1
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Ба беахлоќии духтарон кї гунањкор аст?
Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол | №38 (314). Чоршанбе, 12-уми декабри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru
Талабшо САЛОМОВ:
Ќосими БЕКМУЊАММАД:
Тољикистон кай Дания мешавад?
Як гапи њафта
Фарќи Патрушев аз фолбинњо
2
Шарњи сиёсї
Љаноби ИКС: Ќиёмат. 10 рўзи дигар
3
«Розњои пинњон»
5
Дар ин шумора:
Муњаммадрўзї ИСКАНДАРОВ:
"ДАР ЗИНДОН ЊАМ МАРО "РАИС" САДО МЕКУНАНД
изњорот Умаралї Ќувватов: тарафдори њукумати исломї нестам
2 љањон
Бедории исломие, ки Њайдар Љамол мебинад
10
"Хоља Обигарм": Эътироз барои оби гарм
мардикорнома
Муллошо ва оши палави "безсветний"
16
2
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Инсоф кунед, бародарон! О кї гуфта метавонад, ки ягон њизби дигари Тољикистон дар пешбурди љомеа фаъол аст!? Масалан, ман гуфта наметавонам.
ПАРЛУМОН НИГАРОНЇ
Лоињаи Ќонун "Дар бораи пешгирии зўроварї дар оила" баррасї гардид 10-уми декабр љаласаи навбатии Шўрои Маљлиси намояндагон, тањти раёсати Шукурљон Зуњуров, Раиси Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии Тољикистон баргузор гардид, ки дар он як ќатор лоињањои ќонунњо, аз љумла, лоињаи Ќонун "Дар бораи пешгирии зўроварї дар оила" баррасї гардид.
Дар ин бора ба TojNews аз хадамоти матбуоти Маљлиси намояндагон хабар доданд. Ба иттилои манбаъ, Хайринисо Юсуфї, раиси Кумитаи занон ва оилаи назди њукумати кишвар, аз рўи масъалаи мазкур суханронї
намуд ва маќсади пешнињоди лоињаи ќонуни мазкур ба Шўрои Маљлиси намояндагонро њимояи њуќуќии оила њамчун асоси љамъият, танзими њуќуќии муносибатњои вобаста ба пешгирии зўроварї дар оила, мусоидат намудан ба татбиќи
сиёсати давлатї оид ба пешгирии зўроварї дар оила, ташаккули вазъи тоќатнопазирии љомеа нисбат ба зўроварї дар оила, ошкор, пешгирї ва бартарафсозии сабаб ва шароити ба зўроварї дар оила мусоидаткунанда, мусоидат ба баланд бардоштани масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд арзёбї кард. Инчунин, зикр гардид, ки амали ќонуни мазкур нисбат ба шањрвандони Љумњурии Тољикистон, шањрвандони хориљї ва шахсони бешањрванд, ки дар Љумњурии Тољикистон истиќомат дошта, дар аќди никоњ мебошанд ва аъзои оилаи онњо, њамчунин, нисбат ба шахсоне, ки бо пешбурди хољагии умумї якљоя зиндагї мекунанд, татбиќ мегардад.
ТАКРОР
Демократњо Масъуд Собировро барканор кардан мехоњанд Собиќадорони Њизби демократи Тољикистон тасмим гирифтаанд, ки Анљумани ѓайринавбатии њизбро даъват карда, раиси нав ва мавќеи ин њизб дар интихоботи президентї дар соли 2013-ро муаяйн кунанд.
Мамлака т Ља йчие ва, ки айни њол роњбарии Кумитаи тадорукоти ЊДТ-ро ба ўњда дорад, њангоми нишасти матбуотї гуфт: "Мо аз фаъолияти Масъуд Собиров њамчун раиси њизб розї нестем. Ў изњоротњои бемасъулиятона, бидуни машварат бо аъзо ва ѓайридемократї пахш мекард. Бо мо ва онњое, ки ўро њамчун роњбар эътироф карда будем, ягон маротиба маслињат намекард. Њатто бо муовинаш, масъули бахши Бадахшонии њизб дар зарфи панљ соли фаъолият боре њам вонахўрдааст. Њамин тавр, мо ба ў нобоварї изњор карда, Анљумани ѓайринавбатии њизбро даъват мекунем". Сайидљаъфар Усмонов, яке аз дигар пешвоёни ЊДТ, дар ин нишаст гуфт, ки "дигар дар дохили њизб ягон љиноњ нест ва њар љиноњ ва фраксияе, ки пайдо шуд, то ба имрўз тибќи Оин-
Талабшо Саломов, рўзноманигор:
Тољикистон кай Дания мешавад? "Transparency International", як созмони байналмилалї дар гузориши нави худ тањти унвони "Пазириши фасод дар соли 2012" Тољикистонро дар миёни 176 давлати дунё дар љойи 157-ум дар пањлуи Ангола ва Камбоља ќарор додааст. Ба гуфтаи ин созмон, сатњи пасттарини фасод дар Дания, Финландия ва Зеландияи Нав вуљуд дошта, кишварњои фасодзадатарин - Афѓонистон ва Сомалї њастанд. Воќеан, масъалаи мазкур боиси нигаронист, зеро дар њоле дар љомеа бўњрони иљтимої, аз ќабили нарасидани кадр ва дар навбати худ "љойи кор" дар кишвар вуљуди ин зуњурот дар сатњи баланд бояд ќобили андеша бошад. Аммо чун коррупсия на танњо хоси маќомот, балки хоси шањрвандон низ шудааст, ба ибораи дигар шомили фарњангу маданияти мо гаштааст, ба њадди вуљуди як таќаллуб дар интихоботи миёндавраї нигаронкунандаву боиси тавиш ба назар намерасад, балки созмон "дурўѓ" гуфтаасту набояд ба он ањамият зоњир кард, зеро "љиянњо" гурусна мемонанду зарур мешавад, то зиндони нав сохт.
"Донаи тарбуз" нестем Ду мошини сабукрави бо ќувваи барќ ва энергияи офтоб њаракаткунанда, луѓати электронии иборат аз 1 миллион калимаи забони тољикиву хориљї, гањвораи барќї ва ба ин монанд ихтироотеанд, ки имрўз дар парки технологии "Фановар"-и Донишгоњи технологии Тољикистон дар интизори сармоягузор хобанд. Аљаб! Шояд гуфта шавад, ки дар мошинбозори мањаллаи "Гимрозем" њам њазорњо мошин хобанд! Вале бояд андеша кард, зеро худравњои бозори "Гипрозем" аз ин мошинњо фарќ доранд, онњо моли мо нестанд, аммо мошинњои "хоб" мошинњое њастанд, ки "симо"-и тољикї доранд ва барои бо маводи сўхт таъмин кардани онњо лозим намешавад, ки касеро маќоми диплуматик дод, балки бо аз "хоб" бедор кардани онњо "диломатњо"-ро метавон аз хоб бедор кард, ки мо њам "љоруб"-у "шпател" ва ахиран, донаи тарбуз нестем.
Бохт Рўзи душанбе Тољикистон ба узвияти Созмони Љањонии Тиљорат пазируфта шуд. Пас аз чанде кишвар узви комилњуќуќи он гашта, дањони тањлилгаронро дар бораи иљро нашудани ёддошти тафоњум оид ба воридоти маводи сўхт мебандад. Вале узвияти Тољикистон ба Созмони Љањонии Тиљорат бурди кишвар аст? Бале, аммо пештар бозиро бохтем. Чї гуна бозї, ёддошти тафоњум ё мустаќилияти бозорро? На ину на он, балки интихоботро! Созмони Љањони Тиљорат вориди маводи сўхтро арзон мекард, аммо наметавонист дар интихобот кафолати ѓалабаи комилро дињад. нома ва Ќонун буд". Ба ќавли њайати Кумитаи тадорукот, дар бораи ин ташаббус ва њадафњои он Масъуд Собиров дар љараён гузошта шудааст ва ба нишаст њам даъватї будааст. Худи раиси Њизби демократи Тољикистон Масъуд Собиров дар нишаст њузур надошт. Раљаби Мирзо, раиси бахши
шањрии ЊДТ дар пойтахт, мегўяд, интихоби Мамлакат Љайчиева њамчун раиси Кумитаи тадорукот аз тарафи аъзои Кумита на њ амчун собиќа дор ва фидої будани вай аст. Мамлакат Љайчиева нахустин котиби масъули ЊДТ дар замони таъсисёбии ин њизб дар соли 1990 буд. Њарамгули ЌОДИР
"ПЕШРАВЇ"
Фасод: Тољикистон аз 100 холи эњтимолї 22 хол гирифт Мувофиќи њисоботи Созмони Transparency International, Тољикистон дар соли 2012 миёни 176 кишвари љањон аз љињати љой доштани фасод дар љойи 157-ум ќарор дорад.
Бинобар ин њисобот, Тољикистон аз 100 холи муќарраршуда танњо 22 холро гирифта, дар радифи кишварњои Ангола ва Камбоља ќарор гирифтааст. Гуфта мешавад, кишварњои Дания, Финландия ва Зеландияи Нав бо гирифтани 90 хол
5 ГАПИ ЊАФТА АЗ
дар мавќеи аввал љой доранд. Номгўи дарк и корру псия (Индекс воспириятия коррупции) - "Corruption Perceptions Index" аз љониби Transparency International шуруъ аз соли 1995 кишварњоро аз рўйи тартиби пањноварии коррупсия
бањо дода, 17 омили гуногунро ба њисоб мегирад. А з ки ш ва рњ о и Ит т ињ од и Давлатњои Мустаќил дар љойи аввал Љумњурии Эстония бо гирифтани љойи 32-юм, Литва (47), Гурљистон (51), Молдавия (94), Арманистон (105), Беларус (123), Украина (144) ва Ќирѓизистон (154) ќарор доранд. Ташкилот тамоми љињатњои фаъолияти коррупсиониро, аз љумла, порагирии мансабдорон ва иштироки онњо дар таќсими даромад аз фармонњои давлатї бадастомада, истифодаи ѓайриќонунии буљаи давлатро дар бар мегирад.
Шуруъи "маъракњои интихоботї" дар фурудгоњ Њафтаи гузашта расонањо аз боздошт шудани Убайдуллоњ Ѓаффоров, яке аз муњофизони Њољї Акбар Тўраљонзода хабар доданд. Тибќи гуфтањои бародари Убайдуллоњ Ѓаффоров, як моњ ќабл ў боздошт шуда, дар ШКД-и Вањдат нигањдорї мешудааст. Вале чаро Вазорати умури дохилї воќеияти ин корро инкор кардааст, номаълум аст. Њол он ки гуфта мешавад, "вай бо амалњои ѓоратгарї, одамрабої, ѓайриќонунї нигоњ доштани силоњ ва гаравгонгирї муттањам мешавад". Шояд гафта шавад, ки чунин боздоштњо дар дигар кишварњо њам њастанд. Вале муњимтар аз ин нуќтаи дигари матрањ дар расонањост. Он нуќта ин аст, хабаргузории "Сентразия" менависад, коршиносон ин амалро марбут ба интихоботи соли 2013 донистаанд. Наход "маъракањои пешазинтихоботї" ин ќадар шаффоф гузаранд?
"Њамдигарфањмї" Хабаргузори "Азиа-плюс" менависад, "ба андешаи шањрвандони Русия, миёни кишварњои узви ИДМ кишварњои аз њама бештар устувору муваффаќ Белорус ва Ќазоќистон мебошанд, ки мутаносибан 45% ва 33%-и пурсидашудагон чунин ибрози назар кардаанд. Маќоми сеюмро Украина (19%) касб карда, дар идома Арманистон (7%), Озарбойљон (6%), Гурљистон (5%), Туркманистон (4%), Ќирѓизистону Молдова ва Ўзбекистон 3 - фоизї ва Тољикистон (1%) ќарор доранд… Тибќи ин назарсанљї, кишварњои узви Иттињоди гумрукї - Белорус (46%) ва Ќазоќистон (38%) шарики боэътимодтарини Русия бањогузорї шуда…, Туркманистон ва Тољикистон њар кадоме 2 - фоизї овоз гирифтаанд". Намедонам русњо бо назардошти кадом меъёр ба чунин хулоса расидаанд, зеро кадом камбаѓал шарики стратегии ѓанї шуда буд?
www.tojnews.org
www.tojnews.org
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
3
Фаттоњ Саидов, директори Агентии назорати молиявї ва мубориза бар зидди коррупсия, барои иштирок дар Конфронси байналмилалї дар мавзуи "Вазъи фасод дар кишварњои љањон" ба Фаронса сафар кардааст.
ИЗЊОРОТ
ЯК ШАРЊИ СИЁСЇ
Умаралї Ќувватов: тарафдори њукумати исломї нестам Умаралї Ќувватов, рањбари "Гуруњи 24", ки худро мухолифи Њукумати Тољикистон эълон кард, дар мусоњибае бо сайти "Кимиёи Саодат" гуфтааст, "интихоботи президентии соли оянда шаффоф ва озод баргузор намешавад".
Ў ба саволи Саидюнуси Истаравшанї, масъули ин сомона, дар бораи он ки мухолифи Њукумати Тољикистон эълон шуданаш тибќи наќшаи њукумат ва зидди раиси ЊНИТ сурат гирифтааст, посух додааст, ки "ин гапњои бењуда аст ва асосе надорад". Умаралї Ќувватов гуфтааст: "Дар
як нишаст асноде ба дасти ман расид, ки бар асоси он, мехостаанд байни мо (Муњиддин Кабирї) ихтилоф андозанд. Ин як макру њилаи навбатї аст. Ман њам Кабириро њурмат мекунам ва њам Њољї Акбар Тўраљонзодаро ва куллан њамаи касоне, ки оппозисиюн њастанд, ман њамаи онњоро њурмат мекунам! Њамаи онњо касоне њастанд, ки метавонанд мубориза баранд, шахсони мўњтараме њастанд. Байни мо ва онњо њеч нофањмие нест, њадафи мо як аст..." Роњбари "Гурўњи 24, њамчунин, ёдовар шудааст, ки "дар аввал умеди зиёде доштем, ки Кабирї дар интихобот ширкат кунад ва номзад шавад, аммо ваќте мо дидем, ки интихобот он гуна, ки бояд бошад, шаффоф ва озод баргузор намеша-
вад ва худи Кабирї њам номзадиашро намегузорад, он ваќт мо фањмидем, ки мардум боз њам дар майдон танњо монд..." Вай гуфтааст, дар фикри таъсиси давлати исломї нест ва мехоњад "демократияи њаќиќї" њукмфармо бошад. "...Ман наметавонам давлати исломї ташкил дињам, барномаи аслии ман бештар рўи иќтисод ва бењбуд бахшидани вазъи мардум ва сониян эљоди демократияи њаќиќї ва фазои озод барои мардум таъкид дорад". Дар њамин њол, ў гуфтааст, зидди ис лом нест в а мехоњад "дар љомеа рафтори исломї бошад, сатр бошад, намозу ибодат бошад, аммо тарафдори барпоии њукумати исломї нест", - менависад Кимиёи Саодат.
ИНТИХОБОТ
Дуи Кабирї ва се пешнињоди Кумитаи эътилоф Муњиддин Кабирї, раиси Њизби нањзати исломї ва вакили парлумони Тољикистон ба лоињаи таѓйироту иловањо ба Ќонуни конститутсионии Љумњурии Тољикистон "Дар бораи интихоботи Президенти Љумњурии Тољикистон" таѓйирот ворид кардааст.
Дар ин бора зимни нишасти ахири Кумитаи тадорукоти эътилоф "Барои ислоњоти демократии Ќонуни конститутсионї "Дар бораи интихоботи Президенти Љумњурии Тољикистон" иттилоъ доданд. Таѓйироти ахир ба лоињаи мазкур талаб мекунад, ки номзади ањзоби сиёсї ба мансаби президентї, ки дар интихоботи парламентї панљ ва аз ин бештар овоз гирифтаанд, аз љамъоварии имзои интихобкунандагон озод карда шавад. Њамчунин, Муњиддин Кабирї дар лоињаи мазкур пешнињоди дигарро илова кардааст, ки аз номзад ба маќоми президентї љамъоварии 2 фоизи њадди аќали имзои интихобкунандагонро таќозо мекунад. Ин дар њолест, ки Кумитаи тадорукоти эътилоф "Барои ислоњо-
ти демократии Ќонуни конститутсионї "Дар бораи интихоботи Президенти Љумњурии Тољикистон" моњи ноябр лоињаи таѓйиру иловањоро ба ќонуни мазкур ба Маљлиси намояндагон пешнињод карда буд ва яке аз се пешнињоди он лаѓв кардани љамъоварии имзои интихобкунандагонро барои номзад ба президентї талаб мекард. Тибќи ќонун дар Тољикистон номзад ба маќоми президентї бояд, њадди аќал, 5 фоизи имзои интихобкунандагонро љамъоварї кунад. Кумитаи тадорукоти эътилоф, ки моњи сентябри соли љорї аз њисоби ањзоби мухолиф ва созмонњои љамъиятї таъсис ёфт, ин талаби ќонунро монеаи асосї дар роњи интихоботи демократии президент дар Тољикистон унвон мекунад.
ИЛЊОМИ ЊАФТА ПУРСИШИ ГАЗАНДА Ин чи ќонунест, охир, Ин чи ќонуне, ки мехонад љиноят Саф кашиданро алайњи зулму бедод? Ин чи меъёре, ки медонад њамоќат Хоњиши маъмулии бурдан бар сар дар мулки обод? Ин магар айб аст, охир, Орзўи дидани њаммењанонат дар рифоњи комилу шод? Бештар аз ин њама, Ин магар хоњиши аз андоза беш аст, Зистан монанди як инсони озод? Зафар Сўфии Фарѓонї
Ёдрас мешавем, аввали моњи ноябри соли љорї парлумони Тољикистон лоињаи эътилофро бо се пешнињод дар бораи таѓйиру иловањо ба Ќонуни конститутсионии Тољикистон "Дар бораи интихоботи президенти Тољикистон" ба шуъбањои Маљлиси намояндагон ва Њукумати Тољикистон ирсол карда, гуфта буд, он дар муддати на бештар аз ду моњ баррасї хоњад шуд. Пешнињоди аввал, лаѓви талаботи Ќонун дар бораи љамъоварии 5% имзо аз теъдоди муайяни интихобкунандањо аз тарафи номзад ба маќоми президентї мебошад. Нуќтаи дувум, роњ додани намояндагони њизбњои сиёсї дар участкањои интихоботї ва сеюм, дар њузури намояндагони њизбњои сиёсї овезон кардани протоколи овозњои интихобкунандагон дар ќитъаи раъйдињии мардум буданд. Ба эътилоф "Барои ислоњоти демократии Ќонуни конститутсионї "Дар бораи интихоботи Президенти Љумњурии Тољикистон" њизбњои сиёсии ба назар фаъоли мухолифи њукумат, монанди Њизби сотсиал-демократї, нањзати исломї, демократї ва њатто њизби баќайднагирифтаи "Вањдат" шомил шудаанд. Дар доирањои коршиносї ин иќдоми эътилофро "дастдарзї ба љони њукумат" номиданд.
Њарамгули ЌОДИР
аз Ќосими БЕКМУЊАММАД
Фарќи Патрушев аз фолбинњо Се-чор рўз пеш котиби Шўрои амнияти Русия ба вуќўъ пайвастани инќилобњои "норинљї"-ро дар ќаламрави баъзе кишварњои муштаракулманофеъ ва аз љумла Тољикистон аз эњтимол дур надонист. Бори аввал нест, ки генералњои баландпояи кишвари шарики стратегии Тољикистон дар робита ба имкони иттифоќ афтодани тањаввулоти сиёсї ва амниятї мо њушдор медињанд. Ин дафъа баёнияи Патрушев замоне садо дод, ки фолбинњое низ 21 декабри соли љориро таърихи ба поён расидани дунё муќаррар кардаанд. Дар ќиёс бо вай, ки барои исботи иддаояш далелу бурњони хосеро пеш наовард, фолбинњо бо муаррифии њазору як наќша ва њисобу китобњои нуљумї мехоњанд њаќќонияташонро исбот кунанд. Манзури мо ин нест, ки ба котиби Шўрои амнияти Русия посух бидињем ва муддаї бишавем, ки дар кишварамон ва ё минтаќа њеч гуна таѓйиру тањаввул (ё ба ќавли Маскав инќилоби "норинљї") имкон надорад. Дар дурнамо такрори равандњои феълии кишварњои арабї дар шаклу миќёси гуногун дар ќаламрави бархе аз кишварњои Шўравии собиќ ва аз љумла Осиёи Марказї аз эњтимол дур нахоњад буд. Шояд дар амалї кардани чунин иќдомот баъзе ќудратњо ва кишварњои хориљї низ манфиат дошта бошанд, вале як нукта мусаллам аст, ки тањаввулоте дар ин сатњ бе њузури нухбагон ва бахусус нухбагони ќарор дошта дар ќудрат ва ё наздик ба ќудрат имконпазир нест. Ангезаи пайвастани бахши фаъоли љомеа ва махсусан љавонон њам мушаххас аст: мушкилоти иќтисодиву иљтимої, бидуни њал боќї мондани масъалаи бекорї, фасоди идориву молї, таборгарої дар таќсими мансабњо ва дар ихтиёри гурўњи мањдуд ќарор гирифтани дороињои кишвар. Магар дар Гурљистон, Украина ва Ќирѓизистон љуз масоилу мушкилоти иќтисодиву иљтимої чизи дигаре сабаби њузури мардум дар сањна шуда буд? Ин масъала, ки то ва баъди ин инќилобњо чизи зиёде таѓйир наёфт, мавзўи сўњбати дигар аст. Аммо баргардем ба суханони котиби Шўрои амнияти Русия. Чаро бояд њар дафъа хатари бесуботї ва инќилоб танњо Тољикистону Ќирѓизистонро тањдид кунаду кишварњои дигари минтаќаро дар амон гузорад? Магар њамин генералњои рус нестанд, ки њар дафъа барои исботи ба нафъи Душанбеву Бишкек будани пойгоњњои низомиашон онњоро "кафолати њифзи суботу амният" муаррифї мекунанд? Љолиб аст, агар далеле барои сар задани инќилоби "норинљї" вуљуд дошта бошад, пас фарќи миёни кишварњои минтаќа чандон зиёд нест. Масалан, дар Узбекистон натанњо бахши муайяни мардум аз сиёсати њукумат норозї њастанд, балки њатто Тошканд дорои мухолифони мусаллањ њам њаст, ки дар Афѓонистон, Покистон, Ќафќоз ва њатто Сурия таљрибаи љангї андухтаанду мунтазири фурсати бозгашт ба ватанашон мебошанд. Не, ба ќавли Маскав барои онњо хатари инќилоб вуљуд надорад. Барои Ќазоќистон низ. Генералњои рус мављудияти мухолифони ќавии сиёсии Нурсултон Назарбоевро, ки садњо миллион долларро дар ихтиёр доштаву ба сурати шабонарўзї бо Остона љангї иттилоотї (ва натанњо иттилоотї) пеш мебаранд, нодида мегиранд. Ќатъи назар аз масъалаи мављуд будани манфиатњои калони Русия дар Узбекистону Ќазоќистон (пеш аз њама захирањои зиёди энержї ва мавќеияти геополитикї), генералњои рус ба хубї медонанд, ки аз сўи Ислом Каримов ва Нурсултон Назарбоев посух хоњанд гирифт. Танњо посухи лафзї не, балки иќдомоте, ки ба мањдуд гардидани имтиёзоти Маскав дар ин ду кишвар хоњад анљомид. Ин аст, ки дар баробари Тошканду Остона хеле эњтиёткоранд. Њатто ваќте Тошканд ошкоро иќдомоти зиддирусї (манъи узвият дар Созмони паймони амнияти дастаљамъї) анљом медињад, натанњо сиёсатмадорон, балки њамин генералњои "бољуръат"-и рус мисли дипломатњо њарфњояшонро чида-чида мезананд, ки мабодо Ислом Каримов аз ин бадтар накунад. Баръакси онњо, дар кишвари мо ба баёнияњои генералњои рус умдатан коршиносон љавоб мегўянд. Ин бор њам ба Патрушев онњо посух доданд. Њамсангони Патрушев дар Тољикистон сукутро авло медонанд, зеро эњтимол дорад хотири муњимтарин шарики стратегии кишварамон озурда шавад! То њол надидем, ки Амрико бо чунин бепарвої дар мавриди кишварњои шарики стратегии худ сўњбат карда бошад. Зимнан ду-се рўзи пеш муовинони аввали сарвазирњои Узбакистону Ќазоќистон дар Тошканд эълон намуданд, ки њукуматњояшон бо бунёди неругоњи "Ќамбаротаи 1" дар Ќирѓизистон, ки бояд бо сармоягузории Русия анљом шавад, мухолифанд. Натанњо чунин мухолифат, балки њамкорињои наздики Тошканд бо Амрико ва НАТО низ љуръати интиќоди ошкорои масъулони сиёсиву низомии Русия аз иќдомоти Узбекистонро намедињад. Метавон тасаввур кард, ки агар мо фаќат чанд дарсади ин иќдомотро ба худамон иљозат медодем, гирифтори чи балоњое мешудем. Табиатан ќудратњо дигаронро меомўзанд ва русњо бењтар аз дигарон моро мешиносанд. Нуќтаи заифамонро (нигаронї барои баќои ќудрат) медонанд ва барои зарба задан њамеша онро интихоб мекунанд. Ба њамин далел буд, ки дар масъалаи халабонњои рус бо вуљуди њаќќониятамон дар нињоят Маскав "њаќ" баромад. Дар мавриди пойгоњи низомї низ. Гуфтем, ки маљонї вогузор кардани хоки кишвар мухолифи усули истиќлол аст, аммо дар нињоят ба Маскав муфташ супурдем. Супурдем, то аз љумла дар баробари њар гуна иттифоќоти љиддї ва аз љумла инќилоби "норинљї", ки њоло Патрушев аз эњтимоли вуќўъи он њушдор медињад, бима бошем. Ин њушдор бедалел нест. Яъне Маскав имтиёзњои тозаеро мехоњад. Кадом имтиёзњо? Тайи як соли оянда, даќиќтараш то интихоботи раёсати љумњурї хоњем фањмид…
ВОКУНИШ
Оѓози нишасти "бедории исломї" дар тењрон 10-уми декабр нишасти љањонии "Бедории исломї" бо њузури беш аз 600 устоди донишгоњњои љањон ба кор оѓоз кард. Бино ба гузориши хабаргузории Форс, Иљлоси љањонии "Устодони донишгоњњо ва бедории исломї" дар Маркази њамоишњои Созмони садо ва симои Љумњурии исломии Эрон шуруъ шуд. Дар ин маросим Мањмуди Ањмадинажод, президенти Эрон, аз суханронони аслї дар рўзи аввал аст. Дар ин нишаст устодон, нухбагон ва сиёсатмадороне аз кишварњои мусалмони минтаќа, аз љумла, Тољикистон, Миср ва Тунис њузур доранд. Ин нишасти дурўза бо шиори "Пешрафт, адолат ва мардумсолории динї" баргузор мешавад ва дар он 250 нафар аз устодони
донишгоњњои хориљї ва 350 устоди донишгоњњои эронї ширкат меварзанд. Ќарор аст, дар ин нишаст панљ комиссияи тахассусї ташкил шаванд, ки аввалин комиссия ба баррасии "Бедории исломї" дастоварди робитаи ќудрат дар љањони муосир мепардозад ва комисиюни дигаре низ бањси бедории исломї ва њукумати бедорї мубтанї бар мардумсолориро баррасї мекунад.
Њамчунин, комисиюнњое дар хусуси бедории исломї, осебшиносии тањдидот ва фурсатњои он ва бедории исломї, пешрафт, адолати исломї ва њувияти иќтисодї ва зарфиятњои илмї в а назарияпардозї дар љањони ислом низ дар њошияи ин нишаст ташкил хоњанд шуд.
4
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Њукми подшоњ вољиб! Хонањомона гирифтанд, њељ чиз нагуфтем. Роњро пулакї карданд, њељ чиз нагуфтем. Роњи чорворо мањкам карданд, њељ чиз нагуфтем. Охир, обро чаро мебанданд? 7-уми декабри соли равон њудуди 160 сокини дењаи Хоља Обигарми ноњияи Варзоб, љамоати Варзобќаъла, дар назди Осоишгоњи "Хоља Обигарм" љамъ омада, аз директори он талаб карданд, ки оби гарм ва ќувваи барќро дар манзилњои онњо барќарор намояд. Бештари сокинон иддао доОосоишгоњ Сулаймон Давлатов роњи оби гармро барќасдона бастааст. - Оби гарме, ки ба сокинон дода мешуд, њоло ба замин мерезад, вале ба сокинони дења дода намешавад, - мегўянд сокинони љамоати Варзобќалъа. Аммо ин ягона далели пешовардаи мардум нест. Онњо боз даъво доранд, ки ин мавзеъ аз љониби нафаре харидорї гардида, ба моликияти хусусї табдил дода шудааст. Воќеан, чунин даъвоњо имрўз дар саросари кишвар ба гўш мерасанд. Хусусигардонии молу мулк ва њатто хариду фурўши замин, ки ќонунгузорї манъ кардааст, барои ањли љомеа чун рўз равшан аст. Вале на дар ин њолат, ки сокинони Варзобќалъа изњор медоранд. Дар ин маврид боистї роњбари Осоишгоњ ва дигар намояндагони масъули давлатї чора меандешиданд. Вале, ба ќавли сокинон, Сулаймон Давлатов ваъдаи вохўрї бо ањолиро додаву ваъдахилофї кардааст. Дар њоле, ки ин вохўрї метавонист сарриштаи калобаи саргумро ёбад. Яъне, маълум гардидани шахсияти нафаре, ки ба гуфтаи мардум, мавзеи мавриди назарро харидорї кардааст, аз эњтимол дур набуд. Роњбари Осоишгоњ бо мардум бояд вомехўрд, аммо то ба њол аз ў дарак нест. Кўшишњои рўзноманигорон барои тамос бо Сулаймон Давлатов низ барбод рафтанд.
ЌАТЪИ ОБИ ХУДОДОД Ба андешаи ањолии Хоља Обигарм, чунин шеваи муносибат, яъне ќатъ кардани об шумораи мизољони аз осоишгоњ боздидкунандаро коњиш медињад. "Аксари ањолии Хоља Обигарм дар њудуди ин осоишгоњ кору фаъолият доштанд. Обро ќатъ намуда, пул кор карданї њастанд. Дар њоле, ки ин об њам ба халќ мерасаду њам ба мардуми осоишгоњ. Бефоида об ба дарё рафта истодааст. Ваќте обро мањкам карданд, кї ба инљо меояд дигар? Чаро чунин кор мекунанд?"- мепурсанд сокинон. Онњо изњори ташвиш мекунанд, ки то имсол дар масъалаи об мушкилот надоштаанд. Ба андешаи шикояткунандагон, 93%-и оби гарм аз таги замин мебарояд, яъне оби Худодод аст. Аммо сарфи назар аз ин, то чанд рўзи пеш умуман оби гарм вуљуд надошта, танњо баъди эътирози мардум ба як ќисмати мавзеи бањсї об сар додаанд.
А. Одинаев мегўяд, ки борњо ба маќомоти иљроияи мањаллї мурољиат карда, баъзе масоилро ба манфиати худ њал намудаанд. Вале њоло аз бењуда рехта рафтани оби гарм дар изтиробанд. ЭЪТИРОЗИ ЗАНЊО, БА ЉОИ ХУЛОСА Њангоми сўњбат бо арзкунандагон мушоњида мешуд, ки бештар занон оид ба ин масъалаи доѓи рўз хоњиши чизе гуфтан доранд. Масалан, зани нафаќагир Идимоњ Бегова чунин шиква дошт: "Зиндагиам бад аст, ќонун надорем, њавлиям танг аст. Обро хушк кунанд, чї гуна зиндагї мекунем? 86 солда рафтам, аммо хизмати њамин курорта кардам". Нафари дигар, Рўзигул Шарипова иброз медорад: "Як бозори наздик нест. Як тиљорат нест, ки рўзгорамонро гузаронем. Молу
ЭЪТИРОЗИ МАРДУМ ДАР НАЗДИ БИНОИ ОСОИШГОХ
"Хоља Обигарм": Эътироз барои оби гарм
БЕГОВА ИДИМОЊ вад, ки дар њамин хона зиндагї мекунам. Курорт дар њамин ду китфи мо бунёд шудааст. Аввал гуфтанд, ки симњои назди хонањоятонро гиред, гирифтем. Гуфтанд, ки молњоятонро гум кунед, фурўхтем. Ана акнун оббандї сар шудааст. Имрўз об, пагоњ свет, рўзи дигар мегўянд, ки дафъ шаветон. Мо гуфтем, ки ягон бомба биёреду њамин одамњоро тарконед, халос. Чї шуд, ки мушкилоти об имрўзњо зиёд аст!?". Ин нафаќагир мегўяд, шахсан ба назди раис рафта, фањмонидааст, ки агар об набошад, дарахтон хушк мешаванд. Вале аз љониби роњбарият посухи даќиќе нагирифтааст. Ба иттилои Љамшед Собиров, истиќоматкунандаи Хоља Обигарм, хонањои ин мавзеъ замони бунёди осоишгоњ сохта шуда, ягон имконият барои гармидињии онњо нест.
НИСО БОБОЕВА
АСЛАМ ОДИНАЕВ "КУРОРТ ДАР КИТФИ НАФАЌАГИР" Бархе аз шикояткунандагон мегўянд, ки ќатъ кардани оби гарм танњо як мушкили ба сарашон омада набуда, пештар низ онњоро барои аз байн бурдани баъзе шароити зиндагияшон маљбур мекардаанд. Нафаќагире, ки 47 сол дар осоишгоњ ба њайси ронанда кор кардааст, изњор медорад: "32 сол меша-
вад. Хонањо, ки сард шуд, кўдакон касал мешаванд. Шояд маќсадашон захираи об бошад, намедонам. Худатон бубинед, ки об бењуда рехта, рафта истодааст",- мегўяд ў. РАЌОБАТ БАРОИ ГИРИФТАНИ ОБ? Солњои пеш пурра таъмин будани биноњоро бо оби гарм Аслам Одинаев, омўзгори мактаби №4, сокини дењаи Хољаобигарм, љамоати дењоти Варзобќалъаи ноњияи Варзоб низ гўшрас мекунад: "Дар тўли чанд соле, ки ман ёд дорам, тамоми корхонањо, њамаи биноњо, њатто њаммомњои ин љамоат бо оби гарми зеризаминї таъмин буд. То ин ваќт мо мушкилоти обро надоштем. Аммо баъд аз нав шудани роњбарони осоишгоњ, об дар бисёр нуќтањо намерасад. Сабаби нарасидани об ба сарфакорї ањамият надодани роњбар аст. Чї тавре, ки мебинед, об бефоида ба замин рехта
"Раисон пешнињод карда истодаанд, ки дар хонањои худ печкањои гармидињии бобої насб намоем. Дар њоле, ки бештари хонањо аз хасу чўб сохта шудаанд ва метавонанд дар як шаб сўхта хокистар шаванд. Бар замми ин, деворњояшон нињоят тунук њастанд ва дар зимистон бе доштани таљњизоти гармидињї зиндагї карда намеша-
истодааст. Хобгоњњои умумии дуошёнаи раќамњои 2, 3, 4, хонаи 32њуљрадор дар фасли зимистон аз оби гарм мањруманд. Имрўз дар њамаи синфхонањо талабањо намерасанд, зеро мариз шудаанд. Ман худам роњбари синф њастам. Талабагони ман љойи 22 нафар танњо 14
ЉАМШЕД СОБИРОВ нафар ба дарс њозир мешаванд. Агар дигаронро пурсам, мегўянд, ки аз хунукї бемор шудаанд. Хонањое, ки солњои пеш сохта шудаанд, худатон медонед, ки айни замон дар чї њолатанд. Ман намедонам, шояд ин љо раќобат сабаб шуда истодааст, ки осоишгоњи асосї оби дигар љойњоро гирифтан мехоњад. Зеро, тавре шумо мебинед, дар назди осоишгоњи асосї як осоишгоњи дигар низ њаст. Ин корро кардан мумкин нест охир! Њудуди 30 нафар дар ин Осоишгоњ кору фаъолият мекунанд".
РЎЗИГУЛ ШАРИПОВА чорвомона фурўхтем. Оѓил доштам, њамаро канда гирифтанд. Ду говама фурўхтам. Дилам гўшт мекашад, дар ин наздикињо бозор набошад. Охир, дар аёми пирї мехостам, ки ягон чизи бомазза хўрам. Боѓу роѓамонро низ луч карданд. Њамин сол чї коре карданд, ки бо иваз шудани раис њамаро канда бурданд. Аз гову гўсола мондем, аз луќмаи бомазза мондем. Аз хунукї наберањоро дар баѓал карда шиштам". Як нафар зани дигар бо номи Нисо Бобоева аз он дар ѓазаб аст, ки роњбари Осоишгоњ фаќат аз номи президент онњоро метарсонад. "Мегўяд, ки аз кор пеш мекунем ё хонаатонро аз дастатон мегирем. Дар њама кор аз номи президент гап мезананд. Шояд раиси бечораи мо низ бегуноњ бошад (манзур роњбари осоишгоњ аст,Ш.А.). Вай њам хўљаин дорад, хўљаинаш ки маљбур мекунад, зўраш ба хўљаинаш нарасида, ба мо зўрї мекунад". - Њукми подшоњ вољиб! Хонањомона гирифтанд, њељ чиз нагуфтем. Роњро пулакї карданд, њељ чиз нагуфтем. Роњи чорворо мањкам карданд, њељ чиз нагуфтем. Охир, обро чаро мебанданд?- хулоса кард назари пурѓазаби занони эътирозгарро Нозук Саидова.
Шањлои АБДУЛЛО
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
5
Як њангома аст ба хотири пур кардани эфирњои телевизиону радио ва сањифањои нашрияву маљаллањо. Аммо нек бингарем шояд хуб дарк кунем, ки зиндагии мо дар Тољикистон танњо њамин њангома ва пур карданњо аст…
Ба беахлоќии духтарон кї гунањкор аст?
Диловар Ашўров: - "Харбуза аз пулокаш дур намеравад". Хуни "њарому" - у зоти пасту ифлос новобаста аз замона ва сохти давлатдорї ахмаўї ва фисќу фасодашро мекунад,чунки дар рагу пайвандаш хуни "њаром" мегардад. Like o 5 Мирзо Мирзоев: - Агар заррае таълими динї медоштанд, шояд ба ин њад намерасид? Like o 2 Файзуллоев Шокир: - Дар ваќти мактаб талабагон ба гуруњњо људо мешаванд (њам духтарњову њам писарњо). Беодобу баодоб. Like o 1 Рањим Рањимов: - Фоњишагї ва ё бадахлоќї дар њама давру замон буд, њаст ва хоњад монд. Дар адабиети классикии тољик оиди фитнаи зан хеле навиштањо низ њастанд. Дар даврањое, ки занњо дар чањор девори њавлї мањкам буданд, бачабозї ривољ дошт. Тарзи њукуматдорие, ки манъ карданро ливои худ кардааст, ин масъаларо њал карда наметавонад. Њатман бояд љомеа бо роњи баёни озоди фикру аќида аввалу охири ин масъаларо ёбад. Ва дигар тарафи масъала ин аст, ки магар ба вайроншавии ахлоќ фаќат занон ва духтарон гунањкоранд?! Магар мо мардон онњоро барои хушии дили худ ба њар роњ тела намедињем?! Бо пул, мол, зўрї... Пас аз мост, ки бар мост... Like o 3 Мирзо Мирзоев: - Инњо њоло зан нестанд, инњо
ноболиг ва талабаи мактаб хастанд. Like o 1 Komil Ўцрбонов - Љои гап намондааст. Дмитрий Потешкин: - Духтарон як шишти духтарона кардаанд, пиво нўшида, дуд мондаанд. Љавонанд ва мехоњанд тамъи њамаро чашанд. Бояд бо дўстони хуб нишинанд. Ин гап ба оне дахл дорад, ки навор гирифта, дар интернет гузоштааст. Дигар ин ки бо кї њам ваќт гузаронанд, ваќте бачањои хуб њама ба Русия рафтаанд. Духтарон ба ин њад расидаанд, ки худ худро саргарм кунанд. Like o 3 Модератори Платформа: - Саволи асосї - бадахлоќ кист, оне, ки видеоро дар интернет мондааст??? Like o 5 Камол Абдуллоев: - Њељ гап не. Мирзо Мирзоев: - Таваљљўњ кунед, яке мегўяд, ки "Муњаммадї, дидї, ман расидам ва ба ту намерасад". Онро махсус барои кадом як Муњаммадї гирифтаанд, ки бинад. Like o 3 Нодира Усмонова: - Ин видеоро аз телефон, компютер ва шабакањои иљтимоии худ њазф кунед. Таќдири духтарњоро сўзондан даркор нест! Like o 1 Зиёдуллоњ Нуров: - Агар мо хоњем, ки љомеаи мо ислоњ ва фасоди ахлоќї решакан шавад, бояд модарњои солења тарбия кунем, зеро салоњи љомеа дар
салоњи модар аст ва фасоди љомеа дар фасоди модар. Like o 2 Шањноза Азимова: - Чї хел мешуд баробари модарон падаронро њам тарбия мекардем?! Шоњин Самад: - Ин порнои кўдакона аст. Хуб мебуд, видеоро њазф карда, бањсњоро бас кунем. Like o 3 Аъзам Иномов: - Арзишњои ѓарбї. Самад Зубайд: - Бо љазо додани инњо мушкилї њал намегардад. Дар як навор онњоро аз мактабї 21 гуфтаанд. Бояд сарварї мактаб, роњбари синф ва љонишини тарбиявї низ љазо гирад. Дар баробари ин куљост "ќонуни масъулияти падару модар"? Like o 1 Муслим ТЉ: - Мо дар давлати Демократї ва Соњибистиќлол зиндагї мекунем. Боз чї мехостед!!! Куруш Суњроб: - Метавон фарзандони арзандаро бидуни дин њам тарбия кард!!! Дўстон, ваќте шумо дур аз ватан парвои ояндаи духтару хоњарњоятонро надоред, аз онњо чаро гиламанд њастед ? Солењ Њотамиен: - Шармандагї. Умед Љайњонї: - Шояд ин натиљаи эксперименти "хонагї кардани ислом" аст? Фарид Ориён Балхї: - Кї гунањкор? Падару модари инњо будаанд - ку! Онњо магар мехостанд духтаронашон њамин хел бошанд? Фикр накунам. Лекин муњити мо чунин шудааст. Як духтари хубро њам вайрон мекунад. Арзишњо дигар шудаанд. Умедвор њастам, ки барои як ќишри хеле хурд ин тур шудааст. Агар ин тоифа зиёдтар бошанд, аниќ дар Тољикистон инќилоби исломї мешавад. Зеро ин ќабил тоифањо ояндаи љомиаро тањти суол мегузоранд. Њељ касе аз мо, ба истилоњ чї дунявињо ва чї исломињо фарзандонамонро чунин бадахлоќ дидан намехоњем. Мехоњем онњо дар як кишваре ба воя расанд, ки бадахлоќї фазояш набошад.
ЊАЌТАЛОШЇ
Шикояти мањбусон аз гум шудани кодекси иљрои љазо Дар мањбсахонаи шањри Вањдат, маъруф ба "Кирпичний", мањбусон аз гум шудани китоби Кодекси иљрои љазои љиноии Тољикистон дар тањрири ахир изњори нигаронї мекунанд. Дар ин бора як гурўњ мањбусони шањри Вањдат дар суњбати телефонї ба хабарнигори TojNews иттилоъ доданд. Бино ба гуфтаи онњо, Кодекси иљрои љазои љиноятї дар тањири нав, ки дар китобхонаи мањбас ќарор дошт, ахиран, ѓайб задааст. "Мо бо воситаи он њуќуќњои худро дар дохили мањбас њимоя мекардем. Акнун баъди гум шудани он мо дар њимояи њуќуќњои худ ночор мондем. Кодекс дар китобхона буд, аз он истифода мекардем. Масалан, ваќте моро аз миќдор зиёд кор мефармуданд, ба кормандони муассиса мегуфтем, ки Шумо хилофи ќонун рафтор карда истодаед. Ё агар дар мулоќот бо пайвандон монеъ мешуданд, мегуфтем, ки дар ин ќонун чї ќадар мулоќот ва ваќт муайян шудааст?! Кодексро аз китобхона гирифтанд. Ваќте шикоят
кардем, Кодекси иљрои љазои љиноятии соли 2006-ро оварда монданд. Ваќте гуфтем, ин куњна аст, боз тањрири соли 2008-ро оварданд. То ба њол тањрири нави Кодекси иљрои љазои љиноятии Тољикистонро ба мо наовардаанд. Мо хоњиш дорем, ки њамин Кодекси тањрири охирро оварда монанд. Ин барои мо хеле зарур аст". Дар Сарраёсати иљрои љазои љиноии назди Вазорати адлияи Тољикистон ба TojNews гуфтанд, дар мавриди шикояти мањбусон ва нопадид шудани китоби Кодекси мазкур иттилоъ надоранд. Бањром Абдулњаќов, муовини сардори Сарраёсати иљрои љазои љиної имрўз, 6-уми декабри соли љорї, ба TojNews
гуфт, то ба њол аз номи мањбусон ягон номаи шикоятї дар мавриди нопадид шудани китоби мазкур нарасидааст. Зимнан, беш аз як моњ ќабл Суди шањри Вањдат ду корманди мањбасхонаи раќами №3, маъруф ба "Кирпичний", аз он љумла, табиби ин муассисаро ба хунукназарї ва нарасонидани кўмаки тиббї ба мањбусе, ки даст ба худкушї задааст, муттањам кард. Њамчунин, гуфта мешавад, Давлат Бобоев, раиси собиќи мањбаси мазкур, барои хунукназарї нисбати марги Аљик Ќаюмов, яке аз мањбусони зиндони "Кирпичний", ба маблаѓи 26 њазор сомонї љарима баста шудааст. Дар ин мањбасхона њудуди њазор нафар адои љазои љиної мекунанд.
«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС
Ќиёмат. 10 рўзи дигар Дар њоле ки дунё њамоно бо кору бори худ овора аст, дар Тољикистони мо бархе мардум дар интизори рўзи ќиёмат нишастаанд. Куљое наравї, касе аз интихоботи соли 2013, ворид шудани Тољикистон ба Созмони љањонии тиљорат, изњороти Патрушев дар бораи "инќилоби ранга" ва ѓайраву њоказо, ки расонањо хабариро машѓул медорад, сўњбат намекунад. Њама интизори 21 декабр - рўзи ќиёматанд. Ин овозањо аз филмњои њуљљатии русї пайдо шуда, њатто расонањо дар бораи он маќолањо менависанд. Фирќае њам дар Шветсария ба ин рўз омодагї мебинанд ва рўзњои охирини худро аз сар мегузаронанд. Њамаро санге тарсондааст, ки 10 рўз пас аз њаво омада, ба замин мезанад ва ин "кулўхи гирд" - ро пора - пора мекунад. Мо - одамакон њамин тавр роњии он љое мешавем, ки аз он љо омадаем. Аммо ба чењрањои беѓами кўчањои Душанбе менигариву манзараи рўзи Ќиёматро ба хотир оварда, ба чї фикрњое намеравї. Бале, касе бовар надорад. "Бред!" - мегўяд як нафар, якеи дигар мегўяд, ки "аљаб нест!". Банда њам мегўям, ки "чї фарќ дорад?" Њамин будану зиндагии худамонро мегўям. Ин рўз аз рўзи дигар фарќ надорад. Гўё њама дар атроф ях бастааст. Зиндагии якранг. Телевизорро менигарї, њамон гапњое, ки як сол пеш мешунидї. Рањбаронро мебинї, њамонњоеанд, ки дар роњаткурсињояшон "сварка" шудаанд. Маѓзи мардум њамон тавре њаст, ки бояд дар ин замона бошад - якранг! Хона - якранг, кўча - якранг, кор - якранг! Рўзњо рафтанд, мисле, ки имрўз рафт ва пагоњ њам њамин тур меравад. Суол мешавад, ки чї фарќ дорад рўзи 21 декабр чї мешавад? Ќиёмат шавад, нест мешавем, гўё, ки будем ва инро на фаќат ѓайр, балки худ намедидем. Нашавад њам чї? Боз њамин рўзу рўзгор. Шояд барои онњое, ки чизе андўхтаанду акнун онро мехоњанд ба саломат хўранду пўшанд, љон ширин бошад. Њарчанд ин якрангї њам ба дили онњо рўзе хоњад зад. Аммо барои онњое, ки чизе ба мисли пролетариати Ленин барои бохтан надоранд, 21 декабр аз 21 январу соли 2012 - ву 2013 аз њам чї фарќ доранд? Фаќат номи рўзњову раќамњо таѓйир мехўранд. Одамон њам таѓйир мехўранд, аммо ба синну сол ва ќиёфаву ќадду ќомат. Зоњиран, на ботинан. Касе њам фикр мекунад, ки ботинан таѓйир хўрдааст, шояд хато накунад, аммо чун ба берун аз худ менигарад, мебинад, ки чизе таѓйир нахўрдааст. Дурусттараш, ў чизеро таѓйир дода натавонистааст ва фарзанди ўву набераи ўву панљ пушти дигари ў низ шояд њамин тавр хоњанд омаду хоњанд рафт. Фикр намекунед, ки ќиёмати рўњонии мо барваќт гузаштааст? Хеле пештар шукўњу шањомати мо аз даст рафта, мо дар харобазорњои шўњрати фардиву миллии хеш хокистаркобї мекунем? Касоне њам мегўянд, сарусадоњои рўзи Ќиёмат дар таърихи 21 декабри соли 2012 бофтаву тофтањои кадом як хадамоти љосусиву марказњои саргармкуниянд ва маълум нест, ки аз он ба хотири љалби таваљљўњи мардум аз њаводиси бузургтарини љањон, ба монанди бўњронњои Сурияву Миср ва њатто худи Русия истифода мекунанд, ё танњо доирае мањдуд ба он бовар доранд. Як њангома аст ба хотири пур кардани эфирњои телевизиону радио ва сањифањои нашрияву маљаллањо. Аммо нек бингарем шояд хуб дарк кунем, ки зиндагии мо дар Тољикистон танњо њамин њангома ва пур карданњо аст… Аммо аз њама муњим ин аст, ки рўзи 21 декабр Ќиёмат мешавад ё не, шояд инсоне пайдо шавад, ки як маротиба нобудиро эњсос кунад. Будан, аммо дар асл набуданашро. Як миллат њам чунин эњсосро метавонад дошта бошад… Бахусус миллати мо! Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
Навори духтарони яке аз мактабњои Душанбе мављи вокунишњоро дар шабакањои Ютюб ва Фейсбук ба бор овард. Ин духтарњои синфњои болої, тавре дар навор дида мешавад, пиво нўшида, бо њамдигар мисли њамљинсгароён рафтор мекунанд. Њамчунин дар як навори дигар онњо аъзои мањрами бадани худро намоиш медињанд. Маълум аст, ки онњо маст њастанд ва њарфњои бешармона мезананд. Дар бораи бадахлоќињо миёни љавонони тољик зиёд гуфтаву шунида мешавад, аммо аз майлонњои њамљинсгарої ин аввалин наворест, ки дар Ютуб ва Фейсбук пахш мешавад. Лањни онњое, ки дар ин бањсњо сўњбат кардаанд, хашин аст. Ва суоле, ки барои љомиа ин љо муњим буд, низ матрањ шуд:
i
МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО
6
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Яке аз сабабњои дигари даст ба худкушї задании наврасонро набудани равоншиносон дар мактабњо арзёбї мекунанд. Дар кишварњои Аврупо њар як мактаб равоншинос дорад, ки рафтору хислати њар як хонандаро зери назорат мегирад.
Шурўъ аз моњи январи соли 2013 тибќи Кодекси нави андоз мактабњои хусусї низ 18 дарсад андоз аз арзиши иловашуда ё НДС месупоранд. Ба андешаи коршиносон, ин амал дастрасии маорифро барои ањолї боз њам мањдудтар мекунад, яъне аз Кодекси нави андоз на сабукї, балки вазнинї пеш меояд. Бадтар шуд, ки бењтар не. 108 СОМОНЇ ИЛОВА! Ду фарзанди Алишер дар мактабњои хусусї тањсил мекунанд. Њар моњ барои тањсили як фарзандаш 600 сомонї маблаѓ месупорад. Вай ба мо гуфт: - Аз рўи Кодекси нави андоз ба болои 600 сомоние, ки њар моњ барои як фарзандам месупорам, боз 108 сомонии дигар илова мешавад. Барои ман фарќ надорад, 600 сомониро, ки супоридам, 108 сомонии дигарро њам месупорам. Аммо барои дигарон шояд ин амал маорифро дастнорастар мекунад. Сокина, як сокини дигари шањри Хуљанд, ки њамагї 600 сомонї маош мегирад, мегўяд, агар маблаѓи иловагї супорад, маљбур аст, ки фарзандашро аз мактаби хусусї ба мактаби умумї монад, вале донишаш њайф мешавад: - Фарзандам дар мактаби "Иршод" мехонад ва моњона барои тањсилаш 300 сомонї месупорам. Агар боз њам нархи он ќимат шавад, дигар имконияти дар мактаби хусусї хононданро надорам. Пўшоку дигар лавозимот лозиманд. Нархњо дар бозор рўз аз рўз гарон мешаванд. Аќаллан маош баланд мешуд, гапи дигар буд. ДАРС НЕСТ Аксар падару модарон мегўянд, дар мактабњои миёна фарзандонашон дониши зарурї гирифта наметавонанд, зеро омўзгорони босаводу таљрибадор дар ин гуна мактабњо ангуштшуморанд. Дар мактабњои хусусї, ки маоши баланд доранд, омўзгорони соњибмалакаву соњибтахассус ба кор љалб карда шудаанд. Њарчанд нархи онњо гарон аст, волидайн ба хотири дониши хуб гирифтани фарзандашон кўшиш мекунанд онњоро дар мактабњои хусусї гузоранд. - Фарзандам дар мактаби ми-
ёна тањсил мекунад, аммо ќариб, ки дарси дуруст намехонанд ва фаќат мераваду меояд. Ваќте мепурсам, "чаро барваќт омадї?" мегўяд, "муаллим набуд" ё "бемор шудааст", хулоса њар рўз як бањона њаст дар мактабњои миёна. Бо ин ањвол оянда худашон азоб мекашанд ва барои он ки соњиби љои кори хуб шаванд, бояд дониши хуб
Агар онњо ѓами ояндаи ин миллатро мехўрданд, аз мактабњои хусусї умуман андозро мебардоштанд. Дар њамин њол намояндаи Раёсати андози вилояти Суѓд Валиљон Маљидов гуфт, ки на танњо мактабњои хусусї, балки тамоми муассисањои таълимї, ки аз њисоби буљаи давлат маблаѓгузорї
баѓал дигар мешавад. Ман њам мехоњам, ки фарзандам дар чунин мактаб тањсил намояд, аммо шароити иќтисодии ман имкон намедињад. Боз дасти бой болову сари камбаѓал хам. Як директори мактаби хусусии шањри Хуљанд, ки аз гуфтани номаш худдорї кард, гуфт, Тољикистон давлати иљтимої аст ва му-
"Мактаби бою камбаѓал" Њукумати Тољикистон маорифро дастнорас мекунад?
дошта бошанд. Дар мактабњои хусусї ба њар њол хонанда њар рўз чизеро меомўзад, - хулоса мекунад суханонашро Парвиз, як сокини дигари Хуљанд. ВАЗИФАИ ДАВЛАТ Ќонуни асосии Тољикистон барои њар инсон тањсилро кафолат додааст ва ин ба ќавли коршинос Назири Њаким, њукуматро вазифадор мекунад, ки барои мардумаш шароити тањсилро фароњам кунад: - Маош дар мактабњои миёна кам аст ва бисёр омўзгорони хуб барои таъмини зиндагї кор дар мактабњои хусусиро бењтар медонанд ва ё умуман тарки ин пеша мекунанд. Мантиќ куљо аст, ки њукумат худ мактабњоро таъмин карда наметавонад, аммо боз њам намегузорад, ки мардум худаш барои тањсили хуб шароит фароњам орад. Андоз љамъ шавад шуд. Ин муњим шудааст. Њангоми ќабули Кодекси нави андоз вакилони мо, маълум мешавад, умуман дар бораи маориф фикр накардаанд.
намешаванд, ба ин намуди андозбандї мегузаранд: - Тибќи Кодекси андоз дар тањрири нав дар моддаи 169 озод кардани андоз аз њисоби арзиши иловашуда таъѓироту иловањо ворид карда шуд. Он муассисањои томактабї, миёна ва олї, ки аз њисоби буљаи давлат маблаѓгузорї мешаванд ба низоми умумї андозбандї карда мешаванд, вале андоз аз арзиши иловашуда намесупоранд. Лекин он муассисањои таълимие, ки аз њисоби давлат маблаѓгузорї карда намешаванд, онњо андоз аз арзиши иловашуда месупоранд. ТАЌСИМБАНДЇ Акбарљон, як сокини дигар умуман мухолифи мактабњои хусусї аст, зеро дар онњо фарзандони мансабдорон ва ё шахсони доро мехонанд. - Ин таќсимбандии љомеа аст. Фарзанди мансабдор ва доро дар рўњияи дигар тарбия мегирад ва нигоњаш ба оне, ки дар мактабњои миёна мехонанд, яъне бачаи кам-
ассисаи таълимї низ яке аз шохањои иљтимоиёт аст. Вай гуфт, дар оинномаи мактабњои хусусї навишта шудааст, ки фаъолияти онњо ѓайритиљоратї аст ва маблаѓњои воридшуда танњо барои маоши омўзгорон ва таљњизонидани синфњо сарф карда мешавад: - Шояд инро њатто баъзе аз намояндагони парлумон намедонанд, ки мактаби хусусї ба тиљорат дохил намешавад ва мо даромад намегирем. Дар мактабњои миёна аксарият омўзгорон бо сабаби пастии маош тарки ин пеша кардаанд . Мо барои он ки наврасон дар сатњи зарурии љавобгў ба талаботи замони муосир дониш гиранд, мактабњои хусусї ташкил кардем ва ба муаллимон маоши хубтар дода, онњоро ба таълиму тарбия љалб кардем. Аммо ба љои он ки моро дастгирї кунанд, баръакс ин корњоро кор карда истодаанд. Давлат вазифаашро фаромўш кардааст... Афзал БОСОЛИЕВ, Хуљанд
www.tojnews.org
www.tojnews.org
Афзал БОСОЛИЕВ
НАЌЛИ МУЗОФОТЇ
Номњои «бой» - и соњибони камбаѓал Бобои Сафари 80 - сола ба идораи «Нигоњ» гоњ - гоњ аз Файзобод бо кўлбори ќиссањои аљибу ѓариб меояд ва њар дафъа мешавад онњоро навишта гирифту дар рўзнома нашр кард. Хулоса, ин одам як китоби зинда аст. Мутаассифона, њар дафъа аз серкорї мутаваљљењи сўњбатњояш намешавам. Аммо ин дафъа ин ќиссаи ўро шунидам, ки њоло манзури хонанда мекунам: - Як нафар Сафарбек ном дорад ва ўро як писаракест бо номи Бобораљаб. Бачаи шўх аст ва гоњу ногоњ дар кўча ба ягон њодиса мепечад. Падараш асабї мешавад. Сафарбек як рўз дар назди дарвоза нишаста будааст, ки њамсояаш бо мошини гаронбањое меояду дар назди дарвозааш тоб мехўрад. Дар њамин ваќт Бобораљаб чї коре мекунаду падараш ўро дашном медињад: - Бобораљаб, э, бар падарат лаънат, ту чї кор карда истодаї?! Дафъ шав аз он љо! Дари мошин кушода мешаваду њамсоя фуромада, назди ў меояд ва ба Сафарбек мегўяд: - Ака, тенљї аст? Ту чї мегўї?! Чар о маро бењу да даш ном медињї. - Мебахшї, њамсоя, ман писарам Бобораљабро дашном дорам. - Ака, илтимос, биё, ягон сўм гўй, медињам, вале њамин номи фарзандатро иваз кун. Инро гуфту рафт. Аммо ин охири ќиссаи Бобои Сафар набуд. Ў мисоли дигар зад: - Дар Файзобод замоне Давлатшо ном подабон буд. Ба он хотир «замоне» мегўям, ки њоло ин тавр нест. Хулас, он ваќтњо ў камбаѓалтарини дења буд, аммо 12 фарзанд дошт. Аз њама аљиб, ў ба фарзандонаш номњои раиси колхозу љамоат ва сарватмандони дењаро мемонд. Аз ин нуќтаи назар, дар хонаи ў тамоми афроди соњибнуфузу «бойбача» - и дењаву атрофаш бо нони подабонї калон мешуданд. Давлати Шўравї њам кўмак мекард, аммо ин дар вазъи иљтимоии оилаи Давлатшоњ он ќадар таъсир надошт. Солњо гузаштанд, бачањои Давлатшоњ њам калон шуданд. Шўравї пош хўрд. Њама дар ин ѓам афтодем, ки акнун ин камбаѓал чї тавр писаронашро хонадор мекунад. Аммо аввал фарзанди калониаш, баъд дигарњояшон бо гузашти солњои «россиян» шуданд. Барои Давлатшоњ њар моњ 2 - 3 њазор доллар равон мекунанд ва ў имрўз яке аз пулдорони дења аст. Лекин одами хуб, ки њаст, хислатњои камбаѓалиаш њоло њам мушоњида мешавад. Дар аввал њар рўз масљид мерафт, њоло њамон љо њам намеравад. Бобои Сафар дар идомаи наќлаш гуфт, ки агар дар дења ягон нафар аз оилаи Давлатшоњ мепурсид, ки чаро номи калоншавандањоро ба фарзандонатон мемонед, љавоб мегирифт: ман мехоњам фарзандони ман ба њамонњо монанд шаванд. Вале худи Давлатшоњ чизе намегуфт. Бобои Сафар хулоса кард: - Имрўз худатон бубинед ва њисоб кунед, ки чаро ба мисли Сафарбек ва Давлатшоњ чандин нафар номњои фарзандонашонро Эмомалї, Рањмон ва Њасану Муродалї мондаанд?! Эраљи АМОН
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
7
Роѓун тарњи шўравибунёд аст. Аммо онњое њам, ки дар њукумати Роналд Рейган, собиќ президенти ИМА ва Михаил Горбачёв, сарвари ваќти собиќ Шуравї корманди давлатї буданд ва айни њол дар ќайди њаётанд, дар бораи Роѓун изњори беиттилої мекунанд.
ЭРИК ГЕРЗИН
Амрико ва Роѓун Банда бо ибтикори сафорати ИМА дар Тољикистон аз рўи барнома барои хабарнигорони ба номи Эдвард Мароу 21 рўз дар Амрико будам. Ин барнома бо дастгирии молии вазорати корњои хориљии ИМА амалї мешавад. 7 сол боз доираи васеъи хабарнигорон, беш аз 100 нафаро аз 40 кишвари љањон даъват мекунад. Банда дар ќатори 10 хабарнигори Иттињоди давлатњои мустаќил њам шомили ин даъват дар соли 2012 шудам. Давоми 21 рўз мо то љое аз сиёсати дохилї ва хориљии ИМА, мавќеи ин кишвари дар ќиболи њаводиси љањон, бахусус Тољикистон њам то љойе иттилоъ ёфтем. Аммо банда барои худ як "кашфиёт" - и дигар њам кардам. Дар Амрико нерўгоњи Роѓунро намедонанд. Албатта, манзури ман мардуми оддии он нестанд, ки њатто аз бузургтарин тарњ дар худи Амрико шояд иттилоъ надошта бошанд. Манзури ман, нињодњои давлатї ва коршиносони ин кишвари абарќудрат њастанд, ки бо масоили Осиёи Марказї сарукор доранд. Коршиносон ва намояндагони Департаменти давлатї ё вазорати корњои хориљии Амрико дар бораи лоињањои хурди кишварњои африќої иттилои даќиќ доранд ва дар њар мавриде суол шавад, посухњои даќиќ медињанд, аммо як хабарнигори Осиёи Марказї посухи даќиќ гирифта наметавонад. Иттилои амрикоињо гўё дар бораи Осиёи Марказї хеле ночиз аст. Ваќте банда дар бораи назари маќомоти расмии Амрико дар бораи нерўгоњи Роѓун пурсидам, Марк Стон, иќтисодшинос ва намояндаи Департаменти давлатии ИМА изњори беиттилої кард. Вай гуфт, ки "ман дар бораи Тољикистон чизи муњим гуфта наметавонам. Зеро иттилоъ надорам. Аммо дар мавриди њамкорињои оянда ва саромоягузорињо њаминро гуфтаниам, ки Амрико барномањои навро руйи даст дорад, то ба рушди иќтисодии кишварњои Осиёи Марказї мусоидат кунад". Эрик Герзин, мудири кафедраи сиёсатшиносии Донишгоњи Невада, ки ба назар менамуд, аз Осиёи Марказї хабар дорад, гуфт, кишвараш чандон барнома ё лоињањои калони саромоягузорї дар бахши иќтисодї дар Тољикистонро дар солњои наздик руйи даст надорад. "Барномањое ки њоло аз амали шудани онњо сўњбат мешавад дар бахши маориф ва фарњанг њастанд, на чизе бештар аз он" гуфт ў. Ин сиёсатшинос, ки хеле ошкоро сўњбат мекард, пинњон надошт, ки дар за-
Николай Патрушев, дабири Шўрои амнияти Русия ахиран изњор дошт, ки дар фазои ИДМ, мушаххасан Ќирѓизистон, Тољикистон ва Украина њанўз эњтимоли вуќўъи "инќилобњои норинљї" боќї мондааст ва ин барои Русия манбаъи хатар аст. Аммо ин танњо мавриде нест, ки як маќоми баландпояи Русия аз њамчунин эњтимолият сухан мекунад. "Инќилобњои ранга" тайи 10 соли ахир дар Гурљистон, Украина ва Ќирѓизистон иттифоќ афтода буданд, аммо њанўз аз шунидани ин таъбир ба бадани њукуматњои дарозумри Осиёи Марказї "мурѓак медамад" ва шояд аз ин хотир аст, ки Кремл онро хотиррасон карда, тарс додани онњоро "дўст медорад". Воќеан, чаро Патрушев "бањори араб" - ро мисол наоварда, аз "инќилобњои ранга" мегўяд? Ваќте Њиллари Клинтон изњор дошт, ки кишвараш
чї мехоњад? Магар мухолифини Тољикистон тањти назорати Амрикоянд, ки бо дастури он фардо дар Тољикистон "инќилоби ранга" кунанд? Иттињоди Шўравї ќаламрави нуфузи бидуни бањси Русия аст. Як баданаест, ки тањти назорат доштани њар узви он ба амнияти Русия сахт бастагї дорад ва бо аз даст додани назорати ин ё он узв Русия заъиф ва суќуташ яќин мешавад. Аммо пас аз истиќлолият гирифтани кишварњои собиќ Шўравї зоњиран њама бастагї аз Русия доранд, аммо љо - љо сиёсатњои мустаќилонае аз онњо роњандозї ва дар ин сиёсатњои "изи" Амрико дида мешавад. "Инќилобњои ранга" дар Гурљистону Украина ва Ќирѓизистон, ки ба навњае аз сўи Амрикову Русия љонибдорї ё тањрик мешуданд, далели бармалои он аст, ки ќудратњо нуфузи худро дар
мепурсанд, ки аз куљо ин иттилоъро ба даст овардаанд. Аммо намешавад худро фиреб кард. Мухолифини њукумати Тољикистон имрўз дар Маскав љамъ шудаанд. Иттилое њам њаст, чанд гурўњи мухолифи њукумати Тољикистон ба маъмурияти президенти Русия мурољиат карда, изњор доштаанд, ки омодаанд дар Тољикистон "инќилоби ранга" кунанд. Љои њељ гуна шубња њам нест, ки њар "инќилобе", ки дар Тољикистон мешавад, аз љумла љанги дохилии солњои 90 аз Кремл идора мешавад. Њоло ин нукта мушаххастар нашудааст, ки оё мухолифини онваќтаро њам Русия назорат мекард, ё кишварњои дигар. Аммо њоло бидуни бањс, мухолифин рў ба Маскав доранд ва хуб њам мефањманд, ки дар ин минтаќа бидуни мусоидати Русия ба чизе намерасанд. Ин дарсро мухолифини
"Љанги буќќањо" "Инќилоби ранга" - ро Амрико мекунад, ё Русия?
ТРУС СОББ мони шўравї ИМА ба хотири Иттињоди Шўравї ба Афѓонистон таваљљўњ дошт ва муљоњидонро кўмак мерасонд, аммо ваќте Иттињоди Шўравї аз байн рафт, дигар таваљўњи ИМА ба Афѓонистон кам шуд. Роѓун тарњи шўравибунёд аст. Аммо онњое њам, ки дар њукумати Роналд Рейган, собиќ президенти ИМА ва Михаил Горбачёв, сарвари ваќти собиќ Шуравї корманди давлатї буданд ва айни њол дар ќайди њаётанд, дар бораи Роѓун изњори беиттилої мекунанд. К,,,Н, собиќ мушовири давлатии Рейган ва нафаре, ки рисолаи докториаш ба рушду иќтисоди Иттињоди Шўравї бахшида шудааст, гуфт, вай аз тамоми тарњњои стратегии Иттињоди Шуравї хабар дошт, аммо аз Роѓун на. Банда ин њарфњоро барои накўњиш ё исботи бехабарињои коршиносону маќомоти амрикої наовардам. Шояд афроди њамсўњбати мо мутахассиси умури Тољикистон набуданд ва онњо њаќ њам доранд, ки на фаќат дар бораи нерўгоњи Роѓун, балки худи кишвраи мо њам чизе надонанд. Аммо ин бори дигар он даъворо таќвият медињад, ки нерўгоњи Роѓун ояндаву мушкили худи мардуми Тољикистон аст. Ва ба умеди оши њамсояву ќудратњо турб натарошем. Њарамгули ЌОДИР Душанбе - Вашингтон Рино - Чикаго - Душанбе
ба эњёи Иттињоди Шўравї дар либоси Иттињоди гумрукї ё Иттињоди Авруосиё мухолифат хоњад кард, ихтилофи ин абарќудрат бо Русия на фаќат сари ќазияи Сурия, балки дар кулл дар тамоми љањон, аз љумла Осиёи Марказї бармалотар шуд. Тољикистон њам кишвари Осиёи Марказї ва узви Иттињоди Авруосиё аст. Гўё хонум Клинтон як гуна ба русњо ишора кард, ки агар шумо ба тавсиаи нуфузи мо дар Осиёи Наздик имкон намедињед, мо њам намегузорем, ки шумо дигарбора дар фазои собиќ Шўравї тавсиа ёбед. Изњороти хонум Клинтон замоне садо медињад, ки то замони вазирии ў ваќти кам монда. Аз ќабл маълум буд, ки амрикоињо тавсиаи русњо дар Осиёи Марказиро на фаќат намехоњанд, балки њаматарафа ба он мухолифат мекунанд. Шояд хонум Клинтон ба ин восита ба хотири таърихї шудан ва дигарбора дар вазифааш мондан хол гирифт, аммо љанги ин буќќањо - Амрикову Русия дар сањнае сурат мегирад, ки мо сокинаш њастем. Ин мухолифат андешаеро њам таќвият медињад, ки русњо Тољикистон, Ќирѓизистон ва Украинаро њанўз кишварњои барои худ содиќ намебинанд, вагарна чаро "инќилоби ранга" - ро онњо дар Ќазоќистону Озарбойљон намебинанд? Ин кишварњо мухолифини муќтадиртар доранд ва он гумон низ яќин буда метавонад, ки ин мухолифин тањти назорати Кремл њастанд. Аммо бо тарс додани, масалан, Тољикистон Русия
љањон мустаќим тариќи нерўњои дохилии тањти назорати худ пиёда мекунанд. Раќобати Амрикову Русия дар Осиёи Марказї то ба имрўз пинњониву аланї идома дорад. Аммо як соли ахир то љое дар таѓйироти минтаќа рўшан мешаванд. Ин тањлилњо њам вуљуд доранд, ки ?збакистон баробари хуруљ аз ОДКБ пушт ба Русия гардонда, бо ќароре њам дар парлумонаш эљоди њама гуна пойгоњи низомии хориљї дар ќаламравашро мамнўъ кард. Ба далели калидї будани наќши ин кишвар ва мухолифати љиддиаш бо Тољикистон мебоист Русия аз ахирї љонибдорї мекард, аммо тавре ба назар мерасад, Душанбе ба Маскав ва баръакс ба якдигар самимият надоранд ва ба ќавле, Кремл дигар ба дастнишондањояш дар соли 1992 шак дорад. Мухолифини њукумати Тољикистон дар дохилу хориљ, умдатан Русия фаъол мешаванд. Ин манзара дар Шўрои амнияти Русия таъриферо ба вуљуд овард, ки дар Тољикистон эњтимолияти рух додани боз як "инќилоби ранга" ба вуљуд омадааст. Ин танњо тарсдињї аст, ё воќеият? Њамчунин вазъ дар Тољикистон оё ба миён омадааст? Њушдори Патрушев њарфи нав нест, аммо дар зимн паём ва њадафи дигарро дорад. Ба ин восита русњо махсус "утка (мурѓобї)" - ро ба миён андохтанд, то бинанд, ки кишварњо ба он чї гуна вокуниш мекунанд. Аљаб нест, русњо ба ин боваранд, ки маќомоти амниятии Тољикистон ба онњо мурољиат мекунанд ва
минтаќа ќаблан аз Ќирѓизистон гирифтаанд. Њар тањаввулоте, ки дар ин кишвар тайи чанд соли ахир шуд, бидуни мусоидати Русия сурат нагирифт. Натиља њам ин шуд, ки як њукумати тањти назорати Кремл сари кор омад, аммо ба хостањои мардуми Ќирѓизистон мувофиќ. Дарси дигар Ќазоќистон аст, ки мухолифинашро Кремл паноњ додааст. Гўшаи барои мо норўшан Ўзбакистон аст. Баробари хуруљи он аз СПАД (ОДКБ) гўё пушт ба Русия гардонда, бо ќароре дар парлумонаш эљоди њама гуна пойгоњи низомии хориљї дар ќаламравашро мамнўъ кард ва њамин тавр, гўё оѓўшашро барои Амрико боз кардааст. Ба далели калидї будани наќши ин кишвар дар Осиёи Марказї ва мухолифати љиддиаш бо Тољикистон мебоист Русия аз ахирї љонибдорї мекард, аммо тавре ба назар мерасад, Душанбе ба Маскав ва баръакс ба якдигар самимият надоранд ва ба ќавле, Кремл дигар ба њамкоронаш дар Тољикистон шак дорад. Аммо ба "људоии" Маскаву Тошканд набояд бовар кард. Онњо барои њељ чиз њам набошад, ба далоили маълум барои Тољикистон муттањид мешаванд. Сафи гардонандањои "инќилоби ранга" дар Тољикистон бештар аст. Бовари кас намеояд, ки инро дар Душанбе намефањманд. Хуб мефањманд. Аз њама муњим дар ин "љанги буќќањо" мо набояд таги по ва хору залил бошем. Фаромарзи ФОЗИЛ
8
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Дар њолати фаро расидани мўњлати вохўрї (њам дарозмуддат ва њам кўтоњмуддат) ман бояд иљозати хаттиро аз љонишини вазири адлия, сардори Сарраёсати иљрои љазои љиної генерал Иззатулло Шарифов бигирам. Аз замони дастгир шудани Муњаммадрўзї Искандаров, раиси ЊДТ 9 декабри соли 2004 дар Маскав 8 сол сипарї мешавад. Боздошти Искандаров дар Маскав ва сипас истирдоди ў ба Душанбе дар он замон дар расонањои хабарии Тољикистон ва дунё ба таври густарда инъикос ёфта ва то ба имрўз њам вобаста ба тањаввулоту табаддулотњо дар ЊДТ идома дорад. Панљуми октябри соли 2005 Додгоњи Олии Тољикистон Муњаммадрўзї Искандаров, раиси Њизби демократии Тољикистонро ба бисту се соли њабс дар зиндони низомаш шадид аз озодї мањрум кард. Додгоњи Олии Тољикистон Муњаммадрўзї Искандаровро аз рўи панљ банди Кодекси љиної терроризм, бандитизм, нигањдории ѓайриќонунии аслиња ва муњофизон ва сирќати маблаѓи давлатї ба њаљми калон айбдор донист ва аз рутбаи генералї ва аз нишони Спитамен мањрум сохт. Аммо баъдтар ба дунболи шикояти наздикон ва вакилони дифои Искандаров ќазияи дод-
Муњаммадрўзї Искандаров:
"Дар зиндон њам маро "раис" садо мекунанд гоњии ў то ба сатњи СММ ва Додгоњи аврупоии њуќуќи башар кашонида шуд. Додгоњи аврупоии њуќуќи башар баъди тањќиќи шикоятњо эълон кард, ки Искандаров аз Маскав рабуда шуда ва Русия бояд барои анљоми ин амали ѓайриќонунї љуброн пардозад. Дар ин миён, ки Искандаров дар зиндон аст, бародараш Темур Тошев дархости паноњандагии сиёсї карда, кишварро тарк намуд ва модари ў , ки мунтазири дидораш буд, аз олам чашм пўшид, вале Искандаров иљозат наёфт, ки дар маросими дафни модараш ба роњи охират ширкат варзад. Ва чуноне њам зикр шуд, љамъе аз демократњо бо роњбарии Масъуд Собиров анљуман ороста, Муњаммадрўзї Искандаровро аз вазифаи раисї барканор карданд. Албатта, он замон мисли оина рўшан буд, ки дар паси ин њама табаддулоту тањаввулот кињо ва кадом ќуввањо меистанд ва низ маълум буд, ки бо чї њадафе ин "дигаргунї"-ро барои "наљот"-и њизб ва "сарљамъ" кардани аъзои парешони он анљом доданианд. Њоло низ "љамъе" аз собиќадорони њизб ва "навдемократњо" дар арафаи интихоботи раёсати љумњурї "Кумитаи тадорукот" ташкил дода, дуруст кореро анљом медињанд, ки дар соли 2005, яъне боз њам дар остонаи маъракаи интихоботи президенти Тољикистон анљом дода ва ин њизби му-
Сўњбат бо раиси зиндонии Њизби демократи Тољикистон ва "Тољикгаз" Муњаммадрўзї Искандаров холифро аз ширкат дар он мањрум сохтанд. "Имрўзањо" -ро њам мушкил нест, ки ташхис кард, чун дар њамон роње ќадам мезананд, ки дар соли 2005 њамвор карда буданд. Берун кардани ЊДТ аз узвият дар эътилофи эњтимолї бо ду њизби дигари мухолиф нањзати исломї ва сотсиал-демократ дар интихоботи раёсати љумњурии соли 2013. Ба њар сурат, ин коре њаст, ки баъид аст Муњаммадрўзї Искандаров "добро" дода бошад. Вале аз тарафи дигар, аз он ки дар фењристи ин "Кумитаи тадорукот" ин навбат афроди вафодор ба Искандаров низ шомиланд ва дар канори Саидљафъар Исмонов ва Табаралї Зиёев аз мубтакирону мубаллиѓони даъвати Анљумани ѓайринавбатї мебошанд, ин эњтимол истисно буда наметавонад, ки раис дар банди демократњо кадом "њисобу китоб" -и пухташуда дорад. Дар њар њол умед мебандем, ки дар њисоб иштибоњ накарда бошад. Аммо як нуктаро коршиносон њамеша зикр мекунанд, ки дар таърихи ЊДТ рањбаре ба дараљаи Искандаров натавонист ќудрати воќеиеро ба ин њизб ихтисос дињад. Ќабл аз 8 соли зиндонї будани Муњаммадрўзї Искандаров "Нигоњ" тариќи хаттї ба ў муро-
љиат кард ва њоло мўњтавои ин сўњбат. Сароѓоз аз сињативу саломатии ў пурсон шудем: - Њолам хуб аст. Вазъияти саломатиам ва њолати руњиам њам хуб аст. Њар рўз каму беш ба варзиши бадан машѓул мешавам. Ба хондани китобу маљаллањо низ таваљљўњ дорам. Асосан китобњои бадеии бо забони русиро мутолиа мекунам, чунки ба забони тољикї китоби хонданибоб пайдо карда натавонистам. Њафтаномањои "Нигоњ", "Азияплюс", "Фараж", "Озодагон" ва "Самак"-ро њар њафта њатман мутолиа мекунам. Ба корњои фоиданоки љамъиятї машѓулам. Кандакорї мекунам. Ваќт ноаён мегузарад. Дидори наздикону ёру дўстон намерасад. - Муносибати масъулини зиндон ва мањбусин бо шумо чї гуна аст? - Муносибати масъулини зиндон бо ман хуб аст. Дар шаш соли ахир аз доираи ќонунњои љорї берун муносибат накардаанд. Ин њаќиќат аст. Муносибати мањбусон њам хуб аст. Мисли бародарем. Ба ман "раис" гуфта мурољиат мекунанд. Њурмату эњтиром мекунанд. Љавононро ба росткорї насињат мекунам. Он чизе ки медонам ба онњо мефањмонам. Аз адабу одоб, аз
ватандорї, аз миллатшиносї... Худам зиёда аз шаш сол аст, ки сигоркаширо тарк кардаам ва нафарњои зиёдеро аз мањбусин ташвиќу тарѓиб намудам ва онњо низ сигору носкаширо тарк кардаанд. - Њуќуќњои шумо дар зиндон риоя мешаванд? - Бале, њуќуќњои ман дар зиндон дар чањорчўби ќонунњои љорї риоя мешаванд. Дар ин зиндоне, ки мо буду бош мекунем, риояи њуќуќњои мањбусон дуруст ба роњ монда шудааст. Њуќуќи инсон ба тарзи куллї дар њангоми тафтиши парванда ва мурофиаи судї поймол мешаванд. - Бо пайвандон низ дидору мулоќот анљом медињед? - Мувофиќи ќонун дар як сол се маротиба вохўрии дарозмуддат ва чор маротиба вохўрии кўтоњмуддат бо наздиконам дорам ва ин муќаррарот то њоло муроот мешавад. Лекин як нозукї дорад, ки ин фаќат ба ман хос аст. Дар њолати фаро расидани мўњлати вохўрї (њам дарозмуддат ва њам кўтоњмуддат) ман бояд иљозати хаттиро аз љонишини вазири адлия, сардори Сарраёсати иљрои љазои љиної генерал Иззатулло Шарифов бигирам. Дар тўли њашт сол ду ма-
ротиба, њамчун мукофот вохўрии иловагї гирифтам. Гўё рў ба ислоњшавї оварда бошам. - Дар бораи тасмими бародаратон Темур, ки паноњандагии сиёсї хостааст, чї гуфта метавонед? - Темур дар ин бора бо ман сўњбат накарда буд. Ин тасмими ў барои ман њам ѓайричашмдошт буд. Ў масъулияти роњбарии дастгоњи марказии Њизби демократро бар ўњда дошт. Солњои охир њукуматдорони Тољикистон ба тарзи густурда, бемавриду берун аз доираи ќонун ба корњои дохилии њизб дахолат карда, нафарњои ѓайрињизбиро ба сарварии њизб оварда, корњое карданд, ки Њизби демократро аз фаъолият бозмонд. Барои барќарор кардани адолат ва ќонуният фаъолони њизб кўшишњои зиёд карданд. Судбозињо карданд. Вале гўши њаќиќатшунавро дар њукумати иљроия ва судї дар Тољикистон наёфтанд. Кўшиш карданд, ки дар назди вазорати адлияи Тољикистон намоиш ташкил дињанд, њукуматдорон онњоро ба њабс гирифтанд, аз он љумла Темурро. Талошњои баъдии фаъолони њизб њам бенатиља буд. Њатто бо ќарори суд аз номи Њизби демократ баромад кардани фаъолони њиз-
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
9
Аз ањзоби мухолиф њељ кас љуръати пешнињоди номзадиашро намекунад. Агар љуръат њам кунанд бенатиља ва бењуда аст, чунки назорат ва њисобу китоби интихобот дар дасти њукуматдорњост. бро манъ карданд. Шояд њамаи ин таъсири худро гузошт ва ўро ба ин иќдом тањрик дод. - Оё дар дохили зиндон дар бораи њаводиси ахири кишвар сўњбатњо мешаванд? Назари мањбусин дар робита ба њодисаи Хоруѓ чї аст? - Мо њам мисли тамоми мардуми Тољикистон ба воситаи расонањои давлативу мустаќил аз њаводиси дохил ва хориљи кишвар хабардор мешавем ва таваљљўњи зиёд њам дорем. Назари мањбусон нисбати њаводиси Хоруѓ гуногун аст. Барои он ки дар шумори мањбусон аз њама манотиќи Тољикистон њастанд. Ихтилофи назарњоро њам сабабаш њамин аст. Аксарият аз хабарњои расонањои расмї ќаноатманд нестанд ва эътимод надоранд. Бародарони бадахширо расонањои давлатї, бо даст доштан дар ќочоќи маводи мухаддир, ќочоќи инсон, доштани хонањои боњашамат ва мошинњои ќиматбањо гунањкор мекунанд. Ва барои њамин њукумати
нањои боњашамат фаќат дар Бадахшон љиноят њисоб мешаванд? Мошинњои ин љойњо нисбат ба мошинњои Бадахшон камарзиштаранд? Саволњои бељавоб инљо хеле бисёр аст. Оё мошинњои гаронбањо ва хонањои боњашамат доштан љиноят аст? Агар " ња", танњо барои мардуми Бадахшон? - Дуруст аст, ки мањали зисти шуморо, ваќте дар Маскав будед, яке аз ќумондонњои пешини Иттињоди неруњои оппозисиюни тољик ба маќомот хабар додааст? - Асли воќеа ин тавр буд. Ман дар Маскав пинњон набудам.Озодона мегаштам ва аз пайи корњои худам будам. Барои онки худамро гунањкор њисоб намекунам ва намекардам. Баъди анљоми корњоям њатман ба Тољикистон баргаштанї будам. Худованд шоњид аст. Бо даъвати бародарон ман бояд 9 декабри соли 2004 ба Бишкек сафар мекардам ва чиптайи њавопаймо дар љайбам буд. Ва аз Бишкек ва
намро ба ў фањмониданї шудам, вале ў гуфт, гап бисёр љиддї аст ва бо телефон гуфтан намешавад. Аз сабаби онки ман ўро ва ду- се нафари дигарро аз собиќ ќумандонњои ИНОТ бародар мехондам, бе ягон шубња ба љойи таъиншуда њозир шудам ва вохўрдем. Якљо будем, ки як гурўњи мусаллањ моро ињота карда, ба дастњоямон завлона (наручник) зада бурданд. Ўро озод карданд, вале ман дар мањбас мондам. Чун аз ин боб сўњбат шуд, як њодисаи дигарро низ мехоњам бигўям. 3 январи соли 2003 дар шањри Душанбе бегоњї баъди тамом шудани соати корї дар утоќи кориам дар "Тољикгаз" нишаста будам. Њамин бародарам Њољї Њалим занг зада хоњиш кард, ки ба манзили ў биравам, гапи муњим њаст. Ман ва ду нафар муњофизам ба хонаи ў омадем. Ману ў дар ошёнаи панљум ба хонаи ў ворид шудем. Њанўз ба курсињо нанишаста будем, ки писарбачаи 10-12 - солае давида даромаду гуфт, ки ду мошин
Тољикистон тамоми вазоратњои ќудратиро, њатто Вазорати дифоъро ба он љо сафарбар кард, мисле, ки ба љанг сафарбар мешаванд. Хандаовар як чиз аст. Оё дар маркази Тољикистон ва вилоёти дигару навоњии дигар ќочоќи маводи мухаддир нест? Оё ќочоќи инсон нест? Оё хо-
Тољикистон бояд меомадам. Њамон рўзе, ки бояд ба Бишкек парвоз мекардам, яъне 9 декабри соли 2004 њамон ќумандони гуфтагиатон - Назаров Њалим (Њољї Абдуњалим), ки он шабу рўз дар Маскав буд, ба ман занг зад. Ва бисёр исрор варзид, ки бо ў вохўрам. Ман банд буда-
милисањои мусаллањ муњофизон ва мошини хидматии маро гирифта, бо худ бурданд. Ваќте барои даќиќ кардани асли воќеа ба идораи милисаи шањри Душанбе омадем, худамро ба њабс гирифтанд. Баъди 8 соат бо дахолати вазири умури дохила марњум Њумдин Шарифов соати 3-и
шаб озодам карданд. Бисёр "тасодуфњо"-и аљоиб дар њаёти ман буд... Хоњ бовар кунед, хоњ не. - Баъди зиндонї шудани шумо чанд навбат Ќонуни афв эълон ва татбиќ карда шуд. Оё ба мўњлати шумо њам таъсир доштанд? - Дар ин муддати 8 соле, ки дар зиндон њастам, аз ин њама афвњо танњо яктои он нисбати ман татбиќ шудааст. Ин ќонуни афвест, ки соли 2011 ба муносибати 20 - умин солгарди Истиќлолияти Тољикистон ќабул шуда буд. Мувофиќи ин афв 2 соли мўњлати мањбусии ман кам шудааст. - Њоло бояд чанд соли дигар дар банд бошед? - Расо 13 соли дигар бояд дар зиндон бошам. Њамагї 23 сол бо њукми судя Зафар Азизов мўњлати љазо эълон шуда буд. - Назари шумо ба интихоботи раёсати љумњурии соли 2013 чї аст? - Агар Ќонун дар бораи интихоботи президент аз нав ќабул нашавад ва ё ислоњ нашавад (даќиќ аст, ки ќабул намешавад), ин интихобот аз интихоботњои ќаблї фарќи љиддие нахоњад дошт. Боз њамон лўхтакномзадњои њизбњои кисагии њукумат дар баробари номзадии Эмомалї Рањмон пешнињод мешаванд барои хокпошї ба чашми мардуми Тољикистон ва љомеаи љањонї. Аз ањзоби мухолиф њељ кас љуръати пешнињоди номзадиашро намекунад. Агар љуръат њам кунанд бенатиља ва бењуда аст, чунки назорат ва њисобу китоби интихобот дар дасти њукуматдорњост. Чанд фоизе, ки лозим донанд, барои номзади худашон онро эълон мекунанд. - Оё ќарори Додгоњи аврупоии њуќуќи башар дар мавриди шумо иљро шуд, яъне маблаѓе, ки Русия барои истирдоди ѓайриќонунии шумо мепардохт, чї шуд? - Бале, бо ќарори Додгоњи аврупоии њуќуќи башар њукумати Русия бояд ба ман 30 њазор евро барои боздошт ва истирдоди ѓайриќонунї ба Тољикистон љубронпулї бидињад. Барои гирифтани ин маблаѓ ваколатномаи ман лозим аст, ки ба номи писарам - Фирўз навиштаам. Наздики се сол мешавад, ваколатно-
маи маро роњбарияти Вазорати адлияи Тољикистон иљозат намедињанд, ки сардори зиндоне, ки ман дар он њастам, бо мўњру имзояш тасдиќ намояд. Онњо даъво доранд, ки ин маблаѓ барои пўшонидани зарарњои ман расонида ба буљаи давлат пардохт карда шавад. - Масъалаи шуморо СММ низ ба баррасї гирифт. Натиљаи он чї шуд? - Комиссариати СММ оиди њуќуќи башар тайи се сол масъалаи зиндонї шудани маро омўхта баромад. Наздикии ду сол пеш ќарори худро дар ин бора иттихоз кард. Дар ин ќарор омадааст, ки Њукумати Тољикистон дар њашт маврид меъёрњои Эъломияи њуќуќи башари СММро нисбати ман наќз кардааст ва ин ќарорашро дар се банд ба Њукумати Тољикистон тавсия дода, баррасии ќазияро хотима бахшидааст. Ва тавсияњои СММ ба Њукумати Тољикистон аз инњо иборат аст: Якум, мурофиаи судї аз сар гирифта ва тафтиши парванда одилона анљом дода шавад. Дувум, Искандаров М. фавран аз зиндон озод карда шавад. Севум, маблаѓи зарар ба таври сазовор љуброн карда шавад. Мутаассифона, аз санг садо њасту аз њукуматдорони Тољикистон не. Гўё на ќарори СММ њасту на ќарори Додгоњи Аврупо оиди њуќуќи башар. Ин тавр њам мешудааст. - Њоло аз њамњизбњоятон ба аёдати шумо мераванд? - Чї тавре пештар зикр кардам, даромадан назди ман зери назорати шадид ќарор дорад ва ба љуз наздиконам касе даромада наметавонад. Аз вазъияти њизб ба воситаи расонањои мустаќил воќиф мешавам. Афсўс мехўрам ва њељ кўмак карда наметавонам. Дар охири сўњбат ба мардуми Тољикистон сарбаландї ва ояндаи дурахшонро орзу мекунам. Лекин бо як орзу кардан ин њама ба даст намеояд. Таќдири миллат дар дасти худи миллат аст. Муттањид шавед ва аз њуќуќњои худ дифоъ кунед. Бо умеди муваффаќиятњои Шумо, Муњаммадрўзї Искандаров.
10
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Њайдар Љамол дар идома менависад, ки баъди кўшишњои истифодаи омили исломї ба манфиатњои худ ИМА дар аввали солњои 90 ба ин хулоса омад, ки тањдидњои бунёдгароии исломиро метавонад ба муќобили Чин ва Русия истифода барад.
Субњи рўзи 10-уми декабр дар шањри Тењрон нишасти байналмилалии "Бедории исломї" оѓоз ба кор кард, ки дар он беш аз 600 нафар устодони донишгоњњои љањон њузур ёфтаанд. Њамчуноне хабаргузорињо иттилоъ доданд, ин љаласа, ки Иљлоси љањонии "Устодони донишгоњњо ва бедории исломї" номида мешавад, дар Маркази њамоишњои Созмони садо ва симои Љумњурии Исломии Эрон шуруъ шуд. Ва дар нахустин рўзи он президенти Эрон Мањмуд Ањмадинажод суханронии пурмуњтаое дошт. Шиори рўзи аввали нишаст "Пешрафт, адолат ва мардумсолории динї" буд ва маърўзањо асосан ба њамин мавзуъ бахшида шуда буданд. Дар љањоне, ки сиёсатњои истеъморї бо ба кор гирифтан аз шевањои нави истеъморї мекўшанд оламро аз нав ќисмат кунанд, танњо ин бедории исломї аст, ки метавонад дар сурати ба њам омадан худро аз хатари таќсимоти нав наљот бахшад. Ба њамин мазмун Њољї Њайдар Љамол, ки яке аз олимон ва тањлилгарони нуктасанљ дар олами ислом арзёбї мешавад, ахиран изњори назаре кард, ки то њадде бањсбарангез ва то њадди дигар баёнкунанда ё фошсозандаи сиёсатњои навини ќудратталабони олам аст. Дар ин назар муњимтарин нукта он аст, ки дар кўтоњмуддат ИМА, ки бозингари аслї дар минтаќаи ноороми Ховари Миёна мебошад, сиёсати худро ба нафъи мусалмонони шиамазњаб таѓйир хоњад дод. Ба дигар маънї, њатто барои Эрон њам аз душман ба дўст тадбил меёбад ва агар ин пешгўї дуруст бошад, пас метавон њадс зад, ки њаќи пешвої дар олами ислом ба шиамазњабон хоњад гузашт, њатто ќиблаи мусалмонон - Маккаву Мадина низ ба ихтиёри онњо ќарор мегирад. ЧАРО ИН ЊОЛ ПЕШ ХОЊАД ОМАД? Посухи ин савол водор мекунад, ки ба чанд омили дохиливу берунї таваљљўњ намоем. Як омили аслии беруниро Њайдар Љамол дар он мебинад, ки шиамазњабон аз љињати теъдод зиёданд. "Дар назари аввал чунин аст, ки шояд ин чандон ба њаќиќат наздик набошад. Гап сари он ки пайравони мазњаби шиа њамагї 20% мусалмононро дар бар мегиранд. Аммо бояд вазни ќиёсии пассионарњо дар байни шиањову суннињоро дар мадди назар дошт. Дар байни суннимазњабон таносуби љињодгарон дањњо њазор нафар раќам зада мешавад. Аммо дар байни шиамазњабон ин таносуб то њадде дигаргуна ба назар мерасад. Чунончи, инќилоби исломї дар Эрон њамаи мардумро ба майдони мубориза
ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Мухолифони љоизаи сулњи Нобел ба Иттињоди Аврупо садњо машъали фурўзон дар даст шомгањон дар маркази шањри Осло даст ба тазоњурот заданд. Ба ин амали эътирозї намояндагони бештар аз 50 созмону љамъият, ки ба ќарори Кумитаи сулњи Нобел норозї буданд, пайвастанд. Ширкаткунандагони намоиши эътирозї бар ин назаранд, ки Иттињ оди А врупо саз овори ин љоизаи муътабар нест. Онњо мегўянд ин паймон дар гўшаву канори олам дањњо амалиётњои низомиро роњандозї кардааст, сиёсатњои хасмонаи иќтисодї пеш мебарад ва нисбат ба муњољирини мењнатии кишварњои Африќо тадбирњои шадиди ѓайрибашарї меандешад.
таќа мањсуб мешуд ва он метавонист барои сарнагунсозии низомњое чун режими Муборак дар Миср ва Ќаззофї дар Либия истифода шавад. Ин аст, ки ИМА амалан бо як муттањиди њамешагї-Арабистони Саудї боќї монд.
Бедории исломие, ки Њайдар Љамол мебинад кашид. Ва баъдан шиањои ин кишвар, ки дар муњосираи байналмилалї ќарор доштанд, бо дастони урён амалан тонкњои бузургљуссаи Саддом Њусейнро боздоштанд ва бар онњо пирўз омаданд. Шўриши шиањо дар Ироќ низ аз љониби њамаи љомеаи ин миллат пуштибонї ёфт ва њамагон ба майдони мубориза ворид гардиданд. Ин далелњо гувоњи онанд, ки дар љомеаи шиањо њама афроди соњибмазњаб дар сурати зарурат ба по мехезанд ва ин нишон медињад, ки дар таносуби муборизон барои дифоъ аз арзишњои мазњабї шиањо аз суннимазњабон пешї мегиранд. Ба аќидаи Њайдар Љамол, империяи усмонии Ховари Миёна зарбаи њалокатоваре ба љањонбинии динии суннимазњабон зад. Муддати 500 соле, ки ин империя вуљуд дошт, бюрократияи динии аз љониби давлат тањмилшударо бунёд кард, ки ба муќобили он мусалмонон то оѓози Љанги аввали љањонї мубориза бурданд. Љунбишњои муќовимати вањњобиён ва мањдигароёни Судон мисоли нисбатан равшани он муќовиматњоест, ки аз номи ислом вориди амал шуд. Аммо вањњобият ва салафият натавонист ба њадде, ки мехост миллати мусалмонро ба ѓояњои худ љалб кунад.
ШИАЊО МУБОРИЗАРО ДАР ЃАРБ ОМЎХТАНД Аммо дар ќиёс ба суннимазњабон сарварони мазњаби шиа иртиботњои созандае бо клубњои анъанавї ва миллии аврупої пайдо карданд. Мањз њамин љанба ба Имом Хумайнї (р) имкон дод, ки дар замони бадарѓа буданаш љараёни муборизаи зидди шоњро дар ватанаш танзим кунад ва онро ба шакл дароварад. Маврид ба ёдоварист, ки Алии Шариатї барин шахсияти мубориз ва ѓояпардози инќилоб аз пуштибонии Британияи Кабир бархўрдор шуда буд. Таќрибан њамаи пешвоёни мазњабї ва инќилобии Эрон дар кишварњои аврупої паноњанда шуда буданд. Вале онњо мисли имом Хумайнї дар њамон њол њам як овораи сиёсї ё паноњандаи мазлум набуданд. Он кишварњо то њадде сиёсатмадории онњоро эътироф карда буданд ва аз боздошту истирдоди шахсиятњои сиёсї, афроде, ки бо як режими истибдодии шоњаншоњї муќовимати сиёсї доштанд, худдорї мекарданд. Пирўзии инќилоби исломї барои худи њамон ѓарбе, ки пешвоёнашро паноњ медод, ѓайримунтазира буд. Аз сўи дигар, њосили сабру истиќомат ва бурдбории неруњои мубориз дар Эрон он шуд, ки акнун њам дар баробари муњосираву тањримњои ѓарбиён ва бахусус фишорњои фазоян-
даи ИМА ва Исроил пойдорї нишон медињанд ва муддати ќариб як сол аст, ки Эрон аз њар гўшаи имконпазир тањрим шудааст ва мардуми он њамоно дар њифзи њамон манфиатњои милливу мазњабии худ пойдоранд. Ин сабру шикебоиро бо вуљуди интизорињо шикаста натавонистаанд ва ин кишвар дар баробари ин њама фишорњо боз метавонад њамоишњое бо номи "Бедории исломї" ташкил кунад ва олами исломро пайём дињад, ки мањз њамин бедорї ва њамин сабре, ки онро Худо фармудааст, сабабгори растагорист. Њайдар Љамол дар идома менависад, ки баъди кўшишњои истифодаи омили исломї ба манфиатњои худ ИМА дар аввали солњои 90 ба ин хулоса омад, ки тањдидњои бунёдгароии исломиро метавонад ба муќобили Чин ва Русия истифода барад. Дар олами ислом бошад, барои Амрико ду хати љабња вуљуд дошт: аз сўи Љумњурии Исломии Эрон, ки ба њама кўшишњои мањдудсозии истиќлолияти хеш муќовимат мекард ва аз љониби дигар, рўњияи љињодталабии гурўњи Толибон ва муљоњидони Сомали. Ба аќидаи Њайдар Љамол иштибоњи аслии стратегии ИМА дар ин гирудорњо суќут додани режими саддомии Баѓдод буд. Режиме, ки дастнишондаи худи Амрико дар мин-
Рўи сиёњи љоизаи сулњи Нобел Ин њафта аз хабаре оѓоз гардид, ки ба љоизаи сулњи Нобел иртибот дошт. Аз замоне, ки кумитаи љоизаи сулњи Нобел Барак Обамаро арзандаи ин мукофоти обруманд донист, дуюмин бор буд боз њамин кумита бо иќдоми дигар обруи љоизаро ба замин зад. Ин бор он ба Иттињодияи Аврупо супурда шуд. Худи хабарро метавон як хабари маъмулї хонд, вале гўмагўњо атрофи он љолиб буд. Ва шояд ин дар таърихи љоизасупорї аввалин бор буд, ки љомеа ба он эътино кард ва иќдомро мањкум сохт. Ва хабар ин буд:
Тибќи иттилои хабаргузорињо дар ин намоиши эътирозї бо вуљуди рўзњои сарди зимистон аз 700 то 1200 нафар фаъолони ањзобу созмонњои сиёсї ва љамъиятї ширкат варзиданд. Аммо иштирокдорон мегўянд, ин муњим нест, ки дар ин шоми моњи декабр чанд нафар вориди майдони эътирозот шуданд, муњим он аст, ки инсонњо зидди онанд, ки Иттињоди Аврупо шоистаи ин љоиза дониста шавад. Дар ин миён се барандаи љоизаи сулњи Нобел аз ќораи Африќо, Ирландияи Шимолї ва Арген-
тина Десмонда Туту, Майрид Магуайр ва Адолфо Перес Эскивел бо ирсоли номаи эътирозї ин иќдоми кумитаро мањкум карданд ва талаб намуданд, ки 1,2 миллион долларе, ки њаќи ин мукофот аст, ба сарони ин кишварњо дода нашавад. Десмонд Тутуи 81-сола соли 1984 барои муборизањояш ба муќобили њукмронии аќќлияти сафедпўстон ба сияњпўстони Африќои Љанубї шоистаи ин мукофот шуда буд. "Албатта, ИА он мубориз барои сулњ нест, ки Алфред Нобел дар васиятњои худ навишта буд.
Кумитаи љоизаи сулњи Нобел дарку фањмиши мукофотро таѓйир дод ва акнун он мутобиќ ба ќонун нест", - омадааст ба номаи дорандагони љоизаи Нобел. Президенти Љумњурии Чех Васлав Клаус бошад, додани љоизаи сулњи Нобел ба Иттињодияи Аврупоро иштибоњи фољиабор донист. "Ман фикр мекунам, ки ин як иштибоњи фољиабор аст. Љоизаи сулњи Нобел њамеша ба шахси мушаххасе барои фаъолиятњои мушаххасаш дода мешуд. Супурдани ин мукофот ба як ташкилоти бюрократї
ДАР СОЛИ 2025 МАВЉУДИЯТИ ИСРОИЛ ДАР МАДДИ НАЗАР НЕСТ Ба муљарради интихоб ба мўњлати дигар Барак Обама тасмим гирифт сиёсати хориљии кишварашро дар Ховари Миёна комилан таѓйир дињад. Эњтимол меравад аз муттањидони аслиаш - Исроил ва Арабистони Саудї ба зудї људо шавад ва њатто Генри Киссинљер дар суњбате шояд аз беэњтиётї буд ё огоњона эълон кард, ки дар соли 2025 "мављудияти Исроил дар мадди назар нест". Ва Њайдар Љамол мегўяд ин тањлили як коршиноси сиёсї набуда, балки дастурест, ки тибќи он кор бояд бурда шавад. Имрўз ИМА дар ин андеша аст, ки бо истифода аз таљрибаи њамкорї бо шиањои Ироќ муттањидоне аз љумлаи кишварњои мусалмонии аксарияти ањолиашон пайравони мазњаби шиа пайдо кунад. Зеро хотимаи љанг дар Ироќ бунёди давлати шиањо дар ин кишвар буд. Аз ин рў ИМА њоло талош дорад шакли муносибаташ бо Эронро таѓйир дињад, њатто эњтимол меравад аз муќовимат ба барномањои њастаии он даст бардорад ва аз Тењрон дигар душмантарошї њам накунад. Њатто метавонад дар ояндаи наздик аз тањримњои эълоншуда њам бигзарад ва Эронро чун ќудрати минтаќавї, ки тавонад њам Миср, њам Туркия ва њам Арабистони Саудиро иваз намояд, бипазирад. Аз сўи дигар Вашингтон медонад, ки кўшиши Туркия барои мудохила дар умури Сурия ба нокомї анљом ёфтааст ва тањдидњояш ба љое нарасидаанд. Миср аз он ки як вазъи ноором дорад, тадриљан аз бозї хориљ шудааст. Дар мавриди Арабистони Саудї бошад, Барак Обама аллакай ба ин натиља расидааст, ки бояд акнун аз ин сулолаи шоњаншоњї рањо шуд. Кишвар бояд рў ба рў ба як тањаввулоти сиёсї орад ва низом њам тадриљан таѓйир ёбад. Наметавон тањлилњои Њайдар Љамолро чун асос дар сиёсатњои ояндаи ИМА њисобид. Вале пайёмњое, ки мерасанд, башорат аз он доранд, ки дар њаќиќат Амрико дар садади таѓйири сиёсат нисбат ба ислом аст. Њарчанд ин мушкил њам бошад, вале ногузир аст, чун мебинад, ки замини ислом зери пояш мелаѓжад ва ба ин минвол идома додани сиёсат оќибати хуруљи шармандавор аз минтаќаро дорад.
Фирўз МУЊАММАД ба маънои аз даст додани љоиза аст. Намедонам, оё касе њозир хоњад шуд, ки љуръат карда, онро бипазирад", - гуфт ў. Соли љорї барои дарёфти мукофоти сулњи Нобел 231 номзад дар талош буданд, аз љумла 43 созмони љамъиятї ва байналмилалї. Аз љумлаи шахсиятњои барои њамагон ошно Љулиан Ассанж-асосгузори сайти мољаробарагези WikiLeaks ва сарбозии ќатории амрикої Брэдли Мэннинг, ки дар ифшои маълумоти сиррї бо ў њамкорї карда буд, мудофеи њуќуќи башар аз Беларус Алес Белятский, собиќ сарвазири Украина Юлия Тимошенко, президенти собиќи Ќирѓизистон Роза Отунбоева ва њатто президенти Ќазоќистон Нурсултон Назарбоев буданд.
Насрулло НИЁЗЇ
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
11
"Лобби", калимаи англисї буда, маънояш "гурўњи нуфуздор" аст. Гурўњеро мегўянд, ки кўшиш мекунад бо роњњои ќонунї дар авзои сиёсии кишваре таъсир расонад ва манофеи худ ё неруи тањти пуштибононашро пеш барад.
Њафтаи гузашта аксарияти вакилони парлумони Тољикистон ба тарафдории лоињаи Ќонун "Дар бораи ворид намудани таѓйироту иловањо ба Кодекси гумруки Љумњурии Тољикистон" овоз доданд. Тибќи таѓйиру иловањо ба Кодекси гумруки Тољикистон, минбаъд аз воридоти тамоми намудњои мањсулоти доруворї ва тањњизоти тиббї ба Тољикистон бољи гумрукї ситонида нахоњад шуд. Њамакнун аз январи соли 2013 маводи доруворї ва таљњизоти тиббї аз тамоми намуди андоз озод карда мешавад. Дар Тољикистон ширкатњое, ки ба тиљорати мавод доруворї машѓуланд, хусусї њастанд. Ин соњаро доирањои миёна ва каме бузург, њатто пайвандони онњо дар парлумон идора мекунанд. Пайвандони яке аз вакилон дар як шањри Душанбе беш аз 20 адад нуќтаи доруфурўшї ё аптека дорад. Инро вакилон ва КДАМ аз мо бењтар медонанд, аммо ин мавзуъи бањси дигар аст. Лоињаи ќонун чї хел ќабул шуд? Оё вакилон аз намояндаи Кумитаи андоз пурсиданд, ки чанд ширкати ѓайридавлатї бо кадом ному насаб фаъолият дорад? Ё пурсиданд, ки солона чї ќадар аз кадом давлат бо кадом нарху сифат ба кишвар дору ворид мешавад? Аз њисоби маводи доруворї чї ќадар андоз ба буља ворид мешавад? Касе инро напурсид, ба истиснои боз њамон Шодї Шабдолови "гапнодаро". Љумъахон Давлатов, намояндаи президент дар Маљлиси намояндагон бо дастгирї аз пешнињоди мазкур гуфт, њадафи ин ташаббус иљтимої буда, пеш аз њама ба нафъи дастрасии ањолї ба маводи дорувории арзон равона шудааст. Вай гуфт, воридоти маводи доруворї пурра ѓайридавлатї аст. Аммо њамагї чанд ќадам дур аз биное, ки Љумъахон Давлатов мешинад, дар дўконњо нархи маводи доруворї ба њаво дакка мехўрад. Дар муоќоиса ба маоши мардум. Њоло маълум нест, ки њадафи озод кардан аз андоз ба манфиати љомеа аст, ё љайбњои тољирон? МИЛЛИОНЊО БА КУЉО МЕРЕЗАНД? Ин бори аввал нест, ки парлумони Тољикистон ба тољирони хусусї "мењрубонї" нишон медињад. Якуми октябри соли љорї Маљлиси Намояндагон "Осиё Экспресс", як ширкати хусусиро аз пардохти андозњо дар њаљми 5, 6 миллион сомонї озод кард. Бо даровардани таѓйирот ба Ќонуни Тољикистон "Дар бораи буљети соли 2012" 20 адад автобуси тамѓаи - "МAN"-ро, ки Љамъияти сањњомии шакли кушодаи "Осиё Экспресс" бо нархи 190 њазор евро аз Олмон ворид кардааст, аз пардохти андоз озод кард. Он ваќт Шукурљон Зуњуров, раиси Маљлиси намоянда-
гон аз озод кардани 20 адад автобус бо маблаѓи калон изњори нигаронї карда, аз намояндаи Вазорати молия маълумотнома дар бораи фаъолияти ширкати воридкунандаи ин автобусњо ва шахсияти роњбарияти онро талаб кард. Аммо намояндаи Вазорати молия дар ин бора њарф задан нахост. Он ваќт намояндаи президент дар ин нињод гуфт, ки озод кардани ин ширкат аз андоз бо маќсади хизматрасонии муносиби наќлиёти мусофиркашонї ба минтаќањо мебошад. Аммо то њол аз он автобусњо хабаре нест. Мешавад чанд иќдоми парлумонро мисол овард, ки ширкатњои воридкунандаро аз пардохти андоз озод карданд. Ширкатњои хусусиро аз пардохти дањњо миллион сомонї ба буљаи кишвар озод карданд. Акнун ба буљаи кишвар аз њисоби ширкатњои хурди соњибкорї, мардуми одии бо маош зиндагику-
ти андоз озод карда мешаванд? Оё вакилон назорати поин будани нархи маводи доруворї ва сифати онњоро дар назар мегиранд? МАНФИАТЊОИ ГУРЎЊЇ Дар мањфилњои сиёсї ташаббусњои зиёди аз андозњо озод кардан ва дар бораи ширкатњои хусусии аз андоз озодшуда дар мањзари ом маълумот надодани вакилонро ба ранги дигар бањо медињанд. Пас суол ин аст, ки оё ин ташаббусњои вакилони парлумон, ки бо роњи ќабули ќонунњо ба манфиати ширкатњои тиљоратї ќонун ќабул мекунанд, мешавад лобби ё лобизм гўем? "Лобби" калимаи англисї буда маънояш "гурўњи нуфуздор" аст. Гурўњеро мегўянд, ки кўшиш мекунад бо роњњои ќонунї дар авзои сиёсии кишваре таъсир расонад ва манофеи худ ё неруи тањти пушти-
ширкати масъули пулчинї дар шоњроњи Душанбе - Хуљанд аст, ки аз пардохти андоз шона холї кардааст, аммо даромади моњонааш миллионњо сомонї њадс зада мешавад. Дар мањофил мегўянд, њамин тавр, ТАЛКО, ки то кунун барќро дар ќиёс бо корхонањои дигар хеле арзонтар дарёфт мекард ва њаљми молиёташ њам, ба бовари иќтисоддонњо, ба бузургтарин корхонаи саноатии кишвар "намезебад", низ аз љумлаи корхонањои мавриди њимоят ва таваљљўњи хоси рањбарони аввали кишвар арзёбї мешавад. БЕ ФРАКСИЯИ ПАРЛУМОН ВА ФУТБОЛБОЗИИ ЊУКУМАТ Шодї Шабдолов, вакили парлумон мегўяд, "лобби" будани парлумонро тасдиќ карда наметавонад, аммо ин ки парлумон аслан аз вакилони, ба истилоњ "таъинї"-и Њизби халќии демократии Тољикистон аст,
Лобби - парлумон
нанда ва нафаќаи чанд кампиру маъюбу ятим мечархад. Нони дањони мардум аз њисоби пулњои муњољирони мењнатї. Ин њам дар њолест, ки буљаи кишварро маблаѓи андозњо ташкил медињад, масалан, њукумат њаљми маблаѓњои буљавї барои соли 2013-ро ба 12 миллиард сомонї ба наќша гирифтааст. Тибќи наќшаи Вазорати молия, њаљми умумии маблаѓи буља 12, 1 миллиард сомонї буда, дар муќоиса бо соли љорї ду миллиард сомонї бештар аст ва беш аз 50 дарсади ин буља ба бахши иљтимої ихтисос дода шудааст. Аммо асоси ташаббусњои парлумон дар чї аст? Чаро ширкатњои бузург ё сердаромад аз пардох-
бононашро пеш барад. Коршиносон мегўянд, ин гуна ширкатњо ва корхонањо, ки тиљоратњои пурфоидатарин, аз љумла бозори хўрокаву маводи сўхтро дар даст ва назорат доранд, дар дасти афроди наздики њукумат ва ё аз они худи њукуматињост, ки ба номи нафарони дигар сабти ном шудаанд. Парлумони Тољикистон дар гузашта њам чандин ширкатро бо ќарорњои алоњида аз пардохти молиёту бољу хирољи гумрукї озод кард, ки дар расонањо аломати дасти дарози пуштибонњои пушти пардаи ин ширкатњо дар зинањои гуногуни давлатї талаќќї шуд. Як намунае, ки барои њама шинос аст, IRS -
шояд ќонунњои доир ба бањси молї бидуни бањсу баррасињои љиддї ќабул шавад. - Ин вакилон мегўянд, ки лоињаро њукумат пешнињод кардааст ва њама њукумат гуфта, нафари аввалро дар назар доранд, баъд ќабул мекунанд. Аммо набояд ин тавр бошад, њукумат кори худашро мекунад, мо кори худамонро. Мо бояд баррасї кунем ва донем, ки ба мардум ин ќонунњои ќабулкардаи мо чї манфиат меоранд. Њамин лоињаи Кодекси андоз дар мавриди озод кардани маводи доруворї аз тамоми намуди андозњо њамагї ду рўз ќабл аз сессия ба дасти мо афтид, намедонам, чаро ин хел карданд. Мо фур-
Тадќиќоти журналистї роњи њалли мушкилоти шумо! -агар масъалаи Шумо дар суд баррасї мешавад; -агар коратон ба прокуратура афтодааст; -агар бо маќомоти милитса, гумрук, андоз ва монанди инњо мушкилот доред; -агар мушкили Шуморо раиси љамоат, ноњия ва ё шањру вилоят нодида мегиранд; -умуман, агар итминон доред, ки мушкили Шумо бидуни дахолати журналистони касбї ва нашрияи бонуфуз њал намегардад, ба Агентии тадќиќоти журналистии «Нигоњ» мурољиат намоед. Журналистон ва мутахассисони љалбкардаи мо мо омодаанд, ки дар асоси талаботи ќонунњои амалкунанда ба осон гардидани мушкили Шумо мусоидат намоянд.
Биёед, мушкилатонро њамроњ њал намоем! СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї, хонаи 3 ; Шуморањои телефонї: 600 80 38; 93-520-99-64
сати тањлили онро надоштем. Ин ќонунњое, ки њоло мо ќабул карда истодаем, ба оянда зарар дорад. Мо буљаи соли 2013-ро аз куљо меёбем? Њамаро аз андоз озод карда истодаем, буљаро аз куљо пур мекунем? Аз нони дахони халќ, аз кї? Футбол карда гаштем њамаро бўњронї карда. Ман ба ин розї набудам, аммо шуд.... Аммо Сайфулло Сафаров, муовини раиси Маркази тањќиќоти стратегии назди дастгоњи президенти Тољикистон мегўяд, дар солњои аввали истиќлолият нишонаи лоббизм будани парлумон ба чашм мерасид. Вай гуфт, вакилони замони аввали истиќлолият бо ќабули ќонунњо ба манфиати гуруњњо, ё ташкилотњо иќтисоди кишварро аз по афтонданд: - Албатта, парлумонњо лобби њастанд, лекин дар бораи вакилони лоббии парлумони кишвар маълумот надорам. Солњои пеш вакилони парламент баъзе манфиатњои гурўњии худро дар ќонунњо инъикос мекарданд. Як замон вазъияти иќтисодии корхонањо бад шуда буд. Бо њамин роњ аз корхонањо андоз барои техникањои кўњна низ гирифта мешуд. Дар онњо њеч чиз истењсол намешуд. Ё ин ки баъдтар корхонањо тафтишоти сахт карда мешуданд, бинобар ин бисёре аз онњо худашонро бастанд. Ба наздики як сол пештар ва аввали имсол барои баланд кардани маоши миёнаи шањрињо аз њар соњибкор талаб мекарданд, ки ин сабаби камшавии њазорон љойњои корї шуд, зеро соњибкорон аз андози ѓайриодилона норозї буданд. Маоши паст медоданд, лекин андозро аз руйи маоши миёнаи шањрї месупориданд. Њамин хел корњои барои манфиати умимидавлатї ва умумимиллї зиён овардаро мебояд дар сатњи ќонунгузорї аз байн барем. То ки ќонунњо сабаби коррупсия ё суйистифодаи ягон гурўњ нашаванд. Зеро ваќте як гурўњ ё идора ба манфиати хеш шуда, пеши рушди соњањои дигарро мегирад, ин кори хеле бад аст. Боварї дорам вакилони халќ ва мардуми мо то рафт хушёртар шуда, њамин гуна вайронкорињоро дар ќонунгузорї аз байн мебаранд. АНДОЗ БАРОИ НАФАС Намунаи дигаре ки парлумон "саховат" нишон дод ва он аз тарафи њукумат пешнињод шуда буд, сањми бархе аз корхонањо, аз љумла корхонаи "ТАЛКО" дар пур кардани бюљетро дар соли љорї коњиш доданд. Ин њам дар њолест, ки ин корхона бузургтарин муассисаи саноатии кишвар ба шумор меравад ва нисфи барќи тавлидотии кишварро бо нархи арзон нисбат ба оила ва корхонањои дигар истифода мекунад. Коршиносон мегўянд, ки вогузории чунин имтиёзњо ба ин корхона аз он дарак медињад, ки он зери њимояти лоббињои бисёр тавоно фаъолият мекунад. Дар њоле, ки пахта ва алюминий аз сарчашмањои умдаи таъмини буљаи давлатї талаќќї мешаванд, бархе аз вакилони парлумон аз коњиши њиссаи ин ду мањсулоти умдаи содиротии Тољикистон дар ѓанисозии хазина башиддат изњори нигаронї мекунанд. Њоло мо дар бораи пайомади ин гуна шакл ва мўњтавои ќонунњо њарфе намезанем. Аммо оё вакилон љуръати онро доранд, ки баъди 6 моњ нархи маводи доруворї тањлил карда, даромади корхонаи "Талко" ва ширкати IRSро талаб кунанд? Агар не, парлумон кадом рўз барои њавои оксиген андоз муќаррар мекунад ва барои ширкати IRS барои интиќоли он пардохт хоњем кард. Харљ рўи шонањои мардуми одї аст. Ин натиљаи ќонунњо ва иќдомњои боло ва хомўшии мардум аст ё чї?
Њарамгули ЌОДИР
12
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Оё Донишкадаи исломї муассисаи давлатї нест? Оё сару либоси донишљўёни донишкада дар вазорати маориф тасдиќ нашудааст? Пас барои чї донишљўёни донишкадаи мо ба дигар донишгоњњо рафта наметавонанд?
"Шумо вазири маорифед ё фарњанг?" Нома ба вазири маориф, мўњтарам Нуриддин Саидов Ассалому алайкум, мўњтарам вазир! Ба Шумо суоле доштам. Аз сабаби он ки бо сатр даромадан ба Вазорати маориф иљоза нест, тариќи њафтанома ин номаро ба Шумо ирсол менамоям. Мўњтарам вазир! Оё Донишкадаи исломї муассисаи давлатї нест? Оё сарулибоси донишљўёни донишкада дар Вазорати маориф тасдиќ нашудааст? Пас, барои чї донишљўёни донишкадаи мо ба дигар донишгоњњо рафта наметавонанд? Њатто ба Китобхонаи миллї намегузоранд, ки бо сатр ворид шавем. Барои тасдиќи донишљўи Донишкадаи исломї буданам билети донишљўиро њам нишон додам, аммо гуфтанд, ки сатратро каш. Оё мо дар давлати демократии њуќуќбунёд ва ягона зиндагї намекунем? Њар як шањрванд худ њуќуќи интихоби дину оин ё сару либосро дорад. Пас куљост њуќуќњои ман? Ман барои худ њамон либосро интихоб кардам, ки дар он худро озод њис мекунам. Барои ба китобхона ворид шуданам чаро ман бояд сатрамро кашам? Барои чї њуќуќњои шањрванди Тољикистон буданамро поймол мекунанд? Дар донишгоњњо аввал ба сарулибосат ањамият дода, баъд иљозати ворид шуданро медињанд. Агар гўям њам, ки ман донишљўи шумо нестам, иљозат намедињанд, гўё ки сатру њиљоб ё ришу тоќї аз худ вирусе хориљ мекунанд, ки онњоро зањролуд мекунанд. Дар оинаи нилгун барномаеро тамошо кардам, ки бањс мерафт дар бораи либоси миллї ва либоспўшии љавонони имрўза. Гўё дигар масъала набошад. Чї тааљубовар аст? Дар бораи либоси миллї занњое сўњбат мекарданд, ки худ дар тан либоси миллї надоштанд! Њељ кас њам аз онњо на-
пурсид, аммо ман мепурсам: либоси миллї гуфта, чиро дар назар доред: шимњои "сигаретик" "ласынањои танг", "юбкањои аз зону боло" ё майкањои... чї пўшанду чї напўшанд? Инњо либосњои миллианд? Мўњтарам вазир! Шумо вазири маорифед ё вазири фарњанг? Агар ин ќадар муњим бошад, монед, ки проблемаи сарулибосро вазири фарњанг ба ўњда гирад. Шумо рў ба проблемањои њаќиќии маориф биёред. Тартибу интизоми мактаббачагон, хархашањои байнисинфї, љангу кордзанињои байнимактабї, шиканљаи синфњои поёнї аз тарафи синфњои болої... Инњоянд проблемањои њаќиќии маориф! Ман модарам, модаре, ки фарзанди мактабхон дорам, модаре, ки аллакай бо ин проблема рў ба рў гаштаам ва боварї дорам, ки дар ин масъала модари танњо нестам. Мўњтарам вазир, сарулибос проблемаи як шахс аст, давлатї ё глобалї нест, аммо тарбияи насли наврас проблемаи давлат ва глобалист. Пас, биёед, барои бунёди Тољикистони соњибистиќлол, ки дар дасти насли наврас аст, бо ёрдами якдигар новобаста аз он, ки шахсе њиљоб дораду сатр ё ин ки ришу тоќї мемонад, сањм гузорем. Гулгулшукуфоии Тољикистон аз сарулибос вобаста нест. Ба он шахсоне, ки њиљобу сатр, ё ришу тоќиро ба мазоќу шўхї гирифтаанд, аз забони шоир мегўям: Мо шохи дарахтем пур аз меваи тавњид, Њар роњгузаре санг занад кор надорем! Фотима ЌОДИРОВА, донишљўи донишкадаи исломии Тољикистон
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Агар, ки мо мардуми Исфараро имконияту иљозат мебуд, аз маркази вилояти Суѓд то шањри Исфара пеши пои ин фарзанди сарсупурдаи миллат ќолин андохтаю гул мепошидем ва гулфишонї мекардем.
13
14
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи интихоботи президент", ки аз љониби Кумитаи тадорукот оид ба ислоњоти интихоботи президент" ба парлумон пешнињод шуд, баррасї нашуд.
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
15
Шумораи аз њама зиёди тољикон дар дењшўрои Учќурѓони ноњияи Ќадамљо сукунат доранд ва теъдоди онњо дар ин сарзамини бињиштосо дар њудуди 25 њазор эълом шудааст.
НАХОД?
АКСИ ГЎЁ
НАХОД, РАИСИ ШАЊРИ ИСФАРА "НИГОЊ"- РО СЎЗОНИДА БОШАД?
- Рўзи шанбеи гузашта чун одати муќаррарї ба назди ѓурфаи рўзномафурўшии шањрамон барои рўзномахарї омадам. Ба рўзномањои овезонкардаи киоск назар карда, ба фурўшанда гуфтам, ба ман яктогї њафтаномањои "Нигоњ", "Asia-plus", "Фараж", "Озодагон" ва "СССР" дињед. Фурўшанда гуфт, њамаи рўзномањоро дорем, аммо нашрияи "Нигоњ"-ро њамаашро фурўхтем. Гуфтам: - Наход "Нигоњ"-ро њамаашро фурўхта бошед? Наход лоаќал якдонаашро намонда бошед? - Ба ростї, як дона њам надорем. Чанд соат пештар як мард њамаи њафтаномаи "Нигоњ"-ро яклухт харида рафт, љавоб гардонд фурўшанда. Ноилољ ба истиснои "Нигоњ" 8 сомонї дода, "Asia-plus", "Фараж", "Озодагон" ва "СССР" -ро харида озими дигар
киоск шудам. Дар ин љо низ наёфтам. Худ ба худ гуфтам "Нигоњ" ин њафта чї муњтавову мазмун дошт, ки онро зуд хариданд. Наход ин њафта ба Исфара "Нигоњ" кам оварда бошанд? Дар шањру ноњияи Исфара таќрибан 10 љои фурўши рўзномаву маљала аст. Њамаи онњоро низ гаштам, лек аз њељ як љои он "Нигоњ"-ро пайдо карда натавонистам. Њамаи фурўшандањо чун фурўшандаи ќаблї мегуфтанд, ки "як мард њамаашро яклўхт харида рафт". Аз ин њайратам боз афзуд. Чун инљо муродам њосил нашуд, озими шањри Хуљанд шудам. Хушбахтона, онљо "Нигоњ"-ро пайдо карда, 2 дона харидам. Саросемавор онро вараќ зада, вокуниши рўзноманигор Муњибуллоњ Ќурбон тањти сарлавњаи "Пистаи маѓздор агар лаб во кунад..."-ро дидам. Маќоларо худи њамон љо хондам. Дарк кардам, ки барои чї он марди яклўхтхар якбора њамаи њафтаномаро аз Исфара харидааст. Шояд он мард бо супориши раиси шањри Исфара Рањмоналї Амиров ё муовинаш Осифхон Маматов ё сармеъмори шањр Мубин Фаттоев њамаи шумораи "Нигоњ"- ро харида, сўзониданд, то мардум аз муњтавои он огоњ нашаванд? Ё шояд мухотабони дигари журналист, омўзгорон - сарварони мактабњo Абдулњафиз Азизов ва Наима Назирї ба ин ќазия дахл дошта бошанд? Намедонам ин кори дасти кист. Акнун саволи матрањ ин аст, ки чунин њолатњо дар Исфара то кай давом мекарда бошад? Акнун наход, ки њар боре фаъоляти кории ягон мансабдори Исфара дар ин ё он њафтанома танќид шавад, моро рафтани шањри Хуљанд як сарборї шавад? Наркин РАЊИМЗОДА, сокини шањри Исфара
?-И НОБОБ ОЁ ШУМОРАИ ТОЉИКОН ДАР ЌИРЃИЗИСТОН 150 ЊАЗОР НАФАР АСТ? - Ман хонандаи доимии нашрияњои даврии Тољикистон њастам. Солњои пеш ваќте газетаи "Нерўи сухан" чоп мешуд, дар он якчанд матлаб дар бораи њаёту фаъолияти тољикони муќими Ќирѓизистон чоп шуд. Дар ин нашрия дар баробари Созмони фарњангии ба номи устод Абўабдуллоњи Рўдакї њамчунин дар бораи мактабњои тољикї ва шумораи тољикон маќолањо чоп шуда буд. Дар газетаи "Нерўи сухан", агар хато накунам, шумораи тољикон 55 њазор нафар навишта шуда буд. Аммо аз якчанд сарчашмаи дигар хонда будам, ки шумораи тољикон дар ин кишвар аз ин њам зиёд аст. Бархењо тахмин мезаданд, ки шумораи тољикон дар Ќирѓизистон аз 150 њазор зиёд аст, аммо маќомоти ќирѓиз ба сабабњои номаълум шумораи онњоро кам нишон медињанд. Вале воќеият дар ин бора чи гуна аст, касе намедонад. Аз шумо кормандони газетаи "Нигоњ" мехостам, ки дар бораи теъдоди мактабњои тољикї ва дар кадом минтаќањои Ќирѓизистон зиндагонї кардани тољикон дар њафтанома матлабњо чоп шаванд. Амридин КЕНЉАЕВ, сокини ноњияи Шоњмансур - Тољикон аз ањди ќадим дар сарзамини имрўзии Ќирѓизистон ба сар мебурдаанд ва ба дунболи таќсимоти маъмуриву марзии солњои сиюми ќарни гузашта чун аќќалияти миллї муаррафї шуданд. Дар њоли њозир њамзабонони мо асосан дар мањдудаи вилояти Боткен ба сар мебаранд. Шумораи аз њама зиёди тољикон дар дењшўрои Учќурѓони ноњияи Ќадамљо сукунат доранд ва теъдоди онњо дар ин сарзамини бињиштосо дар њудуди 25 њазор эълом шудааст. Ба њамин тариќ, тољикон дар дењањои Коргон ва Андараки ноњияи Лайлак , шањраки Њайдаркони њамин вилоят сарљамъ кору зиндагї доранд. Дар ноњияи Ќаросўи вилояти Уш дар дењаи "Правда" тољикон маскан кардаанд. Тибќи маълумоти мављуда, гузаштагони онњо дар њудуди 150 сол ќабл, аз водии Рашт ба ин љо муњољират кардаанд. Инчунин дар як гузари шањри Љалолобод ва ноњияи Алобукаи вилояти Љалолобод тољикон зиндагї доранд. Мутаасифона, њамзабонони мо дар Алобука то дараљае аз решаи таърихї ва забонии худ дур шуда ва дар мактабњои узбакї таълим мегиранд. Дар низоми омўзиши мактабњои њамагонии Ќирѓизистон тањсил ба забонњои ќирѓизї, русї, ўзбакї ва тољикї пешбинї шудааст. Бо таваљљуњ ба њамин гуфта, дар љануби љумњурї, дар 9 мактаб ба забони тољикї дарс дода мешавад. Аз ин миён се мактаб соф тољикї ва дар 6 - тои дигар синфњои тољикї амал менамоянд. Бо таваљљух ба фармудаи боло, метавон гуфт, ки дар кишвари Ќирѓизистон дар њудуди 50 то 55 њазор тољиктаборон њастанд. Шумораи овардаи Шумо, ки гўё дар ин сарзамин 150 њазор тољик зиндагї доранд, дуруст намеояд. Вале њамин 50 њазор њам теъдоди хурд нест. Тољикон пас аз ќирѓизњо, ўзбакњо, рустњо ва дунганњо аз назари шумора дар радифи панљум ќарор доранд. Муњим аз њама он аст, ки тољикону ќирѓизњоро робитањои хешовандї ба њам пайванд медињад ва ин мавзъуъро донишмандону таърихнигорони љумњурї борњо бо овардани мисолњо таъкид кардаанд. Ба саволи Шумо, муовини раиси Созмони тољикони Ќирѓизистон ба номи устод Рўдакї, сардабири нашрияи тољикии "Паёми Ала Тоо" Ќодиршоњ МУРУВВАТОВ посух дод. Д И Ќ Ќ А Т! Барои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан ба идораи њафтаномаи "Нигоњ мурољиат кунед. Суроѓа: шањри Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї - 3, назди хона - музейи Мирзо Турсунзода. Ё ба масъули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шумораи телефони 985 60 86 85 занг занед ва ё ба воситаи смс - паём саволи худро ирсол доред. Њамчунин ба почтаи электронии nigoh_tj@inbox.ru нависед.
ЧАРО? ЧАРО ДАСТРАСИИ РОЙГОН ТАНЊО БАРОИ ШАБАКАЊОИ ИЉТИМОЇ ПЕШБИНЇ ШУДААСТУ ХАЛОС? - Ассалому алайкум кормандони нашрияи "Нигоњ"! Шумо дар яке аз шуморањои њафтаномаи"Нигоњ" хабару эълон чоп карда будед, ки дастрасии ройгон ба шабакањои иљтимої, аз ќабили "Одноклассники", "mail.ru" ва "Facebook" аз љониби ширкати мобилии "Мегафон Тољикистон" роњандозї гардидааст. Чаро ин хизматрасонии ройгон танњо барои истифодаи шабакањои иљтимої пешбинї шудааст, ба дигарњо не? Дар ин баробар оё мо метавонем, ки аз дигар сомонањо, масалан, сомонањои фарњангиву иттилоотї низ ройгон истифода барем? Рукниддин СИДДИЌОВ, сокини шањри Душанбе - Бо пайваст кардани опсияи "Шабакањои иљтимої" шумо метавонед ба њама версияњои мобилии шабакањои маърўфи иљтимої дастрасии бемањдудро пайдо намоед. Бе пардохти интернет-трафик шумо имкон пайдо мекунед, ки вориди сомонањои зерин гардед: m.facebook.com, m.odnoklassniki.ru, m.my.mail.ru. Њамчунин хизматрасонињои иловагии зеринро дастрас намоед: дархости "Мобильный Агент" ва "Одноклассники". Њамаи захирањо/сомонањои иловагї дар сурати пайваст будани опсия 0,10$-ї (бо назардошти њамаи андозњо) барои 1 МегаБайт ба њисоб гирифта мешаванд. Ба ѓайр аз инњо дастрасии ройгон ба дигар сомонањо пешбинї нашудааст. Ба саволи Шумо менељери хадамоти робита бо љомеаи ширкати мобилии "Мегафон Тољикистон" Фирўза БЕРДИЕВА љавоб дод.
БИДУНИ ШАРЊ
МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ МАН НАМОИШИ КЛИПЊОИ ШАЊВОНИИ ШАБАКАИ "ПОЙТАХТ" - РО ЌАБУЛ НАДОРАМ! - Якчанд моњ мешавад, ки сатњу муњтавои барномањои шабакаи телевизионии "Пойтахт" дигаргун шуда, барномањояшон касбитар шудааст. Аммо як, ду чиз аз ин шабака ба ман ќобили писанд нест! Ман намедонам роњбарияти ин шабака кист. Пештар шабакаи "Пойтахт" як рўз бегоњ нишон медод, як рўзи дигар сањар. Њоло бошад барномањояш то соати 24. 00 -и шаб ва аз он њам бештар идома меёбад. Ваќте ки пахши намоишу барномањои шабакаи мазкур њаррўза шуд, дар аввал филмњои хуб аз љумла филми њуљљатии коргардони франсавї дар бораи сипањсолори машњур шодравон Ањмадшоњ Масъуд, сурудњои бамаънии сароидаи Манижа Давлатова, Ќурбоналї Рањмонов, Љурабек Муродов,Нигина Амонќулова, Фарњоди Дарё ва чанди охир барномаи "Ќанди порсї" намоиш дода мешуд, ки њамаи он љолибу диданї буданд. Њамаи ин пештар буд. Гумон кардам, агар кори ин шабака њамин њел агар давом ёбад, яке аз шабакањои мањбуби сокинони пойтахт ва берун аз он мешавад. Вале гумонам хом баромад. Акун тайи ду њафта мешавад, ки дар ин шабака сарояндањои дохиливу хориљии барањнаву нимбарањна љавлон мезананд. Шигифтовар он аст, ки бисёри ин сарояндањоро, ки аксараш љинси латиф мебошанд, бубахшед, њатто труссињояшон метобанд. Сарояндањои мард њам њастанд, ки аз ин занњо њељ камї надоранд. Намедонам дастандаркорони шабакаи "Пойтахт" бо пахши ин сарояндањои луч шањвати киро барангехтан мехоњанд, ки чунин клипњои фачу лачи бемаъниро манзури тамошобинон мегардонанд? Бовар кунед, ѓайримусулмонњо хоса аврупоињо њатто бо ин гуна либос ба "пляж" ба оббозї намераванд! Наход, ки роњбарияти шабака ба пахши њамин гуна клипњои шањватбарангез тарафдор бошад? Оё ин клипу сюжетњои пахш мешудаи шањвонї аз назари ягон корманди шўрои адабии телевизион (агар ин хел шўро бошад) мегузарад, ё намегузарад? Ваќте дар ваќти намоиши њамин ќабил клипњо бо ањли оила дар назди оинаи нилгун нишаста бошї, шарманда мешавиву намедонї аз шармандагї чї кор кунї. Ман намоиши клипњои шањвонии шабакаи "Пойтахт"- ро ќабул надорам! Як чанд сол пеш телевизиони "Сафина" бо пахши њамин гуна суруду клипњо ва озмуни "девонатарин пањлуњои раќсаш" сокинони кишварро ноњинљор карда, хеле "РАЊМАТ" низ дар њаќќаш шунида буд. Њамчунин дар ин баробар ягон газетае намонда буд, ки дар бораи ин ё он намоишу барномањои шабакаи телевизионї, ки меъёрњои ахлоќиро вайрон карда, сарфи назар мекарданд, ягон матлаби танќидї чоп нашуда бошад. Борњо аз минбарњо мегўем, ки 98 дарсади сокинони Тољикистон мусулмон њастанд. Магар њамин аст фарњанги мусулмонї ва миллии мо? Ањлиддин МИРЗОЕВ, сокини ноњияи Абўалї Сино
?-И НОБОБ АЗ МАОШ ЧАНД ДАРСАДИ ОН БАРОИ ФОНДИ ЊИФЗИ ИЉТИМОЇ НИГОЊ ДОШТА МЕШАВАД? - Мувофиќи ќонунњои љории Тољикистон дар бораи мењнат ва њифзи иљтимоии ањоли агар фарз кардем ин ё он шањрванд 600 сомонї маош мегирад, чанд дарсади он барои фонди њифзи иљтимої боздошта мешавад? Оё аз ин миќдори маош ягон пардохтњои дигари хусусияти иљтимоидошта низ гирифта мешавад? Таманно КАРИМОВА, сокини шањри Душанбе - Бояд ќайд кард, ки аз маблаѓи маоши кормандон як дарсади он барои гузаронидан ба суратњисоби захиравии инфиродии нафаќавии ў боздошт карда мешавад. Дигар пардохтњои хусусияти иљтимоидоштаро аз маоши кормандон ќонунгузории амалкунандаи Љумњурии Тољикистон пешбинї накардааст. Ба саволи Шумо сардори Раёсати муносибатњои мењнатии Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии Тољикистон Раљаб РАЉАБОВ посух дод.
Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru
16
№38 (314), 12-уми декабри соли 2012
- Бачањо, диќќат! Як савол. Шумо мехоњед оши палов рангаш сурх бошад, ё сафед? Пешакї мегўям, ки ман оши палови сурхро дар 3 соат ва сафедро дар 2 соат мепазам. Кадомашро мехоњед, интихоб…
ЛАТИФАЊО
МАВЗЎИ "ЊОМИЛАДОР" Дар яке аз тренингњои омўзишї дар АМВАОМТ (НАНСМИТ) хабарнигори "Фараж" Гулафшон Соќиева ба Нуриддин Ќаршибоев гуфт: - Устод, медонед, њангоми пайгирии мавзўи мазкур боз як мавзўи дигаре ба вуљуд омад… Ќаршибоев гуфтанд: - Ин мавзўи ту худаш аз аввал "њомиладор" буд…
Шўхињо аз Насрулло ТЎЙЧИЗОДА, муовини сардабири маљаллаи "Илм ва њаёт" АГАР МО АЌЛ МЕДОШТЕМ… Боре њангоми дар нашрияи "Чархи гардун" кор карданам ба идора омадаму хабарнигор Љамила Њусейнова ва муњаррири онваќтаи њафтанома Раънои Мубориз маро пешвоз гирифтанд. Муњаррир гуфтанд: - Насруллољон, медонед, дар маљлиси имрўза "шеф" (Акбари Саттор) мо - кормандони "Чарх"-ро "њама беаќл њастед", гуфтанд… Ман лањзае сукут намуда, сипас дар љавоб гуфтам: - Рост гуфтанд…Агар мо аќл медоштем, дар ин љо кор намекардем… АБДУЉАББОР РАЊМОНОВ ВА МАЙКЛ ЉЕКСОН Боре созмони ЮНИСЕФ ба чорабиние даъват кард, ки он дар Мењмонхонаи "Тољикистон" барпо
шуд. Чун ба имзо расонидани кадом як њуљљати муњим љињати оѓози чорабинињо буд, вазири ваќти маориф Абдуљаббор Рањмонов ва сарвари намояндагии СММ дар Тољикистон Майкл Љонсон низ њузур доштанд. Вазири маориф чорабиниро ифтитоњ намуда, сипас гуфт: - Њоло ман суханро ба љаноби Майкл Љексон медињам… Аз ин суханњо нохост ба ханда омада, худро ба як азоб дошта менишастам. Дигарон низ баъдтар иштибоњи ному насабро фањмида, ба якдигар гўшакиву табассум мекарданд. Майкл Љонсон, ки суп-сурх шуда буд, гуфт: - Агар Майкл Љексон зинда мебуду ин љо мебуд, ин падидаи бисёр олї буд…
МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...
Писанднописанд Олим САЛИМЗОДА, раиси Кумитаи байналмилалї ва њамкорї бо љомеаи МН-и Тољикистон:
- Албатта, баста шудани Фейсбукро ман њамчун яке аз шањрвандони ин кишвар шахсан намеписандам. Бояд фаъол бошад ва то љое, ки аз он бањсњо, ки дар матбуот идома дорад, огоњї ёфтам. Писандед - написандед, ако, фарќаш не! Аздусар њамааш ба тири акаи Бек Зуњуров вобаста аст, ки куљоро њадаф мегирад - Бадахшон ё Фейсбукро. Ба он кас њаминаш писанд аст.
Бошњамонтавр Гулрухсор САФИЕВА, шоира: - Ман њайрон мешавам, ки имрўз мо чї ќадар намояндањои камњавсала ва танбали њамин миллат њастем, ки бо он бузургиаш, ки офаридгор онро халќ кардааст, ба дигарњо муаррифї намекунем. Ва имрўз хору зорем. Чї тавр камњавасала, шоираи азиз? Кї мисли мо байраќи 165 - метра дорад? Вазиру сарвазири кї 15 сол дар як љой менишинад ва ба дилаш намезанад? Кї мегўяд, ки аз Офаридгор њаминро мехоњанд, ки тавре гуфтед, њамон тавр бошад?
МАРДИКОРНОМА
Муллошо ва оши палави "безсветний" Мусофирї аз њар яки мо ошпаз с ох т. Я ке ма ка ро нр о ву д иг ар е шўрбо ва саввумї, паловро бо тамоми санъаташ мепухт. Ин бегоњ акаи Муллошо оши палови тољикї пухтанд. Њурмати синну солашонро дида, касе он касро корњои пухтупаз намефармуд ва худ ашон низ не шханд занон ба Мўсову Дилшод "хайр, љавонед, бачањо, рањмат, ки мўйсафедро њурмат карда кор намефармоед," гуфта ба дегу табаќ наздик намешуданд. Чун аз кор њама хаста бармегаштанд ва њама аз дег худро дур гирифта, дар интизор менишастанд, ки нафаре таоме пазад. Сипас навбатдорї ташкил карда шуд. Танњо акаи Муллошо аз навбати таомпазї озод буданд. Оњиста-оњиста Мўсову Дилшод ба пухтани таомњои нисбатан тезпазак гузаштанд, чунки он зањмати кам талаб мекард. Њама медонистанд, ки ин бегоњ ё тухмбирён аст, ё "доширак", аз ду яке. Ин бегоњ навбатдор Мўсо буд ва боз хост ба њама тухм пазад. Аммо акаи Муллошо тоќаташон тоќ шуду "кафиданд": - Мўсо, ин чї гап-а? Бовар кун кадом рўз аз ин тухмхўрињо худам њам ба тухмкунї медарояму аз "доширак"-хўрї беширак шуда меравам. Магар ягон таоми дигар нест дар дунё? Э, ист-э! Ман худам мепазам имрўз! Имрўз оши палов мехўрем! Мўсо дар даст зарфи тухмпазак китф дарњам зада гуфт: - Акаи Муллошо, аввал ин ки барои оши палов пухтан фурсат кам ва инчунин њама гурусна аст. Ошатон то тайёр мешавад, ки сањар мешавад… Акаи Муллошо корд дар даст аз халта сабзиву пиёз гирифта, ба Дилшод мурољиат карданд:
- Канї, Дилшод, дар тайёр кардани лавозимоти оши палов ёрї дењ. Мўсо ту дар зарфњо об оварда дар чойљўш об мон ва биринљро шўй... Ба хастагї нигоњ накарда, њама аз паси к ор шуд анд. "Дасти ба даст" карда, сабзиву гўшт ва пиёзро омода намуданд. Акнун давоми кор бар зиммаи акаи Муллошо буд. Акаи Муллошо равѓанро ба дег рехта мунтазири таспидани он нишастанд. Сари чанд ваќт як резачаи пиёзро ба равѓан андохта, таспидани онро месанљиданд. Бинобар садо набаровардани пиёз, акаи Муллошо боз ба курсї менишастанд. Пас аз интизории зиёд маротибаи саввум резапиёзе партофтанд, вале боз садое набаромад. Сипас ба Дилшоду Мўсо мурољиат намуданд: - Б ач а њо , д иќ ќ ат! Я к с ав ол . Шумо мехоњед оши палов рангаш сурх бошад, ё сафед? Пешакї мегўям, ки ман оши палови сурхро дар 3 соат ва сафедро дар 2 соат мепазам. Кадомашро мехоњед, интихоб… Њанўз акаи Муллошо суханро ба охир нарасонда ѓавѓои Дилшод баланд шуд, "э, акаи Муллошо, ваќти пиёзро сурх кардану оши сурх пухтан нест. Мурдем аз гуруснагї. Сафед пухтан гиред…" Акаи Муллошо: "Фањмо, ин тавр бошад, ду соатак вазнин шуда, сабр намоед" гуфта њамаи пиёзњоро ба дег рехтанд. Мўсо норозиёна гуфт: - Акаи Муллошо, агар на сафеду на сурх, балки "безсветний", яъне беранг пазед, чанд соат даркор? Дилшод хандида, Мўсоро дастгирї карда, "Бале, оши беранг! Оши беранг пазед..!" мегуфт. Акаи Муллошо ќоњ-ќоњ зада, хандиданд ва гуфтанд: - Сахт гурусна шудаед-ку. Гап нест, оши Раиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон
Њ а ф тан ома д ар Ваз орат и ф а рњ ан ги Љу мњур ии Т ољик истон б а ќа йд ги риф т а шу д аас т.
МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).
Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01
беранг хоњед - оши беранг. Дар як соат тайёр мешавад. Акаи Муллошо њам гўшт ва њам сабзиро паси њам ба дег рехтанд. Сипас сарпўши дегро пўшида, ба курсї нишастанд. Аз байн чанд муддат гузашту сарпўшро кушода бо кафгир гўшту сабзиро рўїгардон намуда боз сарпўшро мањкам намуданд. Мўсо, дар ин њол бо телефони дастї дар Фейсбук "чарх" мезаду Дилшод дар Одноклассники. Мўсо нерудињаки телефонро аз таги болинаш гирифта, зери лаб ѓурунгос зад: "Бало занад њамин телефонро, "батарейкааш" як рўз њам намебарад." ва нерўдињак (зарядник) дар даст ба назди пайвастгоњи (розетка) барќ омад. Пайвастгоњи сегонаи барќї дутояш холї буд ва танњо дар яктояш чойљўши барќї пайваст буд. Мўсо лањзае аз њайронї карахт шуд. Чунки дар пайвастгоњ нокили хўрокпазаке (плита), ки айни замон акаи Муллошо ош "мепухтанд", пайваст набуд… - Эњаа.. Акаи Муллошо, ќоил кардед! Акнун оши берангатонро худатон хўред. Ман рафтам аз маѓоза "доширак" меорам… Дилшод сар аз телефон бардошта "чї шуд, Мўсо?" гуфт. Акаи Муллошо ба пайвастгоњ нигариста, чењраашон гунањкорона сурх шуд ва бо табассум пешониашонро бо кафи даст молиш медоданд. Мўсо аллакай пойафзол пўшида, ба маѓоза равон шуд. Дилшод шикамашро дошта ќиќирос зада механдид. Акаи Муллошо аз пасаш садо карданд: - Мўсољон, охир худат оши "безсветний" хостї ку.. Хахахаха.. Э Мўсољон, барои ману Дилшод њам "доширак" биёр, майлаш? Ilhom.wordpress.com
Ростроњгањвора Умаралї ЌУВВАТОВ, роњабари "Гурўњи-24": - Мо дар роњи рост ва дар роњи њаќ њастем ва умедамон ба ў аст, ки ростравон ва њаќгўёнро аз бадхоњон њифз хоњад кард. Боз њам мегўям, ки гањвораи мо аз осмон наомадааст, ки дар мубориза паси деворро ихтиёр намоем. "Роњи њаќ" гуфта, њамон роњеро дар назар надошта бошед, ки аз он Ёќуб Салимову Ѓаффор Мирзоев ва Муњаммадрўзї Искандарову Ќорї Восит равон буданд?
)))))))))) Љамолиддин НУРАЛИЕВ, муовини вазири молия: - Њукумати Тољикистон барои рушди иљтимої- иќтисодии кишвар саъю кўшишњои зиёдеро ба харљ дода, афзалиятњои стратегии љумњуриро дар амал татбиќ намуда истодааст. Дар роњи Душанбе - Чаноќ, раиси мўњтарам? Ягон ширкати дигарро аз љазирањои Вирљиния мабодо даъват карданї нестед - ку?
Сохторбадахмо Амирќул АЗИМОВ, вакил: - Сохторњои ќудратии Тољикистон омодаанд, ки аз њар гуна хатарњо ба амнияти кишвар љилавгирї кунанд. Омода њастанд. Ман ба ин бовар дорам. Мо вазъиятро хуб медонем. Мо њам наѓз медонем, тавре ки дар Бадахшон дидем…
Рањгумзабонўз Нуриддин САИДОВ, вазири маориф: - Бигзор, ўзбакзабонњо бо забони давлатї дарс биомўзанд, ин ягон бадие надорад. Имрўзњо бисёрињо фарзандонашонро дар мактабњои русї мегузоранд, забони олмониву англисиву франсузї меомўзонанд, чї магар миллаташон таѓйир меёбад? Миллат ку не, забонашон таѓйир наёфта, дар мактаби 21, 70, 80, 8 "рањгум" заданашон мумкин, љаноби вазир!
Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.
Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09