№24 (300). Чоршанбе, 6-уми сентябри соли 2012

Кай мухолифини Сурия Асадро сарнагун мекунанд?

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол

Илњомљон ЊАМИДОВ:

Љаноби ИКС:

"Гурўњи 24". Инаш боз чї гап аст?...

Як гапи њафта

| №24 (300). Чоршанбе, 6-уми сентябри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru

Фаридун РАЊНАВАРД:

Мањмадова ба Зуњуров њамроњ шуд?

2

«Розњои пинњонї»

Рўзи дониш муборак, муаллимони советї!

5

Бидуни формат

7

Дар ин шумора: сиёсат Эмомалї Рањмон: Њатман ба Хоруѓ меравам

2 љањон

Нањзат - Викиликс Љунбиш наљунбид Чаро њамоиши аввалини ЉМТ баргузор нашуд?

8

Тањдиди “Њизбуллоњ” Исроилро меларзонад

10 пурбин

Бархўрди тамаддунњо

16

2

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

Се рўзи охир пайи њам пайдо шудани љирми номаълуми осмонї дар минтаќаи њаммарзи вилояти Хатлон бо Афѓонистони сокинони мањаллиро нигарон карда, боиси пайдо шудани овозањо шудааст.

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ

ПРЕЗИДЕНТ

Эмомалї Рањмон: Њатман ба Хоруѓ меравам Президент Эмомалї Рањмон ба донишљўёну хонандагони шањри Хоруѓ ваъда дод, ки аз ин шањр баъди љашни Рўзи истиќлолияти Тољикистон дидан хоњад кард.

Вай дар Рўзи дониш - 1-уми сентябр ва маросими ифтитоњи мактаби нави байналмилалии президентї дар Душанбе, зимни як мулоќоти он-

лайнї бо хонандагону донишљўёни шањри Хоруѓ ваъда дод, ки баъди љашн гирифтани Рўзи истиќлолияти Тољикистон њатман аз Хоруѓ дидан мекунад. Гуфтан ба маврид, ки ин нахустин суњбати президент Эмомалї Рањмон бо мардуми Хоруѓ баъди шурўи амалиёти низомї дар ин шањр мањсуб мешавад. Ќаблан гуфта мешуд, Эмомалї Рањмон тибќи наќша мебоист дар шањри Хоруѓ дар маросими таљлили љашни 80-солагии маркази Вилояти мухтори кўњистони Бадахшон, рўзњои 21-ум 22юми августи соли љорї ширкат мекард. Аммо дар робита ба оѓози амалиёти низомї барои боздошти собиќ

ќумондонњои мухолифи њукумат дар ин минтаќа, баргузории ин љашн то моњи сентябр ба таваќќуф афтод. Бинобар иттилоъи Њукумати љумњурии Тољикистон, айни њол замон ва макони баргузории ин чорабинї даќиќ нашудааст. Вазорати корњои дохилї ва Кумитаи давлатии амнияти миллии Тољикистон 24-уми июл расман аз оѓоз шудани амалиёти махсус барои боздошти ќотилони сардори собиќи Раёсати КДАМ дар Бадахшон Абдулло Назаров, ки шоми 21-уми июли соли љорї дар Хоруѓ кушта шуд, иттилоъ доданд. Фарзона АШУРМАДОВА

ПАРЛУМОН

Вакилон ба вохўрии интихобкунандагон мераванд Аз 10-уми сентябри соли љорї вохўрии вакилони Парламенти Тољикистон бо интихобкунандагон шурўъ мешавад. Дар ин бора аз Маљлиси намояндагони Маљлиси олї иттилоъ доданд. Тавре Муњаммадато Султонов, сухангўи Маљлиси намояндагон гуфт: -Вакилони палатаи поёнии парлумон ба шањру навоњии кишвар сафар карда, аз наздик бо интихобкунандгони худ сўњбат хоњанд кард. Вакилон аз фаъолияти дусолаи худ дар назди интихобкунандгон њисобот дода, назару пешнињодњои онњоро атрофи кори парлумон ва ќонунњои ќабулкарда мешунаванд. Барномаи вохўрии вакилон бо интихобкунандгон тибќи наќшаи кории парлумон ба роњ монда шуда, тўли 10 рўз, то 20 уми сентябри соли љорї идома мекунад. Зимнан вакилони парлумон дар як сол ду маротиба ба мўњал-

ти 10 рўз бо интихобкунандагон вохўрї мекунанд. Одатан вохўрии аввал дар нимаи аввали сол дар арафаи Паёми солонаи президент ва вохўрии дуввум тирамоњ, баъди аз рухсатии мењнатии 45-рўза баргаштани

БЕМАЪРИФАТЇ

Тањлукаи љирми номаълуми осмонї дар Хатлон Се рўзи охир пайи њам пайдо шудани љирми номаълуми осмонї дар минтаќаи њаммарзи вилояти Хатлон бо Афѓонистони сокинони мањаллиро нигарон карда, боиси пайдо шудани овозањо шудааст.

Хабарнигори TojNews Рустами Сафар аз ноњияи Ќумсангир гузориш медињад.

-Агар ќисме аз сокинони мањаллї шакли љирми номаълуми осмониро ба одам монанд карда бошанд, гурўњи дигар мегўянд, он бештар ба моњї шабоњат дорад. Зиёда Ашўрова, як сокини дењаи Нуњўми майи ноњияи Ќумсангир, гуфт, -аксари марум бо дидани ин љирми осмонї ба тоату ибодат ва намозу рўзадорї рўй овардаанд.

-Мардуми ноњия, дар ташвиш

афтодаанд, ки дунё ба охир мерасад. Гоњо, ростї аз шунидани ин њарфњо, ки мардум бо як эњсосот, боварї ва тарс њарф мезананд, худамон низ тарсидаем. Њарчанд ин аљоибот аз хонаи мо дур њам бошад, вале њар лањза садои азонхонии намозгузоронро аз масољид мешунавам ва диламро ларза фаро мегирад. Аммо Одилшо Саломов, сокини 54-солаи ноњияи Ќумсангир мегўяд, баробари мушоњида намудани он "киштии осмонї" ба чандин идорањои дахлдор телефон карда, њаќиќати

вакилон сурат мегирад. Парлумони кишвар 63 вакил дошта,дар он намояндагони панљ њизбњои сиёсї: ЊХДТ, ЊКТ, ЊНИТ, ЊИИТ, ЊАТ шомиланд. Мењрафзуни АБДУЛЛО њолро пурсон гардидааст, вале касе њозир нашудааст, ки ба ў њаќиќати њолро фањмонад.

-Мо фањмидан мехоњем, ки дар марзи кишвар чї хабар аст. Мардум як овозањои вањшатнокро ба мо мерасонанд ва бештарашон дар тарсу вањм њастанд. Бисёртар ин хабарро занњо дар њар куљо пањн мекунанд. Дар њукумати ноњияи Ќумсангир овозањо дар бораи пайдо шудани љирми номаълум дар сарњади Афѓонистон тасдиќ карданд, аммо аз шарњ додани онњо худдорї карданд. Як масъули њукумати ноњия гуфт, ягон њољат ба ташвиш нест. Ањмадхон Рањмонов, прокурори ноњияи Ќумсангир ба хабарнигори TojNews гуфт, ки аз овозањо хабардор аст, аммо боре ин "мўъљиза"-ро шахсан мушоњида накардааст.

-Ба њамагон маълум аст, ки дар кишвари њамсояи мо амалиётњои бузург бар зидди террористон рафта истодааст, ба њамин хотир эњтимол меравад, ин ягон техникаи низомии неруњои НАТО бошад, ки рўшноияшро аз ин сўи марз сокинон дида бошанд. Дар асл бигирем, ягон чизи нигаронкунандае барои ноњия ва мардуми он вуљуд надорад ва сокинон чун њарваќта аз пайи кору рўзгори хеш мебошанд", -изњор дошт Ањмадхон Рањмонов. Баъзе рўшанфикрони ноњия бар он назаранд, ки эњтимол меравад, мардум аз тайёра техникањои низомии нерўњои ИМА ва НАТО дар Афѓонистон ба тањлука афтодааст. Рустами САФАР

Илњомљон ЊАМИДОВ, рўзноманигор

Илтимос: "Љунбиши миллї" дигар наљунбад! Интизор мерафт, ки рўзи 30-юми август њамоиши аъзо ва њаводорони созмони номнависнашудае бо номи Љунбиши Миллии Тољикистон баргузор шавад. Хушбахтона барои ман, ин маљлис баргузор нагардид ва бояд баргузор њам намегардид. Дар изњороти худ бунёдгузорони созмон менависанд, ки афроди масъул дар вазорати адлия ва кумитаи амнияти кишвар бо фишору тањдидњо рўиросту телефонї ва ташрифњои ѓайриќонунї ба манзилњо монеаи сабти номи созмон ва ташкили ин чорабинї гаштанд. Мо бар онем, ки дар шароити кунунї, ваќте ки кишвар акнун рушд мебинад, барои Тољикистон чунин "љунбишњо" зарурат надоранд, зеро ба ќавли як дўсти мо, онњо фаќат дар Фейсбук фаъоланду ваъдањои осмонї медињанд. Рост њам мегўяд…

"Гурўњи 24". Инаш боз чї гап аст?... Ин њафта "Гурўњи 24" њам садо баланд кард, ки худро мухолифи њукумат муаррифї менамояд. Умаралї Ќувватов, роњбари ин "гурўњ" будааст. Барои ман аљибаш он аст, ки чаро њангоми раиси Шўрои директорони "Фароз" будан ў садо баланд намекард, мо - истеъмолкунандагони маводи сўхтро ќонуниву ѓайриќонунї фиреб медод, вале акнун бо "барканор шудан" худро мухолиф мегўяд? Ин њам дар њолест, ки њам "Фароз" ва њам "Тољирон" рабт доштани мавсуфро ба ширкатњои худ рад намуданд. Мансаб њамин, ако. Рўзе њама меравем, вале ин маънои онро надорад, ки бо рафтан мухолифи њукумат бошем. Ва баъдан, чаро мањз 24 нафар? Ин чї раќам аст? Кистанд онњо? Модом ки муборизи сулњу вањдат ва ободиву озодї бошед, марњамат, худро муаррифї кунед, то мо њам шуморо шиносем охир...

Неъматов, котиба ва писари ў дар Олимпиадаи Лондон Хабари сенсатсионии њафта - ширкати фарзанду котибаи раиси кумитаи љавонон, варзиш ва сайёњї Маликшо Неъматов дар олимпиадаи Лондон2012 буд. Дар брифинг љаноби Неъматов гуфт: "писари ман њаќ дошт ба Лондон биравад ва нафаре, ки ВАО ўро котибаи ман муаррифї кардааст, аслан тарљумони њайати њукуматї асту бас". Агар ширкати нафарони номбурда воќеан аз њисоби дастаи миллии олимпї бошад, ки ба ин далел шахсан ман нињоят шубња дорам, войи мо… Ва ин њафта атрофии номи Мавзуна Чориева боз садо баландтар мешуд. Раиси вилояти Суѓд Ќоњир Расулзода ба Мавзуна, барандаи медали биринљии Олимпиадаи Лондон-2012 ва мураббии ў Мирзо Шамсиев 30 ва 5 њазор сомонї таќдим кардааст. Хуб аст, ош шавад, вале бисёр мехоњам дигар варзишгарон низ бетаваљљўњ намоманд...

81-солагии Бобохонов ва "Ватан" Тољикшиноси барљаста Мансур Бобохонов охири моњи август бояд 81сола мешуд, вале марг риштаи њаёти ўро ду моњ ќабл канд. Дар Ню-Йорки Амрико бошад, беш аз дањ сол љамъияте бо номи "Ватан" амал мекардааст, ки бузургтарин љамъияти шањрвандони Осиёи Марказї дар Амрико ба њисоб меравад. Дар ин бора аксарият нав фањмиданд. Гўё "Ватан" 200 њазор аъзо дорад ва сол то сол шумораашон бештар мешавад. Дар шинохти тољикону форсизабонон бохти асосии мо њам њамин аст, ки таблиѓ карда наметавонем…

5 кори Президент дар як рўз 1-уми сентябр барои президент Эмомалї Рањмон басо пурмањсул буд ирсоли барќияи шодбошї ба президенти Ўзбакистон Ислом Каримов ба муносибати рўзи истиќлолияти ин кишвар, ки дар он даъват ба баробариву бародарї ва эњтироми њамдигар барљаста эњсос мегардид; иштирок дар маросими ифтитоњи шифохонаи ВКД; ширкат дар маросими ифтитоњи мактаби байналмилалии президентї дар пойтахт; суханронї бахшида ба Рўзи дониш ва сафари давлатї ба Њиндустон. Боз баъзењо мегўянд, ки президент кор намекунад. Корро аз президент ёд гиред, љанобон…

Ва боз Тўраљонзодањо… Хабари дигари њафта - сафари се бародарон Тўраљонзодањо ба Федератсияи Русия буд. Ман њайронам. Чаро онњо њоло ба Русия рафтанд? Чаро то интихоботи парлумонї нарафтанд ва ё чаро баъд аз интихоботи соли 2013-и президентї намераванд? Дар шабакањои иљтимої баъзењо гуфтанд, ки Тўраљонзодањо барои пулкоркунї ба Русия мераванд. Шумо ба ин бовар доред? Ман не. Ва ба гуфти бародарон, сафари онњо ягон њадафи сиёсї надорад ва ё њадафи наздик шудан ба њукуматдорони Русия њам нест… Ва баъдан, як хоњиш: биёед рўњониёнро ба "ќањрамон"-и матбуоти даврї бадал накунем. Бигузор "як сафар дар роњи Худо"-и онњо њамеша беозору бе валвала сурат бигирад!

www.tojnews.org

www.tojnews.org

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

3

Шањрдории Душанбе аз Парламенти Тоиикистон дархост кардааст, ки 20 адад автобусе, ки дар назар аст аз хориљи кишвар ворид карда шаванд, аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод кунад.

ЉИНОЯТ

Боздошти марде бо 12 сол собиќаи судї ба иттињоми ќочоќ Аз сўйи кормандони Агентии назорати маводи нашъаовар марде, ки 12 сол собиќа судї дорад, бо иттињоми ќочоќи маводи нашъадор боздошт шудааст. Дар ин бора ба TojNews аз Агентии назорати маводи нашъаовари назди президенти Љумњурии Тољикистон иттилоъ доданд. Бинобар иттилоъи манбаъ, кормандони Агентии назорати маводи нашъаовари назди президенти Љумњурии Тољикистон дар вилояти Хатлон дар љараёни роњандозии амалиёти фаврї дар ќаламрави шањри Кўлоб автомашинаи тамѓаи "Мерседес-Бенс"-ро, ки аз љониби як сокини мањаллї идора мешуд, мавриди боздошт ќарор до-

данд. Дар љараёни бозрасї дар бордони он зарфи фулодие пайдо шуд, ки дар дохилаш моддаи хамирмонанди дорои бўи махсус дошт. Лабораторияи ташхиси судии Раёсати Агентї дар вилояти Хатлон бештар аз 10 кило афюн будани моддаи мусодирашударо тайид кард. Дар љараёни тафтишот маълум гардид, ки афюн ба мусофири мо-

РАДИЯ

"Тољирон": Умаралї Ќувватов ба мо рабт надорад "Фароз" ва "Тољирон" расман рабт доштани Умаралї Ќувватовро ба ин ширкатњо ва сохторњои зертобеи онњо рад карданд. Дар ин бора дар ду мактуби расмии ЉДММ "Фароз" ва "Тољирон", ки ба TojNews дастрас шуд, гуфта мешавад.

Дар ин номањо, ки таќрибан матни якхела доранд, омадааст, ки Умаралї Ќувватов ба ЉДММ "Фароз", "Тољирон" ва сохторњои

зертобеъи онњо ягон мансубият надошт ва надорад. Њар ду ширкат ќайд намудаа нд , ки д ал ел и и н гу фт ањ о њуљљатњои муассисї ва њуќуќї мебошанд, ки дар Вазорати адлияи Тољикистон ва Кумитаи давлатии андози назди Њукумати Тољикистон мављуд аст. Дар вазорати адлия ва кумитаи андози Тољикистон мегўянд, њуќуќи фош кардани ин маълумотро надоранд. То замони нашри матлаб ба TojNews муяссар нашуд, ки шарњи Умаралї Ќувватовро дар ин хусус пайдо намояд. Маврид ба зикр аст, ки номи "Тољирон" ва "Фароз" бо пайдошавии гурўњи нави сиёсї, зерои роњбарии Умаралї Ќувватов, маъруф ба Њољї Умар таи ду њафтаи ахир расонаї шуд. Умаралї Ќувватов, 20-уми августи соли љорї аз Маскав, дар як

шин, шањрванди 49-солаи ноњияи Шўроободи вилояти Хатлон тааллуќ дорад. Мавсуф ќаблан бо моддаи 200, ќисми 4 КЉ Љумњурии Тољикистон ба муддати 12 сол аз њуќуќи озодї мањрум шуда будааст. Баъди хориљ шудан аз мањбас ба амали ќаблї идома додааст ва њоло маротибаи дуюм бояд роњии зиндон шавад. Аз рўи ин њодиса парвандаи љиної оѓоз шудааст ва боздоштшуда дар айни замон ба боздоштгоњи муваќќатии Раёсати Агентї нигањдорї мешавад. Дар айни замон Агентї чорањои фаврї-љустуљўї меандешад, то шахсони дигари ба ин амали љиної алоќаманд шиносої ва боздошт шаванд. Фирўзи МУЊАММАД мусоњибаи телевизионї бо шабакаи "К+" изњор кард, ки ў аз дасандаркорони ширкати "Фароз" аст, ки ба воридоти маводи сўзишворї дар Тољикистон ва таъмини нерўњои НАТО дар Афѓонистон бо маводи сўзишворї машѓул буд. Тавре ў ба "К+" гуфт, тањти фишор маљбур шудааст, Тољикистонро тарк кунад ва роњбарии гурўњи мухолифи њукуматро бо номи "Гурўњи 24" ба зимма бигирад. Ќувватов сиёсати њукумати кунунии Тољикистонро мавриди интиќод ќарор дода, гуфт, кори гурўњро њаводиси охири Бадахшон такон дода, мухолифони њукуматро муттањид кардааст. "Гурўњи 24", бинобар иттилои роњбараш, аз 24 нафар, аз љумла, сиёсатшиносон, иќтисоддонњо ва дигар мутахассисон иборат аст, ки барои ислоњи вазъ дар Тољикистон камар бастаанд ва тасмим доранд, аз њукумати феълї талаб кунанд, то истеъфо бидињад. Тасодуф аст, ё не аммо баъди изњороти Умаралї Ќувватов бозори гази моеъи Тољикистон, ки зери нуфуси "Тољирон" ва "Фароз" мебошанд, такони љиддї хўрда, камбуди газ ва болоравии нархи он аз сифатњои вижаи он гаштанд. Зайниддин ОРИФЇ

ТАШАББУС

ФАРЊАНГ

Љашнвораи филмњои Корея дар Душанбе Аз 17 то 21 сентябри соли љорї дар шањри Душанбе бахшида ба муносибати 20-умин солгарди барќарории њамкорињои дипломатии Тољикистон ва Корея љашнвораи филмњои Корея доир мегардад. Ин нукта имрўз, 30 август, зимни вохўрии Махфират Хидирова, вакили парлумон ва њамзамон, роњбари гурўњи њамкорињои байнипарлумонии Маљлиси намояндагони Тољикистон бо Корея, бо Ен Љон Гу, кордори Сафорати Љумњурии Корея дар Љумњурии Тољикистон таъкид шуд. Бино ба иттилои котиби матбуоти Маљлиси намояндагон, кордори Сафорати Љумњурии Корея ба Махфират Хидирова даъвати Фонди кореягиро љињати анљоми сафар ба Љумњурии Корея дар соли ояндаро расонидааст. Тибќи барномаи даъват, раиси гурўњи њамкорињои байнипарлумонии Маљлиси намояндагон дар љараёни сафар ба Љумњурии Корея метавонад бо намояндагони парлумони Корея ва чењраи сиёсии ин кишвар дидору гуфтугў дошта бошад.

я

МУЊОЉИРАТ

Суди Перм бегуноњии шањрванди Тољикистонро эътироф кард Шањрванди Тољикистон ва роњбари Љамъияти тољикони Перм дар суд исбот кардааст, ки ба ќочоќи маводи мухаддир дар Русия даст надорад. Сайфиддин Одинаев, роњбари љамъияти тољикон дар шањри Перми Русия баъди талоши зиёди судї исбот кард, ки телевизионии мањалии Перм, ўро ба даст доштан дар ќочоќи маводи мухаддир тўњмат кардааст. Телевизиони Перм, дар як барнома Сайфиддин Одинаев, роњбари љамъияти тољиконро дар Перм ба ќочоќи маводи мухаддир аз Тољикистон ба Русия муттањам карда буд. Баъди пахши ин барнома, шањрванди Љумњурии Тољикистон, телевизиони мањалии Премро ба суд кашида буд. Суди шањри Перм шабакаи телевизионии мањњалии Пермро ба пардохти 150 њазор рубли русї ба

њайси љарима ва љуброни зарари маънавї ба Сайфидин Одинаев муваззаф кардааст. Муаллифони барномаи телевизионї аз њукми суд норозиянд ва иддао доранд, ба суди зинаи болої шикоят баранд. Абдулвосит Раљабалї, як муњољири муќими Перм мегўяд, ин маротибаи аввал нест, ки шањрвандони Тољикистон ё тољикони муќими Русия дар мурофиањои судї бегуноњии худро исбот карда, пирўз мешаванд. Бинобар иттилоъи манбаъ, њоло мурофиаи парванда нисбати як тољики дигар низ дар робита ба тўњмати пулиси шањри Перм идома дорад. Мењрафзуни АБДУЛЛО

ШОУБИЗ

Парлумон автобусњои шањрдориро аз андоз озод мекунад

Муаррифии таронањои овозхонони тољик тавассути WMA

Шањрдории Душанбе аз Парламенти Тоиикистон дархост кардааст, ки 20 адад автобусе, ки дар назар аст аз хориљи кишвар ворид карда шаванд, аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод кунад.

World Media Alliance пойгоњи мустаќили сабту пахши мусиќї дар љањон дар Тољикистон ба кор шурўъ кард.

Дирўз дар Шўрои Маљлиси намояндагони Маљлиси олї, зимни баррасии Ќонуни Љумњурии Тољикитстон "Дар бораи буљаи давлатї барои соли 2012, ба ин ќонун таѓийрот ворид карда шуда, ин дархости шањрдорї пазируфта шудааст. Сафаралї Гулов, вакили Маљлиси намояндагон ба ТоjNews гуфт, -аз сабаби он ки арзиши ин автобусњо гарон аст, шањрдорї дархост кардааст, онњоро аз пардохти андоз аз арзиши иловашуда озод кунад. Ваќте нархи мол калон аст, ба андозаи њамон андоз ситонида мешавад. Ба хотири сабук кардани њолати сарфи маблаѓњои буља ва ворид кардни автобусњо ин таѓийрот илова карда шуд. Вакилони дар Шўрои Маљлиси намояндагон ин пешнињодро ба ќонун ворид кардаанд ва барои дастгирї ба иљлосияи навбатии Маылиси намояндагон пешнињод карда мешавад. Шањрдории пойтахт дар бораи овардани 20 автобуси хизматрасонї барои мусофиркашонь дар шащри Душанбе соли гузашта иттилоъ дода буд. Бинорбар иттилоъи Щукумати шащри Душанбе ин автобусњо дар назар аст аз Аврупо моњњои наздик оварда шаванд.

Бењрўз Зеваров гуфт, пас аз ду рўз дар чањорчўби њамкорї бо World Media Alliance муаррифии њунармандоне чун Љонибек Муродов, Парвин Юсуфї, Диловар Сафаров, Фирўза Њафизова и Нигина Амонќулова оѓоз мешавад. Албоми таронањоро World Media Alliance тариќи бузургтарин пањнкунундагони мусиќии раќамии љањон ITunes, AOL, Rhapsody, Amazon, Napster, MusicNet, BuyMusic, Beatport ва ѓайрањо амалї мекунанд. Бењрўз Зеваров мегўяд, акнун фурсати мусоидтарини муаррифии овозхонони тољик дар љањон фароњам шуд, зеро акнун онњо метавонанд ба таври сареъ таронањои худро ба хориљ аз кишвар бифрўшанд ва соњиби маблаѓ шаванд. Њамчунин ин ширкат имкон дорад овозхони серхаридорро худ сабту таблиѓ ва консертњояшро дар хориља баргузор кунад.

World Media Alliance бузургтарин ширкатест, ки бо фурўш ва сабти мусиќї дар љањон маъруф буда, дар шањри Майамии иёлати Флоридаи Иёлоти Муттањида љойгир аст.

ИЛЊОМИ ЊАФТА ЃУРУРИ НИЁГОН Дар хуни ман ѓурури ниёгон нуњуфтааст, Мењру ситези Рустами Дастон нуњуфтааст. Дар тангнои синаи њасраткашидаам, Гањвораи басирати мардон нуњуфтааст. Пиндоштї, ки решаи пайванди ман гусаст? Дар синаам њазор Хуросон нуњуфтааст. Хоки маро љазираи хушке гумон мабар, Дарёи беканору хурўшон нуњуфтааст. Њоли дили маро ту зи тобу тавон мадон, Шери жаён миёни найистон нуњуфтааст. Искандари Хатлонї

Њарамгули ЌОДИР

Бењрўз Зеваров, продюсери тољик, ки намояндаи ин ширкат дар Осиёи Марказї таъйин шудааст, ба Радиои Озодї гуфт, њамкорї бо ин ширкат ба шоу-бизнеси Тољикистон ва минтаќа такони љиддие хоњад дод. Ў афзуд, чунин таљрибаи њамкорї то ба њол дар Тољикистон набуд ва акнун њунармандони театру мусиќии тољикро мешавад тариќи ин ширкат ба оламиён муаррифї кард. "Танњо онњоро лозим аст, кайфияти њунару таронањои худро ба сатњи байналмилалї мувофиќ кунанд",-илова кард ў.

World Media Alliance бо пањн кардани мусиќии њирфаиву ѓайрињирфаї, сабти баландсифати албоми таронањо дар тамоми олам фаъолият мекунад.

4

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

Агар Сирки давлатии тољик пас аз рафтани мутахассисон ва тибќи "модда" аз кор пеш кардани коргарони љавон варшикаста шавад, вазири фарњанг Мирзошоњрух Асрорї дар назди ќонун њам љавоб надињад, дар назди таърих љавоб мегўяд…

Сирк як љузъи фарњанги мост, аммо имрўз тањти ин мафњум бештар истгоњеро дар шафати бинои ин муассиса мефањманд. Њоло асосан дар назди ин бинои гирди зебо, ки дар пешонааш "Сирк" навишта шудааст, афишањои овозхононро мебинем. Кам касе дарк мекунад, ки дохили ин бинои гирд тайи як - ду соли ахир њуќуќи коргарон наќз шудаву њирфаиёни сирки миллї ва муассисаи давлатии тобеъи вазорати фарњанг аз кор рафтаанд. Мурољиати сокинон пойтахт дар мавриди коњиш ёфтани њусну ќубњи барномањои сиркї ва зиёд шудани барномањои сарояндагон дар Сирки давлатї боиси навиштани ин матлаб шуд. КИРО РОНДАНД? Дар рафти тањќиќ маълум шуд, ки дар ду соли охир беш аз 25 корманди њунарї ва собиќадори Сирки давлатї бо бањонањои мухталиф аз кор хориљ карда шудаанд. Аз љумла 20 устоди варзиш оид ба аќробатика, номзади устоди варзиш дар жанрњои гимнастика, эквилибрист, гимнастики осмонї, жанрњои илюзионї, лирикї ва ѓайра будаанд. Татяна Висотская, њунарманд дар жанри ромкунии њайвонот, љуфти акробатњо, дорбозї, эквилибристи зинапояи гузариш, Людмила Сафарова, номзад ба устоди варзиш, эквелибрист ва гимнасти осмонї, хатмкардаи Донишгоњи миллї, њуќуќшинос, Љумъхон Мирзоев, аспбози сањнањои Чину Тољикистон, Бердиев Забарљад, устоди варзиш оид ба аќробатика, чемпионї љумњурї, дипломанти конкурси байналмилалии "Шабит" - 2006, аълочии фарњанг, хатмкардаи Донишгоњи тиббї... Ин теъдод ба 25 нафар мерасад. Дар ин рўйхат Ашўр Раљабов, хатмкардаи донишгоњи Хуљанд, дорандаи сетрификати байналмилалї, дипломанти байналмилалї ва аввалин мутахасис ва њунарманди њирфаии соњаи сирк низ њаст, ки баъди солњои 90-ум сирки тољикро ба по хезонда, соли 2006 нахустин барномаи сиркиро таќдими њаводорон кардааст. Яъне Сирки давлатиро аз имтињони таърих гузаронд. Ў Аълочии фарњанг аст ва соли 2007 бо медали Нишони фахрии Тољикистон барои хизматњои шоён дар рушди сирки тољик ва тайёр кардани шогирдони њирфаї ќадрдонї шуда буд... ЧАРО РОНДАНД? Љамолиддин Муљиддинов, раиси Сирки давлатї мегўяд, онњо ба сабаби "гурўњбозї ва хешутаборбозї аз кор озод карда шудаанд". Шогирдони Ашўр Раљабов ва њайати бадеии Сирки давлатї афсўс мехўранд, ки чунин як кадри хубро роњбарият ва вазорати фарњанг нигоњ дошта натавонистанд, аммо Љамолиддин Муљиддинов мегўяд, Ашўр Раљабов "як гурўњбоз" буд. Дар навбати худ Ашўр Раљабов мегўяд, ваќте аз тарафи вазорати фарњанг ва мудирияти сирк дастгирї наёфт, маљбур шуд муваќаттан тарки касби хеш кунад. Татяна Висотская, ки бо бародараш аз хурдї дар сирк ба воя расидааст, њоло 20 сол дорад. Вай аз синни 7 - солагї ба сирк омадааст. Таня аз аввалин бонувони сирк аст, ки дар жанри дорбозї 160 килоро дар болои сараш мебардошт, ду духтарро дар болои сараш то чанд даќиќа нигоњ медошт. Шояд бисёрињо ба ин њунар кафкўбї карда, њайрон њам шуда бошанд. Аммо њоло Тантяна, ки ба дараљаи чандин унвон ва шањодатномаи њунарманди сирк ва барои бардоштани 120 килло штанга ба љоизаи соњаи варзиш мушараф шудааст, аз кор бо "статя" ё "модда"-и Муљиддинов ронда шуда, бекор аст. Ўро бо ин модда - бемасъулиятї нињоде ба кор намегирад. Татяна мегўяд, аз сабаби он ки модараш бемори вазнин буд ва даргузашт, як њафта ба кор набаромад. Дар ин бора ба роњбарият њам хабар

дода, љавоб гирифта будааст. Баъди љанозаи модар роњбарият барои тассалият ба хонаашон рафтаанд, аммо баъди як њафта ўро бо "модда" аз кор пеш кардаанд. Итифоќњои касабаи Сирк ба куљо нигоњ мекард, касе намедонад. Исмат Абдуллоев, ки барабаннавози намоишњои сиркї буд, дар пайи муташанниљ шудани фазо маљбур шудааст тарки кор кунад: - Барои ба нафаќа баромадани ман се соли дигар монда буд, аммо ваќте њайати хубро аз кор пеш карданд, ба устод Ашўр Раљабов, ки ба истилоњ, хуни худро барои сирки то-

ЉАМОЛИДДИН МУЉИДДИНОВ ВА АШЎР РАЉАБОВ БО КЎДАКОНИ СИРКДЎСТ

њунар ва њирфаияти Раљабов аз дигарон шунидаанд ва номерањои ўро тамошо карда, бовар намуданд, ки дар њаќиќат кадри хуб будааст: - Намедонем, ки мољаро пеш чї буд. Моро баъди аз кор рафтани њамон гурўњи мухолифи Изаттуллоев Б. ва аз кор рафтани муовинњои дигар таъин карданд, аммо шунидем, ки Раљабов њунарманд ва устоди соња будааст. Номерањои зиёд дорем, маблаѓи зиёд њам ворид мешавад, аммо сирк сирки пешина нест, - гуфт яке аз роњбарони сирки давлатї. Агентии назорати молиявї ва мубориза бо коррупсия фаъолияти Сирки давлатиро санљида, чандин њолати зарари иќтисодиро ошкор кардааст. Дар Агентии мазкур гуфтанд, ки зарари расонидашуда барќарор шуд, аммо бояд, ки роњбарият њукми судї мегирифт ва аз кор мерафт, аммо ин тавр нашуд. Як корманди сирк ба "Нигоњ" гуфт, њангоми фурўши чиптањои барномањо билетњои ќалбакии фирмањои дигар њам ба хотири пули муфт ба фурўш гузошта шуда буданд ва Агентї ин ќонуншиканињоро исбот кард. Дар мавриди иншоот, ё моликияте, ки дар баланси

Гурўњбозињо дар Сирк Акнун хирсро бо занљир ба сањна мебароранд сирки давлатї буд ва аз худ карда шудаанд, далелњо њам кам нестанд, бахусус гаражи ин корхонаи давлатї, ки хусусї карда шудааст.

љик мерехт, беэњтиромї карданд, њатто вазири фарњанг њам нагуфт, ки чаро мутахассисро пеш мекунанд, ман њам натавонистам. Фазосозї карданд, гурўњи худро ташкил карданд, ин ба ман хуш наомад ва рафтам. Мо дар намоишњо "зинда" баромад мекардем, аммо њоло бо фонограмма кор мекунанд, - таассуф мехўрад Исмат Абдуллоев, ки дар гузашта барабаннавози ансамбли овозадори "Гулшан" њам буд. Кормандон як мисоли оддї меоранд: дар сањнањои сирки имрўз хирсро бо занљир ба манеж барои иљрои номерањо мебароранд. Агар хирс бо занљир ё бо банди махсус ба сањна бароварда шавад, пас ин амалро њар як инсон њам метавонад бидуни тарсу њарос ва дар муњити берун аз сирк такрор карда, хирсро ром кунад. Сирк бояд, ки њайвонњои вањширо бидуни банду занљир ба тамошобин нишон дињад. Муњаббати Ашўр Раљабов, Татяна Висотская, Исмат Абдуллоев ва дигарон ба сањна ва тамошобинон њоло њам гарм аст, аммо роњбарияти Сирк њузури онњоро дар кор намехоњад.

Инак, масаъала ин аст, ки чаро 20 мутахассис ва як устоди дараљаи байналмилалї аз кор мераванду Мирзошорух Асрорї ва роњбарияти Сирк хомўшанд? Дар њоле ки барои тайёр кардни кадрњо маблаѓњои њангуфт харљ мешавад, дар кадом давлати ќонунмењвар ё њуќуќбунёд коргаронро бидуни огоњї ё танбењ бо "модда" аз кор пеш мекунанд? Чашми суд ва прокурор ба куљо аст? Љамолиддин Муљиддинов, раиси Сирк мегўяд, њоло 45 корманди эљодї тањти рањбарии ў кор мекунанд ва мутахассиони варзида њам дар ин байн њастанд. Дар мавриди набуди ромкунандаи њайвонњо ва истифодаи њунари онњо дар сањна, ў мегўяд, азбаски хирс њайвони вањшиву хатарнок аст, онро бо банд ё ба истилоњ, тавелаи дигар ба сањна мебароранд. ГУРЎЊЊОИ "МУХОЛИФ" ВА ФАСОД ДАР СИРК? Вазорати фарњанги Тољикистон соли 2011 аз мољарои дохилии њизб бохабар будааст. Вазорат ва њатто дастгоњи иљрояи президент ин "мољаро"- и сохташударо бо аз кор раф-

тани Ашўр Раљабови ихтисосманду 20 шогирди собиќадораш ва интихоби Бахтиёр Изаттулоев, донишљуйи соли дуввуми факултаи режисёрии Донишгоњи санъат ба вазифаи сарвари њайати бадеии сирк гўё њал карданд. Мегўянд, ахирї аз наздикони мансабдорони раддаи аввал аст. Дар номаи вазорати фарњанг аз 12. 03. 2011 унвонии собиќ кормандони Сирки давлатї омадааст, "ба директори Сирки давлатї тавсия дода шуд, ки масъалаи фаъолияти минбаъдаи роњбарони гурўњњњои мухолиф Изатуллоев Б. ва Раљабов А. ро баррасї намуда, аз вазифаи роњбарї сабукдўш намояд". Аммо Бахтиёр Изаттулоев сарфи назар аз он, ки мутахассис ва њунарманди сирк нест, дар вазифаи баланд таъин шуд. Соли 2010 баъди рафтани Ашўр Раљабов њангоми иљро кардани жанрњои акробатикї яке аз њунармандон аз дор меафтад ва љароњати вазнин мебардорад. Ин њодисаро дар сирк тасдиќ намуданд, аммо аз овардани номи духтар худдорї карданд. Роњбарияти њозираи сирк, ба истиснои Муљиддинов мегўяд, ки аз

КИРО БОЯД РОНД? Чаро вазорати фарњанг дидаву дониста нозири "бетараф" - и аз байн рафтани мактаби сирки Раљабов монд? Љамолиддин Муљиддинов, корманди соњаи фарњанг ва дуторнавоз аст. Аз соли 2000-ум инљониб роњбарии Сирки давлатиро ба ўњда дорад. Оё барои вазорати фарњанг муњим Ашўр Раљабови мутахасис ва соњибмактаб буд ё Бахтиёр Иззатуллоеви донишљў? Агар гурўњи "мухолиф" танбењ гирифта бошад, пас чаро Ашур Раљабов рафт, аммо Бахтиёр Иззатуллоев бо гурўњи "Истиќлол" - аш монд? Оё 20 љавони дар мактаби сирки Раљабов тарбия дида, њуќуќи њимояи устоди худ ва бо ў кор карданро надоштанд? Оби дари хона лой аст.Сирки давлатї њоло аз роњабари аввал то дарвозабон њудуди 100 коргар дорад. Аз буљаи кишвар солона беш аз 100 њазор сомонї маблаѓ мегирад. Илова бар ин, солона аз њисоби барномањои консертї садњо њазор сомонї ворид мешавад.

- Аммо то ба њол бо вуљуди ин даромадњои калон сирки давлатии мо як устоди ромкунандаи њайвонњои вањширо надорад, - мегўяд Зайниддин Љўраев, мухлиси сирк. Ба гуфтаи ў, Сирки давлатї соли 2011 баъди рафтани Ашўр Раљабов "бо љалби мутахассисони Казоќистон аттестатсия гузаронидааст" ва њамаи онњое, ки аз рафтани Раљабов афсўс мехўрдаанд, аз ин комиссия нагузаштанд… Дар охир мегўем, ки агар Сирки давлатии тољик пас аз рафтани мутахассисон ва тибќи "модда" аз кор пеш кардани коргарони љавон варшикаста шавад, вазири фарњанг Мирзошоњрух Асрорї дар назди ќонун њам љавоб надињад, дар назди таърих љавоб мегўяд… Мењрафзуни АБДУЛЛО

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

5

- Бомбаву ракетањоро њам дигарон аз њавопаймову чархболњо мепартоянд ва Башарро гунањкор мекунанд, њамин тавр не?

Кай мухолифини Сурия Асадро сарнагун мекунанд?

Hafizulloh Ibn Said: - Ба наздикї, иншоаллоњ.

Nikolay Kozlov: - Ин бандитњо (мухолифини Асад)? Ба кї даркоранд?

Anvar Imomov: - Башор кўдакон, мўйсафедон ва занонро ќатли ом мекунад. Шањрњоро ба хок яксон дорад, мисли саги девона. Аммо мўњлаташ кам мондааст.

Lidiya Isamova: - Сарвазираш њељ куљо нагурехта будааст. Ин "мурѓобї" аст. Њар касеро, ки гурехт, харида буданд.

Anvar Imomov: - 250 њазор танњо ба Туркия ва баќия ба Урдуну Ливан гурехтанд. Онњоро њам харида буданд?

Ali Mastov: - Асад, албатта, њамчун президент, кафили конститутсия, ба њар чї дар Сурия мегузарад, љавобгар аст. Аммо чаро маъмул шудааст, ки њама хубињо ба номи президентњост, аммо як ногуворие шуд, ў гуноњ надорад? Ин љо бархе аз Асад як инсони муќаддас метарошанд, аммо ба рўйдодњои он љо воќеї наменигаранд. Аќли одам намегирад. Суќути Асад ќонунияти њар як диктатура аст, ки оќибаташ сарнагунї аст.

Rustam Safarov: - Сенарияи Сурия 10 сол пеш навишта шуда буд. Нав амалї мешавад. Ба мо њам мерасад. Аз рўи навбат.

Fayzulloev Shokir: - Корам чї бо Сурия? Чанд тољикистонї њаст он љо? Самвел Григорьян: - Пас аз Башари хунхўр вазъе пеш меояд, ки аз лињози иќтисодї Сурия заъиф мешавад ва њатто даврони ўро ба некї ба ёд меоранд.

Firdavs Murtazaev: - Асадро гирифтанд, баъд чї? Демократияи амрикої ѓалаба мекунад? Чун дар Либия, Миср, Ироќ ва ѓайра? Сафарали Амирхонов: - Асадро гиранд, як Гитлер кам мешавад. То ин ки ба куштани халќи худ шурўъ кунад, бояд фикр мекард.

Hairullo Boboev: - Њой, мардум аввал пушти худатонро тоза кунед, пас аз паси тоза кардани пушти дигарон шавед.

Kaikovus Shodbod: - Шўришиён мекушанд - Асадро гунањкор мекунанд. Сафарали Амирхонов: - Бомбаву ракетањоро њам дигарон аз њавопаймову чархболњо мепартоянд ва Башарро гунањкор мекунанд, њамин тавр не?

Ikrom Babaev: - Касе президент набошад, ў чї касе набошад, аз дахолати хориљї вобаста аст. Асад аст, дигар кас аст, фарќ надорад. Набояд силоњ гирифт, импичмент - беэътимодї бояд эълон кард. Ин роњи ќонунї аст.

Hairat Samadi: - Љаноби Олї як гапи зўр гуфта буд: "Дар масљидњо муллоњои мо ба љои тоату ибодат масъалаи Фаластинро њал мекунанд". Њоло низ дар Фейсбуки тољикї масъалаи Сирия-

ро "њал" карда истодаанд. Масъалањои дохилиро мавриди бањс карор дињед, хубтар буд. Соро Хаёт: - Аљиб мардуме њастанд бархе аз тољикон. Худашон њазорон дарду мушкил доранд, ки хоке аз дасташон намеояд, то мушкилашонро њал кунанд, аммо шаб то рўз ин љову он љо мушкилоти Сурияву арабистонњову ин дунёву он дунёро њал мекунанд. Бењтар аст дар андешаи нони шоми худ буд, то дар фикри фардои дигарон. Аз ин ки Асад мемонад ё меравад, тољиконро на судест ва на зиёне. Инаш биравад, дигараш меояд, ки ўро низ њамчунин меравонанд. Агар коре аз дастатон бар меояд мушкилоти Тољикистонро бањсу баррасї кунед, то шояд роњу чорае пайдо кунем.

Azam Inomov: - Ин муљоњидњоро кадуст ба љои сар. Дар таги биниашон арабњои фаластинии онњоро 60 сол аст, ки мекушанд, аммо онњо бо бародарони њаммилати худ мељанганд. Кї онњоро мусулмон гўяд, ваќте ба дойраи яњудињо мераќсанд!

Rustam Safarov: - Бовар дорам, агар фардо Ѓарб ва ИМА ба муттањам кардани, масалан, Назарбоев дар генотсид ва наќзи њуќуќи инсон дар ватани худаш шурўъ кунанд, њама ба ў дармеафтанд. Аз њама муњим он аст, ки ў набошад. Ин як маризии хоси мост. Ин мардум аслан на сиёсатро мефањманд, на дониш доранд. На ахлоќ доранд, на адаб. Фарид Ориён Балхи: - Барои ман фарќ надорад, ки бо диктаторон чї мешаванд. Аммо ватани мо набояд љавлонгоњи тањририњову салафињо шавад!

Мањмадова ба Зуњуров њамроњ шуд! "Тољинисо Мањмадова: Фаъолияти нашрияњоро мутаваќќиф кунед!" Намедонам хоб буд ё бедорї, мастї буд, ё њушёрї. Ё шояд њамту буду ё набуд. Аммо ин суханонро дар интернет хонда, … мазза кардам. Мазза намекардам агар соњиби ин гап муовини вазири маорифи Тољикистон намебуд. Шумо њам шояд кайф кардагистед?! Тољинисо Мањмадова дар љаласаи Шўрои љамъиятии Тољикистон пешнињод кардааст, ки пахши хабару матолибе, ки вазъи амниятиро халалдор мекунанд, дар сайтњои интернетї ва нашрияњои мустаќил тањти назорати љиддї ќарор дода шавад. Аммо бо ин њам дилашон об нахўрда, илова кардаанд, ки "дар сурати пайдо шудани матолибе, ки вазъиятро халалдор месозанд, чунин сайтњои интернетї баста ва фаъолияти нашрияњо мутаваќќиф карда шавад". Мегўям, мўњтарам рўзноманигорон, ин ќадар ба Бек Зуњуров часпидаанд. Ў танњо набудааст - ку! Валлоњ, росташро гўям? Дар ин њукумат ќариб њама њамин тавранд. Мантиќ, андешаронї, тањлил, мушоњида. Бастан даркор, назорат кардан даркор, намондан даркор! Агар тарси кишвару созмонњои хориљї, дурусттараш, андешаи он, ки барои мањдуд кардани озодии матбуот ба њукумат кўмаки молиявї шояд нашавад, намебуд, хеле барваќт дар Тољикистон на интернет буд, на матбуот ва њатто алоќаи телефонї. Намедонї, ки чї касеро ин ќадар васвасаи тарс ё аз даст додани ќудрату мансаб фаро гирифтааст, ки дигар дар майдатарин тасмим ё иќдом, пешрафтњои технологї, ба монанди телефони мобилу интернет "хатар ба амнияти миллї" - ро кашф мекунад. Гоњо ин фикр њам ба сар меояд, ки ин як нигаронии табиї ва воќеъбинона нест, балки тарсест, ки дар сари бархе њукуматињои тасодуфї мисли маризї лона гузоштааст. Вагарна муовини вазорати маориф куљою озодии матбуот куљо? Мушкили маориф њал шуду матбуот монд? Хадамоти алоќа куљову амнияти миллї куљо? Хуб, алоќа бо Бадахшон ќатъ шуд. Маълумот аз он љо берун наомад? Омад ва чї тавр њам омад! Дањшатноктар аз он, ки тасаввур мешуд. Шояд маълумоте он љо њаст, ки боз дањшатноктар буд. Аммо мо чиро дар бораи Бадахшон нанавиштем ва ё нагуфтем? Дар асри технология бо њар воситае нахоњї, иттилоъ берун меояд: робитаи телефониро ќатъ кунї, аз телефони моњвораї, "Ютуб"-ро "назорат" кунї, аз камераи телефон. Дар Тољикистон пахши иттилоъро манъ кунед, аз Русияву Ўзбакистон иттилоъ мерасад. Њељ нашуд, зинда бод рўзномаи сирф тољикї: овоза! Хулоса, иттилоъро имрўз, ба ќавли мардум, "агар аз дар занї, аз бом меояд". Иттилоъ воќеан пул аст ва барои берун кашидани он на фаќат расонањо, балки гурўњњои мухталиф њам манфиат доранд. Аммо масъулини "љасур" - и тољик, аз ќабили Бек Зуњуров ва Тољинисо Мањмадова танњо як воситаи муќовиматро мебинанд: назорат кардан, ќатъ кардан ва бастан! Бадбахтї дар он аст, ки масъулини соња як тараф мемонанду барои њалли масоили марбут ба амнияти иттилоотї аз вазорати маорифу Хадамоти алоќа садо баланд мекунанд. Масъулини аслї хоксорї мекунанд, ё шарм медоранд ва ё метарсанд. Касе шак надорад, ки њар њукумат барои дифоъи худ њаќ дорад, аммо на бо "тири" силоњи шикорї. Чун мавриди гап омад, бояд зикр кард, ки пўшиши иттилоотии њаводиси Бадахшон аз сўи њукумат хеле заъиф роњандозї шуда буд. Дар амалиёти Рашт, ки бо сарварии вазири собиќи корњои дохилї Абдурањим Ќањњоров мегузашт, маркази матбуотии ин вазорат бо ахбори расмї њам бошад, расонањоро таъмин мекард. Аммо аз амалиёти Бадахшон, ки мегўянд, вазири дифоъ Шералї Хайруллоев рањбарї мекунад, касе набуд ва њоло њам нест, ки хабар дињад. Як хабари оддї! Барои мо маълум нест, ки чаро генералњо ба љанбаи иттилоотии тасмимњои худ бефарќ њастанд, аммо шояд барои як семинар дар ин бора бо мутахассисони амрикоиву рус эњтиёљ доранд? Ќиёснашаванда аст, аммо сатњ аст: Амрико дар дохили худ њамчунин амалиётњоро намегузаронад, аммо фаромўш намекунем, ки барои њамла ба Ироќу Афѓонистон тариќи матбуот чї гуна заминасозї карда буд. Ё Русия дар љанг бо Гурљистон дар баробари Амрикову Ѓарб тариќи матбуот на камтар аз майдони љанг муќовимат кард. Аммо дар мо? Ин рисолатро мутахассиси алоќа ва омўзгор ба зимма доранд… гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Њаводиси Бадахшон, сафари Тўраљонзодањо ба Русия, мактуби Кумитаи дин ба президент дар бораи ЊНИТ, ба љои Абдулло Назаров таъин шудани Амирбек Бекназаров ва дањњо њодисаи дигар дар Тољикистон ин њафта дар Фейсбук барои бањс пешнињод шуданд, аммо њељ яке аз онњо болотар аз 20 шарњ надошт. Ин њафта асосан се бањс - яке, мушкили аслии иттињоди олами ислом будани вањњобия, дуввумї, "ишќи хар" ва дигаре, бўњрони Сурия беш аз њама бањс шуданд. Мавзўи аввалу дуввумро ба ном "исломиён"-и ашаддии тољик чун њамеша ба сафсатаву ифрот расониданд. Мавзўи сеюм њам як гуна даргирии ифротгароёнаи се гурўњи исломиён - шиапарастон, салафињову тањририњо ва русгароњо буд, ки мўњтавояшро дар зер меорем. Суол чунин буд:

«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС

i Матлаби ин

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО

МАВЌЕЪ Дар ду мо?и охир президенти кишвар Эмомалї Рањмон аз Бразилия, Украина, Туркманистон, Озарбойљон, Эрон ва Њиндустон дидан кард. Дар ин миён дар Бадахшон ноамнї буд, њамчунин болоравии ќимати молу коло ва сўзишворї ба назар мерасид. Бо ин вуљуд ки равобити хори љї барои як кишвар хеле муњим аст, дар назари бархе чунин менамояд, ки ба кишварњои хориљї сафар кардани сарвари як кишваре, ки дар ИДМ ќашшоќтарин њисоб мешавад, зарур нест ва бахусус харољоти ин сафар мисол оварда мешавад. Вобаста ба ин мавзўъ «Нигоњ» пурсид:

Сафари зиёди президенти Тољикистон ба хориља зарур аст? Нарзулло ШАРИПОВ, омўзгор: - БАЛЕ. Дар њолати кунунии вазъи љањонї сафарњои хориљии зиёди президенти Тољикистон зарур аст, албатта, ба шарте ки натиљаи судоваре барои давлат дошта бошад. Дар шароите, ки мо ќарор дорем, камтарин сафар ба њар давлат ба нафъи мост. Чунки њељ набошад Тољикистон метавонад њамоњангии лафзии он кишварњоро барои њадафњои минтаќавиаш ба даст орад. Ду сафари ахирии президент ба Туркманистон ва Њиндустон аз зумраи чунин сафарњо буда метавонад. Гарчи Туркманистон худро кишвари бетараф эълон кардааст, аммо аз лињози иќтисодї дар минтаќа нуфузи болоеро соњиб аст, аз ин назар, наздик шудан ба ин кишвар ба манфиати кор аст. Њиндустон давлати атомї мањсуб меёбад ва яке аз кишварњое мебошад, ки дар њолати рушди бесобиќа ќарор дорад, њатто кишвари муайянкунандаи тасмимњо дар минтаќа низ ба њисоб меравад. Наздик шудани Тољикистон ба ин кишвар судовар хоњад буд. Тољикистон барои амалї намудани њадафњояш дар минтаќа ниёз ба дастгирии кишварњо дорад, аз ин лињоз, сафарњои президент њељ ишколе надорад.

Иззат АМОН, тањлилгар: - Не, чунки бубинед, дар њар сафар раисљумњурро теъдоди зиёди нафароне њамроњї мекунанд, ки њељ рабте ба ин сафар надоранд. Чуноне ки медонем, раисљумњури мо танњо сафар карданро дўст намедорад, харљи тамоми ин сафарњо аз буљаи касоди Тољикистон ва аз њисоби андозсупорњо, яъне мову шумо мебошад. Ман њамчун як шањрванди Тољикистон намехоњам, ки пули маро барои тамошои ким - кадом масъули давлатї сарф кунанд ва ин њаќро њам дорам, ки аз њукумат ба куљо сарф шудани пули андозро пурсон кунам. Гузашта аз ин, аз сафарњои бењудаю бефоидаи раисљумњур њељ нафъе ба кишвар намерасад. Раисљумњури мо њатто аз раисљумњури Амрико дида, сафари бештар дорад ба давлатњои хориљї, вале фоидаи ин сафарњо њељ. Аздусар аз ин сафарњо пули пучаке фоида ба кишвару мардум намерасад. Њамин тавр, мењмонпазирии зиёд њам фоида надорад. Њар сол мебинем, ки њайати чандсаднафараи кишварњои хориљї ба Тољикистон хуљум мекунанд. Ташкилоти СПАД, ШОС, Евразэс ва ѓайрањо.

6

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

Агар аз маѓоза ва ё бозор шиму костум мегирифтам, садњо маротиба бењтар буд. Камтар ваќт сарф мекардам ва ба 100 сомонї онро мехаридам, ки њам дўхташ зебо ва њам нархаш арзон аст. панљуми сентябру ба дигаре то баъди иди истиќлолият ваъда медињанд. Аммо боз њам номаълум аст. Сардори филиали сехи дўзандагии "Наргис" Шукрулло Турсунов гуфт, ки то 15 - 20 -уми сентябр мо пурра хонандагонро бо сару либоси ягонаи мактабї таъмин мекунем: - Дар маљмўъ мо бо чор мактаб шартнома баста, то имрўз беш аз 3 њазор либоси ягонаи мактабї омода кардем. Сехи мо чор намуди либоси мактабї медўзад, ки аз 120 сомонї то 140 сомонї арзиш дорад. То имрўз мо 80-90% хонандагонро таъмин намудем ва ман намегўям, ки ягон нафар шикоят накардааст.

Ќарори вазорати маориф дар бораи сарулибоси ягонаи мактабї барои хонандагонро аксари волидайн бо хушї ќабул намуданд: аз як тараф, агар ин интизоми ягонаро дар мактаб таъмин намояд, аз тарафи дигар, нархи ин либос нисбат ба маѓозаву бозорњо арзонтар аст. Имсол роњбарони мактабњои вилояти Суѓд бо сехњои дўзандагї шарнома бастанд. Ба назар мерасид, то соли хониши нав хонандагон пурра бо сарулибоси ягонаи мактабї дар дарс меоянд. Аммо ин тавр нашуд. Мехостанд хуб шавад, аммо чун њамеша шуд. САРДАРГУМЇ Сокини љамоати Хистеварз Раъно Шукурова мегўяд, барои гирифтани либоси писараш, ки синфи як меравад, панљ маротиба ба як сехи дўзандагї ба Хуљанд омадааст: - Пагоњ якуми сентябр, вале то њол либос дўхта нашудааст. Ин чї гап аст? То имрўз 35 - 40 сомонї танњо барои роњкиро сарф кардаму боз њам маълум нест, ки кай либосро мегирам. Ман ба умеди ин дўзандањо шуда, аз бозор ягон чиз нагирифтам. Акнун њайронам чї кор кунам. Њар даъфа имрўзу фардо гуфта љавоб медињанд. Њамин рўз њам писарам љангу љангљол бардошт, ки кай ба ман либос гирифта медињї? Ин љо оям "њоло омода нашудаст", мегўянд... Мардон Ќурбон, сокини шањри Хуљанд барои ду фарзандаш

Акс аз ekhokavkaza.com

Пўлодљони 7 - сола имсол бори аввал ба мактаби №35 - и љамоати Хистеварз меравад. Пас аз супоридани њуљљатњояш муаллимон гуфтанд, ки 1-уми сентябр бо либоси ягонаи мактабї ба дарс ояд. Аммо рўзи 31-уми август дар назди сехи дўзандагї ў бо падараш интизорї мекашиданд: либоси фармоишии мактабї омода набуд. Он рўз мисли ў њазорњо хонанда пушти дари сехњои дўзандагї интизори либоси мактабї буданд…

ХОНАНДАГОН ДАР САЊНИ МАКТАБ

Ба мактаб - бе либос! Мардумро боб карданд: вазорати маориф ё дўзандањо? либоси ягонаи мактабї фармоиш дода, аммо аз сифати кори дўзандањои сехњо розї нест: - Бори дуввум аст, ки либоси дўхташударо баргашта ба назди дўзандањо мебарам. Якум маротиба њам хеле танг дўхтаанд, даъфаи дуюм њам. Маљбур ба назди дигар дўзанда рафта, ба дањ сомонии дигар тугма ва поёнии шимро дуруст кардам. Ба 150 сомонї то имрўз танњо як шимашро гирифтаму халос. Пагоњ якуми сентябр. Агар аз маѓоза ва ё бозор шиму костум мегирифтам, садњо маротиба бењтар буд. Камтар ваќт сарф мекардам ва ба 100 сомонї онро мехаридам, ки њам дўхташ зебо ва њам нархаш арзон аст. Хулоса, моро боб карданд… Аљоиботи омодагињо ба мактаб бо ин тамом намешавад. Дар мактаби № 25 - и дењаи Рўмони ноњияи Бобољон Fафуров андозаи як хонандаро гирифта, барои як синф либос дўхтаанд. Шоирахон, сокини ноњия ин ањволро дида, рост бозор рафт

ва барои се писараш ба 1, 5 њазор сомонї либоси мактабї харид. Вай мегўяд, кори дўзандањо барояш умуман писанд нест: - Он матое, ки барои либоси ягонаи мактабї муайян кардаанд, ба ягон талабот љавобгў нест. На дар фасли бањор пўшида мешавад, на зимистон. Як ё ду маротиба шўї, рангаш парида сифаташ пасттар мешавад. Баъд, онро дўзандањои неопрофессионал медўзанд. Болои ин, ин ќадар сарсону саргардонињо ба кї лозим? Масъулин агар пештар онро дар сатњи хуб дўхта, дар бозорњо пешкаши хонандагон мекарданд, гапи дигар буд… ТО НИМАИ СЕНТЯБР Њарчанд директорони бархе аз мактабњо барои дўзандањо толори варзишиашонро дода бошанд њам, сариваќт хонандагон то якуми сентябр бо либоси ягонаи мактабї таъмин нашуданд. Њанўз маълум нест, ки кай тамоми хонандагон соњиби либос мешаванд. Дўзандањо ба яке то

Дар њамин њол, коршинос Вањњоби Назир мегўяд, ин ќадами аввалин аст ва албатта, бе камбудї намешавад: - Хуб аст, ки бисёр нафарон соњиби љои корї шуданд. Њамасола миллионњо доллару сомонии мо дар ин мавсим ба фоидаи Чин мерафт. Имсол каме њам бошад, ин маблаѓ дар кишвар гардиш мекунад. Дар мактаб људоиандозињо байни фарзанди дорою нодор намемонад, ки мутаассифона, ин ба назар мерасад. Фикр хуб, лекин ташкили кор нињоят суст аст. Вазорати маориф бояд сари ин масъала љиддї андеша намояд… Њар чї њам нест, соли нави хониши имсола дар хотири аксар хонандагон бо интизории либоси ягонаи мактабї дар назди дари сехњову толорњои варзишї солњои сол наќш хоњад баст... Аввалин таассурот аз мактаб… Афзал БОСОЛИЕВ, Хуљанд

ЌОНУН

Дар Хатлон 53 нафар шањрвандони хориљиро муљозот кардаанд Дар вилояти Хатлон аз авали сол 53 нафар шањрвандони хориљї барои вайрон кардани ќоидањои буду бош љарима баста шуда, 32 нафар бо ќарори суд аз кишвар берун карда шудаанд.

Дар ин бора ба TojNews аз Раёсати хадамоти муњољирати назди Њукумати Тољикистон дар вилояти Хатлон иттилоъ доданд. Бинобар иттилоъи манбаъ, зимни баргузории 61 амалёти назоратии муштарак 53 нафар шањрванди хориљї барои вайрон кардани ќоидањои буду бош ба маблаѓи 27 њазору 655 сомонї љаримабандї шудаанд. Бо ќарори судњо 32 нафар шањрвандони хориљї аз ќаламрави љумњурии Тољикистон берун шуда, аз аввали сол дар вилояти Хатлон вайрон намудани ќоидањои буду бош аз љониби шањрвандони љумњурии Исломии Афѓонистон бештар љой доштааст.

-То имрўз нисбати 35 нафар шањрванди љумњурии Исломии Афѓонистон, 7 нафар шањрванди љумњурии Исломии Покистон, 6 нафар шањрванди љумњурии Халќии Хитой, 2 нафар шањрванди љумњурии Ўзбакистон ва як нафари шањрвандони љумњурињои Украина ва Эрон оиди вайрон кардани ќоидањои буду бош протоколњои њуќуќвайронкунии маъмурї тартиб додаем, - зикр кард њусниддин Зардиев, сардори Раёсати хадамоти муњољирати назди њукумати љуњурии Тољикистон дар вилояти Хатлон. Дар њудуди вилояти Хатлон 29 ширкати хориљї фаъолият дошта, дар онњо 823 нафар шањрвандони хориљї кор мекунанд. Давлати ШОЊЭЪТИБОР

НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

Номњои «бой» - и соњибони камбаѓал Бобои Сафари 80 - сола ба идораи «Нигоњ» гоњ - гоњ аз Файзобод бо кўлбори ќиссањои аљибу ѓариб меояд ва њар дафъа мешавад онњоро навишта гирифту дар рўзнома нашр кард. Хулоса, ин одам як китоби зинда аст. Мутаассифона, њар даф ъа а з се ркор ї му таваљљењи сўњбатњояш намешавам. Аммо ин дафъа ин ќиссаи ўро шунидам, ки њоло манзури хонанда мекунам: - Як нафар Сафарбек ном дорад ва ўро як писаракест бо номи Бобораљаб. Бачаи шўх аст ва гоњу ногоњ дар кўча ба ягон њодиса мепечад. Падараш асабї мешавад. Сафарбек як рўз дар назди дарвоза нишаста будааст, ки њамсояаш бо мошини гаронбањое меояду дар назди дарвозааш тоб мехўрад. Дар њамин ваќт Бобораљаб чї коре мекунаду падараш ўро дашном медињад: - Бобораљаб, э, бар падарат лаънат, ту чї кор карда истодаї?! Дафъ шав аз он љо! Дари мошин кушода мешаваду њамсоя фуромада, назди ў меояд ва ба Сафарбек мегўяд: - Ака, тенљї аст? Ту чї мегўї?! Чар о маро бењу да даш ном медињї.

- Мебахшї, њамсоя, ман писарам Бобораљабро дашном дорам.

- Ака, илтимос, биё, ягон сўм гўй, медињам, вале њамин номи фарзандатро иваз кун. Инро гуфту рафт. Аммо ин охири ќиссаи Бобои Сафар набуд. Ў мисоли дигар зад: - Дар Файзобод замоне Давлатшо ном подабон буд. Ба он хотир «замоне» мегўям, ки њоло ин тавр нест. Хулас, он ваќтњо ў камбаѓалтарини дења буд, аммо 12 фарзанд дошт. Аз њама аљиб, ў ба фарзандонаш номњои раиси колхозу љамоат ва сарватмандони дењаро мемонд. Аз ин нуќтаи назар, дар хонаи ў тамоми афроди соњибнуфузу «бойбача» - и дењаву атрофаш бо нони подабонї калон мешуданд. Давлати Шўравї њам кўмак мекард, аммо ин дар вазъи иљтимоии оилаи Давлатшоњ он ќадар таъсир надошт. Солњо гузаштанд, бачањои Давлатшоњ њам калон шуданд. Шўравї пош хўрд. Њама дар ин ѓам афтодем, ки акнун ин камбаѓал чї тавр писаронашро хонадор мекунад. Аммо аввал фарзанди калониаш, баъд дигарњояшон бо гузашти солњои «россиян» шуданд. Барои Давлатшоњ њар моњ 2 - 3 њазор доллар равон мекунанд ва ў имрўз яке аз пулдорони дења аст. Лекин одами хуб, ки њаст, хислатњои камбаѓалиаш њоло њам мушоњида мешавад. Дар аввал њар рўз масљид мерафт, њоло њамон љо њам намеравад. Бобои Сафар дар идомаи наќлаш гуфт, ки агар дар дења ягон нафар аз оилаи Давлатшоњ мепурсид, ки чаро номи калоншавандањоро ба фарзандонатон мемонед, љавоб мегирифт: ман мехоњам фарзандони ман ба њамонњо монанд шаванд. Вале худи Давлатшоњ чизе намегуфт. Бобои Сафар хулоса кард: - Имрўз худатон бубинед ва њисоб кунед, ки чаро ба мисли Сафарбек ва Давлатшоњ чандин нафар номњои фарзандонашонро Эмомалї, Рањмон ва Њасану Муродалї мондаанд?! Эраљи АМОН

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

7

- Ман шикасти Њизби коммунистро њанўз соли 1985 пешбинї карда будам. Азбаски Маскав рафта, дигар умеде ба ояндаи ин њизб дар ман намонд, соли 1990 билети њизбиамро супоридам.

F

Т

... бо Фаридун Рањнавард

Рўзи дониш муборак, муаллимони советї!

Сўфї Исматулло Ниёзов:

"Њар чї амр шуд, гуфта мешавад" - 19 августи соли 1991 буд. Ман аз ГКЧП хабар надоштам, аммо аз олами ѓайб хабар омад, ки дар Тољикистон хунрезињо мешавад. Ба худ гуфтам, ки ба ман касе бовар нахоњад кард. Тасмиме нагирифтам. Аммо рўзи 23 август боз маро аз олами ѓайб маљбур карданд, ки биравам ва бигўям. Танњо ба як кас гуфтам, бародарам. Он кас маслињат доданд, ки шояд суханони маро нодуруст фањманд, аз ин хотир, коре накунам. Аммо ман гуфтам, ки меравам њарчї бодо бод. Гиря карда гуфтам. Бо ин вуљуд боз тасмиме нагирифтам. Рўзи 2 сентябр пас аз њушдори дигар роњи пойтахтро пеш гирифтам. Билети тайёра 6 сўм буд. Суол ин буд, ки ба кї гўям, то маро фањмад. Боз хабар омад, ки назди Њољї Акбар Тўраљонзода равам. Кофта - кофта ќозиётро пайдо кардам. Њољї Акбарро вохўрдам ва гуфтам, ки хунрезињо ва мардуми зиёд кушта хоњад шуд. Он кас гуфтанд, иншоаллоњ, чизе намешавад, дуо кунед. Пас гуфтам, ки дуо њам зарур асту тадбир њам. Бо њамин сўњбати мо анљом ёфт.

- Дигар ба љое мурољиат накардед?

- Пас аз ин мулоќот сахт зиќ шудам. Аз он љо баромада, роњи Иттифоќи нависандагонро пеш гирифтам. Ба худ гуфтам, ба Лоиќ Шералї мегўям. Он касро пайдо накардам, аммо дар долони Иттифоќ бо худорањматї Муњиддин Олимпур вохўрдам. Он касро дар дењаамон бо як хешовандамон дида будам. Ба он кас ташвишњоямро ба миён гузоштам. Он кас њам бовар накарданд. Гуфтанд, ки наход шумо дар як ќишлоќ зиндагї карда, инро фањмеду дигарон нафањманд. Ин гап ба ман сахт расид. Хестаму равон шудам. Чун аз он кас чанд ќадам дур шудам, баргашта як нигоњ кардаму он лањза куштори он кас дар назарам аён шуд. Лекин нагуфтам, чун њамчунин амр надоштам. Пас ба Њизби демократ рафтам назди Шодмон Юсуф. Аммо ў набуд. Бозор Собирро вохўрдам. Он кас маро гўш карданду номамро дар дафтарашон навишта гирифтанд. Гуфтанд, ки агар суханони шумо дуруст бароянд, пас шумо валї њастед. Гуфтам, муаллим, ин тавр нагўед, ин њодисањо њатман мешаванд, пешгирї кардан даркор. Назди он кас чанд нафар омад ва аз бино берун шуда ба мошин нишастанд. Он замон саргардонињояшон барои ман аён шуд.

- Шумо чї фикр доред, чаро онњо ба Шумо бовар накарданд?

- Вазифаи ман њушдор додан буд.

Онњо бовар накарданд шояд ба он хотир, ки њамчунин пешбинињои ногуворро намедиданд ва ё дидан намехостанд. Онњо барои ин гуноњ надоранд.

- Њоло ояндаи Тољикистонро пешгўї карда метавонед? Масалан, соли оянда дар интихоботи президентї кї пирўз мешавад?

- Иљоза њаст, ки бигўям? Мегўям, аммо ба тарзи дигар. Донистан њасту тавонистан. Худо бандањояшро тавонистанро медињаду донистанро. Гап зиёд аст, аммо дар мавќеи дигар хоњам гуфт.

- Агар ягон рањбари кишвар Шуморо даъват кунед, метавонед сўњбат кунед?

- Алњол њамчунин фармон надорам. Агар фармон шуд, бидуни даъвати онњо худ ба мулоќоташон меравам.

- Домулло, шояд мо шуморо намефањмем, аммо чаро мањз Шумо он чиро мебинед, ки дигарон дида наметавонанд? Чї сирру асрор аст?

- Ман њар чї ба шумо гуфтам, аз ихтиёри ман набуд. Хоља Њофиз мегўянд, ки: Кашад наќши аналњаќ бар замин хўл, Чу Мансур ар кашад, бардорам имшаб. Он чї, ки Худованд нохост медињад, масалан, мо мегўем, ту писардор мешавї, ё духтардор, ё ин гов фалон гуна гўсола ба дунё меорад ва ѓайра, ин њама дар њолати бехудї аз тарафи Худо дода мешавад. Гўям, ки ман метавонам, хато мекунам. Дар њолати бехудї аз сари ман кори бисёре гузаштааст, аммо ман инро намегўям. Боз як сир дорад, бинед: сари Мансури Њаллољ ба дор рафт. Як авлиёи Худо, ки номашонро фаромўш кардаам, рафтанду дар таги дор хоб карданд. Мансур дар дор овезон. Он кас нишастанд пои дор. Пас ба Худованд нолаву зорї карданд. Гуфтанд, ки "Худоё, Мансур њаќ буд, чаро сараш ба дор рафт?" Ќариби субњ нидо омад: "Мо ба Мансур сирри худро бовар карда будем, аммо ў ин сирро ба ѓайр гуфт". Аз ин хотир, сирри Худоро то дараљае фош кардан мумкин, аммо њамаашро набояд гуфт. Расули Худо (с) ваќте ба Меърољ баромаданд ва Парвардигор њангоми бозгашт ба ў гуфт: "Ё Расули Худо, ман ба ту 90 њазор сухан додам. 30 њазорашро ба халќ гў, 30 њазори дигарро нагў, 30 њазори баќияро хоњ бигў, хоњ нагў. Ман њам ба шумо камеро сирро фош кардам, зеро мефањмед, аммо одамоне њастанд, ки мегўянд, "девона шудааст" ё "ин фанатик аст!" мегўянд. Фарњоди МИЛОД, радиои Озодї

Суханронии президент Эмомалї Рањмонро якуми сентябр, бахшида ба "Рўзи дониш" дар телевизион гўш кардам. Суханњое, ки таќрибан њар сол гуфтаву шунида мешаванд. Чизе, ки ба назарам нав намуд, њамин буд, ки њукумат имсол якуми сентябрро "Рўзи Дониш ва Сулњ" номид. Мактаббачањову донишљўёни имрўзаи мо бояд бо кї сулњ кунанд, нафањмидам, аммо аз он чи ки президент Эмомалї Рањмон дар суханњои берун аз матни табрикотияш гуфт, хулоса кардан мумкин аст, ки дар мо воќеан натанњо толибилмон бояд бо китоб ва дониш "сулњ" кунанд. Њам маълум шуд, ки президент аз мушкилоти соњаи маориф бохабар аст. Дар ин рўз намехоњам дар бораи ин њарф занам. Баъдан, дар бораи мушкилоти мактабу маориф имрўз ба назарам, фаќат муаллимон чизе намегўянд. Сухани дигарон њам, ба назарам он ќадар дилгир метобад, ки зуд фаромўш кардан мехоњї. Ба хусус дар бораи фасод дар муассисањои таълимї - донишгоњњои олї. Умуман истифодаи калимаи фасод дар баробари калимањои муаллим ва мактаб маро дилгир мекунад. Дар ин бора њар рўз метавон дар матбуот ё интернет хонд. Аммо 10 соли охир дар куљо як очерк дар бораи як муаллими асили зиндаи тољик хондед? Дуруст аст, ки донишгоње, ки аз довталаб пора намегиранд, дар Тољикистон нест. Њамаи ректоронро њам ба мањбас фиристодан ба манфиати соња нест. Аммо на њамаи муаллимон пора мегиранд, -инро њам метавон бо боварї гуфт. Ваќтњои ахир, дар мо ќабул аст, ки ректори донишгоњњоро роњбарияти њукумат дар њузури талабањо дар пахши мустаќим даъват мекунад, ки вазифањояшро бовиљдонона иљро кунад. Талабаи мактаб аз президент хоњиш мекунад, ки ўро дастгирї кунад, то ба факултаи њуќуќшиносї дохил шавад. Президент ба вазири маориф дар њузури њама супориш медињад, ки талабаи мактабро барои љуръат "таги чашм" кунад. Ин бори аввал нест ва ин њам дар мо ќабул аст. Ќонунњои Тољикистон инро фасод њисоб намекунанд ва довталаби факултаи бонуфузтарини донишгоњи миллї инро хуб медонад. Чунин муносибат агар фасод нест, ба њар њол обрўи њукумат ва низоми маорифи кишварро боло намебарад. Вале дар ин бора дигар чизе намегўям. Тавре президенти Эмомалї Рањмон ин бор њам таъкид кард, ки мардуми мо соњибкитобу соњиб тамаддун буд, зарбаи шикасти давлати абарќудрати Шўравиро беш аз њар љомеаи дигар, ба назарам, мо эњсос кардаем. Ва дар мо бештар аз њар ќишри дигари љомеа шояд мањз муаллимон ин зарбаро эњсос карда бошанд. Бењуда онњоро "муаллими советї" намегуфтанд, аз афташ. Имрўз "муаллими советї" њам таксист аст, њам мардикор аст, њатто ман муаллимеро медонам, ки касбашро ба пешхизмат иваз кардааст. Масалан, дар наздики идораи мо ошхонае њаст, ки ростї бо сабаби нархи ѓизо, мо ба ин даргоњ гоњ - гоњ рўзњои аввали маошгирї медароем. Дар ин ошхона пешхизмат собиќаи 15-солаи муаллимї дорад. Зане, ки ба мизољони мудом гурусна шўрбову самбўса ва каллапочаву араќ њам мекашонад, то соли 2000-ум дар яке аз мактабњои маркази шањри Душанбе забони русї дарс медодааст. Ба саволи ман, ки чаро касбашро иваз кардааст, хандида гуфт, даромади њаррўзааш аз маоши моњонаи муаллими имрўза болотар аст. Дар музофот ба назарам вазъи натанњо муаллими мактаб нисбат ба сокинони пойтахт фарќ мекунад. Ба назидкї дар як хона мењмон шудем. Онњо дар бозор маѓоза доранд ва ба истилоњ, аз одамони дорандаи дења мањсуб мешаванд. Субњи барваќт марди солхўрдаи њамсоя ба хонае, ки мо мењмон будем, омад ва ба соњибхона пурсупос карда, ба боѓи онњо дасту остин барзада даромад. Соњибхона ќарибии нисфирўзї ба наберааш як дастархон дода гуфт ба муаллимат бурда дењ, ки "обед" кунад. Баъд фањмидам, ки марди солхўрда њанўз њам дар мактаби дења муаллими адабиёт будаасту ба ин хона мардикорї меояд. Фурўшандаи маѓоза барои дењќонї ваќт надорад. Аммо маоши муаллими дења барои зиндагї кифоя нест. Субњи дирўз аз назди бинои Телевизиони "Сафина" ба "Опел"-и кўњнае савор шудем, дар хатсайри №2 мусофир мекашонад. Маълум шуд, ки ронандаи таксии "сесўма" марди таќрибан 50-сола собиќ муаллими физика ва математика будааст. Ба саволи ман, ки чаро таксистї ихтиёр кардааст, гуфт: - ман таксист не, њар рўз як-ду давр мезанам, мошин вайрон нашавад гуфта. Писарњо Маскав рафтанд, ду мошин дар хона хоб. Љавоби муаллим ба саволи ман, ки чаро муаллимї намекунад, маро ба њайрат гузошт.

-Сабабаш, њатто маоши ками муаллим њам нест. Мо муаллимон ба ќаноат одат кардаем. Мегўянд, ки дар замони шўравї муаллим маоши хуб мегирифт, ман бо ин розї нестам. Маоши муаллим њамаваќт ба як чиз расад ба дигараш намерасид. Аммо он ваќт эњтиром буд. Ман ба мактаб меравам, њамкоронро диданї рафта будам ба ќарибї. Мактаб медарої, мебинї, ки муаллимро касе эњтиром намекунад. Донише, ки имрўз бачањои шањр доранд, дар бораи интернету чизњои дигар, аксарияти муаллимони мо надоранд. Мо аз замона аќиб мондем. Ваќте муаллим аз талаба камтар мефањмаду медонад, инро љавонон зуд њис мекунанд. Касе дигар эњтиром намекунад. Барои њамин дигар дарси муаллимон барои љавонони имрўза аљбу шавќовар нест. Барои эњтиромро сазовор шудан, бояд дониш дошта бошад. Шароити хубтар дошта бошї, ки талаба бинад, мисли ту шудан хоњад хоњад. Дар мо чї? Кї мисли муаллими тољик зиндагї доштан мехоњад? Шумо мехоњед? Рўзи Дониш ва сулњ муборак, муаллимони советї! Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Дар рўзгори Исматулло Ниёзови 58 - сола, ки ба љуз омўзгорї, Донишгоњи политехникии Тољикистонро бо ихтисоси муњандисї хатм кардааст, њаводиси аљибу ѓариб зиёданд. Ин њаводис бо ченаки аќл андоза намешаванд, афсона менамоянд ва касро ба њаќиќати худ машкук мекунанд. Дар илм ин тоифаро ањли тасаввуф ё сўфї мегўянд, аммо худи ў мегўяд, танњо касест, ки асрори Худованд гоњ - гоњ барояш аён мешавад. Одатан ин тоифаи мардум таблиѓ ва сўњбати аланиро хуш надоранд ва Домулло Исматулло њам пас аз исрору хоњишњои мо танњо ба шарте розї шуд, ки суолњои "фитнаангез" - ро ба миён нагузорем. Пиронаш ба ў маслињат медоданд, ки набояд ба маљроии табиии зиндагии мардум таъсир расонад ва ояндаи онњоро пешбинї кунад, аммо мегуфтанд, ки њар чї ба сарнавишти мардум рабт гирад, бояд бигўяд ва бикўшад, ки аз нохушињо љилавгирї шавад. Ў њамин тавр њам кард: - Соли 1988 ман бо пули худам ба Маскав рафтам то бо Михаил Горбачёв мулоќот кунам ва ба ў бигўям, ки Иттињоди Шўравї пош мехўрад ва ў аз ин фољиа љилавгирї кунад. Он замон узви Њизби коммунист њам будам. Дар ќабулгоњаш як зани фарбењ нишаста буд. Ваќте ба ў гуфтам, ки коммунистам, аз Тољикистон омадаам ва ба Михаил Сергеевич гап дорам, гуфт, ки бояд як моњ интизор шавам. Гуфтам, як моњ интизор мешавам, зеро дар рухсатиям. Аммо гуфт, шояд пас аз ду моњ њам ў туро ќабул намекунад. Пас аз бањри ин сўњбат баромадам ва баргаштам.

- Шумо ањли таќво њастед. Чаро коммунист будед?

- Ман шикасти Њизби коммунистро њанўз соли 1985 пешбинї карда будам. Азбаски Маскав рафта, дигар умеде ба ояндаи ин њизб дар ман намонд, соли 1990 билети њизбиамро супоридам. Маро ба љаласаи њизби ноњияи Турсунзода барои муњокима даъват карданд. Гуфтанд, чаро ту ба ояндаи њизб бовар надорї? Чун дар њолати бехудї будам, яъне бидуни ихтиёри худ, ба онњо посух додам, ки ман оинномаву барномаи њизбро хеле хуб медонам, аммо њаќиќат ин аст, ки њизб ва дин чун хориљ аз ќонуну ќоидаи худ шуданд, фано мешаванд.

- Хуб, баргардем ба њаводиси таърихї. Љанги шањрвандї буд, ки сарнавишти мардуми Тољикистонро сахт таѓйир дод. Оё ин њаводисро чї гуна пешбинї карда будед?

БИДУНИ

i

Ў дар 10 - солагї таваллуди фарзандони модари угайаш, ки як муддат аз бефарзандї бо гиряњои пинњонї мезист, пешгўї кард. Њатто гуфт, ки як духтараш духтур мешавад ва дар он замон, ки автобусу мошинњои сабукрав дар кўњистон набуданд, ба садама дучор омада, зиндонї шудани бародари хурдиашро низ пешгўї кард. Дар мактаб ў зиндагии духтари њамсинфашро пешбинї кард, ки соњиби ду духтар мешавад, аммо оќибат худро оташ мезанад. Њамчунин марги љигарбанди худро дар хоб дид ва аз Регар ба Айнї рафт. Ваќте дар омўзишгоњи омўзгории Панљакент тањсил мекард, бо кўмаки пираш Эшони Девона ё миёни мардум маъруф ба Эшони Сатилбози Ѓиждувонї, ки њамеша пойлуч мегашт, руњан ба Регар сафар кард ва љои кори ояндаашро дид. Ў пас аз 26 сол ба Корхонаи алюминиум ба кор омад.

8

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

Акс аз rawa.org

Ба фаъолияти ќочоќбарии Асадуллоњ Холид шахсан Ањмадшоњи Масъуд, рањбари Эътилофи Шимол таваљљўњ карда, ўро њушдор додааст, ки дар њоли даст набардоштанаш аз ин касаба ќатл хоњад шуд.

АСАДУЛЛОЊ ХОЛИД

Муњаммадї, вазири корњои дохилї ва Абдурањим Вардак, вазири дифоъро дар парлумон барои беамалї дар баробари амалкардњои Покистон дар марзњои Афѓонистон муттањам карданд. Рањимуллоњ Набил ба мисли рањбари ќаблии Хадамоти амниятии Афѓонистон - Амруллоњ Солењ, тољик буд. Асадуллоњ Холид паштун аст. Дар њоли таъйид аз сўи парлумон ў аввалин паштуне хоњад буд, ки дар њукумати Њомид Карзай Хадамоти амнияти миллии Афѓонистонро роњбарї мекунад. Аммо ба дасти як ќочоќбар афтодани зимоми яке аз муњимтарин нињодњои амниятии Афѓонистон фаъолияти он тањти суол нахоњад рафт? Дар њоли њозир он чї Рањимуллоњ Набил ва Асадуллоњ Холидро рабт медињад, саргузаштњои тољикистонии онњо аст. Ваќте Набилро барканор мекарданд, расо-

Љунбиши миллии Тољикистон, ки як моњ пеш баргузории як њамоиш дар Душанберо эълон карда буд, муваффаќ нашуд. Дар изњороти рањбари он, ки 1-уми сентябр пахш шуд, омадааст, "њамоиш доир ба интихоботи шаффофи раисљумњурии соли 2013 тањти фишору тањдидњо ва амалиёти ѓайриќонунии мансабдорон рўзи 30-юми август дар сатњи дилхоњ баргузор нагашт". Дар ин изњорот омадааст, ки "рањбарият, аъзо ва њаводорони Љунбиши Миллии Тољикистон дар њамкорї бо азњоби гуногун ва намояндагони созмонњои байналмиллалї маќсад дошт, ки дар чањорчубаи ќонунњои љумњурї сўњбате бомазмун ва ботамаддун дар атрофи ин мавзўи муњим дар бинои Иттифоќи Нависандагон дар шањри Душанбе барпо намуда бо-

мократи Муњаммадрўзї Искандаров баргузор мешавад. Дар ин њамоиш бояд ањзоби сиёсї ва намояндагони сафоратњои Амрико, Бритониё, Фаронса ва созмонњои байнулмилалї ширкат мекарданд. Аммо он субњ… Хабарнигори "Нигоњ" тариќи манобеъи худ хабар ёфт, ки масъули ин њамоиш Њикматуллоњ Саидиён, рањбари Њизби номнависнашудаи вањдати Тољикистон аст. Мо бояд ба ў занг зада, мањалли њамоишро муайян мекардем. Аммо аз чор як телефони ў њам фаъол набуд. Соат ба 9 наздик мешуд ва аз њамоиш дер намонам, гуфта, хабарнигори "Нигоњ" ба љустуљўи худи бино - дафтари Њизби демократи Муњаммадрўзї Искандаров, воќеъ дар кўчаи Фотењ Ниёзї, рўбарўи вазорати дифоъ рафт. Дар даромадгоњи дафтар

бе ба сабаби мушкилоти оилавї ба Камчаткаи Русия рафтаасту ќабл аз рафтан аз ў хоњиш кардааст, ки њамоишро гузаронад. Вай гуфт, азбаски узви Љунбиш набуд, њаќ ба гузаронидани чорабинии онро надошт ва њам аз маќомот гуфтанд, ки ЉМТ ќонунї сабт нашудааст ва њуќуќи гузаронидани њамоишро надорад. Як манбаъи наздик ба њукумат гуфт, дар њоли њозир нињодњои зидахл алайњи рањбарони ЉМТ як "маводи кори калоне"-ро омода кардаанд ва дар он љиноятњои онњоро сабт кардаанд. Ин манбаъ гуфт, ЉМТ як созмони фейсбукї аст, ба љуз интернет љое нуфуз надорад: - Шояд аз сўи кадом ќудрате тањрик мешавад, аммо созмони љиддї нест. Њоло ин ќабил созмонњо, ба истилоњ "лаб задаанд". Њар чї њам набошад, ин Тољикис-

Љияни Сайёф Ин нукта дар суханронии Дуктур Муњайиддин Мањдї, узви Вулуси Љирга дар љаласаи палатаи поёнии Афѓонистон зикр шуд, ки номзадии Асадуллоњ Холидро баррасї мекард. Вай гуфт, мавсуф то соли 2001 ду маротиба аз сўи маќомоти амниятии Тољикистон бо миќдори бузурги маводи мухаддир боздошт шуда, сипас рањо шудааст. Дуктур Муњайиддин Мањдї, ки аз соли 1996 то 2000 мушовири сиёсии сафири Афѓонистон дар Тољикистон буд. Навори суханронии Дуктур Мањдї дар љаласаи парлумон тариќи телевизиони "Ориёно" пахш шуд ва дар сомонаи "Ютуб" низ љой дода шудааст. Абдуллоњ Мањдї, писари Муњайиддин Мањдї дар сўњбат бо мо аз падараш наќл мекунад, ки ќазияи Асадулло Холид аз сўи маќомоти Тољикистон бо сафорати Афѓонистон дар Душанбе мавриди баррасї буд. Вай афзуд, ба фаъолияти ќочоќбарии Асадуллоњ Холид шахсан Ањмадшоњи Масъуд, рањбари Эътилофи Шимол таваљљўњ карда, ўро њушдор додааст, ки дар њоли даст набардоштанаш аз ин касаба ќатл хоњад шуд. Дар сўњбат бо мо дар Агентии назорати маводи нашъаовари Тољикистон гуфтанд, ки агентї соли 1999 ташкил шудааст, аммо то он замон аз соли 1994 УБНОН раёсати мубориза алайњи ќочоќи мухаддири вазорати корњои дохилї фаъолият мекард. Ин манобеъ то ба њол дар бораи боздошти Асадуллоњ Холид дар Тољикистон иттилое пахш накардаанд ва шояд накунанд, зеро дар њоли ба раёсат расидани Асадуллоњ Холид мушкил доштан бо ў ба маќомоти Тољикистон њам зарур нест.

Аммо он замон чаро Асадуллоњ Холид боздошт ва боз рањо шудааст, суоли боз мемонад. ХОЛИД КИСТ? Асадуллоњ Холид бародарзода ва аз фармондењони Абураб Расули Сайёф, фармондењи дар замони муќовимат бо Толибон тобеъи Эътилофи Шимол аст, ки њоло њам сари кор ва ќудрат аст. Худи Асадуллоњ Холид пас аз вуруди нерўњои байнулмилал ба Афѓонистон то соли 2005 волии Ѓазнї ва то соли 2008 волии ноамнтарин вилояти кишвараш - Ќандањор буд. Аз соли 2008 то ба имрўз вазири ќабоил ва марзњои Афѓонистон аст. Оѓози соли 2007 аз як њамлаи интињорї зинда монд. Бомби нафари интињорї мошини ўро, ба истилоњ тика - тика кард, аммо худи бо љароњатњои сабук љон ба саломат бурд. Моњи апрели соли 2010 CBC News - и Амрико аз мављудияти њуљљатњои расмие хабар дод, ки Холид дар мавориди наќзи њуќуќи инсон ва шиканљаву бадрафторї муттањам мешуд. Тибќи маълумоти ин манбаъ, "ќассобхонаи" Холид дар зерзаминии мењмонхонаи њукумати Ќандањор љойгир будааст. Кристофер Александр, дипломати канадагї Холидро муттањам карда буд, ки ба хотири рўпўш кардани љинояти ќочоќбариаш панљ корманди СММ - ро фармони куштан додааст. ЌОЉОЌБАР ДАР САДРИ ХАМ? Њомид Карзай номзадии Холидро ба раисии Хадамоти амниятии Афѓонистон пас аз он пешнињод кард, ки рањбари ќаблии ин нињод - Рањимуллоњ Набил, Бисмиллоњ

нањои афѓонї навиштанд, ки ўро барои бе пурсиши президенти Афѓонистон ба Тољикистон рафтанаш муљозот карданд. 25 июли соли равон Рањимуллоњ Набил ва Бисмиллоњхон Муњаммадї ба Душанбе омада, вазъи Бадахшонро бо президенти Тољикистон баррасї карда буданд. Пас аз ин мулоќот Бисмиллоњхон эълон кард, ки Афѓонистон ба Бадахшони худ нерўњояшро эъзом мекунад, то "бародарони тољик амалиёти худ дар Хоруѓро бо муваффаќият ба анљом расонанд". Пас аз ин мўњлати зиёде нагузашт, ки њам Набил ва њам Бисмиллоњхонро парлумон даъват карда, ба онњо раъйи беэътимодї дод. Њарчанд бањона мушкили онњо бо Покистон буд, аммо бисёрињо бар ин назаранд, ки дар кадом тарњи муњими Амрико ва Њомид Карзай дар Бадахшон онњо халал расонданд. Њатто Ќорї Вадуд, фармондењ дар гузашта Њизби исломии Гулбуддини Њикматёр, сардори шўъбаи корњои дохилии вулусволии Шуњадои Бадахшони Афѓонистон, ќочоќбари маъруф ва њамкор бо ќочоќбарони Тољикистонро, ки бо фармони Бисмиллоњхон боздошт карда буданд, њукумати Афѓонистон рањо ва дар љои кораш барќарор кард. Ин љо шояд бањси миллат нест. Њарчанд ќарор аст вазири корњои дохилии Афѓонистон Ѓулом Муљтабо Патанги паштун љои Бисмиллоњхони тољикро гирад, аммо ахирї љои Абдурањим Вардаки паштунро мегирад. Шояд бањси мафияи ќочоќи маводи мухаддир аст, ки Асадуллоњ Холидро аз афроди муњими он мењисобанд? Фаромарзи ФОЗИЛ

Акс аз ozodi.org

Асадуллоњ Холид, номзад ба маќоми раиси Хадамоти амнияти Афѓонистон ду маротиба дар Тољикистон боздошт шудааст. Чаро?

Љунбиш наљунбид Чаро њамоиши аввалини ЉМТ баргузор нашуд? шем. Аммо афроди масъул дар вазорати адлия ва Кумитаи Амнияти кишвар бо фишору тањдидњо рўиросту телефонї ва ташрифњои ѓайриќонунї ба манзилњо монеаи сабти номи созмон ва ташкили ин чорабинии мо гаштанд". Ин танњо изњороти Љунбиши миллї буд, ки ноком анљом пазируфтани аввалин чорабинияшро дар Тољикистон шарњ медод. Аммо аз изњорот бармеояд, ки гўё њамоиш баргузор шудаву аммо "дар сатњи дилхоњ" набудааст. Оё чунин буд? "МАН АЗ ИН ЉО НЕСТАМ…" Њамоиши ЉМТ, тибќи эълони аввал дар Фейсбук, бояд рўзи 30 август, соати 9.00 дар толори Иттињоди нависандагони Тољикистон баргузор мешуд. Аммо дафъатан чанд рўз пеш Камол Насрулло, муовини раиси Иттињод ба Tojnews гуфт, ки њамчунин иљозаро нахоњанд дод, зеро ин созмон расман сабти ном нашудааст. Сипас тариќи Фейсбук боз ЉМТ эълон кард, ки њамоиш дар њамон ваќт дар дафтари Њизби де-

"Дорухона" навишта буданд. Аз як нафари зиёинамо, ки ба назарамон барои ширкат дар њамоиш омада буд, пурсидем, ки "њамоиши ЉМТ дар куљо баргузор мешавад?". Аммо ў даступо гум кард ва бо њарос гуфт: "Ака, ман аз ин ља нестам…". Соат 9 шуда буд, аммо дигар касе наомад. Бо кўмаки њамкасбон телефони Рањматулло Валиев, сарпарасти Њизби демократи Муњаммадрўзї Искандаровро пайдо кардем. Мавсуф низ аз баргузории њамоиш изњори бехабарї кард. Гуфт, ки "дари дафтар аз њавлии биност, аммо калид дар кисаи ман аст". Ин нуќтаи охирини љустуљўњои мо буд ва мо маљбур шудем ба дафтар баргардем… "ЊЕЉ РАБТЕ НАДОРАМ" Пас аз зўњр нињоят тавонистем Њикматуллоњ Саидиёнро пайдо кунем. Ба суоли мо дар бораи он, ки оё њамоиш баргузор шуд, мавсуф посухи рад дод. Вай гуфт, ки аслан узви Љунбиш нест, њизби худро дорад, аммо Ќиёмиддин Шоев, масъули ЉМТ дар Душан-

тон аст, на Афѓонистон, ки њар кас чї коре хоњад кардан гирад. Онњо дар Тољикистон љойгоњ ва обрў надоранд. Дар њамон интернет мубориза бурда гарданд… "БОЗ МЕГУЗАРОНЕМ" "ЉМТ талош мекунад, ки бо истифода аз њамаи роњњои ќонунї њамоишњои моњона доир ба мавзуи интихоботи шаффофи раисљумњурї 2013 баргузор намуда, ташкили эътилофи азњоб, пешбарии номзадњо, пешнињоди ислоњоти ќонуни интихобот, таъсиси маркази шаффофият ва тањияи мурољиатнома ба раисљумњур Рањмон оид ба худдорї аз ширкат дар интихоботи ояндаро баррасї намояд". Ин њам бахши дигаре аз изњороти ЉМТ аст, ки ваъдаи њамоишњои дигарро медињад. Мо њам умедворем, ки лоаќал метавонем дар яке аз онњо ширкат карда, бо њадафњои ЉМТ ва роњбарони то ба њол номаълумаш ошно шавем. Шояд ин дафъа "дар сатњи дилхоњ" мешавад? Ќиёми НУР

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

9

Кўшиш намудан лозим, ки њама маќомоти давлатї, масъулин ва љомеъа донанд, ки дин моли мардум аст, на ифодаи фикри ѓаразноки ин гурўњ. Сиёсати давлат бояд дар эњтироми арзишњои эътиќодї ва таъмини озодии виљдон ќатъї ва ногузир дар доираи талаботи дунявият васеъ арзёбї гардад. Њафтаи гузашта сомонаи ЊНИТ - «nahzat.tj» мактуби пўшидаи Абдурањим Холиќов, раиси Кумитаи дини Тољикистон ба раисљумњур Эмомалии Рањмонро нашр кард, ки 16 августи соли 2010 навишта шудааст. Муњаммадалии Њайит, муовини раиси ЊНИТ ба расонањо гуфтааст, ки ин санад ба хотири дифоъ аз њизб нашр мешавад ва хеле пеш аз масъулини Кумитаи дин дархост шудааст, ки онро шарњ дињанду бо гузашти як сол посухе нагирифтаанд. Дар сўњбатњои масъулини ЊНИТ як нукта аён мешавад, ки нањзатињо њанўз соли гузашта то нашри «протоколи 30-20» дар сомонаи «zvezda.ru» - и Русия ин номаи махфиро дар ихтиёр доштаанд, аммо њоло ваќте Прокуратураи генералї ишора ба бастани њизб кард, маљбур шудаанд онро ошкор кунанд. Дар шарњи ин мактуб масъулини ЊНИТ чунин менависанд: «мактуби мазкур дар фазое навишта шудааст, ки ЊНИТ дар интихоботи парлумонии 2010, бо эътирофи коршиносон, аксари овозњоро ба даст оварда буд ва рањбарияти кишварро, ки аз 20 сол ба ин сў кишварро њукмронї мекунанд, ѓофилгир карда, бањри коњиш додани нуфузу обурўйи ин њизб фишорњои љиддї болои ЊНИТ шурўъ шуда, эњтимол аз ин ба баъд, ки арафаи интихоботи президентї ба њисоб меравад, шиддат меёбанд ва Изњороти ахири Прокуратураи Генералї алайњи ЊНИТ далели он мебошад». Прокуратаи генералї њафтаи гузашта изњоротеро пахш намуда, ЊНИТ-ро барои вайрон кардани Ќонуни ЉТ «Дар бораи њизбњои сиёсї» айбдор кард. Дар ин изњорот омадааст, ки њизб ба ќонуншиканињо идома дода, аз тарафи аъзои он “як силсила љиноятњои вазнин ва махсусан вазнини дорои хусусияти экстремистию террористї” сар задааст. Бино ба ин изњорот, њизб њангоми ќабули аъзо ба сафњояш ё ихрољи онњо, санаду дафтардорї ва пардохти њаќќи узвият ба ќонуншиканињо роњ дода, аъзои њизб дар њамдастї бо афроди Њаракати Исломии Ўзбакистон, Њизбут-тањрир ва гурўњњои мусаллањ зидди низоми конститутсионї амалњои тундравона ва террористї анљом додаанд. ЗАМИНАИ «ПРОТОКОЛИ 30 - 20»? Муњаммадалии Њайит мегўяд, ки мањз мактуби пўшидаи Абдурањим Холиќов, раиси Кумитаи дини Тољикистон ба раисљумњур Эмомалии Рањмон аз 16 августи соли 2010 барои рўи кор омадани «протоколи 30-20» замина шудааст. Ин «протокол», ки моњи феврал дар сомонаи «zvezda.ru» - и Русия нашр шуд, мўњтавои љаласаи вижаи њукуматист, ки моњи ноябри соли 2011бо иштироки президенти Тољикистон ва Шўрои амният, ба шумули 3 раису вазири нињодњои ќудратї - Кумитаи давлатии амнияти миллї,

Агар нодонии мардум ва шарорато роњбарон набуд, дар ин дунёи пањновар рўзї ва комронї барои њама муяссар мешуд. Њиљозї

вазоратњои дифоъ ва корњои дохилї доир шудааст. Аммо мўњтавои мактуби раиси Кумитаи дин нишон медињад, ки пешнињодњои ў ба президенти Тољикистон дар соли 2010 он ќадар сахтгирона нестанд (ЊНИТ ин љо алами Мўсоро аз Исо мегирад) ва дар рўи кор омадани «протокол» дигар идорањо њам сахт кўшидаанд.

рўзноманигорон «ба манфиати арзишњои миллї» пур кард. Аммо манъ кардани љавонони то 18 - сола ба масљид, манъи њиљобу дар мактабу бозору љои кор ва дигар тадобир дар ин мактуб маслињат дода намешаванд, агар боз ягон мактуби махфии дигаре аз ин нињод ба президент нарасида ё ягон идораи дигаре ин њамаро хилофи Ќонуни

ни мушкилї бояд сурат бигирад. Зеро то он лањзае, ки як њизб ва ё њаракати диние дар сохтори сиёсї вуљуд дорад, вай њар амали Њукуматро, агарчанде ки дар доираи ќонун њам бошад, ба манфиати худ истифода менамояд. Дар ин љода зарур аст, ки њар ќонуншикании онњо ба маърази мардум равшан, возењ ва оммафањмона расонида шуда, ќатъи

Нањзат-Wikileaks Њизби нањзати исломї мегўяд, њуљљатњоеро дар ихтиёр дорад, ки тасмиму фаъолиятњои пинњонии њукумати Тољикистонро фош мекунад... Дар мактуби раиси Кумитаи дин аз президенти Тољикистон барои се масъала маслињат ва дастур пурсида мешавад, ки дуввумаш ба ЊНИТ дахл дорад ва якуму сеюм тадобири дигарро барои љилавгирї аз мазњабишавии љомиаи Тољикистон дарбар мегиранд. Аз љумла Раиси Кумитаи дин навиштааст: «Якбора ба теъдоди садњо њазор афзоиш ёфтани касетаю фитањои динии муллоњои худхоњ то њадде ба фазои холии маънавии мо вобастагї дорад. Пас бо усули бардоштани онњо бо сабаби надоштани хулосаи ташхиси динї масъала ба пуррагї ба фоидаи љамъият њал хоњад шуд. Зеро фазои холии талаботи љамъият аз љониби њар мафкурае осонгир аст». Аммо ў маслињат додааст, ки барои он ки насли наврас масљид наравад Дар маљлиси охирини Њукумат Шумо хело даќиќ ва илман асоснок гуфтед, ки имрўз насли наврасро чї ба масљид мебарад: надоштани шароити мусоиди худкашфсозии истеъдоди онњо, набудани майдонњои варзишї, теннис, набудани дигар омилњои љалбкунандаи тафаккури љавонон». Раиси Кумитаи дин маслињат медињад, ки фазои маънавиро бояд бо осори классикони адабиёт ва «хониши китобњои маънавї» бо ширкати актёрону

асосї маслињат надода бошад, намедонем. Ин ба ЊНИТ маълум аст. Банди дуввуми мактуби Кумитаи дин мушаххасан дар бораи ЊНИТ аст, ки ин љо бо ихтисор меорем: «Дигар масъалаи муњим ин аст, ки маќомоти давлатї ва масъулин бо њизби сиёсии хусусияти динї дошта сару кор гирифта, њељ гоњ ЊИЗБРО ЧУН ДИН ЌАБУЛ НАНАМОЯНД. Зеро нањзатињо ошкоро ба дин такя намуда, худро хайрхоњу њимоятгари дин нишон доданї мешаванд. МУБОРИЗА БО ИН ГУРЎЊ ЊЕЉ ГОЊ БОЯД БА МУБОРИЗА БА ИСЛОМ ТАБДИЛ НАЁБАД (чунин љараёнњо дар баъзе масъалањо эњсос мешавад), ки он хатарзо аст, зеро љавњари дин эътиќоди мардум аст. Кўшиш намудан лозим, ки њама маќомоти давлатї, масъулин ва љомеъа донанд, ки дин моли мардум аст, на ифодаи фикри ѓаразноки ин гурўњ. Сиёсати давлат бояд дар эњтироми арзишњои эътиќодї ва таъмини озодии виљдон ќатъї ва ногузир дар доираи талаботи дунявият васеъ арзёбї гардад. Гирифтани садди роњи сиёсишавии ислом муњимтарини вазифаи мост. ДАР ИН САМТ УСУЛИ МАНЪКУНЇ ВА ЌАТЪНАМОИИ БЕРУН АЗ ДОИРАИ ЌОНУН ХАТАРНОК АСТ. Њама гуна пешгирї дар доираи ќонун бо роњи оммафањм гардонида-

бо меъёри ќонун чораандешї карда шавад. Дар ин самт њамкории чандљонибаи сохторњои фарњангї, иљтимої ва маќомоти њифзи њуќуќ шарт ва зарур аст. Бо ду амали дар боло овардашуда, мо имконият пайдо мекунем, ки исломи сиёсишудаистодаи гурўњи ѓаразнокро аз ду такягоњи аслияш - ахлоќ ва эътиќодоти ислом људо намоем. Дар чунин сурат њизб танњо бо ѓаразњои сиёсии худ боќї монда, давлат исломи ахлоќї ва ибодатиро тањти назорат ва тарѓиби хеш ќарор дода, сўйистифодаи онро манъ менамояд». Дар нуктањои дар боло ИШОРАТШУДА раиси Кумитаи дин рўшан мегўяд, ки мубориза бо ЊНИТ набояд мубориза бо ислом бошад, аммо дар мисоли манъ кардани љавонони то 18 - сола аз масљид ва манъи њиљобпўшї хилофи Ќуръону ислом аст, ки њар мусалмонро барои рафтан ба масљид дар синни 12 - солагї ва 9 - солагї амр мекунад ва барои занон њиљобро фарз донистааст. Хулоса, раиси Кумитаи дин ба муборизаи ќонунии иттилоотї ва бидуни хушунат алайњи ЊНИТ даъват мекунад, аммо њаводиси чанд соли ахир нишон медињанд, ки дар ин самт нињодњои иљрогар то љое зиёдаравї кардаанд. Пешнињоди сеюми раиси Кумитаи дин то љое хандаовар аст, зеро ў ба «наќши њалкунанда»-

и илм ишорат кардааст: «Боиси нигаронї аст, ки илме, ки асрњо дар муќобил ва пањлўи дин дар љустуљўи арзиш ва њаќиќат истодагарї мекард, имрўз рў ба теологизатсия (илоњишавї) оварда, дар нуктаи пасттарини бањамої бо љањонбинии динї омезиш меёбад. Илми љамъиятшиносии тољик ќурбони таълимоти динї гардида, ба мадњу санои шахсиятњои таърихї ва таассубу таќлидњои бељо побанд шудааст». Хуб, сўистифода аз шахсиятњои таърихиву таассубу таќлидњои бељоро бештар дар фаъолияти кї љомиа мебинад, маълум аст. Њоли илму олимро њам њама медонанд. Тавре мегўянд, бидуни шарњ. ЊНИТ ДАР «БОЛО» - ЊО ОДАМ ДОРАД? Ваќте ЊНИТ мегўяд, боз њуљљатњои дигари махфиро аз њукумат дар даст дорад, суоле, ки зуд ба сари кас мезанад, ин аст, ки оё ин њизб дар «болоњо» одам дорад? Агар на, пас аз куљо ин маводро дастрас кардааст? Масъулони њизб мегўянд, ба даст овардани њамчунин иттилоъ ва аснод њаќќи ќонунии онњост ва ба њељ ваљњ манбаъи ба даст овардани номањои мањрамонаро ошкор нахоњанд кард. Пас аз интишори «протоколи 30-20» њам бархе гуфта буданд, ки он кори дасти худи ЊНИТ буд, аммо рањбарони њизб ин иддаоро рад мекунанд. Аммо афроди огоњ аз ќазия ба расонањо наќл кардаанд, ки соли гузашта ваќте номаи раиси Кумитаи дин ба президент ба дасти ЊНИТ афтод ва њизб аз Кумита шарњ пурсид, афроди «шубњаангез» ва «наздик ба ЊНИТ» дар ин идора аз кор барканор шуданд. Пас исбот мешавад, ки манбаъи «фирори иттилоъ», на Кумитаи дин, балки идораи дигар будааст ва инро раќаме, ки дар поёни мактуб омадааст, мутааллиќ ба нињоди дигар аст. Дар ин маврид се манбаъ буда метавонад: якум, Кумитаи дин, љое, ки мактуб навишта шудааст, дуввум, Дастгоњи президент, љое, ки мактуб фиристода шудааст ва саввум, идораи дигар, љое, ки мактубро барои иљро ё баррасї мефиристанд. Дар њоли њозир, раќаме, ки дар санад аст, маълум аст, ки аз Кумитаи дин нест, аммо маълум нест, аз Дастгоњи президент аст ё идораи дигар. Хулласи калом, «бодро дар сањро биљў!». НАБАРД ОЃОЗ ШУД? Набарде, ки то ин дам, гумон мерафт, танњо аз як тараф - њукумат оѓоз шуда, тарафи дигар ЊНИТ созишкорї ва беамалї мекард, ба анљом мерасад. Акнун ЊНИТ тариќи фош кардани номањои мањрамона, тавре Wikileaks - и Љулиан Ассанљ мекард, ба ин набард ворид шуд. ЊНИТ нерўи асосии мухолифи њукумат мањсуб мешавад, аз ин хотир, фишорњо сари он рўз ба рўз меафзояд, аммо то куљо ин муќовимати нарм ва мутамаддини њизб онро аз баста шудан ва ба як нерўи пинњонкор табдил ёфтан нигоњ медорад, суоли ваќт аст. Њамчунин суол ин аст, ки оё дар њаќиќат ЊНИТ -ро то интихоботи президентии ноябри соли 2013 хоњанд баст ва ё ин «мушу гурба» - бозињо танњо коњиш додани нуфузи ЊНИТ аст? Мунтазир мемонем. Фаромарзи ФОЗИЛ

10 №24 (300), 5-уми сентябри соли

2012

Ѓарб на аз он мухолиф ба пешнињоди Порис аст, ки ба Сурия дилаш месўзад ва ё дар фикри роњ надодан ба харобии бештар дар ин кишвар аст Дар Сурия њамоно як бесуботии идомадор ба мушоњида мерасад. Тањлилњо баёнгари онанд, ки амалан дар ин кишвар љанги њамватанї шурўъ шудааст ва мубориза барои касби тасаллут ба манотиќ миёни нерўњои давлатї ва мухолифони мусаллањи он идома дорад. Ахиран президенти ин кишвар Башор АСАД иќрор шуд, ки пирўзї бар мухолифон дигар осону сода ба даст намеояд, вале таслим шудани нерўњои давлатї дар бародари талаби боисрори хориљиён ва зери фишори мухолифон корест номумкин. Нерўњои давлатї њамлањои шаддидтаринеро шўрўъ кардаанд ва бо харобкории беш аз њадди интизор ба пешрафтњое низ ноил гардидаанд. Ихрољи мухолифон аз Алеппо, ки муддате дар тасарруфи љанговарони Шўрои миллии Сурия буд, аз бузургтарин дастоварди нерўњои давлатї метавонад бошад. Вале ин мањал ва канорањои Димишќ њамоно майдони њарбу зарби ду нерўи ба њам мухолиф ќарор гирифтааст.

МУХОЛИФОНИ АСАД ЊАМ ЯКПОРЧАВУ ВОЊИД НЕСТАНД Аммо кишварњои дахлдор дар умури Сурия ва пуштибонони аслии мухолифони ин кишвар њамвора ба дахолати хориљї таъкид доранд. Ораз АЛИЗОДА, Раиси њизби Сотсиал-демократии Озарбойљон бар ин назар аст, ки "љанги шањрвандї дар Сурия иртиботе бо демократия ва бунёди ояндаи дурахшон дар ин кишвар надорад. Ин бахше аз њамон равандест, ки ИМА ва мут-

ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Њасан НАСРУЛЛОЊ , сарвари “Њизбуллоњ”-и Лубнон њушдор дод, ки посухгўи њамлаи Исроилу Амрико ба Эрон хоњад буд. Зеро зарбаи љавобї аз њар сў ба пойгоњњои њарбии ин кишвар дар Ховари Миёна зада хоњад шуд. Эрон ва муттањидонаш ба Исроил низ зарба хоњанд зад, вале ин зарбањоро ќабл аз њама пойгоњњои атомии давлати яњудї хоњад хўрд. Вале Њасан НАСРУЛЛОЊ эълон њам кард, ки вай бовар надорад режими сањюнистї омода бошад ба Эрон њамла кунад, аммо агар ин кор сурат бигирад, пас сањнањои хунини тасаввурношудание минтаќаро интизоранд. Њасан НАСРУЛЛОЊ ин матлабро дар сўњбаташ бо хабарнигори ширкати телевизионии лубнонии “Ал-маёдин” эълон кард ва иќтибосоти зиёдеро аз ин сўњбат хабаргузории исроилии “NEWSru Israel” наќли ќавл намуд. Сарвари “Њизбул-

Кашмакаш дар Сурия Њоло яќин шуда, ки Ѓарб дар бўњрони Сурия дасти болое хоњад дошт. Аммо суќути Башор АСАДРО касе дар ин чанд моњи оянда интизор нест.

Акс аз spa-design.ru

ЉУСТУЉЎИ СИЛОЊИ КИМИЁВЇ Хабар дода мешуд, ки кишварњои хориљї, аз љумла ИМА, Фаронса ва Британия як отряди махсусеро бо бањонаи љустуљўи силоњи химиявї вориди амал кардаанд, ки ин дахолати ошкорои хориљї дар умури дохилии Сурия арзёбї шудааст. Бино ба навиштаи "Daily Star" ин нерўњо омодаанд анборњои силоњњои химиявии Сурияро зери тасарруф дароранд ва нагузорнад, ки Димишќ дар мубориза бо мухолифонаш аз он истифода барад. Ин нашрия дар њошияи гузориши худ дар мавриди ќисми таъиноти махсуси муштараки љўяндаи силоњи химявї навишт: "Иќдоми мазкурро метавон ба он маъно донист, ки Ѓарб ахиран ба ин бовар шудааст,ки вазъ дар Сурия хориљ аз назорати давлат хоњад буд ва агар худи Башор АСАД њам нахоњад аз ин силоњњо истифода барад, вале низомиёнаш дар зарурат метавонанд ба хотири њифзи салтанат ба чунин иќдом даст зананд. СММ њамвора ба афзудани оворагон дар марзњои ин кишвар бо Туркия ва Урдун иттилоъ медињад. Ахиран Туркия пешнињод кард, ки минтаќаи марзиеро чун минтаќаи озод ва тањти назорати СММ мушаххас кунанд, то паноњандагони Сурия он љо гирд оварда шаванд ва расондани кўмакњои башарї њам ба онњо осонтар гардад. Анќара иддио дорад, ки дар айни замон њудудан 80 њазор нафар паноњандагони Сурияро дар кишвар мустаќар кардааст. Вале њушдор медињад, ки ин теъдод метавонад то сад њазор нафар афзоиш ёбад.

варњои ѓарбї дар ин замина бидуни натитља монд. Онњо натавонистанд њамаи гурўњњои мухолифро атрофи Шўрои миллии Сурия гирд оваранд. Ин боз дар њолест, ки шўрои ёдшуда тавонист дар як муддати кўтоњ тарњи рушди демократии Сурияро тањия кунад ва омодагии хешро барои таъсиси њукумати фирори ин кишвар эълон намуд. Вале сарварони гурўњњои мусаллањ њамоно сари роњбари воњид дар ин шўро ихтилофи назар доранд.

САФИ МУХОЛИФОНИ ПРЕЗИДЕНТИ НОМАРДУМИИ СУРИЯ РЎЗ БА РЎЗ МЕАФЗОЯД

тањидонаш кишварњои содиркунандаи нафтро мехоњанд ба худ тобеъ созанд. Дар Сурия низ њодисаи Либия пеш омадааст, ки на мардум, балки террористони зархарид мељанганд". Вале чун пешнињоди ѓарбиён аз тариќи Шўрои амнияти СММ ба иллати мухолифати Москав ва Пекин ќабул нашуд, њоло мегўянд бояд дар манотиќи љангзада фазои холї аз парвозро ба миён оранд, то давлат натавонад мухолифонашро аз тариќи њаво мавриди њамла ќарор дињад. Ин пешнињод ахиран аз љониби Фаронса садо дод ва айни њамон сенарияест, ки дар Либия амалї гардид. Порис мегўяд ин иќдом боис мегардад, ки аќибгоњ барои мухолифон амн бошад ва онњо тавонанд бештар худро ба њамла ва њимоят аз неорўњои Асад омода кунанд. Вале он аз љониби ИМА ва муттањи-

дони ѓарбиаш мавиди папзириш ќарор нагирифт. Аз сўи дигар вазири корњои хориљии Русия Сергей ЛАВРОВ сарењан эълон кард, ки Москав мухолифи ин пешнињод аст ва ў тасмим гирифт дар љаласаи вазоратии Ню-Йорк, ки ќарор аст пешнињоди Порис мавриди бањсу баррасї ва овоздињї ќарор гирад, ширкат нахоњад кард. Ѓарб на аз он мухолиф ба пешнињоди Порис аст, ки ба Сурия дилаш месўзад ва ё дар фикри роњ надодан ба харобии бештар дар ин кишвар аст, балки бим аз ихтилофи назарњои сиёсї миёни мухолифони он дорад. То ба ин шабу рўз Ѓарб шахсиятеро аз байни мухолифон пайдо накардааст, ки њамвазни Башор АСАД бошад ва дар сурати сарнагун шудани он бори сангини ташкили њукумат ва барќарории суботро ба ўњда бигирад. Кўшишњои киш-

ЌУДРАТЊОИ МАНФИАТЉЎИ МИНТАЌА Имрўз Сурия дар асл як майдони талоши ќудратњо ба хотири љойи пой дар минтаќа аст ва на чизе аз ин беш. Ѓарб дар иттињод бо ИМА мехоњад дасти Русия ва Чинро дар минтаќа кўтоњ созад. Ва дар њаќиќат олам шоњиди бурунрафти тадриљии Москав аз Ховари Миёна мешавад. Сиёсатњои кўтоњандешонаи Кремл он имконенро фароњам овард, ки мухолифони ќудратмандаш љавлонгоњи онро дар ин минтаќаи нафтхези љањон танг созанд. Суќути Башор АСАД ва њатто истеъфои довталабонаи ў ба нафъи Москав нест. Зерои љойгузини Асад њатман мухолифон хоњанд буд, ки Русияро дар сањнаи сиёсиву низомии диёрашон дидан намехоњанд. Аз љумлаи бозингарони дигари

минтаќа Туркия аст. Иддиоњои бузургманишии туркї дар зењни њар роњбари он, чї исломї бошад ва чї дунявї вуљуд дорад ва ба назар мерасад турк наметавонад ќудратталаб набошад. Фарќ миёни Раљаб Тайип ЭРДУЃОН ва Отатурк он аст, ки аввалї дунявият ва миллатро муќаддам донист. Эрдуѓон бошад бо парчами Ислом вориди сањнаи ќудрат шуд, вале шиорњои исломии ў низ олудаи њамон ѓояњои бузургманишии туркианд. Талошњои ў пеши назари ањли биниш њамон њамон талошњои отатуркианд, вале бо пўшиши исломї ва орзуи эњёи хилофати усмонї. Эътирози охири Туркия ва њушдорњои мукаррари Эрдуѓон ба Башор АСАД гувоњи он аст, ки Анќара мехоњад парчамбардори суннимазњабон дар муборизаи истиќлолхоњии кишварњо бошад. Ва њамзамон бо ин љоњталабии империяи исломии Туркия аз зењнаш зудуда нашавад. Ва ин љо бозингари дигари минтаќа Арабистони Саудиро набояд фаромўш кард. Чї дар Эрон ва чї дар Туркия Арабистонро давлати вањњобиён медонанд, ки талош ба пешвої миёни кишварњои суннимазњаб дорад. Аммо ба назар мерасад Туркия бо чанд иќдоми ахираш, аз љумла шикастани муњосираи навори Ѓазза, муколамаи сарду шикананда бо Шимон ПЕРЕС, президенти давлати яњудї дар Давос ва талошњояш барои пуштибонї аз "Њизбуллоњ"-и Лубнон, ки умдатан як њизби муборизи шиамаз њаб д ар ми нтаќ а аст ва "Њамос"-и Фаластин, ки пирўзиаш дар интихоботи озоди демократї аз љониби ќудратњои љањонї эътироф нашуд, дар олами Ислом маќоми сазовортареро назар ба Арабистони Саудї соњиб шудааст. Вале Туркия давлати вањњобиёни Риёзро тањаммул надорад ва аз он ки Анќара "Њизбуллоњ"-ро дар муборизааш бо Исроил пуштибонї мекунад, Риёзро писанд нест. Вале ба њар сурат чуноне Ораз АЛИЗОДА, Раиси њизби Сотсиал-демократии Озарбойљон, ки болотар аз суханонаш иќтибосе овардем, мегўяд "Туркия, ки аз пеш аз рўйдодњои Либия манфиат мељуст ва њоло ин корро дар Сурия мекунад, мехоњад пешвои минтаќа бошад. Ин кишвар мехоњад бо истифода аз таъсири Ѓарб мављеъи худро дар минтаќа мустањкам намояд. Сарвазир Эрдуѓон худро исломї меномад, вале аз он фоида ба даст меорад, ки мусалмонњо њамдигарро ба ќатл мерасонанд".

Фирўз МУЊАММАД

Тањдиди “Њизбуллоњ” Исроилро меларзонад Хабаре, ки дар њошия он мехоњем чанд њарфе дар миён андозем, тањдиди як њизб бар Амрикову Исроил аст. Онро аввал NEWSru Israel ва баъд “Интерфакс” ва дигар хабаргузорињои машњури олам пахш кардаанд. лоњ” гуфт, ки дар бораи ин наќша вай аз забони як соњибмансаби сатњи олии эронї хабар ёфтааст. Ба гуфтаи Њасан НАСРУЛЛОЊ агар Исроил ќасди Эрон кунад, пас њамла ба пойгоњњои амрикої ногузир аст. Ин новобаста аз он ки ИМА дар ин њамалот ширкат хоњад кард ё на. Сарвари “Њизбуллоњ” њамчунин гўшзад кардааст, ки дар ин љанг дар канори Эрон хоњад буд ва њизб ба њадди кофї мушакњое дорад, ки ќаламрави Исроилро њадаф ќарор дињад. Вай гуфтааст, ки ин зарбањо ба пойгоњњои атомии Исроил зада хоњанд шуд ва зарари љуброннопазире дар пай хоњанд дошт. Наметавон тахмин кард, ки “Њизбуллоњ” ба чї ќодир ва мушки-

лаш аз чї иборат аст. Вале як нукта ќобили таъкид аст: охири бањор ва аввали тобистони соли 2007 Исроил ба хотири озодсозии сарбозони рабудашудаи худ як амалиёти калонмиќёс ва пурталафотро зидди “Њизбуллоњ” дар Лубнон ба роњ монда буд. Бо вуљуди харобкорињои зиёд ва талафоти љонии бештар аз њадди интизор аз ду љониб давлати яњудї комилан дар ин љанг шикаст хўрд. Агар ба кўмакаш СММ намерасид ва тавофуќи оташбасро ќонунї намекард, Исроил роњи дигари бурунрафт аз Лубнон намедошт. Ин бузургтарин шармандагї барои давлати яњудї буд, ки бо вуљуди он ки имрўз мегўяд, бо Эрон хоњад

љангид, дар муњориба бо як њизб шикаст хўрд. Роњбарони давлати яњудї он замон аз комёбињои худ њисобот медоданд, ки фалон километр дохили Лубнон шуданд, беш аз 700 љанговари исломиро куштаанд, теъдодеро асир гирифтаанд ва ѓайраву њоказо. Вале баъд комиссиюни вижа парламонии Исроил вазъро комил тањлил намуд ва ба натиља расид, ки ин на пирўзї, балки шикасти давлати яњудї буд. Масъулияти ин шикаст бар дўши сарвазири ваќт Яњуд Олмерт, вазири дифоъ Амир Перетс ва собиќ сардори ситоди генералї Дан Халутс гузошта шуда буд. Комиссия ин се танро ба бемасъулятї ва дида натавониста-

ни воќеъият муттањам намуд. Гуфта мешуд, ки бахусус Яњуд Олмерт ваќте фармони њамларо содир кард, ба тањлилњо гўш фаро надод, вазъї сиёсии дохили Лубнонро наомўхт ва мањз њамин боис гардид, ки миёни ањолии осоиштаи Исроил талафоти љонї ба маротиб афзуд. Њоло њам ки “Њизбуллоњ” тањдид мекунад, тањдиди хушку холї нест. “Њизбуллоњ” бо шеваи љангии артиши давлати яњудї ошност ва зарфиятњои сарбозону афсарони онро медонад, дар љанг бо ин артиш на танњо таљриба дорад, балки пирўз шудааст.

Насрулло НИЁЗЇ

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

Вакте ман аз мудири тавќифгоњ пурсидам, ки чаро ба онњо ошу меваљоту ширинї надодед, хандиду гуфт, ки намедонад. Тасаввур кунед, ваќте 400 гуруснаро 100 гуруснаи дигар дидбонї мекунад, чї њолате пеш меояд?

11

12 №24 (300), 5-уми сентябри соли

2012

Занњои тољик баъди издивољ аз шавњар мувофиќи мусулмонї талаб мекунанд, ки онњоро аз рўи шариати исломї таъмин намоянд. Барои њамин љавонони тољик зуд занњои тољикашонро талоќ дода, занњои муфтро аз дигар миллатњо љўё мешаванд.

Агар зан муњољир бошад - 6

Акс аз unmultimedia.org

ТИФЛФУРЎШЇ Назира дар Санкт - Петербург бо љавоне тасодуфан ошної пайдо карду њомиладор шуд. Љавон гурехта, ба шањри дигар Русия рафт, ў тани танњо монд. Љавонзани њомиладорро аз кор пеш карданд. Ў чї кор карданашро намедонист. Пушаймону сарсон назди дугонаи ўзбакаш шитофт. Дугонааш ўро бо духтури занона Людмила шинос кард. Людмила баъди муоина ба Назира гуфт, ки тифл дар батнаш солим аст, айбе надорад. Исќоти њамл кардани тифл оќибате надорад. Бењтараш, баъди тавлиди тифл ўро ба ягон оилаи сарватманд ба Испания мефиристанду ба ивазаш 10 000 доллари амрикої медињанд. Назира фикре накарда, ба ин пешнињод розї шуд. Тифли зебое таввалуд кард. Баъди дидани тифл Назира аз фикраш гашта, аз таввалудхона гурехтанї шуд. Аммо Людмила ба ў тањдид карда гуфт, ки агар ба номаќулие роњ дињад, ўро кушта мепартоянд. Назира зорї мекард, ки писарчаашро ба ў бидињанд. Ба ў пул даркор нест. Вале Людмила ўро бе шиноснома аз дар берун карду гуфт, ки агар зинда мондан хоњад, зудтар онњоро фаромўш кунад. Назира ба назди њамватане шитофт. Њамватани дилсўз бо њамроњии чанд нафари дигар маслињат карда, ба Назира љойи зист ёфтанд. Сипас ба кофтукоби тифл баромаданд. Людмила гуфт, ки ягон хел зани муњољири тољикро бо номи Назира намешиносад. Аз тифл дараке набуд. Дар таввалудхона тифл ба ќайд гирифта нашуда буд. Ягон шоњиде набуд, ки будани ин тифлро тасдиќ намояд. Дугонаи

ТЕЪДОДИ ЗАНЊОИ МУЊОЉИРИ ТОЉИК МЕАФЗОЯД ўзбакаш кайњо ба ватан рафта буд. Назира 6 моњ тифлашро љуст. Касе намедонист, ки ин тифли зиндаро ба кї фурухтаанду ба куљо интиќол додаанд. Людмила љойи корашро зуд иваз кард. Тифлро ў кайњо ба як хонаводаи араб, ки дар Испания зиндагї мекард, бо нархи хеле гарон фурўхта буд…

ЗАНЊОИ МУВАФФАЌАТЇ Имрўзњо дар шањрњои Русия байни муњољирони мењнатї никоњи муваффаќатї мўд шудааст. Масалан, Рустам, хатмкардаи Донишгоњи омўзгории Тољикистон дар шањри Маскав бо љавонзани молдаванї аќди никоњи мусалмонї баста, бо ў шаш моњ зиндагї кард. Сипас, ўро

талоќ дода, бо љавонзани тољик Насиба аќди никоњ баст. Бо ин љавонзан муддати 2 сол зиндагї кард. Аммо аз љавонзан талаб кард, ки тифли батнашро исќоти њамл намояд, чунки ба ў кўдак даркор набуд. Дар ватан зану як фарзанд дошт. Баъди љангу љанљоли оилавї бо Насиба људо шуда, бо Зулфия никоњ баст. Зулфия бошад дар сўњбат наќл кард, ки Рустам шавњари севумаш дар Русия мебошад: - Ин љо љавонони тољик занњои миллаташон гуногунро ба занї мегиранд. Хеле кам аст, ки чунин издивољ љовидона ва љиддї ба анљом бирасад, чунки занњои молдавану ўзбаку ќирѓиз худашонро аз љињати иќтисодї таъмин мекунанд. Шавњар ба ном њамроњи онњост. Аммо занњои тољик баъди издивољ аз шавњар мувофиќи мусулмонї талаб мекунанд, ки онњоро аз рўи шариати исломї таъмин намоянд. Барои њамин љавонони тољик зуд занњои тољикашонро талоќ дода, занњои муфтро аз дигар миллатњо љўё мешаванд. Ман баъди дар ватан људо шудан аз шавњарам ба Маскав омада, фаррош кор мекардам. Маоши хуб мегирифтам. Ин љо бо муњољири њисорие шинос шуда, аќди никоњ бастем. Як сол зиндагї кардем. Мард ба ватан рафту аз он љо занг зада, талоќамро дод. Сипас бо љавони дигаре шинос шудам. Ин љавон солњои зиёд дар Русия зиндагї карда, зани рус дошт. Баъди аз занаш људо шудан бо ман издивољ намуд. Дар њоли њозир хуш-

бахтем. Аммо ман ба занњои тољики муњољир маслињат медињам, ки њаргиз дар Русия шавњар накунанд. Муњољирони мо байни њамдигар мегўянд: "барои Русия зан даркор временно"… ФАРЁДИ БЕСАДО Ваќте, ки Сумаё ба гапи дугонааш даромада аз бонки ќирѓизї ќарзи калону маѓозаеро дар бозори Сеннойи шањри Питер ба иљора гирифт, бадбахтиаш оѓоз ёфт. Протсенти калони банкро дода натавонисту худро ба гирдоби бало андохт. Боз њамон дугонааш маслињат дод, ки ба назди марди озарии шиносаш раванд. Марди озарї рўйрост гуфт, ки ќарзи калон медињад, аммо шарти сахте дорад: - Чењраат хеле гарм аст. Ба чунин чењра дар фурудгоњи њавої тавваљуњ намекунанд. Ту интиќолгари ман дар шањри Перм мешавї.

- Нафањмидам, чиро интиќол медињам.

- Маводи нашъадорро.

- Њаргиз.

- Пас, ман ба ту пул дода наметавонам. Сумаё ноилољ розї шуд. Ў бояд ба воситаи бозичањои кўдакона 3 килло героинро ба шањри Перм мебурд. Аммо дар фурудгоњи хавої рангу рўяш канда, нафасгардон шуд. Аз даруни бозичањо героинро дарёфт намуданд. Сумаё ба гуноњаш ба зудї иќрор шуд. Зани муњољирро ба муддати 15 сол аз озодї мањрум намуданд. Шањлои НАЉМИДДИН, рўзноманигор

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

13

Сад соат њам истад, бояд, ки рост истад... Ин бисёр муносибати даѓалона аст бо корафтодагон ва имиљи дипломатияи њар як кишварро мекоњад...

- Дар шањри Иркутски Русия сохтмонњои зиёд бо дастони муњољирони тољик обод шудаанд. Њатто матбуоти мањаллї аз ин ободкорињои муњољирон мавод ба нашр мерасонанд. Аммо дар гузашта нашрияњои мањаллї аз миллатгарої боэњтиёт аз муњољрирони Осиёи Марказї њарф мезаданд. Њоло русњо њам шинохтанд, ки муњољирони мо њунарманданд ва ба хотири ризќи худро ёфтан ин љо омадаанд, - ин суханонро Ойнињол Бобоназарова, роњбари созмони љамъиятии "Переспектива+" дар Душанбе зимни як нишасти навбатї дар мавзўъи инъикоси муњољирон дар васоити ахбори умум ќисса кард. Ба таъкиди ў, ваќтњои охир муносибат бо муњољирон дар бархе аз шањрњои Русия, бахусус Иркутск таѓйир ёфтааст. Вай мисол овард, ки дар Байкал муњољирони тољик бо маоши муносиб кор мекунанд, њатто аз рангу рў ва чењрањои шодашон маълум аст, ки вазъашон хуб аст. Онњо барои мансабдору сарватмандони рус бўстонсаро месозанд ва то 1200 доллар маош мегиранд. Хонум Бобоназарова, ки ба тозагї аз Русия баргаштааст, шоњиди њолатњои мусбат ва манфии муњољирини

сентябр ўро муовини директори мактаб монанд, инро директори мактаб ва омўзгорон ба мо гуфтанд. Фарзандони муњољирон њамон љо тањсил доранд. Бино ба иттилои расмиву ѓайрирасмї аз Тољикистон ба Русия солона аз 800 њазор то 2 миллион нафар ба муњољирати мењнатї мераванд. Ойнињол Бобоназарова мегўяд, муњољирати мењнатии мавсимї њоло коњиш ёфта, муњољирати бебозгашт меафзояд, зеро шањрвандони мо дарк кардаанд, ки истифодаи мусбат аз муњољират њаёти онњоро рангин мекунад. Аммо Моёншо Мамадбеков, номзади илмњои сиёсатшиносї бар ин аст, ки пайомадњои манфии муњољират набояд, ки фаромўш шавад, зеро хатари муњољир шудани ќишри босавод ва солими корї ба сохторњои давлатдорї ва инкишофи љомеа аз лињзои сифат латма мезанад. Ба ќавли ў, солона то 9 њазор шањрванди маълумот дори Тољикистон ба муњољират мераванд. Хадамоти муњољирати Русия ахиран хабар дод, ки дар ин кишвар 150 њазор шањрванди Тољикистон расман зист доранд.

Сиёњу сафед Муњољирон Русияро обод ва Тољикистонро хароб мекунанд?

тољик дар ин кишвар шудааст. Бахусус вай соатњои мунтазирии муњољирини корафтодаи Тољикистон пушти дари сафорати ин кишвар дар Русия ё консулгарињоро ба ёд овард: - Њатто ваќти интизорї дар навбат барои муњољирон ва шањрвандони корафтода дар сафорати Тољикистон дар Москав љои нишаст нест. Сад соат њам истад, бояд, ки рост истад... Ин бисёр муносибати даѓалона аст бо корафтодагон ва имиљи дипломатияи њар як кишварро мекоњад... Азбаски мавзуи нишаст инъикоси муњољират дар матбуот буд, Шарофат Усмонова, намояндаи Хадамоти муњољирати назди њукумати Тољикистон гуфт, талошњо барои инъикоси њаёти муњољирон тавассути шабакањои давлатї њастанд, аммо натиља намедињанд. Адолати Мирзо, сардабири нашрияи "Миллат"обунаи маљбурии муњољирон ба нашрияи "Муњољирон"-ро ѓайриќобили ќабул донист. Ба таъкиди ў, ин нашрия бояд миёни муњољирон ройгон дода, на ин ки фурўхта шавад. Зарафо Рањмонї, намояндаи ЊНИТ, ки ба тозагї аз сафари Русия ва ошної бо њаёти муњољирон баргаштааст, гуфт, њанўз њам мушкилоти муњољирон, ба истилоњ фаровон аст ва муњољирон бо талошњои худ дар љомеаи Русия маќом меёбанд ва фарзандони худро мехононанд: - Ман дар Тула будам, ки як духтари тољик дар мактабњои русї бо сару либоси мазњабии мо дарс медињад. Касе ба ў монеа эљод намекунад, ки ту чаро бо сарулибоси ѓайрирусї ба дарс њозирї. Њатто эњтимол моњњои

Дар њоле дар ин нишаст аз бетаваљўњии сафорати Тољикистон ба масоили муњољирон ва мављуд набудани барномањои алоњидаи хоси њаёти муњољирон дар ВАО - и давлатї сўњбат рафт, ки як њайати кории иборат аз њуќуќушиносон бо маблаѓи њангуфти Созмони љањонии муњољират дар садади тањия кардани ќонун дар бораи муњољирон аст. Ойнињол Бабоназарова дар ин нишаст изњори нигаронї кард, ки мутаассифона, дар ќонуни нав боз аз муњољирон роњњои пул кандан расмї карда шудааст, бахусус, ташкили фондњои кор бо муњољирон, ки бояд муњољирон як миќдор маблаѓи муайян пардохт кунанд. Иштирокчиёни ин нишаст пешнињод карданд, ки мавзўњои марбут ба њаёти муњољирон њамеша дар ВАО-и дохилї бо маќсади пешгирї аз њолатњои наќзи њуќуќи онњо, мусоидат намудани маќомот ба њифзи њуќуќуњои шањрвандии онњо, дастгирии занон ва кўдакони дар муњољират буда, инъикос ёбад. Иштирокчиёни ин конфронс бо зикри ин ки фаъолияти Хадамоти муњољират дар мавриди расидагї ба мушкили муњољирон камранг аст, мегўянд, васоити ахбори омма дар "сангар"- њои њифзи њуќуќи муњољирони мењнатї ва пешнињоди мушкилоти онњо барои муњокима пеши њукуматњои Тољикистон ва Русия наќши муаасир доранд ва дар љабњаи пешанд. Њарамгули ЌОДИР

14 №24 (300), 5-уми сентябри соли

2012

Ќабули фарзандони иштирокчиёни бартарафкунии оќибатњои фољиаи Чернобил ба муассисањои тањсилоти миёна ва олии касбии ЉТ барои фарзандони шањрвандоне, ки бар асари фалокати неругоњи барќї атомии Чернобил зарар дидаанд (ќарори мушовараи Вазорати маориф аз 1.02.с.2010, №2/18), амалї мегардад.

№24 (300), 5-уми сентябри соли 2012

15

Њангоми ѓизогирии сунъї бисёртар кўдакон ба беморињои музмини меъдаю рўда, бемории ќанд, фишорбаландї, бемории ишемикии дил гирифтор мешаванд.

?-И БОБ

АКСИ ГЎЁ ОЁ КАСЕ ШУМОРАИ ДАЌИЌИ МУЊОЉИРОНИ КОРИИ ТОЉИКИСТОНРО МЕДОНАД?

- Оё касе омори даќиќеро гуфта метавонад, ки чї ќадар шањрвандони Тољикистон дар хориљи кишвар дар муњољирати мењнатї ќарор доранд? Њар касе дар ин маврид њар раќаме, ки дилаш хоњад, онро тахмин мезанад: 800 њазор, 1 миллион, 1,5 миллион ё 2 миллион. Оё Вазорати мењнат ва Хадамоти муњољирати назди њукумати Тољикистон наметавонад, ки шумораи даќиќу аниќи муњољирони мењнатии тољикро муайян кунанд? Кадоме аз ин раќамњо дурустанд? Носир ДАВЛАТОВ, сокини љамоати Зайнабободи ноњияи Рўдакї - Хадамоти муњољирати назди њукумати Тољикистон вобаста бо рафту омади шањрвандони љумњурї дар шаш моњи соли 2012 (дар асоси вараќањои бањисобгирї) чунин иттилоъ медињад: Дар давраи њисоботї аз фурудгоњњои байналмилалї , вокзалњои роњи оњан ва гузаргоњњои сарњадии Љумњурии Тољикистон 4956 (дар њамин давраи соли гузашта 3151) - хатсайр ва 236 (157) ќатора ба кишварњои ИДМ парвоз ва сафар намуданд. Дар ин муддат аз ќаламрави љумњурї 499 њазору 107 нафар (дар њамин давраи соли гузашта 330 њазору 589 нафар) муњољир ба хориљи кишвар сафар намуданд, аз инњо 447 њазору 909 (294 њазору 286 нафар) нафарашон мардњо ва 51198 (36303) нафарашон занњо мебошанд. 446 њазору 65 нафари онњо муњољири мењнатї буда, аз инњо: 408 њазору 909 мард ва 37 156 зан мебошанд. Ба воситаи тайёра 410 њазору 642 (276 њазору 246 нафар) нафар, ба воситаи ќатора 65883 (53342) нафар, бо роњи автомобилї 22582 (994) нафар сафар намудаанд. Аз инњо ба воситаи тайёра 216 њазору 895 (171 њазору 645 нафар) нафар, ба воситаи ќатора 6502 (26555) бо роњи автомобилї 8630 нафар бозгаштаанд. Бо љамъбаст намудани њисоботи солона Хадамоти муњољирати Тољикистон оиди рафту омади шањрвандони љумњурї иловатан ба васоити ахбори оммаи Тољикистон иттилоъ медињад. Ба саволи Шумо аз Хадамоти муњољирати назди њукумати Тољикистон љавоб доданд.

НАХОД? АВТОВОКЗАЛИ "СЕМЗАВОД" ДАР ДУШАНБЕ?

- Ягона воситаи наќлиётии аз нигоњи нарх барои мусофирон арзон аз вилояти Суѓд ба шањри Душанбе мошини сабукрав аст. Як одам ба ивази 100 - 150 сомонї аз Хуљанд то Душанбе бо таксї меояд. Дар Конибодом назди автовокзали шањр, дар Хуљанд - назди автовокзали Ёва, дар Истаравшан назди чойхонаи "Гули сурх" таксињои Душанбе меистанд. Аммо дар Душанбе назди "Семзавод", аниќтараш болотари заводи сементбарорї. Ин саристгоњи таксињо њанўз солњои 80-ум њамчун истгоњи мошинњои сабукрави хатсайри Душанбе - Айнї - Панљакент-Истаравшан пайдо шуда буд. Аммо чун аксарият тавассути тайёра ё ќатора аз шимоли кишвар ба пойтахт равуо доштанд, касе ба ин истгоњи "Семзавод" эътибор намедод. Имрўз пас аз истифодаи шоњроњи Душанбе - Хуљанд Чаноќ теъдоди таксињо њам бамаротиб афзоиш ёфтааст. Аммо автовокзали "Семзавод" њамоно мисли пешин аст. Мењмонсаро барои мусофирон, чойхона, толори интизорї, ки 24 соат фаъолият дошта бошад, надорад. Бист сол муќаддам пас аз хатми донишкада тарки Душанбе карда будам. Инак, имсол шабона таксї моро ба пойтахт, њамон автовокзали "Семзавод" овард. То дамидани субњ на мењмонхона буду на чойхона, ки андаке кўфти роњро барорем. Наход шањрдории Душанбе барои дарвозаи шимоли кишвар як автовокзали замонавиро обод карда натавонад? Њошимљон БОЙМАТОВ, сокини шањри Конибодом

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ РАИС БО ХУД ЯРМАРКАРО БУРД?

- Бегоњї, 17-уми августи соли љорї, яъне як рўз пеш аз иди фитр дар майдони назди бинои њукумати ноњияи Абдурањмони Љомї як чунин ярмарка гузаронида шуд. Ба ѓайр аз нархи гўшт, ки ба ќимати 26 сомонї фурўхта мешуд (аз чигунагии сифати он гўшт харидорон бохабаранд) дигар њама намуди мањсулоти кишоварзї бо нархи дар бозор буда ба фурўш баровада шуда буд. Њатто баъзе аз мањсулот ба монанди пиёзро савдогарони ярмарка гўё барои намоиш оварда бошанд, ки умуман савдо намекарданд. Њамту дар борхалтањо болои њамдигар гузошта буданд. Ба саволи банда, ки нархи пиёзро мепурсидам, як масъули ярмаркаи мазкур, ки назди фурўшандаи пиёз рост меистод, љавоб дод, ки "пиёз барои фурўш нест, аз фурўшандањои бозор илтимос карда, як- ду соат амонат овардаем, бо тамом шудани ярмарка пас мегардонем". Воќеан њам агар гўем, ки ярмаркаи мазкур њамагї як соат давом намуд, хато намекунем. Зеро њамин, ки раиси ноњия Акрам Сулаймонов бо муовинону дигар масъулин аз назди мошинњои ярмарка гузашта, вориди бинои њукумат шуданд, тамоми мошинњо саросемавор майдони ярмаркаро тарк карданд. Шахсан нафареро аз харидорон надидам, ки ба љуз аз њамон гўшти бесифат, вале аз нархи бозор 3-4 сомонї арзон ва тарбуз аз ин ярмарка чизе харидорї намуда бошад. Акнун худ ќазоват кунед, хонандаи гиромї, ки модоме нархи мањсулот дар ин гуна ярмаркањо аз нархи бозор њељ тафовут надошта бошад, гузашта аз ин, боз баъзе аз мањсулотро масъулин њамту барои фиреби назари роњбарон оварда, ба намоиш гузошта бошанд, пас ин ярмаркањо барои кї ва чї лозиманд? Ба ин савол ман як љавоб ёфтам, ки фикр мекунам њељ кашфиёте накардаам ва инро мутмаинам, ки њама медонанд. Ин ярмаркањо ба худи раисони навоњию вилоятњо лозиманд, зеро супориши робарияти њукуматро бояд бе чуну чаро иљро кунанд. Яъне бо гузаронидани ярмакањо масъулин бо сари баланд, аз доир намудани он ба боло гузориш медињанд. Имонам комил аст, ки ноњияи Абдурањмони Љомї дар гузаронидани чунин ярмаркањо ягона нест. Аммо њамин масъулин, ки њамчунин ярмаркањои дурўѓин ва то љое тањќиркунандаи мардумро барпо мекунанд, оё боре фикр кардаанд, ки ба чашми кї мехоњанд хок пошанд? Мардум ва ё њукумат? Яќинан мардумро фиреб карда наметавонанд, зеро халќ њамаи инро мебинаду мешунавад. Бовар надорам, ки њукумати кишвар низ аз чунин "масъулиятшиносии" масъулинаш бехабар бошад. Шояд мо бо ин гуна ярмаркањоямон ягон кишвари бегонаро фиреб доданї њастем? Ман њамчун шањрванди ин љумњурї чунин муносибати масъулинро бо мардум ќабул надорам! Диловар ЗАРИФЇ, сокини ноњияи Абдурањмони Љомї

БАРХЎРДИ НАСЛЊО

?-И НОБОБ ШИРИ МОДАР ХУБ АСТ Ё ГОВ?

- Солњои охир дар Тољикистон дар сатњи давлатї оиди маконидани кўдак бо шири модар маъракањои таблиѓотї гузаронида мешавад. Дар ин чорабинињо ба модарон афзалияти шири модар фањмонида мешавад, аммо афсўс бархе модарон дар ин гуна чорабинињо агар ширкат варзанд њам, ба натиљаи бардоштњояшон бењавсалагї зоњир мекунанду аз шири хушк ва гов барои кўдакони навзодашон ѓизо тайёр карда медињанд. Дар натиља кўдакон лоѓарандом ва ќамќувват ба воя мерасанд. Бар замми ин табибон њушдор медињанд, ки кўдаконе бо шири сунъї ба воя мерасанд ба ѓайр аз лоѓарандомиву ќамќувватї хавфи ба дигар беморињо гирифтор шуданашон низ аз эњтимол дур нест. Ин гуфтањо то куљо дуруст њастанд? Гулрухсор АБДУЛЛОЕВА, сокини ноњияи Њисор - Шири модар аз њама ѓизои бењтарин барои кўдак дар моњњои аввали њаёт мебошад. Дар таркиби шири модар тамоми моддањои зарурї барои рушду инкишофи дуруст, дастгирии солимї, ки ба осонї навзод њазм мекунад, мављуд аст. Танњо дар таркиби шири модар омилњои муњофизатї мављуданд, ки кўдакро аз њар гуна беморињо, ба монанди сирояти шадиди роњњои нафас ва сирояти шадиди меъдаю рўда муњофизат мекунанд. Наќши муњимро худи љараёни синамаконї мебозад, ки дар байни модару кўдак алоќамандии хоси бемислро пайдо мекунад. Синамаконї ба њолати саломатии кўдак дар синни хурдсолї ва наврасї таъсироти мусбї мерасонад, ки ин ба таври илмї тасдиќ шудааст: кўдаконе, ки шири синаи модарро истеъмол кардаанд, на танњо бо инкишофи хуби љисмонї, балки бо чусту чолокї, оромї ва осудагї, ѓамхорї, мењрубонї нисбати модарон ва дигар шахсон фарќ мекунанд ва дар оянда худашон волидони ѓамхору мењрубон мешаванд. Њангоми ѓизогирии сунъї бисёртар кўдакон ба беморињои музмини меъдаю рўда, бемории ќанд, фишорбаландї, бемории ишемикии дил гирифтор мешаванд. Кўдаконе, ки дар моњњои аввали њаёт ѓизои сунъї гирифтаанд, бисёр ваќт ба њасоссият (алергия) ва фарбењшавї гирифтор мешаванд. Ба њолати саломатии модар синамаконї таъсироти мусбї мерасонад. Њангоми макидани сина њормони окситатсин пайдо мешавад, ки кашишхўрии бачадонро зиёд менамояд ва модарро аз хунравии баъди таваллуд эмин медорад. Синамаконї омили муњими пешгирии њомиладоршавии бемањали зан дар њамин давра ба њисоб меравад. Занњое, ки тифлашонро сина медињанд, камтар ба беморињои саратони ѓадуди сина, тухмдон ва бачадон гирифтор мешаванд. Рафти синамаконї њамчунон таъсироти мусбат ба њолати эмотсионалии модару кўдак расонда, байни онњо робитаи зичи дурударозро барпо менамояд. Ба саволи Шумо аз Вазорати тандурустии Тољикистон посух доданд.

16 №24 (300), 5-уми сентябри соли

2012

Лањзае аз байн нагузашта, ду нафари онњо ба њам дарафтоданд. Пас аз чанд зарбаи мушт яке дигариро ба замин афтонда, болояш савор шуда, њамоно зербударо муштборон мекард.

ЛАТИФАЊО

Шўхињо аз рўзноманигор Талабшоњ Салом шуду њамкурсон аз пасаш рафтанд. Чун бачањо ба ошхонаи бобои Наим (ошхонаи бинои раќами 11-и ДМТ бо чунин ном машњур буд) расиданд, Рањматуллоњ эшонро назди сатили партоб, ки пур аз чалпаки вайроншуда буд, бурда гуфт: марњамат, чалпаки бепул! Ман аз њамин љо барои шумо чалпак бурда будам…

«ХАЙР» Як гурўњ донишљўёни факултаи журналистика имтињон месупориданд. Њама гурусна, вале дигар илољ набуд ба љуз сабр. Дар чунин њолате ки аз гуруснагї касе њатто сухан кардан намехост, Рањматуллоњи Одина дар даст чанд дона чалпак (пирожки) вориди роњрави бино шуд. Њамкурсон њама наздаш давиданд, то њадди аќал чалпаке гирифта тавонанд. Ў низ бидуни мушкил њама чалпакњоро ба њамкурсонаш таќсим кард. Њамкурсон њайрон шуданд, ба чї хотир Рањматуллоњ «хайр» кард. Ваќте њамкурсон чалпакњоро хўрданд, Рањматуллоњ онњоро суол кард: - Боз мехўред? Њама бо аломати тасдиќ сар љунбонданд. Баъдан, Рањматуллоњ «рафтем» гуфта, аз дуюм ошёна ба якум равон

«ВОВИ МАЌСУРА» Замоне дар Раёсати њамоњангсозии барномањо ва муносибатњои байналхалќии Кумитаи телевизион ва радиои Тољикистон кор мекардам. Рўзе раиси раёсат љаласа даъват кард. Дар рафти љаласа сухан сари имлои забон рафт. Раис бо навиштани чанд калимањои «ї» - дор хост санљад, ки имлоро ба чї њад медонанд ва хост дар робита ба «ў» маълумот бидињад. Кормандонро барои он ки гўё ба забони тољикї хунукназарї зоњир мекунанд, сарзаниш кард, аммо аз чї бошад, ваќте дар робита ба њарфи «ў» сухан мекард, «ў»-и дароз намегуфт, балки мехост ин њарфро чун арабидонњо ном барад. Бинобар ин «вови маќсура» мегуфту «ў»-ро дар назар дошт. Баъди тамом шудани љаласа гуфт: - Мулло (чун медонист, ки дар ЊНИТ кор мекардам) дуруст гуфтам? Гуфтам: - Ростї, дониши динї надорам ва арабиро низ намедонам, аммо дар нањзат «ў»ро «ў»-и дароз ва ё «вови маљњул» мегуфтанд. ДЕПУТАТИ ШЎРОИ ОЛЇ Њар њафта ноњияи Панљ меравам. Аз «нўги хамир фатир» гуфта, ба мошин му-

софир мегирам. Рўзе марде омаду гуфт, ки Панљ меравад, агар нисбат ба роњкирои маъмулї камтар пул гирам, савор хоњад шуд. Дигар ањамият надодам, ки ў кист ва розї шудаму ба роњ баромадем… Чун ба Панљ расидем, бо оњанги амру фармон гуфт: - Маро то хона мебарї!

- Ако, таксињои Душанбе касеро то хона намебаранд, балки истгоњи охир бозор аст, - гуфтам дар љавобаш. Дар чунин њол, аз љайбаш шањодатномаеро бароварда, ба тањдид гузашт: - Ту депутати Шўрои Олиро «оскорблять» кардї, ГАИ-ро фармон медињам, мошинатро ќама мекунад… Дар чунин њол, дар њайрат мондам, ки ин мард кї бошад, ки аз Шўрои Олї сухан мегўяд. Шўрои Олї бо Маљлиси Олї иваз шудааст, наход ин «депутат» бехабар бошад? Ба њар њол, баъдтар ба суолам љавоб пайдо кардам ва фањмидам, ки мард вакили маљлиси мањаллї будааст... МАНТИЌ Боре хона рафтам, ки ба љуз модарам њама хўроки нисфирўзї хўрда, пайи кори худ рафта буданд. Дарњол модарам дастархон густурду хўрок овард. Бародарам, ки он солњо таќрибан 4,5 - 5 - сола буд, омада сари хон нишаст. Ўро даъват кардам, ки «биё, бо њам хўрем», аммо як ба модарам нигоњ карду хоњишамро рад намуд. Чун модарам аз назди мо рафт, додарам суол кард: ако, чї гуфтї?

МАРДИКОРНОМА Ваќте бa њамватанони муњољирам менигарам, баъзан дар бораи он фикр мекунам, ки њамзистии намояндагони ќавму миллиятњои гуногун ба андеша ва рафтори онњо таъсири худро мегузорад. Дар мафкураи онњо таѓйирњое рў мезанад, ки бо таъсири муњит пеш омадаанд. Албатта, шояд решаву бунёд бетаѓйир мемонад, аммо дар рафтору муносибат одамон њамеша аз њамдигар ибрате мегиранд. Муњољирони тољик дар Русия тадриљан ба расму русуми бегона ошно шудаву наздикї ва одат пайдо мекунанд ва ин як раванди мушкил аст. Ва мардуми тањљоии рус низ ба бисёр хислатњои тољикона шинос шуда, ба онњо одат кардаанд. Барои намуна, агар ба утубус (автобус) зане солхўрда ворид шаваду дар он курсии холие намонда бошад, ў филњол аз байни нишастагон каллаи сиёњ ва чењраи гандумиро мељўяд. Ваќте ки чунин касро ёфт, мутмаин аст, ки љои нишаст њам барояш пайдо шуд ва бо дили пур сўи ў ќадам мебардорад. То андозае одоби тољикон ин одатро шакл дода бошад, мумкин аст, баъзењо њаќќи онњоро ба нишастан кам мебинанд. Дар як бањси интернетї як марди рус аз тољикон дифоъ карда, таъќид намуд, ки аз тољикон бисёр чизњоро омўхтан мумкин аст. Суханони ў тахминан чунин садо медоданд: агар дар роњ садамае рух дињаду худравњо (мошинњо) чаппа шаванд ва ин роњ дар Тољикистон бошад, њамагон ба ёрї шитобида, одамонро наљот медињанд, худравњоро роста мегардонанд. Ва агар ин роњ дар Русия бошаду чунин њодиса иттифоќ афтад, њамагон тамошобин мешаванд. Телефонњои дастиро гирифта, то сўхта хокистар шудани худравњо наворбардорї мекунанд.

Бархўрди тамаддунњо Њодисае, ки Мўсову Муллошо шоњидаш буданд, гуфтањои болоро таќвият мебахшад. Онњо як бегоњ аз кор меомаданд. Дар истгоњи зарурї аз утубус поин шуданд. Аз истгоњ то манзил боз 5 даќиќа пиёда роњ рафтан лозим буду ин роњ аз канори мактабе мегузашт. Ваќте ба мактаб наздик шуданд, диданд, ки чањор - панљ љавони тахминан 15 - 16 - сола бо њам ѓавѓо доштанд. Лањзае аз байн нагузашта, ду нафари онњо ба њам дарафтоданд. Пас аз чанд зарбаи мушт яке дигариро ба замин афтонда, болояш савор шуда, њамоно зербударо муштборон мекард. Љавонњои дигар хандону њаяљонзада телефонњои дастии худро аз љайбњо бароварда, ба кор андохтанд ва сар карданд ба наворбардорї. Чанд роњгузар як-як истода воќеаро тамошо карда, боз ба роњи худ идома медоданд. Акаи Муллошо ба сўи љавонњо давид. Онеро, ки аз боло буду берањмона муштзанї мекард, дошта, канор кашид ва аз нафари афтида дур кард. Нафари

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

www.ilhom.wordpress.com

Чинваз Шералї ГУЛ, вазири энергетика ва саноати ЉТ: - Пеш ай пода чанг андохта мегарданд. Намедонанд, к ї чї кардаст. Мо аввал ин масъаларо њаматарафа омўхтем. Њамин хел Маркази гарму барќдињие, ки дар Душанбе дар назар аст, дар худи Чин њам аст…

- Фаќат дар Чин вай кор мекунад, дар мо насиб бошад, шањрро зеб хоњад дод. Албатта, агар шумо то он ваќт вазири энергетика боќї монед. ..

Таролимпик Маликшо НЕЪМАТОВ, раиси кумитаи варзиш: - Мо бевосита тарљумон бурдаем, зеро аз дастаи олимпї касе забони англисиро намедонист. Дар он љо њар ќадам зарурат ба тарљумон пеш меомад.

- Чї хел бевосита? Тарљумонатон пиёда ба Лондон рафт-мї!

Саркоршинос Рашид РАЊИМОВ, коршиноси соњаи варзиш: - Албатта, баъзе пешравињо дар футболи тољик ба назар мерасад. Вале барои чї бошад, њама аслан ба он таваљљўњ медињанд, ки дастаи мунтахаби хуб дошта бошем. Мо бояд фањмем, ки сар бе тан намешавад.

- Сар дорем. Тан нест-ако! Њар як сарњое дорем, ки аз дар базўр меѓунљад ва Худо медонад, ки тани миллат онњоро чанд соли дигар бардошта метавонад ё не!

Масъулбайтољик Исмоил ЃАФФОРОВ, масъули равобити байналмилалии ширкати "Тољик Эйр": - Мо њар рўз ва њатто њар соат нархњоро иваз менамоем. Аммо нархи ягон чиптаи хаттсайри Душанбе ба ягон самти дигар ба 700 доллар нарасидааст.

- Шумо њушатон дар љояш-мї? Як бор ба кўча баромада, нигоњ кунед, баъд мефањмед, ки нарх њар соат не, њар даќиќа иваз мешавад.

Ќабќуб Рањматилло ЗОЙИРОВ, роњбари ЊУСДТ: - Ман њамчун њуќуќшинос таѓйироти соли 2003-ро то имрўз њам аз нигоњи ќонунї будани конститутсия ќабул надорам.

- Шумо ќабул надоред, барои њамин шуморо ќабул надоранд. Шумо ё ќабул кунед, ё ... худатон медонед!

Бачасаф Љо БАЙДЕН, муовини президенти Амрико: - Мит Ромнї мегўяд, поён додан ба љанг дар Ироќ ва бозгардондани нерўњо ба ИМА иштибоњ аст. Ў мегўяд, таъйини замон барои хуруљи нерўњоямон аз Афѓонистон ва бозгашти онњо ба ватанашон иштибоњ аст.

- Мит - ако, фикр мекунед, ки соли 2001 аст? Тезтар љонро каљ кунед, ки аз њамон будагиатон њам намонед. Он љоро Афѓонистон гуфтаанд, макони бачабозї, сафедак… Раиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон

Њ аф т ан о ма да р В а зо р ат и ф а рњ а нг и Љ у м њ у р ии Т о љ и к и с т о н б а ќ а й д гириф та шу д аас т.

афтида зуд бархост ва акнун ў ба њуљум гузашт. Акаи Муллошо дар миёни обу оташ, њисобашро гум карда буд. Гоњ якеашро медошту гоњ дигареро. Баъзан шояд аз њаяљон буд, ки тољикиву русї “Шуд! Шуд! Всё! Бас!” мегуфт. Ногоњ нигоњи Муллошо ба чанде аз рањгузарон афтод, ки механдиданд. Дарњол чашмони акаи Муллошо Мўсоро љустанд. Аммо Мўсо ором ба роњи худ мерафт ва ќариб ба хамгашти кўча расида буд. Акаи Муллошо бо як азоб мушту лагадњоро чапѓалат дода, худро аз байни њарифон берун кашид ва ба сўи Мўсо шитофт. Њафт-њашт ќадам нињода, бозистод ва боз ба љавонњо, ки сару рўи њамдигарро хуншор карда буданд, нигарист. Занозанї дар ављ буд. Акаи Муллошо гоњ ба Мўсо нигоњ меандохту гоњ ба роњгузарони тамошобин ва гоњ ба љавонњо. Боз лањзае дудила монда, сипас ба сўи Мўсо роњашро давом дод…

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01

 Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї  Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09