Нигох №49 (482). Чоршанбе, 9-уми марти соли 2016

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

"Тољиксодиротбонк" -и пур аз навбат

1

Чаро мардум маоши худро гирифта наметавонанд? САЊИФАИ 5 №49 (482). Чоршанбе, 9-уми марти соли 2016

e-mail: nigoh_tj@inbox.ru

-УМ СОЛ БО ШУМО!

www.facebook.com/nigohtj

ГУФТУГЎИ МИЛЛАТ Оё майдони Шўрои љамъиятї барои бањсу баррасии масъалањои матрањи рўз мувофиќ аст?

ЌАЛЛОБ Ё ШАЊИД? Аз ќатли Занљонї кї дар Тољикистон манфиат мебинаду кї зарар? ИЌТИСОДИ ВОЌЕЇ

СУЊБАТИ РЎЗ

"СУХАНРОНИИ ПРЕЗИДЕНТ ГУВОЊЇ АЗ ОН МЕДИЊАД, КИ..." САЊИФАИ 4

ДИКТАТОР

ДАСТПАРВАРИ ШЎРАВЇ, ХОДИМИ АМРИКО, ВОБАСТАИ ИСРОИЛ САЊИФАИ 8

ОНЊОРО БОЯД ШИНОХТ

"МАЊСУЛОТИ НОЛОЗИМ" -И ТОЉИКИСТОН

САЊИФАИ 7

БО ШОИР

ЊОТАМОВ: РАЊНАВАРДИ ЊАМЕША ДАР ТАЛОШ САЊИФАИ 11

ЗАМОНЕ САДОИ АЗОН ЗАНГЎЛАИ МАСОЉИД БУД САЊИФАИ 12

Раљаби МИРЗО, тањлилгар

Имрўз, яъне 9 уми март аз пайдоиши Шўрои љамъиятї дар Тољикистон 20 сол пур мешавад. Ин созмон дар таърихи сиёсии кишвар дар шароити бисёр душворе ба вуљуд омад. Бањо ба фаъолияташ дар муддати ин 20 сол низ яксон намонд. Бо ташкили ин нињод он замон њукумат гўё ба мардуми дохилу хориљи мамлакат гуфтан мехост, ки бо созмону ањзоби сиёсии дохили кишвар дар њоли гуфтугўст ва байни онњо њеч ихтилофе дар миён нест. Аммо ин дар замоне буд, ки анќариб як миллион шањрванди Тољикистон хориљ аз кишвар ва аѓлаб дар Афѓонистони љангзада буданд ва ба онњо намояндагони ањзобу созмонњои сиёсие чун нањзати исломї, демократ, Растохез, Лаъли Бадахшон ва дигарон роњбарї мекарданд. Он ваќт, њатто хабарњое њам пањн гашт, ки Њизби демократ бо роњбарии Аъзам Афзалї ном шахс дар Душанбе фаъол шудааст. Ин боис ба як бањси гарми намояндагони њукумат бо мухолифони сиёсї низомиаш гашта буд, ки акнун аз музокирот суњбат мекарданд. Дар натиља њукумат маљбур шуд, ба сифати Њизби демократ мањз он нерўеро бипазирад, ки дар сафи Иттињоди нерўњои оппозитсионии Тољикистон ќарор доштанд. Дар маљмўъ, њукумат дар дохил бидуни раќобат ва раќибони сиёсї амал мекард. Њизби коммунистро, ки ягона нерўи сиёсии кишвар дониста мешуд, мухолифи њукумат гуфтан имкон надошт. Дар чунин шароит таъсиси иттињодияњои љамъиятиву сиёсї, ки рукни асосии љомеаи шањрвандиро ташкил менамоянд, ањамияти муњим дошт. Аз ин рў, дар радифи созмону иттињодияњои гуногун ба вуљуд омадани Шўрои љамъиятии Тољикистон рўйдоди бисёр арзишманде дониста мешуд. Гуфта мешуд, ки он вазифаи њамоњангсозии фаъолияти тамоми нерўњоро ба хотири тањкими раванди сулњу созандагї дар Тољикистон адо намояд. Асоси њуќуќиву сиёсии Шўрои љамъиятиро имзои Ањдномаи ризоияти љомеа гузошт. Баъдтар, ба таќозои зарурат муттањид намудани фаъолияти иттињодияњои љамъиятї ба миён омад. Зеро вазъияти сиёсї ва њалли масъалањои мураккаби истиќрори сулњу субот фаъолияти якљоя ва самараноки нерўњои сиёсї ва ташкилотњои ѓайрињукуматиро талаб мекард. Инчунин дар Тољикистон иттињодияњои зиёди мухталифе пайдо шуда буданд, ки фаъолияти онњо дар он марњалаи њасос ба њамоњангсозї ниёз дошт. Рўзи 21 феврали соли 1996 ман дар суханрониам дар назди роњбарону намояндагони иттињодияњои љамъиятї муттањид шудани њамаи ќуввањои сиёсии љомеаи Тољикистонро бењтарин василаи вањдату ягонагии кишвар номида, арз намудам, ки мањз њамин иттињод ќудрати њалли бўњрони сиёсї, иќтисодї ва иљтимоии кишварамонро дорад. Аслан, њадафи асосии тањияи Ањднома аз маќсад ва вазифањои давлати навтаъсиси Тољикистон бармеомад. Мањз ин њадаф тарафњоро водор намуд, ки 9 марти соли 1996 ин санади муњим ба имзо расонида шавад зикр намуда буд дар яке аз суханронињош Эмомалї Рањмон.

14

2

МАВЗУИ АСОСЇ

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

Ваќте кас корномаи Занљониро аз тариќи расонањои эронї вараќ мезанад, сардаргум мешавад, зеро намефањмад, ки дар асл Занљонї як ќањрамони Эрон аст, ё як љинояткор. Як зиндонии оддї њам нест, ки ба ќаллобї муттањам мешавад, балки расидагї ба фаъолияти ў аз шартњои Ѓарб барои лаѓви тањримњо алайњи Эрон ба назар мерасид. Гуруње аз расонањо бар онанд, ки ўро худињо фурўхтаанд, гуруњи дигар мегўянд, ки билахира, оне, ки сари мардуму њукумати Эрон кулоњ гузошт, љазо гирифт. Назарњои комилан мухталиф. Аммо воќеъият ин аст, ки њарчї расонањои эронї ё ѓарбї мегўянд, хоњ рост бошаду хоњ дурўѓ, бањои сиёсї мегирад. Баръакси расонањои Тољикистон, ки фаъолияти Занљониро аз наздик наззора мекарданд...

Харобкор и Ѓарб Амрикову Аврупо соли 2013 ўро саркардаи гуруњи зидди тањримњои худ алайњи Эрон эълон карданд, ки то ба ќудрат расидани Мањмуди Ањмадинажод дар соли 2005 на шахсияте буд ва на сарвате дошт. Ў тайи ду сол дањњо созмону бонк ва ширкатро дар Туркия, Эрон, Малайзия, Њонгконг, Аморати Муттањидаи Араб ва Тољикистон ба роњ андохт. Баъдтар маълум шуд, ки бо пули нафти Эрон роњандозї мекардааст.

New York Times, рўзномаи бонуфузи амрикої, Бобак Муртазо Занљониро зодаи Тењрон, аммо шањрванди Дания ва рањбари Sorinet Group, ки дафтари марказияш дар Дубай буд ва беш аз 60 ширкатро муттањид мекард, муаррифї кард (худи Занљонї дар яке аз мусоњибањояш гуфта буд, ки 64 ширкат дорад ва 17 њазор нафар дар онњо кор мекунанд). Маќомоти амрикої гуфтанд, ки Эрон тариќи ширкатњои Занљонї ба шеваи харобкоронаи пулшўї рў овардааст. Ба иддаои онњо, Эрон маблаѓи аз фурўши нафт ба даст овардаро бо номњои таќаллубї ва бо фиреб ба кишвар ворид мекунад. Њамаи ширкатњое, ки бо Sorinet Group њамкор буданд, ба рўйхати сиёњ ворид шуданд ва тањти тањрими, ба истилоњ, љомиаи байнулмилалї, аммо дар асл Амрикову Иттињоди Аврупо ќарор гирифтанд. Масалан, ширкатњои нафтфурўшии Naftiran Intertrade и Шветсария ва Impire Shipping Ltd-и Юнон барои харидорї ва Бонки аввали сармоягузории исломии Малайзия барои интиќоли пулњои нафти Эрон ба он рўйхати сиёњ ворид шуда буданд. Оё воќеъан, бизнеси Занљонї тарњи махфии зиддитањримии давлати Эрон буд? Барои ин гуна даъво чї далелњо

та бармеояд, ки ба хотири пешбурди соњибкорї ў пора медод. Туркия дар як шаб чанд вазири худро соли 2013 мањз ба хотири даст доштан дар барномаи зидди тањрими Эрон боздошт ё барканор карда буд. Дар Тољикистон ккасеро нафурўхтанд. Њарчанд барканории бархе афроди бонуфуз ва рањбарони нињодњо аз маќомашонро ба ќазияи Занљонї рабт медињанд. Расман номе ба забон оварда намешавад, аммо аксњои муштараки ў ва афроди бонуфузи ин ё он кишвар дар шабакањои интернетї солњо ба ин сў сайр мекунанд. Њатто ин њадсу гумонњо низ вуљуд доштанд, ки чандин ширкати Занљонї дар Тољикистон дар асл туњфа и Занљонї ба хотири интиќоли миллиардњо доллар ба Эрон буд. Аммо вќеъият ин аст: Њолдинги Конт- групп Тољикистон, ки чандин ширкатњои алоњида, назири "Asian Express Terminal", "Конт Таъминот, Конт Турист, "Kont Investment bank", "Asian Express Airline" ва Конт сохтмон - ро муттањид мекунад, бо сармоягузории Занљонї ташкил шудаанд. Љамъи ин сармоягузорї аз 30 миллион доллар беш нест. Калонтарин иншооти замоне мутаалиќ ба ин гуруњ Автовоказал-

ЌАЛЛОБ Ё ШАЊИД? Аз ќатли Занљонї кї дар Тољикистон манфиат мебинаду кї зарар? мављуданд? Ба ин ду суол дар Эрон ду гуруњи посухњо њаст.

Ќурбонї? Гуруњи аввал љилавгирї аз тањримњои Ѓарбро тарњи Сипоњи посдорони инќилоб, нињоди низомии ќавитарини Эрон ва Занљониро рањбари ин тарњ мешиносанд. Ба назари онњо, њукумати Ањмадинажоди басиљї, ки бо тањримњои Ѓарб мељангид, рафт ва ба љои он њукумати Њасан Руњонии ислоњталаб омад, ки њоло муваффаќ ба лаѓви тањримњои Ѓарб шудааст. Замоне, ки президенти нав Њасани Руњонї дастури боздошти "вижахўрон ё фасодкорони иќтисодї ро дод ва дар навбати аввал Занљонї боздошт шуд, тамоми расонањо алайњи ў бархостанд, ба љуз расонањои тањти ихтиёри Сипоњ. Он замон дар Туркия як шабакаи зидди тањрими Эрон боздошт шуд, ки аз шањрвандони Туркия ва Эрон иборат буд ва гуфта мешуд, онро Занљонї роњбарї мекунад. Муњсин Миршамсї, хабарнигори хабаргузории наздик ба Сипоњи посдорон - "Тасним" дар сањифаи Фейсбуки худ навишт, ки аз мављудияти шабакаи зидди тањрими Эрон дар Туркия аз дохили худи Эрон иттилоъ расидааст. Кї ин шаба-

ДАР ТОЉИКИСТОН НАФАРОНЕ ЁФТ ШУДААНД, КИ БАРОИ МАНОФЕИ ШАХСЇ ШУДА, БА ЗАНЉОНЇ ИМКОН ДОДАНД, КИ БО ПРЕЗИДЕНТ ЭМОМАЛЇ РАЊМОН ДИДОРУ ГУФТУГЎ КУНАД

каро аз дохили Эрон фурўхт, аз суолњое њаст, ки то њозир посухи худро пайдо накарда ё нахоњад кард, зеро маъракаи зидди вижахўрон и Руњонї амалан тарњрезишуда ба хотири эљоди як гуна эътимодсозї дар парвандаи барномаи њастаии Эрон ба хотири лаѓви тањримњои Ѓарб менамояд ва Занљонї, бидуни шак, ќурбонии њукумати Руњонї. Моњи ноябри соли 2013, як моњ пеш аз боздошти Занљонї, Эрон ва гурўњи 5+1 ба бархе тавофуќот даст ёфта буданд, ки тафсилоти он рўшан набуд. Гуруњи дигар Занљониро "даллоли бузурги нафт" ва "падархонди иќтисоди Эрон", дурусттараш, як љинояткор муаррифї ва ўро дар сирќати миллиардњо доллар муттањам мекунанд, инро њам рўшан мекунад, ки Занљонї њам як фарди тоза нест. Дар ин шакке буда наметавонад, зеро коре, ки ў барои Эрон анљом медод, бидуни наќзи ќонунњои дохиливу байнулмилалї имкони пешрафт надошт- мегўянд љонибдорони ин гуруњ.

-Аммо агар чунин аст, пас чаро Бобаку ёронаш ин сирро фош намесозанд? Далелу аснод пеш намеоранд? Чаро хати њимояи Занљонї дигар аст? мепурсанд дар Эрон ва Тољикистон?

Басиљии љанги иќтисодї ё фурсатталаб? Занљонї худро "сарбози басиљї дар љабњаи иќтисодї" мехонад. Гуё њадафи ў љилавгирї аз тањримњои Ѓарб алайњи Эрон буд. Акнун Эрон аз тањримњои шадиде, ки бояд онро ба шикаст мерасонданд, ба саломат берун омаду бояд басиљињои иќтисодї ќадр шаванд, на ќатл. Пас њаќиќат куљост? Њаќиќат ин аст, ки Бобаки Занљонї дар Душанбе њадди аќќал 1-1,5 сол аз мизољони доимии тарабхонаву зиёфаторои № 1 буд. Дар ин зиёфатњо, ки бе сархушии ў намегузашт, ў беэњтиётона сухан мекард ва интизори њамлаи Ѓарб ба кишвараш буд. Пинњон намедошт, ки мехоњад кишварашро зананд. Инро дар Тењрон кас касон медонанд, аммо дар Душанбе кулли нухбагону коршиносони ооњ медонан. Барои онњо ў басиљии иќтисодї нест, фурсатталаби бадахлоќ аст. Аз ишораи маќомоти эронї ба афроди бонуфуз дар кишварњои фаъолияти Занљонї, аз љумла Туркияву Тољикистон, ин нук-

и Душанбе асту як бинои бисёрошна дар пањлуи рости ТВ Сафина. Автобусњои Занљонї акнун намегарданд, вале таксияњояшро ба нархи гарон ба таксичињо фурўхтанд. Иншоот моли дигарон шудаанд. Соњибмулкони нави ширкатњо мегўянд, моли худашон аст. Бино ба даъвоњои маќомоти Эрон, ки мегўянд, Занљонї тариќи Бонки миллии Тољикистон ќариб 2,5 миллиард долларро аз худ кардааст, аммо маќомоти Тољикистон ин мавридро комилан рад мекунанд, соњибкори эронї дар Тољикистон аслан ба интиќоли маболиѓи нафт ба Эрон машѓул будааст. Бино ба гуфти маќомоти эронї, Занљонї барои дарёфти њуљљати интиќоли 2,5 миллиард гўё 3 миллион доллар пора додааст. Бонки миллии Тољикистон ин даъворо рад кард. Аммо касе ё нињоде шањрванди Тољикистон будани Бобаки Занљонї, яъне шиносномаи тољикї ба даст оварани ўрову ба мошини хидматии аломати давлатияш 00 88 РТ гаштани ўро рад намекунад. Табиист, ки бе пуштибонии ќавї Занљонї наметавонист ин корњоро дар Душанбе амалї кунад. Занљонї дар мурофиа иќрор шуд, ки дар Тољикистон кампи электрунии хусусї дораду дастгоњњое ворид кардааст, ки маќомоти тољик барои гўш кардани гуфтугўњои телефонї ва мукотибањои интернетї истифода мебаранд. Вале хабари мазкур ба зудї аз сўи маќомот рад гардид. Ў дар бораи 23 миллиард доллари наќдаш дар дохили Эрон гуфт, аммо маќомоти Эрон гуфтанд, ки ин њама дуруѓ аст, ў ќудрати пардохти ќарзи 2 миллиардияшро надорад. Ў дар мурофиа бораи маркази савдои 10 гектарааш дар Душанбе њарф зад. Аммо он ќитъаи замини љуќур кофташуда дар рў ба рўи ошхонаи машњури Лаззат-ро маркази савдо гуфта намешавад. Хуллас, миллиардњо куљоянд, касе ба љуз Занљонї намедонад. Аммо назар мерасад, ки маќомоти тољик дар бораи Занљонї зиёд медонанду гуфтан намехоњанд. Љониби Эрон њам дар бозпас гардонидани сармояву иншооти Занљонї аз Душанбе расмї талаби љиддие пеш наовардааст, њадди аќќал дар 1-1,5 соли ахир. Ин њам дар њоле, ки муносибатњои Тољикистону Эронро хуб гуфта намешавад. Аммо оё ќатли Занљонї ба ин масъалањо хотима мегузорад? Ба назар мерасад, ки на. Њанўз аввали ишќ аст-у фошкорињоро дар марњилањои баъдии судї интизор бояд буд. Фаромарзи ФОЗИЛ

ДАЪВАТ БА БАЊС 1 Ў њамчунин ишора кард, ки ба ин васила мехостанд нишон бидињанд, ки дар дохили кишвар њељ гуна мухолифати љиддї мављуд нест. Њамзамон маќсади асосии Ањдномаро ба ташаккули љомеаи боадолати шањрвандии демократиасос, њуќуќбунёд, дунявї ва иљтимої дар Тољикистон маънидод мекарданд. Зимнан, бо гузашти 20 сол саволе пайдо мешавад, ки оё ин ањдоф то куљо бароварда шуданд? Бештар аз ин оё мо гуфта метавонем, ки ризоияти комили ањли љомеаро акнун дорем? Ё агар надорем, пас чї бояд кард? Пеш аз он, ки ба ин суолњо посух дарёбем, бояд гуфт, Шўрои љамъиятї ва фаъолиятњои он њамеша аз нишебу фарозњо пур буд. Бахусус, пас аз ќариб њар интихоботи парлумонї, мо мешунидем, ки ањзоби сиёсие назири нањзати исломї ва демократ ќањр карда, узвияти худро бозмедоштанд. Соли 2011 Њизби демократ бо пахши мурољиатномае гуфт, ки ин нињод дар шакли феълиаш интизорињоро бароварда намесозад ва аз ин хотир зарурати табдили он аз сохтори љамъиятї ба Шўрои машваратии назди Президент пеш омадааст. Аммо масъулини Шўрои љамъиятї бо лањни тунд ба ин мурољиат посух доданд ва гуфтанд, ки ин нигоњи тангназарона аст ва ин нињод бояд дар њамин шакл боќї монад. Вале ин танњо ЊДТ набуд, ки дар бораи ислоњи сохтории Шўрои љамъиятї бањсро ба вуљуд овард. Пеш аз ин ЊНИТ ва Абдуѓанї Мамадазимов низ ба сифати Раиси Ассотсиатсияи сиёсатшиносони Тољикистон бо њамин маъно матлабњо навишта буданд. Ањзоби сиёсии дигари нисбатан ќавитари сањнаи сиёсї, аз ќабили Њизби сосиал демократ бошад, умуман узвияти ин Шўроро надоштанд. Фаъолони љамъиятї ва бархе аз шахсиятњои дигари матрањ низ мегуфтанд бояд каналњои мустаќими гуфтугў бо маќомоти сатњи олии мамлакатро пайдо намуд ва ин корро Шўрои љамъиятї карда наметавонад. Баррасии ин мавзўъ аз суњбатњои зиёд бо доирањои тањлиливу коршиносї чанд мавзўеро ба миён овард, ки гуфтанашон, фикр мекунам, ба манфиати њамагон аст. Зеро вазъи имрўзаи љањонї, бинобар сабаби њассос ва ѓайриќобили пешгўї будани он, таќозо дорад, ки вањдат ва ризоияти миллї дар кишвар боз њам таќвият дода шуда, њамчун абзори муттањидкунанда ва суботофар густариш ёбад. Дар ин самт, ба назар гирифтани нуктањои зеринро тањлилгарон барои татбиќи њадафмандонаи манфиатњои миллї мусоид медонанд: 1)Њифзи субот ва тањкими амнияти миллї. Муњимияти тезиси мазкур аз он љињат актуалї ба шумор меравад, ки имрўз як ќатор давлатњои минтаќа ва љањон, ки дар њоли таќвияти давлатдории миллї ќарор доранд, бо тањдиду хатарњои зиёд рў ба рў шуда истодаанд. Аз ин рў, танњо суботи сиёсї ва таъмин будани амнияти миллї имкон фароњам

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

3

ГУФТУГЎИ МИЛЛАТ

Оё майдони Шўрои љамъиятї барои бањсу баррасии масъалањои матрањи рўз мувофиќ аст?

КУРСИЊО ЊАМЕША ПУРАНД, АММО БАЊСИ ВОЌЕЇ ЊАСТ? меорад, ки раванди таќвияти институтњои давлатї бе мудохила идома ёбад. Њамчунин, хатарњои воќеъї ва эњтимолї низ зиёд гаштаанд, ки пешгирї накардани он барои миллат ва давлат тањдиди љиддї меофарад.

2)Консепсияи рушди давлатдории миллї. Феълан дар ягон санади расмии Тољикистон истилоњи давлатдории миллї ё бунёди давлатдории миллї дарљ нагардидааст. Аммо дар матбуот њам маќомдорони давлатї ва тањлилгарон низ ин истилоњро зиёд истифода мекунанд. Аз ин рў, бо назардошти тезиси аввал, ба маќсад мувофиќ мебошад, ки ин мафњум ба њуљљатњои расмии давлатї (масалан ба Ќонуни асосї) ворид карда шавад. Танњо давлатдории миллї имкон медињад, ки ормонњои миллати тољик барои бунёди давлатдории некўањволии умум дар амал татбиќ шавад. Дар ин самт, махсусан муњим аст, ки бо љалби доираи васеи коршиносон њамин консепсия тањия гардида, барои мардуми кишвар пешнињод шавад. Дар доираи ин консепсия муайян намудани идеяи миллї, яъне идеяи марказии давлатдорї низ имконпазир мебошад.

3)Рушди љомеаи шањрвандї. Таљрибаи давлатњои пешрафта нишон медињад, ки дар самти ба њам омадани мардум, густариши ризоият ва вањдати сартосарии миллї аз рушди ѓояњои љомеаи шањрвандї вобастагї дорад. Имрўз љомеаи шањрвандии кишвар, бинобар сабабњои хос вазифаи аслии худро дар амал татбиќ карда наметавонад. Вази-

фаи муњими љомеаи шањрвандї ва рушди ин ѓоя дар кишвар аз он љињат муњим аст, ки дараљаи тафаккури истеъмоливу истеъмориро ба поён бурда, рушди инфиродї ва консептуалии шахсро дар кишвар таъмин менамояд. Њамчунин бояд ба назар гирифт, ки феълан дар тамоми дунё, аз љумла Тољикистон насли наве ба вуљуд омадааст, ки барояшон шояд мафњумњое мисли Истиќлолият, Њуввияти миллї, Урфу одат ва ѓайрањо муњим нест. Манофеи лањзавї барои онњо муќаддамтар ба назар мерасад. Албатта чунин њолат, тавре аз таърих бармеояд, танњо хоси Тољикистон ва кишварњое мисли он нест. Давлатњои пешрафтаву абарќудрат низ чунин мушкилотро доштанд. Аммо њар гоњ бо нањвањои гуногун аз ин њолат баромаданд. Масалан, бо таќвият додани сиёсати хориљї ва тањдиди хатари берунї. Аѓлаби кишварњои ѓарбї аз рўи ин модел кор мекунанд. Сиёсат ва интихоботњои ИМА нишон медињанд, ки барои интихобкунанда назар ба масоили дохилї бештар масъалањои сиёсати хориљї муњимтар аст. Зеро давлат низоми хоси давлатдории худро сохт, ки дар он масъалаи интиќоли ќудрат асосї нест. Ин низом чунин тартиберо муќаррар кардааст, ки як ё ду дафъа љумњурихоњони хашин ба ќудрат меоянд ва баъди онњо демократњои нарм, то ба ин васила сиёсатњои ќудратхоњонаи кишварро дар дохил ва аслан љањон побарљо гузоранд. Эрони исломї низ таќрибан њоло аз рўи ин модел кор мекунад. Ру-

сия бо њама чолишњое, ки дорад, руњияи эътирозии шадидро рў ба рў нашудааст. Зеро мардуми ин кишвар на танњо мехоњанд, ки ватанашонро абарќудрат бубинанд, балки шоњид мешаванд Кремл дар сиёсатњои љањон њарфи устувори худро гуфта метавонад. Ин барои ризояту вањдати мардум бисёр корсоз аст. Бо ин њама, дар ин кишварњо тарс аз мардуми худ надоранд ва ин имконро фароњам меоранд, ки њама бањсњо бидуни тарсу фишор сурат бигиранд. Ин њолат эњсоси ватандўстии одамонро бештар ва масъулиятнокии онњоро афзоиш медињад... Аммо дар кишварњое мисли Тољикистон масъала дигар аст. Онњо тавонмандии мубориза бо њамаро надоранд ва њеч кадоме аз кишварњоро њам дўсти дўст ва душмани душман гуфта наметавонанд. Танњо як иттифоќчї ва он њам мардумашонро доранд. Пас машварату гуфтугў бо ин иттифоќчии табиї шарти асосист. Воќеан, бо канор кардани ЊНИТ аз сањнаи сиёсї гўё бањси диниву дунявият аз байн рафт. Дар дохил танњо нерўњои безарар боќї мондаанд. Њаводиси чанд соли ахир њам нишон дод, ки мардум ягон нерўи фурсатталабу љангљўро ќабул надорад. Пас чаро бо онњо набояд сари миз нишаст? Акнун, ки дар муњити сиёсии Тољикистон ва берун аз он неруњои нави сиёсї ва берун аз низом шакл мегиранд, як як чењрањои љавону нерўманд ва созмонњои гуногун рў мезананд, љалби онњо ба формати ќонунии фаъолият шарти ризоияти миллї хоњад буд. Такя ба ассотсиатсиањои гуногун, созмонњои аќаллиятњои миллї, ташкилотњои нафаќахўрон ва ѓайраву њоказо, ки аксарияти кулли Шўрои љамъиятианд, албатта хуб аст, вале нодида гирифтани нерўву созмонњои нави пурэнержї салоњи кор нест. Дар робита, пурсида мешавад, оё замони ислоњоти љиддии Шўрои љамъиятї пеш наомадааст? Чаро ин дафъа низ мо пештар аз Маскаву Остонаву Киев набошем, чун таъсиси Шўрои љамъиятї дар муњити пасошўравї иќдоми нахустин ба њисоб мерафт? Ин саволњои муњимтарини имрўзу фардои мост. Бовар дорем аъзои Шўрои љамъиятї ва нињодњои дигари љомеаи шањрвандї сари онњо бањси бештареро ба миён меоранд.

САДОИ МАРДУМ

82% ФАЪОЛИЯТИ ШАБАКАИ ЯКУМ-И ТЕЛЕВИЗИОНРО ЃАЙРИЌАНОАТБАХШ МЕДОНАНД Аксарияти пурсидашудагони як назарпурсї фаъолияти Шабакаи якум-и телевизионро ѓайриќаноатбахш унвон кардаанд. Дар ин назарпурсї, ки тањти унвони Бањои Шумо ба фаъолияти Шабакаи якум-и телевизион баргузор шуд, 82 дарсад гуфтаанд, ба фаъолияти ин шабака бањои ѓайриќаноатбахш медињанд. Аммо бар хилофи назари респондендони мазкур, 9 дарсад бовар доранд, ки

кори ин шабака ќаноатбахш аст.

5 дарсади иштирокчиён фаъолияти Шабакаи аввал-ро хуб ва 4 фоизи боќимонда кори ин шабакаро аъло гуфтаанд. Ин назарпурсї аз 2-юми март то 7уми марти соли 2016 бо супориши њафтаномаи "Нигоњ" дар сомонаи Ољонсии иттилоотии "TojNews" гузаронида шуда, дар он 757 нафар ширкат кардааст.

Суоли навбатї:Расонањои ѓайридавлатии тољикро мустаќил мешуморед? Фаромарзи ФОЗИЛ

4

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

"ОЃОЗИ ЊАР КОР МУШКИЛОТИ ХУДРО ДОРАД..."

- Љаноби Исмоилзода, Шумо ба рањбарии Иттифоќи журналистони Тољикистон дар шароити душворе омадед. Албатта мушкилињои корие, ки журналистикаи тољик дорад, нав нестанд. Аммо ба болои онњо, буњрони молиявї низ ба вазъи нохуби ВАО таъсири амиќ мерасонад. Оё пеш аз оѓози кор ин мушкилотро тасаввур мекардед ва барои рафъи он барномаи хос дар даст доред?

- Пеш аз њама сипос барои таваљљуњатон. Шумо дуруст мегўед, ки вазъи феълї мушкилоти ба худ хос дорад. Ин вазъиятро њатто бо як сол пеш муќоиса кардан номумкин аст. Аммо барои рањої аз ин њолат андешаву фикри танњо як нафар басанда нест. Барои ин як созмони ќавии мураттаб бо аъзои мустањкам зарур. Зимнан раёсати нав корро пеш аз њама аз он шурўъ кард, ки тартибу низоми фаъолияти иттињодияи љамъиятї дуруст ба роњ монда шавад. Њайати раёсати Иттифоќи журналистон ќариб пурра иваз шуд. 19 нафари нав ба узвияти раёсат интихоб гардиданд, ки аз тамоми созмонњои журналистии фаъоли кишвар ва ќариб њамаи воситањои ахбори оммаи љумњурї сарфи назар аз шакли моликияташон намояндагї

СУЊБАТИ РЎЗ сола, масъулияти пардохти он аз љониби аъзои Иттифоќ ва тартиби хориљ намудани аъзо аз узвияти Иттифоќ тањия гардида, дар Раёсат тасдиќ шудааст. Ин имкон медињад, ки масоили вобаста ба азнавбаќайдгирї шаффоф ва њарчи тезтар анљом дода шавад. Иттифоќи журналистон даргоњи эљодии њамаи журналистон аст, сарфи назар аз он ки узвияти иттифоќро доранд, ё не. Чунки мо ташкилоте њастем, ки манфиатњои љомеаи журналистиро њимоя месозем. Дари мо барои њамаи њамкасбон ва соњибќаламон њамеша боз аст. Зеро мутамин њастем, ки муттањидї ва њамраъйии комили касбї њамкасбони моро муваффаќ месозад. Мавзўъњои њалталаб бисёранд. Аммо мехоњам сари муњимтаринњош ист кунам. Як мавзўи муњим вазъи нашрияњо дар музофот аст. Имрўз дар њамаи манотиќ нашрияњо мураттаб фаъолият надоранд. Онњо ба гоњномањо табдил ёфта истодаанд, ки боиси нигаронист. Њол он ки нашрияњои мањаллї мактаби бузурги тарбияи кадрњо буданд ва бояд бошанд. Мутаассифона аз сабаби фаъолияти муназзам надоштани онњо дар минтаќањо љавононе, ки журналистикаро интихоб мекунанд, таќрибан минбари нашри маводи шогирдонаи худро надоранд. Ин аст, ки аксари онњое ки ба факултаи журналистикаи донишгоњњо њуљљат месупоранд,

"СУХАНРОНИИ ПРЕЗИДЕНТ ГУВОЊЇ АЗ ОН МЕДИЊАД, КИ..." Сўњбати ихтисосии "Нигоњ" бо Раиси Иттифоќи журналистони Тољикистон Зиннатулло Исмоилзода мекунанд. Пеш аз њама мо як масъалаи барои љомеаи журналистї муњимро бояд њал кунем. Яъне журналистон ва воситањои ахбори оммаро набояд дигар ба њукумативу ѓайрињукуматї људо намоем. Дар аввалин љаласаи раёсат њам ин мавзўъро мавриди баррасї ќарор додем. Бешак, оѓози њар кор, албатта мушкилињои худро дорад, аммо нерў ва зарфияте, ки имрўз дар Иттифоќи журналистон гирд омадаанд, бовар дорем, имконият фароњам меоранд, ки роњи њалли ин ва дигар мушкилињоро пайдо кунем. Яъне мо намехоњем танњо як нафар ё як гуруњ масоили пайдошуда дар журналистикаро баррасї ва роњи њал љуянд. Мехоњем дар ин кор њамагї, ё њади аќалл аксарият назароти худро пешнињод кунанд. Дар назардошт бо ин, љаласаи раёсат барномаи мушаххаси фаъолият ќабул кардаву наќшаи чорабинињо дар соли 2016 мураттаб гардидаанд. Фикр мекунам, амалї гардидани ин наќша фосилаи расидан ба њадафи асосї - муттањидї ва ягонагии аъзоро наздиктар месозад.

- Ин ки эълом доштаед, ки аъзои ИЖТ -ро аз нав сабти ном мекунед, албатта иќдоми бад нест. Чун сару садо дар ин бора зиёд буд, ки ба узвияти ИЖТ онњое њам пазируфта шудаанд, ки аслан арзанда нестанд. Мо њам бовар надорем, ки Тољикистон 2300 журналисти њирфавиву арзанда дорад. Аммо бо вуљуд, фикр намекунем, ки обрўи созмонро танњо аз роњи "тозакорї" имкони боло бурдан бошад. Масалан журналистони фазосозе њам дорем, ки узви ИЖТ нестанд. Пас масъалаи №1 барои Шумо ба њайси рањбари ИЖТ чї мањсуб мешавад?

- Ба роњ мондани азнавбаќайдгирии аъзо фаќат як љузъи хурди фаъолияти созмони журналистї мебошад. Бо ин роњ мо мехоњем, аввалан фаъолияти созмонњои ибтидоиамонро мушаххас гардонем, сониян, теъдоди аъзои воќеии иттифоќро муайян созем ва нињоят барои мушаххас сохтани фаъолияти минбаъда наќшањоямонро тарњрезї кунем. Бо ин маќсад Низомномаи нави тартиби узвият ба ИЖТ, муќаррар намудани њаљм ва тартиби пардохти аъзоњаќќии њар-

таљрибаи њамкорї бо нашрияњоро надоранд. Њол он ки чанд сол пеш шарти асосии ќабул ба факултаи журналистика доштани тавсиянома аз идораи нашрияњо ва пешнињоди маводи нашргардида буд. Ин анъанањоро эњё намудан боиси нуфузи нашрияњои мањаллї мегардад. Воќеан, ба тарбияи журналистони љавон низ бояд ањамияти хос дод. Иттифоќи журналистон њамкориро бо донишгоњњои тайёркунандаи кадрњои журналистї бояд таќвият бубахшад ва донишљўён тавонанд дар базаи воситањои ахбор њунари журналистиашонро такмил дињанд. Дар баробари ин, донишгоњњо низ барои омода намудани мутахассисони соњибистеъдод бо нашрияњо ва иттифоќњои эљодї, аз љумла Иттифоќи журналистон њамкории амалї дошта бошанд. Масъалаи мутахассисони соња воќеан њам љойи нигаронист. Имрўз аз сифати таълим дар донишкадањои соњавї шиква зиёд аст. Аз масъалаи ќабули довталабон ба ихтисоси журналист то таълим дар факултањои соњавї таѓйироти љиддиеро таќозо мекунад. Аз ин хотир, мо бо роњбарияти Донишгоњи Миллї ва дигар донишкадањои тайёркунандаи кадрњои журналистї вохўрињо доир намуда, наќшаи чорабинињоро дар ин самт мушаххас месозем. Зеро мутахассиси оянда бояд аз мизи донишљўйї бо "ошхона"-и соња ошно бошад ва дар он камол ёбад. Мутаассифона, мушоњида мекунем, ки аксари хатмкардагони бахшњои журналистї боре њам идораи рўзнома ё воситаи дигари ахборро надидаанд, ки ин бешак боиси нигаронист. Бар замми ин, вусъати фаъолияти воситањои ахбори оммаи Тољикистон дар шароити њассоси кунунї албатта аз менељменти дурусти идорї, фаъолияти босамари риштањои эљодиву техникї ва стратегияи дурусту мушаххаси онњо низ вобаста мебошад. Ќазияњои номбаршуда танњо мушкилоти ин муассисањо нест. Вай њамчунон фаќат ба воситањои ахбор иртибот намегирад. Балки оќибати он ба фазои иттилоотии мамлакат низ таъсир мерасонад. Зеро замони имрўза замони љомеаи иттилоотї аст ва "моњияти љомеаи иттилоотї марњалаи нави инкишофи тамаддуни инсонист, ки дар он авлави-

ятро равандњои иттилоотї фаро мегиранд" ва њар касе, ки аз он монд, ба буњрон мувољењ мешавад.

"БАЪЗЕ АЗ МАНСАБДОРОН ЊАНЎЗ ЊАМ ДАР СИМОИ ЖУРНАЛИСТ МУХОЛИФИ ХУДРО МЕБИНАНД" - Муносибати њукумат бо журналистон якнавохт нест. Њарчанд масъулини њукумат мегўянд аз интиќод тарс надоранд, гоњњо мебинем, ки ба њамкасбони мову Шумо фишорњои гуногун оварда мешавад ва ба баъзењо монеањои сунъї низ мегузоранд. Оё Шумо ба сифати раиси нави ИЖТ, ки аз марњум Акбари Саттор дар доирањои њукумат ба таъбири "вазири журналистон" номбурда мешуд, бо маќомоти масъули њукумат принсипњои аслии кори журналистї ва мушкилоти пешомадаву роњњои њалли онњоро баррасї кардаед? Онњо дар асл аз журналистикаву журналистон чї мехоњанд, албатта ба ѓайри он чи ки лутфомез дар маъракаву пеши љомеа мегўянд...

- Фикр мекунам, муносибати њукумат бо журналистон сол ба сол бењтар мегардад. Дар анљумани охири иттифоќ иштирок ва суханронї кардани ёрдамчии Президенти Љумњурии Тољикистон оид ба рушди иљтимої ва робита бо љомеа Абдуљаббор Рањмонзода гувоњи он аст, ки давлату њукумати Тољикистон барои њамкорї бо воситањои ахбор ва иттифоќњои эљодї иќдом дорад. Суханронии Сарвари давлат Эмомалї Рањмон дар маросими кушодашавии Академияи васоити ахбори умум ва шабакањои телевизионии "Варзиш" ва "Синамо" гувоњї аз он медињад, ки давлати Тољикистон низ љонибдори бењтар намудани сифати маводи омодашавандаи журналистї ва дигаргун кардани тарзи пешнињоди матолиб мебошад. Дар баробари ин, албатта баъзе аз мансабдорони сатњњои гуногун њанўз њам аз танќиди журналистон њарос доранд ва дар симои журналист мухолифи худро мебинанд. Вале воќеият нишон медињад, ки тадриљан муносибатњо сатњи касбиро мегиранд ва он роњбароне ки ба танќиди васоити ахбори умумро бо роњи ислоњи камбудињо љавоб медињанд, њам

МУХТАСАРИ ШАРЊИ ЊОЛ Зинатулло Исмоилзода 18-уми майи соли 1972 дар ноњияи Ќумсангири вилояти Хатлон таваллуд шудааст. Соли 1994 факултаи журналистика ва тарљумонии Донишгоњи миллии Тољикистонро бо бањои аъло хатм кардааст. Аз соли 1993 то соли 1998 ба њайси муњаррир ва мудири шўъбаи иќтисодии Радиои Тољикистон кор кардааст. Солњои 1998-2004 сармуњаррири барномањои иќтисодии Телевизиони Тољикистон, муовини директори Телевизиони Тољикистон буд. Соли 2004 ба сифати ёвари раиси Кумитаи телевизион ва радиои назди Њукумати Тољикистон кор кард. Баъдан Симои мустаќили Тољикистон (СМТ) -ро роњбарї менамуд. Аз охири соли 2015 сарвари Академияи Воситањои ахбори оммаи Тољикистон аст. 16 январи соли 2016 Раиси Иттифоќи журналистони Тољикистон интихоб гардид. Муаллифи беш аз 300 барномањои телевизиони ва 15 видеофилмњост. Барандаи Љоизаи ба номи Лоњутї (с 2002). Оиладор соњиби 6 фарзанд.

мушкилоти минтаќаро њал мекунанд ва њам робитањои дуљониба хуб ба роњ монда мешаванд. Журналистон рисолати худро анљом медињанд, яъне онњо њаќиќати зиндагиро ба љомеа мерасонанд ва онњо њамкори њукумат њастанд, на мухолифи он. Мо албатта дар доираи имконоти як созмони љамъиятии таъсиррасон ин њамаро ба масъулин мерасонем. Аммо барои ин, тавре зикр кардам, њамдилии журналистон шарти бисёр муњим аст.

- Хуб, маълум аст, ки дар асри 21 пинњон кардани маълумот ё ахбор номумкин аст. Пас дар њукумат инро дарк мекунанд, ки шояд айб на дар журналистон, балки дар сохторњои худашон њаст. Шояд матбуоту расонањои хабарї дар шароити феълї ќавитар аз сохторњои њукумат ба назар мерасанд?

- Дуруст аст, ки журналистон ва васоити ахбори омма имрўз дар пурра намудани фазои иттилоотии кишвар сањми муайяне доранд. Бо рушди фановарињои иттилоотї ва иртиботї таѓйироти бузургеро дар тањаввули љомеа эњсос мекунем. Журналистон ва љомеаи журналистии кишвар дар инъикоси муњимтарин масъалањои сиёсї, иќтисодї, иљтимої ва фарњангї наќши муњиме доранд. Фаъолияти озодонаи воситањои ахбори оммаи хусусї башорати тамоюли давлату њукумати Тољикистон ба рушди озодии баён мебошад. Дар сањифаи рўзномаву маљаллањо, барномањои телевизиону радио нуќтаи назари шахсони гуногункасбу гуногунаќида ба нашр мерасанд ва љомеа бо иттилооти сањењу аниќ ва касбї таъмин мегардад. Дар баробари ин, албатта раванди љањонишавї ва зуњури буњрони молиявї ба љомеаи журналистии кишвар низ бетаъсир намемонад. Имрўз бо рушди воситањои иттилоотиву иртиботї мардум имкони тамошои садњо шабакаи телевизионї ва радиої, ба тавассути интернет ошної бо назарияњои мухталифро пайдо кардаанд ва табиист, ки ба фаъолия-

ГУЗОРИШИ РЎЗ ти васоити ахбор дар муќоиса бањогузорї мекунанд. Барои муштариён муњимтар аз хама дастрасии иттилооти сањењу комил аст. Барои њамин воситањои ахбори кишвари мо бобати рушди журналистикаи босифат, пешнињоди маводи љолиби иттилоотї ва дастрас намудани маводи журналистии касбї талош доранд. Мутмаинем, ки ин талошњо дар доираи њамкории муфид ба хотири фардо аз тарафи љомеа ва сохторњои гуногуни он пазируфта мешаванд. Њамчунин фикр намекунам, ки агар њамкорї мехоњем, њамдигарро ба "ќавї ва зўр" бояд људо намоем...

"ЖУРНАЛИСТОН КАТЕГОРИЯИ МАХСУСИ ОДАМОНАНД" - Бубинед, дар њукумат масъулине, ки хеле таъсиргузоранд, аз љумлаи њамкасбони мову Шумо њам кам нестанд. Пас чаро "бачањои худї" ба мушкилоти мо расидагї намекунанд, шояд онњо аз асли воќеа бехабаранд, ё шояд дар њаќиќат журналистон аз њад "бачаи ганда" мебошанд? Ин саволро ба маъние фањмед, ки раиси ИЖТ ба њар сурат купрўке байни журналистон ва њукумат бояд бошад ва аз Акбари Саттори Худорањматї ба њамин унвон ёд мекунанд..

- Мо баъзан шўхиомез мегуем, ки журналистон категорияи махсуси одамонанд, ки рисолати худро анљом медињанд. Яъне онњо мушкилоти љомеаро ба баррасї пешнињод месозанд, роњњои њалли онро нишон медињанд ва дар байни мардум ва њукумат пули ќавие мебошанд. Иттифоќи журналистони Тољикистон дар доираи маќсадњои оинномавиаш барои њимояи манфиати љомеаи журналистии Тољикистон ва аъзои худ талошњо хоњад кард. Инљониб њам таљрибаи дар сохторњои давлатї ва њам хусусї кор карданро дорам ва кушиш мекунам дар доираи имконот масъалаву мушкилоти њамкасбонро ба њукумат ва баръакс њукуматро ба журналистон бирасонам.

- Имсол њам дар рўзи таљлили Иди матбуот - 11 -уми март журналистикаи мустаќил дар толор љараёни туњфагирии њамкасбони њукуматиашонро тамошо мекунад ва рўзи 3 -юми май - Рўзи љањонии матбуоти озод, журналистони њукуматї бо њавас нигоњ хоњанд кард, ки журналистони мустаќил "љашни худро" баргузор мекунанд, ё фикр мекунед бархўрдњо иваз шудаанд?

- Тавре болотар зикр кардам, мо аз рўзи аввал бар он назар њастем, ки тафовут байни журналистони њукуматї ва мустаќил набошад ва 11 март рўзи матбуот барои њамагон мебошад. Дар њамкорї бо роњбарияти Вазорати фарњанги љумњурї мо имсол барои њавасмандї бештар аз 100 нафар журналистонро пешнињод сохтем, ки аз ин миќдор таќрибан 70 фоизаш намояндагони воситањои ахбори оммаи мустаќил мебошанд. Чунин муносибат дар љашнњои дигари журналистї низ ба роњ монда мешавад. Зеро журналистони Тољикистон сарфи назар аз он ки шакли моликияти воситаи ахборашон чи гуна аст, узви як оилаи тифоќи журналистї мебошанд.

- Аз интихоби Шумо ба њайси Раиси ИЖТ инак ќариб 50 рўз мешавад. Њанўз изњороти љиддиву хосе аз Шумо сар назада. Њоло аз минбари "Нигоњ" дар арафаи љашни касбї ба њамкасбони худ чї мегуфтед?

- Муњимтарин коре ки њоло иттифоќ анљом медињад, фаъолсозии созмонњои ибтидої ва љоннок сохтани кори Иттифоќ дар миќёси љумњурї мебошад. Имконияти ташкилоти касбиро барои манфиати њамкасбон истифода мебарем. Инчунин оид ба масъалаи таѓйиру иловањо ба ќонуни матбуот ва рањоии њамкасбамон аз радиои Озоди Маъсуми Муњаммадраљаб Иттифоќи журналистони Тољикитсон дар канор набуд ва садои худро боло карда буд. Инчунин бо пешнињоди Иттифоќи журналистон 14 нафар журналистони ниёзманд ба сарпарастон вобаста шуданд. Наќшањои дигаре низ дорем, ки давра ба давра амалї мешаванд. Њамкасбони азизамонро бо иди матбуоти миллї табрик гуфта, барояшон ќалами бурро ва парвози баланди мурѓи илњомро таманно дорам. Иттифоќи журналистон Тољикистон созмони касбии Шумост барои мо њимоя намудани манфиатњои Шумо волотарин маќсад аст. Рўзи матбуоти тољик муборак!

Баъд аз он ки системаи пардохти маошу нафаќа тавассути кортњои пластикии бонкї ба роњ монда шуд, нињоят хурсанд шудем, зеро умедвор будем, ки ба ин восита њам ваќти пурќиматро сарфа менамоему њам аз љанљолу кашмакашњое, ки аз боиси вайрон кардани навбат дар назди кассањои маошдињии корхона ба амал омада, боиси вайрон шудани асаб мегардиданд, халос мешавем. Вале чї шуд, ки дар оќибати кор ба таъбири мардумї "аз борон гурехта зери новдон мондем"… Дар ибтидо гўё њамааш хуб буд. Банкоматњои сершумори "Тољиксодиротбонк" дар нуќтањои гуногуни шањр ва дар корхонаву идорањо ба мизољон самарабахш хизмат мерасонданду мо њам муваќќатан аз азоби навбатпойї дар назди кассаи маошдињии љойи кор халос шуда будем. Охири њар моњ корти пластикиро ба љайб зада, бо дили пур ба сўйи банкоматњо роњ пеш мегирифтему бо пахши чанд рамзаку чанд тугмача, дар як моњ як маротиба њам бошад, кисањо пур мешуданд. Вале намедонам, оќибат ба фаъолияти хуби банкоматњои "Тољиксодиротбонк" чашми бад расид ё ба зиндагии осудаи мо, ки дигар беш аз ду моњ мешавад, аз навбатпої дар назди банко-

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

там, бо умеди он ки дар марказ шумораи банкоматњои "Тољиксодиротбонк" зиёд асту шояд дар ягонтои он маблаѓ бошад. Кўчањои шањрро сайркунон, аз насими форами бањорї бањравар гардидаравон ба назди банкомате, ки дар кўчаи Айнї дар рў ба рўйи бинои вазорати наќлиёт воќеъ гардидааст, расидам, вале њайњот, дар ин банкомат њам ному нишони маблаѓ набуд. Якка-якка хиромон ба маљмааи "Садбарг" омадам, банкомат "сад ќасам мехўрд", ки чандин рўз инљониб рўйи пулро надидааст. Омадам ба банкомате, ки дар дохили бинои "Авиакасса", дар рў ба рўйи бозори Шоњмансур воќеъ аст. Банкомат "муњри хомўшї ба лаб нињода буд". Як сари ќадам банкоматеро, ки дар дохиди бинои "Бабилон-мобайл" љойгир шудааст, "зиёрат кардам", дар он љо низ маблаѓ нест, ки нест. Дар ин љо бо ду нафар аз њамкорон вохўрдам. Њамроњ ба "зиёрат"-и банкоматњое, ки дар дохили бинои мењмонхонаи "Сирена-Душанбе", ДМТ ва дар бинои Вазорати саноат ва технологияњои навин мављуданд, рафтем. Ягон мурод њосил нашуд. Њамкорон ба бинои асосии "Тољиксодиротбонк" роњ пеш гирифтанду ман ба љойи кор, зеро рўз аллакай ним шуда буда ба кор дер монда будам. Дар сари роњ банко-

5

љо бошам, ту пул намегирї! - гўён ўро ба ќафо тела дод. Устоди собиќадор "дигар ба мўйи сафед њам њармат намондааст" - гўён худро ќафотар гирифт. Нињоят пас аз чанд навбат даромада баромадани мардум навбати ман њам фаро расиду ба бинои бонк ворид шуда, дар назди яке аз ду банкомате, ки дар он љо мављуд буд, навбат гирифтам. Њангоме, ки навбат мепоидам, дидам, ки дар назди кассаи бонк навбат кам шуд. Њамроњи худ ки шиноснома доштам, хостам зудтар рафта аз касса маблаѓ гирам. Яке аз ин љавонони њузарб, ки корманди хадамоти муњофизаи бонк буд, ба ман рў оварда даѓалона хитоб кард: - Дар як љо ќарор биист, ки бароварда пеш мекунам. Ман њам паст наомада гуфтам, ки магар ту аз кисаат ба ман маблаѓ медињї, ман барои гирифтани музди зањмати худ омадаам. Ў ба сўйи ман чашмонашро песонда, дигар гап назад. Баъди андак муддат навбатам фаро расиду назди банкомат омадам. Корти пластикро ба банкомат гузошта, як миќдори маошамро гирифтам. Кортро дубора ворид карда хостам, ќисми боќимондаи маблаѓро низ гирам, вале имкон нашуд. Љавони дигаре, ки дар назди бан-

"ТОЉИКСОДИРОТБОНК" -И ПУР АЗ НАВБАТ матњои бинои асосии "Тољиксодиротбанк" ба љон омадем. Ба њамааш соли сипаришуда гунањгор, зеро бўњрони молиявии љањонї мањз дар соли гузашта амиќтар гардиду дефитсити пул дар банкоматњои "Тољиксодиротбонк" њам аз охири соли гузашта эњсос гардид. Њељ гап не, дар соли нав њамааш хуб мешавад, - гўён худро тасалло медодем. Вале бадтар шуду бењтар не. Моњи январ баъди сарсониву саргардонии зиёд, бо як азобу уќубат, дар назди банкоматњои бинои асосии "Тољиксодиротбонк" ду рўз чандсоатї ваќти пурќимати худро аз даст дода, аз "лаззат"-и гирифтани маош бањраёб гардидам. Хайрият, ки њамон рўз ба љаласаи як нињоди њукуматї, ки дар наздикии бинои асосии "Тољиксодиротбонк", ќарор дорад, даъват шуда будам, вагарна аз ин лаззат бенасиб мемондам. Гап дар сари он ки камина дар љаласа будам, ки ду нафар аз њамкорони дилсўзу њолдонам омада ба ман њам навбат гирифтанд, вагарна навбатпої, худо медонад, боз чанд соати дигар тўл мекашид. Вале гирифтани маоши моњи феврал бароям нињоят гарон афтод. Бегоњи якуми март, як њамкорам тавассути телефон хабар дод, ки маоши моњи феврал ба кортњои пластикї гузаронида шудааст. Шунидани чунин хабар, дар њаќиќат, касро хурсанд мекунад, боз агар дар охири моњ дар киса як пули пучак њам намонда бошад, чунин хурсандї чанд маротиба зиёд мешавад. Хуласи калом субњи рўзи 2-юми март корти пластикиро ба киса андохта, бо умеди чашидани "лаззат"-и маошгирї аз хона баромадам, зеро хуб медонистам, ки захираи озуќа њам ба охир расидаасту аќаллан бояд барои таъмини ќути ањли оила як миќдор озуќу харам. Ин хабар на танњо умедворкунанда, балки хурсандибахш низ буд. Бо чунин умед омадам ба назди банкомати филиали "Тољиксодиротбонк" дар ноњияи Фирдавсї, њамон филиале, ки дар рў ба рўйи маљмааи тиљоратии "Ганљина", дар шафати тарабхонаи "Суѓдиён" ќарор дорад. Дар назди банкомат шахсони зиёде навбат мепоиданду, дар экрани он навиштаљоти "Банкомат муваќќатан кор намекунад!!!" ба назар мерасид. Чанде аз навбатпояндагон ба дарбони бонк мурољиат карданд, ки кай дар банкомат пул мешавад. Ў ба ин савол нимѓурма "намедонам" - гуфта љавоб дод. Охирон маблаѓи дар кисаам бударо роњкиро карда ба филиали "Тољиксодиротбонк", ки дар бинои маљмааи савдои "Осиё" ќарор дорад, омадам. Дар ин љо њам ањвол чунин буд. Ба кассаи филиал мурољиат кардем, гуфтанд, ки маблаѓ нест. Дигар дар киса пул њам намонда буд, аз ин рў пиёда ба маркази шањр роњ пеш гириф-

мати назди Муассисаи давлатии телевизиони "Сафина"-ро низ дидам. Њангоми ворид кардани корти пластикї ва пурсидани маблаѓ дар экрани он, навиштаљоти "дар банкомат маблаѓ вуљуд надорад" пайдо шуд. Баъдан ба љойи кор омадам. Бо вуљуди ба кор дер кардан аз роњбарият ягон хел накўњиш нашунидам, зеро онњо низ вазъиятро медонистанд. Дар љойи кор то соати 16-и баъд аз зуњр баъзе корњои заруриро анљом додам ва ба сўйи бинои асосии "Тољиксодиротбонк" роњ пеш гирифтам. Пиёда пас аз ним соат ба он љо расидам. Дар ин љо ба ќавле замин кафида одам баромада буд. Аз анбўњи одамон агар сўзан патоед, ба замин нарасида дар њаво муаллаќ мемонд. Мардуми зиёде дар назди банкомати беруни бино навбат мепиданду ду нафар аз кормандони хадамоти муњофизаи бонк гўё тартиботи онњоро назорат мекарданд. Дар назди дари даромади бонк бо як нафар шинос дучор шудам. Пас аз шикояти зиёд "ман дигар тобу тоќати дар ин љо истодан надорам, ягон рўзи дигар омада маош мегирам" - гўён ба ман "барори кор" хосту рафт. Ман бошам, худро ба миёни анбўњи одамоне, ки дар назди дар гирд омада буданд, задам, зеро медонистам, ки дар дохили бино низ ду банкомат мављуд аст. Ду нафар посбонњо сари чанд ваќт дарро кушода, чанд нафарро аз дар берун карда боз дарро мепўшиданд. Одамони дар назди дар љамъомада аз шахсони беруномада мепурсиданд, ки њоло дар назди банкоматњо одамон зиёданд ё на. Онњо "ќариб омад" - гуфта љавоб медоданд. Нињоят таќрибан пас аз якуним соати "ќариб омад" гуфтанњо дарбонњо чанд нафарро аз дар берун карда, ба мардум бо як даѓалии ба худ хос гуфтанд ки: - Дањнафарї аввал занњо баъд мардњо медароянд. Тарзи муомилаи ин љавонони њузарб ба он монанд буд, ки гўё онњо ба мардум аз кисаашон маблаѓ медода бошанд. Дањ нафар занњо ба бонк ворид шуданд. Дигарон мунтазири он ки кай онњо мебаромада бошанду навбаташон фаро мерасад. Дар назди дар аз њама пештар як устоди собиќадори ДМТ меистод, ки аксари њозирбудагон ўро мешинохтанд. Баъди баромадани занњо ў хост, ки аз рўйи навбат ба бинои бонк ворид шуда маош гирад, вале яке аз он љавонњои њузарб даѓалона: - Мўсафед, ќафо биист. Агар ман дар њамин

P. S.: Рўзи дигар паз аз зуњр барои гирифтани боќимондаи маошам ба бинои асосии "Тољиксодиротбонк" рафтам. Аз се банкомате, ки дар ин бино гузошта шуда буд, ягонтоаш кор намекард. Танњо аз касса ба онњое, ки њамроњи худ њуљљати тасдиќкунандаи шахсият дорштанд, маблаѓ дода мешуд. Азбаски ман имрўз њамроњи худ шиноснома надоштам, боќимондаи маошамро гирифта натавонистам. Баъд аз як рўзи дигар шиносномаамро њамроњ гирифта хостам, аз филиали бонк дар ноњияи Фирдавсии пойтахт (рў ба рўйи фурўшгоњи Ганљина) боќимондаи маошамро гирам. Банкомате, ки дар ин љо гузошта шуда буд, кор намекард. Њангоме ки ба назди бонк омадам, як бонуи њамкорамро дидам, ки аз байни анбўњи одамони дар назди дари филиали бонк љамъомада берун омад. Пас аз салому пурсупос "маош

комат рост меистод ба ман хитоб карда гуфт: - Банкомат дар як рўз як маротиба пул медињад. Боќимаондаи маошатро рўзи дигар мегирї! Ман дар љавоб ба ў гуфтам: - Бекор нестам, ки њар рўз ба ин љо омада навбат поям. Ў гуфт: - Гапро кам куну зудтар љойро холї кун, ки навбат зиёд аст. Ман ба ў гуфтам, ки њамин шаб дар бораи сарсониву саргардонињои маошгирї ва сатњи хизматрасонии "Тољиксодиротбонк" хоњам навишт. Ў гуфт: "нависї, навистан гир". Аламовар он аст, ки кормандони "Тољиксодиробонк як навъ худро сафед карда мегўянд, ки гўё дар тамоми бонкњои љумњурї чунин ањвол њукмрон бошад. Охир, инсоф њам даркор аст. Њамагї сад- саду панљоњ метр дуртар аз бинои асосии "Тољиксодиротбонк" бинои асосии "Амонатбонк" мављуд аст. Ягон бор надидаем, ки анбўњи мардум дар назди бинои асосии ин бонк барои гирифтани маош ё нафаќа љамъ омада бошанд. Ё банда њар рўз камаш ду бор аз назди бинои "Агроинвестбонк" мегузарам. Дар назди ин бонк њам ягон бор чунин њолат ба назар нарасидааст. Аз њама аламовараш он аст, ки бинои асосии "Тољиксодиротбонк" дар рў ба рўйи ду шабакаи телевизионї - Шабакаи якуми телевизиони Тољикистон ќарор дорад. Агар дар ягон гўшаи дунё ягон мошин чаппа шавад, аз мадди назари кормандони ин шабакањои телевизионї дур намемонад, яъне баъзан дар ин шабакањои телевизионї аз ким кадом кишварњои хориљии дур хабарњое пахш мешаванд, ки барои мардуми мо як пули пучак њам арзиш надоранд, вале чанд моњ аст, ки дар пеши бинии кормандону масъулини ин шабакањои телевизионї мардуми зиёде барои гирифтани маош навбат мепоянду гўё онњо инро намебинанд. Мењрдоди МЕЊРИН, махсус барои "Нигоњ"

гирифтед" - гуфта аз ў пурсон шудам. "Бештар аз як соат навбат истода, њамагї 100 сомонї аз касса гирифта тавонистаму халос. Аз 100 сомонї зиёд дода намешавад. Њатто як нафар гиря карда "ман бемор дорам, аќќалан 200 сомонї дињед, ки ба беморам дору харам" - гуфта илтиљо кард надоданд" - гуфт дар љавоб њамкорам. Ман њам ќарор додам, ки барои сад сомонї шуда навбат наистам ва аз пайи кори худ равон шудам. Њамин тавр то ба њол як ќисми маошамро нагирифтаам. Ногуфта намонад, ки акнун ба он њамкоронам, ки дар мавќеи консервантиашон истодагарї карда, то ба имрўз аз касссаи љойи кор маош мегиранду аз систамаи пардохт тавассути кортњои пластикї истифода бурдан намехоњанд, њасад мебарам, ки дар ваќташ бе сарсонии зиёд маошашонро дастрас карда метавонанд.

6

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

142 њазору ... км2

ВО - АЉАБО!

БОЗЁФТИ 15 АСР ПЕШ

АЗ "ЊАСАН-КОМПАНИЯ" 36 КГ ТИЛЛО ГУМ ШУДААСТ

ЉАСАДЕ, КИ АЗ КЎЗА ЁФТ ШУД, БА ДАВРАИ ЗАРДУШТЇ ТААЛЛУЌ ДОРАД

Маќомот мегўянд, ки дар як ширкати коркарди тилло дар љануби Тољикистон, 36,6 килогарм тилло нопадид шудааст. Агентии мубориза зидди коррупсия Тољикистон давоми соли 2015 зимни як санљиши Љамъияти "Гули Мурод", як ширкати зертобеи "Њасан-компания", ин камомадро ошкор кардааст. Як манбаъ аз Агентии зидди коррупсия ба хабарнигорон гуфтааст, ин ширкат њаљми воќеии истењсолоташро пинњон дошта, бо ин бањона аз супурдани андоз ва дигар даромадњо, сарпечї кардааст. Маблаѓи зарар аз ин њисобро Агентии мубориза бар зидди коррупсия беш аз 8 миллион сомонї њисоб кардааст. Аз њисоби ин ширкат 411 њазор сомонї зиён ба буљаи давлат барќарор шудааст. Ширкати "Њасан-компания" ба Њасан Файзов, як соњибкори мањаллї тааллуќ дорад, ки бештар ба истихрољ ва коркарди нафт машѓул аст. Ин ширкат 15 соли пеш кони

Масъулини Осорхонаи таърихии вилояти Суѓд мегўянд, љасаде, ки њамроњ бо кўза дар ноњияи Истаравшан пайдо шуд, ба ќарни ќарни V-VIII милодї тааллуќ доштааст. Икром Турсунов, мудири шўъбаи Осорхонаи таърихии вилояти Суѓд, имрўз 3 март ба хабаргузории "Озодагон" гуфтааст, "мо онро ќисман барќарор кардем. Баландиаш тахминан 1 метру 10 см буда, пањноии он 74 сантиметрро ташкил медињад ва он ба давраи то Исломї ва Зардуштї муталлиќ аст". Љаноби Турсунов мегўяд, докторњои илмњои таърих, профессор Набиљон Рањимов маълум кард, ки он ба ќарни ќарни V-VIII милодї мутаалиќ аст. Ин љасад ва кўзаро Рауф Мазбутов, сокини рустои Сандаѓундаки шањри Истаравшан 12 ноябри соли 2015 њангоми шудгор кардани замин пайдо карда буд. Икром Турсунов мегўяд, чунин тарзњои гўрондани љасад, хоси аксар манотиќи Осиёи Миёна, аз љумла шањрњои бостонии Тољикистон мебошад. Мудири шўъбаи Осорхонаи таърихии вилоят мегўяд, барои ин бозёфт ба Мазбутов ягон подош надодаанд: "Ин танњо бозёфти таърихї асту бас, на беш аз ин". Ба ќавли Икром Турсунов дар Тољикистон чунин бозёфтњо хеле зиёданд аз ин рў бояд фаъолияти бостоншиносї дар кишвар таќвият дода шавад. Ў афзуд, бо сабаби набудани ќиёфашинос (антрополог) онњо натавонистаанд, љасадро мушаххас намоянд: "Бинобар ин, сокинони дењ љасадро дар ќабристонашон дафн намуданд".

нафти Балљувонро ба иљора гирифта, нафти хоми онро истихрољ мекунад. Љамъияти "Гули Мурод", панљ соли пеш дар заминаи ширкати "Њасан-компания" таъсис ёфта, ба истихрољи тилло оѓоз кард. Ин љамъият ќитъаи СОУН-и кони тилло дар њавзаи рўдхонаи Ёхсуро ба иљора гирифта, он љо ба истихрољи тилло машѓул аст. Тилло яке аз сарватњои зеризаминии Тољикистон мањсуб меёбад. Аксари конњои тилло дар Тољикистон айни замон аз љониби ширкатњои чинї коркард мешаванд. Соли гузашта Тољикистон 3 тонна тилло истењсол кард, ки назар ба солњои гузашта як тонна бештар буд. Аммо Бонки миллии Тољикистон дар охирин нишасти матбуотиаш эълон кард, ки њаљми истењсол ва захирањои тилло дар кишварро дигар ошкор нахоњанд кард ва он сирри давлатї хоњад буд.

Ќаблан, Рауф Мазбутов, сокини 44-солаи дењаи Сандаѓундаки Истаравшан дар як суњбати телефонї ба "Озодагон" гуфта буд, тахминан соати 12:30-и 12 ноябр њангоми шудгори замини боѓаш бели ў ба як чизи сахте расид: "Баъдан, пораи кўзаеро пайдо кардам ва шавќманд шуда, ба кофтан сар кардам, ки як хуми калон баромад. Сипас, онро тоза карда, аз дохилаш скелети одамро пайдо кардам. Аввал, косахонаи сар ва баъдан, ќисмњои дигари устухонро ёфтам".

ЌОНУН БАРОИ ЊАМА!

"ЛЎЛИЊО ЊАМ МАКТАБ НАРАВАНД, ВОЛИДОНАШОН МУЉОЗОТ МЕШАВАНД"

ДАР НАТИЉАИ "ОБЛАВА"

"НЕ ТУЙ ШУД, НЕ ХИЗМАТЇ ЊАРБЇ" Эмомиддин Холов, сокини 21-солаи дењаи Њойити ноњияи Рашт моњи маи соли 2015 дар њудуди ноњияи Синои Душанбе аз љониби кормандони комиссариати њарбї боздошт ва ба хидмати њарбї интиќол ёфт, аммо хизмати ў дар сафи артиш танњо 12 рўз давом кард. Холов мегўяд, дар њоле, ки комиссияи тиббї баъди муоина ўро барои хизмат дар артиш "ношоям" эълон кард, вале маќомоти низомї хулосаи тиббиро ба эътибор нагирифтанд ва Эмомиддин Холовро барои хизмат ба Хоруѓ интиќол доданд. Пас аз як рўзи машќ ва ќадамзании низомї бадани ин љавон варам кард. Баъдан пизишкон гуфтанд, нафаре, ки дарди гурда дошт, набояд ба машќи ќадамзанї љалб мешуд. Холов мегўяд, љалби иљбории ў ба сафи артиш ва хуруљи дарди гурда њам барномаи хонадоршавишаро ба њам зад ва њам анљоми хидмати њарбиро номумкин кард.

- Ќариб дањ моњ шуд, ки беморам. Њоло њар ду рўз пас ба беморхона меравам ва хунамро тоза мекунанд. Њоло мегўянд, рўз то рўз вазъат нохуб мешавад ва бояд гурдаатро иваз кунї. Як гурда понздањ њазор доллар аст ва ман худам ноновари хона будам, њоло касе наметавонад барои ман ин маблаѓро пайдо кунад- гуфт ў. Пайвандони ин љавон аз рўи рафтори маќомдороне, ки Эмомиддин Холовро ба хидмати њарбї љалб карданд, ба додгоњ шикоят бурданд. Рўзи 2 март додгоњи њарбии шањри Душанбе чањор корманди комиссарияти њарбии ноњияи Синоро барои "хунукназарї" дар робита бо љалби Эмомиддин ба маблаѓи аз 7 то 10 њазор сомонї љарима кард. Дилшод Љўраев, вакили мудофеи созмони љамъиятии "Дафтари озодињои шањрвандї", ки аз њуќуќи сарбози собиќи ќисми њарбии Хоруѓ Эмомиддин Холов њимоят мекунад, ба хабарнигорон гуфтааст, додгоњи њарбии шањри Душанбе раиси комиссияи тиббии комиссириати њарбии ноњияи Сино Абдукарим

Толибов, пизишки њамин комиссия Матлуба Самадова, раиси шўъбачаи комиссариати њарбии ноњияи Сино Алло Аллохўљаев ва ёрдамчии комиссирияти њарбии ноњияи Сино Муродалї Сафаровро мавриди љаримабандї ќарор дод. Ў гуфт, додгоњи њарбї барои "хунукназарї" дар нисбати сарбоз Эмомиддин Холов, ки бо вуљуди бемор буданаш ўро ба хизмати њарбї фиристоданд, ба ду корманд - Алло Аллохўљаев ва Муродалї Сафаров ба маблаѓи 10 њазору 400 сомонї љарима таъин кард. Раиси комиссияи тиббии комиссириати њарбии ноњияи Сино Абдукарим Толибов 7500 сомонї ва пизишки њамин комиссия Матлуба Самадова 7 њазор сомонї љарима баста шуда ва њарду то ду сол аз њаќи фаъолият дар ин соња мањрум шуданд. Дилшод Љўраев мегўяд, баъди ошкор шудани муносибати хунукназаронаи кормандони комиссариат, Алло Аллохўљаев, раиси шўъбачаи комиссариати њарбии ноњияи Сино аз кор сабукдўш шуд. Аммо Эмомиддин Холов мегўяд, љаримаи афроди гунањкор вазъи сињатии ўро таѓйир намедињад. Ў мегўяд, њоло аз додгоњи зинаи болої хоњиш мекунад, то пули табобати ўро аз афроди муљрим бирўёнад. Насриддин Холов, бародари Эмомиддин Холов мегўяд, онњо аз њукми додгоњ розї нестанд. Ў мегўяд, "инњо бо пардохти љарима рањо мешаванд, вале "њаёти бародарам сўхтааст ва гурдањояш таќрибан аз кор мондаанд ва наметавонад озодона роњ гардад." Ба гуфтаи Насриддин Холов, бародараш дар беморхонаи "Шањраки тиббї" маъруф ба "Медгород" бистарї аст ва бояд гурдањояшро иваз кунанд, вале мушкили молї ба ин имкон намедињад. Холов мегўяд, дар пайи як нома Вазорати тандурустии Тољикистон ба онњо дар харидории доруворї кўмак кард, вале барои ивази гурда ваќти кам мондааст.

Њукумати ноњияи Љалолиддини Балхї дар вилояти Хатлон ба рўйхатгирии лўлињои аз 7сола то 17-соларо оѓоз кардааст, ки гуфта мешавад њадаф аз он, љалби лўлињо ба тањсил будааст. То њол њудуди 780 нафар сабти ном шудаанд ва рўихатгирї њанўз идома дорад. Хайрулло Њакимов, мудири раёсати маориф ва илми ноњияи Љалолиддини Балхї ба хабарнигори Радиои Озодї гуфтааст, ки дур мондани кўдакони лўлї аз мактаб, маќомотро ба ташвиш овардааст ва бинобар њамин мехоњанд, ки онњоро ба мактаб љалб кунад: " Дар сурате, ки мактаб бунёд шаваду онњо аз мактаб дур монанд, тибќи "Ќонуни масъулияти падару модар" муљозот мешаванд." Лўлињо аз пешнињоди њукумат зоњиран хушњоланд ва мегўянд, ки омодаанд барои сохтмони мактаб кўмаки молї расонанд. Юлдош Идолмасов, пешвои лўлињои "Туѓалак"мегўяд: "Барои мо як мактаб бисозанд хуб мешавад, талбанда бошем њам, номус дорем, њар чизе, ки гўянд, мо њамкорї мекунем, сањм мегузорем." Дар зарфи як соли ахир беш аз 10 нафар кўдаки лўлї аз ин ноњия, ки њамроњи хонаводањояшон дар шањрњои Русия будубош доштанд, бинобар талбандагї аз сўи маќомоти

рус боздошт ва ба Тољикистон ихрољ шуданд. Ин амр маќомотро барои муњайё кардани шароити тањсил барои лўлињо маљбур кардааст. Лўлињо дар Русия њамчун тољик муаррифї мешаванд ва њоло маќомоти ин ноњия пешнињод доранд, ки дар шиносномањои онњо мансубияти ќавмии онњо дарљ шавад. Гулљањон Исмоилова, муовини раиси љамоати дењоти "Туѓаланг" мегўяд:"Дар Русия онњоро њамчун тољик мешиносанд, ин барои фарњанги мо хуб нест, бояд онњо лўлї бимонанд, дар њоле ки дар шиноснома тољик навишта шудаанд. Фикр мекунам, ки бо сохтмони мактаб мо наметавонем њамаи онњоро ба мактаб љалб кунем." Дар љамоати дењоти "Туѓаланг"-и ноњияи Љалолиддин Балхї наздики 3 њазор лўлї зиндагї мекунад, ки бо вуљуди доштани заминњои наздињавлигї барои кишоварзї, манбаи даромадашон аз гадоиву талбандагї мебошад. Дар миёни ин ќабила, ки дар ду дења зиндагї мекунанд, то њол касе тањсил накардааст ва нафаре њам аз онњо дар мактабу хољагї кор намекунад. Танњо як нафари онњоро, ки њатто маълумоти миёна надорад, раиси мањалла интихоб кардаанд.

БАЪДИ ЗИЛЗИЛА

"ТАРЊИ БУНЁДИ ХОНАЊОИ ОСЕБДИДА ТАЊИЯ ШУДААСТ" Худоёр Худоёров, раиси ноњияи Рўшон дар сўњбат бо хабарнигорон гуфтааст, ки њама он хонањои сокинони ин ноњия, ки бар асари зилзилаи харобиовари рўзи 7-уми декабри соли гузашта тахриб шуда буданд, аз нав барќарор мешаванд. Дар пайи заминларзаи шадиди он рўз, ќисмати зиёди манзилњои истиќоматии сокинони дењоти Ѓудара, Нисур, Рухчи ноњияи Рўшон тахриб шуда, њамчунин дар маркази ноњия низ дењоти Дерзуд, Баррўшон, Деррўшон ва Вамд хонањои мардум зиён дидаанд. Дар маљмўъ, дар ќаламрави ноњия беш аз 200 манзил комилан хароб ва 832 хонаи дигар ќисман хароб шудаанд. "Сокиноне, ки хонањояшон хароб шуда буд, дар маркази ноњияи Рўшон ва атрофи он љо ба љо шуданд. Онњо дар мактабњо зиндагї мекунанд. Бачањои сокинони Бартанг, ки ба Рўшон омадаанд, бо тањсил фаро гирифта шудаанд. 123 нафар дар интернати љумњури-

явї бо шароити лозимї зиндагї ва тањсил доранд. Зарардидагони дењањои Баргуд, Барўшон дар мактаб, урдугоњ ё лагери тобистона зиндагї мекунанд. Бачањои онњо дар мактабњои раќамњои 7 ва 8 тањсил мекунанд. Аммо шумори онњо кам аст" гуфтааст раиси ноњия.

ИЌТИСОДИ ВОЌЕЇ Мўњлати амалї шудани барномаи махсуси Њукумати Тољикистон дар бораи коркарди пурраи пўст ва пашм дар дохили љумњурї ба анљом расид, вале ба назар мерасад, ки пўсту пашм дар Тољикистон њамоно як чизи нолозим боќї мондаанд. Ёдовар мешавем, ки соли 2008 Њукумати Тољикистон бо маќсади рушди коркарди пўст ва пашм дар дохили кишвар барномаи махсусеро ќабул кард. Тибќи "Барномаи коркарди пурраи ашёи хоми чорво (пўст ва пашм) дар Љумњурии Тољикистон барои давраи то соли 2015" бояд коркарди пўст ва пашм дар дохили мамлакат чанд баробар зиёд мегардид. Њамчунин дар соли 2015 мебоист ќариб 2 миллион дона пўст дар дохили кишвар коркард шуда, коркарди аввалияи пашм бошад, соли 2015 бояд ба 6495 тонна расонида мешуд. Барои муќоиса бояд гуфт, ки соли 2007 дар Тољикистон њамагї 6 њазор дона пўст ва коркарди пашм танњо 340 тоннаро ташкил медод. Тўли ќариб 8 сол дар кишвар зиёда аз 10 корхонаи коркарди пўст бо иќтисоди 2 млн. 530 њазор дона фаъол шуд. Ин барнома аз он љињат муњим буд, ки Тољикистон кишвари аграрї буда, ањолии кишвар дар баробари кишоварзї ба чорводорї низ машѓуланд ва метавонистанд аз ин њисоб фоидаи бештаре ба даст оранд. Аммо оё вазъ пас аз ин њама дар маљмўъ таѓйир ёфт? "Нигоњ" ин мавзўъро ба риштаи тањлил кашид...

7

"МАЊСУЛОТИ НОЛОЗИМ" И ТОЉИКИСТОН То ба кай як курткаи чармиро садњо доллар ва камарбанду попўшњои зиёдро аз хориља бо нархи гарон харидорї мекунем?

ПЎСТИ 3-СЎМА Абдулбосит Раљабов, як чорводор аз вилояти Суѓд мебошад, ки ба гуфтаи худаш њар моњ дар хонааш гўсфанд забњ мекунанд. Ў мегўяд, доим пўсти гўсфандонашро ба партов мебарад, ё ба сагњо медињад. Чун ба гуфтаи ў дар дења ягон нафаре нест, ки пўсти чорвоашро харидорї кунад. Ин чорводор мегўяд, 5-6 сол пеш дар минтаќаи зисти ў нафароне буданд, ки аз мардум пўстњоро харидорї мекарданд, аммо баъдан аз ин кор даст кашиданд. Дар њамин њол Сафар Аюбов, нафаре, ки ба харидуфурўши пўст машѓул аст, дар сўњбат ба хабарнигори "Нигоњ" гуфт, дар њаќиќат бозори пўст, бахусус пўсти гусфанд суст шудааст, зеро чанд корхонањои мављудбудаи коркард муфлис шудаанд. Ба гуфтаи ин њамсўњбати мо, "ў пўстро аз ањолї харида, ба заводи коркард бурда месупорам. Завод бошад ин пўстро дар шакли нимтайёр ба хориљ содир мекунад. Њоло пўсти гўсфандро умуман намехарем, зеро дар фабрика бо бањонаи набудани техникаи коркард ва паст будани сифат ин намуд пўстро ќабул намекунанд. Агар баъзан пўсти гўсфандро гирем њам, бо нархи хеле паст, яъне 3 ё 5 сомонї. Ин дар њоле, ки пўсти говњои зотиро, агар хуб бошад, то 200 сомонї харидорї мекунем." Ба гуфтаи сокинон, солњои пеш пўстфурўшон дар бар дари мардуми гашта, пўст мепурсиданд, аммо 2 сол ахир касе дигар касе ин корро намекунад. Ин њам дар њоле, ки бино ба иттилои масъулин, соли гузашта дар Тољикистон 1 млн.117 њазор адад пўст коркард шудааст, ки нисбат ба соли 2014, 1400 адад зиёд мебошад. Пўст аз Тољикистон асосан дар шакли мањсулоти нимтайёр ба хориљ содир мешавад. Дар аксари заводњои коркард пўстро тоза карда, баъдан ба хориљ мефиристанд. Дар њамин њол, коршиносон мегўянд, ифлосињои пўсту пашм дар Тољикистон мемонаду мањсулоти тозаву тайёри он ба берун меравад ва ё баъди чанде мањсулоти тайёр шуда, бо нархи ќиммат ба кишвар бармегардад.

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

Иќтисодшиносон, дар њамин њол, мегўянд мо ба пўст њамчун мањсулоти нолозим ё камарзиш бањо медињем, ё онро бењуда мепартоем, лекин мањсулоти тайёри онро бо нархи гарон харид мекунем. Аз љумла, як курткаи чармии хуб то 1000 доллар арзиш дорад. Нархи як камарбанди сифатнок низ аз 50 доллар кам нест. Имкон дорад аз як пўсти гов 40-50 камарбанд (тасма) истењсол намуд. Ё њар мавсим попўшињои гуногунро барои худу фарзандон бо нархи гарон харид мекунем. Магар барои ин маблаѓњои кам сарф мешавад? "Пас чаро истењсоли ин навъи мањсулотро дар дохили кишвар ба роњ мондан имконпазир нест" мепурсанд тањлилгарон.

"пресс" мекардем ва ба ноњияи дигар бурда, њар килои онро то 6 сум мефурўхтем. Њам чўпонон аз ин чиз даромад мегирифтанд ва њам мо, -таъкид мекунад ин чорводор. Маќомот низ тасдиќ мекунанд, ки дар кишвар то 90 фоизи пашм партов мешавад... Соли гузашта дар љумњурї тибќи иттилои Агентии омор 7033 тонна пашм истењсол шудааст, ки нисбат ба соли гузашта 3,8 % зиёд аст. Аммо иќтисодшиносон мегўянд, ин омор нисбї аст, зеро пашмњоеро, ки чўпонон дар даштњо мепартоянд, касе њисоб намекунад.

ПАШМИ БЕСОЊИБ

Аммо чаро пашм дар Тољикистон ба як чизи нодаркор табдил шуд? Иќтисодшиносон сабабњои инро ба чанд омил нисбат медињанд. Аз љумла, аз кор мондани корхонањои коркарди пашм ва манъ шудани содироти он дар шакли мањсулоти хом. Таври маълум, соли 2011 Њукумати Тољикистон содироти пашму пўсти коркарднашударо ба хориљи кишвар муваќатан манъ карда буд. Маќомот он ваќт гуфта буданд, ин дастур коркарди пашм дар дохили кишварро то 4 дарсад зиёд кард. Аммо њолдонњо мегўянд, ин ќарор оќибатњои манфиеро низ ба бор овард. Дар ин байн якчанд корхонањои коркарди пашм ё фаъолияти худро ќатъ карданд ва ё самти фаъолиятро иваз намуданд. ЉДММ "Ростои Суѓд" яке аз чунин корхонањое мебошад, ки њамагї пас аз як соли фаъолият дар самти коркарди пашм шакли фаъолияташро дигар намуд. Акмал Љўраев, собиќ директори ин корхона, ЉДММ "Ростои Суѓд" сабаби аз кор монда-

Тањлил мо нишон дод, ки коркарди пашм низ вазъи бењтар аз пўст надорад. Агар дар давраи шўравї 1 кг пашм дар Тољикистон то 5 доллар арзиш дошт, пас имрўз он ба як моли нодаркор табдил ёфтааст. Ба гуфтаи чўпонњо барои пўст баъзан харидор пайдо мешавад, аммо барои пашм дар чанд соли ахир касеро њамчун харидор надидаанд. Њотам Аминов, як чорводор аз ноњияи Кўњистони Мастчоњ мегўяд, онњо њамасола дар моњњои июл-август гўсфандони худро метарошанд ва пашмњои онро мепартоянд. Зеро ягон нафар розї намешавад, ки пашмро харидорї кунад. Ин чорводор аз таљрибаи падараш мисол овард, ки даврони шўравї 1 кг пашмро то 5-6 сўм (ба ќурби онваќта зиёда аз 6 доллар) мефурўхт.

-Ман дар хотир дорам, ки њамроњи падарам пашмњоро аз ањолї љамъоварї карда,

СОДИРОТРО МАНЪ КАРДАНД. БАЪД ЧЇ?

ни корхонашро дар манъ кардани содироти мањсулот медонад. Ў ќаблан дар сўњбат ба њафтаномаи "Садои мардум" гуфта буд, "њангоми шурўъ ба фаъолият дар минтаќањои гуногуни љумњурї нуќтаи ќабули пашмро ташкил карда, ин намуди мањсулотро аз ањолї дастрас менамуд. Дар корхона 70 нафар соњиби љойи кор буданд. Азбаски айни њол талабот ба пашми дурушт ва сиёњ дар дохили љумњурї кам аст, он пас аз шустушў ва коркарди аввалия ба Русия ва Эрон содирот мешуд. Баъд аз ќабули ќарори њукумат, ки содироти пашму пўсти коркарднашударо ба хориљи кишвар манъ мекунад, маќомоти дахлдор иљозат надоданд, ки пашми шусташудаи онњо низ содирот шавад." Ба гуфтаи ин соњибкор, "14 фоизи ќолинњои бозори љањонї нархи гарон доранд, ки он ќолинњои пашмин ва дастї бофташуда мебошад. Чун дар Тољикистон ба ќолинњои ќимат таваљљуњ камтар аст, пашмро дар ин соњаи саноат камтар истифода мебаранд. ЉДММ "Ростои Суѓд" натавонист пашмро ба хориљи кишвар содирот намояд ва фаъолияташро дигар намуд." Дар ин зимн, кам нестанд, корхнањои коркарди пашм ки ба мушкили молї мувољењанд. Аз љумла, корхонаи коркарди пўсту пашми Иттифоќи "Тољикматлубот" дар шањри Вањдат бо иќтидори шустани нуњ тонна пашм дар њашт соат ба кор шурўъ кард. Аммо баъди чанд ваќт ба мушкили молиявї дучор шуда, 20 нафар кормандонашро ба рухсатии бемузд љавоб дод. Ба гуфтаи масъулини ин корхона, ќаблан соњибкорон аз Њиндустон, Украина ва дигар давлатњо омада, мехостанд пашми коркардшударо харидорї кунанд, вале ањволи корхонаро дида аз ќавлашон даст кашиданд. Соли 2013 як корхона ба таври таљрибавї истењсоли мањсулот аз пўсту пашм то мањсулоти охиронро ба роњ монда буд. Маќомот он ваќт гуфта буданд, бо љалби мутахассисони олмонї ЉДММ "Тољис -Эко-чарм" истењсоли мањсулоти тайёр аз пањм ва пўстро ба таври таљрибавї ба роњ мондааст. Аммо кўшишњои мо барои сўњбат бо масъулини ин корхона бенатиља анљом ёфт. Њамин тавр, саволи "Тољикистон дар замони феълї бояд рўи истењсоли кадом навъи мањсулот ист кунад", ба гуфтаи тањлилгарон њанўз кушода боќї мемонад. Зеро авлавият, ба гуфтаи онњо, бояд ба мањсулоти кишоварзї ва коркарди онњо дода шавад, ки њам шароити табиии мамлакат ба он созгор аст, њам мањсулоти мо дар ин њолат бо сабаби табиї буданаш метавонад харидори зиёде дар дохилу хориљ пайдо кунад. Мутаассифона набудани барномаи хос ва стратегияи санљидашуда аз љониби њукумат ин иќдомро номуайян ва сарбаста вомегузорад...

Муллораљаб ЮСУФЇ

8

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

ДИКТАТОР

Замоне, ки дар Миср њокимият меронд, аз солмандтарин њокимони имнтаќа буд. Соли 2011, баъди 30 соли салтанаташ, дар синни 83-солагї сарнагун шуд ва агар инќилоби мардумї намебуд, имрўз њам, ки синнаш ба 88 расидааст, њокими билоивази Миср буд. Бо вуљуди он ки муддати 5 соли охир дар бистари беморист. ОМЎЗИШИ НИЗОМИРО ДАР БИШКЕК ГИРИФТ Њуснї Муборак зодаи Миср аст. 4-уми майи соли 1928 дар рутсои Кафр эл-Мусилња дар хонадони заминдори хурд ба дёнё омадааст. Баъди хатми мактаби миёна ба хизмати њарбї даъват шуд, соли 1949 академияи њарбии Ќоњираро хатм кард. Соли 1950 ба академияи њарбии шањри Билбейс дохил шуд ва дараљаи бакалаври илмњои њавоиро соњиб гардид. Соли 1956 дар љанги Суетс ширкат варзид. Солњои 1959-1960 дар Иттињоди Шўравї тањсил кард ва идораи тайёраи ќиркунандаи Ил-28-ро дар шањри Фрунзе (Бишкеки њозира) омўхт. Баъдан дар њамон љо парвоз дар њавопаймои Ту16-ро низ аз худ кард. Солњои 1962-1963 дар љанги шањрвандии Яман дар њайати ќуввањои мусаллањи Миср дар ин кишвар бори дигар ба Иттињоди Шўравї омад ва академияи њарбии ба номи Фрунзеро хатм намуд. Аз соли 1965 сардори пойгоњи њавоии шањри Ќоњира буд. Соли 1967 дар љанги Исроил ва Миср, ки муљиби комилан аз байн рафтани неруњои њавоии Миср шуда буд, иштирок дошт. Худи њамон сол вай сардори Академияи нерўњои њавої таъин гардид, дар як муддати басо кўтоњ раванди таълимро дар ин муассиса таѓйир дод. Ислоњот муљиби омодашавии халабонњои љадид дар нерўњои мусаллањ гардид. Соли 1970 Муборак сардори ситод ва соли 1972 фармондењи нерўњои њавоии Миср таъин шуд. Моњи октябри соли 1973 амалиётњои њарбии дањуми Рамазонро бар зидди Исроил сарварї кард ва Миср ба чанд комёбї дар љанг бар зидди давлати яњудї даст ёфт. Њарчанд ин комёбї ќобили мулоњиза набуд ва Исроил дар хотима бар Миср пирўз омад, вале Муборак чун ќањрамони миллї соњиби обрў гардид. Ин буд, ки соли 1974 вай ба унвони маршали авиатсияи Миср мушарраф шуд. Моњи апрели соли 1975 бо фармони президенти ваќт Анвар Содот, Њуснї Муборак ноиби президенти ин кишвар таъин гардид. Соли 1978 бошад љонишини раиси Њизби миллї-демократии Миср интихоб шуд. Соли 1981 баъди кушта шудани Анвар Содот тибќи конститутсия Муборак президенти Миср шуд. СИЁСАТИ "ИСЛОМДЎСТОНА" Ќатли Содот хашми нерўњои солим ва исломгарои ин кишвар барои созиш бо Исроил буд. Миср кишварест, ки аз оѓоз то ба имрўз дар мавзеъгирии хеш давлатњои дигари минтаќаро ба худ муќобил гузоштааст ва чунин мавзеъгирињо мањз аз замони Анвар Содот оѓоз шудааст. Соли 1977 президент Содот ба Исроил расман сафар кард ва зимни суханронї дар Кнессет ба њаќќи мављудияти Исроил расман эътироф намуд. Бо ин амал Миср чун як кишвари дар байни давлатњои дигари араб сернуфуз, аз нигоњи низомиву иќтисодї ќудратманд Эъломияи Хартум, ки сулњ, эътироф ва гуфтушунид бо Исроилро комилан манъ мекард ва зери он њамаи роњбарони ваќти мамолики араб имзо гузошта буданд, вайрон намуд. Сафари Содот ба Байтулмуќаддас давлатњои арабиро ба ѓазаб овард, вале дар бањодињї ва мавзеъгирї њамаи онњо яксон набуданд. Моњи декабри соли 1977 дар Троблус сарони кишварњои Сурия, Алљазоир, Либї, намояндагони Ироќ, Ямани Љанубї ва Ташкилоти озодибахши Фаластин гирди њам омаданд ва президенти Мисрро шадидан мањкум намуданд, ба мулоќоти Лигаи давлатњои араб дар Ќоњира байкоти сиёсї ва ширкатњои тиљоратии Мисрро, ки бо Исроил иртибот мегиранд, бойкоти тиљоратї эълон намуданд. Иддае аз давлатњои исломии араб равобити дипломатии худро бо Миср ќатъ карданд. Дар навбати худ Миср низ алоќањои дипломатии худро бо ин давлатњо барњам дод ва Ташкилоти озодибахши Фаластинро аз пуштибонии худ мањрум сохт.

26 марти соли 1979 Бегин ва Содот дар Вашингтон созишномаи сулњ миёни Исроил ва Мисрро имзо карданд, ки муљиби эътирози шадиди давлатњои араб гардид. Онњо Мисрро аз Лигаи давлатњои араб ихрољ намуданд ва он давлатњои арабие, ки то ба ин дам равобити дипломатии худро лаѓв накарда буданд, даст ба ин иќдом заданд. Ин њолат то замони ба ќудрат расидани Њуснї Муборак идома дошт. Акнун Њуснї Муборакро лозим меомад дар дохил ва хориљ аз сиёсате кор гирад, ки Мисрро дубора бо олами Ислом дўст градонад, хашми мухолифони сиёсиро фурў нишонад. Диктатори љавон ба дарки ин нукта мерасид, чун медонист, ки баќои њокимияти ў дар таѓйири сиёсат аст. Аввалин коре, ки кард, дар мамлакат вазъи фавќулодда љорї намуд. Муборак дар сиёсати

президенти Муборак эълон кард, ки кишвараш якчанд тарњи бунёди нерўгоњњои њастаиро рўи даст хоњад гирифт. Ду сол баъд бошад, дар љараёни сафари Путин ба Миср масъалаи њамкорињо бо Русия љињати сохтани ин нерўгоњњо мавриди баррасї ќарор гирифтанд. Муборак, ки худ дастпарвари мактабњои олии низомии Русия буд, забони русиро хуб медонист ва њатто бо Путин њам бидуни тарљумон озодона суњбат карда буд. Аз соли 2010 дар Миср низ дар дигар кишварњои њавза нооромињо мављ заданд. Теъдоди тазоњуротњои мардумї бар маротиб афзуданд. Пирўзии инќилоби мардумї дар Тунис муборизони мисриро низ далер кард. Муборак эњсос кард, ки дигар наметавонад ба гунаи пешин њокимият кунад. 10-уми феврал ва бахше аз салоњиятњои президентиро ба ноибаш Умар Сулаймон супурд ва дар ин бора расман аз тариќи телевизион эълон кард. Аммо як рўз пас ба Шарм-ул-Шайх рафт ва њокимиятро пурра ба Шўрои олии нерўњои мусаллањ таслим кард. Даст кашидан аз ќудрат ўро аз љавобгарии љиноятї озод накард. То 13-уми апрел дар њабси хонагї ќарор дошт, баъдан ба зиндон фиристода шуд. 3-уми август Муборак ва писаронашро ба додгоњ кашиданд. Вай шадидан бемор буд, вале аз Шарм-ул-Шайх бо кати бемориаш ба мурофиаи судии Ќоњира оварданд. Вай ноилољ хобида ба пурсишњо посух медод. Моњи июни соли 2012 додгоњ ўро ба њабси абад мањкум кард.

21-уми августи соли 2013 додгоњи Коњира ќарор кард, ки президенти собиќ озод карда шавад ва прокурор аз болои ин ќарор шикоят

ЊУСНЇ МУБОРАК Дастпарвари шўравї, ходими Амрико, вобастаи Исроил Анвар Содот дар мавриди муносибат бо мухолифони давлат таљдиди назар кард. Бо ташаббуси ў садњо тан аз касоне, ки ба љурми мухолифаташон бо давлат дар зиндонњо ба сар мебурданд, озод карда шуданд. Њамзамон бо ин кўшиш кард баъзе аз шароитњоеро, ки фаъолияти ањзоби сиёсиро мањдуд мекарданд, содда кунад, ба онњо иљозат дод, ки нашрияњои худро дошта бошанд. Аммо вай нисбат мухолифони исломияш сахтгир буд. Иддае аз фаъолони ањзоби исломї, бахусус касонеро, ки ба љурми ширкаташон дар ќатли Анвар Содот боздошт шуда буданд, эъдом кард. Аммо Муборак на оне буд, ки сиёсатњои Анвар Содотро комилан идома дињад. Замоне, ки вай ба ќудрат расид, Миср дар муњосираи сиёсии давлатњои Ховари Миёна, лагери Сотсиалистї ва Аврупои Ѓарбї монда буд. Дар як муддати басо кўтоњ аввалин коре, ки кард он буд, ки мавќеи давлаташро дар љомеаи байналмилалї мустањкам кунад. Тўли ин муддат вай ду маротиба (солњои 1989 ва 1993) раиси ташкилоти ягонагии африќої интихоб гардид. Ин боис шуд, ки Миср дубора бо њамаи давлатњои исломї равобити дипломатї барќарор намояд. Соли 1991 аз аввалин кишвари исломие буд, ки амалиёти ИМА-ро барои озодсозии Кувейт аз ишѓоли Саддом Њусейн дастгирї кард, њатто то 40 њазор нерўи низомии худро ба сафарбар намуд. Аммо соли 2003 аз ширкат дар љанги ИМА ва муттањидонаш бар зидди Ироќ худдорї кард ва то љое онро мањкум низ намуд. ВАЌТЕ АЊЗОБИ СИЁСЇ НАМЕТАВОНИСТАНД НОМЗАД ПЕШНИЊОД КУНАНД Бо вуљуди гузаштњо миёни мухолифон то охир маъруфият касб накард. Фаъолияти "Бародарони мусалмон", умдатарин њизби мухолифи давлат аз соли 1954 то остонаи "Бањори араб" мамнуъ буд. Аммо Њуснї Муборак бо вуљуди гузаштњо ба мухолифон маъруфияте дар байни онњо касб накард. Фаъолияти машњуртарин њизби мухолифи давлат ассотсатсияи байналмилалии динї-сиёсии "Бародарони мусалмон"аз соли 1954 ба инљониб мамнўъ буд. Аъзои он дар њайати њизбњо ва њаракатњои дигар дар маъракањои сиёсї ширкат меварзанд. Соли 1982 мухолифонаш Њуснї Муборакро ба ќатл мањкум намуданд. Аз он сол то ба суќути салтанаташ аз шаш сўиќасд љон ба саломат бурд. Вале матбуот бештар дар бораи ду амали террористї ба љони њокими Миср иттилои муфассал додааст, амалњои дигар њамоно

пинњон дошта мешаванд. Масалан, мегўянд шадидтарин амали террористї алайњи ў дар Эфиопия сурат гирифтааст. Соли 1995 њангоми сафари расмиаш ба ин кишвар автомашинаи ў мавриди њамлаи шадид ќарор гирифта буд. Соли 1999 бошад дар љараёни як суханрониаш хостанд бо корд њамла кунанд. Дар ин њамлањо Муборак зарар надид, вале ин њама сабаб шуданд, ки вай мухолифонашро бештар мавриди фишору таъзиќ ќарор дињад. Аммо боз њам муваффаќ нашуд. Фишорњо мухолифонро ба пинњонкорї водор кард ва онњо тадриљан нерўманд шуданд.

26 сентябри соли 1999 дар Миср њамапурсї доир шуд ва 93,79 дарсади ширкаткунандагонаш ба тамдиди муњлати раёсати љумњурии ў барои шаш соли дигар мувофиќат карданд. Соли 2005 Њуснї Муборак ночор шуд тактикаи дигарро пеш гирад. Вай дар конститутсияи кишвараш таѓйирте ворид сохт, ки тибќи он акнун ањзоби сиёсї њаќ доштанд номзадњои худро шомил ба интихобот кунанд ва вориди парламон гарданд. Ва на танњо парламон, балки онњо метавонистанд дар интихоботи президентї аз љониби њизби сиёсии худ ширкат намоянд. Аввалин чунин интихобот 7 сентябри соли 2005 доир шуд ва чуноне интизор мерафт, Муборак бо аксари овозњо президенти мамлакат интихоб гардид. ДАСТКАШЇ АЗ ЌУДРАТ КЎМАКАШ НАКАРД Њуснї Муборак дар замони њокимияти худ як муносибати басо эњтиёткорона ба Вашингтон дошт. Гоњ-гоње аз сиёсатњои Амрико дар Ховари Миёна интиќод низ мекард, вале на ба он њадде, ки ин интиќодот тавонанд муљиби мањрум монданаш аз кўмакњои њамасолаи Кохи Сафед шаванд. Бино ба маълумоти дарёфтї Миср њамасола аз Амрико то ним миллиард доллар кўмак мегирифт ва ин кўмакњо аслан ба хотири он буданд, ки тавозуни муносибат бо давлати яњудї њифз шавад ва Миср чун ќудрати минтаќаї таъсир расонад, ки аъроб иќдоми зиддиисроилї надошта бошанд. . Њатто тањлилгарон мегўянд мањз дар замони салтанати Муборак давлати Миср бештар аз дигар кишварњои њавза ба як мамлакати вобаста аз ИМА табдил ёфт. Анвар Содот баъди ба ќудрати сиёсї расидан аз Маскав рў гардонид ва ба Вашингтон наздик шуда буд. Њамин сиёсатро Муборак низ идома дод. Аммо чанд сол пештар аз суќути њукуматаш як навъ наздикшавии Маскав ва Ќоњира ба мушоњида расидааст. Соли 2006

њам накард. Аммо 21-уми майи соли 2014 додгоњ ўро ба фасоди молї муттањам намуд ва 3 сол роњии зиндон кард. Вале шаш моњ пас додгоњи таљдиди назар ин њукмро бекор ва Муборакро сафед кард. Мурофиаи судї ва таъќиботи прокурорї бо њамин анљом наёфт, балки 9уми майи соли 2015 барои азхуд кардани 125 миллион фунти Миср, муодили 14 миллион доллари ИМА, ки барои таъмири кохи раёсати љумњурї људо шуда будааст, 3 сол аз озодї мањрум шуд. Вале ин њам тўл накашид. Њукумати њарбиёни Миср билохира аввал фарзандонаш ва баъдан худи ўро аз њабс озод намуд. ВАЌТЕ НА МАРГАШ МАЪЛУМ, НА ЗИНДА БУДАНАШ То замоне, ки диктатори Миср аз њокимият зери фишори тазоњуркунандагон барканор ва зиндонї нашуд, дар бораи вазъи саломатии ў иттилоъи даќиќ расонаї намекарданд. 12-уми апрели соли 2011 њангоми пурсиши муфаттиш Њуснї Муборакро сактаи дил фаро гирифт ва вазъи саломатиаш вахим шуд. Аммо вакили мудофеаи ў Фарид Дебо гуфта буд, ки ин аввалин сактаи ќалбии президенти собиќ нест, балки 6-уми марти соли 2010 дар шањри Гейделберги Олмон амали љарроњї шуда буд. Моњи июни соли 2011 табибон ташхис карданд, ки Муборак гирифтори саратони меъда аст. Аз он замон то имрўз дар бораи вазъи саломатии диктатор хабарњои зидду наќиз расонаї мешаванд ва борњо њатто аз марги ў њам хабар додаанд, вале њар бор ин иддиоњо такзиб мешуд. Вале он ки Муборак баъди суќути салтанаташ дигар аз бемористон хориљ нашуд ва имрўз њам бистарист, як хабари тайидшуда ва бидуни бањс аст. ВА ЧАНД НУКТАИ ДИГАР Муборак дарозумртарин њокимони минтаќа аст. Зарфи 30 соли њокимият се маротиба бо баргузории њамапурсї ба муњлати шашсолї муњлати президентии худро тамдид кардааст. Зарфи ин сї сол њамагї як маротиба интихоботи озод баргузор шудааст, ки он њам шаффофу демократї набуд. Њуснї Муборак доктори фахрии Институти муносибатњои байналмилалии Маскав мебошад. Мегўянд аслан хеле кам либоси низомї ба бар мекард, вале солњои охири президентї њамеша бо либоси њарбї зоњир мешуд. Сармояи ўро 70 миллиард доллар арзёбї кардаанд ва ќисмати бештари он дар бонкњои хориљї нигањдорї мешуд. Боигарии Муборак хеле бештар аз ќарзи хориљии Миср дар замони њокимияти ў буд. Њатто Барак Обама ба њукумати низомии имрўзаи Миср гуфта буд, ки омода аст 1 миллиард доллар ќарзи ин кишвар аз ИМА-ро бубахшад.

Бобољони ШАФЕЪ

НАЌДИ АДАБЇ Нигоњи Рустами Вањњоб дар кушоиши гирењњои ѓалатнависї аз мавќеи воќеии дилсўзист. Ў низ њаммонанди устодони сухан натавонистааст, ки дар баробари корбурдњои нодурусти вожањо, ки боиси коњиши њусну назокати ин забони куњанбунёд мегардад, хомўш биншинад. Ў ба яќин бо пайравї аз донишмардони забардасти каломи бадеъ - Садриддин Айнї , Абдусалом Дењотї, Мирзо Турсунзода, Носирљон Маъсумї ва забоншиносон - Раззоќ Ѓаффоров, Шарофиддин Рустамов, Бањриддин Камолиддинов, Уктами Холиќназар ин корро ба даст гирифта ва бо шеваи ба худ хос дар китоби тозанашри худ -"Дуруст бинвисем"дар ислоњи нуќсонњои маъної ва имлоии калимањо њиммат гумоштааст. Ва замоне ки ба арсаи бањсњои эшон ворид мегардед, ба пањнои андеша ва вусъати доираи тасвир мерасед ва мебинед, ки басо нозуку даќиќ гуфтугў пиромуни масоили забонро аз як мањдуда ё аз чорчўбаи сирф лингвистї, ки дар ањди шўрої расмият ёфт ва имконоти коргирї аз унсурњои тасвирро зимни баррасии мабоњиси забоншинохтї канор гузошт, берун мекашад ва онро ба завќи доираи васеи хонандагон созгор мекунад. Ин сабки андешаронї сарењан бо асолати баёни классикї пайванд мехўрад ва зењннишин мешавад. Барои исботи ин суханњо андешаронии муаллифро танњо рўйи ин байти машњури Тошхўља Асирї, ки дар бисёр маврид он ѓалат гуфта ва навишта мешавад, ба мулоњиза мегирем: Њар кас ба забони худ сухандон гардад, Донистани сад забон осон гардад. "Аввалин чизе ки ба зењн бармехўрад, сактаи вазн дар мисраи дуюм аст, ки як њиљои кўтоњ кам дорад. Ин сакта мисли як пешпойї моро њушёртар мекунад ва вомедорад, ки ба сари байт баргардем ва дубора онро бихонем. Чун дубора мехонем, ба равшанї мебинем, ки мантиќи нањвии ин навишта хароб аст... Бо ин њол барои сањењ шудани љумла ду чиз лозим аст, ки агар яке њам бошад, кофист: ё пасоянди "-ро" ва ё замири (бандакљонишини соњибии) шахси сеюми ѓоиби "-аш" ("-ш"), то ки ду бахши ин љумла, ки дар айни њол ду мисраъ њам њастанд, бо якдигар васл шаванд. Хулоса, шакли сањењи ин байт чунин аст: Њар к-ў ба забони худ сухандон гардад, Донистани сад забонаш осон гардад. Ин тафсирро барои таъйиди равиши баррасињои Рустами Вањњоб дар заминаи ошкоркунии камбудњо њангоми истифодаи унсурњои луѓавї овардем ва гуфтанием, ки бо њамин шева дар беш аз њафтод маврид ба иштибоњи китобу расонањо ишорат ва муодили рости онњоро пешнињод намудааст, ки шоистаи пайгирист. Ба гунаи мисол чанд намунаро ба ихтиёри хонанда хоњем гузошт: рўзѓор - рўзгор, интиќоли пулї - интиќоли пул, муњимият - ањаммият, ќароњат - кароњат, Ќувайт - Кувайт, кишт гузарондан - кишт кардан, хасу хошок - коњ (алаф), њайвони калони шохдор - гову мол, дар мадди аввал - дар мадди назари аввал, ќарор баровардан - ќарор кардан, њукм баровардан - њукм кардан, боварї - бовар, тадрис гирифтан - дарс гирифтан, харљу марљ (хараљу мараљ, њараљу мараљ) - њарљу марљ, корзори интихоботї - раќобати интихоботї, мутаассил (мутасил) - муттасил, дастархон (дастурхон) - дасторхон, њаммоса (хамоса) - њамоса, тезтайёр - саридастї, тасаллият - таслият, антиќа - атиќа (антиќї - атиќї) ва ѓайра. Рустами Вањњоб дар тасњењи нуќсонњо боэњтиёт изњори аќида менамояд, ба иззати нафси касе намерасад муодили дурустро бар хато тарљењ медињад ва пасон пешнињод ироа медорад. Интиќодњои ў мабнї бар пояи адабу

эњтиром сурат гирифтааст. Чунончи, таркиби маљозии сару кор//сарукор аз љониби ду нафар - яке нависанда ва дигаре пажўњишгари риштаи забон ѓалат маънидод шуд ва эшон ибораи сари корро дуруст њукм карданд. Муњаќќиќ бо тавзењи маънии њар ду таъбир тафовути онњоро нишон додааст ва хулосааш ин аст, ки ибораи "сару кор" иштибоњ ва сохтаи даврањои ахир набуда, як таъбири куњан ва пуристифода мебошад... ва намунањояш дар шеъру насри адабиёти классику муосири тољик ва њамзабонон зиёд аст (Зимнан аз Фирдавсї, Бедил, Парвини Эътисомї шоњид баргузидааст, с.43).

9

то ба имрўз дар садади рафъи камбудњои он намеистодем. Агар соли чил ба љойгоњи ъ дар калимањои арабї даст намезаданд, дар аввали вожањои арабї омадани он, назири ъолим, ъилм, ъирфон, ъодил, ъадолат ва ... барои мо одат мешуд ва мо имрўз онро эњсос њам намекардем, чунонки бародарњои њамзабонамон дар ин "ќисса" намебошанд. Албатта, мо ъолимро олим такаллум мекунем ва дунболагири талаффузи њалќиву дурушти айн нестем, аммо хориљ кардани он аз таркиби ё решаи калимањои арабї, ки дар забони мо мавќеи бузург доранд, боиси луѓатношиносињои хонандагон мегардад. Донишљўйи имрўзаро "фанд" карда намешавад. Ў аз огоњињои фарвоне бархўрдор аст. Телефони њамроњаш фарогири луѓатномањост. Ў њаќиќатро мехоњад бифањмад...

ДАР ЊОШИЯИ "ДУРУСТ БИНАВИСЕМ"

Назари мо њам чунин аст. Фарњангнигорон ин маќулаи луѓавиро тавзењ додаанд. Масалан, дар "Ѓиёс-ул-луѓот" (нашри тољикї) мехонем: "Сару кор//сарукор ба маънии хоњиш ва кор; чи лафзи сар ба маънии майлу хоњиш аст"(љ.1, с.419). Дар "Фарњанги бузурги сухан"и дуктур Њасан Анварї ба маънии маљоз шарњи бештар дорад: 1) иртибот, робита, бархўрд; 2) оќибати кор, поёни кор (матнњо аз Шоњонї ва Низомї). Дар таъбири сарукор ба чизе доштан (будан, пайдо кардан) ба чунин тобишњои маъної омадааст: 1) (дар касби таклиф) ба ў мурољиа кардан, бо ў кор доштан; 2) мавриди расидагї ва пурсиш ё танбењи ў (касе - С.А.) ќарор гирифтан; 3) шуѓл ё машѓулият доштан (матнњо аз Љамолзода, Муставфї, Байњаќї, Њидоят, Фирдавсї, Саъдї). Акнун чанд гувоњро аз "Фарњанги бузурги сухан" ва ду манбаи дигар зикр хоњем кард: Касе љуз ман гар ин шарбат чашидї, Сарукораш ба расвої кашидї. Низомї Касоне ки бо тањќиќу татабуъ сарукор доранд, медонанд, ки бо ин амал... то чї њад сарфа дар ваќт мешавад. Иќбол Сарукори ту акнун бо Багтагин Њољиб аст. Байњаќї (Фарњанги бузурги сухан, Тењрон, 1381, љ.5, с.4094). Адабиёт бо рўњи инсонњо сарукор дорад. Муњаммад Њасани Муљоњид (Муруре бар ви-

РОЊСОЗЇ

ЯКЕ АЗ ПУЛЊОИ БОЛОИ ДАРЁИ ДУШАНБЕ ТО ОХИРИ СОЛ БАСТА МЕШАВАД Яке аз пулњои болои дарёи Душанбе, воќеъ дар мањаллаи 61-уми шањр, ки пойтахтро бо ноњияи Рўдакї пайваст месозад, то 25 декабри соли равон барои таъмир баста мешавад. Тавре ба "Азия-Плюс" як манбаъ аз маќомоти шањрдории пойтахт дар ин робита иттилоъ дод, дар ин давра пул мавриди таъмиру азнавсозї

жагињои забони форсї. Тењрон, 1375, с. 15). Нуктаи дигари ќобили суњбат, ки љилави андешаро њатто аз соњати муњтавои гуфтугузори муаллифи маљмўаи маќолањо фаротар мебарад, имлои њарфи айн ё аломати сакта (твёрдый знак - ъ) мебошад, ки пас аз гузаштан ба алифбои русї барои навишти он ќоида муайян карданд, ки сањењ нест ва ањли илму маориф аз он бохабаранд. Дар низоми давлатдории навин зимни масоили гунагуни марбут ба илму маорифу фарњанг мушкилоти имло низ таљдиди назар шуд, аммо ин фурсат њам мавзўи аломати сакта аз маърази мубоњиса берун монд. Ба гумони ѓолиб, раёсати пеши-

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

ќарор гирифта, хатти њаракат барои воситаи наќлиёт ва роњгузарон васеътар карда мешавад. Зимнан зикр гардид, ки Мањмадсаид Убайдуллоев ба сохторњои дахлдори шањр дастур додааст, ки дар давраи корњои таъмиру азнавсозии пул њаракати наќлиёт дар ин ќаламравро тариќи роњу пулњои њамшафат роњандозї кунанд.

наи Кумитаи забон ва истилоњоти Њукумати Тољикистон , ки дар раъси он донишманди басо маъруф ќарор дошт, бо андешаи ба баромади молии зиёд ниёз доштани ислоњи ќоидаи мазкур аз он худро дур гирифт. Бояд арз кунем, ки нашрияњои ѓайридавлатї ба меъёри пазируфтаи њарфи ъ кам эътибор медињанд. Аз љумла, вожаи шиорро бо ъ (шиъор, "Нигоњ", 13.01.16, с. 3) менависанд, ки аслан ѓалат нест. Вожа ва таркибњои шоъир, маъориф, муъаллим, мавзўъи дарс, манбаъи об ва амсоли инњо њам мутобиќи имлои тоинќилобї навишта мешаванд. Устод Лоиќ дар ашъори хеш дар имлои ъ ба низоми имлои классикї такя кардааст (Ба "Куллиёт"-и эшон руљўъ шавад). Ваќти баргардони осори гузаштагон мо низ њаќ надорем, ки ин њарфро њазф кунем. Рустами Вањњоб бо ин назар аст, ки њарфи ъ дар мавќеи худ ба кор бурда шавад. Аз ироаи ин тарзи истифодаи њарфи ъ, яъне, фурўгузории он миёни ду садодор (ба истиснои калимаи фаъол ва ду-се вожаи дигар), ки аз соли чилуми асри гузашта ба ин тараф роњандозї шудааст, ба ин натиља расидем, ки дастандаркорон бегонагон будаанд ва аз беруни кишвар бо супоришњои сиёсї омадаву чунин корњоро анљом додаанд. Фарзан устод Айнї, Абулѓанї Мирзоев, Лутфулло Бузургзода, Абдусалом Дењотї, Холиќ Мирзозода, Абдулѓанї Эшонљонов ба масъалаи таѓйири алифбо дастрасї медоштанд, алифбои нави тољикї бо ин печидагињои имло ќабул намешуд ва мо

Агар дар "Дуруст бинависем" љойе њам дар ќоидаи маъмули навиштани њарфи ъ муаллиф ва муњаррири бисёр нозукбини он Мубашшири Акбарзод тасарруф кардаанд, ба ин хотир ва зиёда аз ин барои ибрат аст. Рустами Вањњоб зимни баёни андешањои илмии хеш вожа ва таркибњоеро ба кор бурдааст, ки ѓановати забони моро, ки дар њоли рушду такомул аст, афзудаанд, агар њам бархе аз онњо дар забони форсї истеъмол меёбанд, ба монанди фазои маљозї - интернет (с.3), уфуќњои густариш ва короии забони тољикї (с.6), тавонафзоии забон (с.8), забон - паймонаи муносиби андешањои олї (с.13), тињигоњи забони илм (с.21), иборањои тозаворид (с.29), тарњи хомакї ё пешнавис - эскиз (с.35), бардошти носањењ аз мавридњо (с.37), гардонандагони барнома (с. 85), пуркорбурд - серистеъмол (с.85), њамтои куњани тољикии он (с.87), афзудањои нозарур (с.99) ва ѓайра. Фаслњои "Забон нахустунсури њувияти миллат аст", "Забони мо њастаи њастии мост", "Калимаи тољик дар ашъори бузургон" њусни нияти муаллифро дар њалли ќазия бозгў менамоянд, ки барои хонанда бисёр љолиб воќеъ шудаанд. Абёти хубе дар тавсифи калимаи тољик зикр гардидааст, ки дар сарчашмањои ба таърихи ин вожа бахшида наомадаанд. Ибораи њастаи њастї низ ќобили назар аст. Шодравон Лоиќ Шералї њам дар шеъре (1993) вожаи њастаро ба кор бурдааст: Хурд ѓам њастаи њастии аљамбошонро Чун набуд дар барамон њамдаму ѓамхори бузург. (Куллиёт, с.413) Аста//њастаро дар луѓат "донаи хурмо, шафтолу ва мевањои дигар" (ФЗТ, ч.1, с.94), "Ќисмати аслї ва бунёдии чизе" (ФБС, љ.8, с.8347) тафсир кардаанд. Аммо њаста маънии поя, бунёд, рукн ва асосро низ мерасонад. Аз ин рў, љумлаи "Забони мо њастии мост"-ро истифодаи вожаи њаста ё муродифњои он мукаммал месозад. Баъзе аз тавсияњои муаллиф рўшанї мехоњанд. Чунончи, топонимикаро љойномњо (с.14) баргардондааст. Ба назар номљойњо сањењтар аст. Бадил (с.3) дар ифодаи маънии вариант мубњам менамояд. Шояд ба далели хў надоштани мо ба корбурди он чунин буда бошад. Љонишини (замири) манфии њељ (муарраб аст) ба сурати њеч истифода шудааст. Аммо бояд иќрор шавем, ки шакли њич (овонависии лотинии он hi?) дуруст аст. Дар њамаи лањљањои забони тољикї ба маънии њељ чиз сурати мухаффафи (сабукшудаи) он - њичиро (на њиљиро) кор мефармоянд. Бардошти мо аз вараќгардонии такрорбатакрори маљмўаи маќолањои Рустами Вањњоб ин аст: пешиниён як забони нобу пурмоя ва балеѓу фасењро ба сурати назму наср бароямон ёдгор мондаанд ва вазифаи љонии мост, ки аз ин ганљи шойгон боандеша, дониста ва бо камоли њунар истифода намоем. Сулаймон АНВАРЇ, устоди ДМТ

10

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

ТОП - 5

СУХАНЕ, КИ МЕРКЕЛ АСЛАН НАГУФТААСТ, ПУРХОНАНДА ШУД Њафтаи сипаришуда ду матлаби Шоири халќии Тољикистон Камол Насрулло дар сомонаи "Ховар" пурхонанда шуд. Аввалї "…Тарки ному либоси миллї на исломро ѓанитар мекунаду на моро мусулмонтар…" ном дошт, ки рўзи аввали моњи март рўйи чоп омад ва онро то субњи рўзи 7-уми март 1 њазору 474 нафар хонда буданд ва дуюмї бо номи "Бањои талхи Меркелро ба мусулмонон маљбурем фуру барем, зеро дуруст гуфтааст" як рўз баъд, 2-уми март интишор ёфт ва онро то субњи рўзи 7-уми март 816 нафар хонда буданд. Тавре аз номаш пайдост, маќолаи аввалї дар бораи номгузорињо ва пўшиши миллї буд, ки њарчанд дар "Ховар" бањсе надошт, вале дар шабакањои иљтимої боиси гўмагўњои тезутунди корбарон шуд. Хонандагон ба хеле аз андешањои шоири маъруф эрод гирифтанд ва сари онњо бањс карданд. Маќолаи дуюми адиб бо он љолиб буд, ки бар пояи суханњои ногуфтаи Садриаъзами Олмон Ангела Меркел навишта шуда буд. Расонањо чанд љумлаеро аз Ангела Меркел дар бораи фољеоти мусалмонон иќтибос оварда буданд, вале онро фавран, аниќтараш 18-уми феврал бо пахши як хабарномаи расмии матбуотї Сафорати ин кишвар дар Тољикистон такзиб кард. Дар вараќаи матбуотї омада буд, ки Ангела Меркел аслан ин гуна суханонро дар бораи ислом ба забон наовардааст ва иќтибоси овардашуда дурўѓин буд. Муаллиф маќолаи худро дар

"Ховар" баъди 12 рўзи такзиби расмии Сафорати Олмон чоп кард ва дида мешуд, ки аз њангомањои матбуотї огоњ буд, вале аз изњороти расмии он хабар надошт. Бо вуљуди ин маќола дар сайти "Ховар" дуввумин матлаби пурхонанда ба шумор мерафт. Ин њафта гузориши "Задухўрд дар марз. Як афсари тољик кушта шудааст" аз љумлаи матлаби пурхонандаи сомонаи радиои "Озодї" буд. Гузориш рўзи 5-уми март рўйи чоп омад ва онро то субњи рўзи 7-уми март 11 њазору 192 нафар хонда буданд. Ин як гузориши амниятї буд, ки бар асари даргирї дар марзи Тољикистон бо Афѓонистон як хизматчии њарбии тољик ва чанд тан аз њамлаварон кушта шуда буданд. Таваљљуњ ба гузориш баёнгари он нукта аст, ки сокинон аз вазъ дар марзи кишвар нигаронанд. Ва дар њамин сомона корномаи як љавони тољик бо номи Шерзод Насруллоев, ки дар фурўшгоњи "Реал гипермаркет"-и Маскав аробакашї мекард ва 520 000 рубли мардеро ёфтаву онро солим ба соњибаш баргардонд, аз љумлаи матолиби дигари серхонанда буд. Онро то субњи рўзи душанбе 10 њазору 964 нафар хонда буданд. Аз љумла маводи серхонандаи Тojnews "11 тањдид ба Тољикистон. Душанбеи расмї аз бањор чиро интизор шавад?" ва "Дар аъроф. Мулло Абдурањим чиро фањмида бошад"? буд, ки аввалиро зарфи 3 рўз 7 њазору 789 нафар ва дуюмиро муддати ду рўз 6 њазору 426 нафар мурур кар-

да буданд. Дар матлаби аввал тањдидњо ба Тољикистон номбар ва шарњ дода мешуд ва маќолаи дуввум мулоњизањо аз суханронии мулло Абдурањим Каримов дар "Гуфтугўи тамаддунњо"-и Иброњим Усмонов буд. Ва њамзамон ин ду аз љумлаи матолиби пурбањси сомона низ буданд. Серхонандатарин матлаби охири њафтаи "Азия-плюс" "В Таджикистане разработают стандарты для насвая" ном дошт. Он рўзи 5-уми март рўйи сањифа рехт ва то субњи рўзи душанбе аллакай 7689 нафар онро мурур карда буданд. Маќола дар бораи таркиби нос ва нигаронињо баъди чанд пажуњиши ахир аст. Ва њоло тасмим гирифта шудааст як меъёри муайяни тавлиди нос тањия шавад. Дар диди аввал чандон мавзуъи муњим нест, вале азбаски теъдоди носкашон хеле зиёданд, он ба як матлаби пурхонанда табдил шудааст. Ва матлаби дигари серхонандаи ин сомона "Таджикистанцев обучат совершать намаз правильно" унвон ва 10 463 хонанда дошт. Њамчуноне аз номаш пайдост, он дар атрофи шевањои намозхонї дар масољиди кишвар аст. Рўзи љумъаи гузашта ин хабар расонаї шуда буд, ки акнун дар назди масљидњо гуруњњои фаъолон ташкил мешаванд, ки як вазифаи он назорат ва омўзонидани тарзи намозгузорї бо мазњаби њанафист. Ин њам ба хотири љилавгирї аз гароишњои мазњабии љавонон ва шомил гаштани онњо ба равияњои хатарзост.

Ва нињоят, пурбањстарин матлаби сомонаи "Озодагон" суњбати Иршод Сулаймонї бо Ањмадхўља Давлатов, сарвари гуруњи љавонон бо номи "Пешоњанг" буд. Атрофи ин мусоњиба 48 нафар фикру мулоњизањои худро баён доштаанд. Аз як мусоњибаи дурудароз билохира хонанда ва шунавандаи он ба саволњои аслии хабарнигор, ки ин чї гуруњ аст, аз куљо идора мешавад ва чаро он метавонад озодона тазоњурот ташкил кунад, дар њоле, ки ягон гуруњи дигар иљозаи ин гуна гирдињамоињоро дарёфт карда наметавонад, посухи даќиќ пайдо намекунад. Љавобњо ба савол пањну парешону бе њадду њудуданд.

Бобољони ШАФЕЪ

БАЊСИ ЗИНДА. ЧАРО БЕ ШУМО?

ЊУМАЙРО! ЭЙ МОЊИ ФАЙЗОБОД! БАРГАРД...

Ин бахш аз вокуниши Тољнети ин њафта ба њиљрати њамсари Гулмурод Њалимов Њумайро Мирова бо чор кўдакаш ба Сурия њикоят мекунад. Рўйдодро наќл намекунем, чун он пўшиши густарда дар расонањо дошт. Аммо дар баррасии њамагонї ду асрори пўшида ба назар мерасад: аввалан Њумайро аз Њалимов на чор, балки панљ фарзанд дорад ва дуюм муаллифони баъзе коментњо њамкорони Њумайроянд (албатта, бо имзои мустаор) ва аз амали ў пуштибонї мекунанд. Беном: Бародароша баред, пурсед, вале њамин Модари мењрубона монед ба њоли худаш гардад. Беном: Неки ин занак хеле гизала будай, чиликша бин, касера ганда сиёсат дорад. Идораи ЗАГС: Вай мефањмонад, ки одам беном набояд бошад. Одам бояд ном дошта бошад. Муњочир: Пайвандони Њумайро аз ќонунњои Тољикистон магар бехабар њастанд ва намедонанд Њумайроро бозгардонанд, дањ сол зиндониаш мекунанд. Таќозои пайвандони Њумайро ин бофтаи маќомот аст ё бофтаи хабарнигорон. Кадом одам фарзандашро дар оташ мепартояд? Њайвон аќл надорад, лек фарзанди худро муњофизат мекунад. Нўшервони Одил: Мирова панљ фарзанд дорад аз Њалимов. Як духтари дигарашро ба апаи Мирова додагиян. Озодї чоп кун охир, сад бор нависем?!

Шоњаншоњ: Анушервони Ноодил айб нест?Хайр 5-фарзанд дошта бошад,пас чї? Кўдакњо бароят вируси Эбол метобанд? Нўшервони Одил: Охир њукумат ин хел чењрањоро бояд аз элак гузаронда донад. Намедонад, ќањрам меояд. Хонанда: Њумайро, шумо барои идея рафтед ё барои шавњаратон? Гуянда Соњил: Сухангўи як Хадамоти бузурги гумруки давлатї,зани маълумотдору унвони афсаридоштаи замонавї, чи гуна боз идея медоштааст? Ќурбони чунин зани вафодор шавем мо мардњо, албатта барои шавњараш! Абдуллоњ аз Миср: Ассалому алайкум.Ман ба як чиз њайрон мешавам. Мегўянд инњо барои пул мераванд ба љанг. Боз мегўянд 100 долар маош мегиранд, наход барои 100 долар Гулмурод њамаи боигариашро партояду равад ё ин ки ин апаи рафтагї? Тољик аз хориљ: Аз њамин тољикњои суриярав дигар мардуми бефањми бефарњанг набудаст дар дунё. О суриягињо худ дар дигар кишварњои дунё паноњљў њастанд, шумо барои чї меравед? Ба як љойи бардаку тиру туфанг. Мусофир: Ана акнун фањмидам, ки чаро Гулмурод ба Сурия рафтааст. Худкардаро даво не. Аз дасти занњояш безор шуда гурехтааст бечора. Вале афсўс дар њамон љо њам ин Њумайрогул рўзаш намедињад. Акмал аз Душанбе: Ў зан аст ва агар барои шавњараш рафта бошад, њеч кас њуќуќи мањкум кардани ўро надорад. Бале, ДОИШ лонаи террористон аст, аммо чаро Гулмурод рафт? Инро касе фикр накард, имрўз касе фикр намекунад, ки ин зан њам дигар роњ надошт. Нур: Дар њаќиќат љабр бар кўдакон шуд ва он як нафар фарзандашон, ки дар тарбияи холааш њаст, Худованд аз чашми бадбинон эмин нигоњ дорад, он духтарча набояд ба хатогии волидонаш љавоб гўяд, чунки ў кўдак аст ва барои фањмиши рафтори калонсолон ба ў солњо лозим аст. Ва инчунин падару модари Њумайроро аз пурсишњо нисбати ў коркунони ќудратї озод кунанд. Ягон волидайн фарзандашро ба роњи бад њидоят намекунанд. Ба модар, Њумайро рањм накард, аќалан Шумо коркунони ќудратї рањм кунед! Дурии фарзанд ин худ љабри сахтарин болои модар аст. Хонанда"Шарки озод": Муњтарам Нур!

Агар њамин Њумайро бо панљ фарзандаш баромада дар кўчањову хиёбонњои шањру дохили бозорњо гардаду талбад, шумо аќалан як кулчае харида ба дасти онњо намедодед? Мо њам њамкасби Њумайроем, модоме ки мо гаштаву баргашта њар гуна суханњоро наменависем, яьне мо мехоњем, ки халки оддї фикрњои худро нависад. Шумо часпидед ба таќдири њамин зани бечора. Ў ягон гуноњ надорад. Рафт ба куљое, ин кори вай, Тољикистонро бо худ набурд охир. Баргардад, бисер хуб, Тољикистонро зањролуд намекунад. Барои чї охир ўро ба њабс баранд, барои кадом гуноњаш? Бо худ баѓочи тиру туфанг мабурд, касонеро њамроњаш ба љанг набурд. Дар он љо тамоми миллатњои дунё мељанганд. Гулмурод рафт. Аз вазифа озодаш карданд, рутбаи полковникиашро гирифтанд. Душмани халќ эьлон шуд. Барои мо ягон тањдиду террорро овард? Аз Русия русњои славянї рафта, љангиданд, аз тарафи масењињо, њазорон нафар, баргаштанду мераванд, чаро инњоро ба хабс намегираанд.Чунин легионерњои љанги аз Якутияву Бурятия он љо њам њамчун снайпер мељанганд. Нур, ором мон ин љавонзани тољикро, вай роњгум задааст, Њумайро аз хуни мост,аз миллати мост, фарзанди волидайни худ, барои касе фарзанд, барои касе хоњар, барои касе дугонаву њамкор буд. Нур! Дар шароитњои имрўза, њеч кас фарзанди каси дигарро ба сарпаноњиву мењрубонї намегирад. Њумайро инро нагз медонист... Нур: Бародари азиз, Хонанда "Шарки озод". Ман ба њамаи гуфтањои Шумо розї њастам. Агар сухани хато гуфта бошам, узр мепурсам. Аммо бадбахтии мо миллат дар он аст, ки хатогиро як нафар кунад аз паси ў тамоми авлодро љабр мекунанд ва бештари њолат

шахсони бегуноњ ба мањкама кашида мешаванд. Шумо навиштаи манро дуруст хонед, баракс ман ба ин бону ягон сухани тањќиромез нагуфтам. Њар он касе гуфтааст, дўстони наздики ўст. Чаро ба гуфтањои дигархо эрод нагирифтед? Худованд нигањбонашон бошад ва рўзе шавад, ки ин модар бо чор љигаргўшааш сињат саломат ба Ватан баргардад. Шояд орзуи баргаштани ўро ѓайри наздиконаш касе накунад. Ман медонам ин бону њеч гуноње надорад, ягона хоњиши ман ин аст ба наздикони Њумайро мардум бо чашми бад нанигаранд ва духтарчаи ўро муњофизаш Худо бошад. Ориф: Гулмурод ягона варзобї буд, ки дар вазифаи калон кор мекард. Агар ин Гулмурод хоин шуда бошад, садќаи хизматњои раиси љумњур шавад. Ранги корол зиндагї мекард. Гар намерафт, бовар кунед, рутбаи генералї њам мегирифт. Афсўс, ки худро бой дод. Ўро Сарвари давлат хеле ёрињо кардагї њаст.

Davlat: Чаро дар ваќташ ин Гулмуродро ВКД барои дузанагї љарима ва баъдан суд накард!? Њар кори бад аз худи милисањо сар мешавад! Пас аз ин њама хиёнат боз ба зани ин хоин дар маќомоти давлати вазифа доданд. Шарм доред, масъулин бо ин кадр интихобкунї! Зани Њољї Њалим њам ки дар ВКД кор мекунад. Ба наздикї Сурия рафт! Абубекор: Сабаби њамаи ин бадбахтию шармандагњо ба фикри ман њамчун як шањрванди ЉТ бемасъулятии коркунони њукумат мебошад. Зеро масъулият дигар нест дар корхонањои давлатї. Њушу ёди коркунон факат дар пора гирифтан, мошин харидан, ќаср сохтан аст. Манфиати шахсии худро аз манфиати давлат боло медонанд. Мардум шуморо бовар карда дар ин вазифа мондаанд, то индараља бемасъулият будан шармандагист! Точик: Сурия дом отдихай чи зану кўдаконашонро мебаранд? Њукумат куљоро нигоњ мекунад? ХУДАМ: Аљоиб.... Падари 95 солаи Кабириро дар фурудгоњ хабардор шуда, ќапидану зани Гулмуродро бо чор фарзандаш иљозати паридан доданд!?Ин љо чї гапе њаст.

ТАКОНБАХШИ РЎЗ АЗ ... Фатњї АРРАМЛЇ сиёсатмадори мисрї:

Фаќр иллати аслии њамаи љиноятњост. Бо вуљуди ин мебинем, ки давлатњо ба љойи мубориза бо фаќр ва тангдастї, бо љиноят ва љинояткор даргир мешаванд!

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

САЊФАИ ВОЛИДОН

11

ОНЊОРО БОЯД ШИНОХТ!

РАЊНАВАРДИ ЊАМЕША ДАР ТАЛОШ Дар наврасиву љавонї чун дигар њамсолонаш тобистону тирамоњро дар кори сањро сипарї кардааст, вале њамеша бо китоб будааст. Миёни раддањои пахтаву картошка андешаи њалли муаммоми риёзї мекардааст. Ин раѓбати омўзиши илм ўро умре тарк накард ва чун по ба остонаи донишгоњ нињод, дарњои омўзишро ба рўяш боз дид ва њамеша аз њар лањзаи муносиб ба нафъи худ истифода кард. Тарљумаи њоли Абдуфаттоњ Њотамовро дар чанд љумла мешавад хулоса кард, чун ваќте дар бораи ў мехоњї бинвисї, вай танњо дар бораи илму маориф њарф мезанад. Суњбати ў саршор аз ѓояњоест, ки ќисман амалї шудаанд ва ќисман ба сурати орзуњои њанўз амалиношуда боќї мондаанд. Зодаи дењаи Чамани ноњияи Вањдат аст. Соли 1967 пас аз хатми мактаби миёна ба Донишкадаи политехникии шањри Душанбе дохил шуд ва баъди як сол тањсилашро дар факултаи химияи Донишгоњи давлатии шањри Ленинград идома дод ва онро соли 1973 хатм намуд. Солњои 1975-1978 дар донишкадаи умумии химияи ѓайриорганикии Академияи илмњои Украина аспирантура хонд, соли 1986 давраи омўзишии такмили ихтисос оид ба барномасозиро дар Донишгоњи давлатии Маскав ба номи Ломаносов хатм кард. Соли 1985 як давраи омўзишии тарљумони инглисїрусї-тољикиро низ ба поён расонд. Дар чандин семинарњои ихтисосї ширкат кардааст. Бо забони русї хеле равон ва њатто олї њарф мезанад, бо инглисї низ хуб суњбат мекунад. Дар Русия, Украина кор кардааст. Муддате дар Донишкадаи омўзгории шањри Душанбе лаборант, ассисент, омўзгор, омўзгори калон буд. Номзади илм, дотсент аст. Солњои 1979-1991 њамзамон дар донишкадаи такмили ихтисоси муаллимон омўзгор буд. Солњои 2000-2004 Директори ташкилоти ѓайридавлатии "Маркази таълимии љамъиятї" буд. Аз соли 2003 то 2009 дар вазифаи директори Гимназияи "Њотам ва П.В." кор кард. Шахсест, ки мушкилоти маорифи кишварро мў ба мў медонад, вале аз низоми маорифи мамлакат интиќод намекунад, балки назарашро мегўяд. Замоне, ки Гимназияи "Њотам ва П.В." ифтитоњ шуд, хост он њама нуќсонњои соњаи маорифро дар мањдудаи њамин дабистон бартараф кунад ва муваффаќ њам шуд. Имрўз ин дабистон аз бењтарин муассисањои таълимии кишвар аст, ки шогирдонаш дар озмунњои љањонї низ ширкат кардаву бо дастовезњои муносиб, бо медалњо баргаштаанд. Ва акнун ба хулосае расид, ки дар Тољикистон кам нестанд касоне, ки мехоњанд мактаб боз кунанд, вале мушкили онњо мушкили кадрист. Зеро ѓояи таъсиси як муассиаи таълимиро бо кадрњо метавон амалї кард ва вазъи маорифи кишвар ба гунаест, ки ин гуна афроди шоиста ва педагогњои варзида ба мушкил пайдо мешаванд. Онњо њар љо пањну парешонанд, дар як мањдудаи љуѓрофї ин миќдор омўзгоронро наметавон пайдо кард. Мегўяд барои он ки хонанда тавонад дар

олимпиадањои байналмиларї роњ ёбад, се кори асосиро анљом дињад. Аввалан, чор ё панљ сол он фанро даќиќ биёмўзад. Оморњои байналмилалї нишон медињанд, ки 90 дарсад касоне, ки медали тилло мегиранд, синнашон аз 19 болост. Њол он ки дар Тољикистон низоми тањсил 11-сола аст ва имкон нест, ки муддаии ширкат дар олимпиадаи љањонї ба тањсилаш идома дињад. Дуюм, давлат бояд роњ кушояд, ки теъдоди мактабњои тахассусї афзоиш ёбанд. Бигзор онњо хусусї бошанд ва ё давлатї, аммо бошанд. Ва сеюм ин хонандагон бояд имкониятњои бештари тањияи барнома ва наќшаи таълимї дошта бошанд. Меболад аз он ки чанд соли гузашта шогирдаш Мењрубон Тўраев баъди пирўзї дар олимпиадаи Алмаато ва соњиби медали биринљї шудан аз ширкати байналмилалии Гугл даъватнома барои кор дарёфт кард. Вале боз шод аз он аст, ки ин шогирд худ дар андешаи оянда шуд ва миёни кор дар Гугл ва идомаи тањсил дуюмиро пазируфт. Магар ин кам буд? Абдулфаттоњ Њотамов дўст медорад, ки њарфаш бар пояи тањлилњои мантиќї бошад ва мегўяд агар дастоварди мунтахаби Тољикистонро бо дигар кишварњои њамсоя ќиёс кунем, пас мебинем, ки ин натиљаи бад нест. Миёни 83 кишвари ширкаткунанда дар ин олимпиада мунтахаби Тољикистон сазовори љойи 48-ум шуд. Ин дар њолест, ки мунтахаби Ќирѓизистон љои 61, Озорбойљон љои 78 ва Узбакистон љои 82-ро ишѓол намудаанд. Абдуфаттоњ Њотамов љонибдори он аст, ки информатика дар мактабњои кишвар аз синфи якум оѓоз шавад ва мегўяд, ки чандин кишварњо таълими математика, технологияи иттилоотї ва забони модарию инглисиро њанўз аз синни томактабї оѓоз менамоянд. Агар имконият бошад, ин танњо ба нафъи кўдакон аст. Бигузор њанўз аз хурдї атфол донанд, ки роњи ягонаи зиндагии хуб ва хушњолона бо зањмати худ донишманд шудан аст. Абдуфаттоњ Њотамов фардест, ки суњбаташ файз дорад, илмист, роњњои њалли мушкилотро њамеша мантиќї дармеёбад. Вай бештар дар бораи рушди илмњои даќиќ меандешад ва мегўяд як роњи љалби наврасон ба илмњои даќиќ роњандозии озмунњо ва эълони натиљаи онњо аз тариќи ВАО мебошад. Азбаски наврасон табиатан майли зиёди ширкат дар ин гуна озмунњо ва ѓолиб омаданро доранд, ин шеваи кор дониши онњоро аз фанњои табиию риёзї ба маротиб афзун менамояд. Роњи дигарро дар сохтани сайти махсус мебинад, ки дар он аз њар як фанни табиию риёзї метавон якчанд њазор масъала љойгир намуд ва аз хонандагони синфњои 511 хоњиш кард, ки онњоро њал намуда, ба нишонаи сайт фиристанд. Устодони ботаљриба онхоро санљида, ба идоракунандаи сайт мефиристад ва ў дар навбати худ натиљањоро ба сомонаи интернетї мегузорад ва њар як шахс метавонад донад, ки то њамин рўз масалан математикадони бењтарин миёни синфњои 6 њар мактаб, њар ноњия, њар шањр, њар вилоят ва тамоми кишвар кї аст. Гимназияи "Њотам ва П.В." дорои ин гуна сомона њаст, ки дар њалли масъалањои мушкили мтематикї

ва химиявї ба эњтиёљмандон кўмак мекунад. Дар озмуне, ки моњи декабри соли гузашта доир шуда буд, шогирдонаш аз миёни 288 нафар довталабони 12 кишвари олам бо медалњои нуќраву биринљї баргаштанд. Онњо имкон пайдо карданд, ки бидуни супурдани имтињон ба гуруњњои буљавии чандин донишгоњњои бонуфузи Русия аз љумла донишгоњи Техникаи иттилоотї ва механикаи оптикии шањри Санкт-Петергбург ва Ќазоќистон шомил шаванд. Ќаблан донишомўзони ин гимназия дар озмуни фанни математика, ки миёни талабањои синни то 13-сола дар Тайланд баргузор шуд, 1 медали нуќра ва 4 биринљї ба даст оварда буданд. Вай мекўшад роњњои пуртаъсири омўзиши илмро пайдо кунад, аз ин рў илова ба китобњои дарсї ба хонандагон имкони истифода аз планшетро чун муњимтарин дастоварди илм тавсия мекунад. "Њоло мо имкон надорем, ки ба њар хонанда мувофиќи табъаш китобњои заруриро муњайё кунем. То имрўз мо фаќат як китоб, китобе, ки вазорати маориф тасдиќ кардааст, ба хонанда пешнињод мекардем. Аммо дар планшет њам ин китоб ва њам чандин адабиёти иловагї сабт шудааст, ки хонанда метавонад аз он истифода барад," -- мегўяд, Њотамов. Аммо истифодаи интернетро дар мактаб манъ кардааст ва њатто ба хонандањо планшетњои дорои имкониятњои фароѓатї, мисли сабти навору аккосиро тавсия намедињад. Дар ин литсей шогирдон тавассути имтињон ќабул карда мешаванд ва ин ба он маъност, ки аз миёни дањњо нафар бењтаринњо ќабул мешаванд. Дуюм, низоми тањсил то љойе фарќ мекунад. Дар ин љо маъмулан на 6 соат, балки 7-8 соат дарс мехонанд. Абдуфаттоњ Њотамов мегўяд, дар кишварњои пешрафта шогирдони боистеъдод то 14 соат дарс мехонанд. "Мо медонем, ки аз кўчагардї омўзиш бењтар аст. Аз ин рў онњоро талќин мекунем, ки агар мехоњанд дар оянда кашфиёт кунанд, пас бояд аз 10 то 14 соат дар як шабонарўз машѓули хондан бошанд. Ва хонандагонро бештар њавасманд мекунем, ки худашон наќшаи он рўзро кашанд ва тибќи наќша кору зинадгї карданро аз њоло омўзанд. Шояд сабаби дигари муваффаќ будани шогирдони мо дар он бошад, ки адабиёти зарурї кифоя аст ва шогирдон озодона аз адабиётњо бо забони русию англисї истифода карда метавонанд",-мегўяд ў. Аммо чун њамаи одамони рўйи замин Абдуфаттоњ Њотамов низ орзуњои амалиношудаи зиёде дорад. Аз љумла: Мехоњад барои гимназия бинои нави замонавї созад ва он имкон дошта бошад хонандагони бештарро љалб кунад. Мехоњад дар солњои наздик шогирдонаш њаддаќал дар ду-се олимпиадаи љањонї шир-

МАСЛИЊАТ "Баъзан њангоми дарси мусиќї аз ман дар бораи овози сарояндагони маъруфу мусиќињои нодир мепурсанд ва хоњиш мекунанд, ки чун онњоро таъриф мекунам, садояшонро бишнаванд. Ба Кумитаи радио ва телевизион мурољиат кардам, посух наомад. Боз ба куљо мурољиат кунам? Сайида МИРЗОЕВА, омўзгори фанни мусиќї аз шањри Душанбе Хоњари азиз, Шумо бо њамаи хоњишмандони синфатон метавонед ба Китобхонаи миллї ташриф оред ва дар толори шўъбаи адабиёт доир ба фарњанг ва њунар садои њунарманд ё шоири маќбулатонро бо њам гўш кунед. Шуъба дорои захираи

ХОНАНДАГОНРО БО САДОИ ЊУНАРМАНДОН ДАР КУЉО ОШНО КУНАМ? зиёда 63000 љузъи чопии нотањо буда, инњо асарњои вокалии њамаи жанрњо, ансамблњо, романсњо, арияњо, асарњои мусиќї ба сањнањои театрї, кинофилмњоро дар бар мегирад. Захираи нотавии шўъба бидуни адабиёти тољикї, инчунин дар худ теъдоди зиёди мусиќии ба забонњои русї, укроинї, ќазоќї, ўзбекї ва дигар халќњои собиќи СССР сабтшударо дорад, ки ин гувоњи алоќањои мустањками фарњангии Тољикистон бо ин давлатњост. Дар ин шуъба њамчунин зиёда аз 4000 адабиёти мусиќї бо забонњои русї ва то-

љикї мањфуз аст. Асарњои тољикї ва дигар мамлакатњои дунё дар фонотекаи шўъба навишта шудаанд, ки теъдодашон зиёда аз 3000 нусхаро ташкил дода, њамчун фонди тиллоии китобхона ба њисоб меравад. Ѓайр аз истифодабарандагони доимї, шўъба корбарони маљозї (виртуалї) њам дорад. Ба номаи хонанда Гадобек МАЊМУДОВ, Љонишини Директори Китобхонаи миллии Тољикистон посух дод.

кат ва соњиби медали тилло баргарданд. Мехоњад дар Тољикистон донишгоњи илм ва технология таъсис шавад, то равишњои муосири расидан ба кашфиётњои илмиро омўзанд. Мехоњад ду технопарки тахассусї ташкил шавад. Мехоњад ва орзу дорад Тољикистонро дар радифи кишварњое бинад, ки тавлидкунандаи маводњои зењниву техноложианд. Орзу дорад њар фарзанди ин миллат ба тањсили ройгону босифат фаро гирифта шавад. Мехоњад аз ин миллат чун дар гузашта олимони сатњи љањонї сабзанд, то боиси ифтихори кишвар бошанд. Мехоњад... Оре, зиёд мехоњад. Ва ин бинои нимаободи муассисаи таълимии "Њотам ва П.В.", ки аллакай ба илми кишвар дањњо мутахассиси хубро эњдо кардааст ва дањњо тани дигар дар остонаи фатњу кушоишњои илмї ќарор доранд, ободтар бошад. Муњассилини ин боргоњ барояш мисли 8 фарзанди худаш азузу мукарраманд... "Нигоњ" дар 65-умин бањори умраш барои Абдуфаттоњ Њотамов комёбї, тансињатї ва бењтарин хушињои зиндагиро таманно дорад.

ИНРО БОЯД ДОНИСТ!

БУЊРОНИ 5-СОЛАГЇ: АЗ ЧЇ БОЯД ХУДДОРЇ КАРД? Дар ду шумораи пешини "Нигоњ" дар бораи буњрони панљсолагї суњбат шуд ва њоло таваљљуњи шуморо ба он љалб мекунем, ки дар ин вазъ аз чї бояд худдорї кард.

- Ба њеч ваљњ набояд ўро љанг кунед, чун вай бе ин њам метарсад. Даѓалии худро њам ба сухан ва њам бо амал набояд нишон дод.

- Њатто агар худи бача даѓалї кард, шумо набояд ўро љазо дињед, танњо бо сухан фањмонед, ки бо ин рафтораш наздиконашро њам меранљонад, аз худ дур мекунад. Њатто метавонед як муддати кутоњ бо ў њамгап нашавед, то эњсос кунад, ки шумо аз ў ранљидаед.

- Ба њеч сурат бо рафтори худ ба тифл хушунатро наомўзед.

- Агар фарзанди панљсолаи шумо ягон сухани бадеро аз касе шунид ва онро такрор кард, пас набояд ба сари ў доду фарёд кунед, ки дигар такрор накунад. Балки хеле оромона барояш фањмонед, ки ин гапи хубе нест ва аз такрораш худдорї варзад.

- Набояд аз муколамаву суњбат бо ў худро дур гиред ва бо ин васила нишон дињед, ки аз ў нохушнудед. Баръакс, талош намоед њамеша бо ў бошед, то вай танњоиву бегонагиро њисс накунад. Дар ёд дошта бошед, ки барои шумо таваљљуњ ба кўдак дар љойи аввал аст ва баъд корњои дигаратон. Ба бача диќќат додани шумо хеле муњим аст, то дар симоятон дўсти наздики худро бинад, гармии эњсосњои шуморо њисс кунад. Њар бача орзу мекунад падару модари идеалї дошта бошад ва њаддаќал њангоми буњрон барояш чунин бошед, ки мехоњад. Бо ў бозї кунед, хурсандї кунед, худро дар баробари ў кўдак гуморед ва нишон дињед, ки ўро гўш мекунед ва бо ў будан бароятон хуш аст. Бо рафтору амал ба вай фањмонед, ки дар зиндагии шумо ў љойгоњи хос дорад ва шумо аз њама корњо бо ў буданро муњим медонед.

12

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

БО ШОИР

БАРНОИ ЌОДИРДУХТ БА СУРАТИ АШКУ ХУН Замоне садои азон зангўлаи масољид буд, Ки мардумро даъват мекард ба намоз, ба ниёиш. То аз гунањњои хеш омурзиш хоњанд. Ва барои офияти фарзандон Ва расидан ба нектарин орзуњошон Ва љовидонии табассуми хуршед ба замину обу дарахт ва њамаи мардумон Дасти дуо бардоранд. Мегуфтанд, баракати дуои љамоат афзун аст. Ва садои азон мардумро ба сўи Худо мехонд. Аммо баъд Садои азон аз масљидњо ба минбарњову майдонњо омад, Бо садои "Аллоњу акбар" мардумро ба ќатл даъват мекарданд, Бо нидои "Бисмиллоњ" мардум њамдигарро мекуштанд, Бо нидои "Зинда бод!" њам мекуштанд. Мардум дигар худ Худо шуда буданд, Ба пешонаи њар касе муњри кофарї мезаданд Ва фарзанди инсонро мисли гўсфанд сар мебуриданд. Сухан њам сўзанда буд, Сухан њам кушанда. Муъмин бародари муъмин набуд, Аслан, бародар бародар набуд Ва падар падар Ва хоњар њам хоњар набуд, Писару духтари мардум нафсу њирсу љоњ буд. Ва касе њам аз модар намеандешид Ва аз таманноњои рангоранги дилаш, Ки дигар ба сурати ашку хун аз чашмонаш љорї мешуд. Мардуми рўшандилро куштанд, Чароѓњои мањфилро куштанд, Ва гурезон карданд аз ватан аќлњоро, илмро, њунарро. Корхонањоро сўзонданд, Даштњоро сўзонданд, Боѓњоро сўзонданд, Гулњоро аз дафтари замин берун афканданд Ва чун вожаи асотирї ба архиви нобудї супурданд. Њар чї бурданї буд, бурданд, Њар чї фурўхтанї буд, фурўхтанд. Ва замину осмонро аз њамоќати худ дар мотам нишонданд, Ки зимистон теппањо кафанпўш шуданд Ва бањорон аз зери кафанњо лолањои доѓ рўиданд. Дигар дар ин замин гандум намерўид, Осмон њам ќањр карда буд аз эшон. Чароѓњо дигар рўшан нашуданд, Мардум дар хонањои торикашон нони сиёњи сияњрўзї мехўрданд Ва зањри ѓурбати фарзандон мечашиданд. Ва китобњоро њам аз тоќњову утоќњо берун афканданд Ва дар осорхонаи "Асри бист" монданд. Дигар касе китоб намехонд Ва мерафт ба муњољират, То дар корхонањои сарзамини ѓайр ба кор пардозад (Чун корхонањои сарзамини худашро сўзонда буд),

ИЛЊОМ АЗ МАРСЕЛ ПРУСТ 1. Аз гузаштаи худ чиро таѓйир додан мехостед ва чаро?

- Агар мутеи дурандешиву тафаккур мешудам, шояд бо дарки таќозои замон баъзе чизњоро дар зиндагиам таѓйир медодам, аз љумла касбу корамро. Аммо, агар ба садои дил гўш дињам, боз њамин гуна зиндагиро ихтиёр мекардам, њатто бо хатову ранљхояш…

2. Чаро то њол номзадиатонро ба вакилии парлумон ё ба интихоботи президентї нагузоштаед?

- Барои он ки њаргиз ин гуна хаёлу орзу ва њадаф надоштам.

3. Агар имкон мебуд, ки љинси худро барои як рўз иваз кунед,дар љинси нав ба чї кор машѓул мешудед?

- Шояд боѓбонї мекардам…

То кўчањояшонро рўбад, Тамиз кунад њољатхонањояшонро Ва барояшон хонањо созад, То онњо ба нигоштани њикояти саодатмандонаи зистан идома дињанд Ва ба ояндаи њумоюнии фарзандонашон андешанд Ва инњо ќуте лоямут барои љигаргўшањояшон фиристанд, То онњо њам калон шаванду ба муњољират раванд. Аммо Кї дар замини муњаббати Ватан дона мекорад? Кї бачањоро ба тамошои боѓи маърифат мебарад? Кї ба бачањо гулњои шодии наврўзї њадя хоњад кард? Бачањое, ки њасраташонро чун аробањои пурбори сарватмандон мекашонанд Ва охирин орзуњояшонро чун шишаи мошини сарватмандон аз оинаи дилашон мешўянд. Ва занон дар хонањои беишќашон роњи шавњари дилмурда мепоянд Ва матои ѓусса мебофанд. Мардум дар њасрати рўзгори пешин вомондаанд Ва дар паноњи њиљобу ришу ќазоватњои каммоя Худоро мељўянд. Аммо худро гум кардаанд… Ку бонги азони бедорї, ки аз дилашон бурун ояд, Ку садои бедорї?! Аммо њанўз дар дунё Бо садои "Аллоњу акбар" мардумро ба ќатл даъват мекунанд, Бо нидои "Бисмиллоњ" мардум њамдигарро мекушанд, Бо нидои "Зинда бод!" њам мекушанд. Мардум дигар худ Худо шудаанд, Ба пешонаи њар касе муњри кофарї мезананд Ва фарзанди инсонро мисли гўсфанд сар мебуранд. Аммо Кї дар замини муњаббати Ватан дона мекорад? Кї бачањоро ба тамошои боѓи маърифат мебарад?

Кї ба бачањо гулњои шодии наврўзї њадя хоњад кард? Бачањое, ки њасраташонро чун аробањои пурбори сарватмандон мекашонанд Ва охирин орзуњояшонро чун шишаи мошини сарватмандон аз оинаи дилашон мешўянд. Ва занон дар хонањои беишќашон роњи шавњари дилмурда мепоянд Ва матои ѓусса мебофанд. Мардум дар њасрати рўзгори пешин вомондаанд Ва дар паноњи њиљобу ришу ќазоватњои каммоя Худоро мељўянд. Аммо худро гум кардаанд… Ку бонги азони бедорї, ки аз дилашон бурун ояд, Ку садои бедорї?! Аммо њанўз дар дунё Бо садои "Аллоњу акбар" мардумро ба ќатл даъват мекунанд, Бо нидои "Бисмиллоњ" мардум њамдигарро мекушанд, Бо нидои "Зинда бод!" њам мекушанд. Мардум дигар худ Худо шудаанд, Ба пешонаи њар касе муњри кофарї мезананд Ва фарзанди инсонро мисли гўсфанд сар мебуранд.

МУХТАСАРИ ШАРЊИ ЊОЛ Барнои Ќодирдухт 27 феврали соли 1975 дар Истаравшан ба дунё омадааст. Соли 1992 мактаби миёнаи раќами 49-и шањри Истаравшанро бо медали нуќра хатм намудааст. Њамон сол ба факултаи рўзноманигории Донишгоњи миллии Тољикистон дохил шуда, соли 1997 онро бо дипломи сурх ба поён расондааст. Пас аз хатми донишгоњ фаъолияти эљодиашро аз њафтаномаи "Чархи гардун" шурўъ намуда, баъдан дар маљаллањои "Фирўза", "Бонувони Тољикистон", Телевизиони Тољикистон, рўзномаи "Чумњурият", Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Њукумати Тољикистон ва Радиои "Озодї" идома додааст. Аз моњи октябри соли 2014 сардабири маљаллаи "Истиќбол" аст. Муаллифи се маљмўаи ашъор : "Ман охирин фариштаам" (2002), "Ниёзи рўњ" (2005) , "Панљараро боз кун…" ва ду китоби мусоњибањо бо шахсияњои шинохта - "Равзанаи дидор" (2008-2010) ва филмномаи "Умеди охирин" аст. Аълочии фарњанги Тољикистон, барандаи Љоизаи Кумитаи кор бо љавонон дар соњаи рўзноманигорї. Аз соли 2002 узви Иттифоќи журналистон ва аз соли 2008 узви Иттифоќи нависандагони Тољикистон аст.

ТАХТАИ СИЁЊ Муњтарам Љаноби Олї, Пешвои миллат - Асосгузори сулњу вањдати миллї! Ќаблан барои он, ки ваќти ќимати Шуморо мегирем, узр мепурсем. Мо маљбур шудем ё моро маљбур карданд, ки ба Шумо, њамчун кафили њуќуќу озодињои худ рў орем, зеро мурољиатњои мо ба њокимияти иљроия ва прокуратураи шањри Хуљанд, маќомоти зидахли вилояти Суѓд натиља надоданд. Мо сокинони хонањои №9, 10, 33 ва 34 - и мањаллаи Мевагули шањри Хуљанд танњо як њавлї дорем, ки дар он фарзандонамон бозї мекунанду њамсояњо љамъ омада, суњбат меороянд. Лекин мо бехабар мондем, ки чї тавр раиси шањри Хуљанд аз 23 августи соли 2013 тањти №464 ќарор бароварда, ба ЉДММ "Холис" иљозат додааст, ки дар сањни њамин ягона њавлї барои 4 хона ду бинои нуњошёна созад. Мо танњо 24 январи соли равон аз ин наќша хабардор шудем. Онро њам ба мо масъулони ЉДММ "Холис" гуфтанд. Мо норозигии худро аз ин сохтмон ба раисон ва прокурорњои шањри Хуљанд ва вилояти Суѓд 28 январи соли равон тариќи нома баён доштем. Гап дар сари ин аст, ки хонањои 10, 33 ва 34 - и мањаллаи Мевагул майдончаи бозї барои бачањо ва љои нишасту сайругашт надоранд. Бачањо ва сокинони ин хонањо ба њавлии хонаи №9 меоянд. Майдончаи хонаи №9 аз паси хона ва таќрибан 10 метр дур аз роњи калони мошингард љойгир аст. Дар пеши хонаи №9 умуман љой барои бозии кўдакон нест. Кошки дарди мо танњо њамин мебуд! То соли 2004 дар дањметрии пеши хонаи №9 боѓчаи бачагона буд. Ин боѓчаро ба беморхонаи касалињои сироятї табдил доданд. Бовар дорем, худатон хуб тасаввур мекунед, ки дар миёни хонањои баландошёна љой додани чунин беморхона чї хатар дорад. Мо нигаронии худро ба њукумати шањр расондем. Ваъда доданд, ки беморхонаро кўчонда, боѓчаро барќарор мекунанд. Ба ин ваъдаашон вафо накарданд, лекин њоло ба болои боѓча, боз майдончаи бозиро њам аз кўдакон гирифтанї њастанд. Харитаи хонаи №9 дар умум 12 њазору 408 метри мураббаъро ташкил медињад. Аз ин 6 њазору 10 метри мураббаъ барои майдони бозї ва мањалли сайругашти сокинон, њамчунин майдони кабудизоркунонї ва дарахтшинонї људо мешавад. Акнун ЉДММ "Холис" дар њамин 6 њазору 10 метри мураббаъ мехоњад ба андозаи 40 метр бару 80 метр дарозї ё 3200 метри мураббаъ ду бинои истиќоматии 9-ошёна созад. Бубинед, ки на фаќат майдончаи бозии бачањо ва мањалли сайругашти сокинон аз байн меравад, балки ба болои 4 хонаи истиќоматї, ки 400 оила дар онњо зиндагї мекунад, ду хонаи дигар, таќрибан боз 200 оила илова мешаванд. Кўдакону наврасони мо ва ин ду бинои нав дар куљо бозї хоњанд кард? Љой барои бозї он тараф истад, љойи гаштугузори онњо низ намемонад. Њамзамон ќонуни масъулияти падару модар чї мешавад? Мо назорати кўдакони худро чї тавр ба роњ монем, ваќте онњо дур аз хона мераванд? Ба болои ин, аз нисф зиёди хонаи №9 тобистон аз субњ то зуњр ва зимистон то баъди зуњр умуман аз нур ё шуои офтоб мањрум мешаванд, зеро фосилаи байни он ва ду бинои нав њамагї 10 - 13 метр хоњад буд. Њол он, ки тибќи ќоидањои шањрсозї, балоињагирии унсурњои сохторию наќшагирии њудудњои истиќоматї ва нишондињандањои зичии хонањои истиќоматї бояд шароити махсус ба назар гирифта шаванд. Њар бино бояд майдончаи бозии кўдакон, љои истироњати калонсолон, пеш аз њама, мўйсафедон, љой барои машѓулиятњои варзишї, объектњои таъиноти хољагидошта ва њудудњои сабзазоркунї дошта бошад (Меъёрњои ќоидањои сохтмони Љумњурии Тољикистон (МЌС), аз 30 январи соли 2007). Масофаи байни биноњои истиќо-

матї, байни биноњои истиќоматї ва љамъиятї, инчунин истењсолї бояд дар асоси бањисобгирии расиши нури офтоб ва равшанї, тибќи меъёрњои расиши нури офтоб ба бино, инчунин тибќи талаботи МЌС ЉТ аз 22 июли соли 2007 ва МЌС ЉТ аз 21 январи соли 2006 бояд ќабул карда шаванд. Њарчанд ќонунгузории Тољикистон бар асоси Меъёрњои ќоидањои сохтмон ин ќоидањоро рўшану возењ ба назар гирифта, манфиати сокинони кишварро њимоят кардааст, маќомоти масъули шањри Хуљанд онњоро нодида мегиранд. Аз љавобњои онњо ба мо хулоса мешавад, ки онњо на фаќат мушкилоти сокинон, балки ќоидањои шањрсозиро њам ба назар намегиранд.

лаи 13 - и шањри Хуљанд ба 6 њазору 422,7 метри мураббаъ баробар мебошад. Аз ин лињоз, масоњати ќитъаи заминаш 12 њазору 845 метри мураббаъ шуданаш лозим аст. Аммо ќитъаи замини мављудбуда ба 12 њазору 408 метри мураббаъ баробар мебошад, ки сохтмони иловагї дар ин минтаќа ба асоси меъёрњои мављудбуда ѓайри имкон аст". Маъруф Муњаммадљонзода боз навиштааст, ки "љойгиркунии бинои истиќоматии сохташавандаи 9 - ошёна аз бинои истиќоматии 5 - ошёнаи мављудбудаи №9 ба масоњати зиёда аз 25 метр ба назар гирифта шудааст, ки ба меъёру ќоидањои сохтмон (МЌС ЉТ 30.01.2007. Шањрсозї. Банаќшагирї ва бунёди мањаллањои ањолинишин) мувофиќат мекунад".

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

13

Аммо дар Хуљанд љойњоеро њам интихоб мекунанд, ки дар он љойњо кори наќши шањрсозї тамом шудааст. Масалан, њуљљатњои хонаи №9 аз даврони Шўравї боз дар ихтиёри мо ќарор доранд. Тамоми шароити хона ва гирду атрофи он тибќи ќарори њукумати иљроия ва шўрои депутатњои халќи он замон шањри Ленинобод тањти раќами 28, аз 25 январи соли 1980 тасдиќ шудааст. Ногуфта намонем, ки он замон сертификати замин дода намешуд. Аммо 15 феврали соли равон Кумитаи идораи замини шањри Хуљанд ба мо посух додааст, ки "мувофиќи талаботи моддаи 17 - и Кодекси замини Љумњурии Тољикистон њуќуќи бемуњлат муњлатноки истифодаи замин ва њуќуќи истифодаи якумраи меросии ќитъаи замин бо Сертификати

"ОФТОБРО АЗ ОСМОНИ КЎДАКОНИ МО МЕДУЗДАНД!" Мурољиати њудуди 700 сокини шањри Хуљанд, ба шумули 300 кўдаку наврас ба Президенти Тољикистон- Эмомалї Рањмон

Ин њам аљиб аст, ки масъулин ба ќонунї будани сохтмони 9 - ошёнањо таъкид карда, ба МЌС ЉТ аз солњои 2006, 2007 ва Наќшаи генералии шањри Хуљанд аз 2 октябри соли 2010 такя мекунанд. Масалан, муовини раиси шањри Хуљанд Маъруф Муњаммадљонзода 8 феврали соли равон зимни посух ба шикояти мо навиштааст, ки "љойгир намудани њама гуна бинову иншоотњо танњо дар асоси Наќшаи генералї ва наќшаи муфассали тарњрезии мањал, ки дар он љойгиршавии бинову иншоотњо дарљ гардидаанд, бо риояи талаботњои меъёру ќоидањои сохтмон (МЌС ЉТ 30.01.2007. Шањрсозї. Банаќшагирї ва бунёди мањаллањои ањолинишин) ба роњ монда мешаванд". Масъулин боз мегўянд, ки Наќшаи генералиро 15 вазорати кишвар таъйид кардаанд. Тањриф кардани МЌС ЉТ ва додани иттилоъи хато ба вазоратњо чї даркор? Мутахассисони "СуѓдИНТИЗ", муассисае, ки ба наќшакашии шањрсозї машѓул аст, мегўянд, ки дар "МЌС ЉТ 30.01.2007. Шањрсозї. Банаќшагирї ва бунёди мањаллањои ањолинишин" гапи дигар гуфта шудааст. Дар посух ба мактуби мо аз 18 феврали соли 2016 худи раиси Љамъияти сањњомии кушодаи "СуѓдИНТИЗ" Мухтор Бобоев навиштааст, ки "мувофиќи замимаи 5 (банди 82) - и МЌС ЉТ 30.01.2007 "Шањрсозї" зичии масоњати манзил на зиёда аз 5 000 метри мураббаъ бояд бошад. Масоњати манзили зист (жилая площадь) - и хонаи №9 - и мањал-

Мо њайронем, ки ба ин гапи љаноби муовини раиси шањр чї гўем! Аз девори хонаи №9 то роњи одамгард (тротуар) и роњи калони мошингард 52 метр фосила њаст. Бари ду бинои 9 - ошёна 40 метр аст. Агар фосилаи байни хонаи №9 ва 9 - ошёнањо 25 метр бошад, бо 40 метр бари 9 - ошёнањо 65 метр мешавад. Мо њам дар аљабем, ки 9 - ошёнањоро дар байни роњи калон сохтанианд, ё чї? 13 метри дигарро аз њисоби роњ гирифтанианд ё њамоно њавлии хонаи №9? Хеле афсўс мехўрем, ки масъулин барои њаќ баровардани худ МЌС ЉТ ро поймол мекунанд ва барои пўшидани ин иштибоњи худ Наќшаи генералии шањри Хуљандро ба миён мекашанд. Наход дар Наќшаи генералї гуфта шуда бошад, ки ду бинои 9 - ошёнаро дар пеши як хонаи 5 - ошёна ва дар канори 4 (!) 9-ошёнаи дигар созед? Мо бовар надорем. Интихоби љои сохтмон суолангез аст, зеро дар шањри Хуљанд љойњои кушод зиёданд. Дар њамин мањаллањои он тарафи дарёи Сир њамин тавр, оддї нигоњ кунед, мебинед, ки сохтмон зеби он љойњоро дорад. Биноњои нав дар ин љойњои холї ба њусни шањр њусн зам ва онро пурра мекунанд. Чаро ин љойњо дар Наќшаи генералї нестанд? Ё тибќи Наќшаи генералии пойтахти азизамон шањри Душанбе, биноњои нав дар марказу атрофи шањр ё ба љои биноњои куњна, ё љойњои холї сохта мешаванд.

њуќуќи истифодаи замин тасдиќ карда мешавад". Ин идора гуфтанї аст, ки майдончаи бозї, њудуди сайргашту дарахту кабудизори назди хонаи №9 моли давлат аст. Дуруст, замини давлат аст ва ба хонаи №9 - низ моли давлат тааллуќ дорад. Хонањои мо њам дар шањри Хуљанд ва дар њудуди давлати соњибистиќлоли Тољикистон љойгир аст. Ин шароитро њам ба мо давлат додааст. Шояд ин љо на Наќшаи генералї, балки мавќеи аз нуќтаи назари тиљоратї мусоиди хонасозї, ки бар зиёни мардум ва нодид гирифтани ќонуну ќоидањои шањрсозї дар Тољикистон тамом мешавад, сабаби асосї бошад. Ба болои ин, шояд канализатсия ва дигар зерсохторњои аллакай тайёр муњим бошанд? Хуб, дар бораи майдончаи бозии кўдакон наврасон, мањалли сайругашти мардум ва дарахту кабудизор сухан намекунем, зеро баъди сохтани ду бинои 9 - ошёна барои ин њама љой намемонад. Мутаассифона, прокуратураи шањри Хуљанд низ дар посухи худ ба иттилои њукумати шањр ва кумитаи замин такя кардааст. Агар прокуратура худ ба мањал омада, санљиш мегузаронд, хуб медид, ки дар ин љой имконияти сохтани бинои нав, бахусус, 9 - ошёна мумкин нест. Муњтарам Љаноби Олї, Пешвои миллат - Асосгузори сулњу вањдати миллї! Кўшишњои Шуморо барои ободии Тољикистони азиз мо бо чашми худ дида истодаем, онњоро ќадр ва љонибдорї мекунем. Мо њам мисли Шумо мехоњем, ки шањрњои Тољикистон ободу хонањои нав ба нав сохта шаванд. Кї инро намехоњад? Фаќат душман. Лекин шањрсозї њам ќоидаву меъёр дорад, ки масъулин дар Хуљанд инро фањмидан намехоњанд. Њамон љой бошад, мо зид не, сохтан гиранд. Лекин дар љое, ки сохтмон карданро ќонун иљозат намедињад, барои одамон мушкил меофарад, офтобро аз рўзи рўшани кўдакон мисли абр медуздад, њам аз рўи ќонун нест, њам виљдон ва њам инсофу одамгарї. Бовар дорем, ки расидагии Шумо ба мушкили мо моро дар остонаи Наврўз ва чорабинии муњими сиёсї - раъйпурсии њамагонї барои ворид кардани таѓйиру иловањо ба Конститутсияи Тољикистон илњом мебахшад. Бо эњтиром С. ОТАЉОНОВА, И. АЊМЕДОВ, љамъ беш аз 700 имзо

14

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

Дар шумораи №41(474)-уми њафтаномаи "Нигоњ", аз 13.01 соли 2016 номаи кушодаи адвокат Љўраев Солењљон бо номи "Обрўи њокимияти давлатиро кї паст мезанад?", ки бо ваљњњои беасос, аз рўи хусумат ва ѓарази шахсї нисбат ба фаъолияти маќомоти њифзи њуќуќи Љумњурии Тољикистон, аз љумла, ба маќомоти прокуратура, Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон ва маќомоти судї навишта шудааст, ба чоп расонида шудааст. Бо ин номаи иѓвогаронааш Љўраев С., ки оид ба масоили дар он оварда њанўз тафтиши пешакии парвандаи љиноятї ба итмом нарасида, нисбати иштирокчиёни он бањои нињоии њуќуќї дода нашудааст, хонандаи нуктасанљро ба гумроњї бурда, кўшидааст, њисси нобоварии онњоро ба фаъолияти маќомоти њифзи њуќуќ бедор кунад. Баъди чопи ин нома мо хостем, новобаста аз он ки парвандаи љиноятї њанўз ба итмом расонида нашудааст, бо маќсади дур сохтани њар гуна нофањмињо ба масъалаи мазкур равшанї андозем, то хонанда аз њолатњои воќеии кор огоњ гашта, худ ќазоват кунад. Дар нома Љўраев С. шикояти худро тањти унвони "Парвандабофї" акнун барои хориљињо?" оѓоз карда навиштааст, ки гўё "Прокуратураи генералї амалан вазифаи худро ба љо намеоварад, судяњо вобастаанд, ба арзу шикояти шањрвандон ва њимоятгарон эътибори њуќуќї намедињанд, пеш парвандањои овозадорро дар њаќќи шањрвандони худї мебофтанд, акнун навбати хориљиён расидааст. Ќазияи Ин Сюанде-шањрванди Љумњурии Мардумии Чини ба мо дўстро мисол меорам, ки барои Тољикистон ёрии арзишманд расонидааст". Саволе ба миён меояд, ки барои чї Љўраев С. танњо адвокати парвандањои љиноятии ба ќавли худаш "овозадор" мешавад? Агар дар тамоми фаъолияти маќомоти њифзи њуќуќи Љумњурии Тољикистон ќонуншиканиву худсариро дида бошад, пас барои чї дар хусуси поймол карда шудани њуќуќи шањрвандони дигар дар ягон љой садо баланд намекунад? Ваќте шањрванди хориљї љиноят содир мекунад, барои чї ва дар кадом асос ў бояд аз љавобгарї озод карда шавад? Кадом шањрванди Љумњурии Тољикистон, ки дар хориљи кишвар љиноят содир намудааст ба кадом хотир ва бо чї сабаб аз љавобгарии љиноятї озод карда шудааст? Љўраев С. дар номаи худ маќсади ѓаразноки худро, ки бо навиштани чунин номањои иѓвоангез мехоњад, ки "обро лой карда моњї дорад" нињон доштааст. Зеро намояндагони мањз њамин парвандањои ба ќавли ў "овозадор" аз Љўраев С. барин "адвокатњои таљрибадор" талаб мекунанд, ки тафтишотро бо роњњои каљу иѓвогарињои бардурўѓ ба иштибоњ ва ба роњњои ѓалату ноњаќ баранд. Ба Љўраев С. барин адвокатњо маблаѓњои калон ваъда медињанд. Љўраев С. бошад, бо навиштани ин нома нишон медињад, ки ў барои амалї сохтани ин маќсади ѓаразноки худ ба њама тўњмату буњтон ќодир аст. Њатто корро то љое расонида, ки саросар кулли кормандони сохторњои давлатиро бе ягон асос ба ноуњдабарої ва ноадаолатї дар маќолаи худ гунањкор медонад. Илова кардааст, ки ў баъди 10 рўзи дастгир кардани директори ширкати "Сад Дарё" Ин Сюандэ, ки нисбати охирин барои тавассути тарљумонаш ба корманди маќомоти Агентї Ф.Мањмадзода додани пора ба маблаѓи 3 миллион сомонї парвандаи љиноятї оѓоз карда шудааст, яъне 05 августи соли 2015 ба њайси адвокат омада, ба маќомоти зикршуда гўё бо далелњои ќотеъ мурољиат кардааст, ки: -"Парвандаи љиноятии нисбати зерњимояи ў дар асоси далелњои сохтаю бофтаи корманди Агентї Мањмадзода оѓозкардашуда ѓайриќонунист.Зерњимояи ў Ин Сюанде гўё пораро бо дасти худаш надодааст. Гўё Ин Сюанде дар дохили автомобил нишаста, дар аудио сабт намуда сурат гирифтааст, ки чї тавр корманди Агентї пакети пулро аз дасти тарљумонаш гирифтааст ва ў маќсад доштааст, ки бо далелњои худ ба воситаи сафири Чин ва Вазири корњои хориљии Љумњурии Тољикистон ба Президенти Љумњурии Тољикистон мурољиат кунад, ки Агентї дар њаќќи сармоягузори хориљї ва андозсупорандагон чї бедодиро раво мебинад." Ин танњо ваљњи беасос ва хаёли бофтаи худи Љўраев С. аст, ки бидуни пурра доштани маълумот оид ба парвандаи љиноятї тахмин намуда чунин натиљагирии беасос кардааст. Мутобиќи моддањои 46 ва 47 КМЉ Љумњурии Тољикистон ба гумонбаршуда ва њимоятгари ў, бо њаракатњои тафтишотие, ки танњо бо иштироки гумонбаршуда гузаронида шудаанд, њамчунин бо маводе, ки ба суд барои татбиќи њабс нисбат ба ў чун чораи пешгирї равон карда шудааст, њуќуќи шинос шудан дода шудааст. Бо маводњои парвандаи љиноятї бошад, айбдоршаванда ва њимоятгари ў танњо баъди ба анљом расидани тафтиши пешакї њуќуќи пурра шинос шуданро дорад. Вале бубинед, ки Љўраев С. баъди 10 рўзи фаъолияти гурўњи оперативї-тафтишотии парвандаи љиноятии Ин Сюанде, ки тамоми асосњо ва њатто барои эълон кардани айб ба ў далелњои бебањс љамъ оварда шуда буданд, омада, бидуни далелњои дар парвандаи љиноятї мављудбуда шинос шудан (зеро ќонун то анљоми тафтиши пешакї ба ў бо маводњои парвандаи љиноятї ба пуррагї шинос шуданро иљозат намедињад) њамагї дар ду ё се соат далелњои бебањси дар рафти тафтиши пешакї љамъовардашударо, ки аз мављудияти онњо пурра хабардор нест, сохтаю бофта њисобидааст.

ФАРМОНИ 622

"ЉЎРАЕВ БО ДАЛЕЛЊОИ БЕАСОС СИРРИ ТАФТИШОТРО ФОШ КАРДААСТ" Вокуниш ба номаи кушодаи Солењљон Љўраев ба Президенти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон тањти унвони "Обрўи њокимияти давлатиро кї паст мезанад?", ки дар шумораи №41 (474) аз санаи 13 январи соли 2016 дар њафтаномаи "Нигоњ" ба чоп расидааст. Њол он ки маблаѓи пулие, ки аз љониби Ин Сюандэ ба корманди Агентї Мањмадзода Ф. ба сифати пора дода шудааст, на аз дасти тарљумони Ин Сюандэ, балки бевосита аз дасти худи ў гирифта шудааст. Тарљумон њамроњи Ин Сюандэ танњо ба хотире, ки Ин Сюандэ забони тољикї ё русиро намедонист, ўро њамроњї кардааст. Дар ваќти дастгир кардани Ин Сюанде, ки пурра рафти амалиёти дастгиркунї ба навор гирифта шудааст, дида мешавад, ки Ин Сюандэ на дар дохили автомобил, балки дар офиси худ ќарор дорад ва ин маблаѓро бевосита худи ў ба корманди Агентї пешнињод мекунад. Њамчунин, Љўраев С. дар нома бедалел ва бардурўѓ менависад, ки гўё корманди Агентї борњо аз Ин Сюандэ додани пораро талаб карда бошад. Вале сабтњои такрории кормандони Агентї, нишон медињанд, ки корманди Агентї борњо ба Ин Сюандэ тавассути тарљумонаш фањмондааст, ки додани пора тибќи ќонунгузорї љиноят ба шумор меравад. Новобаста ба ин Ин Сюандэ бо маќсади ошкор накардани маблаѓњои тасарруфкардааш ба корманди Агентї маблаѓи калони пулиро њамчун порра пешнињод кардааст. Њамин далел беасос ва бепоя будани ин даъвои Љўраевро тасдиќ мекунад. Дар наворњои оперативї ошкоро маълум аст, ки корманди Агентї тавассути тарљумон ба директори ширкати "Сад Дарё" дар аснои пешнињоди пора фањмонидааст, ки мутобиќи ќонунњои амалкунандаи Љумњурии Тољикистон ба шахси мансабдор додани пора љавобгарии љиноятї дорад. Ба ќавли Љўраев С. ин суханонро низ шояд тарљумони худи Ин Сюандэ нодуруст тарљума карда бошад? Њоло мо бо хотири пурра фош накардани сирри тафтишот ва халал ворид накардан ба њолатњои љузъии кор, ки айби Ин Сюандэро пурра бидуни ягон шубња тасдиќ мекунад, худдорї мекунем. Зеро то ба анљом расонидани тафтишоти пешакї ќонунгузорї фош кардани сирри тафтишотро иљозат намедињад. Гунањкор будан ва ё набудани гумонбаршударо низ танњо суд муайян мекунад ва бањо медињад. Аз мазмуни маќола бар меояд, ки Љўраев С. оид ба парвандаи мазкур маълумоти даќиќ надорад ва идаои ў дар мавриди аз љониби корманди Агентї Мањмадзода Ф. оѓоз шудани парвандаи љиноятї асос надорад. Дар ин ќазия ба Мањмадзода Ф. маблаѓи калони пулї њамчун пора пешнињод шудааст, ки номбурда аз ин амали ѓайриќонунии шањрванди Чин, ки дар Тољикистон ба фаъолияти соњибкорї машѓул аст, ба маќомот тариќи расмї мурољиат кардааст. Дигар Мањмадзода Ф. ба рафти тафтишот дахолат накардааст. Њамчунин дар нома Ин Сюандэро аз рўи маълумотњои бардурўѓу тахминии фарзияњои худ, Љўраев шањрванди Љуњурии Чин њамчун сармоягузор муаррифї кардааст. Вале тафтиши пешакї собит сохтааст, ки Ин Сюандэ на њамчун сармоягузор, балки њамчун соњибкор дар Тољикистон фаъолият дорад. Дар амалї сохтани тарњњои сармоягузории Тољикистон ягон сомонї маблаѓгузорї накардааст. Ба њайси ширкати сохтмонї иншоотњоро дар асоси маблаѓњои буљавии Љумњурии Тољикистон сохта ба истифода дода, ин маблаѓњоро бо роњњои изофанависии њаљм ва арзиши корњои ба иљро расонидашуда азони худ кардааст. Ѓайр аз ин, дар рафти тафтиши пешакї муайян карда шудааст, ки Ин Сюандэ тамоми молу мулки барои ширкати "Сад Дарё" љамъовардаашро аз њисоби њамин маблаѓњои давлатии бо роњњои азонихудкунї тасарруфнамудааш ба даст овардааст, ки инро далелњои бебањси дар љараёни тафтиши пешакї љамъовардашуда ба пуррагї тасдиќ мекунанд. Чунин маълумотњои бардурўѓи бадномкунандаи маќомоти њифзи њуќуќ, ки Љўраев С. онњоро аз рўи ѓарази шахсї овардааст, дар нома кам нестанд. Чунончї, дар нома оварда шудааст, ки Љўраев С. дар робита ба ин аз маќомоти давлатї хоњиш кардааст, ки: "Њуќуќи поймолшудаи шањрванди Чин барќарор ва назорати зарурї аз болои тафтиши парванда таъмин карда шавад, дар асоси моддањои 61 ва 66 КМЉ Љумњурии Тољикистон муфаттишони Агентї Ниёзбадалов Ф. ва Мањмадзода Ф., ки дар тањќиќи парвандаи мазкур на ба сифати шахсони људогона ва беѓараз, балки ѓайриќонунї

чун намояндагони чандин субъектњои мурофиа, ревизор, ришваситон, љабрдида, шоњид ва ба њайси муфаттишоне иштирок менамоянд, ки гумонбаршударо дар љои њодиса ва њангоми содир шудани сари љиноят дастгир кардаанд, аз пешбурди парвандаи љиноятии Ин Сюандэ барканор намоянд ва нисбати Ниёзбадалов Ф., ки гўё ўро дашном додааст, парвандаи љиноятї оѓоз карда шавад". Вале гўё ин мурољиати ў бенатиља монда бошад. Ќайд намудан зарур аст, ки аз лањзаи оѓоз шудани парвандаи љиноятї шањрванди Љумњурии Мардумии Чин Ин Сюандэ бо тарљумон ва њимоячї пурра таъмин карда шудааст. Ягон њаракати тафтишотие, ки вобаста ба парвандаи љиноятї нисбати Ин Сюандэ гузаронида шудааст, бидуни тарљумон ва њимоятчї гузаронида нашудааст. Агар дар тўли 10 шабонарўзе, ки Љўраев С. дар рафти тафтиши пешакии парвандаи љиноятї чун њимоятгар иштирок накарда буд, њуќуќњои Ин Сюандэ аз тарафи маќомоти тафтиши пешакї вайрон карда мешуданд, оё њимоятгари ў оиди ин њолат ба маќомоти назоратбаранда мурољиат намекард магар? Дигар ин ки гўё тарљумон забони чиниро нодуруст ва ба манфиати тафтишот тарљума мекарда бошад. Вале ин ваљњ низ мутлаќо дурўѓ аст. Зеро моддаи 352 КЉ Љумњурии Тољикистон барои дидаву дониста нодуруст тарљума кардан нисбати тарљумон љавобгарии љиноятї пешбинї кардааст ва ў дар њар як њаракати тафтишотие, ки тарљумаи ўро талаб мекунад барои дидаву дониста додани тарљумаи бардурўѓ огоњ карда мешавад. Агар тарљумонро маќомоти тафтиши пешакї барои дидаву дониста тарљума кардан водор карда бошанд, пас барои чї тарљумон ин њолатро то ин љониб ба ягон маќомот шифои ё хаттї арз накардааст. Њоло он, ки тарљумон мисли Ин Сюандэ дар мањбас ќарор надошт ва тибќи ќонунгузории Тољикистон њаќ дошт ба маќомоти зиддахл мурољиат кунад. Дар њолати дигар Љўраев С. талаботи моддањои 61 ва 66 -и Кодекси мурофиавии Љумњурии Тољикистонро дар номаи худ барѓалат маънидод карда навиштааст, ки гўё муфаттише, ки бевосита парвандаи љиноятї дар пешбурди ў ќарор дорад, њуќуќи иштирок дар парвандаи љиноятиро надорад ва ў бояд дур карда шавад. Љўраев С., ки худро дар оѓози нома њуќуќшиноси варзидаю доно муаррифї кардааст, наход надонад, ки парвандањои љиноятии марбут ба додану гирифтани пора хусусиятњои хоси худро доранд. Яъне ин ќабил парвандањои љиноятї њанўз пеш аз дастгир кардани гумонбарон њангоми додану гирифтани пора оѓоз карда мешаванд. Муфаттише, ки баъди оѓози парвандаи љиноятї амалиёти дастгир кардани гумонбарро мегузаронад, худи ў бояд тафтиши пешакиро пурра ба анљом расонад. Ин љо бори дигар хотиррасон мекунем, ки Мањмадзода Ф. бо тафтиши парвандаи љиноятї ягон алоќамандие надорад. Љўраев С. илова мекунад, ки гўё аризањои ў мавриди санљиш ќарор дода намешаванд. Вале ин ва дигар аризањои Љўраев С., новобаста аз он ки асосњои воќеї надоранд, аз љониби маќомоти прокуратура ва назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия пурра ва њамаљониба мавриди санљиш ќарор дода шуда, ба номбурда тариќи хаттї љавоби муфассал ирсол карда шудааст. Љўраев С. ба ќавли худаш њамчун "њуќуќшиноси ботаљриба" бояд фарќияти хусумату ѓарази шахсї ва талаботи Ќонунро донад. Аризањои минбаъдаи ў низ пурра бо туњмату бўњтон нисбати Ниёзбадалов Ф. танњо бо маќсади дур намудани ў аз тафтиши пешакии парвандаи љиноятї буд, ки ягон ариза ў аз тарафи маќомоте, ки ба он Љўраев С. шикоят бурдааст, бе баррасї намондааст. Ин маводњои санљишї пурра вуљуд доранд ва аз натиљаи санљиш ба Љўраев С. тибќи талаботи ќонунњои Љумњурии Тољикистон аз љумла, "Дар бораи мурољиати шањрвандон" ва Кодекси мурофиаи љиноятї дар муњлатњои муќарраркардашуда љавоби хаттї ирсол карда шудааст. Дар идомаи нома, ки ба роњбарияти маќомоти Агентї мурољиат кардааст,менависад :- "Аз Шумо эњтиромона хоњиш дорам, ки аз рўи аризаи 05 августи соли 2015 навиштаам ба њолатњои зерин ањамияти љиддї дињед.

1.Ин Сюандэ, ки забони тољикиро намедонад,

то њол бо протоколњои амалњои тафтишотї, ки бо иштироки ў гузаронида шудаанд, шинос карда нашудааст, аз љумла, ба дасташ нусхаи протоколи ба сифати гумонбаршуда дастгир карда шуданаш, ва нусхаи ќарор ба сифати айбдоршаванда ба љавобгарї кашида шуданашро надодаанд. Ба ин сабаб ў ва њимоятгаронаш намедонанд, ки вайро барои чї гунањгор кардаанд. Айбдоршавандаро бошад аз њуќуќи бе мамониат, як ба як бо њимоятгарони худ мулоќот кардан то соли 2016 мањрум намуданд.

2.Дар њолате, ки айбдоршаванда Ин Сюандэ ду њимоятгари ќонун интихобкардаи худро дошта бошад, пас бо кадом сабаб пешнињоди айб ва пурсуљуи ў гўё дар њузури адвокати барои айбдоршаванда ношинос Сангов сурат гирифтааст. Ў њимоятгари сохтаи муфаттиш Ниёзбадалов Ф. буда, иѓвогарона ман Љўраевро аз њимояи Ин Сюандэ ѓайриќонунї дур намуд. Сипас доимо аз Ин Сюандэ талаб мекунанд, ки аз ёрии њуќуќии расонидани ман расман даст кашад ва ба айби то њол эълоннагардида иќрор шавад.

3.Ниёзбадалов факту далелњои гуноњи Ин Сюандэро ошкоро сохтакорї мекунад нишондоди айбдоршаванда ва шикояту эродњои њимоятгаронашро дар протоколњои пурсиш нодуруст дарљ менамояд, дархостњоро ба инобат намегирад ва њимоятгарро тањќир мекунад." Љўраев С. бо навиштани ин сатрњо новобаста аз он ки асоси воќеї надоранд, бардурўѓ будани ваљњњои дар аввали нома овардаи худ ва ваљњњои минбадаи худро, ки аз њаќиќат фарсахњо дуранд, худаш собит сохтааст. Чунончї, Љўраев С. дар оѓози нома ќотеъона менависад, ки гўё Ин Сюандэ ягон гуноњ надорад ва нисбати ў парвандаи љиноятї беасос гўё оѓоз карда шудааст. Вале дар ин ќисмат, ки дар боло оварда шуд ќайд мекунад, ки гўё Ин Сюандэ ва њимоятгаронаш намедонанд, ки ўро барои чї гунањгор кардаанд? Новобаста аз ин ки њар ду ваљњњои Љўраев С. овардашуда бардурўѓанд, дар сурате, ки Љўраев С. надонад, ки барои чї Ин Сюандэро гунањгор кардаанд, пас бо кадом "далели ќотеъона" дар нома навиштааст, ки оѓози парвандаи Љиноятї нисбати Ин Сюандэ ѓайриќонунї аст? Тибќи Ќонуни мурофиавї њар як амали тафтишотие, ки гузаронида мешавад, аз давраи оѓози парвандаи љиноятї сар карда, муњлатњои ба худ хоси аз тарафи ќонунгузор муќарраркардашуда дорад, ки ин њаракатњои тафтишотї бояд дар мўњлати муќарраркардаи ќонун гузаронида шавад. Аз рўи маводњои дар парвандаи љиноятї мављудбуда дида мешавад, ки Љўраев С. ба њайси њимоятгари Ин Сюанде барои гузаронидани њаракатњои тафтишотї чандин маротиба даъват карда шудааст. Вале номбурда бо маќсади монеагї нишон додан ба гузаронидани тафтиши пешакии њамаљониба ва холисона халалњои љиддї расонидааст. Бо вуљуди он ки ў аз тарафи маќомоти тафтиши пешакї борњо барои њозир шудан даъват карда мешуд, вале ў дидаву дониста њозир намешуд. Њол он ки тибќи талаботи моддањои 49 ва 50и Кодекси мурофиавии љиноятї њимоятгар вазифадор аст, ки дар ваќту муњлати муайянкардашуда њозир шавад. Чандин њаракатњои тафтишотї бо парвандаи љиноятии мазкур бинобар ќасдан њозир нашудани Љўраев С. гузаронида нашудаанд, ки ин њолат бо маълумотномањои муфаттишон, ки дар маводњои парвандаи љиноятї љой доранд, тасдиќ карда шудааст. Чунин њолат тули чор моњ идома кард ва Љўраев С. ќасдан дар ваќти таъиншуда њозир намешуд. Ин њам дар њолест, ки ў маќомотро дар кашолкори њангоми баррасии парванда гунањкор медонад. Аз сабаби бемасъулияти зоњир намудани њимоятгар Љўраев С. тафтишот маЉбур шуд, ки ба мудири маслињатхонаи њуќуќии шањри Душанбе-2 Сайёдов Д. ва ба Раиси Раёсати мушовараи адвокатњои Љумњурии Тољикистон Мањмудов З. мактуб бо дархости таъмин намудани иштироки њимоятчї Чўраев С. ирсол намояд. Љўраев С. дар хусуси ин амалњои ѓайриќонунии худ, ба ягон маќомот арз накардааст ва дар номаи кушодааш низ агар он ба ќавли худаш "объективона" бошад, ин њолатњо дарљ нашудаанд. Ё худ агар муфаттиш Ниёзбадалов Ф.факту

ВОКУНИШ далелњои гуноњи Ин Сюандэро ошкоро сохтакорї мекарда бошад, пас онњо мањз кадом факту далелњо њастанд, ки гўё аз љониби муфаттиш сохтакорї карда шудаанд, гуфта нашудааст. Ин далели њамон гуфтањо аст, ки Љўраев С. ин иборањои иѓвоангезонаи худро бидуни далелњои асосноку мушаххас, тариќи умумї аз рўи ѓарази шахсї нисбати муфаттиш баён кардааст. Дар идома Љўраев С. иддао дорад, ки дар аризаи 5-уми худ аз таърихи 01.09 соли 2015 навиштааст: "Ќариб як моњ сипарї шуд ба даѓалию кирдори густохона ва худсарии муфаттиш Ниёзбадалов касе эътибор медињад ё не? Тўњмати ў зишту ќабењ ва љинояткорона аст. Бинобар ин ўро барои ин кирдораш бе љазо мондан мумкин нест". Илова мекунад, ки ба мурољиати худ танњо 03.09 соли 2015 љавоби хаттї гирифтааст. Новобаста аз он ки ваљњњои ў пурра санљида шуда, онњо тасдиќи худро наёфтаанд, бо маќсади ќонеъ гардонидани ин талаботњои бедалели худ такрор ба такрор оиди танњо њамин як њолат, ки онњо бинобар бардурўѓ буданашон тасдиќи худро наёфтаанд, ариза навиштааст. Вале оиди њар як ариза ва мурољиати Љўраев С. аз тарафи чї маќомоти Прокуратура ва чї маќомоти Агентї санљиш гузаронида шуда, дар рафти он тамоми ваљњњои Љўраев С. мавриди санљиши њамаљониба ва холисона ќарор дода шудаанд ва аз натиљаи санљиш ба номбурда љавоби хаттї ирсол карда шудааст. Гузашта аз ин, барои санљиши ваљњњои аризаи ў бобати њолати мазкур худи ў ва дигар шахсонеро, ки гўё дар аснои аз тарафи муфаттиш тањќир карда шудани ў њузур доштаанд, пурсида баёноти онњо гирифта шудаанд. Худи муаллифи нома Љўраев С. дар аснои пурсиш ба суоле, ки Шумо вобаста ба ваљњњое, ки нисбати беасос будани оѓози парвандаи љиноятї нисбати зерњимояатон Ин Сюандэ, сохтаю бофта будани далелњои асосноккунандаи гуноњи ў ва Шуморо тањќир кардани муфаттиш чї далелњо доред, дар баёноти худ Љавоб навиштааст, ки: "Ман ягон далел надорам". Ваќте саволи дуюм гузошта шудааст, аз љавоб додан ба савол саркашї карда дар баёноташ навиштааст, ки "Шумо манро мисли гумонбар пурсида истодаед", ба саволњои минбаъда ба ѓайр аз он ки "Аз Ниёзбадалов пурсед" дигар љавоб надодааст. Шахсони дигаре, ки дар њолати мазкур иштирок доштаанд пурсида баёноти онњо гирифта шудааст. Вале онњо њолатњоеро, ки Љўраев С. дар аризаи худ дурўѓу муболиѓаомез навиштааст, тасдиќ накардаанд. Хонанда худ бояд ќазоват кунад, ки дар чунин њолат, ки ягон ваљњи ў, њатто бо баёноти худи Љўраев С. тасдиќи худро наёфтааст, нисбати кї, бо кадом факту далел кадом намуди чора андешида бояд шавад, ки Љўраев С. маќомоти зикршударо бидуни ягон асосњои мављуда дар худсарї гунањгор кардааст. Аз суханњои тањкиромезе, ки нисбати шахсияти кормандон ва дар умум нисбати маќомоти Прокуратура, Агентї ва судї Љўраев С. бешармона ошкоро бардурўѓ навиштааст, маълум аст, ки худ аз ин сифатњо орї нест. Њамин њикмати халќ, ки "Бадкарда бадгумон мешавад" Љўраев С. њар чизе, ки дар нома навиштааст, танњо аз рўи гумони худ навиштааст, ягон асосу далел барои ин гуфтањои худ надорад. Аз љониби маќомоти Прокуратура ва Агентї дар давраи танњо соли 2015 зиёда аз 3500 адад мурољиати шањрвандон ќонеъ карда шудаанд. Вале Љўраев С., ки аз Љавоби танњо як аризаи худ, ки он њам бинобар аз рўи ѓарази шахсї буданаш асос надорад, ќонеъ нагардидааст, фаъолияти тамоми маќомотњоро бо суханњои бардурўѓи худ бадном кардааст. Дар идома низ такрор ба такрор оиди њамин дархосте, ки ў воќеан дар даст љавоб дораду танњо аз он ќонеъ нест, њар чї хостааст навиштааст. Аз љумла, ба љавобњои маќомот аз рўи натиљаи санљиши мурољиатњои ў норозигии худро баён карда, боз такроран навиштааст, ки:- "… Бо ин сабаб 31.07 соли 2015 дар рафти пурсиши айбдоршаванда Ин Сюандэ дар њузури ду тарљумон ва њимоятгари дигар Марљонов С. ман ба муфаттиш Ниёзбадалов Ф. раддия пешнињод намудам, ки он дар протоколи пурсиш зикр шудааст. Баъди ин бе ягон сабаб ў маро иѓвогар номида тањќир кард ва ба яке аз масъулин фармуд, ки "Киссањои ин иѓвогарро кофтуков намо ў дар киссањояш якчанд записывающий устройства дорад. Ман арз намудам, ки њељ кас бе асос њуќуќи кофтуков кардани киссаи њимоятгарро надорад. Дар киссањои ман ягон асбоби сабт, њатто телефон њам нест. Агар кофтуков карданї киссањоямро зарур шуморед, дар ин бора ќарор бароред он тарафашро ман фикр мекунам.Ваќте, ки айбдоршаванда аз додани нишондод даст кашид ва мо инро дар протоколи пурсиш дарљ намудем, аз муфаттиш хоњиш намудам, ки ба ман барои мулоќоти як ба як бо Ин Сюандэ ба муњлати 5 даќиќа рухсат дињад, то ки аризаи хаттиро ба номи прокурор оид ба рад намудани Ниёзбадалов њамроњ муњокима намуда асоснок кунем. Ў бошад дар њузури 5 кас даѓалона чунин гуфт:-"Ман ба ту мухолифи ватанфурўш њељ чизе намедињам, медонам, ки ту дар воќеањои бањмонмоњ ба нафъи мухолифин кор мекардї ва роњи хиёнат ба ватанро пеш гирифта будї аз утоќи ман даф шав дигар

рангу рўятро дар ин љо набинам гуфта то остонаи дари утоќи кориаш тела дода баровард". Вале ин ваљњњои бардурўѓи ў бо он далел рад карда мешавад, ки санаи 31.07 соли 2015 пурсиши айбдоршаванда, ки дар он њамаи иштирокчиёни мурофиа, тарљумон, њимоячиён, худи муфаттиш ва айбдоршаванда иштирок доштанд аз оѓоз то ба анљом ба навор гирифта шудаанд. Вале дар навор мутлаќо њолатњое, ки Љўраев С. дар маќолаи худ овардааст, љой надорад. Баръакс, тамоми раддия, пешнињод ва дигар талаботе, ки Љўраев С. пешнињод кардааст, пурра ба протоколи пурсиш ќайд карда шудаанд. Навор ва протоколи пурсиш дар маводњои парвандаи љиноятї њамроњ карда шудаанд. Гузашта аз ин, шахсоне, ки дар ваќти пурсиши айбдоршаванда Ин Сюандэ иштирок доштанд, пурсиш карда шудаанд ва ваљњњое, ки Љўраев С. вобаста ба њолати мазкур навиштааст, тасдиќ нашудааст. Љўраев С. минбаъд низ дар нома њамин мавзуъро идома дода, таваљљуњи хонандаро боз њам бо суханњои бофта ба мољарои худ кашиданї шуда, навиштааст, ки гўё:- "…Муфаттиш Ниёзбадалов ба рўи њимоятгар хандида, Ин Сюандэро маљбур карда истодааст, ки аз хизматгузории ман-адвокат даст кашад ва нишондоди дурўѓин "худиќрорї" дињад. Ў 11 август њуљљатњоро аз нав ошкоро сохтакорї карда, дар њузури панљ нафар иштирокчиёни амали тафтишї ва муфаттиши дигари Агентї ба рўям суханњои ќабењ гуфта, нисбати ман боз даѓаливу дуруштиро раво дид. Аризаи ман дар ин хусус дар протоколи пурсиши Ин Сюандэ зикр ёфта, дар видео наворбардорї шудааст ва онро шоњидон, њамчунин муфаттиши протоколнавис имзо гузошта, тасдиќ кардаанд…". Бинобар сабабе ки ин ваљњњои Љўраев С. асоси воќеї надоранд, ў менависад, ки муфаттиш њуљљатњоро сохтакорї намуд, вале кадом њуљљатњо дар нома ќайд накардааст. Агар як њуљљат аз љониби муфаттиш сохтакорї карда мешуд, Љўраев С. аз рўи ѓарази шахсиаш онро њатман бо чанд дурўѓи дигар дар номаи худ ќайд мекард. Зеро саропои ин як номаи васеъ танњо барои як њолат аст. Новобаста аз ин, њамаи ваљњњои дар идомаи гуфтањои боло овардаи Љўраев С., пурра мавриди санљиш ќарор дода шуда, аз натиљаи он ки тасдиќи худро наёфт ба ў љавоби ариза ирсол карда шуд. Ягона маќсади Љўраев С., ки ният дошт, бо кадом роње, ки набошад муфаттиш Ниёзбадалов Ф.-ро аз тафтиши парвандаи љиноятї дур созад, дар давоми нома аз маќомоти судї шикоят овардааст, ки мурољиати ўро гўё баррасї накарда,судя аз иљрои вазифањои худ-таъмини адолати судї саркашї кардааст. Вале ин даъвои Љўраев С. беасос аст, зеро аризаи ў аз тарафи маќомоти судї низ мавриди баррасї ќарор дода шудааст. Њамчунин, Љўраев С. муфаттиш Ниёзбадалов Ф.-ро дар хусуси гўё лату кўб кардани њимоятгар Ќудратов Ш. ва гўё аз њимояи Саидов З. барканор кардани охирин гунањгор донистааст. Њол он ки дар тафтиши парвандаи љиноятї нисбати Саидов З., ки Ќудратов Ш. ба њайси њимоятгар иштирок кардааст, Ниёзбадалов Ф. умуман дахле надорад ва дар баробари ин аз њимоя барканор гардидани Ќудратов Ш. умуман ба парвандаи љиноятии Саидов З.Ш. алоќамандие надорад. Љўраев С. бошад, њар овозањоеро, ки шунидааст, новобаста аз он ки онњо асоси воќеї надоранд, бо маќсади иѓво ангехтан, љињати бадном кардани маќомоти Прокуратура, Агентї ва Суд онњоро дар мактуби худ бардурўѓ ќайд кардааст. Илова мекунад, ки гўё: -"Дар ин муддат муфаттиш Ниёзбадалов ба гўши айбдоршаванда ва њамсари ў њамарўза мехонд, ки аз ин њимоятгар даст кашида, яъне аз Љўраев С. зиёнро љуброн намояд, вагарна, чунон мекунад, ки ба мўњлати 30-40 сол зиндонї мешавад, суд фаќат он њукмеро мебарорад, ки онњо мегўянд". Ваќте Љўраев С. тўли ќариб 4 моњ дар њаракатњои тафтишотї бо вуљуди он ки чандин маротиба огоњ карда мешавад, иштирок накардааст, њамарўза ба гўши айбдоршаванда, ки дар мањкамаи тафтишотї ќарор дорад, чунин суханонро хондани муфаттиш ба кадом мантиќ дуруст омаданаш мумкин аст. Ин суханњои беасосро Љўраев С. аз куљо гирифтааст ва аз кї шунидааст ќайд накардааст. Давоми суханњои ў, ки дар боло ќайд карда шуд, ягон мантиќ надорад, ки онро мо шарњ дињем. Ќайд мекунад, ки гўё намояндаи дигари Агентї ошкоро чунин гуфтааст, ки:- "Ту бењуда арзу шикоят меорї ва ќоѓаз сиёњ мекунї. Магар намефањмї, ки тирњоят ба нишон намерасанд! Вале агар боре онњо ба сўят тир зананд, хато намекунанд"!... Агар ин гуфтањо рост бошанд, кадом корманди Агентї ин суханро ба ў гуфтааст, барои чї дар номааш ќайд накардааст. Дар сурате, ки нисбати ин маќомот чунин суханњои тўњматомезро раво дида истодааст, њељ мумкин нест, ки дар сурати аз тарафи ягон корманди Агентї гуфта шудани ин суханњои бардурўѓ онњоро Љўраев С. нашиносад. Вале бинобар дурўѓ будани ин суханњо Љўраев С. ягон нафарро гуфта наметавонад, ки ў гўё ин суханњоро ба Љўраев С. гуфта бошад. Дар идомаи нома бо маќсади пинњон доштани ѓарази шахсї боз дар хусуси парвандаи љиноятї нисбати Ин Сюандэ суханашро идома дода менависад, ки гўё маќомот прокуратура ва Агентї

забон як карда, далели айбдоркунандаи гуноњи шањрванди чинї Ин Сюандэро барои дуздидани пул дидаю дониста бофта бароварда, њаљми ин маблаѓро сохтакорона ба андозаи гўшношунид, яъне 39 млн. сомонї расонидааст. Судя А.Б. Бобозода, ки њоло дар ноњияи Фирдавсї фаъолият дорад, гўё дар зери фишори онњо дидаю дониста ќарори ѓайриќонунї бароварда, ин дурўѓро ќонунї гардонидааст. Љўраев С. ваќте иддао дорад, ки ў яке аз њуќуќшиносони варзида аст, оё намедонад, ки зарари ошкоркардашударо ин маќомот дар асоси забоняккунї аз рўи хоњишашон зиёд карда наметавонанд. Зарар дар рафти тафтиши фаъолияти молияви ошкор карда мешавад, ки онњоро њуљљатњои расмї тасдиќ мекунанд. Дар рафти тафтиши фаъолияти молиявї-хољагидории Дирексияи сохтмони иншоотњои њукуматии Дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон, ки бо санљишњои мутаќобила аз моњи сентябри соли 2014 то моњи августи соли 2015 идома ёфтааст, муайян карда шудааст, ки дар давоми аз моњи марти соли 2011 то апрели соли 2014 байни Дирексияи сохтмони иншоотњои њукуматии Дастгоњи иљроияи Президенти Љумњурии Тољикистон њамчун "Фармоишгар" ва ЉДММ "Сад Дарё" дар шахсияти директори љамъият Ин Сюандэ, ба њайси "Пудратчї", барои сохтмони 13 адад иншоотњо шартномањои пудратї ба имзо расонида шудааст. Аз ин рў, љињати санљиши њолати мазкур дар ЉДММ "Сад Дарё" санљиши мутаќобила гузаронида шуда, дар натиљаи гузаронидани санљиши интихобии њаљм ва арзиши корњои сохтмонии иљрокардашуда ба маблаѓи зиёда аз 30 миллион сомонї дуздии маблаѓњои давлатї ошкор карда шудааст. Аз тарафи мутахассисони Сарраёсати назорати давлатии молиявии Агентї дар њар як иншооте, ки сохтмони он аз Љониби ЉДММ "Сад Дарё" ба анљом расонида шудааст, тасарруфи маблаѓњои давлатї ошкор карда шудаанд. Ошкоркунии тасарруфи маблаѓњои давлатї дар иншоотњо дар даврањои тањти тафтиши молиявї ќарор дода шуданашон аз моњи сентябри соли 2014 то моњи августи соли 2015 идома ёфтааст. Ин Сюандэ аз даврањои аввале, ки тасарруфи маблаѓњои давлатї ошкор карда шуданд, ба кормандони маќомоти Агентї додани пораро пешнињод мекард. Дар охир корманди Агентї маљбур шуд, ки нисбати Ин Сюандэ ба роњбарияти Агентї гузориш нависад. Ошкор карда шудани зарарро тамоми маводњои санади тафтиши фаъолияти молиявї-хољагидорї ва далелњои дар рафти тафтиши пешакї љамъовардашуда ба пуррагї тасдиќ мекунанд. Аз ин рў, тафтиши пешакї тибќи ќонун тамоми чорањоро меандешад то ки зарар ба буљаи давлат барќарор карда шавад. Тавре дар боло ишора рафт, Ин Сюандэ тамоми молу мулки ширкаташро аз њисоби њамин маблаѓњои тасарруфнамудааш ба даст оварда, аз Љумњурии Халќии Хитой ва аз љониби худаш ягон сомонї сармоягузорї накардааст. Дар чунин њолат, ки Љўраев С. иддао дорад њам маблаѓњои дар суратњисоб мављудбудаи ЉДММ "Сад Дарё" ва њам молу мулкаш, ки аз њисоби маблаѓњои ѓайриќонунї бадастовардашуда расмї гардонида шудааст, ситонида нашавад асос надорад ва барои ин кирдор маќомоти прокуратура, Агентї ва ё судиро гунањгор кардани ў аз мантиќ дур аст. Вале Љўраев С., дар сарлавњаи "Гуноњи Ин Сюандэ ва коргарони ЉДММ "Сад дарё" дар чист?" менависад, ки рўзи 17-уми октябри соли 2015 ќарори ѓайриќонунї дар бораи он бароварда шуд, ки шањрванди Чин моликияти давлатиро ба маблаѓи 39 млн. сомонї дуздидааст ва барои љуброн кардани амалњои љинояткоронаи ў зарур аст, ки маблаѓњои шахсии Ин Сюандэ, ки 9.282.240 сомониро ташкил медиханд, њабс карда шавад. Илова кардааст, ки њол он ки аз маводи парванда ва њуљљатњои мустанади фармоишгар-Дирексияи сохтмони иншооти њукуматї бар меояд, ки инњо васоити буљетї буданд ва дар он ваќт дар суратњисоб ва ихтиёрдории Дирексияи мазкур, яъне давлат ќарор доштанд, аммо Ин Сюандэ наметавонист, ки ин маблаѓњоро истифода барад, зеро аз 16уми июли соли 2015 дар њабс ќарор дошт. Вале саволе ба миён меояд, ки агар мутахассисони Агентї маблаѓњои изофанависикардаи Ин Сюандэро ошкор намекарданд, њамин маблаѓњо ба суратњисоби ЉДММ "Сад Дарё" оё интиќол дода мешуд ё не? Агар мантиќан гирифта шавад, албатта, интиќол дода мешуданд. Зеро ин маблаѓњое буданд, ки аз њисоби изофанависињои Ин Сюанде боќї монда буданд. Яъне барои иншоотњое људо карда шуда буданд, ки аллакай сохтмони онњо ба анљом расидаанд. Љўраев С. ќайд мекунад, ки гўё нисфи ин пулро кормандони ширкат баъди боздошти шањрванди Чин кор кардаанд. Акнун њолати ногуворе пеш омадааст.Фармоишгар-Дирексия наметавонад ин маблаѓашро соњибї намояд ва пули коллективи ЉДММ "Сад Дарё"-ро барои иљрои корњои сохтмонї бипардозад. Корхона бошад, њаќќи хизмати молрасонандагону маоши коргарон ва маблаѓи андозро пардохт карда наметавонанд. Аммо маќомоти андоз барои "иљро нашудани ўњдадорињои пардохти андоз суратњисобро баста, аз андозсу-

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

15

поранда барои гуноњи дигарон љарима меситонад". Гуноњи Ин Сюандэ ва коргарони коллективи ЉДММ "Сад дарё" дар чист, ки пули њалол коркардаашонро ѓайриќонунї кашида гирифтаанд? Љўраев С. ба љои он ки зерњимояи худро пурсад, ки пули њалол кор кардаи кормандонашро тасарруф намуда ба куљо сарф кард, "дилсўзона" кормандони Агентиро, ки маблаѓњои буљавиро, ки бевосита аз љониби Ин Сюандэ тасарруф карда шудааст, барои рўёнидан тибќи талаботи ќонун кўшиш ба харљ медињанд, бидуни ягон далел бо суханњои кинояомез гунањгор кардааст. Ваќте маблаѓњои давлатї, ки ба суратњисоби ширкати мазкур барои њамаи харољотњои дар лоиња пешбиникардашуда пардохт карда мешаваду онро директори ширкат Ин Сюандэ ба кормандонаш надода худаш тасарруф мекунад Љўраев С. барои чї дар ин кор маќомоти давлатиро гунањгор мекунад. Барои чї давлат барои коре, ки аз тарафи кормандони ширкат як маротиба ба иљро расонида мешавад, ду маротиба музди мењнат пардохт кунад? Дар чунин њолат гуноњи давлат дар чист? Љўраев С. илова мекунад, ки гўё кормандони Агентї аввал парвандаи ришвадињиро сохтакорї намуданд, сипас се њомї, се намояндаи ќонун худашон пули дуздидаашонро ба киссаи "дузд" гузоштанд, баъд худашон пулро аз "киссаи дузд" кашида гирифтанду њисобот доданд, ки дуздро ёфтанд ва пулро ба хазинаи давлат, вале ба киссаи дигар, яъне ба хазинаи Вазорати молия баргардониданд. Лекин Љўраев С. Љињати гўё сохтакорї кардан шудани парванда вобаста ба додани пора ва њолатњои бегуноњии зерњимояи худ Ин Сюанде дар тасарруфи маблаѓњои давлатї дар рафти тафтиши пешакї ягон њуЉЉат ё далели тасдиќкунанда пешнињод карда натавонист. Дар охир бо маќсади иѓвоангезї бо њамин номаи кушода, вале ошкоро бардурўѓи худ, ки тањти он ѓаразњои шахсии худи ў нињон аст, барои дар атрофи парвандаи љиноятї нисбати Ин Сюандэ эљод кардани афкори љамъиятї, танњо ба хотири он ки як мурољиати ў тавре, ки ў мехосту ќонун не, ќонеъ гардонида нашуд, навиштааст, ки барои чї њама дар назди ќонун баробар нестанд. Ў бо ин гуфта мехоњад, ки њар корманде, ки аризаи бедалели ўро ба манфиати ў њал накард, бояд ба љавобгарї кашида шуда, Ин Сюандэ дар озодї мононида шавад, то ин ки ба ќавли худи Љўраев С. зерњимояаш Ин Сюандэ њамроњи Дирексияи сохтмон ва шахсони аз љињати моддї масъул дар санљиши иљрои воќеии корњои сохтмон ва ревизияи мустаќили такрорї ва экспертизаи судию муњосибавї шахсан иштирок намоянд. Ѓарази Љўраев С. дар њамин ду гуфта, ки дар боло оварда шуд, маълум аст. Ў талаб дорад, ки кормандоне, ки даъвои беасоси ўро ќонеъ нагардониданд, бидуни ягон асос љавобгар карда шаванд. Вале Ин Сюандэ-ро, ки ба корманди маќомоти давлатї ба маблаѓи 3 миллион сомонї пора дода, зиёда аз 30 миллион сомонии давлатро тасарруф намудааст, дар озодї монад. Ќайд мекунад, ки гўё њимоячиён далелњои ќотеъ доранд, ки санљиши объектњои сохтмон бо роњбарии Мањмадзода ва зердастоне, ки ба чунин оќибати ќазия манфиатдор буданд, тамоман нодуруст, бе иштироки шахсони масъул ва Дирексияе, ки объектњоро ќаблан бе эрод ќабул карда буд, худсарона гузаронида шудааст. Гузашта аз ин, натиљаи ревизия ва санљиш сохтакорї шудааст, корњои аслан иљрогардида бошад, беасос ба эътибор гирифта нашудаанд. Њол он ки ягон њимоячї ё намояндаи фармоишгар ё пудратчї дар давоми тафтиши пешакї, ки зиёда аз 4 моњ давом дорад, оиди беасос гузаронида шудани тафтиши молиявї ягон њуљљат пешнињод накардаанд. Кадом њуљљате, ки аз тарафи онњо пешнињод карда шуда бошаду ваљњ пеш оварда бошанд, онњо пурра мавриди тафтиш ќарор дода шудаанд. Љўраев С. новобаста аз он ки Ин Сюандэро дар содир намудани љинояти тасарруфи маблаѓњои давлатї гунањгор намењисобад, вале дар нома кормандони маќомоти тафтишоти Агентиро гунањгор мекунад ва таъна мезанад, ки: "Ин Сюандеро ним сол боз дар њабс нигоњ дошта, дар ин муддат ба ў њатто айби дуздиро пешнињод накардан камоли бемаънигист". Њол он ки ба Ин Сюандэ барои содир кардани љинояти додани пора њанўз дар давраи дањрўзаи аввали дастгир карда шуданаш айб эълон карда шудааст. Маќомот тибќи Ќонун аз мављудияти далелњои ќотеъ, ки дар рафти тафтиши пешакї нисбати зерњимояи Љўраев С. Љамъ оварда шудааст, бо маќсади ошкор накардани сирри тафтишотї худдорї мекунад. Љўраев С. худро собиќ муфаттиш, прокурор ва њуќуќшиноси таљрибадор муаррифї карда, дидаву дониста, ки бояд бо маќсади њимояи њуќуќу озодињои шањрвандон, ки давлат онњоро кафолат додааст, сирри тафтишотро бо далелњои беасос дар номаи худ фош карда, бехабар аз асли воќеа онњоро барои маќсадњои ѓаразноки худ истифода бурдааст. Прократураи генералии Љумњурии Тољикистон Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон Маркази Матбуотии Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон

ВАЌТЕ, КИ ЖУРНАЛИСТОН МЕХАНДАНД... "МОРО ЊАМ МЕБАНДАНД-ЧЇ?" Аз чорабинии бахшида ба "Рўзи озодии баён", ки дар мењмонхонаи "Пойтахт" доир гашта буд, дар мошине њамроњи чанд рўзноманигор ба ГЖК бармегаштем, ки телефони њамроњам садо дод. Гўширо бардоштам, ки нафаре гуфт: -Ако, ба почтаи электрониатон як маќолаи зўр фиристодам, илтимос њамонро дар њамин шумораи "Нури зиндагї" чоп мекардед.

-Майлаш,- љавоб додаму ба њамроњонам гуфтам: -Рўзномаи моро њам ба ќарибї мебанданд-чї?

-Чаро ба чунин хулоса омадї,- пурсиданд њамроњонам.

-Чунки навакак Абдуќаюми Ќаюмзод бо телефон гуфт, ки як маќола фиристодам. Њамонро чоп кунем, ба фикрам моро њам мебанданд,- љавоб додам.

ИФТОР Роњбари Ташкилоти љамъиятии байналхалќии "Авруосиё" Эмсал Коч рўзноманигорон Бахтиёр Њамдамов, Самариддин Асозода, Равшани Махсумзод ва бандаро ба ифтор даъват кард. Баъди тановули ѓизо ва изњори сипос дар даромадгоњ бо мизбон хайрухуш кардему аз Эмсол Коч пурсидам: -Шумо шоир Лоњутиро мешиносед?

-Ња, каму беш дар борааш шунидаам- гуфтанд.

-Оё медонед, ки њамин шоири бузург дар бораи ифтор чї гуфтаанд?- худро љиддї вонамуд карда пурсидам.

-Не, намедонам, агар мегуфтед, навишта мегирифтам,- таваљљўњ зоњир кард ў.

-Ин хел бошад, нависед: Њама доди ватанхоњї зананд, аммо намедонанд Мусулмонї ба гуфтор аст ё ифтор ё њарду,- каме байти устодро таѓир дода гуфтам ба ў. Ќариб бовар карда менавишт, ки садои баланди хандаи њамроњонам шўхї будани ин суханњоро фош кард.

њам даъват карданї шудем. Даъват кардани Рустамро ба ўњдаи ман гузоштанд. Ба ў занг задаву гуфтам: -Устод, бачањо маслињат карда ба хулоса омаданд, ки дар соњили "Бањри тољик" њамин рўзи якшанбе оши њарифона пазанд. Шуморо њам самимона даъват мекунем. Аз ин даъватам Рустам Одизода изњори сипос карда, пурсид: -Аз мо чї хизмат?

-Хизмати шумо њамин, ки соати яки расо дар як табаќи калон ош мебиёред.

-И-е-е, оши њарифонааш њамин будааст-да.

УСТОИ РАДИО ДАР ДАРВОЗ Охири солњои 80-ум журналисти радио Бобољони Шафеъ бо барномаи "Мо ва шунавандањо" машњур буд. Аз паи мактуби гурўњи шунавандагон ба ноњияи Дарвоз меравад. Чун ба дења мерасанду аз асли маќсад мардумро огоњ мекунанд, лањза ба лањза толори мулоќот аз одамон пур мешавад. Бобољон хурсанд мешавад, ки ин ќадар мухлисонаш зиёднду радио дар ин ноњия обрўву эътибори баланд дорад. Вале аз як чиз дар њайрат мемонад, ки дар дасти аксарият як-ду радиочаи дар он солњо маъмули "панљсўма" буд. Аз нафаре сабаби инро мепурсад. Ў љавоб медињад: -Њељ љойи тааљљуб нест, мардум фањмиданд, ки аз радио одам меояд, њамаашон радиоњои вайронаро бардошта омадаанд, то шумо онњоро таъмир кунед. Бобољон сирро бой надода, корашро идома медињад ва ваъда медињад, ки дар сафари оянда њамтман бо њамроњии худ устои радиоро меоварад.

Файзинисо ВОЊИДОВА, њуќуќшиноси маъруфи тољик:

"МАТЛАБЊОЯШРО ИНКОР КАРДА НАМЕШАВАД" Тадќиќотњои журналистии "Нигоњ" ва матлабњои интиќодии он барои ман хеле писанд аст, чун њамаваќт онњо бо факту раќам ва далелњо исбот мешаванд. То имрўз ман надидаам, ки маќомот тадќиќоти журналистии "Нигоњ"-ро инкор карда бошанд. Ин маънои онро дорад, ки онњо эътироф карданд, ки дар фаъолияти худ камбудї доранд.

(«Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Шўъбаи иттилоот ва сиёсат тел: 600 80 38 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 600 80 39 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 98 560 86 85

Худобердї ХОЛИЌНАЗАР, директори Маркази тадќиќоти стратегии назди Президент: - Албатта њадафи мо низ бояд аз њамин иборат бошад, ки бењтарину сазовортарин љавононро интихоб ва ба маќомњои роњбарикунанда пешбарї намоем.

- Бояд, аммо нест. Натиљааш њам маълум: буњрони сартосарї!

- Љаноби Прокурори генералї, шумо дастрасии журналистонро ба маълумоти бонкї таъмин кунед, њар њафта камаш 40 њолати нав фош хоњанд кард.

52 СИФАТИ "НИГОЊ"

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ»

- Яъне њатто чинињо меъёри домодшавї- дўст доштани суруду таронањоро дар замони мо ёд гирифтаанд?

Юсуф РАЊМОН, Прокурори генералии Тољикистон: -То њол алайњи 40 корманди бонк барои муомилоти ѓайриќонунї бо асъор ва аз худ кардани пасандозњои мизољон парвандаи љиної боз шудааст. Аз љумла, дар бархе аз намояндагињои "Амонатбонк" ва "Агроинвестбонк" њолатњое ошкор шудаанд, ки кормандони бонк пасандозњои муштариёнро аз худ кардаанд.

Бо њамроњии чанд тан аз њамкорон дар соњили "Бањри тољик" истироњат мекардем. Рўзе хостем оши њарифона пазем ва маслињатамон пўхту дўстони хуљандиамон Љовиди Аштї ва сармуњаррири њафтаномаи "Соњил"-и шањри Ќайроќќум Рустам Одизодаро

nigoh_tj@inbox.ru

Тятси ФАМ, роњбари Маркази забономўзии Конфутсий: -Чинињо дар Тољикистон зиёданд. Онњо Тољикистонро дўст медоранд. Онњо дар ин љо оиладор мешаванд ва фарњангу таронањои тољикиро хеле дўст медоранд.

- Устод, мебахшед, унвони њарбї њам доред-чї?!

" ОШ БИЁРЕД"

Котиби масъул: Абўалї НЕКРЎЗОВ

- Ња-ња-ња! Намешавад, ки ба хотири эњтиром њизбатонро бахши ноњиявии ЊХДТ кунед?

Абдунабї САТТОРЗОДА, собиќ муовини раиси Њизби демократ: - Мувофиќи ќонунгузории љории Тољикистон касоне, ки дар сохторњои давлатї ва маќомоти иљроияи он кор мекунанд, бояд фаъолияташонро дар њизб боздоранд. Ман њам истисно набудам.

Аввалњои солњои 2000-ум буд. Идораи њафтаномаи "Муњаббат ва оила" дар ошёнаи 10-уми бинои "Шарќи Озод", дар як њуљраи хурд љойгир шуда буд. Ањли идора нимањои моњи феврал љашни мавлуди яке аз њамкорашонро таљлил мекарданду банда њам даъватї будам. Чун базўр љобаљо шудаву зиёфати хоксоронаро нўши љон кардем, аз куљое магнитофон пайдо карданду садои мусиќї танинандоз гашт. Љавонмардон бонувонро ба раќс даъват мекарданд. Барнои Ќодирдўхт, ки низ ба ин маърака даъватї буд, њайрон шуда, пурсид: -Дар ин тангї чї хелї раќс мекунем? Њозирљавобї карда гуфтам: -Дар ин тангї раќси "танго" мекунем. Баъди ин шўхї аз дуди сигор дигар тангии њуљраро њам њис накардем ва маърака то дергоњ идома кард.

Њафтанома дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст.

Исмоил ТАЛБАКОВ, муовини раиси Њизби коммунисти Тољикистон: - Чун раиси ЊХДТ унвони Пешвои миллатро сазовор гардид, мо аз пешнињоди номзад (ба интихоботи миёндаврии парлумонї) даст кашида, ба хотири эњтиром аз номзади ин њизб пуштибонї хоњем кард.

Љумъаи МИРЗО

"РАЌСИ ТАНГО МЕКУНЕМ"

Муњаррир: Абдуазим Љўраев

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

ХЕЛЕ ГАРОН

“НИГОЊ”, ЧОРШАНБЕ №49 (482), 9. 03. 2016

16

Мањдї СОБИР, коршиноси МТС назди президент: Дар Тољикистон андоз баланд нест. Масалан андози замин хандаовар аст. Як дарза алаф 10 сомонї аст, лекин бубинед чї ќадар андози замин паст аст. Мо фаќат мехоњем, ки тезтар бой шавем, ки ин нодуруст аст.

- Мегўед баландтар кунему дар рейтинги гаронтарин андозбандї дар дунё аз љойи сеюм ба љойи якум гузашта, ба китоби рекордњои Гиннес ворид шавем?

Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд. Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст. Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд. Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист. Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд. Дар њолати наќзи "Меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистї дар Тољикистон" аз љониби нашрияи мо, бо арзу шикоят метавонед ба Шўрои воситањои ахбори оммаи Љумњурии Тољикистон (Шўрои ВАО - и ЉТ) мурољиат намоед.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 2,5 сомонї Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Ќимати обуна барои як сол - 96 сомонї. Индекси обуна: 68990 НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Лоиќ Шералї, хонаи 77. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09