Президенти фаќирро чї гуна дарёфтед?
Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол
| №28 (304). Чоршанбе, 3-юми октябри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru
Саидэњсони ЉАЛОЛИЁН:
Љаноби ИКС:
Барои шањрињо орд арзон мешавад! Барои дењотиён чї?
Як гапи њафта
Фаридун РАЊНАВАРД:
Тими сиёсї ва пиари "сиёњ"
«Розњои пинњонї»
2
Таваччух -2
Бидуни формат
5
7
8
"Фабрикаи љавоб", Тўраљонзодањо ва Путин
Дар ин шумора: сиёсат Эмомалї Рањмон: Сайёњонро ѓорат накунед!
2 љањон
Дар интизори рўзи нав
10 пурбин
9 "Чаро"-њои марги мањбус
7 Парлумон ё "водии хамўшон"?
Аслиддин "депортатсия" шуд
16
2
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
Умед мебандем дастањои футболи Тољикистон дар бозињои љоми чемпионњои Осиё ва љоми Осиё байни тимњои зўр њам ширкат варзанд.
ВОЌЕИЯТ
Эмомалї Рањмон: Сайёњонро ѓорат накунед! Таъмини амнияти сайёњони хориљї аз масъалаи бањсангези Конфронси миллии "Рушди туризм дар Душанбе" аст, ки дар мењмонсарои панљситорадори "Њаят рељенси" баргузор шуд.
Маликшо Неъматов, раиси Кумитаи кор бо љавонон, варзиш ва туризми њукумати Тољикистон дар мавриди таъсири манфии њаводиси Хоруѓ ба тиљорати сайёњї баён дошт, ки њар як иттилои нодуруст боиси хотирпарешонии сайёњ мешавад: - Гузаронидани амалиёти мах-
суси низомї дар њама кишвар сурат мегирад ва онро чун як омили нооромии кишвар пешкаш кардани расонањо тобиши маълумот дар бораи Тољикистонро дигар мекунад. Њоло барои љалби туристон ба Тољикистон низоми њуљљатгузорї содда карда шуда, барои як ќатор кишварњои Амрико, Аврупо ва Осиёи
Љанубї яктарафа раводиди сафар аз байн бардошта шуд, акнун сайёњон муддати 30 рўз бе ягон ќайд метавонанд дар кишвари мо будубош кунанд. Дар соли 2011 180 њазор сайёњ аз Тољикистон дидан намуд. Њар кадоми ин сайёњон 100 доллар сарф карда бошанд, беш аз ду миллион доллар вориди буљаи кишвар мешавад ва сониян, иќтисоди мо манфиатбахш мешавад. Зимнан, бобати таъмини амнияти сайёњони хориљї дар Тољикистон њангоми мулоќот бо мактабиён ва ифтитоњи мактаби байналмилалї дар Душанбе ба як саволи донишљўе аз ноњияи Варзоб, ки чунин дабистонњо дар он љо њам боз шаванд, президент Эмомалї Рањмон ба тарбияи наврасон эътибор доданро таъкид намуда, ёдовар шуд, ки ба Варзоб сайёњони хориљї бисёр меоянд, вале њолате мушоњида мешавад, ки иддае аз наврасон маблаѓу моли сайёњонро ѓорат мекунанд. Тољикистон аз кишварњои кўњсори Осиёи Марказї буда, бо табиати нотакрори худ њанўз аз замони шўравї мавриди таваљљуњи сайёњони хориљї гардида буд. "Турбазаи Варзоб" соли 1956 бунёд ёфтааст, ки то њол фаъолият дорад. Ягона буѓи табиии табобатї дар ќораи Осиё, дар мавзеи "Хоља Оби гарм" ќарор гирифтааст, ки аз солњои 60-уми ќарни гузашта зиёратгоњи садњо њазор сайёњ ва истироњаткунанда шудааст. TojNews
ХАЙРИЯТ Бино бар иттилои хабарнигори TojNews, вакилони парлумони Тољикистон пешнињоди Рустам Менглиев, вазири адлияи Тољикистонро дар мавриди аз Кодекси љиної лаѓв кардани моддањои 135 ва 136-и Кодекси љиної, ки барои "туњмат" ва "тањќир" љазо пешбинї мекард, бо аксари овозњо дастгирї кардааст. "Туњмат" ва "тањќир" аз Кодекси мурофиавии љиноии Тољикистон лаѓв карда шуда, минбаъд дар доираи талаботи Кодекси гражданї баррасї карда мешавад. Рустам Менглиев, вазири адлияи Тољикистон, ба хабарнигори TojNews гуфт: - "Туњмат" ва "тањќир" ба моддањои 171 ва 174-и ќисми 1-уми Кодекси граждании Тољикистон кўчонда шуда, тибќи ин кодекс, барои ин навъи ќонуншиканї љазои маъмурї дар шакли љарима бо дархости љониби љавобгар барои љуброни зарари маънавї пешбинї шудааст.
"Туњмат" ва "тањќир" лаѓв шуд Парлумони Тољикистон "туњмат" ва "тањќир"-ро аз Кодекси љиної ва Кодекси мурофиавии љиноии Тољикистон лаѓв кард.
Моњи марти соли гузашта президент Эмомалї Рањмон зимни вохўриаш бо намояндагони Васоити ахбори омма дар Рўзи матбуот ва арафаи 100-солагии матбуоти тољик пешнињод карда буд, ки
моддањои мазкур дар Кодекси љиноии Тољикистон, ки барои "тўњмат" ва "тањќир" љазои љиної пешбинї мекунанд, лаѓв карда шаванд. TojNews
ЊАМКОРЇ
Мулоќоти маќомоти зиддимухаддиротии Тољикистону Русия Раисони сохторњои зиддимухаддиротии Русия ва Тољикистон масъалањои њамкорињои дуљонибаро баррасї карданд. Дар ин бора аз Агентии назорати маводи нашъаовари Тољикистон иттилоъ доданд. Бино ба иттилои ин манбаъ, "дар мулоќоти дуљонибаи раисони Агентии назорати маводи нашъаовари Тољикистон ва сарварони идорањои зиддимухаддиротии Русия бо ширкати директори Хадамоти назорати маводи мухаддири Русия Виктор Иванов масъалањои њамкорињои дуљонибаи баргузории амалиётњои байналмилалии муштарак, имзои Протокол миёни ХНММ Русия ва АНМН Тољикистон дар бораи та-
бодули натиљањои тањќиќоти воситањои нашъаовар ва моддањои психотропї, ки аз муомилоти ѓайриќонунї мусодира шудаанд, мавриди баррасї ќарор гирифтанд". Њамчунин, дар ин мулоќот ќайд гардидааст, ки барои фаъол кардани њамкорињо дар мубориза бо муомилоти ѓайриќонунии маводи нашъаовар дар роњњои оњан, автомобилї ва њавої тадбирњо андешанд, дар мавриди парвандањои љиноии оѓозшудае, ки
ба ду љониб дахл доранд, њамдигарро сари ваќт дар љараён гузоранд. Мулоќоти кории дуљониба, њамзамон, бо анљоми вохўрии сарварони идорањои зиддимухаддиротии чор кишвар: Афѓонистон, Покистон. Русия ва Тољикистон, ки дар кохи "Вањдат"-и шањри Душанбе баргузор шуд, доир гардид. TojNews
5 ГАПИ ЊАФТА АЗ Саидэњсони ЉАЛОЛИЁН, рўзноманигор
Њамза Икромзода худро бо дарзмол кушт? Баъди "фишор"-њои матбуотиву талаби адолат аз љониби хонаводаи Њамза Икромзода, ки ба гуфтаи наздиконаш, бар асари шиканља дар боздоштгоњи раќами 1-и Вазорати адлия ба њалокат расид, Бањром Абдулњаќов, муовини раиси Идораи зиндонњои вазорати адлияи кишвар, гуфт, "Њамза Икромзода худкушї кардааст ва касе ўро шиканља накардааст". Аммо ин иттињомро љониби даъвогар ќабул накарданд ва гуфтанд, далелњои зиёд доранд, ки фарзанди онњоро бо шиканља ба ќатл расониданд. Дар матбуот низ расмњои осори шиканљаи бадани Икромзода, ки ба гуфтаи муддаиён, тариќи асбобњои махсус сурат гирифтааст, нашр шуд. Прокуратураи генералии кишвар ваъдаи тањќиќи марги ўро додааст ва Парлумон низ дар робита ба марги Њамза Икромзода таваљљўњ кард ва вазири адлия ба парлумон даъват шуд.
Пирўзї дар гуруњи "заифон" Дар мусобиќаи Љоми раиси Конфедератсияи футболи Осиё миёни 10 даста, ки онњоро КФО аз рўи барномаи "Азия вижн" ба кишварњои аз нигоњи футбол заиф дохил кардааст, "Истиќлол" тавонист дар чанд бозие, ки анљом дод, бо ѓалабањои бузург даст ёбад. Чун хуб намешуд, агар аз Душанбе ѓалабаро кадом дастаи дигар мебурд. Гузашта аз ин, дар бозии нињоии ин мусобиќот, ки миёни дастаи "Истиќлол"-и Душанбе бо тими "Ал-Аммарї"-и Фаластин љараён дошт, Эмомалї Рањмон, президенти кишвар низ њузур дошт, ки бой додани дастаи "Истиќлол" кори хубе намешуд. Хуллас, "Истиќлол" тавонист соњиби љои аввал ва сазовори 50 њазор доллар гардад. Умед мебандем дастањои футболи Тољикистон дар бозињои Љоми чемпионњои Осиё ва Љоми Осиё байни тимњои зўр њам ширкат варзанд.
ТВП раќиби ТВТ мешавад? Ахиран дар озмуни шањрдори Душанбе барои вазифаи роњбари ТВ "Пойтахт" Абдуќодири Абдуќањњор, директори радиои Тољикистон баранда шуд. Абдуќодири Абдуќањњор, ки журналисти шинохта дар самти телевизион мањсуб мешавад, дар ин озмун миёни 10 довталаб ѓолиб омад. А. Абдуќањњор аз соли 1995 дар соњаи журналистї фаъолият кардааст ва дар ин самт дар вазифањои муњаррир, муовини сармуњаррири идораи иттилоотии телевизиони Тољикистон, муовини сармуњаррири идораи "Субњ", сармуњаррири идораи барномањои сиёсии ТВ Тољикистон ва аз соли 2006 инљониб ба њайси директори радиои Тољикистон кор кардааст. Вале суоли матрањ ин аст, ки оё дар сатњи Душанбе њам бошад Абдуќодири Абдуќањњор метавонад ТВ"Пойтахт"-ро раќиби телевизионњои Асадулло Рањмон кунад? Чун бархе аз назарпардозон ба он боваранд, ки бањсе, ки "ТВТ" бо шањрдори Душанбе, тобистони имсол дошт ва мавќеи њукумати шањр дар посух ба барномаи "интиќодї"-и хабарнигори ин телевизион ба эфир пахш нашуду баръакс боз интиќод гардид, Убайдуллоевро барои ба "ТВП" таваљљуњи махсус карданаш боис шудааст.
Ангишт зиёд истихрољ шудааст, аммо њанўз њам гарон! Тибќи иттилои сохторњои марбута, имсол истихрољи ангишт ба 314 њазор тонна расонида шудааст. Гуфта шуд, корхонањои истихрољкунанда муваффаќ шуданд, ки истихрољи ангиштро аз замони Шўравї зиёд намоянд. Вале бояд ќайд кард, ки дар даврони Шўравї мушкили газу барќ дар фасли сармо вуљуд надошт ва эњтиёљ ба зиёд истихрољ шудани он низ намондааст. Имрўз, ки ин мушкил вуљуд дораду дар куњу пушта низ дарахт намондааст, 314 њазор тонна низ барои эњтиёљоти мардум басанда нест ва бояд, ба гуфтаи иќтисоддонњо, он ба на камтар аз 500 њазор тона истихрољ шавад, то нархи гарони ангишт поёнтар фарояд, чун 450 - 500 сомонї барои њар тонна барои мардуми одї гаронї хоњад кард.
Барои шањрињо орд арзон мешавад! Барои дењотиён чї? Бо дастури шањрдорї Агентии захирањои моддї ва соњибкорони ба воридоту фурўши яхлухти орд машѓулбуда дар чор ноњияи пойтахт 28 љойи савдои орд ташкил шуда ва шуруъ аз 1 октябр на кам аз 300 тонна орд њамарўза бо нархи 150 сомонї барои як халта ба фурўш бароварда мешавад. Аммо дар ноњияњои дигари кишвар ин гуна дастур ё супориш аз љониби раисеву соњибкоре содир нашудааст, дар њоле ки болоравии нархи орд на танњо дар Душанбе, балки дар тамоми манотиќи кишвар вуљуд дорад.
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
3
Вай њамчунин гуфт, умед дорад, ки њукуматњои худкомаи кишварњои Осиёи Марказї, ки таърихи беш аз 20-сола доранд, "ибрати даркориро аз рўйдодњои кишварњои арабї мегиранд".
ЊУШДОР
ПЕШРАВЇ
Муњиддин Кабирї: Њукуматњои худкома бояд ибрат гиранд Њукуматњои минтаќа аз њаводиси олами арабї ибрат мегиранд, зеро намешавад, ки ин минтаќа муддати тўлонї чун осорхонаи зулму истибдод боќї монад".
Ин нуктаро Муњиддин Кабирї, раиси Њизби нањзати исломии Тољикистон дар мусоњиба бо Шабакаи телевизионии "Ал-Љазира" дар Ќатар баён кард. Вай њамчунин гуфт, умед дорад, ки њукуматњои худкомаи кишварњои Осиёи Марказї, ки таърихи беш аз 20-
сола доранд, "ибрати даркориро аз рўйдодњои кишварњои арабї мегиранд". Ў ба њукуматњои чорякасра паём додааст, ки фурсатро барои ислоњи вазъ аз даст надињанд, зеро њамин ягона роњ барои истиќрори љомеа ва бардавомии њукуматњои эшон мебошад. Раиси ЊНИТ аз сабру тањаммули мардуми Тољикистон дар шароити бебарќї ситоиш карда, ба њукумат мурољиат кардааст, ки бояд барои мардуми мањал эњтироми том ќоил бошад: - Зеро ин мардум давоми шаш моњи зимистон ва бањор њар сол бебарќ умр ба сар мебарад. Оё дар минтаќаи Осиёву Африќо чунин вазъро дидан мумкин аст?! Аз ин рў, миллате
САРНАВИШТ
Тољирони "корвон" 1 миллион доллар ќарздоранд Тољирони бозори Корвон, ки бар асари сўхтор зарари молї дидаанд, аз "Имон Интернешнл" 1 миллион доллари ИМА ќарз гирифта буданд.
Дар ин бора Санавбар Шарипова, директори генералии "Имон Интернешнл", дар конфронси шашуми миллии маблаѓгузории хурд дастрасї ба хизматгузории молиявї 27-уми сентябр дар Душанбе гуфт. Санавбар Шарипова гуфт: - Ќарздорони ташкилоти маблаѓгузории хурд ниёз ба суѓуртаи амволи худ доранд. Дар сўхтори охирини бозори "Корвон" 80 соњибкор ба андозаи 1 миллион доллар танњо аз
"Имон Интернешнл" ќарз гирифта буданд ва аксарияти онњо моли худро суѓурта накардаанд. Вобаста ба њар соњибкори ќарзгирифта тадбири инфиродї андешидем. Якеро аз фоизи ќарзњо озод кардем, дигареро мўњлати пардохти ќарзашро ба таъхир гузоштем. Аммо интизоми молиявии ќарзгиру ќарздењ таќозо мекунад, ки ќарз бояд дер њам бошад, баргардонида шавад. Агар онњо ба маблаѓи андаке моли худро суѓурта ме-
дар сабру тањаммул ба миллати мо баробар шуда наметавонад! Ба суоли охирини мусоњибаш ояндаи минтаќаро чї хел мебинад? Муњиддин Кабирї хушбинї кардааст: "Умедворам, ки њокимони минтаќа аз рўйдодњои олами арабї ибрати даркориро барои худ мегиранд. Ва ислоњоти лозимаро пиёда менамоянд, зеро намешавад, ки минтаќа муддати тўлонї чун "осорхонаи зулму истибдод" боќї монад. Дар ин мусоњиба вазъи иљтимоии кишварњои Осиёи Марказї мавриди тањлил ќарор гирифтааст. Ин дувумин мусоњибаи раиси ЊНИТ дар ин шабакаи бонуфузи арабї аст. TojNews
карданд, њоло љубронпулї мегирифтанд. Дар конфронси мазкур њамчунин ќайд гардид, ки айни замон дар Тољикистон 124 ташкилоти маблаѓгузории хурд фаъолият мекунад, ки аз он 33 ташкилоти амонатии ќарзї, 45 ташкилоти ќарзї ва 46 фонди ќарзї буда, дороии онњо бештар аз 1 миллион сомонї аст. Искандар Давлатов, директори департаменти назорати бонкии Бонки миллии Тољикистон гуфт, аз 124 ташкилоти маблаѓгузории хурд танњо 5-тои онњо: "Имон Интернешнл", "Финка", "Арванд", "Окус", "Њумо" мавќеи устувори молиявї дошта, тадриљан ба бонки комили тиљоратї табдил меёбанд, аммо дањ ташкилоти дигар, умуман, фаъолият надоранд, чунки онњо дар заминаи гранти ташкилоти байналмилалї таъсис ёфта, пас аз анљоми лоиња танњо дар рўйхат боќї мондаанд. Исмоил Талбаков, вакили Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии кишвар зимни суханронї дар ин конфронс гуфт: - Дар рушди синфи миёна ташкилоти маблаѓгузории хурд наќши муњим мебозад. Њоло дар дасти ањолї 5 миллион сомонї маблаѓи озод аст ва онро бояд ба гардиши бонкњо ва ин ташкилотњои хурди молиявї љалб намуд. Аз ин хотир, ќабули стратегияи миллии бахши маблаѓгузории хурд дар Тољикистон ва такмили ќонунгузорї имкон медињад, ки оянда авзои молии ањолї бењтар шавад. TojNews
Шерик Карамхудоев худро бегуноњ медонад Баъди талошњои беш аз якмоња вакилони дифои Шерик Карамхудоев, раиси бахши Њизби нањзати исломии Тољикистон дар шањри Хоруѓ бо зерњимояи худ вохўрдаанд. Шерик Карамхудоев љиноятњоеро, ки маќомот ўро дар содир карданашон айбдор мекунанд, рад карда, гуфтааст, бо оѓоз шудани амалиёти низомї дар Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон ў мисли дањњо сокини Хоруѓ дар талоши њимояи љони худ будааст. Дар ин бора Њикматулло Сайфуллоњзода, сухангўйи ЊНИТ, ба ТоjNews иттилоъ дод. Бобохон Ёќубов, вакили дифои Шерик Карамхудоев мегўяд, зерњимояаш бо сари докапеч будааст ва гуфтааст, њамаи захму доѓе, ки дар баданаш дорад, натиљаи латукўб дар замони боздошташ дар Хоруѓ мебошанд. Давоми дар боздошгтоњи Кумитаи давлатии амнияти миллї нигоњ дошта шуданаш, нисбати Шерик Карамхудоев амалњои шиканља сурат нагирифтааст. Баръакс, захмњои бадани ў дар боздошгоњи КДАМ муолиља карда мешаванд. Вакили дифои Шерик Карамхудоев гуфтааст, зерњимояаш дар рўзњои оѓози амалиёти низомї дар Хоруѓ аз тарси он ки осеб набинад, чанд рўз пинњон шуда, баъдан, худро ба неруњои интизомї таслим кардааст. Сарбозон ўро ба дасти кормандони маќомоти амниятии Тољикистон супоридаанд. Шерик Карамхудоев ба вакили дифоъ гуфтааст, дар Хоруѓ баъди боздошт мавриди латукўб ќарор гирифтааст, аммо намедонад, аз љониби кї шиканља дидааст, зеро дар давоми чанд шабонарўз ба сараш халтаи сиёњ пўшонида буданд.
Шерик Карамхудоев тайи ду соли охир раисии бахши шањрии ЊНИТ-ро дар Хоруѓ ба ўњда дошт. 24-уми июли соли љорї, дар пайи амалиёти махсуси низомї дар ВМКБ, наздикони Шерик Карамхудоев ба расонањо иттилоъ доданд, ки ў аз манзили зисташ ѓайб задааст. ЊНИТ дар такя ба маќомоти амниятии кишвар баъди ду њафта эълон кард, ки Шерик Карамхудоев аз љониби маќомоти њукуматї боздошт шуда, дар боздоштгоњи КДАМ дар Душанбе нигоњ дошта мешавад. Моњи августи соли љорї, таќрибан, баъди як моњи боздошти Карамхудоев, Прокуратураи генералї, зимни як изњорот дар бораи фаъолияти ЊНИТ, даст доштани ўро бо гурўњњои љинояткор таъкид кард. Суди Олии Тољикистон баъди ёздањ рўзи боздошти Шерик Карамхудоев, 4-уми августи соли љорї, ўро ба њамдастї бо гурўњњои муќовиматгар дар Бадахшон гумонбар эълон карда, њукми боздошти ўро содир кард. Нисбати Шерик Карамхудоев, парвандаи љиної бо моддаи 187 (Ташкили иттињодияи љиної) ва 195-и (Ѓайриќонунї соњиб шудан, ба дигарон додан, ба соњибияти каси дигар додан, нигоњ доштан, интиќол додан, гирифта гаштани яроќ, лавозимоти љангї, моддањои тарканда ва воситањои таркиш) оѓоз карда шудааст. TojNews
БОЗ...
Даъвати тирамоњї ба сафи ќуввањои мусаллањ шурўъ шуд Аз якуми октябр маъракаи даъвати мавсими тирамоњии наваскарон ба Артиши миллии Тољикистон оѓоз ёфт.
АДОЛАТ
Нигаронии созмонњои љамъиятї аз шиканља Эътилофи ташкилотњои љамъиятии зидди шиканља дар Тољикистон зимни як изњорот оид ба марги мањбус - Њамза Икромзодаи 27-сола дар мањбаси Душанбе таъкид кардаанд, Прокуратураи генералї дар рафти тафтишот айбдорони шиканљаи мањбусон ва боздоштшудагонро "намеёбад" ва парвандањоро бозмедорад. Эътилофи ташкилотњои љамъиятии зидди шиканља дар Тољикистон вобаста ба фавти мањбус Њамза Икромзода 20-уми сентябри соли 2012 дар Муассисаи ислоњии ЯС №3/1 -и Вазорати адлияи Тољикистон изњори нигаронї кардаанд. Дар изњороти эътилоф гуфта мешавад: "Тибќи маълумоти хешовандони марњум, дар бадани Њамза Икромзода изњои гуногу-
ИЛЊОМИ ЊАФТА ДАР ЊАВОИ ШЕЪРИ ФАРЗОНА. Чунин аст хасби њолам, биравам, дигар наёям, Ба кї гўям, зи кї нолам, биравам, дигар наёям, Баъди ин њама ќабоњат, баъди ин њама разолат, Ту дигар мапурс зи њолам, биравам, дигар наёям, Ман аз ин гандумнамоён, ки ба асл љавфурўшанд, То бад - он дунё малолам, биравам, дигар наёям, Ту бубин рухи зардам, њама дардам, њама сардам, Мадењ дунё ба ќиболам, биравам, дигар наёям, Агар, ки њаёт њамин аст, агар зиндагї чунин аст, Бишикастанд пару болам, биравам, дигар наёям. На пое ба љое рафтан, на ба як љое нишастан, Ман орї зи њар камолам, биравам, дигар наёям, Њамза ку дигар њабибе, њама љо туро раќибе, Шуда торољ молу њолам, биравам, дигар наёям… Њамзабек Њакимзода
ни осеби љисмонї, аз љумла, доѓњои сўхта дар ќисмати ќабурѓањо, пушт, гардан, доѓњои кабуд дар шонаю пойњо ва дар сар баръало мушоњида мешуданд". Эътилофи ташкилотњои љамъиятии зидди шиканља аз маќомоти Тољикистон даъват мекунад, ки тафтиши фаврї, даќиќ, холисона ва мустаќили фавти Њамза Икромзодаро гузаронда, кафолат дињад, ки гунањкорони эњтимолї ба љавобгарии љиноятї кашида мешаванд ва хешовандони шахси фавтида ва ањли љомеаро аз љараён ва натиљаи тафтишот сари ваќт бохабар созанд. Эътилофи ташкилотњои љамъиятии зидди шиканља ба он таваљљуњ мекунад, ки ин њодисаи нахустини марги мањбусон ва боздоштшудагон дар натиљаи истифодаи шиканља дар боздоштгоњњои пешакї ва муассисањои ислоњї нест. Дар ин изњорот аз маќомоти давлатї талаб шудааст, ки бояд тафтишоти муассири тамоми далелњои марг дар боздоштгоњњои пешакї ва муассисањои иљрои љазои љиноятї, бахусус, аз рўйи далелњои фавти Сангов С., Шодиев Б., Бачаљонов И., Бобоев И., Муродов Д., Бобокалонов Х., ки бар асари шиканља аз соли 2009 то 2012 кушта шудаанд, анљом дињад. TojNews
Бино ба иттилои Вазорати мудофиаи Тољикистон, маъракаи даъват ба сафи ќуввањои мусаллањ то 30-юми ноябри соли љорї идома меёбад. - Айни замон бо роњбарии муовини сарвазири кишвар Руќия Ќурбонова ситоди танзими даъвати тирамоњї таъсис ёфтааст, ки вазорату њукуматњои мањаллиро барои гузаронидани маъракаи тирамоњии даъвати наваскарон сафарбар мекунад. Дар ин мавсим, љавонони солими синну соли аз 18 то 27-сола ба сафи ќуввањои мусаллањи Тољикистон ба хизмати њар-
бии њатмї даъват карда мешаванд, - мегўяд манбаъ. Ёдовар мешавем, ки Презид е нт и Љ ум њ у ри и Тољ и к и ст о н Эмомалї Рањмон санаи 14 сентябри соли 2012 тањти раќами 1350 фармон "Дар бораи ба эњтиёт рухсат додани хизматчиёни њарбие, ки мўњлати муќарраргардидаи хизмати њарбиро адо намудаанд ва даъвати навбатии шањрвандони Љумњурии Тољикистон солњои таваллуди 1985-1994 ба хизмати њарбї" ба тасвиб расонида буд. TojNews
4
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
Аз њама пулчинаки аљоиб дар бинои № 10, шўъбаи касалињои ќалби њамин беморхона будааст. Ба лифт даромадам, то ки ба ошёнаи чорум бароям. Он љо зане курсича монда, мисли пулчинакњои автобус аз њар воридшуда як сомонї мегирифт. Ба Боѓи пойтахт бо фарзандон рафтем. Вуруд ба њар нафар - хурду калон ду сомонї будааст. Хурсанд шудам, ки боѓи љамъиятї, яъне аз они њукумати шањри Душанбе аст, бинобар ин хеле арзон шудааст ва ба ду сомонї бачањо метавонанд ба якчанд арѓунчаку аспак бепул нишинанд, вале маълум шуд, ки ду сомонї танњо барои вуруд будааст. Ростї, дар њайрат задам, ки чаро пулакї ва чаро ду сомонї. Дар фењристе, ки дар даромадгоњи боѓ часпондаанд, омадааст, ки ин нархро роњбарони масъули пойтахт муќаррар кардаанд. Аслан, ибораи "боѓи истироњати љамъиятии бачањо" ва вуруди пулакї маъно надорад, зеро ин боѓи њама аст, на аз они гурўњи одамон ва дар бунёди ин боѓ мантиќан њар як андозсупоранда сањм гузоштааст ва аз њама муњимаш ин боѓи шахсї нест. Дар њамон кўчае, ки Боѓи бачањо воќеъ мебошад, мошинсаройи кирокаши (таксобаза) шахсї њаст, ки дар он устоњои гуногуни мошин хизмати мардум мекунанд. Вуруд ба ин ќароргоњ бо мошин як сомонї аст. Агар устои дилхоњ наёбеду бароед њам, як сомонї мегиранд. Дар њамаи бозорњо њам чунин њол аст. Майдончаеро ресмон кашида, барои вуруд як сомонї меситонанд. Њол он ки майдончаро на мумфарш кардаанду на њамвор. Сангзори холї… Њатто дар Беморхонаи Ќарияи Боло њам дар беруну њам дар дохил майдони холиеро бо ресмон баста, "дарвоза" сохта, онро ба ќароргоњ табдил додаанд ва як сомонї мегиранд. Аз њама пулчинаки аљоиб дар бинои № 10, шўъбаи касалињои ќалби њамин беморхона буда-
ДАРВОЗАИ «БОЃИ ПОЙТАХТ»
Шањри пулакї Пулљамъкунї дар љойњои љамъиятии Душанбе оё ќонунї аст? аст. Ба лифт даромадам, то ки ба ошёнаи чорум бароям. Он љо зане курсича монда, мисли пулчинакњои автобус аз њар воридшуда як сомонї мегирифт. Ин лифт барои баровардан ва ё фаровардани беморњо муќаррар шудааст, ё боѓи истироњатї аз њисоби буља сохта шудааст, истгоњњои ресмонпеч танњо замини љамъиятиянд, аммо чї тавре мебинем, аз он њама пул меѓундоранд ва касе кор надорад, нафаре намепурсад, ки дар асоси кадом ќонун ин њама пулакї шудааст. Ва он пулчинак на рисит (квитансия) медињаду на ба савол љавоб, зеро ўро гуфтаанд, ки ту њамин љо менишинї ва танњо пул мечинї. Хайрият, ки баъди дар Фейсбук ба бањс кашидани лифти беморхона онро бепул кардаанд. Акнун мегўянд, ки он дуруст кор намекунад... Бинобар ин суол матрањ ме-
кунем, ки чаро љойњои љамъиятї ё давлатї пулакї шудаанд? Аслан моњияти ќароргоњ (стоянка) ва монанди он чунин аст, ки соњиби бозор барои муштариён шароити хуби хизматрасонї ташкил мекунад, то ки ба бозори ў мизољон омада, азоб накашанд, бо харид роњи дур нараванд. Дар бисёр кишварњо назди фурўшгоњњои бузург ё супемаркетњо махсус барои мизољон ќароргоњњои маљљонии хеле бузург сохта, харидоронро бо аробачањои борбардори бепул таъмин кардаанд, ки муштариён роњат омада, дар фурўшгоњ харидро ба аробача андохта, то ба мошини худ он аробачаро баранд ва дар њамон љой монда, раванд ва мисли фурудгоњњо махсус коргароне њастанд, ки он аробачањоро љамъ оварда, ба дохили фурўшгоњњо меоранд ва
ба хизмати муштариёни дигар мегузоранд. Аммо соњибони бозору дигар муассисањои мо, ки дар бораашон њарф задем, ба љойи ба мизољ шароити хуб фароњам овардан ресмон ё шлагбаум гу-
БАЊСИ ЛИФТИ БЕМОРХОНАИ ДИЛИ ЌАРИЯИ БОЛО ДАР ФЕЙСБУК Ibrahim Rustamov: - Дую ним сол дар Амрико зиндагї кардам ва дар бисёр кишварњои хориљї будам, њољатхонањо (бе оби гарм, бе ќоѓазу собун ва ифлосро) ва лифтњои пулакиро фаќат дар Тољикистони худамон дидам... Abdumannon Sheraliev: - Банда на танњо ингуна лифтро дидаам, балки бо чунин лифт аз ошёнаи 6-ум то тањхона сарозер шуда, ќабурѓаамро лат додаам. Ѓайри ман он љо 10 нафари дигар буданд, ки пои 2 ва дасти як нафарашон шикаст. Чанд нафар љароњатњои гуногун бардоштанд. Баъди ин тамоми лифтњои беморхонаи вилоятии Суѓдро тамоман бастанд. Аммо баъди 2 моњи таътил аз нав ин лифтњо ба кор оѓоз карданд ва боз хам пулакї.
Maftuna Rahmatova: - Дар беморхонаи марказии вилояти Суѓд , ки аз њафт ошёна иборат аст, лифт дорад, нархаш 50 дирам... Muhaiyo Islomovna Nozimova: - Э лекин инсофи мардуми Тољикистонро Худо гирифтааст, кадом рўз Худо њамин ќадар љазо медињад, ки ногуфтанию ношуниданї. Ана ин аст кишвари бесоњибу бесар. Parviz Pochoev: - Дар беморхонаи гастроэнтрологияи ба номи Мансуров барои даромадан ба дохили беморхона харидани "бахил" (салафанњое, ки ба по пўшида ме-
шаванд) - ро њатмї мењисобанд ва бе он ба беморхона даромадан намемонанд. Њарчанд харидани ин гуна чизњо маљбурї нест. Мардуми нодон бошад, барои як даромадан 1 сомон дода"бахил"мехарад. Магар ин ФАСОДКОРЇ нест?
Завќибек Солињов: - Ман гумон кардам, ки ин њолат танњо дар њамин шањри Душанбе аст. Ин вилояти Суѓд гузаронд - ку...
Истад Раджабов: - Албатта, ки њам беинсофї ва њам шармандагї аст. Агар дар як рўз таќрибан аз ин лифт 200 нафар истифода баранд (200х50) њамагї 100 сомони мешавад. Афсўс, афсўс. Ин љо пойтахт аст...
зошта, пул мечинанд. Баъзењо шояд андешанд, ки хайр, њамин як сомонї њам пул шуд ва чї кор дорї, мон чидан гирад. Аммо дар як рўз шумо дар ду љой њамин хел як ё ду сомонї дињед, аллакай дар як моњ камаш 40 - 50 сомонї мешавад ва ин миќдор пул барои мардуми оддї кам нест. Барои соњибони ин дарвозаву ресмонњо низ ин даромади кам нест. Яъне, ќатра - ќатра дарё шавад ва ин гуфтаро соњибони махсусан, бозорњо хеле хуб фањмидаанд. Фањмидаанд, ки як сомонї он ќадар пули бисёр нест ва муштарї бо осонї онро аз љайб мебарорад, вале ў метавонад аз ин ќатрањо дар як сол садњо њазор сомонї даромад гирад. Барои мисол, тасаввур кунед, рўзона 500 мошин дарояд, дар як моњ 15000 сомонї мешавад. Даромади бедардимиён, вале аз назари мо шубњанок! Кош, он нињодњое, ки бояд назорат кунанд, ќонунї будани ин ќароргоњњо, дарвозањо, ресмонњои пулчинакро муайян кунанд ва дар оянда бепул дар хизмати мардум гузоранд, вале метарсам, онњо аз мову шумо барваќттар ањамияти ин дарвозаву ресмонро донистаанд ва шояд як ќисми ин пул ба кисаи онњо њам равад… Муњиб СИДДИЌЗОДА, рўзноманигор
ЛИФТИ ПУЛАКЇ
Abdulaziz Voseev: - Офарин! Сањифа аллакай натиља дод. Лифти пулакї ройгон шуд))). Агар њар нафар барои як кори хуб як иќдом кунем, хеле гапњо шуданаш мумкин... Сафарали Амирхонов: - Ин ку лифт, даромади дари тавалудхонаи раќами 1 - и шањри Душанбе 1 сомонї меистад, боз бо лифт њам не, бо пои худат мебарої. Ibrahim Rustamov: - Ба лифти хонаамон њар моњ 10 сомонї месупорам :) Abdumannon Sheraliev: - Аз мост, ки бар мост. Mirzo Abu Ahmad: - Нафаскашї кай пулакї мешавад, њељ кас медонад?
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
5
Акнун дар майдон, ба истиснои чанд бозингари сиёњпўсти африќоитабори "Равшан" (агар футболбозони мањаллї узви њизб шуданд, чаро сияњпўстон њам дар канор монанд? ЊХДТ метавонад!) дигар њама барои идеяи њизби "љонољон" гол хоњанд зад.
Президенти фаќирро чї гуна дарёфтед? Адибаи Азиз: - Зани бечораи президент... (2 лайк) Исфандиёр Носиров: - Ягон бечорагї надорад. Мошоаллоњ, сафи чунинњо зиёд бошад. Адибаи Азиз: - Хонумњои тољик ќањрамонтарин зани рўи дунёанд! Исфандиёр Носиров: - Пањ, кї гуфт ин гапа? Ќањрамониро аз њамсарони Паёмбар ва дигар хонумњои исломї омўзед. Адибаи Азиз: - Касе аз ту намепурсад, ки мо аз куљо омўзем! Ёфтед дигар: як гап шуд, њамсари Паёмбар (с)! Кори худро кунед. Исфандиёр Носиров: - Кори мо њамин аст, ки инсонњои нофањмро ба роњи рост њидоят кунем. Адибаи Азиз: - Аввал худатро њидоят кун! Ва одоби бањсро биомўз. Исфандиёр Носиров: - Агар љомеа дар дасти шумо барин њидояткунандагон афтад, чанд сол баъд хоњарони тољик бо либосњои тўрї мегарданд, ба мисли имрўз, ки тамоми аъзоњояшон метобаду шарм намедоранд... Индира Пулатова: - Одами хуб борин метобад, кошки њамин хел одамо бисёртар мешуд. Binary Data: - Барои њамин одам як саду дањто њайкал мондан даркор! Самвел Григорьян: - Президенти нодуруст, инхелињо ба мо даркор не. Менталитеташ дигар хел. Нашуд. Маълум, ки умри дароз дида, балоро њам нафањмидааст. (6 лайк) Giulia Shirinova: - Ња-а! Маълум мешавад, ки одамони дуруст њам президент мешудаанд. Икром Бабаев: - Офарин! Гап нест. Зарина Эшон: - Оё кишвари Уругвай дар кадом сайёра аст... (2 лайк) Giulia Shirinova:
- "Кишвари Уругвай дар кадом сайёра аст" - шояд уругвайињо њам дар бораи Тољикистон ин суолро медињанд. (2 лайк) Зарина Эшон: - Нееее-а, Тољикистонро дар тамоми Коинот медонанд. Ин аниќ! Nazarshoeva Ekaterina: - ЭЊТИРОМ ба чунин инсонњо!!! (3 лайк) Саид Рахимов: - Бархе одамонро мебояд аз ин одамон истифодаи бошууронаи маболиѓ (њам шахсї ва њам хазинаи давлат) -ро омўзанд. Улфатхоним Мамадшоева: - Чун ин гуна инсонњо дар замин њастанд, яъне на њама чиз аз даст рафтааст. Аз онњо љањон некўтар мешавад ва эътиќоду боварї ба оянда пайдо мешавад. (5 лайк) Катерина Гульбина: - Бас аст! Ба Уругвай меравам) (3 лайк) Шокир Файзуллоев: - Аљоиб... чї алоќа дорад зани паёмбару зани ин президент. Агар хурду хўрокаш, љои хобаш рафту ояш аз њисоби "корхона" бошад, 100 доллар низ кифоя аст))) Muhamadroziq Nematov: - Пул надоштан маънии хубии шахсро надорад. Масалан, Ањмадинажод. Агар тамоми либосњои дар танаш бударо бо туфлияш њисоб кунї, 250 сомонї намебарояд. Вале бисё-
МАВЌЕЪ
рињо ба ин фикранд, ки ў диктотур њаст. Озар Джураев: - Агар суханњои дар боло гуфта рост бошанд, хуш ба њолаш! Умар Абдулазиз: - Мехоњам бовар кунам, ки ин њама њаќиќат аст, бигзор дар ким куљо њам бошад. Бигзор лоаќал дар як љо дуздї накунанд! (1 лайк) Шокир Файзуллоев: - Маоши аз њама калонтаринро дар љањон сарвазири Сингапур Ли Сян Лун мегирад. Даромади солонааш ќариб 1 млн. доллар аст ва бо њисоби бонусу пардохтњои иловагї расман 2 то 3 млн. доллар мегирад. Умар Абдулазиз: - Президенти халќї! (3 лайк) Hurinniso Gafforzoda: - Ибратомўз! (1 лайк) Соломон Бурихан: - Ќандата зан) Фарид Ориён Балхи: - Дузд набудаст мисли дигар президентњо. Ин кори наѓз. Аммо вой бар њоли президенте, ки мардумаш "аз 2 хазор доллар кам даромад дошта бошанд". Ин акаи Мухика агар одами зўр мебуд, халќашро мебардошт. Љои ин кас кунљи ягон масљид, ки тасбењ гардонда шинад. Президент маоши калон гираду давлаташро рушд дињад, на сагбозї кунад. Шахсиятњои истисної бояд таъриху давлат созанд.
Тими сиёсї ва пиари "сиёњ" Миёни "Равшан" ва ЊХДТ чї тавофуќ њосил шуд? Хеле дар интернет љустуљў кардам, ки оё ягон тиме то ба имрўз ба узвияти ягон њизб сарљамъ ворид шудааст, чизе пайдо накардам. Танњо хабаре, ки дар "Гугл" - и русї ба даст омад, пайвастани Андрей Шевченко ба њизби мухолифи њукумат "Украина - вперед!" буд. Хуб, чї гўем, рекордњоро ватан Тољикистон хоњад буд. 25 узви дастаи "Равшан" якбора ба сафи Њизби халќї - демократии Тољикистон - њизби њукмрони тањти сарварии президент Эмомалї Рањмон пайвастанд. Сабабњои узвияти "ихтиёрии" "Равшан" ба ЊХДТ - ро хуб шарњ њам доданд: бо онњо созмони њизб дар Кўлоб хуб кор карда, њадафњои њизбро фањмондааст ва ањдофи њизб ба бозингарон писанд омадааст. Бењтарин! Аммо чї кунем, ки дарвозаро мешавад баст, аммо дањони мардумро на. Чаро ањдофи ЊХДТ мањз дар миёни бозингарони "Равшан" и Кўлоб таблиѓ шуданд? Чаро "Хуљанд", "Истаравшан", "Хайр" ё ягон тими дигари музофотї не? Чаро "Истиќлол" - е, ки писари президент пуштибонї мекард, "Вахш" -е, ки тањти сармоягузории бародари Њасан Саъдуллозода аст, на, балки "Равшан", тиме, ки сармоягузораш Мањмадзоњир Соњибов, домоди раисљумњур аст, мавриди таваљљуњи ЊХДТ ќарор гирифт? Суоли аввал: оё пас аз ин дар дигар тимњо њам "таблиѓот" -и ЊХДТ мешавад? "Маошро, ки аз домоди президент гирифтї, њатман ба њизби ў дохил мешавї" - ин вокуниши як хонандаи кадом як сомона аст. Албатта, ин посухи дурусттарин буда наметавонад. Зеро "Равшан" - и Кўлоб аз ќабл ба ин сў як тими сермухлистарин унвон мешавад. Воќеан, њар касе дар бозињои ин тим дар Душанбе бошад, мебинад, ки чї ќадар мардум барои мухлисии он меоянд. Љои бањс надорад. Пас, бидуни шак, ЊХДТ аз обрўе, ки тим дар миёни мардуми Кўлоб дорад, истифода карданист. Бахусус, ки дар пеш интихоботи хеле барои ЊХДТ муњими президентї истодааст ва њоло тамоми кўшишњои њизби њукмрон ба хотири аз даст надодани ќудрат равона шудаанд. Таърихи начандон дур гувоњ аст, ки дар бозии соли гузаштаи "Истиќлол" ва "Равшан" дар Кўлоб чї њодиса рух дод. Мањз он замон дар бораи сиёсї шудани варзиш возењтар сўњбат карданд, њарчанд то ин замон муваффаќиятњои "Истиќлол" њам бо сиёсату пуштибонињои сиёсї рабт дода мешуданд. Аммо њоло? Ба назар мерасад, миёни ЊХДТ ва "Равшан" тавофуќи сиёсие ба миён омадааст, яъне ба ќимати узвияти 25 узв худи даста њам ба чизе ноил хоњад шуд. "Равшан" њоло дар зинањои якуму дуввуми мусобиќоти ќањрамонии Тољикистон болову поён мешавад. Аљаб нест, ки чемпиони имсолаи Тољикистон "Равшан" хоњад буд, ё љои дуввумро хоњад гирифт. Ин тим дар асл бозии хуб дорад ва ваъдаи ќањрамонї онро боз болу пар хоњад дод. Аммо ба ќимати ин ќањрамонї ЊХДТ чї ба даст хоњад овард? Аввалан, касе ба ин андеша набуд, ки њизби њукмрон он ќадар ба "пиар" - и сиёњ - сиёсї кардани як тими футбол манфиатдор аст ва ин гуна заъфи худро ба намоиш мегузорад. Дар Тољикистон танњо шояд варзиш буд, ки сиёсї нашуда буд. Аммо хилофи интизорот 25 узви як даста узви њизб шуданд ва рањбари онњо њам гуфт, ки дар маъракањои сиёсї аз мавќеи ЊХДТ њимоят хоњанд кард. Акнун дар майдон, ба истиснои чанд бозингари сиёњпўсти африќоитабори "Равшан" (агар футболбозони мањаллї узви њизб шуданд, чаро сияњпўстон њам дар канор монанд? ЊХДТ метавонад!) дигар њама барои идеяи њизби "љонољон" гол хоњанд зад. Бозингарони "Равшан", ки мегўянд, идеяњои ЊХДТ - ро хуш пазируфтаанд, акнун бо силоњи сиёсии маънавї - њидоятњои ЊХДТ ва сарвараш мусаллањ хоњанд шуд. Воќеан, агар ба ЊНИТ њам мепайвастанд, њамон бозиеро медоштанд, ки дар гузашта доштанд. Аљаб аст, ки дигар тимњои Тољикистон њам оё ба узвияти ЊХДТ "ихтиёрї" ворид мешаванд, ё хайр. Ин суоли ваќт аст, аммо хеле эњтимоли дур аз воќеият аст, зеро дигар тимњо, њатто "Истиќлол" њам нерўи мардумиеро пушти худ надоранд, ки "Равшан" дорад. Пас узвияти дастљамъии аъзои дастаи "Равшан" танњо ањдофи сиёсї дорад. Мардуми Кўлоб пас аз он, ки саркардаву лидерњои мањаллиашонро аз даст доданд, аз ќабили Ѓаффор Мирзоев, Султон Ќувватов, Чоловњо ва ѓайраву њоказо, боре дар бозии "Равшан" худро боз нишон доданд ва эътирозњояшонро баён доштанд. Пас аз ин Сафармад Рустамов, аз мухлисони ашадии тим ва лидерњои камшумори минтаќа боздошт шуд. Мантиќан, ба даст овардани дили "Равшан" ва мухлисонаш пас аз он шурўъ шуд, ки сарпарастии тим ба ихтиёри домоди раисљумњур гузашт. Бозињои даста нишон медињанд, ки вазъи молиаш бад нест. Аммо тасхири "Равшан" маънои тасхири мухлисони дастаро хоњад дошт? Ба ин њадаф ЊХДТ мерасида бошад? гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
"Президенти Уругвай - Хосе Мухикаро њамватанонаш "el presidente mas pobre" - "президенти аз њама фаќир" меноманд. Мухикаи 77 - сола ќариб њамаи маоши худро барои корњои хайриявї харљ мекунад, ки ин њол ўро президенти аз њама фаќир (ё сахиву дасткушод) дар љањон кардааст. Аз 12 500 долларе, ки президент њар моњ мегирад, ў барои худ танњо 1 250 долларро мегузораду халос. "Ин пул комилан барои харољоти ман мерасад, - мегўяд Мухика, - бояд расад, зеро даромадњои аксари мардуми Уругвай аз ин њам кам аст". Њамсари президент сенатор аст. Вай њам ќисмати даромадњояшро хайр мекунад. Њамсарон дар як њавлї дар канори Монтевидео зиндагї мекунанд. Аз њама хариди бузурги Мухика дар давоми президентиаш сабукрави "Фольксваген Жук" будааст, ки 1 945 доллар ќимат дорад. Мухика дар бонке њисоб надорад, аз касе ќарз нест. Шуѓли дўстдоштааш сайругашт бо саги дўстдоштааш Мануэла аст". Шояд ин матлаб яке аз позитивтарин постњои Фейсбуки тољикї буд. Ширкаткунандагон аслан назари худро рўи ин суол матрањ карданд:
«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС
i Матлаби ин
МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО
Рўзи сешанбе 25-уми сентябр дар Ќирѓизистон 100 нафар ба нишони эътироз ба назди сафоратхонаи Амрико дар Бишкек љамъ шуданд ва хостори муљозоти тањиягари филми "Бегуноњии мусалмонон" шуданд. То имрўз чандин кишварњои мусалмоннишини дунё пас аз тањияи ин филм парчами Амрикоро сўзониданд ва Сурия 3 шањрванди Амрико, ба шумули сафирашро ба ќатл расониданд. Баъдан сафорати Амрико дар Душанбе ба шањрвандонаш гуфт, ки эњтиёт бошанд. Дар Душанбе аз љониби ЊНИТ ин филм мањкум карда шуд. 99 фоизи кишвари мо мусалмонанд. Дар ин робита «Нигоњ» аз њамсўњбатонаш пурсид:
Барои нишони эътироз ба назди сафорати Амрико меравед? Сайидюнус ИСТАРАВШАНЇ, донишманди тољик дар Эрон: - ЊА, гарчанде ман дар Эрон њам бошам, тољик њастам ва барои њамоиш ба назди сафорати Амрико меравам. Њељ мусалмоне иљоза намедињад ба маќоми муќаддаси Паёмбараш тавњин ва ињонат шавад, бинобар ин мо њам, ки мусалмонем, ќатъан дар сурати имкон ва иљозаи расмї, тазоњурот барпо карда, эътирози худро баён медорем. Ва бешак, самараи ин гуна тазоњурот он хоњад буд, ки дигар, њаттокон ба худ љуръати тавњин ба Паёмбари азизамонро нахоњанд дод ва хурўши мо њам боис хоњад шуд, Амрико ва куллан маљомеи байналмилалї тањти фишор ќарор гирифта ва ќонунњое мабнї бар мамнўъ будани тавњин ба Паёмбарони илоњї ва муќаддасоти динї ба тасвиб бирасонанд. Ва аммо муќаддимаи ин кор, иљозаи расмии маќомоти давлатї аст, ки оё иљоза хоњанд дод ё на? Чунон ки дар кишвари њамсоя Ќирѓизистон давлат барои барпои чунин гирдињамоие дар муќобили сафорати Амрико иљоза дод ва тазоњурот ба сурати мусолиматомез барпо гардид, бинобар ин, давлати мо низ бояд барои ин кор иљоза бидињад, он гоњ хоњад дид, ки мусалмонони Тољикистон ба сурати мутамаддинона ва ба дур аз њар гуна хушунат, ин эътирозро хоњанд расонд.
Нуриддин ЌАРШИБОЕВ, раис НАНСМИТ: - НА! Ман њар чизе, ки муќобили Ислом њамчун дин ва мероси фарњангї, на исломи сиёсї мебошад, ќабул надорам. Ман филми фавќуззиќрро надидам ва ќазоват карда наметавонам. Он як дасиса буд ва пайомадњои номатлубро низ ба бор овард. Атрофи он гап бисёр, њатто њунармандони амрикої аз чизе, ки дар Ютуб пайдо шудааст, норозї њастанд. Роњњои дигари расондани мавќеъ барои мардум зиёд аст, банобар ин ба нишони эътироз ба назди Сафорати Амрико намеравам. Он чизе, ки дар Интернет пайдо шуд, сўиистифода аз меъёрњои озодии баён аст. Ман љонибдори дар доираи талаботи ќонунњои байналмилалї ба муљозот кашидани гунањкорони ин ќазия њастам, на хушунату зуроварї нисбати одамони бегуноњ, аз љумла дипломатњо ва шањрвандони ИМА. Ба дасиса љавоби њуќуќї бояд дод. Ман огоњ нестам, ки барои гирдињамоии эътирозї дар назди Сафорати ИМА иљозати маќомоти дахлдор њаст. Њама гуна рањпаймоию гирдињамої ё дигар тазоњуроти стихиявї оќибати нек надорад.
6
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
Худованди муттаол мехоњад бандагони солењ ва парњезгорашро имтињон кунад, то кадом андоза дар баробари мусибат сабр менамоянд, њамчуноне, ки мефармояд: Боиси таассуф аст, ки дар бозорњои кишвар воќеањои оташсўзї зиёд гашта, тољирони кишварро, ки аксаран моли эшон аз њисоби ќарзи бонкњост, ба талафоти сангин мувољењ мегардонад. Барои сар задани чунин воќеот авомили гуногунро баён медоранд, амсоли љавобгў набудани ќоидањои сўхтор, хомўшкунї ва бепарвогии роњбарони бозор ва ё барќасд оташ задан ба хотири раќобатњои молї, ки хамаи инњо авомили моддї мебошанд. Вале мехоњам авомили маънавиро ин љо баён кунам. Аввалан, њељ воќеае бидуни машияти илоњї сурат нахоњад гирифт. Пўшида нест, ки имрўз чї фасодкорињое бозорњоро фаро гирифтааст, аз ќабили фиребу дурўѓ, ѓадру хиёнат, задан аз тарозу ва фурўхтани молњои бесифат бо ќасами дурўѓ ва фурўхтани молњои њаром, аз ќабили араќ ва хўрданињои нопок, ки тиљораташ барои мусалмон њаром мебошад ва инчунин риоя нагаштани инсоф дар боло бурдани нархњо, хусусан моњи шарифи Рамазон ва њангоми фарорасии идњо. Авомили мазкур сабаби сар задани чунин воќеањо мегарданд, вале иллати аслии ин воќеањо - адо накардани закоти мол ва риоя накардани њаќќи фаќирон ва бенавоён аз љониби тољирони сарватманди бозор мебошад. Барои рўшан гаштани матлаб достонеро аз Ќуръони Карим дар њамин мавзўъ баён хоњам кард. Муфассирини киром мегўянд, ки дар сарзамини Яман наздики шањри Санъо боѓе буд аз марде, ки њаќќи фаќиронро њамеша адо мекард. Пас аз вафоти ў боѓ ба фарзандонаш расид ва фарзандон хайри онро аз фаќирон боз доштанд ва гуфтанд: "Ин боѓ кўчак аст ва аёли мо бисёр, пас мо наметавонем мисли падар базлу бахшиш кунем". Пас фарљоми корашон чунон шуд, ки Худои муттаол дар китобаш њикоят менамояд: "Он гоњ ќасам хўрданд, ки субњгоњон меваи онро њатман боз чинанд ва истисно накарданд (яъне "иншааллоњ" нагуфтанд). Пас дар њоле ки онон дар хоб буданд, шабона балое аз љониби Парварди-
ки бар мо ситам карда бошад, моем, ки ба сабаби нияти бадамон
бар худ ситам кардем). Сипас, ба сарзаниши њамдигар рўй оварданд, гуфтанд, эй, вой бар мо, воќеан, мо саркаш будаем (яъне њамагї бар гуноњи хеш эътироф намуда, гуфтанд, ки мо аз њудуди илоњї таљ овуз кардаем). Умед аст, ки Парвардигоримо бењтараз онро ба мо иваз дињад, зеро мо ба сўи Парвардигорамон роѓиб њастем. Муфассирин мегўянд, чунонњо бар гуноњи худ эътироф карданд баъд аз тавба ва истиѓфор дар њамон љ о бо њамдигарпаймон бастанд, ки агар Худо бењтар аз онро бар мобидињад, чунонхоњемкард, ки падарамон мекард, сипас ба боргоњиилоњї дуова зорї карданд, Худои муттаол дар њамон шаб барояшон бењтар аз онро иваз дод. "Њамчунин аст азоб ва њар ойина азоби охират бузургтар аст, агар медонистанд". (Ќалам 17-33) Дар индостони куръонї , ки саропо панду ибрат аст барои тољ ирон ва соњибкорону кишоварзоне, ки ба мусибатњои молї гирифтор мегарданд, дарси бузурге баён гаштааст, эшон бояд бар гуноњва камбудињои худэътирофнамоянд ва Худоро ба покї ёд кунандва ба
Бозорњоро беинсофиву њаром месўзонанд горат бар он боѓ ба гардиш даромад (яъне оташе омад боѓро ба хокистар мубаддал сохт). Пас, монанди кишти бурида шуда гардид, пас, бомдодон якдигарро фаро хонданд, ки агар мевачин њастед, субњгоњ ба суроѓи киштзоратон равед, сипас, рањсипор шуданд, дар њоле ки оњиста бо њамдигар сухан мегуфтанд (то ин ки фаќирон нашунаванд) бояд, ки дохил нашавад имрўз дар боѓ бар шумо њељ фаќире (яъне бо овози паст якдигарро мегуфтанд, эњтиёт бошед, ки фаќирон нафањманд мо имрўз мевачинї дорем, бехабар аз он ки боѓашон сўхта хокистар гаштааст) ва субњгоњон расиданд бар нияти бухл тавоно (яъне
дар њоле расиданд, ки худро дар чидани мева ва манъ кардани фаќирон тавоно медиданд) пас чун онро диданд, гуфтанд, њар ойина мо ѓалаткунандаи роњем (яъне ин боѓи мо нест), на, балки мо мањрумгаштагонем (ваќте фањмиданд, ки боѓи онњост бо њасрат гуфтанд, мо аз њосили боѓ мањрум гаштем). Гуфт, бењтарини онњо оё шуморо нагуфта будам, ки чаро тасбињ намегўед (яъне аз байни он бародарон як нафарашон, ки бењтарини онњо будааст, ба онњо гуфтааст, ки ин корро накунед ва Худоро ба покї ёд кунед)? Гуфтанд, ба покї ёд мекунем Парвардигори худро њар ойина мо ситамгор будем (яъне Худованд пок аст аз ин
сўи Ў бозгарданд ва бо тазарруъ дуо кунанд ва аз Ў он чиро аз даст додаанд, бењтар аз онро талаб намоянд. Саволи дигар ин ки, дар байни тољи рони боз ор и нсон њои солењ ва парњезгор низ вуљуд доранд, пас чаро моли онњо низ талаф меёбад? Њама корњои Худо пур аз њикмат хоњанд буд, яъне Худои муттаъол мехоњад ба воситаи бало ва мусибат бандагони ѓофил ва гунањкорро бедор кунад ва ба сўи Худ бозгардонад, мисли соњибони боѓ ва ин баёнгари мењрубонии бузурги Худованд бар бандагон аст. Инчунин, Худованди муттаол мехоњад бандагони солењ ва парњезгорашро имтињон кунад, то кадом андоза дар баробари мусибат сабр менамоянд, њамчуноне, ки мефармояд: "Ва ќатъан шуморо ба чизе аз тарс ва гуруснагї ва зарар дар амвол ва дар љонњо ва дар мањсулот меозмоем ва мужда бидењ собиронро (яъне касоне, ки дар баробари чунин масоиб сабр менамоянд, хушхабарашон бидењ ба дохил шудани Бињишт, собирон кињоянд). "Касоне, ки чун мусибате ба онњо бирасад, мегўянд, мо аз они Худоем ва ба сўи Ў боз мегардем. \Баќара 155-156\. Њикмати дигар ин ки, Худои муттаъол мехоњад ба воситаи ранљу бало ва масоиб камбудї ва гуноњњои бандагонашро бипўшонад. Аз Абу Саид ва Абу Њурайра (р) ривоят аст, ки Паёмбари акрам (с) фармуданд: "Муъмин ба њељ ранљ ва ѓаму андуњ, изтироб, беморї ва озоре дучор намешавад, њатто хоре ба баданаш намехалад, магар ин ки, Худованд ба василаи он гуноњњояшро мепўшонад". \Бухорї ва Муслим\ Бо умеди сабр ва подоши бузург ба мусибатзадагони бозори "Корвон", Эшони Абдуалии МУЊАММАДЇ
НАЌЛИ МУЗОФОТЇ
Домуллои "Нигоњ" Бегоњї. Љарангоси телефон. Гўширо бардоштам. Хонуме хабар дод, ки бароям дар мењмонхонаи "Авасто" - и Душанбе љой гирифтааст, агар имшаб ин љо хоб наравам, аз пардохти пули мењмонхона худдорї мекунанд. Зуд сару либосамро иваз кардаму ба роњ баромадам. Аз истгоњи Ќўрѓонтеппа базўр таксиеро ба Душанбе пайдо кардам. Чун ба истгоњи "Саховат" расидем, дар кўча аз мошин дида, сагњои дайду бештар ба назар мерасид. Ронандаи таксї баъди њисобї бо мусофирон рафт. Ахирињо њам ба зудї ѓайб заданд. Ман мондаму чанд саги бесоњиб. Чун занг ногањонї буд, он бегоњ ѓизои шом њам нахўрда будам. Шикамам, ба ќавле "танбўр менавохт". Ногоњ чашмам ба мошини сабукраве уфтод, ки аз љой њаракат мекард. Наздаш рафтаму аз ронанда хоњиши то ба мењмонхонаи "Авасто" бурданро намудам. - 20 сомонї. - Барои як мусофир 3 сомонї будку… - Њоло шаб. Соат 1:00... Аз хотира ѓизои шаб ва субњонаро хат зада, ба мошин нишастам. Аз хомўшии шаб садои мошин баръало ба гўш мерасид. Хомўширо шикаста, аз ронанда пурсидам, ки магар дар басти сеюм кор мекунад. Гуфт, ки таксист нест, толибилм аст, чилла нишаставу шабу рўз китоб мехонад ва шабњо як- ду соат мусофир кашонида, ризќ пайдо мекунад. Вай афзуд: - Порсол Донишгоњи исломиро хатм кардам. Талош дорам ба умќи ќисме аз масъалањои шариати ислом дуруст сарфањм биравам. Акнун фањмидаам, ки аз зиёрати мазору оромгоњњо дида, зиёрати олимони дар ќайди њаётбуда манфиатбахш будааст. - Худоро шукр, бо шарофати касби доштаам, ќариб њамаи олимони дини муќаддаси исломро дар дохили кишвар зиёрат кардаму дар сўњбати эшон соатњо ќарор доштам. Ронандаи љавон суръати њаракати мошинашро паст карду гўш ба ќимор шуд. - Додари мо бошед,- ба наќл шурўъ кардам - дар ноњияи Ќумсангир бо домулло Муњаммадї, шахсе, ки беш аз 12 китобу рисолаи илмї навишт, сўњбат доштам. Дар Турсунзода бо Эшони Аллома якљоя намоз хондаму чанд соат дар сўњбаташ нишастам. Дар Њисор домулло Абдухалилљонро зиёрат кардам… Лањзањои љолиби вохўрињоямро бо олимони ислом ќисса мекардаму таксист торафт суръати њаракати мошинро паст менамуд, то тавонад ќиссаро то ба охир шунавад. Аз љавон суол кардам, ки номи домуллоњо Ќурайшї, Элокиро шунидааст? Ў гуфт, ки нашунидааст ва ќасд дорад, ки њамаи онњоро рафта зиёрат мекунаду соатњо аз сўњбатњояшон бањравар мегардад. Ронандаи љавон, ки аввал "Ака" мегуфт, акнун ба "Домулло" гузашт ва пурсид: - Домулло, Шумо дар куљо кор мекунед!? - Журналисти њафтаномаи "Нигоњ". - Нав фањмидам, ки дар њафтаномањо шахсони мўътабар кор мекардаанд… Мошин ба мењмонхонаи "Авасто" расид. Даст ба љайб бурдам, то роњкироро пардохт намоям. - Домулло, ягон тинатон зарур нест, танњо як каф дуо, ки ман њам ба мартабаи Шумо бирасаму ба дидори олимон мушарраф гардам... То он шаби тор касе аз ман дуо нахоста буд. Мисли баъзењо дуоњои дарозу оњангдори арабиро намедонам. Бо забони тољикї дуо кардам, ки орзуњояш амалї шаванд. Баъди хайрбод вориди "Авасто" шудам, то ки хориљиён аз пардохти пули мењмонхона худдорї накунанд... Давлати ШОЊЭЪТИБОР
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
7
Чаро вакилонаш аз шарњи ќонунњо њатто тариќи телефон њам ибо мекунанд? Агар онњо ВАО-ро чашми дидан надоранд, сароњатан иброз доранд, ки мо њам аз пайи онњо наравем. гаправии онњоро хуб медонанд. Медонанд, ки мо дурўѓ мегўем, онњо дурўѓ рост мекунанд. Агар мард котиба бошад, њадди аќал шаъни мардиро ба назар мегирад. Оё котибањо аз пинњон кардани вакил - раисонашон маоши иловагї мегиранд? Котибањо дар љавоб додани занги телефон вазифаи раисашонро иљро мекунанд. Њарчї њаст, ин сатњи вакилон ва парлумонро нишон медињад. Нек аст, ё бад? Талошњои мо барои дастрас кардани Одобномаи вакилон бенатиља буд. Дар сомонаи Маљлиси Намояндагон, ки ному насаби вакилон ба дањњо хатои имлої тањия шудааст. Таваљљуњ кунед ба parlament.tj: ягон санад дар бораи соати корї ва услуби ќабули мар-
дар ду соат ин ќадар ќонунњоро вакилон чї тавр баррасї карда тавонистанд. Акнун сирри ин Шўро њам маълум шуд. Маълум шуд, на њар як ќонуне, ки вакилон дар шўроњо баррасї мекунанд, моњиятан дида мешаванд. Масалан, дар ќонуни ихтироот августи соли љорї вакилон танњо ин ислоњро ворид кардаанд, ки ба љойи калимаи "эспертиза" ё "санљиш" "ташхис" навиштаанд. Ин шудааст, даровардани таѓйиру иловањо ба Ќонун дар бораи ихтироот. Агар хато гуфта бошам, Шукурљон Зуњуров рад кунад. Ё ваќте аз як вакил пурсидам, ки "дар Шўрои Маљлиси Намояндагон ќонун "Дар бораи буљети давлатї барои соли 2012" баррасї шудааст, чї таѓйирот дароварданд?"
Парлумон ё "водии хамўшон"? Чаро вакилон пучак мебароранд?
"У НЕГО ГОСТ" Фурсатро аз даст надињем, гуфта, раќами телефони Амирќул Азимовро гирифтем. Њамон Азимове, ки дар замони Дабири Шўрои амният будан бо хабарнигорони дохил дар иртибот намешуд, аммо ба "ИТАР - ТАСС" "интервю" медод, њоло танњо ба "Озодї" - сомонаи ИМА њамсўњбат мешаваду халос. Гўширо котибаи Азимов бардошт ва як даќиќа интизор буданро пешнињод кард. Гуфтем, ОК. Баъди ду даќиќа гуфт, ки "у него гост" ва гўширо гузошт. Соати 4. 40 боз ба раќами Азимов занг задем, аммо дигар касе гўширо набардошт. Њатто Олим Салимзода, раиси Кумитаи умури байнулмилалї ва ѓ.њ. аз ин зумра шудааст. Ўро аз љараёни такмили ќонун дар бораи матбуот то ба имрўз наметавонем пайдо кунем. Вакилон бењуда занон - духтарони љавонро котиба намегиранд. Зеро онњо табиати заифи занон ва
дум ва муошират бо хабарнигорон љой надорад. ГУРЕЗ АЗ ШАРЊИ ЌОНУНЊО, Ё ХАБАРНИГРОН? Чаро вакилон аз ВАО мегурезанд? Бо Сўњроб Шарифов, Исмоил Талбаков, Шодї Шабдолов, Саидумар Њусайнї, Махфират Хидирова, Марњабо Љаборова, Рустам Латипов, Амир Ќароќулов, Мањмадалї Ватанов... намешавад камбудињои вакилони дигарро љуброн кард. Оё метавонад Шукурљон Зуњуров посух дињад, ки чаро вакилонаш аз шарњи ќонунњо њатто тариќи телефон њам ибо мекунанд? Агар онњо ВАО-ро чашми дидан надоранд, сароњатан иброз доранд, ки мо њам аз пайи онњо наравем. Агар вакилони мўњтарам бо нерўи худ вакил шуда бошанд, пас набояд аз хабарнигорон фирор кунанд. Ё шарњ додани ќонунњо мушкил аст?. Вакилони мо дар як шўро то дањ ќонунро мебинанд. Њоло дар Шўрои Маљлиси Намояндагон ба хабарнигорон иљозаи вурудро намедињанд, то бубинем, ки барои рўи кор омадани ин ќонунњое, ки њељ рушди Тољикистонро таъмин карда наметавонанд, кињо "сањм" доранд. Бино ба хабарњое, ки аз рафти Шўро дастраси ВАО мешаванд, њатто беш аз 10 ќонун њам мавриди баррасї ќарор гирифта, "бо як овоз" ќабул мешаванд. Баъди шиносої бо он хабар хонанда њайрон мешавад, ки
гуфт, ки дар хотирам нест. Гуфтам, њадди аќал зењнатро бедор кун, устод, ки чї буд? Чї гуфт? Марњамат: "Чанд автобуса аз андоз озод кардем, ки эму хошок биоранд то мардумда осон шавад". Гуфтам, "устод, автобус ба эму хошок чї рабт дорад, эму хошокро бо автобус меоред?". Хуллас гуфт, ки бале, барои бештар кардани мањсулоти гуштї, ки дар паёми президент зикр шудааст. Баъди ним соати шарњ додан худоњофизї кардем. Ман чизе нафањмидам аз ин абсурд! "ВАКСИНАИ ЗИДДИ ПУЧАК" Вакил, тибќи ќонуни мењнат, бояд аз соати 8 то 5 бегоњ дар љойи кор бошад. Пас агар вакилон хуши бо хабарнигорон сўњбат кардан надоранд, эълон доранд ва хотири мо њам љамъ шавад. Дар њоле, ки сомонањои парлумонњои њатто кишварњои Иттињоди Давлатњои Мустаќил дар бораи дороии вакилонашон декларасия, маошу имтиёз, почтаи электронї ва телефонњои мобилу кории онњо маълумот пешнињод карданд, зиёда аз 50 вакили парлумони Тољикистон аз хабарнигорон мегурезанд. Оё ин хуб аст? Ба њар њол, чандон хушбин набояд буд, ки пучак аломати дарозии умри вакилї ва мансаб аст.
F
Т
... бо Фаридун Рањнавард
Таваччух -2 Дар матлаби шумораи гузашта дар бораи изњороти Додихудо Саймиддинов, раиси Кумитаи забон ва истилоњоти Тољикистон гуфтем. Вай, ки гуфтааст, барои вайрон кардани ќоидањои имлои забони тољикї љазо љорї мекунад. Дар ин изњорот гуфта мешуд, ки пеш аз њарфњои "њ" ва "ъ" - аломати сакта њарфи "ў" умуман истифода нашавад. Чунки инро ќоидаи имлои забони тољикї талаб мекунад. Ин ќоидаи имлои нав, ё ќоидаи нави имло соли гузашта ќабул шуда буд. Агар ќоидаи нав њамчунин гуфтем, ки дар ќоидаи имлои ман, яъне нусхаи ин ќоидаи имло, ки муаллифи ин сатрњо дар даст дорад, дар бораи ин талаботи имлои њарфе гуфта нашудааст. Њатто калимањои "матбўъ" ва "мавзўъ" дар ин матни ќоида бо њарфи "ў" пеш аз "ъ" сакта навишта шудааст. Шояд ба ин имло таѓйирот ворид кардаанд, ба ќавли мардум, хапу дам. Ин муњим нест. Модоме раиси кумитаи забон мегўяд, ин талабот љорї шудааст. Ин матлаб маќолаи илмї нест ва њадаф аз он љазову љарима кардани касе нест, куљо расад ба Додихудо Саймиддинов. Ин фикру мулоњизаи муаллиф дар бораи забонест, ки кўшиши навиштан дорад. Тамом. Саволи аввалине, ки пайдо мешавад, барои чї Кумитаи забон ва истилоњот њарфи "ў" ќасос мегирад. Шояд барои он ки дар истифодаи ин хатоињо бисёр дида мешаванд? Барои чї, мо истифодаи "ў"-ро ёд нагирифтем? Ё мо дар њаќиќат тарзи дурусти истифодаи "ў"-ро то дирўз намедонистем? Дар ќоидаи имлои забони тољикї, ки соли гузашта ќабул шуда буд, як талаботи аљиб њаст. "Дар анљоми калимањои решагии зерин бо риояи меъёри таърихї "у" навишта мешавад: бону, зону, неку, пањлу, олу, орзу, дору, оњу, аду ва ѓ." Савол аз хонандаи синфи 5-уми мактаби миёна: "ва ѓ." боз кадом калимањоро дарбар гирифтааст? Саволи мантиќї, ба назарам. Дар китобњои дарсї, њатто дар Фарњанги тафсирии забони тољикї њам калимаи "неку" хилофи меъёри таърихї "некў" навишта шудааст. "Пањлу" "пањлў" навишта шудааст... Хонандаи мактаб боз кадом меъёрњои таърихиро аз куљо чї гуна бояд азбар кунад? Ваќтњои ахир дар матбуот калимаи "пухт", "пухта", "пухтанд" - ро бо њарфи "ў" менависанд. Ман бисёр дучор мешавад. Аз муаллифи ин матлабњову муњаррирони нашрияњо њам пурсидам, ки чаро "пўхта"-ву "пўхт" менависад. Барои ман ин чиз нодуруст аст, зеро дар мактаб ба мо тарзи дурусти "пухта"ро ба маъно муќобили хом, зирак... бе "ў" гуфтаанд. Ин калимаро бе "ў" менавиштанд. Муњаррирон - дар умум одамони боаќл, ба назари ман, њоло як чизро асос меоранд. Тарзи дурусти истифодаи њарфи "ў" тарзи талаффузи мардуми љануби Тољикистон аст. Яъне? Мардуми љануби Тољикистон овози "ў"-ро талаффуз карда наметавонанд. Ва агар, дар калимањои љануби кишвар, њарфи "у" талаффуз шавад, ин "у"-и дароз, ё "ў" аст. Масалан, дар Данѓара агар гўянд, ки "дар књњо мурут(д)и хирсак пхтаст", дар ин љумла калимаи "пухтааст" бе "ў" навишта мешавад ва ин дуруст аст. Ќабул. Дар калимаи пухт дар фарњанги тафсирии забони тољикї низ ин калима бе "ў" - "пухт" навишта шудааст. Аммо оё дуруст аст, ки меъёри лањљаи як мањалли кишвар меъёри забони адабї пазируфта шавад? Тавре ки баъди инќилоби Октябр меъёри лањљаи мардуми Бухоро меъёри забони адабї пазируфта шуд ва дар калимањое, ки вови маљњул навишта намешаванд, њарфї "ў" ворид карда шуд? Њамон тавре, ки гуфтем, таваљљуњ, таваљљўњ шуд, Хуљанд, Хўљанд шуд... Њол он ки масалан калимаи "мурут(д)" дар Данѓара њарду њиљоро талаффуз мекунанд. Намегўяд: "мрут". Мегўянд: "мурут". Пас бояд ин калима "мўрўт" навишта шавад? Дар Фарњанги тафсирии забони тољикї (соли 2007) калима "мурўд" - мевае аз љинси нок, ки аз он хурдтар буда, навъњои гуногун дорад, ин тавр навишта шудааст: "мурўд". Ё натанњо дар Данѓара, калимаи "кўњ" "књ" талаффуз мешавад. Мо бояд минбаъд куњ нависем? Ё кўњ? Ё дар љануби Тољикистон намегўянд: "Саги бобои Сафаралї мрдаст." Мегўянд, "Саги бобои Сафаралї мурдаст" пас бояд калимаи "мурд", "мурда", "мурдааст"-ро бо ў - ё у-и дароз нависем: "мўрд", мўрда?... Дар Данѓара намегўянд, "аруса брдан". Мегўянд, аруса бурдан(д). Яъне дар њар дуи ин калима, овози "у" талаффуз мешавад. Пас бояд ин љумла чи хел навишта шавад? "Арўсро бўрданд" нависем? Тибќи ќоидаи нави имло намедонам, аммо ба мо дар калимаи бурдан, истифодаи њарфи ў - вови маљњул, ё "у-и дароз"-ро ѓалат мегуфтанд. Барои мисол овардану мантиќу меъёр ва хатову ислоњ љустанњо љову ваќт мањдуд аст инљо. Шояд ин чандон муњим нест, аммо ба назари ман, њукумат модоме, ба масрафу харољоти ин иќдом, ки барои нашри адабиёти бадеиву илмиву дарсї, чашм пўшидааст, њадафе дорад. Шояд мехоњад аз њарфи "ў" тадриљан халос шавад? Намедонам шояд Додихудо Саймиддинов не, касе дигар дар вазифаи болотар барои истифодаи ѓалати "ў" боре чанд аз имтињон ду гирифта бошад, кї медонад? Аммо ин њама мисолњое, ки овардаму наовардам, ба назарам, далолат мекунанд, ки дар забони мардуми Тољикистон овозњои "у", "у"- и дароз ва боз овози "ў" њам њаст, ки мардуми баъзе манотиќи Тољикистон талаффуз карда наметавонанд. Дуруст аст, ки "ў" дар бисёр калимањои иќтибосии туркї истифода мешавад, масалан, ўгай, ќўшун, ўмоч, аммо ин маъно надорад, ки забони мардуми шимоли Тољикистон, Самарќанду Бухоро, Хуљанду Истаравшан... ин овозро аз ўзбакњо гирифтаву њазм кардааст ва бояд аз он зудтар халос шуд. Дар шарќи Тољикистон мардуми аксари навоњии Вилояти мухтори кўњистони Бадахшон, аз љумла Дарвозу Ванљ ин овозро талаффуз мекунанд. Мањз њамин овоз забони мардуми тољикро аз мардуми форсизабони Афѓонистону Эрон фарќ мекунонад. Ба назарам, бо њамин метавон иктифо кард. Иќрор мешавам, ки дар бораи њамаи ин навиштан барои ман њам, нарм карда гўем, нафратовар аст. Кумитаи забон, истилоњот ё њар кумитаи дигари Тољикистон, бояд барои дасткашь аз алифбои кирилї, ки сарманшаи ин дардисарњост, замина гузорад, ба назарам. Айни њол ин њис намешавад. Тамом.
i
рами дигарро наметавонам пайдо кунам. Котибаи Сафаралї Раљабов, то соати 4 мегўяд, ки раисаш љалсаи муњим дорад, аммо ваќте исбот мекунед, ки дар парлумон ягон љаласа нест, медонед, чї мегўяд: раис, беморхона рафтааст. 27 сентябри соли љорї аз сањар Сафаралї Раљабов ва Амирќул Азимов, раиси Кумитаи амният ва ѓайраву њоказоро кофтам. Сањар котибаи Раљабов гуфт, ки раисаш беморхона рафтааст. Аз Азимов умуман хабар набуд. Соатњои 3 - ву ним ба парлумон рафтам, то онњоро аз наздик бинам. Аммо, ба занги ман аз даромадгоњи парлумон котиби матуботї гуфт, ки ин вакилон то соати 4 љаласа доранд ва баъди ин соат бењтараш занг занед, онњоро меёбед! Соат 4-у панљ даќиќа гузашт ва ман раќами телефони Сафаралї Раљабов - 221- 11-14 мегирам. Боз њам котиба љавоб медињад. Худро муаррифї карда, хоњиш мекунам, ки бо раисаш пайвандад. Медонед, баъди чанд даќиќа котиба чї гуфт? Э кош, хати телефон ќатъ мешуд! Котиба:"Раис нест,баромадааст". "Нигоњ": Дар ин соати корї куљо мебарояд? Котиба: Баленса рафтааст? "Нигоњ": Магар дар соати корї беморхона меравад? Котиба: Бале, пучак баровардааст, рафтааст, кори вай аст, кай ваќте хоњад меравад!
БИДУНИ
Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
Ростї ќасд карда будам, ки дигар дар бораи парлумон - "водии хамўшон"-и Тољикистон нахоњам навишт. Њатто ба њамкасбон мегуфтам, ки вакилон - ин бечорањо таъинї њастанд ва бо њамин тугмача пахшкарданњояшон њам маоши онњоро кам ва имтиёзњояашнро буридаанд. Аммо боз њам њамин вакилон маро маљбур карданд, ки рўйи вараќи сафедро сиёњ кунам. Як моњ боз Сафаралї Раљабов, раиси Кумитаи молияро мекобам. Њатто ќабл аз баррасии Кодекси андоз. Ба љойи вай доим котибааш љавоб медињад. Хуллас, Кодекси андоз ќабул шуду ўро пайдо накардам. Аммо Амирќул Азимов, Сафаралї Гулов, Шодї Шабдолов, Олим Салимзода ва чанд вакили мўњта-
Мењрафзуни АБДУЛЛО
8
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
Љамъоварии назрро зимни ин сафараш ба Русия рад кардааст. Вай гуфтааст, љамъоварии назр аз муридон њаст, аммо онњое, ки бо бародарони Тўраљонзодањо дар Русия вохўрї ва мулоќот доштанд, муридони авлодии онњо набуда ва аз онњо маблаѓе љамъоварї нашудааст. "Фабрикаи љавоб" ба сафари бародарон Њољї Акбар ва Нуриддин Тўраљонзодањо ба Русия ва суњбати расонаии Њољї Акбар Тўраљонзода вокуниш нишон дода, навиштааст, ки ин сафар сиёсї буд ва даъвати итоат ба президенти Русияро њам дошт. Дар матлаби беш аз дусањифагї, ки имрўз ба расонањо тавассути почтаи электронї ирсол шуд, гуфта мешавад: "Ќозидомулло таъкид мекунад, ки "сафари мо ба Русия ягон њадафи сиёсї надошт", вале њам аснои сафар, њам дар маќолаи эшон нуќтаеро дур аз сиёсат пайдо кардан имкон надорад". "Мусоњибаи баъд аз сафари Тўраљонзодањо (ба Русия бо хабарнигори Радиои "Озодї" TojNews) ба интихоботи президентї дар љумњурї, "таќаллубкорињо"-и њукумат дар интихобот, зарурати ворид намудани таѓйиротњо дар Ќонуни интихобот, ширкат кардан ё накардани худи љаноби Тўраљонзода (Њољї Акбар Тўраљонзода, дар назар аст, - TojNews) дар интихобот ва ё номзадии дигареро дастгирї намудани ў бахшида шудааст. Њољї Акбари Тўраљонзода таъйид мекунад, ки ў ва бародараш дар вохўрї бо муњољирон онњоро даъват накардаанд, ки ба президенти Русия итоат кунанд. Ишколе надорад, бори дигар сабти суњбатњои худу бародарашро дар дигар љой не, дар сомонаи хонаводагиашон бубинад, он гоњ эътимоди яќин њосил хоњад кард, ки чї гуна бародараш Эшони Нуриддин шањрвандони як кишварро ба итоат ба президенти мамлакати дигар талќин мекунад. Маќсад аз ин даъват чист, њаволааш ба онњое, ки аз забонашон ин њарфњо баромадаанд. Дар масъалаи он мошинњое, ки бародарон Тўраљонзодањоро дар фурудгоњи шањри Маскав
"Фабрикаи љавоб", Тўраљонзодањо ва Путин истиќбол гирифтанд ва давлатї ё ѓайридавлатї будани онњо. Як далел мусаллам аст, ки танњо ду гурўњ метавонанд бо чунин мошинњое озодона ќатор шудаю дар роњњои Маскав њаракат кунанд. Аввал, њамон маќомоте, ки номиданашон ин љо шарт нест, дувум, унсурњои олами љиної, ќабл аз њама, онњое, ки бо ќочоќи маводи мухаддир алоќаманданд. Њољї Акбари Тўраљонзода мегўяд, ки њам ронандањо ва њам соњибони мошинњо тољику ѓайритољик буданд. Аз ин бармеояд, ки мошинњо моли гурўњи дуюманд. Ин тахминро андешаи
дигари мантиќї низ метавонад таќвият бахшад. Дар њама суњбатњое, ки Тўраљонзодањо доштанд, сухан, њатман, аз боби њаром будани истеъмолу фурўши машрубот мерафт. Аммо њаргиз дар бораи маводи мухаддир, зањре, ки садњо њазор нављавонро дар Русия мекушад, садњо њазор оиларо хонавайрон, кўдаконро саѓиру њаќир месозад ва дар ќатори дигарон пањнкунандаи аслии ин доруи одамкуш тољикони мо мебошанд, њарфе намегуфтанд. Зеро мањз њамин тоифа асосан истиќболкунанда, мењмондор, назарбахшу ташкилкунандаи
ќисмате аз вохўрињо буданд. Ва имрўз њаминњо дар тамоми Маскаву дигар вилоятњои Русия лофу газоф мезананд, ки дар сатњи баландтарин Тўраљонзодањоро истиќбол намудаанд, дар гаронтарин мењмонхонањо истироњату маишати онњоро таъмин намудаанд ва бештар аз 100 њазор доллари ИМА барояшон хайрияю назр љамъоварї кардаанд", -менависад муаллифи матлаби "Фабрикаи љавоб". "Фабрикаи љавоб" - дар доирањои журналистї ва коршиносии мамлакат нињодеро меноманд, ки њамарўза ба матлабњои
расонањо бо номњои мустаори зиёд вокуниш нишон дода, аз мавзеъгирињои њукумати феълї њимоят мекунанд. Дар рўзњои њассос, назири њаводиси Хоруѓ рузона ин нињод то 15 - 20 матлаб њам омода карда, тавассути суроѓаи электронї ба ВАО ва рўзноманигорони алоњида мерасонд. Ин гуна матлабњо аксаран дар расонањои њукуматї ба нашр мерасанд. Аз вижагињои дигари фаъолияти "Фабрикаи љавоб" бо истифода аз усулњои журналистикаи шўравї интиќоди шадиди шахсиятњои сиёсии мухолифи њукумат бо истифода аз маълумотњои пўшида мебошад. Зимнан, сафари бародарони руњонї Њољї Акбар ва Нуриддин Тўраљонзодањо ба Федератсияи Русия аз аввали моњи сентябри соли љорї шурўъ шуда, бино ба иттилои Њољї Акбар Тўраљонзода, баъди дидор бо муњољирони тољики муќими шањру ноњияњои Санкт-Петербург, Новосибирск, Маскав, Тула њафтаи гузашта анљом ёфт. Њољї Акбар Тўраљонзода дар як мусоњиба баъди ин сафар ба Радиои "Озодї" гуфт, ки агар ба ќонунгузории Тољикистон дар бораи интихоботи президентї таѓйирот ворид кунанд, шояд, номзадиашро дар интихоботи президентии соли оянда пешбарї кунад. Дар њоле ки зимни суњбатњои ахири худ, ў борњо боисрор таъкид карда буд, ки "на ман ва на бародарам њадафи мансаб гирифтан надорем". Худи Њољї Акбар Тўраљонзода ба саволи хабарнигор посух дода, љамъоварии назрро зимни ин сафараш ба Русия рад кардааст. Вай гуфтааст, љамъоварии назр аз муридон њаст, аммо онњое, ки бо бародарони Тўраљонзодањо дар Русия вохўрї ва мулоќот доштанд, муридони авлодии онњо набуда ва аз онњо маблаѓе љамъоварї нашудааст.
ИН МАТЛАБРО ДАР TOJNEWS БАРРАСЇ КАРДАНД: Гость Њукуматдорон соле бист маротиба ба Россия мераванд, ягон доду вой намебардоранд. Бахилї накунед, ба ин бародарони рўњонї. Беѓараз Шумо њам равед пул љам кунед, тамом. Mukhlis ЉО, Дар дунё ягон кишвар намонд, ки аз он ќарз ё хайрияе нагирифта бошад. Аммо шумоњо онњоро намебинед,зеро метарсед ва аз тарафи дигар соњиби имтиёзе намешавад, балки мањрум мешавад. Вале шумо, ки вазифадоред, барои чунин шахсиятњо айбљўйї кунед, њатто, мошинњои саворшудаашонро њам мебинед ва аз ѓараз тамоми мардуми дорои тољирро њама нашъаманду дузд баровардед. Бародари гиромї! Аввалаш, ки тўраљонњо борњо нарка бизнесњоро тањдиду тахзир ба ќатори араќнўшон кардаанд. Шумо худ як бор наворњоро созтар бинед! Сониян, мефањмам, ки аз рўйи супориш ин раддияро навиштед, аммо фаромўш накунед, ки шумо тољикед, наход аз рўйи ѓараз шуда миллати худро тахвину тахкир кунед, аз ин натичагири шумо вате, ки дар Русия бо он тичорати озоду васъе,ки мардуми точики мо дорад сохиби мошинхои киммат нашуда бошад ва хама дузду наркабизнес бошад, пас дар дохили кишрар бо ин хама манаполияхо чигуна тавонистанд, ки сохиби сабукравхои кимматбахо шаванд?! Яъне ба ин мантик мошинсворони гаронбахои точик хама дузду наркабизнессанд?! Хуб интавр бошад хуку-
мату тамоми макомот, ки аксаран хамонхо дар дохилу хорич аз ин мошинхо бархуддоранд хамаги дузду розанад, зеро хосатан маоше,ки онхо доран дар садсолахо ба як дачаашон намерасад. ё ягон ойлики гайри расмие доранд, ки мо немедонем. Аммо ин мардхоро фарз кардем, ки " ячи ничи" додаанд, аввлаш, ки худашон додаанд, бар хилофи одатхои шумо, ки хатто аз билети харидаи мардум пулу карубсия мегиред то рохро барояшон ба суи сафаршон боз кунед. Дигар ,ки инхо (Турачонхо) ба ин гуна пулхо эхтоёч надоранд. даххо маротиба ин гуна пулхоро дар дохили кишвар харруз меёбанд. ва мардум инхоро харруз даххо чо ба мехмониву маросимхо даъват мешванд.
онњоро даъват накардаанд, ки ба президенти Русия итоат кунанд. Ишколе надорад, бори дигар сабти суњбатњои худу бародарашро дар дигар љой не, дар сомонаи хонаводагиашон бубинад, он гоњ эътимоди яќин њосил хоњад кард, ки чї гуна бародараш Эшони Нуриддин шањрвандони як кишварро ба итоат ба президенти мамлакати дигар талќин мекунад." /// Шархи аблахона. Ба гуфтаи шумо Турачонзодахо бояд аз мухочирон даъват мекарданд, ки ба хукумати Русия итоат накунанд? Чи аблахист? Дар Русия кору фаъолият ки карди магарам ба хукуматаш итоат куни. Турачонзодахо гапи хуб гуфтаанд.
Гость (носанљида) ин шармандањора њељ кас дусту эњтиром намекунад аз ин пешвози гарми Тураљонзодашо њукумат дасту по хурда шудааст намедонад чи гуна љавоб гуяд ба ин сафар. њар чи дуруѓ бофтану сохтану чоп карда истодаанд. бо Худо дод бањс накун инњора Худо иззату обу ру додай. зур бењуда мёна мешиканад. Дар љавоб
Гость (носанљида) Аз макола буи гараз меояд ту чи кор дори чигуна мошин пешвоз гирифт магар аз ту касе пурсид ё туро супориш карданд ки ингуна тахлил намои кина ва гарази точикона моро мекушад. Вакте дар Русия озодии акида бошад пас чаро насихати итоат аз конуни ончо нашавад ончо то 18 солаву бесатр будан таблиг намешавад хама чи мувофики эътикоди бандагон аст харчи зулмату бадбахти ва амалхои зидди дини дар хамин давлати ТЧ аст шарм доред давлатдорхо!
Амрулло (носанљида) Эй бадбахтон, кай Худо шуморо аз руй замин мебардошта бошад, ки ин кадар ба дустони Худо тухмату неш назанед?!! Гость (носанљида) "Њољї Акбари Тўраљонзода таъйид мекунад, ки ў ва бародараш дар вохўрї бо муњољирон
Саидчон (носанљида) Ин нигошта бинобар мухолифат доштанаш ба ќонунгузории љорї лаѓв шуд,-Муњаррири Тољнюс вой бар холи ту (носанљида)
Агар каламатонро ва зехнатонро барои пешравии миллат сарф мекардед хубтар буд аз ине ки эчоди фитна мекунед. TOJIK (носанљида) AGAR OBRU DORED; MUFTIRO BA RUSIYA BIFRISTED BAD BIBINED KI NIGOH NAMEKUNAND, TALKHATON NAKAFAD EHTIET KUNED....... банда (носанљида) 1.вакте ки шумо точико дар хаки хамватанони худ ин хел гумони бад доред баъд аз диарон чи гила.2 инро дониста бошед гушти уллмо захролуд аст зудаст ки инсонро халок мегардонад Гость (носанљида) Мебинам, ки фабрика гаразноки хукумат фаъол шудааст арзоил (носанљида) Худо хамаша дидестай на ин ки журналисту камерахо. Онхо дустони Худоанд!
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
9
Мањбусон мегўянд, ки њодисаи ба сари Њамза Икромзода омада, шаби 16 сентябр, соати 2 шаб сар шуд. Дар ин соат Њамзаро хоб намебарад. Масъули мањбасхона ўро њаќорат мекунад, ки "к.... оча, чаро хоб нестї?". - Ман аз Иззатулло Шарифов, сардори Сарраёсати иљрои љазои љиноии вазорати адлияи Тољикистон, пурсиданиам, ки оё дар мањбасхонањо чї мегузарад? Ќонун њаст, ё нест? Бо мањбусоне, ки љиноят содир кардаанд ва адои љазо мегиранд, бояд рафтори вањшиёна кард? - ин суханони Зулайхо Љураева, модари Њамза Икромзода, мањбуси 27 - сола буданд, ки 28 сентябр дар сањни бинои Сарраёсати иљрои љазо ва дар њузури хабарнигорон садо доданд. Зулайхо Љураева бо иддае аз занон 28 сентябр, як њафта пас аз љанозаи писараш назди бинои Сарраёсати иљрои љазо омаданд, то асрори марги писарашро аз Изаттуло Шарифов, ба истилоњ роњбари мањбасхонањои кишвар бипурсад. Њангоми дар назди бино љамъ шудани пайвандони Њамза Икромзода, масъулони Сарраёсат огоњ шуда, онњоро ба утоќи Изатулло Шарифов бурданд. - Мо аз марги Њамза Икромов хабар дорем ва хеле њам афсўс мехўрем, ки ин њодиса шуд. Тассалиёти моро ќабул кунед, хонаводаи азиз. Мо њам аз њамон рўз ба худ наомадаем. Тафтишот аллакай аз тарафи Прокуратураи генералї ва худи Сарраёсат оѓоз шудааст. Агар нафаре аз кормандон дар марги вай даст дошта бошанд, љазо мебинад. Мо дар 21 муассисаи ислоњии кишвар њамеша талош дорем, ки шиканља дар нисбати мањбусон нашавад ва набошад. Аммо ин кор аст, бе камбудї намешавад. Аммо ин маънои онро надорад, ки дар муассисаи ислоњї ягон њодиса сурат гираду гунањкорон бе љазо монанд, - баён дошт Изаттулло Шарифов дар њузури пайвандони Њамза Икромзода. Аммо Зулайхо Љураева аз Изатулло Шарифов талаб мекард, ки Ру-
Аммо мухотаб гушнагии мањбусон ва бар асари шиканља ба њалокат расидани Њамза Икромзодаро рад карда, гуфт, "шахсан аз мањбасхонањо дидан намуда, аз шароити моддї ва маънавии онњо огоњ аст. Мањбусон гўшти бирён мехўранд. Ман њам мусалмонам. Пулгирї ин љиноят аст, агар нафаре, ки аз Шумо пул талаб кардааст, гўед, ман њоло љазояшро медињам". Дилхоњ Икромзода, хоњари Њамза Икромзода аз Изатулло Шарифов
пайи баклашкаи оби гарм монад ба пайи утюк мешавад?"посух нагуфт. Сар хам кард. ТАБИБ РОЗЇ НАШУД! ЧАРО? Бале, табиб сарашро паст гирифта, хомўш буд, посух надошт. Иззатулло Шарифов табибро аз банди суолњои бељавобмондаи пайвандони Њамза Икромзода рањо кард ва боз њам масъулияти ором кардани даъвогаронро ба худ гирифт. Зулайхо Љўраева ба Изатулло
тањдидаш карданд, ки баъд озодат мекунем, њатто... Зулайхо Љураева аз зане ситоиш кард, ки корманди мањбасхона буд ва пора намегирифт. Бо ин вуљуд посухи Иззаттулло Шарифов ба хонаводаи Њамза Икромзода ин буд, ки анљоми тафтишотро интизор шаванд. Сўњбати рўбарўи Иззатулло Шарифов бо хонаводаи Њамза Икромзода аз се соат зиёд давом кард. Пайвандони марњум аз Шарифов талаб карданд, ки амнияти мањбусони шо-
МОДАРИ ЊАМЗА ИКРОМЗОДА БО ИЗЗАТУЛЛО ШАРИФОВ
ФАЌАТ ГЕНЕРАЛЊО. ЧАРО? Сарнавишти ин мањбус ва тафтишоти марги ў имтињони сангин аст барои Прокурори генералї, Суди Олї, вазорати адлия, ваколатдори њуќуќи инсон, вакилони Маљлиси Миллї ва Маљлиси Намояндагон дар кул, ки унвонии њамаи инњо нома, аксу наворњо аз љароњатњои бадани ин љаво-
"Чаро"-њои марги мањбус Пайвандони Њамза Икромзода мегўянд, ќотилонро медонанд, аммо худро ба нодонї мезананд њиди мавриди лату кўб шудани Њамза таъмин карда шавад, то сарнавишти талхи Њамза њам болои онњо наояд. Изатулло Шарифов онњоро бовар мекунонид, ки мањбусон зери назорат њастанд ва касе ба онњо тањдид намекунад ё фишор намеорад, аммо Рустам Тоштемуров барои ин хунукназарї аз вазифааш барканор хоњад шуд. Вай гуфт, агар тафтишот далелњои дигарро њам исбот кунад, њар нафаре, ки даст дорад, љазо мегирад. "Аммо агар худкушї бошад, мо чизе гуфта наметавонем" - хулоса кард Шарифов. Аммо ин гуфтањои сардори Сарраёсати иљрои љазо ин тавр истифода нахоњад шуд, ки ба љои гунањкорони асосї ягон корманди "камбаѓал ва бепушта" ба љавобгарї хоњад шуд?
ДАЪВОИ ПАЙВАНДОНИ ИКРОМЗОДА стам Тоштемуров, сардори муассисаи ислоњие, ки писараш он љо адои љазо мекард ва ба њалокат расид, њозир карда шавад, то ба суолњои онњо посух гўяд. - Ман се рўз пас аз љанозаи писарам барои гирифтани сару либосаш рафтам. Дод зада, "бачам", гуфта гиристам, аммо касе дари мањбасро накушод. Баъди се соат сару либоси писари маро оварда, доданд. Нагузоштанд, аз мањбусони дигар пурсам, писари ман ба њангоми љон додан чї гуфт? Оча гуфт, пул гуфт, чї гуфт...? Рустам Тоштемуров як маротиба набаромад. Писари маро куштанд! Чанд маротиба Шумо ба дидори мањбусон меравед ва аз ањволи онњо мепурсед? Писари ман гушна буд, чун дигар мањбусон! Шумо онњоро хабар мегиред? - суол мекард Зулайхо Љураева аз Изатулло Шарифов.
шуда бошад, пас чаро 20 сентябр ба ў ёрии тиббї расониданд? Яъне баъди чањор рўз? Њаким Туѓаев мегўяд, ки ба ў 20 сентябр мурољиат шудааст. Пас чаро масъулони мањбасхона 16 сентябр кўмаки тиббї нарасониданд? Дар мавриди он, ки оё љароњати вазнини дасти Њамза Икромзода њам, аз пайи "боклашкаи гарм" аст, табиб гуфт, "не, намедонам, ки пайи чї аст". Дар њоле, ки шармгоњи Њамза Икромов њам љароњат дошт, Њаким Туѓаев мегўяд, ба он љо "баклашкаи оби гарм" намондааст. Дар мавриди љароњатњои банди дасту пой ва гардани марњум њам табиб изњори беиттилої кард. Иззатулло Шарифов мегўяд, ки аз бемории Њамза Икромзода 20 сентябр иттилоъ ёфтаанд ва муовинашро фавран фиристодаанд. Вазъи саломатии модари Њамза Икромзода баъди беш аз се соати бањсу гуфтугњо бо роњбарияти мањбасхонањои кишвар бад шуд.
талаб кард, ки Рустам Тоштемуров ва нафаронеро, ки дар куштори бародараш гунањкор медонанд, њозир намешаванд, пас њадди аќал табибе, ки пайи љароњатњои бадани бародари марњумро изи "баклашкаи гарм" гуфтааст, куљост? Њаким Туѓаев, табибе, ки њангоми вазнин шудани саломатии Њамза кўмаки тиббї расонидааст, худро 37 - сола муаррифї кард, гуфт, таљрибаи дањсолаи кори терапевтї дорад. Ба гуфти вай, љароњати бадани Њамза Икромзода пайи "баклашка"- и оби гарм будааст, ки ба хотири ба кор даровардани дил ва ба њаракат даровардани хунаш истифода кардаанд. Аммо ба суоли пайвандони Њамза Икромзода, ки "биё, барои таљриба баклашкаи оби гармро дар бадани шумо монем, паяш пўсти бадани шуморо месўзонад ва љароњат меорад,
Шарифов шоњидї медод, ки дар њар як дидорбинии фарзанди мањбусаш ба ў пул меовард. Он рўзњоро ба роњбари раќами аввали мањбасхонањо, дар шоњидии муовинонаш ва хабарнигорон наќл мекард: - Зимистони имсола, бириљаи писарамро милисањои мањбасхона гирифтанд. Бачама сардаш зад, пешобаш хун шуд. Як маротиба бачам гуфт, "оча айб њам бошад, пушти маро бин". Пушти бачам сиёњ буд, аз зарби лат. Мегуфт, оча дањ поста мегузарам, ба њар яки он сўм медињам. Барои њамин се ва панљсўма карда биёр. Акаи Иззатулло, ин сарнавишти талхи писари ман нест, садњо мањбуси дигар њам њамин њолро доранд. Писари ман аз бекорї, вазъи бади зиндагї љиноят содир кард, аз мастї накард. Аз суд мо пора медодем. Гуноњњои нокардаро ба калла гирифт,
ЁРИИ ТИББЇ ЧОР РЎЗ ПАС РАСИД! ЧАРО? Мањбусон мегўянд, ки њодисаи ба сари Њамза Икромзода омада, шаби 16 сентябр, соати 2 шаб сар шуд. Дар ин соат Њамзаро хоб намебарад. Масъули мањбасхона ўро њаќорат мекунад, ки "к.... оча, чаро хоб нестї?". Боз чанд њаќорати дигар ва мушти обдор (сабт њаст). Ин тањќирро Њамза тањамул накарда, муќобилат нишон медињад. Мусоњиби мо аз мањбасхона мегўяд, ки "хуллас, соати 4 - и шаб бо љароњати вазнин дар сару баданаш ўро аз ШИЗО - камераи љазодињї оварданд. Ман нигоњаш кардам, сараш ганда задагї буд. Гуфт, фалониву фалонї (номњоро як ба як меорад, агар барои суд лозим шавад, ин садоњо дода мешаванд) ин корро карданд... Њамон рўз баъди чанд соат боз "амалиёт" - и латукўб сар шуд. Њамза "оча, љигарам кафид" - мегуфт. Чанд соат "љигарам кафид" - гуфта, нола мекард, аммо њатто табибон њам наомаданд". Суоли матрањ ин аст, ки агар саломатии Њамза аз 16 сентябр вазнин
ни мањбус фиристода шудааст. Акнун дигар љои гурез аз далелњо нест. Њифзи ќонун ва шонси аз даст нарафтаи эътимоди мардум аз њукуматдорони ваќт - ин аст имтињон. Ин ќазия набояд аз сўи Шерхон Салимзода, прокурори генералї, ба сабаби наёфтани шиканљагарон ќатъ карда шавад. Далели ин гуфта: Д. Муродов моњи августи соли 2009 дар муассисаи ислоњии №3/1-и Сарраёсати иљрои љазои љиноятии вазорати адлия ба њалокат расид. Пайвандонаш мегўянд, ки марњум бар асари шиканља вафот кард. Њимоятгарон ва модари ў ба оѓози парвандаи љиноятї ва баргузории як ќатор амалиёти тафтишотї ноил гардиданд. Вале моњи феврали соли 2012 Прокуратураи генералї чунин љавоб додааст, ки " тафтишоти парванда аз сабаби муайян нагардидани шахсе, ки бояд ба љавобгарии љиноятї кашида шавад, мутаваќќиф карда шуд". Ё парвандањои Сафаралї Сангов, сокини соли 2010, Бањром Шодиев соли 2011 ва Исмоил Бачаљонов дар судњо то ба њол гунањкоронро наметавонанд аниќ кунанд. Коршиносон мегўянд, ки мањз њамин сафедкунињои маќомотї тафтишотї ва реша давонидани фасод дар ин системањо фазо ва амалњои шиканља дар нисбати мањбусонро зиёд кардааст. Њоло ин имтињони сангин ба њукумати Эмомалї Рањмон ва генералњояш - Шерхон Салимзода, Рамазон Рањимов, Иззатулло Шарифов... мебошад, ки то куљо љомеаи кишвар ва љањониро бовар мекунонанд, ки онњо шиканљагаронро њам љазо дода метавонанд, на дастгирї. Набояд фикр кард, ки баъди боздиди намояндаи СММ оид ба шиканља касе мехоњад "бањои панљ" - и Изатулло Шарифовро ду кунад! Бањои њаќиќї акнун маълум мешавад!
Њарамгули ЌОДИР
10 №28 (304), 3-юми октябри соли
2012
На як бору ду бор, балки борњо шудааст, ки аз беэњтиётии равуои мошинњои љангии амрикої ва амалиётњои љангии онњо тифлону занону мўсафедони бегуноњ куштаву захмї шаванд.
ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Мустафо Абдул Љалил, сарвари пешини Шўрои гузори Либия хабари "марг"-и худро такзиб кард. Дар таърихи муосир ин гуна њодисањо зиёд иттифоќ уфтодаанд, ки матбуот касеро мурда мепиндораду вай баъдан садо баланд мекунад, ки њоло намурдааст. Хабаргузорињои иддае аз кишварњои арабї ва Twitter аз фавти ў дар шањри Сирт иттилоъ доданд. Баъзе аз хабаргузорињои маъруф навиштанд, ки на дар Сирт, балки дар бемористоне дар Олмон даргузаштааст. Аммо баъд маълум шуд, ки на ин будаасту на он. Ў њоло зиндаву дар ќайди њаёт аст ва барои идомаи роњи сиёсиаш дар талошу пайкор аст. Вай дар суњбат бо нашрияњои чопи Либия бо такзиби хабари маргаш гуфтааст, ки журналистон дар интихоби ин ё он хабар барои пахш дар ВАО хеле эњтиёткор бошанд ва аз ироаи ахбори носанљида худдорї варзанд. Суханони ранљидаомезу насињатомези ўро
ранд, ки вазифањои худро сад дар сад анљом додаанд ва акнун бо дилпурї аз Афѓонистон хориљ мешаванд, агар ќочоќи мухаддирот аз байн рафта ва амнияти мардум барќарор гардида бошад, артиш ва пулиси миллї тавони њифзи истиќлолият ва тамомияти арзии кишварро дошта бошад, пас аз рўи кадом мантиќ мандати нерўњои байналмилалиро мехоњанд баъди соли 2014 низ тамдид кунанд? Ва агар НАТО натавонист ќаламрави Афѓонистонро аз гурўњњои ситезаљў ва террористї поксозї кунад, њуќуќи башар њамоно дар ин кишвари љангзада наќз мешавад, мафњуми демократия ва озодии баён њамоно барои сокинон ва њокимони он торик мемонад, пас метавон ба ин натиља расид, ки ИМА аслан ќодир нест дар ќаламрави тањти тасарруфаш ин назму ин суботро љорї созад. Пас њузури беш аз дањсолаи он тањти аломати савол бурда мешавад ва вазифадор аст пеши љомеаи байналмилалї посух гўяд.
Акс аз novayagazeta.ru
Талошњои интихоботї дар Амрико Афѓонистонро ба як сарнавишти норўшан рў ба рў кардааст ва гумон намеравад дар сурати сари ќудрат омодани номзади љумњурихоњон ин кишвар ба зудї аз Афѓонистон хориљ шавад. Вале Афѓонистон лањза ба лањза рўзи наверо интизорї мекашад ва сањнањои хунин аз шањру русто ба пойгоњњои њарбї ва афроди низомии хориљиён мекўчанд. Зарфи ду ё се њафтаи охир шояд рўзе набуд, ки аз Афѓонистон дар бораи кушта шудани як ё ду ва ё аз он њам зиёдтар сарбозони хориљї хабаре интишор наёбад. Рўзи якшанбеи гузашта аз њалокати як сарбози ИМА ва рўзе баъд аз кушта шудани се хизматчии њарбии НАТО гузориш дода шуд. Ва таќрибан дар оѓоз ё анљоми хабарњо таъкид њам мешавад, ки ин маќтулон аз тири афроде кушта шудаанд, ки сарулибоси низомї дар бар доштанд. Онњо худро ё пулис вонамуд карданд ва ё сарбози артиши давлатї ва дар мавридњое афсари олирутба. Шеваи њамла акнун ба њамагон ошно шуд ва њоло аз дидани марди низомипўши афѓонї, ки фориѓболона дар њоли њаракат аст, низомии хориљиро вањшат фаро мегирад, ки Худо нахоста маргталабе ва ё марде набошад, ки мили автомат ё туфангчаи худро ногањон љониби онњо рост кунад ва фурсате баъд худро жўлида дар хун дарёбанд. Соли дароз дар Афѓонистон ба њамин услуб хориљї ќатл мекунанд. Вале баъд хостанд роњи дигарро њам санљанд, ки муассиртар бошад. Дар вилояти Њилманд ба шикори шоњзодаи англис Гарри бо сару либоси сарбози амрикої вориди амал шуданд. Онњо бегумон ва бидуни њаросе вориди дохили низомї гашта, дар њамлаи барќосо, то низомиёни британиёї ва амрикої ба худ омаданд, ки 6 тайёраи љангиро аз байн бурданд, ду њавопайморо тахриб карданд, бунгоњњо ё паноњгоњњои тайёрањоро ба хоктуда табдил доданд ва шаш мавзеи таъмини сўзишвориро ба оташ кашиданд. Гуруњ аз 15 нафар иборат буд, шояд метавонистанд бо талафоти андак аз он берун оянд, вале нахостанд, то дами марг љангиданд, шоњзодаро љустанд ва њамагї, ба љуз як тан, ки аз маљруњї дигар маљоле надошт даст ба силоњ барад, кушта шуданд. Он як тан њоло асири дасти низомиёни инглис аст, аз сарнавишташ хабар дода намешавад. Баъди ин њамла шоњзодаи инглисро, ки мехост муддати чор моњ таљрибаи љангї омўзад ва шахсан бо ширкат дар амалиётњ о мавзеъњои Толибонро мушакборон кунад, аз хоки Афѓонистон берун бурданд. Пойгоњи низомие, ки Гаррї сукунат дошт, муњташамтарин ва муљањњазтарин пойгоњи хориљї дар Афѓонистон мањсуб мешуд, вале он њам аз њамла ва шабехуни Толибон
МО АЗ КЎМАКЊОИ НАТО БЕЗОРЕМ!
Дар интизори рўзи нав эмин намонд. Њамла масъулини амниятии пойгоњро ѓофилгир кард, онњо њатто тахмин њам намекарданд, ки рўзе ба сони филмњои Њоливвуд афроде мењанпараст вориди ин пойгоњ и му љањњ аз мешав анд ва њамаро ба хоку хун мекашанд. Ин амалиёт бештар монанд ба ќањрамонињои Рембо дар Афѓонистону дигар нукоти олам буд, ки сарбозони дар муњосирамондаи амрикоиро берун мекашид ва ё ба пойгоњњои низомии Шўравї шабехун мезад ва худ ѓолибу пирўз берун меомад. Вале Толибон яксара худро нобуд карданд, чун њадафашон шањодат буд, њадафашон то охирин лањзањо љангидану бо ивази хун нобуд сохтани њаддиаќал як сарбоз, техникаи њарбї ва муњимоти љангї буд. Тайёрањое, ки нобуд карда шуданд, шояд тўли ин бештар аз дањ сол дањњо ва шояд садњо парвози хунин анљом додаву хуни садњо афѓонии бегуноњ рехта бошанд, шояд дањњову садњо хонаводаро дар сардии зимистону гармои тобистон ва бањорони боронї бехонаву дар карда буданд. Ва инак, ба коми нобудї рафтанд ва акнун барои соњибонашон оњанпорае беш нестанд. Ин буд як сањна аз он набард. Њоло дида мешавад, ки њамлањои ѓофилгирона ва тањлуќаангез зиёд сурат мегиранд, зиёд сарбозони хориљї куштаву захмї мешаванд. Руњияи онњо шикаставу ќобилияти љангиашон аз байн рафтааст. Онњо, ки њамагон соати хуруљ мепоянд,
шояд дигар майлеву љуръате надоранд даст ба силоњ баранд. Онњо њамагї соати бозгашт ба ватан мепоянд, вале бехабар аз он ки сиёсатмадоронашон њоло наќшањои дигар мекашанд ва шояд њамин умеди берун рафтан њам акнун осон муяссар нашавад. НАТО ТАЊЛИЛ ЊАМ ДОРАД, ВАЛЕ... Тањлилгарони НАТО бо ироаи як маърўза ба роњбарони худ гуфтаанд, ки дар аксар маврид њалокати сарбозон бар асари бадбинї ва талош бар ќасос сурат гирифтааст. Гузашта аз ин афѓонњо на танњо барои марги пайвандонашон аз хориљиён ќасос мегиранд, балки онњоро тавњин ва тањќири муќаддасоти динї ва миллї низ хашин ва ба ќасос тањрик медињад. Дар ин маърўза танњо дар мавриди сарнавишти сарбозони кишварњои аврупої сухан рафтааст ва аз њолу аъмоли низомиёни амрикої њарфе зада нашудааст. Ин дар њолест, ки сарбозону афсарони ИМА бештар аз дигарон мавриди њамлаи афѓонњо ќарор гирифтаанд. Њатто њолатњое њам пеш омадааст, ки як маргталаб сабабгори комилан аз байн бурда шудани мањалли иќомати кормандони хадамоти љосусии Амрико дар Афѓонистон шудааст. Тањлилгарони НАТО њамчунин аз он изњори нигаронї кардаанд, ки миёни мардуми Афѓонистон њисси бадбинї нисбати њузури низомии хо-
риљиён меафзояд. Њатто кўмакњои зиёди башардўстонаи онњо наметавонад муњаббатеро дар ќалби афѓони тањќиршуда бедор кунад. Ќуръонсўзињои попњову кашишњои амрикої, интишори карикатурањо ва тањияи филмњо бар зидди Пайѓамбари Ислом (с) ончунон ба торњои эњсоси ин мардум нохун задааст, ки орду равѓанашон ќалби дардманди ононро наметавонад нарм кунад. Марк Шевол, тањлилгари донишгоњи Бостон дар гузорише навиштааст, ки худи рафтору ахлоќи сарбозони амрикої дар кўчаву хиёбон ва шањру рустои Афѓонистон он њолатеро ба миён овардааст, ки мардум ба нафрат ба онњо нигаранд. Чун сарбозони ин кишвар аз љавобгарї назди ќонунњои Афѓонистон озоданд, њар коре дилашон хоњад, њамонро анљом медињанд. На як бору ду бор, балки борњо шудааст, ки аз беэњтиётии равуои мошинњои љангии амрикої ва амалиётњои љангии онњо тифлону занону мўйсафедони бегуноњ куштаву захмї шаванд. РУСЊО ЊАМ ФАЪОЛ МЕШАВАНД Ба навиштаи "Таймс" русњо метавонанд амрикоињоро дар њоли ногувор ќарор дињанд. Онњо талаб хоњанд кард, ки аз њузури беш аз дањсолаи худ дар Афѓонистон њисобот дињанд, ки бо ин кишвар чї мехостанд кунанд, вале чї карданд ва чаро. Маскав мегўяд, ин пурсиш мантиќист. Агар амрикоињо даъво до-
Такзиби хабари маргеву ифшои сирри марги дигар Ин хабар чанд љолибият дошт, ки шоистаи шарњ донем. Дар олам розе пинњон намемонад ва њама чизе, ки замоне махфї буд, ошкор мегардад. Ин бор њам такзиби хабари марги яке боиси ифшои љузъиётњои марги дигаре шуд. Сиёсатмадоре эълон кард, ки њоло намурдааст, аз мурдае хабар расид, ки ўро чї гуна куштанд. шоми дирўз shorouknews.com. интишор дод. Аммо муњимтар дар ин хабар нуктаи дигар аст, ки ба сарвари пешини Либия дахл дорад. Ба навиштаи матбуот фармоишгар ва ќотили Муаммар Ќаззофї Никола Саркози, президенти собиќи Фаронса будааст. Нашрияи итолёвии "Corriere della Sera" истинодан ба манобеи худ дар Троблус навишт, ки дар њаќиќат баъди оѓози амалиётњои НАТО дар ин кишвар Ќаззофї ва писараш Сайф-ул-Ислом сарвари ваќти Фаронсаро ба хиёнат муттањам намуданд. Онњо эълон карданд, ки ба ќудрат расидани Саркозиро мањз Либия сармоягузорї кардааст, вале ў
курнамакї кард ва ба ивази некињои хонадони Ќаззофї ба љонибдорї аз вуруди неруњои хориљї ба Либия овоз дод. Ин нукта пештар њам матрањ шуда буд ва Саркозиро бисёрињо ба ќатли Ќаззофї муттањам карданд. Ва њадафи инро дар он диданд, ки Саркози хост изи љинояти худро бирўбад, то дар таърихи Фаронса чун президенте сабт нашавад, ки бо сармоягузории хориљиён ба ќудрат расидааст. Њатто президенти Белоруссия Лукашенко гуфта буд: "Либияро куштанд, Ќаззофиро таљовуз карданд ва ба њалокат расонданд ва њоло мекўшанд хонаводаи ўро бикушанд, то нишоне боќї
намонад. Мана ба шумо демократия". Чанде пештар Мањмуд Љабраил, ки замоне узви Шўрои гузор буд ва њоло аз муддаиёни курсии сарвазирист, гуфта буд, ки Ќаззофї аз љониби љосуси хориљї, ки ба боварии артиши мухолифи давлат шомил гардида буд, кушта шуд. Чуноне мебинем, љузъиёти марги диктатори Либия нав ифшо мешаванд. Њоло президенти Сурия Башор Асадро њам сабабгори ин марги фољиавї медонанд. Хабарнигори "Corriere della Sera" баъди тањлили суханони њамсўњбатон, асноди махфї ва шањодати шоњидон ба ин натиља мерасад, ки љои будубоши Ќаззофиро бо воситаи иртиботи мањвораї пайдо
АМРИКО ЊОЛО ЊАМ ДУДИЛА АСТ, КИ РАВАД Ё НАРАВАД Аммо дар мавриди дурнамои њузури ИМА дар Афѓонистон низ фикри воњиду ќотеъ вуљуд надорад. Бахусус, дар ин шабу рўз, ки ИМА ба интихоботи президентї омодагї мебинад. Барои маъмурияти Обама рўйдоди тозае лозим аст, ки интихоботро ба манфиати худ чархиш дињад. Ва ин њам дар њолест, ки раќиби сиёсии ў Мит Ромни комилан мухолифи сиёсатњои ўст. Њамчуноне аз суханронињои ахири Ромни бармеояд, ба муљарради сари ќудрат омадан ў метавонад бо чандин аз кишварњо муносибатњои мамлакаташро тезутунд созад ва аз ин гуна зиддиятњо њаросе надорад. Вале ин њам њатто метавонад бозии ќаблазинтих оботї бошад. Мит Ромни аз мунаќќидони сиёсатњои хориљии Обама дар мавриди Эрон ва Афѓонистон аст. Вай њатто тасмими сарвари Кохи Сафедро дар мавриди хуруљ аз Афѓонистон дар поёни соли 2014 як тасмими нодуруст ва иштибоњї медонад. Дар мавриди Эрон бошад, боз њам ба љонибдорї аз давлати яњудї њарф мезанад ва тањримњои Вашингтонро мусбат ва созанда намењисобад. Губернатор Ромни дар љое аз доктринаи низомии худ менависад: "Албатта, мо кўшиш хоњем кард неруњоямонро аз Афѓонистон берун барем, вале барои ин мо муњлатеро мушаххас эълон намекунем. Алњол мо барои бунёди механизмњои созандаи љомеаи шањрвандї ва тањкими он мекўшем, то толибон наоянд ва минтаќаро забт накунанд". Ин аст, ки метавон гуфт њоло њам Вашингтон дар мавриди тасмими нињоии худ барои хориљ шудан аз Афѓонистон дар дуроња ќарор дорад ва ба назар намерасад охири соли 2014 низ берун равад.
Фирўз МУЊАММАД
кардаанд. Ва ин бор мањз Башор Асад хиёнатро раво дид. "Аз тариќи телефони мањворавии Iridium вай бо љонибдорони худ, ки бо мусодидати ў аз кишвар хориљ шуда буданд, иртибот гирифт. Дар миёни онњо мутахассис оид ба таблиѓоти телевизионї Юсуф Шокир низ буд. Ва Башор Асад шумораи телефонњои Ќаззофиро ба хадамоти махсуси Фаронса ироа кард. Ба ивази ин Порис ваъда дод, ки ба коњиши фишорњои байналмилалї ба Сурия мусоидат хоњад кард. Ва нашрия менависад: Агар ин хабар њаќиќат дошта бошад, њоло худи Башор Асадро сарнавишти Ќаззофї интизор аст. Баъди нокомии Саркози дар интихоботи президентии Фаронса номзади пирўз Франсуа Олланд тарњи сарнагунсозии Башор Асадро пешнињод намуд ва аз љомеаи љањонї даъват кард, ки расман ба таъсиси њукумати муваќќатї ва шинохти сиёсии он иќдом кунад.
Насрулло НИЁЗЇ
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
11
Сарлавњаи маќола низ хато аст. Ба мактаб бе либос кї рафтааст? Он љо љойи оббозї нест - ку ! "Ба мактаб - бе либоси мактабї" навиштан ба маънї мувофиќ аст. Пеш аз он ки маќоларо тањлил кунем ва хулоса барорем чунин баён дорем: Мухбире, ки ќалам ба даст гирифта, ноќисињо ва ё камбудињои зиндагиро нишон доданист, бояд онро яктарафа дида набарояд, баъди фикри шикояткунандагонро гирифтан бо муаллимону директорони мактабњо, волидайну дўзандањо низ вохўрда, баъд хулосабарорї кунад. Аслан тадќиќоти журналистї њамин тавр шуданаш лозим аст. Аммо афсўс, ки муаллифи маќолаи "Ба мактаб - бе либос" аз ўњдаи ин кор набаромадааст. Аслан ман солњои тўлонист, ки омўзгор њастам. Аз ин 16 сол инљониб директори мактаби тањсилоти миёнаи умумии №6-уми шањри Хуљанд мебошам. Муаллиф менависад, ки бо ќарори вазорати маориф сарулибоси ягонаи мактабї барои хонандагон љорї шудааст, њол он ки чунин ќарор вуљуд надорад. Мувофиќи дастурамали Вазорати маориф ба толибилмони мактаб либосњои тавсиявї пешнињод шудаанд, яъне вазорат тавсия додаст, на ин ки ќарор баровардааст. Сарлавњаи маќола низ
нандагон бо сарулибоси ягонаи мактабї ба дарсњо иштирок намуда истодаанд. Ин чиро нишон медињад? Агар маъмурияти мактаб бо падару модарон якљоя дар ваќташ корбарї намоянд ва якдигарфањмї шавад, он ваќт нофањмию сарсонињо тамоман рух нахоњад дод. Барои он ки фикри худро таќвият бахшам, мисол оварда метавонам, бо ду директори мактаби тањсилоти миёнаи умумии шањри Хуљанд дар тамос шуда, фикру аќидаи онњоро низ гирифтам: директори МТМУ №18 Хўљаев Нуруллохон гуфтанд, ки њанўз барваќт бо волидон маслињат карда, баъдан хонандагони синфњои 1-4, 5-10 ва 11-ум дар алоњидагї мувофиќи табъи интихобнамудаи худ либосњои ягонаи мактабї дўзониданд. Баъзеи онњо ин либосњоро дар оилаи худ ё дигарашон ба дўзандагони моњир фармоиш додаанд ё ки аз маѓозаю бозорњо харидаанд. Ихтиёр ба дасти худи волидони хонандагон буд. Њама аз худ розї монданд. Њамин гуна аќида аз забони директори МТМУ №25 Бобољонова Раъно њам ифода гардид: - Мо либосњои мактабиро
сари ваќт ањамият надодани волидон ба ин масъала, мурољиат накардан ба маъмурияти мактаб рух додааст. Камбудии асосї дар он мебошад, ки ваќте, ки тањсил наздик меояд, баъзе падару модарон, ба таъкидњои чандинмаротибаи роњбарияти мактаб ањамият надода, дертар њушёр мешаванду ба чор тараф барои дўхтани либоси мактабї медаванд ва сарсону саргардон мемонанд. Тавсияю маслињатњои маъмурияти мактаб як тараф мемонад. Эродњои фармоишгарон оиди дўзандагон низ нољоя буда, онњо метавонистанд аз истењсолкунандагон товони зиёнашонро гирифта, ба дигар дўзандаи моњир мурољиат намоянд, ба ќавле, "бањор куљо будї, таги тути бедона". Охир ихтиёр дар дасти худашон буд. Фаќат аз маъмурияти мактаб шаклњои либосњои мактабиро маслињат карда, дар куљое, ки дўхти он арзон бошад метавонистанд харидорї намоянд. Шояд камтар нофањмие аз саросемагї рух дода бошад, аммо онро муаллифи маќола чун як њодисаи маъмулан калону ислоњнашаванда нишон доданаш хатои
Сухан дониста гў... Вокуниш ба маќолаи "Ба мактаб бе либос" ё мардумро боб карданд: Вазорати маориф ё дўзандањо?", "Нигоњ", №24 (200), 05. 09. 2012)
хато аст. Ба мактаб бе либос кї рафтааст? Он љо љойи оббозї нест - ку ! "Ба мактаб - бе либоси мактабї" навиштан ба маънї мувофиќ аст. Аслан ин ташаббус аз куљо сар зад? Ваќте ки Президенти мамлакат, Љаноби Олї, муњтарам Эмомалї Рањмон дар нимаи аввали соли равон бо сафари корї ба вилояти Суѓд меоянд, бо хонандагони мактаби президентї вохўрда, дар ваќти суханрониашон ибрози аќида намуданд, ки либоси ягонаи мактабї ба хонандагон хеле зебидааст ва хуб мешуд, аз таљрибаи онњо роњбарони дигар мактабњо низ ибрат мегирифтанд. Шахсан худи ман њамчун директори мактаб аз ин гуфтањои Президент рўњбаланд гардида, дар якљоягї бо аъзоёни кумитаи ассотсиатсияи волидайн ва омўзгорон ин масъаларо баррасї намуда, ба хулосае омадем, ки агар толибилмон бо либоси ягона ба дабистон меомаданд, хеле хуб мешуд. Њамоно ин корро барваќт оѓоз намуда гуфтем, ки матоъро волидайн метавонанд аз маѓозањо худашон харидорї намоянд ё ба ягон сехи дўзандагї фармоиш дода дўзонанд. Ин кор маљбурї нест ва агар дар ин масоил ёрии роњбарони синфњо лозим бошад, онњо тайёранд бо волидайн њамкорї намоянд. Ин масъала бо тезї дар мактаби мо њалли худро ёфт ва њоло ќариб 800 нафар хо-
бо аъзоёни кумитаи падару модарон маслињат карда, асосан дар литсеи касбї - техникии №56 дўзонидем. Оиди ин масъала њам аз тарафи роњбарони синфњо ва њам волидайн назорат љорї гардид. Нофањмие шавад, онро дар якљоягї мусбї њал кардем. Умуман мо бо падару модарони хонандагон њамеша дар тамос шуда меистем ва бо ёрии онњо ва буљаи давлат соли равон мактаб пурра аз таъмир бароварда, хати обгузаронї аз нав гузаронида шуда, хонандагон бо њамроњии омўзгоронашон бо як љањон хурсандї соли хониши нави тањсилро оѓоз намуданд. Ин љо бояд иброз намуд, ки њатто ба як хонанда дар дастрас намудани либоси мактабї холисона ёрдам намудем. Фоизи ночизи хонандагон бе либоси якхелаи мактабї ба хондан омада бошанд њам, бо падару модарашон гуфтугўи љиддї намуда, дар ин кор бепарво нашуданро таъкид намудем. Мудири шўъбаи энергетика ва саноати маќомоти иљроияи њокимияти давлатии шањри Хуљанд Рањимљон Солиев гуфтанд, ки ягон корхонаи дўзандагї маљбуран ба ин кор вобаста карда нашудааст. Дўхтани либосњои ягонаи мактабї барои падару модарон озод буд, яъне дар куљое, ки хоњанд онро дўхта метавонистанд. Дар ин масъала камбудї зоњир шуда бошад њам, он аз
азим аст. Инчунин, кадом мактаб барои дўзандагон толори варзиширо дода бошад, барои ман њамчун директори яке аз мактабњои бонуфузи шањр номаълум монд. Њамчунин мухбир бо овардани суханони як коршинос, ки ин кор ба манфиати буљаи давлат буда, дар аввали он камбудї дида мешавад, ба гуфтањои худаш муќобил баромадааст. Аљабо… "аз зери нохун чирк кофтан" ба чї маънист? Мухбир бояд барои рафъи камбудињо мусоидат кунад, на ин ки шўр ангезад. Доири ин масъала Афзал Босолиев бо воситаи ширкати телевизиони "Осиё"-и шањри Хуљанд барнома пахш карда буд. Не, аз пашша фил сохта, онро такроран рўбардор карда, њангома дар рўзномаи љумњурї кардан ба чї маќсад аст? Худо медонад Афзал Босолиев чї мехоњад? Дар машварати августии муаллимони шањри Хуљанд раиси шањр, мўњтарам Каримов Раљаббой ба мактабњое, ки либосњои ягонаи мактабї љорї кардаанд, изњори миннатдорї намуда, баробари ин тавсияю маслињатњои муфид дода буданд. Дар рўзи кушодашавии ярмаркаи мактабї бошад, бевосита аз тарафи раиси шањр ба 200 фарзанди оилањои камбизоат ройгон либосњои шинами мактабї тўњфа карда шуд. Онро нодида гирифтан ва ба ќалам наовардани мухбир ин њам њайратангез мебошад? Оќибати њангомањои беасосро бояд чуќур андеша намуда, баъдан ќалам ба даст гирифтан лозим аст. Боварї дорем мукотибаи рўзнома бо омўзгорону хонандагон ва падару модарони онњо бањри бењдошти таълиму тарбия ва пешрафти љомеаи имрўза оянда бо нияти нек ва иќдомњои манфиатовар ифода мегардад. Файзуллољон ФАЙЗИЕВ, директори МТМУ № 6-уми ш. Хуљанд
12 №28 (304), 3-юми октябри соли
2012
Вазият то ба он њолат расид, ки як ќисми нухбагони тољик аз забони тољикї рў гардонда, фарзандони худро ба мактабњои ѓайритољикї дода, онњоро дар рўњи бегонапарастї тарбия доданд.
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
Ман дигар кўдак нестам. Аллакай безор шудам аз таъќиби ОМОН гурехтан дар кўчањо. Ваќти ба порлумон рафтан расид ва дар он љо тавре, ки дар кишварњои мутамаддин аст, кор кардан".
13
14 №28 (304), 3-юми октябри соли
2012
Бо назардошти вазъи кунунии минтаќаву ањамияти «Шабакаи шимолї» барои ISAF шарикони дигари Тољикистон, пеш аз њама Иттињоди Аврупо, Эрон, Чин ва њатто ИМА низ ин гуна ранг гирифтани корро тањаммул хоњанд кард.
№28 (304), 3-юми октябри соли 2012
15
Њангоми истеъмол ва хусусан давомнок истеъмол намудани маводи мазкур эњтимолияти кам гардидани гранулотситњо дар хун мегардад. Аз ин лињоз, ин ё он доруро танњо бо таъиноти табибон истеъмол намудан зарур аст.
ЧАРО? ЧАРО РОЊИ МОШИНГАРДИ ДАРАИ РОМИТ МУМФАРШ НАШУД? - Дар соли 2011 расонањои иттилоотї ба наќли ќавл аз Вазорати наќлиёти Тољикистон иттилоъ дода буданд, ки лоињаи мумфаршкунии як ќисми роњи мошингарди дараи Ромити ноњияи Вањдат (50 километри он) дар њоли омўзишу баррасї ќарор дошта, мумфаршкунии он солњои наздик шуруъ мешавад. Соли 2011 ба охир расид. Соли 2012 низ баъди се моњ ба охир мерасад. Аммо чаро њоло њам мумфаршкунии роњ сар нашудааст? Оё умуман мумфаршкунии роњ дар назар њаст ва он кай шурўъ хоњад шуд? Насрулло МИРЗОЕВ, сокини љамоати Ромити шањри Вањдат - Дар соли 2011 аз њисоби маблаѓњои буљавии барои таъмиру нигоњдории роњњои автомобилгард пешбинигардида дар роњи автомобилгарди Вањдат - Ромит ба маблаѓи 114 њазору 706 сомонї корњо ба анљом расонида шуданд. Дар доираи ин маблаѓњо пули дар километри 31+200 аз таъмир бароварда шуда, корњои таъмиру тармими роњи мазкур ба монанди: - таъмири љорї намудани болопўши роњ ба миќдори 464 м2, - барќарор намудани љойњои обшустањои роњ ба миќдори 3612 м2, - тоза намудани ќисмати болопўши роњ аз селовардњо ба миќдори 1780 м3 ва дигар корњои вобаста ба нигоњдории роњ дар ин самт ба иљро расонида шуданд. Дар давоми соли љорї дар роњи мазкур дар њаљми 2620 м2 таъмири жарфчањои роњ гузаронида шуда, дар масофаи 816 метр болопўши роњ таъмир карда шуд, ки маљмўи корњои ба сомон расонидашуда маблаѓи 96 њазору 256 сомониро ташкил медињад. Ѓайр аз ин, аз њисоби ширкати "Пакрут" дар километри 21 - ум сохтмону барќарорсозии ду пул дар назар дошта шудааст. Аз сабаби он ки ширкати фавќуззикр дар роњи мазкур корњои сохтмониро оѓоз менамояд, бинобар ин муассиса танњо корњои таъмири љориро иљро карда истодааст. Ба саволи Шумо вазири наќлиёти Љумњурии Тољикистон Низом ЊАКИМОВ посух дод.
?-И НОБОБ
АКСИ ГЎЁ
СОЛШУМОРЇ ВА МОЊЊОИ МУСАЛМОНИРО ЧЇ ТАРЗ ЊИСОБ КУНЕМ? - Солшуморї ва моњњои мусалмонї ба чї тарз њисоб карда мешаванд? Барои донистани моњњои мусулмонї, ки мувофиќи ќоида 10 рўз ба аќиб њисоб карда мешавад, чї тавр муайян кардан мумкин аст, ки ин ё он моњ ба моњњои солшумории мелодї рост омадааст? Зулфия АЛИЕВА, сокини шањри Душанбе - Ба номи Худованди Маннон! Гоњшумории њиљрии ќамарї, бар асоси чархиши моњ бар мадори худ аст. Мабдаи гоњшумории њиљрии ќамарї монанди гоњшумории њиљрии хуршедї (шамсї), соли њиљрати Паёмбари Акрам њазрати Муњаммад (с), яъне соли 622 милодї, аз Макка ба Мадина мебошад. Оѓози њиљрати Паёмбари ислом (с) аз Макка, - рўзи душанбе (1-уми рабиул-аввал) баробар бо 16 - уми сентябри соли 622 милодї, ва вуруди Паёмбар (с) ба Мадина - рўзи 8-уми рабиулаввали њамон сол мебошад. Ва аммо сароѓози гоњшумории њиљрии ќамарї (яъне рўзе, ки ин солшуморї оѓоз мешавад), 1-уми муњаррами соли 1-уми њиљрии ќамарї баробар бо 19-уми июли соли 622 милодї аст. Дар ин гоњшуморї, њар сол 12 моњ дорад, ки њар кадом, бо таваљљўњ ба моњи њилолї, 29 - рўза ё 30 - рўза њастанд. Моњи њилолї, яъне як даври чархиши кураи моњ бар мадори худ мебошад. Ва аммо ин ки чї гуна бифањмем, кадом сол аз гоњшумории њиљрии ќамарї бо кадомин соли милодї дуруст меояд, роњаш ин аст: Муддати соли милодї 365 рўз аст ва муддати соли њиљрии ќамарї 354 рўз (365 - 354= 11). Пас, соли њиљрии ќамарї дар њар сол 11 рўз аз соли милодї камтар аст. Ин ихтилоф баъд аз гузашти 33 сол наздик ба як сол мешавад (33Ч11=363). Пас, нисбат байни солњои њиљрии ќамарї ва милодї њамеша барќарор аст. Барои табдили соли милодї ба њиљрии ќамарї чунин амал мекунем, ки соли милодиро аз 622 кам карда ва натиљаро дар 33 зарб мекунем, сипас њосилро бар 32 таќсим мекунем: (С - 622 Ч 33) ч 32 = H Њарфи С аломати милодї аст ва њарфи H аломати њиљрї. Адади 622 торихи њиљрати Паёмбари Акрам (с) аз Макка ба Мадина аст. Масалан, агар хоста бошем соли 2000 милодиро ба соли њиљрии ќамарї табдил кунем, чунин мешавад: 2000 - 622 = 1378 1378 Ч 33 = 45474 45474 ч 32 = 1421 (соли њиљрии ќамарї) Пас, соли 2000 милодї баробар бо 1421 њиљрии ќамарї будааст. Ба саволи Шумо донишманди тољик Сайидюнуси ИСТАРАВШАНЇ посух дод.
?-И БОБ
НАХОД? НАХОД ДАР СОМОНАИ "PARLAMENT.TJ" ТО ИН ЊАД ХАТО НАВИСАНД? - Њангоме ки барои донистани шарњи ќонуне сомонаи Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистонро кушодам, назари сатњї ба сањифањои дигари он низ намудам. Ногањон чашмам ба рўйхати вакилон расид. Як-як рўйхатро аз назар гузаронида, нохост ангуштам ба ному насаби Муњиддин Кабирї расид. Сањифа дарзамон боз ва тарљумаи њоли Муњиддин Кабирї пайдо шуд. Ба љои КАБИРОВ МУЊИДДИН ТИЛЛОЕВИЧ - КАБИРОВ МУЊИДИН ТИЛОЕВИЧ навишта шуда буд. Дар ному насаби хонаводагии вакили Маљлиси намояндагони МО ЉТ аз њавзаи интихоботии ягонаи умумиљумњуриявї (аз Њизби Нањзати Исломии Тољикистон) ду хато шудааст. Ин матн дар муаррифиномаи вакили ЊНИТ дар сомонаи Маљлиси намояндагон - "parlament.tj" љой дорад. На танњо дар ин муаррифинома, балки дар дигар ному насаби вакилони Маљлиси намояндагони МО ЉТ низ хатоњои дурушт ва ѓалат содир шудаанд. Дар бархе ному насаб агар њарфњои думчадори ба мисли ѓ, ў, ќ, љ ва њ оварда шуда бошад њам дар аксари зиёди дигар фаромўш шудааст. Бар замми ин ному насаби вакили тањти №29 ѓайб задааст. Наход дар Маљлиси намояндагон то ин њад хато нависанд, ки оддитарин њарфу вожа ва ному насаби вакилон дуруст навишта намешаванд. Ё дидаву дониста ин тавр мешавад? Наход ин аз бењавсалагї ё аз надонистани забони тољикии масъули сомона бошад? Дар њоле ки аз љониби бархе соњибназарон кору фаъолияти вакилон ба риштаи тањлил кашида, "Парлумони филологї" унвон мешавад, наход, ки боз ин ќадар хатоњои ѓалату дурушт содир шавад? Сайёра ЌОДИРОВА, сокини ноњияи Мир Сайид Алии Хамадонї
ОЁ РОСТ АСТ, КИ ФУРЎШИ ДОРУИ "АНАЛГИН"-РО ВАЗОРАТИ ТАНДУРУСТЇ БОЗ ДОШТААСТ? - Мегўянд, ки фурўши дорУи "Аналгин" дар Тољикистон аз тарафи Вазорати тандурустї боз дошта шудааст. Оё ин овоза рост аст? Гўё, ки дорўи "Аналгин" ба дил ва дигар узвњои инсон аз андоза зиёд зарар доштааст. Ба ќавли дигар табибон, ба љои доруи " Аналгин" истифодаи дорўи "Ситрамон"-ро, ки гўё камзарартар будааст, тавсия додаанд. То куљо ин гуфтањо воќеият доранд? Барои чї он то ин ваќт зарар надошт, акнун зарар пайдо кард? Носир ДАВЛАТОВ, сокини љамоати Зайнабободи ноњияи Рўдакї - Воридот, истењсол ва фурўши маводи дорувории "Аналгин" дар Тољикистон манъ нагардидааст ва аз тарафи табибон маводи мазкур њамчун маводи табпасткунанда, зиддиилтињобї ва бедардкунанда таъин мегардад. Њангоми истеъмол ва хусусан давомнок истеъмол намудани маводи мазкур эњтимолияти кам гардидани гранулотситњо дар хун мегардад. Аз ин лињоз, ин ё он доруро танњо бо таъиноти табибон истеъмол намудан зарур аст. Инчунин, њангоми ис теъмоли доимии доруи "Аналгин" мунтазам гузаронидани ташхиси хун тавсия дода мешавад. Ба саволи Шумо сардори Раёсати фарматсевтика ва молњои тиббии вазорати тандурустии Тољикистон Салим АБДУЛАЗИЗОВ љавоб дод.
ЭЪТИБОР НАДОРАД Шањодатномаи техникии мошини тамѓаи Опел-астра, соли барориши 1996, раќами давлатии АМ 0775 РТ 03, раќами заводиаш 2646952, муњаррикаш 09852, ки ба шањрванди ш. Кўлоб, мањаллаи обшорон Ќурбонов Бозоралї Ќудратуллоевич тааллуќ дорад ва «Боваринома»(доверенность), ки аз номи ў ба шањрвандони шањри Кўлоб Ќодиров Муродалї ва Ќодиров Мањсиддин дода шудааст, аз эътибор соќит дониста шавад.
ФУРУДГОЊИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ДУШАНБЕ
МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ! БЕТАФОВУТИИ РОНАНДАГОНУ ПИЁДАГАРДОН ВА НОЗИРОНИ БДА-РО ЌАБУЛ НАДОРАМ! - Тайи ду соли охир дар шањри Душанбе садамањои воситањои наќлиёт зиёд рух медињанд. Ќоидањои њаракат дар роњ на аз љониби ронандагон ва на аз љониби пиёдагардон ба таври њатмї риоя намешавад. Агар як сабаби садамањо зиёд шудани воситањои наќлиёт бошад, сабаби дигар беназоратии БДА ва бепарвоии љомеа ба саломатии худу атрофиён мебошад. Шояд як сабаби дигараш нохонда бо воситаи маблаѓ - пора соњиби њуљљати ронандагї шудани ронандагон бошад. Зиёд мешунавем, ки афроди алоњида дар Тољикистон њуљљати ронандагиро ба воситаи миёнрав аз ин ё он масъули бахши имтињонгирии БДА дар шањру ноњияњои кишвар мехаранд. Дар ин хусус дар воситањои ахбори омма низ матлаби зиёд чоп шудааст. Акнун њоло рўзе ё њафтае нест, ки аз ВАО дар пайи садамањои наќлиётї дар љумњурї аз зарбу лат хўрдан ва маргу мири њамватанонамон огоњ нашавем. Њамчунин њоло рўзе нест, ки як рўзи Душанбе бе садамаи наќлиёт гузарад. Солњое, ки мо мактаб мерафтем, аз синфи 1 то 5 дарси ќоидањои њаракат дар роњро мехондем ва њангоми гузаштан аз роњ мушкил надоштем. Алњол то љое огоњї дорам, ин фан дар мактабњои миёнаи кишвар омўзонида намешавад. Натиља њамин аст, ки хонандагони синни мактабї ва њатто донишљўён њангоми гузаштан аз роњи мошингузар душворї мекашанд. Бовар кунед, онњо мустаќилона гузашта наметавонанд. Бар замми ин њангоми сабз будани чароѓак барои пиёдагардон, роњгузарон боз ба чапу росташон нигоњ мекунанд, ки боз ягон мошини гароннархи сиёњшиша аз болояшон њаракат накунад. Пиёдагардон низ дар ваќти сурх будани чароѓак барои онњо ва сабз будан барои мошинњо њаёти худро ба хатар гузошта беибо аз роњи мошингузар мегузаранд. Мутаасифона, дар миёни онњо афроди синну соли гуногун бахусус афроди калонсолро мебинї, ангушти њайрат мегазї, ки ба њамин синну сол расидаасту ќоидањои њаракат дар роњро намедонад ё медонаду худро шитобзада вонамуд карда, онро даѓалона вайрон мекунад. Дар ин шањр гўё, ки њама саросема њастанд, ки шитоб доранд. Аз он фикр намекунанд, ки дар ин њолатњо шитоб баробари марг аст. Њамин аст, ки роњгузарон аз њар куљои роњ хостанд, гузаштан мегиранд. Ронандагон њам ба аломатњои роњу чароѓакњои роњнамо эътибор надода, бо суръати баланд мошинро идора мекунанд. Аксари ин ронандагони сарњуй марбут ба њамон оилањои мансабдору сарватманд њастанд, ки "трасса" -ро "трасса" -и падарашон тасаввур карда, њар хел хоњанд тохтутоз мекунанд. Дар ин њолатњо нозири БДА, онљо ки лозим аст нопайдо аст. Онљо ки нолозим аст пайдост. Агар бошанд њам бо онњо сар ба сар намешаванд. Дар Тољикистон ќонун барои њама як хел нест. Бархе маврид фикр мекунам, ки оё мо одам бошем ё не. Ман масалан дар шањрњои Вашингтон, Берлин, Лондон, Тењрон ва Рига будам. Дар њељ љои он ба мисли роњњои Душанбе хараљу мараљро надидам. Ваќте дар Берлин шабонгоњ то соатњои дуи шаб сайру гашт мекардем, зиёд дида будам, ки ронандагон њангоми сурх шудани чароѓак мошинњояшонро манъ мекарданд. Гарчанде дар нисфи шаб одам набуд то чароѓак барои наќлиёт сабз намешуд, мошинњояшонро ба њаракат намедароварданд. Ба дўсти олмониам Катерина бо савол мурољиат кардам, ки охир, њатто як роњгузар нест, намешавад ронандагон мошинњояшонро нигоњ надошта, гузашта рафтан гиранд. Катерина бо табассуми ба худ хосаш љавоб дод, ки шањрвандони Олмон аз ќонун итоат мекунанд ва берун аз он пой намегузоранд. Дигар ин ки воситањои наќлиёт ва роњ аз мадди назари дурбинњои наворбардори роњ берун нест. Њамин ки ронанда ќоидаи њаракат дар роњро вайрон кард дарњол ба нишонии хонаи ў расиди љарима мерасад. Бояд љаримаро бечуну чаро супорад. Кадом ронанда мехоњад зиён ба њамёнаш биорад? Њамчунин мошинњои як рўзи дар гардишбудаи шањри Тењрон шояд аз шумораи мошинњои шањри Душанбе ба маротиб зиёд бошад. Аммо ба мисли ин љо дар он љо садама зиёд рух намедињад. Њоло он ки дар он љо шумораи чароѓакњо дар роњ ба мисли Душанбе зиёд нест. Дур намеравем ба њамин шањри Хуљанд як сайри кўтоњ менамоем. Дар роњњои ин маркази вилояти кишвар ронандагон ба ќоидањои њаракат дар роњ риоя мекунанд. Агар минбаъд аз Душанбе ибрат нагирад. Алњол, бесарусомонї дар роњњои ин љо кам дида мешавад. Дар мо чаро њама љо бесарусомонї аст? Ман ин бетафовутии ронандагону пиёдагардон ва нозирони БДА-ро ќабул надорам! Бояд вайронкунандагони ќоидањои њаракат дар роњро сарфи назар аз мансабу маќомашон љарима намуд то ба њамагон дарси ибрат шавад ва њолатњои маргу мири шањрвандон ба сифр баробар шавад! Рухшона АБДУЛЛОЕВА, сокини шањри ДУШАНБЕ
Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru
16 №28 (304), 3-юми октябри соли
2012
Аслиддин њис кард, ки мўњтољи навозишњои Надя шудааст. Ў акнун пушаймон буд, ки аз шањри Иркутск рафт. Ашкрезињои Надя пеши назараш меомад. Надя гўё медонист, ки дигар Аслиддинро намебинад.
ЛАТИФАЊО
ДАР МЕЊМОНХОНА Бо устод Љўрабек Муродов ва Файзалї Њасанов ба Эрон рафтем ва моро дар як мењмонхонае љой карданд, ки дар он љо 30 муљоњид њам иќомат доштанд. Ин пеш аз давраи сулњ (оштии миллї) буд. Баъд устод Файзалї ба тарафи ман нигоњ карда, гуфтанд: - Шодиев, ин чї хел мешуда бошад? - Ман дар њамин љаюм, любой гапзанаш кати гап мезанам, ака, зиќ нашавед. - Устод Љўрабек њам гуфтанд, ки ба њар њол бачем эњтиёт шудан даркор. Ману устод дар як њуљра будем, Файзалї дар дигар њуљра, шаб бо устод сўњбат доштем, ки соат аз 2 њам гузашт. Оњиста ба берун баромадам. Рафта дари Файзалиро чор-то задаму боз ба хона омадам. Устод гуфтанд, чї гап аст? Гуфтам, намедонам лекин дар берун як тараќ-тараќ шуд. Сањар буд, ки Файзалї аз дар даромаду гуфт: - Њамин шаб ба сарам омаданд, ќариб мекуштанд. - Ин хел бошад, брат, корро безеб. Набошад имшаб Шумо бо устод хоб кунед, ман дар хонаи шумо хоб мекунам, бинам ў кї аст. Ман хонаи ў рафтаму навбатдори
Шўхињо аз Афзалшо Шодиев, Њунарманди мардумии Тољикистон: эрониро гуфтам, ки маро соати 3 бедор кун. Ў гуфт: - Оѓо, намоз соати 4 аст. - Ман барваќтар мехезам ба Худо зиёрату ибодат мекунам. Дар таќ-таќ шуд, хестам соат 3-и сањар аст, ўро ташаккур гуфтаму дарро пўшонидам. Пас аз 15 даќиќа рафтаму дари њардуи онњо хоб бударо боз кўфтам, ки ќариб дар канда шуда буд, боз омадаму хоб рафтам. Соат 6 -и субњ буд, ки њардуяшон дар дасташон кордњои равѓанхўрак даромаданд. Устод бо ман љанљолро бардоштанд, ки ту дар куљо мегардї, чаро дар љои худат хоб намекунї? Имшаб моро куштанї омаданд. Баъд пурсидам њодисаи шабро наќл карданд, ман мебахшетон, гуфта узр пурсидам. Шаби сеюм буд, ки ман ба љои худам омадам, барои хобравї, ки яке Файзалї рахти хобашро бардошта омад, ки ман бо шумо хоб меравам. "МАН БАЪД ГАП МЕЗАНАМ" Магазин рафтем шиму кастум харидан. Устод якеашро интихоб карда, пурсиданд, ки чї хел аст? - Бењтарин, шумо чанд-то гирифтаед, вале инашба гап нест, - гуфтам. Оњиста гуфтам, ки устод намешавад барои ман њам якто харед, он кас розї шуданд ва равед, гиред, гуфтанд ва ман дарњол якаешро интихоб карда пўшидам. Нигоњ кардам, ки Файзалї кайфаш нест, ба устод боз гуфтам, ки устод, хайр, як бародар дорем, чї мешавад аз давлати шумо барои ў њам якто гирем, он кас боз розї шуданд ва њар се бо кастуми нав баромадем. Бегоњ консерт буд, галстукњо таранг бастагї ба роњ баромадем, яке устод нигоњ карда гуфтанд: - Бо шиму кастуми нав галстуки 25 сола айб нест, барои шумоён? - Устод, ман нав харидам, ним сол шуд, лекин аз инро намедонам. - Эњ саѓера, чї ба ман нигоњ мекунї ман њам нав онрўз гирифта будам, гуфт Файзалї. Устод гашта гуфтанд, ки фарќ надорад, намешавад. Биёед, гуфтанд аз па-
Аслиддин "депортатсия" шуд пулис вараќаи ќайдномаро ба дигараш дод. Аслиддин гуфт, ки имрўз омадааст ва се рўз ваќт дорад. Аммо дарёфт, ки чиптаи ќатора њамроњи њуљљатњояш нест. Пулиси дигар шиносномаи Отамуродро баргардонида, ба Аслиддин ишора кард, ки ба мошин бишинад. Дар њоле, ки афсарон ба мошин менишастанд, Отамурод хоњиш мекард Аслиддинро рањо намоянд. Аммо ба сухани ў эътибор надода, дарњои худро пўшиданд ва ба роњ баромаданд. Дар дохили мошин боз як нафаре ѓайрирус менишаст. Аслиддин ба пулис гуфт, ки ќайдномааш ќонунист ва ў се рўз њаќ дорад барои гаштан. Пулисе, ки дар нишастгоњи пањлўи ронанда менишаст, бо тамасхур гуфт: "њоло мо ба ту њаќатро нишон медињем." Нафари дигаре, ки дар пањлўи Аслиддин менишаст, бо забони тољикї гап зад. Ў аз Аслиддин пурсид: - Тољик њастї? - Бале, - посух дод Аслиддин. - Аз кучо мешавї? - боз суол кард ў. - Аз Панљакент. Ин лањза сўњбати нав оѓозгаштаи ду њаммиллатро пулиси ронанда бурид: - Хуш, бо забони худ њарф назанед! Аслиддин ба дарёи андешањо ѓарќ шуд. Ба хотираш суханњои боре гуфРаиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон Њ аф т ан о ма да р В а зо р ат и ф а рњ а нг и Љ у м њ у р ии Т о љ и к и с т о н б а ќ а й д гириф та шу д аас т.
МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).
Озодандоз Шукурљон Зуњуров, раиси МН: - Наздики шаш миллион сомонї мо онњоро (ширкати Осиёэкспресс, дар назар аст) аз андозу бољи гумрукї озод мекунем. Онњо дар бадалаш ба мардум чї медињанд, ягон сабукї медињанд? Ин технологияи нав аст?
- Наппа нав. Тамоман нав, очаш мучї кардагї не. Озод кардан гиред, гапа бисёр накарда, ки раисон наранљанд.
Мусофирмаќсад Љумъахон ДАВЛАТОВ, намояндаи ваколатдори президент дар парлумон: - Маќсади њукумат дар сатњи имрўза нигоњ доштани нархи мусофиркашонї аст. Нархњои мусофиркашонии Тољикистон ва шањри Душанбе пасттарин дар дунё мебошанд. -Маќсади Њукумат? Ња-а-а-а-а! Боз арзонтар кардан даркор, нархи ордро бошад боз болотар бурдан даркор, то ки њама мусофир шуда дафъ шуда равад, аз паси кораш, чї гуфтед?
Раисмурољиат Рустам САЙИДОВ, раиси ширкати Осиё-эксперсс: - Мо диламон пур буд, ки моро давлат дастгирї мекунад. Аз ин рў нархи автобусњоро ба таври реалї нишон додем. Ягон чизро дар инљо пинњон накардем. Инљо кадом гапе аз хешутаборї нест. Мо мурољиат кардем ва роњбари давлат моро дастгирї кард. - Њамин сирри мурољиат карданатона мегуфтед. 7 милион нафари дигар њам мурољиат кардан мехоњанд, охир.
Њадафмулло
МАРДИКОРНОМА
- Оча, оча, бибиямро кї зад? Бибиям чаро гиря доранд? - ин суолњои писарчаи чорсолаи Аслиддин буд, ки давон-давон омада, аз модараш пурсид. Њамсари Аслиддин хост ба кулбаи пиразан ворид шавад, аммо апаи Азизмоњ аз дар берун шуданд. Аз чашмони сурху намдорашон маълум буд, ки гиря кардаанд. Ба нигоњи суоломези келинаш бо табассум посух дод: - Умедљон дурўѓ мегўяд, гиря накардаам. - Не, хола. Умедљон дурўѓ намегўяд. Чї гап шуд? Саломатиатон хуб аст? њамсари Аслиддин бо хавотирї аз пиразан суол кард. - Хубам. Њељ гап не. Аслиддинамро хоб дидам. Дилам каме зиќ шуд. Худо нигањдораш бошад… Он рўзњо дар паи мољарои ду халабони дар Ќўрѓонтеппа зиндонишуда, фишору таъќиб болои муњољирони тољик дар шањрњои калони Русия ављ гирифта буд. Отамурод ва Аслиддин, нав ба истгоњ расида буданд, ки мошини пулис дар назди онњо ќарор гирифт. Ду афсари пулис аз мошин фаромада назди онњо омаданд ва њуљљат пурсиданд. Аслиддину Отамурод шиносномањояшонро ба пулисњо доданд. - Инро бин бо ќайдномаи Иркутск дар Маскав сайp карда гаштааст, - як
сашон рафтем. 2 галстуки нав бароварда, дода гуфтанд, ки инро гиред, боз гашта оварда дињед. Хайр, дигар њам хуб гуфтем, рафтем ба консерт. Бояд барномаро устод шурўъ кунанд пас аз он устод Љўрабек Набиев, баъд Давронљон Алимадов, пас Файзалї Њасанов, дар охир ман. Устод сар карданд як соат шуд беист мехонанд, фаромўш карданд, ки мо њам дар он љо њастем, ба касе навбат надоданд. Ман дидам, ки намешавад назди як навозанда рафта торашро гирифтам, пеши устод омадаму устод гуфтам, ман як мугам навозам, он кас балангўякро доштанд, ман навохтам, боз гуфтам, як рубої хонам ва дуто хондам, дигар ягон нафар нахонд. Омадам ба Файзалї нигоњ карда, гуфтам: - Саѓера, ай Кўлоб омадай, суруд нахонда мерай? - Њиљ гап нест, устод Љўрабек аз љои њамаамон хонд. Назди устод омада гуфтам, ки Файзалї мегўяд, ки ин устод Љўрабек моро одам њисоб намекунад, њоли мо ба Душанбе расем, "жалоб" мекунам. Устод пурсиданд, ки чаро? Ман гуфтам, ки сахт хафа шудааст. Устод бовар карданд ва гуфтанд, ки њоли ист, ман бо ў сањар гап мезанам. Боз ба назди Файзалї омада, гуфтам, ки барои суханот устод хафа шуданд, галстукашонро медодаї, ў њам майлаш гуфту дод ва рањмат гуфт. Боз назди устод омадам ва гуфтам, бубинед, њатто њаќорат карда, галстукро гирифта партофт. Устод хестанд, ки наздаш раванд, гуфтам акнун шаб шуд, сањар гап мезанед. Сањар устод ношто мекарданд, ки устод Файзалї аз дар даромад: - Ассалому алайкум! Устод Љўрабек: - Ман бо Шумо њоло баъд гап мезанам. Файзалї Њасанов аз ман пурсиданд: - Чї гап аст? - Ман хабар надорам, - гуфтаму хандидам.
МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...
Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01
таи мањбубаи русаш Надя расид. Дар пеши назараш чењраи шоди ў намудор гашт, ки мегуфт, "Њаёт, аз хатњои сиёњу сафед иборат аст. Пас аз хати сиёњ, албатта, хати сафед низ хоњад омад…" Њар ваќте ки ба шикасте рўбарў мешуд, Надя хеле моњирона, бо суханњои таъсирбахш ўро ором мекард, неруи тоза медод ва дигарбора ба муборизањои шадид барои зинда мондан мефиристод. Мањз барои ин Надяро дўст медошт. Дар аввал Надяро низ мехост монанди дањњо духтари дигар пас аз њамхоба шудан "хайрухуш" гўяд. Аммо натавонист. Ин духтар бо мењрубонињояш тавонист дили берањму сангини ўро ба даст орад. Аслиддин њис кард, ки мўњтољи навозишњои Надя шудааст. Ў акнун пушаймон буд, ки аз шањри Иркутск рафт. Ашкрезињои Надя пеши назараш меомад. Надя гўё медонист, ки дигар Аслиддинро намебинад. Аммо Аслиддин дигар чора њам надошт. Чунки кайњо боз бекорї сабаби бепул мондани модару њамсараш шуда буд. Ў бояд дар зудтарин фурсат кор ёфта, маблаѓе пешпардохт гирифта, ба хона фиристад. Аслиддин худашро таскин медод, ки "поёни шаби сияњ сафед аст" ва бояд акнун сафедие ба ў намудор шавад, бояд... Њавопаймо ба фурудгоњи шањри Душанбе нишаст. Дар миёни мусофирон дањњо нафари аз Русия хориљгашта, ё худ "депортатсия" шуда низ буданд. Аз љумла Аслиддин…
www.ilhom.wordpress.com
Њољї Акбар ТЎРАЉОНЗОДА, рўњонї: - Сафари мо њељ њадафи сиёсї надошт ва аз он чи дар бархе аз нашрияњои Тољикистон навиштанду ман хондам, хеле афсўс мехўрам. - Афсўс мехўред, ки њадафи сиёсї надоштед ё доштеду амалї нашуд?
Бањсмуовин Сайфулло САФАРОВ, муовини директори МТС - Не, њозир ваќт барои бањс (бањси ќонун интихобот дар назар аст) дигар кам мондааст. Боз як бањси дигари сиёсатзада баъди Бадахшон љомеаро ба бесуботї мекашонад. - Баъди Бадахшон, ба гумон аст ягон бањси дигар ба бесуботї кашонад, таќсир! Шояд ањли девонахона ин даъфа митинг кунанд.
Интихобшинос Парвиз МУЛЛОЉОНОВ, сиёсатшинос - Ќонуни интихоботро бояд мутобиќи замон кард, чун замона дар њоли дигаршавист ва шароити кишвар њам иваз мегардад. - Иваз намешавад мегўянд- ку. Ягон «антисварка» ёфтед-чї? Иваз мешудагї бошад, гўед тезтар иваз шаваду љони њама халос.
Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.
Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09