Waterforum 2 2014 by Waterforum

Smart water grid in de praktijk

Nieuwe ontwikkelingen op IFAT

Assetmanagement in de rioolzorg

10 de jaargang / nummer 2 / Mei 2014 / â&#x201A;Ź12,50

Water sector moet waken voor zelfgenoegzaamheid

COLOFON

WaterForum Magazine is een uitgave van:

Burgemeester Pabstlaan 10/B2 2131 XE Hoofddorp 015-3617433 Doelgroep Midden en hoger technisch, financieel, commercieel en algemeen management binnen de watertechnologie en deltatechnologie en de toeleverende sectoren. Directie Mark van Waadenoijen Kernekamp Uitgever Sandra Alberts Hoofdredactie Jaap Groot, redactie@waterforum.net Met medewerking van Jeroen Bezem, Adriaan van Hooijdonk, Loes Elshof, Marchien Kuijken, (eindredactie), Olav Lammers, Rob Schoon, Jac van Tuijn en Arjan Veering Secretariaat 015-3617433, secretariaat@waterforum.net Verkoop Mooijman Marketing & sales 070-3234070 adverteren@waterforum.net WaterJobForum 015-3617433, info@waterjobforum.nl Vormgeving Novaforum Studio Abonnementenadministratie WaterForum Magazine wordt op aanvraag en tegen betaling van abonnementsgeld (€ 49,95) toegestuurd aan relevante doelgroepen. Prijs van losse nummers bedraagt € 12,50. Aanvraag en/of adresmutaties via secretariaat@waterforum.net Leveringsvoorwaarden Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NovaForum Business Media BV zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden. Copyright NovaForum Media BV, 2014. Auteursrecht op inhoud en vormgeving zijn voorbehouden aan de uitgever. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit WaterForum Magazine is slechts toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever.

Nederland profiteert van ‘overschatte’ reputatie “Nederland komt altijd snel met typisch ‘Nederlandse’ oplossingen, zo zegt Marnix de Vriend. “Soms ouderwets of zelfs achterhaald en veelal is er te weinig aandacht voor structurele en een meer duurzame klimaatadaptatie.”

We mogen niet zelfgenoegzaam zijn Het NWP bestaat in mei dit jaar 15 jaar. Directeur Lennart Silvis kijkt naar de kansen voor de watersector en hij constateert dat er al veel is gebeurd, maar als Nederland zich wil blijven bewijzen in de watersector moeten we niet zelfgenoegzaam zijn, maar op zoek gaan naar slimme niches.

Is Somerset Levels nog wel houdbaar? De overstromingen in Engeland zette zowel de Engelse als de Nederlandse watersector aan het denken. Misbruikte de Engelse politieke oppositie Nederland om hun gelijk aan te tonen of zocht men technische hulp? Wilden de Engelsen alleen iets leren over

het Nederlandse watermanagement of was Nederland helemaal niet nodig?

redactioneel

Waken voor zelfgenoegzaamheid Weet het buitenland wat Nederland op het gebied van ‘water’ kan? En weten ‘wij’ wel wat we kunnen en vooral: wat we niet kunnen? Wat voor beeld heeft het buitenland van ons en klopt dat met de werkelijkheid? ‘Nee’, zegt de

Engelsman Steve Dury in het interview dat Jac van Tuijn met hem heeft over de overstromingen in Engeland. "De beelden van Nederland laten in Engeland iedere keer de harde constructies voor de Nederlandse kustverdediging zien maar in de meeste gevallen gaat het daar juist in het buitenland

Rotterdam als trendsetter en laboratorium

niet om.” Marnix de Vriend gaat hier in het artikel over de reputatie van Nederland ook op in: “We komen altijd snel met typisch ‘Nederlandse’ oplossingen, soms ouderwets of

Rotterdam neemt een koploperspositie in op het gebied van

zelfs achterhaald maar dijken bouwen en inpolderen is niet

waterveiligheid en klimaatadaptatie. Maar als het gaat om het

altijd de enige manier. De keerzijde – toenemende risico’s door

uitnutten van die positie wil Arnould Molenaar intensiever met

faalkansen van keringen en bodemdaling, worden niet altijd

‘Den Haag’ van gedachten wisselen. “ Het zou veel gestructu-

onderkend en soms vergroten deze oplossingen op termijn juist

reerder en slimmer kunnen, zo stelt Molenaar.

de risico’s. ”Nederland heeft veel expertise op het gebied van watermanagement maar andere landen, als België, Duitsland

Assetmanagement

en Engeland, weten uit de praktijk wat het is om te leven met een teveel en een tekort aan water. Je ziet bijvoorbeeld

leidt tot meer doelmatigheid rioleringsbeheer

dat Engeland veel kennis en ervaring heeft met ‘floating

De zoektocht naar het optimum tussen de kosten

and amphibious housing’ en met verzekerbaar houden van

en de kwaliteit van de riolering is de uitdaging

overstromingsschade. Andere landen lopen voorop met allerlei

waar de Nederlandse rioolbeheerders anno 2014

hulpmiddelen om het water te stoppen in de naaste omgeving

voor staan. Door de opkomst van ‘assetmanage-

of om het water slim en snel uit gebouwen te verwijderen .”

ment’ valt nog veel winst te behalen, stellen

Door samen te werken kunnen we nog veel van elkaar leren,

verschillende experts op rioleringsgebied.

maar dan moeten we wel weten wat we van elkaar kunnen

Verder in dit nummer

verwachten. Kennis delen, elkaars taal spreken, vertrouwen en de wil om samen te werken zijn dan de basisvoorwaarden voor een goede samenwerking. Lennart Silvis sluit hierop aan in het

Column Jac van Tuijn: 'Geen uitonderhandelde onzin'

artikel over het 15-jarig jubileum van het NWP: “De reputatie

Actueel

van Nederland is internationaal sterk, maar je kunt er niet

IFAT: Nieuwe ontwikkelingen, beursnieuws en programma.

blind op varen”, en als afsluiting trekt hij dan ook dezelfde

Over de Vloer:

conclusie als Marnix de Vriend: “We moeten vooral waken voor

Bewuste keuze voor Nederlands fabricaat UV-installatie

zelfgenoegzaamheid.”

Water wordt steeds slimmer

Mens in Beeld: Directeur veiligheid en watergebruik bij

Rijkswaterstaat Roeland Allewijn

Agenda

Jaap Groot Hoofdredacteur WaterForum Magazine

T +31 (0)10 284 11 20 | uw@econosto.com | www.econosto.nl

column door Jac van Tuijn

Geen uitonderhandelde onzin Twitter is voor mij als vakjournalist een belangrijke nieuwsbron geworden. Dat had ik nooit verwacht. Voor mij was het ondenkbaar dat je met maximaal 140 tekens een zinnige boodschap de wereld in kan slingeren. En eigenlijk vind ik dat nog steeds maar ik ben het brede palet aan tweets gaan waarderen als een geweldige verrijking van de media. Journalisten hebben geen monopolie meer op het nieuws. Iedere lezer is journalist geworden. YouTube Ik moest hieraan denken toen ik van achter mij bureau een videoverslag bekeek van de slotbijeenkomst van het Amsterdamse waterbergingsproject Watergraafsmeer. Ik had naar die bijeenkomst toe willen gaan omdat het project ooit met veel Amsterdamse bravoure was gelanceerd. Ik was het zicht erop verloren en was benieuwd wat het nu had opgeleverd. Uiteindelijk kwam het er niet van en dus was ik aangename verrast toen ik op YouTube een videoverslag van de bijeenkomst aantrof. Twee weken later kon ik de bijeenkomst alsnog meebeleven en zag ik een heuse 'polder'tafel met daaraan alle hoofdrolspelers die terugblikten op de poging de Amsterdamse wijk - in samenspraak met de bewoners - klimaatbestendiger te maken. Het uitkomst van het debat laat zich niet door mij in 140 tekens samenvatten. Weinig concreets Het viel me op dat de betrokkenen heel enthousiast waren over de opbrengsten van het project, hoewel ik begrijp dat er geen concrete maatregelen tot uitvoering zijn gekomen. Toegegeven, dat is ook lastig. Als je je met Amsterdamse bewoners inlaat, wordt het klimaatbestendig maken van een hele wijk er niet makkelijker op. Ik

geloof zeker dat duurzaam stedelijk waterbeheer, net als duurzame energie, uiteindelijk neerkomt op een grassroots aanpak. Het overtollige regenwater stroomt immers als eerste van een perceel weg, de straat op en dan pas het collectieve riool in. Maar ja, het moet natuurlijk niet blijven bij enthousiasme alleen. Uiteindelijk moet er wel iets gebeuren. Sociale innovatie John Steegh - aan tafel als ambassadeur klimaatbestendige stad van het Deltaprogramma - constateerde voor mij iets heel belangrijks. Het debat ging veel over het betrekken van burgers. Over hoe moeilijk dat is en dat daar in waterprojecten meer aandacht voor moet zijn. Blijkbaar was de cohesie in de Amsterdamse wijk te gering om de bewoners zover te krijgen het klimaatbestendig maken van hun wijk samen aan te pakken. Daarom was 'sociale' innovatie van waterprojecten zo belangrijk, werd geconstateerd. Toen zei John Steegh: "Sociale innovatie is nodig maar het moet geen uitonderhandelde onzin worden. Daarom hebben we ook ingenieurs nodig met kennis van het watersysteem. Het is en en." In 140 tekens toch de kern van de zaak geraakt. Het kan Jac van Tuijn is oud-hoofdredacteur en medeoprichter van WaterForum Online. Hij werkt nu als freelance journalist en moderator, met name op het gebied van (internationaal) watermanagement.

Zie: http://www.youtube.com/watch?v=Db4EipjFE-E

Daarom hebben we ook ingenieurs nodig met kennis van het watersysteem www.kkwekwwekbewb.nl Meer columns van Jac www.kkwekwwekbewb.nl

www.waterforum.net/jacvantuijn www.kkwekwwekbewb.nl

actueel

Ziektes door fonteinen Het water uit openbare fonteinen komt vaak uit waterreservoirs die onder de grond zitten. Dit water is vaak vervuild en leidt er toe dat 1 op de 25 kinderen ziek wordt na het spelen met dit water. Op hele warme dagen kan dit aantal zelfs oplopen tot 1 op de 3 kinderen. Zo constateert onderzoekster Heleen de Man van de Universiteit Utrecht die onderzoek deed naar de veiligheidsrisico's van openbare fonteinen en waterspuiters op pleinen en in straten. Het water dat

hierin zit is meestal regenwater, daarnaast komt er vogel- en hondenpoep terecht in het reservoir wat erg ongezond is. Wanneer de kinderen dit water tijdens het spelen dan binnenkrijgen, leiden de bacteriën tot diarree en overgeven. De Man raadt daarom gemeenten aan om de fonteinen en waterspuiters te vullen met drinkwater. Stichting Rioned, die ook deelnam aan het onderzoek, vindt dat betere voorlichting het probleem al op kan lossen. www.waterforum.net/waterinopenbareruimte

Energiezuinige thermische ontzouting High Voltage Water (HVW) gaat het bij Wetsus geïnitieerde onderzoek naar verbetering van de meertraps ontzouting van water verder ontwikkelen. Het Rotterdamse bedrijf heeft hiervoor een financiële injectie ontvangen van Icos Capital. De ontwikkeling moet leiden tot het vermarkten van de verwachtingsvolle technologie waarbij een energiezuiniger alternatief beschikbaar komt voor het ontzouten van (zee)water ten opzichte van de doorgaans gebruikte membraanfiltratie of traditionele thermische destillatie. Het ‘geheim’ van de nieuwe ontwikkeling zit in de waterverdeling binnen het destillatieproces. Door gebruik te maken van electro hydrodynamische atomisatie, beter bekend als electrospray, worden zeer fijn verdeelde waterdruppeltjes verkregen. Door het veel grotere contactoppervlak met de waternevel, ontstaat een effectievere verdamping. Op deze wijze vindt verdamping plaats van het te zuiveren water waarbij minder ener-

gie nodig is dan bij traditionele meertraps destillatieprocessen. De meertraps destillatie, ook wel Multi Effect Destillation (MED), wordt toegepast om zeer zuiver water te bereiden uit bijvoorbeeld zeewater. Een andere techniek die tegenwoordig veel gebruikt wordt, is membraanfiltratie, maar de Electro Spray Water Desalination (ESDW) wordt gezien als potentieel volwaardig concurrent. www.waterforum.net/hvw

Gespot online

Geen grote rol In Nederland roepen we al snel bij een overstroming dat men ‘ons’ erbij moet halen, maar over de grens denkt men daar vaak anders over. Hoewel wij kundige bedrijven en ingenieurs hebben, spelen Nederlandse bedrijven doorgaans geen dominante rol in grote buitenlandse waterwerken.: www.waterforum.net/discussieforum

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer Op 27 maart kwamen 80 bestuurders van ministeries, provincies, Rijkswaterstaat, drinkwaterbedrijven en waterschappen bij elkaar om de eerste resultaten van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) te bespreken. Tijdens de bijeenkomst is de website Agrarisch Waterbeheer gelanceerd. Op de website kunnen agrariërs, overheden, agrarisch adviseurs en erfbetreders alle informatie vinden over het DAW. Ondernemers vinden op de website bijvoorbeeld informatie over maatregelen om zuiniger om te gaan met water en kunnen voor hun bedrijf kijken of deze maatregelen effectief zijn. In 2015 komen de bestuurders opnieuw samen om hun ervaringen over de voortgang van het DAW uit te wisselen. www.agrarischwaterbeheer.nl

actueel

Meer inzicht in overstromingsrisico's Het project Veiligheid Nederland in Kaart (VNK2) heeft de overstromingsrisico's op basis van nieuwe rekenmethoden in beeld gebracht. Hierdoor moet er meer inzicht komen in de sterke en zwakke plekken van waterkeringen. VNK2 vervangt niet de wettelijke toetsing van de primaire keringen, maar wordt gebruikt om meer inzicht te krijgen in de huidige overstromingsrisico’s in Nederland. De inzichten van VNK2 maken het mogelijk gerichter te investeren in zwak-

Nederlandse watersector in Indonesië

Landschapskunstwerk Polder Peil

Begin april presenteerde minister Schultz, samen met 18 bedrijven, in Indonesië het concept masterplan van 1400 pagina’s omtrent het Dutch Indonesian project National Capital Integrated Coastal Development master plan. Een plan , voor de kust van Jakarta, dat de stad veilig moet stellen voor overstromingen: Grontmij en Witteveen+Bos stelden het plan mede op en landschapsarchitecten Kuiper Compagnons tekenden voor het ontwerp van de 'Garuda' voor de kust. Na de zomer wordt verwacht dat het masterplan officieel wordt bekrachtigd. Tijdens de missie waren er meer feestelijke momenten. Van Oord tekende een contract voor het verbreden en verdiepen van het toegangskanaal naar Surabaya en de minister reikte de Indonesia -Netherlands Young Water Talent Award uit aan het studententeam van institute Teknologi Bandung. Zij wonnen met een tot de verbeelding sprekend ontwerp van een drijvend vissersdorp. www.waterforum.net/indonesie

Negen betonnen sculpturen, die kunstenaar Michael Beutler installeerde, vormen samen het iconische werk Polder Peil. Het weidse landschap van de Zeeuwse Wilhelminapolder, 1700 ha, is het decor van dit grootste landschapskunstwerk van Europa. Polder Peil markeert de hoogteverschillen in het polderlandschap. Ook al ervaart men het landschap als vlak, het diepste punt is 1,2 meter onder NAP terwijl het oogpunt van wandelaars op de weg ongeveer vijf meter hoger is. Op deze hoogte: 3,8 meter boven NAP, fixeerde Michael Beutler een artificiële horizon. Elk object bestaat uit twee gestapelde, elkaar spiegelende bollen die verhoudingsgewijs steeds meer doorsneden worden. De bollen lijken hierdoor in elkaar te zakken en doen denken aan de ondergaande zon, weerspiegeld in zee. www.waterforum.net/kunstwerk

Robuuster watersysteem Louis Broersma, Business Developer Water, schrijft in een column in Waterforum online over meerlaags veiligheid. Broersma: "De conclusie van veel pilots is dat we gezien kosten en baten in veel gevallen beter terug kunnen vallen op onze dijkenstrategie. Maar

kere waterkeringen. Zo kan de kans op schade en slachtoffers bij een overstroming zo efficiënt mogelijk worden verkleind. Het VNK2 is een onderzoeksprogramma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Unie van Waterschappen en het Interprovinciaal Overleg. Rijkswaterstaat voert het project uit in nauwe samenwerking met de waterkeringbeheerders, provincies, kennisinstituten en ingenieursbureaus. www.waterforum.net/vnk

daarmee gooien we het kind met het badwater weg en missen we de kans voor een robuuster watersysteem en daarmee een betere bescherming van Nederland." www.waterforum.net/column

actueel

WaterForum Online het laatste nieuws uit de watersector

met mobiele applicaties, dossiers en een makkelijk doorzoekbaar archief.

www.waterforum.net

Ingrijpende gevolgen Belasting op Leidingwater ringen die kunnen oplopen tot meer dan 1 miljoen euro per jaar. De effecten van deze maatregel raken de Nederlandse economie hard en in de volle breedte. In de afgelopen periode heeft VEMW samen met andere organisaties zoals VNO-NCW, Recron, LTO en BOVAG onderzoek uitgevoerd naar de effecten van de BoL. Dit onderzoek is eerder door voormalig staatssecretaris Weekers toegezegd in de Tweede en Eerste Kamer. Het onderzoek was noodzakelijk omdat er bij de behandeling van de wetsvoorstellen niet of nauwelijks is gekeken naar de effecten. Uit het onderzoek blijkt dat de invoering van de BoL een typisch voorbeeld is van slecht en ondoordacht beleid.

Uit nader onderzoek is gebleken dat de gevolgen van de nieuwe regels omtrent de Belasting op Leidingwater (BoL) vele malen ingrijpender zijn dan was voorzien. De invoering per 1 juli aanstaande zal ertoe leiden dat duurzame en innovatieve initiatieven van bedrijven onderuit gaan. In het verleden gemaakte keuzes die tot doel hadden de watervoorziening bij bedrijven efficiënt en duurzaam in te richten worden keihard afgestraft. Vanaf 1 juli gaan zakelijke watergebruikers vele malen meer belasting op leidingwater betalen. Dit gaat gepaard met lastenverzwa-

Gespot online

De maatregel zou moeten leiden tot vergroening. ‘Het onderzoek laat zien dat precies het omgekeerde wordt bereikt’, aldus Roy Tummers, directeur Water bij VEMW: ‘Hergebruik van water wordt onder de nieuwe regels belast. Daardoor zijn bestaande investeringen in duurzaam watergebruik niet meer rendabel en komen nieuwe investeringen niet meer van de grond. Dit gaat lijnrecht in tegen de door staatssecretaris Mansveld bepleitte modernisering van het milieubeleid. Ook staat het haaks op de afspraken die wij met de Deltacommissaris maken over duurzaam watergebruik’. Het uitgevoerde onderzoek laat zien dat de politiek zich in 2013 niet heeft gerealiseerd wat men met het instellen van deze nieuwe regels overhoop haalt’. De zakelijke watergebruikers hebben bij monde van VNO-NCW de staatssecretaris van Financiën opgeroepen om de BoLmaatregelen terug te draaien. Het uitgevoerde onderzoek toont aan dat de maatregelen geen enkele bijdrage leveren aan de beoogde vergroening. Terugdraaien is beter voor het milieu én voor de economie. www.waterforum.net/bol

Marges zeer bescheiden De drie watergerelateerde business lines van Royal HaskoningDHV hebben in 2013 geen verlies geleden, maar de resultaten zijn wel achtergebleven in vergelijking met het verleden. Door de hevige concurrentie als gevolg van de crisis en prijstechnisch ongunstige raamwerkcontracten met lagere

overheden zijn vooral in Nederland de marges zeer bescheiden. aldus technisch directeur Rivers, Deltas & Coasts, Lisette Heuer, van Royal HaskoningDHV. in een interview op Waterforum online. www.waterforum.net/interviews

actueel

Chinese interesse biogasinstallatie Begin april bezocht een Chinese delegatie de rioolwaterzuivering Nieuwveer bij Breda. Vertegenwoordigers van de Wuxi Industry Development Group uit de Chinese plaats Wuxi (provincie Jiangsu) hebben interesse getoond in de ontwikkeling van een biogasinstallatie. Het waterschap Brabantsedelta gaf inzicht in de werking van dit proces en bemiddelt op die manier tussen Chinese overheden en bedrijven met Nederlandse bedrijven die de expertise hebben op dit gebied. Er bestaat al langere tijd een samenwerkingsverband tussen de Chinese provincie Jiangsu en de provincie NoordBrabant. Ook het waterschap neemt deel aan deze samenwerking. www.brabantsedelta.nl.

Nieuwe posities bij YEP Water

Drinkwater voor binnenvaart Evides Waterbedrijf start met een pilot om de beroepsbinnenvaart in de havens Drechtsteden te voorzien van betrouwbaar drinkwater aan boord. Tot begin juni vaart een drinkwaterboot op maandag en donderdag door de havens. Met de pilot wil Evides de behoefte aan drinkwater in de havens Drechtsteden in kaart brengen. Al geruime tijd wordt geen drinkwater meer geleverd aan de binnenvaart in dit gebied. Teamleider afdeling Scheepvaart van Evides Waterbedrijf, Theo Janssen: “We krijgen verschillende signalen over de behoefte aan drinkwater in dit havengebied”. Voorheen regelde gemeente Dordrecht de waterlevering. Janssen: “Evides wil deze dienstverlening nu gaan

22 verschillende organisaties, waaronder NGO’s, bedrijven, drinkwaterbedrijven en kennisinstellingen vroegen in de derde ronde van YEP Water een positie aan. De posities vinden plaats in 20 verschillende landen, met een goede verdeling van Nederlandse en lokale Young Experts. De goedgekeurde voorstellen en de openstaande vacatures zijn op 15 april bekend gemaakt . Vanaf 16 juni zullen de nieuwe Young Experts drie weken lang getraind worden, waarna zij in de diverse projecten kunnen worden ingezet. Eerder werden al 40 Young Experts ingezet in diverse landen.. Dit jaar vindt een nieuwe ronde aanvragen plaats. De deadline voor aanvragen is 8 september. www.yepwater.nl.

verzorgen. Tijdens de pilotperiode zal de vraag hiernaar duidelijk worden.” Drinkwater op afroep Schippers kunnen drinkwater telefonisch aanvragen Op afspraak vindt vervolgens de levering van drinkwater plaats. Schippers in de havens Drechtsteden kunnen het afgenomen drinkwater direct contant afrekenen of op rekening laten zetten. In het Rotterdamse havengebied zit het drinkwater dat Evides levert, inbegrepen bij de havengelden. In de havens Drechtsteden is dit niet het geval. Tijdens de pilotperiode is het ook mogelijk om drinkwater aan te vragen voor passagiers- en zeeschepen. www.evides.nl/scheepvaart.

Nieuwe vereniging

Marc van Eekeren reisfonds

Voorzitter Aart Ek (59) van Aqua Nederland denkt dat de samenvoeging met de Vereniging van Leveranciers van Milieutechnologie (VLM ) een sterke en grote vereniging oplevert van watertechnologieleveranciers. Bovendien brengt de VLM gewilde internationale expertise in. www.waterforum.net/interviews

Het Marc van Eekeren reisfonds geeft ondersteuning aan TU Delft Bachelor studenten die in het buitenland onderzoek willen gaan uitvoeren aan Stedelijke Watercyclus gerelateerde vraagstukken: watersystemen, drinkwaterproductie en –transport en afvalwaterzuivering en –transport www.waterforum.net/reisfonds

watermanagement

De reputatie van Nederland als waterkundige grootheid is in het buitenland onverminderd sterk. Maar klopt dit beeld met de werkelijkheid? Marnix de Vriend, adviseur watermanagement, pleit voor eerlijke communicatie over de tekortkomingen van ons eigen

Marnix de Vriend maakt kanttekeningen bij goede naam van Nederland

Nederland profiteert van Door Loes Elshof “Onze internationale reputatie is vaak terecht goed, maar soms

deltaprogramma. Het lukt dan toch om op eerlijke wijze vertrouwen

ook beter dan we verdienen. Zelfgenoegzaamheid verblindt”,

in onze kundigheid over te brengen.”

meent consultant Marnix de Vriend van Aquae en Aqua- consult bv. “We komen altijd snel met typisch ‘Nederlandse’ oplossingen.

Geen kortetermijnoplossing

Soms ouderwets of zelfs achterhaald. Dijken bouwen en inpolderen

De Vriend: “Je moet vertellen dat dijkversterking soms onontkoombaar

is niet altijd de enige manier. De keerzijde – toenemende risico’s

is, maar ook dat inpoldering vaak zorgt voor inklinking en

door faalkansen van keringen en bodemdaling worden niet altijd

bodemdaling.” Die is in Nederland al eeuwen aan de gang sinds

onderkend. Soms vergroten deze oplossingen op termijn juist de

het begin van de grootschalige dijkaanleg. “Er is zoutindringing.

risico’s. Veelal is te weinig aandacht voor structurele en een meer

En als het water niet meer over dijk of duin gaat, komt het er

duurzame klimaatadaptatie.”

onder door. Op Java daalt de bodem door geologische processen en grondwateronttrekking in de stad. Bescherm je de kust door

De Vriend is naast adviseur watermanagement en

dijken te bouwen en Jakarta Bay in te polderen, dan versnel je de

klimaatadaptatie ook excursieleider. Hij leidt in Nederland en

bodemdaling. Vaak zijn voor de hand liggende technische oplossingen

Engeland watermanagers rond uit Azië, Afrika en Europa. “Ik

op termijn weinig duurzaam. Pas dus op dat de problemen door

laat - vaak samen met de provincie Zeeland- onze successen en

kortetermijningrepen op de langere termijn niet verergeren.”

waterstaatkundige hoogstandjes zien, maar ook de bijbehorende problemen zoals bodemdaling, waterdoorlatende dijken, verzilting,

Geen overstromingen meer

eutrofiëring van het Volkerak-Zoommeer, zuurstofloosheid in de

De Vriend is nauw betrokken bij Ruimte voor de Rivier en gelooft

Grevelingen, erosie in de Westerschelde en ‘zandhonger’ in de

heilig in het ‘meebewegen met de rivieren’, zo ook op Java. Daarbij

Oosterschelde. Ik wijs de bezoekers op het nieuwe systeemdenken,

hoort ook een andere drinkwaterwinning (vanuit de rivieren) die de

Ruimte voor de Rivier en de strategische benadering van het

grondwateronttrekking stopt.

watermanagement

‘overschatte’ reputatie “Je moet leren leven met het water. Sinds 1953 heeft Nederland geen echte overstromingen meer gehad. Wij weten niet meer hoe we met een teveel aan water moeten leven. Als er een plens water op een camping valt, bellen we Den Haag.”

veel leren. Die variëren van opblaasbare keringen, sluisjes, stenen vloeren in plaats van parket tot variabele verzekeringspremies.” Marnix de Vriend: “Natuurlijk moet je ook bouwen om het werkelijk hoge water tegen te houden, maar liever semipermanente flexibele

Andere landen hebben die kennis vaak nog wel: “België, Duitsland

oplossingen zoals de Maeslantkering, dan hoge, bordkartonnen

en Engeland weten wat het is te leven met een teveel en een tekort

inflexibele dijken.” Hij realiseert zich dat het ‘oude’ Nederlandse

aan water. Soms gaat het mis, zoals onlangs in Somerset, maar

waterveiligheidsmodel niet is terug te draaien, maar vindt het

tegelijkertijd zie je veel creativiteit loskomen. Engeland is verder

niet altijd wenselijk om het verouderde systeem onversneden te

dan wij met ‘floating and amphibious housing’ en met verzekerbaar

exporteren.

houden van overstromingsschade. Ze hebben allerlei hulpmiddelen om het water te stoppen in de naaste omgeving of om het water

Geen paal in de rivier

slim en snel uit gebouwen te verwijderen. Ook Duitsland heeft

Op onze geroemde ‘governance’ valt volgens De Vriend nog wel wat

prachtige ruimtelijke maatregelen getroffen, zoals samen met zijn

af te dingen. “Sinds de Napoleontische tijd hebben we een centrale

buurlanden langs de rivieren de Elbe en de Lahn.”

waterautoriteit. Door het bouwen van gemalen en dijken zijn we gered van verdrinking, maar het betrof hier unieke omstandigheden

Eind januari, op een door hem georganiseerde conferentie over

van de Lage Landen, die elders niet in die mate voorkomen. Het

klimaatadaptatie langs de rivieren, hoorde De Vriend het voorstel

centrale systeem waarvoor we noodgedwongen hebben gekozen,

uit Keulen om overtollig water uit de Rijn op te vangen en via oude

is niet democratisch; burgers in Nederland hadden zeer lange tijd

open bruinkoolmijnen naar de Maas af te voeren. “Ook van de

heel weinig te zeggen over hun rivieren. Padvinders mochten tot

veelal kleinschalige oplossingen in andere landen kunnen we nog

voor kort nog geen paal in de uiterwaarden van de rivier zetten. Het

140058

Bedrijfspresentatie van KSB, incl. nieuws, productfolders, foto/video; zie bedrijvenregister Waterforum.net

Bezoek ons opstand, de IFAT Bezoek onze 5-9183 meiop 2014 in München, nr. Aqua Nederland in Hal 6 standnr. 321/420 Vakbeurs Gorinchem

Energie besparen met de KSB SuPremE®- motor. Met de nieuwe generatie KSB SuPremE® motoren bespaart u maar liefst 70% energiekosten. De motor voldoet nu reeds aan het toekomstige efficiëntieniveau IE4* en bevat geen magneetmaterialen. Daardoor heeft de motor een positievere milieubalans dan vergelijkbare permanent magneet-synchroonmotoren en asynchroonmotoren. De robuustheid van de gebruikte materalen en de uiterst betrouwbare bouw staan garant voor een lange levensduur. Investeer daarom nu reeds in de meest efficiënte aandrijving van morgen.

Etaline

Etanorm

De SuPremE®is nu geschikt voor gebruik met o.a. Etanorm, Etabloc, Etaline, Sewabloc en Sewatec. KSB Nederland BV . infonl@ksb.com . www.ksb.nl

Pompen ■ Afsluiters ■ Service

Safe water is our future

RWB Water Services B.V. Ambachtstraat 20, 7609RA, Almelo Phone:+31-546-545020 http://www.rwbalmelo.nl

METAWATER Co., Ltd. Europe Representative Office

Westerbachstrasse32, 61476 kronberg im Taunus, Germany Phone:+49-6173-993-126 Fax:+49-6173-993-206 http://www.metawater.co.jp/eng/

*METAWATER has entered a capital and business alliance with RWB in Aug., 2013.*

Bedrijfspresentatie van MetaWater, incl. nieuws, productfolders, foto/video; zie bedrijvenregister Waterforum.net

watermanagement

Kierbesluit: goede reputatie onder druk Hoewel Nederland volgens Europees recht verplicht was zijn aandeel in de afspraken over vismigratie uit te voeren, en dat had toegezegd, draaide in 2010 de situatie 180 graden: het nieuwe kabinet besloot het Kierbesluit voor de Haringvlietsluizen terug te draaien. Internationale verontwaardiging en hoon viel de Nederlanders ten deel. Minister Schultz van Haegen besloot in 2013 alsnog om de afspraak uit te voeren: in 2018 gaan de sluizen op een kier. De affaire betekende een aantasting van de reputatie van Nederland als watergidsland in Europa. In de implementatie van Europese Kaderrichtlijn Water loopt Nederland nog steeds achter op andere landen.

Marnix de Vriend: "Ik laat onze successen en waterstaatkundige hoogstandjes zien, maar ook de daarbij behorende problemen"

begint nu gelukkig snel te veranderen. Ruimte voor de Rivier blijkt

En dan het betrekken van de markt bij waterveiligheid. Op dit

een enorme impuls voor innovatieve, exportwaardige technische en

gebied kan Nederland volgens De Vriend leren van het buitenland.

ruimtelijke oplossingen en eveneens een kweekvijver voor nieuwe

“Engeland, de VS, maar ook Azië – met de Asian Development Bank

vormen van ‘governance’. Het werkt beter als regio’s zelf meer

– zijn verder in het aantrekken van privaat geld voor infrastructuur.

betrokken zijn bij hun waterbeheer.“

Publieke doelen kunnen in deze landen en regio’s vaak met privaat geld worden gefinancierd.” In nieuwe Ruimte voor de Rivierprojecten

Hij is ervan overtuigd dat met (Nijmeegse) oplossingen zoals ‘dijk

pleit hij voor meer private financiering.

eruit, eiland erin’ voor zowel waterveiligheid als economie veel is te winnen. “Dat verdien je drie keer terug.” Andere veelbelovende

Nederland is soms ouderwets in hoogwaterbeheer, maar dan zeker

voorbeelden zijn volgens hem ‘Waalweelde’ en de bypass ‘Varik-

weer ‘top of the bill’ in drinkwater- en afvalwatertechnologie: onze

Heesselt’.

drinkwaterbedrijven en de innovatieve watertechnologie horen wat hem betreft vooraan in de etalage. Als waarschuwing geeft

Ook andere Nederlandse keuzes verdienen volgens hem niet de

hij het internationaal opererende bedrijfsleven mee niet te snel

exportprijs. “Nederland jast zoet water in zo kort mogelijke tijd

naar goed verkopende oplossingen te grijpen. “Kijk naar het totale

door naar de Noordzee. Ik geef de voorkeur aan combinaties van

systeem. Bouw je een dijk, dan sla je een definitieve weg in en bouw

grootschalige kralensnoeren van retentie- en calamiteitenpolders.

je er eigenlijk meteen vele. Pas op met het inperken van natuurlijke

Dat is duurzamer en moderner dan het steeds verder verhogen van

dynamiek. Telkens blijkt dan dat je – soms op de heel lange termijn

smalle dijken. En daarbij: als ze in Duitsland dijken bouwen, dan

– door de natuur om de oren wordt geslagen. Het loont om goed te

maken ze die nog niet zo hoog als bij ons, maar wel veel breder en

luisteren naar wat de natuur én de mensen die daar wonen eigenlijk

sterker.”

zouden willen.”

internationale samenwerking

NWP zet zich al vijftien jaar in voor internationale positie watersector

‘We mogen niet zelfgenoegzaam zijn’ Door Loes Elshof

Directeur Lennart Silvis van het

Het Netherlands Water Partnership (NWP) werd vijftien jaar geleden

Netherlands Water Partnership ziet

opgericht door een aantal grote partijen in de watersector en

volop kansen voor de watersector. ‘We moeten slimme niches zoeken.’

diverse ministeries. Destijds was het NWP het eerste publiekprivate netwerk in de watersector, het model werd wereldwijd veel gekopieerd. Inmiddels is publiek-private samenwerking gemeengoed geworden en is de rol van het netwerk mee veranderd. Directeur Lennart Silvis vertelt hoe.

internationale samenwerking

Lennart Silvis: "We richten ons steeds meer op water met een specifiek doel"

“Na het eerste Wereld Water Forum in Marrakesh (1997) besloten

Landenplatforms

overheid en watersector dat het anders moest”, zegt Silvis. Omdat

“In die toekomstvisie gaat het om keuzes, om focus op niches,

er geen samenwerking was, werden er geen Nederlanders in het

een beperkt aantal kansrijke landen”, zegt Silvis. “We werken

bestuur van de World Water Council gekozen. Sector en overheid

steeds meer met netwerken met een specifiek doel. Zoals onze

zagen in dat het anders moest. Daarom richtten zij in 1999 het NWP

landenplatforms, of het ‘nutrient platform’, gericht op het

op. Ook kwam het programma Partners voor Water van de grond

terugwinnen van bijvoorbeeld fosfaat uit afvalwater. Steeds vaker

en werd in 2009 het tweede Wereld Water Forum naar Nederland

liggen de kansen op het grensvlak met andere sectoren, daar

gehaald. Dat zette Nederland als waterland steviger op de kaart.

zoeken we nu vaker samenwerking mee. Land- en tuinbouw, maar ook energie en stedenbouw. Eerst organiseerden we vooral de

Dansvloer

samenwerking van de brede sector, nu brengen we partijen steeds

De start van het NWP viel samen met de orkaan Mitch (1998), die in

dichter voor het doel. Waar ik trots op ben, is dat de scheiding

oktober veel schade aanrichtte in Zuid-Amerika en vele slachtoffers

tussen hulp en handel bijna is verdwenen, iets waar NWP vanaf het

eiste. Tijdens de nasleep en activiteiten voor wederopbouw speelde

begin voor heeft geijverd. Ook het gezamenlijk optrekken in het

NWP voor het eerst de rol van coördinator, toen nog vooral op het

buitenland, op evenementen en tijdens missies, is gemeengoed

gebied van kennisuitwisseling. Daarna ging het snel. Eerst was NWP

geworden. En op de grote ontwikkeling en kennis die in het netwerk

‘de dansvloer’, het netwerk waar alle partijen uit de watersector

samenkomt.”

elkaar op gelijke voet konden ontmoeten. Binnen dat netwerk ontstonden allerlei clubs die zich met specifieke onderwerpen

“Maar we zijn er nog niet. We moeten slimme niches zoeken en

bezighielden.

laten zien dat een duurzame, integrale aanpak op de lange termijn het best werkt. Ook omdat we niet zoveel geld meenemen als de

Daaruit kwam steeds meer de vraag om coördinatie. Het NWP bureau,

Chinezen of de Japanners. Dat verhaal moet je continu vertellen.

spil in het netwerk, enquêteerde de sector en stelde de eerste

We doen dat met onze gezamenlijke paviljoens op internationale

toekomstvisie namens de brede watersector op: ‘Bruggen Bouwen

evenementen, met de website www.dutchwatersector.com. Maar

in Waterland’. Daarin stond de samenwerking in de sector centraal.

we moeten het ook blijven bewijzen met aansprekende projecten in

De tweede toekomstvisie (2005) ‘Een wereld om water’ ging vooral

binnen-en buitenland. De ontwikkelingen in New Orleans en nu in

over de randvoorwaarden voor internationaal ondernemen zoals

Jakarta, New York, Mozambique, Vietnam, waar Nederland op het

innovatie en thuismarkt. Daaruit kwam het innovatieprogramma

punt staat grote projecten te verwerven, bewijzen dat publiek-

Watertechnologie voort, het Topinstituut Wetsus, innovatie op

private samenwerking en het hebben van een lange adem werkt.

het gebied van deltatechnologie zoals ‘Building with Nature’ en de

De reputatie van Nederland is internationaal sterk, maar je kunt er

nadruk op het vermarkten van innovatie en kennis. De Watervisie

niet blind op varen. We mogen niet zelfgenoegzaam zijn.”

‘2020, wereldleiders in Water’ (2010) bracht NWP weer terug naar zijn oorsprong: de focus op internationale ambities.

internationale samenwerking Wekenlang stond het Engelse poldergebied Somerset Levels onder water. Met nog meer stormen op komst, klonk het op enig moment vanuit de lokale burgers en politici: “Call in the Dutch”. Maar het bleef bij 20 pompen en vier dijkinspecteurs. Een plan om de geteisterde vlakte tegen nieuwe extreme regenval te beschermen kost 100 miljoen pond. Het is maar de vraag of dat geld er gaat komen. Hoe ver moet de overheid gaan in de bescherming tegen overstromingen als gevolg van een extreme weersituatie. Of is het beter om overstromingen gewoon te accepteren. Nederland geeft verhoudingsgewijs veel meer uit aan waterveiligheid maar via een achterdeur - met de komst van op risico gebaseerde veiligheidsnormen - ontkomt ook Nederland niet aan de vraag of overstromingen tot op zeker hoogte onvermijdelijk zijn.

Spiegeling aan Nederlandse waterveiligheid

Is Somerset Levels Door Jac van Tuijn Het Engelse poldergebied Somerset Levels heeft het extreem voor

de media trekt met TV-ploegen naar Nederland om te laten zien hoe

de kiezen gehad. Nooit viel er in Engeland zoveel regen en het

het wel kan. Na de ramp ontstaat al snel een politiek debat over de

water kon niet weg omdat elkaar snel opvolgende zuidwestelijke

torenhoge kosten van een snel opgetuigd waterveiligheidsplan. Zo

stormen, het zeewater in het Kanaal van Bristol hoog opzette zodat

ging het na grote overstromingen in Australië (2010), Thailand (2011),

de vlakte zijn water niet kwijt kon. Vol trots zagen we hoe de grote

Mexico (2013), Duitsland (2013) en nu ook weer in Engeland.

pompen van het Nederlandse bedrijf Van Heck het water uit de polders wegpompten en vier Nederlandse dijkinspecteurs met hun

Eenzijdige beelden uit Nederland

notebooks de toestand van de dijken in kaart brachten. Inmiddels

“Jullie zijn wereldleiders als het gaat om bescherming tegen

is het water weggepompt en zijn de eerste baggerwerkzaamheden

overstromingen. Geen enkel ander land heeft zoveel expertise

begonnen. De roep om Nederlandse waterexpertise is verstomd

met watermanagement”, laat Steve Dury van de Somerset

en de verantwoordelijke autoriteiten, het Environment Agency, de

County Council weten op de vraag waarom toch iedere keer’Call

Somerset County Council en het Parret Drainage Board Consortium

in the Dutch' wordt geroepen. Dury is project manager Coast,

zijn begonnen met de noodzakelijke verbeteringen aan te brengen

Catchment, Levels & Moors bij de council en heeft ook vijf jaar

aan het watersysteem.

gewerkt bij Rijkswaterstaat in Den Haag. Hij is dus goed bekend met het Nederlandse watermanagement. Hij waarschuwt dat in

Zo gaat het meestal na grote overstromingen. Grote waterrampen

het buitenland wel een verkeerd beeld heerst. “De beelden laten

leggen genadeloos bloot waar de zittende regering tekort heeft

iedere keer de harde constructies voor jullie kustverdediging zien.

geschoten. Burgers en oppositie verwijten de regering laksheid en

En in de meeste gevallen gaat het daar in het buitenland niet

internationale samenwerking

nog wel houdbaar? om. De beelden laten niet zien wat er in Nederland allemaal nog

met onder meer een voorstel om de Parret rivier af te sluiten met

meer gebeurd. Met name rond jullie rivieren.”Dury was blij te zien

een sluis of stormkering en de pompcapaciteit voor het uitslaan van

dat dit keer de Britse TV ook reportages liet zien van Ruimte voor

water te vergroten. Veelal harde maatregelen met een prijskaartje

de Rivier met de constructie van terpen waar boeren op kunnen

van 100 miljoen pond. Wie gaat dat betalen? Het budget van het

wonen. “Er was ook aandacht voor jullie Deltaprogramma met

Environment Agency bedraagt slechts 600 miljoen pond per jaar

zijn langetermijn strategie. Dat soort vernieuwingen hebben

voor heel Engeland. Het agentschap moet daarom prioriteren en in

we in Engeland ook nodig. Hoe breng je belangen bij elkaar en

de praktijk komt dat erop neer dat projecten pas worden gestart als

hoe ontwikkel je een langetermijn strategie. Daar kunnen wij de

de kosten-baten ratio minimaal 8 op 1 is. De investering van 1 pond

Nederlandse expertise goed bij gebruiken”, verzekert Dury. Hij

aan een beschermingsmaatregel moet minimaal 8 pond schade

wijst erop dat die kennisuitwisseling al gaande is via Europese

voorkomen. De Somerset Levels is een buitengebied en scoort niet

samenwerkingsprojecten. Zelf was Dury betrokken bij het

hoger dan 2 op 1. Met de huidige prioriteringssystematiek staat de

klimaatadaptatie project Wave waarbij Somerset County Council

uitvoering van het nieuwe beschermingsplan voor Somerset Levels

heeft samengewerkt met de waterschappen van Groot Salland en

dus onderaan het lijstje van het Environment Agency.

Regge en Dinkel. Politieke keuze Onderaan het lijstje

“Bedenk dat het in Somerset Levels om 80 woningen ging,

Inmiddels is de discussie begonnen over een betere bescherming

terwijl in de afgelopen winter in Engeland zo'n 7000 huizen

van het geteisterde gebied. Er ligt nu een 20-jaren plan op tafel

onder water hebben gestaan”, voegt Jaap Flikweert van Royal

internationale samenwerking

HaskoningDHV toe. Hij werkt al tien jaar op het Engelse kantoor

Noodoverloopgebieden

van het adviesbureau . “Alleen al de Sinterklaasstorm op 5

Het begrip Ruimte voor de rivier wordt in Engeland veel ruimer

december zette aan de oostkust 2500 woningen onder water.

geïnterpreteerd dan in Nederland. In Nederland gaat het om

Daar is nauwelijks aandacht voor geweest in de media.“ Volgens

terugleggen van dijken zodat rivieren meer water kunnen afvoeren

Flikweert heeft Engeland een heel gevarieerd landschap en verschilt

of om het aanleggen van speciale waterbergingsgebieden. In

de overstromingsproblematiek sterk per gebied. Hij weerlegt de

Engeland gaat het ook om zogenaamde spillways zoals een

kritiek op het Environment Agency alsof die er in Somerset Levels

bewust laag gehouden dijkvak waar het water op enig moment

een zooitje van zou hebben gemaakt. “Met een totaal jaarbudget

overheen kan stromen. Hierdoor lopen landbouwgronden onder

van 600 miljoen pond komt het agentschap gewoon tekort om

en niet een stad. In Nederland heet dat noodoverloopgebieden,

alle beschermingsplannen uit te voeren. Ik heb daar in meerdere

maar dat woord durft niemand meer in de mond te nemen sinds

interviews voor de Britse televisie op gewezen. Daarin verschilt de

het hoog opgelopen politieke debat in 2002 over het plan voor een

situatie in Nederland. Nederland heeft een langetermijn strategie

noodoverloopgebied in de Ooijpolder bij Nijmegen.

en daarvoor is ook geld vrijgemaakt. Uiteindelijk is het een politieke keuze tussen allerlei maatschappelijke issues die allemaal veel geld

Complexe watersystemen

kosten.”

Als het niet lukt regionale fondsen vrij te maken, dan zullen de graslanden in Somerset Levels nog vaak onder water staan. Dat

Kosteneffectieve oplossingen

vreest ook Siem Jan Schenk van LTO Nederland. “In Engeland

De 20 grote mobiele pompen van Van Heck uit het Groningse

speelt de landbouw nauwelijks een grote rol in de landelijke

Noordwolde hebben veel aandacht getrokken. Daarna hebben

politiek en ontbreekt het ook aan een langetermijn visie om

vier Nederlandse dijkinspecteurs nog assistentie verleend bij het in

de overstromingsproblematiek aan te pakken. De boeren in

kaart brengen van zwakke plekken in de dijken, maar daarna werd

Somerset Level zullen zelf met oplossingen moeten komen en

het stil rond de Nederlandse betrokkenheid. Toch ziet Flikweert

die met de andere belanghebbenden in het gebied moeten

de rol van de Nederlandse watersector nog niet uitgespeeld. “In

afstemmen. In Nederland gebeurt dat altijd via discussies in het

Engeland moet nog veel gebeuren en het gaat erom oplossingen

waterschapsbestuur. Zo wordt het lokale watersysteem bij ons

aan te bieden die helpen meer risico-reductie te bereiken voor

continu aangepast”, aldus Schenk.

minder geld. Als gevolg van de overstromingen afgelopen winter zijn we gaan inventariseren welke Nederlandse oplossingen binnen die

Blauwe diensten

context toepasbaar zijn.” Flikweert verwacht daar veel interesse

Ook Schenk is geïnterviewd door de Britse televisie en hem is

voor.

gevraagd of het klopt dat Nederlandse boeren werden betaald voor waterdiensten. Zoiets bestaat nog niet in Engeland maar er wordt

Lokale oplossingen

wel over gesproken . “Ik heb dat bevestigd maar er ook direct bij

Het is dus maar zeer de vraag of het 20-jaren plan voor Somerset

verteld dat de Nederlandse boeren ook ieder jaar duizenden euro’s

Levels ooit gerealiseerd zal gaan worden. Daar zijn Dury en

aan waterschapsbelasting betalen. Natuurlijk helpt het dat een

Flikweert het beiden over eens. Maar als de Parrett rivier niet

boer wordt betaald voor het opzetten van het waterpeil in de sloten

wordt afgesloten en de pompcapaciteit niet wordt vergroot, dan

op zijn land en dat hij een vergoeding krijgt als zijn land onderloopt.

zullen de polders bij de eerstvolgende extreme regenval wederom

Maar dit kleinschalig waterbeheer lost de grotere problemen

onderlopen. Dury spreekt van een paradigm shift. “Het besef

in een riviergebied niet op. Daarvoor zijn andere maatregelen

moet hier doordringen - net als in Nederland al is gebeurd - dat als

nodig”. Schenk snapt dat ook in Nederland er een plafond zit aan

er meer regen valt, er simpelweg meer ruimte nodig is om al dat

het beschikbare geld om grote overstromingen te voorkomen.

water op te kunnen vangen. Daarvoor zullen belanghebbenden

“Maar ik hoop niet dat we zover komen dat het laten overstromen

zoals de landbouw en natuurorganisaties samen met de lokale

van buitengebied, het uitgangspunt gaat worden. Nederland

waterautoriteiten aan tafel moeten gaan zitten. Het probleem

heeft veel hoogwaardige landbouwgrond en we hebben een

alleen is dat die samen geen gezag en geen geld hebben”, zo

eeuwenlange traditie om die gronden te beschermen. Economisch

schetst Dury het dilemma. Bovendien zijn de verhoudingen tussen

gezien is een overstroming van Schiphol altijd ernstiger dan een

landbouw, natuurorganisaties en overheden in Somerset Levels

overstroming in een krimpregio. Maar we kunnen het niet maken om

sterk gepolariseerd nu het gebied al meerdere keren onder water

buitengebieden zo maar op te geven.”

heeft gestaan. www.kkwekwwekbewb.nl Meer over hoogwater UK www.kkwekwwekbewb.nl

www.waterforum.net/somerset www.kkwekwwekbewb.nl

internationale samenwerking

Bijzondere weersomstandigheden in Zuidwest-Engeland Volgens het Britse MetOffice is de serie zuidwestelijke stormen en de extreme regenval het gevolg van de buitengewoon sterke noordelijke straalstroom en het warmere zeewater op de Atlantisch oceaan. In een speciale publicatie over de recente stormen zegt het MetOffice dat er geen aantoonbaar verband is met klimaatverandering. Daarvoor is het weer in Engeland te grillig. Het Engelse weerinstituut ziet wel een trend in de meer zuidelijkere route van de stormen die boven de warmere zee meer water opnemen. Van midden december tot midden februari heeft het in zuidwestelijk Engeland bijna onophoudelijk geregend. De grond was al helemaal verzadigd toen zich op 5 januari de grootste storm aandiende. Overstromingen waren onvermijdelijk. De storm had niet alleen een grote omvang maar zat ook laag in de atmosfeer waardoor de golfenergie bijzonder hoog werd. De golfenergie is vooral door de Britse kust opgevangen en Nederland bleef in de 'luwte'. Bron: The Recent Storms and Floods in the UK, MetOffice, February 2014

De enorme pompen van VanHeck gaven daadwerkelijke hulp

waterveiligheid Arnould Molenaar: Rotterdam geldt als topstad wat waterveiligheid en klimaatadaptatie betreft. Dit biedt volop kansen. “We zijn een interessant experimenteergebied.”

Rotterdam als trendsetter en laboratorium Arnould Molenaar

“Kennis uitwisselen op het gebied van integraal stedelijk watermanagement”

Door Olav Lammers ‘Rotterdam has a plan to disseminate its climate change expertise

werkt aan klimaatadaptatie en waterveiligheid en participeert in

to the world’. Deze kop stond twee weken geleden boven een

het Rotterdam Climate Initiative.

groot artikel in Next City, een magazine van de gelijknamige non-

De positie van Rotterdam als internationale voorbeeldstad op het

profitorganisatie die ten doel heeft om sociale, economische en

gebied van watermanagement is al langer sterk groeiend. Niet voor

ecologische veranderingen in steden wereldwijd te inspireren en

niets bezoeken delegaties uit verschillende landen over de hele

op die manier tot een meer duurzame en rechtvaardige toekomst

wereld regelmatig de havenstad om inspiratie op te doen en advies

te komen. Een populair en invloedrijk magazine met meer dan

te krijgen over hoe zij zich kunnen wapenen tegen de gevolgen

één miljoen lezers. En niet alleen dat, de activiteiten van deze

van klimaatverandering. “Ons grote voordeel en onze kracht is dat

organisatie worden ook nog eens ondersteund door de vermaarde

wij in tegenstelling tot de andere deltasteden en mede dankzij

Rockefeller Foundation, een van de invloedrijkste ngo’s ter wereld

onze betrokkenheid bij het Deltaprogramma, al over een schat

met als doel ‘het welzijn van de mensheid in de hele wereld te

aan informatie beschikken en ook al veel in de praktijk hebben

bevorderen’.

toegepast, gebaseerd op een echt integrale aanpak”, benadrukt

“Top!” klonk het in de wandelgangen van Rotterdam Climate Proof,

Molenaar. Maar Rotterdam en partners zijn zelf ook al actief in

toen het artikel verscheen. “Mijn eerste gevoel na het lezen was

steden als Ho Chi Minhstad, New Orleans, New York en Jakarta waar

dat van alle dingen die wij de afgelopen jaren hebben bedacht de

wordt meegeholpen aan en meegedacht over oplossingen waarmee

puzzelstukjes nu helemaal op hun plek vallen. Rotterdam wordt

klimaatproblemen zo veel mogelijk kunnen worden ondervangen.

nu kennelijk gezien als ‘leading in the world’ en dat biedt ons veel

Ook landelijk wordt de voortrekkersrol van Rotterdam op het gebied

interessante mogelijkheden. Vanuit deze positie is het nu zaak alle

van klimaatadaptatie en waterveiligheid alom onderkend.

kansen te gaan uitnutten en te gaan oogsten”, reageert Arnoud

“Niet in de laatste plaats door de goede samenwerking die wij

Molenaar, programmamanager van Rotterdam Climate Proof dat

ondervinden met vele partners waaronder kennisinstituten,

waterveiligheid

bedrijfsleven en waterschappen die het als een uitdaging zien om

2035’. Daarin hebben wij de kansen van water geschetst, rekening

op deze schaal te werken aan watermanagement in relatie tot het

houdend met het feit dat het klimaat aan het veranderen is. Tot

klimaatprobleem. Als Rotterdam Climate Proof willen we de kansen

die tijd werd water vooral gezien als probleem. Dat heeft vanaf

op dit terrein graag benutten en is het vermarkten van onze kennis

dat moment vele ogen doen openen, zowel bij ambtenaren als

nu veel dichterbij gekomen”, zegt Molenaar, die in dit verband ook

bestuurders en bood ons de gelegenheid te gaan werken aan een

de intensieve lobbyactiviteiten van burgemeester Aboutaleb over

tweede waterplan dat in 2007 tot uiting kwam. Kwantiteit, kwaliteit

de grenzen niet onvermeld wil laten.

en ruimtelijke opgaven kwamen daarin samen. Later adviseerde de International Advisery Board ons om water en klimaatadaptatie op

Rotterdam Waterstad

de agenda te zetten en het als ‘unique selling point’ voor Rotterdam

Aan de belangrijke positie die Rotterdam nu wereldwijd lijkt te

te ontwikkelen.. Samen met het deltaprogramma en ‘Kennis voor

hebben verworven, is al lang en intensief gewerkt. Reeds in 2001

Klimaat’ waarbij Rotterdam als hotspot werd uitgeroepen, kwamen

kwam de stad met een integraal waterplan waarmee het behoorlijk

alle lijntjes bij elkaar”, aldus Arnoud Molenaar.

vooropliep en toen al de naam ‘Rotterdam Waterstad’ kreeg. Toen

Kort daarvoor was het Rotterdam Climate Initiatief al van de

kwamen de eerste delegaties al kijken naar de verrichtingen. In

grond gekomen en het in 2008 gestarte Rotterdam Climate

2005 organiseerde de stad een Architectuur Biënnale met als

Proof-programma werd daar onderdeel van met Arnoud Molenaar

thema The Flood. Molenaar: ”Dat is toch een belangrijk moment

als trekker. “Vanaf dat moment hebben we gezegd, we willen

geweest in de hele transitie die wij als stad hebben doorgemaakt

een statement maken, in 2025 moet Rotterdam voor de volle 100

op het gebied van water en klimaat. Samen met stedenbouwers

procent klimaatbestendig zijn. Hoewel we niet eens precies wisten

en waterschappen kwamen wij met een inzending waarmee wij

wat we daaronder zouden moeten verstaan, wilden wij een stip op

een visie ontwikkelden met als thema ‘Rotterdam Waterstad

de horizon zetten, ook al omdat Rotterdam zich op het gebied van

waterveiligheid

rotterdamclimateinitiative.nl Fotografie Paul Martens

Bovendien kreeg het eind 2008 een uitnodiging van de C40, een groot internationaal stedennetwerk dat zich tot dan toe uitsluitend met het energievraagstuk bezighield en waar Rotterdam al deel van uitmaakte, om met voorstellen te komen tot samenwerking op het gebied van klimaatadaptatie. Arnoud Molenaar: “Rotterdam heeft toen ‘Connecting Delta Cities’ (CDC) opgericht tijdens een door C40 georganiseerd internationaal congres en zo beschikten wij in één keer over een groot internationaal netwerk van deltasteden.” Doel van het netwerk is onder meer kennis uitwisselen op het gebied van integraal stedelijk watermanagement en klimaatadaptatie en ‘best practices’ te delen. Samen met de CDC-steden zijn al verschillende boekwerken samengesteld die gratis kunnen worden gedownload en waarmee de wereldhaven het imago van innovatieve deltastad verder verstevigde en tegelijkertijd zo verbinding met een interessante markt maakt. Bovendien organiseert Rotterdam regelmatig grote internationale conferenties waarmee de Dakpark Rotterdam is een inspirerende combinatie van een stedelijke waterkering met bedrijfsruimten en een stedelijk park

banden alleen maar verder kunnen worden versterkt. Rotterdam is inmiddels als relatief kleine stad binnen het internationale samenwerkingsverband de C40 van het Clinton Climate Initiative

energie al had uitgesproken 50% CO2-reductie ten opzichte van een

uitgeroepen tot ‘innovator city’. Het stimuleren van het gebruik van

bepaald jaar te zullen verwezenlijken.”

nieuwe technologieën en het vinden van praktische en meetbare

Vanaf dat moment heeft men zich in Rotterdam gericht op drie pijlers:

oplossingen staan daarbij centraal. De stad wordt gezien als

kennisontwikkeling en uitvoering alsook profilering en marketing.

trendsetter en laboratorium, door een consequente keuze voor en

“Vanuit het idee dat wij zelf al een opgave hadden, daar kennis

gerichte inzet op duurzame economische en stedelijke ontwikkeling.

voor moesten ontwikkelen om mee aan de slag te gaan om de stad

Daarnaast kondigde eind vorig jaar de Rockefeller Foundation

klimaatbestendig te maken, maar er tegelijkertijd een ‘showcase’

samenwerking met Rotterdam aan.

van te maken omdat we toen al het idee hadden om maatregelen

Tot zover de reeks aan schitterende successen die Rotterdam tot

te kunnen vermarkten. Plotseling stond klimaatbestendigheid

op heden heeft weten binnen te halen. Maar waarin zit ’m nu het

op het programma en kon een budget worden samengesteld

al vaker genoemde ‘verdienmodel’. Hoe kan Rotterdam en de ‘BV

waaraan tevens geld voor onderzoek vanuit het Kennis voor

Nederland’ daadwerkelijk de vruchten van dit alles gaan plukken?

Klimaatprogramma en een budget voor de aanleg van waterpleinen

Arnoud Molenaar: “Het feit dat Rotterdam eigenlijk al heel veilig

en groene daken konden worden toegevoegd”, aldus Molenaar.

is en wij in het vooruitdenken en handelen al verder zijn dan de meeste andere deltasteden, betekent dat Rotterdam en vooral

Netwerk van deltasteden

partners een interessant aanbod hebben in een groeiende markt.

Maar daarmee was het groeiende succes nog niet ten einde.

Kijk bijvoorbeeld naar Jakarta en Ho Chi Minhstad waar bijna

Het eerste IPCC-rapport uit 2007 van het VN-klimaatpanel

wekelijks overstromingen plaatsvinden, die moeten eigenlijk nu al

onderstreepte de noodzaak van adaptieve maatregelen voor

aan de bak. Wij dragen in enkele steden al bij aan de planvorming,

vooral kust en deltasteden in de hele wereld. Rotterdam werkte al

dan praten we over processen van miljoenen. Een Nederlands

mee aan een integraal watermanagementplan voor New Orleans.

consortium heeft inmiddels een klimaatadaptatiestrategie voor

waterveiligheid

Ho Chi Minhstad ontwikkeld en heeft nu ook vervolgopdrachten gekregen. En Arcadis Rotterdam is zoals bekend nauw betrokken geweest bij de projecten in New Orleans en inmiddels actief in New York. En een bedrijf als Deltasync, bekend van het drijvend paviljoen, doet klussen in Californië.” Gewilde onderzoekspartner “De volgende stap is dat het bedrijfsleven daadwerkelijk wordt betrokken bij concrete projecten en klimaatbestendige ontwikkeling, zoals in Ho Chi Minhstad waar twee grote wijken worden aangepakt en waar ze de haven willen uitbreiden of Jakarta waarvoor de plannen ook al ver zijn. Maar dat exportproduct zal nog een hele puzzel zijn want de culturen verschillen enorm per stad en per land. Wil je in Amerika een voet aan de grond krijgen, moet je een Amerikaanse partner hebben. In Vietnam moet je eerst heel goede vrienden worden met de Vietnamezen, echt een relatie opbouwen. Dat wordt nog een enorme uitdaging. Daarnaast is Rotterdam nu gewild als onderzoekspartner. We zijn

De drijvende expositie in de Rijnhaven richt zich op duurzaam bouwen op het water

een interessant experimenteergebied waar pilots kunnen worden gestart. Dit heeft al vele miljoenen aan subsidies opgeleverd. Ik zie

z’n allen nu hebben gecreëerd verder zullen versterken en vooral

ook interessante mogelijkheden in de campagne van de Rockefeller

benutten. Zo zie ik nog meer initiatieven langzaam op gang komen.

Foundation waarvoor wij zijn geselecteerd en waarbij honderd

Wat dat betreft streven wij er nu naar om in Rotterdam te komen

miljoen is gereserveerd om honderd steden te helpen veerkrachtiger

tot een Global Center for Resillient Deltacities waar vanuit je ook

en weerbaarder te worden. Als onze lokale partners en instellingen

samen kunt gaan tenderen.”

voldoende instrumenten op de plank hebben liggen die ze in

Ten slotte de vraag hoe de landelijke overheid omgaat met alle

Rotterdam kunnen uittesten, dan is de potentie om daarmee ook in

initiatieven die Rotterdam in gang heeft gezet. Leidt al die activiteit

andere steden aan de slag te gaan natuurlijk nog groter.”

niet tot het gevaar dat ‘Den Haag’ op het idee komt om steeds meer

Maar als het gaat om het hele exportmodel en het benutten van

aan steden als Rotterdam over te laten en daarmee te bezuinigen

de koploperspositie die Rotterdam kennelijk heeft, geeft Molenaar

op de landelijke bijdrage aan waterveiligheid?

aan graag wat intensiever met ‘Den Haag’ van gedachten te

Arnoud Molenaar: “Binnen het deltaprogramma is zo’n discussie al

willen wisselen. “Ik denk dat wij daar in gezamenlijkheid nog veel

gaande. Maar als het gaat om ons buitendijkse gebied, dan hebben

meer uit zouden kunnen halen. Het is nu vooral nog wijzelf en een

we nog wel wensen. We zouden heel graag een dialoog willen

cluster aan partners die er de schouders onder zetten. Dat zou veel

aangaan met waterschappen, Rijk en provincie om aan de hand

gestructureerder en slimmer kunnen.” Molenaar wijst in dit verband

van een paar pilots te bezien hoe wij gezamenlijk de bestaande

ook op het initiatief dat enkele weken geleden is genomen door

buitendijkse gebieden waterveilig en toekomstbestendig kunnen

twintig gerenommeerde bedrijven die samen met Jan Rotmans de

maken. Formeel is het zo dat daar de lokale overheid over gaat.

stichting Rotterdam Wereld Expo hebben opgericht met als centraal

Wij willen graag de discussie voeren of dat in de toekomst wel

thema Delta’s in Transition. Kennelijk signaleren deze 100% private

handhaafbaar is. Een gezamenlijke aanpak kan bovendien ook weer

bedrijven dat er brood in zit en die de koploperspositie die wij met

iets opleveren waarmee wij kunnen exporteren.” www.kkwekwwekbewb.nl Meer over Rotterdam waterstad www.kkwekwwekbewb.nl

www.waterforum.net/rotterdam www.kkwekwwekbewb.nl

NIEUW

Meer dan 1200 Saneringen in 30 jaar â&#x20AC;&#x201C; Uw aanspreekpartner in Nederland!

Voorheen

4 5. â&#x20AC;&#x201C; 9. 5. 201 Hal A2, Stand 300

Ruimloopbanen bestaand uit roestvrij staal, verzinkt staal en andere materialen volgens de gepatenteerde en bewezen Krumme -Systeem Effectieve en duurzame oplossingen voor een storingsvrij winterbedrijf van uw loopruimers

Nadien

Uitvoering van werkzaamheden zonder het bedrijfsproces te verstoren M. E. Hoekstra Telefoon: +31(0)637559713 Fax: +31(0)748517811 E-Mail: hoekstra@krumme-artes.nl Dr Panhuijsenstraat 12 7622EZ Borne

Uitgevoerd door opgeleid personeel met moderne speciale machines Ons personeel is een garantie voor een optimale kwaliteit

www.krumme-artes.nl KrummeAnzeige2014Holland210x148Waterforum.indd 1

24.03.14 16:25

de vacaturebank voor Water professionals

www.waterjobforum.nl

Riolering

De zoektocht naar het optimum tussen de kosten en de kwaliteit van de riolering is de uitdaging waar de Nederlandse rioolbeheerders anno 2014 voor staan. Door de opkomst van ‘assetmanagement’ valt nog veel winst te behalen, stellen verschillende experts op rioleringsgebied.

Hugo Gastkemper

Lagere kosten en hogere bedrijfszekerheid

Assetmanagement leidt tot meer doelmatigheid rioleringsbeheer Door Adriaan van Hooijdonk

In de jaren ’80 van de vorige eeuw haalden onder andere

kijken naar de kwaliteit van de buizen en hierin bewust bepaalde

Amsterdam en Den Haag met enige regelmaat het nieuws doordat

risico’s te accepteren.”

er weer eens een riool was ingestort. Op dat moment bestond er

Uit de meest recente benchmark van Stichting Rioned die in

nog geen aparte geldstroom om de noodzakelijke investeringen

december vorig jaar is verschenen blijkt onder meer dat Nederland

op het gebied van riolering te plegen. Gemeenten werden daarom

over een rioleringsnetwerk van 123.000 kilometer beschikt met een

in de jaren ’90 verplicht om een rioleringsplan op te stellen waarin

waarde van 84 miljard euro. Het netwerk is grotendeels na de oorlog

ze aangeven hoe de riolering er voor staat en wat ze doen om

aangelegd en moet, met een levensduur van 50-100 jaar, tot 2040

problemen in de toekomst te voorkomen. Ook kwam er een aparte

geleidelijk worden vervangen.

rioolheffing waarvan wettelijk werd vastgelegd dat gemeenten de inkomsten niet voor andere doeleinden mogen gebruiken. “Daarom

Vervanging op koers

is onderhoud en vervanging van het ouder wordende rioolstelsel

Volgens directeur Hugo Gastkemper ligt de vervanging van oude

goed geborgd in weten regelgeving”, stelt Rob van der Velde van

rioleringen op koers met een stijging in de afgelopen drie jaar van

adviesbureau WATERmaat. “Momenteel komt de focus te liggen bij

745 naar 825 kilometer per jaar. De totale investeringen in 2010-

de vraag of elk riool min of meer automatisch na 60 jaar vervangen

2012 lagen met 670 miljoen euro echter 20 procent lager dan in

moet worden. Het lijkt erop dat je kunt besparen door beter te

2007-2009. Volgens Gastkemper komt dat doordat investeringen

Riolering

in vermindering van emissies om de waterkwaliteit te beschermen

de kwaliteit zich in de tijd ontwikkelt en waar het individuele riool

nauwelijks meer nodig zijn. Hij verwacht overigens wel dat de

staat. Nederland heeft de riolering goed op orde, maar ik heb mij

investeringskosten de komende jaren weer zullen stijgen. De

er altijd over verbaasd dat er eigenlijk geen overkoepelend beeld

komende twee jaar verwacht hij dat gemeenten per jaar 726

bestaat van de kwaliteit van de riolen in ons land. Er vinden veel

kilometer vrij verval riool vervangen en 325 kilometer renoveren.

inspecties plaats die gigantische hoeveelheden data opleveren,

Maar hebben gemeenten daar wel genoeg geld voor? Die hebben

maar dat is nog geen informatie. Met het model Rasmariant dat wij

immers te maken met krimpende inkomsten door besparingen

hebben ontwikkeld maken wij de slag van data naar informatie.”

van het Rijk en tegenvallende grondverkopen. Tegelijkertijd krijgen

Laverman benadrukt dat gemeenteraadsleden en bestuurders

gemeenten van het Rijk veel meer taken op hun bordje, waaronder

soms de weg kwijtraken als ze worden overspoeld met technisch

jeugdzorg.

rioleringsjargon. “Voor hen is de vraag relevant of het totale

Gastkemper maakt zich vooralsnog geen zorgen en wijst erop

aantal schadepunten de komende jaren zal af- of toenemen.

dat gemeenten niet alleen een planverplichting hebben, maar

Ofwel: leveren wij het stelsel beter of slechter af aan de volgende

ook een begrotingscyclus waarin tot in detail is vastgelegd welke

generatie? Een grafiek met het verwachte aantal schadepunten

investeringen gemeenten moeten plegen om de staat van de

nu en in de komende jaren is een prettige manier om hier iets van te

riolering op orde te houden. “Bovendien mogen gemeenten de

zeggen”, aldus Laverman.

rioolheffing niet voor andere doeleinden gebruiken. Rioned heeft zelfs een speciaal meldpunt in het leven geroepen waar mensen

Levensduur riolen

die vermoeden dat gemeenten de rioolheffing voor andere zaken

De vraag hoe lang een gemeente een riool mee wil laten gaan, wordt

gebruiken, zich kunnen melden. Tot nu toe is dat eigenlijk nog nooit

volgens hem mede bepaald door het risicobeleid. Een hoger risico

voorgekomen.”

houdt in dat een riool langer blijft liggen voordat er kosten moeten worden gemaakt voor vernieuwing. Het maakt immers nogal wat

Politieke aandacht

uit of een riool onder een belangrijke doorgangsweg ligt of ergens in

Dat neemt volgens de Rioned-directeur echter niet weg dat de zorg

een achterafstraatje. “Daarmee hebben we een koppeling gemaakt

om de riolering in de politieke aandacht met meer onderwerpen

tussen kwaliteit en kosten. De koppeling tussen beiden hangt samen

moet concurreren als voorheen. ”Daarom ontwikkelen wij

met de risico’s die een gemeente wil accepteren. Wij kunnen met

momenteel een speciale app voor gemeenteraadsleden. Naast het

Rasmariant voor ieder stukje riool precies uitrekenen wanneer de

basisverhaal dat riolering onze gezondheid beschermt en voor droge

risico’s onacceptabel worden op basis van het door de gemeente

voeten zorgt, komen ook de verschillende politieke keuzes aan

aangeleverde risicoprofiel.”

bod. Wat kun je bijvoorbeeld doen om de overlast van regenwater

Rolsch Assetmanagement heeft het model inmiddels bij tien

te voorkomen? Hoe verdeel je de kosten van de riolering over de

gemeenten toegepast, waaronder Leusden (zie kader). “De

verschillende generaties? En welke afschrijvingstermijn moet je

gemeenten hebben daardoor een beter inzicht gekregen in de

hanteren om de kosten van de rioolheffing niet te veel te laten

verschillende beheersmogelijkheden. Door onzekerheden weg te

stijgen?”

nemen, kunnen ze voortaan tijdig de juiste beslissingen nemen. Niet

De app is vooral bedoeld om gemeenteraadsleden grip te geven op

te vroeg en niet te laat. Kortom: assetmanagement in optima forma.”

de ingewikkelde technische materie rond de rioleringszorg. “Het gaat immers om complexe technische onderwerpen die voor de

Miljoenenbesparingen mogelijk

gemiddelde bestuurder moeilijk zijn te vatten”, aldus Gastkemper.

De miljoenen per jaar die nodig zijn voor het onderhoud, de reparaties en de vernieuwing van de riolen zijn doorslaggevend

Opkomst assetmanagement

bij de berekening van de hoogte van de rioolheffing. “Dit is een

De opkomst van assetmanagement in de rioolzorg kan de kosten

belangrijke uitkomst van de analyses met Rasmariant”, stelt

voor rioolonderhoud minimaliseren zonder in te boeten op de

Laverman. “Door een vergelijking te maken met het beleid uit

bedrijfszekerheid van het stelsel. Door heel bewust keuzes te maken

het vorige gemeentelijk rioleringsplan ontstaat een duidelijke

op het gebied van investeringen en onderhoud kan de verhouding

toegevoegde waarde. Standaard na 60 jaar vervangen of bewuste

tussen kwaliteit en kosten worden verbeterd, stelt consultant

keuzes maken op basis van inzicht in het eigen stelsel levert

en directeur van Rolsch Assetmanagement Ronald Laverman.

miljoenen aan besparing op. En dat is waar Karla Peijs in het kader

“Daarvoor moet je eerst de kwaliteit van ieder riool in kaart brengen

van het Bestuursakkoord Water naar op zoek is. Rasmariant maakt

en langs een meetlat leggen zodat je eenduidig kunt bepalen hoe

deze besparingen mogelijk.” www.kkwekwwekbewb.nl Meer weten: www.kkwekwwekbewb.nl

www.waterforum.net/riolering www.kkwekwwekbewb.nl

Riolering

Hoe kun je de werking van verbeterd gescheiden rioolstelsels optimaliseren? STOWA en RIONED organiseerden onlangs een workshop waarin de vraag centraal stond hoe gemeenten en waterschappen verbeterd gescheiden rioolstelsels kunnen optimaliseren. Uit de inleiding van Jeroen Langeveld van Royal HaskoningDHV en tevens verbonden aan de TU Delft kwam het beeld naar voren dat er in Nederland sinds de introductie 25 jaar geleden ruim 6 miljard euro in VGS is geïnvesteerd. Dankzij de komst van het VGS kan een gemeente een deel van het regenwater naar de rwzi afvoeren. Hiermee voorkomt zij dat het eerste, relatief vieze regenwater ongezuiverd in het oppervlaktewater terechtkomt. Ook kan zij zo de negatieve gevolgen van vuilwaterlozingen door foutaansluitingen(enigszins) ondervangen. Maar of VGS nu werkelijk rendeert is volgens hem nog maar de vraag. Tijdens de workshop werd aan de hand van prikkelende stellingen van gedachten gewisseld over de zin en onzin van VGS-verbetermaatregelen. De discussie werd geleid door Rob van der Velde van bureau WATERmaat. “Nu de waterschappen moeten bezuinigen vragen zij zich af of

Gemeente Leusden past Rasmariant model toe

er niet minder regenwater naar een rwzi moet worden

Ruim acht maanden geleden ging Simon Leertouwer, senior

afgevoerd. Een groot verschil met de jaren ’80 toen ze

adviseur riolering en water van de gemeente Leusden, aan de slag

vooral met de bescherming van het oppervlaktewater

met het nieuwe gemeentelijke rioleringsplan. “Het stoorde mij dat

bezig waren. Er vallen kleine buien waardoor ze op jaarbasis

er bij het oude plan op de lange termijn vooral cyclisch is gekeken

veel regenwater naar een rwzi moeten pompen. De extra

naar vervanging en reparatie van de riolering. Voor de planning

toevoer van het ‘dunne’ water zorgt bij de rwzi voor extra

op korte termijn maken wij gebruik van inspectieresultaten. Door

kosten, zuivering is immers het meest effectief bij ‘dik’ water.

de cyclische benadering en de relatief uniforme leeftijd van het

Daarom onderzoeken RIONED en STOWA momenteel hoe ze

Leusdense stelsel werden er vanaf 2030 forse investeringen aan

VGS kunnen optimaliseren.”

het stelsel geraamd. Nu besteden wij gemiddeld 6 tot 700.000 euro per jaar aan vervanging en renovatie, maar vanaf 2030 zou dat 6 tot 7 miljoen per jaar gaan kosten. Om deze toekomstige investeringen op te kunnen vangen, moeten wij nu al meer heffen dan wij jaarlijks uitgeven en bouwen wij tevens een grote voorziening op. Het beeld dat uit het cyclische model volgde was in mijn optiek geen realistisch beeld, de inspectieresultaten van het stelsel tot nog toe wijzen niet op grootschalige vervangingen vanaf 2030. Het ontbrak echter aan een goed model waarmee wel inzichtelijk gemaakt kon worden wat een realistische opgave voor de middellange en lange termijn is.” Tegelijkertijd wilde Leertouwer ook de belangrijkheid van een riool meewegen, evenals de diameter en de afstroom om de investeringsbeslissingen goed af te kunnen wegen. “Daarom zijn wij in zee gegaan met Rolsch Management om het Rasmariant model in de praktijk te testen. Het model geeft een goed overkoepelend beeld van de staat van de riolering en helpt ons om de juiste keuzes te maken. Samen zijn wij bezig om het model te optimaliseren, maar de eerste resultaten zijn veelbelovend.”

IFAT

Installatie van een Nijhuis DAF-unit op de afvalwaterzuivering van de stad Ajaccio op Corsica. (foto Nijhuis)

Anammox-installatie in aanbouw in Minworth in Engeland. Paques gebruikt IFAT onder meer om de technologie internationaal weer verder onder de aandacht te brengen. (foto: Paques)

Door Arjan Veering

Vakbeurs IFAT van ‘strategisch belang’ voor Nederlandse watertechnologiebedrijven

‘Champions League van de watersector’ Alles is volgens de overtreffende trap. Stands met meerdere etages, showrooms van een formaat waar een gemiddelde autodealer jaloers

De milieuvakbeurs IFAT heeft een sterke

op zou zijn, uiteraard vol met de nieuwste, opgepoetste modellen,

aantrekkingskracht op de Nederlandse watersector.

en topkoks die exquise hapjes en volledige diners bereiden voor de

In de eerste week van mei staan meer dan vijftig Nederlandse watertechnologiebedrijven in München

gasten van het bedrijf. Het zijn vooral de Duitse watertechnologiegiganten die tegen elkaar lijken op te bieden op IFAT. De tweejaarlijkse milieuvakbeurs is een van de belangrijkste internationale evenemen-

en trekken honderden bezoekers uit ons land naar

ten op het gebied van watertechnologie, en tegelijk voor de Duitse

Zuid-Duitsland. “Dit is een beurs die je eigenlijk niet

industrie een thuiswedstrijd die ze niet wil verliezen.

kunt missen.”

IFAT – het vroegere tweede deel van de naam ‘Entsorga’ is er bij deze editie afgevallen – is sowieso een evenement van de grote getallen. De beursvloer meet 215.000 vierkante meter, zo’n 150 voetbalvelden. Bij de vorige editie, in 2012, waren er 2939 exposanten en trokken bijna 125.000 bezoekers naar de Messe München: 75.000 bezoekers

IFAT

Landen strijden om aandacht IFAT is een tweejaarlijkse milieubeurs, gericht op de water- en afvalbranche, die van 5 tot en met 9 mei in de Messe München wordt gehouden. Ongeveer 3000 bedrijven en instellingen zijn aanwezig op de beurs, de hallen A1, A2 en A3 zijn ingericht voor de waterbranche. Er worden ruim 120.000 bezoekers verwacht. Deze editie zijn India, China en Mexico (en Midden-Amerika) de drie ‘speciale partnerlanden’. Daarnaast organiseert ook Canada (de staten Quebec, Ontario, Alberta en Brits-Columbia) een ‘country special’, specifiek voor water- en energiebeheer van de toekomst. Oostenrijk heeft een speciale rol in het forumprogramma. Daarnaast hebben veel landen – en ook Duitse deelstaten, provincies en steden – een eigen stand of paviljoen.

waren Duits, de overige 50.000 waren afkomstig uit 53 landen.

mee in de keuze voor IFAT, het is hooguit ‘een mooie bijkomstigheid’.

Nederland staat in de top 10 met aantallen bezoekers.

Volgens Van Leeningen is de beurs – “ik kom er al twintig jaar” – vooral een ontmoetingsplek en nodigt het bedrijf zijn internationale relaties

Internationaal podium

uit op de stand. Tegelijk levert IFAT , vooral door zijn omvang wel iedere

Alleen die getallen al maken IFAT tot ‘een van de belangrijkste en meest

keer weer ‘nieuwe, verrassende leads’ op. Paques vindt zijn opdrach-

invloedrijke beurzen in de wereld van (afval)water’, zegt ceo Menno M.

ten vooral in de industriële hoek, al verschilt dat per werelddeel, zegt

Holterman van Nijhuis Industries. “Zoveel bezoekers, daar kun je niet

Van Leeningen. “In Europa en China zijn we vooral industrieel sterk,

omheen.” De beurs biedt toegang tot de belangrijke Duitse markt,

maar in Brazilië hebben we weer veel municipale opdrachten.” Omdat

maar voor Holterman telt eveneens de internationale component. “We

IFAT niet een specifieke water- maar een milieubeurs is, is het voor

zitten al stevig in Duitsland, maar die markt is behoorlijk vol. Maar IFAT

Paques een mogelijkheid om zijn hele palet aan technologieën tonen.

is vooral belangrijk als internationaal podium. Hier komt de Champions

Wel zal het bedrijf bepaalde technologieën weer goed onder aan-

League van de water- en milieubedrijven.”

dacht brengen, zoals Anammox voor stikstofverwijdering.

Nijhuis heeft een stand van zo’n 100 vierkante meter – en ja, met eigen keukenbrigade – op IFAT. Belangrijke overweging voor Holter-

Duitsland

man is dat ruim twee derde van het beurspubliek uit de municipale

Waar de Nederlandse bedrijven de internationale component bena-

en overheidshoek komt. Nijhuis, dat nu 10% tot 15% omzet bij de

drukken, maakt Jos Captein duidelijk hoe zwaar IFAT voor de Duitse

overheid boekt, wil zijn positie in de municipale afvalwatermarkt ver-

bedrijven zelf weegt. Hij is verkoopleider (afval)water en biogas van

stevigen, onder meer met zijn DAF-units als voorbehandeling op een

de Nederlandse tak van de Duitse pompen- en afsluitersleverancier

rioolwaterzuivering. “In Nederland zijn we nu met enkele projecten

KSB. “Het moederbedrijf is zeer prominent aanwezig op IFAT, met

bezig, maar we kijken natuurlijk ook naar grote markten in Midden-,

een uitgebreide stand. Dit is dé beurs waarop KSB zich wil laten zien.”

Oost- en Zuid-Europa alsmede in Noord- en Zuid-Amerika.” Daarnaast

Ondanks het internationale karakter heeft de thuismarkt toch de

kijkt Holterman vooruit naar de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water,

overhand voor veel Duitse bedrijven. “Kijk ook maar eens naar de

waar veel EU-landen nog voor grote inspanningen staan. Zo verwacht

enorme stands die Duitse overheden daar hebben, zoals de deelsta-

hij dat ozontechnieken zullen doorbreken als ‘one-step’-aanpak

ten. Ook de meerderheid van het publiek is nog Duits.”

van microverontreinigingen in afvalwater. Verder verwacht hij via

Omdat hij dit jaar niet bij de vaste standbemanning zit, kan

de milieubeurs de industrie warm te maken voor een geïntegreerde

Captein vrijelijk rondlopen. “Erg nuttig en leerzaam. Je kunt eens goed

verwerking van afval- en afvalwaterstromen en ‘turn-key totaalop-

kijken welke noviteiten er zijn, waar je collega’s en concurrenten mee

lossingen’ die Nijhuis levert.

komen.” Hij verwacht drie grote trends terug te zien op de beursvloer: besparing van energie, besparing van water en terugwinning en

Keuze maken

hergebruik van grondstoffen. Hij geeft een voorbeeld uit eigen stal.

Ook voor het Friese watertechnologiebedrijf Paques is IFAT altijd een

“KSB presenteert een serie zeer energie-efficiënte deepwell-pompen

‘go’, zegt commercieel directeur ‘global’ Peter van Leeningen. “Er is

voor het oppompen van grondwater. Die is volgens IE-4-standaard,

best een ruim aanbod aan beurzen in de water- en milieusector, daar-

de hoogste norm voor energieverbruik gebouwd, een standaard –

om we moeten keuzes maken. De IFAT in München zien echt wij als de

volgens welke KSB al enkele jaren zijn IEC-genormeerde SupremE (IE4)

toongevende beurs in onze sectoren. En we staan ook op IFAT-edities

motor levert – die eigenlijk alleen nog voor droge pompen geldt. Die

in Azië.” Dat Paques in de Duitse investeringsmaatschappij Skion een

norm is voor de meeste klanten nog helemaal niet voorgeschreven,

belangrijk aandeelhouder heeft, speelt volgens Van Leeningen niet

maar toch vragen zij daar al naar.”

IFAT

Captein nodigt ook zijn Nederlandse klanten uit, waaronder veel

Dat is vooral mede omdat de topsector water IFAT als strategische

vertegenwoordigers van waterschappen en installatiebedrijven. Vol-

beurs heeft aangemerkt en extra budget heeft vrijgemaakt. In

gens hem zou het professionele publiek vaker naar dit soort beurzen

plaats van ‘lean & mean’ kan Nederland nu stevig uitpakken. Ook

moeten gaan. “Ga er rondkijken, zeker als je op zoek bent naar een

directeur Hein Molenkamp van Water Alliance schat het belang van

oplossing voor een specifiek probleem. Er zijn zoveel leveranciers bij

IFAT hoog in. Hij vindt het daarom jammer dat verschillende waterbe-

elkaar, vaak is er wel een die precies heeft wat jij zoekt. Laat de markt

drijven en bewindspersonen gekozen hebben om naar hightechbeurs

het werk doen en ga niet zelf het wiel uitvinden”, roept hij op.

Hannover Messe te gaan in april en niet naar München. “Natuurlijk, daar was Nederland partnerland, en kreeg het dus veel aandacht.

Waterpaviljoen

Maar was onze doelgroep daar ook aanwezig? Ik denk dat IFAT inter-

In het beursgeweld valt het voor de kleinere bedrijven vaak niet

nationaal gezien voor onze branche veel interessanter is.”

mee om op te vallen, of er zelfs tussen te komen. Het is een van de

Juist ook via een Nederlands waterpaviljoen kunnen, naast de

beweegredenen voor het Nederlandse waterpaviljoen, dat de zoge-

gerenommeerde bedrijven, ook kleinere, startende ondernemingen

noemde WatercoalitieNL-partners – NWP, VLM/AquaNederland en

internationaal hun weg vinden. “Waarom zou je per se groot moeten

Water Alliance – inrichten. Op een oppervlak van bijna 160 vierkante

zijn om te exporteren? Als je maar de juiste contacten kunt leggen,

meter kunnen vijftien Nederlandse bedrijven en instellingen zich pre-

daar zijn dit soort evenementen cruciaal voor.” Zo is hij van plan

senteren. Daarnaast worden er centraal in het paviljoen allerlei eve-

netwerkbijeenkomsten te organiseren in het paviljoen, onder meer

nementen en netwerkontmoetingen georganiseerd. Dit jaar wordt

voor Nederland en Canada. “Reuring op de stand, dat wordt onze

zelfs extra ingezet op de promotie van de Nederlandse watersector.

input.” S

Duitse bedrijven lonken naar industrieconcern verkocht vorig jaar zijn divisie ‘water technology’, een tak waar het juist in de voorafgaande jaren zeer sterk had geïnvesteerd, onder meer via overnames. Siemens raakte echter in zwaar weer, financieel maar ook door corruptieschandalen, en de nieuwe bedrijfstop verlegde de koers. De watertak ging Stand van Siemens op IFAT 2012. Inmiddels heeft het concern de divisie Water Technology verkocht, en richt het zich in de watersector vooral op procesautomatisering. (foto: IFAT/Messe München)

voor ruim een half miljard euro in de verkoop. Nu blijkt Siemens echter niet helemaal afscheid te hebben genomen van het water. “Integendeel”, zegt Ronald Vrancken van Siemens. “We willen laten zien dat we er nog steeds zijn.” Siemens legt zich nu geheel toe op automatisering en procesbeheersing van waterbehandeling en -transport, voor de industrie, maar ook voor (semi)overheden.

Het is een zeldzame aanblik, de enorme hallen van de Messe zijn

‘Kijken over de grens’

nagenoeg uitgestorven. Het is begin januari en München lijkt nog

Enkele tafels verderop zit Huber, een van de grote Duitse

bij te komen van de nieuwjaarsfeesten. Alleen rond de hoofdentree

leveranciers van watertechnologie. Het levert van mechanische

van het beursgebouw is er reuring. De organisatie van de IFAT heeft

afvalwaterbehandeling tot membraantechnologie. Voor Huber

de internationale vakpers uitgenodigd voor een preview: geen grote

is IFAT echt zijn thuis - het hoofdkantoor van het bedrijf ligt in

stands, geen demonstratiemodellen, maar zo’n zestig keurig in rijen

Beieren. Het bedrijf is groot in Duitsland, heeft referentieprojecten

gerangschikte tafeltjes waarachter afgevaardigden van – voornamelijk

wereldwijd, maar heeft in Nederland nauwelijks voet aan de grond.

Duitse bedrijven – de journalisten alvast een beeld geven van de

Toch ziet het de Nederlandse markt als interessant. “Natuurlijk

plannen voor de beurs die vier maanden later gehouden zal worden.

heeft Nederland een sterke reputatie als waterland en ontwikkelaar van watertechnologie. Toch kijken we wel degelijk over de grens

‘Niet weggeweest’

naar Nederland. Met name op de municipale markt hebben wij het

Siemens is een van de opmerkelijkste aanwezigen. Het Duitse

nodige te bieden, onder meer in slibverwerking en -behandeling”,

IFAT

Strategisch belang: 3x Duitsland Duitsland lijkt dit jaar wel het thuisland van de Nederlandse watersector. De topsector Water mag elk jaar twee ‘strategische beurzen’ uitkiezen om extra uit te pakken en de Nederlandse kennis en waar mondiaal aan de man te brengen. Dit jaar is gekozen voor IFAT in München, waar vooral watertechnologie aan bod komt en de SMM in Hamburg (9-12 september) waar de maritieme sector zich kan tonen. Bovendien hebben sommige waterbedrijven in april meegelift op de topsectoren Energie en Hightech die de Hannover Messe als speerpunt hadden gekozen. Nederlandse Waterpaviljoen tijdens de vorige edite van IFAT. (foto Water Alliance)

Voor een strategische beurs maakt de overheid extra budget vrij voor onder meer een eigen Nederlands paviljoen, speciale netwerkbijeenkomsten tijdens de beurs, zogenoemde Hollandpromotie en bij voorkeur ook nog de komst van een minister of staatssecretaris, ambassadeur of een hoge ambtelijke afvaardiging. De prominente aanwezigheid op beurzen moet bijdragen aan het imago van Nederland als vooraanstaand waterland en zo het bedrijfsleven – indirect – vooruithelpen.

www.kkwekwwekbewb.nl Meer weten: www.kkwekwwekbewb.nl

www.waterforum.net/ifat www.kkwekwwekbewb.nl

Nederland zegt Huber-woordvoerder Christian Stark. “Juist omdat het hoogontwikkelde markt is, is de markt interessant.” ‘Modernisering rwzi’s’ Verschillende Duitse ondernemingen hebben al stevige voet aan de grond in Nederland, zoals Hach Lange, KSB, Wilo en Aerzen. Het kleine bedrijf Hydrograv, een spin-off van de universiteiten van Karlsruhe en van Dresden, kijkt nadrukkelijk naar de

Slimme steden Een speciaal thema tijdens IFAT is de ont-

Nederlandse markt. Het bedrijf biedt een beweegbare inlaat

wikkeling van slimme steden, ‘intelligent

voor de secundaire zuivering van een rwzi die met het volume

urbanization’. Op zes beurzen van de Messe

in de tank meebeweegt en voor optimale instroom zorgt. “In

München komt dit thema terug, net als

het verleden hebben wij contact gehad met Stowa en DHV en

tijdens de parallelle congresprogramma’s.

hebben we zelfs gezamenlijke studies verricht”, vertelt mede-

Het doel is verschillende aspecten uit

oprichter Martin Armbruster. Inmiddels heeft bedrijfje op rwzi’s in

water- en milieutechnologie, infrastruc-

verschillende Duitse steden de beweegbare inlaat geïnstalleerd,

tuur en ruimtelijke ordening, logistiek en

onder meer in Keulen. “De resultaten zijn uitstekend.” Hij laat

ict samente brengen. Er moet een blijvend

een rapport met rendementscijfers zien: de efficiëntie zou 50%

platform ontstaan voor samenwerking en

omhooggaan, de zuurstofopname met 23% verbeteren en daarmee

de uitwisseling van kennis tussen de ver-

dus het energieverbruik dalen. Zo kan een bestaande installatie

schillende disciplines. Er zijn drie themablok-

fosforverwijdering bereiken, vergelijkbaar met een nageschakeld

ken: kansen en uitdagingen in water, afval

zandfilter, zegt Armbruster. Met deze papieren durft hij ook in

en terugwinning van grondstoffen, en leren

Nederland de markt op, zeker omdat er nog veel rwzi’s in de

van de ‘best practices’.

komende tien tot twintig jaar gerenoveerd moeten worden.

Voor meer informatie: www.intelligent-urbanization.com

over de vloer met Rob Schoon

Dat Nederland er in het buitenland goed opstaat voor waterzaken, is min of meer bekend. Maar waarom kiest een buitenlands bedrijf soms bewust voor een oplossing van Nederlands fabricaat? Het Engelse bedrijf UVO3 Ltd zet al meer dan 12 jaar UV-installaties van de Nederlandse leverancier Van Remmen UV Techniek in de markt. Betrouwbaarheid van de techniek in combinatie met flexibiliteit en innovatiekracht zijn de sleutelwoorden voor inmiddels een langdurige samenwerking.

Bewuste keuze voor Nederlands fabricaat UV-installatie Het bedrijf

schoonmaak, maar ook omdat het wordt

UVO3 Ltd. is een leverancier van

gebruikt in het product.

waterbehandelingsinstallaties die zich de laatste jaren met name bezig houdt met

Het probleem

UV-installaties. Het bedrijf is gevestigd in St.

De frisdranken producent kent hoge

Ives, net even ten noorden van Cambridge

standaarden op het gebied van kwaliteit

in Engeland. De leverancier is werkzaam in

en dat betekent dat drinkwaterkwaliteit

diverse marktsectoren en werd zo door een

niet altijd voldoende is. Als laatste stap

internationale producent van frisdranken

van de drinkwaterbereiding is er sprake

gevraagd een aanbieding te maken voor

van een koolfiltratie, wat de kans op groei

behandeling van het inkomende drinkwater.

van bacteriĂŤn in het distributiesysteem

In het productieproces van het bedrijf is

doet toenemen. â&#x20AC;&#x153;Hoewel de kwaliteit van

een zeer betrouwbare kwaliteit drinkwater

het drinkwater voldoet aan de standaard

van essentieel belang. Niet alleen voor de

kwaliteitseisen, wil het bedrijf wil geen

enkel risico lopen. De microbiologische

neemt de hoeveelheid voedingstoffen

dat de keuze steeds vaker valt op UV, mede

kwaliteit is daarbij het voornaamste

voor eventuele groei van bacteriën

vanwege deze eigenschappen.”

aandachtspunt en zij zochten een methode

verderop in een watersysteem af. Het is bij

om aan de hoge eisen te voldoen,” aldus

benadering 1,5 keer effectiever dan het veel

UVO3 koos voor Nederlandse

Peter Wadsworth. “Daarnaast wilde het

toegepaste desinfectiemiddel chloor, maar

leverancier

bedrijf een complete monitoring van de

de hoge reactiviteit vraagt ook om extra

Het Britse bedrijf UVO3 houdt zich al lange

kwaliteit, dus extra monsterpunten, zonder

aandacht bij het genereren van ozon en de

tijd bezig met behandeling van (drink)water

dat daardoor het risico op microbiologische

doseerniveaus.

en dan met name het in stand houden of

besmetting groter werd. Het drinkwater

brengen van de microbiologische kwaliteit

is immers een bestanddeel van het

Fysische desinfectie met ultraviolet

ervan door middel van desinfectie. De

eindproduct frisdrank, waar onder andere

licht (UV)

afzetmarkt voor het bedrijf is divers, maar

suikers inzitten, een potentiele voedingstof

UV-behandeling is wereldwijd de meest

richt zich tegenwoordig vrijwel uitsluitend

voor bacteriën. ”

toegepaste methode voor fysische

op de levering van UV-installaties. Hoewel

desinfectie. Het UV-gebied reikt van

Wadsworth twaalf jaar geleden door diverse

De keuzemogelijkheden

ongeveer 200 – 400nm, waarbij vooral een

UV-leveranciers werd benaderd, koos hij

“Het bedrijf had keuze uit diverse

golflengte van circa 254 nm zeer goed in

voor samenwerking met het Nederlandse

behandelingstechnieken voor het

staat is om micro-organismen onherstelbaar

Van Remmen UV Techniek.

drinkwater,” aldus de managing director

te beschadigen. De zogenaamde UV-C

van UVO3. “Na een eerste keuzemoment,

installaties werken met lampen die deze

‘The Dutch team thinks forward and

hebben ze zich vooral verdiept in

golflengte door het te behandelen water

has a flexible approach’

aanvullende desinfectie met behulp

sturen. Een aandachtspunt voor het gebruik

Het was een weloverwogen keuze van UVO3

van ozon of door gebruik te maken van

van UV is de eventuele aanwezigheid van

om samen te gaan werken met het destijds

desinfectie met ultraviolet licht.”

deeltjes in het water. Deeltjes kunnen er

relatief kleine Van Remmen UV Techniek.

Desinfectie van drinkwater, in feite het

immers voor zorgen dat niet alle bacteriën

“Ze konden ons een grote range van

elimineren van bacteriën, is mogelijk met

worden bereikt door de straling.

goed ontwikkelde en innovatieve UV units

fysische en/of chemische methoden. Het

aanbieden. Dat gaf niet meteen de doorslag,

wellicht grootste verschil tussen de twee

Gemotiveerde keuze voor UV

maar wel in combinatie met de continue

aanpakken is dat fysische methoden veelal

desinfectie

zoektocht naar verbetering en flexibele

een zogenaamde functie als ‘poortwachter’

Voor de frisdranken producent viel de

insteek van het bedrijf. En wat ook zeker

hebben en chemische middelen meestal ook

keuze op desinfectie met UV en volgens

meetelde is dat onze Nederlandse partner

verderop in het systeem voor vernietiging

Wadsworth een terechte keuze. “Bij het

vriendelijk en professioneel is en makkelijk

van aanwezig bacteriemateriaal zorgt.

bedrijf draait het hele productieproces en

om mee te werken. En zeg nu zelf, dat zoekt

de kwaliteitseisen om het behoud van de

toch iedereen die een lange termijn relatie

Chemische desinfectie met ozon (O3)

unieke smaak. En UV heeft als één van de

wil aangaan?” Een succesvolle relatie laat

De inzet van ozon voor desinfectie is

voordelen dat de behandeling de smaak

Wadsworth nog even aanvullend weten,

gebaseerd op de reactiviteit van het

en eigenschappen van het drinkwater

want zijn bedrijf heeft inmiddels meer dan

middel. Naast de directe vernietiging

niet verandert. Daarbij worden er geen

1.000 UV-units in diverse marktsegmenten

van aanwezige bacteriën, zorgt ozon er

chemicaliën aan het water toegevoegd

weg kunnen zetten.

tevens voor dat aanwezige organische

bij deze behandeling. UVO3 levert beide

stoffen worden geoxideerd. Hierdoor

methoden van desinfectie, maar we merken Meer bedrijfsbezoeken van Rob?

www.waterforum.net/overdevloer

Watertechnologie

De watervoorziening van de toekomst

Water wordt steeds slimmer â&#x20AC;&#x153;Nederland is een wereldspeler als leverancier van technologieĂŤn in specifieke niches, maar de internationale concurrentie zit in de uitvoering. Ons land speelt daarin nog een bescheiden rolâ&#x20AC;?, zo staat te lezen in de Internationaliseringsstrategie Topsector Water. Om de toegevoegde waarde van de Nederlandse watersector te vergroten, komt de focus te liggen op samenwerking en innovatie. Onze kennis van watertechnologie gekoppeld aan een slimme inzet van ICT, dat zou Nederland weer een voorsprong moeten geven. Het kan werken, zo wordt al bewezen in Friesland.

Watertechnologie

Door Jeroen Bezem

Bij een intelligente watervoorziening gaat de rol van de laboratoria veranderen. Nu testen ze de kwaliteit van watermonsters, straks valideren ze de sensoren.(Foto: Vitens)

Nederland stond begin april als ‘partnerland’ in de schijnwerpers op

de Global Water Summit in Parijs, Smartwater4Europe onderscheiden

de Hannover Messe, de grootste industriële beurs ter wereld. Niet

in de categorie ‘Water performance initiative of the year’.

zo vreemd dus dat het Nederlandse ministerie van Economische

Smartwater4Europe is een internationaal project onder leiding van

Zaken dat podium uitkoos om een werkgroep te presenteren die

het Nederlandse drinkwaterbedrijf Vitens en het lijkt erop dat hier

een actieagenda gaat opstellen om ‘de kracht van de Nederlandse

‘smart technology’ allang in de praktijk wordt gebracht, zonder dat

industrie uit te bouwen en haar toekomst zeker stellen door in te

daar een actieagenda voor nodig is geweest.

spelen op de nieuwste technologische ontwikkelingen’. Deze agenda

“Dat klopt”, zegt Jos-Willem Verhoef, directeur en mede-oprichter

vormt volgens EZ een verdieping van het topsectorenbeleid en de

van Optiqua, één van de 21 partners in Smartwater4Europe. “Er wordt

daaraan gekoppelde ICT-agenda en zal onder andere ingaan op

in Nederland veel gepraat over innovatie, allianties, samenwerking

nieuwe businessmodellen, R&D, scholing en de randvoorwaarden die

in de watersector, et cetera, maar daar lijkt het vaak bij te blijven: bij

de overheid kan stellen om de transitie door de industrie te versnellen.

praten. Dat geldt ook voor het topsectorenbeleid. Voordat er werkelijk

Het team, onder leiding van FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming,

stappen worden gezet, is er al heel wat water naar de zee gestroomd.

is het antwoord van EZ op het rapport ‘Smart Industry’ dat op

Maar bij Vitens is het ‘geen woorden maar daden’. Daar zijn ze gewoon

7 april door premier Rutte in ontvangst werd genomen. Daarin

begonnen! En dat werpt vruchten af.”

schetsen FME, TNO, de Kamer van Koophandel, VNO-NCW en EZ de kansen en bedreigingen van ‘smart industry’, ofwel de ontwikkeling

Proeftuinen

van verregaande digitalisering en verweving van apparaten en

Binnen Smartwater4Europe doen de 21 participanten – waaronder

organisaties waardoor nieuwe manieren van produceren en

twaalf MKB-bedrijven, drie waterbedrijven en drie kennisinstituten

samenwerken ontstaan.

– tests met sensoren en software in een gezamenlijk leidingnet

‘Smart’ is duidelijk het nieuwe ‘buzzword’, ook in de topsector Water.

van circa 35.000 kilometer, verdeeld over vier proeftuinen. De

Terwijl in Hannover EZ-minister Kamp en Dezentjé Hamming hun

belangrijkste deelnemers aan het consortium zijn, naast Vitens, het

initiatief wereldkundig maakten, werd 650 kilometer verderop, op

Londense waterbedrijf Thames Water, Acconia Agua uit Spanje en de

Watertechnologie

Het waterleidingnet was tot voor kort een ‘dom’ systeem, waarbij lekkages pas werden opgemerkt als het kwaad al was geschied. In een ‘smart water grid’ moet het mogelijk worden om lekkages te voorspellen, of tenminste snel te lokaliseren. Planmatig onderhoud kan dan worden vervangen door ‘onderhoud op maat’. (Foto: Vitens)

Universiteit van Lille in Frankrijk. Het project loopt tot 2017 en ontving

VIP is voor ons een internationale etalage, waar we aan de hele

6 miljoen euro subsidie van de Europese Commissie.

wereld kunnen laten zien hoe een smart water grid in de praktijk

Eén van de vier proeftuinen is de Vitens Innovation Playground (VIP)

werkt en welke rol onze sensoren daarin spelen. Want dat is erg

in Friesland – 600 km2 en 2000 km leidingnet – waar Vitens met

belangrijk: de drinkwatersector staat bekend als erg behoudend –

onder andere de sensoren van Optiqua (zie kader) en het Oostenrijkse

niet zo vreemd gezien de aard van het product. Iets nieuws wordt

S::can onderzoek doet naar de mogelijkheden van een ‘intelligente

pas opgepikt als het een bewezen techniek is.”

watervoorziening’. “We zijn daar nu zo’n anderhalf jaar mee bezig”, zegt Vitens’ innovatiemanager Erik Driessen. “Het waterleidingnet

Big data

was tot voor kort in feite een ‘dom’ systeem, waarbij we in het geval

De sensoren mogen dan een bewezen techniek zijn, op de weg

van een storing of incident min of meer achter de zaken aanliepen.

naar een smart water grid liggen nog vele uitdagingen, weet

Als er ergens bijvoorbeeld bruin water uit de kraan kwam, moesten

innovatiemanager Driessen. “De geavanceerde meetapparatuur

we eerst gaan terugzoeken naar de oorzaak. Binnen tien jaar moet

stuurt enorme hoeveelheden data en de bedoeling is dat deze real

dat helemaal anders zijn. Dan moeten we beschikken over een ‘smart

time worden geanalyseerd en geïnterpreteerd. Hoe ga je met al die

water grid’. We verzamelen en analyseren in real time de gegevens

data om? De uiteindelijke correlatie, dáárin zit ’m de innovatie. Dat

van een groot aantal sensoren die verspreid zijn over het netwerk,

betekent dat we behoefte hebben aan stevige ICT-oplossingen,

gekoppeld aan data die we bijvoorbeeld via social media en andere

aan veel rekenkracht voor de verwerking van ‘big data’. We willen de

open bronnen binnenkrijgen. Daarmee moet het mogelijk worden om

sensorgegevens immers ook koppelen aan externe informatie van

bijvoorbeeld lekkages of kwaliteitsschommelingen te voorspellen,

bijvoorbeeld social media. Als inwoners van Leeuwarden twitteren dat

of tenminste snel te lokaliseren. Bovendien is er een aanzienlijke

er geen water uit de kraan komt, moet dat óók worden opgepikt.”

energiereductie te behalen.”

Driessen realiseert zich dat het verzamelen van zoveel data, ook uit

Volgens Driessen is Nederland, en met name Vitens, internationaal

‘burgerbronnen’, kan leiden tot een discussie over privacy. “Die discussie

koploper op dit terrein. Optiqua-directeur Verhoef beaamt dat: “De

wordt nu ook gevoerd over de slimme meters die de energiebedrijven

Watertechnologie

Optiqua EventLab De EventLab-sensor is gebaseerd op een sensortechnologie die aan de Universiteit Twente is bedacht. Optiqua heeft deze technologie in samenwerking met Vitens en het Singaporese waterbedrijf PUB verder ontwikkeld, onder meer door het schrijven van algoritmes voor de interpretatie van de data. De sensor is een chip waar licht doorheen wordt gestuurd. De brekingsindex van het licht door het voorbijstromende water wordt continu gemeten. Zodra die breking verandert, door bijvoorbeeld de aanwezigheid van een vervuilende stof, pikt de sensor die verandering op en geeft een signaal af. Behalve in Nederland en Singapore heeft Optiqua deze sensoren onder andere geplaatst in de VS (Las Vegas en Cincinnati), Australië en in het kader van Smartwater4Europe ook in Spanje.

in woonhuizen plaatsen. We moeten dus transparant zijn en duidelijk maken welke data we waarvoor willen gebruiken.” Verhoef en Driessen stellen bovendien dat bij intelligente watervoorziening de bedrijfsvoering verandert. “Je hebt straks een ander type operators nodig”, zegt Verhoef. Driessen voegt daaraan toe: “De rol van de laboratoria gaat ook veranderen. Nu testen ze – reactief – de kwaliteit van watermonsters, straks valideren ze de sensoren.” Samenwerking Begin dit jaar besloten ook PWN, het Waterbedrijf Groningen en Waterleidingmaatschappij Drenthe zich aan te sluiten bij de VIP. “En de andere waterleidingbedrijven zijn ook welkom”, zegt Driessen. “Er zit geen bedreiging in verdergaande samenwerking in de Nederlandse watersector. Ook internationaal melden zich bedrijven met oplossingen die ze graag willen testen in de VIP. Op die manier is ook het idee voor Smartwater4Europe ontstaan.” Volgens Verhoef staat de VIP internationaal in hoog aanzien. “Uit diverse landen komen ze hier kijken. Waar veel waterbedrijven nog voorzichtig bezig zijn met het ontwikkelen van sensoren, is men hier al vele stappen verder: data verzamelen, data interpreteren en waar nodig actie ondernemen!” www.kkwekwwekbewb.nl Meer weten: www.kkwekwwekbewb.nl

www.waterforum.net/smartwater www.kkwekwwekbewb.nl

Mens in beeld

‘We krijgen hier binnenkort een Engelse delegatie op bezoek die onze aanpak komt bekijken’

‘Onze expertise is tot ver over de grenzen bekend’ Directeur veiligheid en watergebruik bij Rijkswaterstaat Roeland Allewijn

CV Roeland Allewijn 1960 Geboren in Kloetinge, Zeeland 1978 Gymnasium B aan Christelijk Lyceum voor Zeeland in Goes 1985 Cum Laude afgestudeerd in de Hydrologie aan de Vrije Universiteit, Amsterdam 1990 Gepromoveerd op "Afvoermodellering in Alpine gebieden" aan de Vrije Universiteit 1990 Afdelingshoofd bij de Meetkundige Dienst, Rijkswaterstaat 1996 Afdelingshoofd Verkeer en Vervoerbeleid, Rijkswaterstaat Zuid Holland 2000 Programmamanager Kennis en informatie Hoofdkantoor Rijkswaterstaat 2002 Directeur RWS Rijksinstituut voor Kust en Zee 2007 Directeur RWS Waterdienst 2013 Directeur Veiligheid en Watergebruik, RWS Water, Verkeer en Leefomgeving

mens in beeld

Door Olav Lammers

Sinds één jaar is Roeland Allewijn Directeur veiligheid en watergebruik bij Rijkswaterstaat. ‘Wat we doen, is het beleid ondersteunen met goede kennis.’

U spreekt uit ervaring?

onze ingebrachte kennis moeten zij zorgen dat

“Ja. Ik werk al meer dan twintig jaar bij

er goede beslissingen worden genomen. Daar

RWS. Ben ooit begonnen in de hoek van

worden wij wel om gewaardeerd, merk ik.”

‘remote sensing’ en geografische informatiesystemen en ben jarenlang afdelings-

Was het een eer om door Engeland

hoofd geweest. Was ook een tijdje Hoofd

gevraagd te worden te adviseren over

verkeers- en vervoersbeleid in Zuid-Holland.

de wateroverlast in februari?

Inmiddels bekleed ik al tien jaar verschillende

“Het geeft in ieder geval aan dat onze exper-

directeursfuncties op het gebied van water,

tise tot ver over de grenzen bekend is. We zijn

nu bij Veiligheid en Watergebruik. Dat is het

met een kleine delegatie een weekend na

Hij is Zeeuw. Zijn ouders hebben de waters-

leuke van RWS, je kunt het werk op heel veel

het telefoontje van David Cameron aan Mark

nood in ’53 nog meegemaakt. ‘Roots’ voor

verschillende plekken doen.”

Rutte langs geweest om direct te adviseren. Maar ik denk dat we ook voor de langeter-

een belangrijk deel in het water dus. Ging fysische geografie studeren, koos de richting

Veiligheid en Watergebruik, dat is wel

mijnoplossingen zullen worden geraadpleegd.

van hydrologie en promoveerde op een

heel breed!

In ieder geval krijgen wij hier binnenkort een

afvoermodel. “Water zit me in de genen, ik

“Ja, dat is het. Ik noem het ook zelf altijd

Engelse delegatie op bezoek die onze aanpak

merkte in de loop van mijn wisselende car-

integrale veiligheid want daaronder vallen

komt bekijken. Natuurlijk bestaat bij ons een

rière ook dat de affiniteit heel sterk bij water

ook verkeersveiligheid en externe veiligheid.

grotere urgentie met negen miljoen mensen

bleef liggen. Ben nu manager, maar wordt

Watergebruik is in feite ook integraal. Maar

die in laaggelegen gebied leven en wonen,

nog steeds sterk door de inhoud gedreven.”

het scheelt wel als je wat achtergrond hebt

maar het positieve Oeso-rapport over het

Dr. Roeland Allewijn (53) is sinds één jaar

en je een beetje weet waar het over gaat in

Nederlandse waterbeleid is ook de Engelsen

Directeur veiligheid en watergebruik bij Rijks-

gesprekken met je medewerkers en de bui-

niet ontgaan.”

waterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving.

tenwereld. Maar ik ben niet op alle fronten

Dit dienstonderdeel ontwikkelt voor Rijkswa-

even ervaren hoor. Daarvoor kan ik gelukkig

En hierna, deltacommissaris of minister

terstaat (RWS) de visie op het hoofd (vaar)

terugvallen op heel slimme collega’s.”

van Infrastructuur en Milieu? “Ik ben in eerste plaats manager, inhoudelijk

wegennet, en het hoofdwatersysteem, op onze leefomgeving en is verantwoordelijk

Wat is precies de functie van uw afde-

gedreven met de kenniskant als basis. Hoewel

voor het overzicht van de kennisbehoefte bij

ling?

ik een enorme bewondering heb voor de

Rijkswaterstaat, nu en in de toekomst.

“Ons dienstonderdeel opereert voornamelijk

manier waarop Wim Kuijken en Melanie Schultz

vanuit de kenniskant. Wat we doen, is het

opereren en over een enorme kennis van zaken

Een hydroloog tussen al die harde

beleid ondersteunen met goede kennis en

beschikken en dat goed weten te koppelen aan

civiele ingenieurs, dat zal niet gemak-

daarmee ook zorgen dat RWS, met al zijn re-

de bestuurlijke kant van het verhaal denk ik

kelijk zijn.

gionale onderdelen als één organisatie ope-

niet dat mijn ambitie daar ligt.”

“Nou ik weet niet waar die perceptie van u

reert. Daarnaast zijn wij ook verantwoordelijk

vandaan komt. Misschien dat zij dertig jaar

voor het wegzetten van goede opdrachten

En het voortbestaan van de water-

geleden oververtegenwoordigd waren, maar

in de kenniswereld zoals aan Deltares en

schappen…?

het is al jaren zo dat binnen Rijkswaterstaat

andere marktpartijen.”

“Ik denk dat ik niets toe te voegen heb aan wat onze minister daar laatst over heeft

vele fysisch geografen, biologen, juristen en economen werkzaam zijn. Wel een leuke

U wordt dus elke dag gebeld door

gezegd. Ook de waterschappen beschikken

vraag, want fysisch geografen zijn toch wel

deltacommissaris Wim Kuijken?

over een gedrevenheid en heel veel kennis.

de mensen die de verbinding kunnen leggen

“Nou niet elke dag, maar hij spreekt mij wel

Ik denk dat wij elkaar in de samenwerking

met de echte harde bètawetenschappen, de

vaak aan als chef ‘kennis’. Wij hebben ook

kunnen helpen en versterken. Er moet nog veel

rekenaars en mensen uit de meer gamma-

permanent zo’n vijftig van onze mensen

werk worden verzet na de deltabeslissingen

achtige disciplines zoals planologen en

ingezet ter ondersteuning van de deltacom-

en daar ligt een heel mooie uitdaging naar de

economen. Je ziet fysisch geografen tegen-

missaris en ter voorbereiding van de delta-

toekomst voor ons samen. Het is wel zaak heel

woordig dan ook vaak managementplekken

beslissingen. Zowel landelijk voor de hele

transparant te zijn in ons werk en dat ook ef-

bekleden. Ik denk dat ze generalistischer zijn

veiligheidsnormering en het zoetwatervraag-

ficiënt en effectief uit te voeren. Dat gaat niet

en vanuit het overzicht opereren.”

stuk, als bij de regionale programma’s. Met

allemaal vanzelf.” Meer mens in beeld?

www.waterforum.net/mensinbeeld

bedrijvenregister

CimPro BV Smederijstraat 2, 4814 DB Breda www.cimpro.com, cimpro@cimpro.com T:+31 76 5317788, F: +31 76 5317799 Waterbeheer, Telemetriesystemen, Telemetrie, Stedelijk waterbeheer, Rioolpompstations, Procesbesturingsinstallaties, Meet- & Regeltechniek, Energiebeheer, Bewakingssystemen, Automatisering

Deltares Postbus 177, 2600 MH Delft www.deltares.nl, info@deltares.nl T: +31(0)88 3358273, F: +31(0)88 3358582 Advisering, Delfstoffenwinning, Engineering, Funderingssystemen, Grondwater, Onderzoek, Regenwatermanagement, Stedelijk waterbeheer, Waterkeringen, Watermanagement

Econosto Nederland BV Cypreslaan 63, 2908 LT Capelle aan den IJssel www.econosto.nl, info@econosto.com T : +31 (0)10 284 11 00, F : + 31 (0)10 451 68 51 Afsluiters, Meet- & Regeltechniek, Gietijzeren appendages, Kleppen, Flowmeters, Afvalwaterbehandeling, Afvalwatertransport, Koppelingen, Hydrants, Watermeters

Endress+Hauser bv Nikkelstraat 6, 1411 AJ Naarden www.nl.endress.com, info@nl.endress.com T: +31 35 6958611, F: +31 35 6958825 Zuurstofmetingen, Watermetingen, Wateranalyse apparatuur, Toxiciteits analyseapparatuur, PH-elektroden, Niveaumeting, Monstername apparatuur, Meet- & Regeltechniek, Flowmeters, Analyse-apparaten

Enviro-Chemie bv Waarderweg 52c, 2031 BP Haarlem www.envirochemie.nl, sales@enviro-chemie.nl T: +31 23 5345405, F: +31 23 5345741 Membraantechnologie, MBR (Membraan Bio Reactoren), Flotatie-installaties en tanks, Emulsiesplitsers, Chemische waterbehandeling, Biologische reiniging grondwater/lucht, Afvalwaterbehandeling

Evides Industriewater Postbus 4472, 3006 AL Rotterdam www.evides.nl, sales@evides.nl T: +31 (0)10-2935172, F: +31 (0)10 - 2935980 Waterzuivering, Membraanfiltratie, Ionenwisselaars, IndustriĂŤle installaties, Drinkwatervoorziening, Afvalwaterbehandeling, afvalwaterzuivering, Proceswater, Industriewater, waterhergebruik

HKV lijn in water Postbus 2120, 8203 AC Lelystad www.hkv.nl, info@hkv.nl T: +31 (0)320 294242, F: +31 (0)320 253901 Watermanagement, Waterkeringen, Waterbeheer, Remote Sensing, Opleidingen, Ingenieursbureaus, Grondwater, GIS (Geografische Informatie Systemen), Gespecialiseerd advies, Advisering

Imbema Denso B.V. Nijverheidsweg 5-7, 2031 CN Haarlem www.imbemadenso.nl , info@imbemadenso.nl +31 (0)23 5172424 , +31 (0)23 5317433

I-Real BV Postbus 593, 7000 AN Doetinchem www.i-real.nl, info@i-real.nl T: +31 (0)314366600 F: +31 (0)314 363410 Watermanagement, Waterbeheer, Telemetrie, Stedelijk waterbeheer, Riolering, Regenwatermanagement, Meet- & Regeltechniek, Grondwater, Automatisering, Afvalwaterbeheer

Jongia N.V. James Wattstraat 8, 8912 AS Leeuwarden www.jongia.com, info@jongia.com T: +31582139715, F: +31582129787 Slibbehandeling, Procestechnologie, Procesindustrie, Mixers, Mengketels, Mechanische waterbehandeling, Biotechnologie, Beluchters, MBR, Ana&euml;robe gistingssystemen, Afvalwaterbehandeling

KSB Nederland B.V. Wilgenlaan 68, 1161 JN Zwanenburg www.ksb.com, infonl@ksb.com T: +31 (0)20 4079800, F: +31 (0)20 4079801 Waterpompen, Rioolwaterzuiveringsinstallaties, Proceswaterbehandeling, Pompen, Polderbemalingsinstallaties, Oppervlaktewater zuivering , Onderhoud en reiniging, Koelwaterbehandeling, Grondwater, Drinkwatervoorziening

Koppelingen, Hydrants, Flenzen, Fittingen, Corrosie preventiemiddelen, Controle apparatuur/systemen, Buis- en kabeldoorvoeringen, Afsluiters, Afdichtingen, Aanboortoestellen

Klay Instruments Nijverheidsweg 5, 7991 CZ Dwingeloo www.klay.nl, info@klay.nl T: +31 (0)521 591550, F: +31 (0)521 592046 Vloeistofniveau- /registreerinstrumenten, Sensoren, Niveaumeting, Meet/regel-/beveiligingsinstrumenten, Meet- & Regeltechniek, Flowmeters

Krohne Nederland B.V. Kerkeplaat 14, 3313 LC Dordrecht www.krohne.com , infonl@krohne.com +31 (0)78 630 6200 , +31 (0)78 630 6405 Watermetingen, Watermeters, Wateranalyse apparatuur, Procesindustrie, Niveaumeting, Meters, Meet- & Regeltechniek, Flowmeters

Landustrie Sneek B.V. Pieter Zeemanstraat 6, 8600 AD Sneek www.landustrie.nl , info@landustrie.nl +31 (0)51 548 6888 , +31 (0)51 541 2398 Roosterreinigers, Rioolwaterzuiveringsinstallaties, Rioolpompstations, Pompen, Beluchtingssystemen, Afvalwaterbehandeling, Afvalwaterbeheer, Afvalwatertransport, afvalwaterzuivering, Polderbemalingsinstallaties

Logisticon Water Treatment B.V. Energieweg 2, 2964 LE Groot Ammers www.logisticon.com, water@logisticon.com T: +31 (0)184 608260, F: +31 (0)184 608280 Zware metalen verwijdering, Waterzuivering, Waterbehandelingsinstallaties, Waterbehandeling, Ultrafiltratie, Proceswaterbehandeling, Ontijzering, Omgekeerde osmose installaties, Mobiele drinkwaterinstallaties, Membraanfiltratie

Wilt u uw bedrijf ook beter profileren, mail dan naar adverteren@waterforum.net of bel 015 361 7433

bedrijvenregister

Metawater Co., Ltd. Europe Rep. Office Westerbachstrasse 32, D-61476 Kronberg im Taunus / Duitsland T: +49 617 3993126, F: +49 617 3993206 www.metawater.co.jp/eng, info-europe@metawater.com Filtratie, Membraanfiltratie, Membraantechnologie, Ozonisatieinstallaties, Waterbehandeling

NWP (Netherlands Water Partnership) Bezuidenhoutseweg 2, 2594 AV Den Haag www.nwp.nl, info@nwp.nl T: 070-3043700 , F: 070-3043737 Branche-organisaties, Watermanagement, Netwerkorganisatie

Nijhuis Water Technology Innovatieweg 4, 7007 CD Doetinchem www.nijhuis-water.com, info@nijhuis-water.com T: +31 (0) 314 749 049, F: +31 (0) 314 749 000 Waterbehandelingsinstallaties, Terugwinninginstallaties, Slibbehandeling, Flotatie-installaties en tanks, Afvalwaterbehandeling, Waterzuivering, Ozonisatie-installaties, Legionella - behandelingsapparatuur, Biogas installaties, Biologische afvalwaterzuivering

Ondeo Industrial Solutions Willem Barentszweg 4 , 5928 LM Venlo www.ondeo-is.nl, robin.vandervaart@ondeo-is.com T: +31 (0)6 136 55 664 F: +31 (0)77 3231230 Waterbehandeling, Ultrafiltratie, Proceswaterbehandeling, Ontzouting, Ontijzering, Ontharding, Onderhoud en beheer, Omgekeerde osmose waterbehandeling, Mobiele ontzoutingsinstallaties, Membraanfiltratie

ProMinent Verder B.V. Postbus 12, 3450 AA Vleuten www.prominent.nl, info@prominent.nl T: +31 (0)30 6779280, F: +31 (0)30 6779288 Chloordioxide installaties, Desinfectie/oxidatie installaties, Doseringsapparatuur, Drinkwaterbehandeling, Meet- & Regeltechniek, Ozonisatie-installaties, Pompen, Tanks, UV-bestralingsinstallaties, Waterbehandelingsinstallaties

Royal Haskoning DHV Postbus 1132, 3800 BC Amersfoort www.royalhaskoningdhv.com, info@rhkdhv.com T: +31 (0)88 3482000, F: +31 (0)88 3482801 Waterzuivering, Watermanagement, Vaarwegen, Stedelijk waterbeheer, Integraal Waterbeheer, Ingenieursbureaus, Hoogwaterbescherming, Havens, Engineering, Drinkwater-

Rood Wit Blauw watergroep (RWB) Ambachtstraat 20, 7609 RA Almelo www.rwbalmelo.nl, info@rwbalmelo.nl T: +31 54 6545020, F: +31 54 6545030 Aannemers, Apparatenbouw, Constructie, Demineralisatie, Drinkwaterbehandeling, Engineering, Filtratie, Oppervlaktewater zuivering, Projectbegeleiding, Toegepast onderzoek

Stichting PostAcademisch Onderwijs (PAO) Postbus 5048, 2600 GA Delft www.pao.tudelft.nl, info@pao.tudelft.nl T: +31 15 2784618, F: +31 15 2784619 Afvalwaterbeheer, Bouwmiddelen/materialen, Drinkwater Grondwater, Havens, Onderhoud en beheer, Opleidingen, Riolering, Waterbeheer, Waterkeringen

Wateropleidingen, Stichting Postbus 1410, 3430 BK Nieuwegein www.wateropleidingen.nl, info@wateropleidingen.nl T: +31 (0)30 6069400, F: +31 (0)30 6069401 Afvalwaterbeheer, Drinkwaterbehandeling, Drinkwatervoorziening, Legionella - beheersplan opstellen, Onderhoud en beheer, Opleidingen, Riolering, Stedelijk waterbeheer, Waterbeheer, Waterzuivering

Unie van Waterschappen Postbus 93218, 2509 AE Den Haag www.uvw.nl info@uvw.nl T: +31 70 3519751, F: +31 70 3544642 Voorlichting

Verder BV Postbus 95, 9700 AB Groningen www.verder.nl, info@verder.nl T: +31 (0) 50 5495900, F: +31 (0)50 5495901 Versnijders, Pompen, Doseringsapparatuur, Mixers

Ordening - Interactieve planvorming, Overheid, Organisaties,

WAM Holland Bulk Handling Equipment B.V. Honderdland 201, 2676 LV Maasdijk www.wamholland.nl, wam@wamholland T: +31 (0)174 52 19 88, F: +31 (0)174 51 49 91 Vijzels, Kanaalzeven, Zandscheiders, Schroefseparatoren,

Oppervlaktewaterinname, Ingenieursbureaus, Freelancers,

Kalk-doseer installaties

Water Alliance Postbus 7560 , 8903 JN Leeuwarden www.wateralliance.nl, info@wateralliance.nl T: +31 (0)58 2849044 Waterzuivering, Watermanagement, Waterbehandeling, Netwerkorganisatie, Branche-organisaties, Afvalwaterbehandeling

Stowa Postbus 2180, 3800 CD Amersfoort http://www.stowa.nl, stowa@stowa.nl T: +31 (0)33 4603200, F: +31 30 2321766 Onderzoek, Voorlichting

VISSER waterbeheer De Beeringen 22, 6681 JH Bemmel www.visserwaterbeheer.com, steven@visserwaterbeheer.com T: +31 6 21206760 Waterschappen, Watermanagement, Waterbeheer, Ruimtelijke

behandeling

Advies- en ontwerpbureaus

Wilt u uw bedrijf ook beter profileren, mail dan naar adverteren@waterforum.net of bel 015 361 7433

bedrijvenregister

A Division of Watts Water Technologies Inc.

Watts Industries Netherlands bv Postbus 98, 6960 AB Eerbeek www.wattsindustries.nl, info@wattsindustries.nl T: +31 (0)313 673750 F: +31 (0) 313 652073 Sanitaire en drinkwaterinstallaties, Ontluchters, Meet- & Regeltechniek, Legionella - installatietechniek, Kleppen, Gietijzeren appendages, Flowmeters, Buissystemen, Afsluiters

Wetsus Postbus 1113, 8900 CC Leeuwarden www.wetsus.nl, info@wetsus.nl T: +31 (0)58 2843000 F: +31 (0)58 2843001 Toegepast onderzoek, Sensoren, Proceswaterbehandeling, Onderzoek, Milieutechnologie, Membraantechnologie, Membraanbioreactor - kenniscentra, Drinkwaterbehandeling, Biotechnologie, Afvalwaterbehandeling

Xylem Water Solutions Nederland B.V. Pieter Zeemanweg 240, 3316 GZ Dordrecht www.xylemwatersolutions.com/nl , xylemwatersolutionsnl@xyleminc.com T: +31 (0)78 6548400, F: +31 (0)78 6510936 Waterbehandelingsinstallaties, UV-bestralingsinstallaties, Scada, Rioolpompstations, Pompen, Ozonisatie-installaties, Onderhoud en beheer, Desinfectie/oxidatie installaties

Wilt u uw bedrijf ook beter profileren, mail dan naar adverteren@waterforum.net of bel 015 361 7433

agenda

5-9 mei 2014 IFAT 2014 IFAT is de toonaangevende vakbeurs voor water, riolering , afval en grondstoffen management. De productie van drinkwater en de behandeling van afvalwater , plus alle bijbehorende vervoer , beheer en monitoring functies , zijn centrale thema's in deze milieutechnologie tentoonstelling in München. In alle segmenten van het water en afvalwaterindustrie, is er nog genoeg ruimte voor innovaties , zoals de sector zal demonstreren op het congres-centrum Messe München tussen 5 mei en 9 mei , 2014 . Locatie: München , Duitsland Organisatie: Messe München International www.ifat.de

7 mei 2014

Bodem ontmoet Bouw

6-8 mei 2014 Aquatech India Aquatech India toont de nieuwste producten en innovaties in proces-, drink -en afvalwater. Aquatech India toont hoogwaardige watertechnologie zowel op de beurs als tijdens de Aquatech

De bouw is onlosmakelijk verbonden met de

Conferentie en de AquaStages

bodem. Hoe kan het dan toch dat het twee heel

Locatie: New Delhi, India

verschillende werelden zijn? Jong SKB en BNSP

Organisatie: Amsterdam RAI

Jong Professional hebben het initiatief genomen

www.aquatechtrade.com/india

elkaar te ontmoeten en te zoeken naar oplossingen door over de grenzen van het eigen

9 mei 2014 Breaking boundaries Grenzen verleggen in de watersector De watersector in Nederland laat op deze sessie

vakgebied te kijken.

zien dat water veel te bieden heeft. Water is immers

Locatie : Ede

verbindend, alom aanwezig en essentieel voor al wat

Organisatie : Jong SKB

leeft! Tijdens de sessie “Breaking Boundaries” wordt

www.skbodem.nl

de watersector in een ander daglicht gezet en focussen

En verder:

de deelnemers zich op de innovatieve en verfrissende

29 april- 1 mei Ozwater 14

zich momenteel mee bezig houdt. Men kijkt verder dan

7 mei

Export of the Experts

onze eigen grenzen! En als je dat doet kom je volgens de

13 mei

Watergebruik hoe bekostig je het

14 mei Innovation for Global Water Challanges 23 mei

Challenger in anearoob zuiveren

25 mei - 29 mei WISA Biennial Conference Water Innovation 25 mei IAP 2014 Voor meer informatie www.waterforum.net/agenda

ideeën en projecten waar de Nederlandse watersector

organisatie hele verrassende dingen tegen. Zoals: water en games, water en jeans, water en voetbal?! Kortom, water is zo ontzettend veel meer dan het water wat je ziet en waar je dagelijks mee bezig bent! Organisatie : Nationaal Water Traineeship, Jong KNW en Netherlands Water Partnership www.waternet.nl

kennis delen en kennis vergaren

Wat e r fo r u m b i e d t b e d r i j ve n e n ke n n i s c e n t ra e e n p l at fo r m om kennis en ervaring te delen met de waterwereld.

Dit katern is samengesteld door: L o g i s t i c o n Wa t e r t r e a t m e n t / D u r a Ve r m e e r / A q u a v e r WA M H o l l a n d B u l k H a n d l i n g E q u i p m e nt / KS B N e d e r l a n d / C B F l ev o l a n d Saint-Gobain Pipe Systems / Krumme-Artes / Robuschi Benelux / Econosto Nederland

Wat e r fo r u m b i e d t o o k u d e ka n s o m d e e l t e n e m e n z i e w w w.wa t e r f o r u m . n e t / wa t e r p l a t f o r m vo o r d e m o g e l i j k h e d e n .

Logisticon feliciteert Croda Croda, wereldwijde leverancier van specialiteitchemicaliën op basis van natuurlijke grondstoffen heeft 16 april 2014 in Gouda een ultramoderne afvalwater hergebruik installatie met de naam “puurwaterfabriek” in gebruik genomen. De ultrafiltratie en omgekeerde osmose installatie zuivert tertiair afvalwater zodanig dat dit na demineralisatie geschikt is voor gebruik in de productie processen, stoomketels en als koelwater. Croda koos voor een nieuwe techniek van ultrafiltratie en omgekeerde osmose vanwege de robuustheid van het systeem, de lage investeringskosten en het lage energieverbruik. Logisticon Water Treatment B.V. uit Groot-Ammers heeft samen met Croda deze technieken eerst uitgebreid getest. Tevens werd een innovatief systeem voor de onderhoudsreiniging van de ultrafiltratie membranen ontwikkeld waardoor het gebruik van chemicaliën met ruim 85% vermindert ten opzichte van conventionele reinigingen.

productie van deze chemicaliën en neemt de lozing van zouten op het oppervlakte water sterk af. Het proceswater en de stoom eindigen weer in de waterzuivering waarmee dus een kringloop ontstaan is en het milieu gespaard wordt. Croda staat op de 28ste plaats in de Global 100 van meest duurzame bedrijven in de wereld. Logisticon feliciteert Croda met deze nieuwe zuivering en verwacht dat deze de komende jaren hier zeker aan zal bijdragen.

Met de nieuwe installatie wordt de onttrekking van ca. 500.000 ton/jaar grondwater voorkomen, reduceert het gebruik van chemicaliën voor de huidige waterzuiveringsprocessen met meer dan 90%, worden grote hoeveelheden CO2 bespaard nodig bij de

Vlotterkering doorstaat praktijktest De Vlotterkering heeft de praktijktest met glans doorstaan. De tijdelijke en flexibele waterkering die bouwconcern Dura Vermeer in samenwerking met de firma Vlotterkering heeft gebouwd, werd in Hoek van Holland aan een test onderworpen. Op het terrein van de Slib- en Grondbank Waterweg werd gekeken of de blokkade daadwerkelijk automatisch omhoog komt als het water stijgt.

Dura Vermeer ziet de Vlotterkering als een belangrijke innovatie die een uitkomst kan bieden in complexe ruimtelijke situaties waar de traditionele manier van dijkverhoging niet werkt. Dura Vermeer is al jarenlang bezig met onderzoek en projectontwikkeling op het gebied van klimaat adaptief bouwen met water.

Met behulp van een pomp werd een bassin vol met water gevuld. In de rand van het bassin was de veertig meter lange Vlotterkering geïntegreerd. Die bestaat uit een geprefabriceerde betonnen bak met een stalen klep die is voorzien van EPSpiepschuim. Op het moment dat de betonnen bak zich vult met water drukt het piepschuim de klep omhoog en houdt deze het water tegen. Naast een toepassing voor een calamiteiten- en waterberging kan de Vlotterkering worden ingezet in buitendijkse en stedelijke gebieden voor de bescherming van bedrijventerreinen en woningen, zowel individueel als per gebied. De Vlotterkering doet praktisch geen afbreuk aan het landschap en gaat efficiënt om met de ruimte.

Dura Vermeer Postbus 11267 3004 EG Rotterdam www.duravermeer.nl

Aquaver brings to the market the world’s first commercial systems based on membrane distillation, a disruptive technology for water treatment. Membrane distillation combines the advantages of membrane separation and distillation. This opens up a wide range of applications with high recovery ratios and pure distillate production, all powered by low-grade heat and at a low cost of ownership.

Please use the following contact details: www.aquaver.com, info@aquaver.com Telephone: +31 703 002 570 Headquarters: Oosteinde 114, 2271 EJ Voorburg, The Netherlands Business Unit: High Tech Campus HTC-7, 5656 AE Eindhoven, The Netherlands

WAM Holland

Bulk Handling Equipment B.V. WAM Holland is de Nederlandse vestiging van de WAM GROUP. De WAM GROUP levert machines en componenten voor de industrie. Waar het bedrijf bijna 50 jaar geleden begon als klein bedrijfje voor transportschroeven, is het vandaag de dag uitgegroeid tot een wereldwijde organisatie met 53 verkoopvestigingen en 18 productielocaties verdeeld over de gehele wereld. Onder de naam SPECO levert deze wereldwijde organisatie al bijna 45 jaar machines voor de afvalwaterbehandeling. De range bestaat uit: Kanaalzeven, Zandscheiders, Vetscheiding, of deze drie processen in één machine. Ook asloze schroeven (zowel horizontaal als verticaal ingezet), compactors, schroefseparatoren en kalk-doseer-installaties worden geheel in eigen productie gefabriceerd. Vanuit de RONCUZZI fabriek, waar onder andere ook bekerelevatoren geproduceerd worden, levert WAM Holland watervijzels. Het geïndustrialiseerde productieproces zorgt voor de beste prijs / kwaliteit verhouding terwijl aan alle klant specifieke wensen voldaan kan worden. De vijzels worden sinds jaar en dag ingezet om het water van laag naar hoog te brengen, maar worden ook geleverd als hydrodynamische schroef in een waterkracht centrale. Voor de hele range kijkt u op www.wamholland.nl/water.

WAM Holland Honderdland 201, 2676 LV Maasdijk 0174- 521 988 www.wamholland.nl, wam@wamholland.nl

KSB presenteert vernieuwde producten op de IFAT KSB presenteert op de IFAT 2014 een nieuwe uitvoering van het hoogefficiënte transportsysteem voor afvalwater AmaDS3. De installatie combineert een gepatenteerd droog opgesteld scheidingssysteem (vuilkamersysteem) voor vaste stoffen en twee droog opgestelde afvalwaterpompen. De stand van KSB (no. 321/4200) bevindt zich in hal 6. Naar aanleiding van het grote marktsucces wordt deze pompserie verder uitgebreid. Zo toont KSB op de IFAT een bouwvorm, die is geconstrueerd voor toepassing in krappe ruimtes. Voor de eerste keer exposeert KSB in München een nieuw ontwikkelde permanentmagneet synchrone aandrijving voor 6-inch onderwatermotorpompen (UPA). Deze aandrijving heeft voor de opwekking van zijn draaimoment in tegenstelling tot asynchrone motoren geen stroom in de rotor nodig, omdat het rotorveld door magneten wordt opgewekt. Deze aandrijving kent daardoor geen warmteverliezen in de rotor en bereikt aanzienlijk betere rendementen dan de klassieke asynchrone motor. Dankzij een zeer hoge vermogensdichtheid is de aandrijving bijzonder compact. Voor het gebruik ervan is een frequentieomvormer vereist.

KSB is één van ’s werelds meest vooraanstaande producenten van pompen, afsluiters en bijbehorende systemen voor industrie en gebouwentechniek, water- en afvalwaterbeheer alsmede energietechniek en mijnbouw. Het concern is met eigen verkooporganisaties, productie- en servicebedrijven op alle continenten vertegenwoordigd. De Nederlandse dochteronderneming KSB Nederland is gevestigd in Zwanenburg.

KSB Nederland B.V. Postbus 211, 1160 AE Zwanenburg T. 020 4079800, F. 020 4079801 infonl@ksb.com, www.ksb.nl

CB GREENBOX de volledige stuwautomatisering in een doosje! CB Flevoland is gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren van producten die het dagelijks beheer en onderhoud van diverse waterbeheersingsobjecten vereenvoudigen en optimaliseren. CB Flevoland heeft een voordelige en compacte stuwautomatisering ontwikkeld. Met deze innovatieve oplossing, komen de externe kast met accu’s en opzichtige mast met daglichtpanelen te vervallen. De GREENBOX wordt direct op de stuw geplaatst. In een GREENBOX zijn het daglichtpaneel, accu’s, aandrijving, communicatie en intelligentie geïntegreerd in één behuizing van 40 x 41 x 19 cm. Installeren en inregelen is zodoende in slechts 2 uur uitvoerbaar.

Een GREENBOX voor € 5000,-. Een aanzienlijk lagere investering dan u tot nu toe gewend bent. Wij voorzien u graag van referenties.

Met minder budget, meer stuwen automatiseren Het daglichtpaneel voorziet de GREENBOX het hele jaar door van voldoende stroom om 24/7 elk kwartier de waterpeilen te meten, te communiceren en te zorgen dat het streefpeil of streefdebiet wordt behouden. Webportal toegang, data-opslag, componentgarantie en GPRS- communicatie worden aangeboden voor slechts € 2,- per dag. Koppeling met uw SCADA- systeem, maatwerk en aansluiting op netspanning is eveneens mogelijk.

CB Flevoland BV Ellerweg 27, 8256 RS Biddinghuizen T. +31 (0)321 328 441, F. +31 (0)321 328 445 info@cbflevoland.nl, www.cbflevoland.nl

Opnieuw succesvolle gestuurde boring in nodulair gietijzer Waterbedrijf Groningen heeft eind december 2013 opdracht gegeven om een nieuwe leiding onder het A.G. Wildervanckkanaal te Veendam door te leggen. De leiding is door Saint-Gobain Pipe Systems geleverd en door Visser & Smit Hanab geïnstalleerd. Er is gekozen voor een horizontaal gestuurde boring van trekvaste nodulair gietijzeren buizen. Een specialistisch werk waarbij het Waterbedrijf Groningen, Saint-Gobain Pipe Systems en Visser & Smit Hanab intensief hebben samengewerkt en veel ervaring mee hebben. Voorafgaand aan de boring zijn lengtes van 18 meter samengesteld, bestaande uit drie buizen (drielingen). Het koppelen van de 18 meter lange leidingen tijdens het intrekken is bijzonder. Op een zogenaamde lanceerinstallatie, die is opgesteld achter het uittredepunt, worden de leidingen in de juiste hoek gelegd en gekoppeld. Er wordt steeds één drieling ingetrokken, vervolgens wordt de volgende gekoppeld en weer doorgetrokken. Het grote voordeel hiervan is dat er geen lang uitlegtracé nodig is. In totaal is met de nodulair gietijzeren buizen ,met slag- en slijtvaste coating, van Saint-Gobain Pipe Systems een HDD-boring gerealiseerd van 195 meter lang. Deze buizen worden in Nederland ook gebruikt voor pipe cracking. Saint-Gobain Pipe Systems is uw leverancier voor complete leidingsystemen!

Saint-Gobain Pipe Systems Markerkant 10-17, 1316 AB Almere T: 036-533 33 44, Sales.sgps.nl@Saint-Gobain.com

Kosten besparing voor Waterzuiveringsinstallaties door ruimloopbaan sanering De Firma Krumme waterzuiveringen speciaalbouw is marktleider op gebied van sanering en renovatie van (na)bezinkertanks– ruimloopbanen. Het systeem van Krumme zorgt voor een absolute onderhoudsvrije en een slijtvaste ruimloopbaan. Ieder bedrijfsvoerder van waterzuiveringen heeft de ervaring dat zuiveringsinstallaties mechanisch en chemisch zwaar belast worden. Zonder bescherming is zelfs het sterke transportbeton op den duur niet tegen deze belasting bestand. Schade zoals afbladeren, kraken en afslijten van fijne deeltjes komen vaak al een paar jaar na de in bedrijfstelling voor.

Stap 3 - Installatie van een metalen beschermkap die gemaakt is van roestvrijstaal, gegalvaniseerd staal of andere materialen door middel van het beproefde Krumme bevestigingssysteem. Stap 4 - De installatie van een economische verwarming systeem voorzien die de vochtigheid en de temperatuur bewaakt waardoor de loopruimer vrij van sneeuw en ijs blijft.

Alle schades aan de ruimloopbaan zullen vroeg of laat voor sanering in aanmerking komen.

Het volledige systeem van Krumme is zeker een prima en duurzame oplossing voor de betonranden.

Krumme levert met 4 stappen een efficiënte renovatie van de betonranden. Stap 1 - Volledig verwijderen van de oude aangetaste lagen met een speciale droogfrasetechniek en hogedruk waterstraal tot 2500 bar. Stap 2 - Betonreparatie op professionele wijze op basis van de strenge Duitse richtlijnen.

Krumme-Artes Dokter Panhuijsenstraat 12 , 7622EZ Borne Ned Mob:+31 (0) 6 37 55 97 13, Fax :+31 (0) 7 48 51 78 11 hoekstra@krumme-artes.nl, www.krumme-artes.nl

Robuschi ROBOX schroefblowers Zeer efficiënte schroefblower, welke al succesvol is toegepast op diverse RWZI installaties in Nederland en België Fluisterstille compressor combineert uitstekende prestaties aan een laag energieverbruik ROBOX screw combineert de unieke eigenschappen van de centrale RSW-eenheid, een “olievrije” schroefblower, met de voordelen van de compacte systemen van ROBOX. ROBOX lage druk schroefblower levert tot 1,0(g) druk en heeft een capaciteit tot 10.000 m3/uur, een laag energieverbruik en geluidsproductie en is zeer eenvoudig te installeren. Dankzij overbemeten lagers, goede oliedichtheid en zwaar uitgevoerde as is de RSW extreem robuust, en daardoor geschikt voor de zwaarste toepassingen, lange levensduur en lage kosten in onderhoud voor langere termijn. Dankzij het slimme ontwerp is dit systeem ook zeer efficiënt, en wordt de maximumcapaciteit en de piek van de volumetrische efficiency al bij een laag toerental bereikt. Dankzij het lage toerental van maximaal 6.000 omwentelingen per minuut is deze installatie ook nog eens fluisterstil. ROBOX schroefblower is een compacte, stille en complete eenheid, die onder meer een motor met zelfspannende Poly-Vriem en elektronisch bedieningspaneel (SENTINEL2 omvat. Het elektronisch bedieningspaneel garandeert optimale veiligheid en vergemakkelijkt het onderhoud: de display toont automatisch de onderhoudsintervallen voor de verschillende componenten. De stille werking (<70 dB(A)) is het resultaat van de permanente werking van de RSW en het lage toerental. Het frame omvat een geïntegreerde demper en aanzuigfilter en de speciale geluiddichte omkasting beschikt over uitgekiende luchtopeningen die het pulseren tot het minimum beperken. Het zeer lage energieverbruik is te danken aan het innovatieve ontwerp van de rotors. Het ontwerp zorgt voor een optimale verhouding tussen capaciteit en druk dankzij de hoge doelmatigheid van de interne compressie. Dit zorgt voor een hoge mate van efficiency van de ROBOX schroefblower en daarmee voor een laag energieverbruik. Dankzij de unieke opstelling en de eenvoud van het ontwerp is de ROBOX schroefblower vanaf de voorzijde uitstekend toegankelijk voor alle dagelijkse onderhoudswerkzaamheden.

ROBUSCHI BENELUX B.V. Kanaaldijk 100 6956 AX Spankeren Phone NL : +31-313-415570 Phone BE : +32-476-521717 Fax NL : +31-313-415433 Fax BE : +31-3-3123200 E-mail : Ton.Menger@robuschi.com Web : www.robuschi-benelux.nl VAT no. : NL 805986741B01 Kamer van Koophandel nr. 09096672 Robuschi Benelux B.V. neemt deel aan de volgende beurzen in 2014: Industrial Processing - Utrecht: 30 september t/m 3 october 2014 Aquarama - Leuven: 23 october 2014

Econosto verwerft exclusieve distributierechten VAG Armaturen voor de Benelux Met ingang van 1 april jl. heeft VAG Armaturen GmbH de exclusieve rechten voor de distributie van haar producten in de Benelux toegewezen aan Econosto Nederland B.V. Door deze krachtenbundeling ontstaat een ijzersterke combinatie van producten applicatiekennis voor de watermarkt. VAG Armaturen – partner voor water- en afvalwatertechniek – heeft als fabrikant meer dan 140 jaar ervaring met de productie en levering van onder meer vlinderkleppen, plaatafsluiters, schuifafsluiters en terugslagkleppen. Producten van VAG Armaturen vinden wereldwijd hun weg in toepassingen voor waterbehandeling, zoals zuiveringsinstallaties, filterinstallaties, zeewater-ontziltingsinstallaties en drinkwaterpompstations. Daarnaast biedt de Duitse kwaliteitsfabrikant hoogwaardige oplossingen voor gasinstallaties, waterkrachtcentrales en energiecentrales. Econosto is gespecialiseerd in stromingstechniek en richt zich al meer dan 120 jaar op de ontwikkeling, inkoop en wereldwijde distributie van industriële afsluiters, instrumentatie en flow-gerelateerde systemen voor diverse kernmarkten, waaronder de watermarkt.

Omvangrijk leveringsprogramma Het brede productportfolio van VAG Armaturen omvat onder meer: • EKN® dubbel excentrische vlinderkleppen

• BETA® 200 zachtdichtende schuifafsluiters met boutloze dekselconstructie • EKO® plus / BETA® 300 zachtdichtende schuifafsluiters • RETO-STOP terugslagkleppen • SKR schuin geplaatste terugslagkleppen • TOP-STOP® membraamterugslagkleppen • RIKO® plunjerafsluiters • PICO® Pilot Operated Control Valves Producten én services Naast de engineering en levering van nieuwe afsluiters zijn Econosto en VAG Armaturen tevens gespecialiseerd in het reviseren van bestaande afsluiters, ongeacht het fabricaat.

Econosto Nederland bv T. 010 284 11 20, UW@econosto.com, www.econosto.nl

Wilt u ook op een 'WATERplatform' pagina? Wat e r fo r u m b i e d t b e d r i j ve n e n ke n n i s c e n t ra e e n p l at fo r m om kennis en ervaring te delen met de waterwereld. • wij zijn reeds adverteerder, maar zouden graag ook redactionele ruimte willen inzetten. • wij hebben een opvallend project / lancering / nieuwe vertegenwoordiging en wij wensen dit kenbaar te maken. • ons product / dienst heeft een goede verklaring nodig en dat vergt redactionele ruimte.

kennis delen en kennis vergaren

Wa t e r fo r u m b i e d t o o k u d e ka n s o m d e e l t e n e m e n z i e w w w.wa t e r fo r u m . n e t / wa t e r p l a t fo r m vo o r d e m o g e l i j k h e d e n .

LOGISTICON WATER TREATMENT DÉ SPECIALIST IN WATERBEHANDELING!

Demiwater

Afvalwater

25 JAAR

Koelwater

Olie/Water separatie

Condensaat polishing

Een zuivere samenwerking Welke vorm van waterbehandeling u ook wenst, Logisticon levert u: Klant specifieke installaties Ontwerpen in 3D Procesontwerp, Werktuigbouw/Elektrotechniek en Constructie in één hand Optie huur installaties mogelijk Bel of mail gerust en maak gebruik van onze expertise in water.

Logisticon Water Treatment b.v. Postbus 38, 2964 ZG Groot-Ammers, Nederland Telefoon: +31 (0) 184 - 60 82 60 Website: www.logisticon.com

25 JAAR