Нигох №02 (435). Чоршанбе, 8-уми апрели соли 2015

Фољиаи Одинабойї

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

1

Осебдидагон ба ќурбонии ваъдаи маќомот табдил ёфтанд? №2 (435). Чоршанбе, 8-уми апрели соли 2015

e-mail: nigoh_tj@inbox.ru

www.facebook.com/nigohtj

ТОЉИКОНА

Дурўягии бузург Устод Ато чаро ба Амрико писанд нест?

САЊИФАИ 5

ПАЁМ БА ОЯНДА

Шамсиддин КАРИМОВ: Поёни даврони Алимардон Чаро элитаи иќтисодии тољик сер намешавад?

САЊИФАИ 5

Бемористони Ибни Сино

«Касе нест, ки барои инќилоб пул дињад»

Чаро бо усули эндоскопия бояд табобат намуд?

БАЊСИ НАВ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

2

худро дорад. Аммо инро њам бояд ќабул кунем, ки дар мисоли Тољикистон ин вазъ бо айби созмонњои ѓайридавлатї пеш наомадааст, балки айби онњоест, ки муљиби пеш омадани чунин вазъ шудаанд, аз љумла њукумат. Вазифаи њукумати Тољикистон ин аст, ки манобеъи сармоягузории дохилии созмонњои ѓайридавлатиро пайдо кунад. Ин хоњишу орзуи мо нест, балки вазифаи њукумат аст. Њангоми баррасии мавзў бархе масъулин Русияро мисол меоранд, ки бо созмонњои ѓайридавлатї чї кор кард. Ман намегўям, ки Русия намунаи олї аст ва бо сабабњои муайян њам наметавонад бошад, аммо њукумати он кишвар пеш аз он, ки фаъолияти созмонњои ѓайридавлатиашро танзим кунад, 3 миллиард доллар људо намуд. Гуфт, мехоњед дар њалли масоили иљтимої ёрї дињед, аз ин маблаѓ бигиреду истифода кунед. Дар Русия бархе созмонњои ѓайридавлатї ѓаразњои сиёсї доранд, аммо дар Тољикистон чунин нест. Инро бо сароњат мегўям. Ќисса кўтоњ, Владимир Путин гуфт, ки агар аз хориљ барои фаъолиятњои сиёсї маблаѓ мегиред, пас лутфан манбаъ ва

Шамсиддин КАРИМОВ: Њукумати Тољикистон 31-уми март лоињаи таѓйиру иловањо ба Ќонун "Дар бораи иттињодияњои љамъиятї"ро ба Маљлиси намояндагон фиристод. Ин лоиња созмонњои љамъиятии дохилї ва хориљиву байнулмилалии фаъол дар Тољикистон сахт нигарон кардааст, зеро ба ќавли онњо, бо ин роњ њукумат мехоњад дастрасии онњоро ба грантњои хориљї мањдуд кунад. Дар Тољикистон 2 њазору 800 иттињодияи љамъиятї фаъолият мекунанд. Вазорати адлия ќаблан гуфта буд, ки соли 2013 танњо 30 дарсади "НПО" - њои дохиливу хориљї ва байнулмилалие, ки дар Тољикистон кор мекунанд, 5 миллиарду 521 миллион сомонї грант гирифтаанд.

25-уми ноябри соли 2014 наздики 100 созмон дар дохилу хориљи Тољикистон зимни як баёния талаб карданд, ки њукумат лоињаи вазорати адлияро напазирад. Аммо њоло дида мешавад, ки њукумат ин талаботи сомонњоро ба назар нагирифта, лоињаро ба парлумон фиристод. Аз Шамсиддин Каримов, раиси Ассотсиатсияи миллии созмонњои ѓайридавлатии Тољикистон, нахуст суол кардем, ки оё чї интизорие аз ин ќонуни нав дорад?

ўям, ки ягон созмони љамъиятї дар кишвар барпо кардани як инќилобро њадаф гузошта бошад. Яке, инќилоб аст, дигаре - таѓйирот. Инќилоб вазифаи созмонњои љамъиятї нест, аммо онњо њуќуќ надоранд, ки аз мушкилоти љомиа чашм пўшанд. Онњо барои ворид кардани таѓйирот дар ваъи иљтимоиву иќтисодии Тољикистон масъуланд. Аз ин хотир, ваќте дар бораи мушкилот суњбат мекунанд, айби онњо нест, балки айби онњоест, ки созмонњоро нодуруст мефањманд. Мавзуро обуранги сиёсї дода, созмонњоро зидди њукумат нишон медињанд, ки чунин нест. Мо зидди мушкилот ва беадолатї њастем. Азбаски масъули њалли мушкилот ва барќарор кардани адолати иљтимої њукумат аст, пас мухотаби мо њам њукумат хоњад буд. Ба созмонњои байнулмилалї бояд ташаккур гуфт, ки барои њалли мушкилоти мо дар Тољикистон маблаѓ медињанд.

- Бубинед, вазорати адлия мегўяд, ки дар нимсолаи аввали соли 2013 танњо 30 дарсади созмонњои дохиливу хориљии Тољикистон аз хориљ беш аз 1 миллиард доллар сармоягузорї шудаанд. Ин раќам њукуматро пеши ин суол ќарор додааст, ки ин маболиѓ куљо мераванд ва чаро дар ислоњу бењбуди вазъ муассир нестанд. Аз ин

«Касе нест, ки барои инќилоб пул дињад»

Суњбати ихтисосї бо Шамсиддин Каримов, раиси Ассотсиатсияи миллии созмонњои ѓайридавлатии Тољикистон баррасї накарданд?

- Ин фикр, ки мехоњанд фаъолияти созмонњои ѓайридавлатиро зери назорат бигиранд, аз нигоњи њуќуќї, андешаи ѓалат, амали носавоб ва боиси нигаронии сахти мост. Љиддї ќабул намекунам, зеро онро назари як гуруњи алоњида мењисобам, ки дар нињодњои тасмимгир нишастаанд. Ё кўтоњандешанд ё ќобилияти дарк кардани воќеиятњои имрўзаро надоранд. Хушбахтона, ин мавќеи расмии њукумати Тољикистон нест, балки мавќеи њамон гуруњ аст, ки нигаронкунда аст.

- Инро чї гуна арзёбї мекунед, ки њукумат њам аз кишварњои хориљї кўмак мегирад ва сухан дар бораи маболиѓи њангуфт, на њазору сад њазор, балки миллионњо доллар меравад ва чаро мањз маболиѓи созмонњои љамъиятї муњим менамояд?

- Сухан дар бораи љузъи љомиаи байнулмилалї будани Тољикистон меравад. Ин таљрибаи љањонист, тамоми олам ин корро мекунад. Инсоният њанўз механизми дигари њамкориро пайдо накардааст. Масалан, дар бахши иќтисод њукумати Тољикистон маболиѓи бузургро дарёфт мекунад. Аммо корњое, ки мо мекунем, дар сатњи дигар - љомиаи шањрвандї сурат мегиранд. Инро бояд ќабул кард. Албатта, сад дар сад вобастаи маблаѓгузории хориљї будани чї муассисањои њукуматї ва чї созмонњои ѓайридавлатї љињатњои манфии

- Некбин њастам. Бовар дорам, ки вазорати адлия, њукумат ва њоло Маљлиси намояндагон масъаларо дуруст њал мекунанд. Вазорати адлия то интихобот як мизи гирд ташкил кард, фикрњои моро гирифт. Ваъда супурд, ки онњоро ба назар мегирад. Аммо ин ваъдааш, ки пас аз интихобот боз як мизи гирд мешавад ва сипас лоиња ба њукумат меравад, амалї нашуд.

- Яъне дар њукумат љиддан ба ин фикр њастанд, ки фаъолияти созмонњои љамъиятї бояд тањти назорат гирифта шаванд ва шояд аз ин хотир, дигар лоињаро бо шумо

њадафи худро нишон дињед. Ин дуруст аст, зеро вазифаи љомиаи шањрвандї на масоили сиёсї, балки њалли масоили иљтимої аст.

- Созмону кишварњои хориљї чаро ба созмонњои ѓайридавлатии Тољикистон маблаѓ медињанд? Њадафашон чї аст - инќилоб, њалли мушкил, рушди љомиаи шањрвандї ё чї?

- Ман фикр намекунам, ки сомонњои байнулмилалї барои барпо кардани як инќилоб ба Тољикистон меоянд. Ин фикри билкул ѓалат аст. Онњо бар асоси ќарордод бо њукумати Тољикистон меоянд. Дар Тољикистон беш аз 70 созмони байнулмилалї фаъолият мекунанд, аммо якеро пайдо намекунед, ки бидуни ќарордод ё худсарона омада бошад. Тољикистон шањри бедарвоза нест. Кишвари соњибистиќлол аст, ќонуну ќоида дорад ва њар касе омадааст, мутобиќи ќонунгузории Тољикистон омадааст. Њадафи онњо кўмак ба њукумату мардуми Тољикистон дар раванди бозсозињост. Инро касе рад карда наметавонад. Аммо созмонњо мухталиф мешаванд. Имкон дорад, ки бархе ањдофи ин гуна созмонњо ба ањдофи љомиа ва њукумати Тољикистон сад дар сад мувофиќ набошанд. Шояд. Инро њам рад намекунам. Аммо дар мисоли Тољикистон созмони байнулмилалиеро намедонам, ки барои инќилоб пул дињад. Инро бо салоњият мегўям. Њамчун роњбари Анљумани созмонњои ѓайридавлатї инро њам мег-

хотир, њукумат мехоњад ин маболиѓро назорат кунад ва ба ин манзур ќонунгузориро таѓйир медињад. Шумо медонед, ки ин пулњо куљо мераванд?

- Пул масъалаи љиддист. Њама гап ин љо бояд возењ бошад. Тољикистон њамчун кишвари мустаќил њаќ дорад донад, ки ин пулњо куљо мераванд. Кори хуб мекунад, ки маболиѓи воридмешударо тањти назорат мегирад. Агар мехоњад, ки ин маблаѓгузорињоро тибќи ќонунгузорї ба низом дарорад, мо инро табрик мегўем, зеро ин принсипи кори худи мо њам њаст. Аммо ќарсак аз ду даст мешавад. Агар њукумат шаффофият мехоњад, корро бояд аз маболиѓе сар кунад, ки худ барои тарњњои муњими иќтисодиву иљтимої мегирад. Бояд ба мардум њисобот дињад, ки он маблаѓњоро чї тавр харљ кардааст. Давлат худ бояд намунаи шаффофият бошад. Њукумат њамеша як ќадам пеш аст, масъулияти бештар дорад ва бояд аввал худ иќдом, сипас аз мо таќозо кунад. Дуюм. Яке назорат аст, дигар, дахолат. Ќонунгузории имрўзаи Тољикистон иљозаи дахолат ба фаъолияти сомонњои ѓайридавлатиро намедињад. Ин хилофи ќонунгузорї ва Сарќонуни Тољикистон, балки даѓалона поймол кардани њуќуќњои шањрвандон аст. Сеюм. Ваќте вазорати муњтарами адлия аз маболиѓи њангуфте, ки ба њисобњои сомонњои љамъиятї меоянд, дар ташвиш аст, шояд

САДОИ МАРДУМ

10% 5%

10%

13%

11%

10%

Бино ба натиљаи як пурсиши виртуалї зери унвони "Бовар доред, ки Рустами Эмомалї кишварро аз ришвахорї "тоза" мекунад?", наздик ба 60 дарсади иштирокдорон бовар надоранд, ки зўри писари раиси љумњури Тољикистон ба ришвохорон бирасад.

3%

Ба ман фарќ надорад

15%

Дар ин вазифа њам муваќќатист

20%

Бале, сад дар сад

30%

Не, зеро маќсадаш дигар аст

35%

Не, тавонаш намерасад

40%

Ња, агар падараш кўмак кунад

45%

Дар ин бора фикр накардам

50%

25%

59% ЗЎРИ РУСТАМИ ЭМОМАЛЇ БА РИШВХОРОН НАМЕРАСАД

48%

5%

0% 1

2

3

4

5

6

7

Бар асоси натиљањои ин назарпурсї, 48% - и мардуми ширкаткунанда ба варианти "Не, маќсадаш дигар аст" раъй дода, 11 дарсади дигар гузинаи "Не, тавонаш намерасад"-ро интихоб кардаанд. Њамзамон 10% - и респондентони ин назарпурсї дар посух ба ин суол гуфтаанд, ки "Бале, сад дар сад" ва аммо 13 фоизи дигари онњо дахолати президентро шарти муваффаќияти Рустами Эмомалї дониста, ќайд кардаанд, ки "Ња, агар падараш кўмак кунад".

10 дарсади ширкаткунандагон бар инанд, ки Рустами Эмомалї дар вазифаи раиси Агентии назорати дав-

латии молиявї ва мубориза бо коррупсия зиёд намеистад, ба њамин хотир, онњо варианти "Дар ин вазифа њам муваќќатист"-ро интихоб карданд. Дар байни иштирокчиёни ин пурсиш 3 дарсад ба варианти "Дар ин бора фикр накардам" райъ дода, 5% и ахир њам гуфтаанд, ки "Дар ин бора фикр накардам". Ин назарпурсї бо супориши њафтаномаи сиёсии "Нигоњ" аз 1-ум то 7-уми апрели соли 2015 дар сомонаи Ољонсии иттилоотии "TojNews" гузаронида шуда, дар он 570 нафар ширкат карданд.

ШАРИКИ СТРАТЕГЇ далел дорад. Аммо гўшту устухонро бояд аз њамдигар фарќ кард. Пеш аз он, ки ба ин иќдом даст занад, бинад, ки ин маболиѓ аз тариќи кадом созмонњо ворид мешаванд - созмонњои дохилї, ё хориљиву байнулмилалї. Масалан, миёни Бунёди Оѓохон, ё Наљоти кўдакон ва Анљумани миллии расонањои мустаќил фарќ аз замин то осмон аст. Фарз кардем, агар гардиши пули як созмони тољикї солона 100 њазор доллар бошад, аз хориљињову байнулмилалињо шояд 100 миллион бошад. Аз ин хотир, ман ба ин розї шуда наметавонам, ки ин ќадар маблаѓ мањз ба сомонњои ѓайридавлатии мањаллї расида бошад. Бармегардем ба масъулияти њукумат. Агар њукумат инро ќабул дорад, ки љомиаи шањрвандї ояндаи Тољикистон аст ва роњу алтернативаи дигар нест, бояд худ пайи рушд додани он бошад. Масъулияти њукумат аст, ки шароити мусоидро ба вуљуд орад. Гап дар сари он аст, ки аввал бояд роњњои ворид шудани маблаѓро ба низом дарорад. Нагўяд, ки маблаѓ ба кї меравад. Чаро њамон 100 миллион аз тариќи созмонњои дохилї намеояду аз тариќи сомонњои байнулмилалї? Барои ман њамчун шањрванд ва раиси Анљумани миллии созмонњои ѓайридавлатї ин суол муњим аст ва њукумат бояд сари ин андеша кунад. Хулоса, кўшиш он бошад, ки вуруд ва истифодаи дурусти маболиѓ ба низом дароварда шавад, мо онро шодбош мегўем. Аммо ин бояд дар доираи ќонун, бо риояи њуќуќи тарафњо сурат гирад. Ин кор одобу адолатро талаб мекунад. Агар нодида гиранд, ба истилоњ, мисли трактор шудгор карда раванд, ин кор њам дар дохил ва њам њам хориљи Тољикистон норозигињоро ба вуљуд меорад, ба имиљи рањбарияти кишвар дар арсаи байнулмилалї латма ворид хоњад кард, зеро љуз фишор ба љомиаи шањрвандї - њадафи аслии як кишвари демократї чизи дигаре нахоњад буд. Яъне ин гапи бисёр љиддист ва онро љиддї бояд гирифт. Он коре, ки имрўз њукумат дар симои ваорати муњтарами адлия анљом доданист, ќобили ќабул нест.

- Аз гуфтањои масъулини вазорати адлия хулоса мешавад, ки онњо мехоњанд маболиѓи хориљї барои созмонњои љамъиятї бо иљозаи ягон нињоди масъули Тољикистон роњандозї шавад...

- Дар он шакле, ки њоло вазорати адлия пешнињод мекунад, инро наметавон ќабул кард. Ба чанд сабаб. Якум. Фасод ба миён меояд ва бюрократия дар шакли олиаш вориди амал мешавад. Табиист, ки ин ба маблаѓгузорон хуш намеояд ва ба таври худкор натиља њамин мешавад, ки онњо аз сармоягузорї даст мекашанд ё онро ба таври назаррас коњиш медињанд. Ин ба фоидаи пеш аз њама љомиа нест. Дуюм, фаъолияти созмонњои љамъиятї, яке аз институтњои муњташами љомиаи шањрвандї осеб мебинад ва теъдоди њамчунин созмонњо бамаротиб коњиш меёбад, ки ба ин набояд роњ дод. Сеюм. Эњтимолан созмонњои таќаллубие роњандозї шаванд, ки аз тарафи афроди алоњида ва бо ањдофи инфиродї, на љамъиятї рўи кор оянд. Маслињат ин аст, ки дахолат ба фаъолияти созмонњои љамъиятиро амалия ё принсипи кори худ ќарор надињанд. Иљозат дињед, фањмонам. Созмони љамъиятї дар вазорати адлия сабти ном шудааст. Оиннома дорад. Яъне, тибќи ќонун, сабт шудаву аз рўи оинномааш дар сатњи љумњурї ё шањру ноњияву вилоят кор мекунад. Аз ин зиёд талаб ё назорат кардан дахолат ба кори он аст. Иљозат њаст, боз чї иљозати дигар лозим аст? Мантиќ гум мешавад. Магар њукумат ба вазорати адлия ё вазорат ба кормандони худ бовар надорад? Дигар ин, ки кори вазорати адлия танњо сабту иљозат аст. Љанбаи молиявии масъаларо Кумитаи андоз ва фаъолиятњои созмонњоро прокуратураву суд бояд назорат кунанд, агар коре хилофи оинномаи худ ва ќонунгузории кишвар карданд. Аммо ба шакли умум њукм кардан, ки њамаи созмонњои љамъиятї чунинанд, гапи бењуда аст.

Далери ХАЙРУЛЛОЊ

"Бузро бозї, харро ханда" Чаро Русия вуруди "Давлати исломї" ба Осиёи Марказиро орзу мекунад?

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

3

Баёни аёну ноаён аз Фахриддини ХОЛБЕК

"Кї киро?" Рафтори "ѓайриаврупої" - и Tcell - и аврупої

Русия боз ба Тољикистон ваъдаи кўмаки низомї дод. 70 миллиард рубл - њудуди 1,2 миллиард доллар (бо ќурби имрўз - 08 апрели соли 2015). Кї ба ин бовар мекунад, ваќте Маскав дар гузашта ваъдаи кўмакњои миллиониашро иљро накардааст? Ва дар асл чаро ваъдањои Кремл њељ гоњ иљро намешаванд? Аввал, ин раќам расман эълон нашуд. Хабари нашрияи "Коммерсант" дар такя ба манобеъаш дар Ситоди артиши Русия аст. Рўзи 2 апрел дар нишасти вазирони корњои хориљии Созмони паймони амнияти дастаљамъї (СПАД ё ОДКБ) дар Душанбе ин гап набуд. Танњо ин буд, ки Сергей Лавров, вазири корњои хориљии Русия гуфт, кишвараш барои тањкими марзи Тољикистон дар чањорчўби СПАД ва равобити дуљониба кўмаки низомї хоњад кард. Он њам баъд аз он, ки њамтои тољикаш Сирољиддин Аслов гуфт, Тољикистон аз вазъи умур дар СПАД розї нест. Ин ишора ба 23 сентябри 2013, љаласаи сарони кишварњои узви СПАД буд, ки ќарори кўмаки фаврии низомї - техникї ба неруњои марзбонии Тољикистонро ќабул кард. Кўмаки фаврї бояд дар ду давра расонида мешуд, ки нашуд. То моњи апрели соли 2015 танњо Белорус ва Арманистон масъулияти худро иљро карданд. Минск ба Тољикистон либоси низомї, василањои њимоят ва зинда монданро дод. Арманистон барои марзбонони тољик худравњои тезсуръат харидорї кард. Дуввум, Русия аз замони љанги шањрвандї то ба њол ба њељ як аз ваъдањои додаи худ вафо накардааст (њар чї додааст, таљњизоти куњна будааст). Охирин бор соли 2013 њангоми имзои Созишномаи будубоши пойгоњи низомии 201 - аш Маскав ваъда супурд, ки дар њаљми 200 миллион доллар ба артиши Тољикистон таљњизоти низомї хоњад дод. Владимир Путин, президенти Русия 200 миллион доллари дигарро, ки аз њисоби бољи гумрукии маводи нафтї мемонд, низ ба ин кўмакњо илова кард. Маскав кўмаки низомї дар њаљми 400 миллион долларро на фаќат надод, балки аз шевае кор гирифт, ки тољикон онро "бузро бозї ва харро ханда" меноманд. Бино ба иттилое, ки дар дастраси мо ќарор гирифт, авохири соли гузашта як њайати вазорати дифоъи Тољикистон барои ќабули кўмакњои низомии фаннии Русия ба Маскав рафт, аммо ба дањшат афтод, зеро русњо ба љои 20 тайёраи љангии нав тайёрањои куњна-

ву фарсудаи боќимонда аз даврони Шўравиро пешнињод карданд. Таъмири њар яке аз ин тайёрањо аз 1 миллион доллар боло сармоя мехоњад. Сеюм, њадаф аз ваъдаи 70 миллиард рубл, ё 1,23 миллиард доллар љилавгирї аз вуруди љангиёни "Давлати исломї" ба Тољикистон гуфта мешавад, зеро русњо бар ин боваранд, ки ин гуруњ пушти симхорњои марзњои мо нафас мекашад ва омодаи њамла аст. Дар асл чунин нест. Дар Бадахшони Афѓонистон њоло њамон вулусволии Вардуљ, ки тайи солњои ахир мањалли таљаммуъи гуруњњои террористие, назири Љамоаи Ансоруллоњ, Њаракати исломии Ўзбакистон, Толибон ва Ал - ќоида буд, њафтаи гузашта пурра тањти назорати њукумати он кишвар гузашт. Мавориди њамла ба посгоњњои марзбонии Тољикистон дар ќисмати вилояти Ќундузу Тахори Афѓонистон афзуда, њатто чор марзбони тољик њам рабуда шуда бошанд њам, аммо таљаммуъи љангиёнро касе мушоњида накардааст. Аз рўи иттилои расонањои Афѓонистон, ки бештар дар Русия иќтибос шуданд, байраќи "Давлати исломї" дар марзи Ўзбакистону Туркманистон боло шудааст, он њам бидуни ягон далели мувассаќ. Касе онњоро надидааст. Ин метавонад танњо тавтиа бошад. Дар асл русњо аз ин хавф доранд, ки аз Ѓарб дар Осиёи Марказї зарба хоњанд хўрд ва интизори вуруди кадом гуруње набошад, "Давлати исломї" он тараф истад, њатто Њизбуллоњ, ба минтаќа њастанд, то софу содда бо бањонаи њимояти марзњои љанубии ИДМ ё чањорчўби њамкорињо дар доираи СПАД - у ѓайраву њоказо низомиён ё марзбонони худро ба марзњои Тољикистон оранд. Агар аз дасти худи онњо ояд, ин корро "ташкил" мекунанд. Ин њол Русияро аз дигар масъулиятњо, аз љумла сармоягузории иќтисоди кишварњои минтаќа, озод мекунад. Кораш то љое содда мешавад, ки раќибаш дар минтаќа - ИМАро ба як нўл хоњад зад. Њатто Чини "серпул"-ро ба маќоми дуввум хоњад партофт. Аз ин хотир, ИМА дар ин шабу рўз ба ин иштибоњ, ки гуруњњои террористии тањти фармонашро ба Осиёи Марказї фиристад, роњ нахоњад дод. Дар ин бора барномае дорад, ки чанд соли дигар бояд коро шавад, аз љумла фаъол кардани ин гуруњњо дар дохили кишварњои Осиёи Марказї. Хулоса, Русия дар расонидани кўмаки низомї ба Тољикистон манфиат надорад, балки бар ин аст, ки масоили амниятиро дар пањнои нуфузаш - ИДМ худ њал хоњад кард. Фаромарзи ФОЗИЛ

Хонаводаи мо 11 раќами телефони мобилї дорад.

10 - то аз Tcell ва танњо 1 адад аз Вавилон. Ба Tcell аз он хотир арљ мегузорем, ки дар дењаамон дигар пайвандон њам аз хизматгузории ин ширкати мобилї истифода мекунанд. Дар кайфияти хизматрасонии Tcell, ба ќавле, гап нест. Хеле кам шуда, ки ягон мушкил пеш омада бошад. Аз њамон 11 симкорте, ки гуфтам, 3 раќам аз ман аст. Яке аз Вавилон ва 2 раќам аз Tcell - яке барои суњбат ва дигарї барои интернет. Њамин раќами интернетї маро маљбур кард, ки бори аввал дар "васф" и Tcell ва химатрасонињояш суњбат дошта бошам. Ќабл аз ин шояд дањњо маротиба ба он чї дар ин раќам мегузашт, эътибор намедодам, ё ваќт набуд, ки онњоро матрањ кунам ва аксар ваќт мегуфтам, бало ба пасаш, зеро ин ширкат беш аз як миллион муштарї дорад ва мушкили ман љузъї аст, на кул. Коре накунам, ки дар њаќќи он љабр шавад ва аз ман ранљанд. Њоло њарфи шикоят аз он ба ин хотир мекунам, ки кор аз "ман" гузашта, ба "мо" расид (ќаблан як рафиќам њам шикоят карда буд, ки боз њам фикр кардам, мушкили танњо ўст). Моњи феврал ман ба таруфаи G2000 гузашта будам. Гуфтанд, ки 50 сомонї мегузаронї, 2000 мегабайт мегирї. Њамин тавр њам кардем. Шаби 30 март интернет "мурд". Албатта, ягон фољиа ё вазъи фавќулодда набуд. Пул тамом шуд, бояд гузаронд. Ољил ба њисобам аз мошини пулгузаронии кўча, ё терминал 50 сомонї гузарондам. Рўзи 2 апрел баъди зуњр боз интернет "бандагиро ба љо овард". Интернети Tcell - и ман дар 3 рўз 50 сомонї "хўрд". Ва замоне ин корро кард, ки бояд ба сомонаамон як гузориш мефиристодам. Гузориш монд. Субњи 3 апрел ба маркази хизматрасонии Tcell рафта, вазъиятро фањмондам. Духтари масъул фањмонд, ки аз њамон 50 сомоние, ки гузарондед, фоизи терминал гирифта шудааст ва њаљми маблаѓи зарурї таъмин нашудааст. ОК! Фањмо! Аммо чаро баќия маблаѓро интернет ё ширкат истифода кард? Гуфт, агар ба интернет ворид шуда бошед, ба таври худкор пул кор мекунад. Бошад, таруфаи ман дигар буд, бояд ширкат ба ман хабар медод, ки маблаѓи сабилмондаи њамун таруфа намерасаду, бародари арљманд, рав њисобатро такмил ё пур кун. Посух медонед, чї буд? "Инро бояд Шумо медонистед!" Бале, рост гуфт. Бояд медонистам. Чиро? Инро, ки ман дар дигар опсия, баста, хуб, таруфа ќарор дораму барои ширкат фарќ надорад, ки ман дар кадом таруфа њастам, ки маблаѓи маро бидуни огоњї ва иљоза истифода мекунад. Дигар чиро бояд донам? Даќиќан, гап сари 3 сомонї меравад, ки бояд пардохти иловагї мешуд, то таруфаи ман фаъол шавад. Инро њама медонад, ки агар њисоби кас пур ё кофї набошад, њамон телефон њам бо ў "гап намезанад". Аммо дар ин њол, њисоби ман пур нашуда, ширкат маблаѓамро, тавре дар Кодекси љиної омадааст, "бо њадафњои шахсї" истифода кардааст. Шояд ман хато кунам. Њадафи ман њам ин аст, ки як ширкати боэътибор (даъвои масъулинаш њам ин аст, ки Tcell аз андозсупорандагони пешќадами Тољикистон аст) ва муртабит ба Бунёди Оѓохону ширкати љањоние мисли Telia Sonera њамчунин торикињоро рўшан кунад, кораш бењтар ва мувофиќ ба обрўяш бошад. Бахусус, ки интернет барои инсони њозира як зарурияти муњим аст, ќариб ба нону обу њаво баробар шудааст. Инро, албатта, масъулини ширкат мефањманд. Ман аз химатгузории Tcell даст намекашам ва ин интиќод њам ба хотири латма ворид кардан ба обрўи ширкат нест. Хуб, агар љорї кардани аксиз барояшон мушкил оварда бошад, боз аз њисоби мо онро хоњанд гирифт. Аммо масъала ин тавр, ба истилоњ, "кї киро?" набошад. Ин њадди аќал аз рўи одоби инсонї нест. Агар дар Аврупо як ширкат њамчунин рафтор кунад, муштарї чї кор мекард? Албатта, дари судро мекўфт. Аммо чун дар Тољикистонем, танњо инро таќозо дорем, ки лоаќал ширкати аврупої рафтори аврупої дошта бошад, то мо њам аз он ибрат гирем.

4

ЗИНДА

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

Њама аз он оѓоз шуд, ки дар маъракае аз нарху навои "Боѓи пойтахт"-и шањри Душанбе норозигї карданд. Як нафар гуфт, 3 фарзанд дораду наметавонад якбора њамаи онњоро ба ин боѓ барад, зеро барои онњоро бурдан њадди аќал 250 сомонї дар киса бояд дошт. "Боѓи пойхат" моњи сентябри соли 2011 њангоми љашни 20 - солагии Истиќлолияти Тољикистон ба истифода дода шуд. Баъд аз як моњ дарњояш баста шуданд ва моњи марти соли 2012 фаъолияташро аз сар гирифтанд. Дар оѓоз воридшавї ройгон буд, баъдтар пулакї шуд. Бањори соли 2012 худ ба ин боѓ рафта будам, он ваќт нархи вуруд 2 сомонї буд. Шоми 5-уми апрел тахминан соатњои 19.30 даќиќа ба "Боѓи пойтахт" омадам. Мошинњои зиёде назди дарвозаи боѓ истода буданд ва роњи бе ин њам танги кўчаи Карамовро тангтар мекарданд ("Нигоњ" 1 сол пеш маводе дар ин бора дошт). Дар назди "Боѓи пойтахт" аввал табъи маро гиряи зани фурўшандае хира кард. Зан тарафи корманди милиса бадтарин дуоњоро ба забон оварда, гиря мекард. Дар даст бозичањои кўдакона ва ширинї дошт. Пай бурдам, ки корманди милиса ўро иљозаи савдо надодааст. Рафтам назди чиптафурўшї ва як 5 сомониро дароз кардам. Љавони чиптафурўш онро баргардонида гуфт, ки бояд 7 сомонї пардохт кунам. Њайрон шудам, аммо фурсати пурсидан, ки чаро 7 со-

Корти русии боѓи тољикї Гузориши махсус аз "Боѓи пойтахт"

књои даруни боѓ эълон карданд, ки пагоњ, рўзи душанбе шанбегї аст.

5 сомонї куљо шуд?

монї пардохт кунам, набуд, зеро одамони зиёде дар навбат буданд. 10 сомонї дароз кардам. Чиптафурўш 3 сомонї баќия ва як корт дод. Баъди тафтиши посбон расо соати 19.41 даќиќа ман дохили боѓ шудам. Ѓарќи тамошои зебоињои "Боѓи пойтахт" будам, ки ногањон гуфтугўи 2 зан маро ба худ овард. Яке ба дигаре мегуфт, ки бас аст, дигар ба ягон чархофалак намешинем, чунки аллакай 310 сомонї сарф шудааст. Баргаштаму нигоњ кардам, яке дар дасташ кўдак дошту боз 2 кўдаки дигар ба њамроњ. Агар кўдаки дасташонро ба њисоб нагирем, ин 4 нафар њар кадом 77 сомонї харљ кардаанд. Тасаввур кардан мушкил аст, аммо ин зану ду тифлашон дар як соат 10 фоизи маошашонро ба боѓ сарф кардаанд. Маоши њадди аќал дар Тољикистон 200 ва дар пойхат 800 сомонї аст. Ростї, дар оѓоз "310 сомонї"-и гуфтаи ин занњо, ба назарам, каме шубњанок тофт. Чун ба чархофалакњо наздик шудам, маълум шуд, ки занњо муболиѓа намекарданд. Зиёд не, танњо савор шудан ба 5 чархофалаки "Боѓи пойхахт" метавонад 70 сомонии шуморо аз љайбатон берун кашад. Тибќи нархномае, ки масъулини Муассисаи давлатии "Боѓи пойтахт" дар мувофиќа бо Хадамоти зиддиинњисорї муќаррар кардаанд, муштарї барои чархофалакњои зерин чунин маблаѓ месупорад:

Тибќи низомномае, ки мо аз он баъдтар огоњ шудем, 7 сомонї ба ду таќсим мешавад: 2 сомонї њаќќи вуруд ва 5 сомонї - гарави корт. То љое ман фањмидам, мењмон бояд корт - моли боѓро надуздад. Онро бозпас супорида, 5 сомонии гарави додаашро бигирад. Ваќте дар даромадгоњ корт ва чиптаамро дароз кардам, чиптафурўш чиптаро баргардонду чизе нагуфт. Рўзи дигар ба директори Муассисаи давлатии "Боѓи пойхат" Гулчењра Шарипова тамос гирифта, сабаби баланд шудани нархњоро пурсон шудам. Љавоби хонум Шарипова маро ба худ овард: нархи вуруд ба боѓ мисли пештара бетаѓйир - 2 сомонї боќї мондааст, аммо 5 сомонии дигар - гарави корт аст, ки ба ман бояд чиптафурўш бармегардонд. Ваќте аз ў суол кардам, ки пас чаро маъмури назди дар 5 сомонии моро барнагардонд, Шарипова гуфт, "маъмур баќияи пули њамаро бармегардонад ва ин дар њаќќи онњо тўњмат аст". Аммо ваќте ба директори мўњтарам пешнињод кардам, ки аз байн танњо 12 соат гузаштааст, биёед, якљоя сабтњои камерањои назоратиро бинем, то исбот шавад, ки маблаѓи маро барнагардонданд, ё не, розї нашуд. Баъди сўњбати ќариб яксоатаи телефонї директор шояд хаста шуд, ки гуфт, биё, ман њамон 5 сомониро аз кисаи худам медињам.

1)"Чархофалаки мушоњидавї" - 10 даќиќа. Нарх: 6 сомонї (як нафар).

2)"Теппањои амрикої", 2 даќиќа, 23 сомонї. 3) "Юпитер", 3 даќиќа, 13 сомонї.

4) Арѓунчаки табдилёбанда "Виплеш", 3 даќиќа, 11 сомонї. 5)"Киштии роњзан", 4 даќиќа, 17 сомонї. "Боѓи пойтахт" боз 8 чархофалаки дигар ва боз 12 намуди хизматрасонї дорад, ки њамаи онњо пулакианд... Дар њамин асно тариќи баландгўя-

Мушкил дар 5 сомонї нест, мегўяд њар шањрванди Тољикистон, ки њатто аз дењот омадаасту на аз ќоидаи гаравситонї огоњ аст, на барои 5 сомонї љанљол кардан мехоњад. Аммо оё гарав будани 5 сомонии кортро ба мењмонон намефањмонанд? Хуб мешавад, ба нафароне, ки бори аввал омада, ќоидањои вуруд ба боѓро намедонанд, фањмонанд, бояд бо њарфњои калон ин ќоидањо дар лавњи пеши дар овезон бошад. Он ваќт ба директори боѓ њољат намемонад, ки аз кисаи худаш ба њар каси шикояткарда 5 сомонї дињад. Директори боѓ иддао дорад, ки дар ин самт корњои фањмондадињї ба роњ монда шудааст, дар њоле, ки њатто дар сомонаи ин боѓ дар бораи 5 сомонии гарав њарфе нагуфтаанд. Дар бораи дигар ќоидањои боѓ маълумот њаст, аммо дар бораи ќоидаи гаравмонї бар ивази корт чизе гуфта нашудааст. Хизматрасонии боѓ, тибќи ќонунгузории Тољикистон, бояд ба забони давлатии тољикї бошад, масалан, маъмурият, масъулини боѓ бояд бо мењмонон тољикї њарф зананд, на ба русї. Аммо чунин нест. Чиптаи боѓ њам бо забони русї аст? Њарчї набошад, ин љо Русия нест ва боѓи пойтахт муассисаи давлатист. Муллораљаб ЮСУФЇ

ИЌТИСОДИ АСОСЇ

Бар замми ин, бо боло рафтани ќурби доллари ИМА нисбат ба асъори миллї - сомонї ширкатњои мобилї ќасд доранд, ки бо мувофиќаи Хадамоти зиддиинњисорї нархи хидматгузорињояшонро гаронтар кунанд. Зам ва боз зам кун! Аз шоми 1-уми апрел ширкатњои мобилї бо ирсоли паёмакњо муштариёнашонро аз боло рафтани хидматрасонињо огоњ кардаанд. Андози аксизї барои ширкатњои мобилї аз аввали соли 2011 амал мекунад, ки он ваќт 3% муайяня шуда буд

2013 дар ќонунгузории андози Љумњурии Тољикистон таѓйироти зиёде вобаста ба соњаи алоќаи барќї ворид карда шуд. Аз љумла, дар мўњлати кўтоњ андозњои зерин, аз ќабили аксиз аз зангњои баромад 3%, барои зангњои воридотї 3%, ААИ (18%) барои пайвастнамоии зангњои баромад, ААИ (18%) барои пайвастнамоии зангњои даромад љорї карда шуданд". Ба њисоби ширкатњои мобилї, имрўз операторони мобилї аз 1 сомонию 32 дирам танњо андоз месупоранд ва ба истиснои ин харољотњои дигар низ мављуданд, аз љумла арзиши аслии

"Њотами Той њаст ку!" Чаро њар коре нашавад, аз њисоби мардум мешавад? даромад. Аммо ў бо нигаронї мегўяд, ки Кумитаи андоз аз ширкатњои мобилї талаб дорад, ки андози аксизиро бо меъёри 5% шурўъ аз 1-уми январи 2015 пардохт кунанд. Ин њам дар њолест, ки Ќонунгузорї муайян кардааст, ки ќонун ва ќарорњо пас аз 10 рўзи чоп мавриди амал ќарор мегиранд ва ин Ќонун њам 1-уми апрели соли равон бояд мавриди амал ќарор бигирад, на се моњ пеш аз њукми амал гирифтанаш. Дар Кумитаи андоз њозир нашудаанд, ки ин масъаларо шарњ дињанд. Аз ширкатњои мобилї низ тасдиќ карданд, ки чунин дархостро аз Кумитаи андоз гирифтаанд. Аммо 31-уми март дар сомонаи Кумитаи андоз "Мактуби дастурї ба ширкатњои мобилї" нашр шуд, ки ширкатњоро аз таѓйиру иловањои нав дар Кодекси андоз огоњ мекунад. Дар он гуфта мешавад, ки "ба ќисми 4 моддаи 200 Кодекси андоз таѓйирот ворид гардида, раќами "3" ба раќами "5" иваз карда шуд, яъне меъёри андози аксиз барои намудњои алоњидаи хизматрасонї дар соњаи алоќаи барќї 5 фоиз муќаррар гардидааст. Ќисми 2 - и моддаи 2 - и Ќонуни мазкур мавриди амал ќарор додани таѓйироти воридгардидаро аз санаи 01.

01. 2015 пешбинї менамояд. Бо назардошти талаботи моддаи 45 - и Сарќонуни Тољикистон ва ќисми 3 - и моддаи 63 - и Ќонун "Дар бораи санадњои меъёрии њуќуќї" таѓйироти ба ќисми 4 - и моддаи 200 - и Кодекси андоз воридгардида аз санаи 19. 03. 2015 мавриди амал ќарор мегирад". Дар пайи ин таѓйирот аз якуми апрели соли равон нархи хидматрасонињои ширкатњои мобилї барои муштариёнашон 2% боло рафт. Ба гуфтаи Ѓафурљон Эркаев, ширкатњои мобилї ин маблаѓро аз њисоби боло бурдани нархи хидматрасонињо рўпуш хоњанд кард.

- АКСИЗИ КУЛОЊАТРО СУПОРИДЇ? ОН КОРХОНА ВА МАНБАИ ДАРОМАД ЊИСОБИДА МЕШАВАД!!!

ва марти соли љорї 2%-и дигар ба он илова шуда, ба 5% расидааст. Дар пайи ин андозбандї эњтимол меравад, ки бањси наве миёни ширкатњои мобилї ва Кумитаи андоз сар занад. Соли 2014 Кумитаи андоз бархе аз ширкатњои мобилиро барои насупоридан ва пинњон кардани даромади воќеъии худ миллионњо сомонї ќарздор баровард, ки ин бањс ба додгоњ кашида шуд. Таѓйиру иловањо ба Кодекси мазкур сарфи назар аз дархосту мурољиатњои ширкатњои мобилї ба њукумат барои кам кардани сатњи андозбандї ва зиёд накардани андози аксизї ќабул шуд. Тобистони соли гузашта ширкатњои мобилї бо нашри як мактуби дастљамъї ба унвони вазири молия - Абдусалом Ќурбонов ва раиси Кумитаи андози Тољикистон - Нусратулло Давлатзода аз вазъи соња изњори нигаронї карда буданд. Онњо аз он нигаронї мекарданд, ки "дар даврањои солњои 2010-

маоши кормандон, харољот барои нигоњ доштани шабакањои алоќа, комиссия барои пайваст намудани муштариён, ќабули пардохтњо ва ѓайрањо. Ќаблан, коршиносони соња гуфта буданд, ки бо баланд шудани андози аксизї то 5% сарбории андоз беш аз 50% мешавад ва нисфи даромад ба андоз меравад. Ин њолат ба пешорўи ширкатњои мобилї ду роњро мегузорад: ё нархи хидматрасонињоро барои муштариён боло баранд ва ё фаъолияташонро ќатъ кунанд. Њамин тавр, њикмати мардумии "бардорад, зам, набардорад кам кун" ро метавонем ба тариќаи дигар баён кунем: "талаб кунанд зам, тоќат кунанд боз зам кун ва њамин тавр зам кардан гир". Гўё касе намедонад, ки ин њама зам карданњо њамон харљ аз кисаи Њотами Той, дар мавриди мо мардуми Тољикистон - муштариёни ширкатњои мобилї аст. Њама гўё дилпуранд: "Њаст ку Њотами Той!"

Азамати ВАЊЊОБ

ХАБАР

Эљоди монеа ба интиќоли маводи ширї аз Литва ба Тољикистон

Русия иљозат надодааст, ки беш аз 18 тонна мањсулоти ширї аз Литва ба Тољикистон интиќол дода шавад. Раёсати хадамоти Федералии назорати санитарии Русия дар вилоятњои Твер ва Псков хабар додааст, ки онњо иљозат надоданд 18,9 тонна мањсулоти

5

Фаридун Рањнавард

КЎРГИРЕЊ Кумитаи андоз аз ширкатњои мобилии Тољикистон талаб дорад, ки андози аксизиро бо меъёри 5% аз оѓози моњи январи соли равон пардохт кунанд. Ѓафурљон Эркаев, рањбари Ассотсиясия ширкатњои мобилии Тољикистон дар суњбат бо TojNews гуфт, ки бо ворид намудани таѓйирот дар Кодекси андоз "меъёри андози аксизї барои алоќаи барќї аз 3 ба 5 фоиз боло бурда шуд", ин ќонунро 18-уми марти соли љорї Президент имзо кард, 20-уми март дар нашрияи расмии Маљлиси Олї "Садои мардум" ба нашр расид, баъди 10 рўз аз 1-уми апрел ба њукми амал

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

ширї аз Литва ба Тољикистон ба воситаи ин кишвар интиќол ёбад. Бино ба гузориши хадамоти матбуотии идораи ветеринарии Русия гузаргоњи автомобилии Бурачки, ки мањсулот аз он убур мекард, тибќи дастури хадамоти санитарї аз рўйхати нуќтањои убури молњое, ки зери назорати ин нињод ќарор доранд, хориљ карда шудааст. Аз ин рў моли мавриди назар ба кишвари содиркунандаи он бозпас гардонда шуд.

Дар хабар гуфта мешавад, ки "Моли интиќолї бо иљозатномаи № А 086365/ L2-2980 аз 26. 03. 2015 ба Тољикистон дар њоли њаракат буд". Дар ин хабар шарњ дода шудааст, ки нуќтаи убури молњои тањти назорати хадамоти санитарї ќарордошта ба Ќазоќистон ва аз он ба кишвари сеюм бо вазни камтар дар ќитъаи марзии Русияву Литва, воќеъ дар Убилинка вуљуд дорад, ки хоњишмандон метавонанд аз он истифода баранд.

Малах љазои худовандї нест, вай ваќте ба ѓазаби Худо табдил меёбад, ки аз њад зиёд мешавад. Бехирадї њам... Карел Чапек

"Сиёсати либос" Панду насињат муњим аст, танбењу гўшмол ё рафтор? "Сиёсати либос" дар мактабњои миёна њам пурзўр карда мешавад. Намехостам дар ин бора нависам, чун њафтаи гузашта таќрибан дар њамин бора гуфтем, ки талоши ба "либоси миллї" даровардани занону духтарон ё аз сатру њиљоб берун овардани онњо, ба шевае, ки маќомот љорї кардаанд, "хизмати хирсона" пеш аз њама ба њукумат аст. Намедонам чаро, вале мо эътироф кардан намехоњем, ки занону духтарони тољик, аслан либоси миллии мувофиќ ба шароити сарди куњистон надоштаанду надоранд. Либоси "ягона" дар мактабњо то имрўз њам љорї буд. Аммо акнун либоси мактабиро корхонаи худї, бо нархи 170 сомонї омода ва пешкаш мекунад. Волидайнро аллакай огоњ кардаанд, ки бо либоси аз бозор харидаашон кўдакон ба дарс роњ дода намешаванд. Ман муќобили "либоси ягона" дар мактабњои миёна нестам, балки то љое тарафдорам, ки либоси мактабї бояд аз кўчагї фарќ кунад. Ин хуб аст. Албатта, ин љо масъалаи имконияти молии падару модарон њам ба вуљуд меояд, ки оё имкони харидани либоси тањмилиро доранд, ё не. Ба мактаббачањо аз оилањои камбизоат либос бояд ройгон дода шавад, ба назарам, хуб мешавад. Ва дар синф инро бояд касе надонад, то боиси таънаву масхара ва осеб дидани руњи ин кўдакон гардад. Аммо боз ин мушкил пеш меояд, ки чї тавр бачаи бою камбаѓалро мешавад ташхис кард? Бењтараш ба њамон бархўрди классикї Худо моро расонад - шароит бошад ва њама имкони молиявї дошта бошад, ки худ пардохт кунад. Хулоса, тањмил ба зењни нозуки кўдак таъсири бад дорад. Ќобилияти тасмим гирифтану мустаќилона ќарор ќабул кардани кўдакро аз байн мебарад. Кўдак бояд худаш бошуурона ќарор ќабул кунад, ки чї мепўшад, чї намепўшад. Падару модар, мактаб бояд ба кўдак њаминро омўзонанд. Ба кўдак бояд фарќ кардани некро аз бад омўхт, на барои ў либос интихоб кард. Барои хулоса, як мисол меорам. Соли 1997-98 аз мактаби №77-и пойтахт, мо 5-6 њамсинф ба литсейи туркї - тољикї њуљљат супурдем. Ду нафари мо аз марњилаи якуми имтињонњо гузашта, ду моњ курси омодагї хондем (њамон сол дарс ин литсейњо пулакї ва хеле гарон шуд ва мо мактаби тољикиро хатм кардем - Ф. Р.) Дар литсей муаллими фанни алгебра ва ибтидои анализ, ба мо бо англисї њарф мезад. Тољикиро умуман намедонист. Дўстмурод ном бачаи зардина, ки хеле шўх буд, аз ин сўистифода карда, муаллимро њаќорати маъмулии тољикї кард: "очата...". Бачањо њама механдиданд, муаллим намефањмид... Дарси дигар муаллим, ки аллакай маънии "очата ме..."-ро пурсида ва фањмида буд, баъди салом, аввал бо табассум ба Дўстмурод нигоњ карду аз Никита ном бачаи русзабон, ки англисиро хуб балад буд, хоњиш кард, чанд сухани ўро ба бачањо тарљума кунад. Мо аз Никита шунидем, ки муаллим самимона гуфт: "Аз њамин рўз иборат, Дўстмурод, дўсти бењтарини ман аст. Ман бачањои шўхтабиатро дўст медорам, чунки худам њам дар кўдакї шўхї мекардам...". Он бачаро аз ин суханњо чї таассурот фаро гирифта буд, худашу Худо медонад, вале дар ду моње, ки бо Дўстмурод дарс хондем, аз забонаш њаќорат нашунидем. Агар дар мактаби мо мебуд, агар муаллим бачаро зада пеш намекард, дар хона даќиќан ду-се шаппотї њаќќи њалолаш мешуд... Муаллимони литсей ба либоспўшї ва зоњири хонандагон эроде намегирифтанд. Аммо боре шоњид шудам, ки ба мўйи дарози яке аз хонандагон (ба литсейњои туркї духтарон љалб намешуданд - Ф.Р.) як муаллим эрод гирифт. Он њам ваќти дарс набуд. Дар ин литсейњо чун анъана тенниси рўйимизї њаст, ки дар он ваќтњои холиро сарф мекунанд. Баъзан муаллимон бо талабањо њам теннисбозї мекарданд. Барои мо ин бисёр аљиб буд, ки дар ваќтњои холигї муаллим ба бачањо чунон муносибат мекунад, ки гўё љўра ё дўсти наздикашон бошанд. Муаллим, ваќте 10 - 12 нафар аз талабањои синфњои гуногун теннисбозї доштанд, њазломез гуфт: "Фалонї бо сартарош љанљолу хархаша кардааст" ва ба табассум ба мўйњои дарози то китфони бача ишора кард. Њама хандиданд... Рафтору муносибати атрофиён ба кўдак таъсири бештар дорад, то панду насињатхонї, ё танбењу гўшмол.

6

ТАБЛИЃ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

Њанўз 2500 сол ќабл табибон дар мавриди усулњои барќароргардонии љараёни пешоб аз обдони басташуда, бо роњи ворид намудани найчањо ба роњњои пешобгузар фикр мекарданд. Хушбахтона, бо тараќќиёт ва пешрафти илму техника, инсоният роњњои бартараф намудани ин бемориро низ ноил шуд. Акнун тариќи истифода аз таљњизоти резектор, роњњои пешобрави обдон боз карда шуда, ин амал зуд ва босифат иљро карда мешавад! Ѓадуди простата њамагї 2 х 3 см. буда, 30 грамм вазн дорад. Бо гузашти ваќт ва рафтани синну сол ин ѓадуд хаљман бузургтар шуда, мушкилињои зиёдеро ба бор меорад. Дар мавриди пайдоиши ин беморї, оќибатњои он ва тарзи табобату имконоти мављудаи имрўза суњбате доштем бо урологи Бемористони Ибни Сино доктор Мубин Аминов, ки фишурдаи онро инљо меорем: Гиперполизияи хушсифати ѓадуди простата, бемории урологиест, ки дар миёни мардони синну солашон бузург, бештар ба назар мерасад. Аз рўи маълумотњои эпидемиологї ин навъи беморї дар 40% мардони аз 50 то 60 сола, 50% - и мардони аз 60 сола боло ва дар 90%- и мардони аз 80 сола боло дида мешавад.

Бемористони Ибни Сино

Чаро бо усули эндоскопия бояд табобат намуд? Асоситарин шикоят њангоми гиперлазияи хушсифати ѓадуди простата, ин душворї ва дер омадани пешоб, љараёни сусти пешоб, њиссиёти пурра холї нашудани обдон, омехташавии хун бо пешоб, пешобкунии мукаррар дар шаб ва инчунин бознаистодани пешоб мебошанд. Ин беморї бо усулњои гуногун табобат карда мешавад, аммо бењтаринаш усули ТУРП мебошад. ТУРП-и простата, бардоштан аз тариќи пешоброњ, яке аз усулњои роиљ ва маъмулии љарроњии эндоскопии варами ѓадуди простата ба шумор меравад. Ин усул "меъёри тиллої" дар љарроњии беморони варами ѓаду-

ди простата мањсуб меёбад. Барои иљрои ин амал, аз резектоскоп истифода мебаранд. Баъди љарроњї резектаскоп гирифта шуда ва ба љои он, ба дохили обдон найчаи махсуси Фоли ворид карда мешавад. Бартарии ТУРП нисбати љарроњии кушода дар ин аст, ки ин усул: камосебтар, камљароњаттар, давраи баъди љарроњии кўтоњтар буда, беморон онро хубтар тањаммул мекунанд. Њадди гирифторї ба беморињои сироятї дар ин усули љарроњї нињоят паст аст. Кињо метавонанд аз ин љарроњї истифода намоянд:

ДИН Наврўз Љаъфаров, муовини вазири тандурустї ва њифзи иљтимоии ањолии Тољикистон дар як суњбати кўтоњ ба хабарнигори TojNews гуфт, ки "њоло онњо масъалаи ќонунї гардондани муоинаи пеш аз издивољи навхонадоронро мавриди омўзиш ќарор додаанд". Вазорат барои амалї намудани муоминаи пеш аз издивољ омодагї дорад. Ба гуфтаи муовини вазир вазорат таљњизоти махсус харидорї кардааст, аммо ў дар бораи ин таљњизот ва шумораи он суњбат кардан нахост. Њамчунин, муовини вазир гуфт, ки баъди баррасии љанбањои ќонуниву њуќуќии масъала муайян хоњад шуд, ки муоинаи тиббии пеш аз издивољ њатмї ва ё ихтиёрї хоњад буд. Муовини вазир мегўяд, масъалаи мазкур њасос буда, муносибати эњтиёткоро-

Омодагии вазорати тандурустї ба муоинаи њатмии тиббї пеш аз издивољ Вазорати тандурустии Тољикистон барои муоинаи тиббии пеш аз издивољи навхонадорон таљњизоти махсус харидорї кардааст. наро талаб мекунад.

23-юми январ Эмомалї Рањмон, Президенти Тољикистон дар Паёмаш ба Маљлиси Олї масъалаи муоинаи њатмии тиббии пеш аз издивољро ба миён гузошта, нињодњои дахлдорро вазифадорн кард, ки "масъалаи муоинаи њатмии пешакии тиббии издивољкунандагон ва пешгирї намудани никоњи байни хешовандони наздикро якљо бо мардум ва љомеаи шањрвандї њаматарафа омўхта, ба Њукумат таклиф пешнињод намоянд".

Президент таъкид дошт, ки ин масъала барои хушбахтии оилањои љавон бисёр муњим аст. Эмомалї Рањмон дар Паёмаш инчунин зиёд шудани никоњи хешовандони наздик бо нигаронї њарф зада, гуфта буд, ки ин раванд "боиси таваллуди кўдакони маъюб гардида истодааст". Вазорати тандурустї ва њифзи иљтимоии ањолии Тољикистон бањисобгирии кўдакони маъюберо, ки аз никоњи хешовандони наздик ба дунё омадаанд, оѓоз кардааст. Њоло ба итмом нарасидааст.

-дар синну соли љавонї, барои нигањдоштани тамоюли љинсї.

-њангоми пайдо шудани шубња ба саратони простата.

-њангоми фарбењї ва беморињои системаи рагњои дил, роњњои нафаскашї ва эндокренї, њангоми беморињои роњњои поёнии пешобгузар. Барои муайян намудани нишонањо ва табобати ин беморї, Бемористони Ибни Сино тамоми шароитро дорост ва њамеша омодаи пазириши ниёзмандон аст. Маълумоти бештар дар бораи ин беморї њафтаи оянда дар њафтаномаи "Авитсена" нашр мешавад!

РАВЗАНА Адабиёти башар саршор аз китобњоест, ки инсон дар тўли умраш бояд њатман бихонад. Албатта, агар он инсон наздик ба тамаддун бошад. Дар бораи фавоиди мутолиаи китоб то ба имрўз шояд њазорњо андарзу њикматњо навишта шудаанд ва ниёз ба такрори он њама нест. Дар замоне, ки васоити коммуникатсионї рушд кардаанд, пайдо кардану хондани китоб бамаротиб осон шудааст. Муњим он аст, ки инсон майл дошта бошад, то бихонад. Аммо њар он чизе, ки дар олам бо номи китоб чоп шуда, ќобили хондан ва масрафи ваќт нест. Ба андешаи мо, њаддиаќал бештар аз 100 китобе тавсия шавад, ки хонданашро аксаран муфид донистаанд. Бунгоњњои хабарї, нињодњои фарњангиву маърифатї ба гунањои дилхоњ листи китобњоеро тартиб додаанд, ки барои хондан тавсия шудаанд. Вале муруре ба

27. Љомї. Девон. "Бањористон" 28. Восифї. "Бадоеъу-л-ваќоеъ".

29. Соиб. Девон.

30. Сайидо. Девони ашъор.

31. "Самаки айёр".

32. "Њотами Той"Њазору як шаб" 33. "Чор дарвеш".

34. Мирзо Бедил. Девони ашъор. "Чор унсур".

35. Ањмади Дониш. "Наводир-улваќоеъ".

36. Мирзо Њакими Сирољ. "Туњафи ањли Бухоро".

37. "Шоњин. "Лайлї ва Маљнун".

38. Њилолї. Девон.

39. Камолиддин Биної. Девон. АДАБИЁТИ НАВИНИ ТОЉИК 40. С. Айнї. "Ёддоштњо". "Марги судхур" ва умуман силсилаи осори адабї ва публитсистию илмї-оммавї

Кадом китобро бояд хонд? онњо нишон дод, ки на њамаи он китобњо барои хонандаи тољик дастрас ва њатто заруранд. Миёни он номгў дањњо адибонеро метавон пайдо кард, ки барои аксаран комилан ноошноянд ва осорашон ба забонњое, ки мо бештар ошноем, тарљума нашудаанд. Ин буд, ки "Нигоњ" тасмим гирифт интихоби худро дошта бошад ва ба хонандагонаш тавсия кунад, ки ба муљарради пайдо кардани имкон аз ин ганљинаи бебањо истифода кунанд, худ бихонанд, фарзандонашонро тарѓиб кунанд, ба дўстонашон тавсия дињанд. Албатта, њар интихоб ноќис аст, чун адабиёти башар фаротар аз як интихоб мебошад. Вале мо метавонем баъдан бо назардошти назари хонандагон ин листи пешнињодиро комил кунем. Муњим он аст, ки хонадагони мо аз љумлаи устодони донишгоњњо, адибон, рўзноманигорон фаъол ва дар њамкорї бошанд. Дар интихоби ин 135 ќаламкаш бо шумори бештари асарњо адибони тољик Рустами Вањњоб, Абдуќодири Рустам ва рўзноманигор Ќодиршоњи Мурувват ширкат карданд, ки самимона изњори ташаккур мекунем. Инак, он интихоб: АДАБИЁТИ КЛАССИКИИ ФОРСУ ТОЉИК 1. Рўдакї. Девони ашъор 2. Ашъори шоирони њамасри Рўдакї 3. Балъамї. Тарљумаи "Таърихи Табарї" 4. Фирдавсї. "Шоњнома" 5. Носири Хусрав. "Ќасоид", "Рўшноинома", "Саодатнома", "Сафарнома".

6. Абулфазли Байњаќї. "Таърихи Масъудї" 7. Умари Хайём. Рубоиёт (албатта тањияи нави илмї бо гузиниши огоњона ва муќаддимаи олимонаю одилона) 8. Бобо Тоњири Урён. Дубайтињо 9. Фахруддин Асъади Гургонї. "Вис ва Ромин".

10. "Њазор соли шеъри форсї" (чопи Эрон) 11. Низомии Ганљавї. Хамса 12. Хоќонии Шарвонї. Девони ашъор. "Харобањои Мадоин" 13. Манучењрї. Мунтахаб 14. Фаррухї. Мунтахаб 15. Анварї. Девон.

16. "Калила ва Димна".

17. Унсурулмаолии Кайковус. "Ќобуснома".

18. Зањирии Самарќандї. "Синбоднома".

19. Низомулмулк. "Сиёсатнома".

20. Саної. Девон.

21. Аттор. Девони ашъор. "Мантиќут-тайр" ва "Тазкират-ул-авлиё" 22. Мавлоно Љалолуддини Балхї. Куллиёти девони Шамс. "Маснавии Маънавї".

23. Саъдї. Девон. "Бўстон", "Гулистон".

24. Убайди Зоконї. "Рисолаи дилкушо". "Муш ва гурба".

25. Њофиз. Девон.

26. Камоли Хуљандї. Девон.

41. Лоњутї. Ашъор. "Эроннома".

42. Иќболи Лоњурї. "Куллиёт" 43. Шоњин. Девон.

44. Аљзї. Мунтахаб.

45. Садри Зиё. Мунтахаб.

46. Туѓрал. Девон.

47. Пайрав Сулаймонї. Шеърњо.

48. Бобољон Ѓафуров: "Тољикон".

49. Мирзо Турсунзода. Ашъор. "Њасани аробакаш". "Љони ширин".

50. Сотим Улуѓзода. "Субњи љавонии мо", "Восеъ". "Ривояти суѓдї".

51. Љалол Икромї. "Дувоздањ дарвозаи Бухоро" (сегона). "Ман гунањкорам".

52. Пўлод Толис. "Тобистон".

53. Фазлиддин Муњаммадиев. "Палатаи кунљакї". Њикояњо.

54. Муъмин Ќаноат. Маљмўаи "Тољикистон исми ман" (соли 2014).

55. Лоиќ. Куллиёти ашъор. "Фарёди бефарёдрас".

56. Бозор Собир. Ашъори то замони истиќлол.

57. Абдулњамиди Самад. "Гардиши девбод".

58. Кўњзод. "Як рўзи дароз, рўзи бисёр дароз".

59. Сорбон. "Љўгї". "Буд набуд".

60. Гулрухсор. Ашъор. Сакарот (роман). "Занони Сабзбањор".

61. Мењмон Бахтї. Мунтахаби назму наср ва драмањо.

62. Саттор Турсун. "Зиндагї дар домани талњои сурх".

63. Гулназар. Ашъор.

64. Љумъа Одина "Гузашти айём".

65. Муњаммадзамони Солењ. "Ишќи актёри пир". "Сафари њафтуми Синдбод".

66. Сайф Рањимзоди Афардї. "Ќисса ва њикоёт".

67. Бањманёр. "Сармаддењ". "Шоњаншоњ" (роман).

68. Фарзона. Ашъор.

69. Сиёвуш. Ашъор. АДАБИЁТИ ЉАЊОН 70. Софокл. Намоишномањо.

71. Афлотун. "Љумњур".

72. Њомер. "Илиада ва Одисей".

73. Апулей. "Хари тиллої".

74. Шекспир. "Шоњ Лир", "Оттело", "Њамлет".

75. Гўте. "Фауст". Девони шарќию ѓарбї.

76. Сервантес. "Дони Кихот".

77. Данте. "Мазњакаи илоњї".

78. Балзак. "Гобсек". "Падар Горио". "Полковник Шабек".

79. Виктор Њуго. "Марде, ки механдид".

80. Мопассан. "Дўсти азиз". "Зиндагї".

81. Герман Мелвилл. "Моби Дик".

82. Александ Дюма. "Граф Монте-Кристо".

83. Н. В. Гогол. "Љонњои мурда". "Тарас Булба. "Муфаттиш".

84. А. Пушкин. Ашъор. "Духтари капитан".

85. Ю. Лермонтов. Ашъор..

86. Л.Н. Толстой. "Љанг ва сулњ". "Анна Каренина". "Марги Иван Илич". "Эњё", "Њољї Мурод".

87. Ф. М. Достоевский. Љиноят ва љазо. Бародарон Карамазов. Девона. Шаётин.

88. А. П. Чехов. Њикояњо ва намоишномањо.

89. Чарлз Дикенс: "Умедњои бузург".

90. Муњаммадиќболи Лоњурї. Куллиёт.

91. Фурўѓи Фаррухзод. Шеърњо.

92. Нодири Нодирпур. Шеърњо.

93. Љонатан Свифт. "Саёњати Гулливер".

94. Теодор Драйзер. "Фољеаи Амрико".

95. Войнич. Занбўр (Ѓурмагас).

96. Тургенев. Ќайдњои сайёд. Муму.

97. Уильям Теккерей: "Намоишгоњи ѓурур".

98. М. Булгаков. "Устод ва Маргарита".

99. А. Платонов. "Чевенгур". "Тањдоб" 100. М. Шолохов. "Дони ором".

101. К. Гамсун. "Пан".

102. Валентин Распутин: "Дарсњои фаронсавї".

103. Рашод Нурї. "Чаманоро".

104. Густав Флобер. "Хонум Бовари".

105. Љек Лондон. "Мартин Иден", "Дар талоши њаёт".

106. Томас Манн. "Доктор Фаустус".

107. Герман Гессе. Гурги даштї.

108. У. Фолкнер. "Дења". "Шањр". "Ќаср" (романњои сегона) 109. Э. Хеменгуэй. "Пирамард ва бањр".

110. У. Стейбнек. "Хўшањои хашм".

111. Љеймс Љойс. "Улисс" 112. Марсел Пруст. "Дар љустуљўйи замони гумшуда".

113. Франсуа Мориак. "Маймунча".

114. Франтс Кафка. "Ќаср". "Муњокима" 115. Ивлин Во: "Бозгашт ба Брайдсхед".

116. Албер Камю. "Тоун".

117. Габриэл Гарсиа Маркес. "Сад соли танњої". "Хазони умри Одамхудо".

118. Марио Вагос Лиоса. "Љанги охирзамон".

119. Фрэнсис Скотт Фитсджералд: "Гэтсбии бузург".

120. Умберто Эко. "Номи садбарг".

121. Чингиз Айтматов: "Дуроњаи буронї", "Алвидоъ Гулсарї", "Киштии сафед", "Растохез" (Плаха).

122. Майн Рид. "Савораи бесар".

123. Уилям Голдинг. "Њокими магасњо".

124. Владимир Набоков. "Лолита".

125. Антуан де Сент-Экзюпери. "Шоњзодаи кўчак".

126. Маргарет Митчелл: "Барбодрафта".

127. Дино Бутсати. "Кавири тотор".

128. Кормак Маккарти. "Роњ".

129. Робендранат Такур. "Гора", "Завол", "Регреза", "Нукот".

130. Уолт Уитмен. "Баргњои алаф".

131. Акутагава. Њикояњо.

132. Дэвид Митчелл. "Атласи абрњо".

133. Нодар Думбадзе. "Кукарача".

134. Ясунари Кавабата. "Нолаи куњ" (роман).

135. Чин: Лу Син. "Зиндагиномаи воќеии А-Кю".

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

7

Паём ба оянда аз Абдуазими АБДУВАЊЊОБ

Поёни даврони Алимардон Чаро элитаи иќтисодии тољик сер намешавад?

1-уми апрел Муродалї Алимардон, муовини Сарвазири Тољикистон аз вазифааш бо фармони Президент барканор шуд. Бо эњтимоли ќавї, ин охирин фармони расмии Президент дар бораи ў хоњад буд. Ў рафт. Бо ќарори Шўрои нозирони ЉСК "Агроинвестбонк" раиси ин бонк таъйин шуд. Бидуни бањс, Муродалї Алимардон аз чењрањои матрањи блоки иќтисодию молиявии Њукумати Тољикистон буд, ки 12 сол раиси Бонки миллї ва 7 сол муовини Сарвазири Тољикистон буд. Баъди мољарои ѓайримаќсаднок истифода кардан, ё сирќати 47 миллион доллари Сандуќи байналмилалии пул дар Бонки миллї дар замони роњбарии ў, ба мансаби муовини сарвазир таъйин шуданаш далели љойгоњи хеле хоси доштани ў дар њукумати Эмомалї Рањмон аст. Аз сармоядорони ваќт мебошад... Муродалї Алимардон аз намунаи рўшани элитаи иќтисодии кишвар мебошад. Инњоянд, ки нахустин насли нухбагони иќтисодии Тољикистони мустаќилро ташкил доданд. Ин наслро умумиятњои муштараке ба њам мепайвандад. Аз љумла, ин ќишр аз пайи расидан ба мансаби сиёсї, аз ќаробат бо ќудрат, вобастагї ба сиёсат ва амсоли ин ба сарват даст ёфтаанд. Элитаи иќтисодии Тољикистон такя ба суннату анъанањои гузашта надорад. Бештари онњое, ки дар иќтисоду молия, сармояву саноат, тиљорату соњибкории кишвар њамчун элитаи иќтисодї дасти дароз доранд, такя ба идомаи анъанаи гузаштаашон неву худ поягузорї карданд. Ин аст, ки фарњанги элитаи иќтисодии тољик ташаккул наёфтааст ва то њол сарватмандиву ахлоќи сармоядорї он фарњангеро надорад, ки хоси миллатњои бузург аст. Ба ифодаи дигар, насли имрўзаи элитаи иќтисодии тољик њанўз сер нашудааст. Албатта, сер шудан ба мафњуми физикии он нест, ба таври дигар, ба сатњи воќеии элитаи иќтисодї даст наёфтаанд. Аз ин рў, мафњуми сармоя гузоштан барои рушди маориф, маърифати мардум барояшон чандон ошно нест. Алимардон, ки намунаи элитаи иќтисодии тољик аст, аз тавоноии молии зарурї бархўрдор аст, бештар атрофи рамаи гўсфандону галаи аспонаш њарф мезананд, аз чарогоњњову бўстонсарояш дар ин ё он гўшаи водие њикоя мекунанд. Ё мегўянд, ки маљмааи Нишонї миллї дар пањлўи Парчами миллї бо маблаѓгузории ў бунёд ёфтааст, њатто ўро маблаѓгузори бунёди масљиди бузурги Њисор медонанд. Ва чанд чизи дигар... Таќозои айём ё таърих аст, ки њамаи ин фаромўш мешаванд. Аз рамаву галањо нишоне намемонад. Њатто маљмаи Нишони миллї ва бинои масљид, фабрику заводњо фарсуда мешаванд, аз он бузургу пурњашамматтарашро ояндагон хоњанд сохт (тавре имрўз шоњид њастем). Вале ин чиз фаромўш намешуд, хидмати воќеї ба миллату давлат мебуд, агар Алимардон ва дигар намояндагони элитаи иќтисодии тољик дар ќатори офариданњои моддї дар роњандозии мактабњои муосир, дар тарбияи кадрњои баландихтисос дар донишгоњњои муътабари љањонї ва барои рушди зењнии миллат, ё сарвати маънавии он сармоя мегузоштанд... Он гоњ аз элитаи мо на бо рамаву гала ёд мекарданд... Фаромўш накарданист, ки элитаи имрўзаи иќтисодии тољик барои насли оянда бори муњимеро ба дўш дорад. Зеро аввалин насли нухбагони иќтисодии тољик дар марњилаи нави таърихии давлатдории тољикон мебошад. Ин наќш барояшон боиси ифтихор буда метавонад, агар ба дарки масъулияти он бирасанд. Он гоњ на танњо муњаррики иќтисоди кишвар балки маъниофар дар тамоми љанбањои љомеа хоњанд буд.

8

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

1 СОЛ ПАС

ФОЉИАИ ОДИНАБОЙЇ

Осебдидагон ба ќурбонии ваъдаи маќомот табдил ёфтанд?

С

окинони дењаи Одинабойии љамоати дењоти Саричашмаи ноњияи Шўрообод то њанўз дар саргањи марг - манзилњои селбурдаи худ истиќомат мекунанд. Њар гоњ ки осмони Одинабойї тира мешаваду садои раъду барќ баланд ва ё ќатрае барфу борон мечакад, Нўшинаи 7 - сола (исми ноболиѓ иваз шудааст - муаллиф) ба гиряву фиѓон меафтад. Гиряи ў на аз ѓаши тифлона аст. Нўшина манзил мехоњад, манзили амн. Манзили бехатар ва дуртар аз селобу оброња. Зеро, шаби 12-ум ба 13 апрели соли 2014 - њамон шабе, ки осмони Одинабойї сияњ буду тундар мезад, Нўшина шоњиди марги 14 наздикону њамсоягонаш шуд. Пайвандону њамсоягони фавтида зери хок шуданд, аммо вай бо волидонаш дар њамон макони селзада - дар канори хонањое, ки таќрибан ба хок яксон шудаанд, истиќомат дорад. Як рўз ва ё як шаби дигар, ки осмон тира шаваду борони сел борад, шояд фољеаи 12 апрели соли 2014 баргардад… Офати табиие, ки дар дењаи Одинабойии љамоати дењоти Саричашмаи ноњияи Шўрообод рух дод, бузургтарин фољиаи соли 2014 дар Тољикистон унвон мешавад. Дар пайи борони шадид ва фуруд омадани ярч 13 сокини дењаи мазкур њалок шуданд. Доѓи ин фољеа аз он љињат бузург аст, ки миёни њалокшудањо 6 нафар аз як хонавода, 5 нафар аз хонаводаи дигар ва 2 нафар аз хонаводаи сеюм буданд. Кадом дил ќодир аст, ки ба якборагї аз даст додани 6 пайвандашро тањаммул кунад? Он офат њар чи буду набуд, гузашту рафт. Аммо бар асоси санади њукумати ноњияи Шўрообод, 81 хонаводаи дигар дар дењаи Одинабойї то имрўз дар њолати вайрониву нимавайронї

ќарор доранд, ки бояд њар чї зудтар ба љойи амн кўч дода шаванд. Ин сокинон аз љониби Кумитаи њолатњои фавќулода борњо огоњї гирифтаанд, ки хонањои худро тарк кунанд, зеро эшонро хатари љиддї тањдид мекунад. Дар сурати нодида гирифтани огоњии кумита, мумкин аст дар натиљаи боронњои шадиди бањорї, фољиаи апрели 2014 дигарбора такрор шавад. Сокинон огоњї мегиранд, вале на кўмаку дастгирї. Њамаи хонаводањои огоњшуда омодаанд манзилњояшонро тарк кунанд, аммо намедонанд ба куљо кўч банданд. Асбобу анљоми рўзгори Тошмад Одинаев, яке аз "офатзадањои апрелї", иборат аз чўбу тахта дар манзили яке аз пайвандонаш зери барфу борон таќрибан корношоям шудааст. Вай комилан дар кўча мондааст. "Як шаб дар хонаи як хешамон хоб мекунам, рўзи дигараш дар фикри сарпаноњ мешавам. Зану фарзанд ва волидонам њам њамин ањволро доранд. Ярч хонаамро ба тамом хароб кард. Чанд чўбу тахтаро аз дохили лой берун овардем, ки ќариб аст дар таги барфу борон пўсанд", - изњор медорад Одинаев. Манзили Одинаев дар солњои гузашта низ кам-кам аз офати табиї зарар медид. Вай њанўз соли 2010 ба маќомоти мањаллї мурољиат карда, хоњони кўмак барои сохтани манзили истиќоматї шуда буд. Дар љавоб ба аризаи Одинаев аз маќомоти ноњияи Шўрообод посух омадааст, ки "...айни њол (дар моњи июли соли 2010) - маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Шўрообод бо дастгирии бевоситаи Њукумати Љумњурии Тољикистон дар њудуди Љамоати дењоти Саричашма барои сохтани биноњои истиќоматї ва кўчонидани шањ-

БОБОИ АСЛАМ АЗ ДАЊШАТИ ОН РЎЗ НАЌЛ МЕКУНАД.

БОБОИ АСЛАМ, БО ЊАМСАР ВА НАБЕРААШ

рвандон аз минтаќањои хавфноки хатари офатњои табиї ќитъаи замин људо намудааст ва рўзњои наздик таќсимоти ќитъањои замини наздињавлигї оѓоз меёбад". (Посух айнан наќл шудааст. Шакли чопии санад аз 15 июли соли 2010 тањти раќами 173, то кунун дар дасти Одинаев мањфуз аст) Дар идомаи посух омадааст, ки маќомоти мањаллї айни њол (дар соли 2010) имкони бо масолењи сохтмонї таъмин кардани сокинонро надоранд, "аммо ин масъала дар сатњи љумњурї баррасї шуда истодааст, бо пайдо шудани шароити мусоид дархост ба инобат гирифта мешавад". Дар 4 сол шароити мусоид пайдо нагардид, ки билохира манзили Одинаев бар асари офатњо комилан хароб шуд ва ў бо ањлу байташ дар кўча монд. Дар моддаи 4-и Ќонуни ЉТ "Дар бораи њифзи ањолї ва њудуд аз њолатњои фавќулоддаи дорои хусусияти табиї ва техногенї" омадааст: "Пинњон доштан, сариваќт пешнињод накардан ё пешнињод кардани ахбори дурўѓ дар соњаи њифзи ањолї ва њудуд аз тарафи шахсони мансабдор тибќи ќонунгузории Љумњурии Тољикистон боиси љавобгарї мегардад". Чунин мурољиатро сокинони Одинабойї ва дар маљмуъ, сокинони љамоати дењоти Саричашма солњои ќабл на як бору ду бор ба гўши маќомоти мањаллї ва вилоятї расонидаанд. Ва њар бор дар посух ваъда гирифтаанду якду кампалу ду-се литр равѓан (дар ин маврид санадњо дар дасти сокинон мављуданд).

Замин барои њама, хона барои 3 нафар? Баъд аз фољеаи апрелї низ аз љониби маќомот ваъдањо ќатор шуданд. Аммо мисли њамеша, сокинон кампалу равѓану орд ва амсоли ин пайдо карданд. Танњо се хонаводаи ќурбониён соњиби манзил шуданд. Ду хонавода дар 5-километрии Одинабой ва як хонаводаи дигар дар шањри Душанбе. Ба боќї зарардидагон дар њамон 5-километрии дења замини холї расид. "То намемурдай њисоб набудай. Њамин, ки мурдї баъд хонат месохтиян. Њаминам кор шуд?", - бо кинояву гилоя изњор медорад Аслам Носиров, яке аз дигар зарардидагони фољеаи апрелии Одинабой. Манзили бобои Аслам дар миёни ду хонае љойгир аст, ки сокинонаш фавтида буданд. Ќурбон Носиров, њамоне, ки ба якборагї 5 узви хонаводаашро аз даст дод, бародари Аслам Носиров аст. Бобои Аслам мегўяд, ба таври муъљизавї хонаводаи вай љони солим ба дар бурдааст. Вагарна, мумкин буд онњо низ ќурбонии ин фољиа шаванд. Як ќисми хонааш комилан хароб шудааст. Ќисми дигараш дар њолати садамавї ќарор дорад, ки мумкин аст имрўз ё фардо фурў резад. Аммо бобои Аслам бо наберааш Нўшина ва падару модари Нўшинаву дигар ањли байт - љамъ 15 нафар дар ду дар хонаи нимахароб истиќомат доранд. "Дар як дашти беоб 8 сотиќ замин доданд. 36 халта семент њам доданд. О, об набошад чї хел хона месозиву зиндагї мекунї?! Маљбур доранд, ки

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

1 СОЛ ПАС

9

КУЛБАИ БОБОИ АСЛАМ, МИЁНИ ДУ ХОНАИ ХАРОБГАШТА, ДЕЊАИ ОДИНАБОЙЇ.

рафта хона созеду аз ин љо кўч бандед", - илова мекунад бобои Аслам. Ў аз Муродалї Алимардонов, собиќ муовини сарвазири Тољикистон ёдоварї мекунад, ки субњи 13 апрел, билофосила баъд аз сар задани фољеа ба љойи њодиса њозир шуда, пањлўи сокинон меистод. Алимардонов ба бобои Аслам ваъда дода буд, ки њамаи зарардидагон соњиби манзил мешаванд. "Борон боридестай, пару пушокмон њамаш тар шудаст. Алимардонов омад, дасташро рўи китфи ман гузошт, гуфт, ѓам нахўр, мўсафед, мо шуморо дастгирї мекунем, барои њамаатон хона месозем. Њамон рафтагї рафт…", - мегўяд бобои Аслам.

явї манзил сохтанд. Дар њамон минтаќае, ки њоло барои зарардидагони Одинабойї замин људо шудааст. Аммо офатзадањои Одинабойї мунтазиранд, ки њукумат танњо бо људо кардани ќитъаи замин иктифо намекунад. Умед доранд, ки бо фарорасии гармињо барояшон дар њамон 5-километрии Одинабойї, ки мутаносибан дар баландї љойгир аст, њукумат хона месозад. Барои њамаи 78 хонавода (аз 81 хонаводаи зиёндида, 3 оила то кунун соњиби хона шуданд). Аммо як манбаъ аз љамоати Саричашма, ки нахост номаш зикр шавад, изњор дошт, ки маќомоти давлатї, чї ноњиявї ва чї вилоятиву љумњуриявї чунин ваъдаро надодаанд. Ба гуфтаи манбаъ, чунин буља барои љамоат аслан пешбинї нашудааст. "Аз номи љамоат ба Барномаи Рушди Созмони Милали Муттањид (БРСММ) лоиња пешнињод шудааст барои бунёди 20 манзил. Лоињаро дар моњи ноябри соли 2014 ќабул кардаанд. Вале њоло тасдиќ нашудааст. Сокинон аслан ба умеди њамон лоиња њастанд", - изњор дошт манбаъ.

Сулаймон Наимов, раиси љамоати дењоти Саричашма мегўяд, аз вуљуди як чунин лоињаи БРСММ огањї дорад. Вай меафзояд, ки хушњол аст њадди аќал бо амалї шудани ин барнома то 20 хонаводаи зарардида соњиби манзил мегарданд. "Вале бояд тарзе рафтор кард, ки боиси норозигии зарардидагон нашавад. Ќабл аз њама ин хонањо барои њамонњое бояд сохта шавад, ки бар асари офати табиї пурра зарар дидаанд. Яъне хонањояшон комилан хароб шудааст", - илова мекунад Наимов. Дар моддаи 24 Ќонуни ЉТ "Дар бораи њифзи ањолї ва њудуд аз њолатњои фавќулоддаи дорои хусусияти табиї ва техногенї" омадааст: "Чорабинињо оид ба рафъи њолатњои фавќулодда аз њисоби ташкилотњое, ки дар минтаќањои њолатњои фавќулодда љойгиранд, воситањои маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї, буљетњои дахлдор, фондњои суѓуртавї ва дигар манбаъњо маблаѓгузорї карда мешавад. Њангоми набудан ё норасоии воситањои мазкур барои рафъи њолатњои

Билохира кї ба доди офатзадањо мерасад? Як чунин фољеа дар Саричашма дар асари офати табиї дар соли 2010 рух дода буд. Тавре сомонаи президент хабар медињад, шаби 6 ба 7 майи њамон сол бар асари боридани борон ва омадани сел манзили 12 хонавода ва чандин хонаводаи дигар хароб шуда буданд. Бар асари он офат, дастикам то 10 нафар фавтида буданд. Он замон бо дастури президент, барои 13 хонаводаи зарардида ба таври хайри-

фавќулодда воситањои фонди захиравии Љумњурии Тољикистон, бо тартиби муќаррарнамудаи Њукумати Љумњурии Тољикистон људо карда мешаванд". Пас, дар ин маврид суоле ба миён меояд, ки агар дигар сарчашмањои маблаѓгузорї нест, чаро фонди захиравии Љумњурии Тољикистон барои сохтани манзил ба офатзадањо ва рањонидани љони эшон аз марг истифода намешавад? Дар Кумитаи њолатњои фавќулода ва мудофеаи шањрвандии назди Њукумати Тољикистон низ мегўянд, лоињаи БРСММ, ки 800 њазор доллари амрикоиро ташкил медињад, тасдиќ шудааст ва бо фарорасии фасли гармї амалї хоњад шуд. "БРСММ айни њол дар марњалаи омўзиш ќарор дорад, баъд аз анљоми омўзиш ба натиља хоњад расид, ки оё ба зарардидагон манзил хоњад сохт ва ё масолењи сохтмонї таќдим хоњад кард", - мегўяд Љамшед Камолов, муовини раиси Кумитаи њолатњои фавќулода. Дар фарљоми суњбат, ваќте аз бобои Аслам пурсидам, ки оё аз истиќомат кардан дар ин манзили хатарнок намењаросад, нигоњашро аз чашми ман гурезонд. Ба кўњпорае, ки ќисме аз он канда шудаву болои хонаи бародараш рехта ва 13 нафарро кушта буд, нигоњ кард. Зеро манзили ў њам зери ин кўњпора љойгир аст. Наберааш Нўшинаро ба оѓўшаш муњкамтар гирифт ва ќатрањои ашк аз чашмонаш љорї шуд. Намедонам барои чї мегирист. Гиряи мўйсафеди 75 - сола њам риќќатовар асту њам дањшатовар. Риќќатовартар аз фољиаи апрелї ва вањшатовартар аз марги 13 нафар. Оё айб нест, ки ў њам ќурбони бемасъулиятї ва ваъдабозињои маќомот шавад?!

ХОНАЊОИ НАВИ ОСЕБДИДАГОНИ ОДИНАБОЙЇ

Салим ЊАЛИМ

ДУРУСТ БИНАВИСЕМ Вожаи "ањл", ки калимаи дахили арабист, маъноњои зиёд дорад ва бо њамаи маъноњояш дар забони мо мавриди истеъмол будааст. Аз љумла, ин калима дар забони мо бо исм таркиб шуда, ибора месозад, ки гурўњи одамони њирфа, машѓулият, тахассус ва фаъъолияти муайянро ифода мекунад. Чунончи, ањли назар, ањли дониш, ањли ирфон, ањли илм, ањли тараб, ањли ќалам, ањли шањр ва ѓайра. Аммо дар расонањои гурўњии тољикї дар солњои охир гоње "ањл"-ро бо исми фоил ва

"АЊЛ"-њои ноњинљор ё ифодакунандаи касбу кор таркиб мекунанд, ки ѓалати мањз аст ва ибораи бемаънї эљод мекунад. Ба љумлањои зайл, таваљљуњ кунед, ки аз шабакаи телевизионии "Сафина" иќтибос шуданд: "Ањли кормандони ќатории бозори мазкур, ки бештар фурўшандагони одиро дар бар мегиранд, шаб тариќи барномањои ТВ баромади Сарвари кишварро шунида, ба хулосае ома-

данд, ки аз пеши худ ва ба ќадри имкон молу матову њарчї пеш ояд аз захираи барои фурўш омода сохтаи худ ба мўњтољон дареѓ надоранд". "Тасмими неки ањли мўъминин њатто Парвиз Шералиеви хурдсолро бетараф нагузошт". Ва њамчунин: "Аз дур истода чунин мушоњида менамоям, ки аз як тараф ањли уламои динии Тољикистон вазъи сиёсиву равандњои бо-

суръати радикалии љањонро ба назар нагирифтаву аз њад эњсосианд, аз тарафи дигар президенти Тољикистон дар умури дин маслињатгари воќеан исломшиносе надорад". (Озодагон, № 24, 20.06.2012) "Бигзор, Шўрои уламо, кумитаи дин бо ширкати ањли уламо ва намояндагони њизби нањзати исломї мизи гирд ташкил дињанд ва ба исбот расонанд, ки ЊНИТ бар зарари амнияти кишвар ва зидди пешрафти љомиа аст" (Родиои Озодї, 27.03.2015) "Дар байни кормандони мо

низ (ањли њунарманд) ниёзмандони ангишт хеле зиёд буданд" (Адабиёт ва санъат, № 5, 30.01.2014) Дар љумлањои боло таркибњои "ањли кормандони ќатории бозор", "ањли муъминон", "ањли уламо", "ањли њунарманд" њама ѓалатанд. Ба љойи онњо метавон ва бояд гуфт : "ањли бозор" (ё " фурўшандагони бозор", "ањли имон" (ё танњо "муъминон" ), "уламои (олимони) дин" (ё руњониён) ва "ањли њунар" ( ё "њунармандон"). Ќодири РУСТАМ

10

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

ЉАЊОН

Дар Афѓонистон афроде вуљуд доранд, ки барои пиёда шудани ањдофи Амрико халал мерасонанд. Рўйхати онњоро нињоди тањти назорати Ѓарб Дидбони њуќуќи башар (Human Rights Watch) чанде ќабл ба нашр расонд. Дар гузориши ин нињод бо номи "Имрўз њамаи мо хоњем мурд" гуфта шудааст, ки "Њомид Карзай, собиќ президенти Афѓонистон дар љазо додани ин нафарон ноком монд ва Њукумати нави Афѓонистон набояд ин таљрибаро такрор кунад". Ин афрод кињоянд? Устод Ато Муњаммади Нур, волии Балх, Њакимулло Шуљої, фармондење аз Зобул, Азизулло Корвон, сарвари пешини пулиси вулусуволии Ургуни Пактико, генерал Абдурозиќ, сарвари пулиси Ќандањор, Асадулло Холид, раиси пешини Хадамоти амнияти миллии Афѓонистон, Хайрмуњамад Темур, сарвари пешини пулиси Тахор, Њољї Набї Каписо, раиси пешини амнияти миллии Тахор ва Миралам, фармондењи љињодї дар Ќундуз. Ин њама шахсиятњое мебошанд, ки як мавќеъ доранд: сулњ бо Толибон љиноят алайњи Афѓонистон аст. Устод Ато, Хайрмуњамад Темур, Њољї Набї Каписо аз парвардагони мактаби Ањмадшоњи Масъуданд, ки Толибонро дастнишондаи Покистон мехонанд. Аз нигоњи онњо, Толибон дар асл нерўи афѓонї нестанд, балки бозичаи дасти Покистонанд, то ањдофашро дар Афѓонистон пиёда кунанд. Генерал Абдурозиќ, сарвари 36 - солаи пулиси шояд ноамнтарин шањри дунё - Ќандањор аст, ки фармон дода буд, Толибонро асир нагиранд. Асадулло Холид ва Миралам афроди Абураб Расули Сайёф, фармондењи љињодї аст, ки њамеша мегўяд, бо Толибон њељ гоњ созиш нахоњад кард. Акнун, ки Дидбони њуќуќи башар аз њукумати Афѓонистон љазо додани ин афродро талаб мекунад, як њаќиќат возењ мешавад: Вашингтон онњоро монеаи пиёда кардани ањдофи худ медонад.

Дар Лозани Швейтсария љонибњои музокиракунандаи барномањои њастаии Эрон ба созиши калидї даст ёфтанд. Тавофуќ ин аст, ки 10 соли оянда дар ѓанисозии уран мањдудиятњое љорї шаванд. Панљ соли баъд аз ин мањдудятњои ѓанисозии уран низ малњила ба марњила лаѓв мешавад. Дар охирин рўзи музокарот љониби Эрон, ки ќаблан ба берун бурдани урани ѓаникардааш ризоят дода буд, дар тасмимаш таљдиди назар кард. "Мо барои ин солњо машѓул шудем ва миллиардњо доллар масраф намудем. Ва ирсоли он ба хориљи кишвар комилан ќобили пазириш нест",- гуфт Аббос Араќчї, сарвари тими эронии гуфтушунидњо ба хабарнигорон. Билохира, ќарор шуд, ки масъалаи ихрољи сентрофуги њосилшуда аз Эрон дар марњилањои баъдї мавриди бањсу баррасї ќарор гирад. Тибќи тавофуќи њосилшуда њамаи тањримњои бонкї ва нафтии Эрон лаѓв мешаванд. Аз сўи дигар кишварњои "шашгона" уњдадор шуданд, ки дар иртибот ба барномањои њастаї Эронро гирифтори тањримњои нав накунанд. Муњаммадљаводи Зариф дар пайѓоми нахустинаш гуфтааст, ки тибќи тавофуќи њосилшуда реактори Арок, оби сангин боќї мемонад ва "бо таваљљуњ ба охирин пешрафтњои фановарї боз тарроњї хоњем кард ва дар ин раванд кишварњои мухталиф аз аъзои 5+1 ва хориљ аз онњо њамроњ бо мо њузур хоњанд дошт". Аммо Амрико рўзи сешанбе эълон кард, ки њанўз нањваи лаѓви тањримњо мавриди баррасї ќарор нагирифтааст. Њарчанд Барак Обама, президенти ИМА ин созишномаро

байнулмилалї аз ин њам маълум мешавад, ки замоне Абдурашид Дўстум, лидери ўзбакњои Афѓонистонро дар љиноёти мудњиши башарї муттањам мекарданд. Он замон аз њукумати Афѓонистон даъват карда буданд, ки ўро боздошт кунад. Дўстум дар зинда ба зинда дафн кардани њудуди 2 њазор толиб дар Дашти Лайлии Шибирѓон муттањам мешуд. Ќудратњо њар гуна, ки хоњанд, њамон гуна "ќарта" - ро тоб медињанд. Он замон Устод Ато барояшон ќањрамон буд, чун дар канори онњо алайњи Толибон мељангид, њоло ки Дўстумро мехоњанд рўи "тахти Шимол" шинонанд, аз "њуќуќи башар" дам намезананд. Ќаблан маљаллаи олмонии "Шпигел" навишта буд, ки Ато Муњаммади Нур дар

Дурўягии бузург Устод Ато чаро ба Амрико писанд нест? Чї ањдоф? ИМА мехоњад, ки њукумати Ашраф Ѓанї бо Толибон сари мизи музокирот нишаста, сулњ банданд ва барои онњо дар њукумат курсї дињад. Пас аз нињої шудани ин тарњ Амрико дар фикри тавсеаи нуфузаш ба Осиёи Марказї хоњад шуд. Дар пиёда шудани ин ањдоф Устод Ато, волии Балх монеаи аввалин аст. Чаро? Ў, аввал, рањбари амалии тољикон, дар умум њокими пурнуфузи Шимоли Афѓонистон аст. Инро гирдињамоињои густарда дар вилоятњои тољикнишин (Балх, Кобул, Њирот, Тахор, Самангон) алайњи гузориши Дидбони њуќуќи башар

ва ба њимоят аз Ато Муњаммади Нур бармало сохтанд. Дуввум, волии Балх такягоњи низомиест, ки Доктор Абдуллоњро дар сари ќудрат нигоњ медорад, тавре ин наќшро замоне барои Бурњонуддини Раббонї марњум Ањмадшоњи Масъуд иљро мекард. Сеюм, Амрико волии Балхро "одам" - и Русияву Чин мењисобад. Ато ягона нерўест, ки намегузорад авомили амрикої, пеш аз њама, созмонњои террористї, назири "Давлати исломї" дар шимоли Афѓонистон нуфуз кунанд. Дурўягї ва дастнишондагии Дидбони њуќуќи башар ва дигар созмонњои

"рўйхати сиёњ" - и НАТО ќарор дорад ва ин фењристи шахсиятњоест, ки бояд аз миён бардошта шаванд. Устод Ато дар вокуниш ба "Шпигел" гуфта буд, ки агар ин фењрист вуљуд дорад, пас "возењ аст, ки террори дигар шахсиятњои Афѓонистон (ки дар 13 соли гузашта кушта шудаанд, шуруъ аз Ањмадшоњи Масъуд то Бурњонуддини Раббонї) низ кори хориљињо будаааст, душманони дохилї ва "Толибон" дар он наќше надоштаанд".

Шонс ё фиреби таърихї

Тавофуќи Њасану Њусейн то куљо устувор аст?

фурсате тавсиф кард, ки як бор даст медињад Вай њамчунин талош мекунад Бинёмин Натанёњу, сарвазири давлати яњудиро итминон дињад, ки агар созише бо Эрон њосил нашавад, мушкили љомеаи љањонї дучанд хоњад шуд. Арабистони Саудї, ки чун Исроил аз мухолифони тавофуќи Ѓарб бо Эрон буд, ахиран аз созиш истиќбол кард ва гуфт, ки ин муоњада метавонад минтаќаро аз хатари олудагї бо силоњи атомї

наљот бахшад. Њам Эрон ва њам Амрико баъди рўёрўињои чандинсола гўё ба ин натиља расиданд, ки роњи ягона созиш аст. Вашингтон ва муттањидонаш ба Тењрон њаќќи доштани барномањои њастии сулњомезро ќоил шуданд. Аз сўи дигар, Оятуллоњ Сайид Алии Хоманаї, роњбари мазњабии Эрон, ки дар њар масъала њарфи охир бо ўст, ба тими музокароти кишвараш ихтиёроти комилтар додааст ва як

сабаби тавофуќ њамин боварии маќоми роњбарї арзёбї мешавад. Танњо чизе ки нигаронкунанда аст ва бояд назорат шавад, љилавгирї аз бунёди силоњи атомист. Ин аст, ки созишнома зери назорати Созмони љањонии энержии њастаї даромадани њамаи объектњои њастаии Эронро пешбинї мекунад. Вале иљрои тавофуќи њосилшуда мушкилоти худро дорад. Бахусус, дар низоми амрикоии њокимият, ки њама ќонунњои эълони тањриму лаѓви он ба уњдаи Конгресс аст ва президент танњо дар охирин марњила онро имзо мекунад. Чанде пештар конгресменњои амрикої бо ирсоли номае эрониёнро њушдор дода буданд, ки амалан мухолифи созиши њастаї њастанд ва њамчунин мегуфтанд, ки дар сурати аз љониби президент имзо шуданаш он метавонад умри хеле кутоњ дошта бошад. Яъне, то поёни муњлати президентии Обама, ки њамагї 1,5 сол боќї мондааст. Имрўз дар ду палатаи Конгресси Амрико љумњурихоњон аксарият њастанд ва ин њизб њамеша мухолифи тавофуќ бо Эрон будааст.

Ањмади ОРМОН, Кобул

Аммо кишварњои аврупої ин мушкилро надоранд. Аз сўи дигар онњо тањримњои мухталиф, аз љумла манъи тиљорати нафт, фурўши технологияи љадид ва силоњу аслиња ба Эрон эълон кардаанд, ки марњила ба марњила метавонанд аз миён бардоранд ва равобиташонро бо Тењрон ба њоли оддї баргардонанд. Эрон кишваре нест, ки толиби силоњу муњимоти љангї бошад. Бе ин њам артиши муназзам ва мусаллањ дорад, худ тонку тўп тавлид мекунад, мушакњои дурбурдашон миёна месозад ва озмоиш мекунад. Ва илова ба њамаи ин метавонад аз Чин ва Русия силоњ харад ва эњтиёљоти худро ќонеъ созад. Аммо Барак Обама дар охирин суњбаташ бо "Ню-Йорк Таймс" иќрор шудааст, ки "Дар Эрон њеч љиноњи сиёсї нест, ки ба хостањои оќои Натанёњу доир ба љамъоварии комили ѓанисозии урониюм тан дињад. Бо таваљљуњ ба ин воќеъият, ки Эрон кишварест дар баробари як љанги њаштсола муќовимат карда ва як миллион кушта додааст, ба назарам, онњо нишон додаанд, ки моиланд дар иртибот ба ин барнома, ки онро мояи ѓурури миллї ва дар мавориде баќои миллї меноманд, сахтињоро тањаммул кунанд". Бо ин вуљуд, Њасани Руњонї ва Барак Њусейн Обама боз бо кадом иќдомњои хеш ба љањониён собит мекунанд, ки бо гуфтушунид низ метавон мушкилоти башарро њаллу фасл кард? Ин суоли муњим аст. Бобољони ШАФЕЪ

ЧЕЊРА Гузаштагонаш аз зумраи фарњангиёни матрањи диёрашон буданд. Ифтихор мекунад, ки бо шоири мањбуб ва маъруфи кишвар устод Муъмин Ќаноат пайванди хунї дорад. Вале њаргиз дар ин ифтихораш такаббур роњ наёфта, чун њар љо будааст, кўшидааст худ бошад. Ва њамин эњсос ўро миёни дўстонаш маъруф кардааст. Љойе расида, ки дасти Чингиз Айтматов, адиби оламгумули ќирѓизро фишурдаву барояш китоб аз номи тољикон таќдим карда ва дар он маврид Чингиз њам ситоише аз тољикон карда, ки аз аввалинњо шуда ўро ќадр кардаанд. Ва танњо он замон аз ин ибтикораш хуш шудаву болидааст. Ва дар мавриди дигар ба Президент Эмомалї Рањмон њам дар соли бузургдошти Имоми Аъзам китоберо таќдим кардаву дасташ фишурдааст. Љойи дигар њам њам бо хушї њарф мезанад, ки тавонист барои атфоли тољики Ќирѓизистон 18 номгўй китоби дарсї тањияву тавзењ кард. Ќодиршоњи Муруват 13-уми марти соли 1958 дар хонадони Акбари Мурувватшоњ ном марди фарњангдўст дида ба олам гушод. Мегўянд дар ин сулола Нодиршоњ ном хунёгари бузурге будааст, ки њатто сурањои Ќуръонро бо сетор ва ѓижжак мехондааст. Нодиршоњ фарзанде бо номи Ќодиршоњ дошт, ки дар љанги Бузурги Ватанї ќурбон шуд. Ва Акбар, ки вањшати љанги хонумонсўзро ба чашми сар дида буд, ба поси хотири бародар тифли навзодро Ќодиршоњ ном кард. Волидон Ќодиршоњро аз кўдакї зери таъсири адабиёту фарњанги асили Шарќ ќарор доданд. Њанўз ба дабистон нарафта, чанд ѓазали классикони форс- тољикро аз бар кард. Пас аз муддате хонаводаи Акбари Мурувватшоњ ба дењаи Хумби Валї кўч намуд ва Ќодиршоњ тањсилоти худро дар мактаби миёнаи ба номи Акашариф Љўраев идома дод. Мегўяд бо гузашти солњо њам наметавонад сабаќњои аввалин устодонаш- Мадад Ќосимов,Олим Кабиров,Ќурбон Ќадамов, Рањмиддин Рауфов ва дигаронро фаромўш кунад. Баъди хатми мактаби миёна ба пойтахти кишвар омад ва донишљўи факултаи шарќшиносии Донишгоњи давлатии Тољикистон шуд. Тўли панљ сол дар бахши форсии он тањсил кард ва аз устодони мумтоз Шарифљон Њусейнзода, Њилол Карим, Файзалї Наљмонов, Фарњод Дењотї, А. Хромов, Тоњири Абдуљаббор, Бањриддин Камолиддинов, Комил Мусофиров, Таѓой Њомидов ва бисёр дигарон дониш омўхт. Аммо дар ин миён муддати ду сол дар Афѓонистон ба сифати тарљумон хизмат кард ва имрўз бидуни шак он ду солро мактаби сарнавиштсоз барои худ медонад. Чун мувафаќ гардид дар нишаст ва љаласањои расмї ширкат намуда, бо шахсиятњои сиёсї ва иљтимоии Афѓонистону Иттињоди Шўравї аз наздик ошно шавад. Ў худро аз љумла хушбахттарин инсонњое медонад, ки гаронбањотарин туњфаи кобулї -"Ќуръон"- и Маљидро барои падар ва "Маснавии маънавї"-ро барои бародараш Њайдаршоњ армуѓон овард. Замоне буд, ки кам касон љуръат мекарданд Ќуръону Маснавї туњфа оранд.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

11

"Вай дар ба њам омадани тољикони муќими кишвари Ќирѓизистон, густариши дўстии мардумони тољику ќирѓиз ва њифзу нумўи забони модарї хидмати босазо мекунад", мегўяд ў. Ин созмон ташаббускор ва ё ширкаткунандаи чандин љашнворањо дар сарзамини Ќирѓизистон аст. Аз љумла ба муносибати 80-солагии нависандаи баруманди ќирѓиз Чингиз Айтматов китобоеро бо забонњои тољикї ва русї бо номи "Чингиз Айтматов ва андешаи кайњонї" нашр намуд. Баъдан ин китоб дар озмуни "Бењтарин китоб дар мавриди Чингиз Айтматов" ѓолиб дониста шуд ва бо нишони тилло ва ифтихорнома сарфароз гардид. Дар маросими эњдои Љоиза Чингиз Айтматов бо сипосгузорї аз ибтикори чопи ин китоб аз тољикон ба унвони миллати дорои тамаддун ва фарњанги пурѓановат ва куњан ёд кард. Љаннат Љаманќулов, Ректори академияи дипломатии Вазорати умури хориљаи Ќирѓизистон Ќодишоњро чун шахси масъулиятшинос ва кордон шинохтааст. Адиби тољик Ќодири Рустам, ки бо Ќодиршоњ дар як донишгоњ тањсил кар-

Ќодиршоњи Мурувват Аз даврони кору зиндагї дар Афѓонистон китоб-китоб хотира дорад, вале аз миёни њамаи онњо аз ошноияш бо Муњаммад Башири Баѓлонї- вазири ваќти адлия ва Додситони Кулли Афѓонистонро њамеша ёд меорад. Мегўяд "бо Баѓлонї, ки табораш бо Хатлонзамин пайванд дорад, ду соли тамом ифтихори њамкориро доштам. Аз ин инсони шариф ва майњанпараст дарси садоќату хештаншиносиро зиёд омўхтаам". Баъди хатми донишгоњ муддате дар рўзномаи вилоятии "Њаќиќати Ќўрѓонтеппа" кор кард. Шиносої бо муњити адабиву фарњангии маркази Хатлон ва мактаби адабии шоири маъруфи замон Пиримќул Сатторї барояш як мактаби дигар гардид. Мактабе, ки ќаламкашоне чун Ќиёмиддин Сатторї, Муњаммадалии Аљамї, Сайидањмад Зардон, Сиёвуш, Нуќраи Сунатниё, Зайниддин Љомї, Ќосим Бекмуњаммад, Усмон Туйчизода, Масъуди Мирзо ва дигаронро дар домонаш парваридааст.Вай, ки дилбохтаи шеър буд, дар миёни адибону рўзноманигорони варзида каму беш машќи шеър њам кард, гарчанде талош накардааст, маљмуъаи нигоштањояшро интишор дињад. Мегўяд он шеърњо барои худам, на барои чоп. Соли 1991 зиёиёни вилоят ўро Раиси бахши вилоятии Бунёди забон интихоб карданд. Тайи ин муддат ба густариши корбурди забони тољикї дар идорот ва корхонањои вилоят иќдом карда ва дар ин росто аз устод Лоиќ Шералии зиндаёд, ки Раиси ин Бунёд буд, дидорњои зиёде доштаву аз машваратњои судман-

даш бањрањо бурдааст. Ва њамон сол ба иттифоќи оро вакили мардум дар парламони шањри Ќурѓонтеппа интихоб шуд. Мутаасифона, љанги шањрвандии Тољикистон наќшањои ў ва њаммаслаконашро барбод дод. Ќодиршоњ низ дар канори дањњо њазор мардуми бегуноњ марзу буми водии зарринро тарк гуфт. Сараввал якљо бо хонаводааш ба шањри Панљакент муњољират кард. Пас аз таваќќуфи кўтоњ дар ин шањри бостонї, озими кишвари Ќирѓизистон шуд. Аммо зиндагї дар мусофират њам барои Ќодиршо бо талошњо пушти сар мешуд. Вай аз љумлаи ташаббускорони омўзиши њамватанони бурунмарзї буд. Дењ ба дењу шањр ба шањри Ќирѓизистон гашт, то чењрањои тољикии фарњангї ва сиёсии ин сарзаминро пайдо кунад. Бо гуруње аз дўстон Созмони тољикони Ќирѓизистонро таъсис дод, чопи нашрияи тољикии "Паёми АллаТао"-ро ба роњ монд, барои атфоли тољики муќими ин кишвар китобњои тољикї тањия кард, ки шуморашон наздик ба 20 расидааст. Њатто китоби "Алифбо"-и тољикї бо назардошти вижагињои Ќирѓизистон таълиф намуд. Тибќи муоњадањо аз Тољикистон низ номгўи зиёди китобњоро барои хонандагони тољиктабори Ќирѓизистон ворид мекунад. Профессори риштаи иќтисод Њољї Равшанбек Собиров, ки солњост дар созмони тољикони Ќирѓизистон пањлу ба пањлу бо Ќодиршоњ кор мекунад, ўро ба њайси як тан муњаќќиќ ва мутарљиме шинохтааст, ки дар омўзиши ториху фарњанги халќамон њамвора зањмат мекашад.

даву солњои мушкили муњољиратро дар шањри Олмотии Ќазоќистон бо њам пушти сар кардаанд, мегўяд "ў дорои хислатњои наљиби инсонист. Њаргиз хиёнатро намепазирад ва нахоњад бахшид". Рўзноманигори шинохтаи тољик Ќосим Бекмуњаммад сарнавишти худ ва Ќодиршоњро њамсон медонад ва солњое низ дар Афѓонистон кору зиндагонї карданд ва чанд соли дигар дар шањри Бишкеки Ќирѓизистон дар ѓаму шодї бо њам будаанд. Вай мегўяд "Сиришташро хуб медонам. Инсонест, ки дар дўстї ва иљрои ќавл сахт побанд аст". Барандаи љоизаи журналистии ба номи Дэвид Бурка Мирасрори Фарѓонї мегўяд: "Ман чун ба Бишкекшањр ба кор омадам, нахуст бо Ќодиршоњи Мурувват ошно шудам. Ин ошної дар як муддати кўтоњ ба дўстии самимї ва бародарї табдил ёфт. Ў дўсти беѓараз буда ва њамеша кўшиш мекунад дасти фитодаеро бигирад". Њољї Муњаммад Боќирї, Раиси ширкати "Дунёи ширинї" дар Бишкек мегўяд: Банда дар шахси ў одами донишманд ва дўсти љониро пайдо кардаам. Он нукта ба ман хушоянд аст, ки Ќодиршоњ ва ањли хонаводааш ба таври шоиставу писандида аз ќавму миллаташон дар Ќирѓизистон намояндагї мекунанд. Фикр мекунам њамчунин рафтор ва бархурд дар кишвари ѓариб имкон медињад дар андешаи мардумони бумї оиди имрўзу фардои миллатат андеша ва тасаввуроти дуруст эљод бинамої". Ќодиршоњи Мурувват оиладор ва соњиби як писару ду духтар ва 5 набера мебошад.

МУШКИЛИ ДОЃ

"Доллар нест!" Кўмакхоњї аз Бонки миллї Як сокини ноњияи Мастчоњи вилояти Суѓд аз маќомот мепурсад, ки доллар кор дорад, аммо намедонад онро аз куљо пайдо кунад. Вай мегўяд, мехоњад маќомот ба мушкили ў расидагї кунанд. Абдуќодири Абдуќањњор, сокини 26 - солаи ноњияи Мастчоњ бо шикоят аз ин вазъ ба агентии TojNews мурољиат карда, гуфт, 2 рўз аст, ки дар љустуљўи доллар дар пойтахт саргардон аст. Вай мегўяд, бо як нафар муомилаи пулї дорад ва бояд ба ў 1000 доллар дињад, аммо то ба њол танњо муваффаќ шудааст, ки 250 доллар пайдо кунад: - Таќрибан ба 30 нуќтаи мубодилаи асъор шуруъ аз Фурўшгоњи Маркази (СУМ) то Истгоњи роњи оњан ва бозори Шоњмансуру дигар кўчаву бозори Душанбе мурољиат кардам,

аммо њама онљо як љавоб доштанд: доллар надорем. Ба "Амонатбонк", "Агроинвестбонк", "Бонки Эсхата" ва Ташкилоти ќарзии "Имон Интернешнл" мурољиат кардам, аммо мушкилам њал нашуд. Танњо аз "Амонатбонк" 200 доллар ва аз шуъбаи "Бонки Эсхата" 50 доллар пайдо карда тавонистам. Бисёр мехоњам фањмам, ки асли масъала дар чист. Мо - корафтодагон аз куљо доллар пайдо кунем? Мусоњиби мо мегўяд, "ў дўст медорад, ки бо асъори миллї додугирифт кунад, аммо аз он нафароне, ки бо доллар ќарз гирифтаї бояд

бо он асъор онро баргардонї." Дар њамин њол Абдуѓаффор Ќурбонов, сухангўи Бонки миллии Тољикистон аз додани њама гуна шарњ дар ин масъала худдорї кард. Ў танњо гуфт, нуќтањои саррофї њаќ надоранд, ки долларо нафурўшанд ва Бонки миллї ба бозор њамарўза дахолати асъорї анљом медињад. Ин бори аввал нест, ки шањрвандон аз набудани доллар шикоят мекунанд. Њамчунин шикоятњо ба TojNews ќаблан низ ворид шуда буданд. Аммо Бонки миллии Тољикистон мегўяд, барои муътадил кардани ќурби асъори миллї дар баробари доллар њамарўза аз 1 то 3 миллион доллар ба бозор мебарорад. Аммо дар нуќтањои мубодилаи асъоре, ки Бонки миллї

доллар мефурўшад издињоми зиёде љамъ шуда, барои гирифтани доллар бояд 2-3 рўз навбат истод. Бонки миллї баъд аз баланд шудани ќурби доллар нисбати сомонї маљбур шуд, аз 13уми март фурўши долларо ба саррофињо манъ кунад ва минбаъд танњо ба ањолї доллар фурўшад. Њамчунин Бонки миллї ќарор бароварда буд, ки минбаъд ќурби доллар дар нуќтањои мубодилаи асъорро ин нињод муайян мекунад. Дар њоли њозир тибќи ќурби муайянамудаи Бонки миллї нархи 1 доллари ИМА ба 6,26 сомонї харидорї шуда, ба 6,30 сомонї фурўхта мешавад. Ба иттилои расмї, аз аввали соли равон ќурби расмии сомонї нисбат ба доллар 4,1% ва ќурби сомонї дар бозори воќеъї 10% зиёд шудааст. Дар Тољикистон 1553 нуќтањои мубодилаи асъор фаъолият мекунад.

12

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

БО ШОИР

Фарзона

ФАТВОИ ВАСЛ Соњибтариќате ба муридон мурод дод, Фархундафитрате ба чигилњо кушод дод. Дар ѓафлати дуќарнаи мо офтоб рехт, Бар шабравони субњталаб бомдод дод. Бар миллате, ки њофизааш кўр гашта буд, Пайѓоми Рустаму дараки Ќайќубод дод. Хасмона бар Шакурии мо њам нигоњ кард Он миллате, ки Рустами худ бар Шаѓод дод. Аз мо чї дид он ки ба мо чашм њадя кард, Аз мо чї бурд он ки ба мо бас зиёд дод. Пирона фикри хоб намудему пири мо Завќи шабоб доду мадори љињод дод. Илми ладунияш зи ниё ёдгор буд, Бар офтоб шуълавариро кї ёд дод. Он сардабири номаи миллат дами сафар Фатвои васлу маслињати иттињод дод. Олам аз одамияти ў дар шигифт монд, Ин рутбаро Худой ба ў умрбод дод. Бар додгоњи арш шуд он додварзи мо, Милён дил аз ќафас бизанад дод, дод, дод.

КАРОМОТИ ЊУЗУР Зи дур меомад. Мухотаби нигањаш хок буд, танњо хок, Вале чарогањи фикраш фарози нуќравари осмони атлас буд. Интизори башорати Наврўз, Ташнаи нафњаи муаттари шолизор, Љабњабўси љонамозу субњагардони нафасњои њаёт, Дўстдори љамоли офтоби ќадрас буд. Соате буд, ки як аќрабааш рањравон ба субњњои оянда, Руљўи аќрабаи дигараш ба вопас буд. Ў, ки дар чашми азизони љањон хосулхос, Чї вуљуди камфурўѓе дар нигоњи њамнињодони хору хас буд. Офтобитарин каси олам зери ин чатри мусаддас буд. Бо каромоти њузураш шањрро ойинадорїмекард. Чунки дар шањри накўтолеи мо як нафар одами муќаддас буд. Зи дур меомад. Барои он ки рањи хешро зи самти гунањ ба самти тавба иваз созем, зи дур дидани ў бас буд. Рафт ў, рафту мо њанўз њам намедонем, ки ў чї кас буд.

РАСТУХЕЗИ ТАЉАЛЛО Худо, ки дод чунин хилќати мунир туро, Инояти азалї бод дастгир туро. Ба зери бол чу Симурѓи Золизарпарвар Бимон, ки њифз кунад осмони пир туро. Фариди ишќ фиристад чу вањйи наврўзї Ба шодбодии афроди замњарир туро. Чї љойи њайрат, агар чашми маъсиятварзон Касиф бинаду нањс, эй малакназир, туро. Дилам љаридаи субњ асту Корсози азал Ба ин љарида пазируфт сардабир туро. Бимон, ай омада бар тозаофаринии мо, Ки растухези таљаллост дар замир туро.

БЕХАБАР Дари њар фолбин кўбї ба ихлос, Ало, эй бехабар, аз як дари хос.

ГУВОЊНОМАИ ДИЛ Дил масту табоњ меравад. На?! Бо тўшаи оњ меравад. На?! Бо он ки муносиби љазоњост, Ў љоизахоњ меравад. На?! Аз ќалби садобшустаи ман Зангори гуноњ меравад. На?! Мањ њам, ки вуљуди осмонист, Бо доѓи сиёњ меравад. На?! Он банда, ки Шоњи кул парастад, Љўёи паноњ меравад. На?! Он ќатра, ки шоњи гул ситояд, Боре ба рафоњ меравад. На?! Бе кафшу кулоњ омад одам, Бе кафшу кулоњ меравад. На?! Хуршеди туву ситораи ман Бар самти пагоњ меравад. На?! Ишќ аст гувоњномаи дил, Чун бар сарагоњ меравад. На?! Сад сол шуд, ин дили ќадимї Дарёб, ки роњ меравад. На?!

МАЊРАМИ ЊАМЕШАЊУЗУР Дубора масдари эљод мекунї моро, Ба њукми кўдаки навзод мекунї моро. Ба дурият ќасам, эй мањрами њамешањузур, Ки ѓоибона њам имдод мекунї моро. Чу њукми авф барорї, камоли белутфист, Чаро зи њабси худ озод мекунї моро. Муњаббативу муќобил ситодаї бо ваќт, Рањо зи ханљари љаллод мекунї моро.

ФАСЛИ ЭЪЉОЗ

Хушо, агар хушиву ёди мо намеварзї, Бадо, зи ѓусса агар ёд мекунї моро. Ба раѓми раддияњо омадаст барќияат, Ки шодбодии милод мекунї моро.

ДУЪО Мўњри ту радї бод, Илоњї, Омин, Бахтат абадї бод, Илоњї, Омин. Дидори азизи ту чу радномаи мо Бар раѓми бадї бод, Илоњї, Омин!

АВФНОМА Эй аз фурўѓи мўњри ту рўшан љабини ман, Эй њалќа баста дар дили гавњарнигини ман, Су-су бизан зи хотирањои мањини ман, Боронтарини ман, Боронтанини ман, Бороннигини ман. Куфр аст ин ки боз туро ёд мекунам, Аз ту њамеша хоњиши иршод мекунам, Бо ин тариќа бар дилам имдод мекунам, Оинамазњабї, Хуршедмашрабї, Љонро мухотабї. Дунё дуроњаест, ки дармондаи вайем, Охир дар ин муњосираи сабз то кайем, Фардо њайем мову ту, эй дўст, ё найем?! Оянда њам ту бош, Поянда њам ту бош, Фархунда њам ту бош. Дар рўзи бозхост, ба ваќти љазои ман, Чун саф кашанд љумла гуноњу хатои ман, Чашми ту авфнома бихонад барои ман, Ќурбони чашми ту, Њайрони чашми ту, Пазмони чашми ту…

ФУРСАТИ ПАРВОЗ Моем ањли нокуљо сад аср ё як сония, Афтода дар мењмонсаро сад аср ё як сония. Аз ибтидо то интињо в-аз мунтањо то мубтадо Будаст тўли рафтуо сад аср ё як сония. Хеле даќиќ омўхтам ман фурсати парвозро Дар вусъати ваќту фазо сад аср ё як сония. Мањтоб су-су мезанад, хуршед пањлў мезанад Бо љазбаи оламрабо сад аср ё як сония. Бисёр кам в- аз њад фузун, гар сарфарозу гањ забун Мо зистем, эй ошно, сад аср ё як сония. Њангоми рў бар рў шудан, ку њиммати дилљў шудан, Гўем аз обу њаво сад аср ё як сония. Обу њавои гил дигар, обу њавои дил дигар, Ин њар ду восил ё људо сад аср ё як сония. Њар ѓунчаи навбозро, њар сунъи санъатсозро Гўям дуъо, гўям дуъо сад аср ё як сония. Будему бошем, эй њабиб, аз таъми њастї хушнасиб Дар сояи фазли Худо сад аср ё як сония.

ПАНОЊИ ЉОВИДОН Аё инсон! Ѓуруратро бинозам, ин њама пар -парзаният чист, Ба нўњ ќасри забарљад баршавию дарзаният чист. Ба неъмат такя хоњї кард ё бар рутбаи боло, Ба бигзашта, ба оянда,

ба њоло?! Ба њусни хушрави доманкашон ё бар љавонии гурезанда, Ба Наврўзи шитобон ё зимистонњои бадхашми ситезанда. Ба модар такя хоњї кард, аммо чанд, Ба ёвар такя хоњї кард, аммо чанд. Ба ин дунёи лоѓар такя хоњї кард, аммо чанд. Вуљуди нозукат охир Дар ин болори нопоянда илњоќ аст, Сари ин ресмон дар дасти Халлоќ аст. Аё инсон! Ба ин дунё

ба ѓайр аз омадан шояд гуноњат нест, Вале чун омадї, фармо, Ки ѓайр аз омадан шояд савобат нест, Бидуни зистан роње барои интихобат нест. Саволат сахт бисёр асту аз боло љавобат нест Бифармо, бар гуноњистони мову тавбагоњи мо, Ба маљнунхонаи ширинрафоњи мо. Бифармо, эй ки љуз як роњ роњат нест, Ба љуз фазли Худо пушту паноњат нест.

ДАР ЊАЛЌАИ ЊАНЎЗ Дил ошиќ асту ташнаи дунё њанўз њам, Пар - пар занад дар ављи таманно њанўз њам. Дар њалќаи гузаштаву оянда метапем, Ноогањ аз њаќиќати њоло њанўз њам. Сад ќарн њам гузашту ба шаш сў кушодаем Чун офтоб чашми тамошо њанўз њам. Дай њам расиду њайф, ки мо норасидаем Аз ѓунчагї ба рутбаи ифшо њанўз њам. Моем чашмбаставу таќвимбехабар Барномарези њоливу фардо њанўз њам. Фасли шабоб рафту дили норизои мо Бо рафтанаш накард мадоро њанўз њам. Инсон шудан, хулосаи барномањои мост, Барљост ин тариќати зебо њанўз њам Гум мешавем мову ту ё гум намешавем, Пайдо наем мову ту, пайдо њанўз њам. Имрўз офтоб, ки хандон барои мост, Пурханда бод баъди сари мо њанўз њам. Дилро намеканем, ки њангоми љонканї Дорем умеди лутфи Таъоло њанўз њам.

РАШЊАЊОИ ОБОНЇ Дар ин гирифтатарин рўз - рўзи обонї, Дар ин фасурдатарин фасл - фасли боронї Дилам мусавварањои бањор месозад Само ќабат ба ќабат нўњ китоби нохонда, Зи пушти ваќт давад соати аќибмонда Касе дирам - дирамашро шумор месозад. Гуле, ки ин сањарї аз лифофа берун шуд, Барои гул шудан охир чї ќадр дилхун шуд, Сири маро ба шумо ошкор месозад. Гузор, эй дили дилљў, шикояти порї, Туйї хунукзадаро њам инояти Борї Ба офтобтарин дил дучор месозад. Зи осмон ба дили мо хитоб меояд, Ба њолпурсии мо офтоб меояд, Фалак пиёдаравонро савор месозад. Аё њаёт, аё њамдами тунукмоя, Чї нозанину чї зиштї бидуни пироя. Муњаббати ту маро устувор месозад.

"Ба чашми дил..." - Лоињаи нави "Нигоњ" мебошад, ки дар назар аст тўли як сол - то Наврўзи соли 2016 идома ёбад. Бо интихоби Шўрои муњаррирони "Нигоњ", дар ин лоиња ашъори шоъирони маъруф, соњибистеъдодњои љавони порсигў, натанњо аз Тољикистон, балки аз Эрону Афѓонистон ва Ќирѓизистону Ўзбекистон низ дар њар шумораи нашрия дар њамин сањифа ба хонанда пешкаш хоњад шуд. Хонандагони "Нигоњ" низ имкон доранд ашъори худро ба идораи њафтанома, барои баррасї ва нашр бифиристанд. Њадаф аз лоињаи мазкур кашфу ташвиќи ашъори муосири порсї-тољикист, ки дар анљоми лоиња дар назар аст дар як маљмуаи мунтахаб ба табъ расад.

ЭЪТИЌОД Каъба ќиблаи мусалмонон аст, ки дар шањри Маккаи Арабистони Саудї љойгир мебошад. Яке аз шартњои сињати намоз истиќболи ќибла аст. Ва рў ба љониби ќибла истодан амри Аллоњ (љ) ва дастуроти расул (с) мебошад. Дар ин маворид Худованд дар каломи хеш мефармояд. "…Фаввали ваљњака шатрал масљидилњароми, ва њайсу мо кунтум фаваллу вуљуњакум шатрању" (Баќара 144) Эй паёмбар (с) дар њоли намоз гузоридан рўятро ба тарафи масљидул-њаром (Каъба) бигардон ва Шумо мусалмонон њам дар њар љое, ки бошед рўятонро ба тарафи ќибла бигардонед. Инчунин Паёмбар (с) мефармояд: "Аллоњ (љ) намози њељ касро бидуни тањорат ва истиќболи ќибла ќабул нахоњад кард". Мутаассифона, дар љомеъаи мо ашхосе мебошанд, ки ин амри Худо (љ) ва расулашро нодида мегиранд. Дар њоле, ки мусалмони воќеъї касест, ки чун амр ё њукме аз љониби Худо биояд, мегўяд имон овардам ва ќабул кардам. Мулло Њайдар Шарифзода, сархатиби минтаќаи Кўлоб дар як аз мусоњибаи худ санаи 2-юми марти соли 2015 ба "Радиои Озодї" гуфтаанд: "6 масљиди минтаќаи Кўлоб ба тарафи Ватикан намоз мегузоранд. Њол он, ки тибќи мазњаби Абуњанифа (р) 45 градус тарафи рост ва 45 градус тарафи чап яъне 90 градуси самти ѓарби Ќибла мебошад. Ва тайи ду сол аст, ки имомхатибони ин масљидњо бо истифода аз телефонњои мобилї самти ќибларо таъѓир доданд. Дар сурате, ки ин ќибланамоњо дуруст нишон намедињанд. Зеро сохти яњуданд". Аввалан ин иддао, ки 6 масљид ба тарафи Ватикан намоз мегузоранд дуруст нест, зеро аз сањлангорї ё иштибоњ буд, ки мењробњои ин масљидњо нодуруст бино шуданд, яъне тарафи офтобнишини тобистона ќарор доштанд. Ба харита назар кунем мебинем, ки Ватикан ќариб дар самти шимоли мо ќарор дорад ва инњо мењробњои худро моил ба самти љануб сохтанд на шимол. Аз ин бармеояд, ки тарафи Ватикан масљиди худи Шумост домуллои азиз. Сониян, ягон уламои ањноф чунин фатво содир накардаанд. Агар бошад бифармоед. "…Њоту бурњонакум ин кунтум содиќин". (Баќара 111) Биёред, далели худро агар ростгўй њастед. Пазируфтем, ки чунин фатво бошад, ки нест ! Аз диёри мо самти љануб ба Њиљоз (Арабистони Саудї) моил аст чаро он тараф љоиз намешудаст. Самти шимол, ки ба сўи Италия (Ватикан) аст, он тараф намоз хондан љоиз мешудаст? Оё ин тазод нест дар фармоишоти Шумо? Ё ин масали Садќа шавам Худоро як бому ду њаворо, Ин сўи бом сармораву он сўи бом гармо-

13

Пас њамаи олам ба як натиља мерасанд, ки аќибмондани миллати мусалмон ношї аз беањмиятї ва беандешагии худамон аст. Њаќ ба љониби Сайид Љамолиддини Афѓонист, ки мефармояд: Одоби майхона зи вайронии мост, Љамъияти куфр аз парешонии мост, Ислом ба зоти худ надорад айбе Њар айб, ки њаст аз мусалмонии мост. Њамин ноогоњии мо буд, ки миллатро бо љанги шањрвандї бурда расонидем. Ва мо бояд кўшиш ба харљ дињем , ки ин ба хатої дигар роњ надињем. Зеро Паёмбар (с) мефармояд. "Мусалмон аз як сўрох ду бор газида намешавад". Пешнињоди банда ба Шумо домуллои мўњтарам он аст , ки ба љои китмони њаќ (пўшидан ва нагуфтани њаќиќат) дар пайи сохтмони масљиди худ бошед, ки то 20-25 соли дигар тўл накашад. Тољикистон њамчун давлатњои дигар институтњои љињатшиносї дошта, муњассилини

Бањси ќибла

Чаро Мулло Њайдар сўи Ватикан намоз мехонад? ро намемонад? Соњиби "Фатњул-ќадир", ки яке аз уламои њанафимазњаб мебошад, дар китоби худ чунин меоварад. Њамаи уламои Мовароуннањр ќиблаи чанд шањри бузургро бо таври даќиќ мавзеъи ѓурўби офтоб дар охири моњи мизон (октябр) ва аввали аќраб (ноябр) муайян намудаанд. Ногуфта намонад, ки дар он ваќт далоили ќиблаёбї илми нуљум ва васоили расадия ва њандаса буд. Эй кош, домуллои азиз ба мењробњои ќадимаи диёрамон хосатан масљиди дар маќрабаи Мир Сайид Алии Њамадонї буда, назар мекардед, ки бо кадом самтанд. Боз мефармоянд , ки ќибланамоњои имрўза даќиќ нестанд. Зеро моли яњуданд. Аз эшон мепурсем, ки оё телефони дастї ва мошини зери поятон истењсоли кї ва куљост? Модарам Худо рањматаш кунад мегуфт: "Ваќте, ки љавон будам дар кўњистон зиндагї мекардем, аввоили инќилоби русњо буд. Баъзе ашхоси соддае буданд, ки ба мо мегуфтанд …памад-

ИЛОЉИ ВОЌЕА

Манъи вуруди наќлиёти мусофирбар ба Душанбе Аз 9-уми апрели соли равон ворид шудани наќлиёти мусофиркаш ба шањри Душанбе манъ карда мешавад. Бино ба иттилои дафтари матбуоти шањрдори Душанбе, Мањмадсаид Убайдуллоев, раиси шањр 6-уми апрел дар љаласаи шањрдорї супориш додааст, ки "аз 9 апрел воридшавии њама гуна воситањои наќлиёти ѓайришањрии мусофиркашонї ба њудуди шањр манъ шуда, таваќќуфи онњо дар чор даромадгоњи шањр муайян карда шавад". Шањрдори Душанбе барои коњиш додани тамбашавии наќлиёт ин гуна супориш додааст. Инчунин, Убайдуллоев ба масъулини идорањои наќлиётиву коммуналї супориш додааст, ки аз 15-уми апрел аз соати 6-и субњ то 70 фоизи наќлиёти мусофирбар ба роњњо бароварда шаванд.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

ро нахрен, ки инро русњо оварданд". Наход. мусалмон то чунин андоза содда бошад. Дар њоле, ки чунин нест. Ќибланамо сохти мост, бештарини донишмандони илми њандаса, нуљум ва риёзї аз ќабили Умари Хайём, Абурайњон Берунї, Љобир ибни Њайён, ал-Хоразмї… мусалмон буданд. Дар даврони хилофати Њоруннарашид, ки яке аз халифањои Аббосист мусалмонон соати зангдорро ихтироъ карда, Њорун, яке аз он соатњоро ба яке аз подшоњони Фарангистон (Европа) фиристод. Мардуми онљо њанўз соати зангнокро надида буданд, бинобар он соати мазкурро асари сењру љоду донистанд. Дар ин маврид Алома Иќбол хело хуб мефармояд: Ќолин аз абрешими ту бофтанд, Боз ўро пеши ту андохтанд. Мо дар асре зиндагї мекунем, ки илм ба ављи болои худ расидааст. Агар як шахси хориљї мењмони диёри мо шуд, оё аз ин мењробњои нодуруст эрод намегирад? Имрўз инкор намудан аз ќибланамо инкор намудани офтоб дар миёни рўз аст. Њамаи васоили пешрафтаи низомї ва ѓайринизомї аз ќабили ракетањои идорашаванда ва тайёрањои бидуни сарнишин, ки бо як тугма идора мешаванд ва ин телефонњое, ки одамон аз ин гўшаи дунё бо он гўшаи дунё якдигаро бо чашми сар дида, суњбат мекунанд, аз тариќи хобу хаёл ба миён омаданд?

такмилёфтаро дар ин арса таќдими хидмати љомеъаи худ намуд, ки наметавон ба њеч сурат воќеияти ин илм ва тањсилкардагони онро инкор кард. Мо бояд мусалмон чї ба номи уламо чї ба ѓайри уламо масоили нодонистаи худро ба њукми Худованд"…Фасъалу ањлаз-зикри инкунтум ло таъламун" (Нањл 43), хар илмро аз ањлаш бипурсем, Њукм ва фатвоеро содир нанамоем, кї фардо мавриди хиљолати мардум ва Худованд ќарор бигирем. Инак, барои њарчи бештар таъйиди ин мавзўъ баъди гирифтани мактуби расмї аз Маркази исломии Љумњурии Тољикистон аз соли 2004-ум тањти №43 асноди гирифташуда аз "МААТ"- Маркази Аэрогеодезии Агентии Тољиккоинот аз санаи 05.07.2004 тањти №1-29-ро дар зери ин маќола меоварам. Ва аз њамаи уламо ва донишмандон хоњиш мекунам, ки андешањои худро иброз созанд. Дар кишвари мо ќибланамо мављ мезанад, Ѓафлат бубин, ки пушт ба мењроб кардаем. (Соиб- асри XVII) Ќазоват бо Шумост! Абу Умари АБДУРАЊИМЗОДА, шањри Кўлоб

ВАЗЪИ ФАВЌУЛОДДА

Боз 22 шањрванди Тољикистонро аз Яман берун оварданд Субњи 7-уми апрел 22 нафар шањрванди Тољикистон, ки тавассути њавопаймои Вазорати њолатњои фавќулоддаи Русия аз Яман ба Маскав расиданд, ба Тољикистон фиристода хоњанд шуд. Муњаммади Эгамзод, сухангўи Сафорати Тољикистон дар Русия ба TojNews гуфт, ки дар байни ин шањрвандон 4 нафарашон кўдак мебошанд. Пеш аз ин њам 87 нафар аз шањрвандони Тољикистон, ки дар Яман кору фаъолият мекарданд, тавассути Вазорати њолатњои фавќулоддаи Русия аз ин кишвар берун оварда шуданд.

6-уми апрел аз Сафорати Русия хабар дода буданд, ки як гурўњи табибон, шањрвандони Тољикистон наметавонанд шањри Адани Яманро тарк кунанд. Тибќи маълумоти Сафорат 7 нафар аз табибони тољик дар шањри Адани Яман натавонистаанд, ки худро ба шањри Санъо, пойтахти Яман расонанд. Муњаммади Эгамзод гуфта буд: "Мо аз онњо хоњиш кардем тавассути бандари обї худро то марзи Арабистони Саъудї бирасонанд, то масъулини Сафорати Тољикистон дар ин кишвар барои бозгашт ба Ватан ба онњо кўмак кунанд". Ба гуфтаи ў, 87 нафар шањрванди Тољи-

кистон тавассути њавопаймоњои Вазорати њолатњои фавќулоддаи Русия аз Яман ба Маскав интиќол шудаанд, дар миёни онњо кўдакон низ будаанд. Дар Сафорати Тољикистон дар Русия мегўянд, ки дар минтаќаи Њазрамавти Яман низ њудуди 50 нафар шањрвандони кишварњои ИДМ њузур доранд, ки дар миёни онњо 12 тан шањрвандони Тољикистон низ мебошанд, ки ќасди ба Ватан баргаштанро доранд. Ќаблан иттилоъ дода буданд, ки теъдоди даќиќи тољикон дар Яман маълум нест, зеро ќисме аз пизишкони Тољикистонї, ки дар Яман кор мекунанд, шањрвандии Русияро доранд. Сафорати Тољикистон дар Русия барои берун баровардани шањрвандони Тољикистон аз Яман ситод таъсис дода буд. Дар пайи даргирињо дар Яман ва дахолати Арабистони Саудї ва њампаймононаш вазъи ин кишвар вахимтар гардид. Тољикистон барои берун овардани шањрвандонаш аз ин кишвар аз Русия кўмак хост.

14

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

ЧЕЊРА

НИГОЊИ МАРДУМЇ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

15

АКСИ ГЎЁ

НОМА БА ВАЗИРИ ФАРЊАНГ ЛОИЊАИ СУЛЊИ БАРДАВОМ ВА ДЎСТИВУ БАРОДАРЇ - 10 соли охир бадбахтиву љанг ва хунрезї ба сари миллатњои олами ислом омад. Аз Тунису Мисру Либиву Яман то Бањрайну Сурияву Ироќу Покистон ва Афѓонистон, мо шоњиди садњо њазор кушта аз занону мўйсафедон ва хурдсолон гардидем. Имрўз нобасомонињо то канори давлати Русия ва Укроин кашонда шуд. Хисорати иќтисодии миллатњоро њадду канор нест ва билфарз баъд аз омадани оромї ва осоиштагї бояд хазинаи њангуфте харљи ин миллатњо шавад, то ин хисорат љуброн гардад. Барои ин, њар давлати аз зону шикастаро мебояд дасти ёрї сўї хољагони молдор дароз намояд. Аммо дар олами муомилот ва савдо мебинем, ки чи тавр давлатњои љангзадаро ба коми ќарз мекашанд ва захирањояшонро ба ѓорат мебаранд, ки шояд то сад соли дигар мудирияти кишвар аз дасташон хориљ гардад. Њамин гуна њар миллати дар коми љанг афтодаро рўзафзун бадбахтї болои бадбахтиашон зам мегардад. Пас маълум мегардад, ки ин љангњо барои ќавму миллате ѓаму андуњ ва барои дигаре мояи тиљорату суд гардидааст. Инак, ягона минтаќае, ки дар он айни њол мардум ба осоиштагї ба сар мебаранд, Осиёи Марказист. Минтаќае, ки мардумаш мусалмон ва њанафимазњабанд, ќарнњо комилан таќдири якранг доштаанд, аз нигоњи урфу одат дар як росто ќарор мегиранд ва мардумаш аз лињози хешутаборї робитаи ногусастанї доранд. Минтаќае, ки дар он мардумоне чун тољик, ўзбек, ќирѓиз ва ќазоќу туркман асрњо дар канори њам зистаанд. Агар Осиёи Марказиро мисли як њавлии бузург ва кишварњои Тољикистон, Ўзбекистон, Ќирѓизистон, Ќазоќистон ва Туркманистонро чун хонањо тасаввур намоем, боз мо дар дохили ин хонањо намояндагони њар яке аз миллатњоро мебинем, ки дар якљоягї бо бародарони худ дар њоли зиндагї кардан њастанд. Аммо банда онро дур намебинам, ки абарќудратони тавсеаталаб барои ба низоъ кашидани давлатњои Осиёи Марказї, бархе нуќоти заъфро истифода баранд. Як мисоле аз нигоњи равонї мезанам, то асли матлабро рушанї андозад: Дар ин асри техноложї ва хадамоти васеъи мухобиротї, ки бархењо, мутаассифона, онро муѓризона истифода мебаранд, аз пашша фил сохтан ва тару хушкро якљоя сўхтан кори чандон душворе нест. Масалан, фарз кунед, ки Худой нахоста чунин овозае пањн шуд: 1) Ўзбекњо бар сари ќазоќњо шўриданд ва чунину чунон карданд... 2) Тољикњои дохили Ќирѓизистонро ќирѓизњо аз хона берун баромадан намегузоранд ва њоказо... З) Ќирѓизњоро дар Тољикистон аз манзилашон берун мекунанд ва њоказо... Чун ин хабар аз лињози таъсиргузорї шум њаст, бешак, ки дар як лањза тамоми гўшаву канорро фаро хоњад гирифт ва њар касе ба тарзи худ онро обу тоб хоњад дод, ки бе њадду канор мемонад. Њамчунин дар ин њангом ворид сохтани гумоштагони љангљўй аз хориљ бо номи дифоъ аз дину мазоњиб, ки бешубња, вазъиятро ба њадди буњрони њалношуданї мерасонад, аз эњтимол дур нест. Пешнињоди ман ба хотири "илољи воќеа пеш аз вуќуъ" ба вазири фарњанги Тољикистон муњтарам Орумбекзода Шамсиддин Шодибек ин аст, ки дархосте ба вузарои фарњанги љумњурињои Ўзбекистон, Ќирѓизистон, Ќазоќистон ва Туркманистон ирсол намоянд, то дар ростои дўстиву муњаббат ва дурандешї дар сатњи минтаќа корро бо љавонон ба роњ монанд. Њайати донишљўён аз донишгоњњои шањру вилоятњо дар зери назорати вазорати фарњанг ташкил карда шавад ва солона ду бор семинарњои дўстии љавонон дар сатњи давлатї баргузор гардад, то насли љавон то чи андоза ањамияти вижа доштани минтаќаро дарк намоянд. Ин њайат њар бор ба давлатњои њамсоя дар шакли гуруњї ташриф биёваранд ва аз зиндагии яккатаќдиру якранги њамдигар аз наздик ошно гарданд ва таљрибањои андўхтаи худро ба вазорат ироа фармоянд. Њамчунин ин кор дар сатњи сафоратхонаву консулгарињо ба роњ монда шавад, то муњољиронро сарљамъ намоянд ва бо онњо корњои фањмондадињї сурат бигирад, то инъикоси дўстиву бародарї дар дохилу хориљ шукуфо гардад ва минтаќаро аз њар хатар эмин бидорад. Бо умеди дастгирї пайдо кардани нома ва пиёда кардани муњтавои он дар ќаламрави давлатњои Осиёи Марказї бо ташаббуси Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон. Бо эњтиром, Имоммуњаммади САМЕЪЗОД, 22 - уми марти соли 2015, АМА-Дубай

ЛАТИФА Марде ба тарабхона даромада, назди мизи "Шведї" љой гирифт ва ба хўрдан оѓоз кард. Зани пешхизмат наздаш омад ва гуфт: - Ин мизи "Шведї" аст! Мард бошад хўрданро давом дода, ба ў ањамият надод.

- Шумо нафањмидед? Ин мизи "Шведї" аст, - такрор кард пешхизмат. Мард: - Фањмидам, апаљон, њоло хўрдан мегирам, ваќте шведњо омаданд, меравам, ташвиш накашед! *** - Занам ба љонам задааст. Њар рўз бо як гап асабњоямро хароб кардааст - пул те, пул те! Безор шудаам!

- Ин ќадар пулро ў чї кор мекунад?

- Њељ намефањмам, ягон бор њам надодаам. *** Мураббї муштзани бойдодаро дилбардорї карда, мегўяд: - Ба њар њол дар даври сеюм њарифатро сахт тарсондї.

- Чї хел?

- Ў фикр кард, ки баъди зарба мурдаї ва дигар намехезї. *** - Алло! Ин милитсия?

- Бале, гўш мекунам.

- Њамсояам бангдона мефурўшад.

- Рост мегўї? Чандпулї?

- Як ќутиаш 100 сомонї!

- Не-е, ин ќимат, бењтараш аз дигар њамсоя харед!

ЧАРО?

ЧАРО СОКИНОН ТОЗАГИРО ЌАДР НАМЕКУНАНД?

- Сол ба сол пойтахти кишварамон - шањри Душанбе аз ќабл дида зебову дилоротар мешавад. Аммо, мутаасифона, ќисми зиёди сокинони он ба тозагии шањр бепарвої зоњир мекунанд. Гўё, ки шањри Душанбе ба онњо тааллуќ надошта бошад. Ё намедонам шањрро хонаи њамсояашон тасаввур мекунанд? Он љое, ки ту зиндагонї мекунї, дар он ќадам мезанї, кор мекунї, меомўзї, аз обу хоку њавояаш нафас мекашї, магар лоиќи њамин хел беэњтиромист? Магар шањри Душанбе хонаи ман, ту ё вай шањрванди Тољикистон ба њисоб намеравад, ки рўз ба рўз онро ба партовгоњ мубаддал гардонида истодаем? Имрўзњо дар байни љавонон ва њатто калонсолон нафароне ёфт мешаванд, ки пас аз нўшидани оби нўшокї зарфи холиро на дар дохили ќутии партов, балки ба њар куљое, ки дилашон хост мепартоянд. Њол он ки рањ ба рањ ва дар назди гулгашту истгоњњо ќуттии партов монда шудааст. Бархе дигар сокинон партови худро аз бинои баландошёна ба замин њаво медињанд. Ин њолат аксар ваќт шабона анљом дода мешавад. Афроди дигар рањ ба рањ ва дар дохили наќлиёти љамъиятї офтобпараст хоида, пучоќи онро дар роњу дохили салон

мепартоянд. Оё ин њама беэътиної нисбат ба пойтахти Ватани азизи мо нест? Оё дили ин гуна афрод ба њамонњое, ки роњрўбанд намесўзад. Охир аксари ин занњои роњрўб ба мисли модару хоњарони моянд, ки хоби шабашонро њаром карда, аз соати 3 ва 4 - и шаб хеста, ѓарами партовњои моро рўбучин мекунанд. Намегузоранд, ки ѓарами партовњои партофтаи мо ба куњ мубадал шавад. Биёед, як бор худамонро ба љои њамин роњрўбон тасаввур кунем. Ё як бор соати 3-и шаб аз хоби ноз хеста дар ќатори онњо гўшаеро тоза бикунем. Аминам, аксарият аз ин амал ор мекунанд, онро ба шаъни худ раво намебинанд. На њар кас омода аст дар чангу ѓубор ва бўю тафи партовњои партофтаи мо бардошт кунанд. Амале, ки ба худ раво намедонем, пас, биёед, ба дигарон низ раво надонем. Њар як амали хурди нољои мо боис мегардад, ки тозагии шањри Душанбе ва ин сарзаминро коста гардонад. Пас, биёед, ба ќадри зањмати дигарон, ки њамсоли модару хоњарони моянд, бирасем ва бо тоза нигоњ доштани њар гўшаи Ватан худро ва дигаронро аз мубтало шудан ба њар хел беморињои сироятї эмин нигоњ дорем! Иброњим НАРЗУЛЛОЕВ, сокини ноњияи Рўдакї

СИЁЊ НАГУФТЕМ, САФЕД ФАЊМИДЕД? Навиштаи зер шояд барои фањми истилоњоти улуми иљтимої мадад кунад. СОТСИАЛИЗМ: Ду гов доред. Якеро нигањ медоред ва дигариро ба њамсояи худ медињед. КОММУНИЗМ: Ду гов доред. Давлат њар дуи онњоро мегирад, то шумо ва њамсояатонро дар шираш шарик кунад. КАПИТАЛИЗМ: Ду гов доред. Њар дуи онро медўшед. Ширњоро ба замин мерезед, то нархњо њамчунон боло бимонад. ФАШИЗМ: Ду гов доред. Ширро ба давлат медињед. Давлат онро ба шумо мефурўшад. НАТСИЗМ: Ду гов доред. Давлат ба сўи шумо тирандозї мекунад ва њар ду говро мегирад. АНАРХИЗМ: Ду гов доред. Говњо шуморо мекушанд ва њамдигарро медўшанд. САДИЗМ: Ду гов доред. Ба њар дуи онњо тирандозї мекунед ва худатонро ба дохили зарфи шир меандозед. АПАРТЕИД: Ду гов доред. Шири гови сиёњро ба гови сафед медињед, вале гови сафедро намедўшед. ДАВЛАТИ ДАР ЊОЛИ ШУКУФОЇ: Ду гов доред. Онњоро медушед ва баъд ширашонро ба худашон медињед. БЮРОКРАТИЯ (Девонсолорї): Ду гов доред. Барои фароњам овардани заминањои ширдушии онњо, 27 формаро дар 3 нусха пур мекунед, вале ваќт надоред шири онњоро бидўшед. СОЗМОНИ МИЛАЛИ МУТТАЊИД: Ду гов доред. Русия шуморо аз дўшидани онњо ва Амрикою Бритониё говњоро аз шир додан ба шумо вето мекунанд. Хитой раъйи мумтанеъ медињад. Раиси СММ изњори нигаронї мекунад. ИДЕАЛИЗМ: Ду гов доред. Издивољ мекунед. Њамсари шумо онњоро медўшад. РЕАЛИЗМ: Ду гов доред. Издивољ мекунед. Аммо њанўз худатон онњоро медўшед. МУТАЊАЉЉИРИЗМ / ШАХШУДАЙИЗМ / КОНКРЕТСИЯ: Ду гов доред. Шир душидан айб ва зишт аст. ФЕМИНИЗМ: Ду гов доред. Њаќ надоред гови модаро бидушед. ГОМОСЕКСУАЛИЗМ: Ду гов доред. Њар ду нар (ё мода) њастанд. Њар дуро ба издивољи њам медароред. Аммо дигар наметавонед шир бидўшед, зеро онњо шир надоранд. ДЕСПОТИЗМ/ИСТИБДОДИЗМ: Ду гов доред. Њар ду нар њастанд. Аммо шумо ба њар њол аз онњо шир медўшед. ПЛЮРАЛИЗМ: Ду гов доред, яке нар ва дигарї мода. Њар кадомро бидўшед, фарќе намекунад. ЛИБЕРАЛИЗМ: Ду гов доред. Онњоро намедўшед, зеро озодиашон мањдуд мешавад. ДЕМОКРАТИЯ: Ду гов доред. Аз њамсояњо раъйпурсї мекунед, ки он дуро бидўшед ё не.

БА ЉОЙИ 09 БА ШУМОРАИ 151 ЗАНГ ЗАНЕД! Агар дар бораи андоз суоле дошта бошед.

- Кумитаи андози назди Њукумати Љумњурии Тољикистон барои осон намудани мурољиати андозсупорандагон телефони иттилоърасонї ва хизматрасониро бо шумораи мухтасари 151 фаъол намуд. Акнун андозсупорандагон бе ягон душворї метавонанд бо чидани шумораи 151 аз телефонњои худ ба бахши иттилоотии (Call-center) Кумитаи андоз пайваст шаванд. Дар бахши иттилоотї аз соати 8.00 то 18.00 ба саволњои андозсупорандагон оид ба андозбандї ва хизматрасонии маќомоти андоз мутахассисон посух медињанд.

КОМИЛАН «ЉИДДЇ»

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №2 (435), 8. 04. 2015

ПУРБИНИ «НИГОЊ»

Памперси "бегона" ва ќаймоќи "худї" Мирзодиккаку Ѓалтак дар дорухона вохўрданд. Дўстон њамдигарро аз рўйи одат, гарм ба оѓўш гирифтаанду баъди пурсупос суњбати дўстон дар бораи муњимтарин равандњои сиёсию иљтимої, фарњангию то љое иќтисодї ќўр гирифт. Дўстон намедонистанд, ки бањси њоло бо памперс шуруъшуда дар асл реша дар сиёсатњои глобалии љањонї дорад... Ѓалтак: - Кадом гўрсўхта њамин чиза буровардаст, намедонам, лекин дар бало мо мондагї, њар рўз ин лаънатї сари чор сомонии маро мехўрад. Як рўз аќаллан "вихадной" медошт... Не, њар рўз бояд аз њамин харида барам. Мирзодиккак: - Э, ња-а-а-а! Памперса мегўї?! Њања-ња. Мо дар њамин ањвол. Њар рўз 2 дона барои наберача мебарам. Вай њам гуфти ту, "вихадной" надорад. Дўстам, шукрона наберачата кун! Ѓалтак: - Шукр, шукр, шукру лекин, охир, агар пул бошад мехарї-да! Пул надошта бошї, чї мекунї? 20-сомонии охиронам аст. Мо њам оча доштем, очаи мо њам зан буд, бе памперс, бечора шаб хоб накарда, таги бачањоша тар накарда, калон кард. Келинњои њозирая мегўм, нав якта дорад, нозаш дар ављи фалак. Бинед, бача бе памперс хоб намерафтаст! Ранги очаи худорањматии мо, 13 - та медоштї, чї мекардї!? Мирзодиккак: - Ношукрї накун, дўстам, инњо бачањои асри 21, ана - мана нагуфта, мебинї, ки мактабхону зангир мешавад. Ѓалтак: - Гўр шавад асри 21-аш њам. Мо ба он тамоман мутобиќ нашуда мемурем, ба фикрам. Медонї, чї фикр дорам? Ба њамааш њамин радиову телевизионњо шумо айбдор! Аз сањар то бегоњ, "Биё, биё, зебоча, биё бипўш уребча!" - гуфта, њамаи занњоро вайрон карданд. Њукумат куљоро нигоњ мекунад? Инњо террорист нею, ришдорон - террорист? О медонед, ки ояндаи ин шербачањо импотентї ва ин гулдухтарон безурётї аст бо ин памперс?! Ген мурда истодааст! Инњо памперса тарѓибу ташвиќ мекунанду милисањои мо аз пушти занакои сатрпўш медаванд. Чї гап аст ин? Ин чї хелї фарњанг будаст, ки аз рўймоли зан барояш бегона шудаасту дар бораи "памперс" шеъру суруд мехонанд?! Мирзодиккак: - Дар њамин њам айби њукуматро мељўї-а? Ѓалтак: - Ман нав фањмидам. Майли мо ба фарњанги бегона, њамааш кори абарќудратњо аст, њукуматњои давлатњои ќашшоќро бозичаи дасташон кардаанд. Худашон кадом фарњанге, ки хоњанд, тарѓиб мекунанду кадомаш нафорад, "бегона". Ба мо аз гоњвора сар карда, фарњанги "даркорї"-ро ташвиќ мекунанд. Вагарна, мебахшед, кай кўдаки тољик бе памперс хобаш намебурд? Мирзодиккак: - Хандондї, дўстам. Ѓалтак: - Ба ту хандаовар аст, аммо ба ин мардум љойи ханда надорад. Масъалаи дину эътиќод шўхї надо-

рад, дўстам. Дар ёд дорї, 24 соли пешро? Мирзодиккак: - Дар ёд дорам. Лекин медонї - чї. Дар мо дар њама љо гапи дин аст. Њама олими мазњаб шудаанд, зоњиран. Аммо дар амал ман динро намебинам. Дини таќлидї. Чанд нафареро медонам, ки рафторашон мусалмонї аст, ботинан мусалмонанд, аммо дар зоњир нишон намедињанд диндориро. Ана, њамин таќлиди нодониста бисёр хатарнок аст. Ѓалтак: - Таќлид, ки хатарнок бошад, таќлид накунед. Ба памперс таќлид накунед. Дар Тољикистон дарахти сояафкан кам будагї барин, дар боѓњои пойтахт дидам, хурмои арабию банан шинондаанд. Палмаи банану хурмои арабї соя надоранд, бењтар нест дарахтони худї шинонем. Ин љо Тољикистон аст, Арабистон не-ку. Ин таќлид нест магар? Ба боѓи "Ирам"-и Душанбе рафта будем, хеле зебо, лоларо он ќадар бисёр шинондаанд, ки мегўї, ба Њолланд афтида бошї. Лолаи куњии худамон -ку? Лолаи тољикии базеб! Мирзодиккак: - Туро бо ин фикрроният дар марказњои тањлилии стратегии кишвар бояд ба кор гиранд, дўсти каљтоќиам. Лекин баъзан ба њадди ифрот мебарї бањсњоро. Воњимаи бад мекунї, гуфтї худат. Ѓалтак: -Хонаи ягон мансабдор рафтї? Депутат шудї, минбаъд меравї. Агар рафтї, диќќат кун, куљои хонаашон ба фарњанги миллї рост меояд. Мошинњое, ки доранд, аз мошинњои баъзе шайхњои араб бењтар аст, ки бад не. Либоспўшияшонро гап намезанем. Дачаву виллањояшонро як сў мемонем. Ман ба хонаи як мансабдорамон рафта будам. Барои њавлияш аз Амрикои Шимолї нињол овардааст. Мани нодон фикр кардам ягон навъи чормаѓз бошад? Гуфт, ки ин "Магнолия" аст, 12 њазорї харидааст њар як нињолашро. Мирзодиккак: - Сомонї? Ѓалтак: Ба фикри ту, дар Амрикої Шимолї пули миллии мо ба кор меравад? Албатта, доллар!!! Ана, акнун инњо тарѓибгари фарњанги бегона нею, занњои рўймолдорро ќариб фоњишаю "террорист" буроранд. Мирзодиккак: - Э, паст гап зан, боз нашунаванд. Ѓалтак: - Рост, охир, магар либоси зан кори милиса аст? Бекор монда бошанд, рафта санљанд, ки чаро як пиёла ќаймоќ дар Хуљанд 2,5 сомонї меистаду дар Душанбе 7 сомонї мешавад? Мирзодиккак: Хайрият, ќаймоќ гуфтї, ман барои сањарї бояд ба очаш ќаймоќ барам. Рафтем, аввал ба маѓоза дароем, баъд бо мошин то хонаат бурда мемонам...

АКСИ ГЎЁ

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

16

Муродалї АЛИМАРДОН, раиси ЉСК "Агроинвестбонк": - Њоло аксарият мегўянд, ки "Агроинвестбонк" ба муфлисшавї наздик шудааст, вале ин даъво чандон дуруст нест. Бонк ба кризис дучор гардидааст ва феълан ман барои бартараф кардани буњрони мављуда аз президенти кишвар супориш гирифтаам. Иншооллоњ, кўшишњои мо бенатиља нахоњад буд, муваффаќ мешавем.

- Як кўшиш карда, милионњои соли 2009-ро ёбед, њамааш, иншооллоњ, гул барин мешавад. Иброњим ИСМОИЛОВ, собиќ сардори Гвардияи миллии Кўлоб: - Мутаасифона, њукумати имрўза на хизматњои Сангак Сафаровро ќадр мекунад ва на аз манро, ки он замон командири Гвардияи вилояти Кўлоб будам.

- 5 соли дигар корњо наѓз раванд, ба шумо њам њайкалча мемонанд, хавотир нашавед. Њафиз ХОЛИЌЗОДА, роњбари Маркази оянданигарї ва омўзиши равандњои муосири АИ ЉТ: - Фарњанги миллии мо фарогири фарњанги динї ва миллї аст. Ваќте мо фарњанги динї мегўем, фарњанги дунявї дар назар дошта намешавад. Аммо ваќте фарњанги миллї мегўем, њам фарњанги динї ва њам фарњанги дунявї фарогир аст.

- Одатан, ваќте шумо фарњанги миллї мегўед, кас њатто фарњанги зиддидунявиро мефањмад. Салоњиддин ШУКУРОВ, њунарманд: - Театр ба ман дар тўли 25-соли фаъолиятам на хона, на унвон ва ягон имтиёзе надодааст ба љуз нишони "Аълочии фарњанги Љумњурии Точикистон". Лекин ман аз ин норозиву руњафтода ва аз касе домангир њам нестам.

- Чунки ин љо дигар норозиву домангир шудан маънї надорад. Хуб аст, ки руњафтода намешавед. Александр ЛУКАШЕНКО, президенти Беларус: - Ман дигар охирин диктатори Аврупо нестам. Диктаторњое вуљуд доранд, ки каме аз ман бадтаранд. Њамин тавр нест? Ман дар њоли њозир он ќадар бад нестам.

- Ња, нагўед, дар Осиё баъзеш њатто худро тамоман авлиё медонад, масалан... Кореяи Шимолї. Марк СУКЕРБЕРГ, бунёдгузори Фейсбук: - Бисёрињо намедонанд, ки шаљараи ман аз тарафи модарам аз шањри Уман (шањре аз Черикаси Укроин) мебошанд, њарчанд, ки худи ман чандон инсони эътиќодї нестам, аммо чанд бор бо њасидњо ба маросими љашнгирии соли яњудињо Рошва Шано рафтам ва Укроинро ватани дуюми худ мењисобам.

- Дар Тољикистон ба шаљараи шумо кор надоранду мегуфтед, ки ба Бег Зуњуров чї гуфтед, ки Фейсбукро дигар мањдуд намекунанд? ЃафурЭркаев, раиси Ассотсиатсияи операторони мобилии Тољикистон: - Ситонидани андози аксизї дар кишварњои дигар роиљ набуда, њељ кишвари дунё њоло барои истифода аз телефони њамроњ андози аксизї намеситонад.

-Ако, акнун ростї гапро гўем, ин масъалаи фарњангї. Ѓорати мардум, гуфти русњо, ки "тут не причем!" Мо фарњанги худамонро дорем, ба фарњанги давлатњои дигар таќлид намекунем, ситонидан мегирем.

«ТЕРРОР ПРОТИФ МИРА» - НАВИШТАИ НАВРАСОНИ ДУШАНБЕ. КЎЧАИ Н. ЌАРАБОЕВ. 5-УМИ АПРЕЛИ 2015 Сармуњаррир: Фаридун Рањнавард rahnavard@mail.ru

Њафтанома дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Котиби масъул: Абўалї НЕКРЎЗОВ nigoh_tj@inbox.ru

Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 600 80 38 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 600 80 39 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 900 22 33 85

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд. Дар њолати наќзи "Меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистї дар Тољикистон" аз љониби нашрияи мо, бо арзу шикоят метавонед ба Шўрои воситањои ахбори оммаи Љумњурии Тољикистон (Шўрои ВАО - и ЉТ) мурољиат намоед.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 нусха Ќимати обуна барои як сол - 78 сомонї. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09 Теъдоде аз њар шумора дар асоси кўмаки техникии (дар шакли ќоѓаз) дафтари САЊА дар Душанбе ройгон таќсим карда мешавад.