Wala 60

‫‪m‬‬

‫‪c‬‬

‫‪o‬‬

‫‪s‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪s‬‬

‫‪r‬‬

‫‪p‬‬

‫‪a‬‬

‫‪l‬‬

‫‪a‬‬

‫‪w‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫گۆڤارێكی سیاسییە‪ ،‬دەزگای وااڵ بیست رۆژ جارێك دەریدەكات ‪ .....‬ژمارە (‪2013/4/7 )60‬‬

‫سەرنووسەر‬ ‫‪3291548 - 07701583203‬‬ ‫بەدالە‬ ‫‪3291542 - 3291532‬‬ ‫بەشی ریكالم‬ ‫‪07710159888‬‬

‫ئەم ناحەزەی‬ ‫كورد بناسن!‬

‫د‪.‬كەمال كەركوكی‪:‬‬ ‫تەمەننا دەكەین ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫تەندروستمان هەبێت‬

‫هێزە ئیسالمییەكــانــی كـــوردســـتان‪ ،‬تــاكـــوێ دیموكــــراتـــــن ؟‬

‫‪Price:1500 IQD‬‬

‫‪E-mail:walapress2011@gmail.com‬‬

‫‪Facebook: walapress‬‬

‫‪60‬‬

‫‪www.walapress.com‬‬

‫دەخرێتە ژێــر پــرسیارەوە!‬

‫عەالوی تایبەت بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئەوەی ماليكی دەیكات‪ ،‬دەبێتە‬ ‫هۆی لێكترازانی عێراقییەكان‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪ :‬دەزگای وااڵ بۆ راگەیاندن و باڵوكردنەوە‬ ‫سەرنووسەر‪ :‬عەدالەت عەبدوڵاڵ‬

‫‪No. 60 April.2013‬‬

‫دوو میدیاكاری‬ ‫كەناڵەكە‬ ‫چەندین نهێنی‬ ‫ئاشكرا دەكەن!‬

‫سكرتێری نووسین‪ :‬ئارام حسێن‬

‫مێژووی «كۆمەڵە»‬

‫دەستەی نووسەران‪ :‬لەتیف حسێن ‪ -‬دڵشاد خۆشناو‬

‫شێواندن و بێ ویژدانی!‬ ‫هەڕەشەكانی ئۆپەراسیۆنی‬

‫جــزیرە و بادیــە‬

‫لەسەر كوردستان و پێگەی كورد‪،‬‬

‫زانیاریی موخابەراتی لەوااڵپرێس‪-‬ەوە بخوێنەرەوە!‬

‫ئاشتی لەباكوور ناچێتە پێشەوە‪،‬‬

‫«‪ PKK‬چەك دانانێت!»‬

‫بەڕێوەبەری هونەریی‪ :‬هەرێم عوسمان « میدیا گرافیك»‬

‫سلێمانی ‪ -‬گەرەكی ئاشتی ‪ -‬نزیك قوتابخانەی مەولەوی ‪ -‬بەرامبەر شیرینی تابان‬ ‫نرخ‪1500 :‬دینار‬

‫چاپ‪ :‬كۆمپانیای پیرەمێرد باڵوكردنەوە‪ :‬كۆمپانیای نێوەند‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س)ی پارتی‪،‬‬ ‫چیی بە «چێنەر» وت؟‬ ‫بەرپرسی پەیوەندییەكانی پژاك‪:‬‬ ‫پژاك لە لیستی تیرۆری‬ ‫وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكادا‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو لە لیستەكەی‬ ‫وەزارەتی خەزانەداریدایە‬

‫باكوری كوردستان‪..‬‬ ‫لەبەردەم هەستیارترین‬ ‫بارودۆخی سیاسییدا‬

‫سوپای عێراق‪ ،‬كورد دەكاتە ئامانج !‬

‫سەرۆكی پێشووی پەرلەمانی كوردستان‪:‬‬ ‫ئەگەر لەهەڵبژاردنەكاندا دەنگمان نەهێنا رێز‬ ‫لەبڕیاری میللەتەكەمان دەگرین!‬

‫فەرید ئەسەسەرد‪:‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ئێران ناتوانێت‬ ‫كۆماری ئیسالمی بڕوخێنێت‬

‫‪2‬‬

‫وااڵپرێس هەڕەشەو مەترسییەكانی ئاشكرا دەكات‬

‫ێ لەبارەی‬ ‫چەند زانیارییەكی نو ‌‬ ‫فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنی جزیرەو بادیە‬ ‫وااڵپرێس‪:‬‬ ‫وااڵپرێس لە سەرچاوەیەكی تایبەتی‬ ‫خ��ۆی��ەوە چەند زانیارییەكی نهێنیی‬ ‫لەبارەی پێكهاتەو دەسەاڵتە نوێیەكانی‬ ‫ئ��ۆپ��ەراس��ی��ۆن��ەك��ان��ی ج��زی��رەو بادیە‬ ‫دەستكەوتووە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانە ئەو دوو یەكەیە‬ ‫ئەركیان پاراستنی ناوچە سنوورییەكانی‬ ‫عێراقە لەگەڵ واڵتانی سوریاو ئوردن و‬ ‫سعودیەو كۆنترۆڵكردنی ناوچەی جزیرەو‬ ‫بادیە‪ ،‬هەروەها ئەو یەكانە لیوایەكی‬ ‫مغاویری كە لەپێنج ف��ەوج پێكدێت‪،‬‬ ‫لێدروست دەكرێت و فەرماندەیی ئەو‬ ‫فەوجانەش عەلی غەیدان دیاریان دەكات‪،‬‬ ‫جگە ل��ەوە ئەو یەكانە (‪ )10‬فڕۆكەی‬ ‫كۆپتەری بۆ تەرخاندەكرێت بەمەبەستی‬ ‫گواستنەوەو هاتوچۆپێكردن بەو هێزانەو‬ ‫پاڵپشتیكردنیان لەكاتی هەر رووداوێكدا‪،‬‬ ‫ئەمە جگە لەوە دەسەاڵتی ئەم هێزانە‬ ‫زیادكراوەو هەموو ئەو هێزە سنوورییانەی‬ ‫كە لەو ناوچەیە هەن بە هێزی پاسەوانی‬ ‫سنووری (‪ )5-2‬و پاشكۆكانیان لەژێر‬ ‫فەرماندەی ئەم هێزانەدان‪.‬‬ ‫بۆ زیاتر رێكخستنی ئەو هێزانەش‬ ‫بڕیار لە دروستكردنی فەرماندەییەكی‬ ‫نوێ‌ دراوەو بریتین لە‪:‬‬ ‫‪ -1‬فەوجی هاوكاری و پشتیوانی‪.‬‬ ‫‪ -2‬كەتیبەی (هندسە المیدان)‪.‬‬ ‫‪ -3‬سریەی (التمویل ونقل)‬ ‫‪ -4‬معمل میدان‪.‬‬ ‫هەروەها بە مەبەستی فراوانكردنی‬ ‫جێ نفوس و دەس��ەاڵت��ی ئ��ەو هێزانە‬ ‫ب���ڕی���اردراوە ناوچەكانی (ن��ەی��ن��ەواو‬ ‫ئەنبارو جزیرەو فوراتی ناوەڕاست و‬ ‫رافیدەین) بخرێنە ژێر فەرماندەیی ئەو‬ ‫هێزانەوەو میالكی ئەو فەرماندەیی و‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫هێزانەش میالكێكی تایبەتی دەبێت‪ ،‬بۆ‬ ‫فەرماندەیی كردنی ئەو هێزانەش كە لە‬ ‫ئۆپەراسیۆنەكانی جزیرەو بادیە پێكهاتوون‬ ‫فەریق روكن حەسەن كەریم خزەیەر‪،‬‬ ‫دیاریكراوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە وااڵپرێس ئاگادارە‬

‫كە ئەو فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنی جزیرەو‬ ‫بادییە چەندین مەترسی و هەڕەشەیان بۆ‬ ‫سەر پێگەی كورد لەناو سوپای عێراق و‬ ‫ناوچەكانی جێ ناكۆكی دروستكردووە‪،‬‬ ‫لەمبارەیەوە وااڵپرێس لەالپەڕەكانی (‪)30‬‬ ‫زانیاریی وردتری باڵوكردۆتەوە‪.‬‬

3

No. 60 April. 2013 4th years

‫‪4‬‬

‫«ئەگەر لە هەڵبژاردنەكاندا دەنگمان نەهێنا‪ ،‬رێـــــ‬

‫د‪ .‬كەمال كەركوكی‬

‫سەرۆكی پێشووی پەرلەمان و ئەندامی (م‪.‬س) پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫لەگەڵ یەكێتیدا هاوڕاین كە بە‬ ‫بەند بە بەندی رێككەوتننامەی‬ ‫ستراتیژیدا بچینەوە‬ ‫پێیوایە هێشتا زووە بڕیار لەوە بدرێت ئاخۆ حزبەكەی لە حاڵەتی نەهێنانی دەنگی پێویستدا لە هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەسەاڵت بەجێدەهێڵێت یان نا؟ ئەو دەڵێ‪ :‬ئێمە رێز لە بڕیاری میللەتەكەمان دەگرین‪ .‬ئاماژەش بەوە دەكات كە‬ ‫لەگەڵ یەكێتیدا هاوڕان بۆ ئەوەی بەڕێككەوتننامەی ستراتیژیی نێوانیاندا بچنەوەو لەگەڵ ئەو بیروبۆچوونانەشدا وەاڵمی‬ ‫كۆمەڵێك پرسیاری تری وااڵپرێس دەداتەوە كە تایبەتن بە بارودۆخی هەرێمی كوردستان و عێراقەوە‪ ..‬ئەو كەسەش د‪.‬‬ ‫كەمال كەركوكی سەرۆكی پێشووی پەرلەمانی كوردستان و ئەندامی (م‪.‬س)ی پارتی دیموكراتی كوردستانە‪..‬‬ ‫فریاد حەسەن دەربەندیخانی‪ -‬هەولێر‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪5‬‬

‫ــز لەبڕیاری میللەتەكەمان دەگرین«‬

‫* سەرەتا دەمانەوێت بپرسین پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬چۆن سەیری خۆی‬ ‫دەكات لە گۆڕەپانی سیاسیی كوردستاندا‪،‬‬ ‫هەندێك پێیانوایە كە پارتی خۆی بەهێزی‬ ‫سەرەكی دەزانێت و دەیەوێت هێزەكانی‬ ‫تریش پاشكۆی ئەوبن‪ ،‬ئەوەشی وا نەكات‬ ‫لە دژی دەوەستنەوە‪ ،‬ئەوە قسەی هێزە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكانە كە وا دەڵێن‪ ،‬لەمبارەیەوە‬ ‫دەڵێی چی؟‬ ‫ یەكەم پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬‫پارتێكی واقیعییەو رێزی بۆ گشت الیەنێكی‬ ‫سیاسی هەیە‪ ،‬رابردووی خۆشی ئاشكرایە‪،‬‬ ‫ئەمڕۆیش ه��ەم��ووان ل��ەو پڕۆسەیەی كە‬ ‫هەیە بە دەنگدان قەبارەی الیەنەكان دیاری‬ ‫دەكرێت‪ .‬ئێمە رێزمان بۆ خەڵكی كوردستان‬ ‫هەیە‪ ،‬لەو باوەڕەشداین خەڵكی كوردستانیش‬ ‫ناو و مێژووی پارتی لەبەرچاوە‪ ،‬هەر بۆ‬ ‫ئەوەیە هەرالیەنێكیش چ گەورە بێت یان‬ ‫ب��چ��ووك‪ ،‬دەب��ێ��ت خەڵكی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا رێزیان بۆ دابنێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫ب��ەچ��اوی رێ���زەوە تەماشای ئ��ەو الیەنانە‬ ‫دەكەین كە لە هەڵبژاردنەكاندا دەنگدێنن یان‬ ‫ئەو الیەنانەش كە دەنگ كەم دێنن و بواریان‬ ‫نابێ پێگەی بەهێزیان هەبێت‪.‬‬ ‫* پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬ناو‬ ‫بەناو باس لەوە دەكات كە لە هەڵبژاردنی‬ ‫گشتی داهاتوودا بە لیستی تایبەتی خۆیی‬ ‫دادەبەزێت‪ ،‬ئەمە تا چەند راستە؟‬ ‫ هێشتا ئەو بابەتە یەكالیی نەبۆتەوە‪.‬‬‫* الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن پێیانوایە كە‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬تەنانەت ئەگەر‬ ‫لە هەڵبژاردنی گشتیدا سەركەوتوو نەبێت‪،‬‬ ‫ئەوا ئامادە نییە دەسەاڵت تەسلیم بكاتەوە‪،‬‬ ‫ئەمە تاچەند راستە؟‬

‫ه���ەرچ���ەن���دە ل��ەچ��ەن��د‬ ‫رۆژی راب�����ردوودا ب��اس لە‬ ‫یەكالنەبوونەوەی یەكێتی دەكرا‪،‬‬ ‫لەسەر چۆنێتی بەشداریكردنی‬ ‫ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��دا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫دواج���ار ئ��ەو ح��زب��ە ب��ڕی��اری‬ ‫خۆی لەسەر بەشداریكردنی‬ ‫لە هەڵبژاردنەكان بەلیستی‬ ‫جیا دووپ��ات��ك��ردەوە‪ .‬چەند‬ ‫زانیارییەك باس لەوە دەكەن‬ ‫ئەگەرچی هەندێك بەپرسی ناو‬ ‫ئەم حزبە پێیانوابووە لەگەڵ‬ ‫پارتی بەشداری بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواج���ار لەسەر داواك���اری و‬ ‫فشاری هەندێك لەبەرپرسانی‬ ‫تری رێكخستن و جەماوەرەكەی‬ ‫ئەو بڕیارەیداوە‪.‬‬

‫ هێشتا هیچ شتێكی وەها نەهاتۆتە‬‫پێش تا م��رۆڤ بڕیاری لێ ب��دات‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان ب��اوەڕی بەپڕۆسەی‬ ‫دیموكراسی هەیە‪ ،‬رێ��زدار جەنابی كاك‬ ‫مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫لەپێش یەكەمین هەڵبژاردنەكانی كوردستان‬ ‫لە ساڵی (‪)1991‬دا‪ ،‬لە كۆیە‪ ،‬داوای ئەوەی‬ ‫كرد دەبێت بوارێك بڕەخسێت و پێویستە‬ ‫خەڵكی كوردستان هەڵبژاردن ئەنجام بدات بۆ‬ ‫ئەوەی گەل راستەوخۆ نوێنەری راستەقینەی‬ ‫خۆی دەستنیشان بكات‪ ،‬ئێمە رێزمان بۆ‬ ‫گەلی كوردستان هەیەو باوەڕمان پێیانە‪ ،‬لەو‬ ‫سۆنگەیەوە هەر بڕیارێك میللەت بیدات‬ ‫ئێمە رێز لە بڕیاری میللەتەكەمان دەگرین‪.‬‬ ‫* ئایا پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫چۆن دەڕوانێتە هاوپەیمانێتییەكەی لەگەڵ‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) دا‪ ،‬ئایا مەرجە ئەو هاوپەیمانێتییە‬ ‫لە هەموو ئاستەكان و لە هەموو بوارەكاندا‬ ‫بێت‪ ،‬یان پێویستە رێز لە جیاوازییەكان‬ ‫بگیرێت؟‬

‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی كە‬ ‫لە چەند دەزگایەكی راگەیاندنەوە‪،‬‬ ‫باڵوكرایەوە پاش ئەوەی بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی ه��ەڕەش��ەی كشانەوە لە‬ ‫حكومەتەكەی نێچیرەڤان بارزانی‬ ‫دەك����ات‪ ،‬داوای جێبەجێكردنی‬ ‫داواكارییە تایبەتی و گشتییەكانی‬ ‫حزبەكەیان دەكەن‪ ،‬سەرۆكی حكومەت‬ ‫ئ��ەو ن��اڕەزای��ەت��ی و هەڕەشەیەیان‬ ‫بە پێدانی بەڵێنی جێبەجێكردنی‬ ‫داواكارییەكان دادەمركێنێتەوە‪.‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪6‬‬

‫ لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتیی‬‫نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان‪-‬دا‪ ،‬رێكەوتنێك هەیە كە‬ ‫بەڕێكەوتنی ستراتیژی ناو دەبرێت‪ ،‬ئێمە رێزمان بۆ‬ ‫رێكەوتنەكە هەیە‪ ،‬پابەندبوونمان بەو رێكەوتنەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ە نیسبەت ه��ەر الیەنێكیش ك��ە لەگەڵ‬ ‫پارتی هاوپەیمان بێت‪ ،‬ئەگەر رۆژێك كۆسپ بێتە‬ ‫پێشی‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ بەرژەوەندی‬ ‫حزبی خۆی پشتی ئەو الیەنە بەرنادات و پشتی ئەو‬ ‫هاوپەیمانەی خۆی دەگرێت‪ ،‬ئەوە لە مێژووی پارتیدا‬ ‫وەكو عورفێكی لێ هاتووە لەسەری بەردەوامین‪.‬‬ ‫* پێتوایە لەم كاتە پێویستەدا بەڕێككەوتننامەی‬ ‫ستراتیژیدا بچنەوە؟‬ ‫ رێكەوتن لەسەر ئ��ەوەی بەڕێككەوتننامەی‬‫س��ت��رات��ی��ژی��دا بچینەوە ج��ی��اوازە ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەی‬ ‫رێككەوتننامەی ستراتیژی تێك بدەین‪ ،‬ئەوە شتێكی‬ ‫ترە! ئێمە لەگەڵ یەكێتی هەردوو المان هاوڕابووین‬ ‫كە خاڵەكانی رێككەوتننامەی نێوان پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان و یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان كە‬ ‫بەڕێككەوتننامەی ستراتیژی بەناوبانگە بەند بە بەندی‬ ‫پێیدا بچینەوە‪ ،‬ئ��ەوەی لە ب��ەرژەوەن��دی خەڵكی‬ ‫كوردستان بێت رێزی لێ بگرین‪.‬‬ ‫* زۆرجار پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬مژدەی‬ ‫ئەوە بە خەڵكی كوردستان دەدات كە لە ئایندەدا‬ ‫ق��ەوارەی سەربەخۆی كوردی لە فۆرمی دەوڵەتدا‬ ‫دێنێتەدی‪ ،‬بەاڵم ئەم مژدەیە هیچ ئاسۆیەكی دیار‬ ‫نییە‪ ،‬ئێوە لەسەر چ بنەمایەك گەشبینن بەم پرسە؟‬ ‫ ئێمە باوەڕمان بە مافی چارەی خۆنووسینی‬‫گەالن هەیە‪ ،‬گەلی كوردیش یەكێكە لەو گەالنەی‬ ‫كە هەم خاكی خۆی هەیەو هەم نفوس و كولتوورو‬ ‫مێژووی خۆی هەیەو پێكەوە دەژین‪ ،‬جینۆساید كراوەو‬ ‫لەو روانگەیەوە خەڵكی كوردستان بۆی هەیە لەكاتی‬ ‫گونجاودا بڕیار لە مافی چارەنووسی خۆی بدات‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫بەداخەوە كە‬ ‫رێزدار مام جەالل‬ ‫لەناوماندا نییەو‬ ‫جێگەی بەتاڵە‪،‬‬ ‫ئومێدەوارین زوو‬ ‫بگەڕێتەوە ناومان‬ ‫پۆستی سەرۆكی‬ ‫كۆمار هەر‬ ‫پشكی یەكێتییەو‬ ‫ئێمە پابەندین‬ ‫بە رێككەوتنی‬ ‫نێوانمانەوە‬ ‫تەمەننا دەكەین‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫تەندروستمان‬ ‫هەبێت‬

‫* بەڕای ئێوە ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا دەبێ چۆن مامەڵە بكات لەگەاڵ‬ ‫واقیعی ئەمڕۆی هەرێمدا‪ ،‬ئایا تێگەیشتن و‬ ‫هەڵسەنگاندتان بۆ ئۆپۆزسیۆنی كوردستان‬ ‫چۆنە؟‬ ‫ ئێمە تەمەننا دەكەین ئۆپۆزسیۆنی‬‫تەندروستمان هەبێت‪ ،‬چونكە ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی پ��ڕۆس��ەی‬ ‫دیموكراسییە‪.‬‬ ‫* ئایندەی عێراق چۆن دەبینی؟‬ ‫ تەمەننا دەكەین ئایندەی عێراق باش‬‫بێت كە ب��ەداخ��ەوە گشت الیەنەكان لە‬ ‫وەزعێكی زۆر هەستیاردان‪ ،‬تەمەننا دەكەین‬ ‫كە پابەندبن بە دەستووری عێراقەوە‪ ،‬بكرێت‬ ‫ئەو ماددە دەستووریانە كە لە دەستووری‬ ‫عێراقدا جێگیر ب��ووە‪ ،‬جێبەجێ بكرێت‬ ‫و رێ��ز ل��ەو رێككەوتننامانە بگیرێت كە‬ ‫الیەنەكان لەسەری رێككەوتوون كە واژۆیان‬ ‫كردووە لەسەر بنەمای ئەو رێككەوتننامەیە‬ ‫حكومەتی ئێستای عێراق پێكهات‪ ،‬ئەویش‬ ‫رێككەوتننامەی هەولێرە‪.‬‬ ‫* پێتوایە لەم قۆناغەدا‪ ،‬متمانە لە مالیكی‬ ‫وەربگیرێتەوە؟‬ ‫ تەمەننا دەكەین هەموو الیەنەكان‬‫بەخۆیاندا بچنەوەو پابەندی دەستووربن‪،‬‬ ‫ئەتوانم بڵێم حاڵی عێراق لە ئێستادا وەزعێكی‬ ‫زۆر زۆر ئاڵۆزە‪.‬‬ ‫* ئەگەری ئ��ەوە هەیە لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬كۆنگرەی نیشتمانی ساز بكرێت؟‬ ‫ من ناڵێم كۆنگرەی نیشتمانی‪ ،‬ئەڵێم‬‫ئ��ەو رێكەوتنەی كە الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫عێراق لەسەری رێكەوتوون‪ ،‬بەداخەوە رێزدار‬

‫‪7‬‬

‫مام جەالل لە وەزعێكدایە ئەمڕۆ لە ناوماندا نییە‪ ،‬جێگەی بەتاڵە‪،‬‬ ‫تەمەننامان دەكرد لەگەڵماندا بوایە بۆ ئەوەی بتوانین دەستنیشانی‬ ‫ئیشوكارەكان بكەین و چارەسەری قەیرانەكانمان بكردایە‪.‬‬ ‫پارتی و یەكێتی زۆر موتەفیقن و تەمەننای ئەوەش دەكەین و‬ ‫ئومێدەوارین الیەنە سیاسییەكانی ناو هەرێمی كوردستان هەموومان‬ ‫پێكەوە رۆڵمان هەبێت لەوەی نەهێڵین مافەكانی گەلی كوردستان‬ ‫پشتگوێ بخرێت‪ ،‬ئەو بارودۆخە سیاسییەی كە ئێستا هاتووەتە پێشەوە‬ ‫بەرەو ئاسۆیەكی گەشی بەرین‪.‬‬ ‫* لیستی ئەلعێراقییەو دەوڵەتی یاسا داوای جێگرتنەوە بۆ شوێنی‬ ‫جەنابی مام جەالل سەركۆماری عێراق دەكەن‪ ،‬راتان چییە لەسەر‬ ‫ئەوە؟‬ ‫ ئێمە وەك پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬بەتایبەت رێزدار جەنابی‬‫كاك مسعود بارزانی‪ ،‬لە سەرەتای ئەو نەخۆشییەی كە تووشی بەڕێز‬ ‫مام جەالل بوو‪ ،‬من ئەوكات لە دەرەوە لە بەرلین بووم‪ ،‬تەشریفیان‬ ‫هات بۆ ئەڵمانیا‪ ،‬لەو رۆژەوە تاوەكو ئێستا بە گشت الیەنەكانمان‬ ‫وتووە ئێمە چاوەڕێی ئەوە دەكەین ئەو رێزدارە بەرەو باش بوون‬ ‫بچێت و بێتەوە كوردستان و پۆستەكەی بەڕێوە ببات‪.‬‬ ‫تەمەنناش دەكەین كە ئەو رۆژو ساتە زوو بێت و بیشی بینین‪،‬‬ ‫لە حاڵەتێكی تردا كە تەمەنی هەمووان بە دەستی خوای گەورەیە‪،‬‬ ‫خودا نەكردە شتێكی تر هاتەپێشەوە ئێمە پشتیوانی یەكێتی دەكەین‪،‬‬ ‫ئەو رێكەوتنەی لەكاتی خۆیدا لە نێوان پارتی و یەكێتیدا پێكهاتووە‬ ‫بڕیاری ئەوە دراوە كە پۆستی سەركۆمار بۆ رێزدار مام جەالل بێت و‬ ‫سەرۆكی هەرێمی كوردستانیش بۆ رێزدار كاك مەسعود بارزانی بێت‪،‬‬ ‫ئێمە پابەندین بەو رێككەوتننامەیەو پشتیوانی لەوە دەكەین كە پۆستی‬ ‫سەر كۆماری بۆ یەكێتی بێت‪ ،‬جارێكی تر دەیڵێمەوە تەمەننا دەكەین‬ ‫ئەو كاندیدە بۆ پۆستی سەركۆماری عێراق هەر رێزدار مام جەالل بێت‬ ‫و زوو بگەڕێتەوە ناومان‪.‬‬ ‫* بەڕای ئێوە كێ شایستەی پۆستی سەركۆمارییە؟‬ ‫ تەنها ئەو پۆستە بۆ یەكێتیمان جێهێشتووە‪ ،‬بەدڵنیاییەوە ئەوان‬‫لەناو خۆیاندا دیالۆگ دەكەن‪ ،‬راوێژیش لەگەڵ هاوپەیمانەكەیان دەكەن‬ ‫كە رێكەوتنی ستراتیژی لە نێوانیاندا هەیە كە ئەویش پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪-‬ە‪ ،‬جارێ ئێمە وەك پارتی پابەندین بەو رێكەوتنەی‬ ‫نێوانمانەوە‪ ،‬ئەو پۆستە هی یەكێتییە‪.‬‬

‫ئێستا وەزعی‬ ‫عێراق زۆر‬ ‫زۆر ئاڵۆزە‬ ‫تەمەننامان‬ ‫دەكرد كە‬ ‫مام جەالل‬ ‫لەگەڵماندا‬ ‫بوایە بۆ‬ ‫ئەوەی‬ ‫بتوانین‬ ‫چارەسەری‬ ‫كێشەكانی‬ ‫عێراقمان‬ ‫بكردایە‬

‫یەكگرتوی ئیسالمی و كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬ك��ە لەئێستادا ب��اس لە‬ ‫دروستكردنی لیستێكی ئیسالمی دەكەن‬ ‫بۆ هەڵبژاردنەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بەنیازن بە دروستكردنی ئەو لیستە‬ ‫بتوانن‪ ،‬دەنگە رۆیشتووەكانیان بۆ‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ���ۆڕان وەرب��گ��رن��ەوە‪،‬‬ ‫هەروەها ئەو دوو هێزە ئیسالمییە‬ ‫دەیانەوێت لەو رێگەیەوە بتوانن ببنە‬ ‫هێزی دووەم لە كوردستاندا‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدایە دروستكردنی ئەو لیستە‬ ‫ئیسالمییە تەنها یەكگرتوو كۆمەڵ‬ ‫باس لە پێكهێنانی دەكەن و تا ئێستا‬ ‫بزوتنەوەی ئیسالمی لەوبارەیەوە‬ ‫هەڵوێستی فەرمی خۆی رانەگەیاندووە‬ ‫بۆ بەشداریكردن یان نەكردن تێیدا‪.‬‬

‫بەپێی چەند زانیارییەك عەرەبە‬ ‫سووننەكانی كەركوك لەدوا سەردانی‬ ‫ن��وێ��ن��ەری ن��ەت��ەوە یەكگرتووەكان‬ ‫مارتن كۆپلەر بۆ كەركوك نیگەرانن‬ ‫و ب��ەخ��راپ��ی��ش ل���ەڕۆڵ���ی ن��ەت��ەوە‬ ‫یەكگرتووەكان دەڕوان���ن لە شاری‬ ‫كەركوكدا‪ ،‬چونكە بەوتەی ئەوان تا‬ ‫ئێستا چەند تەقینەوە روویداوە مارتن‬ ‫كۆپلەر نەهاتووە بۆ كەركوك‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ تەقینەوەیەك لە حسەینییەك لەناو‬ ‫كەركوك دێت و سەردانی دەكات‪.‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪8‬‬

‫ئاوات عەبدولغەفور‬

‫مێژووی «كۆمەڵە»‬

‫لەبەردەم شێواندن و بێ ویژدانیدا‪!.‬‬ ‫راستكردنەوەی چەند هەڵەیەكی ئەو مێژووە‬ ‫پێش پێشەكی‬ ‫ساڵی پار مەكتەبی سیاسی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫سەرپەرشتی ناوەندی مێژووی (ی‪.‬ن‪.‬ك) كتێبێكی (‪ )562‬الپەڕەیی‬ ‫بەناونیشانی (كۆمەڵە لە سێدارەوە بەرەو راپەڕین) لەسەر مێژووی‬ ‫«كۆمەڵە» كۆكردەوەو لە چاپدا‪ .‬لەو كتێبەدا چەندین چاوپێكەوتن لەگەڵ‬ ‫ئەو كەسانە كراوە كە لە پێش و دوای دروستبوونی ئەو رێكخراوەوە‬ ‫كاریان تێدا كردووە‪ .‬ئەوەی بووەتە جێی پرسیار ئەوەیە لەدوای چاپی‬ ‫دووەمی ئەو كتێبە هێشتا پڕیەتی لە كەموكوڕی و گێڕانەوەی نا راست‬ ‫و پێویستە لەسەر ناوەندی مێژوو هەروا بە ئاسانی نەهێڵێت ئەو نا‬ ‫راستیانە بچنە دووتوێی ئەو مێژووەوە! لێرەوە بە پێویستمزانی چەند‬ ‫هەڵەو نا راستییەك لەم نووسینەدا راست بكەمەوە‪..‬‬ ‫گرنگی نووسینەوەی مێژووی كۆمەڵە‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪9‬‬

‫س���ات ل�����ەدوای س���ات ت��ەم��ەن��ن��ای‬ ‫ئ���ەوەم دەك���رد م��ێ��ژووی «ك��ۆم��ەڵ��ەی‬ ‫رەنجدەرانی كوردستان» بنووسرێتەوە‪،‬‬ ‫ئەو تەمەننایەشم لە چەند ئاستێكەوە‬ ‫بۆ دروست بوو بوو‪ ،‬ئاستێكیان لەوەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتبوو كە ئەو رێكخراوە‬ ‫سیاسییە نا ئومێدی رەوان��دەوەو ورەی‬ ‫كردەوە بە گیانی شۆڕش و كوردایەتیدا‪.‬‬ ‫ئاستێكی تریان گرنگی و گەورەیی ئەو‬ ‫مێژووەیە بۆ نەوەكانی ئایندە كە بزانن‬ ‫بە چ شێوەیەك ئەو رێكخراوە سیاسییە‬ ‫دروس��ت ب��ووەو چ رەنجێكی گ��ەورەو‬ ‫فراوانیداوە تا گەیشتۆتە ئەمڕۆ‪ .‬ئاستەكەی‬ ‫تریشیان ئەوەیە كە بەندەش یەكێك بووم‬ ‫لەو كەسانەی كە لەسەرەتای دروستبوونی‬ ‫كۆمەڵەوە كارم تێدا كردبوو‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫چاوەڕێی نووسینەوەی ئەو مێژووە بووم‪.‬‬ ‫لەكاتێكیشدا كە ئەو مێژووە لەسەر‬ ‫دەس��ت��ی مەكتەبی سیاسی و لەالیەن‬ ‫ناوەندی مێژووی (ی‪.‬ن‪.‬ك)وە كۆكرایەوەو‬ ‫نووسرایەوەو بە چاپگەیەندرا بەناونیشانی‬ ‫«كۆمەڵە لە سێدارەوە بۆ ڕاپەڕین» زۆر زۆر‬ ‫دڵخۆش بووم و هەستم كرد ئیتر مێژووی‬ ‫«كۆمەڵە» لە فەوتان رزگاری بووەو رەنگە‬ ‫ئیتر كەمترین كەسیش ئەوەی لە دەست‬ ‫بێت ئ��ەو مێژووە تێكبداو بە م��ەزاج‬ ‫هەڵیبسوڕێنێت!بەداخەوە كە كاتێكیش‬ ‫بەوردی ئەو كتێبەم خوێندەوە‪ ،‬پڕیبوو لە‬ ‫كەموكوڕی و زۆركەس زۆر بێ مانایانە‬ ‫خۆی تێدا دەرخستووە كە واش نییە‪!..‬‬ ‫ئەو كتێبە ق��ەوارە گەورەیە كە (‪)440‬‬ ‫الپەڕەیە بووەتە چەقی خۆدەرخستنی‬ ‫هەندێك لەو كەسانەی كە بەحساب لە‬

‫دامەزراندنی «كۆمەڵە»وە كاریان تێدا‬ ‫كردووەو رەنجیان تیاداوە كە بەدڵنیاییەوە‬ ‫گێڕانەوەكانیان زۆر دوورن لەڕاستیەوەو‬ ‫پڕە لە خۆهەڵدان و بیرچوونەوەو درۆی‬ ‫شاخدار جگە لەهەندێك كەموكوڕی تر كە‬ ‫دوایی دێمە سەریان‪.‬‬ ‫نا تەبایی لەسەر مێژووی «كۆمەڵە»‬ ‫پێویستیشە ئەوە بڵێم‪« ..‬كۆمەڵە»و‬ ‫دروستبوونی لەڕۆژگارێكی سەختی گەلی‬ ‫ك��ورددا‪ .‬مێژووی كۆمەڵەو ئەو هەموو‬ ‫پاڵەوانەی بەناوی سەرەتای كۆمەڵەو‬ ‫قارەمانی دروستكردنی كۆمەڵەوە خۆیان‬ ‫ناودەنێن‪ .‬وایكردووە خوێنەر تووشی‬ ‫گێژاوێك بكەن كە بەزەحمەت بتوانێت‬ ‫لێی دەرچێت! لە هەمووشی ترسناكتر‬ ‫ئەوەیە پاڵەوانەكانی گێڕانەوەی چیرۆكی‬ ‫دروستبوونی «كۆمەڵە» هەر هەموویان‬ ‫لەڕۆژئاوابوونی تەمەندان (پیاو كە پیریش‬ ‫ب��وو زاك��ی��رەی الواز دەب��ێ��ت‪ )!..‬بۆیە‬ ‫جارێ چی لەسەر «كۆمەڵە» نووسراوە‬ ‫لە گێڕانەوەكاندا لە بەسەرهاتەكاندا‬ ‫هاوڕاو تەبانین‪ ،‬ئەو نا تەباییەش لەوەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتووە یان مەسەلەكە وەكو‬ ‫باسم كرد پیرییە یان هەندێكیان شانی‬ ‫پیا دەكەن و تووشی نەخۆشی (من‪ ،‬من‪،‬‬ ‫بوون) لە بیرمە لە كۆلێژی یاسا وانەیەكمان‬

‫هەبوو بەناوی كوردۆلۆژییەوەو د‪ .‬نەبەز‬ ‫ئەو وانەیەی پێدەوتین‪ ،‬رۆژێكیان باسی‬ ‫ئ��ەوەی بۆ كردین كە مێژوو زانستەو‬ ‫تەنها راستییەكانی دەمێنێتەوەو مێژوو‬ ‫درۆو پێوەنان قبوڵ ناكات‪ ،‬نموونەی بۆ‬ ‫هێناینەوە لەسەر ئەوەی رۆژێك هەواڵ‬ ‫دەهێنن بۆ ناپلیۆن دەڵێن‪ :‬فاڵنە ژەنەڕاڵ‬ ‫ك��وژرا لەشەڕدا گوللەی بەركەوت‪ .‬لە‬ ‫دەوروبەری ناپلیۆن چەند مێژوونووسێك‬ ‫راوەستابوون لێیان دەپرسێت‪ :‬ژەنەڕاڵ‬ ‫لەكاتی برینداربوون و پێش ئەوەی بمرێت‬ ‫وتی چی؟ وەاڵمی دەدەن��ەوە كە لەبەر‬ ‫ئ��ازاری برینەكانی هیچی ن��ەوت هەر‬ ‫هاواری بوو‪ .‬ناپلیۆن بە مێژوونووسەكانی‬ ‫وت‪ :‬بنووسن تا گیانی دەرچوو هاواری‬ ‫دەكرد دەیووت بژی نا پلیۆن‪ .‬ئەو وتەیە‬ ‫ب��وو بە مێژوو‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوە تا مێژوو‬ ‫راستییەكانی دەمێنێتەوەو ئێمە ئەمە‬ ‫دەبیستین كە راستی بووە نەك ئەوەی‬ ‫ناپلیۆن نووسیویەتی‪ .‬جا لەڕاستیدا ئەم‬ ‫نووسین و پێشەكییەی من بۆ نووسینێكی‬ ‫كاك ئەشرەف تاڵەبانی‪-‬ە‪ ،‬كە لەكتێبی‬ ‫(كۆمەڵە لەسێدارەوە ب��ەرەو راپەڕین)‬ ‫وتویەتی‪ .‬هەروەها چاوپێكەوتنەكەی‬ ‫فەرەیدون عەبدولقادر كە لەهەمان كتێبدا‬ ‫ن��ووس��راوە‪ .‬كە لەبەشی دووەم��ی ئەم‬ ‫نووسینەمدا دێمەسەری و باری سەرنجی‬ ‫خۆم لەسەر گێڕانەوەی مێژووی كۆمەڵە‬ ‫(ل��ەدی��دی ف��ەرەی��دون عەبدولقادر)ەوە‬ ‫دەخەمەڕوو‪..‬‬ ‫هەڵەی لیژنەی نووسینەوەی مێژووی‬ ‫«كۆمەڵە»‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪10‬‬

‫و تا ئاستێك كارێكی ئاساییە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫نووسینەوەی مێژووی رێكخراوێكی سیاسی‬ ‫گەورەی وەكو «كۆمەڵە»دا‪ ،‬كە لیژنەیەكی‬ ‫چەند كەسی سەرپەرشتی ئەو كتێبەیان‬ ‫ك��ردووەو بە چەندین فلتەردا تێپەڕیوە‬ ‫كارێكی ئاسایی نییەو تەمەننای ئەوە‬ ‫دەكەم بەخۆیاندا بچنەوە‪!..‬‬

‫شەهید ئارام و شەهید خاڵە شیهاب‬

‫پێمخۆشە ئ���ەوەش بڵێم‪ ،‬وێ��ڕای‬ ‫دەستخۆشیم ل��ە ن��اوەن��دی م��ێ��ژووی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) ب��ەاڵم ئ��ەوەی جێی سەرنج‬ ‫بێت ئەوەیە ئەو لیژنەیەی دان��راوە بۆ‬ ‫كۆكردنەوەو هەڵسەنگاندنی ئەو مێژووە‬ ‫هیچ كامێكیان نە دامەزرێنەری «كۆمەڵە»‬ ‫ب��وون و نە سەركردایەتی «ناوەندی»‬ ‫یەكەمی كۆمەڵە بوون‪ .‬راستە بەشێكی‬ ‫مێژووی كۆمەڵە بەدۆكیۆمێنت كراوەو‬ ‫ن��ووس��راوەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم بەشێكی تری‬ ‫ئەو مێژووەیان لەدەمی ئەو كەسانەوە‬ ‫وەرگرتووە كە تائێستا هێشتا لەژیاندا‬ ‫م���اون ك��ە ب��ەح��س��اب «ك��ۆم��ەڵ��ە» یان‬ ‫سەركردایەتی «ناوەندی» یەكەمی كۆمەڵە‬ ‫ب��وون‪ .‬مەبەستم لەوەیە ئەو كەسانەی‬ ‫كە داوای��ان لێكراوە مێژووی «كۆمەڵە»‬ ‫بنووسنەوە هەرچییەكیان وتووەو نووسیوە‬ ‫رێك بێ زیادو كەم بۆیان فڕێداونەتە ناو‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫ئەو مێژووەوە كە دواج��ار كردویانەتە‬ ‫ئەم كتێبەی كە لەبەردەستاندایە‪ ،‬بەڕای‬ ‫من ئەگەر لەو لیژنەیەدا چەند كەسێكی‬ ‫دامەزرێنەر یان سەركردایەتی «كۆمەڵە»ی‬ ‫تێدا بوایە هەرگیز ئەو كەموكوڕیانەیان‬ ‫بەسەردا تێنەدەپەڕی‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا كە داوای ئ��ەوەم لێكرا‬ ‫لەسەر مێژووی «كۆمەڵە» بە حوكمی‬ ‫ئ��ەوەی لە دامەزراندنیەوە ك��ارم تێدا‬ ‫ك���ردووە چەند الپ��ەڕەی��ەك بنووسم‪،‬‬ ‫بابەتێكم لەسەر ئەو مێژووە بۆ نووسین‬ ‫بەناونیشانی (چەند رستەیەك لەسەر‬ ‫مێژووی كۆمەڵە) كە لەالپەڕە (‪)159‬وە‬ ‫دەست پێدەكات‪ ،‬تا الپەڕە (‪ )176‬بەبێ‬ ‫ئ��ەوەی ناوی منی لەسەر بێت كە كێ‬ ‫خاوەنی ئەو چەند دێڕەیە كە لەسەر ئەو‬ ‫مێژووە نووسیوێتی‪ .‬رەنگە كەموكوڕی‬ ‫یان هەڵەی چاپ لە زۆر كتێبدا بكرێ‬

‫راستكردنەوەی هەڵەی ن��او ئەو‬ ‫مێژووە‬ ‫بۆ ئاگاداری ئەو لیژنەیەی سەرپشك‬ ‫ك��را ب��ۆ ئ���ەوەی م��ێ��ژووی «ك��ۆم��ەڵ��ە»‬ ‫بنووسێتەوە‪ ،‬ل��ەالپ��ەڕە (‪)164‬دا‪ ،‬لەو‬ ‫بەشەی تەرخان كرابوو بۆ بەندە‪ ،‬ناوی‬ ‫چەند تێكۆشەرێكی ژن پەڕێندراوە‪ ،‬بە‬ ‫باشمزانی لێرەدا وەكو خۆی بیانووسمەوە‪:‬‬ ‫‪ -1‬رووناك شێخ جەناب‪.‬‬ ‫‪ -2‬عەتێ رەش‪.‬‬ ‫‪ -3‬رووناك حەسەن‪.‬‬ ‫‪ -4‬رووپ����اك ح��ەس��ەن‪ ،‬خوشكی‬ ‫مامۆستا حەمە حەسەن‪ ،‬دكتۆرای هەبوو‬ ‫لە (ئەندازەی معماری)دا‪ ،‬لە زانكۆی‬ ‫سلێمانی وانەی دەوت��ەوەو خۆشی هەر‬ ‫ئەندامی كۆمەڵە بوو‪.‬‬ ‫لە زانكۆی سلێمانیشدا ئەم ژنانە‬ ‫ئەندامی كۆمەڵە بوون‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئەمیرە محەمەد ئەمین‪ ،‬لە‬ ‫ئێستادا لە ناوەندی مێژووی (ی‪.‬ن‪.‬ك)دا‪،‬‬ ‫كاردەكات خێزانی (د‪ .‬شێركۆ عەبدوڵاڵ)‬ ‫یە‪.‬‬ ‫‪ -2‬دڵگیر جەمال رەفعەت‪ ،‬خێزانی‬ ‫ساالر عەزیز‪.‬‬ ‫‪ -3‬شەونم عەزیز‪ ،‬كۆچی دوای��ی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫‪ -4‬وصفیە بەنی وەی��س‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی ئێستای (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪.‬‬ ‫‪ -5‬شیرین ع��وم��ەر‪ ،‬ل��ە ئێستادا‬ ‫سكرتێری بەڕێز مام جەاللە‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا چ��ەن��د ه��اوڕێ��ی��ەك��ی تر‬ ‫هەبوون بریتیبوون لە‪:‬‬ ‫‪ -1‬حەالو‪ ،‬پورزای ساالر عەزیز‪.‬‬ ‫‪ -2‬روون��اك عەزیز‪ ،‬خوشكی ساالر‬ ‫عەزیز‪.‬‬ ‫‪ -3‬پڕشنگ محەمەد سدیق‪ ،‬خێزانی‬ ‫ئاوات عەبدولغەفور‪.‬‬ ‫كچەكانی شێخ جەناب‪:‬‬

‫‪11‬‬

‫‪ -1‬نیان جەناب‪.‬‬ ‫‪ -2‬ناسك جەناب‪.‬‬ ‫‪ -3‬داڵرام‪.‬‬ ‫جگە لەڕازاو كە ئەوسا منداڵ بوو‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم روون��اك جەناب هەموو جارێك‬ ‫دەیهێنا بۆ كۆبوونەوەكان‪ ،‬هەروەها‬ ‫پڕشنگ محەمەد م��ەم��ەن��د‪ ،‬دان��س��ازو‬ ‫مامۆستای ئامادەیی بوو‪ ،‬نەرمین عوسمان‬ ‫مامۆستای ئامادەیی بوو‪ ،‬ئێستا ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتییە‪.‬‬ ‫راستكردنەوەی وتەكانی ئەشرەف‬ ‫تاڵەبانی‬ ‫لەالپەڕە (‪)136‬ی ئەو مێژووەداو لەژێر‬ ‫ناونیشانی (جیابوونەوەی گروپی عێراقی و‬ ‫كوردستان)داو لەالپەڕە (‪)139‬دا‪ ،‬ئەشرەف‬ ‫تاڵەبانی باس لە دروستبوونی «كۆمەڵە»‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەوەی ئەو باسی دەكات بەهیچ‬ ‫شێوەیەك راستی تێدا نییەو باوەڕم وایە‬ ‫كە لە خەیاڵی خۆیدا دروستی كردبێت!‬ ‫دەكرێت ئەوەمان پێ بڵێت ئەو لە چ‬ ‫پلەیەكدا بووە كە لە شاری سلێمانی و‬ ‫كەركوك و بەغدایا‪ ،‬كۆمەڵە پەیوەندی‬ ‫بەوەوە كردبێت؟‬ ‫ب��ؤ زان��ی��اری خ��وێ��ن��ەران و لیژنەی‬ ‫نووسینەوەی مێژووی «كۆمەڵە» پێمخۆشە‬ ‫ئەو راستییە بڵێم‪ ،‬لە سەرەتادا ناوی‬ ‫كۆمەڵە پەیدا نەبوو بوو تا ئەو رۆژەی‬ ‫كە دەستووری كۆمەڵە دەرچوو‪ ،‬پێشتر‬ ‫حەلقە فكرییەكان یان (تەیارە فكرییەكە)‬ ‫لە ئ���ارادا ه��ەب��وو‪ ،‬ئ��ەش��رەف تاڵەبانی‬ ‫لەشاری سلێمانی كارمەندی زانكۆ بوو‪.‬‬ ‫چۆن هەر لەو مێژووەدا ئەوەشی وتووە‬ ‫كە پەیوەندی بە شەهید جەعفەرو ساالر‬ ‫عەزیزو ئەرسەالن بایزو شەهید فەیسەڵ‪-‬‬ ‫ەوە هەبووە‪ ،‬لەڕاستیدا ئەو پەیوەندییەش‬ ‫هیچ ج��ۆرە راستییەكی تێدا نییە! بۆ‬ ‫زانیاری زیاتر بەرپرسی شاری هەولێر‬ ‫جەعفەر عەبدولواحید بوو‪ ،‬فەرەیدون‬ ‫عەبدولقادر بەرپرسی شاری كەركوك بوو‪،‬‬ ‫بەرپرسی شاری بەغدا‪-‬ش حەمەی میرزا‬ ‫سەعید بوو‪ ،‬بەرپرسی شاری سلێمانیش‬ ‫بەندە بوو‪.‬‬ ‫دەستوورەكەی «كۆمەڵە»‬ ‫لەكاتێك «كۆمەڵە» بڕیاری ئەوەیدا كە‬

‫شەهید ئارام‬

‫دەستوورێك بۆ كاركردن بنووسێتەوە‬ ‫بۆ ئ��ەوەی كاری لەسەر بكرێ‪ ،‬لەو‬ ‫دەستوورەدا «كۆمەڵە» زۆر بەڕوونی‬ ‫كوردستانییەتی خۆی چەسپاند‪ ،‬ئەو‬ ‫چەسپاندنە بووە هۆكارێك بۆ ئەوەی‬ ‫چەند كەسێك لەناو «كۆمەڵە»دا‪،‬‬ ‫بچنەدەرەوە بەبیانووی ئ��ەوەی كە‬ ‫ئ��ەوان باوەڕیان بە كوردستانییەتی‬ ‫رێكخستنێك نەبوو كە ئەوان كاری تێدا‬ ‫بكەن‪ ،‬پێیانوابوو ئەو كوردستانییەتە‬ ‫دەبێتە مایەی جیابوونەوەو كەرت‬ ‫ك��ەرت كردنی خەباتی پڕۆلیتاریا‬ ‫لە عێراق و كوردیش بەشێكە لەو‬ ‫مێژووی عێراقە‪.‬‬ ‫پێمخۆشە ئەوەش بڵێم ئەشرەف‬ ‫تاڵەبانی و فازیلی مەال مەحمودو‬ ‫چەند ئەندامێكی تر زۆر هەوڵیاندا من‬ ‫لەڕێكخستنی سلێمانی دووربخەنەوە‪،‬‬ ‫هەرچەند ئەوكاتە زۆربەی (حەلەقە‬ ‫سەقافییەكان) الی من بوون و ویستیان‬ ‫دەستبەسەر رێكخستنەكەدا بگرن‬ ‫لە سلێمانی‪ ،‬ب��ەاڵم كە دەستووری‬ ‫«كۆمەڵە» باڵوكرایەوە كوردستانی‬

‫بوونی كۆمەڵەی تێدا چەسپێندرا‬ ‫ناوی (تەیارە فكرییەكە) بۆ (كۆمەڵەی‬ ‫ماركسیستی لینینی كوردستانی‪/‬‬ ‫عێراق) گۆڕا‪ .‬دوای دەرچوونی ئەو‬ ‫دەستوورەی كە «كۆمەڵە» چەسپاندی‪،‬‬ ‫چەند برادەرێك لە شاری سلێمانی‬ ‫وازی���ان هێنا ل��ەوان��ە ف���ەوزی مەال‬ ‫مەحمود‪ ،‬هۆشیار شێخ محەمەد‪،‬‬ ‫عەبدولڕەحمانی مەال سدیق‪ ،‬ئەشرەف‬ ‫تاڵەبانی‪ ،‬سڵێمان ع��وم��ەر‪ .‬پاشان‬ ‫بەماوەیەك ك��اك فوئاد قەرەداغی‬ ‫یش وازی هێنا‪.‬‬‫جارێكیتر ئەو راستییە دووپ��ات‬ ‫دەكەمەوە ژیانی سیاسی و رێكخراوەیی‬ ‫ئەشرەف تاڵەبانی‪ ،‬لەناو «كۆمەڵە»دا‪،‬‬ ‫یەك هەفتە بووە‪ ،‬بەاڵم لە حەلەقە‬ ‫رۆشنبیرییەكاندا ئامادەیی هەبووە‪ .‬بۆ‬ ‫مێژوو ئەوە دەڵێمەوە كە «كۆمەڵە»‬ ‫دروستبوو ئەو وازیهێنا‪ ،‬ئەگەر كەسێك‬ ‫لە دامەزراندنی «كۆمەڵە»دا‪ ،‬نەبووبێ‬ ‫و زانیاری لە دامەزرێنەرەكانیەوە‬ ‫وەرنەگرتبێ وا تێدەگات كە ئەشرەف‬ ‫تاڵەبانی كۆمەڵەی دروستكردووە‪..‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪12‬‬

‫دەوڵ���ەت���ی ت���ورك و ‪PKK‬‬ ‫بە چەندین قۆناغی دانوستانا‬ ‫تێپەڕیون و هیچ ئەنجامێكی‬ ‫باشیان لێنەكەوتۆتەوە! ل��ەدوای‬ ‫دەستگیركردنی عەبدوڵاڵ ئۆجەالن‬ ‫ل��ە ن��ای��رۆب��ی پایتەختی كینیاو‬ ‫ب��ردن��ەوەی ب��ۆ ق��واڵی��ی توركیاو‬ ‫بەندكردنی لە ئیمراڵی‪ ،‬دەوڵەتی‬ ‫توركیا ئەو راستییەیان بۆ دەركەوت‬ ‫بە بەندكردنی ئۆجەالن‪ ،‬نە ‪PKK‬‬ ‫ی��ان پ��ێ ب��چ��وك ك���رای���ەوەو نە‬ ‫توانیشیان بەبێ سەركردایەتیكردنی‬ ‫ئۆجەالن بیسڕنەوە‪ .‬دواجار ناچار‬ ‫بەوە بوون ئیمراڵی بكەنە سەنتەر‬ ‫ب��ۆ دان��وس��ت��ان ل��ەگ��ەڵ هێزێكی‬ ‫ت���ەواو رێ��ك��خ��راوی وەك��و ‪PKK‬‬ ‫دا‪ .‬ل��ەم راپ��ۆرت��ەدا خوێندنەوە‬ ‫بۆ پەیامەكەی ئۆجەالن و ئەو‬ ‫ب��ارودۆخ��ە سیاسییەی توركیاو‬ ‫باكوری كوردستانی پێدا تێدەپەڕێ‬ ‫دەكەین‪..‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئارام حسێن‬

‫بەرپرسێكی بااڵی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪:‬‬

‫لەساڵی (‪)2002‬وە مام جەالل لەنێوان ‪PKK‬و دەوڵەتی توركـــــــ‬

‫باكووری كوردستان‪..‬‬

‫لەبەردەم هەستیارترین بارودۆخی سیاسییدا‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪13‬‬

‫وتەبێژی كۆما چڤاكێن‬ ‫كوردستان ئەحمەد دەنیز‪،‬‬ ‫تایبەت بەوااڵپرێس‪:‬‬

‫بەهیچ جۆرێك ئەو‬ ‫پەیامەی رێبەری‬ ‫كورد ئۆجەالن مانای‬ ‫ئەوە نییە كە ئیتر‬ ‫بە تەواوی چەك‬ ‫دانێین‬

‫ـــــــــیادایە بۆ دانوستان‬ ‫ئەندازیاری دانوستانەكان‬ ‫دانوستانەكانی نێوان دەوڵەتی توركیاو‬ ‫‪ PKK‬بۆ چەند ساڵێك لەمەوبەر دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەپێی ئەو بەڵگەو لێدوان و چاوپێكەوتنانەی‬ ‫ل��ە ك��ەن��اڵ��ە جیاجیاكانی راگ��ەی��ان��دن��ەوە‬ ‫باڵوبوونەتەوە‪ ،‬مام جەالل سەرەك كۆماری‬ ‫عێراق و سكرتێری گشتی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەندازیاری ئ��ەو نەخشەیەیە‬ ‫كە چەند دانوستانێكی نێوان دەوڵەتی‬ ‫توركیاو هێزێكی وەكو ‪ PKK‬لێكەوتۆتەوە‪.‬‬ ‫بەرپرسێكی بااڵی (ی‪.‬ن‪.‬ك) كە ئاگاداری ئەو‬ ‫مەسەلەیەیەو پەیامبەری ئەو نامانەیە كە لە‬

‫دەستی تاڵەبانییەوە وەریگرتوون و بردوونی‬ ‫بۆ رەجەب تەیب ئەردۆگان‪.‬‬ ‫لە ژم��ارە (‪)58‬ی گۆڤاری (وااڵپرێس)‬ ‫دا‪ ،‬ئ��ەو بەرپرسە بااڵیەی (ی‪.‬ن‪.‬ك) لە‬ ‫چاوپێكەوتنێكیدا كە وااڵپ��رێ��س لەگەڵیدا‬ ‫كردویەتی‪ ،‬دەڵێت‪ :‬لەساڵی (‪)2002‬وە تاكو‬ ‫ئێستا مام جەالل لەنێوانیاندایەو من ئاگاداری‬ ‫زۆربەی زۆری شتەكانم‪ ،‬بەاڵم ناكرێ ئێستا‬ ‫باسی وردەكاری بكەین‪ ،‬من هەموو شتێكم‬ ‫بەنووسین و بەڵگەوە لەبەردەستدایەو رۆژێك‬ ‫دێت باڵویدەكەمەوە‪ ،‬دوا هەوڵی مام جەالل‬ ‫ئەوكاتە بوو كە لەبەرلین بوو‪ ،‬من نامەیەكی‬ ‫مام جەالل‪-‬م هێنا بۆ سەرۆكی وەزیرانی‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫نەبوونی ئیرادەی سیاسی‬ ‫دەك��رێ��ت پرسیار ل��ەوە بكەین‪ ،‬ئایا‬ ‫بێ متمانەیی لە نێوان دەوڵەتی توركیاو‬ ‫هێزێكی گ���ەورەی وەك��و ‪ PKK‬دا‪ ،‬هەر‬ ‫لەخۆوە دروستبووە یان پێشینەیەكی لەئێستا‬ ‫كۆنتری هەیە؟ چی وای ل��ەو دوو هێزە‬ ‫ك��ردووە كە متمانەیان لەبەرامبەر یەكتردا‬ ‫تا ئاستێكی مەترسیدار داببەزێ؟ تا هەنوكە‬ ‫ئەو بێمتمانەییەی نێوانیان گەیشتۆتە ئاستێك‬ ‫كە رەنگە بە ئیرادەیەكی سیاسییانەی گەورە‬

‫بەپێی چەند زانیارییەك كە دەست‬ ‫وااڵپ��رێ��س ك��ەوت��ووە‪ ،‬بەشداریكردنی‬ ‫یەكێتی بەیەك لیستی سەربەخۆ لە‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا‪ ،‬نیگەرانی الی چەند‬ ‫حزبێكی كوردستانی دروستكردووەو‬ ‫لەئێستاوە لەهەوڵی ئەوەدان لەبایەخی‬ ‫ئ��ەو ك���ارەی یەكێتی كەمبكەنەوە‪،‬‬ ‫ل��ەن��ێ��وای��ان��دا بەشێك ل��ە ئەندامانی‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ���ۆڕان ب��ەوە نیگەرانن‬ ‫و لەئێستاوە ه��ەوڵ��ی ئ����ەوەدەدەن‬ ‫لەڕێگەی سازدانی بەرنامەو راپۆرتی‬ ‫رۆژنامەنووسییەوە‪ ،‬ئەوكارەی یەكێتی‬ ‫بەفریودانی ئەندامەكانی بزانێت و‬ ‫لەبایەخی كەم بكاتەوە‪ ،‬ئەو زانیارییانەش‬ ‫ب��اس ل��ەوە دەك��ەن گ��ۆڕان ت��اڕادەی��ەك‬ ‫ترسی لەو لیستە سەربەخۆیەی یەكێتی‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە زۆرێ��ك لەدەنگەكانی‬ ‫راب��ردووی یەكێتی كە چووە بۆ گۆڕان‬ ‫بۆی دەگەڕێنەوە‪.‬‬

‫هەرچەندە چەند كەناڵێكی‬ ‫راگەیاندن باسیان لەوە كردووە كە‬ ‫لە كۆبوونەوەی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتی و پارتیدا‪ ،‬پارتی داوای لە‬ ‫یەكێتی ك��ردووە كە رازی ببێت‬ ‫بەدرێژكردنەوەی ماوەی دوو ساڵ‬ ‫بۆ سەرۆكی هەرێم و یەكێتی بە‬ ‫ساڵێكی رازی بووە‪ ،‬سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم ئەو هەواڵەی رەتكردەوەو‬ ‫ئ��ەوەی راگەیاندووە كە سەرۆكی‬ ‫هەرێم و پارتی هیچ داوای��ەك��ی‬ ‫لەوجۆرەی لە یەكێتی نەكردووەو‬ ‫ب�ڵاوك��ردن��ەوەی ئ��ەو ه��ەوااڵن��ەش‬ ‫مەبەستی ت��ری لەپشتەو هیچی‬ ‫تر‪ ،‬دەنا ئەو مەسەلەیە لەناو هیچ‬ ‫كۆبوونەوەیكی مەكتەبی سیاسیدا‬ ‫باسی لێوە نەكراوە‪.‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪14‬‬

‫چاودێرێكی سیاسی و‬ ‫نزیك لە ‪:PKK‬‬

‫بەبڕوای من واڵتە‬ ‫زلهێزو بڕیار‬ ‫بەدەستەكان‬ ‫دانوستانەكان نەبەنە‬ ‫پێشەوە زەحمەتە‬ ‫دەوڵەتی توركیا ئەو‬ ‫دانوستان و ئاشتییە‬ ‫بباتە پێشەوە‬ ‫ئەردۆگان‬

‫نەبێت ئەو تەوقە نەشكێندرێ و ئاشتی‬ ‫راستەقینە لە توركیادا فەراهەم نەبێت!‬ ‫زۆر ل��ە چ��اودێ��ران��ی سیاسی‪ ،‬ئاشتی‬ ‫راستەقینە لە توركیادا دەبەستنەوە بە‬ ‫دەوڵەتەوە كە نیازو مەبەستی نییە دەست‬ ‫بەرێت بۆ ئاشتییەكی راستەقینەو پێیانوایە‬ ‫ئەوەی كە ئەردۆگان‪-‬یش دەیكاو جارجار‬ ‫پەنجە لە ئاشتی و دانوستان وەردەدات‬ ‫تەنها مانۆڕەو دەیەوێ كات لەبەرژەوەندی‬ ‫خۆی بەكاربهێنێت تا هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ساڵی (‪.)2014‬‬ ‫گەلێكجاریش بەڕێوەبەرانی ‪PKK‬ش‬ ‫ئەوەیان راگەیاندووە كە دەوڵەتی توركیا‬ ‫نیازی دانوستان و ئاشتی راستەقینەی‬ ‫نییە‪ ،‬ئ��ەگ��ەرن��ا ئ���ەوان چەند جارێك‬ ‫یەكالیەنە ئاگربەستیان راگەیاندووەو چەند‬ ‫گەریالیەكیان وەك پەیامبەری ئاشتی لە‬ ‫م��ەرزی فیشخاپورەوە ن��اردۆت��ەوە ناو‬ ‫قواڵیی خاكی توركیا‪ .‬دەكرێت پرسیار‬ ‫لە دۆخێكی نوێ بكرێت چ لە باكوری‬ ‫كوردستاندا بێت ی��ان لە قواڵیی ئەو‬ ‫دانوستانانەی لە ئیمرالی‪-‬یەوە پراكتیزە‬ ‫دەبن‪ ،‬ئەویش بارودۆخی سیاسی دوای‬ ‫ب�ڵاوب��وون��ەوەی پەیامەكەی عەبدوڵاڵ‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫ئ��ۆج��ەالن‪-‬ە‪ ،‬كە ل��ەڕۆژی (‪)2013/3/21‬و‬ ‫لە ئاهەنگی ن��ەورۆزی شاری ئامەد‪-‬داو‬ ‫لەناو هەزاران هەزار كەسدا باڵوكرایەوە؟‬ ‫محەمەد بەكر چاودێری سیاسی و نزیك‬ ‫لە ‪ ،PKK‬بڕوای وایە ئەگەر واڵتە زلهێزو‬ ‫بڕیاربەدەستەكان ئەو پرسە نەبەنە پێشەوە‬ ‫زەحمەتە بتواندرێت دەوڵەتی توركیا‬ ‫ئەو دانوستان و ئاشتییە بباتە پێشەوەو‬ ‫بەڕای ئەو رەنگە جۆرێك لە مناوەرەی‬ ‫ئەردۆگان بێت‪ .‬رەوا حاجی رۆژنامەنووس‬ ‫و شارەزا لەكاروباری توركیا‪-‬ش وای بۆ‬ ‫چووە كە ‪ PKK‬گومانێكی زۆری هەبێ‬ ‫لە دانوستانەكان بۆ ئەوەی سەرنەگرن‪،‬‬ ‫بەوتەی ئەو ئەوەش بەو مانایە نایەت كە‬ ‫ئومێدیشیان نەبێت بەو دانوستانانە‪.‬‬ ‫پەیامەكەی ئۆجەالن‬ ‫پەیامەی ئ��ۆج��ەالن‪ ،‬لەسەرتاسەری‬ ‫ت��ورك��ی��او ل���ە ئ����ەوروپ����او ئ��ەم��ری��ك��ا‬ ‫دەنگدانەوەیەكی زۆری هەبوو‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫ئ��ەو دەوڵ���ەت و حكومەتانە بەباشی‬ ‫گوزارشتیان لێ كرد‪ ،‬ئەمنستی ئینتەرناشناڵ‬ ‫كە رێكخراوێكی نا حكومی جیهانییەو‬ ‫ب���ەدواداچ���وون ب��ۆ رەوش���ی مافەكانی‬

‫مرۆڤ دەكات لە سەرتاسەری جیهاندا‪،‬‬ ‫لە پێگەكەی خۆیدا باڵویكردۆتەوە كە‬ ‫پێویستە توركیا ئەو هەلە بقۆزێتەوە كە‬ ‫پەیامەكەی ئۆجەالن بۆ ئاشتی هێناوییەتە‬ ‫ئاراوە‪ .‬لەسەر ئاستی ناوخۆش هەركەسێك‬ ‫لە ئاستی خۆیەوە خوێندنەوەی بۆ ئەو‬ ‫پەیامە دەكرد‪ ،‬چەكدانان و بێدەنگ كردنی‬ ‫چەكەكان كە ئۆجەالن پێی لەسەر داگرتووە‬ ‫لە پەیامەكەی خۆیدا‪ ،‬ترسێكی گەورەی‬ ‫لەالی كوردەكان دروستكردووە‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫كۆما چڤاكێن كوردستان ئەحمەد دەنیز‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكی تایبەتدا بە وااڵپرێس‪-‬ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬بەهیچ جۆرێك ئەو پەیامەی‬ ‫رێبەری كورد ئۆجەالن مانای ئەوە نییە‬ ‫كە ئیتر بە ت��ەواوی چەك دادەنێین‪ ،‬تا‬ ‫ت��ەواوی مافەكانمان گرەنتی یاسایی و‬ ‫سیاسی نەكرێت هەرگیز چەك دانانێین‪،‬‬ ‫بەاڵم پابەندین بە ئاگربەست و پەیامی‬ ‫سەرۆكی خۆمانەوە‪.‬‬ ‫جێبەجێكردنی داواكانی ‪PKK‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە تا ئێستا بەشێوەیەكی‬ ‫رەسمی ئ��ەوە باڵونەكراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫‪ PKK‬چەند مەرجێكی خۆی هەیە بۆ‬

‫‪15‬‬

‫ئەوەی هەم چەكەكان بێدەنگ بكاو هەم‬ ‫هێزەكانیشی لەقواڵیی ناوچەكانی باكوری‬ ‫كوردستاندا پاشەكشە پێ بكات‪ ..‬داننان‬ ‫بە مافەكانی كوردو خاكەكەی و زمانەكەی‬ ‫لە دەس��ت��ووری توركیاداو ئازادكردنی‬ ‫ئ��ۆج��ەالن‪ ،‬ئ��ەو چ��ەن��د م��ەرج��ەن كە‬ ‫راگەیاندنەكانی توركیا بەبێ ئەوەی ‪PKK‬‬ ‫پشتڕاستی كردبێتنەوە باڵوكراونەتەوە‪.‬‬ ‫یەكێك لەڕاوێژكارەكانی ئەردۆگان بەناوی‬ ‫مەزهەر باخلی بۆ ك��اروب��اری سیاسی‪،‬‬ ‫لەبەردەم راگەیاندنەكانی توركیادا ئەوەی‬ ‫راگەیاندووە كە حكومەتەكەی زۆربەی‬ ‫داواكانی ‪ PKK‬ی جێبەجێكردووە‪ .‬لەسەر‬ ‫ئەو خاڵەش ئایا دەوڵەتی توركیا پڕۆسەی‬ ‫ئاشتی بردۆتە پێشەوە یان نا؟ رەوا دەڵێ‪:‬‬ ‫چەند ساڵێك لەمەوبەر ئۆجەالن نەخشە‬ ‫رێگایەكی لەڕێگەی دەزگای میت‪-‬ەوەدا‬ ‫بە حكومەت‪ ،‬لە پاكێجی چوارەمدا هاتووە‬ ‫كە دەبێت گۆڕانكارییەكی دەستووری‬ ‫بێتەئاراوە‪ ،‬بەاڵم حكومەت لەبەر شەقامی‬ ‫توركی و بەتایبەتی رەگەز پەرستەكانی‬ ‫ت��ورك نایەوێت بە ئاشكرا كار لەسەر‬ ‫ئەو نەخشە رێگایە بكات و هەندێك‬ ‫لە دەرەنجامەكانی ئاشكرا بكات‪ .‬ئەو‬ ‫چاودێرە سیاسییەش لەسەر هەمان خاڵ‬ ‫كە بەالی ‪PKK‬وە زۆر هەستیارە دەڵێت‪:‬‬ ‫داواكانی ‪ PKK‬لەچوارچێوەی دەستووردا‬ ‫خۆی دەبینێتەوە‪ ،‬لە دەستووری دەوڵەتی‬ ‫توركیادا هاتووە كە خاوەنی خاكی توركیاو‬ ‫زمان و مێژوو كولتوورو ناسنامەو ئااڵكەی‬ ‫هی توركەكانە‪ ،‬تا دەستوور دان نەنێت‬ ‫بەزمان و مێژوو كولتوورو ناسنامەو ئااڵی‬ ‫كورداندا زەحمەتە كێشە سیاسییەكەی‬ ‫كورد لە باكوردا چارەسەر بكرێت‬ ‫دوای پەیامەكەی ئۆجەالن‬ ‫ل��ەدوای (‪ )5‬رۆژ بەسەر پەیامەكەی‬ ‫ئۆجەالنداو لەماوەی دوو رۆژدا فڕۆكە‬ ‫جەنگییەكانی توركیا سنوورەكانی باشووری‬ ‫كوردستانیان ب��ەزان��دووەو ‪ HPG‬باڵی‬ ‫سەربازی ‪PKK‬ش ئەوەی بۆ رای گشتی‬ ‫ن��اوەو دەرەوەی توركیا راگ��ەی��ان��دووە‬ ‫كە فڕۆكەكان ویستوویانە سنوورەكان‬ ‫ببەزێنن و گەریالكانیش و بەرپەرچیان‬

‫مام جەالل و ئۆجەالن‬

‫تا تەواوی مافەكانمان گرەنتی یاسایی و سیاسی‬ ‫نەكرێت هەرگیز چەك دانانێین‬ ‫داونەتەوەو دواجار سوپا بە پاڵپشتی هێزە‬ ‫تۆپهاوێژەكانیان تۆببارانی ناوچەكەیان‬ ‫كردووە‪ .‬لەڕۆژی (‪)26‬ی هەمان مانگدا‬ ‫ژمارەیەكی زۆری پۆلیس رەشبگیریی لە‬ ‫ناوچەكانی (رێزان و كایاپنارو یەنی شەهیرو‬ ‫سور‪ )..‬دەست پێدەكەن و بەشێوەیەكی‬ ‫دڕندانە هەڵدەكوتنە سەر دەیان ماڵ و‬ ‫(‪ )70‬كەس دەستگیر دەكەن و چەندین‬ ‫بەڕێوەبەرو ئەندامی ‪ BDP‬لەناو ئەو‬ ‫دەستگیركراوانەدا هەیە‪ .‬كەچی حكومەتی‬ ‫توركیاو وەزارەت���ی داد «ئەنجومەنی‬ ‫دانایان»یان پێكهێناوە بۆ چاودێری ئەو‬ ‫پ��ڕۆس��ەی ئاشتییەی لەنێوان ‪ PKK‬و‬ ‫ئەواندایە‪ ،‬ژمارەی ئەو ئەنجومەنەش لە‬

‫(‪ )30‬كەس پێكدێت كە بریتین لە نووسەرو‬ ‫رۆشنبیرو رۆژنامەنووس و هونەرمەندو‬ ‫چاالكوانی ب��واری كۆمەڵگەی مەدەنی‪،‬‬ ‫لەناو ئەو ژمارەیەشدا رۆماننووسی گەورە‬ ‫یەشار كەمال و هەردوو رۆژنامەنووسی‬ ‫ناسراو حەسەن جەمال و ئۆراڵ چالیشار‪-‬ی‬ ‫تێدایە‪ .‬محەمەد‪ ،‬بەدیوێكی تردا شیكاری‬ ‫بۆ ئەو ئۆپەراسیۆن و رەشبگیریانە دەكات‬ ‫كە دەوڵەتی توركیا ل��ەدوای پەیامەكەی‬ ‫ئۆجەالن پێی هەڵدەستێت‪ ،‬ئەو پێیوایە‬ ‫رەوشی توركیا تێكچڕژاو و شپرزەو چەند‬ ‫سەرەیەو لەالیەك جەنەڕاڵەكان و لەالیەكی‬ ‫تر هێزی شاراوەو لەالیەكی تر ئەرگەنەكۆن‬ ‫و ئیسالمی سەوزو توركە نەژاد پەرستەكان‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪16‬‬

‫موراد قەرەیالن‬

‫و كۆمارییە چەواشەكارەكان دەست دەخەنە‬ ‫ناو ئەو پڕۆسەیەوە بۆ تێكدانی‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫وت كە زۆر بەچاكی ‪ PKK‬ئاگاداری ئەو‬ ‫رەوشەیە‪ .‬رەوا حاجیش گومانی لەوە‬ ‫نەبوو ئ��ەو ئۆپەراسیۆنانە ل��ەم كاتەدا‬ ‫رێیتێدەچێت لەبەر شەقامی توركی بێت‪،‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی ئەو رەگەزپەرستە‬ ‫توركەكان چاودێری رەوشەكە دەكەن و لە‬ ‫توانایاندا هەیە شەقامی توركیا بجوڵێنن‪.‬‬ ‫كارو نیەت پاكی‬ ‫چ���ەن���د ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی دەس���ت���ەی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی كۆما چڤاكێن كوردستان‬ ‫و ئەوانەی لە نزیكەوە چاودێری رەوشی‬ ‫سیاسی توركیاو نێوانی دەوڵەتی تورك و‬ ‫‪ pkk‬دەك��ەن‪ ،‬پێیانوایە كە دەبێت ‪pkk‬‬ ‫وریایانەترو هەستیارانە تر مامەڵە لەگەڵ‬ ‫ئەو بارودۆخە سیاسییە نوێیەی توركیادا‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە كوردو شۆڕشەكانی و ئەو‬ ‫سەركردانەی بزوێنەری ئەو شۆڕش و حزبانە‬ ‫بوون كە چوونەتە بەرامبەر دوژمنانیان‬ ‫بە نیازی دانوستان‪ ،‬زۆرجار كەوتوونەتە‬ ‫ناو داوی سۆزو پیالنی دوژمنەكانیانەوەو‬ ‫دواجار لەناو دانوستانەكاندا نینۆكیان بۆ‬ ‫ك��راوە بۆ ئ��ەوەی تا چەندین ساڵی تر‬ ‫نەتوانن لە شوێنی خۆیاندا ببزوێن!‬ ‫چاودێرانی سیاسی و ئەو چاودێرانەی‬ ‫ش��ارەزان لە مەسەلەی تورك و ‪pkk‬دا‪،‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫رەوا حاجی‬ ‫رۆژنامەنووس و شارەزا‬ ‫لەكاروباری توركیا‪:‬‬ ‫‪ PKK‬گومانێكی زۆری‬ ‫هەیە لە دانوستانەكان‬ ‫بۆ ئەوەی سەرنەگرن‪،‬‬ ‫بەاڵم بێ ئومێدیش نین‬

‫وای بۆچوون كە ‪ pkk‬زۆر بەباشی لە‬ ‫سیاسەتی دەوڵەتی تورك دەگاو زۆر بە‬ ‫دەكەوێتە ناو داوی‬ ‫زەح�����م�����ەت‬ ‫پیال نە كا نیا نە و ە ‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ی‬

‫دەستەی بەڕێوەبەرایەتی كۆما چڤاكێن‬ ‫كوردستان‪ ،‬جەمیل بایك‪ ،‬لەڕۆژنامەی‬ ‫«ئازادیا وەالت» نووسینێكی باڵوكردۆتەوە‬ ‫بەناونیشانی (ئێستا كاتی ب��وێ��ری و‬ ‫دروستیە) لە بەشێكی نووسینەكەیدا‬ ‫وەاڵم بەنێت و سیاسەتی دەوڵەتی تورك‬ ‫دەداتەوەو دەڵێ‪ :‬چەندین مانگە ئاشتی‬ ‫لە ئیمراڵی گفتوگۆی لەسەر دەك��رێ‪،‬‬ ‫دیدارەكانی ئیمراڵی بۆ ئ��ەوە ئەنجام‬ ‫نادرێن كە تەنیا الیەنی كوردی هەنگاو‬ ‫بنێ‪ ،‬دەبێ دەوڵەتی توركیش بۆ ئەوەی‬ ‫دەروازە لەسەر پڕۆسەكە بكاتەوە دەبێ‬ ‫هەنگاو بنێ‪ .‬ئەحمەد تورك هاوسەرۆكی‬ ‫ك��ۆن��گ��رەی چڤاتی دیموكراتی ‪KCD‬‬ ‫دیش دەڵێ‪ :‬ئەگەر كورد بڵێت ئۆجەالن‬ ‫پرسەكەی دەستپێكردووەو بەڕەحەتی لێی‬ ‫دانیشێت و تەنها سەیر بكات‪ ،‬ئەوا زۆر‬ ‫شت لە دەست دەدەین‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ئاشتی لە باكوور‪ ،‬ناچێتە پێشەوە !‬ ‫محەمەد ئەمین پێنجوێنی‪،‬‬ ‫سیاسەتمەدارو نزیك لە ‪PKK‬‬ ‫بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫(‪ )5‬مانگە توركیا‬ ‫بەنهێنی گفتوگۆ لەگەڵ‬ ‫ئۆجەالندا دەكات‬ ‫پاش ئاراستەكردنی نامەكەی لەزیندانەوە بۆ پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬عەبدوڵاڵ ئۆجەالن‪-‬ی رابەری زیندانیكراوی پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردستان‪ ،‬لەپەیامە ئاشتیخوازییەكەیدا گوزارشتی‬ ‫لەبۆچوون و رێگاچارەكانی ئاشتی كردبوو بۆ باكوری كوردستان‬ ‫و واڵت��ی توركیا بەگشتی‪ ،‬بەجۆرێك كە هەندێ لەخاڵەكان‬ ‫دەس��ت��ەواژەی ئ��ام��اژەداری ئەوتۆیان تێدابوو كە پێویستی‬ ‫بەشیكردنەوەو راڤەكردنی زیاتر هەبوو‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی پرسی‬ ‫پێشینەی هەوڵەكانی ئاشتی لە باكوور پرسێكی گرنگەو پێویستە‬ ‫سەرچاوەكانی هەڵبدرێتەوە! هاوكات چارەنووسی ئەم پرسە‬ ‫هەڵبسەنگێنرێت و بزانرێت بە كوێ دەگات‪..‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستەش گۆڤاری وااڵپرێس بەپێویستیزانی ئەم پرسە‬ ‫لەگەڵ بەڕێز محەمەد ئەمین پێنجوێنی سیاسەتمەدارو كەسایەتیی‬ ‫نزیك لە ‪ PKK‬تاوتوێ بكات‪ ،‬كەسێك كە لەالیەن تاڵەبانی‪-‬ی‬ ‫سەرۆك كۆماری عێراق و سكرتێری گشتی یەكێتییەوە بەدۆستی‬ ‫خودی خۆی و دۆستی ‪ pkk‬ش وەسفكراوە‪.‬‬ ‫سازدانی‪ :‬عەلی كاشان‬ ‫‪2-1‬‬

‫‪ pkk‬چەك دانانێت‪ ،‬چەك دەوەستێنێت‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪18‬‬

‫*چۆن دەڕوانیتە كاریگەرییەكانی‬ ‫ئەو پەیامەی ئۆجەالن كە لەڕێگەی‬ ‫نامەیەكەوە لە ن���ەورۆزی ئەمساڵدا‬ ‫باڵویكردەوە؟‬ ‫ پڕۆسەی گەڕان بەدوای چارەسەری‬‫ئاشتیانەی توركیا پڕۆسەیەكە نزیكەی پێنج‬ ‫ساڵ لەمەوپێش دەستی پێكردووە‪ ،‬بەڕێز‬ ‫جەنابی مام جەالل رۆڵێكی گەورەی گێڕا‬ ‫لەنزیككردنەوەی ب��ی��روڕای حكومەتی‬ ‫ت��ورك��ی��او ‪ pkk‬ل��ەی��ەك��ت��ر‪ ،‬هەوڵێكی‬ ‫زۆریدا لەو بوارەدا كە مەسەلەی كورد‬ ‫بەحكومەتی توركیاو دەس��ەاڵت��داران و‬ ‫حزبی ئاك پارتی و حزبی ئەردۆگان‬ ‫بگەیەنێت كە مەسەلەی كورد لەتوركیا‬ ‫مەسەلەی میللەتێكە مەسەلەی تیرۆرو‬ ‫شەڕ نییە مەسەلەی داوای مافی كوردە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە نامەكەی ئۆجەالن بۆ‬ ‫هێزی چەكداری ‪ pkk‬و هەموو رێكخراو و‬ ‫تەڤگەری ‪ pkk‬لەو قۆناغە مێژووییەی كە‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاستی پێدا تێپەڕدەبێت‬ ‫لەكاتێكدا كە ئاڵوگۆڕو گۆڕانكاری زۆر‬ ‫گەورە بەڕێوەیە لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‬ ‫بكرێت بۆیە ئەم نامەیە كاریگەرییەكی‬ ‫زۆری دەبێت و دەتوانم بڵێم ئەم نامەیە‬ ‫مەسەلەی كوردی لەتوركیا لەقۆناغێكەوە‬ ‫بردە بۆ قۆناغێكی تر‪ .‬بەڵگەی ئەوەش‬ ‫ئەوەیە كە هەموو میدیاكانی جیهان‬ ‫هەروەها وتەبێژی حكومەتی ئەمریكاو‬ ‫وتەبێژی حكومەتی بەریتانیا‪ ،‬فەرەنسا‪،‬‬ ‫ئیتاڵیا‪ ،‬هەر هەموویان یەكەمجارە كە‬ ‫باسی بزاڤی كوردی و ئۆجەالن و ‪pkk‬‬ ‫دەكەن بەبێ بەكارهێنانی وشەی تیرۆر‪.‬‬ ‫* كەواتە ئەم نامەیە چەمكی تیرۆری‬ ‫گۆڕی بۆ ئۆپۆزسیۆن؟‬ ‫ بەڵێ‪ ،‬چەمكی تیرۆری گۆڕی بۆ‬‫ئۆپۆزسیۆن و دانیان بەوەدانا كە ئەو‬ ‫بزاڤە شەرعی و یاساییەو لەهەمانكاتیشدا‬ ‫دانپێدانانێكی نێودەوڵەتیشە‪ ،‬ئەو‬ ‫دانپێدانانە بەجۆرێك بوو كە ئۆجەالنی‬ ‫بە سەركردەی بزاڤی كوردی لە توركیا‬ ‫دایە قەڵەم‪ .‬ئەمە خۆی گۆڕانكاری و‬ ‫دەستكەوتێكی گەورەیە كە ‪ pkk‬خۆی‬ ‫دەمێكە هەوڵی بۆ دەدات لەڕێگەی‬ ‫ك��ەن��اڵ��ە دی��پ��ل��ۆم��اس��ی و رێكخستنە‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫جەنابی مام جەالل‬ ‫رۆڵێكی گەورەی گێڕا‬ ‫لەنزیككردنەوەی‬ ‫بیروڕای حكومەتی‬ ‫توركیاو ‪pkk‬‬ ‫سیاسییەكانیانەوەو لە ئەوروپاو لەڕێگەی‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەیی و ئەو كەنااڵنەی‬ ‫هەیانە لەگەڵ واڵتانی ئەوروپاو ناتۆ‪.‬‬ ‫ئەم نامەیە ئەو ئەنجامەی بەدیهێنا كە‬ ‫‪ pkk‬وەك بزاڤێكی سیاسی بناسرێت لە‬ ‫توركیاو تەنانەت لە دەرەوەی توركیاش‪.‬‬ ‫* جگە لەم ئامانجە‪ ،‬نامەكە ئامانج و‬ ‫دەستكەوتی تری نەبووە؟‬ ‫ لەنامەكەی ئۆجەالندا چەند خاڵێكی‬‫گرنگی تیایە بۆ هەردووال كە ئاگربەست‬ ‫رابگەیەنن‪ ،‬ئەوەبوو ‪ pkk‬كردی و لە‬ ‫جەژنی نەورۆزو لەو كۆبوونەوەیەی كە‬ ‫لە شاری «بۆن»ی ئەڵمانیا كرا لە زمانی‬ ‫موراد قەرەیاڵن‪-‬ەوە بە سینەڤزیۆن‬ ‫بانگەوازی كرد بۆ ئەو كۆبوونەوەیەو‬ ‫ئاگربەستی راگەیاندو‬ ‫وتیشی ئ��ام��ادەی��ن‬ ‫ه��ێ��زەك��ان��م��ان‬ ‫بگێڕ ینە و ە‬ ‫ب������������ۆ‬

‫دەرەوەی سنوور‪.‬‬ ‫ئ��ۆج��ەالن لەنامەكەیدا (‪ )3‬خاڵی‬ ‫پێشنیاز كردبوو ب��ۆ‪ pkk‬یەكەم ئەو‬ ‫دیالنەی الیانە ئ��ازادی بكەن‪ ،‬ئازادیان‬ ‫ك��ردن‪ .‬دووەم چەك دابنێن و سێیەم‬ ‫هێزە چ��ەك��دارەك��ان راگ��وێ��ز بكەن بۆ‬ ‫ب��اش��وری كوردستان ی��ان بۆ سنووری‬ ‫توركیاو عێراق‪ .‬لە هەمانكاتدا ئۆجەالن‬ ‫لە نامەكەیدا چەند خاڵێكی بۆ حكومەتی‬ ‫توركیاش دەستنیشان ك��ردووە‪ ،‬یەكەم‬ ‫نزیكەی (‪ 9‬تا ‪ )10‬هەزار كەسی سڤیل‬ ‫دەستگیركراون ئازاد بكرێن‪ ،‬دووەم ئەو‬ ‫خااڵنەی كە لە دەستووری توركیا هەیە‬ ‫هەمواربكرێتەوەو ئەو خااڵنەی كە ئینكاری‬ ‫بوونی كورد دەكات هەموار بكرێنەوەو‬ ‫لەجێگەی ئەوە خاڵی تر دابنرێت‪ .‬سێیەم‬ ‫رێژەی هەڵبژاردن چاك بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫لەدەستووری توركیا لەیاسای هەڵبژاردنی‬ ‫توركیا ئ��ەوە هەیە ه��ەر الیەنێك لە‬ ‫(‪)%10‬ی دەنگەكان نەهێنێت‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫بچێتە پەرلەمانەوە‪ ،‬بۆیە داوای كردووە‬ ‫بكرێت بە لە (‪)%6-5‬و ئەمە پێشنیازی‬ ‫ئۆجەالنە بۆ حكومەتی توركیا‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەی زمانی ك��وردی لە ناوچە‬ ‫كوردییەكانی توركیا بكرێتە‬ ‫زمانی فەڕمی‪ .‬هەركاتێك‬ ‫حكومەت ئەمانەی كرد‬ ‫‪ pkk‬ب��ە ی��ەك��ج��اری‬ ‫رایدەگەیەنێت كە‬ ‫دەب���ن���ە ب��زاڤ��ی‬ ‫سڤیل و خەباتی‬ ‫س��ی��اس��ی‬ ‫ل��ەن��او‬

‫‪19‬‬

‫توركیا دەكەن‪.‬‬ ‫*چی وای لە ئۆجەالن كردووە ئەم‬ ‫نامەیە بنووسێت؟ ئایا هیچ گرەنتیەك‬ ‫هەیە توركیا ئەو خااڵنە جێبەجێ بكات؟‬ ‫یاخود ئۆجەالن لە نامەكەدا دەڵێت‬ ‫لەدژی ئەو الیەنانەی دەیانەوێت دژ‬ ‫بەیەكبین و جیابین ئێمە بەئاشتی و‬ ‫وەك برا بەیەكەوە دەژین‪ ،‬ئەو الیەنانە‬ ‫مەبەستی كێیە؟‬ ‫ ئۆجەالن لە پەیامەكەدا دەڵێت‬‫داگیركەران ئەوانەی رۆڵیان هەبووە لە‬ ‫هەڵگیرساندنی شەڕ لە نێوان نەتەوەكان‬ ‫ل��ەڕۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت ل��ە نێوان‬ ‫كوردو تورك‪ ،‬كوردو ع��ەرەب‪ ،‬كوردو‬ ‫فارس‪ ،‬ئەوانە واڵتەكانیان داگیركردووەو‬ ‫هەوڵیانداوە میللەتەكانی ئەم ناوچەیە‬ ‫بدەن بەیەكدا بۆ ئەوەی خۆیان حوكم‬ ‫بكەن‪ ،‬مەبەستی ئ��ەوان��ە‪ ،‬مەبەستی‬ ‫سیستمی س��ەرم��ای��ەدارو كۆڵۆنیالی‬ ‫جیهانییە‪ Pkk.‬بۆ مەسەلەی كشانەوەی‬ ‫هێزەكان پێشنیازی بۆ حكومەت كردووە‬ ‫كە لیژنەیەك پێكبێت لە پەرلەمان‬ ‫و دەڵ���ەت و ك��ورد‬ ‫ب��ە س��ەرپ��ەرش��ت��ی‬ ‫ن��ات��ۆ ب���ۆ ئ���ەوەی‬ ‫ش��ەڕ روون�����ەدات لەكاتی‬ ‫ك��ش��ان��ەوەی هێزەكانیان‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ئ��ەزم��وون��ێ��ك��ی‬ ‫تاڵیان هەیە جارێكیتر‬ ‫هێزەكانیان كشاندەوە لە‬ ‫ئەنجامدا زیاتر لە (‪)700‬‬ ‫شەهیدیاندا‪.‬‬ ‫* وات��ە تا دوای‬ ‫ئ��ەو‬ ‫پێكهێنانی‬ ‫لیژنەیە هێزەكان‬ ‫ناكشێنەوە؟ قەرەیاڵن‬ ‫لێدوانێكی داوە بە‬ ‫میدیاكان و دەڵێت‬ ‫كشانەوەی هێزەكان تا‬ ‫پایز دەخایەنێت؟‬ ‫‪-‬‬

‫ئەم نامەیە ئەو‬ ‫ئەنجامەی بەدیهێنا كە‬ ‫‪ pkk‬وەك بزاڤێكی‬ ‫سیاسی بناسرێت لە‬ ‫توركیاو تەنانەت لە‬ ‫دەرەوەی توركیاش‬ ‫بێگومان زۆر دەخایەنێت‪ ،‬چونكە لە‬ ‫دەری��ای رەش��ەوە بە (‪ )3‬مانگ ناگەنە‬ ‫سنووری عێراق‪ ،‬هێزیان هەیە لە ناوچەی‬ ‫ئەسكەندەرۆنان ئ��ەم گ��ەڕان��ەوەی��ەش‬ ‫میكانیزمێكی تایبەتی دەوێت‪.‬‬ ‫*‪ pkk‬چەك دادەنێت و سەنگەرەكان‬ ‫چۆڵ دەكات؟‬ ‫ ه���ات���ن���ەدەرەوەی ئ��ەو هێزانە‬‫لە سنوور مەعنای ئ��ەوە نییە چەك‬ ‫ف��ڕێ��دەدرێ و قەندیل چۆڵ دەكرێت‪،‬‬ ‫چەك دەوەستێت چەك فڕێ نادرێت‪ .‬تا‬ ‫ئەوكاتەی لە دەستووردا دان بە بوون‬ ‫و مافی ك��ورددا نەنرێت و تا ئەوكاتە‬ ‫كە یاسا گۆڕاو توانییان حزب دروست‬ ‫بكەن و بڕۆنە هەڵبژاردنەوە ئەو كاتە‬ ‫‪ PKK‬دەبێتە هێزێكی سڤیل‪ .‬یەكێك‬ ‫لە خاڵەكانی ئۆجەالن كە داوایكردووە‬ ‫دەڵێت هەڵبژاردنی وال��ی و سەرۆكی‬ ‫پۆلیس و سەرۆكی شارەوانی و ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاو شارو شارۆچكەكان دەبێت بە‬ ‫هەڵبژاردنێكی ئازادو دیموكراتی بێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان دڵنیان لەوەی خەڵكەكەیان‬ ‫لەگەڵە سەركەوتن بەدەست دەهێنن لە‬ ‫ناوچە كوردییەكاندا‪ ،‬لەم حاڵەتەشدا تەنها‬ ‫سوپا بەدەست حكومەتەوە دەمێنێتەوەو‬ ‫لە سیاسەتی توركیا بەشداردەبن و هەر‬ ‫شارەو جۆرێك لە ئۆتۆنۆمییەكی بۆخۆی‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫* ل��ەم ك��ات��ەدا ب�ڵاوك��ردن��ەوەی‬ ‫پەیامەكەی ئۆجەالن دەستووری توركیا‬ ‫دەگ��ۆڕێ��ت‪ ،‬ئ��ەم پەیامەی ئۆجەالن‬ ‫كاریگەری لەسەری دەبێت؟‬

‫ لە پەرلەمانی توركیا لیژنەیەك‬‫پێكهێنراوە ب��ۆ گ��ۆڕی��ن��ی دەس��ت��وور‪،‬‬ ‫هەرچەندە دووڕا هەیە یەكێكیان دەڵێت‬ ‫گۆڕینی دەس��ت��وور‪ ،‬ئەوەیتر دەڵێت‬ ‫ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی دەس��ت��وور‪ ،‬لەهەر‬ ‫شێوەیەكیان بێت دوو ئەندامی كوردی‬ ‫تیایە كە ئەندامی ب��ەدەپ��ەن‪ ،‬ئ��ەوان‬ ‫هەوڵدەدەن ئەو خااڵنەی كە ئینكاری‬ ‫وج��ودی ك��ورد دەك��ەن الیبەن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەوانە بكرێت وات��ە قەزیەی ك��ورد لە‬ ‫توركیا زۆر بەرەو پێشەوە هەنگاو دەنێ‪.‬‬ ‫*باسی رۆڵی جەنابی مام جەاللت‬ ‫كرد لە نزیككردنەوەی حكومەتی توركیاو‬ ‫‪ pkk‬دا‪ ،‬ئەم رۆڵبینینە چۆن بووەو لە چ‬ ‫رێگایەكەوە بووە؟‬ ‫ من خۆم شەخسییەن بەشداریم‬‫تێدا كردووە‪ ،‬یەكەمین دەستپێشخەری بە‬ ‫پێشنیازی مام جەالل چووم بۆ توركیاو‬ ‫لەگەڵ سەركردایەتی حكومەتی توركیا‬ ‫قسەمكردو ن��ام��ەی قەندیلم ب��رد بۆ‬ ‫ئەوان و نامەی ئەوانیشم هێنایەوە بۆ‬ ‫قەندیل و چەند جارێك هاتوچۆم كرد‬ ‫لە نێوان ئەنكەرەو قەندیلدا‪ .‬بەپێشنیازی‬ ‫مام جەالل كە منی دەستنیشان كردبوو‬ ‫وتبووی دۆستی منەو دۆستی‪ pkk‬یەو‬ ‫دەتوانێت دەنگی ئێوە بگەیەنێتە قەندیل‪،‬‬ ‫پێنج ساڵ لەمەوپێش ئەم پڕۆسەیە دەستی‬ ‫پێكردو بۆیە سەركەوتوو نەبوو‪ ،‬چونكە‬ ‫‪ pkk‬پێداگری كردو وتی دەبێت ئێوە‬ ‫لەگەڵ ئۆجەالندا قسە بكەن‪ ،‬نوێنەری‬ ‫ئێمە ئۆجەالنە لە ئیمراڵییە‪ ،‬من خۆم‬ ‫ئەو وەاڵمەی قەندیلم برد بۆ ئەنكەرە كە‬ ‫ئۆجەالن نوێنەری ‪ pkk‬یەو ئەو چی بڵێت‬ ‫ئەمان جێبەجێی دەكەن‪.‬‬ ‫پێنج ساڵ پێش ئێستا ئەتوانرا ئەمە‬ ‫بكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم ‪ pkk‬قبوڵی نەكردو‬ ‫نەیانویست ئ��ۆج��ەالن كە سەرۆكێكی‬ ‫رۆح��ی��ان��ەو كارێزمایەكە ل��ە ب��اك��ووری‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەناو دانوستانەكاندا پەراوێز‬ ‫بخرێ‪ ،‬ئەوكاتە حكومەتی توركیا قبوڵی‬ ‫نەكرد گفتوگۆ لەگەڵ ئۆجەالندا بكات‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەتا لە كۆتایدا حكومەتی توركیا‬ ‫ناچاربوو قسە لەگەڵ ئۆجەالندا بكات‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪20‬‬

‫‪ NRT‬دەخرێتە ژێر پرسیارەوە!‬ ‫بەهات حەسیب قەرەداغی‪:‬‬

‫‪ NRT‬كتومت چووەتە سەنگەری‬ ‫یەكێك لەحزبەكانەوە‬

‫مەم بورهان قانع‪ ،‬بەڕێوەبەری بەرنامەكانی ‪:NRT‬‬

‫رێزی هەموو بیركردنەوەیەكی جیاواز دەگرین‪،‬‬ ‫بەاڵم رێگە نادەین بەهیچ شێوەیەك الیەنێك‬ ‫لەالیەنەكان زاڵ بێت‬

‫ئەو بۆچوونانە كەم نین كە‬ ‫پێیانوایە كەناڵی ئاسمانی ‪NRT‬‬ ‫الیەنگیریی سیاسیی دەكات و كەوتۆتە‬ ‫ژێ��ر كاریگەریی بزوتنەوەیەكی‬ ‫سیاسیی وەك بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬‬ ‫ەوە‪ .‬ئەوانەی كە ئەم رەخنانەیان‬ ‫هەیە باس لەوەش دەكەن كە هەندێ‬ ‫بەرپرسی دیاری ناو كەناڵەكە بە‬ ‫ئاشكرا لە كارەكتەرە دیارەكانی ئەو‬ ‫بزوتنەوە سیاسییە بوون و هێشتا‬ ‫لەڕووی سیاسی و فكرییەوە خۆیان‬ ‫لەژێر ئەو هێزە دەرن��ەك��ردووە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی باس لەوە دەكرێت كە‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی كەناڵی ‪NRT‬‬ ‫توانا عوسمان‪ ،‬راوێژكاری پێشووی‬ ‫رێكخەری بزوتنەوەی گۆڕان بووەو‬ ‫ل��ە س��ەردەم��ی سەرنووسەرێتی‬ ‫ك��ردن��ی رۆژن��ام��ەی ه��اوواڵت��ی‪-‬‬ ‫یشدا دوای باڵوكردنەوەی هەندێ‬ ‫نووسراوی رەسمی‪ ،‬لە گۆڤارێكی‬ ‫ناوخۆیی كوردستاندا تۆمەتباركرا بە‬ ‫وەرگرتنی هاوكاری و یارمەتی مادی‬ ‫و مەعنەوی لە بزوتنەوەی گۆڕان‪..‬‬ ‫هەروەها ئەوانەی رەخنەیان لەم‬ ‫كەناڵە هەیە دەشڵێن كە بەرپرسی‬ ‫هەموو بەرنامەكانی كەناڵەكەش‬ ‫كەسێكە پێشتر بەرپرسی یەكێك لە‬ ‫سەرەكیترین كەناڵەكانی راگەیاندنی‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان ب��ووەو پلەی‬ ‫سەرنووسەری رۆژنامەی رۆژنامە‪-‬ی‬ ‫هەبووە لەناو ئەو هێزە سیاسییەدا‪،‬‬ ‫بۆیە متمانەیان بە سەربەخۆبوونی‬ ‫كەناڵەكە نییە‪ .‬ه���ەروەك لەم‬ ‫ب���ەدواداچ���وون���ەی وااڵپ��رێ��س‪-‬‬ ‫یشدا دووپاتی دەك��ەن��ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕێوەبەری بەرنامەكانی كەناڵی‬ ‫ناوبراو ئەوە رەتدەكاتەوەو داكۆكی‬ ‫لە سیاسەتی كەناڵەكەی دەكات‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەورامان كامەران‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪21‬‬

‫كەناڵێكی راگەیاندنە‪ ،‬بەاڵم ناتوانم‬ ‫ب��ڵ��ێ��م ك��ەن��اڵ��ێ��ك��ی س��ەرب��ەخ��ۆی��ە‪،‬‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی م��ی��دی��ای��ی ج��ی��اوازە‬ ‫لەپڕۆژەكانی تر‪ ،‬ئەگەر بەدیقەت‬ ‫م��والح��ەزەی خەبەرەكانی بكەیت‬ ‫لەنێوان حزبەكانی دەسەاڵتدا‪ ،‬جۆرێك‬ ‫لەتەوازن رادەگرێت‪ ،‬ئەگەر هەواڵێك‬ ‫لەسەر هەرێمی زەرد باڵوبكاتەوە‪،‬‬ ‫هەواڵێكی بەرامبەر لەسەر هەرێمی‬ ‫سەوزیش باڵودەكاتەوە‪ ،‬زۆرجار میزاج‬ ‫لەپەیامنێرەكاندا دەوری جیاوازی‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە من ب��ەوردی سەیری‬ ‫هەواڵ و بەرنامەكانی دەكەم‪ ،‬پێموایە‬ ‫كەناڵێكە ناتوانم بڵێم بۆ الیەنێك یان‬ ‫سەر بەالیەنێك ئیش دەك��ات‪ ،‬ئەم‬ ‫كەناڵە بازرگانی دەكات‪ ،‬دەتوانم بڵێم‬ ‫كەناڵێكی بازرگانییە دەتوانێت سوود‬ ‫بۆ خۆی بەدەستبهێنێت بەرامبەر ئەو‬ ‫هەواڵ و بەرنامانەی كە جێبەجێی‬ ‫دەكات‪ ،‬پێموایە لەدنیاشدا میدیا كە‬ ‫بیەوێت كاری میدیایی بكات و لەسەر‬ ‫پێی خۆی بوەستێت‪ ،‬دەبێت روو‬ ‫لەبازرگانی بكات‪ ،‬پێموایە پڕۆژەی‬ ‫نالیا پێش ئەوەی پڕۆژەیەكی میدیایی‬ ‫بێت‪ ،‬پڕۆژەیەكی بازرگانییە‪.‬‬

‫‪ NRT‬هاوئاوازی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانە‬ ‫رۆژنامەنووس و بەڕێوەبەری‬ ‫ئێزگەی دەنگی گەلی كوردستان‬ ‫سەربەست جیهاد‪ ،‬ل��ەب��ارەی ئەم‬ ‫بابەتەوە بۆ گۆڤاری وااڵپرێس دواو‬ ‫ب��ڕوای وای��ە كە دەزگ��ای ئیعالمی‬ ‫سەربەخۆ ب��ەو مانایەی كە سەر‬ ‫بەهیچ ئەجێندایەكی سیاسی نەبێت‪ ،‬شوان داودی‬ ‫بوونی نییە‪ .‬تەئكیدیكردەوە هیچ‬ ‫دەزگایەكی راگەیاندن نییە سیاسەت‬ ‫و ئەجێندایەكی دیاریكراوی نەبێت و‬ ‫بە ئیدیعایەكی بەتاڵی زانی‪ .‬جیهاد‬ ‫دەڵێ‪ :‬ئیدیعایەكی بێ بنەمایە ئەگەر‬ ‫یەكێك بێت و بڵێت دام و دەزگاكەی‬ ‫ئێمە سەربەخۆیەو هیچ ئەجێندایەكی‬ ‫سیاسی نییە‪ ،‬راگەیاندن شتی وای تیا‬ ‫نییە بڵێت من بەڕەهایی سەربەخۆم‪ .‬سەربەست جیهاد‬ ‫سەربەست‪ ،‬وەكو خۆی وتی زانیاریی‬ ‫ئ���ەوەی نییە داخ���ۆ ‪ NRT‬سەر‬ ‫بەبزوتنەوەی گۆڕانە یان نا؟ بەاڵم‬ ‫بەلێكدانەوەی ئەو ‪ NRT‬هاوئاوازی‬ ‫سیاسەتی بزوتنەوەی گۆڕانە بەبێ‬ ‫چەندوچوون‪ ،‬بە یەقینیشەوە ئەوەی‬ ‫وت كە هەموو شتێكیان بەیەكەوە‬ ‫تەنسیق كراوە‪..‬‬ ‫نەیتوانیوە ئەكادیمی بێت‬ ‫جیهاد سەرنجی خەڵكی بۆ شتی‬ ‫مەم بورهان‬ ‫ب��ەه��ات حەسیب ق��ەرەداغ��ی‪،‬‬ ‫تریش رادەكێشێ و دەڵێ‪ :‬تۆ تەماشای‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای ب��ەش��ی راگ��ەی��ان��دن‪،‬‬ ‫نەشرەی ئیخباریان بكە‪ ،‬ئەجێندای‬ ‫وەك كەسێكی ئەكادیمی لەبارەی‬ ‫خ��ەب��ەری رۆژێ��ك��ی دیاریكراویان‬ ‫ئ��ەم پ��رس��ەوە رای خ��ۆی هەیەو‬ ‫دیاریكراوە‪ ،‬بەیەكەوەیەو هاوئاوازە‪،‬‬ ‫بەمجۆرە دوا‪ :‬دیاردەی چوونە ژێر‬ ‫ل��ەس��ەر ی��ەك ق��ەزی��ەی دیاریكراو‬ ‫كاریگەریی بۆچوونی الیەنێكی سیاسی‬ ‫ك���اردەك���ەن‪ ،‬ب��ەل��ێ��ك��دان��ەوەی من‬ ‫لەدەزگاكانی راگەیاندنی كوردیدا‪،‬‬ ‫بەڵێ ‪ NRT‬لەخزمەتی ئەجێندای‬ ‫دیاردەیەكی ب��اوە‪ ،‬هیچ كەناڵێك‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕاندایە‪ ،‬دەگەڕێمەوە‬ ‫ناتوانێت خۆی لەوە بێ بەری بكات‪،‬‬ ‫س��ەر ب��ۆچ��وون��ی ی��ەك��ەم��م‪ ،‬ئەمە‬ ‫ساالر عوسمان‬ ‫لەناویشیاندا كەناڵی ‪ NRT‬یە‪NRT ،‬‬ ‫پڕوپاگەندەیەكی بێ بنەمایە ئەگەر‬ ‫لەیەكەم رۆژی پەخشكردنیەوە هەتا ئەم‬ ‫‪ NRT‬بڵێت من دام و دەزگایەكی سەربەخۆم و‬ ‫ساتەوەختەی قسەی تێدا دەكەین‪ ،‬بەبۆچوونی‬ ‫سەر بەهیچ ئەجێندایەكی سیاسی نیم‪.‬‬ ‫من وەكو پیاوێكی ئەكادیمی نەیتوانیوە رۆڵی‬ ‫سنووری كاركردنی ئەكادیمیانەو پڕۆفیشنااڵنەی‬ ‫بازرگانی دەكات!‬ ‫خۆی بپارێزێت‪.‬‬ ‫ش��وان داودی‪ ،‬رۆژنامەنووس و جێگری‬ ‫قەرەداغی‪ ،‬پێیوایە لە یەكەم رۆژەوە ‪NRT‬‬ ‫نەقیبی سەندیكای رۆژنامەنووسانی كوردستان‪،‬‬ ‫خۆی فڕێداوەتەوە ناو سەنگەری سیاسەتەوەو‬ ‫ئەویش الی خۆیەوە نەیتوانی ناوی كەناڵەكە‬ ‫گەمەیەكی سیاسی دەك��ات‪ ،‬بۆچوونی وایە‬ ‫بەبێ الی��ەن بهێنێت‪ ،‬ئ��ەو لە لێدوانێكیدا‬ ‫هەرجارێك بەپێی بەرزی و نزمی و هەڵكشان‬ ‫بۆ گۆڤاری وااڵپرێس دەڵێت‪ :‬پێموایە ‪NRT‬‬

‫پاش گەڕانەوەی نوێنەرانی كورد‬ ‫لە ئەنجومەنی وەزیران و ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬بارودۆخی سیاسی عێراق‬ ‫پێی ناوەتە قۆناغێكی نوێوە‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫ك��ورد ل��ە دوا ك��ۆب��وون��ەوەی خۆیدا‬ ‫بڕیاری ئەوەیداوە نەگەڕێنەوە بەغدا‬ ‫تا چارەسەرێكی ریشەیی بۆ كێشەكان‬ ‫دەدۆزرێنەوە‪ ،‬بەاڵم هێشتا هەردووال لە‬ ‫پەیوەندی بەردەوامدان بۆ ئەوەی ئەو‬ ‫كێشانە بە دانیشتن و دیالۆگ كۆتایی‬ ‫پێبێت‪ ،‬بەپێی زانیارییەكانی وااڵپرێس‬ ‫حكومەتی ناوەندی بەنیازە وەفدێك‬ ‫رەوان��ەی هەرێم بكات و هەرێمیش‬ ‫دەیەوێت بۆ ئەوەی كێشەكان چارەسەر‬ ‫بكرێن و زەمانی تەواوەتی هەبێت‪،‬‬ ‫پێیباشە نەتەوەیەكگرتووەكان یان‬ ‫واڵتێكی دراسێی عێراق بەشداری ئەو‬ ‫كۆبوونەوانە بكات‪.‬‬

‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫س���وورە ل��ەس��ەر م��ی��وان��داری��ك��ردن و‬ ‫بانگهێشتكردنی مالیكی ب��ۆ ناو‬ ‫پەرلەمان و مالیكیش سوورە لەسەر‬ ‫رەتكردنەوەی‪ ،‬پاش ئەوەی پەرلەمانی‬ ‫عێراق داوای��ەك��ی ئاراستەی مالیكی‬ ‫ك��رد‪ ،‬بۆ ئامادەبوونی لە پەرلەمان‬ ‫بەمەبەستی گفتوگۆكردن لەسەر خراپ‬ ‫بوونی رەوش��ی سیاسی و ئەمنی و‬ ‫زیادبوونی كردەوە تیرۆریستییەكان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم مالیكی نایەوێت ئەو داوای��ە‬ ‫جێبەجێبكات‪ ،‬لەتازەترین لێدوانیشیدا‬ ‫ئوسامە نوجێفی سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫رایگەیاند ئەگەر مالیكی ئامادەی‬ ‫پەرلەمان نەبێت رێگەی تووند لە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەری��دا دەگ��ری��ن��ەب��ەر‪ ،‬چونكە‬ ‫ئامادەنەبوون و پەراوێزخستنی داوای‬ ‫پەرلەمان سوكایەتیكردنە بە شكۆی‬ ‫پەرلەمان و قبووڵ ناكرێت‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪22‬‬

‫و داكشانی رووداوەكان وتاری ئەم كەناڵە‬ ‫دەڕژێتە بەرژەوەندیی الیەنێك یان چەند‬ ‫الیەنێكی ت���رەوە‪ ،‬ئ��ەوەش��ی پ��ێ سەیر‬ ‫بوو هەركەسێك باسی لە ك��ارو شتێكی‬ ‫ئاسایی ك��رد لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫وەختێك دەزانین پاش چەندین رستە ملی‬ ‫باسەكە ب��ادەدرێ��ت��ەوەو ب��ەرەو سیاسەت‬ ‫دەڕوات‪ .‬ئەوەشی بە ئەستەم زانی كە‬ ‫سیاسەت لەكوردستاندا لەبری ئ��ەوەی‬ ‫كە هونەرێكی رایی كردنی ژیان بێت‪،‬‬ ‫سیاسەت لەكوردستاندا بۆتە حزبایەتی‪ ،‬ئەم‬ ‫مامۆستایەی زانكۆ‪ ،‬زیاترو وردتر لەسەر‬ ‫سیاسەت وەستاو وتی‪ :‬سیاسەت لەدەرەوەی‬ ‫حزبایەتی ناكرێت لەكوردستاندا‪ ،‬هەر‬ ‫كەسێك ن��اوی سیاسەتی هێنا‪ ،‬باسی‬ ‫لەسیاسەت كرد‪ ،‬بۆچوونێكی سیاسییانەی‬ ‫ه��ەب��وو‪ ،‬لێكدانەوەیەكی سیاسییانەی‬ ‫هەبوو‪ ،‬بێ ئ��ەوەی هیچ لەدەسەاڵتیدا‬ ‫هەبێت‪ ،‬كتومت چووەتە سەنگەری یەكێك‬ ‫لەحزبەكانەوە‪ ،‬واتە لەڕوانگەو تێڕوانینی‬ ‫یەكێك لەحزبەكانەوە قسەدەكات‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەبێتە دژایەتیكردنی حزبێكی دیكە كە‬ ‫بەرامبەریەتی و بۆچوونێكی جیاوازی‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫لەژێر كاریگەریدایە‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە قەرەداغی دەڵێت‪:‬‬ ‫نەك هەر ‪ ،NRT‬بەڵكو هەر كەناڵێكی‬ ‫دیكەی راگەیاندن لە كوردستاندا كار‬ ‫بكات‪ ،‬ناتوانێت بڵێت من لەژێر ئەو‬ ‫كاریگەرییانەدا نیم‪ ،‬ئینجا هەندێكیان‬ ‫بەهۆی ئ��ەو ه��ۆك��اران��ەوەن كە كەسانی‬ ‫ك��ارب��ەدەس��ت و ب��ڕی��ار ب��ەدەس��ت لەناو‬ ‫كەناڵەكەدا ئەو بارودۆخە دروستدەكەن‬ ‫و درێژەی پێ دەدەن‪ ،‬هەندێكی بەهۆی‬ ‫تەمویلكردنیەوە دەك��ەوێ��ت��ە ژێ��ر ئەو‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی��ەوە‪ ،‬هەندێكیشی بەهۆی‬ ‫ئەو مۆدێلەی ئێستا باوە لەكوردستانداو‬ ‫ل��ەڕۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت��دا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون زیاتر جەماوەرت بۆ پەیدا دەكات‬ ‫وەك لەوەی كە تۆ پاڵپشتی حكومەتەكان‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫ساالر عوسمان‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری رادیۆی‬ ‫كوردستان (پ‪.‬د‪.‬ك)‪:‬‬ ‫لەساحێبی ‪NRT‬‬ ‫كە بزنسمانێكی ئەم‬ ‫واڵتەیە دەپرسم‪ ،‬بۆ‬ ‫پارەكانی بزنسەكەی‪،‬‬ ‫هەموو ئەم سەروەتەی‬ ‫كۆی كردۆتەوە دەیخاتە‬ ‫ناو ملمالنێوە‪ ،‬ملمالنێش‬ ‫لەگەڵ كێ؟‬

‫بیت یان پاڵپشتی حزبە دەسەاڵتدارەكان‬ ‫بیت‪ ،‬ئەمە بۆتە مۆدێلێك‪ ،‬ئەمەش‬ ‫زەمەنێكەو بەسەر دەچێت‪ ،‬واتا كارەساتێك‬ ‫ناخوڵقێنێت‪ ،‬بەاڵم بەبۆچوونی من ئەمە‬ ‫خەوشێكی گەورەیە لەڕاگەیاندنی كوردیدا‬ ‫كە ناتوانێت خۆی لەحزبی بوون بپارێزێت‬ ‫ئەگەرچی ئۆرگانی حزبێكیش نەبێت‪.‬‬ ‫‪ NRT‬نا پڕۆفیشناڵە‬ ‫ساالر عوسمان‪ ،‬بەڕێوەبەری دەنگی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێیوابوو كە كەناڵی ناوبراو‬ ‫لەناوەڕاستێكی یەكسانەوە نەوەستاوە بۆ‬ ‫رووماڵكردنی رووداوەك���ان و پێشیوابوو‬ ‫كە لەجیاتی ك��اری راگەیاندن كەناڵەكە‬ ‫سیاسەت دەك���ات‪ ،‬س��االر عوسمان بۆ‬ ‫وااڵپ��رێ��س ب��ەم��ج��ۆرە دواو وت���ی‪ :‬بەر‬ ‫ل��ەه��ەر ش��ت ب��ۆئ��ەوەی قسە لەئەهلی‬ ‫بوونی ه��ەر دەزگایەكی میدیا بكەین‪،‬‬ ‫دەبێت ئەو راستییە دووبارە بكەینەوە كە‬ ‫كەناڵی میدیای ئەهلی‪ ،‬ئەو كەناڵەی كە‬

‫لەناوەڕاستێكی یەكسان بوەستێت بۆ هەموو‬ ‫الیەك‪ ،‬تێكڕای كارو چاالكییەكانی بریتییە‬ ‫لەتەختیە كردن و روماڵكردن و نواندنی‬ ‫چاالكی جۆراوجۆری میدیایی بەشێوەیەكی‬ ‫یەكسان‪ ،‬دوور لەهەر گرژی و تەرەفگیریی‬ ‫و الیەندارییەك‪ ،‬ئەوەی تائێستا لە ‪NRT‬‬ ‫دەبینرێت‪ ،‬نە لە ناوەڕاستێكی یەكساندا‬ ‫نە بەشێوەیەكی یەكسان بەرخورد لەگەڵ‬ ‫هەموو حزب و الیەنەكان دەك��ات و نە‬ ‫بەپڕۆفیشناڵیش كارەكانی خۆی كردووە‪.‬‬ ‫بەمیتۆدی ئۆپۆزسیۆن!‬ ‫ب��ۆچ��وون��ی ب���ەڕێ���وەب���ەری دەن��گ��ی‬ ‫كوردستان لەسەر كەناڵی‪ NRT‬بەشێوەیەكە‬ ‫كە ریتمی كاركردن و جۆری تێگەیشتن و‬ ‫میتۆدی عەمەلییانەی ئەو كەناڵە لەالی ئەو‪،‬‬ ‫میتۆدێكە ئۆپۆزسیۆن كارانە كاردەكات‪،‬‬ ‫پێشیوابوو لەكاتێكدا میدیای ئەهلی چەند‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆنەوە نزیكە‪ ،‬بەهەمانشێوە‬ ‫دەبێت ئەوەندەش لەئەحزابی دیكەشەوە‬ ‫نزیك بێت‪ ،‬چەند لەئۆپۆزسیۆنەوە دوورە‬ ‫بەهەمانشێوە دەبێت لەئەحزابی دیكەشەوە‬ ‫دوور بێت‪.‬‬ ‫ئەم راگەیاندنكارە گەڕایەوە سەر ئەو‬ ‫چەمكەی كە دەبێت هەموو كەناڵێكی‬ ‫راگەیاندنێكی ئەهلی لەناوەڕاستێكی‬ ‫یەكسانەوە بێت بۆ هەموو الیەك‪ ،‬پێیوانییە‬ ‫هەڵسەنگاندنی كەناڵێكی ئەهلی لەڕێگەی‬ ‫كارەكتەرەكانەوە بكرێت‪ .‬نموونەیەكی‬ ‫لەسەر بەرپرسی بەرنامەكانی تەلەفزیۆنی‬ ‫‪ NRT‬هێنایەوە كە هەتا دوێنێ بووە لەناو‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕاندا ك��اری ك��ردووەو لە‬ ‫ئێستادا بەرپرسی بەرنامەكانی تەلەفزیۆنی‬ ‫‪NRT‬ی����ە‪ .‬ب���ەاڵم زۆر ل��ەوان��ە گرنگتر‬ ‫بەالی عوسمان‪-‬ەوە ئەوەیە كە دەبێت‬ ‫هەڵسەنگاندنێكی زانستیانەو میتۆدیانە‬ ‫بۆ ئەم كەناڵە بكرێت‪ ،‬پەیام و جۆری‬ ‫مامەڵەكردنی رۆژنامەنووسانەی ئەم كەناڵە‬ ‫هەڵسەنگێندرێت‪ ،‬بەبۆچوونی ئ��ەو لە‬ ‫هەڵسەنگاندندا تێدەگات كە ئەو ریتمەی‬ ‫‪ ،NRT‬ریتمێكی دژە‪ ،‬ریتمێكە شەڕی تیا‬

‫‪23‬‬

‫شوان داودی‪:‬‬ ‫‪ NRT‬كەناڵێكی‬ ‫راگەیاندنە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناتوانم بڵێم كەناڵێكی‬ ‫سەربەخۆیە‬

‫سەربەست جیهاد‪:‬‬ ‫پڕوپاگەندەیەكی‬ ‫بێ بنەمایە ئەگەر‬ ‫‪ NRT‬بڵێت من‬ ‫سەربەخۆم و سەر بەهیچ‬ ‫ئەجێندایەكی سیاسی‬ ‫نیم‬

‫پێئەگات‪..‬‬ ‫ساالر عوسمان درێژە بەڕەخنەكانی دەدات‬ ‫و دەڵ��ێ��ت‪ :‬من دەپ��رس��م لەساحێبی ‪NRT‬‬ ‫كە بزنسمانێكی ئەم واڵتەیە‪ ،‬بۆ پارەكانی‬ ‫بزنسەكەی‪ ،‬هەموو ئ��ەم س��ەروەت��ەی كۆی‬ ‫كردۆتەوە دەیخاتە ناو ملمالنێ‪ ،‬ملمالنێش لەگەڵ‬ ‫كێ؟ لەگەڵ حزبی حوكمڕان لەم واڵتە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫حكومەتێك و لەگەڵ دەسەاڵتێك‪ ،‬لەكاتێكدا ئەم‬ ‫شەڕ پێ فرۆشتنە كاری سیاسییە‪ ،‬كاری ئیعالمی‬ ‫نییە‪ ،‬كاری ئیعالمی رووماڵكردنە‪ ،‬چارەسەری‬ ‫ئیعالمیانەیە بۆ هەموو ئەو رووداوان��ەی كە‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەگەر پرسیارەكە وابكەین‪ :‬بۆ كە دەڵێن‬ ‫سەرمایە ترسنۆكە‪ ،‬دەیخاتە بەردەم هەڕەشەی‬ ‫زەرەر؟ ئەمە دەمانگەیەنێتە ئەو قەناعەتەی كە‬ ‫‪ NRT‬كەناڵێكە شەڕی سیاسی دەكات‪ ،‬وەك‬ ‫ئۆپۆزسیۆن كاردەكات‪ ،‬هەموو ئەو پڕۆگرام و‬ ‫بەرنامانەی هەیەتی لەڕەحمی ملمالنێی سیاسی‬ ‫دوێنێوە لەدایكبووە‪ ،‬ریتم و شكڵی كارەكانیان‬ ‫پێماندەڵێ كە ‪ NRT‬تەركیزی كردووەتە سەر‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬لەتەركیزكردنە‬ ‫سەر پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬واتا تەركیزی‬ ‫كردووەتە سەر بەشێكی گرنگ لەژیانی سیاسی‬ ‫كوردستان كە پارتی پێكیدەهێنێت‪ ،‬بەشێكی‬ ‫گرنگ لەمێژووی بزوتنەوەی سیاسیی گەلی‬ ‫كوردستان كە پارتی پشكدارە تێیدا‪..‬‬

‫رووی دەمم لە ‪ NRT‬دەكەم كە فرسەتی ئەهلی‬ ‫ب��وون بقۆزێتەوە كە نەیتوانی بیقۆزێتەوە‪،‬‬ ‫داوای لێدەكەم ئێستاش بەخۆیدا بچێتەوە‪،‬‬ ‫لەناوەڕاستێكی یەكساندا بوەستێت بۆ هەموو‬ ‫الیەك‪ ،‬رووداوەكان وەك خۆی ببینێت‪ ،‬نەك‬ ‫ئەوەی بڕیار بدات رووداوەكان چی لێ بكات‪،‬‬ ‫بەقەد ئەوەی رووداو وەك خۆی ببینێت‪ ،‬وێنە‬ ‫بگوازێتەوە نەك وێناو تەسەورات تەوزیف‬ ‫بكات‪ ،‬وێنەكە چۆنە ئاوا بیگوازێتەوە‪ ،‬نەك‬ ‫بێت پێشتر بڕیاری دابێت وێنایەك تەوزیف‬ ‫بكات‪ ،‬وێنایەك لەهزری ئینسانەكان لەسیاسەت‬ ‫لەبوارەكانی دیكەی كولتوور‪.‬‬

‫بانگەشەیەك بۆ ‪NRT‬‬ ‫ل��ە ك��ۆت��ای��ی س��ەرن��ج��ەك��ان��ی��دا عوسمان‬ ‫بانگەشەیەكی بۆ كەناڵەكە هەیەو دەڵێت‪ :‬من‬

‫ناهێڵین رەنگبداتەوە‬ ‫لە بەرامبەر هەموو ئەو رەخنانەدا‪ ،‬مەم‬ ‫بورهان قانع كە بەڕێوەبەری بەرنامەكانی‬ ‫كەناڵەكەیە نەیویست بەناوی كەناڵەكەوە‬ ‫ب��دوێ��ت و ب��ە سیفەتی رۆژنامەنووسێك‬ ‫ب��ۆ گ��ۆڤ��اری وااڵپ��رێ��س دواو لەئاست ئەو‬ ‫بیروڕایانەی پێیانوایە كەناڵی تەلەفزیۆنی ‪NRT‬‬ ‫الیەنگیریی بۆ یەكێك لەالیەنەكان دەكات‪.‬‬ ‫وتی‪ :‬من وای نابینم‪ ،‬ئێمە میساقی شەرەفمان‬ ‫هەیە بۆ كاركردن‪ ،‬هەموومان لەژێر چەتری‬ ‫ئەو میساقی شەرەفی رۆژنامەنووسییەدا كاری‬ ‫رۆژنامەنووسی لە تەلەفزیۆنی ‪ NRT‬دەكەین‪،‬‬ ‫رێزی هەموو بیركردنەوەیەكی جیاواز دەگرین‪،‬‬ ‫بەاڵم رێگە نادەین بەهیچ شێوەیەك الیەنێك‬ ‫لەالیەنەكان زاڵ بێت و رەنگبداتەوە بەسەر‬ ‫كاری رۆژنامەنووسیماندا‪.‬‬

‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی پ��ێ��ش��ووت��ری‬ ‫مەكتەبی سیاسی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەبارەی بەشداریكردنی‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی ب���ە ل��ی��س��ت��ی ج��ی��ا لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی كوردستاندا‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ئاشكرا ك��ردووە كە نە یەكێتی و‬ ‫نە پارتی ناتوانن لەیەك بترازێن‬ ‫و بەدیل بۆ یەكتری ب��دۆزن��ەوە‪،‬‬ ‫هەربۆیە دوای هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ەوە ب��ۆ الی یەكتری‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ئاژەشی ب���ەوەداوە كە‬ ‫یەكێتی تەنها بۆ دامركاندنەوەی‬ ‫ت���ووڕەی���ی ئ��ەن��دام��ەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫بڕیارەیداوە‪.‬‬

‫ه���ەرچ���ەن���دە ب��ڕی��ارب��وو‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان و یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬لە‬ ‫ن�����ەورۆزدا ك��ۆب��ب��ن��ەوەو پاشان‬ ‫كۆبوونەوەكە دواخ��را‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫بەوتەی بەرپرسانی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬یەكێتی وەاڵمی نامەكەیانی‬ ‫نەداتەوە بۆ كۆبوونەوەو دانیشتن‪،‬‬ ‫سەرچاوەیەكیش باس لەوە دەكات‬ ‫گۆڕان مەرجی بۆ كۆبوونەوەكە‬ ‫دان��اوەو یەكێتیش نایەوێت پەلە‬ ‫لە بڕیاردان لەسەر رازیبوون یان‬ ‫نەبوون بە مەرجەكانی گ��ۆڕان‬ ‫بدات‪ ،‬بەاڵم خوێندنەوەی گۆڕان‬ ‫ب��ۆ وەاڵم ن��ەدان��ەوەی یەكێتی‬ ‫ئەوەیە كە نایانەوێت رێككەوتنی‬ ‫دەباشان جێبەجێ بكەن‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪24‬‬

‫حكومەتی مالیكی‪،‬‬ ‫شكستهێنان بە عێراقی نوێ!‬ ‫د‪ .‬ئەیاد عەالوی‪ ،‬سەرۆكی لیستی ئەلعێراقییە‪ ،‬تایبەت بۆ وااڵپرێس‪:‬‬

‫ئەوەی مالیكی دەیكات‪ ،‬دەبێتە‬ ‫هۆكاری لێكترازانی عێراقییەكان‬

‫ل��ەدوای دامەزراندنی‬ ‫ئەم كابینەیەی كە سەرۆك‬ ‫وەزیرانی ئێستای عێراق‬ ‫ن��وری مالیكی‪ ،‬ل��ەدوای‬ ‫رێككەوتننامەی هەولێر‪-‬‬ ‫ەوە سەرۆكایەتی دەكات‪،‬‬ ‫دەیان قەیرانی سیاسی و‬ ‫ئەمنی و خزمەتگوزاریی‬ ‫و كارگێڕیی رووی كردۆتە‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬زۆرب���ەی هێزە‬ ‫سیاسییەكان لەم حكومەتە‬ ‫ت��ووڕەن و بە حكومەتی‬ ‫قەیرانەكانی ناودەبەن‪ .‬لەم‬ ‫ب��ەدواداچ��وون��ەدا یەكێك‬ ‫ل��ەدی��ارت��ری��ن س��ەرك��ردە‬ ‫عێراقییەكان و چەندین‬ ‫كەسایەتی تری سیاسیی‬ ‫ل��ەع��ێ��راق‪ ،‬ل��ەس��ەك��ۆی‬ ‫وااڵپرێس‪-‬ەوە‪ ،‬رەخنەی‬ ‫توند لە حكومەتی نوری‬ ‫مالیكی دەگرن و بە هۆكارو‬ ‫سەرچاوەی قەیرانەكانی‬ ‫واڵتیشی دەزانن‪.‬‬

‫بەدواداچوون‪:‬‬ ‫زانا حەمە غەریب‬ ‫بەغدا‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪25‬‬

‫بۆئەوەی قەیرانەكان قوڵتر‬ ‫نەبنەوە‪ ،‬چارەسەر ئەوەیە كە‬ ‫حكومەتێكی هاوبەش لەسەر بنەمای‬ ‫نیشتمانی پێكبهێنرێت‬ ‫هەندێك لەچاودێران پێیانوایە‬ ‫ك��ە س���ەرۆك وەزی���ران���ی عێراق‬ ‫ن��ەی��ت��وان��ی��وە حكومەتێكی باش‬ ‫ببات بەڕێوە ئیتر چۆن دەتوانێت‬ ‫لەسێ جەنگی گەورەدا سەركەوتن‬ ‫بەدەستبهێنێت‪ ،‬نووسەری عێراقی‬ ‫محەمەد سەعید ئیدریس‪ ،‬لەبارەی‬ ‫سەركەوتنی مالیكیەوە دەنووسێت‪:‬‬ ‫ئەستەمە ن��وری مالیكی بتوانێت خالید عەلوانی‬ ‫لەیەككاتدا لەدوو جەنگدا سەركەوتن‬ ‫بەدەستبهێنێت‪ ،‬هەرچۆن لەكاتی‬ ‫خۆیدا ویالیەتە یەكگرتووەكانی‬ ‫ئەمریكا لەكاتی كارەساتی (‪11‬ی‬ ‫سێپتەمبەری ‪)2001‬دا‪ ،‬لەسەر زمانی‬ ‫وەزیری بەرگری دونالد رامسفیلد‪،‬‬ ‫رایگەیاند كە ئەمریكا ناتوانێت‬ ‫لەیەككاتدا شەڕ ل��ەدژی عێراق و‬ ‫ئەفغانستان بەرپابكات و دواجاریش لویس كارلۆ‬ ‫بینرا كە شكستێكی گەورەیان هێناو‬ ‫گەلی ئەمریكاش بەهەڵبژاردنی‬ ‫س����ەرۆك و ئ��ی��دارەی��ەك��ی ن��وێ‬ ‫وەاڵم��ی ئ��ەو شكستەیان دای��ەوە‬ ‫كە دروشمەكەیان بریتی بوو لە‬ ‫(گۆڕانكاری و كشانەوە لەعێراق )‪.‬‬

‫توانیویەتی كێشەكان قوڵ بكاتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی ئەو دەیكات و پەیڕەوی‬ ‫دەكات نەك تەنیا هۆكارێكە بۆ‬ ‫شكستی سیاسی‪ ،‬بەڵكو خەریكە‬ ‫دەبێتە هۆكارێك بۆ لێكترازان‬ ‫و پەرتەوازەبوونی عێراقییەكان‬ ‫ب��ەه��ەم��وو ن��ەت��ەوەو پێكهاتە‬ ‫جیاوازەكانیەوە‪ ،‬چارەسەریش‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی قەیرانەكان قوڵتر‬ ‫نەبنەوە ئەوەیە كە حكومەتێكی‬ ‫هاوبەش لەسەر بنەمای نیشتمانی‬ ‫و نەتەوەیی هاوبەش لە بڕیارو‬ ‫ك��ار بێتە ئ���اراوە‪ ،‬ئەگەر ئەوە‬ ‫نەكرێت ئەوا عێراق رووبەڕووی‬ ‫قەیرانی زۆر گەورەترو شكستی‬ ‫زۆر دەبێتەوە‪.‬‬

‫یەكپارچەیی لە مەترسیدایە‬ ‫م���وەف���ەق ئ��ەل��روب��ەی��ع��ی‬ ‫ئەندامی هاوپەیمانی نیشتمانی‬ ‫لەبارەی ئەو كێشەو تەنگەژانەی‬ ‫رووب��ەڕووی عێراق بوونەتەوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ وااڵپ��رێ��س وت��ی‪ :‬بێگومان‬ ‫ه��ەم��وو ئ��ەو مەترسیانەی كە‬ ‫دەیبینین رووب����ەڕووی عێراق‬ ‫ب��ۆت��ەوە ه��ۆك��ارەك��ەی ئەوانەن‬ ‫لەشكستی سیاسی زیاتر!‬ ‫ك��ە دەس��ەاڵت��ی ب��ااڵی��ان هەیەو‬ ‫د‪.‬‬ ‫ئەلعێراقیە‬ ‫سەرۆكی لیستی‬ ‫مۆفەق روبەیعی‬ ‫نایانەوێت رێ��گ��ەچ��ارە دابنێن‬ ‫ئەیاد ع��ەالوی‪ ،‬لەبارەی كێشەكانی‬ ‫حكومەتەكەی مالیكی و شكستەكانی‪ ،‬بۆ بۆ كێشەكان و بەتایبەتیش كەسە نزیك و‬ ‫وااڵپرێس وتی‪ :‬هەمووان ئەو راستییە دەبینن راوێژكارەكانی س��ەرۆك وەزی��ران��ی عێراق‬ ‫كە پڕۆسەی سیاسیی لە عێراق تووشی شكست بەرپرسی سەرەكین لەشێواندنی بارودۆخەكان‪،‬‬ ‫و كارەساتێكی گەورە بۆتەوە‪ ،‬هۆكاری ئەو راستە ئێمە توانیمان رژێمێك لەناو ببەین و‬ ‫شكست و كارەساتەش دەگەڕێنمەوە بۆ بڕیارە حكومەتێكی بنكە فراوان پێكبهێنین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تاكڕەوییەكانی سەرۆك وەزیران‪ ،‬چونكە ئەو هەرگیز نەتواندراوە دەوڵەتێكی دامەزراوەیی‬ ‫دەیتوانی چارەسەری كێشەكان بكات وەكچۆن و پێشكەوتوو دابمەزرێنین كە ئەمەش بۆتە‬

‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه���ەرێ���م و‬ ‫یەكێتی و پ��ارت��ی‪ ،‬ك���ار بەسێ‬ ‫داواك��اری ئۆپۆزسیۆن دەك��ەن‪ ،‬لە‬ ‫دواكۆبوونەوەی سەرۆكی هەرێم‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ل��ی��ژن��ەی هەڵوێست كە‬ ‫پێكهاتوون لە یەكێتی و پارتی و‬ ‫كۆمەڵ و یەكگرتوو گۆڕان‪ ،‬بڕیاری‬ ‫ئ��ەوە دراوە كە هەڵبژاردنەكانی‬ ‫هەرێم ل���ەوادەی خۆیدا ئەنجام‬ ‫بدرێن و جگە ل��ەوەش بڕیاردرا‬ ‫ك��ە یەكێتی و پ��ارت��ی بەڕەسمی‬ ‫وەاڵمی داواكارییەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆ چاكسازی لەهەرێم بدەنەوەو‬ ‫بڕیاری ژم��ارە دووی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانیش لەڕۆژنامەی وەقایعی‬ ‫كوردستان باڵوبكرێتەوە‪.‬‬

‫‪ pkk‬رای���گ���ەی���ان���دووە‪،‬‬ ‫هەرچەندە رێبەرەكەیان دەستی‬ ‫بە پڕۆسەیەك كردووەو دەیەوێت‬ ‫لەڕێگەیەوە پرسی كورد بەئاشتی‬ ‫چ��ارەس��ەر بكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوە‬ ‫مانای ئەوەنییە ‪ pkk‬بەبێ‌ بوونی‬ ‫زەمانەتێكی حەتمی و چارەسەری‬ ‫پرسی ك��ورد چ��ەك دابنێت و‬ ‫بكشێتەوە‪ ،‬هەروەها ‪ pkk‬رەخنەی‬ ‫لە دەستەی دانایان گرت و ئەوەی‬ ‫راگەیاندووە‪ ،‬ئەو دەستەیە كە‬ ‫ئامانج لێی یارمەتیدانی دەوڵەتە بۆ‬ ‫چارەسەركردنی پرسی كورد نابێت‬ ‫دەوڵەت خۆی دایان بنێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەبێت بێالیەن و سەربەخۆبن‪.‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪26‬‬

‫د‪.‬موەفەق‬ ‫ئەلروبەیعی‪:‬‬ ‫بەزوویی چارەسەری‬ ‫كێشەكانی ناوخۆیی‬ ‫عێراق نەكات‬ ‫ئەوا دوور نییە‬ ‫عێراق یەكپارچەیی‬ ‫لەدەست بدات‬ ‫ئەندامێكی‬ ‫ئەنجومەنی‬ ‫نەتەوەیی كلدانی‬ ‫ئاشوری‪:‬‬ ‫ئەو سیاسەتەی‬ ‫حكومەت پەیڕەوی‬ ‫دەكات‪ ،‬دەبێتە هۆی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫خالید عەبدوڵاڵ‬ ‫عەلوانی ئەندامی‬ ‫كوتلەی عێراقییە‪:‬‬ ‫ئەم حكومەتەی كە‬ ‫مالیكی سەرۆكایەتی‬ ‫دەكات‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لە الوازترین‬ ‫كابینەكانی حوكم‬ ‫لەعێراقدا‬

‫هۆكاری دروستبوونی هەموو تەنگەژەكان‪ ،‬من‬ ‫باوەڕم وایە كە ئەگەر سەرۆك وەزیرانی عێراقی‬ ‫كە دەسەاڵتی سەرەكی هەیە لەحوكمڕانی عێراقدا‪،‬‬ ‫بەزوویی چارەسەری كێشەكانی ناوخۆیی عێراق‬ ‫نەكات ئەوا دوور نییە عێراق یەكپارچەیی لەدەست‬ ‫بدات و دابەش ببێت و هەرێمایەتی لەعێراق بێتە‬ ‫ئاراوە‪ ،‬بەبڕوای من چارەسەری هەموو كێشەكان‬ ‫بەپلەی یەكەم لەالی سەرۆك وەزیرانی عێراقییە‬ ‫نەوەك الیەنە سیاسییەكانی تری عێراقی‪.‬‬ ‫قەیرانی زۆری دروستكردووە‬ ‫خالید عەبدوڵاڵ عەلوانی ئەندامی كوتلەی‬ ‫عێراقییە‪ ،‬س��ەب��ارەت بەكێشەكانی عێراق لە‬ ‫دەوڵەتەكەی نوری مالیكی بەوااڵپرێس‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫بەدڵنیاییەوە ئەم حكومەتەی كە نوری مالیكی‬ ‫سەرۆكایەتی دەك��ات یەكێكە لە بێهێزترین و‬ ‫الوازترین كابینەكانی حوكم لەعێراق ل��ەدوای‬ ‫دام��ەزران��دن��ی حكومەتی نوێی عێراقییەوە لە‬ ‫ساڵی (‪ )1921‬ئەوەی ئەم حكومەتە توانیویەتی‬ ‫بەدەستی بهێنێت و پەرەی پێبدات تەنها كێشەو‬ ‫گرفتە ناوخۆییەكانە كە ناشتوانێت چارەسەریان بۆ‬ ‫بدۆزێتەوە‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی كە حكومەتەكەی‬ ‫ن��وری مالیكی چەندین كێشەی خزمەتگوزاری‬ ‫و ئاسایشی و نەتەوەیی هێناوەتە ئ��اراوە بۆ‬ ‫عێراقییەكان‪ ،‬هەروەها لەسەردەمی ئەم كابینەیەدا‬ ‫گەندەڵی توانیویەتی بەهەموو دەزگاكانی‬ ‫حكومەتدا شۆڕبێتەوە بەجۆرێك پێوەرێكی گەورە‬ ‫تێپەڕێندراوە لەهەبوونی گەندەڵیدا‪.‬‬ ‫بەڵێنەكان نەبراونەتە سەر‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەچ��ارەس��ەری كێشە سیاسی و‬ ‫ناوخۆیی و ئیدارییەكانی حكومەتی عێراقیش‪،‬‬ ‫عەلوانی دەڵێت‪ :‬بێگومان چارەسەركردنی‬ ‫كێشەكان زۆر ئاستەنگ لەبەردەمیاندا‬ ‫ه��ەی��ەو ن��ات��وان��درێ��ت چ��ارەس��ەر‬ ‫بكرێن بەتایبەت لەالیەن سەرۆك‬ ‫وەزیرانەوە‪ ،‬هەرچۆن نەیتوانیوە‬ ‫هیچ كام لەو بەڵێنانە بباتەسەر كە‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫بەهاوواڵتیانی عێراقی و الیەنە سیاسییەكانی داوە‪،‬‬ ‫بۆ نموونە ئەگەر تەماشا بكەین ئەم حكومەتە‬ ‫لەسەر بنەمای بەشداری نیشتمانی و نەتەوەیی‬ ‫دام����ەزراوە‪ ،‬ب��ەاڵم بەهۆی ت��اك��ڕەوی لەبڕیار‬ ‫لەالیەن سەرۆك وەزیران و جێبەجێكردنی بڕیارە‬ ‫ستراتیژییەكانیش بەتاك الیەنی لەالیەن لیستی‬ ‫دەوڵەتی یاساوە وایكردووە ئەم حكومەتە هاوبەشە‬ ‫نیشتمانی و نەتەوەییە ون ببێت و بوونی نەبێت‪.‬‬ ‫حكومەتی بنكە فراوان‬ ‫ك��ل��دان و ئاشورییەكانیش وەك بەشێك‬ ‫لەعێراقییەكان و بەشدار لەحكومەت‪ ،‬بۆچوونی‬ ‫خۆیان هەیە‪ ،‬لویس كارلو ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫نەتەوەیی كلدانی ئاشوری‪ ،‬لەبارەی تەنگەژە‬ ‫سیاسییەكانی عێراقەوە ب��ەوااڵپ��رێ��س‪-‬ی وت‪:‬‬ ‫پڕۆسەی سیاسی لەعێراقدا بەتایبەت ل��ەدوای‬ ‫پێكهێنانی ئەم كابینەیەی حكومەتەوە تووشی‬ ‫قەیرانێكی گەورە هاتووە بەجۆرێك كاریگەری‬ ‫لەسەر بارودۆخی ئەمنی عێراق كردووە‪ ،‬پێویستە‬ ‫دەوڵ��ەت��ی ی��اس��او س���ەرۆك وەزی��ران��ی عێراقی‬ ‫بەزووترین كات بیر لەپێكهێنانی حكومەتێكی‬ ‫بنكەفراوان بكەنەوە بە بەشداری هەموو الیەن‬ ‫و كوتلە سیاسییەكان ئەگەرنا ئەو سیاسەتەی كە‬ ‫پەیڕەوی دەك��ەن لەسەرەتای دروستبوونی ئەم‬ ‫كابینەیەوە دەبێتە هۆكاری هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫حكومەت و تەشەنەسەندنی قەیرانە سیاسییەكان‬ ‫لەعێراق و سەرنەكەوتنی پڕۆسەی سیاسی عێراق‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫عێراق‪ ،‬سیاسەت و پێكەنین‬ ‫عەزیز رەئووف‬ ‫بە درێژایی دروستبوونی دەوڵەتی عێراق لە بیستەكانی سەدەی رابردوودا‪ ،‬بارتەقای ئەم دە‬ ‫ساڵەی دوای پڕۆسەی ئازادی عێراق پێكەنین لەسەر لێوی سەركردەكانی نابینین‪ .‬لە دەساڵی رابردوودا‬ ‫پەیوەندییەكی مجامەلەئامێزو دانیشتنی تەشریفاتی و پێشوازی دەبینین‪ .‬دە ساڵی رابردووی عێراق پڕە‬ ‫لەڕێكەوتنی بێ رێكەوتن و دانیشتنی بێ نەتیجەو كۆبوونەوەی بێ كاریگەری و نووسینی دەستوورو یاساگەلێك‬ ‫كە هەر خۆشیان دژ بە جێبەجێكردنین‪.‬‬ ‫بەتەسەوری من ئەم جۆرە لە پەیوەندی و دووركەوتنەوە‪ ،‬پێكەوەژیان و پێكەوە‬ ‫هەڵنەكردنە چەند دەركەوتەی هەیە كە پێویستە هەڵوێستەی لەسەر بكەین‪.‬‬ ‫جیاوازییەكی گەورە لەسەر ئاستی ئابووری و كۆمەاڵیەتی و سیاسی لەنێوان سەركردە‬ ‫عێراقییەكان و خەڵكدا بەدی دەكرێت‪ .‬بەبینینی هەوڵێكی بەپەلە لە گەڕەكێكی پایتەختی عێراق‬ ‫یان هەر شارێكی تر هەست بەوە دەكەی كە دۆخی عێراقییەكان لە چ گوزەران و ژیانێكی‬ ‫سەختدایە‪ .‬هەست بەوە دەكەی كە ئەوەی روودەدات و دەگوزەرێت جیاوازییەكی ریشەیی قوڵە‬ ‫لەنێوان سەركردەكان و خەڵكدا‪ .‬ئەوەی بۆ چركەیەك تەماشای هەواڵێكی بەپەلەی ناو عێراق بكات‬ ‫هەست بەوە دەكات چ خەمێك بە روخساری عێراقییەكانەوە دەبینرێت و چ شادی و پێكەنینێكیش‬ ‫بەڕوخساری سەركردەكانەوە هەست پێدەكرێت‪ .‬ئەم پارادۆكسەی پێكەنین و گریان‪ ،‬دەوڵەمەندو‬ ‫هەژار‪ ،‬مەرگ و ژیان‪ ،‬تەواو دەمانگەیەنێتە ئەو قەناعەتەی كە ئەوەی لەسەر ئاستی سیاسەت و‬ ‫پۆستی بااڵ لە عێراقدا دەگوزەرێت تەعبیر لە شەقام ناكات و جۆرێك لە موئامەرەو كوشتنی كات بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكان لەسەر ئاستی سیاسی و جێهێشتنی خەڵك لە دۆخی خراپ و مانەوە لەبازنەی هەژاری و سەرباری هەموو‬ ‫ئەمانەش دۆخی تەقینەوەو مەرگ لە دەركەوتەكانی ئێستای عێراقن كە ئەوەی بۆ لەحزەیەك تەماشای روخساری سەركردەیەكی‬ ‫عێراق بكات ئەم خەمە نابینێت و وا هەست دەكات ئەم جۆرە لە سەركردە كوڕی كۆاڵنێكی خۆشگوزەران و واڵتێكی بێ كێشەو‬ ‫ئاسوودەن‪.‬‬ ‫لێرەوە هەست دەكەین سیاسەت بەمانا راستەقینەكەی لە عێراق مومارەسە ناكرێت‪ .‬سیاسەت خاڵی پەیوەندی خەڵكە بە‬ ‫ئەویترەوە‪ ،‬پەیوەندی دەسەاڵتە بە خەڵكەوە‪ ،‬ئەم دۆخەی ئیستای عێراق دروست پێچەوانەی سیاسەتە بەو پێودانگەی دۆخی‬ ‫سیاسییەكان تەواو جیاوازە لە خەڵك و دە ساڵی رابردووی ئەم واڵتەش لە نەهامەتی و ژیانی سەختی خەڵك و رەفاهییەتی‬ ‫بەرپرسەكانی سەلمێنەری ئەو دووركەوتنەوەیە یە لە سیاسەتی راستەقینە لەم واڵتەدا‪.‬‬ ‫ڕەنگە هۆكاری ئەوەی ئەم دۆخە نا ئاساییە ببینین ئەوە بێت كە سیاسییەكان نەیەڵن خەڵك بیربكاتەوە‪ .‬المان سەیر نەبێت‬ ‫كە دۆخی نا ئارام هەمیشە پاڵەوانی سیاسی دروست دەكات و لە دۆخی نا ئارامدا النی كەم خەڵك سەرگەرمی پاراستنی ژیانی‬ ‫خۆیەتی و چانسی نییە بۆ بیركردنەوەو چۆنێتی حوكم كردن‪ .‬دەزانین دەبێت عێراقییەكان بپرسن چۆن حوكمیان دەكرێت نەك‬ ‫كێ حوكم دەكات‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە نەهێشتنی بیركردنەوەو تێڕامان بە دروستكردنی دۆخی لەناكاو و ئاڵۆز وا دەكات كە‬ ‫عێراقییەكان هەمیشە بیر لەوە بكەنەوە كە كێ‌ حوكمیان دەكات‪ ،‬نەك چۆن حوكم بكرێت‪.‬‬ ‫هەمیشە بەهاتنە سەر كورسی دەسەاڵت لەالیەن گروپ یان ئیتنیكێكەوە دڵخۆشی بۆ هەندێك و خەمی بۆ هەندێكی تر‬ ‫جێهێشتووە‪ ،‬هەمیشە هاتنە سەر دەسەاڵتی كەسێك پێكهاتەیەكی لە عێراق دڵخۆش و چەندانی تری خەمبار كردووە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫پارادۆكسە بەوەی كە تۆ لە واڵتێكدا دەژیت پێكهاتەو گروپ و مەزهەبی جیاوازی تێدایە دەبێت قبوڵت بێت ئەوی تر‬ ‫حوكم بكات و چانسی ئەوی بدەیتێ خۆی تاقی بكاتەوە‪ .‬چارەگرژكردنی پێكهاتە جیاوازەكان لە هاتنەسەركاری ئەوی‬ ‫تر بێگومان هەندێك دەهێنێتە سەماو هەندێكی تریش خەمبار دەكات‪ ،‬وەك ئەوەی لە ئێستای عێراقدا دەیبینین‪ ،‬كە‬ ‫بێگومان دۆخی لەمشێوەیە دۆخێكە بۆ مومارەسەنەكردنی سیاسەت بەمانا راستەقینەكەی‪.‬‬ ‫بۆ ئەوەی خەمی خەڵك لە عێراق بگۆڕین بۆ خەندەو پێكەنین‪ ،‬دەبێت بەمانا راستەقینەكەی سیاسەت‬ ‫مومارەسە بكرێت‪ ،‬ئەگەرنا‪ ،‬دەبێت لە عێراقدا هەمیشە سەركردەگەلێك ببینین پێدەكەنن و كۆمەڵگەیەكیش‬ ‫ببینین كە خەمێكی قوڵی لەگەڵ خۆیدا هەڵگرتووە‪.‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪28‬‬

‫لە وااڵپرێسەوە‪ ،‬ئەم ناحەزەی كورد بناسن!‬

‫لەگەڵ سەرهەڵدانی هەر گرژییەكدا لەنێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی عێراقدا‪ ،‬ئەو یەكەم كەس و وەك كەسی‬ ‫دەستەڕاستی حكومەتی نوری مالیكی لێدوان لەدژی هەرێم و سەركردەكانی و فراكسیۆنی هاوپەیمانی كوردستانی دەدات‪،‬‬ ‫لەدەستنیشانكردنی هۆكاری گرژی و ناكۆكییەكانیش لەنێوان هەولێرو بەغدا‪ ،‬بە بەردەوامی دەستی تۆمەت بۆ الیەنی هەرێمی‬ ‫كوردستان رادەكێشێت و هیچ بەرپرسیارێتییەك ناخاتە ئەستۆی حكومەتەكەی نوری مالیكی‪ .‬ئەو كەسەش ناوی عززەت‬ ‫شابەندەر‪-‬ە‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە لەسەر لیستی دەوڵەتی یاسا كە لیستەكەی سەرۆك وەزیرانی عێراقە‪.‬‬ ‫بەدواداچوون‪ :‬ئازاد كەریم‬

‫یەكێك لەو تۆمەتانەی كە عززەت شابەندەر ناوبەناو دەیخاتە پاڵ الیەنی كوردی‬ ‫لە عێراقدا‪ ،‬تۆمەتی یاریكردنی كوردە لەسەر پەتی كەشی ناكۆكیی نێوان سوننەو‬ ‫شیعەی عێراق‬ ‫تۆمەتە ترسناكەكە‬ ‫یەكێك لەو تۆمەتانەی كە عززەت شابەندەر ناوبەناو دەیخاتە‬ ‫پاڵ الیەنی ك��وردی لە عێراقدا‪ ،‬تۆمەتی یاریكردنی كوردە‬ ‫لەسەر پەتی كەشی ناكۆكیی نێوان سوننەو شیعەی عێراق‪ .‬ئەم‬ ‫تۆمەتباركردنەی كورد لەالیەن ئەم سەركردەیەی دەوڵەتی یاساوە‬ ‫لەكاتێكدایە كە بە بەردەوامی لە شەقامی كوردیدا رەخنەی ئەوە‬ ‫لە سەركردایەتیی كورد دەگیرێت كە زۆر عێراقیانە سیاسەت‬ ‫دەكات و ئەوەندەی خەمی چارەسەركردنی كێشەو ناكۆكیی نێوان‬ ‫سوننەكان و شیعەكانی عێراق دەخوات ئەوەندە لە خەمی مافە‬ ‫سیاسی و نەتەوەییەكانی كورددا نییە‪ ،‬هەروەها شەقامی كوردی‬ ‫رەخنە لەوەش دەگرێت كە لە (‪ )10‬ساڵی رابردوودا كورد خۆی‬ ‫هۆكاری ئەوە بووە كە ئێستا حكومەتی نوری مالیكی بتوانێت‬ ‫حكومەت پێكبهێنێت و ببێتە كەسی نمرە یەكی ناو پڕۆسەی سیاسیی‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫عێراق و وەربچەرخێ بۆ ئەو كەسە تاكڕەوەی كە هەڕەشەی‬ ‫سوپاو ئۆپەراسیۆنەكان بكات بۆ سەر ناوچە كوردستانییەكان و‬ ‫هەرێم‪ ،‬مەبەستی ئەم رەخنەیەش لەڕێككەوتننامەی هەولێرە لە‬ ‫ساڵی (‪ )2010‬كە لەالیەن كوردو سەرۆكی هەرێمی كوردستانەوە‬ ‫كراو بەهۆیەوە ملمالنێكانی نێوان كوتلە سیاسییەكانی سوننەو‬ ‫شیعەكانی پێ جڵەوكراو و لەسایەیدا ئەو حكومەتە تاكڕەوەی‬ ‫ئێستای عێراق دروستكرا‪.‬‬ ‫بەپێی بۆچوونی بەشێك لە چاودێرانی سیاسی‪ ،‬ئامانجی‬ ‫ئەو تۆمەتەی شابەندەر ئەوەیە كە ملمالنێی تایەفی لە عێراقدا‬ ‫بگۆڕێت بۆ ملمالنێی نەتەوەیی و شەڕی كورد‪ -‬عەرەب‪ ،‬چونكە‬ ‫لەڕێگەی وروژاندنی ئەم لێدوانانەوە دەیەوێت قورسایی ئەو‬ ‫ناڕەزاییانەی سوننەكانی عێراق لەسەر حكومەتی مالیكی كەم‬ ‫بكاتەوەو وێنەیەكی ساختەی وەها باڵوبكاتەوە كە كوردەكان‬

‫‪29‬‬

‫بوونەتە هەڕەشە بۆ سەر عێراقی عەرەبی كە خاڵكی هاوبەشی نێوان سوننەكان و شیعەكانی‬ ‫عێراقە‪ .‬شابەندەر دەیەوێت لەم رێگەیەوە تەنانەت پشتگیری كۆمەڵێك واڵتی عەرەبیش بۆ‬ ‫حكومەتی مالیكی بە دەستبهێنێت‪ ،‬واتە لێدوانە ئاگرینەكانی تەنها بۆ ئیستهالكی ناوخۆیی نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو مەرامی سیاسیی تیایە لەسەر ئاستی دەرەوە‪ .‬وروژاندنی ئەم لێدوانە ترسناكانەش كە‬ ‫تیایدا كورد تاوانبار دەكرێت لە كۆتاییدا تەنها بۆ ئەوەیە فشارەكانی بەرەی سوننەنشین لەسەر‬ ‫حكومەتی مالیكی كەم بكرێتەوە‪ .‬ئەمەش چەند بڕگەیەكە لەو لێدوانانە‪..‬‬

‫دیاریكردنی چارەنووس!‬ ‫یەكێكی تر لە هەڵوێستە توندەكانی عززەت‬ ‫شابەندەر لە ئاست كورددا ئەوەیە كە‪ ،‬تۆمەتباری‬ ‫دەكات بەوەی چارەنووسی خۆیان یەكالناكەنەوە‪.‬‬ ‫بەپێی بۆچوونی شابەندەر بێت ئەوا دەبێ كورد‬ ‫داواكارییەكانیان لەعێراقدا كەم بكەنەوەو داوای‬ ‫مافی زیاد لە پێویست نەكەن یان ئەوەتا بڕۆن‬ ‫دەوڵەتی خۆیان لەهەرسێ پارێزگاكەدا سلێمانی‪،‬‬ ‫هەولێر‪ ،‬دهۆك‪ ،‬رابگەیەنن‪ .‬واتە شابەندەر رێ‬ ‫بەخۆی دەدات كە رێگا بەالیەنی كوردی پیشان‬ ‫بدات بەوشێوەیەی كە خۆی وێنای دەكات‪،‬‬ ‫ئەویش بەوەی یان دەبێ كورد پیادەی دەسەاڵتی‬ ‫خۆماڵیی خۆی نەكات چونكە لەچوارچێوەی‬ ‫عێراقدایە‪ ،‬یان ئەوەتا بڕوات بەوسێ پارێزگایەی‬ ‫كە هەیەتی دەوڵ��ەت��ی خ��ۆی رابگەیەنێت!‬ ‫شابەندەر بەشێوەیەكی رەگەزپەرستانە تانەی‬ ‫ئەوەش لە كورد دەدات كە شكستیان هێناوە‬ ‫لەبەدیهێنانی دەوڵەتی نەتەوەیی خۆیانداو‬ ‫هاوكات پابەندی یاساكانی دەوڵەتی فیدراڵی‬ ‫نین‪ ،‬لەوەش تووندتر‪ ،‬شابەندەر گەشە نەكردن‬ ‫و شكستی حكومەتی نوری مالیكی و جێبەجێ‬ ‫نەكردنی یاساكان لە عێراقدا دەخاتە ئەستۆی‬ ‫الیەنی هەرێم و ئەو گرژییانەی كە هەیەتی‬ ‫لەگەڵ بەغدادا نەك شكستی حكومەتی نوری‬ ‫مالیكی خۆی لەبەڕێوەبردن و حوكمڕانیكردنی‬ ‫سەركەوتووانەی واڵتدا یان ئەو گەندەڵی و بێ‬ ‫خزمەتییانەی كە عێراقی تێدایە ئەمە سەرباری‬ ‫ب��اری ئەمنی ش��ێ��واوی هەموو ئ��ەو پارێزگا‬ ‫عێراقییانەی كە لەژێر دەسەاڵتی حكومەتی‬ ‫بەغدان‪.‬‬

‫وت��ەب��ێ��ژی رەس��م��ی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی لەسەر پەیجی تایبەتی‬ ‫خۆی لە فەیسبووك‪ ،‬بە نووسینێك‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی ئیسالمی دەهێنێتە‬ ‫قسەو ب��ەوە تۆمەتباریان دەكات‬ ‫كە ماوەیەكی زۆرە بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی ه��ەوڵ��ی ئ��ەوە دەدات‬ ‫كە ئەندامەكانیان بۆ الی خۆیان‬ ‫رابكێشن و بەڵێنی ئیمتیازات و‬ ‫خانەنشین بوونیان پێدەدات‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئ��ەو وت��ان��ەی وت��ەب��ێ��ژی كۆمەڵ‪،‬‬ ‫رابەری بزوتنەوەی ئیسالمی وەاڵمی‬ ‫دەدات��ەوەو نیگەرانی خۆی لەسەر‬ ‫ئەو تۆمەتانە رادەگەیەنێت و بەباشی‬ ‫نازانێت ب��ەرەی ئیسالمخوازەكان‬ ‫رابكێشرێنە بازاڕی شەڕە قسەوە‪.‬‬

‫ل���ەدی���دارێ���ك���ی ت��ای��ب��ەت��دا‬ ‫لەگەڵ گ��ۆڤ��اری وااڵپ��رێ��س‪ ،‬د‪.‬‬ ‫ك��ەم��ال ك��ەرك��وك��ی س��ەرۆك��ی‬ ‫پێشووی پەرلەمانی كوردستان و‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫راگەیاندووە كە حزبەكەی لەگەڵ‬ ‫یەكێتی هاوڕایە كە بەسەر بڕگە‬ ‫بەبڕگەی رێكەوتنی ستراتیژی‬ ‫نێوانیاندا بچنەوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫لەبارەی ئۆپۆزسیۆنیشەوە ئەوەی‬ ‫راگ��ەی��ان��دووە ك��ە ئ���ەوان حەز‬ ‫دەكەن ئۆپۆزسیۆنێكی تەندروست‬ ‫لەكوردستاندا هەبێت‪ ،‬كەمال‬ ‫كەركوكی لەم دیمانەیەدا چەندین‬ ‫تەوەرو باسی تر لەگەڵ وااڵپرێس‬ ‫باس دەكات‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪30‬‬

‫ئەرشیف‬

‫تۆمەتی دابەشكردنی عێراق!‬ ‫یەكێكی تر لەو تۆمەتانەی كە شابەندەر ناوبەناو دەیداتە‬ ‫پاڵ كورد‪ ،‬تۆمەتی ئیشكردنە بۆ دابەشكردنی عێراق‪ .‬شابەندەر‬ ‫لە چەندین لێدواندا باس لەوە دەكات كە كوردەكان هیچ‬ ‫ئەركێك لە عێراقدا جێبەجێ ناكەن و داوای مافیش دەكەن‪،‬‬ ‫هاوكات كورد بەوە تۆمەتبار دەكات كە هەرچی لە عێراقدا‬ ‫هەیە بەشی تێدا هەیەو ئ��ەوەی هی سنووری دەسەاڵتی‬ ‫خۆیەتی تەنها بۆ خۆی دەیبات‪ ،‬ئەم تۆمەتانە لەكاتێكدا كە‬ ‫پشكی سەرەكی داهاتی ناردنە دەرەوەی نەوت لە هەرێمەوە‬ ‫بۆ واڵتان دەچێتە خەزێنەی حكومەتی بەغداوەو هاوكاتیش‬ ‫كورد لە هەریەكە لە پەرلەمان و حكومەتی عێراق و سوپای‬ ‫واڵتیشدا بەشدارە لە ئەركە دەوڵەتییەكان لە چوارچێوەی‬ ‫عێراقدا‪ .‬بەپێی خوێندنەوەی زۆرێك لە پەرلەمانتارانی كورد‬ ‫لە بەغداو چاودێرانی سیاسییش لە هەرێمدا‪ ،‬ئەم تۆمەتە‬ ‫ناڕاستانەی شابەندەر بە مەرامی ئەوەن فیتنەی نێوان الیەنی‬ ‫كوردی و حكومەتی مالیكی پەرەی پێ بدرێت بۆ ئەوەی‬ ‫وێنەیەكی وەها باڵوببێتەوە كە كێشەكانی ناو عێراق كوردەكان‬ ‫لێی بەرپرسن نەك شكستی ئیداری و سیاسی و ئەمنیی‬ ‫حكومەتی نوری مالیكی‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫الجمعة‪ 15 ,‬ي‌ذار‪/‬مارس ‪18:50 2013‬‬ ‫بغداد‪/‬المسلة‪:‬‬ ‫انتقد القيادي في ائتالف دولة القانون عزت الشابندر‪ ،‬الجمعة‪،‬‬ ‫مطالب االكراد وقال انها مبنية علي اساس ان «ما لكم لنا ولكم‬ ‫‪..‬وما لنا لنا فقط»‪ ،‬معتبرا ان العودة الي اتفاقية اربيل تعني»العودة‬ ‫الي الال شي‌و»‪ ،‬واكد انه ال وجود للقائمة العراقية وان زعيمها‬ ‫اياد عالوي بات «خارج الملعب» ويحاول «الصاق نفسه بالقائمة»‪.‬‬ ‫وقال الشابندر لـ»المسلة»‪ ،‬إن «فكرة انفصال االقليم عن‬ ‫المركز في ذهن االكراد مبنية علي اساس ما لكم لنا ولكم ‪..‬وما‬ ‫لنا لنا فقط ال غير‪ ،‬وطبيعة مثل هكذا شراكة غير عادلة ومنصفة»‪،‬‬ ‫مبينا أننا «نريد شراكة حقيقية مع االخوة االكراد لبنا‌و عراق موحد‬ ‫وليس شراكة مصالح»‪.‬‬ ‫وأضاف أن «ما يقوله مسعود بارزاني يعكس ما يعتقد به‬ ‫ويخطط له‪ ،‬والشراكة ال تبني بهذه الطريقة‪ ،‬فال اكراد يتصرفون‬ ‫كدولة جارة تجاه العراق وال يربطهم به سوي ما يأخذون منه»‬ ‫ماضيا الي القول «انها عالقة تقوم علي اساس الحقوق بدون‬ ‫واجبات واذا لم يكن كذلك فال مصلحة لهم في عالقة من هذا‬ ‫النوع»‪.‬‬ ‫ولفت الي أن «التصويت علي الموازنة قلب المعادلة وأشعر‬ ‫االكراد بالخطر الحقيقي علي اجندتهم في طريقة التعامل مع‬ ‫الحكومة المركزية» مشيرا الي انهم يدفعون باتجاه تقسيم العراق‬ ‫الي ثالثة اقسام وقال «انهم حين ذاك يستفادون من خالفات‬ ‫العرب مع بعضهم لالنسجام مع ما يروق لهم لتمرير القوانين»‪.‬‬ ‫واشار الي أن «الدعوات الي العودة الي اتفاقية اربيل تعني‬ ‫العودة الي ال شي‌و‪ ،‬النها تحتاج الي تفصيل ليفهمها الجميع لمنع‬ ‫الخالف بين الكتل»‪ ،‬مستدركا بالقول أن»الحل هو استبدل اتفاقية‬ ‫اربيل بالدعوة الي حوار شامل ينتهي باتفاقية جديدة بين الفرقا‌و‬ ‫ويتناول االزمة الراهنة بين االقليم والمركز»‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫كورد رێگرە!‬ ‫تۆمەتێكی ت���ری ع���ززەت‬ ‫ش��اب��ەن��دەر‪-‬ی پ��ی��اوە دەستە‬ ‫راستەكەی س��ەرۆك وەزی��ران��ی‬ ‫عێراق‪ ،‬تۆمەتباركردنی كوردە‬ ‫بەڕێگەگرتن لە پڕچەككردنی‬ ‫سوپای عێراق و تۆمەتباركردنی‬ ‫ب���ەوەش ك��ە دەی��ەوێ��ت عێراق‬ ‫عێراقێكی الواز بێت‪ .‬ئەم جۆرە‬ ‫تۆمەتانەی شابەندەر كە وەك‬ ‫كەسێكی ناحەزو نەیار بە كورد‬ ‫لە میدیاكاندا باڵویان دەكاتەوە‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەیە كە جەمسەرگیریی و‬ ‫بەرەكانی دژایەتیكردنی كورد لە‬ ‫عێراقدا گەورەو فراوان ببن‪ ،‬ئەم‬ ‫تۆمەتە ناسیۆنالیستیانەش دژ بە‬ ‫كورد لەهەمانكاتدا مەرام لێیان‬ ‫ئ��ەوەی��ە كە الوازی���ی سیستمی‬ ‫بەرگریی عێراق و گەندەڵیی‬ ‫گ��رێ��ب��ەس��ت��ەك��ان��ی چ��ەك��ك��ڕی��ن‬ ‫ل��ە ب��ی��ری گ��ەالن��ی ببرێنەوەو‬ ‫فشۆڵیی سەربازییانەی سوپاش‬ ‫لە دابینكردنی الیەنی ئەمنی و‬ ‫رووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان‬ ‫لەعێراقدا دابپۆشرێت و بخرێتە‬ ‫ئەستۆی كورد‪.‬‬ ‫شابەندەر دەیان لێدوانی تری‬ ‫ناحەزانەی تری هاوشێوەی لە‬ ‫دژی كورد هەیە كە زۆربەی جار‬ ‫لە كەناڵەكانی راگەیاندنی جیهان‬ ‫و ناوچەكەو عێراقدا باڵویان‬ ‫دەك��ات��ەوەو دەیانوروژێنێت‪،‬‬ ‫لە ب��ەرام��ب��ەردا كەمتەرخەمیی‬ ‫سەركردایەتیی كوردو نوێنەرانی‬ ‫و راگەیاندنەكانی لەوەدایە كە‬ ‫ك��ەم��ج��ار وەاڵم���ی ئ��ەو ج��ۆرە‬ ‫ت��ۆم��ەت��ان��ە دەدەن�����ەوە ك��ە لە‬ ‫كەناڵەكانی میدیای جیهاندا لە‬ ‫دژی كورد باڵودەبنەوە‪.‬‬

‫الشابندر‪ :‬االكراد يعرقلون أي خطوة باتجاه‬ ‫تسليح الجيش العراقي ويحاولون ابقا‌و المركز‬ ‫ضعيفا‬ ‫الجمعة‪ 30 ،‬تشرين‪/2‬نوفمبر ‪11:56 2012‬‬ ‫[بغداد‪-‬أين]‬ ‫أتهم نائب عن ائتالف دولة القانون االكراد‬ ‫بمعارضة تسليح الجيش العراقي وأضعاف‬ ‫الحكومة االتحادية ‪.‬‬ ‫وق��ال النائب عزت الشابندر لوكالة كل‬ ‫العراق ‪..‬اليوم ان « هناك أكثر من طرف ال‬ ‫يروق له بان يكون للعراق جيشا قويا ومنه‬ ‫الطرف الكردي سوا‌و في مجلس النواب او‬ ‫ال��وزرا‌و الذي دائما ما يعارض او يعرقل أي‬ ‫خطوة باتجاه التسليح حجما او نوعا «‪.‬‬ ‫وأض��اف ان « تخوف االك��راد من تسليح‬ ‫الجيش ليس من تكرار استهدافهم وانما هم‬ ‫دائما ما يريدون ان يكون المركز ضعيفا وهذه‬ ‫فلسفة الفيدرالية والحكومة االتحادية موجودة‬ ‫في الثقافة الكردية بان يبقي المركز ضعيفا«‪.‬‬ ‫وأتهم الشابندر تركيا وقطر والسعودية بـ‬ ‫«التيمر علي العراق في ملف التسليح « مشيرا‬ ‫الي ان « العالم اليوم سوق مفتوح لتزويد‬ ‫العراق بمختلف انواع االسلحة «‪.‬‬ ‫وأش��ار الي ان « السوق الغربية للسالح‬ ‫والواليات المتحدة تخشي من خطوة ان يتجه‬ ‫العراق الي تغيير مصادر تسليحه ولكننا ابلغنا‬ ‫هذه الجهات وبشكل واضح اننا خرجنا من روسيا‬ ‫بتوقيع اولي بقيمة [‪ ]700‬مليون دوالر وذهبنا‬ ‫لالتحاد االوربي في التشيك بتوقيع صفقة تفوق‬ ‫المليار دوالر وذهابنا لالسواق الروسية اليعني‬ ‫بأي شكل من االشكال ان نستبدله بالسوق‬ ‫االمريكية او الغربية «‪.‬‬

‫چ��اودێ��ران��ی سیاسی ئاماژە‬ ‫بەوە دەكەن كە رۆڵی ئەمریكا لە‬ ‫چارەسەركردنی كێشە ناوخۆییەكانی‬ ‫عێراقدا الوازەو نایەوێت چارەسەر‬ ‫بكرێن‪ ،‬ئەو چاودێرانە پێشیانوایە‬ ‫ئەمریكا لە سەرەتای دامەزراندنی‬ ‫عێراقی نوێوە ل��ەدوای رووخانی‬ ‫رژێمی بەعسەوە‪ ،‬دەستی بااڵیان‬ ‫هەبووە لە عێراقدا‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫ب��وون��ەت��ە ت��ەم��اش��اك��ەری پڕۆسە‬ ‫ئ��اڵ��ۆزەك��ەی ع��ێ��راق و تەنانەت‬ ‫لەدوا سەردانی وەزیری دەرەوەی‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��اش��دا ب��ۆ ع��ێ��راق‪ ،‬هیچ‬ ‫ئاماژەیەك بەم كێشانە نەدراوەو بۆ‬ ‫مەسەلەی سوریا هاتۆتە بەغدا‪.‬‬

‫مالیكی و هاوپەیمانێتییەكەیی‬ ‫و بەشێك لە لیستی عێراقیە‪،‬‬ ‫نیگەرانن ل��ەوەی كە ئەم كێشە‬ ‫ناوخۆییانەی عێراق سەربكێشێت‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی پێشنیازەكەی‬ ‫ج��ۆ بایدنی جێگری س��ەرۆك��ی‬ ‫ئەمریكا بۆ دابەشكردنی عێراق‬ ‫بۆ سێ هەرێمی جیاو سەربەخۆ‪،‬‬ ‫هەرچەندە بەپێی چەند زانیارییەك‬ ‫ك��وردو ئەمریكاو سووننەكانیش‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە لەگەڵ ئەمریكادا‬ ‫ق��س��ەی��ان��ك��ردووەو ب��ە بەشێك‬ ‫لەچارەسەری ئەم كێشانەی ئێستای‬ ‫دەزانن‪ ،‬بەاڵم ئەو بەرەیەیەی تر‬ ‫فیدراڵییەت و دابەشكردنی عێراق‬ ‫بۆ ئەو سێ‌ هەرێمە رەتدەكەنەوە‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪32‬‬

‫سوپای عێراق‪ ،‬كورد دەكاتە ئامانج!‬

‫لە هەڕەشەكانی ئۆپەراسیۆنی دیجلەوە بۆ‬ ‫هەڕەشەكانی ئۆپەراسیۆنی جزیرەو بادیە!‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد كەریم‬ ‫سیاسەتی لەبیربردنەوەو شاردنەوەی‬ ‫قەیران لەعێراقدا بە دروستكردنی قەیران‬ ‫و كێشەی تر بۆ واڵت‪ ،‬بۆتە یەكێك لە‬ ‫ستراتیژەكانی حكومەتی نوری مالیكی‪،‬‬ ‫زۆرب���ەی چاودێرانی سیاسیی عێراق‬ ‫و كوردستانیش لەو ب��اوەڕەدان كە لە‬ ‫سایەی ئەم حكومەتەدا چیتر چاوەڕوانی‬ ‫هەلومەرجێكی سیاسیی باشتر ناكرێت‪،‬‬ ‫بەڵكو بەرپاكردنی قەیرانی ن��وێ و‬ ‫قوڵكردنەوەی قەیرانەكانی رابردوو لەو‬ ‫گەمە ئاشكرایانەیە كە نابێتە موفاجەئە‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی كە وااڵپرێس‬ ‫هەیەتی‪ ،‬حكومەتی ن��وری مالیكی‬ ‫ئەمجارەیان لەڕێگەی ئۆپەراسیۆنی‬ ‫جزیرەو بادییە‪-‬ەوەو بەناوی پاراستنی‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫سنوورەكانی عێراق لەگەڵ سوریاو‬ ‫س��ع��ودی��ەو ئ������وردن‪-‬ەوە دەی��ەوێ��ت‬ ‫پشێویی نوێ بۆ سنوورەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان و ناوچەكانی جێی ناكۆكی‬ ‫دروس��ت بكات‪ ،‬ئەگەرچیش ناڕەزایی‬ ‫و خۆپیشاندانی جەماوەری ناوچەكە‬ ‫لەبەرامبەر هێزەكانی ئەم ئۆپەراسیۆنەدا‬ ‫بەشێوازی جیاجیا بەڕێوەچوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا ئ��ەو هەڕەشانە م��اون كە لە‬ ‫ئەنجامی پێكهێنانی ئەم هێزە تایبەتەی‬ ‫سوپای عێراق دروست كراوە‪..‬‬ ‫وااڵپرێس لە سەرچاوەی تایبەتیی‬ ‫خ��ۆی��ەوە وردەك���اری���ی ت����ەواوی ئەو‬ ‫مەترسییانەی بەدەست گەیشتووە كە‬ ‫ئ��ەم هێزە هەیەتی بۆ س��ەر ك��وردو‬

‫بوونی ك��ورد لە سوپای عێراق‪ ،‬ئەو‬ ‫مەترسی و سلبیاتانەش خۆی لە دەیان‬ ‫خاڵدا دەبینێتەوەو بەبۆنەی پێكهێنانی‬ ‫ئۆپەراسیۆنی جزیرەو ب��ادی��ەوە دێنە‬ ‫ئاراوە‪ ،‬بەمشێوەیە‪:‬‬ ‫‪ -1‬مەترسی ئۆپەراسیۆنەكە لەوەدایە‬ ‫كە لە فرقەكانی (‪ 2‬ی موسڵ‪ 3 ،‬ی‬ ‫كەسك‪ 4 ،‬ی تكریت‪ 5 ،‬ی دیالە‪،‬‬ ‫‪ 12‬ی كەركوك) كە لەسەرەتاوە كورد‬ ‫رۆڵ��ی گرنگی بینیوە لە دروستكردن‬ ‫و پێكهێنانیان‪ ،‬لەئێستادا دەیانەوێت‬ ‫رێ���ژەی ئەفسەرو س��ەرب��ازی ك��وردی‬ ‫تیایاندا نزم بكەن و سنووری بۆ دیاری‬ ‫بكەن‪ ،‬لەبەرئەوەی تەنها لەم فرقانەی‬ ‫لەسەرەوە ئاماژەمان پێدا‪ ،‬كورد رۆڵی‬

‫‪33‬‬

‫بااڵی هەیە وەك (قائد فرقەو ئامر لیواو‬ ‫ئامر فەوج و ئامر سریە)‪.‬‬ ‫‪ -2‬خ��اڵ��ی س���ن���ووری ب��ەی��ەك‬ ‫گەیشتنەوەی فیرقەكانی ل��ەس��ەرەوە‬ ‫ئاماژەی پێكراوە بەمشێوەیە‪:‬‬ ‫* لیوای (‪ 19‬فق ‪ 5‬لە حەمرین‬ ‫دیالە لەگەڵ لیوای ‪ 16‬فق ‪ 4‬سەاڵحەدین)‬ ‫یەكدەگرنەوە‪.‬‬ ‫*ل��ی��وای (‪ 16‬ف��ق ‪ 4‬سەاڵحەدین‬ ‫لەگەڵ لیوای ‪ 15‬فق ‪12‬ی كەركوك)‬ ‫یەكدەگرنەوە‪ .‬ئامر لیواو ئامر فەوجی‬ ‫كوردی تێدایە‪.‬‬ ‫*لیوای (‪ 49‬فق ‪ 12‬لەگەڵ لیوای‬ ‫‪ 5‬فق ‪ 2‬موسڵ) یەكدەگرنەوە‪ ،‬هەردوو‬ ‫فەرماندەی لیواكەو چەند فەرماندەی‬ ‫فەوجێك لەنەتەوەی كوردن لەهەردوو‬ ‫فیرقەكە‪ ،‬پاشان فیرقەی (‪)2‬ی موسڵ و‬ ‫فیرقەی (‪ )3‬ی كەسك یەكدەگرنەوە‪.‬‬ ‫‪ -3‬ف��ەرم��ان��دەی ف��رق��ەی (‪)3‬ی‬ ‫كەسك لەنەتەوەی كوردە‪ ،‬بەبۆچوونی‬ ‫ئەوان ئەو فرقانەی كە كورد بااڵدەستە‬ ‫تێیدا ئەوان ناتوانن بۆ مەهامی خۆیان‬ ‫بەكاری بهێنن‪ ،‬بۆیە دروستكردنی ئەم‬ ‫ئۆپەراسیۆنە كۆنترۆڵی رۆڵ��ی كورد‬ ‫دەكات لەناو ریزەكانی سوپا‪.‬‬ ‫‪ -4‬دەس��ت بەسەراگرتنی خاڵی‬ ‫سنووری (فیش خاپور) تا دەگاتە رەبیعە‬ ‫كە (‪ 50‬تا ‪ 60‬كم) مەزەندە دەكرێت كە‬ ‫بەشێكی زۆر تاكو ئێستا لەژێر دەسەاڵتی‬ ‫لیوای (‪)8‬ی وەزارەتی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫‪ -5‬بەرتەسك كردنەوەی دەسەاڵتی‬ ‫ك��ورد لەناوچەكەداو بەتایبەتی ئەو‬ ‫ناوچانەی ژێردەستەی حكومەتی عێراقن‪.‬‬ ‫‪ -6‬ك��ۆك��ردن��ەوەو ب��ەس��ت��ن��ەوەی‬ ‫فەرماندەیی پاسەوانی سنووری (‪)5+2‬و‬ ‫سەرجەم یەكەكانی پەیوەندییان بە(مقر‬ ‫المسيطر) هەیەو لەگەڵ هەموو دەزگا‬ ‫ئەمنییەكانی تر كە لە ناوچەكەدان‬ ‫دەك��ەون��ە ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی (عملیات‬ ‫الجزیرە)وە‪.‬‬ ‫‪ -7‬وەك لەنووسراوەكەدا هاتووە‬ ‫كە وێنەیەكی هاوپێچە بەڕاپۆرتەكەوە‪،‬‬ ‫ئەو فەوجە مغاویرانەی كە لە فرقەكانی‬ ‫ت��رەوە دەگوازرێنەوە بۆ سەر میالكی‬ ‫ق��ی��ادە عملیات ج��زی��رە ل��ە (حمالت‬

‫ئەرشیف‬

‫دەست بەسەراگرتنی خاڵی سنووری (فیش خاپور) تا‬ ‫دەگاتە رەبیعە كە (‪ 50‬تا ‪ 60‬كم) مەزەندە دەكرێت كە‬ ‫بەشێكی زۆر تاكو ئێستا لەژێر دەسەاڵتی لیوای (‪)8‬ی‬ ‫‪.‬وەزارەتی پێشمەرگەیە‬ ‫التطوع) وەردەگیرێنەوەو شوێنیان پڕ‬ ‫دەكرێتەوە كە ئ��ەوەش خۆی لەدوو‬ ‫هۆكاری سەرەكی دەبینێتەوە بریتین لە‪:‬‬ ‫* ك���ۆك���ردن���ەوەی دەن�����گ و‬ ‫بەدەستهێنانی لەڕێگەی دامەزراندنەوە‪.‬‬ ‫* بەهێزكردنی پێگەی ن��وری‬ ‫م��ال��ی��ك��ی‪ ،‬ل��ەن��او ه��ێ��زەك��ان��ی س��ەر‬ ‫بەوەزارەتی بەرگری و چاندنی كەسانی‬ ‫سەر بەخۆی لەناو ریزەكانی سوپادا‪.‬‬ ‫‪ -8‬ئەم فەرماندەییە زیادەو پێویست‬ ‫بە تەشكیل كردنی نە ئەكرد‪ ،‬چونكە‬ ‫ناوچەكە ئارامەو تەشكیالتەكانی (فق ‪)3‬‬ ‫ی سوپای عێراق و پۆلیسی فیدراڵی تێدا‬ ‫هەیەو ئەركی پاسەوانی سنووریش بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی سنوورەكانە‪.‬‬ ‫‪ -9‬ئەگەر رووب��ەڕووب��وون��ەوەی‬ ‫سەربازی لەنێوان هێزی پێشمەرگەو‬ ‫ه��ێ��زەك��ان��ی ح��ك��وم��ەت��ی ف��ی��دراڵ‬ ‫دروس���ت ببێت پێدەچێت لەكاتی‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەدا زیان بەر پردی‬ ‫(فیشخابور) بكەوێت و ئەگەر ئەو پردە‬ ‫زیانی پێ بكەوێت شاری دهۆك و زاخۆ‪،‬‬ ‫دادەبڕێت لە زومارو سنجارو دەسەاڵتی‬ ‫كورد لەو ناوچەیە كەم دەبێتەوە‪.‬‬

‫‪ -10‬دابینكردنی هێڵی گواستنەوە‬ ‫ل��ەن��ێ��وان ئ��ێ��ران و س��وری��ا ب��ەن��او‬ ‫خ��اك��ی ع��ێ��راق��دا‪ ،‬ئ��ەم��ەش ب��ەه��ۆی‬ ‫ئۆپەراسیۆنەكانی (دیجلە‪ +‬جزیرە) واتە‬ ‫دروستكردنی پردێكی زەمینی ئارام كە‬ ‫بەپارێزگاكانی (دیالە‪ -‬سەاڵحەدین‪-‬‬ ‫كەركوك‪ -‬موسڵ)دا‪ ،‬بڕوات چەك و‬ ‫تەقەمەنی و كۆمەك و نەوت بگەیەنێت‬ ‫بەسوریا‪.‬‬ ‫‪ -11‬لەالیەكی تریشەوە بۆ گەیاندنی‬ ‫كۆمەكی حكومەتی عێراقی لەڕێگەی‬ ‫(ب��ەغ��دا‪ -‬سەاڵحەدین‪ -‬نەینەوا) بۆ‬ ‫سوریا‪ ،‬فەرماندەیی جزیرەو فەرماندەیی‬ ‫دیجلە پارێزگاری و كارئاسانی بۆ دەكەن‪.‬‬ ‫‪ -12‬واچ����اوەڕوان دەك��رێ چەند‬ ‫فەوجێكی سەر بەفرقەكانی (‪ 5‬و ‪)12‬‬ ‫ببرێ بۆ ئەو ناوچانە كە زۆربەیان‬ ‫لە(كوردو توركمان)ن‪ ،‬مەبەست لەم‬ ‫هەنگاوە بۆ‪:‬‬ ‫* دوورخ��س��ت��ن��ەوەی زۆرب���ەی‬ ‫(ك��وردەك��ان) لەپارێزگای كەركوك و‬ ‫دیالەو بردنیان بۆ ناوچەی جزیرە بۆ‬ ‫ئەوەی دووربن لەماڵی خۆیان و بێزار‬ ‫ببن و واز لەسوپا بهێنن‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪34‬‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س)ی پارتی‪ ،‬چیی بە «چێنەر» وت؟‬

‫دوو میدیاكاری كەناڵی رووداو‬ ‫چەندین نهێنی ئەو كەناڵە ئاشكرا دەكەن!‬ ‫«ئەگەر رووداو كەناڵی سەرۆكی حكومەتی هەرێم بێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫كەسانێك دانانێت وەك مافیا هەڕەشە لە مناڵی هەژار بكات»‬ ‫بڕوا تەها‪:‬‬

‫* زیاتر لە ‪ 40‬كەس بەم دەردەی من براون‪ ،‬چونكە كوڕی هەژارن و ناوێرن ئاشكرای بكەن‬

‫چێنەر ‪:‬‬

‫تاقە هۆكاری دەركردنم وەرگرتنی لێدوان بوو لە دوو بەرپرسی یەكێتی!‬

‫ئا‪ :‬عیماد جەباری‪-‬كەركوك‬ ‫دوو میدیاكاری كەناڵی «رووداو» بەر لە دەستپێكردنی پەخشی كەناڵەكە دەستلەكاردەكێشنەوەو چەندین نهێنی لەبارەی سیاسەت‬ ‫و چۆنێتی كاركردنی كەناڵەكە ئاشكرا دەكەن‪ ،‬بەرپرسانی كەناڵەكەیش هەڕەشەی مەترسیداریان لێ دەكەن‪.‬‬ ‫بڕوا تەها تەیفور‪ ،‬بەوتەی خۆی (‪ )14‬ساڵە لە بواری میدیادا كاردەكات وەك كامێرەمان و دەرهێنەر‪ ،‬دوای گەڕانەوەی لە‬ ‫دەرەوەی واڵت پەیوەندیی بە كەناڵی «روودا»وەوە كردووە‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪35‬‬

‫دوای ئ��ەوەی س��ەدر بڕیاری‬ ‫گ���ەڕان���ەوەی وەزی��رەك��ان��ی خۆی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬بۆناو ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫عێراق و مالیكی و جەعفەریش‬ ‫پێشوازییان لە بڕیارەكەی كرد‪،‬‬ ‫موقتەدا سەدر نامەیەكی دەستنووس‬ ‫بۆ ئیبراهیم جەعفەری سەرۆكی‬ ‫ئیئتیالفی شیعەكان دەنێرێت و‬ ‫داوای لێدەكات رۆڵی باوك ببینێت‬ ‫و س��ەرج��ەم شیعەكانی عێراق‬ ‫لەباوەش بگرێت‪.‬‬

‫چێنەر رۆژبەیانی‬

‫هەڕەشەی لێ دەكرێت!‬ ‫ب����ڕوا ت��ەه��ا‪ ،‬ل��ێ��دوان��ێ��ك��دا ل��ەگ��ەڵ‬ ‫وااڵپرێس باسی چۆنێتی پەیوەندیكردنی‬ ‫دەك��ات بە كەناڵی رووداوەوە كە دوای‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی چ��ۆن هەڕەشەی‬ ‫لێكراوەو تۆمەتی دراوەت��ە پاڵ‪ ،‬هاوكات‬ ‫دەڵێت‪ :‬زیاتر لە (‪ )40‬كەس بەم دەردەی‬ ‫من براون‪ ،‬چونكە كوڕی هەژارن ناوێرن‬ ‫ئ��اش��ك��رای ب��ك��ەن‪ .‬ب���ڕوا ئ��ەوەش��ی وت‪:‬‬ ‫گرێبەستێكم ئەنجامدا بۆ ماوەی دوو ساڵ‬ ‫وەك بێژەرو پێیانووتم كە دوای چەند‬ ‫رۆژێك وێنەی گرێبەستەكەم دەدەنێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوە دوای چوار مانگە نەك تەنها بە من‪،‬‬ ‫بەڵكو بە هیچ كەسێكی ئەو كەناڵە وێنەی‬ ‫گرێبەستەكەیان پێ نەداون‪ ،‬بەهۆیەوە (‪)5‬‬ ‫جار دەستلەكاركێشانەوەی خۆم رادەستیان‬ ‫كرد‪ ،‬دواج��ار دەستلەكاركێشانەوەكەمیان‬ ‫پەسەند كردو داوایان لێكردم كە بڕۆم ئەو‬ ‫بەرنامانەی دەرهێنەری بووم مۆنتاجەكەی‬ ‫تەواوبكەم و منیش ئەو كارەم كردو لەگەڵ‬ ‫مۆنتێرەكەدا مۆنتاجەكانم گەیاندە كۆتایی‪.‬‬

‫بڕوا تەها‬

‫تەیفور‪ ،‬زۆر زیاتر لەسەر ئەو كەناڵە‬ ‫دواو بەوتەی خۆی بۆ بەیانیكەی هێمن‬ ‫مەال رەحمان كە بەرپرسی بەشی تەحریری‬ ‫كەناڵی رووداوە‪ ،‬پەیوەندیی پێوەكردووە‬ ‫كە دەبێت ئەمشەو ب��ڕوات مۆنتاجەكان‬ ‫تەواوبكات بۆ ئەوەی موچەكەی وەربگرێت‬ ‫و پێیوتووە ئەگەر نەچێت ئ��ەوە خۆیان‬ ‫دەزان���ن چ��ی��دەك��ەن‪ !..‬ب��ڕواش بەوپەڕی‬ ‫نیگەرانییەوە لێدوانی ئامادەكردووە بۆ‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن كە پێیان رابگەیەنێت‬ ‫كە هەڕەشەی لێ كراوە‪.‬‬ ‫بڕوا تەها‪ ،‬لەسەر خاڵێكی هەستیاری‬ ‫نێوان خۆی و بەرپرسی پەیوەندییەكانی ئەو‬ ‫كەناڵە وەستاو وتی‪ :‬فازل نەجیب بەرپرسی‬ ‫بەشی پەیوەندییەكانی كەناڵی رووداو‪،‬‬ ‫پەیوەندیی پێوە كردم و بە دەنگێكی بەرز‬ ‫پێیووتم‪ :‬تۆ دزیت كردووەو الپتۆپت بردووە‬ ‫ئەگەر نەیگەڕێنیتەوە ئەوە دەتدەینە پۆلیس‬ ‫و حەیاو شەرەفت دەبەین‪ .‬بۆ زانیاری‬ ‫جەنابیشتان هەموو دەنگەكانیش ریكۆرد‬ ‫كراون و لەالم پارێزراوە‪.‬‬

‫وەزیری ئاسایشی ئێران سەردانی‬ ‫عێراق دەكات‪ ،‬ئێران دەیەوێت رۆڵی‬ ‫لە چارەسەركردنی كێشەكانی عێراقدا‬ ‫هەبێت‪ ،‬هەر بۆ ئەو مەبەستەش‬ ‫وەزی���ری ئاسایشەكەی رەوان���ەی‬ ‫بەغدا دەك��ات و پەیامی ئێرانیان‬ ‫پێدەگەیەنێت‪ ،‬بەپێی ئەو زانیارییانەی‬ ‫كە لەسەر ئەو سەردانەی حەیدەر‬ ‫موسلیحی‪ ،‬وەزیری ئاسایشی ئێران‪،‬‬ ‫باڵوكراوەتەوە‪ ،‬ئێران دەیەوێت ئەوە‬ ‫بە سەركردەكانی عێراق رابگەیەنێت‬ ‫كە دەستێكی دەرەكی بۆ شێواندنی‬ ‫ئ��اس��ای��ش��ی واڵت���ە ئیسالمییەكان‬ ‫لەئارادایە‪ ،‬هەربۆیە نابێت كێشەكانی‬ ‫عێراق بگەنە بنبەست و پێویستە‬ ‫چارەسەر بكرێن‪.‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪36‬‬

‫كوڕی هەژارین‬ ‫ب��ڕوا تەها‪ ،‬ئەوەشی بەوااڵپرێس‬ ‫وت ئەگەر رووداو كەناڵی سەرۆكی‬ ‫حكومەتی هەرێم بێت ئەوە كەسانێك‬ ‫دانانێت وەك مافیا هەڕەشە لە مناڵی‬ ‫هەژار بكات‪ .‬ئەو میدیاكارە لەسەر ئەو‬ ‫خاڵەش وتی‪ :‬ئێمە كوڕی هەژارین و‬ ‫خۆمان خۆمان پێگەیاندووەو چەندین‬ ‫كەسی وەك من لەو كەناڵە لە ئێستادا‬ ‫ئ��ام��اژەی‬ ‫دەستیانلەكاركێشاوەتەوە‪.‬‬ ‫بەوەدا‪ :‬بەپێی گرێبەستەكە دەبێت دوای‬ ‫وازهێنانم بۆ سێ مانگ موچەم بۆ خەرج‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەاڵم سەرەڕای ئەوەی موچەمان‬ ‫نەویستووەو گرێبەستەكەمان پێ نەدراوە‪،‬‬ ‫هەڕەشەمان لێ دەكرێت و تۆمەتی دزی‬ ‫دەدرێتە پاڵمان‪.‬‬ ‫باسی ئ��ەوەش دەك��ات كە لە كاتی‬ ‫موچە وەرگرتندا بە هیچ شێوەیەك نە‬ ‫نووسراوە كە موچەكەیان چەندەو یەك‬ ‫یەك بەدزییەوە دەیانكەنە ژوورەوەو‬ ‫ئیمزایان پێ دەكەن و موچەكەیان پێ‬ ‫دەدرێت‪ .‬بڕوا تەها زانیارییەكی تریشی‬ ‫خستەڕوو كە میدیاكارانیان بە پارە كڕیوە‬ ‫نەك میدیاكار دروست بكەن‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫میدیاكانی تریان لە خەڵكانی بێ مەبدەئی‬ ‫پ��اك��ك��ردۆت��ەوە‪ .‬ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی ب��ڕوا‬ ‫تەها‪ ،‬باوكی كادیری پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪-‬ە‪،‬و لە ئێستادا بەرپرسی‬ ‫ناوچەیەكی پارتییە لە شاری كەركوك‪،‬‬ ‫بەاڵم ناوبراو دەڵێت‪ :‬ئەوە مانای ئەوە نییە‬ ‫كە من قسە نەكەم و هیچ پەیوەندییەكم‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫بە باوكمەوە نییە‪ .‬بەپێی وتەكانیشی زیاتر‬ ‫لە (‪ )40‬میدیاكار لە كەناڵی «رووداو»‬ ‫دەستیانلەكاركێشاوەتەوە‪ ،‬بەاڵم ناوێرن‬ ‫هۆكارەكانی روونبكەنەوەو دەترسن‬ ‫پالنی ناشرین وەك ئەوەی من بدرێتە‬ ‫پاڵیان‪.‬‬ ‫لەسەرچی دوورخرایەوە؟‬ ‫چێنەر رۆژبەیانی‪ ،‬یەكێكی ترە‬ ‫لەو میدیاكارانەی بڕیاری دەركردنی‬ ‫لە كەناڵی رووداو دراوە وەك خۆی‬ ‫دەڵێت بەهۆی وەرگرتنی لێدوانی دوو‬ ‫بەرپرسی یەكێتییەوە بووە‪ ..‬رۆژبەیانی‬ ‫پەیامنێری كەناڵی رووداو لە شاری‬ ‫كەركوك بۆ‪ ،‬وااڵپرێس وتی‪ :‬چەند‬ ‫رۆژێك لەمەوبەر لەالیەن فازیل نەجیب‬ ‫بەرپرسی بەشی پەیوەندییەكانی كەناڵی‬ ‫«رووداو»ەوە پەیوەندی پێوە كراوە كە‬ ‫كەناڵی رووداو كارەكانی ئەمی ناوێت‪.‬‬ ‫چ��ێ��ن��ەر زۆر ه���ەوڵ���ی���داوە تا‬ ‫بزانێت هۆكاری هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫گرێبەستەكەی چییە‪ ،‬ب��ەاڵم كەسیان‬ ‫ئامادەنەبوون وەاڵم��ی پێ بدەنەوە‪،‬‬ ‫تەنها پێیانوتووە كە ئ��ەم توڕەیەو‬ ‫ئەمیش ل��ەوەاڵم��دا پێیانی وت��ووە‬ ‫ت��ووڕەب��وون��ی ئ��ەم پەیوەندیی بەو‬ ‫ژینگەیەوە هەیە كە تێیدا دەژێ و‬ ‫رۆژانە دەیان كردەوەی ناشرین و كێشە‬ ‫بە بەرچاویەوە روودەدەن و كاریان‬ ‫كردووەتە سەر سایكۆلۆژییەتی هەموو‬ ‫تاكێكی كەركوك نەك تەنها ئەم‪.‬‬

‫لەپارتیش دەركرا!‬ ‫ئەو پەیامنێرە دەرك��راوە وتیشی‪:‬‬ ‫دوای دەركردنم لە كەناڵی رووداو‪،‬‬ ‫بە هەمانشێوە لقی (‪)3‬سێ پارتی لە‬ ‫كەركوك پشتی لێم كرد وەك ئەوەی من‬ ‫كادیری ئەوانیش نەبم‪ .‬بەبڕوای چێنەر‬ ‫هۆكاری دەركردنەكەی لەو كەناڵە بۆ‬ ‫ئەوە دەگەڕێنێتەوە كە دوو رۆژ پێش‬ ‫ئەوەی گرێبەستەكەی هەڵوەشێننەوە‪،‬‬ ‫ل��ێ��دوان��ی دوو ب��ەرپ��رس��ی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪-‬ی وەرگرتووەو‬ ‫ئەوەیش بە هۆكارەكەی دەزانێت‪.‬‬ ‫چێنەر لەمبارەیەشەوە دەڵێت‪ :‬لێدوانم‬ ‫لە عەقید یادگار بەڕێوەبەری ژووری‬ ‫عەمەلیاتی پۆلیسی كەركوك و حەمە‬ ‫سوور دوشیوانی بەرپرسێكی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬وەرگ��رت��ووەو‬ ‫ئەوەیش تەنها هۆكارە‪ ،‬لەكاتێكدا لە‬ ‫سەرەتای پەیوەندیی پێوە كردنمەوە‬ ‫پێیانووتم نابێت بە هیچ شێوەیەك‬ ‫حزبایەتی بكەیت‪.‬‬ ‫چێنەر ئاماژەی ب��ەوەدا كە باوكی‬ ‫شەهیدی پارتییەو وەك بنەماڵە (‪ )18‬ساڵە‬ ‫خزمەتی ئەو حزبە دەكاو خوێندكاری‬ ‫خولی (‪)17‬ی پەیمانگای پێگەیاندنی‬ ‫كادیرانی پارتی بووەو ماوەی (‪ )10‬مانگە‬ ‫سڕكراوەو نەیانهێشتووە خولەكەیش‬ ‫تەواوبكات‪.‬‬ ‫وتی بڕۆ دەرەوە‬ ‫لەبارەی سڕكردنیەوە لە حزب‪،‬‬ ‫چێنەر وتی‪ :‬لە خولەكەدا پرسیارێكم‬ ‫لە مەحمود سوور ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی پارتی كرد كە‪ :‬مستەفا بارزانی‬ ‫شۆڕشی بۆ خاك و نیشتمان كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمڕۆ پارتی بۆ بودجەو پلەیەتی‪.‬‬ ‫ئ��ەوی��ش ب��ە ت��ووڕەی��ی��ەوە پێیووتم‬ ‫بڕۆدەرەوە تۆ بزوتنەوەی گۆڕان‪-‬یت‪.‬‬ ‫دواتر سەاڵح دەلۆ‪ ،‬لەسەر بڕیاری ئەو‬ ‫ئەندامەی مەكتەبی سیاسی لە حزب‬ ‫سڕی كردم و ئەوە ماوەی (‪ )10‬مانگە‬ ‫سڕ ك��راوم‪ ،‬بۆیە لە ئێستادا من بە‬ ‫تەواوەتی پەیوەندییم بە پارتییەوە‬ ‫نەماوە‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫هەمـوو شـت بـۆنـی سـیـاسەتــی گرتـــووە‬ ‫ئەنوەر حسێن(بازگر)‬ ‫بەداخەوە كە لەعێراق ‌و كوردستانیش زۆرجار هەموو شت تێكەڵ بەسیاسەت‬ ‫دەكرێت‌و بەپێوەرە سیاسییەكان مامەڵەی لەگەڵ دەكرێت‪ ،‬هەروەكو ئەوەی لەچەند رۆژی‬ ‫رابردوودا بەرامبەر كۆمپانیای مۆبایلی ئاسیاسێڵ كرایەوە‪ ،‬باڵوكردنەوەی هەندێك زانیاری‬ ‫ناڕاست كە بێگومان ئەم جۆرە لەزانیاریانە كاریگەری لەسەر خودی كۆمپانیاكە‌و حكومەتی عێراق‬ ‫‌و پەرلەمانتارەكەش‌و رێڕەوی یاسایی‌و ئاسایی كارەكانیش دەبێت‪ ،‬بەاڵم بۆ دەبێ‌ ئەم راگەیاندنانە‬ ‫باڵوبكرێتەوە بەهەڵە‌و ببنەهۆی چەواشەكردنی خەڵكی؟ ئایا نەدەكرا ئەو پەرلەمانتارە بەڕێزە پێش‬ ‫باڵوكردنەوەی زانیارییەكان پەیوەندییەكی لەگەڵ ئاسیاسێڵ بكردایە بۆ وەرگرتنی زانیارییە دروستەكان‪.‬‬ ‫بۆ نموونە كەس نییە نەزانێ‌ ئاسیا لەپارساڵەوە ریكالم بۆ فرۆشتنی بەشێك‬ ‫لەپشكەكانی دەكات‪ ،‬یەكەم كۆمپانیای موبایلیش بووە ئەم كارەیكردووە‪ ،‬سەركەوتووش‬ ‫بووە‌و خەڵكێكی زۆریش بەشداربوون‌و پشكەكانیان كڕیوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو پارەیەی الی ئەو كۆمپانیایە جگە لە ئاسیاسێڵ ئەوانی تر چ لەكوردستان‬ ‫‌و عێراق پارەكەیان نەداوە كەوا دەزانم هەر قەرزێك بڕەكەی (یەك ملیار‌و دووسەدو‬ ‫پەنجا ملیۆن دۆالرە) بگرە جگە لە ئاسیا هەندێك لەكۆمپانیاكانی تر‪ ،‬پارەكەیان تێكەڵ‬ ‫پارەی بودجەی هەرێم‌و عێراق كراوە‌و بەواتایەكی تر تێكەڵ بەسیاسەت كراوە‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی ئاسیاسێڵ لەئێستادا یەكەم كۆمپانیایە كە بەشدارابووانی لەهەموو‬ ‫عێراق ‌و كوردستان زیاترە لە (‪ )9‬ملیۆن بەشداربووی هەیە‌و زیاتر لەشەش هەزار كەس‬ ‫وەكو كارمەند لە كۆمپانیاكە كاردەكەن ‌و سوودمەندن جگە لەوانەش سااڵنە بەهەزاران‬ ‫خوێندكار لەكوردستان لەالیەن كۆمپانیاكە‌و خاوەنەكەی هاوكاری دەكرێت‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێ‌ پەرلەمانی عێراق یان حكومەت ‌و پەرلەمانتارانی ئەوە بزانن كە هەر زانیارییەكی ناڕاست لەسەر‬ ‫كۆمپانیایەكی وەها زەبەالح كاریگەری لەسەر كارەكانی دەبێت‪.‬‬ ‫تەنانەت كاریگەریشی لەسەر بەشداربووانی دەبێت‪ ،‬بێگومان ئەم كۆمپانیایە‌و هەر كۆمپانیایەكی تریش لەجیهاندا‬ ‫مانای ئەوە نییە هەڵە‌و كەموكوڕی نەبێت‪ ،‬بەاڵم بۆ پەرلەمانتارێكی كورد‪ ،‬كە هەندێك لەزانیارییەكی ناڕاستن بیەوێت‬ ‫یان نا‪ ،‬كاریگەری لەسەر كۆی كارەكانی ئاسیا‌و كۆمپانیاكە هەیە‪.‬‬ ‫پێموایە مەسەلەی سیمكارتی بێ‌ خاوەن هێشتا مەسەلەیەكە گرفتی زۆری بەدواوەیە‌و جگە لەوەش ئەو نامانەی‬ ‫دەرەوە دێن بۆ مۆبایلەكانی هاوواڵتیان لەعێراق دوو گرفتی دەبێ‌ ئاسیاسێل بۆ بەرە‌و پێشچوونی كارەكانی‪،‬‬ ‫باشتركردنی خزمەتگوزاری مشوریان بخوات‪ ،‬بەاڵم دەبێ‌ ئەوەش بزانین تائێستا ئاسیاسێڵ هاوكارێكی زۆر باشبوون‬ ‫لەئاشكراكردن ‌و دۆزینەوەی ئەو تاوانانەی كە رەنگە دۆزینەوەیان ئاسان نەبێ‌‪ ،‬ئەمەش جێگەی دەستخۆشییە‌و‬ ‫رەنگە راست نەبێ‌ كە سیمكارتی بێ‌ ناونیشان هەیە‪ ،‬چونكە دەبێ‌ هەموویان تۆماركراوبن‪ ،‬دیسان دەبێ‌ بڵێم‬ ‫ئاسیا بێ‌ كەموكوڕی نییە‪ ،‬بەاڵم لەسەر هەموو ئەوانەوە هێشتا باشترین كۆمپانیای موبایل‌و باشترین كۆمپانیای‬ ‫خزمەتگوزارییە‌و دڵسۆزی هاوواڵتیان ‌و گروپی كۆمپانیاكانیشی وردە وردە دەردەكەوێـت كە چەند رۆڵی‬ ‫گەورەی هەیە لە گەشەكردنی ئابووری كوردستان چ لەئاستی تەندروستی‌و گەشتوگوزار‌و پێشوازی لەمیوانان‬ ‫چ لەپڕۆژەكانی داهاتووی كە پڕۆژەی گەورەن‌و هەمووشیان لەخزمەتی خەڵكی كوردستاندان‪.‬‬ ‫بەكورتی گەر ئاسیاسێڵ وەكو كۆمپانیایەك سەرەڕای سەركەوتنە زۆرو زەوەندەكانی ‌و جەماوەرێكی‬ ‫زۆر‪ ،‬بەاڵم ئەمە مانای ئەوەنییە قابیلی رەخنە نەبێ‌‪ ،‬بەاڵم رەخنەكان گەر دروست بن دەتوانێ‌ خزمەتی‬ ‫گەورە بكەن‪ ،‬بەاڵم هەر زانیارییەكی ناڕاست رەنگە چەند ملیۆن دۆالر زەرەر بدات لە كۆمپانیاكە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا بە بەراورد بەكۆمپانیا گەورەكانی تری عێراق‌و كوردستان‪ ،‬ئاسیاسێڵ باشترین‬ ‫كۆمپانیای بوارەكەیە‌و دەبێ‌ النی كەم بەویژدانەوە قسەی لەسەر بكرێـت‪ ،‬نەك تێكەڵ‬ ‫بەئایدۆلۆژیا‌و سیاسەت بكرێت‪..‬‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪38‬‬

‫تا كوێ ئیسالمیستە كوردەكان دیموكراتن؟‬

‫بۆچوونی هێزە ئیسالمییەكان‬ ‫لە كوردستاندا سەبارەت‬ ‫بەوەی لەگەڵ سیستمی‬ ‫دیموكراسی و ئازادییەكاندا‬ ‫دەگونجێن‪ ،‬تا چەند ئەو‬ ‫بۆچوونە لە قواڵییەكی دینی‬ ‫یان سیاسەتی داڕێژراو لەسەر‬ ‫شەریعەت‪-‬ەوە‬ ‫بنەمای‬ ‫دێت؟ ئەگەر پرەنسیپێكی‬ ‫دیموكراسی بریتی بێت لە‬ ‫عەلمانییەت كە ئیسالمییەكان‬ ‫ئەگەر‬ ‫رەتیدەكەنەوە‪،‬‬ ‫بەهایەكی دیموكراسی بریتی‬ ‫لە ئازادیی بیروڕادەربڕین‬ ‫كە دیسانەوە ئیسالمییەكان‬ ‫سنورداری دەكەن بەناوی‬ ‫كۆمەڵێك پیرۆزییەوە‪ ،‬ئایا‬ ‫چۆن دەتواندرێ باوەڕ‬ ‫بەوە بكرێت كە ئەوان‬ ‫دیموكراسییان قبوڵە؟‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫گەر شەریعەت وەك سیستمێكی كۆنكرێتی‪ ،‬دام��ەزراو‪ ،‬نەگۆڕ‪ ،‬سروشتی‪،‬‬ ‫جەوهەری‪ ،‬بیناكراو لەنێو مێژووی سەدەكانی ناوەڕاستدا وەربگیرێت و مامەڵەی‬ ‫لەگەڵدا بكرێت‪ ،‬ئەوا ئەوكات نەك هەر بزوتنەوە ئیسالمیستەكان‪ ،‬بەڵكو خودی‬ ‫ئیسالم‪-‬یش لەگەڵ دیموكراسیدا ناگونجێت و سەدان لێكدژی لەنێوانیاندا هەیە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئایا بەڕاستی شەریعەت ئەم ستراكتۆرە سروشتی و كۆنكرێتییە نەگۆڕەیە‬ ‫یان چوارچێوەیەكی الستیكی هەیەو لەگەڵ «ئێستا و ئێرە»كاندا ب��ەردەوام خۆی‬ ‫نوێدەكاتەوەو خۆی دەگونجێنێت؟‬ ‫ئەمە ئەو ئیشكالییەتەیە كە لەیەككاتدا بزوتنەوە ئیسالمیستەكان و رەخنەگرەكانیشیان‬ ‫رووبەڕووی قەیران دەكاتەوە‪ .‬كاتێك ئەكتەرە ئیسالمیستەكانی جیهانی ئیسالم‪ ،‬بە‬ ‫كوردستانیشەوە‪ ،‬دێن و بە گریمانەی یەكەمەوە مامەڵە لەگەڵ شەریعەتدا دەكەن‪،‬‬ ‫ئیتر هەموو دەرگاكان لەسەر دیوكراسی‪ ،‬كۆمەڵگەی مەدەنی‪ ،‬عەلمانیەتی بێالیەن‬

‫‪39‬‬

‫مەال كرێكار‬

‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئ��ای��ن��ەك��ان��دا‪ ،‬ب��زوت��ن��ەوە‬ ‫مێكانیسمەكانی‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‪،‬‬ ‫چاودێریكردنی دیوكراسی‪ ،‬جیاكردنەوەی‬ ‫دەس��ەاڵت��ە تەشریعی و تەنفیزی و‬ ‫قەزائییەكان‪ ،‬مافەكانی مرۆڤ دادەخەن‬ ‫و ت�����ەواوی ك��ۆم��ەڵ��گ��ە دەك����ەن بە‬ ‫مزگەوتێكی گ��ەورە‪ .‬هەروەها كاتێك‬ ‫رەخنەگران لە بزوتنەوە ئیسالمیستەكان‬ ‫دێن و هەمان شەریعەت لەهەمان ئەم‬ ‫گریمانەیەدا كورتدەكەنەوە‪ ،‬ئیتر نەك‬ ‫هەر شەرعییەت بە جیهانبینی داخراوی‬ ‫ئەكتەرە ئیسالمیستەكان دەبەخشن‪،‬‬ ‫بەڵكو ریز دەبن بەوەی كە رەخنە لە‬ ‫كۆمەڵگە وەك مزگەوتێكی گەورە بگرن‬ ‫و ئەمەش دەیانخاتە نێو قەیرانێكی‬ ‫گەورەوە!‬ ‫بەاڵم كاتێك ئەكتەرە ئیسالمیستەكان‬ ‫شەریعەت لە گریمانەی دووهەمەوە‬ ‫دەبینن و تەنها وەك پڕۆسێسێكی زیندو‪،‬‬ ‫خۆتازەكەرەوە‪ ،‬الستیكی‪ ،‬فراوان‪ ،‬كشاو‬ ‫بەنێو زەمان و مەكاندا‪ ،‬وەاڵمدەرەوەی‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی��ەك��ان��ی م���رۆڤ تەماشا‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬بێگومان دەت��وان��ن لەڕێگای‬ ‫چەندین مێكانیسمی جیاوازەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫دیوكراسیدا ن��ەك ه��ەر بیگونجێنن‪،‬‬ ‫بەڵكو بیكەن بە سەرچاوەی شەرعییەت‬ ‫بەخشین بە دیوكراسی‪.‬‬

‫گەر شەریعەت وەك‬ ‫سیستمێكی كۆنكرێتی‪،‬‬ ‫دامەزراو‪ ،‬نەگۆڕ‪،‬‬ ‫سروشتی‪ ،‬جەوهەری‪،‬‬ ‫بیناكراو لەنێو مێژووی‬ ‫سەدەكانی ناوەڕاستدا‬ ‫وەربگیرێت و مامەڵەی‬ ‫لەگەڵدا بكرێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەوكات نەك هەر‬ ‫بزوتنەوە ئیسالمیيەكان‪،‬‬ ‫بەڵكو خودی ئیسالم‪-‬‬ ‫یش لەگەڵ دیموكراسیدا‬ ‫ناگونجێت‬ ‫راستە هیچ ئیسالمیستێك‪ ،‬كوردی‬ ‫ی��ان ع��ەرەب��ی‪ ،‬م��اف��ی ئ���ەوەی نییەو‬ ‫ناتوانێت دەستكاری دەقێك لە دەقەكانی‬

‫ق��ورئ��ان بكات‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەش راستە‬ ‫كە هەر یەكێك لەو ئەكتەرانە‪ ،‬بەپێی‬ ‫هەلومەرجی كۆمەاڵیەتی و سیاسی و‬ ‫ئابووری خۆی‪ ،‬مانای دەقەكانی قورئان‬ ‫دەستنیشاندەكات‪ .‬رەنگە ئەوەی كە بۆ‬ ‫خوێنەرێكی قورئان لە مزگەوتێكدا گرنگە‪،‬‬ ‫ماناكانی دەقە قورئانییەكان نەبن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫خودی دەقەكان بن؛ بەاڵم ئەوەی كە‬ ‫بۆ كۆمەڵگە‪ ،‬بە كێڵگە جیاوازەكانیەوە‪،‬‬ ‫گرنگە خودی دەقە قورئانییەكان نین‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەو مانایانەن كە بە دەقەكان‬ ‫دەبەخشرێن‪.‬‬ ‫ئایا بەڕاستی ئیسالمیستە كوردەكان‬ ‫ب��اوەڕی��ان ب��ە دی��وك��راس��ی ه��ەی��ە؟ من‬ ‫وەك سۆسیۆلۆگێك پێموایە ئەم‬ ‫پرسیارە هەڵەیەو نابێت بەمشێوەیە‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكە پێموایە ن��ەك هەر‬ ‫ئیسالمیستە كوردەكان‪ ،‬بەڵكو لەسەر‬ ‫ئاستی جیهانیش‪ ،‬زۆر دەگمەنن ئەو‬ ‫ئەكتەرە سیاسیانەی كە خۆبەخشانەو بە‬ ‫خواستی خۆیان «باوەڕیان» بە دیوكراسی‬ ‫هەیەو خۆبەخشانەو بەخواستی خۆیان‬ ‫(مومارەسەی) دەكەن‪ .‬ئەوەی وادەكات‬ ‫كە نیكۆال سەركۆزی كورسی سەرۆكایەتی‬ ‫فەرەنسا بۆ فرانسوا هۆالند بەجێبێڵێت‬ ‫(ئیمانی) سەركۆزی بە دیوكراسی نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئ��ەو هەلومەرجە كۆمەاڵیەتی‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪40‬‬

‫مامۆستا عەلی باپیر‬

‫و سیاسی و ئابوورییە بابەتیەیە كە‬ ‫وایلێدەكات دەرەنجامەكانی هەڵبژاردن‬ ‫قبوڵبكات و كورسییەكەی بەجێبێڵێت‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی وادەك���ات كە مارین لۆپێن‪،‬‬ ‫سەرۆكی ب��ەرەی نیشتمانی فەرەنسی‬ ‫ت���ون���دڕەوی راس���ت���ڕەو‪ ،‬دەرەن��ج��ام��ی‬ ‫هەڵبژاردنەكان قبوڵبكات و رێ��ز لە‬ ‫بنەماكانی دیموكراسی بگرێت (ئیمانی)‬ ‫ئەو بە دیوكراسی نییە‪ ،‬بەڵكو هەمان‬ ‫هەلومەرجە بابەتییەكەیە‪ .‬ئ��ەوەی‬ ‫وادەكات كە ئیسالمیستێكی وەك بەڕێز‬ ‫عەلی باپیر لە نەوەدەكاندا بوون بە‬ ‫ئەندامی پەرلەمان بە (شیرك) بزانێت‬ ‫و لە دوو هەزارەكاندا خودی خۆی ببێت‬ ‫بە ئەندامی پەرلەمان هیچ پەیوەندی بە‬ ‫(ئیمان) هێنان بە دیوكراسی نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پەیوەندیی بەو هەلومەرجە سیاسی و‬ ‫كۆمەاڵیەتی و ئابوورییەوە هەیە كە لە‬ ‫ئێستاو ئێرەی كوردستاندا هەیە‪.‬‬ ‫زۆرن ئەو رۆشنبیرانەی كە پێیانوایە‬ ‫بەڕێز عەلی باپیر ئەكتەرێكی میانەڕەوەو‬ ‫پراكتیكی دیوكراسی دەك���ات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕێز نەجمەدین كرێكار ئەكتەرێكی‬ ‫توندڕەوەو دژایەتی دیوكراسی دەكات‪.‬‬ ‫هەموو ئ��ەم خوێندنەوانە هەڵەن و‬ ‫دوورن ل��ە بنەما زانستییەكانەوە‪.‬‬ ‫ل��ەڕاس��ت��ی��دا گ���ەر ب���ەڕێ���ز ك��رێ��ك��ار‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫عیرفان عەبدولعەزیز‬

‫بهێنرێتەوە كوردستانی ئێستاو بەهەمان‬ ‫هەلومەرجی بابەتی كۆمەڵگەیی ئێستای‬ ‫كوردستانی تێكەڵبكرێت و لەهەمانكاتدا‬ ‫بەڕێز عەلی باپیر بخرێتە نێو هەمان‬ ‫ه��ەل��وم��ەرج��ی ئێستای ك��رێ��ك��ارەوە‪،‬‬ ‫هەڵوێستەكان سەدو هەشتا پلە دەگۆڕێن‬ ‫و رۆڵەكان پێچەوانە دەبنەوە‪.‬‬ ‫بێگومان ئەمە مانای ئ��ەوە نییە‬ ‫ك��ە ب��ۆچ��وون��ەك��ان ك��ارای��ی��ان لەسەر‬ ‫هەڵسوكەوت و رەفتاری سیاسی ئەكتەرە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان نییە‪ .‬نەخێر‪ ،‬من‬ ‫دەمەوێت بڵێم‪ ،‬خودی بۆچوونەكان لەنێو‬ ‫حەكایەتە سیاسی و كۆمەاڵیەتییەكاندا‪،‬‬ ‫لەنێو واقیعە ئابوورییەكاندا‪ ،‬لەنێو‬

‫هەلومەرجە بابەتییەكاندا دروستدەبن‬ ‫و هەڵدەوەشێنەوە‪ .‬بۆیە باشتروایە‬ ‫پرسیارەكە بەمجۆرە بكرێت‪ :‬ئایا‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان��دا هەلومەرجێكی‬ ‫بابەتیانەی وا ل��ە ئ���ارادا هەیە كە‬ ‫كۆی ئەكتەرە سیاسییەكان‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئیسالمیستەكان‪ ،‬ناچار بكات بەوەی كە‬ ‫نەتوانن لە چوارچێوە دیوكراسییەكان‬ ‫بڕۆنەدەرەوە؟ ئایا ئەو سیستمەی كە‬ ‫كێڵگەی سیاسی كوردی دەبات بەڕێوە‪،‬‬ ‫تاچەند لە بناغەدا‪ ،‬لەسەر پرەنسیپە‬ ‫دیموكراتیكەكان دام��ەزراوەو تاچەند‬ ‫مرۆڤی كردووە بە سەرچاوەی هەموو‬ ‫پیرۆزییەكان و هەر پیرۆزییەك كە‬ ‫لەگەڵ خ��ودی پ��ی��رۆزی مرۆڤبووندا‬ ‫یەكنەگرێتەوە بیخاتە پەراوێزەوە؟‬ ‫بەبێ وەاڵمی ئەم پرسیارانە‪ ،‬بەبێ‬ ‫بیناكردنی كێڵگەی سیاسی ك��وردی‬ ‫لەسەر پرەنسیپە دیموكراتیكەكان‪،‬‬ ‫ب��ەب��ێ (ب��ەن��اوەن��دك��ردن��ی) پ��ی��رۆزی‬ ‫مرۆڤبوون و دانانی لەسەرەوەی هەموو‬ ‫پیرۆزییەكان‪ ،‬لەهەر چركەیەكدا نەك‬ ‫هەر ئەكتەرێكی سیاسی ئیسالمیست‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ناسیۆنالیست و چ���ەپ و‬ ‫راستی ك��وردی��ش‪ ،‬ك��ۆی كۆمەڵگەی‬ ‫ك��وردی دەخ��ات��ە ب���ەردەم مەترسی‪:‬‬ ‫دیكتاتۆرییەت‪ ،‬تۆتالیتاریسم‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫ئەمریكا‪ ،‬سیاسەتی بانێك و دوو هەوا‬ ‫لەگەڵ كێشەی كورددا!‬

‫دەرهێنانی موجاهیدینی خەڵق لەلیستی تیرۆریزم و‬ ‫هێشتنەوەی پژاك لە لیستەكەدا!‬ ‫بەرپرسی پەیوەندییەكانی‬ ‫پژاك‪:‬‬ ‫پژاك لە لیستی تیرۆری‬ ‫وەزارەتی دەرەوەی‬ ‫ئەمریكادا نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە لیستی وەزارەتی‬ ‫خەزانەداریدایە‬ ‫لەپێناو تەنگاوكردنی‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫و كەڵك وەرگرتن لە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن وەك ئامرازی‬ ‫زەختكردن‪ ،‬موجاهیدین لە‬ ‫لیستی تیرۆر دەركرا‬ ‫هێشتا لەسەر ئاستی سیاسی و نەتەوەیی‪ ،‬خوێندنەوەو شیكاریی تەواو بۆ دەركردنی رێكخراوی موجاهدینی خەڵقی‬ ‫ئێران لەالیەن ئەمریكاوە‪ ،‬لە لیستی تیرۆریزم‪ ،‬نەكراوە‪ .‬زۆربەی لێكدانەوەكان ئەوەیە كە واشنتۆن تەنانەت لەو گروپ و‬ ‫هێزانەش خۆش دەبێت كە لە سەردەمێكدا زیانی ماڵی و گیانییان لێداوە ئەگەر بێت و لە هەلومەرجێكی تردا بكەونە خزمەتی‬ ‫سیاسەتەكانییەوە لەناوچە جیاجیاكانی جیهانداو پەیوەندی بە بەرەكەیەوە بكەن لە بەرامبەر نەیارەكانی‪.‬‬ ‫دەرهێنانی موجاهیدینی خەڵق‪-‬یش كە لە فەرهەنگی سیاسیی كۆماری ئیسالمیدا وەك سوكایەتیكردنێك بە (مونافقینی‬ ‫خەڵق) ناودەبرێن‪ ،‬هەر لەو چوارچێوەیەدا سەیر دەكرێت‪ ،‬بەاڵم پرسیارەكە ئەوەیە‪ :‬بۆچی پژاك‪-‬یش وەك هێزێكی كوردیی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ئێران‪-‬ی‪ ،‬لەو لیستەدا دەرناهێنرێت؟ ئەم سیاسەتە كە سیاسەتی بانێكەو دوو هەوا‪ ،‬لەبەر چییە؟ بۆچی پشت‬ ‫بەالیەنێكی چەكداری كوردیی وەك پژاك نابەسترێت بۆ بەهێزكردنی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی؟ لەم بەدواداچوونەی وااڵپرێس‪-‬دا‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك كەسی شارەزاو پەیوەندیدار بەم دۆسییەیە تاوتوێی بابەتەكە دەكەن‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دڵشاد خۆشناو‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪42‬‬

‫بەبۆنەی هەڕەشەكانی ئێرانەوە‬ ‫ل��ەب��ارەی ئامانجی دەرهێنانی ناوی‬ ‫موجاهيدینی خەڵقی ئێران لە لیستی تیرۆر‬ ‫لەالیەن ویالیەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاوە‪،‬‬ ‫محەمەد موهتەدی هەڵسوڕاوی سیاسی‬ ‫دانیشتووی فەرەنسا‪ ،‬پێیوایە كە ناوی‬ ‫موجاهدین لە لیستی تیرۆردا زۆر كۆنترە‬ ‫لە ناوی كۆماری ئیسالمیش‪ .‬موهتەدی ئەو‬ ‫زانیارییەشی باس كرد كە موجاهيدین لە‬ ‫سەردەمی پەهلەویدا دوو یان سێ ئەفسەری‬ ‫ئەمریكیان تیرۆر كرد‪ ،‬بەوتەی ئەو هەر‬ ‫ئەوكاتە ناویان چووە لیستی تیرۆرەوەو لە‬ ‫سەردەمی كۆماری ئیسالمیشدا ب��ەردەوام‬ ‫ب���ووە‪ .‬ئ��ەو ه��ەڵ��س��وڕاوە باسی ل��ەوەش‬ ‫كرد ئەوەی كە ئێستا دەیانهێننە دەرەوە‬ ‫ل��ەو لیستە؟ ب��ەڕای ئ��ەو رەنگە هەندێ‬ ‫مەسەلەی سیاسی لەبەرچاو بگیرێت‪ ،‬وەكو‬ ‫هەڕەشەكانی ئێران لە دژی ئیسڕائیل‪.‬‬ ‫محەمەد موهتەدی زیاتر لەم مەسەلەیە‬ ‫دواو وتی‪ :‬ئەمریكا ناڕازییە لە هەڵوێستەكانی‬ ‫ئێران لەبەرانبەر سیاسەتی ئەمریكا لە‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬رەنگ بێت وەكو كارتێكی گوشار‬ ‫بەكاری بهێنێت‪ ،‬لەوەش گرنگتر ئەوەیە كە‬ ‫بڕیارە موجاهیدین لە عێراق بچنەدەرەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر مۆری تیرۆریزمی ئەمریكایان لەسەر‬ ‫بێت و لەوێ بە تیرۆریست ناسراو بن‪،‬‬ ‫نە ئەمریكا نە ئەوروپاو نە هیچ واڵتێكی‬ ‫مەدەنی وەری��ان نا گرێت‪ ،‬پێویستە بۆ‬ ‫ئەوان كە بتوانن لە عێراق بچنەدەرەوە‪،‬‬ ‫ئەو ناوەیان لەسەر البچێ‪ ،‬بۆ ئەوەی بتوانن‬ ‫پۆل پۆل وەكو پەنابەر لە واڵتانی ئەوروپاو‬ ‫ئوسترالیاو كەنەداو ئەمریكا وەربگیرێن‪ ،‬ئەم‬ ‫ناوە كۆسپێكی گەورەیە‪ ،‬هەتا ئەو ناوەیان‬ ‫لەسەر بێت رێگایان نییە بچنەدەرەوەو‬ ‫ناچارن هەر لە عێراق بمێننەوە‪.‬‬ ‫فشار خستنە سەر تاران‬ ‫ه��ەر ل��ەب��ارەی ئ��ەم بابەتەوە فەرید‬ ‫ئ��ەس��ەس��ەرد‪-‬ی ئەندامی سەركردایەتیی‬ ‫(ی‪.‬ن‪.‬ك) و بەرپرسی ئەكادیمیای پێگەیاندنی‬ ‫كادیرانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫دەڵێ‪ :‬ئامانج لەم كارە زیادكردنی فشارە‬ ‫لەسەر ئێران‪ ،‬بەتایبەتی لەم دواییەدا كە‬ ‫پەیوەندییەكانی ئێران لەگەڵ رۆژئاوا زۆر‬ ‫گرژی تێكەوتووە‪ ،‬سەبارەت بە مەسەلەی‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫محەمەد موهتەدی‪:‬‬ ‫هەتا ‪ PKK‬لە لیستی‬ ‫تیرۆردا بێت‪ ،‬پژاك‪-‬یش‬ ‫كە بەشێكە لە ‪،PKK‬‬ ‫لەو لیستەدا دەمێنێتەوە‬ ‫رێكتەرە ئەتۆمییەكەی ئێران و هەوڵدانی‬ ‫بۆ كاركردن لە دەوری بازنەی ویست و‬ ‫ئارەزووی رۆژئاوا‪.‬‬ ‫الی خۆیەوە شەماڵ بەشیری بەرپرسی‬ ‫پەیوەندییەكانی پژاك‪-‬یش‪ ،‬پێیوایە ئەم‬ ‫بڕیارە پۆزەتیڤەو بە ئەرێنی هەڵیدەسەنگێنن‪.‬‬ ‫ئەوەشی بۆ زیاد كرد پێش ئەوەی كە باس‬ ‫لە ئامانج بكرێت هۆكار گرنگە لەالی ئەوان‪.‬‬ ‫ئ��ەو راستییەشی دووپ��ات��ك��ردەوە ل��ەدوای‬ ‫هاتنی ئەمریكا بۆ عێراق ناوەندەكانی‬ ‫موجاهیدین كەوتبوونە گەمارۆی هێزەكانی‬ ‫هاوپەیمان و بەوتەی ئەو هەر لەو قۆناغەدا‬ ‫هەوڵی چەككردنی موجاهیدین هاتۆتە‬ ‫ئاراوە‪ .‬ئەوەشی بۆ زیاد كرد موجاهیدین‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆنی مەترسی بۆسەر ئەمریكا‬ ‫دەركراو و بەبۆچوونی ئەو هەتا ئاستێك‬ ‫نێئوترالیزە (بێ كاریگەر) كراوە‪ .‬گومانی‬ ‫لەوەش نەبوو لە دەرئەنجامی ئەو رەوتەدا‬ ‫پ��ڕۆس��ەی نۆڕمالیزەكردنی موجاهیدین‬ ‫دەس��ت��ی پ��ێ��ك��ردووەو ئ��ەوەش��ی دووب���ارە‬ ‫كردەوە لە كۆتاییەكەیدا لەپێناو تەنگاوكردنی‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران و كەڵك وەرگرتن‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆن وەك ئامڕازی زەختكردن‪،‬‬ ‫موجاهیدین لە لیستی تیرۆر دەركراوە‪.‬‬ ‫بەشێكن لە‪PKK‬‬ ‫لەالیەكی تریش سەبارەت بەوەی كە‬ ‫مەبەستی رۆژئاوا لەم بڕیارە ئەوە بێت كە‬ ‫تواناكانی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی كۆبكەنەوە‪،‬‬ ‫هاتنە پێشەوەی پرسیاری ئەوەی كە بۆچی‬ ‫بایەخی زیاتر بە ك��ورد ن��ادات و بۆچی‬ ‫پژاك لە لیستی گروپە تیرۆریستییەكاندا‬ ‫دەهێڵێتەوە؟ محەمەد موهتەدی رای‬ ‫وای��ە كە پارتە سیاسییەكانی رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە لیستی رەشدا نین‪ ،‬سەبارەت‬

‫بە پژاك‪-‬یش‪ ،‬دەڵێ‪ :‬پەیوەندی بە ئێرانەوە‬ ‫نییە‪ ،‬پژاك بەشێكە لە ‪ PKK‬و لە لیستی‬ ‫تیرۆری ئەمریكادایە‪ ،‬هەتا ‪ PKK‬ش لەو‬ ‫لیستەدا بێت‪ ،‬پژاك‪-‬یش كە بەشێكە لە‬ ‫‪ PKK‬ئەویش لەو لیستەدا دەمێنێتەوە‪،‬‬ ‫وەختێك ‪ PKK‬بچێتە دەرەوە لەم لیستەدا‪،‬‬ ‫ئەوا ئۆتۆماتیكی پژاكیش دەچێتە دەرەوە‪.‬‬ ‫تاوانەكانی موجاهیدین‬ ‫فەرید ئەسەسەرد دیسان لەمبارەیەوە‬ ‫پێیوایە كە هەلومەرجی پژاك و موجاهيدینی‬ ‫خەڵك وەكو یەكە‪ ،‬لەڕوانگەی كاركردنەوە‪..‬‬ ‫ئەسەسەرد بە وااڵپرێس‪-‬ی وت‪ :‬ئەوەی‬ ‫ك��ە مەرجەكانی تیرۆریستی ب��ەس��ەردا‬ ‫جێبەجێ دەك��رێ��ت زۆرت���ر موجاهدینی‬ ‫خەڵق دەگرێتەوە‪ ،‬بەتایبەتی ئ��ەوەی كە‬ ‫موجاهدینی خەڵق لە كاتی راپەڕینیشدا‬ ‫هاوكاری رژێمی پێشووی عێراقی كردووە‬ ‫بۆ سەركوتكردنی خەڵكی عێراق بە كوردو‬ ‫شیعەوە‪ ،‬لەوكاتەوە ب��ەدوا‪ ،‬ئیتر وەكو‬ ‫ئۆپۆزسیۆن سەیری ناكرێت‪ ،‬تەنیا رژێمی‬ ‫بەعس وەكو ئۆپۆزسیۆن سەیری كردووە‪،‬‬ ‫بەڵكو وەك��و گروپێكی تیرۆریستی سەیر‬ ‫دەكرێت‪ ،‬لەناو ئێرانیشدا شێوازی رەفتاری‬ ‫موجاهيدین‪ ،‬هیچ جۆرە جیاوازییەكی لەگەڵ‬ ‫هەر گروپێكی تری تیرۆریستی جیهان‪ ،‬لە‬ ‫عێراقیشدا وەكو گروپێكی چەكدار كاریدەكرد‬ ‫لەناو واڵتێكی بیانی‪ ،‬ماوەیەكی زۆریشە‬ ‫رۆژ ب��ەڕۆژ جەماوەری كەمتر دەبێتەوە‪،‬‬

‫موجاهيدينى خةلق‬

‫‪43‬‬

‫بۆیە ئێستاكە توانای ئەوەشی نەماوە كە‬ ‫كردەوەی تەقینەوەو كاری تیرۆریستی لەناو‬ ‫ئێراندا ئەنجام ب��دات‪ ،‬ئەمە رەنگە الی‬ ‫خۆرئاوا شتێكی زۆر گرنگ بووبێت‪ ،‬وا‬ ‫لێكدرابێتەوە كە ئەمە هەنگاوێك بووبێت‬ ‫بۆ پێداچوونەوە بەشێوازی خەباتكردنیان‪،‬‬ ‫بۆیە كردەوەكانیان راگ��رت��ووە‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫تریش ئەمریكا دەیەوێت بە جۆرێك رەوایی‬ ‫بدات بە هەبوونی رێكخراوێكی لەمجۆرە بۆ‬ ‫دژایەتی پێكردنی ئێران‪.‬‬ ‫لە لیستەكەی تردایە‬ ‫ل���ەالی���ەك���ی ت���ری���ش ب���ەرپ���رس���ی‬ ‫پەیوەندییەكانی پژاك سەبارەت بەم پرسە‬ ‫دەڵێ‪ :‬سەرەتا دەبێت ئەمە بڵێم كە پژاك‬ ‫لە لیستی تیرۆری ئەمریكادا بوونی نییە‪،‬‬ ‫لیستی تیرۆری ئەمریكا لەالیەن وەزارەتی‬ ‫دەرەوەی ئەمریكا ساز دەكرێت و بڕیاری‬ ‫لەسەر دەدرێت‪ ،‬پژاك لە لیستی وەزارەتی‬ ‫كاروباری دەرەوەی ئەمریكادا نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە لیستی وەزارەتی خەزانەداریدایە كە زیاتر‬ ‫ناوەندێكی ئابوورییەو كارەكتەری سیاسیی‬ ‫الوازەو سەرچاوەی ئابووری دەكاتە ئامانج‪.‬‬ ‫بەشیری‪ ،‬بیروبۆچوونەكانی خۆی زیاتر‬ ‫چڕكردەوەو وتی‪ :‬هۆكارەكانی دەركردنی‬ ‫ئەم لیستە زۆرەو من لێرەدا ئاماژەیان‬ ‫پێناكەم‪ ،‬بەاڵم دەبێت ئەمە بووترێت كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی وەك مێتۆلۆژییەكی‬ ‫لێهاتووە‪ ،‬لە مەیدانی كرداریداو لەبواری‬

‫فەرید ئەسەسەرد‪:‬‬ ‫موجاهدینی خەڵق لە‬ ‫كاتی راپەڕیندا هاوكاری‬ ‫رژێمی پێشووی عێراقی‬ ‫كردووە بۆ سەركووتكردن‬ ‫پێكهاتەییدا شتێك ب��ەن��اوی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هەبوونی نییە‪ ،‬بەڵكو كۆمەڵێك الیەنی‬ ‫تاراوگەنشینن كە بێبەشن لە مێكانیزمەكانی‬ ‫ك��اراب��وون و زەخ��ت س��ازك��ردن بۆ سەر‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران‪ ،‬الیەنی كوردیش‬ ‫رەوشی لە ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی زۆر باشتر‬ ‫نییە‪ ،‬هەندێك لەالیەنە كوردییەكان لە‬ ‫سااڵنی (‪)1997‬دا‪ ،‬پەیمانی كۆتایی پێهێنانی‬ ‫چاالكییەكانیان بەفەرمی لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمی تۆمار ك��ردووەو مانگی رابردوو‬ ‫ئ��ەم بابەتە بۆ ج��اری دووه���ەم لەالیەن‬ ‫كاربەدەستێكی سوپای پاسداران بەناوی‬ ‫كەریم بەهرامی پشتڕاستكرایەوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئۆردوگانشینی و پارچە پارچە بوونی‬ ‫الیەنەكانی ك��وردی و نەبوونی تەبایی و‬ ‫یەكتر قبووڵكردن لەناویاندا‪ ،‬هێزی سیاسی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی كوردی شكاندووە‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫مژارەكە دەگاتە سەر پ��ژاك‪ ،‬هەستیارییە‬ ‫سیاسییەكانی هەرێمی و نێودەوڵەتی و‬ ‫پێكهاتەی فكری‪ -‬سیاسی و رێبازی پژاك‬ ‫دەبنە دوو هۆكار بۆ خۆ لە پژاك نەدان‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە هەستیارییەكانی توركیا بەرامبەر بە‬ ‫پژاك یەكێك لە هۆكارەكانە‪.‬‬ ‫بەراورد نەكرێت بە هێزە كوردییەكان‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەب��ارەی ئ��ەوەی كە ئایا‬ ‫الیەنی بەهێزی ناو ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی‬ ‫ئێستا كێیە؟ موجاهدینە ی��ان الیەنی‬ ‫ك��وردی؟ محەمەد موهتەدی پێیوایە كە‬ ‫پارتە كوردییەكانی وەك��و دیموكرات و‬ ‫كۆمەڵە‪ ،‬ئەوانە لە كوردستانن‪ ،‬هێزو توانای‬ ‫خۆیان لە جەماوەری خەڵكەوە وەردەگرن‪.‬‬ ‫موهتەدی زیاتر لەسەر ئەم خاڵەش وەستاو‬ ‫وت��ی‪ :‬ب��زوت��ن��ەوەی رزگ��اری��خ��وازی گەلی‬ ‫ك��ورد لەڕۆژهەاڵتی كوردستان‪ ،‬ئ��ازادی‬

‫خۆی دەوێت‪ ،‬ئەو حزبانەی كە لە بارەی‬ ‫مێژووییەوە پارێزگارییان لە مافی خەڵك‬ ‫كردووە‪ ،‬خەڵكیش پارێزگارییان لێ دەكات‬ ‫لەناوشار‪ ،‬بەاڵم موجاهيدین‪ ،‬هێزو توانای‬ ‫خۆی تەنیا لەالیەنگرانی خۆی وەردەگرێ‪،‬‬ ‫ل��ەن��او خەڵكی دەرەوەی خ��ۆی��دا زۆر‬ ‫خۆشەویست نییە‪ ،‬پێویستە موجاهدین‬ ‫لەگەاڵ هێزەكانی تری ئێرانی وەكو چەپەكان‪،‬‬ ‫یان هێزی ریفۆرمخوازو سەوزەكان بەراورد‬ ‫بكرێت نەك لەگەڵ هێزە كوردییەكان‪.‬‬ ‫نەبوونی ئۆپۆزسیۆنی بەهێز‬ ‫ه��ەروەه��ا ب��ەرپ��رس��ی ئەكادیمیای‬ ‫پێگەیاندنی كادیرانی یەكێتی‪ ،‬رایوایە كە هیچ‬ ‫كامیان لەسەر ئاستی ئێران بە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ناژمێردرێن‪ ،‬بەڕای ئەو ئۆپۆزسیۆنی كورد‬ ‫دوو بەشە‪ ،‬بەشێكی زۆری لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا كردەوەی سەربازی ئەنجام نادات‬ ‫لە دژی ئێران‪ ،‬بەشەكەی تریش كە پژاكە‬ ‫هەندێجار كردەوەی سەربازی ئەنجام دەدات‬ ‫لەناو ئێران لە دژی دامودەزگاكانی ئێران‪،‬‬ ‫ئەوەشی بۆ زیاد كرد كە سنووری دەسەاڵتی‬ ‫لە ناوچە كوردنشینەكان تێناپەڕێت! ئەو‬ ‫بەرپرسی ئەكادیمیایە ئەو راستییەی وت‬ ‫كە بەشێوەیەكی سەرەكی ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫بەهێز لەناوخۆی ئێراندا نییە‪ ،‬بەڕای ئەو‬ ‫زیاتر لەناو خودی سیستمی سیاسی ئێراندایە‬ ‫كە لەكاتی هەڵبژاردن و لە كاتی یەكگرتنی‬ ‫باڵە ریفۆرمخوازەكانی ناو سیستمی ئێران‬ ‫یەكدەگرنەوە بۆ ئەوەی كاری ریفۆرمخوازی‬ ‫ئەنجام بدەن‪ .‬پێی لەسەر ئەوە داگرت و‬ ‫پێیوانییە ئۆپۆزسیۆنێكی بەهێز هەبێت كە‬ ‫بتوانێت ئەو رژێمەی ئێران بڕوخێنێت و‬ ‫رژێمێكی تر بخەنە سەر كار‪.‬‬ ‫هەروەها شەماڵ بەشیری بەرپرسی‬ ‫پەیوەندییەكانی پژاك رایوایە كە ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ئێرانی هەنووكە لە قەیرانێكی قووڵی‬ ‫فكری‪ -‬پێكهاتەییدایە‪ .‬بەشیری دەڵێ‪ :‬ئەم‬ ‫قەیرانە وەهای ك��ردووە كە لە گۆڕەپانی‬ ‫كرداریدا ئۆپۆزسیۆن زیاتر بە كێشەكانی‬ ‫ناوخۆیی سەرقاڵ بێت هەتا تێكۆشان لە‬ ‫دژی كۆماری ئیسالمی ئێران‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫سەرەڕای هەموو كێشەكانی ناو الیەنەكانی‬ ‫ك��وردی‪ ،‬كورد سەرەكیترین الیەنە لەناو‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ئێراندا‪.‬‬ ‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬

‫‪44‬‬

‫عەدالەت عەبدوڵاڵ‬ ‫ل�����ەدوای راپ��ەڕی��ن��ەوە‬ ‫(‪1991‬ز)‪ ،‬لە هیچ قۆناغێكی‬ ‫سیاسیی هەرێمی كوردستان‬ ‫و عێراق و ناوچەكەدا نەبووە‬ ‫ك��ە یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ە ئ��ەن��دازەی‬ ‫رۆژگ��اری ئەمڕۆ‪ ،‬لە رووی‬ ‫سیاسییەوە‪ ،‬خاڵی بەهێزی‬ ‫هەبێت و بتوانێت لەپێناوی‬ ‫گ��ەل��ەك��ەی و پ��ەرەپ��ێ��دان��ی‬ ‫خۆیدا بەكاریبهێنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی جێگەی سەرسوڕمانەو‬ ‫هاوكاتیش ئەزموون و دانایی سەركردایەتیی ئەم هێزە دەخاتە‬ ‫ژێر گومانەوە‪ ،‬ئەوەیە كە‪ ،‬ئەو خااڵنەی هێزی یەكێتی‪ ،‬هەتا‬ ‫ئێستا‪ ،‬وەك پێویست‪ ،‬ئاراستە ناكرێن و نەخراونەتەگەڕ!‪.‬‬ ‫یەكێتی‪ ،‬لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان و بەبۆنەی هەندێ‬ ‫هەڵوێستی سیاسییەوە لەگەڵ الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫یەكگرتوو كە لەرووداوەكانی بادیناندا پشتگیریی ئەم هێزە‬ ‫ئیسالمییەی كرد‪ ،‬هەروەها بزووتنەوەی گۆڕانیش كە لەگەڵیدا بە‬ ‫رێككەوتنامەیەك هاتە دەرەوە كە پێی دەوترێ رێككەوتنامەی‬ ‫دەباشان‪ ،‬توانی ئەو وێنەیە الی هێزە بەرهەڵستكارەكان كاڵ‬ ‫بكاتەوە كە ئامادەی لێكگەیشتن و دۆزینەوەی چارەسەری‬ ‫سیاسیی نەبێت بۆ كۆمەڵێك قەیران كە الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بانگەشەیان بۆ ك���ردووە‪ ،‬بەتایبەتیش لەپرسی سیستەمی‬ ‫حوكمڕانێتیی كوردستان و ئەو یاسایانەی كە دوورایی نیشتمانییان‬ ‫هەیە‪ .‬لەمەدا یەكێتی هەندێ نزیكبوونەوەی سیاسیی بۆ‬ ‫خۆی بەدیهێنا‪ .‬لەالیەكی ترەوە‪ ،‬لەم ساڵدا یەكێتی‪ ،‬بەئاشكرا‬ ‫هەڵوێستی لەسیاسەتی پارتی دیموكرات وەرگ��رت لەئاست‬ ‫خۆیداو بەتایبەتیش لەسنورەكانی بادینان و هەولێرو رەخنەگرتن‬ ‫لەو السەنگییەی كە پارتی لەرووی ئیداری و سیاسییەوە لەو‬ ‫ناوچانەدا خوڵقاندویەتی‪ ،‬پاشان بڕیاری دابەزین بە لیستی جیا‬ ‫لەهەڵبژاردنەكانی كوردستاندا‪ ،‬هەموو ئەمانە دەنگدانەوەی‬ ‫سیاسیی باشیان بۆ پەیداكرد‪ .‬لەسەر ئاستی نەتەوەیی‪ ،‬بەشێكی‬ ‫سەرەكیی ئۆپۆزسیۆنی كوردی رۆژئاوا لەیەكێتییەوە نزیكن‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش پەیەدە كە دۆستی ئایدیۆلۆژیی و سیاسیی ‪pkk‬یەو‬ ‫‪ pkk‬لە یەكێتییەوە نزیكە‪ .‬لەباكوردا‪ ،‬هەوڵەكانی تاڵەبانی بۆ‬ ‫ئاشتی و سەردانی بەردەوامی وەفدەكانی یەكێتی بۆ الی پارتە‬ ‫كوردییەكان و هاوكات هاوئاهەنگیی لەگەڵ ‪pkk‬دا‪ ،‬لەوالشەوە‬

‫دۆستایەتی كوردستانییانە لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵەو دیموكرات و هێزە‬ ‫كوردستانییەكانی تری رۆژئ��اوا‪،‬‬ ‫بەگشتی وایان كردووە كە ئەم‬ ‫هێزە‪ ،‬وەك هێزێكی نەتەوەیی‬ ‫دەربكەوێت و ببێتە مەرجەع و‬ ‫سەردان و پرسی پێ بكرێت كە‬ ‫دواترینیان قسەیەكی ئۆجەالنەو‬ ‫تیایدا دەڵ���ێ تاڵەبانی تەنها‬ ‫نوێنەری كوردی باشوور نییە‪.‬‬ ‫ل���ەس���ەر ئ��اس��ت��ی ن��اوچ��ە‬ ‫دابڕێنراوەكان‪ ،‬سنوری موسڵی لێ‬ ‫دەربهێنە‪ ،‬یەكێتی هێزی سەرەكیی هەموو ناوچەكانی كەركوك‪،‬‬ ‫خورماتوو‪ ،‬دبس‪ ،‬خانەقین‪ ،‬جەلەوالو چەندین شوێنی ترە‪ ،‬لەو‬ ‫ناوچانەدا وەك نوێنەری سیاسی‪ ،‬زۆربەی خەڵك متمانەیەكی‬ ‫زۆری ب��ەم هێزە هەیە‪ .‬لەسەر ئاستی عێراقیش‪ ،‬هێشتا‬ ‫بەشێكی هێزە شیعییەكان و هەندێ هێزی سوننەو توركمان و‬ ‫كلدۆئاشور دۆستایەتییان لەگەڵ یەكێتیدا ماوەو پێگەی سكرتێرە‬ ‫گشتییەكەشی كە سەرۆك كۆمارە ئەوەندەی تر بۆتە خاڵی‬ ‫بەهێزی سیاسی بۆ پێگەكەی لە عێراقدا و حسابی بۆ دەكرێت‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی ئیقلیمیش هەم ئێران و هەم توركیاو هەم هەندێ‬ ‫واڵتی تری عەرەبیی ناوچەكە وەك میسر و لوبنان و ئەردەن‬ ‫و هی تریش پەیوەندیی سیاسی و دیبلۆماسیی باشیان لەگەڵ‬ ‫ئەم هێزەدا هەیە‪.‬‬ ‫س��ەرەڕای هەموو ئەم خاڵە بەهێزانە‪ ،‬لەسەر ئاستی‬ ‫حوكمڕانێتییش‪ ،‬دەركەوتووە كە پارتی دیموكرات بە بێ یەكێتیی‬ ‫نیشتمانی هەموو بەرژەوەندی و پێگەو هەژموونە سیاسییەكەی‬ ‫لە هەرێمدا دەكەوێتە بەر مەترسییەوە‪ ،‬لەكاتێكدا كە پارتی‬ ‫بەدیلی تری سیاسیی نییە بۆ یەكێتی‪ ،‬یەكێتی بەدیلێكی خۆی‬ ‫هەیە بۆ پارتی كە برا ترازاوەكانی خۆیەتی كە مەبەستمان‬ ‫لە بزووتنەوەی گۆڕانە!‪ .‬هەموو ئەم خاڵە ئیجابییانەش كە‬ ‫سەرچاوەی هێزن بۆ یەكێتی‪ ،‬تاكو ئێستا لەپێناوی گۆڕانكاری‬ ‫سیاسی لە ئەزموونی دیموكراتی كوردستان و گەشەپێدانی‬ ‫یەكێتیدا وەبەر نەهێنراون‪ ،‬هۆكارە سەرەكییەكەشی ئەوەیە كە‬ ‫هەندێ بۆربۆڕێنیی ناوخۆیی یەكێتی بوونەتە هۆی ئەوەی وزەو‬ ‫بیركردنەوەو دیراسەتی سیاسیی الی سەركردایەتیی یەكێتی‬ ‫سست و الواز بێت و سەركردایەتییەكەی نەتوانێ وەك پێویست‬ ‫لەئاستی خوێندنەوەی هاوكێشە سیاسییەكاندا بێت‪.‬‬

‫یەكێتی خاڵە بەهێزەكانی‬ ‫خۆی نازانێت!‬

‫‪No. 60 April. 2013 4th years‬‬