№26 (302). Чоршанбе, 19-уми сентябри соли 2012

Консулии Тољикистон дар Русияро чї гуна дарёфтед?

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол

Муллораљаб Юсуфї:

Љаноби ИКС:

Кї шањрвандони Амрикоро куштан мехоњад?

Як гапи њафта

| №26 (302). Чоршанбе, 19-уми сентябри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru

Фаридун РАЊНАВАРД:

Биханд, Клинтон! Биандеш, мусалмон!

«Розњои пинњонї»

2

Дар бораи ангури мо

Бидуни формат

5

7

9

Ќудрати камобру Муњољирони Тавилдара: аз ин монда, аз он ронда

Дар ин шумора: сиёсат Њушдори сафорати ИМА дар Душанбе

2 љањон

Гоњ Ќуръонсўзї, гоњ тавњини Пайѓамбар!

10

7

пурбин

Рамзия МИРЗОБЕКОВА:

«Дар Бадахшон ба љанги тўлонї омодагї медиданд»

Зулмоти поёни шаби сияњ - 2

6

16

2

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

Пулис бемаврид ба макони кори онњо назди бозори кўчаи Дуров, љойе, ки онњо ба савдо машѓуланд, меоянд ва чанд нафаре, ки дилашон хост, бе ягон сабаб ва огоњї гирифта мебаранд.

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ

ИЌДОМ

Љонибдории Эмомалї Рањмон аз лоињаи "Шоњроњи намунавї" Эмомалї Рањмон ташаббуси Иттињоди байналмилалии наќлиёти автомобилиро доир ба муаррифии лоињаи "Шоњроњи намунавї" дар масири сарњади Ќирѓизистон-Љиргатол-Рашт-Душанбе-Ќўрѓонтеппа-Панљи Поён-сарњади Афѓонистон љонибдорї кард. Эдуард Бирюков ба масоили омодагї ба раисии Тољикистон дар ТРАСЕКА дар соли 2013 ва ба Конфронси байналмилалии сатњи баланд оид ба рушди наќлиёти автомобилї ва имкониятњои транзитии Осиёи Марказї барои давраи то соли 2020, ки соли оянда дар шањри Душанбе баргузор мегардад, таваљљўњ зоњир гардид. Дар мулоќоти имрўза, дар "Ќасри миллат", масоили њамкории Тољикистон бо ин созмони бонуфузи байналмилалї ва барномаи ТРАСЕКА доир ба бунёди гузаргоњи наќлиётии Аврупо-Ќафќоз-Осиё баррасї шуд.

TojNews

СИЁСАТ

Фишори нави Маскав ба муњољирони корї Дар Фурудгоњи Колсовои Екатеринбург 9-уми сентябри соли љорї пулис муњољирони кории тољикро бидуни шарњу эзоње боздошт намуда, тўли панљ рўз, то 13 сентябр беобу ѓизо нигоњ доштаанд.

Њафтаи гузашта бо фармони раисљумњури Тољикистон ба ноиби сардори раёсати умури дохилии минтаќаи Рашт Шоњ Искандаров рутбаи генерал-майор дода шуд. Шоњ Искандаров яке аз охирин ќумандонњои ИНОТ мебошад, ки то њол дар нињодњои ќудратии кишвар фаъолият мекунад. Саволи матрањ ин аст, ки рутбаи генералї гирифтани ў ба тамом шудани амалиёт дар Хоруѓ чї иртибот дорад??? Чаро имрўз сафи генералњо дар мо зиёд мешавад? Охир, бубинед, ки дар мо аввал рутба баъд зиндон ё…

Кодекси андоз ба манфиати кї? Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон кодекси нави андозро имзо кард. Чанд моњ аст, ки ин кодекси нав дар баррасии вакилон ва љомеа ќарор дошт. Њарчанд Сафаралї Наљмиддинов, вазири молия ин ќонунро ба нафъи љомеа хонд, аммо бисёре аз соњибкорон ва коршинсосони масоили иќтисодии кишвар мегўянд, дар асл, баъзе андозњоро бардошта бошанд њам, намудњои боќимондаро хеле ќимат карданд. То куљо ин ќонун метавонад ба рушди иќтисоди кишвар мусоидат кунад, ваќт нишон хоњад дод, аммо Худо кунад, ки вазъ бадтар нашавад.

Кї шањрвандони Амрикоро куштан мехоњад? Сафорати Амрико аз шањрвандони кишвараш дар Тољикистон хостааст, ки «њушёр бошанд» ва аз иштирок дар мањалњои тазоњурот худдорї намоянд. Ин баёнияи сафорати Амрико дар пайи он нашр мешавад ки чанд рўз боз ба сафоратњои Амрико њамла сурат мегирад. Зеро дар Амрико филме бо номи «Бегуноњии мусалмонон» ба навор гирифта шудааст ва дар ин филм Паёмбари Ислом Муњаммад (с) тањќир карда шудааст. ЊНИТ низ рўзи 18 сентябр бо пахши баёнияе ин филмро мањкум намуд. Аммо як чизро ман нафањмидам, ки чаро сафорат ба мардумаш њушдор дод, ё онњо њам мардуми тољикро ба мисли афѓонњову суриягї дидаанд?

Муњаммадљон Шакурї низ рафт. Бузургтарин олими соњаи забону адабиёти тољик, писари Шарифљон Махдуми Садри Зиё, Муњаммадљон Шакурї рўзи 16 сентябр, дар синни 87 солаги вафот кард. Гузашти ў зарби љиддие буд ба адабиёти тољик. Дар пайи гузашти ў президентони Эрон, Афѓонистон ба президенти Тољикистон ва пайвадони марњум њамдарди баён намуданд. Лекин боиси таассуф дар он аст, ки дар ваќти зинда будани устоди шањир нафаре барои дидор нарафт ё дар замони бемориаш, пас аз марг њамдардї ё худнамої мекунем?!

Зойиров хостори барканории Рањмон аст?

TojNews

Рањматилло Зойиров, раиси ЊУСДТ, њафтаи гузашта ба расонањо гуфт, аз ду кўшиши баргузор намудани мизи гирд бо унвони "Зарурати таѓйиру иловањо ба ќонуни конститутсионии Тољикистон "Дар бораи интихоботи президентї" номуваффаќ анљом ёфтанд. Ин мизи гирд бояд дар маркази матбуоти љумњуриявии тобеи Вазорати корњои хориља сурат мегирифт, аммо бо далели дар ин рўз пеш омадани чорабинии худи ин вазорат ин мизи мудаввар баргузор нашуд. Зойиров, дар толори мењмонхонаи «Каён1» низ натавонист ин вохўриро баргузор кунад. Сабаб ба гуфтаи Зойиров садгузории маќомот аст. Чаро пас аз садои «Гурўњи 24» Зойиров њам фаъол шуд ё онњо ба њам иртиботе доранд?

САДОИ МАРДУМ

Ба тањќиќи одилонаи сўхтори "Корвон" эътимод доред?

53%

19%

19%

Барои ман фарќ надорад

Маќомоти корњои дохилии Маскав боздошти муњољирони кории тољик ва ќирѓизро бо хабаргузорињо тасдиќ кардаанд. Аммо гуфтаанд, ки онњо ба наќзи ќонун дар мањалли корашон муттањам шудаанд. Прокуратураи шањри Маскав гуфтааст, нисбати афроде, ки ба кормандони пулис муќовимат кардаанд, тибќи Кодекси љиноии Федератсияи Русия парвандаи љиної боз шудааст. Барои муќовимат ба кормандони маќомоти њифзи њуќуќу тартибот то 10 соли зиндон љазо пешбинї шудааст, - шарњ додааст Прокуратураи Маскав. Гуфта мешавад, бори аввал аст, муњољирони кории тољик барои муќобилият ба полис муттањам ва боздошт мешаванд. Ин дар њолест, ки бинобар иттилои расонањои Маскав, дар байни муњољирони боздоштшуда дар Маскав шањрвандони Миср ва Сурия њам њастанд. Тољикистон њудуди 2 миллион муњољири корї дар Русия дорад. Асоси иќтисодиёти кишварро асосан маблаѓњои фиристодаи муњољирони корї ташкил медињад, ки дар як сол њудуди 3 миллирад доллари ИМА-ро ташкил медињад.

Ќисман эътимод дорам

Коршиносон мегўянд, эњтимол, онњо "ќурбони" бозињои нави њукумати Русия шудаанд. Шавкати Муњаммад, хабарнигори муќими Санкт-Петербург ва шоњиди њодисаи боздошти шањрвандони Тољикистон, мегўяд, ваќте "бо маќомоти Русия дар робита ба ин ќазия дар тамос шудем, сабаби онро ба муносибатњои феълии ду кишвар унвон карданд. Њатто дар чунин њолат сафорат ва консулгарињо ба дардат намехўранд. Расидагии фаврї нест". Дар њамин њол, Абдулло Сангов, як муњољири кории тољик дар Маскав, ба TojNews мурољиат кард, ки ваќтњои охир муносибати полиси ин шањр бо муњољирони ќирѓиз ва тољик таѓйир ёфтааст.

- Пулис бемаврид ба макони кори онњо назди бозори кўчаи Дуров, љойе, ки онњо ба савдо машѓуланд, меоянд ва чанд нафаре, ки дилашон хост, бе ягон сабаб ва огоњї гирифта мебаранд. Њатто намегўянд, ки ба куљо мебаранд. Рўзи 15-уми сентябр њамин хел карданд, бачањоро гирифта бурданд, то њозир бедарак њастанд. Њамон рўз муњољирони дигар, шањрвандони кишварњои дигар, ба пулиси Маскав ба нишони эътироз њар чї њаво доданд. Њоло пулис њамонњоеро, ки муќобилат нишон доданд, љустуљў дорад.

Бале

Ѓиёсљон Пўлодов, яке аз ин муњољирони боздоштшуда, ба ТоjNews гуфт, ки то ба њол сабаби боздошт ва ба Ватан баргардонидани худро намедонад. Ѓиёсљон, ки њоло 22 сол дорад, мегўяд, маротибаи дувум буд, ки ба Русия мерафт.

- Ман ба Свердловск мерафтам, дар фурудгоњ бародаронам интизор буданд. Ваќте аз самолёт фуромадем, ману як зани тољикро, ки аз Душанбе буд, пулис њуљаттњоямонро дида, гуфт,- аз паси ман оед. Рафтем, дар як камера дароварданд, телефонњоямонро гирифтаанд. Дигар чизе нагуфтанд, он занро аз ман људо карданд. Намедонам, боз чанд нафари дигарро боздошт карданд, алоњида нигоњ медоштанд. Панљ рўз дар камера аз њамон борхалтаи худамон чизе ки доштем, мехўрдам. Њатто об намедоданд. Баъди панљ рўз ба Ватан баргардониданд. Ба гуфтаи Ѓиёсљон Пўлодов, њангоми ба Фурудгоњи Хуљанд расидан, кормандони Хадамоти муњољирати Тољикистон ба ў гуфтаанд, ки "шумо депорт шудаед ва тўли панљ сол њуќуќи сафар ба Русияро надоред". Аммо ба бародараш дар Екатеринбург пулис гуфтааст, Ѓиёсљон Пўлодов барои як сол "депорт" шудааст. Ѓиёсљон Пўлодов дар Русия ба корњои сохтмонї машѓул буда, моње то 20-25 њазор рубли русї маош мегирфтааст. Вай афсўс мехўрад, ки акнун аз ин даромадаш њам бенасиб мондааст. Бори аввал нест, ки маќомоти Русия бо шањрвандони Тољикистон муносибати ѓайриќонунї мекунанд. Дар Хадамоти муњољирати назди Њукумати Тољикистон дар бораи сарнавишти Ѓиёсљон Пўлодов ва онњое, ки "ќурбон"-и пулиси Екатеринбург дар 9-уми сентябр шуданд, изњори беиттилої карданд.

Шоњ генерал низ шуд

Не

Дар ин бора Дастгоњи иљроияи Президент хабар дод. Бинобар иттилои манбаъ, њамзамон, Президент Эмомалї Рањмон чанд таклифу пешнињоди муфиди дигарро ба миён гузоштааст.

"Аз љумла, пешнињод карда шуд, ки дар доираи њамкории дуљониба дар минтаќаи озоди иќтисодии "Панљи Поён" як Маркази муосири логистикаи автомобилї бунёд карда шавад. Њамчунин, иштироки васеътари Иттињоди байналмилалии наќлиёти автомобилї ва Барномаи ТРАСЕКА дар бунёди роњњои нав ва навсозии роњњои мављудаи автомобилии Тољикистон бо пайвастани онњо бо шабакањои наќлиётии дигар кишварњои минтаќа мувофиќи матлаб дониста шуд". Гуфта мешавад, дабири кулли Иттињоди байналмилалии наќлиёти автомобилї Мартин Марми ва дабири кулли котиботи доимии Комиссияи байнињукуматии ТРАСЕКА

Муллораљаб Юсуфї, донишљўй

10%

Пурсиш бо фармоиши «Нигоњ» дар пойгоњи интернетии www.tojnews.org гузаронида шудааст. Теъдоди овоздињандањо 243 нафар.

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

3

Дар баёнияи Сафорати ИМА ба шањрвандони ИМА мурољиат шудааст, ки дар мањалњое, ки имкони рух додани тазоњурот мављуд аст, дурї љўянд.

НИГАРОНЇ

Њушдори сафорати ИМА дар Душанбе Сафорати Иёлоти Муттањидаи Амрико аз шањрвандони ин кишвар дархост кард, то аз мањалњои эњтимоли тазоњурот дурї љўянд ва њушёр бошанд.

Ба ин дархости Сафорати ИМА дар Душанбе њамлањо ба намояндагињои дипломатии ин

кишвар дар Либия, Миср, Яман ва баъзе кишварњои дигари исломии Ховари Миёна боис шудааст.

Сафорати ИМА гуфтааст, њарчанд дар бораи вуќўи њодисањои шабењ дар Тољикистон иттилоъ надоранд, вале бо вуљуди ин, шањрвандони Амрико бояд њушёриро аз даст надињанд. Дар баёнияи Сафорати ИМА ба шањрвандони ИМА мурољиат шудааст, ки дар мањалњое, ки имкони рух додани тазоњурот мављуд аст, дурї љўянд. Тўли як њафтаи ахир дар як ќатор кишварњои исломї филми мазњакавии "Бегуноњии мусалмонон", ки гуфта мешавад, як нафар ќибтии амрикої ба навор гирифтааст, боиси тазоњурот ва кушта шудани њадди аќал, њашт нафар шањрванди ИМА гашт. Дар њамла ба консулгарии ин кишвар дар шањри Бенѓозии Либия сафири Иёлоти Муттањида ва се амрикоии дигар кушта шуданд.

TojNews

ЊУЌУЌ Дар ин бора аз Консорсиуми юридикии Тољикистон, ки ташкилкунандаи ин нишаст аст, ба TojNews иттилоъ доданд. Рањматилло Зойиров, раиси Консорсиуми юридикии Тољикистон гуфт, дарњои Мењмонхонаи "Каён-1" бастаанд. Гўё ин мењмонхона барои вайрон кардани ќоидањои тиббиву санитарї баста шудааст. Бинобар иттилои манбаъ, ќаблан тасмим гирифта шуда буд, ки ин нишаст дар толори маљлисии Маркази тадќиќоти стратегї баргузор карда шавад. Новобаста ба он ки маблаѓи баргузории ин мизи мудаввар аз љониби ин созмон пешпардохт шуда буд, 12-уми сентябр ин чорабинї бинобар сабаби банд будани ин толор баргузор нашуд. Мизи мудаввар ба 18-уми сентябр мононда шуд. Тасмим гирифтем, ки мизи мудавварро дар Мењмонхонаи "Каён-1" баргузор кунем. Аммо 17-уми сентябр маъмурияти ин мењмонхона ба Консорсиуми юридикї ха-

Рањматилло Зойиров натавонист мизи гирд доир кунад Мизи мудаввар дар мавзўи "Зарурати ворид кардани таѓйироту иловањо ба Ќонуни конститутсионии Љумњурии Тољикистон "Дар бораи интихоби президент" баргузор нашуд.

бар доданд, ки "Каён-1" аз љониби Хадамоти назорати эпидемиологии пойтахт баста шудааст. Рањматилло Зойиров гуфт, ки созмон тасмим гирифтааст, чо-

ИЛЊОМИ ЊАФТА ИН ЉО Ватандорї агар ин асту кор ин асту бор ин љо Зи буѓзи сина метарсам, ки гардад инфиљор ин љо ! Чї офат буд аз мастї, мусибат буд аз пастї, Ки дар боѓи љањон гул рўяду дар сина хор ин љо Њакимо! бо чунин пиндор одам хор мегардад Ва њам вањшу туюр аз тарс дар ќасди фирор ин љо Чаро озодагони дањрро овора мебинам ? Чаро озурдагони зулмро сокиту хор ин љо ? Чи накбат шуд, ки рўњи Ањриман дар ин Ватан дидам Чи ќисмат шуд, ки одам гашт ин сон хору зор ин љо Яке русї лаќаб дорад, яке туркї насаб дорад, Дигар нози араб дорад, аљаб бебанду бор ин љо Касе бо худ наменозад, касе бо худ намесозад, Худиро зуд мебозад, куљо шуд ифтихор ин љо? Хиљолат мекашам аз иддаои пучу бењосил Куљо Исмоили Сомониву њар харсавор ин љо Бинол, эй булбули бечора к-аз дарди ту огоњам Нишемангоњи зоѓон шуд гулу боѓу бањор ин љо. Бењруз Забењулло

рабнии њуќуќиро дар толори Институти шарќшиносї ва мероси хаттї доир намоянд.

TojNews

Радиои муњољири тољик Пахши радиои "Муњољир" дар интернет дар Маскав боиси сару садоњо шуд. Рањими Ќаландар аз љумлаи муассисон ва ровии ин радио иброз дошт, ки чанд њаваскори муњољир љамъ шуда, ин радиоро бо маќсади ифодаи орзую омоли муњољирон таъсис доданд. Дар ин хусус барои торнамои Тољнюз ва Фейсбук мавод омода кардам. Бахусус, сарлавњаи "Таджикские дворники в Москве создали радио" мавриди таваљљўњи расонањои хабарии Русия шуд. Акнун Рањими Ќаландар аз Маскав занг мезанад, ки ўро созандагони барномањои телевизионњои федералї ором намегузоранд. Њайрати эшон аз ин аст, ки чор муњољири тољик як радио бунёд кардаанд. Дар Русия байни муњољирон садњо нафари соњибистеъдод мављуданд, ки тавсассути осори нодири худ сокинони мањаллиро ба њайрат мегузоранд. Њасан Холзода, як шоири муњољири тољик дар Санкт-Петербург ба узвияти Академияи каломи бадеии рус пазируфта шуда, бо медали "Достоевский" сарфароз гардонида шуд. Њасан як бинокор аст, ки дањ сол боз нони муњољират мехўрад ва дар гузашта муаллими забон ва адабиёти рус дар Данѓара буд. Њоло Њасан Холзода дар мањфилњои адабии њаваскорони назм чун гули сари сабад аст. Аксари расонањои хабарї дар бораи ў гузоришњо омода кардаанд. Љими ном як овозхоне њам дар таќлид ба суруди њиндї тавассути интернет шўњрати беназир пайдо намуд. Аслан ў Холмањмад ном љавоне аз ноњияи Ќубодиёни вилояти Хатлон буда, забони модарияш ўзбакист ва лањзаи фориѓ аз кор њангоми иљрои суруди њиндї њамкораш ўро ба телефони мобилї сабт карда, ба сањифаи интернет гузоштааст. Ончунон шўњрати Љими боло рафт, ки ўро сарватмандони рус ба мањфилњои худ таклиф намуда, подоши њангуфте медињанд. Њоло ў дар як тарабхонаи Санкт-Петербург ба сифати посбон ва њунарманди барномањои консертї адои фаъолият мекунад. Нашри расонањои хабарї аз љониби љамъиятњои миллї дар Санкт-Петербург хуб пазируфта мешавад. Ваќте соли 2008 дар назди иттињодияи љамъиятии "Аљам" газетаи "Азия мигрант"-ро бо дастгирии

соњибкор Муродљон Усмонов чоп кардем, шодии муњољирон њадду канор надошт. Ин аввалин љаридаи муњољирон дар Санкт-Петербург буд ва аллакай соли 2009 "Хуросон" ном маљаллаи тољикиро омода кардем. Муассисаи давлатии "Хонаи миллатњо"-и шањри Санкт-Петербург барои нашрияњои миллї растаи алоњида дорад, ки алъон љамъиятњои озарињо, яњудиён, ўзбакњо, тоторњо, гурљињо, лањистонї, украинињо нашрияњои худро ба маърази умум гузоштаанд. Шабакаи телевизионии "100" барномаи хосае бо иштироки намояндагони халќњои гуногун дорад. Њукуматдорони мањаллї чунин расонањои гурўњиро љонибдорї мекунанд, зеро то андозае муњити тањаммулпазирї фароњам меояд. "Тўрон" ном њафтаномаи ўзбакї дар Санкт-Петербург бо теъдоди 15000 нусха нашр шуда, ройгон байни муњољирин пањн мешавад. Ин нашрия ба забонњои русї, тољикї ва ќирѓизї њам мавод омода менамояд. Нашрияи "Тољикони Русия" дар шањри Маскав мансуби медиахолдинги "Тољинфо"-и Муњаммад Эгамзод аст, ки на танњо дар Русия, балки дар Тољикистон њам пањн мешавад. Маљаллаи "Тољикистон" њам моли ин ширкат аст. Њоло тарњи як маљаллаи "Бењтарин"-ро оид ба тољикони муваффаќи Русия тими "Тољинфо" банду баст мекунад. Аммо як нукта мусаллам аст, ки на њамаи муњољирин майл ё фурсати газетхонї доранд. Аксарият тамошои телевизион ё шунидани радиоро афзал медонанд. Пас аз рўзи кории 12 соатаи бетанаффус муњољир дар Русия агар њавсала кунад, каме телевизион тамошо мекунад ё дар интернет муошират менамояд. Њамин аст, ки интернет-радиои "Муњољир"-и Рањими Ќаландар дар Маскав аллакай беш аз 3000 шунавандаи доимии худро пайдо намуд. Мегўянд, ки њоло муњољирон байни њам маблаѓ љамъ оварда, ноутбук хариданиянд, то ин ки ба интернет пайваст шуда, якљоя радиои "Муњољир"-ро гўш кунанд. Зайнудин ОРИФЇ

БАЊОДУРОН

700 њазор марди оиладор дар муњољират Бино ба иттилои ширкати тадќиќотии "М-Вектор", беш аз 700 њазор марди Тољикистон занони худро танњо гузошта, рў ба муњољират овардаанд. Ин ширкат гуфтааст, дањсолаи охир ин табаќаи занон дучори мушкилоти иќтисодиву иљтимої шуданд. Дар ин бора Исмат Тўхтаев, сарвари ширкати тадќиќотии "М-Вектор", иттилоъ дод. Бинобар гуфтаи вай, тањќиќоти ахири ин ширкат нишон додааст, ки аз 230 то 280 њазор оила аз лињози иќтисодї камбизоат эътироф гардидаанд.

-160 нафар чунин занони дилозурда аз чор минтаќаи Тољикистон мавриди тањќиќ ќарор гирифтанд. Барои муайян кардани маќоми заноне, ки шавњари муњољирашон партофта рафтааст, бевосита дар мањалњо бо онњо сўњбат гузаронида шуд. Аз нигоњи молиявї ночор, дастнигари дигарон, маъюсу хотирпарешон, бекор, муносибати тунд бо пайвандон, майли худкушї хоси заноне аст, ки ба иллати бедарак шудани шавњари муњољири худ дар љомеа маќоми пасти иљтимої ва иќтисодї доранд.

Њуќуќшинос Азиза Њошимова мегўяд, ќонунгузории Тољикистон барои ба чунин занон додани маќоми зани танњо ё худ чун "бевазан" эътироф кардани онњо заминаи заиф дорад ва ин аст, ки онњо бештар мавриди зўроварии иќтисодиву иљтимої ќарор мегиранд. Амалдорон дар њукуматњои мањаллї низ ба ќонунњои мављуда такя намуда, "дилам месўзад, вале дастам аз чора кўтањ аст" мегўянд. Яъне ќонунњо барои пуштибонии иљтимоию иќтисодии занони аз шавњари муњољир мањрумшуда ниёз ба такмил дорад. Гуфта мешавад, занони оилањои муњољирони корї ба хизматрасонии тиббї дастрасии мањдуд дошта, ниёз ба машварати рўњшинос доранд. Натали Тагверкер, намояндаи Созмони Амният ва Њамкории Аврупо, сар-

парасти тањќикот ва конфронси "Мушкилоти њамоиши иќтисодии занон аз оилањои муњољири Тољикистон", ки тайи ду рўз 12-13 сентябр доир гардид, иброз дошт, ки барои татбиќи ин лоиња 25 000 евро сар аз январи соли љорї масраф гардида, тавсияномањои даќиќ барои бењдошти мушкилоти занони муњољир ба Њукумати Тољикистон пешнињод мегардад. Бинобар иттилои ѓайрирасмї, њудуди 2 миллион нафар аз Тољикистон ба муњољирати корї, асосан, ба Русия рафтаанд.

TojNews

4

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

Як вазир аз њайати њукумати пешини сарвазири Туркия Сулаймон Демирел бо ањли оилааш ба Макка њаљи умра омаданд. Писари ману духтари он вазири ваќт бо њам ошиќ ва хонадор шуданд.

1 сентябр аз як маќомоти кишвар ба “Нигоњ” хабар расид, ки зани 70 - солае мехоњад худро дар назди Маљлиси Олї оташ занад. Ба ќавли манбаъи мо, ин зан чанд рўз аст, ки дар роњи миёни дастгоњи иљроияи президент ва бинои парлумон мехоњад худро оташ занад. Он рўз мо занро наёфтем. Ду рўз баъд манбаи мо аз пайдо шудани ў бо буѓчањояш дар назди парлумон хабар дод. Рафтем, аммо милисањои муњофиз гуфтанд, ки он зан бо вакилон даъво дошт ва рафт. Як нафар аз машваратчиёни даромадгоњи парлумон ба зан маслињат додааст, ки бо Муњиддин Кабирї, вакил аз ЊНИТ вохўрад ва “ў мард аст, дасташро мегирад. Аз вакилони дигар бўи умед нест”. Бахти зан омад карда, Кабириро, ба истилоњ “ба ќап кардааст”. Аммо он рўз њам бахти мо омад накард. Занро наёфтем. Манбаъи мо рўзи дигар аз омадани зан ба парлумон хабар дод... Ин зан Фелнура Шарифова ном дошта, 67 сол дорад. 21 сол аз шурўъи истиќлолият муњољиру талошњои судї ва мушкили манзил дорад. Вай шояд дар назди бисёрињо, аз љумла Мањмадсайид Убайдуллоев, раиси шањри Душанбе, Шарифхон Самиев, раиси шањри Ќўрѓонтеппа масъалаи иваз кардани хонаи дуњуљрагиаш дар Ќўрѓонтеппаро бо якњуљрагие дар Душанбе матрањ кардааст. Љое њам ўро шавњар доданї буданд ва љое њам ба дасти милиса. Ин зан хонаводаи президенти Туркия - Абдулло Гул ва сарвазири он Раљаб Тайиб Эрдуѓонро хуб мешиносад ва њафтањо дар хонаи онњо зиндагї кардааст... Холаи Фелнура мехост худро рўзи 9 сентябр дар сањни парлумон оташ занад. Вай барои омодагї ба ин кор як њафта пеш макони “амалиётро” “разведка” кардааст. Аммо дар ин байн бо хабарнигорон вомехўрад ва онњо роњњали мушкилро ба ў нишон медињанд. Роњи њал - раиси ЊНИТ - Муњиддин Кабирї... Мо аз парлумон иттилоъ гирифтем, ки Муњиддин Кабирї занро барои зисти муваќќат ба офиси худ дар Маркази “Диалог” бурдааст. Њоло сарнавишти талхи 21 сола, муњољирии беш аз 15 - сола дар Саудї ва Туркия, онеро, ки худро дар рўзи истиќлоли кишвар оташ заданї буд, аз дањони худи ќањрамон мешунавем. Сўњбати мо бо ин зан ваќти шом дар Маркази “Диалог” доир шуд. Зан бемор менамуд. Маљоли њарф задан надошт. Мизи кории Муњиддин Кабирї мизи ѓизохўрии ин зан шуда буд. Аввал гуфт, “аз хабарнигорон дилаш мондааст, сўњбат намекунад”. Чун мо худро аз њафтаномаи “Нигоњ” муаррифї кардем, гуфт, “агар сармуњарири “Нигоњ”-ро бинад, чашмонашро барои њаќгўии нашрия мебўсад”. Ва сўњбати мо тасфид: - Хола, чанд рўз боз инљоед?

- 4 - 5 рўз мешавад, ки ба њамин корхона омадам. Љойи ором, нафа-

нафар шањрдор маро ќабул кард. Ваъда дод, ки мурољиататро њал мекунам. Вале, ваъда монд. Назди Шарифхон Самиев, раиси шањри Ќурѓонтеппа фиристонданд. Кош, намерафтам. Маро њаќорати сахт кард (њаќоратњоро такрор кард, ки на фаќат оварданашон, балки гуфтанашон њам камоли беадабист, М.А)... Њамаи њуљљатњои лозимаро бо азоб ва даводав омода карда, ба Шарифхон Самиев бурдам, аммо корамро буд накард. Ваќте наздаш рафтам, гуфтам: Самиев Шумо? Ман ба хонаат меомадам, охир, бачам, чанд рўз туро кофта истодаам. Медонед, чї гуфт? “Хонаи ман чиба меої, млесаро занг мезанам, омада бурда, мањкамат мекунанд”. Боз чанд њарфи ќабењ... Хуллас Санавбар Рањимова, муовини раиси шањр ва Мизроб Кабиров, аз Маљлиси Миллї њам ба доди ман расида натавонистанд.

Фелнура ШАРИФОВА:

ВАЪДАИ БЕ ВАФОИ ЗУЊУРОВ - Мегўянд, бо Шукурљон Зуњуров, раиси парлумон, вохўрдаед. Шуморо кўмак кард?

- Рост. 12 - 13 апрели соли равон вохўрдам. Ваъда дод, ки “оча мушкилатро њал мекунем. Бо манзили истиќоматї дар шањр таъмин мешавед”. Дар ин байн ман ба назди хешовандонам ба Рашт рафтам. Баргаштам, ки Зуњуров ба рухсатї рафтааст. Аз як шиносам чанд маротиба дар набудани ман маро суроѓ кардааст. Хурсанд шудам.

"Маргро интизорам" Мусоњиба бо зане, ки мењмони президент ва сарвазири Туркия буд, аммо дар Тољикистон мехоњад худро оташ занад си роњат мегирам. Ин љо маргро интизорам. Зиёда аз 20 сол аст, ки њамин њолро дорам, бехонаву дар ва муњољир.

- Шумо фарзанд ва пайванде надоред?

- Солњои 90-ум ваќте љанг сар шуд, мо њам сўхтем. Хонаи ман дар назди автобази 21 - и Ќўрѓонтеппа буд. Хайр, дар љанг як писарамро аз даст додам. Баъди љанг аз шавњарам људо шудам. Ду духтарам њам ба назди падарашон рафтанд. Як писар бо ман монд. Писарам 10 сола буд, ки мо ба Русия муњољират рафтем. Азобњои сангинро пушти сар кардем. Гушнагї, ташнагї...

- Њоло чаро бехонаед? Хонаи Ќурѓонтеппа чї шуд?

- Соли 1995 баргаштам. Хонаамро гирифта буданд. Баргашта гирифтам. Баъд боз ба муњољират рафтанї шуда, хонаи истиќоматиамро ба Амриддин Њасанов ном шахс “доверенност” карда, барои се сол додам, то зиндагї ва њам нигоњубин кунад. Аммо ў хонаи маро аз худ кард. Аммо чун баргашта ома-

дам, дигар барои ман дар мањале, ки хуни фарзандам, њамсояњоям рехтааст, зистан душвор буд. Агар љойи зистам равам, њамон манзараи нохуш пеши чашмам меояд (зан аз њодисањои нангини ќатли оми он солњо ќисса мекунад, аммо ба хотири ошкор накардани ашхоси њанўз зинда аз овардани номи ќотилон худдорї мекунем). Хуллас, дар ин байн њуљатњоямро дар бозори Шоњмансури Душанбе гум кардам. То гирифтани њуљљатњо ваќти зиёд гузашт. Њатто дар гирифтани шиноснома маро як сол зиёд, гоњ Душанбе, гоњ Ќурѓонтеппа давонданд. “ХОНАИ МАН ЧИБА МЕОЇ?”

- Пас барои чї худро оташ мезанед?

- Се сол боз даводав дорам, ки шањрдори Душанбе хонаи истиќоматии дуњуљрагии маро дар Ќурѓонтеппа ба якњуљрагї дар Душанбе иваз кунад, намекунад. Њафт моњ барои ќабули Мањмадсайид Убайдуллоев талош кардам. Таърихи 22 декабри соли 2010 дар ќатори 80

www.tojnews.org

Аммо, не. Дигар ба парлумон рафтам, ќабул накард. Барои њамин гуфтам, ки назди онњо худро оташ занам. Чун мо барои онњо беќадру ќиматем. Интихоб мекунем, аммо мардумро чашми дидан надоранд. Боз назди як - ду нафари дигар рафтам. Онњо маро ба шавњар кардан ташвиќ карданд. Дигар дилам монд. Нарафтам. Њоло њамин љо маргро интизорам, бачам...

- Хола, то љойе иттилоъ дорем, мўњлати тўлонї дар хориља муњољир будед. Рост аст?

- Бале, бо шурўъи истиќлолият ва сар шудани љанги шањрвандї ман њам муњољирам. Гуфтам, дар њамон Макка то охири умр зиндагї кунам, аммо нашуд. Мењри ватан кашид. Ватан танњо барои мурдан омадаам. Тамом... “МЕЊМОНИ ПРЕЗИДЕНТИ ТУРКИЯ БУДАМ” - Шумо хонаводаи Абдулло Гул, президенти Туркия ва Раљаб Тайиб Эрдуѓонро, сарвазири ин кишварро аз наздик мешиносед ва мењмони онњо њам будед. Оё бењтар набуд, ки назди онњо равед ё аз онњо кўмак дархост кунед? Чї тавр бо хонаводањои ин ду шахсият шинос шудед?

- Солњои 90-ум ман писарамро гирифта, ба Макка њиљрат кардем. Гуфтам, дигар барнамегардам, аммо ватан ватан аст. Писарам калон шуд. Як вазир аз њайати њукумати пешини сарвазири Туркия Сулаймон Демирел бо ањли оила-

аш ба Макка њаљи умра омаданд. Писари ману духтари он вазири ваќт бо њам ошиќ ва хонадор шуданд. Сарфи назар аз он, ки ман мухолифи издивољи ягона писарам бо миллати дигар будам. Барои бозпас овардани писарам ба Туркия рафтам. Бо хусураш даъвои зиёд кардем, аммо писарам нахост. Ба вазир - духтардор гуфтам, ки аз 70 миллион турк дар Макка шумо њамин писари маро интихоб кардед. Хуллас, маро тањдид кард ва писарам људо нашуд. Ман њам аз бањраш гузаштам. Дигар намехоњам дар ин бора њарф занам. Он ваќт Раљаб Тайиб Эрдуѓон муаллим буд. Ба назди онњо рафтам, ки кўмак кунанд, то ман писарамро људо карда гирам. Хуб мењмондорї карданд. Оилааш Амина ном дорад. Њоло дар телевизион зиёд мебинам. Њамсари Абдулло Гул Хайрнисо ном дорад. Ба њамсари Њуснї Муборак њам нома карда будам, ки барои Саудї барои мо виза дињад. Аммо ватан омадем, хору залил. Маќомдорони мо њаќорат ва милисаро ба рўят мерезанд. Дар корхонаи Муњиддинљон маргро интизорам. Ба касе бовар надорам. Аз Шумо хабарнигорон њам дилам мондааст. “МУЊИДДИНЉОНА ХУДОВАНД ДАВЛАТ ДИЊАД...!”

- Кадом хабарнигоронро мешиносед?

- Олга Тутубалинаро мешиносам. Дањ маротиба наздаш рафтам, ки дар бораам мавод навис, кўмакам кун, накард. Заринаи Хушвахти БиБиСи-ро дар хиёбон доштам. Зорааш кардам, накард. Назири Нусрат, Умеди Сиддиќро аз радиои “Имрўз” медонам. Наздашон рафтам, нонпулиам дода буданд. Онњо маро назди Кабирї фиристоданд. Вагарна худамро њоло оташ зада будам. ”Нигоњ” ба ман маъќул аст. Њаќиќатро мегўяд. “Азия плюс”-ро њам мехонам, аммо ваќте, ки номаамро чоп накард, дилам монд. Забони русиро пурра медонам. “Нигоњ” њукуматро бо корњои хато ва кадрњои белаёќаташ дўстона танќид мекунад. Њамон сармуњарирашро бинам, чашмоша мебўсам. Агар шавад, як маротиба њамон роњбари “Нигоњ”-ро бинам.

- Њоло дар ин офис рўзатон чї хел мегузарад?

- Писархонд дорам. Ягон рўз барои ањволпурсиаш мебароям, меравам назди онњо. Каме нон ва пул медињанд. Омада то чанд рўз њамонњоро мехўрам. Њатто берун намебароям. Љигарам варам кардааст. Њамин љо табобатам мекунанд. Маљоли роњгардї надорам. Метарсам, аз њамин љойе, ки њоло ёфтам боз берунам накунанд. Бинед, утоќи кориро ман гирифтаам. Тамоми рўз дар љойхобам. Касе нороњат намекунад. Чї кор кунам? Ба ман як метр љо лозим, ки шабро рўз кунам. Ман дигар дарди саре ба писарам Муњиддинљон эљод карданї нестам. Чї кор кунам, хонаамро гирифтанд, намедињанд. Аз шањрдории Душанбе ва Ќурѓонтеппа зора кардам, ки як паноњгоњ дињед, ки шабро рўз кунам ё сарамро монам, надоданд. Мо њам дар ин ватан кор кардем. 20 сол дар маѓозаи “Сум”-и Ќўрѓонтеппа кор кардаам. Зимистон дар пеш аст, ман чї кор мекунам. Бачам, дањонам хушк шуд. Маротибаи дигар сўњбат мекунем... Њарамгули ЌОДИР

P. S.

www.tojnews.org

Ин зан, ки 67 - сола аст, њар як њодисаи ба сараш омадаро бо таърихи рўз ва моњу сол баён мекунад. Њатто нусхањои тамоми санадњои лозима ва номањои бо русї навиштааш унвонии президент, раиси шањр, прокуратура, суд ва нашрияи “Азия плюс”-ро дар даст дорад...

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

5

Мардум дар хонањояшон ба тозагї риоя намекунанд, - гуфта, даромадгоњи идораи консулиро ба партовгоњ табдил додан њам кори чандон оќилона нест.

«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО Њафтаи ахир дар шабакаи иљтимоии "Фейсбук" низ ягон бањси созандае ба миён наомад. Ин раванд ду-се њафтаи ахир хеле хуб рўшан мешавад. Њар бањс, ки дар ин шабака шурўъ мешавад, ё ба љанљол мекашад ва ё ба тавњину тањќири якдигар. Дар ин миён аксе аз даромадгоњи консулии сафорати Тољикистон нашр шуд, ки аксариятро бетараф нагузошт. Бањсњо сари ин акс аслан рўи суоли зер гарм шуданд:

ро дўст медоранд. Њар мўру малах барои ба мансаб расидан худашро тољик мегўяд. Магар Тољикистон дипломату дипломатия дорад? Ин "дипломат" ба чї кор машѓул аст? Дар сафоратхона ба кор таъмин кардани хешовандон, бо нархи осмонбўс фурўхтани паспорт, иљозатномаи кор ва умуман ѓорат кардани тољикистониён акнун дипломатия ном дорад?

Zulaikho Usmonova: - Бо њарфњо оњистатар бошед! Сафир - корманди дипломатии кишвар мебошад: биёед, ба тањќир нагузарем. Далер Рашидов Фото из серии: Кулба, кулба...Бало ба пасаш, тоб нахўр. Аздусар пешу ќафо њама яканд.

Zulaikho Usmonova: - Ин кори мо нест: сафирони Тољикистонро худи президент таъин мекунад.

Abdullohi Samarkandi: - Ин суханњои Мову Шумо умуман таъсир надорад. Масъала сари ин аст, ки Тозагї ва Олуфтагї њамчун нишондињандаи Маданият хосиятњои Шахсї доранд. Яъне Чанобон ва умуман "мафия"-и Инњо дар айни замон дар њамин дараљаи Маданият карор доранд. Ин намуди "Тозагї,Олуфтагї ва Маданиятнокї" - и зиндагии њаррўзаи инњост. Хонањояшон,зиндагиашон њамин тавр аст. Бинобар ин агар ба Мањтоб раванд њам њамин хел мемонанд. Шукр гўед, ки дар паси дар як сатил мондаанд, вагарна њамин одатро њам надоштанд.

Abdullo Valiev: - Даромадгоњи хонаи ман фаќат ба ман ва њамсояњоям тааллуќ до-

МАВЌЕЪ

рад ва аз чиркин будани он танњо мо зарар мебинем. Даромадгоњи идораи консулии ЉТ дар Маскав бошад, маданияти тамоми тољикистониёнро ифода менамояд. Ин даромадгоњро дида, дигар миллатњо ба тамоми халќи тољик бањо медињанд.

Zulaikho Usmonova: - Аќидаи банда ин аст, ки њар кас аввал даромадгоњи хонаи худро обод кунад, ва ин мешавад тасдиќи он идеяи тозагии мардуми тољик, ки ќисми људонашавандаи фарњанги мо ба шумор меравад.

Abdullohi Samarkandi: - Дархои оѓилњои Мо аз ин "беадабї" хабар надоранд. Хаёл накунед, ки њамаи Тољикистон ба рўйи чиркаш хоб мерафтагї бошад. Як ќисмашро гўед, мумкин. Куруш Сухроб: - Бояд донем, ки сафорати ЉТ дар Русия даромадгоњи хонаи Достиев нест! Њарчї њаст, нест, њамин тавр аст.

Abdullo Valiev: - Мардум дар хонањояшон ба тозагї риоя намекунанд, - гуфта, даромадгоњи идораи консулиро ба партовгоњ табдил додан њам кори чандон оќилона нест.

Zulaikho Usmonova: - Аз бањс мебароям. Барори кор ба њама.

Abdullohi Samarkandi: - Хайр, мо њам ранги сиёњу сафедро медонем... Илхом Батыров: - Ба худи консул кор ва зиндагї кардан дар чунин шароит чиркинї писанд аст. Одами чиркинро ба тоза табдил додан њељ имкон надорад.

гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Консулии Тољикистон дар Русияро чї гуна дарёфтед?

Он лањзањо бисёр мехостам ба Њиллари нигоњ кунам. Бубинам, ки чї тур механдад. Беѓам, њамчун як инсони хушбахте, ки эњсосашро пўшида наметавонад. Ў њамин тавр хушбахттарин шахси дунё буд, ваќте шўришгарони Либия Муаммар Ќаззофї, рањбари хуншори худро кўча ба кўча мисли саги ниммурда кашола карда, тањќир мекарданд. Њиллари ба тамоми љањон бо хандаи беѓашаш нишон медод, ки чї тавр аз лањза ба лањза мурдани як диктатор хурсандї мекард. Хурсандиашро дар калимоту љумлањо љой дода наметавонист ва бо садои баланд ќоњ - ќоњ зада механдид. Аммо лањзае њам омад, ки на фаќат ман, балки бисёрињо дар љањон мехостанд, ба Њиллари нигоњ кунанд, ки чї авзоъ дорад. Он лањза дар Бенѓозї айни њамон кореро, ки бо Муаммар Ќаззофї карда буданд, шўришиёни Либия бо сафири Амрико дар ин мамлакат Кристофер Стивенс карданд. То ба њол танњо як - ду акс аз он бозгўї мекунад, ки сафири шояд умуман ягон зарра ба тањаввулот дар Либия дастнадошта ва бегуноњи Амрикоро бузкашї мекунанд. Ин сабт њанўз пахш нашудааст ва шояд нашавад, аммо муњим ин аст, ки он лањзањо хонум Клинтон ин манзараро чї гуна наззора мекард. Чаро? Намедонам вазири хориљии Амрико то куљо истеъдоди дипломатї ва фаросати инсонї дорад, аммо хандањои ў дар марги хеле вањшиёнаи диктатор Ќаззофї тавњин ба арзишњои инсонї ва њатто демократияи амрикої буд, агар дарвоќеъ хонум ва маъмурияти Кохи Сафед ба он бовар доранд. Аз эњтимол дур нест, ки куштори сафири Амрико дар Либия мањз ќасоси љонибдорони Ќаззофї аз хонум Клинтон буд ва ё хадамоти махсуси Русияву Чин бо истифода аз вазъ ба ў нишон доданд, ки метавонанд сахт хафа кунанд, ё «наханд ба пешат, ояд ба хешат!» Тасодуфї буда наметавонад, ваќте расонањои русї њам њангоми тафсири куштори Кристофер Стивенс мањз хандањои Њиллари Клинтонро ба хотир меоварданд. Дар Шарќ ва њатто Ѓарби ќадим эњтиром ба душман кори мардона буд. Оё Амрико мањз њаминњоро алайњи Ќаззофї шўронду бо шиорњои демократї ба ќудрат овард? Магар ин аст демократия? Агар ња, вой бар њолашу пуштибонаш, ки аз ин ба баъд «мевањои» зиёди талхро аз он хоњад чашид. Маълум аст, ки Амрико ва њампаймонњояшон ин гуна сурат гирифтани «равандњои демократї»-ро интизор набуданд. Куштори сафири Амрико дар Либия њам дар пайи пахши филми тавњиндори “Бегуноњии масалмон”, ки низ дар Амрико омода шудааст, рух дод. Мусалмонони љањон тазоњуроти густардаеро алайњи ин филм пиёда карда ва ба ќавле, «очаи зор» - и Амрикоро нишон доданд. Аммо ин љо як суол пеш меояд, ки чаро душманони ислому мусалмонон њамеша чунин мекунанд - гоњ Ќуръонамонро месўзанд, гоњ Пайѓамбарамон (с)-ро тањќир? Ин нишони чї аст: онњо мехоњанд, ки мусалмонон тазоњурот карда, Амрикоро тарсонанд, ё рўшоди гап, мусалмононро тањќир кунанд ва ё ин нишони як нописандї ба мусалмонони дар ќиёс бо мардуми дигари љањон ќафомонда аст? Бале, мешавад бо тазоњуроти густарда ва фишорњои амиќ ба Амрико ќонунгузории он кишварро таѓйир дод, яъне аз ин ба баъд амрикоињо њар нафареро, ки дар њаќќи Ќуръону Пайомбар (с) бењурматї мекунанд, љазо хоњанд дод. Ин як пирўзии хориљї хоњад буд, њарчанд ба гумон аст, ки амрикоињо бо фишорњои мусалмонон Ќонуни асосии 300 солаашонро таѓйир дињанд. Аммо ин муњим нест. Муњим пирўзии дохилї аст, ки мусалмонон то куљо аз ин њамлањои равониву низомии динњои дигар бедор мешаванд ва даст аз калтаку сангу Калашникоф бардошта, дини худро бо роњњои мутадаййин њифз мекунанд? Хушбахтона, ба ин нукта бисёрињо дар олами ислом ишора карданд. Аммо то ќишрњои ому кўчањои Мисру даштњои Либия ва кўњњои Афѓонистон ин њаќиќатро чї тавр мешавад расонд? Њељ шакке нест, ки олами ислом дар ботлоќи љањлу мухолифатњои њанўз асримиёнагии худ њанўз межўлад ва аз ин сабаб, ўву арзишњояшро ба масхара мекашанд. Аз ин беш, хеле бамаврид мебуд, Созмони кишварњои исломї пас аз ин ошўбњои зиддиамрикої машварате орояд ва сари сарнавишти ояндаи олами ислом биандешад. Аз он андешад, ки њамеша ва њамту масхара нашавад.

i Матлаби ин

Sorbon Imomnazarov: - Дањшат. Бењуда моро тољикони нотоза намегўянд.

Saidmurodov Alex: - Валлоњ! Чї тавр чунин мумкин аст?

Farangis Hotamova: - Бале, аз паси бархе аксарият азоб мекашанд... Усмонљон Исмонов: - Мурад одам агар њамон љо Тољикистонро нишон дињад.

Bakokhoљa Mahkamov: - Ин нишонаи маданияти Тољикистони муосир.

Zulaikho Usmonova: - Шумо аввал подъезди доми худи худатонро нигоњ кунед, онро зебову обод гардонед, баъд ба ин корњо машѓул шавед. Иззат Амон: - Агар шумо даруни бино ва онњоеро, ки он љо кор мекунанд, бинед, аз аќл бегона мешавед. Он љо њар рўз 700 - 800 одам љамъ мешавад ва љои ќазои њољат нест. Тасаввур кунед, маркази Маскав (тангкўчаи Скатертний). Чї мешавад агар њар як тољик барои ќазои њољат пушти девори бинои зист равад.

Faromarz Gulomov: - Гап дар сари он аст, ки дар он љо зан нест. Самвел Григорьян: - Мо - мардуми аљибем. Бо њамин њол дар як кишвари бегона боз мехоњем, ки моро њурмат кунанд ва дорои маданияти таърихи ќадимаву баланд номанд. Лоаќал як намое аз он њама дошта бошем! Ѓамангез аст!

Zulaikho Usmonova: - Гап дар сари он, ки њар кас бояд аз худаш оѓоз кунад!

Abdurakhim Abduvakhobov: - Албатта, ѓамангез ва шармовар аст! Куруш Сухроб: - Тољикон миллатеанд, ки озодаги-

Биханд, Клинтон! Биандеш, мусалмон!

Рўзи 18-ум маќомоти ќудратї нахустин гумонбарњои сўхтори Бозори «Корвон»-ро бозпурсї карданд ва сардори раёсати ВКД дар шањри Душанбе Абдурањмон Бузмаков ба хабарнигорон гуфтааст, ки далелњои тањќиќотро наметавонанд ба рўзноманигорон дињанд. Дар њамин њол, маќомоти иљроияи шањри Душанбе гуфтааст, ки рўзи 19-уми сентябр натиљаи фаъолияти комиссияро нашр хоњад кард. Раиси шањр Мањмадсаид Убайдуллоев рўзи тазоњуроти тољирони бозори мазкур кафолати тањќиќи одилонаи бозорро дода буд. Нуршед Машрабов, раиси «Корвон» бошад, барои ёфтани гунањкор 150 њазор сомонї ваъда кард. Вале бархе аз тањлилгарон бар онанд, ки гарчанде раиси шањр супориши ќатъї дода бошад њам, бовар надоранд, ки тањќиќ одилона сурат бигирад ва гунањкори асосї ёфт шавад. Вобаста ба ин мавзўъ «Нигоњ» пурсид:

Сўхтори "Корвон" одилона тањќиќ мешавад? Сайфулло САФАРОВ, муовини директори МТС: - БАЛЕ! Чунки њар касе, ки ин супоришро мегирад, агар касбияти хуб дорад, кўшиш менамояд њаќиќатро ёбад. Баъд худи соњиби бозор њавасманди ёфтани оташзанандагон аст. Раиси шањр њам инчунин. Пас акнун мо мебинем, ки агар тањдиде ё порагирии сахте набошад, њамаашро меёбанд. Лекин бояд гуфт, ки кофтану ёфтани чунин љинояткорон кори осон нест.Чунки метавон мардумро гумонбар донист, вале мумкин онњо ин корро накарда бошанд. Ёфтани сўзандагон метавонад пеши сўхторњои баъдиро гирад. Наёфтани љинояткорон онњоро рўњбаланд мекунад ва бељазо мондани онњо барои љомеа хеле хатарнок аст. Ба њамин хотир фикр мекунам, кўшиш намоянд, ки дастандаркорони ин сўхторро ёфта, ба љавобгарии љиноятї кашанд, то дигарон аз ин дарси ибрат бигиранд. Барои љомиаи мо бояд як эътимод дода шавад, ки аз ин ба баъд худро ва тиљорати худро дар бозорњо амн њис кунанд. Инро фаќат нињодњои зидахл карда метавонанд.

Ифтихори АСЛАМ, шањрванд: - НА! Ба назарам, ин љо њољат ба савол додану посух гирифтан намондааст. Њамааш маълум аст. Маълум шуд, ки бозори нав месозанд. Инро Мањмадсаид Убайдуллоев эълон кард. Яъне бозорсоз ба ин сўхтор манфиатдор буд. Агар ин тањќиќот аз љониби њукумати шањр доир шавад, шояд ягон чиз гуфтан мумкин бошад. Баъдан ин ки овоза шудааст, ки зани сатрпўш ба ин сўхтор айбдор мешавад. Яъне, дар пасманзари таъќиби Њизби нањзати исломї ин сўхтор њам эњтимол ба сиёсат кашида шавад ва ба њадафњои маќомоти ќудратии кишвар, ки супориш гирифтаанд истифода шавад. Оё дар ин њол метавон аќаллан боварї ё умед баст, ки тањќиќи сўхтори Корвон одилона мешавад? Не! Баъдан ин ки аз тањќиќи ин сухтор њадаф чї буда метавонад? Масалан, раиси бозорро, новобаста ба натиљаи ин тањќиќот ба фикрам бояд ба љавобгарї кашанд. Масъулини сўхторнишониро њамчунин, ки дидаву дониста ба ќоидавайронкунии соњибони бозор ва тољирони он нисбати касе чора намеандешанд.

6

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

Ба гуфти раиси ноњия, аз 30 хонаводаи муњољиршудаи Тавилдара танњо 15 хонаводаи он розї шудаанд, ки Ќумсангирро макони зист ихтиёр кунанд, аммо 15 нафари дигар бозпас баргаштанист. Сокинони дењаи Рубоднори љамоати Чилдараи ноњияи Тавилдарра се моњ аст, ки шабро дар шипангњои Ќумсангир, дар зери њавои тафсон рўз мекунанд.

15 майи соли љорї дар пайи заминларза њудуди 127 хољагии ин дења зарар диданд. Бино ба иттилои расмї, аз 127 хољагї 37 хонавода манзилњои худро аз даст доданд. Баъди як рўзи ин њодиса Эмомалї Рањмон, президенти Тољикистон аз мањалли њодиса дидан кард. Ў дастур дод, ки ба хонаводањои зарардида дар муддати кўтоњ замин људо карда, бо масолењи сохтмонї аз њисоби њукумат таъмин шаванд. Тибќи ќарори њукумат, ин хонаводањо ба Ќумсангир ва Панљ муњољир шудаанд. "ЉАНТОЌ" Хонаводањое, ки дар Ќумсангир муњољир шудаанд, ба "Нигоњ" мегўянд, ки зимистон пушти дар аст, аммо то њол иддае аз онњо соњиби замин барои сохтани манзили зист нашудаанд. Ин њам дар њолест, ки маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ноњияи Тавилдарра ин 37 хољагиро аз ќайди зист хориљ намуда, падару модаронро аз љойи кор барканор кардааст. Фарзандони онњо њоло расман њуќуќи дар кадом як мактаби Тавилдарра ё Ќумсангир хонданро надоранд. Ба ќавли муњољирони Тавилдарра, њукумати ноњияи Ќумсангир ба онњо барои сохтмони манзили зист замин људо карда, бо масолењи сохтмонї њам ахиран таъмин намудааст, аммо маќомот гуфтаанд, ки му-

људо шавад. Мо 4 маротиба дар масофаи 400 километр ба њамин ноњия рафта омадем. Заминро гирифтем. Масолењи сохтмонї - семент, тахта, тунука... доданд. Аз 20 июл таќсимоти масолењи сохтмонї сар шуд. Мушкилии кор њамин, ки дар заминњои људошуда љантоќ баланд аст. Мегўянд, ки љантоќзорњоро худатон даравед. Охир он љо љантоќ ба мисли дарахт аст, бо чї даравем?! Њамсўњбатам мегўяд, ки њафт фарзанд дорад ва фарзандонаш тобистонро зери хайма дар Ќумсангир ва Тавилдарра пушти сар карданд ва њоло њам њамин ањволро доранд: - Моро аз ќайди Тавилдарра бароварданд, њатто аз љойи кор озод карданд. Аз ночорї маљбур шудем, ки кўдаконамонро муваќќатан дар мактабњои Тавилдарра барои тањсил монем. Дар Ќумсангир ба ќайд нагирифтанд. Мегўянд, ки шумо њоло њам дар ќайди Тавилдара њастед... Њатто њоло кори асосї надорем, ки нони дањони фарзандонамонро ёбем. Тибќи ќарори Њукумати ЉТ аз моњи майи соли љорї, сокинони аз заминларза осебдидаи Тавилдара, ки то 127 адад номнавис шуда, аммо 37 хољагиаш беш аз 50% зарар дида буданд, бояд дар муддати кўтоњ бо сарпаноњ - хонаи зист ва замин таъмин мешуданд. Аммо воќеият ин аст, ки дар ноњияи Ќумсангир масъ-

32 километр ба мањалле, ки онњо бояд хона созанд, хати об кашидем. Заминњоро људо карда додем, бо масолењи сохтмонї таъмин кардем. Аммо онњо мехоњанд, ки њамон хонањои истиќоматиро њам сохта дињем. Охир, ин хел намешавад. Замин ва масолењ тайёр, кўмак аз ин зиёд мешавад? Холмурод Рањмонов шикоятњои љантоќзор будани замини људошуда-

САЙРАМ МИРЗОЕВАИ 116 - СОЛА

Муњољирони Тавилдара: аз ин монда, аз он ронда Ваъдаи президентро кї иљро намекунад?

ДЕЊАИ ЃАРИБОНИ ЉАМОАТИ ЧИЛДАРАИ ТАВИЛДАРА

њољирони Тавилдарра замини људошударо худашон аз љантоќ тоза кунанд ва баъдан замин барои сохтмони манзили зист ба онњо таќсим мешавад. Вале ин мардум мегўянд, ки онњо тавони тоза кардани заминро аз љантоќ ё хорзор надоранд. Њамидулло Сафаров, сокини Чилдараи Тавилдарра тибќи ќарори њукумат ба Ќумсангир муњољир шудааст. Вай зимни сўњбат ба "Нигоњ" гуфт, аз сабаби он ки барои сохтмони манзили зисташ замин људо нашудааст ва љантоќзор аст, он масолењи сохтмоне, ки њукумат барои ў ва муњољирони дигар кўмак кардааст, зери офтоби тафсони тобистон монда, баъди чанд рўз зери борон ва барфи тирамоњу зимистон њам хоњад монд: - Тибќи ќарори њукумат бояд ба 37 хољагии Тавилдара 12 - сотихї замин дар мањаллаи Махдумќулии љамоати Телмони ноњияи Кумсангир

ќабул накард. Раиси дастгоњи њукумати ноњия мегўяд, ки раис дар Душанбе ё љаласа аст..." Онњо мегўянд, њукумат барои онњо имтиёзи якхела надодааст. Танњо ба 37 хонавода дар Ќумсангир замину масолењи сохтмон додааст, ба боќимонда, бо назардошти аз 50% кам осеб дидани манзилњои зисташон, танњо замин дода мешавад.

алањои сохтмони манзил ва њаётии худро то ба њол карда натавонистаанд ва маќомот "болои сўхта - намкоб" онњоро аз љойи корашон озод ва њам аз ќайди макони зист баровардааст. Њоло ин муњољирон њоли "аз ин ронда ва аз он монда" - ро доранд. Аммо маќомоти Ќумсангир чї мегўянд? "ТАЙЁРАХЎРЊО?" Холмурод Рањмонов, раиси ноњияи Ќумсангир дар сўњбат бо "Нигоњ" аз рафторњои, ба истилоњ "тайёрахўрї" - и муњољирони Тавилдарра изњори нороњатї кард. Ба гуфти раиси ноњия, аз 30 хонаводаи муњољиршудаи Тавилдара танњо 15 хонаводаи он розї шудаанд, ки Ќумсангирро макони зист ихтиёр кунанд, аммо 15 нафари дигар бозпас баргаштанист: - Аз Тавилдарра њамагї 15 хонавода ин љо муќимї мешавад, 15 хонаводаи дигар бармегардад. Мо аз

ро рад кард ва гуфт, ки муњољирони навоњии дигари кишвар дар њамон љантоќзор хона обод карданд ва њосил њам бардоштанд: - Он љо замини обии њосилхез аст. Солона то 30 - 40 сентнер пахта њосил медод. Бо вуљуди замини корам ва обї будан њукумат онњоро дастгирї кард ва замину масолењ дод, аммо намедонам чаро корро тўл мекашонанд? "РАИСИ ТАЪРИФЇ" Дар њоле, ки ба назар мерасад, раиси ноњияи Ќумсангир аз њолати муњољирон огоњї дорад, муњољирон мегўянд, талоши думоњаашон барои сўњбати рўбарў бо раис ва бахши архитектураи ноњия бенатиља будааст. Муњољирони Тавилдара мегўянд, "назди њамин Холмурод Рањмонове, ки Тољикистон таърифаш мекунад, ду маротиба рафтем. Надидемаш,

Њамидулло Сафаров, ки то моњи майи соли равон ба њайси мушовири методии Шўъбаи маорифи ноњияи Тавилдара фаъолият дошт, њоло бекор аст. Ба ў њатто идораи маорифи ноњия маоши моњи августашро надодааст. Ба ноњияи Ќумсангир 7 омўзгор аз Тавилдара муњољир шуда омадаанд. Онњо мегўянд, ки њоло маош, кор ва манзили зист надоранд. Рўзе, ки ин матлаб навишта мешуд, 15 сентябр, Њамидулло Сафаров аз Ќумсангир ба мо - "Нигоњ" занг зада, гуфт, ки акнун маъракаи сангрезї сар шудааст, аммо мушкили об вуљуд дорад: - Аз шуѓли ањолї 3 њазор ќарзи шашсола гирифтем ва маќомоти Ќумсангир 100 сомонї ва оилањои ноњия 5 - сомонї кўмак карданд. Як мошин санг 1, 5 њазор сомонї аст, чї кор кунем? Ѓайратшо Њакимов, раиси ноњияи Тавилдарра, шикояти муњољирони ноњияашро рад кард ва гуфт, ки аз ноњия 47 оила муњољир шудааст ва имрўз то пагоњ сохтмони манзилњои худро ба охир мерасонанд. Дар њоле Холмурод Рањмонов, раиси Ќумсангир аз 15 хонаводаи муњољири Тавилдара њарф мезанад, омори Ѓайратшо Њакимов 40 хонаводаи муњољир дар Ќумсангирро нишон медињад. Аммо муњољирон мегўянд, эњтимол, 7 хонавода то саршавии зимистон ягон кулба созанд ва худро аз барфу борон панањ кунанд, аммо 30 хонаводаи дигар ба њамон хонањои садамавии худ ё назди хешу аќрабояшон ба Тавилдарра бармегарданд. …ва дастури президенту талаботи ќарори њукумати ЉТ дар њаво мемонад... Мењрафзуни АБДУЛЛО

НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

Њамаш «люкс» - ай Абдубилол, корманди яке аз корхонањои давлатиро ба сафари хидматї ба Кўлоб фиристоданд. Чанд ваќт боз ба Кўлоб нарафта буд. Дар «Автосентр» ба такси нишаст. Ќариби нисфирўз ба Кўлоб расид. Хўрок хўрду паси кор шуд. Корњояшро тамом нашуданд. Тасмим гирифт шаб монад. Рафт мењмонхонаи «Хатлон». Аз дар ворид шуду љавонеро саргарми пур кардани журналњо дид. Баъди пурсупос аз ў суол кард: - Љой дорї?

- Ака, мењмон бисёрай, лекин дар ошёнаи дуввум як комната њаст, дар ошёнаи 3 љой њаст.

- Ќимматаш?

- 40 сомонї - Хеле гарон ку?

- Ака, охир, ин мењмонхона њамаш «люкс» - ай. Шиносномаашро доду утоќи 207-ро гирифт. Ба ў гуфтанд, ки боло барояд, ўро пешвоз мегиранд. Аз зинањо боло шуд, аз рўбарў зане пайдо шуду пурсид: - Хона барои худат аст?

- Бале! Ваќте дари њуљраро кушод, барќ набуд. «Ин лаънатињо боз лампочкаро гирифтаанд» - зан ѓурѓуркунон хост, ки барќи дастшў (ванна) - ро гирон кунад, он њам дар нагирифт. Абдубилол хост гўяд, ки «мењмонхонаи люксатон њамин аст»? Аммо зан пешдастї кард: - Не, ака, њамаш садай, њозир њалуш менем, - гуфту рафт. Пас аз 20 даќиќа бо усто омад. Ў дарњол барќро дуруст кард ва рафт. Он зан ба Абдубилол гуфт: - Агар ягон чиз даркор шуд, ман навбатдорам… Абдубилол хонаро аз назар гузаронид. Телевизионро гирон кард, ки хира-хира ТВС-ро нишон медоду халос. Аз роњи дароз, ки монда шуда буд, парвои телевизор накарда, хост оббозї кунад, аммо оби гарм набуд. Обгармкунро пайваст кард. Болои миз телефон меистод. Абдубилол хост раќами адмнистраторро гирад, аммо гўширо бардошт, ки садое нест. Аз љой хеста пушти мизро нигоњ кард: телефон барои оро додани њуљра будааст ва ба њељ куљое пайваст нест. Об гарм шуд. Оббозиро сар кард, ки об гум шуд. «Баклашка»-њо оби хунукро гирифта, аз вазъ баромад. Хоб рафт. Аз таќ-таќи дар, ки шатташапро мемонд, бедор шуд. Хесту дарро боз кард, ки навбатдор: - Ака, хез, берун рўз шуд! - гуфту рафт. Шаб ањамият надода буд, вале сањар нигоњ кард, ки девори долон (коридор)-и њуљра рехта истодааст. Ба балкон баромад, аз дохил бадтар. Либосњояшро пўшиду назди адмнистратор рафт: - Дўстам, дар мењмонхонаи шумо гап набудаст.

- Охир, ака, ин мењмонхонаи «люкс» аст.

- Дуруст, барои њамин «люкс» буданаш гуфтам. Об набуд, сањар бо задани дар одамро тарсондед.

- Чї хел об набуд? Охир телефон буд, якбор занг мезадї! Абдубилол шукри «Фарњанг» - у «Вахш» кард, ки дар пойтахтанду нархаш аз минтаќа њам арзон ва њам шароиташ њам бењтар. Бузургмењри МУРОДИЛЛО

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

7

Дар бораи доир шудани вохўрии лидерон бо президент њарфе набуд. Њатто вохўрии гурўњи 20 - нафара бо президент, ки барои ба эътидол омадани вазъ сањмгузорї карданд, доир намегардад.

«Дар Бадахшон ба љанги тўлонї омодагї медиданд» Мусоњиба бо ягона рўзноманигори тољик, ки бевосита аз њаводиси Хоруѓ иттилоъ медод - То ин замон дар бораи вазъи Хоруѓ иттилоот гуногунанд. Мегўянд, вазъ ором аст, ягон љои ташвиш нест. Боз мегўянд, он ќадар хуб нест. Шумо ин вазъро чї гуна тасвир мекунед?

- Як њафта ќабл аз Хоруѓ омадам. Гарчанде, ки дигар садои тиру туфанг ба гўш намерасад, вазъият ба ростї то ба њол вахим аст. Мардум эњсоси амният намекунад. Пас аз 24 - уми июл мардум мављудияти артишу техникаи низомиро чун тањдиде ба љони худ ва фарзандонаш мењисобад. Асосан пас аз тирборон шудани автомобили сабукрав, ки ду љавон кушта шуда буданд ва куштори Имомназаров артишро дар чашми мардум чун як омили бесуботї љилва дод. Ѓайр аз ин, њоло ба Бадахшон зиёда аз 10 адад техникаи вазнин аз ќабили БТР ва БМП ворид карда шудаанд, гарчанде ки созишнома имзо шуда буд, ки ќуввањои њарбї аз вилоят бароварда мешаванд. Ин њолат халќро ба ташвиш меорад ва бовариро нисбати њарфњои њукумат кам мекунад. Сохторњои ќудратї сабаби ворид кардани техникаи њарбиро њамчун вазнин будани вазъият дар сарњад бо Афѓонистон арзёбї мекунанд, вале аз рўи иттилое, ки дар Бадахшон њаст, марзњо бо ин кишвар ором њастанд ва то њол ягон итилоот оиди он, ки гурўњњое дар он љо љамъ омадаанд, тасдиќи худро наёфтаанд... Имрўз мегўянд, ки Бадахшон як ќисмати Тољикистон аст ва њукумат њаќ дорад, ки ба ин минтаќа неру фиристад. Њамаи ин дуруст аст, вале ањолии Хоруѓ фањмидан мехоњад, ки чаро барои боздошти чор нафар даст ба чунин иќдоми мудњиш заданд ва зиндагии ањолии як шањрро зери хатар гузоштанд? Чаро боздошти онњо тавассути маќомоти низомии вилоят амалї нашуд? Чаро дар оѓози штурм халќро огоњ накарданд? Чаро ањолї ба љои бехавф кўчонда нашуд? Чаро нишонзанњо нафарони мулкии бесилоњ ва бегуноњро куштанд ва чароњои дигар, аз тарафи дигар, имзо кардани созишнома, ки онро иљро намекунанд, чї маъно дорад? Њамаи ин ба он овард, ки боварї нисбати њарфњои њукумат кам шудааст…

месозад. Имрўзњо онњо дар Бадахшон овозаеро пањн намуданд, ки дар ин сафар президентро Имом Оѓохон њамроњї мекунад ва аз мардум хостанд, ки њама хонахез ба пешвоз бароянд, вале ин овоза бардурўѓ аст ва танњо ѓарази сиёсии худро дунбол мекунанд…

- Фармондењон ё лидерони Бадахшон ба президент чї гуфтанї њастанд?

- Ба ростї, намедонам. Дар бораи доир шудани вохўрии лидерон бо президент њарфе набуд. Њатто вохўрии гурўњи 20 - нафара бо президент, ки барои ба эътидол омадани вазъ сањмгузорї карданд, доир намегардад.

- Њама мегўянд, ки президент ояд, ќазия њал мешавад. Њамин тавр шуданаш мумкин?

- Биёед, интизор шавем ва бубинем, ки чї мешавад…

- Дар куштори Имомназар Имомназаров мардум ва фармондењон чї назар доранд?

- Вазъият барои њама номаълум аст. Ягон маълумоти даќиќе дар ин бора нест ва фикр мекунам дар оянда њам пайдо нахоњанд шуд. Тавре, ки маълум аст, чунин кушторњо нокушода мемонанд. Аммо чї тавре ки гуфта будам, ин њаводис нобовариро нисбати њукумат афзуд, чунки ќувва ва силоњ он рўзњо дар дасти онњо буд ва вазифаи таъмини бехатарии шањрвандон бар дўши онњо буд, аз ин лињоз бояд рух додани чунин њодисаро пешбинї мекарданд ва пеши роњашро мегирифтанд... Ќумондонњо дар ин бора чї фикр доранд, ба ман номаълум аст, чун бо онњо сўњбат надоштам дар ин бора.

- Шумораи кушташудањо аз љумлаи мардуми осоиштаро маълум карданд. Оё дар бораи сарбозњо чї иттилоъ њаст?

- Њар гуна хабар аст, вале як чиз мусаллам аст, ки шумораи ќурбониён дар байни неруњои њукуматї ба маротиб бисёртар аз он аст, ки ба таври расмї хабар медињанд. Ва ин як амри табиист, зеро ба майдони љанг сарбозони љавону бетаљриба фирис-

ро аз наворњо тамошо кардам. Барои нафароне, ки силоњи худро ба замин мегузоштанд, ин кор бо сабаби адами эътимод ба маќомоти њукуматї хеле душвор буд. Чанде аз онњо ба маќомот гуфтанд, ки мо силоњи худро ба хотири муњаббати Мавлои худ ба замин гузоштем, зеро наметавонем аз фармони ў сарпечї кунем. Ва чун њодисањои баъди кушта шудани Имомназар ва тирборон шудани автомобили сабукрав нишон доданд, мардум ба амри Имоми Замон содиќ монданд ва даст ба силоњ набурданд. Шаби кушта шуданаш Имом бо худ силоњ надошт. Замоне, ки Имом кушта шуд ва издињоми башўромада ба бинои њукумати вилояти њуљум оварданд, посбонони ин бино аз љониби издињом халъи силоњ шуданд, вале ин силоњњо дубора ба онњо баргардонда шуданд ва бо вуљуди ин ки маќомот ба сўи издињом тир кушод, онњо силоњи аз посбонон гирифтаро истифода накарданд.

- Њоло неруњои њукуматї бо мардум чї гуна рафтор мекунанд?

- Рафтору муносибати байни ањолии ва нируњои њукуматї дар маљмўъ хуб аст. Ба гуфти баъзе аз сокинон, аскарони ќаторї ба онњо гуфтаанд, ки намехоњанд бо халќ биљанганд, аз сокинон илтимос мекаданд ягон чора бинанд, масалан, митинг гузаронанд, то ки онњоро аз Бадахшон бароранд ва дигар љанг нашавад… Гурўње, ки халќи Бадахшон бо он мушкил дорад, фармондењон ва сиёсатмадорон њастанд, ки фармони шабехунро содир карданд.

- Мегўянд, ки мардум, як ќисм љонибдори људо шудани Бадахшон аз Тољикистон њастанд. Оё ин дуруст аст?

- Дар Бадахшон чунин гап нест. Ин њарфњо аз забони ду вакили парлумони Афѓонистон ва Сайфулло Сафаров, муовини директори Маркази тадќиќоти стратегии назди Президенти ЉТ садо доданд. Ин њарфњо ѓарази сиёсї доранд ва барои маќсади муайяне гуфта шуданд ва асосан барои сафед кардани он амалиёти беасосе, ки дар Хоруѓ гузаронида шуда буд… Сўњбати Эраљи АМОН

БИДУНИ

F

Т

... бо Фаридун Рањнавард

Дар бораи ангури мо Њамин сањар, њангоме ба кор меомадам, чашмам ба чайлаи ангури њусайнї дар дарвозахона афтид, ки њанўз њам ѓарќи меваи шањдбор аст. Њамон дарахте, ки кўдакиям зери сояаш паси сар шудааст. Вале хаёлам њамагї чанд рўз пеш буд, ки маро аз таги он ба зўру зорї њам дур карда намешуд. Њамон дарахте, ки њанўз аз хурдї, замоне худро намешинохтам, мешиносамаш. Аз шоху баргаш бўйи кўдакї меояд. Навдањои нозуки гулобирангаш ин сањар он ќадар ба чашмам, ба ќавли мардум, ширинї карданд, ки рўзи дароз бо њамин њиссиёт будам: зудтар ба хона равам, торик нашуда. Каме зери ин дарахти пиру њам барно нишинам. Зери сояи ннгуре, ки бобоям боифтихор ба њамсояњо мегуфтанд: “Дамские пальчики” - “Ангушти бонувон” - соли 70 аз Хаймари Самарќанд оварда, нињол карда будам. Нашуд. Имрўз њам бегоњ шуд, торик шуд. Имшаб њам ба хона дер маравам. Худо хоњад. Хаёли зери дарахт шиштан ботил мебарояд... Ман дар ёд дорам, ваќте ин дарахт батамом хушкид, модарам ѓамгин шуда буданд. Ин баъди вафоти бобо буд. Ва шояд тибќи одати маъмулии занњо буд, ки бо андўњ гуфтанд, “дарахташро њам аз пасаш бурд, рањматї». Ва зуд-зуд ёдоварї њам мекарданд, ки “ваќте бибият аз олам рафтанд, тамоми гулњои рўйи њавлї хушк шуданд”, то њозир намерўянд. Дар њаќиќат ваќте бибиям зинда буданд, њавлии бобоям пур аз гулњои ороишї буд, њар сол сабзида, то тирамоњ шукуфон буданд. Аммо њоло аз чї бошад, он гулњо дигар дар њавлї намерўянд. Хулоса, чанд сол баъди марги бобо ангур мева намедод, шояд барои он ки дигар касе онро хомток намекард, дору намезад, ё шояд об ба зераш зиёд рафт. Аммо баъдтар дарахти њусайнии мо, худ аз худ аз бару бум хушкид. Илољи дигар надоштем, љуз ин ки њезум кунем. Решаи пиру бузургаш ба тўдаи хокистари баъди гулхан мемонд. Чайлаи холиро њам маљбур шудем аз њавлї бардорем. Њавлї дигар соя надошт. Чор сол пеш аз он “тўдаи хокистар” баъди оне, ки дар њавлї аз њусайнї расо њафт сол ному нишон дида намешуд, як навдаи тару тоза, сар зад. Баргњои нозуки ангурро ман зуд шинохтам. - Ин њамон ангурест, ки бачагиям дар зери сояаш паси сар шудааст. Њамон ангурест, ки маро дар тобистон аз зераш бо зару зўр дур кардан имкон надошт. Ин њамон ангурест, ки бобоям бо ифтихор мегуфтанд: “худам аз Самарќанд оварда нињол карда будам. Соли 70-ум буд...” Аммо ба ин ки баъди њафт соли “марг” “ангушти бонувон” чун Мурѓи Самандар аз хокистари сўзон зинда шудааст, касеро бовар кунондан номумкин буд. Њатто Бобои Гулмањмади њамсоя, ки аз бобоям таърифи ин ангурро шунидаву меваашро солњо чашидааст, шояд аз бухл мегуфт: “баргњои он дарахт дигар буданд”. Охир, вай ќариб њар сол аз “Ангушти бонувон” ќаламча мегирифт. То њол њам дар њавлияш аз ин нињол нест. Чаро? Худо медонад! Хулоса, навнињолакро ба шоху шаббаи хушкидаи анор печонидам, ки зери по нашавад. Симеро њам аз боло, ки дар наздикии ним метр имкон дошт кашидам, то ба он таноб зада, ба боло ќад кашад. Дигар ин нињолак пурра таваљљўњи маро ба худ кашида буд. Њар рўзи умри ин ангур тањти назоратам ќарор гирифт. Мушоњида кардам, ки навнињол, ба суръати кайњонї бузург мешавад. Ба худ хулоса мекардам, “чунки решаи чилсола дорад...”. Лањзае шубња накарда. Бовар доштам, ин њамон ангурест, ки зери сояаш кўдакиям паси сар шудааст. Њамон ангуре, ки бобоям бо ифтихор мегуфтанд, аз Хаймари Самарќанд худам оварда, нињол кардаам. Як чизи ба назарам аљиб, њамин буд, ки сими кашидаи ман аз навнињол таќрибан ним метр дур буд. Аммо нињолаки ангур, гўё чашм дошта бошад, ба он “даст дароз мекард». Танобчааш баъди се - чор рўз аллакай симро мањкам дошта буд. Аз ин ба њайрат афтида, баъдтар хулоса кардам, ки модоме дарахтон чашм, њарчанд бемаънї садо медињад, ба маънои узви биної надоранд, нињоли ангур дар куљо будани симро бо воситаи узвњои дигари њис, масалан, шояд чун монеа ба бод даќиќ мекарда бошанд. Шояд ба ин масъала дар илми набототшиносї ягон тафсири дигари илмї њаст? Ба њар њол, њоло соли дуюм аст, ки њамсояњои чор тараф ба њавлии мо барои чашидани ангури тиллоранги “Ангушти бонувон” меоянд. Соли дуюм аст, ки ангур он ќадар мева мекунад, ки њамаро дар њайрат гузоштааст. Мо бо ифтихор мегўем, ин дарахтро соли 70-ум бобоям аз Хаймари Самарќанд оварда нињол кардаанд. Вале аз њама муњимаш ин аст, ангури мо ба мову њамсояњо исбот кард, ки ваќте реша, асл зиндаву созандаву боровар аст, мустањкам аст, тешаву табар кора намекунанд. Рўзе навдае аз он реша њатман сар мезанад, ки ба суръати кайњонї ба боло ќад хоњад кашид ва меваи шањдбор хоњад дод. Чунон, ки њамаро дар гирду атроф ба њайрат хоњад овард. Муњим ин ки асл зинда бошад. Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Рамзия МИРЗОБЕКОВА:

тонда шуданд. Ин љиноят аст ва љинояти дигар аз љомеа пинњон доштани раќами њаќиќии њалокшудагон аст.

- Мардум дар бораи њадафи амалиёт чї назар доранд?

- Мардум њадафи аслии ин амалиётро тарсондан ва ба ќавле, гирифтани алови чашми мардуми минтаќа медонад. Ва худи баргузории амалиёт, яъне дар моњи мубораки Рамазон сурат гирифтани њамлаи шабонаро ба шањре, ки дар он беш аз 30 000 нафар зиндагї мекунад, як амали вањшиёна ва ѓайриинсонї мењисобад.

- Наќши Имом Оѓохони 4 дар њалли ин ќазия чї гуна буд?

- Наќши Имоми Замон дар њалли мусолињатомези ќазияи Хоруѓ ва љилавгирї аз хунрезї як наќши калидї ва созанда буд. Пас аз оне, ки афроди мулкї кушта шуданд, сафи размандагон соат ба соат зиёдтар мешуд ва овозањое буданд, ки бадахшониёни дигар минтаќањо ва кишварњо низ барои пайвастан ба сафи онњо вориди Бадахшон мешуданд. Њамагон барои як љанги доманадор омодагї медиданд. Ва дар њамин замон буд, ки Талиќаи Имом расид, ки дар он њамагонро ба таслими силоњ даъват намуд. Ман маъракаи ба маќомот таслим намудани силоњ-

i

- Мегўянд, ки мардум мунтазири президент њастанд. Чаро? Онњо чї гуфтанианд?

- Мардум умедворанд, ки омадани президент масъаларо мусбї њал мекунад. Онњо бар ин аќидаанд, ки раиси љумњур на аз њама чиз бохабар аст ва вазиру кабир воќеияти аслиро аз ў пинњон медоранд. Ба ќавли русњо: "Царь хороший, бояре плохие". Барои њамин интизори вохўрї бо президент њастанд. Вале фикр мекунам, ки чунин нахоњад шуд. То љое иттилоъ дорам, як мурољиатнома оиди вохўрї бо гурўњи 20 - нафара буд, ки зимни ин вохўрї, ин гурўњ бояд биниши худро оиди вазъят бо президент дар миён мегузоштанд, вале дирўз маълум шуд, ки ин вохўриро мавќуф гузоштанд. Ба љои ин бо фармондењон Толиб Айёмбеков ва Ёдгор Мамадасламов вохўрї мешудаст. Дар умум сафар боз ба як сањнасозии бефоида ва шиорпартоии хушку холї табдил меёбад. Ба чунин фикр такудави маќомдорони Бадахшон водор

8

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

Роњи озодихоњии мардуми Тољикистон, ки асосан, аз тарафи зиёиёни мо дар симои шоир, адабиётшинос, таърихнигор ва дигарон роњандозї мешуд, низ бо њамин роњ (маънавию рўњї) ташаккул ва тањким ёфт. Дар рўзњои фарорасии истиќлолият дар љомеаи мо мубодилаи афкор дар атрофи масъалањои истиќлолият - талошњо, муборизањо, намуд ва рукнњои он боз зиёд шуда, аз нигоњњои гуногун баррасї мешаванд. Агар боз наздиктар мушоњида намоем, як анъанаи на он ќадар солимро дида метавонем. Дар байни насли миёнсол ва калонсоли мо дар бањсњои оид ба роњ ва муборизањо ба сўи истиќлолият баъзан як нигоњ "мо ба истиќлолияти комил омода набудем" садо медињад. Ин нигоњ хеле зараровар буда, насли љавони моро дар љунбиши тањкими истиќлолият заиф намуда, дар ташакули фарњанги сиёсии истиќлолхоњї костагиро ба миён меорад. Барои эмин доштани насли љавони мо, ки дар давр ва фазои истиќлолият таваллуд шуда, дар њамин фазои озодї ташаккул ёфтааст, якљоя бо онњо ба солњои пеш аз аввали соњибистиќлолї сафари хаёлї мекунем. Ин сафар ба мо имкон медињад, ки фазо, вазъияти ташаккул ва тањкими љунбиши истиќлолиятхоњињо дар њудуди бепоёни Иттифоќи Шўравиро боз як бор аз назар (реконструксияи таърихї) гузаронем. Пеш аз баррасї намудани љунбиши истиќлолхоњї дар собиќ Иттифоќи Шўравї бояд таъкид намуд, ки асри гузашта (XX), асосан солњои 60уми он, намуд ва роњњои гуногуни љунбиши умумиљањонии озодшавї аз мустамликаро ба миён гузошт. Пошхўрии собиќ Иттифоќи Шўравї

худро надоштанд.

3) Роњи манъавї (рўњї). Ин роње, ки тайи садсолањои љунбиши озодихоњии умумибашарї хеле кам истифода бурда шудааст, чунки танњо ба кишварњои тамаддунофарини љањон хос буда, аз таваљљуњи тањлилгарон дур мондааст. Бењтарин намунаи ин роњро падари истиќлолияти давлати абарќудрати Шарќї -Њиндустон Мањатма Ганди ба љањониён пешкаш намуд. Ин роњ дар тамаддуни љањонї бо номи "сатъяхара" "роњи бе зўроварї" хеле маъруф аст. Мутаффакири бузург Ганди љунбиши бузурги озодихоњии ин давлати тамаддунофаринро роњбарї мекард, лекин аз роњи маъмулї, ки ба зўроварї такя мекард, даст кашид. Ў танњо даст кашидан (бойкот) аз харидани ин ё он моли давлати мустамлакадор ё ширкати онро роњандозї мекард. Ин роњ, ки боз "муќовимати бесадо" низ ном дошт, ба мардуми азияткашида эътироз бо хомўшии худ ба раќибро бараъло намоиш медод. Дар нињоят, Њиндустон озодиро ба даст овард. Роњи озодихоњии мардуми Тољикистон, ки асосан, аз тарафи зиёиёни мо дар симои шоир, адабиётшинос, таърихнигор ва дигарон роњандозї мешуд, низ бо њамин роњ (маънавию рўњї) ташаккул ва тањким ёфт. Савол ба миён меояд, ки барои чї мо роњњое, ки њамсояњои мо пеш гирифтанд, ќабул накарда, бо роњи хоси худ рафтем? Барои љавоб ба ин саволи мантиќї мо ба таърихи

АБДУЃАНЇ МАЊМАДАЗИМОВ, ДОТСЕНТИ КАФЕДРАИ МУНОСИБАТЊОИ БАЙНАЛХАЛЌИИ ДМТ нњо барои зери тасарруфи худ гирифтани ин ё он давлати Вароруд сарф мешуду халос. Яъне кадом ќабила, халќият ё гуруњи этникї давлати тољикнишинро забт мекард, танњо бо ќувва ё малакаи худ идора карда наметавонист. Яъне танњо ќадами аввал (забти кишвар) - ро худ мустаќил мегузошт, лекин ќадамњои дувум (давлатдор) - ро гузошта на-

ки бо рафтори беадолатонаи худ Хоразмшоњиён ќалби мардумро аз даст дода буданд. Албатта, давлат (давлати Хоразмшоњ) - ро Чингиз бо зарби шамшери муѓулњо ишѓол намуд, лекин мо хуб медонем, ки аввалин њокими њаќиќии давлат тољир Мањмуд Яловач буд, ки бо писари худ давлати харобшударо аз нав эњё намуд. Њокими номиналї (Чаѓотой) боз

табдил ёфт. Образи ў дар баъзе њолатњо бо образњои шоњи машњури асотирї - Љамшед ва шоњи адолатпарвари кулли эронињо Анушервони Одил раќобат дошт ва дорад. Мисоли дуюм: Чингизи бесавод ба инсонњои басавод эњтиром мегузошт, ки дар байни онњо садрњои Бухоро маќоми хоса доштанд. Писари ў, аввалин њокими яке аз мулкњои Чингиз, Чаѓотой њаёти худро, асосан, берун аз кишвар гузаронид ва имкони бо анъанањои кишвар аз наздик шинос шуданро надошт. Меросхўрони онњо аллакай тамаддуни исломро бо идеали сиёсии тољикон - шоњи одил, ки дар таълимоти исломї љо карда шуда буд (бо кўшиши Низомулмулк), ќабул намуданд. Дар ваќти тањлил боз як омили хеле муњимро набояд аз назар дур кард. Љунбиши миллигарої мањсули давраи нав (давраи капитализм) мебошад ва даврњои пешин муњимияти дар сари њокимият будани намояндаи халќи худ авлавият надошт. Дар фарњанги сиёсии тољикон танњо "фари шоњї" - ро ("хварнаи" авастої) ба шоњи одил мансуб медоштанду бас. Мисол: дар ваќти тањдиди Ќарохониён ба давлати Сомониён намояндагони онњо ба мардуми (раияти) худ барои дастгирї мурољиат менамоянд. Мардуми Бухоро дар навбати худ ба рўњониён (садрњо) мурољиат намуда, мепурсанд, ки чї бояд кард? Рўњониён дар љавоб мегўяд, ки кашмакашињои Ќарохониён бо Сомониён дар роњи дин не, балки

СЕ РУКНИ ДАВЛАТДОРИИ ТОЉИКОН ва Югославия ба ин љунбишњо хотимаи мантиќї гузошт, лекин худи љунбиши номбурда њоло хеле идома меёбад. Акнун бармегардем ба равандњои сиёсиву иљтимоии охирин давлати абарќудрати љањонї (ИШЉС), ки пошхўрии он на танњо дар таќдири њалќњои дар он мутањњидшуда таъсиргузор буд, балки ба равандњои умумибашарї таконе бузург дод. Имрўзњо тањќиќотњои хеле ва хеле зиёд ба чоп расидаанд, ки љанбањои гуногуни ин пошхўрї - аз инќилоб то дасти љосусї - ро фаро мегирад, инъикос намуданд. Тањлили пешакї нишон медињад, ки раванди истиќлолхоњї дар кулли 15 љумњурии ин давлати беканор, њатто љумњурии њоким - Русияро фаро гирифта буд (пурсида мешавад, ки истиќлолияти Русия аз кї?). Шартан ин равандњоро дар 15 љумњурї ба се роњ таќсим намудан мумкин аст: сиёсї, иќтисодї ва маънавї.

1) Роњи сиёсї. Аз 15 љумњурии Иттифоќи Шўравї танњо 3 љумњурии назди бањри Балтика, асосан, роњи сиёсии истиќлолиятро пеш гирифтанд. Онњо истиќлолияти пурра ва дар мадди аввал, сиёсиро бечунучаро аз марказ талаб намуданд. Чунки онњо намояндагони тамаддуни Аврупои Ѓарбї буда, кўшиши бозгашт ба маркази тамаддуни худро карданд. Онњо аз дигарон дертар ба Иттифоќ шомил шуда (солњои 40уми асри гузашта) ва аввалин шуда, аз он озод шуданд.

2) Роњи иќтисодї. Аксари љумњурињои боќимонда, асосан, озодии иќтисодиро аз марказ ба миён гузоштанд. Барои чї онњо роњи сиёсиро пеш нагирифтаанд? Чунки Иттифоќи Шўравї давлати классикии мустамликадор набуд. Худатон ќазоват кунед, агар чунин мебуд, мардуми Русия, ки худ халќи пешбарандаи ин давлати абарќудрат буд, талаби озодї аз он мекард? Онњо кўшиш ба харљ доданд, ки аз таълимоти марксизм - ленинизм озод шаванд ва њаракати озодї дар Русия, асосан, омили берун рафтан аз васияти Ленинро гирифт. Давлатњои фаъоли ин роњ Гурљистон, Ќазоќистон, Украина ва дигарон таљрибаи њамзистии нисбатан босубот ва осоиштаро бо Русия дар тўли садсолањо доштанд. Илова бар ин онњо анъанањои давлатдории ќавии этникии

МУЉАССАМАИ ИСМОИЛИ СОМОНЇ сиёсї, фарњангї сиёсї ва этнопсихологияи халќи азизамон такя мекунем. А) Омўзиши таърих ва фарњанги сиёсии халќи кўњани тамаддунофарини худ, ки бо давраи асотирии худ зиёда аз се њазорсола таљрибаи давлатдории худро (этникиро) дорад, бисёр саволњои печидаро кушода медињад. Таърихи тўлонї ба мардуми тољик ва ниёгони он имкон дод, ки анъанањои хоси худро коркард намуда, ба зинањои олии инкишоф бардорад. Таърихи ба тахт омадани њокимони (шоњ, султон, хон ва ѓ.) ќариб њамаи 27 давлати мутамаркази тољик нишон медињад, ки њамаи онњо бо роњи зўроварї соњиби тахт шуданд. Лекин ба њамагон маълум аст, ки "идораи давлат аз соњиб шудан ба он дањкарата мушкилтар ва вазнинтар аст". Дар давраи асримиёна боз як сухан хеле маъруф буд"давлате, ки аз болои асп истода, ишѓол шудааст, аз болои он (асп) идора карда намешавад". Бо маънои дигар ќувваи њамаи ишѓолгарон та-

метавонист. Забткорони бузурги Шарќ аз Искандар то Чингизу Темур бе даъват ба идоракунии давлати худ аз тољикон (васеътар ба халќњои эронинажоди бумї) ва бе такя бар онњо ќадами дувумро монда наметавонистанд. Мисолњо: агар баъди муќовимати шадид бо Спитамен, ки њасостарин лањзањои лашкаркашињои Искандар ба Шарќ ба њисоб меравад, ў бо роњи никоњ бо Рухшона бо ашрофзодагони кишвар наздик намешуд, на танњо юриши баъдини ў ба Њиндустон ва бунёди империяи љањонї, балки хориљ шудани ў аз ин кишвари озодихоњ (Суѓду Бохтар) зери суол буд. Мисоли дигар, яке аз сарлашкарони Искандар - Селевк, асосгузори давлати Селевкиён, муњаббати мардуми кишвари худро тавассути зани худ ва писари машњури ў Антиох ба тавассути модараш маликаи эронї Апама ба даст оварданд. Мисоли сеюм: лашкаркашињои Чингизхон ба Ѓарб (дар мадди аввал - Вароруд) бе кўмаки тољирони бузурги минтаќа ѓайриимкон буд, чун-

солњои тўлонї берун аз кишвар дар забткорињои бузурги чингизиён машѓул буд. Метавон мисолњоро давом дод, лекин лозим намешуморем. Дар ин љо хонандаи камтаљриба метавонад, ки савол гузорад - хизмат ба аљнабиён (ё забткорон) кори хуб аст? Ба ин савол љавоби якљоя мељўем. Кадом забткор бо шамшери худ ба Вароруд ворид мешуд ва тањтро ишѓол мекард, зуд дар пеши анъана ва идеали сиёсии мардуми тољик - "шоњи адолатпарвар" таслим мешуд. Рамзї карда гўем: "ба хонаи тољикон аз дар бо арзишњои худ даромада, дар он љо бо арзишњои тољикї зиндагї мекард". Мисолњо: ќабули анъанањо ва маросимњои давлатдории эронї аз тарафи Искандари Маќдунї дар даври юришњои ў дар Эрони Шарќї чандин бор сабаби норозигињо ва саркашињои сарлашкарон ва пайравони ў шуд. Дар навбати худ ў муњаббати мардуми тагљоиро сазовор шуд, ки дар даврањои баъдина ба яке аз ќањрамони асарњои бузурги мутафаккирони гузаштаи мо

дар роњи сиёсат (барои тахт) буда, дини онњо (Ќарохониён) бењтар мебошад. Барои њамин ба шумо лозим меояд, ки худдорї намоед. Мардум ба онњо (садрњо) итоат намуда, дар муборизаи сулолањо мавќеъи бетарафиро интихоб менамоянд. Чунки рўњониён ба мардуми кишвар аз њаводории амирони Сомониён бо љунбиши карматї (шиапарастї) норозї буд. Мо имрўз наметавонем ниёгони худ - халќи як кишварро бо роњбарии рўњониён дар аз байн рафтани сулолаи этникии худ айбдор намоем. Чунки намояндаи кадом халќу ќабила ба сари тахти кишвари тољикон намеомад, ў аз рўзи аввал маљбур буд, ки се рукни асосии давлатдории тољиконро ќабул намояд: 3.1. Њокими нав арзишњои идеали сиёсии тољиконро (консепсияи "шоњи одил") аз худ намуда, аз рўзњои аввали давлатдории худ ба онњо итоат менамуд. Агар ў ба ин арзишњо эњтиром намегузошт, њар рўзи љумъа, ки дар намози љомъеи пойтахт шайх-ул-ислом метавонист дар хутба номи ўро нагирад. Яъне ќонунї будани њокимияти ў зери суол мемонд ва ў садоќат ва эњтироми мардуми нави худро аз даст медод. Дар пеши чунин мушкилот њокими ќавииродаи шамшердор низ таслим мешуд. Бо суханони дигар, њокими пешина кўшиш мекард, ки чун имрўза (президентњо) њар як 4 ё 5 сол не (дар интихоботи озод ва шаффоф), балки њар хафта (рўзи љумъа- намози љомеъ) садоќати (ва адолати) худро ба мардум бояд намоиш дињад. Мансубияти њоким ба ин ё он халќ наќши аввалиндараља намебозид.

3.2. Њокими нав дар идораи њаррўзаи худ ба анъанањои сохтори давлатдории тољикон, ки дар даври Сомониён ба ќуллањои нињої расида, дар шакли "вазири бузург бо девонњо" шакл гирифтанд, такя менамуд. Њар як шоњи нави ѓайриэтникии Вароруд, ки сари тахт меомад, норасоии фарњанги сиёсии худро аз мардуми бумї њис карда, аз рўзи аввал ба кофтукови бењтарин намояндаи мардуми тањљої мешуд, ки ўро ба мансаби вазири бузург шинонад. Дар таърихи халќи тољик маќоми вазирони бузург хеле баланд буда, онњо таљассуми симои идораи давлат бу-

12

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

9

Пас аз амалиёти ду соли пеш дар Рашт кадом як пажўњиши амрикої хулоса карда буд, ки њукумати Тољикистон мустаќилона метавонад алайњи њама гуна гурўњњои террористу мусаллањ амалиёт гузаронад. Њафтаи ќабл Ољонси иттилоотии Tojnews як пурсиши њамагониеро барои “Нигоњ” тањти суоли “Ба кадоме аз ин роњбарон боварии бештар доред?” анљом дод. Афроди мавриди назари мо рањбарони вазорату кумитањо ва Прокуратураи генераливу Суди Олї буданд. Дар ин назарпурсї, ки дар сомонаи ољонс - www. tojnews. org - 6 рўз истод, 406 нафар ширкат карданд. Аз ин шумора Нусратулло Абдуллоев, раиси Суди Олї - 3%, Саймумин Ятимов, раиси КДАМ - 9%, Шералї Хайруллоев, вазири мудофиа - 4%, Шерхон Салимзода, прокурори генералї 7%, Рамазон Рањимов, вазири корњои дохилї 10% - и раъйњоро аз худ карданд. 67% раъйдодагон тугмачаи “Ба њеч кадомашон” - ро нохун задаанд. Намешавад даъво кард, ки ин айни воќеият аст, яъне воќеан љомеа ба рањбарони мазкур дар њамин дарсадињо боварї дорад. Сониян, ањолии Тољикистон ќариб ба 8 миллион нафар дакка мезанад ва агар ќисми аз 18 - сола

дидани одами “шапкадор” ба љои эътимод ва осудахотирї касро вањму њарос фаро мегирад. Рањбари ин нињод бо он вуљуд ки дар ќонуншиканињои зердастонаш муносибате надорад, балки онњоро бинад шояд худ муљозот ку-

лу дењќон” пеши назар меояд ва њам вазири “ивазнашаванда” - и он Шералї Хайруллоев (аз соли 1995 ў вазир аст). Аммо артиши заъиф як тараф мемонад, ваќте мавсуф гўё дар кул сарвари нињодњои ќудратї менамояд ва шояд аз ин хотир, тамоми амалиётњои бузурги њукуматиро рањбарї мекунад. Бовар дорем, ки дар назарсанљии мо сокинони Бадахшон аксарият набуданд. Аз судњои дастаљамъї, ки то љое гўрњои дастаљамъиро њам ба хотир меорад, “говсуд” - њои Суди Олї - якбора зиндонї кардани 32 нафар дар “парвандаи Исфара”, 59 нафар дар “парвандаи Истаравшан”, 40 нафар аз “парвандаи Рашт” - у беш аз 50 нафар аз “парвандаи Тавилдара” кї чї хо-

Баръакс, мекўшад њамаро хуб рўбучин карда, об зада монад. Хулоса, аљаб нест, ваќте имрўз мешунавем, ки рањбарони пешинаи нињодњои мавриди сўњбатамонро бењтар аз ворисонашон медонанд. Худо кунад, ки дар бораи инњо ва ворисонашон низ чунин нагўянд. “БАДАХШОН” Ваќте дар бораи нињодњои ќудративу тафтишотиву судї сўњбат мекунем, бояд сањифаи алоњидае барои Бадахшон боз кунем. Амалиёти то њол норўшан - муваффаќ ё номуваффаќ дар ин вилоят низоми амниятии кишварро сахт такон дод. “Боми љањон” на фаќат фатњ нашуд, балки заъфи нињодњои ќудрати-

Сояи торих Эњдо ба устоди азиз Муњаммадљони Шакурї

Дар замони мо суханбозї њунар нест, Эй Ватанбозон! Ватанбозї - њунар нест! Бозор Собир Дар миёни куўчањои шањри зебои Душанбе Дар миёни сояравшанњо Меравад як сояе сокит, Меравад як сояе мармуз, Сояе гум гашта аз дирўз дар имрўз Сояи торихи Мињан, Дар Душанбеи дилоро Сояи шањри Бухоро.

Ќудрати камобру Мардум ба роњбарони маќомоти ќудратии кишвар эътимод надоранд, аммо президент Эмомалї Рањмон бовар дорад? болои ворид ба сиёсатро њам гирем, 406 нафар ќатрае аз бањр аст. Аз сўи дигар, ќишри сайтнишини Тољикистон, бахусус хонандагони Tojnews, њамоно љавону пешрафтатарин, аз сиёсатњо огоњ ва соњиби аќида аст. Афродеро, ки дар бораашон сухан меравад, мешиносад. Пас метавонем хулоса кунем, ки дар шароити кунунї мањбубияти рањбарони маќомоти ќудративу прокуратураву суд њамин гуна њаст, ки дар назарсанљї омадааст? САБАБЊОИ АДАМИ ЭЪТИМОД Далели аввалини беэътимодї ба нињодњои мазкур њамоно чуќур реша давондани мушкилотест, ки љомеа то ба имрўз њалли онро мунтазир аст. Дар фаъолияти њар кадом нињод, ки нанигарем, камбудињое ошкор мешаванд, ки на имрўзу дирўз, балки солњост, љомиаро аз онњо тўронда, бовариашро костаанд. Ба гунаи мисол, вазорати корњои дохилии Тољикистон ягона вазорате мањсуб мешавад, ки бо мардум шабурўз ва ошкор кор мекунад. Аммо ин танњо иљрои масъулият нест, балки дастдарозї ба њуќуќу њамёни мардуми оддиро низ дар зимн дорад. Аз љумла, њар рўз БДА мошини мардумро бо зарурату безарурат манъ мекунад ё як нафар аз дасти милисањо латукўб мешавад, як нафари дигарро бидуни ягон сабаб пурсиш мекунанд… Хулоса, аз

над, ба нобоварии мардум ворид мешавад. Чаро? Аз Рамазон Рањимов умедвор буданд, ки милисаро дар ќиёс бо Абдурањим Ќањњоров “бачаи хуб” мекунад, аммо нашуд. Њамин тавр, КДАМ низ њамчун вориси КГБ - и Шўравї дар тасаввурњо нињоди вањму њаросафканї боќї монда, зеро як коре аз он сохта намешавад, ки имиљашро дар љомеа таѓйир дињад. Дар асл ин нињод шояд корњои хеле зиёде барои амнияти љомеа анљом медињаду онро реклом намекунад, аммо њанўз як пуштибони воќеие дар ќиёс бо дигар нињодњои ќудратї аз мардум муаррифї нашуд, ки нашуд. Бо вуљуди он ки пўшида ва ба истилоњ, воњимадор њам бошад, тавре мебинем, дар даврони рањбари наваш Саймўмин Ятимов дар ќиёс бо даврони Хайриддин Абдурањимов эътимодсоз нашудааст. КДАМ њамон Массад, СРУ ву ФСБ - и Тољикистон аст, аммо боре њам нашуда, ки дар дохили кишвар ба нафъи амнияти умум хатарњоеро, ба монанди сайтбандон, шиканља, коррупсия, табору оиласолорї ва ѓайра пешгирї карда бошад. Ё шояд њоло ин хатарњоро дар ин нињод тањдиде ба амнияти миллї намењисобанд... Аз Вазорати дифою вазираш чї гўему чї нагўем. Ваќте сухан аз Артиши миллї меравад, боз њамон сарбози “кашталканда” ву ба истилоњ, “армияи камбаѓа-

тир дошта метавонад? Аксарият бар ин боваранд, ки аксари ќурбониёни “говсуд” - њои Суди Олї ё гуноњи кам доранд, ё умуман бегуноњанд ва њатман њукми беадолатона гирифтаанд. Њатто њукмњо ба назар тахайюулї менамоянд. Судя Нур Нуровро ба хотир меорему Нусратулло Абдуллоевро. Кадоме барои беэътимод шудани дигаре наќш дорад? Лоаќал як нафареро дар Тољикистон метавон пайдо кард, ки аз њукмњои судњои Тољикистон ќаноат дошта бошад? Шояд бошанд, аммо мо надидем. Ин нињод њамоно иљрогари дастурњо аз “боло” аст ва мустаќил нест, дар њоле ки дар олами мутамаддин охирин такягоњи як инсон барои расидан ба адолат аст, мустаќил аст, ба монанди президент, њукумат ва парлумон. Прокуратураи генералї гўё баќия нињодњои ќудратиро назорат мекунад, аз ўњдаи коре, ки онњо карда натавонистанд, мебарояд. Аммо аз куљо? Дар гузашта Бобољон Бобохонов, прокурори генералии собиќ дар “парвандаи Исфара” мухолифи њукми Суди Олї баромад ва гуфт, ки ин “говсуд” аст. Аммо дар замони Шерхон Салимзода боз чанд парвандаи дастаљамъї, аз ќабили Рашту Истаравшан њам буданд, лек садои ўро нашунидем. Гузашта аз ин, ин нињод њамчун нозири фаъолиятњои маќомоти ќудратї боре њам аз ноадолатие эътироз накард.

ро бармало кард. Ин вазъ ба обрўи байнулмилалии Тољикистон низ латма ворид намуд. Маълум шуд, ки кадом як гурўњњоеро дар дохили кишвар Њукумати Тољикистон наметавонад шикаст дињад. Гузашта аз ин, дар сатњи байнулмилал ин амалиёт фољиаи инсонї муаррифї шуд, зеро аз њама зиёд мардуми оддї зарар дид. Акнун агар амалиёт бо шеваи генералњои Тољикистон идома кунад, њам мардуми одї зарар мебинад ва њам номаълум, ки пирўзї ба даст меояд ё не. Боз номаълум мемонад, ки чї ќадар сарбозу афсарон ба њалокат хоњанд расид. Пас аз амалиёти ду соли пеш дар Рашт кадом як пажўњиши амрикої хулоса карда буд, ки њукумати Тољикистон мустаќилона метавонад алайњи њама гуна гурўњњои террористу мусаллањ амалиёт гузаронад. Аммо њамчунин бањоро ба гумон аст, ки пас аз Бадахшон гирад. Кї ин амалиётро андешид? Агар љомеа дар масоили муњим хеле ноогоњтар аз Эмомалї Рањмон, президенти Тољикистон аст, то дар масъалаи эътимод ба генералњои раддаи аввал андешаи дуруст дошта бошад, пас, суол ин аст, ки то куљо худи раиси љумњур ба онњо эътимод дошта бошад? Мањз бањои президент ояндаи ин “чашму гўшу мушти њукумат” - ро муайян хоњад кард. Ќиёми НУР

Њайкале, аммо на он як њайкали азиз, Њайкале, аммо на он як њайкали оњан, Њайкале, аммо на он як њайкали хоро, Њайкале - Дил, њайкале - Ѓам, њайкале - Рўњ, Њайкале - Андўњ, Андўњи шикасти миллате мазлум, Миллате - гум гашта дар торих, Њайкале - як ёдгори дуру дерини Бухоро Њайкале - як ёдгори деру дурини Бухоро! Марди танњое саропо њилму хубиву мадоро. Лањљае, вомонда аз он Гулхани Наврўз, Ёдгори хоксоре з-он шањоматњои пешин, Меравад аз сояравшанњои зери шањчанорони баланди пир, Дар дилаш он захмњои тозаву кўњна, Аз замони кўњнаву нав даст дар завлон Аз ѓамони кўњнаву нав пой дар занљир, Гўйи посухгўи њар чї буду Њар чї њасту Њар чизе, ки хоњад буд баъд аз ин, Меравад чун сояе оњиставу орому сангин, Меравад андешавар, ѓамгин, Ин њама ѓавѓои мо печида дар гўшаш, Ин њама даъвои густурда дар дунёи хомўшаш, Аз ќадимону љадидонаш њамин мероси домангир, Аз рафиќону раќибонаш њамин як њадя дар ин рўзи мавлудашПоси он як рўзгори поку нуронї, Поси он бахшидани худро ба мо, бо буду нобудаш! Эй Душанбе, Инак ин Наврўзу Навсолат муборак бод! Ин Сари Солат муборак бод! Аз ту њам бар ман чунин Субње Табаррук, Аз ту њам бар ман чунин рўзе пур аз файзу бараккат, Аз ту њам бар ман чунин рўзе пур аз љунбиш, пур аз гардиш, пур аз чархиш, Аз ту њам ин Субњ ин Субњи Mусаффо, Аз ту њам ин Субњ ин Субњи Мубарро, Аз ту њам ин субњ ин Субњи Табаррук Бар ману бар мо муборак бод!

11

10 №26 (302), 19-уми сентябри соли

2012

Душвор аст мусалмон бошиву аз эътироз бар филми зиддиисломї ва тањќирї канораљўї кунї. Ба назар мерасад дар сар то сари олам пайравони оини муњаммадї ба по хестаанд. Мављи эътирозот, ки аз дањ рўз ба инљониб идома дорад, марзи кишварњои умдатан мусалмоннишинро гузашт ва ба мамолики Аврупо расид. Наздик ба њазор нафар сокинони мусалмони шањри Сидней ба назди сафорати Амрико ба ин шањр омаданд ва зидди филми амрикої эътироз карданд. Тазоњуркунандагон, ки аксаран мардон ва љавонон буданд, дар даст плакатњо бо навиштаљоти арабї ва англисї доштанд. Дар шањри Антверпени Белгия пулис 230 ширкаткунандаи намоиши эътирозиро боздошт намуд. Вале назар ба кишварњои дигари Аврупо ширкаткунандагони тазоњуроти Белгия садои шунаво доштанд. Рўзномањо ин иќтибосро аз гуфтањои Назрин Навоз ном иштирокчї наќли ќавл карданд: “Онњо гумон карданд, ки мусалмонон ин тањќирро осон фурў мебаранд. Мо посух медињем: На!”. Дар назди сафорати Амрико дар Лондон низ бештар аз њазор нафар бастагони ислом гирди њам омаданд. Таљаммўъи мардум муъљиби ба минтаќа кашидани неруњои иловагии пулис шуд. Онњо шиорпартої мекарданд: “ИМА, дафъ шав”,”Амрикоро сўзонед”, “Барак ОБАМА бањои онро хоњад пардохт”. Бино ба гузориши “Daily Telegraph” иштирокчиён парчамњои Амрико ва Исроилро ба оташ кашиданд. Дар Фаронса аз 250 ширкаткунандаи намоиши эътирозї 152 нафар боздошт шуданд. Аз миёни кишварњои Аврупо танњо маќомоти Фаронса хашин буданд ва вокунишашон оњанги зиддиисломї дошт. Дар Копенгагени Дания њудудан 500 нафар гирд омаданд ва садои эътирози худро ба сафорати ИМА дар ин шањр расонданд. Њарчанд дар таърихи чанд соли охир ин аввалин гирдињамої дар пойтахти Дания буд, вале фаъолонаш иброз доштанд, ки дар ояндаи наздик ин гуна эътирозњо бузургтар ва пурљамъияттар доир хоњанд шуд. Ва шояд ягона минтаќае, ки хомўшонаву бесадо ин рўйдодњоро наззора мекунад, кишварњои Осиёи Марказианд. Ќуръону Ислом марбут ба кишварњои исломї нестанд. Ислом дини башар аст ва Ќуръон фиристодаи он Худоест, ки ба раббонияташ њама бовар доранд, њама Ўро чун офарандаи худ мепарастанд, агарчанде ин парастишњо шевањои мухталиф доранд. Ва њамин далел аст, ки бузургоне чун Декарт, Толстой, Ганди, њатто Марксу Энгелс ислом ва азамати китоби муќаддаси мусалмононро сутудаанд. СТИВЕНС БЕГОНА НАБУД, АММО КУШТА ШУД Њамчуноне ишора рафт, њудуди ду њафта аст, ки дар шабакаи “You

ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Дар љараёни њамла ба пойгоњи неруњои НАТО, воќеъ дар вилояти Њилманд гурўњи Толибон шаш њавопаймои љангї ва дигар таљњизоти техникиро нобуд сохтанд. Ин як пойгоњи муштараки Британия ва Амрико буд ва дар њамла ба он 15 љанговари Толибон, ки сарулибоси сарбозони амрикої дар бар доштанд, ширкат кардаанд. Онњо шаш њавопаймои ќиркунандаи британиёиии навъи AV-8B Harrier-ро комилан аз байн бурданд ва ду тайёраи дигарро тахриб намуданд, шаш маљмаъаи пуркунии сўзишвориро низ аз кор бароварданд ва ба шаш паноњгоњи тайёрањо зарар расонданд. Дар мавриди талафоти љонї гуфта мешавад, ки як тан аз њамлаварон, ки захмї шуда буд, ба асорат даромад ва боќї 14 нафар кушта шуданд. Аз љониби неруњои мусаллањи амрикої ду нафар куштаву њашт нафар ва як тан корманди мулкии пойгоњ захм бардоштаанд. Маќомот саросемавор эълон карданд, ки

Акс аз rus.ruvr.ru

Мављи куштори низомиён Амрикоро водор кард, ки барномаи омодасозии сарбозон ва кормандони пулиси Афѓонистонро мутаваќќиф созад.

ЉАВОНОНИ БАШЎРОМАДА

Гоњ Ќуръонсўзї, гоњ тавњини Пайѓамбар! Магар ин аст демократияи амрикої?

Tube ” филми каммазмун, њангомабарангез ва мољарохези “Бегуноњии мусалмон” гардон аст. Ба муљарради пайдо шудани он дар шабакаи Интернет эњсоси мусалмононро нохун зад ва шурўъ аз Либияи љангзада эътирозњои сартосарї олами исломро фаро гирифт. Аммо ин тазоњурот аз оѓоз хунину фољеабор омад. Дар шањри Бенѓозии Либия сафири ИМА бо се тан аз дипломатњои баландпояи ин кишвар аз љониби мардони мусаллањ њадафи тир ќарор гирифтанд ва кушта шуданд. Рўйдоди такондињанда ва басо фољеавї. Љон Кристофер СТИВЕНС аз љумлаи шахсиятњое буд, ки дар замони инќилоби Либия Амрикоро дар муколама бо мухолифон намояндагї мекард ва шояд дањњо маротиба ба Бенѓозї омада буд, то ба мухолифони Ќаззофї дастур дињад, кўмакњои Амрикоро њамоњангї кунад ва суќути режими Муаммар ЌАЗЗОФИРО бо ин рафтуомадњо наздик созад. Яъне барои шўришчиёни Бенѓозї Љон СТИВЕНС марди ошно буд. Вале ин ошної ва ин хидматњо натавонистанд эњсоси динии мусалмононро боздоранд ва андешаи некињои сафир кунанд. Ба дунболи ин мављи тазоњурот ва эътирозоти мардум аввал ба Миср кўч баст ва баъдан ба Яман, Тунис, Индонезия, Покистон, Афѓонистон, Эрон ва мамолики дигарро фаро гирифт. Ин бор эътирозњо дар њама кишварњои исломї ба як шева доир шуданд ва љои таљаммўъи мардум дар назди са-

форати ИМА буд. Дар аксари мамолик издињоми хашин хостанд бо вуљуди муќовимати неруњои амниятї ба дару девори ин сафоратхонањо њамла кунанд, аз болои бом вориди њавлии сафорат шаванд. Аз љумла, сокинони Ќоњира сафорати Амрико дар ин кишварро ињота кардаанд, љонибаш сангандозї карданд, нафрату лаънатњо фиристоданд. Дар Яман бар асари муќовимати мардум бо пулис ва артиши ин кишвар чор тан куштаву дањњо нафари дигар захмї шуданд. Дар Афѓонистон њарчанд муваќќатан шабакаи “You Tube”-ро масдуд сохтанд, то мардум аз он огоњї наёбанд, вале билохира эътирозњо баргузор шуданд ва Толибон бароровартарин амалиёти худро дар Њилманд, ки шаш њавопаймои љангии Британияро аз байн бурданд, ба њамин филм пайванд доданд. ФИРОР АЗ МАРДУМ, АММО БА КУЉО ВА ТО БА КАЙ? Яке аз муаллифони филми мољарохези “Бегуноњии мусалмон” Накула Басили НАКУЛА ба пулис хабар дод, ки дигар ќасд надорад ба хонааш воќеъ дар штати Калифорния баргардад. Ду рўз пеш ўро пулис бозпурсї кард. Вале гуфта мешавад, ки ўро дар мавриди наќзи мўњлати санљишї баъди озодї аз зиндон ба љурми њаннотї пурсиш кардаанд. Вале хабар дода намешавад, ки дар ин пурсиш масъалаи филм њам матрањ гардид ё на.

Ба хабарнигорон муяссар шуд, ки љараёни хуруљи ў аз пурсишро наворбардорї кунанд. Ваќте ёварони шериф ўро берун мебурданд, мард сару рўи худро бо шарфи сафед печонида буд ва рўи ў намудор набуд. Баъдан ўро ба мошине нишонданд ва ба самте бурданд, ки на роњ ба хонааш дошт. “Ў рафт ва мо намедонем куљо рафт. Накула изњор дошт, ки акнун ба хонааш барнамегардад”,-гуфт ба хабарнигорон љонишини шерифи округи Лос Анжелес Стив Уитмор. Аммо дар бораи созандагони аслии филм то ба имрўз маълумоти мушаххас дар даст нест. Амрико ба далели озодии баёну андеша парванда алайњи тањќиркунандагони Пайѓамбари ислом (с) оѓоз намекунад, то тафтишот даќиќ созад, ки дар тањияи ин филм кињо даст доранд ва њадаф аз бунёди чунин як навори тињимазмуну тањрифї чї будааст. ПАСМАНЗАРАИ ФИЛМ ВА ХЕЗИШЊОИ МАРДУМЇ ДАР ОЛАМИ ИСЛОМ Ба тадбири аллома Иќбол Ѓарб саропо найранг аст ва имрўз њам, ки як сафири машњури амрикої дар Бенѓозии љангзада кушта шудааст, судњое шояд ба сиёсатњои ИМА дошта бошад. Ѓарб њамеша аз њар фољиа суд мељўяд ва марги сафир њам шояд аз ояндаи нохуше барои мардуми Либия ва ё минтаќа башорат дињад. Дар ин бора журналист ва тањлилгари шинох-

Шоњзодаро ба Британия баргардонанд ва ё љои будубоши ўро махфї кунанд? Тибќи иттилои CNN Толибон дар Афѓонистон бар асари як њамлаи ѓофилгирона ва то њадде тааљљуббарагез ба як пойгоњи муштараки амрикоиву британиёї воќеъ дар вилояти Њилманд 6 њавопаймои љангии Британияи Кабирро аз байн бурданд. Ин хабар аввали њафта расонаї шуд ва дар як муддати кўтоњ аз љониби маъруфтарин хабаргузорињои олам пўшиш ёфт. шоњзода Гарри, ки дар њамин пойгоњ ба сар мебарад, аз ин њамла зарар надид. Тозагї дар шеваи њамлаи Толибон аст. Аввалан онњо акнун на бо сарулибоси сарбозон ё пулиси Афѓонистон зоњир шуданд, балки 15 тан либоси њарбии амрикої ба бар карда буданд. Шеваи тозаи вуруди сањнаи љанг шудани Толибон њаросеро дар ќалби амрикоињову муттањидонашон ба бор меорад. Ќаблан онњо бим аз низомипўшони афѓонї доштанд, вале њоло диданд, ки мухолифонашон метавонанд ба сурати онњо вориди майдони корзор шаванд ва боз ба њадде љан-

говар бошанд, ки бо шумораи кам тањлуќа ба љони душманонашон андозанд ва 6-10 њавопаймои љангиро нобуд созанд ё тахриб кунанд. Ќаблан њамла ба њарбиёни хориљї бо пўшиши низомиён ё пулиси афѓонї таљриба шуда буд. Ин ба он маъно буд, ки дар миёни сарбозони артиш ва кормандони маќомоти њифзи њуќуќи Афѓонистон љонибдорони Толибон зиёданд ва онњо дар тарњрезии њамлањои ѓофилгирона мухолифони давлати Кобулро кўмак мекунанд. Њатто аввали моњи август хабар дода мешуд, ки теъдоди басо зиёди хизматчиёни њарбии артиши Афѓонистон бо силоњњои худ ба тарафи

Толибон гузаштанд. Њодисањое њам буданд, ки як сарбоз беш аз дањ њамхизмати худро кушта, худ бо љамъе аз силоњњои онњо ба тарафи Толибон фирор кард. Тибќи иттилои расмии фармондењии неруњои хориљї дар Афѓонистон, аз оѓози соли љорї дар ин кишвар 45 нафар ба як шева ба њалокат расонда шудаанд. Мављи куштори низомиён Амрикоро водор кард, ки барномаи омодасозии сарбозон ва кормандони пулиси Афѓонистонро мутаваќќиф созад. Аммо ахиран давлат ба як иќдоми дигар даст зад. Бар асари роњандозии чанд амалиёти фаврї садњо тан

таи рус Максим ШЕВЧЕНКО низ изњори назар мекунад. Ба аќидаи ў ќатли сафири Амрико дар Бенѓозї фармоишї ва тарњрезишуда аз љониби хадамоти махсуси ин кишвар буд. Тибќи анъанањои љањонї сафиронро куштан мумкин нест. Метавон кормандони хадамоти амниятї, љосусон, сарбозонро кушт, вале на сафиронро. Ва таърихи башар басо кам ёд дорад, ки дар ин ё он кишваре мањз сафирон мавриди њамла ќарор гирифта бошанд. Вале чї метавон гуфт, ки ин љо худи амрикоињо “ќуттии Пандора”-ро боз карданд. Ва њадафи ин њамла ба Либия аст. “Дар вазъи пешазинтихоботие, ки Обама ќарор дорад, пеш омадани ин њолат аз эњтимол дур нест. То интихобот се моњ мондааст ва ин муддатест, ки метавон Конгрессро ба њамла ба Либия мутаќоид кард ва ќатли сафир бањонаи хубест. Амрико бо ин васила метавонад вориди љанг шавад ва пойгоњи расмии худро дар ќаламрави Либия бунёд созад”. Орхан ЉАМОЛ, журналисти “Известия”, ки борњо дар Либия будааст ва авзои ин кишварро аз наздик медонад, дар сўњбат бо Terra America мегўяд: “Филми «Бегуноњии мусалмон” аввалтар аз њама бо забони арабї тарљума шуд ва ман фикр мекунам, ки ин як иѓвогарии огоњона буд. Ба иќрори созандагонаш он аз пули сад яњудї рўи кор омад. Аз инглисї бо арабї тарљума карданд ва филњол онро аз тариќи Интернет пахш намуданд”. Ин тањлилгар њадаф аз низоъро дар равобити Миср бо Амрико мељўяд ва мегўяд, рўйдоди ахир ќабл аз њама иртиботњои Мисри инќилобиро бо ИМА тира месозад ва шикоф миёни Ќоњира ва Вашингтон, дар навбати аввал ба нафъи Исроил аст. БА ЉОИ ОХИРСУХАН Ин на аввалин бор аст, ки љањон шоњиди тањќири ислом аз љониби шањрвандони Амрико мешавад. Роњибонаш Ќуръон месўзанд, олимонаш тавњинњо раво мебинанд, сарбозонаш китоби муќаддасро гоњ оташ мезананд ва гоњи дигар пора мекунанд. Вале боре нашуда, ки маќомоти ин кишвар чораљўї карда бошанд. Ва њамеша ин њарф дар лабони сарварону сиёсатмадоронаш гардон аст: чунин озодињоро конститутсия додааст. Яъне, тањќири мазњабу миллат њам хоси конститутсияи ин кишвар аст. Адовати милливу нажодї њам аз љониби конститутсия њимоя мешавад. Озодї ба њаддест, ки роњиби Ќуръонсўз озодона иброз медорад, ки ин њаќи башарии ўст, ки китоби муќаддасро оташ занад. Агар давлати Амрико вокуниши шадиде дар ин мавридњо нишон дињад, шояд чунин тањќирњову тавњинњо такрор нашаванд. Вале чї бояд кард, ки Амрико ќатлу куштори шањрвандонаш дар хориљро сабурона тањаммул дорад, хатари ба онњо мерасидаро пешгўї мекунад, вале наметавонад роњиберо барои адовати мазњабиву динї ба љавобгарї кашад.

Фирўз МУЊАММАД

аз афроди низомиро ба гумони њамкорї бо Толибон боздошт ва ба зиндон андохт ва ногузир шуд як системаи бисёрзинаии ќабули номзадњо ба артиш ва пулисро таљриба кунад. Дар љараёни интихоб садоќат ба Ватан ва артиш барин сифатњо омўхта мешаванд. Вале маќомот мегўянд, бо вуљуди ин теъдоди љонибдорони Толибон њамоно зиёд аст. Аммо рўйдоди охир нишон дод, ки њарфи сарулибос муњим нест. Толиб ё њар нерўи мухолиф метавонад либоси амрикої ё британиёї ба бар кунад ва вориди амал шавад. Толибон ин бор ба сурати амрикої зоњир шуданд, оё метавон гуфт, ки бо либоси сарбози олмонї ё маљориву гурљї пайдо намешаванд? Ва нуктаи дигар: Толибон дар оѓоз мегуфтанд, ки ќасди љони шоњзода Гарриро доранд, вале ин њамлаи шадид ва бобарорро дар посух ба филми амрикої унвон карданд. Табиист, ки њамла дарсе шуд…

Насрулло НИЁЗЇ

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

11

Фурўхтани бизнеси тайёр кори осон аст ва методњои гуногуни таъини нархи он вуљуд доранд. Фурўши бизнеси тайёр, аз љумла, дар медиа-бизнес як кори маъмулї аст, аммо на дар Тољикистон ва на бо чунин нархњо. Умед Бобохонов, муассис ва роњбари медиа-холдинги "Азия-Плюс" зимни як мусоњиба бо радиои Озодї гуфт, нархи фурўши расонањои шомил ба ин гурўњ 10 миллион доллари ИМА арзиш дорад. Ин гуфтаи Умед Бобохонов дар њоле садо дод, ки дастрасї ба пойгоњи интернетии Ољонсии иттилоотии Азия- Плюс - ќавитарин расонаи медиа-холдинги мазкур, наздик ба як моњ аст, ки аз љониби Њукумати Тољикистон мањдуд шуда, ояндаи он дар Тољикистон номаълум боќї мемонад. Табиист, ки дар чунин вазъ ин гуфтаи муасс иси "АзияПлюс" бе вокуниш намонд. Он ба зудї дар шабакањои иљтимої ва форумњо ба бањс кашида шуда, ба шевањои гуногун баррасї шуд. Чанде аз собиќадорони бозори иттилооти Тољикистон арзиши њадсзадаи Умед Бобохоновро шўхии сиёсї медонанд, вале иддаи дигар онро пешнињоди ѓайримустаќим ба њукумат ва доирањои молии наздик ба њукумат унвон карданд... Хилватшоњи Мањмуд, сардабири сомонаи "Озодагон", мегўяд, ки шояд, Бобохонов шўхї кардааст. То љое ман медонам, дар ИМА онњое, ки њадди аќал, 1 миллиону 1 доллар доранд (пули наќд), ба рўйхати миллионерњо ворид мешаванд ва сармоядорони бузург эътироф мегарданд. Ин ки, муассиси гурўњи расонањои "АП" арзиши медиа-сохторашро 10 миллион доллари ИМА эълом дошт, шояд, гуфтанист, ки онро намефурўшад ё агар фурўхтанї њам бошад, бо арзиши андак намефурўшад.

иљозатномаи истењсоли мањсулоти аудио-визуалї беэътибор дониста мешавад. Аз ин рў, бе иљоза ва иродаи Њукумати Тољикистон, њамчунин, расонањоро касе харида наметавонад. Агар ин кор имконпазир мебуд, бовар кунед, Азия-Плюс кайњо фурўхта мешуд. Дар фурўши озод онро касе намехарад. Нархи активњои ин гурўњ њам аз 200 њазор доллар зиёд нест, бренди Азия-Плюс њам нарх надорад, зеро тибќи ќонунгузории Тољикистон, ба як ном сабт кардани чанд ВАО мамнўъ мебошад, вале дар ин гурўњ ин њолат љой дорад. Вазорати адлия танњо як расонаро бо ин ном монда метавонаду

Форму лаи с одатарини њисоб чунин аст: арзиши мувозинатї ё баланси корхона, яъне љамъи ќимати таљњизот бо назардошти њисоби дебету кредит+даромади 3-5-солаи он бо назардошти тамоюли афзуншавї. Инчунин, зимни нархгузорї имкони зудфурўшї ё ликвидности бизнес ба њисоб гирифта мешавад. Яъне агар баланси бизнес 100 њазор сомонї бошаду даромади солонаи он 30 њазор, пас, нарх и он на зиёдтар аз 100+5*30 =250 њазор сомонї мешавад. Сармоягу зор, маъмулан, бизнесеро мехарад, ки на камтар аз 20 дарсади солона даро-

УМЕД БОБОХОНОВ, МУАССИС ВА РОЊБАРИ МЕДИА-ХОЛДИНГИ "АЗИЯ-ПЛЮС"

"АЗИЯ-ПЛЮС"-РО КЇ МЕХАРАД? "Азия-Плюс" аз расонањои муваффаќи Тољикистон буда, аз зумраи ВАО-и рў ба рушд ва рушдкардаи Осиёи Марказї њам њаст. Он дорои потенсиали аќлонии ќавї, тими воњид ва таљњизоту фановарии љадид асту дар љои холї бу нёд нашу даас т. Фикр мекунам, Умед Бобохонов ба такя ба ин далелњо изњори назар кардааст. Аммо ба назари Раљаби Мирзо, с обиќ сардабири нашрияи "Рўзи нав" ва роњбари Маркази сотсиологии "Бозтоб" фурўхтани як ширкати иттилоотї кори сањлу сода нест. Ў мегўяд, ман гумон намекунам, ки Умед Бобохонов, воќеан, ќасди фурўхтани як ширкати муваффаќи иттилоотиро дошта бошад. Он миќдор маблаѓе, ки њоло муассиси Азия-Плюс баён доштааст, хеле калон аст, аммо ин гурўњ аз ин дида арзиши зиёдтар дорад, зеро собиќаи тўлонии корї дар фазои иттилоотии дохил ва минтаќа дорад, бо забонњои русї ва англисї хабар пахш мекунад. Собиќадори муњити расонаии Тољикистон, коршиноси масоили ВАО Икром МИРЗОЕВ мегўяд, фурўхтани чунин тарњњо ба Тољикистон, бинобар мављудияти рискњои сиёсї куллан номумкин аст. Тибќи ќонунгузории Тољикистон, бо иваз шудани муассиси расона кулли муљаввизњои додаи маќомот, назири шањодатномаи Вазорати фарњанги Тољикистон дар бораи фаъолияти Ољонсии иттилоотї ва нашрия, иљозатномаи пањнкунии барномањои радиої,

халос. Инро њам дар њукумат ва њам дар АП хуб медонанд. Ман фикр мекунам, ки баъд аз ба ИМА кўчидани Умед Бобохонов ва аксарияти њайати роњбариро ташкил додани шањрвандони хориљї дар нашрияи АзияПлюс сиёсатњои ин медиа-холдинг иваз шуду муассис тадриљан идораро аз даст дода, баъдтар хадафмандона мавќеъгирї кард. Њадаф аз ин - тела додани доирањои њукуматї ба харидани њолдинг буд, аммо доду гирифтњои ин гурўњ бо ширкатњ ои алоќаи мобилї ва провайдерњою маъракањои таблиѓотї зидди роњбари Хадамоти алоќаи назди њукумат Бек Зуњуров ѓазаби охириро оварда, ба ин раванд халал ворид кард. Дар њамин њол, иќтисоддон Рустам САМИЕВ мегўяд, фурўхтани бизнеси тайёр кори осон аст ва методњои гуногуни таъини нархи он вуљуд доранд. Фурўши бизнеси тайёр, аз љумла, дар медиабизнес як кори маъмулї ас т, аммо на дар Тољикистон ва на бо чунин нархњо. Дар Тољикистон ин гуна бизнеси калони сиёсиро бе розигии њукумат фурўхта намешав ад, зеро соњибони нави он - хоњ аз хориља бошанду хоњ аз Тољикистон - мушкили кор бо њукуматњои худкомаро медонанд. Агар Умед Бобохонов, воќеан, расонањояшро фурўхтанї бошад, на мавзеъгирии сиёсиашро, пас, тибќи методикаи њисоби нархи бизнеси тайёр, даромади солонаи ин медиа-гурўњ бояд на камтар аз 1,9 миллион доллар бошад.

Сояи торих Эњдо ба устоди азиз Муњаммадљони Шакурї 9 Дидани як мўсафеде субњи содиќ дар сари рањ фоли нек аст, Он њам ин як Мўсафеде ин њама якранг чун оби равон дар ботину зоњир Он њам ин як Мўсафеде ин њама нурониву рўњониву тоњир! Ман варо ин субњдам дидам, ки бо Хуршеди Ховар гарми сўњбат буд, Сўњбати ин мўсафедон, пирамардон, Пири Мардон Он ќадар ширину содда, Он ќадар зебову озода, Он ќадар поку зарифу нарму гарму пурњарорат буд, Ки ман аз он кўча беошарф бигзаштам, Гарчи пур будам зи гуфтанњову гуфтанњову гуфтанњо, Гарчи пур будам зи майли гуфтугў бо ў В-аз суолоте, ки ѓайр аз ў љавобашро касе дигар намедонад, Аз суолоте ќадимитар зи ќидматњову хилќатњои ин дунё. Розњои ин љањони пурфану пурфанду пурколову пурсавдо Аз Ќадимону Љадидонам бар ў, оре, суолоти зиёде буд, Ман вале он субњи Наврўзї Аз хами он кўча беошарф бигзаштам, Бе салому бекалому бегапу бењарф бигзаштам. Пеши худ гуфтам, Дидани ў дар чунин рўз Фоли нек аст…

мади соф оварда, ќимати худи бизнес њам солона 10-20 дарсад боло равад. Аз рўи ин њисоб, баланси Азия-Плюс, ки камтар аз 200-250 њазор доллари амрикої аст, бояд солона 1,9 миллион доллар даромади соф дошта бошад, ки албатта, чу нин нест. Фоидаи софи солонаи ин гурўњро мешавад миёни 300400 њазор доллар њадс зад, на зиёдтар аз ин. Маврид ба зикр аст, ки медиа-холдинги "Азия-Плюс" аз шаш сохтор: Ољонсии иттилоотии "Азия-Плюс" бо 10 њазор истифодабаранда, ки беш аз нисфаш аз Тољикистонанд ва 6070 харидори вараќаи хабарї, асосан, аз њисоби хориљињо, радиои Азия-Плюс (теъдоди шунавандагонаш номаълум), нашрияи њамном, ки бо теъдоди 8-12 њазор чоп шуда, асосан, дар Душанбе фурўхта мешавад, маљаллаи таблиѓии VIPzone, студияи телевизионї ва мактаби журналистии "Асри 21" иборат аст. Муассиси ин гўрўњ расман Умед Бобохонов мањсуб меёбад, аммо ѓайрирасмї аз сањмдорони дигари тарњњои алоњидаи ин гурўњи расонаї сўњбатњое њам мешаванд. Дар њ амин њол, тарњ и mysitecost.com, ки ба муайян кардан ва фурўши тарњњои интернетї машѓул мебошад, нарх и пойгоњи Ољонсии "АзияПлюс"-ро 13 384 доллари амрикої медонад.

TojNews

Кўдакон! Эй кўдакони бозигўш! Эй парастуњо, ки љуз парвоз чизи дигаре дар ёдатон нест, Ва шумо инак намедонед (Иллоњи њам надонед!), пеш аз ин парвозњо мамнуъ буданд, Њар чи аз Озодиву аз Озодагињо буд, номашруъ буданд, Њар чи аз Наврўз буд, он Кўхнарўз эълом буд, В-ар касе як риштапайванде бар он Наврўзњо дошт, ў њама бадрўз буд, бадбахт буд, бадном буд! Инак ин марде, ки имрўз, Меравад аз сояравшанњои зери шањчанорони баланди пир, Меравад чун сояе оњиставу орому сангин, Меравад андешавар, ѓамгин, Марди танњое саропо њилму хубиву мадоро,

Ёдгори дуру дерини Бухоро, Ёдгои деру дурини Бухоро, Ин њамоне њаст, ки Наврўзро овард бар мову шумоњо! Кўдакони хубу зебо! Кўдакони поку лоло! Рўзи Наврўзї шуморо бар шумову бар ману бар ў муборак бод! Иди хушрўзи шуморо бар шумову бар ману бар ў муборак бод! ўст, оре, ўст! ўст посухгўи њарчи буду њарчи њаст, Ва њар он чизе, ки хоњад буд баъд аз ин, На ба пеши Довари Торих, На ба пеши Довари Њастї, ў ба пеши ин ду Довар њар саволу њар љавобашро Худ дар он Маъвид, Дар он Додгањ, Вакте ки мебояст, хоњад гуфт! ўст посухгўйи мо имрўз Мудаъї имрўз мо њастем, Ќози низ мо њастем, Довар низ, Моњи Шом имрўз мо њастем, он Хуршеди Ховар низ Мо, ки Нофи ин Замин њастем, оре Метавонем ин замон ўро Бар ќазоват-ул-ќузоти он Худовандон барем имрўз! Метавон имрўз, оре, метавон, эй кўдакон! Имрўз дигар рўзи Наврўз аст, Метавон имрўз, оре, метавон, эй кўдакон! Имрўз моро њам иљозат њаст, Мо њама имрўз аз њар ихтиёре бањравар њастем, Метавон имрўз Бар сари њар чи муќаддас, њар чи мамнуъ аст, по бигзошт, Метвон имрўз аз њар садду њар монеае бигзашт, Бар хилофи урфу одатњо, Ва ба раѓми њарчи суннатњо, Ва фаротар рафт аз худ То ХУДО… Њатто То БЕХУДОИЊО… Метавон имрўз Рад шуду бигзашт аз рўйи чунин номе шариф имрўз Ончуноне як замоне рўйи рањ уфтода буд он хонаи мур, Ин замон њам рўйи рањ уфтода аст Ин ном, оре ЉОНАМОЗИ МЎСАФЕДОН! СИЁВУШ

Рўзи якшанбе, 16-уми сентябр, дар Бемористони Ибни Синои пойтахт Муњаммадљон Шакурї пас аз бемории тўлонї, дар синни њаштоду њафтсолагї аз олам даргузашт. Академик Муњаммадљон Шакурї рўзњои ахир дар Бемористони Ибни Синои пойтахт бистарї буд. Устод Шакурї тўли шаст сол дар Пажўњишгоњи забон ва адабиёти ба номи Абўабдуллоњи Рўдакї фаъолият кардааст. Ў тўли ин муддат ним њазор маќола ва 45 асари тањќиќотии пурарзишеро дар мавриди адабиёти муосир, классикї ва забони тољикї ба чоп расонидааст. Намунањои осори ў, аз љумла, "Њар сухан љоеву њар нукта маќоме дорад", "Сарнавишти форсии тољикии Фарорўд дар садаи бист", "Хуросон аст ин љо", "Садри Бухоро", "Равшангари бузург", "Фитнаи инќилоб дар Бухоро" мебошад, ки дар солњои гуногун дар Душанбе ва хориљ аз он ба нашр расидааст. Ў яке аз муаллифони пешнависи Ќонуни забони давлатии тољик дар соли 1989-ум аст. Њайати эљодии њафтаномаи "Нигоњ" аз марги Устод Муњаммадљон Шакурь, андуњгин буда, ба наздикону пайвандон ва алоќамандони осори устод изњори тасаллият мекунад.

12 №26 (302), 19-уми сентябри соли

2012

Вазият то ба он њолат расид, ки як ќисми нухбагони тољик аз забони тољикї рў гардонда, фарзандони худро ба мактабњои ѓайритољикї дода, онњоро дар рўњи бегонапарастї тарбия доданд.

8 данд. Образи "вазири бузург (ё донишманд) бо девонњо" дар консепсияи идеалии давлатдории тољикон баъди образи "шоњи одил" истода, дар нуќтаи нињоии пирамидаи сохтори давлатдорї маќом ва манзалати худро ёфта буд (аз Сомонхудот то Ањмади Дониш). Љобаљогузории мансабдорони калидии њамаи девонњо дар дўши вазири бузург гузошта шуда буд. Агар садоќати љомеаи кишвар ба њоким дар дўши рўњониён бо роњбари шайх-ул-ислом бошад, садоќати сохтори давлатдории кишвар ба ў дар дўши вазири бузург буд. Адолатпешагии њоким (ё шоњ), ки асосан бо шикор, лашкаркашї, зиёфат ё корњои њарам машѓул буд, ба мардуми ў тавассути фаъолият ва зањматњои њаррўзаи вазири бузург ва девонњои ў пешкаш мешуд.

3.3. Њокими нав намояндаи кадом халќият ё ќабила набошад, аз рўзи аввали њокимияти худ маљбур буд, ки забони тољикиро аз худ намояд. Ќариб њамаи давлатњои таърихии мо (бидуни Иттифоќи Шўравї) забони давлатдорї (дарбор ва девонњо) забони тољикї буд. Албатта дузабонї - забони тољикї ва забони њоким (арабї, туркї ва ѓ.) дар дарбор маъмул буд, лекин аксари забони њуљљатгузорї ба забони дарї (тољикї) роњандозї мешуд. Дар тањкими забони давлатї дар ќатори девонњо маљлиси шоирони дарборї низ маќоми хоса дошт. Албатта, дар он љо панегирика (ситоиши шоњњо) љо дошта, дар баъзе даврњо ба сатњи баланд рафта буд. Аз дигар лињоз, шоирон бо асарњои пур аз њикмати худ кўшиш ба харљ медоданд, ки њоким бо дарбориёни ў, асосан, афсарони давлатро дар чорчўбаи арзишњои адолат ва инсонпарварї нигоњ дошта, њисси зўроварии онњоро коњиш медоданд. Албатта, аз худ намудани забони тољикї танњо сухан гуфтан бо ин забонро дарбар

намегирад, балки омўзанда бо фикрронии тољикї, ки љањонбинї ва дунёи хоси бепоёни ботинии худро дорост, ошно мешавад. Танњо забони тољикї дар тўли њазорсолањо кафолати эмин мондани халќи кўњан дар ин дунёи пур аз мољаро буду мемонад. Дар ин љо этнопсихологияи халќи азизи мо ба кўмаки таърих ва фарњанги сиёсии хеш меояд. Бењтарин намунаи омўзиши њаёти анъанавии халќи тољикро олими амрикои Ричард Фрай (дар китоби Мероси Осиёи Марказї) додааст, ки моњияти сохтори хонаи тољикиро хеле моњирона тасвир намудааст. Њар як тољик хонаи худро аз кўчаи пурѓавѓо бо деворњои баланд ињота намуда, дар он љо як муњити алоњидаро аз дарахтњои мевадор, њавзи шинам, гулзорњо, паррандањо (булбул, кабк

СЕ РУКНИ ДАВЛАТДОРИИ ТОЉИКОН ва ѓ.) бунёд намуда, бо ошнои аз шеър ва ѓазалњои Рўдакї, Хайём, Саъдї, Аттор ва садњо дигарон, њаёти орому осоишта дорад. Моњиятан ба халќи мо материализм, ки ба дўши мо аз тарафи Русия тањмил шуд, хос набуда, балки идеализм бисёртар хос аст. Албатта, мо њазорњо тољирони моњирро доштем ва дорем (саховати Шоњроњи абрешим), лекин онњо низ баъди љамъоварии молу мулки зиёд зуд ба сарпарастони мањалли худ табдил ёфта, ба бунёдкорињо машѓул мешуданд. Њадафи асосии тољики суннатї љамоварии молу мулк набуда, балки омўзиши маънии њаёти инсонї ва њамоњангии он ба талаботи илоњї мебошад. Мо бисёртар бо њаёти кулли љомеа не, балки бо њаёти ботинии худ, бо наздикони худ, мањали зисти худ машѓул њастем. Аз љавон то пир њаррўза бо омўзиши њаёти худ бо љомеа,

дарёфти чойгоњи худ, нигоњ доштани анъанањои муносибати маќбул ва дигар рисолатњои нонавиштаи ниёгон мањдуд шуда, аксаран дар њаёти хаёлии худ банд њаст. Барои њамин яке аз бењтарин намунањои њаёти инсонї ("дар дохили/ботини худ"ро ё тассавуф (сўфизм) - ро ба дунё овардем. Инсони комилро мо дар намунаи инсони дар љомеаи фаъол ќабул накарда, инсони аз ин дунёи фонї дилмонда ва ба сўи шахсияти илоњї равонашударо ќабул кардем. Барои њамин дар халќи мо сабру тоќат ва тањаммулпазирї хеле маъмул шуд. Ин омил (тањаммулпазирї) он се рукни фарњанги сиёсиро такон дода, онњоро ба мардум боз наздиктар намуд. Яке аз охирин давлатњое, ки мо дар њудуди он зиндагї доштем, Иттифоќи Шўравї буд, ки аз ин се рукни фарњанги сиёсии тољикон (шоњи

одил, вазири бузург бо девонњо ва забони тољикї) ба яке аз онњо (забони тољикї) эњтиром нагузошту зарбаи сахт зад. Консепсияи "шоњи одил"-ро шўравї бо арзишњои "адолати иљтимої" ва "девонњо" - ро бо "шўрои вазирон" иваз намуданд, ки ин таѓйиротњо нисбатан беталаф гузашт. Аз котибони аввали њизбии кишвар образи мардумии "вазири бузург"-ро сохтанд. Лекин таљрибаи болшевикон нисбат ба забони тољикї, ки аввал онро бо хати лотинї ва баъд ба хати сирилик гузаронданд, дар синаи миллати кўњан, ки ба њамаи њокимони худ забони безаволи худро таќдим мекард, як доѓи хеле дарднок гузошт. Вазъият то ба он њолат расид, ки як ќисми нухбагони тољик аз забони тољикї рў гардонда, фарзандони худро ба мактабњои ѓайритољикї дода, онњоро дар рўњи бегонапарастї тарбия доданд. Дар

кўчањои пойтахт ва дар љаласањои шўрои вазирон забони муоширатро аз забони тољикї дигар забон гирифт. Барои њамин дар рўзњои оѓози љунбиши мардумии озодихоњ роњи маънавї маќоми аввалро гирифт ва ќишри пешбарандаи љомеа - зиёиён дар атрофии масъалаи эњёи маќоми забони тољикї чун забони давлатї муттањид шуда, парчамбардори њаракати озодихоњї дар кишвар шуданд. Албатта, њаёти сиёсии мо аз нуќтаи назар, ѓоя ё консепсияи ин ё он муњаќќиќ фаротар мебошад, лекин вазифаи тањлилгар дар он мебошад, ки аз як силсила раванд ва тањаввулотњо, ки дар љомеаи мо мављуд буда, рушд мекунанд, авлавиятдоштаро интихоб намуда, онро њаматарафа тањлил намояд. Дар ин љо хонандаи кунљков метавонад пурсад, ки барои чї агар мо барои истиќлолият муборизањо бурда бошем, баъди ба даст овардани он зуд ба љанги дохилї дучор шудем? Албатта, ин дигар масъала мебошад, чунки мо барои озодї сахт мубориза бурда, озод шуда, мехостем боз се рукни асосии давлатдории хоси миллати худро эњё намоем, Лекин дар дохили љунбиши бузурги миллии озодихоњи мо оиди характери давлатдорї (дунявї ё динї) ягонагї набуд. Њар ду тараф (тарафдорони дунявият ва диният) тарафдорони истиќлолияти комили миллат буданд, лекин баъди ба даст овардани истиќлолият ба љои тањкими њаматарафаи он, бањсњо оид ба характери давлатдорї хусусияти оштинопазир гирифт. Дар хулоса таъкид карданї њастем, ки истиќлолият ба мо "аз осмон бо осонї" наомада, балки миллати кўњани тољик бо муборизањои бузург дар ботини худ ва бо арзишњои аљнабиён рў ба озодї ва истиќлолият нињод. Лекин то имрўз зарурати истифодаи васеи якљояи њамаи се рукни асосии давлатдории миллии мо бараъло њис карда мешавад.

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

13

Ман дигар кўдак нестам. Аллакай безор шудам аз таъќиби ОМОН гурехтан дар кўчањо. Ваќти ба порлумон рафтан расид ва дар он љо тавре, ки дар кишварњои мутамаддин аст, кор кардан". Савумин марши эътирозии мухолифини режими Путин аз њама камшумортарин ва номуваффаќтарин дар пайи чанд соли ахири њамњамаву валвалаи њамойишсозињо дониста мешавад. "Њаракати ботлоќї"-е, ки ин даъфа мухолифини ваќти Кремл роњандозї карданд, аз аввалаш маълум буд, ки мувољењи нокомї хоњад буд. Аммо мављ -мављ майдонгузорї кардани њамойишгарон баъди хондани матни мурољиатнома бозгў аз он буданд, ки омодагињо ба ин њамойиш хеле коста ва ё мардум дигар аз митингбозињои бенатиља дилмондаву хаста шуда буданд. Аз сўи дигар, маълум буд, ки сарварони њаракати эътирозї натавонистанд барои мардуми љонибдорашон ягон пешнињоди љиддї ва умуман як барномаи комили њамойишро матрањ намоянд. Њарчанд наворњо теъдоди хеле каму парешхўрдаи тазоњургаронро нишон медоданд (тазоњурот аз тариќи чанд каналу чанд сомонаи интернетї мустаќиман пахш мешуд), яке аз сарварони сарсахти эътирозгарон ва яке аз мухолифини аслии режими путинї Сергей Удалтсов гулў дарронда, дод мегуфт, ки "мо аз 100 њазор бештарем!". Њатто барои баъзе аз наворбардорони њангомаљў, ки мехостанд теъдоди аслии мар-

нафаре тавонист сухан гўяд, ки тамоман ба мавзўи Русияву ин њамойиш њељ рабте надошт... "ГУРЎЊИ 24" ДАР МИТИНГИ МАСКАВ?! Дар њамин њол, баромади сарвари "Гурўњи 24" Умаралї Ќувватов, ки дар кўтоњтарин фурсат ба як бору осон аз дасти Додољони Атовулло, сарвари њаракати "Ватандор" лаљоми аспи "мухолифи пешгоми њукумати Эмомалї Рањмон"-ро кашида гирифт, ѓайричашмдошт буд, њам барои мо хабарнигорон, ки тибќи рисолати касбї тазоњуротро назорат мекардем ва њам барои ширкаткунандагони ин тазоњурот. Умаралї Ќувватов, рањбари "Гурўњи 24", ки имрўз ошкоро талаби истеъфои президенти ваќти Тољикистонро дорад, дар ин тазоњурот аз љумла ба ќавли худаш, дар бораи фасодкорињои њукумати ваќти Тољикистон, ривољи фасод дар сохторњои њукуматї ва боло гирифтани раванди оиласолорї сухан гуфта, аз њамойишгарон даъват кард, то нисбати таќдири миллати тољик бетараф набошанд. Њамчунин, ў доир ба охирин амалиёти неруњои њуку-

њам намекард ва ба давъатњояшон њамроњ низ намешуд, аммо аз чї бошад, ки кафкўбињояшон баъди нутќи Ќувватов доманадор буданд… МАРШИ ОХИРИНИ ЭЪТИРОЗЇ Ин дар њолест, ки коршиносони умури сиёсї ва тањлилгарони масоили рушди љомеаи шањрвандї ба ин њамойиш бањои нињоят паст доданд. "Ман намефањмам, ки барои чї бе ягон сабаб санаи 15 сентябр мардумро љамъ карданд. Мардуми бенињоят кам њузур доштанд, љои бањс нест, ки ба чанд маротиб камтар аз дафъаи пешина. Миллатгароён ва коммунистон бартариятро соњиб буданд. Њарчанд пулис ин навбат камтар аз тазоњургарон буд, аммо бояд фањмид, ки мо гўсфанд нестем, ки соати 13 биёему њамойишро соати 16 сар кунанд",- гуфтааст рўзноманигор Юлия Латинина. Њамчунин, сарвари Хазинаи рушди љомеаи шањрвандии Русия Константин Костин, гуфтааст, њанўз ягон бор амалњои сарварони "Њаракати ботлоќї" ин гуна сатњиву бад набуданд. "Њамойиш камодам буда, мар-

"Марши миллионњо-3" ё оѓози парокандашавии њаракатњои эътирозї дар Русия

Акс аз colta.ru

ЊАМОИШ БАР ЗИДДИ ПУТИН думро аз будаш бештар нишон дињанд, ин кор ба осонї муяссар намешуд ва онњо хоњу нохоњ маросими парокандашавии њаракати эътирозии русњоро дар сањифањои таърих сабт кардан доштанд. Њатто миёни неруњои мухолифин бархўрде њам ба миён омад. Дар хиёбони Академик Сахаров миёни миллатгароён ва њаракати "Антифа" задухўрде хам ба вуќўъ омад, ки барои паркандагардиву ќисматшавии њарчи зуди њамойиш замина гузошт. Ин бархўрд фавран аз сўи пулис, ки Худо мегуфт чунин бархўрде рух дињаду ташкилкунандагони онро ба омодагии нокифоя ба тазоњурот муттањам кунад ва љаримањои калоне, ки њамакнун ба ќонунгузорї ворид кардаанд, бар гарданашон бор намояд, бартараф карда шуд ва фаъолони ин бархўрд љои худро дар мошинњои панљарапечи ОМОН соњиб шуданд. Дар њамин њол, Николай Миронов, директори кулли Пажўњишгоњи лоињањои авлавитядори минтаќавии Русия ќайд мекунад, ки агар њамин як бархўрди байнињамдигарии эътирозгаронро ба эътибор нагирем, дар маљмўъ њамойиш ором гузашт. Ин љо, албатта, наќши ќонунгузорї, ки њамакнун љаримањои сангинро барои вайрон кардани тартиботи љамъиятї пешнињод кардааст, чашмгир аст ва омили дигарро Миронов дар кам будани теъдоди эътирозгарон дар ин рўз донистааст. Бо ин вуљуд, дар ин њамойиш

матї дар Хоруѓ гуфт, ки бисёрињо аз воќеоти аслии ин амалиёт ва натиљањои он маълумоти даќиќ надоранд. Оиди теъдоди кушташудагон, ки ба ќавли Ќувватов, пинњон карда мешавад, љањон хабардор нест.Ў гуфт, "ман медонам, ки халќи ман зери љабру ситам ќарор гирифтааст ва њар касе, ки њукумати Тољикистонро дастгирї мекунад, ба куштори мардуми мулкї кўмак кардааст". Њамчунин Ќувватов афзуд, ки дар ин амалиёт њукумат аз танку тўп кор гирифтааст ва ба куштори касе даст задааст, ки њарду пояш аз фаъолият бозмонда будааст. Умаралї Ќувватов аз тазоњургарон даъват кард, то дар кори сарнагун кардани њукумати Эмомалї Рањмон кўмак кунанд ва нагузоранд, ки ў дубора сари ќудрат биёяд. Њамчунин, Ќувватов эълон дошт, ки Эмомалї Рањмон ва њукуматаш на ин ки шарики стратегї ва иттифоќчии Русия нестанд, балки барои бархўрдњои байни тољикону мардуми рус заминањо фароњам мекунанд. Сарвари "Гурўњи 24" њудуди 6 сония камтар аз 4 даќиќа дар майдон сухан гуфт ва анљоми нутќи Ќувватов бо кафкўбињои тазоњургарон истиќбол шуданд. Аљибаш он буд, ки бо ин њама гулўдаронињои нотиќони тањљої ќариб касе кафкўбї

дум дастаљамъона майдонро дарњол - баъди оѓози њамойиш тарк гуфтанд. Ягон кафкўбї, талабњои њамљоя, шиорпартоињо набуданд. Ба назар мерасид, ки њамон сањнаро њам барои кимкадом чорабинии дигар омода карда буданд. Њар кас дар ин майдон чорабинии худро дошт, барои њамин ин њамойиш пароканда буд", - изњор кард Костин. Борис Немсов, яке аз сарварони ин њаракатњои эътирозї, собиќ муовини сарвазири Русия, ки аз сўи Путин барканор карда шуда буд, чанде пеш дар маросими муаррифии китоби наваш дар Санкт-Петербург изњор кард, ки "синнам ба 53 расид. Ман дигар кўдак нестам. Аллакай безор шудам аз таъќиби ОМОН гурехтан дар кўчањо. Ваќти ба порлумон рафтан расид ва дар он љо тавре, ки дар кишварњои мутамаддин аст, кор кардан". Њамин тариќ, ба назар мерасад, таваљљўњи мардуми зиёї ба њамойишбозињо дар ин кишвар тамоман костааст ва ё шояд баъди рухсатињои тобистона мардуми ин кишвар њанўз њам худро дар истироњатгоњњои Мисру Туркиё тасаввур доранд. Шояд чунин бошад ва шояд омилњои дигари љиддитар. Ќаландар Воњид, Маскав, махсус барои "Нигоњ".

14 №26 (302), 19-уми сентябри соли

2012

Ќабули фарзандони иштирокчиёни бартарафкунии оќибатњои фољиаи Чернобил ба муассисањои тањсилоти миёна ва олии касбии ЉТ барои фарзандони шањрвандоне, ки бар асари фалокати неругоњи барќї атомии Чернобил зарар дидаанд (ќарори мушовараи Вазорати маориф аз 1.02.с.2010, №2/18), амалї мегардад.

№26 (302), 19-уми сентябри соли 2012

15

Ронандагони "Газел" гарчанд курсињои наќлиёташонро пур кунанд њам, ба ин ќаноат накарда, боз то панљ - њафт мусофири дигарро чун халтаи пиёз болои њамдигар бор мекунанд. Ба ин амали ронандагони худсар натанњо онњо, балки боз мусофирон низ гунањкор њастанд.

?-И НОБОБ

НАХОД?

АКСИ ГЎЁ

КАЙФ НЕ, ЊАЙФИ ХИЗМАТРАСОНЇ?

ШАЊОДАТНОМАИ ХАТМАМРО ГУМ КАРДАМ, ЧЇ КОР КУНАМ?

- Шањрванде, ки шањодатномаи хатми мактаб ё литсейро гум кардааст, барои барќарор кардани он бояд чї кор кунад, ё ба куљо мурољиат намояд? Барои барќарор кардани шањодатномаи хатми мактаб чї ќадар маблаѓ бояд супорид? Шукурулло АМИНЗОДА, сокини шањри Панљакент - Дар ин њолат шахси гумкарда бояд ба Шўъбаи корњои дохилии љои зисташ барои маълумотнома дар бораи гум кардани шањодатномаи хатм мурољиат кунад. Њамзамон дар рўзнома ё њафтанома эълони гум шудани шањодатномаи хатмро нашр намояд. Бо нусхаи шиноснома, маълумотнома аз Шўъбаи корњои дохилї ва нусхаи рўзнома ё њафтаномаи эълонро нашрнамуда ба муассисаи хатнамудааш бо ариза дар бораи додани нусха бар ивази шањодатномаи хатми гумшуда мурољиат мекунад. Дар асоси мурољиати ў муассисаи таълимї ќарори Шўрои омўзгорон ва фармоиши директори муассисаро дар бораи додани нусхаи шањодатномаи хатм ба тасвиб мерасонад. Роњбарияти муассисаи таълимї барои гирифтани шањодатнома ба шўъбаи маориф мурољиат мекунад. Дар њолати ба талабот љавобгў будани њуљљатњои пешнињодшуда шўъбаи маориф барои гирифтани шањодатномаи хатм ба Вазорати маориф мурољиат мекунад. Пас аз омўзиши њуљљатњои пешнињодшуда ва љавобгў будани онњо ба талаботи муайяншуда шањодатномаи хатм ба шўъбаи маориф дода мешавад. Дар њолати анљом додани амали мазкур шахси гумкарда метавонад соњиби нусхаи шањодатномаи хатм гардад. Имсол нархи бланкаи шањодатномаи хатм 4 сомонию 60 дирам муайян шудааст. Ба саволи Шумо сардори варкази матбуоти вазорати маорифи Тољикистон Мањмудхон ШОЕВ љавоб дод.

Ростї дар интихоби ошхона ё тарабхона мушкилот мекашам. Њарчанд дар Душанбе теъдоди нуќтањои хўроки умумї зиёд шудааст, аммо хизматрасонї њамоно дар сатњи паст ќарор дорад. Якум, пешхидматњо либоси ягона ва номи хоси худро надоранд. Аз чењрааш барфу борон мерезад, гўё дирўз пайвандашро ба хок супорида бошад. Дуюм, кўшиш мекунад, ки мизољро фиреб дињад, яъне њаќќи хизматрасониро гоње чунон боло мегузорад, ки ваќти њисобу китоб аз кайфи мизољ осоре боќї намемонад. Сеюм, мубталои ягон мизољи серпул шуда, мизољи ќаториро ба гўшаи фаромўшї месупорад. Ба дараљаи беэътиної хизмат мерасонад. Чунин нуќтањои хўрокро бешак "одноразовый" мегўянд. Чунки як бор медарої, дигар атояшро ба лиќояш мебахшї. Гоње њайрон мешавам, ки барои бунёди ошхона ё тарабхона соњибкор зањмати зиёд мекашад, ошпазњоро љалб мекунад, курсињои бароњат мегузорад, аммо тарзи хизматрасониро фаромўш мекунад ва ё эътибор намедињад. Охир, пешхидмат ин чењраи тарабхона аст, бояд бо чењраи пуртабассум мизољро истиќбол гирифта, худро муаррифї кунад ва номгўи таомњоро пешкаш намуда, то гусели мизољ даст пеши бар истад. Танњо дар он сурат муштарї дилгарми тарабхона шуда, њам аз таом ва њам аз хизматрасонї кайфи хоса мегирад. Аслиддини МАЪРУФ, сокини ноњияи Шоњмансур

БИДУНИ ШАРЊ

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ МАГАР "ДУШАНБЕНАЌЛИЁТХАДАМОТРАСОН" НАМЕТАВОНАД БА РОНАНДАГОН ФАРЊАНГИ ЊАМЛУ НАЌЛИ МУСОФИРКАШОНИРО ОМЎЗАД?

ВАТАНДЎСТЇ ВАТАНДЎСТЇ БА КИРДОР АСТ, Ё РАФТОР, Ё ЊАРДУ?

- Месазад, ки як нафар эронї, ба эронї буданаш ифтихор кунад. Банда дар дигар кишварњо њам будам ва то њудуде, бо руњиёт ва вижагињои дигар миллатњо њам ошно њастам. Аммо њеч љои дунё мардумеро мисли мардуми Эрон - дар эњсоси њамдардї ва дарди муштарак доштан ва дар ѓаму ѓуссаву андўњи њаммењани хеш худро сањим донистан - надидаам. Инро бо камоли итминон ва ќотеият арз мекунам. Бо вуќўи як зилзилаи талх дар гўшае аз Эрони бузург, тамоми мардуми ин сарзамин, Шарќу Ѓарбу Шимолу Љанубаш, ба по хестанд ва ба майдон омаданд, то њарчи аз дасташон меояд, барои осебдидагон анљом бидињанд. Ин акс, танњо намунае аз эњсоси муштараки андўњ дар Эрон аст. Дар яке аз марокизи Љамъияти Њилоли Ањмар дар Тењрон мардум рехтаанд барои эњдои хун. Ин манзараро метавон дар њамаи шањрњои Эрони имрўз дид. Аљибаш он аст, ки дар ин гуна њолат, эронї, дигар ба инќилобиву зиддиинќилобї ё ба мувофиќу мухолиф, суннї ва шиа ва њатто ба мусалмону ѓайримусалмон таќсим намешавад: он чї њамаи онњоро гирди њам меоварад, ин њамон ЭРОНЇ БУДАН аст! Фикр мекунам, мењандўстї љуз ин набошад! Сайидюнуси ИСТАРАВШАНЇ, донишманди тољик

?-И НОБОБ ОЁ ИМРЎЗЊО ЊАМ БАРОИ СУПОРИДАНИ ХУН МАБЛАЃ МЕДИЊАНД?

- Дар замони Шўравї шахсоне, ки ба ашхоси ниёзманд хун месупориданд, давлат имтиёзњо медод ва бар иловаи ин, маблаѓи муайян низ мегирифтанд. Касоне, ки бисёр хун месупориданд, ба онњо унвони донори фахрии Тољикистон низ дода мешуд. Оё имрўзњо чунин аст? Шахсоне, ки хун супоридан мехоњанд, бояд ба кадом муассисањои тиббии кишвар мурољиат намоянд? Фаришта ДАВРОНОВА, сокини шањри Душанбе - 12 - уми марти соли 2009 Ќонуни ЉТ "Дар бораи донори хун ва љузъњои он" ба амал даромад. Мувофиќи ќонуни мазкур њар шањрванди ќобили амали аз 18 то 65 - сола, ки дар натиљаи аз муоинаи тиббї гузаштан гирифтории ў ба беморињое, ки зидди нишондоди донорї мебошанд, ошкор нашудааст, донор шуда метавонад. Мувофиќи моддаи 10, чорањои иљтимоии донорњо - донорњо њуќуќ доранд: 1. Пас аз супоридани хун бар ивази хўрок ба андозаи муќаррарнамудаи њукумати ЉТ љубронпулї гиранд. 2. Дар рўзи супоридани хун, љузъњои он ва муоинаи тиббї кормандоне, ки донор мебошанд, аз љониби корхона бо нигоњдории маблаѓи миёнаи музди мењнат љавоб дода мешаванд (ба мўњлати ду рўз). 4. Аз љои кор ва ё тањсил таъмин кардан бо роњхатњои имтиёзнок барои табобати санаторию курортии бенавбат дар давоми сол. Моддаи 11. Чорањои дастгирии иљтимоии шахсоне, ки бо унвони фахрии "Донори ифтихории Тољикистон" мукофотонида шудаанд. 1. Шахсоне, ки мувофиќи ќонуни мазкур, новобаста аз собиќаи донорї: мардон на камтар аз 20 литр ва занон на камтар аз 15 литр хун ва ё плазма супоридаанд, тибќи тартиби муќаррарнамудаи Ќонуни ЉТ "Дар бораи мукофотњои давлатї" барои гирифтани унвони фахрии "Донори ифтихории Тољикистон" пешнињод карда мешаванд ва њуќуќњои зеринро доранд: -Табобати бенавбат дар муассисањои давлатии тандурустї.

-Гирифтани рухсатии њарсолаи пардохтшаванда дар ваќти барои онњо мувофиќ.

-Рафтуомади ройгон дар њама намуди мусофиркашонии љамъиятї тибќи тартиби муайянкардаи њукумати ЉТ. Ба саволи шумо директори Маркази љумњуриявии илмии хуни Вазорати тандурустии Тољикистон Азиз ОДИНАЕВ посух дод.

- Имрўзњо сарфи назар аз он ки воситањои гуногуни наќлиёт дар шањри Душанбе зиёд њастанд, аммо, наметавонем аз як нуќтаи шањр ба дигараш ба осонї, роњат ва сариваќт бирасем. Мушкили норасоии наќлиёти љамъиятї дар пойтахт чандин сол боз моро дунболгир аст. Дар роњњои калон ва марказии Душанбе шояд ба ин мушкил гирифтор нашавем, зеро дар ин масир агар ба автобусу троллейбусњои пуродам савор шудан нахоњем, метавонем бо таксихои 3 - сомонигї аз як љо ба як љои дигар роњат ва сари ваќт бирасем. Аммо дар роњњои канории шањр наметавон гуфт, ки мо сари ваќт ба љои заруриамон расида метавонем. Далели ин гуфтањо хатсайри раќами 4 аст. Ин хатсайр аз наздикии мањаллаи "Бакалея" оѓоз шуда, то бозори "Варзоб" тўл мекашад. Дар он микроавтобусњои тамѓаи "ХундайСтарекс" ва "Хайфей" ё ба забони мардум "Тангем" дар гардиш њастанд, ки мусофирон росто не, балки, нишаста то љои даркориашон расонида мешаванд. Акнун таќрибан 1 моњ мешавад, ки дар ин хатсайр ба гардиши микроавтобуси тамѓаи "Газел" низ иљозат дода шудааст. Ронандагони "Газел" гарчанд курсињои наќлиёташонро пур кунанд њам, ба ин ќаноат накарда, боз то панљ - њафт мусофири дигарро чун халтаи пиёз болои њамдигар бор мекунанд. Ба ин амали ронандагони худсар натанњо онњо, балки боз мусофирон низ гунањкор њастанд. Гарчанде мебинанд, ки нишастгоњњои наќлиёт њама банд аст ва чанд нафари дигар рост истодаанд, худро эњтиром накарда, микроавтобусро манъ мекунанду савор мешаванд. Баъд марду зани номањрам бо њам љафс шуда, боиси њиљолати якдигар мешаванд. Шахс дар ин маврид сад пушаймон мешавад аз савор шудан ба ин гуна микроавтобус. Аммо ноилољ аст. Зеро 1 сомонї додааст ва намехоњад пулаш сўзад. Агар фарояд њам ба ин осонї зуд наметавонад ягон микроавтобуси раќами 4-и холии тамѓаи "Хундай-Старекс" ва "Хайфей" ёбад, то роњат нишаста то манзил расад. Бояд камаш аз ним то 1 соат интизор шавад. Бархеи дигараш ваќте ба наќлиёт савор мешаванд бо чашмони алобуло боз ба мусофирони нишаста, нигоњ мекунанд, ки шояд ягон нафари онњо хеста ба онњо љой медињанд. Агар мабодо ягон мусофири љавон дар микроавтобус нишаста бошад, бо дили нохоњам зуд хеста, ба зану марди аз худаш калон љои худро медињад. Агар љояшро надињад, аз кинояву суханњои нешдори ашхоси калонсол халосї надорад. Ин гуфтањои боло ќисса, ё њикояи бофтаи ман нест, балки њолати њамарўзаи вазъи мусофиркашонии шањр аст. Шахсан худам рўзи 18-уми сентябри соли равон аз назди мактаби миёнаи №35 (назди бозори Шоњмансур) ба микроавтобуси хатсайри 4 (тамѓаи "Газел" раќами давлатиаш 58-79 ТТ 01 РТ) нишастам. Ронандаи ин микроавтобус гарчанде дар 13 нишастгоњи нишондоди заводи мошин ва 8 љои худсарона иловакардаи худ мусофир гирифта бошад њам, боз ба ин ќаноат накарда, 8 мусофири дигарро болои онњо бор кард. Мусофирон њам шикоят намекунанд, ки гўянд: њо, акаи ронанда, мо халтаи пиёз ё картошка нестем, ки моро болои њам чинї! Ронандаи баднафс њам љилави нафсашро намегирад. Аз рўи аќли инсониаш фикр намекунад, ки дар як кишвари мусулмонї то ин андоза мусофирони марду занро бо њам љафс кардан аз рўи шариат ва одоби њамидаи инсонї нест! Ман то ба ин андоза баднафсии ронандагон ва беэњтиромии мардумро нисбати хеш ќабул надорам! Магар муассисаи "Душанбенаќлиётхадамотрасон" пеш аз додани иљозатнома ба ин ќабил ронандагон наметавонад, ки ќоида ё фарњанги њамлу наќли мусофиркашониро ба онњо омўзад? Фахриддин РАЊИМОВ, сокини шањри Душанбе ЭЪТИБОР НАДОРАД Шартномаи хариду фурўши хона, ки ба шањрванд Бобоев Њамид истиќоматкунандаи шањри Кўлоб, мањаллаи Шоњин 32/25, аз таърихи 4. 11. 1995, тањти раќами №1-5361 дода шудааст, аз эътибор соќит дониста шавад.

Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru

16 №26 (302), 19-уми сентябри соли

2012

Пас аз чанд лањза нозир мехезаду либосњояшро тоза мекунад ва ба ронанда нигоњ карда мегўяд: - Ако, ман медонистам, ки Шумо кўлобиед, манъ намекардам…

ЛАТИФАЊО

ДУГОНИКЊО Охири солњои навадум барои фиристодан ва ќабули њазорњо тонна ѓаллаи њамчун ёрии башардўстона аз тарафи ИМА ба Тољикистон тафоњумнома ба имзо мерасид ва он одатан дар бўстонсарои њукуматї сурат мегирифт. Мутахассиси варзида Њасан Алиев њамроњи мо доир ба масъалањои иќтисодї дар сафорат кор мекард. Барои маросими бастани тафоњумнома Њасан њамроњи сафир Грант Смит ба бўстонсарои њукуматї рафт. Ваќте тарафњо ба имзои тафоњумнома омода мешуданд, Њасан табиист, ки дар тарафи барои амрикоињо нишондода њамроњи сафир истод. Сарвазири

Шўхињо аз Муњибуллоњи Ќурбон, рўзноманигор њамонваќта Яњё Азимов Њасанро дар тарафи амрикоињо дида, зуд наздаш омада, бо овози паст ба забони русї "Њусейн, барои чї ту дар ин тараф истодаї? Дар ин љо амрикоињо меистанд. Зуд ба тарафи мо гузар!" - гуфтааст. Барои он ки сарвазир шарм надорад, Њасан чизе намегўяд, вале ба тарафи Тољикистон њам намеравад. Сарвазир боз омада, таъкид мекунад, ки наход Њусейн њарфи ўро нафањмида бошад… Њамин дам додараш Њусейн дар даст њуљљатњо дар тарафи Тољикистон пайдо мешавад ва Азимов аввал дар њайрат афтода, ду - се бор бодиќќат ба Њасану Њусейн нигариста, баъд ба муаммо сарфањм рафта, табассум кардааст. Муаммо он аст, ки Њусейн Алиев (њоло раиси ноњияи Тољикобод) њамон солњо ёрдамчии сарвазир буд ва ў дар маросими имзои тафоњум бояд дар пањлуи Яњё Азимов меистоду Њасан Алиев њамчун ёрдамчии сафир дар тарафи амрикоињо, вале чунин мешавад, ки Њусейнро коре мебарояду ў чанд даќиќа дер мекунад… Оббозии дугоникњо Дугоникњоро фарќ кардан бисёр мушкил аст. Сарвазир он тараф истад, модарашон њам баъзе ваќт Њасану Њусейнро фарќ намекунад. Модар Њасану Њусейни чорсоларо оббозї кунонида, ба љогањ мехобонад, вале дуяшон механданд. Модар чанд бор хоњиш мекунад, ки онњо бихобанд, аммо

УСТОД, ТОРАТОН КУ? Рўзноманигори боистеъдод дар телевизион омодаи пешвози иштирокчиёни барномааш буд. Яке аз аввалинњо шуда, шоири маъруф ва яке аз роњбарони Иттифоќи нависандагон вориди утоќ мешавад. Журналист дар њайрат афтода, аз шоири маъруф мепурсад: - Устод, торатон ку? НОЗИР - МУШТ Як рафиќам сањар мехезаду ба хотираш мерасад, ки бояд ба Душанбе равад, вале табъаш хело хира, дили хоњам нохоњам ба мошинаш «Мерседес», ки дар он солњо мошини намоён буд, менишинаду ба роњ мебарояд. Дар баромадгоњи дења нозири роњ мошинро нигоњ медорад. Мард, ки табъаш хира буд, беист дари мошинро кушода назди корманди БДА меояд ва як мушт ба сари ў мезанад ва нозир ба замин дароз мекашад. Пас аз чанд лањза нозир мехезаду либосњояшро тоза мекунад ва ба ронанда нигоњ карда мегўяд: - Ако, ман медонистам, ки Шумо кўлобиед, манъ намекардам…

килї сухан мегуфт. Аслиддин аз ўзбак будани ў пай бурд, њарчанд чењрааш симои тољикї дошт. Аммо барои Аслиддин њоло ваќти фарќ гузоштан миёни ўзбаку тољик набуд. Барои ў њоло дар навбати аввал ёфтани сарпаноње барои шабгузаронї буд. Рањгузар худро Отабек муаррифї кард. Ў пас аз шунидани наќли Аслиддин телефони дастиашро гирифта, ба куљое занг зад ва аз назди Аслиддин дусе ќадам дуртар рафта, сўњбат кард. Сипас, баргашта ба роњравї ишора кард ва њарду бо пайроња рањсипор шуданд. Дар роњ Отабек ба Аслиддин мефањмонд, ки љои хоби онњо "люкс" нест ва шароити на онќадар хуб доранд. Аслиддин гуфт, ки ў собиќаи чандинсолаи муњољирї дорад ва пастию баландињои мардикорї аз сараш гузаштаанд. Отабек љавони хушсўњбат баромад. Тољикию ўзбакию урусиомез ба Аслиддин чизе наќл мекард. Аммо Аслиддин ними суханашро мефањмиду нимашро не, бинобар танњо сар мељунбонд. Лањзае асабаш гўё карахт шуда буд. Роњ мерафт, сар мељунбонд, аммо фикраш дар дигар љой. "Худоё, охир, ман ўзбакро њамроњ бо забонаш чашми дид надорам, чаро мўњтољи ин миллатам кардї? Худоё, тавба ин чї рўз буд? Ба ин рўзњо њам расидам…" Аслиддину Отабек ба назди як бинои нимбуди шашошёна расиданд. Атрофи биноро деворњои тунукагии муваќќатї ињота карда буданд. Дарвоза низ тунукапўш буд. Аз даричаи пањлуи дарвоза вориди сањни бино шуданд. Отабек пеш-пеш мерафту Аслиддин Раиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Муњиддин Кабирї, роњбари ЊНИТ: - Њанўз њам дер нашудааст ва њарчи зудтар бояд ба мушкилоти мардум расидагї ва ислоњоти љиддиро шурўъ кард.

-Зудтар- зудтар! Як соли дигар ваќт мондагї. Баъди як сол дер шуданаш мумкин.

Чопсиёгиннес Мусо АСОЗОДА, cиёсатшинос - Чоплусї барои ман бисёр мафњуми бад аст ва дар Тољикистон мутаассифона масъалаи чоплусиву тамаллуќкорї хеле зиёд шудаст.

- Баъд аз ин гап, шуморо ба "Китоби сурх", эъ, мебахшед, ба "Китоби Гиннес" шомил мекунанд.

Хушомадистисвакил Исмоил ТАЛБАКОВ, вакили Маљлиси намояндагон - Мутаассифона чунин падида дар љомеањои суннатии Осиёи Миёна, аз љумла, Тољикистон ба назар мерасад. Хушомадгўї ба роњбари болої дар Ќазоќистон њам њаст, дар Узбакистон њам њаст ва дар Ќирѓизистон њам дида мешавад ва кишвари мо истисно нест.

- Чї мо кам -ми? Ё роњбари болоии мо кам- мї? Умуман, чї гуфсодед, Шумо?

Њилараиснерў

Зулмоти поёни шаби сияњ - 2

Њ аф т ан о ма да р В а зо р ат и ф а рњ а нг и Љ у м њ у р ии Т о љ и к и с т о н б а ќ а й д гириф та шу д аас т.

Дермушкилраис

бефоида; ханда идома дорад. Ва нињоят модар дар ѓазаб меояд ва дуяшонро тањдид мекунад, ки агар хоб нараванд, мезанад. Њасан хандида - хандида мегўяд: "Оча, ту Њусейнро ду бор оббозї кунонидиву маро ягон бор не…"

МАРДИКОРНОМА

Фаввора об мепошиду насим заррањои хурди обро ба атроф мепароканд. Дар атрофи он писарчае, ки гўё имрўз роњравиро омўхта бошад, бо њаяљон ќадам мезад. Аслиддин дар яке аз харакњои атрофи фаввора нишаста буд ва ин манзараро тамошо мекард. Ба назари ў чунин менамуд, ки гўё писарча доим дар банд буду нав ўро озод кардаанд ва ў бо завќ ќадам мезанад, мегурезад, намехоњад ўро доранд, намехоњад озодиашро аз даст дињад. Модари писарча аз паси ў гашта, бо телефони дастї ўро аксбардорї мекард. Аслиддин мехост андешањои парокандаашро сарљамъ орад ва ба суоли "чї бояд кард?" посух ёбад. Дар ин њол чашмаш ба рањгузари сарсиёњ афтод. "Ў тољик аст!" - аз дил гузаронд Аслиддин ва беихтиёр аз љой бархоста, ба дунболи ў шитофт. Ваќте байни онњо як ќадам масофа монд, садо кард: - Салом алейкум! Рањгузар ба Аслиддин нигоњ карда, бо њайрат даст дароз карда, бо овози паст ба салом алейк гуфт.

- Бародар, шумо тољикед? - пурсид Аслиддин.

- Ман њам тољик, њам ўзбек, ман, њамаш ман. Чї буд? - њанўз њам дар чењраи рањгузар як њисси изтироб ва нобоварию эњтиёткорї намудор буд. Сипас Аслиддин воќеаро кўтоњакак наќл намуда, маќсадашро фањмонд, ки барои як шаб љои хоб даркор ё нишонае аз љои истиќоматии бачањои тољикро дињад. Рањгузар љавони тахминан 25 - сола менамуд. Ў ба забони тољикї бо муш-

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01

аз пасаш. Онњо ба зинапояњо расида, ба тањхонаи бино фаромаданд. Роњрави торикро ягона чароѓаки хирае равшанї мекард. Деворњои хиштини сурх њанўз андованокарда буданд. Дар охири роњрав танњо се хона дарњои муваќќатї доштанд. Дарњоро ба љои ќулф мехи каљкардашуда пўшида нигањ медошт. Яке аз дарњо боз буд. Отабек ба њамон даромад. Аслиддинро бо забони ўзбакї даъват кард. Аслиддин рафт. Дар кате як љавон, ки такя зада буд, "салом" гўён аз љой бархост. Дар кунљи дигари хона як марди тахминан 40 - сола дар назди деги барќї меистод. Аслиддин бо њардуяшон дастдарёб салом кард. Хона нисбат ба роњрав равшантар буд. Ќисми зиёди хонаро катњои яклухти дуошёнагї банд карда буд. Дар баландии назди тиреза телевизор бо ДВД меистод, ки таронањои ўзбакї нишон медод. Бўи намнокї бо бўи хўрокпазї якљо њавои хонаро ѓализ карда буданд. Отабек, он ду нафарро ба Аслиддин муаррифї карда, шитобон аз хона баромад. Он љавон бародари Отабек буда, Отамурод ном дошт. Отамурод саркори зиёда аз понздањ коргар буд. Коргарон њамааш њамдењањояш буданд. Марди дигар ошпази онњо буд. Отамурод нисбат ба додараш бо тољикї бењтар сухан мекард. Сўњбати Аслиддин бо Отамурод тасфид. Ў ба Аслиддин наќл кард, ки онњо аз вилояти Ќашќадарёи Ўзбакистон мебошанд ва дар дењаи онњо тољикон низ зиндагї менамоянд.

www.ilhom.wordpress.com

Абдулло ЁРОВ, раиси "Барќи тољик": - Аксари неругоњњои Тољикистон бе назардошти сатњи об дар фасли сармо тарњрезї шудаанд.

-Хайр, ака дар ун замонњо мисли шумо мутахассисон умуман набуданд. Аз њилаву њунари шумо бехабар буданд он ваќтњо.

Ѓафспарчампос Игор САТОРОВ, сухангўи ширкати "ТАЛКО": - Дар зери ин парчам се посбон шабу рўз њастанд ва бо парчам чизе шавад, моро хабар мекунанд. Њамчунин барои њавои зимистон матои парчам ѓафстар ва барои тобистон тунуктар вуљуд дорад, ки мо бо дигар шудани фасли сол онро иваз мекунем.

- Вобаста ба обу њаво хавотир нашуда борикро ба ѓафс иваз кардан гиред. Посбонњои шумо шабу рўз њастанд.

Тафакдороќашшоќ Умед ДАВЛАТЗОД, муовини вазири рушди иќтисод ва савдо: - Инсоне њаст, ки дороияш љавобгўи синфи миёна, аммо тафаккураш ќашшоќ аст.

-Њоло њар як тафаккурќашшоќ дорем, ки даркор шавад, ба талаботи њамаи синфњо як худаш љавоб мегўяд, ака!

www.tojnews.org

www.tojnews.org

 Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї  Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09