ОН:
и
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
Исёнгар Раљаби Мирзо кист? №20 (453). Чоршанбе, 12-уми августи соли 2015
e-mail: nigoh_tj@inbox.ru
www.facebook.com/nigohtj
СИЁСАТ
Љаласаи вижаи ЊНИТ дар Туркия
"Як оила" 2
Ќотилони аслии оилаи Бобоевњо ёфт шудаанд, ё...?
ЉАЊОН
Бидон, Вашингтон!
Коретский САЊИФАИ 10
ТАБЛИЃ
EDG3 ѓизои нави Кюнет САЊИФАИ 13
Кї Зайд Сайидовро президент кардан мехост?
1
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
2
Вазорати корњои дохилии Тољикистон аз боздошти гумонбарони яке аз пурсарусадотарин кушторњои солњои ахир дар ноњияи Бобољон Ѓафуров хабар медињад. Ду соли пеш - моњи июни соли 2013 оилаи Бобоевњо - зану шавњар ва се фарзанди ноболиѓашон ба таври вањшиёна дар манзилашон воќеъ дар кўчаи Саид Ахмедов, хонаи 9 - и шањраки Ѓафуров кушта шуданд. Бино ба ахборе, ки он рўзњо аз манобеъи ВКД пахш шуд, 2 июни соли 2013, тахминан соати 03 - и шаб љинояткорони мусаллањ бо мусалсали "Калашников" вориди манзили соњибкори инфиродї Ањмадхўља Бобоев (соли таваллуд - 1973) шуда, бо берањмии махсус ва истифода аз силоњ соњибхона, њамсараш Њаётхон Бобоева (1974) ва фарзандони ноболиѓи онњо - Рухшона Бобоева (1997) ва Сўњроб Бобоев (1998)-ро ба ќатл расонида, фарзанди хурдии оила - Санљарбек Бобоев (2006)-ро дар њаммоми њавлї мањкам мекунанд. Ба гуфтаи ин манбаъ, љинояткорон тамоми љавоњироти тиллоии хонаро тасарруф намуда, барои рўйпуш намудани љинояташон хонаро бо бензин оташ ва аз љойи њодиса ѓайб мезананд. Санљарбек Бобоев аз дуди оташи сўхтор зањролуд шуда, ба њалокат мерасад. Аз рўзи пахши ин хабар, ки љомиаи Тољикистонро ба вањшат овард, яке аз суолњое, ки њамеша дар нишастњои матбуотї матрањ мешуд, мањз ин љиноят буд. Президент Эмомалї Рањмон, ки дар рўзњои баъд аз ин њодиса дар Суѓд ќарор дошт, аз маќомот њарчї зудтар пайдо кардани омилони ин кушторро талаб кард. Маќомоти интизомї барои иттилоъ дар бораи љинояткорон 30 њазор доллар љоиза таъин намуд. Барои тањќиќи ќатли вањшиёнаи хонаводаи Бобоевњо, ки ба тиљорати љавоњирот машѓул буданд, гуруњи корї таъсис шуд ва роњбарии онро вазири корњои дохилї - Рамазон Рањимзода ба зимма дошт. Кундї ва тўл кашидани тањќиќи парванда муљиби интиќодњои шадид аз фаъолияти ВКД шуда буд. ВКД дар ѓайрињирфаї будан мазаммат мешуд. Аз ин хотир, Рамазон Рањимзода, вазири корњои дохилї дар як нишасти матбуотї ба гунае шарру шўр ва эњсосоти матбуоту љомиаро паст кард ва гуфт, ки ошкор кардани омилони бархе кушторњо солњо идома мекунад, аз ин хотир, бояд сабр кард ва ба тањќиќот халал нарасонд. Бино ба иттилои манбаъи "Нигоњ", њангоми тањќиќи њодиса дањњо гумонбар боздошт, бозпурсї ва рањо шуданд. "Њатто зарур омад, бархе одамонро барои андозаи кафшашон боздошт ва бозпурсї кунем" - гуфт ин манбаъ.
"ЯК ОИЛА" Ќотилони аслии оилаи Бобоевњо ёфт шудаанд, ё...?
си низомї ба автомашинаи "Тико"-и Бурњоновњо оташ кушода, онњоро ба њалокат расонданд ва сумкаи варзишиеро, ки зиёда аз 200 000 (дусад њазор) сомонї дошт, тасарруф карда, бо њамон "Мерседес - Бенс"-и нуќраранг аз љойи њодиса фирор карданд. Љинояти сеюм. 18 январи соли 2011, тахминан соати 17 Муњиддин Рањматов бо бародараш Олим бар асоси хабари телефонии духтараш - Сарвиноз Рањматова (1989), сокини шањри Чкалов, кўчаи Курчатов, хонаи 17, шишањои автомашинаи "Опел - Астра" - и Саодат Вањњобова (1979), сокини ноњияи Бобољон Ѓафуров, љамоати Ёва, кўчаи Бањор 10, фурўшандаи љавоњироти маркази савдои "Њољї Абдулазиз"-и шањри Хуљандро шикаста, ба маблаѓи 450 000 сомонї тилловориро дуздида, аз љои њодиса ѓайб задаанд. Гумонбаршудагон Муњиддин Рањматов ва фарзандонаш Адњам ва Сарвиноз боздошт шуда, аз манзили зисти онњо як ќисми далелњои шайъї - љавоњироти тиллої ва олоти љиноят - мусалсали "Калашников", бо 12 адад тири љангии ќутраш 5,45 мм дарёфт ва мусодира шудааст. Олим ва Ќиёмиддин Рањматовњо љустуљў мешаванд.
Эътимод
Сарришта Аммо чаро тањќиќ ин ќадар тўл кашид? Манбаъи мо мегўяд, пас аз он ки тањќиќот ба бунбаст рафт, маќомот ба тањлили њаводиси њамсон пардохтанд. Ба ќавли ў, њангоми боздошти омилони охирин љиноят њадсу гумонњо дар бораи њалќаи як занљир будани чанд њодисаро то љое аз миён бурд. Омўзиши чанд љинояти њамсон муфаттишонро водор кард, ки хатти умумии љиноятро маълум ва омилонро дастгир кунанд. Ба иттилои расмии ВКД, 20 июли соли 2015 дар кўчаи Шўрои шањри Хуљанд афроди номаълум ошкоро ва бо зўрї аз дасти соњибкори инфиродї, сокини шањри Хуљанд, кўчаи Шўро, хонаи 78 - Зебї Ќосимова (1965) сумкаи занонаро, ки ба маблаѓи 33 000 сомонї љавоњирот ва мањсулоти тиллої дошт, кашида гирифта, аз љои њодиса ѓайб задаанд. Дуздон ба зудї ошкор шуданд. ВКД мегўяд, љиноятро 3 узви як оила Муњиддин Рањматов (1966), Ќиёмиддин Рањматов (1995) - сокинони шањри Хуљанд, кўчаи Љўра Зокир, хонаи 303 ва Адњам Рањматов (1998), сокини шањри Чкалов, шањраки Палос, кўчаи Урожайная, хонаи 11 њамагї муваќќатан бекор
содир кардаанд. Падару писар Муњиддин ва Адњам Рањматов дастгир ва аз манзили ахирї далелњои шайъї пайдо шуданд.
Се љинояти дигар Ин њодиса, ба ќавли ВКД, сарриштаи калобаи ќатли хонаводаи Бобоевњоро њам ба дасти тањќиќот дод. Бино ба иттилои ин манбаъ, дар љараёни бозпурсї ва "гузаронидани маљмўи чорабинињои оперативї - љустуљўї" муайян карда шуд, ки ин оила ба як ќатор љиноятњои дигар, аз љумла ќатли хонаводаи Бобоевњо даст дорад. Ин низ рўшан шудааст, ки ќатли оилаи Бобоевњо як њалќаи занљири љиноятњои аъзои танњо як оила будааст. Љинояти аввал (бино ба маълумоти расмии ВКД): 21 августи соли 2011, тахминан соати 07 у 10 даќиќа Муњиддин Рањматов ва бародараш Олим Рањматов (1971), низ сокини шањри Хуљанд, кўчаи Љўра Зокир, хонаи 303 пас аз пайги-
рии дурўзаи фаъолияти тољири тилловорї Мўъмин Худойбердиев, сокини ноњияи Љаббор Расулов, шањраки Пролетар, кўчаи Куйбишев, хонаи 2 даст ба љиноят задаанд. Онњо бо истифода аз мусалсали "Калашников" ва либоси низомї њангоми аз манзили зист берун омадани писари Худойбердиев - Муњаммадалї (1993) ба ў тир холї карда, аз бордони автомашинаи "Хундай" - аш ба маблаѓи 485 000 сомонї љавоњиротро тасарруф карданд. Сипас бо автомашинаи "Мерседес - Бенс"-и нуќраранг аз љойи њодиса ѓайб заданд. Муњаммадалї аз ин њамлаи мусаллањона аз дасти рост захмї шуд. Љинояти дуюм. 28 декабри соли 2011, тахминан соати 18- у 30 даќиќа бародарон Муњиддин ва Олим Рањматовњо пас аз пайгирии душабонарўзии фаъолияти кормандони нуќтаи мубодилаи асъор - падару писар Юлдош Бурњонов (1959) ва Фарњод Бурњонов (1989), сокинони шањри Хуљанд, кўчаи Камоли Хуљандї, бо истифода аз мусалсали "Калашников" ва либо-
Аммо дар ин ќисса њамоно ин интизории на фаќат оилањои Бобоевњо ва Бурњоновњо, балки тамоми Тољикистон бароварда шавад, ки то куљо омилони ин кушторњои вањшиёна барои пулу сарват дуруст муайян карда мешаванд. Ин нуктаро ба он хотир зикр мекунем, ки бисёр боздоштњоро таблиѓоти маќомоти ќудратї тавре намоиш медињанд, ки гўё аллакай муљрим ё љинояткор даќиќ шудааст. Њол он ки, тавре мегўянд, гунањкорро суд маълум мекунад ва эњтимолияти бегуноњї вуљуд дорад, он чї, ки дар бисёр парвандањо дида намешавад. Њукми одилона аз он вобаста аст, ки ВКД ва дар оянда суд то куљо раванди тафтишот ва мурофиаро ошкору шаффоф мегузаронанд ва шакку гумонњо ба кори худро аз миён бурда, эътимод эљод мекунанд. Агар ба ин зарурат доранд, на натиља, зеро ин љо низ таќдири "як оила" њал мешавад ва дар ин амр набояд ба сањлангорї роњ дод. Њарчи набошад даст доштани як оила дар як силсилаљиноят то љое суолњои зиёдеро пеш меорад. Оилањои Бобоевњо ва Бурњоновњо низ аз рўи мантиќ бояд ошкор кардани ќотилони аслии фарзандони худро интизор дошта бошанд. Ва инро низ набояд истисно кард, ки дар оянда вакилони дифоъи оилаи Рањматовњо низ барои исбот кардани бегуноњии нафарони тањти њимояташон мекўшанд. Ин њама њаќиќатро рўи об мебарорад.
Умари ТОЊИР
САДОИ МАРДУМ
45%: "МУНОЌИШАИ МАРЗЇ БА НАФЪИ ТОЉИКИСТОН ЊАЛ НАМЕШАВАД"
10% 5%
Заминњои бањсиро мегирем
15%
Заминњои бањсиро медињем
20%
12%
11%
20%
3%
Дар љавоб мушкилї мекашам
22%
Кадом бањс?
25%
Бањсро президентњо њал кунанд, бењтар
25%
7%
0% 1
2
3
4
5
6
7
Њудуди 45 дарсади иштирокчиёни як назарпурсї дар мавриди муноќишањои марзї бо Ќирѓизистон бовар надоранд, ки Тољикистон ин бањсро ба нафъи худ њал карда тавонад. Натиљаи як назарпурсии виртуалї, ки зери унвони "Бањс ва муноќишаи марзї бо Ќирѓизистон бо чї меанљомад?", анљом шуд, маълум кард, 22 фоиз ба варианти "заминњоро медињем" раъй дода, 25 фисади дигар таъкид кардаанд, ки "заминњои бањсиро мегирем". 12 дарсади иштирокчиёни ин назарпурсї ба гузинаи "Ќирѓизњо хостањояшон: масъалаи об, роњ ва амсоли онро њал мекунанд" овоз дода, 11 дарсади дигар
гуфтаанд, ин "Бањс барои наслњои оянда гузошта мешавад." 20 фоизи ширкаткунандагон дар бораи ин муноќишањо таъкид кардаанд, ки "Бањсро президентњо њал кунанд, бењтар". Ин њам дар њолест, ки 7 дар дигар гуфтаанд, ки "Дар љавоб мушкилї мекашам" ва 3%-и ахир њам дар ин бора маълумот надоранд, ки суол гузоштаанд: "Кадом бањс?" Ин назарпурсї бо супориши њафтаномаи сиёсии "Нигоњ" аз 5-ум то 11-уми август дар сомонаи Ољонсии иттилоотии "TojNews" гузаронида шуда, дар он 524 нафар иштирок кардааст.
СИЁСАТ Њукми Суди Олии Тољикистон нишон медињад, ки муњлати њабси Зайд Саидов, соњибкори муваффаќ ва собиќ вазири саноати Тољикистон 3 соли дигар зиёд шуда, ба 29 расид. 11-уми август Суди Олии Тољикистон њукмашро дар парвандаи иќтисодии Зайд Саидов эълон кард. Бино ба гуфтаи наздикони соњибкор, тибќи њукми нав Зайд Саидов 29 сол зиндонї, дороињояш мусодира ва 34 миллион сомонї љарима шуд. Зайд Саидови 55-сола 25 декабри соли 2013 аз рўи парвандаи љиної бо иттињоми сўистифода аз маќом, бисёрзанї, ришвагирї ва таљовуз ба номус 26 соли зиндон мањкум шуда буд. Ин дар њоле буд, ки Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия парвандаи иќтисодии ўро аз рўи чанд модда барои сохтакорї, сўиистифода аз ваколатњои мансабї, азонихудкунї ва исрофкорї ба миќдори махсусан калони маблаѓњои давлатї, ќонунї гардонидани маблаѓњои пулї ва дигар молу мулки ѓайриќонунї, саркашї аз супоридани андозњо ва пардохтњо парванда боз карда буд. Баррасии парвандаи иќтисодии Зайд Саидов 12-уми феврал оѓоз ва 11 август анљом ёфт. Њукми парванда пешбинишаванда буд. Њанўз 9 - уми июл прокурор аз суд талаб кард, ки аз рўи парвандаи иќтисодї Зайд Саидовро 25 сол зиндонї, 34 миллион сомонї љарима ва кулли амволашро мусодира кунад. Азбаски мавсуф ќаблан аз парвандаи љиної 26 сол њукм гирифта буд, бино ба ќонунгузории Тољикистон, аз 25 соли парвандаи иќтисодї фаќат 3 сол гирифт. Баќия 22 сол "сўхтанд". Њадди аксари њукми зиндон дар Тољикистон 29 сол ё њабси абадї аст. Исњоќ Табаров, вакили дифоъи Зайд Саидов мегўяд, ин дафъа прокурор аслан айбномаеро хонд, ки муфаттишони Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия пешнињод кардаанд. Гўё ў коре накардааст. Дурусттараш, аз "шпаргалка" кор гирифт. Зайд Саидов њангоми ироаи сухани охиринаш аз суд дархост кард, ки ўро сафед кунад. Вакили дифоъаш, ки шоњиди ин суханронї буд, мегўяд, ў ягон иттињоми алайњаш эълоншударо ќабул надорад ва шояд гуноњаш дар он буд, ки барои хидмат ба ин Ватан тамоми дороињояшро аз хориљ оварда, сармоягузорї кардааст ва дўстонашро низ барои сармоягузорї љалб кардааст. Зайд Саидов аз он сахт афсўс хўрдааст, ки ўро бо дасти хориљињо, аз љумла як ветнамї, украинї ва ќазоќ ўро беобрў карданд мехоњанд. Ва суол кардааст, ки магар тољик дар ватани худ бояд хору зор бошад? Ва ин мисрањои Лоиќ Шералиро иќтибос кардааст: Тољик андар ватани хеш чаро муттањам аст, Ё хато рафта ба тољик таваллуд шуданам?
Калиди парванда 23-юми июл Зайд Саидов дар сухани нињоияш иттињомоти маќомотро супоришї ва сиёсї номид. Ин нуктаро аксари тањлилгарон дурусттарин далели ба зиндон кашидани Зайд Саидов арзёбї карданд. Ба ќавли онњо, Зайд Саи-
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
3
Муњибуллоњ Ќурбон Тахмин ду сол пеш зангаш задам. Гуфтам, дар борааш маќолае навиштан мехоњам. Пурсид, чаро чунин маќсад дорам.
Унвон
Коретский Кї Зайд Сайидовро президент кардан мехост? дов пой ба сањнаи сиёсат монд ва бо њамин худро барбод дод. Ба сиёсат ворид шудани ў дар чї зоњир мешуд? То ин замон танњо далел ташкил шудани Њизби "Тољикистони нав" буд, ки бо ташкил кардани он Зайд Саидови соњибкору сарватманд ва њамрањонаш барои курсињои парлумон бояд талош мекарданд. Мавсуф дар сухани охиринаш, ки дар суд садо дод, дар ин бора мегўяд: "Иттињомотам супоришї ва сиёсї аст. Онро худи кормандони маќомоти тафтишотї пинњон намекарданд. Рўзњои аввал интизор буданд, ки Љаноби Президент аз кишвари Чин меояд ва чї супориш медињад. Дар њамин рўзњои аввал Раиси Агентии давлатии молиявии мубориза бо коррупсия Абдуфаттоњ Ѓоиб њамроњам вохўрда, мегуфт, ки ман мехоњам Тољикистони нав созам, магар мо кўњна шудем. Њарчанд мегуфтам, ки ин номи њизб аст ва маќсадамон масъалаи ислоњоти иктисодиву иљтимоист ва ѓайра, аммо моњияти маќсаду мароми бандаро дарк накарда, гўё дунё дигар шудаасту фањмидан намехоњанд, бо як ќасосгирии берањмона пайваста иттињомоти бардурўѓеро мебароварданд ва тариќи телевизиону матбуот намоиш медоданд". Аммо нуктаи асосии сиёсї будани парвандаи Зайд Саидов дар нињояти кор, њангоми сухани охиринаш ошкор шуд. Вай гуфт: "Тафтишот сохтакорона аз номи Коретский шањрванди Украина (ўро њељ гоњ надида будам) худашон иттињомотро характери сиёсї додаанд, ки гўё ман барои номзад шудан дар маъракаи интихоботи президентї иштирок кардан аввал 2, баъд 1 миллион доллари амрикої гирифтам ва аз сабаби он, ки манро њабс карданд Коретский ба Агентии давлатии молиявии мубориза бо коррупсия му-
рољиат кардааст, ки пулашро гирад. Яъне маќомоти коррупсия бо ин амалашон ошкоро бо ин њама айбдоркунињо асоси сиёсї доданд". Хулоса, рўшан шудани ин нукта хоњиши доирањои хориљї дар мавриди ширкати Зайд Саидов дар интихоботи президентии соли 2013 дар Тољикистон бояд сабаби асосии ин њама кашмакашу парвандасозињо алайњи соњибкор бояд бошанд. Худи соњибкор мегўяд, ин гуна инсон - шањрванди Украина Коретскийро надидаву пулашро њам нагирифтааст. Ин нукта дар иттињомоти маќомот суолангез аст, ки чї тур Коретский чун дидааст, Саидовро зиндонї мекунанд, барои баргардонидани маблаѓ ба... Агентии мубориза бо коррупсия мурољиат кунад? Аввал, ў бо ин роњ худро фош мекунад. Дуюм, маќомот бояд ўро боздошт карда, мепурсиданд, ки чаро ба корњои дохилии Тољикистон ў - як шањрванди хориљї дахолат мекунад? Нуктаи дигар: таври маълум, президентї - баландтарин маќом дар Тољикистон аст. Тайи 20 соли ахир мо шоњиди он будем, ки чандин нафар барои дастдарозї ба ин маќом "сари худро хўрданд", њарчанд њар шањрванди Тољикистон њаќќии ќонунї дорад, ки баъди 35 - солагї президент интихоб шавад. Савол: Зайд Саидовро Коретский президент дидан мехост, ё Агентї? Ба ин суолњо агар посух дода шавад, даќиќан рўшан хоњад шуд, ки парвандаи Зайд Саидов дар њаќиќат супоришї ё сиёсї аст, ё он чї маќомот мегўянд. Коретский - калидаи парванда ва дар умум сарнавишти Зайд Саидов аст.ил
Фаромарзи ФОЗИЛ
Ман ўро чил сол боз мешиносам. Ў ин чањор дањсола рўи сањна њунар менамояд. Ўро на танњо дар Тољикистон, балки дар дигар мамолик њам эътироф мекунанд, њунарашро меписанданд. Агар гўям, ки то имрўз шояд зиёдf аз сад суруди нотакрори дилнишин сурудааст, муболиѓае нест, балки кам гуфтам. Дар филмњо наќш меофарад ва на танњо дар Тољикистон! Ба бисёр филмњо оњанг менависад ва на танњо дар Тољикистон! Ў ба филмњо аз Русия ва њатто Олмон њам оњанг бастааст! Консертњои алоњидааш дар бисёр давлатњо баргузор шудааст ва мухлисонаш њам дар Аврупову њам дар Амрико њастанд. Вале аз телевизионњои њукуматї ањён - ањён њунар менамояд. Чаро? Намедонам. Шояд барои он ки вай як чиз надорад: унвон. На, хато кардам Боз як чизи дигар надорад: тамаллуќ ва ё хушомад. Тахмин ду сол пеш зангаш задам. Гуфтам, дар борааш маќолае навиштан мехоњам. Пурсид, чаро чунин маќсад дорам. Посухаш додам, ки аслан, он маќола њам не, балки як дархост ва ё ёддошт ба њукумат ва Вазорати фарњанг, ки ба њама гуна унвон арзанда њаст, аммо ба ивази хидмати чилсола ба њунари тољик аќаллан унвони Њунарманди шоиста њам надодаанд. Бо оњанги бисёр љиддї гуфт: "Агар чунин бошад, ман умуман, бо шумо суњбат намекунам, зеро ман њаргиз барои унвон нахондаам ва дар гўшаи хаёлам њам намеояд, ки барои он талош кунам." Гуфтам, дуруст мегўед. Масалан, "Њунарманди халќии Иёлоти Муттањидаи Амрико ё Британияи Кабир" барин унвон нест, аммо дар кишвари мо, ки ќисме роњбаронаш аз даврони Шўравї омадаанд, бо худ њамон унвонњо ва баъзе ќойидаву ќонунњои он замонро њам овардаанд. Муњит њамин хел шуда ва мо дар љомеае зиндагї мекунем, ки чунин унвонњоро сохтаанд ва он нишон ва асос барои баъзе имтиёзњо барои њунарпеша аст. Масалан, то унвоне нагиред, Шуморо ба ќомус роњ намедињанд, зеро чунин меъёр муайян шудааст, њарчанд медонам, унвон барои шумо даркор нест. "Ваќте рўи сањна мебарояму толори пурро мебинам, мукофоти ман, унвони ман њамин аст. Бинобарин агар чунин маќола нависед, ман аз шумо меранљам." - гуфт дар хотимаи суњбат. Дар ёдам монда, ки солњои њаштодум бисёр њунармандони шоистаи унвон бо сабабњои гуногун бе унвон буданд. Ва ман њамон солњо маќолае навиштам ба дифоъ аз њунарпешањои беунвон, вале машњури замон Мушаррафа Ќосимова, Убайдулло Раљабов ва Саидќул Билолов. Дар он таъкид шуда буд, ки ин се нафар ба њар гуна унвон меарзанд ва бояд соњиби он гарданд. Дертар њарсеяшон ба номи Њунарманди шоистаи љумњурї соњиб гардиданд ва сабаби асосии гирифтани чунин мукофот албатта, истеъдод ва мањорати нотакрори онњо буд. Имрўз њам айнан чунин њолат аст: ќисме аз шоистањо подоше аз њукумат надоранд. Ваќте ба корманди Вазорати фарњанг дар ин бора суњбат кардам, шарњам дод, ки барои ба унвон соњиб шудан пеш аз њама худи њунарманд даву тоз кунад, яъне, њуљљатњояшро омода созад ва мурољиат намояд. Агар чунин бошад, њунарпешањои аслї њаргиз аз дари вазорат намегузаранд. Суоле пайдо мешавад, ки агар Вазорати фарњанг нафареро шоистаи ин ё он мукофот донад, пас барои чї худи идорањои он аз пайи љамъ овардани њуљљати њунармандони арзанда намешаванд? Магар ин вазифаи онњо нест ва ё намешавад он низомномаро дигар кард? Масалан, дар он бояд инъикос ёбад, ки њуљљатњои заруриро барои ба ин ё он унвон пешнињод ва тањия кардан ба зиммаи худи Вазорати фарњанг аст.
ЊАМСОЯДОРЇ
Баргузории љаласаи вижаи Шўрои сиёсии ЊНИТ дар Туркия
Шўрои сиёсии ЊНИТ дар љаласаи вижае дар Туркия омодагї ба анљумани њизб, сиёсатњои маќомоти давлатї нисбат ба нањзат, роњњои пешгирї аз фишору мањдудиятњо ва ислоњоти эњтимолии кадрї ва сохториро баррасї кардааст.
Бино ба иттилои сомонаи расмии ЊНИТ бо даъвати Муњиддин Кабирї, раиси ЊНИТ њайате Шўрои сиёсии ин њизб ба шањри Истамбули Туркия сафар доштанд. Аз 5-ум то 10-уми август љаласањо ва машварати корї бо ширкати Муњиддин Кабирї баргузор шудааст. Аз миёнањои моњи март инљониб Муњиддин Кабирї дар хориљ ќарор дошта, дар љаласањои њизбї ширкат карда наметавонист. Дар ин љаласа гуфтаанд, ки "ЊНИТ чун њамеша дар муносибат бо ин фишору мањдудиятњо аз сиёсати сабру тањаммул истифода намуда, пайваста даъват ба муколама ва њам-
дигарфањмї кард ва танњо пас аз зиёдаравии маќомоти давлатї нисбати аъзо ва љонибдорони њизб, ба маќомоти ваколатдори давлатї ва њатто роњбари давлат мурољиат намуд, то пеши роњи ин ќонуншиканињо гирифта шавад. Танњо дар сурати натиља надодани ин иќдомњо, ба созмонњо ва кишварњои кафили сулњ мурољиат шуд, то мисли солњои ќаблї барои баргардонидани раванди вањдати миллї ва сулњу субот ба маљрои табии худ кўмак намоянд". Ба бовари масъулини ЊНИТ "агарчи бисёрињо зиёдшавии фишору маздудиятњо болои
њизбро натиљаи сиёсатњои сабру тањаммули њизб медонанд, вале мањз њамин сиёсатњо боиси пешгирї аз фитна ва дасисањо буд, ки баъзењо тарроњї мекарданд. Агар љое ин сиёсатњо ба зарари њизб анљом шуда бошад њам, дар умум ба нафъи кишвар ва миллат анљом шудааст". Сомонаи расмии ЊНИТ менависад, ки гароиши љавонон ба гурўњњои ифротиро низ баррасї карда, гуфтаанд, ки "ЊНИТ мисли пешина фаъолияти худро дар дохил ва хориљ барои пешгирии пайвастани љавонони тољик ба сафи гурўњњои ифротї ќавитар намуда, бештар аз корњои равшангарої байни муњољирин ва љавонони дохил истифода намояд". Кабирї ба Шўрои сиёсии њизб тавсия додааст, ки омодагї ба баргузории анљуманро шурўъ намуда, машваратњо ва иртиботњо байни роњбарият ва масъулин дар бораи ислоњот идома дода шавад.
4
Маќомоти судии Тољикистон аз пешнињоди њар гуна иттилоъ дар бораи мурофиа ва њукми суд нисбат ба Њасан Раљабов, мушовири бахши ёрдамчии Президент оид ба сиёсати кадрї худдорї мекунанд. Дар суди ноњияи Исмоили Сомонии пойтахт, ки мурофиаи судии Њасан Раљабов дар он баргузор шудааст, аз сўњбат бо хабарнигори TojNews худдорї кардаанд. Онњо мегўянд, парвандаи Њасан Раљабов "муњри махфї" дошта, дорои сирри давлатї мебошад, аз ин сабаб, ягон иттилоъ дода наметавонанд. Парвандаи мазкурро судя Сафарбек Нурализода дар паси дарњои баста баррасї кардааст. Зимнан, расонањо хабар доданд, ки "додгоњи Исмоили Сомонї охирњои њафтаи гузашта мушовири Бахши ёрдамчии дастгоњи раисиљумњури Тољикистон оид ба сиёсати кадрї Њасан Раљабовро барои "аз љониби шахси мансабдор шахсан ё ба воситаи миёнарав гирифтани пора дар намуди пул" ба 5 соли зиндон мањкум кардааст. Манбаъи дигар аз нињодњои додгоњї мегўяд, њукми додгоњ содир шуд, вале њанўз мавриди иљро ќарор нагирифтааст ва вакилони мањкумшуда ба бозбинї шудани парванда бовар доранд". Ибтидои моњи июн Кумитаи давлатии амнияти миллии Тољикистон Њасан Раљабовро бо иттињоми ришваситонї дар љои кораш боздошт карда, аввалин пурсишро њам њамон љо баргузор карда буд. Ўро тибќи моддаи 319 (гирифтани пора) -и Кодекси љиноятии Тољикистон гунањкор медонистанд. Гарчи дар суд тасдиќ карданд, ки њукм нисбат ба Њасан Раљабов содир шудааст, аммо нагуфтанд, ки ба ў чигуна љазо додаанд. Тибќи хабарњои тасдиќнашуда, гуфта мешавад, ки парвандаи Њасан Раљабовро дар асоси моддаи 247 (ќаллобї)и КЉ банду баст карда, бо љарима озод кардаанд.
«
БАРРАСИЊО
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
"Муњри махфї" Парвандаи мушовири бахши ёрдамчии Президент чї дошт? Бино ба иттилои расмї, Њасан Раљабов моњи феврали соли 2014 дар бахши ёрдамчии Президент мушовири кадрї таъин шуда буд. Аммо бино ба иттилои ѓайрирасмї, Њасан Раљабов на аз соли 2014, балки аз соли 1999 ба ин сў дар дастгоњи Президенти Тољикистон кор мекард ва ёрдамчии раиси дастгоњ дар замони Мањ-
Манбаъи дигар аз нињодњои додгоњї мегўяд, њукми додгоњ содир шуд, вале њанўз мавриди иљро ќарор нагирифтааст ва вакилони мањкумшуда ба бозбинї шудани парванда бовар доранд".
Ду ронанда дар шањри Душанбе барои мунтазам вайрон кардани ќоидањои њаракати роњ беш аз 71 њазор сомонї љарима шудаанд. Бино ба иттилои дафтари матбуоти ВКД, ронандагони худравњои тамѓаи "Тойота-Кэмри", аломати ќайди давлатиаш 1111 АР 01 ва худрави тамѓаи "ТойотаSEQUOIA", аломати ќайди давлатиаш 8008 АК 01 дар њудуди 2 сол чандин маротиба ќоидањои њаракати роњро вайрон кардаанд, ки аз љониби камерањои "Шањри бехатар" сабт шудааст. Мутобиќи маълумоти Раёсати бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корњои дохилии Љумњурии Тољикистон бо автомашинаи тамѓаи "Тойота-Кэмри" аломати ќайди давлатиаш 1111 АР 01 аз санаи 2-юми ноябри соли 2013 то 22-юми июли соли 2015, 71 далели вайронкунии Ќоидањои њаракат дар роњ (ЌЊР) содир карда шуда, тавассути воситањои махсуси техникии Маркази низоми худкори идоракунї дар соњаи наќлиёт "Шањри бехатар" сабт гардидааст. Оид ба 54 далели ќоидавайронкунињои њаракат дар роњ, расмњои сабти видеоии њолати њуќуќвайронкунї ва амрномањои намунаи муќарраргардида бо зикри андозаи љаримаи маъмурии таъиншуда чоп гардида, ба соњиби воситаи наќлиёт барои пардохти љаримаи маъмурї пешнињод карда шуда, 17 далели ќоидавайронкунињои њаракат дар роњ носупорида мондааст. Маблаѓи љаримаи маъмурии таъиншуда 13 њазору 380 сомонї тавассути
«
мадназар Солиев буд. Ахирї солњои 2003 - 2006 раиси дастгоњи Президенти Тољикистон ва солњои 2006 - 2009 вазири корњои дохилии Тољикистон буд. Моњи июни соли 2009, бино ба иттилои расмї, дар хонааш дар Душанбе худкушї кард. Њасан Раљабов дар дар шуъбањои ташкилї ва кадрњои дастгоњи Президенти Тољикистон низ кор кардааст. Бино ба иттилои ѓайрирасмї, падар ва бародараш низ дар вазифањои давлатї кор мекардаанд. Дастгоњи иљроияи Президенти Тољикистон то ба њол дар бораи ќазияи Њасан Раљабов, корманди собиќи худ изњори назар накардааст. Ва "муњри махфї" - и
парвандаи ў низ суолњои зиёдро ба миён меоранд. Аз љумла, бино ба маълумоти манобеъи огоњ, дар робита ба парвандаи ў чандин нафар аз зумра раисони ноњия ва шахсони воломаќом бозпурсї шудаанд. Аз љумла гуфта мешавад, ки Абдуљаббор Азизї, муовини якуми раиси Маљлиси намояндагон низ мавриди пурсиш ќарор гирифта буд. Абдуљаббор Азизї дар гузашта ёрдамчии президент дар бахши сиёсати кадрї буд. Дар замони ў Њасан Раљабов ба кор љалб шудааст. Ин хабарро низ дар парламенти Тољикистон бо далели он, ки вакилон дар рухсатиан тасдиќ накарданд. TojNews
Камераву "Кемри"
"Шањри бехатар" танњо аз ду ронанда 71 њазор сомонї љарима гирифт шўъбањои Бонки давлатии амонатгузории "Амонатбонк" ба Буљети давлатї гузаронида шуда аз тарафи соњиби воситаи наќлиёт Расулов Ислом Исмоилович, њуљљати тасдиќкунандаи пардохти маблаѓи љарима ба РБДА ВКД Љумњурии Тољикистон пешнињод карда шудааст. Ронандаи автомашинаи тамѓаи "Тойота-SEQUOIA", аломати ќайди давлатиаш 8008 АК 01, Ќодиров Абдуњалим Абдукаримович, аз 1-уми ноябри соли 2013 то 14 январи соли 2015, 238 далели вайронкунии Ќоидањои њаракат дар роњ содир намудааст, ки тавассути воситањои махсуси техникии Маркази низоми худкори идоракунї дар соњаи наќлиёт "Шањри бехатар" сабт гардидааст. Оид ба 238 далели ќоидавайронкунињои њаракат дар роњ, расмњои сабти видеоии њолати њуќуќвайронкунї ва амрномањои намунаи муќарраргардида бо зикри андозаи љаримаи маъмурии таъиншуда чоп карда шуда, ба соњиби воситаи наќлиёт барои пардохти љаримаи маъмурї пешнињод гардидааст. Маблаѓи љаримаи маъмурии таъиншу-
да 57980 сомонї, тавассути шўъбаи Бонки давлатии амонатгузории "Амонатбонк" ба Буљети давлатї гузаронида шуда, аз тарафи соњиби воситаи наќлиёт Ќодиров Абдуњалим Абдукаримович, њуљљати тас-
диќкунандаи пардохти маблаѓи љарима ба РБДА ВКД Љумњурии Тољикистон пешнињод карда шудааст. TojNews
МУСОЊИБА - Чанде пеш Шумо дар Анљумани V роњбарони адёни љањонї ва анъанавї, ки дар шањри Остона баргузор гардид ширкат варзидед. Дар анљуман аз Тољикистон чанд нафар намояндагї мекард? Аз иштирок дар ин анљуман чї бардошт њосил намудед? Ба номи Худое, ки љон офарид, Сухан гуфтан андар забон офарид. Конфронси байналмилалии Остона маротибаи панљум аст, ки бо ташаббуси роњбарияти Ќазоќистон баргузор мегардад. Ибтидои соли 2003 аввалин маротиба дар шањри Остона чунин конфронс доир ба динњои љањон баргузор гардид, ки дар он роњбарони якчанд давлатњо, аз љумла, Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон иштирок намуда буданд. Дар авоили моњи июни соли љорї дар анљумани панљуми роњбарони динњои љањонї ва анъанавї даъватнома ба номи раиси Шўрои уламои љумњурї Сайидмукаррами Абдуќодирзода расида буд. Раиси Маркази исломии Тољикистон, ки дар ин айём ба вилояти мухтори куњистони Бадахшон сафари корї доштанд, масъулияти иштирок дар ин конфронс ба ўњдаи банда гузошта шуд. Мо аз Тољикистон ду нафар: банда ва як нафар намояндаи шўъбаи дин ва танзими анъана ва љашну маросимњои Дастгоњи иљроияи Президенти кишвар - Саидаъзами Ќодирї иштирок кардем. Анљумани V - и роњбарони динњои љањонї ва аънанавї дар мавзуъи "Гуфтугўи роњбарони адёнњо ва арбобони сиёсї барои сулњ ва рушд" баргузор гардид. Дар кори анљуман 80 њайат аз 42 кишвари олам ширкат варзид. - Баргузории њамчунин анљуманњо то куљо метавонад њамаи адёнњоро барои њалли мушкилоти њалталабе, ки алњол дар љањон аст, ба њам орад, то зиндагии мардуми сайёраи замин рў ба самти сулњ, созандагї ва тањамулпазирї густариш пайдо кунад ва онњоеро, ки новобаста ба кадом дину оин пайрав њастанд, сўиистифода аз дину оин мекунанд, ба бунбаст кашаду ноком гардонад? - Ин конфронс ягона анљуманест, ки роњбарони њамаи адёни љањонї ва анъанавиро сарљамъ карда, дар атрофи њадафњои хайр, яъне сулњу субот дар рўи Замин, эњтироми байни динњо, музокара ва мубоњисањо оид ба пойдории сулњу оромї, эњтироми байни динњо ва дигар масоили зарурї ташкил карда мешавад. - Мењвари асосии бањсу назару андеша дар кори анљуман аз чї иборат буд? - Њадафи ин конфронс - истиќрори сулњ дар рўи замин аст. Ба роњ мондани њамкорињо дар байни муассисањои адёни олам, густариши тањаммулпазирї дар байни пайравони динњо, аз байн бурдани бадбинии динї, ба роњ мондани эњтиром ва њамкорї дар љањони муосир мобайни динњо, љорї намудани мусолања, амну оромї дар курраи Замин аз њадафњои ин конфронс аст ва умуман, њадафњои динї, ки дар роњи сулњ, њамдигарфањмї, пешгирии љангњои харобиовар дар байни динњо ќариб аз якдигар кам фарќ мекунанд. Яъне байни адён ин њадафњо ягона мебошад. - Табодули назаре, ки дар анљуман баён гардид оё метавонад барои Тољикистон судманд бошад? - Албатта, табодули назар ба фоидаи тамоми давлатњои мусулмоннишин, аз љумла, Љумњурии Тољикистон буд. Зеро дар Тољикистон њам пайравони динњои зиёд вуљуд доранд, бояд байни онњо робитаи хуб ва иззату эњтиром байни ходимони адён аз он љумла байни он динњое, ки анъанавї њасту љањонї ба мисоли дини насронї мустаќиму пойдор бошад. Ин њадафњоро роњбари давлат Эмомалї Рањмон дар чандин суханронињояшон таъкид мекунанд, ки бояд њамаи
Дар "воситањои аёнї"-и мактабњои тањсилоти умумї исми бузургони адибиёти форсу тољик Фаридаддини Аттор ба Фаридуни Атторї, Њаким Саної ба Њоким Саної, Убайди Зоконї ба Убайди Законї табдил шудаанд. Корбарони интернет аксњое, ё "воситањои аёние" аз фанни адабиёт дар шабакаи иљтимоии фейсбук коридаанд, ки дар он ному насаби шоирони классики форсу тољик Фариддадини Аттор ва Њаким Саноии Ѓазнавї ѓалат навишта шудааст. Муаллифони аксњо мегўянд, ки дар ин баробар чандин хатоии дигар ба чашм мерасад. Масъулини Раёсати маорифи шањри Душанбе мегўянд, ки бидуни ризоят ва тавсияи мушовараи вазорати маориф њеч нињоде њуќуќ надорад, ки ягон воситаи аёниро ба муассисањои таълимї ворид кунад. Соњибназар Сафаров, муовини сардори Раёсати маорифи шањр ба TojNews гуфт, ки тамоми воситањои таълимиву аёние, ки ба муассисањои тањсилоти умумї ворид мешавад, танњо бо ќарори мушовараи вазорат, хулосаи олимону мутахассисон ва комиссияи махсус иљозат дода мешавад. Агар воситаи аёние,
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
5
Њољї Њусейн МЎСОЗОДА:
"Барои сулњи љањонї дуо кардем" Мусоњиба бо Њољї Њусейн Мўсозода, раиси Шўрои уламои дини вилояти Суѓд дар пайи ширкаташ дар Анљумани V - и пешвоёни динњои љањонї ва анъанавї дар шањри Остонаи Ќазоќистон динњо аз он љумла дини мубини ислом њиссаи худро дар тинљию оромї гузорад. - Дар баробари дигарон Шумо низ дар анљуман маърўза кардед. Муњтавои асосии маърўзаатон аз чї иборат буд? - Баромади банда асосан, дар атрофи масъалањо, њадафи охирини њамаи динњои љањон, масъулияти ходимони дин, сўииистифода накардан аз динњо аз он љумла дини мубини Ислом, њизбу њаракатњои ифротї, ки бо номи дин ташкил карда мешаваду бар зарари динњост, сиёсикунонии ислом бар зарари Ислом ва љомеаи љањонии имрўза марбут буд. Инчунин дар суханронии худ доир ба масъалањои ботил будани даъвои Давлати исломии Ироќ ва Шом, пок будани њамаи динњо аз он љумла дини Ислом аз экстремизм ва терроризм, масъулияти ходимони адён дар баёни њаќиќати динњо, муносибати хайрхоњона, пешгирии нооромињое, ки дар олами муосир аст, аќидаи диниро ба яроќу аслиња табдил надодан истода гузаштам. Дар умури дин бояд њадду њудудро риоя кард. Дар минбари масљид, калисо, куништ ва дигар ибодатгоњњо дар њаќќи якдигар бадгўї накардан лозим аст. Мањаки асосї, ки Холиќи якто бошад, дар атрофии он дўстию муњаббатро байни пайравони адён ба миён овардан буд. - Дар њошияи баргузории анљуман Шумо бо кадом намояндагони адёнњои љањонї ва анъанавї дидор кардед? Сари кадом масъалањо суњбат кардед? - Дар ин њамоиши умумиљањонї дар давоми ду рўз њангоми танаффус ва истироњат мо бо њамдигар мубодилаи афкор мекардем. Банда ва њамроњи ман бо роњбарони динњои насронї аз Аврупо ва ходимони динњои бутпарастї аз Чин, Муѓулистон ва Непал, роњбарони идорањои динии мусулмонон ва дигар ходимони дин сўњбат мекардем. Масъалањои дар конфронс баррасишударо бо њамдигар муњокима мекардем. - Падидаи номатлубе, ки алъон дар олами ислом хусусан дар Ироќу Сурия мушкилот ба миён овардааст ин зуњур кардани давлати ба ном исломї мебошад, ки аз давлатњои зиёди исломї ва ѓайриисломї ихтиёриёну зархариди зиёдеро ба сафњои худ
љалб кардааст ва њамарўза садњо нафари бегуноњ аз дасти хуношоми ин гуруњ кушта мегардад? Оё дар робита ба зуњури Давлати исломї њам табодули назар сурат гирифт? Љињати пешгирии пайвастани ин ё он нафар хусусан љавонон кадом пешнињодњои судманду ќобили мулоњиза ироа гардид? - Дар масъалаи Сурия ва Ироќ, ки дар он љо даъвои ботили Давлати исломии Ироќу Шом, ки љањонро ба ташвиш овардааст, албатта, табодули назар шуд ва аз љониби иштирокчиён рафтори ДИИШ, роњбарони он мањкум карда шуд. Пешнињодњои зиёд ба миён омаданд, ки яке аз онњо бо роњи фањмонидадињї ба љавонон равшан кардани моњияти ин давлати ифротї мебошад. Аз нигоњи аќидаи ањли суннат ва-л-љамоат он љињоде, ки дар Сурияву Ироќ Давлати исломии Ироќу Шом эълон кардааст, љињод нест ва он даъвое, ки гўё касе ки дар он љо мемирад, шањид шуда ба љаннат меравад, ин њам ноњаќ аст, зеро зидди таълимоти Ќуръон аст. Даъвои ботил аст, њамаи давлатњои араб, албатта, даъвои онњоро мањкум карданд аз љумла Маркази исломии љумњурии Тољикистон, Шўрои уламо оид ба мањкум намудан ва ботил будани ин даъво фатвои худро содир кардааст. - Тавре ки маълум аст, Анљумани V роњбарони адёнњои љањонї ва анъанавї бо ибтикори Нурсултон Назарбоев, Президенти Љумњурии Ќазоќистон бори панљум аст, ки дар ин кишвар баргузор мегардад. Њамчунин бори нахуст дар кори анљуман Пан Ги Мун, дабири кулли СММ низ ширкат варзид. Онњо сари кадом масоили калидї сухан карданд? - Дар ин конфронс дабири куллии СММ Пан Ги Мун баъди ширкат дар конфронси байналхалќии об дар шањри Душанбе, инчунин роњбарони ЮНЕСКО, САЊА ва дигар ташкилоти бонуфузи байналмилалї дар он ширкат доштанд. Љаноби Пан Ги Мун дар суханронияш гуфт, ки шањри Остона ба маркази тањаммулпазирї табдил ёфтааст. Инчунин вай дар сўњбаташ ќайд кард, ки барои барќарории сулњ ва субот дар байни давлатњо ходимони дин ва роњбаро-
"Майдони муъљиза" Чї тавр Фаридаддини Аттор Фаридуни Атторї шуд? ки аз љониби муаассиса харидорї шуда бошад, масъулини муаассиса барои он љавобгаранд. Ин аксњоро рўзноманигор ва фаъоли љомеаи шањрвандї Хилватшоњ Хољаев дар Фейсбук гузоштааст. Ба навиштаи ин рўзноманигор аксњо аз як муассисаи тањсилоти умумии ноњияи Синои пойтахт дар мањаллаи 102-юм бардошта шудааст, ки дар он довталабон имтињони ќабул ба макотиби олиро месупурданд. Корбарони зиёде дар зери он шарњ навишта, инро аз бемасъулиятии вазорати маориф ва илми Тољикистон донистаанд. Бархењо ба истењзо ба масхара кашидаанд, ки "ному на-
сабашонро тољикї кардаанд". Ё инро шармандагие дониста, суол кардаанд, ки "шогирдон аз ин мактаб чи гуна дониш мегиранд?" Ба бовари корбарони Фейсбук, нафароне, ки ин аксњоро чоп карда, ба мактабњо таќсим мекунанд, савдогарњо мебошанд, љойи таассуф дорад, ки сатњи муаллиму маориф ба сатњи савдогарон поин шудааст. Корбарон пешнињод кардаанд, ки фармоишгар ва муассисае, ки ин аксњо дар деворњояшон овехта шудааст, бояд ба љавобгарї кашида шаванд. Масъулини Вазорати маориф ва илми Тољикистон мегўянд, ки бо инобат гирифтани чунин камбудињо њоло вазорат талош дорад,
ни адён метавонанд, ки њиссагузорї кунанд. Мўњтавои асосии суханронии ў дар гирди масъалањои пойдории сулњ ва суббот дар рўи олам мечархид. - Дар баробари њарф задан сари мушкилоту бебандуборињои љањон дар кори аљуман оё роњњали он њам зикр карда шуд? Аз назари Шумо кадом амалу кор ва ташаббус боз метавонад кори анљуман ва баргузории њамчунин анљуманњоро бењтару муфидтар созад? - Роњњои њалли масъалањо зиёданд, аммо ба андешаи банда аќлу заковат ва тадбирњои оќилонаи роњбарони кишварњои гуногунзабону гуногундин, њифзи манфиатњои њамдигарї ва оќилона муносибат доштан бо њамдигар, риояи мадорову муросо роњи фоиданоктари њалли тамоми масъалањои олам аст. - Дар хотимаи кори анљуман сари кадом масоил ва пешнињод тавофуќ њосил шуд. Анљуман бо кадом ормону орзу кори худро љамъбаст намуд? Оё кори анљуман ба натиљаи судманд гузашт? - Албатта, дар ин анљуман њамаи роњбарони адёни љањонї чї мусулмон, чї насронї, чї яњудї ва чї буддої ва динњои дигар як њадаф доштанд. Ин њам бошад, роњ надодан ба ифротгароии динї, таъмин намудани сулњу субот дар тамоми гўшаю канори олам мебошад. - Дар хотимаи Анчуман Эъломияи Остона ба тасвиб расонида ва дар он таъкид гардидааст, ки бояд муќаддастоти њар дин нигоњ дошта шавад, ходимони динњо новобаста аз эътиќодашон барои пойдории сулњу субот ва оромиши минтаќањо ва умуман рўйи љањон њиссаи худро гузоранд. Ин Анљуман дар се сол як маротиба гузаронида мешавад ва ният карда шуд, ки соли 2018 бо омодагии њаматарафа маротибаи шашум онро баргузор кунанд. Њама дуо мекарданд ва мо њам дуо мекардем, ки сулњ, тинљию оромї дар рўйи љањон пойдор бошад ва мардум дар муњити осоишта ба ибодату кору зиндагї машѓул гарданд. Суњбаторо Абўалї НЕКРЎЗОВ
ки таќсими тамоми воситањои таълимиву аёниро ба ихтиёри худ гирад. Вайсиддин Исмоилов, сармутахассиси Раёсати мактабњои тањсилоти умумї ба TojNews гуфт, ки ин равандро вазорат зери назорат гирифтааст. "То њол нашри китобњо, рўзномаву журнал пурра ба ихтиёри вазорат мебошанд. Чанде пеш беш аз 100 номгўи китобњои бачагонаро тањияву тањрир кардаанд. Дар оянда вазорат воситањои аёниро низ ба ихтиёри худ мегирад", мегўяд Исмоилов. Ба гуфтаи ин масъулини вазорат то њол бо ќарори мушовараи вазорат нињодњои зертобеъи вазорат, шахсони алоњида, нашрияњо чунин маводњоро ба муассисањо дастрас мекунанд. Онњо њам бояд хулосаи олимону мутахассисонро мегирифтанд. Аз гуфтаи масъулин хулоса кардан мумкин аст, ки ин воситањои аёнї албатта бидуни њамоњангии вазорат ба муассиса роњ наёфтаанд. Пас ба навиштаи коргарони фейсбук соњаи маорифи мо "майдони муъљиза" шудааст.
Умари ТОЊИР
6
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
(Аввалаш дар шуморањои гузашта) Асосгузори Њизбуттањрир Таќиюддини Набањонї бо ихвонињо доир ба сиёсат, давлат, љомеа ва њукм назари ягона надорад. Тибќи таълимоти Набањонї, тањририњо дар роњи дастёбї ба ѓояи бунёдии Њизб -Хилофати Исломї се марњила: марњилаи таъсисї, марњилаи тавсиавї ва нињоят марњилаи ташкили Давлати Хилофатро бояд тай намоянд. Мањз дастёбї ба ѓоят аз тариќи љињоди фарогир дар тамоми кишварњое, ки Њизбу тањрир фаолият менамояд, бояд амалї гардад. Пас, дар наќшаи тањририњо низ љињод њаст, локин аз тариќи такфири мусулмонњо не. Балки аз роњи сархаму фурўтан сохтани оммањо ба давлати Њизб, ки асосњои он дар китоби "Низомул ислом" коркард шудааст. Њизбуттањрир асоси муносабатњои дар сатњи љомеа ва низомњои давлатии дар кишварњои исломї бударо низоми куфр медонад. Аз нигоњи бархурд бо нерўи давлатї, љињоди Њизбуттањрир ба аќидаи такфир низ пайванд мехўрад, на бо омма. Тањлилу баррасии андешаи такфирии бунёдгароёни шиї ба эзоњ ниёзе надорад. Чун ањли ташайюъ, ки бунёдгароёни шиї аз матни он бархостаанд, дар тули таърихи мављудияташон назаран ва амалан бо љумњури мусулмонон- ањли суннат дар хилофу даргирї буда, дар гузашта ва имрўз он масъалаи њалношудаеро мемонад. Бале, ањли суннат дар мисоли Шайх Шалтут ва дигар тарафдороёни ѓояњои бунёдгароии бархоста аз ањли суннат мазњаби љаъфариро дар канори чањор мазњаби суннї аз љумлаи мазњабњои маъмулии мусулмонон донистаанд. Њамчунин шевањои маъмулии таќриби мазоњиб аз љониби шиањо роњандозї шудаааст. Вале чунонки аз сиёсатњои давр дар воќеањои охири Шарќи Наздик ва Ховари Миёна бармеояд, њамаи он наќше бар обанд. Пас, дунёи Ислом дар љињати ихтилофи фикри сиёсї шабењи ихтилофоти мактабњои фикрии аќидавии исломї дар охирњои асри 1 то аввалњои асри чањори њиљрии ќамарист. Дар он рўзгор дањњо мактабњои фикрї-аќидавї зуњур карданд: каломи муъзазила, шиа, мурљиа, каромия ва .... Ихтилофот шуд, фитнањо барпо гардид, хунњо рехта шуд. Ахиран, Худои Бузург ѓояњои асили ањли суннатро дар тављењоти аќлонии ду абармарди љањони андеша: Имом Абўлњасани Ашъарї ва Имом Абўмансури Мотуридї фароњам оварда, аз ихтилофи бефоида наљоташон дод. Худованд уммати муњаммадиро бо парокандагї озмоиш менамояд, ки аз парешонии ќаблї сахттар аст. Локин умеди бандагон аз инояти Худои Бузург он аст, ки ин озмоиш ба сарњади зоеъ шудани уммат дарнамерасад, балки дар андешањои сиёсии он нобиѓањо ва маѓзњо падид хоњанд омад... . Маншаи такфир ва љињод дар амалияи гурўњњои ифротї. Пас аз ќатли Сайид Ќутб (1966м.) бародари вай Муњаммад Ќутб ба Давлати Саудї сафар карда, навиштањои тавњидии вай њамчун такмили аќидаи Саид Ќутб ва љузъе аз барномањои дарсии Вазорати илм дар ин кишвар гардид. Дар асоси ин таълим љараёни "навсалафия" дар он љо падид омад, ки ѓояњои салафиро бо мудерену пешрафти муосир пайванд медод. Ин љараён дар Арабистони Саудї то љое пешрафт кард, ки бархе аз уламо ва ашрофонзодагон амсоли Усома бин Лоданро тањти таъсир ќарор дод. Аз ин љо, равияи "Алќоида" зодаи бевоситаи робитаи мутаќобилаи такфир бо љињод аст. (Ба фикри ман, њама гуна андешаи ифротї гоње бо сарват (базаи
МУСОЊИБА
ТАКФИР ДАР ИСЛОМ Муфассали суханронии Домулло Маъруфљон (Маъруф Рањимов), имомхатиби масљиди љомеи "Сари Осиё" - и шањри Душанбе тањти унвони "Ѓояњои такфирї дар љараёнњо ва ањзоби муосири исломї" дар Конфронси байнулмилалии "Ислом зидди терроризм ва экстремизми динї, ки њафтаи гузашта бо ибтикори Кумитаи дини Тољикистон дар Душанбе баргузор шуд моддї) пайванд мехурад, дар њаваси тавсиаи маљоли бештаре мегардад ва дар ин роњ аз чизе рў намегардонад, дар мисоли болшевикњои "навбаромад"). Нахуст "Алќоида" -ро давлатњои абарќудрат ба муќобили комунистњо истифода карданд. Сипас, ин гурўњбандї ва гурўњбандињои мушобењ ба он амсоли "Боку Њарам" дар Нигерия, "Ашшабоб" дар Сумолї, "Ансорус суннат" дар Алљазоир, Толибон дар Афѓонистон, ДИИШ дар Ироќу Сурия, "Љабњатун нусрат" ва "Ансоруш Шом" дар Сурия ва дањњо љараёну њаракатњои дигар, ки дар асоси аќидаи "Алќоида" ё шибњи он созмон ёфтаанд, ба ќатлу куштори мусулмонон ва дањшатафканї дар љомеањои мухталиф фаолияти густурдае роњандозї намуданд. Худо медонад, ки аз матни онњо боз чи мерўяд! Ин аст, натиљаи тавъам кардани аќидаи такфир бо љињод. Чунонки зикр шуд, ѓояњои такфирї бархоста аз њавзаи фикру амали гурўњњои тундрав намебошанд. Аз љињати гоњшиносї, пайдоишу интишори андешаи такфирии љараёну ањзоби исломї хеле пештар аз гурўњњои такфирї будааст, балки њизбњои сиёсї, равияњои даъватї ва њатто марказњои таълимии динї омили асоси пањн ва интишори ин ѓояњо њастанд, то љое ки эътиќодиёти такфирии салафия љузъи барномаи таълимии бисёре аз мадориси динї дар дунёи Ислом мебошад. Љараёнњои такфирї бар асоси ѓояњои такфирї ањли ќибларо кофир ва хуну молу номусу љонашонро мубоњ мешуморанд. Аввалин такфирињо дар таърихи ислом хавориљ буданд. Аз назари эшон касе гуноњи кабира анљом медод кофир буду хунаш мубоњ. Бачаро дар шиками модар ба ќатл мерасониданд, ба далели он ки бача тобеи эътиќоди падару модар аст ва куфри онњо куфри бача низ мебошад. Дар шароити феълї, амали љанговарони ДИИШ аз он чї фарќ дорад? Гузашта аз ин, манофеи давлатњои зинафъ роњи њалли муштарак бо мушкили гурўњњои ифротиро сарпечида сохтааст, хусусан, давлатњои абарќудрат. Дар ин миён, таљрубаи амалии Русия, ки намояндагони он дар ин нишаст њузур доранд ва давлатњое, ки бевосита ба ин мушкил рў ба рўянд, ќобили зикр аст.
Ќайд. Бо таваљљуњ ба авзои мураккаб ва шароити хоси Ироќу Сурия ва Афѓонистон бисёре аз љабњањо зодаи худи ин мањалњо њастанд, ки ба аќидаи такфир ва љињод дар асоси он коре надоранд. Паёмадњои такфир ва интихоби роњи бењтар. Андешањои такфирї ва амали гурўњњои инњирофї боиси ќафо кашидани љомеањои исломї дар сатњи рушди фикру амалу фарњанг ва иќтисоду сиёсат мегардад. Равияњои ифротї ва такфирї њама мављудияти љањони исломро њадаф ќарор додаанд, аќоиду сиёсату иќтисод ва вањдату амният ва њатто тамаддуни исломиро, ки њалќаи дурахшоне аз тамаддуни башарї мањсуб мегардад. Андешањои такфирї бо ѓояњои бунёдии љомеањои исломї дар тазодд ва ба асосњои он тањдид менамоянд. Бофти љомеаи исломї бар асоси бародарии исломї ва мањаббати байнињамии мусулмонон аст. Касоне, ки бо андешањои такфирї ба љомеањо менигаранд, бо вуљуд он ки аз далели шаръї, маќому мартаба ва мавзеу мањмили ояту њадис, далолатњои шаръию луѓавї ва дигар шароити корбасти далел огоњие надоранд, мусулмононро ба куфру ширку бидъату фисќ нисбат медињанд, ки дар асари он зербинои љомеањои исломї тањти суол рафта, байни мусулмонон кинаю адовату хусумат ва низоу хилофу фитнањо рух медињад. Аз асосњои бунёди љомеаи исломї ибодати пањлўињамии бандањои мўъмин аст, ки дар шакли намозу њаљ ва дигар ибодоти дастаљамъї ифода мегардад. Андешаи такфирї сафњои мусулмононро дарњам рехта, мўъминро аз пањлўи бародари мўъмин дур менамояд. Љањони ислом ниёз ба аќидаи солим ва сиёсати созанда дорад, аќидае, ки бар асосњои шаръ ва фањми гузаштагон мувофиќ ва боиси ќурбу ризои Худои таоло ва сабаби саодати бандагон дар дунё ва охират бошад, назму сабот дар љомеаро таъмин намояд, ќалби мўъминонро улфат бахшад, бародарии онњоро тањким бахшад. Њамчунин сиёсате бошад, ки ба љањониён паёми рањматбори Исломро расонад, дунёи исломро бањам ва уммати исломиро муттањид гардонад, осори исломиро њифз ва аркони онро
таъйид бахшад, роњи имону имониётро равшан ва адолат дар њукмро љорї намояд, асбоби улфати ќалбњоро фароњам оварад, сиёсате ки дар он ќурбу ризои Худой ва нафъу саодати бандагони Ў таоло бошад ва дар љањон сулњу сабот оварад. Инсоният дар канори неъматњои дунявї бањраварї аз лаззоти маънавї ва оромиши руњию ќалбиро эњсос намояд. Инсон дар фазои озод ба фикри Худо иштиѓол варзад ва ба ибодати Њаќ пардозад ва такомули љисмию руњї дарёбад. Дар њошияи маќола. Барномаи пешини тавњидии ЊНИТ "Худо масдари ќонун аст" бозгўе аз ѓояи фавќ буд. Он чи ки дар шеваи фаолияти ЊНИТ барои љомеаи тољик ќобили дарк набуд аз ин ки бисёре аз дастандаркорони ЊНИТ ќаблан гироиш ба аќоиди вањњобия дошта ва имрўз тамоюл ба мазњаби ташайюъ доранд, асос дар он чи дорад, ки зикр кардем, на чизи дигар. Њамин кор роњро ба сўи гироиши бархе аз пешвоёни ЊНИТ ба аќоиди шиа кушодааст. Тамоми ањзоби бунёдгаро аз маќулаи фавќ истисно нестанд. Ањзоби бунёдгаро мазњари таљаллои андешаву амали худро дар њавзаи васеътар аз суннию шиа медонанд. Вале, дар бисёре аз масоил огоњу ноогоњ ба ин љониб ё он љониб такя ё майли бештар менамоянд. Дар љињати фиќњї бошад, доиёне амсоли Саид Ќутб, Мавдудї, Саид Собиќ, Юсуфи Ќарзовї ва дигарон дар љињати амалї сохтани сиёсати њизбї фиќњњои маъмули ањли суннатро канор гузошта, зимни руљўъ ба Китобу суннат дар ихтиёри њукми шаръї побанди мазњаби муайян набуданд. То љое ки бархе аз эшон даъват ба эљоди усулу ќавоиди иљтињодии мутлаќ низ доранд. Ин амал боиси он гардид, ки дар тамоми дунёи Ислом "навандешон" бо пайравони мазоњиб дар тазодд бошанд. "Навандешон" амали пайравони мазоњибро мавриди интиќод ќарор ва ба ширку куфру бидъат нисбат медоданд ва мусулмонони ба ѓояњои сиёсии њизбу љараёни онњо нагаравидаро гумроњ медонанд. Ба таври мисол, ин ибораро тааммул намоед: "Пас, бояд исломро аз гуфтору рафтори шахсиятњои асилаш омўхт, на аз онњое, ки ба дарки асли Ислом нарасидаанд, вале худро намояндаи он дониста, бо феълу рафтори шуми хеш ба безории ислом сабаб гаштаанд". Сомонаи Nahzat.tj. 20. 07.2-15. Ахбори рўз. Маќолаи "Устод Њимматзода сиёсатмадор ва файласуфи рўз.". Агар дар назароти сиёсии эшон назар андўзем, бо вуљуди ба меъёрњои шаръї мувофиќ набудан, бо навъе аз ѓулувв онро аз навъи далели олї -далели ќотеъ медонанд: "Дар рисола (китоби Њимматзода: "Ислом мухолифи бисёрњизбї нест" дар назар аст) масъалањои ислом ва сиёсат, муносибати ислом бо демократия, њизб ва интихобот бо далелњои ќотеъ матрањ гардидаанд. Устод Њимматзода бо далелњои ќотеъ нишон медињад, ки ислом мухолифи бисёрњизбї нест, њатто мухолиф ба усулњои демократї низ нест. Аммо ќавонини хешро дорад". Сомонаи Nahzat.tj. 20.07.2015. Ахбори рўз. Маќолаи "Устод Њимматзода сиёсатмадор ва файласуфи рўз.". Агар навиштаи уламоро оид ба дарёфти њукми шаръї дар масоили сиёсии муосир аз ќабили интихобот, раъй, озодї, демократия ва амсоли он дурусттар тааммул намоем, бештари он натиљаи андешаи шахсии онњост, ки онро бо оёту ањодис ва дигар далелњои шаръї тављењ кардан мехоњанд ва бар асоси њамин гуногунандешї њизбњои гуногуни исломї пайдо шуда, њамагї зодаи фикри башарианд. Худо ба пешравони онњо инсоф дињад, ки бо пайравї аз асњоби мазоњиб амсоли Имом Абўњанифа ва Молик (рањ.) тобеъ шудан аз раъйи хешро барои дигарон фарзу њатмї нашуморанд. Аз ин љост, ки Њимматзода: "Демократия низоми куфр нест" навишта, дар њоле дар нашрияњои Њизбут тањрир "Демократия низоми куфр" омадааст. Яъне, намояндагони ањзоби исломї дар бисёре аз масоил назари ягона надоранд. Бо вуљуди ин, ангушти таъкид ба фармудаи пешвоёну муассисони њизб гузошта, ќабулашро барои дигарон њатмї медонанд, ки навъе аз ифроту ѓулув аст. То љое ки баъзењояшон имону куфрро низ бо њамин ченак баркашида ва мухолифони худро тарафдори куфр ба шумор меоранд. Тањлилу баррасии ин љониби масъала њаќиќати тамоми даъватњое, ки ањли љомеа дар Тољикистон, махсусан рўњониён тайи солњои охир дар ростои ќатъи фаолияти ЊНИТ доштаанд, ошкор ва мантиќї буданашро таъйид менамояд. Азизон! Тољикистон хонаи њар яки мост. Њар яки мо масъули амну низом дар он мебошем. Шароити феълии љањони муосир аз мо таќозо менамояд, ки љињати амну сабот дар кишвар сањим бошем. Ва њар даъвати такфир, њар ќавлу амале, ки боиси ташвиши мардум ва эљоди низоу фитна мегардад, бояд пешгирї намоем. Тавфиќ ёри њамагон бошад!
ТАШХИС Гуруње суњбат доштанд ва дар байнашон шоире њам буд. Яке бо оњанги љиддї ба љониби ў нигариста, гуфт: "Шумо аз нобиноии устод Рўдакї истифода бурда, ќадри љоизаи ўро поён бурдед-а?" Гумон доштам, бањс атрофи Љоизаи Рўдакї мањдуд асту он танњо барои адибону рўзноманигорон ва зиёиён аљиб, бинобарин боварам намеомад, ки дар ќишрњои дигари љомеа њам медонистаанд, ки воќеан, ќадри Љоизаи давлатии ба номи Рўдакї паст шудааст. Як моњ ќабл анљумани Иттифоќи нависандагони Тољикистон гузашт ва ба роњбарияти он саддарсад одамони дигар омаданд. Дар муќоиса ба пешинињо навомадањо љавонтар, дар љодањои худ боистеъдодтаранд, аммо њанўз маълум нест, ки дар илми идорї низ пешќадамтаранд ё на. Ин чизро танњо гузашти замон рушан мекунад. Пеш аз анљуман ИН ба аъзояш дафтарчае таќдим кард, ки дар он фаъолияти роњбарияти пеш нишон дода, номи њама адибони љоизадор аз солњои панљоњуми асри гузашта ва раќамњои зиёд оварда шудааст. Имрўз шумораи расмии аъзо аз 400 гузашта, дар ду дањсолаи охир шумораи китобнависон ќариб ду баробар афзудааст. Имрўз дар байни адибон тољир њам њасту соњибкор њам, мансабдор низомї њам њасту коргари оддї њам, вале чизи дигар њам яќин аст, ки шумораи китобхон чанд баробар дар ду дањсолаи охир коста шудааст. Мушоњидаи аљиби дигар он буд, ки шумораи нависандањои љоизадор низ дар ду дањсолаи охир тахмин ду баробар афзудааст. Таваљљуњи маро бештар шоњљоизаи адабиёт - Љоизаи давлатии ба номи Рўдакї ба худ кашид. Дар ним аср 52 нафар соњиби ин подош шудаанд. Аз 1963 то 1980, яъне дар њафтдањ соли аввал њамагї 11 нафар, аммо аз 2008 то 2014, яъне, дар њафт соли охир 14 нафар соњиби ин подоши давлатї гардидаанд. Барои ин фарќро дарк кардан риёзидон будан шарт нест. Солњои охир дар як сол њатто чор нафар њам соњиби мукофоти асосї шудаанд. Ман њеч боварам намеояд, ки дар як сол чор нафар ба ин љоиза сазовор бошанд. То солњои навадум ѓолибан љоиза ба арзандањо дода мешуд, аммо баъд метавон гуфт, рўйи хотир сар шуд. Якеро бемор њам њам гуфта додаанд, дигареро барои он ки аз минтаќаи ў ин љоизаро нагирифтаанд, љоизаи Рўдакиро додаанд ва саввумї, танњо барои он ки пулдор аст, гирифтааст! Аз њама аљиб, яке ба ин Љоизаи давлатї сазовор шудааст, ки ман - нависанда умуман, намешиносам! Шояд ў адиби боистеъдоду тавоно бошад, лекин на ягон асарашро мутолиа намудаам ва на дар борааш њамчун адиб њарфе шунидаам. Аз рўи виљдон мегўям, ки чун номи эшонро дар њайати љоизадорон хондам, аз дигарон пурсидам, ки кист ў ва чї асаре барои адабиёти тољик оварда, ки соњиби мукофоти Рўдакї гардидааст. Пас аз муаррифии њамкасбон фањмидам, ки
ЃОТ - ЃОЯТ Банда "ѓот"-ро ба маънои пораи замон, хоси гуфтори мањаллї медонистам ва таѓйирёфтаи "гот", "гос", ки дар нињоят табдил ба "гоњ" шудааст. Ин калимаи авастоист ва ниёишњои "Авасто" бо унвони "гот" ба замон ва гузори он бастагї дорад ва "гоњон" њам дар ин маврид ба кор меравад. Чун пиндорам ин буд, ки мањдуд ба корбурди мањаллї аст, дар матни шеъре, ки ба кор рафта буд ва дар сомонаам ба чоп расида, онро тавзењ додам. Паёмњои зиёде дарёфт гардид, ки таъкид мешуд ин калима ба њамин шакл ва гунањои дигар дар саросари марзњои тољикнишин вуљуд дорад. Аз љумла нафаре аз Сурхондарё навишт ки дар он љо калимаи "чиќотї?" (чиѓотї) ба маънои (кадом замон? Чї ваќт?) истифода мешавад. Ин калимаро баъзан нависандагон ба пиндори он, ки шакли вайроншудаи "ѓоят" (арабї) аст, дар навиштањои худ ба сурати "ѓоят" ба кор мебаранд ва масалан менависанд: "Як ѓояти шаб", ки иштибоњ аст ва агар
ЊАЌИЌАТ ХАМ МЕШАВАД... Аз "нобиної" - и Рўдакї чї тавр сўистифода мешавад? ба замми адиб боз соњибкори тавоно њам будааст. Чун дањ сол дар њафтаномаи "Адабиёт ва санъат" ходим будам, аз сатњи њунару истеъдоди баъзе адибони имрўз мукофотгирифта огоњам. Медонистам ва на танњо ман, балки њатто баъзе аъзои комиссияе, ки асарњоро ба ин мукофот тавсия ва ё рад мекунанд, медонистанд, ки "асарњо"-и баъзе шоирони тавсияшударо адибони дигар тањрир намуда ва ё баъзе порањояшр аз нав навишта, чї тавре мегўянд, хонданбоб месохтанд. Хайрият, мувофиќи низомнома дар ду сол як бор Љоизаи давлатии ба номи Рўдакиро месупоранд. Агар мукофот њарсола мешуд, аз ду адиб якеаш соњиби љоизаи давлатии Рўдакї мегардид. Вале истеъдодњои њаќиќї гоње бо "гуноњ"-и аќидаи эшон ва ё њамрадифи сиёсати даврон њарфу ќадам назадан соњиби љоиза ва ё умуман ба рўйхати номзадњои љоизагиранда ворид њам нашудаанд. Инро низ њамаи адибон медонанд! Масалан, адибону муњаќќиќон Сафар Абдуллоњ, Бањманёр, Рустами Вањњоб, Ќодири Рустам ва монанди инњо дар арсаи байналмилалї, махсусан, дар њавзаи форсизабонон, њам шинохта, њам эътироф гардида ва њам асарњояшон тарљумаву нашр шудаанд, лекин бо сабабњои баёншуда
аз ин љоиза мањрум мондаанд. Метавон гуфт, солњои охир ин љоиза холисона ба моли адабиёт дода намешуд. Чунин "таљриба" дар давраи Шўравї хеле хуб ва гоње бисёр берањмона истифода мешуд. Махсусан, агар адиб ва њатто на худаш, балки пайвандаш њам аќидаи дигар медошт, рўзи сиёњ ба сараш меомад. Њамаи мо чунин рўзњои бадро дар сарнавишти устоди бузурги адабиёти тољик Сотим Улуѓзода дида будем,ки писари эшон миёнањои солњои њафтодум ба ѓояњои њамонзамонаи Шўравї хиёнат карда, пас аз иштирок дар конфронси илмї дар Њиндустон ба Британияи Кабир фирор кард ва дар Радиои ВВС ба фаъолият пардохт. Ба рўи бечора устод њама дарњоро бастанд, аз љумла, чопи асарњояшонро манъ карданд ва умуман, номашон аз њама матбуот бардошта шуд. Танњо бо гузашти ќариб 15 сол бо суст шудани ѓояњои коммунистї ва давлатдории Шўравї, ки он солњоро бо номи ошкорбаёнї ва бозсозї ном мебурданд, номи устод Улуѓзода аз нав рўи сањфаи матбуот омад ва Љоизаи Рўдакиро ба ин нависандаи забардасти нотакрори тољик соли 1987 супориданд, зеро асарњои эшон на бар асоси идеология, балки бо амри дил ва њунар ва истеъдод эљод шудаанд. Аммо айнан дар он солњо нави-
ЃАЛАТ НАНАВИСЕМ "ѓот" њам нанависем бењтар аст њамон калимаи куњани "пос"-ро дар чунин маврид ба кор барем. Ѓоят маънои "гоњ" ва пораи замонро намедињад, балки он маънои њадди охир ва нињоятро дорад, ки ба он нисбати "як" намечаспад: Хирќапўшии ман аз ѓояти диндорї нест, Пардае бар сари сад айби нињон мепўшам. (Њофиз) Хулоса, калимаи куњани "гот" ба маънои "гоњ", "пос", порае аз замон, дар шакли "ѓот" њамроњ бо таркибњои гуногун, аз љумла "чиѓотї", "як ѓоте" ва ѓайра дар забони зиндаи мардуми тољик ва дар адабиёти гуфторї дар мањалњои гуногун боќї монда истифодаи он ба њамин шакл ќобили ќабул ва дастгирист.
САРУ КОР - САРИ КОР Ин таъбир њам аз шумори ибороти машњурест, ки то кунун ба сурати "сару кор" роиљ буд ва ахиран бархе ба ин пиндор, ки ѓалати мусталањ ё ом мебошад, онро ба назари худ "ислоњ" намуда, ба сурати "сари кор" менависанд ва наздик аст, ки ин шакл ом гардад. Аммо иборати "сари кор" ба маънои мусталањ ва ќарордодии худ, ки аз ќабл истифода мешуд, мањалли кор, коргоњро ифода мекунад ва боз маънои ќасд ва нийят, тасмим, машѓулият, саргармї ба корро њам дорад: Дил дар ѓами ањди устувори хеш аст, Љон дар ѓами ту бар сари кори хеш аст. (Абўсаиди Абулхайр) Ин маънои "сар" ба њадде маъмул ва машњур аст, ки бидуни калимаи кор њам таќрибан ба маънои "кор доштан", "машѓулият" њам-
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
7
сандањое буданд, ки на аз рўи таќозои ќалб, балки мувофиќ ба сиёсати замон менавиштанд. Бале, ваќте онњо минбарнишин буданд, Улуѓзода метавон гуфт, дар њабси хонагї буданд. Аммо наметавон адабиётро фиребид! Аз байн танњо бист - сол гузашт ва чун сохтор дигар шуд, асарњои он нависандањову шоирон аз худашон пештар мурданд ва имрўз касе на аз худашон ва на аз он навиштањояшон суроѓ мекунад. Айнан чунин рўзњои сиёњ дар сарнавишти устоди мумтози дигари адабиёти тољик Љумъа Одина низ будааст. Охири солњои њафтодум адиби шодравон танњо барои он ки баъзе кирдорњои манфии њизбиёнро дар романи "Гузашти айём" ба тасвир кашида буд, аз њама корњо мањрум, барои чопи ин асар дар маљаллаи "Садои Шарќ" сармуњаррири он, марњум Убайд Раљаб аз кор ронда, китоби чопшудаи "Гузашти айём" сўзонда шуда буд. Охири солњои њафтодум танњо Буринисо Бердиева, сармуњаррири нашрияи "Маориф ва маданият" љуръат карда, устод Љумъа Одинаро ба кор гирифт, њол он ки њамон шабу рўз баъзењо устодро дар як тарафи кўча медиданд, зуд ба дигар тарафи кўча мегузаштанд. Мегўянд, њаќиќат хам мешавад, лекин намешиканад ва соли 1990 Љумъа Одина сазовори Љоизаи ба номи Рўдакї гардид, зеро асари њаќиќї барои низом ва барои сарварон навишта намешавад ва табиист, ки бо дигар шудани руњия ва ё сохтор чунин асарњо њаргиз намемиранд. Умедворем, рањбарияти нав, ки худ аз ањли истеъдоданд, ба он мекўшанд, ки ба Љоизаи давлатии Рўдакї дар соњаи адабиёт танњо моли адабиёт пешнињод ва сазовори номи Одамушшуаро гардад. Вагарна ин њама як гуна сўистифода аз "нобиної" - и он кас дар асри 21 хоњад буд. Муњибуллоњ ЌУРБОН
чунин "гирифторї" меояд: Ману савдои хубон, зоњиду андешаи ризвон, Дар ин ибратсаро њар кас сире дорад, саре дорад. (Бедил) Хулоса, ибораи "сару кор" иштибоњ ва сохтаи даврањои ахир набуда, як таъбири куњан ва пуристифода мебошад (мисли "сару савдо") ва намунањояш дар шеъру насри адабиёти класику муосири тољик ва њамзабонон зиёд аст: Чу рафтї, сару кор бо эзад аст, Агар нек бошад-т љо ар бад аст. (Фирдавсї) Сару кори дунё аён аст, Бедил, Мукаррар макун мунфаил имтињонро. (Бедил) Наяфтад бо касе моро сару кор, Ки худ њам тўша дорему њам анбор. (Парвини Эътисомї)
Рустами ВАЊЊОБ
8
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
ПАДАРНОМА
Барои бархе ў як рўзноманигори варзида ва сиёсатмадори љавони умедбахш, барои иддае як исёнгар ва иѓвогар аст. Раљаби Мирзо (Раљабалї Мараимов) 10 августи соли 1973 дар хољагии ба номи Сангак Сафарови ноњияи Восеъ таваллуд шудааст. "Ман кўдаки деринтизори падару модарам будам. Баъди чор хоњар ба дунё омадам. Эрка будам, аммо баъдтар дар зиндагї эркагиро надидам" - мегўяд Раљаб. Мактаби миёнаи шўравиро соли 1990 Раљаб дар зодгоњаш бо медали нуќра хатм кардааст. Дар мактаби миёна Раљаб хонандаи фаъол буд ва шояд аз њамон замон руњи исёнгарї дар ў парвариш меёфт. Замоне, ки синфи 8 буд, роњбарияти мактаб як љаласа баргузор кард, то комсоргро интихоб кунад. Роњбарият номзади худро дошт, аммо касе номзадии Раљабро пешнињод кард. Њама раъй доданд. Ин ба роњбарияти мактаб хуш наомад ва номзади худашро комсорг таъйин намуд. Раљаб ва ба дунболи ў дигарон толорро тарк карданд. Баъдан роњбарият маљбур шуд, ки Раљабро комсорг эътироф кунад.
"Ба ман низ бо нафрат менигаристанд..." Соли 1991 ў ба факултаи журналистика ва тарљумонии Донишгоњи давлатии миллии Тољикистон дохил шуд. Вазъи сиёсии кишвар пурпечутоб буд. Раисљумњури аввалини Тољикистон Ќањњор Мањкамов истеъфо дод ва мубориза барои маќоми ў миёни њукумати коммунистї ва мухолифони демократу исломиаш дар ављ буданд. Раљаби 17-сола аз нерўњои демократї пуштибонї мекард. "Он чї аз онњо мешунидам нав буд. Озодии баён, демократия… Ин вожањо то њол барои ман ќимати худро гум накардаанд" - мегўяд Раљаб. Баъди раисљумњур интихоб шудани Рањмон Набиев дар соли 1991 Тољикистон ба ду таќсим шуд: љонибдоронаш ва мухолифонаш. "Ман фаќат як љонибдори нерўњои демократ будам ва то њол бар он боварам, ки онњо аслан њаќ буданд" - мегўяд ў. Муќовимати нерўњои прокоммунистї ва демократї - исломї ба љанги шањрвандии Тољикистон овард. Тањсил дар мактабњои олї низ мутаваќќиф шуд ва Раљаб ба зодгоњаш баргашт. Он замон дар вилояти Кўлоб, ки сокинонаш аксаран аз нерўњои прокоммунистї љонибдорї мекарданд, нерўњои демократї ва љонибдоронашон тањти таќибу фишор ќарор гирифта буданд. "Ба ман низ бо нафрат менигаристанд, аммо азбаски бархе аз хешовандонам дар њайати Фронти Халќї буданд, касе ба ман чизе нагуфт" - ба хотир меорад Раљаб. Ў ба Душанбе ибтидои соли 1993 баъди ба ќудрат расидани Эмомалї Рањмон бозгашт. Баъд аз ду соли тањсил ў донишгоњро тарк кард. "Мешуд, ки нахонда њам диплом гирифт, аммо ман инро намехостам. Мехостам воќеан тањсил кунам. Аммо фарзанди калони оила ва худ низ соњиби оила будам, аз ин хотир, дар он солњои вазнин маљбур будам барои таъмини рўзгор тарки донишгоњ ва бозорнишинї кунам". Раљаб дар бозори "Саховат"-и Душанбе тиљорат мекард. Дар он айём Душанбе майдони беназмињои гурўњњои силоњбадаст гашта буд. Ќурбон, як њамдарси ў чунин наќл мекунад: "Раљаб боре шоири маъруфи тољик Бозор Собир ва бори дигар як духтарро аз чанголи силоњбадастон озод карда буд". Раљаб мегўяд, "бале, он замон њатто боевикњоро бо сухан фањмондан имкон дошт. Аммо имрўз, ки оромист, наметавонам баъзењоро ба омоли хатояшон мутаќоид бисозам".
"Њаќиќатро гуфтан..." Љанги дохилї анљом ёфт. Раљаб донишгоњро соли 1998 хатм кард ва ба фаъолияти журналистї пардохт. Аммо суботи Тољикистон њанўз маънои ба озодињои сиёсї ва матбуот расидани кишварро надошт. Раљаб дар њафтаномањои мустаќили "Суруш", ва "Восточный экспресс" муддате кор кард. Як айём дар рўзномаи расмии Тољикистон - "Љумњурият", ки њоло нашрияи раисљумњур аст, фаъолият дошт. Баъдан сарварии Маркази хабарии "Чархи гардун"-ро бар ўњда дошт. Нињоят ба "Нерўи сухан", як нашрияи мустаќил ба кор омад. "Аз ин нашрия ба он нашрия сайр карданам аз он буд, ки рўзномањо маоши хуб надоштанд. Шабу рўз азият мекашидам, ки як матлаби хубе тањия кунам, аммо дастмуздам кам буд. Бояд њам барои рўзгор ва њам барои пардохти иљорапулї кор мекардам. Боз ду бародарам донишљў буданд. Барои на-
шрияњои дигар низ менавиштам. Аммо боз кифоят намекард" - ба хотир меорад Раљаб. Дўстонаш наќл мекунанд, ки Раљаб бисёр аз хонае ба хонае кўч мекард. Шумори иљорахонањояшро њисоб наметавон кард ва ин њол то ба имрўз идома дорад. "Раљабро бештар "Нерўи сухан" муаррифї кард, - мегўяд Марат Мамадшоев, коршинос дар умури матбуот. - Ин љо ўро њамчун як журналисти матрањ хонандагон шинохтанд". Мухтор Боќизода, сардабири њафтаномаи "Нерўи сухан" мегўяд, "Раљаб бо услуби хосаи худаш фарќ дошт. Бахусус, аз интиќоди сиёсатњои њукумат, бо вуљуди худсонсурии шадид дар Тољикистон, худдорї намекард. Аз ин хотир, ўро иѓвогар ва љангандоз низ мегуфтанд". "Њаќиќатро гуфтан аввалан рисолати журналистї аст ва гуфтани њаќиќат иѓвогарї нест, љангандозї њам. Он њаќќи ќонунии мост. Иѓвогар ва љангандоз нафарњое бояд мањсуб бишаванд, ки мардумро маљбур мекунанд ба дурўѓњои онњо бовар кунад". "Исён ва маош - ду омиле буданд, ки Раљабро тањрик медоданд, - мегўяд Хуршеди Атоулло, аз дўстони наздики Раљаб. - Агар ба Раљаб рўзномањои дигар маоши хуб медоданду исёни ў дар навиштањояш буруз намекард, ў дар њељ куљо кор карда наметавонист".
"Бисёр кор мефармоянд..." Августи соли 2003 Раљаби Мирзо њафтаномаи "Рўзи нав"-ро таъсис дод. "Рўзи нав" аввалин нашрияи сиёсии мухолифи њукумати Эмомалии Рањмон тайи 11 соли мављудияташ буд. Он аз сиёсатњои њукумати Тољикистон шадидан интиќод мекард ва ба ањзоби мухолифи давлат минбар медод. Мирзо мегўяд, ин як таваккал буд ва "Рўзи нав" - ро бо ќарз сабт ва фаъол кардааст. "Ваќте фикри њафтанома ба сар омад, њамагї 3000 доллар пасандоз доштам, ки барои харидани хона љамъ мекардам. Нархи хона боло рафт ва маро маъюс кард. Ман бовар доштам, ки "Рўзи нав" муваффаќ хоњад шуд, аммо муваффаќияти ба ин зудиро интизор набудам. Шукри Худо, баъди шумораи сеюм њафтанома худкифо шуд. Он замон барои ман аз њама муњим ин буд, ки акнун дигар мушкили молї надоштам" - мегўяд ў. Хуршеди Атоулло, собиќ муовини сардабири "Рўзи нав", њоло сардабири "Фараж", яке аз њафтномањои маъруфи Тољикистон мегўяд, муваффаќияти њафтанома пеш аз њама аз кордонии Раљаб буд. "Ў менељери бењтарин буд. Тавонист рўзноманигорони соњибистеъдодеро љамъ кунад, ки аксари кулли онњоро хонандаи тољик намешинохт. Бархе дар расонањои алоњида кор мекарданд. Бархеи дигар донишљўи солњои гуногун буданд. Аммо њама љавон, назари нав ва мавќеи њамсон
доштанд" - мегўяд Атоулло. Мирзо мегўяд: "Нашрияњо соли 2003 ва имрўз њам шикоят мекунанд, ки кадр нест. Ваќте кадр нест, пас чї бояд кард? Ман ба хулосае омадам, ки худам онњоро тайёр кунам дар "Рўзи нав". Хушбахтона, баъзе донишљўёни мо он ќадар хуб менавиштанд, ки аз рўзноманигорони бо 40 соли таљриба фарќ мекарданд". Каюмарси Ато, собиќ корманди "Рўзи нав" ва њоло хабарнигори радиои Озодї замоне аз Хуљанд ба њафтанома даъват шуд, ки донишљўи соли дуввум буд. "Ман њам чанд матлаб барои ин њафтанома навиштам. То њоло устод Раљаб барои ман нагуфтааст, ки чаро навиштањои ман ба ў писанд омаданд. Аммо ваќте ман Хуљанд ва донишгоњро тарк мекардам, мутмаин будам, ки интихоби ман дуруст аст" - мегўяд Ато. "Дар нашрияњои мо бисёр кор мефармоянд, аммо кам њаќќи зањмат медињанд. Мо ин анъанаро шикастем. Маоши њадди аќал аз 100 доллар кам набуд" - мегўяд Мирзо. Аммо мавзўъи сармоягузории "Рўзи нав" як бањсе буд, ки нињоят норўшан боќї мондааст. Як рўзноманигор даъвои Раљабро рад карда гуфт, "дар кисаи ў муш ба асо мегашт ва чархондани як њафтанома ва маоши хуб ба 20 корманд кори серњазина аст". Атрофиён њадс мезаданд, ки "Рўзи нав" як лоињаи махсус аст ва аз сўйи ягон нерўи сиёсї ва мухолифи Эмомалии Рањмон, раисљумњури Тољикистон маблаѓгузорї мешавад. Ба шумори сармоягузорони "Рўзи нав" Муњаммадсаид Убайдуллоев, райиси Маљлиси Миллии Тољикистон ва мири шањри Душанбе, Сайид Абдуллоњ Нурї, райиси ваќти Њизби нањзати исломии Тољикистон, Њољї Акбар Тўраљонзода, узви Маљлиси Миллї ва собиќ сарвари нерўњои оппозитсиони тољик, Муњаммадрўзї Искандаров, райиси Њизби демократи Тољикистон, Рањматулло Зойиров, райиси Њизби сотсиал демократи Тољикистон, Ѓаффор Мирзоев, райиси Ољонси мубориза бар маводи мухаддири назди раёсатиљумњури Тољикистон, Додољон Атоуллоев, сардабири њафтаномаи дар Тољикистон мамнўъи "Чароѓи рўз" ном бурда мешуданд. Аммо Раљаби Мирзо мегўяд, "айби ман набуд, ки онњо шахсиятњои матрањ дар љомиа буданду њастанд ва мардум онњоро мухолифи њукумати Рањмон њисоб мекунад. Ман як њадаф доштам: њукумат бояд њарфи мухолифинаш ва он мардумеро, ки аз дастгоњњои зулмбунёдаш ранљ мебурданд, бишнавад. Ба озодињои мардум на ба сухан, балки дар амал арљ гузорад". Дар бораи сармояи њафтаномааш афзуд, "маблаѓгузор ва пуштибони "Рўзи нав" хонандааш буд, ки мо ўро намешинохтем. Теъдод боло мерафт, даромад зиёд мешуд". Нафарони фавќуззикр ќањрамонњои њамешагии њафтанома буданд. Аммо ќањрамони
асосии "Рўзи нав" раисљумњур Рањмон буд ва мавзўъи асосї - тасмимоти ў… "Ба ин касе ба љуз худи раисљумњур гунањкор нест. Рањмон ба љуз он ки раисљумњур аст, райиси њукумат, сарфармондењи нерўњои мусаллањ, райиси Њизби њукмрони халќї-демократї низ њаст ва чандин вазифаи дигар њам дорад. Вазирон, райисони вилояту навоњї ва додситониву додгоњњоро ў таъйин мекунад. Се шохаи њукумат комилан дар дасти ўст. 90 дар сади парлумонро аъзои њизби ў ташкил медињанд. Яъне њукумату парлумон ва додгоњи Тољикистон комилан иљрогари њукмњои ўянд ва мустаќил нестанд. Пас ваќте як райиси ноњия мегўяд: "маро раисљумњур таъйин кардааст, на халќ. Аз ин хотир, ман хизмати раисљумњурро мекунам, на халќро", чї мешавад хулоса кард?" Ин бархўрди "Рўзи нав" бойиси норизоиятии њукумати Тољикистон гашт. Чанд маротиба намояндагони дастгоњи раёсатиљумњур ва вазорати амнияти кишвар ѓайрирасмї ба Раљаб њушдор додаанд, ки бархўрдашро бо сиёсатњои давлат дигар кунад. "Ман розї намешудам. Зеро "Рўзи нав" акнун на ба ман, балки ба мардуму хонандааш тааллуќ дошт. Он барои ман на тиљорат, балки мавќеи шањрвандї гашта буд. Ман то охир ба ин мавќеъи худ хиёнат накардам" - мегўяд Мирзо. "Муваффаќияти "Рўзи нав" дар он буд, ки ба толорњои њукумат назар андохт. Ин барои барои хонанда љолиб, аммо барои њафтанома хатарнок буд. Аммо як чиз мусаллам аст: "Рўзи нав" дар Тољикистон, кишваре, ки баъди љанги шањрвандї бо роњи авторитарї мерафт ва сухани озодро силоњ таъќиб мекард, яхи хомўширо шикаст ва суханро љойгузини силоњ кард. Ин рисолат бидуни сардабире ба монанди Раљаби Мирзо ва мавќеи шањрвандии ў имконнопазир буд" - мегўяд Марат Мамадшоев, коршинос дар умури матбуот. Шўњрат ва таъсири "Рўзи нав" дар Тољикистон меафзуд. Њар шуморааш дар рўзи аввали нашр харидорї мешуд. Њар дафъа њангоми фурўши нашрия кор ба кашмакашињо мерасид. Кампирони рўзномафурўш сари рўзнома љанљол мекарданд. Онњо хавф доштанд, ки рўзнома ба онњо намерасад. Чопхона ќудрати аз ин бештар надошт. Аз вилоятњо супориш меомад. Охирњо аз Русия ва Ўзбакистон њам.
Ду сўйќасд дар як сол Муваффаќиятњои "Рўзи нав" фишорњои њукуматро низ меафзуд. Моњи декабри соли 2003 "Шарќи озод", матбааи Дастгоњи раёсатиљумњури Тољикистон аз чопи "Рўзи нав" даст кашид. Њафтанома чопашро дар матбааи мустаќили Љиёнхон, ки ба Њизби нањзати исломии Тољикистон тааллуќ дошт, идома дод.
ЧЕЊРА
ИСЁНГАР Раљаби Мирзо кист?
Вале ин аввалин ва охирин фишор набуд. Тайи як сол ба љони Раљаби Мирзо ду маротиба сўйиќасд сурат гирифт. Сўйќасди аввал 18 январи соли 2004 њангоми сафари кории Мирзо ба вилояти Суѓд рух дод. Дар шањри Хуљанд, маркази ин вилоят шабона ў ва сањифабанди њафтанома Нуруллоњи Исматро се љавони њузарб бидуни ягон пурсуљў мавриди латукўб ќарор доданд, ки бар асари он њарду љароњатњои вазнин бардоштанд ва ба беморхона афтиданд. - Тамоми аъзои баданам варамида буд. Ба дараљае ки дўстонамон маро нашинохтанд. Чашмамро боз карда ва дуруст њарф зада наметавонистам. Њангоми латукўб яке аз љавонон ба њамроњонаш амр дод, ки фаќат ба сарам зананд. Сарам давр мегашт ва дилбењузур мешудам. Нуруллоњ нуќси маѓзї гирифта буд, - наќл мекунад Мирзо. Аммо таъќибгарон онњоро дар беморхона низ хостанд муљозот кунанд. Раљабу Нуруллоњ фирор карданд ва дар хонаи як донишљў дар мањаллаи 12-и шањри Хуљанд паноњ бурданд. Ин паноњгоњ низ баъди ду рўз фош шуд. - Ќарибии бегоњ дар таќ-таќ шуд ва мо аз чашмак дидем, ки паси дар як милиса истодааст. Ваќте аз ў пурсидем, чї мехоњад, ў гуфт, њуљљатњои бошандагони хонаро тафтиш мекунад. Мо дарро боз накардем, зеро мантиќан дар Хуљанди орому осоишта ин гуна "тафтишњо" њељ гоњ сурат намегирифтанд. Баъде, ки милиса рафт, аз њамсоя пурсидем, ки оё онњоро низ тафтиш карданд? Онњо инкор карданд. Яъне маълум буд, ки њадафи ин "тафтиш" ман будам ва њадафи ин сўйќасд ва таъќибњо фишор ба ман буд, ки ќадамамро дониста монам, - ба хотир меорад Мирзо. Раљаб бо кўмаки чанд донишљў тавонист аз мањаллаи 12 ба идораи ољонсии "Вароруд" фирор кунад. Баъд ў ба фурудгоњ рафт ва ба Душанбе парвоз кард. - Чаро он замон ба маќомот шикоят набурдед? - Он замон вазъ њассос буд. Агар хонандагон дарак меёфтанд, ба эњтимоли ќавї, дар хондану харидории "Рўзи нав" андеша мекарданд ва ман хонандаи худро аз даст медодам. Сониян, ањли оилаам њам нигарон мешуданд ва шояд сари ман фишор меоварданд. То сињат ёфтанам падару модари пирам, ки дар Восеъ ба сар мебурданд, хабар надоштанд. Њатто модарам ваќте занг зада гуфт, ки "шаб хоби бад дидам, оё ту тинљ њастї?", гуфтам, машѓули кор њастам ва бигзор нигарон набошад. Муолиља мекардам ва аз хона берун намеомадам. Танњо наздиктарин дўстонам аз њодиса хабар доштанд, мегўяд Раљаб. Сўйќасди дуввум 29 июли соли 2004 дар ќарибии манзили Раљаб дар Душанбе ба вуќўъ пайваст. - Як мењмонро гусел карда, ба хона бармегаштам, ки љавони ниманизомипўше аз пешам баромад ва ман дарк накардам, ки чї тавр ў ба ман наздик шуду ба сарам зад. Ман ба ў дарафтодам, аммо ў фирор кард. Аз пасаш давидам ва фаќат њамин ќадар дидам, ки мошине, ки ў савор шуд, раќами низомї дошт. Раљаб аз сар захмї шуда буд. Муште, ки оњан дошт, ќисмати пеши сарашро дарида ва хуни зиёде њам рафта буд. Раљаб ин дафъа ба маќомот мурољиат кард, ки ќазияро пайгирї кунанд. Аммо бо гузашти беш аз 4 сол омилини ин сўйќасд њанўз ошкор нашудаанд.
"Журналисти сол" То сўйиќасди дуввум 7 моњи дигар буд. Афзудани теъдод ва нуфузи "Рўзи нав" идома дошт. Як корманди рўзнома ба хотир меорад: "Як мўйсафед аз Мастчоњ омад. Фарзандашро кушта, аммо ќотилро аз толори додгоњ озод карда буданд. Мўйсафед барои додхоњї ба Додситонии Кул меравад ва он љо ба ў маслињат медињад, ки "ба "Рўзи нав" рав! Агар онњо ќазияро нашр кунанд, пас мо ба тањќиќаш шурўъ мекунем". Ва ё аз ноњияи дурдасти Носири Хисрав хабар ёфтем, ки як дењаи ўзбакнишин як нусхаи њафтаномаро тайи як њафта банавбат мехондаанд. Ё як нафар аз Хуљанд занг зад, ки фалон шумораатонро ба 50 сомонї (он замон $14) харидорї кардем ва ѓайраву њоказо". "Рўзи нав" дар шакл гирифтани афкори љомиа наќш мебозид ва тарѓиботи њукумат дигар ба љомиа таъсир намегузошт. Љамъият тавассути "Рўзи нав" бо чењрањои нави сиёсати Тољикистон ошно мешуд. Оппозитсион низ аз он фаровон истифода мекард. Ба назар мерасид, озодии баён дар кишвар дигар мушкил надошт. Мирзо мегўяд: "Оппозитсионро њукумат тањти фишор ќарор дода, майдонашонро танг карда буд. Расонањои њукуматї љор мезаданд, ки ба љуз Рањмон дигар рањбари арзанда нест. Аммо мо на фаќат гуфтем, балки исбот кардем, ки дар Тољикистон дањњо нафари арзандаи раисљумњурї њастанд". Баъд аз "Рўзи нав" як ќатор нашрияњои дигар, аз ќабили "Нерўи сухан" ва "Одаму олам" низ ба интиќоди сиёсатњои њукумат шурўъ карданд. Соли 2004 Тољикистон аз рўи озодии баён дар гузоришњои байнулмилалї дар ИДМ дар сафи аввал ќарор гирифт. Соли 2003 Раљаби Мирзо дар назарпурсињо "Журналисти сол" эълон шуд.
Талоши охирин Баъди ду њафтаи сўйќасд, њанўз ки Раљаб дар муолиља буд, чопхонаи Љиёнхон баста шуд ва њамаи кўшишњои чопи шумораи навбатии "Рўзи нав" барбод рафтанд. "Баъзе чопхонањое буданд, ки бекор монда буданд. Аз пешнињоди мо хуш мешуданд. Аммо бо шунидани номи "Рўзи нав" табъашон хира мешуд. Яке аз онњо гуфт, ки дастур гирифтаанд "Рўзи нав"-ро чоп накунанд" - мегўяд Мирзо. "Рўзи нав" аз кор монд. Шумораи охиринаш моњи ноябр дар Бишкек нашр шуд. То он дам аксари ќањрамонњои њафтанома тањти таъќибу фишорњои њукумат ќарор гирифтанд. Ѓаффор Мирзоев, райиси ваќти Ољонси мубориза бар маводи мухаддири назди раёсатиљумњури Тољикистон ба њабс гирифта шуд. Муњаммадрўзї Искандаров, райси њоло зиндонии Њизби демократи Тољикистон ба Русия фирор кард ва баъди чанд моњ дар он љо дастгир ва ба таври мармуз ба Душанбе оварда шуд. Рустам Файзиев, муаллифи "Рўзи нав" ва муовини райиси Њизби номнависнашудаи Тараќќиёт низ ба 5 соли зиндон мањкум гардид. Райиси ин њизб Султон Ќувватов тањти фишор ќарор гирифт ва маќомот ба ў хориљ шудан аз шањрро манъ карданд. "Аз рўйи шунидам ба Рањматулло Зойирову Њољї Акбари Тўраљонзода низ маќомот фишор оварданд, аммо азбаски онњо сиёсатмадорони боњуш ва соњиби нуфуз буданд, њукумат онњоро натавонист ба њабс гирад" - мегўяд Раљаби Мирзо.
Ба дунболи "Рўзи нав" њафтаномањои дигар, аз ќабили "Оламу одам", "Нерўи сухан" ва "Адолат" низ аз фаъолият бозмонданд. Шокирљон Њакимов, муовини Њизби сотсиал-демократи Тољикистон мегўяд, "маъракаи фишор ба мухолифин омодагии њукумати Рањмон ба интихоботи парлумонии моњи феврали соли 2005 буд. Њукумат фикр мекард, ки "Рўзи нав" нашрияи нерўњоест, ки њадаф доранд дар интихобот њизби Рањмонро шикаст дињанд". Раљаби Мирзо барои аз сар гирифтани нашри "Рўзи нав" ба шањри Бишкек, пойтахти Ќирѓизистон рафт. Аммо шумораро дар фурудгоњи Душанбе ба њабс гирифтанд ва њоло касеро наметавон ёфт, ки ин шумораро дида ва хонда бошад. Маќомот бо бањонањои зиёд, аз љумла эњтимоли зањрнок будан њафтаномаро ба соњибаш барнагардонданд. Ин охирин кўшиши ба роњ мондани чопи "Рўзи нав" буд. "Рўзи нав" боз чандин маротиба тариќи электронї ва нусхабардорї нашр шуд, аммо натавонист мавќеи пешинаашро ба даст орад. Зеро теъдодаш аз 100 нусха беш набуд. Фурўшандагон онњоро нусхабардорї карда, ба савдо мезаданд. Аммо барои худи њафтанома ин кор фоида надошт. Раљаби Мирзо охирин тангаашро сарфи ин нусхањо кард.
"Ман муборизаро давом медодам..." Дар интихоботи парлумонии соли 2005 Раљаби Мирзо низ номзадии худро аз њавзаи интихоботии Шоњмансури шањри Душанбе пешнињод кард. Њарифони ў аз Њизби халќїдемократии Эмомалии Рањмон, Њизби коммунист ва Њизби нањзати исломии Тољикистон буданд. Раљаби Мирзо аз номи Њизби сотсиал-демократи Тољикистон пешнињод шуд. Аммо танњо 3 дарсади ройњоро ба даст овард. Яке аз аъзои њавзаи интихоботї, ки аз овардани номаш ба хотири амният истињола мекунем, гуфт, Раљаби Мирзо аксарияти ройњоро ба даст оварда буд, аммо аъзои ќитъањои интихоботї вараќањои таќаллубиро ба нафъи номзади њизби раисљумњур афзуданд. Рањматулло Зойиров, райиси Њизби сотсиал-демократи Тољикистон мегўяд, "Раљаб шахсе буд, ки дар љомиа мањбубият дошт. Аз ин хотир, аз рўйхати мо пешнињод шуданаш интихобкунандаи моро меафзуд". Мирзо мегўяд, "бо ин роњ ман муборизаи худро давом медодам, зеро мавќеям барои љомиа рўшан буд". "Аммо интихобот бо таќаллуби зиёд баргузор шуд, мегўяд Р. Зойиров. - На фаќат Раљаб, балки дигар номзадњои арзанда низ "маѓлуб" шуданд". Дар њамин њол, як рањбари созмони Њизби халќї-демократї дар шањри Душанбе мегўяд, "Раљаби Мирзо фойизи хеле ками овозњоро ба даст овард. Ин нишон дод, ки њарчанд рўзноманигори хуб аст, аммо дар сиёсат дурандеш ва миёни мардум матрањ нест. Баъд аз интихобот ў ин далелро боз собит кард". Соли 2006 Раљаби Мирзо ба Њизби демократи Тољикистон пайваст, ки рањбараш Муњаммадрўзї Искандаров ба 23 соли зиндон мањкум шуда буд. Ўро райиси созмони Њизби демократ дар шањри Душанбе ва сардабири њафтаномаи "Адолат", нашрияи ин њизб интихоб карданд. Аммо "Адолат" баъди се шумораи нашр мутаваќќиф шуд. Њизби демократ интихоботи раисљумњури Тољикистонро, ки 6 ноябр баргузор мегашт, тањрим кард. Вазорати ад-
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
9
лияи кишвар бо ќароре Масъуд Собиров, сарвари як љиноњи њизбро, ки аз сиёсатњои њукумат пуштибонї мекард, ба расмият шинохт. Њизби демократ ба ду љиноњ таќсим шуд. 4 ноябри соли 2006 бо ибтикори созмони шањрии њизб дар назди Вазорати адлияи Тољикистон пикет баргузор гардид. Таќозои пикетчиён аз вазорат бекор кардани ќарор буд. Аммо пикет дар њайати 10 нафар баробари шурўъ шудан аз сўйи маќомоти амниятї пароканда гардид. Њамон рўз додгоњи ноњияи Шоњмансури Душанбе Раљаби Мирзо ва боз се аъзои Њизби демократро бо љурми созмон додани бетартибињо ба 15 рўз равонаи зиндон кард. "То ба њол касе ман ва њамсафонамро мутмаин насохтааст, ки амали маќомот дуруст буд, на аз мо. Аз ин кор пушаймон нестам. Њукми Рањмонов (райиси додгоњ) ѓайриќонунї буд. Ман њар ваќт метавонам рост ба чашмони ў нигараму гўям: "Њукми ту ѓайриќонунї буд". Раљаби Мирзо ва њамсафонаш 15 рўз дар мањбас буданд. Интихоботи раёсатиљумњур ба охир расид ва дар рўзи маросими савганди Эмомалии Рањмон онњоро рањо карданд. Даврони пурошўби Раљаби Мирзо ба охир расид. Њафтаномааш аз кор монд, интихоботи парлумониро бохт ва зиндонро њам дид. "Аммо то њол маќомоти Тољикистон дар бастани њафтаномаам, маѓлубиятам дар интихобот ва зиндонї шуданам далели њуќуќие пеш наовардаанд. Аз ин сабаб, онњо аз ман ќарздор њастанд" - мегўяд Раљаб. Муњиддин Кабирї, райиси Њизби нањзати исломии Тољикистон мегўяд, "барои Раљаби љавон ин гоми бармањал буд. Зеро сиёсат он гуна муваффаќияте барои ў наовард, ки журналистика овард. Ў журналистикаи тољикро таѓйир дод". "Он чиро мехоњам нависам, ки худам мехоњам..." То соли 2010 Раљаби Мирзо сармуњаррири њафтаномањои машњур - "Рўзи нав", "Адолат" ва Журналисти соли 2003 бо вуљуди маъруфияти зиёд дар нашрияњои Тољикистон коре пайдо карда натавонист. На ба он хотир ки барои ў љойи кор набуд. Бо он вуљуд ки расонањо аз камбуди рўзноманигорон шикоят доштанд, маљбур як донишљўи соли аввали донишкадаро ба кор мегирифтанд, вале мањз Раљаби Мирзоро на. Як сарвари ширкати матбуотии Тољикистон, ки нахост номаш ифшо шавад, мегўяд: "Раљаб рўзноманигори фавќулодда аст, аммо ман намехоњам бо њукумат мушкил дошта бошам". Мирзо мегўяд: "Агар ман корманди ягон њафтанома бошам, онро њукумат тањти фишор мегирад ва аз нашр бозмондани он низ аз имкон дур нест. Ман барои њукумати Тољикистон як шахси ѓайри ќобили ќабул њастам. Дигар ин ки њафтаномањо мехоњанд он чиро нависам, ки онњо мехоњанд. Аммо ман он чиро мехоњам нависам, ки худам, њамчун рўзноманигор мехоњам". Моњи августи соли 2009 ў сардабири радиои "Имрўз" шуд. "Пас аз 5 соли бекории иљборї ин радио ба ман "расмият" дод" - хулоса мекунад Раљаби Мирзо ва меафзояд: "Аммо бештар аз як сол кор карда натавонистам. Касе њам пеш накард. "Вазъият" хаминро "такозо" мекард. Зеро радио шунавандаи хеле зиедро фаро гирифт. Назарсанљињои расмиву ѓайрирасмї "Имруз" - ро сершунавандатарин радио ном мебурданд. Шояд аз ин хотир, ду бор "мушкилоти техникї" ба миен омад. Он ќиссаву муаммоњои зиёд дорад. Ба хотири ман шуда, як радиои муваффаќ набояд аз даст мерафт. Аљиб буд, ки радио пас аз ман "сахттар" мегуфт, вале ба мушкил рў ба рў нашуд..." Ин њанўз охири кор набуд. 30 августи 2010 аввалин шумораи рўзномаи "Имрўз - Нюс" нашр шуд, ки сармуњаррираш Раљаби Мирзо буд. Аммо њамагї пас аз се моњ ў аз ин вазифа низ истеъфо дод. Сабаби онро то имрўз ў шарњ намедињад. Тарњи дигари ў - Маркази тањќиќоти сотсиологии "Бозтоб" њам пас аз як соли фаъолият соли 2012 дарњояшро баст. То имрўз Раљаби Мирзо як фаъоли љомиаи шањрвандї аст ва асосан дар комиссияњои љамъиятии шањрдории Душанбе фаъолият мекунад... Ана њамин аст роњи кўтоњ, аммо ѓании Раљаби Мирзо.
Фаромарзи ФОЗИЛ Ањли нашрияи "Нигоњ" њамќалами худ - Раљаби Мирзоро ба рўзи мавлудаш табрик карда, ба ў дар кору зиндагиаш муваффаќият орзу мекунад.
10
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
ЉАЊОН
БИДОН, ВАШИНГТОН! Русия ва Чин тадриљан дар талошашон барои таѓйири сиёсати геополитикии олам муваффаќ мешаванд. Аммо кадом неру метавонад садди роњи ин талошњо бошад?
Њамоиши кишварњои узви БРИКС (Бразилия, Русия, Њинд, Чин ва Африќои Љанубї), Созмони њакорињои Шонњой (СЊШ) аз як сў ва шаклгирии Иттињоди иќтисодии АвруОсиё, таъсиси бонки сармоягузории Осиё, бонки рушди БРИКС аз сўйи дигар паёме ба НАТО дониста мешаванд ва аз коњиши нуфузи ин паймони низомї дар ќаламрави кишварњои ёдшуда ово медињад. Ба кадом нуктањои муњим метавон таваљуњ кард, то пасманзараи баъзе аз тасмимњо дар љаласоти БРИКС ва СЊШ рушан шавад? Аввалан, кишварњои узви БРИКС аслан дар баёнияњои расмии худ ва њатто муоњадањои имзокардаи хеш дар бораи идораи устувори иќтисоди љањонї аз љониби Иттињодияи Аврупо аслан ёд накарданд, гўё чунин масъалае нест ва агар бошад њам он барои кишварњои узв аслан дахл надорад. Ин кишварњо рушди муносибатњои нави Авруосиёро пай мегиранд, ки мухолиф ба низоми тањримоти аврупої алайњи Русия ва њар кишвари узви паймон аст. Тањлилгари "The Nation" (ИМА) Пепе Эскобар мегўяд, Чин бори дигар имконоти худро ба намоиш гузошт ва таъсиси Бонки сармоягузорї ба маблаѓи ибтидоии 500 миллиард долларро метавон посухи рушани БРИКС ба Бонки умумиљањонї хонд. Аз сўйи дигар Нахуствазири Њинд Нарендра Модї ва сарвари Чин Син Љипин дар мулоќоташон тасмим гирифтанд ба зудї мушкилоти марзї миёни ду кишварро њаллу фасл кунанд. Њинд мувофиќ аст, ки сармояи Чин ба ин кишвар сарозер шавад ва Пекин
Дар Куала-Лампур Сергей Лавров тарњи русии мубориза бо ДОИШ-ро пешнињод кард, ки тањлилгарон онро мањкум ба шикаст дар аввалин ќадамњояш номиданд Њафтаи гузашта Русия ва ИМА натавонистанд дар масъалаи амалкарди муштарак дар мубориза бо ДОИШ ба тавофуќ расанд. Бино ба гузориши хабаргузории Рейтер, вазирони умури хориљии ду кушвар дар пойтахти Малайзия шањри КуалаЛампур дар њошияи њамоиши Анљумани давлатњои Осиёи Љанубу Шарќї дидор доштанд. Сергей Лавров, вазири умури хориљии Русия гуфтааст, ки "мо ба ин гузориши масъала иттифоќи назар дорем, ки "Давлати исломї" бароямон душмани муштарак аст. Мо розием, ки талошњоро ба њам орем, то мубориза бо ин зуњуроти номатлуб самаранок бошад. Аммо дар њоли њозир мо як рўйкарди муштарак надорем ва намедонем чї гуна метавонем ба ин даст ёфт. Зеро њамоно дар минтаќа бозингарони зиёде майдондорї мекунанд". Хабаргузорињои хориљї аз пешнињодоти Лавров дар мавриди њалли буњрон бо ДОИШ ин гуна бардошт кардаанд, ки тарњи путинии мубориза бо ин гуруњи террористї љалби неруњо Сурия, Ироќ, курдњо ва кишварњои минтаќа дар њайати як эътилофи љадид аст. Аммо њатто тањлилгарони рус тарњи путинии мубориза бо ДОИШ-ро корношоям медонанд. Аз љумла, профессор Алексей Малашенко - тањлилгари Маркази Масковии Карнегї мегўяд, ин тарњ аз оѓоз як тарњи шикастхўрда буд. "Баъди он ки Вашингтон тасмим гирифт неруњои Асадро бомбборон кунад, пас ин ба он маъност, ки амрикоињо ба пешни-
лоињањои бунёдии худро дар Њинд роњандозї намояд. Ин авохир Русия њам бо истифода аз вазъ ба такмили корхонањои саноатии худ пардохт. То кунун иќтисоди ин кишвар бар асари тањримњои аврупої вобастагии шадид дар истихрољи захоири энержї пайдо кард ва Путин билохира дар татбиќи ѓояњои "Роњи бузурги абрешим" ва иттињоди Русия, Арманистон, Белорус, Ќазоќистон, Тољикистон ва Ќирѓизистон рушди саноат ва иќтисоди кишварашро дид. Ин боз дар њолест, ки Иттињоди иќтисодии АвруОсиё ба бунёди минтаќаи озоди тиљорат бо Њинд, Эрон, Ветнам, Миср ва блоки Амрикои Лотинии МЕРКОСУР (Оржентин, Бралилия, Парагвай, Уругвай ва Венесуэла) пардохт, ки марњилаи аввали ин њамоиш шуруъ шудааст. МЕРКОСУР (калимаи испонии Mercado Comun del Sur) - иттињоди кишварњои Амрикои Љанубї аст, ки дар ќаламрави он 250 миллион нафар сокинони Сайёра зиндагонї мекунанд ва иќтидори иќтисодиву тиљоратии он баъди Иттињодияи Аврупо дар олам дар љойи дуюм ќарор дорад. Аз сўи дигар, њамоиши Уфа нишон дод, ки СЊШ њам ба рушди њамкорињои иќтисодї таваљљуњи бештар мекунад. Дар ин паймон бахусус чор кишвари Осиёи Марказї-Ќазоќистон, Ќирѓизистон, Тољикистон ва Узбакистон бештар ба бонки Осиёии сармоягузорї чашми умед дўхтаанд. Дар њамоиши Уфа барои омодатар шудани Њинду Покистон ба узвият дар СЊШ иќдомњои амалї сурат гирифтанд ва дур нест, ки ин ду кишвар узви баробарњуќуќ дар ин пай-
мон шаванд. Дар натиља паймони алтернативие ба иттињоди њаштгонаи кишварњои санъатии олам- G8 рўйи кор меояд. Ба андешаи Эскобар, дар самти амният низ БРИКС ва СЊШ изњор доштанд, ки дар њалли буњрони Афѓонистон назари воњид доранд, чун суботи ояндаи Афѓонистон низ боз њам аз сармоягузорињои бузурги хориљї вобаста аст. Билохира, эълон њам шуд, ки бо сармоягузории Чин, Русия, Њинд ва Эрон хати интиќоли газ ба масофаи 1420 километр миёни ТуркманистонАфѓонистон-Покистон-Њинд ба арзиши 10 миллиард доллар бунёд хоњад шуд, ки 42 дарсади гази интиќолмешударо давлатњои узви СЊШ, Покистон ва Њинд ва 16 дарсадро Афѓонистон истифода хоњад кард. Муаллиф ёдовар мешавад, ки чанд сол пеш президенти Русия Владимир Путин дар бораи эњтимолияти дар оянда арзи вуљуд кардани "Аврупои бузург" њарф зада буд, ки аз Лиссабон то Владивосток доман пањн мекард. Он замон чинињо аз бунёди иттињоди дигаре бо номи "Роњи бузурги абрешим" њарф мезаданд аз Шонњой то Венетсия ва баъдан то остонањои Берлинро дар бар мегирифт. Аммо дар ду њолат њам Иттињодияи Аврупо ин изњори назарњоро нодида гирифт. Вале њоло дида мешавад, ки ин орзуњо тарњњои амалишаванда доранд. Он замон њам дур нест, ки ин тарњњо Русия Чинро бо Аврупо, Осиёи Љанубу Ѓарбї ва њатто Африќо мепайвандад. "Агар шумо ин гуна имкон доред, пас ба он чї мегузарад таваљљуњ фармоед, њарчанд дар матбуоти Амрико ин масоил чандон рушан
инъикос намешаванд. Он чї мегузарад, дар њаќиќат бунёди њамон Аврупои бузургест, ки Маскав ва Пекин дар орзуи онанд",- менависад тањлилгар. Муаллиф зимни баррасии масоили амниятї ба наќши Тењрон дар буњронњои минтаќавї таваљљуњ мекунад. "Тењрон хеле љиддї саргарми иртиботњо бо Авруосиёст. Алї Акбари Вилоятї- мушовири аршади Оятуллоњ Сайид Алии Хоманаї, ки дар собиќ вазири умури хориљии ин кишвар буд, ба ин масъалањо мутаваљљењ аст. Вилоятї мегўяд, амният дар Ховари Миёна, Африќои Шимолї, Осиёи Марказї ва Ќавќоз аз тањкими минбаъдаи равобити сегона: Тењрон-Пекин-Маскав вобаста аст". Муаллифи маќола дар хотима ба оњанги њушдор њарф мезанад ва менависад: "Бидонед. Оё Вашингтон ба гуноњи худ дар мавриди Русияи аздастрафта иќрор мешавад ва ё неруи низомї эъзом мекунад? Оё вай метавонад садди роњи густариши њузури Чин дар минтаќа шавад ва ё ДОИШ-ро боздорад? Оё вай омода аст бо Эрон дар мубориза бо ДОИШ њамкорї кунад ва ё инро рад мекунад? Оё дар њаќиќат Ховари Миёнаро рањо карда, рў ба Осиё меорад ва ё баръакси ин амал мекунад? Ва ё вай Чин, Русия ва Эронро њамзамон бозмедорад? Ва ё кадом роњи зидди њам ба шўр овардани ин се кишварро пайдо мекунад? Тањияи Бобољони ШАФЕЪ
ПУТИН АЛАЙЊИ ДОИШ
њоди Русия аслан розї нестанд". Ин тањлилгар њатто мегўяд, ки Маскав бо пешнињоди ин тарњ хуб медонист, ки он комилан самаровар нест. "Русия муддати мадиде дар атрофи ин масъала њарфе нагуфт ва чун даъватњо зиёд шуданд, бояд пешнињоде мекард. Ин буд, ки чунин як тарњи хом пешнињод шуд",- гуфтааст Малашенко дар суњбаташ бо радиои "Садои Амрико". Александр Шумалин, директори Маркази тањлили низоъњо дар Ховари Миёнаи Пажуњишгоњи ИМА ва Канада низ таќрибан дар њамин назар аст. "Албатта, ин тарњ воќеъї набуд, балки як тарњи эълонї буд, поя бар воќеъият надошт. Оњанги суханони Лавров он гуна буд, ки набояд зидди Асад љангид, балки бо ДОИШ эълони љанг намуд. Ин як. Дуюм, тарњ ба он хотир пешнињод шуд, ки нишон ди-
њад Русия низ чун дигар кишварњо омодаи њамкорї дар мубориза бо "Давлати исломї" њаст. Аз ин пештар њам Маскавро ба иттињоди зидди ДОИШ даъват карда буданд, вале Путин дар ин иттињод нафъе барои кишвараш намедид". Аз шикасти тарњи путинии мубориза бо ДОИШ замоне сару садоњо баланд мешавад, ки Раљаб Тайип Эрдуѓон-президенти Туркия тахмин кард, ки Русия њоло омода аст аз њимояи Асад даст кашад. Ширкати телевизионии NBC News суханони Эрдуѓонро иќтибос меорад, ки гуфтааст: "Путин дигар чунин намењисобад, ки Русия бояд Асадро то абад њимоя кунад. Фикр мекунам, вай метавонад Башор Асадро ба њоли худ гузорад". Њамзамон Алексей Малашенко низ мегўяд, чанд моњ аст эњсос мешавад, ки Русия тадриљан худро аз
њимояи Асад дур мегирад. Зеро њоло Русия медонад, ки пуштибониаш дар оѓоз мантиќї буд, чун он замон алтернатива ба љойи Асад вуљуд надошт. Вале њоло ин кишвар пора-пора шудааст ва дигар баъид аст, ки Башор Асад тавонад ба муќобили ин њама фишорњо устувор бошад. Нашрияи "Коммерсант" дар шарњи мулоќоти Лавров ва Керрї дар Малайзия навиштааст, ки Маскав њамоно ќотеъона зидди он аст, ки ба мухолифони Башор Асад кўмаки низомї расонда шавад. Путин бар ин назар аст, ки Асад бояд тадриљан аз ќудрат дур карда шавад. Вале њамзамон Маскав мехоњад њар низоме, ки ба љойи Асад сари ќудрати Сурия ояд, бояд бо Маскав иртиботи наздик дошта бошад. Ба маънии дигар Русия баъди Асад низ домани Сурияро рањо карданї нест ва мехоњад дар тахтаи шоњмоти буду набуди ин кишвар наќши калидї дошта бошад. Як дипломати олирутбаи Сафорати ИМА дар Маскав гуфтааст, ки он чї мавќеъи Русия дар пуштибонї аз Асад суст шудааст, ба маънои он нест, ки Маскав аз Димишќ рў гардонида бошад. Кремл гузинањои дигари њифзи манофеъи худ дар ин кишварро љустуљў мекунад. Ин дипломати амрикої бар ин назар аст, ки Эрон дар њимоя аз режими Асад муњимтар аст. Оё Тењрон чун пештар ба њузури Асад исрор меварзад ва ё на. Ин муњим аст. Дар Вашингтон рўйдодњои Ироќро пеши
назар меоранд ва мегўянд дар гузашта Эрон аз Нурї ал-Маликї пуштибонї мекард. Ваќте вай аз симматаш барканор шуд, Тењрон таъсирашро дар Баѓдод аз даст надод. Ба маънии дигар Эрон ба Ироќи бидуни Маликї њам одат кард. Њамин гуна метавонад дар Сурия бошад. Эрон назар ба Маскав њадафњои дигар дар Сурия дорад ва ин кишварро чун бахше аз минтаќаи тањти нуфузаш дар минтаќа медонад. Њамчуноне дида мешавад, аз сўйе агар "Давлати исломї" пояњои низоми Башор Асадро дар Сурия заъиф мекунад ва Димишќ ќаблан њам эълон дошта буд, ки ќодир ба нигањдории ќаламрави зиёд дар кишвар нест, аз љониби дигар ИМА ва муттањидонаш ин заъфро ба нафъи худ истифода мебаранд ва њамзамон бо даъватњои мубориза зидди ДОИШ муќовимати љонибдорони Асадро нодида мегиранд ва мавзеъњои онњоро мавриди њамла мехоњанд ќарор дињанд. Пас Вашингтон ба њадафи ќаблиаш, ки шикастани Башор Асад буд, наздик мешавад. Акнун масъала он аст, ки давлати эътилофї бунёд мешавад, ё њукумати гузор, ки умури давлатро муваќќатан ба уњда гирад ва интихобот роњандозї гардад ва билохира як њукумати љавобгў ба ниёзњои ќудратњо сари кор ояд. Сиёсате, ки ќобили пешгўї нест.
Фирўзи МУЊАММАД
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
ТАБЛИЃ Дили солим насоси мушакии пурзўр ва беист коркунандаро мемонад. Дили инсон дорои чањор хонача (камера) мебошад: ду хоначаи болої дањлези дил ном доранд ва ду хоначаи поинї бошанд, меъдачањо номида мешаванд. Хун ба василаи чањор сарпўши дил мунтазам аз дањлезчањо ба меъдачањо ворид шуда, аз он љо вориди шоњрагњо мегардад. Сарпўшњо кушодаву мањкам гардида, хунро танњо ба як самт мегузаронанд. Аммо гоње ин кори мунтазами дил халалдор мегардад ва сабаби асосии ин халалро иллатњои дил ташкил мекунанд. Иллатњои дил гуфта, таъѓироти модарзодї ё касбкардаи сохти дил (сарпўшњо, деворањо ва рагњо) - ро меноманд, ки њаракати хунро дар дохили дил ё давраи калон ва хурди хунгард халалдор мекунад. Иллатњои модарзодии дил аз њафтаи дуввум то њафтаи њаштуми њомиладорї ба вуљуд омада, дар 5 то 8 навзод аз њазор нафар тифл дида мешаванд. Сабаби бештари иллатњои модарзоди дил то ба њол пурра муайян нагардидаанд. Танњо маълум аст, ки дар сурати дар оила мављуд будани як кўдаки дорои иллати дил, хатари таваллуди чунин тифлон каме афзош меёбад. Аммо бо вуљуди ин танњо аз 1 то 5 % ро ташкл медињад. Иллатњои модарзодии дилро инчунин метавонанд таъсири радиатсия ба организми модар, истеъмоли нўшкоњои алкоголї, маводи мухаддир ё баъзе васоили доругї њангоми бордорї ба вуљуд оранд. Инчунин гузаронидани касалињои сироятї (монанди сурхакон, грип, гепатити В) низ дар давраи аввали бордорї метавонанд боиси иллати модарзодии дил гарданд.
Иллатњои модарзодии дилро метавон ба ду гурўњи асосї таќсмбандї намуд. Ба гурўњи аввал иллатњое дохил мешаванд, ки дорои роњњои давразанї (шунт) буда, бо сабаби онњо аз шуш хуни бо оксиген ѓанигардида пурра ба дил ворид намегардад ва дубора ба шуш бармегардад. Дар натиља
11
фишор њам ба меъдачаи рост ва њам ба рагњое, ки хунро ба шуш интиќол медињанд, зиёд мегардад. Ба ин гуна иллатњо дохил мешаванд: пўшонида нашудани нои раги шараёнї, ки ба василаи он дар љанин, хуни шуши њанўз ба кор надаромадаро давр зада мегузарад; иллати девораи дањлезчаи дил (боќї мондани шикофї миёни ду дањлезча дар лањзаи таваллуд); ва иллати девораи меъдачањои дил (шикофї миёни меъдачаи рост ва чап). Бо вуљуди доштани иллати модарзодии дил, навзод баъди таваллуд мета-
ИЛЛАТИ МОДАРЗОДИИ ДИЛ
вонад муддати муайян зоњиран комилан солим намояд. Аммо ин солимии зоњирї дар аксар маврид то синни сесолагї давом меёбад. Баъдан беморї худро ошкор кардан мегирад. Кўдак дар рушди љисмониаш аќиб меуфтад, њангоми фишори љисмонї нафастангї пайдо мекунад, пўсти баданаш рангпарида ва њатто
кабуд мешавад. Навъи дигари иллатњоро "иллатњои кабуд" меноманд. Њангоми гирифтор шудан ба ин навъи иллатњо дар кўдак хуруљи ногањонии беморї дида мешавад. Пўсти бадани ин кўдакон кабуд мегардад ва њатто аз њуш рафтанаш низ имкон дорад. Ин навъи иллат одатан дар кўдакони то 2 -сола ба назар мерасад. Навъи дигари иллатњоро "иллатњои рангпарида" меноманд. Њангоми ин иллатњо дар кўдакон аќибмондагии ќисмати поёнии бадан дида мешавад ва дар синни 8 -12 солагї аз дарди сар, нафастангї, сарчархзанї, дарди дил ва дарди шакаму пой шикоят мекунанд. Ташхиси ин беморї аз љониби духтури дил (кардиолог) ё љарроњи дил (кардиохирург) ба амал оварда мешавад. Барои муайян кардани иллати модарзодии дил чанд навъи ташхис вуљуд дорад. Усули эхокардиографї (ЭхоКГ) имкон медињад ба воситаи ултрасадо њолоти мушакњо ва сарпўшњои дилро тањќиќ намуда, суръати њаракати хунро дар дохили дил муайян кард. Барои аниќ намудани њолати дил тањќиќоти рентгениро (акси ќафаси сина) истифода мебаранд. Барои тањќиќи кори дил усули њатмї электрокардиограмма (ЭКГ) ба шумор меравад. Инчунин дар мавриди зиёд аз усули стресс - ЭКГ (сабти лектрокардиограмма њан-
гоми кори љисмонї) ва холтер - ЭКГ (сабти ЭКГ дар муддати як шабонарўз) истифода мебаранд. Усули аз њама муваффаќи табобати иллати модарзодии дил љарроњї ба шумор меравад. Тибби муосир имрўз имкон медињад беморони дорои иллати модарзодии дил, тавассути љарроњї зиндагии солимро идома дињанд. Бештари ин љарроњињо бо истифода аз таљњизоти замонавї ва бо усулњои навтарин анљом мегиранд. Дар шўъбаи љарроњињои дили Бемористони Ибни Сино тамоми намудњои љарроњињои дил ва рагњои бузург, аз љумла љарроњињои њамаи навъњои иллатњои модарзодии дил амалї мегарданд. Шўъбаи љарроњии дили бемористон бо таљњизоти муосири зарурї муљањњаз гардидонида шудааст ва дар он мутахассиони варзидаи ватанї ва хориљї кору фаъолият мекунанд. Барои дастрасии ќишрњои бештари ањолї аз хизматрасонињои муосири тиббї ва паст кардани нархњо дар назди бемористон ташкилоти суѓуртавии "Суѓуртаи миллї" таъсис дода шудааст. Бо суѓурта кардани худ ва наздиконатон Шумо метавонед ба маротиб харољоти худро паст карда, аз дастовардњои тиббї муосир истифода баред.
12
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
БО ШОИР
ШИНОСНОМА Ман содарустоии шањри муњаббатам. Саргаштаву њавоии шањри муњаббатам. Дар шањр расми ошиќї аз байн рафтааст, Ман ошиќи нињоии шањри муњаббатам. Бар шањрдор арзи сипоси маро расон, Гў, розї аз гадоии шањри муњаббатам. Ай шањриён, ки рахт ба сањро кашидаед, Њаргиз на бар рањоии шањри муњаббатам. Бегонагї гузашту намурдам аз ин ба баъд Ќурбони ошноии шањри муњаббатам. Ман ќањрамони шањри муњаббат наям, вале Як сокини фидоии шањри муњаббатам. Аз кони кўњ сар зада, холис шудам ба шањр, Ман баччаи тилоии шањри муњаббатам.
ПАЁМИ КЎЧАК Ту огањ бош! Сувардилбастагон кафњои пурбоданд, тимсоле сазовори суљуде нест. Ва аз тавњид зеботар суруде нест. Магў, мушти фано чашми шаќоиќро сияњ дорад, Ки берун аз њади изе Наёзад вусъати гўраш. Агар ин марг (бояд дошт маъзураш), Зи арвоњи парафшоии гулистони шикаста мунњазим афтод, Бемаргї муборак бод!
Давлати Рањмониён
Ту огањ бош! Худо аз баъди Кавсар - мафхари уммат Шароби фањм овардаст, Ки рўи обгину сотгинаш насб наќши муњри ноёб аст. Чи ѓам дурдист ё ноб аст, Чу бе нўшиданаш тањрик натвон дод тўфонро, Ай аз огўри тан бардошта шолудаи девори зиндонро!...
НИШОНЇ Суроѓе, ки дорам, суроѓи худ аст, Суроѓи дили доѓ-доѓи худ аст. Њама умр бозї ба оташ марост, Вале он чи сўзам, димоѓи худ аст. Мадењ дар аёѓи ќасам хуни раз, Ки дар дастам аз дил аёѓи худ аст. Бањорошноям, хазондушманам, Гули хандаам аз фароѓи худ аст. Њазори бањорам, кулоњи даям, Маро чах-чаху коѓ-коѓи худ аст, Маро чањ-чању коѓ-коѓи худ аст, Ба боѓи касон на, ба боѓи худ аст. Рањам то ба мањшар аз он рўшан аст, Ки аз чашми љонам чароѓи худ аст. Надонам, ки касро суроѓи кї аст, Маро то ќиёмат суроѓи худ аст.
КОСАИ ГИРДОБ Хушо, ба шаб гули мањтоб интиќол шавад, Ба субњи чашми чаман об интиќол шавад, Ба эњтироми таваќќуф, ки нест дар ёдам, Ба пои хастаи ман хоб интиќол шавад. Ба бода то натавонам барам зи ёќа бурун, Сарам ба косаи гирдоб интиќол шавад. Равад зи синаи зангорбаста дудаи шаб, Сафо ба тинати бетоб интиќол шавад. Шабењи шишаи фонус мешавад дили ман, Агар бар ў фари шабтоб интиќол шавад. Хушо, шавад ѓазале интиќол бар хотир, Ба гўш то бирасад, ноб интиќол шавад.
НУЌТАИ НИЊОЇ Дар ин муњит, ки бўе зи ошної нест, Диле гудохта аз оташи људої нест. Ба хунбањои вафо гар таваљљўње нашавад, Зи бевафоии мутлаќ рањи рањой нест. Љањон шабењи љањаннам шавад пас аз сари ишќ, Њадиси сўхтае мисли ман њавої нест. Чї суд аз ѓами бисеру синаи камзарф, Ѓаме, ки нест ќиёмат дар он, кирої нест. Барои шоирии ман њамин саодат бас, Ки њар чи рехтам аз табъи худ, риёи нест.
Тамоми фољиаро ин ѓазал фаро нагирифт, Валек шеъри маро нуќтаи нињої нест.
ДАР ВОЌЕЪА Агар воќеъа моем, Бе имтиёзи дарк: Сарро фиканда дар сапали турк, Танро супурда дар баѓали марг…
ОЯТИ ТАНЊОЇ Њар шом, ки дар њазрати танњоии хешам, Бедортарин Давлати танњоии хешам. Бар њамнафас нест ниёзам, ки ба хилват Ман њамнафаси њасрати танњоии хешам. Аз дўст бирафтам, ки ба худ боз биёям, Дур аз њама дар сурати танњоии хешам. "Ё њаќ!" зада чун мурѓи шабовез, њама умр Љон дар гарави мењнати танњоии хешам. Тољик куљо? Турк куљо? Ман шуда аз Мо, Бемиллате аз иллати танњоии хешам. Ман ояти танњоиям, азбаски дар ин ањд Дар ѓояти... дар ѓояти танњоии хешам.
МЕЪРОЉ Ситеѓи офтобї - орзуи тар дар оби зар! Дили кї шонаи гарми туро чун лола пазмон аст? Дили тарсўи ман чун ѓунчаи пажмурда зиндон аст, Дар ин зиндон садои кандани љон аст. Дар ин барзах Ки гулшанњош парчин асту њайкалњош ѓамгин аст, Чї ошиќ дар ту ёбад гулбадоман пайкари фархундаи маъшуќ? Дар ин дўзах, Ки мардум гургкешу барраойин аст, Кї бо бози сари дўши ту њамдин аст? Ситеѓ, ай хоњиши њамранги хокистар! Маро баъд аз чињил соли људої аз фурўѓи бахт На чандон майли рўъёњои рангин аст. Сарам марњуни болин аст, Уруљи осиё, аз пои ту баргаштае ин аст...
ТАКМИЛ Дар зиндагї муњаббати ман куњнасол шуд, Умре, ки њељ ранг надорад, кашол шуд. Расме хилофи шаръи шариф аст рўзгор, Амре, ки ман савоб гирифтам, вубол шуд.
Такмеваи дарахти умедам ба боѓи умр Бе боѓбону парвариши хоса кол шуд. То хирмани губор фароњам кунад тамуз, Чун осмон дилам пури гарди малол шуд. Ин фасли хоксор чунон хоки фитна рехт Бар фарќи ман, ки саркашї амри муњол шуд. Дар коргоњи гарми њаводис барои ман Рафтан суроѓи њодиса касби камол шуд.
ЊУШДОР Ай насими бедорї, Њафтае тавакќуф кун, То нагўямат, охир, Баъди барфи бехотир: Дар ѓами гули бодом Оњ каш, таассуф кун...
ЯК ТИККА СУБЊ Аз бахт шиква дорам, Аз ваќт саргаронї. К-осон тузашт умрам Аз кўчаи љавонї. Гулбаргњо намонданд, Дил монд ормонї, Пар-пар нагашт аз бод, Фарёд аз амонї! Дилтанги вусъати зард Будам, ки гулбун овард Аз оби арѓувонї Як ќатра армуѓонї. Буд сар ба рўи зону. Зонуи ќуллаи кўњ Хуршеди хаста аз хат, Хатсайри љовидонї.
ЯЪС Бимон, афтад ба чашми тар ѓуборам, Ки аз шабнамсириштї шармсорам, Њама шаб мезанам сайкал диламро, Сањар по бар сари гул мегузорам.
ЧАТР Ман он чи доштам, аз даст растаст, Умедамро гусастаст он кї бастаст. Азизони маро борон кунад тар, Дилам чатрест, к-аз тўфон шикастаст.
МУСОФИР Ба кўњу дашту сањро меравад дил, Ба њар љо чун Масењо меравад дил, Варо маслуби тан карданд, диданд, Ки њамроњи чалипо меравад дил.
ТАБЛИЃ
Ширкати њолдингии Кюнет (Qnet) ѓизои нави эксклюзивиро дар конфронси V - Malaysia 2015 ба намоиш гузошт, ки он дар ќатори "LifeQode" - EDG3 љой гирифт. Ин мавод дар рейтинги бренд мавќеи аввалро соњиб шуд, зеро он калидест барои тавлиди глутатион, маводи нињоят муњим барои њифзи саломатї. Чанде пештар дар шањри Пенанге конфронси V-Malaysia 2015 баргузор шуд, ки аз љониби њолдинги осиёии фур?ши бевоситаи Кюнет ташкил шуд. Дар ин чорабинї маводњои тозаи ширкати мазкур ба маърази тамошо гузошта шуда буд. Дар блоги расмии Кюнет ба саволњои маъмул, ки дар бораи таркиби ин мавод зиёдтар пурсида мешаванд, љавобњо нашр шудаанд. Глутатион, ки бо номи GSH низ маъруф аст, аз молекулаи сафедадоре иборат аст, ки дар таркибаш се аминокислота ё туршї - глисин, систин ва глютамин дорад. Ва он тавассути 300 триллион њуљайра дар узвњои инсон тавлид мешавад. Таљрибањои клиникї исбот намуданд, ки EDG3 барои тавлиди миќдори зарурии глутатион дар тани инсон ба таври бехатар ва табиї мусоидат ва дар сатњи расида њифз мекунад. Барои ба чунин натиљањои дилхоњ расидан тарзи амрикоии фиристодани моддањо, ки дар ин кор патент њам гирифта шудааст, имконият фароњам меоварад ва селен, метионин ва моддаи махсуси дорои систинро, ки барои ба њар њуљайра расидани миќдори зарурии њарсе аминокислота вазифадоранд, фаро мегирад. Дар ин љо онњо барои тавлиди глутанион истифода мешаванд. Аз р?и гуфтањои тавлидгарон, дар байни изофањои ѓизої то ин дам чунин натиљаи пуртаъсири фур?барии моддањои муфид мушоњида нашуда будааст. Бартарињои асосии EDG3 чунинанд: - фаъол намудани тавлиди глутатион дар њуљайрањо; - баланд бардоштани таъсирнокии дигар антиоксидантњо;
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
13
EDG3 ЃИЗОИ НАВИ КЮНЕТ Кюнет ѓизои эксклюзивї барои тањрики тавлиди глутатионро истењсол намуд - њимояи узвњо аз њар гуна зањробањо, беморињо, ва уфунатњо аз њисоби берун кардани зањробањо ва баќувваттар кардани иммунитет. Изофањои ѓизої њеч гуна љузъњои сунъї, аз љумла, маводњои рангкунанда, хушб?йкунанда ва ё нигањдорандањо (консервантњо) надоранд. Барои хушмазза намудани мавод Кюнет аз ширањои мевагї истифода мебарад. Ин изофаи ѓизої њамчунин барои бењтар намудани кори меъда низ мусоидат мекунад. EDG3 барои њарду љинс - марду зан муфид аст ва ба бачањо (то 6-солањо пас маслињат ва иљозати табиб дода мешавад). Ба калонсолон ва бознишастањо низ тавсия мешавад. Изофаи ѓизоиро метавонед бо бисёр дорувор якљоя истеъмол кунед, аммо истењсолкунанда огоњ мекунад, ки онро барои муолиљаи махсуси ин ё он касалї ва нишонањои онњо њамчун маводи табобатї истифода бурдан ба маќсад му-
вофиќ нест. Маводи тоза дар бозори изофањои ѓизоии табиї Имр?з зарурати фаъоли изофањои ѓизоии табиї дар узвњои инсон исбот шудааст. Технологияњои љадиди њосил намудан ва омехтани њар гуна таркибњо (ингридиентњо) имконият фароњам оварданд, ѓизоњое њосил карда шаванд, ки барои ќавї гардидани иммунитет, бењтар намудани сифати хоб, мадад расонидан барои назорати вазн, фишори хун, сатњи холестерин ва ѓайра сањм мегузоранд. Аз њама муњим он аст, ки изофањои ѓизоиро бо дорувор наомезед! Изофањои ѓизої барои муолиља нестанд, балки њамчун маводи ёридињанда ба њисоб мераванд. Бозори изофањои ѓизої мунтазам бо маводњои нав пур мешавад. Дар шароити раќобати баланд ва талаботи шадид ба изофањо, тавлидгарон мек?шанд сифат ва таъсирнокии мањсулоташонро њар замон бењтар кунанд. Масалан, ба таваљљуњи шумо якчанд намуди мавод пешнињод мешавад. Сезамини сиёњ, ки аз тарафи ширкати DHС истењсол мешавад, аз 15 љузъ иборат аст ва яке аз онњо ин сезамин аст, ки аз кунљити сиёњ њосил мешавад. Он барои кам кардани сатњи холестерин ва њимояи узвњо аз њар гуна беморињо маводи пурарзиш аст. Дар шароити хона тайёр кардан ва истеъмоли миќдори якр?заи сезамин аз донањои кунљит мушкил аст, зеро барои ин амал 2000 донаи онро бояд х?рд. Њамчунин дар таркиби изофаи ѓизої шираи хош - хош, меваи женшен ва муир, сирпиёзи сиёњ ва ѓайра низ њастанд. Љамъулљамъи ин љузъњо, ки дар таркиби изофаи ѓизої њастанд, таъсири зиддиилтињобї доранд, барои кам кардани равѓани бадан ва паст шудани
фишори шараёнї мадад мерасонанд, кори узвњои дохилиро бењтар месозанд ва муќовимати узвњоро ба њар гуна таъсироти манфї ќавитар мегардонанд. EDG3 - маводи нав аз Кюнет Вазифаи аслии EDG3 ин иборат аз рушди тавлиди глутатион мебошад. Ин молекулаи сегона ва ё сељузъа наќши антиоксидантро дар узвњои инсон иљро мекунад, барои тоза намудани узвњо аз маводњои осебрасонанда мадад мерасонад ва барои мустањкам шудани иммунитет мусоидат менамояд. Ин мавод дорои худи молекула нест, зеро молекуларо бевосита аз меъда ба њуљайрањо расонидан душвор аст, аммо он моддањои барои истењсол зарурро дорад. Љузъњои асосии EDG3 глисин, L - глутамин ва L - систин мебошанд. Дар ин мавод њамчунин шираи якчанд мева, витамини С ва бофтањои табиї њастанд, ки њазми х?рокро бењтар мекунанд. Сикл ё силсилаи истеъмоли н?шобаи он таъсири мусбатро дар т?ли шаш моњ нигањ медорад. Дар таркиби он витамини С ва ширинкунанда низ мављуданд. Љузъи асосии ин мавод аз туршии наногиалуронї иборат аст, ки якљоя бо дигар љузъњо барои ботароват мондани п?ст мусоидат мекунад. Таъкид мекунем, ки дар таркиби EDG3 њеч гуна љузъњои сунъии рангкунанда ва нигањдоранда нест. Аксари изофањои ѓизої таъсири манфии самтї ё љузъї надоранд, ба истиснои он њолате, ки худи инсон ба ин ё он љузъи алоњидаи изофа тањаммул надошта бошад. Тавсияњо барои имконият ва тарзи истеъмоли онњое, ки њомила њастанд ва ё тифли ширхора доранд, дар дастурамал омадааст. Сарчашма: http://ziv.ru/zdorove-2/23277-novinkina-ryinke-biodobavok.html
14
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
ЧЕЊРА
НИГОЊИ МАРДУМЇ
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
15
АКСИ ГЎЁ
? - И НОБОБ ТАШКИЛОТЕ, КИ ФОИДА НАМЕГИРАД, ОЁ ОН АНДОЗБАНДЇ МЕШАВАД? - Бо маќсади равшанї додан ба баъзе намудњои андозбандї аз Шумо эњтиромона мепурсам, ки љавоби муфассал дода шавад. Оё ташкилоте, ки аз натиљаи фаъолият фоида намегирад ва нисбат ба он наќшабандї карда нашудааст, аз шахсони њуќуќї андоз аз фоида мегиранд? Агар ташкилот чунин андозро пардохт намояд, он бо дигар намудњои андоз њисоббарорї карда мешавад? Амрулло РИЗОЕВ, сокини шањри Душанбе - Муќаррароти моддаи 109 - и Кодекси андози Љумњурии Тољикистон муќаррар менамояд, ки меъёрњои андози фоида (аз 01.01.2015 ) барои фаъолияти истењсолї 14 фоиз, вале на кам аз 1 фоизи даромади умумї ва барои дигар намудњои фаъолият 24 фоиз, вале на кам аз 1 фоизи даромади умумиро ташкил медињад. Маблаѓи пардохти љории андоз аз фоида ба 1 фоизи даромади умумї баробар буда, вале наметавонад аз дувоздањ як ќисми маблаѓи андоз аз фоида барои соли гузаштаи андоз, ки ба коэффитсенти 1,1 зиёд карда шудааст, кам бошад. Њамзамон, агар корхона аз натиљаи фаъолият фоида нагирад, пардохтњои барзиёди љории андози фоида дар муќоиса бо уњдадорї доир ба ин андоз барои соли таќвимї ба њисоби уњдадорињо оид ба дигар андозњо гузаронида мешавад ё ба андозсупоранда баргардонида мешавад (ќисми 4 моддаи 157 - и Кодекси андози Љумњурии Тољикистон). Яъне дар асоси гуфтањои боло њангоми нагирифтани фоида ќисми маблаѓи андоз аз фоида барои соли гузаштаи андоз, ки ба коэффитсенти 1,1 зиёд карда шудааст ба њисоби дигар андозњо гузаронида мешавад ё ба андозсупоранда баргардонида мешавад, ба истиснои 1 фоизи даромади умумї, ки он њамчун маблаѓи камтарини андози фоида бояд ба буљет пардохт карда шавад. Ба саволи Шумо Нусратулло ДАВЛАТЗОДА, раиси Кумитаи андози назди Њукумати Љумњурии Тољикистон посух дод.
? - И НОБОБ БАРОИ ГИРИФТАНИ ШИНОСНОМАИ БИОМЕТРЇ БА КУЉО МУРОЉИАТ НАМОЕМ? - Барои гирифтани шиносномаи биометрї ба куљо мурољиат намоем? Оё шиносномаи биометриро аз љои зисти доимии худ њам гирифтан гирифтан имкон дорад? Барои гирифтани шиноснома кадом намунаи њуљљатњоро пешнињод намудан лозим аст? Алишер ХОЛОВ, сокини ноњияи Шоњмансур - Барои гирифтани шиносномаи умумишањрвандии хориљии дорои маълумоти электронї (биометрї) Шумо метавонед ба Шўъбаи шиносномавию баќайдгирии ањолї дар шањри Душанбе (воќеъ дар кўчаи Неъмат Ќарабоев-36/3) ё ба Хадамоти шиносномавию баќайдгирии ШВКД дар мањаллаи истиќомататон бо пешнињоди њуљљатњои зерин мурољиат намоед: - шиносномаи шањрвандии Љумњурии Тољикистон ва нусхаи он; - билети њарбї ё шањодатномаи ќайди њарбї (барои шањрвандони синну солашон аз 18 то 27 сола). - расид оид ба пардохти бољи давлатї ва дигар пардохтњо. Ба саволи Шумо аз Вазорати корњои дохилии Тољикистон посух доданд.
ЗОДРЎЗ МУБОРАК, МОДАРИ АЗИЗ! - Модарљони азиз, Хосият Саъдиева! Шуморо ба муносибати зодрўзатон табрику тањният гуфта, ба Шумо пеш аз њама саломатї, шоду хуррамї ва сарбаландиро таманно дорем ва аз забони шоир гуфтанием: Аё модар, лабат дар ханда бошад, Гули рўят моњи тобанда бошад. Барои зањмате бар мо кашидї, Ба поят сар нињем арзанда бошад. Бо самимияти бепоён фарзандони Шумо.
БА ЉОИ 09 - Маркази иттилоотиву захиравии назди Дафтари Созмони байналмилалии муњољират дар шањри Маскав оид ба кули масъалањои ќонунгузории мењнат ва муњољират, гирифтани ёрии тиббї, иљтимоиву равонї (психологї), њамчунин имконоти маърифатї барои муњољирон ва ањли оилаи онњо машварат медињад. Шумораи телефон барои тамос: 8-800-333-00-16 (дар ќаламрави Русия занг БЕПУЛ аст). Муњољирони ба шањри Екатеринбурги вилояти Свердловск сафаркарда имкон доранд барои гирифтани мадади бепули њуќуќї ва мусоидат барои таъмини љои кор ба созмони љамъиятии "Уральский дом" мурољиат намоянд. Шумораи телефон барои тамос: (34377) 7-39-73 ва 7-922-606-5550 Њар яки мо бояд бидонем: пешгирї - бењтарин роњи њифзи саломатии худ ва наздикону пайвандонамон аст.
ЛАТИФА Кўдак бемор шуд ва модараш духтурро даъват намуд. Духтур омад, ба хонае, ки кўдаки бемор мехобид, даромад ва аз модари кўдак хоњиш намуд, ки ўро бо бемор танњо гузорад. Баъди чанд лањза духтур сарашро аз дар берун карду аз модари кўдак хоњиш намуд, ки анбўр биёрад. Модар анбўр ёфта овард. Боз баъди чанд ваќт духтур ба берун баромад ва хоњиш намуд, ки болѓа биёранд. Модар болѓа овард ва ба духтур дод. Боз панљ даќиќа гузашт ва духтур аз назди бемор баромада хоњиш кард, ки арра биёранд. Он ваќт модари кўдак дар ташвиш шуда ва бо тарс аз духтур пурсид: - Духтурљон, ба писарам чї шудааст? Духтур гуфт: - Ба писаратон чи шудааст, њоло намедонам, чунки чомадони духтуриамро кушода натавониста истодаам. *** - Робия чї хел бо шавњарат зиндагї доред? Аз њам људо дар њар хона хобед? - Њељ гап не, агар ў маро хоњад, њуштак мекашад. - Агар ту хоњї чї? - Ман рафта мепурсам, "Ту њуштак кашидї, љонакам?" *** Баррандаи телевизион ним соати аввал бо дањшат хабар дод: шахта кафидааст, дар садама 10 одам мурд, нархи бензин ќиммат шуд, хатари обхезї ва заминљунбї, дар шањр маняк пайдо шудааст… Дар охир бо овози мањину табассум хабар дод, ки дар ким - кадом боѓи њайвонот ким - кадом фил бехатар ба саломатиаш филбача таваллуд кардааст. Гўё, ки акнун ман бояд ором шавам? *** Як шиноси Мўшфиќї, ки одами сарватманд буд, бемор шуд. Мўшфиќї ба аёдат рафт. Шиносаш ба ў панчоњ танга дода, илтиљомез хоњиш кард: - Чун ман беморам наметавонам намоз бихонам. Њар рўз панљ ваќт намозатонро ду карат хонеду як караташро ба ман бубахшед. Мўшфиќї бист тангаро гардонда доду узр пурсид: - Хобам сахт, ба намози бомдод хеста наметавонам, хуфтан нарасида, хобам мебарад, барои се ваќт намоз сї тангаатон кофист. *** Аз афсари Гитлер мепурсанд: - Ганс, ту бо лейтенант чї хел салом медињї? - Агар афсари немис бошад, як даст ва агар афсари Советї бошад, ду дастамро мебардорам.
МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ! НА ЊАМАИ КЎДАКОНИ НОСОЛИМ АЗ НИКОЊИ ХЕШУ ТАБОРИСТ - Дар Истаравшани бостонї дар минтаќаи Тал панљ гузар мављуд аст. Тал - гузари Сайёд, Тал - гузари мањаллаи Ясї, Тал - гузари Эчакон, Тал - гузари Ќавола ва Тал - гузари Дањани дарвоза. Аз рўи расму русуми аљдодї агар дар яке аз ин гузарњо таъзия шавад, хешу табор ва наздикони майит љома пўшида, аз болояш миёнашонро мебанданд ва љавонњо њатман тоќипўширо фаромўш намекунанд. Таваљљуњи маро ањолии гузари Тал - Ќавола бештар дар ин маврид ба худ љалб менамуд. Зеро аксарияти онњо рўзи таъзия љомапўшу тоќипўш, миёнбанд ва наздиктарини майит асобадаст саф меистоданд. Ояндагонро "Хўш омадиян - хўш омадиян" гўён пешвоз мегирифтанд. Чунин њолат дар дигар гузарњо бидуни хешу табори наздик ба мушоњида намерасид. Аз ин рў, кунљкобии ман боло мегирифт ва аз мўйсафедон мепурсидам, ки чаро ањолии гузари Тал - Ќавола ќариб сад дар сад миёнбанданд? Ба суоли ман калонсолон чунин љавоб медоданд: - Ањолии гузари Тал - Ќавола аѓолиќ мебошанд. Яъне њамаашон аз як реша, аз як авлоданд. Бо њамдигар ќудою анда њастанд. Дар байнашон кам андар кам бо бегона хонадоранд. Бинобарин дар рўзи љаноза ќариб њамаи ањолии ин гузар расму русуми аљдодии хешро риоя менамоянд. Бале, гуфтањои пирони рўзгордида љон дорад. Рўзе аз як шиносам - Нуруллоњ собиќ корманди осорхонаи миллї вожаи "Ќавола" - ро пурсон шудам, зеро ў китоби "Фарњанги забони тољикї" - зиёд мутоила мекард. Дар љавоб Нуруллоњ гуфт, ки вожаи "Ќабола" дар фарњанг маънои ќолаб, реша, аѓолиќ ва боз маънои дигарро дорад. Лекин вожаи "Ќавола" нест. Шояд бо мурури замон шакли вожаи "Ќабола" ё "Ќолаб" дар гуфтори мардумї "Ќавола" шуда рафтааст. Маќсад аз навиштани матлаби мазкур он аст, ки аз рўи мушоњидањоям дар байни ањолии гузари Тал - Ќавола насли носолим ќариб, ки вуљуд надорад. Гарчанде ки аксарияти мардуми Тал - Ќавола бо хешу табори худ издивољ карда бошанд њам, њама солиму бардам, бо корњои дењќонї, косибї ва тиљорат машѓуланд. Њастанд як ё ду нафаре, ки дар оилаашон падар ё модар гирифтори майхорагї ва ё нашъамандї мебошанд. Дар мавриди оиладорї бар ин назарам, ки агар дар оила зани њомила бошад ва ў гирифтори шиканљаю азоби руњии шавњар ва атрофиёнро аз сар гузаронад, њатман насли носолим ба дунё меояд. Дуюм: Зани њомила аз ягон чиз дар хобаш ё бедорияш тарсад, њатман насли носолим таваллуд мекунад. Сеюм: Зану шавњар хешу табор нестанд. Њангоми посбонии палаки харбузаю тарбуз дар тобистон дар сањро шабхобрав буданд. Кўдаки навзод доштанд. Нимишабї рўбоњ кўдакро аз гањвора кашолакунон онсўтар мебарад. Модар бедор мешавад. Гањвора дар љояш нест. Аз дур садои гиряи тифлро шунида њамроњи шавњар он љо мераванд ва рўбоњ мегурезад. Тифлро ором мекунанд. Афсўс, ки кўдак узви шунавоиашро гум мекунад ва як умр кар мемонад. Чорум: Баъзе занњои камбизоат аз нарасидани ѓизоњои лозима низ насли носолим ба дунё меоранд. Хулоса, ин ќадар кўдакњои носолимро сабабаш никоњи хешу таборї гуфтан аз рўи адл нест. Зеро пайѓамбарамон Муњаммад (с) бо хешу табори худ издивољ кардаанд ва аз онњо насли солим ба дунё омада буд. Албатта, ангуштони панљ панља баробар нестанд. Вале ногуфта намонад, ки њамаи тифлони носолим ба дунё омадаро ба никоњи хешу таборї рабт додан ин њаќиќат надорад ва аз рўи инсоф њам нест. Занњои њомила бояд бештар тањти назорати пизишкони ѓамхор ва масъулиятшиносу дорои таљрибаи баланд ќарор бигиранд ва фарзандони солим ба дунё оранд. Њољї АБДУЛЛОЕВ, сокини ноњияи Фирдавсии шањри Душанбе
КОМИЛАН «ЉИДДЇ»
“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №20 (453), 12. 08. 2015
ПУРБИНИ «НИГОЊ»
Олимпиада меояд...
МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...
16
Ѓулом БОБОЗОДА, собиќ сафири Тољикистон дар Љопон: - Њоло ба анљоми корњои расмї машѓулем ва баъд аз он ният дорем, ки ба Тољикистон баргардем. Ватан ватан аст. Ман баъд аз хатми донишгоњ фаъолиятамро дар Вазорати молия оѓоз кардам ва як умр дар хизмати системаи давлатї њастам. - Наѓз медонем, ако, хеле наѓз, ки дар давраи Шумову шумобаринњо молия њам "пошул" - ашба рафту система њам... Абдурањмон ХОНОВ, роњбари дастгоњи ЊХДТ: - Њатто раисону вакилонеро медонам, ки солњои зиёд дар хонаи хизматї истиќомат доранд ва ё иљоранишинанд. Сарвату дороии бисёре аз роњбаронро бояд мо аз сўистифода аз мансабу маќомашон набинем. Дороии баъзеашон аз фаъолиятњои соњибкории њамсар ё фарзанду наздиконашон мумкин бошад. - Домулло, нав рабњари дастгоњ шуда, аллакай њамсару фарзанду наздиконро зикр мекунед - ку? Њамун муњољирон њамсару фарзанди наздик надоранду фаќат Шумову вазирону мансабдорони тољик доред?
Шамсиддин ОРУМБЕКЗОДА, вазири фарњанги Тољикистон: - Ќонуни табиат њамин аст, ки нав меояду куњна меравад, љавонон меоянд, куњансолон мераванд. Ман ба вазирї омадам, ваќташ ояд, ман њам меравам. 8 ва 9 - уми август дар Кумитаи миллии олимпии Тољикистон ва дараи Варзоб бозомўзии рўзноманигорони риштаи варзиш доир гардид. Зиёда аз 30 намояндаги васоити ахбори оммаи љумњурї љињати баланд бардоштани малакаи касбиашон ба бозомўзї фаро гирифта шуданд. Ин давраи бозомўзиро Кумитаи миллии олимпии Тољикистон дар њамбастагї бо Ассотсиатсияи рўзноманигорони риштаи варзиши Тољикистон аз рўи барномаи Њамбастагии олимпии Кумитаи байналмилалии олимпї доир карданд. Нарзулло Латифов, раиси Ассотсиатсияи рўзноманигорони риштаи варзиши Тољикистон иброз дошт, ки њадаф аз баргузории давраи бозомўзї баланд бардоштани савия ва малакаи касбии шорењону хабарнигорони соња аст. Пеш аз оѓози машѓулиятњо раиси Кумитаи љавонон, варзиш ва сайёњии Тољикистон Ањтам Абдуллозода ва котиби генералии Кумитаи миллии олимпии кишвар Бањрулло Раљабалиев бо хабарнигорони варзишї мулоќот карда, ба суолњои онњо дар робита ба омодагї ва ширкати варзишгарони тољик дар мусобиќањои љањониву ќитъавї ва байналмилалї љињати дарёфти роњхатњо ба Бозињои XXXI тобистонаи олимпии соли 2016 дар Рио-де-Жанейрои Бразилия посухњои даќиќ доданд. Роњбарони соњаи варзиши Тољикистон, пеш аз њама ба хабарнигорони варзишї барои њамкорињои пайваста, тарѓиби варзиш ва њаракати олимпї изњори сипос намуда, онњоро бо фарорасии Рўзи варзишгарон, ки њамасола бо фармони президенти Тољикистон 10 - уми август таљлил мешавад, табрик гуфтанд. Ањтам Абдуллозода, раиси Кумитаи љавонон, варзиш ва сайёњии Тољикистон мегўяд, мувофиќи Фармони Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмон низомнома ва њайати Комиссияи мукофотпулињои Љоизаи Президенти Љумњурии Тољикистон ба ѓолибон ва љоизадорони мусобиќањои байналмилалии варзишї тањия ва тасдиќ гардидааст. Мувофиќи ин ќарор минбаъд барандагони медалњои тиллои Бозињои олимпї бо маблаѓи 300 њазор сомонї, нуќра - 200 ва биринљї - 150 њазор сомонї ќадрдонї мешаванд. Бино ба иттилои раиси Кумитаи љавонон, дар ќарори болозикр, инчунин, њаљми маблаѓи мукофотпулї ба ѓолибону љоизадорони мусобиќањои љањониву ќитъавї муќаррар шудааст. Мувофиќи ин ќарор маблаѓгузории Љоизаи Президенти Љумњурии Тољикистон ба ѓолибон ва љоизадорони мусобиќањои байналмилалии варзишї аз њисоби маблаѓњои Фонди захиравии Президенти Тољикистон амалї карда мешавад. Љаноби Абдуллозода њамчунин изњор дошт, ки сол ба сол Њукумати Тољикистон таваљљуњашро ба соњаи варзиш зиёд мекунад ва њаљми маблаѓро ба соња афзоиш медињад: - Алњол љињати ба фаъолият оѓоз кардани шабакаи саросарии варзишї маблаѓ људо шудааст ва корњои сохтмонї идома доранд. Дар назар дорем то 6 - уми ноябри соли љорї шабакаи варзиширо фаъол гардонем. Бањрулло Раљабалиев, котиби генералии Кумитаи миллии олимпии Тољикистон ба Бозињои олимпии соли 2016 дар Рио-де-Жанейрои Бразилия дахл карда гуфт, 15 варзишгари бењтарин тољик, ки дар Бозињои олимпиву мусобиќањои љањонї, ќитъавї ва байналмилалї натиљањои баланд нишон додаанд, ба гирифтани стипендияњои олим-
пии Кумитаи байналмилалии олимпї љињати омодагї ва ширкат дар мусобиќоти литсензионї барои ба даст овардани роњхатњо ба Бозињои XXXI тобистонаи олимпии соли 2016 мушарраф шудаанд. Дар ин рўйхат варзишгарони номдор, ба мисли гурзандоз Дилшод Назаров, муштзанњо - Мавзуна Чориева, Анвар Юнусов, гуштигирон - Комроншоњи Устопириён, Искандари Рустам, Муњаммадмурод Абдурањмонов, таэквондочиён - Алишер Гулов, Фарњод Неъматов, Моњрў Њалимова ва дигарон њастанд: - Бар иловаи њамаи ин Кумитаи миллии олимпии Тољикистон тасмим гирифтааст ба њар як варзишгаре, ки ба Бозињои олимпии соли 2016 дар Рио-де-Жанейрои Бразилия роњхат ба даст меорад, бо маблаѓи 10 њазор сомонї сарфароз гардонад. Ин иќдоми нахустин аст. Дар рўзњои наздик гурзандоз Дилшод Назаров бо 10 њазор сомонї мукофотонида мешавад. Алњол роњхат ба даст овардан ба Бозињои олимпии соли 2016 шуруъ шудааст. Умедворем, ки варзишгарони зиёд соњиби роњхат мегарданд. Дилшод Назаров дар њоли њозир аз нахустин варзишгарони тољик аст, ки ба Бозињои олимпии соли 2016 дар Рио-де-Жанейрои Бразилия роњхат гирифтааст. Барои роњхатњои олимпї варзишгарони тољик дар риштањои бокс, гуштии озод, гуштии юнониву румї, дзюдо, таэквондо WTF ва ѓайра мубориза мебаранд. Дар њошияи барномаи давраи бозомўзї дар ноњияи Варзоб бахшида ба Рўзи варзишгарон мусобиќа аз рўи шиноварї ва тенниси рўи миз байни хабарнигорону кормандони Кумитаи миллии олимпї доир гардид. Дар мусобиќаи шиноварї байни мардон Ибодулло Тоњиров, хабарнигори "Минбари халќ" ѓолиб омад. Ибодулло Шоев, корманди Кумитаи миллии олимпї, љойи дуюм ва Бањрулло Раљабалиев, котиби генералии КМОТ, љойи сеюмро ба даст оварданд. Дар мусобиќаи занон оид ба шиноварї Зулфия Олимбекова, муњаррири шабакаи "Овози тољик"- и Радиои Тољикистон, пирўз шуд. Дар шиноварї байни собиќадорони синнашон аз 60 боло Нарзулло Латифов, раиси Ассотсиатсияи рўзноманигорони риштаи варзиши Тољикистон, маќоми аввалро касб кард. Мирзосафар Шамсиддинов, ёвар ва сухангўи ректори Донишкадаи тарбияи љисмонии Тољикистон ба номи Саидмуъмин Рањимов, дар љойи дуввум ва Эмом Назаров, хабарнигори рўзномаи "Љумњурият", дар љойи сеюм ќарор гирифтанд. Дар мусобиќаи тенниси рўи миз, ки миёни мардон сурат гирифт, Мањмуди Абдулло, сардори шуъбаи варзиш ва таълимоти олимпии Кумитаи миллии олимпии Тољикистон, соњиби маќоми аввал шуд. Нуриддин Насриддинов, сардабири идораи "Эљод"-и Телевизиони "Сафина", љойи дуввум ва Ибодулло Шоев, корманди КМОТ, љойи сеюмро гирифтанд. Ѓолибони мусобиќа ва соњибони љойњои дуюму сеюм бо љоизањои Кумитаи миллии олимпии Тољикистон сарфароз гаштанд. Дар фарљоми давраи бозомўзї ба ширкаткунандагон сертификатњои Кумитаи байналмилалии олимпї ва Кумитаи миллии олимпии Тољикистон, инчунин ба хабарнигорони фаъоли варзишї љоизањои молї супурда шуд.
Раиси Шўрои муњаррирон: Муњибуллоњ Ќурбон
Њафтанома дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.
МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).
Котиби масъул: Абўалї НЕКРЎЗОВ nigoh_tj@inbox.ru
Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 600 80 38 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 600 80 39 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 900 22 33 85
Абўалї НЕКРЎЗОВ
- Рост мегўед, ваќташ меояд, њама мераванд. Аз Шумо зўртарњо њам. Баъзе љавон, баъзе пир...
Сайфулло САФАРОВ, муовини аввали раиси МТС: - Њамкории њизби мо бо њизби Единая Россия нав сар намешавад. Мо њамкорињо доштем. Ин ду њизб ба якдигар бисёр монанд њастанд, чунки Единая Россия баъд аз њизби мо ба вуљуд омадааст ва маслињати ташкили њамин гуна њизбро мо аз Тољикистон ба Русия дода будем. Ин њизбњо њизбњое њастанд, ки барои мустањкам кардани низоми сиёсї сохта шудаанд. - Раис - Бобо! Њамин Елсину Путинро њам мабодо шумо ба сари давлат наоварда бошед?
Нозир ЁДГОРЇ, сухангўи ШСХК "Барќи Тољик": - Нишастњои матбуотии имсола бисёр олиљаноб буданд. Ман дар нишасти матбуотии Вазорати энергетика низ иштирок кардам ва дар онљо њам бисёр суњбати самимї буд. Њам журналистон ва њам масъулини вазорат њамдигарро хуб фањмиданд. - Эњ, њамдигарро хуб мефањмем - да. Он ќадар њамдигарро хуб мефањмем, ки њељ намефањмем, ки чї тавр њамдигарро хуб мефањмем, мисли ќарзњои "Барќи тољик"...
Александр ЛУКАШЕНКО, президенти Белоруссия: - Мумкин аст, пагоњ ягон кас хоњад, ки ќисме аз Полезияро бурида гирад. Метавонед тахмин занед, ки вокуниши ман ва мардуми мо чї хоњад буд? Мо барои њар ваљаби заминњои худ хоњем љангид. Агар онњо бо шамшер оянд, аз шамшер кушта хоњанд шуд. - Иван Грозний шуда рафтед - ку, Батка! Хаёл мекунед, Путин аз шамшер метарсад? Шокирљон ЊАКИМОВ, доктори илмњои њуќуќшиносї: - Инак се сол мешавад, ки ба Донишгоњњои Тољикистон ва ба њамаи филиалњои Донишгоњњои Россия дар Тољикистон барои амали намудани њуќуќњои кониститутсионии худ ба мењнат мурољиат мекунам. - Ганда њуќуќдон будаед, ако! Бо ин забон њиљ кас Шуморо намефањмад! Бовар кунед!
Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд. Дар њолати наќзи "Меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистї дар Тољикистон" аз љониби нашрияи мо, бо арзу шикоят метавонед ба Шўрои воситањои ахбори оммаи Љумњурии Тољикистон (Шўрои ВАО - и ЉТ) мурољиат намоед.
Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 нусха Ќимати обуна барои як сол - 78 сомонї. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09