№6 (334). Чоршанбе, 1-уми майи соли 2013

Чили нањзатињои Тољикистон

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

1

Мушоњида ва бардоштњо аз њамоиш бахшида ба 40-солагии Њизби нањзати исломии Тољикистон. Нарезонда ва начаконда. №6 (334). Чоршанбе, 1-уми майи соли 2013

ИНТИЌОД АЗ ПАЁМ НОМЊОИ МИЛЛАТ

Умеди Љайњонї: Исмоили Сомонї куњнавард набуд! САЊИФАИ 8

БОЗОРИ ЭНЕРЖЇ

«Фароз»: Боре ба дўш дорем, ки малак дуогўст САЊИФАИ 11

Даъвои Эшони Нуриддинљон КОРИ ШОИСТА

Гузаре кун ба ин "Бањористон" САЊИФАИ 4

ХАБАР АЗ ШИМОЛ

"Ќалай ту, варзишгар?" САЊИФАИ 10

2

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

МАВЗЎИ АСОСЇ

Паёми имсолаи президент Эмомалї Рањмон бо иштироки аъзои њарду палатаи Маљлиси олии кишвар субњи 26-уми апрел дар бинои Маљлиси миллї оѓоз шуда, дар толори бузурги Кохи "Вањдат" бо иштироки васеъи мансабдорон, корпуси дипломатии муќими Душанбе ва њузури ВАО-и ватаниву хориљї идома ёфт. Паёми ў дар ќиёс бо паёми њамтоњояш аз ИДМ тулонитар (њудуди 3 соат) буда, таќрибан њељ чизи нав надошт. Интизор мерафт, ки дар соли интихоботи президентї раиси њукумат ва номзади асосї бо истифода аз ин фурсати муносиб дидгоњњои худро ба мубрамтарин масъалањои рушди кишвар ва миллат иброз дошта, барномаи нави амали њукумати худро пешнињод хоњад кард. "Нигоњ" дар ин паём чанд тезиси асосиву иддае мессиљ ё ишорањоро кашф карда, аз матну берун аз он гуфтањо бардоштњое дошт, ки миёни онњо вазъи њассоси кишвар, планњои коѓазї, њисоботи шаш соли ахири президентї, зиёдшавии маош, кишвари прокурори судяњо будани Тољикистон ва орзуњои бањори соли 2030 ќобили таваљљуњ намуданд.

Вазъи њасос Роњбари давлат ин дафъа, паёми худро аз тасвири вазъи љањони мусосир оѓоз кард: "Мо дар љараёни тањаввулоти босуръати љањони муосир ва марњалаи навини рушди иљтимоиву иќтисодии кишварамон ќарор дорем" ва таркибњои онро хотирнишон сохт: "Ноустувории нархњо дар бозори љањонї, мушкилоти кишварњои алоњида, натиљаи дилхоњ надодани чорабинињои ин мамлакатњо ва созмонњои байналмилалии молиявї, инчунин пайваста зиёд шудани масъалањои њассоси иљтимої", ки бешубња "ба иќтисодиёти мо низ ба таври мустаќим ё ѓайримустаќим таъсири манфии худро расонида истодааст". Аз муќаддимаи суханронї маълум шуд, ки дарки равандњои иќтисодии љањонї дар њукумат вуљуд дорад, вале танњо дар шакли умумї ва њамон ќадаре, ки як донишљўи хубхони Донишгоњи миллї медонад. Ин бардоштро гуфтаи зерин таќвият дод, зеро дар идомаи паём њам сухане аз идораи ин риску тањдидњо ва барномаи амал нашуд: "Узвияти Тољикистон дар ин созмони бонуфуз (СУТ) ба истењсоли мањсулоти тайёри дорои сифати баланди мутобиќ ба стандартњои љањонї ва ќобили раќобат такони љиддї бахшида, инчунин ба зиёд шудани гардиши савдои хориљї, фоидаовар гардидани истењсоли молњои ватании ба содирот нигаронидашуда, болоравии маърифатнокии соњибкорони ватанї ва афзоиши сармоягузории хориљї мусоидат менамояд". Њамин тариќ аз муќаддимаи паём бар омад, ки вазъ њассос аст, вале ин њасоссият, ки сиёсиёни љомеа хуб дарк мекунанд, тасвир ва омилњояш ба тањлил кашида нашуданд.

листон

д.923

Манбаъ: Статистический ежегодник. М.2012.сањ.129-132.

м м

Барои хондани ботамкин. Ба хотири давлатсолорони тољик, бахшида ба Рўзи озодии баён тањия шудааст.

БАРДОШТЊО АЗ ПАЁМ Шарњи интиќодї дар њошияи Паёми солонаи Президент ба Маљлиси Олии ЉТ Боз плани коѓазї Вале ба сифати сиёсати давлатии љавобгў ба ниёзњои иљтимої ва иќтисодии кишвар дар паём сухан аз "Стратегияи баланд бардоштани сатњи некўањволии мардуми Тољикистон барои солњои 2013 2015" рафт: "Сиёсати давлат дар ин марњала ба он равона карда мешавад, ки тавассути фаъолияти самараноки тамоми сохтору маќомоти давлатї барои њар як шањрванди кишвар шароити арзандаи зиндагї таъмин карда шавад. Бо ин маќсад соли гузашта Стратегияи баланд бардоштани сатњи некўањволии мардуми Тољикистон барои солњои 2013 - 2015 тањия гардида, аз тарафи Маљлиси намояндагони Маљлиси Олии

Нишондињанда

Тољикистон

Албатта, хеле љолиб аст, ки дар Паёми имсола "шароити зиндагии шоистаи як сокини кишвар ва шањрванд" дар ќисмати аввал љой ёфтааст ва њам сухан аз барномаи 6 млрд. долларї меравад, аммо амаликунии барномаи дигари калидии њукумати кишвар "Стратегияи миллии рушд барои давраи то соли 2015"-ро, ки њанўз соли 2005 пайдо шуда буд, намешавад бовар кард, ки "ИДОРАКУНИИ САМАРАНОК ва ТАТБИЌИ АФЗАЛИЯТЊОИ КИШВАР" бо њамин ЊАЙАТИ ЊУКУМАТ иљрошуданї бошад. Тазаккур бояд дод, ки ин дигар њуљљатњои барномавии њукумат њатто баъди вазифагузорињои роњбари давлат дар паёмњои пешина, ки рањої ёфтан аз бўњро-

Ќирѓизистон

Арманистон

Муѓулистон

ММД, тибќи маълумоти ХБА, 7 млрд.572 млн. доллари ИМА

6 млрд.197 млн

10 млрд.066 млн

9 млрд.923 млн

ММД бар сари ањолї (ХБА), дол- 229 лари ИМА

2376

5176

5372

ММД бар сари ањолї (СРУ)

1800

2100

5800

3300

Љой дар љањон, ХБА

151-ум

147-ум

118-ум

120-ум

Љой дар љањон, СРУ

156-ум

151-ум

111-ум

134-ум

Љумњурии Тољикистон тасдиќ карда шуд. Барои татбиќи стратегия беш аз 18 миллиард сомонї пешбинї шудааст. Илова бар ин, барои маблаѓгузории барномаи мазкур аз буљети давлат беш аз 12 миллиард сомонї равона карда мешавад ва маблаѓи он дар маљмўъ 30 миллиард сомониро ташкил медињад. Мо итминон дорем, ки дар натиљаи амалї гардидани њуљљати барномавии мазкур рушди иќтисодии мамлакат, ИДОРАКУНИИ САМАРАНОК ва ТАТБИЌИ АФЗАЛИЯТЊОИ КИШВАР ТАЪМИН ГАРДИДА, сатњу сифати зиндагии ањолї ХЕЛЕ БАЛАНД бардошта мешавад".

ни энергетикї, бунбасти наќлиётї ва таъмини амнияти озуќавориро Афзалиятњои Тољикистон номида буд, ТАЃЙИР НАХЎРДАНД (!). Мисолњои зерин бошанд, исботи онанд, ки ин њуљљатњо ва стротежисозињо коѓазпароние беш нестанд: 1. Љорї кардани бољи содиротии нафтї аз љониби Русия дар санаи 10-уми апрели соли 2010 нишон дод, ки Вазорати энергетика ва саноат -масъули сиёсатњои энергетикии кишвар зимни тањияи барномањо ба рискњои иќтисодиву сиёсї бањои дуруст ва воќеъї дода наметавонад ва дурбиниву ояндабинии илмиро ба роњ намондааст. Дар натиља бозори мањ-

сулоти нафтии кишвар аз љониби бегонагон идора шуда, зарари мустаќим аз љорї гаштани бољї нафтї дар се сол беш 800 миллион (!) доллари ИМА-ро ташкил додааст.(Тибќи њисобњои ин вазорат маблаѓи умумии бољи содиротї аз 7 номгўй мањсулоти нафтї дар як сол 311,7 млн. долларро ташкил медињад. Бо назардошти он ки таќрибан чањоряки воридоти мањсулоти нафтї аз тариќи ќочоќ сурат мегирад, ин нишондод 800-820 млн. долларро ташкил медињад) Зарари ѓайримустаќим аз њисоби болоравии нархњо бошад боз садњо миллион(!) доллари дигарро ташкил медињад. Њарчанд љомеаи шањрвандї дар ин "сиёсатњо" аломатњои љинояти "беамалии" вазир Гул Шералиро кашф карданд, аммо раиси њукумат чора надид; 2. Бо њадафњои фишор Ўзбакистон ќитъаи роњи оњани "Амузанг-Ѓалаба"-ро барканда, Љануби кишварро дар њолате, ки неруњои НАТО ба хизматгузорињои логистикии он ниёзи сахт доштанд, бе роњи оњан гузошт. Вазорати наќлиёт ва КВД "Роњи оњани Тољикистон", ки бинобар нуфузи роњбараш Амонуллоњи Њукум ба љуз аз роњбари давлат њич нињод ё шахсеро писанд надорад, зимни барномањои стратегї ин њолатро пешбинї накарданд. Зиёда аз ин, њукумати марказиро моил намуданд, ки сохтмони ќитъаи роњи оњани "Вањдат-Ёвон" дер њам бошад, бо пули љалбшуда сохта шавад. Дар натиља, ба иќтисоди мамлакат дањњо миллион доллар зарари мустаќим ва ѓайримустаќими иќтисодї расонида шуда, имиљи давлати Тољикистон дар кишварњои ѓарбї дар давраи муњими баровардани неруњои хориљї аз Афѓонистон хатчадор шуд. Сохти идораи ѓайрикорпоративии КВД "Роњи оњани Тољикистон", яккањукмронии роњбари он ва дарк накардани равандњои глобалї аз љониби онњо дар минтаќа бошад, Тољикистонро ба як кишвари заиф дар баробари тарњњои инфрасохтории Чин дар минтаќа,

Расми № 1 Њаљми нафаќа дар ќиёс бо маоши миёна ва маоши њадди аќќал. Кишварњои ИДМ. Солњои 2010-2011. Бо %.

Расми № 2 Коэффисенти дастгирии эњтимолии пиронсолон . Таносуби шумораи 15-64-солањо ба 65- сола ва боло дар оѓози солњои 1989 ва 2012

Ќирѓизистон

Тољикистон

Беларус

Узбакистон Ќирѓизистон

Украина

Туркманистон

Озарбойљон

Озарбойљон

Русия

Ќаззоќистон Тољикистон Молдов Ќирѓизистон

Арманистон

Молдов

Русия

Арманистон

Беларус 0

50

100

150

200

нисбат ба маоши миёна, соли 2010

нисбат ба маоши миёна, соли 2010

нисбат ба маоши њадди аќќал, соли 2010

нисбат ба маоши њадди аќќал, соли 2010

250 %

Украина 0 2012

1989

5

10

15

20 15-64/65+

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

Паёми њисоботї

аз ќабили бунёди роњњои оњан сохт. Баръакси "Роњњои оњани Тољикистон", маъмури соњавиии давлати њамсоя "Ўзбакистон темир йуллари" мавќеъи худро аз њисоботи сохтмон ва консесия гирифтани роњњои оњани Афѓонистон мустањкам намуда, барои монеагузорї дар бунёди роњи оњани Чин-Ќирѓизистон-Тољикистон-АфѓонистонЭрон имконоти нав пайдо кард; 3. Ќатъи эњтимолии гази табиї аз љониби Ўзбакистон, њамчунин дар барномасозињои ба ном стратегї љой наёфт ва рискњои ин самт дуруст идора нашуданд. Дар натиља корхонањои стратегї, ба истисноии КВД "ТАЛКО", ки истењсоли гази сунъиро ба роњ монд, аз кор монданд. Истењсоли сементи аълосифати худї барои НБО "Роѓун" ќатъ шуд. Ќимати сементе, ки аз Эрон бо нархи 30-36 доллар/тонна харида мешавад,то 210-220 доллар боло рафт. Ба ин нигоњ накарда, њукумати кишвар аз њар тоннаи семент 30-32 доллар бољу пардохтњои гумрукї гирифтан дорад, ки нархи манзилро осмонбус (700-1200 доллар барои м2 дар шањри Душанбе) ва барои аксарияти мутлаќи љавонони Тољикистон якумрї дастнорас карда истодааст; 4. Амнияти озуќаворї афзалияти воќеъии сиёсатњои вазоратњои кишварзї, рушди иќтисод ва савдо, энергетика ва саноат ва Кумитаи заминсозї НАШУДА, мањсулоти озуќавории хориљї (себу ноки Чин, пиёзу картошкаи Покистон ва ѓ.њ.) мањсулоти ватаниро раќобатнопазир сохт. Ќимати гўшт дар њафт соли охир ба маротиб боло рафта, орду гандум ќариб ду маротиба гароннарх шуданду картошка ё себи заминї дар пойтахт бо нархњои Порис ва Лондон фурўхта мешаванд. Дастрасї ба замин умдатарин мушкили ањолии дењотнишини кишвар гашта, бозори пинњонии замин рушд карду фасод ављ гирифт. Коркарди замин бинобар гароннархияш њамоно судовар набуда, дањњо њазор гектар замини обї бекор хобидааст, шўразор

гаштааст ё "боѓ" шудааст (технологияи нави фурўши замин, ки мутобиќ ба он дар замини кишт аввал маъмулан аз њисоби харидори эњтимолї боѓ бунёд мекунанду баъд "дарахтон"/замин фурўхта мешавад ). Созмонњои хориљї ба дасти аъзои њукумати кишвар механизми канор мондани Сарќонуни кишварро, ки заминро моликияти истисноии давлату миллати Тољикистон медонад, амалї карда, тавассути ба замонат гузоштани сертификати замин бегона кардани заминњои кишоварзї ва ќўњистони тољикро тариќи бонкњо воќеъияти рўз намуданд. Кодекси нави андоз хољагињои дењќонї ва соњибкории хурд дар дењотро буѓї кардан дорад.

То соли 2030 Тољикистон ба Муѓулистон баробар мешавад

Аммо роњбари давлат њамоно бар он аст, ки "њамзамон бо ин, тамоюлњо ва хусусиятњои мушаххаси рушди љањони муосир аз њар кадоми мову шумо НАЗАРИ САНЉИДАВУ МАСЪУЛОНА, БАРРАСИИ АМИЌ ва МУАЙЯН НАМУДАНИ РОЊЊОИ ЊАЛЛИ МАСОИЛИ КАЛИДИИ ЊАЁТро таќозо мекунанд". Мо, ки масъулият њис мекунем, изњори назар карда истодаему баъзе аз масоилро амиќ баррасї мекунем. Ба таври оммавї, албатта, то "машварат идроку њушёрї дињад...".

Ишора кардем, ки ин Паём маъмулї намуд, балки дар арафаи интихоботи президентї ироа шуд ва табиист, ки иштирокдорони њаёти сиёсии мамлакат аз он интизорињое доштанд, аз љумла маърўзачї низ. Ин буд, ки президент гуфт: "Сарфи назар аз таъсири манфии буњрони молиявию иќтисодии љањонї ва дигар мушкилоти мављуда Њукумати Тољикистон тавонист, ки иљрои барномањои ќабулкардаи худ ва рушди тадриљии иќтисоди миллиро дар ЊАФТ СОЛИ ОХИР таъмин намояд". Ин "њафт соли ахир" ва берун рафтани президент аз матн: "Дар куљо будем? Чї њастем? Куљо равонем?" аз њисоботи шаш соли ахири президентии ў далолат мекарданд. Дар назари аввал, дастовардњо, воќеъан њам беназир менамуданд: "Маљмўи мањсулоти дохилї аз 9,3 миллиард сомонии соли 2006 то ба 36,2 миллиард сомонї дар соли 2012 афзуда, суръати афзоиши воќеии солонаи он ба њисоби миёна 7 фоизро ташкил дод, ки ин аз рушди устувори иќтисодиёти мамлакат шањодат медињад. Дар ин давра, маљмўи мањсулоти дохилї ба њар нафар аз 1335 то 4580 сомонї ё 3,4 баробар зиёд гардид. Даромадњои пулии ањолї 4,2 баробар, њаљми пасандозњо чоруним ва маоши миёнаи воќеии як корманд панљуним баробар афзоиш ёфт. Њаљми умумии даромад ва харољоти буљети давлатї дар њафт соли охир аз 1,7 миллиард сомонї то ба 12,2 миллиард сомонї дар соли 2013 афзоиш ёфт, ки нисбат ба соли 2006-ум беш аз 7 баробар зиёд мебошад. Ин нишондињандињанда дар муќоиса бо соли 2000-ум, ки 226 миллион сомониро ташкил дода буд, 54 баробар (!) зиёд мебошад". Акнун, "Дар куљо будем?". Соли 2006 дар њамон љое будем, ки њукумати феълї љомеа ва иќтисодро ќарор дод. Ба гузашта, салавот, аммо "Чї њастем?" Чї њам набошем, танњо дар ќиёс бо кишвару љомеањои дигар маълум мешавем. Чун ба кишварњои нафтдору бањрї, њадди аќќал барои аксари ањолї ќиёснашаванда менамояд (њол он ки захирањои нафту гази Тољикистон хеле зиёданду, муттасифона, ширкатњои русии њамкори њукумати феълї њеч не, ки истењсоли саноатии онро њадди аќќал дар кони Сариќамиши Шањринав ба роњ монанд), бо Ќирѓизистонкуњистони ду инќилобро пасисаркарда, Муѓулистони биёбонии дур аз бањр ва Арманистони љангзада ќиёс мезанем: Тавре мебинед, Маљмўи мањсулоти дохилии Тољикистон аз Муѓулистон 31% ва аз Арманистон 33 % кам буда, сари ањолї, њатто миёни ин кишварњо низ, камтарин мебошад. ММД сари ањолї дар Тољикистон (бо назардошти мувозинати ќобилияти харидорї ё purchasing power parity, ки дурусттарин нишондињандаи вазъи иќтисодї ба шумор меравад), тибќи маълумоти Хазинаи байналмиллалии асъор (IMF)-шарики асосии Њукумати Тољикистон аз њамин нишондињанда дар Муѓулистон 2,4 маротиба кам аст, тибќи маълумоти СРУ бошад, ММД сари ањолї дар Тољикистон аз Арма-

Расми № 3 Ќишрњои ањолии кишварњои ИДМ аз рўи синну сол. Бо % аз теъдоди умумии ањолї. Соли 2012

3

нистон 3,2 маротиба камтар аст. Њамин нишондињандањо дар соли 2006, баъди 10 соли бастани Созишномаи истиќрори сулњ то њадде ночизанд, ки аз онњо ёд овардан њам тањќири миллї мебуд. Бинобар гуфтаи президенти кишвар: "Дар ин давра,( аз соли 2006 то имрўз) маљмўи мањсулоти дохилї ба њар нафар аз 1335 то 4580 сомонї ё 3,4 баробар зиёд гардид". Яъне ба њисоби њукумат ММД сари ањолї 953 долларро ташкил медињад. Бо ин нишондињанда њам Тољикистон дар љањон љойи 155-умро ишѓол карда, як зина аз Камбоджа ва се зина аз Бангладеш поинтар меистад. То ба Ќирѓизистону Муѓулистон расидан бошад, бояд мувофиќан 5 ва 45 зина тай кунад. Бо суръати рушде, ки њоло дорем мо ба сатњи Муѓулистон баъди 8 сол, яъне дар соли 2021 мерасем. Ин њам дар њоле, ки ќарзи берунаи Тољикистон то санаи 15-уми феврали соли 2013 беш 2 млрд.169 млн.доллари ИМАро ташкил дода, аз ќарзи берунаи Муѓулистон (1 млрд. 860 млн) 17 % зиёдтар аст. Поёнтар президент таъкид карданд, ки "аз соли 2006 сар карда, то соли 2012 музди мењнати кормандони соњањои буљетї, стипендия, кўмакпулї ва љубронпулї ба њисоби миёна шаш (!) баробар зиёд гардид. Дар соли 2012 музди мењнати кормандони муассисањои иљтимої, аз љумла маоши кормандони муассисањои томактабї, муассисањои тањсилоти умумї, хона - интернатњо барои пиронсолону кўдакони маъюб зиёда аз 60 фоиз, соњаи тандурустї 40, илм 30 ва фарњанг, инчунин стипендия 50 фоиз зиёд карда шуд. Илова бар ин, аз соли 2006 то соли 2013 андозаи нафаќа 4,5 баробар зиёд гардида, њаљми маблаѓгузории он аз 212 миллион сомонї ба 1,6 миллиард сомонї расидааст, яъне 7,5 баробар афзоиш ёфтааст ва ин сиёсат дар оянда низ идома дода мешавад". Ин нишондињандањо воќеъан дастоварданд, вале њамагї аз њисоби будља, яъне андози супурдаи халќи Тољикистон тањия гаштаанду: а) музди мењнати миёна дар моњи феврали соли љорї 681,55 сомониро ташкил додааст, ки нисбат ба декабри соли 2012 беш аз 67 сомонї кам (!) аст. Он барои зиндагии шоиста не, зиндаву саломат мондан басанда нест. б) стипендияи донишљўи тољик камтарин дар ИДМ буда, чизе бештар аз 81 сомониро ташкил медињад; в) андозаи нафаќа (104 сомонї аз сентябри соли 2012, то он ваќт 80 сомонї) камтарин дар ИДМ (Нигаред ба расми №4) буда, теъдоди нафаќахўрон њамагї 596 њазору 597 нафарро ташкил медињад, ки дар ќиёс бо дигар кишварњои ИДМ камтарин нишондињанда буда, ба њар нафаќахўри аз 64 сола боло 19 нафари 15-64 сола рост меояд. (Нигаред ба расмњои №1 ва №2) Ин бењтарин коэффисенти дастгирии эњтимолии пирону барљомондагон дар ИДМ мебошад, ки њукумат боз њам онро истифода бурда натавонист. (нигаред ба расми №3) 17

Расми № 4 Нафаќаи миёна дар кишварњои ИДМ. Моњњои декабри солњои 2000-2011. Бо доллари ИМА. Бо доллари ИМА

270 Украина 240

Беларус

Озарбойљон

Русия

210

Арманистон Белорус

Молдов

180 Ќазоќистон

Арманистон 150

Озарбойљон Ќазоќистон

Ќирѓизистон Молдов

120 90

Тољикистон

60

Узбакистон

Ќирѓизистон Туркманистон

Украина 30

2011

2010

2009

2008

2007

65 сола ва боло

0 2006

15 - 64

100

2005

0 - 14

80

2004

60

2003

40

2002

20

2001

0 2012

2000

Тољикистон

Манбаъ: cisstat.com

Русия

Узбакистон

4

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

МИЛЛАТ

Табиати нотакрори Осоишгоњ Осоишгоњи "Бањористон" дар соњили зебоманзари "Бањри тољик" љойгир аст. Аз ин љост, ки Осоишгоњро иќлими бањрї ва табиати н отакрор њукмфармої мекунад. Дарахтони тўс, санавбару кољ, сабзазорон, гулу буттањои ороишии саросари он таъминкунандаи њавои тоза ва њусни афсонавии Осоишгоњ мебошанд. Муњим аз њама, фасли гармо бањри шиноварии Шумо дар мавзеи соњилии Осоишгоњ "Кўли сунъї"-и муосир доман пањн кардааст, ки бе мушкил метавонед бо шиноварї обутоб ёбед. Њамзамон, хоњишмандон имкон доранд дар њавзњои пўшида ва кушоди Осоишгоњ аз шиноварї њаловат баранд. Агар воќеан гўем, мавќеи љуѓрофї ва иќлими мусоиди Осоишгоњи "Бањористон" ба њар истироњаткунанда табъи хуш, нафаси тозаи бањрї мебахшад ва чї тавре мегўянд, бањри дилашро кушода мегардонад.

Муњити руњафзо Дар Осоишгоњи "Бањористон" якчанд иншооти таъиноташон гуногун мављуданд. Биноњо бо усули меъмории милливу аврупої ва дорои инфрасохтори муосир бунёд гардидаанд. Гуфтан зарур аст, ки новобаста аз фасли гармо ва ё сармо, Осоишгоњ метавонад тамоми сол фаъолият барад.

Њуљрањои барњаво

Гузаре кун ба ин "Бањористон"

Њуљрањои барњаво, љињозонидашуда ва бозгўи сабки меъмории муосири биноњои иќоматии Осоишгоњ, ки љавобгўй ба талаботи мењмонхонањои 3-ситорагї мебошанд, ба истироњату табобати Шумо муњити хосае фароњам меоваранд. Дар маљмўъ Осоишгоњ дар як навбат метавонад то 800 нафар истироњаткунандаро фаро гирад.

Истироњату фароѓати аъло Нуќтањои дилхушї, маркази фароѓатї, толори боулинг, майдонњои варзишї, нуќтањои билярд, тенниси рўи миз, китобхона, гўшаи интернет, мављудияти амфитеатр ва баргузории чорабинињои фарњангї ин њама инконоти навбатианд, ки танњо бањри истироњату фароѓати Шумо равона гардидаанд.

Табобати бењтарин Мусаллам аст, ки табобат самти афзалиятноки фаъолияти Осоишгоњ мањсуб меёбад. Бањри расидан ба натоиљи дилхоњ дар Осоишгоњ шароити љавобгўй ба пешрафти тибби муосир фароњам оварда шудааст. Роњандозї гардидани муолиљањо бо истифода аз дастгоњу таљњизотњои замонавї, амсоли ваннаи сулфури њидрогенї, терапияи лазерї, кашиши зериобї-компютерии сутунмўњра, истифодаи воситањои табиї, чун муолиља бо лойи оламшумули кўли Сакии Ќрим, лойи Аксикон, муми кўњї, ѓори намак, пешнињоди гиёњњои шифобахш аз табиати нотакрори кишвар ва чї тавре гуфтем, њукмфармоии иќлими бањрї ва њавои тоза дар њудуди Осоишгоњ далели гуфтањоянд.

Њамеша љавону зебо бимонед Яке аз имконоти тиббии пешсафе, ки бояд таъкид дошт, фаъолияти Маркази њуснорої ва косметологияи дастгоњии муосир дар Осоишгоњи "Бањористон" ба шумор меравад. Дар ин марказ табиб -косметологони касбї ва корозмуда, њамчунин, технологияњои шањодатномадошта, ки метавон дар бону фу зт арин марказњ ои кос метологии љањонї мушоњида кард, мављуданд. SPA-капсула, комбайни косметологии F-300A, Exilis, ЭСМА -12sm экселлент ќисме аз номгўи технологияњо мебошанд, ки Маркази њуснороии Осоишгоњи "Бањористон" дорост.

Таомњои болаззат Дар Осоишгоњи "Бањористон" ба истироњаткунандагон се мањал хўроки гарм пешнињод мегардад. Ба онњое, ки бемор њастанд, табибон ѓизои парњезї тавсия менамоянд. Њамзамон, њангоми омода намудани таом, пешнињоди истироњаткунандагон ба назар гирифта мешавад. Дар ошхонањои Осоишгоњ таомњои серѓизо, фоидаовар ва барои табобат мусоид пешкаш мешаванд. Мевањои тар ва сервитамин бошанд, вобаста ба мавсим таъмин мегарданд. Агар хоњед, ки танњо бо хоњиши Шумо хўрок пазанд, мушкиле нест. Дар Тарабхонаи Осоишгоњ мувофиќи су поришатон таомњои аврупоиву миллї омода менамоянд. И нчу нин, дар њ уду ди Осоишгоњ "Чойхонаи миллї" фаъолият дорад, ки дар он љо низ ба Шумо нўшокињои гуногун, таомњои милливу аврупої пешкаш мегарданд.

Имконот барои чорабинињои иттињодиявї Осоишгоњи "Бањористон" барои барпо намудани семинарњо, форумњо, вохўрињои корї ва конфронсњо шароити замонавї ва таљрибаи кориро низ дорост. Дар ин асно, аз лињози мављудияти имконот барои баргузории чорабинињои иттињодиявї толори маљ-

лисии таљњизонидашударо дар Осоишгоњ бо даврамиз барои 30 нафар дар курсињои миз ва 40 нафар дар гирди он метавон ќайд намуд. Толори мазкур бо таљњизоти баландсифати тарљумаи мустаќим ё худ синхрони мусаллањ аст. Њамчунин, дар назди њар як курсињои даврамиз мониторњо гузошта шуда, бо проект ори уму мї пайваст мебошан д. Ќисми дигари иншооти мазкурро толор барои барпо намудани кофе-брейк ташкил медињад.

Номгўи зиёди хизматрасонињои иловагї Сайругашт ба мавзеъњои таърихї ва хиёбону гулгаштњои вилояти Суѓд бо роњбаладони корозмуда, сайругашт бо киштї дар "Бањри тољик", тамошои филмњо дар толори синамои-3D, дастрасї ба шабакаи интернет бо мављи Wi-Fi дар њудуди Осоишгоњ, фаъолияти истгоњи наклиётї ва нуќтаи шустушўи мошинњо, фаъолияти маркази савдо, хизматрасонии наќлиёти ба дилхоњ манотиќи

кишвар, толори њусн ва сартарошхона, хизматрасонии сейфї, аксбардории касбї, терминалњои њисобпуркунї ва чанде дигар хизматрасонињои иловагие мебошанд, ки истироњати Шуморо дар Осоишгоњи "Бањористон" рангину хотирмон хоњанд кард.

Ба хонанда Хонандагони арљманд! Њарчанд навиштаи мазкур хусусияти тарѓиботї дорад, вале аз асли воќеии имрўзи Осоишгоњи "Бањористон" иттилоъ медињад. Аз ин хотир, умед бар он дорем, ки њангоми интихоби макон барои истироњату табобат интихоби Шумо яке аз гўшаи зебоманзари кишвари бињиштосоямон соњили нотакрори "Бањри тољик" хоса Осоишгоњи "Бањористон" хоњад буд. Аз љониби худ мо низ кўшиш ба харљ хоњем дод, ки лањзаи истироњати Шумо, Осоишгоњи "Бањористон" дар хотиротатон њамчун бањористони њаќиќї накш бандад. Даргоњи мо њамеша барои Шумо боз аст ва мо интизори Шумоем! Марњамат ба Осоишгоњи "Бањористон"!

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

5

ПЕШВОИ ИСЛОМЇ

НОШАРИКЇ

Эшони НУРИДДИНЉОН:

Њаќќи никоњи хешовандиро ба мо Худованд додааст Б исмиллоњ ассалоту вассалому ало Расулиллоњ Ху дованди Карим никоњ ва издивољро барои љањониён машруъ гардонид. То ба ин васила насли башарият идома пайдо кунад ва аз пушти ин издивољњои наслњои солим ва созандаи башарият сар баланд кунанд ва то ин ки байни зану мард муњаббату маваддат ва улфату рањмат боќї бошад. Издивољ суннати илоњист, ки аз замони њазрати Одам ва тамоми паёмбарони илоњї то имрўз идома дорад ва Худованд ба воситаи издивољ насли башариятро аз нобудї нигоњ доштааст. Аммо шариати Паёмбари охирин алайњиссалом барои издивољ ва ихтиёри љуфти худ якчанд ќавонини худро гузоштааст. Чуноне ки дар сураи Нисо ояти 24 омадааст, Худованд якчанд даста занонро издивољашонро њаром донистааст, ки аз љумлаи онњо: модар, хоњар, хола, амма, хоњари ширхора ва ѓайра мебошад. Худованд дар охири ин оят издивољи дигар занњоро барои мард њалол донистааст. Яъне издивољ бо духтари хола ва ё амма аз назари шариати ислом мамнуъ нест. Худованд фармудааст: "Эй Паёмбар, мо барои ту он њамсаронеро, ки мањрашонро додаї, њалол гардонидем ва онеро, ки Худованд аз ѓанимати љангї дар ихтиёри ту ќарор дода ва духтарони амакат ва духтарони аммаат ва духтарони таѓоят ва духтарони холаат, ки бо ту муњољират карданд..." (Ањзоб/50). Дар ин ояти муборака сароњатан зикр шудааст, ки издивољ бо духтари хола ё амма, таѓо ё амак љоиз аст. Шариати ислом дар масъалаи издивољ зану мардро мухаййяр гузоштааст ва он чї, ки барои шариат муњим ас т, ин ас т, ки дар мас ъалаи ку фъ ањамият дињанд. Куфъ, яъне зану мард бояд муносиби њам бошанд ва марди мусалмон ва намозхон бояд њамсареро барои худ ихтиёр кунад, солиња ва муъмина бошад. Инчунин, чуноне ки аз таърихи мо, мусалмонон собит шудааст, Паёмбари Худо бо духтари аммаи худ - Зайнаб бинти Љањш издивољ карданд ва духтари худро ба писарамуяш - њазрати Алї издивољ кунониданд. Аз

њазрати Алї ва Фотимаи Зањро фарзандоне ба дунё омад, ки њам донишманд ва њам шахсиятњои нотакрори майдони ислом буданд. Њасан ва Њусайн - ду писари њазрати Алї ва Фотима бењтарин улгу ва намунаи хирад ва донишу илм буданд. Бинобар њамин ин суханњо, ки гўё издивољи хешовандї сабаби носолим таваллуд шудани фарзанд мешавад аз назари тиб ба шакли ќонуни тиббї собит нашудааст. Балки ин њолатњо нисбї аст. Њолатњои нисбї, ки гоњо дар баъзе њолатњо рух медињад ва дар њолатњои дигар на, наметавонад ќонуни ќатъии тиббї гардида бошад. Аслан, он чизе, ки боиси нигаронии таваллуд шудани фарзандони носолим аз издивољи хешовандї шудааст, ин аст, ки баъзан беморињои ирсї ба воситаи падару модар ба фарзанд интиќол меёбанд. Омилњои беморињои ирсї ба ду даста таќсим мешаванд: ѓолиб ва иртиљої (нуњуфта). Омилњои ирсии ѓолиб ќудрати зуд зоњир шуданро дорад, вале омилњои ирсии иртиљої ќудрати зуњур пайдо карданро надорад, магар дар њолате, ки як омили ирсии иртиљоии дигар бо ў њамроњ шавад. Дар ин њолат зуњур мекунад. Масалан, агар дар якеи аз падар ё модари тифл омилњои ирсии ѓолиб бошад, бемории ирсї ба фарзанд интиќол меёбад ва фарзанд, эњтимолан, носолим ба дунё меояд. Дар ин њолат фарќ надорад, ки зану шавњар бегона бошанд ва ё наздик. Аммо дар њолати иртиљої, агар ба шарте ки дар њар дуи зану шавњар омилњои ирсии иртиљої вуљуд дошта бошанд, эњтимолан, фарзанд носолим ба дунё меояд. Хулоса, табибон баён доштаанд, ки дар сад фоизи њолатњои таваллуди фарзанди маъюб ва ё носолим нисбати издивољи хешовандї 3 ё 4 фоизро ташкил мекунад. Магар ин нисбат дар 94%, ки ношї аз майзадагї ва ё нашъамандї ва фоњишагї аст, ки ба чашми душманони дин хурд, ки имрўз сару садо баланд кардаанд. Мо намегўем, ки њатман, бояд инсон бо духтари хола ва амаки худ издивољ кунад, њамчуноне ки дар баъзе аз диёнатњои њиндусї чунин аст, ки бар онњо чунин навъ издивољ вољиб аст, вале

њаргиз њам розї бар он нестем, ки њалоли Худован ботил дониста шавад. Ин њаќро ба мо њамчун мусалмон на Худо додааст ва на Паёмбар алайњиссалом. Хулоса, он чї, ки боиси ба дунё омадани фарзандони носолим мешавад, ин танњо издивољи хешовандї набуда, балки ин як вањми бегонагон, хусусан, масењиён аст, ки имрўз дунёро аз назари моддї ва набардї маълумотї контрол мекунанд. Мо то њол дар кишвар ягон шакле аз оморњову пажуњишњои солими илмї дар ин маврид надорем, ки исботи онро кунад, ки аксари фарзандони носолим таваллудшудаи љомеаи мо натиљаи издивољи хешовандї аст. Фаќат одате бар мо ва бар забонњои мо часпидааст, ки он чї аз Ѓарб ва ё фарњанги Ѓарб дикта мешавад, бе ягон тафаккури солим ќабулаш дорем. Њол он ки, ба гумонам, ин ќабил издивољњо дар љомеаи мо зиёд њастанд. Зеро љомеаи кишвари мо суннатї аст ва мардуми суннатї, аслан, бештар пойбанди таомули хешовандї ва падару модарсолорї њастанд. Аммо то ин дам мушкилии густариши фарзандони носолим аз њисоби издивољи хешовандї нигаронкунанда нанамудааст. Яке аз профессорњои машњур Ален Битлерз, мудири маркази генетикии инсонї дар шањри Перси Австралия, баъди пажуњиш дар гуруњи бузурги аз кўдакони дорои ноќисии модарзодї ба хулосае омадааст, ки эњтимоли таваллуд шудани фарзандони ноќис ва носолим дар издивољњои бегона 2 дар садро ташкил мекунад ва дар издивољњои хешовандї 4 дар сад. Яъне ин маънои онро дорад, ки издивољи хешовандї танњо сабабгори таваллуд шудани фарзандони носолим нест. Балки дар њолатњое, ки дар генњои падару модари хеш беморие вуљуд дошта бошад, эњтимоли интиќол ёфтани он ба фарзанд чанд дар сад зиёд аст. Худи ў чунин мегўяд: "Мардум бидуни ин ки тањќиќоти лозим дар ин замина анљом дињанд, ин гуна издивољњоро мамнуъ эълон мекунанд ва њол он ки ин тавр нест". Ў пешнињод кардааст, ки барои пешгирї аз таваллуд шудани фарзандони носолим хуб мешавад, ки марду зан ќабл аз издивољ ташхиси генетикї супоранд.

Агар дар сурате ки дар генњои њар дуи онњо беморињои ирсї вуљуд дошта бошад, аз чунин издивољ худдорї кунанд. Бинобар њамин роњи њал ин нест, ки бояд ќонуне бароварда шавад, ки пеши роњи издивољњои хешовандї гирифта шавад. Зеро таваллуд шудани фарзанди носолим метавонад аз падару модаре низ бошад, ки аслан, ба њам ќаробати хешї надоранд. Агар воќеан ,ояндаи насл барои давлатдорон муњим аст, бояд ки роњњои анљоми ташхисњои генетикиро ба роњ бимонанд ва њатто, ин озмоишњоро бепул анљом дињанд. Сониян, оё манъкунандагони ин издивољ метавонанд кафолат дињанд, ки дар сурати манъи издивољи хешовандї дигар фарзандони носолим дар љомеа таваллуд намешаванд? Магар оморњои бесару нўги кишварњои Ѓарбро наменигаранд, ки чї ќадар фарзандони маълул ва носолим аз пушти падару модари майзада ва нашъаманад таваллуд шудааст ва чї ќадар ин амал боиси нигаронии он кишварњо гардидааст? Хулоса, шариати ислом аз издивољи хешовандї дифоъ н акардааст ва онро низ њаром надонистааст. Балки ин амр ба худи шахсони издивољмекарда вобаста аст. Њатто, дар ривояте омадааст, ки њазрати Ибни Умар љавононро тавсия карданд, ки бо бегонагон издивољ кунанд. Инчунин, фаќењони ислом гуфтаанд: "Издивољ бо хеш сабру тањаммул мехоњад ва бо бегона сабабгори таваллуди фарзандони наљиб мешавад. Яъне агар инсон бо хеш издивољ кунад, ба хотири силаи рањми хешї сабру тањаммулњои зиёд бояд дошта бошад ва издивољ бо бегона фарзанди наљиб мебахшад. Ба њар њол, мо, ки мусалмон њастем ва дидгоњи мо дар асоси ислом бошад ва назари ислом ва тамоми фаќињони ислом ин аст, ки издивољ бо хеш љоиз аст ва њељ касе њуќуќи манъи инро надорад. Аммо дар њолати вуљуд доштани беморињои ирсї, ки баъди ташхиси генетикї маълум мешавад, новобаста он ду љуфт хеш бошанд ё бегона, бењтар аст, аз чунин издивољ худдорї шавад. Вассалому алайкум ва рањматуллоњи ва баракотуњ.

6

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ШОИР Саргузашти талхи Ф. М. Достоевский, ки дар ѓурбат буду аз њаљри Ватан сахт месўхт, ба сарнавишти шоири тавоно устод Бозор Собир шабењ аст. Нависандаи бузурги рус дар яке аз номањояш ба дўсти шоираш А. Н. Майков чунин дарди дил карда буд: "Дар хориља аз Ватан дур чї гуна метавон зист?! Беватанї азоб аст, ба худо! Азоб! Мисли моњии берун аз об мондаї, имкониятро аз даст медињї, нотавон мешавї, рањгум мезанї, чорае намеёбї…".

Гулхандаи арѓувонї Бозор Собир мехоњад ба Ватан баргардад ист сол мешавад, ки шоири шањири тољик устод Бозор Собир, ки дар радифи бузургтарин шоирони форсзабон маќоми хоса дорад, дур аз ёру диёр, дар ѓурбат умр ба сар мебарад, ки ѓарибро њамвора дар фикраш ѓам, дар чењрааш ѓубори озор, дар дилаш осори алам аст, ки ѓарибро "хандааш гулхандаи арѓувонист", ки ѓариб "рўз намегузаронад, балки рўз кўр мекунад", ки ѓариб дар оташи иштиёќи љойњои гаштугузораш, дар сўзи фироќи дидори азизонаш чун њезуми тар месўзад, месўзаду розњои ногуфтаашро, њама умеду ормонашро дар дилаш зиндонї мекунад…: Дар ман касе пайвастаю њамвора мегиряд, Бо буѓзи абри осии овора мегиряд. Бо печутоби оби як фаввора мегиряд, Бечора мегиряд дилам, бечора мегиряд. Бист сол мешавад, ки адиби маъруф дар мулки бегона барои зиндагии орому осуда ягон кафолат надорад ва ситами саргардонињои муњољирї дар рагу паяш кора кардааст. Ва дар шањраки Ричманди ИМА озори танњої мекашад, бе њамзабоне, бе њамдиле, бе роздоне, бе розшунаве, ба љуз пайвандонаш. Албатта, дар дами пирї дар ињотаи ањли байт будан хушбахтист, вале барои эљодкор ин кам аст. Охир, шоир моли халќ аст ва бо мардуми азизаш эътибор дорад. Ва боястї, њамдаму њамдарду њамдасташ њамзабононаш - халќи кишвараш бошад, вагарна: "Чї суд аз теѓи танњо то набошад корфармояш!" Бист сол мешавад, ки зодаи диёри офтобї дар маконест, ки аз 12 моњ фаќат яку ним моњ "чашми осмонаш хушк аст". Дигар њамвора чун дидаи ин шоири мусофир "абролуд аст": Умрест, ки њаст чашми ман абролуд, Борони сиришки ман даме канда нашуд. Аз тарки Ватан, ки бист сари сол гузашт, Бист сол њавои чашми ман соф набуд.

Б

РЎЯМ БА СЎИ ЃУРБАТУ ДИЛ ЉОНИБИ ВАТАН… Чун китоби "Хуни ќалам" -ашон ба тозагї чоп шуда буд, арафаи Соли нав ба њузурашон барои соядаст рафтам. Ѓайриинтизор дар долон рахти сафарашонро баста дидам.

- Меравед? Ин ќадар ба зудї? - пурсидам.

- Ба њар куљо ки равї, осмон њамин ранг аст, меравем - љавоб доданд. Табъашон хира ва дар нигоњашон осори алам буд. Сабаби хафагиашонро, ки медонистам, пурсиданро раво надидам. -"Агар эшон шоири озманд мебуданд, чунин истиќболу гуселашон мекарданд магар? Э-ње, чунон мекарданд, ки … китобњояшон чоп мешуд, дар бењтарин кохи фарњанг мањфили шеър ва базмњои "ширу шакар" меоростанд…" - саволуљавоб кардам худ ба худ аз олам… Баъд китобашонро бо соядаст таќдимам карданд ва гуфтанд. - Дар ин китоб ба Имомназар (зиндаёд Имомназари Холназар, нависандаи хушќалам ва рўзноманигори варзида дар назар аст. - З.И.) шеър бахшидаам, ки он сўгвора ин аст: Аз сидќи ту ёди мў ба мў дорам ман, Эй, бо ту њанўз гуфтугў дорам ман. Дар мотамат оби чашми ман хушк нашуд, Аз марги ту буѓз дар гулў дорам ман. *** Бо чунин зебої, эй Зебо, туро Кас наметвонад кунад сарфи назар, Чун тавонист, охир, аз чашмони ту Чашм бандад бармањал Эмомназар.

(29.12.2010) Њини хушбошї янгаи мењрубонам Гулчењрабону гуфтанд:"Њамроњи Бозор каме сайр мекардї, дар хона дилгир шудааст, ман имрўз рафта наметонам…". Дар хиёбон пањлуяшон бељуръат ќадам менињам. Медонам, ки мераванд, вале намедонам, ки аз куљою аз чї гап кушоям, њарчанд дар нињонхонаи зењнам пурсишњо зиёд аст. Устод њам хомўш, дар банди андеша… Њамин дам як села зоѓи аз болои сарамон парида ва дар як дам сар-сари дарахтон љошуда диќќаташонро ба худ кашид, ки сар бардошта наззоракунон гуфтанд: - Инњо аз куљо омаданд, ки дар як дам нопадид шуданд?

- Зимистон шуд, шояд дубора ба ватанашон баргаштанд.

- Дар дунё хурдтарин парандаест, номаш колибри, тамоми љоро мегардад, вале роњи рафтаашро гум намекунад, ягона паррандаест, ки бозгашта, дар ватанаш мемирад, - гуфтанд…

- Ватан барои њама азиз аст, Шумо дар он

диёр чї дидаед, ки дубора меравед?

- Дилам монд…меравам, …мурданї меравам… ман дар ин Душанбе бегонаам…

- Омадед, шањр гўё ки пур шуд ва бо рафтанатон дубора дар назарам шањр холї метобад.

- Меравию гиря меояд маро - гуфтанд.

- Соате биншин, ки борон бигзарад - гуфтам… Рафтанд. Ин дафъа буѓз дар гулў, бо ќалби озурда, дар дил суханњои ногуфта, бори озор бар дўши љон рафтанд. "Моро, моро, Худо бубахшад, моро…!" ДЎСТИ ОХИРИН Рўзе якшанбе буд, занг задам. Ѓайриинтизор њаял карданд. Дубора раќам чидам, садои ошно омад, ки осори озор дошт.

- Њолатон хуб аст? Чї шуд? Баъди даме хомўшї гуфтанд: - Ин дўсти ман - Теша Раљаб гузаштаастку? Ту медонистї? Ман намедонистам ва агар медонистам

«

Бист сол мешавад, ки адиби маъруф дар мулки бегона барои зиндагии орому осуда ягон кафолат надорад ва ситами саргардонињои муњољирї дар рагу паяш кора кардааст. Ва дар шањраки Ричманди ИМА озори танњої мекашад, бе њамзабоне, бе њамдиле, бе роздоне, бе розшунаве, ба љуз пайвандонаш.

њам, ин хабари шумро намерасондам.

- Э, дареѓ, дареѓ, ки Теша аз даст рафт, ў ки аз даст рафт, њама аз даст рафт. Ягона касе буд, ки зуд-зуд зангам мезад, дурудароз сўњбат мекардем… Љойи овоза њељ чиз намегирад, њазор мактуб нависї, баробари як овоз нест, њазор мактуб љойи як овоза намегирад, фањмидї?

- Сахт ба дил нагиред, ки дуру танњоед.

- Магар мешавад ба дил нагирифт?! Бе Теша чун дар биёбони бекасам, ягон иттилоот надорам. Ў бењтарин хабарњо, гапњои навро мерасондам, медонист, ки чиро шунидан мехоњам… Дигар кї суроѓам мекунад?!... Дўст аз кўчаи дунё кўчид, Дили ман аз ѓамаш аз љо кўчид. Хондам дар дилам байти устодро. Гўё садои диламро шуниданд, ки: - "Њоой"! овоз доданд, аз кадом кунљи дили ѓамгазидаашон. Дар паси ин нидои пуралам бар марги дўсташон, чандин дарди дигар нињон буд, ки ин дардњо такдард доштанд ва дар рафти сўњбатњояшон як-як рў мезаданд… ЁД МЕКУНЇ… Гуфтугў аз Ватан барои муњољир, бахусус эљодкори мусофир, сўњбат аз дилтангињост, аз пазмонињост, аз ташнагињою гушнагињои дидор аст, сўњбат аз "захми дилро намак пошидан" аст.

- Худатон он љою дилатон ин љост, дармони дарду нўшдоруятон ин љост. Ин њама сахтињои дуриро чї хел тањаммул мекунед?

- Ман бист сол мешавад, ки азоби дуриро мекашам. Як рўзу як моњу як сол не! Бист соли умрам гузашт! Бо азобу бо талхињо гузашт, бо гушнагињо, бо ташнагињо гузашт - бо гушнагињою ташнагињои дидор! Дигар чора надорї, тањаммул мекунї. Шавќу шўр меравад, љўши дил меравад, дигар хоњиш намемонад, балки хотира мемонад. Дар як кунљак мешинию ёд мекунию ёд мекунї: Ман хотирањои куњнаамро аз сар, Монанди либоси куњнаам карда бадар. Покиза дар оби чашмњоям шуста, Дар тори хаёл мекашам тозаву тар.

- Дар баробари ин њама талхињо боз хотирањои ширине њам њаст, ки Шуморо дар "кўчањои љавониатон", ки дар њар ваљабаш раста-раста ёдњои ширин доред, "сайр" мекуно-

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ВАТАН над. Оё кўчањои љавониатонро ёд мекунед?

- Албатта, ёд мекунї. Ман бисёр ёд мекунам. Ин лањзањоро њамеша ёд мекунї. Дар ёдашон дилат гум мезанад. Чї хел ёд намекунї, ки: Кўчањои љавониам шабу рўз, Бўи атри занона мекарданд. Бўи атри занона аз њар сўй, Бўи атри занона аз њар кўй. Ѓайр аз ин бўй бў намекарданд…

- Аз танњої дилгир нашудед?

-Не-е, бачањо дар наздикианд, меоянд. Ана, имрўз бо наберањо бозї дорем, бо бачањои Мењрон. Баъзан наберањоро парк мебарам, моњигирї меравем.

- Пас, ваќтатон хуш мегузарад?

- Хуши чї мегузарад?! Рўз кўр мекунем, рўзкўркунї њам кор аст, барои мусофир… Лекин дар пирї, махсусан, барои эљодкор танњої наѓз будааст. Пештар шоирони тасаввуф дар ѓоро зиндагї мекардаанд, кори њамуно хуб будааст.

- Яъне "Ба љањоне надињам гўшаи танњоиро"?

- Ња, барои эљодкор танњої бењтарин чиз аст! Як шоири эронї гуфтааст: На ба шохи гул, на бар сарви чаман печидаам, Решаи токам, ба гирди хештан печидаам… Модарам мегуфт... Имрўз 20-уми ноябр аст, зодрўзи устод.

- Зодрўз муборак бошад! Худо умри дароз дињад Шуморову насиби дидор моро.

- Садсола шавию баъд аз он пир шавї! гуфта пурсиданд, - њаво чї хел? Хунук нахўрдї?

- Имрўз њаво сахт хунук аст, сияњхунук аст, беборону бебарф.

"МАН ГУШНАИ ДИДОРАМ" Чун медонистам, ки хонумашон бо зарурате ба Душанбе омада буданд, пурсидам: - Бе янгаам азоб намекашед, гушна намемонед?

- Не, азоб намекашам, гушна њам намемонам, њама чиз њаст, њама чї дорам, пури пур. Гушнагии ман - гушнагии дидор аст. Ман гушнаи дидорам, ман ташнаи дидорам, дигар гушнаю ташнаи њељ чиз нестам. Ин дафъа овозашон хаста намуд. Сабаб пурсидам. Гуфтанд: - Таб дорам, ду-се рўз шуд, суп-сурх шудаам, ду рўз аст, ки аз љоям хеста наметонам, дарди пирї, ун тарафаш мурдан… "як ќадам роњ аст, Бедил, аз ту то домони хок", фањмидї? Кунд-кунд сулфа заданд, канда-канда нолиш карданд… Дилам ларзид, тарсидам, аз "таб дорам" гуфтаношон, аз ноумед шуданошон… Гуфтам: - Дарњол фикри мурдана мекунед? Фикратона дигар сў баред…

- Дар ин љо фикрама куљо барам?! Эй дареѓ, эй дареѓи ѓарибї! Ки фикрамро ба куљо барам?! Ба куљо?! Пир шудаам, дигар њељ чизам намефорад, њавсалаи ягон чиз надорам… Пир, ки шудї, сар њамеша хам, ќомат хам, асо дар даст, рў ба замин, мекобї, чї мекобї, пир, ки шудї, чї мекобї, љавонї мекобї, ме-екобию дигар намеёбї. Љавониеро, ки њаёњуйкунон гузарондї, ба ќадраш нарасидї, аз даст додї, акнун ме-екобї! … То нигаристем, ки љавониро аз даст додем, то нигаристем, ки пир шудем.

- Ба пирї тан додед-чи? Ќомататон хам нест, дастатон њам ба асо "ошно" нашудааст, чунон ки гуфтаед: Њарчанд ки чўбе нагирифтам дар даст,

- Бењтарин даврањо айёми љавониатон будагист?

- Ња-а, бењтарини бењтарин буд! Даврањое, ки аловак будем, мўйи сари ѓабдали равѓанмолида, равѓани "репейний" мемолидем, туфлињои локзадаи ѓиж-ѓиж мекардагї, махсус пеши устои кафшдўз мерафтем, ки туфлињоямонро ѓижѓижак кунад. Њамон љое, ки устод Айнист, он ваќтњо холї буд, роњамон аз њамон љо мегузашт. Њаво он ќадар гарм буд, ки асфалт об мешуд, месўхтї. Аз гармии сахт мўйи сари равѓанзадаи мо месўхт, араќ мекард, аз буни гўшњои мо араќи равѓанолуд мечакид. Парвои њељ чиз надоштем. Хурсанд. Аз њама чиз розї будем. Аз донишгоњ мебаромадему аз чойхона як чойник чойи кабуд, ду кулча, ду дона печак мегирифтем, бо њамин сер мешудем. Парвои дунё надоштем, ягон ташвиш њам надоштем. Аљаб давраи хуб буд, давраи тиллої буд, њай дареѓ!

- Ин бепарвоињо, беташвишињо, аз њама чиз розї буданњо ва хурсандињои давраи љавонї аз нодонї буд ё…?

- Ња - а, њамаи ин аз нодонї буд, албатта. Одами нодон дар њама давр як хел аст, аз њама чиз розї аст, ќаноатманд аст … Баъд, ки хондему омўхтему фањмидему доно шудем, азоб сар шуд … њай дареѓ, ки бањор гузашт, фањмидї, бањор бебозгашт рафт. Интизорї монду азобњову азобњо… Бањор омаду бебозгашт рафт, гулафшонї рафт, баргафшонї монд, фањмидї ? - пурсиданд чун одат… МЕКАШАД ХОКАШ… Дар Сиэтли дур устод Бозор Собир њамвора дар ёди хонаву дўстону суманаку "Наврўз"анд.

- Чї гапњои нав дорї? Њаво чї хел аст? Мегўянд, ки Душанбе обод шудааст, рост аст?

7

Хандиданд. Гуфтам, аз садои хандаатон шод шудам, ана њамин хел њар ваќт бихандед.

- Ханда дар дањани бедандон? Худаш њељ чизи дигар намондааст, њамин ханда дар дањани бедандон мондааст. Баъд љиддї гуфтанд, ин ханда гулханда аст, гулхандаи арѓувонї, сар то по арѓувонї !... Чун мегуфтанд, ки дар ин љойњо барф нест, фаќат яку ним моњ офтоб аст, дигар њамеша борон шар-шар меборад, пурсидам: - Боронњои "ватанотон" њељ монд? Дар љавоб суруд хонданд: - Борон боронай, замино тар меша, Ѓам нахў, ёрам, ки бењтар меша. Донойи борон, биборен нармтар, К-он гули зулфи ёр пар-пар меша. Ин сурудаки афѓонист, медонї?

- Ња-а, медонам, Њафизуллоњ Хаёл мехонд онро …

- "Пар-пар шудан" фаќат нисбат ба зулф аст, фањмидї, "зулфони пар-пар", "пар-пари

«

- Дар ин љо фикрама куљо барам?! Эй дареѓ, эй дареѓи ѓарибї! Ки фикрамро ба куљо барам?! Ба куљо?! Пир шудаам, дигар њељ чизам намефорад, њавсалаи ягон чиз надорам… Пир, ки шудї, сар њамеша хам, ќомат хам, асо дар даст, рў ба замин, мекобї, чї мекобї, пир, ки шудї, чї мекобї, љавонї мекобї, ме-екобию дигар намеёбї.

зулфи дилбар" …

- Ту чї гапако дорї, ку бигўй? Эљодкор то даме, ки танњост, эљод мекунад, ягон мусоњиб, ки ёфт, аз шеър "дам" мегирад. Дигар, пайваста майнаи ў дар ќайди зањмат аст. Дидам, ки майли суњбат доранд, ба гуфти худашон "шерак" шудаму пурсидам: - Яке дар дили шаб аз сари роњи хоби ширинатон "илњом" баромад, чї кор мекунед? Аз бањри кадомаш мегузаред?

- Ман дар ин њолатњо менависам. Яке дар хаёл як чиз омад, шаб менависам, баъд мегўям, ки давомашро пагоњї менависам. Пагоњї мехезам, ки давомашро фаромўш кардаам. Навиштањоямро мехонам, ки фач, фачи фач! Њазён! Аз бањраш мегузарам. Дарронда мепартоям…

- Ња-а, њамон ваќт њам дар рўзи таваллуди ман хунукии сахт будааст. Модарам мегуфт, ки рўзи таваллудат барф буд… ВАЌТИ ОРЗУЊО… ГУЗАШТ - Имрўз се раќами 12 баробар шудааст (яъне 12. 12. 2012). Мегўянд, ки рўзи нек аст. Орзуе бояд кард. Ягон орзуи ширин бикунед.

- Ваќти орзуњо гузашт. Дигар ягон орзу намонд. Аз кўдакї орзуњои ширин доштам, то њол ба ягон орзуям нарасидаам. Як орзуям њамин буд, ки мехостам њавличае дошта бошам, дарахт шинонам, боѓаке бунёд кунам, гул бикорам, хулоса, машѓули коре бошам… Аз ин љињат ту хушбахтї, њавлии чун бињишт дорї, оби равону њавои тоза дорї, боѓу муњити ором дорї, дигар чї мехоњї?! Ба њамаи орзуњоят расидаї, бачањоят сињату саломат, хонаякат гарм, љойи кор дорї, ваќтакат хуш, "Басо касон, ки ба рўзи ту орзуманданд…", дигар чї орзу дорї?! Гуфтам: - Боз як орзуяки дигар дорам. Гуфтанд: - Кадом? Гуфтам: - Ба дидори Шумо расидан. Гуфтанд: - Явош, явош!...

Дар мўйсафедї тахтапуштам нашикаст…

- Ќоматам хам нашудааст, вале тикка-тиккаву пора-пора шудааст, тикка-тиккаву пораа-пора… Баъзе паррандањо дар замин мемиранд, баъзеи дигар дар њолати парвоз, парвози баланд, баланди баланд, яке аз баландї "тап!" меафтанду мемиранд, ман њам мисли њамон паррандањоям: Ба ангушти асо пирї ишорат мекунад њар дам, Ки марг ин љост ё он љост, ё ин љост! Хонданд ин байтро ва ларзише њис кардам дар овозашон.

- Одам њамеша дар фикри мурдан аст. Хостам аз банди фикрњои ѓамангез як дамак рањояшон кунам, ки гуфтам: - Бењтараш, ягон лањзаи хуши хотирмонро ба ёд биёред.

- Лањзаи хуши хотирмон? Магар бошад?... Ња-а, ёдам омад. Дар университет кор мекардам, як хонуми эронї буд. Сахт, сахт нигоњаш мекардам. Як ду бор шеъраш њам хондам, ки гуфт: "Ин ќадар булбулхонї накун, Ман се шавњар кардаам, њамаашон мурдаанд…" Њай дареѓ, ки бењтарин даврањо бебозгашт рафт.

Кињоро мебинї? Дўстон чи хеланд? Акбар хуб аст? (устод Акбар Турсон дар назаранд - З.И). Муъмин Ќаноат ба хобам даромад, чї њол дошта бошад? Њаштодсола шуд, љашнаш гирифтанд? Солњои пеш 75-солагиро ботантана љашн мегирифтанд, њоло чї? Њаштодсолагиро љашн намегиранд? Мерезанд борони суолњоро њар гоњи суњбат …

- Хубанд, њамашон хубанд, сињату саломатанд, нигарон нашавед…

- Ана, мо њам суманак пухтаем, дастархони наврўзї оростаем, Наврўзї дорем. Бањор шуд дар Тољикистон, љўши бањор, як сў бўи гулњои боѓу сабзаи тар, як сў садои хониши мурѓакону як сў овози шир-шири оби равон… Алафњои ошї баромад?

- Ња-а, њамаи гиёњони бањорї баромадааст, як сў сиёњалафу шибитику љамилак, як сў рову чукуриву торону ….

- Бињишт сар шуд, гўй! Ва сар карданд ин рубоиро: - Дар фасли бањор сабзаи ошат бошам…

- Чун холи сиёњ миёни ќошат бошам, - гирифтам сари овозашонро,

РЎЗЕ БИРАСАД, КИ ЉУСТАНАШ ДЕР ШАВАД Аз Ватан рафтани фарзонафарзандон аз рафтанњои одї маъмулї нест, балки аз даст доданњост, аз даст рафтанњост, аз беномунишон шуданњост, аз даст додани истеъдодњои тавоност, ки њар кадом дар соњаи хеш нотакроранд. Бо аз даст рафтани бахусус, эљодкорон - ин "мардони тањамтани майдони адабиёт" "дар рўзгор њикмату дониш ѓариб мондаву модари фикрат аќим" хоњад шуд. Боястї, ки аздастдодањоямонро боре пеши рў биёрем. Ба мисли устод Лоиќи азизамон, ки "агар сад сол њам биљўем" дигар намеёбем, ки намеёбем. Ва ба љуз санги сарди мазорашро ба бўсањои гарм судан дигар чорае надорем… Пас аз чандин бори ситами њиљрат кашиданњо, пазмонињо, талхињо, тањаммулњо бошад, ки дари муњаббатро ба рўи шоири мањбубамон бикушоем. Ба рўи дидањо љояш бидињем, ки арзандатарин бошад. Њанўз, ки як шуълањаки умед дар кунљи дилаш милт-милт месўзад, њанўз, ки пойи равон дораду муњтољи парастор нашудааст, њанўз, ки аз сўи диёраш риштаи умедаш накандааст, боястї, ки "манњо", "мо" шавем ва: Биёед, биёед, дусад даст барорем, Дусад дасти навозиш, бигўем чанорем… Ва устод Бозори азиз, ин пири суханро бихонем ба оѓўши гарми Ватан ! Бо пазмонии дидор, Зебуннисо ИМОМЁР, марти 2013

8

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

РАНДА

Умед Љайњонї:

Исмоили Сомонї куњнавард набуд! Суњбати ихтисосї бо Умед Љайњонї, сарвари Анљумани таъриху рўшангарии "Тўрон" дар Маскав анд сол аст, ки дар Тољикистон бо як маром номњои љуѓрофї, мактабу донишгоњњо ва њар чї, ки мероси Шўравї гуфта мешавад, таѓйир меёбанд. Ин раванд тавре амалї мешавад, ки бањсу суоли зиёдро ба миён овардааст Суоли нахустини "Нигоњ" аз забоншиноси љавон ва маъруфи тољик Умеди Љайњонї нахуст аз номгузории донишгоњњо буд: - Бадбахтона, номгузории ин нињодњо дар Тољикистон рўбардор аз русиву шўравист. Масалан, дар ќарорњои њукумати Тољикистон, ки дар вебгоњи раиси љумњурии Тољикистон оварда шудаанд, чунин номњоро дучор шудам: Донишкадаи исломии Тољикистон ба номи Имоми Аъзам - Абўњанифа Нўъмон ибни Собит; Донишгоњи давлатии Хоруѓ ба номи Моёншо Назаршоев; Донишгоњи давлатии Ќўрѓонтеппа ба номи Носири Хусрав; Донишгоњи давлатии Хуљанд ба номи академик Бобољон Ѓафуров; Донишгоњи давлатии Кўлоб ба номи Абўабдуллоњи Рўдакї.

Ч Ошкор аст ки рўњу забону ќолаби ин номњо русист: "Таджикский гос. / исламский универ. / инст. имени …". Агар ин нињодњоро тољикона ном мегузоштанд, чунин мешуданд: "Донишкадаи Имоми Аъзам". Азбаски њама медонанд ки Имоми Аъзам унвони Абўњанифа Нўъмон ибни Собит аст ва мантиќан омўзишгоње ки ба номаш мегузоранд чизе љуз исломї нахоњад буд, овардани "… исломии Тољикистон ба номи…" дарозгўї аст. Дигар донишгоњњоро дар пайравї аз Донишгоњи Фирдавсї (Машњад) чунин ном бояд кард: Донишгоњи Моёншо Назаршоев (Хоруѓ); Донишгоњи Носири Хусрав (Ќўрѓонтеппа); Донишгоњи Бобољон Ѓафуров (Хуљанд); Донишгоњи Абўабдуллоњи Рўдакї (Кўлоб). Овардани "… давлатии … ба номи…" дарозгўї аст, зеро њама донишгоњњои Тољикистон давлатї њастанд ва онњое, ки нестанд бояд дар номашон "озод" ё дигар истилоње биёранд, то аз ин давлатињо људо бошанд, агар зарурат ба ин бошад, вагарна чї давлатї, чї озод њама моли Тољикистон ва мардумаш њастанд. Агар дар номгузорї каме "њамшањрибозї" мекарданд, донишгоњи Хоруѓ бояд номи Носири Хусравро мегирифт ва донишгоњи Ќўрѓонтеппа номи Мавлоно Љалолиддини Балхиро. Њарчанд ин бузургворон њар ду хатлонї њастанд, аммо Њаким Носир Хусрав бо Помир бештар пайванд дорад ва Мавлоно худ зодаи Њаловард (шањраки ба номи Сирољиддин Исоев) аст. Донишгоњи Хуљандро низ муносибтар буд, ки ба номи Шайх Камол биноманд, зеро номи устод Бобољон Ѓафуров бар бисёр љойњо гузошта шудааст. Донишгоњи Кўлоб низ бењтар буд ба номи Мир Сайид Алии Њамадонї бошад, зеро он њазрат бо Кўлоб бештар пайванд дорад. Дар ин сурат ниёзе намебуд, ки шањру ноњияњоро ба номашон бигзоранд ва бадномашон кунанд. Номи бузургони адабу фарњангро бояд бар нињодњои омўзишиву фарњангї гузошт, на бар рустоњову шањрњо. Њамчунин "Донишгоњи давлатии омўзгории Тољикистон ба номи Садриддин Айнї" номи тољикона нест. Дуруст аст ки вожањояш порсиянд, аммо ќолабаш русист. Агар ин номро дар пайравї аз дигар њамзабононамон месохтанд, содаву равон "Донишсарои Айнї" номида мешуд. Чунон ки дар Эрон муассисаи омўзишї барои тарбияти омўзгорон ё њамон донишгоњи омўзгориро "донишсаро" меноманд.

- Дар бораи номњои вазорату кумитањо чї назар доред? Онњоро метавон тољикї гуфт?

- Номгузории нињодњои кишвардории Тољикистон комилан русї - шўравист. Дар ин бора маќолае муфассал бо якчанд пешнињод навиштаам, ки њануз мунташир нашудааст. Номгузории вазоратхонаву идорањо воќеъан нигаронкунанда аст. Масалан, соле пеш дар Тољикистон нињоди нав бунёд шуд, ки онро "Палатаи њисоб" номиданд. Метавонистанд онро "Девони муњосибот" ва ё агар порсии сара мехостанд "Девони њамора" биноманд. Ман њамин номњоро пешнињод карда будам, вале зоњиран ба маљлисиён нарасид. Дар воќеъ, агар

хоста бошем нињодњои кишвардории Тољикистонро тољикона номгузорї кунем, метавонем аз ганљури забонамон вожањои расову шевову зебоеро барояшон пайдо кунем. Масалан, Раисљумњурро метавон Кишвардор хонд, Маљлисро Анљуман гуфт ва раиси маљлисро сарвари анљуман. Њукуматро дубора метавон Девони вазирон номид, чунон, ки 22 сол пеш номида мешуд. Бояд гуфт, ки вожаи "девон" бозмонда аз порсии бостон аст. Ин истилоњ аз оѓози подшоњии Њахоманишиён то фарљоми аморати Манѓитиён, аз соли 558 пеш аз милод то соли 1920 милодї, камобеш 2500 сол, дар Эрону Турон корбурд доштааст. Дигар ин ки "девон" бо дабиру дабистону дабиристону адаб њамреша аст, ки ба гуфти устод Муњаммадљон Шакурї, "њар кадоме гўё як санади ториханд, ки аз гањи бостон дар миёни мардуми тољик вуљуд доштани мафњумњои муњими кишвардорї ва тамаддуни олиро гувоњї медињанд". Афзун бар ин, азбаски аз Сомониён ёдгоре, љуз номи некашон, ба мо нарасидааст, хуб мешуд дар пайравї аз онњо вазоратњо "девон" номида мешуданд. Истилоњи "девон" далелест илмї ва торихї бар ин лофу газофи давлат ва миллати Тољикистон, ки кишвардории мо 2500-сола ториху пешина дорад. Дареѓ аст ки аз чунин вожаву пешина даст кашем. Бо бањрабардорї аз ин истилоњ, вазоратњои Тољикистонро метавон чунин номид: Вазорати адлия = Девони додгустарї, Вазорати кишоварзї ва њифзи табиат = Девони кишоварзї ва зистбум, Вазорати корњои дохилї = Девони кишвар, Вазорати корњои хориљї = Девони умури хориљї, Вазорати маориф = Девони омўзишу парвариш ("маъориф" дар номи ин вазорат тарљумаи истилоњи русии "просвещение" аст, ки дар тољикї онро "рўшангарї" мегўянд), Вазорати мелиоратсия ва захирањои об = Девони обу обёрї, Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолї = Девони кору умури иљтимоъї, Вазорати молия = Девони дорої, Вазорати мудофиа = Девони артишдорї, Вазорати наќлиёт ва коммуникатсия = Девони роњу таробарї, Вазорати рушди иќтисод ва савдо = Девони иќтисоду бозаргонї, Вазорати тандурустї = Девони бењдошту дармон, Вазорати фарњанг = Девони фарњангу њунар, Вазорати энергетика ва саноат = Девони нирў ва саноеъ. Як сол пеш вазири пешини корњои дохилии Тољикистон Абдурањим Ќањњоров эълом карда буд, ки "милиса" номгардон ва эњтимолан "полис" номида хоњад шуд. Порсизабонон барои ин нињод истилоњи расову шевову зебое доранд ки "шањрбонї" аст. Ин вожа аз "шањрбон" рўида, ки дар порсии миёна, дар пањлавї ва порсии бостон даќиќан ба маънии "нигањбони подшоњї ё кишвар" будааст. Аз дигар сў, бо таваљљуњ ба њамин маънї, метавон "кишварбонї" низ гуфт ва "Вазорати кишвар"-ро низ метавон "Вазорати кишварбонї" номид. Аммо аз дидгоњи торихї ва мероси фарњангї, ба назарам, муносибтарин ном барои "пулис" њамин "шањрбонї" аст, ки офаридаи Дориюши Бузурги Њахоманишї аст. Ному ёди он бузур-

гмардонро низ бо чунин роње метавон љовидонатар кард. Бояд ёдовар шуд, ки ин пешнињодњо бо равишу рўйкарде торихгароёна интихоб шудаанд ва барои њар вожаву истилоњ далелу бурњон оварда шудааст. Аммо рўйкарди аслї пайвастани кишвардории имрўзаи Тољикистон бо њукуматњои пешина аст, зеро пайванди торихї омили аслии шаклдињанда ва худ шарти посдорї аз њувияти торихии тамаддуни эронї аст.

- Чанд сол аст, ки номи шањру ноњия ва мањаллу кўчањо њам таѓйир меёбанд. Аммо ин равандест, ки зиёиён ва донишмандонро нороњат кардааст. Такрори номњо дар ин номгузорињои нав ба назар мерасад, масалан, номњое ба монанди Вањдат, Истиќлол, Гулистон, Исмоили Сомонї... Агар дар гузашта номњо бигзор, ки русиву туркї буданд, нотакрор буданд, акнун номњо тољикї, њатто арабї, аммо якрангу такрорї шуданд. Назари Шумо чист?

- Ба ин гуфта, ки номњои љуѓрофии мо туркиву русї буданд, розї нестам, манзурам, номњои таърихї, ки дар замонањои гуногун таѓйир хўрданд. Бештари љойномњои кишварамон суѓдиву балхиву сакоиву порсист. Љойномњои туркї низ кам нестанд, вале шумори љойномњои арабиро давлату маљлис худ бештар мекунанд, ки ободињоро њудаву бењуда Вањдату Истиќлол меноманд. Бо ин равише, ки Маљлис дорад, дур нест замоне, ки дар њар ноњияе як вањдату истиќлол пайдо шавад. Инњо аслан љойном нестанд ва дер ё зуд номгардон хоњанд шуд. Номњо бояд тољикона бошанд, на рузбакона, яъне рўбардор аз русиву ўзбакї. Масалан, њамин номгузории љойњову шањру рустоњо ва ниходњои омўзишиву фарњангї ба номи бузургони миллат худ падидаест навпайдо ва аксаран нодурусту бемаврид. Масалан, оё магар амир Исмоили Сомониву устод Рўдакиву Сино кўњнавард буданд, ки номашонро бар ситеѓњое дар Помир гузоштаанд? Басе бењтар он буд, ки баландтарин кўњу ситеѓи Тољикистонро "Боми љањон" меномиданд. Масалан, ба љои "ноњияи ба номи Љалолиддин Румї" шояд битавонем "шањристони Румия", ба љои "ноњияи Носири Хусрав" Носирия ё Хусравия, ба љои "ноњияи ба номи Мирсайид Алии Њамадонї" Амирия ва аз ин даст љойномњо бисозем. Боре бењтар он аст, ки "ноњияи ба номи Љалолиддин Румї" Њаловард номида шавад, ки љойномест бо торихи чандњазорсола.

- Душанбе шањрест, ки дар замони Шўравї бунёд шуд ва табиист, ки номњои русї зиёд буданд. Њоло кўчањои пойтахт ба номи шоирон ва донишмандон гузошта мешаванд, аммо донишмандон ба ин назаранд, ки кўчањо бояд, ки бо номи ќадимаи Душанбе гузошта шаванд, оё ин дуруст аст?

- Мусалламан ториху гузаштаи шањри Душанбе бояд дар номгузории кўю барзанњои пойтахт бозтоб дошта бошад. Номгузории хиёбонњои шањр ба ёди номдорон расмест

љањонї ва ишколе надорад. Аммо бояд он хиёбон бо он номдор пайванде дошта бошад. Ва ё масалан чунин набошад: хиёбони академикњо Раљабовњо. Оё номгузорон дар ин бора андешидаанд, ки мардум онро чигуна ба кор хоњанд бурд? Зоњиран давлат бо гузаштаву дину ойину фарњанги миллат мушкил дорад. Масалан, дар 1300 соли таърихи исломиамон бузургоне аз ин сарзамин бархостаанд, ки бо нерўи аќлониву зењнияшон тавонистаанд мардумро рањнамої кунанд ва зиндагияшонро сару сомоне дињанд. Бегумон зиндасозии ному ёди ин бузургон корест хубу писандида, вале номгузорї бояд тољикона бошад. Чунон ки пештар њам гуфтам, номи ин бузургонро бояд бар нињодњое гузошт, ки пайванде бо зиндагониву пешаашон дошта бошан д. Масалан, Ёќути Њамавї, донишманди торихдону љањонгарду љуѓрофидони садањои 12 - 13 м. дар китобаш "Муъљам ул-Булдон" аз Абубакр Муњаммад ибни Абдуллоњи Шумонї ном олиме ёд мекунад ки аз њамшањриёни њисориямон будааст. Хуб мешуд, агар пажўњишгарон дар борааш љустору пажўњиш кунанд ва ному ёдашро зинда кунанду бар мадрасае ё дабистоне ё кўчаву хиёбоне дар Њисор бигзоранд. Аммо њаргиз набояд номашро бар шањраку рустову "хољагии дењќонї" гузошт.

- Шумо чї пешнињод доред, то Тољикистон дар дохил њам соњиби номњои тољикиву нотакрор бошад, яъне номњое дошта бошад, ки ягона бошанд, дар ягон љои дунё набошанд?

- Чанд мавридро барои тољикисозии равиши номгузорї ва номгардонї метавонам пешнињод кунам: 1. Агар бахшњо, ободињо ва кўњу пуштаву дашту даману дарёву рўдњо номи тољикии торихї доранд, њамон љойномњо бояд эњё шавад; 2. Барои тољикї гардондани љойномњои бегона аз шумори кормандони Пажўњишгоњи забону адабиёт ва Фарњангистони улуми Тољикистон нињод ва ё коргурўњи вижаи номгузорї ва номгардонї ташкил ва масъули пажўњиши љойномњои кишвар шавад; 3. Дар гузиниши љойномњои нав дар дараљаи аввал эњёи номњои пешина ва бостонии ин љойњо ва ё љойњои наздик бад-онњо бо пажўњиш дар китобњо ва манобеъи мављуд дар назар гирифта шавад.

4. Дар дараљаи дувум сохтани љойномњои нави созгор бо шароити мањаллї ва вижагињои замнигорї (љуѓрофиёї) дар назар гирифта шавад.

5. Номи бузургони адабу илму фарњангу њунар бар созмонњову нињодњ ои илмиву адабї, фарњангї ва њунарї нињода шавад, на бар шањру рустову дењу дигар воњидњои марзїмаъмурї.

6. Бархе аз номњои гузошташуда дар замони шўравї аз барои ёдбуди таърихи навини кишвар нигањ дошта шавад. Сўњбати Њарамгули ЌОДИР

ИЛМ ДАР ХИЗМАТ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

9

10

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

МУШКИЛ

ањри Хуљанд 206 иншооти варзишї, 6 варзишгоњ, ки на кам аз 1, 5 њазор љои нишаст доранд ва 44 толори варзишї дорад. Панљ соли охир беш аз 130 миллион сомонї барои сохтмону азнавсозии иншоотњои варзишии шањр маблаѓ сарф шудааст. Соли 2012 варзишгарони шањр дар мусобиќањои байналмиллаливу љумњуриявї ва вилоятї иштирок карда, беш аз 2 њазор медал, аз љумла наздик ба 1000 медали тилло ба даст оварданд. Аммо масъулин ва коршиносон дар мулоќоти варзишгарон бо шањрдори Хуљанд Раљаббой Каримов ин раќамро бо назардошти шароити имрўзаи шањр, ки иншоотњои замонавии варзишї дорад, нокофї хонданд.

Ш

"Ќалай ту, варзишгар?" Чаро шароит дар Хуљанд фароњам омада, аммо истифода намекунанд? "Ѓам" - Мо мегўем, ки маблаѓ нест, лекин мо ба наздикї як тањќиќот гузаронида дидем, ки дар мактаб маблаѓ њаст ва њамаи он маблаѓњо асосан барои роњбарон аст. Мураббиён, албатта, кам мегиранд. Гуфтаниям, ки имрўз ѓами варзишгарро њељ кас намехўрад. Бисёр дар тааљуб њастам: њадафи асосї варзишгар аст, аммо мо ба варзишгар чї медињем? Барои чї вилояти Суѓд, ё шањри Хуљанд ягон љоизадори бозињои олимпї надорад? Он ваќт варзиш оммавї мешавад, ки мо ќањрамонњои худро дошта бошем. Ин ќадар медале, ки дорем, оё ягон нафар аз паи онњо меравад ё не. Ваќте Мавзуна Чориева љоиза гирифт, чї ќадар духтарон ба бокс рў оварданд? - мегўяд камонвари машњур Зебуниссо Рустамова, баран даи медали биринљии Олимпиадаи соли 1976 дар Монреали Канада. Дар мулоќот бар камбуди омўзгорони фанни тарбияи љисмонї ва хунукназарии роњбарони мактабњои варзишї, ки њатто дар соатњои муайяншудаи таълим талабагон бо варзиш фаро гирифт а намешаванд, ишора шуд. Имрўз дар шањри Хуљанд 60 омўзгори тарбияи љисмонї намерасад.

Футболи Хуљанд куљо шуд? Як собиќадори варзиш мегўяд, дар Хуљанд имкониятњои барои рушди варзиш заминањо шароит вуљуд дорад, аммо истифода намешавад: -Дар Хуљанд футболистони моњирро метавон тарбия кард. Солњои 50-ум 3 устоди варзиш буданд, солњои 1960-ум бошад бењтарин футболбозон буданд ва бархеи онњо бењтарин њамлагарон дар Иттифоќи Шўравї мањсуб мешуданд. Эдгар Гэс, Александр Погорелов, Игор Шиногин, Анатолий Фомичёв ва дигаронро, ки дар таърихи футболи Тољикистон љойи худро доранд, мањз боду њавои мусоиди Хуљанд машњур карда буд. Њоло ин тавр нест. Ягон кас намепурсад, ќалай ту, чї кор мекунї, њама - автопилот.

Коршиносони варзиш бар ин нукта њам ишорат мекунанд, ки шањри Хуљанд 47 мактаб ва 40 њазор хонанда доранд, аммо с парт икиада, му собиќањои варзишї ба монанди волейбол, баскетбол нест ва њатто бозии футболи дастиро умуман касе намедонад. Ва ин њам дар њолест, ки давлат пу л људо мекунад, аммо барои 1000 хонанда аќќалан тўб нест. Коршинос и мањаллї Маъму ри Юсуфзод мегўяд, корњои тарѓиботию ташвиќотї аз љониби сохторњо суст ба роњ монда шудааст ва варзиш соњаест, ки онро фиреб карда намешавад, бояд дар амал корњо хуб бошанд: - Чорабинињое, ки барои тарѓибу ташвиќи с оња баргуз ор мешаванд, рўякї ва ќолабї њастанд. Њатто раиси вилоят њам дар як нишасти матбуотї аз фаъолияти имрўзаи варзишгарон махсусан дастаи футболи Хуљанд изњори нигаронї карданд. Ваќте мураббиёнро аз дигар давлат овардем, ба љои он ки дастаи футбол пеш равад, баръакс рў ба коњиш овардРаиси шањри Хуљанд, ки њамзамон раиси Федератсияи футболи шањрро ба ўњда дорад, аз фаъолияти дастаи футболи "Хуљанд" интиќод намуд. Раљаббой Каримов гуфт, имрўз дар "Хуљанд" чанд варзишгар аз хориљ љалб шудаанд, аммо бояд љавононро аз хурдї тарбия кард:.

- Ин айб аст. Њозир дар дастаи "Хуљанд" ќариб 10 футболист, аз хориљ, аз љумла Эрон бозї мекунад. Ин вазифаи љонии мактаби варзишии раќами 1 ва 2 аст, ки бо ин намуди варзиш сарукор доранд. Як бор шўъбаи маориф комиссия ташкил карда, рафта дид, ки мураббињо дар ваќти соати дарсї нестанд. Аммо коршиносон мегўянд, то ваќте, ки варзишгар њавасманд карда нашаваду њамаи иншоотњо мавриди бањрабардорї ќарор нагиранд ва корњо дар мактабњо ба таври бояду шояд ба роњ монда нашаванд, "бо њалво гуфтан дањон ширин намешавад".

Афзал БОСОЛИЕВ,

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

"Фароз" аз ширкатњоест, ки панљ соли охир мавќеи воќеии худро дар Тољикистон пайдо кард ва дар чанд љабњаи рўзгор њамкори мардуми кишвар шуд. Маќсади "ФАРОЗ" - сањм гузоштан дар сиёсати иљтимоию иќтисодии Њукумати Љумњурї дар боло бурдани некуањолии љомеа аст. Фаъолияти "ФАРОЗ" воридоти гази моеъ, сўзишворї ва расонидани он ба ањолї, сохтмони анбори сўзишворї, хизматрасонии наќлиётї, корњои терминалї, ташкили хољагии боѓупарварї, парваришу љамъоварї ва коркарди гиёњњои шифобахш, гирифтани зањри мор, коркарди тилло, истењсоли хишти пухта, оњани сохтмонї ва ташхиси автомобилњо, инчунин, насби таљњизоти газ барои автомошинњо, дастгирии кўдакистону мўњтољони маъюб ва ѓайрањоро дар бар мегирад. Ќисса кўтоњ, ширкат тавонист бо зерсохторњои худ ба маќсадњои наљиби иќтисодї расад.

БО БАРТАРАФ ШУДАНИ БОЉИ СОДИРОТИИ РУСИЯ НАРХИ ГАЗЕИ МОЕЪ ТО 2 - 2,1 СОМОНЇ ПАСТ МЕШАВАД

«Фароз»: Боре ба дўш дорем, ки малак дуогўст!

Нур ба хонаи мардум Самти асосии фаъолияти "ФАРОЗ" - воридот ва фурўши сўзишворї, алалхусус, гази моеъ аст ва имрўз яке аз лидерони соња аст. Хизматрасонии "ФАРОЗ" дар њар хонадони Тољикистон эњсос мешавад. Аз ронандагон то кадбонуи ањолї гази моеи воридотии ширкатро истифода мебаранд. Бањри иљрои дастуру њидоятњои Сарвари давлат ва Њукумати Тољикистон аз соли 2010 инљониб вобаста ба баланд шудани нархи маводи сўхт дар бозори љањонї, аз љумла, давлатњое, ки аз онњо ин мањсулот ворид мешавад ва бо маќсади таъмини бозори дохилии љумњурї бо сўзишвории алтернативї, ки нисбатан арзонтар ва барои мардум дастрас мебошад, воридот ва фурўши гази моеъро афзун намуд. Мутаассифона, солњои охир камбудии гази моеву табиї дар њар хонадони мардуми Тољикистон аён аст. Сари њалли ин масъала Ширкати "ФАРОЗ" тамоми кўшишро сарф намуда, тайи се соли охир бо нархи дастрас гази моеъро ба љумњурї ворид ва ба мардум пешнињод намуд. Ин, аввалан, роњандозии дурусти бозоршиносї ва тањлили таъмину нархгузории моли воридотї бошад, сипас, аз ин аст, ки "ФАРОЗ" бо якчанд корхонаи истењсолкунандаи сўзишвории Ќазоќистон, Туркманистон, Узбакистон ва Федератсияи Русия ќарордодњои дарозмуддат ба имзо расонд. Имрўз шабакаи нуќтањои фурўши гази моеъ ва сўзишвории "ФАРОЗ" беш аз 70 ададро ташкил медињад, ки дар Душанбе, ноњияњои тобеи марказ, вилоятњои Суѓд ва Хатлон ба мардум хизмат мерасонанд. Соли љорї сохтмони зиёда аз 10 нуќтаи нави фурўш ба наќша гирифта шудааст. Барои нигоњдории маводи нафтї ва гази моеъ ширкат дар ноњияњои Спитамен, Рўдакї, Сарбанд, Румї ва Ќумсангир барои интиќоли мањсулот ба нуќтањои фурўши чакана ва инчунин барои фурўши яклухт аз анборњои љавобгўи замони муосир истифода мекунад. "ФАРОЗ" иќтидори нигоњдории зиёда аз 6 000 тонна гази моеъро дорад, ки дар љумњурї бузуртарин анбор аст.

Нозуктар аз гул парвариши гул... Тољикистон, ки 93 фисад аз кўњ иборат аст, гўё дорухонаи љањон аст. Дар ин сарзамин беш аз 4 500 растании худрўй вуљуд доранд, ки 70 намуди он ба гурўњи растанињои шифобахш дохил мешаванд. Дар ноњияи Данѓара боѓи њамешабањори Игрон, низ маъруф ба Чашмаи Нуќра, аз сўи "Фароз" обод шуд. Дар ин боѓ ќариб тамоми гулу растании маъруфу камёби дунёро парвариш мекунанд. Њангоми сайругашт дар боѓ иќлими панљ ќитъа њис мешавад. "ФАРОЗ" аз ширкатњои пешќадамтарини парвариш, љамъоварї ва коркарди гиёњњои шифобахш дар љумњурї аст. Дар як муддати кўтоњ мутахассисони "Фароз" ба тайёр намун-

11

зитиро дар фосилаи кўтоњтарин ба расмият медарорад.

"Аз мушкилот намењаросем!" Фаъолияти "ФАРОЗ" ба хотири њалли мушкилоти сангини мардуми Тољикистон аст. Љумњурї корхонаи коркарди оњан барои сохтмонро надорад. Бо дастгирии "ФАРОЗ" Комбинати металлургии Тољикистону Чин таъсис ёфт, ки иќтидори солонааш 400 000 њазор тонна аст. Солњои наздиктарин дар љумњурї ќариб шаш намуди оњани хушсифати сохтмонї истењсол мешавад, ки дигар ба воридоти он њољат намемонад. Дар таърихи љумњурї ин аввалин корхонаи металлургияи сиёњ аст, ки арматура, болори оњанин, оњани секунља, вараќаи оњанин, новаболор, оњани доирашакл, сим, ќубурро чун мањсулоти тайёр ба бозор пешнињод мекунад. Дар марњилаи аввал комбинат беш аз 400 коргару мутахассисро ба кор љалб намуда, сипас, баъди коркарди маъдан беш аз 1 000 нафар, аз љумла, мардуми дењањои Љорубсою, Кончию Булбулчашмаи ноњияи Њисор бо кори доимї таъмин мешаванд.

Масъулиятшиносии иљтимої

«

Дар њар як зерсохтори ЉСП "ФАРОЗ" аз 50 до 100 - нафарї кор мекунанд. Ба корњои мавсимї беш аз 5 000 нафар тибќи шартнома ба кор љалб карда мешавад.

дани зиёда аз 10 намуди доруворї ва моддањои фаъоли биологї даст ёфта, ба фурўши оммавї иљозат гирифт. Шираи ров - камолро аз ќадим дар кишварњое назири Чин, Покистон, Эрон, Њиндустон барои табобати касалињои варамњои гуногуни дарунї, хоришак, сил, узвњои нафаскашї ва љароњатњо истифода мебаранд. "Фароз" барои коркарди он аз Њиндустон таљњизот оварда, истењсоли дорувориро ба роњ монд. "ФАРОЗ" аввалин шуда парвариш ва коркарди решаи ширинбияро ба роњ монд. Майдони кишти он дар Ќубодиён, дар масоњати 360 гектар ба роњ монда шуд, дар наќша ин кор дар ноњияњои Њамадонї, Фархор, Љиликўл низ ба роњ монда мешавад. Корхонаи коркарди решаи ширинбия дар як сол то 3 000 тонна ашёи хомро коркард мекунад. Ширкат аз дастурњои Ибни Сино илњом гирифта, дар шањраки Сарбанд парвариши мор ва гирифтани зањри онро ба роњ монд. Љойи ифтихорест, ки аввалин маротиба аз рўи технологияи аврупої гирифтани зањри мор барои дорусозони корхонањои мутараќќикардаи љањон дар Тољикистон ба роњ монда шуд. Дорувории "ФАРОЗ" раќобатпазир буда, дар 12 давлати Аврупою Шарќи Наздик ва Осиё ба фурўш мераванд.

Корвони роњи дур Зерсохторњои "ФАРОЗ" дар дохил ва хориљи Тољикистон ба кашонидани амволи ниёзи мардум то Чину Ќирѓизистон, Афѓонистону Ќазоќистон ва Русияю Покистон машѓуланд. Ширкат тамоми нозукию этикаи тиљориро ба љой оварда, дархости муштариёнро бо муомилаи хубу боварии комил фармоишњоро сари ваќт иљро мекунад ва бор ба манзили таъингашта бе осеб расонида мешавад. Интиќоли борро аз шањрњои Чин, Киргизистон, Афѓонистон ва дохили љумњурї бо воситањои наќлиётии иќтидори боркашии 65-130 мукааб ба љой меорад. Ширкат маводи сўхт ва гази моеъро бо наќлиёти махсуси боркаш низ интиќол медињад ва сазовори боварии мизољони хориљї гаштааст. Шумораи воситањои наќлиётии боркаш беш аз 100 ададро ташкил дода, ба мисли корвони роњи дур ба овардани бор аз аз шањрњои Урумчи, Ќашѓар (Чин), Бишкек ва Ош (Ќирѓизистон) машѓул буда, дар Афѓонистон ва вилоятњои Суѓду Бадахшони Кўњї намояндагони доимии худро дорад. Ширкат дар терминалњои наздисарњадї - "Симканд", "Ќулма", "Ќарамиќ", "Шерхон Бандар", Танг, Панљу Истаравшан бори тран-

Агар шарти аввали "ФАРОЗ" фаъолияти шаффофи тиљорист, шарти дуввум, њисса гузоштан дар некуањволии њама синну соли ањолї аст. Ин аст, ки ширкат дар арафаи љашнњои Наврўз, Истиќлолият ва идњои мусулмонї оилањои камбизоатро дастгирї карда, дар тўйњои хатна ва оиладоршавї сањми бузург мегузорад. Дастгирии толибилмон, беморони дилхаста ва дигар муассисањои маъюбон, барљомондагон ва бепарасторон вазифаи аввалиндараља ва масъулияти иљтимоии ширкат аст. Дар шањри Ќўрѓонтеппа Мењмонхонаи замонавии "ФАРОЗ" бо тамоми шароит бунёд шуд. Театри азкормондаи Лоњутии ин шањрро пурра таъмир карда, бо як ороиши дилнишин ба хизмати мардум ва ањли санъат пешкаш намуд. Дар толори Лоњутї бо тамоми шароитњо фитнес-клуб ба ихтиёри мизољон супорида шуд. Хоњишмандон метавонанд барои бардавомии саломатии хеш аз дастгоњњои гуногуни варзишї, майдони васею барњаво истифода намоянд. Хонањои шустўшўи бадан, сауна бо буѓи хушк, ки баъди машќ истироњати форамро зам мекунад, дар хизмати мизољонанд. "ФАРОЗ" дар шањри Душанбе толори синамои "Љавонон"-ро, ки синамо бо шакли 2D ва 3D - ро бо таљњизоти навини истењсоли мамолики Ѓарб пешкаши мардум кард. Бори аввал дар љумњурї тамошои синамо дар шакли 3D аз љониби "ФАРОЗ" ба роњ монда шуд. Дар ин толор гузаронидани консерт ва дигар чорабинињои дилхушї айни муддао аст. Шунидани садои тозаи таѓйирнаёбанда ва њаљми экрани 18х8 метра, ки калонтарин экран дар љумњурї ба њисоб меравад, фароѓати мардумро дучанд меафзояд.

12

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

АРЗАНДА БА ТАЪРИФ

Мегафон" ба муштариёни худ модеми нави баландсуръатро пешнињод мекунад

Ширкати "Мегафон" ба бозори муомилот 3G-модеми навро баровард, ки бо суръати то 21,6 Мбит/с кор мекунад. Гаджети инноватсионии он суръати нисбатан баланди миёнаи додани маълумотро таъмин мекунад. Бо ёрии модеми нав на танњо метавонанд аз интернет истифод а ба р ан д, ба лки д аъ в ат њо и овозї ва видеоиро низ амалї созанд. Дорандаи модем метавонад интерфейсро бо яке аз ин се забон: тољикї, русї ва инглисї дастр ас на м ояд, ки о н ро ба ро и истифодабаранда басо мусоид месозад. Дар аввал интернетро ба USB-порти ноутбук ё компутар васл кардан кифоя аст ва модем комилан ба кор омода мешавад ва ба љўр кардан дигар эњтиёљ намемонад. Арзиши модем 262 сомонї буда, ба муљарради харидан ба њаљми 10 000 Мб соњиби интернет хоњед шуд, ки метавон муд-

дати 30 рўз аз он истифода бурд. Дар и н м уд да т а рз иши 1 М б $0,01-ро ташкил хоњад дод. Модеми баландсуръатро метавонед аз дафтарњои фурўш ва хидматрасонии "МегаФон" дар Душанбе, Хуљанд ва Ќўрѓонтеппа дастрас намуд.

3G-МОДЕМРО БО СОЯДАСТИ ЭКСКЛЮЗИВ БА ДАСТ ОР! Дар остонаи Рўзи алоќа ширкати "МегаФон" озмуни расмњо "Алоќаи ту бо Ватан" - ро роњандозї мекунад. Аз 16 апрел то 9 май ба гурўњи "МегаФон-Тољикистон" дар Facebook пайваст шав, ба сањиф аи ши ркат ра см е г уз о р, ки алоќаи ту бо Тољикистон, муњаббатат бо кишвари азизат, фарњанг, анъанањо ва табиати онро инъикос намояд.

5 тан аз љумлаи ширкаткунан дагоне , ки сурат фиристода ан д, бо 3G - м од ем њо и ба л а н д су р ъ а т и 2 1 ,6 Мби т /с бо сояд аст и в а рз и шг а ро н , са ро -

яндагон, нависандагон мушарр а ф га р д он ид а м е ша ван д . Љ ои за њ о бар ои ѓо л ибон да р бар но м ањои ко нсе рт ии ид он а ба х ши д а ба Рў з и а л о ќа - 1 1 м а й д а р бо ѓи ша њрии " Бо ѓи Пойтахт"-и шањри Душанбе супурда мешаванд. Асарњои бењтаринро њакамоне муайян мекунанд, ки дар њайати онњо намояндагони ширкати " Ме га фо н" в а а ккосон и ка сбї шомиланд.

Шартњои озмун: 1. Акс бояд ба мавзўи озмун мувофиќат кунад.

2. Љобаљосозии акс ва муаллиф соњиби њамин асар будани худро эътироф кунад.

3. Акс бояд ба андозаи на камтар аз 600 пиксел бошад. Ташкилкунандагон њаќ доранд аксеро, ки ба мавзўи озмун ва ё ба меъёрњои дар умум ќабулшудаи ахлоќї - эстетикї мутобиќ набошад, аз овоздињї бардоранд.

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

оми 24- уми апрел, таќрибан, соати 18. 30 Бозори "Фаровон" -и Ќўрѓонтеппа" оташ гирифт. Дар натиља як бинои дуошёна, як сеошёна ва ќисман як бинои дуошёнаи дигар пурра сўхта, хокистар гардид. Хадамоти сўхторнишонии вилояти Хатлон мегўяд, барои хомўш намудани оташи бозор 20 наќлиёти оташфишонї сафарбар шуд, аммо оташ соати 5- у 10 даќиќаи рўзи 25-уми апрел, яъне ќариб 11 соат хомўш карда шуд. Суњроб Ќулмањмадов, сухангўи ин нињод, зимни як тамоси телефонї ба "Нигоњ" гуфт, ки барои хомўш намудани оташи "Фаровон" ба љуз Ќўрѓонтеппа, аз шањри Сарбанду ноњияи Љомї, маркази обтаъминкунии вилоят, њатто аз Душанбе, Р ўдакї, Бохтар, Вахш, Данѓара, Румї, Љиликўл, Ќумсангир, Ёвон, Корхонаи муштараки "Тољиказот" ва Сангтўда якададї наќлиёт сафарбар шуд: - Аслан чанд омил боиси тул кашидани кори сўхторхмўшкунандагон шуд - вазиши сахти боди шаби 24-ум ба 25-уми апрел, тангии гузаргоњњои дохилї ва набудани њавзи об дар худи бозор ва атрофии он буд. Наќлиёти оташнишонї пас аз тамом шудани об ма љбур меш уд аз м асо фаи дур об орад. Аммо Њайдаралии Шерхон, муовини аввали ЉДММ "Фаровон - Ќўрѓонтеппа", ин иддаоро рад намуда, мегўяд, агар роњравњои дохили бозор танг мебуду њавзњо кор намекарданд, хомўш кардани оташ мумкин набуд, тамоми бозор сўхта хокистар мешуд: - Ќариб дар тамоми растањои бозо р ка мера њои нав орба рдор ї на сб карда шудааст. Мо якнусхагии ин наворњоро дастраси РВКД ва Куми та и давлатии амнияти миллї намудем. Суњроб Ќулмањмадов мегўяд, нисфи обе, ки сўхторнишонон мепошиданд, ба сабаби аз њад зиёд будани њарорати гармї бухор шуда, ба осмон мерафт.

Њайдаралии Шерхон, муовини аввали раиси ЉДММ "Фаровон - Ќўрѓонтеппа", ба "Нигоњ" гуфт, роњбарияти бозор тасмим г ирифтаас т тамоми биноњои сўхтаро аз њисоби худи бозор таъмир намуда, соњибкорони зиёндидаро аз пардохти њаќљой ва дигар пардохтњои мутааллиќ ба бозор ба муддати аз 6 моњ то 1, 5 сол озод хоњад кард. Ваъдаи маќомот ва соњибони бозор то куљо иљро мешавад, ваќт нишон медињад ва тољирон умедворанд, ки ин ваъдањо ба хотири ором кардани онњо муваќќатї нест, иљрошаванда аст.

Ш

Зиён: чї ќадар? Шоњидони сўњтор мегўянд, ки њангоми сўхтор талафоти љонї њам ба ќайд гирифта шудааст, аммо масъулини Раёсат и танд урусти и вило яти Ха тлон инро рад намуда, мегўянд, 25 нафар зањролуд шуда, сабук лат хўрдаанд. Ба гуфтаи Шерафган Иброњимов, муовини якуми сардори Раёсати тандурустии вилояти Хатлон, пас аз 20 даќиќаи оташ гирифтани бозор идораи тандурустї ситоди махсус ташкил кард: - Аз 25 нафари осебдида 2 сўхторнишон буданд, ки аз дуд зањролуд гаштанд, 23 нафари дигар шањрвандон ва тољирон буданд, ки бо зањролудшавии сабук ба мо мурољиат намуданд. Аммо то ба њол хисороти ин сўхтор расман мушаххас нашудааст. Раёсати Хадамоти оташнишонии вилояти Хатлон мегўяд, масоњати он 4430 метри мураббаъ, 30%-и бозорро ташкил меди-

13

Сухангўи РВКД - и Хатлон: "Сўи ман "угрожат" наку..."

Сўхтори "Фаровон": кї гунањкор? Сухангўи Раёсати ВКД танњо инро мегўяд, ки "сўи ман "угрожать" наку..."

Кормандони милисаи Хатлон гунањкоронро мељўянд. Манобеи ѓайрирасмї мегўянд, шаби 24- ум ба 25- уми апрел 260 наврасу љавонро кормандони милисаи вилояти Хатлон бо гумони даст доштан дар дуздии моликияти тољирони Бозори "Фаровон" - и Ќўрѓонтеппа мавриди бозпурсї ќарор додаанд. Њатто гуфта мешавад, кормандони БДА аз дидбонгоњи аѓбаи Фахробод як наќлиёти пур аз бори дуздиро боздошт карда, дубора ба Ќўрѓонтеппа овардаанд. Аммо маќомот то ба њол расман чизе нагуфтаанд. Офоќи Ќодириён, сухангўи Раёсати Вазорати корњои дохилї дар вилояти Хатлон, зимни як тамоси телефонї дар посух ба суолњои "Нигоњ" танњо гуфт, ки "…бисёр сўи ман "угрожать" наку... Ман њоло дар беморхона мебошам…". Дигар масъулини ин нињод њам аз суњбат бо хабарнигорон то ба њол худро канор мегиранд. Мут аасс ифон а, ба ъди сард ори РВКД дар вилояти Хатлон таъин гардидани генерал Анвар Таѓоймуродов њамкорї миёни ин нињод бо хабарнигорон заиф шудааст. Замони сардории Абдурањмон Бузмаков њамкории РВКД бо ВАО дар сатњи олї ќарор дошт... Рустами САФАР

њад ва ин бузургтарин сўхтори чанд соли охир дар вилояти Хатлон буд. Аммо Њайдаралии Шерхон мегўяд, хисороти сўхтор каме бештар аз 800 њазор сомонї мебошад. Коршиносон бо такя ба зарари дидаи соњибкорони бозор мегўянд, зарари оташсўзии мазкур наздик ба 1 миллион доллари амрикої баробар аст. Чанд соњибкори хисоротдида, ки бо мо њамсуњбат шуданд, зиёнашонро аз 5 то 15 њазор доллари амрикої гуфтанд. Тољирон мегўянд, ќисме аз молњояшонро насия ва ќисми дигарро бо ќарзи бонкї дастрас кардаанд. Шоњидони воќеа наќл мекунанд, ки њангоми сўхтор Ѓайбулло Афзалов, раиси вилояти Хатлон бо сардорони тамоми нињодњои ќудратї назди тољирон омада, ваъда додааст, ки ба масъулини бонкњо дастур медињад, то фоизњои бонкии соњибкорони зиёндидаро бубахшанд.

САДОИ МАРДУМ

НАЗАРСАНЉЇ: БОВАРИИ ЉОМЕАИ ШАЊРВАНДЇ БА ЊУКУМАТ КОСТААСТ 89 дарсади пурсидашудагон бар онанд, ки боварии љомеаи шањрвандии Тољикистон ба њукумати феълї костааст. Ба ин хулоса аз натиљаи назарсанљии ахир, ки дар сомонаи Ољонси иттилоотии TojNews баргузор шуд, метавон расид. Дар ин назарсанљї, ки тўли чор рўз, аз 26-ум то 30юми апрели соли љорї доир шудааст, беш аз 540 афар ширкат карда, 89 дарсад, ё 483 нафар гуфтаанд, ки "ќатъиян бовар надоранд, ки боварии љомеаи шањрвандии Тољикистон ба њукумати кишвар афзудааст. Дар њамин њол, њамагї 4 дарсад (20 нафар) дар ин назарсанљї ба саволи "Бовар доред, ки боварии љомеаи шањрвандї ба њукумат афзудааст?" ба варианти "Бале, бовар дорам" раъй додаанд.

Cе дар сад, њамагї 15 кас гуфтааст, "Ња, ќисман бовар дорам". Ба варинатњои "Шояд, каме афзуда бошад" ва "Барои ман фарќ надорад"-ро дар ин назарсанљї 2 фоизї мутаносибан 11 ва 13-нафарї интихоб кардаанд. Пурсиши мазкур, дар сомонаи Ољонси иттилоотии TojNews (www.tojnews.org) бо супориши щафтаномаи "Нигоњ" баргузо шуда, хусусияти ѓайрирасмї дорад. Дар назарсанљї имкони техникии ду маротиба раъй додани як истифодабарандаи сомона аз як компютер вуљуд надорад. Пурсиши навбатии "Нигоњ"-ро дар суроѓаи сомонаи TojNews - www.tojnews.org пайгирї намоед. Райъи шумо нињоят муњим аст.

14

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ШИРКАТИ МИЛЛЇ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ЉАЊДИ МАРД

15

Раљаби МИРЗО:

Ман аллакай ѓолиб омадаам! Мусоњибаи ихтисосии Абдуќаюми Ќаюмзод бо Раљаби Мирзо, номзад ба маќоми вакили Маљлиси намояндагон дар интихоботи миёндавраї аз њавзаи интихоботии № 39-и ноњияи Восеъ - Чї боис шуд, ки номзадии худро аз ин њавза пешбарї намоед?

- Дархости мардум. Ин таъбирро як ифодаи забонзадаву обшуста напиндоред. Њаќиќат њамин аст, ки пас аз барканории раиси собиќи ноњияи Восеъ ва ба љои ў иљрокунандаи вазифаи раиси ноњия таъин кардани вакили собиќи њавзаи №39 нафарони зиёде аз зодгоњам ба ман тамос гирифтанду хоњиш карданд, ки номзадиамро пешнињод кунам. Чунин дархостњо њатто аз њамон лањзањое шурўъ шуданд, ки наттоќони шабакањои телевизионї фармони барканории раиси собиќи ноњия ва иљрокунандаи вазифа таъин шудани Рустам Латиповро мехонданд. Онњо њатто мегуфтанд, ки омодаанд имзоњои заруриро худашон љамъ кунанд. Вале маълум аст, ки маъракаи интихоботї танњо аз имзоњои љамъкардашуда иборат нест. Барои њамин дар ибтидо ман ба ќавле "утка" партофтам. Таваљљўњ кардед, инљониб аввалин нафаре будам, ки омодагии худро барои ширкат дар интихобот эълон кардам. Њадаф њамин буд, ки фањмида бошем дар байни мардум ва марказњои ќабули ќарор ин тасмим чї гуна пазируфта мешавад. Ин як. Дуюм, мехостем фањмем, ки номзадњои љониби њукумат ё гурўњњои наздик ба он кињо хоњанд буд. Мо чанд сенарияро пешбинї мекардем. Аз љумла интизор доштем, ки пас аз эълони омодагии мо барои ширкат, номзади њизби њоким ё гурўњњои наздик ба он шахсиятњои хеле шинохташудаву ќавї хоњанд буд. Мегуфтем, ки дар сурати пешнињод нашудани чунин нафарон паёми интихоботи озоду шаффофро дарёфт мекунем. Албатта, ин нукта њам аз мадди назари мо дур набуду нест, ки дар сурати, ба ќавле "гузаронидани" як номзади шинохтанашуда марказњои ќабули ќарор ба љомеа нишон доданї њастанд, ки гўё њатто номзадњои заъифашон аз номзадњои ќавитар бартарї доранд. Мисле, ки дар интихоботи парлумонии соли 2005 карданд. Аммо имрўз фазои дохилии кишвар ва вазъи геополитикии минтаќа дигар аст.

- Бубинед, як навбат талоши шумо дар пойтахт барои дарёфти курсии вакилї ноком анљом ёфт. Ин бор кадом таѓйироте сурат гирифтааст ва ё шароит дигар шудааст, ки боз довталаб шудаед?

- Пас аз интихоботи парлумонии соли 2005, ки ман њам номзад будаму гўё онро бо натиљаи шармовари 4- 5 фоизи интихобкунандагон ба як нафари ношинохта бохтам, гуфта будам, ки агар интихоботи парлумонии 27 феврали соли 2005 лоаќалл як рўз пас аз интихоботи парлумонии Ќирѓизистон сурат мегирифт, натиљањои интихоботи мо њам дигаргуна эълон мешуд. Дуруст аст, ки он замон таѓйироти љузъие мисли каму зиёд кардани њисоби овозњои номзадњои Њизби коммунист ва нањзати исломии Тољикистон пеш омаданд, вале дар маљмўъ чизе таѓйир

наёфт. Соли 2010 њам, ки мо интихоботи парлумонї баргузор кардем, њанўз њамаи њарфи бозињои геостратегиву геополитикї гуфта нашуда буданд. Ин барои тасмимгирињои дохилї дар кишварњое мисли Тољикистон хеле муњим аст. Иштирок накардани ман дар он интихобот аз њамин маншаъ мегирифт. Аммо пас аз соли 2010, бубинед, чї ќадар таѓйирот пеш омад. Њатто кишварњое "љунбиданд", ки иќтисоди пешрафта доштанду режимњои шоњаншоњї (монархї). Дар минтаќаи Осиёи Миёна низ талошу пайкорњоеро мо шоњид мешавем. Тољикистони имрўзаро њам њатто ба соли 2010 муќоиса кардан мумкин нест, чї расад ба соли 2005. Њар рўз мо шоњиди як бархўрди нави ќудратњои љањон дар робита ба њаводиси Тољикистон мегардем. Аз ин рў, ваќте ман дар расонањои дохиливу хориљї бањсњои минтаќавию бархўрди ќудратњоро тањлил мекардам ва баъзе дўстон ба унвонии инљониб тамѓаи "проњукуматї" -ро заданї мешуданд, зиќ намешудам. Зеро худро як нафари њимоягари манфиатњои милливу давлатї мењисобам. На беш ва на кам аз ин. Дар маљмўъ, њодисањои чанд соли охири мамлакатамонро тањлил кунем, мебинем, ки аз љумлаи сиёсатмадорони шинохтаамон мо таќрибан нафаронеро надорем, ки по рўи манофеи миллиамон гузошта бошанд. Аз ин љост, ки тасмимњои хориљї дар ин мавридњо ба њадаф намерасанд. Бовуљуд, дар сатњи поин ва миёнаи њукумат баъзан мо афрод ва тасмимњоеро мебинем, ки бештар аз як нерўи мухолиф кор мекунанд. Дар чанд сўњбатам бо мардум ин нуктаро зикр кардаму гуфтам, ки вуљуди чунин мансабдорон худаш кифоят аст, ки њукумат ягон оппозитсия надошта бошад. Аз ин рў, ба мардум хитоб мекардаму мекунам, ки њоло як вакилеро интихоб кунед, ки ба президент кўмакрасон бошад. Зеро љаноби президент дигар ба тамаллуќкору чоп-

лусњо ниёз надорад. Вазъи кунунии Тољикистон ва бархўрдњои геополитикии кишварњои абарќудрат њам инро бардошт намекунад.

- Бархењо бар ин назаранд, ки дар пушти Шумо бархе аз афроди соњибнуфузи њукумат њастанд ва сањнаи бозии шумо як навъ намоиши ќудрати онњост, ё таври дигар як санљишу озмоиш онњо барои интихоботи раёсати љумњурї аст...

- Дар "пушти" ман доим нафарони зиёдеро љустаанд. Гоњњо шахсиятњои љиддии мухолифин ва гоњњо шахсиятњои муњими њукуматиро. Хушбахтона, онњо ягон ваќт пайдо нашудаанд ва н амешаванд. Оё Шумо маро ягон бор чатр ба даст дидаед? Гуфтан мехоњам, ки ман соябонро њич дўст дошта натавонистам. На ба маънии аслї ва на маљозї. Зиёда аз ин, дар љомеаи мо эњсоси истисморзадагиву ѓуломтабиатї то љое боло шудааст, ки дигар ба нерўву тавонмандї ва самимияти касе бовар карда наметавонем. Агар як рўзномаи хуб пайдо шуд, њатман "соњиби" онро кофтанї мешавем. Агар як њизби сиёсї аз пайдоиши худ дарак дод, доим "шарикони пасипардагї" -ашро ёфтанї мешавем. Агар корхонаи муваффаќе таъсис ёфт "крыша" -и онро мекобем. Дар њоле, ки ин рўзномаву њизбу корхонањо бисёр иќдомњои хуберо анљом медињанд, аммо гўё барои мо ин муњим нест. Муњимтар "соњиби" онњост. Шояд сабаб дар ѓуломтабиатии мо бошад, ки бовар кардаанд: "аз пеши худ чизе шудан" имкон надорад, шояд чунин њолат аз ноумедии мардум барояд. Ба њар сурат, фикр мекунам, ин мавзўъ барои тањќиќи сотсиологу фарњангшиносони мо мавзўи хубе хоњад буд.

- Маъракаи интихоботї харљу масраф дорад, аз сабти ном гирифта то таблиѓ. Шуморо дар ин масъала кўмак

«

Њадаф њамин буд, ки фањмида бошем дар байни мардум ва марказњои ќабули ќарор ин тасмим чї гуна пазируфта мешавад. Ин як. Дуюм, мехостем фањмем, ки номзадњои љониби њукумат ё гурўњњои наздик ба он кињо хоњанд буд. Мо чанд сенарияро пешбинї мекардем.

мекунанд? Ва агар мекунанд кињоянд онњо?

- Дар љараёни њамин маъракаи интихоботї ман бори дигар мутмаин шудам, ки Тољикистон ба маъракањои пурхарљ ниёз надорад. Бо маблаѓу масрафоти хеле кам маъракањои хотирмону муваффаќ анљом додан мумкин аст. Танњо донистани технологияњои муосири интихоботї ва тафаккури креативї кифоят мекунад, ки маъракасоз бошед. Бубинед, н омзадњои дигар шояд назар ба мо имконоти бештари молї ва дастрасї ба захирањои маъмуриро доранд. Аммо маъракаи мо "гармтар" ба назар мерасад. Мо ба интихобкунандагонамон дар њар мулоќот ба ѓайри суханњои наву идеяњои нав ва пешнињоди роњњои њалли мушкилоташон, њ амчунин дањњо вараќаи таблиѓотї, нашрияњоро бо сўњбатњои худ, визиткањоямон пешнињод мекунем. Як ролики таблиѓотиамон, ки тавассути шабакаи телевиз ионии мањаллии "Мављи

озод" чанд рўзи охир боз пахш мешавад, ин ќадар таваљљўњи мардумро ба мо бештар намуд. Вараќањои таблиѓотии мо низ аз дигарон комилан фарќ доранд ва боиси таваљљўњи одамон мегардад.

- Аммо раиси вилоят бо "дидору мулоќотњои хос" бо як е аз номзадњо аз њол о "ишора" бар он к ард а , ки номзади мавриди назари эшон кї аст? Фикр мекунед дар як чунин њолат интихобот шаффоф мегузарад?

- Бубинед, дар вараќањои таблиѓотии худ ман кадом ишорае ба интихоботи шаффофу демократї накардаам. Танњо навиштам: "5 май - Рўзи интихоботи боинсофона ва боваркарданї". Аммо дар њолати баамаломада вобаста ба раиси вилоят Авзалов ман аз одамоне миннатдорам, ки ин хабарро ба зудї ба ман расониданд. Аз ин рў, вокуниши зуди ман дар ноњияи Балљувон бисёрињоро ба њайрат гузошт ва шояд асабонї њам кард. Ман аз дўстони худ, ки дар зинањои гуногун кор мекунанд ва адлу адолатро риоя, хеле миннатдорам. Худо умрашонро дароз ва сафашонро зиёд кунад. Шукри Худо вазъ пас аз ин дигаргуна шуд. Умуман, пеш аз оне, ки мо ба маърака ворид шавем, њамаи фарзияњои имконпазиру ѓайриинтизорро баррасї кардем. Яъне таќрибан усулу шевањои бархўрд аз интихоботњои ќаблї барои мо хеле кўмакрасон аст. Мутаассифона, ё шояд дар њолати мо хушбахтона, ин шевањо дигар кўњна шудаанду бархўрди моро осонтар мекунанд. Аз ин рў, роњњои корзорамон њоло шукри Худо њамвор аст.

- Шонси пирузии худро то чї њад мебинед?

- Ман аллакай ѓолиб омадаам. Ин маърака аз ибтидои ворид шудан ба он барои ман ягон љои бохт надорад. Ваќте ин ќадар муњаббати мардумро шоњид мешавед, ваќте мебинед, ки одамони рўњафтодаро рўњбаланд кардан мумкин аст, ваќте дўстону бародарони зиёде пайдо мекунед, боз кадом мандати дигар барои Шумо лозим аст? Аз ин рў, њатто дар сурати таќаллубу беинсофї њам мо ѓолиби ин маъракаем.

- Аммо мегўянд, ки раиси ноњияи Восеъ узви ЊАТ аст ва раќиби шумо раќиби асосии Шумо аз ин њизб аст, ки бояд љои холишудаи њизбаш дар парлумонро соњиб шавад. Аз њамин њоло мегуянд, ки Раљаб агар њатто ѓалаба њам кард, натиљаро ба фоидаи раќиби ў аз Њизби аграрї њал мекунанд...

- Њавз аи Вос еъ № 39 чан д махсусияти дигар њам дорад. Аз љумла, дар ин њавза номзади њизби њоким њам интихоботро бохтааст. Номзадњое, ки аз номзадњои феълї март абаи балан дт ар доштанд. Аммо кадом фољиае пеш наомад. Пас биёед рўзи 5 - уми майро интизор шавем.

«

16

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

17

3 Њамин тариќ, онњое, ки беш аз 90 %-и неъматњои модии имрўзаи Тољикистонро ба вуљуд овардаанд, имрўз аксаран бебизоату камбаѓаланд. (Нигаред ба расми №4) Њамчунин њукумат бо маќсади кам кардани теъдоди нафаќагирон синну соли нафаќаравиро барои мардон то 63 ва занон то 58 сол нигоњ медорад. Дар њамин њол, ба "Куљо равон буданамон?" маълум нест ва тавре аз паём бармеояд њукумати феълї низ инро намедонад: "Њадафњои стратегї ва љории сиёсати иќтисодї, механизмњои татбиќи онњо дар силсилаи асноди барномавї ва меъёриву њуќуќї муфассал инъикос ёфтаанд, ки онњо ќаноатбахш амалї мешаванд". Ќаноатбахш, яъне ба бањои "се" дар њоле, ки пеш аз интихоботи навбатї ба худ "ду" гузошта намешавад. Тавре болотар ишора кардем, муњимтарин асноди барномавї, назири Стратегияи милли рушд барои то давраи соли 2015 ва асноди меъёриву њуќуќии мисли Кодекси андоз на танњо нокомилу нокифоя ба назар мерасанд, балки зидди њадафњои эълонкардаи Њукумат низ њастанду механизми татбиќи давлатї ва контроли љамъиятї надоранд. Аммо дар њамин вазъ боз њам орзу ё аниќтараш ваъдаи сиёсї рў омад: "Ба њисоби миёна суръати афзоиши солонаи иќтисодї дар сатњи 7 - 9 фоиз пешбинї мешавад ва маљмўи мањсулоти дохилии мамлакат дар соли 2020 нисбат ба соли љорї беш аз 80 фоиз афзоиш меёбад". Яъне њамон тавре, ки дар мисоли Муѓулистон гуфтем. Дар идомаи паём омада, ки :

Маош зиёд мешавад "Ин (зиёд шудани ММД) имконият медињад, ки музди мењнати кормандони соњаи буљетї, нафаќа ва стипендия дар ин давра аз 2,5 то 3 баробар зиёд карда шавад. Вобаста ба амалї намудани ин маќсад дар марњалаи аввал аз 1-уми сентябри соли љорї музди мењнати кормандони соњањои буљетї, аз љумла маоши вазифавии кормандони муассисањои томактабї ва тањсилоти умумии соњаи маориф ба њисоби миёна ба андозаи 30 фоиз, кормандони дигар ташкилоту муассисањои аз буљети давлатї маблаѓгузоришаванда, аз љумла илм, фарњанг, тандурустї, варзиш ва муассисањои њифзи иљтимої, музди мењнати хизматчиёни давлатї, кормандони маќомоти њифзи њуќуќ ва сохторњои низомї, инчунин њамаи намудњои нафаќа ва стипендия ба андозаи 20 фоиз зиёд карда мешавад....Умуман, дар њафт соли оянда даромадњои воќеии ањолї то 4 баробар зиёд хоњанд гардид. Дар натиљаи татбиќи чорабинињои зикршуда ва мутобиќи Стратегияи баланд бардоштани сатњи некўањволии мардуми Тољикистон барои солњои 2013-2015 сатњи камбизоатї ба сатњи 30 фоиз расонида хоњад шуд". Њарчанд, ки дар Паём ишрае њам аз механизми амалишавии ин стратегия вуљуд надорад, аммо умедвор мешавем, ки њадди аќќал маоши мардум каме зиёд мешавад.

Сиёсати бонкдорї Дар Паём аз сиёсати бонкдории мамлакат зиёд гуфта шуд ва муњимтарин нуктањо инњо буданд: "Дар соли 2012 нисбат ба соли 2006 њаљми ќарзњои пешнињоднамудаи ташкилотњои ќарзии ватанї 3,4 баробар зиёд гардида, сатњи дороии онњо 4,4 ва сармояи тавозунї 6 баробар, њаљми ќарзњои хурд 6 ва љалби маблаѓгузории хориљї 4 баробар афзоиш пайдо кард. Пешгирї кардани болоравии сатњи таваррум ва татбиќи сиёсати мутавозини пуливу ќарзї дар њамоњангї бо сиёсати андозу буљет имкон дод, ки дар давоми 6-7 соли охир сатњи таваррум аз 19,7 фоиз то 6,4 фоиз, яъне беш аз 3 баробар коњиш дода шавад. Њол он, ки дар соли 1995-ум меъёри таваррум ќариб ба 1000 фоиз ва ќарзи берунии мамлакат ба 130 фоизи маљмўи мањсулоти дохилї баробар шуда, соли 2000ум сатњи таваррум ќариб 61 фоизро ташкил дода буд". Инљо бояд хотиррасон шуд,

МУБОРИЗА БАРОИ ЉОЙИ МУЃУЛИСТОН ДАР ИЌТИСОДИ ЉАЊОНЇ НА БА ЊАМА НУХБАГОНИ ТОЉИК ПИСАНД АСТ

БАРДОШТЊО АЗ ПАЁМ Маљмўи мањсулоти дохилї (ММД) сари ањолии кишвар то соли 2030 ба 2382 доллари ИМА расида, Њукумати Тољикистон љойњои њозираи Конго (117-ум) ва Гватемаларо (118-ум) танг мекунад. ки дар соли 1995 њукумати имрўза тањти таъсири Русия бо муќаддасоти миллї-пули миллї корњое мекард, ки ба аќл намеѓунљиданд.(Нигаред ба акс) Њоло бошад, дар баробари таќдири миллионњо доллар амонати мардум, ки дар "Амонатбонк"-и СССР буданду давлати Тољикистон ба њайси меросхури ЉССШ Тољикистон дар бозгардонидани онњо, хомўшї ихтиёр кардааст. Президент бо таъкид ба он ки "ба масъалаи дастгирии субъектњои соњибкории мањалњои дурдасти кўњистон, хусусан соњибкории истењсолї ва зиёд намудани њаљми ќарздињии хурди имтиёзнок ба онњо дар оянда низ ањамияти махсус дода мешавад", нагуфт, ки низоми бонкии кишвар заиф буда, мушкили кампулї дораду фоизи ќарзњои бонкї ва ќарзњои хурд (18-30 %) дар кишвар болотарин дар ИДМ ва ќорањои Аврупову Осиё буда, монеъи рушди иќтисодї шудааст. Њамчунин роњбари давлат нагуфт, ки барои дастрас кардани ќарзњои бонки ва љорї намудани бонкдории исломї чї барномањое вуљуд дорад.

"Бањори 2030" Њоло ваъдаи то соли 2009 ва баъдан то соли 2012 пурра таъмин шудани ањолї бо энергияи барќї аз ёдњо зудуда нашуда, ки дар Паём ваъдаи нави зиндагии шоиста садо дод: "Бояд зикр намуд, ки маќсади нињоии мо таъмини зиндагии шоиста барои њар як сокини мамлакат мебошад ва итминони комил дорам, ки мо ба ин њадафи худ тадриљан муяссар мегардем. Бо дарназардошти ин, ки дар соли 2030 ањолии мамлакат ќариб ба 13 миллион нафар мерасад, афзоиши маљмўи мањсулоти дохилї нисбат ба соли љорї сеюним баробар ва ба њар сари ањолї дуюним баробарро ташкил хоњад дод". Ба забони мардумитар ММД сари ањолии кишвар то соли 2030 ба 2382 доллари ИМА расида, Њукумати Тољикистон љойњои њозираи Конго (117-ум) ва Гватемаларо (118-ум) танг мекунад. Баъд аз ин дар Паём вазифагузорињое њам садо доданд, ки муњимтаринашон инњо буданд: - "Якум, таќвият бахшидан ва такмили сохтори ташкилї ва соњавии иќтисоди кишвар"; (Иљро шуданаш, бинобар ба њам омадани њукумат ва бизнес дар дасти гуруњњои моливу саноатии алоњида ва наздик ба њукумат номумкин аст.)

- "Дуюм, рушди босуръати соњаи гидроэнергетика"; (Дар њоле, ки корњои барќарорсози дар ИБО "Роѓун" таќрибан хобонда шуда, теъдоди кормандон аз 8800 нафар ба камтар аз 2 400 расонида шудаанду, идораи пул ва худи сохтмон ба дасти як гуруњи мањдуди барои сохторњои давлатї дастнорас афтидааст, ин соњаро љунбондан имкон надорад. ) - "Сеюм, идомаи ислоњоти иќтисодї ва таъмини рушди босуботи минтаќањои кишвар"; (Барномањои илман асосноки рушди минтаќањо вуљуд надорад, таљрибаи IRS дод, ки манфиатњои оилавї болотар аз милианд, ќазияи Хоруѓ ва фаъолиятњои фонди Оѓохон дар Бадахшон инро исбот кард, мушкилоти навоњии наздисарњадї, назири Ботканд роњњал наёфтанд.)

- "Чорум, татбиќи сиёсати самараноки молиявї; (Дар асл сиёсати молиявии кишварро ХБА ва БЉ таъин мекунанду тими иќтисодии њукумат побанди вазифаи љалби маблаѓњои онњо мебошад.)

- "Панљум, љалби њарчи бештари сармоя ва рушди бемайлони соњибкорї њамчун самти афзалиятноки тараќќиёти мамлакат"; (Бе иљрои вазифањои 1, 3, 4 ин номумкин аст ё самараи ќобили таваљљуњ оварда наметавонад. Аслан ин вазифа нест, балки орзу мебошад.)

- "Шашум, инкишофи имкониятњои коммуникатсионии мамлакат"; (Таљрибаи КВД "Роњи оњани Тољикистон", мавзеъгирињои Хадамоти алоќа дар бозори алоќаи мобилї ва Интернет. Хоса дар самти Афѓонистон, роњи пулакї бо Шимоли мамлакат, мушкили тарњи роњи оњани Чин-Ќирѓизистон-Узбакистон-Эрон, мушкили роњи Чин-Тољикистон-Афѓонистон/Покистон тавассути аѓбаи Чатрол, мушкили бунёди пули Айваљ ва роњ ба Мазори шариф далели онанд, ки инкишофи соња бо њайат ва фањмиши мављуда номумкин аст.)

-!Њафтум, таќвият додани низоми њамоњангсозии сиёсати рушд бо маќсади таъмин намудани самаранокии идоракунии давлатї". (Идораи давлатї дар њоли ѓасби шохањои дигари њокимият, назири ќонунгузор ва суд аз љониби њукумати иљроя, наметавонад барои муддати бардавом босамар бошад, хоса ваќте сухан аз љомеа ва низоми фасодзадаи тобеъи як маркази ќабули ќарор меравад.) Баъди ин дар Паём сухан аз сиёсати кадрї рафт, ки ба шинохти коршиносони

ватаниву хориљї заъфтарин самти сиёсатњои њукумати феълї мебошад. Гуфтањои ин бахши Паём он ќадар умумї ва забонзада буданд, ки (њарчанд аз "њукумати электронї" њам ёд шуд, ки роњбарии сохтмонашро дар њукумат Бек Зуњуров ба уњда дорад) маълум шуд: Њукумати феълї дар ин самт сиёсати нав надорад ва ниёзи љиддї ба ислоњоти низоми интихоб ва љобаљогузории (бори аввал президент"хостагирї" гуфт) кадрњоро намебинад. Дар њамин њол, президент ба як ноќисињои низоми мављуда, ки мавзўи деринаи расонањои мустаќил аст, ишора кард:

Кишвари прокурору судяњо "Тибќи маълумот дар давоми солњои 2008-2012 муассисањои тањсилоти олии касбии кишварро 9 њазору 300 нафар бо ихтисоси њуќуќшинос ва беш аз 40 њазор нафар бо ихтисосњои гуногуни иќтисодї хатм кардааст Аз ин рў, зарур аст, ки бо маќсади таъмин намудани эњтиёљоти воќеии соњањои гуногуни иќтисоди миллї ба мутахассисони дорои донишу малакаи муосири сатњи байналмилалї наќшаи дурнамои тарбияи кадрњоро дар муассисањои тањсилоти олии касбии мамлакат ва хориљ аз он тањия намуда, њамзамон бо ин, љињати њарчи зудтар ба талаботи имрўза мутобиќ гардонидани барномањои таълимии мактабњои олии кишвар тадбирњои иловагї андешанд". Ин њам дар њоле, садо дод, ки њазорон нафар кадрњои љавон, аз љумла дар хориљ тањсилкарда ва забондону љањондод, дар кишвар љойи кор намеёбанду низоми макотиби олї "плани" љалби донишљўен, аниќтараш донишљўёни бахшњои пулакиро иљро мекунанд ва бонуфузтарин донишгоње мањсуб мешавад, ки теъдоди зиёдтари бо маблаѓ тањсилмекардањоро љалб кунад.Ин кор бошад бе иљозати вазири маориф номумкин аст. Фармоиши иљтимої бошад майл сўи прокурору судяњо дорад, зеро мардум мебинанд, ки ин касбњо обрўи нисбї ва сарват меоранд. Барои аксари волидайн бошад, муњим нест, ки тамоми корпуси судии Тољикистон аз 411 судя иборат аст ва тавре президент гуфт, акнун онњо низ ба наздикї њуќуќи дастнорасияшонро аз даст медињанд. (Давомаш дар шумораи оянда)

18

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ФАРЊАНГИ БОЗОР

ДАРД Гулсара, зодаи ноњияи Вањдат, дењаи Тангаї, 49 - сола, соњиби 7 фарзанд. Чор духтар ва се писар. Шавњараш - Солењ 9 сол аст, ки дар шањри Свердловск кор мекунад. Тўли 9 сол њамагї ду бор пул фиристодааст ба маблаѓи 5000 рубли русї. Дигар на хат буду на хабар. Гулсара 7 кўдаки кўчакро худ тарбия карда, ба воя мерасонад. Дар колхоз кор мекунад, ба замми ин, дар беморхона фаррош аст. Љамъулљамъ бо маблаѓи 456 сомонї зиндагиашро пеш бурда истодааст. Се сол пештар хабар омада буд, ки шавњарашро гўё гурўњи номаълуме дошта, зада, маъюб кардаанд ва ў аз њар ду пойњояш мањрум гардидааст. Аммо баъдтар хешони Гулсара ўро дар Русия сињату саломат дарёфта, гиребонашро гирифтанд. Имсол бошад, Солењ занг зада, ба Гулсара гуфтааст, ки њоло њам он љо бо шиносномаи давраи СССР гаштааст ва ба ватан омада наметавонад.

навбат як пойафзолро мепўшанд, се нафар сањар мехонанд, чор нафар нисфирўзї. Гулсара дар суњбат бо ман гуфт, ки аз чунин зиндагие, ки "на зани танњо асту на шавњардор" безор шудааст. Сафи чунин занњои ба ном шавњардор дар кишвар зиёд шудааст. Агар барои Гулсара баринњо њуљљате даркор шавад, сарсон мегардад, зеро имзои шавњар лозим меояд. Масалан, Замира мехост, ки барои фарзандонаш кўмаки моддї аз созмони хориљие бигирад. Вале он љо њангоми њуљљатгузорї талаб карданд, ки хати аќди никоњи расмї ва имзои шавњарашро њозир созад. Аммо шавњари Замира 3 сол боз беному нишон гум шуда, ин зан намедонист, ки аз куљо чунин њуљљат барои дар њаќиќат гум шудани шавњараш гирад. Ё Зўњро, зодаи ноњияи Файзобод, мехост, ки бо фарзандонаш барои кор ба Ќазоќистон равад, аммо бо сабаби набудани

Занњои "тахтабанд": на бева, на шўдор!

Акс аз www.toptj.com

Чаро муњољирине, ки занњояшонро партофта рафтаанд, бояд љустуљў, боздошт ва ба Тољикистон истирдод шаванд?

«

Эшони Нуриддинљон њангоми сафараш ба Маскав ин ќабил мардонро сахт накўњиш карда, амалашонро даюсї ва беномусї хонда буд. Аммо банда бар инам, ки дар Вазорати корњои дохилї ва ё Хадамоти муњољирати Тољикистон як шўъбаи махсус ташкил шуда, шикояти њамчунин занонро тањќиќ кунанд ва тариќи роњњои ќонунї муњољиринро муваззаф намоянд, ки фарзандонашонро нигоњубин кунанд.

Соати 5.00 Гулсара аз хоб мехезаду баъди намозро ба љо овардан барои кўдаконаш аз орди љуворї барои сањархўрак каме заѓора мепазад. Баъд барои полшўї ба беморхона медавад. Соати 11.00 ба колхоз омада, то соати 18.00 замин побел мекунад. Соати 18.00 ба хона баргашта, бо кўдаконаш барои хўроки бегоњї ягон чї тайёр мекунанд. Онњо њаргиз хўроки нисфирўзї тайёр намекунанд, чунки мањсулоти зиёдатї надоранд. 7 фарзанд њама мактабхонанд. Бо

шавњар, ки њуљљати боварии ўро барои бурдани фарзандон бояд медод, натавонист. Шавњараш бошад зани дигар гирифта, дар Маскав зиндагї дорад. На љавоби занашро медињаду на ба ў кўмаки моддї мерасонад. Панљ фарзанд бо модар дар хонаи иљора сарсону саргардонанд. Садбарг бошад аз ноњияи Вањдат, фарзанди калониро барои дарёфти шавњари дар Русия будааш фиристод. Аммо баъди як моњ љасади писараш омад, ки бо сабаби сардии њаво дар кўча ях карда, ба њалокат расид.

Чанд рўи муњољират Муњољирати корї имрўз ба се ќисм људо мешавад: муњољирати оилавї, муњољирати марди хонавода ва муњољирати зани хонавода. Вале аз њама ташвишовараш он аст, ки занњои дар Тољикистон монда аз њисоби мардњои муњољир дар саросари љумњурї зиёд мешаванд. Таќрибан 60 дарсади занњо бо сабаби муњољирати шавњар аксаран мавсимї ва иддае барои њамеша танњо мемонанду, ба ќавли Бедил, тахтабанди миёни чор дарё мешаванд. Танњоии онњо њам сабаб дорад: мардњояшон дар мардикорї зани дигар гирифтаанд ва дигар ёди зану фарзандони дар ватан бударо намекунанд ё бо сабабе якбора беному нишон гум шуда, то њол занњои онњо дар ватан мунтазири шавњаранд ва мардњое њм њастанд, ки дар Русия соњиби кору хонаводаи дигар гардида, солњои сол гоњ-гоњ ба њамсарони худ пул мефиристанд, аммо ба назди зану фарзандони худ наомадаанд, њол он ки мувофиќи дини ислом, мард бояд аз зани худ дурудароз људо нашавад.

Рўзгори занњои танњо ва дар чанголи мушкилоти мардони муњољир мондаро ба назар зиндагии шахсї менамояд, аммо банда ба чунин хулоса омадам, ки ин вазъ ба ояндаи њазорњо зану кўдаки бесаробони Тољикистон бетаъсир нест ва њатто як фољиаи миллї аст. Эшони Нуриддинљон њангоми сафараш ба Маскав ин ќабил мардонро сахт накўњиш карда, амалашонро даюсї ва беномусї хонда буд. Аммо банда бар инам, ки дар Вазорати корњои дохилї ва ё Хадамоти муњољирати Тољикистон як шўъбаи махсус ташкил шуда, шикояти њамчунин занонро

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

19

тањќиќ кунанд ва тариќи роњњои ќонунї муњољиринро муваззаф намоянд, ки фарзандонашонро нигоњубин кунанд. Фарзандони онњо њам фарзанди Тољикистон њастанд, азобу уќубати онњо њам азобу уќубати мардуми Тољикистон аст. Агар онњо дар кўча ях карда, бимиранд, агар дузду маризу дар ба дар шаванд, фољиаи мост. Банда ба Њукумати Тољикистон њамин пешнињодро доштам, ки умедворам, аз назар пинњон нахоњад монд. Шањлои НАЉМИДДИН, махсус барои "Нигоњ"

20

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ЊИЗБ

ЧИЛИ НАЊЗАТ Мушоњида ва бардоштњои хабарнигорони «Нигоњ» аз њамоиш бахшида ба 40солагии Њизби нањзати исломии Тољикистон. Нарезонда ва начаконда.

С

убњи 27-уми апрел сањни ќароргоњи Њизби нањзати исломї дар кўчаи Борбади шањри Душанбе бозорро мемонд. Яке, ин тараф медавид, яке, ун тараф. Яке, инро садо мекард, яке, унро. "Инро биёр, онро бар, боло гузар, поён нишин!" ва ба њамин монанд манзараи, ба ќавли эронињо, шулуѓии хоси бозор дида мешуд. Бахусус, ваќте занони нањзатии њиљобпўшро медидед, на фаќат њаёл мекардед, ки воќеан дар як кишвари дигаре њастед ва номашро намедонед. Чаро на Тољикистон? Одї: ин ба аќл намегунљад. Аммо далели бештаре аз Тољикистон ва бозор будани ин манзара чизи дигар шањодат медод: бархе аз занон бо табаќњои љизову дастархон омада буданду бархе кўдакони хурдсол. Иддае ширхора буданд, иддае ба пои худ равон ва чанде пуффак дар даст. Ростї, ин як фазои озод буд, бидуни њељ гуна ташаннуљ. Ва кам кас бовар мекард, ки ин љашни 40 - солагии Њизби нањзати исломии Тољикистон аст. Сидќан мегўям, ки ба баргузории он ва њатто ба хайр анљом ёфтани маросими ин љашн, ки бо њузури беш аз 20 мењмони хориљї ва ќариб 4 њазор мењмон баргузор шуд, шахсан бовар надоштам. Метарсидам, ки ин на чилсолагї, балки "маъракаи чил" - и нањзат мешавад. Аммо ба њама нобасомонињо дар ќабулу љо ба љокунии мењмонњо нигоњ накарда, маърака оѓоз шуд.

"Синяк" - њои ошкору нињон Шаби 26 ба 27 апрел рањбарияти њизб тасмим гирифтааст, ки њавлии ќароргоњашро ба хаймае бузурге табдил дода, љаласа-

ро аз толор ба њавои кушод кашад. Бо тасодуф љавоне, ки ин хаймаи бузурги кабуд ва сањнаи хоксоронаро шаби дароз тањия карда буд, чанд лањза дар шафати ман ќарор дошт ва он эњсосашро, ки "раз гирифту њамаро рост кард" пўшида натавонист. Вай фикр мекард, ки як кори бузургеро анљом додааст. Њамин тавр њам буд. Худое накарда, агар борон меборид, яќин буд, ки оби болои хайма љамъшуда деворњои њавлии ќароргоњро ба дарун чаппа мекард. Соат аз 9 гузашта буд, ки љашни 40 солагиро дар аввал як хори љавоннањзатиён, ки ба забонњои мењмонон - туркї, арабї, русї ва ѓайра мењмононро бо забонњои худашон хайрамаќдам гуфтанд. Бобољони Ќаюм, масъули нањзат, ки барандаи маљлис буд, њамоишро оѓоз кард. Маълум буд, ки ў як нафари рўи сањна ва њирфаї нест. Гоњо саросема мешуд, гоњо намедонист, чї гўяд. Ќади микрофон ба ќади ў мувофиќат накарду гуфтанд, баландаш кунад, аммо Бобољон "њамиќа меша охи, чї коруш кунум" гуфта љонро халос кард. Аммо рафтори ў чунин эњсосеро бармеангехт, ки ЊНИТ ба ин љашн он омодагиеро надошт, ки бояд медошт. Бобољон гуфт, ки онњо як "барномаи боронї" омода карда буданд, аммо офтоб шуд. Маълум буд, ки "барномаи офтобї" вуљуд надошт. Агар љиддитар гўем, шояд ЊНИТ ба баргузории ин љашн бовар надошт. Воќеан, як њафта ќабл аз љашн масъули асосии он Мањмадалии Њайит, муовини раиси њизбро шадидан латукўб карда буданд. Дар љашн њам ў бо "синяк" - њои ошкор њузур

дошт. Аммо "синяк" - њои пинњони ЊНИТ аз интихоботи соли 2010 ва баробари шуруъи барномаи, ба истилоњ "антинањзат", ба вуљуд омадаанд. Кор ба љое расид, ки ошкоро сафоратњои Тољикистон дар хориља ба наздик 180 аз 200 мењмони љашни 40 - и нањзат виза надоданд. Њатто рўзи љашн њукуматњо љаласањои падару модаронро дар мактабњо роњандозї карданд, то таваљљўњи мардумро аз љашни нањзат дур кунанд. Фикр мекунам, рањбарияти њизб бар ин буд, ки шояд аз таљлили худи маърака њам њукумат љилавгирї хоњад кард. Аммо бархе мењмонони ЊНИТ он ќадар содда њам набудаанд. Вазъро дуруст бањо дода, иддае њамчун сайёњ вориди хоки Тољикистон шудаанд.

"Сюрприз" - и аввал Баробари шурўъи суханронињо аввалин далели ноомодагињои ЊНИТ ошкор шуд. Баранда суханро ба яке аз 5 асосгузори њизб Неъматуллоњи Эшон дод ва ба зудї маълум шуд, ки он кас умуман њузур надоштаанд. Ва балки он касро њамчун асосгузор ва фотињадињандаи љашн акнан ба хотир оварданд. Вазъ ба зудї ислоњ шуд. Саид Умар Њусайнї, муовини раис, низ аз собиќадорони ЊНИТ ба сањна омад ва хилофи интизорињои мо як "нутќи оташини љињодї" кард, аз љумла чун ба љои пайвандаки "ки" - "ке" талаффуз мекарданд, мегуфтї, мухотабони он аз ќаламрави Тољикистон берун њам буданд.

Суњроб Шарифов: "Худо дар паноњатон бошад!" Баъди ин рўи сањна Суњроб Шарифов баромад. Ў дар љашни ЊНИТ мењмони оддї набуд. Шояд муњимтар аз њориљињо буд, зеро њам аз ЊХДТ буд, њам аз њукумате, ки барномаи хос сари ЊНИТ дорад. Сиёсатшинос ва вакили парлумон шояд духўратарин суњбате кард, бахусус ваќте гуфт, ки бо таљлили 40 - умин солгарди ЊНИТ хуни тозае дар ин њизб равон шудааст. Воќеан, аз нутќи ба тољикї хеле канда канда ва духўраи Суњроб Шарипов мушкил буд эњсос кардани он, ки ин њарфњо самимият доранд, ё њушдорњое пинњон. Бахусус, ваќте гуфт: - Шумо собит кунед, ки арзанда њастед ва дар кўшишњоятон созандагї њаст! Баъд аз ин аз саросемагї буд, ё аз чї ки гуфт: "Худо дар паноњатон бошад!", яъне шумо дар паноњи Худо, на Ў дар паноњи Шумо...Ё шояд њукумати дунявињо аллакай тарррррр-р-рррр..сидааст?

"Рашки занона"-и њукумат Баранда суханро ба пири маънавии исломиёни сиёсии Тољикистон Њољї Акбар Тўраљонзода дод. Руњонии маъруф маълум буд, ки аз иќдомњои маќомот алайњи ЊНИТ, бахусус роњ надодани мењмонони он сахт озурда шуда буд, ки ин кори маќомотро "рашки ќўдакона ё занона" номид: - Худованд ба њукуматдорони мо инсоф дињад, ки воќеан, ин шиорњо ва ин талаботи Сарќонуни Тољикистон, ки гуногунандеширо кафолат медињад, эњтиром гузоранд... Бубинед, аз он 200 мењмони даъватї, ки њамагї 20 нафар омадаанд, барои Тољикистон - кишвари дунявї, соњибихтиёр ва сулњпарвар мояи шармандагї аст. Ва Њољї Акбар Тураљонзода а девор кадом як шиореро хонда, ба нањзатиён хитоб кард: - Шумо Љумњурии исломии Тољикистон насозед. Тољикистони демократї ва дунявие созед, ки дар он арзишњои олии инсон, гуногунандешї, мардумсолорї, каромати инсонї ва озодињои шањрвандон дар авлавият бошад. Мо дар ин роњ рўњану љисман бо шумо хоњем буд ва дуогўйи Шумо њастем. Эшони Нуриддинљон, бародари Њољї Акбар Тўраљонзода дар сафи аввал нишаста, ба зоњир ором ва ба ботин дар њоли зикр менамуд. Ба худ гуфтам, агар Муњиддин Кабирї Эшони Абдухалилљонро њам даъват карда, як анонс њам дар гўшае аз интернет мегузошт, ки фалонињо меоянд, он рўз 50-60 њазор одам ба мањаллаи Советски фурў мерехту сафирони омада "ана раки где зимуют!" мегуфтанд. Ба сафирон њам навбат расид.

Девњои саркаши сафири Эрон Дар чунин замонањои на он ќадар содда, ба сафири як кишваре, ки мехоњад "на сих сўзаду на кабоб", сухан гуфтан осон нест. Оќои Алиасљари Шердўст чї кор кунад, ки на њукуматро ранљонад ва на як њизби исломиро. Фикр мекунам, њамин њол он касро маљбур ба овардани тасвирњои печдарпеч дар табрикоташ кард, ки дар зимн ишорањое дошт. Худ бихонеду фањмед: "Ва Шањрзод ба доруи фарњанг деви саркаши вуљуди ўро боз мањор мекунад, то 1001 шаб, ки нишондињандаи дарозои замона аст ва дерпой будани ин айём ва кимиёгарии Шањрзоди ќиссагўйро дар тасхири ќалбу руњи вањшии хунрез баён мекунад, то саффоки бадсириштро ба зиндагї рањнамун мешавад ва хоњони шунидани ќиссаи зиндагї ифрити марг по бар

БО НОМИ ИСЛОМ мекашад ва аз ќаламрави њаёт мегурезад" Сипас сафир аз таърихи чуру чаповули тољикону эрониён дар ќарнњои гузашта гуфт, аз паёмбарони њунару ишќ, яъне шоирони мо ва ѓайра. Аммо љаноби сафир ягон маротиба исми Саид Абдуллоњи Нуриро ба забон наовард. Шояд ман нашунидам. Ў рањбарони ањзоб, бахусус ЊНИ гуфт, ду маротиба номи раисљумњур Эмомалї Рањмонро ба забон овард, аммо номи асосгузори ЊНИ ро на. Вале ў танњо набуд. Раиси ЊНИТ њам аз Нур? ёде накард, аммо њикоя њоло он дам нарасидааст.

ИДМ - и муфтињо? Роберт Нагинзянов, намояндаи Шўрои муфтиёти Русия, ки аз номи Равил Ѓайнуддин Њазретлари, муфтии Русия паёми табрикї оварда буд, ин паёмро ба исломињои Тољикистон дод, ки ин нињод дар фикри ташкил кардани Шўрои муфтиёни ИДМ аст. Ин њам тарњи наздик ба Иттињоди гумрукї ва Иттињоди Авруосиё бошад ё хайр?

Сюзан Элиот ва "сюрприз" - и дуюм Бобољони Ќаюмзод боз як дафъаи дигар худро гум кард, зеро мо фикр намекунем, ки ў номи сафири ИМА дар Тољикистонро надонад. Аммо ахириро Сара муаррифї карду ба сањна Сюзан Элиот омад. Аз рўи тољикие, ки хонум Элиот суњбат кард, аљаб набуд, ки ў низ худро гум кунад. Аммо дипломати кишвари абарќудрат солор са-

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

21

раиси љавон… Навбати куњнафурўшон даргузашт…" Номаълум, ин мавќеи њукумати Афѓонистон бошад, ё…? Љаноби сафир пас аз ин гузашт ба тасвиру ибороти осмонї, ки фароварданашон ба замин мушкил буд, то ин ки "чароѓи сурх" дар нагирифт, яъне Бобољони Ќаюмзод наомад. Ваќт ба охир расида буд. Воќеъан ў марди фарњангиест, ки овардани номи Њомиди Карзайро фаромўш накард.

Камолак ва тарљумони ў. "Сюрприз" - и сеюм. Раиси Њизби "Саодат" - и Туркия низ дар назари ман як баёнгари мавќеи њукуматаш тофт. Бо он вуљуд, ки тарљумонаш аљаб тарљумае мекард, маълум шуд, ки Мустафо Камолак бар иттињоди муслимин алайњи империализми љањонї аст. Ин хулоса ман аст, лекин ин кас мефањмида бошад, ки њамон идеяи хилофат њам дар пушт манофеъи Ѓарбро дорад? Аљаб ин, ки Њизби тањрир ва дигар хилофатхоњон дар Сурияро Туркия њам љонибдорї мекунад. Хайрият, тарљумони он кас буданд, ки таваљљўњи аксариятро аз фањмидани маънињои чуќур дур мекашиданд, бахусус ваќте дар бораи фиръавнњо њам сухан мерафт. Лањзањое, ки тарљумон сарњисобашро гум мекард, Мустафо Камолак ба ў ва ў ба Мустафо Камолак нигоњ мекарданд. Гуё аз нигоњњо якдигарро мефањмиданду ба пеш мерафтанд.

(ЊУСДТ) ќоил мешавам. Он кас дар гузашта фикрњои оригиналиашро ба забони русї мегуфт, аммо ин дафъа дар љашни ЊНИТ баъзе "каромот" - њо кард. Бубинед: "Мо њизбњои сиёсї њастем, аз ин рў, паёми табрикии ЊУСДТ низ сиёсї мебошад, зеро дав-

њизби оппозитсионии №1 - и Тољикистон аст. Ва дар тафсири ин суханонаш, ки гуфт: "40 -умин солгарди ЊНИТ - солгарди масъулиятшиносї гардад!" чизе намегўем!

"Бозёфти" љашн Њамаро намедонам, аммо намояндаи њизби нав - "Тољикистони нав" Мањмудљон Ќосимов барои хелењо як бозёфт буд, як чењраи нав дар сиёсати Тољикистон. Бахусус, ин суханони ў, ки гуфт: "Ин љашн танњо љашни як њизб нест ва љашни он нафароне нест,ки ифтихори бузурги узвияти ин њизб насибашон гардидааст, балки ин љашни тамоми мардуми Тољикистон ва љашни тамоми миллат аст", моро умедвор мекунад, ки дар оянда боз армуѓонњоеро аз ў интизор бошем. ? ягона вазири то?ик будааст, ки бо хоњиши худ аз командаи Эмомал? Рањмон истеъфо додааст. Он њам аз маќоми раиси Кумитаи гумрук.

Кабирї:"Сабр - бренд!"

лому алайк кард ва иљозаи суњбат ба инглисї пурсид. Ў махсус Муњиддин Кабириро табрик кард ва сипас аз ишќу муњаббати беандозаи њукуматаш ба демократия дар љањон гуфт. Паёми Эмомалї Рањмонро дар бораи интихоботи шаффоф ёдоварї кард. Ва ишорае кард, ки мегўї њозир барномаи "антинањзат" - ро танќид мекунад: "Ман медонам, ки њизби шумо тањти фишорњо ќарор дошт..." Маълум не, то ин ид, ё... аммо дипломат дипломатиашро карда, гуфт: "аз љумла дар замони Шўравї". Нањзатињо фањмиданд ин ишораро, ба фикрам.

"Чароѓи сурх" - и сафири Афѓонистон Сафири боз як кишвари форсизабон, ба назар мерасид, мехост нишон дињад, ки дар шеъру шоирї аз њамтои эрониаш монданї надорад. Ва, ростї, нагузаронда бошад њам, расо ќоил кард. Аввал: ў дарњол гуфт, ки ду табрикот дорад - яке 40 - солагии нањзат ва дигаре, пеш аз муњлат - 48 солагии Муњиддин Кабирї, раиси ЊНИТро, ки 20-уми июл будааст. Ду моњ баъд. Сафир бо ин чанд сухан гуё як шефтаи сиёсатмадори тољик метофт: "Њизби љавон ва

Шайх Иброњим Абдулмуњсин Ал - Фалуљ: "Арабиро омўзед!". Суханронии фаъолии и?тимо? аз Арабистони Саудї ва тарљумаи њарфњои ў, фикр мекардї, як навъ амри маъруф буд. Зеро дар суханонони он кас љањлу таассубу ихлосу ѓайраву њоказо истифода мешуданд, аз тарљума њам бармеомад, ки чизе наздик ба сиёсату ахлоќ мегўяд. Аммо он кас сахт ишора кард, ки бояд дар Тољикистон забони арабиро њам донанд, зеро забони Ќуръону њадис аст. Он кас шояд умуман хабар надорад, ки дар ин кишвар ба љуз забони худ, њамаи забонњоро метавонанд омўзанд ва ба забоне дуруст мусаллат шуда натавонанд. ? соњиби китобхонае будааст ва ваъда кард, ки њар ќадар лозим бошад ба нањзатињо мефиристад. Хайр наљз-дия: 100 њазор фиристад, 10 доллар? 1 млн. доллар мешавад. Агар фиристад.

Зоиров: "ЊНИТ - нумбер уван!" Ман сол ба сол дар пешрафтњои Рањматулло Зойиров, раиси Њизби умумимилли и со сиал -дем окр ати Тољи кист он

ри мо даври сиёсист. 40-умин солгарди таъсиси ЊНИТ њам љашни сиёсист". Аммо агар аз пешрафтњои забонии Зойиров гузарем, дар суњбати ў ошкорамон шуд, ки тан дод. Ба ин ки ЊНИТ воќеан

Суханронињои Кабириро тамоми расонањо доданд. Ин љо оварданашро зарур намедонем. Аммо, ба назари ман, бидуни коѓаз ва "шпара" баромад кардани ў њам як навъ ноомодагии ў буд. Шояд ў њам ин ќадар бовар надошт, ки сари ин минбар мебарояд. Ё њамту, ба худаш бовар дошт. Намедонам, кї инро пай бурд, ки ин дафъа ба фарќ аз гузаштањо љониблрони њизб ўро хеле бошукуњтар ва бо такбирњои пай дар пай пешвоз гирифтанд. Дар гузашта ман инро намедидам. Маълум мешавад, Кабирї ба он сатње расидааст барои ЊНИТ, ки Нурї ќарор дошт. Интиќодњои ў аз сиёсатњои њукумат њам як навъ баёнгари эътирозњои ўву њамњизбонаш буданд, аммо ваќте гуфт, "сабр - бренди ЊНИТ аст", мо њам хулоса кардем: ЊНИТ дигар роње њам надоштааст. Ва сабр давои њама дардњояш аст… Фаромарзи ФОЗИЛ Ќиёми НУР

22

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

БАЊСИ ПУЛ

ЯК БОМУ ДУ ЊАВО Мувофиќи муќаррароти Кодекси мењнати Љумњурии Тољикистон барои иљрои кори якхела маоши баробар пардохт кардан лозим аст. Аммо бо як ишораи корманди Агентии давлатии назорати молиявї ва мубориза бо коррупсия, ки он ишора аз љониби прокуратураи шањри Душанбе дастгирї ёфтааст, маоши роњбарони илмии аспирантон ва унвонљўёни Пажўњишгоњи рушди маорифи Академияи тањсилоти Тољикистон аз маоши њамтоёни академї ва донишгоњии онњо фарќ кард. анд устоди Пажўњишгоњи мазкур (Табар Зиёзода, Мањмадулло Лутфуллоев ва дигарон) бо ирсоли номае ба унвони "Нигоњ" шикоят карданд, ки аз тарафи роњбарияти Пажўњишгоњ музди кори онњо пурра пардохт карда намешавад. Мувофиќи шикояти расида, ба онњо дар як сол 5-6 аспиранти хориљї вобаста карда мешаванд, вале дар ваќти пардохти музди кор муњосибот барои 3 нафар маблаѓ мепардозад. Онњо чанд маротиба аз директори Пажўњишгоњ хоњиш кардаанд, ки музди корашон пурра дода шавад, аммо касе ба додашон намерасад. Муаллифони ариза навиштаанд, ки барои ба миён омадани чунин њолат на танњо директори Пажўњишгоњ њамчунин кормандони прокуратура ва Агентии коррупсия сањм доранд, зеро ин њолат дар замони директории Муњаммадї Афѓонов баъд аз ќадам ранља намудани кормандони ин ду нињод ба вуљуд омадааст.

Ч

Њаќќи мањдуд Доктори илмњои педагогика Хуррам Рањимзода мегўяд, ки чанд сол инљониб роњбари илмии аспирантњои хориљии Пажўњишгоњ будааст. Ба ќавли ў: "То соли 2011 мо маошамонро пурра мегирифтем, яъне агар шањрванди хориља маблаѓи шартномаашро месупорид, аз њисоби њамон маблаѓ 40 % он барои роњбарони илмии онњо пардохт карда мешуд. Аммо ваќте Афѓонов директор таъин шуд, музди роњбари илмиро аз рўи соат њисоб кардаанд ва барои роњбарони илмї ба андозаи 100 соат маош доданд ва гуфтанд, ки минбаъд маблаѓи шумо аз рўи Ќарори Њукумат дода мешавад, аммо мо њайрон шудем, ки чаро то имрўз роњбарони пешин ин амалро накарданд, магар онњо ќарорро намедонистанд? Ваќте мо талаб кардем, ки маблаѓи маоши мо ба мисли пешин дода шавад, вагарна мо дигар шогирд (аспирант) намегирем, вазъи пешин дубора барќарор карда шуд, вале ин дер давом накард. Як нафар аз Агентии коррупсия барои тафтиш омад ва њама-

ро боз гирифта "чаппа" кард" ва фармуд, ки маош барои 100 соат дода шавад". Дар Пажўњишгоњи рушди маорифи Академияи тањсилоти Тољикистон аксарияти аспирантон ё унвонљўён аз хориља њастанд ва онњо ба тариќи шартнома тањсил мекунанд. Андозаи маблаѓи шартномаро ќарори мушовара муайян мекунад, агар аспирант ё унвонљўе маблаѓи шартномаи муайяншударо пурра насупорад, барои њимоя иљозат дода намешавад. Лекин дар љое ќайд нашудааст, ки агар маблаѓи роњбарро корфармо надињад, чї мешавад. Ин дар њолест, ки бањси мазкур як сол ин љониб идома дорад, вале њалли он ба гўшаи гумони касе намерасад.

Иќдоми корманди Агентї Њар ду сол аз тарафи кормандони Агентии коррупсия дар муассисањо ва корхонањо тафтишот гузаронида мешавад. Агар дар коргоње, ки ягон камбудї вуљуд дошта бошад, бо омадани комиссия шароит барои коргарон хуб мешуд, вале дар Пажўњишгоњи мазкур баръакс шудааст. Ваќте корманди агентї Раљабалї Рафиќов барои тафтиш меояд, ба директори нави Пажўњишгоњ Шарифљон Исрофилниё "супориш" медињад, ки музди кори роњбарони илмиро ба тариќи соатбайъ ба андозаи 100 соат дар як сол пардохт намояд. Чунки бо фоиз додани маблаѓ шакли нодурусти пардохт будааст. Аммо чаро нодуруст аст, шарњ намедињад ва директор гуфтаи ўро бечуну чаро иљро мекунад. Аз љавоби расмии прокуратураи шањри Душанбе маълум гардид, ки 17-уми апрели соли 1998 Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон тањти № 122 содир гардида, 2-юми июли соли 2008 Низомномаи тайёр кардани кадрњои илмї ва илмию педагогї дар Љумњурии Тољикистон ба тасвиб расида будааст, ки мувофиќи ин санадњои меъёрї маоши роњбарони илмї ба андозаи 100 соат дар як сол муќаррар шудааст. Аммо саволи матрањ ин аст, ки оё Ќарори мазкури Њукумат ва Низомномаи зикршу-

да танњо барои Пажўњишгоњи рушди маориф аст ё ин ки барои тамоми институтњои илмїтадќиќотии Академияи илмњои Тољикистон ва донишгоњу донишкадањои олии кишвар? Дар ваќти пурсиш маълум гардид, ки дар институтњои Академияи илмњо ва Донишгоњи миллии Тољикистон ба роњбарони илмї на мувофиќи соатбайъ, балки аз 30 то 50 фоизи маблаѓи шартномаи аспирант ё унвонљў пардохт карда мешудааст. Дар як суњбати ѓайрирасмї аз роњбари Агентии коррупсия Фаттоњ Саидов оид ба њаљми маоши роњбарони илмии аспирантон ва унвонљўён пурсон шудем. Ў њам гуфт, ки "бояд аз рўи ќонун дода шавад, лекин то љое медонам 30 ё 40% пардохт мекунанд. Лекин ин њам кам аст, чунки устод барои омода кардани њар шогирд хеле зањмат мекашад".

Дархости журналистї Шикояти устодони мазкур то ворид гардидан ба идораи њафтанома ба Агентии коррупсия ва прокуратураи шањр низ ирсол гардида будааст. Ваќте мо ба прокуратураи шањр бо дархости шифоњии журналистї рафта, хостем, ки бо роњбари гуруњи тафтишотї суњбат кунем, маълум гардид, ки ў дар љои кор набудааст ва нафари тафтишкардаро ёфтем, аммо ў хоњиш кард, ки то тамом шудани кораш каме сабр кунам. Пас аз 20 даќиќа Шўњратљон Шарифов бо мо нишаст ва баъди фањмидани маќсад гуфт, бояд, ки барои љавоби пухта додан бояд парвандаро омўзад ва аз сабабе мулоќоти кориро ба рўзи чоршанбе монд. Ў пас аз ду рўз ба мо занг зада фањмонд: "Роњбар гуфтанд, ки ба мо мактуб биёред, пас иљозат аст, ки мо бо шумо сўњбат кунем". Дигар ба тамоми саволњои мо њамин як "љавоб" такрор гардид. Чунин тартиби љавоб додан ба дархости журналистї дар санадњои меъёрии њуќуќї пешбинї нагардидааст, бинобар ин, намедонем ба "ташаббус"-и кормандони масъули прокуратураи шањр чї тарз муносибат намоем.

"Мо розием" Директори пажўњишгоњ Шарифљон Исрофилниё гуфт: "Ваќте ин масъаларо устодон ба ман гуфтанд ва хостанд, ки ман пулро ба мисли пешин дињам, ман њам розї будам. Аммо кормандони Агентии коррупсия ва прокуратураи шањри Душанбе манъ намудаанд ва ман наметавонам, ки аз пеши худ маблаѓ дињам ва пагоњ бар дўши худам бори гарони масъулиятро бор кунам. Ин пешнињод ва дархостро ба вазири маориф њам гуфтам ва он кас низ розї шуданд, ки ман барои устодон 30% дињам, лекин љавоби прокуратураро ки дидам, боз аз чунин иќдом даст кашидам. Имрўз мо омодаем, ки барои устодон 30% аз пули пардохтшудаи шартнома дињем, лекин ба шарте, ки проку ратураи шањр розї шавад". Дар ин маврид президенти Академияи улуми кишвар Мамадшо Илолов мегўяд: "Барои роњбарони илмї додани 30 ё 40% кам аст, чунки бубинед, ки ваќте аспирант аз Эрон меояд ва ў хати кирилиро намедонад, русиро намедонад, пас устод чї ќадар зањмат мекашад. Оё сазовор аст, ки мо барои як академик ё профессоре, ки барои омода кардани аспирант хуни љигар мехўрад, 100 соат њисоб карда маош дињем? Мо бояд ба ќадри мењнати онњо расем. Таќсимоти маблаѓро њам ба инобат мегиранд, ки барои кадом роњбарон чї ќадар људо карда шавад, чунки бубинед, ки барои риёзидон чї ќадар чиз даркор аст ва инро ба инобат гирифта маблаѓ људо каран даркор аст. Дар мо як камбудї вуљуд дорад, ки ин њам баъзе аз устодони мо аз наќша зиёд шогирд мегиранд ва дар охир зўрашон намерасад. Ин намуди пардохт комилан нодуруст аст, чунки як нигоњкунандаи кўдак имрўз ќариб њамин ќадар маош мегирад. Лекин бубинед, ки инњо барои омода кардани як унвонљуй чї ќадар мењнат мекашанд. Ин як беэътиної нисбати роњбари илмї аст. Институтњое, ки дар зери назорати Академия њастанд, аз рўи низомномаи тасдиќшудаи раёсат маош мегиранд ва аз рўи њамон фаъолият мекунанд, дар институтњои мо то имрўз соатбайъ вуљуд надорад".

Муњим он аст, ки хоњиш бошад. Чаро сарвари Академияи улуми кишвар ва њатто роњбари Агентии коррупсия дар ѓами устодон њастан д, аммо роњбарияти Вазорати маориф ва Пажўњишгоњи мазкур як мушкили устодонеро, ки ба њайси роњбари илмї фаъолият доранд, мустаќилона њал карда наметавонанд? Агар имрўз мо ин мушкилро њал накунем ва дигар институтњои кишварро њам маљбур намоем, ки ба устодон ба андозаи 100 соати корї маош дињанд, пас кї бовар дорад, ки фардо олимоне зањмати роњбариро ба гардан мегиранд? Дар сурате, ки ба ќавли Президент-" Даромадњои пулии ањолї 4,2 баробар, њаљми пас ан дозњ о чору ним ва маоши миёнаи воќеии як корманд панљуним баробар афзоиш ёфт"-чаро роњбарияти Пажўњишгоњи мазкур ба љои афзудани њаљми маоши устодон ба кам кардани он иќдом намудаанд? Имрўз замоне расидааст, ки мо бояд ба ќадри кадрњои баландихтисос расем ва онњоро дастгирї намоем.

Эраљи АМОН

НАХОД “Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

ШАЊРВАНД МЕПУРСАД...

23

АКСИ ГЎЁ

ЧАРО? ЧАРО ДАР ДУШАНБЕ ЧАРОЃАКЊО КОР НАМЕКУНАНД?

- Чаро дар шањри Душанбе то њоло чароѓакњои роњнамо дар чорроњањо ва гузаргоњњо, ѓайр аз кўчаи марказї ва баъзеи роњњои дигар ба намудњои нави ваќтмуайянкунанда пурра иваз карда нашуда истодаанд. Оё барои иваз кардани онњо маблаѓ намерасанд ё маблаѓ њасту њавсала нест? Кай боќимонда чароѓакњои роњнамо дар кўчаву хиёбонњои шањри Душанбе насб карда мешавад? Ањлиддин ХУЉАНАЗАРОВ, сокини ноњияи Шоњмансур - Дар шаoри Душанбе 89 адад иншоотoои чароѓакњои роњнамо фаъолият менамоянд. Њангоми таљдиди кўчаю роњњои автомобилгарди пойтахт бо дастгириии Њукумати Љумњурии Тољикистон ва Њукумати шањри Душанбе дар соли 2011, 37 адад иншоотњои навъи диодї сохта ба истифода дода шудаанд. Соли 2012 њангоми таљдиди кўчаю роњњои шањри Душанбе, сохтмони 12 иншоотњои чароѓакњои роњнамои навъи диодї ба анљом расонида шуд. Њамасола њангоми таљдиди кўчаю роњњои автомобилгард дар лоињаи онњо сохтмони чунин чароѓакњо ба наќша гирифта мешавад. Ба саволи Шумо аз РБДА ВКД ЉТ љавоб доданд.

ЧАРО?

ЧАРО?

ФАРЗАНДОНИ ПАДАРКУШ (Ин ќисса воќеї буда, номи ќањрамонњо таѓйир дода шудааст) - Бобои Ќозибек чун одати њарсола ваќти гули шафтолу дарахтони ѓарќи гули боѓашро "калтаккорї" менамуд. Аз ў мепурсиданд, ки сабаби ин амал дар чист? Ў андар љавоб мегуфт, ки пас аз чунин кор дарахт њосили худро пурра пухта мерасонад, мевааш калон-калон ва шохањояш побарљо мемонад. Агар чунин корро накунанд, шохи дарахти шафтолу аз вазнинии бор мешиканад, мевааш майдаю каммаза мешавад. Чунин таљрибаи бобои Ќозибекро дигар боѓбонњо њам дар амал татбиќ карда самараашро диданд. Порина њам шафтолузори бобои Ќозибек ѓарќи гул шуд. Бобо бо калтаки начандон калон гулњоро оњиста-оњиста такон медод, ќисме аз гулњо мерехтанд. Наберааш Насимљон ба амали бобояш зењн монда, бо калтакчаи майдае бобояшро пайравї мекард. Бобои Ќозибек барои дамгирї рўи кати чўбини зери дарахти тут каме такя кард. Ѓанабаш бурд. Ногоњ садои љанљолу хархашаи ду писараш дар байни замине, ки бобо барои хона сохтани онњо људо карда дода буд, ўро аз фароѓати яклањзаина нороњат кард. Бобои Ќозибек дид, ки писаронаш аз барои дупула гап гиребони њамдигарро сар надода њар кадоме мехост бештар дигариро зери мушту лагад бигираду ѓолиб ояд, ѓазабаш дучандон шуду зуд худро байни писаронаш андохт, хост онњоро аз њам људо намояд. Афсўс, сад афсўс, ки мушти њузарби яке аз писаронаш тасодуфан ба чашму бинию дањону дандонаш чунон сахт зада шуд, ки њамон дам падар дар љояш афтиду дигар барнахест. Табобат тўл кашид. Фарзандон аз кардаашон пушаймонї мекарданд, аммо дигар суд надошт. Бобои Ќозибек пас аз як сол ваќти гули шафтолу аз олам даргузашт. Имсол ваќти гули шафтолу "сол"-и боборо доданд. Акнун Насимљон ба љои бобояш гоњ-гоњ гулњои шафтолуро "калтаккорї" мекунад. Фарзандони боборо мардум "ќотилони падар" меномидагї шуданд. Бинобар он њарду фарзандони бобо дар дигар мањалла иморат сохта, кўчида рафтанд. Ба хонаи падарашон дердер меоянд, гўё аз мардм шарм медоштаанд. Аз Парвардигори олам чи? Њољї АБДУЛЛОЕВ, сокини шањри Душанбе

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ!

НОУМЕДЇ ВА РЎЊАФТОДАГИИ ЉАВОНОНИ ТОЉИКИСТОН

РОЃУН: СОХТМОНИ ДОХИЛИМАРЗЇ АСТ НА ФАРОМАРЗЇ!

- Дар Осиёи Марказї тибќи низомномаи ягона оид ба таќсими об миёни Тољикистон, Ќирѓизистон, Ўзбакистон, Туркманистон ва Ќазоќистон, ки њанўз аз даврањои Шўравї ба тартиб дароварда мешавад, 48% захирањои оби Осиёи Марказї ба Ўзбакистон ва Туркманистон дода мешуд. Зеро ин кишварњо заминњои бештареро дар водињо доро буданд. Ба Тољикистон ва Ќирѓизистон, бо вуљуди он, ки соњиби асосии захирањои обї дар Осиёи Марказї ба шумор мераванд, мутаносибан танњо 15,5% захирањои обї рост меомад. Бештар аз 60% захирањои обии Осиёи Марказї аз пиряхњо ва обњои зеризаминии Тољикистон сарчашма мегиранд. Вале ба ин њам нигоњ накарда, кишвар аз лињози таъмини хољагии дењот ва ањолї бо об танќисї мекашад. Дар солњои 70-ум дар Тољикистон бунёди нерўгоњи барќи обии Роѓун оѓоз гардид, вале бо сабаби аз миён рафтани Иттињоди Шўравї ва сар задани љанги шањрвандї дар љумњурї ин сохтмон нотамом монд. Бо гузашти чандин сол, аниќтараш аз соли 2004 Тољикистон ба барќарорсозї ва сохтмони нерўгоњ сар кард, вале ба нофањмї ва муќобилияти љумњурињои њамсояаш рў ба рў гардид ва ин дар њоле сурат гирифт, ки сохтмони НБО-и Роѓун дар дарёи дохилимарзї анљом дода мешавад. На дар дарёњои фаромарзї! Бањонаи мухотабони зиддироѓунї њам дар сари дарёи фаромарзї ё дохилимарзї нест. Бањонаи асосии кишвари њамсоя дар он аст, ки Тољикистони аз лињози иќтисодї пурќувватро намехоњад. Барои њамин њам миллату давлати Тољикистон бояд ба бозињои Русия ва Ўзбакистон фирефта нашуда бо њар роњу восита ин сохтмони азими асрро ба анљом бирасонад! Он гоњ бо дили пур метавон гуфт тољик њамчун миллат пухта расид аз халќият ба миллат ташккул ёфт! Нодир АЛИЕВ, сокини шањри Душанбе

?-Нобоб ШИРКАТИ СОЊИБМУЛКОНИ МАНЗИЛРО ДАР КУЉО БА ЌАЙД МЕГИРАНД?

- Мо мехоњем бинои истиќоматиамонро ба таври ширкати соњибмулкони манзил табдил дињем. Барои аз тобеияти собиќ ЖЭУ баромадан ё ба ќайди давлатї гузаронидани он ба кадом маќомоти давлатї мурољиат кунем? Абубакр ЉУРАХОНОВ, сокини шањри Душанбе - Мутобиќ ба талаботи моддаи 17-и Ќонуни Љумњурии Тољикистон аз 5-ми августи соли 2009 тањти № 542 "Дар бораи нигоњдории биноњои бисёрхонагї ва ширкати соњибмулкони манзил", ширкати соњибмулкони манзил шахси њуќуќї аз ваќти баќайдгирии давлатии он њисобида мешавад. Баќайдгирии шахсони њуќуќї тибќи ќонунгузории амалкунандаи Љумњурии Тољикистон дар асоси Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи баќайдгирии давлатии шахсони њуќуќї ва соњибкорони инфиродї" амалї карда мешавад. Баќайдгирии давлатии ширкати соњибмулкони манзил аз љониби маќомоти андоз дар мањалли воќеъияти ширкат амалї карда мешавад. Корњо љињати баќайдгирии давлатии ширкатро (пешнињоди њуљљатњои лозимиї) аз љониби раиси ширкат анљом дода мешаванд. Ба саволи Шумо мудири шўъбаи муњандасию коммуналї дастгоњи раиси шањри Душанбе Рустам ИБРОЊИМОВ посух дод.

- Як рўз яке аз дўстонам маро ба зодрўзаш даъват кард. Даъвати дўстамро пазируфта, ба хонаи онњо рафтам. Дар хонаи соњибљашн мењмонон хеле зиёд буданд. Мењмонон аслан аз собиќ њамсин фон, њамкурсон ва аз ёру ошнои мањаллии дўстам иборат буд. Мо њама якљоя соњибљашнро ба муносибати рўзи зодрўзаш табрик гуфтем ва бо якдигар боз њам аз наздик шинос шудем. Барои ман ин лањзањо бисёр хушу гуворо буд, чунки сари як миз нишаста, андешањои њикматомезу олимона ва прогресивиро радду бадал мекардем. Сўњбатамон сирф илмї буд. Њар як вожае, ки хориљ мешуд аз дањон, як дарде ва њаќиќате ба худ дошт. Синну соли љавононе, ки љамъ омада будем, 24 ва 25 буд. 55 дарсади мењмонон хатмкардањои донишгоњњои миллї, техникї ва аграрии Тољикистон ва 45 дарсади дигар хатмкардаи мактабњои миёна буданд. Хатмкардагони мактабњои миёна аз њамон овони љавонї кўлвори мардикорї дар китф ба Русия омаду рафт намуда, муњољиратро нисбат ба идомаи тањсил афзал донистанд, ки акнун аз ин амалашон изњори пушаймонї мекарданд. Дар онљо бањсњо аз њар тараф гуногун ва дарднок буданд ва њар кас ба худ дарде дошт. Он љавононе, ки њар сол ба муњољирати мењнатї мерафтанд сад афсўс мехўрданд, ки "кош дар ваќташ шароити иќтисодии хонаводањоямон каме хуб мешуду мо њам номи пуршарафи донишљўиро сазовор мегаштем. Дар љустуљўи илми замонавї мешудем, дар љомеа, дар байни мардум сазовори њурмату эњтиром ва дар ватани худ соњиби љои кор мегаштем". Љавонони соњибмаълумот баръакси андешаи онњо мегуфтанд: "Кош тули ин панљ сол намехондему ба муњочирати мењнатї ба Русия мерафтем, то имрўз ба мисли шумо соњиби манзили алоњидаю мошин и шах сї мешудем" Андешањо муќобили якдигар шуданд. Љавонони соњибмаълумот аз сари нобаробарии зиндагии имрўза, маоши каму набуди љои кори муносиб ва дигар мушкилоту норасоињои Тољикистон ѓалат мекарданд, ки эњсоси ноумедї аз вуљудашон берун меомад. "Панљ сол бо азобу машаќат донишгоњро ба поён расонидем. Дар Душанбе љои зист надошт ем. Аввал дар хонахои иљора баъдан хобгоњ бо як азоби алиме рўзњои донишљўиро паси сар кардем. Хуб нахуфта, хуб нахўрда, аксар ваќт пои пиёда ба донишгоњ мерафтем. Падару модаронамон

шабу рўз дар сањро кор мекарданд, то ки писаронашон хонанд, соњиби маълумот и олї шаванд ва дар љомеа љою маќоми х удро ёфт а номбардору мададгори волидайн гарданд" - мегу фтан д соњибони маълумот. Љавононе, ки азоби муњољиратро бо чашми сар дида буданд, дигар номи муњољиратро шунидан намехостанд. "Шабу рўз дар хонаи гарму нарм нею дар вагон, дар болои курпаю болишти зардўзии миллии тољикї нею дар матраси тангу тунук хоб мекарданд" мегуфтанд онњо. Њар ду гурўњ и љавонон њаќанд. Сабаби њамаи ин набудани љойњои воќеии корї дар Тољикистон аст. Шањрвандони дигар давлатњо низ ба муњољирати мењнатї мераванд, аммо ба мисли Тољикистон не. Барои мисол Туркия 70 миллион ањолї дораду берун аз марзњояш 5 миллион муњољир, Покистон 170 миллион ањолї - 6 миллион муњољир, Эрон 80 миллион ањолї - 4 миллион муњољир, Украина 55 миллион ањолї - 2 миллион муњољир. Туркманистон ва Белору сия му њољири мењ натї н адоранд. Тољикистон 8 миллион ањолї дорад аз он 2 миллионаш дар муњољирати мењнатї њастанд. Ин магар айб нест? То ба кай мо ѓулому дастнигари дасти русњо мемонем? То кай ин азоби муњољирон давом меёфта бошад? Куљост ватандўстии мансабдорони даврони мо? Магар ватандўстии мансабдорони давлати мо дар ѓулому манќурт кардани миллати тољик дар назди бегонагон ифода меёбад? Агар не, вазифањо дар дастатон њаст камари њиммат баста миллатро аз ин шармандагї рањо кунед! Ман ин бадбахтии миллатро ќабул надорам. Мо низ ватанамонро дўст медорем, мехоњем дар њамин љо бо як бурда нони гандумии бобогї ва як ќатра оби чашмањои муссафоямон дар назди падару модар дар оѓўши гарми Ватан бошем. Охир, њар як љавони бо нангу номус ва ватандўст мењнаташро дар ватани худаш шараф медонад, ватани худашро обод кардан мехоњад, на ин ки давлати бегонаро. Њукумати Тољикистон бошад кўшишу талошњои љавонони соњибистеъдодро кадр намекунад ва зиндагї маљбур мекунад, ки љавонон боз ба муњољирати мењнатї раванд, чунки дар назди падару модар, хешу табор ва њамс оягон шарм медорем. Шарм медорем, ки баркамол шудаем њоло њам дастнигари онњоем! Фирўзи ЃАФУРЇ, сокини шањри Душанбе

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №6 (334) 01. 05. 2013

3-ЮМИ МАЙ- РЎЗИ ОЗОДИИ БАЁН МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

24

"ОЗОДЇ ЯК РОЊИ ЊАМВОР НЕСТ" Аз моњи майи соли 2012 то моњи майи 2013 озодии баён дар Тољикистон яксон набуд. Агар моњи майи соли 2012 ќазияи нашрияи "Фараж" бо мусолињаи тарафњо анљомида бошад дар оѓози соли 2013 мо шоњиди 5 ќазияи судии нисбати нашрияњо ва рўзноманигорон гаштем. Ба андешаи ман озодии баён нисбї аст ва њељ гоњ наметавонад якхел боќї монад. Вобаста ба омилњои сиёсию иљтимої дар робита ба рушди озоди баён таъѓйиротњо ба миён меоянд, яъне ин рушд рушди эвалутсионї аст. Озодї як роњи њамвор нест, ки касе омода кунад ва хабарнигорон аз ин роњ бираванд. Барои тавсиаи озодї бояд њар шањрванд ва њар хабарнигор истихдом шаванд. Ќазияњое, ки имрўз дар фазои иттилоотї ба назар мерасанд, маќсади аслии онњо, ба андешаи ман, тантанаи адолат ва њаќиќат набуда, балки ба зону шинонидани он рўзноманигорони озодфикр аст, ки мехоњанд сарњади озодии баён дар Тољикистон тавсия ёбад. Бино бар ин, бояд рўзноманигор дар баробари донистани њаќќу њуќуќи худ њамзамон барои гуфтањо, навиштањо ва он чизе ки омода мекунад, масъулият дошта бошад. Нуриддин ЌАРШИБОЕВ, раиси Анљумани миллии ВАО-и мустаќил

"ПУЛИ МИЁНИ МАРДУМ ВА ЊУКУМАТ" Дар мањфилу навиштањо њангоме сўњбат аз озодии сухан меравад, бурду бохти ин самтро танњо ба журналистон нисбат медињанд, гўё озодии сухан мањз ба воситањои иттилооти омма лозим буда, раванди татбиќи он масъулиятро танњо ба дўши журналистон вогузошта бошад. Њол он ки озодии сухан ба ањли љомеа, ба истифодабарандагону истеъмолгарони иттилоот заруртар аст, чун ањли љомеа ба дастрасии иттилооти даќиќу сариваќтї аз њама гуна воќеа, њодиса, рўйдоду равандњо, онњо хоњ хушоянд њастанд хоњ нохушоянд, њуќуќ доранд. Дар ин раванд журналистон ба њайси "сагони посбони демократия", дар хизмати ањли љомеа њастанд ва онњо пеш аз њама дар назди ањли њамин љомеа масъулият доранд. Ва низ мусаллам аст, ки масъулияти журналистро њангоми иљрои вазифа ќонунњои адолатноки љомеа, ки аз љониби дастгоњи идораи он - давлат, тањияву ќабул мегарданд, муайян менамоянд. Пас, давлат низ дар амри татбиќи озодии сухан чун љониби дигари ин раванд, масъулият дорад. Дар љомеае, ки давлат риоя ва таъмини озодии суханро эълон доштааст ва журналистика ба хизмати он камар бастааст, баробар эњсос намудану ба дўш гирифтани масъулият шарти аслии татбиќи озодии сухан мебошад. Лекин барои иљро гардидани ин шарти аслї як нуктаи муњим бояд дарк гардад: дар љомеаи демократї журналистика дар хизмати мардум бояд ќарор гирад, на дар хизмати њокимияти иљроия. Зеро тањаммул нашудан ва эътироф нагардидани ин таъиноти аслии журналистика њама гуна эъломияњоро дар мавриди рушди давлати демократї, бунёди љомеаи шањрвандї мабно ба таљзияи њокимияти давлатї ба се рукни маъруф, зери суол мебарад ва кўшиши "њокимияти чањорум" шудани журналистика ба ормоне табдил меёбаду бас. Назари иљмолї ба фаъолияти чанд моњи охири матбуоти љумњурї дар иртиботи инъикоси мавзўъњои доѓи рўз, вобаста ба майдони изњори андешаи озод гардида тавонистан ё натавонистани матбуоти Тољикистон, андешаи моро сўи хулосаи духўра мебарад. Аз як тараф, матбуоти мустаќили (ѓайрињукуматии) мо торафт майли гуногунандешї касб намуда, кўшиш дорад бо истифода аз дархост, пешнињод, фикру мулоњизаи истеъмолгарони иттилоот ба инъикоси мавзўъњои доѓи љомеа даст занад ва дар ин замина

афкори оммаро такон бахшида, њамзамон барои изњори андешаи озод майдон фароњам оварад. Аз тарафи дигар, нашрияњои њукуматї бо чашмпўшї аз баррасии масъалањои мубрами љомеа, саргармї бо таблиѓи "дастовардњои беназир"-и њукумат ва шиорпартої, таваљљўњи ањли љомеаро аз проблемањои доѓи рўз дур кашиданї њастанд. Њол он ки дар љомеаи демократї шањрвандон мехоњанд, ки њам нињодњои давлатї ва њам нињодњои иљтимої, гўши шунаво дошта бошанд, мехоњанд, ки њамеша шарики муколамаи иљтимої бошанд ва дар ин амр ба ќавли маъруф "аз матбуот намояндаи боэътимоди онњо буданро мунтазиранд". Ваќте ки муносибати матбуоти дунавъаи мо, ки дарвоќеъ, худро на танњо намоянда, балки "пули миёни мардум ва њукумат" низ меномад, бањри таъмини озодии баён бар асосњои принсипи гуногунандешї якмаром нест, истеъмолгари иттилоот дар байни ин ду ќутби муќобил гоњо роњгум мезанад, гоњо дудила мегардад, ва њам гоњо аз ин гуна воситањои изњори баён дилхунук мешавад. Вале онњое, ки изњори андешаи озодро ифодаи мавќеи шањрвандии хеш мењисобанд, бо умеди фардои нек њамоно такопў доранд. Ќироншоњи ШАРИФЗОДА, раиси Шўрои ВАО-и Љумњурии Тољикистон. "РАИСИ СЕРКОР" Рўзноманигоре аз ноњия ба пойтахт омад ва хост "за одно" раиси Иттифоќи журналистонро бинад. Рўзи аввал омад, вале раисро пайдо накард. Рўзи дуюм омад, боз раис "дастнорас" буд. Нињоят аз њамкорони раис дар куљо будани ўро пурсид. Гуфтанд, ки њамин ваќтњо "кори раис аз мўи сараш њам зиёдтар" асту агар зиёд муштоќи дидораш бошад, соати 7-и сањар ўро дар даромадгоњи бари "Шарќи Озод" интизор шавад, њатман "орзуяш љомаи амал мепўшад". Рўзи дигар мењмон субњи содиќ дар љои таъиншуда њозир шуд ва нињоят ба дидори мубораки Акбаралї Сатторов мушарраф гардид. Панљ-шаш даќиќа бо раис сўњбат карда, арзи дилашро гуфт. Ваќти бозгашт њамон нафаронеро дучор омад, ки гуфта буданд, "кори раис аз мўи сараш њам зиёдтар" аст ва бадоњатан гуфт: - Агар серкориро бо мўйи сари Акбарали Сатторов ченак кунем, пас бояд аз ў бекортар дар ду дунё касе набошад. "ТАДЖИКИ ИДУТ" Аз сўњбати ду рўзноманигор: - Умед Бобохонов ба Амрико барои чї рафт?

- Барои навиштани китоб аз рўзгори тољикон.

- Барои чї баргашт? Ба китоби дар дасташ буда, ки муаллифаш Умед Бобохонов буд, ишора карда, љавоб дод: - "Таджики идут". "ЊАЌЌИ ЌАЛАМИ ХУБ НАДОРЕД" Дар сўњбати сарироњие Шарифи Њамдампур ба ман пешнињод кард: - Биё, бо мо њамкорї бикун!

- Наметавонам.

- Охир, ќалами хуб доред…

- Ман-ку ќалами хуб дорам, аммо Шумо њаќќи ќалами хуб надоред. "ЗЎРИ НАВ" Бањси ду рўзноманигор дар конфронсе: - "Рўзи нав"-ро ки баст?

- "Зўри нав". Љумъаи МИРЗО, рўзноманигор

Раиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов

Њ аф тан о ма д ар Ва зо ра ти ф ар њ а нг и Љ у мњ у р ии Т о љи к и с то н ба ќ а й д г и р иф та шу д аа с т.

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Котиби масъул: Эраљи Амон Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41

Усмон ЌАЛАНДАРОВ, муовини сардори "Роњи оњани Тољикистон": - Тафтиши ќаторњои мо аз љониби ашхоси воломаќоми Русия як навъи раќобати носолими бозори наќлиётї мебошад. Дар Ќарѓизистон 80, Озарбойљон 50 фоиз алаккай ќаторањои русї дар равуоанд ва маќомоти рус мехоњанд, бозори мо ва Узбакистонро низ танг кунанд.

- Афсонаи бузаки љингилапоро монеду љорўбу латта гирифта, бо раисатон вазъи санитарии вагонњоро бењтар созед. Бовар кунед, агар русњо ин бозорро хоњанд, аввал, ки худатон бо ду дасти адаб медињед, дуюм ин ки бо овардани номи ду ширкати оффшорї аз љониби онњо дар як шаб амон гуфта, зойир мешавед. Муњиддин КАБИРЇ, раиси ЊНИТ: - Ин давлати Тољикистон манзили шахсии касе нест, ки њар ваќте хоњад, мењмон даъват кунад ва боз гусел кунаду калидро дар кисааш занад. Барои ин давлат 8 миллион ањолї даъво дорад, ин хонаи њамаи мост.

- Манзил, ки на, аммо мулки шахсї шудааст, бо кўмаку балегўињои шумо низ албатта. Сурайё ЌОСИМОВА, сароянда: - Дар тарабхонае, ки мо љашн гирифтем,(љашни 55 солагї) муштариёни дигар низ буданд. Аз комиссия оид ба танзими расму оин касе омада набуд. Бинобар ин, хабарњо дар бораи љаримабандї шудани ман асос надоранд, њамаш сад фоиз аст.

- Чї хел "сад фоиз" аст, ки бо ду духтари нозанин њадди аќќал як тарабхонаро пурра ба иљора нагирифтеду дигарон њам роњ ёфтанд?! Рањим МАСОВ, академик: - Мо дар китоб (Таърихи тољикон) гурўњњоро нишон намедињем, номњоро зикр намекунем. Мо тањлил мекунем, ки сабабњои љанги дохилї чї буд? Сабабњои дохилию, беруниашро баррасї мекунем. Чї ќадар зарар овард? Моро чанд сол аќиб партофт.

- Гуруњњоро нишон надињеду номњоро, ки наоред, якбора њодисањоро њам ёд накунед, боз Кремлу Тошканду њукумати феълї наранљанд аз шумо, академисюни гиромї. Бег ЗУЊУРОВ, сардори Хадамоти алоќа: - Ба иттилои шумо мерасонем, ки Хадамоти алоќаи назди њукумати ЉТ бањри иљрои ќарори њукумати Љумњурии Тољикистон фаъолияти худро амалї намуда истодааст.

- Ана, бењтарин љумла дар 10 соли ахири коратон! Мешудааст-ку! Аз ин ба баъд аз як љумлаи навишта зиёд нахонед. Амир ЌАРАЌУЛОВ, раиси ЊАТ: - Ман ягон ташвише аз амнияти худ надорам, чун рўзњои тарсу ноамниро мо солњои љанги шањрвандї аз сар гузаронидем.

- Устод, беташвиш бошед, бо он мавзеъгирињое, ки шумо бо фармони њукумат доред, ѓайр аз грипп ва оќибатњои он ба шумо њиљ тањдиде пеш нахоњад омад. Фаридун МАЊМАДАЛИЕВ, сухангўи Вазорати мудофиа: - Инљо баъзан шикоят мешавад, ки фарзандони мансабдорону сармоядорон дар ќисмњои њарбї хидмат намекунанд. Ин андешаи ѓалат аст. Дар сафи Артиши миллии Тољикистон фарзандони мансабдорон њам њастанд. Аммо мо бояд бубинем, ки табаќаи мансабдор, сарватманд ва камбизоат чї ќадар аст.

-Барои он ки шикоят нашавад, андешаи сињат карда, вазорати мудофиа њамасола руйхати фарзандони мансабдорони њар як шањру ноњия ва аъзои Њукумати Тољикистонро чоп кунад. Чун дар руйхат аќќалан бояд 10 нафар бошад, ному насаби домодшавандањои хоњарзодањои раисон ва писарњои ќудоњои ќудоњояшонро њам нависед, шудан мегирад.

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09