Нигох №42 (373). Чоршанбе, 15-уми январи соли 2014 by Webster Loran

Тимсоли бадї рафт...

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Дар бораи марги ў навиштан осониву мушкилї надошт. Ба назарам Ариэл Шарон њамон ќотил ва љинояткори њарбї буд, ки зарфи ин 5-6 соли охир њар чизе аз сарнавишти Фаластини ишѓолї менавиштам, аз ў ёд мешуд. САЊИФАИ 10 №42 (373). Чоршанбе, 15-уми январи соли 2014

АШЪОРИ ТОЗАИ ГУЛРУХСОР САФЇ

Нашканед ойинаамро, бишканам!.. САЊИФАИ 8

ЊОДИСА ДАР КЎЛОБ

Сўхтори муаммобарангез САЊИФАИ 4

ПОТРЕТИ СИЁСЇ

"Њамешазиндае", ки фаромўш шуд САЊИФАИ 11

ПУРБИНИ «НИГОЊ»

Лимубизнес дар Садбарг" САЊИФАИ 16

Бањси сархўр Низоъ дар сарњад устувории Тољикистону Ќирѓизистонро барњам зада, манфиати сокинони њудудњои марзиро зери по, тарњњои минтаќаи CASA-1000 ва лулаи газ ба Чинро камањаммият, роњбарияти сиёсии ду кишварро дастнигари Маскаву Тошканд карда метавонад, агар Эмомалї Рањмон ва Алмосбек Атамбоев худ ба сарњад нараванду ба њалли масъала шуруъ накунанд.

БОТЛОЌИ БОБАКИ ЊИСОРЇ Соњибкори маъруф аз зиндони Эвини Эрон мансабдорони тољикро ба "хиёнат" муттањам кард... САЊИФАИ 3

СИЁСАТ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Низоъ дар сарњад устувории Тољикистону Ќирѓизистонро барњам зада, манфиати сокинони њудудњои марзиро зери по, тарњњои минтаќаи CASA-1000 ва лулаи газ ба Чинро камањаммият, роњбарияти сиёсии ду кишварро дастнигари Маскаву Тошканд карда метавонад, агар Эмомалї Рањмон ва Алмосбек Атамбоев худ ба сарњад нараванду ба њалли масъала шуруъ накунанд.

Аз гуфтушунид то тирпаронї Шоми 9 - уми январ Љумъабой Сангинов, муовини аввали раиси вилояти Суѓд, ки љониби Тољикистонро дар музокироти масъалањои марзї дар Исфара намояндагї мекард, аз љараёни баргузории љаласаи кории дуљониба ба "Нигоњ" гуфт, ки рафти баргузории гуфтушунидњо собит кардааст, ки тарафњо бо иродаи худ кўшиши ба эътидол овардани вазъи ба амаломада дар марзро кардаанд. Он замон ќарори муштарак назорат бурдани хатти марз аз љониби сарњадбонони ду кишвар ба имзо расид. Аммо ин гуфтаи љаноби Сангинов, ки нерўњо бо иродаи хеш кўшиши пешгирї намудани ошўбњои марзиро доранд, "чашм расид" ва баъд аз ду рўзи он гуфтушунидњо, ки натиљаи чашмгираш танњо њамин назорати муштарак дар марз буд, санаи 11уми январ дар мањали Хољаи Аълои Исфара миёни сарњадбонони ду кишвар низоъ ба амал омад ва кор ба тирпарронињо боис гардид.

Бањси сархўр нативї дар оянда имкон хоњад дод, ки бемалол ба оби дарёи мазкур дастдарозї кунанд. Он гоњ аз эњтимол дур нахоњад буд, ки боз як бањсу низоъи нав бо номи "бањси об" дар марз љўш хоњад зад. Пас роњи њалли масъаларо низ бояд дар њамин самт љуст, то паёмадњои сиёсї ва иќтисодии ин низоъ миёни Тољикистон ва Ќирѓизистонро нашиканад.

Кї аввал тир кушод? Нимањои рўзи 11-уми январ дар хатти марзи Хољаи Аълои Исфараи Тољикистон ва Оќсойи вилояти Ботканди Ќирѓизистон миёни нерўњои сарњадбон тирпарронї шуд. Тирпарронї ваќте шуруъ шуд, ки сокинони Оќсойи Ќирѓизистон дар паси сарњадбонони кишвари худ ба сохтмони роњи "КуктошОќсой-Тамдик", ки њанўз замини ин роњ аз лињози хати амиќи марз муайяну мушаххас нест, идома доданд. Сарњадбонони тољик садди роњи сохтмончињо шуданду сарњадбонони ќирѓиз дар љавоб ба љониби њамтоёни худ тир кушоданд. Сарњадчиёни мо моњирона љавоб доданд. Ба њамин њодисаи тирпарронї ављ гирифта, дар натиља 3 сарњадбони тољик ва 5 сарњадбони ќирѓиз љароњат бардоштанд. Маќомоти Ќирѓизистон пас аз ин њодиса бо ирсоли ду нота ба унвони Вазорати корњои хориљии Тољикистон сарњадбонони тољикро дар тирпарронї гунањкор донист, вале баъдтар Вазорати корњои хориљї ва дигар маќомотњои кишвари Тољикистон ин иддаои љониби Ќирѓизистонро рад карданд, ки дар тирпарронї аввал худи сарњадбонони ќирѓиз даст дошта ва танњо барои њимояти худ нерўњои сарњадбони тољик ба тирпарронї гузаштаанд.

Иштибоњи аввал Коршиносон мегўянд, рухдоди чунин њодиса натиљаи њамон камбудињое мебошад, ки дар рафти гуфтушунидњои байнињукуматї, аз љониби Тољикистон гузаштааст ва солњои дароз чунин камбудињо такрор мешаванд. Неъматуллоњи МИРСАИД, коршиноси умури марзї мегўяд, шахсоне њастанд, ки вазъияти наздисарњадии Тољикистонро пурра наомўхтаанд, намедонанд ва кўр-кўрона дар гуфтушунидњо ќарор ќабул кардаву имзо мегузоранд. Љониби Тољикистон аксар ваќт тањаммулро ихтиёр мекунад, вале љониби Ќирѓизистон аз ин бар нафъи худ истифода мекунад. "Ман як ваќт гуфта будам, - мегўяд Неъматуллоњи Мирсаид, - магар сохтмони роњњо сарсари канали "Торткўл" ба хатти сарњад табдил намеёбанд? Он ваќт президент Боќиев Ќурмонбек буд ва љавобе аз љониби вазири наќлиёти Ќиргизистон љаноби Сулаймонов шуда буд, ки њељ гоњ!. Ва имрўз њамон роње, ки сохтаанд, ба хатти марз табдил ёфтааст. Яъне, дар созишномаи байнињукуматї аллакай соли 2002 - ум навишта шуда буд, ки бе розии љониби дигар дар њудудњои наздисарњадї ягон иншооте бунёд кардан мумкин нест. Мутаассифона, љониби Тољикистон њамин розигиро дод ва хати сарњад дар он љо бунёд шуд". Аз рухдоди бањсњои марзї миёни Ворух ва Оќсой, ки аз моњи декабри соли 2013 оѓоз шуд, маълум буд, ки љониби ќирѓизњо сари

Интизори "нерўи сеюм"

сохтмони роњ талош доранд. Њатто то се рўз бастани роњи Ворух-Исфара њам ба мањзи талоши сохтани роњи алтернативї буд, ки чунин амали онњо барои сокинони Ворухи Исфара дањњо њазор сомонї хисорот овард ва њам зарари манънавии зиёд расонид. Вале то ба имрўз њељ маќоме аз ширкатдорони гуфтушунидњои ду љониба ваъдаи бартараф кардани чунин хисоротро надодаанду нахоњанд дод.

Сирри роњи нав Сокинони мањалї мегўянд, ки мавќеи онњо сари сохтмони роњи алтернавтивї њамоно як аст: ин роњ набояд бошад, зеро на танњо ѓайриќонунї аст, балки маќсад аз он ѓасби обу заминњои корам аст. Ѓолиб УРУНОВ, коршиноси мањаллї, мегўяд, ки ќирѓизњо бо сохтмони роњи алтернативї ояндаи неки худро аз њисоби замин ва оби Исфара дидан мехоњанд. Зеро сохтмони роњи алтернативї онњоро ба шохоби дарёи Исфара мерасонад ва маќсад њам маълум аст, гирифтани маљрои об ба сўи чарогоњњои минтаќаи "Лола"- и Ќирѓизистон аст. Ба гуфтаи Ўрунов ќирѓизњо маззаи фишанги тадбиќи роњро дар бањсњои марзї як бор чашидаанд, ки "ширин" аст ва њоло акнун барои боз њам ширинтар шудани ин "мазза" мехоњанд роњи алтернативие аз марзи заминњои Ворух бунёд кунанд, ки ќад-ќади дарёи "Исфара" мегузарад. Сохтмони роњи алтер-

Бархе соњибназарон мегўянд, ки њоло эњтимол љониби Тољикистон хатоњое, ки ќаблан бо иштироки нафарони баландмаќоми ваќти кишвар дар ваќти гуфтушунидњо содир шудааанд, хуб дарк мекунад, љониби Ќирѓизистон низ пайомадњои бади муносибати нохуб бо Тољикистонро эњсос мекунад, аз ин рў љонибњо талош хоњанд кард, ки њарду љониб њам зарар набинанд. Аммо иъикоси ин мавзуъ дар расонањои расмии ду кишвар нигаронкунанда ба назар мерасад. Бале, Тољикистон аз лињози транзитї ба Ўзбакистон ва Ќирѓизистон вобаста буда, бо аввалї муносибати худ надораду ба умеди кишвари дуюм аст, то тавассути он ба Ќазоќистону Русия роњ ёбаду транзит аз Чинро таќвият дињад. Њамчунон, ки Ќирѓизистон аз роњњои Тољикистон бархурдор аст. Њамчунин кишварњо дар як ќатор тарњњои байналмиллал, аз ќабили тарњи энергетикии CАSA-1000 ва интиќоли лулаи газ ба Чин манфиатњои муштарак доранд. Аммо ба гуфтаи соњибназарон, дар њоли њозир масъалаи вазъи сокинони навоњии наздимарзї аз ин њама тарњњо дида барои Душанбеи расмї муњимтар аст. Шокирљони ЊАКИМ, њуќуќшиноси тољик, мегўяд: бањси сарњадї дар Исфара ва Бот-

канд аз бањсе, ки Тољикистон бо кишвари Чин дошт, тафовут дорад: дар заминњои Бадахшон ањолї намезист. Дар сурати иљоза додани љониби Тољикистон сари бунёд роњи алтернативї барои ќирѓизњо аз њисоби заминњои Ворух манфиатњои миллии мо халалдор хоњад шуд, зеро ќирѓизњо имкон пайдо хоњанд кард, ки Ворухро ба "блокада" и худ ќарор дињанд ва ба оби руди Исфара беихтиёр соњиб гарданд. Њал нашудани ин бањс метавонад ба вазъи иљтимоиву сиёсии њарду кишвар таъсири бад расонад. Аз муташанниљ шудани авзоъ Тошканду Маскав њатман истифода мебаранд, ки на ба манфиати ќирѓизњо асту на ба манфиати мо. Набояд интизори "нерўи сеюм" шуд. Сиёсатшинос Рустам Самиев дар ин замина мегўяд: "Њатто сокинони ќатории ин марзу бум хоњони њалли њарчи зудтари ин бањс мебошанд, зеро ба хубї мефањманд, ки низоъи сарњадї дар ин минтаќаи њассос коре нохубест, ки пайомадњои бузурги минтаќавї дорад. Идомаи ин низоъ устувории њарду кишварро барњам зада, онњоро тобеъу дастнигари Ўзбакистону Русия мекунад. Њоло њам дер нашудааст, њарчанд бозхонди сафири Ќирѓизистон ќадами нољое буд, ки Тољикистон набояд онро такрор кунад. Њамчунин зинњор набояд умеде ба љаласаи СПАД ва миёнаравии Маскаву Остона баст. Президент Эмомалї Рањмон ва њамтои ќирѓизи ў Алмосбек Атамбоев бояд худ дар кутоњтарин муддат ба мањали њодиса раванд ва вазъиятро муайяну мушаххас намуда, ба ин бањси марзї нуќта гузоранд. Вагарна, ин бањс сархўр мешавад".

Ќамари АЊРОР

ЌАЊРАМОНИ ШУМОРА Беш аз ду њафта мешавад, ки исми Бобаки Занљонї, тољир ва миллиардери эронї дар сархати расонањо ќарор дорад. Занљонї дар Тољикистон аз сармоягузорони бахши хусусї буд, ки њамакнун дар пўшти панљараи зиндони Эвини Тењрон ќарор дорад. Ба зиндон рафтани ў хомўшу бесадо набуд. Аз Туркия то Эрону Малайзия, Њонконгу Дубай ќазияи ўро думбол мекунанд. Акнун дар Душанбе њам. Дигар љойи шубња нест, ки пойи чанд мансабдори тољик ва пайвандони президент дар ботлоќи атрофи Занљонї пайдошуда, гирд монад.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

ЗАМОНЕ, КИ БОБАК ДАР ДУШАНБЕ ДАВР МЕРОНД...

Ботлоќи Бобаки њисорї Соњибкори маъруф аз зиндони Эвини Эрон мансабдорони тољикро ба "хиёнат" муттањам кард... Оѓози ќазия "Нигоњ" њанўз 10 моњ пеш дар бораи ин соњибкор матлабе навишта буд, аммо ќазияи Бобаки Занљонї як моњ пеш, дар миёнањои моњи декабри соли гузашта ба нуќтаи доѓи худ расид. 12 вакили парламенти Эрон ба раиси парлумон, њукумат ва додгоњ мактуб навишта, хостори таъќиби Бобаки Занљонї шуданд. Онњо ўро иттињом ба фасод мекарданд. Баррасии фаъолияти Занљонї њанўз дар моњи сентябр оѓоз гардида, як вакили парламент ўро дар сарпечї намудан ба пардохти пули нафт ба миќдори 2 миллиарду 60 миллион муќассир медонист. Ин њама дар замоне буд, ки аз њукумати Њасани Рўњонї њафтањое чанд мегузашт. Бежани Занганї, вазири нафти њукумати Рўњонї низ эълон дошт, ки Занљонї ду миллиард долларро аз пули нафт ба кишвар наовардааст. Албатта, њамаи ин иттињомот аз љониби Занљонї бепосух набуд. Ў бањона меовард, ки тањримњои байналмилалї барои интиќоли пул ба Эрон мушкил пеш овардааст. Инчунин, расонањо аз номи ў навиштанд, ки маблаѓ дар њисоби бонкии ширкате дар Њонконг ќарор дорад, он ширкат марбут ба ширкати миллии нафти Эрон мебошаду дигар ў барои интиќоли пул муваззаф нест.

Њафтае баъд номи ў дар сархати расонањои Туркия ќарор гирифт. Ва исми ўро њамчун коршарики Ризо Зарроб, тољири эрониасли Туркия ном мебурданд, ки дар мољарои фасоди бузурги молї дар ин кишвар даст дорад. Боз Занљонї ин иттињомотро рад кард. Расонањои турк мукотабаи Занљонї бо Ризо Зарробро нашр карда, аз он хабар доданд, ки ин ду тољир ќарор гузоштаанд, ки дар остонаи соли нави мелодї мулоќот намоянд. Сухан аз интиќоли садњо килограмм тилло ва туњфањои гаронбањо, минљумла соати наздик ба 800 њазор долларї ба яке аз вазирони турк мерафт. Њамин тавр, 30-юми декабри соли 2013 Занљонї боздошт гардида, ба зиндони Эвин мунтаќил шуд. Бобак асроре аз муносиботи худ бо Бонки миллии Тољикистонро ба зиндон бурд, акнун ки як-як расонаї мешаванд.

"Хиёнат"-и тољикњо Бобаки Занљонї ба масъулини эронї санаде аз Бонки миллии Тољикистон пешнињод мекунад, ки тибќи он беш аз ду миллиард доллар пул аз фурўши нафт ба њисоби Бонки марказии Эрон гузаштааст. Саид Њайдарї, вакили парламенти Эрон ин санадро сохта унвон кард. Аммо худи Бобаки Занљонї дар ин маврид то ба зиндон рафтанаш суњбате накар-

да буд. Пайдо гардидани чунин санаде дар бораи интиќоли ин маблаѓ ба Бонки миллии Тољикистон ва аз ин љо ба Эрон асрор боќї мемонд. 11-уми январ маротибаи аввал буд, ки Бобаки Занљонї дар бораи ин санад мавќеъашро рўшан кард. Њимоягарони Занљонї бо нашри матлабе бо имзои А.С., собиќ мудири Бонки марказї амали љониби Тољикистонро "хиёнат" унвон карданд. Онњо сохтани чунин санадеро "кори бачагона" унвон карда, далел оварданд, ки мавзўъ коѓаз ва матни нома нест, балки мавзўъ вуљуди як муомилаи бонкї аст. Онњо дар ин нома, ки ба "Нигоњ" дастрас шуд, навиштаанд, ки "њеч ба тасаввур намеѓунљад, ки Бобаки Занљонї, ки молики мудири чанд бонк аст, ин ќадар бетаљриба дар умури бонкї бошад, ки бо пешнињоди санади сохта фикр кунад, ќарзи думиллиардиро њал мекунаду касе аз ў намепурсад, ки пўшти ин ќоѓаз чист". Хулоса баровардаанд, ки тољикњо дарвоќеъ ба Занљонї хиёнат карданд ва бин корашон ду миллиардро ва бо зиндонї шудани Занљонї њама амвол ва сармояи ўро аз худ хоњанд кард. Дар ин матлаб ва ќаблан њам расонањои эронї зикр кардаанд, ки масъулини Бонки марказии Эрон барои бозрасии интиќоли ду миллиард доллар ва санади мазкур бо масъулини Бонки миллии Тољикистон мулоќот намудаанд. Ин мулоќот бенатиља анљом ёфтааст.

Инкори Бонки миллї

ТЎЊФАИ ЗАНЉОНЇ БА МИЗОЉАШ НОРАСИДА ЊАЙРОН МОНД

Абдуѓаффор Ќурбонов, сухангўи Бонки миллии Тољикистон мегўяд, њеч гуна санаде аз љониби Бонки миллї ба Бобаки Занљонї дода нашудааст. Њеч гуна интиќоли маблаѓе, ки мавриди назар ќарор дорад, сурат нагирифтааст. Инчунин, ў аз мулоќоти масъулини Бонки марказии Эрон бо рањбарияти Бонки миллии Тољикистон изњори беиттилої кард. Таъкид кард, ки аз љониби мутахассисони Бонки миллї "Конт Бонк" (мутааллиќ ба Бобаки Занљонї) мавриди бозрасї ќарор дорад. Баъд аз анљоми бозрасї хабар хоњанд дод, ки сарнавишти ин маблаѓ ба Тољикистон мепайвандад, ё на. Дар њамин њол, дар Тољикистон чандин ширкат ба Бобаки Занљонї иртибот дорад,

ки бо сармояии ў (шояд бо пули нафти Эрон) ташкил шудаанд. Аз љумла аз холдинги "Kont Investment bank" ва зерсохторњои он "КонтТаъминот", "Конт - Турист", "Asian Express Terminal" ва "Asian Express Airline" ном бурда мешаванд. Чанде аз ин ширкатњо бинобар рабт доштан бо Бобаки Занљонї ва Эрон дар тањримњои ИМА ва Иттињоди Аврупо ќарор доранд. Ин њам дар њолест, ки намояндаи "Kont Investment bank" эълон доштааст, ки муассиси бонки онњо як шањрванди Туркия аст, на Бобаки Занљонї. Аммо суоле боќї мемонад, ки агар Бобаки Занљонї ба бонки мазкур рабте надошта бошад, пас чаро мавриди тањримњои ИМА-ву ИА ќарор гиририфт? ИМА бо далели он, ки Занљонї миллиардњо пули нафтро сарфи назар аз тањримњо ба Эрон ворид мекунад, дар моњи апрели соли 2013 ширкатњои ўро ба "рўйхати сиёњаш" ворид кард. Иттињоди Аврупо Бобаки Занљониро миёнрави асосї дар интиќоли пули нафт ба Эрон донист. Дар рўзњое, ки ИМА ва Иттињоди Аврупо алайњи ширкатњои Бобаки Занљонї тањрим љорї мекард, гўї як зумра манфиатхоњони дастдароз дар Тољикистон ба Занљонї мегуфтанд, ки Душанбе зери пои туст ва воќеъан њамин хел њам буд. Зеро Бобаки Занљонї дар Душанбе пуштибонњои ќавї дошт, ки аз онњоро поёнтар тасвир мекунем.

Дурахши ситораи Занљонї Инљо наметавонем, дубора аз як маќолаи "Нигоњ" дар моњи апрели соли 2013 ёд накунем. Њанўз 10 моњ ќабл 3-юми апрел бо унвони "Бобак Занљонї - мафиоз ё сармоягузори нави Тољикистон" маќолае дар њафтаномаи "Нигоњ" ба нашр расид. Агар он маќоларо ба тамом бознашр кунем, њоло њам кўњна нашудааст. Вакилони парламенти Тољикистон он замон бидуни њич пурсише ширкатњои Занљониро барои ворид намудани мошинњои такси аз бољи гумрукї озод карданд. Дар моњи март парламенти Тољикистон ширкати "Asian Express Terminal"-ро ба маблаѓи 7 миллион сомонї аз пардохтњои гумрукї ва андоз барои воридоти 300 таксиву 50 автобус озод кард. Руњулло Њакимов, муовини вазири молияи Тољикистон, ки ба пар-

НИЗОМИ НАВ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

СЎХТОРИ МУАММОБАРАНГЕЗ Њафтаи љорї бо хабари дањшатангези сўхтори дигар дар бозори "Саховат"-и Кўлоб оѓоз гардид. Хабар такондињанда аз он буд, ки дар шаби сарди зимистон ва чун анъанањои ќаблї нимишабї, соате, ки њама дар хоби нозанд, њатто дарбонону посбонони минтаќавї хабар надоранд, як бозори бузург оташ мегирад ва онро 16 мошини сўхторхомўшкунї муддати се соат пахш мекунанд. Вале тибќи аксњо ва наворњои видеоие, ки рўзи душанбе ба зудї расонаї шуданд, дида мешуд, ки аз колои бозор нишоне намонда, растањо сўхтаву хокистар шуда, танњо чизе, ки нимсўхта ба назар мерасад, рафњои оњании он аст. Тибќи иттилои сухангўи Раиси вилоят Сўњробшои ФАРРУХШО, дар ин сўхтор 96 маѓоза ва 382 нуќтаи савдо зарар дидааст. Аз масоњати 3,1 га замини бозор танњо нуќтае, ки осеб надидааст, бозори пўшидаи тиљоратии маводи хўрокворї будааст. Ин на аввалин бор аст, ки "Саховат"-и Кўлоб тўъмаи оташ мешавад. Моњи марти соли 2009 низ забонаи оташ њудудан 20 дўкони ин бозорро фаро гирифта буд. Шоми њамон рўз Вазорати корњои дохилии Тољикистон иллати аслии сўхторро расиши ноќилњои барќ эълон кард. Њангоми хомўшу даргиронии ќувваи барќ шарораи аз ноќилњо ба амал омада, ба болопўши селофании нуќтаи савдо афтида, сабаби сар задани сўхтори шадид гардид. Дар пайи хабари сўхтори фарогири бозори Кўлоб муовини Сарвазир Муродалї АЛИМАРДОН вориди ин шањр шуд, то азамати сўхторро бо чашмони худ бубинад ва барои рафъи зарар чорандешї кунад. Њоло маълум нест, ки тадбири њукумат чї хоњад буд. Ва чуноне аз таљрибањо бармеояд, касе масъалаи љуброни хисорати ворида ба бозорнишинонро баррасї њам нахоњад кард, њарчанд яќинан агар сабаб расиши ноќилњои барќ бошад, пас ин риоя нашудани техникаи бехатарист ва гунањгор на тољирон, балки маъмурияти бозор аст. Вале дар таљрибаи Тољикистон ягона вокуниши сареъ дар сўхтори бозори "Корвон"-и Душанбе буд, ки баъдан он ваъдањои шањрдорї ва сарварони бозор рўи коѓаз монда буданд ва то њол пурра иљро нашудаанд. Ба маънии дигар муњим паст кардани шиддати шиква ва бо гузашти замон кунд кардани таъсири шикояти бозорнишинон буд. Дар аксар мавридњое, ки ин гуна њодисањо

"Барќи тољик" гуиё моли бобоии чанд нафар асту аз назорати давлату љомеа дур, то замоне, ки масъулини ноњиявию шањрии ин ширкат барќро бо ихтиёри худ ќатъ мекунанду дубора пахш аз расиши ноќилњо дукону маѓозаву хонањои одамон хоњад сўхту яхдону телевизору компютерњои мову шумо аз кор хоњанд монд.... Бобољони ШАФЕЪ

пеш омаданд, бори сангини љуброни зарар ба сари худи касоне буд, ки дўконашон сўхтааст. Яъне, мардум ноилољ аз пули худ ва ё кўмаки андаки давлат ё маќомоти мањаллї макони тиљоратии худро обод кардаанд. Дар шароити имрўзаи Тољикистон дигар хел њам буда наметавонад, тољир агар худ даст ба кор нашавад, ризќашро аз куљо ёбад? Шањрдори Кўлоб Абдуѓаффор РАЊМОНОВ дар аввалин мулоќоташ бо тољирон паём дод, ки онњо соле аз пардохти молиёт озод карда мешаванд, бар

замми ин дўконњои оташгирифта дубора барќарор ва обод карда хоњанд шуд. Ва њоло савол њамоно матрањ аст: аз њисоби кї ва кай? Маъмулан ин ду суол њамешагї такрор мешаванд, посух меёбанд, вале баъид аст тавре ваъда шудааст, иљро шаванд. Ваќте мехостам ба ин навишта нуќта гузорам, чашмам ба шарњи Валї ном хонанда дар форуми ожонсии Тољнюс уфтод, ки менавишт: "Соати 23 бозор барќ дошт?". Намедонам. Аммо то замоне, ки

ЊАЌЌИ ЊАМСОЯ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Ман аз њайати гуфтушуниди љониби тољикон хоњиш дорам, аз бародарони ќирѓиз бипурсанд, ки агар кўњњои Чоркўњ, ки таърихан азони чоркўњињо буд, имрўз ба онњо мансуб бошад, пас калимаи "Чоркўњ" аз куљо пайдо шудааст ва чаро ба ќирѓизї "Туртоѓ" нашудааст. *** Дар асл њамин тавр њам шуд. Ягон мулло ё эшонзодаи тољикро ќирѓизњо нафурўхтанд ва онњо дастгир ё бадарѓа нашуданд! Аз раванди бенатиљаи гуфтушунидњо миёни тољикону ќирѓизњо бештар мардуми Чоркўњу Ворух нигаронанд, зеро то сулњ ва масъалањои бањсталаб њал нашаванд, онњо низ осуда нафас намекашанд , зеро њама оќибатњои манфии ин бархўрдњо, ки рўзњои охир рўй доданд, ба сари мардуми бегуноњи мулкї мерезад. Њоло ду љониб якдигарро гунањкор мекунанд, ки тарафи муќобил аввал тир кушод. Инро даќиќ кардан низ кори сањл нест. Сарњадбонони тољик мегўянд, ки ќирѓизњо аввалин шуда, шартномаи тарафайнро вайрон карда, сохтумони роњашонро, ки аз њудуди Тољикистон мегузараду мувофиќи ањднома то рушан

Агар чунин бошад, њазор сол боз ворухиён аз њудуди ќирѓизњо, ки дар ин минтаќа умуман, намезистанд, чї тавр мегузаштанд? Њоло афкоре њам њаст, ки гўё, солњои сивуму панљоњум кадом роњбари тољик дар миќёси вилоят, ноњия ё дења бо имзое заминњои тољикро ба ќирѓизон таќдим карда будааст. Агар чунин шуда бошад, суол мехезад, ки магар имзои як роњбари поёнї ќонунї буд? Бо дигар ибора гўем: магар роњбари поён салоњият дошт ва ўро роњбарияти кишвар ваколат дода буд, ки замини тољикро ба ќирѓизњо таќдим кунад? Чун мо њамаамон, тољикону ќирѓизњо ва

МОЉАРОИ МАРЗЇ ДАР ВОРУХ Ќирѓизњо сарњадашонро бастанд, вале аз њудуди тољикон бемалол мегузаранд... шудани сарњад сохтумон боздошта шудааст, баръакс давом доданд. Ва сабаби асосии тирпарронї њам њамин вайрон кардани ањднома буд. Акнун љониби ќирѓизњоро гўш кунед, айбро ба гардани тољикон бор мекунанд. Мо шоњиди онем, ки бист соли охир дар минтаќаву дењоти сарњадии миёни Тољикистону Ќирѓизистон борњо бархўрдњо шуда, бо њалокати асосан тољикон ба анљом мерасиду ягон масъала њал намешуд. Сабаби асосии бархўрдњо ва ин гуфтушунидњои бенатиљаи тўлонї дар он аст, ки њарду тараф даъво доранд, ќитъањоизамини бањснок ба онњо тааллуќ дорад ва њарду љониб бо худ далелу санадњои кофї доранд.. Ман дар маќолае низ ба ин масъала дахл карда будам ва такрор мекунам, ки аз шањри Исфара то дењаи Ворух зиёда аз њазор соли охир танњо тољикњо мезистанд. Номњои зебои ин дењањо: Зумрадшоњ, Чорќишлоќ, Ќарияи Боѓ (яъне, дењаи Боѓ аст, аммо дар талаффузи "Ќарияи Боѓ" хатои ом шуда, ба "Каробоѓ" табдил гардидааст. Айнан чунин иштибоњ дар калимаи "Ќарияи Боло"- и шањри Душанбе низ рух дода, ба "Ќаро Боло" табдил шудааст), Сурх, Чоркўњ, Хољаи Аъло ва нињоят Ворух, яъне, рухи кушода, гувоњ ва ё исботи ин фикри мост. Агар ба ном шубња шавад, ба таркиби миллии сокинони ин дењањо эътибор дињем, 99.9% ањолї танњо ва танњо тољикон аст. Он тахмин 0.1% боќї ќирѓизњоеанд, ки аз солњои панљоњум ба хољагињои тољикон њамчун чўпон ва њам ширдуш даъват шуда буданд, зеро тољикон дар он солњо ба ин касбњо таваљљўњ надоштанд. Акнун дар натиљаи сиёсати сарваронамон дар солњои Шўравї ќисме аз замин ва кўњњои Тољикистон ба минтаќањои бањснок бадал шуданд. Вагарна имрўз ба чоркўњињо танњо "чор"аш монда, "кўњ"- аш ба ќирѓизњо намегузашт. Ман аз њайати гуфтушуниди љониби тољикон хоњиш дорам, аз бародарони ќирѓиз бипурсанд, ки агар кўњњои Чоркўњ, ки таърихан азони чоркўњињо буд, ба онњо мансуб набошад, пас калимаи "Чоркўњ" аз куљо пайдо шудааст ва чаро ба ќирѓизї "Туртоѓ" нашудааст. Суоли дигаре, ки маро то имрўз ноњинљор месозад, чунин аст: Чаро Ворух имрўз љазираќаламрав ё анклав мешудааст?

дигар миллатњо дар таркиби як давлат мезистем ва як порча замин ба кї тааллуќ дошт, кам таваљљўњ мекардем. Акнун ки људо шудем, њар кас мехоњад, соњиби бештари замин гардад ва дар ин роњ аз њама гуна роњњои ќонунї ва ѓайриќонунї истифода барад. Аз назари ман, љониби Тољикистон дар масъалаи њалли заминњои бањснок бо ќирѓизњо зиёдтар гузашт ва камтар аз манфиатњои мардуми мањал њимоят мекунад. Барои ин гуфта далели ќавї дорам. Масалан, ќирѓизњо соли 2008 ба љониби Тољикистон мурољиат карданд, ки онњо барои пайваст кардани ду минтаќаашон шоњроњ месозанд ва он бояд аз њудуди дењаи Чоркўњ гузарад ва њамон њудудро ба ќирѓизњо иљора дињанд, то ки шоњроњ сохта шавад. Ва њамон соли 2008 як ќисми замини Чоркўњ ба љониби Ќирѓизистон ба муддати 49 сол ба иљора дода шуд ва ќирѓизњо дар њудуди Тољикистон соли 2009 пул сохта, ду минтаќаи худро ба њам пайвастанд ва имрўз озодона аз Тољикистон мегузаранд. Имрўзњо онњо сарњадашонро бастанд, вале озодона метавонанд, аз њудуди Тољикистон гузаранд. Ваќте љониби Тољикистон ин пешнињоди Ќирѓизистонро пазируфт ва худи њамон сол заминро ба иљора дод, дар љавоб мебоист аз љониби Ќирѓизистон айнан чунин дархост мекард, ки барои пайвастани ду минтаќаи мо маркази ноњия Исфара ва дењаи Ворух аз њудуди дењаи Оќсойи онњо як порча роњро ба иљора дињанд. Зеро сиёсат ин роњи дутарафа аст! Ва аз он њарду љониб бояд манфиат бардоранд! На як тарафи ќирѓизњо! Аммо мебахшед, ба фикри роњбарони тољик ин гуна чиз наомад. Роњбари вилояти Суѓд Ќоњир Расулзода ва раиси шањри Исфара дар он солњо Муњиба Ёќубова пеш аз он ки заминро ба иљора медоданд, ба марказ мефањмонданд, ки айнан чунин ќазия дар роњи "Исфара -Ворух" низ вуљуд дорад, зеро ин роњ аз миёни дењаи ќирѓизњо Оќсой мегузарад. Пеш аз иљора додан аввал он роњи аз Оќсой мегузаштаро бояд иљора мегирифт. Агар чунин мешуд, имрўз бисёр бархўрдњо дар чунин минтаќањои сарњадї рўй намедод ва ќирѓизњо њам роњи Исфара - Ворухро дар њудуди дењаи Оќсой баста наметавонистанд ва шартњо њам намегузоштанд. Зеро яке аз сабабњои асосии бархўрдњои

рўзњои охир ин оташ задани хонае айнан дар њамин Оќсой шуда буд. Ва дар оянда њам яке аз ишкелњои асосї барои мардуми Ворух гузаштан аз њамин дењаи Оќсой мешавад. Бинобарин њоло њам дер нашудааст; љониби Тољикистон пеш аз давом додани гуфтушунид иљора гирифтани роњи Оќсойро њарчи зудтар ба тарафи Ќирѓизистон зоњир кунад. Агар аз сўйи ќирѓизњо ин пешнињод рад гардад, он гоњ он шартнома дар бораи ба иљора додани замини Чоркўњ якљониба бекор карда шавад. Чизи дигаре ки маро њамчун як шањраванди кишвар нигарон намудааст, ин сарвари њайати мо будани мўњтарам Муродалї Алимардон, муовини сарвазир аст. Аз назари ман љаноби Алимардон ба њамтои ќирѓизи худ аз љињати маќому вазифа баробар аст, аммо њамвазн нест, зеро роњбари мо аввалан аз илми сиёсатдорї ва дипломатия дар сатњи олї бархўрдор ва аз ин ќазия њам пурра огањ нест. То љойе ки мо медонем, љаноби Алимардон дар Њукумати Тољикистон масъули масоили кишоварзї буд, на сиёсиву дипломатї. Агар ин оќо дар соњаи сиёсат донишманду боистеъдод, мутахассиси хубу пуртаљриба мебуд, шояд то имрўз баъзе масъалањо њалли худро меёфт. Маълум аст, ки њарду тараф як ваљаб хокашро ба тарафи муќобил гузашт намекунад. Минтаќа дар Чоркўњу Ворух замини ба Чин дода нест, ки хомўшона сурат гирад, зеро дар њар ваљаби минтаќањои сарњадии миёни ду давлат мардум зиндагї мекунанд ва аз ин сабаб дипломати пурдонишу пуртаљриба даркор аст, ки манфиатњои миллати моро дар ин гуфтушуниди хеле вазнин, ки бо бархўрдњои њафтаи охир боз мураккабтар гардид, тавонад њимоя кунад. Ва њимоя аз замини тољик ин њимоя аз садњо ва њазорон таќдири оилањои тољик аст. Аз назари ман чун љаноби Алимардон барои ин гуфтушунид мувофиќ нест, бояд шахси дар сиёсат ва дипломатия варзида, пурдониш ва таљрибадор рўбарўи ќирѓизњо нишинад. Дар њалли ин ќазия пеш аз њама Саидамир Зуњуров, Њамрохон Зарифї, Абдурањим Ќањњоров ва ё Ќоњир Расулзода, сарвазир, ки аз ин ќазия бевосита огањї дорад, метавонанд манфиати миллати моро судмандтар њимоя кунанд.

Ва рўбарўи њам нишастани сиёсатмардони ќавиирода ва донишманд бо асноду далелњо аз њарду љониб њалли масоили печидаро осон мекунад, чунки ман бовар дорам, мисли мову шумо, ќирѓизњо њам шавќманди сулњ ва оромии ин минтаќа њастанд. Маро як чизи асосї таскин мебахшад, ки миёни тољикону ќирѓизњо чолишњои бузурги фарњангї ва иљтимої нест. Њарду кишвар ќариб дар як сатњи иќтисодиёт ва иљтимоиёт ќарор доранд. Њарду кишвар ќариб як хел имкониятњои энергетикї ва захирањои газу нафт доранд. Ба њарду давлат кишварњои поёноб як хел даъво доранд ва ин ду давлат ба муќобили даъвоњои кишварњои поёноб як хел талош доранд. Њарду кишвар дар ин соњањои номбурда манфиатњо муштарак доранд. Яъне, ба љойи нерўи асосиро барои муштарак њал кардани масъалањои бањсноки минтаќавии энергетикї истифода бурдан онро барои њалли ќазияи нисбатан кучактар аз рўи хирадмандї њам нест. Мо бо ќирѓизњо садњо сол дар њамсоягї зиндагї дорем ва њамеша бо онњо доду гирифт доштему дорем. Мањсулоти кишоварзии онњоро зиёдтар тољикон харидорї мекунанд ва ќирѓизњо њам муштариёни доимии бозорњои тољикон мебошанд. Ба замми ин дар бисёр љойњо њам дар њудуди Тољикистон ва њам Ќирѓизистон тољикону ќирѓизон омехта зиндагї мекунанд. Масалан, дар мањаллаи Сомониёни дењаи Чоркўњ дар як тарафи кўча тољикон зиндагї мекунанд, дар тарафи муќобил ќирѓизњо сукунат доранд. Тољикони ин мањалла аз маѓозаи ќирѓизњо харид мекунанд ва барои ибодат ба масљиди ќирѓизњо, ки дар тарафи тољикон сохта шудааст, мераванд. Акнун, хонандаи азиз, бигўед, ки ин кўчаро чї тавр ба ду таќсим мекунанд? Солњои сивуми асри гузашта коммунистон давлати коргару дењќонро сохта, аксари зиёї, сарватманд ва ањли уламои динро душмани халќ ва "кулак" ( ба истилоњи њозираи "фермер" ва ё "соњибкор"наздик аст) эълон намуда, ќисмашонро ба ќатл расонида, ё бадарѓа мекарданд. Уламо ва эшонњои Чоркўњу дењаи Сурх барои њимояи ањли оила гурехта, дар њудуди дењањои ќирѓизњо паноњ бурда буданд, зеро тољикон ба ќирѓизњо эътимод доштанд, ки онњоро намефурўшанд. Дар асл њамин тавр њам шуд. Ягон мулло ё эшонзодаи тољикро ќирѓизњо нафурўхтанд ва онњо дастгир ё бадарѓа нашуданд! Ва бисёр оилањои он солњо аз Тољикистон гурехта њоло њам дар дењањои Самарќандаќ, Муљун ва ѓайраи ќирѓизњо зиндагї доранд. Аз ин лињоз, ман бовар дорам, ду халќи ба њам бародар ин уќдаро мекушояд ва мисли ќабл рафтуомад ва муомилоти иќтисодиву тиљљорї миёни мо барќарор мешавад. Зеро ин ба манфиати њам тољикону њам ќирѓизон аст.

Муњибуллоњ ЌУРБОН

АРТИШ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

ДАР МИЁНИ АСКАРБАЧАЊОИ ТОЉИК ФАРЗАНДИ ЯГОН АЪЗОИ ЊУКУМАТИ ЭМОМАЛЇ РАЊМОН НЕСТ

Ба касе пўшида нест, ки дар комисариатњои њарбии ноњияву вилоятњои Тољикистон - як кортињарбї аз 500 то 1200 доллари амрикої арзиш пайдо намудааст.Ба фармондењи муваффаќ суол медињем, ки чї тавр бояд аз ин ришвадињї халос шавем. Чї бояд кард, ки дар баробари фарзандони зањматкаши оддиву миёна, писари эркатулфору њавобаланди вазиру мансабдор низ ќарзи Ватанро адо созад? Ё Тољикистон фаќат давлати камбаѓалон аст? -Ба ин љињати кор, рости гап, бояд комиссариатњои њарбї ањамият бидињанд, он ба салоњияти мо дохил намешавад. Бале, ин љодаи зишту нангини љомеаи моро нахуст бояд комиссариатњои њар як навоњию вилоят ва сарпрокуратураи њарбии Љумњурии Тољикистон аз беху бунаш бурида партоянд.Зеро касалии порадењиву порахўрї, ин офатест, ки пеш аз њама ба бунёди истиќлолияти воќеї ва пешравию комёбии давлату миллати худи тољикон хатари љиддї ворид месозад.Коррупсия аз комиссариатњои њарбии ноњиявї сар карда, то Академияву Вазорати мудофиа бевосита ба сохти

«Генерал дар маљлис» "Барои чї дар сафњои Артиши миллии Тољикистон фаќат фарзандони мењнаткашони оддї хидмат мекунанд?! Оё мардум дар ёд дорад, ки фарзанди давлатсолоре, мансабдўсте баробари фарзанди дењќон хидмати Ватанро карда бошад?" Ба маќсади аз наздик шинос шудани бо вазъи сарбозон ва артиши миллїмухбири "Нигоњ" рўзи 7.01.2014 аз ќисми њарбии 17ХХХ, ки дар шањри Душанбе, дар шафати як вазоратќарор дорад, дидан намуд. Бояд гуфт, ки ин ќисми њарбї, ба љузъи Ќўшунњои зудамали Артиши миллии Тољикистон мањсуб буда, асосан баталиёни муњофизатїёд мешавад. Фармондењи ќисми низомии номбурда, майор Мўъминов Шўњрат моро хуш истиќбол намуд. Бо рухсати фармондењ мо ба шароити маишї - мадании њайати ќисми низомї аз наздик шинос мешавем. Аз як тараф ба хобгоњ (казарма) китобхона, утоќњои либос, пойафзол, шустушўї, захираи яроќ, роњбарону афсарони ќисми низомї, толори варзишї, навбатдорон, ошхона, нонпазхона (ќисми њарбї барои худ нон омода месозад!), бунгоњи тиббїва майдончаи варзиширомушоњида мекунем. Дар хобгоњи сарбозон тартиботи намунавїњукмфармост: бистару болишт, рўйљоњо - њама тозаву озода.Њарорати гармии хобгоњ низ муътадил аст.(Боварї дорем, ки дар хонањои аксарияти сарбозон чунин њарорат айни њол вуљуд надорад.) Бонки сарпараст - "Ориёнбонк" тасмим гирифтааст, ки барои њаматарафа бењгардонии шароити хидмати сарбозон ёрии пулии хешро дар сохтани њаммом ба ин ќисми низомї бирасонад. Дар китобхона як гурўњи хурди сарбозон нишаста, ба мутолиа машѓуланд. Сўњроб Ќаюмов ва Умед Нози-

ров ба навохтани асбобњои мусиќї, хондани порчањои шеърї шавќ доранд.Дар китобхона чандин намуди асбобњои мусиќї вуљуд дорад. -Дар хизмати Ватан ягон мушкилї надоред? -Не! - бо як овоз посух медињанд сарбозон. Аз ноњияи Спитамени вилояти Суѓд аскари ќаторїЌайюм Турдимуродов се моњќабл ба хизмати Ватан даъват шудааст. Ў низ изњор дошт, ки аз хизмати њарбї комилан розист ва душворие надорад.Агар дар "Нигоњ" дар бораи ман навиштанї бошед, хубтараш саломи самимии маро ба падару модар, хешу табор ва њамдиёрон расонед!"хоњиш мекунад сарбоз. Яке аз мувафаќияти фаъолияти майор Мўъминовро мо дар он дидем, ки дар ќисми низомии ў мафњуми "дедовшина" аз беху бунаш барканда шудааст. Зеро дар тамоми биною роњравњо, майдончаи варзишї, посгоњњои навбатдорї камерањои назоратї насб карда шудааст. Маълумот дар бораи вайронсозии Оинномаињарбиро бошад, шабу рўз навбатдорон наззораю санљида, фавран ба фармондењ мерасонанд. Муносибати сардорон бошад, барои ќонуншиканї хеле љиддї ва сахт аст. Боз як пулти санљиши камерањои видеої дар кабинети кории фармондењиќисми низомї гузошта шудааст. Дар натиља ќисми њарбии онњо бо чандин мукофотњо ва Парчами ифтихорїќадрдонї гаштааст. Бисёри афсарони ќисми низомї дастпарварони До-

Бовар дорем, ки агар шароити хизмати сарбозон ва сифати кадрии афсаронро њаллу фасл созем, он гоњњама љавонон ихтиёрї ва сарбаландона ба сафњои Артиши миллии Тољикистон омада, хизмат хоњанд кард.

Кадом ваќт фарзандони мо ба дили гарм ба хизмат мераванд? Ваќте ба суолњои "Барои чї дар сафњои Артиши миллии Тољикистон фаќат фарзандони мењнаткашони оддї хидмат мекунанд?!

нишкадањои њарбии Федератсияи Русия мебошанд. Аз он љумла, командири љузъи 1, лейтенанти калон Далер Эсанов, ки Омўзишгоњи олии њарбии фармондењии шањри Рязанро хатм намудааст. Хуб мешуд, ки ташаббуси хубунамунавииќисми њарбии 17ХХХ - бо камерањои видеої муљањњазу насб кардан дар њар як хобгоњу утоќи алоњидаи сарбозро дигар љузъутомњои Артиши миллии Тољикистонњамњарчї зудтар амалї созанд, то он ки љомеаи мо аз мафњумњои нангину дилхароши "облава", "дедовшина" халос шавад. Бовар дорем, ки агар шароити хизмати сарбозон ва сифати кадрии афсаронро њаллу фасл созем, он гоњњама љавонон ихтиёрї ва сарбаландона ба сафњои Артиши миллии Тољикистон омада, хизмат хоњанд кард. Ватанпарасти асил омодааст бањри Ватан љони хешро њам дареѓ надорад, аммо барои чї бархе аз баднафсон, њаќќи хизмати Ватан - Модарро ба порањои коѓази кабудаки Љорљ Вошингтон иваз намудаанд? Кадом ваќт фарзандони мо ба дили гарм ба хизмат мераванд? Ваќте ба суолњои "Барои чї дар сафњои Артиши миллии Тољикистон фаќат фарзандони мењнаткашони оддї хидмат мекунанд?! Оё мардум дар ёд дорад, ки фарзанди вазире, мансабдўсте баробари фарзанди дењќон хидмати Ватанро карда бошад? Љавоб ба ин суолњоро мардуминтизор аст ва масъулини њукумати кишварро сари ин масоили доѓи рўз андешаву пайкор намоянд.

сиёсї - иљтимоии давлати Тољикистон тањдид дорад! Ба Сарпрокуратураи њарбии Љумњурии Тољикистон лозим аст, ки тамоми иќтидору нерў ва таљрибаи бисёрсоларо истифода карда, марази ришваю фасодро дар Артиши миллї ба тамом нест намояд. Ва ин њам башад, ољилан - дар як муддати кўтоњ.Зеро фардо шояд дер шавад. P. S. Зимне, ки ман аз идора супориш гирифтам, то рољеъ ба бурду бохти Артиши миллии Тољикистон маводе иншо намоям, дар давоми 17 рўз мунтазам ба масъули корњои тарбиявї - сиёсии сарбозони тољик, генерал - майор Розиќов занг зада, суњбати телефониеро сомон доданї будам, вале, мутаассифона, телефони генерал њамеша "банд" буд. Дар ин миён гоњ-гоњ гўширо котибааш бардошта, бо овози хоболуд, чун тўтї такрор мекард: "Ба назди вазир, ба маљлис рафтаанд!"Аљоиботи ќазия ин аст, ки барои ин бонуи хуб фарќ надошт; соат 9-и субњ астё 17-и бегоњ! Њамеша, њама ваќт ва дар њама њолат фаќат як љавоб: " Дар маљлис!" "Нигоњ" генерали муњтарамро дигар ташвиш (Чї тавре, ки баъзе масъулинро 2-3 моњ ва аз он њам беш мавриди бозпурсїќарор медињад!) надода, дар орзуи он аст, ки масъалањои мубрами сарбозу афсари тољик ва Артиши миллии Тољикистонро дар њамон љаласањои мунтазами вазири мудофиа Шералї Мирзо бо њамкорони худ њарчї зудтар њаллу фасл намоянд. Рустам РАМАЗОНЇ

СИЁСАТ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Њафт ахтару њафт вилоят Ваќти бознигарии таќсими маъмурию њудудии кишвар расидааст. Алњол њокимияти иљроия дар Тољикистон бо сохтори сезинаї ва чањорзина пеш меравад. Вилоятњо аз рўи усули чањорзинаї ва ноњияњои тобеи марказ аз рўи идоракунии сезинаї рањбарї мешаванд. Чунин намуди таќсими сохтор дар кишвар нобаробарии роњбариро ба вуљуд овардааст. Ноњияњои тобеи марказ њуќуќу ваколатњоеро дороанд, ки аз ноњияњои дар таркиби вилоятњо буда зиёдтар аст. Масалан, оид ба масъалањои њалталаб онњо бевосита ба Њукумати марказї мурољиат карда метавонанд. Аммо ноњияњои тобеи вилоят чунин имконотро надоранд ва ба дастгоњи Њукумати марказї ба воситаи вилоят мурољиат карда метавонанд. Сохторњои марзиву маъмурї ниёз ба таљдиди назар дорад. Мављудияти таљрибаи идоракунии њокимияти иљроияи сезинаї ва чањорзинаї барои мо дарси бузург аст. Њукумат метавонад дар асоси таљрибаи мављуда аз ду шакл якеро интихоб кунад: вилоятњоро барњам дода, бевосита бо ноњияњо кор кунад, ё шакли чањорзинаии идоракунї дар шакли вилоятњоро њифз карда, онро такмил дињад. Таќсимоти нави маъмуриро дар шакли зерин пешнињод мекунам: 1. Вилояти Бадахшон бо марказ дар шањри Хоруѓ ва ноњияњои Ишкошим, Мурѓоб, Роштќалъа, Рушон ва Шуѓнон; 2. Вилояти Рашт бо марказ дар шањраки Ѓарм ва ноњияњои Рашт, Ванљ, Дарвоз, Нуробод, Тољикобод, Тавилдара ва Љиргатол; 3. Вилояти Кулоб бо марказ дар шањри Кўлоб ва ноњияњои Фархор, Восеъ, Њамадонї, Темурмалик, Шўробод, Балљувон, Данѓара, Сарбанд, Мўъминобод ва Ховалинг; 4. Вилояти Хатлон бо марказ дар шањри Ќурѓонтеппа ва ноњияњои Бохтар, Вахш, Ќумсангир, Панљ, Ќубодиён, Љиликул, Шањритуз, Носири Хисрав, Абдурањмони Љомї, Хуросон, Љалолиддини Рўмї ва Норак; 5. Вилояти Суѓд бо марказ дар шањри Хуљанд ва ноњияњои Ашт, Бобољон Ѓафуров, Исфара, Конибодом, Љаббор Расулов ва Мастчоњ; 6. Вилояти Зарафшон бо марказ дар шањри Истаравшан ва ноњияњои Айнї, Панљакент, Кўњистони Мастчоњ, Шањристон, Зафаробод ва Спитамен. 7. Вилояти Њисор бо марказ дар шањри Њисор ва ноњияњои Шањринав, Турсунзода, Ёвон, Рўдакї, Варзоб, Вањдат, Файзобод ва Роѓун. Шањри Душанбе бо чор ноњияаш њамчун маркази маъмурии Љумњурии Тољикистон мемонад ва њамчун, маркази асосии Љумњурии Тољикистон дар гирдаш 7 ситора, 7 вилоят љило медињад ва пойтахт - тољи тољикони љањон мемонад. Албатта, барои амалї намудани чунин

Бино ба наќли волидайни Саъдї Сатторов ва Сорбон Музаффарбеков, ки њарду бо зарби корд кушта шудаанд, Салим Муродов, падари гумонбари асосї ба онњо барои даст кашидан аз шикоят ба маќомот 400 њазор доллар ваъда кардааст. Саид Сатторров, падари Саъдї Сатторови 25-сола, ки шаби 28-уми апрели соли гузашта дар тарабхонаи "Шањрисабз"-и пойтахт кушта шуда буд, зимни як суњбати ба TojNws гуфт: -Мо хуб медонем, ки ќотили фарзандамон Шералї Мродов, писари Салим Муродов аст. Ман шунидаам, ки Салим Муродов як шахси хеле пулдор аст ва њар гуноње, ки писаронаш содир мекардаанд, њамаи корро бо пул њал мекардааст. Писари дигари Салим Муродов, ки кўшиши суњбат бо ў бе натиљаи мусбат анљом ёфт, Љањонгир ном дорад ва айни њол њамроњи падару бародараш дар курсии айбдоршавандагон нишастааст. Саид Сатторов мегўяд: - Шаби 28-уми апрели соли гузашта рањматиро ба тарабхонаи "Шањрисабз" ба зодрўзи як рафиќаш даъват карда буданд ва дар њамон љо њамин њодиса рух дод. Пас аз марги Саъдї падари Шералї Муродов ба хонаи ман нафареро фиристода буд, ки 400 њазор мехоњед ё 500 њазор мехоњед, падари Шералї ба шумо медињаду ба њеч куљо шикоят набаред. Ман дар мрофиаи судї ба судя гуфтам, ки

шакли идоракунї зарурати иваз намудани Конститутсия (Сарќонун) пеш меояд. Агар ба пањлўњои сиёсї, идеологї ва иќтисодии ин масъала бингарем, айни замон фурсати мувофиќ аст, барои чунин таѓйирот. Идомаи таѓйиротро чи гуна дидан мумкин аст? 1.Агар таваљљуњ карда бошед, вилояти якумро на вилояти мухтор, балки вилояти Бадахшон номидем. Дар асоси таѓйироти мавриди назар њудуди Тољикистон пурра унитарї буда, бидуни ягон автономия мебошад. Мављудияти воњиди марзиву маъмурии худмухтор дар Тољикистон, ки наздики 49%-и хоки кишварро дар бар мегирад, дар љањони муосир хатари зиндаест ба истиќлолияти Тољикистони ягона. Равандњои мављуда: гардишњои бу-

зурги сиёсї ва бозињои ќудратњо дар минтаќа далел ба он аст, ки мављудияти чунин вилояти худмухтор ба манфиатњои милливу давлатии Тољикистон дар оянда созгор нест. Бо бекор кардани вилояти худмухтор давлат барои њифз ва рушди забону анъанањо дар ноњияњои Рўшон, Роштќалъа, Шуѓнон, Ишкошим ва шањри Хоруѓ муваззаф гардад. Инчунин, раисони ин ноњияњо узви Маљлиси Миллии Маљлиси Олї гарданд. 2. Дар њолати ташкили 7 вилоят метавонем бо такя ба таќвияти Њукумати электронї муассисањои њамном ва такроршавандаро дар минтаќањо барњам дињем. Аз љумла, шуъбаи маъориф, САЊШ, шуъбаи иљтимої, шуѓли ањолї ва муњољират, прокуратура, суд ва ѓайрањо дар минтаќа ва вилоят барњам дода, бе-

Њукумат метавонад дар асоси таљрибаи мављуда аз ду шакл якеро интихоб кунад: вилоятњоро барњам дода, бевосита бо ноњияњо кор кунад, ё шакли чањорзинаии идоракунї дар шакли вилоятњоро њифз карда, онро такмил дињад.

КУШТОР ДАР «ШАЊРИСАБЗ» Наздикони ду љавони маќтул дар тарабхонањои "Шањрисабз" ва "Бешаи палангон" - и пойтахт дар куштори фарзандонашон Шералї Муродовро айбдор медонанд, ки писари Салим ном сарватманди пойтахт будааст. падари ин ќотил заводи доллар доштааст. Се маротиба ба хонаи ман одам фиристод, ки пул медињем, фаќат хомўш шинед. Аммо мо номуси худро бо пулу мол фурухтанї нестем. Шералї Муродов дар ќатли Сорбон Музафарбекови 20-сола низ даст дорад. Ман инро аз куљо медонам? Зеро пас аз ќатли Саъдї, волидони Сорбон ба хонаи мо омада, њамдардї баён карданд ва гуфтанд, ки ќотили писари шумо њамроњи 4 рафиќи хунхораш дар марги фарзанди ѓўрамарги мо њам даст дорад. Онњо низ аз болои Шералї Муродов шикоят доранд. Дар озодї будани ин ќабил одамон, барои љомеа хатарнок аст. Ман аз суд хоњиш кардам, ки ба ќотилони фарзандам љазои сангин бидињанд. Зеро мо борњо шунидем, ки Шералї Муродов дар гузашта аз љавобгарї барои чандин љинояти вазнин рањо шудааст, -мегўяд Саид Сатторов. Париноз Улфатшоева, модари Сорбон Музафарбеков мегўяд, ки пас аз марги фарзандаш ба прокуратураи шањрї шикоят бурдааст, аммо танњо ду нафар аз гумонбарони ќатли

фарзандамро дасгир карданду бас. -Њаќиќатро пурра ошкор накарданд. Танњо ду нафарро ба љавобгарї кашида, шаш солї њабс карданду тамом. Аммо яке аз гумонбарони аслї Шералї Муродов, ки њанўз ба даст наафтода, боз одам кушт, дар озодї буд. Агар суд њамон ваќт, адолатро риоя мекард, шояд Саъдї зинда мебуд. Шералї Муродов имрўз ба даст афтодааст. Лекин боз як нафари дигар аз ќотилони фарзандам, ки ў Мубориз Муњаббатов ном дорад, гўё, ному насабашро иваз карда, дар хориља гаштааст. Ман талаб дорам, ки ба ќотилони фарзандам сахттарин љазоро бидињанд. Зеро ин гуна ќатлу кушторњо дар миёни љавонон сар задан гирад, ба оќибатњои нохуш оварда мерасонад. Ба ќатли Сорбон Музаффарбеков Суди Душанбе (суди ноњиявї ё шањрї?) ду нафар, аз љумла, Камолиддин Тошзодаи ронандаро ба шаш сол мањкум карда буд. Њоло Субњон Тошев, падари Камолиддини Тошзода, иддао дорад, ки фарзандашро суд ноодилона айбдор кардааст.

восита ба марказ тобеъ карда шаванд. Барњам додани нињодњои вилоятї ва минтаќавї ба кам гардидани ришва ва хешутаборбозї низ мусоидат мекунад. Дар навбати худ харољоти буља кам карда мешавад. Њукумати иљроияи вилоят танњо ба њайси њамоњангсоз ва координатор баромад намояд. 4. Ба љои маќомоти минтаќавї ва вилоятї њукумат метавонад, фаъолияти љамоатњоро дар мањалњо муассир гардонад. Бо ќабули Ќонуни нави "Дар бораи худидоракунии мањаллї" маќоми љамоатро баланд бардошта, ба онњо имкони бештари фаъолият ва заминањои молиро додан лозим аст. Дар Парчам ва Нишони давлатии Тољикистон њафт ситора ба њайси як воњиди давлатї ќабул шудааст. Аз ин лињоз, ташкили њафт вилоят дар њудуди Љумњурии Тољикистон ба маќсад мувофиќ буда, њафт ситора рамзи њафт вилоятро низ метавонад ифода кунад. Баробарї аз рамз шурўъ мешавад. Искандар САФАРАЛИЕВ, директори маркази таълимии калонсолон дар ноњияи Фархор 9 нафар ба ќатли ду љавони тољик дар Душанбе гумонбар дониста мешавад -Гунањкори асосии куштори Сорбон, ки Шералї Муродов дониста мешавад, то имрўз пайдо нашуда буд, аммо ба љои ў фарзанди ман, ки дар он љо њамчун ронанда ширкат дошт, барои 6 сол зиндонї шуд. Имрўз парванда аз сари нав ба баррасї гирифта шуд, мо умед дорем, ки ќотили аслї ба љавобгарї кашида мешавад. Навори видео низ њаст, ки бегуноњии фарзанди маро исбот мекунад, аммо дар мурофиањои судии ќаблї ин навор ба пуррагї нишон дода нашуд, -мегўяд Субњон Тошев. Гуфта мешавад, дар ќазия њамчунин табибе, ки барои аз љавобгарї озод кардани Шералї Муродов маълумотномаи ќалбакї дар бораи бемории руњї доштани номбурда додааст, пурсида мешавад. Пас аз дасгир шудани Шералї Муродов, Суди шањрї ќазияи ќатли Сорбон Музафарбековро аз нав ба баррасї гирифтааст ва бо парвандаи ќатли Саъдї Сатторов якљоя баррасї карда мешавад. Раисикунандаи ин парванда судияи Суди шањри Дшанбе Абдсалим Одинаев аст. Суд ќазияро то ба анљом расидани мурофиањо шарњ намедињад. Баъди мурофиаи дирўзї наздикони Муродовњо ба рўзноманигорон муносибати бадхашмона ва аз шарњи ќазия худдорї карданд.

Мулло РАЉАБ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

ОЊИ САРМО

Гулрухсор: Нашканед ойинаамро, бишканам!.. ОЙИНАДОР "...Њайњот, сангам назанед, ойинаам, мешиканам!... Симини Бењбањонї" Зиндадори ишќ, ишќи мењанам, Њаќшиори ишќ, ишќи мењанам, Хори чашми тудаи макру риё, Њаќгусори ишќ, ишќи мењанам. Ман ватанёри дуруѓин нестам, Нангу ори ишќ, ишќи мењанам. Гарчи нахли ифтихорам бебар аст, Баргу бори ишќ, ишќи мењанам. Дар сари ганљури беганљи диёр, Посдори ишќ, ишќи мењанам. Кољ каљ бинад фурўѓи ишќро, Чашми нори ишќ, ишќи мењанам. Шоиронро ишќ илњоми Худост, Њаќшиори ишќ, ишќи мењанам! Ишќи ман, ишќи ватан, ойина аст, Нашканед ойинаамро, бишканам! ...

МИЗОН Худое, ки Тањамтан* офаридї, Мизони кўњу арзан офаридї, Тавони мард гар дар нотавонист, Аљаб кардї маро зан офаридї!

БЕРАЌИБ Аз он ки зўри шерафкан надорам, Зи ќисмат шикваву шеван надорам, Раќибонам њама марданд, номард, Мани зан як раќиби зан надорам!

БЕФАРЊАНГ Аљаб илму аљаб фарњанг кардї, Аљаб созу аљаб оњанг кардї, Ба ордени "Шараф"* гаштї мушарраф, Аз он ки бо мани зан љанг кардї?!

ДАР ЃАЙБАТИ СОЛИ МОР Шамъе ба базми мањфиле ларзандатоб буд, Чашме ба рўйи њуру малак њарзахоб буд, Мерафт соли Мор, чун гард, чун ѓубор, Дарёи тунди ваќтро соле њубоб буд. Чун буд соли мори ту? - пурсид бо виќор, Оне, ки бар суоли худ њарфи љавоб буд: - Дар соли Мор морњо гаштанд аждањор, Дар соли мор куштани булбул савоб буд!...

ЁРИ ЊАЌ Нур омад, чашми зулмат кўр шуд. Офтоб омад, сиёњї дур шуд! Аз Нишобур, ишќ то Баѓдод рафт, Ишќ њам Њаллољ,** њам Мансур *** шуд, Аз њаќиќат, бо тариќат, ёри њаќ, Ошиќи мастур буд, машњур шуд!..

НОМАИ НАНВИШТАИ ДУД… Дар нигоњаш оташак буд, Дар гуноњам њузну шак буд, Аз зуњури кутањи бахти рамида. Аз пайи ў шамъи гирён об шуд, Об шуд, чун оби дида Зери пойи худ чакида.

Ў бирафту олами пур аз гулу парвонаро њамрањи худ бурд, Аз гудози мум монда Номаи нанвиштаи дуд. Бо умеди нури мастуре, Ки ўро боз гардонад, Шамъро рўшан намудам, Мурда буд, бори дигар мурд!

БАРФ Шањр аз ёси сафеди барфи нав гул кард, Шањр зебо гашт, зебои хунук! Чашмњоро бурд сењри њусни симинаш, Њусни гулњои хунук! Барф зебо аст, зебо аст, аммо Мисли одамњои суратсард, Мисли одамњои зебои хунук…

ЊАЙЊОТ! Ишќ аз афсона, Чун афсона, Бо афсона омад, То фасона. Ишќ аз фаршодњо, Уммедњову ёдњо.., Чун оя нозил шуд, Бо тарона. Ишќ омад бо тулўъи субњи нав, Бо раќси партав, Дар сафои хандаи гулѓунчањо, Дар ќиёми растахези хоку дона... Ишќ бо сози наву эъљози нав партавфишон омад, Ишќ то афсурдаву дилмурдае Сабзу љавон омад, вале њайњот, Соњиби дил нест дар манзил, Нест соњибхона дар хона!..

ГУМГАШТАИ ЁД Бароям аз бињишти ишќу бовар Чу пешин шохаи шамшод овар! Ба ёди ту дилам гум мезанад, гум, Мани гумкардаатро ёд овар!

ОЊИ САРМО Боѓњо офатпазиранд, Нахлњо урёну пиранд, Бо њавои оњи сармо, Баргњо раќсида миранд…

ДУ ИШЌ Ишќи ман, Ёдгори Лайливу Ширину Узро, Бењтарин афсонаи љононагї буд! Ишќи ту, Нусхагири Вомиќу Фарњоду Маљнун, Бадтарин њушёрии девонагї буд!

ИШТИБОЊ Ту иштибоњи манї, Иштибоњи дилхоста, Иштибоњи дидаву дониста, Иштибоњи аз ситоракории њавас ороста, Иштибоњи аз зевари бегуноњї пероста... Ту иштибоњи манї! Зи дарси саводи ту, чї дер донистам, Ки хокие то ба хок шудан,

Бе ниёзи иштибоњ натвон зист, Ман аз гуноњи нигоњи ту дарк бинмудам, Ки мурда кадом асту зинда кист, Зиндагонї чист... Ту иштибоњи манї, Иштибоњи моњи манї!

АФСУРДАГЇ Офтоб чароѓест сиёњ, сиёњи берўѓан, Офтоб дар бомдоди сиёњии рўз, Гирди сояи хешро мекунад рўшан. Моњтоб харбузаи хомест, Аз полези осмон уфтода Бар сари сахти ятими њама миллату ќавм, Бар сари сахти гуноњкори њама давру замон, Бар сари ман… Зиндагї доѓи куњнаи захми носурест, Ки месўзаду месўзад, Дар тани мехкўби Масењо… Оњ, ишќ њич гоњ одам набуду одам нахоњад шуд, Бо љунуни Ќайс, Бо садпорагии пироњани исмати Зулайхо! Фасона куњан гаштаву фасонагў мурда, Дар сари љанозаи бесоњиби Ишќ Зузаи гургона чї, Ќањ-ќањаи осиёна сар нахоњам дод, Зи номи Одаму Њавво, Ба љойи Ширину Узро! Агарчи гулўямро панљаи таб тоб намедињад, Вуљудамро ларзаи сард намефишорад, Устухонамро тобасанги дард намешиканад, Агарчи ашки хунам зи сўзи ранљ намесўзад.., Валек љони аз Ватани тан фирории ман, Дар њуљайрањои зардпечаки вуљудам намегунљад, Барои раќси нафас танг аст хонаи синаи ман. Ба сўйи мани афсурда, Аз чањор гўшаи доми ношикебої, Тири муњаббату санги њаќорат њамекунад партоб, Рўњи ношиносу бегонаи ман!.. Афсурдагї...

ЧАРХ Гирди худ, дар гирди ман, Чархи гардун мезанад чарх, Чархи бебунёди холї. Пеши гўши хастагиям, Шоњиди норастагиям, Боди холї мезанад фарёди холї. Гурги умри рафтаам Аз гуспанди ваќти одамхор Чашмдор аст, миннати имдоди холї. Ман, мани аз ишќу армону њавас пур, Бо љилои љилваи эъљози нур Чун бираќсам Бо њавои каф-дафи љамъияти саршор аз эљоди холї?! Чархи гардун мезанад чарх, Чархи бебунёди холї.

БО ДУО Акси туро овехтам, Дар мехи девори дилам.

ЊАМЧУ СЎЗАН ДАР ХАФИ КАЊ... Тоќаи бори худоям, Дар миёни љамъи мардум! Њамчу сўзан дар хафи кањ Хештанро кардам гум Дар миёни љамъи мардум! Боядам бехуд шитобам, Аз њама то худ шитобам, Хешро аз худ бикобам, Бо умеди он ки худро Оќибат аз худ биёбам! Тоќаи бори худоям!...

МАЗЊАБИ ЊУШЁРИИ ДЕВОНАЊО… Андар ин ќарне, ки на афсона дорад на њаќиќат, Ишќ бељинс аст, Ишќ бадом аст, Бехабар аз исмати рўњи ањурої, Насли ман дар ишќ ноком аст! З- одамї дилмондаам, Озурдаам аз кафтару кафтор. Зиндаам бо ишќ, Бо ишќи сазовори Гули рухсор! Ишќи ман монанди фарзанди ягона, Дар таги ин чархи каљрафтор, дардо, бехатар нест, Пастии волонамои хокиёнро Ман аз он нодида мегирам, ки ишќ, Маъдани аълои кайњонист. Аввалину охирин њарфи нигоњи Ќайси маљнун Њарфи њаљри бевисолист. Ишќ бо маљнунии худ, Мазњаби њушёрии девонањост Њизби њушёрист!

БАЗМИ РАЗМ ОЉИЗ Фалсафа илми сода аст, Фалсафї њарзавоиз аст, Шарњи зуњури ишќро Илми ду дањр ољиз аст!

ЌОТИЛ Зиндаам, гарчи зи сад дунё гузаштам, То барои ту муњаббат зинда монад. Бо нигоњи сарду берўњат, аё ќотил, Ишќро куштї! Ишќро куштї, ки нафрат зинда монад!

ДЕВОР То ишќи худ пинњон кунам, Аз чашми аѓёри дилам,

Таќдим ба ромишгари маъруфи норвељї Рулф Эрик Ниистром Лањзае ки дар куљое Бо силоњи охири охирзамон, Ќатраро дар чашми сабзи осмон, Ишќро дар сўзи хуни ошиќон Тифлро дар љони сабзи модарон.., ќатл мекарданд, Дар утоќи кўчаке, Чархи базму разми маргу зиндагонї буд гардон… Лањзае, ки љавњари ойинањоро, Санги хорои љањолат пора мекард, Лањзае, ки наъраи деви љунун, Оќилу њушёрро девона мекард, Дар утоќи кўчаке, Шеър сангар мешикаст, Захмае дар наѓмае, Гултарин, зеботарин

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

эъљози яздонї- заминро, Љаннати наззора мекард…

ЛАЊЗАЕ, КИ ИШЌ ДАР ОЊИ НАФАС Бо навои нойи Мавлонову овои салои саксафони Сакс*** сењр мераќсид, Лањзае, ки рози оњи саксафони аврупої, Бо фиѓони гиряхандони рубоби осиёї њамнаво, њамљўр буд, Мењрубонї мењр механдид, Фитнасозї нотавонї мегирист, Машриќу Маѓриб, ту гўї, Як нафас, як лањза бо њам оштї мекард, Чашми бад аз дастпайвастии Шарќу Ѓарб як дам дур буд…

НИЌОБ (Барои бархе буздилони тарсу, ки бо номи мустаор ба сўйи мардуми соњибном санги буњтону маломату мазаммат партоб мекунанд) Ба бахти бадам њамдиёри манї, Ба макру риё шармсори манї. Сафири сањар пушти дар музтар аст, Ба раѓми зиё шоми тори манї. На шоир, на соњир, на моњир, на њич! Чї сон њамрању рањсупори манї? Ту як чоплусиву як пойбўс, Чї сон њамсафу њамвиќори манї? На ќимат, на њимат, на ному нишон, Ту чун мурдае дар шумори манї. Бувад њафт пуштат зи њаќдод дур, Чу аз номи њаќ њаќгузори манї? Силоњи ту, бадбахт, иѓвогарист, Суханро, ту, сайди шикори манї. Ману ту фаќат њамзамонем, лек, Ту њам њалќа, њам чўби дори манї! Маро мефурўшиву пул мехарї, Ту дузди њама баргу бори манї! На мардї, на зан, на алаф, на кулўх, Ба дида чу дуда, ѓубори манї. Ба бахти бадам њамдиёри туам, Ба бахти бадам њамдиёри манї!..

ДУО Ба Ба Ба Ба

ољизони ишќ аз ман дуо, воизони ишќ аз ман суруд! мурдагони ишќ аз ман видоъ, зиндагони ишќ аз ман дуруд!

* Яке аз унвонњои Рустами дастон, мизони љавонмардї. ** Њаллољ- касе, ки бо дастгоњи махсус пунбаро аз дона људо мекунад. *** Мансур- ѓолиб, пирўз. **** Сакс, офарандаи асбоби саксафон

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

АФСОНА КАПУТ!

Тимсоли бадї рафт...

Дар бораи марги ў навиштан осониву мушкилї надошт. Ба назарам Ариэл Шарон њамон ќотиле буд, ки зарфи ин 5-6 соли охир њар чизе аз сарнавишти Фаластини ишѓолї менавиштам, аз ў ёд мешуд. Вай соли 1942, замоне ки 14 сол дошт, бори аввал силоњ ба даст гирифтааст ва аз он замон то охирин лањазоти умраш пайванди њамон силоњ ва њамон ѓояи бузургманишии сањюнистї монд. Њатто дар охирин суњбаташ бо кадом нашрияи чопи "Исроил" таъкид њам кард, ки яњудї буданаш барояш хеле муњим аст.

Сањюнисти авлодї Омўзиши гузаштаи Ариэл Шарон далолат ба он мекунад, ки ѓояи сањюнистї маѓз андар маѓзи љони ўро фаро гирифтааст ва он чї то охирин лањазоти умраш анљом дод, пайвасти маънавї ба коре дошт, ки пешгузаштагонаш оѓоз кардаву ба ў мерос гузошта буданд. Мегўянд, гузаштагони Ариэл Шарон аз Русияи импературї ба ќаламрави имрўзаи Исроил мустаќар шудаанд. Бобои вай Мордехай Шейнерман дар Брест-Литовск, дар хонаводаи кантонистњо ба дунё омад ва бузург шуд. Бобокалонаш 25 сол дар сафи артиши шоњи рус хизмат кард ва ба мукофоти амалаш ќитъаи замин гирифт. Мордехай Шейнерман сањюнисти гузаро буд ва яке аз муассисон ва роњбарони созмони сањюнистї дар зодгоњаш БрестЛитовск ба шумор мерафт. Вай аз овони љавонї бо Зеэв Бегин-падари сарвазири ояндаи Исроил Менањем Бегин, ки ў низ аз љумлаи сањюнистон ва созмондињандагони ташкилоти сањюнистї буд, дўстї дошт.

"Девори бехатарї"-ву поёни таљовуз Мегўянд, Шарон бо ихрољи яњудиён аз навори Ѓазза ба таљовузи 38-солаи ин минтаќа поён дод, вале вай асосгузори бунёди "девори бехатарї" миёни Исроил ва Фаластин буд, ки албатта замоне он низ чун девори Берлин валангор мегардад. Зеро ќаламраверо, ки ин девор људо мекунад, њамон ќаламрави таърихї ва аљдодии Фаластин аст. Вале бо он ки навори Ѓаззаро ба ихтиёри фаластиниён гузошт, метавон гузаштаи мусибатовари ин мардумро, ки дар аксар њолат бо сарварии Шарон ба сарашон меомад, фаромўш кард? Абдулло Наќъї, як тањлилгари фаластинии муќими Британия мегўяд, баъид аст аз хотираи мардум дањшати рўзгори замони Шарон зудуда шавад. Вай њамеша чун тимсоли бадї дар ёду хотираи онњо зоњир хоњад гардид. Фаластиниён фољеаи соли 1948-ро бо номи "Наќба" ёд мекунанд. Ин он моњу солест, ки давлати навтаъсиси яњудї, ки аз љониби Иосиф Сталин низ дастгирї меёфт, ба хотири пойдорї ва дарёфти пуштибонии љањониён даст ба ќатли оми мардуми бенавои мусалмон зад, инфраструктураи сиёсї, иљтимої, иќтисодии ин миллатро комилан аз байн бурд, онњоро овораву дарбадар кард. Бар асари фољеаи соли 1948 теъдоди шањру дењањои валангори Фаластин ба 531 расид, беш аз 800 њазор нафар аз хонаву дар берун ронда шуданд. Давлати имрўзаи Исроил дар њамин шакл сохта шуд. Вай 78% замини фаластиниёнро ишѓол кард. Баъдан Соњили ѓарбии руди Урдун ба Шоњигарии Њошимитии Урдун њамроњ карда шуд ва навори Ѓаззаро Миср ишѓол намуд. Чуноне дида мешавад, дар як муддати кўтоњ аз давлати ќадимаи Фаластин ном монду нишон на. Мудњиштарин фољеаи мардуми Лубнон дар соли 1982 низ бо дастони Ариэл Шарон сурат гирифт. Вай бидуни он ки сарвазир Менањем Бегинро дар љараён гузорад, чун вазири дифоъ мустаќиман фармон дод, ки артиш ба Бейрут њамла кунад. Њадаф он буд, ки маркази идории Ёсир Арафотро дар ин минтаќа барњам занад ва худи лубнонињоро водор созад, ки Арафот ва њамгинонашро аз шањр берун кунанд. Вале дар ин љанг низ боз њам оворањои фаластинї

ТРИБУНАЛИ ИСРОИЛ, КИ ИН РЎЙДОДРО ТАФТИШУ ТАЊЌИЌ МЕКАРД, ШАРОНРО МАСЪУЛИ КУШТОРИ ДАСТАЉАМЪИИ ФАЛАСТИНИЁНИ МУЊОЉИР НОМИД ВА БИЛАХИРА, СОЛИ 1983 ШАРОН НОГУЗИР ШУД КУРСИИ ВАЗОРАТИ ДИФОЪРО ТАРК КУНАД. љабр диданд ва садњо тани онњо куштаву захмї шуданд. Ва ин љиноят бо номи ќатл дар Сабро ва Шатило дар таърих машњур шуд. СММ онро шадидан мањкум намуд, Исроилро дар инзивоъ ќарор дод. Њатто трибунали Исроил, ки ин рўйдодро тафтишу тањќиќ мекард, Шаронро масъули куштори дастаљамъии фаластиниёни муњољир номид ва билахира, соли 1983 Шарон ногузир шуд курсии вазорати дифоъро тарк кунад.

захмї шуданд ва 5500 нафар ба асорат афтоданд. Урдун 696 нафарро талаф дод ва 2 њазор нафар бенишон ѓайб заданд, Сурия аз 1000 то 2500 нафар низомиён ва ањолии мулкиро аз даст дод ва то 5 њазори дигар захмї шуданд. Талафоти камтарин аз Ироќ буд: 10 кушта ва 30 захмї. Давлати яњудї дар ин љанг 779 кушта дод, ки 338 нафари онњо аз љумлаи сарбозони тањти фармондењии Шарон дар љабњаи Синай буданд.

"Воњиди танбењии 101"

Роњ ба сиёсат

Шарон аз ташкилкунандагони "Воњиди танбењии 101" буд. Ин сохтори нав аз ќудрате бархурдор гаштаву корњоеро анљом дод, ки таърихи башар назирашро ёд надорад. Њадафи асосии он дар ќалби арабњо тарсу ларз андохтан ва бо ин васила берун рондани онњо аз сарзаминњои аљдодиашон буд. Шеваи њамалот ва куштори ин гуруњ басо дањшатомез буд. Онњо бештар бо бањонаи ќасоси њамлаи аъроб ба макони зисти яњудиён даст ба амал мешуданд. Масалан, ба ивази ќатли як зани яњудї бо ду фарзандаш сарбозони Шарон дар рустои Киббї 40 њавлии арабро ба оташ кашиданд ва 69 нафарро ба ќатл расонданд, ки ниме аз онњо занону тифлакон буданд. Вале ин амалиёт барои худи Шарон низ нобарор омад. Зери фишори љомеаи байналмилалї "Воњиди танбењии 101" барњам дода шуд. Вале сарбозони таълимдидаву берањми он ба дигар воњидњои низомї таќсим шуданд ва ба ќатлу куштори фаластиниён идома доданд. Бо гузашти чанд сол Ариэл Шарон аз ин рўйдоди нангин чун њодисаи тасодуфї ёд кард. Вай мегуфт: "Љанговарони "Воњиди танбењии 101" замоне хонањоро ба оташ кашиданд, ки гумон карданд, онњо холианд". Вале ин аввалину охирин ќатли дањшатафкани сокинони мамолики араб аз љониби сарбозони вафодор ба Ариэл Шарон набуд. Танњо дар љанги ба истилоњ шашрўза, ки Ариэл Шарон яке аз фармондењони аслї мањсуб мешуд ва бузургтарин амалиётњоро сарварї мекард, Миср њудудан 15 њазор нафарро аз даст дод, то 20 њазор тан аз сабозонва ањолии мулкии он

Шарон аз кори низомї ба сиёсат омад ва зинањои њокимиятро ба тадриљ тай кард. Соли 1973 аз љониби њизби "Ликуд" вориди Кнессет шуд. Солњои 1975-1977 мушовири вижаи сарвазир Исњоќ Рабин дар умури амниятї буд. Солњои 1977-1981 вазири кишоварзї ва солњои 1981-1983 вазири мудофиа буд. Солњои 1984-1990 вазири тиљорат ва саноат, 1990-1992 вазири сохтмон ва манзил, 199698 вазири инфраструктураи миллї, 1998-1999 вазири умури хориљї. Аз соли 2001 сарвазир ва соли 2006 расман аз ин симмат барканор шуд. Соли 2005 "Ликуд"-ро тарк кард. Бар асари бемории маѓзї бистарї шуд ва чун ба кома уфтод, табибон илољи ба њуш овардани ўро наёфтанд. Талош барои наљоти аз марг 8 сол идома дошт, дар ин муддат борњо амали љарроњиро пушти сар гузошт, вале дигар ба њуш наёмад, бидуни тавба аз кирдори бад љон ба Љонофарин супурд.

Зиндагии шахсї Ба назар мерасад тўли умраш руњи поки шањидони фаластинї ўро дунболгирї мекард, вале вай худ ѓарраи комёбиву муваффаќият инро пай намебурд. Вай ду маротиба издивољ карда, њамсари аввалааш Маргалит дар суќути њавопаймо дар соли 1962 њалок мешавад ва Ариэл бо писараш Гуром мемонад. Муддате пас ба хоњари њамсари марњумаш Лили хонадор мешавад ва аз зиндагии муштарак соњиби ду писар мешаванд.

Соли 1967 дар рўзи соли нав тибќи таќвими яњудиён писари вай Гуром аз тири тасодуфан паррондаи бачањои њамсоя ба њалокат мерасад. Моњи марти соли 2002 њамсараш Лили низ мефавтад. Ўро дар муќобили хонае, ки солњои сол хонаводаи Шаронњо мезистанд, ба хок месупоранд ва ќабри ў аз хонаи хоби Шарон намудор аст. Соли 2008 писари Ариэл Шарон Омри барои таќаллуб дар интихобот 7 моњ аз њуќуќи озодї мањрум гардид. Ба гуфтаи тафтишот солњои 1999-2000 Омрї аз сохторњои тиљоратї барои маъракаи таблиѓотии падараш 1,3 миллион доллар љамъоварї намудааст. Аммо Шарон инро намедид, чун мадњуш ва дар кома ќарор дошт.

Поёни сухан Соате, ки ин сатрњоро менавиштам, ўро аллакай ба хок супурда буданд. Марде, ки муддати бештар аз се дањсола барои бахши азими Ховари Миёна пайкараи дањшату манбаъи лаънат буд, аксари њамватанонаш чун ќањрамон падрудаш гуфтанд. Дар Фаластин ва дар дигар арозии ишѓолї њам хабари фавт ва њам гўручўби Шарон бо таќсим карда шудани ширинињо миёни мардум истиќбол шуд. Љабрил Раљуб, як тан аз шахсони баландпояи њаракати ФАТЊ дар суњбат бо хабаргузорињо гуфт: "Шарон мебоист чун љинояткори њарбї ба додгоњ кашида мешуд, вай масъули њалокати Ёсир Арафот аст". Њаракати дигар ва муборизи фаластинї ЊАМОС гуфт: "Љинояткоре мурд, ки панљањояш бо хуни фаластиниён рангин шуда. Марги ин золим барои мардуми Фаластин лањзаи хотирмони таърихист". Маљаллаи машњури "Forbes" менависад, ки шахсияти Шарон зидду наќиз аст. Бо амалкардњои худ вай ду њолатеро пеш оварда буд. Аз љонибе душманонро бо берањмии худ ба тарс овард ва аз сўи дигар бо њамин берањмї ва сангдилї љомеаи љањонро зидди Исроил шўронид.

Бобољони ШАФЕЪ

ПОТРЕТИ СИЁСЇ (Аввалаш дар шумораи гузашта)

"Ситораи паррон" -дар сиёсат Замоне ки Сангак Сафаров ба майдони сиёсат ворид шуд, ќариб 64 сол дошт. Ў аз назарияњои сиёсї таќрибан хабардор надошт, зеро, ба ќавли худаш, њамагї синфи дуро хонда буд. Ў на коммунист буд, на демократ. Баръакс, Сафаров касе буд, ки њанўз дар даврони кўдакиаш ўро њукумати коммунистї аз падар мањрум ва саѓир кард. То синни 50 солагї чандин бор ба мањбас афтида, 23 соли умри худро он љо сипарї кард. Дар панљумин дањаи умри худ ў ба Давлатмоњ Хољаева, ки 17 сол дошт, хонадор шуд ва соњиби чанд фарзанд (Гулљањон, Наргис ва як писар) гардид. Чунон ки чанд сол ќабл бонуи Давлатмоњ дар як мусоњиба ба радиои "Озодї" гуфта буд, то замони издивољ бо шавњари ояндааш шиносоие надоштанд. "Он ваќтњо розигии падару модар муњим буд. Падару модар, ки розї шуданд, мо њам розї шудем. Њамин тавр, соли 1978 бо ў тўй кардем. Дар давоми зиндагиям бо ў ягон танќисии рўзгор надоштам. Кор мекард ва зиндагиамон хуб буд". Бо собиќаи 23 - солаи мањбасї ду бор аз парламенти як кишвар суханронї ва вакилони мардумиро ба тарсўї айбдор намуд. Ин худ як воќеаи гўшношуниде буд. Бори нахуст дар минбари Шўрои Олї дар рўзе пайдо шуд, ки Тољикистон дар остонаи љанги шањрвандї ќарор дошт. Ин дар иљлосияи 14-уми Шўрои Олї буд, ки охири моњи апрел ва ибтидои моњи майи соли 1992 баргузор гардида буд. Ў дар иљлосия вакилонро айбдор кард, ки зери гипнози ќозикалон Тўраљонзода афтидаанд. Ба иддаои ў, агар "ќозикалон ба сари давлат меомад, ба њељ кас рањм намекард. Аз њамин љо террор сар мешуд, дар Кўлоб тамом мешуд" -эълон дошт ў ва афзуд, ки ба майдони Озодї барои наљот додани Тољикистон аз дасти Тўраљонзода омадаанд. Дар иљлосияи 16-уми Шўрои Олї Сафаров боз бо њамон лањн суханронї намуда, ба коммунистон, (аксар вакилони Шўрои олї, ки дар толори Ќасри Арбоб њузур доштанд, пайравони Ленину Маркс буданд), њамла кард. -Коммунистон ва онњое, ки солњои сол роњбари халќ буданд, дар лањзаи сарнавиштсоз ба ў хиёнат карданд. Ин гуна одамон дар сина дил не, балки њиссиёти ѓайриинсонї доранд", гуфт Сангак Сафаров. Баъд ў ба нирўњои исломї мурољиат карда, гуфт: њар кас бояд биандешад, ки ба кї лозим аст љумњурии исломие, ки мо мутахассисони варзидаро аз њудуди кишварамон пеш кунем? Барои сохтани љомеаи исломї њам кадрњои лаёќатманд лозиманд. Аммо аз њама бештар суханонаш дар бораи демократия таваљљўњи расонањои љањонро љалб кард. Ў эълон дошт, ки "мы загоним эту демократическую мразь, в такую глушь, откуда больше голову не поднимет".

Одами Набиев Сангак Сафаров дар сиёсати сатњи љумњурї камтар аз як сол фаъолият дошт. Аз мављудияти ў њатто дар Душанбе баъди зуњур шуданаш дар майдони Озодї хабар ёфтанд. То ин ваќт ўро асосан дар собиќ вилояти Кўлоб мешинохтанд. Ўро каме пештар, дар тирамоњи соли 1991 ба бозињои сиёсї кашида буданд. Ин кор дар маъракаи пешазинтихоботї сурат гирифта буд. Ба ќавли худаш, ў роњбари яке аз гурўњњои тарѓиботиву ташвиќотии номзад Рањмон Набиев буд. Бону Давлатмоњ њам дар мусоњиба ба ин нукта ишора карда гуфтааст, ки Сангак Сафаровро аз ваќташ эњтиром мекарданд, аммо аз интихоботи Набиев гўиё ба сиёсат ворид шуд. -Ўро Набиев ба Ленинобод бурда ва гуфта буд, ки ба тарафдории ў овоз дињанд. Дар интихобот шахси бовариноки Набиев дар Кўлоб буд. Аслиддин Соњибназаров, ноиб - президенти номзади дигар, Давлат Худоназаров, нахустин вохўрии худро бо Сангак Сафаров, ки дар ноњияи Мўъминобод ба амал омада буд, дар китоби хотироти худ зикр кардааст. Ба ќавли мавсуф, миёни њарду чунин сўњбати кўтоњ доир шудааст. Сангак Сафаров ба ў наздик шуда, мепурсад: - Брат, ту маро намешиносї? -Не, намешиносам, - гуфтам дар љавоб. -Ту брат Сангака намедонї?! Ман боз "не" гуфта љавоб додам. Дар њаќиќат ман кї будани Сангакро намедонистам…

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Сангак Сафаров ё "њамешазиндае", ки фаромўш шуд

Сангак дар њайрат монд, ки чї хел ман ўро намешиносам. -Набиевро мешиносї? -Бале! -Ман одами Набиев, брат!" Наздикї бо Рањмон Набиев Сангак Сафаровро ба майдони Озодии шањри Душанбе овард. Аммо ќабл аз омадан ба пойтахт ў њамроњи Рустам Абдурањимов ва мулло Њайдар дар шањри Кўлоб гирдињамоии љонибдорони Рањмон Набиев ва Сафаралї Кенљаевро роњбарї карда буданд. Дар шањри Душанбе зимни гуфтушуниди роњбарони мухолифин бо њукумат миёни Сангак Сафаров ва Аслиддин Соњибназаров муноќиша сар зад. Соњибназаров ба Сангак гуфт, ки Сафаралї Кенљаев язнаи кўлобињо нест, ки аз барои ў љумњуриро ноором кунанд. Дар миёни мухолифин ин аќида, ки кўлобињо аз раиси Шўрои олї Сафаралї Кенљаев бояд љонибдорї намекарданд, дар он шабу рўз аќидаи хеле маъмул буд. Худи Сангак Сафаров аз ин гуна фикрронї норозї будани худро дар иљлосияи 14-уми Шўрои Олї эълон дошта, гуфта буд: "Дар байни шумо депутатњое њастанд, ки рўзи омадани мо ба майдони Озодї гуфтанд: -Эй кўлобињо, рўзамон медињед? Мо аз пушти шумо шарманда шудем. Мемонед, ки њамин чор кўлобие, ки дар Душанбе њастем, оромона зиндагї кунем?" Баъди ибрози ин суханњо Сангак Сафаров ба вакилони мардумї мурољиат карда, гуфт: Њамин њам гап шуд? Њамин њам аќлу фаросат шуд? Вай депутат, гули халќ. Вайро халќ интихоб кардааст. Баъдан ин пешвои майдони Озодї пурсид, ки оё депутате, ки њамин гапро гуфт, шарм намекунад? -Ман 23 сол дар мањбас будам, шарм мекунаму вай шарм намекунад? Номусаш азоб намедињад? Ваќти дар баѓали занаш хоб кардан магар виљдонаш ўро азоб намедињад? Магар фикр намекунад, ки чї гуфта истодааст? Чї кор карда истодааст? Хонуми Сангак Сафаров њам мегўяд, ки ўро њељ кас тарѓибу ташвиќ накард, ки ба майдони Озодї равад. Ба ќавли мавсуф, шавњараш њама корро аз сари номус кард. Роњбарон "дум хода мекунанд" Баъди ду њафтаи омадан ба Душанбе ва

Сафаров зимни ин бозпурсї ё даќиќтараш истинтоќ эълон дошт, ки касе, ки пулу мол дорад, њар кор карда метавонад. Бинобар ин, Рањмон Набиев, Сафаралї Кенљаев Нарзулло Дўстов, Нурулло Њувайдуллоев, Атахон Сайфуллоев, Саломиддин Шарофов "моро фиреб дода, љанг андохтанд".

гирдињамої кардан, роњбарон љонибдорони худро дар майдони Озодї партофта, гурехтанд. Мухолифин дар як муддати кўтоњ тамоми биноњои стратегиро ѓасб карданд. Сангак Сафаров, Давлаталї Сафаров, яке аз наздикони ў ва Рустам Абдурањимов дар шањри Душане дар бинои марзбонони Русия паноњ бурданд. Аммо баъди чанд муддати кўтоње онњоро сарњадбонон ба намояндагони майдони Шањидон таслим карданд. Тафсилоти ин асоратро яке аз фидоиёни майдони Шањидон бо номи Файзиддин Асозода, ронандаи муќими Душанбе, ба њафтаномаи "Адолат" гуфтааст, ки бачањо аз майдони Озодї хабар оварданд, ки се кас Сангак, Рустами Адурањим ва боз нафаре дар бинои сарњадчиён паноњ бурдаанд. Ў њамроњи чор рафиќаш аз паи онњо шудаанд ва ба назди идораи марзбонони Русия омаданд. -Бо талаби мо аз бино генерал-майоре берун шуд. Мо дархост кардем, ки ба хубї ва бе хунрезї Сангаку Рустамро ба ихтиёрамон дињад. Баъди гуфтушуниди начандон тўлонї, ў вориди бино шуд ва баъди тахминан 15 даќиќа Сангаку Рустами Абдурањимро овард. Мо ба мошини "Жигули" борашон карда, ба майдони Шањидон расидем. Аз майдони Шањидон Сангак Сафаров ва ду нафар њамроњашро ба тањхонаи Кохи Раёсати љумњурї (бинои њозираи парлумон) меоранд ва дар он љо лату кўб мекунанд. Баъдан аз онњо талаб мекунанд, ки дар назди камераи кино суханронї намуда, роњбарияти кишварро дар созмон додани гирдињамоии майдони Озодї гунањкор кунанд. Сафаров зимни ин бозпурсї ё даќиќтараш истинтоќ эълон дошт, ки касе, ки пулу мол дорад, њар кор карда метавонад. Бинобар ин, Рањмон Набиев, Сафаралї Кенљаев Нарзулло Дўстов, Нурулло Њувайдуллоев, Атахон Сайфуллоев, Саломиддин Шарофов "моро фиреб дода, љанг андохтанд". Ба ќавли номбурда, "онњо рўзњои аввал

гирди мо парвона буданду моро шердил мекарданд, лекин чун маѓлубиятро пай бурданд, моро партофтанду њар сўй дум хода карданд". Дар ин наворе, ки тариќи телевизиони мардумии Тољикистон пахш шуд, Сангак Сафаров аз мардуми Кўлоб, мулло Њайдар, Ќурбон Зардак хоњиш мекунад, ки силоњњоро ба замин гузоранд. -Њоло њам дер нашудааст, аз роњи хато гардед, моро калонњо, мафиозњо фиреб доданд, љанг андохтанд,- мегўяд ў аз тањхонаи Кохи Раёсати љумњурї. Ин ки Рањмон Набиев ва њукуматаш ба майдони Озодї хиёнат кардаву онњоро ба Худо њавола карда буданд, Сангак Сафаров баъдњо бидуни њељ фишоре низ эълон дошта буд. Ў мегуфт, ки Президентро барои ин хиёнаташ намебахшад. Гузашта аз ин, ў ба Нарзулло Дўстов ва Сафаралї Кенљаев, ки тибќи Созишнома миёни њукумат ва мухолифин рўзи 7-уми май бекор монда буданд, пешнињод мекунад, ки ба Кўлоб раванд ва аз он љо муќовиматро идома дињанд. Дар Душанбе боќї мондани ду нафар роњбарони собиќи љумњурї хатар дошт. Кумитаи амнияти миллї онњоро ба сабаби барканор шудан аз вазифањояшон на танњо аз бинои худ хориљ мекунад, балки муњофизонашонро њам бозмехонад. Дар он љо танњо ба Рањмон Набиев, Президенти кишвар, иљоза медињанд, ки бимонад. Дар навбати худ Набиев њам аз онњо њимоят намекунад. Н. Дўстов њамроњи гирдињамомадагони майдони Озодї ба Кўлоб меравад ва С. Кенљаев ба вилояти Ленинобод фирор мекунад. Аммо навори истинтоќи Сангак Сафаров ва Рустами Абдурањим ва осорхонаи зери осмон таъсисдодаи телевизион ба оташи љанг равѓан рехт, ки мо дар ин бора дар шумораи оянда менависем. (Давомаш дар шумораи оянда) Нуралї ДАВЛАТ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

БО ШОИР

Ботлоќи Бобаки њисорї 3 ламент барои муаррифии таѓйиру иловањо ба Ќонуни буљаи соли 2013 омада буд, дар посух ба эътирози Шодї Шабдолов, вакили парлумони Тољикистон, ки пурсид, "ин таксиву автобусњо ќимати роњкироро дар кишвар боло мебаранд, чаро бояд имтиёз дошта бошанд?", гуфт, ин ширкат солона ба буљаи Тољикистон аз њисоби андозњои дохилї то 12 миллион сомонї маблаѓ ворид ва 600 нафарро бо кор таъмин мекунад. Аммо ин аввалин имтиёздињињои парламент ба ин ширкат набуд. Дар гузашта низ вакилони мардумї онро барои ворид кардани автобусњои "Манн"-и Олмон аз пардохти молиёт ва андоз ба андозаи 5 миллиону 600 њазор сомонї озод карда буданд. Аммо њар дафъа касе аз вакилон напурсид, ки ин чї ширкат аст, ба кї тааллуќ дорад. Танњо шарње, ки дар бораи молики "Осиё - экспресс" буд, ба Руњулло Њакимов, муовини вазири молия тааллуќ дорад, ки гуфт, ин ширкат марбут ба "Конт груп" аст ва сарвари он соњибкори тољик Рустам Саидов аст. (Дар бораи ин соњибкори наздик ба Амонуллоњи Њукуматулло месазад, ки алоњида матлаб навишт). Воќеан, маќомоти тољик њич ваќт омода нашудаанд, ки молики чунин ширкатњои соњибимтиёз дар назди будљаи давлатиро ба мардум эълон доранд. Ин навбат низ аз онњо набояд чизеро интизор мешуд. Дар Тољикистон хабаре аз он надоштанд, ки чи ширкатњое ба миллиардери эронї тааллуќ дорад. Аммо ин асрорро моњи феврали њамон сол сомонаи Sanctionwiki боз намуд. Бино ба иттилои ин сомона, дар Тољикистон ба љуз аз "Asian express Airline" боз ду ширкат - Kont Building ва Kont Trading ва њамчунин Kont Bank фаъолият доранд, ки ба Бобак Занљонї тааллуќ доранд.

Соњибкори маъруф аз зиндони Эвини Эрон мансабдорони тољикро ба "хиёнат" муттањам кард...

ЗАНЉОНЇ БО ШАХСИЯТЊОИ ПЕШСАФ ДАР ИЌТИСОДИ ТОЉИКИСТОН

Бобак РТ ва Занљонии њисорї Дар шабу рўзе, ки атрофи номи Занљонї дар Эрону ѓарб чандин тасмимњое гирифта мешуд, аъзои Њукумати Тољикистон ва вакилони парлумони тољик гирди Занљонї парвона шуда буданду бепарвофалакона роњро барои ў дар Тољикистон њамвортар мекарданд… Њукумат гўё шефтаи бунёдкориву навоварињои ў гашта буд, ки њич сару садоњо атрофи номи ў ба гўшаш намерасид. Бобаки Занљонї дар Тољикистон ба мисли њар як сарватманди дигар ба шахси муњим барои доирањои аввали Тољикистон мубаддал гардид. Ў дар сањифаи фейсбукиаш пай дар пай аксњо аз мулоќоту љаласоташ бо мансабдорони Тољикистон мегузошт. Агар VIP-духтарњои пойтахт њам дар Фейсбуку Инстаграмм аз Бобаку туњфањояш њикоят намекарданд, фаъолиятњои фейсбукии Занљониро мешуд њамчун як навъ њисобот ба кадом як марказ ќабул кард. Њолатњое њам мушоњида намудаанд, ки Бобаки Занљонї дар Тољикистон бо мошини дорои раќами давлатии њукуматї, маъруф ба РТ мегаштааст. Албатта, ин раќамњо беиљозати махсус дода намешавад. Хабари дигаре, ки дар робита ба фаъолияти Занљонї дар Тољикистон паст-паст дар миёни огоњони ќазия гуфта мешавад, ин аст, ки ба Бобаки Занљонї шањрвандии Тољикистонро таќдим намудаанду ў сокини ноњияи Њисор њам шудааст. Аммо оё мешавад, ки бе пуштибонии ќавї дар Тољикистон ин њамаро кард? Албатта, не. Пас кистанд пуштибонњои ќавии Бобаки њисорї? Ва муњимтар аз ин: Чї бояд кард, ки дар пайи фошкорињои Занљонї обрўи кишвар нарезаду сармоягузорї хориљї нањаросад?

Пуштибонњо ва шарикони Занљонї Онњое, ки дар мустањкамтар гардидани ќадами Бобаки Занљонї дар иќтисоду бозори Тољикистон худро манфиатдор медиданд,

воќеъан пушти парда нестанд. Тавре Руњулло Њакимов дар парлумон гуфт сарвари "Конт-Групп" соњибкор Рустам Саидов аст. Пас суол пайдо мешавад, ки чи тавр Рустам Саидов ба доираи Бобаки Занљонї пайваст?

Изи шинос Дар доирањои коршиносї ин маълумот сиррї нест. Рустам Саидов, рањбари "Контгрупп" аз пайвандони наздики Саидвалї Ўзбеков, собиќ вакили парламенти Тољикистон ва собиќ муовини раиси вилояти Хатлон, мулаќќаб ба "Красавчики Белайдуз" мебошад. Саидвалї Ўзбеков барои матбуоти кишвар чењраи бегона нест. Ў беш аз 10-соли ахир дар љўстуљўи љиної ќарор дошт. Маќомоти Тољикистонро Саидвалї Ўзбековро дар фурўши сангњои ќимматбањо ва тасарруфи моликияти давлатї гунањкор медонистанд. Вале Ўзбеков берун аз марзи Тољикистон ќарор дошт. Ў пайваста дар Дубай зиндагї мекард ва роњњои њалли мушкилоташро мекофт: пеш

аз њама тавассути ашхоси наздикаш Амонуллоњи Њукум, раиси КВД "Роњи оњани Тољикистон" ва дигар пайвандони президент. Дар ибтидои соли 2013 ў ба Тољикистон баргашт. Маќомот ўро боздошт карданд. Аммо бинобар "гузаштани муњлати љавобгарї" парванда ќатъ гардида, ў озод гашт. Ўзбековро дар баробари Мањмадамин Оймањмадов дар овардани Бобаки Занљонї ба Тољикистон ва ба наздик намудани ў роњбарони гурўњњои моливу иќтисодии Тољикистон то љое шарик медонанд. Тавре болотар гуфтем, Саидвалї Ўзбеков аз наздикони Амонуллоњ Њукумов, раиси КВД "Роњи оњани Тољикистон" мебошад. Аз њамин канал Бобаки Занљонї ба домоди президент Мањмадзойир Соњибов ва бародари бузурги ў Мањмадулло наздик мешавад. Ин аст, ки коршиносон ва љомеаи журналистии кишвар рушди чашмраси Занљониро аз наздикї ба домодњои президент медонанд. Аммо Саидвалї Ўзбеков дар як сўњбат бо њафтаномаи "Дайджес пресс" шиносої ва наздикиаш бо Бобаки Занљониро рад кардааст. Инчунин, масъулини "Конт Бонк" низ миёнаравии ўро маълумоти сањењ намедонанд. Масъулини "Конт Банк" дар сўњбат бо рўзноманигорон мегўянд, ки ин маълумот асос надорад. Њамчунин, дар фаъолияти ширкатњои марбут ба "Конт-групп" як факти љолиби дигар мушоњида мешавад. Суњроб Оймањмадов, писари Мањмадамин Оймањмадов, собиќ намояндаи тиљоратии Тољикистон дар Эрон рањбари ширкати "Asian express Airline"ро ба ўњда дорад. Тибќи маълумоти сомонаи расмии "Конт Њолдинг" Мањмадамин Оймањмадов узви њайати рањбарї мебошад.

"Подход"-и Занљонї Дар ин миён аз ду талоши Бобаки Занљонї барои таќвияти мавќеъаш дар Тољикистон ёд карда мешаванд. Мегўянд, ў дар ибтидо талош ба он мекунад, ки ба воситаи гурўњи моливу иќтисодии Њасан Асадуллозода, рањбари "Ориёнбонк" ба доирањои аввали кишвар роњ ёбад. Аммо ин талоши ў ба шикаст мувољљењ мешавад. Ваќте чунин талош сурат мегирад, масъулини гурўњи молии Њасан Асадуллозода барои шинохти Бобаки Занљонї корро оѓоз мекунад. Ба фаъолияту амали ширкатњо ва худи ў ба хубї шинос мегарданд. Натиља ин мешавад, ки њамкорї бо Бобаки Занљониро маслињат намебинанд. Занљонї бо инњо кор намекунад, аммо њамчун мизољи "Ориёнбонк" боќї мемонад. Тибќи иттилои тасдиќнашуда тавассути ин бонк ў садњо миллион

рубли русиро аз Русия ва Тољикистон интиќол додааст. Инљо бояд гуфт, ки таќрибан њама бонкњои Тољикистон дар амалиётњои бонкии ширкатњои Занљонї, аз љумла дар интиќоли садњо миллион рублу доллар аз бонкњои Русия ширкат карда, манфиат дидаанд, аммо дар ин бора расман иттилоъ додан намехоњанд.

Ба љойи хулоса Њарчанд омадани Занљонї ба Тољикистон асроромез буд, вале то љое њадафу тарњњояш ошкор шуданд ва љои шубња нест, ки зери фишори маќомоти Эрон Бобаки Занљонї кулли асрори фаъолиятњояш дар Тољикистонро фош хоњад кард. Пас суоли матрањ ин аст, ки њукумати Њасани Руњонї, ки муносибати хуб доштан бо ѓарб барояш хеле муњим аст, дар баробари Њукумати Тољикистон чї сиёсате пеш хоњад гирифт? ИМА ва Иттињоди Аврупо, ки поёни ин ќазия ва фош шудани асрори онро интизоранд, дар баробари Тољикистон чї мавзеъгирињое хоњанд дошт? Чї бояд кард, ки обрўи кишвар ва роњбарияти сиёсии мамлкат коста нагардад? Љавоб ба ин суолњои мушкил хеле сода ба назар мерасад: манфиатњои давлатиро бояд болотар аз њама чиз гузошта, аз бањри пуштибонњои Занљонї баромаду парда аз рўи асрори фаъолиятњои молии Бобаки Занљонї дар Тољикистон бардошт. Вагарна, ботлоќи Бобаки њисорї хелењоро фурў мебарад.

Барои маълумот: Занљонї кист? Муртазо Бобаки Занљонї 42 сол дошта, худро фарзанди коргари оддии роњи оњан гуфтааст. Фаъолияти кориашро ба њайси ронандаи мудири Бонки марказї шурўъ намудааст. Дар њамин замон бо фазои тиљорї ва молии Эрон ошної пайдо мекунад. Баъди ба Туркия рафтан ба тиљорати бузург машѓул шуда, дорои "сарвати афсонавї" мегардад. Аз ў њатто ба унвони "султони иќтисод"-и Эрон њам ёд мекунанд. Дороињои ўро њудуди 14 миллиард долларро дар бар мегирад, ба њайси марди сарватмандтарини Эрон њам ном бурда мешавад. Ба гуфтаи худаш молики 64 ширкат дар дохил ва хориљи Эрон мебошад, ки бо аз 6 то 7 миллиард доллар даромади солона доранд. дорад. "Sorinet Group" ширкати бузургтарини ў мебошад. Молики ширкати "Qeshm Airlines" буда, бошгоњи футболи "Роњи оњан"и Эронро низ харидааст.

Абдуазими АБДУВАЊЊОБ

ТАХТАИ СИЁЊ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Баъди љанги шањрвандї бўњрони шадид тамоми сохторњои мамлакатро фаро гирифт. Илму фарњанг низ дар канор намонданд. Як гурўњ бадхоњони илм бошанд, дар даст наќора гирифта, дар бораи илм ва Академияи илмњо бадгўї мекарданд. Ин њама дарду њасрати љоњилону бесаводоне буд, ки дар замони Шўравї онњоро дар њељ сурат ба остонаи илм наздик шудан намемонданд. Њоло њам дар бисёр вазорату сохторњои давлатї шахсоне кор мекунанд, ки њангоми сўњбат мегўянд: њамин илм ба кї даркор? Њамин Академияи илмњо чї истењсол мекунад? Олимон чї даркор? Њол он ки давлатњое, ки Академияи илмњо доранд, имконият доранд, бењтарин интеллектуалњо, потенсиали зењнию аќлонии миллатро муттањид карда, дар хидмати љомеа ва давлат ќарор дињанд. Дар ќарни 21 танњо аблањ илмро нодаркор шумурда метавонаду бас.

Ниёз ба маблаѓгузорї Табиист, ки вазифаи муњими дар марказњои илмї муттањид кардани потенсиали зењнии муњаќќиќон ва дар ин замина ба вуљуд овардани мактабњои илмї бе харољот намешавад. Айни замон дар Академияи илмњои Тољикистон барои як корманди илмї соле ќариб 500 доллар сарф мешавад, њол он ки дар Русия ин нишондињанда 2 њазор доллар ва дар давлатњои Аврупо аз 130 то 150 њазор доллар аст. Маълум ки бо ин миќдор пул корманди илмии Академияи илмњои Тољикистон маоши ночиз мегираду шояд утоќи кориашро сари чандин сол таъмир њам кунанд. Њол он ки бояд вай таљрибањои илмї гузаронид, таљњизоти нав харад, дар конференсияњои байналмилалї ширкат варзад, матолиби илмї ба даст орад, ва ѓ.њ.

Тасодуфњо Чизи дигаре ки имрўзњо олимони кишварро ба ташвиш овардааст, ин ба майдон ва марказњои илмии тољик сар даровардани ашхоси тасодуфї аст, ки бо њар роњ соњиби унвонњои илмї мешаванд. Њатто бисёр кормандони вазорату муассисањо низ бо њамин роњњо соњиби диплому унвон мегарданд. Бо вуљуди он ки дар њудуди Тољикистон шўъбаи ВАК-и Русия амал мекунад, ашхоси ќаллоб бо сад њилаю найранг ва харљу харољот роњ ёфта, соњиби диплому унвон мешаванд. Бинобарин барои сари роњи ин бенизомиро гирифтан хуб мешуд, ки аз њисоби олимони варзидаи њама соњањо комиссияи босалоњият таъсис дода шавад, то ќисме аз "олимон"-и солњои охир њимоякардаро аз аттестатсия гузаронанду бањо дињанд, ки киро чї маќомест. Зеро дар бисёр донишкадањо олимони асилро бо бањонаи синну сол ба нафаќа гусел карда, ба љои онњо аксар "олимони љавону варзида"-ро меоваранд.

Наќду таќриз куљо шуд? Дар замони Шўравї анъанаи хубе буд, ки китоби илмї ё асари бадеие агар нашр мешуд, њамоно дар матбуоти даврї дар атрофи он бањси домандор сурат мегирифт. Ин бори дигар муаллифонро њушдор медод, ки њангоми навиштани асар ва ё маќола масъулият њис кунанд. Агар касе ба асардуздї даст мезад, вайро на ин ки шарманда мекарданд, балки ба суд мекашиданд. Шахсонеро њоло медонем, ки њатто љумлаеро бехато навишта наметавонанд, вале аз њисоби ягон олим, журналист ва ё нависанда "мардикор" гирифта, соњиби "асари" бузургњаљм мегарданд ва он "асар" бо санъати баланд ба чоп мерасад. Вале мунаќќиде нест, ки љуръат кунаду чизе бинависад ва ин бозињоро мањкум кунад. Чунон ки Мирзо Бедил фармудааст: Олами маъни шудему доѓи љањл аз мо нарафт, Кард Бедил, илмњои беамал моро хароб.

Даъвои бањснок Ваќтњои охир баъзењо даъвои онро доранд, ки бояд пажўњишгоњњои илмњои академї бо мактабњои олї якљоя карда шаванд. Ба аќидаи мо ин фикри ѓалату бебунёд аст, зеро тадќиќоти илмї љои худро дораду дарс додан нозукї ва мантиќи худро. Дигар ин, ки дар мактабњои олии Тољикистон ба тариќи васеъ гузаронидани таљрибањои илмї шароит мањ-

Бо истифода аз карикатура.ру. Расм аз А. Полевой

Илми нодаркор

АГАР ЊУКУМАТ ВА ЉОМЕАИ ТОЉИКИСТОН БА ХУД НАОЯНД...

Илми тољик ва академикњои хасакї дуд аст. Аз ин хотир, баръакс олимони Академияи илмњо барои гузаронидани машѓулият ва корњои дипломї ба мактабњои олї бештар бояд љалб шаванд.

Академияњои хасакї Баъди "бозсозї"-и горбачёвї дар Русия касе, ки тавонист, дар гўшае Академия ташкил доду дипломњои худро эљод кард. Ин касалии сирояткунанда ба дигар љумњурињои собиќ низ пањн гардид ва дањњо академияњои бебунёд бо дипломњои рангобаранг пайдо шуданд. Дар Тољикистони мо низ пайравони онњо хело афзуд ва бо чунин дипломњои ќалбакии пулакї баъзе рафиќон њатто ягон асар ва ё маќолаи илмї нанавишта, бо ифтихори баланд (шарм њам накарда!) дар њама љо худро њамчун академик муаррифї мекунанд. Чанд сол ќабл дар яке аз Шўроњои илмї иштирок намудам. Дар он љо муњокимаи кори докторї баргузор шуд. Кор хело рўякї буд ва баъзе аз олимон мувофиќи талабот ва дастури ВАКи Русия амал карда, камбудињои онро ошкор намуданд ва эълон доштанд, ки кор барои дифоъ тайёр нест. Аммо дар шўро бањсу тарафкашї ављ гирифт ва бо дастгирии "ёру љўрањо" бо якчанд овози иловагї кори ўро "гузарониданд". Баъди чанд мўњлат бо ин мард дар мањфиле вохўрдам ва баъди ањволпурсї ба ман гуфт: метавонед маро табрик гўед, як моњ пеш ба ман унвони академикї доданд! Баъд бо киноя илова намуд, ки чашми душманон кўр шуд. Дертар рушан кардам, вай дипломи Академияи инженериро гирифтааст. Ин Академия бахшњои худро дар тамоми гўшањои собиќ Шўравї таъсис дода, бо пул ќариб ба њама дипломи академикї медињад! Тасаввур кунед, ки Бобољон Ѓафуров њам академику ин ашхос њам! Ваќте ки донишрабоёнро дар ќатори олимони шўњрати љањонї дошта "академик" мегўем, пас вой бар њоли илм! Ба фикрам дар њељ давру замон ба ин дараља поймол гардидани илму маърифат ба назар нарасида буд.

Чанд пешнињод Ба аќидаи банда барои ба љо овардани эњтироми илм ва номи олимони маъруф бояд бо ќарори Њукумати Тољикистон дар мамлакат унвони академикњои "хасакї"-ро бекор намуда, тамоми академияњои дигар баста,

Академияи кишоварзї, тиббї ва педагогї ба Академияи илмњои Тољикистон якљоя карда шаванд. Чунин иќдом имконият медињад, ки илми тољик дар як марказ муттањид карда шавад ва бо ин васила Академияи илмњо имконият пайдо менамояд, ки њама сохторњои илмиро назарбанд карда, ба бењтаршавии вазъи илми мамлакат мусоидат намояд. Якљоя намудани Академияи илмњо бо Вазорати маориф шояд барои бењтар намудани шароити моддиву техникии он кўмак расонад. Њамин гуна ислоњотро чанде пеш дар Ќазоќистон низ гузаронида буданд. Њангоми сўњбат бо чанде аз олимони варзидаи Ќазоќистон онњо изњор доштанд, ки ин иќдом дар бисёр њолат ба коста гардидани илм меоварад. Ба аќидаи мо хуб мешуд, ки дар оянда бо дастгирии Президенти кишвар Академияи илмњо барои эњтиром ва поси хотири аввалин президенти Академияи илмњои Тољикистон устод С.Айнї дар сатњи баланд ба муассисаи мустаќил ва чун солњои пеш баруманд табдил дода шавад, ки то тавонад аз њисоби бењтарин љавонони болаёќат ва донишмандони асил ба кашфиётњои навбатии худ, махсусан дар соњаи илмњои фундаменталї шўњрати илми тољикро аз нав ба арсаи љањонї барорад. Аз тарафи дигар барои он ки љавонон ба илм љалб карда шаванд, пеш аз њама лозим меояд, ки маблаѓгузорї ба ин соња дучанд афзуда шавад ва музди маоши кормандони онро камаш 5-6 маротиба баланд бардоранд. Он гоњ олимон имконият пайдо мекунанд, ки ба дигар корњо (ба хотири музди иловагї) даст назада, тамоми фаъолияти худро ба илм ва тайёр намудани кадрњои љавон сарф намоянд. Барои аз нав эњё намудани тадќиќотњои илмї пеш аз њама лаборатория ва љойњои кор бояд бо таљњизотњои њозиразамон таъмин карда шаванд то олимон тавонанд, ки дар симпозиум ва конференсияњои байналмилалї иштирок намуда, номбардори илми кишвар гарданд. Дар сурати бепарвої ва беэњтиромї нисбат ба илм ва олимони боистеъдод оќибатњои манфиаш мустаќим ба манфиати халќу кишвар бар мегардад. Масалан, дар замони Шўравї бо саъю талошњои устод Айнї ва Бобољон Ѓафуров бењтарин олимону мусиќадонону адибонро љамъ намуда, барои тадќиќот ва эљодиёти онњо њама шароитњои лозимї муњайё гардонида буданд. Пайомадаш

ин шуд, ки дар он солњо, оё касе љуръат менамуд, ки нисбати халќи тољик ва таъриху адабиёти он сухани бељо ва ѓайриилмї гўяд? Њаргиз!

Майдонро холї кардан нашояд! Ана, њамин камбудињои моро њамсоягони мо хуб омўхта, чанд соли охир дар баробари проблемањои об, обњои сарњадгузар, сохтмони нерўгоњњои барќї, акнун ба таърихи халќи тољик ва инкори ин халќи ќадима даст зада истодаанд. Бинед, чанд сол ќабл коргардони чаласаводи ўзбак Малик Ќаюмов аз тариќи телевизиони Руссия филми аблањона ва саросар сохтаю бофтаро бо номи "Нањсияти Темурланг" намоиш дода устод Айниро тањќир кард. Баъди чанд мўњлат иѓвогари дигаре бо номи Њидоятов асари "Крушение Саманидов"ро бо тиражи хело калон чоп карда, тољиконро дар макони таърихии худ мардуми бегона "шинос" намуд. Њоло гапи Њидоятов ба охир нарасида буд, ки њуљумро ба Бобољон Ѓафуров сар карданд. Онњо бо кадом роњњою ришва академик Литвинскийро харида, аз номи ў маќолае чоп карданд, ки гўё китоби "Тољикон", ки соли 1972 нашриёти "Наука" дар Маскав чоп намуд, ба ќалами Бобољон Ѓафуров тааллуќ надорад. Баъди зарбаи љавобии олими тавоно Акбар Турсон вай аз аќидаи худ даст кашид ва узр пурсид. Ин дафъа ўзбакон ба ќавли мардум боз як "сарзада"-и дигарро бо номи Абдуллоев ба майдон баровардаанд, ки вай умуман вуљуд доштани тољикро инкор мекунад ва њатто нашармида бадахшонињо ва яѓнобиёнро низ ўзбак мегўяд. Дар намоиши телевизионї бо воситаи канали якум чанде аз кормандони Академияи илмњо бо факту далелњои мустанади илмї тамоми даъвоњои он "сарзада"-ро нисбати таърихи халќи тољик хати бутлон кашиданд. Вале гап сари он меравад, ки сенарияи ин иѓвою иѓвогариро як гурўќ роњбарони ашаддии пантуркист тартиб медињанд, ки аз љониби њукумати њамсоя дастгирї меёбанд. Вагарна чунин иѓвогарон магар имконият меёфтанд, ки бо ин ќадар тиражњои калон ва бо воситаи интернет ба тамоми гўшаю канори олам "кашфиёти" худро пањн намоянд.

ИНЊОРО БОЯД ШИНОХТ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

Сафар Абдуллоњ яке аз пуркортарин олимони муосири тољик аст. Вай тоза аз Маскав баргашта буд,ки нооромињо ўро водор кард дубора мењанашро бо дидаи хунбор тарк кунад. Инак, муддати бештар аз бист соли охирро дар хориљ аз Ватан мегузаронад ва шояд ин бахши зиндагонии ў пурбортарин солњои талошњои илмии ў бошанд. Сафар Абдуллоњро сарнавишт ба шањри Олмотї (Себистон) ба Ќазоќистон бурд ва ў аз баракати донишу тавоноињоии илмию фарњангии худ дар њавзаи адабиву илмии он диёр роњ ёфт. Вай аз аввалин рўзњои вурудаш ба шањре, ки барояш комилан бегона буд, талошњои зиёде кард, ки дар он диёр ба миллати мо эњтиром ќоил шаванд. Барои исботи тољик набудани љугии талбанда дари канолњои телевизионии ин шањрро кўфт ва муваффаќ њам шуд, ки ќазоќњо ва сокинони ин кишвар тољикро аз љугї фарќ кунанд. Ва хеле бо таассуф мегуфт, ки дар аксар маврид љугињо худро тољик муаррифї менамуданд ва бо бањонаи он ки љанг хонабардўшашон кардааст, гадої мекарданд. Олими тољикро лозим омад аввал барои шарафи миллаташ дар набард шавад ва собит кунад, ки тољик хонабардўш њам, ки шуд, бори гарони ѓарибиро мекашад, вале даст ба гадої намебарад". Сафар Абдуллоњ барои муњити адабиву фарњангї ва илмии Ќазоќистон бегона набуд, чун дар замоне, ки дар Маскав кору зиндагонї мекард, бо чанде аз олимони шинохтаи ин кишвар равобити дўстї дошт ва ториху фарњангу адаби минтаќаро медонист. Аз сўи дигар вай бо Олжас Сулаймонов, адиби шуњратёри ин сарзамин равобити дўстона дошт ва чандин тан аз адибони дигар амсоли Мухтор Шаханов, Улуѓбек Есдавлат ва ѓайраро низ хуб мешинохт. Мурод Авезов фарњангшинос ва донишманди шинохтаи ќазоќ Сафар Абдуллоњро аз бењтарин ховаршиносони минтаќа ва донандаи фарњанги Ирону Турон хонда аст. Дар марњилањои баъдии зиндагонии ў дар Ќазоќистон мо мебинем, ки вай дар чопу тањия ва пажуњиши осори Олљас Сулаймонов сањми сазовор гирифтааст. Ў нахустин бор осори мунтахаби Олжас Сулаймоновро дар њафт љилд ва њашт китоб соли 2005 тадвин ва виросторї намуда, бо пешгуфтори муфассале, ки "Шоир ва Шањрванд" ("Поэт и гражданин") ном дорад, ба чоп расонид. Њамон сол расонањои гуруњии Ќазоќистон ба ин кори донишманди тољик бањои баланд доданд ва пешгуфтори ўро, ки дар матбуоти Ќазоќистон ба забонњои ќазоќию русї чоп шуд, бењтарин маќола дар бораи шеър номиданд. Дар листи китобњои олим, мо боз 4 китоби дигари ин адиби оламшумулро низ мебинем, ки бо тањия ва кўшиши Сафар Абдуллоњ интишор ёфтааст. Сафар Абдуллоњ 30 декабри соли 1955 дар Тољикистон дида ба љањон гушодааст. Хатмкардаи донишкадаи забон ва адабиёти тољики Донишгоњи давлатии Тољикистон аст. Солњои 1979-1984 даврањои коршиносї ва аспирантураи Институи адабиёти љањони вобастаи Акодимии улуми иттињоди шуравиро бо мувафаќият сипарї кард ва дар њамин пажуњишгоњ поённомаи худро тањти унвони "Сунани њаммосањои миллї дар шеъри муъосир" дифоъ намуд. Сафар Абдуллоњ аз маъдуд касоне (аз тољикон) буд, ки аз оѓози солњои њаштодуми ќарни гузашта маќолоти илмию адабии ў дар матбуоти Маскав аз љумла: "Вопроси Литературы" "Литературная Газета" ва "Дружба Народов" ва ѓайра интишор мешуд ва њамеша мавриди вокунишњои мусбат аз суйи доирањои илмиву

ДОКТОР САФАР АБДУЛЛОЊ адабї буд. Ин буд, ки соли 1984 эшонро барои кор ба институти Адабиёти вобастаи Иттињодияи нависандагони Шўравї даъват намуданд ва то 1991 ў ба симати муаллими калон ва донишёри (дотсенти) Институи номбурда, фаъолият кард ва њамзамон корманди калони илмии Институти забон ва адабиёти Тољикистон ба номи Рўдакї ва баъдан кормандои Институти шарќшиносии Академияи илмњои Љумњурии Тољикистон буд. Дар шањри Олмотї низ вайро аввал корманди калон ва баъдан корманди пешрави илмии Институти шарќшиносии Академияи илмњои Ќазоќистон ва њамзамон профессори кафедраи Забонњои Шарќи Донишгоњи равобити байналмилалї ва забонњои љањони Ќазоќистон ба номи Абилайхон ба кор пазируфтанд.. Аз соли 1989 Узви Иттифоќи нависандагони Иттињоди Шўравї аст. Сафар Абдуллоњ олимест, ки дар риштаи таърих ва назарияи адабиёти асрњои ќадим ва миёнаи форсу тољик, наќди адабї, шеъри муосири форсї корњои пажуњишї мебарад. Вай иртибототи таърихию фарњангии халќњои Шарќ, ќабл аз њама халќњои форсзабон ва туркзабон ва фарњанги исломиро мавриди омўзишу тањќиќ ќарор додааст. Забони форсї ва наќши он дар фарњангу тамаддуни Шарќи асрњои миёнаро хеле хуб омўхтаву пажуњишњои арзишманде дар ин замина анљом додааст. Тарњи пажўњишии ў бо номи "Равобити таърихию фарњангии Эрон ва Дашти Ќипчоќ" аз љониби Пажуњишгоњи шарќшиносии вобастаи вазорати ъулум ва омўзиши Ќазоќистон ва Маркази аснод ва таърихи дипломатияи ВКХ Љумњурии Исломии Эрон мавриди пазириш ќарор гирифтааст. То кунун бо ибтикори Сафар Абдуллоњ панљ конфронси илмї дар ин росто бо ширкати олимони Эрону Осиёи Миёна ва Русия баргузор шуда, ки матолиби онњо бо њамин ном дар чањор китоб, ду китоб ба забони русї ва ду китоб ба забони форсї дар Олмотї ва Тењрон ба чоп расида аст. Сафар Абдуллоњ барои аввалин бор нусхаи хаттии тољикї (форсие)-ро, ки дар Ќазоќистон мањфуз буд ва касе аз вуљуди он огањї надошт, мавриди мутолиъа ќарор дод ва натиљаи ин ковишњои ў тањияи фењристи илмии нусхањои хатии форсии мањфуз дар китобхонаи миллии Ќазоќистон буд, ки соли 2008 ба теъдоди њазор нусха ба забони русї дар Олмотї ба чоп расид . Ва њамчунин ў бо њамкории доктор Саид Боќири Камоладдинї ба устонњои љанубии Ќазоќистон сафар карда, нусхањои ќадимии форсиро дар шањрњои Тароз, Исфиљоб (њоло Сайрам) Чимкент, Туркистон пайдо кард, ки дар китобхонањои шахсї, музейњо ва бархе китобхонањои он диёр мањфузанд ва њоло фењристи илмии дастхатњои форсї дар Љумњурии Ќазоќистон омода аст ва ќарор аст дар Эрон бо њамкории Китобхонаи миллї ва Маркази "Нашри мероси мактуб"-и ин кишвар интишор ёбад. Њамчуноне ишора рафт, доктор Сафар Абдуллоњ аз љумлаи сермањсултарин олимони тољик аст. Таълифи китобњои зиёде, ки њар кадом арзиши волои фарњангї ва пажуњишї до-

ранд, мутааллиќ ба ќалами ўянд. Дар як маќолаи кутоњ танњо метавон ба унвони мисол чанде аз онњоро ном бурд. "Марсияи Хуршед" ("Элегия Солнцу") бо забонњои тољикї ва русї дар бораи њаёт ва эљодиёти устод Лоиќ, ки то ин замон ду маротиба нашр шудааст. Китоб силсилахотироти адибон, шахсиятњои шинохтаи фарњангиву сиёсї ва илми кишвар ва хориљ аз онро гирд овардааст. "Шаранги андуњ", низ пажуњишест мухтасар аз осори гаронмояи шоири баруманд Лоиќ Шералист, ки соли 2001 дар њаљми 80 сањифа дар шањри Душанбе чоп шудааст. Китоби эшон "Сунани њамосањои миллї дар шеъри муосир", ки соли 1984 барои чоп пешнињод шуда буд бо далоиле њанўз чоп нашуда аст ва муаллиф онро тањриру такмили љадид карда, дубора ба дасти чоп супурдааст. Китоби "Нури сухан" (Маљмуъи маќолоти эроншиносї, чопшуда дар матбуоти Эрон, Тољикистон ва Афѓонистон, бо забони тољикї ва бо хати срилик) дар Олматї, соли 2005 аз чоп баромадааст. Китоби "Магические мосты" ("Пулњои љодуї"), бо забони русї (маљмўъаи маќолањои илмї пажуњишї ва интиќодї), Олматї, соли 2005. Китоби "Наврўз њадяи Эрон ба љањон", бо забони русї, Олматї, соли 2006. Фењристи нусхаи хати форсї дар Китобхонаи миллии Ќазоќистон (бо њамкории Сайид Боќир Камолиддинї), шањри Олматї соли 2008. Фарњанги тахассусии русї ба форсї ва форсї ба русї, шањри Олматї, соли 2011. "Њазор номи эронї ва њазор вожаи порсї дар миёни ќазоќњо", Олматї, 2009 (Њанўз чоп нашуда аст!) Сафар Абдуллоњ дар кори тарљума ва тањияи осори форсї ба русї ва русию ќазоќї ба форсї зањамоти зиёд кашидааст. Вай китоби "Андешањои Абай"-ро ба забони порсї тарљума карда аст, ки соли 1995 дар Эрон тањти унвони "Нигоње ба зиндагї ва осори Обой" мунташир гардидааст. Китоби "Эрон чї њарфе барои гуфтан дорад?" навиштаи доктор Муњаммадалии Исломї Надўшан низ бо ибтикор ва эњтимоми Сафар Абдуллоњ ва њамкории Зарина Жондусова аз форсї ба русї тарљума намуда, соли 2008 интишор ёфтааст. "Ишќи Монии наќќош", асари Темур Зулфиќоровро аз русї ба форсї тарљума кардаст. Ќиссаи маъруфи Мухтор Авезов нависандаи бузурги ќазоќро "Гурги хокистарї"ро, ба форсї барои маљаллаи "Бухоро" (Эрон) тарљума кардааст. Ў муалифи беш аз 250 маќолањои илмиву пажуњишї, дар заминаи таърихи адабиёт ва забони форсиву тољикї, оинњои миллии эронинажодон, њамосањои миллї ва шеъри мусоир мебошад, ки дар нашрияњои кишвар ва хориљ аз он бо забонњои форсї (тољики)ву русї ва ќазоќї, инглисї, ва ѓайра нашр шудаанд. Сафар Абдуллоњ аз маъдуд ъолимонест, ки њар сол дар чандин конфронсњои илмии байналмилалї ширкат ва суханронї мекунад.

Илми тољик ва академикњои хасакї 11 Як маќоли халќї њаст, ки "худкардаро даво нест". Чї гўем, ки ба њамаи ин рафтору кирдорњои нољо худи мо тољикон гунањкорем. Манфиати тољиконро дар солњои 20-уми асри гузашта магар тољикони асил, ки ба пантуркисти ашаддї табдил ёфтанд ба мисли Абдулло Рањимбоев, Файзулло Хољаев, Фитрат ва ѓайра нафурўхтанд? Њамон Фитрат набуд, ки ваќте ўро вазири маорифи Љумњурии Халќии Бухоро таъйин карданд, тамоми мактабњои тољиконро баста, ба шахсоне, ки дар кўчаю бозор ба забони модарии худ сўњбат мекарданд, љаримаи калон муайян намуд? Вале баъди аз кор сабукдўш гардидан дубора маромашро иваз карда, ба хизмати халќаш "камар" басту асари "Восеъ" ва чандин асарњои хуб ба забони модариаш (тољикї) ба табъ расонид. Њоло фикр мекунед, фитратњою хо-

љаевхо нестанд? Ба бадбахтии мо њастанд ва шинохташон њам осон аст, њарчанд ранг дигар кардаанд.

Дарди мањал Банда гумон доштам, ки баъди соњиби истиќлолият ва вањдат (ки ин ќадар њар сол бо дабдаба ќайд мекунем) гардидан мардуми тољик аз бурси дуреша ба бурси якреша мубаддал мешаванд. Дар асл ин тавр нашуд! Њоло танњо шиор мепартоему дар асл доираи мањалгарої ба ављи боло расидааст. Дар бисёр вазорату идорањо кадрњоро на аз рўи ќобилияту истеъдод, балки аз рўи мањалу хешутаборї ва ришва ба кор мегиранд. Он чиз аљиб аст, ки њама мардум ин гапро дар кўчаву бозор мегўянд, вале дар мањфињои илмї ошкоро њарф намезананд. Ана њамин вазъияти дохилии моро дар кишвари њамсоя хуб медонанд ва њар сари ваќт иѓвои навбатї нисбати тољикон ва таъ-

рихи онњо ба роњ мемонанд. Барои он ки пеши роњи ин зуњуроти номатлуб гирифта шавад, бояд Президенти кишвар бо шеваву бањонањои гуногун зиёиёни њаќиќиро (на мансабдорону хушомадгўёнро) љамъ намуда, бо онњо дар бораи проблемањои кишвар ва вазъу њолати имрўзаи он суњбати ошкоро намояд, мањфилњои илмї баргузор кунад. Зеро аз он ки љомеаи академикии кишвар аз баррасиву њалли масъалањои мубрами љомеа дур партофта шудааст, ба љуз аз душманони миллати мо, дигар касе манфиат намебинад. Ба он боварам, ки дар њоли њозир, нишон додани иродаи сиёсї дар ин самти муњим айни муддао мебуд.

Зарурати иродаи сиёсї Президенти кишвар бояд њарчи зудтар сиёсати кадрии њукуматро бознигарї кунад, то дар вазорату идорањо кадрњо аз рўи дониш

Солњо ба мутолиъаи "Шоњнома"-и безаволи Фирдавсї машѓул аст. Ва чанд маќола низ дар нашрияњои илмии Эрону Россия ва Ќазоќистону Тољикистон ба интишор расонида аст. Аз љумла ду маќолаи ў дар мавзўъи " Муносибати марзии Эрон ва Турон ба ривояти Шоњномаи Фирдавсї" дар фаслномаи "Таърихи равобити хориљї" (соли дувум ,шуморањои 7 ва 8 ,тобистон ва пойизи соли 1380 с.7 то 17) ва маќолаи "Иран и Туран по "Шах-наме" Фирдоуси" (в научном сборнике "Рахмат-наме" Санкт -Петербург "008 Г. Стр :24-37) ,ба чоп расид,ки дар воќеъ сухани тоза дар ъилм ва посухи мантиќї ба понтуркистоне буд,ки Тўронро сарзамини туркон эълом намуда худро вориси тамаддуни дерини минтаќа эълом намуда буданд.Ў бо иттако ба матни "Шоњнома"ва манобеъи зиёди таърихї ва ъилмї собит мекунад,ки Турон њаргиз сарзамини туркон набудааст! Муњимтарин коре ки Сафар Абдуллоњ дар ин солњо тани танњо анљом дод, ин таъсис ва нашри маљаллаи байналмилалии "Эроннома" ба забони русї аст, ки ба эътирофи бисёре аз мутахассисон дар њоли њозир аз бењтарин маљаллањои илмии ховаршиносї дар кишварњои пасошўравї мебошад. Дар ин бора чандин бор донишмандон изњори назар кардаанд ва то кунун 28 шумора аз ин маљаллаи дар њаљми 350 то 370 сафња интишор шуда аст, ки дар њар шумора бетардид чандин маќолаи муњими илмї аз олимони бузурги кишварњои мухталиф ба чоп расида аст. Сафар Абдуллоњ аз созмондињандагони "Маркази мутолиъоти фарњангии Эрон ва Осиёи Марказї" дар шањри Алмаато мебошад. Бо ташаббуси ў зиёда аз 20 њамоиш ва конфронсњои байналмилалии илмї дар заминањои гуногуни эроншиносї баргузор шуд ва њоло бисёрињо Ќазоќистонро ба унвони яке аз марокази эроншиносї шинохтаанд. Вай мутарљими њамешагии конфронсњои илмии марбут ба Эроншиносї ва гардонандаи ин гуна чорабинињо бар Ќазоќистон ва гоњо дар эролну Русия низ буда аст. Доктор Сафар Абдулолоњ ба фарќ аз њамтоёни тољикаш дар Тољикистон сомонаи худро дорад ва номгўи асарњову маќолањо ва шакли электронии аксари таълифоташро метавон аз њамин сомона (safarabdulloh.kz) мутолиа кард Ба сурати умум дар бораи доктор Сафар Абдуллоњ навиштан кори сањл нест. Чун наметавон њама љанбањои фаъолияти ўро дар як маќолае, ки њадаф аз он танњо муаррифии шахсиятест, ѓунљонд.Умедворам боз дар фурсатњои муносиб фаъолиятњои илмї ва пажуњишии ўро барои њамватанонамон муъарифї намоем.

ва ќобилият љо ба љо карда шаванду минбаъд хатогињои замони Шўравї такрор нагарданд. Бояд яќин донист, ки то дар кишвар проблемаи љойгиркунии кадрњо (он асоси пањншавии мањалгарої аст) одилона њал нагардад, мо ба ягон пешравии љиддї ноил нахоњем гашт. Азбаски мо Тољикистонро хонаи умеди тамоми тољикони дунё эълон кардаему њамчунин масъулият эњсос мекунем, бояд амал њам кунему бењтарин тољикони соњибтахассусу соњибназарро дар марказњои сиёсиву маъмуриамон-Душанбеву Хуљанду Кулобу Хоруѓ љамъ орем. Чуноне, ки Бобољон Ѓафуров ва Турсун Улљабоев олимон, ходимони санъат ва нависандагони болаёќатро аз кишварњои њамсоя барои кор даъват менамуданд. Ваќти он њам расидааст, ки њукумат базаи моддиву техникии Академияи илмњоро пурзўр карда, бењтарин донишмандонро дар марказњои илмї љамъ намояд, зеро эњёи илм ва эњтироми љомеаи илмї шарти рушди миллии мост. Холназар МУЊАББАТОВ

ШАЊРВАНД МЕПУРСАД... ЛАТИФА Писараки хурдсол дар хона њар су давида, китобњоро аз љевон ба поён мепартояд, либосњоро титу курсињоро чаппа мекунад. Бибияш давида меояд: Ту чи кор карда истодаї?! -Бозї. -Чи хел бозї?! -Бозии "Занак, калиди мошини ман канї?!" ***** Дар автобус кампире ба љавон рў оварда гуфт: -Хоњиш мекунам,љоятро ба ман дењ, пойњоям дард мекунанд. -Шумо дар љавониатон љоятонро ба дигарон медодед? -Набошад чї? -Ана барои њамин њозир пойњоятон дард мекунанд, - љавоб дод љавон. ***** Аз арабидоне пурсиданд: -Шўрбои гармро ба арабї чї меноманд? Гуфт: - Сахун. Гуфтанд: -Шўрбои сардро чї меноманд? Гуфт: -Арабњо њаргиз намегузоранд, ки шўрбо сард шавад, ба ин сабаб ба шўрбои сард ном ихтироъ накардаанд. - Дўсти азизам, ман ба шумо њамдардї баён мекунам! - Чї воќеа шуд? - Дирўз зани ман пўстини гаронќиммат харид! - Ин ба ман чї дахл дорад? - Гап дар сари он, ки пагоњ зани ман зани шуморо хабаргирї меравад. ***** Падар духтарчаашро ба боѓи њайвонот бурд Духтарча товусро дида шодикунон гуфт: -Дада, дада нигоњ кунед, мурѓ гул кардааст.

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ!

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

АКСИ ГЎЁ

ТО БА КАЙ ДАР ПАСТИВУ ТОРИК? УМР БА САР МЕБАРЕМ? - Агар дар ин рўзњои сарди зимистон, ки мардуми шарифи Тољикистон аз танќисии энергияи барќ азият мекашад, муллое ба воситаи шабакаи телевизиони "Сафина" баромад карда, набудани энергияи барќро аз ќазову ќадар њисоб карда, суханбозї намояд, ман ягон зарра њайрон намешавам… Алњол дар ягон давлати СНГ "лимити барќ барои ањолї" гуфтанї гап нест, ба љуз Тољикистон, ки ДАР ЉАЊОН хешро аз захирањои гидроэнергетикї дар љои ДУВВУМ(!!!) гузоштааст. Тољикон аз аввал расму одати ѓуломї доштанд, ва њоло њам ба афсонањои "Бузаки љингилапо" гўш карда, ба чањор тараф гардан кашида нигоњ доранд: Ку њамон Арбоб-Камоле, ки пайдо шаваду моро кор фармояд?! О мардум, инсоф кунед: lар замони технологияи навтарин њар ду бари одами дурўѓгўро дар як сония прожектори Интернет рўшан месозад. Чї лозим дар бораи афсонаи "имрўзњо дар њама љо лимити барќ вуљуд дорад!" Дар њамон ?збакистони њамсоя, ки агар рафту коре шавад, њам энергияи барќро аз шом то субњ барои мардум ќатъ намесозанд. Биёед? ба сањифаи Интернет лањзае чашм дўзем: "Ба ањолии Тољикистон истифодаи барќро мањдуд карданд!" "Тољикистон иди Наврўзро бе барќ пешвоз мегирад! 21.03. 2012." "Покистон захираи барќро аз Тољикистон мехарад! 28.02.2011" "Аз соли 2011 энергияи электрикиро Афѓонистон аз Тољикистони њамсоя мехарад!" "Барќро мефурўшанду ањолї азият мекашад!" "Мурољиати халќ ба "Барќи тољик": Ваъда додї, вафо кун! 16.11.2013" … Ба мардуми сертоќаттарини љањон - Тољикони Тољдор мурољиат карданї мешавам: То кай Шумо њуќуќи худро дифоъ карда наметавонед? Аз масъулони холабеѓами шабакањои барќи мањалли зистатон њаќќи энергияи барќро тибќи рељаи тасдиќкардаи Њукумати Љумњурии Тољикистон талаб намоед то зиёд аз худ нараванд! Ва ба сарвари Њукумати Љумњурии Тољикистон: Оё давлат масоили мубрами љомеа - набудани БАРЌ, ГАЗ ва МУЊОЉИРАТИ МЕЊНАТИИ аз њад гузаштаро мегирад ё на? Рањим СОБИРОВ, сокини ноњияи Ќубодиён

ГИРОМИДОШТИ МИЛОДИ ФАРХУНДАИ МУЊАММАД (С.) Марди дигаре дар торих нест, ки дар њар кадом аз ин љанбањои мухталифи зиндагї, бар ў бартарї ёбад ё бо ў баробарї кунад. Фаќат он шахсияти навъдўст буд, ки чунин камолоти боварнакарданиро дар худ љамъ карда буд." Милоди босаъодат ва фархундаи паёмовари мењрубонињо њазрати Муњаммад ибни Абдуллоњ (с) бар тактаки мусалмонони љањон, ки ифтихори умматии он љаноб (с)-ро доранд, гиромї бошад! Дар зер гуфтори бархе аз бузургони дониш аз ѓайри мусалмононро дар бораи паёмбари азизамон таќдиматон мекунам, ки холї аз фоида нахоњад буд.

ГЁТЕ Иоњан Волфганг фон Гёте (Johann Wolfgang von Goethe), шоири пуровозаи олмонї, пас аз ошної бо дини Ислом ва паёмовари ин ойини муќаддас, ќитъаи шеъре бо унвони "Наѓмаи Муњаммад (с)" дар бораи Паёмбари Аъзам (с) суруд. Ин ќитъаи шеър, аз забони наздиктарин хешони Паёмбар; яъне њазрати Алї (а) ва њазрати Фотима (а) гуфта мешавад. Гёте дар шеъраш, њамаи мароњил ва маќотеъи даъвати Расули Акрам (с) ва роњнамоияш дар миёни мардумро ба забони тавсиф, ташбењ ва нумод меоварад. Поёни шеър, бо эътиќод ва имони ин шоири олмонї ба маъод ва љањони азалї ва њамчунин яќини вай ба пирўзии рисолати Паёмбари Аъзам (с) њамроњ аст. Инак, ќисмате аз шеъри "Наѓмаи Муњаммад (с)"-ро меоварем: "Бингар бад-он чашма Њамон ки аз куњсорон мељўшад Чї бо тароват ва шод Ва метаровад басон чашмони ситорагон, он гоњ ки медурахшанд Ва бо вуруде пешвогуна ва роњбар Њама чашмањоро, ки бародари ўянд Бо хеш њамроњ месозад Ва дар он поини аъмоќи дарра Дар маќдами ин вуруд гулњо мерўянд Ва сабзањо аз нафасаш њаёт меёбанд."

БЕРНАРД ШОУ Љорљ Бернард Шоу (George Bernard Shaw), нависандаи маъруфи ирландї дар бораи Паёмбари Акрам (с) мегўяд: "Ўро бояд мунљии башарият хонд. Ман эътиќод дорам, ки агар марде мисли ў њокиме дар асри љадид мешуд, барои њалли мушкилоташ аз сулњу дўстї истифода мекард. Ў олитарин марде буд, ки рўи замин по гузоштааст. Ў ба дин даъват кард. Як тамаддунро поягузорї кард.

Миллатеро бино нињод. Ахлоќро нињодина кард. Иљтимое зинда ва ќудратманд эљод кард, то омўзишњои ўро ба сањнаи амал оваранд ва дунёи тафаккур ва рафтори инсониро барои њамеша ва ба таври комил мунќалиб кард. Номи ў "Муњаммад" аст. Дар соли 570 баъд аз милод, дар Арабистон чашм ба љањон гушуд. Рисолати худ барои даъват ба дини ростинро дар соли чињилуми умри худ оѓоз кард ва дар шасту севвумин соли умраш бо љањон видоъ гуфт. Дар муддати кўтоњи 23 сол аз паёмбариаш, ба парастиши Худои Ягона рањнамун шуд. Вай мардумро аз љангу низоъњои ќабилаїрањонид ва ба иттињод ва њамбастагии миллї расонид. Ў дар ин муддат, мардумро аз њарзагўї ва мастї, ба эътидол ва парњезгорї, аз бе ќонунї ба зиндагии низомманд, ва аз табоњї ба болотарин меъёрњои таъолии ахлоќї њидоят кард. Торихи башарї чунин дигаргунии комилро аз љониби як шахс ё дар макони дигар ќабл аз Паёмбари Ислом (с) ё пас аз ў нашнохтааст. Тасаввури њамаи ин аљоиби боварнакарданї дар тайи ин ду дањаи нахуст аст."

ЛОМОРТИН Олфонс де Ломортин (Alphonse Marie Louis de Prat de Lamartine), муаррихи машњури фаронсавї мегўяд: "Агар бузургии њадаф, кам будани абзор ва расидан ба натоиљи шигифтангез, се мењвари санљиши њуши башарї бошад, чї касе иддаои муќоисаи бузургмардони торихи кунуниро бо "Муњаммад" дорад? Номовартарин мардумон фаќат артиш, ќавонин ва фармонравоињоро эљод кардаанд. Агар нагўем, он чи бунёди нињодаанд чизе нест, бояд гуфт: чизе бештар аз ќудрати моддї, ки ѓолибан дар чашм бањам задане фурў мепошад, эљод накардаанд. Ин мард на фаќат артишњо, ќавонин, фармонравої, мардумон ва силсилањо, балки миллионњо нафар; яъне, як севвум аз сокинони ин љањон ва њатто бештар аз онро њаракат дод. Ў парастишгоњњо, худоён, адён, аќоид, андешањо ва нуфусро мутањаввил кард. Сабри ў дар пирўзї, баландњимматии ў, ки тамоман дар љињати як аќида буд, на навъе талош барои фармонравої, намозњои бенињояти ў, замзамањои сиррии ў бо Худо, марги ў ва пирўзии ў баъд аз марг, нишонаи имоне росих аст. Муњаммад (с) муаллими мазњабї, як муслињи иљтимої, як рањбари ахлоќї-маънавї, таљассуми бузурги иљрої кардани умур, дўсте бовафо, њамнишине зебо, шавњаре алоќаманд ва падаре бомуњаббат буд. Њамаро бо њам дошт. Марди дигаре дар торих нест, ки дар њар кадом аз ин љанбањои мухталифи зиндагї, бар ў бартарї ёбад ё бо ў баробарї кунад. Фаќат он шахсияти навъдўст буд, ки чунин камолоти боварнакарданиро дар худ љамъ карда буд."

БО ПАЊЛАВОНИ КЎЛОБЇ

ЧАРО?

РОНАНДА ЧАРО БОЯД ШАЊОДАТНОМАИ НАВ ГИРАД? - Њар сол дар Тољикистон як усули нави пулкоркуниро меёбанд. Тибќи овозањо шањодатномаи њар як ронандае, ки зиёда аз 10 сол мавриди истифода ќарор дошт, бояд иваз шавад. Оё ин овоза рост аст ё бофтаи хаёли кадом њангомаљўе? Њоло аз он нигаронам, ки бояд шањодатномаи ронандагиамро, ки аз ваќти гирифтанаш 10 - сол пур мешавад, иваз кунам. Ростї, зиёд фикр кардам як чиро нафањмидам, ки чаро ронанда бояд шањодатномаи нав гирад? Барои шањодатномаи нав гирифтан оё аз ронандагон маблаѓ ситонида мешавад ё шањодатномаи нав ба ронандагон ройгон вогузор карда мешавад? Хоњишманд њастем, ки дар њамин бора ба мо маълумот дињед. Саъдї ЌУЛОВ, сокини ноњияи Рўдакї, Хуршед ХОЛИЌОВ, сокини шањри Душанбе, Љамшед МИРЗОЕВ, сокини ноњияи Вањдат - Тибќи таѓйиру иловањое, ки бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 2-юми марти соли 2013, тањти № 103 ба ќарори ЊЉТ аз 5-уми августи соли 1998,тањти №306 "Дар бораи тасдиќи Низомномаи тартиби иљозатдињї барои идораи воситањои наќлиёт ва ба шањрвандон додани асноди ронандагї" ворид карда шудааст, шањодатномањои ронандагие, ки расми соњиби он дар муњлати 10 соли таќвимї иваз карда нашудааст, масъалаи аз сари нав гирифтани шањодатномаро таќозо менамояд, ки барои ин имтињон супоридан шарт нест. Зарурияти дар ќаламрави Тољикистон муќаррар намудани муњлати ивази расм дар шањодатномаи ронандагї, ин мутобиќат накардани расми ронандагон дар њуљљатњои мазкур бо намуди зоњирии онњо мебошад. Ин њолат дар аксар давлатњо бахусус дар ќаламрави Федератсияи Русия, ки муњлати истифодабарии њуљљати ронандагї 10 сол муќаррар гардидааст, низ ба назар мерасад ва мушкилот нисбати муњољирони мо эљод менамояд. Зеро дар ин муддат њуљљатњои ронандагї фарсуда ва дар баъзан њолат корношоям гардида, симои зоњирии соњиби шањодтнома низ, таѓйир меёбад. Сабаби дигар, ин талаботи Созишномаи Вена оиди њаракат дар роњ мебошад, ки Љумњурии Тољикистон низ ба ин Созишнома шомил буда, он ќоидаи њаракат дар роњ ва як ќатор талаботу њуљљатњои дигарро ба танзим медарорад.Мувофиќи талаботи нав њуљљатњои ронандагии миллї дар њама кишварњои узви Созишномаи Вена, бланкаи якхела истифода гардида, дар он сатрњо раќамгузорї шуданд, ки њар раќам ба сатри мувофиќ ба талаботи Созишнома мебошад. Маќсади асосии таѓйирот ин ба стандарти ягона даровардани њуљљати ронандагї буда, сатр ва љойгиршавии маълумоти њуљљатњои ронандагии Тољикистон аз давлатњои Аврупо фарќ нахоњад дошт. Бо љорї шудани намунаи нави њуљљатњои ронандагї шањрвандони мо дар Русия ва дигар кишварњои узви ин Созишнома метавонанд воситањои наќлиётро идора намоянд. Њуљљатњои намунаи нав, ки дар оянда пешбинї карда шудаанд, корти пластикї мебошанд, ки аз поликарбонат омода шуда, сатњи баланди муњофизатї аз њар гуна сохтакориро доранд. Дар он ѓайр аз акси соњиби њуљљат њамчун имзои раќамї ва изи ангушти ў низ сабт мешавад. Њамчунин њуљљатњои нав чипи махсус доранд, ки корманди БДА бо дастгоњи махсуси "хонандаи дастї" метавонад маълумоти лозимиро оиди дар кофтуков ё дуздї будани автомашина, мављудияти суѓурта, дар бораи соњиби њуљљати ронандагї, љаримањои пардохтнашуда ва ѓайраро маълумот пайдо намуда, ахборотро дар бораи ќоидавайронкунї дар шакли электронї ба чип ворид намояд. Амалисозии ин раванд имкон медињад, ки самараи фаъолияти БДА бештар гардида, ќалбакї кардани раќамњои давлатї ва њуљљатњои ронандагиро пешгирї менамояд. Њамзамон љараёни аз ќайди давлатї баровардан ва ба ќайд гузоштани наќлиёт низ, осон гардида, дар муњлати кўтоњ амалї карда мешавад. Иваз кардани шањодатномаи ронандагии айни замон амалкунанда аз тарафи воњидњои баќайдгирию имтињонотии Бозрасии давлатии автомобилии мањалли хизматрасонии љойи зист дар асоси пешнињоди ариза, маълумотномаи коршоямї барои идоракунии воситањои наќлиёти дорои категорияњои дахлдор будани ронанда, шањодатномаи ронандагї ва талони сабти ќоидавайронкунї, инчунин пардохти маблаѓи бланкаи шањодатномаи ронандагї (25 сомонї), талони ќайди ќоидавайронкунї (9 сомонї), гирифтани расм (2 сомонї) ва арзиши вараќаи квитансия (6 дирам), љамъ (36 сомонию 6 дирам) анљом дода мешавад. Ба саволи Шумо аз Раёсати БДА ВКД Љумњурии Тољикистон посух доданд.

КОМИЛАН ЉИДДЇ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №42 (373) 15. 01. 2014

МАРДИКОРНОМА

ЛИМУБИЗНЕС ДАР САДБАРГ" Њой, бародаро, ду сол боз медонам, ки чаро мардуми мо ин ќадар тарсую буздил шудаанд. Ростї гап, ин сир бе "порошок" ба одам кушода намешудааст. Ман бародарони азиз, "порошок" шуда, хуб фањмидам, ки чаро мардуми "табиатан шоир" - и мо дар асри 21 забон барбастаю метарсад, ки дарду алам, сўзу доѓ ё хурсандию хушњолиашро дар фазои озод ба њамсуњбати худ, ба ёру наздикон иброз намояд. Ња-ња, кор то љое расидааст, ки бисёрињо мисли кару гунгњо дар љойњои љамъиятї ба имову ишора гузаштаанд. Шояд эшон "шањри якчашма, ки рафтї, якчашма шав!" - ро шиори хеш ќарор дода, аз њаводису рўйдодњои замона худро њифз созанд. Шояд сабаќи зиндагиро онњо на аз мадраса, балки аз маърака бигиранд, ки комилан дурусту ба њадаф мувофиќ бошад... Аммо каминаи камтарин, ки дар зиндагї роњи хоси худро дорам, мунтазам пешпо мехўрам, сабабаш - аз њад зиёд њаётдўстию хушњолии ман, ба ибораи бобои Самеъ - " эзмагию фаттагиам" аст. Њар як инсон одате дорад; ман аз хурдсолиам чойи белимуро нўшида наметавонам. Он рўзи сешанбе, дар идораи муњосибот барои худ чой дам кардам, вале лиму тамом шуда буд. Чї илољ, барои хариди лимон ба сањни Фурўшгоњи "Садбарг" рафтам. Бародаро, медонед-ку: пул бошад, чизи даркориро метавонї њатто аз шохаи дарахт њам дастрас созї. Лимуфурўшони зиёд дар ќади роњрав савдо мекарданд. Мани беаќл агар аз њамон навраси хирс барин фарбењ ду - се лиму гирифта, ба коргоњ мерафтам, шояд ба ин рўзи сахт намеафтидам. Вале одамизод шири хомхўрда. Як -як нарху наворо пурсида, рў ба рўи як бонуи лимуфурўш (бояд гуфт, ки сияњпичаро афту башарааш аз лимони Африка њам турштар буд! Лекин чї илољ, ки "аз беамакї хара амак гуфтаанд", бачем!) ќарор гирифта, савдоро сар кардам: -Бонуи зебо, лиму чанд пул? -Донааш 2 сомонї!- бо як табассуми хунук посух дод бону. -Ман аслан лимухар набудам, вале чењраи зебои Шумо маро аз роњ баргардонду ба наздатон овард. Шумо аз њад зиёд ... Ў аз болои китфи чапам сар боло карду бо каллаи 40 килогияш имои "биё" кард. Суханам дар дањонам монд. Дар як они воњид аз паси дарахти арча (Фаромўш накунед, ки амалиёт дар наздикии њайкали устод Айнї рафта истодааст!) ду мардаки пакана, вале тањамтани дасту остин барзада љаста баромаданду маро чун љинояткори ашаддї печониданде... -Ин аљалрасида чї гуфт? Њоло хокаи "Тайд" барин

майдаш мекунем!- бо љиддияти том гулўи маро сахт фишурда, дод зад яке аз "телех"-њои бонуи лимонфурўш. Панља не, гўё анбўри оњанин... -Ба њами исту бисташ, свидани назначат кесай, арвоњ! Ин охирин љумлаи бонуи туршрў (баъдтар фањмидам, ки замоне фоњиша њам будаасту бо милисањо њамкорї мекардааст, аммо бо сабабе "бизнесаш"-ро дигар кардааст ) буд, ки он ќиёми рўз дар майдони "Садбарг" шунидам. Садои дашному носазогўињои "к...оча" ва зарбањои марговар якљо шуда, њамчун жолаи бањорї ба сару танам мерехтанд. Марди њаќиќї њамин, ки њарифаш аз по афтод, дарњол латукўбро бас мекунад, аммо ин "варзишгарон" мани бинию дандоншикастаро дар рўйи замин њам берањмона мекўфтанд. -Мошин дорї, занакабози к...е? Мекушем-та! Ба арвоњи бобои Ѓулом ќасам, ки мекушем-та! То дига ба занои мардум чашм ала накнї!!! -Э, аз барои Худо, назанед, дигар! Мемурам... Мардум! Ёрї дињед, маро бе гуноњ мекушанд!!! - бо тамоми овоз аз кулли башарият имдод хостам. Вале... Вале њайњот! Ягон одамсирате пайдо нашуд, ки он рўз маро аз чанги даррандањои хунхори "лимуфурўш" наљот дињад. Милисањо мисли арўсони дурўза рўйи худро пинњон карданд, гўё њељ гап нашудааст. Шояд мардум гумон мекард, ки се мард дар назди лимуфурўши љ... гуштингирї доранд. -Мошини "Опел" дорам! Назанед дигар, илтимос, њама устухонњоям шикаста рафтанд... Дар кадом як њучра ё шўъба ба њуш омадам. -Мошинта мегирем, занбоз! Пулам дорї? Соз-соз гав за ки мекушемут!!! Порашоки "Ариел" мешї, фахмидї ку...оча!.. *** -Бародаро! Боз нашавад, ки шумо њам хатогии маро такрор кунед. Нисбати зан мардум, њар як њарфу њар як нуктаро дањ бор фикр кун, баъд ба забон ор! Хубтараш бо зани мардум эзмагї накун, бо забон не, - бо ... кор кун! -Мепурсед, баъд чї хел халос шудам? -Халоси халос шудам: даррандањо мошину пасандози охиринамро (он ваќт таги 8 њазор сомонї дар бонк доштам) гирифта рафтанд ва ман ќариб ду сол муолиља гирифта, як њафта аст, ки ба по хестам. Охир "порошок" и тайёр шуда будам... Њамсарам маро партофта, Русия рафт. Њоло муљаррадаму рўйи ягон занро нигоњ карда наметавонам. Медонед њамааш аз чї сар зад? Аз эзмагию фаттагї, бародаро! Шумо эњтиёт шавед! Рустами ХАЛОС

- Омодабош! Рекордсменро мебардорем...

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Давлатшо ГУЛМАЊМАДОВ, раиси вилояти Хатлон: - Дар вохўрии нахустинам, супориш дода будам, ки њамаи журналистонро даъват намоянд, аммо аз чи бошад, ки дар ин вохўрї боз танњо хабарнигорони давлатї даъват шудаанду халос. Супориши маро иљро накардаанд. Ман њаминродаркмекунам, китанќидбароипешравиидавлатмуњимаствабоядтанќид њамбошад. - Раис, беташвиш бошед: бо он роњбари дастгоњ ва бахши иттилоотие, ки шумо доред, супоришњоятон дар њаво мондан мегиранд. Зафар АЗИЗОВ, раиси Шўрои адлия: - Нафари мањкумшуда (Зайд Саидов дар назар аст) ва вакилони мудофеаш њаќдоранд, фикрихудрро доир ба њукмидодгоњбаённамуда, базинањоиболої мурољиат намоянд. Ин масъала аз љониби зинањои болоии додгоњ њатман бањо дода мешавад. Чунин мафњум, яъне њукми супоришї ва парвандаи сиёсї дар давоми 17 соли фаъолияте, ки мо доштем, набуд. -Дар он 130 њазор њукму њалномаи судњо супоришиву фармоишиашон аз барги дарахти њам зиёданд, аммо мањбуси сиёсии № 1 ва сурху сафедшуданњои чор-панљ соли наздик дар минбарњои аврупої муборак бошад! Ањмадризо АСЃАРЇ, мушовири Сафорати Эрон дар Тољикистон: - Дар воќеъ Бобак Занљонї санадеро ба Бонки миллї пешнињод намудааст, ки ин пулро ба Тољикистон интиќол додааст, вале Бонки миллии Тољикистон инро рад мекунад. Барои њамин ў боздошт шудааст. Агар ў ин пулњоро баргардонад озод хоњад шуд. - Э, шумо њам бародар шуда пушти њамин 2 миллирад доллар гаштед-да. О, и раисњои мо солона чанд миллиарда обу хок мекунанд, як кас намепурсаду! Сайидмукаррам АБДУЛЌОДИРЗОДА, раиси Шўрои уламои Маркази исломии Тољикистон: - Агар ин сарватмандон миллиарду триллиард љамъ накунанд ё кунанду закоти молро ба фаќирон дињанд, њељ камбизоате аз нодорї танќисї намекашад. -Эњ, бобои эшон бобои эшон! О, як сарватманди закотсупору фаќирпарвар буд, ки раисњои шумо 26 сол зиндонаш карданд. Худро бењуда ѓам надињед: миллиардерњои њукуматдор шуморо гўш њам намекунанд. Самариддин АФЃОНОВ, раиси Маркази барномањои байналмилалии Вазорати маориф: - Тибќи шартнома барандагони стипендия бояд донишгоњро дар хориљ хатм карда, тайи 5 сол дар давлат кор кунанд. Дар акси њол уњдадоранд, маблаѓи сарфнамудаи давлатро бозпас дињанд. Се барандаи "Дурахшандагон", ки тањсилро дар миёнароњ мондаанд бояд то 25 њазор доллари амрикоиро ба давлат баргардонанд. -Ин се нафару волидонашон мисли "ситораи паррон" медурахшанд, гўед. Боз бачањои кадом мансабдорон, ки нестанд? Озода РАЊМОНОВА, муовини вазири корњои хориљї: - Азбаски шиносномаи дохилии Тољикистон 5 сентябри соли 1996 мавриди бањрабардорїќарор гирифт, ба талаботи он замон мувофиќ буд. Аммо њоло, ки илму техника ва равандњоиљањонишавию муњољират дар њоли рушд аст, кишварњои алоњида ва љомеаи љањонї барои таъмини бехатарии асноди муайянкунандаи шахсият нигоњидигар доранд. - Дар номи илму техника ва прогресс садќа, лекин чаро фаќат ба пули мо мардуми камбаѓал кор дорад?

Раиси Шўрои муњаррирон: Саймиддин Дўстов

Њафтанома дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Котиби масъул: Абўалї НЕКРЎЗОВ Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 600 80 38 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 600 80 39 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 918 74 75 79

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 78 сомонї. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09 Теъдоде аз њар шумора кўмаки техникии (дар шакли ќоѓаз) дафтари САЊА дар Душанбе ройгон таќсим карда мешавад.