس‬ ‫پەڕیوەتەوە بۆ فەرەنساو بەریتانیاو ئیسپانیاو واڵتانی دیكەی رۆژئاوا‪.‬‬ ‫لەسەردەمی پاشایەتی رەهاو پیرۆزی «لویسی چواردەهەمدا» سەمای‬ ‫بالیە هۆڵەكانی كۆشكی پاشایەتی لە»فورسای» دەهەژاندو چێژێكی‬ ‫نوێی بەدەماغی چینی ئۆرۆستۆكراتیەكان دەبەخشی‪ ،‬تا دوای‬ ‫دەسەاڵتی رەهای لویسی چواردەهەم ئەم سەمایە تەنیا هونەری چینی‬ ‫ئۆرستۆكراتییەكان بوو كە بەگوێرەی رێساو ئەتەكێتێكی فەرمی و‬ ‫شكۆمەندی سنوورداری رووكەش بەڕێوەدەچوو‪ ..‬بێ ئەوەی هیچ جۆرە‬ ‫داهێنان و ئازاییەك لە نمایشكردنی ئەو سەمایەدا كە»زاری جەستەیە»‬ ‫بواری پێ بدرێت! دەبوو هەموو هەڵسوكەوتێك شكۆمەندی ویقاری‬ ‫كۆشك و دیوانی «پاشای خۆر» بنوێنێت و لەڕێنماییەكانی قەشەكانی‬ ‫كەنیسە دەرنەچێت‪ ،‬لەو سەردەمەدا قەدەغەبوو كە هونەرمەندان هیچ‬ ‫جۆرە ئازادییەكیان هەبێت لە دەربڕینی هونەرەكەیاندا‪ ،‬نەوەك لە‬ ‫بیابانی خەون و خەیاڵیاندا وێڵ و سەرگەردان ببن! دوای ئاوابوونی‬ ‫پادشای خۆرو سەردەمی سەرپەرشتكەری وەسایەتی «فیلیب دورلیان»‬ ‫بەسەر لویسی پانزەهەمدا هاتەئاراوە كە پادشای نوێ ئەوكاتە منداڵێكی‬ ‫تەمەن پێنج ساڵ بوو‪ ،‬ئیدی لەو قۆناغەوە دەسەاڵتی پادشایەتی‬ ‫رەه��او ئەتەكێتی شكۆمەندو حیشمەت ئامێزی دیوانی پاشایەتی‬

‫‪33‬‬

‫رووی لەالوازبوون دەكردو رێبازێكی رۆمانتیكی و تێزێكی حەزگەری‬ ‫و چێژخواز سەرهەڵدەدات‪ -‬ئالەو دۆخە سیاسییە مۆراڵییەدا كە‬ ‫فەرەنسا هەنگاوی بۆ دەنا‪ ،‬خانمێكی بەڕەسەن ئیتاڵی بەناوی «ماریا‬ ‫ئان دی كۆپس كمارگۆ» (‪ )1770-1710‬لەتەمەنی شانزە ساڵیدا وەك‬ ‫سەماكەرێكی بالیە هۆڵەكانی سەمای پاریسی خرۆشاند‪ ،‬ئەم كچۆڵە‬ ‫سەماكەرە هەنگاوێكی بوێرانەی بەرەو ئازادیی جەستەیی نا بێ گوێدانە‬ ‫رێساو ئەتەكێتی سەمای بالیەی ئەو سەردەمەی فەرەنسا‪.‬‬ ‫الكمارگۆ‪ ،‬پێاڵوە پاژنە بەرزەكانی سەمای بالیەی گۆڕی بەپێاڵوێكی‬ ‫سووكەڵەو تەخت كە بەناوبانگە بەپێاڵوی «باالرینا – ‪»Ballarina‬‬ ‫تاكو بتوانێت بەسەری پەنجەكانی هەڵبەزێتەوەو ئازادییەكی زیاتر‬ ‫بەپێیەكانی بدات‪ .‬الكمارگۆ‪ ،‬تەنیا بەوەوە نەوەستا بەڵكو فوستانە‬ ‫بااڵپۆشە قورسەكەی قارسكردو چەند بستێك كورتی كردەوەو كەمێك‬ ‫ئازادی بەپوزە كافوریە نەرمەكەی بەخشی تا بتوانێت چاكتر جووڵە‬ ‫بەجەستەی بكات‪ .‬ئەو هەنگاوەی الكمارگۆ بە بەخشینی كەمێك‬ ‫ئازادیی بەجەستەی‪ ،‬هەنگاوێكە لەنیوەی یەكەمی سەدەی هەژدەهەمدا‬ ‫بەرەو دنیایەكی ئازاد‪ ،‬لە ئاكامی ئەو جۆرە هەنگاوە بوێرانە‪ .‬هێدی‪..‬‬ ‫هێدی‪ ،‬هەنگاوەكان دەگەنە لوتكەو شۆڕشی ساڵی (‪)1789‬ی فەرەنسا‬ ‫بەرپا دەكەن وە سیستمی پاشایەتی رەها رادەماڵن‪.‬‬ ‫هەربۆیە كۆنە خوازەكان و ئۆرۆستۆكراتییە مشەخۆرەكانی فەرەنساو‬ ‫قەشەكانی كەنیسا لە هەنگاوەكەی الكمارگۆ ترسان و زەنەقیان چوو‪،‬‬ ‫لەتاوا هەرایەكیان نایەوەو ئەو كچۆڵە سەماكەرەیان بەكچێكی ئابڕوبەرو‬ ‫بێ شەرم و شكۆو پێشێلكەری نەرێت و رێسای واڵت و كەنیسەیان دایە‬ ‫قەڵەم‪ ،‬لەكاتێكدا كووچەو كۆاڵنەكانی شەوانی پاریسی ئەو سەردەمە‬ ‫پتر لە (‪ )40‬هەزار ئافرەتی لەشفرۆش و سۆزانی تیادا باڵوببۆوە‪،‬‬ ‫كەسێكی بیرمەندی بەناوبانگی وەك «گۆڵتێر» لەگەڵ خوشكەزاكەی‬ ‫خۆیدا سەرگەرمی عەشقێكی ئیرۆسی سێكسی بوو‪.‬‬ ‫زۆربەی هاوسەرانی شۆڕەسوارە نەجیبزادەكان خەریكی رابوارن‬ ‫و عەشقبازی بوون لەگەڵ كەسانی دیكەدا‪ .‬ئەوە وێنەیەكی دووڕوویی‬ ‫درۆزنی كۆمەڵگای مەزهەبی و پیاوساالری ئەوسەردەمەی فەرەنسا‬ ‫بوو‪ .‬وەلێ الكمارگۆ لەسەدەی ه��ەژدەوە لەو رۆژگ��ارە دوورەوە‬ ‫مەسیجێك بۆ كەژاڵەكان‪ ،‬پەروازەكان‪ ،‬سۆزانەكان‪ ،‬بۆ سەرتاپای كیژان‬ ‫و ژنانی كوردستان دەنێرێت و پێیان دەڵێت‪ :‬بۆ ئازادی دەربڕینی‬ ‫خەون و خەیاڵ و تواناكانتان هەنگاو بنێن‪ ،‬المەكەنەوە بۆ ژاوەژاو‬ ‫و هەراوهوریای كۆمەڵگا سونەتییە پیاوساالرییەكەتان‪ .‬گەر ئێوە ئازاد‬ ‫نەبن‪ -‬ئازادی بوونی نییە!‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪34‬‬

‫هونەرمەندی لوبنانی مایا نەصری‪ ،‬لەالپەڕەی تایبەتی خۆی لە تۆڕی‬ ‫كۆمەاڵیەتی فەیسبووك و تویتەر‪ ،‬ئاشكرای كرد هەرچەندە دواكەوتووم لە‬ ‫هەواڵی راگەیاندنی دووگیان بوونەكەم‪ ،‬ئێستا بە هەوادارانی دەنگم دەڵێم‬ ‫هۆی دیار نەمانم لە گۆڕەپانی گۆرانی وتن ئەوەیە كە دووگیانم و لەمانگی‬ ‫هەشتەمی دووگیانیدام‪ ،‬ئەم راگەیاندنەی مایا هاوكاتە لەگەڵ رۆژی لە‬ ‫دایكبوونی خۆی‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫«زاهیرە خرپن» بۆ كەپر‪:‬‬

‫زۆر دەخۆم و‬ ‫واهەست دەكەم‬ ‫دوو مەعیدەم هەیە‬ ‫زاهیر غەریب مەعروف‪،‬‬ ‫لە ساڵی (‪ )1963‬لە گەڕەكی‬ ‫مەڵكەندی ش��اری سلێمانی لە‬ ‫دای��ك��ب��ووە‪ ،‬ل��ە بنەماڵەیەكی‬ ‫ه�����ەژارەو وەك خ���ۆی ب��اس‬ ‫دەكات باوكی كاری بەركێشی و‬ ‫بەفركێشی كردووەو ناسراوە بە‬ ‫غەریبە كوێری مەڵكەندی‪.‬‬ ‫لە قوتابخانەی مەڵكەندی‬ ‫سەرەتایی خوێندوێتی و پاشان‬ ‫چۆتە ناوەندی كاژاو‪ ،‬لەوكاتەوە‬ ‫خولیای هونەر دەبێت و دەڕواتە‬ ‫پەیمانگای هونەرە جوانەكان‬ ‫تا ساڵی (‪ )1984‬خوێندنەكەی‬ ‫بەجێدەهێڵێت و دەڕواتە شاخ و‬ ‫دەبێت بە پێشمەرگە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬عەلی كاشان‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫بەهۆی ئەو پێكانەی كە لەیارییەكەی بەرامبەر بە پاریس سانجێرمان‬ ‫لەخولی یانە پاڵەوانەكانی وەرزی رابردوو تووشی هات‪ ،‬لە ئێستادا ئەو‬ ‫یاریزانە یانەكەیی و هاندەرانی بەرشەلۆنەی تووشی خەمباری كردووە‪ ،‬بەوەی‬ ‫كە هێشتا ناتوانێت وەكو پێویست یاری بكات و كاریگەری بۆ سەر یارییەكانی‬ ‫وەرزی نوێی بەرشەلۆنە هەبێت‪ ،‬هەرچەندە میسی لەسەرتای ئەمساڵەوە لە‬ ‫ێ لە یارییە دۆستانەكاندا بەشداری كردووە‪.‬‬ ‫مەشق و راهێنانەكان و هەند ‌‬

‫‪35‬‬

‫* یەكەم كاری هونەریت كەی و لەكوێ بوو؟‬ ‫ لە چاالكی قوتابخانەكاندا بەشداریم ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم یەكەم كاری‬‫هونەریم كە بەشداریم تێدا كرد شانۆگەری ئەڤجینیا لە ئۆنیس‪ ،‬بوو لە‬ ‫دەرهێنانی مامۆستا ئەحمەد ساالر‪ ،‬ئەو بەرهەمە لە ڤیستیڤاڵی پەیمانگا‬ ‫نمایشمان كرد لە ساڵی (‪)1982‬دا‪.‬‬ ‫* كاتێك بوویتە پێشمەرگە لە هونەر دابڕایت؟ كەی دەستت بەكاری‬ ‫هونەری كردەوە؟‬ ‫ خۆشبەختانە لە دوای راپەڕین چەند كارێكم لەسەر كۆڕەو و شەهیدان‬‫پێشكەشكردو جگە لەوەش لە شاخ هەر كاری هونەریمان هەبووە‪.‬‬ ‫* كەی هەستت كرد ناسراویت لەناو جەماوەردا‪ ،‬چونكە زۆرێك لە‬ ‫جەماوەرەكەت ئاگادارنین كە لە كۆندا كاری هونەریتان هەبوو بێت یان نا؟‬ ‫ زیاتر سەرقاڵی پێشمەرگایەتی و دواتر خوێندن و مامۆستایەتی بووم‪،‬‬‫بەاڵم لەم سااڵنەی دوایدا خۆم وەك پێشمەرگە خانەنشین كردو خۆم تەرخان‬ ‫كرد بۆ كاری هونەری‪ .‬دواتریش من زیاتر بە بەرنامەی بەرنامە ناسرام و‬ ‫دەركەوتمەوە بۆیە بەپێویستی دەزانم زۆر سوپاسی ستافی كاری بەرنامەی‬ ‫بەرنامە بكەم‪.‬‬ ‫* درامای قاقا كە ئەم رەمەزانە لە تەلەفزیۆنی كوردسات‪-‬ەوە پەخشكراو‬ ‫تۆ رۆڵێكی زۆرت تێدا بینی‪ ،‬چۆن هەڵیدەسەنگێنیت و جەماوەر چۆن‬ ‫پێشوازیان لێكرد؟‬ ‫ درامای قاقا هەنگاوێكی تر بوو لە ژیانی هونەری مندا‪ ،‬چونكە هەست‬‫دەكەم پێشكەوتنێكی پێوەدیارەو جەماوەر زۆر دەستخۆشیم لێدەكەن‪ ،‬ئەوەش‬ ‫سەروەتێكی گەورەیە بۆ من‪.‬‬ ‫ئەو رۆاڵنەش لە «قاقا»دا‪ ،‬بینیومە جیاواز بوو لەگەڵ خۆم وەكو «زاهیر»‬ ‫چونكە بە خرپن و چوارشانەو قەڵەو ناویان دەبردم و زۆر پێچەوانەبوو لەگەڵ‬ ‫من‪ ،‬چونكە هیچ قەڵەوییەك لە جەستەی مندا نییە‪ ،‬ئێستاش لە دەرەوە‬ ‫پێم دەڵێن زاهیرە خرپن‪ .‬ئەوەش دیارە دەرهێنەر خۆی بەباشی زانیوە من‬ ‫ئەو رۆاڵنە ببینم‪ ،‬ئەو كارەی كە لەسەر كەسایەتی من كردویەتی زیرەكی‬ ‫دەرهێنەر دەردەخات بۆ ئەوەی كارەكە زیاتر سەركەوتووبێت‪.‬‬ ‫* پالنت چییە بۆ كاری داهاتوو؟‬ ‫ ئێستا سەرقاڵی پڕۆڤەم بۆ شانۆیی «هاملێت» هونەرمەند كامەران‬‫رەئوف‪ ،‬كاری ئامادەكردن و دەرهێنانی بۆ كردووەو دووبارە دایڕشتۆتەوە‪،‬‬ ‫لەو شانۆگەرییەدا رۆڵی مردونێژم هەیە‪ .‬جگە لەوەش لەگەڵ هاوڕێیانی خۆم‬ ‫بەتەماین كارێكی شانۆی كۆمیدی پێشكەش بكەین‪.‬‬ ‫* با باسی ژیانی تایبەتیت بكەین‪ ،‬چەند منداڵت هەیەو چۆن خێزانت‬ ‫پێكهێنا؟‬ ‫ لە ساڵی (‪)1994‬دا‪ ،‬هاوسەرگیریم كرد بە سوتفە ناسیم و دوای‬‫ماوەیەك لەیەك تێگەیشتین و هاوسەرگیریمان كرد‪ ،‬چوار كوڕو كچێكیشم‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫* ئەی لەگەڵ خواردن و رێجیم كردندا چۆنی؟‬ ‫ وەاڵ زۆر دەخۆم و واهەست دەكەم دوو مەعیدەم هەیە‪ ،‬بەاڵم‬‫گۆشتی پێناگرم‪ .‬زۆر حەزم لە كفتەی دەستی خێزانەكەمەو الی هاوڕێكانیشم‬ ‫كە دەعوەتم ك��ردوون ناوبانگی هەیە‪ ،‬هەموویان پێمدەڵێن تۆ خواردن‬ ‫سووتاندویتی‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪36‬‬

‫دوای ئەوەی بەپێی گرێبەستێكی (‪ )45‬ملیۆن یۆرۆ‪ ،‬فالدمێر فالكاو‪،‬‬ ‫لەیانەی ئەتلەتیكۆ مەدریدەوە چووە یانەی مۆناكۆی فەرەنسییەوە‪ ،‬لە‬ ‫ئێستادا ئەو یاریزانە پەشیمانە لە چوونی بۆ فەرەنساو دەیەوێت هەرچی‬ ‫زووە ئەو یانەیەو فەرەنسا بەجێبهێڵێت‪ ،‬چونكە بەپێی سیستمی باجدانی‬ ‫فەرەنسا دەبێت فاڵكاو نیوەی مووچەكەی بداتە حكومەت‪ ،‬هەربۆیە فالكاو‬ ‫ێ بدۆزنەوە بۆ ئەوەی‬ ‫یانە فەرەنسییەكە لە هەوڵی ئەوەدان یانەیەكی نو ‌‬ ‫فالكاو بۆی بچێت‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫«(‪ )SMS‬بە بەراورد بە پێگە ئەلیكترۆنییەكان تام و‬ ‫چێژێكی تایبەتی هەیە»‬ ‫بەكارهێنەرێك‪:‬لەچەند ساڵی داهاتوودا‬ ‫خزمەتگوزاری (‪ )SMS‬لەناو دەچێت‬

‫كورتە نامە كە ناسراوە بە (‪ )SMS‬واتە خزمەتگوزاری كورتە نامە‬ ‫(‪ ) Short Message Service‬یەكێكە لە خزمەتگوزارییەكان كە لە‬ ‫سەرانسەری جیهاندا بەكارهێنەرێكی زۆری هەیەو زیاتر لە (‪)2.5‬‬ ‫ملیار كەس لەسەر ئاستی جیهان بەكاریدەهێنن بۆ راییكردنی‬ ‫كارەكانیان! ئەم رێژەیەش دەكاتە نزیكەی (‪)75%‬ی دانیشتوانی‬ ‫جیهان كە هەڵگری مۆبایلن‪.‬‬ ‫دەبێت چی وا لەو هەموو خەڵكە بكات كە ئەم خزمەتگوزارییە‬ ‫بەكاربهێنن؟ ئایا پێدەچێت ئەم خزمەتگوزارییە تاكو كەی بەمشێوەیە‬ ‫بەردەوام بێت و بەكارهێنەرێكی زۆری هەبێت؟ ئەمە لەكاتێكدا كە‬ ‫لەچەند ساڵی رابردوودا كۆمەڵێكی زۆر لە وێبسایتی كۆمەاڵیەتی‬ ‫دروستبوون كە توانیان جێگای نامەی مۆبایل بگرنەوە كە ئەوانیش‬ ‫بەهەمان مەبەستی پێكەوە بەستنی كۆمەاڵیەتی بەكاردێن‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەس��ەرەت��اوە ك��ە «ت��ووی��ت��ەر» دروس��ت��ب��وو‪ ،‬پاشان‬ ‫«فەیسبووك» دواتر «گوگڵ پڵەس» كە ئەمانە لەناودارترین وێب‬ ‫سایتە كۆمەاڵیەتییەكانن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێی پرسیارە ئەم تۆڕانە‬ ‫دەتوانن شكست بە خزمەتگوزاری كورتە نامە (‪ )SMS‬بهێنن؟‬ ‫لەم راپۆرتەی «كەپر»دا‪ ،‬وردەكاری زیاتری داهاتووی نامەی‬ ‫مۆبایل ئاشكرا دەكەین‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بڕوا عوسمان‬ ‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی لوبنانی‌ لەسەر پەیجەكان ‌‬ ‫نەجوا كەرەم‪ ،‬گۆرانیبێژی‌ بەناوبانگ ‌‬ ‫ی فەیسبووك ‌و تویتەر‪ ،‬هەڵمەتێكی‌ راگەیاندووە‬ ‫لە تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان ‌‬ ‫ی خەڵك دەدات بۆ وەرزشكردن‪ ،‬هەڵمەتەكەی‌ نەجوا‬ ‫كە لەڕێیەوە هان ‌‬ ‫ی بەشداربووان دەدات كە هەریەكەیان‬ ‫ی رۆحتە)و هان ‌‬ ‫ی (لەشت پەیكەر ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ش و الری‌ خۆی‌ باڵوبكاتەوەو پاش مانگێك وەرزشكردن جارێك ‌‬ ‫ی لە ‌‬ ‫وێنە ‌‬ ‫ی باڵوبكاتەوە تا جیاوازییەكە دەربكەوێت‪ ،‬نەجوا ئاماژەی‌ بەوە‬ ‫تر وێنەكە ‌‬ ‫ی وەرزشكردن بۆ‬ ‫ی ئەو هەڵمەتەوە سوودەكان ‌‬ ‫كردووە كە دەیەوێت لەڕێ ‌‬ ‫ی روون بكاتەوە‪.‬‬ ‫خەڵك ‌‬

‫لە (‪)%75‬ی دانیشتوانی جیهان‬ ‫مەسج بەكاردەهێنن‬

‫(‪ )SMS‬لەناو دەچێت؟‬ ‫ئ��اری ع��ەزی��ز‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫زان��ك��ۆ‪ ،‬پێیوایە لەچەند ساڵی‬ ‫داهاتوودا خزمەتگوزاری (‪ )SMS‬لەناو‬ ‫دەچێت‪ ،‬هۆكاری ئەو لەناوچوونەشی‬ ‫گێڕایەوە بۆ ت��ۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫كە بەشێوەیەكی بەرچاو لە پێشكەوتندان‬ ‫و دەتوانن زۆر بە ئاسانی جێگای (‪)SMS‬‬ ‫بگرنەوە‪ ،‬بەكارهێنانی فەیسبووك‪-‬ی بە نموونە‬ ‫هێنایەوە كە بەكارهێنەرەكانی دەتوانن بەتەنها‬ ‫سەردانی پەیجەكەیان‪ ،‬ئاگاداری هەموو كاری‬ ‫هاوڕێكانیان بن‪ ،‬ئەوەشی بە نموونە هێنایەوە‬ ‫ئەگەر بە (‪ )SMS‬زۆرێك لە هاوڕێكانیان بەسەر‬ ‫بكەنەوە ئەوا بڕە پارەیەكی زۆری لێدەڕوات‪.‬‬ ‫هەروەها ئەوەیشی وت‪ :‬لە ئێستادا بەهۆی‬ ‫بوونی خزمەتگوزاری ئینتەرنێتەوە كە تابێت‬ ‫هێڵەكان لەزۆر بووندان و لەهەموو شوێنێكدا‬ ‫شەبەكەیان هەیە‪ ،‬ئیتر پێویست بەوە ناكات بە‬ ‫كورتە نامە ئاگاداری كەسە نزیكەكانت بیت‪.‬‬ ‫بەدڵی خ��ۆت قسەدەكەیت و مانگانە‬ ‫پارەكەی دەدەیت‬ ‫تریفە محەمەد‪ ،‬هەمان بۆچوونی ئاری‪،‬‬ ‫هەبوو سەبارەت بە نەمان یاخود الوازبوونی‬ ‫كورتە نامە (‪ )SMS‬تریفە دەڵێت‪ :‬قسەكردن‬ ‫بەهۆی ت��ۆڕە كۆمەاڵیەتییەكانەوە خۆشترو‬ ‫ئاسانترە وەك لەوەی كە نامە بەكاربهێنیت‪ ،‬باشی‬ ‫تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان ئەوەیە كە بەشێوەیەكی‬ ‫راستەوخۆ قسە دەكەیت و ئەگەر مەبەستی‬ ‫بەكارهێنەرەكانیشی لەسەر بێت دەتوانن‬ ‫بەوێنەوە قسە لەگەڵ یەكدا بكەن! لە هەمانكاتدا‬ ‫نامەو نامە ئاڵوگۆڕ كردن‪ ،‬دەبێت ماوەیەك‬ ‫چاوەڕ ‌ێ بكەیت تاوەكو وەاڵمەكەت پێدەگاتەوە‪،‬‬

‫زۆر‬ ‫ن��ام��ە‬ ‫ك���اردەك���ات���ە‬ ‫ن����������اردن‬ ‫سەرالیەنی ئابووری كەسەكەش‪ ،‬بەاڵم تۆڕە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان یاخود بەكارهێنانی ئینتەرنێت‬ ‫بەدڵی خۆت قسەدەكەیت و دواتر مانگانە پارە‬ ‫دەدەیت‪.‬‬ ‫لەبەرامبەر ئەم بۆچوونانەشدا‪ ،‬پێشەوا‬ ‫كەمال‪ ،‬خاوەنی بۆچوونی تایبەتی خۆی بوو‪،‬‬ ‫هیچ گومانی لەوەش نەبوو كە زیادبوونی تۆڕە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان كار دەكاتە سەر الوازبوونی‬ ‫پەیوەندی ك��ردن بەكورتەنامەوە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫ئ��ەو كورتە نامە ی��ان ك��ارك��ردن بە (‪)SMS‬‬ ‫تایبەتمەندیی و چێژی تایبەتی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫نموونەی بەخوێندنەوەی رۆژن��ام��ەو گۆڤارو‬ ‫كتێبی چاپكراو هێنایەوە كە بە بەراورد بە پێگە‬ ‫ئەلیكترۆنییەكان تام و چێژێكی تایبەتییان هەیە‪.‬‬ ‫جێ بەنامەی مۆبایل لێژ دەكات؟‬ ‫(لەئێستادا دەبینین تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی زۆر بەرچاو لەزیاد بووندان‪،‬‬ ‫وەكو دەڵێن پێدەچێت جێ‌ بەنامەی مۆبایل لێژ‬ ‫بكات‪ ،‬من لەو باوەڕەدا نیم كە ئەو تۆڕانە جێ‬ ‫بە (‪ )SMS‬لێژ بكەن و الوازی بكەن‪ ،‬چونكە‬ ‫بەكارهێنانی كورتە نامە بۆ هەموو كەسێكی‬ ‫ئاسایی گونجاوەو كارێكی ئ��ەوەن��دە قورس‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم بەكارهێنانی تۆڕێكی كۆمەاڵیەتی‬

‫‪37‬‬ ‫«زۆر نامە ناردن بە‬ ‫مۆبایل‪ ،‬كارێكی زۆر‬ ‫دەكاتە سەر الیەنی‬ ‫ئابووری كەسەكە»‬

‫وەك��و فەیسبووك هەموو‬ ‫ج��ار واپێویست دەك��ات‬ ‫ك��ە ئەكاونتەكەی خۆت‬ ‫بكەیتەوە ئەوكات ئاگاداری‬ ‫كارەكانی هاوڕێكانت بیت‬ ‫و قسەیان لەگەڵدا بكەیت‪،‬‬ ‫بەهۆی زیادبوونی دیاردەی هاك كردنیشەوە‬ ‫ترسێكی زۆر لەوە هەیە كە هەر یەكێك لەئێمە‬ ‫هاك بكرێت‪ ،‬چونكە هەموومان ئامانجین بۆ‬ ‫هاك كردن لەبەرئەوەی هەندێك لەو هاككەرانە‬ ‫تەنها وەكو حەزێك ئەم كارە دەكەن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەبێتەهۆی نا دڵنیایی الی بەركاهێنەرانی تۆڕە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‪ .‬ئەمە وتەی الرە شەریف‪،‬‬ ‫بوو لەسەر الواز بوون یان كەمی بەكارهێنانی‬ ‫(‪.)SMS‬‬ ‫راپۆرتی سەنتەرێكی لێكۆڵینەوە‬ ‫لەكۆتاییدا بۆ زیاتر سەلماندنی بەكارنەهێنان‬ ‫و الوازبوون و لەناوچوونی خزمەتگوزاری كورتە‬ ‫نامە (‪ )SMS‬پشت دەبەستین بەڕاپۆرتێكی‬ ‫سەنتەرێكی لێكۆڵینەوەی ئەمریكی (‪Pew‬‬ ‫‪ internet‬كە بۆساڵی ‪ 2010‬بۆ ‪ )2011‬ئەنجامیداوە‪،‬‬ ‫ل��ەو لێكۆڵینەوەیەدا ئ��ەوە دەردەك��ەوێ��ت‬ ‫سەرەڕای گەشەسەندنی تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫بەكارهێنەرانی كورتە نامە كەمی نەكردووە‬ ‫بەڵكو بەپێچەوانەوە زیادی كردووە وەكو لەم‬ ‫رێژانەدا دیارە‪:‬‬ ‫(‪ )%72‬ئاڵوگۆڕی كورتە نامە كراوە لە ساڵی‬ ‫(‪ )2010‬بە بەراورد لەگەڵ ساڵی (‪ )2012‬كە (‪)%65‬‬ ‫ە‪.‬‬ ‫(‪ )%34‬ئاڵوگۆڕی نامەی ئەلیكترۆنی (ئیمەیل)‬ ‫یان كردووە بە بەراود لەگەڵ ساڵی (‪ )2012‬كە‬ ‫(‪.)%20‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫پاش ئەوەی لەسەر پەیجە تایبەتەكەی خۆی‪ ،‬چەند وێنەیەكی وروژێنەری‬ ‫خۆی باڵودەكاتەوە‪ ،‬هۆلیا ئەفشار‪-‬ی هونەرمەندو ئەكتەری دیاری توركی‪،‬‬ ‫رووبەڕووی رەخنەی تووند دەبێتەوە‪ ،‬ئەمەش پاش ئەوەی لە چەندین‬ ‫ێ و بە ماستاوچێتیكردن بۆ ئەردۆگان‬ ‫كۆمێنتی سەر وێنەكانی بۆی دەنووسر ‌‬ ‫ناوی هێنراوە‪ ،‬ئەم هەڵوێستەی هەوادارانی هۆلیا لەدوای ئەوەوە هات كە‬ ‫لەكاتی خۆپیشاندانەكانی گەزی پارك‪ ،‬هۆلیا رەخنەی لەخۆپیشاندەران گرت‪.‬‬

‫‪38‬‬ ‫ئەمەل جەالل‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی بااڵی خانمان بۆ كەپر‪:‬‬ ‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫ئەنجومەنی ب��ااڵی خانمان‬ ‫ل���ەم���اوەی راب��������ردووەوەو لە‬ ‫س��ەرەت��ای دام��ەزران��دن��ی��ی��ەوە تا‬ ‫ئێستا‪ ،‬وەك��و دام��ەزراوەی��ەك��ی‬ ‫حكومی و سەر بە ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران��ی حكومەتی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ك��اروچ��االك��ی خۆی‬ ‫ئەنجام دەدات و وەكو الیەنێكی‬ ‫حكومی و دەزگایەكی رەسمی لە‬ ‫هەندێك بواردا قازانجی بە ژنان‬ ‫و دۆزەك��ەی گەیاندووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمە نەبۆتەهۆی كەمكردنەوەی‬ ‫ئەو رەخنانەی كە لەسەرەتاوە‬ ‫ل��ەم ئەنجومەنە گ��ی��راوە هەر‬ ‫لە پێكهاتەو هەیكەلەكەیەوە تا‬ ‫دەگاتە كاروچاالكییەكانیان‪.‬‬ ‫پ��رس��ی��ارو گومانێكی زۆر‬ ‫لەسەر ئ��ەم ئەنجومەنە هەیە‪،‬‬ ‫ب��ۆ ب���ەدواداچ���وون و وەاڵم��ی‬ ‫ئەو پرسیارانەی جەستەی ئەم‬ ‫ئەنجومەنەی تەنیوە «كەپر» ئەم‬ ‫دیمانەیەی لەگەڵ خاتوو ئەمەل‬ ‫ج��ەالل سەعید‪ ،‬ئەندامی ئەو‬ ‫ئەنجومەنەدا سازداوە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫بەرپرسیارێتیی كەیسەكانی‬ ‫كوشتنی ژنان لەم هەرێمەدا‪،‬‬ ‫دەكەوێتە ئەستۆی داواكاری‬ ‫گشتی‬

‫* سەرەتا با ل��ەوەوە دەست پێ بكەین‪،‬‬ ‫ئێوە دامەزراوەیەكتان هەیەو ناوی ئەنجومەنی‬ ‫بااڵی خانمانە‪ ،‬ئایا تاچەند حكومەت كار بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی ژنان و توندوتیژییەكانی‬ ‫سەریان دەدات؟‬ ‫ بەدڵنیاییەوە دامەزراوەكەی ئێمە وەك‬‫دامەزراوەیەك لەناو دەسەاڵتی جێبەجێكردندا‬ ‫هەمیشە جەخت لەوە دەكەینەوە كە دەبێت‬ ‫دام���ەزراوەك���ان���ی ح��ك��وم��ەت ك��ە پ��ەی��وەن��دی‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫راستەوخۆیان هەیە بە چارەسەركردنی كێشەكانی‬ ‫ژنان و دابینكردنی پێداویستییەكان هەنگاوی‬ ‫ك��رداری و ج��ددی بنێن لەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫لە پەیوەندی ب��ەردەوام��دای��ن لەگەڵ هەموو‬ ‫دامەزراوە پەیوەندیدارەكان بەتایبەتی وەزارەتی‬ ‫ناوخۆ (بەڕێوەبەرایەتی گشتی بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫توندوتیژی دژ بەئافرەتان) لەڕێگەی دانانی‬ ‫بەرنامەو گۆڕینەوەی زانیاری و بە دواداچوونی‬ ‫كەیسەكانی توندوتیژی و دانانی بەرنامەو‬

‫میكانیزمی پێویست بۆ چارەسەركردنیان‪.‬‬ ‫* دەكرێت بزانین‪ ،‬ئەنجومەنەكەی ئێوە‬ ‫كاروچاالكییەكانی چین و بەچییەوە سەرقاڵن؟‬ ‫ ئەنجومەنی بااڵی كاروباری خانمان وەك‬‫دامەزراوەیەكی حكومی سەر بە سەرۆكایەتی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران��ە‪ ،‬ك��ارو ئەركەكانمان‬ ‫داڕشتنی سیاسەت و بەرنامەی پێویستە بۆ‬ ‫باشكردن و پێشخستنی ژنان لە هەموو بوارە‬ ‫پەیوەندیدارەكانی پەیوەست بە ژیانی سیاسی‬

‫ئاالن شیرەر‪ ،‬ئەستێرەی پێشووی هەڵبژاردەی ئینگلتەراو یانەی نیوكاسڵی‬ ‫ئینگلیزی‪ ،‬لە نوێترین لێدوان و دەركەوتنی تەلەفزیۆنیدا‪ ،‬قسەی لەسەر‬ ‫براوەی ئەمساڵی پریمەرلیگ كردو رایگەیاند‪ ،‬هەرچەندە ئەمساڵ فێرگسۆن‬ ‫لەیاریگاكان دووركەوتەوەو پریمەرلیگ ئەو تام و چێژەی نامێنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫باوەڕم وایە ئەمساڵ مۆرینهۆ دەتوانێـت بەڕابەرایەتیكردنی چێڵسی ببێتە‬ ‫پاڵەوان و نازناوی پریمەرلیگ بەدەستبهێنێت‪ ،‬هاوكات شیرەر چەندین تەوەرو‬ ‫بابەتی تری تایبەتی و وەرزشی خۆی لە كەناڵی (‪ )BCC‬سپۆرت ئاشكرا كرد‪.‬‬

‫و كۆمەاڵیەتی و ئابووری و یاسایی‪ ..‬ئەویش‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ەی پ��ێ��داچ��وون��ەوەو هەڵسەنگاندنی‬ ‫دۆخی ئێستای ژنانی كوردستان و ئەنجامدانی‬ ‫توێژینەوەو لێكۆڵینەوە بۆ گەیشتن بە زانیاری‬ ‫و ئاماری زانستی رەسمی بۆ دەستنیشانكردنی‬ ‫كێشەو هۆكارەكان و چۆنێتی چارەسەركردنی‬ ‫و دەستنیشانكردنی الیەنە پەیوەندیدارەكان‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر بەرپرسیارێتیان ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكان و جێبەجێكردنی‬ ‫بەرنامەو پالنە داڕێژراوەكانی پەیوەست بەم پرسە‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی كاروباری خانمان لەو رووەوە‬ ‫بە بەشداری هاوبەشەكانمان لە دامەزراوەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێم و دامەزراوەكانی تری هەرێمی‬ ‫كوردستان و شارەزایان و پسپۆڕانی ناوخۆیی‬ ‫و نێودەوڵەتی بەرنامەو ستراتیژی پەیوەست‬ ‫بە باشكردن و پێشخستن و پاراستنی ژنانی‬ ‫داڕشتووە‪.‬‬ ‫* تۆ وەكو ئەندامی ئەو ئەنجومەنە لە‬ ‫كارەكانی خۆتان چۆن دەڕوان��ن‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫رەخنەیەكی زۆر لەسەر كارەكانتان هەیەو‬ ‫زۆرج��ار بە ناچاالك وەسفتان دەك��ەن‪ ،‬بگرە‬ ‫هەندێجار ئێوە بە هۆكاری هەڵكشانی توندوتیژی‬ ‫دەزانن؟‬ ‫ ئەگەر پێوەری زانستی و هەڵسەنگاندنی‬‫دامەزراوەیی هەبێت پێویستە لەسەر بنەمای‬ ‫ئەو هەڵسەنگاندنە بڕیار لەسەر ئەوە بدرێت‬ ‫كە ئاخۆ ئێمە كەمتەرخەمین یاخود نا‪ ،‬بەبڕوای‬ ‫من ئێمە ئەركەكانی خۆمان راپەڕاندووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە نەچووبێتە ب��واری جێبەجێكردنەوە ئەوە‬ ‫ئەنجومەن نییە كە بەرپرسیارە‪ ،‬بەڵكو تەواوی‬ ‫دامەزراوەكانی هەرێمە كە هەنگاوی كرداریان‬ ‫وەك پێویست نەناوە جگە لە وەزارەتی ناوخۆ‬ ‫كە جێی دەستخۆشییە كە زۆر دڵسۆزانە بەدەم‬ ‫كێشەكان و كەیسەكانی ژنانەوە دەچن‪ ،‬دەمەوێ‬ ‫شتێك راست بكەمەوە كە تێگەیشتنێكی هەڵە‬ ‫هەیە لە ئەركەكان و بەرنامەی ئەنجومەن‬ ‫جۆرێك لە تێكەاڵوكردن دەكرێت لەنێوان كاری‬ ‫ئێمەو دامەزراوەكانی تردا‪ ،‬بۆیە دەبێت كاتێك‬ ‫كە رەخنەیەك ئاڕاستەی هەر دامەزراوەیەك‬ ‫دەكرێت پێویستە لەسەر بنەمای بەرپرسیارێتی‬ ‫و ئ��ەرك��ی ئ��ەو دام���ەزراوەی���ە ب��ێ��ت نەك‬ ‫(كوێرانەو بە میزاج) بە نموونە كەیسەكانی‬ ‫توندوتیژی ژنان راستەوخۆ (وەزارەتی ناوخۆ‪-‬‬ ‫ب��ەرەن��گ��ارب��وون��ەوەی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتییەكانی‬ ‫توندوتیژی و دەسەاڵتی قەزایی و داواك��اری‬ ‫گشتی) بەرپرسیاری راستەوخۆن لە بەدواداچوون‬ ‫و ب��ەرەن��گ��ارب��وون��ەوەو دۆزی��ن��ەوەو سزادانی‬ ‫تاوانباران‪ .‬نەك ئەنجومەنی خانمان‪ ،‬ناكرێ‬ ‫كۆی كێشە كەڵەكەبووەكانی سەدان ساڵە بخرێتە‬

‫بۆ دەتواندرێت‬ ‫تیرۆریستێك‬ ‫بدۆزرێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بكوژی‬ ‫ژنان بە ئاسانی‬ ‫دەسوڕێنەوەو‬ ‫كەس ناتوانێ‬ ‫بیاندۆزێتەوە؟‬

‫ئەستۆی دامەزراوەیەك كە تەمەنی دامەزراندنی‬ ‫سێ ساڵی تەواو نەكردووە‪.‬‬ ‫* هەندێك پێیانوایە ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫خانمان بۆ هەڵخەڵەتاندنی ژنان و كێشەكەیەتی‪،‬‬ ‫دەنا ئێوە چیتان بۆ مەسەلەی ژنان كردووە‪،‬‬ ‫ئەمە تاچەند راستی تێدایە؟‬ ‫ بەڕاستی ئ��ەوە ناحەقییەكی گەورەیە‬‫بەرامبەر ئەنجومەن و ئەندامەكانی دەكرێت‪،‬‬ ‫ئەم كێشەیە رەگ و ریشەیەكی مێژوویی هەیەو‬ ‫سیاسەتی رژێمە دیكتاتۆرو شۆڤێنییەكانی ناوچەكە‬ ‫كە هەردەم دژ بە گەلەكەمان بوون و دەستیان‬ ‫نە پاراستووە لە سڕینەوەو كپكردنەوەی هەموو‬ ‫دەنگە ناڕازییەكان‪ ،‬ئەمانە هەمووی كاریگەریی‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆی��ان ه��ەب��ووە ل��ەس��ەر ب��ارودۆخ��ی‬ ‫ژن��ان‪ ،‬هەموو ئەوانە لەمپەڕبوون لەبەردەم‬ ‫مافە رەواكانی ژنان و سەرباری كەڵەكەبوونی‬ ‫سیاسەتێكی رەگ��ەزی كە ریشەیەكی مێژوویی‬ ‫هەیەو بەرپرسیاری سەرەكییە لە هێشتنەوەی‬

‫‪39‬‬ ‫دۆخەكە وەك خ��ۆی‪ ،‬دەس��ەاڵت��ی حوكمڕانی‬ ‫كوردستان و عێراقیش كە رەسمی سیاسەت و‬ ‫بەرنامەو نەخشە رێگا بۆ ژیانی تاكەكان دادەڕێژن‬ ‫لەو رووەوە زۆر كەمتەرخەم بوون‪.‬‬ ‫* زۆر كەس پێیوایە گرتنەدەستی كێشەی‬ ‫توندوتیژی لەالیەن حكومەت و بەتایبەت‬ ‫دامودەزگاكانی سەر بەوەزارەتی ناوخۆ كێشەكان‬ ‫ئاڵۆزتر دەكات‪ ،‬بەنموونە ئەگەر كێشەیەكی‬ ‫بچووكی خێزانی هەبێت پێویست ناكات پۆلیسی‬ ‫لێ ئاگادار بكرێتەوە‪ ،‬تۆ لەمبارەیەوە دەڵێی‬ ‫چی؟‬ ‫ نەخێر ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە تەنها ئ��ەوان‬‫دەتوانن بەرەنگاری ئەو دۆخەی ئێستا ببنەوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەو كەیسانە پێویستیان بە لێكۆڵینەوەو‬ ‫بەرەنگاربوونەوەیە‪ ،‬چونكە بەداخەوە دەبێ دان‬ ‫بەو راستییەدا بنێین كە تا ئێستاش هەژموونی‬ ‫حزبی و ع��ەش��ای��ەری و خێڵەكی‪ ،‬ی��اری بە‬ ‫چارەنووسی ژنان دەك��ەن‪ ،‬بۆیە دام��ەزراوەی‬ ‫مەدەنی ناتوانن رووبەڕووی ئەو هێزانە ببنەوە‪،‬‬ ‫ئەو كێشە بچووكانەی تۆ ئاماژەی پێ دەكەیت‬ ‫پۆلیس دەخالەت ناكات تێیدا‪ ،‬بەڵكو لەڕێگەی‬ ‫توێژەرەوەوە چارەسەر دەكرێت‪.‬‬ ‫* ئەنجومەنەكەی ئێوە تاكە دام��ەزراوەی‬ ‫حكومەتە كە الیەنەكانی موعارەزەشی تێدایە‪،‬‬ ‫بەتایبەت الیەنی ئیسالمی‪ ،‬دەتوانین بزانین‬ ‫كاروبارەكانتان چۆن بەڕێوەدەچێت‪ ،‬دەكرێت‬ ‫بزانین ناكۆكی نێوان الیەنەكان لەناو ئەنجومەندا‬ ‫چین و خاڵی هاوبەشیشتان چییە‪ ،‬بەتایبەتی باس‬ ‫لەوەدەكرێت یەكێك لە هۆكارەكانی سستی ئێوە‬ ‫ناكۆكییە لەنێوان خۆتاندا؟‬ ‫ بەپێچەوانەوە هیچ ناكۆكییەك نییەو‬‫نەبووە بەپێچەوانەوەی ئەو دۆخەی ئێستا هەیە‬ ‫لەناو هێزە سیاسییەكانی كوردستاندا‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫بااڵی كاروباری خانمان تاكە دامەزراوەیە لەناو‬ ‫سیستمی حوكمڕانی هەرێمدا كە خاڵی هاوبەش‬ ‫و گونجاومان پێكەوە هەیە‪ ،‬هەموومان یەك‬ ‫مەسەلە كۆی كردوینەتەوە ئەویش مافەكانی‬ ‫ژنانەو خەبات و تێكۆشانە بۆ بەدیهاتنی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەندامان و ئەنجومەنیش دەیان قەیرانی دارایی‬ ‫و ئیداری یاسایی هەیە كە بەداخەوە تا ئێستاش‬ ‫چارەسەر نەكراوە‪.‬‬ ‫* پرسیارێكی زۆرم ل��ەب��ارەی سستیی‬ ‫كارەكانی ئێوەوە كرد‪ ،‬دەمەوێت لەم پرسیارەدا‬ ‫لەسەر هەڵوێستان بووەستم‪ ،‬ئێوە لەسەر زۆر‬ ‫بابەت هەڵوێستی روون و ئاشكراتان نییە‪،‬‬ ‫بۆ نموونە وەكو كوشتنی ئاشكرای زۆرێك لە‬ ‫كچان و ژنان و كەیسی نیگارو كەیسی دوو‬ ‫خوشكەكەی چەمچەماڵ و ن��اڕەزای��ی ژنان‬ ‫لەبەرامبەر مەالكان‪ ..‬بۆچی بەرامبەر بەوانە‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪40‬‬

‫خانمە شۆخ و شەنگ و هونەرمەندی لوبنانی هەیفا وەهبی‪ ،‬وەكو‬ ‫پیشەی هەمیشەیی خۆی بۆ ئاگاداربوون و پەیوەندی لەگەڵ هەوادارانی‬ ‫خۆی‪ ،‬لەسەر تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكانی فەیسبووك و تویتەر‪ ،‬بەردەوام وێنەی‬ ‫نوێی خۆیی و هەواڵە هونەرییەكانی خۆی دادەنێت و وەاڵمی پرسیاری‬ ‫هەوادارەكانی دەداتەوە‪ ،‬لە تازەترین كاریشیدا دوو وێنەی سەرنجڕاكێشی‬ ‫خۆی باڵودەكاتەوەو دەبێتە جێگەی سەرنجی ه��ەواداران و كەناڵەكانی‬ ‫راگەیاندن‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫هەڵوێستی رەسمی و ئاشكراتان نییە‪ ،‬ئەمە‬ ‫بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ نەخێر وا نییە‪ ،‬ئێمە لەسەر هەموو‬‫بابەتەكانی پەیوەست بە ژنان بە دەنگ‬ ‫هاتووین‪ ،‬بەاڵم دەبێت لەوە تێبگەن كە‬ ‫ئێمە رێكخراوی كۆمەڵی مەدەنی نین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دامەزراوەیەكی حكومین و لەڕێگەی كەناڵی‬ ‫فەرمییەوە بەدواداچوون بۆ ئەو مەسەالنە‬ ‫دەك��ەی��ن و ئێمە لەسەر هەموو بابەتە‬ ‫سیاسی و كۆمەاڵیەتی و یاسایی و ئابووری‬ ‫و پەروەردەیی و تەندروستی و رۆشنبیری‬ ‫ژن��ان‪ ،‬بەرنامەو ستراتیژمان داڕشتووەو‬ ‫هەنگاوی ج��ددی دەنێین‪ .‬راستییەكەی‬ ‫كارەكانی ئێمە شكڵی نییە‪ ،‬بەڵكو دەمانەوێت‬ ‫چ���ارەس���ەری ری��ش��ەی��ی ب��ۆ دابنێین كە‬ ‫بەدڵنیاییەوە كاتی زۆری دەوێت تا هەست‬ ‫بە كاریگەرییەكانی بكرێت‪ ،‬چونكە ئەمكارە‬ ‫وەك كاری تەالرسازی نییە كە زوو ببینرێت‬ ‫بەڵكو كاركردنە لەسەر گۆڕینی عەقڵییەت‬ ‫و باوەڕو رەفتاری تاكەكان و كاركردن بۆ‬ ‫بە دامەزراوەییكردنی پرسەكەمان لەئێستادا‪،‬‬ ‫پرسی ژنان پرسێكی كۆمەڵگەییە كار دەكەین‬ ‫بیكەینە پرسێكی دامەزراوەیی لەسەر ئاستی‬ ‫تەواوی دامەزراوەكانی هەرێم بەرپرسیارێتی‬ ‫بخرێتە ئەستۆیان و هەنگاوی ك��رداری و‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫دامەزراوەیی بنێن‪ .‬لەمڕووەوە هەنگاوی‬ ‫باشمان ناوە‪ ،‬مەسەلەی كەیسەكانی كوشتنی‬ ‫ژنان لەم هەرێمەدا بەرپرسیارێتی راستەوخۆ‬ ‫دەكەوێتە ئەستۆی داواك���اری گشتی كە‬ ‫پارێزەری مافەكانی هاوواڵتیانە كە بەداخەوە‬ ‫زۆر سست و بێدەنگە لە ئاستی ئەم هەموو‬ ‫كوشتارەی كە رووبەڕووی ژنان دەبێتەوەو‬ ‫بەرپرسیاری دووەم دادوەرو دادگاكانی‬ ‫هەرێم و كۆی دەسەاڵتی قەزاییە كە كاری‬ ‫ج��ددی ناكەن لەسەر ئەدلەی جینائی و‬ ‫تاوانباران زۆر بە ئاسانی ئازاد دەكرێن‪،‬‬ ‫ئەگینا من پرسیارێك دەكەم بۆ دەتواندرێت‬ ‫تیرۆریستێك بدۆزرێتەوە‪ ،‬بەاڵم بكوژی‬ ‫ژنان بە ئاسانی دەسوڕێنەوەو كەس ناتوانێ‬ ‫بیاندۆزێتەوە؟!‬ ‫* ئ��ێ��وە ل���ەم���اوەی راب�����ردوودا‬ ‫بەرنامەو ستراتیژییەتی درێژخایەنتان بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی ژنان خستەڕوو‪،‬‬ ‫بەاڵم رەخنەی ئەوەتان لێگیرا‪ ،‬مەسەلەو‬ ‫كێشەی ژنان ناكرێت هەر بە نووسین‬ ‫بێت‪ ،‬ئێوە دەڵێن چی؟‬ ‫ ئەو ج��ۆرە رەخنانە تێنەگەیشتنە‬‫لە جەوهەری كارو بەرنامەی ئەنجومەن‪،‬‬ ‫داڕشتنی ستراتیژییەتی تایبەت بە مەسەلە‬ ‫پەیوەندیدارەكانی ژنان لەبوارە جیاجیاكاندا‬

‫دان��ان��ی نەخشە رێگایە ب��ۆ دام���ەزراوە‬ ‫پەیوەندیدارەكان تا بەڕوونی هۆكارەكان‬ ‫و گرفتەكانی ئ��ەو كێشەیەو چۆنێتی‬ ‫چارەسەركردنی دابڕێژرێت‪ ،‬بۆیە ناكرێت‬ ‫ئەم بەرنامە گرنگ و فراوانە بە نووسینێك‬ ‫پێناسە بكرێ‪.‬‬ ‫* بەبڕوای ئێوە دەكرێت بزانین هۆكاری‬ ‫بەرزبوونەوەی رێژەو ئامارە ترسناكەكانی‬ ‫توندوتیژی بۆچی دەگەڕێتەوە‪ ،‬ئێوە‬ ‫راپرسی و توێژینەوەتان كردووە بۆ ئەوەی‬ ‫هۆكارەكانیتان بۆ ئاشكرا ببێت؟‬ ‫ وەك وتم ئێمە دامەزراوەیەكی‬‫ت��ازەی��ن وەك ل��ە پێشتر ئ��ام��اژەم پێدا‬ ‫هۆكارەكان زۆرن و هەموو الیەنە فەرمی‬ ‫و نا فەرمییەكان بەرپرسیارێتیان دەكەوێتە‬ ‫ئەستۆ‪ ،‬لە كۆتایی هێنان بەم دۆخە نالەبارە‪،‬‬ ‫بەڵی ئێمە هەنگاوی جددیمان ناوە بۆ ئەو‬ ‫مەسەلەیە‪ ،‬بەاڵم هێشتا هەنگاوەكان لە‬ ‫سەرەتایدایە‪.‬‬ ‫* ئ����ەو ئ���ام���اران���ەی ل��ەالی��ەن‬ ‫توندوتیژییەوە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتییەكانی‬ ‫دەخرێنەڕوو‪ ،‬دوو رەخنەی لێدەگیرێت‪،‬‬ ‫یەكەمیان ئەوەیە كە زۆرج��ار هەندێك‬ ‫كەیسی تیا دەنووسرێت كە توندوتیژی‬ ‫نییەو ئ��ەوەی تریشی ئەوەیە كە زۆر‬ ‫كەیسی تیا نانووسرێت ئێوە لەو بارەیەوە‬ ‫چی دەڵێن؟‬ ‫ من نازانم باسی چ جۆرە كەیسێك‬‫دەكەن‪ ،‬ئەوەی ئێمە پشتی پێدەبەستین ئەو‬ ‫ئامارە رەسمیانەیە كە لە بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫گشتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژییەوە‬ ‫دەردەچێت و پێموایە هەموو الیەنەكانیش‬ ‫ه��ەر ه��ەم��ان س��ەرچ��اوەی��ان ه��ەی��ە بۆ‬ ‫وەرگرتنی ئامارو زانیارییەكان‪.‬‬ ‫* چ��ی بكرێت ب��ۆئ��ەوەی ئاماری‬ ‫توندوتیژی ژنان ئەو بەرزبوونەوەیە بەخۆوە‬ ‫نەبینێ؟ وەكو ئەنجومەن بەرنامەتان چییە؟‬ ‫ئایا هەر ئاوا بەبێدەنگی دەمێننەوە یان‬ ‫بەرنامەو ستراتیژی خۆتانتان هەیە؟‬ ‫ نەخێر ئێمە نەبێدەنگ بووین و نە‬‫بێدەنگیش دەبین‪ ،‬دەبێت هەمووالیەك‬ ‫وەك���و دەزگ����ا رەس��م��ی و رێ��ك��خ��راوە‬ ‫پیشەییەكان بە ئەركی خۆیان هەستن و‬ ‫پێكەوە بەرپرسیارێتی بگرنە ئەستۆو ئەگەر‬ ‫ئەم دۆخەش چارەسەر نەكرێت و هەنگاوی‬ ‫جددی و پێویست نەنرێت‪ ،‬بەدڵنیاییەوە‬ ‫ئێمەی ژنان هەڵوێستی ترمان دەبێت‪.‬‬

‫پاش ئەوەی بەشدارییەكی راستەوخۆو كارایان لە خۆپیشاندانەكانی‬ ‫واڵتەكەیاندا كرد‪ ،‬خانمە هونەرمەندی شۆخ و شەنگ و ئەكتەری توركی‬ ‫«توبا بیوكتوسون» لەمیس‪ ،‬بەنیازن بۆ هەتایە توركیا بەجێبهێڵن و لەواڵتی‬ ‫ێ ببن‪ .‬ئەم بڕیارە كتوپڕەی ئەم دوو هونەرمەندو هاوسەرە‬ ‫فەرەنسا نیشتەج ‌‬ ‫لە كاتێكدایە كە خۆپیشاندانەكانی ئەو واڵتە كۆتاییان پێهاتووەو ئەوانیش‬ ‫ێ كۆتایی بە ژیان بێنن لە توركیا‪.‬‬ ‫دەیانەو ‌‬

‫‪41‬‬

‫هەمیشە كاری الواز‪،‬‬ ‫بەرەو بەهێزی دەبات!‬

‫ئەلەند‬ ‫دەرهێنەرێكی سینەمایی و ئاوازدانەرو ئەندازیارێكی ناوداری عەرەب‪ ،‬مایا دیاب‪ ،‬بە كەسێك دەچوێنن كە لەتوانایدا‬ ‫هەیە كار لە كۆمەڵێك ناوەنددا بكات بەبێ ئەوەی هەست بە ماندوێتیی بكات‪ ،‬ئەوەی بووەتە جێی مشتومڕ لەالیان‬ ‫ئەوەیە هەمیشە لە كارەكانیدا سەركەوتوو بووە!‬ ‫تونی یەعقوب‪ ،‬كە ئەندازیارێكی گەورەی بواری دیزاینی جلوبەرگە‪ ،‬حمدی مخلوف‪ ،‬ئاوازدانەری ناوداری تونسی‪،‬‬ ‫ئیبراهیم القواسمی‪ ،‬پسپۆڕی بواری دەرهێنان لە بواری تەلەفزیۆنی و درامادا‪ ،‬ئەوەشیان لەسەر مایا دیاب وتووە كە‬ ‫هەمیشە باوەڕی بەخۆیەتی و كاری الواز لەبواری هونەرو راگەیاندندا بەرەو بەهێزی دەبات‪.‬‬ ‫دیاب‪ ،‬لە ساڵی (‪)1970‬دا‪ ،‬لە واڵتی لوبنان لە دایكبووە‪ .‬سەرەتای كاركردنی لە نمایشكاری جل و بەرگەوە دەستی‬ ‫پێكردووە‪ ،‬دواتر چووەتە بواری گۆرانی و نواندنەوە‪ ،‬دواتر بواری پێشكەشكردنی بەرنامەو یەكەم بەرنامە كە پێشكەشی‬ ‫كردووە بەرنامەی (هیك منغنی) بووە‪ ،‬مایا‪ ،‬یەكێك بووە لە ئەندامانی گروپی (‪ )4cats‬كە لەساڵی (‪)2001‬دا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەستێرەكانی هاوڕێیدا وەكو دالیاو ناتالی و نەسرین زەریق‪ ،‬چەند ئەلبومێكی گۆرانی سەركەوتوویان تۆماركردووە‪.‬‬ ‫ئەم كچە ئەكتەرو گۆرانیبێژە‪ ،‬لە درامای (كالم نسوان)دا‪ ،‬رۆڵی بینیوە كە ئەم مانگی رەمەزانە لە شاشەی ‪mbc‬‬ ‫نمایش دەكرا‪ .‬مایا بڕیاریداوە لە گروپی (‪ )4cats‬جیابێتەوەو بە تەنیا كاربكات لە بواری هونەردا‪ .‬ئەو راستییەشی بۆ‬ ‫تەلەفزیۆنی ‪ mbc‬دركاندووە كە تا ئەندازەیەكی زۆر باوەڕی بەخۆیەتی سەربەخۆیانە كاربكات‪.‬‬ ‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪42‬‬

‫سەرۆكی ئەنجومەنی گشتی گروپی كۆمپانیاكانی (‪ )mbc‬بڕیاری‬ ‫دوورخستنەوەی بەڕێوەبەری كەناڵی ئاسمانی ریسالەیداوە‪ ،‬ئەوەش دوای‬ ‫ئەوەی لە یەكێك لەوتارەكانیدا الیەنگری خۆی بۆ كۆمەڵی ئیخوان موسلیمین‬ ‫ئاشكرا كردبوو «وەلیدی كوڕی تەالل» سەرۆكی گروپی كۆمپانیاكانی‬ ‫(‪ )mbc‬لەالپەڕەی تایبەتی خۆی لەتویتەر بڕیاری دوورخستنەوەی د‪ .‬تارق‬ ‫سوەیدان‪-‬ی گەورە بیرمەندی كوەیتی داوە لە بەڕێوەبەری كەناڵی ئاسمانی‬ ‫ریسالە‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫سەرچاوەو هۆكارەكانی لەكوێوە هەڵدەقوڵێن؟‬

‫ملمالنێی ژنان و مامۆستایانی‬ ‫ئاینی‪ ،‬تا كوێ بەردەوام دەبێت؟‬

‫لەماوەی رابردوودا دیارترین ئەو ناڕەزایەتیانەی كە چاالكانی بواری مافەكانی ژنان و رێكخراوەكان هەیانبوو‪ ،‬ناڕەزایەتی بوو دژی فەتواو قسەی‬ ‫هەندێك لە مامۆستایانی ئاینی لە میمبەری مزگەوتەكانەوە بەرامبەر بە ژنان و مافەكانی ژنان كە ئەمەش دژایەتی و ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانی بەشێكی‬ ‫بەرچاوی لە ژنان و چاالكانی ئەو بوارە بەدوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫ئەمە وایكردووە لەناو كوردستان و ناوەندە جیاجیاكاندا وا لێكبدرێـتەوە كە ژنان و رێكخراوەكانیان‪ ،‬حەساسییەت و ملمالنێی تووندیان لەگەڵ بەشێك‬ ‫لەو مامۆستا ئاینیانەدا هەبێت‪ ،‬بەشێك لەچاالكانی بواری مافەكانی ژنانیش دەڵێن‪ ،‬هێدی هێدی مزگەوتەكان لەوە نزیك بوونەتەوە میمبەرەكانیان بكرێنە‬ ‫شوێنی هەڕەشەو ئیهانەكردنی مرۆڤەكان‪ ،‬لەم سەروبەندەشدا وەزارەتی ئەوقاف بێدەنگ نەبووەو لەسەر ئەم ملمالنێیە چەندین مامۆستای ئاینی لە‬ ‫مزگەوتەكان و وتاردان‪ ،‬دوورخراونەتەوە‪.‬‬ ‫«كەپر» لەزاری چەند چاالكێكی مافەكانی ژنان و مامۆستایەكی ئاینییەوە‪ ،‬باس لە سەرچاوەی ئەم ملمالنێیەو هۆكارەكانی دەكات‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫بارودۆخی سیاسی و ئاڵۆزییەكانی واڵتی میسر‪ ،‬چۆتە قۆناغی شەڕو‬ ‫ملمالنێی مەترسیدارەوە‪ ،‬جگە لەوەی میسرییەكانی تووشی ناهەمواری‬ ‫كردووە‪ ،‬لەگەڵیدا هونەرمەندانیشی تووشی هەژان كردووەو هەریەكەیان‬ ‫بەجۆرێكی جیاواز لەو واڵتە دەڕوانن‪ .‬راغب عەالمەو ئەلیساو رەزان مەغریبی‬ ‫و چەندانی تر نزای كۆتایی هاتنی شەڕ دەكەن لەو واڵتەدا‪.‬‬

‫چلورە هەردی‬

‫داهاتووی ئەم شەڕە باش نییە‬ ‫چلورە هەردی‪-‬ش باوەڕی وایە كە مامۆستایانی‬ ‫ئاینی هەركاتێك فەتوایەك دەردەكەن یان قسەیەك‬ ‫دەكەن‪ ،‬یەكسەر ژنان دەگرێـتەوە بۆ پیاوان نییەو‬ ‫ئەوان ناگرێتەوە‪ ،‬هەربۆیە ژنانیش ناچار دەبن وەاڵمی‬ ‫ئەو فەتواو قسانە بدەنەوەو بێدەنگی لێ نەكەن‪.‬‬ ‫چلورە هەردی چاالكی بواری مافەكانی ژنان‪،‬‬ ‫بە كەپر=ی وت‪ :‬بەداخەوە هەندێك لەو مامۆستا‬ ‫ئاینیانە هەركاتێك قسەیەك لەسەر بابەتێك دەكەن‬ ‫یەكسەر ئاماژە بە ژنان دەكەن و لەسەر ژنان حەرام‬ ‫و قەدەغەی دەكەن‪ ،‬بۆ نموونە لەم چەند رۆژەی‬ ‫راب��ردوودا فەتوایەكی تر دەرك��راوەو دەڵێت ئەگەر‬ ‫ه��ات و ژن��ان و كچان فەیسبووك و ئینتەرنێتی‬ ‫بەكارهێنا بۆ شتی باش نەبوو ئەوا حەرامەو نابێت‬

‫سارا قادر‬

‫شەڕی مەدەنیەت و كۆنەپەرستی‬ ‫زۆرج���ار دەوت��رێ��ت رێكخراوەكانی ژن��ان و‬ ‫بەشێكیش لە چاالكانی بواری مافەكانی ژنان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هەندێ‌ مامۆستای ئاینی سیوایان هاتۆتەوە ئەوەندە‬ ‫لەگەڵ یەكتریان وت��ووە‪ ،‬ئەوەندە سكااڵیان لەسەر‬ ‫ئەو مامۆستایانە تۆماركردووە‪ ،‬خەریكە بابەتەكە‬ ‫دەكاتە كارێكی ئاسایی! لەوەش بترازێت هەندێكی‬ ‫تر پێچەوانەی ئەمە دەڵێن و پێیانوایە نەخێر نە‬ ‫ژنان و نە رێكخراوەكانی ژنان هیچ حەساسییەتێك‬ ‫و مەبەستی شەڕیان لەگەڵ ئەو مامۆستا ئاینیانە‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم زۆرجار هەندێ‌ لەو مەالیانە لە میمبەری‬ ‫مزگەوتەكانیانەوە هێرش دەكەنە سەر ژنان و هەموو‬ ‫ئەو كارانەی دەیكەن‪ .‬بەمانایەكی تر دەڵێن بەشێك‬ ‫لەو مامۆستایانە هێرشدەكەنە سەر مافەكانی ژنان و‬ ‫ئازادییەكانیان و ئەو مافانەی ئەوانە بە چنگە كڕێ‌‬ ‫بەدەستیان هێناوە ئەوان لە كەداری دەكەن‪.‬‬ ‫ئاخۆ ژنان هەر دەتوانن لەسەر ئەو بابەتە لەگەڵ‬ ‫مەال بیكەنە هەاڵو خۆپیشاندان بكەن و داوای الدانیان‬ ‫بكەن لە میمبەری مزگەوتەكان‪ ،‬هەروەك لەڕابردوودا‬ ‫بەم هۆیەوە چەند مەالیەك لە وتاردان دوورخرانەوە‪،‬‬ ‫یان نەخێر ئەگەر كەسێكی رۆشنبیریش عەلمانی چەپ‬ ‫یان راست بێت ئەوان قسەی خۆیانی لەسەر دەكەن‬ ‫و وەاڵمی دەدەنەوە‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا‬ ‫تا ئێستا ئەوەی بینراوە شەڕی نێوان مەالو بەشێك‬ ‫لەڕێكخراوەكانی ژنان و چاالكەكانیەتی‪ .‬لەالیەكی‬ ‫تریشەوە قسەیەكی دیكە دەكرێت و دەڵێن ئەو‬ ‫ژنانەی بەمشێوەیە لەسەر ئاین و مەال قسە دەكەن‪،‬‬ ‫ئەو ژنانەن كە بیروباوەڕێكی چەپیان هەیەو ئەوان‬ ‫لەبنەڕەتدا دژی دینن‪ ،‬بۆیە بەو شێوەیە لەمەال‬ ‫دەخوێنن و هەر رۆژەو بە بیانوویەك سكااڵ لەسەر‬ ‫مامۆستای ئاینی تۆمار دەكەن و دێنە سەرجادە‪.‬‬ ‫بەهار مونزیر چاالكوانی مافەكانی ژن��ان و‬ ‫ئەندام و چاالكی ئەو كەمپینانەی كە دژی هێرش و‬ ‫هەڕەشەكانی مامۆستایانی ئاینی پێكهێندراون و هەر‬ ‫بەهۆی كاروچاالكییەكانیشیەوە چەندینجار هەڕەشەی‬ ‫لەالیەن كەسانی نەناسراوەوە لێكراوە‪ .‬لەمبارەیەوە‬ ‫كەپر‪-‬ی وت‪ :‬شەڕو ملمالنێ و ناكۆكی نێوان بەشێك‬ ‫لە ژنان و بەشێك لە مامۆستایانی ئاینی بۆ ئەوە‬ ‫ناگەڕێتەوە كە ئێمە دژی دین و مامۆستای ئاینی بین‪،‬‬ ‫نەخێر‪ ،‬تەنها ئەوەیە بەشێك لەو مامۆستایانە دێن‬ ‫دژی ئازادی و مافەكانی ژنان قسە دەكەن و هێرش‬ ‫دەكەنە سەر ئەو ئازادیانە‪ ،‬ئەوان دێن دژی ئەو شتانە‬ ‫قسە دەك��ەن كە ئێمە دەمانەوێ‌ بۆ خۆمان و بۆ‬ ‫سەرجەم ژنانی دیكەی كۆمەڵگەكەمانی داوا بكەین‪،‬‬ ‫كێشەكە لەمەدایە‪.‬‬ ‫زۆرجار پرسیاری ئەوەش دەكرێ‌‪ ،‬بۆ عەلمانییەك‬ ‫ئەگەر قسە بكات و هێرش بكاتە سەر ئازادییەكان‪..‬‬ ‫ژن��ان قسەیان نییە؟ بەهار ل��ەم��ڕووەش��ەوە وتی‪:‬‬ ‫بابەتەكە پەیوەندی بە عەلمانی و ئیسالمییەوە نییە‪،‬‬ ‫ئەوەنییە كە بڵێن ئەوە مەالیەو كەسێكی دیندارە بۆیە‬ ‫ئێمە شەڕی دەكەین و ئەوی تر عەلمانییەو گوێی‬ ‫نادەینێ‌‪ ،‬كەسێكی عەلمانی هێرش ناكاتە سەر ماف‬

‫و ئازادی ئێمەو تا ئێستا بەو‬ ‫شێوەیە نەبووە‪.‬‬ ‫ب���ەه���ار ل��ەم��ب��ارەی��ەوە‬ ‫زیاتر دواو وتی‪ :‬ئێمە ئەگەر‬ ‫وەاڵمی ئەو هەموو هەڕەشەو‬ ‫سوكایەتییەی كە هەندێك مەال‬ ‫لەمیمبەری مزگەوتەكانەوە‬ ‫دەیكەنە سەر مافەكانی ئێمەی‬ ‫ژن���ان‪ ،‬ئ���ەوا م��ان��ای ئ��ەوەی��ە‬ ‫ئێمە ئەوەمان قبووڵەو بۆیە‬ ‫ناكرێت لێی بێدەنگ بین‪ ،‬خۆ‬ ‫زۆرجار لەسەر زۆر هەڕەشەو‬ ‫سووكایەتی ئەو مامۆستایانە‬ ‫خەڵكی تریش هاتۆتە دەنگ‬ ‫و قسەی ك����ردووە‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ەڕاس��ت��ی وای��ل��ێ��ه��ات��ووە كە‬ ‫ئ����ەوان ق��س��ە ل��ەس��ەر مافی‬ ‫ژی���ان و ج��ل ل��ەب��ەرك��ردن و‬ ‫بەكارهێنانی ئینتەرنێت و زۆر‬ ‫شتی تر دەكەن‪ ،‬ئەو مەالیانە‬ ‫دەیانەوێت تۆ ل��ەدەرەوە كار‬ ‫نەكەیت لەماڵەوە نەیەیتەدەر‪.‬‬ ‫بەهار مونزیر ئاماژەشی‬ ‫بەوەكرد‪ :‬ئەم شەڕەی كە ئێستا‬ ‫هەیە لەنێوان ژنان و بەشێك‬ ‫لە مامۆستایانی ئاینی‪ ،‬شەڕێكە لەزۆر شوێن هەیەو‬ ‫شەڕی پێشكەوتن و دواكەوتنە‪ ،‬ئەمەش تەنها ئەركی‬ ‫ژنانی چەپ نییە‪ ،‬دەبێت هەموو شەڕی بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوە راستییە دەبێت ژنانی چەپ زیاتر قسە بكەن‬ ‫و زیاتر بێنە دەنگ‪ ،‬جگە لەوەش ئەمە وەكو وتم‬ ‫شەڕی مەدەنیەت و كۆنەپەرستییە‪ ،‬ئەوان دەیانەوێت‬ ‫تۆ بچیتەوە م��اڵ��ەوەو لە هیچ شتێكدا بەشداری‬ ‫نەكەیت‪ ،‬هەركات ژنان بیانەوێت مەدەنیانە بژین ئەو‬ ‫مامۆستایانە دژت دەوەستنەوەو سووكایەتیت پێدەكەن‬ ‫و لەهەموو شتێكدا قسە دەك��ەن‪ .‬بەهار ئەوەشی‬ ‫خستەڕوو كە تائێستا ژنان وەكو پێویست وەاڵمی ئەو‬ ‫مەالیانەیان نەداوەتەوە‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫بەكاریبهێنن‪ ،‬لەكاتێكدا ئەگەر پیاویش هەمان شتی‬ ‫كرد بۆ ئەویش حەرامە‪ ،‬كەچی ئەوان هاتوون تەنها‬ ‫لەسەر ژنیان حەرام كردووە! ئەمەش مانای ئەوەیە‬ ‫كە نابێت ژنان هیچ شتێك بكەن كە ئەوان بەحەرامی‬ ‫دەزانن دەبێت ژنان داپۆشراوبن و بەویستی ئەوان‬ ‫هەڵسوكەوت بكەن و ژنان سەركوت بكەن‪.‬‬ ‫چلورە ئەوەی نەشاردەوە كە ئەم شەڕەی نێوان‬ ‫مامۆستایانی ئاینی‪ ،‬بەتایبەتی ئەو مامۆستایانەی كە‬ ‫فەتوای حەرامكردنی شتەكان بۆ ژن دەردەك��ەن و‬ ‫سووكایەتی و هەڕەشە لەئازادییەكانی ژنان دەكەن‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ئ��ەو ژنانەی كە داوای ئ��ازادی م��اف و‬ ‫ئازادییەكان دەكەن‪ ،‬ئایندەیەكی باشیان نابێت ئەگەر‬ ‫هاتوو بەمشێوەیە بەردەوام بێت‪.‬‬ ‫دەكرێت هاوكار بن‬ ‫سارا قادر‪ ،‬رۆژنامەنووس و چاالكی مافەكانی‬ ‫ژن��ان‪ ،‬ج��ی��اواز ل��ەو دوو بۆچوونەی تر ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەك��رد‪ ،‬ه���ەروەك چ��ۆن ناتواندرێت هەموو‬ ‫ژن��ان لەژێر ی��ەك چەتردا كۆبكەیتەوەو راكانیان‬ ‫یەك بخەیت‪ ،‬بەهەمانشێوەش ناتواندرێت هەموو‬ ‫مامۆستایانی ئاینی بخەیتە ئەو خانەیەی كە هەموویان‬ ‫دژی ژنان و مافەكانیانن‪ .‬سارا زیاتر لەو بارەیەوە‬ ‫دواو وتی‪ :‬بۆیە دەگونجی لەناو هێزە ئیسالمییەكاندا‬ ‫مامۆستای ئاینی هەبێت باوەڕی بە مافەكانی ژنان‬ ‫هەبێ و بگرە هاوكاریشیان بن‪ ،‬بەاڵم بەو فكرو‬ ‫بەرنامەو ئایدیۆلۆژیایەی كە خۆی باوەڕی پێیەتی‪،‬‬ ‫ئەمە هەمووی وایكردووە كە جار بەجارێك دەنگی‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪44‬‬

‫خانمە شۆخ و شەنگ و ئەستێرەی دیاری ئەمریكی‪ ،‬كیم كارداشیان‪،‬‬ ‫نایەوێت بگەڕێتەوە سەر كارەكەی لە ئێستادا‪ ،‬ئەمەش پاش ئەوەی‬ ‫ماوەی چەند مانگێكە كارداشیان لە هاوڕێكەی «كانی ویست» منداڵێكی‬ ‫كچی بووەو سەرقاڵی بەخێوكردنیەتی‪ ،‬كیم كارداشیان بە راگەیاندنەكانی‬ ‫راگەیاندووە هێشتا زووە بۆ گەڕانەوەم بۆ سەر كارەكانم و دەمەوی‬ ‫َجارێ‌ لەماڵەوەبم‪ ،‬بۆئەوەی زیاتر لەگەڵ كچەكەم بمێنمەوەو رووخسارو‬ ‫جەستەشم بچێتەوە دۆخی ئاسایی خۆی‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫ناڕەزایی ژنان بەرامبەر هەندێ لەو مامۆستایانەی‬ ‫كە لەمیمبەری مزگەوتەكانەوە هێرش دەكەنە سەر‬ ‫ژنان و ئەو مافانەی بەدەستیان هێناون‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫تری پشت ئەم شەڕو ملمالنێیەی نێوان بەشێك لەو‬ ‫مامۆستایانەو ژنانیش ئەوەیە كە ئەو مامۆستایانە‬ ‫لەزۆر جێگەدا دەبوایە هەڵوێستی تووندیان بەرامبەر‬ ‫بەو ناعەدالەتی و هەڕەشانەی كە لەسەر ژنان هەیە‬ ‫لەم كۆمەڵگەیەدا هەبوایە‪ ،‬بەاڵم نیانەو سەرباری‬ ‫ئەوەش دێن هێرش دەكەن‪ ،‬بۆیە ژنانیش ئەمە‬ ‫قبووڵ ناكەن و دەنگی ناڕەزایەتی بەرزدەكەنەوە‪.‬‬ ‫س��ارا ئ��ەوەش��ی خستەڕوو ك��ە ئ��ەم ش��ەڕە‬ ‫شەڕێكی دوژمنكارانە نییە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی ئەمەش‬ ‫راست ببێتەوە پێویستە مامۆستایانی ئاینی لەئاست‬ ‫ئەو شتانەدا هەڵوێستیان هەبێت و هاوكاری ژنان‬ ‫بكەن‪ .‬ئەو رۆژنامەنووسە ئەوەشی وت‪ :‬بەتایبەتی‬ ‫لەواڵتێكی وەكو واڵتی ئێمەدا كە زۆرینە مسوڵمانن‬ ‫و میمبەری مزگەوت دەتوانێت كاریگەرییەكی باش‬ ‫لەسەر تاكەكانی دابنێت‪ ،‬ئەركی مامۆستایانی ئاینییە‬ ‫كە هەموو ئەو دەقە قورئانیانە دەربخەن و ئاشكرای‬ ‫بكەن كە ئاماژە بە مافی ژنان و ژنان دەدات‪ ،‬چونكە‬ ‫هەموو دەزانین زۆر دەقی قورئانی هەیە باسی مافی‬ ‫ژن دەك��ات‪ ،‬بەاڵم كە دێتەسەر تەفسیركردنەكەی‬ ‫ئەوكاتە جیاوازی دەردەكەوێـت و زۆرجار ئەم شتانەی‬ ‫لێدەكەوێتـەوە كە ئێمە باسی لێوە دەكەین‪ ،‬بۆیە‬ ‫من بە پێویستی دەزانم و گرنگە مامۆستایانی ئاینی‬ ‫هاوكاری ژنان بن و هاوكاری بەدیهێنانی مافەكانیان‬ ‫بن‪ ،‬نەك بە پێچەوانەوە وەكو لەڕابردوودا روویدا‬ ‫مزگەوت و میمبەرەكان بوونە هۆی كوشتنی ژنان‬ ‫و بووە شوێنی هەڕەشەو سووكایەتی بۆسەر ژنان و‬ ‫كچانی ئەم واڵتەی ئێمە‪.‬‬ ‫سارا‪ ،‬ئاماژەی زیاتری بەوە كرد كە مامۆستای‬ ‫ئاینی دەتوانێت رۆڵی هۆشیاری لە كۆمەڵگەدا بگێڕێت‬ ‫و خەڵك هۆشیار بكاتەو دووریان بخاتەوە لەتوندوتیژی‬ ‫و هەلی یەكسان و وەك یەك بۆ ژنان و پیاوان‬ ‫روون بكاتەوە‪ .‬ئەم چاالكەی مافەكانی ژنان دەڵێت‪:‬‬ ‫چونكە بەداخەوە دەبینین لەواڵتی ئێمەدا هەلی وەك‬ ‫یەكی نییەو تەرازووەكە السەنگەو زۆربەی شتەكان لە‬ ‫بەرژەوەندی پیاوانەو زۆربەی شتەكانیش هەڕەشەكان‬ ‫و قسەكان رووی لە ژنانەو پیاوان لێی بەدەر دەكرێن‪،‬‬ ‫بۆ نموونە ئەگەر كچێك بەهۆی مۆبایلەوە وێنەیەكی‬ ‫باڵوبكرێتەوە لەالیەن پیاوێكەوە زۆرب��ەی قسەكان‬ ‫تاوانەكە دەخرێتە ئەستۆی كچەكە لەكاتێكدا پیاوەكەش‬ ‫وەكو ئەو تاوانبارە كە من وەكو خۆم ئەوە بەتاوان‬ ‫نازانم‪ ،‬بەاڵم ئەوە قسەی كۆمەڵگەیە‪.‬‬ ‫هێشتا وەكو پێویست وەاڵمیان نەدراوەتەوە‬ ‫لەنجە عەبدوڵاڵ‪ ،‬رۆژنامەنووس و چاالكی مافەكانی‬ ‫ژنان و كۆمەڵی مەدەنی‪ ،‬یەكێكە لەو چاالكانەی كە‬ ‫لەالیەن مامۆستایەكی ئاینییەوە هێرشی كراوەتەسەرو‬ ‫لەسەر ئەو هێرش و ملمالنێیەی لە نێوانیاندا بووە‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬ئەم بابەتە بابەتێكی هەستیارە‪ ،‬شەڕو ملمالنێی‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫لەئاست ئ��ەو سووكایەتی و هێرشانەی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی ئ��ای��ن��ی وەك���و پێویست‬ ‫نەهاتوونەتە دەنگ و قسە ناكەن‪ .‬لەنجە‬ ‫ئاماژەكەی خۆی بەمشێوەیە خستەڕوو‪ :‬من‬ ‫لەكۆبوونەوەیەكدا لەالیەن مامۆستایەكی‬ ‫ئاینییەوە سووكایەتی و قسەی ناشرینم پێ‌‬ ‫وترا رێكخراوەكانی ژنان بێدەنگ بوون و‬ ‫قسەیان نەكرد‪.‬‬

‫ن��ێ��وان م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی‬ ‫ئاینی و ژنان و رێكخراوەكانی ژنان پەیوەندی بە‬ ‫دەسەاڵت و هەیمەنەی زاڵی ئاینەوە هەیە بەسەر‬ ‫كۆمەڵگەوە‪ ،‬ئەمەش هێزە ئیسالمییەكانی كوردستان لە‬ ‫پشتییەوە دەعمێكی باشی دەكەن بۆ ئەوەی زیاتر ئەم‬ ‫رەوتەو ئەم هەیمەنە موحافزكارانەیەو تاڕادەیەكیش‬ ‫توندڕەو لە كوردستان برەوبسێنێت و دژی هەموو‬ ‫ئازادییەكی ژنان و مافەكانیان و دواجاریش ئازادی‬ ‫تاك و كۆمەڵگەش بن‪ ،‬چ لەناو پەرلەمان چ لەناو‬ ‫هێزە سیاسییەكاندا بێت‪ ،‬ئەم بیركردنەوەیە وایكردووە‬ ‫دژی هەموو پێشكەوتن و گەشەكردنێكی كۆمەڵگەو‬ ‫یەكسانی نێوان ژن و پیاو بوەستنەوە‪ ،‬هەندێك لەو‬ ‫مەالیانە كە دێنەسەر تەفسیركردنی قورئان‪ ،‬تەفسیری‬ ‫خۆیان زیاتر دەسەپێنن ن��ەوەك تەفسیری قورئان‬ ‫خۆی‪ ،‬دەنا پەیامی ئەسڵی دین پەیامی ئاشتی و‬ ‫لێبوردەیی و پێكەوەژیانەو ئەمە فەلسەفەی سەرەكی‬ ‫ئاینی ئیسالمە‪.‬‬ ‫لەنجە‪ ،‬ئ��ەوەی نەشاردەوە كە لەئێستادا ئەم‬ ‫فەلسەفەیە كاری پێناكرێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئێستا هەیەو‬ ‫پیادەی دەكەن بریتییە لەزاڵبوونی رەگەزێك بەسەر‬ ‫رەگەزەكەی ترداو دەیەوێت ئەم هەیمەنەو دەسەاڵتەش‬ ‫بپارێزێت لەسەر حسابی كەسایەتی و جەستەی ژن و‬ ‫دواڕۆژی ژن‪ .‬لەنجە دەڵێت‪ :‬ئەمە وایكردووە ئەم‬ ‫ملمالنێ و ناكۆكی و وەاڵم و وەاڵمكاریانە رووبدەن‪،‬‬ ‫ئەوان گەیاندویانەتە ئەو حاڵەتەی كە سووكایەتی‬ ‫بەژن و رێكخراوەكانیان بكەن‪ ،‬تا بەوە گەیشتووە‬ ‫رێكخراوی ژنانیان بەوە تۆمەتبار كردووە كە بانگەشە‬ ‫بۆ لەشفرۆشی ژنان دەكەن‪ ،‬ژنان سووكایەتی بە دین‬ ‫ناكەن‪ ،‬ئەوەی ژن باسی دەكات داواكردنی مافی‬ ‫ژیانەو هیچی تر‪ ،‬كەچی لە بەرامبەریا ئەوان ژن‬ ‫دەچەوسێننەوەو بە ئ��ارەزووی خۆیان ژن دێنن و‬ ‫چەندین شتی تر! نابێت شت فەرز بكرێت بەسەر‬ ‫كەسدا‪ ،‬وەكو وتم دەبێت ئەوان پەیامی ئاین وەكو‬ ‫خۆی باڵوبكەنەوەو بیگەیەنن‪ ،‬میمبەری مزگەوتەكان‬ ‫دەبێت بكرێنە ئەو شوێنەی كە ئەو پەیامە راستیانە‬ ‫بەخەڵكی بڵێن نەك بێن و لەڕێگەیەوە فەتوای تیا‬ ‫دەربكەن و هێرش بكەنە سەر كەسایەتییەكانی ژنان و‬ ‫رێكخراوەكانیان و سووكایەتی بە ژنان بكرێت‪.‬‬ ‫جگە لەوە لەنجە عەبدوڵاڵ ئاماژەشی بەوەكرد‬ ‫كە هێشتا رێكخراوەكانی ژنان و زۆرێكی تر لەژنان‬

‫ئێمە كارمان هەڕەشە كردن نییە‬ ‫مامۆستایەكی ئاینیش لەسەر ئەم‬ ‫ناكۆكی شەڕو ملمالنێییەی ژنان و بەشێك‬ ‫لە مەالكان‪ ،‬ئەوەی بۆ «كەپر» خستەڕوو كە خەتاكە‬ ‫هی هەردووالیە‪ ،‬مەبەستی لە ژنان و پیاوان بوو‪.‬‬ ‫مامۆستا بەهادین عەبدولخالق پێش نوێژو وتارخۆێنی‬ ‫مزگەوتی سیراجەدین لە سلێمانی‪ ،‬لەوبارەیەوە وتی‪:‬‬ ‫زۆرجار مامۆستایانی ئاینی لەسەر بابەتێك یان شتێك‬ ‫قسەو هەڵوێستیان دەبێت كە ژنان دەیوروژێنن و‬ ‫زۆرج��ار دژی شەریعەتی ئیسالمەو مامۆستا بۆی‬ ‫قبووڵ ناكرێت و دێتە وەاڵم‪ ،‬بەتایبەتی ئەو شتانەی‬ ‫سنوور بەزاندنی تێدا بێت‪ ،‬هەروەها هەندێكجار‬ ‫ژنان داوایەك دەكەن شتێكیان دەوێت كە لەگەڵ‬ ‫عورف و عاداتی كوردەواری و دینیشدا ناگونجێ‌‪،‬‬ ‫بۆیە ئەمانە وا دەكات هەندێك لە مامۆستایانی‬ ‫ئاینی هەڵوێستیان هەبێت و هەندێكجار تووندیش‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم ئەمە ئەوە دەگەیەنێت كە بەهەڵە‬ ‫لێكتێگەیشتن لەنێوانیاندا هەیە‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە ئەوەشی خستەڕوو ئەم شەڕو‬ ‫ناكۆكی و ملمالنێیەی ئەوان باسی دەكەن هەندێك‬ ‫لە مامۆستایانن نەك هەر هەموویان‪ ،‬بەوتەی ئەو‬ ‫دەنا بەشێوەیەكی گشتی مامۆستای ئاینی هاوكارو‬ ‫پاڵپشتی ژنان و مافەكانیانن‪ .‬مامۆستا بەهادین‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬زۆرجار ژنان غەدریان لێدەكرێت‪ ،‬بەاڵم نابێت‬ ‫ژنان غەدرەكەیان بدەنە پاڵ ئاین و دینی ئیسالم‪،‬‬ ‫چونكە ئاین كەس ناچەوسێنێتەوەو غەدر لەكەس‬ ‫ناكات‪ ،‬ئەم قسەیەی ژنان دەبێتەهۆی رەدفیعلی‬ ‫بەشێك لەو مامۆستایانە‪ ،‬بەداخەوە بەشێك لە‬ ‫خوشكان ئاین بە كۆنەپەرست و ئەم شتانە باس‬ ‫دەكەن‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی كە ئەوە مرۆڤەكانە یەكتری‬ ‫دەچەوسێننەوەو غەدر لەیەكتری دەكەن نەك ئاینی‬ ‫ئیسالم‪.‬‬ ‫ئ��ەم پێش ن��وێ��ژو وت��ارخ��وێ��ن��ەی مزگەوتی‬ ‫سیراجەدین‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد كە م��رۆڤ لە‬ ‫ژیانیدا ئازادەو دەستكراوەیە بۆ ئەوەی چی بووێت‬ ‫بیكات و هەڵیببژێرێت‪ .‬لەمڕووەشەوە دەڵێت‪ :‬بۆیە‬ ‫ئەركی مامۆستایانی ئاینی نییە هەڕەشە بكات‪،‬‬ ‫مامۆستای ئاینی دەبێت رێنیشاندەر بێت و خەڵك‬ ‫لە چاكەو خراپە ئاگادار بكاتەوە‪ ،‬نەك سووكایەتی‬ ‫و هەڕەشە لەكەس بكات‪ ،‬نابێت میمبەری مزگەوت‬ ‫بۆ هەڕەشە بەكاربێت‪ ،‬میمبەر شوێنی ئیساڵح و‬ ‫ئاشتییە بۆ خەڵك و بۆ كۆمەڵگە‪.‬‬

‫دواجار هونەرمەندی بەناوبانگی كۆمیدی میسری عادل ئیمام‪ ،‬راوبۆچوونی‬ ‫خۆی دەربارەی رووداوەكانی ئەمدواییەی میسر دەربڕی و لە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫راگەیاندنەكان ئاماژەی بە رۆڵی خراپی ئیخوان موسلیمینداو رایگەیاند ئەوەی‬ ‫ئیستا لە میسر روودەدات شەڕی تیرۆرەو بە ئاشكرا ئەو بارودۆخە سەختەی‬ ‫لە میسردا دەگوزەرێ خستە ئەستۆی ئیخوانەكان‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫شاری كفری‬

‫لە تەرازووی رەسەنایەتی و شارستانییەتدا‬ ‫رانانی‪ :‬لەتیف حسێن‬ ‫شاری كفری‪ ،‬لە تەرازووی رەسەنایەتی و شارستانییەتدا‪ ،‬ناوی ئەو كتێبەیە‬ ‫كە سەاڵحەدین عەبدولحەمید عەبدوڵاڵ‪-‬ی نووسەر‪ ،‬ناسراو بە (م‪ .‬سەاڵحی‬ ‫پەرلەمان) نووسیویەتی‪ ،‬نووسەر لەچاپی دووەمی كتێبەكەیدا بەوردی باسی لە‬ ‫مێژووی ئەم شارەو رۆڵی لەسەردەمە جیاوازەكاندا خستۆتەڕوو‪.‬‬ ‫وەكو نووسەر باسی كردووە لەسەرەتادا ویستوویەتی لەبری ئەم كتێبە‬ ‫باسەكانی ناو كتێبەكەی جیابكاتەوەو لەشێوەی نامیلكەدا باڵویان بكاتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دواتر بڕیاری ئەوە دەدات بە یەك كتێب باڵوی بكاتەوە بۆ ئەوەی‬ ‫خوێنەر بتوانێ‌ بە یەكجار سەرجەم بابەت و بەشەكانی ناو ئەم كتێبە‬ ‫بخوێنێتەوە‪ ،‬ئەم كتێبە وەكو ئینسكلۆپیدیایەك وایەو تیشك دەخاتە سەر‬ ‫هەموو الیەنەكانی شاری كفری‪ ،‬لەڕووی مێژوویی و جوگرافی و كارگێڕی و‬ ‫كولتووری و بزوتنەوەی رۆشنبیری و رامیاری و هەڵوێستی شۆڕشگێڕانەی ئەم‬ ‫شارە لەسەرجەم بوارەكانی ژیاندا‪.‬‬ ‫نووسەر لەم كتێبەیدا بەوردی تیشكی خستۆتە سەر ئەو رۆڵە مێژوویەی‬ ‫ئەم شارە هەیبووە بە درێژاریی ماوەكانی راب��ردوو‪ ،‬هەروەها سەنگ و‬ ‫قورسایی ئەم شارەی خستۆتەڕوو لەسەرجەم شۆڕش و راپەڕینەكانی گەلی‬ ‫كورددا‪ ،‬هەموو ئەم رۆڵ و كاریگەرییانەی كفری وایكردووە كە پێویست بكات‬ ‫لێكۆڵینەوەو دیراسەی وردی لەسەر بكرێت‪ ،‬هەروەكو نووسەری كتێبەكەش‬ ‫باسی لێوەكردووە بە نووسینی كتێبێك ناتواندرێ‌ هەقی تەواو بەم شارە بدرێت‬ ‫و سەرجەم الیەنەكانی بەشێوەیەكی فراوانتر بخرێتەڕوو‪ ،‬لەبەرئەوەی كفری‬ ‫یەكێكە لە قەزا كۆنەكانی عێراق و یەكێكیشە لەكۆنترین شارەكانی كوردستان‬ ‫و وەكو تاكە شاری گەرمیانیش جێگایەكی ستراتیژی و گرنگی هەبووەو‬ ‫سەردەمانێك مەڵبەندێكی بازرگانی گەورەبووە لەنێوان ئاسیاو ئەوروپاو بە‬ ‫بەردەوامی جمەی هاتووە لە گەشتیاران و كاروانچییە بازرگانییەكان و لەهەموو‬ ‫دونیاوە روویان تێكردووەو لەخان و كاروانسەراكانیدا ماونەتەوە‪.‬‬ ‫جگە لەوەش چەندین رۆژهەاڵتناسیش لەیاداشتەكانیاندا ئاماژەیان بە‬ ‫رەسەنێتی ئەم شارە ك��ردووەو ئەو راستییەیان سەلماندووە كە ئەم شارە‬ ‫شارێكی ستراتیژی و گرنگی بازرگانی بووە لەڕابردووداو خۆشیان هاتوونەتە‬ ‫كفری و تیاشیدا ماونەتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی شایەنی وتنە لەم پەڕتووكەی م‪ .‬سەاڵحەدین‪-‬دا‪ ،‬چەندین وێنەی‬ ‫مێژوویی و نەخشەی شارەكەی لەخۆگرتووە‪ ،‬هەروەها چەندین بەش و بابەتی‬ ‫تری مێژوویی گرنگ‪ ،‬وەكو شاعیرەكانی كفری و چیرۆك نووسەكانی و الیەنی‬ ‫ئەدەبی و رۆشنبیری ئەم شارەو هەروەها باسكردنی ئافرەت و ژنە ناودارەكانی‬ ‫كفری و چەندین بابەت و تەوەری گرنگی تر لەم كتێبەدا خراوەتەڕوو كە‬ ‫دەكرێت وەكو سەرچاوەی زانستیش سوود لەم كتێبە وەربگیرێت‪.‬‬ ‫ئەوەی ماوەتەوە بیڵێین ئەوەیە چاپی یەكەمی ئەم كتێبە لە ساڵی (‪)2009‬‬ ‫دا‪ ،‬بووە‪ ،‬نووسەر لەساڵی (‪)2012‬دا‪ ،‬بەچاككردنی هەڵەی چاپەوەو زیادكردنی‬ ‫هەندێ‌ بابەتی تر چاپی كردۆتەوەو ژمارەی سپاردنی (‪)1295‬ی وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیریی پێدراوە‪.‬‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪46‬‬

‫شەزا حەسونی‪ ،‬خانمە شۆخ و شەنگ و هونەرمەندی عێراقی‪ ،‬لە‬ ‫دواین كاری هونەری خۆیدا بەشداریكردنی بوو لە كۆنسێرتێكی گۆرانیدا‬ ‫لە لەندەنی پایتەختی بەریتانیا‪ ،‬شەزا خۆشحاڵی خۆی بە بەشداریكردنی‬ ‫لەو كۆنسێرتە دەربڕی و رایگەیاند‪ :‬ئەو كۆنسێرتە بۆ من زۆر خۆشبوو‪،‬‬ ‫لەوەش خۆشتر ئەوەبوو كە لەگەڵ ماجد موهەندس پێكەوە گۆرانیمان بۆ‬ ‫هەوادارانمان وتووە‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫كوردستانی خۆشدەوێ و‬ ‫شانازیشی پێوە دەكات‪!..‬‬

‫هیبە شێخلی تایبەت بە «كەپر»‪:‬‬ ‫هونەری كوردی هونەرێكی جوان و‬ ‫قوڵەو ئەركی سەرشانیشی زۆر گرانە‬ ‫هیبە شێخلی‪ ،‬راگەیاندنكارو هونەرمەند‪ ،‬بە ژنێكی چاالك و بزێو ناسراوەو هونەرو راگەیاندن لەالی ئەم ژنە‬ ‫تەواوكەری یەكترن و ئەزموونیش بە بنچینەی هەموو شتێك دەزانێ‪ .‬لەم دیمانەیەدا كە «كەپر» لەگەڵیدا سازیداوە باس‬ ‫لە ئەزموونی خۆی دەكات لەڕاگەیاندنداو پێشی خۆش نییە شەڕ لەگەڵ ژنانی عێراقدا دەكرێ و مافەكانیان بە ئاشكرا‬ ‫پێشێل دەكرێ‪..‬‬ ‫سازدانی‪ :‬عیماد جەباری‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫لەپاش بێدەنگی زۆری «ئەلیسا» لەسەر رووداوەكانی میسر‪ ،‬دواجار‬ ‫بێدەنگی شكاندو هێرشی كردە سەر ئیخوان موسلیمینی میسر‪ ،‬ئەلیسا خانمە‬ ‫هونەرمەندی لوبنانی ئیخوانی بەوە تۆمەتباركرد كە هێرش دەكەنە سەر‬ ‫كەنیساو مەكتەبەكان و بە شێواندنی بارودۆخی میسر تۆمەتباری كردن‪،‬‬ ‫هەروەها ئەلیسا لە درێژەی قسەكانیدا ئاماژەی بەوەكردووە كە رووداوەكانی‬ ‫ئەمدواییە رووی تیرۆری ئیخوانەكانی هەڵماڵی و رێزی خۆی بۆ مسوڵمانی‬ ‫راستەقینە دەربڕی‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫گوێ لە گۆرانی كوردی‬ ‫دەگرم و حەزم لێیەتی‪،‬‬ ‫هیوام وایە بەشێوەیەكی‬ ‫بەرباڵوتر ئەو گۆرانیانە‬ ‫باڵوبكرێنەوە‬

‫بە فراوانی كار دەكات‬ ‫ئەم ژنە راگەیاندنكارو شانۆكارە م��اوەی (‪ )10‬ساڵێك دەبێت‬ ‫لەڕاگەیاندندا كار دەكات‪ ،‬پێشكەشكاری بەرنامەی رۆشنبیریی و وەرزشی‬ ‫بووە‪ ،‬دراماو شانۆگەری و كاری دۆبالژیشی تاقیكردۆتەوە‪ ،‬وەكو خۆی‬ ‫بە»كەپر»ی وت زیاتر لەهەر شتێك خۆی لە پێشكەشكردنی بەرنامەی‬ ‫جۆراوجۆردا دەبینێتەوەو لەگەڵ ئەوەشدا كاری تەمسیل كردنیشی‬ ‫خۆشدەوێت‪ ،‬بەڕای ئەو هونەرو راگەیاندن تەواوكەری یەكترن و ئەوەی‬ ‫بەبنچینە وەرگرت كە ئەزموون بنچینەی هەموو شتێكە‪.‬‬ ‫لەڕەوشی ژنان رازی نییە‬ ‫هیبە‪ ،‬لەڕەوشی ژنان لە عێراقدا رازی نییەو پێیوایە رۆژ بەڕۆژیش‬ ‫ب��ەرەو خراپی دەچێت‪ ،‬وەك��و خ��ۆی باسی ك��رد راستە عێراق بە‬ ‫بارودۆخێكی دژواری نا ئەمنیدا تێدەپەڕێ‪ ،‬بەاڵم ئەوەشی بەڕاست زانی‬ ‫كە لە هەندێك لە واڵتانی تری عەرەبیدا گوزەرانی ژنان هێشتا خراپە‪.‬‬ ‫هیبە دەڵێت‪ :‬بەداخەوە لە عێراقدا بەتایبەتی و لە واڵتانی عەرەبیدا‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی‪ ،‬ژنان رووبەڕووی بەربەستی زۆردەبنەوەو شەڕیان‬ ‫لە دژ بەرپادەكرێ لەالیەن پیاوانەوە بە تایبەت لە عێراقدا‪ ،‬پێشم خۆش‬ ‫نییە بەو شێوە ئاشكرایە مافەكانیان پێشێل دەكرێ‪ ،‬ئەو ژنانەشی لە بواری‬ ‫راگەیاندن و هونەریدا كاردەكەن زیاتر لەهەر ژنێكی تر رووبەڕووی‬ ‫جۆرێك لە سووكایەتیكردن دەبنەوە‪ ،‬بۆیە دەبینین بوونەتە شیشی سەر‬ ‫ئاگر‪.‬‬ ‫الوازی درامای عێراقی‬ ‫بەڕای ئەم شانۆكارو راگەیاندنكارە‪ ،‬هۆكارەكان زۆرن كە ناهێڵن‬ ‫درامای عێراقی بگاتە ئاستی واڵتانی عەرەبی و جیهانی‪ ،‬یەكەم هۆكار‬ ‫بەبۆچوونی ئەو ئەوەیە كە عێراق گەمارۆی رۆشنبیری لەسەر بووە لە‬ ‫سەردەمی سەدام حسێن‪-‬دا‪ .‬هیبە شێخلی‪ ،‬لەسەر الوازی و كەمی درامای‬ ‫عێراقی دەڵێت‪ :‬درامای عێراقی گیری خواردبوو لە ناوخۆی عێراقدا‪،‬‬ ‫لەدوای ساڵی (‪)2003‬وە درامای عێراقی سەرلەنوێ لە دایكبۆوەو دەستی‬ ‫كرد بە هەنگاونان و چەسپاندنی خۆی‪ ،‬بەتایبەتی لە واڵتانی عەرەبیدا‪،‬‬ ‫ئەكتەری باشی عێراقی زۆرەو تا ئاستێك بوونی خۆیان سەلماندووەو‬

‫پێموایە هونەرمەندەكانی بۆ هەلی باشتر دەگەڕێن تا پێشبكەون‪.‬‬ ‫تەماشای دراما كوردییەكان ناكات!‬ ‫هونەری كوردی لەالی هیبە‪ ،‬هونەرێكی جوان و قوڵە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫ئەو لەهەمانكاتدا ئەركی سەرشانیشی زۆر گرانە‪ ،‬بەڕاشكاوی ئەوەی‬ ‫خستەڕوو كە سەیری دراما كوردییەكان ناكات‪ ،‬هیواشی خواست كە‬ ‫كەناڵە كوردییەكان بە عەرەبییەكانیشەوە بەچڕی كاری درامای كوردی‬ ‫نمایش بكەن‪ ،‬بەبۆچوونی ئەو بۆ ئەوەی هەمووان تەماشای بكەن و‬ ‫چێژ لە هونەری كوردی ببینن‪ .‬ئەم راگەیاندنكارە گوێ لە گۆرانی كوردی‬ ‫دەگرێت و زۆریش حەزی لێیەتی‪ ،‬بەاڵم هیواشی خواست بەشێوەیەكی‬ ‫بەرباڵوتر ئەو گۆرانیانە باڵوبكرێنەوە‪.‬‬ ‫جوانترین بەرنامەی هیبە‬ ‫بەرنامەی «خەلی نبوكە» لە كەناڵی بەغدادیە‪ ،‬ئەم خانمە پێشكەشی‬ ‫دەكرد كە یەكێك بووە لە كارە سەركەوتووەكانی و بینەرێكی زۆری‬ ‫هەبووە لە عێراق و تەنانەت لە هەرێمی كوردستانیشدا‪ ،‬ئەو بەرنامەیە‬ ‫كامێرای شاراوە بووەو لەو بەرنامەیەدا هونەرمەندێكی زۆریان تووڕە‬ ‫كردووە‪ .‬خۆشترین و جوانترین بەرنامەش بەالی خۆیەوە ئەم بەرنامەیە‬ ‫بووە‪ ،‬وەكو خۆی وتی‪ ،‬چونكە لە خەڵكی نزیك كردۆتەوەو خەڵكیش‬ ‫لەو بەرنامەیەوە خۆشیان ویستووە‪ .‬هیبە دەڵێت‪ :‬ئەگەر رۆژێك‬ ‫كەوتمە كەمینی كامێرای شاراوەوە ئەوە بێ دەنگی هەڵدەبژێرم‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەوباوەڕەدام بێ دەنگبم و تەنها پێبكەنم‪ ..‬بەینی خۆم و خۆت بێ‬ ‫هەرگیز حەزناكەم بكەومە ئەو ساتەوە‪.‬‬ ‫كوردستانی خۆشەوێت‬ ‫با بزانین هەرێمی كوردستان الی هیبە‪ ،‬چ مانایەك دەبەخشێت‪،‬‬ ‫پێیخۆشە زۆر بە راشكاوانە رای خۆی لەسەر هەرێمی كوردستان دەربڕێ‬ ‫و نەیشارێتەوە‪ ،‬لەسەر هەرێمی كوردستان هیبە دەڵێت‪ :‬بە خوداو بێ‬ ‫موجامەلەكردن كوردستانم خۆشدەوێ و شانازی پێوە دەكەم‪ ،‬بەو هەموو‬ ‫پێشكەوتنەی پێیگەیشتووە‪ ،‬ئەو واڵتە چەند جوانە خەڵكەكەیشی زۆر‬ ‫جوانە‪ ،‬سروشتێكی جوانی هەیە‪ ،‬لێرەوە بەڵێنت پێدەدەم كە سەردانی‬

‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬

‫‪48‬‬

‫رادیۆی‌ شەمس ئێف ئێم لەزاری‌ وەزیری‌ رۆشنبیری‌ تونس‪ ،‬مەهدی‬ ‫مەبروكەوە باڵویكردەوە كە لەكاتی پێشكەشكردنی وتەیەكدا لە كۆڕێكی‬ ‫ماتەمینی كە لەناوەندی رۆشنبیری‌ تونسی بۆ كۆچی‌ دوایی‌ هونەرمەندێك‬ ‫سازكرابوو‪ ،‬هونەرمەند(نەسرەدین سوهەیلی‌) بە كە لە لێیداوە‌و دەستدرێژی‌‬ ‫كردۆتە سەری‌‪ ،‬میدیاكانی تونس ئەوشیان باڵوكردەوە كە نەسرەدین سوهەیلی‌‬ ‫دوای‌ ئەوەی‌ بە كەلە‌ لەوەزیری رۆشنبیری واڵتەكەی داوە‪ ،‬دواتر بەوەوە‬ ‫نەوەستاوەو هێلكەیشی‌ تێگرتووە‪ ،‬شایەنی وتنە تا ئێستا هۆكاری ئەو‬ ‫دەستدرێژییەی نەسرەدین بۆ سەر وەزیر ئاشكرا نەكراوە‪.‬‬

‫‪No. 18 July. 2013‬‬

‫كوردستان بەم زوانە دەكەین و كاری هونەری‬ ‫پێشكەش بە گەلی كورد دەكەم‪ ،‬زۆریشیانم‬ ‫خۆش دەوێت‪.‬‬ ‫سەرقاڵی كارێكی هونەری تازەن‬ ‫هونەرمەند حەسەن ه��ادی‪ ،‬هاوسەری‬ ‫هیبە‪ ،‬كاریگەری گەورەی هەبووە لەسەری‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لە هەڵبژاردنی كارە هونەرییەكانیدا‪،‬‬ ‫ئەو الیەنگرو پشتیوانێتی و زۆریش شانازی‬ ‫بە یەكترەوە دەك��ەن و زۆر خۆشحاڵە بە‬ ‫هاوسەرەكەی كە ئەویش هونەرمەندە‪.‬‬ ‫شانۆش لەالی ئەم راگەیاندنكارە دنیایەكی‬ ‫گەورەیە‪ ،‬بەاڵم دراما لەالی ئەم زۆر ئاسانترە‬ ‫لەسەر تەختەی شانۆ‪ ،‬شانۆی بەشێوەیەك دایە‬ ‫قەڵەم كە زۆر مەترسیدارەو لە نێوان شانۆو‬ ‫درامادا‪ ،‬درامای هەڵبژارد‪ .‬ئەم هونەرمەندە‬ ‫گومانی لەوە نەبوو كە هەموو مرۆڤێك چەند‬ ‫ساتێكی هەیە لە ژیانیدا كە پەشیمانە لێی‪،‬‬ ‫بەاڵم داخی لەوە خ��وارد كە هیچ كەسێك‬ ‫ناتوانێت كات بگەڕێنێتەوە دواوە‪ ،‬بەوتەی‬ ‫خۆی النی كەم ك��اردەك��ات بۆ ئ��ەوەی ئەو‬ ‫هەاڵنەی كە كردوویەتی دووبارە نەبنەوە‪.‬‬ ‫ئێستا خۆی و حەسەن هادی هاوسەری‬ ‫لە واڵتی سوید نیشتەجێین و سۆپڕایزیان بۆ‬ ‫جەماوەرەكەیان هەیە‪ ،‬بۆ یەكەمین جاریشە‬ ‫بۆ خوێنەرانی «كەپر»ی ئاشكرا دەكات كە‬ ‫لە ئێستادا سەرقاڵی ئامادەكارین بۆ كارێكی‬ ‫هونەری كە خۆی و هاوسەرەكەی پێكەوە‬ ‫كۆدەكاتەوە‪.‬‬ ‫پڕۆفایل‬ ‫* هیبە شێخلی‪ ،‬تەمەن (‪ )32‬ساڵ‪ ،‬لە‬ ‫شاری بەغدا لەدایكبووە‪.‬‬ ‫* خاوەنی پێشكەشكاری چەندین بەرنامە‬ ‫بووە لە چەندین كەناڵی عێراقیدا‪.‬‬ ‫* دیارترین بەرنامەی «خەلی نبوكە»‬ ‫بووە لە كەناڵی بەغدادیە‪.‬‬ ‫* جگە ل��ەك��اری راگ��ەی��ان��دن لەكاری‬ ‫شانۆشدا توانیوێتی ناوبانگێكی گەورە بۆ خۆی‬ ‫تۆماربكات‪.‬‬ ‫* بەشداری لە چەند درامایەكی عێراقیدا‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫* لەگەڵ گ��ەورە هونەرمەندی عێراقی‬ ‫ح��ەس��ەن ه�����ادی‪-‬دا‪ ،‬ژی��ان��ی ه��اوس��ەری��ان‬ ‫پێكهێناوە‪.‬‬ ‫‪No. 19 Aug. 2013‬‬