№9 (337). Чоршанбе, 22-юми майи соли 2013

Њероин дар ќатори Душанбе - Маскав, масъули боздошт дар Бадахшон

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

1

САЊИФАЊОИ 8-9 №9 (337). Чоршанбе, 22-юми майи соли 2013

Сафари пурбори Эмомалї Рањмон ба Пекин

ШОИРИ МИЛЛАТ

"Халќи Шањнома"навис шуд сияњноманавис…" САЊИФАИ 10

ПЕШНИЊОД

"Ориёї бошї, босавод бош!" САЊИФАИ 12

САРХУМ ЉАВОНОН

Бекорї ва инќилоб САЊИФАИ 7

ПУРБИНИ ДАРВЕШ

Шармандагии Мирзодиккак дар "Роњат" САЊИФАИ 16

ё тафсилоти амалиёти безараргардонии Зайд Саидов, ки вазъи сиёсии кишварро боз њам равшантар кард

2

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

Соати 2 ба 3 - и шаб рейси "Франкфурт Душанбе" - ро пазироии махсус интизор буд. Мо - рўзноманигорон дар пайи гуфтугузорњои зиёд, ки тариќи ин рейс Зайд Саидов, соњибкори муваффаќ ва собиќ вазири саноати Тољикистон меояд ва оё аз фурудгоњ берун хоњад омад, низ он љо њозир шудем. Дар оѓоз ба љуз Хайрулло, писари бузурги Зайд Саидов ва ду - се нафари бо ў касе набуд. Онњо на дар паси дари толори "VIP", балки баромадгоњи маъмулї ё "камбаѓалї" интизор буданд. Њарчанд тааљљубовар ва њатто боварнокарданист, њавопаймои "Сомон - Эйр" расо соати 3, дар ваќти муќарраршуда фуруд омад. Њарфу њиљоњо њам зиёд шуданд. Аз дохили њавопаймо њамроњони Зайд Саидов занг заданд, ки ў аз "VIP" (Шахсони Хеле Муњим) мебарояд. Њамагї ба он сў рафтем. Он љо бо муассисони "Тољикистони нав" - Мањмудљон Ќосимов ва Абдуѓанї Мањмадазимов вохўрдем. Дар дохили ин толори хушсохт кам нафар ба назар мехўрд. Он љо ба мо ду шахсияти маъруф - шоир Гулрухсор Сафї ва њомии њуќуќи инсон Ойнињол Бобоназарова њамроњ шуданд. Шоира Гулрухсор ба зудї ба пурсуљўи ходимони "VIP" шурўъ кард: - Ман... Њанўз ў худро муаррифї накарда, духтаре, ки паси мизи баланди "VIP" буд, посух дод: - Шуморо хуб мешиносам, муаллима.

- Ман пурсиданї, ки мусофирон кай мебароянд? Духтарак изњори беиттилоотї кард ва шоир аз зане, ки пас фањмидем, аз дастгоњи Маљлиси намояндагон будааст ва як мард муовини вазири адлия, ки њарду бо рейси "Франкфурт - Душанбе" омада будаанд, низ суол кард: - Оё шумо Зайд Саидовро дидед? Њарду ин кор карданд. Хулоса, дар "VIP" маълум нашуд, ки Зайд Саидов куљо шудааст. Маълум шуд, ки ба љуз мо боз дигарон низ ўро интизор буданд. Ду фарзия ба вуљуд омад: 1) Зайд Саидовро кормандони амният боздошта, бо ў дар фурудгоњ машварат доранд; 2) Ўро аллакай бурдаанд. Ин замон мо ба назди њайати мунтахаби теннисбозони Тољикистон, ки аз баромадгоњи "камбаѓалї" берун омада буданд, рафтем. Яке наќл кард, ки Зайд Саидовро маќомот њанўз аз трапи њавопаймо бурданд... Њама боз дар назди "VIP" љамъ шуданд. Посбон њамаро аз толор берун карда буд, ба он далел ки аз ин љо мењмонони хориљї меоянд, барои ширкат дар чорабинињои мулоќоти 38 - уми Шўрои мудирони Бонки исломии рушд. Таззод (Парадокс)-и зиндагї. Соњибкори ватанї боздошту соњибкорони хориљї вориди Тољикистон мешуданд... Номуайянї њукмфармо шуд. Маълум буд, ки пешвозгирандањо намедонистанд, ки чї кор кунанд. Масъулини њизби "Тољикистони нав" даступохурда менамуданд: њамчунин ранг гирифтани корро ин навкорони муњити сиёсї пешбинї накарда будаанд. Гулрухсор Сафї њамаро даъват кард, ки сабти шеърашро ба номи "Яздон" гўш кунанд. Аммо њанўз, ки дар дохили телефон банди љустуљў буд, љамъият пароканда шудан гирифт. Њанўз торик буд. Лањзаи номуайянї њам он замон ба охир расид, ки Зайд Саидов аз "њаќќи як занг" истифода кард. Ў ба писараш Хайрулло занг зада гуфт, ки ўро ба бинои Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия ба мањаллаи 46, паси "Диагностика" бурданд. Бо њамин пассажир, вакили Маљлиси вакилони халќи шањри Душанбе, шахсияти дахлнопазир Зайд Саидов аз баромадгоњи маъмулии фурудгоњи Душанбе берун наомад. Озодии ў њам њамон љо ба охир расид...

"Зуњури полковник" Субњи якшанбеи 19 май буд, аммо дар назди бинои Агентї љои мошингузорї набуд. Сабукравњо, албатта, ба сокинони бинои муќобил тааллуќ надоштанд. Аз њайате, ки ба истиќболи Зайд Саидов рафта буд, танњо се чор рўзноманигор, ду рањбари "Тољикистони нав" ва чанде аз наздикони соњибкор монда буданд. Њама инро мунтазир буданд, ки њамин њоло собиќ вазири саноат аз дари Агентї берун меояд. Ба зангњои телефонї наздиконаш аз љумла посух медоданд: "Не, њанўз набаромадааст!". Дар ин суханон њанўз оњанги умед-

МАВЗЎИ АСОСЇ

«

19-уми май якшанбе буд. Одатан ин рўзи истироњат, яъне сабук аст. Аммо он рўз барои Агентї, рўзноманигорон ва албатта, Зайд Саидову наздиконаш шояд вазнинтарин рўзи зиндагї буд. Хуб, барои љонибњо маълум, ки чаро, аммо барои рўзноманигорон? Ростї, ногуфта намонад, агар он рўз рўзноманигорон намебуданд, ба гумон буд, ки гурўњи тафтишотї вакили дифоъ ва њам масъули идории бинои "Соњибкорон" ба "обиск" роњ дињад... Гурўњи тафтишотии Агентї баъди 2 соат аз дафтари кории Зайд Саидов берун омад, аммо рањбари он шарње надод ва рўзноманигоронро зарур омад, ки паси пайгирии њодиса боз аз Донишгоњи омўзгорї ба "Диагностика" раванд. Он љо моро хабарњои нав интизор буданд.

ворї нињон буд, зеро то ба он лањза сухан танњо дар бораи зиёданависї дар "Тољ-сохтмон байнулмилал", напардохтани андоз дар ширкатњои њамкори он - "Таврида" ва "Оффис маркет" ва њам серзанагии соњибкор мерафт. Он чї ба ширкатњо марбут буд, ба ќавли худи маќомот, шахсан ба Зайд Саидов ва њатто писараш Хайрулло Саидов рабте надошт. Парванда аз рўи моддаи 170 -и Кодекси љиної серзанагї њам на боздошт, балки љаримаро пешбинї мекард ва на аз сўи Агентї, балки прокуратураи шањр оѓоз шуда буд. Ин андешањо гумони рўзноманигорон, њаммаслакон ва њам наздикони Зайд Саидовро дар бораи рањоии ў ба яќин мерасонд. Субњ медамид. Њаво рўшантар мешуд. Аз бинои Агентї нафаре ба сўи рўзноманигорон омад. Худро полковник Имомов, навбатдори Агентї муаррифї намуда, эълон кард, ки дар рўбарўи бино наистем, зеро камерањои назоратї моро нишон медињанд ва навбатдор дар "гап мемонад". Ў аввалин нафари расмї буд, ки боздошти Зайд Саидовро эътироф кард ва гуфт, њозир њамроњи ў "машварат доранд". Аммо нагуфт, ки озод мешавад, ё не. Аммо ин танњо "зуњури полковник" набуд. Таќрибан соати 9 ў боз берун омад ва њамон њушдорашро такрор кард. Аммо ин дафъа њозирин бо ў бањс карданд, ки кори ѓайриќонуние накардаанд ва танњо барои он, ки ў аз "калонњо" гап нашунавад, наметавонанд аз доираи назорати камерањо берун раванд... ва "умуман њоло беиљозату аз назорат дур кор кардан хуб нест". Омадани рўзноманигорон ва њам пайвандони Зайд Саидов баробари гарм шудани њаво бештар мешуд. Ва њанўз умеди он, ки соњибкор берун меояду бо матбуот дар бораи пурсишњои муфаттишони Агентї њамсуњбат мешавад, вуљуд дошт...

"Муттањами муњтарам" Соат 10 нашуда, вакилони дифоъ - Шуњрат Ќуратов ва Исњоќ Табаров њам ба назди

Агентї омаданд. Ќудратов тавонист ба дохил равад, аммо ваќте баргашт, маълум шуд, ки бо сарвари кадом раёсате суњбат кардааст ва Зайд Саидовро надидааст. Ба ў гуфтаанд, ки чизи вижае дар миён нест, шояд соњибкор озод шавад. Таќрибан соати 10 касе ба рўзноманигорон занг зад, ки Агентї иттињомњо алайњи Зайд Саидовро дар сомонааш нашр кард. Ба зудї чанд нафар ба "интернет - кафе" - и он тарафи роњ шитофтанд ва пас аз чанд лањза бо коѓазе баргаштанд. Ин коѓаз њамаро ба њолати пас аз "нокаут" овард. Зеро дар он гуфта мешуд, ки Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия алайњи Зайд Саидов, собиќ вазири саноат барои содир намудани як ќатор "љиноятњои махсусан вазнин аз рўи Кодекси љиноятии Тољикистон, аз ќабили гирифтани пора дар њаљми махсусан калон (ќисми 4, моддаи 319), ќаллобї бо истифодаи маќоми хизматї дар њаљми махсусан калон (ќисми 4, моддаи 247), суйстифода аз ваколатњои мансабї (моддаи 314)" парванда боз кардааст ва њоло тафтиши пешакї идома дорад. Ин ќисме аз "тактикаи иттилоотї" - и њукумат ба хотири машѓул доштани матбуот ва њам пешгирии њар гуна гапу калочањои зиёдатї буд, зеро маќомот диданд, ки рўзноманигорон ин њодисаро на тариќи телефон, балки мустаќим аз љои њодиса пайгирї доранд. Бино ба иттилои мо, он рўз масъулони матбуотии Агентї њам маљбур шуданд истироњаташонро ќатъ кунанд. Маълум шуд, ки парванда бар асоси нишондодњои Низомхон Љўраев, "собиќ вакили маљлиси вакилони халќии вилояти Сугд, директори генералии Љамъияти сањомии шакли кушодаи "Химзавод"-и шањри Исфара, ки тобеъи вазорати саноат ва энергетикаи Тољикистон мебошад" боз шудааст. Дуруст нафаре, ки ќариб як сол аст ба сари чандин судяву прокурору генерал об рехт. Аммо ин иттињомоти Агентї он лањзањо зуд ин фикрро ба миён оварданд, ки боз Љўраев мав-

«

риди истифода ќарор гирифтааст. "Зарур шавад, ў зидди бен Ладен њам баёнот медињад, чун њоло танњо тањти дойираи Агентї мераќсад ва наво њар гуна, ки садо дињад, ба њамон наво" - зикр кард касе.

"Сайд" Аммо дар асл пас аз њазми ин иттилоъ ин гумон ба яќин расид, ки дигар Зайд Саидов озод намешавад. Њаводиси баъдї инро собит карданд. Худи он рўз наздики соати 3 як гурўњи тафтишотии Агентї ба љои кори Зайд Саидов бинои маъруфи "Соњибкорон", воќеъ дар рўбарўи шуъбаи милисаи ноњияи Исмоили Сомонї рафт. Ин хабарро шунида, рўзноманигорон њам ќафо намонданд. Дар назди бино котибаи рўймолпўши Зайд Саидов, ки маълум буд, сахт тарсидааст, бо рангу рўи пуркида меистод. Радду бадалњое миёни рўзноманигорон ва маќомот сурат гирифт. Сарвари шуъбаи тафтиши љиноии ноњияи Исмоили Сомонї аз рўзноманигорон талаб кард, ки сањни биноро тарк кунанд. Аммо рўзноманигорон пас наомада, инро поймол њуќуќи худ унвон карданд ва аз ў ному насаб - "ФИО" талаб карданд. Љавони њузарбе, ки худро сарвари гурўњи тафтишотии Агентї муаррифї кард, низ ба назди рўзноманигорон омад ва маслињат шуд, ки касе ба касе халал нарасонад: маќомот кори худро кунанд, чун фармон иљро мекунанд ва рўзноманигорон њам, ки талаботи касбашон аст. Ин замон хабар омад, ки хонаи љияни Зайд Саидов - Абдулвоситро њам дар мањаллаи "Ќаротегин"-и пойтахт тафтиш мекунанд. Савол ба миён омад: Агентї акнун зидди Зайд Саидов мавод тањия мекунад? Агар ња, пас боздошти ў фаќат дар асоси нишондоди Низомхон Љўраев набудааст? Ё "чек" - и 100 њазор доллареро мељустанд, ки гўё Низомхон Љўраев пора додааст? Воќеан, пас маълум шуд, ки аз дафтари кори ў дар "Соњибкорон" 5 компутар, 20 000 доллар ва 21 њазор сомонї пули наќд ва ду

МАВЗУИ АСОСЇ

САРХУМ ё тафсилоти амалиёти безараргардонии Зайд Саид, ки вазъи сиёсии кишварро боз њам равшантар кард бастаи њуљљатњоро бурданд. Суол мешавад, ки чаро "обиск" мањз он рўз сурат гирифт? Ва бадоњатан посухаш њам пеш меояд, маќомот воќеан то он субњ бовар надоштанд, ки Зайд Саидов аз Фаронса бармегардад, аз ин хотир, нахостанд ин "сайд" - ро тўронанд. Зиёда аз ин, онњо тавассути родиёи "Озодї" ва ожонси "Азияплюс" ба дунё хабар доданд, ки ягон делои љиноятї мављуд нест, "акаи Зайд, беташвиш бош!".

Рўзи вазнин 19-уми май якшанбе буд. Одатан ин рўзи истироњат, яъне сабук аст. Аммо он рўз барои Агентї, рўзноманигорон ва албатта, Зайд Саидову наздиконаш шояд вазнинтарин рўзи зиндагї буд. Хуб, барои љонибњо маълум, ки чаро, аммо барои рўзноманигорон? Ростї, ногуфта намонад, агар он рўз рўзноманигорон намебуданд, ба гумон буд, ки гурўњи тафтишотї вакили дифоъ ва њам масъули идории бинои "Соњибкорон" - ба "обиск" роњ дињад... Гурўњи тафтишотии Агентї баъди 2 соат аз дафтари кории Зайд Саидов берун омад, аммо рањбари он шарње надод ва рўзноманигоронро зарур омад, ки паси пайгирии њодиса боз аз Донишгоњи омўзгорї ба "Диагностика" раванд. Он љо моро хабарњои нав интизор буданд. Аввал, соати 3, пас аз 12 соати боздошт бояд Агентї ба вакилони дифоъ мегуфт, ки чаро Зайд Саидов боздошт шудааст. Аммо он бегоњ вакилони дифоъ натавонистанд бо нафари тањти њимояташон вохўранд. Онњо як пресс - конфронси сарироњї ташкил дода, вазъро ба хабарнигорон рўшан карданд. Ба ќавли онњо, боздошти соњибкор, ки узви Маљлиси вакилони халќи шањри Душанбе аст, бидуни иљозаи ин маљлис мумкин набуд. Ва масъулини Агентї њам мегуфтанд, ки Зайд Саидовро барои машварат овардаанд ва њарфи боздошти ў матрањ нест. Њатто "Интерфакс" аз ќавли Фаттоњ Саидов оварда буд, ки шояд ў бо "забонхат дар бораи берун нарафтан" рањо шавад. "Тољикистони нав" њам он бегоњ як изњорот пахш кард, ки боздошти рањбари гурўњи

муассисонашро "сиёсї" унвон кард ва гуфт, аз роњаш барнахоњад гашт ва "танњо аз Худо метарсанд". Касе аз љамъшудањо бо садои паст нидо кард: "Аз бехудоњо тарсидан заруртар аст". Воќеан, он рўз ба дунболи ин, ки чанд узви гурўњи муассисони њизб тарки саф карданд, се чењраи шинохта - доктори улуми иќтисодї, Њољимуњаммад Умаров, коргардон - Барзу Абдураззоќов ва ба дунболи ў энергетики машњур - Ѓуломиддин Сайфиддинов ба њизб пайвастанд. Хайрулло, писари бузурги Зайд Саидов нињоят тавонист назди падараш дарояд. Аммо 5 даќиќа пас баргашт. Аз рўи наќли ў, падараш бо иттифоќи ду корманди агентї дар "беседка" суњбат доштанд ва аз ў хостааст, ки барояш либоси сабук орад. Бо њамин рўзи вазнин ба поён омад. Њама хона ба хона ё идора ба идора шуданд.

Боздошти "ќонунї" 20-уми май, рўзи Душанбе њамаи нуќтањо сари "и" гузошта шуданд. Маљлиси вакилони халќи шањри Душанбе соати 15.20 даќиќа дахолатнопазирии вакил Зайд Саидовро "якдилона" лаѓв кард. Бовари бархењо, аз љумла Рањматилло Зойиров, раиси Њизби сотсиал демократ, ба ин, ки дахолати "нафари дуввуми Тољикистон", раиси шањри Душанбе - Мањмадсаид Убайдуллоев шояд вазъро таѓйир дињад, ботил баромад. Ногуфта намонад, ки Зойиров ва чанде дигар аз сиёсиёни тољик чанд рўз њам мегуфтанд, "Зайд Саидов бояд биёяд". Акнун расман чизе намегўянд. Аммо Агентї асри рўз расман таъйид намуд, ки Зайд Саидов боздошт шуд. Бо њамин боздошти соњибкор ва собиќ вазири саноат "ќонунї" шуд. Он бегоњ охирин мех дар дарвозаи ўро њам заданд: зимни як гузориши телевизионї "дафтари аъмол"-и Зайд Саидов бардошта шуд. Ва тибќи ин барномаи Шабакаи аввали телевизиони њукумат, Зайд Саидов ба ѓайриќонунї ѓасб кардани замину дар он сохтани манозил барои хешовандонаш муттањам буда, тамоми бинову корхонањое, ки дар Душанбе бо ибтикори Зайд Саидов сох-

таву ба истифода дода шуданд, аз ќабили "Соњибкорон", "Пойтахт", "Гулистон Тур" ва ѓайрањо ѓайриќонунї будаанд. Акнун онњое, ки Зайд Саидовро намешинохтанд, фањмиданд, ки нафарест хеле муњим, зеро њукумати феълї "ќабрашро ба зиндагияш канданист".

21-уми май дар кўчањои шањри Душанбе афроди номаълум ва дар љойњое, ба ќавли мардум, кормандони маќомот, китобчаи њафтсањифагиеро бо унвони "Иллати миллат: Зайд Саидов кист ва чаро майдони сиёсї мељўяд?" таќсим карданд. Муаллиф М. Мамадазимов собиќ вазири саноати Тољикистонро ба серзанї, сарватмандї, њуљум ба калонаи сарњадчиён ва тероризм, фурўши амволи шахсї, ки ќаблан ба давлат тааллуќ доштаанд, муттањам карда, ўро аз гунањкорони аслии воќеоти солњои 199297 номидааст. Он рўз хабари ба боздоштгоњи муваќќатии Агентї интиќол ёфтани Зайд Саидов њам пахш шуд. Акнун пурра маълум шуд, ки ў ба ин ќарибї озод намешавад ва номаълум то кай, шояд кадом сол ва зинда њам мемонад ё не. Бо њамин амалиёти фишору боздошт, ё ба ќавли мардум, сархум кардани Зайд Саид зоњиран ба охир расид, аммо суолњои зиёде халќ шуданд: Магар ў пешбинї намекард, ки бозгашти ў хатми озодиву саломатияш буд? Оё то куљо нишондоди Низомхон Љўраев ќонунї буда метавонад? Љиноятњое, ки ба соњибкор рабт дода мешаванд, то куљо мантиќї њастанд? Чаро ин њама љиноёти ўро маќомот то таъсиси "Тољикистони нав" пинњон доштанд? Чаро масъулини њизби номнависнашуда аз пешвояшон њифз карда натавонистанд? Чї ва ё кї ўро водор кард, ки ба Душанбе баргардад?

Кафолат, ё вазифаи падарї? Чунин ба назар мерасад, ки Зайд Саидов барои бозгашти далели хеле ќавї дошт. Бино ба бархе овозањо, ба ў дар сатњи рањбарони нињодњои ќудратї кафолат дода будаанд, ки баргардад ва бо ў иттифоќи баде нахоњад афтод, яъне ўро як тафтиш карда, рањо

ХРОНИКАИ "АМАЛИЁТИ "ЗС" 6 апрел. Эълони нияти таъсиси њизби "Тољикистони нав".

10 май. Тањдид тариќи телефон.

11 май. Оѓози парвандаи љиної барои "бисёрзанї" ва кофтукоби хонаи ў.

11 май. Оѓози парванда алайњи ширкати "Тољ-сохтмон байналмилал" 13 май. Барњам додани Шўрои анљуманњои соњибкорони Тољикистон.

18 май. Боз шудани парвандаи љиної аз рўи моддањои 319 ќисми 4 (гирифтани пора дар њаљми махсусан калон), 247, ќисми 4 (ќаллобї ва сўистифода аз мансаб), 314 (сўистифода аз ваколатњои мансабї) - и Кодекси љиноии Тољикистон.

19 май. Боздошт. Кофтукоби манзил ва коргоњ.

20 май. Лаѓви мандати вакилии Зайд Саидов.

20 май. Гузориши телевизионї зидди Зайд Саидов.

21 май. Нашри китобчаи "Иллати миллат: Зайд Саидов кист ва чаро майдони сиёсї мељўяд?"

21 май. Дар боздоштгоњи муваќќатї љой додани Зайд Саидов.

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

3

мекунанд. Ва ё агар аз таъсиси њизб даст кашад, мушкиле дигар нахоњад дошт. Аммо тавре дида мешавад, агар ин ваъдањо танњо љалби сайд ба дом будаанд. Ё шояд сиёсатмадори камтаљриба ва шахсияти то љое идеалист хост љасурияшро ба тамошо гузорад. Ё шояд Зайд Саидов ќурбони муњити расонаї шуд, ки бо нашри чандин матлаб кафолаташ медоданд. Ростї, намешавад гуфт, ки Зайд Саидовро чї омилњо ва чї ваъдањо дилпур карда буданд. Ба гумони аѓлаб, ин ки фарзандонаш дар Тољикистон буданд ва њам хабари кофтукови хонааш баромада буд, соњибкор ба натиљае расид, ки агар наравад, "алами Мўсоро аз Исо хоњанд гирифт". Аммо ин њам андаке орї аз мантиќ мебуд, зеро бидуни ин њам, дороињои ў аз даст мерафт, агар њадафи аслї мањз ин аст. Фаќат дар озодї будани ў ин равандро кунд мекард.

"Шоњиди осон" Ба гуфтаи њуќуќшиносон, танњо шањодат додани Низомхон Љўраев дар барои ин, ки ба Зайд Саидов барои хусусї кардани Корхонаи кимиёи Исфара додааст, далел шуда наметавонад, балки чанд шоњид зарур аст, ки ин иттињом ба эътибор гирифта шавад. Худ Низомхон Љўраев њам тайи як соли ахир ба як "шоњиди осон" табдил ёфтааст, зеро бар асоси нишондодњои ў аллакай чандин нафар то судяву прокурору генералњо љазо гирифтаанду мегиранд ва таќдири худаш њам маълум нест. Аммо ин гапи нав набуд. Њанўз солњои гузашта ин гап баромада, Зайд Саидов њам посух дода буд, ки фурўши Корхонаи кимиё на ба салоњияти вазорати саноат, балки Кумитаи амволи давлатї ва хусусигардонї тааллуќ дошт. Шояд маќомоти тафтишотї дар бораи љиноятњои иќтисодии Зайд Саидов, аз љумла ѓайриќонунї фурўхта шудани корхонањои давлатї таърифи дигар доранд, масалан, "Тољикатлас". Њоло он чї аён аст, хомўшии онњо то ин замон, ки чаро ба ин њама љиноятњо чашм пўшида буданд ва њамон Кумитаи амволи давлатї ва хусусигардонї њам ин љо наќше дорад, ё хайр. Аммо дар бораи ѓайриќонунї будани биноњои "Соњибкорон", "Пойтахт" ва "Гулистон Тур" њатто оддитарин нафар дар Душанбе шоњидї дода метавонад, ки онњоро шахсан соњибкор бо њамдастии сармоягузорони хориљї аз сифр сохта, ба истифода додааст... Шояд ин љо њарфњо дигаранд ва то ин њаводис ин њарфњо њам будаанд, ки гурўњњои ќавитар ба ин дороињои як соњибкор чашм ало кардаанд? Хуб, дар бораи ин, ки Зайд Саидов, як нафари маъюб (ў модарзод як даст дорад) аз тањиягарони љанги шањрвандї буд, чизе гуфтан маънї надорад. Аммо мантиќан мешавад суол гузошт, ки ин "амалиёт" идомаи њамон амалиётњо дар Рашту Бадахшон ва дар умум љанги дохилї аст? Пас сулњу салоњ набуд?

"Тухм аввал буд, ё мурѓ" Ќазияи Зайд Саидов мањз ин њикмати ќадимаро ба хотир меорад. Воќеан, аввал мушкилоти соњибкор бо маќомот сари дороињояш пеш омад, ки ў хесту њизб ташкил дод, ё ў њизб ташкил карду ин мушкилот ба сараш омаданд? Дар суњбат бо "Нигоњ" њанўз ќабл аз бозгашти Зайд Саидов яке аз маќомдорон ба ин суол посух дод ва њоло расонањо аз ќавли Фаттоњ Саидов, раиси Агентии назорати молиявї ва мубориза бо коррупсия менависанд, ки парвандаи мавриди назар хеле пеш тањия шуда буд. Аммо љонибдорони Зайд Саидов аз "Тољикистони нав" мањз ба сиёсат рў овардани рањбарашонро сабаби ба ин ќадар шиддат сиёњ кардани мавсуф унвон мекунанд. "Аз Саидов бештару бењтар онњое њастанд, ки чизе насохтаанд барои мардум, аммо кишварро ѓорат мекарданду мекунанд. Ў бо ќоидањои пешкаш кардаи онњо барои софу содда таслим кардани дороињояш розї нашуд. Ин амалиёт дар пай барои бархе фоидањои њангуфт меорад, ки дањњо миллион доллар сармоя аст. Њол он ки барои як китобча шояд њазор доллар њам пул наравад" - гуфт яке аз љонибдоронаш. Ин аст тафсилоти ќазияи сари Зайд Саидов омада. Нафаре, ки бо баргаштанаш ба ватан исбот кард, ки вазъ дар кишвар он гуна хуб нест, ки мегўянд, балки хеле бад аст.

"Нигоњ"

4

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

ХАТЛОН

10

августи соли 2011 дар арафаи 20-солагии Истиќлолияти Тољикистон президент Эмомалї Рањмон ба шањри Ќўрѓонтеппа ташриф оварда, бо гузоштани нома ба наслњои оянда дар тањкурсии як бинои 15-ошёна дар кўчаи ба номи Садриддин Айнї корњои сохтмониро оѓоз намуд. Он замон масъулин дар назди президент ваъда дода буданд, ки ин бинои дорои 122 хонаи зебою барњаворо то соли 2015 ба истифода медињанд. Ва инак, ду сол мешавад, аммо то њол кори чашмрасе анљом нашудааст. Ќурбонбой Муллоев, мудири шўъбаи сохтмон ва меъмории Њукумати шањри Ќўрѓонтеппа, мегўяд, иншооти мазкур аз экспертизаи давлатї гузаштааст ва корњои сохтмонии онро як ширкати туркии бо номи "Турас Иншаат" ба дўш дорад: - Барои пурра сохтани ин бино 37 миллиону 341 њазор сомонї маблаѓ пешбинї шуда буд, ки аз ин 96 њазор сомониаш барои соли аввал ва барои имсол 1 миллиону 200 њазор сомонї људо шуд. Абдурањим Ќосимов, сардори Идораи сохтмони асосии шањри Ќўрѓонтеппа, мегўяд, 96 њазор сомонии соли 2011 танњо барои вайрон кардани бинои кўњнаи дар ин макон мављудбуда ва омода намудани љойи бинои нав басандагї кард: - Соли 2012 бо ин маќсад 1 миллиону 100 њазор сомонї пешбинї шуда буд, аммо бо маблаѓи 1 миллиону 182 њазор сомонї корњои кофтани ќисми аввали чуќурии бино амалї гардида, барои зербино арматур харидорї шудааст. Коршиносони соња мегўянд, барои сохтмони бинои 15-ошёна дар шароити шањри Ќўрѓонтеппа бояд замин 7 метр канда шуда, баъд тањкурсии он сохта шавад, аммо њоло њамагї 4 метр канда шудааст ва бо харљи 1 миллиону 196 њазор сомонї дар зарфи ду сол њоло њам љойи сохтмон омода нест. Масъулин ин иттилоро тасдиќ карда, мегўянд, барои кандани замин ба чуќурии 7 метр, њадди аќал, 4 миллион сомонї лозим аст ва дарёфти ин маблаѓ ба якборагї аз имкон берун аст. Тањлилгарони мањаллї ба ин назаранд, ки дар шароити кунунї ва буљети хароби шањр чунин як бинои баландошёнаро наметавон ба танњої сохт. Ба анде-

Сохтмони "пир" Чаро бидуни дахолати президент дар Ќўрѓонтеппа биноеро сохта наметавонанд? шаи онњо, ягона роњи баромадан аз ин варта ин љалби маблаѓњои шахсоне мебошад, ки дар оянда аз ин бино барои худ хона харидан мехоњанд. Абдурањим Ќосимов мегўяд, барои он ки мардум бовар карда, пул дињанд, бояд иншоот, њадди аќал, то сатњи замин сохта шавад: - Дар њоли њозир як метри мураббаи манзил дар ин бино 700 доллари ИМА муќаррар карда шудааст ва эњтимол меравад, ки баъди ба итмом расидани сохтмон ин раќам боло равад. Муњиби Собир, як рўзноманигори мањаллї, ки ин мавзўъро тањќиќ карда буд, мегўяд, ваќти он расидааст, ки боз худи пре-

зидент даст ба таљдиду азнавсозии шањри Ќўрѓонтеппа занад, мисле, ки дар шањрњои Истаравшану Кўлобу ноњияи Њисор буд: - Он чор-панљ соњибкоре, ки дар шањр њастанд, ќабл аз шурўи иншоот 80 дар сад манфиати шахсии хешро фикр мекунанд, на мардуми одиро. Њукуматдорони Ќўрѓонтеппа иќтидори иќтисодии шањрро ба назар нагирифта, соли 2011 дар назди президент даст пеши сина гузошта, ваъда доданд, ки мо баландтарин бино дар ќаламрави вилояти Хатлонро хоњем сохт, аммо то ба њол, њатто, аз ўњдаи кофтани чуќурї барои омодасозии зербинои ин баландошёна баромада натавонистанд. Агар худи президент дигарбора ба ин иншоот

таваљљўњ накунад, сохтмонаш њамин тавр, ба истилоњ, "пир" шуда, рафтан мегирад... Воќеан, як нуктаи дигар дар ин робита вуљуд дорад: тайи чанд соли охир дар шањри Ќўрѓонтеппа ба љуз пайкараи шоњ Исмоили Сомонї, теппаи шањр бо осорхонааш, маљмаањои ёдгории устодон Абўабдуллои Рўдакї ва Љалолиддини Румї, њайкали аллома Бобољон Ѓафуров ва як бинои чорошёнаи истиќоматї, дигар чизе бунёд нашудааст, ки барои мардум бошад. Ва мешавад гуфт, ки маќомдорони Ќўрѓонтеппа он ќадар дар сохтмон муваффаќ нестанд. Рустами САФАР, Ќўрѓонтеппа

"Доиразанї" Маќомоти Хатлону Мўъминобод чї тавр мардумро аз сел њимоят карда наметавонанд?

Д

ар сангоби ќадобаи Лангари ноњияи Мўъминобод аз моњи сентябри соли 2012 то моњи феврали соли 2013 мардумро бо роњи њашар ба соњилмустањкамкунї сафарбар карданд, вале моњи март сел њамаи сангњои басташударо шуста бурд. Борњо барои пайвастан ба дењаи таърихии Лангар пул сохтанд, вале бо омадани сел пул шуста мешавад. Њоло пуле, ки мавриди истифода ќарор дорад, ќисман шуста шудааст ва бо ома-

дани сели навбатї бе ягон дудилагї шуста хоњад шуд. Савол ин аст, ки дар ин мавзеъ соњилмустањкамкунї ва пулсозї бо маќсади таъмини бехатарии ањолї ва таъмини њаракат дар роњњо сохта мешаванд, ё барои масрафи масолењу пулњои људошуда?! Оё соњилмустањкамкунї ва пулсозї дар ин мавзеъ аз љониби мутахассисон анљом мешавад, ё шахсони ба "боло" наздик?! Метавон гуфт, ки агар соњилмустањкамкунї ва сохтани пулњо аз љониби мутахассисон анљом мешуданд, дар њељ сурат сел

кори 6-моњаи њашарчиёнро дар як дам шуста намебурд. Аљаб нест, ки солњои наздик бо омадани сел дењаи Сангдараи Боло аз харита бардошта шавад, зеро солњо боз роњи мошингарди онро сел мешўяду рафтуомади мошинњо ба ин дења камтар сурат мегирад. Аз нотавонии "одам" сел илњом гирифта, торафт њудуди зиндагии мардуми дар азоб мондаро танг мекунад. Сел мардуми ќадоБаи Лангарро дар љое ба мушкил рў ба рў сохта, ки тобистон ањолї барои оби полезї бо њамдигар вориди даргирї мешаванд. Дар се фасли сол ќадри об ба зар баробар аст. Масъулони љумњурї, вилоят ва ноњия барои пешгирии сел дар ќадоБаи Лангар мањз дар фасли боронгарињо чорањои рўякї меандешанд. Вагарна чаро дар ноњияи Њамадонию Фархор соњилњои дарёи Панљро мебанданду дар Мўъминобод як љўйбор обро ба танзим дароварда наметаво-

нанд!? Зимни сўњбат дарк мешавад, ки мардуми дар њолати ногувор ќарордошта аз шикоят кардан мењаросанд, то вакилони дењањо аз онњо норозї шуда, масъалаи бадарѓа карданашонро ба миён нагузоранд. Ќадобаи Лангар ва дењањои Туту Љарчеби ноњияи Мўъминобод шањри Душанбею ноњияи Данѓара нестанд, вагарна бо масрафи ќисме аз бурсњои хориљї мардум аз хатари сел эмин мемонданду мењмонони дохилию хориљї осуда ба зиёрати оромгоњњои орифони дини муќаддаси ислом Сайид Њасаншоњи Исфањонї ва Домулло Икроми Лангарї меомаданд. Ба аксхо нигариста, худ ќазоват кунед, ки то кадом дараља мардум дар азоб мондаанду масъулон ба љойи расидан ба дарди мардум, ба ќавле, "доира зада гаштаанд". Аммо бо ин доиразанї намешавад селро ором кард. Давлати ШОЊЭЪТИБОР

ФАРЁДИ АЌЛ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

5

М

етавон гуфт, ки ин яке аз пурбортарин сафарњои Президенти Тољикистон ба хориљи кишвар зарфи як соли охир аст. Сафаре, ки аз он сарвари давлати Тољикистон бо кулвори миллионњо доллар бармегардад. Ба назар мерасад ин бор њам шарикони чинии Њукумати Тољикистон ўро ноумед накарданд. Муоњадањои нави рушди иќтисодї ва ваъдањои маблаѓгузорињои нав бидуни шак як дастоварди азимест, ки ахиран ба он соњиб шудаанд. Дар аввалин дидор бо Эмомалї Рањмон Раиси Љумњурии Мардумии Чин Си Љинпин иброз дошт, ки кишвараш "минбаъд низ аз рушди босуботи иќтисодию иљтимоии Тољикистон ва тањкими асосњои истиќлоли давлатии ин кишвари дўсту њамсоя дастгирї хоњад кард". Дар дидор бо сарварони Чин президенти Тољикистон аз рушди њамкорињо миёни ду кишвар изњори ќаноатмандї кард ва гуфт, ки соли 2011 њаљми мубодилоти молу мањсулот миёни ду кишвар аз 2 миллиард доллари амрикої гузашта буд. Ин сафар, чуноне аз хабарњои расмї бармеояд, аз дидор бо раиси Бонки давлатии Чин Њу Хвэйбан оѓоз гардид ва мањз аз њамин мулоќот яќин шуд, ки сарвари давлати Тољикистон муваффаќ ба пуштибонии лоињањои созанда хоњад буд. Аз љумла Бонки давлатии Чин ва ширкати "Зи Љин" барои рушди Корхонаи муштараки тиллокоркунии "Зарафшон" 140 миллион доллар људо мекунад. Тибќи муоњадаи дигар Корпоратсияи миллии нафту гази Чин (CNPC) дар Тољикистон корхонаи коркарди нафт бунёд мекунад, ки неруи лоињавии он бештар аз миллион тонна мебошад. Ширкат ќасд дорад дар марњилаи аввал лоињаро 45 миллион доллар маблаѓгузорї кунад. Њамин тариќ дар њаљми мабалаѓгузории лоињањои иќтисодї Пекин дар љои аввал аст. Њамчуноне тањлилгари пажуњишгоњи тањќиќоти стратегии Русия Дмитрий Попов мегўяд, "Тољикистон метавонад аз ташаббусњои Чин бештар фоида ва манфиатњои тактикї бинад ва бозорњои дар муњосирамондаи худро бо ашёи на он ќадар гарони истењсоли Чин пур кунад ва ќарзњои нав гирад ва роњњои худро обод созад". Чин ба Тољикистон танњо дар самти рушди иќтисодї кўмак намекунад. Миёни ду кишвар њамкорињои њарбї низ дар љараённад ва ин кишвар кўмакњои зиёди њарбїтехникї низ мерасонад. Пекин дар таќвияти техникии нињодњое чун Гвардияи миллї, Вазоратњои мудофиа, корњои дохилї, Агентии назорати маводи нашъаовар, хадамоти марзбонї ќўмакњои бебозгашт кардааст. Агар аз сўе Чин маблаѓгузори аслї миёни кишварњои хориљї дар Тољикистон бошад, аз љониби дигар Тољикистон низ аз њељ мамлакати олам ба њадде, ки аз Чин аст, ќарздор нест. Имрўз ќарзи Душанбе аз Пекинро наздик ба 900 миллион доллар раќам мезананд, ки ќариб 40 дар сади ќарзњои хориљии кишварро ташкил медињад.

«

Сафари пурбори Рањмон ба Пекин Мо дар ду љањон ѓайри Хитой шарик надорем? Баъди сафарњои таќрибан бењосил ба кишварњои Аврупо президенти Тољикистон ба Пекин рафт, то бањри мушкилоти кишвараш сармояњои чиниро љалб созад.

Ќарзњои камфоиз Бонкњои Чин кореро, ки дигарон наметавонанд бикунанд, барои Тољикистон анљом медињанд. Чунончи, ќарзњои имтиёзнок ба мўњлатњои аз 10 то 20 солро ба ихтиёри сокинон ва ширкатњои хусусї мегузоранд. Њамчуноне сарвари Ассотсиатсияи сиёсатмадорони мустаъќили Тољикистон Абдуѓанї Мамадазимов мегўяд, Чин бо ин гуна ќарзњои имтиёзнок ва кўмакњои иќтисодї дигаронро тадриљан аз бозорњои Тољикистон берун мекунад. Ва дар њаќиќат агар ба бозори истеъмолї назар андозем, пас онро сарозер аз молњои пастсифати чинї мебинем.

Дар арафаи сафари президенти Тољикистон ба Чин матбуоти Русия истинодан ба манбаъњои номўътамад мољарои ѓасби заминњои Тољикистон аз љониби Пекинро дар миён гузошт ва ин њатто то ба имрўз идома дорад. Њарчанд иттилоъ расман тайид нашудааст ва њатто гузоришњои матбуотї њам ноќису бидуни далел буданд, вале таъсири сахте ба афкори љомеа расонданд.

Бахши муњими ин маблаѓњо барои навсозии роњњо ва дигар корњои бунёдкорї масраф шудаанд. Њоло аз пойтахт то Шимолу Љануби кишвар бахши муњими роњњои ноободи мероси Шўравии собиќ бо маблаѓи Чин обод шудааст, ки наќби Шањристон намунаи боризи њамкорињои роњсозї миёни ду мамлакат аст. Вале доираи ин њамкорињо мањдуд танњо ба роњсозї нест. Њоло бидуни кадом мушкил марду зани чиниро дар сохтмони иншоотњои гуногун, системаи телекоммуникатсионї ва ошхонаву тарабхонањои Тољикистон метавон мушоњида кард.

«

Њатто себу ноку маѓзу мавизро Тољикистоне, ки замоне бо мевањои шањдрезаш дар ќаламрави Шўравии собиќ машњур буд, имрўз аз Чин меорад. Махсусияти дигари њамкорињо миёни Тољикистон ва Чин он аст, ки Пекин пулро ба ширкатњои худ медињад ва онњо сохтмонро аз аввал то ба охир мустаќилона ба анљом мерасонанд. Ин боис мегардад, ки фасод дар объект роњ наёбад, чун масъули асосии сарфи маблаѓњо ва сифати кори анљомдодашуда худи ширкати чинї мањсуб мешавад. Вале нигаронии коршиносон аз шеваи пардохти ин ќарзњост. Афзоиши рўзафзуни

ќарз барои Тољикистоне, ки як иќтисоди варшикаста дорад ва њатто дар дањсолаи пешомад рушди иќтисодии он пешбинї намешавад, рўз то рўз ѓўтидан ба ќарзњои бигзор имтиёзнок њам бошанд, салоњ нест. Вале чї тавон кард, ки имрўз кишвар ба њамин ќарзњо њам мўњтољ аст.

Танњо ниёзи Тољикистон? Коршиносон таваљљўњи Чин ба Тољикистонро бештар дар мавќеи љуѓрофии кишвар вобаста медонанд. Тољикистон бо ноњияи мухтори Шинљон - Уйѓури Чин, ки яке аз минтќањои аз нигоњи иќтисодї неруманди ин кишвар мебошад, њаммарз аст. Дар ин вилоят њудуди 6 њазор корхонаи ќудратманди тавлидии Чин љо гирифтааст. Дар рушди пайвастаи он Пекин дар равобиташ бо Душанбе таваљљўњи хос мекунад. Ин иртибот имкон медињад, ки Чин ба сарчашмањои об, энержї, бозорњои фурўши мањсулоти худ аз тариќи Душанбе ба нукоти дигар роњ ёбад. Аз сўи дигар, тањлилгарон бар ин назаранд, ки Тољикистон метавонад ба Чин роњ ба сўи ќисмати Осиёи Љанубї, Шимоли Афѓонистон ва Љануби Турманистонро боз кунад. Ин аст, ки Чин низ ниёз ба њамкорињо ва иртиботњои наздик бо Тољикистон дорад.

Маскав - нигарон? Дар арафаи сафари президенти Тољикистон ба Чин матбуоти Русия истинодан ба манбаъњои номўътамад мољарои ѓасби заминњои Тољикистон аз љониби Пекинро дар миён гузошт ва ин њатто то ба имрўз идома дорад. Њарчанд иттилоъ расман тайид нашудааст ва њатто гузоришњои матбуотї њам ноќису бидуни далел буданд, вале таъсири сахте ба афкори љомеа расонданд. Аммо он чизе яќин буд, он буд, ки дар Маскав шади-

дан нороњатанд, ки Душанбе бо Пекин наздик мешавад ва эњсос мегардад, ки аз ин наздикшуданњо Кремл тањдиде ба манфиатњои худ эњсос мекунад. Муруре ба рўйдодњои охир ба он нукта таъкид мекунад, ки њамоно равобит миёни Душанбе ва Маскав хуб нест. Њарчанд Путин созишномаи низомї миёни Тољикистон ва Русияро, ки ахиран Думаи давлатии ин кишвар тасвиб кард, имзо намуд, Тољикистон таваљљўње ба муњокимаи парлумонии он накардааст. Дида мешавад, ки имрўз наздикї бо Пекин барои Душанбе назар ба ќаробат бо Маскав арзишмандтар аст. Маскав тўли ин бист соли охир, ки Тољикистон истиќлолияти худро эълон кардааст, аз шарики стратегї ба як кишваре табдил шудааст, ки њама гуна иртиботњои худро марбут ба чизе медонад. Масалан, маблаѓгузории лоињањои энержї ва иќтисодии худро ба он баста мегардонад, ки аз Душанбе гузаште дар ин ё он масъала дарёфт кунад. Ба назар мерасад, шартгузорињои пайваста шариконро аз њам дур месозад. Аз он ки Маскав тавонист ба ивази тамдиди њузури низомиаш ба Бишкек ќарзњояшро бахшад ва ваъдаи маблаѓгузории бунёди неругоњи барќї дињад, ба Душанбе кадом кореро ба ин иваз ваъда накард. Ба љуз тамдиди њузури бидуни иљозаи расмии муњољиронро то 15 рўз ва лаѓви бољи гумрукии маводи сўхт, ки он њам вобаста ба чанд шарти дигар аст. Аммо Чин ба ивази ин њама ќарзњо ва кўмакњои иќтисодиву бунёдкорињояш аз Тољикистон то ба њол тамаъ накардааст, ба љуз он ки тибќи як муоњадаи имзошуда дар соли 2002 ба бањси ќаламрав миёни ду кишвар нуќта гузошта шуд. Ба дигар маънї, он ќитъа аз хоки Тољикистон, ки гуфта мешавад то соли 1912 бахше аз империяи сулолаи Син дониста мешуд, тибќи як муоњада миёни ду мамлакат ба Чин дода шуд.

Фирўзи МУЊАММАД

6

МУШКИЛОТ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

Р

аёсати Вазорати корњои дохилї дар шањри Истаравшан алайњи ду хонандаи синфи 9уми шањри Истаравшан бо иттињоми вайрон кардани тартиботи љамъиятї парвандаи љиної боз кард. Сардори маркази матбуоти РВКД дар вилояти Суѓд Акбар Шарифов ба "Нигоњ гуфт, 10-уми май, соати 19:10 даќиќа, пас аз анљоми бозии футбол дар Варзишгоњи марказии шањри Истаравшан тартиботи љамъиятї даѓалона вайрон карда мешавад ва сангњо ба сўи бинои маъмурии варзишгоњ њаво дода мешаванд, ки дар натиља ду шишаи пластикии бинои мазкур мешиканад ва шахсони номаълум аз љойи њодиса ѓайб мезананд: - Дар рафти гузаронидани чорањои фаврї-љустуљўї ва истифода аз наворњои оперативї муайян карда шудааст, ки ин амал аз љониби ду ноболиѓ - яке соли таваллудаш 1996 ва дигаре соли таваллудаш 1995, ки њарду њам хонандаи синфи 9-ум мебошанд, содир шудааст. Онњо як адади шишаи тирезаро ваќти њаво додани санг мешикананд, ки арзишашон 34 ва 20 сомониро ташкил медињад. Оиди ин њодиса бо моддаи 237 - авбошї парвандаи љиної оѓоз карда шудааст.

"Љиноят" 10 май дастаи футболи "Истаравшан" дар варзишгоњаш дастаи "РегарТадАЗ"-и шањри Турсунзодаро ќабул намуда, бо њисоби 3 бар 2 шикаст хўрд. Аммо голи охирин, ки мењмонон вориди дарвозаи "Истаравшан" карданд, мухлисонро сахт норозї кард ва ин боиси бетартибињо дар варзишгоњ шуд. Файёз Султонов, раиси Федератсияи футболи шањри Истаравшан, ба "Нигоњ" гуфт, довар аввал голро њисоб накард ва маротибаи дигар голро ба њисоб гирифт, ки ин мухлисонро нороњат кард, аммо ягон хел љангљол нашудааст ва ягон кас каси дигарро назадааст:

шон онњо метавонистанд вазъи сиёсии кишварро ноором кунанд. Аммо бино ба манобеи дигар, норозигињои мухлисони "Истаравшан" бештар аз он будааст, ки масъулин тасвир мекунанд. Онњо пас аз хориљ шудан ба сўи стадион, њамчун мањалли беадолатї, санг партоб кардаанд.

"Љазо"

Голи "њаром" Чї тавр доварони футбол вазъи сиёсии Тољикистонро ноором мекунанд?

- Бо айби як-ду довар мардум нороњат шуданд. Њамин ќадар гапро баъзе маќомотњо гирифтанду бетартибї шуд, гуфтанд. Дар ин бозї ќариб 10 њазор мухлис иштирок дошт. Бозї соати 17 оѓоз шуда, ба дараљаи олї мегузашт. Дар ќисмати дувуми бозї, таќрибан, даќиќањои 84 -85 як бозингари "Регар" аз њолати берун аз бозї гол зад. Њамин голро аввал довари пањлу ва баъд мобайнї њисоб накарданд, аммо баъд ба њисоб гирифтанд. Мардум норозї шуданду њамин лањза бозї ба охир расид. "Истаравшан" бо њисоби 3 бар 2 бозиро бохт. Мухлисон бо њамин норозигї баромада рафтанд ва дигар ягон њолат нашудааст. Намояндагони сохторњои ќудратї то пароканда шудани мардум бо маќсади рух

надодани ягон њодиса вазъиятро назорат карданд. Ягон довару мењмон осеб надид. Мо онњоро гуселондем. Аммо шахсан ба назди доварон рафта гуфтам, ки ин рафтори шумо рушди футбол дар Тољикистонро метавонад ба ќафо партояд. Аммо Умед Юсуфов, як мухлис ва иштирокчии бозї аз шањри Истаравшан, мегўяд, ваќте доварон ѓайриќонунї голи "њаром"-ро ба њисоб гирифтанд, мардум сахт норозї шуд: - Голи сеюмро як маротиба њисоб накарданд, аммо пас аз фишори бозингарони "Регар - ТадАЗ" ба њисоб гирифта шуд. Рафтори доварон ѓайриќонунї буд, ки мухлисон ба шўр омаданд. Онњо бояд пеши ќонун љавоб гўянд, зеро бо ин кора-

Асрор Шораљабов, раиси клуби "Истаравшан", ки 13 май дар љаласаи 10 роњбари Федератсияи футболи Тољикистон ширкат кардааст, ба "Нигоњ" гуфт, пас аз пурра маълум кардани вазъият гунањкорон љазои худро гирифтанд, аз љумла, довар Рустам Холов ва нозири бозї Рањим Шарифов ду моњ аз доварї мањрум карда шуданд: - Бо ќарори Кумитаи назорату ахлоќи Федератсияи футболи Тољикистон Сафаралї Каримов, њимоятгари "Регар-ТадАЗ", ки байраќчаи ёвари сардоварро кашида гирифта, бо он ба шиками ў зада буд, як сол аз њаќќи ширкат дар њамаи мусобиќоти ФФТ мањрум ва 5 000 сомонї љарима шуд. Бозингари "Истаравшан" Улуѓбек Абдулњаев аз як бозї мањрум шуд ва 300 сомонї љарима месупорад. Чанд сол пеш низ пас аз бозї байни дастањои "Истаравшан" ва "Хуљанд" љанљоли калон шуда, аз рўи маълумоти ѓайрирасмї, наздики 40 оинаи мошинњои мењмононро шикаста буданд. Он замон њам ин њама бо гуноњи довар рух дод. Акнун њоло ба сабаби рафтори ѓайрињирфаии доварон алайњи ду ноболиѓ парвандаи љиної боз шуд ва гўё бо њамин масъала њалли худро ёфт. Лекин касе ба умќи ин нукта меравад, ки Тољикистон Аврупову Русия нест ва то кай бо хатои доварон бояд нооромї рух дињад? Њамон беназмињо дар Кўлоб пас аз бозии "Равшан" ва "Истиќлол" дарс нашуд?

Афзал БОСОЛИЕВ

"Боѓи пойтахт" - тарњи нокомил? Чаро њангоми тарњрезии калонтарин боѓи истироњатии Душанбе сохтмони як таваќќуфгоњ фаромўш шудааст?

Номи калону… Боѓи пойтахт аз рўзњои аввали ба истифода дода шуданаш "проблема"дошт. Баъди як муддат ба истифода дода шуданаш, дубора дарњояш баста шуданд ва... сохтмони боѓ идома ёфт. Њоло як мушкили дигари ин боѓ доѓ мешавад, ки на фаќат истироњаткунандагон, балки сокинони гирду атроф ва наќлиёти роњи канори боѓро њам ранљ медињад. Набудани як таваќќуфгоњи махсус. Њар бегоњ, ки мардум ба ин боѓ барои истироњат меоянд, дар назди он як анбўњи калони мошинњо пайдо мешавад. Ронандагон маљбуранд ба cабаби набудани таваќќуфгоњ, мошинњои худро дар ду тарафи роњ гузоранд. Ин барои дигар наќлиёти шањрї, аз љумла, хатсайрњои 17, 26, ки самти њаракаташон аз назди ин боѓ мегузарад, мушкил эљод кардааст. Як ронандаи хатсайри 17, ки аз гуфтани номаш худдорї кард, дар сўњбат ба "Нигоњ" изњор дошт, ки муштариён аз чанд даќиќа банд шудани роњ норозиёна аз мошин фаромада, нисбати ронанда суханњои даѓал гуфта, мераванд.

Директори боѓ: "Ин ба ман дахл надорад" Дар пайи љўстуљўи сабабњои ин рањбандон ё танбашавии мошинњо ба директори "Боѓи пойтахт" мурољиат кардем. Гулчењра Шарипова намедонист, ки дар лоињаи боѓ таваќќуфгоњ барои наќлиёт муќаррар шудааст, ё не. Ў танњо гуфт: "Ин ба масъулияти ман дохил намешавад. Вазифаи ман танњо нигоњубини да-

БДА куљост?

руни боѓ аст. Ба беруни боѓ ман кордор нестам". Гулчењра Шарипова моро ба назди Раёсати сохтмонњои асосии шањри Душанбе роњнамої кард. Аммо дар ин раёсат, ки фармоишгари ин боѓ ба њисоб меравад, бинобар дар рухсатии мењнатї ќарор доштани сардораш Саидшариф Анваров касе ба саволи мо мушаххасан посух надод. Иљрокунандаи вазифаи сардори раёсат Сафар Муродов ба "Нигоњ" гуфт, мушахассан наметавонад

«

бигўяд, ки дар лоињаи ин боѓ барои таваќќуфгоњ љой нишон дода шуда буд, ё не, дар рў ба рўи "Боѓи пойтахт" як майдони теннис ва ќасри об сохта хоњад шуд ва баробари сохтани ин иншоотњо дар назар аст, ки барои 300-500 мошин таваќќуфгоњ низ сохта шавад. Бино ба гуфтаи ин манбаъ, бояд то моњи август тендер баргузор шуда, моњи август сохтмони он шурўъ шавад. Ќасри теннис 300 ва ќасри об 2000 њазор љой хоњад дошт.

Њар бегоњ, ки мардум ба ин боѓ барои истироњат меоянд, дар назди он як анбўњи калони мошинњо пайдо мешавад. Ронандагон маљбуранд ба cабаби набудани таваќќуфгоњ, мошинњои худро дар ду тарафи роњ гузоранд.

«

Пањлуи дигар - бемасъулиятии Бозрасии давлатии автомобилї ё БДА аст. Ин нињод исрор меварзад, ки дар назди "Боѓи пойтахт" кормандони БДА мошинњоро назорат мекунанд. Аммо тибќи мушоњидањои мо, кормандони ин нињод дар ин љо набуданд, агар ду-се низомипўши назди дарвоза кормандони БДА набошанд. Хуб, агар, дарвоќеъ, кормандони БДА дар ин љо бошанд, пас, ин анбўњи мошинњо аз куљост? Дар раёсати БДА дар шањри Душанбе ба мо гуфтанд, ки њар бегоњ кормандони онњо назди ин боѓро назорат мекунанд: "Ду навбат њама ваќт кормандони БДА њастанд". Аз Абдулќодир Камолов, як корманди БДА дар шањри Душанбе, мепурсем: - Оё гузоштани мошин дар назди ин боѓ аз рўи ќонун мумкин аст?

- Аз рўи ќонун мумкин нест.

- Агар иљозат набошад, пас, барои чї шањрвандон мошинњои худро ин љо мегузоранд?

- Таваќќуфгоњ надорад, дар куљо монанд? Дар аксари кулли давлатњои хориљї барои ин гуна љойњои истироњатї таваќќуфгоњњои махсус барои наќлиёт месозанд. Инро аз оѓози сохтмон ба назар мегиранд. Аммо тањќиќи мо нишон дод, ки њангоми тарњрезии "Боѓи пойтахт" касе дар ин бора фикр накардааст. Як кори ѓайрињирфаї...

Муллораљаб ЮСУФЇ

ЭЪТИРОЗ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

7

"Ќуллаи љавонони мусалмон" Аз 17-ум то 23-юми май дар Тољикистон њафтаи љавонон мегузарад Дар ин миён барномањои фарњангиву маънавї ва дигар чорабинињо баргузор гаштан доранд. Вохўрии Президент Эмомалї Рањмон бо љавонони кишвар дар 23-юми май ба гунае анљоми њафтаи љавонон мешавад. Њафтаи онњое, ки беш аз нисфи ањолии Тољикистонро ташкил намуда, бевосита пойдориву рушди иќтисоди кишвар ба рўи шонањои онњо такя мекунад. Такя ба маънои томаш. Аксари нерўи ќобили мењнат дар кишвар аз њисоби љавонњо буда, бештари муњољирони кориро низ мањз љавонњо ташкил мекунанд.Муњољирон бошанд, маблаѓи баробар ба 46 %-и Маљмўи мањсулоти дохилии кишварро таъмин мекунанд. Наздики 70%-и ањолии Тољикистонро мардуми то 35-сола дар бар мегиранд. Њарчанд аз нигоњи биологї љавон гуфта, то 29солањоро дар назар доранд. Ба маълумоти пешнињоднамудаи сомонаи www.chartsbin.com 33,9%-и ањолии Тољикистонро нафарони зери 14-сола ташкил менамоянд. Тавре дар љадвали ин сомона дар меёбем, тибќи њисобњои соли 2011 беш 2 млн. 587 њазор нафар ањолии Тољикистонро то 14-солањо ташкил намуда, аз ин њисоб 1 млн. 316 њазору 623 нафар писар ва 1 млн.

270 њазору 899 нафар духтарњо мебошанд. Нисбат ба бештари давлатњои љањон Тољикистон дорои мардуми љавон ба њисоб меравад. (ниг. Љадвали №1) Онњо дар Тољикистон аз ќишри осебпазири љомеа мебошанд. Њар падидаву љараёни нав, мушкилоту шикасти анъанањо ва паёмадњои раќобатњои сиёсї мањз бо истифода аз нерўи љавонњо таљриба гардида, дар амал роњандозї мешавад. Воќеоти чанд соли ахир дар бархе аз кишварњои њамсояву собиќ Шўравї ва кишварњои љањони араб нишон дод, ки нерўи эътирозии љавонон дар иваз намудани њукуматњо васеъ истифода мегардад. Иљтимоъшиноси машњури амрикої Самюел Њантингтон бошад, ба он бовар аст, ки кулли инќилобњои љањон, шуруъ аз инќилоби Кромвел дар Инглистон, то Инќилоби исломї дар Эрон ба њиссаи љавонон дар нуфуси ањолї зич рабт дорад. Зиёда аз ин, ў ба исрор менависад, ки кишварњои мусулмоние, ки дар шумораи умумии ањолияш љавонони то 29-сола беш аз 21 %-ро ташкил медињанд, њатман (!) ба инќилоб рў ба рў хоњанд шуд. Ин феноменро ў "ќуллаи љавонони мусулмон" номидааст. Алњол, дар таркиби нуфуси ањолии кишвар то 29-солањо беш аз 35 дарсаданд. Онњое, ки мушкилоти тањсил, љои кор ва манзил доранд. Онњое, ки моил карданашон ба зуроварї кори осон мањсуб мешавад, зеро камсаводанду инро сабаб низоми заифи маориф ва тањсили дастнорас аст.

Тањсили дастнорас Аввалин масъалае, ки њар љавони соњибирода, пас аз хатми мактаби тањсилоти умумї ба он рў ба рў мегардад, интихоби касб ва идомаи тањсил дар донишгоњњо мебошад. Шумораи муассисањои тањсилоти олии касбї дар Тољикистон ба 29 мерасад.. Айни замон муаассисањои олии касбї 151 000 донишљўёнро ба тањсил фаро гирифтаанд. Аз ин миён 91 100 ё 60, 3 %-и донишљўён шартномавї, яъне маблаѓ супорида тањсил менамояд ва 59 900 ё 39,7 % аз њисоби буљаи давлат тањсил менамоянд. Њар сол њудуди 39-40 њазор љавонон ба макотиби олии кишвар дохил мегарданд. Аз љумла, соли 2012 ба муассисањои тањсилоти олии касбї зиёда аз 38 730 нафар дохил шудаанд, ки 13 920 нафар буљавї ва зиёда аз 24 810 нафар шартномавї ќабул шудаанд. Ба гуфтаи масъулини вазорати маорифи Тољикистон ќиммати шартномаи солона дар муассисањои олии касбии кишвар аз 400 то 1800 доллари ИМА-ро ташкил медињад. На њар оила бо ин ќиммат ва дигар масрафњое, ки барои дохил шудани фарзанд харљ зарур аст, фарзандашро соњибкасб карда метавонад. Донишљў доштан дар оилаи тољик машаќќат аст. Агар љавоне дар Душанбе ба таври шартномавї тањсил намояд, барои як соли тањсил њеч не 12-15 њазор сомонї ба љуз шартномаи донишгоњ бояд харљ намояд. Барои мисол, масрафи яксолаи як донишљўи шикастанафси таќводори дењотї, ки 10 моњ дар Душанбе зиндагї мекунад, њар моњ барои

Бекорї ва инќилоб Љавононии Тољикистон мушкили тањсил, љои кор ва манзил доранд, ки дар сурати њал нашудан, онњоро ба осонї омили асосии инќилоб карда метавонад. иљора 400 сомонї пардохт дораду, њар моњ камаш 400 сомонии дигар барои хўрок ва дар як соли иборат аз чор фасли сол 2000 сомонї барои либос ниёз дорад. Барои санљишу имтињонњо ва хариди китоб 800 сомонї људо мекунад, бар зами ин 700 доллари ИМА шартномаи донишгоњро њар сол бояд дар ибтидои соли тањсил пардохт кард. Ин маблаѓ њатто барои падаре, ки соле 12 моњ дар Русия мардикорї мекунад, осон нест, зеро 14 200 сомонї ё 3 њазор доллари ИМА-ро ташкил медињад. На њар як волидайни љавон ризо мешаванд, ки бо сарфи чунин маблаѓ соњибкасб гарданд. Ва њар сол ќиммати зист дар шањр боло меравад. Яке аз сабабњое, ки оилањоро бо сарфи чунин маблаѓ моил мекунад, гурез аз хизмати њарбї мебошад. Ин омил дар навбати худ боиси поин рафтани нуфўзи донишгоњњо низ мегардад, ки ба њар ќиммате набошад, љавонњо талош мекунанд, ки дохил шаванд то ба хизмати њарбї нараванд. Дар натиља, њатто донишљўёни курсњои сеюму чорум ному насаб ва тарљумаи њоли худро навишта наметавонанд. Маълумоти олї доштан акнун дар Тољикистон маънии љойи кор ёфтан надоранд.

Љои кор Њар сол ба бозори мењнати Тољикистон 150-180 њазор ќувваи нави ќобили мењнат ворид мегардад. Даќиќ аст, ки бозори мењнати кишвар имрўз тавони таъмини чунин шумораро бо љои кори арзанда надорад. Барои таъмини 150 њазор нафар њукумати Тољикистон дар 260 рўзи корї бояд њар рўз 57,6 љойи корї офарад, аммо 10 %-и инро њам карда наметавонад. Тибќи њисобњои коршиносон ин раќамњо њар сол дар њолати афзўдан ќарор дорад. Аз љумла дар давоми 22 соли истиќлолият сафи љавонон (ањолии дар синну соли 15 то 30) якуним маротиба

(58,4%) афзудааст. Ба нишондодњои оморї дар соли 2015 беш сеяки ањолии кишварро љавонњо ташкил хоњанд дод. Баробар набудани рушди бозори мењнат ба афзоиши ањолї ба боло рафтани шиддатнокии љомеа оварда мерасонад. Имрўз беш аз сеяки нерўи ќобили мењнати Тољикистон дар Русия ќарор дорад (беш аш 1,1 млн. нафар), ки мувозинати бозори мењнат аз њисоби онњо то љое дар њолати маъмулї ќарор дорад. Аксарияти муњољирони корї љавонњоянд. Мувоффиќи тадќиќоти сотсиологие, ки аз љониби Маркази тадќиќоти стратегии назди Президенти ЉТ дар соли 2009 гузаронда шудааст, 31%-и муњољиронро љавонњои аз 18 то 25 сола, 39%-ро љавонони синни 26 то 35 сола ташкил медињанд(www.mts.tj). Дар њамин њол, њукумати феълї ягон барномаи офаридани љойњои корї махсус барои љавонон надорад.

Фароѓати љавони тољик

120 сол интизори манзил Њуќуќ ба манзил аз њуќуќњои конститутсионии шањрванд мебошад. Дар Сарќонун гуфта мешавад, ки ин њуќуќ бо роњи сохтмони манзили давлатї, љамъиятї, кооперативї ва хусусї таъмин карда мешавад. Соњиби манзили зист гардидани љавонони тољик аз масъалањои умда ба шумор меравад. Агар љавоне дар нињодњои давлатї кор кунад, бо маоши аз 600 то 1000 сомонї барои хариданї хонаи як њуљрагї дар шањри Душанбе, ки ќиммати он имрўз аз 26-27 њазор доллари ИМА оѓоз мешавад, бояд ба камаш 120 сол 1000 сомонї маош гирад. Барои соњиби манзил шудани љавони муњољир њеч не бояд мўйи сарашро дар Русия сафед карда баргардад, яъне бояд дар сохтмон њадди аќќал 6 сол кор кунад, то соњиби манзил гардад. Ќиммати хона дар дигар шањрњои Тољикистон низ мутаносибан аз ќиммати ман-

Љадвали №1

Давлат

Писарњо то 14 сола

Духтарњо то 14 сола

зил дар Душанбе он ќадар тавоффути калон надорад. Аз љумла ќиммати хонаи якњуљраї дар Хуљанд 15-25 њазор доллар, дар Ќурѓонтеппа 15-22 њазор, Истаравшан 15 њазор арзиш доранд. Албатта, ин хонњоест, ки як љавони одии тољик дар марњалаи аввали оиладориаш ба он ниёз дорад. Аммо бо даромаде, ки дорад, ки то охири оиладориаш ба он дастёб шуданаш зери суол аст. Дар њамин њол, њукумати Тољикистон ањ њар тонна сементе, ки аз Эрон бо нархи 29-35 доллар харида мешавад, яъне як лингааш 1,5-1,7 доллар харида мешавад, 30-32 доллар бољ мегирад ва фоидааш аз истењсолкунандаи семент бамаротиб зиёд аст. Дар чунин вазъ телевизионњои њукуматї барои љавонон аз тафрењ фаќат консертњои сарояндањои музофотиро пахш мекунад.

Афѓонистон

Бо фоиз то 14 сола 42.3

Сол

6,464,070

6,149,468

2011 est.

Белоруссия Чин Эрон Ќазоќистон Ќирѓизистон Русия Тољикистон Туркманистон Ўзбакистон

14.2 17.6 24.1 21.6 29.3 15.2 33.9 27.5 26.5

699,048 126,634,384 9,608,342 1,709,929 834,024 10,818,203 1,316,623 696,749 3,817,755

660,130 108,463,142 9,128,427 1,637,132 801,750 10,256,611 1,270,899 679,936 3,635,142

2011 est.

2011 est.

2011 est.

2011 est.

2011 est.

2011 est.

2011 est.

2011 est.

2011 est.

Машѓулиятњои анъанавии тафрењї ва дилхўшї барои љавонњои тољик гуштингирї, бўзкашї ва дигар маъракањо буд,ки имрўз аз байн рафтаанд. Љойи чунин машѓулиятњоро футбол, волейбол, теннис, оббозї, рафтан ба кинотеатр, марказњои дилхўшї ва амсоли инњо гирифтаанд. Чунин нуктањо дар ягон гўшаи шањри Душанбе ройгон нест ва дар дари њиљ кадоми онњо "тарњи иљтимоии њукумат" навишта нашудааст. Соати бозии тенниси рўи миз аз 10 сомонї оѓоз мешавад, оббозї дар њавзњое, ки шароити хубе доранд, 600 сомонист, камтарин билети кинотеатрњо 25 сомонї нрх дораду майдони футболу волейбол дар љойе ройгон нест. Агар гўем, ки љавонњои мо аз фароѓати шоистае, ки бояд насиби њар инсон бошад таќрибан мањруманд, хато нахоњем кард. Дар чунин њолат рўй ба DVD-ву тамошои филмњои туркї меоранду агар антенањои моњвораї дошта дошанд, шабакаи телевизионии К+ тамошо мекунанд. Инро аз дигарон дида, "дўстон"-и њукумати хубтар дарк кардаанд. Аммо гумон аст, ки масъулини њукумат хулосањои зарурї бардоранд. Ба љойи хулоса Њолати дар боло зикршуда, то љое баёнгари муносибати њукумат ба љавонон мебошанд. Мушкилоти љавонњо талаб менамояд, ки ба он на чун мушкилоти ќишри алоњида, балки чун мушкилоти имрўзу ояндаи давлату љомеа муносибат бояд кард. Рушди љавонон дар Тољикистон њаммаънову њамвазн бо рушди Тољикистону сулњу субот дар он аст. Аммо то чи њад масъулини тасмимгиранда, ба дарки ин нукта мерасанд, суоли матрањ аст.

Азамати ВАЊЊОБ

РАНДА

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

8

Њероин дар ќатори Душанбе - Маскав, масъули боздошт дар Бадахшон Агентии назорат бар маводи нашъаовар рањгум задааст? Бо гузашти њудудан як моњ дуюмин бор аст, ки ќаторањои Тољикистон дар Русия чун интиќолдињандаи маводи мухаддир мавриди иттињом ќарор мегиранд. Моње ќабл мо ин гуна даъвоњоро дар сатњњои дипломативу давлатї ва матбуотї рад карда будем. Аммо 15 май аз як вагон 80 кило њероин дар истгоњи Оќсарой кашф ва мусодира шуд. "Нигоњ" кўшиш кард вазъи дохилро тањлил кунад, ки чаро мо пайваста њадафи тири маломат ќарор мегирем? Маълум гардид, ки созмондењи кор на ба он њаддест, ки давлат тавонад аз он ифтихор кунад. Њанўз ба суолњои се њафта пеш ирсолкардаи "Нигоњ" аз Агентии назорат бар маводи нашъаовари назди Президенти Љумњурии Тољикистон посух нарасида, хабари боздошт ва мусодираи 80 кило њероин дар ќаторае, ки аз шањри Душанбе ба самти Маскав њаракат карда буд, расонаї шуд. Хабар рўзи панљшанбе, 16 май пахш гардид, вале то ба ин соатњо, ки маќола навишта мешуд, таъйид ё такзиби расмии он аз љониби хадамоти зиддимухаддиротии кишвар нарасид. Ва мо њам бо њамин иктифо кардем, яъне ин бор русњо хабари бардурўѓ интишор надодаанд. Танњо радиои "Озодї" бо такя ба манбаъњои худ иттилоъ дод, ки Агентии назорат бар маводи нашъаовари назди Президенти Љумњурии Тољикистон аз роњњои дипломатї хостааст, то маќомоти зирабти Русия ба ќазия рўшанї андозанд. Ва он њам дар ин шакл аст: ин миќдор мухаддирот дар вагон аз Тољикистон бор карда шудааст ва ё аз нимароњ аз ягон кишвари дигар. Рўзи шанбе, баъд аз зўњр хабари "Озодї" низ аз сайти он ѓайб зад. Ва мо бидуни он ки аз касе чизе пурсем, ба ин хулоса расидем: Агентї чунин дархосте накардааст ва ё аз мурољиаташ, ки мехост пинњон бошаду ногањон расонаї шудааст, пушаймон аст. Ва нуктаи дигар, дар њассостарин давраи равобит миёни ду кишвар Хадамоти назорати маводи мухаддири Русия тўњмат намезанад. Ва боз ин дар њолест, ки мањз њамин хадамот аз ташаббускорони кўмак дар мубориза бо мухаддирот дар Тољикистон аст ва худи љаноби Иванов назари хайрхоњонае дар ин замина дорад. Вале ин бор сарвари Агентї, ки рўйдод як минус дар фаъолияти нињоди

ўст, метавонад ба мўъљиза умед бандад: шояд, аз роњ касе ё гурўње онро бор карда бошад. Аммо дар њар сурат боз њам тољикон гунањкоранд, чун ќатора моли Тољикистон аст. Аллакай, 17 май эълон шуд, ки на ду, балки чор роњбалади вагон боздошт шудаанд. Ва дар њамин хабар омада: "Ин чор тан аз љумлаи шахсонеанд, ки њанўз тирамоњи соли гузашта вурудашон ба Русия мамнўъ шуда будааст. Хадамоти махсуси Русия ин афродро ба ворид сохтани 208 кило њероин ба ин кишвар гумонбар медонанд. Дар ин бора "Эхо Москви" истинодан ба суханони Виктор Иванов хабар дод ва сарвари идораи зиддимухаддиротии Русия илова кардааст, ки маълумоти муфассали мусодираи ин 80 кило маводи мухаддир дар базаи маълумоти компутарї ворид карда шудааст ва пинњон њам нест.

Рогозин дигар инро сиёсї намедонад Мусодираи ин миќдор њероин дар Русия бори дигар Рогозин ва командаи ўро забондароз кард. Аз он ифтихор карданд, ки сари даъвои худ дар мавриди мамнўъ кардани њаракати ќаторањои Тољикистон ба Русия њаќ буданд. Пас, иддаои соњибмансабони мо, ки ќаблан нуќтаи назари њамтоёни руси худро такзиб мекарданд ва вагонњои худро тозатарину беайб медонистанд ва њатто, инро як кўшиши ѓасби бозори роњи оњан аз љониби доирањои манфиатљўи Русия ќаламдод мекарданд, интиќоли маводи мухаддир аз ин тариќро рад менамуданд, чї шуд?

Мантиќи давлатдорї далолат ба он мекунад, ки баъди даъвоњои рогозинњо мебоист маќомот њушёртар муносибат мекарданд ва тафтишу санљиши вагонњоро, њадди аќал, барои ноњаќ баровардани даъвои Онишенко барин њангоматалабон љиддитар ба роњ мемонданд. Вале, мутаассифона, чунин нашуд. Њанўз моње аз даъвоњо сипарї нашуда, на 4 ва на 10, балки 80 кило њероин аз вагони ќатораи Тољикистон мусодира шуд, ки хеле малењ гўем, барои нињодњои ќудратии кишвар ва бахусус, Агентии назорати маводи нашъаовар шармандагие беш нест. Мухаддирот бо грамму миллиграмм фош мешуд, касе наметавонист айбгузорї кунад, вале ваќте 80 кило интиќол меёбад, пас, њаќќе нахоњем дошт, даъвои давлатмардони русро рад кунем. Ва Рогозин њам эълон дошт, ки аз ин ба баъд масъала љиддитар баррасї хоњад шуд. Њоло комиссияи махсус созмон дода шудааст, вазъро комил ва њамаљониба меомўзад ва то охири моњи љорї пешнињодоти худро ба њукумат ирсол мекунад. Ноиби сарвазири Русия дар сўњбаташ бо нашрияњо эълон дошт, ки сиёсї љилва додани масъаларо аслан, ќабул надорад. "Ман дар оянда низ мекўшам аз созмонњо ва маќомоти зидахл иљрои он чизеро талаб кунам, ки дар Конститутсия навишта шудааст", - гуфтааст вай. Шуморо, хонандањои азиз, намедонем, вале мо сурх шудем ва инро як омили дигари сарпастии миллат донистем, ки бори гуноњ пурра сари маќомоти њифзи њуќуќ, Хадамоти роњи оњан, гумрук ва Агентии назорати маводи мухаддир аст. Ќатора бо 80 кило њероин на аз шањри Кўлоб ё нукоти дигари кишвар, балки

мањз аз шањри Душанбе ба самти Русия њаракат кардааст. Дар саристгоње, ки то љое мантиќ далолат мекунад, њам милитсияи роњ, њар гумрук ва њам Агентии назорати маводи нашъаовар бояд намояндагї дошта бошанд ва онњо масъуланд вагонњоро сар то по тафтиш кунанд. Ин боз дар њолест, ки Агентї дорои маркази кинологие мебошад, ки дар Осиёи Марказї камназир аст ва то љое аз хабарњо мехонем, ин марказ, њатто, салоњияти баргузории дарсњои омўзишї на танњо барои кормандони Хадамоти зиддимухаддиротии кишвар, балки Афѓонистон ва дигар давлатњои њамсояро дорад. Њељ мушкиле надошт, агар ин нињоде, ки масъул ва њамоњангсози мубориза бо маводи мухаддир дар кишвар аст, аз сагони бўгири худ истифода мекард ва ба хотири он ки давлатмардони кишвари њамсоя забондарозї накунанд, санљиши вагонњоро бо истифода аз ин сагњои хидматї ба роњ мемонд. Мутаассифона, ин кор сурат нагирифтааст. Дар њар кишвари дигар мебуд, њукумат зуд вокуниш нишон медод, сарварони ин нињодро мепурсид, вале чун ин љо Тољикистон аст, њоло касеро парвои он нест, ки аз касрати чанд тан миллат беобрў шудааст.

Корњо чї хел? Љиѓел! Се њафта пеш мо баъди он ки тамосњоямон бо масъулини ситод ва хадамоти матбуотии Агентї ба љое нарасид (яке аз масъулини ин бахш рухсатї будани худро бањона пеш меовард, ки аз ќазия хабар надорад ва дуюмї, ваъда медоду посух ба савол кашол меёфт), ба генерал Рустам

САДОИ МАРДУМ

3%

3%

Барои ман ф арќ надорад

Натиљаи назарсанљии ахири TojNews маълум кард, ки 35 дарсад (144 нафар) аз пурсидашудагон омодаанд ба митинги «Мовароуннањр» њамроњ шаванд. Ин чї њамоиш будааст?

11%

М итингњои солњои 90-ум бас будагист!

Ња, агар ваќт ёбам, меравам

Бале, њатман, иштирок мекунам!

1%

На, вале зарардидањо њаќ доранд

Не, мабодо љанљол шавад

Не, ќатъиян не!

34%

10%

35 % ОМОДААНД БА МИТИНГИ «МОВАРОУННАЊР» РАВАНД

35%

4%

34% (140 нафар) аз иштирокчиёни ин назарсанљї, ки зери унвони "Аз митинги "Мовароуннањр" љонибдорї мекунед?" гузаронида шуд, варианти " На, вале зарардидањо њаќ доранд"-ро интихоб кардаанд. Ба њамин минвол, 11% (44 нафар) аз миттинг дастгирї мекунанд, вале рафтани худро вобаста ба вазъият дониста, ба варианти " Ња, агар ваќт ёбам, меравам " раъй додаанд. 10% (41 нафар) аз баргузоршавии ин митинг розї набуда, гузинаи "Не, ќатъиян не!"-ро интихоб кардаанд. 4% (15 нафар) бар инанд, ки аз баргузории митинг суде нест ва онњо ба вари-

анти "Барои ман фарќ надорад" овоз додаанд. Гурўњи дигар - 3% (12 нафар)-и вариантњои "Митингњои солњои 90ум бас будагист!" ва "Ин чї њамоиш будааст"-ро интихоб кардаанд. Дар ин назарсанљї њамагї 1 дарсад (4 нафар) аз баргузории митинг њарос доштаанд, ки варианти нињоии "Не, мабодо љанљол шавад"-ро пайк задаанд. Ин назарсанљии виртуалї бо супориши њафтаномаи "Нигоњ" тўли як њафта аз 15 то 21-уми майи 2013 дар байни хонандагони ОИ Tojnews гузаронида шуд ва дар он 415 нафар иштирок доштанд.

ОИНИ ДАВЛАТДОРЇ

Назаров шахсан занг задем. Эшон сарењан гуфтанд, ки то пагоњ ба саволњоятон посух мегиред. Ба дунболи ин занги телефонї љонишини сардори ситоди Агентї Саъдулло Рањматуллоев ба мо телефон зад ва суолњоро дубора навишт. Сеюмин шумораи "Нигоњ" омода мешуд, вале посухи Директори Агентї баъди зангњои пайваста баъд аз зўњри рўзи 21 уми май дастарс шуд. Ин замоне буд, ки кор ба ќавли мардум, аллакай, љиѓел шуда буд. Пурсишњои "Нигоњ" дар оѓоз рабте ба ќатораи боздоштшуда надоштанд, чун он замон ин иттифоќот пеш наёмада буд. Мо танњо мехостем бо рўшанї андохтан дар љараёни мубориза бо маводи мухаддир дар кишвар ба дигарон њамовоз бошем ва бо далелњо собит созем, ки бинед, мо, њатто, дар дурдасттарин марзњо намояндагони худро эъзом кардаем ва онњо фалону фалон корњоро анљом медињанд. Вале њоло мебинем, ки ин ду масъала чандон аз њам људо њам нестанд. Яъне агар њудудан 50 корманди соњибтахассуси ин нињод муддати бештар аз 9 моњ дар ВМКБ намебуданд, баъди изњороти Рогозину Онишенко Агентї, шояд, бахши роњи оњаниву фурудгоњии худро таќвият мекард ва имрўз эњтимоли он вуљуд медошт, ки он 80 кило дар Душанбе мусодира мешуд, на дар Маскав. Пас, суоли матрањ ин аст: кормандони Агентї баъди эътидоли вазъ дар Бадахшон дар он вилоят чї мекунанд?

Аз "Кўкнор" то таблиѓот Тавре ишора шуд, кормандони Агентї соли гузашта барои љилавгирї аз рўйдодњои хунин дар Бадахшон ќатори дигар сохторњои ќудративу маќомоти њифзи њуќуќ ба ин сарзамин эъзом шуда буданд. Баъди анљоми амалиётњои низомиву барќарории субот маќомоти њифзи њуќуќ тадриљан неруњои худро берун кашиданд, вале Агентї бо каме коњиш додани теъдоди кормандонаш дар ин минтаќа боќї монд ва њоло њам, ки аз он рўзњои хунин њудудан як сол сипарї мешавад, вале кормандони он њар моњ бо иваз кардани якдигар ва эъзоми афроди нав бо навбат посдорї мекунанд. Дар оѓоз ваќте њама неруњо аз хоки Бадахшон берун шуданд ва Агентї, баръакс, ќувва эъзом кард, сару садоњое дар матбуот ба вуљуд омаданд, ки магар њоли Бадахшон боз вањим шуда, ки ќуввањо ворид карда мешаванд. Вале он замон хабари воњимаангез чунин пўшиш дода шуда буд, ки ин як чорабинии аз ќабл тарњрезишуда аст ва иртиботе ба вазъи Бадахшон надорад. Масъулини Агентї мегуфтанд, ки

«

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

Њељ мушкиле надошт, агар ин нињоде, ки масъул ва њамоњангсози мубориза бо маводи мухаддир дар кишвар аст, аз сагони бўгири худ истифода мекард ва ба хотири он ки давлатмардони кишвари њамсоя забондарозї накунанд, санљиши вагонњоро бо истифода аз ин сагњои хидматї ба роњ мемонд. Мутаассифона, ин кор сурат нагирифтааст.

«

чунин чорабинињо ќаблан дар дигар нукоти кишвар љињати татбиќи ќарор дар бораи роњандозии амалиёти њамасолаи "Кўкнор" амалї шуда буд ва њоло навбат ба Бадахшон расидааст. Аммо мўњлати амалиёти "Кўкнор" њам тибќи њамон ќарори ёдшудаи њукумат ба анљом расид, тирамоњ рафту зимистон омад ва дар сармои сард њам кормандони Агентї дар Бадахшон боќї монданд. Сеюмин моњ аз бањор мегузарад, вале Агентї њамоно дар Бадахшон њузур дорад. Ва асли мурољиати аввалаи мо ба ин нињод њамин буд: чаро дар дигар манотиќ амалиёту бозгашт, вале дар Бадахшон њузури тўлонї? Ин боз дар њолест, ки ВМКБ низ чун Суѓду Хатлон Раёсату шўъбањо дорад. Ва гар роњандозии корњои фањмондадињист, пас, магар инро чї тавр мешавад фањмид: сокинони ин вилоят магар ягон фарќияти дигар аз дигарон доранд, ки бояд ба онњо фањмонд? Ин будубоши бештар аз 8-моња чї дод ва аз кадом њисоб чї миќдор маблаѓ (сафари хидматї, рафтуомади мошинњо, масрафи бензину ќисмњои эњтиётї) сарф гардид? Тибќи номаи генерал-лейтенанти милитсия Рустам Назаров њарчанд Агентї дар ВМКБ Раёсату шўъбањои худро дорад, вале сарњади тўлонї бо Афѓонистон, Чин ва Ќирѓизистон, шароити махсуси љуѓрофї, мављуд набудани чузъу томњои Агентї дар аксарияти ноњияњои вилоят, нокифоя будани шумораи њайати шахсии Раёсат аз омилњое будааст, ки нерўњои иловагї ба Бадахшон эъзом шаванд. Аз сўи дигар, "роњи автомобилгарде, ки њудуди вилоятро бо марказ пайваст менамояд, аз љониби ќочоќбарон чун хати интиќоли маводи мухаддир ба ќаламрави кишвар ва минбаъд ба кишварњои Осиёи Миёна, Русия ва Европа истифода бурда мешавад". Сарвари Агентї чорабинињои зиддинашъамандии Раёсати худ дар ВМКБ-ро бо назардошти омилњои боло нокифоя медонад, аз ин рў,

афрод барои кўмак ба баргузории ин гуна чорабинињо ва ташкили њамкорињо миёни маќомоти њифзи њуќуќ ва сохторњои ќудратї" фиристода мешаванд. Рустам Назаров њамчунин навиштааст, ки ин гуна чорабинињо аз љониби Дастгоњи марказї дар дигар нукоти кишвар низ гузаронида мешаванд. Танњо дар соли 2012 миёни табаќањои мухталифи ањолї 386 вохўрї гузаронида шудааст. Ба саволи "ин будубоши 8-моња чї дод?", сарвари Агентї посух додааст, ки "дар семоњаи якуми соли 2013 дар ВМКБ агар љиноятњои умумї 40% зиёд шуда бошанд, пас љиноятњои мухаддиротї 15,8% кам шудаанд. Аз ањолї яроќи оташфишон ва дигар лавозимоти љангї гирифта, аз муомилоти ѓайриќонунї 13,5 њазор ќуттї сигори навъи "PINE" бо арзиши зиёда аз 37 њазор сомонї дарёфт ва мусодира гардид". Ва мутаассифона, дар мавриди маблаѓњои сарфшуда аз буљаи кишвар дар ин рафтуомадњои кормандони Агентї ба ВМКБ аз нома чизе пайдо накардем, то муќоиса намоем, ки ба андозаи 37 њазор сомонї мусодира шудани сигор ва забт нашудани аќалан 1 грамм (шояд бошад, вале дар посух нест) маводи мухаддир дар семоњаи аввал то куљо ба њадафњои Агентї ва сиёсати зиддимухаддиротии њукумат мувофиќ аст. То љое масрафоти роњ ва будубоши шабонарўзї дар навоњии дурдаст ва марокизи вилоятњоро медонем, сарфи якмоњаи ин сафарњо барои кормандони Агентї набояд камтар аз 50 њазор сомонї дар як моњ бошанд. Вале чун дар бораи тарњрезии амалиётњо ва мушаххасоти чорабинињои фаврї аз нома маълумоти кофї пайдо накардем, ба иќтибос аз як сўњбати телефонии Бобољон Шафеъ, яке аз масъулини дафтари матбуотии Агентї иктифо кардем, ки гуфт: "Он ки шумо аз номаи Директори Агентї ин гуна маълумот пайдо на-

9

кардед, на ба он маъност, ки корњои оперативї бурда намешаванд. Тарњрезии амалиёти фаврї мушкилоти вижаи худро дорад. Аз љумла, дар Бадахшон низ. Амалиётњо ба таъљил ва ба таъхир тарњрезї мешаванд. Он чї ин шабу рўз дар Бадахшон карда мешавад, тарњрезињое мебошанд, ки шояд, баъдтар самараи хуб дињанд ва онро касе маъмур нест дар матбуот шарњ дињад, зеро амалиёти идомадор ва батаъхир аст. Он чї ба таъљил мегузарад, зуд расонаї мешавад. Аммо њузури кормандони Агентї, аслан, баъди як эроди президенти кишвар аз кундии раванди мубориза бо мухаддирот дар ВМКБ њамешагї шуд ва шояд, ин њам муваќќат бошад ва тадриљан зарурати будубошашон њам намонад". Бо њама эњтироме, ки ба ин нињоди обруманд дорем, фаъолияти имсолаи онро зарфи чор моњи сипаришуда дар мусодираи маводи мухаддир кундтар аз ќабл ёфтем. Аз мурур ба сайти Агентї, ки ягона манбаи иттилои расмии нињод ба шумор меравад, баъди 20 март то 20 май, яъне зарфи ду моњ аз ин сайт њамагї 5 хабари мусодираи маводи мухаддир пайдо кардем: дар Суѓд 1 кило афюн, дар Душанбе 5 кило каннабис аз собиќ судшудагон, ки ба навиштаи муаллифи хабар, "аз љиноятњои содиркадаи худ (яке барои таљовуз ба номус ва дигар барои интиќоли маводи мухаддир) хулосаи дуруст набаровардаанд" ва боз њам дар пойтахти кишвар 30 ќуттии гўгирд каннабис, ки вазни умумии он номаълум аст (тибќи хабар, албатта). Боз њам дар Суѓд мусодираи њашиш аз ду донишљўй ва як фурўшандаи дигари мухаддирот, ки миќдораш навишта нашудааст. Ва пурњангоматарин хабар амалиёти муштарак дар Афѓонистон аст. Афсарони алоќаи Агентї дар Афѓонистон дар њамдастї бо хадамоти махсуси ин кишвар як лаборатория ва 220 кило мањлули тарёк кашф ва мусодира кардаанд. Бањс намекунем. Фаъолияти афсарони иртиботии Агентї дар Афѓонистон њамеша ситоиш шудааст ва ин ягона нињод дар минтаќа аст, ки дар се нукта аз Афѓонистон намояндагињои худро дорад. Яъне, дар ин ду моњ тибќи хабарњои расман интишорёфта Агентї дар дохили кишвар бештар аз шаш кило мухаддирот мусодира кардааст. Аммо дар Русия танњо аз Тољикистон 85 кило! Тавре мегўянд, "он чї аён аст, њољат ба баён нест".

Эраљи АМОН

10

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

ШЕЪР

"Халќи "Шањнома"-навис шуд сияњноманавис…"

20 май рўзи мавлуди шоири нотакрори миллат - Лоиќ Шералї буд. Мавсуф дар њамин рўз соли 1941 дар дењаи Мазори Шарифи ноњияи Панљакенти вилояти Суѓд дар оилаи колхозчї ба дунё омад ва 30 июни соли 2000 дар Душанбе аз дунё рафт. "Нигоњ" ба хотири гиромидоти руњи ин устоди бузурги шеъри нави тољик тасмим гирифт, ашъори солњои тайи солњои истиќлол эљод кардаашро ба хонандагонаш пешнињод кунад. Бале, ин шеърњо њоло њам дар интернет ва њам дар шакли китоб борњо нашр шудаанд, аммо ба назар мерасад, ормонњои Лоиќи зиндаёд моро њамеша дунболагирї мекунанд ва њар рўзе, ки мегузарад, боз мебинем, ки ба ин ормонњо њанўз нарасидаем. Зињї, шоире, ки набзи миллатро то чанд дањаи дигар њис мекунад ва имрўзиву бозорї нест, балки љовидонї аст. Ба умеди рўзњои нек, Худованд руњи шоирро шод гардонад! Жарф бияндеш, чї асрор њаст Дар сифати тољику тољик будан...

Халќи фарзонапараст шуда девонапараст, Дода дурдона зи каф, шуда анбонапараст.

28.03.1994 Халќи "Шањнома"-навис шуд сияњноманавис, Дода хуршед зи каф, шуда тањхонапараст.

Љон ба ќурбони ту, эй мењани хунинкафанам, Будї байтушшарафам, гаштаї байтулњазанам.

Халќи њурмуздпараст бинигар дуздпараст, Шамъу парвонапараст шуда њарвонапараст.

Душманат чор тараф аљнабию хонагиянд, Тани танњо ба чї ниру сафи аъдо шиканам?

Завќи афлокписанд бинигар хокписанд Табъи љононапараст бинигар чонапараст.

Дўст душманнасаќу душмани ту дўстнамост, Рост гўям, бипаронанд зи чашму дањанам.

Мулки деворбаланд шуда кўтањдевор, Кохи шоњонапараст шуда вайронапараст.

Тољик андар Ватани хеш чаро муттањам аст? Ё хато рафта ба тољик таваллуд шуданам?

Огањат мекунем, эй мардуми аз худ ѓофил, Бишунав нуктае аз Лоиќи паймонапараст:

Њама халќони дигар анљуман оростаанд, Дар Самарќанд нашуд сохта ним анљуманам...

Борњо гуфтамат, эй пури фулон, худро ёб, Ту ба афсуни саге хондиям афсонапараст. Рўзе аз хеш нишон љўї, наёбї гарде, Эй ту бегонапараст, эй ту бегонапараст...

11.11.1993 Тољике бо форсї њарфе нагўяд, фахр кун, Љавњари худ, асли худро гар наљўяд, фахр кун. Гар рањи анбор пўяд ё рањи бозору пул, Роњи истиќболи миллатро напўяд, фахр кун. Дар Бухоро то кунун аллома мерўид агар, Баъд аз ин њар лањзае ўзбак бирўяд, фахр кун. Дар Самарќанд аз гулистони шукўњи ориён Тољике гар атри озодї набўяд, фахр кун. Чун дигар фахре надорї аз худу аз буди худ, Номат ар таърих аз матнаш бишўяд, фахр кун. Лоиќе гар дар ѓами миллат бимирад, љашн гир, Мў ба мўяш гар аз ин ѓам хун бимўяд, фахр кун.

25.12.1994 Дар калла њатто бод не, ин боданўшї аз куљо? Бо пўстѓафсї ин њама чарминапўшї аз куљо? Дирўз бехомак будї, бекозаю бомак будї, Њоло ба бозори љањон мошинфурўшї аз куљо? Долар ба каф барги хазон, дуздї накардї? Рост гўй, Даври лабон кафки дањон, дарёхурўшї аз куљо? Дї будї беизораке дар кўчаю бозораке, Бо зењни кунду аќли кунд ин тундљўшї аз куљо? Дирўз таппак мезадї, дар пода љуфтак мезадї, Ай сустаку мустак бигў, ин сахткўшї аз куљо? Дирўз хомўшак будї, ољиз чу харгўшак будї, Имрўз бонгат то фалак, вањйи сурўшї аз куљо?

13.01.1995 - Бемористон

Гуфт алломаи Иќбол, ки бархез зи хоб! Буздиле гуфт: фулонист мухотаб, на манам... "Тољики гарданкашу лашкаршикан Бештаре найзавару теѓзан..." Хусрави Дењлавї "Тољики гарданкашу лашкаршикан..." Гардани худ бишканад аз макру фан. Теѓзан? Оре, батар аз сад адў Худ бизанад бар љигари хештан. Тирзан? Оре, бизанад бехато Рост ба чашму ба дили њамватан. Пўст канад колбади куштаро То бишавад туъмаи зоѓу заѓан. Пора кунад љумлаи аъзои ў Афканадаш дур, напечад кафан. Синаи модар бибурад масти банг Гарчи аз он хурда ба тифлї лабан. Сўхтани хонаи модар варо Бењ бувад аз хонаи нав сохтан. Куштани њаммилату яѓмогарї Ин бувадаш маънии њуббулватан. Шоири дилсўхта, дигар магўй Аз гулу райњону зи мушки хутан. Шукр бикун, зиндаї алњолу боз Њаст маљолат, ки бигўї сухан. Шукр бикун з-он ки забони синон Шарња накардаст забон дар дањан. Шукр бикун, лек бияндеш жарф Бар худу бар кашмакаши мову ман.

Он яке дар хуми тилло сари худ кард фурў, Дигаре гуфт: биё, мањваши симинзаќанам... Он яке гуфт ѓами гову бузу бузѓола, Дигаре гуфт ѓами хонаву фарзанду занам... Домани кўњ гирифтему думи маркаби хеш Рафт аз даст њама домани дашту даманам. Эй Хуросон, ту бигў, соњати Эронвич ку? Ман аз ин фољиа чун шиква ба яздон накунам? Ку дигар шаъшаъаи донишу фарњанги бузург? Ку дигар карру фару наъраи ѓулѓулфиканам? Рўзу шаб аз ѓами ту гирякунон месўзам, Ту ба хун ѓарќаю ман ѓарќи малолу мињанам. Гиряи ман на аз он аст, ки даргоњам сўхт, Њам на з-он аст ки шуд сўхта боѓу чаманам, Гиряи ман на аз он аст, ки бечора шудам, Њам на з-он аст, ки фарсуда бувад пирањанам, Гирям аз он ки туро њукм ба куштан карданд, Эй ту њам появу њам мояи инсон буданам! Гирям аз он ки зи бунмояи ин ќисмати талх Ман сухан гўям агар, нест касе њамсуханам. Гирям аз он ки ба жарфои чунин фољиае Нашавад хира кас аз њамнасабу њамватанам. Гирям аз он ки ду-се бетарафи бешарафе Ба сарам санг биборанд, ки ман дам назанам. Гирям аз он ки ту танњоиву ман танњотар, Ватанам, о ватанам, о ватанам, о ватанам.

18.02.1996 - Бемористони дил

ШОИР

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

11

Офтоб ва доман Нодида гирифтани шоир чї маънї дорад?

20-уми май зодрўзи шоири саршиноси тољик Мўъмин Ќаноат аст. Устод Мўъмин Ќаноат ба синни 81-cолагї расиданд. Њеч яке аз расонањои њукумати феълї аз ин бузурги миллат ёд накард... Устод Мўъмин Ќаноат, ки ба тозагї аз як мактаби шањри Вањдат ба хонаашон бармегаштанд, дар сўњбат бо TojNews гуфтанд, ки зодрўзи худро дар сатњи расмї намегузаронанд, балки бо наздикону пайвандон мешинанд, то барои онњо нишоту шодї офаранд. Шоир аз зиндагии рўзмарраашон њам њикоят карданд: - Ба эљодиёт ва мутолиаи китобњои нодир машѓулам. Девони калонтаринам - достони "Тољикистон исми ман"-ро, ки зиёда аз 500 сањифаро дар бар гирифт, ба тозагї тамом кардам ва дар назар аст дар яке аз нашриётњои Тољикистон ба дасти чоп дода шавад. Ќисмати аввали ёддоштњои худро низ ба анљом расонидам, ба навиштани ќисмати дуюми он шурўъ кардам. Дигар машѓулияти ман ин мутолиа ва пажўњиши осору таърихи шањри ќадима мебошад. Дар Бадахшон як ќалъаи ќадимаи мероси боќимонда аз даврони Зардушт кашф шудааст, ки ќарор аст якчанд дўстони пажўњишгари мо аз хориљи кишвар барои тањќиќу пажўњиши он ба Тољикистон ташриф биёранд. Интизори онњо њастам, то ба Дарвоз равем. Дар идомаи сўњбат аз устод мепурсам, ки дар рўзи зодрўзи худ чї орзуву омол ва интизорињо доред? Устод Мўъмин Ќаноат дар љавоб гуфтанд, ки њамаи онњое, ки синну солашон ба пирї мерасад, ягона орзую интизорињояшон ин дидори пайвандон аст, дигар њељ: - Ман дар ин рўз орзу дорам, ки њамаи фарзандону наберањо ва пайвандонам аз дохилу хориљи кишвар дар хонаам сарљамъ шаванд, то аз дидори гарми онњо хумор бишканам, дигар њељ чиз намехоњам. Фарзандам Далер, ки дар Канада бо њамсараш ва наберањоям Мирзо ва Суман зиндагї мекунанд, иншоаллоњ, ба Душанбе меоянд. Як хона

пури нишоту фарањ мешавад. Иншоаллоњ, аз дидори онњо бенињоят шод мешавам ва дигар ормон дар дилам намемонад. Дар њамин њол, набераарўси ин хонадон - Шањноз Комилзода дар сўњбат бо мо таманниёти идонаи худро вобаста ба 81-умин солгарди зодрўзи устод чунин изњор дошт: - Ба бобоям Мўъмин Ќаноат бењтарин хушињои зиндагиро таманно дорам. Њамеша бигзор њамин хел бардаму солор ва соябони сари мо бошанд. Устод як писару ду духтар, 5 набера ва 4 абера доранд. Мо имрўз бо њамроњии фарзандонам - Сурушу Мумтоз ба табрики устод меравем. Сурушу Мумтоз шеърњои азёдкардаашонро аз аъшори бобокалонашон дар њузури ў хонда, хотири ўро шод хоњанд намуд. Дастовезу тўњфа низ мегирем, аммо аз ифшои номи он худдорї мекунам. Фикр мекунам, бењтарин тўњфа барои устод ин ќироати шеърњо аз ашъори ў аз љониби аберањояш мебошад. Мўъмин Ќаноат 20 майи оли 1932 дар дењаи Курговади ноњияи Дарвози вилояти Бадахшон ба дунё омадааст. Пас аз хатми донишгоњ дар соли 1956 бо тамоми вуљудаш ба шеър дода мешавад. Зимни фаъолияташ дар моњномаи "Шарќи сурх" ў достони "Ситорањои замин"-ро эљод мекунад, ки таваљљўњи ањли завќу эљодро ба ў њамчун шоири ояндадор љалб месозад. Соли 1968 муовини аввали раис ва аз соли 1976 то соли 1991 котиби якуми садорати Иттињоди нависандагони Тољикистон интихоб мегардад. Солњои баъдї Кумитаи сулњи Тољикистон, Пажўњишгоњи осори хаттии Академияи илмњои Тољикистонро сарварї менамояд. Тайи солњои 1996 -2000 муовини раиси њаракати "Вањдати миллї ва эњёи Тољикистон", солњои 2001- 2011 муовини раиси Кумитаи љоизањои давлатии Тољикистон ба номи Абўабдуллоњи Рўдакї буд.

Ў ба њайси достонсарои бењамтои замон эътироф шудаасту достони "Суруши Сталинград" ќуллаи эљодиёти шоир мањсуб мешавад. Чанд соле пеш Мўъмин Ќаноат достони нав - "Масъуднома"-ро эљод кард, ки аз зиндагиву фаъолиятњои лашкаркаши тољик Ањмадшоњи Масъуд њикоят мекунад. Соли гузашта ањли љамоатчигии кишвар 80-солагии шоири бузургро љашн гирифтанд, ки дар таърихи љашнњои адабии Тољикистон назир надошт, аммо масъулини њукумат дар он ширкат накарданд. Имсол низ расонањои њукуматї дар сатњи миллї зодрўзи ў ва мавлуди шоири дигари бузург шодравон Лоиќ Шералиро, ки дар њамин рўз 72сола мешуд, нодида гирифтанд. Ба эътирофи умум, сабаби њамчунин мавзеъгирињо рўњияи эътирозї доштани ашъори њар ду шоир ва сўњбатњои расонаии Мўъмин Ќаноат мебошанд, ки ба масъулини њукумати феълї хуш намеомадааст.

Аммо таърих гувоњ аст, ки њељ як аз шоири миллат дар хизмати системањо набуд ва њељ якеро системањо хуш надоштанд. Танњо њукуматњое шоирони миллии худро эњтиром мекарданд, ки миллї буданд. Њукумати имрўзаи Тољикистон њам даъвои миллї буданро дорад, ки ба ин мехорњем бовар кунем. Ва шояд онњое, ки дар чунин замонањои мушкил њам аз лињози геополитикї ва њам иќтисодї масъулияти ин љанбаи сиёсатњои њукумат, яъне фарњангу адабиётро ба зимма доранд, шояд дар он сатње нестанд, ки Ќаноату Лоиќро бифањманд ва онњоро аз худ рахшандатар мебинанд. Чї кунем, ки ин њама наметавонад ин офтобњои њамеша фурўзони миллатро бо доман пўшонанд. Ва наметавонанд, зеро онњо ба абадиятњо тааллуќ доранд, на ба имрўзу соли дигар ва њатто 20 соли дигар... Ин буд яке аз интригањои рўзњои мо. Абўалї НЕКРЎЗ

ИНЊОРО БОЯД ШИНОХТ

УМРИНИСО СИРОЉИДДИНОВА

Профессор Сирољиддинова Умринисо Юсуфовна аз љумлаи камтарин олимањои муваффаќи соњаи тибби кишвар аст, ки берун аз ќаламрави мамлакат шўњрат дорад. Дар

ин 73 соли умр, ки баъди хатми донишгоњ 50 солаш сарфи кори илмї шудааст, бештар аз 90 асар таълиф кардааст ва ё дар тањияи онњо сањм гирифтааст. Умринисо Юсуфовна Сирољиддинова 9 марти соли 1940 дар шањри Душанбе дида ба олам кушодааст. Духтури фтизиатр, доктори илмњои тиб (1989), профессор (1990), табиби тахассуси дараљаи олї. Аълочии њифзи иљтимоии Тољикистон, Аълочии тандурустии Тољикистон, Корманди шоистаи Љумњурии Тољикистон аст. Соли 1963 Донишкадаи давлатии тиббии Тољикистон ба номи Абўалї ибни Синоро хатм кардааст. Худи њамон сол ба њайси духтури минтаќавии фтизиатри (табиби беморињои шуш) дармонгоњи пойтахти кишвар ба фаъолияти корї оѓоз намуд. Баъдан, муддати ду сол ординатори кафедраи сили кўдакони донишгоњи ёдшуда буд. Аз соли 1966 то 1971 дар курсии мудири шўъбаи Беморхонаи сили кўдаконаи шањри Душанбе нишаст ва аз соли 1971 худро ба кори илмї бахшид. Муддати 14 сол ассистенти кафедра буд. Дар ин муддат рисолаи номзадии худро дар мавзўи "Эмкунии зиддисилї бо БСЖ ва хусусиятњои љараёни сили аввалияи шуш дар кўдакони

Љумњурии Тољикистон" навишт ва њимоя кард. Солњои 1984 то 1987 дотсенти кафедра ва аз соли 1987 мудири кафедраи фтизиатрияи Донишкадаи давлатии тиббии Тољикистон ба номи Абўалї ибни Сино буд. Баъдан, дар мавзўи "Иммунопрофилактика дар кўдакон ва наврасон дар шароити баландкўњ ва манбаъњои сирояти сил" рисолаи докторї навишт, ки онро бомуваффаќият њимоя намуд. Умринисо Сирољиддинова ошкорсозї, баланд бардоштани самараи муолиља ва пешгирии сил, татбиќи Барномаи миллии мубориза бо сил дар Љумњурии Тољикистонро аз бахшњои муњими фаъолияти илмии худ ќарор додааст. Вай яке аз муаллифони лоињаи "Барномаи миллии мубориза бо сил дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 1996-2000", "Барномаи мубориза бо сил дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 20032010" буд, ки ин ду барнома дар кишвар дар тўли солњои гуногун татбиќ ва дар табобату пешгирї аз сирояти бемории сил пешрафтњоеро ба даст оварданд. Умринисо Сирољиддинова муаллифи аввалин китоби дарсї бо забони давлатї аст, ки бо номи "Силшиносї" рўи чопро дидааст. Дар мавзўъњои худ 6 дастурамали илмїметодї навиштааст, 2 монография таълиф кардааст, 5 дастури таълимї барои омўзо-

нидани дурнамои ДОТС ба кормандони тибби умумї (табобат зери назорати бевоситаи курсњои кўтоњмуддат) тањия кардааст. Илова бар ин, чуноне ишора шуд, вай муаллифи китобњо ва дастурамалњои методии зиёде низ мебошад, ки дар муассисањои тиббии кишвар чун манбаъњои эътимодбахши илмї истифода мешаванд. Умринисо Сирољиддинова дар кори тањияи "Ќонуни Љумњурии Тољикистон дар бораи аз бемории сил њифз кардани ањолї" иштироки фаъолона доштааст. Тўли ин 50 соли охир Умринисо Сирољиддинова шогирдони зиёдеро ба камол расондааст. Се нафари онњо зери назари ў рисолањои илмї навиштаву њимоя кардаанд ва соњиби унвонњои илмї гаштаанд. Солњои дароз мухбири Евро ТУТ, узви раёсати Ассотсиатсияи пулмонологњои Осиёи Марказї, Ассотсиатсияи олимзанон, шўрои калони илмии ДДТТ, Шўрои диссертатсионї оид ба њимояи рисолањои номзадї ва доктории донишгоњ ва Пажўњишгоњи байторї мебошад. Фаъолиятњои илмиву таълимии ў бо ин мањдуд намешаванд. Муддати 17 сол дар шабакаи телевизиони давлатии кишвар барномаи "Тандурустї"-ро барандагї мекард ва дар рушди маърифати тиббии њамватанон сањм мегирифт. Вакили мардум дар Шўрои Олї (даъватњои XII-XIII) буд.

12

РАНДА

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

"Ориёї бошї, босавод бош!" Чаро зарурати ташкили Вазорати муњољират пеш омадааст?

Т

обистони перор сол мо ба Калининград омадем. Дар мањаллаи Маскави он бинои якошёнаи дуњуљрагиро иљора гирифтем. Хонањо хурд, дар долони боз њам хурдтар рўи миз як плиткаи барќии дастсохт барои хўрокпазї ва пањлуяш дастшўяк. Њољатхона дар берун. Ба ќавле, чор девори холї, агар телевизорро истисно кунем. Дар њуљраи дарун се бачаи ўзбак зиндагї мекарданд. Тирамоњ ба љойи онњо панљ бачаи тољик омаданд. Дурусттараш, мо ба њуљраи ўзбакњо, ки калонтар буд, гузаштему навомадањо ба љойи мо. Онњо сохтмончиёни душанбегї будаанд, ки солњо инљониб бањорон омада, пеш аз зимистон бармегаштаанд. Чорашон ба русї озод њарф мезаданд. Рўзи дигари омаданашон чун дар пешайвони хона ва панљарањо матрасу кўрпаву болишт барои офтобхўрї пањн карданд, дар шигифт мондам: он ќадар нам буд афзори хобашон, ки агар мељафидї, сатил пур мешуд. Наќл карданд, ки дар љойи пештари корашон дар тањхонае хуфтухез доштаанд. Ва сурфидани ду нафарашон аз њамин рутубат буд. Сохтмончиён пули кам кор намекунанд, пас, чї зарурат саломатии худро зери хатар гузоштан? Онњо ба саволи ман хандида гуфтанд, ки ба курорт наомадаанду аз пайи шароити хуб шаванд, ба ањли чашминтизори хонаводањояшон пул камтар мерасад. Ва ман дигар фањмидам, ки "мењри махсус"-и бачањои тољику ўзбаку ќирѓиз ба хлебу картошкаю макарон аз куљост. Дафъаи дигар дидам, ки бо мошинкаи садрублї партофта, харидаашон дар айвон нафаре мўи сари шариконашро мегирифт. Ња, сарфакорї дар њама чиз! Аммо гумон мекунам, аксар падару модар ва њамсарони ин љавонон, њатто, тасаввур надоранд, ки фарзандону шавњарони онњо ба чї азобу мањрумиятњо дониста мераванд, то ки ањли хонаводаашон рўзгори хуб дошта бошанд. Шояд, аз њамин љост чунин гуфтугўи анъанавии телефонии байни онњо: "Отаи бачањо салом. Пул тамом, боз кай мефиристї?" Дар омади гaп, чун ман ё занак палав мепухтем, бо таомули њамсоядории тољикї "косаи муњаббат" ба онњо дароз мекардем, то ки аз хонањояшон, њамсаронашон дур бошанд њам, маззаи хўроки хонаро фаромўш насозанд. Охири моњи август хонаи дуњуљрагии њамшафат холї шуд ва ман ба бачањо гуфтам, ки шояд, он љо гузаранд. Кулли шароитро дораду соњибаш моње њамагї 8 њазор рубл мепурсад. Њол он ки айнан барои чунин манзил дигарњо 10-15 њазор рубл талаб мекарданд. Ќимат гуфта, розї нашуданд ва мо баъди савдо нархро каме фуроварда, он љо гузаштем.

Хуллас, ин љавонмардњо як фикр доштанд: њалол пул кор карда, зиндагии оилаашонро тинљ намудан ва зимни сўњбат, ки девори байни њуљрањо онро аз гўши мо пинњон дошта наметавонист, бо њам, аз љумла, маслињат мекарданд, ки ба фарзандони мактабхонашон фалон намуди компутер ё ноутбук хариданиянд, аз ин љо китобу бозињои олисохт... бурданиянд. Муътаќидам, ки дар сари аксар мардуми камбизоату каммаоши кишварамон танњо фикри таъмини ањли байт бо як бурда нон аст, на харидани ноутбук ё планшет, ё китобу бозињои гуногуни инкишофи аќл барои фарзандон. Зеро аз истиќлол бист сол гузашта бошад њам, кўрпаи тољики бечора то њол аз пояш басо кўтоњтар. Ќариб як моњ бо он бачањо чун њамсоя зиндагї кардем. Љавонмардони таќводору хушахлоќ аз забонашон "акаљон"-у "янга" канда набуд…

Дуздињои "бефоида" Ин даромад барои ибрози андешањоям ба он хотир буд, ки дили бузурги ин муњољирини саргардони тољик маро ба ваљд оварда, тасхир карда буд. Мутаассифона, њодисањои нанговар низ кам нестанд. Албатта, на ба он миќёсу теъдоде, ки баъзе ашхоси баландпояи расмию расонањои Русия нишон дода, ба ин васила мардуми тањљоиро зидди "осиёињо", хоса, тољикон шўрондан мехоњанд. Мухтасар чанд мисол меорам ва ин љиноятњо моњи марти соли равон содир шудаанд. Киромиддин бо шиносаш Сафар (номњо дигар карда шудаанд) аз Маскав ба як дењаи ноњияи Истра меоянду як дўкони савдоро "мезанад", аммо дастгир мешавад. Сафар фирор

«

Сохтмончиён пули кам кор намекунанд, пас, чї зарурат саломатии худро зери хатар гузоштан? Онњо ба саволи ман хандида гуфтанд, ки ба курорт наомадаанду аз пайи шароити хуб шаванд, ба ањли чашминтизори хонаводањояшон пул камтар мерасад. Ва ман дигар фањмидам, ки "мењри махсус"-и бачањои тољику ўзбаку ќирѓиз ба хлебу картошкаю макарон аз куљост.

«

«

Ин бачањои 20-24 - сола низ ба Русия бо орзуњои зиёд омадаанд, на бо нияти содири љиноят. Вале ќадами нољо, беаќлию бесаводї, бемасъулиятї онњоро ба роњи хато бурд. Нафаре аз онњоро, ки чун дигарон дар мањкама нишастааст, аз хона пайѓом омад, ки њамсараш писар таваллуд кардааст. Аммо ба хона аз вай чї хабар рафт?

«

мекунад. Пули аз дўкони савдо "зада"-и Киромиддин, њатто, аз 600 рубл, ба њисоби мо, 100 сомонї њам кам буд! Чор тољикбачаи њамсолу њамдења бо мошини як шиносашон дар посёлкаи ноњияи Красногорск сари роњ ба мини-маркет нонхарї медароянд. Аммо љамъи тангаи чор киса њамагї 50 рубл мешавад. Терминали лотереяеро, ки дар назди мини-маркет буд, ба як такси бор карда, медузданд. Аз дохилаш 15 њазор рубл пул баромад. 7 њазорро ронанда мегирад, баќияро онњо. Аммо полис дастгирашон кард, чун видиокамерањо онњоро сабт карда буданд. Як нафари дигар - Муродулло - њангоми аз метро баромадан телефони мобилии як љавони масти русро дуздида, мегурезад ва ба дасти пулис меафтад. Телефон њамагї 1000 рубл ќимат дошт! Ин бачањои 20-24 сола низ ба Русия бо орзуњои зиёд омадаанд, на бо нияти содири љиноят. Вале ќадами нољо, беаќлию бесаводї, бемасъулиятї онњоро ба роњи хато бурд. Нафаре аз онњоро, ки чун дигарон дар мањкама нишастааст, аз хона пайѓом омад, ки њамсараш писар таваллуд кардааст. Аммо ба хона аз вай чї хабар рафт? Ягон нафари онњо касб ё маълумоти олї надорад. Аз ин шаш нафар танњо яке русиро каму беш медонад. Яке, њатто, ба тољикї навишта наметавонад. Болои ин расман на ќайди зист доранд, на иљозаи кор. Ин насли мактаби ањди Шўравї надида ва дар мактаби давраи истиќлол тањсил карда, бесавод мондааст. Чун савод надорад, њуљљат надорад, забонро намедонад, дар кишвари бегона фаќат ба кори сиёњ кор меояд ва фире-

башон ду карат ду. Полис каме бошиддат нигарад дасту пояшон меларзад ва охирин пули кисаашонро гиранд, њам чизе гуфта наметавонанд. Дар кишвари худ бекор, дар ин љо тўби пеши по, пас, куљо раванду чї кор кунанд, ин насли муаллаќ, ки барояш замин сахт шудаву осмон баланд?!

Вазорати муњољират Суханро зиёд намекунам, ба пешнињодњо мегузарам: Якум. Барои пешгирии бесаводии саросарии тољикон, ки тањдид ба ояндаи давлату миллат аст, тўли бист сол маќоми муаллимони мактабњои миёна ва омўзишгоњњои касбњои техникї ба дараљаи кормандони давлатї баробар карда шавад бо њама имтиёзњо. Ориёї бошед, саводнок, мутахассис бошед. Дуюм. Чоряки ањолии кишвар муњољири Русия аст, барои бењбуди ќатъии забони русї дар макотиби кишвар, хоса, ноњияву дењот ба љойи барномабозињои бесуд 500 мутахассиси ин соњаро аз дигар љумхурињо - Русия, Ќазоќистон, Ќирѓизистон бо иљрои њама хоњишу шарташон, яъне фароњам овардани кулли шароит дар Тољикистон камаш барои панљ сол бояд овард. Порсол Вазорати маориф њангома карда буд, ки аз Русия 340 муаллими забони русї меорад, наовард. Вазир љазо гирифт?! Сеюм. Ташкили курсњои кўтоњмуддати забони русї барои калонсолњо (Чаро танњо онњо? Љавонњо магар хубтар медонанд?) басо зарур бошад њам, аз "серњаракатии" Вазорати мењнат теъдоди ночизе амал мекунад, Чун ин сохтор аз ўњдааш намебарояд, бояд иљозат дод, яъне литсензия, то ки курсњои хусусии забони русї, пеш аз њама дар ноњияњо кушода шаванд. Аммо литсензия бояд арзиши рамзї дошта бошад. Чорум. Ташкили Вазорати муњољират дар шароити кунунии Тољикистон њаётан зарур аст. Барои пуштибонии воќеии 1-2 миллион тољики муњољир, ки соле беш аз 3 миллиард доллар, ду баробари буљети кишварро мефиристанд ва бо ин маблаѓ нисфи ањолии он зиндагї мекунад. Зарурати ин вазорат боз аз он бармеояд, ки муњољирати мењнатї ва њам тиљоратї аз Чин ба Тољикистон босуръат афзоиш дорад ва дар ду-се соли наздик инро аз љониби Афѓонистон низ метавон чашмдошт шуд. Яъне муњољират њам ба дохил ва њам ба хориљ моро "хоњад хўрд". Касе, ки аќл дорад, инро мефањмад.

Хуршеди ЉОВИД, Маскав

ТАХТАИ СИЁЊ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

13

Ба мушовири давлатии президенти Љумњурии Тољикистон оид ба сиёсати њуќуќї, муњтарам Љумъахон Давлатов

Моликияти моро кї фурўхт? М

о љавобан ба даъвати президенти кишвар соли 1992 дар бинои солњои тўлонї холию бекорхобида маблаѓ сарф намуда, 15 љои кории нав таъсис дода, мањсулот бароварда, мардуми дењаро бо кор таъмин намуда будем. Бино ва 0,63 га ќитъаи замин ба баланси мо мутобиќи фармон гузаронида шудааст, ки ба он сертификати њуќуќи истифодаи заминро гирифтаем ва сохтмон кардем. Лекин объектњои моро дар моњи ноябри соли 2006 ба мо хабар надода, дар музояда фурўхтанд. Мо 7 сол инљониб ба тамоми идорањои дахлдори давлатї мактубњо нависта, судбозї карда истодаем. Шикояти моро марњилањои суди иќтисодии мамлакат чандин бор баррасї карда бошад њам, ягон маротиба њуљљатњои тасдиќкунандаи пешнињоднамудаи моро ба инобат нагирифта, ќарору њалномањо бароварданд, ки мо ба онњо мутлаќо розї нестем. Дар асоси кадом ќонунњои мављудаи Љумњурии Тољикистон рад шудани далелњои даъвоии моро низ исбот накарданд. Бинобар ин аз Шумо эњтиромона илтимос менамоем, ки ба коллективи мењнатии ЉММ "Шарора" ба таври хаттї љавоб дињед - дар асоси кадом санадњои меъёрии њуќуќї баъди гузаштани зиёда аз 15 сол амалњои зерини судњои иќтисодии кишварро дуруст њисобида мешавад?

1. Ба эътибор нагирифтани Фармонњои роњбарияти Раёсати чоњкобї.

2. Бекор карда шудани ќарори Намояндаи Президенти Љумњурии Тољикистон дар мањалњо Раиси шањри Исфара баъди гузаштани 6 сол.

3. Муайян нагардидани чї тавр ва дар асоси кадом њуљљатњои тасдиќкунанда амволи колхозї ба амволи давлатї гузаштааст ва кай, бо кадом роњ ба тавозуни Раёсати чоњкобї ворид шудааст?

4. Дар асоси кадом санади меъёрии њуќуќї сарњаду масоњати лагери пионерии "Афсонаи кўњї" муайян шудааст?

5. Баъди сарфи мењнат ва харољоти маблаѓи зиёди ЉММ "Шарора" чї тавр бе розигии аъзоёни коллективи мењнатии Љамъият объектњои он дар музояда фурўхта шудааст?

6. Оё баъди гирифтани Сертификати њуќуќи истифодаи замин, масъалаи замин комилан њал намешавад, магар талаботи моддаи 31 Кодекси замини Љумњурии Тољикистон дигар шудааст?

7. Риоя нашудани талаботи моддаи 188 КМСИ ЉТ оид ба "...њуќуќи мурољиат ба суди иќтисодї бо ариза дар бораи беэътибор донистани санадњои ѓайримеъёри њуќуќї...". Яъне ѓолиби музояда оиди бањси будани амвол ва мављуд будани ќарори Раиси шањри Исфара дар аризахои худ иброз менамояд, ки ин тасдиќи бебањси он аст, ки аз тарафи охирон муњлати мурољиат барои бекор н а м у д а н ќ а р о р и На м о я н д а и Президенти Љумњурии Тољикистон - Раиси шањри Исфара пурра гузаштааст, вале сабаб чї бошад, ки суд ин њолатро нодида мегирад?

8. Ѓолиби музояда аз рўзи ѓолибияташ то имрўз руйхати амволи харидашуда ва дар идорањои давлатии дахлдор конунї кардаашро ба намояндагони ЉММ "Шарора" нишон надодааст, њарчанд дар мурофиањои судњои иќтисодї мурољиат карда шуда бошад њам. Баъди талошу судбозињои тўлонї нињоятдар моњи январи соли 2013 рўйхати объектњои дар музояда ба фурўшрафта ба мо дастрас шуд ва маълум шуд, ки амволњои ЉММ "Шарора", яъне "Газопровод" ва "ГРЭСклуб" дар ин рўйхат љой надорад. Бо асосњои дар боло ќайд шуда, тасдиќ карданием, ки дар Протоколи №114 дар бораи натиљаи музоядаи фурўши молики-

ят аз 17 ноябри соли 2006 ва шартномаи хариду фурўши объекти хусусигардонї дар музояда аз 22 ноябри соли 2006, №114 байни љавобгар - Корхонаи воњиди давлатї оид ба ташкили фурўши амволи давлатї ва бо њамљавобгар - Холиќов А.Ѓ. ба имзо расида ва расмї гардидааст, объектњои "Газопровод" ва "Бинои ГЭС" нишон дода нашу-

дааст, лекин суд ин њолатро ба инобат намегирад, сабабаш чї бошад? Замима, доињаи Шикояти назоратї ба Суди Олии иќтисодии Љумњурии Тољикистон дар њаљми 7 (њафт) сањифа. Бо камоли эњтиром, А. ЃАФУРОВ, директори ЉММ "Шарора"-и шањри Исфара

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

14

Н

амояндагони ањзобу њаракатњои сиёсию динї ва муассисини њизби ба ном "Тољикистони нав", ки ваќтњои охир дар арсаи сиёсат аз худ хабар додаанд, иддао ба он доранд, ки гўё маќсаду мароми ањзобашон ба сари кудрат омадан набуда, сирф дигар кардани вазъият бо усули ба худ хоси демократї аст. Ин муддаъиён бояд афродеро мухотаби худ интихоб намоянд, ки гўл задани эшон барояшои сањл бошад. Њама гуна њизби сиёсї пеш аз њама ба хотири ба даст овардани њокимият бо роњи демократї ва ё ѓасби њокимият бо тариќи зўроварї таъсис дода мешавад. Ба хотири эшон бояд бирасонем, ки дар амалї кардани марому наќшањои њизбї зиёдаравї накунанд. Њама гуна эътилофи ањзоби сиёсї дар арафаи интихоботи президентї рўзњои нахустини ноил гаштани тољикон ба истиќлолияти давлатиро мемонад. Демократњо ё ба ибораи хеле маъмули онваќта, равшанфикрон (дар назар чунин мерасид, ки боќимонда навад фисади мардум торикфикрон бошанд) ба хотири истиќлолияти комили Тољикистон ба муборизаи ошкоро баромада, дере нагузашта, њар шањру ноњия, њатто мањаллањои алоњидаи Тољикистон ба демократиябозї пардохта, аз созмонњои худ дарак медоданд. Дар камтарин лањза љараёнњои динї аз фурсати муносиб истифода намуда, дар оби бо гил омехта "моњии тиллої"-и худро мељустанд. Ва ба он њам муваффаќ гаштанд. Созмонњои ба ном демократ чї гуна ба онњо њамоиш кардани хешро пайхас нанамуданд ва дере нагузашта, лўъбатаки дасти эшон гаштанд. Њамагон чун яктану якљон маќсадњои аслии хешро яксў монда, ба хотири њимояи арзишњои демократї зидди "аждањои чилтан", гўё ки сарчашмаи њамаи бадбахтињост, пардохтанд. Чун "аждањо" андаке заиф шуд, эшон ниќоб аз њадафњои аслї бардоштанд ва дар амалї кардани он бо муќовимати шадиде мувољењ гаштанд, ки садњо њазор куштаву миллионњо бе хонаву дар (маъво) монданд, ки мислашро миллати тољик дар тўли њазорсолањои таърих ва аллалхусус дар муборизаи зидди аљнабиён, ѓосибони хориљї надида буд. Миллате, ки пас аз аввалин бор аз худшиносї ва худогоњии хеш ба оламиён дарак дода буд, њамеша ба хотири дифоъ аз нафсу љонаш, хатту ќаламаш, фарњанги беназираш шањру рустоњои ободу зебояшро тарк гуфта, дар кўњистони касногузар маскан мељуст. Ин миллати сарсахт њељ гоњ намепиндошт рўзе мерасад, ки бародари њамхунаш, бародари њамдинаш њамдилиро аз њамзабонї авлотар дониста, нисбаташ амалеро раво мебинад, ки гунаашро таърихи њазорсолааш ёд надошт. Бояд зикр намуд, ки имрўз баъзе аз њизбњои сиёсї барои амалї кардани ањдофи хеш бо ибораи маъмулии "барои ноил гаштан ба маќсад њама тарзу усул гуворост", пардохтанд. Дастоварди ЊХДТ, ба ќавли онњо, гўё њељанд. Дар муќобили њамин гуфтањо мо мегўем: (ва аминем, ки 99 % мардуми зањматкаши тољик ба ин аќидаанд) он чї, ки имрўз Садри олии кишар ва Њукумати Љумњурии Тољикистон дар тўли дањ соли охири (дањ соли пешин бо кашмокашњои дохилї гузашт) истиќлолият кардааст, мислашро дар 7 дањсолаи низоми шўравї надида будем.

ГУМРОЊЇ Ё тавбафармоён чаро худ тавба камтар мекунанд?! Пўшида нест, ки хонае, оилае худ ба худ аз дарун оташ намегирад, Миллате, ки дар баѓал ќомусу тору пуди пироњанаш бо каломи илму адаб сиришта шудааст, њељ гоњ худ теша бар решааш намезанад, илло агар ки фарзандони хонашери майдонѓарибаш аз сарчашмањои бегонагон об нанўшанду ба нидои хољагони хориљиашон "лаббайк" нагўянд, ба хотири тањќиќи ањдофи палидонаи эшон, њангомаљўї ва дасисабозиро дар суфуфи бародарони њаммиллаташ ќарор надињанд. Чанд рўзи охир сањнаеро аз тўи арўсу домодии фарзанди сарвари давлат дар яке аз шабакањои симо соњиби "Ватандор"-и беватан шарњ дода, бо кинаву адовати ба фарзанди тољик хос набуда мардумро ба гумроњї њидоят мекард. Барнома саропо аз бўњтону дурўѓ ташкил ёфта буд. Ин сањнаро ба ѓайр аз њуќќабозии ночиз ба дигар ном муаррифї кардан нашояд. Тољикон маќоли хеле хуб, ба њама маълум ва дар ин маврид муносиб доранд: "душманат, ки нисбатат камбудие наёфт, мегўяд: "думи сагат каљала". Марњум Лоиќ Шералї-шоири мањбуби њамагон њам замоне аз зумраи равшанфикрони нахустини рўзњои аввали истиќлолият махсуб ёфта, пас аз сарнагун сохтани муљассамаи Ленин яке аз аввалинњо шуда шеъре дар пуштибонии ин амалкард иншо кард. Вале ў Ватанро хељ гоњ тарк нагуфт. То вопасин лањза бо дарду алами Ватанаш њамроњ буд, тўю сурашро тараннум мекард. Баъди

имзои созишномаи сулњи тољикон аввалин шуда шеъри "Сулњи деринтизори мо омад"ро ба риштаи назм кашид. Ин аст намунаи барљастаи мењанпарастї. Дар мавриди шорењи тўи президентї бошад њаминро аз забони шоири шањир Саъдї мегўем; Саъдї, ту маяндеш зи ѓавѓои раќибон, Аккоси сагон кам накунад ризќи гадоро. Магар имрўз олами пайравони дини мубини ислом, ки нуфуссашон ба 1,1 млрд баробар шуда, аз машриќ то маѓриб пањно гирифтаанд, холї аз проблемањои динию мазњабист? Оё фаќат маќомоти Њукумати Љумњурии Тољикистон дар дохил ва намояндагони дигар динњо дар хориљ сарчашмаи тамоми нољўрињои Шарќи исломист? Оё бадбахтї дар љараёнњои ба ном ислоњотгари динї, ки њамасола мисли занбўруѓ баъди боронњои бањорї сар мекашанду дар сафњои уммати ислом тафриќа меандозанд, нест? Оё набудани тањаммулпазирї ва эътироф накардани аќоиди мазњабї дар миёни њаммаслакони ду љараёни бузурги исломї, ки мудом аснои њимоя ва бархўрди манфиатњояшон њазорон куштаю њазорони дигар маљрўњу бемаъво мегарданд, мушкиле нест, ки аркони исломро такон дода, ба карахтию љањолат мўњри абадият мезанад? Оё мушкил дар он нест, ки намояндагони як љараёни мазњабї бо нидои "Аллоќу акбар" дар намоз ба саљда мераванду намояндагони љараёни

мазњабии муќобил дар њамин лањза бо садои "Аллоњу акбар" тугмачаи маводи таркандаро пахш карда, садњо куштаю маљрўњ ва масољиди (хонаи худо) харобгашта аз худ боќї мемонанд. Ба андешаи мо, дар ин маврид истифодаи ибораи муќаддаси "Аллоњу акбар" ба вай иснод овардан аст. Ин аст он масъалањое, ки ањзоб ва њаракатњои динї сари он андеша бояд кунанд. Лањзае фаромўш набояд сохт, шукронаи амну суботи кишвари Тољикистон, ки бењтарин неъмати худовандист, барои мо ин аъмоли зишти дигарон бегона аст. Њар нафаре ё њизбу њаракате бо айб кардани маќомоти имрўзаи Тољикистон дар тамоми бадбахтињо, ба хотири ноил гаштан ба ањдофи хеш, орзуи нооромиро мекунад, ба ќавли шоир, "ё одам нест, ё аз ин олам нест". Њамзамон ќобили зикр аст, ки гўё Њукумати Љумњурии Тољикистон дар байни љомеаи шањрвандї, алалхусус дар вуљудияти ањзобу созмонњои динї душманони худро мељуста бошад. Агар мо дар шумо душман мељустем, Ќуръони азимушшаън ва дигар маъхазњои дини мубини исломро ба забони тољикї тарљума карда, барои ин миллат арзонї намедоштем. Њарчанд то дирўз баъзе аз ходимони дин аз нодонї кофар мехонданд нафареро, ки як калимаи Ќуръони маљидро тарљума мекард. Агар мо дар Шумо душман мељустем шахсиятњо-фаќењони машњури исломии тољиктаборро аз нав эњё намекардем. Агар мо дар Шумо душман мељустем шумораи масљидњои љомеъ ва панљваќта ба маротиб зиёд намешуд ва калонтарин масљиди љомеъ дар Тољикистон - дар пањнои собиќ Љумњурињои Шўравї бунёд намегардид. Агар мо дар Шумо душман мељустем Сарвари давлати Тољикистон яке аз 500-умин шахсиятњои бонуфузи ислом эътироф намегардид. Ва дигару дигарњо. Хонандаи гиромї гумон мабарад, ки ин маќола фармоишист. Ман њам рўзе мансабдор будам. Сабукдўшам карданд. Ман мебоист аз њукумат менолидам? Њељ гоњ! Ватан, модар, миллату забон бароям муќаддасанд, на камтар аз арзишњои исломианд. Дар љавонї бештар дар мусофират будам. Гуфтаанд, "касе дар мусофират набуд, мусулмони комил нест". Фаќат дар мусофират ба ќадру ќимати арзишњои милливу исломї мерасї. Камбудї љустан ва онро ба оммаи васеъ гўшзад кардан њунар нест. Њар гањ нотиќеро саргарми ин кор мебинам, мисрањои Њофизи бузургвор ба хотирам меояд: Воизон, к-ин љилва дар мењробу минбар мекунанд, Чун ба хилват мераванд, он кори дигар мекунанд! Мушкиле дорам, зи донишманди маљлис бозпурс: Тавбафармоён чаро худ тавба камтар мекунанд?! Аз Худои муттаол илтиљо мекунам: хотири љамъи мову шумо - тољикистониёнро њељ гоњ парешон накунад! Саидбек ШАРИПОВ, собиќ раиси ноњияи Исмоили Сомонии шањри Душанбе

ВОКУНИШ

ДАВЛАТШО СУРХАКОВ: "МАН ДАР "ОБЛАВА" ДАСТ НАДОРАМ" Посух ба маќолаи "Облава дар Њисор" ("Нигоњ", №8 (336), чоршанбе, 15-уми майи соли 2013) Субњи 5-уми майи соли 2013 ман Сурхаков Давлатшо ба љойи кор омада, њайати шахсии шўъбаи Бозрасии давлатии автомобилии ноњияи Њисорро мувофиќи љадвали таќсимоти дидбонгоњњо ба кор сафарбар намудам. Сипас соатњои 11. 30 барои тафтиши хатсайрњои кории њайати шахсии бозрасї ва инчунин ба шоњроњи Њисор, чорроњаи назди ќалъаи Њисор барои тафтишоту танзими хизматрасонии њайати шахсї, ки дар онљо 4 на-

фар кормандони ШБДА-и ноњия адои вазифа мекарданд, онњоро санљидам. То соати 13 дар њамин љо дар хизмат будам. Дар ин ваќт ман бо ягон нафар мулоќот ва кашмакашї накардаам. Бино бар ин гуфтањо, ман ба хонандагони њафтаномаи "Нигоњ" мерасонам, ки ман дар ин амалиёти "облава"-е, ки дарљ шудааст, даст надорам. Давлатшо СУРХАКОВ, сардори шўъбаи БДА-и ноњияи Њисор

ШАЊРВАНД МЕПУРСАД... ?-И НОБОБ ОЁ ОИЛАЊОИ КАМБИЗОАТ БА КЎМАКПУЛЇ ЊАЌ ДОРАНД?

- Шањрвандоне, ки камбизоат њастанд, оё аз тарафи давлат ба ягон тарз дастгирї карда мешаванд? Шањрвандон барои бархўрдор шудан аз дастгирии давлат ба кадом маќомот метавонанд мурољиат кунанд? Андозаи кўмакпулии давлат ба оилањои камбизоат чанд сомониро ташкил медињад? Њаќназар ХЎЉАНАЗАРОВ, сокини шањри Душанбе - Шањрвандони Љумњурии Тољикистон (ё сардорони оилањо), ки худро камбизоат мешуморанд, барои гирифтани кўмаки унвонии иљтимої ба унвони шўъба ё раёсати ноњиявии (шањрии) Агентии давлатии њифзи иљтимої, шуѓли ањолї ва муњољирати Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии Љумњурии Тољикистон (минбаъд Агентї) ариза навишта, онро бо њуљљатњои зарурї ба љамоатњои шањрак ва дењот (кумитањои мањаллї ва ё идорањои коммуналию манзилї) -и мањалли истиќоматаш метавонанд супоранд. Барои таъини кўмаки унвонии иљтимої њуљљатњои зерин бояд пешнињод карда шаванд: ариза; нусхаи шиносномаи аризадињанда (асли шиноснома њангоми супурдани ариза нишон дода мешавад); маълумотнома дар бораи њайати оила ва љойи истиќомат; маълумот дар бораи даромад ва амволи њамаи аъзои оила (тибќи шакли тасдиќгардида). Намунањои ариза, шакли маълумот дар бораи даромад ва амволи њамаи аъзои оила аз љониби Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии Љумњурии Тољикистон тањия ва тасдиќ карда мешаванд. Љамоатњои шањрак ва дењот (кумитањои мањаллї, идорањои коммуналию манзилї) аризањоро бо замимањояш ќабул намуда, онњоро дар парвандањои алоњида љойгир карда, дар муддати як њафта њуљљатњои ќабулкардаро ба шўъба ё раёсати ноњиявии (шањрии) Агентї месупоранд. Раёсатњо ва шўъбањои ноњиявии (шањрии) Агентї дар асоси њуљљатњои пешнињодгардида мувофиќи Методикаи амалкунандаи муайян намудани оилањо ва шањрвандони камбизоат таъин ва пардохти кўмакњои унвонии иљтимоиро амалї менамоянд. Маблаѓгузории пардохти кўмаки унвонии иљтимої ба оилањо ва шањрвандони камбизоат дар доираи маблаѓњои дар буљети давлатї барои љуброни истифодаи ќувваи барќ ва гази табиї ба оилањо ва шањрвандони камбизоат, инчунин, барои маблаѓгузории кўмакпулї ба оилањои камбизоат, ки кўдаконашон дар мактабњои тањсилоти умумї тањсил менамоянд, пешбинї гардидаанд ва дигар манбаъњое, ки ќонунгузории Љумњурии Тољикистон манъ накардааст, амалї карда мешавад. Тартиби маблаѓгузорї ва пардохти кўмаки унвонии иљтимої ба оилањо ва шањрвандони камбизоат аз љониби Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии Љумњурии Тољикистон дар якљоягї бо Вазорати молияи Љумњурии Тољикистон тањия ва дар мувофиќа бо Бонки давлатии амонатгузории Љумњурии Тољикистон "Амонатбонк" тасдиќ карда мешавад. Ба њар як оила (шањрванд), ки ба онњо кўмаки унвонии иљтимої таъин мегардад, дар шўъба ва ё раёсати мањаллии Агентї асноди инфиродї кушода шуда, дар он њама њуљљатњо дўхта мешаванд. Асноди инфиродї баъди ќатъ гардидани пардохти кўмаки унвонии иљтимої дар ин Агентї панљ сол нигоњ дошта мешавад. Кўмаки унвонии иљтимої ба мўњлати 1 сол, аз моњи мурољиат намудан дар сурати мутобиќ омадан ба талаботи Методикаи муайян намудани оилањо ва шањрвандони камбизоат, таъин ва пардохт карда мешавад. Андозаи кўмаки унвонии иљтимої барои як оила (шањрванд) дар як сол 400 сомониро ташкил дода, њар семоња дар њаљми 100 (сад) сомонї пардохт карда мешавад. Ба саволи Шумо аз Вазорати мењнат ва њифзи иљтимоии ањолии Тољикистон посух доданд.

?-И НОБОБ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

15

АКСИ ГЎЁ

АЊАМИЯТИ ВАЌТ ВА БАРНОМАРЕЗИИ ОН "Ашк як лањза ба миљгон бор аст, Фурсати умр њамин миќдор аст. Дарвоќеъ, ваќт арзишмандтарин неъматест, ки дар маљмўъ зиндагии инсонњоро ба танзим медарорад. Њамагон ваќти худро њар гуна сипарї менамоянд. Аммо дар зиндагї ашхосеро вомехўрем, ки арзиши бузург доштани ваќтро сарфи назар намудаву њатто, намедонанд, ки њамарўза ваќти худро бо чї коре сарф намоянд. Аслан, барои мо чї гуна сипарї шудани ваќти насли калонсол чандон муњим нест, аммо даврони љавонї чун айёми камол, омўзиш, таълим ва хуллас, расидан ба ќуллањои маќсуди илму ањдоф аст, мутаассифона, ба ин нигоњ накарда, насли љавон аз ин рўзњои даргузар истифодаи самаранок намекунанд. Бархе аз эшон дунболи њавою њаваси хеш лањзае њам дар фикри он нестанд, ки рўзе айёми машиб мерасаду бо ёди даврони шубоб ангушти њасрат бар лаб менињанд". Ќутбиддин МУРОДОВ, донишљўи Донишгоњи миллии Тољикистон

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ!!! Њар кас барои гуфтани фикру андешањояш тибќи Сарќонуни кишвар озод аст ва банда низ њамчун шањрванди њамин кишвар мехоњам, ки андешањои худро вобаста ба ќазияи Зайд Саидов баён кунам. Имрўз дар љомеа њама ўро як соњибкори муваффаќ мешиносад, гарчанде ки ў имрўз бо як гурўњ тасмим гирифта бошанд, ки њизберо таъсис дињанд, лекин ман њаминро гуфтанї њастам, агар одаме, ки аз худ бовар дорад ва аз системаи сохтаи худ хушбахт аст, њељ гоњ аз пайдо шудани як ё ду њизб наметарсад ва аз паси таъќиби онњо намешавад. Ин амале, ки имрўз кормандони Агентии коррупсия ба њаќќи ў карданд, тамоман ба аќли одам рост намеояд, бубинед, як рўз пеш эълон мекунанд, ки парванда боз кардем ва рўзи дигар онро рад мекунанд, вале одамро аз фурудгоњ бардошта меоранд, гўё ки як соат дар озодї будани ў барои љомеа зарар дошта бошад. Дўстони агентии ман, охир, шумо як бор пеш аз оне, ки дар курсии мансаб бошед, боре ба худ нигоњ кунед, чун дар аввал шумоён инсон њастед! Агар нафари дигар ба њаќќи шумо ин амалро сазовор медид, чї мегуфтед? Бубинед нафаре, ки медонист, дар кишвараш чї гап аст, худ аз Аврупо мехезаду ба сўи Ватан меояд, њамон Ватане, ки имрўз ватандоронаш, њатто, намемонанд, ки бо пайвандонаш сўњбат кунад. Ин амали онњоро ман њамчун шањрванд ќабул надорам! Охир, монед њамон одам аввал бо пайвандонаш сўњбат кунад, пагоњ даъват кунед, худаш наздатон меравад, дар њоле ки бе даъвати шумо аз Аврупо омад. Ман нав фањмидам, ки кормандони коррупсия њам дурўя будаанд ва чї хеле ки барои худашон маъќул, гапро њамон хел "тоб" медињанд. Ин коре, ки ин "љавонмардон" ба њаќќи ў карданд, тамоман аз рўи инсонгарї нест! Пагоњ намедонам, ки онњо боз киро мекашанд, лекин ин амал бовар надорам, ки дер боз давом кунад, ваќте шумо одамро дастгир мекунеду боз иддао мекунед, ки мо дастгир накардаем, тамоман хандаовар аст. Њамаи ин амалњои маќомдорони тољикро мебинам ва њайрон мешавам, ки мо чї кор карда истодаем, намедонам, ки ба ањволи ин Ватану ин миллати бечора нола кунам ё ханда. Ватандорони азиз, боре фикр кунед, ки мо ба куљо равонаем! Бо умеди ислоњи шумо Муродуллои САЪДУЛЛО, шањрванди 61-солаи шањри Душанбе

?-И НОБОБ

АНДОЗБАНДИИ МОЛУ МУЛКИ ЃАЙРИМАНЌУЛ ЧЇ ТАВР АМАЛЇ КАРДА МЕШАВАД?

- Тартиби андозбандии молу мулки ѓайриманќул ва меъёри он тибќи Кодекси андози нав чї тавр муайян шудааст? Оё тибќи Кодекси андоз дар тањрири нав иншоотњо - љойњои мумфарш бо андоз аз молу мулки ѓайриманќул андозбандї мегарданд? Файзалї ХОЛИЌОВ, сокини шањри Душанбе - Мутобиќи моддањои 275 - 282 Кодекси андоз дар тањрири нав меъёри андоз аз объектњои молу мулки ѓайриманќул пурра таѓйир дода шуда, бо истифода аз нишондињанда барои њисобњо муќаррар карда шуд. Барои соддатар намудани тартиби њисоб ва пардохти андоз аз молу мулки ѓайриманќул коэффитсиентњои ба хонањои бисёрошёна пешбинишуда хориљ карда шудаанд, аз љумла, коэффитсиентњои иловагї вобаста ба баландии шифти хона (то 4 метр, аз 4 то 6 метр, зиёда аз 6 метр, андозбандии тањхонањо ва болохонањо, ки баландии онњо то 2 метрро ташкил медињад) ва вобаста ба хонањои бисёрошёна бекор карда шудаанд. Бо назардошти њамроњ намудани андози замин бо андозњо аз объектњои молу мулки ѓайриманќул барои ин намуди андозњо њисоби ягона пешбинї шудааст. Яъне ба андозсупоранда њуќуќ дода шудааст, ки андозњо аз молу мулки ѓайриманќул (њар ду намуди андози дохилшуда)-ро ихтиёран бо як пардохт ба буљет амалї намояд. Дар љавоби саволи дуюматон њаминро ќайд кардан лозим аст, ки мутобиќ ба талаботи Кодекси андоз дар тањрири нав, пас аз 1-уми январи соли 2013 иншоотњо - љойњои мумфарш бо андоз аз молу мулки ѓайриманќул андозбандї намегарданд. Ба саволи Шумо аз Кумитаи андози назди Њукумати Љумњурии Тољикистон посух доданд.

ЊИКОЯИ ЊАЉВЇ ХОМА Дастони бону барин нафису латифашро пеши бар гирифта, муддати тўлоние кулбаро давр зад. Ногањ нигоњаш ба китоби зебо ороишёфтаи рўи миз афтод, фавран дар чашмони айёри обакиаш шўълаи нафрат аланга зад. Оњ, нокас! Ту дар инљої? Оё ту набудї, ки маро эътироф намудан намехостї? Обатро ончунон љафам, ки аз ту сањифањои холї монаду халос. Ин рўзи саидро дер боз интизор будам, кунун он даррасид ва онро аз даст нахоњам дод... Коѓазу хомаро гирифта, ба курсї нишаст, ба нуќтае нигањ дўхта, ба уќёнуси фикру зикрњои фаносозанда фурў бирафт, гўё сарриштаи сухани аз даст бирафтаро мељуст. Сонияе пас хома дар шитоб буд: "Солњои охир дар майдони адабиёти мо як зумра ќаламбадастон ба љилва даромаданд ва Субур Убур яке аз онњост. Њоло девони навбатии эшонро вараќ мезанаму сад афсўс мехўрам, ки кадом шахси масъул чунин ќурутоби беравѓану бепиёзро ба нашр супоридааст. Шеъри дар сањифаи нахустин дарљгардидаро, ки "Дар кафшои пот љонуме, маълимаи љун" ном гирифтааст, мутолиа хоњем намуд: Дар кафшакои биступанљсумаат љонуме, Кафшакота дар дарунаки дилакум монуме. Бисёр хуб аст, ки муаллиф кафши ёрро васф намудааст, вале дар бораи истењсоли он, навъи чармаш, устои пошнабандаш, ваъзияти оилавии директори корхона, дўконе, ки аз он кафши мазкур ба савдо рафтааст, њарорати њаво дар рўзи харид, ањволи мантупазе, ки дар даромадгоњи дўкон санбўсаро ба нархи сихкабоб ба савдо мезанад, њаљми пои ёр ва ѓайра ба хонанда маълумоти сањење надодааст, ки њаводорони назмро дар њолати ѓамангезу ногуворе мегузорад. Хусусан, манзарањои бўсобўсии муаллиф бо соњиби кафш, ки дар оѓил мегузарад, нињоят сусту ноўњдабароёна баромадааст. Сањнаи мазкур, ки бозёфти ягонаи муаллиф дар маљмўа аст, агар дар болои дарахт ё манори осмонбўсе мегузашт, нињоят олиљанобу дилнишину дилрабо мебаромад..." Садои занг хомаро аз њаракати барќосояш боздошт. Норозиёна аз љой бархост. Дар даромадгоњ љавоне бо тўрхалта меистод: - Муаллим Субур Убур ба шумо салом гуфтанду њамин чизро ба ман дода, хоњиш намуданд, ки албатта, ба устоди азиз бурда бирасон, он касро чанд сол боз меъдаашон азобу шиканљњои дўзахона медињаду табибњо гуфтанд, ки танњо асали ноњияи шоирпарвари мо он шахси мўътабарро аз бадбахтї наљот дода метавонад. Филњол дар рўњияш дигаргуние амалї гашт. Кунун ѓайричашмдошт хирад мањсули чанде пеш ба арзи вуљуд овардаашро инкор мекард. Вараќаи собиќро дур андохта, навашро гирифт: "... Гулњои бањорї мављ мезананд, чун арўсон табассумњои латифе менамоянд, орувон аз лабони шакарини онон бўсањо меситонанду сўйи кохи хеш ба парвоз медароянд. Чї манзара гуворою лабро ба табассум моилкунандае! Бале, чунин манзараро танњо фарде офарида метавонад, ки оташи илоњї дар дил дорад ва ин нобиѓаи вопасини саддаи мо Субур Убур мебошад, ки њоло девони эшонро дар даст дорам. Дар адабиёти оламшумули мо ситораи дурахшоне, ки муосирон аз он сарсабзињои некро умед доранд, фурўзон бигашт. Њазорсолањо мегузаранду вале номи ў..." Садои занг илњоми ба туѓён омадаро аз маљрояш берун андохт. "Намемонанд, ки кори савоберо ба анљом бирасонї". Њамон љавон дар назди дар меистод: - Муаллим, бубахшед, ки иштибоњ намудаам, мебоист дастовези устодро ба хонаи 126-ум ба њамкасбатон Абўсуюн Абдусамад месупурдам, вале сањван ба 26-ум овардаам... Симояш гардуни пеш аз тундарро мемонд. Вараќаи нахустинро ба наздаш кашида: "...Њар як фарде, ки ба даст хома мегираду ба дигарон роњи њаётро, имрўзу фардои инсониятро нишон медињад, худ бояд пеш аз њама бањри дигарон оинаи ибрат бошад. Хислатњои бењтарини инсонї, ростќавливу родмардї, дастони пок..." Продастся объект в центре города Исфары 7,5 сотых на берегу реки, два этажа 300м2 с подвалом 100 м2 и с канализацией. Допускается варианты разлельной продажи этажей или недостроенной части объекта с подвалом.

КОМИЛАН ЉИДДЇ

“Нигоњ”, ЧОРШАНБЕ №9 (337) 22. 05. 2013

ПУРБИНИ ДАРВЕШ

Шармандагии Мирзодиккак дар "Роњат" Мирзодиккак баъди тамошои музейи ба номи Бењзод рост ба назди муљљасамаи Шоњ Исмоили Сомонї омада, ба хотири љасорату мардонагияш хомўширо ихтиёр намуд. Агар садои "салом" - гуфтани љўрааш Ѓалтак ба гўшаш намерасид, хомўшии Мирзодиккак дар назди муљљасамаи Шоњ Исмоили Сомонї шояд соатњо тўл мекашид. Љўрањо якдигарро сахт ба оѓўш гирифта, назди муљљасамаи Шоњ Исмоили Сомонї аксбардорї карданд. Хайрият, Ѓалтак маблаѓи аксњои гирифтаашонро пардохт кард, вагарна суратгир пойафзолњои Мирзодиккакро ба ивази аксњои гирифтааш мегирифту шавњари коммунист Пахтагул Панљсолаевна дар назди муљљасамаи Ислоили Сомонї пойи луч мемонд. Иштињои Мирзодиккак хело баланд буд, вале барои рафтан ба "Чойхонаи Роњат" худдорї мекард. Ў дар киссааш як пули пучаки сиёњ надошта бошад њам, дилаш ба Ѓалтак месўхт, зеро ў њар моњ барои тањсили фарзандонаш пули зиёд медињаду бештари њолатњо Мирзодиккак бо истифода аз аъзои маљбурии ЊХДТ буданаш сўистифода мекунад. Ѓалтак: - Шумо њукуматињо одат кардагї. Корафтодае агар аз дар даромад, мебояд, ки "сафедї" дињад. Аз ин лињоз барои сўњбат ман туро барои чойнўшї ба "Чойхонаи Роњат" даъват мекунам. Мирзодиккак: - Эй, агар ту барин корафтодагон зиёд мебуданд, субњ, зуњру шом ѓизоњои бењтаринро дар тарабхонањои дараљаи аввали шањрамон мехўрдам. Баъд медидї, ки лунљњои ман њам мисли ќисме аз њамњизбони мансадорам яллаќќос мезаданд, яллаќос. Ѓалтак: - Љўраљон, асло њаваси аз њаќќи мардум хўрданро надошта бош, зеро њаќќи мардум хўрдагиро мехўрад. (Љўрањо дар "Чойхона Роњат" љойи бароњатеро интихоб карда, ба пешхизмат овардани як чойнак чойи кабудро фармоиш додаанд. Пешхизмат бо ишваю карамшма љўрањоро ба њолашон намонда, такрор ба такрор номи якчанд ѓизоро мегуфту интизори фармоиши навбатии онњо буд. Ѓалтак ноилољ ба фармоиши додааш овардани як дона нон ва ду нимтогї лаѓмонро илова кард). Мирзодиккак:- Ба хаёлам мавзўи суњбатамон љиддї, ња!? То бегоњ бањс кунем њам мешавад. Њамаи ин аз баракати Шоњ Исмоили Сомонию њукумати љонољонамон. Ту маро дар назди муљљасамаи Сомонї дида ифтихор кардї, ки чунин љўра дорї?! Ѓалтак: - Хайрият, ки муљљасама љон надошт, вагарна Исмоили Сомонї барои лањзаи хомўшї эълон карданат саратро майда мекард. Ў шахси диндор буд ва арвоњаш ба як каф дуо ниёз дорад, на ба хомўшию оташи љовид. Мирзодиккак: - Вањ - вањ ман нафањмидам, вагарна бо Ќобилљони нањзатї омада, ду ракат намоз њам мехондем, то ки арвоњаш шоду гўри охираташ обод шавад. Ѓалтак: - Ана њаминаш намерасид. Њукумати љонољонатон барои дар масљид осуда хондани намоз монеъа эљод мекунаду ту бошї дар майдони Исмоили Сомонї намоз мехондаї?! Мирзодиккак: - Дар наздам билети њизбї ва сањмияњои НОБ - и Роѓунро мегузораму хондан мегирам. Э, чї хел ман намоз мехонаму дуо мекардаам -а?! Дар ин масъала бо ман Ќобилљони нањзатї набошад, намешавад. Ѓалтак: - Мирзољон, имсол соли интихоби Президент. Омодагињо чї хел аст? Номзадњо зиёданд ё не!? Мирзодиккак: - Мо, бародари азиз, як маротиба овоз медињем, як бор хонадор мешавем, як президент дорем. Мо њукуматињо касеро, ки вазифа

додем, овози худаша ќатии авлодаш оварда месупорад. Мо наќша дорем, ки дар интихобот 99,9 фоизи овозњоро соњиби намоем. Ѓалтак:- Њамон як фоизашонро њам соњиб мешудед, намешуд - мї?! Мирзодиккак: - Ба хотири сулњу субот, пойдор мондани равишњои демократї як фоизашро байни 8 њизби сиёсї таќсим мекунем. Ѓалтак: - Мирзољон, касе, ки аз буљети давлат пул мегирад, њамаашро ба ЊХДТ никоњ карда додед. Маълум, ки овозњояшонро хоњанд - нањоњанд мегиред, лекин њамин овози онњоеро, ки зиёда аз 20 сол боз дар хориљи кишвар кор мекунанд, чї тавр мегиред?! Мирзодиккак: - Мегўї, ки аз сайораи дигар омада бошї, мо наќша дорем. Сардори оила бо писаронаш ба Русия рафта бошад, занаш аз тани њамаи онњо бо дастгирии вакили дења овоз медињад. Ѓалтак: - Надињад чї? Мирзодиккак: - Медињад. Мо њаркаву њарчиро вакил таъин намекунем. Њаммааш одамони худї. Ѓалтак: - Њоло ист, то оѓози интихобот ба хотири шаффоф гузаштани он Ќобилљони нањзатї, коммунист Пахтагул Панљсолаевна, Тилло Тиллоевич ва дигарон иттињод баста, њамаи он наќшањои шуморо ба хок мекашанд. Мирзодиккак: Намешавад, мо кадрњоямонро дуруст љо ба љо кардагї. Агар ин тавр нашаваду бародарони мо бе "криша" монанд, бизнесњоямон чї мешавад!? Ѓалтак пешхизматро чеѓ мезанад. Ў њаќќи чой, нон ва ѓизоро 21 сомонї њисоб карда, вараќаеро ба Ѓалкак дод. Ѓалтак вараќаро ба дасти Мирзодиккак часпониду зуд ба кўча баромад. Дар "Чойхонаи Роњат" хархаша байни пешхизмату Мирзодиккак шурўъ шуд. Пешхизмат аз ў пул талаб мекарду Мирзодиккак бошад ба ў билети њизбї ва сањмияњои НОБи "Роѓун" ро нишон медод. Аз дур ањволи бади Мирзодиккакро Ѓалтак, Пахтагул Панљсолаевна, Ќобилљони нањзатї ва Тилло Тиллоевич назора карда, механдиданд. Ѓалтак дўсташ Мирзодиккакро аз њолати ногувор рањониду таъкид кард, ки ба њамњизбонаш расонад, ки овози њар як шахсро дар ихтиёри худаш ќарор дода, барои баргузории интихоботи шаффоф мусоидат накунанд њам, пашша нашаванд. Мирзодиккак розиёна сар љунбонида, роњи хонаашро пеш гирифт.

Раиси Шўрои муњаррирон: Саймиддин Дўстов

Њафтанома дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Котиби масъул: Эраљи Амон Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 400 77 41

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

16

Мирзохўља АЊМАДОВ, собиќ ќумондони ИНОТ: - Ман барои Ватан ва президент чизе, ки аз дастам меояд, мекунам. Дар куљое даркор бошем ва њукумат моро истифода барад, тайёрем хизматашонро ба љо орем.

- Президент ва Ватан њам њамчунин: њаркоре, ки аз дасташ омад карданд. Хайр агар сахт хизмат карданї бошед, аз дигарон дер намонда, ягон хеш-пеши подабони Зайд Саидро аз Муљахарф баста ба Душанбе оред.

Мењмон БАХТЇ, раиси Иттифоќи нависандагони Тољикистон: - Муъмин Ќаноат намехоњанд, ки мо барояш ягон мањфили адабие гузаронем. Боз дар наќша дорем, ки мањфиле, ки бахшида ба 60 соли бурду бохти шўъбаи Иттифоќи нависандагон дар вилояти Суѓд гузаронда мешавад, дар он љо, ёдбуди Лоиќ Шералиро низ љашн гирем.

- Хоксории онкасро дастак накарда, мањфилњоятонро гузаронидан гиред, хурсанд мешаванду ѓамгин-не! Лоиќ њам ањли Иттифоќро интизор.

Некрўз ЌУДРАТОВ, устоди донишгоњ: - Љумњурии Тољикистон аз демократия ба клептократия гузаштааст. Кї айбдор? Ба фикри ман њама. Аммо омилњои фасод ин камии маош, паст будани сатњи шуури њуќуќї, набудани назорати шаффофи љонибайн, хешутаборбозї ва ѓайра мебошад.

-Рўзатон нек бод, бародар, мо мардум клептократияро намедонем, номи гунањкоронро гирифта наметавонем, аммо даќиќ медонем, ки фасод бе њукумату мансабдор номумкин аст, сатњи шуури њуќуќї назди супориши сиёсї њич асту назорат то масљиду кисањои туйдору мурдадор рафт, вале хешутаборбозиро њам дигар бе иљозоти як авлод карда намешавад. Худойназар АСОЗОДА, проффесор: - Бовар кунед, мо ним сол дар курси якум барномаи мактаби миёнаро мегузаштем. Бачае њаст, ки номашро навишта наметавонад. Ин албатта, бадбахтии калон аст. Як љумларо бехато навишта наметавонанд. Ин ба вазорати маориф њам маълум аст. Муаллим барои санљиш ё имтињон аз донишљў пул меситонад, ки ин барои ман шармандагист.

-Эња, ин сирри ба љои шумо ректори Донишгоњи омўзгорї таъин кардани вазири маориф дар њамин будааст, гўед. Ња-дия, бигзор акнун вазири собиќ ним сол неву ду сол барномаи мактаби миёнаро ба донишљўен дарс дињад. Ана мебинед, ки 30 % ашон навиштани ному насаби худашонро ёд мегиранду 32 %-ашон каратро аз ёд мекунанд.

Сайфулло САФАРОВ, муовини раиси МТС: - Инсон аз балоњои охирзамон кафолате надорад, аз љумла аз тўњмату ѓайбат. Њатто аз пушти подшоњ њам ѓайбат мекунанд ва њељ кас чунин кафолате надорад. Аз нигоњи ќонунї њам њамачиро ба ин тарафу он тараф бофтан мумкин.

- Мебахшед, шумо туйи телевизиони К+-ро дар назар доред, ё гуноњи њизбсозии Зайд Саидовро? Ато МУЊАММАДИ НУР, волии Балх: - Ошкоро бигўем, ки мехоњанд тољикро бемард бисозанд, бе мардњои пайкоргар бисозанд, сарони моро аз мо бигиранд, ќурбонї намоянд ва баќияро мисли гўсфанд чўпонї кунанд. Мо инро намехоњем ва њаргиз чунин нахоњад шуд.

-Беташвиш бошед, ќумандон! Муносибати Душанбеи расмї ба тољикони Афѓонистону Узбакистону Ќирѓизистону Чин њамин бошад, "ъай-ъай"-и гусфандон њазор соли дигар идома хоњад ёфт.

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09