№29 (305). Чоршанбе, 10-юми октябри соли 2012

Оё мусиќї њаром аст?

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол

Алишер ЗАРИФЇ:

Љаноби ИКС:

Сафари президентро мунтазир нашавед

Як гапи њафта

| №29 (305). Чоршанбе, 10-юми октябри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru

Фаридун РАЊНАВАРД:

"Фейсбуки тољикї" инќилоби тањќири тољикї

2

«Розњои пинњонї»

Синдроми "Балзаминов"

Бидуни формат

5

7

Нокомии таърихї

Дар ин шумора: сиёсат

"Чаро"-њои марги мањбус

Эмомалї Рањмон: дастуру фармонњо бояд иљро шаванд

2 љањон

9

Туркия ва Сурия: аз сањнасозї то тањдиди љанг

10 пурбин

Ё чаро њукумати феълї дар баробари Русия номуваффаќ шуд?

Бохти Хадамоти Муњољирати Тољикистон

16

2

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

Мо мехоњем њамчун як муњаррике бошем дар амри љалби сармоя ба Тољикистон, барои рушди иќтисод ва соњањои гуногуни Тољикистон, на ин ки, чуноне гумон кардед, барои президент", - гуфтааст Кейперс.

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ

ТАЛАБ

Эмомалї Рањмон: дастуру фармонњо бояд иљро шаванд Президент Эмомалї Рањмон дар машварати навбатии худ, ки рўзи шанбе, 6-уми октябр, баргузор гардид, иљроиши дастуру фармонњои як соли охири худро аз масъулини дастгоњи иљроия талаб намуд. Дар ин бора Хадамоти матбуоти Дастгоњи иљроияи Президент хабар дод.

Бино ба иттилои ин манбаъ, дар машварати кории Президент, ки бо иштироки роњбари Дастгоњи иљроияи президентї, Мушовирони давлатї, ёварони Президент ва дигар шахсони масъул љараён гирифт, рафти иљрои амру фармонњои Президенти кишвар ва дастуру супоришњои дар ваќти сафарњои дохилї додашуда баррасї шуд. Гуфта мешавад, дар машварат таъкид гардидааст, ки иљрои босамар, сариваќтї ва босифати амру фармон ва дастуру супоришњои Президент тањти назорати доимї ќарор дошта бошад. "Таваљљуњи зиёд ба иљрои супоришњои зимни сафарњои охири корї ба Вилояти Мухтори Куњистони Бадахшон ва ноњияи Данѓараи вилояти Хатлон додашуда, ки моњиятан ба тамоми шањру ноњияњои љумњурї дахл доштанд, зоњир карда шуд",- хабар медињад манбаъ.

TojNews

КОРИ ХАЙР

Ваќти дурўѓ расид? Бино ба иттилои "Барќи тољик", аз 8-уми октябри соли равон дар дењоти кишвар мањдудияти интиќоли нерўи барќ љорї гардид. Масъулини ин ширкат таъкид намудаанд, ки лимити нерўи барќ танњо ба дењкадањои кишвар дахл дошта, маркази шањру навоњии кишвар аз ин мањдудият эминанд. Ин дар њолест, ки шикояти бархе аз сокинони атрофи шањри Душанбе љињати ќатъ намудани нерўи барќ на танњо аз 8-ум октябр инљониб, балки пеш аз ин мўњлат њам садо медод. Гузашта аз ин, бояд зикр намоем, ки љорї намудани лимит соли гузашта аз 12-уми октябр оѓоз гардида буд, вале аз чї бошад имсол бо вуљуди сохтмони силсиланерўгоњњо 4 рўз пеш роњандозї шуд. Метарсам, ки боз масъулини "Барќи Тољик" далели инро боз ба кам шудани оби обанборњоро рабт медињанд.

Фармони шубњанок Як гурўњ омўзгорони Донишгоњи давлатии тиббии Тољикистон, ки дар хобгоњи раќами 3-и донишгоњи мазкур истиќомат мекунанд, чанд рўз ќабл иброз намуда буданд, ки роњбарияти ин муассисаи олї ба онњо то рўзи 8уми октябри соли равон мўњлат додааст, то љойи зисташонро тарк намоянд. Муаллимони ин донишгоњ таъкид кардаанд, ки њар моњ дар мўњлати муайяншуда иљорапулиро пардохт мекунанд ва барои истиќомат ордер њам доранд. Аммо ба ќавли ин гурўњи омўзгорон, ахиран бо амри роњбарияти донишгоњ тамоми ордерњоро аз дасти муаллимон гирифтаанд. Ваќте омўзгорон њар моњ дар мўњлати муайяншуда иљорапулиро пардохт мекунанду расман ордер њам доранд, пас ин ин фармон роњбарият донишгоњ хеле шубњанок менамояд. Ё шояд касе аз "боло" ин хобгоњро шахси карданист?

Боварї ба Путин

Муњиддин Кабирї: Муаллимро аз кашмакашњои сиёсї берун кунем!

Имзои ёддошти тафоњум дар бораи то 15 рўз дароз кардани мўњлати будубоши бе ќайди муњољирони тољик дар Русия ва њамчунин то се сол тамдид ёфтани мўњлати иљозаи кор дар ин кишвар зимни сафари Владимир Путин, президенти Русия ба Тољикистон сурат гирифт. Ба назар чунин менамуд бархе њамватанонамон, хусусан муњољирони мењнатї бо шунидани ин хабар изњори хушнудї менамуданд. Бояд зикр намоям, то љое, ки иттилоъ дорам, Русия то њол ба Тољикистон беш аз 150 санад ба имзо расонидааст, ки на њамаи онњо амалї мешаванд. Акнун ин навбат њам мунтазир мешавем, ки Путин то куљо чунин имкониятњро ба муњољирони мењнатии мо фароњам меорад. Дар сурати амалї нашудани ин тафоњумнома метавон ба Путин дигар бовар накард…

Рўзи шанбе, 6-уми октябр, Њизби нањзати исломии Тољикистон Рўзи омўзгоронро, ки њамасола аввалин шанбеи њамин моњ таљлил мешавад, љашн гирифтанд. Бисёрињое, ки дар ин нишаст њузур доштанд, изњори њайрат карданд, ки дар ин рўз, дар Ќароргоњи марказии ЊНИТ садои мусиќї, оњангу сурудро шуниданд. Урватулло Тоиров, профессор ва устоди Донишгоњи миллии Тољикистон, њайраташро пинњон накард. Ў аз даъвати мизбонон - Њизби нањзати исломии Тољикистон њамчун як неруи динии сиёсї ва иќдоми онњо дар мавриди пос доштани омўзгорон миннатдорї кард.

- Бубинед, дар мањфил ягон сохтакорї дида намешавад, намедонистам, ки ин њизб њам моро даъват мекунад ва мењнати моро ќадр мекунад. Ин мањфил росту дуруст ва ширин аст. Зеро, ин љо сохтакорї нест. Профессор Урватулло Тоиров, њамчунин, дар мавриди сањми устод дар замони муосир ва маънавиёти љомеаи кишвар изњори назар кард: - Маънавиёти љомеа бисъёр хароб аст. Ин харобї мисли бемории вабо сироят мешавад ва онро танњо дар њамбастагї метавонем рафъ кунем. Муњиддин Кабирї, раиси ЊНИТ, аз њузури устодон дар мањфили мазкур ситоиш карда, Ќароргоњи њизбро хонаи онњо

Алишер ЗАРИФЇ, рўзноманигор

номид. Дар њамин њол, раиси ЊНИТ аз "рисолат"-и имрўзаи омўзгорон, ки дар интихоботњо истифода мешаванд, изњори нигаронї кард. Бино ба гуфтаи Муњиддин Кабирї, њукумат дар интихоботњо омўзгоронро истифода мекунад ва њамон омўзгорон ба амонати интихобкунандањо хиёнат мекунанд.

- Сад сол ќабл дар симои устод дин дида мешуд. Ё ваќте динро ба забон мегирифтед, устод пеши назар меомад. Устод-омўзгор аз њама илм ба шогирд дарс медод. Сино - устоди илми тиб, дин, табиат, фалсафа буд. Аммо баъди солњои 30-юми асри бист, муаллим аз дин фосила мегирифт. Муаллим дар мактабњо шогирдонро маљбур мекард, ки дар Рамазон об хўрад, то рўзаи вай шиканад. Њатто кор то љойе расид, ки дар нисбати муаллимон фатвоњо бароварданд, ки "нони муаллимро нахўред, ки кофир мешавед". Баъди Шўравї, њоло муаллим василаи њадафњои сиёсї

Сафари президентро мунтазир нашавед

шудааст. Шояд, муаллимон дар интихоботњо супориш иљро кунанд, то раъйи мардумро таѓйир дињанд. Аммо бояд муаллим донад, ки овози мардум дар интихобот, мисли њамон кўдаке, ки ба муаллим амонат дода мешавад, амонат аст. Муњиддин Кабирї гуфт, ки љойгоњи маориф, муаллим ва мактаб бояд аз кашмакашњои сиёсї берун бурда шавад. Муаллимон њам бояд барои рањої аз ин вазъ талош кунанд. Дар анљоми анъанавии ин нишаст ба устодони донишгоњ ва муаллимони мактабњои миёна туњфањои хотиравии ЊНИТ таќдим карда шуд. Дар ин мањфил суруд дар васфи муаллим бо забони арабї садо дод.

TojNews

Рўзњои наздик Эмомалї Рањмон, райисљумњури Тољикистон ба ноњияи Айнии вилояти Суѓд сафар менамояд. Рустам Рањматов, райиси ноњияи Айнї иттилоъ дод, ки дар назар аст бо ташрифи президент ба ин минтаќа таљдиди роњи мошингарди Айнї - Панљакент оѓоз гардад. Агар раваду ин сафари президент ба ноњияи Айнї ба таъхир гузошта шавад, пас таљдиди ин роњ низ ба таъхир гузошта мешуда бошад? Пешнињод ба масъулин: - Моро дар пеш фасли сармо интизор аст ва њар роњи мошингарде, ки ниёз ба таъмиру таљдид доранд, хуб мешуд, сафари як нафарро мунтазир нашуда, зудтар корњоро дар чунин роњњо оѓоз намоянд. Фикр мекунам, президент њам ба ин пешнињод зид нест.

Мардии Саакашвили Ахиран дар интихоботи парлумонии Гурљситон њизби Михайил Саакашвилї, президенти ин кишвар шикаст хўрд. Михайил Саакашвилї, президенти њозир иброз намуд, ки кафолат медињад, ки ќудрат ба дасти њукумати нав дар кишвараш орому осуда хоњад гузашт. Номбурда баъд аз нахустин мулоќот бо раќиби худ Бидзина Иванишвилї иброз дошт, ки эътилофи Ормони Гурљињои ў дар интихоботи порлумонии Гурљистон њизби Михайил Саакашвилиро шикаст дод. Михайил Саакашвилї илова намудааст, ки ба њайси раисљумњур ва кафили иљрои Ќонуни Асосї кафолат медињад, ки гузариши ќудрат бе нуќсу камбудї сурат мегирад, ба шевае, ки њељ гоњ дар таърихи Гурљистон дида нашудааст. Кам сиёсатмадрон ва президентњоеро дидаам, ки ба шикаст хўрдани худ воќеан њам иќрор мешаванд. Агар сода карда гўем, Михайил Саакашвилї воќеан њам дар кишвараш сулњу амониро мехостааст, вагарна барои аз даст надодани ќудрат мисли бархе президентњо шояд ў низ метавонст "пофишорї" кунад.

САДОИ МАРДУМ Забони кадоми ин расонањо душворфањм аст?

42%

ТАСМИМИ ХОРИЉЇ

Амрикоињо дар бораи "Роѓун" филм тањия мекунанд Дар ин бора Тию Кейперс, президенти ширкати аврупоии Биг Медиа Груп (Big Media Group) зимни суњбат бо хабарнигорон дар Душанбе иттилоъ додааст.

4%

"Фараж”

1%

TojNews

8%

“Тољикистон”

"СССР"

1%

"Озодї"

2%

"Озодагон"

2%

"Нигоњ"

3%

"Наљот"

6%

"Миллат"

6%

Би-би-си (форсї)

рои президент", - гуфтааст Кейперс. Ширкати аврупоии Биг Медиа Груп, ки маќараш дар Брюссел аст, ношири китоби "Наљотбахши миллат" мебошад, ки дар бораи фаъолияти Эмомалї Рањмон дар мансаби Президенти Тољикистон наќл мекунад.

TojNews

АМИТ "Ховар"

барнома низ таъкид карда мешаванд. Боз такрор мекунам, ки нияти мо рушди тиљорат ва љалби сармоя ба Тољикистон аст. Мо мехоњем њамчун як муњаррике бошем дар амри љалби сармоя ба Тољикистон, барои рушди иќтисод ва соњањои гуногуни Тољикистон, на ин ки, чуноне гумон кардед, ба-

"Азия-Плюс" (тољикї)

Бино ба гуфти Тию Кейперс, ният доранд, "њамроњ бо шабакаи телевизионии "Фокс нюс"-и Амрико як филми мустанад дар бораи Неругоњи барќї-обии "Роѓун" тањия" кунад.

- Албатта, он љо нуктаи асосї дар бораи Роѓун хоњад буд, вале њамзамон, аз хидматњои президент дар амри иљрои ин

23%

3%

Пурсиш бо фармоиши «Нигоњ» дар пойгоњи интернетии www.tojnews.org гузаронида шудааст. Теъдоди овоздињандањо 354 нафар.

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

3

Расман аз 7-уми октябри соли љорї мањдуд кардани таъминоти ањолї бо неруи барќ шуруъ шуд. Дар ин бора аз хадамоти матбуоти Ширкати сањњомии кушодаи холдингии "Барќи тољик" иттилоъ доданд.

МУЉОЗОТ

ТО БОЛО

Љаримабандии 4 имомхатиб дар пойтахт Маќомоти интизомии шањри Душанбе эшони Абдулбасир (Саидов), муовини аввали раиси Маркази исломии Тољикистон ва сархатиби масљиди Марказии ноњияи Шоњмансури шањри Душанберо бинобар риоя накардани талаботи Ќонуни ЉТ "Дар бораи озодии виљдон ва иттињодияњои динї" ба маблаѓи 480 сомонї љарима кардаанд. Як манбаи муътамади TojNews аз Шўрои уламои Тољикистон гуфт, ки бар замми эшони Абдулбасир, њамчунин, эшони Адашхон Иноятзода, муаззини масљиди марказии шањри Душанбе ба номи Њољї Яъќуб ва имомхатиби дигареро низ аз ноњияи Шоњмансури пойтахт ба маблаѓи 480 сомонї љарима кардаанд. Манбаъ афзуд, ки маќомоти интизомї дар шањри Душанбе, њамзамон, эшони Њамдулло (Рањимов), сархатиби масљиди Марказии ноњияи Синои пойтахтро њам барои риоя накардани талаботи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи озодии виљдон ва иттињодияњои динї" ба маблаѓи 400 сомонї љарима кардаанд. Бинобар иттилои манбаъ, аз дањаи сеюми моњи шарифи Рамазон маќомоти интизомї дар шањри Душанбе назорати риояи талаботи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи озодии виљдон ва иттињодияњои динї"-ро љоннок кардаанд.

- Њамаи ин имомхатибон асосан барои иштироки кўдакон ва наврасони синнашон аз 18-сола поин љазо дода шудаанд,- гуфт манбаъ. Дар њамин њол, Атоуллоњ Ќосимов, сухангўи Маркази исломии То-

љикистон ва Тољиддин Ризвонов, сухангўи Кумита оид ба корњои дини назди Њукумати Љумњурии Тољикистон, ин хабарро тасдиќ ва ё такзиб накардаанд. Зимнан, пештар Зубайдуллоњи Розиќ, раиси Академияи исломии Њизби нањзати исломии Тољикистон, замоне, ки дар масљиди Маркази ЊНИТ дар Душанбе имоматї мекард, барои риоя накардани талаботи Ќонуни ЉТ "Дар бораи озодии виљдон ва иттињодияњои динї" љаримабандї шуда буд.

Гуфта мешуд, Зубайдуллои Розиќ барои дар толори Ќароргоњи марказии ЊНИТ намоз гузоштан љаримабандї шудааст. Суди шањри Вањдат моњи феврали соли љорї эшонњои суннатии масљиди "Муњаммадия"-и дењаи Туркободи ноњияи Вањдат - Нуриддин, Мањмудљон ва Њољї Акбар Тўраљонзодањоро баъди бањси "таљлил" аз рўзи "Ошўро" айбдор дониста, њар кадоми онњо ба маблаѓи 350 сомонї љаримабандї шуданд.

TojNews

ОМАД БА САРАМ...

Мањдудияти неруи барќ дар дењот шуруъ шуд Расман аз 7-уми октябри соли љорї мањдуд кардани таъминоти ањолї бо неруи барќ шуруъ шуд. Дар ин бора аз хадамоти матбуоти Ширкати сањњомии кушодаи холдингии "Барќи тољик" иттилоъ доданд. Нозирљон Ёдгорї, сухангўи ширкати "Барќи тољик" ба TojNews гуфт, ки бо супориши Њукумати Љумњурии Тољикистон барои сарфаи оби обанбори неругоњи "Норак", аз имрўз, 7уми октябр, дар тамоми минтаќањои љумњурї лимити неруи барќ љорї карда шудааст. "Лимити барќ дар тамоми ноњияњо, ба ѓайр аз марказњои вилоятњо ва ноњияњои саноатии кишвар, љорї гардидааст. Минбаъд неруи барќ дар ин навоњї аз соати 00:00-и шаб

то 04:00 субњ ва аз соати 10:00-и рўз то 16:00-и бегоњї мањдуд карда мешавад", - гуфт Нозирљон Ёдгорї. Гуфта мешавад, дар шањри Душанбе моњњои наздик масъалаи мањдуд кардани неруи барќ дар назар нест. Дар "Барќи тољик" мегўянд, њадаф аз љорї шудани мањдудият дар таъминоти ањолї бо неруи барќ - истифодаи босамари оби обанбори Норак ва обњои захиравии кишвар мебошад.

TojNews

РОЗИ ПИНЊОН

Китоби сиркушои Мирбобои Миррањим Китоби нави олими маъруф Мирбобои МИРРАЊИМ дар шањри Душанбе тањти унвони "Њамтабаќи Шодмон Юсупов ва Хулькар Юсупов пўкид" аз љониби нашриёти "Бухоро" интишор гардид, ки пардаи асрорро аз рўи як ќатор амалиёти зиддимиллии солњои 90-уми асри гузашта мебардорад. Муаллиф зимни баёни андеша ва баррасии њодисањои номатлуби гузашта бо шукргузорї аз даврони истиќлолият таъкид намудааст: "Њар чизе, ки метавонам бо истинод аз ќонунњои давлати демократии њуќуќбунёд ва дунявї дар Тољикистон менависам ва ба чоп мерасонам ва аз њељ кас иљозат намепурсам ва ба шахсе ё идорае низ оид ба мўњтавои осоре, ки халќ менамоям, њисобот намедињам, ки чї менависам ва чї матлаберо чоп мекунам.

ИЛЊОМИ ЊАФТА ДАЪВОИ ЊАРФИ "Ў" "Ў"-яке, ў-яке њам буд, Дар буданњои "ў" шакке њам буд. Бе ман, "ў"-гуфт: кўш-куш гардад, Вазъ дар љомеа бигардад бад. Гар натонї талаффузам кардан, Мўр гардад барои ту мурдан. То туро нест фарќи гўл аз гул, Кай кунї дарки чањ-чањи булбул. Чун ба дарди мањал гирифторї, Шубња бар "ў"-и Рўдакї дорї. Дањ ќарн аст, њамчу "ў" будам, Њарфи зебандаи накў будам. Бўрро фањмї њамчу бур, аѓлаб, Вой, бар њоли тахтаи мактаб. Ќањрамони БУРЊОН, духтури љарроњ

Худованд ин хушбахтиро ба банда арзонї доштааст". Ин сухани муаллиф, ки дар накўњиши сензураи њокимияти коммунистї баён гардидааст, мављудияти озодии суханро Тољикистони соњибистиќлол таъкид менамояд. Китоби мазкур, ки асосан ба баррасии эљодиёти рўзноманигор Саломиддин Мирзорахматов бахшида шуда-аст, оид ба њодисаву воќеањои солњои 90-уми асри гузашта маълумот медињад. Назар ба аќидаи муаллиф, ки дар он замон яке аз шахсиятњои хеле шинохтаи љомеа буд, С. Мирзорањматов бо эљодиёти худ ният дорад, ки њаќиќати таърихро тањриф намуда, аз шахсоне, ки дар тањкими сулњу субот дар Тољикистони љангзада сањм надоштанд, ќањрамон созад. Муаллиф чунин амалро мањкум намуда, таъкид менамояд, ки "љанги шањрвандї дар Тољикистон ва хориљ аз он бо имзои тавофуќи сулњ дар Маскав 27 июни соли 1997 ба поён расид" ва њушдор медињад, ки "имрўз мањз чунин дурўѓбофон мехоњанд боз кишварро ноором созанд ва бо санг партофтан ба сўи дигарон заминањои назарї ва амалии дарњамбарњамї, ташаннуљ ва даргирињоро њамвор созанд". Китоб дар замима ба ќисмати асосї маќолањои "То ба кай об аз таги ях меравад?", "Достони мурдашўй ва гўрков", "Вазир! Аз дасти шумо ба љон омадаем!", "Истаравшан: ќиссаи талоќе, ки панљ сол тўл кашид", "Посух ба се даъво ва як иќрори муовини якуми Раиси вилояти Суѓд, мўњтарам Љ.Р.Сангинов" ва "Худи шумо кистед, Саломиддин-ака?!"-ро фаро мегирад. Мутолиаи китоби мазкур барои тамоми шахсоне, ки ба таърихи Тољикистони навин таваљљўњ доранд, муфид хоњад буд. Ориёфар

Президент ба тањќиќи марги Њамза Икромзода дастур дод Эмомалї Рањмон, раисљумњури Тољикистон, дастур додааст, ки ба ќазияи марги Њамза Икромзода расидагї шавад.

Додситони кулли Тољикистон Шерхон Салимзода модари Њамза Икромзода, сокини 27солаи Њисорро, ки рўзи 20-уми сентябр дар зиндон фавтида буд, ба њузур пазируфта ва ваъда додааст, ки омилони марги фарзандашро фош хоњад кард. Зулайхо Љўраева, модари Њамза Икромзода, рўзи душанбе ба Радиои Озодї гуфт, додситони кулли Тољикистон Шерхон Салимзода рўзи шанбе ўву дигар наздиконашро ќабул намуда, ба иддаои онњо аз наздик ошно гаштааст. Ба ќавли Зулайхо Љўраева, Шерхон Салимзода дастури расмии президенти кишварро ба онњо нишон додааст, ки дар он ба тањќиќи њамаљонибаи њодисаи марги Њамза Икромзода дар мањбаси раќами аввали пойтахт, таъкид шудааст. Модари Њамза Икромзода мегўяд, аксњо барои ташхиси љасади писарашро ба додситони кул нишон додааст. Љаноби Салимзода аз таъсири оби "боклашка"и гарм сўхтани пўсти бадани Њам-

заро як "иддаои бењуда" њисобида гуфтааст, дар њоли њозир гуруњи муфаттишони Додситонии кул дар пайи тањќиќи ин њодиса њастанд ва омилони марги Њамза Икромзодаро фош хоњанд кард. Њудуди як њафта ќабл, созмонњои дифоъ аз њуќуќи башар дар Тољикистон аз њукумати ин кишвар даъват карданд, ки марги мањбус Њамза Икромзодаро мавриди тафтиши амиќ ќарор дињанд. Пайвандони Икромзода мегўянд, дар љасади ў нишонањои латукўб ошкор будааст. Њамза Икромзодаи 27-сола, сокини дењаи Хирманаки ноњияи Њисор, рўзи 20-уми сентябр дар зиндони шумораи яки пойтахт даргузашт. Дар зимн, созмони Amnesty International ё Афви байналмилал бо интишори як баёния дар рўзи 5-уми октябр аз президент Эмомалї Рањмон хост, ба шикояти ќурбониёни шиканља дар Тољикистон расидагї карда, нисбат ба сарнавишти онњо бетараф набошад.

TojNews

ИЌДОМ

Шеваи нави истифодаи Фейсбук дар "Платформа" Гуруњи тољикии "Платформа" дар шабакаи иљтимоии Фейсбук бори нахустин аз шеваи журналистї кор гирифта, ба њайси воситаи ахбори омма истифода шуд. Корбарони гуруњи "Платформа" Умаралї Ќувватов, роњбари гуруњи мухолифи Њукумати Тољикистон "24"- ро ба пурсишу посухи виртуалї бо истифодабарандагонаш даъват карданд. Дар "Платформа" Умаралї Ќувватов, њамчунин, ба њайси роњбари гуруњи мухолифи Њукумати Тољ икист он му арри фї шу да, дирўз, якшанбе, 7--уми октябр ба саволњои истифодабарандагони ин гуруњ посух гуфтааст. Айни њол гуруњи "Платформа" бо беш аз 7 њазор нафар аъзо калонтарин гуруњи тољикї дар Шабакаи иљтимоии Фейсбук мебошад, ки њудудан то 20 дар сади истифодабарандагони ин шабакаро фаро гирифтааст. Умаралї Ќувватов, молики собиќи ширкати таъминкунандаи маводи сўхт дар Тољикистон - "Фароз" аст, ки моње ќабл дар Маскави Русия худро роњбари гуруњи мухолифи Њукумати Тољикистон бо номи "Гурўњи 24" эълон кард.

Баъди изњороти Умаралї Ќувватов, маълумотномаи Вазорати тандурустии Тољикистон дар бораи бемории руњии ў дар расонањои Тољикистон нашр шуд. Худи Умаралї Ќувватов гуфт, ин маълумотнома ќалбакї буда, бо њадафњои сиёсї имзо ва пањн карда шудааст.

TojNews

4

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

Агар баргашта оянд, чаро не? Агар Ашўр Раљабов ояд, боз корро идома медињем. Ба кор мегирем, кор мекунем. Боз мегўям, ки њоло вазъи сирк нигаронкунанда аст.

Чандест, ки атрофи фаъолияти ягона Сирки давлатї гуфтугўњо зиёд шудаанд. Њатто баъди як маводи тањлилї аз сарнавишти имрўзаи ин як пораи фарњанги миллат дар нашрияи "Нигоњ" Кумитаи давлатии амнияти милии Тољикистон дар Сирки давлатї тањќиќотро шурўъ кардааст. Њоло ба хонандаи азиз гуфта наметавонем, ки њадаф аз ин "тањќиќоти" КДАМ чист? Дар бораи сарнавишти имрўзаи сирки давлатї, роњ ёфтани роњбарон ва режисёрони тасодуфї ба ин даргоњи фарњангї, аз байн рафтани фарњанги сирки миллї, аз кор ронда шудани 25 корманди љавони сањнаи сирк, ояндаи Сирк... бо Мирзошохруњ Асрорї, вазири фарњанги Тољикистон мусоњибае доштем, ки њоло манзуратон мешавад.

- Вазири мўњтарам, сирки имрўза Шуморо њамчун вазир ё роњбари аввали соњаи фарњанги кишвар розї карда метавонад?

- Ташаккур, ќаноат дода наметавонад. Аммо ин маънои онро надорад, ки мо дар бораи рушди Сирк чора намеандешем. Мо барномањои навро дар самти таъмиру ташаккули фарњанги сиркии миллат омода кардаем.

- Кадом барномањо?

- Ба њукумат Барномаи давлатии рушди сиркро пешнињод кардем. Дар ин барнома 14 миллион сомонї барои чањор сол пешбинї шудааст. Худо хоњад, аз соли 2013 амалї мешавад.

- Самтњои асосии ин барнома чї хоњанд буд?

- Самти асосї таъмини ихтисомандони сирк, таъмири сањнаи сирк, механизми кори сиркї, кадрњо... умуман эњё кардани сирк ва рушди он. Кори сирк душвор аст. Бахсус тайёр кардани кадрњои нав, сањнае, ки барои намоишњои сиркї лозим аст.

- Бубинед, 14 миллион сомонї аз њисоби буљаи кишвар, дар шароите, ки Тољикистон ќарор дорад, кам нест. Аммо ваќте Сирки мо ба ихтисоманд ниёз дорад, чаро кадрњои љавоне буданд, ки тарки сирк карданд, аммо онњо нигоњ дошта нашуданд? Пас Шумо дар кадом база ё пойгоњ кадр тайёр мекунед, Сиркро рушд медињед?

- Онњое, ки Шумо дар назар доред, бо айби худ аз кор рафтаанд. Дар соату ваќташ дар кор њозир нашуданд, ба њамин сабаб, аз кор љавоб дода шуданд.

- Бо ин маблаѓ чї гуна кадр тайёр мекунед ва дар куљо?

- Њиссаи муайяни ин маблаѓ барои тайёр кардани мутахассисони сирк дар Чин ва Русия пешбинї шудааст. Ин маблаѓ њам аз соли 2013 аллакай истифода мешавад.

- Дар њоле, ки бо харљи маблаѓи калон мутахассисони сиркро омода карданиед, пас чаро садди роњи аз кор рафтани 25 корманди љавони сирк нашудед?

- Онњоеро, ки Шумо дар назар доред, њељ кас аз кор пеш накардааст. Балки чанд рўз ва соат дар кор набуданд, аз њамин сабаб, аз кор озод карда шуданд. Тибќи ќонуни мењнат сурат гирифтааст. Нисбати сирк нияти ман пок аст. Ѓаразе дар онљо надорам. Мо борњо кўшиш кардем, ки ин коллектив пароканда на-

Мирзошоњрух АСРОРЇ:

ВАЗЪИ СИРКИ ТОЉИК НИГАРОНКУНАНДА АСТ шавад. Аммо ваќте роњбари бадеї рафт, 25 корманд њам аз кор рафтанд.

- Яъне Шумо аз Сирки имрўза бо њамин вазъе, ки дорад розї њастед?

- Вазъи Сирк нигаронкунанда аст. Барои њамин мо Барномаи рушди давлатии Сиркро ќабул кардем.

- Пас чаро Ашўр Раљабов, дорандаи чандин љоизаи сиркї ва аввалин таъсисдињандаи мактаби Сирки давлатї ва дорандаи Ифтихорномаи Президенти Тољикистон аз кор рафт, аммо Шумо монеъ нашудед?

- Барои истодани Ашўр Раљабов сахт талош кардем. Чандин маротиба бо ў сўњбат доштам, њатто зораву тавалло кардам, аммо рафт. Вай нахост бо гурўњи њозира кор кунад. Кори сирк нозук аст. Ашўр Раљабов, ихтисоманди хуби соњаи сирк аст, вале онљо ихтилофњо ва гуруњбозї сар шуданд. Камтар бе-

мор шуд, дар њамон шабу рўзе, ки ихтилофњо сар шуданд.

- То љойе иттилоъ дорем, гурўњи Ашур Раљабов собиќ роњбари бадеї ва барандаи дипломи озмунњои байналмилалї аз кор рафт, аммо гурўњи дуввум, ки онњо њам барои эљоди ихтилоф дар ќатори Ашур Раљабов танбењ гирифта буданд, аммо њайати ѓайрикасбї буданд, яке роњбари Сирк ва дигаре роњбари гурўњи бадеї, нафари дуввуми Сирки давлатї таъин шуд.Чаро?

- Мо дигар илољ надоштем. Ашўр Раљабов мехост, ки роњбари Сирк шавад. Аммо вай беморї дошт. Ваќте дар њузури мо бањсњои пайдошудаи коллективи сирк мегузашт, шоњидам, ки бемор мешуд. Роњбарї кори осон нест. Тассавур кунед, нафари бемор чї хел роњбари Сирк шуда метавонад? Аммо Бахтиёр Изатуллоев роњбари бадеъї нест. Вай режисёр аст. Њељ гоњ вай роњ-

www.tojnews.org

www.tojnews.org

бари бадеї шуда наметавонад. Тибќи Ойинномаи вазорати фарњанг дар соњаи сирк. Аммо, Ашўр Раљабовро борњо њошиш кардам, аммо нашуд, рафт.

- Волидайни шогирдони мактаби навташкили сирки Ашўр Раљабов дар мавриди аз кор ронда шудани фарзандонашон ба Шумо мурољиат карданд ва хо-

њиш карданд, ки бачањои онњо аз њавас ва нони дањонашон мањрум нашаванд, аммо ин рад шуд. Чаро?

- Бале, волидайни онњо ба назди мо омаданд. Аммо фарзандони онњо бо сабаби ба кор наомадан тибќи ќонун аз кор озод шуданд.

- Вазири мўњтарам, ваќте мегўед, он љо ихтилоф байни ду гурўњ пайдо шуд, Шумо ин ихтилофро њал карда натавонистед ва ин боиси аз кор рафтани мутахассисон шуд. Дуввум, ваќте роњбари онњо барои худ хатар њис карда рафт, пас табиист, ки хатар ба шогирдони ў низ њаст. Ќонунгузорї њам гуфтааст, ваќте хатарро њис мекунед, метавонед худро канор гиред? Пас ин љо камбуд дар чї аст?

- Медонед, ваќте муаллими онњо рафт, онњо дигар бо роњбари нав кор кардан нахостанд. Њатто мо барои аз байн бурдани ихтилофњои дохили сирк аз Ќазоќистон мутахассис оварда, имтињон гирифтем. Њайати нав аз ин имтињони малака гузашт.

- То љойе мо иттилоъ дорем, ин мутахассиси ѓайрисиркї будааст...

- Не, режиссёри сирк -њирфаї буд.

- Он тими ќаблї - љавонон ба сирк баргарданд, ба кор мегиред, њунари онњоро рушд медињед ва ё роњбарияти Сирк монеи кори онњо намешавад?

- Агар баргашта оянд, чаро не? Агар Ашўр Раљабов ояд, боз корро идома медињем. Ба кор мегирем, кор мекунем. Боз мегўям, ки њоло вазъи сирк нигаронкунанда аст. Њатто њолатњои аз дор афтидани

узви коллектив њам ба ќайд гирифта шуд. Ман инро пинњон намедорам.

- Солона ба соњаи сирк аз њисоби буља чї ќадар маблаѓ људо мешавад ва маоши кормандони он чанд аст?

- Теъдоди маблаѓи људошударо аниќ намедонам, аммо маоши кормандон аз 400 сомонї боло аст.

- Солњои ќаблї дар чорабинињои њукуматї барномањои сирк ворид буданд. Аммо ду соли охир ин њама аз байн рафт. Коргардонњои чорабинињои фарњангии њукумат мегўянд, ки баъди аз кор рафтани Ашўр Раљабов ва шогирдонаш барномањо ба сатњ љавобгў нестанд. Ин дуруст аст?

- Дар чорабинињои њукуматї иштирок доранд. Ин ки њоло кори сирк заиф аст, дуруст аст. Аммо, дар панљ соли охир сирки Хитойро ду маротиба даъват кардем. Мо бо сирки ин давлат дар бораи тайёр кардани мастер - классњо ба мувофиќа расидем.

- Гуфта мешавад, ки роњбари Сиркро Шумо дастгирї мекунед. Чаро?

- Бале, дастгирї мекунам, аммо ба ягон маънои дигар не. Бовар кунед, нисбати сирк виљдони ман пок аст.

- Хабар доред, ки Кумитаи давлатии амният он љо тањќиќот мебарад?

- Бале, мо мурољиат кардем, ки рафта санљиш кунед, то ягон камбудї ва њодиса рух надињад.

- Истгоњи наќлиёти сирк хусусї карда шудааст, дар њоле ки ќонун фурўхтани иншооти маориф ва фарњангро манъ кардааст. Он њоло моли кист?

- Ин ќароргоњи наќлиёти Сирк соли 2004 аз тарафи Кумитаи амвол ба фурўш гузошта шуда, хусусї шуд. Њатто он ваќт вазир нафари дигар буд.

- Соњибмулк кї аст?

- Як корманди њамон сирк. Аммо номаш дар ёдам нест.

- Дар дасти мо аксе аст, ки њар сол барои таъмири як гўшаи боми сирк аз њисоби буља маблаѓ људо мешавад, аммо дар асл як манзара дорад (Акси гўшаи боми вайроншуда ба вазир нишон дода мешавад)?

- Набояд ин хел бошад. Ман супориш медињам дар се рўз ин акс исбот шавад ва маблаѓи барои он њам истифода шуда, даќиќ гардад. Набояд ин хел бошад.

- Ба мо иттилои ѓайрирасмї расид, ки лўлањои тањкурсии сирк гўё бо харљи маблаѓи калон аз њисоби давлат таъмир шудаанд, аммо дар асл рангу бор шудаанд. Шумо хабар доред?

- Не, ман ба ин боварї надорам. Лўлањо пурра нав карда шудаанд. Ба њар сурат мо санљиш мегузаронем. Агар воќеан ин њолат исбот шавад, бояд ки масъул љавоб гўяд.

- Шумо ба тамошои сирк меравед?

- Бале, ба њар як барномааш меравам. Ваќти Ашўр Раљабов њам мерафтам, барои барномањои бењтарин дасташро мефишурдам. Аммо, мутаассифона, ихтилофи дохили сирк ба рафтани вай аз кор оварда расонд.

- Чаро беш аз 10 сол аст, ки раиси Сиркро афроди ѓайрисиркї роњбарї доранд ва иваз намешаванд?

- Дер ё зуд дар Сирк таѓийрот мешавад. Мусоњиб Њарамгули ЌОДИР

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

5

- Расулуллоњ (с) гуфтаанд: замоне меояд, ки умматони ман мусиќиро њалол мењисобанд... Ана ин замон наздик омад. Мусиќї њаром аст, тамом.

Оё мусиќї њаром аст? Куруш Сухроб: - Ман намефањмам, онњо њам Рањмони худро доранд?

Nargis Rahmatshoeva: - Нолањои Муинро шунида наметавонам. Зиндагї бе ин њам бо мушкилоту корњояш оддї нест. Нолањои ўро шунида, мехоњї худро дор кашї. Ў ба ман њељ гоњ маъќул набуд.

Abdurahmon Izzatullo: - Ту Эрон бра, ай наздикї бин ањвола...) баъд мегўй, ки ай ида њаму музика мешид, у хуб бд)) Olim Shirinov: - Чї тавр мусиќї метавонад њаром бошад? Чї тавр чизе, ки аз дил берун меояд, ба Худо маќбул нест, чї тавр шўре, ки аз ботини инсон њангоми эљоди тарона меояд, ба худи Офаридгораш маъќул буда наметавонад?

Anvar Raupov: - Вобаста аз он ки чї гуна мусиќї аст. Рок, поп, љаз и ѓ.њ. руњияи омодагии инсон барои бандагии Худовандро вайрон мекунанд, аммо нашидњо (таронањои бемусиќии исломї) ё хониши Ќуръон баръакс ба руњияи бандагї мусоидат мекунанд. Таври маълум, ислом ин бандагист.

Olim Shirinov: - Њатто нашидњоро бархе њаром мегўянд! Ва гўё ин навъоварии суфињои рањгумкарда аст, ки ба пайравї аз насронињо кардаанд... Исломи фунтаменталистї дар зимн манъу мањдудияти зиёде кардааст ва аз исломи муътадил, масалан, Туркия фарќ мекунад. Мо зидди ислом нестем, мо зидди фундаментализм њастем.

Mehr Sobiriyon: - Ин њунармандон ифтихори мо њастанд. Шахсан ман ифтихор дорам, ки ба монанди Муин, Гугуш, Мансур, Лайло, Анди... њамзабонони њунарманд дорам. Дар Эрон танњо дар љойњои љамъияти онњоро гўш намекунанд. Дар хонањояшон мардум онњоро доимо гўш мекунанд. Дар асри технологї намешавад тамоман роњи садои инњоро баст. Аъзамшоњ Ширговадї: - Ислом он чї тибќи дастури Ќуръон ва гуфтаву амали паямбар аст, њамон аст ва иљмоъи уммат. Тамом, аммо шакли давлатдорие, ки њар рањбар барои худ сохтаву дар он либоси Ислом пўшонидааст, на муътадил асту

на фундаменталї.

Lola Nazarsho: - Бигзор, худро овезанд, онњое, ки мегўянд, мусиќї њаром аст. Мусиќї аз Худост!!! Аъзамљон Ахмедов: - Юлдуз Усманова, Тамара Хонум, Малика Собирова, Ањмад Бобоќулов, Наргис Бандишоева, Далер Назаров, "Парем", "Шамс", "Авесто", Нилуфар, Мустафо Сандал, Таркан ва дигар арбоби мусиќии Осиёи Миёна... Хайрият, ки сарнавишти онњо чунин набуд... Умеди Љайхонї: - Модератори мо ба дайри бегона бо оинномаи худ медарояд. Гўё дар Тољикистон мушкиле нест (Путин њамаро "њал кард"), аз ин хотир, ба Эрон часпид. Кишвари исломї чї кардааст?

Olim Shirinov: - Ман ба Эрон коре надорам, муњим, ки Тољикистонро ба он монанд накунанд.

Ivan Ivanov: - Эрон аз лињози зерсохторї аз Тољикистон хеле пеш рафтааст. Фарид Ориён Балхи: - Њаќиќат ин аст, ки њатто мусиќї дар Эрони исломї садњо маротиба аз мо пеш рафтааст, дар бораи мардумаш намегўем, ки 30 сол боз бо ИМА муќовимат мекунад. Онњоро тамоми дунёи соњибтамаддун мешиносад, тамаддуне, ки аз мо њам њаст, аммо ба мову Шумо нигоњ карда, ба соњибтамаддунии шак мекунанд. Њатто мусиќии афѓон аз мо пеш рафтааст. Он чї ба фарњанг рабт дорад, бояд андеша кунем, ки чї мегўем. Амнияту сиёсат дигар аст, аммо вижагии фарњангї дигар. Њасан Аробакаш: - Мусиќї ва овозхонї дар Эрон иљоза дода шудааст, аммо дар доираи мањдуд. Дар Эрон филармония, мактабњои мусиќї ва ѓ.њ. кор мекунанд. Аз љумла духтарон њам омўзиш мебинанд. Дигар ин њама тарсонданњо дурўѓанд. Аммо ин ки мусиќї ба эњсоси инсон таъсир мерасонад, ин далели илмї аст. Озар Джураев: - Расулуллоњ (с) гуфтаанд: замоне меояд, ки умматони ман мусиќиро њалол мењисобанд... Ана ин замон

МАВЌЕЪ

наздик омад. Мусиќї њаром аст, тамом. Ин гапњои шумо гапњои љуњудњои зиддиисломї мебошад, мисли оне, ки гап дар дил, аммо њукми шаръиро ба љо намеоранд. Кифоя њар кас њаромро ба фоидаи худ њалол нагардонад. Гиред, Ќуръон, "Сањењ" -и Имом Бухорї ва Муслимро хонед.

Madina Rahman: - Таронаи Муин асабњои хастаи моро оромиш медињад. Аллоњ эътиќоди мост! Мањз Аллањ ба Муин ин истеъдодро додааст и Муинро гўш карда, мо орзу мепарварем, мезием, дўст медорем, аз зиндагие, ки Аллоњ додааст, њаловат мебарем! Фарид Ориён Балхи: - Дар њељ куљо - дар Ќуръон ва њадисњо рўшан нагуфтаанд, ки мусиќї њаром аст. Дар Эрон бигзор мусиќї аланї нест, аммо рушд мекунад, дар ќиёс бо давлати дунявие чун Тољикистон. Њоло љадидтарин мусиќие, ки мо мешунавем, дар Эрон омода шудааст - Бенямин, Умеди Љахон, Алии Асњобї, Маљид Њаротњо ва дигарон... Шунидаед? Бовар дорам, мусиќї дар Эрон бењтар аз Лос - Анљелес рушд мекунад. Масъалаи њаром будани мусиќиро борњо бардоштаанд. Њатто оятуллоњ Хоманаї гуфта буд, ки мусиќї њаром нест, аммо ба он хотир манъ мешавад, ки љавононро гумроњ мекунад. Эронињо тўйњояшонро бо мусиќї мегузаронанд, аммо фаќат дар хона. Сиёсатмадори ва руњонии маъруфи мо Њољї Акбар Тўраљонзода њам мегўяд, њаром мусиќиест, ки инсонњоро вайрон мекунад. Дар услуби "хурумта мурумта". Аммо мусиќии зебо, руњнавоз, аз љумла "Шашмаќом", ишќи пок, дар бораи Худо, табиат, ватан ва модар магар њаром аст? Мусиќї њам таљассумгари бузургии миллат аст. Онњое мусиќиро њаром мегўянд, ки ё салафї њастанд ва ё намояндаи ягон љараёни тундгарои исломї, аз љумла Толибон ва Ал-ќоида. Онњо бо ин роњ мехоњанд мероси мусиќии моро, ки аз Рўдакиву Мавлавї расидааст, нобуд кунанд. "Рисолаи мусиќї" номи асари Абдурањмони Љомї аст, аз њама нафари мўътабар дар исломи замони худ буд. Аз ў њам рў гардонем?

"Фейсбуки тољикї" - инќилоби тањќири тољикї Ба ин нукта шак накунед. Њоло ба ин шабакаи иљтимоии маъруфи љањонї, ки манбаъи "бањори араб" њисобида мешуд, як инсони солимаќл ворид намешавад, агар шуд њам, аз даромаданаш пушаймон шуда, умуман аз он дасту дил мешўяд. Ин шабака воќеан дар Тољикистон инќилоб кардааст, инќилоби тањќиру беадабї ва бадзабонї, як чизе монанд ба халољо (туалет) - и виртуалї. Бародарони фейсбукї хафа нашаванд, аммо банда дигар хел гуфта њам наметавонам. Акнун хотиратон љамъ бошад (ин гап бештар ба маќомоти амниятї ва онњое, ки умедвор буданд, Фейсбук инќилоб мекунад, дахл дорад), ин шабака дигар ягон хел инќилоб нахоњад кард, дар дигар кишварњо, намедонам, аммо дар Тољикистон аниќ. Агар мардуми оддї, ширкаткунандагони асосии инќилоб бањсњои Фейсбукро хонанд, дилашон на фаќат аз мухолифону зиёиён, балки аз худу Тољикистон њам мемонад. Худо кунад, ки ба Фейсбуки тољикї касе ворид нашавад. Ихтиёри шумо, аммо банда њамчунин маслињатро ба шумо намедињам. Як замоне, масалан, дар гурўњи бузургтарини тољикї - "Платформа" (7 њазор узв) бањсњои аљибу ѓариб ба вуќўъ мепайвастанд, масалан, ягон масъалаи сиёсї мавриди баррасї ќарор мегирифт ва сари онњо афроди муайяну шинохта изњори назар мекарданд. Њар ширкаткунанда мекўшид, ки дар сатњи баландтар сўњбат кунад ва донишу фањишњои худро ба намоиш гузорад, худро санљад. Азбаски афроди соњибаќл чизи наве барои гуфтан доранд, хондани андешањои онњо њам аљоиб ва судманд аст. Аммо њоло ин њама њоло нест. Бањсњо дар њамон оѓоз, мисле, ки тифл дар батн баробари пайдо шудан нобуд - аборт - исќоти њамл мешавад, ба ифрот кашонда мешаванд. Масалан, шумо бањсро дар бораи интихобот шурўъ кунед, бо зикри танњо номи президент ё ягон сиёсатмадор мавзўъи аслї фаромўш шуда, тањќири онњо оѓоз мешавад ва љонибдорону мухолифон ба љони њам дармеафтанд. Чун њар яке фикри худро дорад, мекўшад онро ба сари дигарї бор кунад, аммо ахирї њам фикри худро дорад ва њам он ниятро, ки ба дигарон андешаи худро бор кунад. Чун якравї шурўъ шуд, ё љониби мухолиф дар бањс бо далелу бурњон як андешаро собит кард, дигарї њам тан надода (ин хоси миллати мост) ба тањќир мегузарад. Мусобиќаи "кї дар тањќир зўр!" шурўъ мешавад ва мард шаву нўхтаи ин аблањиро каш. Ин намоиши бармалои сатњ ва шуури аксарияти кулли фейсбукиёни тољик аст. Хайрият, ки бархеи онњо бо забони тољикї навишта мешаванд ва ягон хориљї онњоро намехонад. Ба ин сатњ фаромадани ифрот дар Фейсбук боз аз он љињат аст, ки он љо номњои таќаллубї, фейку троллу балову батари дигар зиёд шудаанд. Маълум аст, ки соњибони кадом андешањо - наздик ба њукумат, ё мухолифи њукумат, албатта, ашхоси реалї пушти ин номњои сохта мондаанд ва шояд мањз њадафи онњо бошад, ки дар Фейсбук бањсњо шакл нагиранд ва дар баробари онњо андешањо. Шояд. Аммо аз њама аљобат дар он аст, ки аз њама ифроту тањќиру бадгўї дар гурўњи "ВАО ва Ислом" аст. Он љо амалан ба њаќорат гузаштаанд. Мегўед, муллобачањои моро чї шуд? Аљобат њам дар њамин. Онњо љонибдори чанд мазњабанд: 1) сунатту љамоат; 2) шиа; 3) салафї; 4) тањририњо. Ин чор гурўње, ки мо дидем. Боз Худо медонад, кадом гурўњњо дар ин гурўњ бо њам дар ин гурўњ бо шевањои асримиёнагї ба њам дарафтодаанд. Худо нохоста, онњо дар як хона бошанд, якдигарро хоњанд, ба маънии аслиаш, хўрд. Як нафари маъруф ва ошно, на таќаллубї, ки номашро ин љо намеорем, аз љонибдорони ашаддии мазњаби Имоми Аъзам, шахси огоњ аз дин ва мухолифи сарсахти салафиву тањририњо аст. Бори охир ваќте як навиштаи ўро дар Фейсбук хондам, њуш аз сарам парид. Як иќтибоси хурд: "ИброхимРи...и Кудурат! Бо тавтиъањоят ба куљое намерасї! Ман метавонам расми мочахару модахукро биоварам ва номи туро эй њаромзодаи зиния бинависам... Ту зодаи халољо њастї!.." Ёбеду гиред! Ин танњо чанд љумлаи аввали навиштаи ўст, акнун худ тасаввур кунед, ки дар идома чї гапњо бояд бошанд. Мо онњоро намеорем, зеро он чї овардем, соддатаринаш буд. Аммо тањќиќ кардем, надидем, аммо шунидем, ки як салафї дар болои расми ў "Шиаи динфурўш" навиштааст. Як рўзноманигори маъруф ин навиштаи ўро "камоли беадабї" хонду дар бало монд. Посух ба ў чунин буд: "Ту тавтиъарезиро бас намо! Чизеро намедонї ва моњияти он воќиф нестї, пуштибонї макун! Корат таблиѓи парнография ва расмњои лучу шањватзо њаст..." ва ѓайраву њоказо. Ин тарзи "бањс", њатто агар дар нохунак гуфтан мумкин бошад, миёни њељ каси дигар не, балки миёни афроди огоњ аз дину шариат сурат гирифт. Хулоса, ман гап надорам, агар шумо надошта бошед! "Марњабо", ба Фейсбук, љои тањќиру бадгуфторї! Як худатонро хунук карда мегиред... гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Ин њафта њам дар Фейсбук доѓтарин бањсњо динї буданд. Аз љумла як ширкаткунанда мавзўъи мусиќї дар исломро ба миён гузошт. Мусиќї дар Эрон ба он хотир манъ шудааст, ки дилњоро аз фикри Аллоњ дур карда, бо дурўягї пур мекунад ва ба имони инсон зарари бузург мерасонад. Аз ин хотир, овозхонњои маъруфи ин кишвар - Муин, Гугуш, Анди, Сиёвуш, Саттор ва дигарон аксаран дар Амрико ва Канада зиндагї мекунанд, зеро мусиќї дар Эрон манъ аст. Ин ширкаткунанда менависад, ки дар Ќуръону њадис дар бораи манъ будани ин навъњои дилхушї зиёд гуфта шудааст. Дар ин бањс ин суол матрањ шуд:

«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС

i Матлаби ин

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО

Пас аз имзои созишнома миёни Тољикистону Русия дар бораи пойгоњи њарбї дар љомеа сару садоњои гуногу нро ба бор омад. Бештари мардум ин амалро аз набудани дипломатия ва фаъол набудани вазорати корњои хориљаи Тољикистон медонанд. Баъзе идао доранд, ки Њамр охон Зарифї бори дигар нишон дод, ки ў дар курсии вазорат нишастааст, вале кореро, ки ба манфиати тољикон бошад њал карда наметавонад. Дар сањифаи иљтимоии Фейсбук гуфтаанд, ки дипломатия бори дигар Тољикистонро фурўхт. Барои мо Њамрохон Зарифї як дипломати ќавї буд, вале дар 2 соли охир ў он обрўи дар байни мардум доштаашро аз даст дод, гуфтаанд. Вобаста ба ин бањс "Нигоњ" пурсид:

Ба Њамрохон Зарифї Шумо даст медињед? Хилватшоњи МАЊМУД, рўзноманигор ЊА! Њарчанд як сол ќабл аз ин Њамрохон Зарифї таъкид карда буд, ки "замини Тољикистон мероси бобои ман ва кадом вазири дигар нест, ки ба хориљињо дода шавад…". Ба назари ман, то куљо ки ќудрат ва тавон дошт, вазири умури хориљаи кишвар дар ќиболи шартњои номафњум ва зўракии Русия истодагарї кард. Ин ки имрўз Тољикистон бе шарту шароити молї розї шуд, ки неруњои низомии беруна дар Тољикистон мустаќар шаванд, танњо заифии идораи сиёсати хориљии кишвар нест, балки пойбандии иќтисодї, сиёсї ва иљтимої будани Душанберо аз Маскав бозгўї мекунад. Маълум аст, ки њудуди беш аз 1-у ним миллион шањрванди Тољикистон дар муњољирати корї дар ФР ќарор доранд, кулли таљњизот ва муњимоти низомии Ќуввањои Мусаллањи мо аз Русия ворид мешавад, бозори сўзишвории Тољикистон аз њисоби маводи нафтии русї гардон аст, иддае аз маќомдорони кишвар нафаќаи он давлатро мегиранд, буљаи кишвар баробар ба маблаѓи интиќолии муњољирони корї аз Русия аст, хатто аз он камтар, беш аз 200 њазор атбои Тољикистон аллакай соњиби шиносномањои русї шудаанд, Тољикистон шомили 5-7 созмони калидие аст, ки Маскав онњоро бевосита роњбарї мекунад, пас кадом роњи дигар барои мо боќї мемонад? Ба фикри ман, таърих бењтарин довар ва муаллими њаќиќат аст, ки бо гузашти ваќт њар чизеро дар љои худии худаш хоњад гузошт.

Хушбахт ЊАМРОЕВ, омўзгор: - На, агар дастамро буранд њам, ба Зарифї даст доданї нестам, то ваќте ки ў ва дигар вазирону мансабдорони тољик ба арзишњои миллати тољик њамчун ба манфиати худ муносибат накунанд. Њарчанд салом ќарзи Худо аст! Ва њарчанд Њамрохон Зарифиро чун яке аз дипломатњои номвари тољик мешиносам. Аммо, бовар кунед, ваќте замини бобоии моро ба чинињо медињанд ва ё дигар сарватњои Тољикистон аз даст мераваду мансабдорон хомўшанд, лоиќи даст додан нестанд. Ба Њамрохон Зарифї эњтиром дорам ва ўро як нафар тољики воќеан босавод ва рўшанфикр медонам. Дар њаќиќат ў бо истифода аз муносибати мўътадил барои миллати тољик корњои зиёдеро анљом додааст, вале ман мехоњам боз њам озодтар бошад. Яъне аз касе вобастагї надошта бошад ва дар доираи ваколатњои худ њама гуна бањсњоро тавонад мустиќилона баррасї намояд. Бовар дорам, агар гап гапи Зарифї мебуд, масъалаи пойгоњу Роѓун ин ќадар масхара намешуданд ва ба нафъи миллат њал мешуданд. Барои он ки Зарифї дар њукумат як одами тасодуфї нест, таљрибаи бойи кор дар њукуматро дорад. Ман ба љои ў мебудам дар ин њукумат кор намекардам. Њоло хуб мешавад, ки ў фикр кунад, ки сари вазифа бошад ё набошад.

6

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

- Ман ба шањрњои дур меравам. Назди профессорњо, талош мекунам номи безурётиро аз худ дур кунам - мегуфт Содиќ. Ў љузвгири замони донишљўии фарсудаашро гирифта, бо њамагон хайру хуш карда, ба роњ баромад. НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

Подоши Худовандї

"Идеали мурда" Чаро касби омўзгорї то ба њол беќадр аст? Њамасола охири њафтаи аввали моњи октябр Иди касбии омўзгорон љашн гирифта мешавад. Ин идро бештар аз 100 кишвари дунё аз соли 1994 инљониб таљлил менамоянд. Бино бар маълумоти охири Вазорати маорифи Тољикистон, дар кишвар наздик ба 95 њазор омўзгор фаъолият мекунанд. Тибќи иттилои расонањо, имсол њудуди 600 омўзгор бо мукофотњои давлатї ва ифтихорномаи вазорати маориф ќадрдонї шуданд, аз љумла панљ нафар мукофотпулии президентї дар њаљми 2 њазор доллари амрикої гирифтанд. Бо њамин гўё ќадрдонии омўзгорон аз сўи давлат имсол тамом шуд. Аммо ин ид њамсола дар њоле таљлил мешавад, ки њазорњо муаллими баландихтисоси мо тарки ин пеша карда, ба Русия рафта, ѓурбату муњољиратро аз ин касб болотар медонанд... ОМЎЗГОРИ ЌАШШОЌ Маоши баландтарине, ки имрўз муаллим дар Тољикистон мегирад, аз 480 сомонї (100 доллар) беш нест. Умуман, дар кишвари мо маоши соњаи буља он ќадар зиёд нест. Аммо ин њам пўшида нест, ки дигар касбу корњо "даромадњои иловагї " доранд, аммо муаллим аз куљо њамчунин манбаъ дошта метавонад. Ў маљбур аст, ки аз волидайни хонандагон "кўмакпулї" ситонад. Дар собиќ Шўравї пасттарин маошро њоло омўзгорони Тољикистон мегиранд. Музди миёнаи муаллимони Русияву Ќазоќистон зиёда аз 400 доллари амрикої аст. Ин дар њолест, ки нарху навои мањсулоти кишвари мо бо ин давлатњо ќариб ки баробаранд. Ихтисоси Диловар омўзгорї аст, вале имрўз ў барои дарёфти ризќу рўзї ба муњољират меравад: - Бо 300 ё 400 сомоние, ки омўзгор ба ивази зањмати сангинаш мегирад, рўз гузаронидан амри мањол аст. Як халта орд аз 150 сомонї зиёд ва њазору як чизи дигар барои рўзгор лозиманд, ки арзиши онњо њам рўз аз рўз боло меравад. Ба Русия рафта, дар ќатори њазорњо њампешаам омўзгорї мекунам. Он љо музди хуб

Афсўс, ки дар љањон касе нест, ки ба њамаи дардњои мо бирасад

медињанд. Боз омўзгор имтиёзњои дигар дорад. Хона ваъда карданд. Диловар мегўяд, дар Русия њоло барои омўзгорони тољик њам бозор пайдо шудааст. Аз рўи ќавли ў, аксари омўзгорон дар он кишвар зан будаанд, ки писаронро зантабиат мекардааст ва њоло русњо тасмим гирифтаанд бештар мардонро ба мактабњо љалб кунанд. Як њамсуњбати дигарам, ки дар мактаби дењот дарс медињад, гуфт, ки шукри фарзандњоям, ки дар Руссия кор мекунанду ман ин љо ба фаъолияти омўзгорї машѓулам, вагарна ќиматшавии рўз аз рўзи нархи мањсулот "имтиёзи хубест" барои омўзгор, ки дар ягон давлати дунё нест: - Маоши омўзгор ва дигар кормандони соњаи буља баланд шуд, гуфта, нархи мањсулот якбора то ду баробар дар бозор боло мешавад, њол он ки шояд бисёри омўзгорон ин маошро ба даст нагирифтаанд. Имтиёз барои омўзгор дар мо чунин аст... Омўзгори дигар аз шањри Истаравшан, ки худро Саидаъзам муаррифї кард, гуфт, ман зиёда аз 33 сол аст, ки ба таълиму тарбияи насли наврас машѓулам. Вай афзуд, њатто солњое буданд, ки якмоња маоши омўзгор ба 6 дона нон базўр мерасид, аммо ба ин њам нигоњ накарда, ба бачањои диёр дарс гуфтам: - Бо ин вуљуд ягон имтиёзе надоданд. Барои ќитъаи замини наздињавлигї чанд сол аст, ки ариза навиштаам, аммо њељ не ки соњиби замин шавам. Медонам нафаронеро, ки аз навиштани аризаашон се-чор моњ зиёд нашуда, замин мегиранд,

барои он ки ба ягон нафар намояндагони љамоат маблаѓ медињанду корашро мепазонад. Омўзгори бечора, ки бе њамин њам зиндагиаш ба зўр мегузарад, аз куљо маблаѓи иловагї меёбад, ки ба онњо дињаду масъалаашро зудтар њал намояд. Њоло бо ду фарзандам , ки ду - се нафарї бача доранд, дар як њавлии 6 - сотиха - мероси падараам - зиндагї мекунем. БЕЌАДРЇ ДАР ЗАМОНИ ИСТИЌЛОЛ Замони Шўравї омўзгор болонишин буд, симои зиёиёна дошт, њама орзу мекарданд, ки мисли ў бошанд. Њукумат ба онњо маоши хуб медод, ки њам ба рўзгораш мерасид ва њам метавонист хуб пўшаду хўрад. Аммо... Њар љо як фаќиреро дидед, ки шиму кастуми обшуста дораду дар даст дафтару китоб пиндоред, ки омўзгор аст. Худ дар синфхона њаст, вале њазору як муаммову ташвишњои зиндагї дар сар дорад. Магар муаммоњои зиндагї ўро ором мегузоранд, ки вуљудашро ба дарс бахшаду ба талабааш чизи наве дода тавонад? Оё метавонад ба љуз чанд расонаи давлатї, ки њамон њам иљборї аст, обуна шавад, донишњояшро такмил дињад. Њамсуњбати дигари ман Иброњим, омўзгор аз ноњияи Ѓончї аст, ки нав аз Русия омад ва ба суоли ман, ки "оё метавонад то бањор ба фарзандони мардум дарс гўяд?", гуфт, дигар ёрои мактаб рафтан надорад, зеро виљдонаш азоб медињад, ки ў дар замони Шўравї боифтихор мењнат карда, талаба тайёр карду њоло аълохонњои ў муњољири мењнатиянд: - Мебинї, як бесавод савори мошину карру фар карда гаштааст, аммо талабаи аълохон барои он ки камбаѓалбача буд, хизматгори рус. Ин чї давлатдорї аст? Ман барои кї хизмат кунам? Воќеан, имрўз дар ихтисосњои омўзгории макотибњои олии Тољикистон њам аксарият ба хотири гирифтани диплом "мехонанд" -у пас аз хатми донишгоњ роњ сўи муњољират мегиранд. Вагарна чаро њамасола донишгоњњо њазорон хатмкарда доранд, аммо мактабњо боз њам кам-

буди омўзгор доранд? Њарчанд њукумат кўшиш дорад омўзгорони соњибтахассусро ба мактаб љалб намояд, вале маоши ночизи омўзгор майли љавононро куштааст. Дар мактабњои хусусї ва гимназияњои шањрњо маоши омўзгорон нисбатан хуб аст, аммо зиёда аз 70 дарсади ањолї имрўз дар дењот умр ба сар бурда, аксарият дар мактабњои миёна мехонанд. Дар гузашта аксари кадрњои кишвар дар дењот омода мешуданд. Њоло чї? Воќеияти дигаре, ки боиси нигаронист, занона шудани касби омўзгорист. Аз наздик 95 њазор омўзгор, зиёда аз 53 њазори онњо зан њастанд. Равоншиносон мегўянд, ки рафтору гуфтори омўзгорон махсусан муаллимањо ба хонандагон таъсири худро мегузорад. Ба болои ин, аксарияти муаллимон он нафаронеанд, ки баъд аз чанд соли дур будан аз касб ба хотири ба нафаќа баромадан рў ба мактаб овардаанд, ки ин низ ба таълиму тарбия бетаъсир намемонад. Аз дигар тараф, онњо њама дастпарварони замони шўравианду кайњост, ки њавсалаашон пир, аммо талаботи замон дигар шудааст. Њељ аз ёдам намеравад як муаллими шодравонамон (Худо рањматашон намояд) мегуфтанд, ки мо пир шудему дигар њавсалаи дарсгўиамон намондааст ва корзада њам шудаем, аммо насли нав хоњиши омўзгор шуданро надорад... ЯРМАРКА Бори аввал аст, ки дар вилояти Суѓд бо дастгирии њукумати шањри Хуљанд ярмаркаи фурўши мањсулоти хољагии ќишлоќ танњо барои омўзгорон ташкил шуд. Ростї, омўзгорон ин иќдомро хеле хуб пазируфтанд, аз масъулин миннатдорї мекарданд... Аммо ин ярмарка танњо барои омўзгорони шањри Хуљанд буд. Дар он нархи мањсулот нисбат ба бозор то 25 - 30 дарсад арзон буд ва 53 тон мањсулот ба фурўш гузошта шуд. Аз њама љолиб, дар ин ярмарка гўшт бо нархи 24 сомонї ба фурўш гузошта шуда буд ва харидори зиёд дошт... Ба њар њол, идат муборак, эй ќањрамони беунвони миллат! Афзал БОСОЛИЕВ

Аќрабаки умри Содиќ аз 50 гузашта буд. Ў дар мактаб - интернат ба таълиму тарбияи бачањои ноќусулаќл машѓул буд. Дар дења касе мислаш боѓу роѓ, молу гов, парранда ва занбўри асал надошт. Оилањои забури асалаш то ба заминњои Муъминобод, Ховалингу Шўрообод расида буданд. Аммо фарзанд надошт.

- Парво накун, муаллим. Худо аз пушту камари худат фарзанд надода бошад њам, љиянњо дар пирї хору залил шудан намемонанд тассалї медоданд ўро њамсарони бародаронаш дар њузури хоњаронаш.

- Фарзандони тарбия намудаи шумо аз худатон безоранду маро дар пирї нигоњ мекунанд!? - худ ба худ меандешид Содиќ ва болои љойнамоз дуо мекард, ки Худованд барояш аќќалан як фарзанди ноќусулаќл ба мисли талабањояш бидињад. Шаб. Аќрабаки соат ба 3: 00 расида буд. Ў дар нимашаб њамдењаи трактористаш Нозимро дид, ки љониби хонааш метохт. Нозим ба Содиќ рў оварда гуфт: - Маълим шуда, чї кор мекунї, тракторчї бошї бењтар аст. Содиќ аз суханњои Нозим чизеро сарфањм нарафт ва танњо ба хаёлаш омад, ки Нозим дар замини "5 - гектара" ба шудгори замини пахта машѓул буд. Ўро пойњояш кашолакунон ба он љое оварданд, ки трактори Нозим меистод. Дар рўшнои моњтоб љо - љо рушноињои ялаќосї ба чашм мехурданд. Муаллим наздик рафта тиллоњои аз Нозим боќимондаро чида кисањояшро пур карду зуд ба хонааш баргашт. Ўро дар ин шаби бањорї касе ѓайр аз Офаридгор надида буд. Овозаи тилло ёфтани Нозим дар як лањза ба Шуъбаи корњои дохилии ноњия расид ва трактористро давдавон бурданду бо иљозати прократура хонаашро љустуљў карда, бойгарии ёфтаашро мусодира карданд… Аз байн ду сол гузашт. Содиќ буќаи чорсолашро ќурбонї карда, гўшташро хомталош кард. Он рўз њамаи хешу аќрабо, бахусус бародарону хоњаронашро љамъ карду молу амволашро дар њузури муллои дења таќсим кард. Ба занаш Гулчењра, ки аз ѓами бефарзандї харобу хазон гашта буд, хонаю њавлї ва ќисме аз гову молашро дар шоњиди муллои дења доду таъкид кард, ки касе аз Гулчењра њуќуќи даъво кардани молу њолро надорад.

- Ман ба шањрњои дур меравам. Назди профессорњо, талош мекунам номи безурётиро аз худ дур кунам - мегуфт Содиќ. Ў љузвгири замони донишљўии фарсудаашро гирифта, бо њамагон хайру хуш карда, ба роњ баромад. Он боигариеро, ки келинњо, бародарон, хоњарону љиянњо баъди сари Содиќ интизор буданд, акнун аз дасти худаш гирифтанду хотирашон болида гардид. Содиќ дар шањр он дороии аз Нозим боќимондаро пул карду хона харида, оилаи нав бунёд кард. Баъди се моњ занаш њомиладор шуд ва тоату ибодати Содиќ бештар гардид. Ў дар ин шањр дар мактаби -интернати бачањои ноќусулаќл ба њайси мураббї ба кор даромад… Он рўз, ки Содиќ ба синни 63 расид, писари 5-умаш таваллуд шуд... Фарзонаи ДАВЛАТ

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

7

Дигар кї њам буда метавонист? Зеро кам касон дар Душанбе немедонанд, ки писарони Эмомалї Рањмон ва Њасан Асадуллозода аз дўстдорон ва ташкилкунандагони љангњои тан ба тан мебошанд. БИДУНИ

Мегўянд, президенти Русия Владимир Путин зимни сафараш ба Душанбе бо худ дар гузашта миллатгарои гузарои рус ва бонуфузтарин варзишгари Санкт-Петербургу Русия Александр Емеляненко, бародари машњуртарин љанговари "љангњои бидуни ќоида" дар майдони њашткунљаи љањон, "Императори охирин" Федор Емеляненкоро низ овардааст.

Т

... бо Фаридун Рањнавард

Синдроми "Балзаминов" Ё чаро созиш бо Русия бохти миллат шуд? Мусоњибаи ихтисосї бо Абдулло Давлатов, роњбари Иттињодияи тољикони Русия.

Аз муњим будани ин чорабинї дар Рўзи забони давлатї ва мавлуди Президенти мамлакат таблоњои зиёд дар пойтахт гувоњї медињанд. Аммо чаро мањз ўро овардаанд? Наход, барои тамошо?! Тавре масъулони мусобиќоти навбатї оид ба муњорибаи тан ба тани "Бидуни ќоида" дар аввал гуфтанд, ки Александр Емеляненко дар Душанбе љанг намекунад, балки танњо суханрониаш дар як нишасти матбуотї ба назар гирифта шудаасту бас.

АЛЕКСАНДР ЕМЕЛЯНЕНКО

Тўњфа ба "Шери АвруОсиё" Чаро бо Путин як скинхеди собиќ њам ба Тољикистон омад? Мусобиќаи мавриди зикр дар Маљмааи варзишии навсохт, дар мавзеи Моњинави шањри Душанбе, соати 17:00, 5-уми октябр, баргузор шуд. Ин хабар дар доирањои гуногуни иљтимої ба шевањои мухолиф баррасї шуд. Гуруње аз љавонони шавќманди тољикистонї ба раѓбати том њадс мезаданд: "Оё дар Тољикистон њастанд нафароне, ки дар сатњи Емеляненко раќобат карда тавонанд?" Дар наќлиёти љамъиятї яке аз ин љавонон тахтаи таблиѓотиро бо акси "Рустами достон" Александри барањна дар хиёбони пойтахт дида, ба рафиќаш мегуфт, "касе бо Емеляненко љанг кунад, то мурдан ё гурехтанша шатта мехўрад-да!". Чанде дигар дар шабакањои иљтимої далел оварданд, ки "ин гуна варзишгар, воќеан, дар Тољикистон нест". Аммо Емеляненко омад. Вале барои коршиносони масоили сиёсї ва журналистон суоли матрањ ин аст, ки ин сафари скинхеди собиќи русро, ки барои миллатгарої, роњбари яке аз гуруњњои миллатгарои пойтахти шимолии Русия будан ва бо худ силоњ гардонидан дар Аврупо зиндонї њам шуда буд, КЇ ва бо КАДОМ маќсад тарњрезї кардааст? Воќеан, Владимир Путин ќариб ба њамаи љангњои бародарон Фёдор ва Александр Емеляненкоњои машњур меравад ва бо шавќ тамошо мекунаду аз ѓалабањои онњо шоду аз маѓлубияташон ѓамгин мешавад. Боре њам шуда буд, ки пеш аз интихоботи президентї мухлисони рус дар ватани кўчакаш - Петербург Путини рўи ринг, пањлуи Федор баромадаро бо њуштаку њайёњуй масхара њам карданд, ки њадди аќал, барои ў ѓайриинтизор ва тасаввурнопазир буд. Аммо бо назардошти он ки имрўз Путин бо сафари дурўзаи расмї барои њалли масъалањои барои Кремл хеле муњим омадаасту он њам дар рўзи мавлуди Президент Эмомалї Рањмон, бо худ овардани як скинхед чї ишорањое дорад?

F

Наход, шоњи Рими сеюм соњибљашнро мисли императорњои Рими ќадим ба тамошои љанги гладиаторњо даъват кунад? Ё баръакс? Дарвоќеъ, ташкилкунандагони ин мусобиќот аз шумули фарзандони воломаќомони њукумати кишвар њастанду сарпарастии ин мусобиќотро КВД "ТАЛКО" ба уњда дорад. Дигар кї њам буда метавонист? Зеро кам касон дар Душанбе немедонанд, ки писарони Эмомалї Рањмон ва Њасан Асадуллозода аз дўстдорон ва ташкилкунандагони љангњои тан ба тан мебошанд. Дар гузоришњои телевизионї аз чанд мусобиќоти ин ришта, ки дар Душанбе бо иштироки варзишгарони хориљї баргузор шуду ѓайриинтизор онњоро тариќи телевизионњои давлатї намоиш доданд, писарони шахсиятњои аввал ва бонуфузи дигари Тољикистон њам љилвагар буданд. Аммо... Њоло мегўянд, ки Александр Емеляненко дигар скинхед нест. Агар замоне то шикаст аз дасти як доѓистонї, ў мусобиќа ва шикасти "сиёњ" - њоро ифтихор медонист, солњои ахир як масљид дар Санкт Петербург бунёд кардааст ва гоњ гоњ ба тамошои намозгузорони мусалмон меравад. Мегўянд, ки як нафари хеле наздикаш њам ба исми Саттор як љавони муњољири тољик аст. Њатто "татуировка" - њои скинхедиашро бо наќшњои дигар пўшидааст. Хулоса, собиќ рањгумзадаи кўчањои наздик њоло як љавонмарди хоксор аст ва њатто аз бозорњое барои худ либос мехарад, ки мардумї оддї мизољанд. Ширкати ў гўё баёнгари дўстии Тољикистону Русия дар варзиш шуд, ваќте њамчунин пирўзињои низомї дар Душанбе насиби рањбари он кишвар гашт. Аммо... Дар њоле ки Кремлин дар ду моњи ахир аз як маъракаи таблиѓотии даѓали ба роњбарияти сиёсї ва нухбагони Тољикистон равоншуда ( бо эњтиёти зиёд аз пањн нашудани он дар дохили Русия, ки ваќтњои охир "Бас аст хўрондани Кафќоз!"

аз шиорњои асосии мардумаш аст) кор гирифта, аз вожањои "муњимтарин кишвари АвруОсиё", "12 миллиард доллар барои рушди Тољикистон" , "плани нави Маршал" , "Русский план для Таджикистана" ва "Шери авруосиёї" фаровон истифода мекунад, баъид аст, ки Кремлин ва Владимир Путин то њадде ночору заифанд ва ё то њадде роњбарият ва љомеаи Тољикистонро сода мешуморанд, ки скинхеди питериро "туњфа" овардаанд... Њамчунин, сафари Путин дар соли 2004, ки ваъдаи 2 миллиард доллар сармоягузорї, аз љумла, ба НБО "Роѓон"-ро дошт. Он замон њам таблоњои тарѓиботї дар пойтахти тољикон буданд. Яке аз онњо дар рў ба рўи Фурўшгоњи марказї аз сохтмони "Роѓон" ва 10 њазор љои кории нав хабар медод. Муддате баъд, бо маълум гаштани фанди Кремлин, "Сохтмони аср" бе русњо, ба ќавли мардум, "нангакї" шуруъ шуд. "Нангакї", ки буд, чанд иштибоње њам дар пай оварда, ин тарњи миллиро дар чангаки Бонки љањонї ва ИМА овезон карду таќдирашро норўшан. Гарчанде њоло дар "Роѓон" корњои босуръати сохтмонї зери фишори Бонки љањонї боздошта шудаанд, моње чанд пеш то 8270 коргар дар сохтмони он мекарданд. Чун натиља 10 соли њаёти ин насли миллат аз даст рафт, аммо ба назар мерасад, ки љомеа ва Њукумати Тољикистон он фанду фиребро бахшидаанд, мисли њамешагї, зеро маниш (характер)-и миллии тољикї хотираи ќавии таърихиро ќабул надорад. Ба гумони ѓолиб, ин сафари "туњфа"-дор ба кишвари "Шерони АвруОсиё" он сафар ва созишномањояшро аз хотираи боќимондањо њам зудуда мегардонад, вале як интрига боќї мемонад: чї теъдоданд дар ин сарзамини љафокашида одамоне, ки ин "туњфа"-и Путинро тањќир ба хиради тољикї арзёбї мекунанд - 1000, 100 ё 10 нафар?

TojNews

- Шумо солњои зиёд бо муњољирони корї ва масъулину маќомоти Тољикистон оид ба муњољират сару кор доред. Вазъи тољикони муњољирро дар Русия медонед. Имзои созишномањои миёни Тољикистон ва Русияро чигуна ќабул кардед? Абдулло Давлатов: -Драматурги рус Александр Островский бо забони яке аз ќањрамононаш гуфта буд: "дар ин кишвар танњо хирсњо ва балзаминовњо метавонанд зиндагї кунанд". Манзураш кишвари Русия буд. Дар љойи дигар Островский бо забони худи Балзаминов гуфта буд: "Ман монанди сарватмандон фикр карда наметавонам. Ман ѓуломона фикр мекунам. Барои њамин фикри сарвату озодї дар сарам намеѓунљад". Баъди имзои созишномањо байни Владимир Путин ва Эмомалї Рањмон ва васфи натиљањои он аз тарафи аксарияти њамватанон, мањз њамин сањнањо ба хотир омад. Наход, ки мо гирифтори "синдроми Балзаминов" шуда бошем? Балзаминов њадди аќал барои фоидаи молї бо њар кї пеш ояд, издивољ карданї мешуд. Мо чї?

- Дар њамин њол, миёни мардуми, ба ќавле омї ва дур аз сиёсат, тарафдорони дар Тољикистон боќї мондани пойгоњи Русия дар Тољикистон зиёданд. Онњоро фањмидан мумкин. Зеро онњо шароити муњољирони кории тољик дар Русия, шароити фарзандон, додару бародарон ба ташвиш меорад, ки мегўянд Русия акнун њадди аќалл, фишори ќонуниро ба муњољирон камтар мекунад. Фикри Шумо чист? Абдулло Давлатов: -Агар воќеиятро гирем, Њукумати Тољикистон ба табъи дили аксарияти мардуми тољик рафтор кард. Вале, ман аз он аќалияте њастам, ки худро бохта мењисобем. Чаро? Масалан, њамин самти муњољирати кориро гирем. Оё Тољикистон метавонист ба ивази то соли 2042 (!) ройгон љой додани њарбиёни Русия барои муњољиронаш имтиёзњое талаб кунад? Албатта, метавонист! Аммо чаро талаб накарданд? Масалан, чаро талаб накарданд, ки ба шањрвандони Тољикистон њуќуќи се моњ беќайд гаштанро дињанд?! Чуноне, ки дар баробари ќазоќу белорусњо, украинињо низ аз ин имтиёз бархурдоранд. Оне, ки "акнун тољикон њаќ доранд муддати ду њафта бе ќайд гарданд" хандаовар аст. Як њафтаро ду карданду мо хурсанд! Ва ё наметавонисанд талаб кунанд, ки ба муњољирони мо иљозат дињанд, иљозатномањои кориро аз шуъбањои Хадамоти федеролии муњољират (ФМС) ба таври ЌОНУН? бигиранд?! Њоло бошад тавассути миёнравњо аз 20 то 30 њазор рубли русї иљозатнома мехаранд, ки ќурби давлатиаш 2 њазор рубл аст! Аз он хурсандем, ки иљозатномаи кориро барои тољикон сесола карданд?! Ин танзе беш нест! Бе ин њам касоне, ки иљозатномаи кориро ба шакли патент мегиранд, метавонанд се не, дањ солу аз ин зиёд сарњади Русияро убур накунанд! Чун дар ќонун муњлат мањдуд нашудааст. Саволњо зиёданд. Масалан, чаро намешуд, ки шартномањое оиди таъмини нафаќаи муњољирони корї ё дастрасї ба ёрии тиббии онњо ба имзо расад? Охир муњољирони мењнатї ба давлати Русия андоз месупоранд ва чаро талаби баргардонидани маблаѓњои пардохтаашонро ба шакли нафаќа ва ё кўмаки тиббї накунанд?!

- Созмони Шумо ин пешнињодњоро ба Хадамоти муњољирати Русия пешнињод крадааст? Барои чї муносибат ба тољикон, нарм карда гўем аз муносибат нисбати миллатњои дигар фарќ мекунад? Масалан ќирѓизњо аз мо чї бартарї доранд? Абдулло Давлатов: - Иттињодияи тољикони Русия ин талаботњоро ба њукуматдорони Русия, аз љумла ба директори ФМС расонида буд. Чунин масъалањое, ки метавонистанд аз тарафи Тољикистон талаб мешуданд ва Русия тайёр буд, ва розї њам мешуд, зиёданд. Тарафи Русия фикру мулоњизањои љамъиятњои миллиро ба инобат мегирад ва тайёр аст, ки бисёр корњои судманди тарафайнро ба тасвиб расонанд. Мисол, соли гузашта пеш аз сафари кории рањбарияти ФМС-и Русия ба Тољикистон, аз мо хоњиш шуд, ки пешнињодњои худро барои осон кардани вазъи муњољирони тољик расонем. Шахсан 22 пешнињод фиристодам. Итминон дорам, ки дигар фаъолони љамъиятии тољик низ пешнињодњои худро фиристода буданд. Ин талаботу пешнињодњои мо омўхта мешаванд ва шояд чизе ќабул шавад. Ё њадди аќќал, тарафи Русия интизорї мебарад, ки тарафи Тољикистон чунин дархостњоеро рўи миз мегузорад. Афсўс, ки то имрўз ягон пешнињоди мо аз тарфаи њукумати Тољикистон ќабул нашудааст! Њатто, дар вохўрї бо президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон дар шањри Екатеринбург соли 2009 пешнињодњои мушаххасе шуда буд ва президент яке аз мушовиронашро бо сардори Хадамоти муњољират хезонду 10 рўз муњлат дод, ки "ин нафаронро ќабул кунед ва масъаларо њал намоед!". То њол масъала "њал шуда истодааст..." Ин аст воќеият.

-Аммо чаро ба назаратон љониби Тољикистон ин шартњоро назди Русия нагузошт? Масалан чаро дар бораи таъсиси нафаќа ба муњољирони корї ягон талаб накард? Абдулло Давлатов: - Гурўњњои мухталифи Тољикистон ба љойи истифодаи нерўи аќливу имкониятњои љамъиятњои тољиктабор, онњоро ба худиву бегона људо кардаву барои бозињои сиёсии дохилї истифода мебаранд. Пас, њукумати Тољикистон аз куљо маълумоти даќиќ пайдо кунад? Маълумоти воќеї, ки набошад, чиро метавон талаб кард?!

- Ба назари Шумо, њукумати Тољикистон аз вазъи воќеї огоњ нест? Абдулло Давлатов: -Шояд огоњ аст, шояд не, инро бояд аз худи њукумат пурсид. Вале чї намояндагињои ноўњдабарои Љумњурии Тољикистон дар Федератсияи Русия ва чї раисони лаганбардору косалеси љамъиятњои тољиктабор, чунон карданд, ки вожаи "тољик" њамрадифи вожаи "муњољири корї" гаштаст. Бо чунин унвон магар метавон аз "синдроми Балзаминов" озод шуд ва талаби њаќќи њалоли худро кард? Умуман, њукумати Тољикистон дар ин марњила дархости аксарияти мардумро иљро карду халос. Мехоњем ва ё намехоњем, аксарият мехоњанд, ки артиши русї дар Тољикистон мустаќар бошад ва орзу мекунанд, ки ба муздурї ба Федератсияи Русия раванд ва онљо осоние барояшон бошад. Вале, шахсан ман ин хоњиши аксариятро бохти сиёсиву миллии Тољикистон мењисобам.

8

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

Агар нараванд њам, аќаллан ба вазорати наќлиёт чунин хабар медоданд, ки Љаноби Олї тавассути шохроњи "Душанбе - Чанок" ба шимоли кишвар мераванд, он гоњ наќби "Истиќлол" акаллан рўшан мешуд... Дирўз мо аз наќби "Истиќлол" гузаштем. Ва дар мурури гузариш дањњо бор аз Аллоњ илтиљо доштам, ки дар роњ намонем. Роњи пуроб, нимторик ва дањшатангези пасту баланд... Кушоиши ин наќбро, агар хато накунам, камаш ду бор љашн гирифтем. Дафъаи аввал њангоми сўрох кардани наќб ва пайваст кардани шимолу љануби кишвар буд ва бори дувум маросими пардабардории мудабдаб ифтитоњи наќб барои истифода бо иштироки ду президент: Љаноби оќои Мањмуд Ањмадинажод ва Љаноби олї Эмомалї Рањмон ва њазорон њазор мардум гузашт. Њама медонад, ин иншооти, ба ќавле, аср ва нињоят муњим, ки шимолу љануби кишварро бо њам мепайвандад, бо мадади молиявии Љумњурии исломии Эрон сохта шуд, зеро мо худамон ё бо ќарз месозем ва ё... намесозем. Мутаассифона, дар масири рўнамоии охир президентњо танњо сурати даромадгоњи шимоли наќбро диданду халос, њол он ки мебоист онњо аввалин шуда, аз ин туннел бо мошин мегузаштанд ва ба сифати он бањо медоданд ва маънои иштироки ду нафари аввали ду мамлакат њам дар њамин буд, ки наќб ТАЙЁР аст, вале дар сенарияи он пардабардори гузариши президентњо аз наќб набудааст. Агар чунин мебуду президентњо аз туннел мегузаштанд, бовар дорам, он азоби љањаннамие, ки бунёдгарон ва ќабулкунандагони наќб ба мусофирон дар тўли солњои баъд "тўњфа" кардаанд, намешуд, зеро пас аз убур аз наќби ќабр барин торику пасту баланди кўлдор њатман президент фармон медод, ки наќбро аз нав таъмир кунанд. Аммо бори дигар афсўс, он тикаи наќб, ки аз берун дар чашми иштирокчиён ва махсусан ду президент менамуд, њамвор ва

ин наќби нимсохтро бо миллионњо доллари эрониён он ба анљом расонидааст. Агар бо ибораи дигар гўем, ба сари миллионњо доллар об рехтаанд… Бале, ширкат мебоист корро бо сифати баланд буд мекард, зеро дар Эрон чунин иншоотро супоришдињанда ЊАРГИЗ ќабул намекунад! Наќбњое, ки дар Эрон сохта шудаанд, аз намунањои бењтарини санъати сохтумонї ва меъморист. Масалан, наќбе, ки дар шањри Тењрон бунёд кардаанд, чї аз намуди зохирї ва чї аз самти меъморї бо бењтарин

ТАР аст ва камбудї НАДОРАД. Ин комиссия ё њайат аз чанд нафар иборат буда, њар яке як тарафи корро месанљад ва пас аз он ки бовар њосил кунад, ки иншоот тайёр, ба он санад имзо мегузорад. Махсусан, агар иншоот ба бехатарии њаёти инсон дахл дошта бошад, он њатман ба таври љиддї санљида мешавад. Ва мо бовар дорем, ки ин наќб њам аз љониби чунин њайат бечунучаро санљида шудааст, вале худ аз худ суол пайдо мешавад, ки наход чунин иншооти бузург, ки аз будубоши он њаёти садњо

зеро иншооте, ки ба бехатарии њаёти инсон дахл дорад, бояд пас аз пурра анљом додани сохтумони њама рукнњои техникии њимояи љиддии њаёти истифодабарандагони он ва пас аз имзо гузоштани њайати санљишии давлатї наќб мавриди истифода бояд ќарор гирад. Вагарна туннел ба ќабристони бародарї табдил ёфтанаш эњтимол дорад. Зеро агар имрўз аз девори он об шорад, пагоњ он ковок мешавад ва кї кафолат медињад, пас аз чанд муддат пораи девор канда нашавад?

Фиреб Президенти муњтарам, аќаллан як бор, то охири сол, аз наќби "Истиќлол", ки худ номгузорї ва пардабардорї кардаед, гузаред!

РОЊНАМОЇ

РАНГ БИНУ ЊОЛ ПУРС...

БЕ ЧОР БАЛЛОН ЊАМ БАРОМАДА МЕШУДААСТ... равшан буд ва шояд ба онњо чунин таассурот њам гузошта буд, ки тамоми роњи зеризамини њамин гуна њамвору рўшан ва бе нуўс сохта шудааст. Наход КАМАШ ДУ бор пардабардори кунему (ин гуна ахмаќї танњо дар Тољикистон рўй медињад) наќб њамоно торик, пуроб ва пасту баланд боќї монад? Саддарсад бовар дорам, чунин иншооте, ки як бор аз он мегузарї ва тавба мекунї, ки дигар намегузарам, дар љањон нест. Чаро чунин шуда ва гунањкор кист? Гунањкори аввал ин ширкати "Собир"-и ЧИЭ мебошад, зеро

зери фишор ќарор доштаанд. Дувумин фикр он аст, ки туннел мебоист њарчї зудтар ба истифода дода мешуд, зеро роњи болои аѓба аз њад зиёд хатарнок ва дар мавсими зимистон ќобили истифода набуд. Ва ё ба шахси аввал њарчї зудтар аз анљоми сохтумон њисобот дињанд ва эълон гардад, ки бо ташаббуси љаноб лањзаи таърихї - пайваст шудани ду ќисми кишвар ба вуќўъ омад. Њарчї њам бошад, ин наќбро ба ин шаклу ба ин дањшат ба истифода намедоданд ва мардумро ба љойи мадад расонидан ба азоби љисмониву рўњонї гирифтор намекарданд. Бењтар мебуд, мардум як мавсими дигар аз роњи хатарноку душворгузари аѓба истифода мекарданду наќб пурра ва мувофиќ ба сифату меъёрњои сохтумони бунёд мегардид. Пас аз чанд ваъдањои дурўѓу рост ба таъхир афтодани рўнамоии наќби Шањристон вазорати наќлиёт эълон кардааст, ки нињоят рўзи 23 октябр маросими пурдабдабаи кушоиши ин сохту-

наќбњои љањон сазовори муќоиса аст. Пас чаро чунин сохтумони номукаммалро эронињо барои мо "таќдим" намудаанд? Пеш аз он ки ба ин суол љавоби худро дињем, бояд ба чизи дигар рушанї андозем. Дар сохтумон як ќоида ва тартибот њаст. Одатан иншоотеро супоришдињанда маблаѓгузорї мекунад ва иљрокунанда месозад, мувофиќи паймони ду тараф ин иншоот аз љониби њайати комиссияе, ки аз љониби супоришдињанда тањия меёбад, ЌАБУЛ мекунад ва ИМЗО мегузорад, ки њамин иншоот ба истифода ОМОДА, БЕХА-

ва њатто њазорњо истифодабарандагони он бастагї дорад, бо санљиши сатњи гузаронида шуда бошад? Агар шуда бошад, пас дар бораи ин њайат чунин хулоса мешавад, ки онњо нобино ва ё дар замони санљиш зери таъсири њипноз афтода будаанд, зеро инсони солим ва заррае худро эњтиром мекардагї чунин иншоотро ќабул намекунад. Ва ё тахти фишори сахт ќарор доштаанд. Дар њолати наќби "Истиќлол" бояд комиссияи давлатї иншоотро ќабул мекард, зеро супоришдињанда нињоди давлатї - Вазорати наќлиёт буда бошад. Вале гумон ба он тараф мебарад, ки агар њайат ба ќабули наќб имзо гузошта бошад, пас метавон гуфт, ки њайати ќабулкунанда бевиљдон, тарсу ва хиёнаткори миллати хеш асту ё хушомадгўи шахси аввал. Вале ин љо боз суоли дигаре пайдо мешавад: рафту ин туннел њанўз аз тарафи комиссияи давлатї ќабул нашуда бошад? Инаш боз мудњиштар аст,

Чаро сабр накарданд, то ки наќб комилан сохта ва танќо пас аз он маросими пардабардорї гузаронида шавад? Андешаи аввал ва ё посухи нахустин он аст, ки рўнамоии туннел ба арафаи маъракаи интихобот рост омада, сохтумончиён ва њамаи онњое, ки барои истифодаи ин наќб омил буданд,

мони аср ба вуќўъ мепайвандад. Кош, мўњтарам Љаноби Олї, ки одатан тавассути чархболњо аз як макон ба дигараш мераванд, манфиати њазорњо мардуми истифодабарандаи наќби "Истиќлол"-ро ба назар гирифта, аќаллан ЯК бор бо мошин аз туннели Истиќлол гузашта, ба он маросим мерафтанд. Агар нараванд њам, аќаллан ба вазорати наќлиёт чунин хабар медоданд, ки Љаноби Олї тавассути шохроњи "Душанбе - Чанок" ба шимоли кишвар мераванд, он гоњ наќби "Истиќлол" акаллан рўшан мешуд... Муњибуллоњи ЌУРБОН, рўзноманигор

ЗИНДА МОНДАН ШАРТ АСТ

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

9

Аз байн бурдани бољи 350-390 - долларї, ба њељ вањљ боиси то 30-35 % паст рафтани нархи бензину дизел нахоњад шуд, зеро ин бозор низ аз љониби ширкатњои Русия тасарруф шуда, пурра контрол мешавад... Зимни сафари ахири президенти Русия Владимир Путин ба Душанбе миёни Тољикистону Русия ду созишнома ва чор ёддошти тафоњум ба имзо расид, ки дар доирањои коршиносии Тољикистон вокунишњои мухталиф, вале аксаран манфї ба бор овард. Аксарият ба ин фикранд, ки ин созишномаву тавофуќот истиќлолияти миллии Тољикистонро тањти суол бурдаанд, аммо дар асл чаро њамчунин як маъракаи таслим аз сўи Душанбе ба намоиш гузошта шуд, хеле суолангез аст. Ба назар мерасад, тавофуќоте дар ин замин њам вуљуд доранд, ки пасипардагї њастанд ва ба эњтимоли зиёд на ба нафъи мардум, аммо гурўњњои бузурги молиявию иќтисодї бояд бошанд. Аз љумла русњо хеле пештар гуфта буданд, ки таслими Душанбе ба хотири дар интихоботи президентии соли 2013 ба даст овардани пуштибонии Русия аз президент Эмомалї Рањмон аст... ЊУЉЉАТЊОИ СОДДА Созишномаи аввал ва барои Русияву Тољикистон муњимтарин маќом ва шартњои будубоши Пойгоњи њарбии 201-и Русия дар Тољикистонро дар бар мегирад. Бино ба он, пойгоњи низомии бузургтарини хориљии Русия бидуни њеч гуна пардохт то соли 2042 дар хоки Тољикистон боќї монда, то 7 000 аскару афсари рус 30 сол аз иммунитети дипломатї бархўрдор хоњанд буд. Созишномаи дуюм оид ба расонидани кўмак дар соњаи гардиши ѓайриќонунии маводи мухаддир аст. Чун њарваќта њар ду кишвар ањду паймони маъмулї бастанд, ки дар мубориза бо ќочоќи маводи мухаддир машѓул хоњанд шуд. Ёддоштњои тафоњум инњоянд: 1) Ёддошти тафоњум байни Вазорати мудофиаи ЉТ ва Вазорати мудофиаи Русия оид ба њамкорињо дар соњаи њарбї; 2) Ёддошти тафоњум байни Вазорати энергетика ва саноати ЉТ ва Вазорати энергетикаи Русия оид ба њамкорињо дар соњаи тањвили мањсулоти нафтї ба Тољикистон; 3) Ёддошти тафоњум байни Вазорати энергетика ва саноати ЉТ ва Вазорати энергетикаи Русия оид ба њамкорињо дар соњаи энергетика; 4) Ёддошти тафоњум оид ба иќдомњо байни ЉТ ва Русия дар бораи рушди њамкорињо дар соњаи муњољират. БАРДОШТЊОИ МУРАККАБ Коршиносони мустаќил аз њуљљатњои содда хулосањои мураккаб мебардоранд. Коршиноси масоли сиёсї Саймиддин Дўстов мегўяд, имтиёзи низомие, ки Тољикистон ба Русия дод, ѓайримунтазира ва хилофи манфиатњои як кишвари соњибистиќлол аст. Вай афзуд, иммунитети дипломатї додан ба 7 њазор сарбозу афсар ба ин маъност, ки дигар маќомоти Тољикистон њаќќи ба љавобгарї кашидани онњоро барои ќонунвайронкунии маъмурї ва љиноёти мухталиф надоранд: - Аз ќонун ва суди Тољикистон њифз кардани "муњофизатгарони мо" -ву "кафилони субот дар минтаќа" чї мантиќ дорад? Низомиёни аљнабї боз њам дар се шањри асосии Тољикистон - Душанбе, Кўлоб ва Ќўрѓонтеппа боќї монданд. Дар ягон пойтахти кишварњои љањон пойгоњи низомии аљнабї нест. Ин воќеият тањдиду хатари Кремлинро ба њар гуна њукумати миллї зиёд мекунад ва баёнгари он аст, ки сарнавишти Тољикистон њанўз дар дасти русњост ва тасмимњои муњим ва таърихї дар Кремл гирифта мешаванд. Созишнома, албатта, расонидани кўмаки техникї ба Артиши Тољикистонро дар назар дорад, аммо њаљм ва замони расонидани он њам маълум нест. Тањлили љузъиёти ин бахш баёнгари он аст, ки Маскав Душанбеи расмиро боз дар кадом бозии сиёсие истифода карданисту бас. Зимнан, мардуми одї аз иммунитети дипломатї бархўрдор будани кам не, ѓам не, 7 њазор (!) сарбозу афсари рус, ки ќисме онњоро (тибќи ќонунгузории Русия дао пойгоњњои њарбии хориљии ин кишвар танхо зархаридон ё контрактникњо хизмат мекунанд) гоњо дар Гипрозем масту аласт метавон дид, мегўянд, агар русњо дар гузашта дар Русия мардуми моро зери мушту лагад мегирифтанду ба ќатл мерасонданд, имрўз дар ватанамон ин корро мекунанд ва аз дасти суду

Нокомии таърихї Ё чаро њукумати феълї дар баробари Русия номуваффаќ шуд? прокурор ва милисаи мо коре намеояд... "ДАСТОВАРД" - ЊОИ ТОЉИКИСТОН Ба гуфтаи коршиносон, "гузашт"њои Русия ба Тољикистон, ки таъмини ќуввањои мусаллањи Тољикистон бо силоњи замонавї, то се сол тамдид кардани мўњлати иљозатномаи мењнатї ва аз 7 рўз то 15 рўз зиёд кардани мўњлати дар ќайди љои зист будан барои муњољирони кории тољик ва содироти бебољи маводи сўхт дар њаљми талаботи солонаи кишвар мебошанд, ки пропагандаи њукуматї онњоро "бешармона" "дастовард" меномад, вале бинобар як ќарор далелњо чунин набуду нест. Саймуддин Дўстов мегўяд: - Њайати њукуматии Тољикистон тайи гуфтушунидњои сесола аз манофеъи милливу истиќлолият љор зада, даѓдаѓањои зиёд кард, вале њадди аќал аз њуќуќњои муњољирони корї ба тавру бояду шояд њифз карда натавонист. То 15 рўз зиёд кардани мўњлати ќайди њатмии љойи зист барои муњољири кории тољик дастовард нест, зеро укроинњо 5 - 6 соли пеш, мўњлати 90 рўзиро аз Русия имтиёз гирифта буданд. Дар њоле, ки ќирѓизњо 5 сол пеш, аз Русия имтиёзи то 6 моњ бидуни иљозатнома кор карданро ба даст оварда буданду ин боиси тасарруф кардани љойњои кории тоза дар соњаи хизматрасонї, аз ќабили мењмонхонаву ресторанњо ва зиёд шудани маоши миёнаи муњољирони ќирѓиз шуд. Имзо кардани ин созишнома бе ба инобат гирфитани њуќуќњои 800-850 њазор муњољирони

корї камоли камсаводї ба беномусист. Ќимати ин муњлатро баробар ба беш аз 1 (як) миллиард доллар медонанд, ки муњољирони кории тољикистонї ба сифати "халоспулї", њамасола, барои маљбуран вайрон кардани ќойидањои будубош, ки институти ќайди муваќќатї дар Русия љорї кардааст, пардохт мекунанд. То се сол дароз кардани мўњлати иљозатномаи пулакї њам "дастовард" нест, зеро пеш аз ин њам бо пардохти 1000 рубл барои њар моњ муњољирон онро метавонистанд бихаранд. Ин бахши созишномаро коршиносони тољик камоли бадахлоќї низ унвон мекунанд, зеро маънии то 3 сол аз кишвар тела кардани сарварону парасторони оилањои тољикро низ дорад. Дар умум, њамаи ин маънии онро дорад, ки љониби Тољикистонро дар ин музокирот, хоса дар бахши муњољират ва иќтисод нафарони бесалоњият, камдониш ва бе њуввияти тољикї намояндагї кардаанд. Ба гуфтаи Саймиддин Дўстов, "тањвили бебољи мањсулоти нафти аз Русия њам бо чанд далел, ба фоидаи мардуми Тољикистон нахоњад буд. Аввал ин ки аз байн бурдани бољи 350390 - долларї, ба њиљ вањљ боиси то 30-35 % паст рафтани нархи бензину дизел нахоњад шуд, зеро ин бозор низ аз љониби ширкатњои Русия тасарруф шуда, пурра контрол мешавад ва мешавад тахмин кард, ки ин маблаѓ акнун ба кисаи кињо меравад".

-Дуюм, аз 1-уми январи соли љорї, бо узви Созмони љањонии тиљорат

шудани Русия ќимати мањсулоти нафтї дар бозори дохилии Русия то як-якуним соли дигар ба нархи миёнаи аврупої баробар шуда, "имтиёз"и Тољикистону Ќиргизистонро аз байн мебарад. Њамчунин Русия муваззаф аст, ки то соли 2014 ба сўзишвории стандарти "евро-4" гузарад. Ин маънии онро дорад, ки як ќатор полоишгоњњои нафтии Русия аз бозори дохилї монда, маљбуранд мањсулоташонро бо нархи арзон ба Ќирѓизистону Тољикистону Афѓонистон фурўшанд. Хандаовар аст, аммо соли 2014 афѓонњо њам аз ин имтиёзи путинї бархурдор мешаванд"- мегўяд Дўстов. Созишномаи дуюми байни Агентии назорати маводи нашъовари назди Президенти Тољикистон ва Хадамоти федералии назорати муомилоти маводи нашъаовари назди Президенти Русия басташуда, кўмаки ахирї ба љониби Тољикистонро дар назар дорад, вале он таќрибан њиљ ањамияте барои љомеаи кишвар надошта, як гуна кўшиши риоя кардани тавозун миёни Русия ва мамолики Ѓарбро дар зимн дорад, зеро Агентї бо маблаѓгузории ѓарбиён таъсис шуда, то њол аз љониби онњо сарпасрастии молї ва техникї мешавад. Њукумати феълї дар ин бахш то њадде ољиз аст, ки њатто генерал Рустам Назаровро ба розигии амрикоиён аз вазифа сабукдуш карда наметавонанд. БОЯД ЧЇ МЕШУД? Маврид ба зикр аст, ки дар ин музокирот дар сохтмони Истгоњи барќїобии "Роѓун" касе лаб накушод, њол он

ки зимни њамин гуна сафар ба Бишкек љониби ќирѓиз кафолати сохта шудани ИБО-и "Ќамбарота"-ро гирифтанд. Коршинос ва муаррих Нуралї Давлат мегўяд, мардуми Тољикистон шоњиди нокомтарин музокироти њукумати Эмомалї Рањмон дар таърихи истиќлолияти кишвар шудаанд, вале њоло на њама пайомадњои манфии онро мефањманд. Нуралї Давлат ба ин назар аст, ки "бояд аз љониби Тољикистон шарт монда мешуд, ки њар куштори тољикони муњољир аз љониби скинхедњо аз љониби маќомоти интизомии Русия мавриди тањќиќи љиддї сурат бигирад. Муњлати зисти онњо бидуни ќайд, ба мисли ќирѓизњо барои њадди аќал 3 моњ зиёд мегардид. Аммо ба низомиёни рус ба њељ ваљњ набояд статуси дипломатї дода мешуд. Љониби Тољикистон дар ин маврид, на танњо истодагарї накард, балки дањон њам накушод. Ва њам наметавонист. Тољикистон дар тўли 20 сол натавонист аз зери фишори ду кишвар, ки дар соли 1992 аз пуштибонони Сангак Сафаров мањсуб меёфтанд, барояд. Њукумати Эмомалї Рањмон натавонист, аз зери фишори Русияву Ўзбакистон бомуваффаќияту бешикаст берун равад ё нахост". Нуралї Давлат гуфт: - Тошканд ва Кремл гоње њамроњ, гоње људо-људо ба Душанбе фишор меоварданд. Њоло баъди ба оѓўши Ѓарб даромадани Ислом Каримов, Русия мехоњад аз тариќи Тољикистону Ќирѓизистон ба Ислом Каримов фишор биёрад. Душанбе ва Бишкек барои Русия танњо барои фишор овардан ба Ўзбакистон зарур буданду њастанд. Ман њамеша ба ин бовар будам, ки њукумати Тољикистон бечуну чаро ба Русия гузашт мекунад ва дар ин маврид дар расонањо њам андешаамро баён доштам. Тољикистон мисли Аморати Бухоро баъди 20 соли истиќлол њамон протекторати Русия боќї монд. Русњо дар соли 1992 медонистанд, ки бояд ба сари ќудрат кињоро биёранд. Сирри нокомии таърихии ин њукумат дар њамин аст". АСЛИ ГАП ЧЇ АСТ? Бале, бовари касе ба њамчунин таслими бечунучаро ба љониби Русия намеояд, њарчанд "Нигоњ" се сенарияи инкишофи эњтимолии њаводисро ояндабинї карда буд. Бовар намеояд, зеро се сол буд, ки масъулони њукумати феълї мегуфтанд, Тољикистон моли бобоии њиљ кас нест ва як ваљаб хокашро ба ихтиёри касе доданї нест. Акнун 30 соли дигар боќї мондани пойгоњи низомии русњо ба ин маъност, ки то он замон Тољикистон ба њамин дараља аз Русия пойбанд хоњад буд, ки њоло њаст. Аммо то он ваќт муњољират проблема мемонад? Хатари Толибону террористу экстремистон њам? 30 соли дигар низ дар Афѓонистон љанг хоњад буд? Фаромўш набояд кард, ки 20 соли пеш њам бо њамин андешањо русњо аз ташкилкунандагони љанги шањрвандї дар Тољикистон буданд...Инро худи Путин зимни вохўрї бо њайати шахсии Пойгоњи 201дар Душанбе ѓайримустаќим тасдиќ кард. Ин гуна амалро аз љониби њукумат кам касон интизор буданд, зеро дар вазъи кунунии Осиёи Марказї, ки муайянкунандаи муњити сиёсии он стротежињои амрикоии "Роњи нави абрешим" ва русии "Корпоратсияи Осиёи Марказї" мебошанд, хирад таќозои сиёсатњои прагматикиро мекард, на таслимшавї ба як љониби заифи ин бозињои геополитикиро ва он њам бидуни муњофизати самараноки њуќуќњои муњољирони кории тољик. Агар њадаф аз ин таслим интихоботи соли 2013 бошад, пас ин њама бовар накардан ба райъи мардуми кишвар аст, на чизе беш аз ин.

«Нигоњ»

10 №29 (305), 10-уми октябри соли

2012

Аз њафтаи гузашта вазъ дар марзи Сурия ва Туркия муташанниљ шуд. Љонибњо њамдигарро ба ташдиди авзоъ муттањам карданд, тарафи сеюме дар ин низоъ набуд, ки доварї кунад. Ба њар њол Туркия ба мушакборони ќаламраваш, ки аз љониби артиши давлатии Сурия сурат гирифтааст, посухи љавобї дод. Бар асари партов шудани чанд мушак шаш тан аз сокинони Туркия ба њалокат расидаанд. Гуфта мешавад, ки ин мушак бегоњии рўз ба њавлии хонае афтод, ки сокинонаш ба таоми шом омодагї медиданд. Модари хонадон бо се фарзанд ва хоњари мењмонаш ба кушта шуданд. Ин њодиса хашми Анќараро ба бор овард, садоњои ќасос баланд шуданд. Артиш ва нерўњои марзбонии

Акс аз novayagazeta.ru

Аз ин рў, дар оѓоз на як бору ду бор сўи Муаммар Ќаззофї ишора мекард, ки Башор Асад аз сарнавишти вай панд гирад ва чун Муборак ва ё бин Алї бо роњи осоишта канор равад. "Ба сарнавишти Ќаззофї нигоњ кун",- хитобан њушдор медод ба Асад.

НАТИЉАИ ГУЛЎЛАПАРТОЇ БА ХОКИ ТУРКИЯ

Туркия ва Сурия: аз сањнасозї то тањдиди љанг ТИРАГИИ РАВБИТ МИЁНИ СУРИЯ ВА ТУРКИЯ АЗ МУШКИЛОТЕ ЊИКОЯТ МЕКУНАД, КИ ДУ КИШВАРРО БАРОБАР БА ПАНЉАИ ХУНИН МЕКАШАД

АФСАРИ СЛОЊБАДАСТ кишвар оташи љавобї кушоданд. Сарвазири ин кишвар Раљаб Тайип Эрдуѓон иброз дошт, ки бигзор касе сабри Туркияро насанљад. "Мо суботу амният мехоњем, мо нияти онро надорем, ки даст ба рехтани хуни ноњаќ барем. Барои њифзи ќаламрав, тамомияти арзї ва љони шањрвандонамон аз њељ иќдоме даст нахоњем бардошт, њатто аз кўшиши роњандозии амалиёти љангї дар дохили Сурия низ", - гуфт ў. Баъди ин њодиса вазири корњои хориљии Туркия Ањмад Довуд -уѓлу бо Котибити генералии СММ Пан Ги Мун, намояндаи вижаи он Лањдар Броњимї ва Котиби генералии НАТО Андерс Фог Расмуссен дар иртибот шуд ва онњоро дар љараёни њодиса гузошт. Пан Ги Мун аз Димишќ даъват кард тамомияти арзии Туркияро риоя кунад ва изњор дошт, ки "зиддиятњо дар Сурия на танњо амнияти мардуми он, балки њамсоягонашро

ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Маљаллаи мазкур, ки аз хонотарин нашрияњои Шоњигарии Британия аст ва он дар Русия низ интишор меёбад, дар шумораи навбатии худ набераи 28-солаи маликаи Британия Елизавета шоњзода Гарриро "љолибтарин ва фарањмандтарин намояндаи сулолаи шоњї" унвон кардааст ва мунаќќидон мегўянд, ин аввалин бор тўли бист соли охир аст, ки маљалла ба маъруфияти хонадони шоњаншоњї таваљљуњ намудааст. Соли 1992 падари Гарри, валиањди Британия шоњзода Чарлзро њамин гуна "шараф" насиб шуда будааст. Гарри, ки дуюмин писари малика Диана мебошад, дар ин акс бо сару либоси зебои халабони неруњои њавоии Британия акс ёфтааст ва чун шахсе муаррифї шудааст, ки њатто соатњои холї аз парвозњои хидматї ба њамсилоњону њамхизматонаш кўмак мекунад, маљруњонро ёрї ме-

низ халалдор кардааст". Котиби генералии НАТО гуфт, ки ин паймон намехоњад ба буњрони Сурия кашида шавад, вале дар сурати зарурат омода аст аз Туркия њимоя кунад. Баъдан, хабар дода шуд, ки Сурия масъулиятро бар душ гирифт ва узр пурсид. Вале ин замоне буд, ки парламони Туркия бо ташкили як љаласаи фаврї ба артиш иљозаи амалиёти њарбї дар хориљ аз ќаламрави кишварро дод. Шояд ин ба Башор Асад њушдоре шуд, ки аз муќовимати рўирост даст кашад ва бо узрхоњї аз ташаннуљи авзоъ бикоњад. Соли 2007 парлумони Туркия ба ин монанд њаќро ба низомиёни ин кишвар дода буд, то тавонанд алайњи курдњо дар ќаламрави Ироќ даст ба амалиёти низомї зананд. Таниш миёни Сурияву Туркия ќаблан њам рух дода буд. Низомиёни Сурия як њавопаймои нерўњои мусаллањи Туркияро сарнагун карданд ва бо ин бањона Анќара дар марзи ин кишвар нерўњои муќтадири худро басиљ кард. Вале он замон низ аз роњандозии амалиёти низомї алайњи Сурия худдорї намуд. "БАЊОРИ АРАБ" ВА ТУРКИЯ То оѓози "бањори араб" ба назар мерасид, миёни Димишќ ва Анќара ихтилофи назаре нест ва ин ду

кишвар то њадде ќотеъонатар аз дигарон режими сањюнистиро зери фишорњои равонї ќарор медоданд. Аз он ки Башор Асад ошкоро аз "Њизбуллоњ"-и Лубнону "Њамос"-и Фаластин пуштибонї мекард, Эрдуѓонро хуш меомад ва борњо аз ин иќдомњои Сурия ситоиш њам карда буд. Аммо "бањори араб" то њадде равобит миёни ин ду кишварро тира сохт. Анќара худро љонибдори хезишњои мардумї дар Ховари Миёна нишон дод. Раљаб Тайип Эрдуѓон њоло њам бар ин назар аст, ки чун мардум намехоњанд ин ё он диктатор тахтнишин бошад, пас ў бояд тарки вазифа кунад, то кишвар аз љангу хунрезї эмин бимонад. Анќара мањз аз њамин зовия ба рўйдодњои минтаќа ва мањз Сурия менигарист. Аз ин рў дар оѓоз на як бору ду бор сўи Муаммар Ќаззофї ишора мекард, ки Башор Асад аз сарнавишти вай панд гирад ва чун Муборак ва ё бин Алї бо роњи осоишта канор равад. "Ба сарнавишти Ќаззофї нигоњ кун",- хитобан њушдор медод ба Асад. САЊНАСОЗЇ Ё ТАЊДИДИ ОШКОРО? Ба назар мерасад аз беруну аз хориљ дастњое Туркияро ба як бўњрони шадиди низомї тела меди-

ЊАМЛАИ БЕРАЊМОНА њанд. Аммо тањлилњои коршиносї ояндаи дигарро дар ин рўйдодњо пешгўї мекунанд. Ба эњтимоли ќавї дахолати беруна дар ќазияи Сурия сурат намегирад, вале њукумати Башор Асад низ побарљо намемонад. Собиќ сафири Арманистон дар Либия Арман Навасардян рўзи 8 октябр дар як нишасти матбуотї дар ин бора изњори назар намуд. Вай гуфт, дар атрофи Сурия аз сўи неруњои мансуб ба паймони НАТО ва ИМА гирд омадаанд ва аз љониби

Шоњзода Гаррї ва Барак Обама: кї љангљўтар? Ин хабар субњи рўзи сешанбе аз љониби машњуртарин ожонсињои иттилоотї, аз љумла "Рейтер", ВВС, "Ассошейтед-пресс, ИТАР-ТАСС, Интерфакс расонаї шуд. Шоњзодаи Британия Гаррї, ки њамагї чанде пештар Толибон дар Афѓонистон ќасди шикораш доштанд ва барои аз байн бурдан ва ё ба асорат даровардани ў дар як пойгоњи муљањњазу калони Британия 6 њавопаймои љангиро нобуд сохта буданд, акнун "одами сол" эълон шуд. Яъне, аз назари нашрияи "Tatler", дигар дар он гирду навоњї шахсе набуд, ки корномааш шабењи корномаи шоњзода Гаррї бошад. расонад, онњоро дар бемористон аёдат мекунад ва ѓайра. Њадафи мо аз ёдоварии "одами сол" - баёни арзиши башарии инсон дар љомеаи демократии Ѓарб аст. Њарчанд ки мантиќи љоизањои ѓарбиёнро љустан худ як кўшиши бењуда аст. Замоне љоизаи сулњи Нобел ба Барак Обама, президенти ИМА ихтисос гирифт, ки нав пой ба Кохи Сафед гузошта буд. Вале аз забонаш њарфњои сулњхоњона, аз ќабили талош барои бунёди давлати Фаластини соњибистиќлол, хурўљи неруњои низомї аз Ироќу Афѓонистон шунида мешуд. Он замон Обама метаво-

нист ва аз ин ќудрат бархўрдор буд, ки баъди сазовори љоизаи сулњи Нобел шудан талош кунад давлати Фаластинро дар ќаламрави аљдодии фаластинињо эълон кунад. Ва бо ин васила ба зиддияти идомадори Арабу Исроил низ хотима бахшад. Метавонист интизори соли 2014 намонад ва нерўњои ишѓолгарро аз хоки Афѓонистон хориљ созад ва бо ин иќдом ба сулњи саросарї дар ин кишвар мусоидат намояд ва чењраи љангљўёнаи Амрикоро чун нерўи ќудратманди сулњофарин дар рўи замин муаррифї кунад. Вале имрўз дар баробари љангњои хатмнашуда дар

дигар, ќуввањои Чин, Эрон ва Русия. Вале миёни онњо гуфтушуниди ѓайрирасмї вуљуд дорад, ки мудохилаи њарбї дар Сурия бояд сурат нагирад. Он неруњое, ки хостори барканории Башор Асад њастанд токтики дигарро пеш гирифтаанд. Режимро мехоњанд бо дастони гурўњњои тундгарои исломї, аз ќабили "Бародарони мусалмон", "Ал-Ќоида" ва салафињо аз байн бубаранд. Туркшиноси арманї хонум Ануш Ованисян низ бар ин назар аст, ки ба њељ ваљњ, Туркия моил нест ба як љанги доманадор дар ќаламрави Сурия даст занад. Туркия бо эълони эњтимолияти њамлаи низомї ба Сурия ба як иштибоњи сиёсї роњ дод. НАТО ва дигар муттањидони ѓарбии он њарчанд амали Сурияро мањкум карданд ва ба љонибдорї аз Анќара садо баланд намуданд, вале амалан аз роњандозии амалиёти њарбї пуштибонї накарданд. Туркия наметавонад танњо вориди амал шавад, чун мушкилоти дохилї ва мушкил бо курдњои људоихоњ дорад. Боз ин дар њолест, ки на њамаи аъзои кобинаи Эрдуѓон љонибдори љанг бо Сурия њастанд. Замоне, ки сухан аз љаласаи њукуматї дар ин кишвар мерафт, ВАО навиштанд, ки иддае аз генералњои баландпоя ва њатто вазири корњои хориљии ин кишвар зидди сиёсати Эрдуѓон дар мавриди эълони љанг бо Туркия буданд. Нашрияи "Юрд" хабареро ин-

Ироќу Афѓонистон Обама табли љанг дар Либияву Эрон мезанад. Тањримњои њамин љоизадори сулњи Нобел дањњо њазор эронии як замон соњиби зиндагии шоистаро дар остонаи фаќр ќарор додааст. Ва њадаф якест: мардумро ба шўр орад, то пояњои низоми исломиро дар ин кишвар заъиф созанд ва демократњоеро чуноне дар Либия карданд, сари кор оранд, ки фармонбардори амрашон бошанд. Ва Гарри њам ба Афѓонистон омад, то бомбњои кушандаро болои рустоњои афѓонї сарозер кунад, садњову њазорњо хонањоро валан-

тишор дод, ки боиси сару садоњои зиёде гардид. Тибќи навиштаи ин рўзнома ба сўи Туркия мушак аз силоњи тавлиди НАТО партов шудааст. Аммо аз касе пўшида нест, ки артиши Сурия ин гуна силоњ надорад. Пас масъалаи дигар ба миён омад. Эњтимол меравад ин тирандозї сохта буд ва он аз љониби худи низомиёни Туркия сурат гирифт, то маќомотро ба љанг алайњи Сурия тањрик дињанд.

Фирўз МУЊАММАД гор, тифлаконро бесарнавишт, модаронро дилфигор ва пирони барљомондаро саргардон дар кўи оворагї созад. Ва Tatler мањз њамин замон ўро ба мушоњида гирифт. Чењраи шоњзода дар либоси халабонї ва ширкаташ дар майдони љанг барои маљалла таваљљуњбарангез омад. Вагарна тўли ин 28 соли умр Гарри дар њамон ватане мезист, ки Tatler интишор меёбад. Вале пурбини маљалла ўро дар Афѓонистони љангзада дид. Фарњанги ѓарбиён њамон фарњанги љанг аст. Дар интихоботи Амрико номзаде бештар овоз мегирад, ки барномаи љолиби љангї ва ё ваъдаи љанг бо кишваре дошта бошад. Аз љумла дар Британия низ. То замоне, ки Гарри дар маќари аљдодї буд, мушоњида нашуд, чун савори чархболи низомї шуд ва ба минтаќаи љанг рафт, "одами сол шуд".

Насрулло НИЁЗЇ

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

11

Радиои "Озодї", ВВС-и тољикї ва ду-се нашрияи мустаќиле, ки исмашонро наёварда сарчашмаи бебандубории вожањо мехонед, на ба ин дараљаанд ва шуъоъи начандон пањне дар Тољикистон доранд, ки Телевизионњои давлат ва матбуоти расмии кишвар дошта бошанд.

Ба адиби гиромї, Муњибуллоњи Ќурбон! Навиштаатонро пиромуни покии забони модарї дар хитоб ба Кумитаи забон ва истилоњоти назди њукумати Тољикистон хондам. Рук мегўям: интизори ман аз адибе њамчун Шумо, ки аз гузаштаи ќавми хешу аќвоми дигар ба хубї ошно њастед, дар боби забон дигар буд. Зеро ба шањодати таърих абардавлатњо рушду нумуъи забонро пешкори барномаи аслии амал ќарор додаанд ва њамзамон бо пироиши як хиттаи ќонунманд, шањрњои бузург ва лашкари тавоно забони гуфтори муњкаму болиѓро низ такмилу таъмир мекарданд, чиро ки забони воњид мароми воњид! Намуна императории румиён, осуриён, мисриён, бобулиён, њиндиён ва чиниёни бостон ва... Адабиёти класикии мо низ бо оини сењргуна, ки андешаи неку каромоти инсониро мењвар ќарор дод, аз њама пеш аз лутфи сухани побарљо моя гирифт ва љањонї шуд. Ва муфту маљљонї набуд, ки бузургони ин адабиётро "соњибќирони назм", "њуљчату-л-њаќќ", "паямбарони назм", "афсању-л-муткаллимин", "султону-л-маъонї", "лисону-л-ѓайб" унвон дињанд ва сањлу сода њам нест, ки Мавлоно (дар муќаддимаи дафтари аввал) гўяд, ки ин "Маснавї" "ба дастњои фариштагони нависанда ва гиромиёни олимартаба навишта шуда" ва Саъдиро аз Эрону Арабу њинду Рум то дурињои Чин ба форсї замзама кунанд.

чиновникњои кремлинзадаи мо ѓашогин шудааст, аз шањрњои Райу Шерозу Исфањону Њамадон ба Мовароуннањр омада ва ё аз Балху Бухорову Хоразм ба он љойњо боли њумоюнї кушода?! Забони мо, ки "форсї" буд, аз соли 1938 ин љониб бо дикта (дасти зўр)-и мутаљовизини рус "тољикї" кунонида шуд. Ва аз њамин давра Нањси Кайвоне дар самои забони мо падид омад ва боѓи њамешабањори онро шуруъ кард ба хазон кардан, ки дар ин бора матбуот матолиби зиёде дарљ карда. Аммо Шумо, аз нопокии муњитзистии

Мас ъала гузо рии Шумо поккории забон аз алфози нољову бегона, шойиста аст, аммо талќине, ки мекунед, ба назари банда оњанги диктаи русхољањои дирўзаро медињад, ки ќобили ќабул нест. Таваќќуъ аз Шумо ин аст, ки дар корбурди номи њаќиќии забони модарї на ин ки бо мулоњазаву андеша бошед, балки њамчун ањли адабу фазл барои расидани њаќќ ба њаќќдор сањм гузоред. Чї агар "Хусрав"-ро "Каљрав" ном бурдан зишт бошад, низ "форсї" -ро "тољикї" гуфтан зишттар аз он аст. Оё метавонем гўем, ки вожаи "забони тољикї" чї ифтихороту чї ќидмат дорад? Магар Рўдакиву Низомии Арузиву Сино, Шоњ Носири Ќубодиёниву Балъамиву Беруниву Хоразмї, ки хуросонљї (Бухо рову Самарќандї) буданд ва илму адаби миллии моро пай афканданд, "тољикї" (?!) навиштаанд? Оё вожаи "форсї", ки шуниданаш барои

забони модарї изњори нигаронї карда, аз љумла родиёњои мамолики бегонаро нукта мегиред, њол он ки ба назари мо, "хона аз пойбанд вайрон аст". Имрўз дар њич идора ва вазоратхонае, мадраса ва донишкадае ба имлову иншову мантиќи расо таваљљуњ намешавад, зеро фанни имлову сарфу нањвамон пур аз наќс, воруна ва бемор аст. Дар хурофоти бешармонаи ѓалату ёванависии тамом ѓарќа гаштаем ва пинаки касе аз ин бељо намешавад. Адибону донишмандон ѓалат менависанду ѓалат мегўянд, муллову мударрису омўзгоронамон низ. Баъди ошної бо матлаби Шумо, барои озмоиш, аз ноњияи "Гулистон" то наздикии бозори "Саховат"-и пойтахт (фосилаи ду-се њазор ќадам) наздики њаштод лавњаву тоблу ба тољикї баршумурдам, ки њам расмї буданду њам хусусї ва њама ба таври хандасор ѓалату ноќису омиёна, ки рангу матоъу чўбу филиззу… сарф кардаву китобат намудаанд! Ва бо ин вазъ њайрон аз онам, ки дониста аз Кумитаи истилоњоте, ки фаъолияташ таќрибан малмус нест (ба мисли Фарњангистони улум, ба мисли пажўњишгоњњои забон ва дабиёту дигару дигар), мадад мепурсед? Магар њамин идорањои бо номи баланду њайсияти паст нестанд,

Агар ин њама ваќт ва фикру њарфи бењударо сарфи кори муфиде бикунем, албатта ба љое хоњем расид. Муњаммад ЊИЉОЗЇ

ки намояндагони бесаводу бегонапарасти порлумони кишвар нахуст вожаи "форсї"-ро дар Ќонуни з абони мо ба ќафас (ќавсайн) љо дода, баъдан, аз он ќафас низ ронданд? Ва акнун ин ургонњои бонуфузи њомии забон, ин соњибунвонњои илм ва ин адибоне, ки лофи муњаббат аз ватану таърихи он мезананд бо Конуни адибони хеш ѓайрату љасорату орияте надоранд, ки дар порлумони зидди фарњанги миллї бањсе ороянду гўянд: таъбири "забони тољикї" бофтаи душман аст ва тавњине ба исми забони модарии мост. Ин забон бо номи "форсї" аз файзи хоки

бемор а блањ шава д ва ё… Меъёри забон низ бояд дар чањорчўби дастури илми забону мантиќ бошад, на гуфтори омиёна. Ќаламкаш бо ин меъёр назму тартибе дар нигориш меофарад ва оммаро бо дониши саршор аз паси хеш мебарад. Нуктаи бозёфтаи ў бояд гулчине аз боѓистони китобу донишномаву ќомусњо ва муносиб бо ќолиби забон, суфтаву равону равшану омўзанда ва аз њама муњим, њовии фарњангу таърихи аљдодї бошад. Оё барои худи Фирдавсї зарур буд ва ё барои поёийи фарњангу таърихаш, ки дар миёни гўишњои мухталифи мардуми Эрони мо ва

"Забони тољикї" пояи таърихї надорад! поки сарзамини мо осмонї шуд! Гузашта аз ин, ин ургонњои расмї як бор аз Кумитаи родио ва телевизиони кишвар намепурсанд, ки чиро њар рўз дањњову садњо маротиб шабакањои расмии телевизион дар гуфтори тољикї хато мегўянду хато менависанд ва дастгоњи порозитафкане барои забони модар ї шу дааа нд? Ради ои "Озодї", ВВС-и тољикї ва ду-се нашрияи мустаќиле, ки исмашонро наёварда сарчашмаи бебандубории вожањо мехонед, на ба ин дараљаанд ва шуъоъи начандон пањне дар Тољикистон доранд, ки Телевизионњои давлат ва матбуоти расмии кишвар дошта бошанд. Аммо бодлохи уфунати забони модарии мо то имрўз ин Фарњангистони улум (бо фарњангњои тафсирии ахираш), ин вазоратхонањои кишвар (бо китобњои аксаран бесаводонаву обакї) ва Телевизиони Тољикистон бо парту палои рўзмаррааш будаанд. Зеро аз бехабарї, бетаваљљуњї, ё бетарафию бетафовутии инњо забони модарии мо рўзафзун поймолу тањќиру абгор шудааст. Ин як мантиќи сода аст, ки агар меъмор аз меъёри дониши фанни хеш по ба берун нињад, ќасру кохи сохтааш дер напояд, ё пизишк ин формулро муроъот накунад, дар назди

дар ќиболи аќвоми гуногуни он, ба мисли тоту тољику толиш, балуљу паштуву курд ва бегонагони турку араб, сабки муаззами пањлавонї, ё пањлавї ва ё ки порсї (форсї)-ро баргузинаду ба сарзаминаш номи љовидонагї бахшад? Албатта, барои Ватанаш! Ва мисоли наздик: соли гузашта, тањти шиъори пролетории "оммафањм шавад!", ё "эронча(?!) нагўем!" китоби "Энсиклопедияи миллии тољик"(?!) чоп шуд. Ин љо мурод "Донишномаи Тољикистон" гуфтан аст ва вожаи "донишнома" форсисту ёде аз маърифати гузаштаи мояварамон (исми рисолаи њамноми Шайхурраис ибни Сино) аст ва вожаи "Тољикистон", ки њовии як кишвар! Кадомї бењтар - "Энсиклопедия" ё "Донишнома"?! Аз матлаби Шумо пай набурдам, ки оё раводори навиштану гуфтани "Штатњои Муттањида" њастед ва "Москва" ва ё "Шанхай"? Тамоми њарљу марље, ки то имрўз дар забони мо уштлум мекунад, аз ѓафлати шахси мо ва аз доми тазвири хољагони "Маскваљони азиз"-и мост (таъбири шоъир Рањимї), ки на танњо ба иљбор исми забонамонро табдил карданд, балки алифбои якњазору дусадсолаамонро низ аз дастамон рабуданд ва сирилликро бар сарамон тањмил карданд.

Русњо, ки дар солњои сийи асри гузашта мероси хаттии њазорсолаамонро даста - даста оташ заданд ва равшанфи кронамонро лак андар лак бо"љурм"и хатти ќуръонї донистан нобуд карданд, бо "тољикї" кардани забон ва сириллик кардани хатти мо, моро гунгу кўре намоиш доданд, ки гўиё на гузаштаи маънавие дорему на фарњангу дониши бунёдї ва гуфтанд - ин мо будаем, ки омада шумои хуфтаро гуфтору навиштор омўзонида, бедор кардем! Аммо музирртар аз њама шиъ ори даљљо лиаш он б уд: "содда нависед", "ба забони халќ нависед"! (Гўиё нависандагон "халќ"(?!) набошанд!) Пурсиш ин аст: чун алифбои як миллатро бо ањли китобу донишаш ќатлиом мекунед, бояд кї суфтаву наздик ба забони мардум нависад - "одинањову дохундањову некќадамњои беќалам, бе китоб, бемактаб ва харсавору хокбозу чокар"?! Акнун аз шарри ин алифбои бегона Амрико, Амирко, Америка, Штатњои Муттањида мегўем. Ва лутфан нигаред ба "Фарњанги фо рсї"-и Му њаммади Муъин, ки омадааст: ОМРИКО (алифи мамдуд, яъне њарфи О(!), мим, ро, коф, алиф)! Ва низ нигаред ба калимаи "Улампик", ки "таљовузи гўшхароши ВВС"аш хондаед: Уламп (алифи мафтуњ, лом, мим, пе) бо транскрип сияи л отиниа ш: ola mp; агар олимр мебуд, устод Муъин менавишт: alimp. Ба њамин тартиб, агар мадраки аслї китоб (њамчун пояи фарњангу маърифати њар ќавм) бошад, дар мавриди Њинд ва Чин низ њаќќ ба ВВС-и форсист. Аз Фирдавсиву Низомиву Саъдиву Мавлонову то "Овози тољик" (соли 1924, Самарќанд) ѓолибан Њинду Чин гуфтаанд ва Хитой ( Китай, ки аз рус сироят шудааст) ё Хито (бо "итќї") - на кишвари Чин, балки бахши шимо лийи Чин ва Турк исто ни Шарќї ва ќисмате аз Сибирї аст. Ниг. "Луѓатномайи Дењхудо". Аммо дуруст фармудаед, "чиної " гу фтану на вишт ан ѓалат аст! Хулоса, кор то љое расидааст, ки хасеро дар чашми дигарон дидаему чўби гурмсори чашми хеш аз назарамон нињон мондааст. Њол он ки ВВС-ву "Озодї"њо ба њич ваљњ кафили созандагии љомиъаи мо нестанд, балки бояд худи мо аз љумла забони хештанро таъмир бикунем, он гуна, ки ёдашон ба хайр, њахоманишиён карданд (ки форсї забони аввали оламиён буд, чунон ки имрўз инглисист) ва Сомониён (ки форсї аз ањди онон то нуњсад соли дигар дувумин забони љањони ислом буд). Ва наздиктарин роњи рањої аз ин бебандуборињо эњёи дубораи "форсї" (манзур сарфу нањви суннатии хеш) дар Тољикистони азизамон ва бозгашт ба алифбои муќаддаси форсї хоњад буд. Бо таманнои пояндагии Тољикистон ва шугуфоии њар чи бештари забони арљманди форсї ба Шумо дуруд мефиристам. Обиди ШАКУРЗОДА, рўзноманигор

12 №29 (305), 10-уми октябри соли

2012

Акнун дастаи пизишкон ба аёдати беморони ниёзи кўмаки паллиативї ба манзили эшон мераванд. Танњо дар ноњияи Фирдавсии пойтахт, ки шифохона он љо љойгир аст, 160 нафар чунин бемор ба ќайд гирифта шудааст.

Њамасола дар рўи олам 52 миллион одам њалок мешавад. Аз ин дањњо миллион дар њолати азият кашидан љони худро аз даст медињанд. Танњо аз бемории саратон 5 миллион нафар њалок мешавад. Инчунин беморињои сил, руњї, ќанд, бемории пайдошудаи норасоии масунияти одам (БПНМО), осеб ёфтани устухон ва амсоли ин беморро дар панљаи азияту дард мефишорад. Табибон аз шифо ёфтани чунин беморон ољизї мекашанд. Дар он сурат бемор бо дарди худ танњо мемонад. КЎМАКИ ПАЛЛИАТИВЇ ЧИСТ? Кўмаки паллиативї мањз он беморонеро фаро мегирад, ки мубталои бемории табобатнашаванда гардида, аз дарди тоќатфарсо азият мекашанд. Кўмаки паллиативї- аз калимаи лотинии паллиум-рўйпуш,љома ва паллиатус-сабукии муваќатии беморї гирифта шудааст. Зумрат Маќсудова - њамоњангсози лоињањои барномаи тандурустии љамъиятї аз шўъбаи Ташкилоти байналмилалии Институти "Љамъияти Кушода"- Бунёди Мадад дар Тољикистон мегўяд, ки бешубња, кўмаки паллиативї расонидан ин танњо проблемаи тиббї нест, ин проблемаи сиёсї, иљтимої, иќтисодї ва ахлоќї аст. Рушди ин навъи кўмак ба эътибори хосаи давлат ва љомеа ниёз дорад. Ташкилоти љањонии тандурустї соли 1982 кўмаки паллиативиро њамчун шохаи алоњидаи тиб эътироф намуд. Аз нигоњи иљтимої кўмаки паллиативї мусоидат ба тарзи њаёти фаълонаи умри боќимондаи бемор, дастгирии пайвандон дар њолати нигоњубини бемор ва дар маросими мотам аст. Кўмаки паллиативї ин ягона равзанаи умед аст, ки бо навмедї, дард ва тарс талош мекунад. Ба сатњи олї ба роњ мондани кўмаки паллиативї дар љомеа имкон медињад, ки бемор аз дарди љонкоњ фарёд накашад, балки дар њолати ором шарафи инсониро нигоњ дошта ин оламро падруд гўяд. Дар доираи лоиха мо чандин барномањои таълимї гузаронида пизишконро омода мекунем то пайваста онњоро нигоњубин кунанд. Њамчунин табодули таљриба сурат мегирад ва бешак нияти мо ин аст, кўмаки паллиативї чун як шохаи алоњидаи тандурустї ва истиљои дар љомеа эътироф карда шавад. Сесилия Сандерс асосгузори њаракати хоспис (њимоят) гуфтааст, ки беморро аз ранљу дард озод намуда, ба ў имкон дињем, ки бо њолати худ муросо кунад ва ба маънии зиндагии худ ва марг сарфањм равад. Аљиб аст, ки ба фасли хазонрези сол-тирамоњ рўзи шанбеи дуюми октябр дар саросари дунё Рўзи кўмаки паллиативї таљлил мегардад. Ин як навъ даъват аз љомеа аст, ки дар такопўи зиндагї ашхоси бемор, хоса бемори табобатнашавандаро ба гўшаи фаромўшї насупорем. Аёдати бемор нишони ахлоќи њамидаи инсонї аст. ШИФОХОНАИ ОШЁНИ ШАФЌАТ Дар шањри Душанбе ягона дар љумњурї шифохонаи хоса барои беморони танњо ва маъюбу бенаво дар мањаллаи 63-уми пойтахт маъво гирифтааст. Соли 1998 бо дастгирии шањрдорї ин шифохонаи парастории њамшираи шафќат бо 80 кати хоб, аз љумла 20 кат барои кўдакон ва гирифтори бемории асаб бу-

ТАБИБОНИ ШИФОХОНАИ МАХСУСИ КЎМАКИ ПАЛЛИАТИВЇ

Дар Тољикистон 75 њазор нафар медонанд, ки табобат намешаванд 13-уми октбяр Рўзи умумиљањонии кўмаки паллиативї нёд ёфта буд. Ниёлбї Њасанова, сарвари шифохонаи парастории њамшираи шафќати Душанбе иброз дошт, ки соли 2011 барои расонидани кўмаки паллиативї 12 кати иловагї гузошта шуд, ки аксарият мубталои касалии саратон буданд. Њамасола ин љо 1200 бемор шифо ёфта байнашон 70 нафар кўдакон њаст. Ба шарофати дастгрии шањрдории Душанбе буѓхонаи шифохона ба кор дароварда шуда, хати барќи озод кашида шудааст. Аз ин рў фасли зимистон сафи беморон дар ин шифохона рў ба афзоиш аст. Дар доираи лоињаи барномаи тандурустии љамъиятї бо кўмаки молиявии шўъбаи Ташкилоти байналмилалии Институти "Љамъияти Кушода" -Бунёди Мадад дар Тољикистон як автомобили нав харида шуд. Акнун дастаи пизишкон ба аёдати беморони ниёзи кўмаки паллиативї ба манзили эшон мераванд. Танњо дар ноњияи Фирдавсии пойтахт, ки шифохона он љо љойгир аст, 160 нафар чунин бемор ба ќайд гирифта шудааст. Ба њайати ин даста натанњо духтурон, балки корманди идораи давлатии иљтимої ва намояндагони дин шомил мешаванд. Барои њамин дар њайати дастаи кўмаки паллиативї рўњониён низ шарик мешаванд, ки аз нигоњи динї беморро таскин мебахшанд. Дар таъмини нафаќапулї корманди њифзи иљтимої мадад мерасонад. Бењтар намудани сифати њаёти бемор дар чанд рўзе ки умраш боќї мондааст, љавњари кўмаки паллиативї мебошад. Кўмаки паллиативї шабонарўзї бо хоњиши бемор дар шифохона ё манзилаш расонида мешавад. Аз нигоњи равонї низ бемор дар оила худро хуб эњсос мекунад. Дар халќаи оилаи худ бемор худро хуб њис мекунад. КАДРЊОИ ДУХТУРИ ТАКМИЛ МЕЁБАД Мегўянд, ки беморї не, нигоњубини бемор касро хаста мекунад. Хоса бемори якљоя хобида ва табобатнашаванда. Мањз дар њамин њолат њамширањои шафќат ба лут-

Тибќи меъёр барои 1500 нафар ањолї бояд 2 њамшираи шафќат фаъолият кунад. Аммо дар асл ба иллати нарасидани кадрњо танњо 1 нафар хизмат мерасонад. Њарчанд дар мањфилњои омўзишї вобаста ба кўмаки паллиативї њамширањо такмили ихтисос мегузаронанд, њанўз ин соња дар марњилаи ташаккул ќарор дорад. Бештар њамширањои таљрибадор љалб карда мешаванд, чунки љавонони муосир омодаи кўмаки паллиативї нестанд. Аз беморони мављуда 67 дар сади онњо ниёз ба кўмаки паллиативї доранд. Њоло дар Тољикистон анќариб 75000 нафар ниёз ба кўмаки паллиативї доранд. Ин дар њолест, ки пиронсолони дењот ба муассисањои тандурустї мурољиат намекунанд ва нигоњубини онњо ба дўши ањли оила аст. Пас ѓайрирасмї шумораи беморони ниёз ба кўмаки паллиативї басо зиёд аст. Дастрасї ба сабук кардани дард - ин њуќуќи инсон аст. Назорати самарабахши дард ин ќарзи ахлоќї ва масъулияти њирфавии онњоест ки инсонро табобат мекунанд. Октябри соли 2011 дар Тољикистон Барномаи миллии кўмаки паллиативї бо љалби коршиносони байналхалќї омода шудааст ва њоло Вазорати тандурустї онро бо дигар сохторњо њамоњанг намуда барои баррасї ба њукумат ва парлумон пешнињод мекунад. Фотима Гоибо-

ДОНИШЉЎЁНИ КОЛЛЕЉИ ТИББЇ фу мењрубонї таскинбахши ќалби сўзони бемор мешаванд. Шањноза Акрамова, њамшираи шафќати шифохонаи парастории њамшираи шафќати Душанбе гуфт, ки дањ сол ин љониб дар ин даргоњ зањмат мекашад. Медонад, ки бемори табобатнашаванда басо инљиќ аст ва худаш имкони роњравї ё пешоб кардан надорад. Новобаста ба љинси бемор лозим меояд, тагэзорашро нав кунї, таомашро хўронї ва њамроњаш нишаста сўњбат намої. Ба ивази ин зањмат маоши андаке мегирї ва њар рўз хазон шудани умри инсонро мебинї. Аз ин рў, на њамаи хатмкардагони омўзишгоњи тиббї ин пешаю ин даргоњро интихоб мекунанд. Як бор ваќти таљрибаомўзї меоянду дигар роњи ин шифохонаро фаромўш мекунанд. Мижгони Сорбон, муовини директор оид ба корњои таълимии Коллељи тиббии љумњуриявї таъкид намуд, ки њамасола то 500 нафар њамширањои шафќат танњо аз ин муассисаи таълимї чун мутахаси-

сис мебароянд. Њоло дар курси 3 ва 4 ихтисоси њамшираи шафќати кўмаки паллиативї таълим дода мешавад. Тарзи муосири таълим имкон медињад, ки њамширањои шафќат назарияро бо амалия пайваст намоянд. Ягона воситаи коњиш додани дарди љонкоњи бемори табобатнашаванда истеъмоли доруњои мадњушкунанда мебошад. Пас аз сўзандору задан бемор ором меёбад. Аммо ба иллати камчинї ин навъи доруњо гарон аст. Гулсара Самадова, номзади илмњои тиб, мудири кафедраи шуѓли њамширагї дар тибби оилавии Донишкадаи тахмили ихтисоси кормандони тиббї мегуяд такмили дониши хамширахои шафкат пайваста идома дора два он хо бештар ба ин соха эътибор медихад.

ва корманди масъули матбуоти вазорати тандурусти шарх дод, ки дар ин самт вазорат фаъона бори захмат мекашад ва барои васеъ чори намудани кумаки паллиативи сахмгузори мекунад. Феълан дар Тољикистон бештар аз 11000 нафар беморони саратон дар ќайд меистанд. Аз онњо 56 дар садро занон ташкил медињанд. Аксаран ашхоси аз 45 то 54 сола гирифтори саратон мебошанд. Зиёд шудани теъдоди беморони саратон чашмгир аст. Дар заминаи ќашшоќї беморињои сил, саратон, ќанд, БПНМО, амрози дарунї, руњу асаб, осеби устухон торафт зиёд шуда сафи ниёзмандони кўмаки паллиативиро афзоиш медињад. Пас рушди ин соња таќозо мешавад. Зайнудин ОРИФЇ

PS: Мавод дар доираи барномаи тандрустии Институти "Љомеаи кушод" ва "Бунёди мадад" дар Тољикистон омода шудааст.

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

13

Имрўз агар ба макотибу донишгоњњо назар афканем, мебинем, ки ќариб тамоми шароитњо барои тањсили љавонон фароњам оварда шуда, китобхонањои зиёдеро низ дар ихтиёри худ доранд. Вирди сози мо китобу њикмат аст. Ин ду ќувва эътибори миллат аст. Китобхонию илмомўзї ягона воситаест, ки инсонро аз љањолату саргардонї наљот дода ба у роњи дурусту осони зиндагиро роњнамої мекунад. Инчунин донишомўзї фикри инсонро ба њаракат дароварда, ўро ба тадаббуру тафаккур водор месозад. Њар ваќт ки хонанда лаззати китобхониро эњсос кард, аз корњои бењуда зуд канорагирї карда, ба мутолиаи бештар мепардозад. Албатта, хонанда бо мутолиа намудани њар гуна китоб лаззат намебарад. Пас интихоби дурусти китоб низ дар тафаккури зењнии хонандагон наќши муњим мебозад. Масалан: китобњои таърихї, адабию илмї ва ё маљаллаю рўзномањои сиёсї, бештар љаззоб буда, боиси рушди љањонбинї ва худогоњии инсон мегардад. Пешрафту худогоњи дар њар замина асари зиёде бар шахсият гузошта, њуввияти ўро баланд мебардорад ва њатто боиси пешрафти ў дар зиндагї мегардад. Дар ибтидо ин шинохту огоњї боиси афзоиши иззати нафси якдигар баъдан ба худшиносии инсон мусоидат менамояд. Инчунин баъд аз мушкилоти дар зиндагї пешомадаро инсон метавонад ба осонї њал кунад. Мутолиаи зиёд фонди луѓавии шахсро низ ѓанї гардонида, ба нутќи ў таъсири амиќе мегузорад. Инсон њаловати китобхониро њамон ваќт пурра дарк хоњад кард, агар маълумотњои дар натиљаи мутолиа ба даст овардаашро дар љомеа амалї намояд. Дар ин сурат мо метавонем гўем, ки маќому манзалати чунин шахс аз маќому манзарати табаќањои дигари љомеа ба куллї фарќ мекунад, зеро Худованд дар ояти 9-и сураи Зумар мефармояд:

Чаро китоб намехонем?

"Оё касоне, ки медонанд ва касоне, ки намедонанд баробаранд?". Мутаассифона, имрўз љомеаи мо ба мушкилоти азиме дучор гардидааст, ки хатари бузург дошта роњи њалли он бенињоят душвор аст. Ин њам бошад аз китобхонї дур мондани љанобону наврасони мост, ки таќдири ояндаи кишварамон дар дасти онњост. Ба ин мараз дучор гардидани љавонон сабабњои

зиёде дорад, ки чанде аз онњоро ба таври мухтасар баён хоњам кард. Нахустин сабабро ман дар беназорати ё камназоратии волидайн мебинам, ки ба фарзандони худ њанўз аз авони кўдакиашон эътибори љиддї намедињанд. Ва ќисми зиёде аз онњо чунин мепиндоранд, ки бо таъмин намудани моддиёти онњо тарбияти дурустро ба роњ мондаанд. Аммо тарбияи дуруст, ки боиси хушбахтии фарзандон

мегардад, аввалин дараља аз маънавиёти онњо вобаста аст. Сабаби дигар ин танбалї ва аз дини хеш, ки сарчашмаи он бо "бихон" шурўъ мешавад, дур мондан аст. Имрўз агар ба макотибу донишгоњњо назар афканем, мебинем, ки ќариб тамоми шароитњо барои тањсили љавонон фароњам оварда шуда, китобхонањои зиёдеро низ дар ихтиёри худ доранд. Лекин ин таќсирии худи

онњост, ки аз ин шароитњо хуб истифода намебаранд. Инчунин маљбуран ба ихтисосњои гуногун дохил намудани љавонон, ки ба онњо њељ майлу раѓбате надоранд, боиси ноумедии онњо гардида, аз китобхонї зуд даст мекашанд. Барои њалли ин мушкилоти љомеа банда чунин пешнињодњо дорад: - Волидайнро зарур аст, ки барои босавод тарбият ёфтани фарзандони худ тамоми кўшишњои худро ба харљ дињанд, то Ќонуни ЉТ дар бораи масъулияти падару модар барои тарбияи фарзандон дар љомеа пурра татбиќ гардад.

- Барои аз бар намудани илму маърифат фарзандон бояд бо роњу воситањои гуногун њавасманд гардонида шаванд.

- Омилњои маљбуркунии дохилшавї ба донишгоњ аз байн бардошта шавад. Зеро аксарияти донишљуён аз тарси хизмати њарбї рў ба донишгоњњо меоранд, ки ин омил боиси ривољ ёфтани ришвадињї ба устодон мегардад.

- Њамчунин аз болои устодоне, ки ба ришвагирї даст мезананд, назорат бурда шуда, чунин устодон аз донишгоњњою донишкадањо дур карда шаванд.

- Бештар аз тариќи телевизиону радио барномањои илмию фарњангї пахш гардад. Чунки имрўз мардум ба гўш кардани радио ва тамошои телевизион таваљљўњи зиёд доранд.

- Истифодаи дурусти шабакаи интернет бисёр муњим аст. Аммо дар сурати ѓайримаќсаднок истифода шудани интернет ба кас зарари он мерасад, на фоидааш.

- Нињоят таъмин намудани хатмкунандагони донишгоњњою донишкадањо ба љои кор ва музди корї, ки ба сабади харољоти онњо кифоя кунад.

Сукути Њошим Гадо Чаро зиндабузургон нашиносем?

Ба ќавли худи устод, ў охирин "ди нозав р"-и замони Шўравї аст... Дар мавриди таъсиси сомонаи устод бо худи эшон сўњбат доштам. Ў бисёр моил аст, ки сомонае дошта бошад, аммо... Аз ањли зиё касоне ангуштшуморро устод Њошим Гадо меписанданд ва эњтиромашон доранд, ба вижа аз Акбаралї Сатторов, раиси ИЖТ, хеле ва хеле розї њастанд. Њошим Гадо дар бораи ў (А. Сатторов) бо самимияту мењрубонї мегўяд: "Ў барои ман падар аст! Ба хотири ин ки дар

ин рўзгорони дарњаму барњам, борњо мададу ёрињо дидаам, ки фаќат падарон метавонанд чунин пуштибонї кунанд, биноан, ба ин вожаи бузургмафњум, яъне "падар" ба ў хитоб мекунам. Њарчанд ў солњо аз ман кењтар аст". Аз устод Њошим Гадо пурсидам: Устод! "Падаратон" бо номи Шумо сомонае таъсис медињад?". Гуфтанд: "Падарам" гоњо ба иллати фаромўшхотирї ё зиёдкорї... Гуфт: Ман бисёр мехоњам сомона дошта бошам. Балки

хосторам, ки бењтар аст дўстоне аз ањли ќаламу њунар ба таъсиси сомонае бипардозанд. Ва боз њам гуфтанд: Оё ѓайр аз Акбар касе дигар метавонад ё мехоњад барои ман сомона бисозад?! Гуфтам: Бале, њар кас, ки пул дораду ба илм, санъат, соњибилмону њунармандон ишќ биварзад. Ва метавонад дар ин роњи хайр корнамоие аз худ ба мерос гузорад. Дар он сурат муваффаќ мешавад, ки номи худу он бузургонро зинда нигоњ дорад. Ба ин амали хайр пояи илму маданияту санъатро барои ояндагони ин кишвар решадортар ва устувор гардонад. Дигар хомўш монд. Аз чењрааш хондам, ки хеле мутаассиф буд. Њарфе назад, аслан, нахост њарф бизанад. Маъюс ќадам зад ва рафт... Зимнан, бояд ёдовар шавам, ки ѓамгинї ва маъюсии Њошим Гадо њам љой дошт. Бидуни Худоњофизиашон аз њам-

сўњбатон моро нороњат накард. Чаро ки њаќќаш буд. Бад-ин мазмун ки: Чанде пеш сомонаи устоди марњум Муњаммадљон Шакурї бо напардохтани њаќќи солонаи хос тинг бас та ш уд. Ин љониб дар сафњаи иљтимоии Фейсбук дар хонаи "Забони порсї" аз дўстон ва мухлисони марњум даъват кардам, ки барои барќарор намудани ин сомона тасмиме бигирем. Яке аз узви ин хона навишт, ки ин сомона 82 доллари амрикої бидењкор аст ва ба њамин иллат бастаанд... Хушбахтона, сомо-

наи мазкур муљаддадан фаъол шуд. Аз фаъолкунандагон муташаккирем... Бароям то алъон номаълум аст, ки дубора ин сомонаро вазорати фарњанг фаъол кард ё касе аз дўстон? Агар вазорати фарњанг ин амри хайрро анљом дода бошад, чї хушу чї хуб! Таманно дорем, ки аз ин ба баъд њам ба бунёди сомонањои касони маъруфу машњури ин кишвар бипардозад ва сарпарастии сомонањоро низ доиман бар ўњдаи кормандони ин идораи фарњангї бигузорад. Ањлиддин САЛИМОВ

14 №29 (305), 10-уми октябри соли

2012

Бо назардошти вазъи кунунии минтаќаву ањамияти «Шабакаи шимолї» барои ISAF шарикони дигари Тољикистон, пеш аз њама Иттињоди Аврупо, Эрон, Чин ва њатто ИМА низ ин гуна ранг гирифтани корро тањаммул хоњанд кард.

№29 (305), 10-уми октябри соли 2012

15

Мо 35 нафар будем. Ба 30 сомонї онњоро розї карда вориди бино шудем. Чун маросими аќди никоњ гузашт, савори 4 мошин озими Боѓи ботаникии пойтахт шудем. Онљо низ дар назди дарвоза якчанд сарбоз бо масъулони боѓ дар назди дарвоза меистоданд.

?-И НОБОБ

ВОКУНИШ

ОЁ ДОРУЊОИ ВОРИДШУДАИ ХОРИЉЇ АЗ ТАШХИС МЕГУЗАРАНД?

- Имрўзњо аксари доруњо барои истифода дар тиб аз хориљи кишвар ба Тољикистон ворид мешаванд, ки ба безарар будани њамаи он касе кафолат дода наметавонад. Оё њамин доруњои воридшудаи хориљї аз тарафи сохторњои дахлдори Вазорати тандурустии Тољикистон аз ташхис мегузаранд? Оё гуфтан мумкин аст, ки њамаи онњо безараранд? Оё дар Тољикистон низ ягон дору истењсол карда мешавад ва номгўи он чї ќадар аст? Шањло СУЛТОНОВА, сокини шањри Душанбе - Тибќи ќонунњои амалкунандаи Тољикистон њамаи маводи доруворї ва молњои тиббие, ки ба љумњурї ба таври расмї ворид мегарданд, танњо пас аз ташхиси он дар Хадамоти назорати давлатии фаъолияти фарматсевтї бо гирифтани сертификати мутобиќат барои њар як силсила ба фурўш бароварда мешаванд. Танњо дар њолати ба стандартњои амалкунанда љавобгўй будани маводи доруворї ба муомилот баровардани онњо иљозат дода мешавад. Дар Тољикистон истењсоли 78 номгўи маводи доруворї ва молњои тиббї аз тарафи 12 ширкати ватанї ба роњ монда шудааст. Ба саволи Шумо сардори Раёсати фарматсевтика ва молњои тиббии Вазорати тандурустии Тољикистон Салим АБДУЛАЗИЗОВ посух дод.

АКСИ ГЎЁ

БО ТЕХНИКА ШЎХЇ КАРДАН ЉОИЗ НЕСТ!

- Матлаби сокини шањри Душанбе Рухшона Абдуллоева тањти сарлавњаи "БЕТАФОВУТИИ РОНАНДАГОНУ ПИЁДАГАРДОН ВА НОЗИРОНИ БДА-РО ЌАБУЛ НАДОРАМ!"-ро хондам. Муаллиф кўшидааст ба ин мушкилоти рўз хонандагони њафтаномаро љалб карда, садди роњи вайронкунии ќоидањои њаракат дар роњ аз љониби ронандагону пиёдагардон ва љомеа гардад. Дар баробари ронандагону пиёдагардон ва нозирони БДА дар ин вазъи баамаломада падару модарони афроди мошиндор низ гунањкоранд. Зеро аксари ронандагони љавон бе зарурат бо суръати баланд рондани мошинро дар роњњои шањр дўст медоранд. Ба ин ќабил баъзе ронандагони калонсол низ дохил мешаванд. Эътибор надодан ба аломатњои роњ аз љониби онњо ин аз надонистан аст. Албатта, дар синни љавонї хуни љавонон дар љўш аст. Љавонон серэнерљї мешаванду шўру шавќунро дўст медоранд. Аммо, ин маънои онро надорад, ки њаёти худу дигаронро зери хатар гузоранд. Техника -техника аст. Бо он шухї карадан љоиз нест. Имрўзњо аксари љавонон бо воситаи маблаѓи коркардаи худ аз муњољират соњиби мошин мешаванд. Барои ќисми дигар волидонашон харидорї мекунанд. Хуб мешуд агар падарони онњо пеш аз иљозати рондан ё харидории мошин, фарзандонашонро якчанд маротиба дар барашон шинонида, дар амал чї тавр идора кардани мошинро дар роњњои шањр меомўзониданд. Собир ОДИНАЕВ, сокини шањри Душанбе

БИДУНИ ШАРЊ

ЧАРО? ЧАРО БА ТАЪМИРИ РОЊЊОИ МАЊАЛЛЇ ЭЪТИБОР ДОДА НАМЕШАВАД?

НАХОД? НАХОД ДАР "МАРКАЗИ РАВОБИТИ ПОЙТАХТ" МОРО ФИРЕБ ДОДА БОШАНД?

- Якшанбеи гузашта яке аз хешовандонам туй дошт. Домоду арўсро барои аз аќди никоњи давлатї гузаштан ба "Маркази равобити пойтахт" бурдем. Ваќте хостем бо њамроњии мењмонону наздикон ва дўстони домоду арўс аз пасашон вориди бино гардем, як мутассадии он бо ду сарбоз, ки дар зинањои даромадгоњи "Маркази равобити пойтахт" бо панљара девори сунъї гирифта буданд, меистоданд ва монеъи даромадани мо шуданд. Чун аз мутассадї шарњ хостем, гуфт, вориди бино шудан танњо барои арўсу домод ройгон аст, вале барои даромадани то 30 нафар 30 сомонї ва аз он зиёд 60 сомонї бояд мабла? пардозем. Мо 35 нафар будем. Ба 30 сомонї онњоро розї карда вориди бино шудем. Чун маросими аќди никоњ гузашт, савори 4 мошин озими Боѓи ботаникии пойтахт шудем. Онљо низ дар назди дарвоза якчанд сарбоз бо масъулони боѓ дар назди дарвоза меистоданд. Ба онњо гуфтем, ки дарвозаро кушоед, то мошини шању арўси мо дохили боѓ шаванд. Як марде аз байни онњо, ки дар тан либоси шањрвандї дошт, ба наздамон омада, гуфт, аввал, 100 сомонї пардохт намоед, сипас вориди бо? мешавед. Гуфтем, бе мошин медароем гуфт, фарќ надорад дар ин њол бояд 50 сомонї пардозед. Чун мо ин љо бо ин мард бањсу бадал доштем, шањ аз мошин дод зад, ки мањ, 100 сомонро бурда дињед, бо мошин медароем. Ногузир 100 сомонї ба ин мард дода, ба Боѓи ботаникї даромадем. Шояд ин матлаб кирои навиштан намекард. Аммо 5 моњ ќабл аз ин ба њамин "Маркази равобити пойтахт" ва Боѓи ботаникї ройгон даромада будем ва њељ кас аз мо маблаѓ напурсида буд. Наход, он пулакї шуда бошаду мо бехабар монда бошем? Саволи матрањ ин аст, ки ин маблаѓњои љамъшуда ба буљети њукумати шањри Душанбе ворид мешуда бошад ё...? Ё моро фиреб доданд? Заррина ХОЛИЌОВА, сокини шањри Душанбе

- Хар сол аз тарафи Вазорати наќлиёти Тољикистон бо маблаѓгузории Њукумати Тољикистон ва ташкилоту кишварњои хориљї роњњои алоњидаи кишвар мумфарши капиталї гардида, аз таъмири љорї бароварда мешаванд. Аксари ин роњњо дорои ањамияти љумњуриявї мебошанд. Чаро ба роњњои ањамияти мањаллї дошта ба таври зарурї эътибор дода намешавад? Оё мумфаршкунии роњњои мањаллї низ дар назар дошта шудааст? Дар соли равон чї ќадар роњњои ањамияти љумњуриявї ва мањаллї дошта мумфарш карда шудаанд? Дар соли оянда оё аз тарафи Вазорати наќлиёти Тољикистон мумфаршкунии роњњои мањаллї дар назар аст ва њаљми маблаѓи он чанд миллион сомониро дарбар хоњад гирифт? Носир ДАВЛАТОВ, сокини љамоати Зайнабободи ноњияи Рўдакї - Дар асоси моддаи 20-уми Ќонуни Љумњурии Тољикистон аз 10-уми майи соли 2002 тањти №47 "Дар бораи роњњои автомобилгард ва фаъолияти роњдорї" манбаи маблаѓгузории роњњои автомобилгарди мањаллї буљетњои маќомотњои мањаллї мебошад ва тибќи банди 4-и Ќарори Њукумати Тољикистон тањти №639 аз 02. 12. 2009 сол таъмиру нигоњдории роњњои автомобилгарди ањамияти мањаллї дошта бояд аз њисоби буљаи њукуматњои мањаллї маблаѓгузорї карда шаванд. Навобаста аз ин, њамасола вазорати наќлиёти Тољикистон аз њисоби маблаѓњои аз буљаи љумњуриявї људо гардида 30 фисади онро барои таъмиру нигоњдории роњњои мањаллї равона месозад. Дар давоми 8 моњи соли љорї дар 8723 километри роњњои мањаллии дар тавозуни вазорат буда ба маблаѓи 2 227 154 сомонї корњои таъмиру нигоњдории роњњо гузаронида шуданд. Инчунин, аз њисоби маблаѓњои њукуматњои мањаллї 599,5 километр роњњои мањаллї таъмири љорї гардида, 3,26 км таъмири капиталї карда шудаанд. Ба саволи Шумо вазири наќлиёти Љумњурии Тољикистон Низом ЊАКИМОВ посух дод.

www.tojnews.org

www.tojnews.org

Д И Ќ Ќ А Т! Барои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан ба идораи њафтаномаи "Нигоњ мурољиат кунед. Суроѓа: шањри Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї - 3, назди хона - музейи Мирзо Турсунзода. Ё ба масъули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шумораи телефони 985 60 86 85 занг занед ва ё ба воситаи смс - паём саволи худро ирсол доред. Њамчунин ба почтаи электронии nigoh_tj@inbox.ru нависед. Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru

16 №29 (305), 10-уми октябри соли

2012

Занак гашта мегўяд, њиљ гап нест. Аз сари девор гузаред, духтари њамсояро кушед, дигар казарма њам аз байн мераваду командировка њам. Њамааш олиљаноб мешавад!

ЛАТИФАЊО МАРДИ ДУЗАНА Як мардак мебинад танзим нест, пасу пешро нигоњ накарда, соњиби 10 фарзанд мешавад, аз кор хаста шуда мебиёяд, ки занаш сар мекунад: - Ана, дадаш, ваќташ гуфтам, ки 5-та бас, гуфтї, не, занак, њоло ќувват њаст, таваллуд кардан гир, акнун ќабул кун. Миноборона њамин ќадар армия надорад, салдат надорад. 10 нафар барои Шумо пули китоб, дафтар, ручка боз мактабро таъмир мекунем, пули краска, пагоњ зодрўзи муаллима, барои вай сепичкаи тилло гирифтан даркор. Њар рўз њамин кор такрор меёбад ва мардак асабош хароб мешавад. Як рўз аз кор меояд, мебинад, ки духтари њамсоя хушрўй, вале то њоло шавњар накардааст. Баъд мегўяд, ки њамин духтари њамсояро зани дуввум карда мегирам, аз ѓурѓури занак халос мешавам. Духтарро никоњ карда мегираду баъд ба хона мебиёяд ва мегўяд: - Занак, ман 20 - рўза командировка меравам, хонаба намешавам, кўдаконро наѓз нигоњ кун. Мардак дар пеши зани дуввум касе нест, ки ѓам дињад, фаќат айшу ишрат, пас аз 20 рўз мебиёяд. 1 рўз тоќат мекунад, намешавад боз мегўяд: - Занак, ман казармний положени шудагї, вазъият безеб, њамон љо меравам, мумкин пас аз 10 рўз биёям.

Шўхињо аз Бахтовар Њалимов, ронанда Њамин тавр 6 моњ занашро фанду фиреб мекунад. Баъд мебиёяд мебинад, ки дигар бањона ёфта намешавад, фикр карда нишастааст, ки занаш мепурсад: - Чї ин ќадар фикр мекунї? Худаш чї гап аст?

- Э як ќонун баровардаанд, аљоиб. Касе ду зан дорад бояд як занашро кушад. Ман њайрон ки чї кор кунам?! Занак гашта мегўяд, њиљ гап нест. Аз сари девор гузаред, духтари њамсояро кушед, дигар казарма њам аз байн мераваду командировка њам. Њамааш олиљаноб мешавад!

- Шуд, тоќат кун, ман њозир мекушаму мебиёям. Занак хурсанд, ки командировкаву казарма дигар тамом мешавад. Аз байн чанд соат мегузарад, ки мардак нест, мегўяд, ин чихелї куштан аст, њозир худам рафта, ба чашмам мебинам. Нисфи шаб аз болои девор гузашта мебинад, ки хонаи њамсоя њама љим-љит. Як ањамият медињад, ки норбон ба болои бом дуруст карда мондагї аст. Аз дил мегузаронад, ки милисањо нафањманд гуфта дар болои бом кушта истодааст. Занак болои бом мебарояд, мебинад, ки шавњараш зани дуюмро "кушта" истодааст: айшу ишрат, бўсобўсї! Баъд мегардад, мегўяд:

"ХАЙР" Як гурўњ донишљўёни имтињон месупориданд. Њама гурусна, вале дигар илољ набуд ба љуз сабр. Дар чунин як њолат, њолате, ки аз гуруснагї касе њатто сухан кардан намехост, Хайруллои дар даст чанд дона чалпак (пирожки) вориди роњрави бино шуд. Њамкурсон њама наздаш давиданд, то њадди аќал чалпаке гирифта тавонанд. Ў низ бидуни мушкил њама чалпакњоро ба њамкурсонаш таќсим кард. Њамкурсон њайрон шуданд, ба чї хотир Хайрулло "хайр" кард. Ваќте њамкурсон чалпакњоро хўрданд, Хайрулло онњоро суол кард: - Боз мехўред? Њама бо аломати тасдиќ сар љунбонданд. Баъдан, Хайрулло "рафтем" гуфта, аз дуюм ошёна ба якум равон шуду њамкурсон аз пасаш рафтанд. Чун бачањо ба ошхона расиданд, Хайрулло эшонро назди сатили партоб, ки пур аз чалпаки вайроншуда буд, бурда гуфт: марњамат, чалпаки бепул! Ман аз њамин љо барои шумо чалпак бурда будам…

(«Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

-Эмомали Шарипович барои артиши Русия одами бегона нест… Ў гуфт, ки онњо артиш надоштанд, вале худи ў ба Душанбе бо автомат дар даст ворид шудааст. Аз ин рў, њамчун нафаре, ки мактаби низомиро паси сар кардааст, бањои неруњои мусаллањи босифатро хуб медонад.

-Он автоматро њам шумо туњфа карда будед-мї?

Љалбтаљрибањизб Шокирљон ЊАКИМОВ, муовини раиси ЊУСДТ - Мегуфтам, ки оё онњо ба таври љиддї фикр мекунанд, ки сатњи њамкории ду кишвар ба моњияти стратегї доштани шарикии давлатњо мувофиќат менамояд ва бо истифода аз фурсати муносиб таваљљуњи онњоро ба таљрибаи дигар мамлакатњо љалб менамудам.

- Худатон фањмидед-мї њозир чї гуфтед? Оппозитсия нашуда, му…аллим шавед!

Муовингапзан Саидумар ЊУСАЙНЇ, муовини раиси ЊНИТ: - Дар назди як кишвари бегона аз камбудии кишвари худ њарф задан одати мо нест. Мо њама вазифадорем, ки њарфи худро бизанем, ин ки мепазиранд ё на, кори онњост.

Созмондўструс Абдулло ЊАБИБОВ, раиси созмони дўстии Тољикистону Русия: - Путин сафари худро махсус ба Тољикистон муайян кард, ки он сафари расмии ў ба кишвари мо мешавад. Яъне ин маънои онро дорад, ки президенти Русия эњтироми зиёд ба кишвари мо дорад ва Тољикистонро њамчун як шарики стратегии худ њисоб мекунад.

- Аз Равшанљону Љамшудбой пурсед, онњо хуб медонанд, ки ваќте як нафар як кишварро дар куљое, ки хоњад шарик мењисобад, чи мешавад.

Доксистеманфї Табаралї ЃАНИЕВ, доктори илми иќтисодї: - Даврони Шўравї љињатњои манфии худро дошт, вале бартарии он замон дар ин буд, ки мардум дар системаи ягона фаъолият мекарданд…

-Њозир чї? Њозир њам њама дар як система, барои як оила фаъолият мекунанд. Касе нахоњад, метавонад равад, худро мухолиф эълон карда, љор зада гаштан гирад.

нома рафтам. Ба ман дар он љо гуфтанд, ки мо њаќ дорем бо як корти мигратсионї, то се сол иљозаи кор бигирем ва њољат ба убури (пересечение границ) сарњад нест. Наход шахси масъул, рањбари хадамоти муњољират Сафиалло Девонаев аз ин ќонунњои кайњо дар амал буда хабар надошт? Чаро дар ивази маќоми дахлнопаРаиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ»

Владимир Путин, президени Федератсияи Русия:

- Одатњои шумо ба њама маълум, лекин баъди "кори онњо", љойи гап мезадагї намонд, њамааш задагї, ќумондон соњиб!

Бохти Хадамоти муњољирати Тољикистон

Њ аф т ан о ма да р В а зо р ат и ф а рњ а нг и Љ у м њ у р ии Т о љ и к и с т о н б а ќ а й д гириф та шу д аас т.

Туњфапрезодрўз

- Э пирхар, ришот резаде! О як моњ командировка будї, куштанаш, ки њамин хел бошад, аввал мара накуштї, ки баъд биёиву духтари њамсояро кушї?!

МАРДИКОРНОМА

Президенти Федератсияи Русия Владимир Путин рўзи 5-уми октябр бо раиси љумњурии мо Эмомалї Рањмон вохўрда, як ќатор созишномањоро ба фоидаи Русия имзо намуданд. Акнун пойгоњи њарбии Русия то соли 2042 (!) дар Тољикистон монданї аст. Ба болои ин њарбиёни русро, ки акнун соњиби маќоми дахлнопазирї гаштанд, "гурбаашонро дигар пишт њам гуфта намешавад" ва бо иштињои том "бизнес"-и худро ба роњ мемонанд. Аммо нафаре дар фикри маќоми муњољири тољик нест. Дар расонањои хабарї омадааст, ки муњлати баќайдгирй аз 3рўз ба 15-р ўз ва дав омно кии иљозатномаи кор то се сол дароз шуд. Оё Сафиалло Девонаев намедонист, ки мўњлати њузури беќайди муњољирони тољик, на се рўз, балки њафт рўзи корї буд? "..Обращаем Ваше внимание на то, что каждый иностранный гражданин прибывший в РФ обязан встать на миграционный учёт по месту пребывания (регистрация ) в тече нии с еми рабо чих дней…" http://www.ufms-rf.ru/ Акнун дар бораи иљозаи кор. Шахсан ман ду моњ пеш корафтода шуда, ба ИФХМ (УФМС) барои боз се моњ дароз намудани ќайд-

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01

Шоњбепарво

зирии сарбози рус натавонист ба ноновари тољик маќоми дахлнопазирии 3 - моња ба даст орад? Ба њар як вохўрињои президентњои Русияву Тољикистон муњољирони тољик ба умед менигаранд, аммо афсўс ин бор низ ноумед шуданд…

Шариф МУЛЛОЕВ, устоди донишгоњ: - Танњо шахсе шоњи давлат шуда метавонад, ки њам дониши хуб дошта бошад ва њам ба дарки ањволи мардум бепарво набошад. Дар замони кунинї кишоварз будани њама шарт нест. Сабабњои онро мо дида истодаем.

www.ilhom.wordpress.com

- Э риштаро кашетон, муаллим чї гуфсоден!? Камтар бисёртар гиттагї боин?

 Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї  Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09