Нигох №32 (360) Чоршанбе, 30-юми октябри соли 2013 by Webster Loran

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

Шукрона. Аз "памперс"? САЊИФАИ 6 №32 (360). Чоршанбе, 30-юми октябри соли 2013

БАЪДИ ИНТИХОБОТ

Интихоби гурљї: роњба Аврупо ё бозгашт ба Русия? САЊИФАИ 7

АНДЕШАИ ДАВЛАТСОЛОР

Ситоиши Президент Эмомалї Рањмон САЊИФАИ 8

ИНТИЗОРИЊО

БО ШОИР

Салом эй лимити "хушпою хушранг". САЊИФАИ 12

КОМИЛАН ЉИДДЇ

Нест бод забони урусї! САЊИФАИ 16

аз президенти нав-кўњна Саргузашти арўси њисорї Дар бистари њамсарї кори шаб даст тофтан буду бо њар усуле роњи нафасамро танг кардан.... Чї кор карданамро намедонистаму зор - зор мегирйистам. Волидони шавњарам низ ба ташвиш афтоданд. Њар бори танњо мондан аз Худованд илтиљо мекардам, ки бахти моро сафед гардонад. Рўзи сеюм хушдоманам таънаам зад, ки чи бало дорї боз... Ќариб аз њуш мерафтам...

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

"Эмомалї Рањмон дар интихоботи президентии соли 2013 ѓолиб омад!" Эълони чунин хабар имрўз, ё баъди 6-уми ноябр дигар барои касеву љонибе хабари нав нест, чун як хабари маъмулї садо хоњад дод. Бидуни эълони натиљаи раъйдињї дар 6-уми ноябри соли љорї барои љомеаи Тољикистон њаќиќати ќабулшуда гардидааст, ки ин навбат низ Эмомалї Рањмон аз курсии президентї такон нахоњад хўрд. Њама номзадњо њаводори њукумати феълї буда, агар ба љонибдорї аз Эмомалї Рањмон раъй њам бидињанд, мояи тааљљуб нахоњад буд. Њатто мухолифони ў њам, ќабул доранд, ки Эмомалї Рањмон боз президент хоњад буд. Иќрор њам бояд кард, ки талошњои мухолифонаш барои аз сари ќудрат дур намудани ў ба сирф баробар аст. Чунин ба назар мерасад, ки мухолифонаш њам аз дур гардидани ў аз ќудрат худро "ятим" эњсос мекунанд. Њатто боре яке аз сарони мухолифин гуфта буд, ки агар интихобот шаффоф њам баргузор гардад, Эмомалї Рањмон дар даври дуюм президент интихобот мешавад. Дар миёни онњое, ки номзад ба маќоми президентї шуданд, агар бовар њам кунем, ки онњо сидќан президент шуданї њастанд, рањбарии Тољикистон дар симои Рањмон дида мешавад. Номзадњои ќалбакї бо барномаву тарѓиботашон шармандагии номзадшавиашонро дар сатњи миллї ба намоиш гузошта, ин лўъбатакбозии сиёсиро дар таърихи Тољикистони соњибистиќлол сабт намуданд. Аз муносибати љомеа ба маъракаи интихоботи президентї низ чунин бардошт њосил мешавад, ки љомеа низ маъракаи мазкурро "тамомшуда" мењисобад. Интизорињо ва хостањои онњо боз ба сўи Эмомалї Рањмон - президенти нав-кўњна равона мешавад. Кўтоњсухан, намегўем, ки ў чї карду чї монд, аз намояндагони фаъоли ин љомеа суол кардем, ки аз президенти нав-кўњна чи хоста ва интизорї доред?

Як мухолиф: Оѓози давраи мушкил барои президент Рањматилло ЗОЙИРОВ, раиси ЊСДТ аз зумраи мухолифони муборизи њукумати феълї дар Тољикистон дониста мешавад. Яке аз мухолифонест, ки ў њам њукуматро ќабул надораду њукумат њам ўро. Хостаи ў аз президенти нав-кўњна чунин аст: - Албатта, расман Эмомалї Рањмон боз президент мешавад. Номзадњо ба маќоми президенти ЉТ на раќобаткунанда, балки мусоидатгари президентшавии Эмомалї Рањмон мебошанд. Ин муњим нест. Муњим он аст, ки Эмомалї Рањмон воќеан аз нигоњи ќонуну ахлоќ президенти ЉТ нест. 7 соли гузашта ягон ваъдаи пешазинтихоботии худро (сирф ба президент тааллуќдоштаро ва ѓайр аз ин) иљро накард. Акнун, боз мехоњад, ки 7 соли дигар президентї намояд, боз функсияњои намояндагии худро дар театри сиёсат, иљро намояд. Фикр мекунам, ки барои Эмомалї Рањмон давраи мушкилтарин оѓоз гардид. Аз президенти нав-куњна чи мехоњам? Намегўям, ки муњољирони кориро ба ватан баргардон, ё иќтисоди кишварро рушд дењ ва гайра. Чунки ин корро карда наметавонад ва чунин хоњиш њам дида намешававд. Аммо, ин масъалањо президентро пурра аз боварї мебароранд. Танњо се хоњиши одитаринро пешнињод менамоям, ки шакли президентиро (на моњият) таъмин кунад: 1) аз ваъдабозиву лоф даст кашад, барои

СИЁСАТ

ин аввал аз ташкили маъракањои тантанавиву бењуда худдорї намудан зарур аст; 2) ширкат дар маъракаи расмии кушодашавии ин ё он бинову иншоотњоро ба шахсони поёнї ва лозимї супорад, ки ин кори на президент, балки њатто аъзои њукумат њам нест; 3) бевосита ба амалинамоии функсияњои президентї машѓул шавад ва Конститутсияро риоя намояд. Њеч набошад, шањрвандони Тољикистонро дар хориљ ва дохили кишвар њимоят намояд.

Як рўшанфикр: Элита ба "таќво" ниёз дорад Мењмоншо ШАРИФОВ, рўшанфикр нафарест зинањои зарурї барои ташаккули як шахсиятро гузаштааст. Бетараф будани ўро дар масъалањои доѓи љомеа шоњид нашудаанд. Фикрронї ва андешаи ў далел бар он аст, ки мисли аксар зиёиёни тољик асири муњити илмї ва расонаии русї набуда, домонаи омўзиш ва тањлилаш фарохтар мебошад. Аз ў барои он, суол кардем, ки аз президенти нав-куњна чи интизорї дорї, ки мисли дигар зиёиён дархости шахсї намекунад ва хостаи гурўњи васеътарро мерасонад. Хостаи Мењмоншо Шарифов: - Шахсан, интизорї ва хостаи ман аз президенти кўњна-нав ин аст, ки маризии љомеаро аз паси иллюзияњои имрўз шинохта тавонад. Ќудрат пайдо карда оњиста-оњиста ба дигаргунињо ва ислоњоти куллї даст занад. Дар њукумат ва атрофаш касонеро љамъ кунад, ки нуќтаи заъф надошта

Фикр мекунам, ки барои Эмомалї Рањмон давраи мушкилтарин оѓоз гардид. Аз президенти нав-куњна чи мехоњам? Намегўям, ки муњољирони кориро ба ватан баргардонед, ё иќтисоди кишварро рушд дињед ва ѓайра. Чунки ин корро карда наметавонад ва чунин хоњиш њам дида намешававд. Аммо, ин масъалањо резидентро пурра аз боварї мебароранд.

бошанд, чаро ки давлат дар ин фурсати таърихї бозингари асосист ва ин нињод бояст аз фардњои огоњ ва амалкунанда иборат бошад. Зеро нуќтаи заъфи ин ќавм, ки њамчун элита (нухбагон)сиёсии тољик шинохта шудаанд, он аст, ки фарњанги сиёсии худиро бунёд карда натавонистанд. Ин гурўњ дар ин фурсати таърихї, ки барои Тољикистон њалкунанда мебошад, ба як арзише, ки дар фарњанги тољикї аз он ба номи "таќво" (парњезгорї) ёд мекунанд, сахт ниёз доранд. Ин гурўњ, ки дар сари ќудратанд аз он дар њарос мебошанд, ки дигарон ин њолати "фарањбор" ва ё "лаззатбор" (jouissance)-и онњоро метавонанд аз худ намоянд. Ин мавзўест, ки имрўз дар асарњои равоншинос Лакан ва љомеашинос Жижек бисёр хуб баррасї шудааст.

«ХУНУКХЎРДАЊО» АЗ СИЁСАТИ ЊУКУМАТИ ФЕЪЛЇ ХЕЛЕ ЗИЁДАНД, ВАЛЕ ХОСТАВУ ИНТИЗОРИЊОИ ОНЊО ШУНИДАНИВУ ХОНДАНИАНД Шояд роњбари нави давлати Тољикистон ба ин арзишњои бунёдии фарњанги сиёсии тољикон њам диќќат медод, зеро сиёсатмардон агар роњњои худїњаќиќат- ќудрат ва фазосозии аслии тољикро мешинохтанд ва мерафтанд шояд ба ин гуна маризињо ва инчунин ба параноя (девонагии сиёсї) гирифтор намешуданд. Мутмаинам, баъди гузаштан аз ин роњ ин гуруњ метавонист зиндагиеро, ки бо тарс ва дуздї барои худ ва авлоди худ ташкил кардаанд бе тарс, мардона ва ќонунї барои њама мардум ташкил намоянд… Дигар хостаи ман ин аст, ки роњбари нави давлат ба кори пажуњишгоњњои илмї - тањќиќотї ва марказњои илмїтањќиќотии назди президент, диќќат дињад, ки ин нињодњо ба дигаргунї ва ислоњот сахт ниёз доранд. Амали солими ќудрат ба кори ин нињодњо сахт вобастаї дорад.

Як фаъоли љомеаи шањрвандї: Суќути садоќатсолориву оѓози шоистасолорї Саймиддин ДЎСТОВ, садри раёсати ИЉ ИНДЕМ. Аз фаъолони љомеаи шањрвандї аст, ки институтњои љомеаи шањрвандиро муњаррики пешбари љомеаи муосир медонад. Ба боварии Дўстов аз рањбарияти нав-куњна чунин интизорї доштан ба маќсад наздик аст: - Аслан механизми интихобот ба њамин равона шудааст, ки хоста ва ин-

тизорињои љомеаро ба воситаи раъй додан амалї созад. Мутаассифона, дар Тољикистон њамчунин кор имконнопазир аст. Чаро? Њокимияти иљроия њама шохањои дигари њокимият њокимияти судї ва ќонунгузорро ѓасб намудааст, ин ду шоха дар тобеъияти њокимияти иљроия ќарор доранд. Дар чунин шароит хоста ва интизорињо танњо метавонад аз маркази ягонаи ќабули ќарорњои сиёсї бошад. Фикр мекунам, ки интизорињо ва хостањои љомеаи шањрвандии Тољикистон он бошад, ки пеш аз њама њуќуќи инсон дар Тољикистон риоя гардад ва низоми самараноки идораи давлат ва љомеъа ба вуљуд оварда шавад. Низоми судии Тољикистон тадриљан мустаќил шавад. Озодии баён, озодињои динї таъмин гардида, муносибати давлат ба дин бознигарї гардад. Хеле аз интизорињои љомеаи шањрвандї ба иќтисод низ вобаста мебошад. Агар Эмомалї Рањмон дар соли 1994-1999 барои хелењо президенти як љониби муќовимати шањрвандї буд, солњои 1999-2006 президенти сулњу таъмингари суботи иљтимої гашт, аммо дар солњои 2006-2013 президенти даврони карахтии нисбї ва рукуд буд. Пас бояд аз соли 2013 президенти иќтисод бошад. Фикр мекунам љомеа интизор аст, ки њамагуна талошњои њукумат барои рушди иќтисод равона мешаванд, бояд лифтњои иљтимої барои рушди ќишрњои гуногуни љомеа таъмин гарданд.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

СИЁСАТ

Интизорињо аз президенти нав-кўњна "Эмомалї Рањмон дар интихоботи президентии соли 2013 ѓолиб омад!" То имрўзњо низоми њокимиятдорї ба ба зўроварї такя мекард, акнун бояд ба арзишњои нав мисли шоистасолорї ва давлатсолорї такя намояд. Фикр мекунам, ки яке аз интизорињои дигар ин аст, ки бояд фаъолияти худи њукумат низ шаффофтар гардад. Таѓйироти куллии сохторї ва кадрї аз интизорињои барљастаи љомеаи шањрвандї буда метавонад. Бо баргузор шудани маъракаи сањнасозии интихобот њам президент барои таѓйирот ва ислоњоти љиддї карт-бланш мегирад, аммо оё истифода мекунад ё на, се-шаш моњи наздик маълум мешавад.

Як руњонї: Њавзаи динии Тољикистон таќвият ёбад Домулло МАЪРУФ, рўњонии шинохта. Эшон аз рўњонињое дониста мешавад, ки дар миёни ќишрии рўњонии ба њукуматгаро ва берун аз ин доира бенуфўз нест. Шояд аз ба њисоб рўњониёни наздик ба доирањои њукуматї низ бошад, ки беистињола ба расонањои мустаќили кишвар нуќтаи назари худро ироа мекунад. Ў хостањояшро ба чањор банд таќсим намудааст: Аввал, интизории онро дорем, ки њамаи он ќонунњое, ки дар давраи 7солаи рањбарии љаноби президент ќабул шуданд, дар ин навбат барои татбиќи бењтари онњо дар амал шароити боз њам бењтар фароњам хоњад омад. Аз љумла, дар навбати аввал меъёрњое, ки барои озодии виљдон ба мусалмонони кишвар ва барои иттињодияњои динї тарњрезї гардидаанд, дар шароити боз њам хубтар шоњиди татбиќашон гардем. Албатта, волоияти ќонун дар мади аввал мебошад. Тавре медонем, иттињодияњои динї дар зинањои муайян ба мардум шариъати исломиро ва мазњаби њанифи њанафиро ба таври махсус таълим дињанд. Мардумро рањнамої кунанд. Барои ин ќонун меъёрњои заруриро пешбинї кардааст. Дуюм, умед ва бовар дорем, ки бо ибтикори Љаноби Олї барои баланд бардоштани сатњи Донишкадаи исломии Тољикистон ќадамњои нав гузошта мешавад. Аз љумла, дар минтаќањои кишвар филиалњои ин Донишкадаро боз хоњанд намуд, ки барои офаридани њавзаи илмии пурќуввати динї мусоидат менамояд. Дар чунин донишкадањо бо истифода аз муллоњои суннатии бонуфўз кадрњое омода шаванд, ки дар њифзи муњити динии Тољикис-

тон аз њаракатњои ифротї кўмак хоњанд намуд. Сеюм, масъалаи соњибї кардани њавзаи динии кишвар мебошад. Ин масъала ба ду нуктаи ќаблан зикршуда вобастаї дорад. Умед мекунем, татбиќи ќонунњои марбута дар тамоми сатњои идоракунии маќомоти мањаллї ва дар миёни љомеа ва васеъ гардидани фаъолияти Донишкадаи исломї дар самти соњиби кардани њавзаи динї ба манфиат хоњанд буд. Дар ин самт муттањид гардидан дар атрофи Шўрои уламо мувоффиќи маќсад мебошад. Соњиби кардани њавзаи динї аз њаракатњои ѓосибонаи шиањову рофизињо ба як амри маъмулї табдил гардидааст, бовар дорем, ин масъала низ дар мади назари Љаноби Олї ќарор хоњад гирифт. Чањорум, интизори онро дорем, ки Консепсияи муносибати давлат бо дин тањия гардида ба тасвиб хоњад расид. То ин ваќт барои тањияи Консепсияи мазкур талошњое аз љониби нињодњои њукуматї сурат гирифтааст ва рўи он корњои назаррасе анљом пазируфт. Умед мекунем, ин Консепсия бо фарогирии тамоми нозукињои муносибати давлат бо дин ба тасвиб хоњад расид. Дар муносибати тарафайн наќши муассир хоњад дошт. Инчунин, сиёсати давлатро дар ин самт ба таври возењ муайян хоњад кард. Дар навбатњои ќаблии рањбарии Љаноби Олї шоњиди пўштибонии он кас аз дини Ислом дар минбарњо гардидем. Албатта, бовар дорем, ки ин навбат низ дар њимояи дини Ислом пешсаф буда, барои равнаќи озодии дин дар кишвар тасмимњое хоњанд гирифт, ки барои љомеъаи љањонї намуна хоњад буд.

Як љавон-муњољир: мушкили шиками гурусна њеч аст Неъматулло АКБАРОВ, муњољир дар Русия. Ў як љавони муњољири одї нест. Аз љавонњои фаъоли кишвар мебошад. Хатмкардаи факултаи журналистикаи ДМТ ба њайси рўзноманигор дар матбуоти даврї кор намудааст. Рассоми чирадаст буда, дар офаридани наќш дар филм низ њамто надорад. Аз мутолиа људо набуда, варзишкор низ мебошад. Мисли аксар љавонон дар пойтахт иљорнишин буд. Љаври зиндагии бад дар Тољикистон чанд моњ пеш ўро ба ќатори артиши як миллионафараи муњољирон пайваст. Дар симои муњољирон нерўеро

мебинад, ки таѓйиру ислоњоти Тољикистон аз сўи онњо сар хоњад зад: - Муњољирони кории тољик як бахши хеле бузурги љомеаи Тољикистонро ташкил медињанд. Хостањо, бинишу интизорињо ва минбаъд тасмимгирињои муњољирини тољикро бояд аслан аз зовияи коршиносона ва илми чомеъашиносї омухту бањо дод. Ба назари ин љониб, муњољират дигар набояд фаќат бо омор раќам зада шавад, ки шумораашон чи ќадар аст, чи миќдор маблаѓ мефиристанд, ин маблаѓ ба чанд фисади ММД ё буљаи давлатии Тољикистон баробар мебошад… Фурсати он расидааст, ки ба муњољират болотар аз манбаи даромад назар андозем. Дигар муњољиратро "як раванди табиї, ё иљтимої" номидани

Агар Эмомалї Рањмон дар соли 1994-1999 барои хелењо президенти як љониби муќовимати шањрвандї буд, солњои 1999-2006 президенти сулњу таъмингари суботи иљтимої гашт, аммо дар солњои 2006-2013 президенти даврони карахтии нисбї ва рукуд буд. Пас бояд аз соли 2013 президенти иќтисод бошад. Фикр мекунам љомеа интизор аст, ки њамагуна талошњои њукумат барои рушди иќтисод равона мешаванд, бояд лифтњои иљтимої барои рушди ќишрњои гуногуни љомеа таъмин гарданд.

масъулини давлатии мо, таърифи комилу сањењ нест. Муњољирати кории тољикон тайи 20 соли ахир шакл гирифт ва характери худро пайдо кардааст. Фаромўш насозем , ки омилии асосї дар оѓози раванди њиљрати тољикон ба Русия ва дигар кишварњои хориљї буњрони сиёсиву њарбї дар дохили кишвар буд. Мављи аввали муњољирати корї барои тољикони соњиби-

стиќлол ба оѓози солњои 90-ум рост меояд. Ин омил ќабл аз њама ба он ишора мекунад, ки на њама муњољирони тољик муњољири мењнатї, ё ќувваи кории арзонанд. Бараъло маълум аст, ки миёни эшон, собиќ љангиён, мухолифон, норозиён њам кам нестанд. Дигар маълум аст, ки шањрвандони Тољикистон "аз хурсандї" ба Русия намеоянд. Њеч ваќт ва ба њич ваљњ як миллион муњољир мавсимї буда наметавонад ва њамаи онњоро њам муътадил гуфтан дуруст нест. Аз љавони 18 солае, ки барои баргузор намудани тўй барои маблаѓ ёфтан ба Русия меояду аз пулису мардуми тањљої тањќир мебинад, то тољике, ки "криминальный авторитет" асту аз молу пул бениёз, њама интизорињое доранд… Ё мардумитар гўем, њасрату оромонњое доранд, алам доранд… Зиёд мешунавам, ки муњољирон бо шунидани хабари ѓамноке бо як овоз: "агар дар ватан кори андаке медоштем, намеомадем" мегўянд. Ё сарватмандтарин тољик њам бо алам мегўяд, "дар ватан фалону фулон будаму хор шудам ва ин љо омадам, чунину чунон дорам". Мушоњидаи сатњї нишон медињад, ки њамаи муњољиронро аз гурезаи њарбї, љинояткор, дузду роњзан то соњибкори муваффаќ, ё зиёии собиќро дар Русия як ормон муттањид мекунад ва он хам худро дар Ватан-Тољикистон дидан. Аммо роњ барои расидан ба ин ормон ба њамагон яксон њамвор нест. Дар шинохти муњољирон њукумат набояд фиреби расонањояш ва намояндагињояшро дар Русия бихўрад. Муњољирон дар Русия њар навбате, ки ба мушкилии сангине дучор мешаванд, нафраташон нисбат ба њукумат боло гирифта, ин нафрат онњоро њамчун нерў гирди њам меорад. Ин нозукии масъаларо, дигар кишварњо, њатто гуруњњову шахсњои алоњида хеле хуб дарк намуда, бо истифода аз эњсосоти муњољирон картаи муњољират ба даст гирифта истодаанд. Њукумат агар то имрўз аз бозгашти муњољирон нигаронї дошта тавони бо љойи кор таъмин кардани онњоро надошт, пас бояд интизори онро дошта бошад, ки ин нерў шакл гирифта, дар онядаи на он ќадар дур дардисарњоеро эљод хоњад кард. Агар муносибати њукумат нисбат ба муњољирон таљдиди назар нагардид, дар ояндаи Тољикистон ин нерў чун тасмимгиранда фаъол хоњад гардид.

Азамати ВАЊЊОБ

МАЪРАКА - 2013

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

Омўзгори муваффаќ тафовутњои фардии донишомўзонро ба хубї медонад ва бо онњо яксон муомила намекунад, ба хусус дар мавриди танбењ додани нафаре аз дарсомўзон, ки баъзе аз онњоро бо як нигоње бархеро бо ишорае ва дигареро бо сухане (ки дар доираи ахлоќи њамидаи инсонї бошад) танбењ медињад. Аз ин рў, бояд омўзгор тамоми хислат, авотиф, ахлоќ ва тафовутњои фардии онњоро бишносад ва аз вакеъияти зиндагии донишомўз огоњ бошад, то бар асоси шинохт ва воќеият бо њар донишомўзе рафтор намояд. Омўзгори муваффаќ бояд дар тадрис ихлос дошта бошад ва фаќат барои ризои Худованд ва рушди низоми омўзишии љомеааш талош кунад. Омўзгори муваффаќ ба Худованд таваккул мекунад ва тамоми талоши худро ба манзури бењбуди вазъияти омўзишї - тарбиятї ба кор мебарад ва натиљаро ба Худо вогузор мекунад. Омўзгори муваффаќ ваќти донишомўзонро бо матолиби бењуда зоеъ намекунад ва бо омодагии ќаблї ва бо матолиби наву љолиб вориди синф мегардад,

Омўзгори муваффаќ Мактаби Тољикистон ба кї ниёз дорад? Њар таълим ва тарбиятгирандае дунболи омўзгори муваффаќ мегардад, то таълим ва тарбияти хубе гирад. Аммо на њар омўзгоре дар љомеа муваффаќ аст (бо арзи эњтиром ба њар омўзгоре), пас оё дар бораи он андешидаед, ки кадом омўзгор омўзгори муваффаќ аст?

Вижагињои омўзгори муваффаќ Омўзгори муваффаќ ба он чї медонад ва ба дигарон тавсия мекунад, амал намуда, худ дар ахлоќ барои донишомўзон улгуи амалї мегардад, чун амалкарди омўзгор зери назари донишомўзон ќарор дорад, ки агар Худо нохоста, хилофи гуфтааш муртакиби амале шавад, дигар арзиши омўзгор буданро аз даст дода, њаргиз касе ба андарзњояш гўш фаро нахоњад дод. Омўзгори муваффаќ бо виќор ва тамкин аст, бо бањонаи унс гирифтан ва љазби донишомўзон аз худ њаракоте нишон намедињад, ки ба виќораш садама бирасонад ва суханонеро ба забон намеорад, ки муљиби шармсории ў гардад, то донишомўзон эњсос намоянд, ки омўзгор камарзиш шудааст. Омўзгори муваффаќ талош мекунад, то эътимод ба нафси шогирдонро афзояд, чун то донишомўз эътимод ба нафс надошта бошад ва ба худаш арзиш ќоил нашавад, њаргиз дар рушди шахсияташ гомњои устуворе бар нахоњад дошт. Омўзгор набояд ба хотири контроли синф эътимод ба нафси мутааллиминро биш-

канад ва ўро дар синф тамасхур карда, бозичаи њамсинфњояш ќарор дињад. Зеро ин саркўб карданњо мутааллимро руњафтода мекунад ва дигар њељ арзише ба дониш ва мактабу омўзгор ќоил намешавад. Омўзгори муваффаќ байни ташвиќ ва танбењ тавозун эљод мекунад, чун медонад ташвиќ ва алоќаманд сохтани донишомўз барои таълим ва тарбияти шоиста аст ва танбењ охирон илољ ва ба манзалаи амали љарроњї мебошад. Аз ин рў, омўзгори муваффаќ назди худаш меъёрњои вазъ мекунад, ки чї корњо сазовори ташвиќ ва тарѓибанд ва чї иштибоњоте ќобили танбењ ва муљиби бахшиш мебошанд ва бо назардошти ин меъёрњо бо донишомўз таъомул мекунад, то баъд аз бархўрд пушаймон нашуда, аз донишомўзон маъзарат нахоњад. Омўзгори муваффаќ хубињоро ошкор намуда, бадињо ва айбњоро мепўшонад, то хубињо ва фазоили рушдёфта њамагонї шавад ва айбњо ва бадињоро пинњон мекунад, то дар нутфа хафа шуда, њаргиз ба берун сироят накунад, то муњити таълимї аз бадињо эмин бимонад, ин ба маънии сањлангорї нисбат ба бадињо нест, балки барои ин аст, ки бадињо бидуни ифшогарї нобуд гарданд. Омўзгори муваффаќ шахсияти худро мешиносад ва медонад, ки дар дар кадом сатњи илмї ќарор дорад ва бо таърифњои атрофиён маѓрур нагардида, бо шунидани интиќодњо низ эњсоси њаќорат намекунад.

Омўзгори муваффаќ худро комил намедонад (чун медонад Худованди мутаъол комил аст). Њамеша дар пайи ислоњи иштибоњоташ аст, чун намехоњад бо иштибоњаташ донишомўзонро ба мушкил дучор кунад. Омўзгори муваффаќ шогирдонро ба унвони инсон ќабул дорад ва медонад, ки инсон табиатан дучори гуноњ ва хато мешавад ва бењтарин хатокорон тавбакунандагонанд, аз ин рў, њаргоњ шогирд муртакиби хатое гардид, дар натиља пушаймон шуда, узрхоњї намуд, ўро мебахшад. Омўзгори муваффаќ њамеша худро мавриди муњосаба ќарор медињад, ки оё дарсро он тавре ки лозим аст, ироа кардааст ва ё муомилааш бо донишомўзон оќилона аст ва ё бо асабоният ва пархошгарї њама донишомўзонро озурдахотир сохта, фазои маънавии синфро бо муњити ноњинљор мубаддал намудааст. Омўзгори муваффаќ руњияи интиќодпазире дорад, зеро то интиќоди солим набошад, ислооњот ба вуљуд намеояд ва омўзгор бисёр ниёзманд аст, то интиќодњои солими донишомўзон, омўзгорон ва аъзои идорї ва тадрисии мактабро ба хубї ва бо саброна бишнавад ва дар фикри ислоњи камбудињояш бошад. Омўзгори муваффаќ босабру тањаммулпазир мебошад, зеро бо шогирдони гуногунхуйе бархўрд менамояд, шояд иштибоњоти зиёде аз љониби онњо сурат гирад, ки бидуни тањаммул ва сабр идома додани дарс номумкин аст.

Омўзгори муваффаќ њамеша худро мавриди муњосаба ќарор медињад, ки оё дарсро он тавре ки лозим аст, ироа кардааст ва ё муомилааш бо донишомўзон оќилона аст ва ё бо асабоният ва пархошгарї њама донишомўзонро озурдахотир сохта, фазои маънавии синфро бо муњити ноњинљор мубаддал намудааст.

то донишомўзонро њамеша мунтазири фаро расидани соати дарсии навбатиаш бошанд. Омўзгори муваффаќ њангоми тадрис нишоти руњї ва оромиши худро њифз менамояд, то донишомўзон дарсро бо камоли оромишу хотири роњат љазб карда тавонад. Омўзгори муваффаќ ба ваъдањояш вафо мекунад ва он чи дар синф бо донишомўзон ваъда намудааст, њаргиз тахаллуф намекунад, чун ваъдахилофї аз аломатњои мунофиќон ба шумор меояд. Омўзгори муваффаќ аз ќазовати ноодилона парњез менамояд, зеро ин гуна ќазоватњо сабаби ба вуљуд омадани ихтилоф, кинаю адоват ва адами эътимод мегардад. Омўзгори муваффаќ роздори донишомўзон аст ва њељ гоњ мушкилоти шогирдонро дар мазњари ом бозгў намекунад ва ба донишомўзон собит месозад, ки асрори зиндагии худро бо камоли итминон баён кунанд, то омўзгор ба рафъи мушкили онњо иќдом намояд. Омўзгори муваффаќ истеъдодњои нуњуфта дар шахсияти донишомўзонро шиносої карда, ба сїи ояндаи нек рањнамої менамояд, то донишомўзон аз тамоми истеъдодњояшон бањра бигиранд. Омўзгори муваффаќ мавзуъњои бемаврид ва ифротиро дар синф матрањ намекунад. Омўзгори муваффаќ барои афзоиши огоњињои худ мекушад ва њамеша китобњои марбут ба риштааш ва умумиро мутолиа менамояд. Омўзгори муваффаќ ќотеъ ва љиддї буда, оќилона ва љиддї ба ќазоё (рўйдодњо ) бархўрд мекунад (Албатта ќотеият ба маънии хушунат нест, балки омўзгори муваффаќ медонад, ки дар кадом маврид љиддї буда, чї ваќт аз гузашт кор бигирад). Љалолиддин МИРЗОЕВ, сокини шањри Душанбе

БЕЌАДРИИ ОДАМ Ќиссаи муборизаи беамони сардори ШВКД- и ноњияи Њисор Валиљон Табаров ,прокурори ноњияи Њисор Абдуќањњор Шамсов, муовини прокурори Њисор Анвар Шулашов, прокурори ноњияи Шањринав Рањмоналї Эмомов, муовини прокурори Шањринав Эмом Муродов, раиси Суди ноњияи Шањринав Муњаббат Саидова бо арўс Савриниссо Турсунзода, ки духтари бокира монданаш баъди 37 рўзи арусї дарди сари мансабдорон шуда, моњияту сатњи нињодњои њукуматї дар ин минтаќаро рўи об баровард... "Њич сирре пўшида боќї нахоњад монд".

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

"Он чї ба сари ман омад, набояд бар сари дигар духтарони тољик биёяд. Арўсии сангини маро набояд, њич духтари Тољикистон бинад, њатто духтарони њамин прокурорњо. Барои њамин бо умеди бахшиши падару модари азиз ва акањои мењрубонам, њар чї ба сарам омад, як - як наќл мекунам. Бигузор њама донанд, ки мансабдорони беинсоф нисбати як духтари тољик чї кор мекунанд...". Савриниссо Турсунзода

Ноншиканї Охирњои тирамоњи соли гузаштаи 2012 ба хонаамон, ки дар дењаи Нољии болои Њисор аст, мењмон омад. Волидонам онњоро мисли њар мењмони дигар пазирої карда, дастархон оростанд. Онњо хостгорњо аз дењаи Њосилот (Болшевики пештара) будаанд, ки якљоя бо фарзандашон Љамшед ном љавон омада буданд. Падари бузургворам, ки соњиби нуњ фарзанди болиѓ њастанду аллакай шаш тўйи арўсиву домодї барпо намудаанд, аз омадани домодшаванда каме нигаронї карданд. Чун расми мардуми мо нест, ки домодшаванда ва он њам бори аввал бо хостгорњо ба хонадони духтар биёяд. Аммо як хеши падарам, ки хостгорњоро њамроњї мекард, зиёд талош меварзиду восита шуд. Ў ба волидонам гуфтааст, ки "...18 сол боз бо ин одамњо њамсоя њастаму нону намакхўрем... бо холаи Муслима апаву хоњар шудаем...". Ќисса кўтањ, тавассути апањоям ба ман расониданд, ки падарам розигии маро мепурсад. Дар љавоб гуфтам, ки "албатта, ихтиёри ман дар дасти ќиблагоњ аст, аммо ин одамон ношиносанд...". Баъдтар фањмидам, ки он рўз волидонам њам хеле неву нестон кардаанд, зеро тавони боз як тўйи арусї карданро надоштанд. Охир, як моњ пештар, аниќтараш 17-уми ноябри соли 2012 дар хонаи мо туй буду барои бародаронам ду келини нозанин фуроварда будем. Он рўз дилам сахт дар таппиш буд. Аз як љониб, бо аќл дармеёфтам, ки мисли духтарони дигар бояд шавњар кунаму оила бунёд намоям, аз тарафи дигар, њамсари нафаре, ки ўро наѓз намешиносї шудан, бароям кори сабуку бехирадона менамуд. Хуллас, баъди исрори зиёди хоњарону модарам розї шудам, ки бо Љамшед Расулов издивољ кунам. Худо шоњид аст, ки он рўзњо хурсанд будам, мисли духтарони дигари тољик, ки дар орзуи барпо кардани туйи арусї њазорон умеду ормон дар дил доранд . Баъди ин тибќи суннат, нон шикастанду маслињати љињози арусї карданд...

Туйи арусї Тайёрї ба тўй оѓоз шуд. Ќудои нави падарам шарт гузошт, ки туй бояд то соли нав барпо шавад, аммо падари мењрубони ман шароит надошт. Охир, баргузор кардани тўи сеюм дар як сол кори осон нест. Маљбур шудам, ки аз хеле хоставу орзуњои духтариам даст кашам, то падару модар ранље набинанд. Як миќдор молу љињози арусї тайёр шуду санаи туйро маълум карданд.

Саргузашти арўси њисорї «

Он шаб чанд бор бе зарурате дастонамро тоб дод... Билахира, маро дар бистари њамсарию ўро рўи замин хоб бурд. Ин ањвол се рўз давом дошт. Аз чї бошад, ки зуд хобаш мебурд. Дар хобаш мисли кўдак буд... Сурхии чашмонаш њам мегузашт... Гоње фикр мекардам, ки шояд сабаб бетаљрибагии мо бошад, гоње шубња мекардам, ки...

Мо рўзи 22-юми декабр маъракаи хешу табор ва мардумро додем. Њамон рўз барои дугонаву њамсинфонам зиёфат оростам. ...Њамон шаб моро никоњ карданд. Рўзи дигар бо дуои падар маро ба хонаи шавњарам гусел намуданд.

Келини хонадон Зиндагии ба ном мустаќилонаи мо рўзи 23 - юми декабр оѓоз гашт. Оилаи Расуловњо аз хонадони мо фарќи зиёд надошт. Хусуру хушдоманам се писару ду духтар доштаанд. Љамшед писари дуюмашон будааст. Дар хона њамчунин келинашон, ки панљ сол пеш фуроварда будаанд, зиндагї мекард. Њамаашон бо эњтиром ба саломам омаданд, ман њам эњтиромашонро баљо овардам. Фикр мекардам, ки хонаи арўсиям пури нур бошад, зери пардаи чодар меболидам... Шаби аввал њамроњам модар ва апаам истоданд.

"Банд" Рўзи дигар онњоро ба хона гусел кардаму ба корњои рўзѓор машѓул шудам. Љамшед рўзона ягон маротиба наздам наомад. Баъди шом моро танњо монданд. Бо гузашти чанд соати гуфтугузор, Љамшед коре кард, ки сахт ба ташвишам овард. Ў нохост гулўямро бо ду дасташ сахт фишурд. Худро аз дард канор гирифтам. Фикр кардам, ки шояд ба ин восита "алови чашм мегирад"... Он шаб чанд бор бе зарурате дастонамро тоб дод... Билахира, маро дар бистари њамсарию ўро рўи замин хоб бурд. Ин ањвол се рўз давом дошт. Аз чї бошад, ки зуд хобаш мебурд. Дар хобаш мисли кўдак буд... Сурхии чашмонаш њам мегузашт... Гоње фикр мекардам, ки шояд сабаб бетаљрибагии мо бошад, гоње шубња мекардам, ки... Он се шаб чанд бор латукўбам кард. Дар бистари њамсарї кори шаб даст тофтан буду бо њар усуле роњи нафасамро танг кардан.... Чї кор карданамро намедонистаму зор - зор мегирйистам.

Волидони шавњарам низ ба ташвиш афтоданд. Њар бори танњо мондан аз Худованд илтиљо мекардам, ки бахти моро сафед гардонад. Рўзи сеюм хушдоманам таънаам зад, ки чи бало дорї боз... Ќариб аз њуш мерафтам. Рўзи 28-уми декабр соати таќрибан 10 и рўз буд, ки падарам, бародарам Умед ва апаам ба дидорбинї омаданд. Бо даромадани онњо фањмидам, ки баъди занги хусуру хушдоманам омадаанд. Худо њич падару бародарро ба ин рўз гирифтор накунад, рангу рўи паридаи падари пирамро дида, дилу љигарам об шуд. Аз њаёву гиря натавонистам ба ягон суолаш љавоб дињам... Бародарам Умед ин њолатро дида, ману Љамшедро ба хонаи арўсиамон даровард. Бо азобе худро ба даст гирифта, асли воќеаро ба ў гуфтам, пайи хуносомњои дасту гарданамро нишон додам. Љамшед тавони ягон сухан гуфтанро надошту хомўш буд. Он рўз байни волидонамон маслињат шуд, ки "инњоро хондан лозим аст, чунки банд афтодааст". Бо њамин мулло Ањмад ном одамро аз дењаи Тўда оварданд, то моро хонад. Мулло Ањмад, ки марди таќрибан 70 солае буд, одами хирадманд менамуду њардуи моро чанд бор якљоя хононда, насињат кард. Як њафта пас, баъди дуохонї тоќат накарда бо гиря гуфтам, ки "бобои мулло, хондан хеле хуб аст, аммо инљо кор дигар аст, кори Љамшед ба хондан буд намешавад" ... (давомаш дар шумораи оянда)

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

МУРАД ИН ЗИНДАГЇ

"Шукронаи ин озодиву ободї ва дастовардњои Тољикистони соњибистиќлол кунед…" Ин шиори њамарўзаи телевизионњои давлатї маро водор кард, ки як бор бо дастовардњои замони истиќлолият шинос шуда, "шукрона" намоям. Аммо хеле фикр кардам, ки пеш аз њама бояд аз чї шукрона кунам: аз волоияти ќонун!? Аз шахсиятпарастї ва ё аз сохтакорињо!? Ва ба хулосаи аниќ омадам, ки бояд ба якчанд чизњо шукрона намоям, вагарна шукрона накардан гуноњи нобахшиданист назди наслњои њозираву оянда. Пеш аз њама ба баргузории ин маъракаи муњими сиёсї - интихоботи президенти бояд шукрона намоем?! Шукрона ба он хотир, ки чунин интихоботи хомўшу сохтакорї дар кишваре ба ном Тољикистон баргузор мешавад, ки њатто назирашро дар љањон шояд кам давлатњое дида бошанд ва ё давлатњои Аврупо мумкин дар њаёташон њам набинаду ба кишвари мо "њасад" бурда бо "њайрат" њам нигоњ кунанд. Шукрона кунем, ки имрўз беш аз як миллион муњољирони тољик дар Русия њастанд ва њамасола беш аз 1000 тобути онњо ба ватан меояд. Бо ин њама муњољирон солона зиёда аз 3 милииард доллар равона карда, чархи иќтисодро гардон мекунанд. Њукумат њамаи инро ба назар гирифта, бо мустаќар кардани пойгоњи Русия дар Тољикистон он ќадар дар бораи њимояи њуќуќи муњољирон талош варзад, ки… кишварњои њамсоя бе додани ин гуна имтиёзњо барои муњољиронашон дар Русия соњиби имтиёзњои бештару бењтаре шуданд. Шукрона кунем, ки имсол дар Тољикистон 10 парвандаи љиної нисбати ВАО ва рўзноманигорон кушода шудааст ва созмонњои байналмилалї ин гуна ќазияњоро дар Тољикистон аломати набудани фишор ба матбуот ва озодии мутлаќи баён унвон мекунанд ва маќомот бояд хостори боз њам бештар кушодани чунин парвандањо шаванд, зеро ки метавон бо ин роњ сармоягузории хориљиро зиёд кард ва сармоягузорони хориљї њам матбуотро омўхта, ба демократияи кишвари мо бањои баланд медињанд. Махсусан парвандаи зиёиён бо рўзноманигори "Азия - плюс" њамаро "ќоил" кард. Шукрона, ки ќариб 6 моњ дар торикистон зиндагї мекунем ва миннатпазир аз масъулин, ки тўли ду дањсола ин масъаларо њал намекунанд. Дар асл нигарем, њукуматдорон ѓамхорї моянд. Зеро ки агар барќ

Шукрона. Аз "памперс"? шавад, мардум телевизорро тамошо карда, њар гуна хабарњои бањудаву бењуда ва пешравињои дигар давлатњоро шунида аз ин "пешравињо"-ву дастовардњои кишвар дилгир мешаванд. Махсусан шабакањои Тољикистонро аз љумлаи камтарин шабакањое дар љањон дидан мумкин аст, ки фаќат як нафарро таблиѓ мекунанд ва ин њам дастовардњоро ба номи як нафар унвон медињанд, ки ростї, аз њад гузаштаву дигар боварнокарданї њам ба назар мерасад. Наход танњо як нафар зањмат кашаду дигарон њама…. коре накунанд ва саволе пайдо мешавад, ки набошад чї даркор ин ќадар вазиру кабирон ва …. Анна дар њамин ваќт набудани барќ ба мардум фоида дорад , зеро ки дар урфият њам мегўянд, ки "набинаму насўзам". Илова бар ин шабакањои давлатї аз њисоби буљаи халќ фаъолият намуда, ягон барномаи диданї надоранду ба пахшњои махсус аз љараёни сафарњои кории роњбари давлат ва тарѓиби "памперс" гўё вазифаи худро анљомида мењисобанд. Шукрона аз "памперс"?

Дафтар дар Тољикистон Дафтари САЊА дар Тољикистон (Шўъбаи оид ба ВАО) рўзномањои манфиатдори љумњуриявии иљтимої-сиёсии Тољикистонро љињати ширкат дар озмун барои гирифтани кўмаки техникї (10,5 тонна коѓаз барои чоп), ки ба рушди нашрия ва инкишофи устувори молиявї равона карда шудааст, даъват менамояд. Дар озмун танњо он нашрияњои мустаќили иљтимоиву сиёсї иштирок карда метавонанд, ки теъдоди як дафъаинаи нашрашон на кам аз 2500 нусха буда дар бозор дар

Шукрона, ки чунин роњњои обод ва ягона дар љањон дорем. Ин роњњо, ки бо маблаѓњои грантї ва ќарз сохта шудаанду оянда бояд аз њисоби мо ќарз баргардонида шавад, ба як ширкат дода, аз тамоми андозњо озод кардем, ки ин таљриба воќеан њам дар љањон "нодир" аст. Аз ин роњи пулакї моњона њудуди 6 миллион доллар маблаѓ аз њисоби халќ љамъоварї мешавад. Дар замимаи он пешнињоди дигар њам ба сарам зад, ки агар масъулин нафаскаширо њам пулакї намуда, ба ягон ширкат дињанд ва ё ба пои нафароне, ки дар роњњо роњ мегарданд њисобченкунак насб карда аз рўи он маблаѓ гиранд, ростї, кирои "шукрона" кардан дорад... Шукронаи чунин парлумон намоем, ки барои манфиатњои мардум "ду пойро дар як мўза монда" њама ќарору ќонунњоро якдилона ва бе бањсу "каллакафониву курсишиканї" ќабул мекунанду њатто соњибмулкро њам намепурсанду бе ягон дудилагї ва боодобона тугмаро пахш мекунанд. Дар баробари ин шояд пиртарин парлумон дар љањон бошад, ки њамагї насли замони Шўравианд.

Шукрона кунем, ки танњо дар Тољикистон "артиши камбаѓалон" вуљуд дораду ягон фарзанди вазиру кабиру саѓир дар артиш хизмат намекунанд. Ва њам шояд ягона артиш дар Осиёи Марказї ба шумор меравад, ки њамасола тариќї "облава" љавононро аз кўчаву паскўча дошта, ба ќисми низомї мефиристем ва боз њам бештар фарзандони камбаѓал ба дом меафтанд... Шукрона кунем, ки фарзандони мансабдор љиноят содир кунанд њам ба Олмон парвоз мекунанду касе аз масъулин љинояткорро на медорад ва на љои љинояткорро медонад. Ќонун њам гўё дар Тољикистон барои камбаѓалон аст. Шукрона кунем, ки дар мактабњои давлатї барои тањсил маблаѓ мепардозему њатто таъмири онро њамасола аз њисоби волидайн мекунем. Њатто боз бо њашар њам барои фарзандонамон мактабњо месозем. Аслан мо ду маротиба маблаѓ медињем, аввалан, тариќи андоз маблаѓи мо ба соњаи маориф равона карда мешавад ва баъдан бо кўмак ба сохтмону таъмири мактабњо. Шукрона, ки дар соњаи маориф умуман аз кўдакистон сар карда, то макотиби олї ягон хел "корупсия" нест... Шукрона кунем, ки кодекси андоз ба соњибкорон имтиёзњои зиёде додаасту соњибкорон бо дасту дили гарм ба фаъолияти соњибкорї машѓул шуда, умуман "банкрот" нашуда истодаанд. Шукрона кунем, ки маоши пастарин мегирем, вале мањсулотро бо нархи давлатњои пешрафта харидорї намуда, зиндагї мекунем... Боз ба чї бояд шукрона кунем!? Шояд ман фаромўш кардам!? Шарафи ЌИЁМПУР

давоми на кам аз як соли охир фаъолият доранд ва инчунин дорои сабти давлатї ва наќшаи мушаххаси пањнкунї мебошанд. Шакли арзномаро метавонед аз нишонии зерин дастрас намоед: Дафтари САЊА дар Тољикистон Нишонї/ Тел: кўчаи Ањмади Дониш, 18а Душанбе, Тољикистон +992 (37) 2265014/15/16/17/18 Матни электронии арзномаро метавонед ба нишонии зерин мурољиат карда дастрас намоед: Farrukhsho.Dzhunaydov@osce.org Арзнома бояд ба Дафтари САЊА дар Тољикистон ва ё намояндагии минтаќавии дахлдор пешнињод карда шавад, вале на дертар аз таърихи 01 ноябри соли 2013. Арзномањои баъди мўњлати мазкур пешнињодгардида мавриди баррасї ќарор намегиранд.

ДАРДИ МИЛЛЇ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

варњои дигар Аврупо бархўрдор буд, вале њоло њам натавонист муваффаќ бошад. Аммо роњи Гурљистонро муайян кард ва дигар гумон аст президенти тозаинтихоб аз ин роњ ба самти Маскав баргардад. Михаил Саакашвилї дар охирин рўзи шумориши овози интихобкунандагон ва эълони пурўзии Маргвелашвилї гуфт, ки мардум акнун муддате аз вуљуди ў истироњат кунанд, чун хеле хаста шуданд. "10 сол пеш ман ба шумо саёњат ба ояндаро пешнињод карда будам, вале ваъда надодам, ки то охир хоњем рафт. Ин як саёњати басо љолиб буд ва ин оянда имрўз фаро расид. Ва он мутааллиќ ба шумост",-гуфт ў. Ба дигар маънї, вай бар ин умед аст, ки роњи ў идома дорад ва Гурљистон аз њаракат ба сўи Ѓарб пас намегардад.

"Орзуи гурљї": роњ ба кадом самт? Георгий Маргвелашвилї 44-сола буда, унвони илмии академикї дорад, вале дар Гурљистон шахсияти чандон матрањ нест. Эњтимол меравад мардум ба ў танњо ба хотири номзади љунбиши таъсисдодаи сарвазир Инонашвилї "Орзуи гурљї" буданаш овоз додаанд. Дар аввалин суханронии худ баъди эълони пирўзиаш дар интихобот гуфтааст, ки акнун роњ барои амалї гардидани барномањои "Орзуи гурљї" њамвор шуд. Вале њоло њам рушан нест, ки ин роњ Гурљистонро ба Ѓарб бурданист ва ё бозпас ба замони швернадзеии маскавгарої. Дра айни замон ягона касе, ки аз интихоби Маргвелашвилї изњори норо-

Интихоби гурљї: роњ ба Аврупо ё бозгашт ба Русия? Ба дунболи пирўзии Илњом Алиев дар интихоботи Озарбойљон, ки се њафта пештар доир шуда буд, дар љумњурии дигари минтаќаи Ќавќоз-Гурљистон сокинонаш сарвари худро интихоб намуданд. Бар хилофи Озарбољон дар Гурљистон њокимият иваз шуд. Михаил Саакашвилї мўњлати конститутсионии будубошаш дар ќудратро пушти сар гузошт ва љойро ба шахси дигар, Георгий Маргвелашвилї холї кард. Аммо дар Озарбойљон ин кор сурат нагирифт. Илњом Алиев, ки маснади президентиро аз падар мерос гирифта буд, ин бор њам дар ќудрат монд. Эътирози мухолифонро љомеаи љањонї нашунид, њатто ин садо аз заъф дар дохили кишвар низ ношунаво монд. Аммо Гурљистон ягона љумњурии Ќафќоз аст, ки чї дар гузашта ва чї имрўз дар талошњои истиќлолхоњиву рушди љомеаи шањрвандї ва демократия улгу на танњо дар минтаќа, балки дар ќаламрави собиќ иттињоди Шўравї буд. То њол аввалин тазоњуроти густардаи мардум дар таърихи 9 апрели соли 1989 ба хотири касби истиќлолият, ки аз љониби артиши ваќти Шўравї ба хоку хун кашида шуда буд, аз ёдњо фаромўш нашудааст. Он аввалин талош чашми нерўњои ислоњталаб ва муборизро дар сар то сари империяи пањновари Шўравї боз кард ва шояд баъди он дар Боку бо бањонаи саркўбии арманињо ин гуна шўриш оѓоз шуд, ки он низ берањмона пахш карда шуд. Мањз њамин гуна иќдомот пояњои империяро заъиф сохт ва тадриљан онро ба суќути деринтизор овард.

Нафрат ба Русия ва русњо Аслан њама кишварњои Ќафќоз њисси нафрат ба Русия доранд, вале ин эњсос дар Гурљистони замони Саакашвилї болотар аз дигарон буд. Мањз њамин русситезї буд, ки аз охири солњои навади асри гузашта нерўњои ба њам мухолиф дар дохили ин кишвар ба љони њам доровехта буданд. Зимоми њукумат гоњ ба дасти дессидентњое чун Звиад Гамсахурдия ва Љаба Иосилианиву Тенгиз Китованї мегузаш ва гоњи дигар "кардинали сафед"-и Шўравимаоб Эдуард Швернадзе онро соњибї мекард. Аммо бо гузашти бештар аз як дањсола аз замони истиќлолияти давлатї Гурљистон роњи рушди худро муайян кард. Михаил Саакашвилї бо идомаи андешањои русситезиву ѓарбгароии Гамсахурдия њокимият омад, як љанги

хунин бо Русияро низ бо шикаст њам бошад пушти сар гузошт. Вале ба зону назад. Њарчанд президенти ваќти Русия Дмитрий Медведев мегуфт соати дигар кифоя буд, ки низомиёни рус дар остонаи Тифлис ќарор гиранд, вале ин њам ѓурури гурљигии Саакашвилиро нашикаст ва мардуми гурљї њам сари таъзим фуруд наёварданд. Чун ба таърихи замони истиќлолияти Гурљистон менигарем, мебинем, ки аз аввалинњо шуда истиќлолияти оѓўшта ба хун насиби мардуми гурљї шудааст. Бедории шуури миллї њатто натавонистааст садди роњи хушунатњои дохилї шавад, вале агар нек тањлил шавад, решаи онро дар берун аз ќаламрави ин кишвар метавон пайдо кард. Ба њар њол саркардагони љангњои дохилї касоне будаанд, ки собиќаи тўлонии зиндоншинї доштаанд, вале баъдан аз зумраи адибони маъруфу олимони шинохтаи ин кишвар мањсуб мешудаанд. Яке аз инњо Љаба Иоселианї буд, ки аз синни 22 - солагї барои дуздї, авбошї ва ѓорату куштор се маротиба аз њуќуќи озодї мањрум шуда буд. Аммо дар зиндон машќи нависандагї кард ва муваффаќ гардид. Ин буд, ки бо кўшиши љомеаи адибони кишвар ќабл аз ваќт аз мањбас рањо шуд ва муддате пас бо њимояи рисолањои илмї ба пояи доктори улум расид. Мегўянд вай дўсти замони бачагии нависандаи шуњратёри гурљї Нодар Думбадзе буд ва ин адиби оламшумул образи ўро дар шахсияти "дузди ќонунї" Лимон Девдарианї дар романи машњури худ "Парчамњои сафед" офарид.

Гамсахурдиа, Иоселианї ва дигарон Иоселианї ташкилкунандаи гурўњи миллигарои њарбии "Мхедрионї" буд, ки дар чандин амалиётњои низомї дар дохили Гурљистон иштирок дошт ва дар сари ќудрат овардани Швернадзе наќши калидї ифо кард. Баъдан Звиад Гамсахурдиа ўро зиндонї кард, вале гурўњи "Мхедрионї" ба њабсхона њамла бурд ва сарвари худро озод намуд. Вай бо Тенгиз Китованї, ки баъдан вазири дифои Гурљистон њам шуда буд, бо Швернадзе пайвастаанд. Аммо њамин Швернадзе Иоселианиро ба ватанфурўшї муттањам намуд ва гурўњи "Мхедрионї"-ро аз фаъолият боздошт ва сарварашро додгоњ 11 сол роњии зиндон кард. Вале

Чун ба таърихи замони истиќлолияти Гурљистон менигарем, мебинем, ки аз аввалинњо шуда истиќлолияти оѓўшта ба хун насиби мардуми гурљї шудааст. Бедории шуури миллї њатто натавонистааст садди роњи хушунатњои дохилї шавад, вале агар нек тањлил шавад, решаи онро дар берун аз ќаламрави ин кишвар метавон пайдо кард.

Як сабаби тарки вазифа аз љониби Иванашвилиро тањлилгарон дар он мебинанд, ки ѓарб ва Амрико дар симои ў одами худиро надиданд. Аз љумла Николай Силаев, сармутахассиси Маркази омўзиши Ќафќоз ва амнияти минтаќавї мегўяд "эътилофи "Орзуи гурљї" шояд чандон поянда ва пурбаќо набошад, аз он ки њайати он хеле гуногунфирќа аст".

баъде се сол аз љониби Швернадзе авф шуд ва се сол баъди дигар вафот кард. Звиад Гамсахурдиа низ нависанда, олим ва мањбус буд. Шахсияти милигаро ва аввалин толиби истиќлолияти Гурљистон аз Иттињоди Шўравї буд, ки дар талаби худ билохира муваффаќ гардид. Гамсахурдиа дар остонаи баргузории њамапурсї оид ба истиќлолият гуфта буд: њар касе зидди истиќлолият овоз медињад, аз њуќуќи шањрвандии Гурљистон мањрум хоњад шуд. Ин буд, ки 98,93 дар сади сокинон ба љонибдорї аз мухторияти Гурљистон овоз доданд. Гурљистон дар Ќафќоз аввалин кишврае буд, ки институти президентиро ташкил дод ва аввалин президенти он њамон доктори илм ва зиндонии собиќ Звиад Гамсахурдиа буд. Њарчанд баъдан бо пуштибонї аз ГКЧП обрўи сиёсии худро бохт, вале дар бедории афкори мардумаш наќши бориз ва садои шунаво дошт. Тањлилгарон сари арзёбии андешањои зиддирусии сарварони ваќти Гурљистон болоравии эњсоси зиддирусиро ба Звиад Гамсахурдия нисбат медињанд ва мегўянд мањз талошњои истиќлолхоњї ва њокимияти каме бештар аз яксолаи ў боис гардид, ки Гурљистон бештар аз дигар љамоњири Ќафќоз ба Русия пушт гардонад ва роњи худро сўи ѓарб муайян кунад. Мањз њамин Гамсахурдия буд, ки аз аввалинњо шуда эътироз ба сурати гуруснашиниро бо талаби људоии Гурљистон аз њайати Иттињоди Шўравї ташкил намуд. Љонибдоронаш аз русзабонон таќозо карданд, ки ё бо гурљињо махлут шаванд ва ё ин кишварро тарк кунанд.

Саёњати ноанљом ба фардо Њам Иоселианї ва њам Гамсахурдиа таќдири фољеанок доштанд. Эдуард Швернадзе натавонист ниёзњои милли мардумро бароварда созад. Бо вуљуди хуни гурљиву андешањои нисбат ба дигарон миллигароёна доштан, вай дар солњои њокимияташ натавонист истиќлолияти воќеъии кишварашро аз Русия таъмин кунад. Мањз њамин боиси он гардид, ки Саакашвилї ба пирўзї расад ва ин пирўзї оѓози беанљом ба зиддияти ошкоро бо Русия шуд, вале тамоили ѓарбгароии Тифлиси замони Саакашвилї низ ба иллати муќовиматњои дипломатии Русия чандон комёб нагадид. Њарчанд аз пуштибонии ошкорои Кохи Сафед ва киш-

њатї кард, президенти амалкунанда Михаил Саакашвилї буд. Вай гуфт, ки интихоби ў монеъае ба рушди Гурљистон хоњад буд. Вале ба њаводоронаш ваъда дод, ки дар кўтоњтарин фурсат ба ќудрат бармегардад. "Барои Гурљистон зулмот он замон фаро мерасад, ки агар он аз интихоби худ ба самти сохтори аврупоии рушд ва НАТО баргардад. Халќи Гурљистон набояд иљозат дињад, ки кишвар бори дигар ба самти АвруОсиё баргардад. Сарвазир Бидзина Иванишвилї бо изњори назари худ дар ин бора, ки њукуматаш имкониятњои АвруОсиёро назорат мекунад ва меомўзад, иштибоњи бузург кард"-гуфт ў дар сўњбат бо "Кавказская политика". Эътилофи "Орзуи гурљї" бо сарварии нахуствазир Бидзина Иванишвилї рўи кор омада буд ва дар асл њадафи худро дар барандозии Михаил Саакашвилї аз маснади президентї медид. Ин эътилоф то ин замон муваффаќ шуда буд, ки чандин тан аз наздикони Саакашвилиро ба љурми ришваву шиканља ва љиноятњои дигар боздошт ва паси панљара кунад. Њоло баъди расидан ба ќудрати том президенти амалкунанда бим аз он дорад, ки таъќиби ў ва љонибдоронаш идома хоњад ёфт. Худи Бидзина Иванишвилї, ки аз сарватмандтарин шахсони Гурљистон аст, изњор дошт, ки баъди пирўзии намояндаи эътилоф ва таъин гардидани сарвазири нав аз маќомаш канор хоњад рафт. Як сабаби тарки вазифа аз љониби Иванашвилиро тањлилгарон дар он мебинанд, ки ѓарб ва Амрико дар симои ў одами худиро надиданд. Аз љумла Николай Силаев, сармутахассиси Маркази омўзиши Ќафќоз ва амнияти минтаќавї мегўяд "эътилофи "Орзуи гурљї" шояд чандон поянда ва пурбаќо набошад, аз он ки њайати он хеле гуногунфирќа аст". Ба њар сурат гумон аст Тифлис роњи созиш бо Маскавро биљўяд ва зањамоти чандинсолаи њамоиш бо Ѓарб, ки Саакашвилї карда буд, барбод равад. Гумони ѓолиб он аст, ки Русия дар интизориаш аз он ки равобиташ бо Гурљистон баъди интихобот бењбуд меёбад, ноком мемонад. Зеро ихтилофи назарњои сиёсиву амниятї миёни ду кишвар ба њадде бузурганд, ки барои њаллашон солњо лозиманд.

Бобољони ШАФЕЪ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

Дуруд, ба ањли эљоди "Нигоњ"! Инак матлаберо пеши дидори гиромиатон мегузорам, ки ѓайричашмдошт менамояд. Ба гумони инљониб, ба њайси як шахси корозмуда мо бояд корњои шоёни Президентро тавсиф карда битавонем. Банда ки ин ситоишњоро пеши рўйи хонандагони "Нигоњ" меоварам, самимї буда, ношї аз чоплусиву вобастагї наянд, зеро на маъмурияте дорам, на унвони њукуматие, ба гунаи "корманди шоиста ва ва…", њама огањед, ки бознишастам ва талоши маош аз муассисаи беруни њукумат дорам. Ва иродати Эмомалї Рањмон дар корњое, чун сарафрозона воистодан дар муќобили авлодони Чингизу Темур, њеч надонистани амбитсияњои шовинистњои узбакистонї бояд сутуда шаванд. Ин навиштор барои тарбияти худогоњии таборї низ созгор хоњад буд. Умед аст, ки онро дар њафтаномаи дўстдоштаниамон ба интишор мерасонед.

Бо сипосу таќдими эњтиром, Зафар МИРЗОЁН Дар ин фурсат љаноби Эмомалї Рањмон, Президенти Тољикистонро ситоиш мекунам, ситоиши самимї, ки бад - ин васила мехоњам дидори њамвандонро ба нукоте нигаронам, ки ѓолибан дар пиромуни он камтар сухан гуфта мешавад. Инљониб таваљљўњи хонандаи гаронмояро ба он корњои шоёни љаноби Эмомалї Рањмон љалб карданиам, ки сарнавиштсозу наљотбахшандаи њуввияти миллии тољикон мебошанд. Пеш аз њама шоёни ёдоварист, ки миллати тољик њанўз аз замонњои фарошўравї фарогири нестшавї буд. Гарчи донишиёни мо пайваста бо ифтихор гуфтаанд, ки дар замони њукуматронињои сулолањои турктабори ѓазнавиву темуриву манѓитї, забони дарбор тољикї буд ва њама дарбориён бо тољикї гуфтугў доштанд, ќозињову дабирони девонњо аз тољикон буданд ва монанди он… Аммо ин њама маънї надошт, ки туркони темуриву манѓитї тољиконро дўст доштанду барояшон шароити зисту эљод фароњам оварда буданд. Тољикони бодонишро дар мартабаи ходимї кор мебурданд, вале тўдањоро аз заминњояшон ба сўйи кўњпорањо мекўчонданд, шањрњоро аз тољикон холї карда, ба љояшон аз туркону туркманон шањрнишинон пайдо мекарданд. Бад - он гуна, ки амири манѓитї бо бањонаи кўчондани шиъиён, дар баробари ирониён тољиконро низ аз Марв (Мари) кўчонда, ба он шањр туркмонњоро љойгузин намуд. Њама медонанд, ки зери сиёсати интернасионализми сотсиалистї ќавмњо ба миллати ягонаи шўравї

ТАШАББУСИ ИНФИРОДИИ Аз мушоњидаву мутолиањо пай бурда метавон, ки Президент Эмомалї Рањмон бо кадом иродаву нерўи устувор дар талошанд , то њаќќи тољиконро аз панљаи азаматхоњони љањолатпешаву нотавонбин бистонанд, њунари дипломатї ва нозукбинии сиёсиро барои нигањбонии бегазанди Ватан аз бузургманишони минтаќа ва ифротгароёни мазњабї бо мањорати вижа ба кор мебаранд. Дар баробари ин бо чењраи пуриродат, ѓурури миллии ориёї, чун сарафрозшерони торих дар пеши нокасон сари таъзим фуруд наовардан ва кишвари худро аз дигарон кам надидан, ойини марди кўњнишини тољик аст, ки рафтору кирдори љаноби Эмомалї Рањмон гўёи он аст (Тољикон њама кўњнишинанд).

Ситоиши Президент Эмомалї Рањмон табдил мешуданд ва ин раванд ба вижа дар миёни ќавмњои хурд, аз љумла тољикон босуръат љараён дошт. Бояд бедуни кадом дудилагї гуфт, ки пас аз соњибистиќлол гаштан, на њама орзўмандони маснади президентї талош доштанд, ки аз миллат, ифтихору ѓурури миллї, аз њуввиятсозии миллї сарбаландона суханронї кунанд ва хостњои миллиро дар миёни дигар ќавмњои њавза нигањбонї намоянд. Яке коммунистгарову тарсу буд, дигареро маниши русгароиву музофотпарастї чираманд буд, севвум, дингаро ва савдоии интишори дини мубини ислом дар минтаќа буд, чањорум, мехост бо каланд кишвару мардумашро дорову доно созад ва монанди он… Дар пушти бархе аз эшон нерўњое дар беруни Тољикистон ќарор гирифта, мехостанд тарњњои сиёсиву иќтисодии давлати худро дар минтаќа татбиќ намоянд. Аммо љаноби Эмомалї Рањмон бо вуљуди дар сарварии давлат навкор будан, аз чањор љониб, ба тањдиди дандонњои намоёни гургони бузургманиш, ба ошуфтагињои дар кўрароњи демократия эљодкардаи бегонагон, ба гумроњони пайваста бо бунёдгарони аморати исломї, нигоњ накарда, шиори хештаншиносиву худогоњии миллиро ба хотири худнигарии тољикон, бо азми устувор дар миён гузошт. Новобаста аз мушкилињо дар

Бархењо гумон доранд, ки барои Президент Эмомалї Рањмон, ба гунаи миллї баргардондани ному насаби худ осон буд ва аѓлаб ин амрро љуръати миллї намепиндоранд. Њол он ки аз љумњурињои осиёии Иттињоди Шўравии собиќ, касе чунин љуръатро накард (На Ислом Каримович, на Нурсултан Абишевич, на Аскар Акаевич, на Илхам Алиевич).

амри ба њам омадани тољикон, талоши нерўњои сиёњ барои муќобил гузоштани ѓайритољикон бо тољикон, Президент Эмомалї Рањмон Лоињаи Ориёиро пеши рўйи љомеа гузошт, ки ин андешаи нињоят хирадмандона буд. Ин лоиња (бузургдошти тамаддуни ориёї) ба пешгирии турксозии љомеаи тољикї ва љилавгирї аз имконияти исломисозии саросарии он нигаронида шуда буд, зеро ин ду хатар барои пурра аз байн рафтани њуввияти миллии тољикон наќши равшан доштанд. Гумон намекунам, ки аз миёни шахсиятњои дар талоши курсии сарвари Тољикистон буда, дар он замон касе ба ин андеша расида метавонист. Шояд аз ёди огањони матбуоти он замон нарафта бошад, ки аз роњи воситањои ахбори омма, ба вижа аз пушти ойинаи Фейсбук, бегонагони хориљї ва ѓайритољикони дохилї, ба ориёї будани гузаштагони тољикон зањрханду писханд мезаданд ва бад ин васила мехостанд тољиконро аз гузаштаи пурифтихорашон низ људо созанд. Аммо Эмомалї Рањмон, њамзамон бо кўшишу талошњои љавонмардона ба таълифи китоби пурмуњтаво дар мавзўи тољикон дар ойинаи таърих ва тамаддуни ориёињо пардохтанд, аз минбари баланди байналмилалї дар ин замина сухани бомадраку бодалел гуфтанд. Бархењо гумон доранд, ки барои Президент Эмомалї Рањмон, ба гунаи миллї баргардондани ному насаби худ

осон буд ва аѓлаб ин амрро љуръати миллї намепиндоранд. Њол он ки аз љумњурињои осиёии Иттињоди Шўравии собиќ, касе чунин љуръатро накард (На Ислом Каримович, на Нурсултан Абишевич, на Аскар Акаевич, на Илхам Алиевич). Президенти Тољикистон ин иќдомро ифтихормандона анљом дод. Низ тасмим гирифт, ки топонимњои садсолањо пеш бо дасти ишѓолгарони бадавї таѓйир дода, дубора тобишњои тољикї - форсии худро пайдо кунанд (ва њоло адвори миллатгаро дар нињодњои муњољирати мењнатии кишварњои њамкор кўшиш доранд, ки тољикон дубора насабњои русиро бипазиранд). Аз мушоњидаву мутолиањо пай бурда метавон, ки Президент Эмомалї Рањмон бо кадом иродаву нерўи устувор дар талошанд , то њаќќи тољиконро аз панљаи азаматхоњони љањолатпешаву нотавонбин бистонанд, њунари дипломатї ва нозукбинии сиёсиро барои нигањбонии бегазанди Ватан аз бузургманишони минтаќа ва ифротгароёни мазњабї бо мањорати вижа ба кор мебаранд. Дар баробари ин бо чењраи пуриродат, ѓурури миллии ориёї, чун сарафрозшерони торих дар пеши нокасон сари таъзим фуруд наовардан ва кишвари худро аз дигарон кам надидан, ойини марди кўњнишини тољик аст, ки рафтору кирдори љаноби Эмомалї Рањмон гўёи он аст (Тољикон њама кўњнишинанд). Дар миёни номзадњои имрўзин ба

ЯК ДАВЛАТСОЛОР

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

дохундањоро дидан мехоњанд. Шояд донишљўёни солњои 60 - 70 - уми садсолаи сипаришуда дар ёд дошта бошанд, ки дар миёни ифтихормандони стипендияњои олї (ленинї), аз ин навоњї бештар ба чашм мерасиданд. Онњо бехабаранд, ки тайи 40 соли ахир, масалан, дар навоњии водии Кўлоб, аз љумла, Данѓара, Ховалинг, Дашти Љам, Фархор, Мўъминобод донишиёну фарњангиёни овозаманди Тољикистон ба воя расидаанд. Пазируфтан ва ќоил будан ба истеъдоди фитрии шоирону нависандагони барљастае чун Ѓаффор Мирзо, Њабибулло Файзулло, Ашўр Сафар, Саидљон Њакимзода, Ѓоиб Сафарзода, Шоњмузаффар Ёдгорї, Абдуњамид Самад, Њаќназар Ѓоиб, Сафармуњаммад Аюбї, оњангсозони шинохта, ки бештар фориѓуттањсилони донишгоњњои мусиќии Маскаву Италия мебошанд, Хайрулло Абдуллоев, Фаттоњ Одина, Амирбек Мусоев, Миралї Достиев, Адњам Холиќов, Рустам Дулоев, њунармандону коршиносони овозаманди театру кино Њошим Гадо, Њабибулло Абду-

Аз расонањои хабарї пайваста ба нигар мерасад, ки гўё мањз бо сањлангории њукумат дар кишвари мо коргоњњои тавлидотї, фабрикањо, бунёд намегарданд, то ки мардум ба љойи кор таъмин бошанду муњтољи кордењони кишварњои дигар набошанд. Чунинњо бояд нахуст ба гирду атрофи кишвари худ нигоњи хирадмандона дошта бошанд.

маќоми президентї, ба чењраи шахсоне дучор меоем, ки омодаанд фардо Љумњурии Тољикистонро љузве аз кишвари њамсоягон бинанд ва гўё бад - ин васила метавонанд кишварро бо барќи арзон таъмин созанд. Ногуфта пайдост, ки барои чунинњо ѓурури миллї бегона аст ва онњо барои бароварда сохтани нафси худ омодаанд аз забони модарии хеш даст шўянд, номуси миллиро зери по гузоранд. Яке аз масъалањои сарнавиштсози тољикон масъалаи демографї мебошад, ки чуноне ба равшанї дида мешавад, ба ин нуктаи муњим љаноби Эмомалї Рањмон таваљљуњи вижа доранд. Дар кишвари мо заминњои зиёде мављуданд, ки њазорсолањо пеш, бинобар фишори маргбори кўчиёни тозанда, ниёкони мо он љойњоро тарк карда буданд ва бар асари рамачаронињои беамони онњо, киштзорњо ба бодия табдил гашта, љўйњо рў ба хушкї нињода буданд. Чанд сол аст, ки Президент Эмомалї Рањмон бар он нигар мебошанд, ки бахше аз мардуми

кўњнишин (аз водии Кўлоб, Бадахшон, Нуробод, Ѓарм) ба заминњои боиру киштбоби навоњии Турсунзода, Данѓара, Бешкент таѓйири макони зист кунанд. Аммо бо таасуф иддаи зиёде аз тољикон мисле, ки гирифтори љодуи Ањриман бошанд, њама фарзандони худро дар девлохњои бобойї гирди худ љой карда, намехоњанд аз заминњои Ќубодиёну Вахшгирди бостонї неъматњои фаровон берун оваранд. Дар сањифањои расонањои хабарии электронии Русия оњангњое ба чашм мехўрданд, ки гўё Љаноби Эмомалї Рањмон бо ёрии силоњи "боевикњои" Кўлоб ба сари ќудрат омадааст. Чунин натиљагириро онњое мекунанд, ки аз пешравињои зењниву фарњангии тољикон дар дањсолањои нимаи дуввуми асри XX огоњ нестанд. Онњо инкишофи интеллектуалии тољикони кўњнишини Масчоњ, Фалѓар, Кўлоб ва Дарвозро нодида гирифта, њанўз њам дар симои ин мардум, ба истилоњи персонажњои асарњои устод Айнї,

раззоќ, Холањмад Маљид, Убайдулло Раљаб, Мирзоватан Миров, Бахтиёр Худоназаров, Носир Саидов, наќќошону суратгарони шуњратёр Сабзаалї Шарифов, Валимад Одинаев, чандин варзишгарони мартабадори љањонї, дањњо ва садњо донишмандону табибони намоён, ба монанди Нусратулло Файзуллоев, Фарњод Одинаев, Подабонов, Сайдмуњаммад Одинаев, Фароѓат Азизї, давлатмардоне чун Султон Мирзошоев, Иззатулло Њаёев, Мирзо Бобоев, Муњаммадсаид Убайдуллоев, ки барои гуфтумон бо сиёсатиёни Маскаву Париж дониш ва хираду тавони сиёсї доранд, аз он гувоњї медињад, ки барои аз макони зисти кўњнишинони тољик ба мартабаи президентї баромадани шахсе (аз љумла аз зодгоњи љаноби Эмомалї Рањмон), воќеъияти айнї дошта, бо боварии том метавон изњор дошт, ки барои ин бар асари роњ ёфтани кўњнишинон ба марказњои илмї, заминаи мусоиди берун овардани истеъдодњо фароњам омада буд. Аз расонањои хабарї пайваста ба нигар мерасад, ки гўё мањз бо сањлангории њукумат дар кишвари мо коргоњњои тавлидотї, фабрикањо, бунёд намегарданд, то ки мардум ба љойи кор таъмин бошанду муњтољи кордењони кишварњои дигар набошанд. Чунинњо бояд нахуст ба гирду атрофи кишвари худ, ба усули корбарии давлатњои зўровари бузургихоњ нигоњи хирадмандона дошта бошанд. Бояд донист, ки њељ кишваре ба вижа зўроварон намехоњанд, мо тавлидгар бошем. Бегонагон мехоњанд мо њатто дандонхилолро њам аз бозори онњо ворид кунем. Асрори бо њар бањона пеши роњи сохтмони нерўгоњи Роѓунро гирифтан низ ба њамин њадаф нигаронда шудааст.Тасаввур мекунед, гарчи шигифтангез њам бо-

шад, зўроварони ѓайримусалмон бисёр мехоњанд, ки њушу гўши мо танњо ба дингустарї, ба љорї кардани аркони шариат гирифтор бошад, то ки андешаи касе ба ибъоду эъљоз банд нашавад (њамин аст, ки бахши зиёди таќводорону њољиён ба тиљорат шуѓл доранд, на ба тавлиди мол. Њизбњои иртиљоъие парварда мешаванд, ки дар он аз љавонони љанганда љоњилони кўрбини љангљў омода созанд) Ногуфта намонад, ки љонибдорї кардани њаракатњои исломї ин усул (приёми) шинохтаи давлатњои азаматхоњ мебошад. Торих аз ин њилањои бузургманишон намунањои фаровон дорад (њамон гуна, ки солњои 50 - уми садсолаи гузашта, Иттињоди Шўравї - кишвари атеистњо, муљоњидони Алљазоирро бо силоњи зиёд таъмин намуда, бар зидди Фаронса њидоят медод). Шабакањои телевизионии Русия, њаракати мардикории моро сахт танќид мекунанд, аз Русияи дур ба сўйи мотањќир мефиристанд, вале худ аз тањи дил мехоњанд, ки ин мардикорони арзон онњоро дастёр бошанд. Нерўи љавони тољикон њам дар користонњои номусоиди онњо ба бунёдкорї шуѓл доранд ва њам ин мардикорї кишвари тољиконро пойбанди сиёсати онњо мекунад. Чуноне равшан аст, Президент Эмомалї Рањмон дар ин муњити носозгори зўроварон, роњњои оќилонае љуста замонеро ба дарозо мекашонад, ки љавонони мо дар баробари рўйи по воистодан, коромўзї кунанд, то битавонем роњњоямонро бисозем, аз ќаъри замин захирањои нафту газро берун оварем, дорои нерўи басандаи барќ шавем. Њоло он тавоноиро надорем, ки шартњои худро дар назди зўроварон матрањ кунем. Бо чашми бино дидаем, ки агар аз бархе хостњои худ хешро мањрум насозем, моро метавонанд бо дасти худи мо ба куштан дињанд, ба њам душман созанд. Ба барномањои шахсони талоши президентї дошта нигариста як шахси воќеъї наметавонад дарбиравад, ки онњо чи мехоњанд ва аз кадом роњ кишварро ба шукуфоии афсонавї расонданї мешаванд. Чунончи дини ислом боз ба кадом нањзати исломї ниёз дорад? Њоло дар њар ноњияи кишвар 30 - 40 масљид вуљуд дорад ва магар лозим аст, ки дар њар кўчаву паскўча як масљиди дигар бошад? Ё талош хоњанд кард, ки шумори зоирони њаљро аз 220 њазор ба 7 - 8 миллион расонанд? Ва ё мехоњанд бо ќавонини шариат дасти дуздро буррида, дар пеши дидори омма зани либоси, ба истилоњ сатр ба бар накардаро сангсор кунанд? Майпарастеро дар майдони "Регистон", бо шамшер сар аз тан људо созанд? Дар навиштору гуфторњои мардум сонсур љорї кунанд? Кашфиёти донишиеро, барои бо шаку тардид бозбинї намудани омўзиши табиат, ширку куфр эълом дошта, гирифтори занљиру завлона кунанд? Ё забони тољикиро ба таври шоиста надониста, талош ба њукуматронї дар кишвари тољикон кардан чи маънї дорад? Нишонањои бартарии љаноби Эмомалї Рањмонро аз дигар номзадњо метавон дар чанд сањифа баён кард, аммо он чї ин шахсияти дар воќеъ милливу тољикиро дар нигари инљониб фарњехтаву шоиста менамоёнад, ин пуштибонии ихлосмандонаи ў аз њуввияти миллии тољикон, забони форсии тољикї, нигањбонии номусу ѓурури миллї, талошу кўшиш барои ба даст овардани истиќлолияти пурраву мукаммали давлатї, гиромидошти ойину суннатњои миллї, бузургдошти Наврўз, Сада, Мењргон, ба њам омадани фарњангї бо њамзабонони Эрону Афѓонистон, таваљљуњи пайгирона ба соњаи маориф ва монанди он арзишњои сарнавиштсоз мебошад. Дар поён гуфтанист, ки њаммаром будан бо роњи пешгирифтаи љаноби Эмомалї Рањмон, мубориза барои нигањдошти њуввияти миллии тољикон, расидан ба хостњои сарнавиштсози мардуми Тољикистон мебошад.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

(Аввалаш дар шумораи гузашта) Ман бо мардуми њар ду тараф сўњбатњо доштам ва метавон гуфт, 99% мардуми тољику ќирѓиз љонибдори муносибати сарњади кушод ва равуои озоданд. Зеро њарду љониб аз ин сарњади озоду кушод то имрўз бањра бардоштанд ва минбаъд њам чунин хоњад. Њар рўзи шанбе дар шањраки Самарќандак, њамсояи Чоркўњ бозори калон мешавад. Дар он аксаран ќирѓизњо мањсулот мебароранд, тољикон аз тамоми дењоти ноњияи Исфара ва каму беш аз Конибодому Хуљанд њам муштариён меоянд. Сабаби асосии омадани тољикони зиёд дар арзон будани мањсулоти бозори Самарќандак аст. Рўзи панљшанбе дар Чоркўњ ва сешанбе дар дењаи Сурх бозори калон мешавад, ки дар онњо ќирѓизњо низ њам мањсулоти худро меоранд ва њам муштарї њастанд. Охирњои август ман ба шанбебозори Самарќандак рафтам. Дар он бозори калони меваи хушк буд, вале харидорон, ки асосан тољирон ва савдогарони майдаи тољиканд, хеле кам буданд. Мувофиќи гуфтаи харидорони тољик алњол дар бозори Самарќандак тахмин дањ дарсади тољикон, ки мунтазам ба ин фурўшгоњ меомаданд, харидорї мекарданд. Дигарон њанўз биме доштанд, ки шояд дар ин љо низоъе бархезад ва тољиконро лату кўб кунанд. Бо чанд ќирѓиз, ки мањсулот бароварда буданд, сўњбат кардам ва њамаи онњо аз чунин сурат гирифтани воќеањо куллан норозианд, зеро зиндагии онњо имрўз аз тољикон бастагї дорад ва тахмин 80 дарсади мањсулоташонро тољикон мехаранд ва худи ќирѓизњо бошанд, аз тољикон орд мехаранд, зеро дар мо орд назар ба Ќирѓизистон 5 то 10 сомонї арзонтар аст. Дар ин бозори ќирѓизњо пули тољикиро њамаи фурўшандањо мегиранд ва њамаи тољикони харидор њам омодаанд бо пули соми ќирѓизї кор кунанд. Лекин аз њама бозори тафсон дар њамон дењаяки Ќаробоѓ аст, ки 24 соат бе танаффус кор мекунад. Сабаби асосї ин фурўши сўзишвории хеле арзон дар муќоиса ба нархњои Тољикистон аст. Ва 99% муштариёни сўзишвории ќирѓизњо боз тољиконанд. Аксари мардуми дењоти Чоркўњ, Ворух, Сурх, Чорќишлоќ ва ќисман шањри Исфара аз ин сўзишворї мехаранд. Масалан, як литр бензини навъи 95 њамагї 4 сомонї, бензини 92 боз њам арзонтар - 3 сомониву 70 дирам аст. Масалан, дар Душанбе бензини 92 аз 6 сомонї сар мешавад. Акнун тољикони кордон њар рўзу шаб аз ин љо бензин харида, ба дигар шањру ноњияњои Тољкистон барои фурўш мебаранд. Як кирокаш гуфт, ки њар рўз як бор аз Ќаробоѓ ба гирду атрофи ноњияи Конибодом бензин мебарад ва аз ин савдояш 400 сомонї барояш мемондааст. Ќирѓизњои дењаи Љек Терек (шояд аз ибораи вайроншудаи тољикии "Як тирак" пайдо шуда бошад, чунки ќирѓизњо ба љойи "я" њарфи "љ" истифода мебаранд), ки бо дењаи Чоркўњ аз тарафи ѓарб њамсарњад аст. Ин љо њатман вожаи "њамсарњад"-ро бояд шарњ дод, зеро ин сарњади миёни тољикону ќирѓизон рамзї аст. Дар байни ин ду мањал дидбонгоњи сарњадчиён нест, девори симин нест ва њатто ягон аломате нест, ки аз он замини тољикону ќирѓизњо фарќ карда шавад. Фарќи ягона њамин аст, ки дар Љек Терек ќирѓизњо зиндагї мекунанду нархњо арзонтар аст, дар Чоркўњ тољикон сукунат доранду ба истиснои бањои нон дигар њама чиз назар ба он тараф ќиматтар аст. Њоло мардуми корчаллони Љек Терек аз мардуми Ќаробоѓ илњом гирифта, дар минтаќаи даромадгоњи дењаи Хољаи Аълои Тољикистон дар дењаашон бозори семент ташкил шудааст. Нархи як халта сементи ќирѓизњо 38 сомонї ва аз они тољикон дар Исфара 40 сомонї, вале аз сабаби он ки Исфара чор баробар дуртари Љек Терек аст, барои мардуми дењаи Чоркўњ сементи ќирѓизњо арзонтар меафтад. Дар ин бозорча ангиштсанги Ќирѓизистон низ савдо мешавад, ки он дар дењоти Исфара машњур аст, аммо на бо сифат, балки бо нарх. Як халта ангиштсанги њамсоя - 15, аммо аз они Шўроби мо 50 сомонї аст. Моњњои июл сентябр њам дар бозорчаи Љек Терек ва њам Ќаробоѓ боз савдои шафтолу гарм буд. Ва нархи он аз 2 то 6 сомонї аст. Он шафтолуи 6 - сомонї дар Душанбе аз 12 сомонї сар мешавад. Дар бозори Самарќандак шоњиди сўњбати тољику ќирѓиз шудам. Онњо бо њам ба тољикї гап мезаданд ва њар замон калимањои ќирѓизї њам ворид мешуд. Тољик аз ќирѓиз илтимос дошт, ки барояш як симкартаи ќирѓизї харад. Ќирѓиз дар панљ даќиќа симкартаро барои дўсти тољикаш харид. Пурсидам, ки магар симкартаро бе шиноснома мефурўшанд, ќирѓиз гуфт,

ШИНОХТИ НАВИ ОШНО ки симкарта бе шиноснома фурўхта мешавад. Аз шиноси тољикам пурсидам, ки ў симкартаи ќирѓизиро чї кор мекунад, посухам дод, ки аз ин симкарта ба Русия телефон кардан арзонтар аст ва дар баъзе љойњои Чоркўњ мављи ширкати мобилии Ќирѓизистон будааст. Мо ба дењаи сарњадии Кўк - Тош њамроњи писари таѓоям Исмоилљон рафтем. Рањорањ Исмолиљон гуфтанд, ки барои бољи солонаи муоинаи техникии мошини сабукравашон ќариб 500 сомонї супоридаанд. Аммо дар Ќирѓизистон бољи солонаи муоинаи техникии мошини сабукрави хурд баробар ба 96 сомонї буда, барои мошини хурди боркаши истењсоли Корея баробар ба 150 сомонї будааст. Яъне, назар ба Тољикистон камаш се - чор баробар арзонтар мебошад. Ќирѓизњо имконияти бозорњои ноњияњои сарњадии Тољикистонро хеле хуб истифода мебаранд. Њатто дар рўбарўи дењаи Хисте-

шуд. Аз рўи шунидањоям он тољиконе, ки шањрвандии Ќирѓизистонро гирифтаанд, аз зиндагиашон ќаноатманданд, дурусттараш, хурсанданд, зеро назар ба волидайн камтар андоз месупоранд, дар зимистон барќ доранд, бензини арзон мехаранд, бачањояшон бемалол ба масљид мераванд, духтаронаш ба мактаб бо њиљоб мераванд, агар чунин бошад, ба њаљ рафтан осонтару арзонтар, барои муоинаи техникии мошинаш се - чор баробар камтар пул месупораду зиёдтар моњона ва зиёдтар нафаќа мегирад... Боз муњим он аст, ки ў бо нархи арзонтар тавассути њавопаймо ба шањрњои дигар кишварњо мепарад. Ман на як бор навиштам, ки чиптањои ширкатњои њам хусусї ва њам давлатии њавопаймоии Тољикистон аз ќиматтарин дар љањон аст. Аз ин сабаб ширкатњои хориљие, ки бо мо кор

ЧОРКЎЊ - ДЕЊАИ

љикистону ѓамхории ширкатњои Ќирѓизистон ба шањрвандонаш, чї метавон илова кард? Лекин аз њама фарќияти аламовари миёни дењоти Тољикистону Ќирѓизистон дар тирамоњ сар мешавад. Яъне, шабона Чоркўњ, Ворух ва дигар дењањо ба торикї фурў мераванд, вале Оќсой, Охтатир, Самарќандаќ, Љек Терек ва Ќаробоѓ фурўзонанд ва мардуми калонсолу бомаърифати дењањои тољик бо алам ба он рушании дењоти ќирѓиз чашм дўхта, сатрњои шоири маъруфи тољик Мирзо Турсунзода аз достони "Ќиссаи Њиндустон"-ро ёд меоранд, ки Шарќи Шўравиро ба нуристону пешрафта ташбењ дода, Њиндустонро ба гўшаи торикистону ќафомонда. Њамсоя ба њаќќи худ баробар Миёни мардум як ибораи ѓалате пањн шудааст ва аксар ба маънои он фурў нарафта, истифода мекунанд: њамсоя ба њаќќи Худо баробар аст. Аслан ин ибора чунин бояд бошад: њамсоя ба њаќќи худ баробар аст. Ин мазмуни онро дорад, ки њамсоя бояд аз деги ман баробари ман њаќ дошта бошад ва ин ба мантиќи њамсоядорї њам мувофиќ аст, чунки ибораи дигари хеле хуб њаст, ки аз хеши дур њамсояи наздик

ТЕРРОРИСТОН Ё ПАРЊЕЗГОРОН? Мардуми Тољикистон чоркуњиёнро намешиносанд ва дар асл миёни тољикону ќирѓизњо мухолифат вуљуд надорад

варз ќиморхонаеро сохта буданд, ки муштариёнаш асосан ќиморбозони вилояти Суѓд буданд. Наќл карданд, ки дар ин љо тољикон то садњо њазор доллар бохтаанд. Хайрият, њамин сол дар Ќирѓизистон њам дар бораи бастани ќиморхонањо ќарор баромад ва ин казино аз кор монд, вагарна боз њазорон њазор тољик хонасалот мешуд. Дар Хистеварз њам айнан њамон гуна бозор њаст, ки ман дар Ќаробоѓу Љек Терек дидам. Асосан сўзишворї мефурўшанд, яъне, њар сари ќадам нуќтаи фурўши сўзишворї њаст, аммо дар тарафи ќирѓизњо. Дар ин љо њам айнан чун дар ноњияи Исфара шоњроњи "Хуљанд - Конибодом" вазифаи сарњадро иљро мекунад. Ваќте аз шањри Хуљанд ба роњ мебароеду ба њудуди Хистеварз ворид мешавед, тарафи рости шоњроњ аз ќирѓизњост ва чап аз тољикон аст. Дар замони Шўравї чун дењаи Хистеварз васеъ мешуд, ќисми мардум ба њамон тарафи рости гуфтаамон, яъне, њудуди Ќирѓизистон аввал ќабристонро бурданд ва баъд аз солњои њафтодум њавлињои тољикони Хистеварз дар ин минтаќа сохта мешуд. Замоне ки Шўравї барњам хўрд, маълум гардид, ки аз рўи харита ин собиќ дашт, ки тољикон обод кардаанд, њудуди Ќирѓизистон будааст. Садњо оилаи тољик, ба ќавле, дар аъроф монданд - миллаташон тољик, шањрвандиашон аз Тољикистон, аммо њавлиашон акнун дар њудуди Ќирѓизистон аст. Ќирѓизњо аз онњо ду хоњиш карданд: ба Тољикистон кўчед ва шумо метавонед хонањоятонро вайрон карда, чўбу чахсро бо худ баред ва ё њавлињоятонро ба шањрвандони Ќирѓизистон фурўшед. Варианти савум њам буд: агар тољикон шањрвандии Ќирѓизистонро пазиранд, он гоњ онњо метавонанд, дар њавлињояшон бимонанд. Њамин тавр шуд: падару модар дар Хистеварз, Тољикистон, аммо фарзанд дар он тарафи роњ, дар Ќирѓизистон ва шањрванди Ќирѓизистон

мекунанд, маљбур мешаванд, шарту шароити ширкатњои моро ќабул намоянд ва нархи баланд муайян кунанд. Нињоят ин беинсофии ширкатњои моро, ки асосан муњољир ва њољиро ѓорат мекунанд, ширкатњои Ќирѓизистон ислоњ кардан мехоњанд. Чи тавре дар гузориши "Фурудгогњи Бодканд раќиби ширкатњои "ТољикЭйр" ва "СомонЭйр? " Радиои "Озодї" аз 5 октябри 2013 менависад, фурудгоњи маркази вилояти Бодканд пас аз таъмир ва васеъшавї маќоми байналмилалиро мегирифтааст. Он гоњ аксари мусофирони ширкатњои ќирѓизї тољикони Тољикистон мешаванд. Њозир њам ба иттилои расмї, 60 дарсади мусофироне, ки аз фурудгоњи Бодканд ба Бишкек парвоз мекунанд, шањрвандони Тољикистонанд, зеро ќимати билет аз фурудгоњи Манас ба Маскав - 210, аммо аз Хуљанд то Маскав мусофир бояд 462 доллар (!) пардозад. "Саидљон Содиров, як сокини шањри Душанбе, ба Радиои Озодї гуфт, ки худи ў боре бо тавсияи як дўсташ аз Душанбе тавассути мошин ба Бодканд рафт ва аз он љо ба Бишкеку сипас ба шањри Новосибирск парвоз кард ва дар маљмўъ камтар аз 200 доллар сарф намуд, зеро билет аз фурудгоњи Манас то ин шањри Русия њамагї 75 доллар ќиммат дорад. Ба гуфтаи ў, барои парвоз аз Душанбе то Новосибирск мусофир бояд беш аз 400 доллар пардохт кунад. Маќомоти бахши њавопаймоии Ќирѓизистон мегўянд, сокинони вилояти Суѓди Тољикистон, ба вижа, тољирон моњњои ахир ба парвоз аз тариќи фурудгоњи байнулмилалии шањри Ўш, ки ба ќарибї бозсозї шудааст, бартарї медињанд - парвоз аз Ўш, бигирем, то шањри Истамбули Туркия њамагї 250 доллар аст, аммо билети хатсайри Хуљанд - Истамбул 1108 доллар ќимат дорад." Баъди чунин ѓоратгарии ширкатњои То-

бењ аст. Бинобар ин мо метавонем дар мавсими сарди зимистон ба њукумати мањаллии њамсояи Ќирѓизистон мурољиат кунем, то ки онњо ба њамсояи тољики худ дар мавсими аќаллан зимистон барќ фурўшанд. Дар миќёси љумњурї ин таљриба буд; мо аз Ўзбекистон солњои сол зимистон барќ мехаридему дар тобистон ду баробар арзонтар ба онњо барќ мефурўхтем ва њоло њам ба Афѓонистон мефурўшем. Пас харидани барќ як кори муќаррарї аст. Баъзе нафарони ба њукумат наздик ѓайрирасмї гуфтанд, ки чунин кўшишњо аз љониби њукумати мањаллї пештар будааст ва љониби Ќирѓизистон розї њам шуда, вале љониби Тољикистон ин гуна ташаббусњои аз поён сарзадаро дастгирї накарда будааст. Аммо ман ба ин гап бовар накардам, зеро ваќте худи давлати Тољикистон мардумашро дар шаш моњ бо барќ таъмин карда натавонад, њеч гоњ монеъ намешавад, ки дењае ё ноњияе аз љониби њамсоя барои маишати мардум барќ харад. Ба фикри банда, њоло њам дер нашудааст ва бигузор ташаббус аз поён ё боло сар занад ва аќаллан дар њудуди як ноњияи Исфара дар муддати се моњи зимистон аз њамсоя барќ харида шавад, ба шарте ќирѓизњо ба ин кор розї бошанд. Зеро боз як љињати хуби ин њамкорї дар он аст, ки мадад ба якдигар муносибатњои дўстонаро ќавитар мегардонад. Мисоли чунин њамкорї аллакай њаст. Чанд сол ќабл ќирѓизњо шоњроње миёни ноњияњои вилояти њамсояи Бодканд рост карданї буданд, лекин дар як минтаќа ин шоњроњ бояд аз њудуди дењаи Чоркўњи Тољикистон мегузашт ва агар љониби Тољикистон розї намешуд, сохтумони он шоњроњ маъное надошт. Њукумати Ќирѓизистон ба Тољикистон мурољиат намуд ва давлати мо он њисса роњи њудуди дењаи Чоркўњро ба муддати 49 сол ба Ќирѓизистон ба иљора дод ва танњо пас аз ин ќирѓизњо имконият пайдо карданд, ки шоњроњро аз њудуди Тољикистон гузаронида, ду ноњияи худро ба њам пайванданд ва аќаллан дар њудуди вилояти Бодканди худ њалќаи наќлиётии бемонеаро дар хизмати мардум гузоштанд. Айнан чунин вазъият дар њудуди миёни дењаи Хољаи Аъло ва дењаи Ворух вуљуд дорад, яъне, тољикон бояд аз њудуди дењаи Оќсойи ќирѓизњо гузаранд ва борњо низоъи байни тољикону ќирѓизњо айнан дар ин минтаќа рух медод. Пас суоли мантиќї бармеояд, ки агар Њукумати Ќирѓизистон барои пайваст кардани ду минтаќаи худ аз Тољикистон барои 49 сол заминеро ба иљора гирифта бошад, чаро Њукумати Тољикистон чунин корро дар минтаќаи дењаи Оќсой намекунад, яъне, он ќисми роњи тољикон, ки аз ин дењаи ќирѓизнишин мегузарад, ба 49 сол иљора намегирад? Бовар дорам, чунин мурољиат ба љониби љумњурии њамсоя шавад, онњо рад намекунанд, чунки тољикон аллакай ба онњо чунин имкониятро фароњам овардаанд.

(Давом дорад)

ТАРКИБИ ЊУВВИЯТ Низоми мављудоту њастиро холиќи ягонааш чунон офаридааст, ки гузашти замонро сол, моњ ва њафтаву рўзу соат ташкил медињад. Ба он тарз, ки инсоният бардавом соли сипаригаштаро видоъ мегўяду соли љадидро истиќбол мекунад. Њамин гуна башарият бо гузашти солњо дунёи фониро падруд гуфта, ба дунёи боќї рахти сафар мебандад. Аксари кишварњои дунё, њамасола соли нави мелодиро, ки солшуморияш аз рўзи таваллуди Паёмбар Исои Масењ ибтидо мегирад, бо шукўњу шањомати хоса истиќбол менамоянд. Аз љумла Тољикистон, ки бо эњитироми хос соли нави мелодии 2013умро таљлил намуд. Гуфтан зарур аст, ки имрўзњо мо дар лобалои истиќболи соли нави њиљрї ќарор дорем, яъне соли 1435. Суоли матрањ ин аст, ки оё нафаре, оилае барои истиќболи соли љадид омодагї дидааст? Оё вуљуд доранд касоне, ки барои фарорасии соли нави њиљрї хушњол гаштаву дар тараддуди пешвози он бошанд? Шояд баъзењо аз омадани соли нави њиљрї огоњ бошанд, аммо назарпурсии мо аз баъзе ашхос, нишон дод, ки аксарияти шањрвандони Тољикистон, ки таќрибан 99% мусалмонанд, аз фарорасии соли нави њиљрї ё соддатар карда гўем, соли нави исломї, хабар надоранд. Рўзи душанбе, 4-уми ноябри соли 2013, мувофиќ ба 1-уми моњи муњаррам соли нави њиљрї, 1435-ум ворид мешавад. Дар китобњои таърих зикр гардидааст, ки паёмбари Ислом Муњаммад (с), дар шаби 27-уми моњи сафар, соли 14-уми паёмбарї, мутобиќ ба 12-13-уми сентябри соли 622 мелодї, њамроњи рафиќи бовафояш, Абўбакри Сиддиќ (р), хонаро тарк намуда, аз Маккаи мукаррама ба Мадинаи мунаввара њиљрат намуданд, ки аз он айём оѓози солшумории њиљрї-ќамарї оѓоз карда шуд. Як чизро таъкид кардан зарур аст, ки агарчи Паёмбар (с), дар моњи сафар, 12-13-уми сентябр њиљрат карда бошанд њам, таќрибан аксари таърихнигорони исломї, дар асоси тањќиќоти илмї, моњи муњаррамро оѓози солшуморї њисобидаанд ва дар таќвими исломї нахустин моњи аввали сол љой дорад.

Истиќболи соли нави њиљрї Донишманди хориљї Моњир Муњаммад ба муносибати фарорасии соли љадид андешаронї намуда мегўяд, ки "яке аз бузургтарин фазилатњое, ки Худо барои мо ато фармудаст, ин аст, ки ба соли нав моро расонид. Моро муњлат дод, то ба сўи Ў бозгашт кунем. Пас мо имрўз бо соли сипаригашта видоъ мегўему соли навро истиќбол мекунем. Соли ба интињо расидаро бо њама хубињову бадињояш, бо камбудињову кутоњињо ва некињову бадињои кардаамон видоъ мегўем ва соли навро пешвоз мегирем. Соле, ки ба мо нидо

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

Соли нави њиљрї муборак бошад! Рўзи душанбе, 4-уми ноябри соли 2013, мувофиќ ба 1-уми моњи муњаррам, соли нави њиљрї - 1435-ум ворид мешавад

Паёмбар аз онњо пурсон шуданд, ки ба кадом муносибат онњо ин рўзро рўза доштаанд, изњор доштанд, ки ин рўзест, ки Худо Мусо (а) ва ќавмашро наљот додааст. Ва Фиръавнро бо ќавмаш ѓарќ намудааст ва он рўзро Мусо (а) рўза доштааст ва мо ба хотири изњори шукр ин рўзро рўза медорем.

дорад, ки эй фарзанди одам, ман соли нав њастам ва тамоми амалњои туро шоњидам, пас маро ѓанимат дон, чунки ман то рўзи ќиёмат дигар бар нахоњам гашт". Таъкид бояд кард, ки инсон њар солу њар моњ, њар соату даќиќаашро ѓанимат бояд донад. Мисли ин ки соли нав барои инсон таваллуди нав аст, метавонад дубора худро ислоњ кунад ва барои интихоби роњи дуруст фурсат дорад. Дар њадиси Паёмбар (с) омадааст, ки "Дар рўзи ќиёмат, банда ќадамашро набардошта, аз ў 4 чиз пурсида мешавад: якум, аз умраш, ки дар чї кор онро сипарї кардааст. Дуюм, аз илмаш, ки то чї андоза ба он амал кардааст. Сеюм, аз молаш, ки онро аз кадом роњ ба даст овардааст ва дар кадом роњ сарфаш намудааст. Чорум аз љисмаш пурсида мешавад, ки онро дар кадом роњ заифу фарсуда кардааст". (Ривояти Тирмизї). Яъне, воридшавии соли љадид ба мисли як танбењ ва огањиест барои њар инсон, ки дари гўши шахсро мекўбад ва ўро барои дубора интихоб намудани њаёти солењу солим фаро мехонад. Хосатан сухан ба љавонони азиз тааллуќ дорад. Чуноне дар њадиси шариф мушоњида намудем, банде аз он ба гузаронидани умри љавон таъкид мекунад, ки аз он дар

ќиёмат пусида мешавад. Аз нигоњи солшумории исломї, нахустин моњи соли њиљрї моњи муњаррам мебошад, ки аз хусусиятњову фазилатњои ба маротиб зиёд бархурдор аст. Дар њадисе аз Расули акрам (с) омадааст, ки эшон фармудаанд: "Бузургтарин рўза баъди моњи рамазон, ин рўзаи моњи Худо, яъне муњаррам аст". Паёмбар (с) ин моњро моњи Худо гуфтаанд, ки ин ба бузургї ва фазилати он далолат мекунад. Њасани Басрї дар мавриди моњият ва бузургии ин моњ таъкид мекунад, ки "Худованд ибтидои солро бо моњи муњаррам шурўъ наму-

Худо њаќро нусрат ва ботилро мањв намудааст. Яъне паёмбараш Мўсо (а) ва ќавмашро аз шарри Фиръавн наљот бахшида, Фиръавну ќавмашро ѓарќ намудааст, ки ин њодиса ба рўзи 10-уми моњи муњаррам рост меояд. Инчунин дар ривоят ворид гаштааст, ки замоне расули Худо (с) ба Мадинаи мунаввара ташриф оварданд, яњудињо рўзи ошуроро рўза дошта буданд. Паёмбар аз онњо пурсон шуданд, ки ба кадом муносибат онњо ин рўзро рўза доштаанд, изњор доштанд, ки ин рўзест, ки Худо Мусо (а) ва ќавмашро наљот додааст. Ва Фиръавнро бо ќавмаш ѓарќ намудааст ва он рўзро Мусо (а) рўза доштааст ва мо ба хотири изњори шукр ин рўзро рўза медорем. Паёмбари мо низ ин рўзро рўза дошта њамагонро ба рўза доштани ин рўз амр намуда, ба љониби яњудињо фармуданд: "Мо аз шумо дида нисба-

Паёмбар (с) ин моњро моњи Худо гуфтаанд, ки ин ба бузургї ва фазилати он далолат мекунад. Њасани Басрї дар мавриди моњият ва бузургии ин моњ таъкид мекунад, ки "Худованд ибтидои солро бо моњи муњаррам шурўъ намудааст ва бо њамин моњ солро хотима бахшидааст.

дааст ва бо њамин моњ солро хотима бахшидааст. Пас дар тўли сол ба истиснои моњи рамазон дар назди Худованд, аз моњи муњаррам дида дигар моњи муњтарамтар нест". Гузашта аз ин дар ин моњ воќеоту њодисањои бузургу мондагор ба вуќуъ пайвастааст. Аз он љумла дар ин моњ

ти Мусо (а) сазовортар ва њаќдортарем". Пас мо, ки даъвои умматии паёмбарро дорем, бояд роњи ўро бипаймоем ва њидояту гуфтањои ўро ба љону дил ќабул дошта бошем ва аз роњаш њаргиз каљ нашавем.

Ќадриддин ИСОЕВ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

БО ШОИР

Набиюллоњ Суннатї (Мењрубон Роњил) соли 1977 дар дењаи Чоркўњи Исфара милод ёфтааст. Хатмкардаи факултаи журналистикаи Донишгоњи давлатии Хуљанд ба номи академик Б. Ѓафуров. Алъон ба сифати устоди кафедраи журналистика ва назарияи тарљумаи донишгоњи мазкур фаъолият дорад. Муаллифи китобњои "Ѓуруби хуршед" (бо ду забон: русї ва тољикї, Маскав-2006), "Њасрати пок аз дили хок" (Хуљанд-2007), "Њадяи мењр" (Хуљанд-2008), "Зиндагї аз ман рабуда" (Душанбе-2009), "Тўфони ишќ" (дафтари аввал, Хуљанд-2010), "Сиришки хунин" (Душанбе-2010).

Рўйи бистар омадем њар ду ба њам, Об гаштем аз фироќу дарди ишќ. Дар баногўшам лабаш лаѓзиду гуфт: Ман надидам њамчунонат марди ишќ. Рў ба рўйи синаам сар монда ў, Рўйи бистар ќиссањои хеш хонд. Дар баёзи гарданам аз бўсањош, Њамчу мўњре изњои бўса монд. Ман ба љойи он ки бишкуфам ба шавќ, Андар оѓўшаш ба љўшу нўшу маст. Чак-чаки борон зи чашмам рехт-рехт, З-он ки бе ту офтобам сард аст.

ХУДОИИ ДИГАР Замони Лоиќу Бозор биншастаст. Замоне, гармии бозори Гулрухсор бишкастаст. Лабони шеърљўшатро, Бинењї бар лабони шеърхези ман. Гузорї синаатро маст рўйи синањои шеърбези ман. Аё фавворањои байтњои шеъррези ман! Дар ин љамъе, ки нодиранд. Барои чоплусї ташна мемиранд. Њама диплумбадасту пиљљаки дарзмолхўрда. Ману ту нимаурён рўйи бистарњои барги хис. Ба њам ойем. Ба ранги сўфиёни њизби Мавлоно, Ба тан аз жандањои ишќ пўшида, Ба сони Шамс њамрозем. Дар ин шеъри нагунсори мудерни сад паямбарсоз. Худоии дигар созем. Аё фавворањои байтњои шеъррези ман! Сигори дудхўрда. Зери по аз дуд мурда. Биё, бардошта дар чашму лаб молем. Ба њоли нимљавонияш. Тамоми нимашаб нолем. Бар ў аз оташи ин синањои шеърбези хеш, Шарар аз лаб барандозем. Аланга дар миёни шому хуфтанњои шеъри нав, Мисоли бешаи сўзандаи пањнои Африќо, Азони нав бигўему ба сўйи ќиблаи бистар, Ба шавќу шўр дартозем. Њазорон ќолаби дањ асрро дар рўйи шеъри бистари гармам. Шикаста, баркашида, мисли девона, Биё, бо њам биёмезем! Аё фавворањои байтњои шеъррези ман! Биё, танњо зи бўсу аз канору гармии оѓўш мегўем. Дар ин ваќте, ки роњу кўњу ГЭСу шахсият шеър аст. Њайњот! Биё, аз мављи гесў, васли шаб, в-аз он лабони нўш мегўем. Биё, тўфони нав дар ишќу шеъру васл, Бирезему зи пайки лаб ба лаб дар њам расиданњо. Њарири ёру нозаш шаб ба шаб аз њам кашиданњо Араќ аз тори мўйи ёр рўйи синаи гармам чакиданњо. Биё, дарљўш мегўем. Биё, бугзор дастат рўйи санги синањои шеърбези ман. Аё фавворањои байтњои шеъррези ман!

МАНУ ТУ ТАШНАИ АЗ РАЊ РАСИДА Ману ту ташнаи аз рањ расида, Сари чоње зи ду роњи муќобил. Ба чашмам хира шав, к-аз чоњи чашмам, Ба поят рехт оби барзахи дил. Ба касрат нуќрафоми ашки шабнам, Даруни соѓари чашмат бидидам. Дарафтодем бо њам он замон, ки Даруни хоњиши ќалбат шанидам. Ману ту ташнаи аз рањ расида, Дарафтода ба њам дар нимаи роњ. Бинўш аз оби чашмонам, ки нўшам, Зи лабњоят ба хоњишу ба сад оњ.

ДАРДНОМАИ ДАРДОЛУДА Бўсањои ёр хушкид дар лабонам бок нест, Сабз гардад боз рўзе бўсањои дигаре. Зиндагї бо созњояш, сўзњое дар баѓал, Аз балое бигзарам, ояд балои дигаре. Чашм то барњам задам, умрам зи сї бигзаштааст, Гарчї дидам лаззате як, дањ азоб омад мудом. Боз ман навмед не, навмед шайтон асту бас, Роњи хуршедам бипоям, рўзњо то пайки шом.

НАБИЮЛЛОЊ СУННАТЇ Ќиёмат андаруни синањомон, Чу вулќоне намояд хоњиши гарм. Ману ту гирди ганљи њам хазидем, Ба мисли морњо дар бистари нарм.

Синаат болини ман буд, ин ки ин дам бе ман аст, Инакам, болини ёри дигарат шуд, бок нест. Боз поён мешавад ин шоми беболиниям, Чуз Худо дар ин чањон аз тухми Одам тоќ нест.

Ману ту ташнаи аз рањ расида, Басе дарду ѓами дунё кашида, Басе васлу канору бўсаи гарм, Фаќат дар ёдњомон барчашида.

Тарк гуфтам бистареро бо њавои мастиям, Бим не, зеро, ки донам, боз бинам бистаре. Зеро по шуд, гар дили ман з-ишќи љонон, њаббазо, Мешавад тољи саре рўзе зи сўйи дигаре.

ЌУДРАТИ ОЃЎШИ ЗАН Ман аз хуршед метарсам , Ки рўзе сард хоњад шуд, Ман аз кўњсор метарсам, Ки рўзе гард хоњад шуд. Ман аз эњсоси гарми ишќ метарсам, Ки аз шўру љунуни ишќи мардафкан, Зани нозуктар аз гулњо, Ахиран мард хоњад шуд. Худоё! Худої мекунад дар мо њузури ишќ бо дардаш Ба ваќти гармии оѓўш, Аљаб лаѓзидани лабњо, Ва лаззат бурдани шабњо, Аз садои ду лаби њангоми бўсобўс. Чу шаб девона хоњад шуд зи ѓарќи ишќ варзидан, Ки рўяш субњидам аз девонагї испед хоњад гашт. Ту њам девонагї кун дар мани девонаат эй љон, Ман аз хушкидани сарчашмањои ашк метарсам, Ки рўзе кўр хоњад буд. Бидон оѓўши зан сарманшаъи илњоми њар дард аст, Агар ин дард дар дунё намебуд, Бидон дунё бидуни дард метаркид. Бидуни дарди ширин шўр хоњад буд.

ВАСЛИ ХУРШЕД Биёвезам ба зулфонат дили хеш, Бипечад њар ду дастам дар миёнат. Ба ишќи поки ман имон биёвар, Рабоям бо ду бўса сад гумонат.

Дасти хуршед аз миёнам баргирифт, Дар ду чашмам дидаашро сахт дўхт, Синаам оѓўш карду њаббазо. З-оташи оѓўши ман хуршед сўхт.

Савори киштии лаззат ду бўса, Ба соњилњои лабњомон шино кард. Лаби мо баъди ѓарќи бўса гаштан, Даруни синањо шўре бино кард.

Аз лабонам бўса карду оњ гуфт, З-оташе, ки синаам бар ў бидод. Нутфаи фардо зи ман бигрифту пас, Дод гуфт ў бар ду гўши карри бод.

БАХШИДА БА ПЕШВОЗИ ЛИМИТИ БАРЌ Салом эй лимити "хушпою хушранг". Саломат мезанад сад шишаро санг. Дуруд эй шамъу фонусу движок. Суруд, эй мардуми пешонї бар хок. Суруди торикї оѓоз гашта. Суруди тољикї овоз гашта. Куљої Роѓуни љону тани мо? Куљо Сангтўдаи сангафкани мо? Кунун сардї биёмад бе хушомад. Куљо сањмияе ки нохуш омад? Туро ман сабр хоњам, миллати ман! Туро ман сабр хоњам миллати ман!

НОМА БА ПРЕЗИДЕНТ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

Мурољиати сокинони Хуљанд ба президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон Муњтарам Љаноби Олї! Шумо, ки пешвои миллат њастед, мо бо як љањон эњтиром ба унвонии Шумо мурољиат намуда, боварии комил дорем, ки барои њалли масъалаи мо мусоидат мекунед, чун он барои манфиати кўдакон - ояндаи насли Тољикистон мебошаду бе ёрии Шумо аз љониби мансабдорони мањаллї њаллу фасли худро наёфта истодааст. Замин дар асоси Сарќонун (Конститутсия) - и Љумњурии Тољикистон моликияти истисноии давлат буда, давлат истифодаи самараноки онро ба манфиати халќ кафолат медињад. Муњтарам Љаноби Олї! Мо - сокинони биноњои 7 ва 8 - и мањаллаи 18 - уми шањри Хуљанд бо як љањон умедворї ба унвонии Шумо мактуб менависем ва ба Шумо мерасонем, ки дар шањри Хуљанд хилофи шањрсозї ќарорњои нодуруст бароварда истодаанд. Хонањои 7 ва 8, ки мо зиндагї мекунем, дар њамсоягии якдигар љойгир шудаанд. Таќрибан як моњ пештар мо хабардор шудем, ки дар замини байни ин ду хонаи истиќоматї афроди барои мо номаълум мехоњанд ду хонаи истиќоматии нуњошёна бунёд намоянд. Онњо гўё ќарори раиси шањри Хуљандро доранд, ки барои истифодабарии бемуњлати ин ќитъаи замин бароварда шудааст. Маълум шуд, ќитъаи замин бо ќарори раиси шањр ба як шањрванди Тољикистон барои сохтмони биноњои бисёрошёна ва барои истифодаи бемуњлат дода шудааст, њол он ки дар ин ќитъа мо барои кўдакон майдончаи варзишї сохта, ба истифода дода будем. Майдончаи варзиширо њамаи истиќоматкунандагони ин ду хона тариќи њашар сохта, бо ин роњ гирду атрофи хонањои истиќоматиро низ аз партову алафњои бегона тоза кардем ва дар ободонии шањрамон њиссаи худро гузоштем. Њаминро бояд алоњида ќайд намоем, ки ин ду хонаи дар боло ќайд кардаи мо хонањои кооперативї буда, ќубурњои об, симњои барќ ва дигар лавозимоти он аз њисоби истиќоматкунандагон харида мешаванд. Њангоми вайрон ё корношоям шудани онњо, боз аз њисоби худи истиќоматкунандагон чизњои зарурї харида ё таъмир мешавад. Корхонањои давлатї ягон ёрдам ва ё сањмгузорї намекунанд. Пас агар чунин аст, аз њукумати шањри Хуљанд мепурсем: чаро он љоеро, ки мо аз њисоби худ тоза намуда, барои ободонии шањр ва манфиати кўдакон майдончаи варзишї сохта, истифода мебарем, бе санљиши коршиносон ва хулосаи мутахассисон барои истифодаи хонањои бисёрошёна иљозат додааст? Тавре ба мо маълум аст, пеш аз додани ќитъаи замин ба шањрванд барои сохтмон пеш аз њама бояд 1) хулосаи шўъбаи меъморї ва шањрсозї, 2) хулосаи идораи пешгирии сўхтор, 3) хулосаи КВД "Хуљандобуканал", 4) хулосаи стансияи санитарии эпидемологї, 5) хулосаи шўъбаи њифзи муњити зист вуљуд дошта бошад. Оё чунин хулосањо дар маводњои парвандаи заминсозии ќитъаи замини бањсї мављуд аст? Агар бошад, бо кадом тарз ва усул гирифта шудааст? Тибќи талаботи моддаи 77.1 - и Кодекси замини Љумњурии Тољикистон замини шањр мувофиќи наќшаи генералии шањри Хуљанд барои лоињањои муфассали тарњрезию сохтмонї, инчунин наќшањои сохтмони замину хољагидории њудуди шањр истифода бурда мешавад. Дар ин асно боз як саволе пайдо мешавад, ки оё дар наќшаи генералии шањр

"ХУЉАНДРО ВАЙРОН МЕКУНАНД!" сохтмони хонањои бисёрошёна дар њамин ќитъаи замин љой доранд ё не? Тибќи талаботи ќонунњои амалкунандаи Љумњурии Тољикистон манфиати кўдак вазифаи аввалиндараља мебошад, ки дар суханронињои Шумо - Љаноби Олї маротибањо зикр мешавад ва Шумо мефармоед, ки давлату њукумат аз манфиати кўдакони Тољикистон њаматарафа дастгирї менамоянд. Њаќ асту рост! Аммо маълум мешавад, на њама мансабдорони давлатї ба дарки ин њаќиќати њаёт ва ќонун мерасидаанд. Тибќи талаботи ќонунњои амалкунандаи Љумњурии Тољикистон вобаста ба замин дар њолати барои эњтиёљоти давлатї зарур шудан ќитъаи замин гирифта мешавад, аммо дар њолати мо байни ду хонаи панљошёна ва он њам ба љои майдончаи бозии бачањо сохтани бинои нуњошёна мантиќї наменамояд. Чанд савол пеш меояд, ки њокимияти шањри Хуљанд ба назар мерасад, онњоро нодида мегирад. Якум, агар ба љои майдонаи варзишии бачањо хона созанд, бачањо дар куљо бозї кунанд? Худоро шукр, ки оилањои тољик серфарзанд њастанд ва аз сањар то шом майдончаи варзишї холї намемонад. Дуввум, байни хонањои 7 ва 8 масофа 67 метр аст. Аз рўи ќоидањои шањрсозї масофа байни хонањо бояд њадди аќал аз 30 метр кам набошад. Дар ин 67 метр агар хо-

наи нуњошёна созанд, масофаи байни хонањои чандметрї мешавад? Аз рўи њисобу китоби мо ин масофа беш аз 20 метр мешавад. Мо њайронем, ки чаро инро дидаву дониста њокимияти шањри Хуљанд ќарори истифодаи бемуњлати заминро баровардааст? Магар дар атрофи шањр љой нест, ки зўран мехоњанд дар байни хонањо хона созанд? Шањрро берун аз стандардњои шањрсозї сохтан ба кї даркор? Бале, мо мефањмем, дар љое, ки њама инфраструктура - ташнобу роњу барќ вуљуд дорад, сохтани хона арзонтар меафтад ва нархи хона дар мањаллаи мо баланд аст, соњибкор аз ин кор фоида мебинад. Аммо инро њам ба назар гиранд, ки ваќте ду бинои нуњошёна сохта мешавад, хонањои дигар тањти соя меафтанд ва аз нури офтоб мањрум мешаванд. Худо нокарда, ягон заминларзаи сахт шавад, њоли мо чї мешавад? Чаро дидаву дониста манфиати хонасозро ба назар мегиранду манфиати дањњо сокинро не? Худи њокимияти шањр барои бењбуди вазъи канализатсияву роњу барќ магар коре кардааст, ваќте дар боло гуфтем, ки ин њамаро ба сабаби кооперативї будан ба зиммаи худи истиќоматкунандагони хонањои 7 ва 8 гузоштаанд? Муњтарам Љаноби Олї! Меъмории шањри Хуљандро дидаву дониста вайрон мекунанд! Мањаллањои

Њаминро бояд алоњида ќайд намоем, ки ин ду хонаи дар боло ќайд кардаи мо хонањои кооперативї буда, ќубурњои об, симњои барќ ва дигар лавозимоти он аз њисоби истиќоматкунандагон харида мешаванд. Њангоми вайрон ё корношоям шудани онњо, боз аз њисоби худи истиќоматкунандагон чизњои зарурї харида ё таъмир мешавад. Корхонањои давлатї ягон ёрдам ва ё сањмгузорї намекунанд.

моро дар замони Шўравї бино ба наќшањо ва стандартњои шањрсозї бунёд карда буданд. Аз Шумо хоњиш мекунем, ки бар асоси ќонунњои амалкунандаи Тољикистон ва њифзи манофеъи мо ин ќазияро тањти назорати худ гиред. Бовар дорем, ки бо дахолати Шумо ќарори раиси шањри Хуљанд Р. Каримов дар бораи ба шањрванд људо кардани ќитъаи замин барои муњлати номањдуд бекор карда шавад ва майдончаи варзишии кўдакон дар љояш барќарор гардад. Муњтарам Љаноби олї! Санаи 7 - уми октябр, соати 10 сохтмончињо мехостанд дар љои бозии кўдакон фундамент кунанд, вале мардум бо нишони эътироз онњоро аз ин роњ боздоштанд ва онњо техникањои хандаќкании худро гирифта рафтанд. Пас аз зуњри санаи 9 - уми октябр кормандони њукумати шањри Хуљанд бо сардории Абдуллоев Д., муовини раиси шањр оид ба сохтмон ба мањалли мо омаданд ва вазъиятро дида буданд. Мо сокинон ба ўву дигар њамроњонаш фахмонидем, ки бибинед, љойи мувофиќ ба сохтмони бинои дигар нест ва чї тавр дидаву дониста сохтмон мекунед? Онњо гуфтанд, ки баъди ду - се руз мо ин масъаларо ба њукумати вилояти Суѓд дида мебароем ва боз вомехўрем,аммо то њол наомадаанд. Дар шањри Хуљанд ва њатто дар шафати биноњои мо њудудњои васеъ мављуданд. Бигзор соњибкорон ва афроди алоњида дар он љойњо хонањои нав бунёд кунанд ва ба зиндагии орому осоиштаи мову фарзандонамон халал нарасонанд. Бо эњтиром сокинони мањаллаи 18, шањри Хуљанди вилояти Суѓд

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

МУШКИЛИ МАРДУМ

ШАЊРВАНД МЕПУРСАД... НАХОД?

ЛАТИФА

ТАБЛИЃОТИ ИНТИХОБОТ ДАР ЊОЉАТХОНАИ БОЗОРИ ШОЊМАНСУР - Ман њафтаномаи "Нигоњ" - ро њар њафта мехонам. Ростї, сахт њаводори њафтаномаи шумо њастам. Як иттифоќе, ки дар бозори Шоњмансур рух дод мехоњам барои шумо ифшо созам. Рўзи душанбеи њамин њафта барои харидории озуќа ба бозори Шоњмансур рафтам. Пас аз харидорї кардани чизњои лозимї барои тањорат кардан љињати ќазо нашудани намози пешин ба њољатхонаи бозор даромадам. Аз њамаи шумо маъзарат мехоњам хонандагони гиромї барои ин тарзи иншои матлаб. Пас аз тањорат кардан нав аз остонаи дари њољатхона баромаданї будам, ки љавонмарде як баста брошюраро ба пулчинаки он дода хоњиш намуд, ки байни корафтодагони њољатхона таќсим намояд. Пулчинак њам њељ чиз нагуфта ба таќсими брошюра оѓоз кард. Ба ман њам якто брошюра дароз карданд. Њамагон хуб медонанд, ки дар њољатхона салом кардан аз рўи одоби исломї нест. Аксарият инро хуб медонанду баљо меоранд. Аммо, инљо гап дар бораи салом нест, балки гап дар бораи таблиѓоти барномаи номзад ба интихоботи президенти Тољикистон аст. Њарчанд брошюра гирифтанї набудам, вале њиси кунљкобиам боло гирифту як донаи онро гирифтам. Саросемавор ба рўи брошюра назар духтам онљо навишта шуда буд: "Самтњои асосии Барномаи пешазинтихоботии номзад ба мансаби Президенти Љумњурии Тољикистон аз Њизби Халќии Демократии Тољикистон Эмомалї Рањмон". Инро дидаму њангам канд. Ба дил гуфтам дар бозор њазорон харидору фурўшанда њастанд. Њазорон љои муносиби таблиѓу пањни барномаи пешазинихоботии номзад ба мансаби президенти Тољикистон њаст. Наход ин таблиѓгар барои муаррифу таблиѓи номзади ЊХДТ, президенти амалкунандаи Тољикистон љаноби Эмомалї Рањмон аз њољатхонаи бозори Шоњмансур дида љои муносибтаре наёфта бошад? Ё медонаду аз пањн кардани он дар байни мардуми бозор шарм медорад? Модоме, ки њол чунин аст барои Эмомалї Рањмон чунин таблиѓгари ноуњдабарову шармгин чї даркор аст? Наход њољатхона њам љои таблиѓу пањни брошюраи барномаи пешазинтихоботии президентї он њам љаноби Эмомалї Рањмон бошад? Сўњроби ЊОТАМ, сокини шањри Душанбе

СИЁЊ НАГУФТАНД, САФЕД ФАЊМИДЕД …? - Пул одамро маѓрур ва расво мекунад. Хушбахтона, аксари мардуми мо одамони хубанд… - Сотсиологњо баъди тањќиќоти зиёд маълум кардаанд, ки аз се ду нафари мардњо чанги болои палосро, ки чангкашак гирифта натавонист, бо даст бардошта боз ба замин мегузоранд, то ба "палесос" боз як шанси дигар бидињанд. - Олимон муайян кардаанд, ки забони аз њама фањмо дар сайёраи замин ин забони хитої аст, зеро онро 1,5 миллиард одам мефањмад. - Навиштаљот дар пушти дари комиссариати њарбї: "Дар робита ба амали дуздии гушношуниди бинои комиссариати њарбї, њамаи порањои ќаблан додашуда, АЗ ЭЪТИБОР СОЌИТ ДОНИСТА МЕШАВАД!" - Интихобот ягона рўзест, ки мардум вараќњоро дохили ќуттї мепартоянд, на дар њар куљо, ки рост омад. - Њар ќадар ваќти гирифтани музди мењнатат наздик шуд, њамсарат њамон ќадар зиёдтар ба ту мењрубонї мекунад. - Одамон аз њама зиёдтар Худоро дар масљид ва ё дар њавопаймое, ки як муњарикаш аз кор баромадааст ёд мекунанд. - Ба омори расмї, музди миёнаи мењнат дар Тољикистон 555 сомонї аст.

?-И НОБОБ Аз чор метри мураббаъ, ки дар он фаъолияти соњибкорї дорам, бояд чанд сомонї андоз супорам? Гулчењраи НОЗИМ, сокини шањри Душанбе - Мувофиќи банди 9, номгўи Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 3-юми августи соли 2013 тањти 361 бо назардошти коэфитсиентњои минтаќавї баъд аз таѓйиру иловањо бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 31-уми августи соли 2012 тањти №445 њангоми фаъолият дар растањо андозаи ченак аз метрии мураббаъ ба метр гардонида шудааст. Яъне Шумо барои 4 метр тибќи банди мазкур 140 сомонї андози даромад ва 70 сомонї андози иљтимої љамъ 210 сомонї бо назардошти коэфисиентњои минтаќавї пардохт менамоед. Ба саволи Шумо аз Кумитаи андози назди Њукумати Љумњурии Тољикистон посух доданд.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

АКСИ ГЎЁ

Марде пеши духтур мераваду мегўяд: - Духтур ман хар борин кор мекунам, гов барин хўрок мехўрам, саг борин хаста мешавам. Ба ман чї давое мефармоед? Духтур: - Мебахшед, ман табиби одамам, на њайвонњо. *** Нозири андоз аз навтољике мепурсад: - Ту воќеан мехоњї ман бовар кунам, ки ин 5 мерседес, 1 лимузин, 3 манзили панљњуљрагї дар маркази шањрро бо пули њалоли худат харидаї? - Баъд чї, боз бо пули кї мешуд? - Пули мардум … - Чї… Масхара мекунї, ин мардум аз куљо ин ќадар пул дорад? *** Як рўз сангпўшт дар љангал дод мезанад, ки маро њељ кас газида наметонад. Ногањон як замбўре парвозкунон омада, аз калааш мегазад. Калаи сангпўшт варам мекунад, њар ќадаре зўр мезанад сарашро даруни сангаш карда наметонад ва бо андуњи зиёд мањзунона мегўяд: имрўз дар берун хоб меравам чї?

?-И НОБОБ ОЁ АЗ ШАХСИ БЕКОР АЛИМЕНТ СИТОНИДА МЕШАВАД? - Дар Љумњурии Тољикистон андозаи маоши њадди аќќал 80 сомонї муќаррар гардидааст. Дар ин асос бигўед, ки алиментро судњо барои марди бекор (ба муњољири мењнатї, ки гоњ љои кор дорад ва гоњ надорад) бояд аз рўи кадом андоза муќаррар намоянд. Хосият МИРЗОЕВА, сокини ноњияи Вањдат - Дар асоси Кодекси оилаи Љумњурии Тољикистон ва таљрибаи судии Љумњурии Тољикистон андозаи алиментро судњо барои марди бекор (ё ба гуфти шумо муњољири мењнатї) бо назардошти андозаи маоши њадди аќќал 80 сомонї муќаррар менамояд ба шарте, ки марди бекор дар ќайди шуъбаи шуѓли ањолї ва иљтимоии мањалли зисташ дар рўйхати мувваќатан бекорон бошад ва маълумотномаи ин шуъбаро оиди бекор буданаш дошта бошад. Ба саволи Шумо роњбари Ташкилоти љамъиятии "АРБИТРАЖ" Саъдулло ШЕРОВ љавоб дод.

ШЕЪР МАРДИКОРЇ ТО БА КАЙ??? Эй азизон, то ба кай мо тарки кишвар мекунем, То ба кай аз бањри пул тарки модар мекунем, Ин њама шањри урус обод шуд аз дасти мо Њолу ањволи Ватанро кай накўтар мекунем. Пањлавонони диёр зери мушти нокасон, Аз ќабењ дашномњо гўши худ кар мекунем, Духтуру омўзгор, устои гулдаст то ба кай Мардикорї зери дасти њар сагу хар мекунем. Љон падарљонам, љавобе бар суоли ман бигў То ба кай аз сўзиши дил дидаро тар мекунем. Њайфи ин умри љавонї, њайфи ишќу ошиќї Ки људої аз нигору ёру дилбар мекунем. Тољикистонам шукуфон шав аз бањри Худо То ба кай мо орзую ёди кишвар мекунем. Илњоми ИБРОЊИМ, шањри Сургут

БАЉОИ 09 Агар Шумо бекореду ихтисос надоред. Ё мехоњед ихтисоси иловагї аз худ кунед. Ин акнун њељ мушкилї надорад. Хоњишмандон ба касбомўзї мувофиќи роњхати маќомоти давлатии шуѓли ањолии мањалли зист бе имтињони дохилишавї ќабул карда мешаванд. Тайёрии касбї, такмили ихтисос ва бозомўзии шањрвандони бекор ба тариќи гуруњбандї ройгон сурат мегирад. Ихтисосњои мазкурро Шумо метавонед дар муассисањои зерин соњиб гардед: 1. Муассисаи давлатии "Маркази таълимии калонсолони Тољикистон" Нишонї: кўчаи Алишери Навої 5/1 тел: 236 05 19, 236 19 35. 2. КВД "Маркази таълимии омўзиши модули шањри Душанбе" Нишонї: кўчаи Алишери Навої 5/1 тел: 37 81 50 30; 901 50 06 92. 3. КВД "Маркази таълимии шањри Душанбе" Нишонї: кўчаи Борбад 48/26, тел: 234 48 00; 234 48 06. 4. КВД "Маркази касбомўзию соњибкорї" Нишонї: кўчаи Алишери Навої 5/1 тел: 236 19 15

МУАММО

МУАММОИ 17 АСП ВА ВАСИЯТИ ПАДАР - Марде њабдањ (17) асп дошт. Ў пеш аз вафоташ ба фарзандонаш (мард се фарзанд дошт) чунин васият кард: аз њамин њабдањ асп аз ду як њиссааш барои писари якум, аз се як њиссааш барои писари дуюм ва аз нуњ як њиссааш барои писари сеюм таќсим карда шавад. Пас аз даргузашти падар фарзандон барои таќсими мерос ољизї кашиданд. Зеро адади њабдањ на ба ду, на ба се ва на ба нуњ баробар таќсим намешавад. Онњо назди ќозии замон рафтанд. Ќозї аз њар намояндаи миллат муовин дошт. Худаш танњо адади 17- ро таќсим карда натавонист. Муовинњояшро фарёд карда вазъиятро фањмонд. Муовинњо њам дарзамон њалли муамморо наёфтанд ва як рўз муњлат хостанд. Ќозї ба фарзандони марњум ваъда дод, ки фардо оянд ва масъала њал хоњад шуд. Рўзи дигар аз байни нуњ муовинони гуногунмиллат танњо арманї - Ашот њалли муамморо ёфт. Ў ба ќозї мурољиаткунон шарт гузошт, ки њалли масъалаи таќсими аспњоро дар љояш - яъне дар онљое, ки галаи аспњо дар чаро њастанд, њаллу фасл хоњад кард. Ќозї розї шуд. Фарзандони меросталаб омаданд ва њамроњи ёвари ќозї Ашот ба сари гала рафтанд. Ашот аз аспи хеш фаромад ва аспашро ба гала њамроњ кард. - Канї бачањо, падаратон чї васият карда буд? Писари якум њолатро ба Ашот бори дигар наќл кард. Ашот ба ў галаи аспњоро нишон дода пурсид: - Дар гала чанд аспро мебинед? - Якљоя бо аспи Шумо њаждањ аспро мебинам. - Бисёр хуб. Акнун гўед, ки њаждањро ба ду таќсим кунем чанд мешавад? - Нуњ мешавад. - Бале. Нуњ асп азони бачаи якум. Агар њаждањро ба се таќсим кунем чї мешавад? - Шаш мешавад. - Бале, шаш аспро соњибаш бачаи дуюм. Агар њаждањро ба нуњ таќсим кунем ду мешавад - а? Ња, ња ... - баробар љавоб доданд бародарон. - Ана, њамон ду асп насиби бачаи сеюм аст. Акнун њосили таќсимро љамъ мекунем: нуњ + шаш + ду баробари њабдањ. Фањмо? Инро гуфту Ашот аспи худашро савор шуда назди ќозї омада њисобот дод. Ќозї аз њамин рўз сар карда Ашотро ба љои муовини аввалааш- Абраами яњудї муовини хоса таъин кард. Шояд маколи русии "Там где арменин, не чего делат еврей" аз њаминљо пайдо шуда бошад?! Њољї АБДУЛЛОЕВ, сокини шањри Душанбе ЭЪЛОН Дар љустуљўйи шарики боэътимоди тиљоратї барои хариду фурўши пахта њастам. Дар њудуди вилояти Суѓд њаљми калони пахта бо нархи аввалия (аз дењќон) пешнињод мегардад. Телефон барои тамос: 93 502 99 95

КОМИЛАН ЉИДДЇ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №32 (360) 30. 10. 2013

ПУРБИНИ «НИГОЊ»

НЕСТ БОД ЗАБОНИ УРУСЇ! Дирўз хабаре хондам, ки њар гуна гурўњњои тундрави миллатгарои урус ба амал гузаштаанд. Онњо ба бошишгоњу хонањои муњољирон даромада њуљљатњои онњоро тафтиш кардаанд ва байни онњо низоъ хестааст. Акнун ќонунгузории Русия ба њар рањгузари урус иљоза додааст, ки аз муњољири тољик њуљљат бипурсад. Ба ин рўз њам расидем. Фишор паи фишор ва вазнинињои беш аз пеш муњољирони моро таъкиб менамояд. Аммо љониби Тољикистон ягон посухе намедињад. Њаминтавр урусњо бо дастгирии њукумати худ бефарњангона миллатњои барояшон бегонаро тањти фишор, пастзанї ва зуроварї ќарор медињанд. Миллати бефарњанг бо амалњои бефарњангона… Дар њолати бефарњанг будани тољикон метавонист дар Тољикистон низ фишору бадбинї болои русњо ба вуљуд ояд. Аммо муњољири тољик пас аз инќадар азобњои љисмониву равонї ба Ватанаш бармегардаду русњои Тољикистонро њурмату иззат менамояд. Кинаву адоватро аз дилаш берун менамояд ва посухи љабрњои аз пулис ва мардуми рус дидаашро ба русњои Тољикистон намедињад. Ин худ бофарњанг будани моро нишон медињад. Аммо ба ин фишору маъракањои зиддитољикии Русия мо набояд хомўш бошем, балки бофарњангона посух гўем. Як фишанги Тољикистон пойгоњи њарбии 201 ва "Окно" бояд бошад! Фишанги дигараш, ки дар дасти њамаи тољикон аст, ин забони урусист. Барои њоло ва њозир бењтарин кор ин фишор ба забони урусї аст. Бояд њукумати Тољикистон ќадам ба ќадам љойгоњи забони урусиро дар кишвар танг намояд. Чаро шањрванди Тољикистон дар Русия ин ќадар беќадр шудаасту забони урусї дар кишвари мо боќадр? Вазорати

маориф бояд фишангро ба хотири дифоъ аз муњољири тољик истифода барад. Чаро мактаббачањо аз синфи ду забони урусиро меомўзад ва аз синфи чор забони англисиро? Як забони хориљї бас нест? Соатњои дарсиро барои забони урусї ихтисор намоед. Ба Узбакистон пайравї намоед. Овезањои сарироњии таблиѓотї бояд танњо ва танњо бо забони тољикї бошанд. Ширкатњои мобилї низ аз истифодаи забони урусї худдорї намоянд. Шабакањои Садо ва Симои (Радио ва телевизон) Тољикистон барномањои урусизабони худро ихтисор намоянд. Маљалаву рўзномањои урусї, мактабу кўдакистонњои урусизабон ва овезањои таблиѓотии урусї метавонанд самте барои фишор болои Русия бошанд. Барои њар як тољики аз Русия хориљшуда як барномаи урусї аз садо ва симо аз намоиш хориљ карда шавад ва барои њар як љасади муњољири фавтида як мактаб ё кўдакистони урусизабон баста шавад. Боварии комил дорам, ки ин амалњо Русияро дар љои худ хоњад шинонд. Дар мубориза ва ё худ посух ба Русия њар як шањрванди одии тољик метавонад иштирок намояд. Дар њар љои Тољикистон (манзурам аз кўчаву хиёбон то садову симо ва ФБву ОК) ба хотири хотима бахшидани фишор болои ноновари тољик зидди истифодаи забони урусї садо баланд намоем. Посухи бофарњангонаи миллати бофарњанг ба бефарњангон њамин хоњад буд. Камтарин коре, ки барои дифоъ аз мардикорї тољик метавон кард. Нест бод забони урусї дар фазои Тољикистон! Аз мардикорнома

- Худут таљикї меданї?

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шермуњаммади ШОЊИЁН, раиси КМИР: - Он њама вохўрињое, ки дар шањру ноњияњо баргузор мегардад, исбот мекунад, ки номзадњо дар њаќиќат њаракат доранд. - Не-е?!! Ана кашфиёту мана кашфиёт! Калла не, гунбази аќлу хиради асп, эъ, мебахшед, аср!!! Барои ин мантиќи баланд, шуморо бояд њарчї зудтар ба ордени чўбину пўстакї сарфароз гардонанд. Офарин! То гузаштанатон зинда бошед!

Амонуллои ЊУКУМАТУЛЛО, роњбари КВД "Роњи оњани Тољикистон": - Маќсади ман танњо хизмати софдилона ба халќу Ватан, обод кардани як гўшаи кишвар аст. - Дар ин њич шакку шубњае нест! Дар кишвар ягон гўша намонд, хизмати софдилонаи шуморо надида бошад, дуборакории Панљакент буд, ки Расул соњиби БМВ-ю шабгард шуд. Акнун бо роњнамоии Исмат Файзободро њам сабзонида, гўшаи чорумро кобед.

Ќозидавлат ЌОИМДОДОВ, сафири Тољикистон дар Беларус: - Писарам 30 - сола аст, бачаи хурд нест, худаш дар назди ќонун љавоб гўяд. Агар келин ё писарам гуноње карда бошанд, ман чї гуноњ дорам? Чаро њангоми шарњи ин ќазия акси онњоро неву акси маро дар расонањо чоп мекунанд? - Албатта, гунањкор дер ё зуд љавоб мегўяд, њатто агар Василий Сталин бошад ё њатто Расули Амонуллоњ, барои гуноњњои худашон, албатта, барои гуноњњои падарњояшон не. Охир, "бузро аз пойи худашу гусфандро аз пойи худаш меовезанд". Шояд мушкили шумову Амонуллоњи Њукум дар он аст, ки бузи пеш-пеши пода намоёнтар аст? Яъне, мушкил дар чењраи оммавї будани шумост?

Сайљаъфар ИСМОНОВ, раиси ЊДТ: - Њангоми таблиѓи њизбамон дар шањри Тусунзода, рости гап, дар болои миз ба љои чой ба пеши мо об гузоштанд. Дар ягон толор њам моро љой накарданд, дар берун сўњбат кардему рафтем. - Сайљаъфари љу, њоли азияти куњрии сиёсияра кашидан ай барои хдут дар пеш аст. Миёнта мањкам банд, угами љў.

Абдулфайз АТОЕВ, сухангўи ВКХ: - Ростї, мо намедонем, ки ин намояндањои САЊА ба Варзоб бо кадом маќсад рафтаанд. Зеро аз онњо њам шикоят зиёд аст. Онњо бояд бо корњои сиёсиашон бештар банд бошанд, на ба фароѓату дамгирї. -Э, марак, нисфи Душанбера дар Варзоб "зачат" каран, њич гап нашиду ду нозири ранга њамдигара бўсидану лесидан, осмона ба саршу мегардуне?!

Раиси Шўрои муњаррирон: Саймиддин Дўстов

Њафтанома дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Котиби масъул: Эраљи Амон Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 600 80 38 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 600 80 39 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 400 77 41

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09