มหาวิทยาลัยสยาม ขอสอบกลางภาค ภาคการศึกษาที่ 1 ปการศึกษา 2558 ระดับปริญญาตรี ภาคปกติ คณะบริหารธุรกิจ สาขาวิชาการจัดการธุรกิจระหวางประเทศ วิชา 135-310 ธุรกิจในอาเซียน สอบวันที่ 14 ตุลาคม 2558 เวลา 1 ชั่วโมง 30 นาที คะแนนเต็ม 25 คะแนน --------------------------------------------------------------------------------------------------------------คําชี้แจง 1. ขอสอบทั้งหมดมี 5 หนา 2. ขอสอบอัตนัย 2 ขอ คําตอบทุกขอใหทาํ ในสมุดคําตอบ 3. หามนําตําราหรือเอกสารใด ๆ เขาหองสอบ 4. หามนําขอสอบออกนอกหองสอบ ----------------------------------------ดร. วรรณรัตน วัฒนานิมิตกูล ผูอ อกขอสอบ/พิมพ
......................................... ตรวจถูกตอง ............................................ ผูทานคําสั่ง
......................................... ผูอัดสําเนา
ลงชื่อ.......................................................หัวหนาภาควิชาการจัดการธุรกิจระหวางประเทศ ลงชื่อ.......................................................คณบดีคณะบริหารธุรกิจ
2
คําสั่ง จงอานกรณีศกึ ษาตอไปนี้ แลวตอบคําถาม กรณีศึกษาที่ 1 ี น มองเทรนด์ธรุ กิจ E-commerce ในอาเซย ผูเ้ ขียน: ลภัส อัครพันธุ์ ตีพม ิ พ์ในหน ังสือพิมพ์โพสต์ทเู ดย์ ว ันที่ 3 ก ันยายน 2015
ธุรกิจ E-commerce มีการเติบโตมากขึน ้ จากปั จจัยสนั บสนุนหลายๆ ด ้าน โดยในปี ทผ ี่ า่ นมาการเข ้าถึงอินเทอร์เน็ ต ของประชากรในอาเซียนนั น ้ อยูท ่ ป ่ี ระมาณ 32% และคาดว่าจะเพิม ่ เป็ น 50% ในอีกไม่กป ่ี ี ข ้างหน ้า โดยสิงคโปร์ เป็ นประเทศทีม ่ ก ี ารเข ้าถึงอินเทอร์เน็ ตมากทีส ่ ด ุ อยูท ่ ่ี 80% ในขณะทีไ่ ทยมีการเข ้าถึงอินเทอร์เน็ ตอยูใ่ นอันดับที่ 3 อยูท ่ ี่ 30% รองลงมาจากมาเลเซีย นอกจากนี้ อุปกรณ์อเิ ล็กทรอนิกส์ทน ่ี ํ ามาใช ้ในการเข ้าถึงอินเทอร์เน็ ตนั น ้ มี ราคาถูกลง โดยในปี 2014 ยอดขายสมาร์ทโฟนในไทย อินโดนีเซีย และเวียดนาม รวมกันเพิม ่ ขึน ้ ราว 40% 70% ทําให ้ประชากรสามารถเข ้าใช ้งานอินเทอร์เน็ ตได ้ง่ายขึน ้ นอกจากนี้ เทคโนโลยี 3G ทีเ่ ข ้ามาแพร่หลายใน หลายประเทศก็เป็ นอีกหนึง่ ปั จจัยสําคัญทีท ่ ําให ้ E-commerce นั น ้ มีโอกาสเติบโตอย่างก ้าวกระโดด อย่างไรก็ด ี ข ้อจํากัดหลักทีอ ่ าจจะทําให ้การเติบโตไม่ราบรืน ่ คือ กฎหมายด ้านภาษี นําเข ้าและส่งออกของแต่ละ ้ ขายระหว่างประเทศ โดยค่าใช ้จ่ายด ้านภาษี สามารถทําให ้ต ้นทุนของสินค ้า ประเทศทีย ่ ังไม่เอือ ้ อํานวยกับการซือ เพิม ่ ขึน ้ เป็ นเท่าตัวและลดความได ้เปรียบในการทําธุรกิจโดยเฉพาะธุรกิจขนาดเล็ก ซึง่ ปั จจุบน ั กฎหมายด ้านภาษี ระหว่างประเทศในอาเซียนยังมีอยู่ แต่การเปิ ด AEC ถือเป็ นสัญญาณทีด ่ ใี นการลดปั ญหาในจุดนี้ ขนาดของ E-commerce ในอาเซียนนัน ้ คิดเป็ นเพียง 0.2% ของรายได ้ค ้าปลีกทัง้ หมด ซึง่ ถือว่ายังเล็กอยูม ่ าก เมื่อเทียบกับจีนหรือสหรัฐฯ ทีม ่ รี ายได ้ราว 8% โดยอีกข ้อจํากัดของตลาดในอาเซียนคือ จํานวนการใช ้บัตรเครดิต ่ มัน ้ ต ้องให ้ หรือการจ่ายเงินบนอินเทอร์เน็ ตนัน ้ ยังตํา่ เนื่องจากยังขาดความเชือ ่ ในระบบการชําระเงินออนไลน์ทผ ี่ ู ้ซือ ้ ขายโดยส่วนใหญ่ยังทําผ่านการโอนเงินหรือจ่ายเงินสดเป็ นหลัก ซึง่ การชําระ ข ้อมูลบัตรเครดิต โดยทําให ้การซือ ้ ของออนไลน์ในภูมภ เงินในลักษณะนี้คด ิ เป็ นถึง 70% ของการซือ ิ าคนี้ ทัง้ นี้ด ้วยข ้อจํากัดทีก ่ ล่าวมาในข ้างต ้นทํา ้ นํ าของโลกหลายๆ บริษัทยังไม่สามารถบุกตลาดในอาเซียนได ้ง่ายนั ก ทัง้ นีจ ให ้บริษัท E-commerce ชัน ้ งึ ถือเป็ น โอกาสของบริษัท E-commerce ท ้องถิน ่ ทีม ่ ค ี วามรู ้ความเข ้าใจในวัฒนธรรมของคนในภูมภ ิ าคมากกว่า โดย ปั จจุบน ั มีหลายบริษัทท ้องถิน ่ สามารถยกระดับและขึน ้ มาเป็ นคูแ ่ ข่งสําคัญของบริษัท E-commerce ระดับโลก เช่น การแข่งขันกันในตลาดรับส่งผู ้โดยสารของ Grab-Taxi ซึง่ เป็ นบริษัทท ้องถิน ่ ก่อตัง้ ในมาเลเซียสามารถยกระดับ ตัวเองและขึน ้ มาแข่งขันกับบริษัทระดับโลกอย่าง UBER ได ้ โดย Grab-Taxi ใช ้วิธก ี ารชําระค่าบริการทีผ ่ ู ้โดยสาร ้ระบบชํ สามารถจ่ายเงินสดได ้ตามปกติ ในขณะที่ UBER ใช าระค่าบริการผ่านระบบตัดเงินจากบัตรเครดิตของ ผู ้โดยสาร ธุรกิจ E-commerce จะได ้รับแรงกระตุ ้นจากตลาดในโซนนอกเมือง เนือ ่ งจากความเจริญของประเทศในอาเซียนมี การกระจุกตัวอยูใ่ นเมืองหลวงเป็ นหลัก ทําให ้ประชากรนอกเมืองเข ้าถึงสินค ้าได ้ยาก ดังนั น ้ E-commerce จึงตอบ โจทย์ความต ้องการของลูกค ้ากลุม ่ นีไ ้ ด ้เป็ นอย่างดีนอกจากนี้ ยังช่วยธุรกิจท ้องถิน ่ ขนาดเล็กในการขยายฐานลูกค ้า ้ นํ าของโลก เช่น Alibaba, ไปยังทีต ่ า่ งๆ ผ่านทาง online marketplace ทัง้ บริษัทในท ้องถิน ่ และบริษัทชัน Lazada, Amazon หรือบริษัท E-commerce ท ้องถิน ่ เช่น Weloveshopping ของไทย Tokopedia ของอินโดนิ เซีย และ Singpost ของสิงคโปร์
3 แนวโน ้มการแข่งขันของบริษัท E-commerce จะเข ้มข ้นขึน ้ เรือ ่ ยๆ ดังนั น ้ บริษัท E-commerce จึงจําเป็ นจะต ้อง มองหาพันธมิตรทางการค ้าใหม่ๆ เพราะนอกจากจะช่วยเพิม ่ ช่องทางการขายแล ้ว ยังเป็ นการเพิม ่ การต่อรองกับผู ้ จัดจําหน่ายไม่วา่ จะเป็ นฝั่ ง supplier หรือ distributer รวมทัง้ ยังช่วยเป็ นช่องทางในการขยับขยายไปต่างประเทศ อีกด ้วย นอกจากนีก ้ ารร่วมมือของ Rakuten บริษัท E-commerce ยักษ์ใหญ่ของญีป ่ นที ุ่ ไ่ ด ้เข ้ามาเปิ ดตลาดไทย ผ่านทาง Tarad.com และการทํา JV ของ Alibaba และ Singpost เมือ ่ ไม่นานมานี้ ยิง่ แสดงให ้เห็นถึงบริษัทระดับ โลกทีใ่ ห ้ความสนใจในการเข ้ามาแย่งชิงส่วนแบ่งตลาดในอาเซียนมากยิง่ ขึน ้ HTTPS://WWW.SCBEIC.COM/TH/DETAIL/PRODUCT/1547
คําถาม ขอ 1 ขอ 1. สภาพแวดลอมทางธุรกิจดานตางๆ ในตลาดภูมิภาคอาเซียน เอื้อตอธุรกิจ E-commerce มากนอยเพียงใด ( ทานสามารถใช โมเดล 4C Diamond เปนตัวแบบชวยในการวิเคราะหและการอธิบายได )
( 10 คะแนน )
4
กรณีศึกษาที่ 2 ิ ปัญหาจากโลกาภิว ัตน์ ถึงคราสงิ คโปร์เผชญ กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2556 ผศ.ดร.กิตติ ประเสริฐสุข/ภาคิน นิมมานนรวงศ์
สิงคโปร์เป็ นประเทศทีเ่ ปิ ดรับกระแสโลกาภิวต ั น์อย่างมากทีส ่ ด ุ ประเทศหนึง่ ทัง้ การเปิ ดเสรีด ้านการค ้า บริการ การลงทุน หรือแม ้แต่แรงงาน จนทําให ้ประเทศเกาะเล็กๆ แห่งนีพ ้ ฒ ั นาอย่างก ้าวกระโดด และมีศักยภาพ ในการแข่งขันระหว่างประเทศสูงขึน ้ เรือ ่ ยๆ โดยสิงคโปร์มเี ป้ าหมายยาวไกลกว่าเพียงการรวมตัวเป็ นประชาคม อาเซียนหากแต่มงุ่ เป็ นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของภูมภ ิ าคและของโลกกระนั น ้ ก็ตามในขณะนีส ้ งิ คโปร์กาํ ลัง เผชิญปั ญหาจากโลกาภิวัตน์เข ้าบ ้างแล ้ว การเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรุดหน ้าของสิงคโปร์ ได ้ดึงดูดแรงงานต่างชาติให ้เข ้ามาทํางานเพิม ่ ขึน ้ อย่างต่อเนือ ่ งนอกจากแรงงานระดับล่างทีต ่ ้องพึง่ พิงแรงงานต่างชาติจากฟิ ลป ิ ปิ นส์ อินโดนีเซีย ไทย และจาก หลายประเทศในเอเชียใต ้แล ้ว สําหรับแรงงานระดับสูงก็มก ี ารจ ้างชาวตะวันตกจํานวนมาก นอกจากนั น ้ ในช่วง หลายปี ทผ ี่ า่ นมา พบว่ามีแรงงานชาวจีนอพยพเข ้ามาเป็ นจํานวนมากทัง้ แรงงานระดับล่าง กลาง และสูง การหลัง่ ไหลเข ้ามาของแรงงานต่างชาติเช่นนี้ เริม ่ ทําให ้ชาวสิงคโปร์จํานวนหนึ่งไม่พอใจ เริม ่ จากความ แออัดในระบบขนส่งมวลชน ทีอ ่ ยูอ ่ าศัย และสิง่ อํานวยความสะดวกอืน ่ ๆ และทีส ่ ําคัญแรงงานต่างชาติเริม ่ เข ้ามา แย่งอาชีพ แย่งงานทีค ่ วรจะเป็ นของชาวสิงคโปร์ไป เริม ่ จากแรงงานระดับสูงพวกผู ้บริหารหรือนั กวิชาชีพต่างๆ สืบเนื่องจากทัศนคติทวี่ า่ หากองค์กรมีฝรั่งผิวขาว จะเป็ นการช่วยเพิม ่ ภาพลักษณ์ ทําให ้บริษัทหรือมหาวิทยาลัย ของสิงคโปร์เน ้นจ ้างฝรั่งไว ้ก่อน อันเป็ นการลดโอกาสของคนสิงคโปร์ลง ยิง่ ซีกโลกตะวันตกมีสถานการณ์ทาง เศรษฐกิจไม่สู ้ดี ก็ยงิ่ ดึงดูดให ้ชาวตะวันตกเข ้ามาหางานทําในสิงคโปร์มากขึน ้ ไปอีก สําหรับแรงงานระดับกลาง ่ สารกันรู ้เรือ อาทิ หัวหน ้างาน ก็มก ั ต ้องจ ้างคนชาติเดียวกับแรงงานระดับล่างในทีท ่ าํ งานนั น ้ เพราะจะสือ ่ งกว่า เพื่อ ความสะดวกรวดเร็วในการทํางาน แม ้แต่แรงงานทัว่ ไป มีกรณีหนึง่ น่าสนใจ คือ สตรีสงู วัยชาวสิงคโปร์ ทีต ่ ้องการ ทํางานเป็ นพนั กงานร ้านกาแฟทีอ ่ ยูใ่ ต ้คอนโดของตัวเอง ทว่าทางร ้านกลับไปจ ้างสาวชาวจีนแผ่นดินใหญ่แทนนัย ว่านอกจากค่าจ ้างจะถูกกว่าแล ้ว ยังอาจดึงดูดลูกค ้าได ้มากกว่าด ้วย สําหรับแรงงานอพยพจากแผ่นดินใหญ่ ถือว่ามีภาพลักษณ์ไม่ดใี นสายตาชาวสิงคโปร์ ซึง่ มักมองว่าเป็ น ผู ้สร ้างความเดือดร ้อนวุน ่ วาย ทัง้ การขับรถและกิรย ิ ามารยาทในสังคมต่างๆ เช่น ชาวจีนมักพูดกันด ้วยเสียงอันดัง หรือการนั่ งกับพืน ้ ในรถไฟใต ้ดิน เป็ นต ้น จนทําให ้ชาวสิงคโปร์จํานวนหนึง่ เริม ่ เรียกร ้องให ้รัฐบาลลดการพึง่ พา แรงงานต่างชาติลงโดยเร็ว ทัง้ นี้ รัฐบาลสิงคโปร์เอง ก็เคยออกมาตรการควบคุมปริมาณแรงงานต่างชาติเพือ ่ ตอบสนองต่อข ้อเรียกร ้องดังกล่าว กระนัน ้ ก็ด ี ข ้อเท็จจริงเชิงประชากรชีใ้ ห ้เห็นว่า รัฐบาลสิงคโปร์ต ้องเผชิญกับ ทางเลือกสองทางทีส ่ วนทางกัน ระหว่างการรักษาระดับความพึงพอใจของประชาชนกับการรักษาสมดุลของ แรงงานต่างชาติ เพือ ่ โอกาสทางเศรษฐกิจ จํานวนแรงงานต่างชาติทเี่ พิม ่ ขึน ้ สอดรับกับปั ญหาทีส ่ งิ คโปร์กาํ ลังเผชิญ นั่นคือ สังคมผู ้สูงอายุ อัน เนื่องมาจากจํานวนประชากรผู ้สูงอายุทเี่ พิม ่ ขึน ้ ซึง่ สวนทางกับอัตราการเกิดทีล ่ ดน ้อยลง ทําให ้รัฐบาลต ้องดําเนิน นโยบายต่างๆ เพือ ่ แก ้ไขปั ญหานี้ ไม่วา่ จะเป็ นการส่งเสริมให ้ประชาชนมีบต ุ รมากขึ้น ส่งเสริมงานแต่งงาน อย่างเช่น โครงการ "Love Boat" ทีเ่ ปิ ดโอกาสให ้หนุ่มสาวได ้มีโอกาสพบปะพูดคุยกันได ้ง่ายขึน ้ กระนัน ้ ก็ด ี นโยบายต่างๆ กลับไม่ได ้การตอบรับที่ดเี ท่าใดนั ก เมื่อปลายปี ท่แ ี ล ้ว สํานั กงานประชากรและการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (National Population and Talent Division -NPTD) ได ้เปิ ดเผยว่า ปั ญหาประชากรสูงอายุของสิงคโปร์ จะทําให ้ความต ้องการแรงงาน ต่างชาติในภาคธุรกิจสาธารณสุขและภาคการก่อสร ้างเพิม ่ สูงขึน ้ จาก 13, 000 คน และ 250,000 คน ในปี 2011 เป็ น 28,000 คน และ 300,000 คน ในปี 2030 ตัวเลขแรงงานการประมาณการข ้างต ้น ได ้สร ้างความกังวลให ้กับ ชาวสิงคโปร์อย่างมาก
5 เมื่อปลายเดือนมกราคม ที่ผา่ นมา รัฐบาลสิงคโปร์เพิง่ เผยแพร่เอกสารปกขาว (Population White Paper) โดยมีหลักใหญ่ใจความอยูท ่ เี่ ป้ าหมายการเพิม ่ จํานวนประชากรจาก 5.8 ล ้านคน ไปสู่ 6.9 ล ้านคน ในปี 2030 หรืออีกเพียง 17 ปี ข ้างหน ้า โดยแบ่งเป็ น เพิ่ม ผู ้อยูอ ่ าศัยถาวร (Permanent Residents) ปี ละ 30,000 คน และเพิม ่ พลเมืองใหม่ (new citizens) อีกปี ละ 15,000-25,000 คนโดยคาดการณ์กน ั ว่า ในปี 2030 ประเทศ สิงคโปร์จะมีจํานวนชาวต่างชาติกว่าร ้อยละ 45 ของประชากรสิงคโปร์ดงั ้ เดิมทัง้ หมด แม ้จะมีหลักเกณฑ์ในการรับคนเข ้ามาเป็ นพลเมืองใหม่ ทว่าแผนการดังกล่าวในเอกสารปกขาว กลับทวีความไม่ พอใจในหมูป ่ ระชาชนขึน ้ ไปอีก ไม่นับว่า หากต ้องการให ้แผนงานดังกล่าวเป็ นจริง รัฐบาลสิงคโปร์จะต ้องถมทะเล เพิม ่ พืน ้ ทีป ่ ระเทศ สร ้างทีอ ่ ยูอ ่ าศัย สร ้างระบบขนส่งสาธารณะ ปรับแผนยุทธศาสตร์ด ้านสาธารณสุขและสวัสดิการ ขนานใหญ่ เพือ ่ รองรับกับการเปลีย ่ นแปลงทีจ ่ ะเกิดขึน ้ ล่าสุด ประชาชนสิงคโปร์กว่าพันคน ได ้ออกมาประท ้วงต่อต ้านนโยบายรับคนเข ้าเมืองทีไ่ ม่เข ้มงวด เพียงพอ และแสดงจุดยืนต่อต ้านเป้ าหมายของเอกสารปกขาวทีจ ่ ะทําให ้จํานวนแรงงานต่างชาติเพิม ่ สูงขึน ้ เกือบ เท่าตัว พวกเขาร่วมกันชูป้ายทีม ่ ข ี ้อความว่า "We are not your sheeple!" เพือ ่ บอกแก่รัฐบาลว่า พวกเราไม่ใช่ ่ งๆ ทีท แกะ ไม่ใช่คนเชือ ่ ําตามสิง่ ทีร่ ัฐบาลสัง่ ให ้ทําอีกต่อไปแล ้วแต่กอ ่ น เราแทบไม่เคยเห็นการประท ้วงใน สิงคโปร์ ฉะนั น ้ การรวมตัวของคนกว่าพันคนจึงเป็ นปรากฏการณ์ทน ี่ ่าสนใจยิง่ ผู ้จัดการชุมนุมครัง้ นีไ ้ ด ้เปิ ดเผยว่า ่ ออนไลน์ เพือ พวกเขาได ้ใช ้สือ ่ ชักชวนผู ้คนให ้ออกมาแสดงพลังต่อต ้านรัฐบาล การประท ้วงทีเ่ กิดขึน ้ อาจไม่ใช่ปรากฏการณ์เล็กๆ ทีเ่ กิดขึน ้ เพียงชัว่ ครูช ่ วั่ ยาม เมือ ่ พิจารณาถึงการที่ พรรคกิจประชา (People Action Party - PAP) ทีค ่ รองอํานาจมาอย่างยาวนานกว่า 50 ปี ได ้สูญเสีย ส.ส. ในสภา ถึง 6 ทีน ่ ่ั งให ้กับผู ้สมัครจากพรรคฝ่ ายค ้านในการเลือกตัง้ ใหญ่ครัง้ ก่อน และล่าสุดยัง พ่ายแพ ้ในการเลือกตัง้ ซ่อม ให ้กับนางลี ลิ เหลียน (Lee Li Lian) ผู ้สมัครหญิงวัยเพียง 34 ปี จากพรรคแรงงาน แสดงให ้เห็นว่า พรรครัฐบาล เริม ่ สูญเสียคะแนนนิยมลงไปเรือ ่ ยๆ ดูเหมือนความกังวลและการต่อต ้านแรงงานต่างชาติของประชาชนจะ กลายเป็ นสิง่ ท ้าทายต่อเสถียรภาพทางการเมืองและเศรษฐกิจของสิงคโปร์ http://www.trf.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1142:2013-03-21-09-22-04&catid=29:aseaninsight&Itemid=224
คําถาม ขอ 2 2.1 ปญหาที่สิงคโปรเผชิญมีปญหาอะไรบาง
( 5 คะแนน )
2.2 ทานเห็นดวยหรือไมวาปญหาที่สิงคโปรเผชิญเปนผลจากโลกาภิวัตน เพราะเหตุใด จงอธิบาย ( 5 คะแนน ) 2.3 ทานคิดวาประเทศอื่นๆ ในอาเซียนจะเผชิญกับปญหาเชนเดียวกับสิงคโปรหรือไม เพราะเหตุใด ( 5 คะแนน ) *********************************