Wala64 by derin Salih

‫‪o‬‬

‫‪m‬‬

‫‪c‬‬

‫‪s‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪s‬‬

‫‪r‬‬

‫‪p‬‬

‫‪a‬‬

‫‪l‬‬

‫‪a‬‬

‫‪w‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫گۆڤارێكی سیاسییە‪ ،‬دەزگای وااڵ بیست رۆژ جارێك دەریدەكات ‪ .....‬ژمارە (‪2013/9/11 )64‬‬

‫یەكگرتووی ئیسالمی‪:‬‬

‫سەرنووسەر‬ ‫‪3291548 - 07701583203‬‬ ‫بەدالە‬ ‫‪3291542 - 3291532‬‬ ‫بەشی ریكالم‬ ‫‪07710159888‬‬

‫ئازادیی لەسنوری یەكێتی‬ ‫زیاترە وەك لە پارتی‬

‫جەمیل بایك بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئاپۆ‪ ،‬ئاشتی بەڕێوە دەبات‬ ‫نەك ‪AKP‬‬

‫* ســـــەدان هــەزار دەنگــدەری ســـاختە دەنـــگ دەدەن!‬

‫‪Price:1500 IQD‬‬

‫‪E-mail:walapress2011@gmail.com‬‬

‫‪Facebook: walapress‬‬

‫‪64‬‬

‫‪www.walapress.com‬‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪ :‬دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬ ‫سەرنووسەر‪ :‬عەدالەت عەبدوڵاڵ‬

‫‪No. 64 Sep. 2013‬‬

‫لـــەم هەڵبژاردنەشدا‪ ،‬میدیای ئەهلـــی تێوەگـــــال!‬

‫نائومێدییە گەورەكە بەڕێوەیە‪،‬‬

‫سكرتێری نووسین‪ :‬ئارام حسێن‬

‫گـــــــۆڕان‪،‬‬ ‫ئەمجــارەش نـاگـاتـە دەســەاڵت!‬ ‫«جەماوەری یەكێتی‬ ‫لە هەڵكشاندایە»‬

‫راپرسییەكان‪،‬‬ ‫جەنگی دەروونی و پڕوپاگەندەی سیاسی‬

‫میدیــــا‪ ،‬بێدەنگبوون بەرامبەر بەپـــــارە!‬

‫دەستەی نووسەران‪ :‬لەتیف حسێن ‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫بەڕێوەبەری هونەریی‪ :‬هەرێم عوسمان «میدیا گرافیك»‬

‫هجری‪ ،‬سكرتێری حزبی دیموكرات بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫سلێمانی ‪ -‬گەرەكی ئاشتی ‪ -‬نزیك قوتابخانەی مەولەوی ‪ -‬بەرامبەر شیرینی تابان‬

‫دەستپێكردنەوەی خەباتی چەكداری لە‬ ‫كوردستانی ئێراندا بە قازانج نازانین‬

‫نرخ‪1500 :‬دینار‬

‫چاپ‪ :‬كۆمپانیای پیرەمێرد باڵوكردنەوە‪ :‬كۆمپانیای نێوەند‬

‫د‪.‬نەزاكەت حسێن‪ ،‬پسپۆری‬ ‫بواری ریكالم‪:‬‬ ‫میدیای كوردی خەریكە‬ ‫ئەبێتە میدیایەكی بازرگانی‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی بڕێك پارە‬ ‫هاوسەرۆكی ‪:BDP‬‬ ‫پرسی ئازادكردنی ئۆجەالن‬ ‫گرێدراوە بە پرسی ئازادكردنی‬ ‫گەلی كورد لە هەر چوار‬ ‫پارچەكە‬ ‫ئامینە كاكە باوە‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری سوید‪:‬‬ ‫ئەو حزبانەی لەشاخ بوون‬ ‫ژنانیشیان لەگەڵدابووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت زۆر بەجدی كاریان بۆ‬ ‫بكەن‬

‫«مێژووی سیاسی ئێمە لەگەڵ یەكێتیدا باشتر بووە‬ ‫تا پارتی»‬

‫هەردوو حزبی دیموكراتی‬ ‫رۆژهەاڵتی كوردستان نزیكن‬ ‫لە یەكگرتنەوە!‬

‫د‪.‬عادل باخەوان‪ ،‬دەربارەی دەنگدەر و‬ ‫بانگەشە‪ ،‬بۆ وااڵپرێس دەنووسێت‬

‫كاندیدا ژنەكان‪ ،‬كۆتا‪ ،‬یان دەنگی خۆیان؟‬

‫* كۆسرەت رەسوڵ عەلی‪ ،‬جێگری یەكەمی سكرتێری گشتی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬لە‬ ‫كۆبوونەوەیەكیدا لەگەڵ كادیری مەكتەبی رێكخراوە دیموكراتی و رێكخراوە نا حكومییەكانی یەكێتی لە‬ ‫هەولێر‪ ،‬ئەوەی راگەیاندووە بڕیاری یەكێـتی بۆ لیستی سەربەخۆ‪ ،‬بۆ زانینی رێژەی راستەقینەی ئەو‬ ‫حزبەیەو هەروەها بۆ ئەوەیە كە دۆخی كوردستان لەو دۆخە چەقبەستووە دەربكات‪ ،‬جگە لەوەی‬ ‫كۆسرەت رەسوڵ ئەوەشی راگەیاندووە كە دوای هەڵبژاردن بۆ هاوپەیمانیكردن یەكێتی دەستیكراوە‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تۆماری دەنگدەران بە ناپاكی ماوەتەوە‬

‫سەدان هەزار دەنگی ساختە دەنگ دەدەن !‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬ ‫سەرەڕای رەخنەكانی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫لە تۆماری دەن��گ��دەران و هەوڵە‬ ‫ب��ەردەوام��ەك��ان بۆ پاككردنەوەی‬ ‫ئەو تۆمارە‪ ،‬هاوكات ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ب��ەج��ی��ا داوای پ��اك��ك��ردن��ەوەی‬ ‫ت��ۆم��اری دەنگدەرانیان ك��ردووە‪،‬‬ ‫الی خۆشیانەوە كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان ئەوە‬ ‫رادەگەیەنێت كە پێویستییان بە‬ ‫ئ��ام��اری وەزارەت��ی بازرگانییەو‬ ‫وەزارەت��ی��ش ئ��ام��ارێ��ك��ی پوختی‬ ‫لەبەر دەس��ت��دا ن��ەب��ووە تا پشتی‬ ‫پێ ببەستن‪ ،‬ه��ەروەه��ا دەشڵێت‬ ‫ئیعترازمان ك��ردووە ب��ەوەی كە‬ ‫تۆماری دەنگدەران تۆمارێكی پاك‬ ‫نییەو داوامان لەسەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫و حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫كردووە تا هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان دوابخات بۆ (‪،)11/21‬‬ ‫ب��ەاڵم ق��ەوارە سیاسییەكان و‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنەكانی پەرلەمان و‬ ‫حكومەت بەوە رازی نەبوون‪.‬‬ ‫كۆمسیۆن گەرەنتی پێ نەداین‬ ‫ب��ەی��ان ن��وری‪ ،‬ل��ێ��پ��رس��راوی‬ ‫مەكتەبی هەڵبژاردنی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ەب��ارەی‬ ‫تانەلێدانی تۆماری دەنگدەرانەوە‬ ‫وتی‪ :‬تەنها یەكێتی تانەی لێنەداوە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ئێمە ه��ەرس��ێ الی��ەن��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب��ەی��ەك��ەوە تانەمان‬ ‫داوەو بەبەڵگەشەوە خستوومانەتە‬ ‫ب��ەردەس��ت��ی ك��ۆم��س��ی��ۆن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كۆمسیۆن ك��ە ق��س��ەی لەگەڵدا‬ ‫ك��ردی��ن��ەوە باسی ل��ەوە ك��رد كە‬ ‫ئەوان ناتوانن لەو ماوەیەدا تۆماری‬ ‫دەن��گ��دەران پاكبكەنەوە‪ ،‬ئێمەش‬ ‫قسەی ئ��ەوەم��ان لەگەڵدا ك��ردن‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەم دوومانگە هەڵبژاردن‬ ‫دواب��ك��ەوێ��ت هەتا مانگی (‪،)11‬‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاو‬ ‫پەرلەمانی كوردستان پێكەوە ئەنجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬ئەمە كیفایەتی ئەوە دەكات‬ ‫كە تۆماری دەنگدەران پاكبكرێتەوە‪،‬‬ ‫وەاڵم��ی��ان دای��ن��ەوەو وتیان ئێمە‬ ‫گەرەنتی ئەوە نادەین‪.‬‬

‫تۆماری دەنگدەران تۆمارێكی‬ ‫باش نییە‬ ‫س��ی��روان ئەحمەد رەش��ی��د‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب��ااڵی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان‪،‬‬ ‫ل��ەب��ارەی ئ��ەو رەخ��ن��ان��ەی‬ ‫لەكۆمسیۆنەكەیان دەگیرێت وتی‪:‬‬ ‫ئێمە داوامان لەسەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫و حكومەت كردووە كە هەڵبژاردن‬ ‫دوابخات بۆ (‪ )11/21‬بۆئەوەی‬ ‫لەگەڵ ئەنجومەنی پارێزگاكاندا‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬تاوەكو بتوانین ئەو‬ ‫تۆماری دەنگدەرانە لەو ماوەیەدا‬ ‫چاكی بكەین و پاكی بكەینەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ق��ەوارە سیاسییەكان و‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنەكانی پەرلەمان‬ ‫و حكومەت بەوە رازی نەبوون‬ ‫ك��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن دواب��خ��رێ��ت‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬سەرچاوەی زانیارییەكانی‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫وەزارەت��ی ب��ازرگ��ان��ی��ی��ە‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫وەزارەتە ئەو فۆڕمەی كە داویەتیە‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬ناوی مردویشی تێدایە‪،‬‬ ‫یاخود هاواڵتی هەیە دوو فۆڕم‬ ‫بۆ سێ فۆڕمی هەیەو لەسێ جێگا‬ ‫ناوی هەیە‪ ،‬ئەوانەش كەچوونەتە‬ ‫دەرەوەی واڵت‪ ،‬ئەمانە هەمووی‬ ‫لەناو ئەو تۆماری دەنگدەرانەدا‬ ‫رەنگی داوەتەوە‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫س��ك��ااڵك��ەی یەكێتی بەهەند ئەوەی كە نەخوێندەوار بێت نازانێت‬ ‫دەنگ بەچ ژمارەیەك بدات‪ ،‬مەگەر‬ ‫وەرنەگیرا!‬ ‫ن��ەوزاد ص��اڵ��ح‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی كەسێكی زۆر خوێندەواری لەگەڵدا‬ ‫ئەنجومەنی دەزگ��ای هەڵبژاردنی بچێتە ژوورەوە!‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) لەبارەی ناپوختی تۆماری‬ ‫ل��ەڕووی یاساییەوە پێویستە‬ ‫دەن��گ��دەران��ەوە وت��ی‪ :‬چەندین‬ ‫ج��ار س��ك��ااڵم��ان ت��ۆم��ارك��ردووەو وەاڵم بداتەوە‬ ‫د‪.‬م��ارف عومەر گوڵ‪ ،‬راگری‬ ‫بەدواداچوونی تەواومان بۆ كردووە‪،‬‬ ‫نوسراومان كردووە بۆ كۆمسیۆن‪ ،‬كۆلێژی یاساو رام��ی��اری زانكۆی‬ ‫لەڕۆژنامەكاندا وەاڵمیان داوینەتەوەو سلێمانی‪ ،‬ل��ەڕووە یاساییەكەیەوە‬ ‫س��ك��ااڵك��ەی ی��ەك��ێ��ت��ی ل��ەالی��ەن دواو ب��اس��ی ل��ەواج��ب ب��وون��ی‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكانەوە وەاڵمدانەوەی كۆمسیۆن كردو وتی‪:‬‬ ‫كاتێك تانە دەدرێ��ت لەپڕۆسەی‬ ‫بەهەند وەرنەگیراوە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردن لەهەر روویەكەوە بێت‪،‬‬ ‫گ��رف��ت��ە ب��ۆ ن��ەخ��وێ��ن��دەوارو پێویستە لەسەر بنەمای ئەو سەنەدە‬ ‫بێت كە پشتی پێ دەبەستێت‪،‬‬ ‫رێگاچارەش هەیە‬ ‫ج��وت��ی��ار ق��ادر‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی ب��ۆئ��ەوەی راس��ت��گ��ۆی��ی كیانەكە‬ ‫دەزگ��ای هەڵبژاردنی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬بسەلمێنێت‪ ،‬لەبەرامبەردا پێویستە‬ ‫ل��ەب��ارەی وەرەق��ەی دەنگدانەوە كۆمسیۆنی بااڵ تەماشای كیانەكە‬ ‫وتی‪ :‬نموونەمان دروستكردووەو بكات و ئەگەر سەنەدەكەی تەواو‬ ‫ن��اردووم��ان��ە ب��ۆ كۆمسیۆن‪ ،‬كە بێت لێی بكۆڵێتەوەو ئەنجامەكەی‬ ‫چارەسەری بنەڕەتی پێیە‪ ،‬وتیشی‪ :‬راب��گ��ەی��ەن��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی‬ ‫ئ��ەو ب��اك��گ��راون��دەی ك��ە پێیدراوە پەیوەندیی بەكەموكوڕییەكانی لیستی‬ ‫رەنگێكی زۆر ناشرینە‪ ،‬دەبێتە هۆی هەڵبژاردنەكانەوە‪ ،‬ئەگەر كۆمسیۆن‬ ‫تێكەڵیی لەفۆنت و ژمارەدا‪ ،‬ئینجا س��ەن��ەدی ئ��ەو تانەگرتنەوەی پێ‬ ‫ئەمە دەبێتە هۆی سەرلێتێكچوونی راست نییە‪ ،‬دەتوانێت رایبگەیەنێت‬ ‫دەن��گ��دەر‪ ،‬ژم��ارەك��ان بەجۆرێك كە ئەو سەنەدو پاڵپشتەی هەیەتی‬ ‫بەناویەكدا چوون‪ ،‬نازانیت یەك لەڕووی یاساییەوە تەواو نییە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫و دوو بەشێوەیەكی جوان ببینیت‪ ،‬تەواوە دەبێت تەماشای بكات‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫لە دیدی یەكگرتووی ئیسالمیدا‪،‬‬ ‫كوردایەتی رێبازێكی الوەكییە!‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫سەركردەیەكی دیاری یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫بە ئاشكرا رایدەگەیەنێت كە حزبەكەی ئەو‪،‬‬ ‫هێزێكی ئیسالمییەو ئیسالمییەت دەخاتە پێش‬ ‫كوردایەتییەوە‪ ،‬واشی دەبینێت كە نەتەوەیی‬ ‫بوون جیهانبینی نییە بۆ ژیان‪.‬‬ ‫لەمیانەی گفتوگۆیەكی رۆژنامەنووسیدا‬ ‫كە وااڵپرێس لەگەڵیدا سازیكردووەو لەالپەڕە‬ ‫(‪ )28‬باڵوبۆتەوە‪ ،‬د‪ .‬موسەنا ئەمین ئەندامی‬ ‫سەركردایەتیی یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ە ب��ەراوردك��ردن��ی رێ��ب��ازی ك��وردای��ەت��ی و‬ ‫ئیسالمیبووندا بەڕاشكاوی رێبازی یەكەم دەكاتە‬ ‫رێبازێكی الوەك��ی و ئیسالمیبوون بەگرنگتر‬ ‫دەزانێت‪ ،‬ئەگەرچیش پێیوایە كە ئەم پرسە دژ‬ ‫بەیەكترنین و هەركامێكیان لە پێشتربێت كێشە‬ ‫نابێت‪ ،‬بەاڵم ئیسالمیبوون بە لەپێشتر دەزانێت‬

‫و رەخنەش لە جیهانبینیی نەتەوەیی دەگرێت‪..‬‬ ‫د‪ .‬موسەنا‪ ،‬دەڵێت‪ :‬یەكگرتوو‪ ،‬حزبێكی‬ ‫ئیسالمیییە پێش ئەوەی حزبێكی كوردی بێت‪،‬‬ ‫حزبی نەتەوەیی جیهانبینی نییە بۆ ژیان‪،‬‬ ‫چونكە خوا مرۆڤی لە نەتەوەدا دروستكردووەو‬ ‫هەموو كەسێك نەتەوەو كولتووری خۆی هەیەو‬ ‫پێویستە هەموو كەسێك بە خەمی نەتەوەی‬ ‫خۆیەوە بێت‪ ،‬نەتەوەیی جیهانبینی نییە بۆ‬ ‫ژیان‪ ،‬چونكە كاتێك نەتەوەیەك تێر دەبێت لە‬ ‫داخوازییەكانی و سەربەخۆی و دادپەروەریی‬ ‫ئیتر پرسی نەتەوەیی وەك پرسێكی گرنگ‬ ‫دەڕواتە دواوە‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی��ت��رەوە د‪ .‬م��ەس��ەن��ا دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫كوردایەتی بەشێكە لە شوناس‪ ،‬بەاڵم هەموو‬ ‫شوناس نییە‪ ،‬ئەگەر شوناسی ئیسالمەتی‬ ‫لێبكەیتەوە شوناسی نەتەوەیی كوردیش‬ ‫تێكدەچێت‪.‬‬

‫الیەنە سیاسییەكان‪ ،‬هەڵبژاردنی ئەمجارە‬ ‫بە چارەنووسساز لەقەڵەم دەدەن‬ ‫وااڵپرێس‬ ‫بیروبۆچوون و پێشبینییەكان لەسەر پرسی هەڵبژاردنی ئەمجارەی هەرێمی كوردستان‬ ‫رۆژ بەڕۆژ فراوانتر دەبن و هەموو الیەنە سیاسییەكانیش لەسەر ئەوە كۆكن كە هەڵبژاردنێكی‬ ‫چارەنووسساز دەبێت‪.‬‬ ‫لەڕووبەری تریبۆن‪-‬ی وااڵپرێس‪-‬دا‪ ،‬ژمارەیەك كەسایەتی سیاسی باوەڕیان وایە كە ئەم‬ ‫هەڵبژاردنەی هەرێمی كوردستان وەك هەڵبژاردنەكانی پێشوو نییەو دەرفەتی گۆڕانكاری لە‬ ‫پڕۆسەی سیاسیی كوردستاندا كردۆتەوە‪ .‬فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫لەبارەی ئەم بابەتەوە‪ ،‬دەڵێ‪ :‬دیدی حزبەكان بۆ ئەم هەڵبژاردنە لەیەك جیاوازە‪ ،‬ئەنجامی‬ ‫ئەم هەڵبژاردنەش كاریگەری تەواوی لەسەر ئەوە دەبێت كە كام لە حزبەكان جەماوەرین و‬ ‫كامیشیان دەنگ و باوەڕی خەڵك بەدەستدەهێنن‪ ،‬پێموایە الیەنێكی گرنگی ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫لەوەدایە كە حزبەكان بە یەك لیست دادەبەزن و ئەوەش تاقیكردنەوەیەكی باشە‪..‬‬ ‫عەبدوڵاڵی حاجی مەحموود‪-‬یش سەرۆكی لیستی حزبی سۆسیالیست دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هەمان بۆچوونی هەیەو دەڵێ‪ :‬ئەم هەڵبژاردنە هەڵبژاردنێكی چارەنووسساز‬ ‫دەبێت لەبەرئەوەی حزبەكان بە لیستی جیا دادەبەزن‪ ،‬ئەم یەك لیستییە كێبەركێیەكی‬ ‫جددی لە نێوان حزبەكاندا هێناوەتە ئاراوەو دەرگای وااڵ كردووە بۆ هەموو لیستەكان‬ ‫كە بتوانن خۆیان بەشێوەیەكی دیموكراتیانە تاقیبكەنەوە‪ ،‬الی خۆیەوە‪ ،‬تۆفیق كەریم‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستانیش هەڵبژاردنەكە بە بزوێنەری الیەنە‬ ‫سیاسییەكان دەزانێت و دەڵێت‪ :‬ئەم هەڵبژاردنە بۆیە گرنگە‪ ،‬چونكە ئۆپۆزسیۆن و دەسەاڵت‬ ‫تەواو خۆیان كۆكردۆتەوە بۆ ئەوەی ركابەری یەكتری بكەن‪ .‬هەرچی محەمەد عوسمان‪-‬ە‪،‬‬ ‫سەرنووسەری ئەنصات مەركەزیی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬ئەو رایوایە كە ئەنجامی ئەم هەڵبژاردنە زۆر‬ ‫چارەنوسساز دەبێت لە چۆنێتی كاری پێكەوەیی كوتلەكانی پەرلەمان بۆ هەمواركردنەوەی‬ ‫دەستوورو چەسپاندنی سیستمی پەرلەمانی راستەقینە‪..‬‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪4‬‬

‫* بەپێی ئەو زانیاریانەی كە دەست وااڵپرێس كەوتوون‪ ،‬یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬لە زمان‬ ‫و شێوازی بانگەشەی هەڵبژاردنی هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن بەتایبەتی بزوتنەوەی گۆڕان نیگەرانەو داوای لە‬ ‫كۆمسیۆن كردووە كە ئاگاداری ئەو زمانە بێت كە بەپێی یاسا دەچێتە خانەی پێشێلكارییەوە‪ ،‬هەر بۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش وتەبێژی لیستی یەكێتی لەوبارەیەوە روونكردنەوەیەكی باڵوكردۆتەوەو رەخنەی لە زمانی‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن گرتووەو ئەمەشی بۆ ئەوە گەڕاندۆتەوە كە ئەو زمانە نیشانەی ترسە لەیەكێتی‬ ‫و بردنەوەی لە هەڵبژاردندا‪.‬‬

‫نائومێدییە گەورەكە بـــ‬

‫گۆڕان ئەمجارەش ناگاتە دەســـــ‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪5‬‬

‫ـــەڕێوەیە‪،‬‬

‫ــــەاڵت!‬

‫زانیارییەكانی یەكێتی‬ ‫بەپێی لێكۆڵینەوەكانی هەردوو‬ ‫دەزگ��ای ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پ��ارت��ی‬ ‫دیموكراتی كوردستان و یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان ك��ە دوو‬ ‫هێزە سەرەكییەكەی دەسەاڵتن و‬ ‫بەوردی حساب بۆ رێژەی كورسییە‬ ‫چ��اوەڕوان��ك��راوەك��ان��ی خ��ۆی��ان و‬ ‫هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن و ق��ەوارە‬ ‫سیاسییەكان دەكەن بەگشتی‪ .‬هیچ‬ ‫داتاو زانیارییەك لەبەردەستدا نییە‬ ‫كە ترس لەالی ه��ەردوو هێزەكە‬ ‫دروست بكات سەبارەت بەڕێژەی‬ ‫دەنگهێنانی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫و بەتایبەتیش بزوتنەوەی گۆڕان‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ راپ��ۆرت��ی تایبەتی‬ ‫دەزگ��ای راگەیاندنی یەكێتی كە‬ ‫وااڵپرێس ئاگاداری ناوەڕۆكەكانیانە‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ە داب��ەزی��ن��ی ئاستی‬ ‫جەماوەرێتیی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫دەكەن بە بەراورد لەگەڵ هەردوو‬ ‫هەڵبژاردنی راب��ردووی كوردستان‬ ‫(‪)2009/7/25‬و عێراق (‪)2010/3/7‬‬ ‫ل��ەو راپ��ۆرت��ان��ەدا ه��ات��ووە كە‬ ‫چ��اوەڕوان دەكرێت بزوتنەوەی‬ ‫ناوبراو لەم ج��ارەی هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی كوردستاندا كەمتر لە‬ ‫(‪ )25‬كورسی بهێنێت‪ ،‬ب��ەوەش‬ ‫هیچ مەترسییەك دروست نابێت بۆ‬ ‫سەر هاوكێشەی دەسەاڵتی سیاسیی‬ ‫لە كوردستان و یەكێتی و پارتی‬ ‫پێكەوە دەتوانن حكومەتی داهاتوو‬ ‫پێكبهێنن‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��رەوە ه��ەن��دێ‬ ‫ن��اوەن��دی یەكێتی پێیانوایە كە‬ ‫ئەمجارە بزوتنەوەی گۆڕان لە نێوان‬ ‫(‪ 20‬تا ‪ )22‬كورسی زیاتر ناهێنێت‪،‬‬ ‫واتە كەمتر لەڕێژەی كورسییەكانی‬ ‫رابردووی دەهێنێت‪.‬‬ ‫پێشبینییەكانی پارتی‬ ‫وااڵپرێس زانیاری ئەوەی الیە كە‬ ‫جگە لە دەزگای هەڵبژاردنی پارتی‪،‬‬ ‫چەند ناوەندێكی تەمویلكراوی تری‬ ‫پارتی كە تایبەتن بە توێژینەوەو‬ ‫ك��ۆك��ردن��ەوەی زان��ی��اری��ی لەكاتی‬ ‫كوردستاندا‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنەكانی‬ ‫بەزانیاریی ورد گەیشتوونەتە ئەو‬ ‫ب��اوەڕەی كە بزوتنەوەی گ��ۆڕان‬ ‫ناتوانێت لەو ژم��ارە كورسییانەی‬ ‫كە لە (‪)2009/7/25‬دا‪ ،‬هێناویەتی‬ ‫زیاتر بهێنێت‪ ،‬بەڵكو چ��اوەڕوان‬ ‫دەك��رێ��ت ك��ە ل��ەو ژم��ارەی��ە‬

‫كەمتر بەدەستبهێنێت‪ ،‬گەیشتن‬ ‫ب��ەم ئەنجامەش ل��ەالی��ەن پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانەوە پشت‬ ‫ئەستوورە بە داتاو ژمارەو زانیاریی‬ ‫هەمەالیەنە لە دەزگ��او ناوەندو‬ ‫رێكخستنەكان و ئاژانسی پاراستن‪،‬‬ ‫لەم بارەیەوە رۆژنامەی رووداو لە‬ ‫ژمارە (‪)275‬ی خۆیدا پێشبینییەكانی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪-‬ی بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی (‪ )9/21‬باڵوكردۆتەوەو‬ ‫تیایدا ئاماژە بەوە كراوە كە پێشبینی‬ ‫ئەوە هەیە پارتی دیموكرات (‪40‬‬ ‫بۆ ‪ )45‬كورسی بەدەستبهێنێت‪،‬‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪-‬یش‬ ‫(‪ )20‬كورسی‪ ،‬بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬‬ ‫یش تەنها (‪ 14‬بۆ ‪ )16‬كورسی‪،‬‬ ‫یەكگرتوو و كۆمەڵ‪-‬یش پێكەوە‬ ‫نزیكەی (‪ )15‬كورسی‪ .‬ئەگەر بەپێی‬ ‫ئەم پێشبینییانەی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانیش بێت ئ��ەوا هەموو‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن یەكیش‬ ‫بگرن ناتوانن حكومەت بەبێ پارتی‬ ‫و یەكێتی دروست بكەن ئەمە جگە‬ ‫لەوەی پارتی وەك قەوارەی براوەی‬ ‫یەكەم‪ ،‬بەپێی ئەم پێشبینییە‪ ،‬خۆی‬ ‫دەبێتە خ��اوەن مافی پێكهێنانی‬ ‫حكومەت‪.‬‬ ‫پێشبینی بزوتنەوەی گ��ۆڕان‬ ‫خۆیان‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل��ەو ح��اڵ��ەت��ە‬ ‫رووگیركەرانەی كە لەم هەڵبژاردنەدا‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬ی تێكەوتووە‪،‬‬ ‫مەسەلەی ئاشكراكردنی ئەو داتاو‬ ‫زانیارییانەیە كە لەالیانە بۆ رێژەی‬ ‫پێشبینیكراو ل��ە بەدەستهێنانی‬ ‫كورسییەكانی پەرلەماندا‪ .‬بەپێی‬ ‫ه��ەن��دێ زان��ی��اری‪ ،‬ب��زوت��ن��ەوەی‬ ‫ناوبراو ناتوانێت تەنانەت رێژەیەكی‬ ‫زێدەڕۆیش باڵوبكاتەوە سەبارەت‬ ‫بەو كورسییانەی كە لە پەرلەماندا‬ ‫بیهێنێت‪ ،‬چونكە ئەگەر تەنانەت‬ ‫ئەوەش باڵوبكاتەوە كە (‪ )40‬كورسی‬ ‫دەهێنێت ك��ە رێ��ژەی��ەك��ی وەه��ا‬ ‫دوورە لەڕاستییەوە‪ ،‬ئەوا دیسانەوە‬ ‫ناتوانێت بەبێ یەكێتی و پارتی‬ ‫حكومەتی داه��ات��وو پێكبهێنێت‪،‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدا یەكێك لە دروشمە‬ ‫سەرەكییەكانی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫ئەوەیە كە ئەمجارە دەسەاڵتێكی‬ ‫نوێ لە كوردستاندا دێتەكایەوە بەبێ‬ ‫ئ��ەوەی هیچ ئاماژەیەك هەبێت‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* بڕیارە وەفدێكی كۆمكاری واڵتانی عەرەبی بەر لەوادەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بگەنە هەرێمی كوردستان‪ ،‬هاتنی ئەم وەفدە لە ئەنجامی واژۆكردنی یاداشتنامەی لێكگەیشتنی‬ ‫كۆمكاری واڵتانی عەرەبی و كۆمسیۆندا هات كە لە هەولێر ئیمزاكرا‪ ،‬مەبەست لە هاتنی ئەو وەفدە‬ ‫بۆ چاودێریكردنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەو وەفدەكە بەسەر هەر سێ شارەكەی كوردستاندا‬ ‫دابەش دەكرێ و تا راگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەكە لە كوردستان دەمێننەوە‪.‬‬ ‫‪6‬‬

‫كە ئ��ەو دەس��ەاڵت��ە نوێیە كێیەو‬ ‫لەكێ پێكدێت و لەسەر چ بنەماو‬ ‫ئاماژەیەك؟ لەگەڵ ئەوەشدا هەندێ‬ ‫لە بەرپرسانی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫رۆژنامەنووسییەكاندا‬ ‫لەلێدوانە‬ ‫ئەوە ناشارنەوە كە بزوتنەوەكەیان‬ ‫دەنگی زۆر دەهێنێت و وەها‬ ‫باڵودەكەنەوە كە لەنێوان (‪ 40‬بۆ‬ ‫‪ )45‬كورسی دەهێنن‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫پێشبینییە الی زۆربەی چاودێرانی‬ ‫سیاسی بە پێشبینییەكی زیادەڕۆو‬ ‫ناڕاست لەقەڵەم دەدرێ��ت و بە‬ ‫بەشێك لە هەڵمەتی پڕوپاگەندەی‬ ‫هەڵبژاردن دەزاندرێت‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫رێژە پێشبینیكراوە‪ ،‬بەالی كەمەوە‪،‬‬ ‫پێویستیی بە زیاتر لەنیو ملیۆن‬ ‫دەنگ هەیە كە چاوەڕوان ناكرێت‬ ‫هیچ قەوارەیەك بەدەستی بهێنێت‬ ‫م��ەگ��ەر ل��ەڕێ��گ��ەی ئەنجامدانی‬ ‫ساختەكارییەوە‪.‬‬ ‫ج��ەم��اوەرەك��ەی ن��ا ئومێد‬ ‫دەكاتەوە!‬ ‫ه��ەم��وو ئ��ەو چ��اودێ��رە‬ ‫سیاسییانەی كە بایەخ دەدەن بە‬ ‫ئەزموونی بزوتنەوەی گ��ۆڕان لە‬

‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬لە ئەنجامی‬ ‫ئەو زانیارییانەی كە بەردەستیان‬ ‫دەكەوێت یان ئەو لێكۆڵینەوەو‬ ‫ش��ی��ك��اری��ی��ان��ەی ك��ە ئ��ەن��ج��ام��ی‬ ‫دەدەن‪ ،‬یان ئەو راپرسیانەی كە‬ ‫باڵودەكرێنەوە‪ ،‬بەگشتی كۆمەڵێك‬ ‫فاكتەر دەستنیشان دەك��ەن كە‬ ‫رۆڵیان هەبووە لەوەی بزوتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان لە پاشەكشەدا بێت یان‬ ‫النیكەم جارێكی تر الیەنگران و‬ ‫دۆستانی نائومێد بكاتەوە لەوەی‬ ‫بگاتە دەس��ەاڵت‪ ،‬دیارترین ئەو‬ ‫فاكتەرانەش بریتین ل��ە‪ :‬پشت‬ ‫بەستنی بزوتنەوەكە بە فاكتەری‬ ‫میدیاو الوازی��ی ك��اری رێكخستن‬ ‫و چ��وون��ە ن��او ج��ەم��اوەرەوە‬ ‫بەتایبەتی لەبەرئەوەی بەشێكی‬ ‫بەرپرسانی ژوورەكانی بزوتنەوەكەو‬ ‫هەڵسوڕاوەكانیان ئەزموونی كاری‬ ‫رێكخستنیان نییەو ئەفەندییانەو‬ ‫لەدوورەوە كار دەكەن و شارەزای‬ ‫شێوازەكانی كۆكردنەوەی خەڵك‬ ‫نین بۆ بزوتنەوەكەیان‪ .‬فاكتەرێكی‬ ‫تر كە زیانی گەورەی لە بزوتنەكەو‬ ‫بنكە ج��ەم��اوەری��ی��ەك��ەی داوە‬ ‫بریتییە لە ملمالنێ ناوخۆییەكانی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫ب��زوت��ن��ەوەك��ە ك��ە ب��ەردەوام��ەو‬ ‫ل��ەزۆر ئاستدا رەنگیداوەتەوەو‬ ‫ب��ەه��ۆی��ەوە دەی��ان هەڵسوڕاوی‬ ‫سەرەكی و خ��وارەوە لەكار كردن‬ ‫بۆ بزوتنەوەكە ساردبوونەتەوەو‬ ‫هەست بە پشگوێخستن دەكەن‪.‬‬ ‫فاكتەرێكی تر كە هۆی پاشەكشەی‬ ‫بزوتنەوەكەیە ئەنجامە خراپەكانی‬ ‫بزوتنەوەكەیە ل��ە هەڵبژاردنی‬ ‫سەندیكاو رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی‬ ‫م��ەدەن��ی��دا‪ ،‬ل��ەو هەڵبژاردنانەدا‬ ‫دەرك��ەوت كە بزوتنەوەی ناوبراو‬ ‫تەنانەت لە هەندێ بواردا لە دوای‬ ‫هێزە ئیسالمییەكانیشەوەیە نەك‬ ‫تەنها ل��ەدوای یەكێتی و پارتی‪،‬‬ ‫ئەمەش لە رووی مەعنەوییەوە‬ ‫كاری زۆری كردۆتەسەر الیەنگرانی‬ ‫بزوتنەكەو ئۆرگانەكانی‪ .‬لەهەموو‬ ‫ئەو فاكتەرانەش گەورەتر دابەزینی‬ ‫هێزە ركابەرەكەی بزوتنەوەی گۆڕانە‬ ‫بە لیستی جیاواز لەم هەڵبژاردنەدا‬ ‫كە مەبەست لە (ی‪.‬ن‪.‬ك)ە‪ ،‬ئەم‬ ‫رووداوە بە دەیان هەزار دەنگی‬ ‫تۆراو لە یەكێتی و تووڕە لە هەر‬ ‫هاوپەیمانێتییەك لەگەڵ پارتی‪ ،‬بۆ‬ ‫یەكێتی گەڕاندەوەو خەڵكێكی زۆر‬

‫لەم خولەی هەڵبژاردندا ئامادەن‬ ‫دەنگی خۆیان بدەن بە یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان و بەشداریی‬ ‫لە هەڵمەتەكانی هەڵبژاردندا بكەن‪.‬‬

‫بەشێكی كادیرانی‬ ‫ژوورەكانی‬ ‫بزوتنەوەكەو‬ ‫هەڵسوڕاوەكانیان‬ ‫ئەزموونی كاری‬ ‫رێكخستنیان نییە‬

‫‪7‬‬

‫بەرەو چلەی‬ ‫شێركۆی پێشمەرگەو شاعیری مەزنی كورد‬ ‫ئاوات عەبدولغەفور‬

‫لەیادمە لەهەفتاكاندا لەحاجی ئ��ۆم��ەران بووم‬ ‫لەڕێی بەڕێز كاك فارووقی مەال مستەفاوە كاك شێركۆ‬ ‫بێكەس‪-‬م ناسی‪ .‬ئەو وەختە من لە تۆپخانەی ئازادی‬ ‫(مدرسەی مدفعی) بووم وە كاك شێركۆ لە ئیعالم بوو‪،‬‬ ‫كاك فارووقیش ئەندامی مەكتەبی سیاسی وە مەسئوولی‬ ‫هەرێمی كوردستانی حیزبی شیوعی عێراقی ( باڵی قیادە‬ ‫مەركەزی ) بوو كە بارەگایان لە گەاڵڵە بوو ‪.‬‬ ‫چەند جارێك لەگەڵ كاك ف��ارووق چوین بۆ‬ ‫ئیعالم و سەردانی كاك شێركۆ و كاك حسین عارف مان‬ ‫دەكرد‪ ،‬كاك فارووق لەگەڵ خۆی منیشی دەبرد بۆ ئیعالم‬ ‫بە هۆی ئەوەی كە (ئامۆزامە) وە بەم شێوەیە كاك‬ ‫شێركۆم ناسی و لەنزیكەوە ئاشنای بووم ‪ .‬من ئەوكات‬ ‫لە دائیرەی بیری ئیرتوازی بووم و كاك شێركۆ لەوێ‌‬ ‫لێپرسراوی ئیدارە بوو‪ .‬دواتر لەشاخ یەكترمان بینیەوەو‬ ‫زۆریش دڵخۆش بووین بەهاتنە دەرەوەی بۆ ناو شاخ‬ ‫و شۆڕشی نوێی گەلەكەمان‪ ،‬بیرمە چەندین جار پێش‬ ‫هاتنە دەرەوەی شیعری بۆ دەناردین بەناوی (جوامێر)‬ ‫ەوە و شیعرەكانی لە ئێزگەی دەنگی گەلی كوردستاندا‬ ‫باڵو دەبوەوە‪ ،‬زۆرێكمان دەمانزانی كە ئەوە شیعری كاك‬ ‫شێركۆن‪.‬‬ ‫ئەوەی زیاتر مەبەستمە لێرەدا باسی بكەم ئەوەیە‬ ‫كە كاك شێركۆ كاتێك هاتە دەرەوە لە ژوورێكدا لە‬ ‫بەرگەڵو لە ئیعالم كاری دەكرد و وەكو پێشمەرگەكانی‬ ‫تری ئیعالم لەدۆڵی بەرگەڵو كە دەكەوێتە خ��واروی‬

‫سەرگەڵوەوە كە ئێستا سەیرانگایە ‪ .‬ئەو ژوورەی كە كاك‬ ‫شێركۆ تێدا دەژیا لەو دۆلەدا بوو كە پێیان دەوت دۆڵی‬ ‫مەرگ‪ ،‬چونكە ڕۆژی دەیان تۆپ لێیدەدا و تا گەیشتە‬ ‫ئ��ەوەی رۆژێ��ك پارچەی تۆپ لە ژوورەوەی داب��وو‪،‬‬ ‫واتە لەڕێی پەنجەرەی ژووركەوە لە سەرو سەرینەكەی‬ ‫شوێنی خەوتنەكەی كاك شێركۆی دابوو ‪ ،‬بەاڵم شێركۆی‬ ‫پێشمەرگە خۆڕاگرانە ئەو ژوورەی هەر چۆاڵ نەكردو‬ ‫هەر لە وێدا دەژیا و دەخەوت و شیعری بۆ شۆڕش و‬ ‫پێشمەرگە و شەهید ( جمالی عەلی باپیر ) و بۆ گەرمیان‬ ‫و بۆ مامە ڕیشە و داستانەكانی شۆڕش‪ ،‬دەنووسی‪.‬‬ ‫لە دوای ڕاپەڕینە مەزنەكەی كوردستان لە یەكەمین‬ ‫هەڵبژاردنی كوردستان بۆ پەرلەمان جارێكی تر بە یەكەوە‬ ‫كارمان كرد‪ ،‬بەتایبەتی لە لێژنەی بانگەشەی هەڵبژاردنی‬ ‫شاری سلێمانیدا كە ئەوكات كاك نەوشیروان بەر پرسی‬ ‫ئەو لێژنە بوو و كاك شێركۆ و كاك حەمە تۆفیق و بەندە‬ ‫ئەندام بووین لەو لێژنەیەدا‪.‬‬ ‫كاك شێركۆ سەرپەرشتی ئیزگەیەكی دەكرد‪ ،‬ئێمە‬ ‫چەندین خێوەتمان دانابوو لە ناو گەڕەكەكانی شاری‬ ‫سلێمانیدا وە لە ناو ئەو خێوەتانەوە پەخشی شیعر و‬ ‫مەقالەكانی كە دەینووسی دەكرا بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫بەاڵم كە حەیف ئەمڕۆ بەرەو چلەی ئەم پیاوە تێكۆشەرە‬ ‫ئەچین‪ ،‬بۆیە لە چلەیدا دەڵێم‪ :‬هێشتا زۆر زوو بوو بۆ‬ ‫ئەم كۆچە ناوەدەیەت كاك شێركۆ‪ ،‬یادت بەخێر ئەی‬ ‫پێشمەرگەو شاعیرە نەمرەكەی كوردستان‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* یەكێتی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬لە دادگای فیدراڵی عێراق‪ ،‬داوایەكی لە كۆمسیۆنی سەربەخۆی‬ ‫هەڵبژاردنەكان بردەوە‪ ،‬داواكەش تایبەت بوو بە پرسی پیسی تۆماری دەنگدەران و بەوپێیەش ئەم بابەتە‬ ‫چۆتە بواری یاساییەوەو ئەگەر بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئەگەر فریا نەكەوت تۆمارەكە پاك‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬ئەوا دەبێت بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان كۆمسیۆن تۆماری دەنگدەران پاك بكاتەوە‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫زۆركەس پێیوایە ئەم هەڵبژاردنەی كوردستان وەك دەرئەنجام و ئاكام‪ ،‬هەڵبژاردنێكی چارەنووسسازە بۆ هێزە سیاسییەكانی كوردستان‪ ،‬بەڕای تۆ‬ ‫جیاوازی ئەم هەڵبژاردنە لە چیدایەو لە چ روویەكەوە چارەنووسسازە بەتایبەتی بۆ هێزەكانی دەسەاڵت و بۆ هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن ‪..‬‬ ‫ئا‪ /‬مەریوان ئەحمەد الوە‬

‫هەڵبژاردنە چارەنووسسازەكە!‬

‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ :‬دیدی‬ ‫ح��زب��ەك��ان ب��ۆ ئ��ەم هەڵبژاردنە‬ ‫لەیەك ج��ی��اوازە‪ ،‬ئەنجامی ئەم‬ ‫هەڵبژاردنەش كاریگەری تەواوی‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەوە دەب��ێ��ت ك��ە كام‬ ‫ل��ە ح��زب��ەك��ان ج��ەم��اوەری��ن و‬ ‫كامیشیان دەنگ و باوەڕی خەڵك‬ ‫بەدەستدەهێنن‪ ،‬پێموایە الیەنێكی‬ ‫گرنگی ئەم هەڵبژاردنە لەوەدایە كە‬ ‫حزبەكان بە یەك لیست دادەبەزن‬ ‫و ئەوەش تاقیكردنەوەیەكی باشە‪.‬‬ ‫ع��ەب��دوڵ��ڵ�ای ح��اج��ی‬

‫م��ەح��م��وود‪ ،‬س��ەرۆك��ی لیستی ئەو كێبەركێیە باشترین زەمینەیە‬ ‫حزبی سۆسیالیست دیموكراتی بۆ ئ��ەوەی سەنگ و قورسایی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ :‬ئ��ەم هەڵبژاردنە حزبەكان تاقیبكاتەوە‪.‬‬ ‫چارەنووسساز‬ ‫هەڵبژاردنێكی‬ ‫ع��وس��م��ان ح��ەم��ە سەعید‪،‬‬ ‫دەبێت لەبەرئەوەی هەڵبژاردنێكی‬ ‫نیمچە ك��راوە دەب��ێ��ت‪ ،‬لەگەڵ كاندیدی ژم��ارە (‪)59‬ی حزبی‬ ‫ئ��ەوەی كە حزبەكان بە لیستی ش��ی��وع��ی ك��وردس��ت��ان‪ :‬ه��ەم��وو‬ ‫ج��ی��ا دادەب��ەزن‪ ،‬ئ��ەم ی��ەك هەڵبژاردنێك گرنگی و بایەخی‬ ‫لیستییە كێبەركێیەكی ج��ددی خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم هەڵبژاردن‬ ‫لە نێوان حزبەكاندا هێناوەتە بۆیە چ��ارەن��ووس��س��ازە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��اراوە‪ ،‬دەرگ��ای وااڵ ك��ردووە واڵت و ناوچەكە بە قۆناغێكی‬ ‫بۆ هەموو لیستەكان كە بتوانن ن��وێ��دا ت��ێ��دەپ��ەڕێ��ت‪ ،‬س��ەدای‬ ‫خۆیان بەشێوەیەكی دیموكراتیانە ئ��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە ب��ۆ هەرێمی‬ ‫تاقیبكەنەوە تێیدا‪ ،‬بەبۆچوونی من كوردستانیش ل��ەڕووی سیاسیی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫و دیموكراسییەوە بە ئەرێنی‬ ‫ناودەبرێت‪ ،‬هەموو ئەو ملمالنێ‬ ‫سیاسی و فكری و ناڕەزایەتیانەی‬ ‫كە الیەنە سیاسییەكان و خەڵك‬ ‫ه��ەی��ان��ە ل��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەدا‬ ‫ی��ەك�لادەب��ێ��ت��ەوەو ه��ەم��وو ئەو‬ ‫ناڕەزایەتیانەش جارێكیتر دەچنەوە‬ ‫ن��او هۆڵی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە كە تێیدا الیەنە‬ ‫سیاسییەكان ب��ە ی��ەك لیستی‬ ‫دادەب��ەزن تێیدا دەریدەخات كە‬ ‫كام لەو الیەنانە جەماوەرین‪.‬‬ ‫تۆفیق ك��ەری��م‪ ،‬ئەندامی‬

‫‪9‬‬

‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬عەبدوڵاڵی حاجی‬ ‫مەحموود‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئەندامی‬ ‫لیستی حزبی‬ ‫سەركردایەتی‬ ‫سۆسیالیست‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك)‪:‬‬ ‫دیدی حزبەكان بۆ دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪:‬‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫لەیەك جیاوازە‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنێكی‬ ‫ئەنجامی ئەم‬ ‫چارەنووسساز‬ ‫هەڵبژاردنەش‬ ‫دەبێت لەبەرئەوەی‬ ‫كاریگەری تەواوی‬ ‫لەسەر ئەوە دەبێت حزبەكان بە لیستی‬ ‫كە كام لە حزبەكان جیا دادەبەزن‬ ‫جەماوەرین‬

‫عوسمان حەمە‬ ‫سەعید‪ ،‬كاندیدی‬ ‫حزبی شیوعی‬ ‫كوردستان‪:‬‬ ‫هەموو‬ ‫هەڵبژاردنێك‬ ‫گرنگی و بایەخی‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫ناوچەكە بە‬ ‫قۆناغێكی نوێدا‬ ‫تێدەپەڕێت‬

‫حزبانەی تائێستا خۆیان لە پەنا دوو‬ ‫هێزە سیاسییە گەورەكەدا حەشار‬ ‫داب��وو رەنگە ل��ەم هەڵبژاردنەدا‬ ‫دەرفەت بۆ هیچ حزبێكی سیاسی‬ ‫نەبێت ئ��ەوە ب��ك��ات‪ ،‬سیستمی‬ ‫نیمچە ك��راوەش خ��ۆی لەخۆیدا‬ ‫تایبەتمەندییەك دەدات بەم‬ ‫هەڵبژاردنە‪ ،‬ئەم دوو خاڵە خاڵی‬ ‫جەوهەرین كە ئەم هەڵبژاردنە لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی تر جیادەكاتەوە‪.‬‬

‫م��ەك��ت��ەب��ی س��ی��اس��ی ك��ۆم��ەڵ��ی‬ ‫ئیسالمی‪ :‬ئ��ەم هەڵبژاردنە بۆیە‬ ‫گرنگە ئۆپۆزسیۆن و دەس��ەاڵت‬ ‫ت��ەواو خ��ۆی��ان ك��ۆك��ردۆت��ەوە بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ركابەری یەكتری بكەن‪،‬‬ ‫هەموو هێزە سیاسییەكان بە تەنها‬ ‫دابەزیون‪ ،‬ئەمەش زۆر بەجوانی‬ ‫ئەوە ئاشكرا دەكات كە تا چەند ئەم‬ ‫هێزە سیاسییانە خاوەن جەماوەرن‪،‬‬ ‫بەڕای من ئەم هەڵبژاردنە یەكەم‬ ‫هەڵبژاردنە كە بەوشێوە قورسە‬ ‫س��ەی��د ح��ەس��ەن م��س��ت��ەف��ا‪،‬‬ ‫بێتە پێشەوەو ببێتە زەمینەیەك‬ ‫بۆ تاقیكردنەوەی هەموو هێزە بەڕێوەبەری رادیۆی ئێستا‪ :‬بەڕای‬ ‫من ئەم هەڵبژاردنە ئاشكرای دەكات‬ ‫سیاسییەكان‪.‬‬ ‫كە سەنگ و قورسایی ح��زب و‬ ‫مەال ئاریان‪ ،‬وتەبێژی حزبی كەسایەتییە سیاسییەكان تا چەندە‪،‬‬ ‫ئایندە‪ :‬ئ��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە تاكە ئ��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە ه��ەم��وو حزبە‬ ‫هەڵبژاردنە لەدوای هەڵبژاردنەكانی سیاسییەكان لە مەحەك دەدات‪،‬‬ ‫س��اڵ��ی (‪)1991‬وە ه��ەم��وو هێزە رەن��گ��ە ل��ەدوای ئاشكرا كردنی‬ ‫سیاسییەكان ركەبەرایەتی لەسەر ئەنجامی هەڵبژاردنەكان یارییە‬ ‫كورسییەكانی پەرلەمان بكەن‪ .‬سیاسییەكان دەس��ت پ��ێ بكات‪،‬‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە چەند سوودێكی بەاڵم ئەوەی لەم هەڵبژاردنەدا بۆ‬ ‫گ��ەورەی تێدایە‪ .‬یەكەم‪ :‬هەموو مەسەلە سیاسییەكە گرنگە ئەوەیە‬ ‫هێزە سیاسییەكانی ب��ەش��دار لە كە هێزە سیاسییەكان قورساییان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنداو قورسایی خۆیانیان بۆ دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫دەردەك��ەوێ‪ .‬دووەم‪ :‬دەرفەتێكی‬ ‫ه��ی��وا س��ەی��د س��ەل��ی��م‪،‬‬ ‫گرنگ دەبێت بۆ ئەوەی پڕۆسەی‬ ‫سیاسی ك��وردس��ت��ان ج��ۆرێ��ك لە ئەندامی مەكتەبی سیاسی حزبی‬ ‫هاوسەنگی بگرێتەخۆ‪ ،‬زۆرێك لەو زەحمەتكێشانی كوردستان‪ :‬هەر‬

‫فەرید ئەسەسەرد‬

‫محەمەد عوسمان‬

‫هەڵبژاردنێك هاوكێشە سیاسییەكان‬ ‫تێیدا گۆڕانكارییان بەسەردا بێت‬ ‫چارەنوسساز دەبێت‪ ،‬بەبۆچوونی‬ ‫من ئەو ملمالنێ نا تەندروستەی‬ ‫لە نێوان ئۆپۆزسیۆن و دەسەاڵتدا‬ ‫ه��ەب��وو كۆمەڵێك مافی خەڵك‬ ‫ه��ەب��وون بوونە قوربانی تێیدا!‬ ‫م��ادام هاوكێشە سیاسییەكان لەم‬ ‫هەڵبژاردنەدا گۆڕانكارییان بەسەردا‬ ‫هاتووە‪ ،‬بە تەئكید كۆمەڵێك كەسی‬ ‫دلێرو شایستە دەچنە پەرلەمان بۆ‬ ‫داكۆكیكردن لە مافەكانی خەڵك‪.‬‬ ‫م��ەح��م��ود یاسین ك��وردی‪،‬‬ ‫بەرپرسی دۆسییەی هەڵبژاردن‬ ‫لە تەلەفزیۆنی ئاسمانی سپێدە‪:‬‬ ‫ب��ەب��ۆچ��وون��ی م��ن ج��ی��اوازی ئەم‬ ‫هەڵبژاردنە لەوەدا دەبینم كە پارتی‬ ‫و یەكێتی بە دوو لیستی جیاواز‬ ‫دادەب��ەزن‪ ،‬لەدوای ئاشكرا كردنی‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنەكان حزبەكان‬ ‫چۆن هاوپەیمانێتی دەك��ەن ئەوە‬ ‫مەسەلەیەكی ت��رە‪ ،‬بەبۆچوونی‬ ‫من زۆر زەحمەتە ل��ەدوای ئەم‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەش گۆڕانكارییەكی‬ ‫بنەڕەتی بێتەئاراوە‪ ،‬چونكە پارتی و‬ ‫یەكێتی ئامادەنین كورسی دەسەاڵت‬ ‫بدەنە هیچ حزبێكی ترو ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوونی خۆیان پێ قبوڵ نییە‪.‬‬

‫هێرۆ سەردار‬

‫مەحمود یاسین‬

‫عوسمان زیندانی‬

‫سەالم عەبدوڵاڵ‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* هەرچەندە بەردەوام بزوتنەوەی گۆڕان یەكێتی لە سلێمانی بەوە تۆمەتبار دەكات كە پەالماری‬ ‫الیەنگران و بانگەشەكارانی دەدات‪ ،‬بەاڵم بەردەوامیش بەرپرسانی یەكێتی داوا دەكەن كە بانگەشەی‬ ‫هەڵبژاردن لە سلێمانی بەشێوەیەكی برایانەو دوور لە توندوتیژی ئەنجام بدرێت‪ ،‬لەدوا داواكاریشدا‬ ‫د‪ .‬بەرهەم جێگری دووەمی سكرتێری گشتی یەكێتییە‪ ،‬داوادەكات بانگەشی حزبەكەی بە شێوەیەكی‬ ‫برایانە بێ و رێز لە الیەنەكانی تر بگرن بەتایبەتی بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە بەرپرس و‬ ‫هەڵسوڕاوەكانی گۆڕان جگە لە زمانی هەڕەشەو زبر بەرامبەر بە یەكێتی هەڵوێستی تریان نەبووە‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫عەبدوڵاڵی حاجی مەحمود‬

‫حەمە سەعید‬

‫هیوا سەید سەلیم‬

‫مةال ئاريان‬

‫سەید حەسەن‬

‫محەمەد عوسمان‪،‬‬ ‫سەرنووسەری‬ ‫ئەنصات مەركەزی‪:‬‬ ‫ئەنجامی ئەم‬ ‫هەڵبژاردنە زۆر‬ ‫چارەنوسسازە‬ ‫لە چۆنێتی‬ ‫كاری پێكەوەیی‬ ‫كوتلەكانی پەرلەمان‬ ‫بۆ هەمواركردنەوەی‬ ‫دەستوورو‬ ‫چەسپاندنی سیستمی‬ ‫پەرلەمانی راستەقینە‬ ‫محەمەد عوسمان‪ ،‬سەرنووسەری‬ ‫ئەنصات مەركەزی‪ :‬ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫چارەنووسسازە‪ ،‬لەبەرئەوەی شێوازی‬ ‫هەڵبژاردنەكە لیستی نیمچەكراوەیەو‬ ‫لیستەكان ب��ەج��ی��ا داب��ەزی��وون و‬ ‫ب��ەم��ەش ئەنجامی هەڵبژاردنەكان‬ ‫(دوور لە ت��ەزوی��رو ساختە) پێگەو‬ ‫سەنگی هەموو حزبەكان و ئاستی‬ ‫جەماوەرییان دەردەخات كە لەماوەی‬ ‫چ��وار ساڵی راب��ردودا هەمووالیەك‬ ‫هەست دەك��ات بنكەی ج��ەم��اوەری‬ ‫ف��راوان ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەنجامەكان‬ ‫راستی و دروستی ئ��ەو بۆچوونانە‬ ‫دەردەخ��ەن‪ .‬هەوڵە دیپلۆماسییەكانی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) توانی دەستوور بەبڕیارێكی‬ ‫پەرلەمانی بگەڕێنێتەوە بۆ پەرلەمان و‬ ‫بۆ هەمواركردنەوەی لەسەر بنەمای‬ ‫سازانی نیشتمانی بۆیە ئەنجامی ئەم‬ ‫هەڵبژاردنانە زۆر چارەنوسسازە لە‬ ‫چۆنێتی كاری پێكەوەیی كوتلەكانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان ب��ۆ ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی‬ ‫دەس��ت��وورو چەسپاندنی سیستمی‬ ‫پەرلەمانی راستەقینە لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬چونكە ئ��ەم سیستمەی‬ ‫ئیستا ب��ەت��ەواوی ی��ەك�لان��ەب��ۆت��ەوە‬ ‫ك��ە ئ��ای��ا سیستمی سەرۆكایەتییە‬ ‫یاخود پەرلەمانی‪ .‬راستییەكی حاشا‬ ‫هەڵنەگریش ه��ەی��ە ك��ە دەن��گ��دان‬ ‫بەلیستی (ی‪.‬ن‪.‬ك) (‪ )102‬پێگەی‬

‫تۆفیق كەریم‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫تۆفیق كەریم‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی‪:‬‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە‬ ‫بۆیە گرنگە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و‬ ‫دەسەاڵت تەواو‬ ‫خۆیان كۆكردۆتەوە‬ ‫بۆ ئەوەی ركابەری‬ ‫یەكتری بكەن‬

‫یەكێتی بەهێزتر دەكات لە پەرلەمان‬ ‫و ئەستێرەی ك��ارك��ردن بەسازانی‬ ‫نیشتمانیش گەشاوەتر دەبێت‪.‬‬ ‫سەالم عەبدوڵاڵ‪ ،‬سەرنووسەری‬ ‫رۆژنامەی خەبات‪ :‬دەبێت هەموو‬ ‫حزبە سیاسییە كوردستانییەكان باش‬ ‫لەوە تێبگەن كە هەڵبژاردن پڕۆسەیەكی‬ ‫دیموكراتیانەیە‪ ،‬لەناو هەر پڕۆسەیەكی‬ ‫دیموكراتیانەشدا دۆڕاو و براوە هەیە‪،‬‬ ‫پێموایە ئ��ەوەی ئەم هەڵبژاردنە لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی ت��ر جیادەكاتەوە‬ ‫مەسەلەی یەك لیستییە كە هەموو‬ ‫حزبەكان بە لیستی جیا دادەب��ەزن و‬ ‫قورسایی خۆیانیان بۆ دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫هێرۆ س��ەردار‪ ،‬كاندیدی ژمارە‬ ‫(‪)28‬ی لیستی ئاراستەی سێیەمی حزبی‬ ‫زەحمەتكێشان ‪ :‬گومان لەوەدا نییە‬ ‫كە ئەم هەڵبژاردنە چارەنووسسازە‪،‬‬ ‫چونكە گۆڕانی معادەلەكان مانای‬ ‫چەسپاندنی ئەو الیەنەیە كە زۆرینە بە‬ ‫دەستدەهێنێت‪ ،‬كێشمە كێشمی ئێستای‬ ‫الیەنەكانیش زیاتر كاركردنە بۆ هێنانی‬ ‫زۆرت��ری��ن دەن��گ‪ ،‬چارەنووسسازە‪،‬‬ ‫چونكە كەمبوونەوەی دەنگەكانی‬ ‫هەرالیەنێك چ دەس��ەاڵت بێت یان‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن م��ان��ای ل��ە دەستدانی‬ ‫بەشێك متمانەی خەڵكە ئەمەش‬ ‫زیانی گەورە لە چەسپاندنی دەسەاڵتی‬ ‫سیاسی دەدات بۆیە چ دەس��ەاڵت چ‬

‫سەالم عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫سەرنووسەری‬ ‫رۆژنامەی خەبات‪:‬‬ ‫پێموایە ئەوەی‬ ‫ئەم هەڵبژاردنە لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی‬ ‫تر جیادەكاتەوە‬ ‫مەسەلەی یەك‬ ‫لیستییە‬

‫ئۆپۆزسیۆن ت��ەواوی هەوڵی خۆیان‬ ‫خستۆتەكار بۆ هێنانی دەنگێكی زیاتر‬ ‫تا دەسەاڵتی خۆی زیاتر بچەسپێنی‬ ‫لە پەرلەمان‪ ،‬لە ئێستاشدا دەنگێك‬ ‫هەیە كە لە كارەكانی ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫رازی نییە پێیوایە ئەوانیش وەك‬ ‫دەس��ەاڵت نەیانتوانیوە خزمەت بە‬ ‫داواكارییەكانیان بكات ئەوەش گۆڕان‬ ‫لە ئەنجامەكاندا دەكات‪ ،‬ئێمە وەك‬ ‫ئاراستەی سێیەم هەوڵدەدەین جیاواز‬ ‫ل��ەم كێشمە كێشمی سیاسییە لە‬ ‫خزمەتی خەڵكی كوردستاندا بین‬ ‫بە گیانێكی هاوپەیمانیانە داواكانیان‬ ‫جێبەجی بكەین‪.‬‬ ‫حەمە سەعید حەمە عەلی‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە‬ ‫فراكسیۆنی یەكگرتوو‪ :‬بۆیە ئەم‬ ‫هەڵبژاردنە چارەنووسسازە هۆشیاری‬ ‫خ��ەڵ��ك زی��ادی ك��ردووەو هەموو‬ ‫چەواشەكارییەك دەخوێنێتەوەو ئەو‬ ‫ترسەی ل��ەالی خەڵك دروستكرابوو‬ ‫گوایە دەنگ بە فاڵن حزب نەدەیت‬ ‫نانت دەبڕن‪ ،‬ئەوە كۆتایی پێهاتووە‪،‬‬ ‫ل��ێ��رەوە ل��ەوە تێدەگەین ك��ە لەم‬ ‫هەڵبژاردنەدا خەڵك بەبێ ترس دەنگ‬ ‫دەدەن‪ ،‬یەك لیستی و بە جەماوەری‬ ‫بوونی حزبەكان و باوەڕبەخۆ بوون‬ ‫لەم هەڵبژاردنەدا تاقیدەبێتەوە‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫گوتاری ئەنكەرە‬

‫وەرچەرخانی هاوچەرخی كوردایەتی‬ ‫رانانی‪ :‬لەتیف حسێن‬ ‫ئەمە ناونیشانی ئەو نامیلەكەیەیە كە چەند وتارو دیدارێكی رۆژنامەوانی‪،‬‬ ‫بەرپرسی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬مەال‬ ‫بەختیار لەخۆ دەگرێت كە لە ئەنكەرەو چەند شوێنێكی دیكە‪ ،‬تایبەت بە مەسەلەی‬ ‫كوردو بارودۆخی پڕۆسەی سیاسی لە توركیا‪ ،‬پێشكەشی كردوون و ئەنجامی داون‪،‬‬ ‫كاردانەوەی جیاجیای بەدوای خۆیدا هێناوە‪ ،‬لەبەر گرنگی و كاردانەوەكانی پاش ئەم‬ ‫وتارانە ئەنوەر حسێن و مەریوان عەلی لە دوو توێی ئەم نامیلەكەیەدا ئامادەیان‬ ‫كردووەو دواتر چاپكراوە‪.‬‬ ‫وتارەكەی ئەنكەرەی مەال بەختیار كە لەڕۆژی (‪ )2012/10/14‬پێشكەشی كرد لە‬ ‫كۆنگرەی گەورەترین حزبی كوردی باكور (پارتی ئاشتی و دیموكراسی) بووە جێگەی‬ ‫خۆشحاڵی و تێڕامانی زۆرێك لە ئەندامان و بەشدارانی كۆنگرەكە‪ ،‬هەربۆیە دوای‬ ‫تەواوبوونی كۆنگرەكەو پێشكەشكردنی ئەو وتارە‪ ،‬موراد قەرەیالن‪ ،‬سەرۆكی پێشووی‬ ‫كۆنسەی سەرۆكایەتی ‪ pkk‬سوپاسی مەال بەختیار دەكات و نوێنەریش دەنێرێتە الی‬ ‫و ئەو پەیامەی ‪ pkk‬ی پ ‌ێ رادەگەیەنێت كە ئەو قفڵە ژەنگاوییەی (‪ )30‬ساڵ بە ئێمە‬ ‫نەشكا‪ ،‬بەڕێزت بە وتارێك شكاندت‪.‬‬ ‫وتاری دووەمی ناو ئەم نامیلەكەیە‪ ،‬ئەو وتارەیە كە چوار رۆژ پاش وتاری‬ ‫یەكەم لە (‪ )2012/10/18‬لە هۆڵی تەالری هونەری سلێمانی لەناو ئاپۆرایەكی جەماوەری‬ ‫بەرفراوانی یەكێتیدا مەال بەختیار پێشكەشیكرد‪ ،‬بەناوی (كێشەی نەتەوەی كورد لە‬ ‫قۆناغی ئێستای گۆڕانكارییەكاندا)‪.‬‬ ‫مەال بەختیار جگە لەو دوو وتارە كە بەوتاری نەتەوەیی یەكێتی لەقەڵەم دەدر ‌ێ‬ ‫لەسەر هەمان پرس‪ ،‬چەندین دیدارو چاوپێكەوتنیشی ئەنجامداوەو وتەو لێدوانەكانی‬ ‫ناو چاوپێكەوتنەكان بوونە جێگەی خۆشحاڵی زۆرێك لە سەركردەكانی باكوری‬ ‫كوردستان‪ ،‬هەر لەپاش چوار مانگ لەو وتارانەی بەرپرسی دەستەی كارگێڕی یەكێتی‬ ‫زۆربەی بۆچوون و قسەكانی ناو وتارەكان بوونە واقیع و پڕۆسەی ئاشتی دەستی‬ ‫پێكرد‪ ،‬تەنانەت پاش چوار رۆژ لە وتارەكەی ئەنكەرە‪ ،‬ئەردۆغان و حكومەتەكەی بە‬ ‫شێوەیەكی رەسمی رایگەیاند كە ئەوان ئامادەن بۆ ئاشتی هەنگاو بنێن و تەنانەت‬ ‫ئامادەشن بچنە ئیمڕاڵی بۆ دیدارو گفتوگۆی ئۆجەالن‪.‬‬ ‫زۆربەی چاودێرانی سیاسی كوردی پێیانوابوو كە وتارەكەی مەال بەختیار كە لە‬ ‫كۆنگرەی ‪ BDP‬دا‪ ،‬پێشكەشیكرد‪ ،‬درێژكراوەی ئەو گوتارە نەتەوەییەیە كە پێشتر‬ ‫مام جەالل بنەماكانی داڕشتبوو‪ ،‬دواتر لە كۆنگرەی حزبە سۆسیال دیموكراتییەكان‬ ‫لە(‪ )SI‬لە كیپ تاوانی باشووری ئەفریقیا بە ئامادەبوونی كوردانی هەر چوار پارچەكە‬ ‫پێشكەشی كرد‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* مەسرور بارزانی لە كۆبوونەوەیەكی تایبەتی خۆیدا‪ ،‬لەگەڵ كادیرو دۆست و الیەنگرانی‬ ‫پارتیی دیموكراتی كوردستان لە سلێمانی‪ ،‬نیگەرانی خۆی لە هێرشكەی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن بۆسەر‬ ‫پارتی دەربڕیوەو ئاماژەی بەوەكردووە‪ ،‬هەندێ الیەن خەون بە دەسەاڵتەوە دەبیننن و بۆ ئەوەش‬ ‫چیان پێ بكرێت دەیكەن و زمانی زبرو ناشرین بەكاردێنن كە دەبێتەهۆی ناشرینكردنی كوردستان و‬ ‫ئەزموونەكەی‪ ،‬بارزانی هۆشداری ئەوەیداوە كە لەبەرئەوەی پارتی نایەوێت هێرش بكاتە سەر كەس‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت ئەوانیش رێز لە پارتی و ئیرادەی پارتی بگرن‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫زمانی پڕوپاگەندە بەسەر پێشبینیی زانستیدا زاڵە‪..‬‬

‫لەم هەڵبژاردنەدا‪ ،‬هەموو قەوارەكان‬ ‫دەنگی زیاتر بەدەست دەهێنن!‬

‫ب��ەر ل��ەوادەی ه��ەڵ��ب��ژاردن و‬ ‫جیاكردنەوەی دەنگەكان‪ ،‬ئەو قسەو‬ ‫باسانەی لەسەر شەقام و لەناو خەڵكیدا‬ ‫دەكرێن لەبارەی حزبێكەوە‪ ،‬هەموو‬ ‫كات گرنگی و تایبەتمەندیی خۆیان‬ ‫هەیە كە پێگەی جەماوەریی حزبەكان‬ ‫دەخەنە بەرچاو‪ ،‬هەربۆیە سەرجەم‬ ‫حزبەكان بەر لە هەڵبژاردن قەبارەو‬ ‫پێگەی جەماوەریی خۆیان دەزان��ن و‬ ‫كەم ت��ازۆر زانیاریی وردو درشتیان‬ ‫لەبارەیەوە هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی لەم‬ ‫بەدواداچوونەدا بەدیدەكرێت ئەوەیە‬ ‫كە هیچ كامێك لە پارتەكان‪ ،‬نایانەوێت‬ ‫دان ب��ەالوازی پێگەی جەماوەرییاندا‬ ‫بنێن و لەالیەكی دیكەشەوە هەموان‬ ‫پێیانوایە لە هەڵبژاردنی داهاتوودا‪،‬‬ ‫دەنگی زیاتر بەدەستدەهێنن!‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬

‫ئەندامی دەزگای هەڵبژاردنی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪:‬‬ ‫جەماوەری یەكێتی لە هەڵكشانەو پارتیش زۆر‬ ‫پێداگریی دەكات لەسەر مانەوەی ساختەكاری‬ ‫كۆمەڵ لە هاوپەیمانەكانی جیا دەبێتەوە‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬وتەبێژی كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان‪ ،‬لەبارەی گومانی كەمبوونەوەی رێژەی دەنگەكانیان‬ ‫لە هەڵبژاردندا‪ ،‬وتی‪ :‬پێمانوایە كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان بە بەراورد بەساڵی (‪ )2009‬دەنگەكانمان زیاد دەكات‪،‬‬ ‫چونكە لە هەڵبژاردنی ساڵی (‪)2009‬داو لە هاوپەیمانییەكدا بووین لەگەڵ سێ الیەنی دیكەدا‪ ،‬چوار كورسیمان هێنا‪،‬‬ ‫بەدڵنیاییەوە ئەمجارە لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا لە چوار كورسی زیاتر دەهێنین‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە پێیوابوو كە پارتی دیموكراتی كوردستان ئەو دەنگانەی لە هەڵبژاردنی عێراق بەدەستیهێناوە‬ ‫جارێكی دیكە بەدەستی (دەهێنێتەوە) لە پەرلەمانی كوردستانیش نزیكەی (‪ 30‬بۆ ‪ )32‬كورسی دەهێنێت‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و گۆڕانیش مونافەسەیەكی توند لەنێوانیاندا دەبێت و پێشبینی دەكرێت بەهەردوو‬ ‫الیان‪ ،‬چونكە ئێمە بەیەكەوە دایان دەنێین (‪ 40‬تا ‪ )43‬كورسی بەدەستبهێنن‪ .‬سەبارەت بەدەنگی هەرسێ الیەنە‬ ‫ئیسالمییەكە پێكەوە‪ ،‬وتی‪ :‬پێشبینی دەكەین ئیسالمییەكان بەهەرسێ المان بتوانین (‪ 20‬تا ‪ )22‬كورسی بەدەستبهێنین‪.‬‬ ‫بەیان نوری‪ ،‬لێپرسراوی مەكتەبی هەڵبژاردنی یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان‪ ،‬لەبارەی ئەو پرسیارەی كە گومان‬ ‫دەكرێت لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا دەنگی كەمتر بەدەستبهێنن‪ ،‬وتی‪ :‬ئێمە هەتا ئێستا ئەو بۆچوونەمان‬ ‫بەرگوێ نەكەوتووە كە بڵێت ئێوە رێژەیەكی كەمتر بەدەستدەهێنن‪ ،‬نازانم ئەو بۆچوونە الی جەنابتان لەكوێوە هاتووە‪،‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪13‬‬

‫چونكە هەموو بۆچوونەكانی خۆشمان و‬ ‫الی حزبەكانی دیكەش وایە كە یەكگرتوو‬ ‫لەساڵی (‪)1992‬ەوە تاكو ئەمڕۆ هەمیشە‬ ‫دەنگەكانی بەرەو ژوور رۆیشتووەو ئەوەش‬ ‫دەزانین كەوا ئەمجارە دەنگەكانمان بەرزتر‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەدەنگی حزبەكانی دیكە‬ ‫دواو وتی‪ :‬وا دەبینین ئەمجارە هەردوو‬ ‫الیەنی دەسەاڵت دەنگەكانیان كەم بكاتەوەو‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆن دەنگی ب��ەرەو زیاتر‬ ‫دەچێت‪.‬‬

‫لێپرسراوی دەزگای‬ ‫هەڵبژاردنی پارتی‪:‬‬ ‫ئێمە سیحرمان‬ ‫پێ نییە بۆ ئەوەی‬ ‫بڵێین فاڵنە حزب‬ ‫ئەوەندە دەهێنێت‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ب��ەداخ��ەوە ه��ەن��دێ��ك‬ ‫لەالیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن ئەم داواكارییەی‬ ‫ئێمە كە داواكاریی پاككردنەوەی تۆماری‬ ‫دەنگدەرانە بەوە لێكیدەدەنەوە كە گوایە‬ ‫دەمانەوێت هەڵبژاردن دوا بكەوێت‪ .‬هەر‬ ‫لەگۆڤاری وااڵپرێس‪-‬ەوە وەاڵمی دانەوەو‬ ‫وتی‪ :‬پێیاندەڵێم ئێمە لەگەڵ دواخستنی‬ ‫هەڵبژادندا نین‪ ،‬بەڵكو لەگەڵ پاككردنەوەی‬ ‫لیستی تۆماری دەنگدەرانداین كە (‪)94‬‬ ‫هەزار ناوی دووبارەو زیاتر لە(‪ )170‬هەزار‬ ‫ن��اوی م��ردووی تێدایە‪ ،‬كە ئەم ژمارەیە‬ ‫رەنگە ل��ە(‪ 10‬بۆ ‪ )12‬كورسی زیاتر بێت‪،‬‬ ‫ئەگەر وەكو هەڵبژاردنی پێشوو دەنگ بۆ‬ ‫كورسی دابندرێت‪.‬‬ ‫لەوەاڵمی ئ��ەوەدا كە ئایا چ حزبێك‬ ‫دەنگی زیاتر بەدەستدەهێنێت‪ .‬نەریمان‬ ‫م��ەج��ی��د‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪ :‬دی��ارە چ حزبێك‬ ‫زۆر پێداگریی دەك��ات لەسەر مانەوەی‬ ‫ئەو تەزویراتانە‪ ،‬پێموایە پارتی ل��ەوەدا‬ ‫ئیستیفادەیەكی باش دەك��ات‪ ،‬لەو دەنگە‬ ‫زی��ادەی ك��ە ه��ەم ك��ۆم��س��ی��ۆن و ه��ەم‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێمیش هیچ هەڵوێستێكی‬ ‫ئەوتۆی نەبوو لەسەر سڕینەوەی ئەو ناوە‬ ‫تەزویرانە‪ ،‬پێموایە ئەوان سوودی باشی‬ ‫لێ دەبینن‪ ،‬گۆڕان لە هەڵبژاردنی پێشوودا‬ ‫(‪ )25‬كورسی هێنا‪ ،‬پێموایە ئەمجارە (‪ 18‬بۆ‬ ‫‪ )19‬كورسی زیاتر بەدەست ناهێنن‪ ،‬الیەنە‬ ‫ئیسالمییەكانیش بەكۆمەڵ و یەكگرتوو‬ ‫پێكەوە (‪ )20‬كورسی بەدەست ناهێنن‪.‬‬

‫یەكێتی روو لەهەڵكشانە‬ ‫نەریمان مەجید‪ ،‬ئەندامی دەزگ��ای‬ ‫هەڵبژاردنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ەب��ارەی گومانی بەدەستهێنانی دەنگی‬ ‫ك��ەم��ەوە ل��ەالی��ەن یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪-‬ەوە لە هەڵبژاردنی ئەمجارەی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬وتی‪ :‬پێموانییە ئەو بۆچوونانە‬ ‫راست بێت‪ ،‬چونكە هەڵبژاردنی ئەمجارە‬ ‫م��ادام یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‬ ‫بەلیستێكی سەربەخۆ دادەبەزێت‪ ،‬پێموایە‬ ‫كێرڤی دەنگەكان و ج��ەم��اوەری یەكێتی‬ ‫روو لەهەڵكشانە‪ .‬پێشیوابوو كە یادەكانی‬ ‫یەكێتی سەلمێنەری ئەم قسانەیەو وتیشی‪:‬‬ ‫جۆرێك لەئاشتبوونەوە هەیە لەنێوان‬ ‫ج��ەم��اوەری یەكێتی و قیادەی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪-‬دا‪ ،‬هەروەها دووەم‬ ‫داكۆكیكردنی قیادەی سیاسی یەكێتی و‬ ‫پەرلەمانتارەكانی یەكێتی و نوخبەی یەكێتی‬ ‫لە دەزگاكانی راگەیاندن بۆ پاككردنەوەی‬ ‫تەزویراتەكانی ناو تۆماری دەنگدەران و‬ ‫ئەو هەڵەو كەم و كوڕییانەی لەناو تۆماری‬ ‫دەنگدەراندایە كە ئێمە وەك��و دەزگ��ای‬ ‫هەڵبژاردن چەندین تەعنی یاساییمان لەسەر‬ ‫ئەوانە تۆماركردووە كە تۆماری دەنگدەران‬ ‫تۆمارێكی پڕ لە خەوشە‪ .‬پێشیوابوو كە‬ ‫هەڵبڕینی ئەم دەنگە بۆ ئاشكرا كردنی‬ ‫تەزویراتەكان وادەكات خەڵكە بەئاگاكەی‬ ‫شەقامی كوردستان هەست ب��ەوە بكەن‬ ‫كە یەكێتیی نیشمانیی كوردستان لەگەڵ‬ ‫وەك هەڵبژاردنی پێشوو دەبێت‬ ‫هەڵبژاردنێكی پاك و نەزیهدایە‪ .‬بەوتەی‬ ‫خەسرەو گۆران‪ ،‬لێپرسراوی دەزگای‬ ‫ئەو ئەندامەی دەزگ��ای هەڵبژاردن ئەمە‬ ‫بۆخۆی شەعبییەتێكی بۆ یەكێتی پەیدا هەڵبژاردنی پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫ه��ەر ل��ەب��ارەی گومانی كەمبوونەوەی‬ ‫كردووە‪.‬‬

‫بەرپرسی ژووری‬ ‫هەڵبژاردنی گۆڕان‪:‬‬ ‫پێمانوایە‬ ‫دەنگەكانمان زیادی‬ ‫كردووە كەمی‬ ‫نەكردووە‬ ‫دەنگەكانی پارتی دیموكراتەوە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫نازانم لەسەر چ ئەساسێك ئەو تەصەوراتانە‬ ‫دانراوە‪ ،‬بەاڵم دەنگەكانی پارتیمان وازحن‬ ‫لە هەڵبژاردنەكانی پێشوو‪ ،‬بەتایبەتی لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫عێراق لە هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی عێراقی‬ ‫(‪ )2010‬كەسیش ناتوانێت پێشبینی ئەوە‬ ‫بكات كە بڵێت وادەبێت و وادەبێت‪ ،‬هیچ‬ ‫نەماوە‪ ،‬كەمێك ماوە بۆ هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫سەبارەت بەدەنگی الیەنەكانی دیكە‪،‬‬ ‫خەسرەو گ��ۆران وت��ی‪ :‬من ناتوانم هیچ‬ ‫ژم��ارەی��ەك ب��دەم‪ ،‬وەڵ�ڵا ئێمە سیحرمان‬ ‫النییەو عالەمول غەیبیشمان النییە بۆئەوەی‬ ‫بڵێین فاڵنە حزب ئەوەندە دەهێنێت و‬ ‫فاڵنەحزبیش ئەوەندە دەهێنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ هەڵبژاردنەكانی پێشوو‬ ‫دەزانیت قەبارەی هەر حزبێك چەندە‪.‬‬ ‫گۆڕان گریمانەی پێ نییە‬ ‫ئارام شێخ محەمەد‪ ،‬بەرپرسی ژووری‬ ‫هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بەگومانی نزمبوونەوەی رێژەی دەنگەكانی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لە هەڵبژاردنی ئەمجارەدا‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬پێمانوایە ئەو بارودۆخانەی پێشووتر‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا چۆن بوون‪ ،‬ئێستاش‬ ‫هەروەكو خۆیەتی‪ ،‬خراپتر ب��ووە باشتر‬ ‫نەبووە‪ ،‬لەبەرئەوە ئەو دۆخ��ەی وایكرد‬ ‫ئێمە لە هەڵبژاردنی یەكەم و دووەم��دا‬ ‫ئەو رێژە بەرچاوە لە دەنگەكانمان بهێنین‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە پێمانوایە دەنگەكانمان زیادی‬ ‫كردووە كەمی نەكردووە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەدەنگی حزبەكانی دیكە‪،‬‬ ‫ئەو بەرپرسەی ژووری هەڵبژاردن هیچ‬ ‫گریمانەیەكی بۆ حزبەكانی دیكە پێ نەبوو‪.‬‬

‫ئارام شێخ محەمەد‬

‫بەیان نوری‬

‫محەمەد حەكیم‬

‫نەریمان مەجید‬

‫خەسرەو گۆران‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* هەرچەندە ‪ pkk‬لەزاری جەمیل بایك‪ ،‬هاوسەرۆكی پارتەكەیەوە‪ ،‬پڕۆسەی كشانەوەی راگرتنی‬ ‫گەریالكانی بۆ ناو خاكی هەرێمی كوردستان راگرت‪ ،‬ئەمەش وەكو ئاماژەیەك بۆ راگرتنی پڕۆسەی‬ ‫ئاشتی و هەنگاونەنان لەالیەن توركیاوە خوێندرایەوە‪ ،‬لەوبارەیەشەوە ئەردۆغان لە میانی بەشداری لە‬ ‫كۆبوونەوەی جی (‪ )20‬لەوەاڵمی ئەو هەڕشەیەی بایك‪-‬دا‪ ،‬ئەوەی راگەیاند كە حكومەتی توركیا گوێ‬ ‫بەو قسانە نادات و پڕۆسەی ئاشتی بەردەوامی پێدەدات‪.‬‬ ‫‪14‬‬

‫رێككەوتنە دۆزەخییەكەی‬ ‫میدیای كوردیی و كۆمپانیا بازرگانییەكان!‬

‫بێدەنگبوون بەرامبەر بە پارە!‬

‫تادێت ناڕەزایی هاواڵتیانی كوردستان بەرزدەبێتەوە لەسەر كااڵو شتومەك و گرانی بازاڕەكانی هەرێمی كوردستان‪ ،‬لە بەرامبەردا میدیاكانی ئەهلی و‬ ‫حزبیش وەك گۆڤارو رۆژنامەو تەلەفزیۆن و رادیۆكان‪ ،‬لە ئاست ئەم ناڕەزاییانەدا بێدەنگن‪ .‬كۆمپانیا زەبەالحەكانی هەرێمی كوردستان‪ ،‬میدیاكان بە شێوەیەكی‬ ‫گشتی لەژێر كاریگەریی پێدانی ریكالمدا میدیاكانیان كڕیوەو بێدەنگیان كردوون‪ .‬میدیاكان ناتوانن بەرامبەر كۆمپانیاكان هیچ راپۆرت و ریپۆرتاژێك بكەن‪،‬‬ ‫ئەمەش كارەساتی گەورەی ناوەتەوە لە هەرێمی كوردستان بەتایبەتی هاواڵتیان‪ ،‬چینی یەكەمن لەو زیانەی كە بەریاندەكەوێت‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬محەمەد مامە‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪15‬‬

‫بێدەنگ كراون‬ ‫ل��ەدی��دی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان و‬ ‫میدیاكارانەوە ئەم دیاردەیە جێگەی‬ ‫هەڵوێستە لەسەركردنەو پێیانوایە‬ ‫كە زۆرێك لە كۆمپانیاكان هەندێك‬ ‫لە میدیای (ئەهلی و سەربەخۆ)‬ ‫و حزبیان بێدەنگ كردووە لەژێر‬ ‫كاریگەریی ئ��ەو ریكالمانەدا كە‬ ‫پێیان دەدەن و م��ی��دی��اك��ان لە‬ ‫بەرامبەریدا بڕێك پارە وەردەگرن!‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە كە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪-‬یش كەمترین‬ ‫لێپرسینەوەی لە ب��ازاڕی هەرێم‬ ‫كردووە‪ ،‬بەتایبەتی بۆ خراپی جۆرو‬ ‫كواڵێتی شمەكی كۆمپانیاكان‪.‬‬ ‫بەختیار سەعید‪ ،‬رۆژنامەنووس‬ ‫و چ��اودێ��ری سیاسی‪ ،‬ل��ەب��ارەی‬ ‫رۆڵ و ك��اری��گ��ەری��ی ری��ك�لام و‬ ‫ئ��ەو چ��اوپ��ۆش��ی��ی��ەی م��ی��دی��اك��ان‬ ‫ل��ە كۆمپانیاكانی دەك��ەن‪ .‬بە‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬بە دڵنیاییەوە‬ ‫ری��ك�ل�ام ك��اری��گ��ەری��ی ب��ەس��ەر‬ ‫میدیاكانەوە بە چەندین شێواز‬ ‫هەیە تا ئاستی چاوپۆشیكردن نەك‬ ‫لە بوونی گەندەڵی‪ ،‬بەڵكو بوونە‬ ‫تاوان و خیانەت و زۆر دیاردەی‬ ‫دیكە‪ ،‬بە هەمانشێوە هەندێك لە‬ ‫میدیای كوردیش كەوتۆتە ناو ئەو‬ ‫گەمەیەوە‪.‬‬ ‫هەروەها دەڵێت‪ :‬زۆربەی ئەو‬ ‫كۆمپانیایانەی گەندەڵن و دزیيان‬ ‫لە میللەت ك��ردووە‪ ،‬بەڕێگەی‬ ‫پەیوەندییە ناسروشتییەكانی بێنەو‬ ‫بەردە‪ ،‬چەندم دەدەیتێ ئەوەندە‬ ‫چ��او بەستی دەك��ەم‪ ،‬توانیویانە‬ ‫تۆڕی میدیایی سەربەخۆو بێالیەن‬ ‫تێكبشكێنن و بیانكەنە پەرژینی‬ ‫گەندەڵی‪ ،‬ئەمەش بەئاشكرا بوونی‬ ‫هەیە‪.‬‬

‫سەرنووسەری‬ ‫رۆژنامەی ئاوێنە‪:‬‬ ‫بە پێدانی بڕێك‬ ‫پارەی زیادە‬ ‫بە كەناڵەكان‪،‬‬ ‫كۆمپانیاكان كااڵی‬ ‫بێ سوودی خۆیان‬ ‫ساغ دەكەنەوە‪ ،‬لەم‬ ‫نێوەندەشدا تاكە‬ ‫زەرەرمەند هاواڵتی‬ ‫دەبێت‬

‫پ��ارەدا هەموو ج��ۆرە ریكالمێك‬ ‫باڵودەكەنەوە‪ .‬ئەو چاودێرە وتی‪:‬‬ ‫لەڕۆژئاواش ئەو جۆرە لە گەندەڵییە‬ ‫ب��وون��ی ه��ەی��ە‪ ،‬وەك ئ��ەوان��ەی‬ ‫خۆمان بەئاشكرا بوونەتە شەریكی‬ ‫گەندەڵكاران‪ .‬ناوبراو هێمای بۆ‬ ‫ئەوەش كرد‪ :‬كوفری خوایی گەورەیە‬ ‫ئەگەر میدیاو میدیاكاران ئەوەندە‬ ‫الوازب��ن بكەونە ژێ��ر كاریگەری‬ ‫ریكالمی كۆمپانیاكانەوە‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫رۆژان��ە ئ��ەو ك��وف��ران��ە هەست‬ ‫پێدەكەین‪ ،‬راستە ریكالمكردن‬ ‫ئاساییە لە هەرشوێنێك بكرێت‪،‬‬ ‫ئەوەی ئاسایی نییەو تاوانە ئەوەیە‬ ‫كە بۆ چەند سەد دۆالرێك هەموو‬ ‫گەندەڵی و تاوانەكان بشاردرێتەوەو‬ ‫چاوپۆشی لێبكرێت‪ ،‬ب��ەڕای من‬ ‫ب��ك��ەری گەندەڵییەكان چەندە‬ ‫ب��ەرپ��رس��ن چاوپۆشیكردنی ئەو‬ ‫میدیایانەش لە گەندەڵییەكان دوو‬ ‫ئەوەندە بەرپرسن‪ ،‬چونكە ئەركیان‬ ‫شاردنەوەی گەندەڵییەكان‬ ‫هەڵماڵینی گەندەڵی و ئاشكراكردنی‬ ‫باسی‬ ‫ئەو چاودێرە سیاسییە‪،‬‬ ‫دیاردەكانە نەك چەواشەكردن و‬ ‫لە میدیای رۆژئاواش كرد كە زۆرو جوانكردنی ناشرینییەكان‪.‬‬ ‫كەم لەو جۆرە گەندەڵییەوە گالون‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەب��ارەی‬ ‫و لە پێناو بەدەستهێنانی بڕێك‬

‫كامیشیان كەسایەتی و كۆمپانیا‬ ‫گەورەكانیانی لە پشتەوەیە‪.‬‬

‫خالید سلێمان‪،‬‬ ‫نووسەرو‬ ‫رۆژنامەنووس‪:‬‬ ‫لە میدیای‬ ‫كوردیدا جورئەتی‬ ‫رووبەڕوبوونەوەی‬ ‫پێشێلكاری و‬ ‫خزمەتگوزاری خراپی‬ ‫كۆمپانیاكان و‬ ‫هێنانی شتومەك‬ ‫و كااڵی خراپ و‬ ‫بەسەرچوو‪ ،‬لە ئارادا‬ ‫نییە‬ ‫چارەسەركردنی ئەو دیاردەیەشەوە‪،‬‬ ‫وت��ی‪ :‬ئەمە ل��ە ح��اڵ��ەت��ەوە بۆتە‬ ‫دیاردەو رۆژانەش نەشونما دەكات‪،‬‬ ‫بە ئاسانی ئەو دیاردەیە چارەسەر‬ ‫ناكرێت‪ ،‬چونكە تاكو ئێستا میدیای‬ ‫ك��وردی خۆی پێناسە نەكردووە‪،‬‬ ‫زۆرێ��ك ل��ەو میدیا ئەهلی و‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫سەربەخۆیانە‬ ‫خۆیان بە حزب و كەسایەتییەكانی‬ ‫ح��زب و كۆمپانیاكانەوە ئاشكرا‬ ‫ناكەن‪ ،‬هەموویان خۆیان لە گومان‬ ‫و پرسیارێكی زۆردا شاردۆتەوەو‬ ‫هێشتا ئێمە نەبووینەتە خاوەنی‬ ‫میدیایەكی سەربەخۆو بێالیەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دەك��رێ��ت بڵێن ئەهلین‬ ‫بەپارەی ئەم و ئەو‪.‬‬ ‫ئ��ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ە ب��ڕوای‬ ‫واب��وو زۆرب��ەی ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ی‬ ‫راگەیاندن تووشی ئەو ڤایرۆسە‬ ‫بوون‪ ،‬بە حزبی و سێبەرو ئەهلی‬ ‫و س��ەرب��ەخ��ۆك��ان��ەوە‪ ،‬ئ��ەوەش��ی‬ ‫بۆ زی��اد ك��رد ئەگەر پرسیار لە‬ ‫منداڵێك بكرێت دەزان��ێ��ت كام‬ ‫گۆڤارو رۆژنامە‪ ،‬رۆژنامەو گۆڤاری‬ ‫بەرسێبەرو ئەهلی و حزبین و‬

‫پەیوەندییەكی السەنگ‬ ‫خالید سلێمان‪-‬ی نووسەرو‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس‪-‬ی��ش‪ ،‬پێیوابوو‬ ‫تائێستا حاڵەتێكی وا لەبەر چاودا‬ ‫نییە كە كەناڵێكی میدیایی ئەسیری‬ ‫كۆمپانیایەك بووبێت‪ ،‬مەبەستی ئەو‬ ‫نووسەرو رۆژنامەنووسە لەوە بوو‬ ‫كە هیچ زانیارییەك لەبەردەستدا‬ ‫نییە ئەوە بسەلمێنێت كە كەناڵێك‬ ‫وازی لە ئەركەكانی خۆی هێنابێت‬ ‫لە پێناو چەند كیسە دۆالرێكی‬ ‫ریكالمدا‪.‬‬ ‫ئ��ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ە‪ ،‬زیاتر‬ ‫چووە ناو بۆچوونەكانیەوەو وتی‪:‬‬ ‫هیچ شتێكی وا لە ئارادانییە كە‬ ‫میدیای ك��وردی ب��ەگ��وڕوت��ی��ن و‬ ‫جورئەتەوە رووبەڕووی پێشێلكاری‬ ‫و خزمەتگوزاری خراپی كۆمپانیاكان‬ ‫و هێنانی شتوومەك و كااڵی خراپ‬ ‫و بەسەرچوودا چووبێتنەوە‪ ،‬چەند‬ ‫حاڵەتێك بەدیدەكرێ وەك��و ئەو‬ ‫پەیوەندییە السەنگەی لەنێوان‬ ‫م��ی��دی��او كۆمپانیاكاندا هەیە‪،‬‬ ‫زۆرج��ار ئەو پەیوەندییە لەیەكتر‬ ‫نزیكیان دەك��ات��ەوەو زۆرجاریش‬ ‫لێكیان دووردەخاتەوە‪ ،‬هەندێجار‬ ‫هەردووالیان كێشەكان پەردەپۆش‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫ئەو نووسەرو رۆژنامەنووسە‪،‬‬ ‫ب��اس ل��ەوە دەك��ات ت��ا ئێستا‬ ‫بەڵگەنامەیەك نییە وەك ئیتیكی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی لە كوردستاندا‬ ‫ئ��ی��م��زا ك��راب��ێ��ت و ئیلتیزامی‬ ‫ئەخالقی پێوەكرابێت‪ .‬نموونەی‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەوروپ��او ئ��ەم��ری��ك��ا‬ ‫هێنایەوە كە یەكێك لەو شتانەی‬ ‫میدیای لەژێر ركێفی كۆمپانیاكان‬ ‫هێناوەتە دەرەوە‪ ،‬بوونی ئیتیكی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی و ب��ەوت��ەی‬ ‫ئ��ەو بوونی یاسایەكە كە كاری‬ ‫كۆمپانیاكان رێكدەخات‪ .‬خالید‪،‬‬ ‫ئەوەشی وت‪ :‬رۆژنامەنووسان و‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* لەڕاپۆرتێكی وااڵپرێس‪-‬دا‪ ،‬كە لەم ژمارەیەدا باڵوكراوەتەوە‪ ،‬مامۆستایان و شارەزایانی بواری‬ ‫راگەیاندن و راپرسی‪ ،‬سەبارەت بەو راپرسیانەی كە هەندێك لە حزب و الیەنە سیاسییەكان باڵوی‬ ‫دەكەنەوە‪ ،‬قسە دەكەن و ئاماژە بەوە دەكەن كە ئەو راپرسییانە بنەمایەكی زانستی نییەو بۆ بانگەشەی‬ ‫سیاسی و جەنگی دەروونی بەكاردێن و دەچێتە خانەی چەواشەكردنی خەڵك و دەنگدەرانەوە‪.‬‬ ‫‪16‬‬ ‫كەناڵەكانی میدیاو تەنانەت هاواڵتی‬ ‫ئاساییش دەتوانێت سكااڵ لە سەر‬ ‫كۆمپانیاكان تۆمار بكات‪ ،‬ئەمە‬ ‫ئەگەر كااڵیەكی ئەو كۆمپانیایە‬ ‫زیانی بەهاوواڵتییەكە گەیاندبێت‪،‬‬ ‫ئەوەی دەكرێت بیڵێم ئەوەیە كە‬ ‫یاسای پاراستنی بەكاربەران واتە‬ ‫موستەهلیك هەیە بۆ رێكخستنی‬ ‫پەیوەندیی كۆمپانیا لەگەڵ میدیادا‪،‬‬ ‫لە ب��ەرام��ب��ەردا میدیاش ئیتیكی‬ ‫خۆی هەیەو بەندو خاڵەكانی ئەو‬ ‫ئیتیكە م��ەرج��ی ب�ڵاوك��ردن��ەوەی‬ ‫زانیاری دەسەپێنن نەك دەسەاڵت‬ ‫و هەژموونی كۆمپانیا‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بۆ ئەوەكرد‪:‬‬ ‫ئێمە لە كوردستاندا‪ ،‬بەدەست‬ ‫نەبوونی یاسای پاراستنی بەكاربەرو‬ ‫ب��ەدەس��ت یاسایەكەوە كە كاری‬ ‫كۆمپانیاكان رێكبخات دەناڵێنین‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��ری��ش��ەوە ب��ەدەس��ت‬ ‫نەبوونی ئیتیكی رۆژنامەنووسی‬ ‫و كاری باڵوكردنەوەی زانیارییەوە‬ ‫دەناڵێنین‪ ،‬بۆیە ناتوانین شتێك‬ ‫بڵێین كاتێك ی��اس��ای��ەك نەبێت‬ ‫پەیوەندییەكان پێكەوە گرێبدات و‬ ‫رێكیان بخات‪ ،‬روونترین نموونە‬ ‫لەمڕۆدا ئەوەیە ئەمڕۆ كۆمپانیان‬ ‫خ��ۆی��ان دەب��ن��ە خ��اوەن كەناڵی‬ ‫میدیایی و منەتیان بە كەناڵە میدیا‬ ‫پیشەییەكان نامێنێت‪.‬‬

‫د‪ .‬نەزاكەت حسێن‪،‬‬ ‫پسپۆڕی بواری‬ ‫ریكالم‪:‬‬ ‫میدیای كوردی‬ ‫خەریكە دەبێتە‬ ‫میدیایەكی‬ ‫بازرگانی بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی‬ ‫بڕێك پارە‬

‫لەبواری ریكالمدا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەدایە‬ ‫كە میدیا خەریكە ببێتە میدیایەكی‬ ‫بازرگانی بۆ بەدەستهێنانی بڕێك‬ ‫پارە بەو ریكالمەی كە دەیكات‪ .‬ئەو‬ ‫دیوەشی نیشانداین كە كەناڵەكانمان‬ ‫خ��ەری��ك��ە پ��ەی��ام��ی میدیاییان‬ ‫بیربچێتەوە لەپێناو دروستكردن و‬ ‫بەئەنجام گەیاندنی ریكالمدا‪.‬‬ ‫ئەو پسپۆڕەی بواری ریكالم‪،‬‬ ‫بووەتە بازرگانیكردن‬ ‫ل��ە درێ��ژەی خوێندنەوەكانیدا‪،‬‬ ‫د‪.‬ن��ەزاك��ەت حسێن‪ ،‬پسپۆڕ وتی‪ :‬یەكێك لە كێشەكانی ئێمە‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫چاودێرێكی سیاسی‪:‬‬ ‫ریكالم كاریگەریی‬ ‫بەسەر میدیاكانەوە‬ ‫هەیە تا ئاستی‬ ‫چاوپۆشیكردن نەك‬ ‫لە بوونی گەندەڵی‪،‬‬ ‫بەڵكو تا ئاستی‬ ‫تاوان و ناپاكی‬

‫ئەوەیە كە تائێستا ریكالم نەبووە‬ ‫بەكولتوور لە ناوماندا تا لەماڵەوە‬ ‫پێداویستییەكانمان بكڕین كە ئەمە‬ ‫لەواڵتان بووتە كولتوور‪ ،‬هاواڵتیان‬ ‫ریكالمیان بۆ دەخرێتە ئەودیو‬ ‫دەرگاكانەوە پاشان لەڕێگەی تەلەفۆن‬ ‫یان ئینتەرنێتەوە سەودای كااڵكان‬ ‫دەكات‪ ،‬واتا لەڕێگەی ریكالمەوە‬ ‫ك��ااڵك��ە دەن��اس��ێ��ت‪ ،‬ب��ەداخ��ەوە‬ ‫ری��ك�لام��ەك��ان��م��ان ن��ە ب��ەش��ێ��وەی‬ ‫زانستی مامەڵە لەگەڵ دابەزاندنیان‬

‫دەكەین نە بەیاسایی‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫بەشێوەیەكی نازانستیانەو بێ بنەما‬ ‫دایدەبەزێنن كە ئەمە لەمتمانەی‬ ‫بینەر كەم دەكاتەوە‪ ،‬هەم متمانەی‬ ‫ب��ە كەناڵەكەش نامێنێت‪ ،‬هەم‬ ‫بازاڕەكەش زەرەرمەند دەبێت بە‬ ‫كەمكردنەوەی كااڵكەی و كۆمپانیای‬ ‫تایبەت بەڕیكالمەكەش متمانە‬ ‫لەدەستدەدات‪.‬‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی پارەیە‬ ‫سەردار محەمەد‪ ،‬سەرنووسەری‬ ‫رۆژن��ام��ەی ئ��اوێ��ن��ە‪ ،‬ل��ەب��ارەی‬ ‫ریكالمكردن لە ن��او میدیاكاندا‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬زۆر بەشێوەیەكی بێ‬ ‫بەرنامە كەوتووینەتە ن��او كاری‬ ‫ریكالمەوە‪ ،‬بەهۆی قبوڵنەكردنی‬ ‫هەندێ‌ ریكالمی بێ‌ سوود‪ ،‬كۆمپانیا‬ ‫هەبووە ریكالمەكەی لەڕۆژنامەكاندا‬ ‫كێشاوەتەوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬جیاوازی كاری ریكالم‬ ‫لەواڵتان و كوردستانی خۆماندا‬ ‫ئەوەیە لەواڵتان كەناڵی تایبەت‬ ‫بەڕیكالم هەیە كە گەورەترین‬ ‫كەناڵی بازرگانی لە ئەمریكایە‪،‬‬ ‫ئەم جۆرە كەنااڵنە بوونی هەیەو‬ ‫زان��ی��اری دەدەن ب��ەه��اواڵت��ی��ان‬ ‫و رێنماییان دەك��ەن‪ ،‬ل��ە واڵت��ە‬ ‫بەشێوەیەكی‬ ‫پێشكەوتووەكاندا‬ ‫روون و ئاشكرا ئەوە چەسپیوە كە‬ ‫كاری ریكالم چۆن بكرێ و چۆن‬ ‫بەكاربهێندرێ و لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫هەموو كەس ناتوانێت ریكالم لە‬

‫‪17‬‬

‫سەرنووسەری‬ ‫گۆڤاری لڤین‪:‬‬ ‫خراپی میدیای‬ ‫كوردیی ئەوەیە‬ ‫میدیایەكی خۆژێن‬ ‫نییە‬

‫خۆژێن نییە‪ ،‬میدیایەك نییە كە‬ ‫بزنس بكا بۆ ئ��ەوەی كارەكەی‬ ‫ب��ەردەوام بێت‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫میدیای ك��وردی نەیتوانیوە وەكو‬ ‫پێویست رۆڵ ببینێت ل��ەوەی كە‬ ‫داه��ات بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫بەشێوەیەكی پیشەیی بەكاربهێنێت‪.‬‬ ‫هەروەها سەرنووسەری لڤین‬ ‫وتیشی‪ :‬نابێت كاری ریكالم تەنیا بۆ‬ ‫ئەوە بكەین كە بژین بەڵكو دەبێت‬ ‫هاوسەنگی بكەین لەنێوان ئەوەی‬ ‫ریكالم بۆ كۆمپانیایەك دەك��ەی‬ ‫و راستی بەخوێنەر بگەیەنیت‪،‬‬ ‫میدیای جددی چاوپۆشی ناكات‪،‬‬ ‫ه��ەن��دێ‌ م��ی��دی��ا ه��ەی��ە میدیای‬ ‫سێبەر‪ ،‬ی��ان میدیایەك ك��ە بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی سیاسی كاردەكات‬ ‫ئ��ەوە ج��ی��اوازە‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێ‌‬

‫میدیا هەن كە بەمیدیای فەرمی‬ ‫و جددی ناودەبرێن‪ ،‬بەاڵم دواجار‬ ‫لەپێناو بەرژەوەندیی تایبەتی خۆی‬ ‫چاوپۆشی لە گەندەڵكاری و كاری‬ ‫نایاسایی دەكات‪.‬‬ ‫ناوبراو هێمای بۆ ئەوەكرد‬ ‫كە‪ :‬میدیای حزبی ئاسانتر ریكالمی‬ ‫دەس��ت دەك��ەوێ��ت وەك لە‬ ‫ئەهلییەكان‪ ،‬زۆر لە كۆمپانیاكان‬ ‫ن��اوێ��رن ی��ان ن��ات��وان��ن ل��ەب��ەر‬ ‫بەرژەوەندییە تایبەتییەكانی خۆیان‬ ‫زۆرج��ار ریكالم ب��دەن بە میدیا‬ ‫ئەهلییەكان ئێمە وەك گۆڤارەكەمان‬ ‫زۆر رووبەڕووی ئەوە بووینەتەوە‪،‬‬ ‫هۆكارەكەیشی تەنیا ه��ۆك��اری‬ ‫سیاسییە‪.‬‬ ‫ئەحمەد میرە‪ ،‬بە پێویستی‬ ‫زان��ی ك��ە ی��اس��ای��ەك��ی تایبەت‬

‫بەڕێكخستنی ك��اری ری��ك�لام لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان هەبێت و‬ ‫حكومەت بۆی دابڕێژێت‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫ب��ە پێویست زان��ی ك��ە زانستی‬ ‫ریكالم لە ناوەندەكانی خوێندن‬ ‫و زانكۆو پەیمانگاكاندا گرنگی‬ ‫پێبدرێت‪ .‬ل��ەم��ڕووەش��ەوە وتی‪:‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ب��ەك��ردن��ەوەی بەشێك‬ ‫بێت یان بەكردنەوەی كۆلێژێك‬ ‫بێت یانیش بەدانانی پرۆگرامێكی‬ ‫تایبەت ب��ەو ك��ارەب��ێ��ت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا پێویستمان بەوە هەیە بە‬ ‫یاسا ئەوەبكرێت كە كۆمپانیاكانی‬ ‫دروستكردنی ریكالم ئەو كەسانەی‬ ‫ك��ە ل��ەالی��ان ك��اردەك��ەن دەبێت‬ ‫النیكەم بڕوانامەی هەبێت و باوەڕ‬ ‫پێكراوبێت‪.‬‬

‫كەناڵەكەی خۆیەوە دابەزێنێت‪.‬‬ ‫س��ەرن��ووس��ەری رۆژن��ام��ەی‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬راش��ك��ان��ەو ئ��ەوەی وت‬ ‫كە ریكالم ك��ردن لە كوردستاندا‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی بڕێك پارەیەو‬ ‫بەوتەی ئەو هەركەس هەڵدەستێ‌‬ ‫ك��اری ری��ك�لام دەك��ات! س��ەردار‬ ‫محەمەد‪ ،‬دانی بەوەشدا نا كە ئێمە‬ ‫تازەین لەچوونە ناو كارو بواری‬ ‫ریكالمەوە‪ .‬ئ��ەم سەرنووسەرە‪،‬‬ ‫وت��ی‪ :‬ئێمە تەنها رێگەی میدیا‬ ‫بەكاردەهێنین بۆ ریكالم ئەوە‬ ‫مەترسییەكی گەورەیە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫زۆر رێگەی تر هەیە بۆ ریكالم وەك‬ ‫هەڵواسینی پۆستەرو باڵوكردنەوەی‬ ‫باڵوكراوەكان بۆمااڵن یاخود لە‬ ‫ڕێگەی ت��ۆڕی كۆمەاڵیەتییەوە‪،‬‬ ‫هەندێ لە كۆمپانیاكان بۆساغ‬ ‫كردنەوەی هەندێ‌ كااڵی بێسوود‬ ‫لەڕێگەی ری��ك�لام��ەوە بەپێدانی‬ ‫بڕێك پ��ارەی زی��ادە بەكەناڵەكان‬ ‫وادەك��ەن كاری خۆیان تەواوكەن‬ ‫و لەم نێوەندەشدا تاكە زەرەرمەند‬ ‫هاواڵتی دەبێت‪.‬‬ ‫یاسای تایبەتی پێویستە‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��رەوە ئەحمەد‬ ‫میرە‪ ،‬سەرنووسەری گۆڤاری لڤین‪،‬‬ ‫تایبەت بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬خراپی‬ ‫میدیای كوردی ئەوەیە میدیایەكی‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* مستەفا هیجری سكرتێری حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬لە دیمانەیەكی تایبەتدا لەگەڵ‬ ‫گۆڤاری وااڵپرێس كە لەم ژمارەیەدا باڵوكراوەتەوە‪ ،‬ئاماژە بە چەندین بابەت و تەوەری گرنگ دەدات‪،‬‬ ‫هیجری باس لە یەكگرتنەوەی حزبەكەیی و پارتە جیابۆوەكەی تری دەدات‪ ،‬هەروەها باس لە شێوازی‬ ‫خەباتی حزبەكەیی و كۆنگرەی نەتەوەیی و چەندین بابەتی دیكەی تایبەت بە پرسی كورد لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان دەدات‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫پسپۆڕان و ئەكادیمییەكانی كوردستان رەخنەی لێدەگرن‬

‫راپرسی‪ ،‬لە داتاو زانیاری و ئامارەوە بۆ‬ ‫جەنگی دەروونی و پڕوپاگەندەی سیاسی!‬

‫راپۆرتی‪ :‬لەتیف حسێن‬

‫ئەمە یەكەمجارو دواینجاریش‬ ‫نابێت كە هەموو هەڵبژاردنێك و‬ ‫لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردنەكاندا‪،‬‬ ‫دی��اردەی باڵوكردنەوەی راپرسی‬ ‫ه��ەن��دێ‌ دەزگ��او دام��ەزراوەی‬ ‫حزبی سەرهەڵدەدات‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫رێژەو قەبارەی كورسی حزبەكان‬ ‫پێشبینی دەك��ات و زۆرب��ەی‬ ‫جاریش ئەو پێشبینی و راپرسیانە‬ ‫هەڵە دەردەچ��ن و زۆر دوور‬ ‫دەبێت لەئەنجامی راستەقینەی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ ،‬زۆرێك پێیانوایە‬ ‫ئ��ەم��ە دی��اردەی��ەك��ی ناشرینەو‬ ‫ب��ۆ چ��ەواش��ەك��ردن��ی خ��ەڵ��ك و‬ ‫ج��ەم��اوەرەو ب��ۆ بانگەشەیەكی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‬ ‫ناتەندروستی‬ ‫بەكاردێت و هەندێكیش وای بۆ‬ ‫دەچن ئەمە كارە جەنگی ساردی‬ ‫نێوان الیەنەكانەو پەنای بۆ دەبەن‪،‬‬ ‫بەهەر شێوەیەك بێت زۆرب��ەی‬

‫رای چاودێران و شارەزایانی بواری‬ ‫راگەیاندن و ئەكادیمییەكان ئەم‬ ‫دیاردەیەیان بەالوە دیاردەیەكی‬ ‫خراپەو وای دەبینن كە دەبێت‬ ‫ح��زب و الی��ەن��ە سیاسییەكان‬ ‫خۆیان لەوە ب��ەدوور بگرن‪ ،‬كە‬ ‫بەراپرسی نازانستی و نا واقعی‬ ‫هەوڵی ب��ەرزك��ردن��ەوەی ورەی‬ ‫جەماوەرەكەی خۆیان بدەن‪ ،‬لەبری‬ ‫ئەوە پەنا بۆ كارێكی دیكە بەرن‪،‬‬ ‫مامۆستایان و شارەزایانی بواری‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬ئۆباڵی باڵوكردنەوەی‬ ‫ئەم راپرسییە نازانستیانە دەخەنە‬ ‫ئەستۆی كەناڵەكانی راگەیاندن‪ ،‬لەم‬ ‫بەدواداچوونەی وااڵپرێس‪-‬دا چەند‬ ‫مامۆستایەكی بەشی راگەیاندنی‬ ‫زانكۆو پسپۆڕ لەم بوارەدا بۆچوون‬ ‫و ش��ی��ك��ردن��ەوەك��ان��ی��ان ب��ۆ ئەم‬ ‫دیاردەیە دەخەیەنەڕوو‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫راپرسی بنەمای زانستی خۆی‬ ‫هەیە‬ ‫وەك��و زۆرێ��ك لە پسپۆڕانی‬ ‫ب��واری راگ��ەی��ان��دن و راپ��رس��ی‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ن‪ ،‬زۆرج��ار ئ��ەو‬ ‫راپرسیانە ل��ەالی��ەن دەزگایەكی‬ ‫حزبی یان الیەندار ئەنجامدەدرێت‬ ‫و فۆڕمی راپرسییەكەش بەسەر‬ ‫ئەندامەكانی خۆیاندا دابەشدەكەن‬ ‫و ئ��ەم��ەش ئ��ەوە دەگەیەنێت‬ ‫كە ئەنجامی پێش وەختی ئەو‬ ‫راپرسییە دیارەو ئەمكارەش تەواو‬ ‫نازانستییەو كارێكی هەڵەیە‪ ،‬د‪.‬‬ ‫ف��وئ��اد عەلی مامۆستای بەشی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن لەزانكۆی سلێمانی‬ ‫سەبارەت بەو راپرسیانەی كە لەكاتی‬ ‫بانگەشەی هەڵبژاردنەكاندا باڵو‬ ‫دەكرێنەوە‪ ،‬لە لێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫بۆ وااڵپرێس وت��ی‪ :‬ئەنجامدانی‬ ‫راپرسی و باڵوكردنەوەی یەكێكە‬

‫لە هۆكارەكانی بانگەشەكردنی‬ ‫هەڵبژاردن كە ح��زب و الیەنە‬ ‫سیاسییەكان ن��ەك لەكوردستان‬ ‫بەڵكو لە زۆربەی واڵتاندا پەنای بۆ‬ ‫دەبەن‪ ،‬راپرسی تەنها بۆ هەڵبژاردن‬ ‫و زانینی رێ��ژەو قەباەری حزب‬ ‫و الیەنە سیاسییەكان ناكرێت‪،‬‬ ‫بەڵكو لە كاتی قەیرانێكدا یان‬ ‫بۆ دیاردەیەكی دیاریكراو ئەنجام‬ ‫دەدرێت‪ ،‬بەاڵم زۆر گرنگە كە بنەما‬ ‫زانستییەكانی راپرسی لەبەرچاو‬ ‫بگیرێت و پێشێل نەكرێت‪...‬‬ ‫ئەو مامۆستایەی بەشی راگەیاندن‬ ‫ئاماژەشی بەوەكرد دەبێت راپرسی‬ ‫دەزگاو دامەزراوەیەكی پرۆفیشناڵ‬ ‫و ت��ای��ب��ەت��م��ەن��د و ب��ێ‌ الی��ەن‬ ‫ئەنجامی بدات و ئەو فۆڕمانەشی‬ ‫دابەشی دەكات و ئەو سامپڵەی‬ ‫هەڵیدەبژێرێت‪ ،‬دەبێت پشت بە‬ ‫زانستی راپرسی و ئامار ببەستێت‪،‬‬

‫‪19‬‬

‫ت��ا ئەنجامەكەی ب��اوەڕ پێكراو‬ ‫بێت‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر دەزگایەكی‬ ‫الیەنداری حزبێك ئەمكارە بكات‬ ‫و سامپڵێكی عەمدی وەربگرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوە دی��ارە ك��ە پێش وەخ��ت‬ ‫نەتیجەكەی ئاشكرایە‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫لەناو ئەندامانی حزبەكەدا بێـت‬ ‫وات��ە سامپڵەكە عەمدی بێت و‬ ‫لەناو شاری سلێمانی كە ملیۆنێك‬ ‫زی��ات��ر دەن��گ��دەری ه��ەی��ە سەد‬ ‫كەس وەربگریت و بیگشتێنیت‪،‬‬ ‫ب��ەس��ەر ه��ەم��وو ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫وەكو بیستوومانە نەتیجەكەی كە‬ ‫باڵودەكەنەوە دەڵێن لەكورستان‬ ‫ئ��ەوەن��دە خەڵك دەن��گ بەفاڵنە‬ ‫حزب دەدات‪ ،‬ئەمە نەك راپرسییەو‬ ‫نە زانستیشە‪ ،‬تەنها بانگەشەیەكی‬ ‫سیاسی ناتەندروستە كە دەكرێت و‬ ‫هیچ بنەمایەكی زانستی تیا نییەو‬ ‫هەڵەیەو ئەو كەسانەی بەشدارییان‬ ‫لەمجۆرە راپرسییەدا ك��ردووە‬ ‫نوێنەرایەتی كۆمەڵگا ناكەن‪ ،‬د‪.‬‬ ‫فوئاد ئ��ەوەش��ی خستەڕوو زۆر‬ ‫ئاسایی و كارێكی باشیشە راپرسی‬ ‫و ئامار لەسەر هەموو دیاردەكان‬ ‫ئ��ەن��ج��ام ب��دەن‪ ،‬ب��ەاڵم دەبێت‬ ‫دەزگ��ای تایبەتمەند بێت وەكو‬ ‫پەیمانگای گالوب لە ئەمریكا‪،‬‬ ‫كە پەیمانگایەكی تایبەتمەندی‬ ‫راپرسییەو ئەنجامەكانی پشتی‬ ‫پێدەبەسترێت‪.‬‬ ‫دكتۆر فوئاد زیاتر لەمبارەیەوە‬ ‫ق��س��ەی ك��ردو رای��گ��ەی��ان��د‪ ،‬كە‬ ‫ئەمجۆرە راپرسیانەی كە باڵو‬ ‫دەك��رێ��ن��ەوە ب��ۆ بانگەشەیەكی‬ ‫سیاسی و ئامانجێكی دیاریكراوە‬ ‫ك��ە حزبێكی دی��اری��ك��راو پەنای‬ ‫بۆ دەبات و دەیەوێت لەرێگەی‬ ‫ئەو راپرسییەوە ئەگەر سلبیاتێكی‬ ‫هەبێت بیشارێتـەوەو بە خەڵك‬ ‫و جەماوەرەكەی بڵێت ئەوەتا من‬ ‫بە پێی ئەو راپرسییە داهاتووم‬

‫باشە‪ ..‬د‪ .‬فوئاد رەخنەشی لە‬ ‫راگەیاندنەكان گرت ب��ەوەی كە‬ ‫ئەمجۆرە راپرسیانە باڵودەكەنەوە‬ ‫بەمەبەستی ب��ازاڕ پەیداكردن بۆ‬ ‫خۆیان و دەبێت لەمبارەیەوە‬ ‫وری��ای��ی ت��ەواوی��ان ه��ەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ەم��ج��ۆرە راپرسیانەی‬ ‫كە بنەمای زانستیان نییە دەبێتە‬ ‫هۆی هەڵخەڵەتاندنی خەڵكی و‬ ‫دەنگدەرو كارێكی هەڵەیە‪.‬‬ ‫جەنگی دەروونییە‬ ‫بەهات حەسیب قەرەداغی‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووس و مامۆستای بەشی‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬سەبارەت بە ئەنجامدان‬ ‫و باڵوكردنەوەی ئەمجۆرە راپرسیانە‬ ‫لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردنەكاندا‬ ‫ب��ەوااڵپ��رێ��س��ی وت‪ :‬یەكێك لە‬ ‫پێكهێنەرە سەرەكییەكانی بانگەشەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن بریتییە لەجەنگی‬ ‫دەروونی بەرامبەر بەو الیەنانەی‬ ‫كە بەرامبەر یەك وەستاون ركابەری‬ ‫یەكتر دەك��ەن‪ ،‬ب�ڵاوك��ردن��ەوەو‬ ‫ئەنجامدانی راپرسیش بەشێكە لەو‬ ‫جەنگەو الیەنەكان بەمەبەستی‬ ‫بەرزكردنەوەی ورەی الیەنگرانی‬ ‫خۆیی و بۆ داب��ەزان��دن��ی ورەی‬ ‫بەرامبەرەكەی بەكاری دەهێنێت‪،‬‬ ‫ئەمەش تاڕادەیەك لەناو بانگەشەی‬ ‫هەڵبژاردندا ئاساییەو ح��زب و‬ ‫الیەنەكان بەمەبەستی گەمەكردن‬ ‫لەگەڵ یەكتری ب��ەك��اری دێنن‪،‬‬ ‫باڵوكردنەوەی پێشبینی قەبارەی‬ ‫كورسی و رێ��ژەی خۆی چەندەو‬ ‫باسی گرتنەدەستی دەس��ەاڵت و‬ ‫ئەوانی تر دەكات‪ ،‬هەموو ئەمانە بۆ‬ ‫بانگەشی سیاسی و بەرزكردنەوەی‬ ‫ورەی ئەندامەكانیان و زیادكردنی‬ ‫حەماسەتییانە‪ ،‬بەهات حەسیب‬ ‫ئ��ەوەش��ی روون��ك��ردەوە ئ��ەم‬ ‫گەمەكردنەی حزبەكان بە شێوەیەك‬ ‫لە شێوەكان كاریگەریی لەسەر‬

‫خەڵك و دەنگدەرەكانیان دەبێت‬ ‫و وا دەكات حزبەكان بەرامبەر بە‬ ‫یەكتری قسەی نالۆژیكی و شتی‬ ‫نەخوازراو بەرامبەر بە یەكتری‬ ‫بكەن و هۆكارە بۆ باڵوكردنەوەی‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی ل��ەن��او خ��ەڵ��ك��دا‪،‬‬ ‫هەروەها ئەو جەنگە دەروونییەی‬ ‫لەم نێوانەدا روودەدات و ئەو‬ ‫كەسانەشی كە ئیدارەی ئەم جەنگە‬ ‫دەروونییە دەك��ەن مەبەستیانە‬ ‫كاریگەری لەسەر خەڵك دابنێت‬ ‫و بەمەبەست ئەوكارە دەك��ەن‪،‬‬ ‫بێگومان ئەم كارێكی باش نییەو‬ ‫هەڵەیە‪.‬‬ ‫بانگەشەیەكی نادروستە‬ ‫مامۆستا ئاشتی حەمەصاڵح‪،‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای ب��ەش��ی راگ��ەی��ان��دن‬ ‫ل��ەزان��ك��ۆی سلێمانی‪ ،‬ل��ەب��ارەی‬ ‫ئەنجامدانی ئەمجۆرە راپرسییانەوەو‬ ‫كاریگەرییەكانی ئەوەی بەوااڵپرێس‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬ه��ەر راپ��رس��ی��ی و‬ ‫رووپێوییەك كە دەكرێت ئەگەر‬ ‫بنەمایەكی زانستی نەبێت و‬ ‫دەزگایەكی بێ‌ الی��ەن ئەنجامی‬ ‫ن��ەدات‪ ،‬ئ��ەوە دەچێتە خانەی‬ ‫بانگەشەوەو بانگەشەكەش دەبێتە‬ ‫بانگەشەیەكی نادروست و هەڵەوە‪،‬‬ ‫خۆ ئەگەر سەیر بكەین جگە لەو‬ ‫راپرسییانەی كە هەندێك دەزگاو‬ ‫كەناڵی راگەیاندن باڵوی دەكەنەوە‪،‬‬ ‫لەتۆڕە كۆمەاڵەیتییەكان‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫فەیسبووك ئەم دیاردەیە دەبینین‪،‬‬ ‫كە سێ‌ ی��ان زیاتر لە حزبەكان‬ ‫دەخرێنە بازنەیەكەوە پرسیار‬ ‫دەكرێت دەنگ بە كێ‌ دەدەیت‪،‬‬ ‫كە ئەم پرسیارە بنەمایەكی زانستی‬ ‫نییەو نابێت پرسیارێك لەراپرسیدا‬ ‫هەبێـت ك��ە خ��ەڵ��ك ئیحراج‬ ‫بكرێت‪ ،‬جگە ل��ەوە ناتوانێت‬ ‫بەراستی وەاڵمت بداتەوەو زۆرجار‬ ‫بە شێوەی هەڵە وەاڵم دەداتەوە‬

‫لەبەر كۆمەڵێك هۆكاری تایبەتی‬ ‫خۆی‪ ،‬هەر ئەمە ئەوە دەسەلمێنێت‬ ‫كە ئەو راپرسیانە زانستی نین و‬ ‫نادروستن‪ ..‬مامۆستا ئاشتی دژی‬ ‫ئەو جۆرە راپرسیانەیەو بە كارێكی‬ ‫خراپی وەسفكرد‪ ،‬چونكە زۆرێك‬ ‫ل��ەو راپرسیانە حزبەكان لەناو‬ ‫ئەندامەكانی خۆیاندا ئەنجامی‬ ‫دەدەن ی��ان ل��ە ژووری تاریك‬ ‫خۆیان فۆرمەكان پڕدەكەنەوە‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەن��او ت��ۆڕەك��ان��ی‬ ‫ئەنتەرنێتدا چەندین جۆر فرتوفێل‬ ‫لەدەنگداندا دەكرێت‪ ،‬هەر لەبەر‬ ‫ئەم هۆكارانەیە ئەو مامۆستایە ئەم‬ ‫راپرسیانە رەتدەكاتەوەو هۆشیاری‬ ‫بە خەڵكیشدا لەخراپی ئەو جۆرە‬ ‫راپرسییانە‪ ،‬ئەو مامۆستایە ئەوەشی‬ ‫خستەڕوو ك��ە راس��ت��ە پرۆسەی‬ ‫هەڵبژاردن و دەستاو دەستكردنی‬ ‫ئاشتیانەی دەسەاڵت جەنگی ساردو‬ ‫كاری زۆری دەوێت‪ ،‬بەاڵم ناكرێت‬ ‫بۆ ئەم مەبەستە پەنا بۆ ئەم جۆرە‬ ‫كارانە ببرێت و خەڵكی بخەنە‬ ‫ن��او جەنگێكی دەروون��ی��ی��ەوەو‬ ‫هەڵبخەڵەتێنرێن‪ ،‬هەروەها نا بێت‬ ‫ئەوەشمان بیر بچێت كە حزبەكان‬ ‫بۆ ئ��ەوەی ئەندامەكانی حزبی‬ ‫بەرامبەریان ساردبكەنەوە پەنا‬ ‫بۆ ئەمجۆرە راپرسیانە دەبەن و‬ ‫هەست دەكەن ئەگەر لە دواوە‬ ‫بن بەمجۆرە هەوڵە بكەونەوە‬ ‫پێشی حزبی ركابەریان‪ ..‬مامۆستا‬ ‫ئاشتی دەزگ��اك��ان��ی راگەیاندنی‬ ‫ب��ە بەرپرسیار زان��ی بەرامبەر‬ ‫ب��ەب�ڵ�اوك��ردن��ەوەی ئ��ەم��ج��ۆرە‬ ‫راپ��رس��ی��ان��ەو كاریگەرییەكانی‬ ‫لەسەر خەڵكی و دەنگدەریش‪،‬‬ ‫بۆیە نابێت راگەیاندن ئەمجۆرە‬ ‫راپرسیانە باڵوبكەنەوەو بچنە‬ ‫خانەی بانگەشی نادروستەوەو‬ ‫دەبێت خۆیانی لێ بپارێزن‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* جەمیل بایك‪ ،‬هاوسەرۆكی كۆما چڤاكێن كوردستان‪ ،‬لە دیدارێكی تایبەتی خۆیدا لەگەڵ گۆڤاری‬ ‫وااڵپرێس‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات كە پڕۆسەی ئاشتی و داینەمۆی ئاشتی لە باكوری كوردستان ئۆجەالن‪-‬ە‪،‬‬ ‫نەك ئاكەپەو ئەردۆغان‪ ،‬بۆیە ئەگەر حكومەتی توركیا دەیەوێت پڕۆسەی ئاشتی پێش بكەوێـت و پەكی‬ ‫نەكەوێت بارودۆخی ژیانی ئۆجەالن باش بكات‪ ،‬هەروەها بایك ئەوەش دەخاتەڕوو كە ناكرێت كە ئێمە‬ ‫هەنگاو بنێین و حكومەتی توركیاش سەیر بكات و هەوڵوێستی نەبێت‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫دەیانەوێ بە دەنگی خۆیان بچنە پــ‬ ‫سەرەڕای ئەوەی كە لەڕێگەی پرەنسیپی كۆتاوە هەلی ئەوە لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا بۆ كاندیدانی ژن هەیە كە بەڕێژەی‬ ‫(‪ )30%‬بچنە پەرلەمانەوە‪ ،‬بەاڵن كاندیدە ژنەكانی لیستی (‪ )102‬بەگشتی هیوای ئەوە دەخوازن كە بە دەنگی خۆیان بچنە پەرلەمانەوە‪ ،‬لە‬ ‫هەمانكاتدا مافی كۆتاش بە مافێكی رەوا دەزانن بۆ هەلی بەشداریی ژن لە بواری سیاسیدا‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬

‫كاندیدی ژمارە (‪ )35‬تابان شێخ عەبدوڵاڵ گەرمیانی‪:‬‬ ‫هیوادارم لەو هەڵبژاردنە ژنان بە دەنگی خۆیان بچنە پەرلەمانەوە‪ ،‬هیوادارم دەنگدەری ژن‬ ‫دەنگ بدەنە پاڵێوراوانی ژن‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪21‬‬

‫ـــەرلەمان‬ ‫پەیوەندیی بەڕۆڵی ك��ارای‬ ‫ژنەوە هەیە‬ ‫تابان شێخ عەبدوڵاڵ گەرمیانی‪،‬‬ ‫پاڵێوراوی ژم��ارە (‪)35‬ی لیستی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬پێیوایە كە دەرچوونی‬ ‫ژن بە دەنگی خۆی و بەبێ كۆتا‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ بەشداریی كارای‬ ‫ژن لەكایەی سیاسی و پەرلەمان و‬ ‫لە ئەنجومەنی پارێزگاكان و لەناو‬ ‫حزبەكانیشدا‪ .‬گەرمیانی دەڵێ‪:‬‬ ‫چونكە ئێستا سیستمی كۆتا بۆتە‬ ‫م��ەرج لەناو حزبەكانیشداو لە‬

‫پەیڕەو و پرۆگرامی حزبەكاندا‬ ‫جێگیر ك��راوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا لە‬ ‫كۆنگرەكانیشیاندا بەهەمانشێوە‪،‬‬ ‫ل��ە ب��وارە ئیدارییەكانشدا ئەو‬ ‫ك��ۆت��ای��ە ه��ەر ه��ەی��ە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫پێویستە لە فەرمانگەكانیشدا ئەوە‬ ‫ه��ەر هەبێت‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە‬ ‫ت��ا ئێستا ئ��ەو بەرنامەیە وەك��و‬ ‫پێویست پەیڕەو نەكراوە‪ ،‬تەنیا بۆ‬ ‫پەرلەمان جێبەجێكراوە كە سەرەتا‬ ‫(‪ )25%‬بوو‪ ،‬بەاڵم دواتر كرا بە‬ ‫(‪ )30%‬ئ��ەوەش دەرفەتێكە بۆ‬ ‫ئەوەی ژنانیش خۆیان لەو بوارەدا‬ ‫بدۆزنەوەو تێیاندا دەركەون‪ ،‬ئەو‬ ‫تێڕوانینە لەسەر ژن نەمێنێت كە‬ ‫دەسەاڵت نەتوانێت وەك رەگەزی‬ ‫بەرانبەر مامەڵەی دەسەاڵت بكات‬ ‫یان دەركەوێت لە بواری خۆیدا‪،‬‬ ‫ئەمە بەپێی دەرفەت كەوتووە‪..‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��رەوە كاندیدی‬ ‫ژمارە (‪ )35‬دەڵێ‪ :‬ئەو ژنانەی كە‬ ‫دەرفەتیان دراوەت��ێ بە سیستمی‬ ‫كۆتا بێت یان مافی خۆیان‪ ،‬تا چەند‬ ‫دەركەوتوون و چاالك بوون‪ ،‬ئەمە‬ ‫دەرف��ەت دەڕەخسێنێ بۆ ئەوەی‬ ‫لە كاتی هەڵبژاردنەكاندا تا چەند‬ ‫جەماوەر متمانە بە ژن دەبەخشێ‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ئ��ەو ژن��ە نموونەیەكی‬ ‫ب��اش��ی س��ەرك��ەوت��وو پێشكەش‬ ‫بكات حەتمەن جەماوەرەكەش‬ ‫ل��ەوە تێدەگات ك��ە ژن و پیاو‬ ‫لەكاری سیاسی و دەسەاڵتدا هیچ‬ ‫جیاوازییەكیان نییە‪ ،‬لە كۆتاییدا‬ ‫متمانەش ب��ە ژن دەب��ەخ��ش��ێ‪،‬‬ ‫ئەوەی كە تاچەند بە مافی خۆی‬ ‫دەچێتە پەرلەمانەوە‪ ،‬ئەگەر وەكو‬ ‫نموونە سەیری هەڵبژاردنەكانی‬ ‫پەرلەمان بكەین دەبینین كە دوو‬ ‫لەو ئەندامە ژنانەی كە ئێستا لە‬ ‫پەرلەمانی عێراقن‪ ،‬بە مافی خۆیان‬ ‫دەنگیان هێناوەو بوون بە ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق نەك‬ ‫بە كۆتا‪..‬‬

‫كاندیدی ژمارە‬ ‫(‪ )35‬تابان شێخ‬ ‫عەبدوڵاڵ گەرمیانی‪:‬‬ ‫هیوادارم لەو‬ ‫هەڵبژاردنە ژنان‬ ‫بە دەنگی خۆیان‬ ‫بچنە پەرلەمانەوە‪،‬‬ ‫هیوادارم دەنگدەری‬ ‫ژن دەنگ بدەنە‬ ‫پاڵێوراوانی ژن‬

‫كاندیدی ژمارە‬ ‫(‪ )9‬تەالر لەتیف‪:‬‬ ‫ژنە كاندیدەكان‬ ‫دەنگێكی زۆر بۆ‬ ‫لیستی یەكێتی‬ ‫نیشتیمانی‬ ‫كۆدەكەنەوە‬

‫لە ئاستێكی ت��ردا كاندیدی‬ ‫ژم��ارە (‪ )35‬دەڵ��ێ‪ :‬من خۆم بە‬ ‫هیچ شێوەیەك لەگەڵ كۆتادا نیم‬ ‫و هیوادارم ژنان بە مافی خۆیان‬ ‫بچنە ئەو شوێنانەی كە خۆیانی‬ ‫بۆ دەپاڵێون و چیتر ئەو خێرەمان‬ ‫پێ نەكرێت و پێمان بڵێن ئێوە بە‬ ‫چەند هەزار دەنگێك هاتوونەتە‬ ‫پ��ێ��ش��ەوەو دەن��گ��ی پ��ی��اوان��ت��ان‬ ‫خواردووە‪ ،‬ئەمەش بەو مانایە نییە‬ ‫كە ئەوە بۆ ژن باش نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیوادارم لەو هەڵبژاردنە ژنان بە‬ ‫دەنگی خۆیان بچنە پەرلەمانەوە‪،‬‬ ‫ه��ی��وادارم دەن��گ��دەری ژن دەنگ‬ ‫بدەنە پاڵێوراوانی ژن‪.‬‬ ‫باوەڕ بە مافی ژن‬ ‫ل��ەالی خۆیەوە ئەدیبە شێخ‬ ‫عوسمان بالیسانی‪ ،‬پاڵێوراوی‬ ‫ژم��ارە (‪ )66‬لیستی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪،‬‬ ‫یەكێتی نیشتمانی ن��ەك ئێستا‪،‬‬ ‫بەڵكو ل��ە س��ەردەم��ی زووش��دا‬ ‫ب��اوەڕی ب��ە خ��ەب��ات��ی ژن��ان و‬ ‫بەشداری ژنان هەبووە لە خەباتی‬ ‫شارو شاخیش‪ .‬ئەدیبە بالیسانی‪،‬‬ ‫ئەوەشی وت لە ئێستادا گۆڕەپانی‬

‫خەبات گ��ۆڕاوە بۆ ناو پەرلەمان‬ ‫و جومگەكانی ت��ری حكومەت‪.‬‬ ‫ئەدیبە دەڵێت‪ :‬بێگومان یەكێتی‬ ‫باوەڕی پتەوی هەیە بە بەشداری‬ ‫ژن��ان لە هەموو كایە سیاسی و‬ ‫كۆمەاڵیەتی و رۆشنبیرییەكاندا‪،‬‬ ‫كاندیدە ژنەكانیش ك��ەم تا زۆر‬ ‫كەسی لێهاتوون لە بوارەكانی‬ ‫خۆیاندا‪ ،‬دەك��رێ پسپۆڕییەكەی‬ ‫خۆیان بەكاربێنن لە بەشداریكردن‬ ‫لە پەرلەمان‪ ،‬هەربۆیە دەتوانن‬ ‫دەن��گ��ی ب��اش بەدەستبێنن بۆ‬ ‫خۆیان و بۆ لیستەكەیان‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫ئەوەش لە كەسێكەوە بۆ كەسێكی‬ ‫تر جیاوازە بەپێی ئەو ناوچەیەی‬ ‫كە تێیدا پاڵێوراوە‪ ،‬بەشێكیشی‬ ‫پەیوەندی بەڕابردووی ئەو كەسەوە‬ ‫هەیە لە ناوچەكەو نیازپاكی و‬ ‫هەبوونی متمانە بە كەسی پاڵێوراو‬ ‫مەرجێكی پێشوەختەیە‪ ،‬زۆرجار‬ ‫دەكرێ لیستەكە بەهۆی پاڵێوراوی‬ ‫باشەوە لەو ناوچەیە دەن��گ بە‬ ‫دەستبێنێت یان بە پێچەوانەوە‬ ‫بەهۆی پاڵیوراوی خ��راپ دەنگ‬ ‫لە دەس��ت ب��دات‪ ،‬بە دڵنیاییەوە‬ ‫پالێوراوی وا هەیە كە بە دەنگی‬ ‫خۆی و بەبێ كۆتا بچێتە پەرلەمان‪،‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* د‪ .‬موسەننا ئەمین‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی یەكگرتووی ئیسالمی‪ ،‬لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ‬ ‫گۆڤاری وااڵپرێس‪ ،‬زۆر بەڕاشكاوی كۆمەڵێك پرسیار وەاڵم دەداتەوە‪ ،‬د‪ .‬موسەننا هێڵێكی جیاوازی زۆر‬ ‫لە نێوان پارتی و یەكێتیدا دەكێشی و ئەوە رادەگەیەنێت‪ ،‬كە سنووری ئازادی الی یەكێتی لە پارتی‬ ‫زیاترەو لێبوردەیی یەكێتی لەگەڵ نەیارەكانیدا زیاترە تا پارتی‪ ،‬ئەمانەو چەندین پرسی تری تایبەت و‬ ‫گرنگ لەم دیمانەیەداو لەم ژمارەیەی وااڵپرێس‪-‬دا‪ ،‬دەخوێنیتەوە‪.‬‬ ‫‪22‬‬

‫تابان گەرمیانی‬

‫د‪ .‬رێواز فایەق‬

‫تەالر لەتیف‬

‫ئەدیبە شێخ عوسمان‬

‫كاندیدی ژمارە‬ ‫(‪ )13‬د‪.‬رێواز فایەق‪:‬‬ ‫بێگومان ژن هەیە‬ ‫كە بێ كۆتا دەچێتە‬ ‫پەرلەمان‬

‫ه��ی��وادارم هەموومان بە مافی بگەڕێ‪.‬‬ ‫خۆمان بچین و پێویستیمان بەو‬ ‫هەریەكەیان لە بوارێكدا‬ ‫كۆتایە نەبێت‪.‬‬ ‫پسپۆرن‬ ‫تەالر لەتیف‪ ،‬پاڵێوراوی ژمارە‬ ‫ژن هەیە كە بێ كۆتا دەچێتە‬ ‫(‪)9‬ی لیستی یەكێتی نیشتمانی‪،‬‬ ‫پەرلەمان‬ ‫د‪ .‬رێواز فایق‪ ،‬پاڵێوراوی ژمارە ئەویش ب��اس ل��ەڕێ��ژەی كاندیدە‬ ‫(‪)13‬ی لیستی یەكێتیی نیشتمانیی ژنەكانی یەكێتی دەكات و دەڵێ‪:‬‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬باسی ل��ەو پەیامە بوونی رێژەیەكی زۆری ژنان لە‬ ‫كرد كە كاندیدە ژنەكان دەتوانن لیستی (‪)102‬دا‪ ،‬كە دەگاتە سی‬ ‫بیگەیەنن ئەگەر هاتوو ب��اوەڕی و یەك ژن‪ ،‬بەڵگەیە بۆ ئەوەی‬ ‫جەماوەرەكەی خۆیان بەدەستبێنن‪ ،‬یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫د‪ .‬رێواز‪ ،‬زیاتر قسەی لەوبارەیەوە باوەڕێكی ت��ەواوی بە بەشداریی‬ ‫كردو وتی‪ :‬سەبارەت بە كاندیدە ژنان هەیە لە پڕۆسەی سیاسیدا‪ ،‬ئەو‬ ‫ژنەكان پەیوەندیی بەوە هەیە كە كاندیدە ژنانەش كە لەناو لیستەكەدا‬ ‫هەندێك لەو ژنانەی كە پێشتر هەن هەموویان ژنانی بەتواناو‬ ‫كادیر بوون و كاری حزبیان كردووە هەریەكەیان لە بوارێكدا چاالكن و‬ ‫رەنگە لێزان تر بن لە قسەكردن و پسپۆڕی تەواوی خۆیانیان هەیە‪،‬‬ ‫ئاراستەكردنی پەیام بۆ جەماوەرو بۆیە ئەمە چانسی تەواو دەدات بە‬ ‫ب��ۆ خەڵك و ت��وان��ای قەناعەت ژنانی لیستەكە كە دەنگێكی زۆریان‬ ‫پێهێنانی ب��ەران��ب��ەری��ان زی��ات��رە‪ ،‬هەبێت و هیوادارم زۆربەی زۆری‬ ‫ئ��ەگ��ەری ئ��ەوەی ئ��ەو كاندیدانە كورسییەكانی پەرلەمان پڕبكەنەوە‪،‬‬ ‫دەن��گ ب��ۆ یەكێتی كۆبكەنەوە بێگومان دەنگێكی زۆر بۆ لیستی‬ ‫ئەگەرێكی چاوەڕوانكراوە‪ ،‬ئەمە بۆ یەكێتی نیشتمانی ك��ۆدەك��ەوە‪،‬‬ ‫پیاویش بەهەمانشێوە‪ ،‬هەندێك لە وەكو وتم هەموویان ژنی بەتواناو‬ ‫پیاوەكانیش گرفتی ئەوەیان هەیە پسپۆڕن لە بوارەكانی خۆیاندا‪،‬‬ ‫كە ناتوانن پەیامەكەیان ئاراستە هەركامیان لەگەڵ چین و توێژی‬ ‫بكەن و وەاڵم��ی پەیامەكانیان جیاجیادا كار دەك��ەن‪ ،‬كاركردن‬ ‫وەربگرنەوە‪ ،‬بێگومان ژن هەیە لەگەڵ چین و توێژی جیاجیا ئەمە‬ ‫كە بێ كۆتا دەچێتە پەرلەمان و بەڵگەیە بۆ ئەوەی هەركامیان لە‬ ‫هیوادارم ئەو قسەیەی من بەڕاست ب��وارەك��ەی خۆیاندا سەركەوتنی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫خۆیانیان بەدەستهێناوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫وایلێدەكات كۆمەڵێك دەنگ چاالك‬ ‫بن لە هەڵبژاردنەكاندا‪.‬‬ ‫ل��ەرووی��ەك��ی ت��رەوە‪ ،‬ت��ەالر‬ ‫لەتیف كاندیدی ژم��ارە(‪ )9‬دەڵێ‪:‬‬ ‫ئومێدێكی زۆرمان بەوە هەیە كە‬ ‫بەشێك لە ژنەكان بە مافی خۆیان‬ ‫و بەبێ كۆتا بچنە پەرلەمانەوە‪،‬‬ ‫بوونی كۆتا خۆی لەخۆیدا مانای‬ ‫ئەوەیە تا ئێستا بڕوایەكی تەواو‬ ‫نییە ل��ەالی��ەن دەن��گ��دەران بە‬ ‫كاندیدی ژن‪ ،‬ئێمەش وەكو كاندیدی‬ ‫ژن ك��ارم��ان ك��ردووە لە هەموو‬ ‫قوژبنێكی واڵت و تا دەگاتە شوێنە‬ ‫دوورە دەستەكانیشەوە‪ ،‬هیوادارین‬ ‫رێ��ژەی��ەك��ی ب��اش ب��ەب��ێ كۆتا‬ ‫متمانەی دەنگدەران بەدەستبێنن‪،‬‬ ‫ئەویش هەر سەركەوتنێكی ترە‬ ‫بۆ لیستەكەو یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫مەسەلەكان رێژەیین‬ ‫د‪ .‬رێ��واز ف��ای��ق‪ ،‬ب��اس��ی لە‬ ‫حەقیقەتێك ك��رد ك��ە پڕۆسەی‬ ‫هەڵبژاردن لە كوردستاندا لە سایەی‬ ‫یاسایەكی تایبەتەوە بەڕێوەدەچێ‬ ‫كە كۆتا بۆ ژن یەكێكە لە دەقە‬ ‫سەرەكییەكان‪ .‬د‪ .‬رێواز‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫وات��ە ل��ە ه��ەم��وو حاڵەتێكدا لە‬ ‫ه��ەم��وو (‪ )10‬پەرلەمانتار سێ‬ ‫كەسیان ژن دەب��ن‪ ،‬وات��ە ئەمە‬ ‫ئەگەرێكە حەتمیشە‪ ،‬ئەمە مەجالی‬ ‫قسەكردن و ژمارە دانانیشی تێدا‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەی كە چەنێكیان دەتوانن‬ ‫دەنگ بۆ لیستەكەیان كۆبكەنەوە‪،‬‬ ‫هەم ژن��ان و هەم پیاوان‪ ،‬واتە‬ ‫لەناو كاندیدەكانی ئێمەدا ئەمە‬ ‫مەسەلەیكی رێژەییە‪ ،‬هەندێك‬ ‫ل��ە ك��ان��دی��دە پ��ی��اوەك��ان ناتوانن‬ ‫دەنگ كۆبكەنەوەو هەندێكیشیان‬ ‫دەت��وان��ن‪ ،‬ئ��ەوە ب��ۆ ژنەكانیش‬ ‫هەروایە‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫لە سەعاتی سفری بانگەشەی هەڵبژاردندا‪،‬‬ ‫دەستە شاراوەكەی میدیای سەربەخۆ ئاشكرا دەبێت!‬

‫لەم هەڵبژاردنەشدا‪،‬‬ ‫میدیای ئەهلی تێوەگال!‬

‫لە كوردستاندا كۆمەڵێك كەناڵی وەك رۆژنامەو رادیۆو گۆڤار‪ ،‬بانگەشەی سەربەخۆ بوون و ئەهلی بوون دەكەن‪ ،‬بەاڵم لە ساتەوەختی هەڵبژاردندا‪،‬‬ ‫پەیامە میدیاییەكەیان ئاوەژوو دەبێتەوەو گۆڕانێكی ئەوتۆی بەسەردا دێت كە جیاوازیی لەگەڵ پەیامی ئۆپۆزسیۆندا نامێنێت! هەندێكیش پێیانوایە بەشێك لە‬ ‫كەناڵە سەربەخۆكان ناتوانن دەست بەناسنامەی خۆیانەوە بگرن‪ ،‬یان لە توانایاندا نییە راستگۆیانەو بێ الیەنانە‪ ،‬دوور لەالیەنگیریی و شكاندنەوە بەالیەكدا‪،‬‬ ‫رووداوەكان روماڵ بكەن‪ ..‬دواجار بە بەربوونەوەی ماسكی سەربەخۆ بوون و دەركەوتنی رووی راستەقینە بۆ ماوەی كەمتر لە چوار‪ ،‬ساڵ كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ ،‬هەورامان كامەران‬

‫ئەوان سەرەتای رووبەڕووبوونەوەیانە لەگەڵ‬ ‫بانگەشەی هەڵبژاردنداو هەربۆیە لە بانگەشەدا‬ ‫هەر كەسەو بەالی حزبە ساحەبەكەی خۆیدا‬ ‫ساغ دەبێتەوە‪.‬‬

‫سەرەتا ئ��اوات عەبدولغەفور‪ ،‬پێیوابوو‬ ‫كە ئەو گۆڤارو رۆژنامانە سەربەخۆ نین و‬ ‫زۆربەی زۆریشیان تاوەكو بەڕێژەی (‪)98%‬ی‬ ‫ئەو راگەیاندنانە سێبەری حزبە سیاسییەكانن و‬ ‫كەچی لە هەمانكاتدا بانگەشەی سەربەخۆیی‬ ‫شەفافی دارایی مەرجی سەربەخۆبوونە‬ ‫و بێالیەنی دەكەن‪ .‬ئەوەشی وت كە بەهۆی‬ ‫عەبدولڕەزاق عەلی‪ ،‬چاودێری سیاسی‬ ‫ئەو الیەنگیرییە سەرەنجام لە ئیمتیحانەكەدا‬ ‫دەرن��اچ��ن و پێشیوابوو كە ئیمتیحانكردنی سەر بەپارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬لەبارەی‬

‫سەربەخۆبوونی میدیاوە بەمجۆرە دوا‪ :‬ئەو‬ ‫میدیایەی لە كوردستاندا هەیە‪ ،‬جێی داخە‪،‬‬ ‫زۆر بێسەروبەرو جێی گومانە‪ ،‬چونكە كۆمەڵێك‬ ‫چەمكی تێكەڵ كردووەو هەموو شتێكە بەس‬ ‫سەربەخۆ نەبێت‪ .‬وتیشی‪ :‬كاتێك دەڵێم جێی‬ ‫داخ��ە‪ ،‬لەبەرئەوەیە كە خۆزگەم ئەوەیە تا‬ ‫میدیایەكی سەربەخۆ لە كوردستاندا هەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمانەی الی خۆمان تەنیا باس و ئیدیعای‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* بەپێی ئەو زانیارییانەی كە لەهەندێ دەزگای راگەیاندنەوە باڵوكراوەتەوە‪ ،‬یەكێتی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەنیازە بۆ بانگەشەی لیستەكەی لە هەولێرە گەورەترین ئاهەنگ ساز بكات‪ ،‬ئەمەش وای لە‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان كردووە كە هەموو هەوڵێكی بدات تا خەڵێكی زۆر لەڕادەی خۆی بەشداری‬ ‫ئەو ئاهەنگە نەكات‪ ،‬شایەنی وتنە یەكێتی بەنیازە سەرجەم كاندیدو سەركردەكانی لەو ئاهەنگەی‬ ‫هەولێردا بەشداری پێبكات و نیشانی بدات هێزی لەو پارێزگایەدا چەندە‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫چاودێرێكی سیاسی‬ ‫سەر بەپارتی‬ ‫دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪:‬‬ ‫میدیای سەربەخۆ‬ ‫لە كوردستاندا‬ ‫بەمانا پیشەییەكەی‬ ‫بوونی نییەو هەر‬ ‫یەكەیان دەستی‬ ‫لە گیرفانی حزبێك‬ ‫و كەسایەتییەكی‬ ‫سیاسیدایە‬ ‫سەربەخۆیی دەك��ەن سەربەخۆ‬ ‫نین‪ .‬ئەوەشی وت كە لەواڵتانی‬ ‫پێشكەوتوودا كاتێك باسی میدیای‬ ‫سەربەخۆ دەكرێت‪ ،‬دەمودەست‬ ‫دەپرسن تەمویلەكەت لە كوێوەیە؟‬ ‫وات��ە پ��ارەی بەڕێوەبردنی ئەو‬ ‫كەناڵە یان ئەو رۆژنامەو گۆڤارەت‬ ‫لەكوێ هێناوە؟ هەروەها رووی‬ ‫دەمی كردە سەرجەم میدیاكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەوانەی بانگەشەی‬ ‫سەربەخۆیی دەكەن كە سەرچاوەی‬ ‫دەرام��ەت��ی��ان ب��ەوردی و دوور‬ ‫لەتەزویر باڵوبكەنەوە‪ .‬ئەو پێیوابوو‬ ‫میدیای سەربەخۆ لە كوردستاندا‬ ‫بەمانا پیشەییەكەی بوونی نییەو‬ ‫پێشیوابوو هەر یەكەیان دەستیان لە‬ ‫گیرفانی حزبێك و كەسایەتییەكی‬ ‫سیاسییەكدایە‪ ،‬ی��اخ��ود دەستی‬ ‫لەگیرفانی كەسێكی دەوڵەمەندی نا‬ ‫سەربەخۆدایە‪ ،‬ئەوەشی نەشاردەوە‬ ‫كە هەندێكیان بۆ چەند جارێك‬ ‫ئەم گیرفان و گیرفانیان كردووەو‬

‫ئ��ەم��ەش��ی ب��ەك��ڕی��ن و فرۆشتن‬ ‫وەسفكرد‪.‬‬ ‫س��ەرب��ەس��ت ج��ی��ه��ادی‬ ‫رۆژنامەنووس‪ ،‬پێیوابوو ئەو ژینگە‬ ‫سیاسییەی ئ��ەم��ڕۆ ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا هەیە‪،‬‬ ‫بێالیەنی قبوڵ ناكات‬ ‫و وەك خ��ۆی وتی‪:‬‬ ‫ك��ەوت��ن��ی ماسكی‬ ‫بێالیەنی لەمیدیادا‬ ‫دەموچاو‬ ‫تەنها بانگەشەیەكی‬ ‫د‪ .‬ئارامی حەمەی‬ ‫ب��ێ ب��ن��ەم��ای��ە‪،‬‬ ‫مینا‪ ،‬وەك چاودێرێكی‬ ‫تائێستا‬ ‫پێشیوابوو‬ ‫سیاسیی‪ ،‬ل��ە پڕۆسەی‬ ‫هیچ دامەزراوەیەكی‬ ‫سیاسی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫ب��ێ�ل�ای��ەن ب��وون��ی‬ ‫ئاوات عەبدولغەفور‬ ‫لەبارەی میدیای ئازادو‬ ‫ن��ەب��ووەو گومانیشی‬ ‫تەوقیتی نزیكبوونەوە لە‬ ‫ه��ەب��وو ل��ەوەی‬ ‫هەڵبژاردن وتی‪ :‬ئەگەر‬ ‫ك��ە ل��ە داه��ات��وودا‬ ‫چ��اوێ��ك ب��ە ئەزموونی‬ ‫دام��ەزراوەی��ەك��ی‬ ‫هەڵبژاردنی كوردستاندا‬ ‫بەوجۆرە پەیدا ببێت‪.‬‬ ‫بخشێنینەوە بەتایبەت‬ ‫ئ��ەو‬ ‫ل��ە دوای ه��ەڵ��ب��ژاردن‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ە‬ ‫لەگەڵ زۆربوونی رێژەی‬ ‫پێشیوابوو هەندێ‬ ‫ك��ەس ب��ان��گ��ەش��ەی سەربەست جیهاد‬ ‫رۆژنامەو رۆژنامەوان و‬ ‫نووسەرو ریپۆرتەرەكاندا‬ ‫سەربەخۆبوونی ماڵی‬ ‫كە دەنووسن‪ ،‬زۆرب��ەی‬ ‫و دارای��ی دەك��ەن‬ ‫بابەتەكانیان لەژێر تایتڵی‬ ‫و وا پ��ی��ش��ان��دەدەن‬ ‫بێالیەنی و سەربەخۆییدا‬ ‫ك��ە ل��ە ه��ی��چ هێزو‬ ‫دەنووسن‪ ،‬بەاڵم كاتێك‬ ‫حزبێكی سیاسییەوە‬ ‫ك��ە ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫ه��اوك��اری��ی ناكرێن‪،‬‬ ‫نزیكدەبینەوە‪ ،‬بەڕوونی‬ ‫ی��ان وایدەخەمڵێنن‬ ‫ئاشكرادەبێت كە ئەمانە‬ ‫كە ئەمە بنەمایەك‬ ‫ئارام حەمەی مینا‬ ‫نەك هەر سەربەخۆن‪،‬‬ ‫بێت بۆ بێالیەنی و‬ ‫ب��ەڵ��ك��و الی��ەن��دارێ��ك��ی‬ ‫سەربەخۆیی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمەی رەتكردەوەو پێیوابوو كە ئایدۆلۆژیستن ك��ە تائەوپەڕی‬ ‫تەنها ژێدەرو سەرچاوەی یاسایی پەڕگیریی بەرگریی لە هێزێك‬ ‫نابنە مایەی بەخشینی ناسنامەی و الیەنێك دەك��ەن كە زۆرب��ەی‬ ‫بێالیەنی و سەربەخۆیی‪ ،‬بەڵكو هەرەزۆریان بەالی ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫ئەجێنداو پ��ەی��ام و هەڵوێست دەكەونەوە‪.‬‬ ‫ئەوەشی وت كەزۆرێك لەو‬ ‫وەرگرتن هەڵسەنگێنەری ئەو جۆرە‬ ‫دەزگایانە‪ ،‬بۆ ئەو میدیایانەش كە نووسەرانەی ب��ەر لەهەڵبژاردن‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫بەئاشكرا هاو ئاوازی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەخ��وێ��ن��ن‪ .‬وت��ی‪ :‬ه��ەن��دێ��ك‬ ‫میدیا بەئاشكرا كار بەئەجێندای‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەك��ەن و بەخۆیان‬ ‫دەڵ��ێ��ن س��ەرب��ەخ��ۆ‪ ،‬حەقیقەت‬ ‫ئەوەیە لەڕاستیدا ئەوان‬ ‫خۆیان ئۆپۆزسیۆنن‪.‬‬

‫رۆژنامەنووسێك‪:‬‬ ‫هەندێك میدیا‬ ‫بەئاشكرا كار‬ ‫بەئەجێندای‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەكەن‬ ‫و بەخۆیان دەڵێن‬ ‫سەربەخۆ‪ ،‬حەقیقەت‬ ‫ئەوەیە لەڕاستیدا‬ ‫ئەوان خۆیان‬ ‫ئۆپۆزسیۆنن‬

‫بەشێوازێكی بێالیەنانە دەنووسن‪،‬‬ ‫ه��ۆك��ارەك��ەی ئ��ەوەی��ە ك��ە بەر‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��دا بێالیەنی و‬ ‫سەربەخۆبوون رەواج��ی باشتری‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم كاتێك لە هەڵبژاردن‬ ‫ن��زی��ك دەب��ن��ەوە‪ ،‬ئ��ەو ماسكە‬ ‫دەكەوێت و رووی راستەقینەی‬ ‫ئەو میدیاو میدیاكارانە ئاشكرا‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ع��ەب��دول��وەه��اب ع��ەل��ی‪،‬‬ ‫وتەبێژی ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫پ��ارت��ی ل��ە سلێمانی‪ ،‬بەگرنگی‬ ‫زانی دەزگاكانی راگەیاندن باری‬ ‫دەروون��ی خەڵك هێوربكەنەوەو‬ ‫هانیان ن��ەدەن بۆ توندووتیژیی‪،‬‬ ‫بەڵكو بەپێویستی زانی هەمووان‬ ‫بەرپرسیارانەو پیشەییانە كارەكان‬ ‫بەئەنجام بگەیەنن‪ .‬سەبارەت‬ ‫بەپرسی بێالیەنبوونی میدیای‬ ‫ب��ەن��او ب��ێ�لای��ەن و س��ەرب��ەخ��ۆ‬ ‫وت��ی‪ :‬ئ��ەو دەزگایانە كەخۆیان‬ ‫بەبێالیەن و ئ��ازادو سەربەخۆو‬

‫‪25‬‬

‫ئەنوەر بازگر‬

‫ئەهلی پیشان ئ��ەدەن‪ ،‬بەڕاستی‬ ‫ئەزموون و تاقیكردنەوەیەكی زۆر‬ ‫گرنگە بۆ ئ��ەوان كە پێناسەیان‬ ‫دەركەوێت بە یەكجاریی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دەمامكێك هەبێت لەسەر روویان‬ ‫هەڵدەماڵدرێت‪ ،‬ئەگەر بەبێ الیەنی‬ ‫و دیقەت و ئەمانەتەوە نەقڵی‬ ‫خەبەر بكەن و پڕوپاگەندە بۆ‬ ‫هەڵبژاردن بكەن‪ ،‬بێگومان ئەوانە‬ ‫س��ەردەك��ەون و دەتوانیت پێیان‬ ‫بڵێیت بەڕاستی بێالیەن و ئازادو‬ ‫ئەهلین‪ ،‬ب��ەاڵم هەر تەجاوزێك‬ ‫بكەن لەسەر هەر الیەنێك كە لەم‬ ‫هەڵبژاردنەدا دەبێت‪ ،‬یان فەزڵی‬ ‫الیەنێك ب��دەن بەسەر الیەنێكی‬ ‫تردا‪ ،‬ئەوا ئەو پێناسەیە لەدەست‬ ‫دەدەن‪.‬‬

‫«ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كاری رەخنەگرتنە‬ ‫لەدەسەاڵت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كاری میدیای‬ ‫ئەهلی تەنها‬ ‫رەخنە گرتن نییە‬ ‫لەدەسەاڵت و‬ ‫بەتایبەتیش لەكاتی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا»‬

‫عەبدولوەهاب عەلی‬

‫چیا هاوار‬

‫عەبدولرەزاق عەلی‬

‫میدیای سەربەخۆ هاوئاوازی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئەنوەر حسێن‪ ،‬وەك ئەندامی‬ ‫مەكتەبی راگەیاندنی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪،‬‬ ‫پێیوابوو كە بەشێكی زۆری گلەییەكە‬ ‫كەوتۆتە سەر (مۆڵتی میدیای ئەهلی‬ ‫ میدیای سەربەخۆ) بەوپێیەی كە‬‫دەتوانێت بێالیەن بێت لەنێوان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و دەسەاڵت و لەنێوان‬ ‫ئەم دوو هێڵەدا هێڵی سێهەم بێت‪.‬‬ ‫بۆ ئەمەش وتی‪ :‬لە هەڵبژاردنەكانی‬ ‫پێشوودا ئەوەمان بینی كە میدیای‬ ‫ئەهلی راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ‬ ‫داكۆكی لە بانگەشەو بۆچوونەكان و‬ ‫بیروباوەڕەكانی ئۆپۆزسیۆن دەكرد‪،‬‬ ‫یان ئەو بیروبۆچوونانەی ئەوان‬ ‫دەریانبڕی‪ ،‬هەمان بیروبۆچوون‬ ‫بوو كە ئۆپۆزسیۆن بانگەشەی بۆ‬ ‫دەكرد‪.‬‬ ‫جەختیشیكردەوە كە میدیای‬ ‫ئەهلی پێویستە خەتی سێهەم‬ ‫ب��ێ��ت ل��ەن��ێ��وان دەس��ەاڵت و‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ .‬وتیشی‪ :‬بەداخەوە‬ ‫میدیا ئەهلییەكان بەئاوازی میدیای‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەخوێنن و ئەم بەئاواز‬ ‫خوێندنەیان جیاوازییەك ناهێڵێتەوە‬ ‫بۆ خەڵك تا جیاوازیی لەنێوان‬ ‫میدیای ئۆپۆزسیۆن و میدیای‬ ‫دەسەاڵتدا بكات‪ .‬وتیشی‪ :‬راستە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ك��اری رەخنەگرتنە‬ ‫لەدەسەاڵت‪ ،‬بەاڵم كاری میدیای‬ ‫ئەهلی تەنها رەخنە گرتن نییە‬ ‫لەدەسەاڵت و بەتایبەتیش لەكاتی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا‪ .‬وتیشی‪ :‬لەكاتی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا كاتێك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫رەخ��ن��ەك��ان��ی ل��ەس��ەر دەس��ەاڵت‬ ‫چڕدەكاتەوەو گ��ەورەی دەك��ات‪،‬‬ ‫نابێت میدیای ئەهلی بەهەمان‬ ‫ن��ەف��ەس و ئ��اواز بخوێنێت و‬ ‫خەڵك وا تێبگات كە بەشێكە لە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ .‬كە ئەمە وادەك��ات‬ ‫خەڵكی متمانەیان بەمیدیای ئازاد‬ ‫نەمێنێت‪.‬‬

‫ئ��ەو ب��ڕوای��ەی خ��ۆی��ش��ی‬ ‫ن��ەش��اردەوە كە میدیای ئەهلی‬ ‫بەشێك نییە ل��ە ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پێشیوابوو ئ��ەوك��اران��ەی‬ ‫ئ��ەوان دەیكەن بەئاگاییەوە بێت‬ ‫یان بێ ئاگا‪ ،‬راستەوخۆ بێت یان‬ ‫ناڕاستەوخۆ‪ ،‬ه��ەر تۆمەتباریان‬ ‫دەك��ات و دەچێتە ن��او گیرفانی‬ ‫ئ��اوازێ��ك ك��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن پێی‬ ‫دەخوێنێت‪ ،‬بەتایبەتی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪.‬‬ ‫خوێندنەوەی كامڵ بۆ ئازادی‬ ‫چیا ه��اوار‪ ،‬وەك كادیرێكی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬بەهەمانشێوە پێیوابوو‬ ‫لە كوردستاندا كۆمەڵێك كەناڵ‬ ‫و راگەیاندن هەن كە بانگەشەی‬ ‫سەربەخۆیی بوونی خۆیان دەكەن و‬ ‫وتیشی‪ :‬بەشێكی زۆری ئەم كەناڵ‬ ‫و راگەیاندنانە بەوەوە توانیویانە‬ ‫بچنە پێشەوە‪ ،‬كە ملمالنێیەك‬ ‫لەگەڵ دەسەاڵتدا بكەن‪ ،‬كاتێك‬ ‫مانشێتێكیان لە گۆڤارێك یان لە‬ ‫كەناڵێكدا باڵوببێتەوە‪ ،‬پێیانوایە‬ ‫ئ��ەگ��ەر دژی دەس��ەاڵت نەبێت‪،‬‬ ‫فرۆشی گۆڤارەكەیان دادەبەزێنێت و‬ ‫یوزەری كەناڵەكەیان كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسی‬ ‫پێشیوابوو‬ ‫زی��رەك تەنها ب��ەوە نابێت كە‬ ‫گۆڤارێكی سەربەخۆ دەربكات‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ب��ەپ��ێ��وی��س��ت��ی زان��ی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس خوێندنەوەی بۆ‬ ‫ئ��ازادی��ی كامڵ بێت و وتیشی‪:‬‬ ‫كاتێك دەڵ��ێ��م ك��ام��ڵ ب��ێ��ت‪ ،‬تا‬ ‫لە بانگەشەی هەڵبژاردندا یان‬ ‫لەڕووداوێكی سیاسییدا راستەوخۆ‬ ‫نەكەوێتە پاڵ الیەنێكی سیاسی و‬ ‫جەختیشی كردەوە كە زۆربەی ئەم‬ ‫حاڵەتە دەكەوێتە الی ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* لەگەڵ زیادبوونی ئەگەرەكانی لێدانی سوریا‪ ،‬لەالیەن ئەمریكاوە ترسێكی زۆر لە واڵتانی‬ ‫دەوروبەر نیشتووە‪ ،‬بەتایبەتی عێراق و هەموو لە هەوڵی رێگرین لە ئاكامەكانی ئەو هێرشە سەربازییە‪،‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەنیازە وەزیری دەرەوەی عێراق بانگهێشتی پەرلەمان‬ ‫بكات و لەوبارەیەوە گفتوگۆ بكەن‪ ،‬تا لەبارەی رێوشوێنەكانی پێویست بۆ عێراق گفتوگۆ بكەن‪.‬‬ ‫‪26‬‬

‫ئایا ئەزموونی گەالنی وەك‬ ‫فەرەنساو ئەوروپا لە بانگەشەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��دا چ��ۆن��ە‪ ،‬ل��ەڕووی‬ ‫س��ۆس��ی��ۆل��ۆژی��ی��ەوە ئ��ەو كائینەی‬ ‫پێیدەوترێت دەنگدەر چ رۆڵێكی‬ ‫لەم پرسەدا هەیەو مەرجی ئەوەی‬ ‫بانگەشەكان شارستانییانە بن و‬ ‫دووربن لە توندوتیژی و لە سنووری‬ ‫دیبەیت و نمایشكردنی بەرنامەو‬ ‫كاندیدەكاندا بمێنێتەوە‪ ،‬چییە؟‬

‫لەگەڵ سەركەوتنی توندڕەوەكانی‬ ‫راستی راست و چەپی چەپدا‪ ،‬كۆمەڵگە‬ ‫دیموكراتیكە ئەوروپییەكان‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫نەوەدەكانی سەدەی رابوردو‪ ،‬تاوتوێی‬ ‫پڕۆسێسی هەڵبژاردن دەك��ەن و بە‬ ‫هەستێكی بەرپرسیارانەی زیاترەوە‬ ‫مامەڵەی لەگەڵدا دەكەن‪ .‬لە ئێستاو‬ ‫ئ��ێ��رەدا‪ ،‬خ��ەم��ی ی��ەك��ەم��ی مرۆڤی‬ ‫دەنگدەری بەرپرسیار لەم كۆمەڵگە‬

‫دیموكراتیكانەدا بریتییە لەڕێگرتن‬ ‫لە ت��ون��دڕەوەك��ان ب��ۆئ��ەوەی نەگەنە‬ ‫دەسەاڵت و جارێكیدی هێتلەرێكی دیكە‬ ‫لە ئەوروپادا دروستنەبێتەوە‪ .‬پاشان بە‬ ‫پلەی دووهەم‪ ،‬خەمی دەنگدەرەكان‬ ‫بریتییە لە گەڕانە بەدوای ئەو حزب‬ ‫و گروپانەدا كە بۆ چ��وون��ەدەرەوە‬ ‫لەو قەیرانە ئابوورییە مێژووییەی كە‬ ‫باڵی رەشی بەسەر ئەوروپادا كێشاوە‪،‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫باشترین پڕۆژە پێشنیاز دەكەن‪.‬‬ ‫بێگومان لە پەنای ئ��ەم دوو‬ ‫رەهەندەدا چەندین وردە رەهەندی‬ ‫دی��ك��ەش��م��ان ه��ەی��ە ك��ە راس��ت��ەوخ��ۆ‬ ‫ی��ان ن��اڕاس��ت��ەوخ��ۆ ب��ەش��داری��دەك��ەن‬ ‫لە دروستكردنی بڕیار الی مرۆڤی‬ ‫دەنگدەر‪ ،‬لەوانە‪ :‬رەهەندی ناوچەیی‪،‬‬ ‫رەهەندی دەروونی‪ ،‬رەهەندی تائیفی‪،‬‬ ‫رەهەندی ئاینی‪ ..‬هتد‪ .‬ب��ەاڵم ئەو‬

‫خاڵەی كە دەبێت پێش هەر یەكێك‬ ‫ل��ەم ڕەهەندانە حسابی بۆبكرێت‪،‬‬ ‫بریتییە لە مرۆڤی دەن��گ��دەر وەك‬ ‫خودێكی سەربەخۆ‪ ،‬ئ��ازاد‪ ،‬ئۆتۆنۆم‬ ‫كە پێش ئەوەی بڕیاری خۆی یەكالیی‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬بە حاسیبە عەقاڵنییەكەی‬ ‫ت��ەواوی كۆكردنەوەو لێدەركردن و‬ ‫دابەشكردنەكان ئەنجامدەدات‪.‬‬ ‫ل��ەم س��ەرش��ارەوە‪ ،‬پڕۆسێسی‬

‫‪27‬‬

‫دەربارەی دەنگدەرو بانگەشە‬

‫هەڵبژاردن با رووداوێكی مەزنیش‬ ‫بێت‪ ،‬ب��ەاڵم لە س��ن��ووری ئ��ەو شتە‬ ‫تێ ناپەڕێت كە زانستە مرۆیی و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان ناویدەنێن‪ :‬رێژەیی‪.‬‬ ‫واتە كەس‪ ،‬نە حزب و گروپەكان كە‬ ‫خۆیان دەخەنە بەردەم تاقیكردنەوەی‬ ‫دەن��گ��دان��ەوە‪ ،‬نە دەنگدەرەكانیش‪،‬‬ ‫كەس خۆی بەنوێنەری شتە رەهاكان‬ ‫پێناسە ‌ناكات‪ .‬ئەو ئەكتەرانەی كە‬

‫چركەساتی هەڵبژاردن وەك رووبەری‬ ‫بەریەككەوتنی حەقیقەتە رەهاكان‬ ‫وێ��ن��ادەك��ەن‪ ،‬شانسی دەرك��ەوت��ن��ی‬ ‫زەب��روزەن��گ��ی فیزیكی بۆ ئاستێكی‬ ‫مەترسیدار بەرزدەكەنەوە‪ .‬دەكرێت‬ ‫لێرەدا ئاماژە بە واڵتانی وەك كۆنگۆ‪،‬‬ ‫ساحیلی عاج‪ ،‬سودان‪ ،‬میسر‪ ،‬تونس‪،‬‬ ‫چ��ادو چەندین نموونەی دیكەش‬ ‫بدەین‪.‬‬

‫دەنگدەران و حزبەكان دەبێت‬ ‫ل��ەوە تێبگەن ك��ە دروش��م��ەك��ان‪،‬‬ ‫بەرنامەكان‪ ،‬پراكتیكەكان و بەڵێنەكان‬ ‫چەند راستگۆش بن‪ ،‬چەند شەفافیش‬ ‫بن‪ ،‬چەند خاوێنیش بن‪ ،‬گوزارشت لە‬ ‫چەند چوارچێوەیەكی رێژەیی دەكەن‬ ‫و بەشێوەیەكی رەه��ا وەرناگیرێن‪.‬‬ ‫دەكرێت لێرەدا نموونەیەك بێنینەوە‪.‬‬ ‫دروشمی ملمالنێكردنی گەندەڵی یان‬ ‫حكومڕانی ب��اش‪ ،‬الی دەنگدەرێكی‬ ‫پشتدەری هەمان ئەو مانایەی نییە‬ ‫كە الی دەنگدەرێكی بادینانی یان‬ ‫كەركوكی هەیەتی‪ .‬هەر یەكێك لەم‬ ‫دەنگدەرانە‪ ،‬بەپێی ئەو هەلومەرجە‬ ‫كۆمەاڵیەتی و ئابوورییەی كە تێیدایە‬ ‫مانا بەو دروشمە دەبەخشێت‪ .‬ئەمە بۆ‬ ‫حزبەكانیش راستە‪ .‬بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫هەمان مانای پارتی دیموكرات بە‬ ‫دروشمی گەندەڵی یان حوكمڕانی باش‬ ‫نابەخشێت‪ .‬شوناسی كەسی سیاسی‬ ‫بە ئەخالق الی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ه��ەم��ان ش��ون��اس الی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی نییە‪ ،‬ئامادەیی‬ ‫ژن لە سەر لیستی كاندیداكان هەمان‬ ‫مانای الی حزبی شیوعی و كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی نییە‪.‬‬ ‫لێرەوە بەخشینی رەهەندەی رەها‬ ‫بە ماناكان و دروشمەكان و هەوڵدان‬ ‫بۆ قەناعەت پێكردنی جەماوەر بەم‬ ‫بنەمایە‪ ،‬لەسەر ئاستی سۆسیۆلۆژیا‪،‬‬ ‫یەكسانە بە ب��ەرزك��ردن��ەوەی ئاستی‬ ‫شانسی سەرهەڵدانی زەبروزەنگ‪.‬‬ ‫هەروەها بەپێچەوانەوە‪ ،‬چەند‬

‫دەنگدەرەكان و كاندیداكان تێبگەن‬ ‫لەوەی كە نوێنەرایەتی شتە رێژەیی‬ ‫و سنووردارەكان دەك��ەن‪ ،‬هێندەش‬ ‫ئاستی دروستبوونی هەلومەرجی‬ ‫دەیبەیت بەرزدەكەنەوە‪ .‬كۆمەڵگەی‬ ‫ب��ێ دەی��ب��ەی��ت زی��ات��ر ل��ە مۆڵگەی‬ ‫م��رۆڤ��ی ئ��اژەڵ��ی��ی��ەوە نزیكە ت��ا لە‬ ‫بەكۆمەاڵیەتیكراوەوە‪.‬‬ ‫كۆمەڵگەی‬ ‫ل��ەڕوب��ەری یەكەمدا‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫مرۆڤەكان زمانی دەیبەیتیان نەگرتووە‪،‬‬ ‫ب��ۆ پەیوەندیكردن بەیەكترییەوە‬ ‫پ��ەن��ادەب��ەن��ەب��ەر زەب��روزەن��گ��ی‬ ‫فیزیكی‪ .‬ب��ەاڵم ل��ە كۆمەڵگە بە‬ ‫كۆمەاڵیەتیكراوەكاندا‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫لەنێو پرۆگرامە پەروەردەییەكاندا‬ ‫مرۆڤەكان زمانی دەیبەیتیان گرتووە‪،‬‬ ‫بۆ پەیوەندیكردن بەیەكەوە نەك هەر‬ ‫پەنا نابەنەبەر زەبروزەنگی فیزیكی‪،‬‬ ‫بەڵكو بە یاساش قەدەغەكراوە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنەكانی مانگی نۆی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬رەنگە هۆڵێكی‬ ‫ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی س��ۆس��ی��ۆل��ۆژی زۆر‬ ‫گرنگ بن بۆ هەڵسەنگاندنی رەوتی‬ ‫نزیكبوونەوەی كۆمەڵگەی كوردستانی‬ ‫لە كۆمەڵگەی بەكۆمەاڵیەتیكراو‪ .‬لەنێو‬ ‫ئەم هۆڵەدا‪ ،‬گوتارو پراكتیكی حزبەكان‬ ‫و دەنگدەرەكان تێمان دەگەیەنن كە‬ ‫كۆمەڵگەی كوردستانی‪ ،‬لە ئێستاو‬ ‫ئ��ێ��رەدا‪ ،‬چەند لە مۆڵگەی مرۆڤی‬ ‫ئ��اژەڵ��ی دوورك��ەوت��ۆت��ەوە چەندیش‬ ‫لە كۆمەڵگەی بەكۆمەاڵیەتیكراوی‬ ‫پەروەردەكراو نزیكبۆتەوە!‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* لەهەفتەی رابردوودا لە ئاهەنگێكدا لەشاری هەولێر پارتی پارێزگارانی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫بەناوی پارتی پارێزگارانەوە‪ ،‬رایانگەیاند كە هەردوو حزب پاڵپشتی خۆیان بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫و لیستەكەیان رادەگەیەنن و لە خۆ كانیدكردن كشاونەتەوە‪ ،‬بەاڵم سەرۆكی پارتی پارێزگاران ئەوە‬ ‫رەتدەكاتەوە كە حزبەكەی پاڵپشتی پارتی بكات و دەنگ بەوان بدەن‪ ،‬چونكە ئەوان كاندیدی خۆیان‬ ‫هەیەو بەجیا بەشداری دەكەن‪.‬‬ ‫‪28‬‬

‫سەركردەیەكی یەكگرتوو‬ ‫دەمامكەكان هەڵدەداتەوەو راستییەكان دەدركێنێت!‬

‫دكتۆر موسەنا ئەمین‪،‬‬ ‫راشكاوانە بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫نكوڵی لێ ناكرێت كە سنووری ئازادیی‬ ‫یەكێتی زیاترە لە پارتی‬ ‫* جەنابی مام جەالل هەڵوێستی زۆر جوان و بەهێزی هەبووە‬ ‫لەگەڵ الیەنە ئیسالمییەكان و بە تایبەتی یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫* لێبوردەیی یەكێتی لەگەڵ نەیارەكانیدا زیاتربووە تا پارتی‬ ‫* مێژووی سیاسی ئێمە لەگەڵ یەكێتیدا باشتر بووە تا پارتی‬ ‫ژمارەی ئەو بەرپرسانەی كە لەڕیزەكانی یەكگرتووی ئیسالمی كوردستاندان زۆر كەمن كە بەڕاشكاوی دان بە مەسەلەكاندا بنێن و خاڵ بخەنە سەر‬ ‫پیتەكان‪ ،‬ئەم دیاردەیە زۆرجار بەناوی دیپلۆماسییەت و قسەكردنی دیپلۆماسییانەوە بەزیانی وتنی راستییەكان شكاوەتەوە‪ ،‬بەاڵم د‪ .‬موسەنا ئەمین ئەندامی‬ ‫سەركردایەتیی یەكگرتوو‪ ،‬لەو كەسانەیە كە بە نموونەی ئەم گفتوگۆ رۆژنامەنووسییە دەتوانێت ئەم دیاردەیە بۆ خوێنەرانی وااڵپرێس بشكێنێت و كۆمەڵێك‬ ‫وەاڵمی راستگۆیانە بداتەوە‪ ،‬لەوانە رەهەندی ئیسالمخوازییانەی یەكگرتوو كە الی حزبەكەی لەپێش كوردایەتیكردنەوەیە‪ ،‬ناوبردنی رەوتی نوسرە بەڕەوتێكی‬ ‫توندڕەو و نزیك لە قاعیدە‪ ،‬ناودێركردنی قاعیدە بەوەی لەزیانی جیهانی ئیسالمە‪ ،‬باسكردنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬وەك هێزێكی سیاسیی ئازادیخواز‬ ‫بە بەراورد بە پارتی دیموكراتی كوردستان‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬عەلی كاشان‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪29‬‬

‫* س��ەرەت��ا ل��ە ب��اس��ی‬ ‫حزبەكەتانەوە دەست پێدەكەین‪،‬‬ ‫ئێوە خۆتان بە حزبێكی كوردی‬ ‫دەزان��ن یان ئیسالمی؟ لە نێوان‬ ‫ئیسالمخوازی و كوردایەتیدا كامیان‬ ‫هەڵدەبژێرن؟‬ ‫ ئ��ەم پرسیارە وەك ئەوە‬‫وای��ە بڵێی هێلكە پێش مریشكە‬ ‫ی��ان مریشك پێش هێلكەیە!‬ ‫یەكگرتوو حزبێكی بە نەتەوە‬ ‫كوردە بە ئایین ئیسالمە هەروەك‬ ‫كۆمەڵگەی ك��وردی‪ ،‬یەكگرتوو‬ ‫حزبێكی ئیسالمییە پێش ئەوەی‬ ‫حزبێكی ك��وردی بێت‪ ،‬حزبی‬ ‫نەتەوەیی جیهانبینی نییە بۆ ژیان‪،‬‬ ‫چونكە خوا مرۆڤی لە نەتەوەیا‬ ‫دروستكردووەو هەموو كەسێك‬ ‫نەتەوەو كولتووری خۆی هەیەو‬ ‫پێویستە هەموو كەسێك بە خەمی‬ ‫نەتەوەی خۆیەوە بێت‪ ،‬نەتەوەیی‬ ‫جیهانبینی نییە بۆ ژیان‪ ،‬چونكە‬ ‫كاتێك نەتەوەیەك تێر دەبێت لە‬ ‫داخوازییەكانی و سەربەخۆی و‬ ‫دادپەروەری‪ ،‬ئیتر پرسی نەتەوەیی‬ ‫وەك پرسێكی گرنگ دەڕوات��ە‬ ‫دواوە‪ ،‬ئێمە وەك ك��ورد هەقی‬ ‫خۆمانە نەتەوەیی بین‪ ،‬چونكە‬ ‫لە قۆناغێكداین ئەو سنوورەمان‬ ‫تێنەپەڕاندووە‪ .‬كوردایەتی بەشێكە‬ ‫لە شوناس هەموو شوناس نییە‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەر شوناسی ئیسالمەتی‬ ‫لێبكەیتەوە شوناسی نەتەوەی‬ ‫كوردیش تێكدەچێت و ئەم شتانە‬ ‫دژ بەیەكترنین هەركامێكیان لە‬ ‫پێشتربێت كێشە نابێت‪.‬‬ ‫* كەواتە یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫ئیسالمەتییەكەی پێشترە لە‬ ‫كوردایەتیەكەی؟‬ ‫ ب��ەڵ��ێ‌ ب��ێ��گ��وم��ان‬‫ئیسالمەتییەكەی پێشترە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئیسالمەتی گەورەترە لە كوردایەتی‬ ‫و ئیسالمەتیش وام��ان لێدەكات‬ ‫كوردایەتی بكەین‪ ،‬ئەوە گرفت‬ ‫نییە من بڵێم مسوڵمانم ئینجا‬ ‫ك��وردم ی��ان بڵێم ك��وردم ئینجا‬

‫مسوڵمانم‪.‬‬ ‫* پرسیارێك هەیە دەڵێت‬ ‫لە تەمەنی (‪ )80‬ساڵەی ئیخوان‬ ‫موسلمیندا تەنها جارێك نەڕژانە‬ ‫سەر شەقامەكان بۆ پشتیوانی گەلی‬ ‫ك��ورد‪ ،‬بۆچی ئێوە الیەنگرانی‬ ‫خۆتان هێنایە س��ەر شەقام بۆ‬ ‫پشتیوانی ئەوان؟‬ ‫ ئ��ەم پ��رس��ی��ارە بەشێكی‬‫راس��ت��ەو بەشێكی راس��ت نییە‪،‬‬ ‫باسكردن هاتنە سەرشەقام لەپێش‬ ‫بوونی میدیایەك كە راستەوخۆ‬ ‫شتەكان بگەیەنێت بەقەبارەی خۆی‬ ‫پێموایە زۆر مەنتقی نییە‪ .‬ئێمە‬ ‫لە هەڵەبجەبووین كیمیایی لێدرا‬ ‫خەڵكی سلێمانی نەیدەزانی‪.‬‬ ‫* دوای چەند ساڵ كە باسكراو‬ ‫زانیان كە هەڵەبجە كیمیایی پێدا‬ ‫كراوە‪ ،‬هەڵوێستیان هەبوو؟ ئەگەر‬ ‫هەیان بوو كامە بوو هەڵوێستیان؟‬ ‫ بەڵێ‌ هەیانبووە م��ەرج‬‫نییە خۆپیشاندانیان كردبێت‪ ،‬بە‬ ‫بەیاننامەو هەڵوێستی سیاسی و‬ ‫لێدوان هەڵوێستیان هەبووە‪.‬‬ ‫* بەیاننامەی رەسمی ئیخوان‬ ‫موسلمین هەیە بۆ پشتیوانی‬ ‫كورد؟‬ ‫ ئ��ی��خ��وان ل��ە س��ەردەم��ی‬‫حەسەن بەننا (‪ )50‬ساڵ پێش ئێستا‪،‬‬ ‫نامەی هەیە بۆ مەلیك كە ئازاری‬ ‫كوردەكان ن��ەدات‪ ،‬دەڵ�ێ‌ ئەوان‬ ‫نەوەی سەاڵحەدینن و ئیسالمن‪.‬‬ ‫نموونەیەكی ت��ر ل��ە س��ەردەم��ی‬ ‫هەڵەبجە گۆڤاری (ل��وا‌ء االسالم)‬ ‫لە میسر لەسەر هەڵەبجە داخرا‬ ‫كە وتارێكی د‪ .‬س��ەاڵح ش��ادی‪،‬‬ ‫تێدابوو بەناوی (قبل ان تجوف‬ ‫دم�ا‌ء حلبجە) هەروەها مستەفا‬ ‫مەشهور موراقب عامی ئیخوان‬ ‫بوو بەتوندی ئەو دوژمنكارییانەی‬ ‫رژێ��م��ی بەعسی رس��واك��رد كە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ب��ە ك��ورد دەك��رێ��ت‪.‬‬ ‫ئیخوان موسلمین ئەو (‪ )80‬ساڵەی‬ ‫باسی دەكەیت لە زیندان بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر سەیری دیدگای گروپە‬

‫یەكگرتوو حزبێكی‬ ‫ئیسالمییە پێش‬ ‫ئەوەی حزبێكی‬ ‫كوردی بێت و‬ ‫ئیسالمخوازی‬ ‫خوازی دەكات پێش‬ ‫كوردایەتی‬ ‫عەرەبییەكان بكەیت بەرامبەر بە‬ ‫كورد هیچ دیدگایەكیان بەقەدەر‬ ‫ئیخوان روون و باشتر نییە‪.‬‬ ‫ئێمە خۆمان چی هەڵوێستێكمان‬ ‫بەرامبەر پرسی نەتەوەكانی تر‬ ‫هەبووە لەبەر پرسی نەتەوەی‬ ‫خۆمان؟ كورد چی هەڵوێستێكی‬ ‫بەرامبەر پرسی فەڵەستین هەبووە‬ ‫كە چ��ەپ و شیوعییەكانیش بە‬ ‫رەوای��ان زانیوە كورد توانیویەتی‬ ‫خۆپشاندان بكات‪.‬‬ ‫* بەوپێیەی ئێوەی یەكگرتوو‬ ‫لە ئیخوانەوە نزیكن و چاودێری‬ ‫بەردەوامتان هەیە بۆ رووداوەكانی‬ ‫میسر لە شۆڕشی (‪)25‬ی یەنایری‬ ‫میسر كەمتر لە دوو ملیۆن كەس‬ ‫هاتنە سەر شەقام و موبارەكیان‬ ‫ملكەچی دەست لەكاركێشانەوە‬ ‫كرد‪ ،‬باشە ئێستا دەی��ان ملیۆن‬ ‫كەس دێتە سەر شەقام‪ ،‬باشتر‬ ‫نەبوو محەمەد مورسی رازیبێت‬ ‫بە هەڵبژاردنی پێشوەختە؟‬ ‫ خ��ۆی ئ��ەم ب��ەراوردە‬‫ناڕەواییەكی تێدایە كە باس لە‬ ‫موبارەك دەكرێت خۆی (‪ )30‬ساڵ‬ ‫و رژێمەكەی (‪ )61‬ساڵ بە كودەتا‬ ‫هاتووە چۆن ب��ەراوردی دەكەیت‬ ‫ب��ە م��ورس��ی ك��ە ب��ە هەڵبژاردن‬ ‫هاتۆتە سەر حوكم‪ ،‬یەكێكیش لەو‬ ‫درۆو ئەفسانانەی ئ��ەم دۆخ��ەی‬ ‫دروستكردووە لە میسر ئەم دەیان‬ ‫ملیۆنەیە‪ ،‬من چوار ساڵ لە میسر‬ ‫ژیاوم رووبەری مەیدانی تەحریر‬

‫هەمووی نزیكەی (‪ 400‬و ‪)500‬‬ ‫هەزار كەس دەگرێت باشە قاهیرە‬ ‫هەمووی بێتە سەر شەقام ناكاتە‬ ‫ئ��ەوەن��دە‪ .‬كاتێك حزبێك باسی‬ ‫ئەوە بكات كە زۆرینەی خەڵكی‬ ‫لەگەڵە بۆ راپرسی ناكات لەسەر‬ ‫ئ��ەوەی ئەو كودەتایەی كردیان‬ ‫باشە یان نا؟ هەموو ئەو حزبانەی‬ ‫كە جەبهەی ئینقازیان پێكهێنا لەناو‬ ‫پەرلەمانی میسر كەمتر لە(‪)%24‬‬ ‫یان پێكهێناوە‪.‬‬ ‫محەممەد مورسی سەرۆكێكی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژێ��ردراوە بەشێوەیەكی‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬ئ��ەو دیموكراسی‬ ‫و دەنگدانە دەستكەوتی گەلی‬ ‫میسر بوو كە پێیان خستۆتەسەر‬ ‫س��ەرەت��ای��ت��ری��ن دەروازەی‬ ‫دیموكراتییەت كە حكومەتێك بە‬ ‫دەنگ هەڵبژێردرێت و حكومەتێك‬ ‫بە دەنگ البەرێت‪ ،‬ئیتر چی رێگا‬ ‫بەوە دەدات سەربازێكی پۆستاڵ‬ ‫رەش ك��ودەت��ا ب��ەس��ەر ئ��ی��رادەی‬ ‫خەڵكی میسردا بكات‪ .‬ساڵێك‬ ‫تێنەپەڕیوە دەڵێن زۆربەی خەڵك‬ ‫لەگەڵ (سی سی)ن و كۆمەڵێك‬ ‫خەڵكی هێناوەتە سەر شەقام و‬ ‫بە تەیارەیەكی جەیش وێنەی‬ ‫دەگرێت و بە فۆتۆشۆپ و ئەوانە‬ ‫زۆری ئەكات بۆ ئ��ەوەی خەڵك‬ ‫بخڵەتێنێت كە ئەمە زۆرینەیە‪ ،‬باشە‬ ‫ئەگەر زۆرینەیە بۆ خۆی راناگرێ‌‬ ‫ك��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی سەرۆكایەتی‬ ‫نەدەكرا هەڵبژاردنی پەرلەمانیان‬ ‫دەك��رد دەی��ت��وان��ی لەپەرلەمان‬ ‫ببێت بەزۆرینەو بە دەستووری‬ ‫میسری دەی��ت��وان��ی ب��ەزۆری��ن��ەی‬ ‫پەرلەمانی دەسەاڵتەكانی سەرۆك‬ ‫وەربگرێتەوە‪ .‬بۆیە دەڵێم ئەمە‬ ‫كودەتایەكی سەربازییە بەسەر‬ ‫دیموكراتییەت و دیموكراسی و‬ ‫حوكمی م��ەدەن��ی ن��ەك بەسەر‬ ‫ئیخوانەكان‪.‬‬ ‫ئێمە باسی (‪ )18‬كچی كورد‬ ‫دەك��ەی��ن ب��راون ب��ۆ م��وب��ارەك‪،‬‬ ‫ئیتر چ��ۆن میدیاكانی ك��وردی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* چەند سەرچاوەیەكی تایبەت لەناو هێزەكانی ئۆپۆزسیۆنەوە‪ ،‬ئەوەیان باڵوكردۆتەوە كە هەرسێ‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆن هەموو هەوڵەكانیان خستۆتەگەڕ‪ ،‬تا بتوانن ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەمجارەی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بە قازانجی خۆیان كۆتایی بێت و بتوانن بگەنە دەسەاڵت‪ ،‬ئەگەر وا نەبێت ئەوا نە سیستمی‬ ‫دەسەاڵت و حوكمڕانیان پێدەگۆڕێت و نە الیەنگران و دۆستەكانیان ئومێدیان بە ئۆپۆزسیۆنبوونیان‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬لەگەڵ ئەو هەوڵەی ئۆپۆزسیۆندا زۆربەی چاودێران پێیانوایە ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەمجارە‬ ‫هیچ شتێك لە كوردستاندا ناگۆڕێت‪.‬‬

‫‪30‬‬ ‫دەگرین بۆ ئەو موبارەكەی كە‬ ‫شەرەفی كوردی ئەتك كردووەو‬ ‫پشتیوانی سەدام حسێن بوو یان‬ ‫بۆ رژێمێكی كودەتاچی دووهەزار‬ ‫كەس لەبەردەم مزگەوتێكا بكوژێت‬ ‫كە دەیوت ئەمانە چەكیان پێیەو‬ ‫تیرۆریستن‪.‬‬ ‫* خۆپیشاندەرانی ئیخوانیش‬ ‫چەكداریان تێدایەو كوژراو لەناو‬ ‫هێزەكانی پۆلیسی میسریش‬ ‫هەیە‪ ،‬رات��ان لەسەر ئیسالمی‬ ‫تووندڕەو چییە؟‬ ‫ تووندڕەوی پێوە دیار نییە‪،‬‬‫كامەیە تووندڕەوی؟ وتییان رابیعەی‬ ‫عەدەوی چەكی تیا شاراوەتەوەو‬ ‫دوای چوونە سەریان دوو هەزاریان‬ ‫لێكوشتن و (‪ )10‬ه��ەزاری��ان لێ‬ ‫ب��ری��ن��دارك��ردن‪ ،‬كێ‌ ت��ەق��ەی لە‬ ‫چەكدارەكان كرد؟ مورشیدی گشتی‬ ‫ئیخوان موسلمینیان دەستگیر كرد‬ ‫هیچ رووینەداو دوو پۆلیس رۆشتن‬ ‫بردیان بۆ سجن‪.‬‬ ‫* كوژراو هەیە لەناو هێزە‬ ‫میسرییەكان و كەنیسەیەكیش‬ ‫سوتێندرا؟‬ ‫ كەنیسەی قدیسین لە‬‫ئەسكەندەرییە دوو مانگ پێش‬ ‫ش��ۆڕش��ی (‪)25‬ی ینایر هەموو‬ ‫ئەوانەشی ئێستا دژی ئیخوانن‬ ‫وتیان ئەمنی دەوڵ��ەت��ی میسری‬ ‫ت��ەق��ان��دوێ��ت��ی��ەوە‪ ،‬ق��ەش��ەك��ەی‬ ‫كەنیسەی منیا لەسەر تەلەفزیۆن‬ ‫خ��ۆم بینیم وت��ی بەڵتەچییەكان‬ ‫كەنیسەی ئێمەیان سووتاند‪.‬‬ ‫هەمووی بەڵتەچییەكانن خۆیان‬

‫س��ەرب��ازەك��ان��ی��ش��ی��ان ك��وش��ت بۆ‬ ‫ئ��ەوەی شەرعییەت ب��دەن بەو‬ ‫قەسابخانەیەی دروستیان كردووە‪.‬‬ ‫* با بێینە سەر باسی سوریا‪،‬‬ ‫هێزێكی ئیسالمی وەكو بەرەی‬ ‫نوسرە لە ئێستادا لە سوریا هەیە‬ ‫ئێوە وەك حزبێكی ئیسالمی‬ ‫كوردی چۆن لێیدەڕوانن؟‬ ‫ بۆ ئەوەی راستگۆبین من‬‫دەت��وان��م باسی قاعیدە بكەم‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەرەی ن��وس��رە ن��ازان��م‬ ‫چەندێك قاعیدەیەو چەندێك لە‬ ‫سیاسەت و كوولتوورو گۆڕینی‬ ‫دەوڵەت هاوڕایە لەگەڵ قاعیدە‪،‬‬ ‫هەر گروپێك وەك قاعیدەبێ‌ نە‬ ‫دیندارییان نە سیاسەتیان وەك‬ ‫ئ��ەوە نییە ك��ە خ��وا دەی��ەوێ��ت‬ ‫و وەك ئەوە نییە كە باوەڕمان‬ ‫پێیەتی‪ ،‬ئێمە قاعیدە بە تووندڕەو‬ ‫دەزانین كارەكانیشی بە مەترسی‬ ‫دەزان��ی��ن لەسەر واڵتەكانمان و‬ ‫ئیسالم‪ ،‬ل��ەن��او ه��ەم��وو دی��ن و‬ ‫ئایدۆلۆژییەكدا خەڵكی تووندڕەو‬ ‫خەڵكی میانڕەو هەیە‪.‬‬ ‫* وەك ئ��ەوەی ت��ا ئ��ەم‬ ‫ئەندازەیە بینیوتانەو ئاگادارن لەو‬ ‫كارانەی بەرەی نوسرە‪ ،‬تێڕوانینتان‬ ‫چییە لەسەری؟‬ ‫ زان��ی��اری��م��ان ل��ەس��ەری‬‫سنووردارە‪ ،‬بەداخەوە من باوەڕم‬ ‫ب��ەزۆر كەناڵی میدیایش نییە‬ ‫ك��ە رووداوەك��ان دەگ��وازن��ەوە‪،‬‬ ‫ئەوەندەی لێی تێگەیشتبم رەوتێكی‬ ‫ت��وون��دڕەوەو ب��ە مەترسیداری‬ ‫دەزان��م كە گەنجی ئێمە بڕوات‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫بۆ سوریا بۆ جیهادو دوای بێتەوە‬ ‫ببێت بە مەترسی بۆ ئێمە‪ ،‬ئەو‬ ‫خەڵكە تووندڕەوە لە سوریا دواتر‬ ‫دەب��ن��ەوە بە مەترسی ه��ەروەك‬ ‫حكومەتی سوریا بەرامبەر خەڵكی‬ ‫سوریا‪.‬‬ ‫* باشە با روونتر بڵێین راتان‬ ‫لەسەر جیهاد ك��ردن لە سوریا‬ ‫چییە؟‬ ‫ بەرەی نوسرە من نازانم كێ‌‬‫رابەریەتی‪ ،‬نازانم بیروبۆچوونیان‬ ‫(‪ )%100‬چۆنە‪ ،‬میدیایەكیش نییە‬ ‫(‪ )%100‬باوەڕی پێبكەم‪.‬‬ ‫* ئ��ەوان خ��ۆی��ان دەڵ��ێ��ن‬ ‫جەبهەیەكی جیهادین و ئااڵكەیان‬ ‫(الالە اال اللە) لەسەرە‪.‬‬ ‫ ئەو گروپانەی ئەو ئااڵیەیان‬‫هەیە زیاتر كاریگەری قاعیدەیان‬ ‫لەسەرە‪ ،‬منیش رای خۆمم وت‬ ‫لەسەر قاعیدە كە تووندڕەون و‬ ‫بیری ئایینی و سیاسیان مەترسیدارە‬ ‫لەسەر واڵتی ئێمە‪ ،‬من لەگەڵ ئەو‬ ‫باوەڕەنیم بە هیچ شێوەیەك‪.‬‬ ‫* ل��ە بەڵگەی ڤیدیۆیی و‬ ‫بەیاننامەی رەسمی بەرەی نوسرە‬ ‫هەیە كە خوێنی ك��ورد حەاڵڵ‬ ‫دەك��ەن و رۆژان��ە ك��وردەك��ان‬ ‫شەهید دەكەن‪ ،‬بۆچی ئێوەو هێزە‬ ‫ئیسالمییەكانی تری كوردستان هیچ‬ ‫الیەنێكتان بە بەیاننامەیەك بە‬ ‫هەڵوێستێك ئیدانەتان نەكرد؟‬ ‫ ن��ازان��م م��ەب��ەس��ت��ت چی‬‫هەڵوێستێكە بە دیاریكراوی‪ ،‬نازانم‬ ‫ئەوەی دەوترێت لەسەر حەاڵڵی‬ ‫ناموسی كورد راستە یان نا شتێكی‬

‫رەسمی نییە؟ ئەوەی كە بیستوومە‬ ‫ب��ەرەی ن��وس��رە خۆشی ئ��ەوەی‬ ‫رەتكردۆتەوە‪.‬‬ ‫* بەڵگەی ڤیدیۆیی هەیە بۆ‬ ‫كوشتنی كوردەكان‪.‬‬ ‫ بەڵگەی ڤیدیۆیی زۆرجار‬‫تەزویر دەكرێت‪ ،‬ئێستا بڕۆ بۆ‬ ‫دادگای سلێمانی دەڵێت من باوەڕم‬ ‫بە بەڵگەی ڤیدیۆیی نییە‪ ،‬ناتوانم‬ ‫لەسەر ئەو بنەمایە هەڵوێستێك‬ ‫دەرب��ڕم‪ .‬ب��ەاڵم ئ��ەگ��ەر ئەوانە‬ ‫راستبن ئەوە دژە بە ئیسالم و مافی‬ ‫م��رۆڤ‪ ،‬ئەگەر كەسێكیش خوێن‬ ‫و ماڵ و سامانی نەك كوردەكان‬ ‫و مسوڵمانەكان غەیری ئەوەش‬ ‫حەاڵڵ بكات كارێكی دوژمنایەتی‬ ‫دینەو رسواو ئیدانە كراوە‪.‬‬ ‫* بەبڕوای تۆ بەرەی نوسرە‬ ‫جیهادییە یان تیرۆریستییە؟ وەك‬ ‫حزبێك كە دەزگ��او میدیاتان‬ ‫هەیەو بەدواداچوونتان كردبێت‪.‬‬ ‫ ئ��ەوەن��دەی تێگەیشتووین‬‫نزیكە لە قاعیدەوە‪.‬‬ ‫* ك��ەوات��ە تیرۆریستییەو‬ ‫جیهادی نییە؟‬ ‫ دەب��ێ��ت ئ��ەو ه��ێ��زان��ە‬‫پۆلێن بكرێن ه��ێ��زی میانڕەو‬ ‫تووندڕەویان تێدایە‪ ،‬لەوانەشە‬ ‫ه��ێ��زی تەوجیهكرابن ل��ەالی��ەن‬ ‫موخابەراتی دەوڵەتانەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نوسرە ئەگەر سەر بە قاعیدە بێت‬ ‫ئەوا مەترسیدارە لەسەر واڵتەكان‬ ‫و سومعەی ئاینی ئیسالم‪ .‬بەاڵم‬ ‫خەباتی چەكداری لە سوریا كارێكی‬ ‫رەوایە‪ ،‬چونكە دەوڵەتێكی مرۆڤ‬ ‫ك��وژ ه��ەی��ەو بینیمام كیمیایی‬ ‫بەكارهێنا‪ ،‬دەبێ‌ رابگیرێت‪.‬‬ ‫* كەواتە لەگەڵ جیهاددان لە‬ ‫سوریا؟‬ ‫ بە مەفهومی عام جیهادە‪،‬‬‫بەاڵم بەشێوەی شەرعی و قانونی‬ ‫پێیدەوترێت (صیال) ئەوە جیاوازە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ج��ی��ه��اد‪ ،‬لەكاتێكدا لە‬ ‫واڵتێكی ئیسالمیدا دوو بەرەی‬ ‫دژبەیەك شەڕ دەك��ەن لەوانەیە‬ ‫الیەنی بەرامبەریش ئیسالم بێ‌‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەو‪ ،‬تۆ دەك��وژێ��ت تۆش‬ ‫بەرگریی لە خۆت دەكەیت‪ ،‬ئەوە‬ ‫شەرعییەتی بەرگریی لە خۆكردنی‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆ ئەوەی واڵتەكە وێران‬ ‫نەبێت دەبێت بەرگری بكەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ل��ەگ��ەڵ ئەوەنیم گەنجی‬

‫‪31‬‬

‫واڵتانی تر بڕوات بۆ ئەوێ‌‪.‬‬ ‫* ئێستا بە كورتی پێت باشە‬ ‫خەڵكی ئێمە یارمەتی ب��ەرەی‬ ‫نوسرە بدات یان ‪ PYD‬؟‬ ‫ ی��ارم��ەت��ی الی��ەن��ی دژی‬‫ئەسەد بدات‪.‬‬ ‫* هەردووال دژی ئەسەدن‪.‬‬ ‫ ئێمە ل��ێ��رە ن��اب �ێ‌ گەنج‬‫بنێرین‪ ،‬دەبێ‌ یارمەتیان بدەین‬ ‫ئەوان خۆیان شەڕكەریان هەیە‪.‬‬ ‫ئەوەتا لە ناو ئاوارەكاندا هەزاران‬ ‫گەنج هەیە دەتواندرێ‌ راهێنانیان‬ ‫پێ بكرێ‌ و چەكدار بكرێن ئەوان‬ ‫خۆیان بەرگری لە سوریا بكەن و‬ ‫میللەتی خۆیان بپارێزن‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە میدیای‬ ‫كوردی یەك ڕا نییە‪ ،‬لەسەر ئەوەی‬ ‫لە سوریا دەگ��وزەرێ��ت‪ ،‬سەیری‬ ‫تەلەفزیۆنی ئاسمانی رووداو‬ ‫و زاگ��رۆس دەكەیت وێنایەكت‬ ‫پیشاندەدات جیاوازە لەوەی گەلی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەبەر ئ��ەوە دەڵێم‬ ‫وێنەكان روون نین‪ ،‬بەاڵم واجبی‬ ‫ئەخالقی و ئایینی و نەتەوەیمان‬ ‫هەیە كە دەبێت بەرگریی لە سوریا‬ ‫بكەین‪.‬‬ ‫* دێیەنە سەرباسی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫لەنێوان ئێوەو پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪-‬دا‪ ،‬چەند كێشەیەك‬ ‫رووی��دا‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ێ��وە زۆر‬ ‫نەرمیتان نواند لەكاتێكدا پارتی‬ ‫بارەگاكانتانی سووتاند خەڵكی لێ‬ ‫كوشتن‪ ،‬ئێوە بەس بەیاننامەی‬ ‫ناڕەزایی و هەڵمەتی راگەیاندنتان‬ ‫ه��ەب��وو‪ ،‬بەشێوەی عەشایەری‬ ‫رێككەوتن‪ ،‬تەنانەت نەتانتوانی‬ ‫(‪ )1‬خۆپیشاندان لەژێر دەسەاڵتی‬ ‫پارتیدا بكەن‪ .‬هەموو ئەمانە بۆ؟‬ ‫ ئ��ەی ك��ات��ی خ��ۆی كە‬‫ب��رادەران��ی ی��ەك��ێ��ت��ی ئ��ازاری‬ ‫یەكگرتوویاندا چەكمان هەڵگرت؟‬ ‫هیچمان نەكرد؟‬ ‫* بەاڵم پارتی زیاتری بەرامبەر‬ ‫كردوون بە بەراوردی یەكێتی؟‬ ‫‪ -‬بێگومان پارتی زۆر زیاتری‬

‫تا ئێستا‬ ‫نەگەشتوینەتە ئەو‬ ‫باوەڕەی لەگەڵ‬ ‫ئیسالمیەكان ببین‬ ‫بە یەك لیست‬

‫دڵنیاین‬ ‫لەوەی ئەگەر‬ ‫خۆپیشاندانێك‬ ‫بەرامبەر پارتی‬ ‫بكرێت خوێنی تێدا‬ ‫دەڕژێت‬

‫كردووە! مەبەستم ئەوەیە كە ئەمە‬ ‫پارتییە‪ ،‬بۆیە وا مامەڵە دەكەم‬ ‫یەكێتیش بوایە هەروا مامەڵەمان‬ ‫دەك��رد‪ ،‬ئێمە ل��ە دەرەوەی‬ ‫چوارچێوەی یاسا ب��اوەڕم��ان بە‬ ‫تۆڵە كردنەوە نییە‪ ،‬دەمانەوێت‬ ‫چارەسەری یاسایی بن‪.‬‬ ‫* بەاڵم وەك باس دەكرێت‬ ‫ئێوە سوڵحی عەشایەریتان كرد‪.‬‬ ‫ ئێمە سوڵحی عەشایەریمان‬‫ن��ەك��ردووە‪ ،‬ئ��ەوەی ك��راوە‬ ‫عەشیرەت و خزمی شەهیدەكانمان‬ ‫ئ��ەوان خۆیان سەربەستن چۆن‬ ‫مامەڵە لەگەڵ پارتی دەكەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫وەك یەكگرتوو دەستدرێژییە بۆ‬ ‫سەر ئازادییە سیاسییەكانی حزبێی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ئ��ەم��ەی��ان چ��ارەس��ەری‬ ‫س��ی��اس��ی و ی��اس��ای��ی دەوێ��ت‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا یاسا زۆر دەستكراوە‬ ‫نەبێت پەنا دەبەینەبەر چارەسەری‬ ‫سیاسی‪ ،‬باوەڕمان بە چارەسەری‬ ‫چەكداری و عەشایەری نییە‪.‬‬ ‫* ب��ۆ زۆرب��ەی چ��االك��ی و‬ ‫خۆپیشاندانەكانتان لە ناوچەی‬ ‫یەكێتییە؟‬ ‫ ب��ۆ ب��رادەران��ی گ��ۆڕان و‬‫كۆمەڵ توانیان بیبەنە ناوچەی‬ ‫پارتی؟ بۆ یەكێتی خۆی ناڕەزایی‬ ‫هەبووە بەرامبەر پارتی لەوێ‌‬ ‫خۆپیشاندانی كردووە؟‬ ‫* بۆ ئ��ەم ترسە بەرامبەر‬ ‫پارتی؟‬ ‫‪ -‬ت��رس نییە‪ ،‬مەوزوعەكە‬

‫ئەوەیە تۆ ناتەوێ‌ خوێن بڕژێت‬ ‫لەم واڵتە‪ ،‬نە گەشتوویتەتە ئەو‬ ‫قەناعەتەی كە دەب �ێ‌ ئەم كارە‬ ‫بكەم خوێنیش دەڕژێت با بڕژێت‪.‬‬ ‫* كەواتە ئێوە دڵنیان لەوەی‬ ‫ئەگەر خۆپیشاندانێك بەرامبەر‬ ‫پارتی بكەن خوێنی تێدا دەڕژێت؟‬ ‫ دڵنیاین لەوە‪ ،‬منیش پێموایە‬‫قوربانی بۆ دیموكراسییەت رەوایە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی بكوژرێت لەسەر مافی‬ ‫خەڵك رەوایە‪ ،‬خەڵك بكوژی رەوا‬ ‫نییە‪ .‬ئەمە گرفتی یەكگرتوو نییە‬ ‫گرفتی نا كارایی ئۆپۆزسیۆنە‪.‬‬ ‫* ئێوە بەشێكی سەرەكی نین‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆن؟‬ ‫ ئەم هەرێمەی ئێمە كێشەی‬‫شوناسی هەیە‪ ،‬وەك چ��ۆن بە‬ ‫نەعامە بڵێی بارهەڵگریت دەڵێت‬ ‫تەیرم‪ ،‬كاتێك بڵێی بفڕە‪ ،‬دەڵێت‬ ‫ح��وش��ت��رم‪ .‬ئ��ەم حوكمڕانییەی‬ ‫ئێمەش وایە بڵێی خۆپیشاندان بكە‬ ‫دەڵ�ێ‌ ب��اوەڕم بە دیموكراسیەت‬ ‫نییە یان بڵێ‌ تۆ گەندەڵی دەڵێت‬ ‫من دیموكراسیم‪.‬‬ ‫* لەنێوان یەكێتی و پارتدا‪،‬‬ ‫پەیوەندیتان لەگەڵ كامیان باشتر‬ ‫بووە؟‬ ‫ ب��ەدڵ��ن��ی��ای��ی��ەوە م��ێ��ژووی‬‫سیاسی ئێمە لەگەڵ یەكێتی باشتر‬ ‫بووە تا پارتی‪ ،‬لێبوردەیی یەكێتی‬ ‫لەگەڵ نەیارەكانی زیاتربووە تا‬ ‫پارتی‪ ،‬جەنابی مام جەالل خۆی‬ ‫هەڵوێستی زۆر جوان و بەهێزی‬

‫هەبووە لەگەڵ الیەنە ئیسالمییەكان‬ ‫و بەتایبەتی یەكگرتووی ئیسالمی‪،‬‬ ‫ئەوە شتێكە نكوڵی لێی ناكرێت‬ ‫كە سنووری ئ��ازادی لە ناوچەی‬ ‫یەكێتیدا هەیە بەو ئەندازەیە لەژێر‬ ‫دەسەاڵتی پارتیدا نییە‪.‬‬ ‫* دواپرسیارم باسی الیەنە‬ ‫ئیسالمییەكانە بەگشتی‪ ،‬بۆ تا‬ ‫ئێستا نەتانتوانیوە بەیەكەوە‬ ‫لیستێكی یەكگرتووتان هەبێت؟‬ ‫ئەگەر مەبەستان سەرخستنی‬ ‫ئیسالمە یاخود بە شێوەیەكیتر‬ ‫بەرژەوەندییە حزبی و تایبەتییەكان‬ ‫رێگرە لەبەردەم یەكگرتنی ئەم‬ ‫الیەنانە؟‬ ‫ كۆمەڵێك هۆكار هەیە‪ ،‬من‬‫وەك یەكگرتوو وەاڵمت دەیەمەوە‪،‬‬ ‫یەكگرتوو تاقی كردۆتەوە لەگەڵ‬ ‫حزبە كوردستانییەكان یەك لیستی‬ ‫كردووەو لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنەكانیش‬ ‫بەیەك لیست دابەزیوەو بە تەنها‬ ‫خۆشمان بەشداریمان ك��ردووە‬ ‫هەموو شێوەكانمان تاقیكردۆتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا نەگەیشتووینەتە ئەو‬ ‫باوەڕەی لەگەڵ ئیسالمییەكان ببین‬ ‫بە یەك لیست‪.‬‬ ‫* بۆ؟‬ ‫ دوو هۆكار هەیە‪ ،‬یەكەم‬‫بۆ ئەوەی كوردستان دابەش نەبێت‬ ‫لەسەر ئاستی عەلمانی و ئیسالمی‪.‬‬ ‫دووەم ل��ەڕووی ب��ەرژەوەن��دی و‬ ‫دەنگدان و ژم��ارەی كورسییەوە‬ ‫هیچ ج��ی��اوازی��ی��ەك��ی وا نابێت‬ ‫لەنێوان ئ��ەوەی بەیەكەوەبین‬ ‫ی��ان جیاوازبین‪ .‬ئێمە باشترین‬ ‫پەیوەندیمان لەگەڵ ئیسالمییەكان‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم هیچ الیەنێكمان‬ ‫نەگەشتووینەتە ئەو باوەڕە‪.‬‬ ‫دابەشبوونمان زی��ان��ی نییە‬ ‫بۆ ئیسالمخوازیمان‪ ،‬پێویستیش‬ ‫ناكات دوو الیەن بكەیت بەیەك‬ ‫بۆ خزمەتی ئیسالم‪ ،‬ژیانی سیاسی‬ ‫پێویستی بەپڕۆژەی بیری جیاوازە‬ ‫تا بزانی كامەیان هەڵدەبژێریت‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* عیماد ئەحمەد ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬لە میانی‬ ‫كۆبوونەوەیەكی لەگەڵ كادیرە ئیدارییەكانی حزبەكەیدا لە سنووری گەرمیان‪ ،‬داوا لە خەڵكی سنوورەكەو‬ ‫كادیران و الیەنگرانی یەكێتی كرد كە دەنگ بدرێت بەو كاندیدانەی كە ئامادەی بەرگریكردنن لە یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬نەك وەك ئەزموونی رابردوو كەسانێك لەڕێی یەكێتییەوە بچنە پەرلەمان و دوای‬ ‫وەرگرتنی موچەو ئیمتیازات بڵێ من سەربەخۆم‪.‬‬ ‫‪32‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی ل��ەڕۆژی (‪ )1978/11/27‬پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردستان خۆی راگەیاند‪ ،‬دوای شەش‬ ‫ساڵ چاالكی سیاسی لەڕۆژی (‪ )1984/8/15‬ئەرتەشی‬ ‫رزگاریی گەلی كوردستان بە سەركردایەتی مەعسوم‬ ‫كوركماز دام��ەزرا كە بوو بە باڵی سەربازی ‪pkk‬‬ ‫و پارتی كرێكارانی كوردستان‪ ،‬چاالكی سەربازی‬ ‫خۆی لە دژی دەوڵەتی تورك راگەیاند بە ئامانجی‬ ‫سەربەخۆیی كورد لە هەرچوار پارچەی كوردستان‪،‬‬ ‫لەو ساوە تا ئێستا رۆژ لەدوای رۆژ الیەنگرانی ‪pkk‬‬ ‫لە كوردستان و ئەوروپاش لە فراوانیدان و ئەرتەشی‬ ‫رزگ��اری گەلی كوردستانیش كە ئێسشتا ناوەكەی‬ ‫گۆڕاوە بۆ هێزی پاراستنی گەل لە فراوانبووندایەو تا‬ ‫ئەمڕۆكە بە هەزاران شەهیدیان داوە لەسەر خاكی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫لەو كاتانەی كە عەبدوڵاڵ ئۆجەالن لە زانكۆوە‬ ‫بیرۆكەی دامەزراندنی حزبێكی سیاسی هەبوو‪،‬‬ ‫یەكێك لە هاوڕێ نزیكەكانی خۆی بەناوی جەمیل‬ ‫بایك بەشداری هەموو چاالكییەكانی دەكردو هەموو‬ ‫نهێنییەكانی دەزان��ی‪ ،‬دوات��ر لەگەڵ راگەیاندنی‬ ‫ئەرتەشی رزگاری گەلی كوردستان بە ناوی نهێنی‬ ‫هەڤاڵ جومعە دەبێت بە شەرڤانی ئەرتەشەكەو تا‬ ‫ئێستاشی لەگەڵ دابێت یەكێكە لە سەركردە دیارەكانی‬ ‫‪pkk‬دەوت��رێ كە ئاپۆ هێندە باوەڕی بە كارەكانی‬ ‫جومعە هەبووە بەردەوام پێی وتووە (سەرۆكێ من)‬ ‫ئێستا جومعە یەكێكە لە بڕیار بەدەستەكانی ‪ pkk‬و‬ ‫لەم رۆژانەدا بەردەوام هەڕەشە لە توركیا دەكات‬ ‫و هەر وشەیەك لە الی جومعە بوترێت لە هەموو‬ ‫راگەیاندنەكانی جیهان دەنگ دەداتەوەو توركیاش‬ ‫حیسابێكی تایبەت بۆ قسەكانی دەكات‪ .‬ئێمە وەكو‬ ‫وااڵپرێس لە سەردانێكمان بۆ قەندیل چاومان بە‬ ‫هەڤاڵ جومعە ك��ەوت و دیمانەیەكی درێژمان‬ ‫لەگەڵی ساز كرد كە ئەمە سێ یەكی دیمانەكەیە‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬ئەسعەد جەباری ‪-‬دڵشاد خۆشناو‪ -‬عەلی كاشان‬

‫ئەوەی دیموكراسی و ئازادی و ئاشتی بەڕێوەدەبات‪،‬‬ ‫سەرۆك ئاپۆیە‪ ،‬نەك ئاكەپە‬

‫جەمیل بایك‪،‬‬

‫هاوسەرۆكی كۆما چڤاكێن كوردستان‪ ،‬تایبەت بە وااڵپرێس‪:‬‬

‫كاتێ هەر ئێمە هەنگاو بنێین و ئەوان هیچ‬ ‫هەنگاوێك نەنێن‪ ،‬ئەوە نایەكسانییە‪ ،‬بێئەخالقییە‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪33‬‬

‫* لە نامەكەی ئۆجەالندا هاتووە‬ ‫كە پڕۆسەی ئاشتی ناگاتە ئەنجام‬ ‫تا بارودۆخی ئیمرالی بە ئاستێكی‬ ‫ستراتیژی نەگۆڕدرێ‪ ،‬ئێوە ناوەڕۆكی‬ ‫ئەو پەیامە چۆن لێكدەدەنەوە؟‬ ‫ ئ��ەوەی ك��ە پ��ڕۆس��ەی‬‫دی��م��وك��راس��ی و ئ��ازادی ئاشتی‬ ‫بەڕێوەدەبات‪ ،‬سەرۆك ئاپۆیە‪ ،‬نەك‬ ‫ئاكەپەو حكومەتی ئەكەپە‪ ،‬ئەو‬ ‫پڕۆژەیە خۆی لە بنەڕەتدا پڕۆژەی‬ ‫س��ەرۆك ئاپۆیە‪ ،‬س��ەرۆك ئاپۆ ئەو‬

‫پڕۆژەیەی تا شوێنێك هێنا‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەگەر بویسترێت كە ئەو پڕۆژەیە‬ ‫پێش بكەوێت‪ ،‬پێوستە بارودۆخی‬ ‫سەرۆك ئاپۆ گۆڕانكاری تێدا بكرێ‪،‬‬ ‫هەتا ئێستا هیچ گۆڕانكارییەك‬ ‫لە ئیمرالی و بارودۆخی سەرۆك‬ ‫ئاپۆ نەهاتۆتە گۆڕێ‪ ،‬تەنیا ئەوەیە‬ ‫ك��ە چ��ەن��د ج��ارێ��ك دەس��ت��ەی��ەك‬ ‫لە ئەندامانی بەدەپە سەردانیان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬ئەویش كە پێویستە (‪)15‬‬ ‫رۆژ جارێك بچن‪ ،‬ئێستا ئەو پانزە‬ ‫رۆژە بووەتە مانگێك‪ ،‬جگە لەوە‬ ‫هیچ گۆڕانكارییەك نییە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫گۆڕانكاریی نەبێت ئەو پڕۆژەیەش‬ ‫پێش ناكەوێت و دەگاتە بنبەست‪،‬‬ ‫نیازی دەوڵەتی توركیا ئەوە نییە كە‬ ‫بەڕاستی پرسی كورد چارەسەر بكات‪،‬‬ ‫دەیەوێت سوود لەكات وەرگرێت و‬ ‫هەموو كەسێك چەواشە بكات‪ ،‬واش‬ ‫نیشان دەدات كە دەیەوێت پڕۆسەكە‬ ‫بەرەو پێشەوە ببات‪ ،‬هەنگاوەكان‬ ‫داوێ��ت تەنیا ب��ۆ ئ��ەوەی هیوا‬ ‫دروست بكات‪ ،‬بۆ ئەوەی بتوانێت‬ ‫تا هەڵبژاردنی شارەوانییەكان خۆی‬ ‫خ��ەری��ك ب��ك��ات‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەی لەو‬ ‫هەڵبژاردنانەشدا بیباتەوە‪.‬‬ ‫نزیكبوونەوەی ئەكەپە لەسەر‬ ‫ئ��ەو بنەمایەیە‪ ،‬س��ەرۆك ئاپۆ تا‬ ‫ئێستا چەندین رێگەی گۆڕیوون‪،‬‬ ‫چەندین شێوازی بەكارهێنان‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ئامانجی دەوڵەتی توركیاو‬ ‫كۆمەڵگای توركیا بێنە گۆڕین‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئامانجەكان نەگۆڕێن پرسەكانیش‬ ‫چارەسەر نابن‪ ،‬دەوڵەتی توركیا ئەمە‬ ‫وەكو الوازیی بزوتنەوەكەمان سەیر‬

‫ئەو هەلومەرجەی‬ ‫ئێستای سەرۆك‬ ‫ئاپۆی تێدایە دەبێ‬ ‫بگۆڕدرێ‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بۆیە پێیوایە كە پێویست‬ ‫ناكات پڕۆسەكە بەرەو پێش ببات‪،‬‬ ‫چونكە دەتوانێت بزوتنەوەكەمان‬ ‫ل��ەن��او ب��ەرێ��ت‪ ،‬ئ��ەوه��ا س��ەی��ری‬ ‫مەسەلەكە دەكات‪ ،‬ئێمە كە رێگاكانی‬ ‫چارەسەر دەگۆڕین لە الوازیمانەوە‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو ئێمە ب��اوەڕم��ان بە‬ ‫خۆمان هەیە بۆیە ئەو هەنگاوانە‬ ‫داوێین‪ ،‬ئێمە دەمانەوێ كە پرسی‬ ‫كورد لەڕێگەی ئاشتی و دیموكراتی‬ ‫چارەسەر ببێ‪ ،‬ئێمە لەوێدا جەخت‬ ‫دەكەینەوە‪ ،‬بۆیە رێگاكان دەگۆڕین‬ ‫و پڕۆژەكان پێشدەخەین‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانین پرسەكە ب��ەرەو چارەسەر‬ ‫ببەین‪ ،‬ئەوەیە راستییەكە‪ ،‬هەتا‬ ‫ئێستا ئێمە هەتا ئێرەمان هێناوە‪،‬‬ ‫پێویستە هەنگاوی تر پێش بكەوێ‪،‬‬ ‫هەنگاوی تر بهاوێت‪ ،‬حكومەت ئەو‬ ‫هەنگاوانە ناهاوێت‪ ،‬هەلومەرجی‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ش ن��اگ��ۆڕدرێ‪ ،‬ئەو‬ ‫پڕۆژەیەی ئێمە پێشكەشی ئەوانمان‬ ‫كرد هەشت خاڵن‪ ،‬ئەو خااڵنەش‬ ‫قبوڵ ناكات‪ ،‬بۆیە لەوێدا بە بنبەست‬ ‫گەیشتووە‪ ،‬هەربۆیە سەرۆك ئاپۆش‬ ‫و ئێمەش‪ ،‬بڕیارمانداوە هەتا یەكی‬ ‫ئەیلول ئێمە مۆڵەتیان پێ دەدەین‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەوان هەتا یەكی ئەیلول ئەو‬

‫خااڵنەی ئێمەیان قبوڵ بێت‪ ،‬كار‬ ‫بكەن بۆ ئامادەكردنی یاسا‪ ،‬یاساكان‬ ‫ببەنە پەرلەمانی توركیاو بكەونە‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬ئەوكاتە ئ��ەو پڕۆسەیە‬ ‫ب��ەردەوام دەب��ێ‪ ،‬دەتوانین بچینە‬ ‫قۆناغی سێیەمین‪ ،‬ئەگەر وا نەبێت‬ ‫ئەو پڕۆسەیە كۆتایی پێدێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫ناتوانین ل��ەو پڕۆسەیە ب��ەردەوام‬ ‫بین‪ ،‬ئێستا دەوڵەتی توركیا هەموو‬ ‫دامەزراوەیەكی خۆی هەیە‪ ،‬هەموو‬ ‫ئ��ەو شتانەشی ك��ە س��ەرۆك ئاپۆ‬ ‫قسەی ل��ەب��ارەوە دەك��ات‪ ،‬ئ��ەوان‬ ‫لێكۆڵینەوەی لەسەر دەك��ەن‪ ،‬چۆن‬ ‫نزیك ببنەوەو چ تاكتیكێك بەڕێوە‬ ‫ببەن‪ ،‬لەالیەكی تریشەوە سەرۆك‬ ‫ئاپۆش پێویستە لەگەاڵ كەسانێك‬ ‫گفتوگۆ بكات بۆ ئەوەی ئەو خااڵنەی‬ ‫پێشكەش كراون گفتوگۆیان لەبارەوە‬ ‫بكرێ‪ ،‬بەمشێوەیە دەبێ پڕۆسەكە‬ ‫پێش بكەوێ‪ ،‬ئێ وا نییە‪ ،‬سەرۆك‬ ‫ئاپۆ بە تەنیایەو دەوڵەت بە هەموو‬ ‫دامەزراوەكانییەوە مەسەلەكە شرۆڤە‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بۆیە ئێمە داوا دەكەین‬ ‫ئەو هەلومەرجەی ئێستای سەرۆك‬ ‫ئ��اپ��ۆی تێدایە دەب��ێ ب��گ��ۆڕدرێ‪،‬‬ ‫ئەگەر مەرجەكان وەكو یەك نەبن‬ ‫مرۆ ناتوانێت بەردەوام بێت‪ ،‬كاتێ‬ ‫هەر ئێمە هەنگاو بهاوێین و ئەوان‬ ‫هیچ هەنگاوێك نەهاوێن‪ ،‬ئەوە نا‬ ‫یەكسانییە‪ ،‬بێ ئەخالقییە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫لە دەرەوەی سیاسەتە‪ ،‬لە دونیادا‬ ‫كاتێك بیانەوێت پرسێك چارەسەر‬ ‫بكەن‪ ،‬دەب��ێ مەرجی ه��ەردووال‬ ‫وەك ی��ەك ب��ن‪ ،‬ه��ەردووال بە‬ ‫گوێرەی مەرجەكانیان دادەنیشن و‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* بەپێی ئەو زانیارییانەی الی وااڵپرێس هەن‪ ،‬لە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬ەوە فەرمان‬ ‫بە كەناڵەكانی راگەیاندنی بزوتنەوەكەو بەتایبەتیش كەناڵی ‪ KNN‬كراوە كە لەم هەڵمەتەدا بە تووندی‬ ‫داببەزنە سەر یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و بانگەشەكە تووندتر بكەن‪ .‬سەرچاوەكەی وااڵپرێس‪ .‬وتی‪:‬‬ ‫بەشێكی كاربەدەستانی بزوتنەوەكە لەگەڵ ئەوەدا نین كە بزوتنەوەكەیان گرژی دروست بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گوێیان لێ ناگیرێت‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫پێكەوە دانوستان دەكەن و پرسەكە‬ ‫بەرەو چارەسەری دەبەن‪ ،‬ئێستا نە‬ ‫یەكسانی هەیە‪ ،‬نە ماف هەیە نە‬ ‫ئەخالق هەیە نە سیاسەت هەیەو‬ ‫نە مرۆڤایەتی هەیە‪ ،‬دەوڵ��ەت بە‬ ‫هەموو ئیمكاناتەكانی خۆی و بە‬ ‫هەموو دامەزراوەكانیەوە‪ ،‬گفتوگۆ‬ ‫لەگەڵ سەرۆك ئاپۆ دەكات‪ ،‬سەرۆك‬ ‫ئاپۆش بە تەنیایە‪ ،‬وات��ە پێویستە‬ ‫هەندێك كەس بچنە الی سەرۆك‬ ‫ئاپۆ‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی بتوانن پێكەوە‬ ‫گفتوگۆ بكەن و بیروڕا بگۆڕنەوە‪،‬‬ ‫پێكەوە بتوانن دانوستان پێش بخەن‪،‬‬ ‫شتی وا نییە تا ئێستا‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫پڕۆسەیە پێش ناكەوێت‪ ،‬هەر بەو‬ ‫هۆیەوەیە كە س��ەرۆك ئاپۆ دەڵێ‬ ‫پێویستە بارودۆخی من بگۆڕدرێ‪،‬‬ ‫ئەو بارودۆخەی سەرۆكی تێدایە‪،‬‬ ‫گونجاو نییە بۆ ئ��ەوەی پڕۆسەی‬ ‫ئاشتی بەردەوام بێت‪ ،‬ئێمە تا ئەم‬ ‫شوێنەمان هێناوە‪ ،‬خەریكە تەواو‬ ‫دەبێت و كۆتایی پێدێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نەیانەوێت كۆتایی پێ بێت‪ ،‬دەبێ‬ ‫بە ستراتیژی نزیك ببنەوە نەك بە‬ ‫تاكتیك‪ ،‬نەك ئەوان دەستی دەستی‬ ‫بكەن و سوود لە كاتەكە وەرگرن‬ ‫تا دەگەنە كاتی هەڵبژاردن و لە‬

‫ئێمە ئەو‬ ‫بەڵێنەمان نەداوەو‬ ‫هیچمان ئیمزا‬ ‫نەكردووە كە هەتا‬ ‫یەكی حوزەیران‬ ‫هەموو هێزی‬ ‫گەریال بكشێنینەوە‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی خۆیان بەكاریبهێنن‬ ‫و هەموو شتێك بكەنە قوربانی‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬ئەگەر بیانەوێت پڕۆسەكە‬ ‫ب��ەردەوام بێت دەبێ هەنگاوی تر‬ ‫بهاوێن و بەردەوام بن‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫تەندروستی و پاراستنی سەرۆك ئاپۆ‬ ‫دەبێ قبوڵ بكرێ‪ ،‬ئازادی سەرۆك‬ ‫ئاپۆ دەب��ێ قبوڵ ب��ك��رێ‪ ،‬شاندی‬ ‫جیاواز بچنە الی سەرۆكایەتی‪ ،‬نەك‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫تەنیا شاندێكی بەدەپەو دوو كەس‪،‬‬ ‫پێویستە شاندی راگەیاندنەكان بچن‪،‬‬ ‫شاندی ئەكادیمیی زانكۆكان بچن‪،‬‬ ‫شاندی ئەو كەسانەی دەیانەوێت‬ ‫پرسەكە چ��ارەس��ەر ببێ‪ ،‬ئەوانە‬ ‫بچن‪ ،‬شاندی سیاسی بچن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوانیشدا كادیری بزوتنەوەكەمان‬ ‫بچن‪ ،‬بێن دانیشن‪ ،‬ئەو كاتانەی‬ ‫دانوستان هەبێت‪ ،‬ئەو كاتەیە كە‬ ‫دادپ��ەروەری��ش دەب��ێ‪ ،‬مەرجەكان‬ ‫وەكو یەك دەبن ئەوكاتە‪ ،‬ئەگەرنا بەو‬ ‫هەلومەرجانە كێ دەتوانێت پڕۆسەكە‬ ‫بەرەو پێشەوە ببات؟ پڕۆسەی ئاشتی‬ ‫و چارەسەری پرسی كورد‪ ،‬سەرۆك‬ ‫ئاپۆ نایەوێت بەمشێوەیە بەردەوام‬ ‫بێت بە بە تەنیایی دانوستان بكات‪،‬‬ ‫دەیەوێت هەموو كەسێك بێتە ناوی‬ ‫و دانووستان بە دەستەیی بكرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی گفتوگۆ دروست بێت و‬ ‫زیاتر پڕۆسەكە بەرەو پێشەوە بچێ‪،‬‬ ‫نەك دەوڵ��ەت بە ئ��ارەزووی خۆی‬ ‫كوێی مەبەست بێت پڕۆسەكە بۆ ئەو‬ ‫شوێنە ببات‪ ،‬ئێستا دەوڵەت تاكالیەنە‬ ‫وەك خۆی دەیەوێ بەڕێوەی دەبات‪،‬‬ ‫ئەوەش خواستی ئێمە نییە‪ ،‬دەوڵەت‬ ‫دەیەوێت بەمشێوە كاركردنەی خۆی‬ ‫ئەنجام وەرگ��رێ‪ ،‬ئێمەش ئەوەمان‬

‫ناوێت و قبوڵیشی ناكەین بۆیە‬ ‫سەرۆك ئاپۆ دەڵی هۆیەكە ئەمەیە‪.‬‬ ‫* دەوڵ��ەت��ی ت��ورك‬ ‫لەڕاگەیاندنەكانی خۆیدا دەڵێت‪،‬‬ ‫هەموو گەریال نەكشاوەتەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫لە (‪)%20‬ی كشاوەتەوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫زیاتر بریندارو ژن و منداڵن‪ ،‬هیچ‬ ‫بەڵگەیەك هەیە بۆ ئ��ەوەی كە‬ ‫هەموو گەریال كشابێتنەوە؟‬ ‫ ئەمانە ه��ەم��وو بیانوون‪،‬‬‫چونكە لە ئامانجەكانی ئەواندا‬ ‫پرسی چارەسەركردنی دۆزی كورد‬ ‫ب��وون��ی نییە‪ ،‬دەی��ان��ەوێ��ت كات‬ ‫ب��ەڕێ بكەن‪ ،‬دواتریش دەیانەوێ‬ ‫تێكبچێت‪ ،‬ه��ەرب��ۆی��ە ل��ە بیانوو‬ ‫دەگەڕێن‪ ،‬بۆیە ئەو پڕوپاگەندانە‬ ‫ب�ڵاودەك��ەن��ەوە‪ ،‬ش��ەڕی تایبەتی‬ ‫دەروون��ی ب��ەڕێ��وەدەب��ەن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە لە هەنگاوی یەكەمیندا ئەركی‬ ‫خۆمان بە سەركەوتوویی پێكهێنا‪،‬‬ ‫ئەوەش هەموو كەسێك دەزانێ‪ ،‬لە‬ ‫دونیادا هیچ بزوتنەوەیەك هەنگاوی‬ ‫ل��ەم ش��ێ��وەی��ەی ب��ەب��ێ هەبوونی‬ ‫الیەنی سێیەم‪ ،‬بەبێ رێككەوتن‪،‬‬ ‫بەبێ شاهێد‪ ،‬بەبێ نووسین ئەنجام‬ ‫ن��ەداوە‪ ،‬هەر بزوتنەوەیەك ئەگەر‬ ‫هەنگاوی لەمشێوەیەی هاویشتبێ‬

‫‪35‬‬ ‫لەژێر چاودێری الیەنی سێیەم ئەو‬ ‫ك��ارەی ك��ردووە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫بەڵگەیان ئامادە كردووەو ئیمزایان‬ ‫كردووەو چاودێر هەنە‪ ،‬بەمشێوەیە‬ ‫ئ��ەو هەنگاوانەیان بەرەوپێشەوە‬ ‫ب��ردووە‪ ،‬ئێمە ئەو هەنگاوانەمان‬ ‫ناوە لەالیەن خۆمانەوە تاك الیەنە‬ ‫ئەو كارەمان ك��ردووە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ئێمە بتوانین مەسەلەكە بە دەوڵەت‬ ‫بدەینە قبوڵ ك��ردن‪ ،‬دەوڵ��ەت و‬ ‫حكومەت زهنییەتی خۆی بگۆڕێت و‬ ‫بە كوردو بزوتنەوەكەی باوەڕ بكات‬ ‫تا بتوانین پرسەكە چارەسەر بكەین‪،‬‬ ‫ئێمە هەنگاوی مەزنمان هاویشتووە‬ ‫تاك الیەنانە‪ .‬ئێستا دەڵێن كە گەریال‬ ‫بە ت��ەواوی نەكشاوەتەوە باشوور‪،‬‬ ‫تا گەریالش بە تەواوی نەكشێتەوە‪،‬‬ ‫ئێمەش هەنگاوی دووەم نانێین‪ ،‬ئەوە‬ ‫بیانووە‪ ،‬چونكە تەنگاو بووە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە یەكالیەنە ئاگربڕمان راگەیاند‪،‬‬ ‫دیلەكانمان ئ��ازادك��رد‪ ،‬بڕیارماندا‬ ‫گەریال بكشێنینەوە‪ ،‬ئێمە دەستمان‬ ‫پێكردو بڕیارەكەمان خستە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ ،‬پێویستە دەوڵەت‬ ‫و حكومەتی توركیاش هەنگاوی‬ ‫دووەم بهاوێن‪ ،‬ئەو شاندەی كە‬ ‫چووبوونە ئیمرالی و لەگەڵ سەرۆك‬ ‫ئاپۆ قسەیان كردبوو‪ ،‬وەها قسەیان‬ ‫كردبوو و هەر ئاوەهاش قبوڵیان‬ ‫كردبوو‪ ،‬واتە هەنگاوی یەكەمین‬ ‫لە ن��ەورۆزەوە دەست پێ بكات تا‬ ‫یەكی حوزەیران‪ ،‬كە ئێمە بڕیارماندا‬

‫گەریال بكشێنینەوە هەنگاوی یەكەم‬ ‫تەواو بێت و بچینە جێبەجێكردنی‬ ‫هەنگاوی دووەم‪ ،‬ئێمە هیچ كات‬ ‫نەمانوت تا یەكی حوزەیران هەموو‬ ‫گەریال بكشێنینەوە باشوور‪ ،‬ئەوە‬ ‫هەر مومكینیش نییە‪ ،‬نە لەالیەن‬ ‫وەرزەوە نە لەالیەن جوگرافیاییش‬ ‫مومكین نەبوو‪ ،‬ل��ەالی وەرگرتنی‬ ‫ئ��ەو ب��ڕی��ارەش ه��ەر مومكین‬ ‫نەبوو‪ ،‬چونكە ئێمە تاكالیەنە ئەو‬ ‫بڕیارەماندا‪ ،‬ئێمە لەگەڵ دەوڵەتی‬ ‫تورك دانەنیشتین و دانوستانمان‬ ‫نەكرد‪ ،‬ئێمە بەڵگەنامەمان ئامادە‬ ‫نەكردو لەژێر چاودێریش كەسیشدا‬ ‫ئ��ەو ك��ارەم��ان ن��ەك��رد‪ ،‬ئێمە ئەو‬ ‫بەڵێنەمان ن��ەداوەو هیچمان ئیمزا‬ ‫نەكردووە كە هەتا یەكی حوزەیران‬ ‫هەموو هێزی گەریال بكشێنینەوە‪،‬‬ ‫ئێمە خ��ۆم��ان ئ��ەو ب��ڕی��ارەم��ان��دا‪،‬‬ ‫پێویستە حكومەتی توركیا رێزی‬ ‫صئەو بڕیارەمان بگرێت كە ئێمە‬ ‫ئەو بڕیارەمان وەرگرت‪ ،‬دوای ئەوە‬ ‫خستمانە جێبەجێكردنەوە‪ ،‬دوای‬ ‫ئەوە هەنگاوی یەكەم تەواو بوو‪،‬‬ ‫راستییەكە ئەوەیە‪ ،‬گەریال بە تەواوی‬ ‫كشاوەتەوە یان نەكشاوەتەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫هیچ پەیوەندییەكی بە هەنگاوی‬ ‫دووەم��ەوە نییە‪ ،‬درۆ دەك��ەن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی هەموو خەڵك چەواشە بكەن‬ ‫وەها دەڵێن‪ ،‬چونكە هەموو خەڵك‬ ‫وتی ‪pkk‬هەنگاوی خۆی هاویشت‬ ‫و پێویستە حكومەت هەنگاو باوێت‪،‬‬

‫هەموو خەڵك ب��ەو هیوایە بوو‪،‬‬ ‫ئەردۆغان تەنگاو بوو و لە تەلەفزیۆن‬ ‫دەرك��ەوت و وت��ی ئێمە راپۆرتی‬ ‫پسپۆڕەكانی خۆمان وەربگرین ئەوا‬ ‫نەخشەی خۆمان دیاریدەكەین‪،‬‬ ‫ن��اچ��ارب��وو‪ ،‬چونكە هەموو كەس‬ ‫چاوەڕوانی ئەوەبوو بزانێ حكومەت‬ ‫چ هەنگاوێك داوێت‪ ،‬سەرەی ئەوە‪،‬‬ ‫بۆیە ناچاربوو ئەو لێدوانەیدا‪ ،‬دواتر‬ ‫زانی كە بەو شێوەیە ناتوانن خەڵك‬ ‫چەواشە بكەن‪ ،‬ناتوانن فشاری سەر‬ ‫خۆیان كەم بكەنەوە‪ ،‬بۆیە دەستیان‬ ‫بەو پڕوپاگەندەو چەواشەكارییانە‬ ‫ك��رد ك��ە بڵێن ‪ pkk‬ن��ای��ەوێ��ت‬ ‫پ��رس��ەك��ە ب��ە ت��ەواوی چ��ارەس��ەر‬ ‫بێت‪ ،‬هێشتا گەریالیان بە تەواوی‬ ‫نەكێشاوەتەوە‪ ،‬هەتا یەك گەریال‬ ‫لە باكوور بمێنێ ئێمە دەست بە‬ ‫هەنگاوی دووەم ناكەین‪ pkk ،‬لە‬ ‫جەزیرە ئاسایشی دروستكردووە لە‬ ‫لیجە قەبرستانی دروستكردووە‪ ،‬یان‬ ‫ئەو گەریالیانەی كە دەچنە باشوور‬ ‫گەریال نەخۆشەكانن‪ ،‬یان ئەوانەن‬ ‫كە تازە دەچنە ناو گەریال‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫ئێمە هەنگاوی دووەم پێش ناخەین‪،‬‬ ‫ئ��ەوان دەیانەوێ ئ��ەوە بە خەڵك‬ ‫بڵێن كە ‪ pkk‬نایەوێت و خەتاكە‬ ‫بخەنە ئەستۆی ‪ pkk‬بەمشێوەیە‬ ‫خۆیان دەدزنەوە لە مەسەلەكەی و‬ ‫دەیانەوێت هەموو كەس چەواشە‬ ‫بكەن‪ ،‬چونكە خۆیان نایانەوێت‬ ‫هەنگاوی دووەم باوێن و فشاریشیان‬

‫لەسەرەو خەڵك دەیەوێت دەوڵەت‬ ‫هەنگاوی دووەم باوێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫نایانەوێت‪ ،‬بۆیە ئ��ەو بیانوو و‬ ‫پڕوپاگەندانە بكەن و سووچی خۆیان‬ ‫بخەنە سەر ‪ pkk‬هەمیشە داگیركەر‬ ‫ئەوە دەكات‪ ،‬هەمیشە خەتای خۆیان‬ ‫دەخەنە سەر گەلی بندەست‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی خۆیان بە نیاز پاك دەربخەن‪،‬‬ ‫ئەگەر خۆشیان خەتابار بن هەر‬ ‫خەتاكە دەخەنەوە سەر گەلی بن‬ ‫دەست‪ ،‬ئەوەش زیهنییەتی ئەوانە‪،‬‬ ‫لە زیندانی دیاربەكریش دەوڵەت‬ ‫هەندێ مادەیان پێشخستبوو‪ ،‬مادەی‬ ‫یەكەم‪ ،‬ئەگەر لە زیندان دەوڵەت‬ ‫هەرچی بكات راستەو هەقە‪ ،‬مادەی‬ ‫دووەم ئەوەبوو كە ئەگەر مادەی‬ ‫دووەم بەرەوپێشەوە نەچێ‪ ،‬دیسان‬ ‫م��ادەی یەكەم بەڕێوەدەچێ‪ ،‬واتە‬ ‫ئەگەر دەوڵەت هەڵەش بكات هەر‬ ‫هەقی خۆیەتی‪ ،‬بۆ ب��ەرژەوەن��دی‬ ‫خۆیان‪ ،‬مەبەستم ئەوەیە كە ئەمە‬ ‫زیهنییەتی داگیركەرانەیە‪ ،‬ئێستاش‬ ‫هەر ئەو زیهنییەتە بەڕێوەدەبات‬ ‫‪pkk‬هەنگاوێكی وای هاویشت كە‬ ‫ك��ەس لە م��ێ��ژوودا هەنگاوی وای‬ ‫نەهاویشتووە‪ ،‬دەبوایە بەو هەنگاوە‬ ‫دڵخۆشبن و هەنگاوی دووەم بهاوێن‬ ‫بۆ چ��ارەس��ەری ئاشتی كە هەموو‬ ‫خەڵك لە چ��اوەڕوان��ی ئ��ەوەدان‪،‬‬ ‫ئەوان بۆ هیچ هەنگاوێك نانێن و بۆ‬ ‫ناینێن؟ هەموو ئەو سووچانە داوێنە‬ ‫«ماویەتی»‬ ‫سەر ‪.pkk‬‬

‫هاوكارانمان‪ :‬دڵشاد خۆشناو‪ ،‬ئەسعەد جەباری‪ ،‬عەلی كاشان لەگەڵ هاوسەرۆكی كۆما چڤاك‪ ،‬قەندیل‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* سەرچاوەیەكی گۆڤاری وااڵپرێس‪ ،‬زانیاریی ئەوەی داینێ كە كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان‬ ‫بڕیاریداوە لەم هەڵمەتەی بانگەشەی هەڵبژاردنەدا بەپلەی یەكەم دروشمە ئاینییەكان بەرزبكەنەوەو‬ ‫سۆزی خەڵكی بۆ رابكێشن‪ ..‬ئەوەی كە لە كەژاوەی الیەنگرانی ئەم حزبەشدا تائێستا بەدیكراوە زۆرترین‬ ‫دروشمەكان دروشمی ئاینین وەك (الله أكبر)و بەكارهێنانی ناوی خودایە بۆ ئامانجی سیاسی‪.‬‬ ‫‪36‬‬

‫مستەفا هیجری‪،‬‬

‫سكرتێری حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪:‬‬

‫دەستپێكردنەوەی خەباتی چەكداری لە‬ ‫كوردستانی ئێراندا بە قازانج نازانین‬ ‫ئەگەر كۆماری ئیسالمی ئامادە بێت‪ ،‬ئەوا دانوستانی لەگەڵدا دەكەین‬ ‫وەك گۆڤاری وااڵپرێس‪ ،‬لە بارەگای سەرەكی‬ ‫سكرتارییەتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪،‬‬ ‫لەگەڵ مستەفا هیجری سكرتێری گشتی حزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێران‪ ،‬كۆبووینەوە بۆ‬ ‫سازدانی ئەم دی��دارە‪ .‬ئەو سكرتێری حزبێكە كە‬ ‫ل��ەڕاب��ردوودا لە خەبات و تێكۆشانێكی سەختدا‬ ‫بووەو خاوەنی چەندین سەركردەی تێكۆشەری وەكو‬ ‫شەهید قازی‪ ،‬قاسملۆو شەرەفكەندی‪-‬یەو لەچەند‬ ‫ساڵی رابردوودا لەبەردەم چەندین مەترسی گەورەو‬ ‫تیرۆرو هەڕەشەو ترس و تۆقانێكی زۆردا بووە‪.‬‬ ‫سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ئێران‪ ،‬لە بارەگای سەرەكی خۆی‪ ،‬سەبارەت ‌بە‬ ‫بارودۆخی كۆنگرەی نەتەوەیی و بارودۆخی سیاسی‬ ‫ك��وردو كێشەو گرفتەكانی حزبی دیموكرات و‬ ‫ئەگەرەكانی یەكگرتنەوەی هەردوو باڵی حزب‪ ،‬ئەو‬ ‫ئاڵوگۆڕانەی لە خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا پێكهاتووە‪،‬‬ ‫بیروبۆچوونەكانی دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬ئەنوەر حسێن (بازگر)‬ ‫‪3-1‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪37‬‬

‫* با ل��ەوەوە دەستپێبكەم‬ ‫حزبێك كە خاوەنی كۆمار بێت‪،‬‬ ‫حزبێك خاوەنی قازی و قاسملۆو‬ ‫ه��ەزاران پێشمەرگە‪ ،‬ه��ەزاران‬ ‫شەهید بێت‪ ،‬حزبێك لەڕابردوودا‬ ‫خ��اوەن��ی دەس��ەاڵت ب��ووە‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی كوردستان‪ ،‬ئێستا‬ ‫دەبینین لە ئۆردوگایەك قەتیس‬ ‫ماوە‪ ،‬ئەو حزبە بە ئۆردوگانشین‬ ‫ناسراوەو گلەیی ئەوەی لێدەكرێت‬ ‫ناتوانێت خەباتی چ��ەك��داری‬ ‫دەستپێبكات و ناتوانێت خەباتی‬ ‫مەدەنی بەرەوپێش بەرێت‪ ،‬چۆن‬ ‫وەاڵمی ئەم پرسیارانە دەدەیتەوە؟‬ ‫ واقیعەكە ئەوەیە‪ ،‬بەگوێرەی‬‫ئ��ەو ئاڵوگۆڕانەی كە لە دنیاو‬ ‫ن��اوچ��ەك��ەو واڵت��دا دێتەپێشێ‪،‬‬ ‫ئاڵوگۆڕەكان كاریگەری خۆیان‬ ‫لەسەر هەموو جوڵەی كەسایەتی‬ ‫و كۆمەڵ و حزب و دەسەاڵتێك‬ ‫دادەن��ێ��ن‪ ،‬بۆیە ئەو راب��ردووەی‬ ‫ج��ەن��اب��ت ب��اس��ت��ك��رد ب��ۆ حزبی‬ ‫دیموكراتی ئێران ت��ەواو راستە‪،‬‬ ‫راب��ردووی��ەك��ی پڕ لە ش��ان��ازی و‬ ‫پ��ڕ ل��ە خ��ەب��ات و تێكۆشان و‬ ‫فیداكاری هەبووە‪ .‬ب��ەاڵم ئێستا‬ ‫وەزع��ی��ی��ەت��ی دن��ی��او ن��اوچ��ەك��ە‬ ‫گۆڕاوە‪ ،‬نەك بۆ ئێمە وەكو حزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێران كە‬ ‫حزبێكی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانین‪،‬‬ ‫بەڵكو لە ناوچەكەداو لە دنیادا‬ ‫هەڵسوڕانی حزبەكان ئاڵوگۆڕیان‬ ‫بەسەرداهاتووە‪ .‬ئێستا هەڵسوڕان‬ ‫و تێكۆشانی حزبەكان وەكو (‪)30‬ی‬ ‫ساڵ (‪ )40‬ساڵ‪ ،‬لەمەوپێش نەماوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵگا گۆڕاوە‪ ،‬بیروبۆچوونەكان‬ ‫گ��ۆڕاون‪ ،‬ئەو گۆڕانانە پێویستی‬ ‫ن��وێ ب��ەدوای خۆیاندا دەهێنن‪.‬‬ ‫ل��ێ��رەدا مەسەلەكە ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫ئایا بەڕاستی ئ��ەو دەورەی كە‬ ‫ل��ەڕاب��ردوودا هێزە سیاسییەكان‬ ‫بەتایبەتی هێزە سیاسییەكانی كورد‬ ‫رووی��ان لە خەباتی چەكداری و‬ ‫خەباتی پێشمەرگایەتی بوو‪ ،‬ئایا‬

‫ئەو گۆڕانانەی‬ ‫لەناوچەكەداو‬ ‫لە بەشەكانی‬ ‫تری كوردستاندا‬ ‫روویانداوە‪،‬‬ ‫دەرەنجامی خەباتی‬ ‫چەكداری هێزی‬ ‫كورد نەبووە‬

‫ئێستا ئەو ویست و داخوازییانە‬ ‫لەنێو كۆمەڵگادا بەو شكڵەی خۆی‪،‬‬ ‫خەڵك دەیەوێت؟ ئایا شوێن دانەری‬ ‫خۆی هەیە لەسەر دەس��ەاڵت كە‬ ‫بتوانێت دەس��ەاڵت بێنێتە سەر‬ ‫مێزی وت��ووێ��ژو داخوازییەكانی‬ ‫نەتەوەی بەسەردا بسەپێت؟‬ ‫ئەوەی كە ئێمە لەڕابردوودا‬ ‫ك��ردوم��ان��ە بەتایبەتی ل��ەدوای‬ ‫هاتنەسەر كاری كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران كە ئێستا ماوەی چەند ساڵێكی‬ ‫ب��ەس��ەردا ت��ێ��دەپ��ەڕێ��ت‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەو شێوە خەباتەمان لەڕابردوودا‬ ‫تاقیكردووەتەوە‪ ،‬وەك��و خەباتی‬ ‫چ��ەك��داری‪ ،‬خەباتی م��ەدەن��ی‪،‬‬ ‫خەباتی سیاسی‪ ،‬راگ��ەی��ان��دن و‬ ‫رێكخستن و هەموو ئەوانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی نەبوونی هاوسەنگیی هێز‬ ‫ئێمە وردە وردە پاشەكشەمان‬ ‫ك��ردووەو هاتووینەتە سنوورەكان‬ ‫و ئێستا وەك باسمانكرد بەشی‬ ‫ئاشكرای حزبەكەمان لە كەمپەكانی‬ ‫ح��زب��دا ل��ە كوردستانی عێراقدا‬ ‫نیشتەجێیە كە لەو كەمپانەدا كاری‬ ‫حزبی دەكەین بەپێچەوانەی ئەوەی‬ ‫باسدەكرێت كە ئەوە كەمپنشینییەو‬ ‫بێدەسەاڵتییە! بەڵكو ئێمە لەو‬ ‫م��اوەی��ەدا ك��اری زۆر چڕوپڕمان‬ ‫هەیە لەپێوەندی لەگەڵ مەسەلەی‬ ‫میدیایی‪ ،‬لە پێوەندی لە دەرەوەی‬

‫بەگوێرەی ئەو‬ ‫ئاڵوگۆڕانەی كە لە‬ ‫دنیاو ناوچەكەو‬ ‫واڵتدا دێتەپێشێ‪،‬‬ ‫ئاڵوگۆڕەكان‬ ‫كاریگەری خۆیان‬ ‫لەسەر هەموو جوڵەی‬ ‫كەسایەتی و كۆمەڵ‬ ‫و حزب و دەسەاڵتێك‬ ‫دادەنێن‬ ‫واڵت ل��ەگ��ەڵ هێزو رێكخراوە‬ ‫سیاسییەكانی ك��ورد لە هەموو‬ ‫بەشەكاندا‪ ،‬هەروەها رێكخستن‬ ‫لەناوخۆی واڵتدا بەشێوەی نهێنی‬ ‫كارو تێكۆشانێكی زۆر بەرچاومان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەوەی ئێستا بەشێكی زۆر‬ ‫لە خەڵكی ك��ورد لە بەرچاویانە‬ ‫راگ��ی��ران��ی خەباتی چەكدارییە‬ ‫لەالیەن حزبی ئێمەوە‪ ،‬بێجگە‬ ‫ل��ەو ب��ەش��ە ه��ەم��وو بەشەكانی‬ ‫دی��ك��ەی ك��ارو تێكۆشانی حزبی‬ ‫دی��م��وك��رات ئەكتیڤ و ك��ارای��ە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەگوێرەی لێكدانەوەیەك كە‬ ‫حزبی ئێمە كردوویەتی‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫دەستپێكردنەوەی خەباتی چەكداری‬ ‫لە كوردستانی ئێراندا بە قازانج‬ ‫نازانین‪ ،‬پێمانوایە دەبێت ئێستا‬ ‫لەخەباتی دیكە سوود وەربگرین‪،‬‬ ‫ه��ەروەك تائێستا ك��ردووم��ان��ەو‬ ‫لەكاتێك كە گونجاو بێت خەباتی‬ ‫چەكداری دەستپێبكەین‪ ،‬خەباتی‬ ‫چەكداری بەبۆچوونی ئێمە وەك‬ ‫حزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ئێران‌ خەباتێك نییە كە بسەپێت‬ ‫بەسەرماندا وەك��و خەباتێك كە‬ ‫ئیلزامەن ئێمە ئەگەر خەباتی‬ ‫چەكداری نەبێ دەست رابگرین‬ ‫و ك��اری دیكە نەكەین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پێمانوایە كە لەهەر سەردەمێكدا‬ ‫رەن��گ��ە شكڵێك ل��ەخ��ەب��ات و‬

‫تێكۆشان گونجاو بێت لەواڵتدا‪،‬‬ ‫بەپێی لێكدانەوەیەكی سیاسی‬ ‫كە هەمانە لە پەیوەندی لەگەڵ‬ ‫مەسەلەی مەنتیقەدا لە ئێرانداو‬ ‫لەدنیادا واقیعەتەكە ئەوەیە كە‬ ‫خەباتی چەكداری وەكو رابردوو‬ ‫خەباتێك نییە ك��ە خەڵكی و‬ ‫الیەنەكان پێشوازی لێبكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫فیعلە ‌ن ئێمە ئەو بەشەمان راگرت‌‪،‬‬ ‫بەاڵم بەشی كارەكانی دیكەمان زۆر‬ ‫فەعالە‪.‬‬ ‫* ببورە خەباتی چەكداریتان‬ ‫راگرتووە یان بە ناچاری راگیراوە‪،‬‬ ‫وات��ە بۆ نموونە وەزعییەتێك‬ ‫كە ئێستا هەرێمی كوردستان‬ ‫بەدەستیهێناوە لە دەرئەنجامی‬ ‫شەڕو خەباتی چەكداری بووە‪،‬‬ ‫ل��ە كوردستانی توركیا سوڵح‬ ‫ك��ە دەك��رێ��ت ل��ە دەرئەنجامی‬ ‫ه��اوس��ەن��گ��ی ه��ێ��زو خەباتی‬ ‫چەكداریدا بووە‪ ،‬لە كوردستانی‬ ‫سوریا خەباتێك هاتووەتەكایەوە‬ ‫دەرئەنجامی خەباتی چەكدارییە‪،‬‬ ‫راستە ئاڵوگۆڕێك پێكهاتووە لەو‬ ‫ناوچەیەدا‪ .‬تۆ پێتوانییە هێشتا بۆ‬ ‫ئێوە خەباتی چەكداری یەكێك‬ ‫بێت لەپێشەنگی كارەكانی ئێوە‪،‬‬ ‫وەك��و جەنابیشت باستكرد‪ ،‬بۆ‬ ‫ئێوە هەلومەرجێك نییە بۆ كاری‬ ‫رێكخراوەیی و ك��اری ئ��ازاد لە‬ ‫ئێران‪ ،‬لەڕێگای كاری تەشكیالتی‬ ‫و نهێنیشەوە ل��ەم��اوەی پانزە‬ ‫بیست ساڵی رابردوودا نەتانتوانیوە‬ ‫كاریگەری گەورە دابنێن‪ ،‬یەعنی‬ ‫پێتانوانییە كە خەباتی چەكداری بۆ‬ ‫ئێوە گرنگ و پێویستە‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫رۆڵی خۆی بگێڕێت؟‬ ‫ خەباتی چەكداری كاریگەری‬‫خ��ۆی ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم ه��ەم��وو‬ ‫شتێك نییە‪ ،‬من لەوباوەڕەدا نیم‬ ‫ئ��ەو گ��ۆڕان��ان��ەی ل��ەم ناوچەیەدا‬ ‫رووی��ان��داوە چ ل��ە كوردستانی‬ ‫عێراق بێت یان سوریاو توركیا‪،‬‬ ‫ئ��ەوە خەباتی چ��ەك��داری هێزی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* سەرچاوەیەكی ئاگادار وااڵپرێس‪-‬ی لەوە ئاگادار كردەوە كە هاوئاهەنگی لەنێوان بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان و ژمارەیەك لەو كەناڵە میدیاییانەیە كە بە ئەهلی ناودەبرێن بۆ ئەوەی بە شێوازو بیانووی جیاواز‬ ‫پڕوپاگەندە بۆ بزوتنەوەی ناوبراو و كاندیدەكانی بكەن‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەش‪ ،‬بەرنامە‪ ،‬چاوپێكەوتن‪،‬‬ ‫لێدوان‪ ،‬ریكالمی پێویست بكەن و لەم پڕۆسەیەدا پشتیوانی ئەو هێزە سیاسییە بن‪ .‬سەرچاوەكە‬ ‫وتی‪(:‬ی‪.‬ن‪.‬ك) زانیاریی ورد لەسەر ئەم هاوئاهەنگییە كۆدەكاتەوەو ژووری عەمەلیات و موتابەعەی‬ ‫هەیە‪.‬‬

‫‪38‬‬ ‫ك��ورد هێنابێتیە پێشێ! لەگەڵ‬ ‫رێ��زم ب��ۆ ه��ەم��وو خەباتێك كە‬ ‫گەلی كورد لەمێژوودا كردوویەتی‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لە كوردستانی عێراقدا‬ ‫كە خەباتێكی زۆر دوورو درێژو‬ ‫پڕ لە قوربانیداوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫هاتەكایەوە لە كوردستانی عێراقدا‬ ‫بەشی هەرەزۆری بەسترابوو بەو‬ ‫ئاڵوگۆڕانەی كە لە ناوچەكەدا‬ ‫ه��ات��ۆت��ەپ��ێ��ش��ێ‪ .‬ئ��ەو هێرشەی‬ ‫كرایەسەر عێراق‪ ،‬سەدام حسێن‪-‬ی‬ ‫بەڕووخاندا‪ ،‬دەزانین هێزەكانی‬ ‫ك��وردی ع��ێ��راق ل��ەگ��ەڵ هەموو‬ ‫فیداكارییەك كە كردیان نەیانتوانی‬ ‫كاریگەری دابنێن كە ویست و‬ ‫داخوازییەكانی گەلی ك��ورد لەو‬ ‫ب��ەش��ەدا ل��ەگ��ەڵ س��ەدام حسێن‬ ‫چارەسەربكەن‪ ،‬ئەوەی كە ئێستا‬ ‫لە كوردستانی سوریاشدا دەیبینین‬ ‫كە بەشێك لە كوردستانی سوریا‬ ‫ئ��ازادەو هێزەكانی حكومەتی‬ ‫تێدا نییە‪ ،‬لەبەرئەوە نییە كە بە‬ ‫چاالكی هێزی كورد ئەو ئاڵوگۆڕە‬ ‫هاتووەتەپێش‪ ،‬بەڵكو ئەو وەزعەی‬ ‫لەناوچەكەدا دەگوزەرێ هێناویەتیە‬ ‫پێشێ كە بەشار ئەسەد تووشی‬ ‫شەڕێكی توندوتیژو خوێناوی بووەو‬ ‫الواز بووە‪ ،‬بۆیە ئەو وەزعییەتە‬ ‫لەوێدا خوڵقاوە‪.‬‬ ‫لە توركیاشدا كورد فیداكاری‬ ‫ب��ەرچ��اوی ك��ردووە‪ ،‬بەشێكی‬ ‫بەرچاوی ئەو ئاڵوگۆڕانەی ئێستا‬ ‫ل��ە ت��ورك��ی��ادا هەیە ب��ە خەباتی‬ ‫مەدەنی دەچێتەپێشێ و ویست و‬ ‫داخوازی كوردی تێدا زەق بۆتەوە‪،‬‬ ‫ئێستا پڕۆسەیەك دەستیپێكردووە‬ ‫لەنێوان ‪ pkk‬و حكومەتی توركیادا‪،‬‬ ‫بەشێكی بنچینەیی دەگەڕێتەوە‬ ‫سەر بیروبۆچوون و هەڵسوكەوتی‬ ‫حزبێك كە ئێستا لەسەر كارە‪،‬‬ ‫چونكە ئێمە پێش ئ��ەو حزبەش‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی خەباتی ك��ورد لە‬ ‫توركیادا هەر بووە‪ ،‬چ بە شەرتی‬ ‫چەكداری چ بە شەرتی مەدەنی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم حكومەت جوابی ویست‬ ‫و داخ��وازی كوردی نەداوەتەوەو‬ ‫ب��اوەڕی پ��ێ��ی ن��ەب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئاڵوگۆڕەكانی دنیاو ناوچەكە‪ ،‬وەكو‬ ‫ع��ەرزم كردیت وایلێهاتووە ئەو‬ ‫مەسەالنە زەقبوونەتەوە‪ .‬بەاڵم لە‬ ‫ئێراندا بەگشتی حكومەتێكی وا‬ ‫لەئارادا نییە كە ئەو شتانە دەرك‬

‫كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران‪ ،‬فرسەتی‬ ‫حەرەكەتی مەدەنی‬ ‫نەك بە كورد بە‬ ‫كەسی دیكەش‬ ‫نادات‬

‫خەریكین بەرەو‬ ‫ئەوە بچین كە‬ ‫لە داهاتوودا‬ ‫لەگەڵ حزبی‬ ‫دیموكراتەكەی تردا‬ ‫یەك بگرینەوە‬

‫پێبكات و تائێستا كەوتبێتە ژێر‬ ‫كاریگەری ئەو ئاڵوگۆڕانەی لەدنیادا‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە ئەو حكومەتە ئێستاش‬ ‫بەستراوەیە‪ ،‬فرسەتی حەرەكەتی‬ ‫مەدەنیش نەك بە كورد بە كەسی‬ ‫ش نادا‪ .‬لە كوردستانی توركیا‪،‬‬ ‫دیكە ‌‬ ‫خەبات بەشێوەی مەدەنی ئیمكانی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ف��ەزاك��ە ك��راوەت��ەوە بۆ‬ ‫خەباتی مەدەنی‪ ،‬دەبێت كەڵكی‬ ‫لێوەربگری‪ ،‬كوردستانی عێراق‬ ‫وەزعییەتەكەی بەتەواوی گۆڕاوەو‬ ‫بووەتە حكومەتێكی خۆجێیی‪ ،‬لە‬ ‫سوریاش وەزعییەتەكە بەوجۆرەیە‬ ‫كە هەموومان ئاگادارین‪ .‬وەكو‬ ‫باسمكرد دەسەاڵتی بەشار ئەسەد‬ ‫ل��ە بەشێكی زۆری ن��اوچ��ەك��ەدا‬ ‫نەماوە‪ ،‬مەبەستمە ئەوە بڵێم لە‬ ‫هەموو مێژووی كورددا كە خەباتی‬ ‫چەكداری تووندوتیژ كراوەو كورد‬ ‫فیداكاری زۆری كردووە‪ ،‬لەڕاستیدا‬ ‫ك��ەس ن��ەب��ووە ك��ە بەخەباتی‬ ‫چەكدارییەكەی حكومەت ناچار‬ ‫بكات مل رابكێشێت بۆ ویست و‬ ‫داخوازییەكانی گەلی كورد‪.‬‬ ‫* بڕواتان بەخەباتی چەكداری‬ ‫نەماوە؟‬ ‫ بڕوامان بەخەباتی چەكداری‬‫ماوە‪ ،‬بەاڵم نەك خەباتی چەكداری‬ ‫وەك هەموو شتێك ببینین‪ ،‬ئەگەر‬ ‫خەباتی چەكداری نەبوو پێمان‬ ‫وابێت هەموو شتێك تەواو بووە‪،‬‬ ‫بەڵكو خەباتی چ��ەك��داری وەكو‬

‫هەموو بەشەكانی دیكەی خەبات‬ ‫دەبێت لەكاتێكدا كە گونجاو بێت‬ ‫ئەو دەمە دەستی پێبكەیت‪.‬‬ ‫* ئێستا گونجاو نییە بۆ ئێوە؟‬ ‫ نا بۆ ئێمە ئێستا گونجاو‬‫نییە‪.‬‬ ‫* بۆ؟‬ ‫ ب��ە دەل��ی��ل��ی ئ��ەوەی كە‬‫خەباتی چەكداری ئەگەر دەستی‬ ‫پێبكەیت پێویستی بەپشتی‬ ‫جەبهەیەكی موتمەئین هەیە كە‬ ‫ئێمە ئەوەمان نییە‪ ،‬لە واڵتێكی‬ ‫گ��ەورەو ف��رەن��ەت��ەوەی وەك��و‬ ‫ئێراندا كە كورد نەتەوەی سێیەمە‬ ‫لەباری ئابوورییەوە یەكێك لە‬ ‫بێدەرەتانترین نەتەوەكانی ئێرانە‪،‬‬ ‫ئیمكاناتی ژیانی زۆر بەرتەسكە‪،‬‬ ‫ناكرێت ك��ورد لە واڵتێكی ئاوا‬ ‫گ��ەورەدا ب��ە تەنێ دەستبداتە‬ ‫خەباتی چ��ەك��داری و قوربانی‬ ‫بۆ بدات‪ ،‬لە حاڵێكدا كە تائێستا‬ ‫نەتەوەكانی دیكەی ئێرانی لەگەڵ‬ ‫ئەوەی كە ناڕەزایەتییەكی زۆریان‬ ‫لە حكومەت هەیە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫ئامادەییان بۆ ئەو مەسەلەیە نییە‪،‬‬ ‫كورد بەتەنیا ناتوانێت ئەو كارە‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیە دەبێت فرسەتێكی‬ ‫گونجاو هەبێت‪.‬‬ ‫* چییە ئەو فرسەتە؟‬ ‫ ئەو فرسەتە ئەوكاتەیە كە‬‫كۆماری ئیسالمی ئێران كە دەمێكە‬ ‫پڕۆسەی الوازبوونی دەستپێكردووە‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫چ لەبارەی ناوخۆوە چ لەبارەی‬ ‫نێونەتەوەییەوە‪ ،‬ئەو الوازی و‬ ‫بێدەرەتانییەی كۆماری ئیسالمی‬ ‫بگاتە نوقتەیەك كە نەك هەر كورد‪،‬‬ ‫بەڵكو نەتەوەكانی تریش جورئەتی‬ ‫ئەوەیان هەبێت‪ ،‬ئەگەر خەباتی‬ ‫مەدەنی جوابی ن��ەداوە‪ ،‬خەباتی‬ ‫چ��ەك��داری دەستپێبكات‪ ،‬حزبی‬ ‫دیموكرات تەنها حزبێك نەبێت كە‬ ‫لەو واڵت��ەدا خەبات بكات‪ ،‬ئەوە‬ ‫پێموابێ فرسەتەكە ئاوا دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ ئەوكاتە حزبی دیموكرات‬ ‫دەب��ێ��ت ئ��ام��ادەی��ی ه��ەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئێمە ئ��ەو ئامادەییەمان هەیە‪،‬‬ ‫ئێستاش پێشمەرگە وەردەگرین‪،‬‬ ‫ف��ێ��رگ��ەی ن��ی��زام��ی��م��ان ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫پێشمەرگە پ��ەروەردە دەكەین‪،‬‬ ‫ئەو پێشمەرگانە بەشێكی زۆریان‬ ‫لە كەمپەكانی حزبیدا دەمێننەوە‬ ‫بۆ پارێزگاری حزب كاردەكەن و‬ ‫تێدەكۆشن‪ ،‬شتی تازە فێردەبن‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی لە دەرفەتێكی مناسبدا‬ ‫بۆ ئەوەی بتوانین لە دەرفەتەكە‬ ‫كەڵك وەربگرین چ وەكو خۆمان‬ ‫چ وەك��و راكێشانی نەتەوەكانی‬ ‫تر كە ئامادەگی ئەوەیان هەبێت‬ ‫خەباتێكی ه��اوب��ەش لە ئێراندا‬ ‫بەدیبهێنین‪.‬‬ ‫* ئەو فرسەتەی باستكرد‪،‬‬ ‫چاوەڕێی دەكەن كە ئەمریكا بێتە‬ ‫ناوچەكە وەك دەخالەتی كرد لە‬ ‫عێراق‪ ،‬لە سوریا‪ ،‬چاوەڕێی ئەوە‬ ‫دەكەن لە ئێرانیش دەخالەت بكات‬ ‫ئەوجا دەستبەكاربن؟‬ ‫ نا مەسەلەكە تەنها ئەوە‬‫نییە كە چ��اوەڕێ بین ئەمریكا‬ ‫یان هێزێكی دەرەك��ی دەخالەت‬ ‫ب��ك��ات‪‌ ،‬بەڵكو لەپێش هەموو‬ ‫شتێكدا لەسەرەتاوە ئامادەبوونی‬ ‫نەتەوەكانی ئێران ئازادیخوازانی‬ ‫ئێرانە بۆ بەڕێوەبردنی خەبات‪،‬‬ ‫ئ��ەوە ل��ەس��ەرەت��ادا ئەولەوییەتی‬ ‫یەكەمە بۆ ئێمە‪ ،‬ب��ەاڵم رەنگە‬ ‫ئەوەی ئێوە ئیشارەتتان پێ كرد‬ ‫كاریگەری هێزەكانی دەرەكی ئەو‬ ‫فەزایە بۆ ئێمە گونجاوتر بكات و‬ ‫بتوانین كەڵكی لێوەربگرین‪.‬‬ ‫* پشتیوانی لەكام هەلومەرج‬ ‫دەكەن كە واڵتێكی وەك ئەمریكا‬ ‫دەخالەتی تێدا بكات‪ ،‬بكەوێتە‬ ‫جەنگەوە لەگەڵیدا یان فشار بخاتە‬ ‫سەر كۆماری ئیسالمی ئێران‪ ،‬ئێوە‬

‫‪39‬‬ ‫پشتیوانی لەكامیان دەكەن؟‬ ‫ ئ��ێ��م��ە پ��ش��ت��ی��وان��ی لە‬‫الوازبوونی كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬پێمانوایە هەرچەند‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران الوازت��ر‬ ‫بێت لە قازانجی ئازادیخوازانی‬ ‫ئێران و بەتایبەتی گەلی كوردە‪،‬‬ ‫ئەو تەجروبەیەش هەیە كە تائێستا‬ ‫النیكەم بەشێك ل��ەو واڵت��ان��ەی‬ ‫كە ئەمریكا دەستی ت��ێ��وەرداوە‬ ‫حكومەتی روخ��ان��دووەو دوای��ی‬ ‫بەجێیهێشتووە بۆ خۆیان‪ ،‬بەپێی‬ ‫لێهاتوویی خ��ۆی��ان حكومەت و‬ ‫ئیدارەی خۆیان دەكەن‪.‬‬ ‫* ئ��ەگ��ەر ق��ەرارب��ێ��ت ئەو‬ ‫هەلومەرجە بێتەپێشەوەو دەرفەتی‬ ‫خ��ەب��ات��ی چ��ەك��داری ب��ۆ ئێوە‬ ‫لەباربێت‪ ،‬ئاڵوگۆڕێك رووبدات‪،‬‬ ‫تۆ ئامادەی سەركردایەتی یەكێك‬ ‫لەو شەڕانە بكەیت یان هەر لە‬ ‫كۆیە‪ ،‬لەدوورەوە سەیردەكەیت؟‬ ‫ راستییەكەی ئاڵوگۆڕەكانی‬‫داهاتوو زۆر موقابیلی پێشبینی‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم من باوەڕم بەوە نییە‬ ‫خەباتی چەكداری لە دەرەوەی‬ ‫واڵت بەڕێوەبچێت‪ ،‬ئەگەر هێزێك‬ ‫بیەوێت خەباتی چەكداری بكات‪،‬‬ ‫دەبێت لەنێوخۆی واڵت بێت‪ ،‬دەنا‬ ‫دووراو دوور ئەو خەباتە ناكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر فرسەت گونجاوبێت‬ ‫ئێمە دەیكەین‪ ،‬ئێمە وەكو حزبی‬ ‫دی��م��وك��رات ت��ەج��روب��ەی ش��ەڕی‬ ‫چەكداریمان هەیە‪ ،‬لەنێوخۆی‬ ‫واڵتدا كردوومانە‪ ،‬لە شاخەكاندا‬ ‫كردوومانە‪ ،‬ش��ەڕی پارتیزانیمان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬ت��ەن��ان��ەت ش��ەڕی‬ ‫مونەزەمیشمان ك��ردووە لەگەڵ‬ ‫حكومەت‪.‬‬ ‫* من باسی جەنابتم كرد‪،‬‬ ‫ئامادەی بگەڕێیتەوە؟‬ ‫ م��ن ئ��ام��ادەم‪ ،‬ع��ەرزم‬‫كردیت ئەگەر هەلومەرج گونجاو‬ ‫بێت‪ ،‬ئامادەم ل��ەڕۆژی یەكەمدا‬ ‫بگەڕێمەوە‪.‬‬ ‫* بە ب��ەراورد بە حزبەكانی‬ ‫باشووری كوردستان‪ ،‬تا ئاستێكی‬ ‫زۆر دوورن لە خەڵكەكەی خۆتان‪،‬‬ ‫كەچی كەمترین كێشەتان هەبوو بۆ‬ ‫چوونە ناو كۆنگرەی نەتەوەییەوە‬ ‫كە لەم چەند رۆژەی راب��ردوودا‬ ‫چەند دانیشتنێكی سەرەتایی ئەو‬ ‫كۆنگرەیە بەڕێوەچوو‪ ،‬پێتانوایە‬

‫ئەو تەباییەی نێوانتان دەرئەنجامی‬ ‫چ��ی ب��وو ك��ە ئ��اوا ب��ێ كێشە‬ ‫چووبەڕێوە؟‬ ‫ ئ��ێ��م��ە وەك��و ك��وردی‬‫رۆژهەاڵت‪ ،‬وەكو بەشەكانی دیكە‬ ‫ب��ەداخ��ەوە راب��ردووی��ەك��ی ت��اڵ و‬ ‫ناخۆش و پڕ لەگێرەو كێشەمان‬ ‫لەگەڵ خۆمان تەجروبە كردووە‪،‬‬ ‫لەشەڕی چەكداری دژی یەكترو‬ ‫بگرە شكاندنی یەكترو فەوتاندنی‬ ‫یەكتر‪ ،‬ئینشیعابات و دژایەتیكردن‬ ‫لەگەڵ یەكتر‪ ،‬هەموو ئەوانەمان‬ ‫تاقیكردووەتەوە‪ ،‬بەبۆچوونی من‬ ‫پێم وابێت هەموومان لە ئەسەری‬ ‫ئەو تەجروبانەدا گەیشتووینەتە‬ ‫ئ��ەوەی كە ئێستا زەمانی ئەوە‬ ‫ن��ەم��اوە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ب��م��ان��ەوێ��ت‬ ‫كاریگەریمان لە داهاتووی ئێران‪،‬‬ ‫لە داهاتووی كوردستانی ئێراندا‬ ‫هەبێت و بەقازانجی نەتەوەكەمان‬ ‫بجوڵێینەوە وەك��و لە پرسیاری‬ ‫پێشوودا باستكرد‪ ،‬لە دەرفەتەكان‬ ‫باش سوود وەربگرین‪ ،‬دەبێت ئەو‬ ‫سەردەمە بەتەواوی تێپەڕبووبێت‪.‬‬ ‫لە نەزەری ئێمەوە مەسەلەی‬ ‫ش��ەڕك��ردن و چ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫كێشەكان بە چەك و دژایەتیكردنی‬ ‫یەكتر‪ ،‬النیكەم لەبۆچوونی ئێمەی‬ ‫حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێراندا‬ ‫تەو‌او بووە‪ ،‬بۆیە ئێمە بەپێی ئەو‬ ‫سیاسەت و بۆچوونەمان ماوەیەكی‬ ‫زۆرە دان��وس��ت��ان و دانیشتن و‬

‫ح��ورم��ەت دان��ان بۆ الیەنەكانی‬ ‫دیكەمان گرتووەتەبەر‪ ،‬بەوشێوەیە‬ ‫ه��ەڵ��س��وك��ەوت��م��ان ك��ردووەو‬ ‫توانیومانە فەزایەكی وا پێكبهێنین‬ ‫ك��ە ب��ت��وان��ی��ن ل��ە دەوری ی��ەك‬ ‫دانیشین لە جیاتی تەریقكردنەوەی‬ ‫یەكترو بێبەریكردنی یەكتر‪ ،‬پێكەوە‬ ‫مەشغەڵەت بكەین‪ ،‬تەنانەت ئێمە‬ ‫پەیوەندی لەگەڵ ئەو هاوڕێیانەماندا‬ ‫كە پێنچ ش��ەش س��اڵ لەمەوپێش‬ ‫لەحزبی دیموكرات جیابوونەوە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوانیش فەسڵێكی نوێمان‬ ‫دەستپێكردووە‪ ،‬ساڵێكە لەگەڵیان‬ ‫لە دانوستانداین ل��ەو مەوزوعە‬ ‫سیاسییانەی كە لە بابەتی ئێران و‬ ‫كوردستان دێنە پێشەوە‪ ،‬پێكەوە‬ ‫مشاور دەكەین‪ ،‬لەگەڵ الیەنەكانی‬ ‫دیكەش هەر بەوشێوەیە‪ .‬ئەوە‬ ‫توانیویەتی فەزایەكی وا پێكبهێنێت‬ ‫ك��ە وەك��و خ��ۆت��ان باستانكرد‬ ‫ل��ە ك��ۆن��گ��رەی ن��ەت��ەوەی��ی��دا كە‬ ‫بەشێوەیەكی دیموكراتی هەڵبژاردن‬ ‫ك��را‪ ،‬ن��وێ��ن��ەرەك��ان دی��اری��ك��ران‪،‬‬ ‫پ��ێ��ك��ەوە ه��اوك��اری دەك��ەی��ن و‬ ‫ئەوەشمان مەبەست نییە هەر‬ ‫كەسە بۆ حزبەكەی خۆمان چیمان‬ ‫دەستدەكەوێت‪ ،‬گرنگ ئەوەیە‬ ‫پێمانوایە كە ئەگەر ئەو كۆنگرەیە‬ ‫س��ەرب��ك��ەوێ��ت‪ ،‬دەت��وان��ێ��ت زۆر‬ ‫ئامانجی بەرزی هەبێت و زۆر لە‬ ‫قازانج و بەرژەوەندی كورددا بێت‪،‬‬ ‫بۆیە زۆرت��ر مەسەلەی نەتەوەیی‬

‫لەبەرچاو دەگرین‪ ،‬ئەوە نەك هەر‬ ‫لە مەسەلەی كۆنگرەی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫بەڵكو لە مەسەلەكانی دیكەشدا ئەوە‬ ‫هەبووە‪ ،‬مەسەلەن لە پەیوەندی‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی س��ەرك��ۆم��اری‬ ‫ئێراندا‪ ،‬هەموومان مەبەستم لە‬ ‫حزبە كوردییەكانی رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬پێكەوە راگەیاندنمان‬ ‫دەركردووە‪ ،‬هەموومان گەیشتینە‬ ‫ئەو قەناعەتەی كە پێكەوە داوا‬ ‫بكەین خەڵك دەنگ ن��ەدەن‪ ،‬لە‬ ‫مەسائیلی دیكەشدا زۆر پێكەوە‬ ‫كاردەكەین‪.‬‬ ‫* بەاڵم نەتانتوانی راگەیاندنێكی‬ ‫هاوبەش باڵوبكەنەوە؟‬ ‫ راگ��ەی��ان��دن��ی ه��اوب��ەش‬‫ه��ەم��ووم��ان پێكەوە ن��ا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫هەموومان یەك شتمان باسكرد‪،‬‬ ‫هەرالیەنە بەیانی خۆی‪ ،‬بەاڵم یەك‬ ‫مەبەست بوو‪ ،‬ئەویش تەحریمی‬ ‫هەڵبژاردن بوو‪.‬‬ ‫* ئ��ام��ادەن ب��ەی��ەك��ەوە‬ ‫راگەیاندنێكی ه��اوب��ەش لەم‬ ‫رۆژانەدا باڵوبكەنەوە‪ ،‬هەر پێنج‬ ‫هێزەكە هەر (سێ كۆمەڵە)و (دوو‬ ‫دیموكرات) سەبارەت بە كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی؟‬ ‫ ئێستا ل��ەگ��ەڵ كۆنگرەی‬‫نەتەوەیی پێكەوە ئیشدەكەین‪،‬‬ ‫پێكەوە هەڵبژاردنمان كرد‪.‬‬ ‫* مەبەستم لەڕاگەیاندنێكی‬ ‫هاوبەشە لەنێوان حزبەكانی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* وااڵپرێس ئاگادارە كە باسكردنی یەكێك لە كاندیدەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لەو پێشمەرگە‬ ‫شیوعییانەی كە لە پشت ئاشان ك��وژران وەك ئەوەی جاش بووبێتن و شایستەی كوشتن بووبن‪،‬‬ ‫ناڕەزاییەكی گەورەی لەناو شیوعییەكانی كوردستاندا دروستكردووە‪ .‬شایانی باسە لەم رۆژانەدا یەكێك‬ ‫لە كاندیدەكانی بزوتنەوەی گۆڕان كوژراوەكانی حزبی شیوعی كوردستانی لە كارەساتی پشت ئاشان بە‬ ‫كەسانی جاش ناوبرد‪.‬‬ ‫‪40‬‬ ‫رۆژهەاڵتی كوردستاندا؟‬ ‫ ئ��ەوە راگەیاندنی ناوێت‪،‬‬‫ل��ەوێ ل��ەگ��ەڵ ه��ەی��ئ��ەت��ەك��ان‬ ‫دادەنیشین‪ ،‬ئێستا ئەو هەیئەتی‬ ‫ئامادەكارە كە دیاریكراوە بیست‬ ‫و ی��ەك كەسە‪ ،‬هەیئەتی ئێمە‬ ‫پ��ێ��ن��ج ك��ەس��ە‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوان‬ ‫هەموو مەسەلەكان باسدەكەن‪،‬‬ ‫مەسەلەكانیشمان هاوبەشە‪.‬‬ ‫* پێتوانییە كۆنگرەی نەتەوەیی‬ ‫بۆ ئێوەو حزبەكانی رۆژه��ەاڵت‬ ‫دەركەوتنێكی نوێ بوو‪ ،‬میدیاكان‬ ‫گەرموگوڕییەكی زۆری دای��ەوە‬ ‫بە دەركەوتنی ئێوە كە لەچەند‬ ‫ساڵی راب��ردوودا وا نەبوون‪ ،‬لە‬ ‫یەكەم دانیشتنی كۆبوونەوەكەشدا‬ ‫تۆ یەكێك ب��ووی ل��ەوان��ەی كە‬ ‫قسەی دڵی هەموویانت كردووە‪،‬‬ ‫مەبەستم ئەوەیە ئێوە هەست‬ ‫ناكەن كۆنگرەی نەتەوەیی بۆ ئێوە‬ ‫دەرفەتێكی تازەی رەخساندووە؟‬ ‫ وەڵاڵ پێموابێت نەك هەر‬‫بۆ ئێمە‪ ،‬بۆ رێكخراوەكانی دیكە‪،‬‬ ‫بۆ هێزە سیاسییەكانی دیكەش‬ ‫دەرفەتێكی ن��وێ ب��وو‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫بەبۆچوونی م��ن خ��ۆی ل��ەوەدا‬ ‫دەبینێتەوە كە نزیكبوونەوەی‬ ‫ه��ێ��زەك��ان��ی ك��ورد ل��ە ه��ەم��وو‬ ‫بەشەكاندا بەتایبەتی كە دێتەپێشێ‬ ‫وەك��و كۆنگرەی ن��ەت��ەوەی��ی‪ ،‬لە‬ ‫داهاتوودا كۆسپەكانی دەبێتەچی‬ ‫و چەند س��ەردەك��ەوێ��ت‪ ،‬چەند‬ ‫سەرناكەوێت ئەو بەرژەوەندییە‬ ‫هەیە كە هێزەكانی كورد بەرجەستە‬ ‫دەكات و تواناو لێهاتووییان زۆرتر‬ ‫نیشان دەدات‪ .‬بۆ ئێمەش وەك‬ ‫هێزەكانی ك��وردی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ئێران ئەو دەرفەتە هاتەپێشێ كە‬ ‫ویست و داخوازییەكانی خۆمان‬ ‫نەزەرات و بۆچوونەكانی خۆمان‬ ‫چ ل��ە میدیاكاندا چ ل��ە ك��ۆڕو‬ ‫كۆبوونەوەكانی كۆنگرەدا بتوانین‬ ‫باسبكەین‪.‬‬ ‫* وەكو ئەوەی باس دەكرێ‬ ‫لە یەكەم دانیشتنی كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەییدا بە بارزانیت وتووە‪،‬‬ ‫قسە ل��ەس��ەر ئاشتی چ��ی؟ كێ‬ ‫ئاشتی لە ئێمە وەردەگرێ؟ ئێمە‬ ‫پەیامێكمان پێیە‪ ،‬ك��ێ لێمان‬ ‫وەردەگ��رێ؟ ئ��ەوەش��ت وت��ووە‬ ‫دوو سكرتێر ك��ە دواب��ەدوای‬

‫یەك سكرتێری حزبەكەت بوون‪،‬‬ ‫لەپێناوی ئاشتیدا تیرۆر كراون‪ ،‬ئەم‬ ‫پەیام و قسەكردنەت لەچییەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتبوو؟‬ ‫ ح��زب��ی دی��م��وك��رات ب��ەو‬‫راب��ردووەی ك��ە ه��ەی��ەت��ی‪ ،‬بەو‬ ‫شانازییانەی ك��ە ه��ەم��ان��ە‪ ،‬من‬ ‫بەشبەحاڵی خ��ۆم وەك حزبی‬ ‫دیموكرات جێ پێی حزبەكەم لەنێو‬ ‫خەڵكەكەی خۆمدا قایم دەبینم‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی خەڵكی ئێمە دەرفەتی‬ ‫ئەوەی نییە خۆی نیشاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من لەو پێوەندەدا گومانم نییە كە‬ ‫جێ پێی حزبی دیموكرات لەناو‬ ‫خەڵكەكەی خۆیدا قایمە‪ ،‬ویست‬ ‫و داخوازییەكانی ئێمە ویست و‬ ‫داخوازییەكی سەردەمییە‪ ،‬ئێمە‬ ‫لە سیاسەتەكانماندا لەڕابردووەوە‬ ‫تائێستاش فێربووین واقیعەتەكان‬ ‫زۆر لەبەرچاو بگرین‪ ،‬بۆیە نەك‬ ‫لە كۆنگرەیەكی ئ��اوا‪ ،‬زۆر كۆڕو‬ ‫كۆبوونەوەم ب��ووە لە ئەمریكا‪،‬‬ ‫لە ئەوروپا لەگەڵ كەسایەتی زۆر‬ ‫گەورە لە پەرلەمانتاری پەرلەمانی‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬هەر بەو هێزو باوەڕ‬ ‫بە حزب و ب��اوەڕ بەخۆبوونەوە‬ ‫ق��س��ەم��ك��ردووە‪ ،‬چ��ون��ك��ە وەك‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫عەرزم كردیت بیروبۆچوونەكانی‬ ‫ئەو سەردەمە رابردوویەكی پڕ‬ ‫لە شانازیمان هەیە‪ ،‬خاڵی مەنفی‬ ‫ئاوامان نییە كە شەرمی لێبكەین‪،‬‬ ‫هیچ گومانێك لەوەدا نییە كە لە‬ ‫فرسەتێكی گونجاودا كە چاوەڕوان‬ ‫دەك��ەم لەوانەیە زۆر درەنگیش‬ ‫نەبێت كوردی ئێران لە ناوچەكەدا‬ ‫جارێكی تر تواناو لێهاتوویی خۆیان‬ ‫پیشانبدەن‪ ،‬بۆیە ئەو قسانەی كردم‬ ‫لە كۆنگرە لە شوێنەكانی دیكە لەو‬ ‫هێزو توانایەوە بوو‪.‬‬ ‫* بارزانی وەاڵمی چی بوو؟‬ ‫ ب��ارزان��ی وەاڵم��ی نەبوو‪،‬‬‫ل��ەڕاس��ت��ی��دا م��ن گلەییەكم كرد‬ ‫كە لەو شتانەی باسكران لەوێ‪،‬‬ ‫چونكە ئیدارەی جەلەسەكە لەالیەن‬ ‫بارزانییەوە بە كاك عەدنان موفتی‬ ‫سپێردرابوو‪ ،‬ئەو هەندێك وەاڵمی‬ ‫دام��ەوە‪ ،‬وەاڵم��ەك��ەی ئ��ەوەب��وو‬ ‫لەسەر ئەوەی كە من گلەییم كرد‪،‬‬ ‫پێشتر دەبوایە پرس و جوو بكرایە‬ ‫لەگەڵ هێزو الیەنەكانی دیكە‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەگەڵ ئێمە باسكرا كە‬ ‫ئەو كۆنگرەیە بۆیە پێكهاتووە‪،‬‬ ‫هەر كەس نەزەری هەیە‪ ،‬قسەی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ن��ەزەری خ��ۆی دەدات‬

‫ك��ە پ��ەی��وەن��دی ل��ەگ��ەڵ خەباتی‬ ‫چەكداریش لە بەیانییەی كۆنگرەدا‬ ‫ئ��ەوە ئیساڵح ك��را ك��ە خەباتی‬ ‫هەر بەشێك بە لەبەرچاوگرتنی‬ ‫وەزعییەتی حكومەتەكانی مەنتیقە‬ ‫بچێتەپێش‪ ،‬مەسەلەكە پەیامی‬ ‫ئاشتی بوو بۆ هەموو دەوڵەتەكان‬ ‫و ن��ەت��ەوەك��ان‪ ،‬ب��ەاڵم ك��ە من‬ ‫قسەمكرد ئەو ئیساڵحییەتە پێكهات‬ ‫بە لەبەرچاوگرتنی وەزعییەتی‬ ‫حكومەتەكان‪.‬‬ ‫* ب��اس��ی ئ��ەوەت ك��رد كە‬ ‫شانازی بە حزبەكەم و مێژووی‬ ‫حزبەكەمەوە دەك��ەم‪ ،‬هەست‬ ‫بەوە ناكەیت عەیبێك هەیە لە‬ ‫حزبەكەی تۆدا‪ ،‬ئەویش ئەوەیە‬ ‫كە لە كۆبوونەوەو كۆنگرەیەكی‬ ‫ئاوادا دادەنیشن وا ناوتان دەبرێت‬ ‫مستەفا هیجری سكرتێری حزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێران‪،‬‬ ‫خالیدی عەزیزی سكرتێری حزبی‬ ‫دیموكرات‪ ،‬ئەمە بۆ ئێوە خاڵێكی‬ ‫زەعیف نییە؟‬ ‫ بەرەوەڵاڵ دەزان��م خاڵێكی‬‫زەعیفە‪ ،‬نەك هەر بۆ ئێمە وەك‬ ‫دی��م��وك��رات‪ ،‬بەڵكو ب��ۆ هەموو‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ی ك��وردی ئ��ێ��ران��ی‪،‬‬ ‫م��ەس��ەل��ەن ب��ۆ ك��ۆم��ەڵ��ەك��ان كە‬ ‫ئەوانیش س��ەردەم��ێ��ك هێزێكی‬ ‫ب��ەرچ��او ب��وون ل��ە كوردستانی‬ ‫ئێراندا‪ ،‬بۆ هەموومان خاڵێكی‬ ‫الوازە‪ ،‬بەاڵم وەك عەرزم كردیت‬ ‫ئەوە دەورانێك بوو تەواو بووە‪،‬‬ ‫ه��ی��وادارم ن��ەی��ەت��ەوە‪ ،‬ه��ەر بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی ئەو خاڵە نێگەتیڤەیە‬ ‫ك��ە ئێمە دەس��ت��م��ان��ك��ردووە بە‬ ‫دانوستان و پێكهێنانی فەزایەكی‬ ‫نوێ لەگەڵ كاك خالیدی عەزیزی‪،‬‬ ‫ئێستا زوو زوو پێكەوە دادەنیشین‬ ‫و هاتوچۆی یەكتر دەك��ەی��ن و‬ ‫خەریكین ب��ەرەو ئ��ەوە دەچین‬ ‫كە ئێمە بتوانین لە داه��ات��وودا‬ ‫یەكبگرینەوە‪.‬‬ ‫* ئێوە بە ئیمانەوە دەڵێن‬ ‫كە هێزێكی جەماوەرین‪ ،‬ئەو‬ ‫دەس��ت��ەواژەی��ەم ل��ە ه��ەم��وو‬ ‫هێزە سیاسییەكانی رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستانی تریش بیستووە‪ ،‬لە‬ ‫دیموكراتەكەی تر‪ ،‬لە كۆمەڵەكان‪،‬‬ ‫پێتوایە ئەگەر هەلومەرجێك‬ ‫بڕەخسێت لەڕێگەی سندوقەكانی‬

‫‪41‬‬ ‫دەنگدانەوە‪ ،‬حزبی دیموكرات لە‬ ‫پێشی پێشەوە دەبێت؟‬ ‫ بەڵێ من بەشبەحاڵی خۆم‬‫واب��ی��ردەك��ەم��ەوە‪ ،‬ل��ەوەدا هیچ‬ ‫گومانم نییە‪ ،‬ئەوەش تەنها بەگومان‬ ‫و لێكدانەوە نا‪ ،‬بەپێی تێكۆشانێك‬ ‫ك��ە ئێمە ل��ە ن��اوخ��ۆی واڵت��دا‬ ‫هەمانە‪ ،‬بەپێی ئەندامانێك كە‬ ‫هەمانە‪ ،‬بەپێی ئەو پەیوەندییانەی‬ ‫كە لەگەڵ كەسایەتی و خەڵكی‬ ‫ن��اوخ��ۆی كوردستاندا هەمانە‪،‬‬ ‫گەیشتووینەتە ئەو قەناعەتەی‪،‬‬ ‫وات��ە دروش��م نییە‪ ،‬من جارێكی‬ ‫دی ئەوە دەڵێمەوە راستە ئێمە‬ ‫وەك حزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ئێران خەباتی چەكداری درێژە‬ ‫نادەین‪ ،‬بەاڵم ئەوە نەیتوانیوە كە‬ ‫لەخۆشەویستی حزبی دیموكرات‬ ‫كەمبكاتەوە‪ ،‬بێجگە لەو خاڵەی لە‬ ‫سەرەتادا عەرزم كردیت ئیشارەی‬ ‫پێدەكەمەوە‪ ،‬ئەگەر ئێمە بمانەوێت‬ ‫وەكو سەرەتای هاتنەسەر كاری‬ ‫كۆماری ئیسالمی بیربكەینەوە‪،‬‬ ‫ئەوە دروست نییە‪ ،‬چونكە گۆڕان‬ ‫هەیە‪ ،‬گ��ۆڕان لەناوخۆی واڵتدا‪،‬‬ ‫لەگەڵ خەڵكدا‪ ،‬فكرو بۆچوونی‬ ‫خەڵكەكە گۆڕانی بەسەردا هاتووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەو پێوەندەدا خۆشەویستی‬ ‫حزبی دیموكرات و جەماوەری‬ ‫بوونی حزبی دیموكرات لەنێو‬ ‫خ��ەڵ��ك��دا بەنیسبەتی ئ��ەو‌ك��ات‬ ‫باشترە‪.‬‬ ‫* وتت ئەوەی كە من دەیڵێم‬ ‫ئێمە حزبی یەكەمین ئەمە دروشم‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم فاكتێكیش نییە؟‬ ‫ راستە ئەو دەمەش دەبێت‬‫دووبارە سندوقی دەنگدان هەبێت‪.‬‬ ‫* لە حاڵەتێكدا ئەگەر ئەو‬ ‫بۆچوونانەی تۆ وادەرن��ەچ��وو‪،‬‬ ‫ئامادەی الیەنەكانی تر قبوڵبكەیت‬ ‫كە براوەن‪ ،‬مەبەستم لە ئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردنە وەك پڕۆسەیەكی‬ ‫دیموكراتی؟‬ ‫ ب��ەش��ب��ەح��اڵ��ی خ��ۆم‬‫ل��ەوب��اوەڕەدام ئ��ەوەی ك��ورد‬ ‫ب��ەس��ەری��ه��ات��ووە تائێستا ئ��ەو‬ ‫نەگبەتی و دواكەوتووییەی كە‬ ‫هەمانە‪ ،‬ئەوانە بەشێكی هەرە‬ ‫زۆری موسەبیبەكەی خۆمان‬ ‫بووین كە نەمانتوانیوە یەكتری‬ ‫تەحەمول بكەین و دیموكرات‬

‫كورد لە ئێران‬ ‫لەباری ئابوورییەوە‪،‬‬ ‫نەتەوەی‬ ‫سێیەمە‪ ،‬یەكێك‬ ‫لە بێدەرانترین‬ ‫نەتەوەكانی‬ ‫ئێرانیشە‬

‫الپەڕەیەكی‬ ‫نوێمان لەگەڵ ئەو‬ ‫هاوڕێیانەماندا‬ ‫دەستپێكردووە كە‬ ‫پێنچ شەش ساڵ‬ ‫لەمەوپێش لە‬ ‫حزبی دیموكرات‬ ‫جیابوونەوە‬

‫نەبووین‪ ،‬فەقەت لەقسەدا باسی‬ ‫دیموكراسیمان ك��ردووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێموابێت چ كورد بەعام چ وەك‬ ‫حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‪،‬‬ ‫ئەگەر بمانەوێت نەتەوەكەمان‬ ‫پێشبكەوێت و بەڕاستی حزب‬ ‫وەكو وەسیلەیەك بێت لە خزمەتی‬ ‫خ��ەڵ��ك��ەك��ەی‪ ،‬دەب��ێ��ت ه��ەم��وو‬ ‫یاسایەكی دیموكراتی قبوڵبكات‪،‬‬ ‫یەكێك لە یاساكانی دیموكراسی‬ ‫ئەوەیە كە تۆ لە هەڵبژاردندا‬ ‫دۆڕاندت‪ ،‬دەبێت دۆڕاندنت قبوڵ‬ ‫بێت‪ ،‬من نەك هەر لە كۆمەڵگای‬ ‫دواڕۆژدا‪ ،‬بەڵكو لەحزبەكەشمدا‬ ‫ئ��ەگ��ەر ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ێ��ك��ی‬ ‫دیموكراتیكدا هەست بەوە بكەم‬ ‫دۆڕاندوومە‪ ،‬زۆر بەحورمەتەوە‬ ‫جێگای خۆم دەدەم بە كەسێكی‬ ‫دی��ك��ە‪ ،‬ه��ەروەك ل��ەڕاب��ردوودا‬ ‫ئەوەم ك��ردووە‪ ،‬من سەردەمێك‬ ‫سكرتێری حزبی دیموكرات بووم‬ ‫لە كۆنگرەیەكی دیموكراتیكدا كە‬ ‫باوەڕم پێی هەبوو‪ ،‬من دۆڕاندم‪،‬‬ ‫مامۆستا عەبدوڵاڵ حەسەن زادە‬ ‫بوو بە یەكەم‪ ،‬بە حورمەتەوە‬ ‫جێگای خۆم پێشكەشی كردووە‪،‬‬ ‫لەو ماوەیەشدا هەموو تێكۆشانی‬ ‫خۆم بەكارهێناوە بۆ ئ��ەوەی لە‬ ‫خزمەتی حزبەكەمدا بم‪ ،‬یەعنی‬ ‫ئەوە باوڕی منە‪.‬‬ ‫* وات��ە ت��ۆ وەك��و راب��ەری‬ ‫یەكێك لەو حزبانەی رۆژهەاڵتی‬

‫كوردستان‪ ،‬قەناعەتت بەوە نەماوە‬ ‫جارێكی كە دەستبدەنەوە شەڕی‬ ‫براكوژی كە پێشتر مێژوویەكی‬ ‫تاڵتان هەبووە لەگەڵیدا؟‬ ‫ من باوەڕم بەوەیە كە كورد‬‫هەروەختێكی بۆ چارەسەركردنی‬ ‫كێشەكانی خۆی دەستی بۆ چەك‬ ‫بردووە هەڵەی كردووە‪ ،‬دوژمن‬ ‫قۆستویەتییەوە‪ ،‬بۆیە پێموابێت‬ ‫نابێت ئ��ەوە دووب��ارەب��ێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەب��ۆچ��وون��ی م��ن ك��ۆن��گ��رەی‬ ‫نەتەوەیی كە هیوادارم بەو شكڵەی‬ ‫كە من دەمەوێت نەك شكڵێكی‬ ‫فۆڕمی جێبەجێ بێت‪ ،‬یەكێك لە‬ ‫كارەكانی دەبێت ئەوە بێت كە‬ ‫چاودێر بێت بەسەر هەڵسوكەوتی‬ ‫حزبە سیاسییەكانی ك��وردەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر رۆژێك حزبێك‪ ،‬گروپێك‬ ‫بیەوێت لەڕێگای چەكدارییەوە‬ ‫قسەی خۆی بسەپێنێت‪ ،‬بەرگری‬ ‫لێبكات‪ ،‬حزبی من دەبێت یەكێك‬ ‫لە پشتیوانانی ئەو سیاسەتە بێت‪.‬‬ ‫* وتت كۆنگرە وەكو ئەوەی‬ ‫من دەمەوێت‪ ،‬تۆ دەتەوێت چی‬ ‫بێت‪ ،‬كۆنگرە چۆن بێت و چی‬ ‫بكات؟‬ ‫ من دەم��ەوێ��ت كۆنگرەی‬‫نەتەوەیی بە تەنها هەر دروشم‬ ‫نەبێت‪ ،‬وەك حزبی دیموكرات‬ ‫ه��ەوڵ��دەدەی��ن ب��ۆ ئ��ەوەی ئەو‬ ‫كۆنگرەیە ببێتە كۆنگرەیەك و‬ ‫لەوێدا ببێتە ناوەندێكی بەهێز‬

‫بۆ قسەكردن و رێگا نیشاندانی‬ ‫هەموو گێرەو كێشەكانی كورد‬ ‫بەتایبەتی ئەو بەشە لە كوردەكان‬ ‫كە حكومەتییان تێدا نییەو ناتوانن‪،‬‬ ‫مەرجەعێك نییە‪ ،‬دادگایەك نییە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوەی كێشەكانی خۆیان‬ ‫بەرنە ئەوێ‪ ،‬دەمەوێت كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی ببێتە ئەو مەرجەعە‪،‬‬ ‫ئەگەر سبەینێ گروپێك بیەوێت‬ ‫بەهێزی چەك خۆی بسەپێنێت‬ ‫بەسەر خەڵكدا یان بەسەر الیەنێكی‬ ‫دیكەدا‪ ،‬ئەگەر حزبێك بیەوێت‬ ‫لەڕێبازی نەتەوەیی البدا‪ ،‬كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی بتوانێت لەسەر ئەو‬ ‫مەسەلەیە قسەبكات و بڕیاربدات‬ ‫و چارەسەری ئەو مەسەالنە بكات‪،‬‬ ‫بۆیە من ئاواتێكی زۆر گەورەم‬ ‫هەیە بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی كە‬ ‫هیوادارم ئەو كۆنگرە نەتەوەییە‬ ‫لەو چوارچێوەیەدا پێكبێت‪.‬‬ ‫* بێگومان ئاشتی‪ ،‬تەوەری‬ ‫سەرەكی كۆنگرەی نەتەوەییە‪،‬‬ ‫دانیشتن و دیالۆگ لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران و دەستبەردار‬ ‫بوون لە خەباتی چەكداری‪ ،‬هیچ‬ ‫سوودێكی دەبێت؟‬ ‫ ئێمە پێمانوایە هەروەختێكی‬‫كۆماری ئیسالمی ئێران یان هەر‬ ‫حكومەتێكی دیكە بەجددی بیەوێت‬ ‫لەسەر ئ��ازادی و دیموكراسی و‬ ‫مافەكانی نەتەوەی كورد دیالۆگ‬ ‫بكات‪ ،‬ئێمە دەبێت دیالۆگ بكەین‪،‬‬ ‫ئاشتی بكەین‪ ،‬ل��ەڕاب��ردووش��دا‬ ‫وامانكردووە‪ .‬لەسەر مەسەلەی‬ ‫ئ��اش��ت��ی و پ��ێ��ك��ەوە دانیشتن‪،‬‬ ‫دوو سكرتێرمان ل��ەدەس��ت��داوە‪.‬‬ ‫ل��ە ه��ات��ن��ەس��ەر ك��اری ك��ۆم��اری‬ ‫ئیسالمیشدا ل��ەگ��ەڵ هێزەكانی‬ ‫دیكەی خەبات لە كوردستاندا‪،‬‬ ‫هەیئەتی ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی گەلی‬ ‫كوردمان پێكهێنا‪ ،‬لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمی كەوتینە دان��وس��ت��ان‪،‬‬ ‫هەموو ئەو رێگایانەمان لەگەڵ‬ ‫كۆماری ئیسالمی تاقیكردووەتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە ب��ە ئەنجام‬ ‫نەگەیشتووین‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر لە‬ ‫داه��ات��وودا ك��ۆم��اری ئیسالمی‬ ‫ئ��اڵ��وگ��ۆڕێ��ك��ی وای بەسەربێت‬ ‫كە بیەوێت لەگەڵ گەلی كورد‬ ‫وتووێژ بكات بۆ چارەسەركردنی‬ ‫مەسەلەكانی‪ ،‬ئێمە ئامادە دەبین‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* بەپێی بۆچوونەكانی هاوسەرۆكی كەجەكە جەمیل بایك‪ ،‬پڕۆسەی ئاشتی لە باكوری كوردستان‬ ‫نزیك بۆتەوە لە چەقبەستن و خەریكی متمانەی الیەنی كوردی دەدۆڕێنێت‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر لە‬ ‫چاودێرانی سیاسییش لە باشووری كوردستان وای بۆ دەچن كە نابێ پارتی كرێكارانی كوردستان یەكالیەنە‬ ‫بەردەوام بێت لە پڕۆسەی ئاشتی‪ ،‬بەڵكو ئەركی دەوڵەتیش ئەوەیە كە هەنگاوی كرداری بنێت‪.‬‬ ‫‪42‬‬

‫كورد دوژمنی زۆرە‪ ،‬جا لە باكور بێت‬ ‫یان هەر پارچەیەكی دیكە‬ ‫ئایساڵ توغڵوك‪،‬‬ ‫هاوسەرۆكی پارتی ئاشتی و دیموكراتی (‪ ) BDP‬بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫پرسی چارەسەری ئاشتی بۆ كورد لەسەر‬ ‫دەستی ژنانی باكوور دەستی پێكردووە‬

‫لە دیدارێكی تایبەتدا لەگەڵ‬ ‫وااڵپ��رێ��س‪ ،‬هاوسەرۆكی پارتی‬ ‫ئاشتی و دیموكراتی (‪ )BDP‬كە‬ ‫یەكێكە لە ژنە سیاسییە دیارەكانی‬ ‫نێو گۆڕەپانی سیاسی و لە زۆرێك‬ ‫ل��ە لیژنەكانی دان��وس��ت��ان��دا‪ ،‬بۆ‬ ‫چارەسەركردنی پرسی كورد لەگەڵ‬ ‫حكومەتی توركیا بەشداربووەو‬ ‫یەكێكیشە لە ژن��ە چاالكەكانی‬ ‫نێو خەباتی ژن��ان ل��ە باكوری‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئایساڵ توغڵوك‪،‬‬ ‫سەبارەت بە هەوڵەكانی ئاشتی بۆ‬ ‫چارەسەری پرسی كورد لە توركیاو‬ ‫ه��ەروەه��ا ه��ەوڵ��ەك��ان��ی پارتە‬ ‫كوردییەكانی باكوری كوردستان‬ ‫و پەیوەندی نێوان كوردانی چوار‬ ‫پارچەكەی كوردستان و بە تایبەت‬ ‫هەماهەنگی و پەیوەندی نێوان‬ ‫رێكخراو و چاالكوانانی ژنان لە‬ ‫كوردستان و چەندین پ��رس و‬ ‫بابەتی گرنگ دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬سەمیرە محەمەد‪ -‬ئامەد‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪43‬‬

‫* سەبارەت بەڕەوشی كورد لە‬ ‫توركیا‪ ،‬گوزەران و خەونی كوردانی‬ ‫باكور لە چ دۆخێكدا دەبینیت؟‬ ‫ ب��ارودۆخ��ی ك��ورس��ت��ان لە‬‫توركیا بە چەندین قۆناغی پڕ‬ ‫كێشمە كێشم و ملمالنێی سەخت‬ ‫و هەندێك جاریش هەلی باشی‬ ‫بۆ رەخساوە‪ ،‬بەاڵم خۆتان دەزانن‬ ‫كورد دوژمنی زۆرە جا لە باكور‬ ‫بێت یان هەر پارچەیەكی دیكە‪،‬‬ ‫بەردەوام گەلە كۆمەكێ و هەوڵی‬ ‫چەند الیەنەو گرێبەستی سیاسی‬ ‫و گ��رەوی ل��ەب��ارب��ردن��ی خەونی‬ ‫ئ��ازادی ك��ورد لە نێوان دەوڵەتی‬ ‫توركیاو هاوپەیمانەكانی ك��راوە‪،‬‬ ‫رەنگە ئەمەش بۆ بە هێزی ئەو‬ ‫بزوتنەوە كۆمەاڵیەتییە بگەڕێتەوە‬ ‫كەوا لە نێو كوردانی توركیا چرۆی‬ ‫ك��ردووەو هاتۆتە بەرهەم‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەتوانین بڵێین رەوشی كوردستانی‬ ‫توركیا هەم لە دۆخێكی باشدایەو‬ ‫هەمیش لە بەردەم ئەگەری پالنی‬ ‫دوژمنكارانەدایە‪.‬‬ ‫* ئ��ەی چ��ی س��ەب��ارەت بە‬ ‫ئازادكردنی (ئۆجەالن ) كە زیاتر‬ ‫لە چواردە ساڵە لەالیەن دەوڵەتی‬ ‫توركیاوە زیندانی كراوە دەڵێی؟‬ ‫ ب��ەڕێ��ز ئ��ۆج��ەالن الی‬‫كوردانی باكور هێمایە بۆ ئازادی‬ ‫و دەستپێشخەری‪ ،‬ئەمەش گرنگی‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬ئازاد كردنی ئەو‪ ،‬بۆ‬ ‫كوردانی باكور بە بەشێك لە ئازادی‬ ‫مەزن سەیر دەكرێ‪ ،‬بۆیە هەرچی‬ ‫زووتر ئازادكردنی‪ ،‬مانای بەهەند‬ ‫روانینە لە ئازادی كورد بە گشتی‪.‬‬ ‫* فشاری كوردانی باكور بۆ‬ ‫ئازادكردنی ئۆجەالن لەسەر توركیاو‬ ‫ل��ەالی��ەن دەوڵ��ەت��ان��ی دۆس��ت و‬ ‫دراوسێی توركیا چۆنەو هەوڵەكان‬ ‫تا كوێ بەردەوام دەبێت؟‬ ‫ ئەگەر كورد هەوڵی خۆی‬‫ی��ەك ب��خ��ات و داخوازییەكانی‬ ‫بەڕوون و ئاشكرا بخاتەڕوو ئەوا‬ ‫ئامانجەكە دەبێت هەر بێتەدی كە‬ ‫ئازادكردنی بەڕێز ئۆجەالنە‪ ،‬ئەگەر‬

‫ف��ش��اری ه��ەر چ��وار پارچەكەی‬ ‫كوردستان بخەینە س��ەر توركیا‬ ‫دەتوانین بگەین بە ئازادی كورد‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەر ئ��ەوەی كورد هێشتا‬ ‫خاوەنی دەوڵەتێكی سەربەخۆ نییە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە میكانیزمی دروستكردنی‬ ‫بڕیارو هێزی فشار كارێكی هێندە‬ ‫ئ��اس��ان نییە‪ ،‬ه��ەر بۆیە پرسی‬ ‫ئازادكردنی ئۆجەالنیش گرێدراوە‬ ‫بەپرسی ئازادكردنی گەلی كورد‬ ‫لەهەر چوار پارچەكەو دروستكردنی‬ ‫كیانێكی سەربەخۆ بۆ كورد‪.‬‬ ‫* هەڵمەتی كۆكردنەوەی چەند‬ ‫ملیۆن واژۆ بۆ ئازادكردنی ئۆجەالن‬ ‫چ��ۆن ب��ەڕێ��وەچ��وو‪ ،‬ئێوە وەكو‬ ‫هاوسەرۆكی ‪ BDP‬لە نزیكەوە‬ ‫ئاگاداری ئەو واژۆ كۆكردنەوەیەن‪،‬‬ ‫ئ��ەو هەڵمەتە ل��ە ب��اك��ور چۆن‬ ‫بەڕێوەچوو؟‬ ‫ هەر لە باكوری كورستان (‪)10‬‬‫ملیۆن واژۆ كۆكراوەتەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫سەنگ و قورسایی خۆی هەیە بۆ‬ ‫كاریگەری دروستكردن بۆ پرسی‬ ‫ئازادكردنی ئۆجەالن لە جیهاندا‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەم��ان لەبیرنەچێت‬ ‫بەهۆی نەتەوەبوونیەوە گەلی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەه��ەر پ��ارچ��ەی��ەك‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬خ��اوەن��ی ن��اس��ن��ام��ەی‬ ‫سەربەخۆ نییە‪ ،‬ئەمەش هۆكارە‬ ‫بۆ بەردەوامبوونی هەڵمەتەكە‪،‬‬ ‫كاتێكیش هەڵمەتەكە لە باكور‬ ‫دەستیپێكرد وەاڵمدانەوەیەكی باشی‬ ‫لە بەشەكانی دیكەی كوردستان‬ ‫و ل��ەس��ەر ئ��اس��ت��ی رۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫ناوەڕاستیش بەدیكرا‪ ،‬ب��ەوەی‬ ‫كە هەریەكەو لەجێگەی خۆیەوە‬ ‫پشتیوانیان لە هەڵمەتەكە كرد‪،‬‬ ‫تەنانەت لەسەر ئاستی پەرلەمانی‬ ‫ئەوروپاو ئەنجومەنی گەالن لەالیەن‬ ‫(كۆنسەی ئ��ەوروپ��ا بۆ پاراستنی‬ ‫مافی م��رۆڤ ) واژۆی ك��ردووە‬ ‫بۆ ئازادكردنی سەرۆك ئۆجەالن‪،‬‬ ‫تەنانەت بە فەرمی ئۆجەالنی بە‬ ‫سەرۆكی فەرمی گەلی ك��ورد لە‬ ‫قەڵەمدا‪ ،‬چونكە ئۆجەالن سەرۆكی‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫* توندوتیژییەكانی نێوان الیەنگرانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان لە هەندێ‬ ‫شوێن و ناوچەداو لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا‪ ،‬گومانی ئەوەی لێدەكرێت كە هۆكارەكەی بگەڕێتەوە‬ ‫بۆ دەستێكی تێكدەر بۆ ئەوەی ئاسایش و ئارامی ناوچەكانی سلێمانی و گەرمیان تێك بچێت‪ ،‬چونكە‬ ‫سەركردایەتی هەردووال لەسەر ئەوە كۆكن كە توندوتیژی لە شەقامدا لەنێوان الیەنگرانی هەردووالدا‬ ‫روونەدات‪.‬‬ ‫‪44‬‬ ‫شۆڕشێك نەبووە تەنها لە بەشێكی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەڵكو الی گەلی كورد‬ ‫ل��ە ب��اك��ورو گ��ەل��ی ت��ورك��ی��ش لە‬ ‫توركیا پاڵپشتی لەم پرسە دەكەن‪،‬‬ ‫ئەمەش گڕی شۆڕشێكی بەردەوام‬ ‫بەدوای خۆیدا دەهێنێت كە ئامانج‬ ‫درێژەدانە بە شۆڕشی ئازادكردنی‬ ‫هەرچوار پارچەكەی كوردستان‪.‬‬ ‫* وەك دەزان��ی��ت ك��ورد‬ ‫ل��ە ب��اش��ور خ��اوەن��ی حكومەتن‪،‬‬ ‫هەڵوێستی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬س��ەب��ارەت بە پرسی‬ ‫ئ��ازادك��ردن��ی ئ��ۆج��ەالن چ��ۆن‬ ‫دەبینیت‪ ،‬بەتایبەت پاش ئەوەی‬ ‫چەندین كەسایەتی دیاری سیاسی و‬ ‫حزبی و حكومی واژۆی خۆیان بۆ‬ ‫هەڵمەتەكە كۆكردەوە؟‬ ‫ بەڵێ‌ لەسەر ئاستی دیپلۆماسی‬‫چەندین كەسایەتی سیاسی بەهێز‬ ‫لە باشور هەڵوێستی خۆیان بە واژۆ‬ ‫بۆ ئۆجەالن نیشانداوە‪ ،‬كەسایەتی‬ ‫جیاجیای حزبی و حكومی واژۆیان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬دەمەوێت ئەوەش بڵێم‬ ‫كە لە باكوری كوردستان حەوت‬ ‫ژن كۆمسیۆنێكیان پێكهێناوە بۆ‬ ‫كۆكردنەوەی واژۆ‪ ،‬واش بڕیارە‬ ‫ل��ە ئ��ەوروپ��ا ه��ەم��ان كۆمسیۆن‬ ‫پێكبهێندرێت كە خەڵكانی زۆر‬ ‫پێگە ب��ەرز بەشدارن تێیدا وەك‬ ‫كەسایەتی دیپلۆمات و پارێزەرو‬ ‫چاالكوان و هونەرمەندان‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەمانای ئ��ەوە دێت كە گەیشتن‬ ‫بە ئ��ازادی كارێكی هێندە ئاسان‬ ‫نییە‪ ،‬كەسایەتییەكی وەك ماندێال‬ ‫زی��ات��ر ل��ە س�ێ‌ س��اڵ ل��ە شۆڕشی‬ ‫ئەمریكادا لەهەوڵی بەرقەراركردنی‬ ‫ئاشتیدا بوو‪ ،‬بۆیە هەردەبێت ئەم‬ ‫ئازادییەی كورد بەدیبێت‪.‬‬

‫* ل��ەپ��اش ب�ڵاوك��ردن��ەوەی‬ ‫پەیامەكەی عەبدوڵاڵ ئۆجەالن لە‬ ‫جەژنی نەورۆزدا‪ ،‬چ گۆڕانكارییەك‬ ‫بەسەر دۆخی كوردانی باكوردا‬ ‫ه��ات‪ ،‬تاچەند ئەم كاریگەرییە‬ ‫هەستی پێ دەكرێت؟‬ ‫ ئۆجەالن‪ ،‬پێیوایە سەردەمی‬‫ئاشتی ل��ەس��ەر دەس��ت��ی ك��وردان‬ ‫دروس��ت��ب��ووە‪ ،‬ئەمەش قۆناغێكی‬ ‫ئاسان نییە بۆ گەلی كورد بە تایبەت‬ ‫ب��ۆ ك��وردان��ی ب��اك��ور‪ ،‬س��ەب��ارەت‬ ‫بە چ��ارەس��ەری ئ��ازادی و پرسی‬ ‫نەتەوەیی كرد‪ ،‬دەمێكە كوردانی‬ ‫باكور لەگەڵ حكومەتی توركیادا لە‬ ‫ملمالنێدان‪ ،‬بەاڵم بەڕێز ئۆجەالن بە‬ ‫پەیامەكەی ئەم ئەركەی گرتە ئەستۆ‬ ‫ئەمەش كاریگەری زۆری هەبوو‬ ‫بۆ یەكێتی نەتەوەیی گەلی كورد‬ ‫الی كوردانی باكورو رۆژه��ەاڵت‬ ‫و ب��اش��ور‪ ،‬ت��ەن��ان��ەت ك��وردان��ی‬ ‫رۆژئاواش هەرچەندە هزری جودا‬ ‫ج��ودا ل��ەوب��ارەی��ەوە ه��ەی��ە‪ ،‬بە‬ ‫نموونە پارتی ‪ PYD‬دەستەیەكیان‬ ‫دروستكردووەو ئەم دەستەیەش‬ ‫هەڵمەتێكیان بەرپاكردووە‪ ،‬ئەوان‬ ‫بۆچوونیان وایە كە هەتاوەكو بەڕێز‬ ‫ئۆجەالن ئازاد نەبێت‪ ،‬چارەسەری‬ ‫ئاشتی نایەتەدی‪.‬‬ ‫ب��ێ��ج��گ��ە ل��ەم��ەش ش��ۆڕش‬ ‫لەڕۆژئاواو ئامانجەكانی كوردانی‬ ‫نێو ئ��ەو ش��ۆڕش��ەو مەرجەكانی‬ ‫خ��ۆی��ان گ��رێ��داوە ب��ە پ��رس��ی‬ ‫چ��ارەس��ەری ئاشتیانەی دۆخ��ی‬ ‫ك��وردان��ی ب��اك��ور‪ ،‬ه��ەرب��ۆی��ە لە‬ ‫باكوریش دەستەیەك پێكهاتووە بە‬ ‫بەشداری ك��وردو ت��ورك و فارس‬ ‫و ع��ەرەب كە هەموویان هەمان‬ ‫خەمی چ��ارەس��ەری دەردی بێ‌‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫واڵتییان هەیە‪ ،‬بۆیە هەتا ئەوكاتەی‬ ‫ئۆجەالن ئازاد نەبێت گومان لەوەدا‬ ‫نابینم كە ئەم هاوكارییەی كورد‬ ‫لە هەموو پارچەكانی كوردستانەوە‬ ‫بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫* ه��ەت��اك��ەی ئ��ی��م��زا بۆ‬ ‫ئازادكردنی ئۆجەالن كۆدەكرێتەوە؟‬ ‫ئەی ئەگەر بەگوێرەی پالنی ئێوە‬ ‫نەبوو‪ ،‬میكانیزمی دیكەو رێگەی‬ ‫دیكە لە بەرنامەتاندا چییە؟‬ ‫ ه��ەت��ا ئ��ازادی ئ��ۆج��ەالن‬‫مسۆگەر دەكرێت‪ ،‬ئەم هەڵمەتەش‬ ‫ب��ەردەوام دەب��ێ��ت‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫ئەوروپاش درێ��ژەی پێ دەدرێ��ت‬ ‫بۆ ئەوەی دەنگی ئێمە بە دونیای‬ ‫دەرەوەی كوردستانیش بگات‪،‬‬ ‫ئ��ەم ق��ۆن��اغ��ەش م��ەرج��ی ج��ودا‬ ‫ج��ودای خۆی هەیە‪ ،‬ئەم جۆرە‪،‬‬ ‫شۆڕشێكی نوێیە كە كورد دەستی‬ ‫پێكردووە‪ ،‬چونكە لە حاڵی ئێستادا‬ ‫ئەمڕۆ بەهۆی ئیمزاكانەوەیە كە‬ ‫ئەنجامەكەی پرسی ئاشتی دیاری‬ ‫دەكرێت‪ ،‬تەنها ئیمزا كۆكردنەوەش‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو قۆناغی دیكە لە‬ ‫پالندایە كە هەنگاوەكانی ئاشتی و‬ ‫رێگەی چارەی پرسی كورد لە باكور‬ ‫بە دۆخ��ی باشتر بگەیەندرێت‪،‬‬ ‫هەربۆیە دەمەوێت ئەوەش ئاشكرا‬ ‫بكەم كە چاالكی ج��ۆراو جۆرو‬ ‫رێگای دیكەش لە نەخشەماندایە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دەب��ێ��ت ب��ارودۆخ��ەك��ەی‬ ‫هەڵبسەنگێنین ئ��ەوس��ا بڕیاری‬ ‫جێبەجێكردنیان بدەین‪.‬‬ ‫* ئێستا پەیوەندی نێوان ژنانی‬ ‫ك��ورد لە ه��ەر چوارپارچەكەی‬ ‫كوردستان لە چ ئاستێكدا دەبینیت؟‬ ‫پێتوایە ژن��ان خ��اوەن��ی گوتاری‬ ‫تایبەت بە خۆیانن؟‬ ‫ ت��اڕادەی��ەك پەیوەندییەكە‬‫باشە‪ ،‬بەاڵم دەبێت بەو نزیكانە‬ ‫پتەوتر بكرێت ئەویش لە شێوازی‬ ‫كۆنفیدراسیۆنێكی تایبەت بە‬ ‫ژنان لەڕۆژهەاڵتی ناوین‪ ،‬خۆیان‬ ‫رێك بخەن نەك تەنیا لە نێوان‬ ‫ژن��ان��ی ك��وردس��ت��ان بەڵكو ژنانی‬ ‫غەیرە كوردیش‪ ،‬ه��ەروەك چۆن‬ ‫پێویستە ژنی كورد چۆن لە باكور‬ ‫لەهەوڵی دەستەبەركردنی ئاشتیدایە‬ ‫بەڕاستیش ژنان رۆڵی زۆر باش لەو‬ ‫پێناوەدا دەگێڕن ئەم ئەزموونە‬ ‫ب��ۆ ژن��ان��ی پ��ارچ��ەك��ان��ی دیكەش‬ ‫دەگونجێت تاقی بكەنەوە‪ ،‬پێموایە‬

‫پرسی ئازادكردنی‬ ‫ئۆجەالن گرێدراوە‬ ‫بە پرسی‬ ‫ئازادكردنی گەلی‬ ‫كورد لە هەر چوار‬ ‫پارچەكە‬

‫ئێستا شۆڕشی كورد لە باكور لەسەر‬ ‫دەستی ژن��ان دەستی پێكردووە‪،‬‬ ‫چونكە هێزی یەكەمی هەوڵەكانی‬ ‫ئاشتی لە ژنەكانەوە چەكەرەی‬ ‫كردووە‪ ،‬كەواتە شۆڕشی ژنی كورد‬ ‫بۆ ئاشتی دەستی پێكردووە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ دەبێت ژن و پیاو لە‬ ‫كوردستاندا نابەرابەر نەبن‪ ،‬دەبێت‬ ‫یاساكان سنوور دانێن بۆ پێشێلكاری‬ ‫و سەنگەساركردنی ژنان و كوشتن‬ ‫و تیرۆر كردن و ئەتككردنی ژنان‬ ‫و دەس��ت��درێ��ژی ك��ردن راب��گ��رن‪،‬‬ ‫دەبێت هاوسەرگیریی پێشوەخت‬ ‫و قەتڵ و عامی ژنان كە لەهەر‬ ‫چوار پارچەكەی كوردستان مەترسی‬ ‫گەورەی بۆ پرسی نەتەوەیی كورد‬ ‫دروستكردووە كۆتایی پێ بهێندرێت‪،‬‬ ‫هەر ئەم ئامانج و خەمانە دەبێت‬ ‫وا لە ئێمەی ژنان بكات وەك یەك‬ ‫ه��ەوڵ بدەین‪ ،‬چونكە خەمەكان‬ ‫و كێشەكانمان چ وەك نەتەوە چ‬ ‫وەك رگەز هاوشێوەن بۆیە دەبێت‬ ‫بۆ ئەم خەمانە بجەنگێین هەتاوەكو‬ ‫بیسەلمێنین كە ژنی كورد خاوەنی‬ ‫ه��ێ��زی خ��ۆی��ەت��ی ل��ەن��ێ��و ژن��ان��ی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناویندا‪.‬‬ ‫* زۆر سوپاس ماندوومان‬ ‫ك��ردی‪ ،‬ل��ە ك��ۆت��ای��ی��دا ئ��ەگ��ەر‬ ‫هەرچییەكت مابێت بتەوێت لە‬ ‫گۆڤاری وااڵپرێس‪-‬وە بیگەیەنیت؟‬ ‫ من گەلێك خۆشحاڵبووم بەم‬‫دیدارە‪ ،‬سوپاس بۆ ئەم دەرفەتە‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫بارودۆخی ژنانی كورد لە سوید باش نییە‬

‫ئامینە كاكەباوە‪،‬‬

‫ئەندامی پەرلەمانی سوید لەسەر لیستی پارتی چەپی سوید‪،‬‬ ‫تایبەت بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئەو حزبانەی كە لەشاخ بوون‪ ،‬ژنانیشیان لەگەڵدابووە‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت زۆر بەجددی كاریان بۆ بكەن‬

‫لە بەشی یەكەمی ئەم دیدارەیدا كە وااڵپرێس لەگەڵیدا سازیكردووە‪ ،‬ئامینە كاكەباوە‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی سوید لەسەر لیستی پارتی چەپی سوید‪ ،‬باسی لە‬ ‫پرسی كورد كرد لە فكرو سیاسەتی پارتی چەپی سویدو ئەو هەواڵنەی كە بۆ ناساندنی پرسی جینۆساید داویانە لە واڵتی سوید‪ .‬هەروەها ئاماژەی بەڕۆڵی ئەو‬ ‫پارتە كرد كە خۆی كاری تێدا دەكات و رۆڵی ئەو پارتە لە بەرەو پێشبردنی پرسی كەمینەكانی جیهان و وروژاندنی مەسەلە ئینسانییەكان‪ .‬جگە لەو مەسەالنە‬ ‫باسی لە دیاردەی بێكاری و دۆخی پەنابەران و هەڵوێستی واڵتانی ئەوروپا بەتایبەتی واڵتەكەی كرد بەرامبەر بە مەسەلەی سوریا‪.‬‬ ‫لەم بەشەشدا دەچێتەسەر كۆمەڵێك پرسی گرنگتر لەوانە دۆخی پەنابەران و بەتایبەتیش ژنان و ژنانی كورد‪ .‬ئەو ئەو هەلومەرجە كۆمەاڵیەتییە نالەبارە‬ ‫بیردەخاتەوە كە ژنانی تیایە چ لە سوید بێت یان لە كوردستان‪ .‬رەخنەش لە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەگرێت كە نەیتوانیوە تووندوتیژی لە دژی ژنان‬ ‫بوەستێنێت و رەخنە لە كولتووری كۆمەڵگەی كوردیش دەگرێت ‪ ..‬ئەم تەوەرانەو كۆمەڵێك تەوەری تر لە بەشی دووەم و كۆتایی ئەم دیدارەدا دەیخوێنیتەوە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬ئەنوەر حسێن‪ ،‬هاشم ئەمین‬ ‫‪2-2‬‬ ‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪46‬‬

‫* دۆخی پەنابەرانی كورد‪ ،‬لە‬ ‫چ ئاستێكدایە‪ ،‬بەتایبەتی بارودۆخی‬ ‫ژنانی پەنابەر چۆنە؟‬ ‫ ئ��ەو ب��ارودۆخ��ە ن��ەك بۆ‬‫كورد بۆ هەموو نەتەوەیەك وەك‬ ‫یەكە‪ ،‬بەاڵم من بڕوام وایە لەهەر‬ ‫شوێنێك ژن ‌و منداڵ‪ ،‬داخوازییان‬ ‫هەبوو دەبێ‌ ئەمنییەتیان پێ بدرێ‪،‬‬ ‫تەنها جیاوازییەكەی ئێرە مەبەستم لە‬ ‫واڵتی سویدە‪ ،‬لەگەڵ هەندێ‌ واڵتی‬ ‫دیكە ئەوەیە كە لێرە ش��ەڕ نییە‪،‬‬ ‫ئەگینا بارودۆخی ژنانی كورد لەم‬ ‫واڵتەدا باش نییە‪ ،‬چونكە یەك كەس‬ ‫بڕوات بۆ ئەوروپا بۆ شوكردن‪ ،‬بێت‬ ‫و پیاوەكە نەیەوێ‌ ‌و بگەڕێتەوە بۆ‬ ‫نیشتمانەكەی‪ ،‬سووكایەتی پێدەكەن!‬ ‫بۆیە دەبێ‌ وەكو پەنابەر وەرگیرێ‌‪.‬‬ ‫بەداخەوە سویدیش وەكو نەتەوە چاو‬ ‫لەو كەسانە ناكات‪ ،‬بەڵكو وەكو تاك‬ ‫سەیریان دەكات‪ .‬تەنها لە دەورانی‬ ‫هەشتاكاندا حاڵەتی تایبەتی هەبووە‬ ‫بۆ ئەو پەنابەرانە‪ ،‬بەاڵم ئێستا هەر‬ ‫كەسێ‌ لە سوریاوە بگاتە واڵتی سوید‬ ‫ناینێرێتەوە‪.‬‬ ‫* وەك��و ژنێكی هەڵسوڕاو‬ ‫فێمێنیست‪ ،‬باس لەوە دەكرێ‌ كە‬ ‫كوشتنی ناموس لە كولتووری سویددا‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەهۆی كوردەوە ئەم شتە‬ ‫پەیدابووە‪ ،‬تا چەند توانیوتانە وا‬ ‫لەژنان بكەن كە خۆیان بەرگریی لە‬ ‫مافەكانیان بكەن؟‬ ‫ ئەمە مەسەلەیەكی زۆر قوڵەو‬‫بەو شێوەیە نییە‪ ،‬لە ساڵی (‪)1994‬‬ ‫دا‪ ،‬لەكاتێكدا كە (سارا) دەكوژرێ‪،‬‬ ‫ئەو ژنە كورد نەبوو‪ ،‬خەڵكی واڵتی‬ ‫یوگسالفیا بوو‪ ،‬بەاڵم دوای كوشتنی‬ ‫(بێال)و (فادیمە) بووە باسێكی ترو‬ ‫لە هەمانكاتدا تیۆری‪ ،‬كوشتن لەسەر‬ ‫نامووس لە واڵت��ی سوید‪ ،‬ب��ەر لە‬ ‫كوردیش كراوە‌و كەسی تر كردویەتی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی كە كراوە لە (‪)%80‬ی‬ ‫زیاتری كورد كردوویەتی‪ ،‬خەڵكی‬

‫كوشتنانە نییە! بەاڵم لە كوردستاندا‬ ‫كەسی سویدی راسیستی تێدا ناژی‪،‬‬ ‫ئەو هەموو قەتڵی نامووسە هەیە!‬ ‫لەو واڵتەی تێیدا‬ ‫لە دیموكراسی‬ ‫ل��ە پاكستان (‪ )18000‬ه��ەزار‪ ،‬ژن‬ ‫دەژیم (‪ )70‬هەزار‬ ‫بگەڕێتەوە‬ ‫لەسەر نامووس دەكوژرێ‌‪ ،‬خۆ كەسی‬ ‫منداڵی خوار تەمەن سویدی راسیستیشی تێدا ناژی‪ .‬بۆیە‬ ‫كولتوورە‪ ،‬چونكە‬ ‫قەتڵی نامووس ه��ەر لەناو ك��وردا‬ ‫هەژدە ساڵ‌و (‪)25‬‬ ‫ئەگەر میللەت‬ ‫نییە‪ .‬نەتەوەیەكگرتووەكان ئامارێكی‬ ‫ب�ڵاوك��ردۆت��ەوە كە (‪ )5000‬ه��ەزار‪،‬‬ ‫سااڵ دراوە بەشوو‪،‬‬ ‫كولتوورێكی‬ ‫ژنی خوار هەژدە ساڵ كە كوژراون‬ ‫ئەمە خەتەرێكی‬ ‫دیموكراسی‬ ‫لە واڵتانی پاكستان و ئەفغانستان و‬ ‫هندستان‪-‬ن‪ ،‬بەاڵم كورد لەبەرئەوەی‬ ‫جددییە‬ ‫نەبێ‌‪ ،‬ئەوا خودی‬ ‫خەباتی كردووەو ئاگاییەكی زۆریان‬ ‫دیموكراسی‬ ‫هەیە‌و هۆشیارییەكی باشیان لەو‬ ‫رووەوە هەیە‌و گوێ بەدەوربەر نادەن‬ ‫بەرقەرار نابێت‬ ‫‌و داكۆكی لە مافی ژن��ان دەك��ەن‪.‬‬ ‫بەرامبەر بەو الیەنە پۆزەتیڤەی كورد‬ ‫ك��ورد دەن��گ��ی��ان ب��ەرزدەك��ردەوەو دەب��ردەوە س��ەر ئ��ەوەی كە كەسی بەداخەوە زۆر ژنی عەرەب دەناسم‬ ‫پەنایان بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن راسیست دەی��ان��ك��ات‪ ،‬پێیانوابوو زۆرج��ار لە مافەكانیان پاشەكشە‬ ‫دەب��ردو هۆكاری ئەو كوشتنانەیان كولتوور كاریگەری لەسەر ئەو ژن دەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم كچی ك��ورد وانییە‌و‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪47‬‬

‫شەهامەتیان هەیە‪.‬‬ ‫* تۆ باس لە نەهامەتی ژنانی‬ ‫كورد دەكەیت‪ ،‬بەاڵم لە هەمانكاتدا‬ ‫بوونەتە قوربانیش؟‬ ‫ خ��ەب��ات ق��ورب��ان��ی دەوێ‌‪،‬‬‫پێموایە ك��وردو ع��ەرەب ‌و ت��ورك‪،‬‬ ‫یەك فەرهەنگی عەشایەری دەیانبات‬ ‫ب��ەڕێ��وە‪ ،‬زۆرك��ەس دەڵ��ێ��ن ئ��ەو‬ ‫فەرهەنگە داب ‌و نەریتێكی كۆنە‌و‬ ‫بە فەرهەنگی ع��ەرەب ‌و توركی‬ ‫دەچوێنن‪ ،‬بەاڵم ئەوان كچی خۆیان‬ ‫ناكوژن‪ ،‬بەاڵم ئیهمالیان دەكەن‪ .‬زۆر‬ ‫خراپە‪ ،‬ئەم حكومەتە كوردییە كە هەتا‬ ‫ئێستا (‪ )21‬ساڵ تەمەنیەتی‪ ،‬نەیتوانیوە‬ ‫گۆڕانكارییەك ل��ەم فەرهەنگەدا‬ ‫بكات! لە كوردستاندا ژنان وەك كااڵ‬ ‫سەیر دەكرێن‪ .‬هۆشیاركردنەوەی‬ ‫كۆمەڵگا كاری حزبە سیاسییەكان ‌و‬ ‫رێكخراوەكانی ژنانە‪.‬‬ ‫* ب��زوت��ن��ەوەی فێمێنیستی‬ ‫داكۆكی لە مافەكانی ژنان دەكات‬ ‫بۆ نەهێشتنی جیاوازی هەاڵواردنی‬ ‫سێكسی ‌و دەس��ت��ەب��ەرك��ردن��ی‬ ‫ئازادییەكان‪ ،‬بەاڵم بە جەنابیشتەوە‬ ‫نەتانتوانیوە ئەم بزوتنەوەیە بكەنە‬ ‫ئەنتەرناسیۆنالێكی سەرتاسەری‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە لە كوردستاندا دەیان قوربانی‬ ‫ژنان هەیە‪ ،‬ئێوە بۆ نەتانتوانیوە ئەم‬ ‫بزوتنەوەیە بكەنە بزوتنەوەیەكی‬ ‫سەرتاسەری؟‬ ‫ ب��زوت��ن��ەوەی فێمێنیستی‬‫دەك��رێ��ت وەك گ��روپ ك��اری‬ ‫تێدا بكەیت و وەك تاكیش‪ ،‬لە‬ ‫كوردستاندا كۆمەڵێك كێشە لەو‬ ‫رووەوە هەیە (‪ )60 -50‬رێكخراوی‬ ‫ژنان لە كوردستاندا بوونیان هەیە‪،‬‬ ‫كاتێك ژنێك كێشەیەكی دەب��ێ و‬ ‫پەنایان بۆ دەب��ات لەبری ئ��ەوەی‬ ‫چارەسەری بۆ بدۆزنەوە دەیدەنەوە‬ ‫ب��ەش��وو‪ .‬ژن��ێ��ك ل��ەت��او ه��ەژاری‪،‬‬ ‫ك��اری لەشفرۆشی ك��ردووە لەبری‬ ‫چاكسازی‪ ،‬خستوویانەتە زیندانەوە‬ ‫یان داویانەتەوە بەشوو! ئەم كێشانە‬

‫ئەگەر خوێندنی‬ ‫كوردی بەوە تەواو‬ ‫ببێت كە هەمیشە‬ ‫قارەمانەكانی‬ ‫پیاوبن‌و ژنەكەش‬ ‫ببێت بە قوربانی‪،‬‬ ‫دڵنیام یەك شت‬ ‫فێرنابن‬

‫كوشتن لەسەر‬ ‫نامووس لە‬ ‫واڵتی سوید‪،‬‬ ‫بەر لە كوردیش‬ ‫كراوە‌و كەسی تر‬ ‫كردویەتی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی كە كراوە‬ ‫لە (‪)%80‬ی زیاتری‬ ‫كورد كردوویەتی‬

‫بەمن چارەسەر ناكرێن و ناگۆڕێن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم چەندینجار كە وەك��و میوان‬ ‫گەڕاومەتەوە بۆ كوردستان‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئەركی خۆم ویستوومە هاوكاریان‬ ‫بكەم‪ ،‬بەاڵم هەندێ‌ لەڕێكخراوەكانی‬ ‫ژنان خۆیان گۆشەگیرن‪ ،‬بۆیە دەبێ‌‬ ‫ئەو حزبە سیاسیانەی كە خۆیان بۆ‬ ‫مەسەلەی ئازادی ‌و بەرابەری ژنان‬ ‫ك��اردەك��ەن دەب��ێ��ت بەشێوەیەكی‬ ‫راستەقینە كار بۆ ژنان بكەن‪ .‬نابێت‬ ‫ئەوەشیان لەبیربچێتەوە لەكاتێكدا كە‬ ‫لەشاخ بوون ژنانیشیان لەگەڵدابووە‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت زۆر بەجددی كاریان بۆ‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫* مەترسییەكی تر لەئارادا هەیە‬ ‫كە بزوتنەوەی فێمێنیستی ئیسالمی‬ ‫سیاسییەو ژنانی ئەم رێكخراوانە لە‬ ‫چوارچێوەی شەریعەی ئیسالمیدا‬ ‫داكۆكی لەمافەكانی ژنان دەكەن‪،‬‬ ‫ئایا ئەمانە پێیاندەوترێ‌ بزوتنەوەی‬ ‫فێمێنیستی لەكاتێكدا ئەمانە تاوانبارن‬ ‫بە چەوسانەوەی ژنان؟‬ ‫ ئ��ەوان��ە فێمێنیست نین و‬‫س �و‌ود لە فێمێنیست وەردەگ��رن‪،‬‬ ‫ئەو رێكخراوانەی كە لەم بوارانەدا‬ ‫كاردەكەن هەوڵدەدەن ئیسالم بەهێزتر‬ ‫بكەن لە كوردستان‪ ،‬بەتایبەت حزبە‬

‫سیاسییەكانیان‪ ،‬چونكە نابێ‌ هەموو‬ ‫شتەكان بخەینە ئەستۆی ژنان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ژنان‪ ،‬پیاویان لەگەڵ نەبێت ناتوانن‬ ‫سەركەوتووبن‪ ،‬ئەمە سیاسەتێكە لە‬ ‫عێراقدا زۆر باوەو دین خەریكە زاڵ‬ ‫دەبێ‌ بەسەر فكری خەڵكدا بەتایبەتی‬ ‫مەلەسەی حیجاب‪ ،‬كۆی هەموو ئەو‬ ‫شتانە خەتەرن یان كۆسپن لەبەردەم‬ ‫مەسەلە رەواكەی ژنان و دیموكراسی‬ ‫بەشێوەیەكی تایبەتی‪ .‬بۆیە ئەم‬ ‫جۆرە گروپانە لە سویدیش و لەناو‬ ‫مزگەوتەكاندا هەیە‪ ،‬بە بەرنامە‬ ‫كاردەكەن‪ .‬ئەوە كاری هەموومانە كە‬ ‫بتوانین هاوكاربین لە چارەسەركردنی‬ ‫كێشەكانی ژنان‪ ،‬بۆیە ئەركی سەرجەم‬ ‫رێكخراوەكانی ژنانیشە كە هەمووان‬ ‫پێكەوە هاوكار بین‪ .‬بە نموونەیەك‬ ‫زیاتر ئەوە رۆشندەكەمەوە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كە دەس��ت��ووری هەمیشەیی عێراق‬ ‫گۆڕدراو خرایە راپرسییەوە‪ ،‬ژنەكەی‬ ‫دیك چینی (‪ )53‬ملیۆن دۆالر دەدات‬ ‫بەڕێكخراوەكانی عێراق و كوردستان‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوەی بچن دەن��گ ب��دەن بە‬ ‫دەس��ت��وور‪ ،‬لەكاتێكدا هەموو ژنان‬ ‫دەی��ان��زان��ی كە ئیسالم ل��ەس��ەرووی‬ ‫دیموكراسییەوەیە‪ ،‬بۆیە دەبێ‌ ئەم‬ ‫باسە لەگەڵ هەموو ئەو رێكخراوانە‬

‫بكرێ‌‌و ئەو رێكخراوانە والێبكرێن كە‬ ‫لەدڵی خەڵكەوە هەڵقواڵ بن‪.‬‬ ‫كێشەكانی ژنانیش بەژمارەی‬ ‫زۆری رێكخراو چارەسەر ناكرێن‪،‬‬ ‫دەبێ‌ كار لە سیستمی سیاسیدا بكرێ‬ ‫‌و یاساكان چاك بكرێن‪ ،‬خەڵكێك‬ ‫ب��ەم فەرهەنگەوە دێتە دەرەوە‌و‬ ‫كۆچ دەكات‪ ،‬هەر هەمان فكرە لەو‬ ‫واڵتانەشدا دووبارە دەكاتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫من لەو واڵتەی تێیدا دەژیم مەبەستم‬ ‫لە واڵتی سویدە (‪ )70‬هەزار‪ ،‬منداڵی‬ ‫خ��وار تەمەن ه��ەژدە س��اڵ ‌و (‪)25‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬دراوە بەشوو‪ ،‬ئەمە خەتەرێكی‬ ‫جددییە نەك هەر لەسەر مندااڵنی‬ ‫كورد‪ ،‬بەڵكو خەتەرە لەسەر مندااڵنی‬ ‫سۆماڵ ‌و ئەفریقی ‌و نەتەوەكانی‬ ‫ت��ری��ش‪ .‬چونكە ئ��ەم كەسانە كە‬ ‫ك��ۆچ��دەك��ەن ب��ەت��ەواوی تێكەڵی‬ ‫فەرهەنگەكە نابن ‌و هۆشیارییان‬ ‫ئەوەندە نییەو سەرقاڵن بەكارێكی‬ ‫وەك پیتزافرۆشی یان كاری تاكسی‬ ‫‌و ناچنە ناو كۆمەڵگەوە‌و كۆمەڵگەش‬ ‫قبوڵی ناكات بەوشێوەی كە هەیە‪،‬‬ ‫بۆیە مەسەلەی قەتڵی نامووس كە‬ ‫بزوتنەوەی فێمێنیستی نەیتوانیوە‬ ‫رێی لێ بگرێ‌‪ ،‬بەبڕوای من ئەوە‬ ‫لە فەرهەنگێكدا دەچەسپێ كە دەبێ‌‬ ‫لە باخچەی مندااڵنەوە دەستپێبكەین‬ ‫بۆ ئاڵوگۆڕ‪ ،‬ئەگەر خوێندنی كوردی‬ ‫ب��ەوە ت��ەواو ببێت ك��ە هەمیشە‬ ‫قارەمانەكانی پیاوبن‌و ژنەكەش ببێت‬ ‫بە قوربانی‪ ،‬دڵنیام یەك شت فێرنابن‪،‬‬ ‫بۆیە كولتوور شتێكی زۆر گرنگە‪ ،‬لە‬ ‫دیموكراسی بگەڕێتەوە كولتوورە‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەر میللەت كولتوورێكی‬ ‫دی��م��وك��راس��ی ن��ەب �ێ‌‪ ،‬ئ��ەوا خ��ودی‬ ‫دیموكراسی بەرقەرار نابێ‌‪ ،‬ئاڵوگۆڕ‬ ‫دەست پێناكات‪ ،‬ئەوانەش كە دەتوانن‬ ‫ئەو ئاڵوگۆڕە بەدەستبهێنن‪ ،‬ئەوە‬ ‫بزوتنەوەی سۆسیالیستی‌و فێمێنیزمن‬ ‫‌و لەیەك كەسەوەو لە گواستنەوەی‬ ‫ئایدیایەكەوە نابێ‌‪ ،‬بەڵكو دەبێ‌ لەدڵی‬ ‫خەڵكەوە هەڵقواڵبێ‌‪.‬‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫‪48‬‬

‫بۆ ئەم هەڵبژاردنە‪،‬‬ ‫نامەی باوكێك بۆ كوڕەكەی‬ ‫لە ئەرشیفی‪ :‬شێخ موعتەسەم رەشید‬

‫كوڕەكەم‪ ...‬ئارام‪ ...‬جگەرگۆشەكەم‪ ،‬چاوەكانتان ماچ‬ ‫دەكەم لەگەڵ چاوە جوانەكانی ئازادی كوڕت كە خەیلی‬ ‫تاسەی بینینی دەكەم‪ .‬رۆڵە ئارام بۆ دەنگت نییە‪!...‬‬ ‫بۆ دانیشتووی وا زۆر بێ باكانە‪ ،‬ئارام كەنارگیر مەبە‪،‬‬ ‫هەستە بڕوانە هەر لەدەڤەری بەهدینانەوە تا هەورامان‬ ‫بەشارەزورو ئەوپەڕی گەرمیان‪ ،‬هەر هەموو سەرتاپا وەك‬ ‫سلێمانی سەوزیان پۆشیوە‪ ،‬لێرە تا ئەوێ‪ ،‬لە هەموو دەڤەرێك‬ ‫زەماوەند سازە‪ ،‬دنیا خرۆشاوە رەشبەڵەك گیراوە‪ ،‬كەرنەڤاڵی‬ ‫رەنگە‪ ،‬كەسك شاجوانی رەنگەكانە‪ ،‬دیموكراسی بەزەوقەو‬ ‫كەیفە بەدەنگە زواڵڵەكەی سترانەی هەمەڕەنگ دەچڕێنێت‪..‬‬ ‫كیژ قەشەنگەكە ((ئازادی)) لە بۆ مژدەی ساغڵەمی مامەگیان‬ ‫چەپكە گوڵێكی بەدیاریی بۆ هێناوین‪.‬‬ ‫رۆڵ��ە هەستەو گوێبگرە‪ ،‬شەقامەكان لە هەولێر لە‬ ‫سلێمانی لە دهۆك لەگەرمیان لە كوێستان بۆ رێبوارانیان‬ ‫الوك و حەیران‪ ،‬ئەاڵویس و سیاچەمانە ئەڵێنەوە‪ ،‬پۆستەرو‬ ‫ئارم و پەرچەمی رەنگاورەنگ لە هەموو شەقامێك گەرمتر‪،‬‬ ‫لە جادەی سەهۆڵەكە‪ ،‬لەژێر تریفەی مانگەشەودا لەتەك‬ ‫شنەی شەودا تێكڕا سەما دەكەن‪..‬‬ ‫دەیسا رۆڵە وەریزە دامەنیشە لەم زەماوەندە نیشتمانییە‬ ‫خۆت مەحروم مەكە‪ .‬نەكەیت دەنگ و رەنگی خۆت بەكەم‬ ‫بزانیت‪ ،‬بەدەنگی منێكی پیرو بەدەنگی الوێكی وەك تۆ‪،‬‬ ‫نان و ئازادی و ئارامی بەدەستدێنین و كوردستان جوانتر‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫ئارام وریزە‪ ،‬دەسا خێراكە هەستە‪ ،‬رانك و چۆغەكەی‬ ‫رۆژی نەورۆز لەبەركە‪ ،‬پشتوێنی كوردایەتی لەقەد ببەستە‬ ‫كاكۆڵە رەشەكەت جوان جوان شانەكە‪ ،‬پەردەو پەنجەرەی‬

‫‪No. 64 Aug. 2013 4th years‬‬

‫ژوورەكەت گواڵو پرژێنكە‪ ،‬گوڵشەنی هاوسەرت با بەكراس و‬ ‫سوخمەی كوردی و سەرشانێكی سەوزەوە خۆی بڕازێنێتەوە‪،‬‬ ‫منداڵە چاوگەشەكەتان ((ئازاد)) جوان پۆشكەن و جووتێك‬ ‫كاڵشی هەورامی لەپێی كەن بیخەنە نێوان خۆتانەوەو دەستی‬ ‫بگرن‪ ،‬هەرسێكتان‪ ،‬سێ كوچكەی ژیان‪ ،‬بەدڵێكی خۆشی پڕ‬ ‫ئومێدەوە‪ ،‬بەبزەی سەر لێوی ئالی ئازادی تاقانەوە بۆ ناو‬ ‫زەماوەندی هەڵبژاردن‪ ،‬ئێوەیش رێكەون لەڕێگای دەنگ و‬ ‫رەنگتانەوە‪ ،‬شناسی بوونی خۆتان وەك مرۆڤێكی كوردی‬ ‫هۆشمەند‪ ،‬بسەلمێنن‪ ..‬كە هاتی لەوێ باوكە پیرەكەت‬ ‫لەژێر سێبەری درەختێكی بەرزو سەوزدا دەبینیتەوە‪ ..‬من‬ ‫لەوێ داستانی پڕ لە سەروەری ئەو درەختە سەوزەتان بۆ‬ ‫دەگێڕمەوە‪.‬‬ ‫رۆڵە ئارام نەڵێیت ((دنیایی من و دنیایی تۆ باوكە دوو‬ ‫دنیای لەیەكچوودایە‪))...‬‬ ‫رۆڵ��ە چ م��ن‪ ،‬چ تۆ چ منداڵەكەت ئ��ازاد‪ ،‬سەرتاپا‬ ‫مرۆڤگەلی سەر گۆی زەوی‪ ،‬هەموومان تێكڕا رێبواری یەك‬ ‫رێگاین‪ ،‬ئەویش رێگای گەیشتنە بەنان و ئازادی ئارامی‪.‬‬ ‫ئ��ەوەن��دە ه��ەی��ە ج��ۆری ئ��ازادی��ی��ەك��ان��ی م��ن و تۆ‬ ‫لەیەكچوودایە‪ .‬رێبازەكەی باوكت (ی‪.‬ن‪.‬ك) كۆدەكەیش‬ ‫سەدو دووە‪ .‬گەر داستانی درەختە سەوزەكەت بۆ بگێڕمەوە‪،‬‬ ‫دڵنیام تۆیش وەك من (ی‪.‬ن‪.‬ك) دەكەیتە رێبازی خۆت و‬ ‫گۆرانی بۆ ژمارە سەدوو دوو دەڵێیت‪.‬‬ ‫باوكت‬ ‫حەمە بۆری نانەوا‬ ‫(‪ 31‬ئابی‪)2003 -‬‬