№39 (315). Чоршанбе, 19-уми декабри соли 2012

1

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

21-уми декабр "ќиёмат" мешавад?

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол | №39 (315). Чоршанбе, 19-уми декабри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru

Акмал МАНСУРОВ:

Акрами ХОЛИЌ:

Љўрабек Муродов гуфта, Кабзон омад…

Як гапи њафта

Љаноби ИКС:

Бузак бузак намур! Бањор наздик аст?

2

«Ранда»-и Нигоњ

Соли нави «чатоќ» 4

«Розњои пинњон»

5

Дар ин шумора: изњорот

Иброњим УСМОНОВ: "МО БОЯД ДОНЕМ, КИ ФАРМОНРАВО ДАР СУХАНИ ХУД УСТУВОР ЊАСТ Ё НЕСТ?" "Ин тавр њоло набуд!" ё "кидат" бо усули БилЪайн

Кабирї 20 миллионро барои њифзи муњити зист сарф карданист

3 љањон

Хуруљ аз Афѓонистон: соли 2014 ё пештар?

10 мардикорнома

Як њамлаи скинхедњо

16

2

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Маќомоти мањаллї ва ќудратии сарњади Тољикистону Ќирѓизистон иборат аз 35 нафар аъзои гурўњи корї бо њам вохўрданд. Зимни мулоќот аъзои гурўњ масоили такмил додани њамкорињои трансcарњадии байни дењоти тарафайнро муњокима карданд.

ПРЕЗИДЕНТ НИГАРОНЇ

Мулоќоти Эмомалї Рањмон бо донишљўёни донишгоњи Мавлонои Туркия 17-уми декабр президенти кишвар Эмомалї Рањмон ба шањри Ќунияи Љумњурии Туркия сафар карда, нахуст оромгоњи Мавлоно Љалолиддини Балхии Румиро зиёрат кард ва бо устодону донишљўёни Донишгоњи Мавлоно низ мулоќот намуд.

Дар ин бора аз хадамоти матбуотии президенти Тољикистон хабар доданд. Бино ба иттилои манбаъ, њайати илму фарњанги Тољикистон нахуст оромгоњи шоир, олим ва мутафаккири бузурги олами Шарќ Мавлоно Љалолиддини Балхии Румиро зиёрат намуда, барояш дуою фотиња хонданд.

Дар оѓози мулоќот ќарори Ш?рои олимони Донишгоњи Мавлоно доир ба сарфароз гардондани Эмомалї Рањмон бо унвони Доктори ифтихории ин муассисаи бонуфузи илмию таълимї дар бахши муносибатњои байналмилалї ќироат карда шуда, шањодатномаи ин унвони ифтихорї ба ? таќдим гардид.

Эмомалї Рањмон оромгоњ ва осорхонаю ќадамљоњои дигари Мавлонои Балх, ки њамагї зиёратгоњњои мубораки муридону ихлосмандони ин донишманди оламшумул њисобида мешаванд, зиёрат кард. Президенти Тољикистон 15-уми декабр бо сафари расмї озими Туркия шуд ва дар сафари дур?заи худ Эмомалї Рањмон бо президенти ин кишвар Абдулло Гул, Сарвазири он Рељеп Тайип Эрдоган, Раиси Парлумони Туркия Љемил Чичек ва дигар намояндагони воломаќоми ин давлат мулоќотњо анљом дода, масоили њамкории бисёрљанбаи ду кишварро мавриди баррасї ќарор дод. Аз р?и натиљаи мулоќоту музокироти расмї як зумра санадњои нави њамкорї дар бахшњои гуногуни муносиботи ду икшвар ба имзо расиданд.

ПАРЛУМОН НИГАРОНЇ

Акмал МАНСУРОВ, режисёри садо

Бозии сиёсии сиёсатмадорон!? - "Гох ышиносномаи хориљиву, гоње дохилї" Бо пешнињоди сардори Хадамоти федералии муњољирати Русия акнун муњочирони тољик бо шиносномаи хориљї вориди Русия бояд шаванд. Њарчанд дар сафари Президенти ФР Владимир Путин Ёддошти тафоњум дар бораи њамкорї дар соњаи муњољират ба имзо расид, аммо… Сафи муњољирон руз аз рўз зиёд мешавад. Масалан, мутобиќи њисоботи Созмони љањонии муњољират имрўз шумораи умумии муњољирони мењнатї дар љањон ба 214 млн. нафар расидааст ва аз Тољикистон бошад њар сол 700 њазор нафар ба хориљи кишвар мераванд. Минбаъд шояд бонкњои Тољикистон иќдоми нав барои муњољирон ё муњољиршавандагон пешнињод намоянд, ба мисоли ќарз барои чипта ва шиносномаи хориљї. Вой, бар њоли мардуми оддї.

Соли нав -љашн гирем ё не?! Нукта ба ин нофањмї аз љониби Мањмадсаид Убайдуллоев , шањрдори Душанбе, рўзи панљшанбеи 13-уми декабр дар иљлосияи навбатии Маљлиси Миллї гузошта шуд, ки таљлили Соли нави милодї дар таќвими расмии Тољикистон бо њарфњои сурх зикр шуда ва барномаи таљлили он дар пойтахт ботантанаву шукуњи хосса баргузор хоњад шуд. Мо низ ба кўдакон акнун расман Соли навро пешвоз мегирем.

Террорист, тирандоз ё ќассоб?

Ворид намудани таѓйиру иловањо ба ќонун "Дар бораи милитсия" 17-уми декабр, дар Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон, тањти раёсати Шукурљон Зуњуров, раиси маљлиси Намояндагон љаласаи навбатии Ш?рои Маљлиси намояндагон баргузор гардид.

Дар ин бора ба TojNews аз маркази матбуоти Маљлиси намояндагон хабар доданд. Ба иттилои манбаъ, аъзои Шўрои Маљлиси намояндагон, дар љаласаи навбатии худ лоињањои ќонунњои Љумњурии Тољикистон "Оид ба ворид намудани таѓйиру илова ба Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи милитсия", "Дар бораи ворид намудани иловањо ба Кодекси њуќуќвайронкунии маъмурии Љумњурии Тољикистон", масъалањо Дар бораи доир намудани муњокимаи парламентї оид ба иљрои Буљети давлатии Љумњурии Тољикистон барои солњои 20102012 ва Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи истифодаи манбаъњои барќароршавандаи энергия" дар самти татбиќи Барномаи дарозмуддати бунёди силсилаи нер?гоњњои хурди барќї дар давраи солњои 2009 - 2020" дар Вазорати энергетика ва саноати Љумњурии Тољикистон ва ШСХК "Барќи тољик",

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ

Дар натиљаи тирандозии Адам Ланза дар мактабе дар шањраки Нютауни аёлати Коннектикут, 26 нафар кушта шудаанд. Њамла ба мактаби Нютаун яки дигар аз силсилаи ќатлњои дастаљамъонаи пурќурбонист, ки имсол дар Иёлоти Муттањида ба вуќўъ пайваст. Аввали сол марди мусаллањ 12 нафарро дар як кинотеатри Колорадо ба ќатл расонд. Мусаллањи дигар дар ибодатгоњи сикхњо дар Висконсин, пеш аз он ки худро кушад, љони шаш нафарро рабуд. Андерс Брейвики Норвежи бошад 22 июли соли 2011 77 нафарро парронд. Террорист фаќат мусулмонон набудаанд.

Муњољират ё роњи гурез аз бебарќї? Тољикистон дар як шабонарўз танњо 3% ќувваи барќашро ба Афѓонистон медињад, гуфтанд дар "Барќи Тољик" ва афзуданд, "њаљми мазкур чандон барои истифодабарандагони ќувваи барќ ва ањолии Тољикистон таъсир намерасонад". Аммо, дар баъзе ноњияњо се соат сањар ва се соат бегоњ барќ медињанд, мегўяд сокини шањри Конибодом, нафаќахўр Муннавара Љўраева. Мањз он љо овозањои шўхиомез пайдо шудаанд. "Фарзандон зимистон ба Русия мераванду ба мо тариќи бонк манбаи барќ мефиристанд"… Яъне љавонон ба сўи тарраќиёту пирон бо чашми чор ба Роѓун. "Дар бораи савдо ва хизматрасонии маишї" ва дар маљмўъ 24 масъаларо муњокима намуданд. Дар анљоми љаласаи Шўро Шукурљон Зуњуров, раиси Маљлиси намояндагон ба муовини Раиси Маљлиси намояндагон Назира Fаффорова, раисони кумитањои Маљлиси намояндагон Амир Катаев, Хайринисо Юсуфї, Амирќул

Азимов, вакилони Маљлиси намояндагон Сабоњат Муќумова, Рустам Латипов, Насрулло Мањмудов ва Лутфулло Саидмуродов медалњои љашнии "20 - солагии Ассамблеяи Байнипарлумонии Иттињоди Давлатњои Мустаќил" ва ифтихорномањои фахрии Ассамблеяи мазкурро таќдим намуд.

Љўрабек Муродов гуфта, Кабзон омад… Њунарманди мардумии Тољикистон Љўрабек Муродов 70 - солагии худро љашн мегирад. Барои табрики њунарманд аз Маскав ба Душанбе сарояндаи номии Русия ва њам собиќ Иттифоќи Шўравї Иосиф Кабзон , сароянда ва оњангсоз Юрий Антонов, њунарманди мардумии Русия Александр Серов ва сарояндаи озорбойљонї П?лод Булбул оѓли ташриф оварданд. Бешак, њама ба хотири ситораи миллати тољик Љўрабек Муродов аст. Ин армуѓон, ба андешаи ман, на танњо барои устод, балки барои кули мардуми тољик аст… Устоди азиз, љашни мавлудатон муборак бошад!

АМНИЯТ

10%

0%

Њоло њам маошам ба пардохти ќувваи барќ намерасад

4%

Барои ман фарќ надорад

28%

Имконияти пардохти ин нархро надорам

49%

Ќатъиян не!

Дар љараёни љаласаи мазкур маќомоти мањаллии вилояти Суѓди Тољикистон ва вилояти Баткени Љумњурии Ќирѓизистон натиљаи татбиќшавии наќшаи њамкорї дар соли 2012-ро баррасї карда, наќшаи амалиёт дар самти пурзўр намудани њамкорињои транссарњадиро барои панљ соли оянда низ тасдиќ намуданд.

11-уми декабр низ маќомоти мањаллї ва ќудратии вилояти Суѓди Тољикистон ва вилояти Баткени Ќирѓизистон дар шањри Исфара семинари якрўзаеро бо мавзўи такмил додани њамкорињои фаромарзї байни дењоти ду кишвармсоя баргузор карданд.

50% боло бурдани нархи энергияи барќиро ќабул доред?

Ќабул дорам

Маќомоти мањаллї ва ќудратии сарњади Тољикистону Ќирѓизистон иборат аз 35 нафар аъзои гурўњи корї бо њам вохўрданд. Зимни мулоќот аъзои гурўњ масоили такмил додани њамкорињои трансcарњадии байни дењоти тарафайнро муњокима карданд.

САДОИ МАРДУМ

Ќабул надорам

Баррасии њамкорињои фаромарзии Тољикистону Ќирѓизистон

10%

Пурсиш бо фармоиши «Нигоњ» дар пойгоњи интернетии www.tojnews.org гузаронида шудааст. Теъдоди овоздињандањо 420 нафар.

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

3

Баъзе аз имомхатибони масољиди љомеъ дар шањри Душанбе бахше аз мавъизањои динии худро, ки маъмулан ќабл аз баргузории намози љумъа ироа карда мешавад, аъзошавии Тољикистонро ба Созмони љањонии тиљорат дар байни мардум тарѓибу ташвиќ карданд.

МАЗЊАБ

"Масљидњо барои ќабули занон омода нестанд" Иќдомњои охири њукумат боиси аз масљид дур шудани занон ва љавонон шудааст. Ин нукта зимни мулоќоти Муњиддин Кабирї, роњбари Њизби нањзати Исломии Тољикистон ва Сэм Гељденсон, комиссари Иёлоти Муттањидаи Амрико оид ба масоили байналмилалии адён ва Катерина Козман корманди Идораи масоили динии Департаменти давлатии ИМА дар Душанбе таъкид шудааст.

Њикматулло Сайфуллоњзода, як масъули ЊНИТ, ки дар ин мулоќот њузур доштааст, мегўяд: "мењвари аслии ин мулоќот баррасии вазъи њуќуќњои фардї ва динї дар љомеа, муносибати њукумат бо арзишњои фардї, ниёзњои мардум, бархўрдњои ќонунї бо арзишњои динии љомеа ва ѓайраро ташкил додааст". Ба иттилои манбаъ, зимни ин

мулоќот роњбари ЊНИТ аз сарнавишти баста шудани масљид ин њизб низ ёдовар шудааст. Њайати намояндагони Амрико дар ин мулоќот гуфтаанд, ки доир ба муносиботи њукумати Тољикистон бо арзишњои динии мардум иттилоъ доранд. Ба таъкиди онњо, ИМА бевосита дар ин бора пажуњиш мегузаронад ва на-

тиљаи онро дар алоњидагї пешнињод хоњад кард. Ин њайат изњори нигаронї кардааст, ки њукумат вонамуд мекунад, гўё масљидњо барои ќабули занон љињати адои тоату ибодат омода нестанд, аммо нињодњои љомеаи шањрвандї дар ин бора назари дигар доранд. Сэм Гељденсон, комиссари Иёлоти Муттањидаи Амрико оид ба масоили байналмилалии адён ва Катерина Козман корманди Идораи масоили динии Департаменти давлатии ИМА аз Маркази фарњангии ЊНИТ (собиќ масљиди ин њизб), ки занон тоату ибодат мекарданд, низ дидан намудаанд.

14-уми декабр мулоќоти намояндагони давлатии ИМА бо Абдурањим Холиќов раиси Кумитаи оид ба корњои дини назди њукумат низ баргузор гардида буд. Њангоми вохўрї масъалањои вобаста ба озодии виљдон ва озодии динї дар Тољикистон ва дурнамои њамкорињо дар соњаи дин байни ду кишвар мавриди баррасї ќарор гирифт.

ВО АЉАБО!

Муфтї аз "Аттестатсия"-и Кумитаи дин мегузарад Шуруъ аз 11-уми декабри соли равон, дар маќари Кумитаи оид ба корњои дини назди Њукумати Љумњурии Тољикистон "аттестатсия" ё худ мувофиќаткунонии имомхатибони љумњурї бо ин нињоди њукуматї идома дорад. Дар ин бора Мавлон Мухторов, муовини раиси ин кумита, ба TojNews хабар дод. Ба иттилои ў, имомхатибони кишвар муваззафанд, ки солона як маротиба аз мувофиќаткунонї бо Кумитаи оид ба корњои дини кишвар гузаранд. Мавлон Мухторов ќайд кард, ки Саидмукаррам Абдулќодирзода, раиси Маркази исломии Тољикистон, раиси Шўрои уламои кишвар ва њамчун сархатиби масљиди марказии ноњияи Исмоили Сомонї бо номи Њољї Яъќуб низ аз "аттестатсия" - мувофиќаткунонї бо Кумитаи оид ба корњои дин низ мегузарад. Њайате, ки имомхатибони кишварро аз "аттестатсия" ё ин ки мувофиќаткунонї мегузаронад, иборат аз:

Љумъахон Ѓиёсов, муовини аввали раиси Кумитаи дин, Мавлон Мухторов, муовини раиси ин кумита ва Солиљон Завќиев, сардори раёсати иттињодияњои динии Кумитаи оид ба корњои дини Тољикистон рањбарї мекунанд. Дар њамин њол, баъзе аз имомхатибони шањри Душанбе, ки аз мувофиќаткунонї бо Кумитаи оид ба корњои дин гузаштаанд, дар суњбат бо мо изњори норизої карда, гуфтаанд, ки бо ном мувофиќаткунонї, вале дар асл, санљиши донишњои динї ва њуќуќии имомхатибон аст ва афроде, ки имомхатибонро аз масоили динї ва њуќуќї имтињон карда истодаанд, худ лоиќи имтињон кардани рўњониёни кишварро дар мавриди масоили динї надоранд.

ЊУЌУЌИ ИНСОН

Нигаронии зиндониён аз фаъолияти камсамари судяњо ва прокурорњо Мањбусони мањбасхонањои кишвар бештар аз њукми судњо дар нисбати онњо ва фаъолияти прокурорњо изњори нигаронї мекунанд. Дар ин бора Рустам Менглиев, вазири адлияи Тољикистон ба ТоjNews иттилоъ дод. Ба гуфти вазири адлияи кишвар, моњи ноябри соли љорї як њайат тањти роњбарии вай аз шароити мањбасхонањои кишвар дидан карда, њамзамон, бо мањбусон сўњбати рў ба рў доштаанд.

- Мањбусон аз шароити моддии мањбасхонањо чандон шикоят надоранд, аѓлаби онњо мехоњанд, ки прокурори назорати иљрои ќонунњо дар назди муассисањои ислоњи њар моњ аз ањволи онњо огоњ шаванд. Иддаи дигар аз њукми судњо дар нисбаташон ва сари ваќт амалї шудани талаботи ќонун дар ваќти ба анљом ра-

ИЛЊОМИ ЊАФТА МАЃАЛ АЗ ТУСТ Эй сари њама сарсон, маншаи маѓал аз туст, Шеъри бебадал аз ман, тири бебадал аз туст. Бањри ту ѓазал хондам, як њиљо нафањмидї, Дафтари ѓазал аз ман, дафтари амал аз туст. Реша дар замон дорам, реша дар гумон дорї, Бурљи љовидон аз ман, кунљи мубтазал аз туст. Ман алайњи сахтињо нарму содадил будам, Кандуи асал аз ман, кундаи даѓал аз туст. Рањрави рањи хешам, бо шабу мањи хешам, Мењри бехалал аз ман, муњри пурхалал аз туст. Эй ки мењвари дунё хонї дењаки худро, Шуњрати мањал аз ман, бонги бемањал аз туст. Нокаси шикамбора, нобакори садкора, Достони ваќт аз ман, дастаи матал аз туст... Лоиќ ШЕРАЛЇ

сидани мўњлати иљрои љазо изњори нигаронї карданд. Бахши дигар гуфтанд, ки онњо бемор њастанд, аммо баъди ташхис маълум шуд, ки сињат њастанд. Аз лињози маводи ѓизої сўњбат нашуд, чунки мо заминањои њуќуќиро фароњам овардем, ки дастрасии мањбус аз берун бо маводи ѓизої мањдуд набошад,- ќайд кард Рустам Менглиев. Боздиди њайати иборат аз вазири адлия, ваколатдори њуќуќи инсон, њуќуќшиносон ва боздиди онњо аз вазъи мањбасхонањои кишвар ва гуфтугў бо мањбусон баъди зиёд шудани сару садоњо атрофи љой доштани шиканља дар мањбасхонањо сурат гирифт. Марги Њамза Икромзода, мањбуси 26-солаи дењаи Хирманаки ноњияи Њисор моњи сентябри соли љорї бо бадани изи пайи љароњатњои сангин ва изњороти Сайдалї Казаков, собиќ мањбуси мањбасхонаи №1, нигаронии мањбусон аз дохили мањбас дар мавриди љой доштани шиканља боиси нигаронињои созмонњои байналмилалї гардид. Дар мавриди шикояти мањбусон алайњи рафторњои Темур Тоштемиров, раиси мањбасхонаи №1, Рустам Менглиев мегўяд, њоло парвандаи љиної нисбати марги Њамза Икромзода ба анљом нарасидааст. Аз ин рў, њоло нисбати он чанд нафаре, ки дар марги Њамза Икромзода хешовандони марњум гунањкор медонанд, чора дидан хусусияти ѓайриќонунї дорад. Ба гуфти вазири адлия, иќдоми боздид аз вазъи мањбасхонањои кишвар баъди чанд моње амалї мешавад.

АЊЗОБ

Кабирї 20 миллион сомонї барои њифзи муњити зист сарф карданист Муњиддин Кабирї, рањбари Њизби нањзати исломи Тољикистон, барои тањќири њайсияташ њамчун вакили Маљлиси намояндагон, аз шањрдорї 20 миллион сомонї љуброн хостааст.

Бузургмењр Ёров, вакили дифои Муњиддин Кабирї, гуфт, шањрдории Душанбе нафари тањти њимояташро тањќир кардааст ва бояд љуброн пардохт намояд. Ба ќавли вакили мудофеъ, барои иљрои ин талабот онњ о бо чанд далел ба додгоњи ноњияи Исмоили Сомонии пойтахт мурољиат кардаанд. Вай мегўяд, аввалан, шањрдори Душанбе Муњиддин Кабириро њамчун вакили Маљлиси намояндагон ба додгоњ кашидааст ва тибќи ќонунњои Тољикистон вакили Маљлиси намояндагон дар бањсњои додгоњї тарафи айбдор дониста намешавад. Вай афзуд, Бо ин амалаш њукумати Душанбе Кабириро њамчун вакили парлумон тањќир кардааст ва бояд 20 миллион сомонї љуброни зарари маънавї бипардозад. Ба гуфтаи ў, ин маблаѓ

барои бењбуди вазъи зистмуњитї ё экологии пойтахт, ки бањси додгоњї аз ин масъала сарчашма гирифтааст, сарф хоњад шуд. Њукумати шањри Душанбе аз болои Муњиддин Кабирї, вакили парлумон ва рањбари ЊНИТ, ба додгоњ мурољиат карда буд. Дар аризаи шањрдорї таъкид шудааст, ки Муњиддин Кабирї барои суханони, ба гуфтаи онњо, "носазо" дар бораи вазъи экологии пойтахт аз шањрдорї бахшиш ё маъзарат пурсад. Муњиддин Кабирї чанде пеш дар як љаласаи парлумон аз дарахтбурињо дар хиёбонњои пойтахт изњ ори назар карда бу д ва ОИ TojNews онро дар як матлабе тањти унвони "10 сол пас Душанбе урён мешавад", пўшиши хабарї дод.

ИЌТИСОД

Тарѓиби СЉТ дар минбарњои масољид Баъзе аз имомхатибони масољиди љомеъ дар шањри Душанбе бахше аз мавъизањои динии худро, ки маъмулан ќабл аз баргузории намози љумъа ироа карда мешавад, аъзошавии Тољикистонро ба Созмони љањонии тиљорат дар байни мардум тарѓибу ташвиќ карданд. Ворид кардани ин навгонї дар хутбае, ки пеш аз намози љумъа ќироат карда мешавад, баъзе аз намозгузоронро, ки чанд даќиќа бештар барои шунидани мавъиза ё масоили марбут ба дину оин ба масљид омада буданд, ба њайрат гузошт. Њамзамон, Би-би-си гузориш кардааст, ки "Сайидљон Мањмудзода, раиси Шўрои уламои дин дар Хатлон, гуфт, ки "имомхатибон дар масољид пайраву шунавандањои зиёде доранд ва бояд дар мавъизањояшон

аз хотироти даврони љанги дохилии 1992-97 ёдовар шаванд ва дар бораи шукргузорї аз сулњ суханронињо кунанд".

- Имомхатибон дар анљоми панљ ваќт намоз бояд даст ба само бардоранд ва дар бораи сулњу осудагї ва истиќлоли Тољикистон дуо кунанд, - афзуд Мањмудзода. Тољикис тон 10-у ми декабри соли 2012 ба узвияти Созмони умумиљањонии савдо ќабул шуд.

ИЉТИМОЪ

Суѓд: 278 нафар худкушї кард Дар 18 шањру ноњияи вилояти Суѓд 278 нафар дар 11 моњи соли љорї даст ба худкушї задааст, ки теъдоди 40 нафар аз онњоро љавонони ноболиѓ ташикил медињад. Дар ин бора аз Раёсати Вазорати корњои дохилаи кишвар дар вилояти Суѓд хабар доданд

Ба иттилои манбаъ, ин афрод бо сабабњои гуногун дар ин муддат даст ба худкушї задаанд. Манбаъ меафзояд, ки аксари онњое, ки даст ба ин љинояти сангин задаанд, занону духтарон мебошанд. Бештарин ин афрод бинобар муноќишањои оилавї, бемории рўњї ва 20 дар сади онњо низ бинобар ба висоли дўстдоштањои худ нарасидан, ин роњро интихоб кардаанд. Ба гуфтаи маќомоти корњои дохилї дар ин вилоят, зарфи 11 моњи соли љорї 98 нафар даст ба худсўзї ва 93 нафари дигар аз ин афрод даст ба худовезї (доровезї) задаанд. Ва аксари онњо сокинони ноњияи Бобољон Ѓафуров, шањри Истаравшану Исфара мебошанд. Гуфта мешавад, то њол саба-

бњои беш аз 80 њодисаи худкушї дар ин вилоят норўшан боќї мондааст ва аз болои 13 тан аз шањрвандон низ аз рўйи ин њолати худкушї парвандаи љиної кушода шудааст.

4

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Шояд ќарзи корхонањо дар назди "Барќи Тољик" асосе дошта бошад, бахусус ќарзи Талко, вале агар барќи корхонањо њам хомўш карда шавад, он фавран пардохт карда мешавад.

Чанде пеш њафтаномаи "Российская бизнес-газета" хабар дод, ки Тољикистон ва Ќирѓизистон бо шарикони худ аз Русия, Белорусия ва Ќазоќистон усулњои ширкати худ дар низоми ягонаи таруфањои нерўи барќиро мавриди баррасї ќарор доданд. Бояд зикр намуд, ки бо ќарори якљояи маќомоти энергетикии давлатњои узви Иттињоди гумрукї, ки ба он Ќазоќистон, Белоруссия ва Русия шомиланд, бояд аз соли 2015 давлатњои мазкур ба нархномаи ягонаи нерўи барќї гузашта, бо маќсади таъмини њаматарафаи соњаи энергетика шабакаи ягонаи энергетикии худро таъсис дињанд. Давра ба давра гузаштан ба таруфаи ягона аллакай аз моњи январи соли 2013 дар давлатњои узви Иттињоди гумрукї оѓоз меёбанд. Дар маводи мазкур банда дар бораи он ки чаро хабари мазкур тариќи матбуоти Русия дастрас шуд, на Тољикистон чизе гуфтан намехоњам. Зеро њама медонанд, ки матбуоти давлатии Тољикистон њељ гоњ дар бораи мушкилоти мардуми кишвар нагуфтаанд ва дар ин бора низ нахоњанд гуфт. Агарчї гоњ - гоњ ВАОи давлатї бо сабабњои гуногун дар бораи бебарќ мондани чанд нафар дар хориљи кишвар хабар медињанд, вале то њол дар бораи он ки чї гуна 5 миллион ањолии кишвар 7 моњ аз барќ мањруманд (2 миллион муњољир аз ин рўйхат истисност), дар ин бора чизе гуфта намешавад. Ин аст, ки дар маводи мазкур банда мехоњам танњо дар бораи оќибатњои гуфтшуниди масъулини соњаи энергетикии Тољикистону Ќирѓизистон бо Ќазоќистон, Русия ва Белоруссия инчунин моњияти шабакаи ягонаи барќї ва таруфањои ягона сухан ронам. Ба аќидаи Вазири энергетика ва зерсохтори коммисияи иктисодии Иттињоли Авруосиё Даниала Ахметова, нархи ягонаи барќ ва шабакаи ягона имконият медињад, ки кишварњои узви иттињод нахуст бо нерўи барќ пурра таъмин карда шаванд ва дар тамоми минтаќањои узви иттињоди гумрукї ба шабакаи ягона пайваст карда шуда, эњтиёљоти худро бароранд ва дар баробари ин ќудрати истењсолии мањсулоти саноатии њамаи давлатњо то 10 фоиз ва хољагии ќишлоќ то 7% боло бурда шавад. Бинобар он ки Тољикистон ва Ќирѓизистон мехоњанд то соли 2015 узви комилњуќуќи иттињоди гумрукї гарданд, эњтимолияти ширкати онњо дар низоми ягонаи таруфањои барќї дар айни замон мувофиќи маќсад мебошад. Зеро агарчи њукумати Тољикистон изњор дошт, ки кишвар то соли 2016 аз бўњрони энергетикї берун меояд, вале ваќт нишон дода истодааст, ки ин ваъда низ чун дањњо ваъдаи дигари њукумат эњтимоли иљро нашудан дорад. БАДТАР МЕШАВАД... Мувофиќи хулосаи Бонки љањонї дар соли 2016 бўњрони энергетикии Тољикистон шадидтар хоњад шуд, на бењтар. Нахуст бунёди Роѓун то њанўз зери суол аст ва дуввум обанборњои Нораку Ќайроќум низ дар холати умедворкунанда ќарор надоранд. Ин аст, ки то бунёди нерўгоњњои нав ва дарёфти захирањои барќї роњи ягонаи наљоти Тољикистон аз бўњрони шадиди энергетикии имрўза ин ворид намудани барќ аз хориљи кишвар аст. Дигар њама кўшишњо бинобар он ки кишвари мо ба рўйхати давлатњои ќашшоќтарини олам ворид мешаваду даромади асосиаш аз њисоби муњољирон ба даст меояд, бесамар хоњад буд. Баъдан сармоягузорони хоричї низ бинобар он ки давлатњои

Бузак бузак намур!

Бањор наздик аст? Оё таруфањои ягонаи барќї ва ё шабакаи ягонаи Иттињоди гумрукї Тољикистонро аз бўњрони шадиди энергетикї наљот дода метавонад? њамсоя аз љумла Ўзбекистон дар муќобили НОБ-њои бузург пофишорї мекунанд, ба чунин НОБ-њои бузург маблаѓгузорї намекунанд. Таљрибаи ваъдаи маблаѓгузории бунёди НОБ-и Роѓун нахуст аз тарафи Покистон, баъдан аз тарафи Русия, ки баъд аз музокира бо давлати Ўзбакистон аз фикри худ гаштанд ва њатто бунёди НОБ-и бузург дар рўдхонаи Зарафшон, ки баъди дахолати Тошканд Хитой аз он даст кашид, маънои онро дорад, ки дар айни њол њукуматдорони мо дар баробари пиёда сохтани лоињањои энергетикї роњњоеро бояд пайдо намоянд, ки барќ аз хориљ ба Тољикистон ворид карда шавад. Алњол бошад ба назари банда ягона роњи наљот ин ворид намудани барќи Русия ва ё Ќазоќистон тариќи Ќирѓизистон аст. Албатта, њам Тољикистон ва њам Ќирѓизистон дорои захирањои бузурги энергетикї њастанд ва дар сурати самаранок истифода бурдани он метавонанд на танњо худро бо барќи њамешагї таъмин намоянд, балки яке аз содиркунандагони асосии барќ дар минтаќа хоњанд шуд. Дар сурати пайваст шудани ин ду кишвар ба Низоми ягонаи таруфањои барќї ва пайваст шудан ба шабакаи ягона имкониятњои энергетикии ин ду кишвар хеле боло хоњад рафт ва дар сурати маблаггузории Иттињоди ягонаи гумрукї ва бунёди ГЭС-њои бузург ин ду кишвар таъминкунадагони бузурги барќи ин иттињод хоњанд шуд. ШИРКАТИ МУШКИЛДОР Вале саволи дигар он аст, ки оё бо чунин вазъияте, ки "Барќи Тољик" дорад ва ќарзњои он сол ба сол ба љои кам шудан миллионњо доллар афзоиш меёбад, оё имконияти баровардани кишвар аз бўњрони энергетикї њатто дар сурати пайваст шудан ба Шабакаи ягона мављуд аст? Тибќи маълумоти омории охир, "Барќи тољик" дар айни замон танњо аз андоз 380 млн. ќарздор аст. Ќарзи ширкат дар назди Сангтўда - 1 бо-

шад беш аз 276 миллион сомониро ташкил медињад. Ба љуз ин ширкати мазкур дар назди Сангтўда-2 низ ќарздор аст, ки њанўз дар ин бора маълумоти даќиќе мављуд нест. Бинобар иттилои "Барќи тољик" ќарзи ањолии Тољикистон аз барќ дар нимсолаи аввали соли љорї 315 миллиону 700 њазор сомониро ташкил медињад. Ќарзи умумии ањолї ва корхонањо дар якљоягї бошад 767, 6 миллионро ташкил мекардааст. Вале шахсан ман ба 315 миллион ќарзи ањолї дар назди Барќи тољик шубња дорам ва шояд ин як худсафедкуние беш набошад. Зеро худи ман њамагї баъди таъхири 15 рўзаи пардохти њаќќи барќ аллакай хонаам бебарќ монда буд ва маљбур шудам фавран онро пардохт намоям. Новобаста ба фасли сол агар ањолї аз мўњлати нишондодашуда, 15-20 рўз гузаронад, нозирон барќи ўро ќатъ мекунанд. Шояд ќарзи корхонањо дар назди "Барќи Тољик" асосе дошта бошад, бахусус ќарзи Талко, вале агар барќи корхонањо њам хомўш карда шавад, он фавран пардохт карда мешавад. Тибќи нархномаи љорї дар айни замон як киловат барќ барои муштариёни саноатї ва ѓайрисаноатї 26,63 дирам, муштариёни соњаи буљавї аз љумла комуналї, наќлиёти барќї ва марказњои варзишї 10,63 дирам, барои бахши хољагии обёрикунї, 1.88 дирам муайян шудааст. Истифодаи 1 квт барќ дар буѓхонањои давлат 19.5 дирам ва бахши хусуси 65,88 дирам мукаррар шудааст. Ахоли бошад барои 1квт 11 дирам пардохт мекунад. Танњо ширкати Талко аст, ки аз имтиёзи "Барќи Тољик" бархурдор аст ва барои 1 квт барќ 5 дирам месупорад ва дар айни замон 70 дар сади барќи истењсолмекардаи кишвар ба ин ширкат интиќол дода мешавад. Агар Тољикистон воќеан ба шабакаи ягона пайваст шудан хоњад, бояд дар садорати "Барќи Тољик" шахсонеро гузорад, ки мардум ба он эътимод дошта бошанд. Даъвоњои судии Сангтўда 1 ва бањсњои

дигар нишон медињад, ки дигар ба "Барќи Тољик" ва вазорати энергетикаи кишвар на дар дохили кишвар ва на берун аз он эътимоде намондааст. ЌАРОРИ ЃАЙРИЧАШМДОШТИ ПУТИН ВА КАРИМОВ Як чизи дигарро низ набояд фаромўш кард, ки дар тамоми кишварњои Иттињоди гумрукї новобаста ба он ки шаклњои гуногуни бахшњои бузурги энергетикї мављуд аст, дар оянда ба бахши гидроэнергетикї таваљљўњи бештар дода мешавад. Масалан, дар Русия сохтмони НОБњои бузург дар Ќафќози Шимолї ва дар Шарќи Дур дар арафаи анљомёбист. Дар Белорусия бунёди бузургтарин НОБ дар Двини Ѓарбї ба наќша гирифта шудааст. Чунин лоињањо дар Осиёи Марказї низ бо ширкати Русия амалї карда мешаванд, ки НОБ-и Камбарота мисоли он аст. Бунёди он бо ширкати Русия аллакай ба наќша гирифта шудааст. Ѓайричашмдошти њама ба наздикї ќарори якљояи Русия ва Ўзбакистон дар бораи гузаронидани ташхиси якљоя бо иштироки Ўзбакистон (агарчи ?збакистон яке аз мухолифини сарсахти ин НОБ ба шумор мерафт) аз тарафи президентњои њарду кишвар Путин ва Каримов аллакай имзо шуд. Ќарори якљояи Русия ва ?збекситонро дар бораи ташхиси якљояи лоињаи НОБи Ќамбаротаи Ќирѓизистон корманди калони илмии Институти шарќшиносии Академияи улуми Русия як роњи гениалї њисоб кард ва гуфт: "Таљрибаи ташхиси Роѓун нишон дод, ки такя кардан ба Бонки љањонї ва омўзиши дуру дурози он натиљаи самаранок ба даст нахоњад овард ва хубтар аст, ки ба чунин ташхис бо давлатњое њамкорї кард, ки шарикони стратегї ба њисоб мераванд ва инчунин дар њамсоягї ќарор доранд". Ќарори якљояи ?збакистону Русия дар бораи ташхиси НОБ-и Ќамбарато далели он аст, ки бо ин роњ аллакай як зиддияти бузург барњам

дода мешавад. Чаро мо низ ба ташхиси лоињаи Роѓун Русия ва ?збакистонро њамроњ накунем? Агарчї шартномањои соли 2004 миёни Тољикистон ва Русия басташуда ва амалї нашудани онњо нишон дод, ки Русия шарики боэътимод нест ва такя кардан ба ин кишвар комилан хатост, вале бўњрони шадиди энергетикии мо ба ин таќозо мекунад ва гуфтушунидњо умедворкунандаанд. Таљрибаи 20 соли истиќлолият ва бемасъулиятии вазорати энергетика дар якљоягї бо "Барќи тољик" нишон дод, ки новобаста ба маблаѓгузорињои зиёд амалї шудани њар гуна лоиња дар соњаи энергетика дар Тољикистон ѓайримкон аст. Зеро новобаста ба бунёди садњо НОБ-и хурду миёна ва њатто бузург бўњрони энергетикї сол ба сол амиќтар шуда истодааст. Набудани барќ њатто пиёда намудани оддитарин лоињањоро зери суол бурдааст. Масалан, чанд сол пеш њукумати кишвар тасмим гирифта буд, ки тамоми мактабњои кишварро бо компютер муљањњаз намуда, онро ба шабакаи Интернет пайваст месозад. Шояд имрўз мактабе намонда бошад, ки бо компютер таъмин нашуда бошад ва ё дар он синфхонањои компютерї амал накунанд. Вале бинобар он ки дар 9 моњи тањсил мактабњо 7 моњ аз барќ мањруманд, лоињаи мазкур амалї нашуд. Танњо хонадагоне бо компютер кор карда метавонанд, ки дар хона компютер доранд. Дигарњо њатто намедонанд, ки компютер чї гуна ба кор дароварда мешавад. Муаллимон бинобар набудани барќ танњо сурати компютерро ба хонанда нишон медињанду халос. Дар бораи лоињањои дигар вобаста ба сохтани корхонањои нав њољати гап њам нест. Ва яке аз сабабњои ба Тољикистон кам рў овардани соњибкорон низ мањз бўњрони энергетикї аст. Агарчи матбуоти давлатї рољеъ ба ширкати Тољикистон дар баррасии масъалаи таруфањо ва шабакаи ягонаи барќї чизе нагуфт, вале дар сурати шомил шудани Тољикистон ба ин низом мушкилоти мо хеле сабуктар хоњад шуд ва ин аст, ки мо бояд њама кўшишро истифода бурда, њарчї зудтар ба таруфаи ягона ба шабакаи ягонаи барќї њамроњ шуда, аз хориљ ба кишвар барќ ворид намоем. Дар чунин њолат њатто дар сурати таъхир афтодани бунёди НОБ-њои бузурге чун Роѓун мо метавонем барќи Русия ва Ќазоќистонро ба воситаи Ќирѓизистон ворид намуда, мушкилоти мардуми худро сабуктар кунем ва кишварамонро аз асри сангину нангин ба асри муосир баргардонем. Вагарна новобаста ба он ки мардуми азиятпешаи мо дар чї њол ќарор дорад, мансабдорони мо барќро ба Афѓонистон интиќол медињанду мо худ дањсолањои дигар бебарќ мемонем. Бовар намекунед? Далел меорам. Роњбарияти "Барќи тољик" изњор дошт, ки моњи ноябр бинобар он ки бўњрони энергетикї дар кишвар оѓоз ёфт, интиќоли барќ ба Афѓонистон ќатъ када шуд ва танњо меъёре барои надуздидани симњо интиќол дода мешаваду халос. Вале кумитаи омори назди президенти кишвар бори дигар хабар дод, ки дар моњи январ Тољикистон ба Афѓонистон ба маблаги 1 миллион доллар барќ интиќол дод. Ин аљиб нест? Ба кї бовар кунем? Алњол љуз интизорї чораи дигар надорем. Интизор мешавем то њукумати кишвар ба мо боз чи ваъдае медињаду бо кадом чормаѓзи пуч киссаи моро дар соњаи барќ таъмин менамояд. Ба њар навъ то бањор се моњи дигар монд ва мо низ чун бузак умед ба бањору тобистон мекунем.

Акрами ХОЛИЌ

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

5

Як њангома аст ба хотири пур кардани эфирњои телевизиону радио ва сањифањои нашрияву маљаллањо. Аммо нек бингарем шояд хуб дарк кунем, ки зиндагии мо дар Тољикистон танњо њамин њангома ва пур карданњо аст…

21-уми декабр "ќиёмат" мешавад?

Равшан Абдуллоев: - Ин љо чї гўем? Камтар ќуттии зомбисозро тамошо бояд кард.

Like· 2 Нуралї Раљабов: - Бале, воќеан девона шудан мумкин аст! Ин мардум куљо равона аст? Like · 2 Рустам Сафаров: - Гап дар сари он аст, ки аз ќуттии зомбисозбаръакс сўњбат мекунанд. Њатто видоролик сохтанд бо исботњояш, ки рўзи 22 декабр њама мисли њамеша аз хоб мехезанд. Аммо бо ин вуљуд мардум кори худро мекунанд. Like · 2 Олим Ширинов: - Барои ў 2 њазор шамъ барои 3 рўз чї даркор бошад, ё муаллимаи физика дар ин рўзњо тољир шуданист ))) Like · 7 Модератори Платформа: - Чаро Шумо дар бораи ў фикри бад доред? Шояд ў дар ин се рўз кўчаи худро рўшан карданист. ))) Like · 4 Равшан Абдуллоев: - Кайфаш мепарад, агар ин њама рух надињад. Худоё, ба мардум маѓз дењ. Like · 7 Нуралї Раљабов: - Шояд ин муаллима аз шамъњо хатти махсуси парвозро омода мекунад, то дастгоњњои сайёрањои дигар ўро дар торикї дида, наљот дињанд))))) Like · 4

Фаридун Файзуллоев: - Э халќи содда. Ин хел чанд бор фиреб хўрд мардум? Ёд доред овозаи заминљунбиро? Ња - ња - ња! Хандаовар! Like · 1 Ризич Акбарї: - Валлоњ, равем мо њам харид кунем чї бало? Гуфтан намешавад, ягон чї шавад))) Like · 2 Мањмадулло Дўсматов: - Э мардум, њамааш дар дасти Аллоњ мебошад. Бе ин овозањо њам њар сол зимистон дар Тољикистон "мрак" аст. Шодмон Шодмонов: - Кї њаќ аст, пас аз 21-ум маълум мешавад...)) Like · 2 Самвел Григорян: - Дааааа))))) хеле хандаовар)))) Рустам Азизов: - Њељ чї хандаовар нест. Аз забони ќањрамон Попанов мегўям: Тавре шефи азизи мо мегўяд, дар кори мо аз њама муњим худи реализм - воќеият аст! Like · 2 Шариф Файзов: - Тољири њушёр, аз њисоби фурўши шамъ бой шудан дорад. Like · 2 Фахриддин Холбек: - Як гапи аниќ гуфтан намешавад. Гуфтан намешавад, ки он рўз коре мешавад, ё намешавад. Илоњї, чизе нашавад. Аммо чун намедонем, ки чї мешавад, бењтараш тайёрї бинем. Њич чї нашавад

њам, лоаќал худамонро таскин дода, хотирљамъ мешавем, ки коре њам шавад, мо омода њастем. Хуб нест, ки њамаамон пагоњ роњи бозорро пеш гирем? Њељ гап нашавад, њељ гап не. Њамон захираи дусоларо мекунем, ки рањбарон њар сол маслињат медињанд. Њељ набошад дар чанд рўзи бебозорї, ки рўзњои иди Соли нав пеш меояд, чизе барои хўрдан дорем. Зиён намебинем. Аз њама муњим, мо бояд тайёр бошем. Њама ба бозор ))) Like · 1 Фарид Ориён Балхї: - Боз мегўянд, ки Тољикистон исломї мешавад. Охир, ин бидъат аст. Ё ин тавр нест? Бахусус, ваќте маркази илмии амрикої NASA (агар онњо воќеан худашон ба Ќиёмат бовар доранд) мегўяд, бояд дар бораи он фикр кард, ки њадаф аз пахши ин иттилоъ чист. Шояд амрикоињо эътиќоди динии мардуми љањонро месанљанд. Ё дар ин рўз ягон эксперименти хатарнок ва дањшатангезеро гузаронда, онро Ќиёмат унвон мекунанд. Агар њамин тавр аст, бояд ба зудї ба он муаллимаи физика мурољиат кунед. Шояд чизеро медонед, вале намегўяд, то ўро ин љо ба масхара накашем. Шўхї мекунам, албатта. Абўалї Некрўзов: - Њељ кас натарсад! Ба ин наздикињо дунё ба охир намерасад. Ќиёмат ё ба охиррасии дунё нишона дорад, ки алњол мушоњида намешавад. Дар ин бора дар китоби муќаддаси осмонии Ќуръон ишора шудааст. Баъдан боз яке аз нишонањои ќиёмат он аст, ки аксари сокинони рўи замин мусулмон мешаванд, ки инаш њам рўй надодааст. Баъдан ба касе, ки ба Худованд, ба китоби ў ба пайѓомбарону фариштагонаш ва рўзи Ќиёмат имон овардааст, чї фарќ дорад, ки дунё ба охир мерасад, ё намерасад? Хоњ - нохоњ як рўз фаро мерасад, вале рўзи 21-уми декабри соли 2012 не!

«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС

Соли нави «чатоќ» Бовар кунед, њоло дар Тољикистон ду њизби нав пайдо шудаанд. Мансубият ба онњо танњо дар њоле маълум карда мешавад, ки аз ин ё он нафар мепурсед: «Шумо Соли навро љашн мегиред?» «Ња», гўед њам дар бало мемонед, «не» гўед њам. Агар «ња» гўед, наузамбиллоњ, кофир њукм накунанд давлати калон. «Не» гўед, шуморо «фанатик» меноманд. Хулоса, љомиа ба «солинавпарастон» ва «антисолинавињо» таќсим шудааст. Ин њоло дарди бахайр! «Намедонам», њатто «дар ин бора фикр накардаам» њам гўед, дар бало мемонед. Таги шакку шубња ќарор мегиред, ба истилоњ «под подозрени». Дарњол ангушти ишора сўятон мешавад: «ин аниќ кофир аст!» - мегўянд «антисолинавињо» ва табиист: «ин фанатик аст!» - мегўянд «солинавпарастон». Хулоса, Соли нав як чизи «чатоќ» шуда истодааст, ё мо «чатоќ» мешавем. Солњои 90 ин бањс аслан набуд. Ибтидои солњои 2000 кам - кам дар ин бора «фуш - фуш» мекарданд. Баъдтар дар мањфилњо мегуфтагї шуданд. Ана, акнун мардони ѓайратманде пайдо шудаанд, ки як бањсро сар мекунанду ба «аќибгоњ» мераванд. Манзури ман Муњибуллоњи Ќурбон нест. Он кас шояд намедонист, ки ин бањсаш ба ин дараља боз бањси ЊНИТ - ро ба майдон мекашад. Аммо бигзарем аз Муњибуллоњ Ќурбону ЊНИТ ин бањс њоло дар шабакањои иљтимої доман зада, њай бод-бод мешавад ва баррасињо њам чунон шўху шангу то ба љанг мекашанд, ки љои гурезатро наёфта, номатро њам фаромўш мекунї. Њай мезананд бачањо каллаву пўст. Намедонї кистанд, аз куљоянд, аммо њар чї ба дањонашон омад мегўянду њар чї ба сарашон занад, менависанд. Ана, дар чунин њолат муайян кардани љараёнњои фикрї ё аќидањои њизбї дар Тољикистон маълум мешаванд. Барои ин кадом як хадамоти махсус, «доброволтсо» ва њатто тири «охотник» њам даркор нест. Њама далелњо рўи каф меоянду мешавад каф ба каф соид… Аммо! Чаро њар сол бањси Соли нав пайдо мешавад? Ва дар як муддати кўтоњ - то 1 январ. Пас ин бањс фаромўш мешаваду њангоми Наврўз агар дили бедилон касе онро ба хотир њам орад. То соли оянда! Вале як нуктаро дарк кардан мумкин аст: њадаф аз ин бањсњо то љое таъсир расондан ба тасмимњои солинавии њукумат аст. «Антисолинавињо» мехоњанд исбот кунанд, ки ин иди тољикону мусалмонон нест. Динро ба миён мекашанд, миллатро, аќидаро, њар чї далеле доранд рўи дастурхони андешањо мерезанд. Њама ба он хотир, ки њукуматро мўтаќоид кунанд, то аз љашни Соли нав даст кашад. Ин њамларо гўё «солинавпарастон» мунтазир њастанд, ки ба «тирандозї» мегузаранд. Аљоиб ин аст, ки онњо ягон далели мувассаќе барои исботи он ки Соли нав моли тољику мусалмон аст, надоранд. Мегўянд, ки Соли нав ба дин рабте надорад ва намегўянд, ки як љашни сирф коммунистї - русї аст ва муњофизони фарњанги рус бо дандон аз ин љашн њимоят мекунанд. Хуб, мо њам чизе намегўем, дилатон љашн гиред, гиред, нагиред, на. Тасмими њар кас бо худи ўст. Ва… мисли солњои пешин боз њукумати шањри Душанбе эълон медорад, ки Соли навро бо шукуњу тантана љашн мегирад. Ва њам мегирад бо карнаю сурнай. Намедонам аз ин чї бурду бохтест њукуматро. Худашон медонанду Худо. Шояд дар кадом як кишвари дур ин амал кадом як марказњои ќабули ќарорро хуш меояд. Аљобат њам надорад, ки тасмимњо дар Тољикистон бояд ќабл аз њама дар берунњо хуш оянд. Пас аз шаби 31 декабр дар кўчањои Душанбе бо тракторњо шишањои «шампански» - ву «водка» мекашонанд. Бо њамин бањси Соли нав њам ба охир мерасад! Чун њар бањсе, ки дар Тољикистон сар мезанад, гўё як тарње буд, ки бо њамин хулоса мешавад. Аммо баъд. Як касе нест, ки оддї ва тољикона бигўяд: дигар кор надоред? Он ваќтеро, ки љон канда барои тиќ - тиќи клавиатураи компютер мезанед, барои як кори хуб сарф кунед, намешавад? Инро ба кї мегўї? Усули зиндагии навтољикист, ки бояд дар пешорўи мушкилот мардумро бо бањсњои беарзиш машѓул дорї. Ва ба љое нарасї… Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Тибќи як пешгўии љанљолбарангез ва хурофотї аз сўи ќавми бостонии Мая, 21 декабри 2012 як давраи 5 њазору 125 - солаи мавсум ба «шумориши баланд» дар таќвими Моя ба поён мерасад. Бо вуљуди ин ки марокизи илмї, аз љумла НАСА (National Aeronautics and Space Administration) бо ќотеият ин овозаи беасосро рад карданд, бисёре аз мардум дар Русия ва кишварњои дигар ба њарос уфтодаанд. Рустам Сафаров, истифодабарандаи «Фейсбук» бо як њаяљон ин њафта чунин навишт: «Девона шудан мумкин! Дирўз ваќти зўњр ба бозор даромадам. Он ќадар мардум зиёд буд! Ва њама дар тањлука. Аксарият маводи ѓизоиро дар њаљми бузург мехариданд. Якеро дидам бо бачааш, ки аробаи пур аз халтаи маводи ѓизоиро мекашид. Пурсидам ин њама воњима барои чист? Ў дар посух гуфт: «Э ки медона 21 чї меша......» Як муаллимаи физикаи яке аз мактабњои шањр (тасаввур кунед, физика!) 2000 шамъ харидааст!» Ин коштаи Рустам Сафаров бањсњоро асосан рўи ин суол барпо кард:

i

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО

3-юми декабр бо амри рањбари Украина њукумати ин кишвар ба истеъфо рафт. Њатто сарвазири Украина ариза навиштааст, ки ўро рухсат дињанд, то корро љамъбаст намояд. Дар Тољикистон њам аз ноўњдабароии њукумат зиёд мегўянд ва бархе ба сарвазир, ки синаш ба нафаќа расидааст, њам ишора мекунанд. Аммо дар љаласањои салонаи њукумат танњо љойивазнамоии кадрњо ба назар мехўрад. Як гуруњ барои ба истеъфо рафтани њукумати кунунї муќобил њастанд ва мегўянд, мењнати шоёни ин фидоињо буд, ки мо ба ин дараља расидем ва онњо чашми сер доранд. Гурўњи дигар ин иддаоро рад карда мегўянд, ки ин тим кишварро аз мушкилот бароварда натавонист. Онњо мегўянд, ин «абармардон» дар 20 сол натавонистанд, ки ба љои худ дигаронро тарбия кунанд, пас онњо бояд ба истеъфо раванд. Вобаста ба ин «Нигоњ» пурсид:

Ба андешаи Шумо Њукумати Тољикистон њам ба истеъфо равад? Ёќуби САИД, рўзноманигор: - ЊА. Ба истеъфо биравад. Аз ин вазиру раисњои беамал ё камамал, ки њар рўзи дар мансаб буданашон, эњтимолан як сол Тољикистонро ба ќафо мекашад, якбора халос шудан бењтар. Сарфи назар аз он, ки дар соли оянда интихоботи раёсатиљумњурї дар назар аст ва баъд аз эълони натиљаи интихобот раисљумњури тозаинтихоб њатман њукуматро ба истъеъфо хоњад фиристод, њарчи барваќттар аз заљри ин мансабдорон рањо шавем, њамон андоза бурд хоњем кард. Ба онњое, ки бовар доранд, агар њукумат ба якборагї истеъфо биравад, пайдо кардани ин теъдод вазиру раис кори душворе хоњад буд, посух чунин аст: њукумате, ки натавонист дар 20 сол њадди аќал 20 кадри шоиста тарбия кунад, бояд њич шанси дигаре барои боќї мондан надошта бошад. Вазиру раису рањбарони мо њама кадрњои Шўравї њастанд. Бовар дорам садњо нафар афроди шоиста дар љомеаи мо мављуданд, ки аз ўњдаи идораи кишвар аз вазиру раисони имрўза дида бењтару хубтар мебароянд.

Фарњод НИДОЕВ, омўзгор: - НА, ман розї нестам, ки њукумати Тољикистон ба истеъфо равад. Дар љаласаи парлумони Украина вакилон бо њам бањс мекунанд ва баъзан ваќт бо њам мушту гиребон мешаванд. Дар парлумони мо агар нафари аввал чизеро пешнињод кард, бояд њама бо як овоз «њо» гўянд. Аз тарафи дигар, мо тољикон ба мутеъ будан одат кардаем ва нав ќомати хамгаштаи худро ќариб рост карда истодаем, гарчанде, ки кишварњои абарќудрат намехоњанд, ки мо пеш равем ва бо њар роњу васила фишори худро мерасонанд. Мо низ бояд ба њамаи ин тобовар бошем ва ба суханони адуи худ бояд гўш надињем. Агар имрўз мо худро бар ќиболи Украина ё Русияву дигар кишвар монему ба истеъфо фиристем, пас нафарони нав омада то љои худро барои худ муваффаќ менамоянд, ки аз байн чанд соли дигар сипарї мешавад. Хизмати њамин мардони бовиљдон буд, ки моро оламиён шинохтанд ва эътироф карданд. Ба истеъфо равон кардани њукумат њоло 4 - 5 соли дигар боќї мондааст.

6

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Њар моњ пули фонд ба микдори 12сомонї пардохт менамоям, вале намедонам барои чї чизњо маблаѓ сарф карда мешавад.

- Њукумат ќудрате надорад, ки мактабњоро бо лавозимоти мактаби таъмин намояд ва мо маљбурем, ки буљети мактабро аз њисоби кисаи волидайн пур намоем, - гуфт зимни суњбат директори мактаби миёнаи умумии №26 Файзулло Файзиев. Дар идомаи суњбат ў ќайд намуд, ки мањз аз њамин сабаб имрўз омўзгорон обруву эътибори худро дар назди волидайн аз даст додаанд. Бино ба гуфти сарвари раёсати маорифи вилояти Суѓд Сайфулло Рањматов, шурўъ аз соли 2005 то соли 2007 мактабњои миёна ба маблаѓгузории сарикасї гузаштанд. Вай афзуд: - Барои њар як хонандаи мактаби миёна 327 сомонї бар замми ин барои њар як мактаб 60. 604 сомонї људо мегардад. Маблаѓњои људошуда оё ба мактабњо мерасанд ? Барои посух ба ин суол аз якчанд мактабњои вилоят дидан намудем.

- Имрўз аз њисоби хонандагон буљети мактаб пур мешавад. Ба миќдори миёна аз 10 то 30 сомонї маблаѓ пардохт мекунанд, - мегўяд як муаллими мактаб. Мактаби мо аз оѓози соли хониш инљониб аз хонандагон маблаѓе нагирифтааст. Аммо як хонандаи синфи 7 дар суњбат ба мо гуфт, ки њар моњ 20 сомонї пардохт менамоем: - Тим-мї, натим-мї, гуфта фикр мекунем, лекин маљбур, ки дињем. Агар сарвари ин мактаб ба гирифтани маблаѓ аз хонандагон иќрор нашуда бошад, пас сарвари мактаби №12 -и шањри Хуљанд чунин гуфт: - Бале аз њисоби хонандагон ба суратњисоби мактаби мо маблаѓ ворид мешавад. Он танњо барои дарсњои иловагї пардохт мешаваду халос. Вале бояд гуфт, ки гирифтани маблаг аз хонандагони мактаби миёна бо њар роње, ки набошад манъ аст, зеро мањз дар Ќонуни Љумњурии Тољикистон, дар моддаи 41-уми он гуфта шудааст, ки "њар шахс њуќуќ ба тањсил дорад. Таълими умумии асосї њатмист. Давлат таълими умумии асосии њатмии ройгонро дар муассисањои давлатї кафолат медињад". Аммо имрўз ба фаъолияти мактабњо ва на фа-

ќат дар вилояти Суѓд назар карда, метавон хулоса кард, ки моддаи мазкур то љое эътибори худро гум кардааст. Имрўз вобаста ба шаклоњои мактаб маблаѓи пардохтшуда фарќ мекунад. Як модар, ки номашро бо хоњишаш зикр намекунем, гуфт, ки барои дарсњои ило-

Ман зид нестам. Зиёдтар њам гўянд, медињам. Аммо боз мебинї, ки синфхонањо бо воситањову лавозимоти мактабї таъмин нестанд. Антисанитария низ ба талабот љавобгў нест. Барои ин низ маблаѓї иловаги талаб мекунанд, ки 1 сомониро ташкил мекунад. Bа илова бар ин, њар сол

нишгоњро надоранд. "Мехонам, чї мешавам", - мегўянд. Пўшида нест, ки сатњи дониши хонандагони мактабњои Тољикистон нигаронкунанда аст. Аз сабаби нарасидани маблаѓњои буљавї волидайн ба таври кўмакпулї пардохт мекунанд ва барои баланд бардоштани сатњи дони-

"Тим-мї, натим-мї" Моддаи 41- и Сарќонуни Тољикистон эътибор дорад?

вагии духтараш 22 сомонї пардохт менамояд. Дар бархе мактабњо мафњуми "барои дарсњои иловагї" вуљуд дошта бошад, дар дигар мактабњо мафњуми "пули фонд" вуљуд дорад. Дар бештари мактабњои шањри Чкалов мањз ин гуна мафњум ба чашм мерасад. Яке аз волидайни мактаби миёнаи умумии № 3-и шањри Чкалов, ки худро Гавњар муаррифї кард, гуфт: - Њар моњ пули фонд ба микдори 12сомонї пардохт менамоям, вале намедонам барои чї чизњо маблаѓ сарф карда мешавад.

барои таъмири мактаб низ маблаѓ пардохт мекунем. КЇ АЙБДОР ? Мувофиќи Сарќонуни Тољикистон гирифтани маълумоти миёна ройгон аст. Дар ин бора Файзулло Файзиев гуфт, яке аз сабабњои пастравии сатњи дониши хонандагон ин пеш аз њама ба донишгоњњои олии кишвар дохил шудани хонандагони камсавод, фасод дар донишгоњњо аст.

- Њамаи ин ба он оварда расонидааст, ки ќисми зиёди хонандагон боварї ба адолат дар до-

ши хонандагон дарсњои иловагии пулакї гузаронида мешавад. Масъалаи дигари нигаронкунанда - маоши омўзгорон аст. Њарчанд њар сол фоизи маоши омўзгоронро баланд бардоранд њам, бо боло рафтани нарху наво маошашон ночиз мешавад. Маоши баландтарине, ки омўзгор имрўз дар Тољикистон мегирад, ба ќавли манобеъи мо, 450 сомониро ташкил мекунад. Як халта орд њудуди 150 сомонї аст. Зайнура ГУЛБЕКОВА, Комрони АСЛОН, Хуљанд

Афзал БОСОЛИЕВ

НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

Арўсдуздї дар Љиргатол Дар Љиргатол ду халќ номаълум, ки аз кадомин асрњо ба ин тараф омехта шудаанд. Њарду миллат бо њамдигар робитањои хешовандї пайдо карда, воќеан дўстона доранд. Анъаноте ин љо роиљ шудаанд, ки хоси ин ё он халќ нест, балки махсуси љиргатолињост. Як мардумшинос (этнограф)-е аз Олмон ин падидаро дар љањон нодир хонда буд, яъне омезиши расму оинњои ду халќ як фарњанги тамоман навро ба вуљуд овардааст. Аммо њоло на дар ин бора. Аз арўсдуздї дар Љиргатол мегўем, ки хоси ќирѓизњо аст. Аксаран дилдодањо ваќте норизоиятии волидайни духтарро мебинанд, дасти њам гирифта, мегурезанд. Баъд никоњи онњо баста мешавад ва ба хушбахтї мерасанд. Дар Ќирѓизистон њамарўза аз матбуот мехонем, ки бо арўсдуздї мубориза мебаранд, парлумонињояшон дар ин фикранд, ки чї тур аз ин падидаи асримиёнагї дар асри 21 халос шаванд. Њоло духтар, ки дуздида мешавад, назари дигар ба зиндагї дорад, яъне дўстдошта дорад ва агар як љавони дигар ўро дуздад, маљбур зани ў мешавад. Хуллас, анъана аз хушбахтї ба бадбахтї табдил ёфта, таќдирсоз не, таќдирсўз шудааст. Вале аљоиботро бинед, ки дар Љиргатол ин анъанаи њамсояњои ќирѓиз ба тољикон хуш омадаасту онњо њам ба арўсдуздї даст задаанд. Парвандањои љиної низ боз, аммо бо ризоияти љонибњо баста шудаанд. Солњои нооромињо арўсдуздї дар ављ буд. Мардум хотироту ёддоштњои аљиб доранд. Боре бо маслињат гурўње аз љўрањо барои рафиќашон духтареро медузиданд. Аз шабнишиние он духтарро аз байни дугонањояш кашида мебароранд. Чун солњои љанги шањрвандї буду мошини сабукрав кам, онњо нафареро пул дода, бо аспу аробааш дар масофаи дуртар аз хонаи шабнишинї ќарор медињанд. Ваќте духтарро кашон-кашон меоранд, мебинанд, ки аспу ароба бо соњибаш нест. Ноилољ монда, духтарро рањо мекунанд. Баъди чанд ваќт хешовандони духтар як ќисми он писаронро дошта, мурданї мезананд. Духтар ба дигар кас ба шавњар мебароянд. Солњои охир арўсдуздињо ањён ба назар мерасанд. Шояд аз тарси ќонун ё огоњии духтарон аз њуќуќњои худ бошад. Фирдавси НИЗОМ

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

7

Маъмулан дар кишварњои демократї ин бењтарин силоњест, ки давлат худро аз вазирони ноўњдабаро пок месозад. Вале дар мамолики тоталитарї баръакс, дањони ин гуна созмонњоро мебанданд, то сиррашон муддати дигар пўшида монад.

Хонандагони арљманд! Аз ин шумора ба баъд "Нигоњ" тасмим гирифт як силсила маводро дар мавзўи "Њушдорњои аёну ноаён ба њукумати Тољикистон" нашр кунад. Њадаф аз онњо рўшної андохтан ба раванду њодисањоест, ки дар доирањои болої мекўшанд пинњон доранд, аммо дар зимн тањдиду паёмадњои ногуворе ба оянда ва рушди демократиии Тољикистон доранд, њам аз лињози иќтисодї ва њам сиёсї. Ба хотири дифоъ аз манофеъи миллї "Нигоњ" зарур намедонад, ки ба онњо чашм пўшида шавад. Замоне, ки созмони "Ампаро" дар шањри Хуљанд аз аввалин мурофиаи додгоњї маѓлуб берун омад, як дўсти хеле хуб ва њамќалами арљмандам, ки дар як нашрияи давлатї кор мекунад, њарчанд аз иќдом нохушнуд буд, вале шеваи бархўрди маќомотро ситоиш кард ва гуфт, мушовирон машварати оќилона доданд ва акнун "Ампаро" бо вуљуди талошњо нахоњад тавонист ин иттињомро аз худ дур кунад. Њољат ба бањс набуд ва медонистам, ки сарнавишти "Ампаро"ву "говсуд"-њои гуруњии ваќтњои ахир яканд. Ва боз медонистам, ки маќомоти судии мо то куљо мустаќиланд. Аз ин рў, кўтоњ посух додам: њоло маълум нест, ки ин мољаро ба куљо мекашад ва мунтазир бояд буд, то ќазия рушантар шавад. Аз миён њудудан якуним моњ гузашт. Пашшае, ки бо фил мељангиду ба назар мерасид, маѓлуб шудааст, њоло ба сарнавишти нав рў ба рў мешавад. Судњо ва умуман ба ќавли њамќаламам "мушовирон" коре карданд, ки "Ампаро" на танњо дар кишвар, балки дар хориља њам маъруфият пайдо кард. 25 октябр аввалин шуда Созмони Дидбони њуќуќи башар - Human Rights Watch, ки маќари он дар ИМА мебошад ва яке аз бонуфузтарин созмонњоест, ки дар бештар аз 70 кишвари олам намояндагї дорад, иќдоми додгоњро "зарбае ба љомеаи мадании Тољикистон" номид. Масъули он дар Аврупову Осиёи Марказї Њю Уилямсон дар амали судяњо рангу бўи сиёсиро дид ва гуфт: "ин њукм дањони кормандони созмонро дар масъалањои муњиме, назири шиканља ва наќзи њуќуќи даъватшавандагон баст. Ин ќадаме ба аќиб дар масъалаи њуќуќи инсон дар Тољикистон аст". То љое огоњем, назари ин созмон ба назари давлати Амрико мувофиќат мекунад ва аз мавзеъгирии он маълум буд, ки масъала чандон кўчак њам нест. Дере нагузашта Иттињодияи Аврупо ин иќдомро мањкум намуд ва баъдан Созмони Авфи байналмилал, ки аз Лондон фаъолият мебарад ва яке аз маъруфтарин ташкилотњои љањонист, хостори идомаи фаъолияти "Ампаро" шуд.

29 ноябр Кэтрин Эштон, намояндаи олии Иттињодияи Аврупо дар умури хориљї пас аз мулоќот бо Эмомалї Рањмон, президенти Тољикистон мўњтавои сўњбаташро ба хабарнигорон баён карда, гуфт, ки Аврупо аз ислоњоти сиёсї дар Тољикистон, бахусус таъмини волоияти ќонун, риояи њуќуќи инсон, доштани як љомеаи ќавии шањрвандї пуштибонї мекунад. Вай дар ин амр наќши созмонњоеро назири Созмони њуќуќшиносони љавон "Ампаро" муњим донист. Аз изњороти ў баромад, ки бо президенти Тољикистон дар бораи "Ампаро" њам сўњбат кардааст. Ва нињоят рўзии 12 декабр Иёлоти Муттањидаи Амрико аз њукумати Тољикистон талаб кард, ки ба идомаи фаъолияти созмони љамъиятии "Ампаро" рухсат дињад. Дар ин бора расман Иен Келли, намояндаи доимии ин кишвар дар Созмони амният ва њамкории Аврупо дар як љаласае, ки дар Вена доир

шуда буд, изњори назар намуд. Намояндаи ваколатдори давлати Амрико дар лањни гуфтори худ хеле ќотеътар буд ва на хоњиш, балки талаб мекард, ки њукумат ба "Ампаро" иљозаи фаъолият дињад. Ва боз таъкид кард, ки акнун њукумати Тољикистон ба таањњудоти худ пойбанд бошад ва ба мањдудсозии фаъолияти созмонњои љамъиятї хотима бахшад. Чун як шањрванд хеле мутаассифам, ки аз хориљ дахолат мекунанд, зеро мо заъфи худро намебинем, камбудињои худро акнун маљбурем бо дурбини дигарон бинем ва ислоњ кунем. Одат кардем, ки амрикоие ё инглисе ба мо дарси

"Ампаро": љанги пашша бо фил идома дорад Дипломи судяњои тољикро кї мегирад? демократия омўзад. Ин дар њолест, ки мо худ метавонистем ба хотири рушди љомеаи шањрвандї ва ислоњи камбудињои ошкоршуда дар артиш, ки посбони њамин љомеа аст, "Ампаро"-ро на танњо намебастем, балки аз фаъолияти он пуштибонї менамудем. Вале мутаассифона, чунин нашуд ва бояд чунин намешуд. Зеро "Ампаро" акнун даст ба фош кардани асроре зад, ки давлат ногузир буд ба њар иќдомаш вокуниш нишон дињад. Маъмулан дар кишварњои демократї ин бењтарин силоњест, ки давлат худро аз вазирони ноўњдабаро пок месозад. Вале дар мамолики тоталитарї баръакс, дањони ин гуна созмонњоро мебанданд, то сиррашон муддати дигар пўшида монад. Мутаассифам, аммо мехоњам ин нуктаро њам ёдрас кунам: судњои Тољикистон њанўз худро дар оѓози садаи 20 мебинанд, ваќте њокимо-

ни Шўравї мегуфтанд, ки одам буд, мушкил буд, одам нест, мушкил њам нест. Ва гумон мекунанд бо мањкум кардани "Ампаро" асрори даъватшавандањову артиш пинњон мемонад. Аз сўи дигар, хеле ин субњ дилгир шудам, ваќте ба хулоса расидам, ки додгоњи Хуљанд дигар ногузир аст ба њар навње ќарорашро дигар кунад. Зеро акнун иќрор њам бояд шуд, ки баррасии "Ампаро" касбї сурат нагирифт, балки ин "Ампаро" аст, ки аз мазлумияти худ дар љомеаи Тољикистон оламиёнро ово кард. Ва бовар кунед, ин олам њар чї њам бошад садои мазлумонро мешунавад. Ин моем, ки садњо мањбусамонро латукўбу ба худкушињо водор месозанд, вале бо чашмони пўшида такзиб мекунем, ки "шиканља њаст, вале кам". Аммо ин "кам" њамарўза эътирозњоро афзун мекунад, вале мо боз њам намебинем, зеро њар ќадар зиёд бошад,

дар чашми додситонњои мо "кам" менамояд. Агар додситон инро набинад, пас кї бубинад? Яќинан, "Ампаро" ба фаъолияти худ идома хоњад дод, чун додгоњ њам ногузир аст дар ќарори худ таљдиди назар кунад. Дар охирин сўњбате, ки бо раиси ин созмон Дилрабо Самадова доштам, эњсос кардам, ки ба пирўзии созмонаш дар мурофиаи такрорї тибќи аризаи кассатсионї сахт бовар дорад, ки гуфт: "Албатта, мо умедворем, ки ин бор ба манфиати мо њал мешавад. Адолатона, дар асоси ќонун, на танњо бо дастгирии ташкилотњои хориљї". Зарфи ду сол судњо ончунон дар эълони њукм ноадолатонаву шитобзада буданд, ки ба љои онњо Президентро лозим меомад дар назди созмонњои байналмилалї сурх шавад, зеро масъул ва кафили озодињои шањрвандї мањз ўст.

Судяи Хуљанд ё Курѓонтеппаро чї кор, ки ќарораш чї аксуламале ба дунбол хоњад дошт. Мољарои халабонњои рус њељ фаромўш намешавад, ваќте судя худро ќањрамон метарошид, ки русеро њабс кардааст. Вале ваќте фишорро дид, чї кард, њама дидем. Ростї, ин сатрњоро менависаму шармам меояд. Аз касбияти инсонњое, ки 5 сол дарси њуќуќ омўхтанду ба чунин иштибоњоти даѓали сиёсї роњ медињанд. Ва њамон ќиссаи "Лањзањои гуворо" ба ёдам мерасад, ки донишљўи собиќ ба ин натиља мерасад, ки вай-ку пули тањсилро ба донишгоњ пардохт, панљ солро пушти сар кард, вале дониш наёмухт. Акнун мебояд дипломро баргардонад ва пулњояшро бозпас гирад. Аммо дипломи судяњои тољикро магар касе бозпас мегирад?

Тадќиќоти журналистї роњи њалли мушкилоти шумо!

-агар масъалаи Шумо дар суд баррасї мешавад; -агар коратон ба прокуратура афтодааст; -агар бо маќомоти милитса, гумрук, андоз ва монанди инњо мушкилот доред; -агар мушкили Шуморо раиси љамоат, ноњия ва ё шањру вилоят нодида мегиранд; -умуман, агар итминон доред, ки мушкили Шумо бидуни дахолати журналистони касбї ва нашрияи бонуфуз њал намегардад, ба Агентии тадќиќоти журналистии «Нигоњ» мурољиат намоед. Журналистон ва мутахассисони љалбкардаи мо мо омодаанд, ки дар асоси талаботи ќонунњои амалкунанда ба осон гардидани мушкили Шумо мусоидат намоянд.

Биёед, мушкилатонро њамроњ њал намоем! СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї, хонаи 3 ; Шуморањои телефонї: 600 80 38; 93-520-99-64

8

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Ман тољик њастам, тољикистонї њастам, њамин ватан аз они ман аст. Ва ман ин ватанро ва ин миллатро ба касе муќобил нагузошта пеш бурдан мехоњам. Ва ман мехоњам, ки мардуми тољик ва тољикистонї дар ин ватан, муътадил ва агар ба истилоњи халќї гўем, одамвор зиндагї карда тавонад.

Бунёди "Муколамаи тамаддунњо" як созмони навбунёди иљтимоист, ки њадаф дорад њодисањои муњими рухдода дар замони истиќлолияти Тољикистон, аз љумла љанги шањрвандї, њаќиќати сулњи тољикон, раванди барќарории баъдиљангї ва муносибати байни гурўњњои гуногуни иљтимої ва ањзоби сиёсии ин кишварро мавриди пажўњиши илмии холисона ќарор бидињад. Муассиси ин Фонд, донишманди тољик, Иброњими Усмон, собиќ мушовири давлатии президенти Тољикистон, узви њайати музокиротии љониби давлат дар гуфтугўи тољикон дар замони љанги дохилї ва узви Комиссияи оштии миллии Тољикистон мебошад. Суњбати мо бо профессор аз интихоби рўзи муаррифї, барнома ва сиёсатњои фонди "Муколамаи тамаддунњо" оѓоз шуд....

- Љаноби Иброњими Усмон , чї зарурат буд барои ташкили чунин созмон ва њадафи мењварии таъсиси он чист? Њадди аќал ѓайриодї менамуд, муаррифии ин гуна созмон дар арафаи љашни Иљлосияи 16-ум ё на?

- На, ин як кори муќаррариву одї аст. Одї ба ин маъно, ки ин Бунёд 19-20 октябр сабти ном шуд ва як моњ зарур омад, ки барои муаррифии он ва эъломи ањдофи он омода бишавем. 16-уми ноябрро барои он интихоб кардем, ки рўзи љумъа , рўзи камкории роњбарони васоити ахбори оммаи Тољикистон аст. Азбаски мухотаби асосии Бунёди " Муколамаи тамаддунњо" рўзноманигорон, олимњо, намояндањои созмонњои иљтимої, ањзоби сиёсї ва умуман гурўњњои фикрї аст, ин рўзро мувофиќтар дарёфтем. Аслан хабар надоштам, ки дар ин рўз маљлиси тантанавї баргузор мешавад. Аз онки рўзи 19-и ноябр бахшида ба иљлосияи 16 Шўрои олї дар Ќасри Арбоб маљлиси идона доир мешавад, огоњї доштам. Зеро ин хел гап - гапњо буданд. Лекин дар бораи он ки њамин гуна маљлис рўзи 16-ум дар Душанбе низ баргузор мешавад, њељ гуна овоза набуд. Ва дигар ин ки аз рўи одатњое, ки роиљ мебошад, маъмулан маљлисњои тантанавї як рўз ќабл аз рўзи идњо гузаронида мешаванд. Фарз кардем љаласае, ки бахшида ба рўзи 9 сентябр - Иди истиќлолият баргузор мешавад, рўзи 8 сентябр, як рўз пештар иттифоќ меафтад. Яъне агар ин љаласа њам дар пойтахт сурат мегирифт, гумон мерафт, тибќи њамин одат рўзе пештар баргузор мешуд. Барои њамин мо рўзи 16умро барои муаррифии ин Бунёд эълон намудем. Яъне мувофиќат кардани маљлиси мо бо љаласаи бахшида ба иљлосияи 16 тамоман тасодуфї аст. Ва ин љо њељ як муќобилагузорї љо надошт ва дар чунин фикр њам набудем.

- Вале магар шумо дар ин ду љаласае, ки зикрашон рафт, дар Душанбе ва Хуљанд даъват нашуда будед?

- Не. Ман аз хеле ваќтњост, ки ба ин гуна маљлисњо даъват намешавам. Ва ин як чизи табиї њам њаст. Табиї ба ин маъно, ки маљлисњои расмии идњо ё љашнњо хусусияти расмї дорад. Одамњое, ки дар маќомњо кор мекунанд, ширкат меварзанд. Яъне њатто сармуњаррири рўзномаи ѓайрињукуматї њам маќом аст ва иштирок мекунад. Азбаски аз соли 2006 дар ягон маќоми њукуматї расман кор намекунам, дуруст њам њаст, ки даъват наменамоянд. Дар ин бора фикр њам

Ба њар андоза, ки мўњтољи хидматгор бошем, ў бар мо фармонраво хоњад буд. Муњаммад ЊИЉОЗЇ

намекунам ва мунтазири он њам нестам, ки маро даъват кунанд.

- Вале чун дар ин љаласањо њарфу сухан асосан аз сулњ ва сулњофарї буд ва аз он ки шумо узви њайати музокиротї ва КОМ низ будед, аз ин нигоњ ин суолро пеш гузоштам . Ба иттилоъатон расонам, ки хеле аз собиќадорони њукуматї низ дар ин љаласањо ширкат доштанд.

- Ман вобаста ба ин пурсиш ду чиз мегўям. Ман депутати Шўрои олии Тољикистон набудам. Яъне иштирокчии иљлосияи 16-и Шўрои олї набудам. Ваколати ман ба унвони вакили халќ дар Маљлиси олї аз соли 1995 шурўъ мешавад. Ин як тарафи масъала. Дуввум. Иљлосияи 16-и Шўрои олї ба љараёни музокироти сулњ камтар дахл дорад. Воќеан ягона љашне, ки маъмулан маро хабар мекунанд, ин љашни рўзи Вањдат аст. Дар љашне, ки ба музокироти сулњ ва КОМ тааллуќ дорад, даъват мекунанд. Ман танњо як дафъа дар љаласаи тантанавии бахшида ба иљлосияи 16 ширкат кардаам. Ин љашни таљлил аз 10-солагии иљлосияи мазкур буд, ки соли 2002 дар Хуљанд доир шуд. Ман он ваќт мушовири давлатии раиси љумњурї будам. Чун ваќти шурўи он ба замоне рост омад, ки њоло вакили парламент будам, маро узви комиссияи тадорукотии ин љашн даќиќтар бигўем, котиби он интихоб карда буданд. Китоберо њам бахшида ба ин сана бо тољикї, русї ва инглисї дар Маскав зери назари тањрири Мањмадсаийд Убайдуллоев чоп кардем ва ман яке аз муаллифони он будам. Он ваќт ба ман њам медали љашнї аз ин љаласаро дода буданд. Ва чизи дигар ин аст ки он ваќт дар раёсати љашн дар ќасри Арбоб президент, сарвазир, раиси вилояти Суѓд ва ман нишаста будем. Яъне он ваќт ширкат доштам, чун асос низ барои ин мављуд буд. Њамчун узви Маљлис вориди комиссияи ташкилии он шуда будам ва ваќте дар дастгоњ њам омадам, узвиятам нигоњ дошта шуд.

- Хуб баргардем ба масъалаи "Муколамаи тамаддунњо". Чаро чунин унвон додед созмони худро?

- Бисёр бародарон ба ин Бунёд бо шубња менигаранд. Бо шубња ба он маъно, ки ман чи мехоста бошам. Дар фањмиши ман ин як чизи бисёр оддї аст. Мутаассифона, ба он њадде, ки мо аз он замони воќеањои сиёсии даврони љангу сулњ дур меравем, ба њамон њад дар воситањои ахбори омма, суханњои нодуруст ва ѓалат, суханњои бофта зиёд мешаванд. Онњое, ки гуфтанашон љойиз аст ва њаќиќатро гуфта метавонанд, хомўшанд, ё касе онњоро даъват намекунад ё гуфтањои онњоро шунидан намехоњанд. Кўшишњои зиёди худи ман, ки нињодњои њукумат ва ё маќомот ба сабт

Иброњим УСМОНОВ:

"Мо бояд донем, дар сухани худ Сўњбати ихтисосї бо профессор Иброњим кардани он воќеот машѓул шаванд, иќдом намоянд, натиља надод. Дар чанд сўњбати мањофили иљтимої низ ин масъаларо дар миён гузоштам. Њар аз гоње, ки нафари аъзои КОМ аз дунё мегузашт, афсўс мехўрдам, ки њарфу сухани ўро сабт карда натавонистем, нонавишта монд. Яке аз маќсадњои аслии ман ин аст, ки њамин воќеањоро аз забони шоњидони воќеиашон бинависам ва нигоњ дорам. Албатта, навиштану нигоњ доштан дар љараёни он маљлисњое, ки мо баргузор менамоем, намешавад. Чун фурсати ин нишастњо танг аст. Вале ният дорам, ки чун имконияти моддї пайдо шуд, ман сўњбати ин шахсиятњоро берун аз маљлисњо ду, се ё чор соат сабт мекунам ва онро барои таърих нигоњ хоњам дошт. Мо дар бораи њељ як аз сањифаи таърихи худамон сабти пурра надорем. Барои њамин њам дар фазои илмиву сиёсии мо овоза нисбат ба њаќиќат бартарї дорад. Њаминро ман таѓйир додан мехостам. Чизи дигар. Руњияи бисёре аз зиёиёни тољик, ки як чизро дидаву дониста, фањмидаву нофањмида, тањриф ва ё як чизи дигарро ба њамин тарз тавсиф мекунанд, ба ман маъќул нест. Аз ин рў, ман мехоњам дар нишастњои "Муколамаи тамаддунњо" назарњо дар бораи воќеањои умдатарини имрўз њам баён карда шаванд. Масалан, мо чї гуна бояд муносибати худро бо љањони имрўза муайян кунем. Ва аз тарафи дигар, хоњем нахоњем ба руњияи имрўзаи дохили мамлакат њам таваљљўњ кардан мехоњам, ки чї чиз моро бештар ба ташвиш меоварад. Чун мояи он ташвиш, бидуни шубња, ба тамаддунњо ба тарзи тафаккурамон, ба тарзи фикрњоямон тааллуќ дорад. Ман мехоњам, ки тарзи фикрњоямон имрўза бошад, на дирўза.

- Ба назаратон имрўз дар љомеа чи ташвишњое вуљуд дорад?

- Бубинед, чаро мо аз сўњбати Гулрухсор нишасти аввали "Муколамаи тамаддунњо"-ро оѓоз кардем? Барои он ки фањми масъалаи миллї аксарияти зиёиёни моро имрўз аз њамдигар дар канор меандозад, наздик намекунад, яъне фањмиши масъалаи миллї. Донистани он ки миллати мо кї аст, моро аз њамдигар дур меандозад. Дар байни мо љавонњои боаќли бисёре њастанд, ки кї будани тољикро фањмидан намехоњанд. Лекин аслан гиред онњо боаќл њастанд. Ин њам як навъи фањмиши тафаккури миллии мо аст. Ё чизи дигар. Тарзи зиндагии имрўзаи мо нобаробарї аст. Мо аз давлати Осиёи Миёна дида бештар ба Урдун монанд шудаем.Тафовути аз њад зиёди миёни ќишри пойин ва боло. Ќишри миёна дар мо нонамоён шудааст. Ваќте якуякбора ду чизи ба њамдигар муќобил пайдо шуд, метавонад натиљањои манфї дар муносибатњои регионалї, дар муносибатњои миллї, дар муносибатњои њукуматї ба вуљуд биёрад. Ман мехоњам, ин њолатро ба ќадре, ки дар ќудрати мо њаст кам намоем ва дар танзимаш як сањме дошта бошем. Он гурўњеро сарљамъ кардан мехоњам, ки худро як ва ягона њисоб кунад. Яъне ман тољик њастам, тољикистонї њастам, њамин ватан аз они ман аст. Ва ман ин ватанро ва ин миллатро ба касе муќобил нагузошта пеш бурдан мехоњам. Ва ман мехоњам, ки мардуми тољик ва тољикистонї дар ин ватан, муътадил ва агар ба истилоњи халќї гўем, одамвор зиндагї карда тавонад. Одамвор зиндагї карда тавонистан ин чї аст? Маоши муайяне дошта бошанд, ки рўзгорашон осуда ва њама чизе, ки барои зиндагї даркор

аст, дастрас бошад. Ва бо ќувваи худ пайдо кардани ин њамаро мо дар сўњбатњо, дар бањсу муколамањои байни њамдигар гуфта метавонем. Ва танњо дар њамин њолат бозгашт ба он љангу љидолњо номумкин мешавад.

- Чун муассиси ин Бунёд одами дар ин њукумат кор карда ва аз љониби он дар раванди сулњсозї ширкат кардааст, мавќеи ў дар љамъбасти он чи ки сабт ва ба ќалам меоварад, натиљагирї мекунад, асар мегузорад ё хайр?

-Не. Аммо ман воќеан тарафдори њукумати ќонуние њастам, ки дар иљлосияи 16-ум сари кор омад. Ва дар тањкими ин њукумат он ќадаре, ки ќудрат доштам иштирок кардам. Тарафдори он аќида њастам, ки њаќиќати он замонро ба таври дуруст гуфта тавонам. Имрўз њам ваќте дар бораи он замон гап мезанам, таќрибан њамон мавќееро дорам, ки доштам. Ман инро таѓйир доданї њам нестам. Чунки ман њаќиќати худамро дорам. Вале ман дар мањфил фикри худро ба сари њељ кас бор кардан намехоњам. Дар мањфил ман танњо баранда њастам. Ман одамњоро ва сухангўро ва мењмонњое, ки ўро гўш хоњанд кард, даъват мекунам ва ба сухангў имконияти сўњбат кардан медињам, вале ман ба сухани ў чизе афзудан намехоњам. Њар касе, ки дар онљо њузур дорад худаш бардошт мекунад. Ман дар бардошту натиљагирї кардани онњо таъсир расонидан намехоњам. На мусбат ва на манфї. Агар зарур бошад дар охири суханронї монанди онки ба дигарњо имконияти савол додан њаст, ман њам ду-се савол медињам. Албатта агар бар ин кор зарурат эњсос шавад, дар ѓайри сурат ин њам лозим намешавад. Љамъбаст њам намекунам, ки ў њаќ аст ё њаќ нест. Љамъбаст дар ихтиёри мардум аст. Албат-

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

9

Дар Русия агар 1 миллион тољик дошта бошем, онњо он љо њамчун тољик зиндагї намекунанд - њамчун аштї, ѓармї, бадахшї, кўлобї, њисорї, файзободї зиндагї мекунанд. Яъне људо шуданд онњо. Мо ваќте муколамаи тамаддунњо мегўем, гуфтан мехоњем, ки мо фалонљойї нестем, мо тољикистонї њастем.

та, он чи ки ман сабт карда ва аз он истифода мебарам, дар ќолаби фањмиши ман баён мешавад. Вале њар касе дигар њам, ки аз ин сабтњо истифода карда, чизе дар асоси он менависад, дар ќолаби фањмиши ў баён хоњад шуд. Вале худи асли сабт барои оянда дар њамон шакл боќї хоњад монд - Нахустин сўњбати "Муколамаи тамаддунњо" бо Гулрухсор, шоири номвари мо доир шуд. Он чї гуна пазируфта шуд?

- Аз вокунишњо ба он дар расонањо ва сомонањо огоњ шудам. Чизи мусбаташ њам њаст, чизњои манфии бисёре њам дорад. Ба ман њам бисёрињо савол доданд, ки чї зарурат буд, ки Гулрухсорро даъват кардам. Афроди зиёде њам изњори ташаккур карданд, ки Гулрухсорро даъват кардам. Чун ин сўњбати аввал буд, як чизро мехоњам бигўям: Гулрухсор дар ин мањфил як њарфи хубе гуфт, албатта, аз нигоњи ман. Дар он ватане, ки зиндагї бо гадої мегузарад, он ватан ба ман даркор нест. Вай нагуфт, ки Тољикистон барои ман даркор нест, низ нагуфт, ки дар Тољикистон ањволи мардум бад аст. Аммо вай муќобили њамон шиорњое, ки гурўње аз зиёиёни мо пеш овардаанд, яъне бигзор гадо бошам, вале дар ватан бошам (ва ин маъно њам баргирифта аз адабиёти мо шояд классикї ва ё шояд халќї ) сўњбат кард. Гулрухсор гуфт, не, ватан љоест, ки онљо одам бояд роњат дошта бошад. Њамин њарфи

сўњбатњо доир намоем. Њамчунин бо Муњиддин Кабирї ва шояд, агар розї шаванд, бо домулло Тўраљонзода ва донишманди маъруф Њољимуњаммад Умаров низ. Барои чї бештар ин гуна шахсиятњо ва чаро аудиторияи мо асосан аз ањзоб ва матбуот иборат хоњад буд? Барои он ки онњо, яъне намояндагони ањзоб ва матбуот аз забони одамњое, ки бевосита дар ин њодисањо ширкат доштанд, њаќиќатро фањманд ва њар гоње дар ин бора менависанд, бо ин њаќиќатњо муќоиса намоянд.

- Ба назари шумо, ба унвони як пажўњишгар ва як сиёсатшинос чаро беш аз пеш њукумат дар муњити мањал мањдуд мешавад ва бештар афроде канор зада мешаванд, ки аз он мањал нестанд?

- Ман як гуфтаи халќиро мехоњам зикр намоям. Халќ мегўяд, ки ќаттолтарин душман онест, ки замоне дўстат буд. Чунки он дўстат медонад, ки ту кї њастиву чї њастї. Барои њамин мегўяд, ки кўшиш намо, дўстатро бегона нагардонї, душман насозї. Ба маънои тарсонидан нест, ин ба маънои дуруст муносибат кардан аст. Албатта, он чи ки ман гуфтам ба мазмуни оддии ойилавї кор бурда мешавад. Халќ њамеша дар сатњи худаш, дар сатњи ойила ќиёс мекунад, бо назардошти он ки ойила њамеша ячейкаи ибтидоии љомеа аст. Агар дар сатњи љамъият њам бингарем, њамаи сиёсатмадорњо дар њамаи давру замон кўшидаанд, ки наздикони худро

да, ба ањли дарбор нишон медињад. Ба њар њол, онњое, ки љуръат доштанд, мепурсанд, ки чаро амри подшоњ се рўз таъхир кард. Нушервон посух медињад, ки ин се рўз барои он зарур омад, ки ман ба модараш мебоист мефањмонидам, ки ё шоњиро бас кунам ва ё амри шоњро иљро мекардам. То фањмонидан њамин мўњлат гузашт. Вале дар назди ќонун њам онњое, ки муљозот мешаванд ва њам онњоеро, ки шоњ таќдир мекунад, баробаранд. Фањмиши халќи мо њамин гуна буд. Ё мисоли дигар. Дар Комиссияи оштии миллї ман аз манфиати њукумат њимоят мекардам. Фармоне буд, ки зоњиран начандон равшан буд. Ваќте ман аз он њимоят кардам, марњум љаноби Нурї гуфтанд, ки о, ин чи хел шуд, ки шумо як одами њаќиќатпараст њастед, аммо он чизеро, ки њоло мегўед, ба њаќиќати шумо чандон мувофиќат намекунад. Ман њамон сухани халќиро ёдовар шудам, ки "зар шиканад, вале сухани шоњ нашиканад". Яъне ваќте мо дар бораи фармонњо, ба кор мондан ва аз кор гирифтанњо, ранљидану наранљидани одамњо сухан кардан мехоњем, бояд як меъёр вуљуд дошта бошад. Мо донистанамон даркор аст, ки фармондињанда, фармонраво њамеша дар сухани худ устувор њаст ё нест. Ва ин фармони ў ба њама тааллуќ дорад ва ё ин ки барои як гурўњ. Њама бояд иљро кунад ва ё як гурўњи одамњо? Дар айни њол шумо дар бораи њукумат ва роњбарияти Тољикистон гап мезанед. Пас,

ки чунин њолат пеш меояд. Вале ваќте ки гап дар бораи раванди сулњ ва дар бораи онњое, ки дар ин раванд сањм доштанд, меравад, њамин чизро бигўям, ки барои мисол имсол дар 15 - солагии љашни Вањдат Амирбеки Атобек, роњбари созмони "Лаъли Бадахшон"-ро дидам, ки гуфт, ўро даъват кардаанд. Боз аз чанде дигар роњбарони мухолифини пешин шунидам, ки даъват шудаанд ва ширкат њам кардаанд. Лекин чизи дигарро мехоњам зикр кунам, ки агар дар чунин љашнњо аз ин нафарњо њамон ќадар бештар даъват ба амал оваранд, њамон ќадар нармї зиёд ва ќањру ѓазаб камтар мешавад. Ман гумон мекунам, ки ин кор ба фоидаи љомеа ва ба фоидаи њукумат њам мешавад, агар онњо камтар танќид шунаванду дар чунин мањфилњо даъват шаванд.

- Вакилони ЊНИТ дар парлумон тарњи иловањо ба ќонуни интихоботи президентро пешнињод карданд. Назари шумо чї аст, пазируфта мешавад?

- Ба маљлис пешнињод кардани лоиња њоло маънои ќабул шудани онро надорад. Ман гумон намекунам њар ончизе, ки онњо пешнињод карданд ба њамон шакл ќабул мешуда бошад. Аммо аз муњтавои пешнињоди онњо огоњї надорам.

- Шумо чанд сол мушовири давлатии президенти Тољикистон будед. Њоло чї маслињат медињед, президент дар интихоботи оянда ширкат кунад, ё накунад?

ки фармонраво устувор њаст ё нест?" Усмонов, раиси Бунёди "Муколамаи тамаддунњо" Гулрухсорро иддае аз шунавандањо ва хонандањо ба гуфти русњо "на штик" ќабул карданд. Яъне бисёр ба дард ќабул карданд, ки чи хел ту дар муќобили ватан гап мезанї? Аммо ў дар муќобили ватан гап назадааст. Ин ифодаи ў, ба фањмиши ман, ба муќобили ватан набуд. Вай гуфтан мехоњад, ки ватан он љоест, ки одам серу пур зиндагї кунад. Њатто њамин гапи оддиро баъзењо дарк накарданд ва ё дарк кардан нахостанд. Пас, байни он касоне, ки худро зиёї муаррифї кардан мехоњанд, нафароне њастанд, ки шеъри моро намефањманд. Сухани шоирона гуфташударо њамчун як чизи илмї ќабул мекунанд. Ман ба чунин хулоса омадам, ки баъзењо ѓаразнок бањо медињанд. Ва як коре њам, ки дар нишастњои "Муколама" анљом хоњем дод, ёд додану ёд гирифтани эњтиром ба фикру аќидаи дигар аст.

- Њоло ният доред, ки њамин гуна сўњбатњо бо кињо баргузор шавад?

- Ман мехостам, ки устод Талбак Назаров, ки дар музокирот бисёр наќши барозанда доштанд, роњбар буданд, бародари азизи мо Сайид Салимов, ки аз фаъолони музокирот буданд, илољаш шавад, раиси МН Шукурљон Зуњуров, ки дар оѓоз раёсати музокиротро бар ўњда доштанд ва Зариф Ализодаро ба нишастњо љалб намоем. Ман мехостам бо ширкати Акбаршо Искандаров, ки таќрибан дар шаш моњи замони Њукумати Муросои Миллї роњбари Тољикистон буданд, бо Давлати Усмон, ки яке аз шахсиятњои маъруфи мухолифини он замон буд, бо Ќиёмиддини Ѓозї низ чунин нишастњоро баргузор намоям. Барои равшанї андохтан ба њодисањои аввали солњои навадум бо Амирќул Азимов, бо Нурмуњаммад Табаров дар бораи њодисањои февралии соли 90

аз худ дур накунанд. Махсусан, онњоеро, ки њамроњашон кор кардаанд, дур насозанд. Њоло шумо зикр кардед, ки одамњои мањалњои гуногун, ки як замон њамроњ фаъолият доштанд, канор зада шуданд. Ва ман дар ин маврид чї назар дорам? Агар синну соли онњо корї буду берун андохта шуданд, табиист, ки бархурд бо худро мусбат ќабул намекунанд, дар дили онњо чизе мемонад. Вале агар дуздї карданд, вайронкориву нодуруст рафтор карданд ва агар ба вазифае, ки доштанд, хиёнат карданд, манзурам хиёнати шахсиву дигар дигар не, гап сари љамъият аст ва агар ба моли халќ чашм дўхтаву барои инњо аз кор ронда шуда бошанд, њар ќадар ки онњо норозї бошанд, аз ин ба давлат зарар нест. Чунки ин љо метавонад бигўяд, ки барои ноўњдабарої, барои дуздї, барои хиёнат аз вазифа барканор кардам. Вале дар айни ваќт фарз кардем, як одами гуноњкардаро аз ноњияи Њисор аз вазифа гирифтед, вале як нафари айни чунин гуноњ содиркарда фарз кардем аз ноњияи Айнї ва Масчо асту медонї, ки солњои сол гуноњ кардаасту њоло њам кор мекунад ва барои оянда њам имконияти кор кардан медињї, ин вазъиятро фањмидан душвор мешавад. Пас, савол пеш меояд, ки фарќи ману фарќи вай дар чист? Барои њамин асоси адл ин муносибати яксон ва якхела ба њама ва њама чиз аст. Инљо як мисол меоварам аз классиконамон. Нўшервон амр содир кард, ки барои хароб кардани замини њамсоя аз тарафи чорпо соњиби он љавобгар хоњад шуд ва дасти онро ќатъ мекунанд. Рўзе хабар расид, ки аспи писараш замини фалониро хароб кардааст. Се рўз мегузарад њељ натиљае нест. Танњо дар рўзи сеюм дасти буридаи писарашро баровар-

фармоне, ки рањбарияти Тољикистон медињад ва дар њама љо як хел татбиќ мешуда бошад, аз ранљидани одамњо набояд андеша кунад.

- Бубинед дар идомаи њамин суол саволе дигар пеш омад. Чаро дар матбуоти расмї фаќат Тўраљонзода, Кабирї, Зойиров ва чанд каси башумори дигар танќид ва мазаммат мешаванд. Мусаллам аст, ки тасодуфї нест, дастурї аст. Ин гуна рафтору кирдор дар руњияи мардум ташвиш намеангезад, ки чаро ва чаро њамеша ин афрод, ки кадом маќому мансаб надоранд, пешравиву пасравии иќтисоди кишвар, камиву баландии маош, таъмини барќу газ аз онњо вобаста нест, бояд саркўб ва гоњо тањќир њам бишаванд?

- Барои ман њам танќиди нобарљо писанд нест. Агар навиштаи танќидї дар заминаи худ чизе дошта бошад, ман ба он парво надорам. Воќеан як касро ба њадаф гирифта, фаќат дар бораи он гап задан, шояд чандон хуб набошад. Хоњ ўро таъриф ва ё хоњ танќид карданї бошед.

- Бо онки як љониби сулњ ба њошия ронда шудааст, аммо болои он ин њама фишорњо ворид карда мешавад. Аммо касе мехоњад ё не, онњо љонибдорњо доранд. Њамон сї дарсади мухолифин дар байни халќ аст, онњо њастанд, он сї дар сад, дар љомеа њамроњ бо мову шумо зиндагї дорад ва аз он ки роњбарону пешвоёни он пайваста танќид мешаванд бар иззати нафси онњо намерасад, боиси нигарониву нофањмї намешавад?

- Мешавад. Ваќте ба касе, ба гурўње пайи њам озор мерасад, хоњ-нохоњ ў дар байни хешу табор, њатто дар байни на он ќадар шиносњо, њамдард пайдо мекунад. Ва ин табиї њам њаст,

- Чун њоло мушовир нестам, чизе машварат дода наметавонам.

- Ба назари шумо интихоботи президентї чї гуна мегузарад?

- Азбаски њоло намедонам, кињо номзад мешаванд, омода нестам, ки љавоб дињам.

- Ва дар охир боз аз муколама. Яъне шумо бар ин боваред, ки миёни ќишрњои мухталифи љомеаи Тољикистон барои муколама зарурат боќист?

- Бале, њамеша вуљуд дошт ва њоло њам ин зарурат боќї мондааст. Бубинед, дар кишварњои мутараќќии аврупої афроде пайдо мешаванд, ки даст ба террор мезананд, мазњабњо ва аќвоми дигарро тањќир мекунанд ва љомеа талош мекунад, ки онњоро тарбият намоянд. Дар мо њам чунин корњо рўй медињанд. Мо гуфта наметавонем, ки њама аќшори мухталифи љомеа ба њам дўст шудааст. Бубинед, маорифи мо хусусияти гуманитарии худро гум кардааст. Он вазифае, ки мактаби миёна ва олї барои тарбия, масалан 20 - 25 сол пеш дошт, њоло надорад. Он руњияе, ки дар китобњои дарсии пештараи мо, китобњои дарсии замони советї мављуд буд ва он талќин мекард, ки инсон ба инсон дўст, асос мењнат ва љамъият аст, дар китоби имрўзаи мо нест. Дар китоби имрўзаи мо њамаи инро мафњуми пул иваз карда истодааст. Ва ин мафњум муносибатњои иљтимоии имрўзаро муайян мекунад. Дар чунин њолат ба њам наздик кардани ќишрњои гуногуни љомеа як кори бисёр муњим хоњад шуд. Дар мактабњои олї низ вазъ чунин аст, муаллим меояд, дарсашро медињаду меравад. Ва он нишасту бархостњое, ки бо дастгирии ташкилотњои байналхалќї мегузаронанд, барои Тољикистон масъалањои аввалиндараља намебошанд. Аз тарафи

дигар, чун мо як давраи љангро гузаронидем, мутаассифона, ба њамдигар бегона шудем. Он дўхту дўзњое, ки аз солњои 20 ва 30 сар карда будем ва то солњои 90 идома дошт, дар даврони љанг ба кандашавї шурўъ карданд. Ва баъди љанг низ ба сабаби он ки як ќисми зиёди мардуми Тољикистон барои дарёфти ризќу рўзї берун аз кишвар зиндагї мекунанд, ин кандашавї боз вусъат ёфт. Дар Русия агар 1 миллион тољик дошта бошем, онњо он љо њамчун тољик зиндагї намекунанд њамчун аштї, ѓармї, бадахшї, кўлобї, њисорї, файзободї зиндагї мекунанд. Яъне људо шуданд онњо. Мо ваќте муколамаи тамаддунњо мегўем, гуфтан мехоњем, ки мо фалонљойї нестем, мо тољикистонї њастем. Аз ин нуќтаи назар, боз ин муколама зарур аст. Агар дар он љанг, дар он муњити љангї таќрибан нисф аз њудуди Тољикистон иштирок дошт, дар раванди парокандашавии имрўза тамоми Тољикистон иштирок дорад. Мардикор аз њамаи Тољикистон њаст. Ва онњое, ки дар муњољиратанд ва ба ѓайр аз он ки рўзи сахту сангине дар мардикорї доранд, аз љињати маънавї њам зери таъсир ќарор доранд. Гурўњњои гуногуни сиёсї ба онњо таъсир мерасонанд. Масъалаи ба муњити миллї бозгардонидан низ дар сўњбатњои "Муколамаи тамаддунњо" бањсу баррасї хоњад шуд. Чун дар онљо дўсту душмани нав пайдо мешавад. Баъзе аз онњоеро, ки мо аз Тољикистон истода душман мехонем онљо дўстони зиёд пайдо мекунанд. Ва ё баъзе онњое, ки мо ин љо дўст мешуморем, дар онљо мумкин душманї мекунанд. Инњоро аз чунин муњит берун овардан даркор аст. Баъдан, вазъияти имрўзаи Тољикистон ойилаи моро вайрон кард. Дар Тољикистон ойилаи мустаќили мукаммал рўз ба рўз камтар шуда истодааст. Ойилањои мо нимтаї, нимаойила шуда истодаанд. Яке аз њадафњои "Муколама" љилавгирї аз футурравии ойилаи зебои мукаммали тољикона ва нигоњ доштани он њам њаст. Чун он њам тамаддун аст ва аз тамаддун берун буда наметавонад. Чизи дигар. Љавонњои мо имрўз ба чор, панљ гурўњ људо шудаанд. Ман љавони яклухти тољикро барои худам пайдо карда наметавонам. Нест имрўз чунин љавон. Нест ба кадом маъно? Як гурўњ аз љавонњои мо тафаккури пурраи аврупої доранд. Дар инљо зиндагї мекунанд, аммо бо тафаккури аврупої. Аврупоии русї не, аврупоии англисї, франсузї ва амрикої. Як гурўњ љавонњои мо тафаккури тамоман номаълуми ибтидоии динї доранд. Динро нафањмида, дар бораи он фикр мекунанд. Аммо як гурўњ љавонњои мо воќеан тафаккури миллї доранд. Лекин каманд. Як гурўњ, гурўњи калони љавонњои мо њељ тафаккур надоранд. Куљое кашед, њамон тараф рафтан мегиранд. Онњоро истифода кардан барои њамаи ќуввањо осон аст. Чунки тарзи тафаккури онњо ба аробакашї монанд шудааст. Агар њамин тавр гуфтан љойиз аст, тарзи тафаккурашон ба аробакашиву ба гадої монанд шудааст. Аз онњо истифода кардани бегонањо бисёр осон аст. Њадафи таблиѓи мо дар "Муколамаи тамаддунњо" кўмак кардан, ки инњоро аќалан тавонем аз ин њолат халос намоем. Тољикистон аз љињати маънавї ва тарбия ба мурољиати бисёр љиддї ба ањолї ниёз дорад. Инро њукумат дар танњої иљро карда наметавонад, ё имконияти моддї надорад ва ё имконияти маънавиаш намерасад. "Муколамаи тамаддунњо" ё њар созмоне дигар , ки ба ин масоил таваљљўњи хосса дорад, метавонад ин халоро пур кунад. Зимнан баъд аз нашри хабарњо дар бораи таъсиси бунёди "Муколамаи тамаддунњо" бисёре аз нафарњо ин иќдомро дастгирї карданд ва њатто дар байнашон одамоне низ буданд, ки гуфтанд, омода њастем кўмак намоем. Мо суратњисоби худро дар "Ориёнбонк" кушодем ва агар касе њам кўмак кард, мо бо миннатдорї истифода мебарем ва ман ин корро на ба манфиати шахсии худам, балки барои љомеаи Тољикистон анљом хоњам дод. "Нигоњ"

10

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Сарвари Афѓонистон, ки дар конфронсе бо ширкати дипломатњои хориљї суханронї мекард, хостори он шуд, ки НАТО ва ИМА раванди ба неруњои афѓонї тањвил додани нуктањои муњими стратегиро тезонанд.

Омори даќиќе вуљуд надорад ва маълум њам нест, ки бори чандум маќомоти олирутбаи амрикої дар Афѓонистон мавриди њамла ќарор мегиранд. Аммо як нукта яќин аст: маъмулан баъди вуруд ё хуруљи ин афрод дар мањалли диду боздидашон як амалиёти тахрибкорона воќеъ мешавад. Ва таърихи љанги НАТО дар Афѓонистон ин гуна сањнањои хунинро зиёд дар ёд дорад. Њарчанд афроди мавриди назар аз сўиќасдњо љони солим мебаранд. Ахиран як чунин њамлаи интињорї дар пойгоњи њавоии неруњои амрикої дар Ќандањор рух дод. Леон Панетта, вазири дифои ИМА мањз аз њамин ќароргоњ дидан мекард ва бо сарбозону афсарони он дидору суњбатњо анљом дода буд. Њамлаи маргталаб дертар сурат гирифт, ин замоне буд, ки Панетта аллакай дар Кобул њузур дошт ва омодаи хуруљ аз Афѓонистон буд. Маќомоти амрикої эълон карданд, ки њамла тасодуфї аст ва ба вуруди сарвари Пентагон иртиботе надорад. Аммо Толибон бо бар дўш гирифтани масъулияти ин амали террористї эълон карданд, ки њадаф њамин Панетта буд, на касеву чизи дигар. Агар аз изњори назарњои ду љониб њам бигзарем, барои як одами оддї њам маълум аст, ки њадафи маргталаб њамла ба Леон Панетта буд, вагарна он мошинро ў метавонист дар пойгоњи дигар њам инфиљор дињад. Вале Толибон њарчанд маълумоти даќиќ доштанд, сарвари Пентагон мањз кай аз кадом пойгоњ дидан мекунад, аммо дар ваќту соати даќиќи он иштибоњ карданд. Ба гуфтаи Амр Саодат, тањлилгари "Ал-Љазира" миёни инфиљор ва њузури Панетта фарќ њамагї шояд аз ним соат ё як соат бештар набуд. Ва маъмулан маќомоти олирутбаи амрикої пинњонї ба Кобул меоянд. Њатто Барак Обама њам бидуни эълони пешакї ба Афѓонистон меояд ва дидораш бо њамтои афѓониаш шабона сурат мегирад, аз пойгоње њам агар дидан кунад, басо пўшида ва бидуни эълони пешакї боздид мекунад. Хабаргузорињо танњо баъди аз Кобул рахти сафар бастани Обама огоњї пайдо мекунанд, ки ў омаду бо кї чї гуфту рафт. Хастагии генералњо ё тасмими сарвари Кохи Сафед? Сафари навбатї ва басо ногањонии сарвари Пентагон ба Афѓонистон мушаххас кардани теъдоди асокири ин кишвар баъди хуруљ аз Афѓонистон буд. Яъне, ба чї теъдод бояд неруњои амрикої баъди соли 2014 дар Афѓонистон њузур дошта бошанд. Ин боз дар њолест, ки Њомид Карзай, президенти Љум-

ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Ва бино ба њамин маълумот ќатли кормандони васоити ахбори омма дар соли љорї дар ќиёс ба як соли пеш се баробар афзудааст. Ва боз: соли 2012 хунинтарин сол барои журналистон баъди анљоми Љанги дуввуми љањонї унвон шуд!!! Бино ба гузориши котиби генералии PEC Блез Лампан теъдоди бештари ќурбониён ба рўйдодњои хунини Сурия иртибот доранд. Зарфи як сол дар ин кишвар 36 журналист ба њалокат расидааст, ки 13 нафари онњо барои нашрияњои хориљї кор мекарданд. Баъди љанги Ироќ Сурия барои журналистон хунинтарин омад. Ва баъди Сурия журналистон дар Сомалї бештар ба њалокат расиданд. Дар ин кишвар аз аввали моњи январи соли равон то оѓози

Хуруљ аз Афѓонистон: соли 2014 ё пештар? Ба назар мерасад, њукумати Кобул њам дигар тањаммул надорад, ки амрикоињо то соли 2014 дар ин кишвар бимонанд. Аз сўи дигар, худи Пентагон њам дар садади тарњрезии як тарњи нави хуруљ шудааст. Карзай аз ин ошкортар њарф мезанад, вале Панетта њоло далелу бурњон барои Обама омода мекунад. њурии Исломии Афѓонистон дар остонаи ин сафари Панетта изњор дошта буд, ки кишвараш њатто хостори он аст, ки неруњои хориљї ќабл аз ваќти муайяншуда, яъне пештар аз соли 2014 Афѓонистонро тарк кунанд. Сарвари Афѓонистон, ки дар конфронсе бо ширкати дипломатњои хориљї суханронї мекард, хостори он шуд, ки НАТО ва ИМА раванди ба неруњои афѓонї тањвил додани нуктањои муњими стратегиро тезонанд. Вай гуфт мехоњад аллакай соли ояндаи кишвари худро зери назорати неруњои њарбии худ бубинад, на ки дар соли 2014. Ин њам дар њолест, ки њарчанд НАТО ният надорад дар ќасдаш таљдиди назар кунад, вале Вашингтон изњор дошт, ки ин равандро хоњад тезонд ва дар Афѓонистон на бештар аз 10 њазор сарбозонро боќї хоњад гузошт. Вазири дифоъи ИМА ба Афѓонистон омад, то бо генералњои худ дар мавриди теъдоди неруњо баъди соли 2014 суњбат кунад ва тавсияњои лозимро ироаи Барак Обама созад. Генералњо њамзамон ба Панетта дар бораи муваффаќиятњои артиши Афѓонистон њарф заданд ва коршиносон инро ба он маъно арзёбї карданд, ки фармон-

дењони олии амрикої заминањоро барои хуруљи ќабл аз ваќт мехоњанд муњайё созанд. Яъне на танњо Карзай, балки худи сарварони низомии Амрико низ изњори хастагї аз њузур дар Афѓонистон мекунанд. Масалан, генерал-майори ќуввањои бањрї Лоуренс Николсон гуфтааст, ки дар амалиётњои зиддитеррористї пешрафтњои ќобили мулоњиза ба даст омадаанд. Њоло нерўњои эътилоф хеле кам вориди амал мешаванд ва бахши муњими ин амалиётњо аз љониби худи неруњои давлати Афѓонистон амалї мегарданд. Нерўњои иттињод бештар ба њамлањои њавої љалб мешаванд. Масалан, бомбњо меафкананд, тайёрањои бидуни сарнишинро истифода мебаранд, мушакандозї мекунанд, вазифаи љузву томњои артишро мушаххас менамоянд ва дар берун овардани маљруњон ёрї мерасонанд. Артиши Афѓонистон њоло ќодир ба роњандозии амалиётњои мустаъќил њаст, танњо ин љо зарур аст, ки НАТО пуштибонии молиявї кунад ва онро бо силоњу муњимот таъмин намояд, мегўяд Николсон. Панетта бошад низ њамин нуќтаи назарро пуштибонї мекунад. Вай дар мулоќот бо афсарону сарбозон аз љумла гуфтааст: "Бароям

маълум аст, ки корњои мо дар ќиёс ба чор соли пеш хеле хубанд. Њатто ба он нигоњ накарда, ки баъзе мушкилоти амалї дар минтаќа вуљуд дорад". Панетта њамчунин гуфтааст, ки њаракати Толибон дигар ќодир нест ќаламраверо ишѓол намояд, њамзамон теъдоди њамлањои дохилї, яъне њамла ба неруњои эътилоф аз љониби њарбиёни афѓонї низ моњи ноябр коњиш ёфт ва њамагї ду њодисаи мушобењ ба ќайд гирифта шуд. Ин дар њолест, ки моњи август 12 маврид мардони мусаллањ бо сару либоси сарбозону афсарони артиши Афѓонистон ба неруњои аљнабї њамла карда буданд. Ва боз сарвари Петагон изњор дошт, ки сатњи зўроварї дар шањрњо дар ќиёс ба пештар хеле коњиш ёфтааст. Маъмури омодасозии тавсияњо оид ба теъдоди асокири амрикої дар Афѓонистон баъди соли 2014 генерал Љон Аллен таъин шудааст. Танњо баъди ин ќарор аст Барак Обама дар мавриди наќшаи хуруљи њарчї зудтар аз Афѓонистон тасмим бигирад. Аввали соли 2013 бошад, Њомид Карзай вориди Вашингтон мешавад ва дар мулоќот Обама эълон хоњад кард, ки баъди соли 2014 дар Афѓонистон чї миќдор неруњои амрикої боќї мемонанд.

Аз сўи дигар матбуоти амрикої навишт, ки ин охирин сафари Леон Панетта ба Афѓонистон аст, зеро акнун аввали соли оянда ў низ ќатори дигарон мансаби вазириро дар маъмурияти Барак Обама тарк мекунад. Генерал Аллен низ иваз мешавад ва ќарор аст ў сарфармондењи ќўшунњои муттањидаи НАТО дар Аврупо таъин гардад. Арќоми ихтилофбарангез, аммо чаро Конгрес инро ќабул дорад? Ѓояи хуруљи ќабл аз ваќт дар Амрико аллакай расонаї шудааст. Чунончи, Washington Post дар маќолаи тањлилие навиштааст, ки он чї генералњо мегўянд ва аз он ки сарвари Пентагон изњори хушнудиву ќаноат мекунад, ба он маъност, ки Вашингтон ба хуруљи пеш аз муњлати таъиншуда худро омода месозад. Сафари Панетта ба Афѓонистон ва дидораш бо генералњои маъруфу сарвари Афѓонистон заминасозии њамин иќдом буда метавонад. Маќолаи ин нашрия хеле хушбинона аст ва хонанда аз мутолиаи он бовар њосил мекунад, ки дар њаќиќат тањаввулоте дар ин самт эњтимоли сар задан дорад. Ин дар њолест, ки њамагї чанде пештар фармондењии амрикої дар бораи устувории Толибон ва пуштибонии Покистон њарф мезад. Њатто дар изњороте омода буд, ки Покистон як омили аслии нооромкунандаи вазъ дар Афѓонистон аст. Аввали њафтаи гузашта њамин Панеттае, ки њоло хушбинї аз амалкардњои артиши Афѓонистон дорад, дар маърўзааш ба Конгресс навишта буд, ки аз 23 отряди њарбии афѓонї танњо як отряди он ќодир ба роњандозии мустаќили амалиёти њарбї аст. Аз сўи дигар дар асноди ба Конгресс ироашуда Пентагон менавишт, ки дар вилоятњои шарќї ва љанубии Афѓонистон, ки пештар аз љумлаи манотиќи амн њисобида мешуд, њамлањои Толибон вусъат ёфтааст. Теъдои Толибоне, ки ба њамоиш бо љомеаи шањрвандї омода буданд, коњиш ёфтааст. Дар мавриди њамлањои дохилї бошад, ин раќам оварда мешуд, ки агар дар соли 2007 бар асари ин гуна њамлањо 2 сарбози амрикої кушта шуда бошад, пас дар соли љорї ин раќам ба 37 нафар расидааст. Вале акнун ќарор аст далоили дигари итминондињанда ба Конгресс ироа шавад. Панеттаро лозим меояд, ки дар поёни давраи вазириаш аз арќоми ќаблї рў гардонад ва ва сенаторњоро мутаќоид созад, ки хуруљи ќабл аз ваќт аз Афѓонистон имконпазир аст. Дар сиёсатњои љањонї ин як рўйдоди маъмулї дониста мешавад.

Фирўз МУЊАММАД

139 нафаре, ки ба Олимпур пайвастанд Хабаре, ки субњи рўзи сешанбе расонаї шуд, шахсан барои ин љониб такондињанда буд. Шояд аз он буд, ки иртибот ба касбу њамкасбон дошт. Ва шояд аз он буд, ки мудњиштар аз ин хабареро ин субњ нахонад будам. Дар сар то сари оам зарфи як сол 139 журналист кушта шудааст. Дар ин бора истинодан ба маълумоти созмони ѓайрињукуматии назди СММ «Press Emblem Campaign» (PEC) ИТАР-ТАСС. Рейтер ва дигар хабаргузорињои маъруф иттилоъ доданд.

декабр 19 корманди расонањои хабарї кушта шудаанд. Дар ин рўйхат Покистон дар љои сеюм ќарор дорад ва гуфта мешавад, ки зарфи як сол хуни 12 њамќалами мо дар ин кишвар рехтааст. Кишварњои дигаре, ки журналистон бештар ќурбон шудаанд, ба ин тартиб омада: дар Мексика ва Бразилия 11 тан (њатман дар љанг миёни мафияи мухаддиротї ва њарбиёни ин мамолик), дар Гондурас ва Филиппин 6 нафарї, дар Бангладеш 4 нафар, дар Ироќ, Эритрея, Њиндустон, Нигерия ва навори Ѓазза

3 нафарї, дар Афѓонистон, Боливия ва Колумбия ду нафарї. Дар Бањрайн, Њоитї, Миср, Индонезия, Камбоља, Непал, Панама, Русия, Танзания, Таиланд, Угандо, Эквадор ва Судони Љанубї низ якнафарї журналистон ќурбон шудаанд. Њамзамон бо ин Ховари Миёна хатарноктарин мавзеъ барои кормандони хадамоти матбуотї номида мешавад. Зарфи як сол дар ин минтаќа аз хоки љањон 44 нафар журналистон кушта шудаанд. Дар ќитъаи Амрико Лотин бошад 35, дар минтаќаи Осиё 31, Африќо 28 нафар хабарнигорон

ба њалокат расидаанд. Бино ба маърўзаи ироашуда зарфи 5 соли охир њар њафта дар ин ё он гўшаи Сайёра бештар аз ду журналист ба њалокат мерасанд. Аз соли 2008 то ба ин дам дар сар то сари олам 569, ё худ соле 114 журналист ба таври фољеавї бо њаёт падруд гуфтаанд. Њалокати њамќалам басо дардолуд, аст ки мо њам медонем. Њафтаи гузашта намоиши аксњои Муњиддини Олимпур-шинохтатрин суратгири тољик, ки аз љумлаи ќурбониёни љанги њамватанї буд, баргузор шуд. Аз миёни њама журналистон-

ќурбониёни љанги шањрвандї танњо њамин Муњиддин Олимпур Конуни худро дорад, ки гоњу ногоњ бо баргузории намоишњо аз ў ёд мешавад. Боќї њамќаламон танњо гоњ-гоње дар нишастњо номашон бурда мешавад ва њарчанд аксари онњо маъруфияте доштанд, вале осорашон мисли осори Олимпур гирдовариву пажуњиш нашудаанд. Месазад, ки созмоне дар Иттифоќи журналистон пайи ин кор бошад ва навиштањои онњо, ки дар нашрияњои кишвар тўли солњои зиёд интишор ёфта буданд, дар чанд маљмўъаи хотиротї гирдоварї шаванд ва на танњо боре, балки борњо такрор ба такрор нашр шаванд, то аз хотири наслњо фаромўш нагарданд.

Насрулло НИЁЗЇ

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

11

Бидуни "урра-бод"-у диринг-дирингу тиринг-тиринг, гузоришњои беранг аз хейк-брейку чой-брейкњо, мусоњибањои дилгиркунанда, сањначањои аксар бемаънии њаљвї чиро дар ТВТ дидан мумкин аст? Шаш сол пеш камина ба китоби Искандар Мирзоев (Рукни чорум. (Ёддоштњо дар бораи телевизиони Тољикистон), Душанбе - 2006) дар њафтаномаи "Нигоњ" наќде ба чоп расонда, бо мадраки фаровон (њарчанд аз дањ якеро гуфтам) ёвасароию жожхоњї, њаќношиносию дуволакбозї, бархўрди сатњию ѓаразноки муаллиф ба масоил ва дар маљмўъ бењунарии эшон дар ёддоштнигорї матлабе хидмати ањли фањм гузоштем. Умедвор будем, ки оќои Искандар Мирзоев аз миллат пўзиш хоста, китоби дарњам-барњамашонро чун адабиёти зараровар барчида, ба коѓазкўњна (макулатура) месупоранд, маблаѓи масрафи чопашро ба давлат бармегардонанд. Вале аз санг садо омаду аз эшон не. Инак, чанде пеш ќисми дувуми он њарзанома нашр шуд. Яќинан, оќои Искандар Мирзоев аз сарњади завќу биниши табииашон дур нарафта, дар набардгоњи эљодї бо наёми бетеѓ љилва намудаанд. Эшон айёрона навиштањои аз истиноду истидлол ориашонро "Дастури таълимї барои журналистон" унвон карда, кулли хонандагонро њафтафањм пиндоштаанд. Мо тањлили ин дастури роњгумсозиро ба мавриди дигар бигзошта, њоло андешае чанд сари очерк (ё лавња) - и "Њидояти падар" (сањ. 196) иброз медорем, ки зери сарунвони "Родмардон" нашр шуда, бинобар навиштаи Раиси Кумитаи телевизион ва радиои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон, номзади улуми сиёсатшиносї Асадулло Рањмонов "аз њаёту фаъолияти шахсиятњои номдору баруманди љумњурї, онњое,ки роњи тайкардаи њаёташон барои наслњои љавони имрўзу фардо намунаи ибратанд, пешкаши хонанда мегардонанд" (сањ. 3). Ва ин родмард худи… Асадулло Рањмонов мебошад, ки муаллифи "дастури таълимї" бо њафтоду њафт раги пайашон зўр зада, ба журналистони љавон муаррифї намудааст. Сароѓоз муаллифи очерк ќањрамонашро дар паси чанбараки мошин дар роњи Файзобод тасвир мекунад, ки "аз кисааш як дањсомонаро бароварда, ба сўи мўйсафед дароз кард" (сањ. 197) ва дуояшро гирифта "…ин љо яке аз њидоятњои падарашро…. ба љо овард" (њамон сањ.). Сипас бармегардад ба даврони хурдсолии ќањрамонашон "замоне дар мактаби миёна тањсил мекард, доимо дар дасти ў як китоби бадеї ва ягон рўзнома буд" (њамон сањ.) Муаллиф мекўшад олитарин вожањоро ба пои ќањрамони хеш бирезад, аммо ољизнавозињояшон аз њар сатр падид меояд, ќањрамонашонро баъди чанд анбоштаи гапњои "кўча-бозорї" ба Душанбе меоранд ва ба зудї "соњиби маълумоти олї ва дипломи рўзноманигорї" (сањ. 198) мекунанд. Чун ќањрамонашон таќдири хешро ба Шабакаи аввали телевизиони љумњурї мепайванданд, "дар иљрои њама вазифањо "аз лињози ќобилияти эљодию ташкилотчигї аз дигарон ба куллї тафовут дошт" (њамон сањ.), дар мазмуну сифати барномањои телевизиони љумњурї таѓйироти куллї ворид намуд…. 4 марти соли 2005 хабари Раиси Кумитаи телевизион ва радиои љумњурї таъин шуданашро "ањли толори маљлисгоњи радио "бо хурсандию кафкўбї" (њамон сањ.) истиќбол карданд. Он замон дар Кумита "камбудињо аз мўи сар њам зиёд буданд" (сањ. 199), чунки дар "муассисањои зертобеъ… шахсони беташаббусу ноўњдабаро ба њар восита љой гирифта буданд" (сањ. 200) ва раиси љавон масъаларо беозор ва бо хубї њал карда, бо кадрњои кордону ўњдабаро иваз намуд" (њамон сањ.). Ба дунболи ин њама барои кушодани Шабакаи ду-

юми телевизиони љумњурї "вай шабњои дароз фикр мекард" (њамон сањ.). Муаллифи саховатманд саъй дорад бузургии ќањрамонашро бо ифодаи баланду олї намоиш дињад, вале чун мазрааи сабзи тавонмандии эљодиашон хазон гардидааст, бо ифодањои аз забонмондаи "љавони ќобилиятнок, донишманд, роњбару ташкилотчии моњир" (сањ. 199) ваќти калимотро гирифтаанд. Дар нигоштаашон сухани бамаънию ќавимантиќ, нафърасону омўзанда нест, ки њусну назокат, шукўњу шавкат, нерўи азими забони ноби тољикиро намоёнад. Сари матлаби соддае давр мезанад, дар 13 сањифа аз навоњои њарза гўш пур карда, арсаи љавлони газоф гарм медоранд,

си Кумитаи телевизион ва радиои љумњурї мебошад ва шакке нест, ки корњое ба нафъи ин нињод анљом додааст. Лекин оќои Искандар Мирзоев аз пашша фил сохта, зарраро ба офтобї меситоянд, бо нигоњи сатњї, парешону гумроњона ба ќањрамонашон "хизмати хирсона" менамоянд. Оќои Искандар Мирзоев! Оё ба ифодаи Шумо "њар рўзи шанбею якшанбе 100-150 нафар кормандони Кумита ба њашари умумї мебаромаданд" (сањ. 202) шоистаи ситоиши раиси он аст? Чун як шоњиди бевосита мегўям, ки ин амал сўиистифода аз вазифа буд, ѓуломони ќарни 21 - кормандони маъмуриюэљодї ва техникии Кумита, ки на роњи гурез доштанду на роњи ситез, дар таъми-

рег меовард" (сањ.202) ва "барои њашарчиён (хонда шавад ѓуломон Ё.М.) дар нимрўзї хўроки гарми бепул ташкил менамуд" (њамон сањ.) менависед. Салламною баракалло! Онњо тўли 5 моњ шабу рўз дар банду басти таљдиди бинои ТВ "Сафина" софдилона зањмат кашиданд" (сањ.

202) менигорид бо фахр, ба њоли он бечорагон дилатон намесўзад? Ё ба "ману Асадулло Рањмонов то ними шаб фарш ва дару тирезањои онро (ТВ "Бањористон" ) рангу бор мекардем" (сањ. 203) гуфтани муовини он њазрат Абдусамад Њикматов бовар мекунед? Оќои Искандар Мирзоев гапњои бемаънию бемантиќро њарф гумон карда, бо берўии гўшношунид дўкон

Боз њамон ошу боз њамон коса

ба лафзи пуч мазмун додаю чун моку чапу рост љустан доранд. Аз хондани њарфњояшон хун дар рагњо ях мебандад. Барояшон њељ тавофут нест мурдани нафаре ба иллати пурхўрї ё дар шиканљаи гуруснагї хок гаштанаш. Давоми бист соли соњибистиќлолии Тољикистон ќањрамони очерки "Њидояти падар" њафтумин раи-

ру тармими биноњои ТВ "Сафина", ТВ "Бањористон", "Кохи Љомї" маљбуран ширкат варзида, дилбазан шуда буданд, замин сахту осмон баланд буд. "Раиси Кумита дар њама кор худаш ташаббускору ибрати дигарон буд. Вай дар тан либоси коргарї гоњ лой мекард, гоњ хишт медод, гоње дар паси чанбараки мошинњои боркаш чун ронанда нишаста, ќуму

бо љавзи пуч меороянд, дар сатрњояшон об аз шираи маънї паридааст, яке аз боѓу дигаре аз тоѓ, яке аз осмону дигаре аз ресмон. Ё "соли панљум аст, ки бо ташаббусу саховатпешагии Асадулло Рањмонов Кумита мактаб-интернати нобиноёни пойтахтро ба сарпарастї гирифта, ба он кўмаки ѓизої ва сарулибос мерасонад" (сањ. 204) ва дигар мисолњои њамсон ќатор меоранд, ки намеандешанд, ин њама аз љайби ќањрамонашон мебарояд? Кумита аз буљаи давлат, аниќтараш кисаи халќи љумњурї маблаѓгузорї мешавад ва њатто ќимати рекламаю эълон њам аз љайби мардум мерўяд. Пас, бо сахо аз кисаи мардум кас Њотами Той мешавад? Муаллифи очерк бо достони сабукашон калимаю ифодаи зери по афтодаро чун "Асадулло паймоншиканї, дурўягї, фиребгарї, мардумозорї, бењурматї нисбат ба калонсолонро нињоят бад мебинад… худнамої, таърифкуниро наѓз намебинад…" (сањ. 205) фаровон истифода бурда, лаззатро ба зањмат мубаддал намудаанд, суханро дар хок нишондаанд. Валекин дар пасманзари ин њама сатрњои вожуна ба як нуќтаи нињоят муњим эътибори хос додан лозим меояд. Оќои Искандар Мирзоев бо тавофур аз муваффаќиятњои беназири ќањрамонашон ќисса мекунанд, "ман аз соли 1960 то ба имрўз бо 16 раиси Кумита њамкор будам ва медонам, ки ў (яъне Асадулло Рањмонов) бо кору пайкораш яке аз раисони бењтарини Кумита мањсуб меёбад, лекин худнамоию таърифро наѓз намебинад" (сањ.209) гўён хулосаи ќатъї мебароранд. Маълум нест, ки аз рўи кадом ченаку меъёр эшон ќањрамонашонро "яке аз бењтаринњо" пиндоштаанд, вале зарурат барои аз рўи

www.tojnews.org

www.tojnews.org

НАМУНАИ КИТОБИ ИСКАНДАР МИРЗОЕВ

њаќиќат ниќоб бардоштани мо нест. Очеркнависи арљманд сарашонро ба санг зананд њам, телевизиони тољик рисолати асосии худ - таъмини мардуми љумњурї бо иттилои заруриро анљом намедињад, пас аз он дову дастгоњи њозиразамони техникї манфиате нест. Ку, ягон барномаи тањлилии нишонраси сиёсию иќтисодию иљтимої, ки ба дарди љомеа хўрад? Бидуни "урра-бод"-у диринг-дирингу тиринг-тиринг, гузоришњои беранг аз хейк-брейку чойбрейкњо, мусоњибањои дилгиркунанда, сањначањои аксар бемаънии њаљвї чиро дар ТВТ дидан мумкин аст? Телевизионњои дунё аз Шамсу Ќамар хабар меоранд, ТВТ њоло њам аз иљрои пахтасупорию љашни каду њикоят мекунад. Зиёда аз ин тез-тез њамаи чор шабака (њатто ТВ "Бањористон")-ро мебанданд, то консерти љашнию мусоњибањои "дастгирї кунанда"-ро њамагон бубинанд. Дар њељ давлате ба телевизионњои расмї чунин љабр раво намебинанд, бо пули мардум њамин мардумро гўл намезананд. Айнан њаминро мавриди "дар мазмуну мундариљаи барномањои радиои љумњурї таѓйироти куллие ворид сохтани раиси Кумита" (сањ. 207) метавон зикр кард. Як дастнишонди кори радио фарсахњо дури "раиси бењтарин" ин дастгоњи муњими таблиѓотии њукуматро бо нињоди ваќтхушкунї табдил дод, аммо ин мавзуъи дигарест. Ситоиш ваќте хуш аст, ки ситоишгар хуб бошад. Рост гоње хам мехўрад, вале асло намешиканад. Аљаби кас меояд: чї Искандар Мирзоев ин марди солдидаю таљрибаандўхтаро ба асбоби тамаллуќгў бадал кардааст? Чї маљбурашон намуда, ки дўѓи вайронаашро дар косаи шир пешнињоди мардум созанд? Магар узви Иттифоќњои нависандагон ва журналистони Тољикистон намедонанд, ки мўшикофї дар бозгўи афкору андешаи ќањрамони њама гуна асар, аз љумла лавњаю очерк истеъдоди олї ва зањмати љонкоњ таќозо дорад, бењудагўї сутўњ ба бор меорад. Чї водорашон сохта, ки аз сари тахашшўъ ва тазаррўъ рўи коѓаз сиёњ кунанд? Нависандаи њаќиќї поракунандаи ниќоби заррини зиштињо расвогари риёкорињост. Љои таассуф аст, ки аксари ањли ќалами мо кунун бо хиштњои хом бинои Кохи тамаллуќро баланд бардоштан доранд, дар чоплусию лагандбардорию хушомадгўї сабќат менамоянд, бехабар аз он ки рўзе ин бинои Кохи бешарафї болои эшон хоњад уфтод, он гоњ аз инфиолу шармсорию хиљолатмандї роњи наљот ёфтан ѓайриимкон мегардад. Зимнан, банда ба муаллифи очерк ва ќањрамонашон ѓарази шахсї надорам, суду зиёни онњо ба ман нарасидааст, ба умеди дифоъ аз њаќиќату адолат ќалам ба даст гирифтам. Ёр Муњаммад

12

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Оё Донишкадаи исломї муассисаи давлатї нест? Оё сару либоси донишљўёни донишкада дар вазорати маориф тасдиќ нашудааст? Пас барои чї донишљўёни донишкадаи мо ба дигар донишгоњњо рафта наметавонанд?

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

13

Имом - хатиб, мардум, ањли ибодати ин масљид мехоњанд масљидашон ном дошта бошад. Аќаллан барои он ки масљид аз часпаки "серков" тадриљан халос шавад, њарчанд он чї ба забон нишастааст, пок кардани он осон нест.

Давру бар, болову поён ва чапу рости ин матлаб њамагї 25 сомонї арзиши наќдї дорад. Ќаблан аз њамаи хонандагони ин матлаб, ки барои њамагї як сухани 25 - сомонаї ваќти пурќиматашонро мегирам, узр мепурсам. Вале шояд бо нашру пахши ин матлаб чандин нафари дигар пайдо гардад, ки мисли ман њарфи баробар ба 25 сомонї дошта бошад… Аслан иштибоњ аз худам сар зад, ки бо вуљуди дар коргоњ ба интернет дастрасии бемањдудият доштан, боз бодигарї карда, хостам дар манзилам њам агарчи бо мањдудият, аммо интернет фароњам биорам. Шукри модемњои 3G, ки ин имкониятро сода гардонидаанд. Дар як соли ќабл агар арзиши поёнтарини интернети моњона тариќи модемњои ширкатњои мобилї 100 сомониро дар бар мегирифт, њоло аз 25 сомонї оѓоз мешавад. Ин њам як пешравии Тољикистон, ки мешавад дар ќатори "дастовардњои даврони истиќлол" ном бурд. Интернети камбаѓалона - барои камбаѓалон. Њам њаљмаш мањдуд асту њам суръаташ баробар бо роњравии сангпушт. Танњо номаш интернет аст, ки ба љуз аз нишастан дар сомонањои иљтимої дигар ба њељ дарде даво намебахшад. Шафтолуи гап ин ки бо вуљуди таљрибаи яксолаи истифодабарї ва доду ситади интеренти модемї, "кидат" шудам. Мефањмед, "кидат"! Дар њаљми 25 сомонї! Тибќи анъанаи яксолу анд моња, ки њар моњ барои пур кардани суратњисоби шумораи симкорти интернетиам ба марказњои хизматрасонии ширкатњои мобилї мерафтам, як бори ќабл аз бори охир дар таърихи 13 октябри соли 2012 хостам муштарии ширкати маъруф ба "Beeline" гардам. Он рўз аз Маркази дилерии ширкати Beeline, воќеъ дар кўчаи Рўдакї, 58 симкорт харидам. Чун модеми универсалї доштам, дигар ниёз ба модем харидан набуд. Ходими ин марказ, духтараки хушадо бо номи Фароѓат љамъу тарњу зарбу таќсим карда, бо арзиши 35 сомонї маро муштарии интернетии ширкати мобилии Beeline кард ва афзуд: - Моњи дигар метавонед њамагї 25 сомонї бипардозед, на 35 сомонї. Тарофаи Шумо Х6 ном дорад, ки дорои њамагї 3G интернет аст. Шумо метавонед, ки аз ин миќдор 1G-ро рўзона истифода баред ва боќимондаашро шабона. Хуллас, ў њам хурсанд, ман њам хурсанд, ки савдои њардуямон пухт. Ў ба ширкаташ пул овард ва ман ба манзилам интернет бурдам. Бе гуфтугў ва чуну чаро њаљми интернети ман дар таърихи 14 ноябри соли љорї обу адо гардид, сарфи назар аз он ки њаљми муайяни ваъдагии ширкатро истифода набурда будам. Гардам аз "њилањои шаръї"-и ширкатњои мобилї, ба вижа Beeline, ки чи бо найрангу чашмбандї њамаро моту мабњут кардаанд. Дар ивази маблаѓи муаяйн як њаљми муаяйни интернетро ба шумо мефурўшанд, вале як моњ фурсат медињанд. Њилоли моњи нав, ки намудор шуд, њатто агар як мегабайт њам ки аз ин миќдори харидаатон истифода набурда бошед, интернетатон ќатъ мегардад. Боз њам хулоса, ки як моњ дар ин миён сипарї гардид ва 13 декабр дубора ба маркази хизматрасонии Beeline, воќеъ дар кўчаи Рўдакї, 58 рафтам, ки аз сари нав модемамро фаъол гардонам. Ин бор њам Фароѓат бо омадеду хуш омадед, маро истиќбол гирифт ва арзамро пурсиду пуламро ба шумораи модемам сарозер кард. Боз хайру хушу рафтеду боз биёед… Шояд нияти неки Фароѓат буд, ки

Дар асоси сурати Максим Иванов, карикатура.ру

"Ин тавр њоло набуд!" ё "кидат" бо усули БилЪайн

... Агар хур-хур накарда асалам биёрї, туро аз “ЯКум” ба “Љон” мегузаронам. Ин тавр њоло набуд! баъд аз ду рўзи дигар, элак бањона гуфта, ба дидори ѓанимати Фароѓат шитофтам. Гуфтамаш, њеч аз интернетат дарак нест. Ё шумораи маро бар ѓалат барчидї ва ё аслан фаромўш кардї, ки дар ин ду рўз аз интизорї дар роњи интернет (-ат) љон ба лаб расидем. Як бори дигар шумораи симкортамро санљиду мутмаин шуд, ки хизматашро дуруст анљом додааст. Гуфтам, пас чаро интернети ман њоло њам фаъол нест? Ку як бор аз "калонтарњоят" пурс. Аз шеваи њарфзаниаш њувайдо буд, ки бо оператори ширкат њамсуњбат аст. Телефонро хомўш карду рў ба ман овард: - О, Шумо нагуфтед, ки аз санаи ба ширкати мо пайвастанатон як моњ дар миён фосила буд. Ин маблаѓе, ки Шумо 13 декабр супоридед, дар њисоби ќарзи моњи ноябриатон сарф шудааст. Бино бар њамин агар хоњед, аз сари нав 25 (!) сомонї супоред, интернетатон фаъол мегардад. Эй, кош њамин њарфро дар рўзи 13 октябр мегуфтї, Фароѓати љон. Акнун ёбу гир - на маблаѓро пас гирифтан имкон дорад ва на интернет дарёфт кардан. Гўё ин 25 сомонї буд ва гўё набуд. Сухани ин ходими Маркази дилерии Beeline, ки мегуфт: "Моњи дигар метавонед њамагї 25 сомонї бипардозед, на 35 сомонї", чунин маъно доштааст, ки Шумо - муштарии муњтарам, муваззаф њастед бе фосила - санаи 13-уми њар моњ ин миќдор маблаѓро ба ширкат пардохт кунед. Дар акси њол, чунин рўз (-е, ки ба сари мани муштарии муњтарам гардон аст), ба саратон хоњад омад. Муфассалтар бигўям (он чизе, ки аз

ин "кидат" худам дарк кардам), ман ки 13 октябр танњо барои як моњ интернет харида будам, биноан 13 ноябр ва дар рўзњои баъдї барои дарёфти дубораи њамон њаљми муаяйни интернет 25 сомонї пардохт мекардам. Акнун ки 13уми ноябр ва дар рўзњои баъдияш пардохт накардаму якбора 13 декабр бо гузашти як моњ хостам дубора интернетамро фаъол гардонам, аз ин рў 25 сомонии пардохткардаи ман њамчун ќарзи 13 ноябр то 13 декабр ситонида шудааст. Ин тавр, гумон мекунам, каме фањмотар шуд. Яъне як моње, ки њади аќал 1 килобайт њам истифода набурда будам, аммо 25 сомонї пардохт кардам. Даќиќтараш, бо "њиллањои шаръї" аз ман ситониданд. Баъдан мутахассисини ширкати Beeline њолати мазкурро чунин шарњ доданд: "Ин кори система аст. Система њамин гуна ба роњ монда шудааст, ки ба таври автоматї пардохти њатмии абонентї меситонад. Шумо (яъне ман) муштарии муњтарам, бояд як рўз ќабл аз фаро расидани муњлати истифодабарии интернетатон ширкатро дар хусуси оянда истифода набурданатон аз хизматрасонињои Билайн, огоњ мекардед, ки накардед. Биноан, бо айби худи Шумост, ки маблаѓи пардохткардаатон њамчун ќарз аз Шумо ситонида шудааст. Тамом вассалом! Ба Шумо, муштарии муњтарам, љавоб"! "Кидат", "кидат" - и њаќиќї бо усули Beeline!!! Ин тавр њоло набуд! Нав дидем! Гап нест, БилЪайн! Њ.Ё.С., як муштарии кидатшудаи "Билайн"

НАМУНАЕ АЗ МАСХАРАБОЗИЊОИ МАСЪУЛИНИ БАХШИ РЕКЛОМИ БИЛАЙН, КИ АЗ ЗАБОН ВА ГЎИШИ ТОЉИКЇ БЕБАЊРААНД

Имоми масљиди... серков ё ибодатгоњи беном Дархости инфиродї аз Абдурањим Холиќов, раиси Кумитаи дин ва ташкилотњои динии Љумњурии Тољикистон Бале, на танќид, на киноя, балки танњо дархости рўзноманигорї. Мўњтарам раис, Дирўз дар мањаллаи "Гипрозем" шоњиди сўњбати дўстам бо нафаре тавассути телефон шудам. Чун он нафар аз рафиќи ман пурсид, ки дар куљост, посухаш дод, ки назди масљиди "серков" истодааст... Ба ин ибора гўш одат кардааст, зеро онро борњо шунидааму мардум мешунаванд ва ё истифода мебаранд. Њатто дар мурофиае њам аз шоњиде ин ибора садо дода буд, њарчанд он гўшхарош ва шутургурба (парадокс) аст, чунки имом дар "серков" буда наметавонад ва "серков" њам имом надорад. Мурод аз истифодаи ин ибора "масљиди паси серков" аст. Љумъаи гузашта пас аз намоз назди имомхатиби ин ибодатгоњ Мулло Давлат рафтам ва гуфтам, агар имкон дошта бошанд, дар ваќти мавиза ё сўњбати пеш аз намоз њар њафта номи масљидро эълон ва аз ањли ибодат дархост кунанд, то ки аќаллан мардуми намозхон номи масљидро ба забон оранд, на калимаи "серков"-ро. Имомхатиб гўё, интизори чунин сухан будааст, ки гуфт: "Бо љону дил ман чанд њафтае, ки зарур бошад, чунин эълон мекунам, вале сад афсўс, масљиди мо ном надорад..." Боварам наомад ва чун имом њайрати маро дид, боз суханро пурќувваттар карда гуфт: "Ин як тарафи кор, агар бовар кунед, маро њам мардум гоње "имоми масљиди серкув" мегўянд..." Бовар дорам, масъалаи мазкур бароятон рўшан шуд ва ин мураккаб њам несту чигил њам. Имомхатиб, мардум, ањли ибодати ин масљид мехоњанд масљидашон ном дошта бошад. Аќаллан барои он ки масљид аз часпаки "серков" тадриљан халос шавад, њарчанд он чї ба забон нишастааст, пок кардани он осон нест. Аслан, дар тамоми љумњурї масољид ном доранд ва мардум як масљидро аз дигараш бо њамин номњояшон њам гоње фарќ мекунанд.Масалан, масољиди Мавлоно Яъќуби Чархї, "Сари Осиё", "Шоњмансур" дар Душанбе, масљиди "Нури Ислом" дар Хуљанд, Њазрати Шоњ дар Истаравшан ва садњои дигарро мардум ѓолибан бо номашон медонанд. Рушан намедонам, вале чунин бояд бошад, ки дар Кумитаи дин низ масољид бо ном ба ќайд гирифта мешаванд ва ё ном надошта бошад, аќаллан аз рўи макон ё нишон ибодатгоњро сабтином мекунанд. Мўњтарам раис! Њатто агар ном зарур набошад њам, аз шумо хоњиши шахсї дорам, барои ба њамин масљиди беном исме расман гузошта шавад, то ки дар пештоќи он мисли бисёр масољид ном навишта шавад, зеро дар олами ислом аз назари ман ин ягон масљидест ва ягона имомест, ки тавассути часпаки "серков" мешиносанд ва ном мегиранд. Дар дигар кишварњо чунин таљриба њам нест, ки калисо пањлуи масљид бошаду он масљидро бо номи калисо шиносанд. Агар дигар масљид ном надошта бошад, бо номи имомаш, мањаллааш ва ё дењае, ки дар он макон гирифтааст, муаррифї мегардад, аммо ин масљиди беном то кай тавассути калисо шинохта шавад? Муњибуллоњ ЌУРБОН

АКСИ ГЎЁ

14

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Лоињаи Ќонуни Тољикистон "Дар бораи интихоботи президент", ки аз љониби Кумитаи тадорукот оид ба ислоњоти интихоботи президент" ба парлумон пешнињод шуд, баррасї нашуд.

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

15

Шумораи ањолии доимии ЉТ ба њолати 21-уми сентябри соли 2010 - 7 миллиону 564,5 њазор нафарро ташкил дод. Ба њолати 1-уми октябри соли 2012 бошад шумораи ањолии доимии ЉТ ба 7 миллиону 917,1 њазор нафар расидааст.

ЧАРО? ЧАРО ТО ЊОЛ НАТИЉАЊОИ НИЊОИИ БАРЎЙХАТГИРИИ АЊОЛЇ ЭЪЛОН НАШУДААНД?

- Расман Тољикистон чї ќадар нуфус дорад? Яке 7 миллион менависад, дигаре 8 миллион мегўяд. Намедонї, ба кадомаш бовар кунї. Ин дар њолест, ки дар соли 2010 дар Тољикистон барўйхатгирии ањолї гузаронида шуд. Чаро то њол натиљањои нињоии барўйхатгирии ањолї эълон дошта намешавад? Чї магар ин сирри давлатї аст? Файзалї ХОЛИЌОВ, сокини шањри Душанбе - Тибќи ќарорњои Њукумати ЉТ аз 1-уми августи соли 2005 тањти № 282, аз 4-уми июли соли 2006 тањти № 312, фармони президенти ЉТ аз 29-уми августи соли 2009 тањти № 685 ва Ќонуни ЉТ аз 19-уми майи соли 2009 тањти № 523 "Дар бораи барўйхатгирии ањолї" ва инчунин мутобиќи тавсияњои СММ барои њамаи мамлакатњо дар бораи дањ сол як маротиба гузаронидани барўйхатгирии ањолї, аз 21 то 30-юми сентябри соли 2010 дар ќаламрави ЉТ барўйхатгирии ањолї ва фонди манзил гузаронида шуд. Айни замон, натиљањои асосии барўйхатгирии ањолї ва фонди манзил дар соли 2010 љамъбаст гардиданд. Љилди якуми нашри расмї "Шумора ва љойгиршавии ањолии ЉТ" ва љилди дуюми нашри расмї "Њайати синнусолї, љинсї ва њолати аќди никоњи ањолии ЉТ", љилди сеюм "Њайати миллї, донистани забонњо ва шањрвандии ањолии ЉТ" омода гардида, дар таърихи 24-уми ноябри соли 2012 он дар нашрияњои расмии марказии ЉТ ба нашр расида мавриди истифодаи умум ќарор гирифтанд. Шумораи ањолии доимии ЉТ ба њолати 21-уми сентябри соли 2010 - 7 миллиону 564,5 њазор нафарро ташкил дод. Ба њолати 1уми октябри соли 2012 бошад шумораи ањолии доимии ЉТ ба 7 миллиону 917,1 њазор нафар расидааст. Аз шумораи умумии ањолии љумњурї мардњо 3 миллиону 817,0 нафар ва занњо 3 миллиону 747,5 њазор нафарро ташил доданд. Шумораи мардњо нисбат ба соли 2000 748,0 њазор нафар ё 24,4% афзуда, шумораи занњо 689,0 њазор нафар ё 22,5% афзудааст. Дар давраи барўйхатгирии ањолї ва фонди манзил дар соли 2010 аз рўи мансубияти миллї бо фоиз тољикон-84,3%, ўзбакњо- 12,2%, ќирѓизњо-0,8%, русњо-0,5%, туркманњо-0,2%, арабњо ва тоторњо 0,1% ва дигар миллатњо 1,8% ташкил доданд. Суръати муќоисавии афзоиши миллатњо нишон медињад, ки аз њама бештар шумораи тољикон зиёд шудааст. Масалан, агар дар фосилаи байни солњои 2000 ва 2012 шумораи тољикон 1 миллиону 475,5 њазор нафар ё 30,1% зиёд шуда бошад, пас шумораи ќирѓизњо, баръакс, 4,8 њазор нафар ё 7,3%, шумораи ўзбакњо 10,4 њазор нафар ё 1,1%, шумораи ќазоќњо 0,3 њазор нафар ё 36,4% ва туркманњо 5,1 њазор нафар ё 25,2% кам шудааст. Зиёдшавии шумораи тољикон асосан ба афзоиши табиии ањолї зич вобаста аст. Дар дањсолаи охир баробари афзоиши табии ањолї, муњољирати ањолї (кўчида рафтани он) ба њайати миллии ањолии љумњурї низ таъсир расонд ва дар сохтори этникии ањолї баъзе таъѓйирот ба вуљуд омаданд. Ба њамин сабаб, дар натиљаи кўчида рафтани ањолии дигар миллатњо аз ЉТ, шумораи русњо-48,9%, белорусњо - 77%, украинњо - 72,2%, молдаванњо - 54,0%, тоторњо - 65,7%, озарињо - 53,5%, арманињо - 56,4%, гурљињо - 42,9% ва дигар миллатњо кам шудааст. Аз рўи маълумоти барўйхатгирии ањолї ва фонди манзил дар соли 2010 бармеояд, таносуби ањолии шањру шањракњо ва мањалњои дењот, дар муќоиса бо натиљањои барўйхатгирии ањолии соли 2010 таѓйир наёфтааст. Њисаи ањолии шањру шањракњо дар шумораи умумии ањолї 26,5% ва мутаносибан њисаи ањолии дењот дар шумораи умумии ањолї 73,5%-ро ташкил намудааст. Ба саволи Шумо сардори Раёсати барўйхатгирии ањолии Агентии омори назди президенти Тољикистон Зебо ИСМОИЛОВА посух дод.

ЧАРО?

АКСИ ГЎЁ

ЧАРО МО БАРОИ ОБ АЗ КИШВАРЊОИ ПОЁНОБ ЉУБРОНПУЛЇ НАМЕГИРЕМ?

- Солњои Шўравї Ќирѓизистон бар ивази об аз обанбори Тўхтагул барои Ўзбакистон ва Ќазоќистон нафт, ангишт ва маводи сўхт мегирифт. Тољикистон бар ивази оби обанборњои Ќайроќум ва Норак барои Ўзбакистон, Туркманистон ва Ќазоќистон молњои зарурї мегирифт, вале на аз худи љумњурињои номбурда, балки аз маркази Иттињоди Шўравї. Зеро марказ барои саноати њарбї ва ѓайрињарбї ба пахта эњтиёљ дошт ва аз ин рў, љубронпулї пардохт менамуд. Ба ибораи дигар, ба ѓайр аз Тољикистон ва Ќирѓизистон, Кремл барои рушди саноати пахтаи љумњурињои номбурда манфиатдор буд. Ин се љумњурї заминњои калони корам доранд, вале камбуди обро эњсос менамоянд. Ўзбакистон дар љамъоварии пахта дар Иттињоди Шўравї маќоми аввал ва дар дунё пас аз Чин, Њиндустон, Амрико ва Миср маќоми панљумро ишѓол менамуд. Њоло бошад, бармегардем ба замони имрўз ва боз мебинем, ки Ќирѓизистон мисли пештара љубронпулї мегирад. Аммо Тољикистон аз ин љубронпулї бенасиб гардонида шудааст. Чаро мо барои оби худ аз кишварњои поёноб љубронпулї намегирем? Инро чї гуна маънидод кардан мумкин аст? Носир ДАВЛАТОВ, сокини ноњияи Рўдакї - Ќазоќистон ва Ўзбакистон дар замони Шўравї таќсимоти ноодилонаи об ва хизматрасониро ба Ќирѓизистон дар шакли таъминот бо ангишт, мазут ва газ љуброн мекарданд. Тољикистон бошад, аз марказ субвенсия мегирифт, аз љумла, ангишт, гўшт ва дигар молњои зарурї. Ба мо мегуфтанд: "Ба мо пахта дињед ва шумо соњиби њама чиз мешавед". Пас аз фурўпошии Иттињоди Шўравї њама чиз дигаргун гашт, махсусан барои Тољикистон. Тибќи њуќуќи байналмилалї хизматрасонињо бояд пардохт шаванд ва манфиати бадастовардашуда низ бояд таќсим шавад. Ќоидаи мазкурро Ўзбакистон риоя намекунад. Чунин тарзи мављудаи таќсимоти об ноодилона мебошад. Барои њалли масъала бояд як комиссияи њавзаи Амударё таъсис дода шавад ва созишномае бо иштироки Ќирѓизистон, Афѓонистон, Тољикистон, Ўзбакистон, Туркманистон ва Эрон тањия ва ба имзо расад. Дар њавзаи мазкур бояд таќсимоти наву одилонаи об роњандозї гардад. Метавон низоми таќсимоти об дар вилоятњои ѓарбии Канадаро истифода бурд. Њар як кишвар метавонад њиссаи ба вай људокардашударо барои авлавиятњои худ истифода барад. Њамсоя аз њамсояи худ метавонад њаљми зарурии обро харидорї намояд. Мисли бозори энергетикї мумкин аст, ки бозори об пайдо шавад. Дар баъзе минтаќањо ин тарзи кор аллакай бо муваффаќият мавриди истифода ќарор гирифтааст. Ба саволи Шумо котиби миллии Комиссияи байналмилалї оид ба сарбандњои бузург Њомидљон ОРИФОВ посух дод

?-И НОБОБ ОЁ БА ИСТИФОДАБАРИИ ТАНЎР ДАР НАЗДИ БИНОЊОИ БАЛАНДОШЁНА ИЉОЗАТ АСТ?

- Оё шањрдории Душанбе дар назди сањни биноњои баландошёнаи истиќоматии пойтахти кишвар - шањри Душанбе сохтани танўр ва истифодабарии онро иљозат додааст ё не? Мехостам дар бораи иљозати додану надодани маќомоти шањрї оид ба бунёду истифодабарии танўр дар назди сањни биноњои баландошёна мушаххас маълумот медодед. Дилафрўз ШАРИФОВА, сокини ноњияи Фирдавсї - Њамагуна амалњои сохтумонї дар Тољикистон дар доираи талаботњои Ќонун дар бораи фаъолияти меъморї, шањрсозї амалї карда шуда, љобаљогузории иношотњо тибќи талаботи наќшањои генералї ва наќшањои муффасали тарњрезии мањалњо амалї карда мешавад. Сохтумони мањаллањои ањолинишин тибќи талаботи меъёру ќоидањои сохтумони шањрсозї (ба наќшагирї ва сохтумони мањалњои ањолинишин) ба роњ монда шуда тамоми инфраструктурањои зарурї барои зиндагии шањрвандон ба назар гирифта мешавад. Тибќи меъёри зикргардида дар ваќти тањияи биноњои истиќоматї барои њисоби њар як шањрванд дар маљмуъ 4,2 м.кв. бо назардошт ба њар як шањрванд пешбинї карда мешавад, ки дар он майдончањои бозии кўдакон, љои истироњати калонсолон, таваќќуфгоњи муваќќатї, майдончаи корњои хољагї ва њатто гаштугузор дар назар дошта шуда гузоштани њар гуна иншоотњои њусни шањрро костакунанда иљозат дода намешавад. Тибќи меъёру ќоидањои сохтумонї зикр гардида сохтумони њамагуна дегдону танўрњо, айвонњо ва ѓасби гирду атрофи иморат дар мањалњои маскунї манъ буда, дар њолати аз тарафи шањрвандон худсарона роњ додан ба ин камбудињо тибќи ќонунњои амалкунанда ба љавобгарии маъмурї ва љиної кашида мешаванд. Ба саволи Шумо сармеъмори шањри Душанбе Ќудратулло ФАЙЗУЛЛОЕВ посух дод.

БИДУНИ ШАРЊ

?-И НОБОБ ИЉОРАИ КИТОБ ДАР МАКТАБЊОИ МИЁНА ЧЇ ШАРТ ВА МУЊЛАТ ДОРАД?

- Ваќте мо дар замони Шўравї мактаб мехондем, китобњои дарсї аз мактаб ба хонандагон ройгон дода мешуд. Алњол китобњои дарсї ба хонандагони мактаб бо пардохти маблаѓи муайян ба иљора дода мешавад. Бигўед, ки муњлати ба иљорадињии китоб дар мактабњои миёна то чанд сол давом мекунад? Оё намешавад, ки баъди аз њисоби маблаѓи иљораи китоб рўйпуш намудани харољоти чопи китоб он ройгон ба хонандагон вогузор карда шавад? Раљабалї ДАВЛАТОВ, сокини шањри Душанбе - Таъкид бояд намоем, ки дар љумњурї низоми иљораи китобњои дарсї амал мекунад ва тибќи талаботи ин низом муњлати иљораи китобњои дарсї се сол муайян шудааст. Яъне, дар ин муддат, муњлати иљораи китоби ёдоваршудаи шумо ба анљом расид. Табиист, ки маблаѓи он низ аз шуъбањои маорифи шањру ноњияњои љумњурї љамъоварї шудааст. Вазорати маорифи ЉТ тањия ва чопи китобњои дарсиро тибќи наќшаи муайян бо назардошти муњлати истифодаи китоб, низоми иљораи он, пардохти маблаѓи масрафшуда, стандартњои таълимї, наќшаву барнома ва омилњои дигар ба роњ мемонад. Айни замон, дар Вазорати маориф лоињаи Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи адабиёти таълимї" мавриди баррасии коршиносону мутахассисони соња ќарор дорад ва ќабули минбаъдаи ќонуни мазкур тањия, нашр ва чопи китобњои дарсї ва маводи таълимро ба низом хоњад даровард. Ба саволи Шумо сардори маркази матбуоти Вазорати маорифи Тољикистон Мањмудхон ШОЕВ љавоб дод.

РАЊМАТНОМАИ МАРДУМЇ СИПОС БА ХОЛИЌОВ, ЮСУПОВ ВА ТОЉИДДИНОВ !

- Њаљ мактабест, ки дар он бандагони хоси Худо тарбият шуда, ба мартабањои болотари бандагиву одамгарї мерасанд. Мо аз ташкили имсолаи њаљ розї њастем, чунки масъулини Кумитаи дини назди Њукумати Љумњурии Тољикистон бо роњбарии раиси Кумитаи мазкур Холиќов Абдурањим Ѓаффорович ба иљрои вазифањои худ ба таври хеле љиддї муносибат карданд. Пас аз як њафтаи дар Маккаи Мукаррама будани мо гуруњи кории Кумитаи дин бо маќсади донистани шароити зоирин ба ин шањри муќаддас сафари корї анљом дод. Муњтарам Холиќов А.Ѓ аз рўзи аввали сафари хидматї бо њољиён буд ва њар рўз аз њоли мо хабар гирифта, бо мо њам мулоќотњои умумї ва њам суњбатњои алоњида баргузор менамуд. Дар натиљаи назорати шахсии ў ва кўшишњои мудири шуъбаи њаљ ва робитањои байналмилалии њамин кумита Юсупов Абдуѓаффор тамоми камбудињо бартараф гардида, шароити мењмонхона, рафтуомади мардум ба воситаи автобусњо то масчид, сифати хўрок бењтар гардид ва роњбаландон љиддан аз паи кор шуданд. Гуруњи кории Кумитаи дин ва роњбари он Холиќов А.Ѓ. ба гармои тоќатфарсо нигоњ накарда, њар рўз аз соатњои 3-4 субњ то ба итмом расидани намози хуфтан бо мардум буданд.Њангоми њаљи фарзї тамоми њољиёни љањон дар Мино, Арафот ва Муздалифа љамъ меоянд ва бинобар издињоми хеле зиёд мушкилоти вазнин дар таъмини мардум бо наќлиёт, љои хоб ва хўрок ба назар мерасад. Дар ин њангом њољиёни Тољикистон самарнокии фаъолияти гуруњи кории Кумитаи дин ва ѓамхории Юсупов Абдуѓаффорро пурра эњсос намуданд. Масалан, дар натиљаи кўшишњо ва ѓамхории ў барои њољиёне, ки бемор шуда, имконияти мустаќилона ба макони њаљ рафтан надоштанд, шароити мусоид фароњам оварда шуд, то ки онњо аз њаљи фарзї ќафо намонанд. Зимнан, ёдовар шудан лозим аст, ки Юсупов А. дар муддати 5 соли кораш 4 маротиба бо ифтихорномаи Вазорати њаљи Арабистони Саъудї сарфароз гардонида шудааст. Гуруњи мо аз 46 нафар иборат, ки роњбаладии онро Тољиддинов Абдукарим бар уњда дошт. Ў дастурњои Кумитаи динро пурра ба роњбарї гирифта, ба мардум ёрии амалї мерасонд ва барои аз љониби њољиён иљро гардидани тамоми ќоидањои њаљи умра ва фарзї бо вољибот ва сунатњои он мусоидат менамуд. Мо аз кормандони Кумитаи дини назди Њукумати Љумњурии Тољикистон, шахсан аз Холиќов А.Ѓ ва Юсупов А.,њамчунин аз роњбалад Тољиддинов А. миннатдор буда, орзу мекунем, ки њољиён оянда низ бо ѓамхории онњо фаро гирифта шаванд. Њољиён С.СОЊИБОВ, М.СОЊИБОВ, А.ДЎСТОВ, М.НУРАЛИЕВ, З.ШАРИПОВ,Э.САЙФОВ, М.ФАЙЗАЛИЕВА, М.ФАЙЗАЛИЕВ, Ф.ТАБАРОВ, А.НУСРАТОВ, Д.НУСРАТОВА ва дигарон, сокинони ноњияи Файзобод. Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru

16

№39 (315), 19-уми декабри соли 2012

Оромии сањарии он љоро як шўру ѓавѓое, ки аз пушти истгоњ мерасид, халалдор мекард. Чашмам ба ду нафар афтод, ки ин сў он сў медавиданд. Аз онњо дуртар дар рўи барф касе мехобид. Аз гандумрангии онњо маълум буд, ки ѓайрирус њастанд.

ЛАТИФАЊО

Шўхињо аз Султони Њамад, рўзноманигор: мехост роњбарии муњољирин ва муљоњиддинро ба ўњда бигирад. То фурудгоњ ў талош кард, ки ин масъулиятро устод ба дўши дигар кас бор кунад: - Устод, бо ин мардум шумо кор кардед, медонед. Ман наметавонам. Якташ як гап мега, дигараш дигар гап… Хулоса, боз ина як чашмам њам дард мекунад…

- Њамаро бо як чашмат нигоњ кун, корњоят хуб мешаванд, - гўён устод Нурї табассумкунон вориди чархбол шуд.

ЊАМАРО БО ЯКЧАШМАТ НИГОЊ КУН Охири моњи соли 1993 буд. Устод Раббонї, раиси љумњури Афѓонистон њамчун миёнљї устод Нуриро бо хоњиши Евгений Примаков, рањбари хадамоти иттилоотии Русия ба сўњбати ў ба Кобул даъват кард. Устод Нурї ќабл аз ба Кобул рафтан ба љои худ марњум мулло Абдуѓаффори Худойдодро дар Толуќон ќоиммаќом таъйин намуд. Аммо мулло Абдуѓаффор ба њељ вачњ на-

Ин Дустум кори душмана кард Тобистони соли 1994 генерал Дустум болои Ќундуз њамла бурд. Аз ин њамла муњољирини тољик, ки дар дохили шањр ва гирду атрофи он маскан гузида буданд, талафоти љониву хисороти молии зиёде диданд. Як ќисми онњо маљбур шуданд, ки ба Толуќон дасти холї љон ба саломат бубаранд. Ваќте ки ин хабари нохушро ба устод Нурї расонданд, ў даст ба чини пешонї бурда гуфт: - Њоло бигўед, ки ин Дустум (задаро дар ваќти талаффузи ин калима дар њиљои аввал монда) кори душманора кард… Афсўс! МЕРРЕМ ГУФТ, КИ МЕРЕМ Тобистони соли 1996 Намояндаи вижаи дабири кулли СММ дар умури Тољикистон Герд Дитрих Меррем дар чањорчўбаи гуф-

тушунидњои сулњ ба мулоќоти устод Нурї ба Толуќони Афѓонистон ташриф овард. Дар сўњбати чандсоата масоили зиёде, аз љумла, бозгашти сарбаландонаи муњољирини тољик муќими Афѓонистон ба Ватан низ мавриди бањсу баррасї ќарор гирифт. Баъди гуфтушунидњо мардуми дар берун љамъомада аз устод Нурї суол карданд: - Устод, ин намояндаи Созмони Милал, чї мегўяд? Оё моро фиреб доданї нестанд?

- Номи ин намояндаи Созмони Милал Меррем аст. Омадааст ва мегўяд, ки мардумро бигў, ки мерем, Тољикистон мерем. Агар розї бошед, ина Меррем! - ва ба сўи намояндаи СММ ишора намуд устод Нурї. Мардуми љамъшуда дар ин суханони устод оњанги шўхиомезеро эњсос намуда, хандиданд. Љаноби Меррем низ гўё чизеро фањмида бошад, табассумкунон сўи одамон нимтаъзим кард. Саид Абдуллоњи Нурї, Худо рањматаш кунад, аз љумлаи сиёсатмадорони сухандону нуктасанљу њозирљавоб ба њисоб мерафт. Шеърро хуб мефањмид, шеъри зиёд аз ёд медонист. Худ низ гоњ-гоњ шеър эљод мекард. Сесаду шасту шаш пањлуи суханро хуб пушту рў мекард. Хулоса, нуктадону нуктасанљ буд. Њамин сифати хислаташ боиси муассир гардидани каломаш болои инсонњо буд…

МАРДИКОРНОМА

Як њамлаи скинхедњо Воќеае, ки он рўз шоњидаш гаштам, маро водор кард онро рўи торнигор орам. Сањарї тахминан соати 7, сўи истгоњи бозори Черемушки (шањри Краснаярск) мерафтам, то ба мусофирбари зарурї нишаста, ба кор равам. То истгоњ наздик ба 15 ќадам монда буд. Оромии сањарии он љоро як шўру ѓавѓое, ки аз пушти истгоњ мерасид, халалдор мекард. Чашмам ба ду нафар афтод, ки ин сў он сў медавиданд. Аз онњо дуртар дар рўи барф касе мехобид. Аз гандумрангии онњо маълум буд, ки ѓайрирус њастанд. Дар аввал фикр кардам, ки шояд озарї њастанд, вале ваќте калимањои форсї ба гўшам расид, тољик будани онњо фањмо гашт ва зуд наздашон шитофтам. Марде пурожанг, тахминан 4045 - сола дар даст телефони мобилї ин сў, он сў бошитоб роњ гашта, кадом њамшањриашро ба ёрї даъват мекард. Аз суханронињояш фањмо гашт, ки ба онњо дузд, ё миллатчињои урус њамла кардаанд. Болои чашмаш захм бардошта буд ва хун аз пањлўи чашмаш гузашта, то ба зери манањ равон шуда буд. Дуввумї, љавони хароби ќадбаланд ва тахминан 18-20 сола буд. Ягон љояш захмї набуд, вале нигоњу ранги рўяш гувоњї медод, ки хеле тарсидааст. Дар дасташ зарфе обдор сўи саввумї мешитофт. Саввумї, бењушу беёд хоб буд. Дар наздаш нишаста, набзи дасташро љустам. Дилаш хеле оњиста мезад. Дар рўи ў ягон захме дида намешуд. Сахт- сахт меларзид. Он марди пурожанг наздам шитофт ва бо чашмони пур аз ашк аз ман ёрї мехост. Худоё, чї ёрї њам аз дастам меояд дар ин њолат? Дасту по хўрда намедонистам чї тавр кўмаки аввалиндараља бояд кард. Ин марди пурожанг воќеаро мефањмонд, ки панљ даќиќа пеш се нафар ба онњо хуљум карданд. Ин марди 40 - сола ва он љавони бењуши хобида, ки тахминан 30 - сола буд, бо онњо муќовимат нишон медињанд. Вале он љавони 20 - сола ягон муште назада ва нахўрда мегурезад. Ин ду бо он се нафар, ки дар дасти як нафарашон тахтачўб будааст, хеле занозан менамоянд, вале ваќте ин пахлавони хобида, ба сараш зарбаи сах-

ти тахтачўб мерасад, аз пой меафтад. Тахтачўб аз зарбаи сахт мешиканад, ки порањояш он љо буданд. Миллатчињои урус баробари афтидани ў роњи гурез мегиранд… Ин марди солхўрда љавони хобидаро такон дода, бо ашки резон, фарёд мекард, ки "Алишер, хез"... Ба ў фањмондам, ки такон надињад ўро, чунки агар майнааш лат дида бошад (сотрясение мозга) њаргиз ўро наљунбонанд. Ин њама воќеаро тўдаи одамони истгоњ аз дур наззора мекарданд. Як урусзани тахминан 40 - сола наздамон омад ва пурсид, ки ёрии таъљилиро љеѓ задаанд ё на? Он марди пурожанг љавоб дод, ки ња љеѓ заданд. Ба њар њол фикр кардам, ки бењтараш њамин зани урус бори дигар ёрии тиббиро даъват намояд. Бо телефони худ занг задаї баробари пайвастшавии алоќа онро ба зани урус додам. Ў бо шеваи дурусти руси нишонаи ин љоро дод. Дасту рўю пешонии Алишер хеле сард гашта буд… Алишер нафас намегирифт. Танњо дилаш бо як сусти базур-базур метапид. Дере нагузашта, як њамшањрии онњо омад. Ва аз паси ў нињоят ёрии таъљилї низ расид. Духтурзанак бо як ёрдамчии худ давон назди Алишер омаданд. Духтур набзи дасташро санљида, сипас аз љомадонаш пахтаро бо доруе тар карда, ба бинии Алишер гузошт. Дар ин њол ду милиса низ аз куљое пайдо шуданд ва аз марди солрафта воќеаро пурсон шуданд. Алишер аз бўи дору сурфае карда, ба нафаскашї даромад ва чашмонашро кушода, њаракати аз љой хестан мекард. Духтур ўро ором карданї мешуд ва барои фањмидани хотираю њуш номашро пурсон мешуд. Вале Алишер чизе намегуфт ва танњо аз љой бархостан мехост. Аз куљое садои сирена ба гўш мерасид ва торафт баланд мешуд. Инак, боз як мошинаи ёрии таъљилї омад. Инаш шояд даъвати њамон урусзанак буд. Духтурњо дуто шуданд. Алишер њамоно ба саволњои духтур љавоб намедод. Пас аз фурсате аз њараРаиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон

Њ а ф тан ома д ар Ваз орат и ф а рњ ан ги Љу мњур ии Т ољик истон б а ќа йд ги риф т а шу д аас т.

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01

кат боз монд ва аз бинию дањонаш кафк хурўљ мекард. Маълум гардид, ки аз нафаскашї бозмонд. Духтур пахтаро бори дигар ба дору тар карда ба бинии ў мемолид, вале Алишер дигар ягон нишонае аз таъсири бўи тези дору нишон намедод. Атрофи Алишерро тўдаи одамон милисаю духтурњо ва наздиконаш ињота карда буданд. Он марди пурожанг дасти љавони хобидаро молиш дода, бо фарёд "Алишер!" мегуфт. Хуни аз абрўи зарбёфтааш лат баста буд. Духтурон бо терминњои тиббї байни худ чизе гуфта, сипас ба ёрдамчињояшон ишора карданд, ки занбарро оранд. Алишерро бурданд ва аз паси ёрии таъљилї хешовандони ў рафтанд. Пас аз дидани ин воќеа њар боре, ки аз онљо гузар мекардам, шўру ѓавѓою даву този он марди пурожанг бо рўи хуншор ва он љавони ќоќинаи тарсуи гурезпою симои Алишер бо чашмони нимпўш пеши назарам меояд. Афсўс аќаллан ягон раќами телефон аз онњо напурсидам, то фањмам, ки Алишер чї шуд… Ва агар тасодуфан яке аз онњо ё ягон шиносу хешовандони огоњ аз ин њодиса ин сатрњоро хонад, хоњиш дорам аз ањволи Алишер иттилоъ дињад. Агар он љавони хароб намегурехт ва дар пањлуи рафиќонаш истода мељангид, шояд ѓолибиятро ба даст меоварданд. Худо нигањ дорад аз ин хел њамсафарони тарсую гурезпо. Дар урфият мегўянд, ки "Як шарти мард - гурехтан аст", аммо дар ин љо гурехтан шарти номардист. Камина низ замоне гурехта будам. Вале ман њељ касро партофта нагурехтам. Танњо будам ва онњо чор нафар ва аз тарси ширинии љон рў ба гурез нињода будам. Ва баъд аз он њодиса аз зарфњои пластикї ва бетон њар гуна лавозимоти машќї (гантелу штанга) сохта ба обу тоби бадан ва варзиш машѓул шудем. Гарчанде, ки пас аз рўзи вазнини корї хаста мешудем, вале ба нигоњ доштани љуссаи варзишї ва иродаи ќавии љангї сахт ањамият медодем.

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Инќдодкор Мањмадалї ВАТАНОВ, вакил:

- Мардуми мо якбор аз ин инќилобњо гузаштааст ва мо аллакай хубу бадро људо карда метавонем. Он камбудињое, ки дар љомеа њаст, мо худамон метавонем њал кунем, на ба воситаи инќилоб.

- Як бор карданду доданд. Ин дафъа њам мекунанду медодагистанд - да. Мо њам њайрон, ки чаро дидаву дониста боз ин корро мекунанд?

Афсвидбозгашт Игор ЛЯКИН-ФРОЛОВ, намояндаи Русия дар СПАД: - Агар њамкорони тољик ба мо мурољиат кунанд, мумкин аст, масъалаи бозгашт ба марзњои Тољикистонро баррасї кунем, вале дар ин бора гуфтан њоло барваќт аст.

- О, чї гум кардед дар ин љо? Њамон афѓонњо ба дилатон назадаанд, ё вайњо ба шумо маъќул-мї? "Давай, до свидания", як бор мешудагист, охир…

Сварабќир Алї МАСТОВ, тањлилгари масоили амниятї: - Љавонони имрўзи мо аз сиёсат ва гуфтумонњои сиёсиву интихоботњои мухталиф фарсахњо дуранд, аммо ин омил наметавонад боиси оромии курсидорон бошад, зеро дар мисоли њаводиси "бањори араб" мисолњои зиёде мављуданд.

- Э, неки ба њамин арабу ќирѓизу украину гурљї тарсондед - да. Шумо аз хотир барвардаед, ки ин љо тољикона аст. Њамту "сварка" мекунанду халос. То 70 соли дигар!

Њовайандахл Шариф РАЊИМЗОДА, вазири рушди иќтисод ва савдо: - Њама андозу боље, ки мо муайян кардаем, тољирони хориљї месупоранд. Аммо бархе таѓйир њаст. Масалан, бархе таруфањоро дар гумрук мо ба сифр баробар кардаем.

- Вазир - ако! Ин андозњо фаќат ба молњои хориљињо дахл дорад, ё ба молњои "њо, вайњо" њастанд - ку, њамон "вайњо" њам дахл доранд?

Имзебваќт Ато МИРХОЉА, шоир: - Ман дар даврони СССР зиди он будам. СССР як мањбаси бузург буд барои тамоми миллатњо ва халќњои маскунаш.

- Ин гапро њамон ваќт мегуфтед, мезебид, бародар. Акнун Ленин њам зинда шавад, ин гапро гуфта метавонад. Имрўзаашро кай мегўед? Ваќташ расад - мї?

Эврсотсдем Амният АБДУЛНАЗАРОВ, муовини раиси ЊУСДТ: - Ба он хотире, ки аввалан, боиси ранљиши давлату миллат нашавад, мо як менталитети ѓуломї дорем, афроди воломаќому бомартаба ва ё кишвари аз худ бузургтарро аз худ боло медонем.

- Ана, ња! Мо вайњоро аз худ боло донем њам, вайњо моро аз худ аниќ, ки паст медонанд. "Эврика" кардед да, љаноби сотсиал - демократ!

www.ilhom.wordpress.com

 Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї  Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09