1
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
- Эрону Тољикистон як давлат шаванд?
Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол | №47 (323). Чоршанбе, 13-уми феврали соли 2013 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru
Њосими БЕКМУЊАММАД:
Афзал БОСОЛИЕВ:
Ќасами дурўѓ ва њукуматдории бедастњо Шарњи сиёсї
Интизори фармони махсус Нигоње ба музофот
3
Ањлиддин САЛИМОВ:
6
"Гусели маѓзњо" аз Донишкадаи санъат Нигоње ба сиёсат
Тандеми тољикї Њусни тафоњум байни давлати дунявї ва љомеаи динї, ё чаро Њукумати Тољикистон бо Тўраљонзодањо муросо кунад?
10
Дар ин шумора: сиёсат Бањси ЊНИТ бо милисаи шањри Кўлоб
2
Масљиди муаллаќ Бањси масљиди ба номи Имоми Аъзам, ки бо гузаштани соли пешвои њанафиён, раиси ноњияи Файзобод монеаи бунёдшуданаш гаштааст...
4
низоми судї
Шўрои адлия: намунаи фарњанги идорадорї
7 пурбин
"Бо забони худ гап назанед"!
16
2
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Њизби нањзати исломии Тољикистон дар шањри Кўлоб тасмим гирифтааст ба Прокуратураи шањрї нисбати амали ѓайриќонунии маќомоти корњои дохилии ин шањр шикоят барад.
НИЯТ НИГАРОНЇ
НИГАРОНЇ НИГАРОНЇ
Омодагињои Покистон ба сохтмони тарњи роњи оњан
Эътироз пушти панљарањои Дастгоњи иљроия
Охири моњи марти соли љорї дар шањри Душанбе љаласаи ёздањуми Шўрои вазирони корњои хориљии минтаќаи Осиё тањти унвони "Муколамаи њамкорињои Осиё" баргузор мегардад.
Хешовандони мањбусони мањбаси №23-и шањри Хуљанд 12 феврал дар назди ќасри президенти Тољикистона, хостори он шудаанд, ки Эмомалї Рањмон ба бењбуди фарзандонашон дар зиндон мусоидат кунад.
Шукурљон Зуњуров, Раиси Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии Тољикистон, 12 феврали соли љорї зимни вохўрї бо доктор Фањмида Мирзо, раиси Ассамблеяи миллии Љумњурии исломии Покистон дар Исломобод иттилоъ додааст. Дар ин бора Муњаммадато Султонов, котиби матбуотии Маљлиси намояндагон аз Исломобод ба "Нигоњ" иттилоъ дод. Раиси Маљли-
си намояндагони Тољикистон гуфтааст, ки бунёди хатњои роњи оњану интиќоли барќ, сохтмони корхонањои муштараки тавлиди семент, таъсиси минтаќањои озоди иќтисодї ва як ќатор барномањои дигари иќтисодї бояд њарчї зудтар мавриди иљро ќарор гиранд.Тољикистон тасмим гирифтааст, ки хати интиќоли барќи 500 квт Сангтўда - Пули Хумриро бунёд кунад. Дар сурати пай-
БОЗ ЌАРЗ! НИГАРОНЇ
васт кардани хатњои интиќоли Афѓонистон ба системаи энергетикии Покистон, имкони интиќоли барќ ба Покистон ва аз он љо ба дигар кишварњои Осиёи Љанубї, бар изофаи хати CASSA-1000, пайдо мешавад, -гуфтааст Шукурљон Зуњуров. Фањмида Мирзо, раиси Ассамблеяи миллии Покистон, вобаста ба њамкорињо дар бахши коммуникатсия таъкид кард, ки кишвараш омодагии худро љињати бунёди хати роњи оњани худ ба Афѓонистон дар самтњои Чаман - Спинболдак ва Пешовар - Торхам эълон дошта, татбиќи минбаъдаи ин тарњ мавриди баррасии нињодњои марбутаи ин кишвар ќарор дорад. Покистон аз лоињаи сохтмони роњи оњани байни Чин, Тољикистон, Афѓонистон ва Эрон љонибдорї намуда, њамзамон, мехоњад роњи оњани худро ба ин масир пайваст намояд, - гуфт Фањмида Мирзо. Њарамгули ЌОДИР, "Нигоњ"
Ќарзи имтиёзноки 130 миллиондоллара ба Тољикистон Бонки АвруОсиё ба Тољикистон дар њаљми 130 миллион доллари амрикої ќарзи имтиёзнок доданист. Дар ин бора Игор Финогенов, мудири Бонки рушди АвруОсиё, зимни вохўрї бо Эмомалї Рањмон, президенти Тољикистон, дар шањри Душанбе иттилоъ додааст.
Бино ба иттилои Хадамоти матбуоти Президенти Тољикистон, зимни вохўрї љонибњо њолати кунунї ва дурнамои њамкории Тољикистон бо ин муассисаи молиявї, аз љумла, рўзномаи мизи мудаввари Њукумати Тољикистон ва Бонки рушди АвруОсиё баррасї карданд. Таъкид гардид, ки Бонки рушди АвруОсиё ба сармоягузорї ба лоињањои судбахш дар соњањои энергетика, пеш аз њама гидроэнергетика, кишоварзї, саноати коркарди мањсулоти кишоварзї, бунёди инфрасохтори наќлиётї, сайёњї ва ѓайра манфиатдор аст. Ба гуфти Игор Финогенов, барои ин њадаф људо намудани 130 мил-
лион доллари амрикої ќарзи имтиёзнок дар назар аст. Эмомалї Рањмон нимаи дуюми 11 феврал бо намояндаи махсуси Иттињоди Аврупо оид ба Осиёи Марказї Патрисия Флорро низ мулоќот анљом дод. Дар мулоќот маљмўи васеи масоили њамкории Тољикистону Иттињоди Аврупо, аз љумла дар соњањои сиёсат, амният, иќтисод ва савдо, сармоягузорї, иљтимоиёт ва рушди љомеаи шањрвандї баррасї шудааст. Президенти Тољикистон тасмими Иттињоди Аврупоро барои тањияи Стратегияи нави Иттињоди Аврупо доир ба Осиёи Марказї барои солњои 2014-2020 ва дар чањорчўби он ба роњ мондани ме-
ханизми "Муколама оид ба амният"-ро дастгирї намуд. Њарамгули Ќодир, "Нигоњ"
Бањси ЊНИТ бо милисаи шањри Кўлоб Њизби нањзати исломии Тољикистон дар шањри Кўлоб тасмим гирифтааст ба Прокуратураи шањрї нисбати амали ѓайриќонунии маќомоти корњои дохилии ин шањр шикоят барад. му оинњо чорабинї доир кардед. Илова бар ин, кормандони милитсия роњњои тарафи бинои њизб омадаро зери назорат гирифта, љавонњоро мепурсиданд, ки куљо мераванд. Љавонњо ваќте мегуфтанд, ки ба чорабинии фарњангии ЊНИТ, онњоро аз роњ мегардонанд. Њатто то охири чорабинии мазкур пушти дари бинои мо истоданд. Ваќте љавонон ва ноболиѓоне, ки бо модарњояшон омада буданд, баромаданд, онњоро як ба як ному насаб, синну сол ва љойи зисташонро навишта гирифтанд. Дар њоле, ки тибќи наќшаи солонаи њизб мо њар рўз барномањо ва чорабинї дорем. Дар маќомоти корњои дохилии шањри Кўлоб мегўянд, дахолати маќомот бинобар иштироки нобо-
марги Њамза Икромзода шоњидї дода, 5-уми октябр ба Шимоли мамлакат интиќол ёфта буд, 10-уми феврал суиќасд ба худкушї кардааст. Миёни наздикони мањбусон дар назди ќасри президенти Тољикистон, њамчунин, Бадриддин Тошев, падари мањбус Садриддин Тошев, мулаќќаб ба Ќорї Садриддин њаст, ки дар солњои љанги шањрвандї яке аз фармондењони Иттињоди неруњои оппозитсионии Тољикистон мањсуб мешавад. Садриддин Тошев, пас аз ошкор шудани ќазияи марги Њамза Икромзода, њамчун шоњид баёнот дода, баъдтар ба мањбаси Хуљанд интиќол дода шуд. Айни њол дар њуљраи љаримавї нигоњдорї шуда, чанд рўз аст, ки гуруснанишинї эълон кардааст. Коллегияи судї оид ба парвандањои љиноятии Суди Олии Тољикистон 26-уми декабри 2012 таъинот содир карда буд, ки "афви соли 2001" нисбати Садриддин Тошев татбиќ карда шавад, аммо бо гузашти беш аз як моњ таъиноти Суди Олиро Прокуратураи генералї иљро накардасст. Фарзона АШУРМАДОВА, "Тољнюс"
ИЌДОМ
ИДОМА НИГАРОНЇ
Дар ин бора Мањмадшариф Набиев, масъули ЊНИТ дар шањру навоњии Кўлоб, ба "Нигоњ" иттилоъ дод. Бинобар иттилои манбаъ, кормандони маќомоти корњои дохилии шањри Кўлоб якшанбе, 10уми феврал, њангоми баргузории чорабинии фарњангии ин њизб бахшида ба мавлуди Паёмбар(с) ба толор ворид шуда, Абдусамади Ѓайрат, масъули ЊНИТ-ро дар шањри Кўлоб, бидуни ягон санад ва огоњї бо худ бурдаанд. Мањмадшариф Набиев мегўяд, Абдусамад Ѓайратро ду соат дар Шуъбаи корњои дохилии шањри Кўлоб нигоњ дошта, аз вай баёнот гирифтаанд. Кормандони милитсия гуфтаанд, ки шумо бидуни огоњии маќомоти њукуматї ва берун аз талаботи ќонун дар бораи танзими рас-
Мањмурод Ризоев, падари Суннатулло Ризоев, мањбусе, ки ахиран, баъди шиканљаи зиёд аз љониби масъулини мањбас дар бадани худ номи шиканљакунандаашро бо теѓи алмос буридааст, иттилоъ дод. Мо ба Намояндагии СММ дар Душанбе мурољиат кардем, ба мо гуфтанд, ки бояд аввал аз пеши тамоми маќомоти дахлдори давлататон гузаред, баъди ин ягон чора андешанд. Љойи норафтаамон намондааст. Ќарор додем, ки назди ќасри президент оем, шояд, ба дарди мо, аќаллан, роњбари давлат кўмак карда метавонад, фарзандони мо тањти фишори сахт ва шиканља ќарор гирифтаанд, - гуфт Мањмурод Одинаев . Ба наздикони мањбусон дар ќасри президент гуфтаанд, интизор шаванд, Љумъахон Давлатов мушовири президент оид ба њуќуќ онњоро ќабул мекунад. Аммо то саоти 11 рўзи гузашта Љумъахон Давлатов, ки рўзи НИГАРОНЇ дошт, њозир ќабули шањврандонро нашуд, то хешовандони мањбусон ва шањрвандони дигар ба ќабулаш омадашро шунавад. Суннатулло Ризоев, мањбуси муассисаи ислоњии №23-и шањри Њуљанд, яке аз онњое, ки дар ќазияи
лиѓони зиёд дар чорабинии мазкур сурат гирифтааст. Бино ба гуфтаи тањлилгарони масоили сиёсї, њукумат аз касби нуфузи ЊНИТ нигаронанд. Бино ба иттилои ЊНИТ, ин њизб дар шањру навоњии Кўлоб њамагї 3 њазору 318 аъзо дорад. Ба ѓайр аз ноњияи Њамадонї, Восеъ, Муъминобод ва Шўрообод дар дигар навоњии ин минтаќа дафтарњои њизби нањзати исломї амал мекунанд. Теъдоди аъзои ЊНИТ дар кишвар наздик ба 40 њазор нафар арзёбї мешавад. Дар интихоботи парлумонии соли 2010, бо касби њафт дар сади овоз, ду вакили ЊНИТ ба Маљлиси намояндагони Маљлиси Олї роњ ёфтанд. Мењрафзуни АБДУЛЛО, "Нигоњ"
Љойивазкунии роњбарон барои пешгирии фасод Дар муассисањои тобеи Вазорати фарњанги Тољикистон љойивазкунии кадрњои роњбарикунанда идома дорад.
Дар ин бора як манбаи боэътимоди TojNews иттилоъ дод. Бинобар иттилои манбаъ, марњилаи аввали ротатсияи кадрњои роњбарикунанда то 11-уми феврали соли љорї амалї хоњад шуд. Минбаъд ротатсия бо назардошти муњлати дар вазифа будан идома меёбад; онњое, ки собиќаи 5-солаи корї дар як вазифаи роњбарикунанда доранд, мавриди љойивазкунї ќарор дода мешаванд. Яке аз њадафњои асосии ротатсия - иљрои супоришњои муњими давлатї, омода кардани кадрњои роњбарикунанда, тањкими иќтидори муассисаву ташкилоти системаи Вазорати фарњанг ва пешгирї аз њолатњои эњтимолии коррупсионї ва бархўрди манфиатњо унвон мешавад. Дар марњилаи аввали љойивазкунї кормандони муассисањои давлатие, ки дар мањаллањои баландкўњ ва мањалњои дорои шароити номусоиди табиї, иќлимї ва экологї кор мекунанд, иваз карда меша-
ванд. Бино ба иттилои манбаъ, марњалаи минбаъдаи ротатсияи кадрњои роњбарикунанда дар муассисањои зертобеи Вазорати фарњанг, театрњо ва Сирки давлатии Тољикистон, њамчунин, дар дохили худи Вазорати фарњанг ба наќша гирифта шудааст. Фармоиши вазири фарњанги Тољикистон дар ин бора њанўз ноябри соли гузашта сурат гирифтааст, - мегўяд манбаъ. Юсуфљон Воњидов, сардори шуъбаи кадрњои Вазорати фарњанг, ба Нигоњ ин хабарро тасдиќ кард, аммо аз шарњи љузъиёти бештар худдорї намуд. Иќдоми мазкур дар Вазорати фарњанг дар њоле гирифта мешавад, ки бањси ихтисори мутахассисон дар Сирки давлатї аз соли гузашта боиси бањси судї бо роњбари он - Љамолиддин Муљиддинов гаштааст. Љамолиддин Муљиддинов, беш аз 10 сол аст, ин нињодро сарварї мекунад. Шањлои АБДУЛЛО, "Нигоњ"
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
3
Ин нињоди ќазоќї эњтимолан фикр мекунад, ки агар чунин суханоне дар савганди мансабдорони олии ин кишвар оварда шавад, шояд њар касе љуръати талош барои соњиб шудан ба ин ё он курсии роњбариро накунад.
ИНТРИГАИ РЎЗ
ЯК ШАРЊИ СИЁСЇ
бурдагон ќонуни дарљгардидаро татбиќ накардааст..." Бадриддин Тошев, падари Садриддин Тошев, рўзи 8-уми феврал ба ТоjNews гуфт: - Ваќте санади таъиноти судиро ба фарзанди мањбусаш расонидаанд, вай дар љаримагоњ ё ШИЗО мавриди љазо ќарор доштааст ва ањволи баде дорад. Садриддин Тошев, мулаќќаб ба "Ќорї", дар замони љанги шањрвандї яке аз фармондењони Иттињоди неруњои мухолифи Тољикистон (ИНОТ) дар љабњаи Обигарм ба њисоб мерафт. Баъд аз имзои ќарордоди сулњ дар соли 1997, як муддат ба њаёти мулкї баргашт, аммо соли 2001 бо љурми гаравгонгирї ва терроризм ва њамкорї бо гуруњњои Мањмуд Худойбердиев ва Намоз Ќурбоналиев, собиќ фармондењи сањроии ИНОТ, ба 25 соли зиндон мањкум шуд. Њамакнун 13 соли њукмашро паси сар карда, дар сурати нисбаташ татбиќ шудани таъиноти ахири Суди Олии Тољикистон бояд 3 солу 4 моњи дигар адои љазои љиної кунад. Афви соли 2011 аз њукми ў наздик ба 9 солро кам кардааст, аммо талаботи ќонун дар баробараш иљро намешавад. Моњи июли соли гузашта Садриддин Тошев алайњи Прокуратураи генералї ба Суди ноњияи Исмоили Сомонї шикоят бурда буд. Бузургмењри Равшан, вакили дифои ў, ба хабарнигорон гуфта буд, шикоятномаи зерњимояаш аз беањамиятии низоми прокурори генералї дар масъалаи татбиќи Ќонуни афв нисбати шахсан Садриддин Тошев аст. Садриддин Тошев дар шикояти худ ба Суди ноњияи Сомонї навишта буд, ки прокурори генералї тамоми санадњои ўро дар мавриди афв барои омўзиш гирифта, вале бидуни посух мондааст. Ин амали ў низ бе-
ИЛЊОМИ ЊАФТА
АЙБИ МО Чист айби мо, ки дар даври маѓал афтодаем? Зинда, ранги мурда, бељањду љадал афтодаем. Марзњоро дода дасти пасти чанд бефитрате, Мо зи боло гуфта андар кўњу тал афтодаем. Зери болин буд китоби Њофиз андар њифзи мо, Нангамон бодо, ки аз пойи ѓазал афтодаем. Дар муњаббат пайрави Маљнуни беаќлем мо, Инчунин девона аз рўзи азал афтодаем. Халќи олам даъвии кайњонкушої мекунанд, Мо ба беорї, бубин, зарбулмасал афтодаем. Бо њама камбуду нобуду набуду нест… нест… Ин аљаб корест, дар фикри баѓал афтодаем. Шўњрат Давлатшоев
ШАРЊИ НИГАРОНЇ ХОНАНДАГОН Абдурањмон 8 феврал, 2013 - 17:35 Пушту паноњ дошта бошї бо 11,5 кг героин мањбас шавї њам роње пайдо карда, озодат мекунанд. Войи ба њоли мардуми бепуштибон. Рањимљон 9 феврал, 2013 - 14:47 Вањ.... Шерхон Салимзода прокурори генералї ин аксњоро бинад хандааш меояд. Зеро вай ба шиканља коре надорад... Шумо мурдан надоред ва аз сарнавишт фикр намекунед? Чї хамаи авлодотон прокурор мешаванд?...Не?...Осиё бо навбат.. Аммо хабарнигорон офарин ба шумо кори њукумату прокурору милисањоро шумо карда истодаед... Ислом 12 феврал, 2013 - 16:23 Рањимљон бародар бењудаву бањуда њар нафарро бањои манфї додан нашояд, чунки ин аз рўи одоб нест. Лекин бовар дорам, ки Шерхони Одина ин аксњоро дида аст ва дар дасти кормандонаш њам њаст ва онњо ин ќазияро тафтиш бурда истодаанд. Ва мо њам имрўз бояд то ба итмом расидани тафтишот сабр карда нишинем, "Ал-сабру мифтоњ" гуфтаанд. P.S: Баррасии матлаб дар www.tojnews.org идома дорад. Ба сомона аз телефонњои мобилї њам ворид шудан имкон дорад.
Ќасами дурўѓ ва њукуматдории бедастњо Агар ќарор бошад, барои дуздї даст бурида шавад, пас, бояд саросар роњбарони бедаст њукумат кунанд… Иттињодияи мусалмонони Ќазоќистон чанде пеш аз шањрдори Остона Имонгалї Тасмагамбетов хост, то бо ќасам хўрдан ба Ќуръон ба дигар мансабдорони олимаќоми ин кишвар намунаи пойбандї ба ќонун ва парњез аз сўиистифода аз вазифаро нишон дињад. Ба назари ин иттињодия савганди садоќате, ки мансабдорони ќазоќ ба раиси љумњур ва мардуми худ мехўранд, самарбахш нест. Бинобар ин ќасам хўрдан ба китоби Худо метавонад беш аз тарси њар гуна љазои додгоњњу додситонњо таъсир дошта бошад. Дар баёнияи Иттињодияи мусалмонони Ќазоќистон омадааст, ки раисони љумњур меоянду мераванд ва мардум метавонанд фиреб хўранд. Аммо Худо фиреб намехўрад ва ниёзе ба пул ва чоплусии дигарон надорад… Он чї ин нињоди ќазоќї пешнињод мекунад, љолиб аст, вале њарфи комилан тозае нест. Њанўз дар ибтидои эълони истиќлол хеле аз роњбарони љумњурињои мусалмони Шўравї њангоми ёд кардани савганд дар канори Ќонуни асосии кишвари худ Ќуръонро ќарор дода буданд. Дар он замон ин иќдом агар аз як сўй тааллуќи онњо ба тамаддуни исломиро нишон медод, аз сўйи дигар, њадафи дар чашми мардум хуб љилва додани "дасту дили покашон"-ро дунбол мекард. Аммо дере нагузашту таърих "пойбандии" онњо ба ќасами ќуръониашонро нишон дод. Онњое, ки ба каломи Худо савганд хўрда буданд, ки ба њар њарфу њиљои Ќонуни асосї то охир содиќ мемонанд, дар аввалин фурсат иќдом ба таѓйири он намуданд. Ду давраи раёсати љумњурї барояшон камї кард, ки бори севвум монданд. Ва баъд навбати чорум њам расиду њоле бархе ба фикри марњилаи панљум низ њастанд. Пас ќасами ќуръониашон куљо шуд? Натанњо онро фаромўш карданд, балки бо унвонњои сохтае, ки атрофиён ва ба ќавли ќирѓизњо "оќсаќолони навбатдор" барояшон медињанд (елбасї, арќадаќ, ота ва ѓайра) ба гунае худро дар маќоми намояндаи Худо дар рўйи замин низ тасаввур мекунанд. Намояндае, ки њаргиз наметавонад кори хатое содир намояд… Шояд, бо дарки чунин шароит аст, ки Иттињоди мусалмонони Ќазоќистон пешнињод кардааст, то дар матни савганди мансабдорони олии ин кишвар чунин суханон оварда шавад: "Агар бо истифода аз мансаби бароям вогузоршуда даст ба дуздї, фиреб, куштор ва зиндонї кардани афроди бегуноњ занам, дурўѓ гўям, дурўягї кунам ва ба андўхтани молу сарвати шахсї машѓул шавам, бигузор азоби илоњї доманамро бигирад. Бигузор хашми Худо ба сари фарзандон ва наберагонам ояд ва худам ба нафрини мардум гирифтор шавам". Ин иттињодия таъкид кардааст: Њар касе љуръати хўрдани чунин ќасамеро дорад, метавонад раиси љумњури баъдии Ќазоќистон шавад. Ин нињоди ќазоќї, эњтимолан, фикр мекунад, ки агар чунин суханоне дар савганди мансабдорони олии ин кишвар оварда шавад, шояд, њар касе љуръати талош барои соњиб шудан ба ин ё он курсии роњбариро накунад. Албатта, аз назари эътиќодї, ин бардошти дуруст аст. Аммо агар тасаввур намоем, ки чунин коре роњи њал аст, фиреб хурдаем. Зеро ќасамњои аз ин сахттар њам наметавонад пеши роњи афроди тасодуфї ва тамаъљўро бигирад, махсусан ваќте ки ба љойи низом манфиатњои шахсї ва гурўњї њукумат кунад. Албатта, набояд дар мавриди њама мансабдорон яксон њукм кард, вале ваќте низоми интихоб ва љобаљогузории кадрњо шаффоф набошад, мардум ба таври худ ќазоват менамояд. Нуктаи дигар ин аст, ки бар асоси фатвои иддае аз муллоњои њавохоњи мансабдорон фурсати тавбаву надомат њамеша ва махсусан баъд аз бознишастагї фароњам хоњад буд, зеро Худованд бахшандаву мењрубон аст... Аввал ин ки маълум нест, оё чунин фурсате насиб хоњад шуд ё не ва дигаре ин ки Худованд метавонад аз њаќќи худ гузарад, на аз њаќќи мардум. Яъне пас аз он њама дуздињо бо њољиву намозхон шудану масљид рафтан наметавон њаќќи мардумро баргардонд. Чанде ќабл дар яке аз кишварњои исломї барои дуздї дасти нафареро бурида буданд. Дар яке аз як шабакаи телевизионии Афѓонистон дидам, ки коршиносе мегуфт: Агар ќарор бошад барои дуздї даст бурида шавад, пас, дар кишвари мо бояд саросар роњбарони бедаст њукумат кунанд… Шояд, њамин њарфро хелењо омодаанд дар мавриди кишвари худ такрор намоянд. Пас набояд фаќат бо зоњири ќазия мањдуд шуд. Зеро ќасам ба худии худ ќодир ба коре нест, магар ин ки дар пушти он шинохти воќеии Худо, тарс аз рўзи њисобу китоб ва албатта, инсофу виљдон ќарор дошта бошад. Зимнан инсофу виљдон чизест, ки беш аз кишварњои мусалмон дар байни ѓайримусалмонњо ва махсусан, аврупоињову ѓарбињо ёфт мешавад. Бинобар ин ќасам додани мансабдорон ба Ќуръон, ба эњтимоли зиёд, на танњо боиси коњиши фасоди моливу идорї нахоњад шуд, балки баръакс, онњоро дар чашми мардум то љойе парњезкор љилва хоњад дод, ки натиљаи он дар нињоят метавонад бар зиёни љомеа анљомад. гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.
Садриддин Тошев, мањбуси 37-солаи мањбаси №23-и шањри Њуљанд, нафаре, ки дар ќазияи марги Њамза Икромзода шоњидї дода, 5-уми октябр ба мањбаси Хуљанд интиќол ёфта буд, чор рўз аст, ки гуруснанишинї эълон кардааст. Пеш аз ин ў мавриди шиканља ќарор гирифта, латукўб њам шудааст. Дар ин бора ба TojNews падари мањбус, Бадриддин Тошев иттилоъ дод. Бинобар гуфтаи падари Садриддин , њоло писараш рўзи шашум аст, ки дар њуљраи љаримавї нигоњдорї мешавад ва тўли чор рўз аст, ки гуруснанишинї эълон кардааст. Вале касе ба додаш намерасад. "Њоло Садриддин шаш рўз боз дар ШИЗО нигоњдорї мешавад чор рўз шуд, ки гуруснашинї мекунад.Писари мањбуси маро, ба љойи он ки таъиноти судиро дар нисбаташ иљро кунанд, љазо дода истодаанд. Писарам барои шоњидї додан дар марги Њамза Икромзодаи 28-сола, бо чор нафари дигар ба мањбаси №23-и Хуљанд интиќол дода шуда буд ва акнун ѓайриќонунї муљозот шуда истодааст.", - мегўяд Бадриддин Тошев. Ин њам дар њоле, ки ба иттилои мо, Коллегияи судї оид ба парвандањои љиноятии Суди Олии Тољикистон 26-уми декабри 2012 таъинот содир карда буд, ки "авфи соли 2001 "нисбати Садриддин Тошев татбиќ карда шавад. Дар ин санад гуфта мешавад, нисбати мањкумшуда Садриддин Тошев суди марњилаи якум парвандаи мазкурро моњиятан баррасї намуда, гарчанде кирдори содирнамудаи мањкумшуда зери амали моддаи 7, банди "б" Ќонуни Љумњурии Тољикистон аз 29-уми августи соли 2011 № 44 "Дар бораи афв" ќарор гирад, аммо суди марњилаи аввал нисбати ном-
куниш монд. Хешовандонаш бар онанд, ки омили камњавсалагии маќомот ба камбаѓалии онњо рабт дорад. Зимни ќазияи марги мањбус Њамза Икромзода, ки љасадаш 21-уми сентябри соли гузашта бо осори зарбу лат ва шиканљаи зиёд ба наздиконаш супурда шуда буд, Садриддин Тошев дар бораи ин марги мармуз шоњидї дода, ба ќавле "ба бало гирифтор шуд". Ў ва чандин тан аз мањбусони дигар бо шумули Зоир Рањматов, Садриддин Мањмадов, Умед Холмуродов ба мањбаси №23-и Хуљанд интиќол дода шуданд. Бино ба гуфтаи наздикони мањбусон, онњоро барои ќасос гирифтан барои ошкор кардани асрори марги мањбус ба Хуљанд интиќол дода, мавриди шиканља ќарор додаанд, ки дере нагузашта, видеои он ба ВАО дастрас шуд. То њол ягон маќомоти њифзи њуќуќ ва назоратї, ба ин наворњо ва наќзи њуќуќи мањбусон дар низоми пенитенсирарии Тољикистон вокуниш нишон надоданд. Маќомот сабабњои татбиќ нашудани Ќонуни афвро нисбати Садриддин Тошев шарњ намедињанд. Њамчунон ки дар бораи гуруснанишинии мањбус дар Хуљанд изњори беиттилої карда, аз шарњи масъала худдорї карданд. Таъиноти Суди Олї нисбати номбурда татбиќ хоњад шуд ё не ва оё гуруснанишинї ба мањбус бо чї меанљомад, интригаи рўз боќї мемонад. Идораи Тољнюс аксњои бадани љароњатдори Садриддин Тошевро дорад, ки бино ба иттилои наздикони ў, дар мањбаси шањри Хуљанд гирифта шудаанд ва нишони мавриди шиканљаву азоб ќарор гирифтани мањбус мебошанд.
аз Ќосими БЕКМУЊАММАД
i Матлаби ин
Гуруснанишинї дар Хуљанд
4
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Вафо Иззатуллоев, бародари Бахтиёр будааст. Бародарї, хоњарї њарфи бад нест, аммо сиркро куштан ва завќи мардумро аз даст додан, хиёнат ба фарњанги миллат аст. Ростї, дар бораи барномањои солинавии сирк чизе навиштанї набудам. Аммо такрор ба такрори барномањои солинавї дар шабакањои телевизиони давлатї маљбурам кард, чизе нависам. Аввал ният кардам, ки мустаќиман ба тамошои барномањои сирк равам. Аммо, як дўстам, ки ба тамошо рафта буд, гуфт, бењтараш нарав, ки мисли ман ба худ намеоед! Гуфтам,чаро? Гуфт, баъди ба худ омадан наќл хоњад кард... Хушбахтона ё бадбахтона, намедонам, шабакањои телевизио ни к ишвар бар нома њои сиркро чанд маротиба нишон доданд ва ман њам чанд маротиба ба љои ханда гиристам. Сањнаи сирк равшан мешавад. Модари Золушка, як зане, ки ранг ба рўяш нарасидааст, ё накардааст, дар сањна пайдо мешавад. Нафаре, ки маълум аст, њунари актёрї ва сиркї дар вай тамоман нест... Њоло мо да р бо раи наму ди з оњир ии сањна ё манеж њарф намезанем... Буз дар сањна пайдо мешавад, бузе, ки тобистону тирамоњ дар атрфои Сирки давлатї мечарид ва он барои мо шинос буд. Сафеду зардча. Бузро аз миёни чўбчањое, ки сарашон оташ аст, мегузаронанд. Бузи бечора намедонад, ки бо дохили њалќа парад, ё байни чўбњое, ки сарашон оташ аст. Хуллас, буз саросема њунарашро ба намоиш гузошта меравад. Албатта, бо чўб дасти нафаре идора мешавад. Акнун фањмидам, ки буз махсус барои сирк "офарида" шуда будааст. Бузи бечораро агар бидуни чўбдаст њам гузоред, ончунон њунарњое нишон медињад, ки худи Сиркро дар озмун мебарад. Аммо буз дар сањна чї мекобад, ман њайронам. Шояд ба он хотир, ки ба њама сахтињо, гушнагї ва хушунат одат мекунад?! Навбат ба "Харљип - 2.4.1" мерасад. Хари сафеди лоѓареро (думи харро надидем) як марди якуним метра бо кепкаи монанд ба ленинї ба сањна меорад. Марде болои хар нишаста, ба сањна меояд, аммо аз љойе, ки ба сањна ворид шуд, њамагї се - чор ќадам харро муаррифї мекунад, бозпас ба љойи баромадааш меравад. Ин мард, ки дар наќши масхарабоз буд, масхарабозиро њам масхара мекард. Ягон њунарњои масхара ва њазлу шухї дар њаракатњоии вай дида намешуд... Шояд завќи ман аз шинохти сирк ќафо монда бошад. Аммо ман мухлиси ашаддии сирк будам ва њастам. Аммо чаро, њатто лабони кўдакони мо њам "титу пит" намешуд? Хостанд, дискњои худро тамошо кунанд, аммо ман монеъ шудам, ки сирк тамошо мекунам. Онњо, ки хеле хурдсол њастанд, њатто барои ман хандиданд. Сиркњои русиро ман бо зављ тамошо мекунам, њатто дар њайрат меафтам аз тањияи намоишу ром кардани њайвонњои вањшиву номерањои њунарии сиркњои миллатњои дигар. Навбати хирс расид. Хирси бечораро бо гарданбад ва кал-
Бузу кўњгардї Сирки тољик мегирёнад, ё механдонад? так ба сањна меоранд. Гўё ин саги бугир аст ва барои кофтукоби љинояткорони муташшакил бароварданд. Охир, дар дасти оне, ки хирси бечораро идора мекард, як банди ѓафси нўхташуда ва дар дасти дигараш калтак буд... Аммо зоњири хирс маро њушёр кард, ки не, ман хирс њастам. Хирсро бо зарби калтак гирди манеж медавониданд, аммо ин чї маънї дошт? Оё Мирзошоњрух Асрорї, вазири фарњанги кишвар инро тамошо мекарда бошад? Оњанге, ки хирс дар њавои он медавид, "таталивай ё то та тареуу " њамин гуна буд, тољикї набуд. Хирси бечора дар як њалќаи мањтобмонанд як алвонљ мехўрад. Баъдан се наврасро базўр дар чархе давр мезанонад. Аммо дар ин байн хирсро нафаре, ки ўро идора мекард,
маљбур ба иљро кардани амале мекунад. Боз "Харљип"-и бечораро ба сањна меоранд. Шояд, ин аввалин "намунаи барномаи сирки бошад", ки хирси беш аз хар вазндоштаро болои хар шинониданд ва гирди сањна давр занониданд. Наворбардор тамошобинонро нишон намедод, ки бинем, мардум механдид ё... Навбат ба як марди "рустаммонанд" мерасад. Як марди беш аз 100 килограм вазндошта бо тани пур аз мўй ба сањна меояд. Гуй вай бадќањр њаст ва њамаро мешиканад. Оњани хитоиро дар як дам каљ кард. Турбањо оњанњои чинї буданд, ё чизи дигар, вале то куљо ин кор њунари сиркї аст? Дар барномаи дигари сирк куртикбозии наврасон ва дар баландї иљро кардани сањ-
нањои онњоро њам тамошо кардам, аммо њељ яке ба пояи як сирки оддї нест. Наход дар зарфи 21 соли истиќлолият сирки мо рушд накард?! Оё сирки давлатии режисёри бомањорате надорад, ки барномањоро банду баст ва оњангњоро бо њам омезиш дињад. Жанри "халехуб", ё ба забони мо нафарони ѓайрисиркї афсонае, ки тањия мешавад, њадди аќал тамошобинро нахандонад њам, нагирёнад, охир... Духтароне, ки њунарњои гимнас тикї нишо н ме дода нд, њу нарнамои и ху б до штанд, аммо ин моли сирк нест! Дуввум, маълум буд, ки занон дар синну сол калон њастанд, онњо њам машќњои гимнастикии наврасонаро бо диск иљро мекарданд, гуфти бародарони рус "разве так можно?"
Аспњои сиркї хуб буданд, аммо хеле њам аз мањорати онњо истифода шуд, чаро? Дар тани онњое, ки гоњ бо хару хирс ва буз вориди сањна мешуданд, гоњи дигар бо аробаи оњанин сару либоси сиркиро надидем? Магар сирки давлатии мо мотам дошт?Чаро дар сиркњои дигар сарулибоси њунармандони сирк, ин ќадар пурљилову сањназебанд, аммо дар мо не? Акнун фањмидам, ки аспу хару буз моли сирк будаанд. Сирки мо кўчагї шудааст. Ман бо он вуљуд ки њунарманди сирк нестам, чанд номереро, ки дар барномањои сиркї пешнињод шуд, аз кўдакї иљро карда метавонам. Сирк нозукии худро дорад, куљост он нозукї? Агар хато накунам. Оё њангоми ба дор баромадан, ё дорбозї кардани чанд наврас, он симњои ѓафсу ба чашм намудор, њиссиёти сирк буданро дар ботин ва чашми тамошобин зинда мекунад, ё хайр? Сирк љоест, ки дорбоз буданро тамошобин нафањмад. Он тросњои ѓафсу оњанинро, ки дар пушти дорбозњои сањнавї буданд, набинад... Сирк љойи њазлу шухї ва тафрењ аст, на љойи он, ки хару бузу хирсро бо чўбдаст ва банд идора карда, завќи сањнаву масхарабозиро дур кунанд. Дар охири барнома номи роњбари бадеии сиркро эълон карданд. Бахтиёр Изаттуллоев будааст. Баъдан иттилоъ ёфтам, нафаре, ки хирсро бо калтак ва банд идора мекард, Вафо Иззатуллоев, бародари Бахтиёр будааст. Бародарї, хоњарї њарфи бад нест, аммо сиркро куштан ва завќи мардумро аз даст додан, хиёнат ба фарњанги миллат аст. Оё барномањои сиркии солинавї вазири фарњанг ва муовинони вайро ќонеъ карда бошад? Оё мо андозсупорандаи буљаи њукумат, ки ба рушди сирк маблаѓи мо равона мешавад, метавонем ќонеъ набудани худро баён дорем? Монед њамон хару борбардорї, бузу куњгардї ва хирсу љангалгардии худро идома дињанд... Мењрафзуни АБДУЛЛО
Тадќиќоти журналистї роњи њалли мушкилоти шумо! -агар масъалаи Шумо дар суд баррасї мешавад; -агар коратон ба прокуратура афтодааст; -агар бо маќомоти милитса, гумрук, андоз ва монанди инњо мушкилот доред; -агар мушкили Шуморо раиси љамоат, ноњия ва ё шањру вилоят нодида мегиранд; -умуман, агар итминон доред, ки мушкили Шумо бидуни дахолати журналистони касбї ва нашрияи бонуфуз њал намегардад, ба Агентии тадќиќоти журналистии «Нигоњ» мурољиат намоед. Журналистон ва мутахассисони љалбкардаи мо мо омодаанд, ки дар асоси талаботи ќонунњои амалкунанда ба осон гардидани мушкили Шумо мусоидат намоянд.
Биёед, мушкилатонро њамроњ њал намоем! СУРОЃАИ МО: ш. Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї, хонаи 3 ; Шуморањои телефонї: 600 80 38; 93-520-99-64
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
5
- Дар орзуи Самарќанду Бухоро набошед, ваќте ки кишваратонро 20 сол шуд, ки бой додед, ваќте ки давлатдориро бой додед. Тољикистон њоло кишваре, ки рўй ба туркизатсия нињода.
МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО Њафтаи гузашта як рўњонии эронї иддао кард, ки агар президент шавад, Тољикистон, Арманистон ва Озарбойљонро ба Эрон бармегардонад. Оятуллоњ Саид Муњаммад Боќири Харрозї эълон кард, ки номзадии худро барои маснади президентии Эрон пешнињод мекунад ва зимни шарњи барномањои худ гуфт, тамоми сарзаминњои људошуда аз Эронро бидуни як ќатра хунрезї, ба кишвар бармегардонад. Ў писари Саид Муњсини Харрозї (узви Шўрои хибрагон - аз нињодњои муассири Эрон) ва бародарзодаи Камол Харрозї, собиќ вазири хориљии Эрон аст. Ў рањбари њизби "Ансори Њизбуллоњ"-и Эрон (соли таъсисаш 1995) ва муассиси мадрасаи "Иљтињодияи Муњсиния" аст, ки беш аз 200 талаба дорад. Ќаблан ў њамчунин изњороти хориќулодда карда будааст, масалан, мегуфт, ки бошгоњи варзишии "Манчестр" - ро харида, онро "Хайбар" унвон хоњад кард ва шабакаи моњвораии "Њизбуллоњ"-ро таъсис хоњад дод. Аммо изњороти ахири ў дар "Фейсбук" бањсњои шадидро ба вуљуд овард ва асосан сари ин суол бањс шуд:
Эрону Тољикистон як давлат шаванд? Рустам Азизов: - Хобашро дар лаби оби дарёи Хазар гўяд! Но пасаран!!!· Like 4 Зулайхо Усмонова: - Љои ў на курсии президентї, балки девонахона аст. Баъзе сиёсатмадорон гузаронданд. Like· 5 Саид Рањимов: - Ин муйсафед сахт задагї аст, ба фикрам. :))) · Like · 7 Шарифљон Мукаррамов: - Мо моли Эрон набудем, ки моро ба Эрон баргардонад. Мо наберагони Исмоили СомониемЮ на Исмоили Сафавии хунхор. Бе хун, бо нашри мазхаби худ чун пайравони зиёд шавад, баъд талаб хоњанд кард. · Like · 3 Иброњим Муњаррамї: - Масхарабоз...))))) · Like · 2 Бахтовар Шеров: - Петросяни форс ))) · Like · 2 Куруш Суњроб: - Жириновскийи Озарбойљон. Like2 Куруш Суњроб: - Барои бархе рафиќон хуш меояд, ки Тољикистонро ба Русия ва дањшатноктараш Ўзбакистон баргардонанд. · Like · 2 Рустам Азизов: - Њамаи ин рафиќонро..!)))) Like · 1 Муборак Стивенсон: - Куруш Суњроб, ё ба Чин фурўхтан. · Like · 1 Баха Рањмонов: - Ин руњонии эронї њоло намедонад, ки тољикон кайњо боз намехоњанд бо њамзабонони худ пайванданд, њатто бо забони модарї (форсї) шарм медоранд суњбат кунанд, ин миллат кайњо
њуввияти миллиашро гум кардааст, як хољаи русашонро аз дањ њамзабон бењ медонанд!!! · Like · 6 Рустам Азизов: - Руњияи бардагиро бояд бишканем ва аз хољагони њамзабону бегоназабон безор бошем! · Like · 2 Иршод Сулаймонї: - Бобишо Шоеви Эрон њам пайдо шуд!!! · Like · 1 Икром Бобоев: - Тољикистон њељ гоњ дар њайати Эрон набуд. Бигзор орзуи худро дар халта тиќќонад. · Like · 3 Бин Бек: - Тарафдорам!!! Аз як химча будан банди химча шавем бењтар аст. · Like · 1 Иќбол Тешаев: - Як замоне Созмони "Куруши Кабир"-ро созмон дода, Ардамењр оид ба якљоя намудани якчанд давлати мустаќили ориёї изњорот дода буданд. Аммо созмони "Куруши Кабир" ба сони як тифли норасидае дар батни модаронаш мурд! Тољикистонро ба Эрон не, агар, ки Шумо Тавоною Худоназаркардаю Фиристодаед, заррае ќуввату тавоне доред, Бухорою Самаркандро ба Тољикистон баргардонед ва баъдан аз орзуњои саробї даст кашида, Эронро ба Тољикистон бипайвандед. · Like · 3 Абдуллоњи Самарќандї: - У-њу- њу - њу. Сангак гуфта буд, ки аввал Душанберо баъд Маскваро аз марази демократия тоза мекунам.))) · Like · 2 Исфандиёри Одина: - Тољикистон дар замони Њахома-
нишиён, Искандари Маќдунї, Сосониён, Сомониён, Ѓазнавиён, Темуриён дар њайати Эрон буд. Таърихро хонед... · Like · 6 Валиљон С. Каримов: - Клоун. Мењр Собириён: - Бо ин суханронињои подарњаво, боз як бори дигар ин муллоњои Эрон исбот карданд, ки душмани Эронанд, на дўст. Баъди якум бор президент шуданаш, Ањмадинажод гуфт, ки Исроилро аз харитаи љањон нобуд мекунем. Баъд сар шуд фишор ба мардуми сарбаланди Эрону, ёрињои бењудуди молиявию њарбї ба Исроил. Њоло чї наќша доранд, намедонам. Худо Эронро, ки ќисме аз ватани мост, аз ин баломуллоњо нигањ дорад. · Like · 3 Куруш Суњроб: - Дар орзуи Самарќанду Бухоро набошед, ваќте ки кишваратонро 20 сол шуд, ки бой додед, ваќте ки давлатдориро бой додед. Тољикистон њоло кишваре, ки рўй ба туркизатсия нињода. Дар бораи пайвастан ба Истанбулу Анќара фикр кунед, забони туркиро бешармона омўзед. · Like · 3 Рустам Азизов: - Хоманаї магар турк нест? Like 3 Куруш Суњроб: - Охундњои Эрон турк бошанд њам пантуркизмро дар Эрон дастгирї намекунанд, мисли дигарон фамилияашонро ба форсї гардонда мардумро маљбур намекунанд, ки фамилияашро ба русї гардонад!!! Забони давлатї дар Эрон форсї буду мемонад, забони суњбат байни миллатњои Эрон низ!!! · Like · 6
Нусратулло Юсуфбеков: - Ифтихор аз бузургоне, ки дар Эрон зода шудаанд - Фирдавсї, Њофиз, Хаём, Куруши Кабир, Аттор доред, чаро аз пайвастан ба Ирон њарос кунем? Об агар садпора гардад, боз бо њам ошност. Мо бояд Эрони Бузурги демокративу дунявї бисозем. Like 6 Нидои Имон: - Дар худи Эрон мардум аз охундњо ба дод омадаанд. Давлате, ки ин охундњо ташкил кардаанд, истибдодї аст. Мехоњед, ки Тољикистони мо њам зери ин тоифаи палид бошад?! Ба изњороти ин охундњо бояд љиддї нигарист. Давлати Эрон давлати мазњабї аст. Зери тасарруфи худ даровардани дигар давлатњо аз приоритетњояш мебошад. Вобаста ба Тољикистони мо њам наќшањои шум дорад. Ин пеш аз њама ривољ додани мазњаби ?айрианъанавї ва бегона дар диёри мо. Манзурам мазњаби шиъаи исноашарист, ки бо мазњабњои анъанавии тољикон суннї ва исмоилї фарќи куллї дорад. Нашавад, ки кишвари мо мисли Ироќ, Сурия, Яман, Бањрайн, Лубнон дар натиљаи фитнаи охундњои шиъаи Ќум о?уштаи хун гардад. · Like · 8 Эрачи Амон: - Асри 21 асри ѓасбу таљовуз нест. Домулло, намедонам, чиро дар назар доранд, аммо мо бо Эрон њамчун кишвари њамзабон, њамдин ва соњиби як таърихи бою рангин, пур аз ѓалабаву шикастњо дар як иттињоди сиёсї њам набошад, иќтисодї муттахид мешавем. Куртаи кас ба танаш наздиктар
аст. Бигзор, онњо шиаву мо суннї њам бошем, як миллат њастем. Ин муњимтар аз мазњабњост, њамин њам динамон як аст. · Like · 2 Фахриддини Холбек: - Вакте кишвари њамсояи мо Ўзбекистон вагонњои Тољикистонро дар марзњояш нигоњ дошт, Эрон ба ин кишвар њушдор дод, ки вагонњои моро сар дињад, вагарна вагонњои Ўзбекистон, ки ба бандари Аббос мерафтанд, аз рўи баъзе њисобњо, 6 њазор дар як моњро манъ мекунад. Њоло Ўзбекистон бо роњњои шимолї вагонњояшро мефиристад. Эрон аз чунин як фоидаи калон мањрум шуд, барои мо - Тољикистон! Њар касе далел дошта бошад, ки ин њама хато аст, марњамат далел орад. "Обро бо рўшної кун ќиёс, Дўстонро аз нигоњи дил шинос". Ин хел далелњоро хеле фаровон метавонем овард. Бародар бародар аст. Мисли волидайн онњоро интихоб наметавон кард. Аз ин хотир, онњоеро, ки зидди наздикии Тољикистону Эрон њастанд, ба ќазоват аз рўи аќли солим даъват мекунам. Дигар њар касе, ки дар Эрону Афѓонистон буд, як нуктаро хуб дарк мекунад: ў дар ин кишварњо бегона нест. Ин як эњсоси тасвирношуданї аст. Ин заминњои моянд, ватани мост. Эраљ дуруст мегўяд, ба хотири љилавгирї аз хатарњое, ки ба љони миллатхои мо њаст, бояд эњтиёт кунем ва муносибатњои иќтисодиро рушд дињем. Њар вакт ки њама дар як сатњ ќарор хоњем гирифт, як мешавем. Кадом асре набошад...
МАВЌЕЪ 23 сол муќаддам - 12-уми феврали соли 1990 дар назди бинои Кумитаи марказии Њизби Коммунист мардум љамъ омаданд ва эътироз карданд. 13-уми феврал бо супориши прокурори ваќт Михайлин кормандони њифзи њуќуќ аз силоњи оташфишон истифода намуданд ва 25 нафарро шањид ва зиёда аз 150 нафарро захмї карданд. Ва он рўзњоро то имрўз бо номи "бањманмоњи хунин" ёд мекунанд. Дар он гўша барои шањидон санг гузошта буданд, вале бо гузашти ваќт аз тарафи њукумати замон канда шуд. Вале имрўз майдони шањидон ва пораи санге бо номи шањидон њам аз байн рафт, вале аз дили мардум нарафтааст. Имрўз њам бархе он рўзњоро бо њиссиётњои гуногун ёд мекунанд, вале барои кандани санг таассуф мехўранд ва талаб мекунанд, ки дар њоле, ки як сангро ба хотири шањидон намонданд, аќаллан 12-уми февралро њамчун рўзи шањидон дар Тољикистон ёд кунанд, хуб аст. Имрўз мо идњои зиёдеро аз ќабили харбузаву каду дорем, љашни милисаву артиш њам, пас намешавад, ки як рўзро њам ба ёди шањидон гуфта, аќаллан њамон рўзро ёд кунем?! Аммо ба мисли њамешагї фикрњо гуногун њастанд ва мо њам вобаста ба ин мавзўъ пурсидем:
Кандани санги мазори шањидони феврали хунинро ќабул доред? Ардашер УРУНБОЕВ, аспирант: - БАЛЕ! Баркандани њар гуна санг ё лавњро аз маркази шањр ман ќабул медонам, чунки шањр љое нест, ки дар онљо ба хотири хешу аќрабо, ё ёру дўстон сангу овезањо гузорем. Дар шањр метавон пайкара, ё нимпайкарае нафареро гузошт ва ин њам агар ў барои миллати тољик хизмат карда бошад. Пањлўи дигари масъаларо ман дар он мебинам, ки бигзор онњо кори хуб карданд ё бад, онро дигарон бањо дињанд, вале бо мондани санг ин ягон маънои томро нишон намедињад ва бењтар мебуд, ки барои ёд кардани шањидон мо дар њаќќи онњо дуо фиристем ва ин аст бењтарин ёдоварї. Гарчанде ман амали њукумати њамонваќтаро инкор мекунам ва барои ин кор медонам, ки дасти хориљињо буд, вале дар баробари ин мо бояд ин ќазияро пурра тањќиќ мекардем, агар њукумати он замон, ки манфиатдор буду намехост, бояд имрўза давлатдорони мо ин ќазияро равшанї меандохтанд. Имрўз ваќте мо барои гузаштагон арљ намегузорем, пас донед, ки фардо њам касе арљгузорї мо нахоњад буд. Агар мо имрўз он сангро намекандем, бовар дорам, ки боз дар болои он чор љавон менишаст, ё касеи дигар мешикаст, барои њамин набуданаш њам хуб аст, ки имрўз хору зор ва зери пои дигарон намешавад.
Хилватшоњи МАЊМУД, рўзноманигор: - НА! Кандани лавњаи ёдгорї, ки ба хотири шањидони бањманмоњи соли 1990 дар Душанбе гузошта шуда буд, кори нохайре буд. Иддае аз рўшанфикрон ва зиёиёну теъдоде аз донишљўён бо умед ба назди Кохи њукумати ваќт омаданд ва даъвои адлу адолату тантанаи њаќиќат доштанд. Аммо зимомдорони маскавтарси тољик ба љои он ки ќазияро дар дохил пайгирї намуда, ба њалли он бикўшанд, зуд ба Кремлу "Петровка" ва "Лубянка" хабар доданд. Ин хољагони аљнабї њам нархи "сабзиву пиёз"-ро напурсида, амри истифодаи силоњро алайњи мардуми осоишта доданд. Дар ин њодисаи хунин 25 нафар љоми шањодат нўш карда, чандин каси дигар захм бардоштанд. Ба болои ин садњо бегуноњи дигар ба мањбас кашида шуда, бархеи дигар то чанд сол мавриди таъќиб ќарор гирифтанд… Пас аз як сол дар маќарри ин њодиса, дар назди театри опера ва балет санги ёдгорї гузоштанд, ки мутаасифона, баъди муддате нопадид шуд. Агар он лавњ дар њамон љо мебуд, фикр мекунам, ба касе халал намерасонд. Онњоеро, ки њам он замон њукумати ваќту маќомоти амниятї муљрим шинохта буданд, баъдан сафед карданд. Пас чї зарурати кандани лавњаи ёдгорї ва аз байн бурдани номи шањидон буд? Агар дар љояш меистод, фикр мекунам, бењтар мебуд. Он сањфае мебуд, аз саргузашти талхи миллат ва насли солњои 90.
6
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Сол аз сол шумораи он нафароне, ки даст ба ин љиноят мезананд, зиёд мешаванд, ки кам не. Аз њама таасуфовар он аст, ки худи масъулон дидаву дониста, бо ин амали ношоям сару кор мегиранд. БОЗ КЇ ЗАМИН МЕГИРАД? Бо ќарори Њукумати ЉТ барои сокинони вилояти Суѓд зиёда аз 11 њазор гектар ќитъаи замини наздињавлигї људо шудааст. То имрўз наздик ба 7 њазор гектар ба ањолї таќсим шудааст, ки ин 64% наќшаро дар бар мегирад. Аз ин шумора беш аз 53 њазор сокин соњиби сертификат шудаанд. Аммо аксарият аз он изњори ташвиш мекунанд, ки заминњои гирифтаашон, њадди аќал, тахту њамвор нестанд. Барои њамвор кардани он аз њисоби ањолї маблаѓ љамъоварї мекунанд. Ба ѓайр аз ин, арзиши муайян надоштани сертификат ва сариваќт баробари замин нагирифтани он низ аз муаммоњои дигари мардум ба њисоб меравад, ки бисёре аз хонаводањоро имрўз нигарон кардааст. Рољеъ ба ин масъала сардори кумитаи заминсозии вилояти Суѓд Орифљон Хољаев мегўяд, нархи аслии сертификат 38 сомонї аст ва ба ѓайр аз ин, барои дигар корњои ба сомон расонидаи мутахассис низ маблаѓ гирифта мешавад: - Нархи сертификат ба љойгиршавии замин, мавќеъ ва масоњати он вобаста мебошад. Инчунин, он корњое, ки аз тарафи мутахассис гузаронида, дар китоби махсус ќайд карда мешавад, он њам ба назар гирифта, болои арзиши сертификат зам карда мешаванд. Барои њамин њам аз ин ноњия то дигар ноњия нархи сертификат фарќият дорад. Дар маљмўъ њангоми додани сертификат њаљми кор ба њисоб гирифта мешавад. ЗАМИН БАРОИ НОБОЛИЃ Сару садоњои зиёде њам байни мардум мечархад, ки имрўз гирифтани ќитъаи замини наздињавлигї бидуни шиносу шиносбозї кори сањлу содда њам нест ва њоло низ ин амал дар бисёре аз шањру навоњии вилоят реша давондааст. Махсусан раисони шањру ноњияњо сўиистифода аз мансаб намуда, даст ба ин кор мезананд. Танњо соли равон 104 ќарори раисони шањру навоњии вилоят дар мавриди таќсими ќитъаи замини наздињавлигї бинобар
ти Кумитаи заминсозї ба њисоб намераванд: - Аз тарафи Раёсати Агентии давлатии назорати молия ва мубориза бо коррупсияи вилоят дар соли 2012-ум 38 њолати ѓайриќонунии фурўши замин ва таќсимоти ѓайриќонунї ошкор карда шуданд, ки ин бевосита аз тарафи роњбарони хољагињо, ё ин ки корманди љамоат содир шудаанд. Якчанд раиси љамоат, ки даст ба ин љиноят задаанд, ошкор шудаанд. Давоми сол се њолати даст ба љиноят задани кормандони кумитаи заминсозї ба ќайд гирифта шудааст, ки алњол дар марњилаи судї ќарор дошта, тафтишот идома дорад ва дар ин бора њоло чизе гуфта намешавад, - гуфт Орифљон Хољаев.
Интизори фармони махсус ѓайриќонунї буданашон, барои бекор кардан аз љониби Кумитаи заминсозии вилоят пешнињодњо ба маќомоти дахлдор ирсол карда шудааст. Аз теъдоди умумии пешнињодњо 37 адад ба ќарорњои ѓайриќонунї ќабулгардидаи раиси ноњияи Љаббор Расулов, 17 адад ба ноњияи Спитамен, 9 адад ба ноњияи Бобољон Fафуров тааллуќ дорад. -Якчанд маротиба дар шањру ноњияњои вилоят рейдњо гузаронида, таќсимоти шаффофияти заминњоро санљидем. Ваќти санљиш маълум шуд, ба шањрвандоне, ки эњтиёљманд нестанд ва ё ин ки ноболиѓ њастанд, бархе аз раисони шањру ноњияњо замин људо кардаанд. Мо пешнињод дода, онро бекор кардем, - иброз дошт зимни сўњбат сардори Кумитаи заминсозии вилоят.
Дар маљмўъ, давоми соли 2012-ум аз тарафи нозирони Кумитаи заминсозии шањру ноњияњои вилоят 2 њазору 708 адад њолати вайронкунии ќонунгузории замин дар майдони наздик ба 6978.55 га муайян карда шуда, ба њамаи онњо оид ба бартарафкунии ќонуншиканињо дастур дода шудааст. Нисбати 2 њазору 230 њолати вайронкунии ќонунгузории замин дар майдони 2524,12 га протокол ва ќарорњо тартиб дода шуда, ба маблаѓи умумии 839050 сомонї љарима баста шудааст, ки ин нисбати њамин давраи соли 2011 теъдоди он 397 адад, ё ин ки 22% ва маблаѓи љаримаи басташуда, 201 њазору 865 сомонї, ё ин ки ба андозаи 32% зиёд мебошад. Њамчунин, соли 2012-ум аз тарафи нозирони Кумитаи заминсозии шањру ноњияњо 132 њола-
ти худсарона ишѓол намудани замин дар майдони 5 гектар ошкор карда шуд. ПОРАГИРЇ БАРОИ ЗАМИН Бино ба назари коршиносони соња, имрўз фасод дар соњаи заминсозї ва харидуфурўши ѓайриќонунии он хеле зиёд ба назар мерасад. Њамасола дар њудуди кишвар садњо ќонуншиканиро дар ин љода метавон фаровон мушоњида кард. Сол аз сол шумораи он нафароне, ки даст ба ин љиноят мезананд, зиёд мешаванд, ки кам не. Аз њама таассуфовар он аст, ки худи масъулон дидаву дониста, бо ин амали ношоям сарукор мегиранд. Ин дар њолест, ки масъулини Кумитаи заминсозии вилоят иброз медоранд, ки аксаран раисони љамоат ва коргарони он бо ин амал машѓуланд ва онњо корманди раёса-
"ПУШТИ МАНУ ТАБАРИ ЌАССОБ" Раиси шањри Хуљанд Раљаббой Каримов ваќти сўњбат бо сокинон доири ин мавзўъ ќайд намуд, ки мо пеш аз таќсими ќитъаи замини наздињавлигї њама инфрасохторњоро аз ќабили сохтани мактаб, кўдакистон, майдончањои варз ишї, нуќтаи савдо ва дигар шароитњои лозима ба ањолї фароњам меорем, чунки ин заминњо оянда як мањалла хоњанд буд ва њамаи корњо бояд аз рўи наќшаи генералї анљом ёбанд. Њатто лоињаи хонањоро барои мардум пешнињод намудаанд, ки аз рўи он хонањоро бунёд намоянд. А ммо д а р д и га р ш а њ р у но њ и я њ о и в и л о я т в о ќ е и я т баръакси њол аст. "Пушти ману табари ќассоб" гуфтагї барин заминро таќсим мекунанду мераванд. Боќимонда корњ оро худи марудм бояд њал намоянд. Раиси вилояти Суѓд Ќоњир Расулзода дар чандин љаласањову маљлисњои њукуматї изњори нигаронї карда буд, ки рољеъ ба ин масъалањо масъулин набояд аз мардум маблаѓ ситонанд. Шояд ба њалли ин масъала њам фармони махсуси президент лозим аст? Афзал Босолиев
ТАСМИМ НИГАРОНЇ
Бозори "Корвон" мехоњад "намунавї" шавад Маъмурияти бозори "Корвон" барои боз њам хубтар кардани њолати санитарї-эпидемилогї дар байни ќисматњои бозор, озмун эълон кард. Дар ин бора Бањром Мараимов, сухангўи Бозори "Корвон" иттилоъ дод. Бинобар иттилои манбаъ, баъд аз сўхтор Бозори "Корвон" ба 5 ќисмат људо шуда, дар хар як ќисмати бозор роњбари алоњида таъйин карда шудааст. Дар озмуни "Бозори намуна вї" ро њба рони ќ исматњ о, кормандони милитсия, чиптачинњо, намояндагони хадамоти оташнишонї, муњофизон, барќчиён ва духтури санитарї - эпидемиологии ќисматњо шомиланд. Тибќи шартњои озмун, гуруњи корї ва ба тартибдаро-
рии ќисматхо бояд кўшиш намоянд, ки ќисмати кории онњо ба талаботи хадамоти оташфишонї ва санитарии-эпидемилогї љавобгў бошад. Дар ќаламрави ќисмати кории онњо, дар роњравњо савдои кўчагї набояд вуљуд дошта бошад. Байни ќаторњо њама ваќт холї буда, дар њолатњои фавќулодда ба гардиши мошинњо и о та ш ни шо нї монеъ а эљод накунанд. Ягон њуќуќвайронкунї ва љинояткорї содир нашавад. Дар њолати содир шудани љиноя т , љиноя т ко р д ас т ги р шуда, ба органњои њифзи њуќуќ
супорида шавад. Супоридани дуконхо ба муњофизон тањти назорат бошад ва дар журнали махсус ќайд карда шавад. Дар бозор бояд маданияти соњибкорї, муносибат бо харидорон ба талаботи этикї - соњибкори љавобгў бошад. Аъзои гурўњи кории ќисматњо дар давраи озмун аз маъмурияти бозор танбењ нагирад. Натиљаи озмун баъди њар як семоња њисоботи љамбастї омода ва пањн мекунад. Ѓолибони озмун бо туњфањои молї ќадрдонї карда мешавад, гуфт манбаъ.
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
7
Аз нигоњи арзишњои мову шумо на њама маълумоти овардашуда шоистаи тањсин аст, вале КОР ва муносибат ба ШАЊРВАНД дар ин идора њис мешавад. ИЌРОРИ МАСЪУЛИ МАРДУМ Тайи якчанд соли охир сањифањои матбуоти даврии кишвар лабрези шикояти корафтодагони судњо шудааст, ки аз низоми судии Тољикистон шикоят доранд. Таќрибан њар њафта дар аксари нашрияњои даврии кишвар арзу шикояти корафтодагони суд ба нашр мерасанд. Арзу шикояткунандагон даъво доранд, ки дар мурофиањои судї бањси онњо мунсифона баррасї намешавад, судяњо дар ќарори баровардаи хеш аз номи Љумњурии Тољикистон мустаќил нестанд, судяњо дар њалномаи баровардаи хеш вобастаи њукумати иљроия аст ва ё адолати судї дар Точикистон таъмин нест. Иттињоми дигари сахте, ки љомеа ба маќомоти судї рабт медињад, ин ба фасодзада шудани он аст. Оё судяњои кишвар дар баровардани њалномаи судї мустаќил њастанд? Чаро љомеа ба фаъолияти системаи имрўзаи судии Тољикистон назари интиќодї доранд? Кадом омил, сабаб ва хулоса љойгоњ ва обрўи маќомоти судиро дар назди ањли љомеа дар Точикистон поин бурдааст? Чаро дар Тољикистон мањкумшудагон бамаротиб њукми сангин мегиранд? Чаро дар Тољикистон дар њалномаи баровардаи бархе судяњо принсипи гуманистї, ё худ башардўстї ба мушоњида намерасанд?- ин саволњоенд, ки афроди норизо аз низоми судї њамвора ба он посух љўё мешаванд. Ман, ки масъули сањфаи "Нигоњи мардумї" њастам, шояд аз дигар њамкасбон дида, зиёдтар ин суолњоро мешунавам ва ба маќомот сару кор мегирам. Чун љавоби расмї гирифтан ба суолу мурољиатњои хонандагон кори хеле мушкилу мењнат талаб аст, таќрибан њар љавоби маќомот дар матбуоти тољикро мехонам (аќќалан сарсари њам бошад) ва мебинам, ки ба ќариб ба њар мавод Шўрои адлияи Љумњурии Тољикистон вокуниши сариваќтї нишон медињад, ки нишони фарњанги болои идорадорї аст. Агар ба вокунишњои Шўрои адлия љињати иљрои Фармони президенти Тољикистон, тањти №622 аз 7-уми феврали соли 2009 "Дар бораи вокуниши шахсони мансабдор ба маводњои тањлилї ва танќидии нашрияњо ва расонањо" як назари сатњї андозем, мебинем, ки аз байни њама маќомоту идорањои давлатї Шўрои адлияи Тољикистон бамаротиб фаъол аст ва аз њама беш нисбат ба дигар маќомотњои давлатї вокунишњои онњо дар нашрияњои даврї ба нашр мерасанд. Ин боис шуд, ки ман ба ин масъала таваљљуњи хоса кунам. Биёед мо ба салоњияти Шўрои адлияи Тољикистон як назари сатњї мекунем ва боз бармегардем ба адолати судї дар низоми судии Тољикистон. Мувофиќи Ќонуни конститутсионии Љумњурии Тољикистон - моддаи 97 чунин салоњиятњоро дорост: дар муносибат бо судњои љумњурї, ба истиснои Суди конститутсионии ЉТ, Суди Олии ЉТ ва Суди Олии иќтисодии ЉТ, тибќи тартиби муќарраргардида ба президенти ЉТ оид ба таъин ва озод намудани судяњои судњои њарбї, судњои ВМКБ, судњои вилоятњо, шањри Душанбе, судњои шањру ноњия ва судњои иќтисодии ВМКБ, вилоятњо ва шањри Душанбе пеш-
Бузургтарин гуноњ нисбат ба атрофиён на бадбинї, балки бетарафї нисбат ба онњост. Љорљ Бернард Шоу
Шўрои адлия ва рўзи шанбе бошад бевосита худи раиси он ќабул мекунанд, арзу шикояти корафтодагонашонро мешунаванд ва ба онњо машварат медињанд. Дар як рўз ба Шўрои адлия таќрибан аз 5 то 10 нафар мурољиат мекунанд. Аксари шањрвандоне, ки ба ин даргоњ меоянд, аз муносибати кормандони он ќаноатманд мешаванд, гарчанде чизеро ба фоидаи хеш њал накарда бошанд њам. Бо инро дидан, одам мехоњад, бо тамоми овоз љор занад, ки "Њой Абдурањим Холиќов, њой аёс фарњанги идорадориро омз аз ин мардум!!!".
«НИГОЊ» БА ОН БОВАР АСТ, КИ НИЗОМИ КОРИИ БА ВУЉУДОВАРДАИ ЗАФАР АЗИЗОВ ШОИСТАИ ТАЊСИН АСТ
СУДЊОИ МАНФИЮ ШУРОИ АДЛИЯИ МУСБАТ Аммо дар масъалаи корї маќомоти судї назари шањрвандонро наметавон ба монанди кори Шўрои адлияи Тољикистон мусбат гуфт. Чуноне, ки гуфтем, аксари шањрвандон нисбат ба низомии судии Тољикистон назари интиќодї доранд. Сабаб њам маълум аст. Судяњо дар ќарори баровардаи хеш мувофиќи ќонун ба Шўрои адлия пойбанд не-
Шўрои адлия:
паноњгоњи њуќуќии шањрвандон нињод ирсол менамоянд; ба президенти ЉТ оид ба сохтори судї, шумораи судяњо, машваратчиёни халќии судњо ва шумораи кормандони дастгоњи судњо пешнињод ирсол менамоянд; масъалањоро оид ба таъмини кадрњо, таъминоти молиявї, ташкилї ва моддию техникии судњо баррасї менамоянд; ба президенти ЉТ оид ба мукофотонидани судяњо ва додани дараљањои тахассусї пешнињод ирсол менамояд; тибќи тартиби муќарраркарда комиссияи имтињонии Шўрои адлияро таъсис дода, њайати онро тасдиќ мекунад; ба президенти ЉТ низомномаи комиссияи имтињонии Шўрои адлияро барои тасдиќ пешнињод менамояд; дастурамал оиди коргузориро дар судњо тасдиќ менамояд; дастури фаъолияти Шўрои адлияро тасдиќ менамояд; дигар ваколатњои муайяннамудаи ќонуни конститутсионии мазкур ва ќонунњоро анљом медињад; тартиби парвандањоро байни судяњо тасдиќ менамояд; шакл ва тартиби пешнињоди ахборотро дар бораи фаъолияти солонаи њар як судя муќаррар мекунад. Мувофиќи моддаи 136-и Ќонуни конститутсионии Љумњурии Тољикистон бошад, санљиши ќонунї будани санадњои судие, ки судњои поёнї ќабул кардаанд, мутобиќи тартиби муќаррарнамудаи ќонун аз тарафи суди болої сурат мегирад. Тартиби бартараф намудани вайронкунии ќонунро, ки дар љараёни тафтиш муайян карда шудааст, ќонун муќаррар менамояд. Дастгоњи Шўрои адлияи ЉТ тафтиши фаъолияти ташкилї ва молиявии судњои ВМКБ, судњои вилоятї, суди шањри Душанбе, суди шањр, ноњия ва судњои иќтисодии ВМКБ, вилоятњо, суди шањри Душанберо мутобиќи дастурамале, ки Шўрои адлияи ЉТ тасдиќ кардааст, анљом медињад. Айни њол Раиси Шўрои адлияи ЉТ љаноби Зафар Азизов, муовини
аввали ў љаноби Амирхон Исњоќов ва муовини ин нињод бону Мавлуда Ќаландарова мебошанд. Ин барои маълумоти кутоње буд, то донем, ки аз кї чї талаб мешавад ва кї ба чї ќодир аст. НАМУНАИ БЕНАЗИР Шањрвандоне, ки корашон ба маќомоти судї меафтад, баъди гузаштан аз њамаи марњалањои судї ба умеди охирин додшунав ба унвонии президенти Тољикистон мактуб менависанд, ё барои адолатхоњї ба Шўрои адлияи Тољикистон рањсипор мешаванд ва њамчунин номањои шикоятии худро оиди њукми суд нашрияњо ба нашр мерасонанд. Дар тасаввури бархе шањрвандон гўё Шўрои адлияи Тољикистон њукми судро ба манфиати онњо таѓйир ё бекор мекунад. Аммо ин тавр нест. Чуноне ки дар боло иќтибос овардем, Шўрои адлияи Тољикистон ба ин иљозат надорад ва он берун аз ду моддаи Ќонуни конститутсионии Љумњурии Тољикистон дар фаъолияти судњои Тољикистон њамкориашро њамоњанг карда наметавонад. Шўрои адлияи Тољикистон ба шањрвандоне, ки ба умед дари онњоро мекўбанд, танњо машварат дода метавонад ва агар таъхир дар гирифтани нусхаи њалномаи суд аз љониби судя ба амал омада бошад, барои сариваќт гирифтани он ба арзу шикояткунандагонашон мусоидат мекунанд. Бовар кунед, дар Шўрои адлияи Тољикистон аз тарафи масъулини он як низоми беназири корї офарида шудааст, ки кулли мансабдорони Тољикистон бояд онро омўзанд! Дар ин коргоњ, роиљ шудааст, ки шањрвандоне, ки аз шањру ноњияњои дури кишвар ба ин даргоњ меоянд, НОВОБАСТА АЗ Р?ЗИ ЌАБУЛ БУДАН Ё НАБУДАН ќабул карда мешаванд. Дарњои он, аз рўзи душанбе то шанбеи њар њафта бозанд. Аз рўзи душанбе то љумъа шањрвандонро муовини аввал ва муовини раиси
станд ва Шўрои адлия низ њатто маќомоти назоратї аз болои кори судњо нест. Мувофиќи ќонун судяњо дар њалномаи баровардаи ин ё он љавобгар мустаќил њастанд. Аммо шањрвандону коршиносон мустаќилияти онњоро зери суол бурда, бар он назаранд, ки маќомоти судї ба таври пўшида вобастаи њукумати иљроия њаст. Дар Шўрои адлия инро зиёд шунидаанд ва чора њам мебинанд, ки назари мардум дигар шавад. ОМОРИ ШЎРОИ АДЛИЯ Чун ба ин идора ворид шудаму аз њадафам огоњ шуданд, ба зудї маълумоту омори зиёдеро фароњам оварданд. Аз онњо дарёфтам, ки ба дастгоњи Шўрои адлия 2518 мавод ворид шудааст, ки аз ин миќдор 1074 адад арзу шикоятњои шањрвандон буда, њаллу фасл карда шуда, 10 адади дигар мавриди баррасї ќарор доранд. Тањлили маълумотњо нишон медињанд, ки арзу шикоятњои шањрвандон нисбат ба њамин давраи соли пешин 147 адад кам гардидааст. Дар асоси банди 80и Наќшаи чорабинњо оид ба иљрои Паёми солонаи сарвари давлат роњбарияти Шўрои адлия 610, раисони судњои љумњурї 3765 нафар шањрвандро, ки вобаста ба масъалањои гуногун шифоњию хаттї мурољат намудаанд, ќабул карда, арзу шикояти онњо њал карда шудаанд. Гурўњи кории таъсисдодаи Шўрои адлия лоињањои ќонунњо дар бораи ворид намудани таѓйиру иловањо ба кодексњои мурофиавии љиноятї, гражданї ва иќтисодї, лоињаи низомномаи Шўрои адлия, инчунин дар шабакаи интернетї сайтњои судњои ноњияњои Фирдавсї
ва Сино тањти www.sudifirdafsi.tj, www.sudisino.tj кушода шудаанд. Самти дигари фаъолияти Шўрои адлия оиди аз судњо ќабул ва љамъбаст намудани маълумотњои оморї нишон медињад, ки соли њисоботї ба судњо 12 252 адад аризањо оид ба бањсњои гражданї пешнињод гардидааст, ки аз рўи онњо 10892 адад парвандаи мавриди баррасї ќарор гирифтаанд. Инчунин ба судњо 31 939 адад парвандањои оилавї ворид гардида, аз ин 29 176 адад баррасї гардида, ќарорњо дахлдор ќабул шудааст. Аз 8 592 адад парвандањои љиноятии воридшуда, 8034 адад баррасї ва аз натиљаи онњо санадњои судїба тасвиб расидааст. Судњо 5600 дархостњои маќомоти тафтишотї пешакї оид ба татбиќи чорањои пешгирї ва маљбуркунии мурофиавиро баррасї карда, дар хусус ќарор ќабул кардаанд. Ѓайр аз ин судњо 56 140 парвандањои њуќуќвайронкунии маъмурї ё дар муќоиса ба соли гузашта 2 310 адад зиёдро баррасї кардаанд. Оид ба риоя накардани Ќонун "Дар бораи танзими анъана ва љашну маросимњо дар Љумњурии Тољикистон" ба судњо нисбат ба 227 ашхос парвандањои њуќуќвайронкунии маъмурї пешнињод ва 212 шахс ба љавобгарии маъмурї кашида шудаанд. Дар маљмўъ ба онњо ба маблаѓи 592 њазору 875 сомонї љарима татбиќ гардидааст. Вобаста ба вайрон кардани муќаррароти Ќонун "Дар бораи масъулияти падару модар дар таълими тарбияи фарзанд" судњо 2222 парвандаи њуќуќвайронкунии маъмурї баррасї карданд. Ба судњои иќтисодї 1730 аризаи даъвогї ворид гардида, аз он 1589 парванда моњиятан баррасї шудааст. Дар маљмўъ дар соли њисоботї аз љониби марњилањои якум, апеллятсионї, кассатсионї ва назоратии судњо 123 398 адад парвандаи љиноятї, гражданї, оилавї, маъмурї, иќтисодї, дархостњои маќомоти тафтишотї пешакї, пешнињодњои муассисањои ислоњї баррасї гардидаанд, ки нисбат ба њамин давраи соли гузашта 4 417 адад зиёд аст. Марњилањои болоии судї 616 адад ва ё 0,4-фоизи ќарорњоро бекор кардаанд, ки 132 адад ё худ 0,2% кам мебошад. Аз рўи маблаѓњои бољи давлатї, љарима, мусодираи молу мулк, зарари ба давлат расонидашуда, инчунин даъвоњо ва навиштаљотњои иљроишиии маќомоти гуногуни давлатї судњо ба маблаѓи умумии 66 млн.38 њазору 899 сомонї) ва 3435 доллари ИМА (соли гузашта 89 млн 719 хаз 709 сомонї ва 147 хазору 796 ИМА)-ро ба фоидаи давлат рўёнидаанд. Шумораи 8 181 парвандањо дар мурофиањои сайёри судї баррасї шуда, бо маќсади пешгирии ќонунвайронкунї судњо 9172 таъинотњои хусусї бароварда, 578 љамъбастињо гузаронида, ба маќомоти дахлдор 715 адад пешнињодњо ирсол намуда, тариќи телевизион ва радиои марказию мањаллї 7812 маротиба суханронї карда, дар сањифањои матбуот 1041 маќола ба чоп расонда шудааст. Бале, хонандаи арљманд, аз нигоњи арзишњои мову шумо на њама маълумоти овардашуда шоистаи тањсин аст, вале КОР ва муносибат ба ШАЊРВАНД дар ин идора њис мешавад. Худо коратон наафтад, вале мабодо ба Шурои адлия рафтеду мутмаин шудед, ки ин њама рост аст, њадди аќќал ба 10 кас наќл кунед ва њар яки онњо ба 10 каси дигар, то фарњанги муносибат бо кор ва идорадорї миллї шавад.
Абўалї НЕКРЎЗОВ
8
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Њарчанд асли ќазияро њар љониб гуногун маънидод мекунанд, аммо суоли матрањ ин аст, ки чаро кормандони милиса хостанд њамкасби рутабдори худро пушти панљара гусел кунанд? Оё онњо мехостанд, ки љиноятеро пинњон нигоњ доранд?
Кормандони шўъбаи корњои дохилии ноњияи Исмоили Сомонї як њамкасбашонро латукуб карданд, аммо равони зинданаш карда натавонистанд. Суди ноњияи Сомонї тавонист латхурда ва "мањкумшуда"-ро сафед карда, дубора ба маќоми худ баргардонад. Таърихи ин њодиса њамагї ду њафтаро ташкил медињад. Њодисае, ки назирашро таърихи милисаи тољик шояд ёд надошта бошад. Он њам дар чандсадметрии бинои вазорати корњои дохилї-ќароргоњи вазир Рамазон Рањимов мешинад, рух додааст. Шояд вазир то њол хабар надорад, ки нињодаш расман вокуниш нишон надодаааст, аммо аз љомеаи Тољикистон ин хабар пинњон намонд. 4-уми феврал кормандони корњои дохилии ноњияи Исмоили Сомонї Ќудратулло Хамедов, сокини шањри Душанбе ва сардори шуъбаи кофтукови љиноии Рудакї - 2 - и назди вазорати корњои дохилиро аз манзили зисташ боздошт карда, ба шўъбаи корњои дохилии ин ноњия оварданд. Гулчењра Ташрифова, њамсари Хамедов, дар сўњбат ба "Нигоњ" гуфт, мањалле, ки онњо зиндагї мекунанд, дар маркази пойтахт аст: - Як зани њамсоя аз "дом" - и дигар, ба корњои ѓайриќонунї машѓул аст. Шавњарам ба вай фањмонд, ки аз ин корњо даст кашад. Медонед, онњо шабона мањалларо ноором мекунанд.....сокинони мањалла њама медонанд, ки асли ќазия чї аст! Вай зан бо чор милиса ва мардони дигар ба сари шавњарам омада, вайро латукўб карданд. Мо натавонистем шавњарамро аз зери мушту лагади онњо берун кунем. Милисањо аз шавњарам рутбаи пойн доштанд, љавон буданд. Њаќорат мекарданд..... Кормандони шўъбаи корњои дохилии ноњияи Исмоили Сомонї шавњарамро 32 соат дар мањкама нигоњ дошта, ба адвокат ва табибон иљозат надоданд, то бо вай вохўранд... Њатто вайро гушна нигоњ доштанд. Мо мерафтем, "равед" мегуфтанд... - шикоят мекунад хонум Гулчењра. Њамсари Хамедов аз он дар њайрат аст, ки то њол касе аз роњбарияти милиса ба суроѓи шавњараш наомада ва чизе напурсидааст: - Љигари шавњарам аз зарбу лат варам кардааст, ќабурѓањояш шикастаанд... Наход, барои оромї ва
ЌУДРАТУЛЛО ХАМЕДОВ
юб вайро тела дода - тела дода, савор карда бурданд. Боз онљо зери мушту лагадаш гирифтанд... Вай зани њамсоя бошад мегуфт, "вая барен бшканенш дига наоренш.... Онњо иљро карданд". Њамсўњбатам мегўяд, хеле дардовар аст, ки "оперњо" ба љойи пешгирї кардани љиноят, нафари зери мушту лагад мондаро бо сару либоси пур аз хун ва тани љароњат боздошт карда бурданд. Аммо онњоеро, ки капитанро зери лагад гирифтанд, боздошт накарданд. Ба болои ин хостанд, Хамедовро авбош гуфта, аз кор ронанд ва парвандаи љиної боз кунанд: - Ба љойи њимояи чунин кормандон мо баръакс тарафи љинояткоронро мегирем, аљаб њукумат ва маќомотдорї! Милисањои ноњияи Исмоили Сомонї дар рафти мурофиаи судї иддао карданд, ки Хамедовро дар њолати мастї боздошт кардаанд, ки ба тартиботи љамъиятї халал мерасонд. Њамзамон дар
"Зоѓи сафед" Чаро милисањои тољик њамкасби худро латукўб карданд? риояи одобу ахлоќ корманди милисаро латукўб кунанд?!! Њоло шавњарам аз пайи муолиљаи саломатиаш аст ва њуќуќњои худро назди ќонун њимоя мекунад. Мо ба суд мурољиат мекунем. Онњо дар боло касеро доранд, ки ин корро кардаанд.. .Наход асли масъаларо нафњамида, шањрванд ва милисаро то ин њад озор дињанд?", - мегўяд њамсари Ќудратулло Хамедов. Милисаи латхурда Ќудратулло Хамедов беш аз 10 сол собиќаи корї дар маќомоти корњои дохилї дошта, рутбаи капитани милисаро дорад. Айни њол ў муолиљаи тиббї мегирад. Ба гуфти њамсараш, санади тахшиси тиббиро дар даст доранд, ки аз зарби латукўб шавњараш саломатиашро аз даст додааст. Бузургмењр Ёров, вакили дифои љабрдида, ба "Нигоњ" ин хабарро тасдиќ кард. Ба гуфтаи ў, "кормандони маќомоти корњои дохилии ноњияи Исмоили Сомонї зерњимояашро боздошт карда, чор шабонарўз ѓайриќонунї нигоњ доштаанд.
Милисањои ноњияи Сомонї мехостанд, ки бо далелњои бўњтономез ва ќалбакї, њамкасби худро аз озодї мањрум карда ва бад-ин васила хизматњои беш аз 10 - солаи касбии ўро аз байн баранд. Вале мо дар рафти мурофиаи судї бо далелњои исботшаванда њуќуќњои Хамедовро њимоя карда, амалњои ѓайриќонунии милисањои ноњияи Исмоили Сомониро исбот кардем". Комил Кенљаев, яке аз шоњидони њодисаи латукўби капитани милиса мегўяд, ин њодисаи нангин дар рўзи равшан соатњои 4 - у ними рўз рух додааст: - Ман баъди 10 даќиќаи ин хабар расида омадам. Ќудратулло њамааш пури хун болои замин мехобид... Шавњар ва бародари зани њамсояааш ўро ончунон зада буданд, ки тамом карда буд. Баъди дањ даќиќа расидани ман оперњои ШКД - и Исмоили Сомонї омада расиданд... Хамедов худро муаррифї кард, аммо бо вуљуди ин, ба њамон њолати хуну хатар ва бадани маъ-
мурофиа гуфтаанд, ки Хамедов ба бинои кории онњо рафта, мизу курсињои онњоро шикастааст ва барои њамин вайро боздошт кардаанд. Ин њам дар њоле, ки њамсари Хамедов мегўяд, милисањо шавњарашро аз пеши чашми вай ва шоњидон дар кўча бо таври хушунатомез боздошт карда, бо худ бурдаанд. Шавњараш маст набуд. Бузургмењр Ёров мегўяд, асли ќазия ин аст: "Ќудратулло Хамедов бо яке аз њамсояњояш аз сабаби рафторњои ношоистаи ахлоќї бањс мекунанд. Вай зан гуфтааст, ки "ман дар боло "криша дорам бин, ки чї корат мекунам. Баъд кормандони маќомоти корњои дохилии ноњияи Исмоили Сомонї њамроњи он зан ба сари Ќудратулло Хамедов рафта, дар шоњидии њамсараш ва дигарон сардори шуъбаи корњои кофтуковии Рўдакиро латукўб карда, илова бар ин, бо худ гирифта мебаранд. Аз рўи ин амали "авбошї" кормандони ШКД-и Сомонї ба Прокуратураи шањри Душанбе мурољиат мекунанд
ва прокуратура парванда мекунад. Кормандони корњои дохилї гуфтанд, ки Ќудратулло Хамедовро дар њолати мастї боздошт кардаанд ва вайро ба шуъбаи корњои дохилии худашон овардаанд. Гўё њангоми мастї Ќудратов мизу курсињои онњоро шикастааст, ки њаќиќат надорад". Суди ноњияи И. Сомонї даъвои милисањои ноњияи мазкурро, ки мехостанд њамкасби худро муттањам ва равони зиндон кунанд, рад кард. Бузурмењр Ёров мегўяд, ки суд њукм баровард, ки бидуни санад кормандони корњои дохилї њуќуќи боздошт ва 32 шабонарўз нигоњ доштани Хамедовро надоштанд. Илова бар ин, агар вай нушокии спиртї менўшид, бояд ки расман тасдиќ мекарданд. Њамсари Хамедов мегўяд, ки мањалли зисти онњо пушти мењмонхонаи "Гранд отел" аст ва хелењо медонанд, ки дар инљо чї гапу корњо ва бо иштироки кињо мегузаранд. Дар шуъбаи корњои дохилии ноњияи И. Сомонї бо њар бањона аз шарњи ин масъала ба "Нигоњ" худдорї карданд. Аммо як манбаъ, ки нахост номаш ифшо шавад, гуфт, оперњои мо аз пеши худашон ягон кор намекунанд. "Ба инњо фармон шудааст ва онњо амал кардаанд. Њоло дар ин бора чизе гуфта наметавонем ва барои вазири корњои дохилї њам дар ин бора гузориш омода шуда истодааст" - гуфт ў. Дар вазорати корњои дохилї ба ТоjNews гуфтанд, аз ин ќазия хабар доранд, аммо бе иљозати роњбарият ќазияро шарњ дода наметавонанд. Ин њам дар њоле, ки шиканља ва латукўби боздоштшудагон дар шуъбањои корњои дохилї кори маъмулї дониста мешавад, аммо ин аввалин бор аст, ки корманди маќомоти корњои дохилї аз љониби њамкасбони худ мавриди латукўб ва шиканља ќарор мегирад. Њарчанд асли ќазияро њар љониб гуногун маънидод мекунанд, аммо суоли матрањ ин аст, ки чаро кормандони милиса хостанд њамкасби рутабдори худро пушти панљара гусел кунанд? Оё онњо мехостанд, ки љиноятеро пинњон нигоњ доранд? Онњо фармони киро иљро мекарданд? Инњо суолњоеанд, ки танњо рафти тафтиши хидматї онњоро маълум карда метавонад. Интизор бояд буд, ки вазорат онро ба охир расонад. Њарамгули ЌОДИР
НИГАРОНЇ ШАРЊИ ХОНАНДАГОН Соз кардан 8 феврал, 2013 - 14:38 Соз кардан, ин милисаро задан даркор буд, вай чанд каса задагї аст дар отдел, аз афташ маълум, "ангушт макун ранља ба дар кўфтани кас, то кас накунад ранља ба дар куфтанат мушт". Ин милисањо боз аз паси адвокатњо њам меомадиян - ку... муред аз ин рўзатон... шармандањо. Рамазона Рањимова в отставку!!!! Ромиз ...миллиса.. 8 феврал, 2013 - 14:54 Ин капитанро бачањои Ќудрат Назаров ...задаанд. Уно фармони кришаи як ма...заро иљро карданд. Ин њодиса дар назди бинои Гранд-отел дар њамсоягии мо шуд. Як занак аст онљо, касе ба вай кордор шуда наметавонад, .... Ин бечораро бо вай занак гапашон гурехт, баъд 4 милисаи љавон омада, бо њамроњи њамон зан ин бечораро чунон мушту лагад заданд, ки аз филмњои њиндї гу-
зарониданд... Занак ба болои њамин мардаки бузбала парид... Султон 9 феврал, 2013 - 14:03 Вањ бечорая!!! Ба фикрам, ки мардак ай ... нестай. Мењмон 9 феврал, 2013 - 01:24 Њамкасби худро инчунин латукўб кунанд, пас вой бар њоли шањрванди оддї! "Разбор"-и байни милисањо шуруъ шудааст. Хосияти бад дорад. Рањматулло 10 феврал, 2013 - 08:43 Ман њамсояи Ќудратулло мебошам ва медонам, ки ин мард дар давоми чанд сол бо ин м..е, ки ба фикрам, ними Тољикистонро духтарони тољикро .... Ман ба шумо гуфтаниам, ки шавњараш бо њукми суд 16 сол аз озодї мањрум шуда буд ва 6 сол пас аз мањбас баромад, ки ба њам-
роњии оилааш ин корњои њарома,...давом додаанд, ки ин м...ро тамоми Тољикистон мешиносад. Хуб кардааст ин милиса. Ман ин "м...за"-ро мешиносам. Аз дасти ин зан чандин духтари тољик .... шуданд. Парвина, 9 феврал, 2013 - 08:49 Ин Ќудратулло Хамедов он ќадар мусичаи бегуноњ нест. Худаш милисањоро провакатсия кардааст. Наход 10 сол нони милисаро хўрда, боз ба отдел рафта, љангу љанчол намої? Комил 10 феврал, 2013 - 22:33 Ман гуфтаниюм, ки ин мардакама мешиносум ёрдамуш њамада расидагї аст. Њам њамсояњошда њам худию бегонада. Куљоеда набошад онљоро обод мекунад. Њами шўъбаи милисада, ки корда рафт, њамаша барои милисањои худаш таъмир карда дод, ки бачањои отдел дар љои тозада кор кунанд. Чандин сол аст, ки барои давлат кор карда, љиноятњои вазни-
ни вазина кушод. Итари кадрњора ранги гавњараки чашм нигоњ доштан даркораст. Ин хел занакоро гунањкор донистан даркор аст, ки аз рўи ким кадом НАЗАРУ додари ў мепарад. Наход милисоњо барои пули њароми њамин занак шуда, рафта милисаи худтона занен? Парвиз 9 феврал, 2013 - 11:59 Баъд ту чї мусичаи бегуноњ њастї? Ин мардакро лату кўб карда монданд барои як занаки ..., бо ту гапзан шудї. Њамин худат бо аз њамун отдел набошї? Дар инчо њамаро тов додеста бошї мусичаи бегуноњ?!! Мусофир 11 феврал, 2013 - 22:10 Э бародар наход ту нафањмї? Њукуматдорњои мо худ, ки ана њамин хелњоро ба гуфташон "крышават" мекунанд. Вой бар њоли пулиси Тољикистон, ки аз пушти м...а њамкасби худро латукўб мекунад, шармандањо!
P.S: Баррасии матлаб дар www.tojnews.org идома дорад. Ба сомона аз телефонњои мобилї њам ворид шудан имкон дорад.
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
9
Агар Пайёми њарсолаи президенти кишвар Эмомалї Рањмон дар байни корњои идеологиву сиёсї дар љои аввал истад, дар љои дуюм амри маъруфу мавзеъгирињои бародарон Тўраљонзодањо меистад...
Солњои охир бањсњои дуру дароз дар љомеаи љангзадаи мо оид ба рафтори як ќисми мусалмонони кишвар (њиљоб ва риш) ва маросими онњо ("Ошўро" ва "намози салафия") маро водор месохт, ки оид ба зарурати тандем ё њусни тафоњум байни њукумати дунявї ва љомеаи мусулмонии мо ибрози аќида кунам. Танњо як омил (ноќисии дониши динї ва бартарияти дониши дунявии таърихї) имкон намедод, ки ба ин кор даст занам. Аммо бањсњои зиёд ва бењуда, ки акнун њатто мањаллањои дурдасти кишвари азизамонро фаро гирифтаасту ба вањдати миллї мусоидат накарда, балки онро шадидан халалдор менамояд, маро водор сохт, ки оид ба зарурати тандеми давлат ва љомеа дар Тољикистони азиз фикру мулоњизањои худро баён кунам. Биёед, омилњои зарурати ташаккул ва инкишофи тандемро якљоя тањлил мекунем: Якум, масоили таъмини тавозун байни давлати дунявї ва љомеаи динї. Аз оѓози њаёти сиёсии ниёкони мо, ки шартан аз рўзи таваллуди Паёмбар Зардушт - с. 600 пеш аз милод (Пянков ва дигарон) оѓоз меёбад, мењвари асосии суботи љомеъаро њусни тафоњум байни шоњ ва пешвоёни динї (аввал мўъбади мўъбадон - даври зардуштї, баъд шайх-ул-ислом) ташкил медод. Њар як роњбари ќабила, гуруњи этникї ё хонаводаи алоњида, ки чењраи динї набуд, баробари соњибї кардан ба тахти давлати тољикнишин, дар мадди аввал муносибати хубро бо роњбар (пешво) - и динии он ба роњ мемонд. Бо суханони дигар, талаботи асосї ба роњбари давлат аз тарафи ањолии ќариб 27 давлати мутамарказ, ки дар таркиби он тољикон марњила ба марњила зиндагї мекарданд, ин эњтирому эътирофи халќу миллати худ не, балки, дар мадди аввал, эњтиром гузоштан ба дину мазњаби мардум буд. Таърих гувоњ аст, ки њар давлате, ки вањдати дохилии динї дошт, аз зарбањои берунї осебнопазир буд. Давлатњое, ки ба ин вањдати динии дохилї эњтиром надоштанд, ба иќтидори њарбии худ нигоњ накарда, зуд шикаст меёфтанд. Дар мисоли таъсиси cе давлати тавонои минтаќа (Ќарохониён, Муѓулњо ва Шайбониён), ки дар марњилаи аввали мубориза аз пешгузаштагони худ заифтар (аз лињози њарбї) буданд, дурустии суханони худро исбот менамоем. Таваљљуњи (њавасмандии) баъзе аз амирони Сомониён нисбат ба љунбиши ќарматї ба шикасти онњо аз тарафи давлати Ќарохониён, таваљљуњи яктарафаи Хоразмшоњиён ба тавоноии артиш (то 500 њазор тан њарбиён) нисбат ба эњтироми пешвоёни диндор ба шикасти онњо аз тарафи Чингизхон ва кўшишњои охирин шоњи (султони) темурї - Бобур барои созиш ба Сафавиёни шиамазњаб сабаби асосии шикасти он аз тарафи Шайбониён шуд. Барои рад намудани кўмаки ањолии шањри Бухоро бо пешнињоди садрњо (пешвоёни динї) ба давлати этникии худ - Сомониён (бар зидди бодиянишинњои худољўй) аз баландии диди (арзишњои) асри
XXI мо наметавонем кулли мардуми шањри тамаддунофарро дар норасоии арзишњои милливу ватандорї айбдор созем. Бо суханони дигар, пешвоёни динї дар дасти худ њуќуќи итоат ва сарпечиро дар пеши роњбари давлат доштанд. Барои њамин њам намояндагони охирин сулолаи амирони Бухоро (Саид Амир Олимхон) дар мадди аввал худро саидзода, яъне мансубияти худро ба ќишри олии диндорони кишвар баръало таъкид мекард. Агар барои хонандаи кунљков дуруст ояд, мо таъкид менамоем, ки фарќияти мардумсолории давлати исломии минтаќа аз давлатњои гарбї асрњои XIX-XX бо он омил буд, ки дар њар 4-5 сол не, балки доимї, дар њар рўзи љумъа (тибќи хутба ба
олуда намуд. Барои њамин Шўрои уламои кишвар (меросхўри ќозиёти солњои аввали истиќлолият) бо Донишгоњи исломии худ, бо кўшишњои зиёд нигоњ накарда, то имрўз натавонист эътибор ва анъанањои оламшумули мактаби анъанавии Имоми Аъзамро барќарор созад. Дуюм, ташкили њусни тафоњум байни роњбарияти сиёсии кишвар ва хонаводаи руњониёни маъруф - Тўраљонзодањо. Раќобати роњбарияти сиёсии кишвар ва хонаводаи Тўраљонзодањо, ки бешубња, њамсоли истиќлолият мебошад, натиљаи норасоии тафоњум байни роњбарияти давлати дунявї ва пешвои љомеаи динї мебошад. Он раќобати фардї набуда, балки раќобати ду нуќтаи назари гуно-
байни диндорони кишвар соњиб шавад. Дар ин муддат дар раёсати ин Шўро шахсияти арзанда, ки аз лињози дониши комили динии худ ва рафтор ва кирдори намунавии худ тавонад маќоми роњбари ваќти он- Њољї Акбар Тўраљонзодаро тангтар кунад, пайдо нашуд ва гумон аст, ки пайдо шавад њам. Барои њамин дар 6-7 соли ояндаи њалкунанда барои сулњу суботи кишвар, дар байни дигар чорабинињои муњим бояд "ќоидањои бозї"-ро миёни роњбарияти сиёсии кишвар ва ин хонавода коркард ва роњандозї намуд. Ба назари шахсии банда, кишвари кўчаке, ки дар як садсола ду љанги шањрвандиро (1920-1931, 2002-2007) аз сар гузаронд, ба њамаи норасоињо нигоњ накарда, бояд, њадди аќал
Тандеми тољикї Њусни тафоњум байни давлати дунявї ва љомеаи динї, ё чаро њукумат бо Тўраљонзодањо муросо кунад?
ДАР ИН ТАНДЕМ ЊАДДИ АЌЌАЛ БАЊСИ «КЇ САРИ ЧАНБАР МЕШИНАД» ВУЉУД НАДОРАД
нафъи шоњи этирофшуда) њусни тафоњум байни давлат ва мардуми он таъкид карда мешуд. Барои њамин дар замони эњё ва устувор намудани давлати умумимиллии соњибистиќлоли худ моро зарур аст, ки аз анъанањои муњими фарњанги сиёсии он хуб истифода намоем. Тибќи ќонуниятњои њамин анъана, солњои љунбиши маънавии мардумї барои истиќлолият (аз Иттифоќи Шўравї) ва рўзњои аввали истиќлолият маќоми ќозиёти кишвар (чун пешвои динї) боло мерафт. Яке аз омилњои љанги шањрвандї ин норасоии њусни тафоњум байни роњбари дунявии давлат (президент) ва пешвои љомеаи рў ба дин оварда (онваќта ќозиёт), ки асосан, роњи сарпечиро пеш гирифта буд, ба шумор меравад. Дарёфти якдигарфањмї дар байни роњбари дунявии давлат ва пешвоёни динии кишвар, баръакс, сулњ оварду омили асосии таъмини субот дар кишвар гашт. Аммо љанги шањрвандї як силсила натиљањои носолимро ба чамъияти мо ба мерос монд. Аз як тараф, ба њусни тафоњуми байни давлати дунявї ва љомеаи динии анъанаи устувори њазорсола дошта рањна гузошту аз тарафи дигар, сафи диндорони суннатиро бо хатмкунандагони мактабњои динии равия ва руњияи бегонадошта омехта ва
гун ба дурнамои рушди кишвар аст. Албатта, дар тўли зиёда аз 20 сол раќобати оштинопазир њамкорињо низ дошт (солњои гуфтушунидњо, фаъолияти комиссияи оштии миллї, дар њайати њукумат ва парлумон будани Хољї Акбар Тўраљонзода) ва баъдтар бо муборизањои аќоидї нисбат ба њалли мушкилоти иљтимоиву иќтисодии кишвар иваз шуд. Солњои охир ба кўмаки Хољї Акбар Тўраљонзода ду бародари дигари маъруфи хонаводаи Тўраљонзодањо ба сањна омаданд ва дигар кам касон дар љомеаи Тољикистон намедонанд, ки агар Пайёми њарсолаи президенти кишвар дар байни корњои идеологиву сиёсї дар љои аввал истад, дар љои дуюм амри маъруфу мавзеъгирињои бародарон Тўраљонзодањо меистад. Ин њолат нишонаи он аст, ки ќонуниятњои њусни тафоњум дар шакли пурраи худ амал намекунанд. Дар ин маврид ивазшавии маќоми масљиди "Муњаммадия" (аз масљиди љомеъ ба панљваќта) раќобатро боз шаддидтар гардонид ва онро аз њудуди кишвар берун њам бурд. Сафари тирамоњии Тўраљонзодањо ба Русияро ба ёд биёред. Маќоми устувори ин хонавода имкон намедињад, ки Шўрои уламо- маъмури давлатии соња маќоми пешбари диниро бешаку шубња дар
25 - 30 сол дар њолати сулњу субот ќарор дошта, муњити сиёсии он љавобгўи талаботи ислоњотхон бошад. Сеюм, равона кардани маќом ва захирањои имомхатибони кишвар барои њифзи анъанаву суннатњои љомеаи мо. Дар тўли 20 соли истиќлолият љомеашиносони тољик кўшиш ба харљ доданд, ки симо (образ) - и нави ќишри пешбари кишварро дар дохили кишвар пайдо намоянд. Синфи коргар дар шароити нав ба вуљуд наомад, чунки худи саноат, ки барои онњо (коргарон) шароити корї муњайё менамуд, ба бўњрони азим гирифтор шуд. Мењнати сазовори коллективи 13-њазорнафараи заводи арзизи Турсунзода дар байни муборизањои гуруњњои љиної ва баъд байни гуруњњои тиљоратии фасодзада ѓўта зада, беќадр шуд. Симои дењќони пахтакор, ки дар замони шўравї бо расидан ба њадафи љамъоварии миллион тонна "тиллои сафед" шуњрати шўравї пайдо карда буд, аз ќарзњои ба ном "фючерсї" -и Муродалї Алимардонов то имрўз ба худ наомадааст ва табиист, ки дигар кишоварз ќишри пешбар буда наметавонад. Ногуфта намонад, ки таъмини тартиботи љамъиятї ва сулњу субот љомеаро водор кард, ки дар байни кормандони кордони
милиса симои нави намунавї љўяд. Аммо маълумоти зиёди васоити ахбори омма оиди истифодаи шиканља дар љойњои њабс аз тарафи кормандони ношоистаи милиса ин ќўшишњоро барбод доданд. "Ќањри" кормандони прокуратура, "говсуд"-њои маќомоти судї ва "миёнравии" адвокатњо дар байни онњо имкон надоданд, ки дар байни кормандони прокуратура ва суд низ симои намунавии замони муосирро пайдо намоем. Муаллимони мактаби миёна, ки замонегули сари сабади љомеаи тољик буданд, ба раванди интихобот сафарбар шуда (аксарияти участкањои интихоботї дар мактабњо чойгир мешаванд), барои доимо бањснок будани натиљањои овоздињї гунањкорони асосии ќонуншиканињои интихоботї эълон шуда, ќишри камобруй шуданд. Табиби маоши ночиздошта маљбур шуд, ки савганди касбии худро шиканаду пора гирад. Муњандис - роњсоз ва муњандиси алоќаи мобилї метавонист намуна бошад, лекин дар ин соњњањо фаъолияти ширкатњои хориљї (аз он љумла чинї) то он ќадар зиёд шуд, ки тавозуни корманди ватанї ё хориљиро муайян намудан хеле мушкил шуд. Роњбари кунунии соња бошад, соњаро сиёњном кард. Аз дигар кишрњои ањолї сетояш монд, ки љомеа бояд аз байни онњо симои муосири намунавии худро пайдо кунад: 1) Коргари дирўзае, ки имрўз маљбур аст аз набудани истењсолоти ватанї ба хориљ сафар кунад ва номи нав - муњољири кориро гирифт. Соли гузашта онњо тавонистанд ќариб 3,6 миллиард доллари ИМА ба ватан ирсол намояд. Барои дуруст дарк намудани ин миќдор бояд тасаввур намуд, ки њаррўза дар муддати 365 рўз (шанбеву якшанбе низ) ба кишвар 10 млн. доллар ворид мешавад ё ба дўши њар як фарди кишвар (аз навзод то пир) дар як сол 500 доллар рост меояд. Барои њамин дар хориљ кишвари моро "кишвари муњољирони корї" меноманд. Лекин то имрўз ягон кишвар аз муњољирони кориро симои навини кишвари худ эљод накардааст. Мо низ наметавонем, чунки фарзандони мо дар соњњањои пешрафтаи иќтисодиёт не, балки ба кори сиёњи вазнин (сохтмон, хизмати маишї, хољагии коммуналї ва ѓ.) машѓуланд. Дар натиља телевизиони Русия симои "Одина", ки онро барои охири асри XIX устод Айнї офарида буд, аз нигоњи худ эњё намуда, "Љмшуд"-аш хонд. 2) Тољири нав - симои маљмуавї, ки аз намояндагони ќишрњои гуногуни љомеа љам шудааст, имрўз ба сањнаи иљтимоиву иќтисодии кишвар баромадааст. Онњо тавонистанд бо ќувва ва кўшишњои худ дар тўли 10 сол норасоии бозорњои дохилии кишварро бо маводи саноатї ва хўрокворї пур намоянд. Онњо дар таъминоти амнияти озуќавории кишвар низ сањми њалкунанда доранд. Онњо бар зидди фалсафаи пучи "шукрона", ки миллатро ба карахтї меорад, ѓояи њаётбахши "њаракату баракат"-ро амалї мекунанд. Лекин вазнинии андоз имкон на-
11
10
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Донишкада аз нарасидани кадрњо танќисии сахт дорад. Агар А. Низомов њамчун ректор дар ин 6 соли роњбарияш аќќалан худаш ду-се шогирд тарбия мекард, имрўз донишкада ба ин њоли зор намеафтид. Тибќи мактуби Дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон аз 6-уми декабри соли 2012 дар хусуси "ќатъ кардани шартномаи (ќарордоди) мењнатї бо нафаќахўрон" кормандони зиёди мактабњои олї ва соњањои дигарро аз кор озод намуданд. Дастур сару садоњо ба бор овард. Баъзењо инро хуш ќабул карда, баъзеи дигар ѓайриќонунї ва њадафмандона њисобиданд ва фикрашонро дар рўзномањои мустаќил дарљ карданд. Вазири маорифи љумњурї Нуриддин Саидов дар як сўњбат бо хабарнигорон гуфт, ки нафаќахўрон мисли обу њаво дар соњаи маориф заруранд. Мо ба яке аз мактабњои олии љумњурї - Донишкадаи њунарњои зебои Тољикистон ба номи устод М.Турсунзода рафта, аз ректори он Аслиддин Низомов дар бораи иљроиши дастур пурсидем. Гуфт, ки онро бомуваффаќият иљро кардаанд ва "дар љои онњо кадрњои навро таъин намудем ва мушкилоти кадрї надорем, кадр мерасад". Ба суоли навбатии мо - "Дар се чор соли охир чї ќадар аспирантон рисолањои номзадї њимоя карданд?"он кас чунин посух доданд: "Аспирантураи мо љавон аст. Танњо як нафар њимоя кард. Дар навбат ба њимоя ќариб 12 нафар тайёрї дида истодаанд". Њамчунин сари масъалаи мазкур бо ноиби ректор оид ба таълим М.Турсунова ва сардори шўъбаи кадрњо Љ.Боракова сўњбате доштем. Мусоњибони мо иброз намуданд, ки мо ин супоришро љиддї иљро кардем, устодони солхўрдаро аз вазифањои роњбарї озод намудем ва ду профессор - И.Љўраев ва С.Рањимовро, ки муаллими солманд буданд, боэњтиром ва тантана гусел намудем. Баъди вохўрї бо роњбарияти донишкада ба хотири бо устодон И.Љўраев ва С.Рањимов њамсўњбат шудан суроѓаи онњоро дастрас намудем ва ба онњо занг задем. Бо устод И.Љўраев имкони тамос нашуд ва устод Сайфиддин Рањимов, ки дар наздикии донишкада зиндагї доштааст, таклифи моро дар бораи вохўрї пазируфтанд: -Бале! Як рўз моро даъват намуданду ректор А. Низомов ба мо фањмонданд, ки мувофиќи мактуби Дастгоњи Президент шумо аз кор озод карда мешавед. Ин барои ман бисёр ногањонї буд, лекин ман сухане нагуфтам, ќабул кардам. Зеро бо матни мактуб шинос набудам. Баъдтар, ваќте ки шинос шудам, фањмидам, ки ин мактуб танњо ба шахсоне, ки дар вазифањои роњбарикунанда кор мекунанд, дахл доштааст. Ман бошам, як профессори одии кафедра ва ин дастур ба ман ягон дахле надорад. Маълум гардид, ки аз кор озод намудани ман аз худи ректор А. Низомов вобаста будааст, на аз мактуби Дастгоњи Президент. Ман корманди шоистаи Тољикистон, доктори илми таърих, 57 сол собиќаи корї дорам. Ба љуз устодї, муаллимї ба дигар кор машѓул набудам. Аз рўзи таъсиси њамин донишкада то имрўз бо дасту дили соф кор кардам. Дар ин солњо бо собиќ вазири фарњанги љумњурї, шодравон Мењрубон Назаров якљоя кор кардем. Он кас бисёр љањонбинии фаррох доштанд, њамеша номаш ба рафтору кирдораш як хел буд, ба њамаи мо мењрубонона муносибат мекард. Моро эњтиром мекард, њамчун муаллим, њамчун педагог. Роњбарони минбаъда низ бо мо,
Андозаи њар гуна бадбахтї на аз рўи моњият, балки аз он муайян карда мешавад, ки чї гуна ба инсон таъсир расонидааст. СЕНКЕВИЧ
САЙФИДДИН РАЊИМОВ, ДОКТОРИ ИЛМИ ТАЪРИХ
дар дил намегирам. Бадро Худо худаш саришта мекунад. Дар давоми 6 соли ректорияш ман ба ягон кори ў дахолат накардаам. Аввали ба кор омаданаш як бор ба ќабулгоњаш рафта будам, хостам табрикаш кунам ва оид ба чопи як дастури методї сўњбат кунем. Котибааш гуфт, ки ректор шуморо ќабул карда наметавонанд. Ман дар давоми 6 сол дигар ба ќабулгоњи њамин одам наздик нарафтам. Ќабули ин љаноб хеле вазнин аст. Ман барин як профессори дигар 4 моњ кўшиш кард, лекин бенатиља. Нињоят аз донишкада рафт. Мо бо ин одам шиноси нав нестем. Њанўз дар давраи ректор будани Мењрубон Назаров мо дар ин донишкада кор мекардем. Ваќте ки Низомовро дар вазифаи ректорї оварда шинос намуданд, аксари дар толор будагон ангушти њайрат газиданд ва гуфтанд, ки "тамом, институтро Худо зад" ва њамин тавр њам шуд.
"Гусели маѓзњо" аз Донишкадаи санъат бо коллектив муносибати нек доштанд. Хайр, аз мудирї, аз мансаб гирифтан дигар гап аст, лекин аз фаъолияти педагогї мањрум кардани устодони соњибтаљриба ба манфиати њељ кас нест. Дар њоле ки дар донишкада муаллимони соњибтаљриба хеле кам мондаанд. - Аз сўњбате, ки мо бо ректори донишкада Аслиддин Низомов доштем, он кас њолати таъмини донишкадаро бо кадрњо хуб арзёбї намуданд. Андешаи шумо? - Ин фикри шахсии ректор А.Низомов аст. Аз нигоњи ў кадр ва мутахассис њамон нафарест, ки шахсан ба ў садоќат дошта бошад, њамеша ба ў тамаллуќ кунад, ўро таъриф кунад. Ваќте мегўяд, ки кадрњо мерасанд, вай њамин гуна кадрњоро дар назар дорад. Лекин воќеият он аст, ки аксари кулли кормандону мутахассисони донишкада дар шакли њамкор фаъолият мекунанд. Кафедрањое њастанд, ки њамагї як корманди асосї доранд, боќимондааш њамкор ё коргари соатбай. Аз рўи талаботи мактаби олї ин хел кафедрањо бояд баста шаванд. Њангоми ба вазифаи роњбари донишкада таъин шуда омадани А. Низомов проблемаи кадрњои омўзгорї сабуктар буд. Кафедрањо бо муаллимони асосї пурра буданд, њатто миќдори муаллимони унвони илмї доштагї, яъне номзаду докторони илм 1314 нафар буд. Њоло бошад, њамагї 4 муаллими унвондор мондааст. Ходимони барљастаи соњаи санъат дар ин љо ба тарбияи шогирдон машѓул буданд, ки бо омадани Низомов ба муносибати ў тоб наоварда, партофта рафтанд. Аз љумла, докторони илм Зикриёев Ф.Б, Х.Рањимзода, Д. Латипов ва чандин номзадњои илм. Аз "баракати" ректор Низомов бо чунин микдори кадрњои илмї ва мутахассисон ин донишкада бояд њамчун мактаби олї дигар фаъолият накунад. - Устод, сарфи назар аз ин ректори донишкада, профессор А.Низомов ба суоли мо дар хусуси тарбияи кадрњои илмї арз намуданд, ки "Аспирантураи мо љавон аст. Танњо як нафар њимоя кард. Дар навбат барои њимоя ќариб 12 нафар тайёрї дида истодаанд". Ин њаќиќат аст ё…? - Аввал ин ки, шумо, профессор Низомов гуфтед, Низомов не профессор њасту не дотсент ва буда њам на-
нависед, куљое, ки мехоњед, нависед. Дар њаќиќат аз Дастгоњи Президент дигар садое нашуд ва мардум диданд, ки њељ кас ба доди онњо намерасад ва ягона илољро дар аз кор рафтан медиданд. Лекин мо аз дигар чиз дар тааљљубем. Њамин хел кадрњоро кї барои Донишкадаи санъат ёфта меорад? Њамин Низомовро кї тавсия кард? Донишкадаро ба нестї расонданд. Њамин донишкада барои њукумат, барои Вазорати фарњанг, барои Вазорати маориф даркор њаст ё не? Хайр таъин карданд, майлаш, барои чї назорат намекунанд? Вазорати фарњанг аз њолати донишкада пурра огоњї дорад, барои чї чора намебинад, барои ин вазорат мутахассис лозим нест? Њамаи унвондорон љонашонро гирифта, баромада рафтанд, тайёр кардани кадри илмї осон аст? Дар донишкада мутахассис намонд, ба донишљўён кї таълим медињад? Бо як сухани котибааш дањњо муаллиму донишљўро аз донишкада пеш кард. Ду сол пеш бо як хабари дурўѓи котибааш дар як маљлиси васеи донишкада тўњматеро ба ман бор карданї шуд, хуб, ки мудири кафедраи мо дар ин маљлис њузур дошт ва Низомовро барои тўњматаш дар њамон маљлис огоњ карда буд. Соатњо дар бораи хизматњояш дар таъмир кардани донишкада гап мезанад,
БИНОИ ДОНИШКАДАИ ДАВЛАТИИ САНЪАТИ ТОЉИКИСТОН метавонад. Зеро дипломи доктории ў аз Љумњурии Ўзбекистон аст, ки он ба ѓайр аз худи он љо дар дигар љо, аз љумла дар Тољикистон низ, эътироф намешавад. Худашро профессор муаррифї кардани ў њангомаљўї њасту бас. Доир ба аспирантура њаминро гуфтаниям, ки А. Низомов боз аз њаќиќат дур рафтааст. Аввал ин ки, аспирантураи мо чандон љавон нест, то љое ман медонам, ин шўъба хеле сол боз фаъолият мекунад. Дигар ин ки дар 5 - 6 соли охир на ягон аспирант ва на ягон унвонљўй њимоя накардааст ва дар навбати њимоя будани 12 аспиранти гуфтагияш њам дурўѓи мањз аст. Донишкада аз нарасидани кадрњо танќисии сахт дорад. Агар А. Низомов њамчун ректор дар ин 6 соли роњбарияш аќалан худаш ду-се шогирд тарбия мекард, имрўз донишкада ба ин њоли зор намеафтид. Баръакс то тавонист олимону мутахассисонро аз ин даргоњ гурезонд. Дили ман ба шогирдон месўзад. Дарс нест, муаллим нест, дониш нест, фаќат дўѓу пуписаи ректор њасту… - Устод, биёем сари масъалаи аз кор озод намудани шумо. Зарурияти ољилан аз кор озод намудани шумо мактуби Дастгоњи президент ё чизи дигар буд? - Намедонам. Ман нисбати ў ягон ваќт хусумат ё ѓаразе надоштам. Ман, умуман, ба њељ кас ѓараз ё хусумате
Мегўянд, ки Низомов мањалчї аст. Лекин ба фикри ман ин нодуруст аст. Худи њамдиёронаш шунидани фамилияи Низомовро намехоњанд. Лекин касе ўро нашиносад, њангоми суханпардозињояш гумон мекунад, ки ватандўсти №1 њамин Низомов аст. Роњбар пеш аз њама бояд инсони комил, пок бошад, ки ин њар ду барои Низомов бегонаанд. - Чаро кормандон ба љое мурољиат намекунанд ва роњи наљотро танњо дар тарк намудани донишкада мебинанд? - Гап дар сари он, ки як бор як гурўњ кормандон аз пушти њамин рафтори ношоистаи ректор ба Дастгоњи иљроияи Президент мурољиат карданд. Аз он љо ду нафар - як мушовири Президент ва як корманди дигари он (номњояшон дар хотирам нест) омада буданд. Гўё барои ислоњи Низомов мўњлат доданд. Аммо мўњлатњо гузашт, Низомов њам ислоњ нашуд, балки баръакс, њамаи муаллифони мактубро зери фишор гирифт, аз кор пеш кард ва аз пештараааш сад бор вайронтару маѓруртар шуд. Њар маљлис мегуфт, ки "навиштетон чї шуд?" боз
лекин синфхонаи таъмиршуда бе муаллими хуб чї маънї дорад? Чаро Вазорати маориф аз ин чашм мепўшад, магар бе муаллимони унвондор мактаби олї њаќќи фаъолият дорад, роњбаре, ки дар тўли роњбарияш як кадри илмї тайёр накарда, тамоми кадрњоро аз донишкада мегурезонад, њуќуќи роњбарї дорад? Ё ки ќимати Низомов аз њамаи ин баландтар меистад? Инро кї бояд назорат кунад? Як чизро фањмидам, ки њељ кас намехоњад худашро ганда кунад. Њол он ки, Вазорати маориф, Вазорати фарњанг, кормандони Дастгоњи Президент ва дигар маќомоти дахлдор дар бораи вазъияти Донишкадаи санъат ва бедодгарињои Низомов наѓз огањї доранд, лекин худро ба карї мезананд, то он даме, ки доду фиѓони мардум ба гўши Президенти мамлакат расад ва худи он кас машѓул шаванд. Ваќте ки њамаи шумо - љанобон аз масъулият мегурезед ва масъулиятро ба дўши як нафар - Президенти мамлакат њавола мекунед, пас, пурсида мешавад, ки шумоњо барои чї даркоред?! Ман ба њамин савол мехоњам љавоб гирам? Сўњбати Ањлиддин САЛИМОВ
PS: Ваќте ин матлаб барои нашр омода мешуд, устодони дигаре, ки бо сабабњое аз Донишкада рафтанд, ба мисли Љўрахон Обидпур, ягона профессор дар соњаи созњои миллї дар љумњурї, Абубакр Зубайдов, номзади илм, Ќурбони Собир, профессор, њунарманд, Љўрабой Охунов, арбоби њунари Тољикистон номзади илм, Хуррам Рањимзода, профессор, доктори илмњои педагогї ба мо дар тамос шуданд. Дар наздиктарин фурсат матлаби дигар нашр хоњад шуд.
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
11
"…Шумо рў ба проблемањои њаќиќии маориф биёред. Тартибу интизоми мактаббачагон, хархашањои байнисинфї, љангу кордзанињои байнимактабї, шиканљаи синфњои поёнї аз тарафи синфњои болої…
"Сафед"-ро "сиёњ" гуфтан то ба кай? Посух ба навишта ё худ номаи донишљўи Донишкадаи исломии Тољикистон Фотима Ќодирова "Шумо вазири маорифед, ё фарњанг?" ("Нигоњ", №38 (314), 12-уми декабри соли 2012)
Њанўз дањсолањо муќаддам гузаштагони мо муътаќид бар он буданд, ки матбуот сиёњнависи аввалини таърих аст ва хато низ намекарданд. Аз ин лињоз, имрўзњо агар мо таърихро бардурўѓ сиёњ нависем, ояндагон ба таърихи миллату миллатсозии мо нигоњи нек нахоњанд кард ва ба мову сохтакорињои мо нафрину лаънат хоњанд фиристод. Мутаассифона, дар замони кунунї дар такя ба "озодии сухан дар кишвари демократї" ќаламбадастоне пайдо шудаанд, ки донаму надонам чизеро тавассути рўзномаву маљаллањо пешнињоди омма мегардонанд, ки воќеан, боиси нигаронист. Дуруст аст, ки озодии суханро дар кишвари мо Сарќонун кафолат медињад, вале нодида гирифтан нашояд: на дар кишвари мо ва њатто на дар кишварњои дигари демократї ончуноне менигоранд, онро ба њадди ифрот расонидан сўиистеъмол кардан асту бас. Тавре яке аз устодони журналистикаи муосири тољик, профессор Иброњим Усмонов мегўяд, озодии сухан лозим аст, танњо барои он ки њаќиќат гуфта шавад. "Ман озодии суханро дар озодии пайдо кардани њаќиќате мељўям, ки он њаќиќат ба мардум некї меоварда бошад", - таъкид мекунад ў. Нашрияи "Нигоњ" мурољиатномаи доишљўи Донишкадаи исломии Тољикистон Фотима Ќодироваро бо унвони "Шумо вазири маорифед ё фарњанг?" чоп намуд. Донишљў аз он изњори нигаронї дорад, ки дар кадом як идора ва ё муассисае барои бо сатр ворид шудан ба ў иљозат намедодаанд. Мурољиати ў ба вазири маориф гўё мантиќан даъвои њаќталошї ва њимояи њуќуќ аст, чун мегўяд: "Муњтарам вазир! Оё Донишкадаи исломї муассисаи давлатї нест? Оё сарулибоси донишљўёни донишкада дар вазорати маориф тасдиќ нашудааст? Пас, барои чї донишљўёни донишкадаи мо ба дигар донишгоњњо рафта наметавонанд? Њатто ба Китобхонаи миллї намегузоранд, ки ба сатр ворид шавем. Барои тасдиќи донишљўи
9 медињад, ки онњо ќадду ќомати худро рост карда, асоси синфи миёнаро ташаккул дињанд. 3) Имом - хатибон. Фикр мекунам, чанд сол пеш аксарияти мо тасаввур намекардем, ки имом-хатибони кишвар (тахминан 5 њазор нафар), ки дар маљмўъ ќишри асосии руњониёнро ташкил медињанд, дар љомеъеаи мо яке аз маќомњои фаъолтаринро ишѓол хоњанд кард. Амри маъруфи бењтарин намояндагони имом-хатибон аллакай афкори оммаи кишварро фаро гирифтааст, ки Њољї Мирзо мисоли баръалои он мебошад. Ба назари мо имом-хатибони тољики бењизб, ки таълимоти тариќатњои ќодирия ва наќшбандї доранд, омили асосии мављудияти давлати дунявї бо љомъеаи исломї мебошанд. Идома ёфтани мушкилоти љомеаи пасонизоъии тољик (бањсњои њиљоб, риш, Ошўро, салафия ва ѓайра) то имрўз имкон надод, то давлати дунявї бо дастгирии ќишри зиёии худ масоили гуногуни мубрами рўзро, ки моњияти дунявї дорад, коркард намуда, љомеаи худро ба тањлил ва њалли онњо равона созад. Гурўњи имом хатибони камсавод не, балки намояндаи мазњаби ханафии суннатї бо саводи мукаммал дар раќобати њукумат ва љунбишњои исломии аз
Донишкадаи исломї буданам билети донишљўиро њам нишон додам, аммо гуфтанд, ки сатратро каш. Оё мо дар давлати демократии њуќуќбунёд ва ягона зиндагї намекунем? …Барои чї њуќуќњои шањрванди Тољикистон буданамро поймол мекунанд?". Донишљўи гиромї! Дар њаќиќат, Донишкадаи исломии Тољикистон муассисаи давлатї аст ва сарулибоси донишљўён низ дар вазорати маориф тасдиќи худро ёфтааст. Ба маълумоти шумо мерасонем, ки вазорати маорифи Тољикистон бо маќсади ба низом даровардани раванди тарбияи эстетикии хонандагону донишљўён "Дастуруламали либосњои тавсиявии хонандагони мактабњои тањсилоти умумї" ва "Дастуруламали либосњои тавсиявии хонандагон ва донишљўёни муассисањои тањсилоти ибтидої, миёна ва олии касбї"-ро дар асоси санадњои меъёрии њуќуќї, аз ќабили Кодекси граждании Љумњурии Тољикистон, Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи маориф", Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи санадњои меъёрии њуќуќї", Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи тањсилоти олии касбї ва тањсилоти касбии баъд аз муассисањои олии таълимї" тањия намудааст. Њамчунин, барои таќвияти гуфтањои худ, ки боиси малоли шумо нагардад, танњо ду иќтибосро аз санадњои номбаршуда меорем. Дар моддаи 3-и Кодекси граждании Љумњурии Тољикистон омадааст, ки "вазорату идорањо ва маќомоти дигари давлатї тибќи њолатњо ва дар доираи пешбининамудаи Кодекси гражданї, дигар ќонунњо ва асноди дигари ќонунгузорї метавонанд асноди танзимкунандаи муносибатњои гражданиро нашр намоянд". Њамчунин, дар моддаи 20-и Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи тањсилоти олии касбї ва тањсилоти касбии баъд аз муассисањои олии таълимї" гуфта мешавад: "барои риоя накардани уњдадорињое, ки дар Оинномаи муассисаи таълимї ва Ќоидањои тар-
тиботи дохилї пешбинї гардидаанд, донишљў метавонад ба танбењи интизомї ва инчунин, аз муассисаи олии таълимї хориљ карда шавад". Гумон мекунем, дар мавриди тањияи "Дастуруламали либосњои тавсиявии хонандагон ва донишљўёни муассисањои тањсилоти ибтидої, миёна ва олии касбї" дигар њољати бањс ва сухан гуфтан нест. Шумо дар сархати баъдии худ аз моддаи 1-и Сарќонуни кишвар иќтибос оварда, мафњумњои "давлат", "демократия" ва "њуќуќбунёд"-ро ба мо гўшрас карданї мешавед. Аммо ишора њам намекунед, ки дар моддаи 1-и Сарќонун мафњуми "дунявї" низ њаст. Пас, агар дар муассисае шуморо барои бо сатр ворид шуданатон иљозат надода бошанд, ин маънои поймол кардани њуќуќњои шуморо надорад ва нафаре ва ё сохторе њуќуќњои шањрвандии шуморо низ поймол накардааст. Зеро чи Китобхонаи миллї ва чи дигар донишгоњу д ониш кадањо ќоидањои тартиботи дохилии худро
риоя кардаанд, на њуќуќњои шуморо поймол. Сарулибоси шумо танњо барои донишкадаи шумо тасдиќи худро ёфта, дар дигар донишгоњу донишкадањо омадани донишљўён бо чунин сару либос манъ аст. Модом, ки ќоидањои тартиботи дохилии донишкадаи худро риоя мекунед, пас, чаро ќоидањои тартиботи дохилии дигар муассисаро риоя намекунед? Бо иллати он ки шумо ба мафњумњои "фарњанг" ва "маориф" сарфањм намеравед, пешнињод намудед, ки "проблемаи сарулибосро вазири фарњанг ба уњда гирад". Агар ба ин ду мафњум сарфањм мерафтед, шояд сарлавња ва дар навишта ин гуна таъкидотро намекардед, зеро "фарњанг" як шоха ва ё мафњумест аз "маориф". Ва боз рў меорем ба чанде аз масъалае, ки шумо онњоро "проблемањои њаќиќии маориф" мењисобед. "…Шумо рў ба пробл емањои њаќиќии маориф биёред. Тартибу интизоми мактаббачагон, хархашањои байнисинфї, љангу кордзанињои бай-
Тандеми тољикї Њусни тафоњум байни давлати дунявї ва љомеаи динї, ё чаро њукумат бо Тўраљонзодањо муросо кунад? берун тањмилшуда барои афкори омма дар тарафи њукумат мебошанд, чунки тамоми таърихи фаъолияти ин мазњаб дар Осиёи Миёна ин намунаи такягоњи њукумат будан барои пешбурди манфиати љомеа мебошад. Чорум, боло бардоштани саводнокї ва маърифати динии мусалмонони кишвар. Оќибатњои сангини љанги шањрвандї (дар оѓози даври соњибистиќлолї) ба мо имкон намедињад, ки мо имрўз Барномаи комплексии баланд бардоштани саводнокї ва фарњангї исломии љомеаро коркард намуда, ба роњ монем. Њодисањои даст задани намояндагони дин (чун тарафи мухолиф) ба љинояткорињои сангин дар замони љанги шањрвандї пеши роњи кор мешаванд. Мо бояд иќрор шавем, ки даст задани онњо ба љиноят ин аз донистани таълимоти динї не, баръакс аз хуруфот ва иртиљогароии онњо, ки аломати бесаводї ё камсаводии онњо мебошад, маншаъ мегирад.
Норасоии дониши лозимии динї аз як тараф, аз тарафи дигар, корњои тарѓиботии хатмкунандагони мактабњои динии дигар мазњабњо метавонанд афкории динии љомеаи моро, асосан, љавононро ба самти нодуруст равона созанд. Имрўзњо садоњо зиёд мешаванд, ки дар як масљид ду тарзи хондани намоз, ки аз якдигар фарќият дорад, пањн шуда истодааст. Мо бояд мушкилоти нави диниро (олудагии мазњабиро) дар њолати пайдоиши он решакан намоем. Панљум, ташаккули њиcси худотарсї, аз он љумла, чун мубориза бар зидди фасодкорї ("саратон"и љомеаи мо). Њамаи механизмњои пешгирии пањншавии фасодкориро тањлил карда баромада, банда ба хулоса омад, ки танњо худотарсї метавонад пеши ин "вабои љомъеаи мо"-ро ба таври самаранок гирад. Њамаи њаромкорињо дар даври имрўзаи мо, ки "марњилаи ибтидоии љамоварии сармоя" (Карл Маркс) ном дорад, то ба дараљае расида-
аст, ки ба манфиатњои миллї низ зиддият пайдо кардааст. Акнун хеле аз њамватанони мо бар онанд, ки ба табиати миллати шоиртабиати мо капитализм, ё аниќтараш, "капитализми ёбої" дуруст намеомадааст. Худатон ќазоват кунед, як фард дар оѓози бесарусомонињои солњои 90-уми асри гузашта як корхонаи азимро аз худ намудасту лекин ба љои корхонаро ба кор монда, истењсолотро зиёд намудан дар чор кунљи он барои чор зани худ иморат сохтааст. Мисоли тоза, гуфтушунидњои мо бо Русия оид ба лаѓви андозњои гумрукии маводи сўзишворї, ки аз моњи октябри соли гузашта оѓоз ёфтааст, њалли худро наёфтааст. Чунки як гуруњ ширкатњои мањаллии интиќолкунандагони маводи нафтї ва гази моеъ бо пуштибонии мансабдорон-феодалони соњавї, ки танњо фикри соњаи худро мекунанд, манфиатњои худро боло монда, имкон намедињанд, ки шудгори тирамоњї ва бањориро бо нарњњои нисбатан
нимактабї, шиканљаи синфњои поёнї аз тарафи синфњои болої… Ман модарам, модаре, ки фарзанди мактабхон дорам, модаре, ки аллакай бо ин проблема рў ба рў гаштаам ва боварї дорам, ки дар ин масъала модари танњо нестам". Донишљўи азиз! Бояд дониста бошед, ки ин "проблемањо"-е, ки ном бурдед, танњо ба вазорати маориф ва вазири он не, ба тамоми нињодњои љамъиятиву давлатї ва умуман, ањли љомеа ва пеш аз њама, оила низ тааллуќ доранд. Дар маориф дар баробари ин проблемањои љиддитаре низ љой доранд, ки њалли онњо њам аз њар кадоми мову шумо масъулиятро металабад. Бисёр хуб аст, ки шумо аллакай модар њастеду дар баробари донишандўзї ба тарбияи фарзандон машѓулед. Бале, шумо модари танњо нестед ва њар як мактабхони имрўза фарзандони мову шумоянд. Агар имрўзњо мо онњоро тарбияи дуруст намоем ва ба роњи рост њидоят кунем, пас, ба њељ ваљњ аз "тартибу интизоми мактаббачагон, хархашањои байнисинфї, љангу кордзанињои байнимактабї, шиканљаи синфњои поёнї аз тарафи синфњои болої" гила намекунем. Он чи шумо дар назар доред, ин пеш аз њама, аз солимии оила ва тарбияи мо вобастагї дорад, зеро тарбия аз оила манша мегирад, на аз мактаб. Дар охири навишта чунин мепиндоред, ки гўё нафаре "њиљобу сатр, ё ришу тоќиро ба мазоќу шўхї гирифтаанд". Имрўзњо ба назар мерасад, ки аѓлаби шањрвандон "њиљобу сатр, ё ришу тоќї"-ро на аз рўйи имону имондорї ва дину оин, балки барои худнишондињиву таќлиди кўркўрона ба дигарон интихоб мекунанд. Пас, ба њамон шевае, ки навиштаи худро љамъбаст кардаед, мо низ ба њамон шева ба навиштаи худ нуќта мегузорем: Гар шарм њаме аз ону ин бояд дошт, Пас айби касон зери замин бояд дошт. В-ар ойинавор неку бад бинмої, Чун ойина рўи оњанин бояд дошт. Котиботи матбуотии Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон
арзон гузаронем. Онњо тавонистанд кўшишњои баъзе аз сохторњои давлатиро оид ба пеш бурдани манфиатњои миллї зери по кунанд. Поён рафтани нархи сўзишворї ба мо имкон медод, ки дар байни дигар корњо, майдонњои киштукорро зиёд намуда, дар соли интихобот бозори дохилии озуќавориро низ арзон намоем, аммо афсўс. Њамаи ин дар якљоягї шиддати иљтимоиро дар Тољикистон боло бурда истодааст, ки на ба манфиати њукумати Эомомалї Рањмон аст, на ба манфиати љомеаи Тољикистон, на ба манфиати мухолифони њукумат ва на ба манфиати љомеаи динии кишвар, аз љумла хонадони Тўраљонзодањо. Манфиати миллї, эњтиром гузоштани роњбари давлат ба ниёз ва талаботи шањрвандони худ ва њусни тафоњум нисбат ба давлати дунявї аз тарафи љомеаи исломии мо метавонанд омилњои асосии инкишофи босуботи кишвари мо гарданд. Барои ин лозим аст, ки тандеми тољикї ба вуљуд ояд. Тандеми роњбарияти дунявї ва пешвоёни динї. Абдуѓани МАМАДАЗИМОВ, сиёсатшинос
12
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Он чи ки барои ман бештар писанду маќбул буд, ин љой надоштани хешутаборчигї ва ёру ошнобозї дар ин кишвар мебошад, вале, мутаассифона, дар аксари кишварњои узви пасошуравї ин њолат нињоят зиёд ба мушоњида мерасад. Субњи 17-майи соли 2012, майдони њавоии шањри Душанбе. Мусофирон аз назорати гумрукии хатсайри Душанбе-Истамбул мегузаштанд. Ман низ дар сафи эшон шомил будам. Ба хотире, ки ин аввалин сафари ман ба хориљ аз кишвар буд ва то ин дам боре њам ба тайёра нанишаста будам, фурудгоњи шањри Душанбе ва хизматрасонии кормандони майдони њавої ба назарам чунин намуд, ки гўё зеботарин фурудгоњи љањон ва ходимони ин бахш танњо дар пойтахти Ватани азизи ман њастанду бас… Лањзаи парвоз, эњсоси аљибе вуљудамро фаро гирифт ва баробари тарки хоки ватан, кўчаву хиёбонњои Душанберо аз баландї хайрбод мегуфтам, воќеан он љое, ки тамоми умри љавонии ман сипарї гаштааст. Шањри азизам аз ман дур мемонд ва нињоят њавопаймо аз миёни порањои абри сиёњ боло рафт… Пас аз парвози беш аз чорсоата њавопаймо ба шањри Истамбул фуруд омад. Мушоњидаи олами атроф таваљљўњи маро нињоят ба худ љалб менамуд, зеро дар онљо шароити кор ва хизматрсонї ба кулли фарќ дошт. Мењмонони зиёде аз мамолики дунё, мисли он ки ин фурудгоњ як гузаргоњи байнулмилал бошад, омодагии сафар медиданд. Инљо забони муошират танњо англисї буд. Аз он ки пешаи интихобнамудаам, тарљумони забони англисї буд, нињоят хушњол шудам, ки дар ин ватани бегона бо донистани ин забон њељ мушкилие намекашам. Дар фурудгоњи шањри Истамбул аз њама бештар бароям дуконњои фуруши ѓизо ё худ ба вожаи маъмул "Duty-free" буд, ки сатњи хизматрасонияш нињоят хуб ба роњ монда шудааст. Бо бардоштњои љолибу хотирмон пас аз 4 соати интизорї ба парвози навбатии беш аз 10-соата, ба самти шањри Ню-Йорк омодагї гирифтам. Гузаштан аз назорати гумрукї аз тариќи парвози хатсайри Истамбул - Ню-Йорк комилан тафовути бештар дошт ва талабот низ нињоят љиддї буд.
Ню - йорк Пас аз 10-соат њавопаймо моро ба он тарафи уќёнус ба шањре, ки симояшро дар овони кудакї танњо дар олами тахайюл тасаввур ва дидорашро орзу мекардам, яъне НюЙорк бурда расонид. Фурудгоњи ин шањр гўё беканор буд ва бо шањомати худ таваљљўњи њар мусофирро мекард. Сатњи олии хизматрасонї, истифодаи технологияи пешрафтатарин ва муомилаи хуби ходимони фурудгоњ дар вуљуди њар мусофир эњсоси шодиро бедор мекард. Дар чењраи тамоми мурдум хандаву табассум ќолаб гирифта, бо њамдигар бо эњтироми хос муошират мекунанд. Баъд аз оне, ки аз фурудгоњ берун омадам, дар роњ ќатори бешумо-
Дўстони ман аз рушду тараќќиёт ва муваффаќиятњояшон дар њоле ќисса мекарданд, ки ба хотирам саргузашти чанд рафиќи дигарам омад. Албатта, онњое, ки на дар Амрико, балки дар Русия ба њайси муњољири корї сафар намуда, бо хотироти талху дардолуде ба Ватан баргаштаанд. Риоя нашудани њуќуќи муњољирони мењнатї, ба доми фиреби корфармоён уфтодани онњо, наќзи њуќуќњояшон аз љониби маъмурони интизомї ва аз ин њам талхтар њамасола истирдоди бештар аз 400 љасади њамватанонони мо аз Русия ба кишвар, воќеан, хотираи маро парешон намуд, ки замоне ман аз забони эшон шунида будам ва дар ин робита пайваста расонањои хабарї низ иттилоъ медињанд…
Хулосањои амрикої
Хотирањои мусофир Чаро Амрико чунон асту мо чунин? ри мошинњои бо ранги зардро дидам, ки њамчун таксї ба мењмонон омодаи хизматанд. Як таксиро киро намуда, хоњиш кардам, ки нахуст зеботарин љойњои тамошобоби Ню-Йоркро ба ман нишон дињад. Ню-Йорк воќеан шањри афсонавист, хиёбонњои гулгашту бињиштосо, биноњои баландошёнаву осмонбўс, роњњои мумфаршу њамвору васеъ, чењраи кушодаи мардум, њатто мисли он ки њамагї маросими туй дошта бошанду шодиёна табассум мекунанд ва дигар бардоштњои наљибу хотирмон маро дар уќёнуси тахайюл ѓарќ мекард. Воќеан, ба чашми сар бовар намекардам, ба худ суол мегузоштам, ки чї гуна ин кишвари тараќќикардаи љањон тавонистааст ин њама дастовардро соњиб шавад. Пеши назарам беихтиёр хиёбонњои кўчаки шањри бароям азиз Душанбе љилвагар гашт, оњи сарде кашидаму ба Худо мунољот кардам, ки кай метавонам Душанбеи худро бо чунин пироњани зебои њамранги Ню-Йорк бубинам. Суоли ронандаи таксї риштаи хаёламро канд: "Do you Like the NewYork city?" (Ба шумо шањри Ню-Йорк маъќул аст?) - Бале, воќеан шањри зебову дилангез. - Ин аввалин сафари шумо ба НюЙорк аст? - Оре, ќаблан ин шањрро танњо
дар филмњои амрикої медидам ва орзу мекардам, ки инљо сафар кунам… Сўњбати мо бо ронандаи таксї гарм шуд. Ў худро Рафаел муаррифї кард ва гуфт, ки шањрванди Мексика буда, зиёда аз се сол мешавад, ки дар ин шањр кору иќомат дорад. Ба ќавли вай, аз њисоби ин кораш њар моњ бештар аз 5 000 доллари амрикої даромад доштааст. Бо шунидани ин матлаб дарњол ба андеша рафтам, ки агар даромади як ронандаи такси на кам аз 5000 долларро дар бар бигирад, пас дигар кормандони табабќањои болої ва вазрорату идорањо чї гуна бошад, албатта, бароям хеле љолиб буд. Њар он чи ки мушоњида мекардам, дарњол ба њолати воќеии Ватани хеш ќиёс менамудам… Мо бо Рафаел бештар аз ду соат шањрро тамошо кардем ва нињоят ба нишони мањалли зисти Мањмадулло ва Комил, њамсабаќонам, ки бештар аз 5 сол мешавад дар ин шањр кору фаъолият доранд, рањсипор гардидем. Онљо як дўсти дигарам Рањмонљон низ њамроњи эшон зиндагї мекард.
Дидори дўстон Лањзаи дидор. Ваќте дўстони ман бо чењраи хандону оѓўши гарм ва шодии бекарон маро истиќбол гирифтанд, барои Рафаел як манзараи ѓайриоддї буд. Ў гуфт, шумо ин ќадар
АЊЗОБ НИГАРОНЇ
Демократњо аз "хоби гарон" мехезанд Љаласаи аввалини Шўрои сиёсии Њизби демократи Тољикистон пас аз эътирофи карорњои анљумани њизб сурат гирифт. Дар ин љаласа, бино ба иттилои сухангўи тозатаъйини Њизби демократи Тољикистон журналист Раљаби Мирзо, ба њайати Шўрои сиёсии њизб 2 аъзои нав интихоб шуданд. Мирзо Нуриддинов ва Зуњро Мирзоева ба њайати Шўрои сиёсї шомил шуданд. Мањмудљон Холов роњбари Дастгоњи њизб ва Раљаби Мирзо ба њайси сухангўй интихоб шуданд. Бинобар иттилои Раљаби Мирзо, дар љаласаи Шўрои сиёсии ЊДТ, масъалањои бозсозии созмонњои мањаллї дар асоси таѓйиру
иловањое, ки Анљуман ба Оинномаи њизб ворид кард, масоили ташкил ва њайати Шўрои сиёсї, дар бораи роњбари Дастгоњи иљроия ва таъйин намудани сухангўи Њизби демократи Тољикистон, ба роњ мондани рўзномаи "Адолат" мавриди баррасї ќарор гирифтанд. - Њамчунин, дар љаласаи мазкур ќарор дар мавриди мурољиати Њизби демократ ба узвият ба Шўрои љамъиятї ќабул гардид. Дар љаласаи мазкур њамаи 11 узви Шўрои сиёсии њизб ширкат дош-
танд, - ќайд кард сухангўи ЊДТ. Ёдрас мешавем, ки Вазорати адлияи Тољикистон ќарорњои Анљумани ахири ѓайринавбатии Њизби демократи Тољикистон, ки бо роњбарии Сайидљаъфар Исмонов ахири соли гузашта сурат гирифт, пазируфта, Масъуд Собиров, акнун роњбари пешини ЊДТ, ба TojNews гуфт, "аз узвияти њизб даст намекашад ва дар сафи аъзои он њамчун узви ќаторї боќї хоњад монд". Шањлои Абдулло, "Тољнюс"
АКСИ МУАЛЛИФ мардуми самимиву дўстдори њамдигар њастед. Ваќте ба Рафаел дар бораи урфу одат ва ананањои хоси миллии тољикон ќисса намудам, ў ба маданияти кўњанбунёди мо бањои баланд дод. Дар ин лањзањо аз тољик буданам ифтихор мекардам… (Бо гузашти чанд муддат рафтору маданият ва самимияти мардуми Амрико низ ба ман нињоят писанд омад, зеро пеш аз њама дар ин сарзамин њангоми муносибати кориву муошират оддитарин чиз, яъне фиребу дуруѓу дасиса ба мушоњида намерасад. Ростї, дилам ба тамаддуну фарњанги кўњанбуёди миллиамон месўхт, ки мутаассифона, ин њама арзишњои башарї аз њаёти насли навраси мо ба гунае кўч бастааст…) Дўстони ман Мањмадуллою Комил ва Рањмонљон дар бораи Тољикистону ањволи хонаводањояшон пурсон мешуданд. Сўњбати мо бештар доир ба њаёт ва фаъолияти љавонон давр мезад. Њамсўњбатони ман, ки дар Амрико тањсил мекунанд, ќисса намуданд, ки дар баробари тањсил њамчунин кор мекунанд ва маоши моњонаашон бошад аз 2 то 3 њазор доллари амрикої будааст. Ба ќавли онњо, бар истиснои њамаи харољоташон дасти кам њазор то њазору панљсад доллари дигар захира мекардаанд. Њуќуќи муњољиррон, умуман инсон дар ин сарзамин хеле хуб њимоя мегардад.
Њаёти воќеии ман дар сарзамини бузурги Амрико шурўъ гардид. Дар љараёни сафар ман аз пойтахти ин кишвар шањри Вашингтон, штатњои Верљиния, Ню-Љерсї, Пенсилвания ва чандин шањрњои дигар низ дидан намудам. Зоњиран инсон ваќте ин њама дастовард ва тараќќиёти ин кишварри пешрафтаи љањонро мебинад, ба чашми сар бовар намекунад, њатто ба худ суол мегузоштам, ки чи гуна амрикоињо тавонистаанд ба ин њама муваффаќият ноил бигарданд. Сатњи рўзгори мардум ва шароити корї дар Амрико воќеан хуб аст ва ањолии ин кишвар сиёсати пешгирифтаи њукумати Амрикоро љонибдорї мекунанд. Бо њар кадом ширкату корхонае, ки шартномаи њамкорї мебастам, пеш аз њама ба савияи савод ва малакаи корї таваљљўњ мекарданд ва тамоми њуљљатњои лозимаро нињоят љиддї ва эњтиёткорона месанљиданд. Он чи ки барои ман бештар писанду маќбул буд, ин љой надоштани хешутаборчигї ва ёру ошнобозї дар ин кишвар мебошад, вале, мутаассифона, дар аксари кишварњои узви пасошуравї ин њолат нињоят зиёд ба мушоњида мерасад. Дар бештари маврид доир ба сиёсати пешгирифтаи Амрико коршиносону тањлилгарон андешањои гуногун доранд, вале ба мушоњидаи ман, як мењмоне, ки дар ин сарзамин чанд моње кору фаъолият доштам, ба хулосае расидам, ки њукумати ин кишвар тавонистааст, бењтарин шароити зист ва рўзгори орому осудаву орї аз мушкилоти иќтисодиро барои мардумаш ташкил намояд.
Душанбе Дар нињояти сафар бо хотироти хубу хотирмоне аз ин сарзамини афсонавї ба Ватан баргаштам. Худ ба худ меандешидам, ки кош дар Ватани мо низ насли љавони мо аз таљрибаи хуби ин мамолики тараќќикарда вобаста ба аќли солим истифода кунанд, назири илму техника ва фановарињои замони нав. Вале мутаасифона, дар бештари маврид мо баръакси њол аз падидањои номатлубу бегонае, ки хоси миллати мо нест, пазирої мекунем… Бозгашт ба Ватан… Њавопаймои мо ба болои шањри Душанбе фуруд омад, Душанбеи азиз гуё маро бо оѓуши гарм истиќбол мекард. Бо вуљуди он ки маро ѓами мушкилоти иќтисодї, камии маош, набудани љойи кори муносиб ва боз 100-њо камбудии дигари иљтимої ранљ медод, вале шањрам азиз буд ва модарона фарзандашро дар канораш гирифт. Пайрав БОЕВ, Душанбе - Амрико - Душанбе
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
13
Ман барои омодашавии тарњи лоињаи масљид 8 моњ даву тоз кардам ва барои он 280 њазор сомонї маблаѓ сафр кардам ва барои корњои геологї ва кандани тарњ 6760 доллари дигар, аммо инро имрўз касе ба инобат намегирад.... "Агар маблаѓгузорро назди ман меоварданд ва онро ман медидам ва медонистам, ки ў араб, турк, ё тољик аст, пас дар њамон замон иљозат медодам, худ медонед - ку дар онљо пули кам нест ва ман бояд донам, ки масљидро кї месозад, - мегўяд Абдулло Њакимов, раиси ноњияи Файзобод. ТАЪРИХЧАИ БАЊС Ваќте аз тарафи президент соли 2009 соли бузургдошти Имоми Аъзам эълон шуд, як гуруњ соњибкорони љамоати дењоти Мењрободи ноњияи Файзобод камар баста мехоњанд, ки як масљиди замонавї бо номи Имоми Азъам бунёд кунанд ва бо дархост ба назди раиси ноњия мераванд. Раиси ноњия Абдулло Њакимов низ аз чунин иќдом љонибдорї мекунад ва барои онњо аз заминњои ѓайрикишоварзии хољагии дењќонии ба номи Исмоили Сомонї бо њуќуќи истифодаи бемуњлат ба миќдори 0,36 га замин људо мекунад. Соњибкорон барои дуруст намудани њуљљатњои замин кўшиш менамоянд ва онро њам соњиб мегарданд ва боз аз пушти наќшаву лоињаи масљид мешаванд ва онро дар мўњлати 8 моњ пурра омода мекунанд. Пас аз анљоми њуљљатгузорї барои корро шурўъ кардан мењмононро даъват мекунанду фотиња мегиранд. Кори сохтмон шурўъ мешаваду аз байн се рўз мегузарад, ки кормандони њукумати ноњия меоянд ва мегўянд, ки њоло сабр кунед барои сохтмон иљозат нашудааст ва аз њамон замон бањс дар гирду атрофи масљиди бунёдногашта шурўъ мешавад. Чанде аз ањли љамоатчигї бо роњбарии Ашўралї Мирзоев назди раиси ноњия мераванд, то арз кунанд, ки кормандони њукумат барои сохтмони масљид монеа эљод мекунанд. Раиси ноњия мегўяд, ки дар онљо сохтани масљид мумкин нест, вале сабабашро шарњ намедињад. Соњибкорон пушти дари ќабулгоњи раисро хирман мекунанд, вале банатиља. Бањс ду сол давом мекунад, соњибкорон наметавонанд, ки иљозати сохтмонро гиранд. Охир маљбур мешаванд ба прокуратураи ноњия ариза кунанд, ки кор санљида шавад ва аз прокуратура дар санаи 21-уми июли соли 2011 тањти №73 ба онњо
сарироњї гуфт: - Вай масъала ягон вай надорад. Дар он љо танњо як чиз буд, ки кї месозад маълум нест ва ман аз онњо талаб кардам, ки нафари месохтаро биёранд, ман шиносам ва донам кї месозад. Аммо онњо наоварданд. Чунки вай лоиња 50 - 100 њазор нест, мабалаѓи он лоиња зиёда аз 1,5 миллион доллар меистад ва агар онњо муаррифї мекарданд, ки њамин биноро туркњо месозанд, арабњо месозанд, ё нафари дигар, иљозат медодам. - Яъне агар онњо шахси маблаѓгузорро муаррифї мекарданд, Шумо иљозат медодед? - Бале, агар дар њамон ваќт, яъне
БАРГУЗОРИИ ХИШТИ АВВАЛИ МАСЉИД БО ИШТИРОКИ МУФТИИ ВАЌТ ЭШОНИ АМОНУЛЛОЊ
Масљиди муаллаќ Бањси масљиди Имом Абуњанифа, ки бо гузаштани соли пешвои њанафиён, раиси ноњияи Файзобод намехоњад бунёд шавад
МАСЉИДИ "ДОМУЛЛО ШОЊЇ": БА НАМОЗГУЗОРОН ЉОЙ НАМЕРАСАД
дон, ки дар рўзи шанбе муайян шудааст, ман рафтам дар шоњидии чанд нафар њамдењагонам маро гўш накард ва гуфт, ки "ба шумо љавоб аз инљо равед". Ман барои омодашавии тарњи лоињаи масљид 8 моњ даву тоз кардам ва барои он 280 њазор сомонї маблаѓ сафр кардам ва барои корњои геологї ва кандани тарњ 6760 доллари дигар, аммо инро имрўз касе ба инобат намегирад....
МАСЉИД ЊАТТО ЉОЙИ МОНДАНИ НАЌЛИЁТ ЊАМ НАДОРАД
посух меояд, ки ќарори раиси ноњия бекор карда шудааст ва ба њамин хотир, масљиди ба номи Имоми Аъзам сохта намешавад. "ХУДАМ ШОЊУ ТАБЪАМ ВАЗИР" Абдулло Њакимов ќарори баровардаи худро соли 2011 бо ќарори нав тањти №332 аз 27-уми май бекор мекунад. Асос њам ёфт мешавад: мактуби раиси љамоати дењоти Мењробод. Ваќте мо барои тањќиќи ќазия назди раиси ноњия рафтем, ў гуфт, ки барои суњбат кардан худаш ваќт надорад, зертобеонаш ба мо "њамаро мефањмонанд". Танњо дар суњбати
соли 2009 меоварданд, иљозат медодам, акнун имрўз дар он љо масљид њаст, мардум дар њамон љо намоз мехонанд. Аммо муаммо монд, ки чаро раис дар ваќти додани ќарор маблаѓгузорро ё сохтмончиро напурсид? Оё ин ки раис чаро сохтмонро соли 2009 манъ карду соли 2011 ќарор баровард? Ашўралї Мирзоев мегўяд: - Ман барои он ки шарњи худи раисро фањмам, чандин бор ба ќабулгоњаш рафтам, аммо ваќте ў маро бинад, дарњол мегўяд, ки агар дар масъалаи об ва масљид бошад, ман љавобамро гуфтааму ќабул намекунад. Њатто дар рўзи ќабули шањрван-
БАЊС ТО ДУШАНБЕ Ваќте мардуми масљидсоз диданд, ки кор дар ноњияи худашон њал намешавад, бо умед ба Душанбе ба Прокуратураи генералї мактуб оварданд, аммо умед дар ин љо њам барбод рафт, чунки боз аз ин љо ба мактуб ба прокуратураи ноњия фиристода шудааст. Ашўралї ба ин нигоњ накарда боз умед дошт, ки масљидро бунёд мекунанд ва умед ба Дастгоњи иљроияи президент баст ва ба унвонии роњбари давлат мактуб навишт, вале то њол кор њал нашудааст ва ў имрўз њам барои сохтани масљиди љомеъ кўшиш дорад. Дар љамоати дењоти Мењробод мегўянд, ки дар масљиди ба номи "Домулло Шоњї" намоз мегузоранд ва барои сохтани бинои масљиди нав дар онљо ягон зарурате нест. Ин дар њолест, ки масљиди "Домулло Шоњї"
соли 1946 сохта шудааст ва имрўз ба ягон талабот љавобгўй нест. Дар дохили бинои мазкур ќариб 400 нафар љой барои намозгузорон аст. Дар рўзњои намози љумъа ва иди Рамазону Ќурбон умуман барои мардум љой намешавад ва агар дар њамон рўзњо борон ё барф бошад, мардум дар таги борону барф намоз мегузоранд. Вале дар ноњия иддао доранд, ки он масљидро мо таъмир кардем ва он ба талабот љавобгўй мебошад. Вале сармеъмори ноњия ба прокуратура маълумотнома пешнињод кардааст: "Масљиди љомеъи ба номи "Домулло Шоњї"-и дењаи Мењробод, ки солњои пешин сохта шудааст, сертификати њуќуќи истифодабарии замин надорад, шиносномаи техникии №509 аз 16-уми сентябри соли 2009 дорад. Бино аз тарафи шарќи девори атрофии он, ки бо Љобиров Домулло њамсарњад мебошад, ба андозаи 2,0 м фурў рафтааст, ки дар њолати садамавї мебошад". Аз ин хулосаи сармеъмор чунин бармеояд, ки дар бинои мазкур намоз хондан мумкин нест, чунки дар биноњои садамавї иќомат кардан мумкин нест. Аммо чаро раиси ноњия намехоњад, ки дар он љо масљид сохта шавад, маълум нест ва ў чаро бояд маблаѓузорро бинад, ин муаммост.
Њама медонанд, ки дар ноњияи Файзобод масъалаи беобї проблемаи асосї аст. Соњибкор Ашўралї барои обёрї кардани дења аз њисоби худ чоњ канд, вале ваќте об баромад, дигар маблаѓи кофї пайдо нашуд, ки онро пурра ба берун барорад ва аз њукумати ноњия кўмак хост, вале ин кўмаки ў низ рад карда шуд. Сарнавишти он њам мисли масљид номаълум. Як нафар аз љамоати дењоти Мењробод, ки нахост номаш ифшо шавад гуфт, ки дар њаќиќат Ашўралї барои обёрї кардани дења мењнат кард ва обро њам пайдо кард, дар охир аз њукумат кўмак хост, вале касе гўшаш накард: - Аз Душанбе барои обёрї кардан омаданд ва мо фикр кардем, ки њамин чоњро обод мекунанд, вале онњо ба дигар љо рафтанд, ду рўз кор карданду рўзи сеюм дигар њамаашон рафтанд, - гуфт мусоњиби мо. Соњибкор Ашўралї Мирзоев чанд сол аст, ки барои мактаббачагони дењаи мазкур кўмаки молиявї мекунад, боз чандин маротиба барои таъмири мактаб маблаѓ људо кардааст, вале инро касе ба инобат намегирад. Њатто ў аз њисоби худаш бинои "спортзал"-ро пурра таъмир карда, барои бачањо либосњои варзишї тўњфа кардааст, то ки барои варзишгарони диёраш сањме дошта бошад. Ашўралї нафарест, ки то њадди имкон кўшиш мекунад, ки барои рушди маориф ва ободи дењааш сањме дошта бошад. Ў фарзанд надорад ва њар замон таъкил мекунад, ки ин корњояш хидмат ба халќи Худоянд ва бунёди масљиди Имоми аъзам орзуи ўву њамдењагонааш. Ў намефањмад, ки баъди ин ќадар таблиѓи соли Имоми Аъзам аз љониби президент Эмомалї Рањмон намояндаи комилњуќуќи ў бо кадом далел монеъи сохтмони масљиди љомеъ шудааст. Ашўралї Мирзоев мегўяд, ман намефањмам, ки кї ва бо кадом маќсад масъали бунёди масљиди љомеаъи замонавиро муаллаќ монд, вале "њиљ сирре нест, ки пинњон монад". "Нигоњ" минбаъд низ ба ў ва дигар дастандаркорони ин амри хайр кўмак хоњад кард, то њаќ ба њаќдор расад.
Эраљи АМОН
14
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
15
Пирамард аз шогирдаш хост, то халтаи намакро гирифта њамроњи ў равад. Онњо ба назди дарёча расиданд. Устод аз шогирд хост, то як мушт намак дар дарёча бирезад. Сипас як коса об аз дарёча гирифта, ба шогирд дод, то онро бинўшад. Шогирд њамаи обро ба осонї нўшид.
?-И БОБ
ЧАРО?
СУРАТИ ГЎЁ
ОЁ ГИРИФТАНИ ЌАРЗ БО ФОИЗ ЉОИЗ АСТ? - Дар шариати ислом ба касе бо фоиз ќарз додан рибо њисоб меёбад. Мо дар низоми дунявї зиндагї дорем. Дарёфти ќарзи бефоиз на њама ваќт осон аст. Пас, барои шахсоне, ки тибќи фармудањои исломї зиндагї доранд, ба тиљорат машѓул њастанд ва онњо ба маблаѓи ќарзї эњтиёљ доранд, оё аз бонкњо ё ташкилотњои хурди ќарздењ гирифтани ќарз бо фоиз љоиз аст? Бурњониддин ЌУЛОВ, сокини ноњияи Рўдакї - Баъзе аз олимони мазњаби мо (њанафињо) ва аксари олимони муосир аз љумла шайх Ќарзовї ќарз гирифтан аз бонкњои рибовиро иљоза додаанд барои мусулмоне, ки дар кишварњое истиќомат дорад, ки низоми исломї дар он њукмрон нест ва дар он кишварњо бонкњои исломї вуљуд надоранд. Ё њазрати домулло Муњаммадї рањимуњуллоњ дар китоби "Кашф-уластор ан вуљуњил осор" ба ин ќавл ишора кардаанд . Аз ин фатвои олимон бармеояд, ки агар мусулмон дар давлате зиндагї кунад, ки низомаш исломї набошад ва бонкњои исломї дар он кишвар вуљуд надошта бошад, ё шахсе набошад, ки ўро ќарзулњасана дињад, пас бар ў аз боби зарурат љоиз аст барои пешбурди тиљорати худ аз бонкњои рибовї ќадри зарурат ќарз бигирад ва њар гоњ, ки ќодир шуд барои баргардонидани ќарз, дарњол худро аз ќарз халос кунад. Аммо ќарз гирифтан бо рибо байни ду мусулмон дар њама кишварњо ва њама њолат њаром аст. Ба саволи Шумо рўњонии шинохта Њољї Акбари ТЎРАЉОНЗОДА посух дод.
?-И НОБОБ
ЊИКМАТИ ПАНДИ УСТОД
ОЁ ДАР СУД БЕ ШИНОСНОМА АРИЗАИ ШАХС ЌАБУЛ КАРДА МЕШАВАД? - Агар шањрванд бо ягон сабаб њуљљати тасдиќкунандаи шахсият, (масалан, шиноснома, ќайди манзили зист ва амсоли ин) надошта бошад, оё аризаи шикоятии ў дар суд ќабул карда мешавад? Марворид ВАЛИЕВА, сокини ноњияи Фирдавсї - Њангоми надоштани њуљљатњои зикргардида бояд љавобњои маќомот мављуд бошанд, ки шахс барои барќарор кардани онњо мурољиат кардаасту бо сабабњои номаълум барои ў барќарор накарданд ва минбаъд бо њамон љавобњои маќомот метавонад ба суд мурољиат кунад ва дар чунин њолат њатман шикояти ў дар суд ќабул карда мешавад. Ба саволи Шумо њуќуќшинос Файзинисо ВОЊИДОВА љавоб дод.
ДАРЁ БОШ, НА КОСАИ ОБ.....! - Боре аз як пирамарди њакими њинду яке аз шогирдонаш хост, то ба ў дарс ё панди мондание биомўзад. Пирамард аз шогирдаш хост, то халтаи намакро биёрад. Ў як мушт намакро дар косае аз об рехт ва аз шогирдаш хост то оби косаро бинўшад. Шогирд танњо тавонист чанд ќатраи аз онро бинўшаду бас. Устод аз шогирдаш мазаи обро пурсид. Шогирд гуфт: «Он ќадар шўр, ки намешавад ба дањон гузоштан». Пирамард аз шогирдаш хост, то халтаи намакро гирифта, њамроњи ў равад. Онњо ба назди дарёча расиданд. Устод аз шогирд хост, то як мушт намак дар дарёча бирезад. Сипас як коса об аз дарёча гирифта, ба шогирд дод, то онро бинўшад. Шогирд њамаи обро ба осонї нўшид. Пирамард боз ин дафъа аз шогирд мазаи обро пурсид? Шогирд гуфт: об њамон гуна, ки табиї њаст. Пирамард гуфт: ранљ ва сахтињое, ки инсон дар зиндагї ба онњо мувољењ мешавад, монанди як мушт намак њастанд, аммо ин рўњ ва ќудрати инсон аст, ки њар чї бузургтар ва васеътар бошад, метавонад бори он њама ранљ ва андуњро ба осонї тањаммул кунад. Бинобар ин саъй кун, як дарё бошї, на як косаи об. Пешнињоди Љалолиддин МИРЗОЕВ, сокини вилояти Суѓд
ЧАРО? ЧАРО КОРМАНДОНИ "ЖЭУ" БАРЗИЁД МАБЛАЃ ТАЛАБ МЕКУНАНД? - Ба маблаѓе, ки пули "коммуналї" гуфта, масъулони "ЖЭУ" љамъ мекунанд, кадом хизматрасонињо ворид мешаванд? Оё хизматрасонии баровардани партов ба он дохил мешавад ё не? Чаро кормандони "ЖЭУ" аз соњибони хона барзиёд маблаѓ талаб мекунанд? Аслан њаќќи хизматрасонии "коммуналї" ва баровардани партов чанд сомонї аст? Хоњишмандам, даќиќтар посух дињед. Алишер МИРЗОЕВ, сокини шањри Душанбе - Вобаста ба ин саволи Шумо њаминро зикр карданї њастам, ки айни њол хизматрасонї, таъмири бино, хуљрањои истиќоматии хусусигардонидашуда аз њисоби худи соњибмулк бо риояи ќоида ва меъёрњои техникї, истифодабарї ва таъмири фонди манзилї гузаронида мешавад. Тариф барои хизматрасонии фонди манзил (хизматрасонии коммуналї) аз рўи 1 м/кв масоњати умум њисоб карда мешавад. 1. Хонањои истиќоматї бо таъмини шабакањои ахлотпартовњо барои 1 м/кв масоњати умум - 0,140 сомонї (яъне 14,0 дирам); 2. Хонањои истиќоматї бе таъмини шабакаи партовњои сахти маишї ва бе истифодаи лифт барои 1 м/кв масоњати умум 0, 1129 сомонї (11,3 дирам). Њамзамон, хизматрасонї мутобиќ ба ќонунгузории амалкунанда бояд танњо дар асоси шартномаи тарафайн байни истифодабаранда (шањрванд) ва хизматрасон (ташки-
лоти идоракунандаи коммуналї) амалї карда мешавад. Мувофиќан, ташкилоти идоракунанда танњо дар њолати мављудияти шартномаи тарафайн метавонад пардохти њаќќи хизматрасонии худро аз соњибмулк бо пешнињоди вараќаи расид (квитансия) талаб намояд. Новабаста аз ин, дар њолати пешнињоди хизматрасонии ѓайриќаноатбахш аз љониби ташкилоти идоракунанда, соњибмулкони бино дар асоси ќарори маљлиси умумии худ метавонанд тарзњои дигари идоракунї ва хизматрасонии бинои худро, ки ќонунгузорї пешбинї намудааст, интихоб намоянд, аз љумла идоракунии бинои худ бевосита аз љониби соњибмулкон ё тавассути ташкил намудани ширкати соњибмулкони манзил. Њамчунин бояд зикр кунем, ки тарифи хизматрасонии баровардани партов барои сокинони ноњияњои Исмоили Сомонї ва Шоњмансур барои як истиќоматкунанда чунин муќаррар гардидааст: - Дар хонањои бо ќубури ахлотпарто (мусоропровод) таљњизонида-
шуда (9-10 ошёна) - 1,70 сомонї (ё 1 сомониву 70 дирам); - Дар хонањои бе ќубури ахлот 1,50 сомонї (1 сомониву 50 дирам); - Дар њавлињои шахсї - 2,20 сомонї (2 сомониву 20 дирам); - Дар хонањои обод нашуда (баракњо) - 2,20 сомонї (2 сомониву 20 дирам). Барои сокинони ноњияњои Сино ва Фирдавсї бошад барои як истиќоматкунанда чунин муќаррар гардидааст: - Дар хонањои бо ќубури ахлотпарто (мусорпровод) таљњизонидашуда, (9-10 ошёна) - 1,75 сомонї (ё 1 сомониву 75 дирам); - Дар хонањои бе ќубури ахлот 1,55 сомонї (1 сомониву 55 дирам); - Дар њавлињои шахсї - 2,15 сомонї (2 сомониву 15 дирам); - Дар хонањои ободнашуда (баракњо) - 2,15 сомонї (2 сомониву 15 дирам). Ба саволи Шумо мудири шўъбаи коммуналию муњандисии Дастгоњи раиси шањри Душанбе Рустам ИБРОЊИМОВ посух дод.
Диќќат Барои ба саволњои доѓи худ посух гирифтан ба идораи њафтаномаи "Нигоњ мурољиат кунед. Суроѓа:шањри Душанбе, кўчаи Носирљон Маъсумї-3, назди Хона музейи Мирзо Турсунзода. Ё ба масъули сањифаи "Нигоњи мардумї" бо шумораи телефони 985 60 86 85 занг занед ё бо воситаи смс-паём саволи худро ирсол доред. Њамчунин ба почтаи электронии nigoh_tj@inbox.ru нависед.
БИДУНИ ШАРЊ
НОГУФТАЊО... ЊИКМАТИ "ДУМИ УШТУР" Думи уштурро гузаштагон њамеша бо љўроб њамроњ кардаанду халос. Масалан: "Уштур ба чаман дар баландие, Думи шутур љўроббандие" - месароиданд шўхтабиатон. Ин љо маќсади мо оиди њикмати думи уштур ва бањси Мулло Афандї бо Мулло Мушфиќиро арза намудан аст. Мулло Афандї гоњ - гоњ бо суолњои подарњавои хеш Мулло Мушфиќиро музтар карданї мешуд, аммо тираш хок мехўрд. Аз љавобњои Мулло Мушфиќї - Мулло Афандї ба завќ меомаду хешро таслим эълон менамуд. - Дўстам Мулло Мушфиќї, мехоњам, ба якчанд саволам љавоби аниќ дињед. - Марњамат, марњамат, гўшам ба Шумо. - Њамин рибохўрию порадињї, тамаъљўї, миёнравї кай аз байн мерафта бошад? Мушфиќї: - Дигар суолњоятонро низ гуфтан гиред, банда "яклухтсавдо" карда љавоб медињам. Афандї: - Хуб, хуб... Хешу таборчигию мањалбозї ва дигар амалњои номатлуб аз љониби аксарияти масъулин низ аз байн мерафта бошад? Дар мактабњои олї бо воситаи таѓою таѓобозї муњассилин бањоро харида, пас бо каллаи холї соњиби диплом шудан кай ба охир мерасида бошад? Оё теъдоди аз њам људошавии навхонадорон кам мешуда бошад? Истењсол ва истеъмоли машрубот, ки боиси садамаю хонавайроншавї, њалокати одамон ва бисёр нохушињост, тамоман аз байн рафта, дар Тољикистони азизамон "сухой закон" амалї мешуда бошад? Оё шаффофият дар интихоботи ќарибулвуќўъ риоя мешуда бошад? Мушфиќї: - Бародари азиз, Мулло Афандї! Њамаи суолњоятон ЉОН доранд. Банда фаќат якта љавоб мегўям: Яъне он дархосту ормонњои Шумо баъди ... Афандї: - … баъди чї? Бесаброна миёни гапро лаѓад зад. Мушфиќї: - Яъне баъди думи уштур… Афандї: - Хайр - хайр баъди думи уштур чї…? Мушфиќї: - Сабўс барин вазнин шавед, Мулло Афандї, давоми гапамро гўш кунед. Яъне, ки баъди "ДУМИ УШТУР БА ЗАМИН РАСИДАН" њатман иљро хоњад шуд... Афандї: - Э ња...а. Мурад њамон уштур, ки думаш ба замин намерасидааст. Мушфиќї: - Бародарам Мулло Афандї, агар ки уштур мурд думаш ба замин, албатта, мерасад. Афсўс, ки фаќат думи уштури мурда барои љўроб ба кор меояду халос! ... Њољї АБДУЛЛОЕВ, сокини шањри Душанбе, нафаќагир
ЊАМДАРДЇ Љамъе аз ёру дўстон аз марги собиќадори ТољикТА ИСРОФИЛ СУЛТОНОВ андўњгин буда, ба пайвандони марњум арзи тасаллият мекунанд.
Шўрои ВАО-и ЉТ ба профессор Иброњим Усмонов дар бобати даргузашти бародарашон ЊУВАЙДУЛЛО изњори тасаллият намуда, ба эшон ва пайвандонашон сабри љамил хоњонанд.
Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru
16
№47 (323), 13-уми феврали соли 2013
Аммо Аслиддин дигар чора њам надошт. Чунки кайњо боз бекорї сабаби бепул мондани модару њамсараш шуда буд. Ў бояд дар зудтарин фурсат кор ёфта, маблаѓе пешпардохт гирифта, ба хона фиристад.
СУРАТИ ГУЁ
Безор шудам аз ин њама чоплусї, Аз ин њама дастбўсию побўсї. Он ќадр ба пойи дигарон афтидем, Ин нест магар нишони беномусї? ПУРБИНИ НИГОЊ
"Бо забони худ гап назанед!" - Оча, оча, бибиямро кї зад? Бибиям чаро гиря доранд? - ин суолњои писарчаи чорсолаи Аслиддин буд, ки давон-давон омада, аз модараш пурсид. Њамсари Аслиддин хост ба кулбаи пиразан ворид шавад, аммо апаи Азизмоњ аз дар берун шуданд. Аз чашмони сурху намдорашон маълум буд, ки гиря кардаанд. Ба нигоњи суоломези келинаш бо табассум посух дод: - Умедљон дурўѓ мегўяд, гиря накардаам. - Не, хола. Умедљон дурўѓ намегўяд. Чї гап шуд? Саломатиатон хуб аст? - њамсари Аслиддин бо хавотирї аз пиразан суол кард. - Хубам. Њељ гап не. Аслиддинамро хоб дидам. Дилам каме зиќ шуд. Худо нигањдораш бошад… Он рўзњо дар паи мољарои ду халабони дар Ќўрѓонтеппа зиндонишуда, фишору таъќиб болои муњољирони тољик дар шањрњои калони Русия ављ гирифта буд. Отамурод ва Аслиддин, нав ба истгоњ расида буданд, ки мошини
пулис дар назди онњо ќарор гирифт. Ду афсари пулис аз мошин фаромада назди онњо омаданд ва њуљљат пурсиданд. Аслиддину Отамурод шиносномањояшонро ба пулисњо доданд. - Инро бин бо ќайдномаи Иркутск дар Маскав сайp карда гаштааст, - як пулис вараќаи ќайдномаро ба дигараш дод. Аслиддин гуфт, ки имрўз омадааст ва се рўз ваќт дорад. Аммо дарёфт, ки чиптаи ќатора њамроњи њуљљатњояш нест. Пул иси дигар шин осно маи Отамуродро баргардонида, ба Аслиддин ишора кард, ки ба мошин бишинад. Дар њоле, ки афсарон ба мошин менишастанд, Отамурод хоњиш мекард Аслиддинро рањо намоянд. Аммо ба сухани ў эътибор надода, дарњои худро пўшиданд ва ба роњ баромаданд. Дар дохили мошин боз як нафаре ѓайрирус менишаст. Аслиддин ба пулис гуфт, ки ќайдномааш ќонунист ва ў се рўз њаќ дорад баРаиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон
Њ а ф тан ома д ар Ваз орат и ф а рњ ан ги Љу мњур ии Т ољик истон б а ќа йд ги риф т а шу д аас т.
МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).
Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 918 74 75 79
рои гаштан. Пулисе, ки дар нишастгоњи пањлўи ронанда менишаст, бо тамасхур гуфт: "њоло мо ба ту њаќатро нишон медињем." Нафари дигаре, ки дар пањлўи Аслиддин менишаст, бо забони тољикї гап зад. Ў аз Аслиддин пурсид: - Тољик њастї? - Бале, - посух дод Аслиддин. - Аз кучо мешавї? - боз суол кард ў. - Аз Панљакент. Ин лањза сўњбати нав оѓозгаштаи ду њаммиллатро пулиси ронанда бурид: - Хуш, бо забони худ њарф назанед! Аслиддин ба дарёи андешањо ѓарќ шуд. Ба хо тираш сух анњои боре гуфтаи мањбубаи русаш Надя расид. Дар пеши назараш чењраи шоди ў намудор гашт, ки мегуфт, "Њаёт, аз хатњои сиёњу сафед иборат аст. Пас аз хати сиёњ, албатта, хати сафед низ хоњад омад…" Њар ваќте ки ба шикасте рўбарў мешуд, Надя хеле моњирона, бо суханњои таъсирбахш ўро ором мекард, неруи тоза медод ва дигарбора ба муборизањои шадид барои зинда мондан мефиристод. Мањз барои ин Надяро дўст медошт. Дар аввал Надяро низ мехост монанди дањњо духтари дигар пас аз њамхоба шудан "хайрухуш" гўяд. Аммо натавонист. Ин духтар бо мењрубонињояш тавонист дили берањму сангини ўро ба даст орад. Аслиддин њис кард, ки мўњтољи навозишњои Надя шудааст. Ў акнун пушаймон буд, ки аз шањри Иркутск рафт. Ашкрезињои Надя пеши назараш меомад. Надя гўё медонист, ки дигар Аслиддинро намебинад. Аммо Аслиддин дигар чора њам надошт. Чунки кайњо боз бекорї сабаби бепул мондани модару њамсараш шуда буд. Ў бояд дар зудтарин фурсат кор ёфта, маблаѓе пешпардохт гирифта, ба хона фиристад. Аслиддин худашро таскин медод, ки "поёни шаби сияњ сафед аст" ва бояд акнун сафедие ба ў намудор шавад, бояд... Њавопаймо ба фурудгоњи шањри Душанбе нишаст. Дар миёни мусофирон дањњо нафари аз Русия хориљгашта, ё худ "депортатсия" шуда низ буданд. Аз љумла Аслиддин… www.ilhom.wordpress.com
МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...
Манърањрў Абдумаљид ДОСТИЕВ, сафири Тољикистон дар Русия:
- Ин боздошт (боздошти Абдумалик Абдуллољонов дар назар аст) ягон маънои сиёсї надорад. Ба ин одам прокуратура ва маќомоти њифзи ќонун кор доранд, Рањмон ба ў чї кор дорад? -Гуфтаниед, ки ин кор бемаънигии сиёсист?! Баъдан кадом Рањмонро дар назар доред: Рањмоне, ки дар итоааташ њастед, ё Рањмоне, ки махлуќаш њастед? Ё шояд дигар фарќе намегузоред?
Импастбенз Њољимуњаммад УМАРОВ, иќтисодшинос: - Дар Тољикистон њамин хел аст, ки нархњо як бор боло рафтанд, дигар кам нашуданашон њам имкон дорад. Зеро маводи нафтї дар дасти гуруњњои олигаполї ва монополї мебошад ва ин гуруњњо аз раќобакт берун њастанд. -Шубња накунед, домулло. Паст шудани нарх имкон надорад. Хафа њам нашавед, дар масъалаи маводи нафтї њич кас аз ин њукумат њам намепурсад, бобои Фарњоду бобои Путин чизе гуфтанд, њамун мешавад.
99таљ Шариф РАЊИМЗОДА, вазири рушди иќтисод ва савдо: - Њамин зардолуи Тољикистон аз њама бењтарин интихоб шудааст, танњо лозим аст, то дар як шакли муносиб бастабандї шуда, муштариро шигифтзада кунад. -Љаноби вазир, намешава, ки њамаи кормандњои вазорат якљоя Исфараву Конибодом рафта, зардолупарвар шаведу тару њушкашро як килогї фасовка карда, тамѓаи "999. Мейд ин Таљикистан" зада, бозор буроред?
99999 Њикматулло САЙФУЛЛОЗОДА, тањлилгар: - Агар мо ба корњое, ки аз љониби доирањои хоссе аз давлатдории Тољикистон сурат мегиранд, нигоњ кунем, ба назар мерасад, ки њар гуна шахсе, ки андешаи озод ё имконоти дигаре дорад, њатто як нашрияи озодфикр њам, барои нухбагони сиёсии феълї тањдид њисоб мешавад. -Њар беша гумон мабар, ки холист, шояд муллое имом шуда бошад ...
00000
НАШРИЯ Як субњ дар лифти ГЖК нишаста, ќасди пахш кардани тугмаи ошёнаи «9»-ро доштам, ки духтаре вориди лифт шуд. Чун ўро бори аввал медидам, пурсидам, ки «ту њам дар ГЖК кор мекунї»? Духтарак бо ишораи тасдиќ сар љунбонд. Пурсидам, ки дар кадом нашрия? - Дар њаштум этаж,-љавоб дод духтарак. - Хеле хуб, аммо дар кадом нашрия, -боз суол додам. Духтарак худашро гум карда, њиљолатзада гуфт: - Хуршеди Атовулло…
Юсуф ЌАРЗОВЇ, раиси Анљумани љањонии уламои мусалмон: - Љашни рўзи мавлуди Муњаммад (с) бењтарин фурсат барои пайваст намудани мардум бо дину паёмбари худ ва китоби муќаддаси Ќуръон ба шумор меравад... -Фаќат дар Тољикистон не-дия, домулло Юсуф. Ана, назњатињои Кўлоб барои мардум мавлуд баргузор мекунем гуфта, дар ба дари милиса гашта истодаанд.
www.tojnews.org
www.tojnews.org
Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.
Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09