1
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Арча дар Соли Нави милодї бошад ё набошад?
Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол
| №35 (311). Чоршанбе, 21-уми ноябри соли 2012 | Е-mail:
nigoh_tj@inbox.ru
Носирљон МАЪМУРЗОДА: Барќ ќатъ шуд, сўхтор сар шуд
Як гапи њафта
Ќосими БЕКМУЊАММАД:
Хориљиву хориљапарастї. «Мо киёнем?»
Ваќте њамсоя дарашро мебандад…
2
Шарњи сиёсї
Љаноби ИКС:
3
«Розњои пинњон»
5
Дар ин шумора: њокимият
Абдумалик АБДУЛЛОЉОНОВ:
"ДАР ИНТИХОБОТИ ПРЕЗИДЕНТЇ ИШТИРОК КАРДА НАМЕТАВОНАМ" ЗИНДОН: ЌАССОБХОНА ё муассисаи тарбиявї
Њукумати шањр Кабириро ба суд кашид
2
љањон
Эътирофи ягонагии Худо барои роњиба ва мо
10 мардикорнома
"Подстава" ва такдири талх
2
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Њафтаи гузашта, рўзи љумъа, 9-уми ноябр Раёсати њифзи муњити зист ва Њукумати шањри Душанбе аз болои Муњиддин Кабирї, вакили Маљлиси намояндагон ва раиси Њизби нањзати исломии Тољикистон, ба Суди ноњияи Исмоили Сомонї шикоят бурдаанд.
НАВГОНЇ
Дар сомонаи президент харитаи интерактивї фаъол шуд Шањрдории Душанбе тасмим гирифтааст, овезаву шиорњои таблиѓотии пойтахтро ба Ќонуни Љумњурии Тољикистон дар бораи забони давлатї мутобиќ кунад.
Дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон дар сомонаи расмияш харитаи интерактивии Тољикистонро фаъол кард. Дар ин бора аз Хадамоти матбу-
оти Президенти кишвар иттилоъ медињагд. Бино ба иттилои манбаъ, акнун истифодабарандагон метавонанд, бо истифода аз харитаи интерак-
тивии Тољикистон, хабару гузоришњо, аксу навор, китобњо ва дигар маводи зарурї пайдо намоянд. - Дар харитаи интерактивии Тољикистон њамаи 65 шањру ноњияи кишвар нишон дода шудаанд. Њангоми пахш намудани ягон шањр ва ё ноњия, хабару гузоришњо аз сафарњо ва суханронињои Президенти Тољикистон дар њамон макон бо аксу наворњояш пешкаш мегардад,- менависад манбаъ. Гуфта мешавад, харита дар бахшњои тољикї, русї ва англисї дастрас мебошад. TojNews
ВОКУНИШ
ЊНИТ: Ба хушунатњо дар Фаластин хотима бояд дод! Сайидумар Њусайнї, муовини раиси Њизби нањзати исломии Тољикистон ва вакили ин њизб дар парлумони Тољикистон, ба TojNews гуфт, ЊНИТ њамлаи Исроил ба навори Ѓаззаро бо шадидтарин шева мањкум мекунад. Бинобар гуфтаи Сайидумар Њусайнї, "ин таљовузњои режими кишвари навтаъсис на танњо нафрати мардуми озодихоњи Фаластинро, балки нафрати тамоми башариятро бедор мекунад. Њизби нањзати иcломї, ки аслан, тамоми амалиётњои низомї ва зулму истибдодро дар љањон мањкум мекунад, ин њамлаи низомие, ки дирўз Исроил бар алайњи мардуми аслии ин минтаќа - Фаластин оѓоз кард, ки сабаби кушта ва љароњат бардоштани беш аз 100 нафар, аз он љумла, 10 кўдак низ кушта шудааст, шадидан мањкум мекунад." Њизби нањзати исломии Тољикистон аз њамаи љомеаи солими љањон ва онњое, ки аз њуќуќи инсон ва бавижа, аз њуќуќи кўдак њимоят менамоянд, даъват мекунад, ки ин њамлањоро мањкум кунанд, то дар сатњи байналмилалї пеши роњи ин зулму истибдод гирифта шавад. Исроил њар ваќте, ки сулњу музокира ва мусолиња гуфтааст, ќитъаи бештареро аз Фаластин ишѓол кардааст ва он дар њар ду љабња, яъне њам дар
Носирљон МАЪМУРЗОДА, рўзноманигор:
Ду назари мухолиф ба иљлосияи 16 Президент Эмомалї Рањмон њафтаи равон зимни ёдоварї аз даврони мушкили соли 1992 ва баргузории Иљлосияи 16-ум, ин иљлосияро барои миллату давлати тољикон муњим арзёбї намуд. Вай аз љумла омилњои асосии якпорчагии давлат ва миллати тољикро аз аќли солим, азму иродаи љонибњои мухолиф, њадафи волои њимояи манфиатњои миллї ва бартар донистани манфиатњои умумидавлатї нисбат ба манфиатњои гуруњї хонда, баргузор гардидани Иљлосияи 16умро василаи муњиме љињати хотима гузоштан ба бењокимиятї ва рањої бахшидани миллат ва сарзамин аз вартаи њалокат унвон кард. Аммо Абдумалик Абдуллољонов, дар соли 1992 сарвазири Тољикистон, дар мусоњибае дар мавриди наќши ин иљлосия гуфт, ки "агар сулњ барпо мешуд, агар дар Тољикистон тољиккушї ављ намегирифт, агар њукумат побанди худи Рањмонов намешуд, иљлосияи 16-умро таќдирсоз мегуфтем. Аммо баръакс шуд…"
Убайдуллоев VS Кабирї Суди ноњияи Исмоили Сомонї даъвои шањрдории Душанберо нисбат ба Муњиддин Кабирї, вакили Маљлиси намояндагони МО ЉТ, барои баррасї пазируфт, аммо гуфт, ки то замони бозгашти нафари љавобгар ба ватан, муњокимаи шикоятро оѓоз намекунад. Намояндаи суд дар хусуси ин ки шањрдори пойтахт дар аризаи худ мушаххасан аз кадом амал ва ё њарфи Кабирї шикоят бурдааст, суњбат накард. Кабирї њам, ки айни замон бо сафари корие дар хориљ аз кишвар аст, гуфт, ки бо муњтавои даъвои шањрдории Душанбе ошно нест. Аммо суоли матрањ ин аст, ки агар як шањрванд (ва он њам вакили парлумон, ки њаќќи дахлнопазирї дорад), бо истифода аз њуќуќњои конститутсионии худ "барои ибрози озоди андеша"-аш ба додгоњ кашида шавад, шояд ин аввалин мурофиаи судие хоњад буд, ки депутати парламентро барои танќиди маќомоти давлатї ва ба гуфтаи худаш "барои баёни фикраш" муљозот кунанд.
Барќ ќатъ шуд, сўхтор сар шуд
љабњаи низомиву зўроварї, њам дар љабњаи сиёсї њуќуќи фаластинињоро зери по кардааст. "Ин режим, ки бо њама хислатњои пасти инсонї омада ва дар ќалби олами исломї љой гирифтааст, дар сатњи љањонї њомиёни зиёде дорад, ки њама таљовузгарињои онро бар алайњи мардуми озодихоњи Фаластин таъйид мекунанд. Дар њоле, ки ин кишварњо њар замон аз волоияти њуќуќи инсон, њуќуќи кўдакону занон њарфњои дурўѓ мезананд" - мегўяд масъули ЊНИТ.
Ин дар њолест, ки давлати яњудї ќасд дорад як њамлаи нави сартосариро дар навори Ѓазза роњандозї кунад. Дар ин бора Бинямин Натанёњу - сарвазири ин кишвар рўзи гузашта расман эълон кард. Сарвазири давлати яњудї амалиёти анљомгирифта дар навори Ѓаззаро, ки бар асари он яке аз роњбарони њаракати исломии "Њамос" ба шањодат расид, оѓози ин њамлаи густарда бо номи "Сутуни абрњо" номидааст. TojNews
ЭКОСИЁСАТ
Хоруѓ: "Кўкнор-2012" ба анљом мерасад Аамлиёти "Кўкнор-2012" дар Вилояти Мухтори Куњистони Бадахшо, дар назар аст, то охири моњи декабри соли љорї ба анљом расад.
Дар ин бора ба TojNews аз Агентии давлатии назорат ва мубориза бо муомилоти ѓайриќонунии маводи мухаддир иттилоъ доданд. Бинобар иттилои манбаъ, гуруњи махсусе, ки ахиран, дар доираи амалиёти "Кўкнор-2012" ба Вилояти Мухтори Куњистони Бадах-
5 ГАПИ ЊАФТА АЗ
шон сафарбар шуда буданд, асосан, бо корњои фањмондадињии ањолии мањаллї, баргузории чорабинињои махсус, аз љумла, мулоќот бо мардум, семинарњои омўзишї бо фаъолони шањру ноњияњо ва тренингњо дар мавзўи пешгирї аз муомилоти ѓайриќонунї ва зарарњои истеъмоли маводи мухаддир дар ВМКБ машѓул аст. Ёдрас мешавем, ки гуруњи њудуди саднафараи кормандони Агентии давлатии назорат ва мубориза бо муомилоти ѓайриќонунии маводи мухаддир баъди анљоми амалиёти махсуси маќомоти ќудратии Тољикистон дар Хоруѓ, маркази ВМКБ, ба Љанубу Шарќи кишвар сафарбар карда шуданд, ки боиси сару садо дар матбуот ва дигар Воситањои ахбори омма шуда буд. Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти
Љумњурии Тољикистон гуфта буд, њадаф аз ин амалиёт - роњандозї ва таќвияти мубориза бо муомилоти ѓайриќонунии маводи мухаддир дар доираи амалиёти умумиљумњуриявии "Кўкнор-2012" аст ва ирсоли кормандонаш ба Вилояти Мухтори Куњистони Бадахшон њељ иртибот ба рўйдодњои ахири Хоруѓ надорад. Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон зимни сафари худ ба ВМКБ баъд аз амалиёти низомї дар Хоруѓ, бо ишора ба вазъи мубориза бо мухаддирот ишора карда, гуфт, зарфи бештар аз 12 сол дар ин ќаламрав аз муомилоти ѓайриќонунї 6 тоннаву 83 кило маводи мухаддир мусодира шудааст. Дар њамин њол, ба гуфтаи сарвари давлати Тољикистон, зарфи чору ним соли охир танњо як тоннаву 100 кило воситањои нашъаовар забт шудааст.
Бо фарорасии мавсими сармо ва љорї шудани мањдудият дар интиќоли барќ дар ноњияњои кишвар, "мавсими нав"-и оташсўзињо њам дар музофотњо оѓоз гардид. Танњо дар њафтаи гузашта як сокини ноњияи Сарбанд, тибќи арзёбии расмї, ќариб 10 њазор сомонї аз оташсўзии манзилаш зиён дид. Барќ, ки хомўш шуда буд, барои дар рўшної ѓизо хўрдан шамъе даргиронданд, ки дар нињоят боиси сар задани сўхтор гардид. Њамчунин ахиран манзили муњташами Давлаталї Шарифов, собиќ раиси вилояти Хатлон, низ дар шањри Ќўрѓонтеппа ба коми оташ рафт. Оташнишонњо аммо аз нишон додани раќами зарари молиявии расида ба собиќ раис худдорї карданд. Бо таваљљуњ ба афзоиши ин њаводис, маќомоти корњои дохилї аз шањрвандон даъват кардаанд, ки дар истифодаи манбаъњои алтернативии рўшної ва сўзишворї дар манзилњояшон аз эњтиёт кор гиранд.
Манъи арча - ёдоварї аз ќатли "Бобои барфї" Муњибулло Ќурбон, сардабири сомонаи интернетии ЊНИТ, гуфт, барои манъи таљлил аз љашни Соли нави мелодї дар Тољикистон даъват накардааст. "Пешнињоди солинавї ба њукумати шањр", ки мансуб ба ќалами ў буда, дар сайти интернетии Њизби нањзати исломии Тољикистон мунташир шуд, мунљар ба мубоњисоте дар сомонањои интернетї шуда, фољиаи соли гузашта дар Соли нав, яъне кушта шудани Парвиз Давлатбекови 24-сола дар либоси "Бобои барфї"-ро пеши назар овардааст. Бахусус, расонањои хабарии Русия аз ин пешнињод интиќод кардаанд. Аммо М. Ќурбон дар шарњи ин маќолааш гуфтааст, ки танњо 3%-и љамъияти Душанберо русзабонњо ташкил дода, бењтар аст, "аз њисоби харољоте, ки барои харидану устувор кардани арча дар маркази пойтахт сарф мешавад, барои русзабонњои нафаќахўр ва бемори аз 60-сола боло миќдори муайян пул ва халтачањои њадявї бо чанд кило орду равѓан таќдим шавад".
"Облава" тамом шуд Сарфи назар аз ин ки маъракаи даъвати тирамоњии љавонон ба артиши миллї расман 8 рўзи дигар идома хоњад кард, Вазорати мудофиаи Тољикистон аз иљрои дурнамо хабар дод. Њамакнун пеш аз њама, волидони тарсу аз "облава"-ю боздоштњои ѓайриќонунии писаронашон метавонанд то мавсими бањорї осуда бихобанд ва љавонони парњезкунанда аз адои хизмати низомї њам метавонанд роњат сари худро аз дарвозаи хона берун кашанд. Ин мавсим њам, сарфи назар аз ин ки журналистон дар бораи чандин мавриди "ињотагирї" ё "облава" шудани нављавонон хабару маќолањо нашр карданд, маќомот ин сигналњоро нашуниданд. Албатта, мо љонибдори онем, ки њар як љавони тољикистонї хизмати низомиро адо кунад, ин ќарзу фарз аст. Аммо набояд ќонунњо наќз шаванд. Як намояндаи комиссариати њарбї дар Ќўрѓонтеппа гуфт, ки шояд то 90 дарсади наваскарони мавсими тирамоњї ѓайри хоњиши худ, яъне иљборан ба сафи артиш пайваста бошанд. "Агар мо ба иродаи худи љавонон умед бандему мунтазири ихтиёран ба комиссариати њарбї омаданашон шинем, шояд артиши мо бе сарбоз монад", - гуфт ў.
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
3
Зимнан, њамсояамон дарашро дар ин нуќтаи марзї фаќат бар рўи мошинњову шањрвандони кишварњои севвум набастааст. Аз ибтидои моњи љорї то њол ду трейлер, ки таљњизоти неругоњии Тољикистонро меоранд, дар "Ќарамиќ" банд мондаанд.
ФОЉИА
ЯК ШАРЊИ СИЁСЇ
Љасади боз як муњољири сарбуридаро ба ватан оварданд Бинобар иттилои манбаъ, љасади сарбуридаи сокини 26-солаи ноњияи Панљи вилояти Хатлон Ањтамшо Шариповро бо њавопаймои Ширкати "Тољик Эйр" ба шањри Душанбе расид.
Ваќте њамсоя дарашро мебандад…
њиявии Бабушкини Маскав гуфтаанд, бо гумони даст доштан дар ин куштор, боз як шањрванди дигари ин кишвар боздошт шудааст, ки барои халалдор накардани рафти тафтишот айни њол номаш ифшо намешавад. TojNews
МУШКИЛ
Дипломатњои тољикро ба фасод муттањам карданд Шўрои машваратдињии назди Љунбиши "Муњољирини кории тољик" дар Русия натиљаи як тањќиќоташро ба Абдумаљид Достиев, сафири Тољикистон дар ин кишвар, фиристодааст, ки дар он гуфта мешавад: "Ба ташкили шароити ѓуломонаи муњољирони кории тољик бархе аз кормандони намояндагии Љумњурии Тољикистон дар Русия даст доранд".
Ба иттилои сомонаи Љунбиши "Муњољирини кории тољик", 13-уми ноябр, дар бинои Сафоратхонаи Тољикистон дар Русия вохўрии аъзои ин Шўро бо намояндаи маќомоти дипломатии Тољикистон дар ин кишвар доир шудааст. Зимни ин вохўрї аъзои Шўрои машваратї ба номи сафири Тољикистон дар Русия Абдумаљид Дос-
тиев мактуберо расонидаанд, ки дар он гуфта мешавад: "Дар натиљаи гузаронидани рейдњои умумии аъзои Шўро дар роњи оњани Ќазон, дар бозорњои шањрии Люблино ва Садовод маълум гардидааст, ки аз гуруњњои љиної дар ташкили шароити ѓуломонаи муњољирон бархе аз кормандони намояндагии Тољикистон дар Русия пуштибонї мекунанд. - Мушкилоти муњољирини тољик аз гирифтани маълумотнома барои бозгашт ба ватан; надоштани шиносномаи хориљї; гирифтани шањодатномаи тасдиќкунандаи шахсият дар њолати њозир набуданаш; нагирифтани музди кор; аз љониби назоратчиёни маводи мухаддир ва пулис партофтани маводи мухаддир; наќзи шарафи инсонї, шиканља бо истифодаи электрошок њангоми пурсуљў; ташкил шудани гуруњњои љиноии бекорони тољик, ки ба ѓорат, тамаъљўї ва гирифтани њаќ аз њамватанони худ машѓуланд, иборат аст,- гуфта мешавад дар њисоботи ин Шўро. Дар ин њисобот гуфта шуда-
аст, ки теъдоди зиёди шањрвандони Тољикистон ноодилона дар мањбасњои Русия нигоњ дошта мешаванд. Маълумотнома барои бозгашт ба ватан, ки гуфта мешавад, дар њудуди Русия дар давоми 30 рўз амал мекунад, аз љониби кормандони Сафорати Тољикистон дар Русия ба муњољирони кории тољик ба маблаѓи 3000 рубл фурўхта мешавад. Ин њуљљат, ки ба муњољир њамчун санади муњофизатї дода мешавад, дар амал ба ќоидањои будубоши шањрванди хориљї дар Русия мувофиќат намекунад. Гуфта мешавад, дар њисоботи Шўро, ки ба сафири Тољикистон дар Русия пешнињод шудааст, далел ва ному насаби гумонбарон ва муњољирини кории љабрдида даќиќ карда шудааст. Кўшишњои хабарнигори TojNews барои тамос гирифтан бо шуморањои телефонии сафири Тољикистон Абдумаљид Достиев, ки дар сомонаи интернетии Вазорати корњои хориљии Тољикистон оварда шудааст, натиља надоданд. TojNews
ИЛЊОМИ ЊАФТА
ЗИСТАН Омўз, асри бисту як, фарњанги бо њам зистан, То њол натавонистааст одам чу одам зистан. Инак, Сиёвушони нав берун зи оташ номаданд, Дар ин љањони рўсабї натвон чу Марям зистан. Бигзаштам аз умри абад, узрам нењ, эй ёри самад, Боре љавонмардї бикун, бигзор як дам зистан. Аз дурдасти кибриё он ёр фармояд маро Бо лўъбатони бешарар дар ин љањаннам зистан. Хуршедро табрик кун бо љашни милёнсолагї, Бахт аст, эй яктотарин, бо ту дар олам зистан. Дар ибтидо будам зулол, охир чаро гаштам залил, Мехостам, мехостам зебо чу шабнам зистан. Шояд барои як нафас бењ бошад аз умри абас, Њаргиз надорад моњият бисёр ё кам зистан. Фардо насиби мову ту андўњи танњо мурдан аст, Њоло биёб, эй њамзамин, шодии бо њам зистан. Фарзона
Дипломатњои тољикро ба фасод муттањам карданд - Мушкилоти муњољирини тољик аз гирифтани маълумотнома барои бозгашт ба ватан; надоштани шиносномаи хориљї; гирифтани шањодатномаи тасдиќкунандаи шахсият дар њолати њозир набуданаш; нагирифтани музди кор; аз љониби назоратчиёни маводи мухаддир ва пулис партофтани маводи мухаддир; наќзи шарафи инсонї, шиканља бо истифодаи электрошок њангоми пурсуљў; ташкил шудани гуруњњои љиноии бекорони тољик, ки ба ѓорат, тамаъљўї ва гирифтани њаќ аз њамватанони худ машѓуланд, иборат аст,- гуфта мешавад дар њисоботи ин Шўро. Дар ин њисобот гуфта шудааст, ки теъдоди зиёди шањрвандони Тољикистон ноодилона дар мањбасњои Русия нигоњ дошта мешаванд. Маълумотнома барои бозгашт
Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
амалиёти тафтишотї кормандони Хадамоти муњољирати назди Њукумати Љумњурии Тољикистон бо маќомоти тафтишотї њамкорї доранд. Њамчунин, гуфта мешавад, ба кормандони Хадамоти муњољирати Тољикистон дар Федератсияи Русия дар Шуъбаи тафтишотии байнино-
Ду њафта аст, ки гузаргоњи марзии "Ќарамиќ"-и Ќирѓизистон дари худро бар рўйи мошинњои борї бастааст. Мошинњое, ки аз тариќи ин гузаргоњ ќасди вуруд ба Тољикистонро доранд ва ё аз кишвари мо ба Ќирѓизистон дохил мешаванд. Дар чанд моњи пеш низ иттифоќоте ба ин монанд пеш омада буд, вале аз назари шароит бо он чї њоло мегузарад, фарќ мекард. Бар асоси шањодати афроде, ки дар Ќарамиќ ќарор доранд, айни њол дар он тарафи марз њудуди 200 мошини борї љамъ шудаву ронандагон бо воќеиятњои сангине рў ба рў гардидаанд, ки тасаввураш намекарданд. Чун минтаќаи Ќарамиќ байни ноњияњои Чоналайи Ќирѓизистон ва Љиргатоли Тољикистон ќарор доштаву комилан кўњистонист, шароити вазнини иќлимї дорад. Маъмулан ронандагон кўшиш мекунанд, ки аз он љо зудтар гузаштаву худро ба ободињо расонанд. Хароб шудани мошин ва пайдо кардани ќисмњои эњтиётї аз љумлаи имтињонњои сахтест барои ронандагон. Њатто дар тобистон. Аммо њоло дар Ќарамиќ замистон њукмфармо будаву шабњо њаво то 10 дараља сард мешавад. Чун њеч гуна имконот барои ронандагон вуљуд надорад, дар дохили мошинњо мемонанд. Мошинњое, ки таќрибан бояд шабонарўз кор кунанд, то онњоро аз сардї наљот дињанд. Онњое, ки сўзишвориашонро тамом кардаанд, худро ба љойњои обод ва аз љумла ба шањри Уш мерасонанд, ки бо Ќарамиќ 400 километр фосила дорад. Агар аз масъалаи ронандагон бигзарем, бояд ба ин пурсиш посух ёбем, ки чаро ин иттифоќ афтодааст? Бар асоси иттилои нињодњои расмии Ќирѓизистон ва аз љумла Хадамоти гумруки ин кишвар сабаби баста шудани "Ќарамиќ" дар он аст, ки ин гузаргоњ сирфан дуљониба (байни Ќирѓизистону Тољикистон) будаву шањрвандон ва васоили наќлияи кишварњои севум њаќќи истифода аз онро надоранд. Зимнан њукумати Ќирѓизистон дар моњи апрели соли љорї ба манзури ба роњ мондани назорати лозим дар гузаргоњи "Ќарамиќ" ќароре содир кард. Албатта, яке аз њадафњои аслї њифзи манфиатњои ширкатњои наќлиёти байналмиллалии ќирѓиз буд ва дигаре љилавгирї аз вуруди мошинњои кишварњои севвум ва бахусус чинї аз тариќи гузаргоњи ёдшуда ба Тољикистон. Дар моњи майи соли љорї баъзе аз намояндагони парлумони Ќирѓизистон хостори табдили ин гузаргоњи дуљониба ба байналмилалї шуданд ва дар посух фармондењи неруњои марзбонии ин кишвар гуфт, ки дар ояндаи наздик ин масъала дар нишасти комиссияи муштараки Ќирѓизистону Тољикистон матрањ хоњад шуд. Ин нишаст њам гузашт, вале масъала роњи њалли нињоии худро пайдо накард. Ва имрўз чизе иттифоќ афтод, ки њаргиз дар шаъни равобити ду кишвари њамсоя нест. Дар асл ба бештари суолњое, ки дар ин робита пайдо шудаанд, бояд Бишкек посух гўяд. Чаро аз њамон ибтидо, ки мошинњо дохили Ќирѓизистон шудаву дар аснодашон нуќтаи вуруд ба Тољикистонро аз тариќи гузаргоњи "Ќарамиќ" нишон медињанд, чизе намегўянд? Ва њоло ки садњо километр роњро паймудаву худро ба ин минтаќаи марзї расондааанд, аз ќарори њукуматашон дар робита ба дуљониба будани гузаргоњ ёд мекунанд? Зимнан, њамсояамон дарашро дар ин нуќтаи марзї фаќат бар рўи мошинњову шањрвандони кишварњои севум набастааст. Аз ибтидои моњи љорї то њол ду трейлер, ки таљњизоти неругоњии Тољикистонро меоранд, дар "Ќарамиќ" банд мондаанд. Бахтиёр Абдилдаев-яке аз ронандагони ин трейлерњо зимни сўњбат бо муаллифи ин матлаб гуфт, ки ваќте таљњизотро дар истгоњи роњи оњани Ќараболта тањвил гирифтанд, дар асноди гумрукї масири вуруд ба Тољикистонро гузаргоњи "Ќарамиќ" зикр карданд. Сўњбате аз мањдудияти рафтуомад дар ин гузаргоњ набуд. Њамин тавр рўзи 5 ноябр ба посгоњи гумрукии "Ќарамиќ" расиданд ва иљозаи идомаи њаракатро гирифтанд. Аммо марзбонони ќирѓиз гуфтанд, ки дастури рањбарияташон аст, то њеч мошине аз сарњад убур накунад. Аљиб аст. Магар дар Ќирѓизистон гумрук тобеи як њукумат асту марзбонї тобеи њукумати дигар, ки яке иљоза медињаду дигаре манъ медорад? Нуктаи љолибтар ин аст, ки ба гуфтаи њамсўњбати мо љуз онњо ду рўзи дигар мошинњои дохиливу хориљї аз ин гузаргоњ рафтуомад карданд. Пас ба сурати табиї метавон ба ин натиља расид, ки таљњизоти неругоњии моро ба таври њадафманд нигоњ доштаанд. Кї пушти ин иќдом ќарор дорад: Ќирѓизистон ва ё кишвари дигар? Нињодњои марбута ва махсусан сафоратамон дар Бишкек бояд ин масъаларо љиддан пайгирї кунанд. Зеро агар ин иќдом фаќат ба њамсояамон марбут бошад, пас иддаои шарику муттањиди якдигар будан дар масоили обу энержї бештар ба шиор мемонад. Ваќте ин матлаб навишта мешуд, иттилои таъйиднашудае дарёфт гардид, ки дар Бишкек њайатњои Ќирѓизистону Тољикистон дар њоли баррасии мавзўи марзї њастанд. Ќатъи назар аз натиљаи он, метавон ба ин хулоса расид: њангоме њамсоя дарашро мебандад, ба он маъност, ки забони муштарак вуљуд надорад.
i
4-уми октябри соли равон дар кўчаи Заревои шањри Маскав сари буридаи шахси номаълумро пайдо карданд. Бинобар иттилои расида, љасади бесари Ањтамшоњ Шарипов нисфирўзии панљшанбе, 12-уми ноябр, дар морги шањри Пушкин пайдо шудааст. Вобаста ба ин, маќомоти корњои дохилии Маскав бо нишонањои љиноят тибќи моддаи 105, ќисми 1и Кодекси љиноии Федератсияи Русия парвандаи љиної боз кардаанд. Вобаста ба ин ќазия, Алексей Суворов, шањрванди 29-солаи мањаллї, боздошт гардида, ба куштори шањрванди Тољикистон дар заминаи њисси миллатбадбинї муттањам карда мешавад. Айни њол барои тафтиши љиноят ва назорат барои
аз Ќосими БЕКМУЊАММАД
4
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Зимнан, ин дастгоњ моли Хитой аст ва мутахассисони чиної онро омада насб карданд, њамзамон онњо кормандони "Талко"-ро тарзи истифодаи онро омўхтанд ва айни замон мустаќилона фаъолият мекунанд.
Пас аз он мо ба ошёнаи дуюми бино баромада дар ончо бо дастгоњњои назоратї ва идоракунандаи асосии бинои истењсоли газ шинос шудем. Љалол Пардаев гуфт, ки њамаи параметрњоро дар ин корпус назорат мекунанд ва мувофиќи дастурамал ин нишондодњоро ба танзим медарорем: - Вазифаи асосии бино газогинератор њосил кардани газ аз ангишт мебошад. Мо то њозир газро аз Узбекистон мегирифтем, вале айни њол корхона имкон медињад, ки аз касе вобаста набошем. Ин газ танњо барои таъмини корхона аст. Пурра 70% бо газ таъмин мекунад.
Дар њоли њозир ширкати "Талко" 70 дарсад бо гази дохилї таъмин буда, танњо 30 фисади гази моъеро аз Узбакистон мегирад. Барои вобаста набудан аз гази хориљї дар тобистони соли равон масъулини ширкати "Талко" тасмим гирифтанд, дар дохили корхонаи мазкур дастгоњњои коркарди газро аз ангишт бунёд намоянд. Корхонаи мазкур дар моњи октябр ба фаъолият шурўъ кард. Корхонаи алюминийи Тољикистон (ТАЛКО), ки дар минтаќаи Осиёи Марказї ягона аст, дар шањри Турсунзода воќеъ буда, њамасола 98%-и њаљми алюминийи аввалияи истењсоли ин корхона ба Русия, кишварњои Иттињоди Аврупо, Туркия, Чин ва дигар давлатњо содирот мегардад. Соли равон дар Тољикистон 145 њазор тонна алюминийи аввалия истењсол карда шуд, ки нисбат ба њамин давраи соли гузашта ба андозаи 3,9% камтар аст. Нимаи аввали соли равон 140 њазор тонна алюминий ба хориљи кишвар содирот шуд, ки дар муќоиса бо нимсолаи аввали соли гузашта 8% ё худ 32 њазор тонна камтар аст. "Талко" нахустин корхонаест, ки ба истењсоли гази табиии худї даст задааст. Ин корхона замоне ба чунин ќарор омадааст, ки аз Узбакистони њамсоя, ки таъминкунандаи гази табиї ба њисоб мерафт, соли равон бо њар бањона ба корхонањои тољик фишор меовард. Дар нињоят моњи апрели соли равон барои чанд рўз интиќоли газ ба "Талко" - ро ќатъ кард. Ин вазъ ба истењсолоти корхона низ бетаъсир намонд. Овозањо дар бораи коњиши њаљми истењсолот, ба рухсатї фиристодани бештари кормандони корхона ва ѓайра боис гардид, ки роњбарияти ширкати макур барои рўзноманигорони мањалливу бе-
МУЊИТИ ЗИСТ - Дар љумњурї аввалин шуда, шумо ин корро кардед. Њатман масъалаи њимояи саломатї бояд КОРГОЊИ ИСТЕЊСОЛИ ГАЗ
Сафар ба "Талко" руна дар корхонаи маъруфи кишвар саёњат ташкил намояд. ПЕШРАФТИ НАВ Шанбе. 16-уми ноябр. Бо даъвати кормандони ширкати мазкур як гурўњ рўзноманигорон ба саёњати корхонаи бузургтарини кишвар баромадем. Пас аз сафари 1,5 соата билохира ба корхона расидем. Масъулони корхона тасмим гирифтанд, ки дар мадди аввал дар бораи бинои наве, ки ба истењсоли гази табиї машѓул аст, рўзноманигоронро ошно созанд. Бинои истењсолкунандаи гази табиї, ки аз нахустин корхона дар Љумњурии Тољикистон ба шумор меравад, дорои ду бино мебошад. Љалол Пардаев, сардори сехи истењсоли гази табиї гуфт, сехи мо блокњои корхонаро бо гази табиї таъмин менамояд. - Он дар ду баст буда, бинои
ДЕГИ «АЛЮМИНПАЗЇ»
якум моњи апрел ба кор шуру намуда, бинои дуюм 4-уми октябри соли фаъол гардид. Ногуфта намонад, ки гази истењсолшуда танњо барои сехњои корхона пешбинї шудааст. Аввал корхона дар асоси гази табиї фаъолият мекард, ки аз љониби Узбакистон интиќол меёфт. Њар дастгоњ 5 000 метри кубї дар як соат истењсол мекунад. Яъне њар як дастгоњ 5000 метри кубї дар як соат истењсол менамояд. Барои 4 блок сохта шудааст. Шумораи коргарон 110 нафарро ташкил медињад, ки бонавбат дар бастњои худ фаъолият мекунанд. ДАСТГОЊИ БЕЗАРАР Игор Сатторов, сухангўи ширкати "Талко" дар тафсири суханони Љалол Пардаев гуфт, ваќте ширкат ин таљњизотњоро харидорї намуд, яке аз шартњои асосї дар он буд, ки як дастгоње харидорї намоем, ки ба экология њељ таъсире нарасонад: - Шумо метавонед худатон шоњид бошед, ки дуд нест, танњо бухор аст. Якумин дастгоње ки харида насб кардем, моњи апрел фаъол гардид. Ва дар атрофи оне, ки гўё мо ин дастгоњњоро аз сабаби камчинии газ насб карда бошем, нодуруст аст. Ман мехоњам гўям, ки кризис - менељменти корхона аз соли 2009 харидории чунин дастгоњро пешнињод карда буд, ки он ваќт дар бораи таъмин накардан бо гази Узбекистон ягон хабар набуд. Мо њанўз он замон эњтимолияти мушкилотро пешбинї намудем. Њанўз соли 2009 мо ин дастгоњро барои њолатњои фавќулода, ки новобаста ба вазъияти баамаломада мо истењсоли корхонаро манъ накунем, харидорї будем. Барои њамин њам, ваќте дар моњи январ мо дар давоми 3 ё чор рўз умуман газ надоштем, ќарори ќатъї барои харидан ва насби чунин дастгоњ пайдо шуд. Бинобар ин моњи апрели соли равон ваќте ки аз љониби Узбекистон мањдудияти газ пеш омад, мо бо насби чунин дастгоњ ва фаъол намудани вай 60% - и гази корхонаро таъмин намудем. Даркор бошад, боз дастгоњњои лозимиро харидорї менамоем, то аз њамсоякишварњо вобаста набошем.
НАЗОРАТИ КОРГОЊИ ГАЗ
Зимнан, ин дастгоњ моли Хитой аст ва мутахассисони чиної онро омада насб карданд, њамзамон онњо ба кормандони "Талко" тарзи истифодаи онро омўхтанд ва айни замон мустаќилона фаъолият мекунанд. Маош мувофиќи шартнома дода мешавад. АЗ МАНТУПАЗАК БА… - Мо ќаблан алюминийро дар дигар шароитњо истењсол менамудем ва тавре огањї доред, он замон сехњои истењсоли мањсулоти ниёзи мардум, аз ќабили мантупазак ва дег амал мекарданд. Онњо то њол истењсол мешаванд, аммо кам, зеро мо ба марњилаи нави дигар гузаштем, - мегўяд Игор Сатторов. Баъд аз ин сўњбат мо бо яке аз кормандони корхонаи мазкур, ки худашро Ёќуб Њасанов муаррифї намуд, њамсўњбат шудем ва аз шароити маош ва кораш пурсидем. Ёќуб Њасанов гуфт, ки маошаш 1000 сомонї буда, аз соати 7-и субњ то 7-и бегоњ фаъолият мекунад. Вай аз кораш изњори ќаноатмандї намуда, афзуд, маоши гирифтааш барои таъмини хонаводааш мерасад.
баррасї гардад? - мепурсем аз Љалол Пардаев. - Институте, ки дар корхона бо роњбарии олими шинохта Њайдар Сафиев фаъолият мекунад, анализњоро гирифтанд. Масъалаи экология низ хеле љиддї аст, - посух дод ў. Пас аз шиносої бо корпусњои таъминкунандаи газ сухангўи "Талко" Игор Сатторов дар бораи масъалањои экологї сухан кард. Ба гуфтаи ў, масъалаи вайрон кардани экология аз љониби корхонањои алюминиуми тољик беасос аст. Вай мегўяд: - Агар дар Тољикистон чунин корхонањо бошанд, пас чаро дарозумртарин нафарон дар кишвари мо њастанд? Ваќте корхона сохта мешуд, бо шароити сохтмон мо як ќатор чорабинињои экологї гузаронидем ва яке аз онњо ташкили озмоишгоњњои лабораторї буд, ки зарар ва хатари экологиро муайян менамуд. Дар сурати њолатњои фавќулода онњо метавонистанд, ки аз хатар огањї дињанд. Яке аз пешнињодњои мо ин аст, ки партовњои ин корхонаро роњсозон истифода намоянд. Мазут низ яке аз партовњои корхона ба шумор меравад. Шањлои АБДУЛЛО
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
5
Як моделери номиро, ки номашро намегирам, шояд кирои гирифтан њам нест, мешунидам, ки мегуфт, либосњои кушоди мо ба ман маъќул нестанд, зеро онњо зебоињои бадани занони моро нишон дода наметавонанд! Ло њавла ва ло ќуввата…
Саид Рањимов: - Рости гап, дар љони одам расиданд ин "диндорони" њозиразамон. Аввал аз худ сар кунед дар роњи Ислом зиндагї карданро. Like • 13 Далер Рашидов: - Боз «ахтунг»! Њозир ман мегирям. Чї ѓамхорие дар њаќќи халќ ва молияи давлат! Нињоят касе пайдо шуд. Фаќат як чиз бад аст: ЊНИТ харољоти њамин арчаи бечораро дид, аммо љашнњои дабдабаноки 9 сентябр, рўзњои шањри Кўлоб, кушодани варзишгоњ дар кўчаи Карл Маркс ва ѓайраро не. Like • 4 Икром Бобоев: - Давлат дунявї аст ва ин љо пешнињодњои нофањмо зарурат надоранд. Like • 4 Мењр Собириён: - Баъд мегўянд, ки чаро ба арзишњои мо эњтиром намегузоред. Худашон сари њар ќадам арзишњои дигаронро мањкум мекунанд. Хайрият, дар шањрдорї онњоро гўш намекунанд. Вагарна Соли Нав бе арча ин як бемаънигист. Like • 1 Файзуллоев Шокир: - «Маќомоти пойтахти Белгия ќарор бароварданд, ки дар маркази шањр арчаи анъанавиро нагузоранд. Ба љои он дар майдони Гран Плас арчаи электронии 25 - метраро мегузоранд, ки аз экранњои телевизионї иборат аст. Ин норизоиятии белгиягињоро ба миён овард. Ба назари онњо, маќомоти ин корро ба хотири наозурдани мусалмонони Брюсел карданд" Like • 1 Далер Рашидов: - Аврупо барои тањаммулпазириаш боз пардохт хоњад кард. Фахриддин Расулов: - Ман нафањмидам, ки мардуми мо дар як сол чанд Соли Нав дорад: 1. Соли нави милодї? 2. Соли нави њиљрї? 3) Наврўз? Боз ягон Соли Нав нест, ки љашн гирем? Мо дигар кор надорем? Like • 3 Комил Арешов: - Арча - рамзи Соли Нав аст. Дин бо ин ид чї рабт дорад? Равшан Абдуллоев: - Биёед, љанобони исломист,
њамин Наврўзро њам љашн нагирем, иди бутпарастон аст ку? Елена Шербакова: - Фикр накунам, ки шохањои арча барои давлат ин ќадар гарон афтанд. Суоли дигар ин аст, ки барои онњо чї ќадар пулро «мешўянд». Шояд на бо арча, балки бо баъзе харољоти љиддии имрўзаи љумњурї мубориза барем. Like • 13 Лидия Исамова: - Ногуфта намонад, сардабир чандин сол дар сафорати ИМА кор карда буд. Умеди Љайњонї: - Мавзўи арчаро соли гузашта њам баррасї кардем. Арча реша дар љашни митроии мо Шаби ялдо дорад. Аммо гузаштагони мо на арча, балки шохаи зиркро њамчун рамзи абадият ва ѓ.њ. мегузоштанд. Оини митрої ба насронї гузашт. Like • 7 Абумуњаммад Абукарим: - ЊНИТ ба хотири ѓайриисломї будани Соли нав чунин накардааст. Аз нуќтаи назари миллї њам ин ид барои мо бегона аст. Наврўз агарчи аз ислом њам набошад, вале моли миллати мо њаст. Аммо ин ид моли мо нест ва такя бар чунин идњоро ман ѓарбзадагї мешуморам. Агар аз нуќта назари глобализм нигоњ кунем ва гуем, ки ин иди умумиљањонї аст ва хоси танњо ѓарб нест, пас ин љо саволе меояд, магар Наврўз њам иди умумљањонї эълон нашуда буд? Пас чаро Ѓарб ин иди моро љашн намегираду мо идњои онњоро мегирем? Гузашта аз ин, агар љашнгирии Соли навро дар Тољикистон аз давраи шуравї то ин дам муќоиса кунем, таѓйирот он замон ба вуљуд омадааст. Яъне ба ибораи дигар ин љашн њайбату њайманати солњои зери бори русњо будани кишварро дорад ва оњиста - оњиста љои худро ба иди солшумории миллї, яъне Наврўз иваз мекунад. Like • 5 Мањмад Зубайдов: - Порсол Бобои Барфиро куштанд. Бењтараш дарро аз дарун ќулф карда, дар хона нишастан даркор!!!! Like •2 Аъзамшоњ Ширговадї: - Љанобон, шумо дар бораи кадом
сардабир бањс доред? Сайти ЊНИТ аввалан сардабире бо чунин ном надорад ва дуввум, назари як шахс назари њизб будан наметавонад. Саввум, пешнињоди хубе њам њаст. Бигузор он пулро ба мардуми фаќир, ё дигар мушкилот сарф кунанд. Like • 1 Рустам Сафаров: - Гуфти тољикон, зўраш ба ёлка расид? Дар куљо буд, ваќте фарзандони моро дар хунукию ташнагї ба маршировка мебурданд? Канї он ќањрамонї ваќте пулњои бењуда ба њар гуна чорабинињои нолозим сарф мешуд? Чунин ба назар мерасад, ки бечора арча аз ќади кўча гузашту дар бало монд... Like • 2 Наргис Рањмонова: - Бобои Барфї - чї зебо ва ширин ва чї ќадар накўкорї! Саид Рањимов: - Арча кашфи русњо нест. Агар ба касе арча ва Соли Нав нест, лутфан, назарњои фанатикии худро бо худ монед, ё барои зиндагї ба Афѓонистон, Покистон, Сомали - кишварњои асили "шариатї" равед! Like • 8 Нуралї Раљабов: - Шахсан ба ман ба монанди њазорон нафар ин Соли нав даркор нест. Њар касе мегўяд, ки мо ба Афѓонистон равем, марњамат, роњи шумо ба Русия аст ва кадом кишваре, ки хоњед. Агар воќеї бинем, ба љуз дар Душанбеву шояд Хуљанд баќияи Тољикистон ин идро љашн намегирад.
Хориљиву хориљапарастї. «Мо киёнем?» Як рафиќам грипп шуд. Се рўз дору хўрдааст: НолГрипп, ГриппНол, Грипалек, Паратсетамол, ТераФлу… Намедонам, ин номњоро дуруст навиштаам, ё не ва чї доруњои дигарро хўрдааст дўсти ман, ки ќисса кўтоњ, сињат нашудааст. Як бегоњ, айни ављи грипп болои кат хоб будааст, ки модари пираш тамоми хонашро ба дуди хушбў афканда, ба ў њазориспанд овардааст, ки бў кунад. Модар наранљад, гуфта, рафиќам њам хостагии ўро мекунад ва шаби дарози сардро бо бўи испанд рўз мекунад. Субњ хилофи интизорињояш мехезад, ки сињату саломат аст. Аз ин аљибтар њолати рафиќам буд, ки ин ќиссаро наќл кард. Ростї, бештар аз Архимед хурсандї мекард, ки доруи гриппро ба 40 расида, акнун барои худ кашф кардааст. Намедонам, ин табиати инсонї аст, ё хоси танњо як миллат бошад, ки њамеша «оби дари хона хира аст» ё «об дар кўзаву мо ташналабон мегардем». Ёраш њам дар хонаву чашмаш ба зану духтари аз дар берун аст. Ва њам «дили оча ба бачаву дили бача ба кўча». Хулоса, бегонапарастї - «аз гањвора то гўр» - аз хурдї то пиронсолї! Ба сиёсату иќтисоду иљтимоъу фарњангу ѓайраву њоказои дигар рабт дињем, мешавад хориљиву хориљапарастї. Ана, дар куљо реша дорад њадафњои глобализатсия - љањонишавї! Далел меорем! Дар Тољикистон кї ва чиро идеалї метавонем номем? Шурўъ аз шахсиятњо то тарзи зиндагиву системањои љамъиятї? Њељ кас ва њељ чиро? Ќањрамони наздиктарини наслњои зинда - Ањмадшоњи Масъуд! Бале, тољик аст, шахсияти умумимиллист, аммо на танњо барои мо, балки барои афѓонњо њам. Чизе нагўем, аз Тољикистон нест! Дар «футболка» - њо акси Че Гевара, «I love New York», «СССР», Россия, «Я - чеченец» ва ѓ.њ. Ин на аз он аст, ки ин њамаро дар хориља истењсол мекунанд. Гоњ - гоње варзишгаронро мебинем, ки дар либосњояшон «Таджикистан» ё «Tajikistan» навишта шудааст. Хуб, маълум, ки бояд чунин кунанд, зеро ин мисли юниформа аст, либоси корї. Ками дар кам онњоеро мебинем, ки дар пасу пешашон «I love Tajikistan» навишта шудааст, аммо ин навиштаљот зери курткањои тирамоњї пинњон мешаванд. Ё дар интернет навиштаљоти «Я таджик» - ро дар аксњое мебинем, ки дар пушт навишта шудааст. Аљаб нест, ки «Фотошоп» бошад. Хуллас, бегонапарастї! Аз вайњо бењтар ё «круче» - гизалатар аз мо!» Агар ин тавр нест, њамон сару либоси кушоди модаронро чї шудааст, ки «њиљоб» гуфта, тарњњои ќадду ќоматро њам «рўшан» мекунанд? Як моделери номиро, ки номашро намегирам, шояд кирои гирифтан њам нест, мешунидам, ки мегуфт, либосњои кушоди мо ба ман маъќул нестанд, зеро онњо зебоињои бадани занони моро нишон дода наметавонанд! Ло њавла ва ло ќуввата… Хуб, Бозор Собир, ё касе аз номи ў менависад, ки Њофиз, Анварї, Љомї, Фаррухї, Мавлавї… њамагї б…з буданд! Байни ин ду њарф «у» - и кўтоњ нест, балки «аљабо» (яке аз њарфњо бе думча) омадааст. Наузамбиллоњ! Ваќте арзишњои амрикоиро дид, бузурги мо њам аз мо рў гардонд. Хориљипараст шавї, тољикро кўњнапараст мехондаї ва њар тањќиреро раво бинї, медидаї. Дуртар равам, њамин демократия! Таљрибаи Ѓарб, ки моњиятан бояд адолатро таъмин кунад. Мо инсон нестем, ки худ бидуни фањшу глобализатсия демократия - адолати худро дошта бошем. Бе маслињати хориљињо, њатто бе пули онњо, ки дињанд гуфта, демократиябозї мекунем. Як чї алам мекунад, ки барои чї њар чї тољикї аст, бояд масхара шавад? Мењрубонињои тољикї њамчун «чмо» - ї ќабул мешавад, либоси миллиамон њам «чмо» - ї? Гўё чизе надорем, ки бо он фахр кунем. Намедонам бо ѓараз аст, ё беѓараз баъзењо аз гузаштаамон хеле мефахранд. Ин ба бисёрињо маъќул нест. Чаро? Барои он ки имрўз њамон шањомати гузашта нест ва њама чизи бењтаринро дар берун мебинанд. Пул њам њамон љо, мўд њам, зиндагии бењтар њам. Он љо намегўянд, аммо мекунанд. Аммо мо мегўем, намекунем. Аз њар њарфамон дурўѓ «мана, ман!» гуфта, фарёд мезанад. Мардум имрўзро мехоњанд «гизала» бинанд. Кї бояд ин корро кунад? Мо - њукумат, љомиаи шањрвандї, ањзоб, љавонон, пирон, занон, мардон… Хуллас, як миллат. Ва ин њама ба хотири посух ба як суол аст: «Мо киёнем?» Бе фосилаву савол ва бо хитоб? Ё миллатем? Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
Арча дар Соли Нави милодї бошад ё набошад?
«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС
i
МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО Њафтаи гузашта яке аз бањсњое, ки њангома барпо кард, боз рабт дошт ба дин. Ин дафъа мурољиати Муњибулло Ќурбон, сардабири сайти интернетии “nahzat.tj” ба шањрдории Душанбе буд. Мавсуф гуфтааст, “аз њисоби харољоте, ки барои харидану устувор кардани арча дар маркази пойтахт сарф мешавад, барои русзабонњои нафаќахўр ва бемори аз шастсола боло миќдори муайян пул ва халтачањои њадиявї бо чанд кило орду равѓан таќдим шавад.” Аммо бархе аз хабаргузорињои Русия номаи ўро тањриф карда, онро ба њайси пешнињоди “исломгароёни тундрави Тољикистон барои манъи таљлил аз Соли нави мелодї” арзёбї карданд. Ин хабар дар Фейсбук чун њамеша љонибдорони «динї» - иву мухолифони «дунявї» дошт ва аслан сўњбат сари он мечархид, ки:
МАВЌЕЪ Шурўъ аз 14-уми ноябр Исроил ба Фаластин њуљуми нав кард. Дар даргирии байни онњо 110 шањрванди Фаластин ва 3 шањрванди Изроил љони худро аз даст доданд. Дар байни онњо кўдакони бегуноњ низ њастанд. Тайи се рўзи хунрезї 850 нафар љароњат бардоштанд, садњо хонањо вайрон шуданд ва њазорњо нафар бехонумон. Панги Мун, Дабири Кулли СММ аз њарду давлат хост, ки оташбас эълон кунанд. Дар бањсњои интернетї баъзењо пуштибонї аз Фаластин ва дигарон аз Исроил мекунанд. Дар Фейсбуки тољикї њарчанд љонибдорони Исроилро надидем, аммо баъзењо пешнињод доранд, ки ин мавзўъ кирои бањс намекунад, зеро он давлатњо аз Тољикистон дуранд ва ба мо робитае надоранд. Њатто президент низ дар як баромади худ чанд соли пеш гуфта буд, ки муллоњои мо имрўз дар масљид нишаста, масъалаи Фаластину Исроилро матрањ мекунанд, дар њоле ки мушкили худи кишвар кофї аст. Аммо Фаластин кишвари исломї аст ва дар љанги Ѓаза мисли мо мусалмонон кушта мешаванд. Вобаста ба ин мавзўъ «Нигоњ» пурсид:
Оё ќазияи Изроилу Фаластин ба мо рабт дорад? Иззат АМОН, роњбари Иттињоди љавонони Тољикистон дар Русия: - ЊА! Мушкилии Исроил бо Фаластин муддати 50 сол аст, ки њалли худро наёфтааст ва баъид аст, ки дар ин наздикињо њал шавад. Чаро? Чанд омиле њастанд, ки ин мушкили то ба имрўз давом дорад. Аввалан худи руасои давлати Исроил, ки сиёсаташон бардурўѓ сохта шудааст, ва њамон даме, ки сулњи воќеї ба кор даромад ин хоначаи картонї бо номи давлати сањюнист аз байн меравад. На фаластиниён, балки яњудонанд, ки заминњои фаластиниёнро гирифта, онњоро аз манзилњояшон меронанд. Мо мардуми Тољикистон ва њукумати кишвар низ ваќте худамонро мусалмон эълом мекунем, дифоъ аз Фаластин љузъе аз имони мо ќарор мегирад. Кайњост, ки мухолифати Фаластину Исроил мушкилии ин ду нест, балки мушкили тамоми мусалмонони љањон аст. Дар замини Фаластин яке аз се амокини муќаддаси ислом љойгир аст, ки дифоъ аз он вазифаи љонию молии њар як фарди мусалмон њисоб мегардад.
Идрис Љонмамадов, - НА! Мумкин барои фардњои алоњида рабт дошта бошад, лекин барои худи давлат, ба фикрам, рабт надорад. Аввал, проблемаи Фаластину Исроил проблемаи сиёсист, на динї, чуноне ки бисёрињо онро пешкаш мекунанд. Њамчун давлат, мо фаќат метавонем норозигї, ё ин ки розигии худро баён кунему халос. Мисле, ки чанде ќабл аз ин давлати мо расман зидди хунрезињо дар Сурия баромад кард. Ба њамин хотир, шахсан фикр мекунам, ки барои мо рабт надорад. Аз ќафои ин задухўрдњо сиёсатмадорон меистанд, на муллоњову раввинњо. Ба фикрам, дин (аз њарду тараф) њамчун як бањонае истифода мешавад. Хусусан дар давлати мо ин проблемаро њамчун проблемаи динї мухокима мекунанд, њол он ки дар њудуди Фаластин бисёр бародарону хоњарони дини христианї њам зиндагї мекунанд. Тарафи дигари масъала ин аст, ки худи Тољикистон њам проблемањои худро дорад. Аз ин ќазия гурўњњое низ нафъ мехоњанд бардоранд.
6
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Нархи сўзишворї ба њама маълум аст. Барои хуб ташкил кардани кор маблаѓи хуб лозим, аммо ањолї сариваќт маблаѓи партовро пардохт намекунаду моро гунањкор мекунад.
НАЌЛИ МУЗОФОТЇ
Хуљанд пас аз Душанбе бузургтарин шањри Тољикистон аст. Њамарўза њазорњо мењмони дохиливу хориљї ба ин шањр меоянд. Њарчанд онро "шањри хубон" мегўянд, вале партовњои зиёди моњњои охир ин тасвири зеборо зери суол мебарад. Сокинон масъулини шањрдориро гунањкор медонанд, аммо ахирињо ин њолатро аз зиёд будани ќарзи шањрвандон арзёбї мекунанд. Дар асл чї гап аст? ТО ШИКОЯТ НАКУНЇ... Мунира, сокини шањри Хуљанд бо нигаронї аз партовњои зиёди моњњои охир дар назди хонааш мегўяд, бўи бади партов ду њафта мешавад, ки ўро нороњат кардааст: - Партовњоро сариваќт намегиранд. Ба масъулин борњо мурољиат кардем, аммо бефоида. Хайрият, ки борон бориду бўи он камтар шуд. Дар њавои гарм бўи бади партов ањволи моро боз њам хароб карда буд. Хайрият, њаво камтар сард шуду ин ќадар бўй намедињад. Бачањо дар наздикии партовгоњ бозї мекунанд, аз ин њол сироят ёфтанашон мумкин... Сокинони мањаллаи 33 - уми Хуљанд низ ду њафта ќабл ба мо аз сариваќт гирифта нашудани партовњояшон шикоят карда буданд, аммо дирўз (14.11.2012) дар сўњбати телефонї гуфтанд, ки танњо нисби партовњоро бурданд. - Мурољиати чандинбораи мо њам ба масъулин таъсир накард. Дар охир маљбур шудам, ки нисбати ин корашон ба Хадамоти бењдоштї (СЭС) -и шањр мурољиат намоям, то ки љаримаашон кунанд, аммо онњо аз ин иќдоми мо хабар ёфта, њоло партовњоро сариваќт бардошта истодаанд, гуфт яке аз сокинон дар сўњбат бо мо. Сокини мањаллаи 12-уми шањри Хуљанд Бењзод мегўяд, тўли як моњи охир ин мањалларо бўи бади партов фаро гирифтааст. - Партовњои сари роњро зуд - зуд, партовњои дохили мањалларо дердер мегиранд. Охир, мо њам баробари онњо маблаѓашро месупорем. Ё дар дохили мањаллањо гунањкорон зиндагї мекунанд, ки чунин рафтор менамоянд? Кош Љаноби Олї ва ё раиси вилоят як бор аз кўчањои мо мегузаштанду ин ањволро медиданд. Дар њамин њол, мутахассисони
Шинохт
"Шањри хубон" Кї Хуљандро ба шањри партовњо табдил дод? раёсати њифзи муњити зисти вилоят мегўянд, партовњо набояд аз 72 соат зиёд истанд ва масъулин бояд онро тезтар бардоранд, ки ин ба саломатии мардум ва ба тозагии муњити зист таъсири манфї мерасонад. МАОШ НЕСТ, КОР НАМЕКУНЕМ! Ба гуфтаи директории КВДК-и хизматрасонии наќлиётї - санитарии шањри Хуљанд Анвар Пўлодов, агар фарсуда будани техникањо яке аз сабабњои сариваќт тоза карда натавонистани партовњо бошад, дигар тарафи масъала ќарзи зиёд доштани ањолї дар назди корхона аст, ки ин боиси сариваќт нагирифтани маоши кормадон шудааст. Маоши миёнаи кормандон дар ин корхона 368 сомониро ташкил медињад ва њаминро њам кормандон сариваќт намегиранд. Анвар Пўлодов мегўяд: - Бештари онњо аз ин сабаб тарки кор карда истодаанд. Ќарзи ањолї дар назди корхонаи мо то санаи 1уми ноябр аз 1 млн. сомонї њам гузаштааст. Аз ин ќарзи ташкилотњо новобаста аз шакли моликияташон 430 њазор сомониро ташкил медињад. Ба њамаи ин нигоњ накарда, мо
кор карда истодаем. То њол коргарон маоши семоњаашонро нагирифтаанд, ки ин боси аз кор рафтани бисёре аз онњо шуд. Дар чунин шароит кї кор мекунад? Боз болои ин бўи бади партовро дида, аксар нафарон аз кор кардан дар ин корхона худдорї мекунанд. Нархи сўзишворї ба њама маълум аст. Барои хуб ташкил кардани кор маблаѓи хуб лозим, аммо ањолї сариваќт маблаѓи партовро пардохт намекунаду моро гунањкор мекунад. Аммо сокини мањаллаи 33-уми шањри Хуљанд дар сўњбат ба мо баён доштанд, ки сариваќт маблаѓи партовро месупоранд ва њатто пешпардохт њам мекунанд. АЙБ ДАР ОШ Ё МОШ? Шурўъ аз моњи августи соли равон маблаѓи хизматрасонї барои партов њам гарон шуд. Дар як моњ барои як нафар дар хонањои баланошёна 2 сомону 35 дирам ва барои як нафар дар њавлї 3 сомонию 84 дирам таъин гардид. Ин тасмимро масъулин барои пўшонидани харољоти корхона ва гароншавии сўзишворї арзёбї мекунанд. Аммо масъала њалли худро наёфт, баръакс вазъ боз нигаронкунанда шуд.
Боиси нигаронии аксарият ин низ њаст, ки ќуттињои партов дар сари роњњо љойгир шудаанд. Масъулини КВДК -и хизматрасони наќлиёти санитарии шањри Хуљанд мегўянд, ки муайян кардани љои партовпартої дар салоњияти онњо нест. Ин салоњияти раёсати њифзи муњити зист ва кормандони идораи бењдоштии шањр аст. Як намояндаи њукумати шањри Хуљанд дар сўњбат бо мо гуфт, ки сари ин масъала "мо кор карда истодаем" ва моњњои наздик аз рўи як лоиња Бонки Таљдид ва рушди Аврупо барои харидани ќуттињои партовпартої, техникањо ва дигар корњо 5 миллион доллари амрикої маблаѓгузорї мекунад. "Аммо њоло чизе гуфтан душвор аст, ки ин маблаѓ то кадом андоза барои њалли ин масъала равона карда мешаваду ин муаммо роњи њаллашро ба тамом дармеёбад" - хулоса кард корманди њукумат. Аммо мо њам хулоса кардем: хайрият, њамин бонку созмонњои хориљї будаанд, ки то њољатонаи моро сармоягузорї мекунанд... Афзал БОСОЛИЕВ
ЭКОСИЁСАТ
Ќазияи "Тирпарронї дар пойтахт" мутаваќќиф шуд Суди ноњияи Исмоили Сомонї, ки имрўз бояд њукм нисбати ду нафаре, ки ба њамлаи мусаллањона ба соњибони нуќтаи мубодилаи асъор ва рабудани беш аз 100 њазор доллар айбдор мешаванд, эълон мекард, муњокимаро то рўзи 22-юми ноябр ба тавќиф гузошт.
Дар ин бора Суннатулло Файзуллоев, соњиби нуќтаи мубодилаи асъор дар пойтахт, ки мавриди њамла ќарор гирифта ва ѓорат шудааст, ба TojNews иттилоъ дод. Бинобар иттилои манбаъ, Рустам Ашўров ва Ќутбиддин Содиќов 11-уми июни соли љорї сабукрави ронандаи таксиро бо роњи зўрї гирифта, ба ду корманди нуќтаи мубодилаи асъор, ки аз хонаашон дар кўчаи Амиршоеви шањри Душанбе берун мешуданд, дарафтода, њудуди 100 000 доллари онњоро рабудаанд. Њамчунин, дар сабукрави њамлагарон нафари сеюм бо номи Саъдї низ будааст, ки аз рўзи рух додани њодиса бедарак шудааст.
Бинобар иттилои Вазорати корњои дохилии Тољикистон, ин нафарон дар мањаллаи Зарафшон аз яроќи пневматикї тир кушода, бо зўрї автомашинаи тамѓаи "Нексия"и як шањрвандро аз худ мекунанд ва ба самти ноњияи Њисор ѓайб мезананд. Худи њамон рўз баъд аз зўњр мошини мазкур дар дењаи Мортеппаи ноњияи Њисор ёфт шудааст. Гуфта мешавад, баъди 23 рўзи ин њодиса ду нафар бо гумони њамла ба соњибони нуќтаи мубодилаи асъор боздошт шудаанд. Њамза Мирзовалиён, адвокати соњибони нуќтаи мубодилаи асъор мегўяд, айбдоршавандањо ба гуноњи худ иќрор шудаанд ва изњори
пушаймонї кардаанд. Миёни љонибњо маслињат њам шуда буд, ки зарар аз чониби хешу акрабои судшавандахо талофи мегардад, ва дар ин сурат суд метавонад њолати сабуккунандаи љазоро нисбати ин нафарон татбиќ намояд, агар онњо то содир шудани њукми суд маблаѓи азхудкардаи нафарони зерњимояи маро бозгардонанд. Ба судшавандахо бо моддахои 244 кисми 2 бандхои "б" "в", 195 кисми 2 , 249 кисми 4, бандхои "б" , "в", 252 кисми 2 бандхои "б" ва "в" айб эълон карда шудааст. Гуфта мешавад, айбдоркунандаи давлатї барои гумонбарон 13 соли мањрум кардан аз озодиро аз
суд талаб кардааст. Аммо љониби даъвогар талаби прокурорро, бо назардошти њамла ва латукўби ронандаи "Нексия", њамлаи мусаллањона ва тиркушої ба сўйи одамон, ѓорати маблаѓи калон, тибќи наќшаи пешакї, ноодилона унвон карда, мегўяд, суд бояд дар њукмаш ба назар гирад, ки маблаѓи азхудкардаи онњо бояд аз љониби муттањамон бозгардонда шавад. TojNews
Дар дењаи мо ду нафар зиндагї мекунанд, ки синнашон ба 60 расидаву то ба њол пул њисоб карда наметавонанд. Акои Муњаммадї ба маѓоза ду дасташро мушт карда меояд. Дар як мушташ 50 - сомонї дорад, ки барои харидани равѓан пешбинї шуда буд, дар мушти дигараш ду 20 - сомонии дигар - барои харидории чойи хушку шакар ё ягон чизи дигар. Бобои Шариф пулњоро аз ранг ва аксњояшон мешиносад. Масалан, 50 - сомониро аз ранги сабзу акси Бобољон Ѓафуров ва 100 - сомониро аз ранги сурху сурати Исмоили Сомонї. Њамин тавр, дигар пулњоро аз рангу аксњои дигар ў шиносої мекунад. Он чї њардуи онњоро ба њам мепайвандад, ин надонистани арзиши ин коѓазњост. Ман њамеша аз худ суол мекардам, ки онњо чї тавр ба ин синн бе донистани њисоби пул расидаанд. Чанд бор аз худи онњо њам суол кардам. «Занак медонад!» - посухи њардуи онњо буд. Воќеан, ваќте онњо барои харид ба маѓоза мераванд, аз њамсарони худ дастур мегиранд, ки барои пули кадом мушт ё кадом ранг бояд чї харидорї кунанд. Занњои он замон худ аз рафтан барои харид ба маѓоза шарм медоштаанд. Шояд барои касе ин таассуб аст, аммо барои ман ин мўъљиза аст, то куљо зистан дар сарњади шарму њаё. Одамони аз ман бузургтар наќл мекунанд, ки то маѓоза акои Муњаммадї ва Бобои Шариф батакрор дастури занашонро зери лаб такрор карда, мерафтанд: «пули мушти чап барои руѓан», ё «пули сурхи лениндор» барои шакар. Њатто ин иттифоќ њам афтода будааст, ки дастури њамсарашонро фаромўш карда, аз маѓоза ба хона рафта, дигарбора ба маѓоза баргаштаанд. Аммо ин тур набудааст, ки онњо дар хона менишастанду кор намекарданд. Њарду ќариб нисфи умри худро бо чўпониву подабонї гузаронидаанд. «Нони њалолашон» - ро бо халта мебурданд ва њаќќи мењнаташонро мардум ба дасти њамсаронашон медодаанд. Дар даврони вазнинињои солњои 90 њарду ба шолидаравиву дигар мусофиратњо њам рафта будаанд ва њељ гоњ дасти холї барнагаштаанд, зеро њамроње бо худ доштанд ва гоње њам нашудааст, ки фиреб хўрда бошанд. Њадди аќал касе њамчунин иттифоќеро дучор наомадааст. Њоло ман фикр мекунам, ки чаро касе онњоро намефирефт? Ва хулоса мекунам, ки барои инсонњои дур аз пул роњњои осоиши ин дунё њам боз будаанд. Агар ин ду нафар дар ин умр такя бар пулу сарват мекарданд, шояд лоаќал омўхтани шумориши пул барои онњо коре «ду карат ду» буд. Аммо накўшиданд ва Худо медонад, ки дар олами ботинии онњо чї таърифе аз зиндагї њаст. Мушоњидаи дигари ман ин аст, ки дар миёни чењрањои дигар дар дења мањз ин ду чењраро њамеша яксон медидам: дар онњое њељ талвосае аз зиндагї набуд, касе аз онњо ба ќањр њам намеомад ва њамеша хандаи хеле самимї дошт. Бо вуљуди њама кўшишњое, ки барои шинохтани онњо доштам, дар нињоят њељ шинохте аз онњо њосил нашуд. Шояд ман то он сатње нарасидаам, ки онњоро шиносам? Исфандиёри АЗИЗ
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
7
Дар Тољикистон оилањое, ки як ё зиёда наздиконашон дар муњољирати корї набошанд, ёфтан хеле мушкил аст. Њарчанд мегўянд, њоло баррасии умумии ин лоиња идома дорад, дар ин бора њатто дар матбуот кам менависанд.
Дар маркази шањриХуљанд, шањри бостонии тољикон... Ваќте ин муљассамаро дар маркази шањри Ленинобод (њозира Хуљанд ) рўбарўи фурўшгоњи марказї месохтанд, ман дар синфи савуми Институти педагогии ба номи С. М. Киров (њозира Донишгоњи ба номи Ѓафуров) тањсил доштам, яъне, соли 1967 буд... Он сол 50 -солагии Инќилоби Октябрро пешвоз мегирифтанд ва ин як дастовезе буд ба он љашн. Мутаассифона, дар ин сохтумон њам љумла хароб ва њам се ѓалат дорад: "баркарор", "хокимияти" ва "Хучанд" Дар он солњо дар бораи ин хатоњо бо овози баланд њарф задан барои њукумат хушоянд набуд, зеро забони тољикї давлатї набуд ва метавон гуфт, тифли ятимеро мемонд. Дар њар њолат афзалият ба забони русї дода мешуд. Ман њеч фаромўш намекунам, ки ману муаллими русї дар як мактаб кор мекардем, шумораи соатњои дарсмедодаамон баробар буд, вале ў аз ман 25 дарсад зиёд маош мегирифт. Барои моњонаи баландтараш ў гунањгор набуд.
Фармони Њукумати Тољикистон ва ё Њукумати Иттињоди Шўравї буд, ки ба омўзгорони забон ва адабиёти рус назар ба дигар муаллимон 25% њуќуќ зиёдтар дода шавад. Замоне ки ин аксро мебардоштам, як адиби маъруфи шањри Хуљанд мегузаштанд. Он кас њам ба хати ќариб чилсола ишора карданд. Гуфтам, номашон дар навиштаам сабт шавад, гуфтанд, на... Ба он тарафи ин муљассама гузаштам, ин љумла ба забони русї буд ва чун одат дар он навишта хато ба чашм намехўрд... Ба њар
ёдгорї муњим бошад, бинобарин агар чунин бошад, биистад (хонандаи азиз, ман барои афтондани он даъват накардаам, шумо шоњид, вагарна пагоњ гурўње нола мекашад, ки фалонї муќобили ѓояњои коммунистї ва давлати Шўравї буда, барои афтондани ин муљассама даъват дорад), вале љумла не, аќаллан њамон се хатои њарфиро ислоњ кунед. Ё боз барои ислоњи он боз 45 соли дигар барои њокимони шањри Хуљанд зарур бошад? Муњибуллоњи ЌУРБОН
Тадќиќоти журналистї роњи њалли мушкилоти шумо! -агар масъалаи Шумо дар суд баррасї мешавад; -агар коратон ба прокуратура афтодааст; -агар бо маќомоти милитса, гумрук, андоз ва монанди инњо мушкилот доред; -агар мушкили Шуморо раиси љамоат, ноњия ва ё шањру вилоят нодида мегиранд; -умуман, агар итминон доред, ки мушкили Шумо бидуни дахолати журналистони касбї ва нашрияи бонуфуз њал намегардад, ба Агентии тадќиќоти журналистии «Нигоњ» мурољиат намоед. Журналистон ва мутахассисони љалбкардаи мо мо омодаанд, ки дар асоси талаботи ќонунњои амалкунанда ба осон гардидани мушкили Шумо мусоидат намоянд.
Биёед, мушкилатонро њамроњ њал намоем! СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї, хонаи 3 ; Шуморањои телефонї: 600 80 38 ; 93-520-99-64
F
Т
... бо Фаридун Рањнавард
Ќонун набояд роњхат ба ѓуломї бошад! Њукумат мехоњад барои ба роњ мондани муњољирати ќонунии корї ба хориљи кишвар аз љумла шикартњои хусусиро љалб кунад. Оё метавон ба онњое, ки боиси дар шароити ѓуломї нигоњ доштани садњо нафар шањрвандони Тољикистон дар хориљи мамлакат шуда, њатто барои ќаллобї зиндонї њам шудаанд, бовар кард? Хадамоти муњољирати назди Њукумати Тољикистон дар бораи баррасии ду лоиња, ки барои танзими ќонунии муњољирати корї ба кишварњои хориљї пешбинї шудаанд, иттилоъ дод. Яке Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи муњољирати мењнатї" ва дигарї, Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи агентињои хусусии шуѓл". Гуфта мешавад, ин лоињањо такмилдињандаи њам мебошанд. Ба ибораи дигар, њукумат мехоњад дар сафарбар кардани ќувваи корї аз Тољикистон ба кишварњои дигар, хоса ба Русия, шикартњои хусусї љалб карда шаванд. Дар Тољикистон оилањое, ки як ё зиёда наздиконашон дар муњољирати корї набошанд, ёфтан хеле мушкил аст. Њарчанд мегўянд, њоло баррасии умумии ин лоиња идома дорад, дар ин бора њатто дар матбуот кам менависанд. Баррасї, агар чунин гуфтан мумкин бошад, асосан дар паси дарњои баста, бо раисони љамоатњо, ё муаллимони мактабњо дар баъзе минтаќањо сурат мегирад. Лоињае, ки аз муњољири корї, маълумотнома дар бораи касб, дониши забон ва фарњангу таъ рих и ки швари ќабулкунанда ва њатто пардохти маблаѓро барои фонди иљтимої аз њисоби муњољирони корї талаб мекунад, дар баррасии умумї, ба маънои томи ин ибора, нест. Ин дар њолест, ки Лоиња ќонун "дар бораи муњољирати мењнатї" рўзњои наздик дар назар аст ба парлумон фиристода шавад. Лоињаи Ќонун "Дар бораи агентињои хусусии шуѓл" аллакай омодааст ва дар назар аст 27-уми њамин моњ мавриди муњокимаи њукумат ва љомеаи шањрвандї ќарор бигирад. Ин дар њолест, ки аз вуљуд доштани чунин агентињо, касе иттилоъ надорад. Шояд чунин агентињо дар яондаи наздик таъсис дода шаванд? Барои як доираи алоњидаи љамеаи Тољикистон ин кори чандон мушкил нест. Бо назардошти сердаромад будани ин кор, ба гумони ѓолиб ин агентињо зуд ташкил карда мешаванд, -мегўянд коршиносон. Аммо оё ба онњо бовар кардан мумкин аст? Дар њоле, чанд ширкате, ки ба ин кор машѓул буданд, аллакай ба ќаллобї муттањам шуда, њатто бархе гунањгор низ эътироф шудаанд. Роњбари ширкати "Замони Юнус", ки гўё ба сафарбар кардани муњољирони ќонунии корї ба Арабистони Саудї машѓул буд, дар суд ба ќаллобї муттањам шуд. Раиси ин ширкатро баъди шикояти 91 нафар боздошт карданд, ки мегуфтанд аз онњо барои сафар ба Арабистон аз 400 то 4,5 њазор доллари ИМА фоида ба даст оварда, ваъдаи худро иљро накардаст. Соли гузашта як гурўњ муњољирони кории тољикистонї, ки ба таври ќонунї
ба вилояти Иркутски Федератсия Русия сафарбар шуда буданд, бо алам ва дарду сўзи зиёд ба ватан баргаштаанд. Ба гуфти худи онњо, - Ширкати миёнарави тољикистонї ва ширкати сохтмонии русиягї "ВостСибСтрой" беш аз 200 нафарро ба вилояти Иркутски Русия бурда буданд, бо онњо чун "ѓуломдор бо ѓуломон" муносибат мекардаанд. Бино ба наќли онњо, ба онњо ваъда доданд, ки аз 35-40 њазор рубли русї маош мегиранд, аммо 3-4 њазор рублї доданд. Ин муњољирони кории тољик, мегуфтанд, онњоро сањарї бо ду бурида нон, як станкан чой ва як бурида маска мехўронданд. Бино ба наќли ин нафарон, як пачкаи 250 -граммаи маскаро ба 16 нафар таќсим карда медоданд. Онњо маљбур буданд, дар 35-40 дараљ а хун укии њаво б о њам ин хў рду хўрок кор кунанд. Дар шартномаи кории онњо бо ин ширкат, соати корї 8 соат навишта шудааст, аммо муњољирон аз соати 8:00-и сањарї то 19:00-и бегоњї кор мекарданд. Њафтаномаи "Нигоњ" дар ин бора навишта буд. Баъдтар прокуратура аз пайи ин ќазия шуд. Дар натиља, баъзеи ин љавонон аз љониби маќомоти судї ба пардохти пули роњкиро, ки ширкати хусусии миёнарав ба онњо чипта харида буд, маљбур шуданд. Дар мавриди он ки муњољирати кории ѓайриќонунии шањрвандони Тољикистон ба манфиати давлат, њукумат ва мардуми Тољикистон (аз ни гоњ и иќ тис од ї, иљ ти мої, сиёсї, ам нияти миллї. ..) нест, касе бањс намекунад. Ба ќавле, ин њаќиќатро дигар ќариб њама дарк кардаанд. Њоло муњољирони кории тољик, тибќи иттилои Шўрои машваратдињии назди Љунбиши "Муњољирини кории тољик" дар Русия асосан аз шароити "ѓуломона" шикоят мекунанд. Ба мушкилоти онњо, ин шўро харидуфурўши маълумотнома барои бозгашт ба ватан; надоштани шиносномаи хориљї; гирифтани шањодатномаи т ас ди ќку нанд аи шахсият дар њолати њозир набуданаш; нагирифтани музди кор; аз љониби назоратчиёни маводи мухаддир ва пулис партофтани маводи мухаддир; наќзи шарафи инсонї, шиканља бо истифодаи электрошок њангоми пурсуљў; ташкил шудани гуруњњои љиноии бекорони тољик, ки ба ѓорат, тамаъљўї ва ги рифт ани њаќ аз њ амватанони худ машѓуланд, шомил кардааст. Яъне, агар њанўз дер нашуда бошад, ваќти ќабули ќонуну ќарорњое расидааст, ки шањрвандони Тољикистонро аз шароити ѓуломона эмин дошта тавонад. Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
Ѓалате, ки зиёда аз 45 сол ин сў љилва дорад
БИДУНИ
i
њол ин љой њам як ѓалат аст: дар охири љумла мебоист аломати хитоб насб мекарданд. Хуб, аз байн 45 сол гузашт. Дар ин муддат њамон њукумате, ки дар ин навишта ситоиш шудаасту бовар доштанд, абадан боќї мемонад, аз байн рафт. Тољикистон соњиби давлат, соњиби истиќлолият ва миллат соњиби забони давлатї шуд. Аммо њамоно ин муљассама барљост ва њамчунин сањве, ки дар калимањои насбшуда монда. Имрўз барои як ќисми мардуми мо ин муљассамаву ин шиор бегона аст, вале шояд барои як ќисми мардум ва махсусан роњбарони шањр ва вилоят, ки Хуљанд маркази он аст, ин
8
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Онњое, ки барои тањкими ќудрати ў сањм доштанд, аз ќабили Ёќуб Салимов, Ѓаффор Мирзоев ва дањњо нафари дигар ё кушта, ё зиндонї шуданд. Онњое њам, ки ўро дар Иљлосияи 16 - ум ба ќудрат расониданд, аз њошия берун афтоданд.
19 ноябри соли 1992 Эмомалї Рањмон бо аксарияти оро аз сўи иљлосияи 16 - ум раиси Шўрои Олии Тољикистон интихоб шуд. Ин дар њоле буд, ки се њафта ќабл ў раиси Кумитаи иљроияи вилояти Кўлоб таъин шуда, то ин замон директори совхозе дар ноњияи Данѓара буд. Чењраи дар ин минтаќа то љое ошно буд, аммо дар сатњи љумњурї шинохта набуд. Ў яке аз 230 намояндаи парлумони Тољикистон буд ва дар ин нињоди он замон калидї дар ќиёс бо њамтоёни дигараш, аз ќабили Тоњири Абдуљаббор, Сафаралї Кенљаев, Аслиддин Соњибназаров, Њољї Акбари Тўраљонзода, Сайфиддин Тўраев ва њатто намояндагони мардумии Кўлоб, ба монанди Мулло Њайдар Шарифзода, Ќурбон Мирзоалиев, Њикматуллоњ Насриддинов ва Адолат Рањмонова маъруфияти вижае надошт. То 19 ноябр њатто ба гўшаи хотири касе њам намеомад, ки он рўз рањбаре сари чанбари давлати Тољикистон менишинад ва то 20 соли дигар њукумат хоњад ронд. Аммо чаро мањз Эмомалї Рањмон аз миёни њама афроди он замон маъруф дар Тољикистон рањбари кишвар интихоб шуд? Њабибулло Табаров, он замон намояндаи мардумї аз вилояти Кўлоб, ки иљлосияи 16 - уми Шўрои Олиро рањбарї мекард, аз афродест, ки барои интихоб шудани Эмомалї Рањмон дар вазифаи раиси Кумитаи иљроияи вилоят ва њам раиси Шўрои Олии Тољикистон наќши асосї дошт. Вай мегўяд, мухолифони Рањмон далел меоварданд, ки ў љавон аст ва аз ўњдаи масъулиятњои бузург намебарояд: "Дар љаласе ман ба њимоят аз ў бархоста, гуфтам, баромадњои Рањмонро дар иљлосияњои Шўрои Олї зиёд шунидам ва ў хеле босаводона сўњбат мекунад. Њамин тавр, раиси вилояти Кўлоб шуд. Сипас дар сессияи 16 - уми Шўрои Олї, ки ман сарварї мекардам, номзадии ўро дастгирї кардам. Сангак Сафаров њам ўро роњбар дидан мехост. Дар дафтарчаи мењнатиаш њамчун раиси Шўрои Олї ман имзо гузоштам" Бархе ин интихобро иљборї, баъзеи дигар тасодуфї ва саввумињо, таќозои таърих медонанд. Кадоме дуруст аст?Таърихнигор Нуралї Давлатов, муаллифи матолиби зиёд дар бораи љанги шањрвандии Тољикистон мегўяд, дар он шабу рўз дар кишвар хаос ё бебандуборї њукмрон буд, Њукумати муросои миллї бо Фронти Халќї мељангиданд, аз ин сабаб, чигунагии шахсияти рањбар ањамият надошт ва равандњо асосан аз хориљ идора мешуданд: "Њар нафаре ки раиси вилояти Кўлоб мебуд, ин вазифаро мегирифт. Фарќ надошт, ки Эмомалї Рањмонов, ё Љиёнхон Ризоев, ё Ќурбоналї Мирзоалиев… Ва Рањмонов, ки њамагї се њафта ба њайси раиси вилоят кор карда буд, дар ваќти лозим ва дар љойи лозим зуњур кард. Раиси вилоят ва вакили Шўрои Олї буд, яъне ба сиёсат ворид буд, аз ин хотир, ба маќоми раёсат расид. Аммо реша аслан дар њамон мансаби раиси вилояти Кўлоб аст ва маълум буд, ки Русияву Узбакистон ба Фронти Халќї такя мекунанд, чунки бе розигии Тошканду Маскав њалл кардани ин масъала мушкилтар буд." Бархе њам интихоби Эмомалї Рањмон ба рањбарии Тољикистонро интихоби тасодуфии Сангак Сафаров унвон мекунанд. Як нафар бидуни овардани ном ќисса кард, ки Сангак Сафаров ваќте барои интихоби рањбар намояндагони мардумии Кўлобро љамъ кард, чашмаш ба Эмомалї Рањмон афтод ва ўро "рањбарзеб" дарёфт. Вай гуфт: "Ту мешавї!" Рањмон њам дар посух эътироз накард, зеро хуб медонист, ки бо Љиёнхон Ризоев, рањбари ќаблии Кўлоб чї иттифоќ афтод. ДАВРОНИ ВАЗНИН Эмомалї Рањмон 20 сол ба ин сў замони интихобашро дар суханронињояш зиёд ба хотир меорад, аммо гоње њам зикр накардааст, ки оё шахсан худи ў инро мехост ё хайр. Аммо раисљумњур ёдовар мешавад, ки он замон касе намехост мансаб гирад:
худро ба мўњлатњои њафстсола дарёфт кард. Њукумати Рањмон марзбонњои русро аз Тољикистон берун овард ва њамчунин аввалин бањсњо сари њузури низомии Русия дар ин кишвар низ пайдо шуданд. Коршиносон мегўянд, Рањмон ба њамин минвол тавонист бо роњандозии "сиёсати дарњои боз" ба истиснои Русия, њузури ИМА, Чин ва Эронро низ дар кишвар муассир кунад. Тољикистон акнун як кишвари соњибихтиёре буд, ки дар сиёсатњои хориљї њарф ва мавќеи худро дошт.
20 СОЛИ МУШКИЛИ ЭМОМАЛЇ РАЊМОН "28 нафар аз вазифањои худ даст кашиданд. 28 нафарро даъват кардам, вазифаи прокурори генералї, муовини сарвазир, вазир, роњбарони кумита ва ѓайра даст кашиданд. Аксарият як гап мегуфтанд: "Љаноби Олї, барои ман зиндагї даркор, вазифа даркор нест. Таъкид мекунам, ба мардуми Тољикистон, онњое, ки бо роњбари нави давлат кор карданд, ќањрамонанд. Бархе аз аъзои њукумат, намояндагони мардум кушта шуданд" Эмомалї Рањмон, ки дар љаласаи таљлил аз 20 - умин солгарди Иљлосияи Шўрои Олї сўњбат дошт, њамчунин зикр кард, ў ваќте ба Душанбе омад, дар хазинаи Бонки Миллии Тољикистон "њатто як рубли њамонваќта" набуд. Вай афзуд, буљаи давлат њамагї 40 миллион долларро ташкил медод. Њудуди 1 миллион сокини Тољикистон ба Афѓонистону Русия ва дигар кишварњои собиќ Шўравї пароканда шуданд. Ин давраи вазнинтарини Тољикистони соњибистиќлол ва рањбари нави он буд. НАЌШИ РАББОНЇ ВА МАСЪУД Мухолифини имрўзаи Рањмон бар ин назаранд, ки он замон Эмомалии Рањмон ба баќои ќудрати худ бовар надошт. Бахусус Ўзбакистон - аз пуштибонњои аслии ў дар интихоботи президентии соли 1994 аз номзадии Абумалик Абдуллољонов, сарвазири аввалини њукумати Рањмон кард. Аммо коршиносон мегўянд, Русия аз Эмомалї Рањмон љонибдорї кард, зеро бо омадани Толибон ба ќудрат дар Афѓонистон воќеиятњои минтаќа дигар шуданд. Султони Њамад, коршинос дар умури сиёсї мегўяд, наќши Бурњонуддини Раббонї ва Ањмадшоњи Масъуд дар тањкими пояњои њукумати Рањмон хеле муассир буд: "Раббонї аз аввалин рањбарони хориљї буд, ки соли 1993 ба Тољикистон сафар кард. Рањмон њам аз аввалин сафарњои хориљии худро ба Афѓонистон дар њамон сол анљом дод. Албатта, он љо њарфи сулњи тољикон њам буд, аммо ин маънои ба даст овардани пуштибонии њукумати Раббонї, ки аз шарикони Русия дар мубориза алайњи Толибон буд, низ буд. Абдуллољонов "одами Ўзбакистон" мањсуб мешуд ва таври маълум, ба Ру-
сия њам истиќлолхоњињои Ўзбакистон маъќул набуд" Ихтилофи назар миёни Эмомалї Рањмон ва Ислом Каримов ва пурра тањти њимояти Русия ќарор гирифтани аввалї њукумати Тољикистонро таќвият дод. Аз нигоњи коршиносон, ягона нерўе, ки барои њукумати Рањмон хатар эљод мекард, Иттињоди нерўњои мухолифини Тољикистон буд. Яке аз сарварони собиќи ИНОТ мегўяд, мухолифини дар умум Эмомалї Рањмонро рањбари Тољикистон дидан намехостанд ва аз соли 1993 то 1995 мехостанд, ки дар кишвар як њукумати технократњо бо роњбарии Баширхон Исњоќї, ректори маъруфи Донишгоњи тиббї сари кор ояд. Ба гуфтаи ў, ин њукумат бояд 18 ё 24 моњ кор мекард ва дар ин муддат барои як интихоботи озоду демократї дар Тољикистон фароњам меовард. Њамсўњбати мо гуфт, ду соли музокирот ИНОТ аз ин талаби худ даст накашид, то ин ки Толибон Кобулро гирифтанд. Мањз он замон бо фишорњои њукумати Раббонї ва Масъуд роњбарони ИНОТ њукумати Эмомалї Рањмонро пазируфтанд. Русия, ки њамкори аввалињо шуда буд, сари онњо фишор овард. ПАДРУД БО ГУЗАШТА! Тайи панљ соли љанги шањрвандї Тољикистон бо мушкилот ќомат рост мекард. Дар ин муддат сарвати давлат, ки дар замони шўравї ба даст омада буд, аз тарафи гурўњњои силоњбадаст ва аъзои њукумат таќсиму тарака мешуд. Тибќи иттилои расмї, маљмаи мањсулоти дохилии агар дар соли 1993 1 миллиарду 300 миллион тонро ташкил медод, дар соли 1996 ба 1 миллиард ва соли 1997 ба 900 миллион доллар поён рафт. Бо ин вуљуд, оромии нисбие, ки дар кишвар њукм меронд, ба рушди иќтисод низ меовард. Мањз он замон мардум бештар ба муњољират рў оварда, таъмини рўзгори хешро ба роњ мемонданд. Пас аз имзои Созишномаи истиќрори сулњ ва ризоияти миллї, ки бо пуштибонии Русияву Эрон ва СММ ба даст омад, Эмомалї Рањмон мухолифини собиќи худро ба њукумат роњ дод ва ба ќавли коршиносон, охирин хатар ба њукумати худро рафъ кард. Пас аз ин коњиши пурраи нуфузи мухоли-
фини собиќ ва комилан сарнагун шудани нерўњои низомии он мушоњида мешавад. Иддае дигар аз коршиносон ба ин нукта њам ишорат мекунанд, ки Рањмон дар ин муддат тавонист атрофиёни худро таѓйир дињад ва аз њамсангарони худ рањо шавад. Онњое, ки барои тањкими ќудрати ў сањм доштанд, аз ќабили Ёќуб Салимов, Ѓаффор Мирзоев ва дањњо нафари дигар ё кушта, ё зиндонї шуданд. Онњое њам, ки ўро дар Иљлосияи 16 - ум ба ќудрат расониданд, аз њошия берун афтоданд. Њабибулло Табаров мегўяд, ўро њатто ба маросимњои љашнї даъват намекунанд ва аз дастгоњи раисљумњур ба ў гуфтаанд, ки ин кори дасти худи Рањмон аст: "Ба ман гуфтанд, ки рўйхатро ба худи ў мебарем, худи ў хат мезанад. Ман пурсидам, ки рўйхати таклиф мешудагињоро худаш мебинад? Гуфт, ки њо, мебинад. Пас ман гуфтам, ки ин хел бошад, ман гап надорам" Коршиносон мегўянд, бениёзии Рањмон ба љонибдорону њамсангарони гузаштааш марњилаи наверо дар рањбарии ў ба миён овард. Мардуми Тољикистон њам аз саркўб шудани размандагони Фронти Халќиву сипас ИНОТ изњори хушнудї мекарданд, зеро њамагї аз бетартибињои онњо ба дод омада буданд. Ин вазъ Эмомалї Рањмонро ба роњбари ягона ва мутлаќи Тољикистон табдил дод. "ДАВРОНИ ТИЛЛОЇ" Солњои 2000 - умро "даврони тиллої" - и њукумати Рањмон унвон мекунанд. Акнун аз мансабњои њукумати ў на фаќат рў наметофтанд, балки онњоро бо маблаѓњои њангуфт харидорї мекарданд. Вазъи иќтисодии Тољикистон ба зудї таѓйир хўрд. Тибќи иттилои расмї, маљмаи мањсулоти дохилии кишвар ба 5 миллиард ва буља ба 2 миллиард доллар афзуд. Аввалин сўњбатњо дар бораи тарњњои бузурги иќтисодї, аз љумла нерўгоњи Роѓун оѓоз шуданд. Соли 2003 дар пайи як раъйгирии умумихалќї ба Ќонуни асосии Тољикистон таѓйироту иловањо ворид шуданд, аз љумла мўњлати раёсати президент аз ду панљсола ба ба ду њафстсола тамдид шуд. Эмомалї Рањмон њамчунин њаќќи пешбарии номзадии
"НУЌТАЊОИ ДОЃ" Дар њамин њол, тайи чанд соли ахир гоњ - гоњ дар кишвар "нуќтањои доѓ" ба вуљуд меоянд. Соли 2008 дар Тавилдара, 2009 - Кўлоб, 2010 - 2011 дар Рашт ва нињоят соли равон дар Бадахшон амалиёти вижаи њукуматї ба амал омаданд, ки то љое тавсиаи њукумати марказї ва њамчунин аломати норизоиятињои ќудратњо аз њукумати Рањмон арзёбї мешаванд. Бахусус амалиёти ахир дар Бадахшон, ки ба ќавли бархе, комёб нашудааст ва њамчунин имзои Созишномаи пойгоњи низомии Русияро коршиносон далели заъфи њукумати Рањмон унвон мекунанд. Аммо Сайфулло Сафаров, муовини раиси Маркази тањќиќоти стратегии назди президенти Тољикистон мегўяд, ин њама гувоњї аз таќвияти мавќеи њукумат дар саросари кишвар арзёбї мекунад ва мушкилоте, ки њаллашон барои як њукумати мутамарказ кори рўзмарра аст. Ба ќавли ў, ин њама ба њукумати Эмомалї Рањмон заррае таъсир нахоњанд дошт, зеро ў рањбари таърихї, таърихсоз ва интихоби таърих аст, ки аз байни њазорњо баргузида шудааст: - Эмомалї Рањмонро халќи мо интихоб, дастгирї ва чун фарзанди худ шахси таърихї кард. Ва ў шахсан ба ин боварї сазовор шуд. Агар ба чапу рости худ як нигоњ карда, вазъияти њамсояњои худро дида, онро ба худ муќоиса намоем, мебинем, ки халќи мо чї ќадар халќи оќил, пурсабр, соњибфарњанг буда, потенсиали маънавии онро мањз Эмомалї Рањмон рўз ба рўз, ќабат-ќабат кушода, тољи онро зеботару љилоноктар мегардонад. Шахсан ман аз халќи худ ва Президенти кишвари худ ифтихор мекунам. Ва муттањидии миллатамро барои сулњу субот ва оромии кишвари азизамон дар атрофи пешвояш таманно дорам. Бахусус, дар рўзњои љашни 20 - солагии Иљлосияи 16 ШО ЉТ ва Рўзи парчами давлати соњибистиклоламон инро ман бевосита дар чашму руйи мардумамон эхсос мекунам. Албатта, њастанд шахсони аз дунё бехабару дуруѓпарокану сангзан ба Вањдату истиќлолияти мо. Вале Худованд рўзе чашми онњоро ба њаќиќати таърихї ва воќеиятњои кишвар хоњад кушод. ЯК СОЛИ ДИГАР… Моњи ноябри соли 2013 дар Тољикистон интихоботи президентї баргузор мешавад ва номзадии Эмомалии Рањмонро аз њоло њизби тањти роњбариаш ЊХДТ пешнињод кардааст. Њамчунин дар дохилу хориљи кишвар аз дањњо номзади дигар сўњбат мешавад, ки метавонанд президенти ояндаи Тољикистон бошанд. Коршиносон мегўянд, то ба њол маълум нест, ки дар остонаи интихобот вазъ чї гуна хоњад шуд, аммо ин "табларзаи интихоботї" ва хоњиши дидани рањбари дигар як фањмише нест, ки танњо дар доираи мухолифин шакл гирифтааст. Ба ќавли онњо, гўё чунин назар дар бораи роњбари ояндаи Тољикистон дар хориљ низ вуљуд дорад. Бо ин вуљуд, ин танњо интихоботе нахоњад буд, ки нерўи њукумати Эмомалии Рањмон озмуда нашуда бошад. Ќаблан ў се маротиба тавониста буд унвони президентии Тољикистонро њифз кунад. Ва њам аксарият бар ин нукта њам ишорат мекунанд, ки бо вуљуди мушкилоти иќтисодї бидуни Эмомалии Рањмон амнияти дохилии Тољикистон пешбининашаванда аст. Танњо сиёсатњои ў буд, ки Тољикистонро аз 19 ноябри соли 1992 то имрўз ба як кишвари амн ва шоистаи зиндагї табдил дод. Фаромарзи ФОЗИЛ
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
9
- Њамон шаб маро сафирони Амрико ва Русия дар Душанбе телефонї бо пирўзї табрик карданд, аммо рўзи дигар Рањмонов худро пирўз эълон намуд. Русия ва Ўзбакистон, ки кафилони аслии он интихобот буданд, ба ман ишора намуданд, ки як муддат расман эътироз нанамоям.
Абдумалик Абдуллољонов аз чењрањои шинохтаи дањаи аввали соли 1990 аст. Ў аз аввалин афроди сарватманди Тољикистон аст, ки дар матбуоти давр лаќаби "Нањанги љумњурї" - ро гирифт. 21-уми сентябри соли 1992 бо ќарори Шўрои олии Тољикистон иљрокунандаи вазифаи нахуствазир ва сипас 20-уми ноябри соли 1992 дар Иљлосияи 16-уми Шўрои олї дар Ќасри Арбоб нахуствазири Тољикистон таъин шуд. Абдуллољонов то 18-уми декабри соли 1993 дар ин маќом фаъолият кард, вале пас аз бохти сабќати президентии соли 1994 ба раќибаш Эмомалї Рањмон аз кишвар хориљ шуд. Ўро дар ѓайбаш ба даст доштан дар сўиќасд ба љони президент, њамкорї бо полковники шўришгар Мањмуд Худойбердиев, ки дар соли 1998 аз Ўзбакистон ба шимоли Тољикистон њуљум кард ва як идда љиноятњои иќтисодї гунањкор шуд. Њоло Абдумалик Абдуллољонов дар шањри Лос-Анљелеси Амрико зиндагї мекунад ва соњиби корти иќомат ё Green Card-и Амрикост. Абдумалик Абдуллољонов тайи беш аз дањ сол аз назарњо нопадид буд ва бо матбуот њам сўњбат накардааст. Ахиран ў дар рўзи таљлили 20-умин солгарди Иљлосияи Хуљанд дар Кохи Арбоб ба суолњои хабарнигори Радиои Озодї НУРМУЊАММАДИ ХОЛЗОДА аз Амрико посух додааст. Суоли нахустин ин буд, ки њоло ў аз баландии 20 соли гузашта ва аз он сўи уќёнус дар бораи Сессияи Хуљанд чї назар дорад? - Иљлосияи 16-уми Шўрои Олии Тољикистон дар шањри Хуљанд баргузор нагардидааст. Иљлосияи 16-ум дар дењаи Арбоб, дар бинои раёсати колхози ба номи Урунхуљаев, ки ба шањри Хуљанд дохил набуд ва нест, баргузор гардид. Фаќат Худо медонад, ки он дар шањри Хуљанд мегардиду оё айнан њамон ќарорњоро ќабул мекарданд ё не. Мояи фахри ман мебуд, ки ман зодаи Хуљандам. Аммо на њамчун намояндаи Хуљанд аввал бо ќарорњои президиуми Шўрои Олии Тољикистон моњи сентябри соли 1992 ман иљрокунандаи вазифаи сарвазир ва баъдан, дар њамон сессияи 16-ум дар Арбоб бо ќарори Шўрои Олї сарвазир интихоб шудам. Шояд муаллифони иљлосияи 16-ум зодаи Хуљанд будани маро ба назар гирифта бошанд, њоло касе ба ёд намеорад, ки ман ва аъзои њукумат чанд маротиба бо нишони эътироз маљлисгоњро тарк кардем ва муќовимат ба ќабули баъзе ќарорњо нишон дода будем њамон ваќт. На ман, на Акбаршоњ (Искандаров) аз ин барнома иттилои пурра надоштем. - Дар он ваќт, бубинед, љаноби Абдуллољонов ба љуз аз номзадии Эмомалї Рањмон раиси љумњури имрўза оё номзадњои дигар њам барои роњбарї буданд. Оё дар ин бора гуфтугў буд дар бораи шахсони дигар њам? - Дар иљлосия Иззатулло Њаёев њамчун номзад ба раисии Шўрои олї ном гирифта шуд. Аммо ин фаќат љузъе аз барномаи бозињои Сангак Сафаров будааст, ки тавонист њароси кишвари дўст ва њамсояи Узбакистонро аз алангаву оташи љанги бародаркушї ва ба ном исломгарої дар Тољикистон маккорона истифода барад. - Гуруњњое, ки аз Шимол роњбариро дар ихтиёр доштанд, роњбариятеро, ки дар Иљлосияи 16-ум интихоб шуд, муваќќатї медонистанд. Ё чї хел? - Дар замони Шўравї агар роњбари њизбї дар дасти зодаи Хуљанд бошад, раиси њукумат аз Бадахшон ё Кўлоб, раиси президиуми Шўрои Олї аз ноњияњои тобеи љумњурї таъин мешуданд. Он замон аз Маскав мувозинатро њам талаб мекарданд ва њам таъмин менамуданд. Чунин даъво роњбарияти шимолињо ва роњбарияти љанубињо аслињаи идеологияи мансабталабон аст, ки мехоњанд њамин тариќ ѓаразњои худро рўйпўш намоянд. Даќиќан, маълум аст, ки бо худи Рањмонов дар бораи чор панљ моњ роњбариро ба даст гирифта, вазъиятро дар Душанбе ва атрофи он тинљ гардондан суњбат шуда будааст њамон ваќт. - Метавонам, бипурсам, ки дар куљо маслињат шуда будааст?
Абдумалик Абдуллољонов дар ранчои худ дар Лос - Анљелес
Абдумалик АБДУЛЛОЉОНОВ:
"Дар интихоботи президентї иштирок карда наметавонам" Сўњбати хабарнигори Радиои Озодї бо собиќ сарвазири Тољикистон дар рўзи љашни Иљлосияи Хуљанд - Инро ман напурсидам ва ба ман нагуфтаанд. Дар куљо маслињат шуда будааст, хабар надорам. Ихтиёр дар он ваќт на дар дасти шимолињо ё ягон каси дигар буд. Ихтиёр њамон берун аз кишварамон буд. Њоло њам ихтиёр дар дохили кишвар нест. - Бубинед, дар њамон иљлосия, ки аз телевизион ба таври мустаќим суханронии Эмомалї Рањмонро баъд аз интихоб нишон медоданд, оѓои Рањмон изњор доштанд, ки бо гузашти ваќт мардум роњбари худро меёбад ва вайро интихоб мекунад. Ин суханон ба чї маъно буд? - Аз он замон Рањмонов то њоло имкон надод, ки мардум аз њаќќи интихоби худ озодона истифода кунанд. Ин нишондињандаи баръалои фарќ байни гуфтору рафтори Рањмонов аст. - Дар матбуот њам борњо навиштанд, ки дар он солњо Русия ва Ўзбакистон дар Тољикистон таъсири зиёд доштанд ва худи Шумо њам ишорањое кардед, ки њар коре шудааст бо машварати ин ду кишвар анљом гирифтааст, масалан, баргузории иљлосияи Хуљанд, интихоби Эмомали Рањмон, раиси кунунии љумњурї ва мисли ин. Назари шумо чї аст? - Он чї ки шумо дар саволатон овардед бо гузашти айём тасдиќ шудааст. Њар яки онњо бо назардошти манфиати худашону кишварашон сухан меронданд. - Чаро баъди, ба истилоњ, "оши оштї"-и Хуљанд љанг хотима наёфт. Њатто баъзе намояндагони мухолифин баъд аз поёни иљлосия аз Хуљанд ба Душанбе барнагаштанд ва Тољикистонро тарк карданд? - Тарсу њарос аз исломї шудани Њукумати Тољикистон дар чашми кишварњои атроф, бахусус Ўзбакистон ва Русия хеле бузург буд. Паёмњои таблиѓотии баъзе рањбарони мухолифон, ба монанди чї тавре гуфтанд, "мо 17 сол барои ин тайёрї дидем", "тамо-
ми русзабонони Тољикистонро гаравгон мегирем", он кишварњоро бар зидди мухолифон карданд. Дар вилояти онваќтаи Ленинобод низ, албатта, рўњияњои зидди Њизби нањзати исломї хеле пурзўр буд. Албатта, баъзе мухолифон рафтанд ба Душанбе. Њукуматдорон агар аз тањти дил мехостанд, баъди оши оштї мухолифонро њамкори худ мекарданд, дар њаќиќат, аммо инро накарданд. Масалан, Аслиддин Соњибназаров барин мутахассис ва сиёсатмадорро нагузоштанд, ки то охири умраш барои кишвараш хизмат кунад. - Хуб, дигар аз масъалањои иљлосияи Хуљанд бигизарем. Масъалаи интихоботи моњи декабри соли 1994 аст, ки Шумо њам номзад будед. Назаратон ба интихоботи президентии декабри соли 1994 њамчун номзади онваќта чист? - Њамон шаб маро сафирони Амрико ва Русия дар Душанбе телефонї бо пирўзї табрик карданд, аммо рўзи дигар Рањмонов худро пирўз эълон намуд. Русия ва Ўзбакистон, ки кафилони аслии он интихобот буданд, ба ман ишора намуданд, ки як муддат расман эътироз нанамоям. Умуман ин як суњбати алоњидаро мехоњад. Ба њар њол, ман шахсе њастам, ки аксар мардуми Тољикистон ба ман райъ доданд. - Бубинед баъд аз хатми њамин интихобот шумо њамкориро бо хукумат идома надодед. Чаро? - Баъди он интихобот Рањмонов паёме ба ман фиристода буд, то њатто мо њар ду суњбати дуру дарозе карда будем, аммо гуфтору рафтори Рањмонов бутун дигар, масалан, яке аз далелњо ин аст, ки бо супориши шахсии Эмомалї Рањмон номнависии манро њамчун номзад ба вакилии Шўрои Олї, ки баъди интихоботи президентї баргузор мегашт, ботил намуданд. Раќиб, душмансозї дар кишварро давом доданд. Тарафдорони манро, ба истилоњ, таъќиб карданд. - Бубинед, ки дар Тољикистон
мегўянд, ба шумо рањбарии чанд вазоратхонаро пешнињод карданд ва шумо ба ин пешнињод розї нашудед. Сабаб чист ва он вазоратхонањоро метавонед ном баред, ки кадомњо буданд? - Аввало, њељ гоњ ин ё ягон вазоратро пешнињод накарданд. Дурўѓ аст. Аммо баъди интихоботи соли 1994 ба кишварњое, ки ба Тољикистон таъсири бузург доштанд, ваъда доданд, ки манро ба вазифаи сарвазирї пешнињод менамоянд, лекин ин хел андеша, рафтору гуфтори Эмомалї Рањмон амалї нашуд. Њатто аз имкони иштироки интихоботи Шўрои Олии љумњур маро мањрум карданд. Ман хабар дорам, ки баъзе аз афрод ба ў пешнињод карда буданд, ки маро раиси вилояти Хатлон таъин намоянд. Онњо фикр мекарданд, бигзор, њамин вилояти аќибмондаро Абдуллољонов обод намояд, ў метавонад ва пул њам дорад, гуфтанд. Лекин расман ба ман њељ пешнињоде нашуда буд. Баръакс, бародарам Абдулњафизро тўњмат зада, дар зиндон куштанд. - Шояд мардуми Точикстон мехоханд донанд, ки шумо њоло дар куљо зиндагї мекунед ва њоло ба чї кор машѓулед. Оё бо корњои сиёсї низ машѓул њастед? Ё фаъолиятњои худро канор гузоштед, ё узви ягон созмони сиёсї - љамъиятї њастед? - Љои зиндагиамро тарѓиб намекунам. Бе он њам ба ман шахсони зиёде мурољиат мекунанд ва ман на њамеша ваќти холї дорам. Ман њамеша бунёдкор будам ва бунёдкориро идома медињам. То љое маљбурам ба корњои сиёсї низ сарукор дошта бошам, чунки ба ман аз муассисањои пурнуфузи сиёсии кишварњои бузург ва созмонњои байналмилалї барои баёни назарам мурољиат менамоянд. Агар манзури саволи Шумо созмони "Ватандор" бошад, не, ман узви ин созмон нестам. Чаро? Маро Атовуллоев даъват накардааст."
- Соли ояндаи 2013 дар Тољикистон интихоботи раёсати љумњурї баргузор мешавад. Шумо омода њастед, ки номзадиатонро пешбарї кунед? - Низоми њукмрон чунон кардааст, ки шахсони муњимии кишварњои дигар, њатто агар шањрванди Тољикистон бошанд њам, дар интихоботи раисљумњури Тољикистон иштирок карда наметавонанд. Ман њам дар њатори онњо њастам. - Ба назаратон ба њар њол кињо метавонанд, номзадиашонро пешнињод кунанд? - Дар Тољикистон њадди аќал 1520 нафар, аз љумла, шахсони насли нав њастанд, ки барои интихоб шудан њамчун раисљумњур, ба назари ман, арзанда мебошанд. Мутаассифона, бисёрии онњоро њоло ман наметавонам номашонро гирам. Номзадњои оянда бояд њам њуќуќу иќтисодро хуб донанд ва њам таљрибаи хуби зиндагї дошта бошанд. Ба мисли Солењљон Љўраев, собиќ прокурори љумњурї ва яке аз њуќуќдонњои маъруфи Тољикистон, њарчанд ман медонам, ки Љўраев дар мусоњибањояш наќши манро дар иљлосияи 16ум дар таќдири ў ва таќдири президент Рањмон Набиев каме тањриф кардааст ё иштибоњан дигаргун фањмидааст. - Мехостем бифањмем, ки барномањоятон барои оянда чї аст? - Ман барои чанд тарњи кор омода њастам ва аз паи иљрои он мебошам. Њар гоњ кишварамон ба барномањои хуби инноватсионї таваљљуњ зоњир кунад ва шароити муносиб муњайё гардад, онро дар Тољикистон низ љорї менамоем. Худо хоњад кишварамон озод ва обод мегардад. Љавонони имрўза, ки тањсили хуб гирифтаанду тарзи њаёти озодро дар хориља дидаанд ва демократияро аз диктаторї фарќ мекунанд, онњо кафили ин орзуву омоли мардуми мо њастанд. Боварии комил дорам, ки Тољикистон ояндаи хуби дурахшон дорад.
10
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Аввалан Миср ногузир шуд муњофизони сарњад дар марз бо Ѓаззаро бо неруњои артиш иваз намояд. Давлати Њуснї Муборак ва Исроил ба мувофиќа расиданд, ки ба хотири љилавгирї аз вуруди љангиён аз ќаламрави Миср Ќоњира неруњои марзии худро таќвият бахшад.
Муддати бештар аз як њафта аст, ки давлати яњудї як амалиёти њарбиро бар зидди навори Ѓазза оѓоз кардааст. Мушакборони ќаламрави Ѓазза аллакай њудудан 100 кушта ба љо гузоштааст, теъдоди даќиќи захмиёнро касе намедонад. Нашрия "MIGnews" хабар дод, ки тайи як сўњбати телефонї, ки шоми 16 ноябри соли љорї миёни Бинямин Натанёњу ва Барак Обама сурат гирифт, сарвазири давлати яњудї билохира пуштибонии президенти Амрикоро дар бўњрони навори Ѓазза дарёфт кард. Ба навиштаи ин нашрия, дар раванди гуфтугўи дурударози телефонї президенти ИМА гуфтааст, ки кишвараш ин њаќро ба Исроил ќоил аст, ки аз худ дифоъ кунад. Сарвари Фаластини худмухтор Мањмуди Аббос эълон кард, ки ташаннуљи авзоъ дар навори Ѓазза як бўњрони сунъї аст, ки Исроил дар остонаи баррасии шинохти расмии Фаластин аз љониби СММ роњандозї кардааст. "Ин хунрезї танњо ба он хотир аст, ки Фаластинро дар чашми СММ сиёњ кунад. Мо фикр мекунем, ки амалкардњои Исроил зарари мустаќим ба манфиатњои мардуми Фаластин мерасонанд", - гуфт ў. Њоло ќарор буд СММ дархости Фаластинро барои соњиб шудан ба маќоми давлати нозир баррасї кунад, вале давлати яњудї њар роњи имконпазири дипломатиро санљид, ки Фаластин ба дарёфти ин имтиёз даст наёбад. Владимир Путин дар як гуфтугўи телефонї бо њамтои мисрии худ Муњаммад Мурсї ва сарвазири Туркия Раљаб Тайип Эрдуѓон аз иќдомоти ин ду кишвар дар дифоъ аз мардуми Фаластин љонибдорї кардааст. Сарвари давлати Русия шадидан амалиётњои низомии Исроил дар навори Ѓаззаро мањкум намудааст. Љонибњо ба ин натиља расидаанд, ки ба талошњои худ љињати боздоштани хунрезї ва њалокати мардуми бенаво идома дињанд. Президенти Русия ва сарвазири Туркия хостори њамоњанги амалњои дуљо-
ОТАШЗАНИИ ПАРЧАМИ ИСРОИЛ
Љанги дуюми Ѓазза: ХОМЎШИИ ШАРМАНДАВОРИ ЉОМЕАИ ЉАЊОНЇ стин њоло дар он марњилае ќарор надорад, ки аз оташбас ва сулњ бо давлати яњудї сўњбат кунад, чун талоши сулњ дар њоли њозир ба нафъи муќовимат нест.
МАРДУМИ БАШЎРОМАДАИ ФАЛАСТИН ниба дар бўњрони Фаластину Исроил шудаанд. Љонишини вазири корњои хориљии Эрон дар масоили Ховари Миёна Њусайн Амир Абдуллоњиён изњор дошт, ки амалиёти Исроил дар навори Ѓазза мањкум ба шикаст аст. Дипломати эронї бар ин назар аст, ки давлати яњудї ќасоси шикасти сиёсати худ дар Сурияро мехоњад аз "Њамос" гирад.
ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Роњибаи калисо Ирена Хандоно дар мурољиате, ки шабакаи машњури Youtube пахш кардааст, наќл мекунад, ки аз шашсолагї ба мактаби калисо дода шуд ва амалан аз њисоби калисо зиндагонї мекард, зеро волидонаш асосгузори яке аз калонтарин ибодатгоњњои насронии Индонезия ба шумор мерафтанд. Њанўз дар айёми наврасї ў яке аз пешќадамтарин афрод дар таблиѓи ба истилоњ "гўсфандони рањгум" шуд. Дар калисо касоне, ки масењї нестанд, ба њамин истилоњ ёд мекарданд. Ва баъдан ўро ба роњибагї даъват намуданд. Ин аслан як ќиссаи тўлонист, ки бояд сар то по шунид ва ё мутолиа кард. Ва хулоса он аст, ки муддати тўлонї дар њамин љараён кор кард ва онњоеро ба масењият хонд, ки гумон мекард дар њаќиќат
"Бозингарони нави минтаќа ва фазои љадид акнун давлати яњудиро нахоњанд гузошт хостањои худро, тавре дилаш мехоњад, бароварда созад", гуфтааст соњибмаќоми Эронї, ки дар Маскав бо хабарнигорон сўњбат мекард. Намояндагони Британияи Кабир ва Олмон хостори ќатъи њама гуна амалиётњои љангї дар ќаламрави Фаластин шуданд, вале ду љонибро са-
бабгори ташаннуљи авзоъ хонданд. Миср сафири худро аз Тел-Авив бозхонд ва њамзамон бо ин Исроил низ сафири худро аз Ќоњира даъват кард. Муњаммад Мурсї њатто эълон кард, ки мардуми Фаластинро њаволаи таќдирашон нахоњад намуд. Ин аввалин бор аст, ки сарвари давлати Миср мавзеъгирии шадид нисбат ба амалкардњои Исроил дорад. То замоне, ки Њуснї Муборак дар сари њокимият буд, аз пуштибонњои аслии давлати Исроил ба њисоб мерафт. Њатто шадидтарин ва хунрезтарин амалиётњои давлати яњудиро алайњи фаластиниён мањкум намекард. Сарвари "Њизбуллоњ" Њасан Насруллоњ гуфт, ки агар "Исроил ба Ѓазза њамлаи заминї анљом дињад, муртакиби њамоќат шудааст". Вай њамчунин гуфт, мањз пойдории неруи муќовимат Исроилро шигифтзада ва хашин кардааст. Ба аќидаи ў, муќовимати Фала-
ТАЪРИХ ТАКРОР МЕШАВАД? Аввалин љанге, ки Исроил зидди "Њамос" анљом дод, "Сурби гудохта" унвон дошт ва он 27 декабри соли 2008, дар арафаи соли нави масењї оѓоз гардид. Он замон низ њадафи аслї нобудсозии љанговарони "Њамос" ва мањрум сохтани ин њаракати муќовимати исломї аз инфратсруктурањои он буд. Он дар таърихи муќовимати Арабу Исроил чун љанг дар Ѓазза ном гирифт, вале кишварњои арабї аз сабаби зиёдии талафоти фаластиниён онро "куштор дар Ѓазза" унвон карданд. Чї оќибатњое ин љанг дошт? Аввалан Миср ногузир шуд муњофизони сарњад дар марз бо Ѓаззаро бо неруњои артиш иваз намояд. Давлати Њуснї Муборак ва Исроил ба мувофиќа расиданд, ки ба хотири љилавгирї аз вуруди љангиён аз ќаламрави Миср Ќоњира неруњои марзии худро таќвият бахшад. 15 марти соли 2009 донишгоњи яњудии Байтулмуќаддас натиљаи тањќиќоти худро интишор дод, ки дар он аз љумла, гуфта мешуд, ки аз се ду њиссаи исроилињо хостори онанд, ки Исроил ба амалиёти "Сурби гудохта" хотима бахшад. Тибќи иттилои вазорати тандурустии Фаластин дар ин љанг 1314 сокинони ин кишвар ба њалокат расиданд, аз љумла 412 кўдакон ва 110 нафар занон буданд. 5300 нафар захмї гаштанд, ки 1855 нафари онњо кўдакон ва 795 нафарашон занон буданд. Теъдоди умумї захмиён тибќи баъзе арќоми дигар аз њазор то панљ њазор нафар
эълон шудааст. Вазорати дифои Исроил далелњои худро расонаї кард, ки тибќи он дар ин љанг 1166 нафар фаластиниён кушта шуданд. Рўзномаи "Гардиан" истинодан ба маълумоти СММ 9 январи соли 2009, яъне баъди 12 рўзи идомаи љанг, аз њалокати 250 нафар ва захмї гардидани 1080 тифл иттилоъ дода буд. Дар соатњои аввали оѓози љанг бисёре аз кишварњо Исроилро шадидан мањкум намуданд. Њатто кишварњои арабие, ки ќаблан аз сиёсатњои Исроил њимояд мекарданд, мисли Миср ва Урдун ба Либия, Сурия ва Лубнон пайвастанд ва онњо аз љомеаи байналмилалї даъват карданд, ки ба Исроил фишор орад, то даст аз ин њамла бардорад. Аммо баъдан Миср таѓйири аќида кард ва масъулияти ин љангро бар дўши "Њамос" гузошт. Бо ташаббуси Урдун дар пойтахти ин кишвар анљумани Лигаи давлатњои араб баргузор гардид ва шоњ Абдуллоњ ба нишони њамрайъї бо мардуми Фаластин барояшон хун дод. Ва нуктаи љолиби дигар: тибќи иттилои вазорати корњои хориљии Исроил сарвари давлати худгардони Фаластин Мањмуд Аббос шахсан ба ТелАвив занг зад ва хостори он шуд, ки Исроил ба њамлањои худ идома дињад ва онро ќатъ накунад. Сабаб: бадбинии Њамос ва ихтилофи назари љонибњо сари дурнамои давлати Фаластин. "ЊАМОС" ОМИЛИ СУБОТ? Профессори кафедраи шарќшиносии донишгоњи вазорати корњои хориљи Русия Ирина Звягел мегўяд, амалиёти исроилии "Сутуни абрї" њамзамон бо террори фармондењи бахши низомии "Њамос" оѓоз гардид. "Ў шахсе буд, ки ваќтњои охир роњбарони сиёсиро аз сањнаи муќовимат то њадде дур карда буд. Аз љумла иќдомоти сулњљўёнаи сарвазир Исмоил Њания барои ў мавриди писанд набуд ва ба гумонам Исроил махсус даст ба ин иќдом зад, то аз чунин низомии то њадде саркаш халос шавад". Шарќшиноси рус Леонид Исаев низ таќрибан аз андешањои Мањмуди Аббос њимоят мекунад. Вай дар сўњбат бо "Голос Россия" гуфт, ки Исроил ќатъиян зидди он аст, ки Фаластин дар СММ маќоми нозирирор дарёфт кунад. "Ду сол ќабл бо кўшишњои Мањмуди Аббос Фаластин узви ЮНЕСКО шуд ва њоло Тел-Авив то њадди мумкин кўшиш дорад, ки шинохти расмии Фаластин сурат нагирад. Бо ин иќдом Исроил мехоњад бигўяд: дар бораи кадом бехатарї метавон њарф зад, ваќте аз Фаластин мушакњое дар њоли парвозанд, ки аз кадом кишвари номаълум расидаанд ва онњо дар наздикии биноњои истиќоматї исобат мекунанд". Тањлилгари њарбї Андре Кожинов бар ин назар аст, ки њар ќадар Исроил ба Њамос зарба мезанад, њамон андоза гурўњњои ситезаљўро дар Ѓазза неруманд месозад. Зеро ваќтњои охир "Њамос" ба сифати як неруи сиёсии боздоранда аз њар гуна амалњои њарбї эътироф шуда буд. Вай њукуматро дар дасти худ нигоњ медошт ва манфиатдор буд, ки як њаёти орому осуда дар он њоким бошад. Аз ин рў на њукумат ва на низомиён њоло намедонанд ин амалиёт ба чї хоњад анљомид.
Фирўз МУЊАММАД
Эътирофи ягонагии Худо барои роњиба ва мо Барои мо ин гапи наве нест, вале барои касоне, ки нав по ба арсаи Ислом мегузоранд, гўё кашфиёти тааљљуббарангезе мекунанд: Худо ягона будааст, вале онњо то ин замон инро намедонистаанд. Ва њамин хабарро хостем ба сифати шарњи аввал бипазирем. Зеро ягонагии он Зоти пок аз љониби касе эътироф шуд, ки умре Офаридгорро сегона медонист ва њамин аќидаро таблиѓ менамуд. Њоло мегўяд, на, Худо якест ва намои сегона асос надорад. рањгум задаанд. Њатто замоне, ки барои тањсил ба Донишгоњи динї ва фалсафа рафт, њамин аќида дар ў таќвият ёфт. Мисоли устодони ин донишгоњ барои бартарият додан ба масењият сатњи зиндагонии мусалмонони Индонезия буд, ки мегуфтанд, дар ин љомеа фаќиртарину ќашшоќтарин мусалмононанд. Њатто ба њадде, ки пойафзоли худро дар намозњои панљгона гум мекунанд. Ва боз муттањам кардани онњо ба терроризму экстремизм ва дигар амалњои хашмангез. Вале ў мегўяд, ки њамон замон њам дар посух мегуфтам, барои ќиёс
набояд Индонезияро гирем. Масалан, дар Филиппин аксари бенавоён ва бесаводон католикњоянд. Дар Ирландияи Шимолї зиддият миёни католикњо ва ортодоксњои масењї аст, ки њамдигарро ќатл мекунанд. Дар Италия нашъаљаллобон ва соњибони ќиморхонањо мусалмонон нестанд ва њамаи узви мафия католикњоянд. Ва њамон замон назди пастор омад ва гуфт, ки далелњояш дар ин маврид беасосанд. Ва љиддан ба омўзиши ислом пардохт. Аз мутолиаи Ќуръон дарёфт, ки ин Офаридгори бемисл ягона будааст ва ѓояи вањдоният муѓойир ба
масењият аст. Ин Худое буда, ки арзи бандаро мустаќим ва бидуни миёнарав худаш мешунидааст. Сегонагии худовандї, ки масењият таълим медињад, асосе надоштааст. Вале боз њам дар бањс бо кашиши масењї пирўз нашуд. Хулосаи роњиб он буд, ки агар ба њамин се шоха бовар надорї, њамин хел бидуни с авол ќабулаш ку н, з еро шу бњ а гуноњ аст. Ва ин зан билохира тибќи хостаи худ амал кард. Бо касе машварат нанамуд, балки худ бо амри дил ва баъди тањлилњову баррасињо по ба арсаи ислом гузошт.
Рў овардан ба оине, ки беш аз 1400 сол ба инљониб аз тарафи бузургмардони маърифату илм мавриди пазириш ќарор гирифтааст, дар рўзгори мо шояд чандон ќањрамоние њам шумарда нашавад. Дар љомеаи имрўзаи Тољикистон ба вањдонияти худовандї имон дорем, вале дар шарњи таълимоташ парешонем. Аз фармудањо ба нафъи дунявии худ истифода мекунем, мебинем, ки дар тарозу давлат кадом палларо зер мекунад. Зеро дар он палла будан масъулияти замонї надорад.
Насрулло НИЁЗЇ
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
11
Манъ кардани мањбусон аз ѓизо, либос ва маскани истироњатї гуноњи бузурге аст, ки Худованд чунин зиндонбонро ба азоби сахт гирифтор мекунад.
Чандест, ки дар сомонањои интернетї ва матбуоти хусусї доир ба марги љавони 27 - сола Њамза Икромзода, ки дар зиндон љони худро аз даст додааст, бањсу шикоят ва гуфтугўњо идома дорад. Ахиран љавони тозаозодшуда аз зиндон, Саидалї Казаков тариќи агентии иттилоотии "Тољнюс" бо мардум гуфтугўи озоди онлайнї доир намуд. Сомонаи "Би би си" мусоњибаеро бо ин љавон анљом дод. Баъди пахши ин њама миёни ањли љомеа валвалае ба вуљуд омад. Банда баъд аз мутолиаи ин њама хабарњои њузнангез ба хулосае омадам, то атрофи ин масъала чанд калима ва љумлаеро бо њам васл намоям. Зеро: Ту к-аз мењнати дигарон беѓамї, Нашояд, ки номат нињанд одамї. Бо худ меандешидам, ки наход инсон то ин дараља берањму бешафќат гашта бошад?! Наход мо даъвои миллатдўстї кунему њаммилатамонро то ин њад мавриди азобу шиканља ќарор дињем?! Боз аз узбеку русу тотору турк менолему менолем. Ин њама нишондињандаи носолимии љомеаи мо аст. Рањму шафќат, муњаббату дўстї, якдигарфањмиву якдилї куљо шуд? ТАЪРИХЧАИ ТАЪСИСИ ЗИНДОН Банда барои љамъоварии ин маќола ба сарчашмањои зиёд мурољиат намуда, ба хулосае омадам, ки "зиндон" дар љомеаи башарї бо шаклњои гуногун аз ќадимулайём вуљуд доштааст. Аз замонњои ќадим њамчун василаи танбењдињї, тарбия, чашмтарсонї, махсусан, барои мањбусони сиёсї, истифода мешуд. Калимаи "зиндон" дар муќаддастарин китоби мо - мусалмонон, Ќуръони Карим 10 маротиба ёд шудааст. Шаш маротиба дар сураи Юсуф ояњои 33, 36, 39, 41, 42, 100 ба шакли исмї, се бор дар ояњои 25, 32, 35 ба шакли феълї ва як маротиба ба шакли мафъулї дар ояи 29 сураи Шуаро омадааст (Ниг: Муњаммад Фуод Абдулбоќї; Ал-Муъљаму-лмуфањрасу ли алфози-л-Ќуръон; 1/438,439). Аз маљмўи ояњои мазкур маълум мешавад, ки зиндон дар замонњои пешин бештар аз љониби њокимони золим бар алайњи мањбусони сиёсї, монанди њазрати Юсуф (а), њазрати Мусо (а), њамчун василаи љазо ва интиќомљўї истифода мегашт.
ЗИНДОН: ЌАССОБХОНА ё муассисаи тарбиявї
ШИКАНЉА ЊАРОМ АСТ!!! Сайид Собиќ (р) дар китобаш "Фиќњи суннат" овардааст: "Мањбасхона бояд васеъ бошад (на тангу торик), аз буљаи давлат барои мањбусон ба андозаи лозимї барои хўрдан ва пўшидан маблаѓ људо гардад. Манъ кардани мањбусон аз ѓизо, либос ва маскани истироњатї гуноњи бузурге аст, ки Худованд чунин зиндонбонро ба азоби сахт гирифтор мекунад. Ибни Умар (р) аз Паёмбар (с) ривоят карда аст, ки як зан барои бењуда њабс кардани гурба ба азоби илоњї гирифтор гашта, дўзахї шуд. Зеро на худаш он гурбаро хўронду нўшонд ва на гузошт, ки худаш аз њашароти рўйи замин хўрда, сер шавад (Ривояти Бухорї ва Муслим". Ниг: Њамон манбаъ; 3/468).
ПАЁМБАР (С) ВА ЗИНДОН Баъд аз љустуљўи китобњои њадис маълум мегардад, ки калимаи "зиндон" ба маънои "мањбасхона"-и имрўза истифода нашу-
дааст. Тамоми донишмандон гувоњї медињанд, ки дар замони њаёти Расули акрам (с) мањбасхонаи махсус њамчун ќароргоњи љинояткорон вуљуд надошт. Балки шахси муљрим гоњ дар масљид ва баъзан дар дигар љойњо муваќќатї нигоњ дошта мешуд. Дар ивази калимаи "зиндон" дар замони њаёти Паёмбар (с) вожаи "њабс, асорат" истифода бурда шудааст. Дар он замон њабси шахси гунањкор сирф василаи тарбиявї буд. Ин худ нишонаи он аст, ки љомеаи муњаммадї аз нигоњи ахлоќї љомеаи солим буд. Миёни донишмандон вобаста ба пайдоиши зиндон дар таърихи Ислом ихтилофи назар ба
Дар яке аз машњуртарин сарчашмањои фиќњии мазњаби мо, "Њидояи шариф" ва шарњаш "Фатњу-л-ќадир" чунин омадааст: "Ќозї (судя) доим бояд аз њоли мањбусон хабар гирифта истад, нозиронро равон намояд, то онњоро шумор кунанд, аз њолашон бохабар гарданд, дида бароянд, ки кадомашон воќеан асоснок њабс гаштаанд..." (Ниг: Аллома Ибни Њуммом, "Фатњу-л-ќадир"; 16/342). Вале мо шоњиди он њастем, ки борњо кишварњои Аврупову Амрико аз муассисањои ислоњотии мо шикоят мекунанд ва зиндонњои мо дар масъалаи азобу шиканљаи мањбусон миёни дигар кишварњо "љойи намоён"-ро ишѓол намудааст.
чашм мерасад. Баъзењо онро ба њазрати Умар (р), баъзе ба њазрати Муовия (р) ва бархе ба њазрати Алї (р) мансуб медонанд (Ниг: Аллома Ибни Обидини Шомї; Ад-дурру-л-мухтор; 5/517, муфтї Атияи Саќар; Фатовои Азњари шариф; 10/100 ва ѓайра). Ќобили зикр аст, ки дар замони хилофати њазрати Умар (р), бо вуљуди он ки аксари кишварњои рўйи замин дар ќаламрави кишварњои исломї дохил гашта буд, њамагї як зиндон дар Маккаи Мукаррама вуљуд дошт, ки бинои онро Умар (р) аз соњибаш Сафвон ибни Умайя дар ивази чор њазор дирњам харидорї намуд.
ЗИДОН БОШАД Ё НАБОШАД? Аз ќарнњои пешин то имрўз миёни донишмандон оид ба бино намудани "мањбасхона" гуногунандешї дида мешавад. Баъзе аз донишмандон ба ин назаранд, ки мављудияти мањбасхона хилофи амалкарди Паёмбар (с) аст. Зеро Расули акрам (с) дар замони хеш ба сохтани зиндонњо даст назадаанд. Вале гурўњи дигари муњаќќиќон сохтани зиндонњоро ба таќозои замона марбут медонанд. Азбаски замони Паёмбар (с) сохтани мањбасхонаро таќозо намекард, ба он ниёз набуд, аммо замонњои минбаъда ба зиндонњо эњтиёљ афтид, пас сохтани зиндон дар љомеа њељ гоњ хилофи амалкарди Расули акрам (с) њисобида намешавад (Ниг: Аллома Ибни Ќайими Љавзї; Аттуруќу-л-њукмия фи-с-сиёсати-шшаръияњ; 1/148, муфтї Атияи Саќар; Фатовои Азњари шариф; 10/100). Муфтї Атияи Саќар дар фатвои мазкур мегўяд, ки бо назардошти азобу шиканљањое, ки дар зиндон алайњи мањбусон анљом
дода мешавад, донишмандон таъсиси мањбасхонањоро љоиз намедонанд. Вале асрњои ахир дар баъзе давлатњо вазъи зиндонњо хуб шудааст ва аз он њамчун муассисањои тарбиявї истифода мебаранд, бо мањбус њамчун бемор таомул мекунанд, то муолиља шавад, аз ў як фарди солими ватандўст месозанд(Ниг: Њамон манбаъ; 10/100). Аз ин бањси миёни донишмандон ба хулосае омадан мумкин аст, ки агар зиндон њамчун муассисаи ислоњї истифода шавад, њастии он дар љамъият нињоят зарурї мебошад, аммо дар сурате, ки зиндон ба макони зулму шиканља ва "ќассобхона" табдил ёбад, аз буданаш њазор маротиба набуданаш бењтар аст. ЊАНАФИМАЗЊАБОНИ ГУЗАШТАВУ ИМРЎЗ Мо даъво дорем, ки пайрави яке аз бењтарин донишмандони олами ислом Имом Абўњанифа (р) њастем. Вале дар муќоиса ба гуфтањои ин бузургон мо аз сайёраи дигарему онњо тамоман аз сайёраи дигар.
ХУЛОСА Мо бояд дар фикри он бошем, ки бо кадом васила пеши роњи љинояткориро бандем, на ин ки сафи зиндониёнро зиёд намоем. Дар китобњои педагогї (тарбиявї) тарбият ба василаи љазодињиро охирин василаи тарбиявї мењисобанд. Бояд ин њама зулму бедодии зиндонњо хотима ёбад, бояд дигар ягон модари тољик ба монанди модари марњум Њамза Икромзода аз фироќи фарзандаш ашк нарезад, бояд масъулини муассисањои таълимї барои тарбияи ањли љомеа аз василањои дигар истифода баранд. Дар фиќњи исломї чунин ќоидае њаст, ки агар ѓуломе аз гуруснагї дуздї кунад, бояд дасти соњибаш бурида шавад, зеро агар ѓуломашро сер мекард, вай ба дуздї даст намезад. Хоља Њофизи Шерозї гуфтааст: Дилам аз вањшати зиндони Сикандар бигирифт, Рахт барбандаму то мулки Сулаймон биравам. Абдулло ОЌИЛЗОДА
12
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Ёдрас мекунем, ки Бонки љањонї бо дархости Њукумати Тољикистон санљиши асосноккунии техникию иќтисодї ва бањодињии таъсири экологию иљтимоии лоињаи Истгоњи барќи обии "Роѓун"-ро ба уњда дорад.
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
13
Агар, ки мо мардуми Исфараро имконияту иљозат мебуд, аз маркази вилояти Суѓд то шањри Исфара пеши пои ин фарзанди сарсупурдаи миллат ќолин андохтаю гул мепошидем ва гулфишонї мекардем. "Роњи хушомади роњбар" ном таълифоти Муњибуллоњи Ќурбонро дар њафтавори "Нигоњ" (№33, аз 7 ноябри соли 2012) бо диќќат хондем. Муаллиф дар ин навиштааш аз љумла овардааст: "Барои он, ки мошин озор наёбад, ба ќарор омаданд, ки аз лаби канал то роњи калон 2,5 км даштро асфалт резанд. Ва њамин тавр њам карданд. Бале, дашти холї, ки љонзоде нест ва замин њанўз обод нашудааст, мумфарш шуд." Оре, роњ мумфарш шуд ва бад њам нашуд. Чунки роњсозї ва ободонї гуфтаанд. Њанўз пеш аз ташрифи Сарвари давлат, раиси шањр Рањмоналї Амиров борњо бар мардуми эњтиёљманди ќитъаи замин гуфта буд, ки пеш аз додани ќитъањои замини наздињавлигї аввал роњ мекушоем, об меорем, барќ мегузаронем ва шароитро муњайё намуда, баъд онро таќсим мекунем. То, ин ки мардум мушкилї накашанд. Ин таљриба дар мамлакатњои мутараќќї њам мављуд аст. Ва асфалти ба ќавли Муњибуллоњи Ќурбон "дунимкилометра" танњо барои пешвози Президент набуд, балки ин роње аст, ки минбаъд рафтуомади одамонро ба мањаллањои навбунёд осон мегардонад ва дар оянда ба халќ хизмат мекунад. Аллакай тавассути ин роњ соњибони ќитъањои замини наздињавлигї бо мошинњо, барои сохтмони манзили истиќоматї масолењи бинокорї кашонида истодаанд. Дар њаќиќат, рўзи истиќболи чаноби Олї дар ин мавзеъ шумори одамон ва наќлиёт бисёр буд. Мардуми зиёди ташнаи мулоќот бо Президентро кормандони милитсия ба эњтиёткорї даъват намуда, гаштугузори мошинњоро ба низом медароварданд, на тавре, ки Муњибуллоњи Ќурбон воњима кардааст, он "роњро мисли иншооти махфии њарбї њифз мекарданд". Мо ањли зиё, ањли маорифи шањри Исфара, маќолаи тањти унвони "Роњи хушомади роњбар" навиштаи рўзноманигор Муњибулло Ќурбонро, ки 7 ноябри соли 2012 дар нашрияи "Нигоњ" нашр гардидааст, хонда ба њайрат афтодем. Аз он лињоз, ки ин рўзноманигор худ зодаи Исфара асту корњои ободониеро, аз ќабили сохтмони роњи нав дар мањалли нави ањолинишини Моњпариро, ки мањз ба хотири сањлгардонии мушкилот ва фароњам овардани шароитњои зарурї барои ањолии дар ин мавзеъ маскуншаванда сохта шудааст, бо чашми камбинона ва пиндори аз андешаи солим дур "Роњи хушомади роњбар" меномад. Ба љои он, ки ў њамчун як фарзанди асили дилсўзи Исфараи бостонї аз ин гуна муваффакиятњои назаррасе, ки давоми соли љорї тахти сарварию роњнамої ва бо кўмаку мусоидати раиси шањрамон Рањмоналї Амиров ба даст омадаанд, шод шавад, баръакс намедонем ба кадом маќсади нопок курдилона сањифањои сафедро сиёњ мекунад. Сафедро сиёњ, некро бад мењисобад. Oѓои Муњиб Ќурбон! Намедонем, ки ба шумо чї гуна мурољиат намоем. Шуморо, ки сафоратхонаи Амрико дар Тољикистон тарљумону мушовири сиёс ї будед "љаноб" гўем, чун имрўз дар нашрияи расмї-сомонаи интернетии Њизби нањзати исломии Тољикистон - httr.// www.nahzat.tj муњаррир ё сармуњаррир њастед, "мулло ё домулло" гўем, чун зодаи дењи бостонии Чоркўњ њастед "ако" гўем, ё бењтараш баъди хондани ин маќолаатон, ки онро чун як шахси кўрдилу беандеша навиштаед, шуморо "носипос" ном барем? А, чї гуфтед? Роњи навбунёди дар мањалли нави ањолинишини Моњпарї сохта шударо "Роњи хушомади роњбар" мењисобед? Шарм намедоред? Аслан аз шумою навиштањои беасос иншокардаи шумо ранљидани мо, њамдиёронатон чандон хуб њам нест. Агар, ки сатњи рўзноманигорию муносибати шумо чунин бошад, хонандаи маќолањои шумо чї њам гуфта метавонанд? Зеро, "фикри њар кас далели хиради ўст"! Дар њолате, ки ин роњ ба хотири истиќболу пазироии Президенти мамлакат Эмомалї Рањмон сохта шуда бошад њам, чунин иќдомро бояд, ки мову шумо неку шоиста њисобем. Хизма-
"Аксари мардум аз ин дашти сўзон ноумед шуда рафтанд"- гуфтани муаллиф низ асоси воќеї надорад ва дурўѓи мањз аст. Бовар дорем, ки худи ў он рўз иштирок надошт ва ин гапи беасосро аз худаш барин баъзе шахсони нотавонбину ѓаразнок шунида, навишта кардааст. Аксари мардум он рўз шодиву нишоти бењад доштанд, ки боз як гўшаи диёр обод хоњад шуд ва минбаъд дар "ин дашти сўзон" мањаллањои нав бо мактабу дармонгоњњо ва дигар иншоотњои хизматрасонї бунёд хоњад ёфт. Воќеан њам, аллакай он рўз таќсими манзилгоњњо оѓоз гардида буд ва то њол эњтиёљмандон аз ин мавзеъ бо навбат соњиби ќитъаи замин шуда ис-
Баъд аз ташрифи Президенти мамлакат, Љаноби Олї, мўњтарам Эмомалї Рањмон ба шањри Исфара то њол зиёда аз 18 километр роњ таъмири пурра ва мумфарш карда шуд. Ба ѓайр аз ин, дар масофаи зиёда аз 40 км таъмири љории роњњои дохилї гузаронида шуд. Аз љумла, дар љамоати дењоти Кўлканд беш аз 5 км ва дар маркази шањр 3 км роњ бо асфалти гарм мумфарш гардид. Касе аз касе бо таври маљбурї пул љамъ накардааст. Хуб аст, ки худи мардум дарк намуда истодаанд, ки созандагиву ободкорињо аз онњо низ вобаста мебошад, бинобар ин њар як таклифу ташаббуси роњбарият ва шахсан раиси шањр-
карданро ќарори беаќлона пиндорад, дар асл нависанда худ кўтоњандеш аст ва аќли кофї надорад, чунки тавре аз маќолааш маълум мегардад, ў худ зидди обод намудани диёр ва ватанаш мебошад. Муњибуллоњи Ќурбон ба он дањњо нафар бовар накарда бо кирокаше ба дашт рафт ва бинед, ки чи хел дурўѓ навиштааст: "Мумфарш дар селроња рехта ва аллакай чанд љойи он вайрон шуда буд". Табиист, ки њељ чизе абадї нест ва дар натиљаи офати табиат -сел тахминан 3-4 метр аз ин роњ, ки дар рўйи ќубури обгузар воќеъ аст, вайрон шуд ва аллакай таъмир гардид. Афсўс, ки вай маблаѓи ба бунёду
FАРАЗУ КИНА АЗ КУЉОСТ?! тодаанд. Аз 2477 адад ќитъањои замини наздињавлигии ба наќша гирифташуда, то имрўз зиёда аз 1000 оилањо аз љамоатњои Чоркўњ, Ворух, Чилгазї, Хонобод, Навгилем ва маркази шањр соњиби ќитъаи замини наздињавлигї шуданд ва сохтмони манзилњо њам оѓоз гардид. Он 190 сомонї маблаѓи пардохткардае, ки муаллиф хўрдагирона дар навиштаи худ овардааст, аслан маблаѓест барои гирифтани сертификати њуќуќи истифодаи замин, ки тибќи муќаррароти Кодекси замин ва нархномаи тасдиќшуда бояд аз љониби замингирандагон пардохта шавад.
ро њаматарафа дастгирї менамоянд. Ба гуфти М. Ќурбон: "Чанд нафаре, ки наќл мекард, танњо аз исроф ва кутоњназарии роњбари Исфара њарф мезад". Ин суханон њам беасос ва тўњмат њастанд. {амон наќлкардањо кињо бошанд?! Агар бошанд њам ба чашмонашон айнаки каљнамо доштаанд!!! Магар њамаи ин ташаббусњо, созандагиву ободкорињо исроф ва кўтоњназарии роњбари Исфара аст?! М. Ќурбон изњор намудааст, ки "бо вуљуди он, ки аз дањњо нафар асфалт кардани даштро шунидам, боварам ба чунин ќарори беаќлона наомад". Агар нависандаи љумлаи мазкур асфалт
ободсозии роњњо сарфшударо њисоб карда, суоле пеш меорад: "ин пулро аз куљо гирифтанд?" Ва худ љавоб медињад, ки њар як раис ба худ фонди захиравї дорад ва боз навиштааст "аз он хазинаи раис гирифтаанд ва ё аз њисоби њиммати тољир ва ё тољирон бунёд гардидааст (гоње њиммати маљбурї њам мешавад: пул људо накуну бин!)". Ин сухани нољо дар њаќќи тољирон аст. Маълум, ки муаллиф њамаи он ташаббускорињо ва њимматбаландињои соњибкорону тољиронро ба таври худ мефањмад ва "маљбурї" њисоб мекунаду хамагонро ба иштибоњ меандо-
зад. Аслан, то ба њанўз дар њудуди шањру дењоти Исфара роњњои вайрону абгор буданду њастанд. Сарвари давлат, раиси вилоят њам аснои вохўрињо борњо ба сокинони шањру дењоти Исфара таъкид намудаанд, ки роњњо бояд обод карда шавад. Рањмоналї Амиров воќеан њам ба ин масъала диќќати љиддї дода, пайваста тадбирљўйї карда истодааст. Кўчаи "Мирний" кайњост, ки номи Бобољон Fафуровро гирифтаасту Муњибуллоњи Ќурбон аз ин хабар надорад, "бадтарин роњ дар ноњия аст"- мегўяд, иттилоъ надорад, ки ин роњ аллакай таъмир шудааст ва дар оянда аз нав пурра мумфарш мегардад. Аслан, месазад, ки барои фароњам овардани шароити мусоид ба кору зиндагї, њаёти осоишта ва ободиву бунёдкорї, кушодани наќбњои Истиќлолу Шањристон, пайвасти ќалбњо, сулњу субот, таъмини амнияту якпорчагии Ватан ва миллат, гирифтани пеши роњи љанги шањрвандї, барои љањду талошњо, љонсўзињо ва фидокорињои Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон ба истиќболи сазовору шоистаи ў на фаќат 2,5 км роњро асфалтпўш, балки дањњо километр роње, ки Љаноби Олї ќадам мезанад, саропо мармарпўш карда шавад. Ин суханони мо шояд барои баъзе "ватандўстон" ќобили ќабул набошад, аммо баъди садсолањо, насли ояндаи мо ба шахсият ва наќшу сањми бузурги Президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон дар эњё ва ташаккули давлату давлатдории миллии тољикон бањои шоиста хоњад дод. Осифхон МАМАТОВ, муовини раиси шањри Исфара оид ба шањрсозї Мубин ФАТТОЕВ, сармеъмори шањри Исфара
Роњи навбунёди Мопарї "роњи хушомад" не, роњи зарурї аст! тњои бузурге, ки Эмомалї Рањмон барои халќу миллат ва давлати тозаистиќлоли мо кардааст, арзандаи њамагуна ќадршиносињост. Агар, ки мо мардуми Исфараро имконияту иљозат мебуд, аз маркази вилояти Суѓд то шањри Исфара пеши пои ин фарзанди сарсупурдаи миллат ќолин андохтаю гул мепошидем ва гулфишонї мекардем. Худованд шоњид аст, ки он рўз, яъне 13 июни соли 2012, дар дашти Моњпарї њазорон нафар сокинони шањру дењоти Исфара, аз љумла њамдехагонии шумо бо як љањон шодиву сурур Пешвои миллату давлатро пазирої доштанд. Пешвозгирию истиќбол ва пазироии мардум аз рўи ихлос буд, на аз рўи хушомад, тавре шумо навиштаед. Њар як кас мехост аз наздиктар Пешвои миллатро бубинад, бо ў дастфишорї кунад ва барои хизматњои бузурги анљомдодааш изњори ташаккур намояд. Роње, ки он замон сохта шуд, аллакай дар хизмати мардум ќарор дорад, шахсони соњиби ќитъаи замини наздињавлигї шуда бо нияти неки бунёд кардани манзилгоњ барои фарзандонашон аз ин роњ регу шагал ва масолењњои сохтмонї мекашонанд. Барои ин њаќиќат ва воќеиятро дарк кардан бояд бо халќ буд, на чун
шумо аз халќ дур, ки дар њаќи мардуми Исфара сафсатањои дурўѓин мебофед! Адлу инсофи шумо ку љаноби Муњибулло Ќурбон? Домулло Муњибулло! Нисбати раиси шањрамон Рањмоналї Амиров низ суханони носазо гуфтани шумо хуб нест. Шумо ўро намешиносед ва намедонед, ки ў чї гуна шахсияти созандаю бунёдкор аст. Дар як муддати кўтоњи роњбарии ў симои шањру дењоти Исфара ба таври назаррас дигаргун шуд. Шумо намедонед, ки боварию эътиќод ва эњтироми ў дар назди мардум чї ќадар зиёд аст. Агар, ки маќсади шумо паст задану ласт кардани обрўю эътибори раиси шањри Исфара Рањмоналї Амиров дар байни халќ бошад, боз њам иштибоњ мекунед, чунки халќ заршинос аст, ба мисли шумо нест, сафедро аз сиёњ, кори хубро аз кори бад фарќ карда метавонад. Метавонед, њисоб кунед, ки тири шумою њаммаслаконатон хато хўрдааст, ба хок рафтааст. Шахсан, мо ањли маорифи Исфара дар фаъолияти њамарўзаи худ таваљљўњ ва кўмаку дастгирињои раиси шањрамонро ба соњаи маориф, нисбати кормандони соња, нисбати насли наврас ба хубї эњсос менамоем, ки ў сиёсати маорифпарваронаи Прези-
денти кишвар муўњтарам Эмомалї Рањмонро дар шањри Исфара амалї намуда истодааст. Маќомоти иљроияи њокимияти давлатии шањр бо назардошти сањму наќши таќдирсози соњаи маориф пайваста бањри мустањкам намудани пойгоњи моддию техникии муассисањои таълимї ва фароњамсохти шароитњои созгори таълиму тарбия тадбирњои мушаххасро амалї менамояд. Соли равон, дар доираи чорабинињои љашнї бахшида ба љашнњои бузурги миллию давлатї бинои нави таълимии мактаби тањсилоти миёнаи умумии №56 - и дењаи Сурх дорои 240 љои нишаст, бинои иловагии мактаби миёнаи №28 - и дењаи Чоркўњ дорои 240 љои нишаст ва 3 синфхонаи иловагии таълимї дар Литсейи №1-и шањр, дар маљмўъ иншоотњои таълимї барои 580 нафар хонанда бунёд гаштанд. Боиси фарањмандист, ки мањз ба туфайли саъю кўшишњои раиси шањри Исфара ва дастгирии бевоситаи Президенти Љумњурии Тољикистон. Љаноби Олї, мўњтарам Эмомалї Рањмон санаи 30 июли соли равон аз љониби Њукумати Љумњурии Тољикистон "Барномаи рушди иќтисодию иљтимоии шањри Исфара барои солњои 2013-2017" тасдиќ ва ќабул гардид
Бояд хоса ќайд намуд, ки шумораи зиёди лоињањои дар Барномаи мазкур пешбинигашта барои њалли мусбии мушкилоту норасоињое, ки дар соњаи маориф мављуданд, нигаронида шудаанд. Барои рушди с охди маорифи шањр, аз љумла сохтмони мактабњои нав, пурзур намудани пойгоњи модию техникии муассисањои таълимї, бунёди толору майдончањои варзишї дар муассисањои таълимї ва таъмиру азнавсозии иншоотњои мављудаи соњаи маориф аз њисоби њамаи манбаъњои маблаѓгузорї 72,4 млн сомонї харољот мегардад. Дар доираи амалигашти Барномаи мазкур то соли 2017 дар ќаламрави шањру дењоти Исфара 3 муассисаи томактабї барои 580 љои нишаст, 7744 љои нишасти талабагии нав, 25 толорњои варзишї дар назди мактабњо ба истифода дода мешаванд. 56 иншоотњои соњаи маориф аз таъмири асосї ба пуррагї бароварда шуда, ба мактабњо 500 маљмўъ компютер дастрас карда мешавад. 13237 мизу 26474 курсињои талабагї, 1025 комплект мизу курсињо барои омўзгорон, 560 адад љевони китобмонї, 973 адад тахтањои синфї ва 930 маљмўъ мизу курсињо барои утоќи фаннии компютерї дастрас карда мешавад. Боварии комил дорем, ки амалї гаштани Барномаи мазкур чињати мустањкам намудани пойгоњи моддию техникии муассисањои таълимї ва фароњамсохти шароитњои созгори таълиму тарбия ва дар маљмўъ рушду инкишофи соњаи маориф њамаљониба мусоидат хоњад кард. Oѓои Муњиб Ќурбон! Ќалам дар дасти шумост, шумо имкон доред, ки њар гуна, ки мехоњед ва то он љое, ки њунар доред, нависед. Аммо, фаромўш накунед, ки: Бадхоњи касон њељ ба маќсад нарасад, Сад бад кунаду ба њељ як нек нарасад! Абдулњафиз АЗИЗОВ, Директори Литсейи №1-и шањри Исфара, узви Маљлиси миллии Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон; Наима НАЗИРЇ, директори мактаби тањсилоти миёнаи умумии №3-и љамоати дењоти Чоркўњи шањри Исфара
14
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи интихоботи президент", ки аз љониби Кумитаи тадорукот оид ба ислоњоти интихоботи президент" ба парлумон пешнињод шуд, баррасї нашуд.
№35 (311), 21-уми ноябри соли 2012
15
- Дар нуњ моњи соли равон 39883 адад воситањои гуногуни наќлиёт ба ќаламрави љумњурї ворид гардидааст. Шумораи умумии наќлиёт то соли 1992 дар љумњурї 320139 ададро ташкил медод.
ВОКУНИШ
АКСИ ГЎЁ
ЉАВОБ БАР МАТЛАБИ "НАХОД, ПИЁДАГАРДОН ОРОМИИ РАИСИ НОЊИЯИ АШТРО ТАЛХ КАРДА БОШАНД? - Маќомоти иљроияи њокимияти давлатии (МИЊД) ноњияи Ашт дар љавоби матлаби танќидие, ки он тањти сарлавњаи "Наход пиёдагардон оромии раиси ноњияи Аштро талх карда бошанд?", ки дар њафтаномаи "Нигоњ" аз 24-уми октябри соли 2012 нашр гардидааст, маълум менамояд: Дар матлаби зикршуда сухан аз он меравад, ки барои рафтуои одамон аз љ ониби раиси ноњия монеъањои љиддї ба миён оварда, ду тарафи пайроњаро занљирбанд кардаанд. Ба Шумо маълум менамоем, ки азбаски дар як масофаи муайян, дар рў ба рўи бинои МИЊД-и ноњия пайроња то ба имрўз ба сифати истгоњи наќлиёт истифода бурда мешуд ва он ба равуокунандагон хатарњо ба миён меовард, аз ин рў, дар мувофиќа бо идораи БДА самти равуокунандагон таѓйир дода шудааст. Баъди амалї гардонида шудани ин тадбир хатар аз миён бардошта шуд. Зеро нишонањои гузошташуда раву-
окунандагонро водор месозад, ки аз рўи пайроњаи дигар роњи худро бе ягон душворї идома дињанд. Роњбарияти ноњия њодисањои ба кўдакон бархўрдани автомашинањоро, ки рўзњои наздик дар яке аз ноњияи вилояти Суѓд ва шањри Маскави Федератсияи Русия рух дода буд, ба назар гирифта, бањри пешгирии чунин њодисањои хавфнок чунин корро ба сомон расониданд, то ки роњгузарон, махсусан хонандагон дар пайроњаи пиёдагард ќадам зананд. Ин пешгирї аст барои њодисањои ѓайричашмдошт. Ногуфта намонад, ки сокини шањраки Шайдон Рустами Абдурањмон (ин шахсият дар шањраки Шайдон пайдо карда нашуд) дар навиштањояш њаќиќати њолро дарљ накарда, ба сањлангорї роњ додааст. Суханони тањќиромезона нисбати раиси ноњия аз рўи одоб нест. Имрўзњо роњбарони хољагињои кишоварзї, соњибкорон ва њатто соњибони маѓо-
?-И БОБ
зањо низ чунин автомашинањоро доранд. Раиси ноњия Азимбой Азизов шахси хоксор, фурўтан ва бо њама баробаранд. Дар њамин 10 моњи раисиашон ягон маротиба кибру ѓурур ё даѓалиашонро мардум ва њамкорон надидаанд. Аз миёни халќ баромада, ба халќ хизмат мекунанд. Муњтарам масъулони нашрияи "Нигоњ", маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ноњия ба корњоятон муваффаќият хоста, аз шумо хоњиш дорад, он чї ки аз паст задан, иѓво ва ё бадбинии шахсї гувоњї медињад, санљед, зеро намояндаи президент дар як ноњияи дурдасти мамлакат бо љидду љањд кор ва фаъолият намояду боз мавриди туњмат ќарор гирад, аз рўи одоби њамидаи инсонї нест. Бо эњтиром кормандони маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ноњияи Ашт
ЧАРО?
ДАР ТОЉИКИСТОН ЧЇ ЌАДАР ВОСИТАЊОИ НАЌЛИЁТ МАВЉУД АСТ? - Соли равон чї ќадар воситањои наќлиёт ба Љумњурии Тољикистон ворид шудааст? Дар замони Иттињоди Шўравї дар љумњурї њамагї чї ќадар воситањои наќлиёт ба ќайд гирифта шуда буд? Айни њол дар љумњурї дар љамъ чї миќдор воситањои наќлиёт мављуд аст? Амриддин КЕНЉАЕВ, сокини ноњияи Шоњмансур - Дар нуњ моњи соли равон 39883 адад воситањои гуногуни наќлиёт ба ќаламрави љумњурї ворид гардидааст. Шумораи умумии наќлиёт то соли 1992 дар љумњурї 320139 ададро ташкил медод. Њоло дар љумњурї миќдори наќлиёти гуногунтамѓа 369521 ададро ташкил медињанд. Ба саволи Шумо сардори Раёсати БДА ВКД ЉТ, генерал-майори милитсия Мањмадсаид САИДОВ посух дод.
ЗОДРЎЗ МУБОРАК! Падарљони азизу мењрубон Њомидов Фаррухљон! Шуморо ба муносибати зодрўзатон табрику тањният гуфта, аз забони шоир чунин гуфтанием: Сари сабзат њамеша дар амон бод, Дилат дар зиндагонї комрон бод. Насиби ту њама шодии дунё, Ѓами дунё насиби душманон бод. Ањли оилаи Њомидовњо аз Ќалъаи Њисори ноњияи Њисор
ЧАРО ЌАРЗИ БЕБОЗГАШТ БОЗ ЌАРЗ НОМИДА МЕШАВАД? - Оё дар илми иќтисод мафњуми "ќарзи бебозгашт" њаст? Ваќте ки Тољикистон аз ин ё он давлат, ё ягон созмони байналмилалии молї ќарз мегирад, баъзе аз ин ќарзњо "грант" унвон мешаванд, ки онро забоншиносони тољик "ќарзи бебозгашт" тарљума кардаанд. Агар ин ќарз - ќарзи бебозгашт ё ба шакли русиаш "безвозмездный долг" бошад, чаро он боз ќарз номида мешавад? Дар асл худи ибораи "ќарзи бебозгашт"- "грант" чї маънї доранд? Рањмиддини АМРИДДИН, сокини ноњияи Варзоб - Вожаи "грант" дар гузаштаи начандон дур пайдо гардид. Грант - ин восита (пул, таљњизот), ки бебозгашт ва бепардохт бисёртар дар асоси музояда њадягарони ватанї ё хориљї (фондњо, сохторњои бузурги соњибкорї, ташкилотњо ё худ шахсони воќеї) ташкилотњо ё худ шахсони воќеъї барои иљрои корњо, ки моњияти илмї - технологї, фарњангї ва иљтимої доранд, дода мешавад. Дар кулли давлатњои тараќќиёфта, беистисно ташкилотњои сершумори хайрхоњ ва фондњо фаъолият доранд ва касоне, ки барои амалї гардонидани наќшањо ва лоињањои худ дар соњањои гуногуни илм, фарњанг, њаёти љамъиятї, ки рушди љомеаро ба таври худ таъмин менамоянд, дастгирї карда, грант људо менамоянд. Ба саволи Шумо сардори Раёсати проблемањои соњавии Маркази тањќиќоти стратегии назди президенти Тољикистон Фирўз САИДОВ љавоб дод. Нигоњ: Аз дигар иќтисодшиносони гиромии Тољикистон низ эњтиромона хоњиш дорем, ки оиди њамин матлаб хусусан дар бораи "ќарзи бебозгашт"- "грант" назару андешањои хоси худро ба идораи нашрия пешнињод доранд, то ба дурустї ин мафњумро ба хонандагон ва љомеа муаррифї намоем. Д И Ќ Ќ А Т! Барои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан ба идораи њафтаномаи "Нигоњ мурољиат кунед. Суроѓа: шањри Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї - 3, назди хона - музейи Мирзо Турсунзода. Ё ба масъули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шумораи телефони 985 60 86 85 занг занед ва ё ба воситаи смс - паём саволи худро ирсол доред. Њамчунин ба почтаи электронии nigoh_tj@inbox.ru нависед.
БИДУНИ ШАРЊ
МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ
ШОМГОЊЇ АВТОБУСЊОИ "ЛИАЗ" БА КУЉО ЃАЙБ МЕЗАНАНД? - Дар шањри Душанбе дар баробари мусофиркашњои таксї, микроавтобусњои "Хундай-старекс", "Тангем", автобусњои истењсоли чиниву њиндї њамчунин автобусњои "ЛиАз" ва троллейбусњои истењсоли Русия дар гардишанд. Хуллас, њама гуна тамѓаи наќлиёти мусофиркашї дар Душанбе дида мешавад. Мусофирон вобаста ба имконоту маблаѓашон аз дилхоњ воситаи наќлиёт истифода мебаранд. Њамаи ин мусофиркашњои дар боло зикршуда рўзона њамеша дар гардишанд. Ќаноатбахш ё ѓайриќаноатбахш будани хизматрасонии ин мусофиркашњо як мавзўи дигарест, ки алњол аз ироаи он худдорї мекунем. Баррасии онро ба ягон ваќти муносиб мегузорем. Вале, ваќте ки шомгоњї фаро мерасад, шумораи мусофиркашњо бамаротиб кам мегардад. Таќрибан дар њамаи хатсайрњо ин њолат дида мешавад. Агар дар шомгоњї нисфи ронандагони микроавтобусњои "Хундай-Старекс" ва "Тангем" дар гардиш бошанд, нисфи дигарашон мусофиркаширо бас карда, ба хонањояшон мешитобанд. То соатњои 22:00, гоње то 22:30 ба мусофирон хизматрасонї карда, онњо њам ѓайб мезананд. Њамчунин дар ин ваќт ба ѓайр аз 25 дарсади ронандагони троллейбусњо ва автобусњои чиниву њиндї 75 дарсади дигари он мусофиркаширо ќатъ мекунанд. Дар истгоњ аз ним то 1 соат интизор шуда, ба троллейбус савор мешавї. Автобусњои "ЛиАз" бошад, то соати 18:00, баъзан то 19:00 мусофир кашонида, њамин тавр, якбора њамашон ѓайб мезананд. Дуруст аст, ки дар љодањои шањр ѓайрирасмї мошинњои сабукрави гуногунтамѓаи сесомонї бо раќамњои гуногун фаъол њастанд. Аммо на њама бо ин маоши кам имконияти истифода бурдан аз онњоро дорад. Хараљу мараљ, беназоратї ва бепарвоии масъулин дар пойтахт дар соњаи наќлиёт то њадде зиёд аст, ки он сарњисоб надорад. Ин дар њолест, ки дар замони ИЉШС автобусу тролейбусњо то соати 23:00 дар гардиш ва мусофирон низ аз хизматрасонии ронандагони он ќаноатманд буданд. Дуруст аст, ки то соати 23:00 на њамаи автобусу троллейбусњо, вале бовар дорам, ки нисфи он бекаму кост дар гардиш буданд.Зеро камбудии наќлиёти мусофиркаш эњсос намешуд. Алњол соњаи мусофиркашии пойтахт пур аз проблема аст. Ман ин вазъи хору залили мусофиру мусофиркаширо дар пойтахти азизамон ќабул надорам! Коре бояд кард, ки нисфи автобусу троллейбусњо чун солњои Шўравї то соати 23:00 кор кунанд. Камбудии маблаѓ, гаронии маводи сўхт ва ѓайраву њоказо набояд бањона шавад. Зеро дар аксар давлатњо мусофиркашњо дар дотатсияи давлатї ќарор дошта, аз он ки дар истгоњ мусофир њаст ё не, онњо бояд дар хатсайрњо то ваќту соати муайяншудаи шањрдорон дар гардиш бошанд. Аз ин зиёд мусофиронро сарсону саргардон кардан салоњи кор нест. Ањлиддин ХЎЉАНАЗАРОВ, сокини шањри Душанбе
www.tojnews.org
www.tojnews.org Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru
16
№34 (311), 21-уми ноябри соли 2012
Баротбек 4 сол инљониб аз Ватан дур аст. Њар боре, ки телефонї бо писарчааш суњбат мекунад, дар чашмонаш ашк њалќа мезанад. Чунки ваќте ки аз хона баромада буд, писарчааш Мењрангез 3 сола буд. Њоло ў 7 сола аст.
ЛАТИФАЊО
ХЕШИ ПАДАРЇ Таксї аз љояш тар-таркунон њаракат карду ронандааш аз ман пурсид: - Шумо язнаи Алимардон не? - Ња, ман язнаи Алимардон Хокироев. -О-њо, тахминам дуруст баромад, хушњолї кард ронанда, - Ман њамту нигоњ карда, шуморо дар хонаи Алимардон дидагї барин шудам. Ману Алимардон мисли бародарони њамтан. Э, вай бисёр њам йигити наѓз. Љавонмардиашро намегўед. Ронанда як нафари дигарро њам ба мошин савор карда, боз ба гап даромад: - О, шумо њамсояи дасти рости Алимардон муйсафеди Исохўљаро мешиносед? - Ња, чаро не, он кас рафиќи наздики падарам, - ва хислатњои хуби муйсафед-
Шўхињо аз Раљаб Саидї, рўзноманигор, нависанда: ро як ба як баён кардам. - Ана, њамон амаки Исохўља падарасрўси ман, - фањмонд ронанда бо хушњолї ва илова кард, - Он кас амак мешаванду њам падарарўсам. Лекин мењри падарарўсї аз амак буданашон бештар. Ман ба таги ин гап сарфањм нарафта, хомўш мондам. - О, ману шумо хешу табор будаем, - гуфт ронанда, - Ња, воќеан, истед, ки шумо бародари Муслим нестед? -Ња, ман бародари аз њама хурдиаш, - гуфтам боифтихор. -Э,- не-е! -Тааљўб кард ронанда бо њаяљон ва мошинашро таќќї нигоњ дошта, берун шуд. Ман њам берун омадаму ў оѓуш кушод. Мо якдигарро бародарвор ба оѓўш кашида, дуру дароз њолпурсї кардем. - Акнун биёед, ба хонаи якдигар мисли бародар равуо кунем, - гуфт ронанда мошинро ба њаракат дароварда, - Маро ба таксабаза даровардагї бародари шумо. - Албатта, нияти ман њам њамин, гуфтам бо чењраи кушод, - Ману шумо мисли хеши падарї. - Ња, имрўз барои ман рўзи аз њама бењтарин аст, ки мову шумо шинос шудем, - гуфт ронанда ва мошинро, ки як сум кор карда буд, бо хоњиши ман нигоњ дошта берун номад. Ман дањсўумаеро ба дасташ додам ва маътали баргардондани баќия истодам. - Њм… хеши падарї шуда боз, пул
- Ман медонам, ки дар тамоми шањру навоњии љумњурї ман пирўз шудам (интихоботи соли 1994 дар назар аст). Њамон шаб маро сафирони Амрико ва Русия телефонї табрик карданд, аммо рўзи дигар Рањмонов худро пирўз эълон намуд.
БДА Нозири БДА мошинро нигоњ медорад. - Инро дидї? - нафиштаљоти "БДА"ро нишон медињад вай. - Медонї чї маъно дорад? "Барор Доляи Аката" - 50 сомонї барор. - Э, ака, камтар гў! - Намехоњї? Ана протокол менависам… Акнун аз рўи он 100 сомонї медињї. - Эъ, -эъ, нанавис, ака, ман ба 50 сомонї розї! - Намешавад, дер кардї. БДА-ро чаппа хонї чї мешавад. АДБ. Медонї чї маъно дорад? "Акнун двойной барор"!
-Значит - Президентњои Русияву Амрико ба гўшњои дигар табрикот хондаанд. Сафирон хато кардагї - ако! Ба ин дипломатњо бовар накунед!
МАТБУОТ - Мебахшед, шумо дар бораи матбуоти мо чї фикр доред? - Њамаашон дурўѓ мегўянд! - Чаро ин хел фикр мекунед? - Мани аблањ як сол пеш аз рўи эълон дар рўзнома "зани мењрубону боодобро" ба занї гирифта будам. Акнун биоеду хонаву ањволи маро бинед!
"Подстава" ва такдири талх Охирњои моњи декабри соли 2006 Баротбек ќарор дошт, то соли нав дар Тољикистон шавад ва идро дар ињотаи хешовандонаш гузаронад. Вай имрўз мастомаст фарёд мезанад: лаънат ба ман ки аз Сангин хоњиши чархзании маѓозањоро бо мошинаш намудам! Оре, он субњи сиёњ Баротбек аз дўсташ Сангин хоњиш намуд ўро бо мошинаш ба маѓозаю бозорњо чарх занонад, то ба зану фарзанду модару хоњаронаш туњфањо харидорї кунад. Сангин ќариб 6 сол инљониб дар Русия иќомат дошта, дар рўйхати сиёњи органи милиса њамчун наъшаљаллоб сабт шуда буд. Онњо роњ сўи яке аз бозорњои калони шањр пеш гирифта буданд ва тањи як-ду даќиќа ду мошин онњоро дошта, берун кашиданд ва ба кофтукови мошин оѓоз намуданд. Сангинро дафъаи савум аст ин тавр мекобанд, ба умеде, ки маводи мухаддир пайдо намуда, ўро ба њабс гиранд. Сангин медонист, ки дар зери назорат аст ва барои њамин
МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).
тоза ва боэњтиёт кор мекард ва њаргиз наъшаворињоро бо худ ва дар наздики худ нигоњ намедошт. Ин дафъа низ бовар дошт, ки чизе намеёбанд ва онњоро сар медињанд. Аммо ѓайричашмдошт аз ѓалладон пакетчаи героинро меёбанд. Аниќтараш бо русї гўем, "подстава" мекунанд. Яъне худи милисањо ин маводро дар мошини ў гузошта, сипас гўё ногањонї онро пайдо мекунанд. Њамин тавр, њардуро ба њабс гирифтанд, Сангин 8 сол ва Баротбеки бегуноњ барои 2 сол аз озодї мањрум шуданд. Тамоми талошњои Баротбек барои исбот кадани бегуноњияш натиља надоданд. Аммо њолаш ин шуда буд, ки аз муњлати кам, њатто хурсанд буд ва фикр мекард, базудї озод мешавад ва азбаски як одами мењнаткаш ва кордон аст, зуд каме пул кор мекунад ва ба ватан бармегардад. Аммо ваќте дар соли 2006 ўро ба њабс гирифтанд, њанўз бўњрон сар нашуда буд... www.ilhom.wordpress.com
Сурватанхор Љўрабек МУРОДОВ, њунарманд: - Дар солњои Шўравї њам ман дар бораи Ватан, дар бораи забон сурудњо мехондам, ки мардум истиќлолияту ифтихори забони миллии худро бештар њис кунанд. - Як суруд барои он хонед, ки ифтихори инсон буданашро як бор њис кунад, ин мардум! Њолиям њофиз-мї Шумо!?
Болоандозфар Нусратулло ДАВЛАТОВ, раиси Кумитаи андоз: - Танњо дар нўњ моњи соли љорї дар љумњурї 11 њазор хољагињои дењќонї зиёд шудааст. Бовар дорам, аз њамин 11 њазор 90 дарсади роњбарони хољагињо на маълумот доранд, на муњосиб ва дар бораи њисобдорї комилан тасаввурот надоранд. Сатњи фарњанги андозсупории чунин хољагињо хеле паст аст. - Монед, аввал таъсис дињанд, як-ду сол кор кунанд, баъд гиребонашонро доред, ё ин нишони фарњанги боло - мї? Аз фарњангатон гардам.
Мўйкумдурўѓ Мавлон МУХТОРОВ, муовини раиси Кумитаи дини Тољикистон: - Хабарњои расонањо дар мавриди он, ки мо гуё тарзи мондани ришро муайян кардем, дурўѓ аст. Мо дар ин бора баъдан ба расонањо хабар медињем. - Зудтар муайян кунед, ки тољикон бояд минбаъд, риш, мўйи лаб ва мўйи дигар љойњояшонро чї хел монанд ва тезтар дар ин бора худатон хабар дињед. Њамаи "дурўѓгўйњо" суханњои њаќи шуморо интизоранд.
Гўшњукумдор Сайфулло САФАРОВ, муовини раиси МТС: - Ба назари ман њукумати мо гап ќариб намезанад. Фаќат амал мекунад. Ин ќадар корњое, ки шудаанду мешаванд, чашми бинову гўши шунаво доштагињо дидаву мешунаванд. - Гўшу чашми шунавову бино доштагињо, кай чашму гўшашонро бардошта, ба ду-у- ри дур кўчида рафтанд.
Тањливаъдагап Рањматулло ВАЛИЕВ, тањлилгари масоили сиёсї: - Барои њама маълум аст, ки њукумати Тољикистон зиёдтар ваъда медињаду гап мезанад ва амалаш кам аст. Чи тавре мегўянд, воизон, ки љилва дар минбар мекунанд, чун ба хилват мераванд, в-он кори дигар мекунанд. -Чї хел, вазъи имрўзаи мову шумо натиљаи чист? Шояд агар ваъдањояшро иљро намекард, ба ин рўз намерасидем, монед њамин тањлилотона!
Раиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон Њ а ф т а н о ма д а р В а зо р а ти ф а р њ а н г и Љ у м њ у р и и Т о љи к и с то н ба ќ а й д г и р и ф та шу д а а с т.
Телетабриксаф Абдумалик АБДУЛЛОЉОНОВ, собиќ сарвазири кишвар:
њам медињед-а? Ин коратон хуб не, - гуфт ў ва пулро ба кисаи пеши пиљакаш андохта, боз ба паси рул нишаст. - Насиб бошад, боз мебинем. Хайр ба бародаратон салом гўед, - гуфту рафт. Ман ба хаёл афтодам, акнун аз љабри хеши падар маљбурам, ки ба хонаи хеши модариам пиёда ва дасти холї равам.
МАРДИКОРНОМА
Бўњрони иќтисодї рўз то рўз таъсири манфиашро ба садњо нафар аз мардикорон расонида истодааст. Моњи майи соли 2008 бачањои тољик байни њам телефон карда, ба њамдигар кор пешнињод менамуданд ва дар интихоби кор њайрон мондан мумкин буд, то фоидаовартар ва ќиматтарашро интихоб намої. Аммо имсол, баръакс, бачањо ба арзонтарин кор њам зоранд. Аз аввали сол инљониб њамшањрињою шиносњо ва њатто устоњои бењтарин, ки дар Русия ќарор доранд, байни њам занг мезананд ва аз бекорию бепулї шикоят намуда, хостори кўмак мешаванд. Вале анќариб њамагон дар чунин вазъиятанд - бекор ва ё машѓули корњои кампул ва як ќисми мардикорон аз зимистони гузашта музди худро нагирифтаанд. Ба ин иллат наќшаи ба Ватан баргаштани бисёрињо ба таъхир афтодааст. Баротбек тирамоњи соли гузашта аз мањбас озод шуд. Ў ният дошт чойпулие кор карда, ба Ватан баргардад. Аммо бекорї ба ў чунин имконро намедињад. Баротбек 4 сол инљониб аз Ватан дур аст. Њар боре, ки телефонї бо писарчааш суњбат мекунад, дар чашмонаш ашк њалќа мезанад. Чунки ваќте ки аз хона баромада буд, писарчааш - Мењрангез 3 - сола буд. Њоло ў 7 - сола аст. Чї вазнин аст дидани ашку гиряи мард! Ваќтњои охир ў тамом ба майнўшї дода шуда буд ва њар бор, ки ширакайф мешуд, дарди дил мекушод ва зор-зор мегирист. Чунки ў боре пул ѓундошт, хост баргардад, вале тасодуфан то баногўшаш ба бало ѓўтид.
МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...
Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01
Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.
Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09