№37 (313). Чоршанбе, 5-уми декабри соли 2012

1

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

Бастани сомонањо то куљо аз Бек Зуњуров вобаста аст?

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол | №37 (313). Чоршанбе, 5-уми декабри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru

Фазлиддин ХОЉАЕВ:

Ќосими БЕКМУЊАММАД:

Фейсбук, «налог» ва «Одобномаи интернетї»

Як гапи њафта

Таваллуди Фаластин ва муттањидони экзотикии Амрико

2

Шарњи сиёсї

Љаноби ИКС: Бонки љањонї дар Тољикистон инќилоб мекунад?

3

«Розњои пинњон»

5

Дар ин шумора: мубориза

АФАНДЇ, ЌАРЗ ВА 40 МИЛЛИОНЕРИ ТОЉИК Аз ќарзњои хориљї дар Тољикистон кињо миллионер мешаванд?

Ќорї Восит ба куљо ѓайб зад?

Муњиддин Кабириро ба суд даъват карданд

2 љањон

Муште, ки ба сари давлати яњудї мекўбанд

10 мардикорнома

"Трактор вертолёт"

16

2

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Инсоф кунед, бародарон! О кї гуфта метавонад, ки ягон њизби дигари Тољикистон дар пешбурди љомеа фаъол аст!? Масалан, ман гуфта наметавонам.

ЊАНГОМАИ НИГАРОНЇ НАВ

Муњиддин Кабириро ба суд даъват карданд Суди ноњияи Исмоили Сомонии пойтахт ба Муњиддин Кабирї, раиси Њизби нањзати исломї ва вакили ин њизб дар парлумони Тољикистон даъватнома фиристодааст.

Дар ин бора як манбаъ аз суди ноњияи Исмоили Сомонї ба ТоjNews иттилоъ дод. Бино ба гуфтаи манбаъ, даъватномаи суд ба раиси ЊНИТ субњи рўзи 3 декабр расонида шудааст.

- Дар њамин њафта вакили ЊНИТ бо парвандаи шикоятї шинос мешавад ва баъдан тарафњо дар мурофиаи судї даъвоњои худро исбот мекунанд. Аз сабаби он ки Муњиддин Кабирї дар сафари корї буданд ва тибќи ќонунгузорї, баъди бозгашташ вай бояд дар таърихи 6-уми декабри соли љорї ба суд њозир шавад. Муњиддин Кабирї, раиси ЊНИТ тасдиќ кард, ки даъватномаи судро дастрас кардааст ва гуфт, рўзи муќарраршуда ба суд њозир хоњад шуд. Вай гуфт, тибќи ќонун барои худ вакили дифоъ мегирад.

9-уми ноябр Раёсати њифзи муњити зист ва Њукумати шањри Душанбе аз болои Муњиддин Кабирї ба Суди ноњияи Исмоили Сомонї шикоят бурдаанд. Бинобар иттилои Раёсати њифзи муњити зист, аризаи шикоятии Њукумат ва Раёсати њифзи муњити зисти пойтахт ба изњороти

Муњиддин Кабирї дар робита ба бурида шудани дарахтон дар кўчаву хиёбонњои пойтахт асос ёфтааст, ки дар сомонаи интернетии Ољонсии иттилоотии TojNews нашр шуда буд. Муовини сардори Раёсати њифзи муњити зисти шањри Душанбе Абдуќуддус Музаффаров ба хабарнигори TojNews гуфта буд, "аризаи даъвогї охири њафтаи гузашта дар робита ба маќолаи "Баъди 10 сол Душанбе урён мешавад", ба суд ирсол шудааст.

- Зеро Муњиддин Кабирї дастовардњо ва корњои ободониеро, ки дар пойтахт солњои охир ба сомон расонида шудаанд, нодида гирифтааст,- таъкид кард Абдуќуддус Музаффаров. Муњиддин Кабирї, вакили парлумони Тољикистон аз Њизби нањзати исломи Тољикистон, дар љараёни муњокимаи Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи њифзи њавои атмосфера" дар яке аз љаласањои парлумонї гуфта буд: "Гулгаштњо ва дарахтон њар сол дар Душанбе бурида мешаванд, аммо касе дар бораи пайомади он ва вазъи экологии шањр фикр кардааст? Солона дар шањри Душанбе дањњо дарахтон канда мешаванд, аммо маќомот садо баланд намекунад. Бо кандан ва нест кардани дарахтон оё вазъи атмосфера вайрон намешавад? Дар њар кишвар нисбати њар як бех дарахт ва буттањо ќарори алоњида ќабул мешавад. На ин ки бо як ќарор дањњо дарахт ва бутта канда шавад! Ё дар љойи гулгаштњо биноњои баландошёна сохта шуда истодаанд. Гулгаштњо аз байн рафта истодаанд. Баъди 10 сол як Душанбеи "урён", бидуни гулгашту љойи сайругаштро мерос хоњем монд. Ё паркњоро месозем, панљарапеч мекунем ва бояд бо пардохти пул вориди он шавед. Ин чї гап аст?" Ин изњороти Кабирї дар сомо-

наи TojNews 12-уми октябри соли љорї интишор шуда буд. Њамчунин, 30-юми октябр дар сомонаи Ољонсии иттилоотии TojNews љавоби шањрдории Душанбе ба ин изњороти Муњиддин Кабирї дарљ шуда буд, ки дар он гуфта мешуд: "Ягон дарахт, ягон гулгашт бе иљозати маќомот на канда мешаваду на вайрон. Даќиќ донистан хоњед, ба сохтори дахлдори маќомот мурољиат намоед. Ба таваљљуњи Шумо ва онњое, ки аз иттилоатон дар шубњаву њайрат мондаанд, мерасонем, ки танњо бо маќсади ободонию созандагї ва амалисозии Наќшаи генералии шањри Душанбе соли 2011 аз шумораи умумии мурољиатњо барои бартараф намудани 2 њазору 123 дарахт њамагї дар шањр 1 њазору 18 дарахт ва соли равон бошад, аз шумораи умумии мурољиатњо барои бартараф намудани 3 њазору 250 дарахт њамагї 2 њазору 602 адад дарахт бурида шудааст, ки ба ин миќдор њам дарахтони солхўрдаи аз офатњои табиї осебдида ва њам дарахтони ба татбиќи Наќшаи генералию ободонии шањр монеашуда мањсубанд. Мавриди зикр медонем, ки миќдори дарахтони аз рўи зарурият бартарафшуда 0.1(сифру аз сад як) њиссаи миќдори умумии дарахтонро њам ташкил намедињад. Ба ин аќли кўдак њам мерасад, ки роњу пайроња, манзилу иншоот дар фазо ё болои дарахту деворњо сохтаю бунёд намешаванд..." Аммо Муњиддин Кабирї дар як суњбат бо Радиои "Озодї" ботааљљуб аз шеваи посухи шањрдорї гуфта буд, ки "даври дўѓу пўписа ва воњимањо кайњо гузаштааст ва њатто ин гуна шеваи рањбарї низ дигар ба кор намеравад. Бењтар аст, бо тафоњум ва орому бидуни асабоният суњбат кард ва ба шањрвандон низ имкон бояд дод, то танќид кунанд ва эрод бигиранд."

ДИПЛОМАТИЯ

Нигаронии ИМА аз баста шудани фейсбук Сафорати Иёлоти Муттањидаи Амрико аз Њукумати Тољикистон хоњиш кард, ки ба фаъолияти Шабакаи иљтимоии Фейсбук ва сайти интернетии Радиои Озодї монеа эљод накунад.

Дар ин бора дар изњороти Сафорати ИМА дар Тољикистон гуфта шудааст. Дар ин изњорот, аз љумла, гуфта мешавад: "Баста шудани шабакаи Фейсбук, сомонаи Радиои Озодї ва дигар сомонањои хабарї аз љониби Хадамоти алоќаи назди Њукумати Тољикистон боиси нигаронии Сафорати ИМА шудааст. Иёлоти Муттањида боварї дорад, ки њуќуќи њар як шањр-

ванд дар озодона иброз намудани фикри худ - хоњ дар майдони оммавї ва хоњ дар шабакаи интернетї умумибашарист. Мо аз Њукумати Тољикистон хоњиш мекунем, ки њуќуќи озодона иброз намудани њар шањрвандро эњтиром кунад ва мањдудиятро аз шабакаи Фейсбук, сомонаи Радиои Озодї ва дигар сомонањои хабарї бекор намояд". Шабакаи иљтимоии Фейсбук

дар њудуди Тољикистон аз 25уми ноябри соли љорї бо супориши Хадамоти алоќаи Тољикистон дастнорас аст. Њамчунин, дастрасї ба сомонаи Радиои Озодї панљшанбеи гузашта, 29уми ноябр, дар њудуди Тољикистон мањдуд шуда буд. Бег Зуњуров, раиси Хадамоти алоќаи Тољикистон, ба журналистон гуфт: - Шабакаи иљтимоии Фейсбук бо сабабњои техникї баста шудааст. ?, њамчунин, гуфт, бигзор соњиби Фейсбук назди ў биёяд ва фањмонад, ки оё ба давлат андоз месупорад ё не. Бинобар иттилои расонањои расмии Русия, раиси Хадамоти алоќаи Тољикистон, ахиран, зимни мулоќот бо асосгузори Фейсбук Марк Сукерберг гуфтааст, ки Шабакаи иљтимоии Фейсбукро рўзњои наздик дар Тољикистон фаъол хоњад кард, аммо ба шарте ки истифодабарандагони Фейсбук зимни истифода аз ин шабака ба одоби муошират риоя кунанд, - менависад Интерфакс.

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ Фазлиддин Хољаев, рўзноманигор:

Фейсбук, «налог» ва «Одобномаи интернетї» Дар назар аст, ки барои љилавгирї аз дашному фањшои интернетї аз тарафи нињодњои њукуматї ва мардуми кишвар "Одобномаи интернетї" тањия гардад. Ин њам дар њоле, ки чанде пеш фаъолияти шабакаи иљтимоии Фейсбукро мањдуд карданд ва раиси Хадамоти алоќаи кишвар Бег Зуњуров «мазњакаеро» низ роњандозї намуд. Яъне бояд соњиби Фейсбук пайдо шавад ва ба Тољикистон «налог» супорад. Он ваќт гуфта мешуд, ки мањдуд кардани ин шабака тањранги сиёсї дорад. Ба ин далел, ки мухолифини Њукумати Тољикистон рўи сањифаи он «тањќир мерехтаанд». Аммо акнун тасмими тањияи «Одобномаи интернетї»-ро танњо метавон дастак барои инкор кардани аќидаи аввалї донист.

Бањси масљид дар Кўлоб… Рўњонии маъруфи минтаќаи Кўлоб Њайдар Шарифзода љонибдории худро аз коњиш додани теъдоди масољиди љомеъ изњор дошт. Ба ќавли ў, масљиди бисёр иттињодро аз байн мебарад ва боиси нофањмињо мегардад. Ў њамчунин гуфтааст, ки масљидњо боиси кибру ѓурури мањалдорї шудаанд ва ѓайри «љанљол» њељ манфиате надоранд. Рўњонї аз он изњори нигаронї дорад, ки домулло аќидаи худро пеш мебарад ва ќавмро шиа мекунад ё дигаре салафї. Агар чунин њолат дар масљидњои Кўлоб дар њаќиќат љой дошта бошад, воќеан боиси нигаронист. Аммо барои як нафар мусалмон шубњаовар аст, ки масљид иттињоди мардуми мулкиро барњам занад. Зеро…

… ва дар Фаронса Ба мушоњида мерасад, ки дар давлатњои пешрафтаи дунё таваљљўњи мардум ба масољид зиёд аст. Масалан, чанд рўзаке ќабл яке аз мудофеони њуќуќи њамљинсгароён дар Фаронса аз таъсиси масљиде мустаќил барои тамоми мусалмонони фориѓ аз гароиши љинсияшон хабар дод. Бале, ин дар як давлати аврупоист ва дар нисбати табаќае, ки масалан дар Тољикистон сазовори нафрат мегарданд. Пас, шояд ин тасмими фаронсавињо барои аз бероња ба роњи рост баргардонидани шањрвандонашон бо истифода аз масољид бошад.

Хатари парокандашавии ЊДТ Чанд муддат боз сарусадо атрофи Њизби демократи Тољикистон баланд мешавад ва коршиносон њадс мезананд, ки шояд ин раванд ба парокандашавии њизб оварда расонад. Муддаиён даъво доранд, ки раиси њизб Масъуд Собиров дар пешбурди кори он фаъолияти фарогире надоштааст ва аз ин сабаб, таѓйироте лозим аст. Инсоф кунед, бародарон! О кї гуфта метавонад, ки ягон њизби дигари Тољикистон дар пешбурди љомеа фаъол аст!? Масалан, ман гуфта наметавонам.

Муборак бод! Боиси хушњолист, ки шоир ва рўзноманигори русзабони тољикамон Темури Варќї барои баргардон намудани ѓазалиёти Њофизи Шерозї ба забони русї дар љашнвораи байналмилалии адабї дар Ќирѓизистон љойи сеюмро ба даст овард. Њарчанд ин љой дараљаи сеюм аст, аммо аз ањамият холї нест, зеро метавонад роње ба бурдборињои ояндаи тољикон бошад. Љоиза муборак, њамкасби азиз!

ЉИНОЯТ

Боздошти ду марзбони тољик бо гумони ќочоќи сигор Кормандони Раёсати Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон 5 корманди комиссариати њарбии шањру навоњии ин вилоятро бо гумони ришваситонї боздошт кардаанд. Ду корманди Раёсати марзбонии минтаќаи Ишкошимро бо гумони ќочоќи 13 њазор ќуттии сигори Pine аз Бадахшон боздошт шуданд. Дар ин бора имрўз ба Радиои Озодї Саъдулло Рањматуллоев, сухангўи Ољонсии мубориза бар гардиши ѓайриќонунии маводи мухаддири назди раёсатљумњурии Тољикистон, хабар дод. Ба гуфтаи ў, кормандони Ољонсї дар доираи амалиёти "Кўкнор-2012" дар 50 километри Хоруѓ дар постгоњи "Андароб" аз

як мошини мусофирбар миќдори бузурги сигорро ошкор намуданд. Кормандони Ољонсї мошини "Мерседес"-ро, ки ба дунболи мошини мусофирбар меомад,манъ карданд. Дар дохили он, аз љумла, ду корманди сарраёсати неруњои марзбонї менишастанд. Онњо зимни бозпурсї гуфтаанд, ки сигорњоро аз як шањрванди Афѓонистон харидорї кардаанд ва мехостаанд ба шањри Душанбе баранд.

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

3

Амрико њушдор дод, ки пардохти сањми молии худро ба ин нињоди омўзишї, илмї ва фарњангии СММ ќатъ хоњад кард. Яъне дар асл Амрико аз њафтод пушти љомеаи љањонии мустаќил безор аст ва СММ-ро ба унвони як нињоди вобаста ба худ дидан мехоњаду бас.

ПЕШРАВЇ

ЯК ШАРЊИ СИЁСЇ

Хадамоти муњољират маќоми дипломатї гирифт Намояндагони Хадамоти муњољирати Тољикистон дар Русия ва намояндагони Хадамоти федералии Русия дар Тољикистон маќоми дипломатї мегиранд. Дар ин бора аз Хадамоти муњољирати кишвар ба TojNews иттилоъ доданд. Бино ба иттилои манбаъ, онњо дар он сурат маќоми дипломатї мегиранд, ки Созишномаи маќоми њуќуќии намояндагињои Хадамоти муњољирати Русия дар Тољикистон ва Тољикистон дар Русия ба наздикї ба тасвиб мерасад. Ин созишнома ба он хотир аст,

ки кормандони хадамоти њар ду кишвар њангоми иљрои вазифањои худ њамчун як дипломат фаъолият мекунанд ва салоњиятњои онњо боло бурда хоњад шуд. Созишномаи дуюм дар бораи сафарбаркунии шањрвандони Тољикистон барои амалї кардани фаъолияти корї дар Русия мебошад, ки то марти соли оянда ба имзо хоњад расид.

ОЌИБАТ

Боздошти 5 масъули комиссариатњои њарбї барои ришва Кормандони Раёсати Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон 5 корманди комиссариатњи њарбии шањру навоњии ин вилоятро бо гумони ришватситонї боздошт кардаанд. Дар ин бора ба TojNews Њикматулло Исматов, сардори шўъбаи пешгирии раёсати мазкур ба TojNews гуфт, ки ин нафарон намояндагони комиссариатњои њарбии ноњияњои Восеъ, Панљ, Шўрообод ва ду нафар аз масъулини комиссариати њарбии ноњияи Бохтар мебошанд. "Ин нафарон мехостанд, барои "халос" кардани љавонон аз хизмати њарбии њатмї аз волидо-

ни онњо пора гиранд ва њамаашон њангоми гирифтани ришва ба дасти маќомот афтоданд", -мегўяд Њикматулло Исматов. Ба хотири халал наёфтани тафтишот, маќомот аз ифшои ному насаби гумонбарон худдорї меварзанд, аммо гуфта мешавад, гумонбарон барои рањо кардани љавонон аз хизмати њарбї аз волидайни онњо аз 300 то 900 доллари амрикої пора талаб кардаанд.

ЌАЛАМРАВ

"Мегафон" сарњадњоро наздик мекунад Ширкати "МегаФон Тољикистон" сарњадњои Тољикистону Чинро бо насб кардани Истгоњи нодири иртиботи бесим дар њудуди терминали гумрукии "Кулма" наздик кард.

Дар ин бора Шањноз Комилзода, сардори робита бо љомеаи ширкати мазкур хабар дод. Ба иттилои манбаъ, Истгоњи

иртиботи бесим (ИИБ) дар баландии беш аз 4000 метр љойгир буда, дар кишвар њамто надошта, бо таваљљуњ ба шароити душ-

ИЛЊОМИ ЊАФТА

вори иќлимї ва љуѓрофї дар ин ноњия хатњои интиќоли ќувваи барќ фароњам нашудаанд, бинобар ин Истгоњи иртиботи бесим аз њисоби системаи ќувваи барќи автономї, ки дар асоси аккумуляторњои офтобї бунёд шудаанд, кор мекунад. ИИБ ронандагони зиёдеро, ки тавассути сарњади Тољикистону Чин убур мекунанд, њамчунин, терминали гумрукї ва дидбонг оњ њо и н аз ди са рњ а ди ро б о алоќаи мобилї таъмин мекунад. Да р њол и њоз ир , шаб ак аи "МегаФон Тољикистон" ин беш аз 2000 Истгоњи иртиботи бесими насли дувум ва сеюм аст, ки 80%-и онњо берун аз шањрњои бузург насб карда шудаанд. Њоло ширкат беш аз 1 500 000 муштариёнро дар Тољикистон бо алоќа таъмин мекунад.

СУРУШИ ФИРДАВСЇ Зи баъди њамчу ман фарди сухангустар сухан монад, Зи баъди њамчу ман марди ватанпарвар ватан монад. Ватандузду кафандузду сухандуздон намедонанд, К-аз онњо не пари коњеву не як газ кафан монад. Зи ноогоњињо бар халќ огањнома додам ман, На "Шањнома", ки бар пирўзињо рањнома додам ман. Касе аз Кеши Мањмуд аст ё худ хеши Мањмуд аст, Чу номам бар забон оранд, нонаш дар дањон монад.

аз Ќосими БЕКМУЊАММАД

Таваллуди Фаластин ва муттањидони экзотикии Амрико Љумъаи гузашта иттифоќе афтод, ки ба ќавли Виталий Чуркин, намояндаи доимии Русия дар Созмони Миллали Муттањид "марњилае муњим барои барќарории адолати таърихист". Маљмаи умумии СММ Фаластинро ба унвони кишвари нозири ѓайриузв пазируфт. Аз ин тасмим 138 кишвар њимоят кардаву фаќат 9 кишвар раъйи мухолиф доданд. Акнун узвияти нозир ба Фаластин иљоза медињад, то дар нишастњои СММ њузур ёфта, аз имконоти нињодњои марбутаи он ва аз љумла Додгоњи байналмиллалии љиної бањрабардорї намояд. Дар соли гузашта Фаластин дархости узвияти СММ-ро карда, аз њимояти Маљмаи умумии он низ бархурдор шуда буд, вале ин тасмим дар Шўрои амният бо ветои Амрико рў ба рў гардид. Мухолифати Амрико Фаластинро водор ба талош барои касби љойгоњи њуќуќии кишвари нозири ѓайриузви СММ кард, ки барои он ниёзе ба Шўрои амният набуда, балки тасмим Маљмаи умумї кофї дониста мешавад. Љолиб аст, ки Амрикову Исроил билофосила тасмими Маљмаи умумии СММро иштибоњ донистанд ва аз эњтимоли афзоиши фишор ба Фаластин сўњбат ба миён оварданд. Аслан нороњатии Вашингтону Тел-Авив аз он аст, ки акнун Фаластин метавонад ба Додгоњи байналмилалии Лоња (Гаага) мурољиат кардаву љиноятњои бешумори Исроил ва муттањидонаш дар њаќќи ин сарзамину миллатро ба исбот расонад. Ќабл аз баргузории нишасти ахири Маљмаи умумии СММ намояндагони Кохи Сафед бо Мањмуд Аббос, раиси Ташкилоти худгардони Фаластин вохўрда, таќозои бозпас гирифтани дархости узвияти нозиррро намуданд. Чун мурод њосил нашуд, худи Барак Обама бо Аббос телефонї сўњбат кард, аммо боз њам бенатиља. Шояд аз ангуштшумор лањзањо бошад, ки ќудрати шумораи аввали дунё дар муќобили як сарзамини хурд, сарзамине, ки беш аз ним ќарн тањти истибдоди Исроил-муттањиди Амрико ќарор дорад, эњсоси аљзу нотавонї кард. Алами Амрикоро бештар ин чиз тоза намуд, ки дар сангари мухолифат бо узвияти Фаластин дар Маљмаи умумии СММ таќрибан њеч кишвари ќудратманду муњиме дар канори он ќарор нагирифт. Бештари муттањидони Вашингтон кишварњои экзотикие буданд, ки њатто на њар касе бо номњои онњо ошност: Палау, Микронезия, Науру, Љазоири Маршал… Амрико, ки њамеша бо баланд кардани парчами дифоъ аз "манфиатњои љомеаи љањонї" аз њеч гуна иќдом, ба шумули лашкаркашї ба ќаламрави кишварњои мустаќил сарфи назар намекунад, ба мањзи он ки навбат ба Фаластини ишѓолї мерасад, назари љомеаи љањониро беарзиш ва њатто иштибоњ мешуморад. Дар 31 октябри соли љорї ваќте Фаластин бо аксарияти овоз ба узвияти ЮНЕСКО пазируфта шуд, Амрико њушдор дод, ки пардохти сањми молии худро ба ин нињоди омўзишї, илмї ва фарњангии СММ ќатъ хоњад кард. Яъне дар асл Амрико аз њафтод пушти љомеаи љањонии мустаќил безор аст ва СММ-ро ба унвони як нињоди вобаста ба худ дидан мехоњаду бас. Мањмуд Аббос ќатъномаи Маљмаи умумии СММ дар њаќќи кишварашро "Гувоњномаи таваллуди Фаластин" номид. Таваллуде, ки њанўз комил набудаву зоњиран имтињонњои сангинтареро дар пеш дорад. Исроил бо беэътиноии тамом ба иродаи љомеаи љањонї ва њушдорњои ахири дабири кулли СММ Пан Ги Мун бунёди се њазор манзили навро дар сарзаминњои ишѓолї ва мушаххасан дар шарќи Байтулмуќаддас ва каронаи Бохтарї оѓоз кардааст. Агар пуштибонии бечуну чарои Амрико аз Исроил набошад, аз куљо љуръати ќарор гирифтан дар муќобили дунёро мекунад? Бале, дар муќобили дунё, зеро дар ќиёс бо Палау, Науру ва Љазоири Маршал 138 кишвари љонибдори Фаластин, ки дар миёни онњо Русия, Чин, Њинд, Франсия, Япония, Белгия, Бразилия, Туркия, Ирон ва ѓайра њастанд, воќеан дунё њисоб мешаванд. Зимнан њама кишварњои Осиёи Марказї низ аз узвияти Фаластин пуштибонї карданд, ки иттифоќи хушњолкунандаест. Ду рўз пеш Конгресси Амрико ба унвони иќдоми љавобї ба тасмими ёдшудаи Маљмаи умумии СММ эълон кард, ки ба интиќоли кўмаки молии 197 миллион долларї ба Фаластин иљозат нахоњад дод. Раги ѓайрати шайхњои бар рўи нафту газ хобидаи араб кайњо аз тапидан мондааст, вагарна ин маблаѓе нест, ки сарзамини нахустин ќиблаи мусалмононро дастнигари бегонагон кунад. Вале агар аз 1.5 миллиард мусалмони дунё дањ дарсадашон соле 10 - долларї барои Фаластин ихтисос дињанд, 1.5 миллиард мешавад, ки њам вобастагии онро аз Амрикову Исроил кам мекунад ва њам ба устувории ќадамњояш дар роњи расидан ба истиќлолу озодии комил кўмак менамояд.

ИЛОЉИ ВОЌЕА

Мањбусони Хатлон ба љойи кор ниёз доранд Њарчанд миќдори умумии мањбусони муассисањои ислоњии вилояти Хатлонро масъулин ифшо кардан намехоњанд, аммо иќрор мешаванд, ки танњо 87 нафари онњо бо љойи кори доимї таъминанду халос.

Нахуст озодї бояд хост, пас ободї бояд хост, Аљам гар бе макону љост, кай подору побарљост. Набояд аз лиќои ѓайри худ бут сохтан бар худ, Бимирад миллат, ар як лањза аз худсохтан монад. Басе ноањл аз ањли ќалам будасту хоњад буд, Вале чун ман кам аз ањли алам будасту хоњад буд. Пас аз ман шеър пардози дигар ёбад, вале донам, Ки дар њар давр нав ин достонњои куњан монад. Агар аз чашми давроне фитам, Рустам ба по хезад, Ба њифзи номи ман Кова ба гардун шўр ангезад. Ва аз шањбонги* миллат ларза афтад Хоку Кайњонро, Ки аз биму нињебаш ќалби айём аз задан монад. Салими Зарафшонфар

Ин дар њолест, ки дар вилояти Хатлон чор муассисаи ислоњї - дар шањрњои Ќўрѓонтеппа, Норак ва ноњияњои Ёвону Љиликўл амал мекунанд. Дар як рўз барои хўроки як мањбус 4 сомонї маблаѓ људо шудааст. Дар ин бора Файзулло Холов, прокурори Прокуратураи назора-

ти давлатии ќонунњо дар муассисањои ислоњии вилояти Хатлон, ба TojNews иттилоъ дод. Бино ба ититилои манбаъ, мањбусон дар вилояти Хатлон асосан ба сохтани сандуќ, хиштњои сементї, хишти хом, дўзандагї ва корњои дењќонї љалб карда шудаанд.

- Айни замон мо якљоя бо роњбарияти муассисањои ислоњии дар ќаламрави вилоят буда тамоми имкониятњоро истифода намуда истодаем, ки теъдоди бештари мањбусонро бо кор љалб намоем, чунки яке аз усулњои ислоњшавї ин ба кор љалб кардани онњо ба њисоб меравад. Дар муассисањои ислоњии вилояти Хатлон нафароне, ки бо гуноњи дуздї, ќаллобї, куштор, таљовуз ба номус, пайравї аз њизбу њаракатњои характери террористию экстремистї дошта ва дигар гуноњњои аз ин њам вазнинтар мањкум шудаанд, адои љазо менамоянд,- мегўяд Файзулло Холов.

4

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Ин нињод дўсти Тољикистон, дурусттараш, њукумати он аст. Дўсти мардум нест, зеро агар дўст мебуд, ба њукумат роњњои шаффоф ба даст овардани маблаѓи њамин барќи истењсолшавандаро нишон медод.

ХУЉАНД шањри партовњо -2 Гузориш дар аксњо аз хабарнигори «Нигоњ»

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

5

Њарчанд дастнорас кардани баъзе расонањои иттилоотиро дар Эрони исломї кори дуруст намењисобам, аммо посухи маќомдорони ин кишвари њамзабон мардона аст. Б. Зуњуров ба посухи кораш аќаллан "дурўѓи олиљаноб" ёфта натавонист.

Бастани сомонањо то куљо аз Бек Зуњуров вобаста аст?

Дориюши Раљабиён: - Њарфи њисоб аст. Рустам Маљидов: - "Аз боло" будан ё набуданаша-ку намедонам, лекин кори дурусте накардааст. Дур нест, ки гуфти русњо, "доиграется"... Аз як љињат, ў ба танњої тасмим гирифта наметавонад; аз љињати дигар, формулировкаи "бањонањо" барои сатњи болотар он ќадар мувофиќ нест... Ба њар сурат, ки аз боло бошаду чї иродаи худаш, барои њамагон «хизмати хирсона»-е будаасту хоњад буд. Фаридун Њикматзода: - Интиќоди масхаромез ба Бек Зуњуров њамчун як вазири бесавод ва нолоиќ ба вазифаи ишѓолнамудааш амали дурусту мантиќист, аммо дар баста шудани Фейсбук ва чандон наќши калидї надорад. Балки асоси њамаи бадбахтињои миллат нафари дигар аст ва яктост. Соњибёри Толиб: - Албатта ба эњтимоли зиёд ин гуна тасмим аз боло бояд бошад. Зеро аз мусоњибањои Бек Зуњуров маълум аст, ки ў њунари мустаќилона тасмим гирифтанро надорад ва дурустии корашро исбот карда наметавонад. Агар Б. Зуњуров Фейсбукро барои чанд рўз хомўш намуда, ба дунбои он чанд љумлаи солим мегуфт, ё хомўширо авло медонист, минусаш камрангтар мебуд.

Аммо посухњои по дар њавои ў натанњо худашро мавриди хандањои мардум ќарор дод, балки дар сатњи байналмиллалї номи Тољикистонро низ. Бубинед, дар дигар кишварњо низ баъзе сомонањоро мањдуд мекунанд, аммо посухашон ба ин андоза хандовар нест. Барои мисол, Эрон дастрасии расонаеро, ки барои мардумаш мањдуд менамояд, ошкоро мегўяд, ки он бо арзишњои давлатдориаш мувофиќ нест, ин маънои онро дорад, ки расонаи мањдудшуда ба режими сиёсии ин кишвар тањдид мекунад. Њарчанд дастнорас кардани баъзе расонањои иттилоотиро дар Эрони исломї кори дуруст намењисобам, аммо посухи маќомдорони ин кишвари њамзабон мардона аст. Б. Зуњуров ба посухи кораш аќаллан "дурўѓи олиљаноб" ёфта натавонист. Фахриддин Холбек: - Ростї, ман њам њайрон мешавам, ки чаро истифодабарандагони Фейсбук ба муњтарам Бек Зуњуров мечаспанд. Ман чунин хулоса кардам, ки барои аксарият масхара кардани Бек Зуњуров муњимтар аз мушкили дастрасї ба Фейсбук аст. Дар њаќикат, бояд аз асли ќазия суњбат кард, на шахсияти алоњидаро мавриди тамасхуру истењзо ќарор дод. Эраљи Амон: - Чунки мањз БСЗ далелњои чунин тасмимро худ шарњ медињад. Як бор мегўяд, ки кори профилактики аст, як бори дигар мегўяд, ки соњиби Фейсбук андоз супорад. Албатта, ин хандаовар аст, аммо ки бовар мекунад, ки дар давлати мо МАЊЗ БСЗ ин гуна масъалањоеро њал мекунад, ки ба имиљи Тољикистон таъсир мерасонад. Аз рўи хабарњо, сахт таъсир њам кард, ки сафоратњои созмонњои хориљї аз ин кори алоќачии №1 љумњурї эътироз доранд. Фарид Ориён Балхї: - Ман њам дар Фейсбук як пост гузошта будам, ки чаро фейсбукчињои муњтарам ба Бек Зуњуров часпидаанд. Ин бечора маълум, ки як иљрокунанда аст. Њатто намедонад, чї гўяд. Гўё ки махсус њамин гуна харзагўї мекунад. Рост мегўед, хандаовар аст. Дар Фейсбук одамони нереални бисёранд, вале

аз чї сабаб аст, ки онњо њам ба њаќиќат нигаристан намехоњанд. Бек Зуњуровро масхара кунанд димоѓашон чоќ. Хайр Зуњуровро як рўз аз кор гиранд, ба љои ў каси дигар ояд, гуфта метавонем, ки Фейсбук ё Озодиро мањкам намекунад. Ин як спектакл аст. Њукумат бо воситаи ин фикри мардумро ба дигар љой бурдааст. Фейсбукчињо под дудкаи њукумат бозї доранд. Абдуллоњи Самарќандї: - ФесБег)))) Круто.. Ба ФСБ монанд)))) Акнун дар тамоми Тољикистон аз њама гизала аст ин БЗС аст))) Фахриддин Холбек: - Алами Мўсоро аз Исо мегиранд ))) Абдуманнон Шералиев: - Њама медонанд, ки на ЗБС ва на ягон раису вазири дигар иродаи шахсї надоранд. Аммо чун худи ў ба њайси "главнокомандующий" худнамої мекунад, мардум њам илољи дигаре љузъ ба чолиш кашидани худи ў надоранд. Умед Љайњонї: - Гумон надорам, ки Бег Зуњур ин тасмимро худаш гирифта бошад. Ў фармонбардоре беш нест ва чунон ки мебинем, дар заминаи фаъолияташ на салоњияте дорад ва на кифояте. Дастури бастани Фейсбук низ аз он фармонњои кадушохона аст, ки њам давлатро пеши миллат беобрў мекунад ва њам кишварро дар чашми љањониён. Чунин вазире барои давлати окно Рањмон нанговар аст. Бахтиёр Аминов: - Мо намедонем то чи андоза ин ОЌО тасмим гирифта метавонад худаш. Аммо ун тарзу шеваи гуфторе, ки дорад, агар њамин аст, ки мо шунидему хондем, бењтар аст, ки барои њамеша хомўш бимонад. Ин тарзи сухангўї ва соддатар карда бигўем, чї гуфтанро надонистан, ба як нафаре, ки соњибмансаби воломаќом аст, намезебад. Намедонї, ки ба њарфњои ў бихандї ё бигирйї. Бояд љустучў кард, ки ин љаноб дар куљо тањсил карда, ва чї касе рисолаи номзадиашро навиштааст? Аз сўњбатњояш маълум аст, ки одами тањсилнодида аст. Ё ман хато мекунам...

«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС

Бонки љањонї дар Тољикистон инќилоб мекунад? Гузориши ахири Бонки љањониро ба љуз заминасозї барои инќилоб ё таркиши иљтимої дар Тољикистон чизи дигаре наметавон унвон кард. Ин Бонк ба њукумати Тољикистон пешнињод кардааст, ки дар наздиктарин фурсат ќимати барќро 50 дарсад боло кунад. Хуб, ин як пешнињод аст. Аммо на беш аз ин? Агар ба таърихи чанд соли ахир назар кунем, мебинем, ки Бонки љањонї ба як дўсти нави Тољикистон табдил меёбад, дар баробари Русия, ки аз њайбаташ амрашро итоат мекунем, Чин, ки сармояи њангуфтро ба сарамон мерезад. Бидуни бањс, имрўз Бонки Љањонї сарнавишти Роѓунро дар ихтиёри худ гирифтааст. Аз ин нињод вобаста аст, ки мо онро месозем ё не, њадди аќал чї тур бояд созем. Аксари тасмимњо ё барномањое, ки барои ислоњоти соњањо, њатто маориф гирифта ва тањия мешаванд, бо «дастуру роњнамоињои хирадмандонаи» ин Бонк сурат мегиранд. Мисол зиёд аст, аммо љои оварданашон нест. Њоло инро бигўем, ки чаро Бонки љањонї маслињат медињад ќимати барќ 50 дарсад боло бурда шавад? Воќеан, ин Бонк њисоб кардааст, ки барои рафъ кардани камбуди барќ дар фасли сармо мо бояд чандин корро анљом дињем, аз ќабили таљдиди нерўгоњњои кўњна, сохтани нерўгоњњои нав, воридоти барќи хориљї, кам кардани харољоти барќи «Талко» ва ѓ.њ. Барои ин корњо зарур аст, ки 3, 4 миллиард доллар барои 8 сол дошта бошем. Ногуфта намонад, бо ин маблаѓ Роѓунро метавон сохт! Аммо хуб мебуд, ин маблаѓ аз ягон манбаъи дигар, масалан, кўмакњои беруна ва ё сармоягузорињои хориљї таъмин шавад. Аммо Бонки љањонї пешнињод мекунад, ки ин маблаѓ асосан аз њисоби боло бурдани ќимати барќ ба даст ояд. Бонк хуб медонад, ки ин кори як солу ду сол нест. Агар Тољикистон ба гапи Бонк равад њам, оќибат пешгўинашаванда хоњад буд. Дар Тољикистон воњима нашавад, беш аз 60 дарсади энержии иќтисод аз барќ бармеояд. Чун барќ гарон шуд, ќимати мањсулоте, ки дар кишвар истењсол мешавад, боло меравад - аз кишоварзї то саноат. Боло рафтани ќиматњо ду маротиба дар Ќирѓизистон инќилоб ба бор оварда буд. Албатта, он чї Бонки љањонї андешидааст, набояд ба инќилоб орад. Ин нињод дўсти Тољикистон, дурусттараш, њукумати он аст. Дўсти мардум нест, зеро агар дўст мебуд, ба њукумат роњњои шаффоф ба даст овардани маблаѓи њамин барќи истењсолшавандаро нишон медод. Њама хуб медонем, ки агар дар замони Шўравї талафоти барќ 8 - 9 дарсад буд, њоло ба 20 дарсад расидааст. Инро мутахассисони «Барќи тољик» ва вазорати энергетикаву саноат њар хел тафсир карда, пур мекунанд. Аммо чї љои гап, барќро медузданд. Соли гузашта дар вилояти Суѓд як нозири барќро Агентии мубориза бо фасод боздошт карда буд, ки 2 миллион сомониро аз њисоби барќ дуздида буд. Ин «тањамтани фасод» гўё маблаѓи ду миллион сомониро аз худа карда, онро ба њисоби хољагии об гузаронидааст. Хољагии об, таври маълум, ќарздори аз њама бузурги «Барќи тољик» аст. Худи «Барќ» аз андозу Сангтўда - 1 садњо миллион сомонї ќарздор! Ба гунае, «ман ѓуломи Ќамбарам, Ќамбар ѓуломи замбар аст». Њадс метавон зад, ки пешнињоди Бонки љањонї ибтидои як барномаи бузург аст ва зайле омодагї ба сохтмони нерўгоњи Роѓун. Ростї, дар тафсири пешнињоди Бонки љањонї «Барќи тољик» гуфт, ки салоњияташ нест, кораш истењсол аст ва гап дар бораи сиёсат меравад, сиёсати иќтисодї. Дар вазорати энергетика ва саноат гуфтанд, ки умуман ин пешнињодро надидаанд. Њељ имкон надорад, ки муайянкундаи сиёсатњои энержї ин пешнињодњои Бонки љањониро надида бошад. Дар њоле ки раиси Иттињоди муштариён онро дар варианти русиаш хондааст. Хуб, агар ин як барномаи омодагї ба нерўгоњи Роѓун аст, пас чаро бояд боз ба кисаи мардум рабт гирад? Бале, сармоягузори хориљї мебинад, ки агар молаш харидор дорад, сармоя мегузорад. Барќи Тољикистон - Роѓунро ба Афѓонистону Покистон мешавад содир кард ва бо нархњои љањонї. Хатти интиќоли барќ њам њаст. Пас чаро сармоягузорон дар нерўгоњњои дигар сармоягузорї намекунанд? Чаро мо фикр накунем, ки Бонки љањонї мехоњад барои як инќилоб ё таркиши иљтимої дар Тољикистон замина фароњам мекунад? Ё аз њељ чї нагуфтан бояд чизе гуфт? Аммо шарт аст, ки як пешнињод пурсарусадо, њангомавї ва инќилобї бошад? Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Як њафтаи ахир «Фейсбук» аз аксњои Бек Зуњуров, раиси Хадамоти алоќаи Тољикистон гўё ки «мекафад». Њар кас њар тавре, ки хоњад, ўро бо сухану бо аксњои гуногун масхара мекунад. Њатто дар ин аксњои хандаовар Марк Сукерберг, соњиби «Фейсбук» бо сарварони ИМА ва Олмон - Барак Обамаву Ангела Меркел дар бораи изњороти ахири Бек Зуњуров дар бораи баста шудани «Фейсбук» дар Тољикистон «сўњбат мекунад». Владимир Путину Дмитрий Медведев - президент ва сарвазири Русия њам бо Бек Зуњуров дар бораи Фейсбук» «шўхї доранд». Ба назар мерасад, ки изњороти хориќулодда, яъне ѓайримунтазираи сарвари Хадамоти алоќаи Тољикистон ба оташи «шавќу шўри» фейсбукиён рўѓан мерезад. Аммо ин њама ба масхара кашиданњои Бек Зуњуров дар интернет то куљо сињат дорад? Оё бастани «Фейсбук» ва дигар сомонањо аз иродаи шахсии Бек Зуњуров аст ё ягон марљаъ - маќоми дигар, барои мисол, Кумитаи давлатии амнияти миллї, дастгоњи президенти Тољикистон ё Шўрои амният? Суол њам ин аст:

i

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО

МАВЌЕЪ 3-юми декабр бо амри рањбари Украина њукумати ин кишвар ба истеъфо рафт. Њатто сарвазири Украина ариза навиштааст, ки ўро рухсат дињанд, то корро љамъбаст намояд. Дар Тољикистон њам аз ноўњдабароии њукумат зиёд мегўянд ва бархе ба сарвазир, ки синаш ба нафаќа расидааст, њам ишора мекунанд. Аммо дар љаласањои салонаи њукумат танњо љойивазнамоии кадрњо ба назар мехўрад. Як гуруњ барои ба истеъфо рафтани њукумати кунунї муќобил њастанд ва мегўянд, мењнати шоёни ин фидоињо буд, ки мо ба ин дараља расидем ва онњо чашми сер доранд. Гурўњи дигар ин иддаоро рад карда мегўянд, ки ин тим кишварро аз мушкилот бароварда натавонист. Онњо мегўянд, ин «абармардон» дар 20 сол натавонистанд, ки ба љои худ дигаронро тарбия кунанд, пас онњо бояд ба истеъфо раванд. Вобаста ба ин «Нигоњ» пурсид:

Ба андешаи Шумо Њукумати Тољикистон њам ба истеъфо равад? Ёќуби САИД, рўзноманигор: - ЊА. Ба истеъфо биравад. Аз ин вазиру раисњои беамал ё камамал, ки њар рўзи дар мансаб буданашон, эњтимолан як сол Тољикистонро ба ќафо мекашад, якбора халос шудан бењтар. Сарфи назар аз он, ки дар соли оянда интихоботи раёсатиљумњурї дар назар аст ва баъд аз эълони натиљаи интихобот раисљумњури тозаинтихоб њатман њукуматро ба истъеъфо хоњад фиристод, њарчи барваќттар аз заљри ин мансабдорон рањо шавем, њамон андоза бурд хоњем кард. Ба онњое, ки бовар доранд, агар њукумат ба якборагї истеъфо биравад, пайдо кардани ин теъдод вазиру раис кори душворе хоњад буд, посух чунин аст: њукумате, ки натавонист дар 20 сол њадди аќал 20 кадри шоиста тарбия кунад, бояд њич шанси дигаре барои боќї мондан надошта бошад. Вазиру раису рањбарони мо њама кадрњои Шўравї њастанд. Бовар дорам садњо нафар афроди шоиста дар љомеаи мо мављуданд, ки аз ўњдаи идораи кишвар аз вазиру раисони имрўза дида бењтару хубтар мебароянд.

Фарњод НИДОЕВ, омўзгор: - НА, ман розї нестам, ки њукумати Тољикистон ба истеъфо равад. Дар љаласаи парлумони Украина вакилон бо њам бањс мекунанд ва баъзан ваќт бо њам мушту гиребон мешаванд. Дар парлумони мо агар нафари аввал чизеро пешнињод кард, бояд њама бо як овоз «њо» гўянд. Аз тарафи дигар, мо тољикон ба мутеъ будан одат кардаем ва нав ќомати хамгаштаи худро ќариб рост карда истодаем, гарчанде, ки кишварњои абарќудрат намехоњанд, ки мо пеш равем ва бо њар роњу васила фишори худро мерасонанд. Мо низ бояд ба њамаи ин тобовар бошем ва ба суханони адуи худ бояд гўш надињем. Агар имрўз мо худро бар ќиболи Украина ё Русияву дигар кишвар монему ба истеъфо фиристем, пас нафарони нав омада то љои худро барои худ муваффаќ менамоянд, ки аз байн чанд соли дигар сипарї мешавад. Хизмати њамин мардони бовиљдон буд, ки моро оламиён шинохтанд ва эътироф карданд. Ба истеъфо равон кардани њукумат њоло 4 - 5 соли дигар боќї мондааст.

6

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Яке аз сабабњои дигари даст ба худкушї задании наврасонро набудани равоншиносон дар мактабњо арзёбї мекунанд. Дар кишварњои Аврупо њар як мактаб равоншинос дорад, ки рафтору хислати њар як хонандаро зери назорат мегирад.

Дар давоми 10 моњи соли љорї дар вилояти Суѓд 261 нафар даст ба худкушї задаанд, ки назар ба њамин давраи соли гузашта 39 адад зиёд аст. Ташвишњо аз он бештар шудаанд, ки њатто ноболиѓон даст ба ин амал мезананд. Дар шањри Ќайроќќум як духтараки 8 сола даст ба худкушї задааст. Дар вилоят тайи 10 моњи соли љорї 43 ноболиѓ худро куштаанд, ки дар ќиёс бо њамин давраи соли гузашта ин раќам 11 нафар зиёд аст. Бино ба иттилои прокурори вилояти Суѓд Шариф Ќурбонов, аз 261 нафаре, ки даст ба худкушї задаанд, 139 нафар зан ва 129 нафар марданд. Аз ин шумора 90 нафар наљот дода шудаанд. 85% чунин шахсон худро таввассути овехтан ва истеъмоли њар гуна доруворї ба њалокат расондаанд. Сабаби худкушии 82 нафар муайян карда нашудааст. Шариф Назаров, сардори Раёсати ВКД дар вилояти Суѓд гуфт, дар панљ соли охир дар

илољи корро дар сўиќасд ба љони худ мебинанд. Ба андешаи Аъзам Холмирзоев, он нафароне, ки имрўз аз рўи барномањо кор мекунанд, пеш аз њама бояд малакаю мањорати касбии онњо баланд бардошта шавад, вагарна бо ќабули барномањо пешгирї кардани ин корњо ѓайриимкон мебошад: - Инро бинед, ки вазорати тандурустї ќариб 15 барнома ќабул кардааст, ки њамаи ин муаммоњоро дар бар мегирад. Кумитаи кор бо занон њам дар масъалаи кор бо ноболиѓон барномањои махсус дорад, аммо натиља ќаноатбахш нест...

13 РАВОНПИЗИШК БАРОИ 2 МИЛЛИОН АЊОЛЇ Раиси вилояти Суѓд Ќоњир Расулзода низ аз афзудани теъдоди худкушињо дар вилоят изњори нигаронї намуда, сабаби онро дар камфаъолиятии масъулон унвон кард: - Гузаронидани вохўриву чорабинињо дар байни мардум танњо дар расмият аст, натиља нест, љид-

Худкушї зиёд мешавад бораи пешгирии худкушињо ба ягон натиља ноил нашудаанд. Ин нишондодро аксар коршиносон фољиа меноманд ва њамоно масъала ташвишовар аст. ФИЛМ САБАБИ ХУДКУШЇ?

- Дар ноњияи Ашт як ноболиѓ пас аз тамошои филм бар ои та к ро р к ар д ани њ а мо н амал даст ба худкушї задааст. Хушбахтона, арѓамчин канда мешаваду ноболиѓ меафтад, мегўяд мудири бахши њуќуќи кўдаки њукумати вилояти Суѓд Аъзам Холмирзоев. - Имрўз тариќи интернет ва телефонњои њамроњ њаргуна филмњои фањшу зўровариро наврасону кўдакон бе ягон мамониат тамошо мекунанд. Филмњое, ки фањшу зўровариро талќин мекунанд, роњат дар сари роњњову дўконњои фитафурўшї савдо мешаванд. Масъулин назор ат на ме ба ра нд. Т а мо шо и филмњои туркиро, ки бештараш он п а нд уа хл о ќї њ а ст анд манъ шудаанду, ин гуна филмњо не.

ТАРЃИБОТ - САБАБИ ХУДКУШЇ?

- Аз рўи мушоњидањои корї њар ќадар, ки мо корњои тарѓиботиро бештар кунем, њамон ќадар шумораи худкушон зиёд мешавад. ВАО "даст ба худкушї задаанд", гуфта, маълумот медињанд, ки ин ба њолати равонии мардум таъсири худро мерасонад. Масалан, дар Ашт мо бо ањолї вохўрї гузаронидем. Як духтарак худкуширо мањкум кард, аммо баъди як њафта хабар омад, ки њамон духтарак - ѓолиби чанд олимпиада ва мукофотпулї худ даст ба ин кор задааст, - мегўяд Мунаввара Дадобоева, сармутахассиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи њукумати вилоят. Аммо ба назари Ойнињол Бобоназарова, сарвари созмони "Перспектива +" яке аз роњњои бартараф кардани ин муаммо пурзўр кардани корњои тарѓиботию ташвиќотї, масалан, бо љалби имомхатибон ба ин масъала мебошад: - Ин таљрибаро дар шањри Норак ба кор бурданд ва он натиљаи

хуб дода истодааст. Бояд њар як имомхатиб дар масљид оиди ин масъала баромад кунад. Албатта ин масъаларо пурра њал карда намешаванд, вале сатњи онро паст кардан лозим аст. Сабабњои дигари даст ба худкушї задани сокинонро бештари соњибназарон аз паст будани сатњи зиндагии мардум арзёбї мекунанд, вале Ќоњир Расулзода, раиси вилояти Суѓд мегўяд, ин танњо сабабгори чунин њолат шуда наметавонад, зеро "замони љанги шањрвандї шароити мо дар кадом сатњ буду имрўз дар кадом шароит зиндагї мекунем". БАРНОМАИ БИСЁР Як е аз са бабњ ои дига ри даст ба худкушї задании наврасонро набудани равоншиносон дар мактабњо арзёбї мекунанд. Дар кишварњои Аврупо њар як мактаб равоншинос дорад, ки рафтору хислати њар як хонандаро зери назорат мегирад. Дар "давраи гузариш" аксар наврасон агар ба ягон муноќиша рў ба рў шаванд, ягона

дитар бояд кор буд, хамааш гапи холї… Имрўз дар Суѓд 13 равонпизишк фаъолият мекунанд. 10 сол аст, ки раёсати тандрустии вилоят натавонистааст ин масъаларо њал намояд, ки теъдоди онњо афзуда шавад. Намояндаи раёсати тандурустї Муќќадам Њусейнова мегўяд, ба вазорати маориф чандин маротиба бо мактуб мурољиат кардаанд, ки ниёз ба чунин мутахассисон доранд, аммо теъдоди хоњишмандон њам дар ин намуди касб кам њастанд. Набудани даромади иловагї ба мисли дигар касбњои марбут ба духтурї сабаби кам рў овардани љавонон ба ин ихтисос шудааст. Ваќте масъулин махоњанд ин масъаларо њал кунанд бояд барои нафароне, ки касби равонпизикиро интихоб мекунанд, имтиёз дињанд ва имиљи равоншиносиро баланд бардоранд, вагарна бо ќабули њар гуна барномањо пеши роњи худкушињоро наметавон гирифт. Афзал БОСОЛИЕВ, Хуљанд

Афзал БОСОЛИЕВ

НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

Лаќабњои авлодї Дар кўњистони Тољикистон њар одам, њар авлод ва њатто дењањо лаќаб доранд. Як дўстам аз Панљакент наќл мекард, ки фалон дењаро "Саг" мегўянду фалонашро "Хар". Њамчунон дар Айнї дења ба дења лаќаб доранд. Аз касе њам пўшида нест, ки одамон лаќабњои худро доранд. Як њамкурс доштем, ки њама ўро "Гург" мегуфт. Пас фањмем номи ў Фахриддин будаасту аз шоир "Гургонї" њамин "гург"-ашро барои ў лаќаб кардаанд. Дар Љиргатоли мо њам "Кал", "Буз", "Мурѓ", "Хар" ва ѓайрањо лаќабњои авлодиянд. Аммо ихтисос додани ин лаќабњо ба як авлод "датовард" - и имрўзињо нест, балки дар гузашта бобоњо барои наберагон онњоро "кор" карда, "мерос" гузоштаанд. Аз њама аљиб, таърихчаи пайдоиши онњо аст, ки аксарашон хандовар мебошанд. Дар хонае мењмон будем, ки нафаре даромад. Шўхикунон њозирин гуфтанд, ки "Сияњлинг" омад, об биёред пояшро шўяд". Маълумамон шуд, ки лаќаби ин нафар "Сияњлинг" будааст. Бобокалони ў солњои сиюми асри гузашта аввалин шуда, аз мардикории Фарѓона мањсї пўшида меояд. Мардум ба ў "Сияњлинг" лаќаб мегузоранд. Ин лаќаб ба наберањояш низ "мерос" мемонад. "Шашдарза" њам лаќаби як авлод аст. Яке аз бобоњои эшон дар гузашта ба алафдаравї машѓул будааст. Ваќте аз дарав ба хона бармегардад, мардум аз ў мепурсанд, ки "чанд дарза алаф даравидї?" Он мард дар посух мегўяд: "Шаш дарза". Мардум њайрон мешаванд, ки чї тур ў аз пагоњ то бегоњ кор мекардаасту фаќат шаш дарза алаф медаравад. Пас фањманд, он мард дар талаффуз шаст (60) - ро шаш (6) мегуфтааст. Марди дигаре модиён ва хутик доштааст. Рўзе хутик ѓайб мезанад. Худи модахар њељ њангос намезанад, ки бачааш баргардад. Соњиби хар маљбур мешавад, ки худ њангос занад, то хутик ба назди модиён ояд. Њамин тавр њам мекунад ва хутик аз љойпайдо шуда меояд. Касе шоњиди ин њодиса будааст ва онро ба дигарон наќл кардааст. Хулоса, лаќаби авлоди њамон одам мешавад "Хар". Ќиссаи боз аљибтаре њаст. Устои чирадасте ба хотири пинњон кардани сирри худ барои аспаш як ароба месозад. Ин корро ў пурра дар њавлиаш анљом медињад. Ваќте ароба омода шуд, фикре ба сараш мезанад, ки акнун онро чї тур ба беруни дарвоза барорад. Њарчанд мекунад ароба аз дарвоза берун намешавад. Калонї мекунад. Аммо усто бо ин вазъ муросо накарда, аробаро аз дигар вайрон карда, бори дигар дар кўча онро рост мекунад. Аробаи хубе мешавад ва солњо хизмат мекунад. Аммо аз ин ќисса њам мардуми бекори кўњистон огоњ мешаванд ва то имрўз боќимондагони он усто лаќаби "Ароба" - ро гирифтанд. Намедонам ин лаќабњо то куљо мардумро нороњат мекунанд, зеро ваќте бо намояндаи ин ё он авлод бо лаќабаш мурољиат мекунанд, аксаран инро шўхї мепиндоранд ва онњо шарм њам намекунанд. Бо ин вуљуд, лањзањои "конфликт" истифодаи лаќабњо, ба назарам, он одамонро кўчак мекунанд ва дар вазъи ноњинљор мегузоранд. Њарчанд таърихчаи онњо хеле шавќангез аст, таърихчањои бесобиќа ва аљиб… Фирдавси НИЗОМ

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

7

Бино ба иттилои адвокат, Ќорї Абдулвосит аз боздоштгоњ 15-уми октябри соли љорї бо ќарори Суди Олии Русия озод шуда, баъди 5 рўзи ба озодї баромаданаш, 20-уми октябри соли љорї, аз манзили истиќоматиаш рабуда шудааст.

Вакилони дифоъ ва наздикони Абдулвосит Латипов, мулаќќаб ба Ќорї Восит, бо сипарї шудани якуним моњ аз ѓайб задани вай натавонистаанд мањалли будубоши собиќ узви мухолифинро даќиќ кунанд. Агар ба ахбор бингарем, њатто хадамоти амниятии ду кишвар - Русия ва Тољикистон њам нињоят натавонистанд, ки љои ўро муайян намоянд. Ќорї ѓайб задааст. Шуњрат Ќудратов, вакили дифои ў, ба ТоjNews гуфт, зерњимояи мо дар њудуди Тољикистон аст ва аз тарафи маќомоти ќудратї аз Русия рабуда оварда шудааст.

- Ман шахсан ба Кумитаи амнияти миллї ва Прокуратураи генералии кишвар хаттї мурољиат намуда, посухи ин маќомотро бо муњтавои он ки Абдулвосит Латипов дар њудуди Тољикистон ќарор надорад, дастрас кардам. Вале ин ин тавр нест, ў дар Тољикистон ќарор дорад ва аз тарафи маќомоти ќудратї нигоњдорї мешавад. Тибќи ќонунњои байналмилалї, бояд ки Ќорї Абдулвосит ба Тољикистон интиќол дода намешуд ва агар мешуд, ба монанди Ёќуб Салимов Русия ўро расман медод, ё мисли Муњаммадрўзї Искандаров Прокуратураи генералї оварданашро таъйид мекард ва ё ба монанди Низомхон Љўраев тариќи телевизор баромад карда, васфу ситоиши ватан менамуд. Аммо як моњ зиёд шуд, ки овозаи оварданаш њаст, вале таъйиди маќомот нест. Шуњрат Ќудратов мегўяд, ки агар Тољикистон расман тасдиќ ку-

над, ки Абдулвосит дар Тољикистон аст, бояд барои вайрон кардани санадњои меъёрии байналмилалї дар назди маќомоти байналмилалї ва созмонњои њуќуќи инсон ба љавобгарї кашида шавад. Барои боздошт ва истирдоди Ќорї Восит Русия њам љавобгарї дорад. Ќорї Восит дар гузаштаи начандон дур, баъди Созишномаи сулњи љонибњои даргири љанги шањрвандии Тољикистон, яке аз фармондењони мухолифин ва тањти њимояти Њољї Акбар Тўраљонзода, собиќ сарвари ИНОТ, муовини сарвазири ваќти Тољикистон ва рўњонии маъруфи кишвар буд. Маќомот мегўянд, ки ў муњофизи шахсии љаноби Тўраљонзода буд. Аммо мавсуф ин иддаоро рад карда, мегўяд, Ќорї Восит афсари вазорати дифоъ буд, на муњофизи ў. Дар бораи рабуда шудани Ќорї Восит яку ним моњ ќабл вакили дифои вай Юлия Аксенова иттилоъ дода буд. Бино ба иттилои адвокат, Ќорї Абдулвосит аз боздоштгоњи махсусе, ки дар он нафарони интизори љазои маъмурї нигоњ дошта мешаванд, 15-уми октябри соли љорї бо ќарори Суди Олии Русия озод шуда, баъди 5 рўзи ба озодї баромаданаш, 20-уми октябри соли љорї, аз манзили истиќоматиаш рабуда шудааст. Юлия Аксенова, адвокати Ќорї Абдулвосит, ба расонањо гуфта буд, ки 20-уми октябр аз шиносњои Латипов дар мавриди рабуда шудани ў аз љониби гуруњи силоњдо-

Адвокати Ќорї Абдулвосит гуфтааст, ба Суди Аврупо оид ба њуќуќи инсон мактуби расмї дар бораи дуздида шудани Абдулвосит Латипов ирсол шудааст. Адвокати Абдулвосит Латипов ба расонањо гуфт, шояд, дар ояндаи наздик Ќорї Абдулвосит дар Тољикистон "иќрор" хоњад шуд, ки худ ба Ватан баргаштааст, тавре ки бо Низомхон Љўраев, собиќ раиси Корхонаи кимиёи шањри Исфара шуда буд. Аммо њоло интригаи рўз аст, ки чаро њукумат аз боздошти Ќорї Восит хабар намедињад? Њољї Акбар Тўраљонзода мегўяд: "Мо њам зиёд шунидем, ки бояд аз Ќорї дар бораи мо маълумот гиранд ва зидди мо истифода кунанд. Аммо ман баъди имзои сулњ ва оромї њељ гоњ касеро барои амалњои ѓайриќонунї водор накардаам. Њамаи амалњое, ки онњо то имзои сулњ карда буданд, авф шудаанд. Онњо барои ин амалњо набояд зери фишор ќарор гиранд". Ќорї Абдулвосит, соли таваллудаш 1968, сокини шањри Кофарнињон, дар замони љанги шањрвандї яке аз иштирокчиёни фаъоли мухолифини Тољикистон буд. Тирамоњи соли 2010 ў дар Волгоград аз љониби маќомоти Русия бо талаби Душанбе дар бораи истирдоди ў ба Тољикистон боздошт шуда буд. Ў соли 1998 мавриди афв ќарор гирифта, парвандаи љиної алайњи ў ќатъ карда шудааст.

Тадќиќоти журналистї роњи њалли мушкилоти шумо!

-агар масъалаи Шумо дар суд баррасї мешавад; -агар коратон ба прокуратура афтодааст; -агар бо маќомоти милитса, гумрук, андоз ва монанди инњо мушкилот доред; -агар мушкили Шуморо раиси љамоат, ноњия ва ё шањру вилоят нодида мегиранд; -умуман, агар итминон доред, ки мушкили Шумо бидуни дахолати журналистони касбї ва нашрияи бонуфуз њал намегардад, ба Агентии тадќиќоти журналистии «Нигоњ» мурољиат намоед. Журналистон ва мутахассисони љалбкардаи мо мо омодаанд, ки дар асоси талаботи ќонунњои амалкунанда ба осон гардидани мушкили Шумо мусоидат намоянд.

Биёед, мушкилатонро њамроњ њал намоем! СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї, хонаи 3 ; Шуморањои телефонї: 600 80 38; 93-520-99-64

F

Т

... бо Фаридун Рањнавард

Хандањои президент ва вазир Дар шањри Душанбе фиттаи њунарнамоии њаљвии “Ѓарибшо компания”-ро дар Рўзи милитсияи тољик, ки 10-уми ноябри соли љорї дар Кохи Вањдати пойтахт баргузор шуда буд, имрўз дар њар дукони фиттаифурўшии пойтахт харидан мумкин аст. Завќу хандањои президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон ва генерал-майор Рамазон Рањимов, вазири корњои дохилии Тољикистон ба њоли милисаи тољик аз назари наворбардорони ин маърака дур намондааст. Њаљв ба њар њол, њаљв аст ва албатта дар он њиссаи њаќиќат њаст. Дар њаљви тољик, ки баъди шўравї коста меноманд, ин њисса бештар аз худи њаљв аст, ба назарам. Ё шояд завќи мо дигар аст, ки кай ба њаљви тољик хандиданамро дар ёд надорам. Баъзан фикр мекунам, гиристан ба њоли ин њаљву тамошобинаш дурусттар мебуд. Аммо баъди тамошои ин навор хулоса мекунї, ки президент ва вазири корњои дохилии Тољикистонро аз ин ки мўйи бадани кормандони маќомоти милисаи тољик бо шунидани номи Агентии мубориза бо фасод рост-рост мешавад, ханда меояд. Бо дидани чашмони сиёњу кабуди боздоштшуда дар шўъбачаи милиса низ, аз афташ онњоро ханда меояд. Баъди тамошои ин навор, ба гумон аст, ки ба вазири корњои дохилии Тољикистон, ё президент Эмомалї Рањмон нафаре аз латукўб шудани худ, ё наздикаш дар шўъбаи милиса шикоят кунад. Ё агар шикоят њам кунад, фаќат ба хотири он хоњад буд, ки дигар илољу љое барои рафтан надорад. Вазири корњои дохилии Тољикистон ва Эмомалї Рањмон аз тамошои сањнаи њаљвї дар бораи он ки чи хел корманди милиса киссањои боздоштшударо мекобад, завќ мекунанд. Њарчанд дар пойтахт, рўзњои ахир, ба назар чунин наменамояд, ки њарду: њам вазири корњои дохилї ва њам президент ба ханда ваќт дошта бошанд. Дар пеш интихоботи президентии соли 2013 аст. Ва маќомоти корњои дохилии Тољикистон гўё дар њолати омодабош ќарор доранд. Ба назар чунин менамояд, ки дар пойтахт аз сар задани гирдињамої ва бетартибињои оммавї хавф мебаранд. Масалан дар пойтахт, ваќтњои ахир, баъди соати 17:00-и бегоњї дар Душанбе гурўњ -гурўњ љавононро дар либоси кормандони маќомоти корњои дохилї дида, кас ба тањлука меафтад. Онњо, ки дар даст чўбдаст њам доранд, имкон намедињанд, то дар кўчаву хиёбонњои пойтахт издињоми мусофирони наќлиёти љамъиятї дар як љо љамъ шаванд. Ба хулоса аз хабарњои Вазорати корњои дохилии Тољикистон низ метавон гуфт, ки маќомот сар задани бетартибињои оммавї дар кишварро як навъ пешгўї мекунанд. Барои мисол, аввали моњи ноябри соли љорї тибќи наќшаи Вазорати корњои дохилї дар њудуди шањри Сарбанди вилояти Хатлон машќњои тактикї-омодабошї доир гардид. Тавре Вазорати корњои дохилии Тољикистон иттилоъ дод, муњтавои ин машќ бе зарару талафот ба эътидол овардани гирдињамої ва бетартибињои оммавї буд. “Шартњои минбаъдаи машќи тактикї озод кардани гаравгонњои шартї, аз хатари тарконидан њифз кардани иншооти муњими стратегї, тирпаронии нишонрас бо истифода аз гранатамёт, техникањои зирењпўш иборат буд. Рафти машќњоро Вазири корњои дохилии кишвар генерал-лейтенанти милитсия Рамазон Рањимов, Раиси вилояти Хатлон Ѓайбулло Афзалов, сардори Раёсати Вазорати корњои дохилї дар вилояти Хатлон генерал-майори милитсия Анвар Таѓоймуродов, сардорони маќомоти ќудратии вилоят ва дигар шахсони расмї назорат намуда, ба мањорату таљриба ва омодабошии њарбии њайати шахсии маќомоти корњои дохилї дар вилояти Хатлон бањои баланд доданд”. Шахсан ман то њол баъди хондани ин хабар ба як савол љавоб мељўям, ки наход маќомоит корњои дохилии Тољикистон Њукумат барои безарару талафот ба эътидол овардани вазъ, дар њолати гирдињамої ва бетартибињои оммавї аз “гранатамёт ва техникањои зирењпўш” истифода кунад? Дар ин хабар, ки дар сомонаи Вазорати корњи дохилии Тољикистон интишор шудааст, њамчунин гуфта мешавад, “Баргузории чунин машќњои тактикї на танњо муайянкунандаи њолати омодабошии кормандони милитсия дар њолатњои фавќулода мебошад, балки дар он нафарони ботаљриба, нишонзанњо-мерганњои бењтарин муаррифї мешаванд”. Зиёда аз ин, Рамазон Рањимов, вазири корњои дохилии Тољикистон, субњи 9-уми ноябр, зимни суханронї дар марши тантанавї бахшида ба Иди касбии кормандони милитсия, дар майдони 800-солагии Москваи пойтахт гуфт, ки “имрўз ин сохтори ќудратии мамлакат омодааст њама гуна ќуввањои љиноятиро мањв ва безарар гардонида, аз иљрои њама амру супоришњо бо сарбаландї барояд. Яъне њукумат огоњ мекунад, ки дар њолати фавќулодда аз снайперон њам истифода хоњад кард? Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

ЌОРЇ ВОСИТ ба куљо ѓайб зад?

БИДУНИ

i

АБДУЛВОСИТ ЛАТИПОВ

рони ниќобпўш хабар ёфтааст ва баъд аз ин касе ўро надидааст: - Ба ман соати 18:00 (20-уми октябри 2012) занг заданд. Соати 18:20 ман ба прокурор занг задам. Прокурор ба ман гуфт, ки имрўз шанбе ва охири њафтаи корї аст ва касе бо ин кор машѓул намешавад. Аммо рўзи душанбе ба ман гуфтанд, ки шояд, ў худ фирор кардааст ва касе ба љустуљўи ў машѓул нахоњад шуд. Ўро мавриди кофтуков ќарор надодаанд. Њарчанд аз ў баёнот дар бораи тарк накардани ноњия гирифта буданд. Ва ѓайб задани Ќорї Восит мебоист прокурорро ба ташвиш меовард. Ќазияи Ќорї Восит тањти назорати Суди Аврупо оид ба њуќуќи инсон ќарор дошт ва ахири моњи октябр муњлати ба Русия аз љониби ин суд барои санљиши парвандаи ў додашуда ба анљом мерасид.

8

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Бо бањонаи Роѓун моро ба ин бозори сердаромад (3-4 млрд.) роњ намедињад. Агар мо участкаи Амузангро таъмир намуда, роњи оњанро барќарор намоем, њарсола метавонем то 100 млн. долл. (танњо 10%) аз боркашонї ба Афѓонистон фоида барем.

Оѓози асри II пеш аз милод Хитойи мутnамарказшуда бо душмани нав ќабилањои гунњо дучор шуд. Иттифоќи ќабилањои гун њам бар зидди Хитой ва њам бар зидди ќабилањои сакоии эронинажод, ки дар вилояти њозираи {итои Гансу умр ба сар мебурданд, муборизањои шадидро оѓоз менамояд. Яке аз ќадимтарин ниёгони мо - сакоињо (чинї -юечжи) зери фишори гунњо ба Ѓарб кўч мебанданд. Баъди ним аср ба тахти шоњии Хитой яке аз машњуртарин императорони он давра - Уди (140-86) меояд. Ў хуб медонад, ки сакоињо њамсояњои хуби хитоињо буданд ва азм мекунад, ки барои идома додани мубориза бо душмани тавоно (гунњо) бо онњо аз нав иттифоќ баста, онњоро ба аќиб баргардонад. Соли 138 п.а.м. император яке аз моњиртарин фиристодањои худ Чжан Тсянро ба кофтукови сакоињо ба ѓарб мефиристад. Муњаќќиќон њамин солро оѓози Шоњроњи Абрешим мењисобанд. Баъди 10 соли сафари хеле вазнину хатарнок фиристодаи хитої сакоињоро дар њудуди њозираи Тољикистони љанубї ёфт. Сакоињо бо таклифи император розї намешаванд, чунки онњо дар кишвари нав давлатњои заифи Бохтару Юнонро шикаст дода, бо барпо кардани давлати худ машѓул буданд. Яке аз 5 ќабилаи онњо - Кушониён бо бунёди бузургтарин империяи дунёи ќадим машњур мебошад. Аз назари тактикї сафари фиристодаи хитої ба маќсади худ намерасад, чунки сакоињо ба биёбонњои Хитой барнамегарданд. Лекин аз назари стратегї ин сафар ба Ѓарби Дур дар љањонбинии онваќтаи хитоињо як тањавуллоти хеле љиддї меоранд. Хитоињо то ин ваќт худро маркази љањон аз 4 тараф бо ќабилањои барбарии бефарњанг ињоташуда мењисобиданд. Ахбороти фиристодаи хитої тасаввури танги геополитикии онњоро хеле васеъ мекунад, чунки онњо бори аввал оиди халќњои бумии ботамаддун - Даван (Фарѓона), Анси (Парфия), Дахя (Бохтар) ва дигарон маълумот мегиранд. Бо њамин мањдудшавии (изолятсияи) Хитой аз дигар минтаќањои дунёи ќадим ба охир мерасад ва робитањои гуногуни он ба Шарќи Миёна ва Наздик рўз аз рўз инкишоф меёбад. Дар ин роњи тиљоратии трансконтиненталї њазорњо намуди мол раддубадал мешуданд, лекин абрешим садсолањо дар маќоми аввал буд ва номи роњро чунин гузоштанд. Дар инкишофи ин роњи љањонї, ки пайвандгари тамаддунњо, динњо ва навоварињои љањонї буд, на танњо сакоињо, балки дигар аљдодони мо чун суѓдињо, бохтарињо, хоразмиён ва дигарон сањми намоён доштанд. Баъди кашфиётњои бузурги љуѓрофї, ки бо сафари бањрии Христофор Колумб ба Њиндустон (с. 1492) ва кашфи ќитъаи Амрико оѓоз ёфта ва гузаштани тиљорати љањонї аз хушкї ба бањр Шоњроњи Абрешим рў ба таназзул меорад. Ба рушди ин роњи хушкии љањонї омили мустамликадорї низ монеъаи сахт гузошт, чунки давлатњои мустамликадор мехостанд боигарии мустамликањои худро танњо ба маркази давлати худ интиќол намоянд. Бори аввал љањон байни мустамликадорони Португалия ва Испания соли 1494 тибќи Созишномаи Тордесиляс таќсим мешавад. Баъдан ба таќсими љањон (ба мустамликањо) дигар кишварњои аврупої низ фаъол шомил шуданд. Эњёи Шоњроњи Абрешим ба шикасти системаи мустамликадорї дар љањон ва солњои охири Иттифоќи Шўравї рост омад. Эњёи Шоњроњи Абрешимро бе истиќлолияти давлатњои Осиёи Марказї ва Ќафќоз, ки хатсайрњои асосии он аз њудудњои ин кишварњо мегузашт, тасаввур кардан ѓайриимкон аст. Аввалин лоињаи эњёи Шоњроњи Абрешим дар солњои 80-уми асри гузашта аз тарафи институти СММ - ЮНЕСКО ташкил шуд. Баъди пошхўрии Иттифоќи Шўравї дар њамаи кишварњои Осиёи Марказї ва Ќафќоз тањќиќотњо ва лоињањои гуногун роњандозї шуданд. Ин кишварњо дур аз бандарњои љањонї

љойгир шуда буданд, барои њамин онњо эњёи Шоњроњи Абрешимро яке аз наќшањои муњими геополитикї ва геоиќтисодии худ ќабул намуданд. Дар Ќирѓизистони давраи Аскар Акаев "Доктринаи Шоњроњи Абрешим" коркард шуд. Ќазоќистон аввалин шуда дар минтаќа гузаргоњњои худро бо Хитой боз намуд. Туркманистон соли 1996 бо пайвасти системаи роњи оњани Осиёи Миёна бо Эрон дар участкаи Сарахс-Тељен ба эњёи "Шоњроњи Абрешими оњанин" имкон дод. Дар се пойтахти кишварњои минтаќа (Бишкек, Тошканд ва Алмато) ба хиёбонњои калони онњо номи Шоњроњи Абрешим гузошта шуд. Агар Шоњроњи Абрешими анъанавї танњо ба роњи хушки (корвонї) ва бањрї (киштї) људо мешуд, акнун дар охири асри XX он дигар инфрасохторњои нави интиќолро чун роњи оњан, роњи њавої, лўлањо, хати интиќоли барќ, алоќаи оптикиву риштавї ва дигаронро низ дар бар мегирад. Кишварњои љањонї низ ба ин раванд бетафовут набуданд. Хитой, ватани абрешим, ба ин раванд зуд шомил шуд ва бо давлатњои Русия, Ќазоќистон, Ќирѓизистон ва Тољикистон бањ-

1993 дар аспирантураи шањри СанктПетербург тањсил намуда, дар рисолаи номзадии худ ма]салаи худшиносии миллї дар фарњангї сиёсии љомеаи тољиконро тањќиќ мекардам. Таваљљўњи маро як нуќта- вобастагии мустањками инкишофи ниёгони мо - тољикон бо фаъолияти Шоњроњи Абрешим сахт ба худ љалб намуд. Он ваќтњо аз аксари адабиёт ва харитањо грифи "махфї" гирифта, ба хонандагон пешкаш мешуд. Дар охири соли 1992 дар китобхонаи номдори Салтиков - Шедрини Петербург ба дасти ман харитаи Штаби Генералии Артиши Шўравї афтид. Дар чунин харитањо имконоти њарбї (яъне имконоти убури) аѓбањо дода мешавад. Таваљљўњи маро се аѓба - Хунљароб, Беик ва Кулма ба худ кашид. Мутахассисон хуб медонанд, ки аѓбаи Хунљароб гузаргоњи асосии шоњроњи Ќароќорум дар сарњади Хитой ва Покистон мебошад. Ду омил сабаб шуд, ки ман Кулмаро интихоб намудам. Аввал ин ки? ин аѓба аз аѓбаи Беик шимолтар љойгир буда, аз долони Вањони Афѓонистон дуртар аст. Дуюмин, аѓбаи Кулма аз дигар аѓбањои ќаторкўњи Сарикўл ба шањри Тошќўрѓон, маркази уезди худмухтори тољикнишини Тошќўрѓони Хи-

Абдуѓани Мамадазимов, сиёсатшинос

Шоњроњи Вањдат) бо аѓбаи Кулма чун "равзана ба сўи Хитой" дар Тољикистон аввалин бор дар яке аз љаласањои Институти иќтисоди љањонї ва муносибатњои байналхалќии АИ (њозира Институти иќтисод), ки ман ба он љо ба кор омада будам, пешнињод шуд. Лоиња аз тарафи тамоми њамкорони илмї дастгирї ёфт. Дар тўли 6 сол, давраи гузаштан аз назария ба амалbz, бахшида ба эњёи Шоњроњи Абрешим (бо мавзў]њои гуногун) дар њамин Институт 4 конференсияи байналхалќї бургузор намудем. Наќшаро ба вазоратњо ва дастгоњи Президент муаррифї намуда, дар хориља

Шоњроњи Вањдат - Шоњроњи Абрешим:

Аз Девдара то Гулдара Дар 2150 - умин солгарди оѓози Шоњроњи Абрешим Шоњроњи Вањдат ба анљом мерасад.

сњои сарњадии худро њал намуда, марњила ба марњила гузаргоњњои зиёди тиљоратии худро бо ин кишварњо боз намуд. Руњи эњёи Шоњроњи Абрешим омили асосии бунёди созмони минтаќавї "Панљгонаи Шанхай" шуд, ки аз с. 2001 ба Созмони Њамкории Шанхай табдил ёфта, имрўз чун яке аз бонуфузтарин созмонњои љањонї фаъолияти хуб дорад. Эрон ду гузаргоњи автомобилиро дар минтаќањои Сарахс ва Ашќобод ифтитоњ намуд. Япония дар чорчўбаи лоињаи Шоњроњи Абрешими худ ба азнавсозии фурудгоњњои Ўзбекистон Бухоро, Самарќанд, Нукус ва дигарон мусоидат намуд. Иттињоди Аврупо низ фаъолияти худро дар ин самт оѓоз намуда, лоињаи ТРАСЕКА (корридори наќлиёти - Аврупо -Каaќоз-Осиё) коркард намуда, то имрўз амалї намуда истодааст. ИМА дур аз ќитъfи мо љойгир буда, низ бо лоињаи нави худ "Шоњроњи Абрешими нав", ки њадафи асосии он пайвасти гуногуншаклии Афѓонистон ва Осиёи Љанубї ба Осиёи Марказї мебошад, ба ин раванди љањонї шомил шуд. САЊМИ ТОЉИКИСТОН ДАР ЭЊЁИ ШОЊРОЊИ АБРЕШИМ. Тољикистони мо - меросхўри асосии Шоњроњи Абрешим аз ин равандњои љањонї дар канор намонд. Солњои 1990-

той наздиктар буд. Ба аѓбаи Кулма вазифаи "равзана ба сўи Хитой"-ро вогузоштам. Дуюмин кори ман њамин буд, ки ба масалаи эњёи Шоњроњи Абрешим муносибати механикї ё формалї накардам. Њадафи асосї хатсайри таърихии роњро таѓйир дода, ба пайвасти минтаќањои гуногуни кишвар (Бадахшонро бо Хатлон, онро ба маркази мамлакат, марказро бо Суѓд) эътибори љиддї додан буд. Ба роњи эњёшаванда номи нав - Шоњроњи Вањдат гузошта шуд. Барои он, ки агар дар арсаи берунї (ё байналхалќї) Шоњроњи Абрешим кишвари моро ба љомеаи љањонї пайваст намояд, дар дохил минтаќањои аз якдигар пароканда шударо дар атрофи пойтахти азизамон гирд меоварад. Аѓбањои Ќўйтезек, Девдара, Чормаѓзак, Шар-шар, Уштур, Шањристон ва дигарон саъди роњи вањдати миллї буданд. Шоњроњи Вањдат чун механизми асосии ташаккули худшиносии миллї 28 декабри 1993 дар Шўрои диссертатсионии Донишгоњи Санкт-Петербург дар ќатори дигар навоварињои рисолаи номзади илмњои сиёсатшиносї (бори аввал дар Тољикистон) ба њимоя пешнињод карда шуд. Баъди 5 моњ мас]алаи актуалии бунёди Шоњроњи Абрешим дар сифати нав (чун

низ (Хитой, Русия, Италия, Эрон ва ѓ.) маќолањои илмї чоп намудем. Албатта, баъди Созишномаи истиќрори сулњ ва ризояти миллї марњилаи сифатан нави инкишофи Тољикистон оѓоз ёфт ва бо сафари аввали худ баъди 27 июли соли 1997 ба Бадахшон Президенти кишвар Эмомалї Рањмон бевосита марњилаи нави инкишофи давлат - марњилаи "Роњсозї"-ро оѓоз бахшид. Мо низ барои зудтар гузаштан аз назария ба амалия дар раванди вањдати миллї соли 1998 фонди миллї "Шоњроњи Абрешим - Шоњроњи Вањдат" ро созмон додем. Баъди як соли фаъолияти Фонд мо ба Президенти кишвар Эмомалї Рањмон бо мактуб мурољиат намудем, ки бахшида ба Рўзи Вањдат (2 солагии он), "Корвони I Сулњу Вањдат дар Шоњроњи Вањдат"-ро ташкил намоем. Ба хушбахтии мо, роњбари давлат натанњо иљозат дод, балки ќисми зиёди харољоти онро ба ўњдаи Дастгоњи худ гузошт. Дар ташкил ва баргузории чор Корвон (с.1999, 2000, 2002 ва 2006) мо ба ягон сарпарасти хориљї мурољиат накардем ва маблаѓи ягон созмонро нагирифтем. Наќшаи ташкил ва баргузории њамаи Корвонњои Сулњу Вањдат дар Шоњроњи Вањдат моли сирф ватанї буда, наќши Президент дар он наќшї

калиди мебошад. Дастгоњи президент масалањои ќабул, таъминоти љои хоб ва ѓизои мењмононро дар тамоми хатсайри он ба дўши худ гирифт. Ба Фонди мо масъалањои иљораи њамаи воситањои наќлиёт, музди мењнати ронандагон, таъмири мошинњо, таъминоти наќлиёт бо маводи сўзишворї ва дигар масъалањое, ки бо њаракати Корвон вобаста буд, гузошта шуд. Бо суханони дигар, давраи Девдара гузашту даври Гулдара омад. Фонди мо фаъолияти худро давом дода, то имрўз дар ноњияи Варзоб бо иштироки як гурўњ сафоратњо ва созмонњои байналхалќї бо бунёди Маркази байналхалќии илмї, фарњангї ва туристї (музеи) "Шоњроњи Абрешим", омўзиши мероси он ва масъалањои табдили Тољикистон ба чорсўи Осиё машѓул мебошад. Чанд пешнињодњо барои пурзўр намудани наќши Тољикистон барои эњёи "Шоњроњи Абрешим": 1. Њукумати Тољикистон бояд гуфтушунидњоро бо Њукумати Ўзбекистон оид ба барќарорсозии хатсайри роњи оњани Термиз-Ќўрѓонтеппа-Кўлоб ба роњ монда, онњоро то њаkли мусбати он идома дињанд. Чунки баъди 27 ноябри соли гузашта дар натиљаи кушта шудани аскарони покистони дар гузаргоњи сарњади бо Афѓонистон аз њамлаи тайёраи НАТО, њукумати Покистон шабакаи таъминоти љанубии артишњои давлатњои ѓарбро тавассути кишвари худ манъ намуд. Дар натиља давлатњои аъзои НАТО барои таъминоти артиши зиёда аз садњазораи худ ба шабакаи таъминоти шимолї, ки тавассути кишварњои Осиёи Марказї мегузарад, гузаштанд. Агар дар ваќти кашонидани борњо аз бандари Ќарочї то вилоятњои гуногуни Афѓонистон њарсола зиёда таќрибан 100 млн. доллари ИМА сарф мешуд, имрўзњо он солона зиёда аз 1 млрд долл. ро ташкил медињад. Барои њамин Тошканд, ки роњи оњанро аз Термиз то фурўдгоњи Мазори Шариф сохта ба истифода додааст, намехоњад ба ин бозори чанд миллиардинаи боркашонї њамсояњои он ворид шавад. Бо бањонаи Роѓун моро ба ин бозори сердаромад (3-4 млрд.) роњ намедињад. Агар мо участкаи Амузангро таъмир намуда, роњи оњанро барќарор намоем, њарсола метавонем то 100 млн. долл. (танњо 10%) аз боркашонї ба Афѓонистон фоида барем.

2. Њукумати Тољикистон бояд амалисозии лоињаи роњи оњани ЌашѓарОлой-Рашт-Душанбе- Румї-Мазори Шариф-Њирот бо њар роњи дипломатї суръат бахшад. Таљрибаи Амузанг баръало нишон дод, ки бе бунёди роњи оњани алтернативї мо стратегияи баромадан аз бунбасти коммуникатсиониро пура ва њаматарафа анљом дода наметавонем.

3. Ба Агентии зиддимонополї оид ба 2 ё 3 карата кам намудани нархи гузаргоњњои пулакии ширкати ИРС омўхта баромада шавад.

4. Ба Вазорати рушди иќтисод ва савдо оид ба бунёди корхонањои муштарак оид ба логистика (боркашонї) дар бандарњои љањонї чун Бандар-Аббос, Ќарочї, Дубай, Клайпеда, Новороссийск ва ѓайра омўхта шуда, онро роњандозї намояд.

5. Дар ДМТ оид ба ташкили маркази тањќиќоти "Дипломатияи Шоњроњи Абрешим" барои тањќиќи сањми бузурги ниёгони тољикон дар пешбурдани дипломатияи дунёи ќадим омўхта шавад.

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

9

Ќарзњо, албатта, имрўз дар иќтисодиёти Тољикистон муаммоњои зиёди судоварї ва муоммоњои зиёди ташкили менељмент, ташкили роњбарї ва умуман пешвої ва рушди касби роњбарї доранд, ки мутаассифона, наметавонад баландбардории њосилнокии мењнати корманди тољикро таъмин намояд.

Њукумати Тољикистон Барномаи давлатии ќарзгирии берунаро барои солњои 2013 - 2015 тасдиќ кард. Тайи ин муддат Тољикистон аз хориљи кишвар 1 миллиарду 576,14 миллион доллари ИМА ќарз хоњад гирифт. Тарњи ќарзњои нави хориљї замоне ба тасвиб расид, ки Сандуќи байнулмилалии пул (СБП ё МВФ) аз мизони баланди ќарзи берунии Тољикистон изњори нигаронї кард ва гуфт, бо ин њол Тољикистонро метавонад бўњрони ќарз тањдид кунад. Тибќи иттилои Вазорати молияи Тољикистон, ќарзи хориљии кишвар дар њоли њозир 2, 1 миллиард доллар ё 22 дарсад аз маљмўи мањсулоти дохилии кишвар (ММВ ё ВВП) - ро ташкил мекунад. Аммо коршиносон ба ин омор, ки ќарзи хориљии Тољикистон 2, 1 миллиард доллар аст, шак доранд. Зулфиќори Исмоилиён, иктисодшиноси тољик мегўяд, нишондодњои омор танњо омори расмї аст: Зулфиќори Исмоилиён, иктисодшиноси тољик дар он назар аст, ки нишондодњои омор, ки Тољикистон гўё наздик ба 2,5 миллиард доллар ќарздор бошад, танњо омори расмї аст.

- Ќарзи дохилии Тољикистон то љое иттилоъ дорам, аз панљоњ дарсади маљмўи мањсулоти дохилї зиёд шудааст. Он оморе, ки мо медонем, танњо омори расмї аст. Омори ѓайрирасмї, албатта, зиёдтар аст, зеро он нишондодњое, ки њатто имрўз баъзе аз иќтисодшиносони тољик мегўянд, омори соли гузашта буд. Рўзи 14-уми ноябр Љонатан Дан, ки як њайати кории Сандуќи байналмилалии пул дар Тољикистонро роњбарї мекард, дар як нишасти хабарї дар Душанбе гуфт, бо назардошти њаљми ками содирот ва маблаѓе, ки Тољикистон њамасола барои рўпўш намудани ќарзи хориљии худ равона месозад, хавфи сар задани бўњрони ќарзї хеле зиёд аст. Аммо Вазорати молияи Тољикистон дар посух ба ин нигаронии СБП гуфт, барои пардохти ќарзи хориљї аз буљаи соли 2012 - 120 миллион ва аз буљаи соли 2013 - 670 миллион сомонї људо мешавад. Тибќи иттилои расмї, Тољикистон њоло аз Бонки љањонї - 41,3, Бонки осиёии рушд - 76,0, Бонки исломии рушд - 289,3, Фонди саудии рушд - 41,7, Фонди ќувайтии рушд - 32,1, Фонди Абу-Дабї - 15,0, Фонди Созмони давлатњои содиркунандаи нафт (ОПЕК) - 47,4, Бонки аврупоии таљдид ва рушд - 117,9, Бонки содироту воридотии Хитой - 830,7, Фаронса 24,6, Олмон - 22,2, Бонки аврупоии сармоягузорї 37,9 млн. долл. ИМА ќарздор аст. Дар њоле, ки аз буљаи давлатии Тољикистон дар соли 2013 барои баргардонидани бањраи ин ќарзњо 120 миллион доллар људо шудааст, Зулфиќори Исмоилиён мегўяд, ин миќдор маблаѓ барои баргардонидани ќарз хело ночиз аст.

- Агар њар сол аз буљаи давлат 120 миллион сомонї, њудуди 25 миллион доллар људо намоянд, пас худатон як њисоб кунед, ки Тољикистон баъди 20 сол не, балки баъд аз 100 сол шояд ќарзњоро баргардонад. Соли оянда, ки мегўянд, 670 миллион сомонї, муодили 130 миллион доллар људо мешавад, низ мардумро хотирљамъ карда наметавонад. КЇ ЌАРЗРО БАРМЕГАРДОНАД? Тољикистони 20 соли ахир аз ќарзњои хориљї фаровон истифода мекунад. Он чї љомеаи Тољикистонро нигарон мекунад, ин аст, ки агар њукумат 1,5 миллиарди дигар ќарз гирад, метавонад онро баргардонад ва масъулияти бозгардонии ќарзњои Тољикистон ба дўши кї хоњад буд? Њукумати имрўза ё набераву аберагони сокинони имрўз?

Афандї, ќарз ва 40 миллионери тољик Аз ќарзњои хориљї дар Тољикистон кињо миллионер мешаванд? Љамолиддин Нуралиев, муовини аввали вазири молияи Тољикистон, ки барномаи давлатии ќарзгирї барои се соли ояндаро дар парлумон тавзењ кард, ба хабарнигорон гуфт, ки њаљми ќарзњои хориљии кишварро наметавон нигаронкунанда арзёбї кард ва ин маблаѓњо аз хориља бо кафолати давлат ва бо бањрањои камтар гирифта хоњанд шуд. Табаралї Ѓаниев, доктори илмњои иќтисод, њам мегўяд, њар гуна барномае, ки аз љониби давлат тасдиќ мегардад, маќсаднок аст ва нафароне, ки ин барномаро тасдиќ кардаанд, бовар доранд, ки ин ќарз судовар аст ва баргардонида мешавад: - Мувофиќи талаботи идоракунии давлатї ва роњбарии соњањо, њар шахси масъул дар ин ё он вазифа пеш аз њама андешаронии чуќур бояд дошта бошад, зеро масъулият дар дўши онњост. Ќарзњо, албатта, имрўз дар иќтисодиёти Тољикистон муаммоњои зиёди судоварї ва муоммоњои зиёди ташкили менељмент, ташкили роњбарї ва умуман пешвої ва рушди касби роњбарї доранд, ки мутаассифона, наметавонад баландбардории њосилнокии мењнати корманди тољикро таъмин намояд. ЌАРЗ БАРОИ КЇ ВА ЧЇ? Вазорати молия мегўяд, Барномаи ќарзгирии беруна барои рушди соњањои кишоварзї - 106,6, тандурустї - 36,7, маориф - 43,4, энергетика - 403,3, наќлиёт ва коммуникатсия - 861,56, хољагии манзилию коммуналї - 79,6 ва дигар соњањои иќтисодиёти кишвар 45,0 млн. доллари ИМА љалб мешаванд. Татбиќи 35 лоињањои амалкунанда барои бењтар намудани соњањои инфрасохторї (кишоварзї, наќлиёт, энергетика, хољагии манзилию коммуналї) нигаронида шудаанд, ки дар назар аст, дар оянда имконияти баргардонидани ќарзњо аз њисоби даромадњои ин соњањо амалї гардад.

Коршинсон мегўянд, барои ин соњањо 20 соли ахир чандин миллион харљ шуда, аммо бењбудеро ба љуз роњњо дар соњае мушоњида наметавон кард. Аз миллионњо доллар барои энергетика њамоно хонањо сарду ториканд, тандурустї ва маориф њанўз њам аз фасод мечарханд ва дастовардњо ночизу соњањо аз замона ќафо мондаанд. Табаралаї Ѓаниев мегўяд, аз донишу њунари роњбарон вобаста аст, ки аз ин ќарзњо чї ќадар суд бардошта мешавад: - Сабаби гирифтани ќарзи беруна мушкилоти кадрї низ њаст. Агар аз рўи њолдонии роњбарони тољик бањо дињем ва ќудрату тавоноии роњбарони моро ба 10 хол баробар созем, пас роњбарони корхонањои мо аз 5 хол зиёд намегиранд. Имконоти рушди иќтисодии љањон ваќте ки 10 хола асту роњбарони мо танњо 5 хол мегиранд, маљбур њастем, ки дар ин соња аз кўмаки беруна талаб кунем, ба ќарзу ќарзгирї мурољиат намоем. Мутаассифона, иќтисодиёти моро, њамчун иќтисодиёти солим бањо додан мумкин нест, чун сахт фасодзада аст. Њољимуњаммад Умаров, доктори улуми иќтисод, мегўяд, меъёри ќарзгирї барои њама кишварњо як хел нест ва њар яке бояд риск ва тавони ќарзбаргардонии худро муайян кунад: - Пажўњишгоњи иќтисодии Академияи илмњои Русия барои кишварњое, ба монанди Тољикистон, ин меъёрро 25 дарсади њаљми ММД муайян кардааст. Содда карда гўем, агар тавони баргардониданро дорї, ќарз гир! Њамин гуна тавон дар Тољикистон њоло нест. Иддае дигар аз коршиносон, бо ишора ба он ки дар доираи барномаи ќарзгирии давлат барои солњои 2013 ва 2015 њиссаи бештар њамоно аз Бонки содироту воридоти Чин аст ва 830 миллион доллар аз он гирифта мешавад, ин нуктаро мах-

сус зикр мекунанд, ки њамсояи шарќї дар натиља ба ягона кишвари ќарздињанда табдил меёбад. Воќеан, Чин сармоягузори шоњроњи Душанбе - Чаноќ аст ва соли саввум аст, ки мардум шоњиди љамъоварии пул тариќи плазањои ширкати IRS дар ин роњ њастанд. Овоза њаст, ки ин ширкат пулњои љамъкардаашро ба Љазирањои Вирљинияи Британия мегузаронад. Њељ кас намедонад, ки оё аз ин пул барои пардохти ќарзи Чин маблаѓ гузаронида мешавад, ё не? Оё ин ќарзро кї хоњад пардохт? Тањлилгарон аз ин хотир сиёсати ќарзии давлати Тољикистонро ношаффоф мехонанд ва нигарониашон аз ин аст, имрўз масъулони давлат афзоиши ќарзи берунї ва паёмадњои онро нодида мегиранд ва бо ин њол барои насли оянда мушкили љиддиеро ба бор меоранд, зеро пас аз 20-30 соле, ки мўњлати пардохти ќарзњои берунї аст, он замон ин масъулон дар сари мансаб нахоњанд буд ва масъулияти бозпас гардондани маблаѓњо ба насли оянда вогузор хоњад шуд. Вазъ як латифаро ба хотир меорад. "Афандї ба назди бой омада гуфт: - Агар хоњї, ба харат бо забони одамї гап заданро меомўзам.

- Дар чанд ваќт?.

- Дар бист сол.

- Чї мехоњї ба ивазаш?

- 1000 тангаи тилло.

- Агар натавони чї?

- Маро ќатл намоед.

- Майлаш, ман розї. Дињед ба вай 1000 танга. Мардумон инро дида, ба Афандї гуфтанд: - Ту девонаї, охир, мекушанд туро.

- Ман не, шумо девонаед. Дар ин бист сол ё ман мемурам, ё бойбобо ва ё хар.

АЗ КУЉО? Дар њоле ки бањси ќарзи берунї дар Тољикистон ба вуљуд омад, як ширкати байнулмилалии консалтингї бо номи Wealth-X дар Сингапур эълон дошт, ки дар Тољикистон теъдоди онњое, ки аз 30 миллион доллар бештар доранд, 40 нафар њастанд ва маблаѓи умумии сармояи онњо 6 миллиард долларро ташкил мекунад. Ќариб се буљети Тољикистон ва ду баробари маблаѓест, ки солона ба Тољикистон муњољирин мефиристанд. Коршиносон мегўянд, дар њоле ки Тољикистон як кишвари ќашшоќ аст, мављудияти 40 нафар, он њам афроде, ки расман ва ќонунї тариќи бонкњои хориљї кор мекунанд, пули худро гардиш медињанд, хеле суолњоро ба вуљуд меорад. Ќабл аз њама ин суол, ки ин миллионњо аз куљоянд, ваќте дар Тољикистон истењсолот нест, агар њаст он њам дар корхонањои бузурги давлатї ва пахта? Њољимуњаммад Умаров мегўяд, иќтисоди Тољикистон асосан "соягї" аст ва њељ як аз миллионери тољик бо роњи ќонунї сарват андўхта наметавонад. Вай афзуд, аксари ин миллионерон, бидуни шак, мансабдорон њастанд: - Бо роњњои дуздї пул меёбанд, пеш аз њама дуздии хазинаи давлат, ќарзњои бузурги хориљї. Аз ќочоќи маводи мухаддир ва ёрии башардўстона пул кор мекунанд. Панљ сол ба мардуми пахтакор пул надоданд, аммо бархе аз ин њисоб миллионњо доллар ёфтанд. Њељ яке аз њисоби истењсолот миллион кор накардааст. Биржањо њастанд, ки барои кисаи афроди алоњида кор мекунанд. Хулоса, аз рўи принсипи "зану гиру хўр". Дигар њељ. Суоли охирин њам бељавоб мемонад, ки оё аз 1,5 миллиарди ќарзи ба номи мардуми Тољикистон боз кињо миллионер мешаванд? Шањло АБДУЛЛОЕВА, Фаромарзи ФОЗИЛ

10

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Бо назардошти њамон таљриба Крокер мегўяд ин ду кишвар бањси Сурияро низ бо њам мустаќиман анљом дињанд, чун Эрон як кишвари калидї дар ин бўњрон аст.

Аз аввали њафтаи гузашта гўмагўњо атрофи барномањои њастаии Эрон боло гирифтанд ва ба назар мерасад ин мушкил ба марњилаи нави њассоси худ мерасад. Эрон тањдид кард, ки њар амали низомї алайњи ин кишвар тањдиде ба хуруљи Тењрон ба муоњадаи пањн насохтани силоњи атомї хоњад дошт. Ин гуфтугўњо дар пасманзараи хабарњои баргузории конфронси байналмилалї оид ба бунёди минтаќаи озод аз силоњи атомї дар Ховари Миёна доир шуд, ки њамоно санаи шуруи он мушаххас нест ва њатто маълум њам нашудааст, ки он умуман доир хоњад шуд ё на. Аммо имрўз дар остонаи баргузории њамин конфронси байналмилалї Эрон эълон кард, ки агар МАГАТЭ тањќиќњои муљаддади худро ќатъ накунад, узвияти худро дар ањдномаи густариши силоњи атомї ќатъ хоњад намуд. Тањлилгари Reuters дар њошияи ин хабар навишт, ки тањдиди хориљ гардидани Эрон аз муоњадаи ДНЯО метавонад мушкиле дар баргузории ин конфронс эљод намояд. Њамзамон бо ин, рўзи љумъа Эрон аз Созмони байналмилалии энержии њастаї таќозо кард, ки тањќиќу тафтиши барномањои атомии ин кишварро ќатъ кунад. Тибќи иттилои Франс-пресс, изњорот дар ин замина иборат аз 50 бахш ироа гардид, ки ба гумони љониби Эрон тахминњо дар мавриди сохтани силоњи ќатли ом аз љониби Тењронро рад мекунанд. Вале њоло ба назар мерасад дар Вашингтон њам љињати вориди муколамаи мустаќим шудан бо Эрон омодагии љиддї меравад. Ахиран дар ин бора расман Њилларї Клинтон, вазири умури хориљаи ин кишвар иттилоъ дод. Ин аввалин бор аст, ки дар сатњи вазири хориља масъалаи гуфтушуниди мустаќим бо Эрон матрањ мешавад. "Мо бо шарикони худ аз гурўњи "5+1" (аъзоёни доимии Шўрои амнияти СММ - Русия, ИМА, Британияи Кабир, Чин, Фаронса ва Олмон дар назар аст) пайваста дар ин бора кор мебарем, машварат мекунем ва омода њастем, ки як гуфтугў ва муколамаи дуљониба роњандозї шавад, агар албатта, љониби Эрон њам ба ин моил бошад. Масъалањое њастанд, ки мо метавонем баррасї кунем. Вале мо ба иртиботи мутаќобила умед дорем". -гуфт Њилларї Клинтон. Шояд иштибоњ набошад агар гўем, ки аз соли 1978, ки Инќилоби Исломї дар Эрон пирўз шуд, зиддият миёни Вашингтон ва Тењрон оѓоз шудаву роњи њалли худро то ба ин дам пайдо накардааст.

ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Албатта, ин ќатъи равобити дипломатї нест, вале як эътирози ошкоро ба ќасди давлати яњудї барои бунёди 3 њазор воњиди маскунї дар соњили Ѓарбии рўди Урдун ва Байтулмуќаддас аст. Рўзи душанбе Фаронса, Шветсия ва Британияи Кабир сафирони Исроил дар кишварашонро ба вазорати корњои хориљї даъват карданд ва расман нигаронии амиќи худро ба пазириши тарњи нави шањраксозї дар Ќудси шариф ва азсаргирии блоки харобиовари Е1 расониданд. Олмон њам, ки яке аз муттањидони аслии давлати яњудї дар Аврупо ба шумор меравад, дар остонаи сафари Бинёмин Натанёњу ба ин кишвар тавсия додааст, ки аз густариши шањраксозї љилавгирї кунад. Сарвари парламони ин кишвар Штефан Зайберг хостори таваќќуф дар шањ-

Миёни ин ду кишвар њељ иртиботи мустаќими дипломатї вуљуд надорад. АЗ РАЙАН КРОКЕР ТО СЕРГЕЙ РЯБКОВ Вале чун дигар рўйдодњо расидан ба имрўз њам таърихеро пушти сар гузоштааст. Чанде пеш собиќадори дипломатияи ИМА Райан Крокер дар сўњбат бо "Алмонитор" гуфта буд, ки дар ќадами аввал Эрон ва ИМА бояд сари масъалаи бўњрон дар Сурия ба гуфтугўи дуљониба биншинанд.

данд, пас чаро бањси барномањои њастаї барои ду љониб беманфиат бошанд? Ва таќрибан моње пеш Русия низ ѓояи гуфтушуниди мустаќими Амрико бо Эрон ташвиќ кард. Њамчуноне ќаблан њам "Нигоњ" навишта буд, аввали моњи ноябр "Файнэншл таймс" сўњбатеро бо муовини вазири корњои хориљии Русия Сергей Рябков интишор дод, ки мегуфт барои њалли масоили вобаста ба барномањои њастаии Эрон Вашингтон ва Тењрон бояд мустаќиман сари мизи музокарот нишинанд. Сергей Ряб-

хоњад ёфт ва ин ду метавонанд њамдигарро пурра намоянд. Вай аз музокароти Истамбул розист ва мегўяд, ки натиљањои он бесобиќа буд ва бояд кўшид, ки он аз даст биравад". МУХОЛИФАТИ ТАЊЛИЛГАРОНИ АМРИКОЇ Љеймс Доббинс, собиќ ёвари Котиби давлатии ИМА ва директори Маркази бехатарии байналмилалї ва сиёсати мудофиаи корпоратсияи RAND бар ин назар аст, ки амалиёти низомї алайњи Эрон на-

Бо Эрон чї бояд кард? Ин суолест, ки шояд дар кўтоњмуддат посухи дигаргуна пайдо кунад. Чун дар долонњои Кохи Сафед аллакай мавзўъи гуфтушунидњои мустаќим бо Тењрон дар њоли матрањ шудан аст.

РАКЕТАЊОИ ЭРОНЇ Райан Крокер муддати 30 сол сарварии намояндагињои дипломатии ИМА дар кишварњои исломиро ба ўњда дошт ва сафир дар Покистон, Кувейт, Сурия, Покистон ва Ироќ буд. Солњои 2007-2009 мањз бо ширкати ў гуфтугўњои мустаќими ИМА ва Эрон доир ба Ироќ баргузор шуд, ки баъдан он муфид ва созанда арзёбї мешуд. Бо назардошти њамон таљриба Крокер мегўяд ин ду кишвар бањси Сурияро низ бо њам мустаќиман анљом дињанд, чун Эрон як кишвари калидї дар ин бўњрон аст. Аммо баъди ин масъалаи гуфтушунидњои мустаќим оид ба барномањои њастаии Эрон пеш омад. Коршиносон мегўянд, агар дар Ироќ ин муколамањо судманд бу-

ков мулоќоти дипломатии дуљониба сабабгори хунсо шудани њамлаи Исроил ба Эрон медонад. Ин соњибмаќоми давлати Русия, ки узви њайати музокароти 5+1 аст, аз љумла гуфт: "Мо њељ бањсе дар ин маврид надорем, вале Русия умедвор аст, ки аз мўњтавои музокарот огоњ бошад". Ба гуфтаи Рябков дар њоли њозир талошњои ѓайрирасмї миёни Эрон ва ИМА барќарор аст, "аммо музокароти мустаќим њам мумкин ва эљоди фазои солими гуфтушунид барои мо мушкил эљод намекунад", мегўяд ў. Муовини вазири корњои хориљии Русия њамчунин гуфт, ки агар Амрико ва Эрон мустаќиман вориди гуфтугў шаванд, музокароти байналмилалї низ ба роњи худ идома

тиљаи мусбате барои лаѓви барномањои њастаии ин кишвар нахоњад дошт. Зеро Эрон метавонад мавзеъро таѓйир дињад ва ё фурсате баъди амалиёт ба ѓанисозии уран дубора оѓоз намояд. Гузашта аз ин иттињоди зиддиэроние, ки ИМА дар назар дорад, метавонад бино бар сабаби зиддиятњои дохилї чандон устувор њам набошад. Ин коршинос пешнињод мекард, ки агар масъалаи будани Исроил дар арсаи байналмилалї дар миён бошад, пас ба "Њамос" ва "Њизбуллоњ" бояд њамла кард, ки ин камари Эронро мешиканад. Аммо њамла ба худи ин кишвар боиси иттињоди неруњои дохилї мешавад ва табиист дар ин гуна њолатњо давлати Эрон ба зудї ба

сохтани силоњи атомї даст меёбад. Љонибдорони муколамаи сиёсиву дипломатї бо Эрон бар ин назаранд, ки аслан барномањои њастаии Эрон ва њатто соњиби яроќи атомї шудани ин кишвар зидди манфиатњои миллии ИМА нест. Аз љумла тањлилгари шинохта Љорљ Фридман навиштааст: "Тањдиди асосии эронї атомї нест. Вай метавонад соњиби силоњи њастаї шавад ва њатто агар соњиби ин гуна аслиња низ нашавад, чун тањдид боќї мемонад. Дар пасманзараи рўйдодњои охири Сурия њатто агар Эрон фардо аз барномањои њастаии худ даст кашад, вазъ аз ин њам мураккабтар мешавад". Ин коршинос дар идома менависад, ки Арабистони Саудї, ИМА, Туркия ва Исроил аз меъёрњои дугона кор мегиранд: аз сўе ба Эрон фишорњоро ташдид мебахшанд ва бо ин васила мехоњанд љанбањои заифи онро кашф кунанд ва аз сўи дигар, мекўшанд низоми Асадро дар Сурия ба шикаст рў ба рў созанд, то аз нуфузи Эрон дар минтаќа бикоњанд". Фридман њатто ба душмании форсњо бо яњудиён бовар надорад ва мегўяд ин як њолати гузаранда аст. Чун дар гузашта Эрони шоњаншоњї бо Исроил иртиботњои хеле наздик дошт ва форсњо инро хилофи манфиатњои миллї худ намедиданд. Аммо имрўз Исроил дар ин маврид хеле зиёдаравї мекунад ва душманталошињои он афзунтар аз пеш аст. Ва дар хулосаи худ Фридман се роњи иртибот бо Эронро пешкаш менамояд. Яке он ки ИМА бояд хоставу нохоста тањаввулот дар бозингарони минтаќаиро бипазирад ва кўшиш кунад, ки дар вазъи нав худро мутобиќ созад. Дуюм, канор омадан бо Эрон ва њатто ин њам аз бисёр љињат аз Тењрон вобаста аст, ки чї гуна иртибот бо Вашингтон доштан мехоњад. Аммо ин роњест, ки ИМА бештар зарар мебинад. Ва роњи сеюм ин љанг аст. Аммо ин љанг то кадом њад ба манфиат хоњад буд, ваќт нишон медињад. Њамчуноне дида мешавад, расидан ба ин натиља, ки бо Эрон акнун бояд вориди муколамаи рў ба рў шуд, ѓояи аз хеле замонњо илќошуда аз љониби тањлилгарону сиёсатмадорони худи Амрикост ва дигарон њам агар ба ин нукта таъкид кардаанд, аммо дар таќвияти тањлилњои онњо њарф задаанд. Пас метавон гуфт, ки эъломияи Њиллари Клинтон аллакай як шохаи њамон сиёсати аз ќабл машваратшуда дар ин маврид аст, ки бо Эрон чї бояд кард?

Фирўз МУЊАММАД

Муште, ки ба сари давлати яњудї мекўбанд Ба дунболи изњороти Дабири кулли СММ Пан Ги Мун рўзи душанбе хабар дода шуд, ки Фаронса ва Британияи Кабир эълон карданд, омодаанд сафарони худро аз Исроил бозхонанд. Ин аввалин бор дар таърихи ду кишвар аст, ки ба нишони эътироз аз сиёсатњои ишѓолгаронаи давлати яњудї љуръат мекунанд, то сарварони намояндагињои дипломатии худро фаро хонанд. Њарчанд рўзе баъд сухангўи нахуствазири Британия ин хабарро то њадде такзиб кард, вале худи пањн гардидани он дар олами сиёсати байналмилалї чизи тоза ба назар мерасид. Ин хабар аввал аз љониби њама хабаргузорињои маъруфи љањонї, аз љумла Рейтер, ИТАР-ТАСС, Франс-Пресс, Форс интишор ёфт. раксозињои Исроил шуд. Маскав дар баёнияе гуфт, ки иќдомоти Исроилро бо нигаронї дунбол мекунад. Вазири корњои хориљии Шветсия Карл Билд бошад, дар блоги худ Исроилро шадидан зери тозиёнаи танќид гирифт ва навишт, ки "наќшаи Исроил ин ќасоси ошкор ба ќарори СММ аст". Њамагї як рўз баъд аз соњиби маќоми кишвари нозир дар СММ шудани Фаластин, ки ин худ як шинохти расмии он ба њайси давлати мустаќил аст, Исроил фавран эълон карда, ки ба муќобили љараён њаракат хоњад кард ва иќдоми нахустини он агар

боздоштани кўмакњои молиявї ба Фаластини худгардон бошад, иќдоми дигар ва нигаронкунандаи он идомаи шањраксозињо барои яњудиён дар сарзаминњоест, ки на дирўз ва на имрўз ќаламрави Исроил набуданд ва нестанд. Бинямин Натанёњу-сарвазири давлати яњудї сарењан эълон кард, ки давлаташ аслан ќарори шинохти расмии Фаластинро ќабул надорад, зеро СММ дар асл намедонад ин љо чї мегузарад. Ва эълон њам кард, ки акнун алораѓми иќдомоти байналмилалї дар манотиќе бунгоњњои истиќоматї бунёд хоњад кард, ки ќаблан берун ах ихтиёроти он буд ва ќасд њам

надошт дар он шањракњои яњудинишин бисозад. Дабири кулли СММ Пан Ги Мун шояд аввалин бор буд, ки бо лањни шадид аз иќдомоти исроил интиќод кард. Ў изњор дошт, ки Исроил мехоњад Байтулмуќаддаси шарќиро аз соњили ѓарбии рўди Урдун људо кунад. "Шањраксозї аз нигоњи њуќуќи байналмилалї ѓайриќонунист ва агар ин тарњи 3 њазор воњиди маскунї дар Байтулмуќаддас, Самара ва Иудей амалї гардад, ба роњи њалли дипломатии мушкил миёни ду кишвар хати батлон хоњад кашид", гуфт Пан Ги Мун ва илова кард: "Ба

фоидаи сулњ аст, агар ин тарњ мутаваќќиф шавад". Њамчуноне дида мешавад, як Исроил дар сели интиќодоти аврупоињо ќарор гирифтааст ва иќдомоти султахоњонаи давлати яњудї ин бор аз љониби кишварњое њам, ки муттањидону љонибдорони он мебошанд, мањкум мешавад. Шояд ин бор санге, ки ба сари он мезананд, корсоз ояд ва билохира фаластинињо њам баъди њудудан 70 соли мањрумият аз озодињои демокративу саргардонињои беватанї соњибватан шаванд?

Насрулло НИЁЗЇ

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

11

Њатто њодисањое ба ќайд гирифта шудаанд, ки табибонро бо 10 сомониву 20 сомонї њам алайњашон парванда кушода буданд. Муаллимеро медонам, ки бо 50 доллар пушти панљара фиристода шуд.

Њар сол 9 декабр дар тамоми љањон чун Рўзи байналмилалии мубориза бо коррупсия таљлил мешавад. Асос барои таљлили ин љашн њанўз Конференсияи байналмиллалии зидди коррупсия буд, ки соли 2001 бори нахуст дар Мексика баргузор гардид ва дар он Конвенсияи Созмони Милали Муттањид зидди коррупсия ќабул карда шуд. Худи њамон сол ба Конвенсияи мазкур 100 давлати дунё имзо гузоштанд. Созмони Милали Муттањид баъд аз ду соли он 9 декабри соли 2003, рўзи 9 декабрро - рўзи байналмилалии мубориза бо коррупсия эълон кард ва аллакай 9 декабри соли 2004 чорабинии мазкур дар сатњи байналмилалї љашн гирифта шуд. Аз њамон сол инљониб ќариб тамоми давлатњои дунё дар ин рўз ин чорабиниро расман ќайд мекунанд ва барои дар байни мардум ба вуљуд овардани фазои оштинопазири зиддикоррупсионї чорабинињои мухталифи хусусияти фањмондадињиву ташвиќотї доштаро рањандозї мекунанд. То ба имрўз 140 давлати дунё ба Конвенсияи мазкур имзо гузоштаву 80 давлати дунё онро расман дар коргузорињои худ мавриди бањрабардорї ќарор додаанд. Тољикистон низ аз соли 2006 ба ин Конвенсия имзо гузошта, онро расман ќисми таркибии низоми њуќуќии худ эътироф кардааст. Баъд аз имзо гузаштан ба Конвенсияи мазкур Њукумати Тољикистон њатто як зумра ќонунњои дахлдор ќабул намуда, баъзе ќонунњои њукуќии худро ба меъёрњои он мувофиќ намуд. Аммо њоло саволи матрањ ин аст, ки ваќте тамоми соњањои њаёти мо, аксари вазоратхонањову кумитањо ва њатто мансабдорони давлатї аз љумла суду прокуратура ба фасод ѓута задаанд, оё бо ќабули ќонунњои манфиатнок дар кишвар ва пуштибонї намудан аз Конвенсияи Созмони Милали Муттањид алайњи коррупсия имконияти пешгирї ва барњам додани коррупсия вуљуд дорад? НИЗОМИ ФАСОДЇ Баъзе коршиносон бар он андешаанд, ки низоми њокимияти имрўза худ чунин шароитеро ба вуљуд овардааст, ки тамоми сохторњои љамъиятї на танњо боѓчаву мактабњо ва соњаи тандурустї, балки маќомоти алайњи коррупсия мубориза баранда низ худ ба фасод ѓўта задаанд. Њанўз як сол пеш директори Маркази тадќиќоти стратегии назди президенти Тољикистон Сўњроб Шарипов (айни замон намояндаи парлумон) оид ба мушкилоти коррупсия натиљаи пурсишеро ба ВАО шарњ дода изњор дошта буд, ки "муттаассифона афкори љамъиятї нишон медињад, ки дар Тољикистон мубориза бурдан дар муќобили коррупсия номумкин аст, зеро коррупсия барои Тољикистон ба як падидаи

- Уштури сафеда дидам.

- Гап нест. Рехтагиш аз ту!

Кишвари фасодзада Чаро фасод дар Тољикистон рў ба рушд аст, на таназзул? муќаррарї табдил ёфтааст". Аз рўи хулосаи ў, "Агар дар соли 2005 миќдори миёнаи гирифтани пора 620 сомонї њисоб шуда бошад, то соли 2011 маблаѓи пора ба њисоби миёна ба 1800 сомонї ($380) баробар шуд". Яъне коррупсия дар Тољикистон рў ба рушд аст, на таназзул. Маблаѓе, ки аз њисоби фасод ба даст меояд, ба ќавли Шарипов "баробар аст ба маблаѓи яксолаи буљаи Тољикистон". Оё ин дањшат нест? Афкори умум нишон медињад, ки мардум ба он аќидаанд, ки њукумат метавонад дар муќобили коррупсия дар корхонањои истењсолї, мактабњо, табобатхонањо, поликлиникањо ва ѓайра мубориза барад. Аммо мушкилї дар он аст, ки коррупсия аз њама бештар дар худи маќомоти њуќуќ љой дорад, ин аст, ки пешгирї кардани коррупсия ва мубориза алайњи он номумкин аст. Сатњи фасодзадагии вазоратњо чї гуна бояд муайян карда шавад? Њодисаи солњои охир ва боздоштњои пурсарусадои кормандони маќомоти хуќуќ, аз љумла, суду прокуратура бо маблаѓњои нињоят калон нишон медињанд, ки маќомоте, ки бояд алайњи коррупсия муборизаи оштинопазир барад, худ дар сафи фасодзадатаринњо ќарор доранд. Масалан, охири моњи майи соли 2012 Агентии назорати молиявї ва мубориза бар зидди фасод Шермат

Нуров, собиќ муовини додситонии наќлиёти кишварро бо иттињоми ришвахорї бо маблаѓи 100 њазор доллар боздошт карда буд. Баъдан судяи Суди Олї Нур Нуров низ бо иттињоми гирифтани ришва ва ќаллобї бозпурсї шуда, бо пешнињоди Эмомалї Рањмон њатто аз вазифаи додраси Додгоњи Олии кишвар бозхонда шуд. Ба иттилои Агентии назорати молиявї ва мубориза бар зидди фасод Нур Нуров тибќи моддаи 4 банди 247 Кодекси љиноии Тољикистон "дар ќаллобї дар њаљми калон" муттањам мешавад. Њолдонњо маблаѓи гирифтаи ўро 150 њазор доллар ишора мекунанд. Боздошти Рустам Олимов, собиќ айбдоркунандаи давлатї, муфаттиши Додситонии кул бошад, тамоми Тољикистонро ба ларза овард. Мувофиќи маълумоти Агентии назорати молиявї ва мубориза бар зидди фасод Олимов дар гирифтани пора ба миќдори $350 њазор доллар айбдор карда мешавад. Худ ќазоват кунед ваќте танњо се нафар боздошташуда аз Суди Оливу Прокуратураи генералї, ки њар се дар кори як парвандаи маъруф бо "парвандаи исфарагињо" бо маблаѓип 550 њазор доллар муттањам мешаванд, оё тамоми парвандањои кушодашудаи Ољонсии зиддикоррупсияро дар ин маќомот

www.tojnews.org

www.tojnews.org

љамъ намоем, ин маблаѓ чї ќадарро ташкил медода бошад? Боварї аст, ки он ба миллионњо доллар мерасад. КЇ АЗ ЊАМА ФАСОДЗАДАТАР АСТ? Барои муайян намудани сатњи фасодзадагии ин ё он маќомот на аз рўи парвандањои кушодашуда, балки аз рўи маблаѓњои тасарруфнамудаи онњо бањо дињем. Агар чунин бањодињї вобаста ба маблаѓ сурат гирад, яќинан гуфта метавонем, ки вобаста ба маблаѓ прокуратураи генералї дар љои аввал, Суди Олї дар љои дуввум ва баъд дигарњо ќарор хоњад гирифт. Зеро барои он ки мо соњаи маориф ва ё тандурустиро дар бахши фасод ба прокуратура ва ё Суд баробар кунем, бояд аќалан 550 њазор парванда алайњи онњо кушоем. Масалан, агар дар 100 парвандаи кушодашуда алайњи намояндагони соњањои тандурустї ва маориф 100 000 доллар маблаѓ нишон дода шуда бошад, танњо як нафар намояндаи додситонї бо 350 њазор доллар боздошт шудааст, ки ин баробар ба 350 муаллим ва ё духтур аст. Зеро муаллимону табибон асосан бо маблаѓхои хурд боздошт мешаванд, ки њадди нињоии онњо на зиёда аз 1000 доллар аст. Њатто њодисањое ба ќайд гирифта шудаанд, ки табибонро бо 10 сомониву 20 сомонї њам алайњашон парванда кушода буданд. Муаллимеро медонам, ки бо 50 доллар пушти панљара фиристода шуд. Баъди ин ќадар боздоштњои пурсарусадои њомиёни њуќуќ оё ба фаъолияти онњо бовар мемонад? Кї бовар мекунад, ки мањз намояндагони њифзи њуќуќ, ки худ ба фасод ѓута задаанд, фасодро аз байн мебаранд? Ба ин рўйхат мо метавонем дањхо вазорарату кумитањоро низ ворид намоем. ЧАРО МАРДУМ БА ФАСОД РЎ МЕОРАНД? Шояд 20 сол пеш на њар як шањрванд медонист, ки коррусия чист. Дар айни замон, ки анќариб он чун

марази табобатнашаванда тамоми соњањои кишварро фаро гирифтааст, њатто хонандаи мактаб медонад, ки коррупсия чист? Низоми кунунии мо ба он оварда расонид, ки аз тифли боѓча то хонандаи мактаб аллакай бо коррупся рў ба рў шуда, њатто сабаќи нахустини коррупсявиро бо додани ришва ба муаллим оѓоз мекунад. Дар рафти сўњбат ваќте сухан дар бораи гирифтани пора мерафт, роњбарии яке аз поликлиникањои кишвар, ки аз овардани номаш худдорї кард, изњор дошт, ки поликлиникаи онњо дар тамоми ноњия зиёда аз 900 коргар дорад. Ба ќавли ў, "агар яке аз сабабњои асосии ба фасод даст задани табибон маоши паст бошад, сабаби дувум он аст, ки сисемаи имрўза онњоро ба ин иќдом маљбур мекунад. Нахуст њар як нафаре, ки ки бо сабабњои гуногун барои тафтиш меояд, бо гирифтани маблаѓњои зиёд бармегардад ва ин њама маблаѓ аз табибон љамъоварї мешавад. Танњо як поликлиникаи моро њукумати ноњия маљбуран бо арзиши 32 000 сомонї ба газетањои давлатї обуна намуд. Мо таъмири кабинету њатто деворњои биноњоро бо роњи љмъоварии маблаѓ ба итмом мерасонем. Агар ин њама маблаѓро мо аз маош дињем, бояд умуман кор накунем. Ин аст, ки табиб њам кўшим мекунад, ки аќаллан пулњои бо бањонаи гуногун љамъоваришавандаро љуброн намояд". Ба ќавли Додситони кулли Тољикистон, дар кишвар аз аввали сол 1.4 њазор љинояти коррупсионї ба ќайд гирифта шудааст, ки барои чунин як љумњурии кўчак хеле зиёд аст. Коршиногсн ба он андешаанд, ки њатто вазирону мансабдорони баландпояи њукуматї пора мегиранд, вале бинобар он ки онњо ба воситаи шахсони боварибахши маблаѓњои зарур ба даст меоранд, аз чашми агентї дур мемонанд. Агар чунин намебуд магар вазири тољик метавонист бо маоши пасти худ ба рўйхати миллионерњо ворид гардад. Шояд дар Тољикистон низ агар даромади њар мансабдори давлатї зери назорат гирифта мешуд он гоњ воќеан коррупсия аќалан дар вазорату кумитањо камтар мегардид. Вале мутаассифона даромади асосии мансабдорони давлатї аз чашми ањолї пинњон аст ва миёни онњову ањолї фосилањо нињоят зиёданд. Созмони Милали Муттањид дар Конвенсия таъйид кардааст, ки коррупсия ба пешрафти иќтисодиёт халал расонида, амалисозии демократикунонии љомеаро барњам медињад ва дар назди ќонун баробар будани њамаро зери суол ќарор медињад. Дар баробари ин, коррупсия боварии љомеаро ба њукуматдорон аз байн мебарад ва билохира боиси ба миён омадану равнаќ ёфтани гурўњњои љиноятпеша, терроризм ва дигар омилњои ба бехатарии инсон тањдидкунанда мегардад". Пас, чї бояд кард, то халќ ба мансабдорон, ба њукумат ва ба маќомоти њуќуќ бовар карда дар мубориза алайњи коррупсия бо њам муттањид бошанд? Ба фикри ман барои ин бояд пеш аз њама Хукумати кишвар мансабдорони ба фасод дастдоштаро аз мансаб дур намояд ва маќомоти њифзи њуќуќ сафњои худро аз порахўрон тоза кунанд. Он гоњ воќеан имконияти барњам додани коррупсия имконпазир мегарад. Дар акси њол, "Ту напурс, љони бобо. Ту напурсу ман нагўям."

Акрами ХОЛИЌ

12

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Ќариб дар тамоми асарњои устод Теша Раљаб ќањрамонњои сохта мављуд нестанд. Њама одамони воќеъї котиби комсомолу котиби њизб ва дигар мансабдорони ваќт буда, дар бораи њодисањои муайян навишта шудаанд.

Теша Раљабе, ки њамеша дигар буд…

Хабари даргузашти устод Теша Раљабро аз сомонаи бахши тољикии радиои ВВС хондам, ки аз нашри он ду рўз гузашта буд. Хеле хиљолатзада шудам, ки бо он њама мењре, ки устод ба мо - хабарнигорони собиќи њафтаномаи "Нигоњ" дошт, ўро фаромўш кардаам… Дар матлаби сомонаи ВВС аз мусоњибаи як сол ќабли рўзноманигори шинохта Султони Њамад бо марњум Теша Раљаб иќтибос шудааст, яќин кардам, ки дар сомонаи "Рўзгор" дар ин маврид шояд чизе навишта шуда бошад. Хато накардам. Устод Султони Њамад аз маросими гусел ба хонаи охирати марњум Теша Раљаб гузорише омода намудаанд. Баъди мутолиаи он дарёфтам, ки сафи ман баринњое, ки устод Теша

Раљабро фаромўш кардаанд, ба шумор набудааст, балки њама ўро аз хотир баровардаанд… Устод Теша Раљаб ба њайати кормандони њафтаномаи "Нигоњ" ихлоси беандоза дошт. Ин буд, ки баъди мутолиаи њар шумораи навбатї занг мезад, агар бо сабабе гўшии телефонро бардошта наметавонистем, бо ташвиши зебои пирона ба идораи њафтанома меомад. Пайхас кардан душвор набуд, ки бо дидани мо - хабарнигорон ташвиши устод бартараф мегардиду дар бораи маќолањои њафтанома ва хубиву камбудињояш сухан мекард. Ба устод шумораи телефони њамроњамро додам, ки њар ваќт занг зад, дер накарда бардорам. Дигар њеч ваќт зангњои устодро бељавоб намегузоштам. Аз журналистика канор рафтаму бо њамин аз устод дур шудам. Аз он ки устод ба "Нигоњ"-у нигоњнавардон ихлоси зиёд дошт, аз котиби масъули "Нигоњ" Эраљи Амон пурсидам, ки дар шумораи навбатии њафтанома дар бораи устод матлабе нашр мешавад, посухи рад гирифтам. Ў гуфт, ки шумораро омода кардаанд. Нашрия чоп шуду ба даст гирифтам, њатто як хабар дар бораи даргузашти устод Теша Раљаб нашр нашудааст. Агар ў Теша Раљаби дўсти "Нигоњ" намебуду як шоир ё журналисти дигари тољик њам мебуд, бояд фаромўш намешуд, чун таќозои касб хабар додан аст. Вале барои њар корманди "Нигоњ" бахусус Теша Раљаб бояд фаромўшношуданї бошад. Зеро ваќте њама "Роѓун" менависанду дар сањифањои "Нигоњ" "Роѓон" менависанд, ин мањз пешнињоди Теша Раљаб аст, ки бояд "Роѓон" навишт. Корманди "Нигоњ" њуќуќе надорад, ки чунин мардро бо сањлангорие фаромўш намояд, зеро ба назарам Теша Раљаб ба як маъно барои "Нигоњ" пир буд. Њар ваќт барои мо таъкид мекард, ки мисрањои дар сањифаи аввали нахустшумораи "Нигоњ"-ро фаромўш накунед, ки барои як хабарнигор як љањон маънї дорад ва ба сањлангорї роњ нахоњед дод:

Чашме, ки надорад назаре, њалќаи дом аст, Њар лаб, ки сухансанљ набошад, лаби бом аст. Сабти мусоњибае, ки ду сол ќабл њамроњи Фаридун бо устод кардаем, аз бойгониам гўш кардам. Дар бораи зиндагї, асарњои навиштааш, муњољират, муносибати имрўзиён наќл мекунад. Дар њама самт ў аз њамсафону њамќадамонаш дигар аст. Ў пеш аз њама Теша Раљаб буд, мањз ба њамин хотир аз дигарон фарќ дошт. На њар нависандаву ќаламбадасте, ки даъвое дорад, Теша Раљаб шуда метавонад, зеро ў мавќеву сухани гуфтанї дошт. Мавќеаш бемавќеї набуд, суханаш дар кунљи ќалбаш намеѓунљид, ин аст, ки њамеша дар њама давру замони њаёташ чизе мегуфт, ки дигарњо аз гуфтанаш худдорї мекарданд. Ба маънои фањмотар зиёии даврони худ буд, тантанаи адолатро ситоиш мекард. Чанд асари устодро - њам ашъору њам насрашро аз дасти худашон гирифта мутолиа кардам. Шеъри баланде дар ашъораш набуд, насре дар китобњояш нахондам, ки аз услубу нигориш мутаассир гардї. Аммо чизе навишта шудааст, ки дигарњо аз навиштанаш њарос доштанд. Ќариб дар тамоми асарњои устод Теша Раљаб ќањрамонњои сохта мављуд нестанд. Њама одамони воќеї котиби комсомолу котиби њизб ва дигар мансабдорони ваќт буда, дар бораи њодисањои муайян навишта шудаанд. Њатто Шўравї ўро дар чорчўби санзурааш ѓунљонда натавонист. Дастнависи китобњояш солњо дар нашриёт дар зери чангу гард мемонданд, то ба нашр расанд. Пеш аз "Гузашти айём"-и Љумъа Одина "Гардиши айём" навишта буд, чандин сол чоп накарданд. Дар замони Шўравї романи "Роѓон" дар Душанбе чандин сол аз нашриёт ба нашриёт мегашт. Солњои 90-ум барои нашри романи "Роѓон" дар Тошканд мањз ба хотири унвони роман монеа пеш меоранд, билохира, номи китобро ба "Вашгирд" иваз намуда, нашр

мекунанд. Њамон замон низ Тошканд мухолифи "Роѓон" буд. Ба ибораи Султон Њамад Теша Раљаб "Роѓон"-ро пеш аз мо бунёд кард", он њам дар ќалби Ўзбекистон. Ин асар пурра дар њафтаномаи "Нигоњ" соли 2009 бознашр шуд. Дар сўњбаташ гуфта буд, ки агар раиси Кумитаи ислоњоти забон мебудам, президентро њам барои талаффузи хатои "Роѓон" љарима намуда, маблаѓашро ба бунёди сохтмон мегузарондам. Ба иддаои устод, шакли дуруст "Роѓон" аст, на "Роѓун". Дар замони истиќлолу нооромињои дохилї Теша Раљаб хомўш набуд. Ваќте њама аз як љониб сифат мекарданду дар мањфилњои алоњида аз љониби дигар сухан мегуфтанду ў сухану мавќеи худашро дар шакли китоб пешкаши мардум кард. Дар асарњояш - "Таќдири Тоњир" ва "Фољиаи тољикон" аз мухолифини собиќ њимоят кардааст. Баъди 31 соли аъзои Њизби коммунист будан, дар соли 1991, ваќте Горбачевро мањкум мекунанд, бо эътироз, ки чаро њама хомўшанд, билети њизбиашро супорида сафи њизбро тарк мекунад. Њайратовартар аз њама, 60-солагии Теша Раљаб дар Тошканд бошукўњ таљлил карда мешавад ва тариќи телевизиони Ўзбекистон намоиш медињанд. Чанд сол ќабл барои 70-солагиаш ќариб як соат наворбардорї намуда, мегўянд, ки 40 даќиќа дар телевизиони "Сафина" барнома пахш мекунем, аммо шодбош њам нагуфтанд, чї расад ба намоиш додан… То дами охир њамеша дигар буд. Аз як навраси пойлучи даруни пахтазор то ба чењраи саршинос расид. Як - як дар сўњбатњояш гиламандї мекард, ки ин карданду он карданд, имрўз мо њам ба ќатори њамон ќадрношиносњое даромадем, ки билохира, устодро фаромўш кардем. Моро маъзур доред! Худованд хонаи охирататонро ободу мунаввар гардонад! Абдуазими АБДУВАЊЊОБ

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

13

Агар, ки мо мардуми Исфараро имконияту иљозат мебуд, аз маркази вилояти Суѓд то шањри Исфара пеши пои ин фарзанди сарсупурдаи миллат ќолин андохтаю гул мепошидем ва гулфишонї мекардем.

Чанд андеша дар атрофи навиштаи Абдулњафиз Азизов, директори литсейи № 1 - и шањри Исфара, депутати Маљлиси миллии Маљлиси Олии ЉТ ва Наима Назирї, директори мактаб аз дењаи Чоркўњ "Роњи навбунёди Мопарї "роњи хушомад" не, роњи зарурї аст!"ба маќолаам "Роњи хушомади роњбар". Бародари азиз, Абдулњафиз! Одатан ба навиштањо дар бораам кам эътибор медињам, зеро касби ман њамин аст ва одат њам кардаам, ки гоње аз тарси мансабу гоње аз кинаву адоват ва гоње бо ѓаризаи сиёсї ва ё њамчун љабрдида дар бораам менависанд, лекин ба њуруфи Шумо хоњиши чанд сухан гуфтан боло гирифт, чунки Шумо на мансаби баланд доред ва на кинаву адоват ба ман. Ва љабрдида њам нестед. Ва худ илтимос кардаед, ки "ќалам ронед." Номатонро дар њафтанома дида, дар њайрат задам. Аввал, гумон кардам, ин ду посух чоп шуда, яке ба љонибдории раиси ноњияву дигаре ба тарафдории ман, вале ман сањв кардам. Вале аз имзои "Наима Назирї" хурсанд шу дам, ки дар дењаи ман духтар сарвари мактаб будааст! Ва барои имзо гузоштан љасорат њам доштааст! Дар ин роњи мушкили омўзгорї ва роњбарї ба ин бону танњо комёбињо орзумандам! Бародари гиромї, нуктаи аввал он аст, ки аз назари ман пеш аз њама Шумо аз Имлои нави забони тољикї бехабар мондаед ва дар навиштани оддитарин калимањо хато мекунед. Масалан, калимаи "директор" ё "литсей" (Шумо ташкилаш карда бошед њам) исми хос нестанд ва дар имло омадааст, ки вазифањо бо њарфи хурд навишта мешаванд. Ба замми ин, баъзе љумлањо њам хато. Байти овардаатон њам сатри дувумаш "Сад бад кунаду ба њељ як нек нарасад" ѓалат.Бинобарин пеш аз он ки маќолаеро ба идорае фиристед, чанд бор хонед, аќаллан ба ягон талабаи аълохон, ки мактаби Шумо пур аз онњост ва ё муаллими адабиёт нишон медодед, дар бораи дараљаи забондонии Шумо тасаввуроти дигар пайдо намешуд. Ман њам ин ќадар шеърдон нестам, вале чун ин байти маъмул аст, зуд хатои Шумо пеши назар намуд. Бо вуљуди ин ман боз барои сањв накардан аз як шеърдон, асли онро пурсидам ва он чунин будааст: Бадхоњи касон њељ ба маќсад нарасад, Гар як накунад, то ба худаш сад нарасад. Ман неки ту хоњаму ту хоњї бади ман, Ту нек набиниву ба ман бад нарасад. Мо тахмин сї сол ин сў якдигарро шиносем, вале дар ин муддати тўлонї маро нашинохта будаед, чунки намедонед, ба ман чї тавр мурољиат кунед. Дар аввал аз ман мепурсед, ки "оѓо" (дурусташ "оќо") , "љаноб" ё "домулло" гўед. Боз бо киноя шарњ њам медињед, ки барои чї маро "љаноб" гуфтан хостед. Сабабаш дар он будааст, ки ман дар сафорати Амрико кор кардаам... Агар дар сафорат кор карда, "љаноб" шуда бошам, аз шуѓли "љаноб", бародари азиз, Шумо њам бањра бардоштаед. Агар фаромўш карда бошед, ёдрас мекунам. Яъне тахмин дањ сол пеш дар сафорат чун ба ман гуфтанд, ки як барномаи сафар ба Амрико барои муаллимон њаст ва номзадњоро пешнињод кунед, пеш аз њама номи Шумои азиз дар хотирам гардон шуд. Њол он ки ман метавонистам мансабдореро пешнињод кунам ва кори худамонро пеш барем. Шумо медонед, ки мо газетањои бачагона нашр мекунем, вале виљдон набардошт, зеро Шумо яке аз бењтарини бењтаринњо дар байни муаллимони кишвар будед ва агар чунин имконият дар ман мебуд, њозир њам Шуморо тавсия мекардам. Њамин тавр, бо тавсияи њамин "љаноб"- е, ки Шумо имрўз бо киноя

дар борааш њарф мезанед, ду ё се њафта дар Иёлоти Муттањидаи Амрико, яъне, дар "кишвари љанобњо" будед (барои сафари як нафар тахмин 20 - 25 њазор доллар меравад) ва баъди бозгашт боифтихор наќлам кардед, ки бо шогирдатон дар он љо мулоќот доштед. Вале њамин ќадар кўшидам, лекин ба ёд оварда натавонистам, ки дар он рўзњо маро "љаноб" гуфта бошед... То имрўз ба Шумо нагуфта будам, вале акнун метавонам гўям, ки

ки худатон) Ин хел бошад, ман кай ва дар куљо намаки Шуморо хўрдаам??? Мабодо ќарздор - ку нестам? Бинобар ин маљбурам кардед, аз "носипос"- ињоям сўњбат кунам, зеро Шумо менависед: "Аслан аз шумою навиштањои беасос иншокардаи шумо ранљидани мо, њамдиёронатон хуб њам нест... Зеро "фикри њар кас далели хиради ўст!" Солњои њаштодуми асри гузашта Шумо бо љурме дар мањбас нишаста будед ва ба ќавли худатон, дар он макон ба ќадри умри инсон расидаед ва пас аз озод шудан шиори Шумо он буд, ки ба халќу Ватан хизмат мекунед ва аз худ номи нек ва кори нек боќї гузоред. Воќеан њам њамчун муаллими кимиё номатон баромад ва аз Душанбе ба дењаи Сурх рафтам ва дар њафтаномаи "Адабиёт ва санъат", ки 100 њазор нусха чоп мешуд, ба ќавли Шумо, "навиштаи

он кас сарвараш њастанд, 42 нафар хатм карда, 41 нафар ба мактаби олї (!) ва як нафар ба коллељ ќабул шудааст ва он рўйхатро дар газетаи "Азия - Plus" чоп кардем. Имсол аз 64 шогирд - 64 нафар (!!!) донишљўйи мактаби олї тайёр кардаанд. Он кас њам мисли Шумо на барои шўњрат ва на барои олимпиада кор мекунанд... Ва дуятон аз омўзгорон ва сарварони бењтарини соњаи маориф дар Тољикистонед! Нукта ё хоњиши дигар. Дар бораи касе чизе нависед, номашро ДУРУСТ нишон дињед, њарчанд нафрат дореду "љаноб" ё "кўрнамак"-аш мехонед. Ба маълумоти Шумо мерасонам, ки номи њуљљатии ман "Муњибуллоњ Ќурбон" аст ва соли 1998 дар шањри Исфара ман номамро тољикї ва пурра кардам. Њамин номи "Муњибуллоњ"-ро ба ман дар тифлї гузошта будаанд. Яъне, ман на "Му-

Пистаи маѓздор агар лаб во кунад...

РОЊИ АСФАЛТПЎШИ ИСФАРА мувофиќи нишондоди сафорат мо наметавонистем шахсони доѓи судї доштаро барои сафар тавсия кунем ва агар ин доѓи Шумо фош мешуд, шояд ман љазо њам мегирифтам... Ин "љаноб" дар ваќташ барои ба Амрико рафтани бародари гиромї (аз "бародар" гуфтан њам метарсам, ки мабодо боз он нафарро њам маълумотдињандаи ман нањисобанд. Ба ман аз он роњ кироякаш, ки њамроњаш аз Хуљанд ба Исфара меомадем, наќл кард ва ў маро ба он љой бурд ва бори дигар боз бо кироякаше рафтам, њоло он ки пас аз ин маќола баъзе аз авлоди маро шабона то ба милисахона бурдаанд...), сарвару марди кордон, хоксор ва ботамкин Болтахўља Солењхўљаев, мудири бахши кишоварзии ноњияи Исфара, шодравон Авлиё Љумонќулов, боз ба ду нафари дигар аз њукумати шањри Исфара (ин ду нафар бо сабабњои гуногун аз сафар даст кашиданд) тавсия дода буд. Шумо менависед: "...бењтараш баъди хондани ин маќолаатон, ки онро чун як шахси кўрдилу беандеша навиштаед, шуморо "носипос" ном барем? А, чї гуфтед?" Чї њам мегуфтам! Ваќте сатњи забондонї ва виљдони Шумо чунин бошад. Яъне, агар маро кўрдилу носипос шуморед, пас аз назари Шумои азиз ман њамин хел будаам, вале носипосии хешро дар њаќќи Шумо наёфтам, чунки "Носипос" маънояш кўрнамак аст! Яъне, яке ба дигаре намак медињ аду дигаре кўрнамакї мекунад. Њамту не? (саб-

беасоси ман" "Умри дубора"дар бораи њунари омўзгорї ва таљрибаи бойи Шумо њамчун омўзгори кимиё нашр гардид. Аз назари худам "носипосї" њамин буд, ки муаллими машњурро машњуртар кардам! Магар њамин кўрнамакист? Ва ё кўрнамак кист? Ман бо он маќола ќаноат накардам ва боз ба суроѓи Шумо рафтам, яъне бо телевизони Тољикистон, ки он ваќт як шабака дошт, ба ќарор омадем, ки дар бораи фаъолияти Шумо ва фарзандонатон филми њуљљатї бо њамон номи "Умри дубора" бардорем. Ва бардоштем ва он яке аз бењтарин филм дар њамон сол буд. Дар омади гап бигўям, ки на танњо дар бораи Шумо, балки њар инсоне барои пешрафти миллату давлат (њукумат не) сањм мегузорад, тавонам, менависам. Тахмин ду моњ ќабл дар бораи њамкасби Шумо Абдурањмон Шорањматов, директори литсеи давлатии № 3 аз дењаи Ворух дар нашрияи "Минбари халќ" ва чанде пеш дар "Љумњурият" бо номи "Ворухи ман" навиштам. Моњи гузашта бо Шабакаи аввали телевизиони Тољикистон барои бардоштани филми њуљљатї дар бораи устод Шорањматов маслињат кардем. Ман боз ба Ворух рафтам, вале устод гуфтанд, намехоњанд дар бораашон филм бардорем. Ман њанўз умедворам, ки рўзе розї мешаванд, чунки филм на барои Шорањматов, балки барои мардум, аз љумла, омўзгорони љумњурї, зарур аст. Бубинед, соли гузашта литсеи № 3-ро, ки

њиб" њастам ва на "Муњибулло". Бародари азиз, муовини раиси шањри Исфара Осифхон Маматов низ њамроњи сармеъмори шањр Мубин Фаттоев ба маќола посух навиштаанд ва баъзе хатоњои маро нишон њам додаанд. Аз љумла, кўчаи "Мирний" аллакай номи Бобољон Ѓафуровро гирифтааст. Аљиб! Хиёбони асосии шањрро "Марказї" ном додаанду кўчаи канортари шањрро "Бобољон Ѓафуров". Инаш дар омади гап. Њарчанд онњо низ ѓалатњои зиёд содир кардаанд, аз онњо сипосгузорам, зеро дар посухи худ номи маро дуруст навиштаанд ва тањќиромез њарф назаданд ва аз доираи одоб андаки андак берун рафтаанд! Њол он ки ОНЊО мебоист номи маро нодуруст менавиштанд, зеро аввалан, омўзгори маъруф нестанд, баъдан ман камбудии ОНЊОРО нишон додам, на азони Шуморо. Навиштаед, ки "Агар, ки мо, мардуми Исфараро имконияту иљозат мебуд, аз маркази вилояти Суѓд то шањри Исфара пеши пои ин фарзанди сарсупурдаи миллат ќолин андохтаю гул мепошидем ва гулфишонї мекардем". Агар пулатон расаду њавсалаатон бошад, пеши пойи президент аз Хуљанд не, аз Душанбе то Исфара

гул резед! Ин кори шахсии Шумо! Вале хоњиш дорам, аз номи "мо..." посух нанависед, чунки дар байни мардуми Исфара њазорон њазор њастанд, ки бо "мо..."-и Шумо нестанд, чунки ба ман њам занг заданд, изњори сипос намуданд ва њатто омода њастанд, њуљљату санадњои зиёдро дар бораи фасод, махсусан, фасоди замин, пешнињод кунанд. Ва аз њама муњимаш, ба миёни бањси ду тараф ворид нашавед, чунки дар бораи чунин одамон миёни мардум фикри мусбат нест. Имрўз боз мегўям, ки сохтани роњи 2, 5 км кори хато буд. Медонед чаро? Барои он ки мардуми дењкадаи Сомониён, болои заводи кимёи Исфара чандин сол пештар андак обод гардида, дар он ОДАМОН зиндагї мекунанд, вале то њол мумфарш нашудааст.Чанд кўчаву растањои шањр интизори асфалтанд. Ба љойи дашт тамоми кўчањои асосии шањрро мумфарш кардан афзалтар набу д? Аќаллан дар ќалбатон ба ин саволи мантиќї љавоби мусбат дињед! Шумо дар Тољикистон кай ва дар куљо дидед, ки аввал даштро мумфарш карда, баъд он љойро обод кардаанд?! Як саволаки дигаре, ки дар борааш њарфе нагуфтед, ба Шумо њавола мекунам: чаро дар бораи кандани релси оњан, мумфарш кардан ва боз шинонидани он релс барои танњо ЯК БОР гу заштани љипи президент њарфе нагуфтед? Зеро он љой њам пул рафтааст ва њам ХУШОМАД буд... Бародари азиз! Барои он ки он маќоларо нависам, ман ду бор ба он макон, ба ќавли Шумо, "роњи зарурї" рафтам. Ва дар ду дафъа њам љонзоде набуд ва чанд љойи роњро сел бурдааст. Магар "роњи зарурї"-ро ба чунин њоли табоњ мегузоранд? Кадом меъмор тарњи чунин роњро бе ба инобат гирифтани он ки дашт селрања мебошад, кашидааст? Бовар дорам, чор моњи охир ба он роњ на Шумо рафтаед ва на роњбари дигар. Он љой чанд масъалаи дигар аст, вале ман дар ин маќола намехоњам суханро ба дарозо кашам. Ба фаъолияти ин ё он шахс одатан бо гузашти дањсолањо бањо медињанд. Мову Шумо хуб дар ёд дорем, ки солњои шастуми асри гузашта Никита Хрушёв роњбари кишвари абарќудрати Иттињоди Шўравї буду њама љой пур аз аксњои бузурги ў. Чун аз мансаб гирифтанд, њама суратњояшро пора карданд. Ва ё мо шоњиди баръакси ин гуна амалњо њам шудем. Садњо олим, сарватманд ва намояндаи бузурги ислом, ба ном "душманони халќ", ки солњои сивуми асри гузашта аз тарафи Њукумати Шўравї парронда шуда буданд, имрўз сафед гардидаанд. Фаќат таърих ба кирдори њар инсон бањои дуруст медињад. Бинобар ин бо љумлае аз посухи мўњтарам Осифхон Маматов ва мўњтарам Мубин Фаттоев, ки ба ман њам писанд омад, бародари азиз, сўњбати дуямонро ба анљом мерасонем: "Ин суханони мо шояд ба баъзе "ватандўстон" ќобили ќабул набошад, аммо баъди садсолањо, насли ояндаи мо ба шахсият, наќш ва сањми бузурги Президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон дар эњё ва ташаккули давлату давлатдории тољикон бањои шоиста хоњад дод." Њарчанд домулло нестаму "домулло" њам гуфтаед, дуои неке дар њаќќатон мегўям: дар паноњи Аллоњи бузург бошед, бародари азиз, Абдулњафиз! Бо эњтиром, Муњибуллоњ Ќурбон, рўзноманигор

P.S. Бародари азиз, агар ба њукумат иртибот дошта бошед, расонед, ки баъзе собиќ њаммањаллагињоям, ки дар Исфара кор мекунанд, наќши кабўтари дубомаро бозида истодаанд...

14

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи интихоботи президент", ки аз љониби Кумитаи тадорукот оид ба ислоњоти интихоботи президент" ба парлумон пешнињод шуд, баррасї нашуд.

№37 (313), 5-уми ноябри соли 2012

15

Чун камбудие, ё шубњае дар њуљљат ва бору бўѓчањо намеёфтанд, њуљљатро ба дастамон дода истода оњистаяк: " Ака, ягон чиз намепартої" - мегуфтанд. Хайр, чї илољ? Якчї - нимчї мепартофтем. Бањс намекардем.

?-И НОБОБ

АКСИ ГЎЁ

ОЁ ИМКОНИ ЗИЁД КАРДАНИ НАФАЌАИ МАН АСТ?

- Ман дар як солагиам ба бемории устухоншикан гирифтор шуда, солњои 1965 - 66 аввал дар беморхонаи ноњия баъдан дар Ќарияи болои шањри Душанбе бистарї гардидам. Маро дар ин љо љарроњї намуданд. Баъди љарроњї пойи ростам аз пойи чапам 28 см кўтоњ шуд. Њамчунин тарњи рўям каљ шуда, дастонам низ аз сабаби ин беморї љарроњї шудаанд. Оиладор, соњиби 1 писар ва 2 духтарча мебошам. Дар таърихи 4-уми марти соли 1999 аз ВТК (комиссияи тиббї) гузашта, бо аломати бемории "остеомиелит" (устухоншикан) абадалумр маъюби гуруњи дуюм шудам. Аз љое ба љое рафтан ва бор бардоштан бароям бисёр душвор аст. Аз 5 кг бор зиёд бардошта наметавонам. Пас аз ба нафаќа шинондан бароям 71 сомонї нафаќа муайян карданд. Боре ба масъулини њифзи иљтимоии ноњия гуфтам, ки нафаќаи ман кам аст намешавад онро зиёд кард. Онњо гуфтанд, ки барои зиёд кардани нафаќа 14 соли собиќаи корї даркор аст. Ман замони Шўравї ду сол дар "УШОС" (раёсати обтаъминкунї), ду соли дигар дар маѓозаи молњои рўзгор ба њайси посбон ва аз соли 1995 то 2001 дар почтаи ноњия ба њайси хаткашон кор кардам. 11 сол собиќаи корї дорам. Аммо дар љои кори охирам дафтарчаи мењнатии маро гум кардаанд ва њамин кадар собиќаи кориамро бе ёрии маќомоти салоњиятдори дахлдор исбот карда наметавонам. Бигўед, чї кор кунам? Солњои охир ба ќадру имкону тавон ба хотири таъмини рўзгор ба фурўши маљаллаву рўзнома дар ноњия машѓулам. Њоло бемориам хуруљ карда азият медињад. Оилаи камбизоатем. Њамсарам низ касалманд аст. Мувофиќи ќонунњои љории кишвар бояд чанд сомонї нафаќа гирам? Оё имкони зиёд кардани нафаќаи ман њаст? Агар ман тансињат мебудам, бовар кунед, ба шумо мурољиат намекардам, балки бо обилаи дастонам мењнат карда, ри-

зќу рўзї меёфтам. Аммо, чї кор кунам, ки маљбурам ба шумо мурољиат кунам. Абдулњанон САФАРОВ, сокини дењаи Арали ноњияи Абдурањмони Љомї - Тањлили њуљљатњои нафаќавии Сафаров Абдулњанон нишон дод, ки 11-уми марти соли 1999 Раёсати Агентии давлатии суѓуртаи иљтимої ва нафаќа дар ноњияи А. Љомї ба ў бо назардошти собиќаи кории 11-сола нафаќа аз рўи маъюбї (њамчун маъюби гуруњи 2) ба андозаи 3678 рубли тољикї таъин намудааст. Баъдан нафаќаи номбурда дар асоси фармонњои президенти ЉТ якчанд маротиба бозњисобї гардида, аз 1-уми июли соли 2010 андозаи он 80 сомониро ташкил мекард. Моњи июли соли 2010 мувофиќи талаботи моддаи 88-и Ќонуни ЉТ "Дар бораи таъмини нафаќаи шањрвандони ЉТ" асоснокии њуљљатњои тасдиќкунандаи собиќаи корї ва музди мењнати Сафаров А. дар хољагии Ленини ноњияи А. Љомї дар давраи солњои 1981-1991 мавриди санљиши мутаќобила ќарор дода шуд ва маълум гардид, ки њуљљатњои мазкур асоси воќеї надоранд. Аз ин лињоз, таъиноти нафаќаи Сафаров А. аз нав баррасї гардида, аз 1-уми сентябри соли 2010 ба ў нафаќа аз рўи маъюбї бо собиќаи нопурраи корї (3 солу 1 моњ), бе назардошти музди мењнат таъин гардид, ки баъди бозњисобї дар асоси Фармони президенти ЉТ аз 13-уми августи соли 2012, тањти №1313 андозаи он 96,13 сомониро ташкил медињад. Њамзамон тибќи протоколи маќомоти ваколатдор аз 2-юми августи соли 2010, тањти №529 аз ин андоза маблаѓи ќаблан зиёд пардохтшуда боздошт шуда истодааст ва ба нафаќагир њармоња 76,91 сомони пардохт гардида истодааст, ки дуруст мебошад. Ба саволи Шумо сардори Раёсати муносибатњои мењнатии Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии Тољикистон Раљаб РАЉАБОВ посух дод.

ЛАЊЗАЕ АЗ ГУЗАШТИ АЙЁМ

ПАРТО - ПАРТО - Тобистони соли 1993 банда барои аёдати хешу табор озими шањри Истаравшан шудам. Назорат дар роњи Душанбе - Хуљанд љиддї ва пурзўр буд. То Истаравшан дар њашт (8) посгоњ моро манъ намуда, аз таги мошин сар карда, то мусофирон, бору бўѓчањо ва бордони мошинро аз назар мегузаронданд. Чун камбудие, ё шубњае дар њуљљат ва бору бўѓчањо намеёфтанд, њуљљатро ба дастамон дода истода оњистаяк: " Ака, ягон чиз намепартої" - мегуфтанд. Хайр, чї илољ? Якчї - нимчї мепартофтем. Бањс намекардем. Дар даромадгоњи Истаравшан нозири шинос (ў номи маро намедонисту ман номи ўро) моро манъ намуд. Њуљљатњоямонро талаб накард. Фаќат баъди салому њолпурсї гуфт: - Акои њамшањр, шумо аз Душанбе то ин љо аз якчанд "филтр" гузашта омадед, бинобар он њољати "проверка"-и "документ"- атон нест. Ягон чиз мепартофтагитон?

- Эй додарљон, аз Душанбе то инљая дар њашт (8) љой аз парто-парто дилзанак шудам. Як боракак аз лутфу марњамати шумо осудаю бемалол гузаштан имконият дошта бошад? Ў табассумкунон ба чашмонам менигарист... Нозири ношиносе, ки аз лањљаи гуфтораш мардуми дигар минтаќа буд, њайрон-њайрон пурсид?

- Парто- партош чияй? Нозири њамшањриям зуд инони гапро ба дигар тараф бурд: - Ин акаам (ишора сўям намуда) аз оби маъдани Анзоб бисёр нўшида будаанд, бинобар он дар њашт љой парто-парто, яъне ќай карда омаданд. Дилзанак шудаанд.

- Ита, ки боша тезтар љавобуш бте, брава. Дилзанак неву дилмардак шава... Њољї Абдуллоњи ЊОЉЇ, сокини шањри Душанбе Д И Ќ Ќ А Т! Барои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан ба идораи њафтаномаи "Нигоњ мурољиат кунед. Суроѓа: шањри Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї - 3, назди хона - музейи Мирзо Турсунзода. Ё ба масъули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шумораи телефони 985 60 86 85 занг занед ва ё ба воситаи смс - паём саволи худро ирсол доред. Њамчунин ба почтаи электронии nigoh_tj@inbox.ru нависед.

ШЕЪР ХАНЉАРИ ЊАСУД Рўи сиёњи ту, гаштаст лолагун, Не аз савоби ЊАЌ! Хунобаи дил аст. Аз пушти чорво, љуз мую бўи буз, Не анбаре туро, не минбаре туро. Бо ќалбу чашми танг, не шодї дидаи, Не азми диданаш чашмат кушудаї. Бо ханљари њасуд, Аз диди танги худ, Дилро зудудаї, Сарро буридаї. Бо панљањои тарс, аз њавзи хуни ман, Дар рўи хони ман, хуноба мехўрї, Шўроба мехўрї, чун шўрчашмањо. Хунро кашида мањс, бар чењрагони худ, Гўё, ки мекунї пинњон љурми худ??! Фориѓ зи фарри ман, Орї зи карри ман, Њар лањзаву замон, аз дашту пуштањо, Изи нигину тољ аз љадди ман бурун, Ояд, вале ту он нобуд мекунї!!! Фориѓ аз он ки мо, Аз умќи ќарнњо, Дар умќи ќалбњо, Бо худ гирифтаем, Ному нишонаро, Фарри Каёнаро. Гар дуд мекунї, Нобуд мекунї, Аммо яќин бидон: Тољик нахуфтааст, Тољик нахуфтанист, Тољик намурдааст, Тољик намурданист. Муњаммадиќболи ИМОМИДДИН

САФАРИ КОРИИ БУЗ ДАР АВТОБУСИ № 3 ПОЙТАХТ

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ

МАН ВОКУНИШЊОИ ЃАРАЗНОКРО ЌАБУЛ НАДОРАМ!

- Ман вокуниши муовини раиси шањри Исфара Осифхон Маматов, сармеъмори шањр Мубин Фаттоев, директори Литсейи №1 Абдулњафиз Азизов ва директори мактаби миёнаи №3-и љамоати дењоти Чоркуњи шањри Исфара Наима Назириро, ки он љавоб ба маќолаи танќидии рўзноманигор Муњибуллоњ Ќурбон буд, хонда, хеле дилозурда шудам. Муовини раис бо сармеъмори шањр ќариб ки њамаи навиштањои Муњибулло Ќурбонро тасдиќ карданд. Вале ўро боз дурўѓгў баровардаанд. Аз љумла мумфарш кардани дашт, равуои мошинњоро ба "низом" даровардани коркунони БДА, вайронии роњ... Як дурўѓи болохонадори Осифхон Маматов ва Мубин Фаттоев ин аст: "Воќеан њам алакай он рўз таќсими манзилгоњњо оѓоз шуда буд, то њол идома дорад". Пас саволе ба миён меояд, ки чаро то омадани президент замин таќсим нашуд? Чаро то њол давом дорад? Ё барои анљомаш боз омадани президентро интизоранд? Дар рўзи пешвози президент, ки боз ваќт ёфта ба заминтаќсимкунї машѓул шуд? Ин њама сафсата ва хокпошї ба чашми роњбарон аст. Дар охир боз маддоњї! Мардум бе маддоњии шумо њам президенти худро мешиносад ва эњтиром мекунад! Љавоби Абдулњафиз Азизов ва Наима Назирї барои ман бисёр риќќатовар буд. Ин љавоб тањќири Муњибуллоњ Ќурбон ва "доклад" ба "боло" ва ширин кардани худашон мебошад. Онњо худро ањли зиё ва ањли маорифи Исфара муаррифї намуда, њатто дарки вожаи љанобро накардаанд. Вожањои љаноб, мулло, домулло ва акоро бо нафрат мисол овардаанд. Ин "ањли зиё" намедонанд, ки тољикон бузургону пешвоёни худро муллову домулло ва љаноб гўён мурољиат мекунанд. Њатто инњо ба фикрам якдигарро њангоми мурољиат "товаришов"-њо гуфта журналистро бошад бо чунин лањни омиёна тањќир мекунанд. Оё ин турфа аз ањли зиё мебошанд? Дар чанд љои дигар Муњибуллоњ Ќурбонро Муњиб зикр кардаанд, ки ба шаъни ин "ањли зиё" намезебад. Хайрият, ин ќолинпартоиро манъ карданд, набошад ин Азизовњою Назирињо тамоми ќолинњои вилояти Суѓдро љамъ намуда, роњро аз шањри Душанбе то Исфара ќолинпўш мекарданд. Президенти кишвар Эмомалї Рањмон борњо дар баромадњояшон гуфтаанд, ки маро таърифи беасос накунед. Аммо њамин ќабил одамон бо ин рафторашон президентро дар њиљолат мемонанд. Чизи дигар ин аст, ки дар маќолаи Муњибуллоњи Ќурбон гап сари роњ буд ин "зиёиён" бошанд нисфи зиёди љавоби худро бо "доклад" дар бораи кору бори маорифу таърифи раиси шањри Исфара пур кардаанд. Ба фикрам, кадоме аз ин "зиёиён" мудири маорифи шањри Исфара шуданист! Як савол ба ин "ањли зиё" чаро касе аз мардуми одии Исфара нисбати ин матлаби навиштаи Муњибулло Ќурбон вокунише нанавишту мањз Шумо навиштед? Ман чунин вокунишњои ѓаразнокро ќабул надорам! Ин "ањли зиё" ба мисли роњбарони даврони Шўравї аз номи халќ гап мезананд, лек ин гапњо суханони худи онњост. Туманљон САФАРОВ, сокини дењаи Сурхоби ноњияи Фархор

?-И НОБОБ ОЁ ДАР ГРАММАТИКАИ ЗАБОНИ ЎЗБАКЇ ПАДЕЖ МАВЉУД АСТ?

- Байни ману як њамкурсам оиди доштан ё надоштани падеж дар грамматикаи забони ўзбакї бањс ба миён омад. Мехостам, бидонам, ки оё дар грамматикаи забони ўзбакї падеж мављуд аст? Камолиддин НАФАСОВ, донишљўи Донишгоњи миллии Тољикистон - Дар грамматикаи забони ўзбакї чун забони тољикї падеж вуљуд надорад. Падеж дар забони русї ва арабї мављуд аст. Масалан, дар грамматикаи забони русї 6 падеж мављуд аст, ки аз рўи саволњои муайян дар он бандакњо таѓйир меёбанд. Ба саволи шумо омўзгори фанни забони ўзбакї Насиба ЉАЛОЛОВА љавоб дод.

Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru

16

№37 (313), 5-уми декабри соли 2012

- Тар-тар-тар-тар, пат-пат-пат-пат -гўён гоњ аз ин тарафам мегузашту гоњ аз он тараф. Акнун бошад аз ман бист ќадам дуртар ист гирифт.

ЛАТИФАЊО

Шўхињо аз Субњон Љалилов, рўзноманигор - Чї корро карда метавонед, чї њунар доред? Ў љавоб медињад: - Њич чї. Масъули идораи кадрњо љавоб медињад: - Дер кардед, ин вакансия чанд сол аст, ки банд аст. ПЕШРАВЇ Дар кишвар дастрасї бо навтарин технологияњо бо суръат давом дорад. Имсол тамоми мансабдорон телефонњои айфон-3-и худро ба айфон 5 иваз карданд.

ВАКАНСИЯ Ба њукумати як ноњия љавоне баъди хатми Донишгоњ меояд. Аз ў мепурсанд:

ДАСТГИРЇ Дар Вазорати тандурустї инак чанд соат аст, ки маљлис давом дорад. Шояд баъзењо љазо бигиранд. Аз рўи маълумоте, ки ба дасти рўзноманигорон расид, маълум ме-

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Оќил ОЌИЛОВ, сарвазир: - Ман робот не, ки барои чї иљро нашуд гуфта, мушт бар стол задан гирам. Њар мушкилро њаматарафа дида баромада, барои њалаш чораљўї менамоем.

НАРХАСОС Мансабдорон ва масъулон баъди омўзиш ва тањлил ба хулосае омаданд, ки барои баланд кардани нархњо њоло ягон асос вуљуд надорад, барои њамин њам аз соли нав нархњо бе асос баланд мешаванд. ПЕДАЛ Бо маќсади осонтар кардани кори депутатњо олимони тољик ихтирои нав карданд: - Акнун ба љои тугмачањо дар рўи миз дар парлумон педалњо дар зери миз пайдо мешаванд, ки њангоми овоздињї онро бо по пахш кардан зарур аст.

Э, рањмат, ако! Як љањон ташаккур Шумова. Ахир иќрор шудид-де-а? Ино њич пенсиява намебурод гуфта, шумо робот хиёл кара гаштас. Равед, дам гирид-э-э-э!

Њайфтир Нуриддин ЌАРШИБОЕВ, раиси АМВАОТ: - Њар нафаре, ки андеша дорад, ки бо роњи масдудияти интернет амнияти иттилоотии кишварро таъмин мекунад, иштибоњи бузург мекунад…

- Ба чашми нафаре, ки дар хатти оптикї пайи тири СВД-ро кашф кардааст, бовар кунед, амнияти иттилоотї бомба менамояд, ако. Бењуда сухан њайф накунед, раисако!

Пактовазорат

"Трактор - вертолёт"

Мањмудхон ШОЕВ, сухангўи вазорати маориф: - Аз тарафи роњбарияти вазорати маориф кўшиш карда мешавад, то ин озмунњо ба таври шаффоф баргузор гарданд. Шояд њолатњое низ рух дињанд, ки факторњои инсонї дар он наќш бозанд.

-Ёоу товба, замана худуш чаппа шидай-да. Ин пакторњора авваллар ѓайриинсонї мегуптанд. Хазир, худуш нав аку инсонї каден Шумо, маълм.

Тадорукраис Масъуд СОБИРОВ, роњбари ЊДТ: - Таъсиси гурўњи тадорукот ва доман задан ба вазъи дохилии њизби демократї, кори дасти нињодњои њукуматї мебошад, ки дар остонаи интихоботи 2013-и раёсати љумњурї, мехоњанд ин нерўи сиёсии кишварро пароканда кунанд.

бо он меоям. Аммо афсўс, ки як љои нишаст дорад.. Инак, ба трактор - вертолёт наздиктар мешавам. Сохти онро мехоњам чуќуртар омўзам. Эњ, бояд коѓазу ќаламе њамроњам мегирифтам, то наќшаи сохти онро тасвир намоям. Хайр, њеч гап не, дар ёдам мегирам. Хуб… Аз муњаррик бо пањлўи "кабина" мурвате чархзананда ба боло рафтааст ва дар болои "кабина" боз мурватњои дандонакдори дигар. Ња, дар боло "редуктор" ва ба он се бели калон - калони чархбол насб шудааст. Ана, садои патпат аз куљо меомадааст. Аммо як чизашро нафањмидам. Чаро баробари ба кор андохтани муњаррик чархбол њам чарх мезанад? Ана ронанда њам бозгашт. Бехтараш, аз ў мепурсам. Ба суоли ман ронанда сар љунбонд ва дар бораи сохти он ба наќл даромад. Ронанда хеле муфассал сохти онро фањмонд. Њељ мушкилие наРаиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон

Њ а ф тан ома д ар Ваз орат и ф а рњ ан ги Љу мњур ии Т ољик истон б а ќа йд ги риф т а шу д аас т.

Роботсарв

шавад, ки пулњое, ки барои дастгириии соњаи тандурустии дењот људо шуда буд, барои дастгирии њамон соња сарф шудааст.

МАРДИКОРНОМА Оё шумо боре дар умратон "трактор - вертолёт"-ро дидаед? Албатта, ин намуди техника вуљуд надорад, аммо оё мешавад бо даст ин техникаро сохт? Ба ин саволњо ќањрамонњои деринаи торнигор Мўсо ва Муллошо посух медињанд. Мўсо: - Овањ! Боз омад! Аз садояш шинохтам! Ин трактор - вертолёт аст! Ин техникаи худсозро маротибаи дуввум аст мебинам. Париданашро, рости гап, ягон маротиба надидам, аммо аљаб садо дораду аљаб тез меронад. Садояш гоњ мисли тар - тари трактору гоњ мисли пат - пати вертолёт. Аљоиб. Вањ, ин дафъа наздиктар меояд! Ураа, ин дафъа муяссарам мешавад, ки онро аз наздик бинам! Маротибаи аввал њарчанд аз паси ў давидам, то ба тарзи сохти он наздиктар шинос шавам, аммо дар як љой намеистод.

- Тар-тар-тар-тар, пат-пат-патпат -гўён гоњ аз ин тарафам мегузашту гоњ аз он тараф. Акнун бошад аз ман бист ќадам дуртар ист гирифт. Ронандааш як марди њузарби шикамдор ва сиёњињои дасту рўяш, ё равѓанолуд буд, ё офтобсўхта. Ронандааш аз трактор-вертолёт поин омад ва дар назди муњаррики он љунбуљул мекард. Эњ, бечорае, бо чї ќадар зањматњое ин техникаи "нест - андар - љањон"-ро сохта бошад... Садо нест шуд. Ронанда муњаррикро хомўш кард ва худ ба самте рафта нопадид гашт. Бењтарин имконият! Њоло рафта аз наздик чї тавр сохта шудани трактор - вертолётро меомўзам. Ба Тољикистон рафта, њатман аз паяш мешавам. Ягон трактори кўњнаи арзонро харида, ба он чархбол насб менамоям. Ва минбаъд ба Русия

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01

доштааст-ку. Њатман аз паяш хоњам шуд. Њатман! Ѓайриинтизор садои гўшкаркунандаи муњаррик баланд шуд ва чархњо низ оњиста - оњиста ба чархзанї даромаданд. Ман фосиларо дур гирифта, ин техникаро тамошо мекардам. Ин дафъа садояш баланд ва каме дигар хел буд. Мисли пештара, тартар-тар-тар, пат-пат-пат-пат намегуфт. Овањ, садояш хеле нофорами гўшкаркунанда… Хррр… фусс… хррр… фусс… Чашмонам беихтиёр боз шуданд. Ё тавба, гўё деворњои хона аз садои "хррр… фусс…" меларзиданд. Дигар тоќатам тоќ шуду гуфтам: - Акаи Муллошо! Акаи Муллошо! Ака, хуррас накашед, ба пањлуи дигар гардед. Мемонед дигарон хам хоб раванд? www.ilhom.wordpress.com

- Шанси бењтарин барои пайвастан ба Гурўњи 24, рафта кора 25 кунед. Ин хел шанс дигар нашуданаш мумкин. Баъди соли 2013, даќиќ, ки ин шансро ба Шумо намедињанд. Ба пеш, љаноби раис!

Пулбаромад Иззатулло ШАРИФОВ, муовини вазири адлия: - Дар њар баромади (суханронї) худ дар назди мањбусон, мо ба онњо мегўем, ки хешовандонатон пул надињанд, ба мањбас телефон наоранд.

- Гап байни худамон, баъди баромадњо ба онњо чї мегўед?

Хатовакбузург Сафаралї РАЉАБОВ, вакили парлумон: - Дар Тољикистон ќонуни афв ба дараљаи лозима ќабул карда шудааст. Барои њар моњ ќонуни авф ќабул карда намешавад. Њамин нав ќонунро ба муносибати 21 - солагии Истиќлолият ќабул карда будем. Чунин тасмим дар љашнњои бузург гирифта мешавад, на њар замон. Ако! Хатои бузурги сиёсї кардед! Росташро гўед, ё Шумо њам хапу дам шишта, тарафдори варианти таќдирсўзии иљлосия-мї? Эњтиёт шудан даркор, дар гардишњо.

 Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї  Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09