№25 (301). Чоршанбе, 12-уми сентябри соли 2012

Чаро мо бояд Ислом Каримовро гўш кунем?

Иттилоот ва тањлил барои одамони фаъол

| №25 (301). Чоршанбе, 12-уми сентябри соли 2012 | Е-mail: nigoh_tj@inbox.ru

Ёќуби САИД:

Љаноби ИКС:

Зимистони сард намехоњем!

Як гапи њафта

Фаридун РАЊНАВАРД:

Душманон ва дўстони нониву љонии Истиќлолият

«Розњои пинњонї»

2

Бозгашти «ќувваи сеюм»

Бидуни формат

5

7

Сабаќи сўхтори бозори «Корвон»

7 Њољи Акбар Тўраљонзода: "Мо тарки ватан накардем"

Дар ин шумора:

9

сиёсат Ба адвокат иљозати вохўрї бо зерњимояашро намедињанд

2 љањон

Агар Карзай раваду мулло Умар ояд...

10 4

ШИКОРИ РЎЗНОМАНИГОРОН

пурбин

Дуои "хайр" барои БИЧ

16

2

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

Гумон мекунем, ки Шерик Карамхудоевро эњтимол мавриди шиканља ќарор додаанд ва метарсанд, ки осори шикаљае, ки дар бадани вай њаст, вакилони дифоъ мебинанд.

Зайниддин ОРИФЇ

АДОЛАТ

Ба адвокат иљозати вохўрї бо зерњимояашро намедињанд Вакили дифои Шерик Карамхудоев, раиси бахши шањрии Њизби нањзати исломи Тољикистон дар Хоруѓ - Бузургмењр Ёров мегўяд, эњтимол зерњимояааш мавриди шиканља ќарор гирифта, аз ин сабаб, маќомот ба онњо имкони вохўрї ва мулоќотро намедињанд. Бино ба иттилои адвокат, 14 рўз аст, ки талошњояш барои вохўрї бо зерњимояаш, ки дар боздоштгоњи муваќќатии Кумитаи давлатии амнияти миллї (КДАМ) нигоњ дошта мешавад, натиља надодаанд: - Мо расман бо ирсоли як нома ба Бањриддин Бозоров, љонишини сардори Раёсати тафтишоти парвандањои махсусан вазнини Прокуратураи генералии Тољикистон - роњбари гурўњ оид ба парвандаи Шерик Карамхудоев дар Прокуратураи генералї ва 2 номаи расмї ба гурўњи муфаттишон мурољиат кардем, ки иљозат дињанд,ё мусоидат кунанд, то зерњимояаамонро бубинем. Аммо ин имкониятро, ки тибќи ќонун бояд

ба мо фароњам оранд, то њанўз надорем. Мо тамоми имкониятњои њуќуќиро барои дидори зерњимояаамон истифода мекунем. Аз ќонунњои байналмилалї истифода хоњем бурд. Гумон мекунем, ки Шерик Карамхудоевро, эњтимол, мавриди шиканља ќарор додаанд ва метарсанд, ки осори шиканљае, ки дар бадани вай њаст, вакилони дифоъ мебинанд, вагарна чаро тафтишот сар шудааст, вай бояд вакили дифоъ дошта бошад, аммо то њол мо њатто боре ўро надидаем? - савол мегузорад Бузургмењр Ёров. ЊНИТ баъди як њафта аз ѓайб задани Шерик Карамхудоев, раиси бахши шањрии ЊНИТ дар Хоруѓ дар пайи амалиёти низомї дар

Садои дафу чанги чорабинињои бахшида ба Истиќлолиятамон барои имсол андак - андак хомўш шуд. Њалоламон бод, ки дар сатњи љумњурї ин љашнро бо як валвалаву тантанаи нотакрор таљлил мекунем. Фикр мекунам, њадаф аз ин таљлилњои бо шукўњ њамин аст: собит кардан, ки мо миллати истиќлолхоњ њастем. Агарчї ин шукўњу шањомат маънињои дигаре њам дорад, вале њамин пањлўи масъалаамон њам хатшадор аст. Мардуми ќирѓиз, ки асрњо бодиянишину кўчманчї буданд, дар арафаи пошхўрии шўравї барваќттар аз мо ба худшиносї ва истиќлолхоњї расиданд. Онњо наздик ба 10 рўз барваќттар аз мо ба Истиќлолият даст ёфтанд. Ўзбакњо низ, ки ќарнњо баъдтар аз мо соњиби фарњангу худшиносї гардидаанд, 8 рўз муќаддам аз тољикон мустаќилияти худро эълон намуданд. Дар ин рўзњои таљлили љашни Истиќлолият ва пойкубї барои худшиносї ин љузъиётро донистан аз фоида холї нест.

Зимистони сард намехоњем! Шамоли сарди тирамоњ ба вазидан даромадааст. Њар сол њамин шабу рўз њам њукумат ва њам шањрвандон дар андеша меуфтанд, ки чї гуна зимистонро пушти сар созанд. Аз булаљабињои Тољикистон якеаш ин аст, ки бо вазидани нахустин шамоли тирамоњ, ѓами зимистонгузаронї аз гулўямон мегирад. Ва њар сол дар ин шабу рўз як суол ва мутаносибан як посух ба суроѓамон меояд. «Чї гуна сардињои зимистонро ба саломат пушти сар кунем? Захираи сўзишвориро бештар кардан даркор!» Вале фикри солим ба он рањнамої мекунад, ки аз Худо бихоњем имсолу солњои баъдї дар Тољикистон зимистони сард наофарад!

Љоизаи «Корвон» Аз хабарњои мавриди таваљљўњ дар аввали њафтаи љорї ин буд, ки Нуршед Машрабов, мудири бозори «Корвон» ва фарзанди Хол Машраб, собиќ раиси ноњияи Рўдакї, эълон кард, њар нафаре, ки омилони аслии сўхтори бозорро пайдо мекунад, соњиби 150 њазор сомонї мегардад. Эълони ин љоиза аз он дарак медињад, ки њоло ба бетарафии маќомоти тафтишотї дигар эътимод намондааст. Вале барои корвониён хеле љолиб хоњад буд, ки дар нињоят ин љоизаро кї соњиб мешавад: кормандони прократура, корњои дохила, амният ё як роњгузар? Ё умуман шояд ин дафъа маќомоти дахлдор содиќона тафтиш мебаранду љоизаро бегона намекунанд?

Њаќиќати Хоруѓ Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон, 24-уми июл, аз интиќоли номбурда ба Душанбе хабар дода буд. Прокуратураи генералї Шерик Карамхудоевро тибќи моддањои 187, ќисми 2 (узвият дар иттињоди љиноятї) ва 195, ќисми 1,2 (ѓайриќонунї нигоњ доштани силоњ) муттањам кард. Ахиран, њафтаи гузашта, Созмони амрикоии "Хонаи озодї" "Freedom House" аз таъќиб ва тањти фишор ќарор гирифтани аъзои Њизби нањзати исломи Тољикистон, аз љумла Шерик Карамхудоев изњори нигаронї карда буд. Њарамгули ЌОДИР

Аз њаводиси дорои ањамияти вижа дар рўзњои наздик, сафари раисљумњур ба Бадахшон аст. Дуруст, ин сафар баъд аз воќеоти Хоруѓ иттифоќ меафтад. Њоло муњимияти ин сафар бештар аз он вобаста хоњад буд, ки оё муколамаи президент бо мардум шаффоф ва бидуни монеа сурат мегирад ё хайр. Хоруѓи чашмбароњи президент оё аз ин сафар интизорињояшро бароварда метавонад? Оё сокинон метавонанд иштибоњњоеро, ки дар Хоруѓ гузашт, бе парда ба Фармондењи олии ќуввањои мусаллањи Тољикистон бирасонанд? Ё ин сафар њам мисли чандин сафари дигар бо тавсифу кафкўбии бардавом анљом мешавад?

Ваъдаи маќомот Ба думболи њодисаи сўхтор дар бозори «Корвон» ваъдањои маќомот низ ќатор шуд. Асосан ин ваъдањо љанбаи моддї доштанд: аз сари нав сохтани дўконњо, аз андозњо озод кардан, пардохти суѓурта… Дар чанд дафъаи гузашта шояд маќомот ба ваъдањои худ вафо накарданд, ки ин бор зарардидањо талаби ќатъї пеш гузоштанд. Боз њам мунтазир мешавем, ки маќомот аз сад ваъда оё якеро вафо хоњанд кард?

САДОИ МАРДУМ

Ба кадоме аз ин роњбарон боварии бештар доред?

Худкушии корманди Кумитаи давлатии амнияти миллї Сардори Маркази алоќаи ќисми низомии Кумитаи давлатии амнияти миллии Тољикистон дар ноњия Мастчоњи вилояти Суѓд даст ба худкушї задааст. Дар ин бора ба TojNews аз Раёсати корњои дохилии вилоят иттилоъ доданд. Бино ба иттилои манбаъ, сардори Маркази алоќаи ќисми низоми 2044-и Кумитаи давлатии амнияти миллї воќеъ дар дењаи Мадрушкаи Кўњистони Мастчоњи вилояти Суѓд, прапоршик Карим Усмонов, истиќоматкунандаи ноњияи Зафаробод, соли таваллудаш 1990, дар ошхонаи ќисми низомии мазкур бо истифода аз силоњ худро ба њалокат расондааст. Нисбати ин њодиса, прокуратураи њарбии вилояти Суѓд парванда оѓоз карда, тафтишот идома дорад. Дар прокуратураи њарбии гарнизони вилояти Суѓд аз шарњи омилњои худкушии сардори Маркази алоќаи ќисми низомии КДАМ худдорї карданд. Моњирахон ХОЉАЕВА

Нусратулло Абдуллоев - раиси Суди олї

ТАСМИМИ НИЊОЇ

3%

9%

4%

7%

67%

10%

Ба њеч кадомашон

ро њамчунин бо 200 њазор сомонї љоизаи президентї сарфароз намуд. Бахши муњими дигари мукофотсупорї сарфароз гардондани афсарону сарбозони низомї ва кормандони маќомоти њифзи њуќуќу тартибот бо мукофотњои олии давлатї ва

Истиќлоли дер расида?

Рамазон Рањимов - вазири корњои дохилї

Тавре аз дафтари матбуоти Дастгоњи иљроияи президент хабар доданд, сарвари давлат Эмомалї Рањмон соњибљоизањоро бо ин сарфарозї шодбош гуфта, байни онњо љавонтарин дорандаи ордени Шараф, варзишгар Мавзуна Чориева-

Ёќуби САИД, рўзноманигор

Шерхон Салимзода - прокурори генералї

Бахшида ба 21-умин солгарди Истиќлоли давлатии Тољикистон 330 корманди касбу кори гуногун бо мукофот ва љоизањои олии давлатї, унвонњои фахрї ва рутбањои баланди низомию махсус сарфароз гардиданд.

5 ГАПИ ЊАФТА АЗ

Шералї Хайруллоев - вазири мудофиа

Мукофотњои давлатї ба ифтихори љашни Истиќлолият

рутбањои баланди низомї буд. Аз љумла хизматњои шоёни тањсин ва корнамоию шарафмандињои њафт нафари онњо бо рутбањои генералмайор ќадр карда шуд. Хизматњои пуршарафи онњо, њамчунин бо орденњои Спитамен дараљаи 1, Спитамен дараљаи 2, Шараф дараљаи 1, Шараф дараљаи 2, медалњои Хизмати шоиста, Шафќат, Марзбони шуљои Тољикистон, Ифтихорномаи Љумњурии Тољикистон ва унвони фахрии Корманди шоистаи Тољикитон сарфароз ќадрдонї шуд. Нурмуњаммад Ниёзї бо унвони фахрии Шоири халќии Тољикистон, сарояндаи ансамбли тарона ва раќси "Рухшона" Гулчењра Содиќова бо унвони фахрии Њофизи халќии Тољикистон ва чор нафари дигар Зулхумор Ибрагимова, Имомбердї Мингбоев, Имомалї Рањмонов ва Давлаталї Убайдуллоев бо унвони фахрии Њунарпешаи халќии Тољикистон ќадрёбї шуданд. Љоизањои давлатии Љумњурии Тољикистон ба номи Абўабдулло Рўдакї дар соњаи адабиёт, санъат ва меъморї дар соли 2012 ба шоир Ањмадљони Рањматзод, њунарпеша Бањодур Миралибеков њофиз Файзалї Њасанов, меъмор Мањмадрањим Каримов барои маљмааи меъмории "Дарвозаи боѓи Ирам", шоир Љўра Њошимї ва адабиётшиноси маъруфи эронї Алиасѓари Шеърдўст дода шуд.

Саймумин Ятимов - раиси КДАМ

ПОДОШ

Пурсиш бо фармоиши «Нигоњ» дар пойгоњи интернетии www.tojnews.org гузаронида шудааст. Теъдоди овоздињандањо 406 нафар.

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

3

Аксари ин афрод љавононе њастанд, ки дар мадрасањои Покистон таълим мегирифтанд, аммо ба ќавли вакил мудофеъ, аз тарафи аъзои "Ансоруллоњ" тайи солњои мухталиф барои њамкорї љалб шудаанд.

ИЛОЉ

Маркази таълими имомхатибон Шўрои уламои Тољикистон тасмим гирифт, ки барои имомхатибони кишвар маркази нави таълимї ифтитоњ намояд. Он "Маркази таълими имомхатибњо" ном дорад.

Ба гуфти Атоулло Ќосимов, сардори маркази матбуоти Шўрои уламои Тољикистон, маркази нав дар назди Шўрои уламои кишвар амал хоњад кард. Айни њол гурўњи мутахассисони

Шўрои уламо тарњи барнома ва наќшаи кории маркази таълимиро барои имомхатибон баррасї доранд. Дар назар аст, ки ба ин марказ аз тамоми манотиќи кишвар

имомхатибон љалб мешаванд. Њамзамон имомхатибони масљидњо њам барои такмили савияи худ ва фаъолияти имомхатибї, дар даврањои омўзишї ширкат хоњанд кард. Ойиномаи "Маркази таълими имомхатибњо" њафтаи гузашта дар Кумитаи дини Тољикистон ба ќайд гирифта шудааст ва давоми як моњи оянда ин маркази омўзишї пурра ба фаъолият шурўъ менамояд. Ба имомхатибон ё фарогирандагони ин марказњои омўзишї устодони Донишгоњи исломї, Донишгоњи миллї, Кумитаи дин ва Шўрои уламои кишвар таълим медињанд. Феълан дар Тољикистон 3 њазору 720 масљид фаъолият дорад, ки аз ин 455 адад масљиди љомеъ ба њисоб мераванд. Роњбарии њар яке аз ин масољид ба ўњдаи имомхатибе мебошад. Њарамгули ЌОДИР

ОЌИБАТ

Мањкумияти 12 тан барои њамкорї бо "Ансоруллоњ" Додгоњи олї 12 нафарро барои њамкорї бо созмони "Ансоруллоњ" равонаи зиндон кард ва як танро аз толори додгоњ рањо намуд. Вакили мудофеъ Абдуќаюм Юсуфов, ки дар ин мурофиа ширкат дошт, рўзи сешанбе ба радиои Озодї гуфт, ки ин афрод барои солњои гуногун, аз 5 то 24 сол бо љурми њамкорї бо созмони "Ансоруллоњ" аз озодї мањрум карда шуданд. Аксари ин афрод љавононе њастанд, ки дар мадрасањои Покистон таълим мегирифтанд, аммо ба ќавли вакил мудофеъ, аз тарафи аъзои "Ансоруллоњ" тайи солњои мухталиф барои њамкорї љалб шудаанд. Инњо сокинони Исфара, Бобољон Ѓафуров, Истаравшан, Абдурањмони Љомї, Хуросон ва аз ноњияњои дигари Тољикистон мебошанд. Абдуќаюм Юсуфов меафзояд, ки аксари ин афрод дар Покистон аз тарафи маќомоти амниятии ин кишвар боздошт шуда ба Тољикистон таслим карда шудаанд. Яке аз айбдоршавандањо Муњаммадиќбол Ќаюмов бо љазои пардохти 32 њазор сомонї аз толори мурофаи озод карда шуд. Абдуќаюм Юсуфов мегўяд, ки ваќте падари Му-

њаммадиќбол огоњ мешавад, ки писараш дар Покистон аз љониби ин созмон љалб шудааст, ўро ба Душанбе бармегардонад ва ба Вазорати умури дохила баёнот менависад, ки писарашро аз ин роњ баргардонидааст ва дигар ба ин роњ намеравад. Мувофиќи ќонунњои Тољикистон, дар сурате, ки шањрванд огоњона аз роњи худ бармегардад ва дувумбора ба ин роњ намеравад, афв карда хоњад шуд. Аз ин рў, ба ќавли Абдуќаюм Юсуфов, додгоњ ба Муњаммадиќбол Ќаюмов 800 нишондињандаи музди корї ё 32 њазор сомонї љарима баста, шартан озод ва аз толори мурофиа рањо кард. Муњокимаи гурўњи мазкур аз таърихи 17-уми июни соли равон ба ин тараф идома дошт.

ИЛЊОМИ ЊАФТА АШКИ БАДАХШОНРО МАРЕЗОН... Бадахшон, ки масири дур дорад, Сари боло, сари маѓрур дорад, Баландињо ба пастї бениёз аст, Чу њоло ќиссаи пуршўр дорад. Бирав, ашки Бадахшонро марезон, Бирав, ќањри Бадахшонро махезон! Аё, эй душмании оромии мо, Чаро механдї бар нокомии мо? Чу шайтони даруни зоти одам, Зи нав бозича кардї хомии мо. Бирав, ашки Бадахшонро марезон, Бирав, ќањри Бадахшонро махезон! Агар њаммарзи Афѓон асту Чин аст, Вале як порае аз сарзамин аст, Макони мардхези ростпарвар, Диёри дилбарони мањљабин аст. Бирав, ашки Бадахшонро марезон, Бирав, ќањри Бадахшонро махезон! Ба љои ашк гавњар менишонад, Зи лаълат бўсаи тар меситонад. Ба пои ќуллањо хуршеди боло, Чу марди ошиќе зар мефишонад. Бирав, ашки Бадахшонро марезон, Бирав, ќањри Бадахшонро махезон! Адибаи Азиз

ОДОБ

Узри ширкати "МегаФон" аз муштариён Ширкати Мегафон-Тољикистон аз муштариёнаш, шањрвандони Тољикистон бинобар мањдуд шудани алоќаи мобилї дар моњњои июл ва августи соли љорї бо Хоруѓ узр пурсид. Дар узрномаи ин ширкат гуфта мешавадл, бо назардошти мањдуд шудани алоќаи мобилї аз 24-уми июл то 28-уми августи соли љорї дар Вилояти мухтори кўњистони Бадахшон, ба муштариёни Мегафон-Тољикистон дар дохили шабака 100 даќиќа ваќти ройгон дода мешавад. Муштариён аз даќиќањои ройгони метавонанд аз 31-уми август то 30-юми сентябри соли љорї истифода кунанд. Ёдрас мекунем, њама гуна робитаи телефонї ва интернетї 24уми июли соли љорї бо оѓоз шудани амалиёти низомї дар Хоруѓ ќатъ шуда буд. Ширкатњои мобилї сабаби ќатъ шудани алоќаи мобилиро супориши Хадамоти алоќаи кишвар унвон карданд. Аммо Бег Зуњуров, раиси Хадамоти алоќаи Тољикистон супориши будани ќатъи алоќаро бо маркази ВМКБ рад карда, гуфт сабаби ќатъ шудани робита "тири шикорчї, писари як мансабдор аз ноњияи Вањдат будааст, ки ба сими асосї расидааст". Ў њамчунин гуфта буд, шояд дар Хоруѓ мардум "дар љойи "не то" нишастаанд ва бинобар ин бо онњо тамос гирифта намешавад".

Робитаи телефонї тариќи шабакањои байнишањрї бо Хоруѓ 6-уми август барќарор карда шуд. Баъди як њафта аз њодисаи таркиш дар манзили зисти Имомназар Имомназаров ва њалокати ў, яке аз лидерони ѓайрирасмии Хоруѓ, ки боиси гирдињамоии беш аз се њазор сокини Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон гашт, робитаи телефонї бо Хоруѓ дубора ќатъ гардид. Робита бо Бадахшон аз охирњои моњи август, барќарор шуд. Мегафон-Тољикистон ширкати дуюми мобилї аст, ки барои ќатъи иртиботи мобилї бо Бадахшон дар робита ба њаводиси ахир дар шарќи кишвар аз муштариёнаш узр хост. Пештар ширкати Тсеll барои ќатъи алоќаи мобилї бо Хоруѓ аз муштариёнаш расман узр хоста буд. Мењрафзуни АБДУЛЛО

ЉАЗО

Милиса барои шиканљаи ноболиѓ 7 сол зиндонї шуд Додгоњи олии Тољикистон моњи майи соли љорї бо судури як ќарор "Љамоати Ансоруллоњ"-ро як созмони террористї донист ва фаъолияташро дар ќаламрави кишвар мамнўъ эълон кард. Маќомоти додгоњ гуфта буданд, ки ин созмон аз "Ал-Ќоида" пуштибонї мебинад. "Озодї"

Суди ноњияи Ёвони вилояти Хатлон корманди Шўъбаи корњои дохилии ин ноњияро ба шиканља додани як ноболиѓ ба муддати 7 сол дар муассисаи дорои низоми пурзўр зиндонї кард.

ЃУРБАТ

Интернетрадиои тољикї дар Русия World Media Alliance пойгоњи мустаќили сабту пахши мусиќї дар љањон, дар Тољикистон ба кор шурўъ кард. Рањим Ќаландаров, директори иљроия ва DJ-и "Муњољир" Дар тањхонаи яке аз биноњои истиќоматии шањри Маскав, пойтахти Русия, чор кўчарўби тољик аввалин радиои "Муњољир"-ро ба забони тољикї таъсис доданд. Бин о ба гуфта и Рањ им Ќал андар ов, д иректори иљроияи радиои "Муњољир", нангу номуси тољикї ин кўчарўбонро водор намуд, ки барои худ дар сомонаи интернетї, минбаре омода созанд.

-Албатта, сатњи њирфаї будани барномањои радиои "Муњољир" њанўз комил нест ва ин муњољирбачањо ба лањни худ њарф мезананд. Бо вуљуди ин, дар давоми ду - се рўзи пахш дар эфир радиои мазкур то 1000 нафар шунавандаи доимии худро пайдо намуд. Барномањои радиои "Муњољир" шабонарўзї дар торнамои www.bestdomen.com садо медињад. Аммо як идораи муайян надоранд ва њар кадоме бо ноутбук сари кўча барномањои худро пахш месозад. Њолатњое шудааст, ки пулиси Маскав ин муњољирбачањоро гўё барои радиоавбошї таъќиб кардаанд. Аммо бино ба гуфтаи Рањим Ќаландаров, радиои "Муњољир" дар шањри Перм ба ќайд гирифта шудааст. Дар сурати гузариш ба мављи FM, шунавандагони радио дар њар гўшаю канори Русия боз њам зиёдтар мешаванд, - хулоса намуд Рањим Ќаландаров. Зайниддин ОРИФЇ

Бо тасдиќи ин хабар, Шодмон Алиев, раиси суди ноњияи Ёвон ба TojNews гуфт, ки нимаи дуввуми имрўз, 8- уми сентябр њукми суд нисбати Машраф Алиев, собиќ нозири минтаќавии ноњияи Ёвон хонда

шуда, дар баробари њабс, инчунин, ў ба муддати се сол аз њуќуќи кор кардан дар вазифањои давлатї мањрум карда шудааст. Адвокати мањкумшуда - Машраф Алиев гуфтааст, аз њукми баровардаи суди ноњияи Ёвон розї нест ва тасмим дорад ба зинаи болоии суд шикояти кассатсионї барад. Гуфта мешавад, ки ин нахустин парвандаи љиноятї ва њукм нисбати кормандони маќомоти њифзи њуќуќ дар вилояти Хатлон мебошад. Ёдрас шудан бамаврид аст, ки нисбати Шодмон Алиев, аввалњои моњи майи соли љорї бо гуноњи шиканљаи як ноболиѓ парвандаи љиної боз шуда буд. Рустами САФАР

ГУСТАРИШ

Таълими дини ислом дар мактабњои Маскав Исаак Колен, мудири Шўъбаи таълим дар шањри Маскав ба хабарнигорон гуфтааст, ки дарсњои таљрибивии диние, ки дар 21 минтаќаи Русия барои мактаббчагон гузаронида шуд, натиљаи мусбат додааст. Ба ин хотир шурўъ аз сентябри соли равон барномаи таълими диние бо номи "Фарњнаги динї ва асосњои ахлоќї" ба барномаи дарсии мактабњои њамагонии шањри Маскав ворид карда мешавад. Мудири Шўъбаи таълим дар шањри Маскаа гуфтааст, ин барномаи таълимї баъди интишори натиљаи нињоии барномаи таълими динии таљрибавї, ки дар 21 минтаќаи Руисия баргузор ва ваќти тўлинеро дар бар гирифт, роњандозї карда мешавад. Исаак Колен таъкид кардааст, ки муњтавои барномаи "Фарњнаги динї

ва асосњои ахлоќї" асосњои тадриси динњои масењии православнї, дини ислом, яњудї ва будоиро дар бар мегирад. Амруллоњи НИЗОМ

4

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

Гарчанде ман аз худам дифоъ мекардам ва мегуфтам, ки ин кори шумо љиноят аст, бояд љавоб дињед, якеи дигар дашномдињиро сар карда, гуфт, «шумо иѓвоангез њастед, бар падари шумо @!» ва дигару дигар. Ќиссањои рўзи тазоњуроти тољирони «Корвон» шањодат медињанд, ки кормандони маќомоти амниятии Тољикистон ВКД ва КДАМ - аз ќабл як курси махсуси пешгирї аз фаъолияти рўзноманигоронро гузаштаанд. Инро бархўрди якхелаи ду нињоди алоњида дар он рўз исбот кард.

«ХИРА» Рўзноманигори «Озодагон» Нилуфари Карим пас аз соати 10 дар ќатори дигар њампешагон ба назди корхонаи нассољї, маъруф ба «Текстил» омад, аммо бо он чї рў ба рў шуд, ки интизор надошт. Вай чунин наќл кард: - Мехостам гирдињамомадагонро ба навор гирам, аммо як мард, ки дар тан либоси мулкї дошт, чашмонашро ало карда, ба ман дарафтод. Ба дастам зад, ки телефонам бо садобардорам ба замин афтода, ба њар тараф пош хўрданд. Аз замин порањои телефонамро бардошта, аз ў пурсидам: - Ту кї ва ба ту кї чунин њаќро додааст, ки ба ман даст бардорї?! Ба фаъолияти касбии ман дахолат накун! Вале гапро гўш накарду рўяшро ба самти дигар тофт. Ваќте ки тазоњуркунандагонро ба тарафи «Корвон» бурданд, ман хостам ба идора равам, вале бинам, ки он марди телефон ва диктафони маро шикаста маро таъќиб дорад. Ба тарафи «Шарќи озод» рањсипор шудам. Ў аз ќафоям меомад. Дар љоям истодам, ки истод.

- Чї мехоњї њоло? Асбобњои кориамро шикастї, намондї, ки корамро кунем, боз чї хира шудаї? Аммо дар дањонаш гўё об гирифта буд, сухан намекард. Ман дигар ба ў эътибор надода, ба идора рафтам. «ДАФЪ ШАВ!» Зайниддин Орифї, хабарнигори Ољонсии иттилоотии TojNews соати 10.05 барои тањияи гузориш аз намоиши эътирозгарони бозори «Корвон» ба хиёбони Саъдии Шерозї рафт. Дар истгоњи назди Сирк ќарор гирифта, ба аккосї

Милиса муборизаи беамонро на дар баробари љинояткорон, балки ќурбониёни бењуќуќи сиёсатњои бењунарона омўхтааст. Георгий АЛЕКСАНДРОВ

номњои ќабењ доданд. Ба ќавли шоњидон, нисбат ба кормандони милиса кормандони амният хашин буданд. Ба Њарамгули Ќодир, хабарнигори TojNews низ ваќте дараф-

тоданд, ки мехост аксбардори Зеваршоњро аз замин гираду ба кормандони амниятї надињад. Алишер Зарипов, хабарнигори «Озодагон» - ро ваќте мехост акси Мањмадсаид Убайдуллоевро њангоми ба бозори Корвон расиданаш гирад, ду нафар ба пурсиш мекашанд, ки кист ва чаро акс мегирад.

ЛАЊЗАЕ АЗ ТАЗОЊУРОТИ «КОРВОН»

Шикори рўзноманигор Ман њам фирор кардам, - наќлашро хотима дод хабарнигори TojNews. «ЉИНОЯТКОР» Зеваршоњи Муњаммад, корманди ВВС, соати таќрибан 10.

45 низ ба «Текстил» омад. Дид, ки кормандони КДАМ ва ВКД мардумро намегузоранд, ки ба пеш њаракат кунанд ва маљбур шуд наздик равад. Ваќте аз нашурўъ намуд. Ин лањза аз мошине, ки ду - се низомї менишастанд, ўро садо карданд: - Ман эътибор надода, паи кор шудам. Низомипўше наздам омад ва маро таъкид кард, ки акс нагирам. Ман худро муаррифї кардам, аммо вай дўѓу пўписа кард ва хост њарчи зудтар ин љойро тарк кунам. Рутбаи њарбиаш ва аз кадом сохтори ќудратї буданаш маълум набуд, танњо либоси сањроии сабз дошт. Аз ў шахсияташро пурсидам, аммо дар љавоб тањдид кард, ки зудтар дафъ шавам, вагарна аз фотоаппарат мањрум мешавам, наќл мекунад Зайниддин Орифї. Намоишгарон ба самти «Текстил» равон буданд. Орифї хост, як кадр гирад, аммо љавони низомипўш, ки худро намояндаи амният мегирифт, боз тундтар тањдид кард, ки суратгиракашро мешиканад. Низомипўши дигар њозир шуд ва ўро то назди бинои «Шарќи озод» «њамроњї» кард.

- Дидам, ки вазъият безеб аст, гуфтам, маро љавоб дињед, ки ба идораамон равам. Инро гуфта ба тарафи бино ишора кардам. Аввал розї нашуданд, якеаш гуфт, биё, бо мошин гирифта барем, дигарї, «не» гуфт ва њар ду маро њаќоратњои ќабењ карданду «дафъ шав!» гуфтанд.

зди истгоњи «Текстил» гузашта, ба тарафи мардум мерафт, кормандони ВКД омада, гуфтанд, ки наворбардориву аскгирї иљозат нест. Ваќте Зеваршоњ гуфт, «шумо низ барои иљрои вазифаатон омадаед ва ман њам барои иљрои вазифаам омадам», ўро гўш накарданд ва гуфтанд, рафтем ба мошин. Зеваршоњ њам розї шуд: - Ваќте назди мошин расидем, яке гуфт, биншин, лекин ман розї нашудам ва талаб кардам, ки мошинро ба њаракат дарор, ман менишинам. Ў аз ман пурсид, ки мошинро ба куљо њай кунад?

- Охир шумо маро овардед ва рафтем ба куљое хоњед, ман меравам. «Рав аз ин љо» - гуфтанду дари мошинро пўшиданд. Каме боло омадам. Боз садди роњам шуданд. Гуфтанд, ки акс набардор, камераатро хомўш кун. Гуфтам, «хомўш на-

мекунам, агар чизе гуфтанї њастї, гап зан, сабтат мекунам», вале нафари дигар аз пуштам омада, ба дастам мезад, ки ман навор гирифта натавонам. Аз истгоњи «Текстил» гузаштам ва ба ќарибии пул расидам, ки ногањон ба ман њуљум карданд ва дастонамро ба пуштам тоб доданду аз пуштам заданд, гўё љинояткор бошам. Шањодатномаамро аз гарданам кашида, канда карданд ва бо аксбардору камераам њамаашро ба замин њавола доданд. Гарчанде ман аз худам дифоъ мекардам ва мегуфтам, ки ин кори шумо љиноят аст, бояд љавоб дињед, якеи дигар дашномдињиро сар карда, гуфт, «шумо иѓвоангез њастед, бар падари шумо @!» ва

дигару дигар. Дар њамин ваќт як милисаи шиносам омаду маро аз дасти онњо халос кард ва камераву аксбардорамро гирифта дод. Як зани дигар њуљљату шапкаамро аз замин гирифта овард… Ибодуллои Тоњир, хабарнигори «Озодагон» мегўяд, ваќте Зеваршоњро дошта, истинтоќ мекарданд, «хостам, ки сурат гирам, аммо нафаре дастамро заду фотоапарат ба замин уфтод ва акс гирифта нашуд». Дар њоле ки зан аст, ба Зарринаи Хушвахт, хабарнигори дигари ВВС њам дарафтода, даш-

- Ман гашта аз онњо суол кардам, ки шумо кї? Њуљљатњояшонро нишон доданд. Кормандони КДАМ будаанд. Ман њам њуљљат нишон додам, вале онњо гуфтанд, ки аксбардорї иљозат нест, вагарна аз суратгиракат мањрум мешавї. Як рўзноманигори дигарро дошта, суратгирашро гирифтаанд ва њама аксњояшро тоза карда, ба дасташ додаанд… ЉИНОЯТ Аксбардор, диктофон ё кассета силоњи журналистанд, ваќте кормандони маќомот онњоро аз рўзноманигор мегиранд, баробар ба гирифтани силоњи милиса ё корманди амният аст. Њељ набошад, дар дунёи муттамадди ни инсонњ о чу нин ќоида њаст. Маќомот бояд донанд, ки иљрои фармони ѓайриќонунии рањбарон аз рўи моддаи 162 и Кодекси љиноии ЉТ - “монеа шудан ба фаъолияти касбии журналистон” - љиноят аст. Инчунин барои рўйрост тањќир ва тўњмати рўзноманигор низ модда њои Коде кси граж дани ро поймол намудаанд. Бо назардошти таљрибаи солњои пешин ба гумон аст, ки касе аз кормандони маќомоти амниятї муљозот шавад. Шояд аз ин хотир, то имрўз њатто аз тарафи ягон созмони рўзноманигорї њам талаб карда нашудааст, ки маќомот барои ин амали зертобеонашон расман љавоб дињанд ва аз он рўзноманигороне, ки дар ин рўз аз дасти маќомот азият дидаанд, бахшиш пурсанд. Эраљи АМОН

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

5

Агар онњо намемурданд, ту 21 - сола намешудї. Як талаба ё донишљўе, ки дар «маршировка» - њои таљлили иди ту, бигзор, аз тарси устоду хориљ шудан аз донишгоњ, бо шиками гурусна тамрин мекунад, дўсту дўстдори туст.

Нуралї Раљаб: - Бояд касеро гўш накарда, хеле пештар пеши Вахшро мебастем. Он замон ИАК-њо, НАН-њо, ВВП-њо ва ба онњо монандњо дигар хел «месуруданд».

Zarina Eshon: - Њамчун муњандис бо ташвишњои кишвари њамсоя розиам. Ман њам мехоњам донам, ки экспертиза то куљо дуруст ва аз тарафи кї мешавад. Агар инро «сантехник»-њои ѓарбї кунанд, ман њам метарсам. Мехоњам экспертиза шаффоф шавад. Кишвари ман барои он пули калон медињад.

Suhrob Dodojonov: - Пас аз экспертиза ў боз дигар бањонањо меёбад. Самвел Григорян: - Роѓун зарур аст, аммо дурнамои дарозмуддат аст, кашол меёбад, агар ба охир расад њам, бидуни кўмаки беруна намешавад онро сохт. Боз мухолифат хоњанд кард. Мехоњам, ки ин фикри ман хато бошад.

Suhrob Dodojonov: - Роњи бозгашт нест. Бонки љањонї мисли «на моњї, на гўшт» кор мекунад. Мардум пул љамъ кард. ИАК аллакай бо љанг тањдид мекунад, газро ќатъ кардааст, роњњоро мебандад, аммо ба ќонунгузорињои байнулмилал эътибор намедињад, аммо ваќте масъалаи Роѓун аст, худро дарронда ба эъломияњо рў меорад.

Bakha Rakhmonov: - Мунтазири вокуниши шадиди Рањмон дар ин маврид мешавем.

Sokini Kuh: - Инак!!! Ризоияти мардуми поёнобро мо њељ гоњ намегирем. Умуман, шак дорам, ки барои мардуми Шумо, Каримзодаи азиз, мушкили Роѓун дар љои аввал бошад.

Nargis Rahmonova: - Сарбандро он ќадар баланд накарда, Роѓунро созед. Боз не-

Чаро мо бояд Ислом Каримовро гўш кунем? рўгоњњои дигарро созеду мушкили бебарќиро њал кунед. Умуман, Каримов бояд як бор дар шароити мо зиндагї кунад. Нуралї Раљаб: - Масхарабозї!

Suhrob Dodojonov: - Намефањмам, чаро то ба њол изњороти расмии њукумати мо дар ин бора нест? Модератор Платформы: - То ин ки мушовирон љавоб нависанд ва ризоияти њама марњалањоро гиранд, як моњ мегузарад.

Bakhtiyar Siyarov: - Каримов њангоми њаводиси Андиљон дар соли 2005 эъломияњои СММ - ро ба хотир наовард, аммо чун масъалаи дарёњои фаромарзї мерасад, як не, 4 эъломияро ба хотир меорад.

Nazir Sharipov: - «Старческий маразм...» Гуломалиев Миралї: - Барќ ягона манбаест,ки миллати тољикро аз љањолат (торикї) халосї хоњад дод, чї аз љињати зоњирї ва чї ботинї.

Faridun Usmonov: - Каримов њамеша аз Роѓун интиќод мекунад, аз ин кор набояд њайрон шуд. Аммо барои ман аљиб аст, ки чаро љамъияти сањњомї пеши сањњомони худ дар бораи корњои кардааш њисобот намедињад?

Komron Asozoda: - Њоло ба мардум на њисобот, балки рўшаниву барќ даркор аст.

Manuchehr Sadiev: - Њељ касро набояд гўш кард. Бонки љањонї ва ѓайрањо василањои Ѓарбанд ва табиист, ки онро гўш мекунанд. Бе воњима ва ором сохтмонро бояд идома дод. Киш-

варњо бомбаи атомї месозанду касе хабар намеёбад. Баъд хабар мешаванд. Тољикистон Исроил нест, аммо бояд кўшиш кард. Мо вазифадор нестем, ки ба ягон кас њисобот дињем.

Gulia Shirinova: - Тољикистон њисобот медињад барои он, ки то љое аз Ѓарб вобаста аст. Амрико, ки аз касе вобаста нест, бо касе ва барои чизе маслињат намекунад...

Zarina Eshon: - Чаро кишвари ман бояд аз касе вобаста бошад? Дар љањон кишварњое њастанд, ки Ѓарбро писанд намекунанд. Фаќат мо бояд бо њамсояњо забон ёбем.

Gulia Shirinova: - Ѓарб ва ИМА Тољикистонро аз кишварњои ќашшоќ мешиносанд. Кишварњои ќашшоќ, мисли одамони фаќир аз касе вобастаанд. Ќарзњо, грантњо, барномањои мухталифи хайриявиро ба њамин хотир пиёда мекунанд.

Sokini Kuh: - Умуман, бояд ба рушди зерсохторњои наќлиётї эътибори љиддї дода шавад. Баромадан ба љањон бидуни Ўзбакистон. Якум, ин арзонтар аз НОБ аст, дуюм, Каримов аз «козир» - аш мањрум шуда, сеюм, бо имконоти хуби наќлиётї сохтани НОБ зудтар анљом меёбад. То Роѓун «рагњои хунгард» ба љони иќтисоди нафаси тоза медаманд.

Farid Oriyon Balkhi: - Каримов намефањмад ё намехоњад фањмад, ки агар бештар аз 9 балл замин љунбад, дар њамон Тошканд ягон бинои сињат намемонад. Изњороти ў боз њам нишонаи нияти бади ўст.

Душманон ва дўстони нониву љонии Истиќлолият Кї, барои чї истиќлолиятро бад мебинаду дўст медорад? Ифтихору орзуи мо, Истиќлолият! 21 - солагиат муборак! Нагў, барои мо он чењрае њастї, ки аз ту тасвир мекунанд. Як чењрае барои душманонат дорї, яки дигар барои нонхўрњои сари хонат ва саввумї, барои дўстони љониат. Душманонат туро даврони љангу ќашшоќиву бебарќиву бекорї ва муњољирати беохир меноманд. Давраи фављ - фављ ба муњољирати корї рў овардани садњо њазор љавонмарду љавонзан, људоии падар аз писар, духтар аз модар, як инсон аз ватан ва садњои фољиаи дигар. Замони дарбадарї, хокбасарї ва тањќиру тавњин. Туро бо кўчањои лабрези гадову фоњишањо ва хиёнати писар ба падар, њамсар ва шавњар муаррифї мекунанд. Бо ту ватанро тарк мекунанд, шиносномаашро ба њуљљатњои муваќќативу шањрвандињои кишварњои дигар иваз менамоянд. Мегўянд, ин ватан нест, кирои зистан намекунад, Русия хубтар аст, Амрико бењтар, «њар љое, ки рўзи одам гузарад, њамон љо ватан аст». Дар ватан онњо љои кор надоранд, худрову кўдакашонро он тавре, ки дар як кишвари пешрафта аст, наметавонанд хўронанду пўшонанд. Касеро њам ѓорат кардаанд, тиљораташро гирифтаанд, хонасалот шудааст. Бозорњо месўзанд, хонањо «месўзанд». Касе њам он ќадар пора додааст, ё ќарздор шудааст, ки барои кандани ин ќарз дигар наметавонад, ба ватан баргардад. Сарнавишту зиндагињо «сўхтаанд». Касе њам тундгарову террорист шуда, аз љон гузаштааст. Дигар зиндагї барояш як аќидае шудааст, ки ба фањми умќи он намеравад. Ў дигар роњ њам надорад. Ўро дар ватан ќабул накарданд, зеро замоне ўро нагузоштанд, ки ватанашро ќабул кунад. Бо ту шоиру нависанда хор шуд. Агар шароити дуздї надошта бошанд, замони олиму академику доктор њам нестї. Замони мактаби бемуаллим ва омўзгоре њастї, ки дар кунље аз сохтмонњои рус бо ёди соатњои дарс ва њасрати шогирдонаш пинњон - пинњон мегиряд. Ва њам шоњиди фиѓонњои ботинии пизишки баномусе њастї, ки пас аз гирифтани пора аз мариз дастонаш меларзанд ва гиря гулўгираш мекунад. Бале, ту онњоро ба чунин махлуќоти фиѓон дар дил табдил додї. Бале, душманонат њанўз интизоранд, ки кай аз ту халос шаванд. Кай «рафиќе» аз хориљ ояду онњоро тањти «болњои мустамлика» - и худ ќарор дињад ва шикамашон сер бошаду ѓамашон дур. Онњо аз ту хаста шудаанд. Ту замони сокинони манозили чандќабатаи фасодкорон ва саворагони мошинњои сияњшишаву ќочоќбар њастї, ки аз намоиши пулу моли дуздї њатто шарм намедоранд, балки ифтихор мекунанд. Мевањои ту насиби онњост, аммо на дар шакли озодиву соњибихтиёрии як миллат, балки дасти бози як гурўњ барои фасод, ќочоќ, сўифтифода аз мансабу сарвати давлат ва беадолатї, ки барои онњо «мевањо» - и туро арзонї доштааст. Аз ин ифтихормандонат ифтихор ва ба даъвоњояшон бовар макун, Истиќлолият! Инњо дўстони нонии туанд ва њар лањза ба хотири рањоии љону моли худ туро мефурўшанд. Дўстони ту њамонњоеанд, ки ба каму бешат шукр доранд ва бо вуљуди маоши каму хатари зиёд туро бо дандонњои хеш муњофизат мекунанд. Сарбозони фаќирзодаи љавон мемиранд, милисаву амниятии оддиву вазифадор савганд ба забон љон ба љонофарин месупоранд. Хато мекунанд, онњое, ки мегўянд, истиќлолият ба мо муфт расидааст. Дар ќиёс бо дигарон ќурбонии истиќлолияти мо бештар буд. Њамаи шањидони љанг, бигзор, бо хато, ё эътиќоди самимона ба озодї љон доданд, ќурбонињои туянд. Агар онњо намемурданд, ту 21 сола намешудї. Як талаба ё донишљўе, ки дар «маршировка» - њои таљлили иди ту, бигзор, аз тарси устоду хориљ шудан аз донишгоњ, бо шиками гурусна тамрин мекунад, дўсту дўстдори туст. Њамон муњољире, ки барои фарзандонаш азияти ѓурбат мекашаду даккаи бегонаро мехўрад, такягоњи туст. Мансабдоре, ки нони дањони худу оилаашро бо ришват олуда накардааст, ояндаи туст. Тамоми Тољикистон, ки «Озодї», «Истиќлол», «Ватан», «Роѓун»… мегўяд, бо туст! То лањзае, ки 8 миллион, 800, 80, 8 њазор, 800, 80, 8 нафар бо ту ифтихор мекунем, ту бо мої! Ва њатто агар 1 нафар њам бошем, ту њастї! Зеро таърих моро интихоб кардааст, ки туро дифоъ кунем! гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Њафтаи гузашта њангоми сафар ба Ќазоќистон президенти Ўзбакистон Ислом Каримов бори дигар зидди сохтмони нерўгоњњои Роѓуни Тољикистон ва Ќамбаротаи Ќирѓизистон баромад кард. Ислом Каримов боз исрор кард, ки экспертизаи байнулмилалии ин нерўгоњњо, ки ба дарёњои фаромарзї дахл доранд, гузаронида ва нуќтаи назари њамаи кишварњои манфиатдор ба назар гирифта шавад. Ба назари ў, ки нав нест, ин нерўгоњњо солњои 70 - 80 - ум, замони «гигантомания» - и Иттињоди Шўравї тарњрезї шудаанд ва њоло бо гузашти 40 сол меъёрњо тамоман таѓйир ёфтаанд. Ислом Каримов метарсад, ки агар сарбандњои 275 - метраи Ќамбарота - 1 ва 350 - метраи Роѓун дар натиљаи заминљунбї канда шаванд, њаёти миллионњо нафар дар Осиёи Марказї тањти хатар мемонад. Ин изњороти кўњна, аммо дар либоси нави президенти Ўзбакистонро њам фейсбукиён бо суоли зер тањти баррасї ќарор доданд:

«Розњои пинњон»-и љаноби ИКС

i Матлаби ин

МИНБАРИ ФЕЙСБУКИЊО

МАВЌЕЪ Маркази афкори умум дар Русия (ВЦИОМ) як пурсиши њамагонї гузарондааст, ки «оё Путин роњбари кишвари Русия њоло њам дар назди мардум мањбубият дорад ва ў то њол барои мардуми рус «ќањрамон» аст ё не?» Ин пурсиш нишон додааст, ки дар давоми 10 соли охир аз соли 2002 то 2012 Путин дар назди мардум мањбубияти худро 20 дарсад аз даст додааст. Аммо тањлилгарони Тољикистон бошанд дар ин дањсолаи охир нафари ќањрамонро дар кишвар намебинанд ва итминон доранд, ки он нафароне, ки худро ќањрамон метарошанд, дар назди мардум ќадр надоранд ва ќањрамонињояшон барои як гурўњ аст. Лекин гурўњи дигар бошад як миллион муњољири тољикро њам ќањрамон медонанд. Ва идао доранд, ки нафароне, ки имрўз кишварро ободу гулзор карда истодаанд, дар асл ќањрамонанд. Вобаста ба ин мавзўъ «Нигоњ» пурсид:

Оё Тољикистон имрўз ќањрамон дорад? Субњон ЉАЛИЛОВ, рўзноманигор: - ЊА! Имрўз њар тољикистоние, ки новобаста ба њар мушкилу печидагї тавонистааст зиндагї ва маишати хуберо барои худу оилааш таъмин ва муњайё кунад, то љое ќањрамонї кардааст, њар зани тољик, ки тўли моњу солњо бори як оиларо ба дўш гирифтаву аз роњи њалолу ќонунї зиндагии кўдаконашро таъмин мекунад, ќањрамонї мекунад, њар муњољире, ки ба њама кинаву адоват ва монеањо дар хориљи кишвар нигоњ накарда, љои кор меёбаду пул кор мекунад ва як илољ карда зиндагии муќимї дорад, ќањрамонї мекунад. Касе метавонад як андешаи наву созандаро тавлид кунаду парвариш намояд ва рў ба рўи андешањои аллакай вуљуддошта далелу арќом ва тањлилу пешнињоди ояндадореро гузорад, ќањрамонї кардааст. Њоло бемор нашудану шифо ёфтан, худро аз тўњмату ќарз дур гирифитану халос кардан, зимистони бебарќ доштану то бањор расидан њам ќањрамонї аст. Мо аксарият имрўз ќањрамонем!!!

Хушбахтмурод РОЗИЌОВ, муњољир: - НА, имрўз дар кишвари мо нишоне аз ќањрамон намондааст! Мурдагон ќањрамон њастанд, ё не довариро Худо мекунад, аммо зиндагоне, ки сари ќудрат њастанд, ба љуз озори лафзиву амалї ва фиреб барои ин миллат коре накардаанд. Агар, ки ќањрамон мењисобида бошем, бояд ки критерияњои миллии онро муайян намоем. Бузургоне, ки онњо њанўз њам ба њадди ќањрамонї нарасидаанд, дар пириашон мувољењи ноњурмативу носипосии масъулин гаштаанд. Бубинед, ки устод Мўъмин Ќаноат, каме њам бошад барои мардум хидмат кардааст, вале ваќте ки ба Маскав омад, њатто сафир дар Маскав пешвозаш нарафтаасту дар љашни 80 - солагиаш, ки як гурўњ муњољирин ташкил кардаанд, њатто як кормандашро нафиристодааст. Дар кишваре, ки бештари ќувваи кориаш дар муњољират ва ќашшоќ аст, чї гуна ќањрамон кобем? Барои њамин ман бо итминони комил мегўям, ки имрўз дар Тољикистон ќањрамони њаќиќие, ки мардум дўст доранд ва эътирофаш кунанд, вуљуд надорад.

6

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

Дар маѓозаи "Маркази фурўши китоб" китобњои дарсиву лавозимоти мактабї фаровон буданд, аммо аз китобњои бадеї ному нишоне набуд. Абдувалї, як фурўшанда гуфт, чунин китобњо харидор надоранд. ридорї карда тавонанд, ки андак шавќ доранд ва ин њол набояд шавќи онњоро кушад. Масъулини таъбу нашри Тољикистон њамеша мегўянд, ки барои нашри китоб лавозимот, аз коѓазу ранг то дастгоњњои чоп аз хориљ бо нархи гарон ворид мешаванд ва агар дастгирии њукумат набошад, нархи китоб аз ин њам болотар мебуд. Ба ќавли онњо, тариќи "Корвони китоб" китобхонањои оммавии љумњуриро бо китобњои тозанашр таъмин менамоянд. Имсол ба китобхонаи "Тошхоља Асирї"-и маркази Суѓд низ њазорњо нусха адабиёти тозанашр таќдими хонандагон шуд, аммо аксар ваќт толорњои хониши китобхона камодаманд.

- Пайдоиши шабакаи интернет сабабгори кам ба китобхона омадани љавонон шудааст, зеро ки дар фурсати кўтоњ бе ягон илтимосу интизорї китобњои лози-

Чор сол аст, ки 4-уми сентябр њамчун Рўзи китоб дар Тољикистон таљлил мешавад. Бо ин роњ масъулин мехоњанд дар дили хонандагон, бахусус, насли наврас завќи хондани китобњои бадеиро бедор намоянд, аммо воќеият ин аст, ки ин чор сол њам мардуми моро каме њам бошад, китобхон накард. Барои чї тољик китоб намехонад? Кї гунањкор аст: адибон, хонандагон ва ё њар ду? ДАСТГИРИИ АСАРЊОИ ТАВСИФЇ Маъмури Юсуфзод, адиби љавон, муаллифи се китоб мегўяд, тайи 21 соли истиќлолият ягон асари пурарзиши адабиро вонахўрдааст, ки хонданбобу талабгори зиёд дошта бошад: - Имрўз бисёр нафароне бар арсаи адабиёт ќадам нињодаанд, ки худ аз адабиёт бехабар њастанд. Адабиёт љои њар кас нест ва на њар кас адиб шуда метавонад. Паст шудани завќи хонанда ба паст шудани сатњи адабиёт њам вобаста аст, - мегўяд ў. Набиюллоњи Суннатї, муаллифи 7 китоб, мегўяд, дар замони шўравї асарњои нависандагон аз њисоби буљаи давлатї нашр мешуданд ва муаллиф њаќќуззањмати хуб њам мегирифт, аммо имрўз њукумат асосан он асарњоеро маблаѓгузорї мекунад, ки тавсифї њастанд: - Нависандагоне, ки асарњои пурарзиш менависанду соњибќалам њастанд, аз тарафи њукумат ќадршиносї намешаванд ва аксаран китобњои онњо рўи чопро њам намебинанд… Абдуќодири Абдуќањњор, сокини Хуљанд, ки хонандаи хуби китобњост, мегўяд, дар Тољикистон њанўз адибони сатњи боло њастанд, ки дар сатњи баланд асари бадеї менависанд: - Масалан, Салими Аюбзод, Бањманёр, Ќодири Рустам - аз нависандагон, Бозор Собир, Фарзона, Сиёвуш ва дигарон - аз шоирон асарњои хубе меофаранд. Мутаассифона, онњо дуруст ќадрдонї ва реклом намешаванд. Агар адибу асараш хуб ќадрдонї ва ба љомеа муаррифї шавад, мардум њам хоњанд дид, ки адибї пешаи, ба истилоњ, "пре-

"Шавќи мурда" Рўзи китоб ба кї даркор аст? стижний" аст. Аммо ваќте адиби бечора ба мадњу санои сиёсатмадорон ва ё сиёсатњои њукумат машѓул мешавад, мардум чаро ўро эњтиром кунад? Бе ин њам расонањои давлатї шабу рўз бењтар аз онњо ин корро мекунанд. Адибони асил њоло дар Тољикистон фаромўш шуда, бозори кисагињо гарм аст, ки аз тарафи њукуматдорон гоњ-гоњ "сарфароз" мешаванд. ХЎРДАН БА ЉОИ ХОНДАН? Бино ба тањлили мутахассисони соња, дар Аврупову Амрико сокинон ба њисоби миёна дар як рўз беш аз 5 соат китобу маљалла мехонанд. Эрон бо ин ќадар серхонанда буданаш дар ин тадќиќот ба шумори кишварњои савум дохил шуда, мардумаш ба њисоби миёна дар як рўз на бештар аз ним соат китобу маљалла мехондаанд. Агар хондани эронињоро бо тољикон муќоиса намоем, ин нишондод дар кишвари мо шояд ним даќиќаро њам дар як рўз ташкил надињад. Рањматилло Зойиров, раиси Њизби сотсиал - демократ, дар як мусоњибааш гуфта буд, ки агар њамаи газетахонњоро љамъ кунем, 3% намешавад.

Набиюллоњи Суннатї мегўяд, агар сокинони кишварњои пешрафта бештар эњтиёљ ба ѓизои маънавї дошта бошанд, дар кишвари мо баръакс аст: - Агар рўзномаву маљаллаву китобе, ки дар Амрикову Аврупо мехонанд, дар як пањлуи тарозу монем, чанд тон шавад, њамон ќадар мо ошу нон мехўрем. Хўрдану пўшидан ба љои хондан одату авлавияти мо шудааст. Шояд аз њамин сабаб буд, ки маѓозаи "Ганљина", ягона фурўшгоњи китобњои замонавї дар Хуљандро ба маѓозаи либосфурўшї табдил доданд? КИТОБХОНАЊОИ БЕОДАМ Шавќи мурда ва адабиёти ба маънї паст агар як тарафи масъала аст, тарафи дигар ќимати гарони китобњост. Имрўз як китоби хуб камаш 50 сомонї арзиш дорад. Ќимати китобњои "Корвони китоб", ки мењмони шањри Хуљанд шуд, хеле гарон буд. Масалан, "Хуни ќалам" - и Бозор Собир 25, китоби Гулрухсор - 35, китоби Расул Fамзатов - 30 ва ѓазалиёти Иќбол 20 сомонї нарх доштанд. Барои як китобхон, албатта, ќимати китоб муњим нест, аммо онњое њам бояд китобро ха-

НАВГОНЇ

Таъсиси корхонаи ињтењсоли трактор дар Хатлон Сафири Тољикистон дар Белорус гуфтааст, ки миёни Душанбе ва Минск созишнома дар бораи сохтани заводи истењсоли трактор дар Тољикистон ба имзо расидааст.

Гуфта мешавад, дар назар аст, дар зудтарин фурсат корњои сохтмонии ин корхона дар Љануби Тољикистон оѓоз меёбад. Хабаргузории "ИРНА" гузориш додааст, ки Ќозидавлат Ќоимдодов, сафири Тољикистон дар Белоруся њамчунин гуфтааст, барои оѓоз ёфтани марњилаи аввали ин корхона, панљ миллион доллари ИМА пешбинї шуда, ин миќдор маблаѓ аз љониби Тољикистон таъсис дода мешавад. "Дар назар аст, ќисмати якуми ин корхона бо иќтидори истењсолии дар як сол 250 адад трактор то соли 2017 мавриди бањрабардорї ќарор гирад. Гуфта мешавад, зина ба зина, дар назар аст, иќтидори ин корхона

то 1500 дона трактор дар як сол расонида шавад". Сафири Тољикистон дар Белорус, њамчунин изњор доштааст, -тибќи наќша дар корхонаи мазкур се навъи тракторњо истењсол шуда, ба дигар кишварњои Осиёи Миёна ва Ќафќоз содир карда хоњанд шуд. Гуфта мешавад, мубодилаи иќтисодии миёни ин ду кишвар дар зарфи панљ соли охир то се баробар афзоиш ёфта, ин нишондињанда дар нимаи якуми соли љорї 44 миллион доллари ИМА буд. Аз ин маблаѓ 40 милион доллар ба молњое тааллуќ дорад, ки аз Белорус ба Тољикистон ворид карда мешаванд.

маро дарёфт карда, хондан мумкин аст, - мегўяд як донишљў, ки худро Далер муаррифї намуд. РЎЗИ БЕКИТОБЇ Дар бозору растањои шањри Хуљанд касе аз Рўзи китоб огоњї надошт. Дар маѓозаи "Маркази фурўши китоб" китобњои дарсиву лавозимоти мактабї фаровон буданд, аммо аз китобњои бадеї ному нишоне набуд. Абдувалї, як фурўшанда, гуфт, чунин китобњо харидор надоранд: - Бубинед, њама китоби дарсї мехаранд, ягон нафар њатто китоби бадеї намепурсад. Агар китобњои бадеиро ба фурўш барорї, ба ѓайр аз тоза кардани чанги он дигар бекор мемониву тамошобини савдои дигарон. Дар растаи китобфурўшии назди Донишгоњи давлатии Хуљанд ба номи Бобољон Fафуров њам ягон харидор набуд ва фурўшанда њамаро љамъ карда, азми рафтан дошт. "Рўзи китоб" боз њам иди танњо кормандони китобхонањову ањли ќалам имсол њам боќї монд ва барои дигарон боз њам рўзи бекитобї… Афзал БОСОЛИЕВ, шањри Хуљанд

НАЌЛИ МУЗОФОТЇ

"Ќассоси тољикї" Солњои 40 - уми асри 20. Шањри Астрахан. Мањбасхонаи рељааш пурзўр. Дар ин мањбасхона аз ќотил то донишманд дар якљоягї мўњлати љазоро адо мекарданд. Ќартабозї шуѓли дўстдоштаи мањбусон ба шумор мерафт. Грешко - "падари мањбас" барои боз њам бештар нишон додани љоњилияш соле як маротиба ба "ивази сар" картабозї мекард, ки онро мањбусон "головка" ном мебурданд. Дар мањбаси рељааш пурзўри шањри бегона се тољики кўњистонї менишастанд. Абдулло аз масолењи ба дасташ афтода њар гуна бозичањо месохт ва онњоро ба њар роњу васила барои дарёфти чой ва дигар маводи ѓизої аз мањбас мебаровард. Мулло Шариф бештари ваќташро ба навиштан ва хондани намоз мегузаронд. Насим, ки бо Абдулло барои дуздї њабс шуда буд, њамеша аз пайи муфт пайдо намудани ризќ буд. Ў аз панду насињатњои Мулло Шариф канораљўйї мекард ва дар њалќаи ќартабозон менишаст. Кораш дар ќартабозї омад кард ва дар мањбас соњиби маблаѓ њам шуд. Аммо ин дер давом накард. Грешко муштзўри мањкама эълон дошт, ки бо Насим "на головка" ќартабозї мекунад. МуллоШариф њарчанд талош кард, ки њамшањрияшро аз ин "бало" рањонад, вале Насим ѓайр аз додани розигї ва тан додан ба таќдир дар ин мулки бегона чорае надошт. Он рўзи шум Насим сарашро бохт. Мулло Шариф манањи Насимро баста, кафан кард ва бо иљозати махсус бо Абдулло љасадро аз мањбас бароварда, дар гўристони шањр ба хок супориданд. Баъди бозгашт ба љойи муќаррарї Мулло Шариф гуфт: - Абдулло, пагоњ Грешкоро ба ќартабозї даъват намо!

- Мулло, чї мегўї? Ман дар ќарта бой медињам!

- Парво накун. Аз њама баландаш се «туз» аст, мегирї!.. Рўзи дигар ќартабозї шурўъ шуд. Каме дуртар аз Абдулло Мулло Шариф тасбењ мегардонид.

- Ќартаро кушо, тољик ! - садо баланд кард Грешко! Болои мизи ќартабозї се «туз» кушода шуд… Абдулло ба зораю таваллои Грешко гўш надод. Ў чангаки оташнишониро гирифта, ба синаи Грешко халид ва "падари мањбас" ба замин дароз кашид. Чашмони ўро бо рўймолча пўшонданд ва пас аз чанд лањза Грешкоро бурданд… Ба б олои се соли ма њбас мўњлати Абдуллоро 7 соли дигар дароз карданд, аммо дар мањбас то љое бенизомї анљом ёфт. Онњое, ки аз асли воќеа огањї доштанд, ба дини ислом гаравиданд ва ба сафи намозхонњо пайвастанд… Ин ќиссаро мўйсафеде кард, ки солњои љанги шањрвандї барои он ки чор писараш размандаи мухолифин буданд, љангиёни Фронти халќї мехостанд ўро кушанд. Аммо рўзе, ки бояд ў кушта мешуд, Шўрои Олї ќарор баровард, ки авфи умум эъло н шав ад. Мўйсафед ин ќиссаро мехост ба онњое наќл кунад, ки бояд барои куштани ў меомаданд. Аммо пас аз эълони авф Мулло Шариф онњоро дигар надид. Давлати ШОЊЭЪТИБОР

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

7

Њукуматдорони мо озоданшедиро ќабул надоранд, мехоњанд, ки њама як фикр дошта бошанд. Њар фарде, ки хилофи ин андеша дорад, зери фишор аст ва мо њам аз љумлаи њамонњо њастем.

- Асаллому алайкум, домулло. Њоло дар куљо ќарор доред?

- Ваалейкум ассалом. Њоло дар Санкт-Петербург ќарор дорем ва нияти сафар ба Новосибирск аст.

- Аз наворњо ва матнњои вохўрињои Шумо ва бародаратон Эшони Нуриддин мебинем, ки мулоќотњоятон хеле кўтоњанд, саволу љавоб камтар аст. Чаро?

- Саволу љавоб зиёд аст. Шояд дар наворњо намеѓунљанд. Масалан, њоло дар масљидњои Санкт-Петербург намози асрро мехонем ва то шом сўњбат мекунем. Як соат Эшони домулло, якуним соат ман сўњбат мекунам.

- Суолњо аз чї хусус њастанд?

- Саволњои шаръї медињанд, аз масоили иљтимої мепурсанд. Тамом.

Русияро гирифтаанд ва нияти бозгашт ба ватанро надоранд. Њар нафареро, ки андак сари њол аст, мепурсем, мегўянд, шањрвандии Русияро гирифтаанд. Бисёрињо кўшиш мекунанд коре кунанд, ки барнагарданд, шањрванди Русия шаванд.

- Ба ѓайр аз муњољирон бо доирањои дигар вохўрињо доштед?

- Аслан аз муњољирон "халосї" надорем. Соати яку ним ё дуи шаб бармегардем. Њамон њам дар хонаи хоб бист - сї нафари дигар дар интизори моянд. Мулоќот пайи мулоќот, њатто ваќт камї мекунад.

- Њамватанони муњољири мо аксаран наќл мекунанд, ки мушкилоти сангин доранд, бахусус њамеша тањти таъќиби пулисанд?

Њољї Акбар Тўраљонзода:

Ин ба он хотир аст, ки аксарияти намозгузорон тољикон њастанд. Дар Москав њамаи имомхатибон тотор њастанд, ягон тољик нест, аммо дар ду масљиди Санкт-Петербург тољикон имомхатибанд.

- Боз ба куљоњо сафар мекунед?

- Даъватњо зиёданд, аммо сафарамон "пир" шуд. Аз як тараф диламон намешавад, ки даъвати инњоро рад кунем, аз тарафи дигар, тавони дигар сўњбат кардан нест, мо њам пир ва хаста шудем. Сўњбат кардан кори душвор аст. Саволњои шаръиву мантиќї зиёданд ва њамаи ин ваќту неру мехоњад. Аз лињози физикї имкон нест.

- Муњољирин аз Шумо чї мехоњанд?

- Дуо мехоњанд, медињем ва мегўем, ки номи тољики мусулмонро бад накунед, эњтироми њамдигарро ба љо оред, нисбати њамдигар љабру ситамро раво набинед. Бо њам бародару мушфиќ бошед. Хулоса, таълимоти "Ќуръон"- ро ба онњо мерасонем.

- Чаро бештар бародари шумо сухан мекунанд?

- Он кас аз ман бењтару хубтар њастанд, нуфузи бештар доранд. Дар илми калом пешсафанд.

- Бо зиндонињои тољик истонї сўњбат буд?

- Аз дохили зиндонњо њам тавассути мобил дар тамос мешаванд, ки њадди аќал садои моро шунаванд. Бо зиёда аз 100 зиндонї сўњбат кардем ва дуои махфирати онњоро кардем.

- Занони муњољир њам назди Шумо меоянд?

- Бале, занон бо фарзандон меомаданд, ки дуо гиранд. Ба масљидњо меомаданд. Гуфтанињои зиёд доранд, аммо аз баёни он њиљолат мекашанд ва танњо дуо мехоњанд.

"Мо тарки ватан накардем" - Дар Маскав ва Санкт-Петербург ягон маротиба пулис ё БДА - ро надидем, ба ѓайр аз кормандони пулисе, ки дар вокзали роњи оњани Санкт - Петербург дидем. Муњољирон мегўянд, ки дигар боздошт ва таъќиби пурсиши муњољирон дар кўчањо дида намешавад. Ба истиснои он ки кормандони Хадамоти федеролии муњољирати Русия ба љойи зисти онњо баъзан ваќт меоянду тафтиш мекунанд. Ин мушоњидаи мову он чї дидему шунидем буд, боз Худо медонад...

- Бо доирањои илмї ва рўњонии Русия сўњбатњо доштед?

- Бале, дар Маскав муфтии масљиде моро ба манзилаш даъват карда, мењмондорї кард. Љаъфар Санљаев, муфтии масљиди Санкт-Петербург, ки бо ман дар Бухоро тањсил карда буд, тотор аст, низ моро мењмондорї кард. Масљиде, ки муњољирони мо дар ин шањр мераванд, тобеи њамин муфтї аст.

- Кадоме аз диаспорњои тољикро фаъол ё тавонманд ёфтед?

- Дар ин бора напурсидем, ки кї фаъол аст, кї не. Раиси диаспораи Санкт-Петербуг ба вохўрии мо омад, эњтиром кард. Аммо напурсидем, ки кї њастї? Як љавони дигаре њам омад, ки майити тољиконро кафан мекунад ва ба ватан мефиристад ё њамин љо љаноза мекунад. Инњо њам шањрвандии Русия доранд ва тамоми шаб бо мо њастанд, аммо њиљолат мешавем, пурсем, ки номатон чї аст. Мо бо ному мањал ва касбу кор кор надорем, муњим њамватани мо ва муњољир аст ва ниёз ба сўњбати њамватану њамзабону њамдину њамойин дорад.

- Мегўянд, дар масљидњои Русия аксари имомхатибон аз тољикон интихоб шудаанд ва далел њам ин будааст: диндорие, ки чеченњо доранд ба њукуматдорони Русия писанд нест. Ин дуруст аст?

- Не. Аксари имомхатибон тоторњо њастанд. Вале ноибонашон ё имомњои дуввум ва савум тољиконанд.

- Мегўянд, ки бародарон Тўраљонзодањо тарки Тољикистон кардаанд ва онњо баъд аз Русия ба Маккаву Мадина мераванд ва баъди интихоботи президентии соли 2013 хоњанд баргашт?

- Не, не, не... Мо тарки ватан накардем. Мо сафар омадем. Чанд сол боз даъватњо буданд, аммо Худо имрўз, ки розї шуд, омадем. Вазъияти мо то он њадде бад нест, ки ба љонамон хатар бошад. Фишор болои мо њаст ва ин табиист. Њар нафаре, ки аќли солим дораду соњибназар аст ва дар ибрози андеша ва афкораш мустаќилият дида мешавад, болояш фишор њаст. Масалан, нав хабар шудем, ки имомхатиби масљиди Ромитро, ки таќрибан ду њафта ќабл аз омадани мо ба Маскав, ба аёдати бародараш омада, дар рухсатї будааст, ба хотири иштирок карданаш дар вохўрии мо барканор шудааст. Њукуматдорони мо озоданнеширо ќабул надоранд, мехоњанд, ки њама як фикр дошта бошанд. Њар фарде, ки хилофи ин андеша дорад, зери фишор аст ва мо њам аз љумлаи њамонњо њастем. Агар њар нафаре, ки андешаи дигар дорад, тарки ватан кунад, бояд 70-80% - и ањолї тарки Тољикистон кунад.

- Бо гурўњњои мухолифи њукумат, аз ќабили Умаралї Ќувватов сўњбат буд ё љойе ўро дидед?

- Не, мо салому алайк надоштем. Аммо дар маъракае, ки Маркази фарњангии "Нур" дар Маскав доир карда буд, як нафари ношинос сўњбат дошт. Худашро муаррифї накард. Баъд гуфтанд, ки Умаралї Ќувватов аст, вай мисли тарошаи аз бом афтода барин шуд. Гуфт, ки мо баёнияе додем дар бораи њукумат. Аммо мардум ва мо баромадашро рад кардем ва микрофонро аз дасташ гирифтанд. Гуфтем, ки мо барои сўњбати сиёсї ва њамкорї наомадаем. Мо ба хотири сўњбатњои фарњангї омадем.

F

Т

... бо Фаридун Рањнавард

Бозгашти «ќувваи сеюм» «Ќувваи сеюм», ки ќариб фаромўш шуда буд, боз аз соя берун мешавад. Дар замони љанги дохилї њар чї «ќуввањои якуму дуюм» карданд, ба дўши ин «ќувва» бор шуда буду бо њамин ба сулњу вазъи имрўза расидем. Њамин шабу рўз њатто барои аз бом афтодани тарошае, аввал “ќувваи сеюмро айбдор карда, баъд омилњои сиёсии ин ќазия чанд сол тањќиќ, баррасї ва ба риштаи тањлилњо кашида хоњад шуд. Баъдан чандин нафар дар маќолањои калон - калон њатман хулоса хоњанд кард, ки “њаќиќат дер ё зуд ошкор мешавад”! Њатто њодисањои маишї дар мо њатман, сиёсї карда мешаванд. Њатман аз њадафњо ва сабабњои сиёсие, ки бо кўшишњои “ќувваи сеюм” фароњам шудаанд, њарф мезананд. Генерали КДАМ Абдулло Назаров дар Хоруѓ кушта шуд. Маќомоти прокуратура њоло њам як гурўњи љиноиро дар ин амал муттањам мекунанд. Аммо ворид кардани артиш ба Вилояти мухтори Кўњистони Бадахшон ин ќазияро сиёсї кард. Вале дар нињоят боз њам “ќувваи сеюм” ба куштори яке аз муттањамони ќатли генерал айбдор шуд. Мисоли дигар: имрўз агар шумо як маќола сирф дар бораи ањамияти стратегии иќтисодии лоињаи Истгоњи барќї обии “Роѓун” кобед, намеёбед. Ёбед њам, кашфи Амрико нахоњад буд, чунки ин тарњ дигар як тарњи иќтисодї нест ё фањмида намешавад. Онро бо кўшишњои дохилу хориљ, њатто дар сатњи љањонї пурра сиёсї кардаанд. Ва барои эњтиёт аз “ќувваи сеюм” њатто иттилоъ дар бораи он хусусияти махфї касб кардааст. Агар тарњи иќтисодист, чаро махфист? Чаро иттилоъ дар бораи «Норак», «Сангтўда» - њо ё як корхонаи одї махфї нест? Дар мо њама чиз сиёсї аст, агар набошад, бояд шавад. Эшони Нуриддин ва Њољї Акбар Тўраљонзода дигар “њаќ”-и сафар карданро ба Русия надоранд. Ин сафар њатман сиёсї мешавад ва хулосаеро њам дар худ дорад: “Ин љо кор бе “ќувваи сеюм” нашудааст”! Ќазияи боздошт ва њабси молики маѓозањои “ОРИМА” Маъруф Ориповро ба ёд меорем ва њам раиси ширкати калони сохтмонї “Мовароуннањр” - ро. Ин ќазияњо њам ба наздикони мансабдорони воломаќом часпонда, сиёсї карда шуданд. Њатто хонаи раиси ин ширкат оташ гирифт, ки аз “ќувваи сеюм” гумонбар шуданд. Албатта дар њамаи ин ќазияњо њукм кардан, ки сиёсат, ќуввањои аввалу дуюму сеюм љой надоштанд, нодуруст ё њадди аќал номумкин аст. Мабодо касе таљовуз ё ѓорат шавад, «ќувваи сеюм» - ро фаромўш накунад. Аммо дар пасманзари рўйдодњои ахири Тољикистон њар њодисаи дигари маишї ќабои сиёсї ба бар мекунад. Мисоли барљаста, ќазияи сўхтор дар Бозори “Корвон” аст. Аз ин њодиса ќариб «инќилоби тољирони ќарздор» - ро дар Душанбе барпо карданд, аммо аз чї буд, ки бо як тазоњурот иктифо анљом шуд. «Корвон» - бозори истеъмолии асосан синфи миёна ва ќашшоќон, ки тољири хурд дар он моли сад - дусад тољири калонро нася гирифта, савдо мекунад, даргирифт. Буду шуди онњое, ки аз ин насягирињо аз бонку ташкилоти ќарзї, тољирони калон ќарздор шудаанд, сўхта хокистар шуд. Љойи корашон, манбаи ризќашон аз даст рафт. Роњбарияти бозор ин масъаларо шарњ надод. Вокуниши ин мардумро дар чунин шароит, дар њавои гарм, ки бе ин њам асабї мекунад, фањмидан ва њатто пешгўї кардан мумкин буд. Аммо чаро милиса боиси норозигї ва эътирози зиёдтари мардум шуд? Ин амали кадом ќувва аст? Баъд аз он ки издињоми таќрибан њазорнафараи тољирон бо зарбу лату тањдидњо, базўр аз маркази шањр ба мањалли њодиса баргардонда шуд, ба онњо гуфтанд, ки “эњтиёт бошанд, то ќуввањои дигар аз онњо истифода накунанд”, “интервю надињанд”, “интарафу онтараф нараванд”. Бо њамин мушкили мардуме, ки молу њолашро оташ зада, аз љойи кор, ризќу рўзии фарзандон мањрум, ба њазорњо доллар ќарздор карданд ва ба љойи он ки ба гапаш гўш дињанд, ба саволаш љавоб гўянд, бо «дубинка» тањдид карда, аз як кунљи шањр то кунљи дигараш зери офтоби сўзон давонданду фањмонданд, ки мушкили онњо пеши «ќувваи сеюм» аризише надорад. Соњиби бозор тањти фишори њукумати шањр узр пурсид, ваъда њам кард, ки ду њазор дўкон барќарор мекунад. Њукумати шањр аз Бонки миллї барои тамдид кардани мўњлати ќарзњои ин тољирон аз ташкилоти ќарзї ва бонкњо кўмак хост. Хулоса, њар коре, ки барои ором кардани мардум зарур буд, анљом шуд. Аммо чаро маъмурияти бозор њадди аќал, барои ба ќавли Мањмадсаид Убайдуллоев “љазир” кардани роњи мошингарди назди бозор, назди ќонун љавоб нагўяд? Чаро Раиси Бозрасии давлатии автомобилии Тољикистон барои он ки дар назди бозор ќоидањои њаракат дар роњ ва истодани воситањои наќлиёт солњо боз вайрон карда мешаванд, истеъфо надињад? Барои чї истгоњи воситањои наќлиёт дар бозор нест? Ба ин савол назди ќонун бояд “ќувва”-и чандум љавоб гўяд? Боз «сеюм»? Мардум ба ин бовар мекунанд, тасфашон паст мешаванд, милиса, њукумат кори худро анљом медињад ва касе њам шояд баъдтар фањмад, ки гап чї буду кор чї. Ана дар њамин лањзањо, ваќте “ќувваи якум” корро љазир карду “ќувваи дуюм” тўњматбардор нест, ё “ќувваи дуюм” аслан ќувва нест, зарурат ба “ќувваи сеюм” пайдо мешавад. “Ќувваи сеюм”, дарвоќеъ, пешгўинашавандаву бисёр огоњ ва ба њама кор ќодиру дар њама љо њозиру нозир аст. Мунтазир мемонем, ки ин «ќувва» боз дар кадом њолатњо њукуматро «аз вазъият мебарорад…»

i

- Дуруст аст, ки бо Евгений Примаков, арбоби маъруфи Русия ва ба ќавле, мушовири Владимир Путин дар масоили Осиёи Марказї сўњбат доштед?

- Не, ин хабар сињат надорад. Ягон вохўрї бо мансабдор ё шахсиятњои алоњидаи њукумати нав ва собиќи Русия надоштем. Ин овозаи беасос аст.

- Бо касе аз диаспорњои тољик ва онњое, к и худро мухолифини њукумати кунунии Тољикистон муаррифї мекунанд, низ мулоќот надоштед?

- Аз рањбарони диаспорњо дар вохўрињо зиёд буданд, аммо бо ному насаб намешиносам ё бо номи мухолифин њам касеро надидему нашунидем.

- Муњољиронро чї хел дарёфтед? Чї рўњия доранд, чї мехоњанд?

- Воќеан, рўњафтода, эњсосотї њастанд, оби дида мерезанд... Ваќте дар роњи оњани Санкт-Петербург фуруд омадем, дањњо нафар муњољир ба пешвозамон баромаданд. Бархе мегиристанд. Кўшиш мекарданд, ки њар яке шахсан салом кунад. Хеле аз ватан мегўянд, аз дурии наздикон, бархе солњо наметавонанд баргарданд. Њар кас як ќиссаи дарднок дорад. Шунидани онњо барои мо њам душвор аст, аммо тањаммул мекунем. Дар масљидњои муњољирони худамон, ки ду њазор намозгузорро меѓунљонад, дар намози љумъаи гузашта то 10 њазор одам љамъ шуд. Њаво боронии сахт буд, баъди намоз ду соат саломкунї шуд. Мо њам эњтиром дошта, салом мекардем. Муњољирони њар минтаќа моро алоњида мењмондорї мекарданд. Муњољирони Хатлон, Панљакент, Ванљ, Вањдат, Њисор. Хоњиши сахт мекарданд, барои эњтиромашон мерафтем... Њамон урфу анъанањои мењмондорие, ки дар ватан дорем, њамонро иљро мекунанд.

- Онњо ба ояндаи кишвар ва ба фардои зиндагии худ чї назар доранд. Чї мегўянд?

- Онњое, ки имконияти бењтару бештар доранд, аллакай шањрвандии

БИДУНИ

Матлаби ин гўша андешањои шахсї буда, метавонад бо мавќеъи «Нигоњ» муѓойират намояд.

Бародарон Нуриддин ва Њољї Акбар Тўраљонзодањо, рўњониёни маъруфи Тољикистон беш аз ду њафта мешавад, ки дар Русия ќарор доранд. Дар ин муддат дар бораи сафари онњо дањњо хабару маводи видеої дар интернет пахш шуд. Барномаи сафари онњо бо даъвати муњољирин ва ба манзури мулоќот бо онњо сурат мегирад. Аммо дар ин миён сарусадоњо атрофи ин сафар кам набуд, бахусус, фарзияе њам њаст, ки гўё эшон дар пайи фишори њукумат ватанро тарк кардаанд ва аз Русия ба Арабистони Саудї мераванд. "Нигоњ" бо Њољї Акбар Тўраљонзода сўњбати ихтисосие анљом дод.

Сўњбати Њарамгули ЌОДИР

8

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

Як њизби расмї набуд, аммо ќудратро ба даст гирифт. Њизб љангиду сулњ кард, вале худро њамчун нерўи миллии аќлонї матрањ намуд. Аммо ЊНИТ? Ба суолњои зерини нашрияи «Наљот»-и ЊНИТ: - Изњороти Прокуратураи генералї нисбати ЊНИТ бозгўи чист ва аз ин њизб чї мехоњад? Ин масъала масъалаи њуќуќист ё сиёсї? …љавоб навиштам, аммо сензураи нањзатї ќисме аз онро «ќайчї» кардааст. Чиро? Ана инро: «Ин амалњои роњбарияти ЊНИТ хиёнат ба арзишњои демократї, љомеаи Тољикистон ба исломї сиёсї буд ва мемонад. Натиљаи дигари ин гуна муносибот њамин шуд, ки Эмомалї Рањмон дигар на ЊНИТ ва на Кабириро субъекти сиёсат нашумурда, онњоро ба объекти сиёсатњои худ ќарор додааст ва бо онњо дар сатњи маъмурони миёнаи њукуматї кор мегирад. Изњороти Прокуратураи генералї баёнгўи њамин воќеъияти имрўзи муњити сиёсии Тољикистон мебошад. Воќеъияти барои љомеаи Тољикистон ва барои њарду љониб њам талх, вале умед мебандем, ки сабаќомўз». Барои тафсири бештар, тасмим гирифтам, ба он чї гуфтам, боз чанд рўшанї андозам ва посухи худро такмил дињам. Инак, изњороти Прокуратураи генералии Тољикистон нисбати ЊНИТ бозгўи воќеъиятњои кунунии муњити сиёсии Тољикистон буда, зодаи муносибатњои бешармонаи њукумати феълї ва роњбарияти ЊНИТ аст. Магар љуфти гургу рубоњ барра мезояд?! Не, албатта. Ба гумони ѓолиб, Прокуратураи генералии Тољикистон ба ин амал, на бо таќозои ќонунгузориву амри виљдон, балки њамчун иљрокунандаи иродаи њукумати иљроия даст зад. Ин амал дар доираи сиёсатњои аз ЊНИТ “аљинатарошии” маќомот сурат гирифта, маќсад аз он њамон аст, ки аз руњияи Протоколи фошшудаи 32-20 бармеомад: нишон додани хатари исломишавии љомеа ва муњити сиёсии Тољикистон ба шарикон ва бозингарони асосї дар минтаќа: Русия, Амрико ва Ўзбакистон. Њамчунин таъкиди ивазнашаванда будани њукумати феълї барои ќишри зиёии љомеаи тољикистониён, ки имрўзу ояндаи кишварро дунявї дидан мехоњанд. Мардумї карда, гўем, њукумат дар арафаи интихоботи президентї фарёд задан дорад, ки “њой, Кремлин, њой Тошканд, њење-њей, дар Касри сафед нишастањо, магар Тољикистони бунёдгароёни исломї ва экстремистї ба шумо лозим аст?!! Мо аз инњо бењтарем, охир... Путин, як бори дигар ќаду басти моро бубин! Ислом-Ака, магар фаромўш кардї, ки Љумъаи Намангониву Тоњир Юлдошњо бо нањзатињои мо буданд? Барак, о, ту хабар дорї, ки Эрон дар пушти ЊНИТ аст?!!”. Вале суоли матрањ барои мардуми њушманд ва давлатсолорон ин аст, ки оё воќеъан њам Тољикистонро хатари исломишавї ва тундгароии густурда тањдид мекунад? Ба фикри банда, не. Шояд ба назари онњое, ки ибодати мусалмонї ё риояи суннати Пайѓамбар (с), тундгарої аст, чунин бошад, аммо бо назардошти тањдидњои љањонишавї ба фарњангу асолати тољикии мо ин раванди сангар-

Дар низоми сиёсии мављуда, дингарої тамоюли баръалои тафаккури љамъиятї шудааст, аммо он шакли пўшидаи эътирози мардуми норизо алайњи сиёсатњои номардумии њукумат аст, на натиљаи фаъолиятњои беназири ЊНИТ. Он бо боло рафтани сатњи зиндагї ва дигар шудани муносибати низом ба муњити динї бамаротиб пойин хоњад рафт, аммо муносибатњои носолими ЊНИТ ва њукумат аз сањфањои таърих пок нахоњад шуд...

Посух ба ЊНИТ ъд аз - Аз ишќ ба нем, т гап меза интихобо ањмидї?!! мулло! Ф

гирии љомеаи Тољикистон алайњи ин хатарот бояд бошад. Инро њама хуб мефањманд, аммо њукумати феълї аз ин воќеият - мазњабишавї сўистифода дорад. Доирањои муайяни мазњабї ва мардум бошанд, таќрибан њама гуна тасмими онро алайњи ислом талаќќї мекунад, на мубориза бо тундгарої. Аз нигоњи манфиатњои давлатдории миллии тољикон, ин равандеро, ки мисли асп бо шиддат медавад, бояд ром кард, на нобуд. Аммо чї мегўед, ки њукумати феълї, аз бењунарии бемислу монанд, мисле, ки хеле аз соњањои дигари иќтисоди миллї, шурўъ аз бозори мањсулоти нафтї ва ё бозори шакару сементро ба гурўњу шахсиятњои алоњида таслим кардааст, ин имконро танњо ба ЊНИТ фароњам овардааст. Парадокс, вале воќеият аст. Тарси њукумат ва натиљаи он - надодани шароити рў задани ањзоби нави сиёсї, аз љумла, динї дар бастагї бо сиёсатњои зиддиконститусионї ва зиддидинии маќомоти алоњида, ки њатто паёмадашон эњтимолан барои худи дастандаркорон маълум нест, њамчунин фурсатро барои ЊНИТ ба таври эксклюзив фароњам кардааст. Воќеъият ин аст, ки дар низоми сиёсии мављуда, ки бидуни шубња, худкома ё авторитарї мебошад, дингарої тамоюли баръалои тафаккури љамъиятї шудааст, аммо он шакли пўшидаи эътирози мардуми норизо алайњи сиёсатњои номардумии њукумат аст (дар ин раванд сањми ЊНИТ камтар аз он аст, ки мар-

дум мепиндоранд), ки бо боло рафтани сатњи зиндагї ва дигар шудани муносибати низом ба муњити динї бамаротиб пойин хоњад рафт. Вале дар њамин шакл њам он барои давлат хатар надорад! Хеле аз масъулони ЊНИТ бовар доранд, ки мазњабишавї як рўз такмил мешавад ва мардум ба далели набудани ягон њизби дигари исломї мањз онро интихоб мекунанд ва «аз боло мешинонанд». Аз тарѓиботе, ки Муњаммад Мурсї, раисљумњури Миср дар расонањои ЊНИТ мешавад, метавон орзуи нињонии њар як нањзатии аќидатиро барои расидан ба ќудрат њадс зад. «Ихвонињо» - и Миср 50 сол мубориза бурданд, њазорњо нафарро ќурбонї доданд ва рањбаронаш равандњои имрўзаи љањониро омўхта, хулосаи дуруст бароварда, аввал дар дилу дидаи мардум љой гирифтанд. Як њизби расмї набуд, аммо ќудратро ба даст гирифт. Њизб љангиду сулњ кард, вале худро њамчун нерўи миллии аќлонї матрањ намуд. Аммо ЊНИТ? Дар хотироти мо њамоно он лањзањо хеле рўшан мондаанд, ки чї тавр барои 30 дарсади сањми ИНОТ ин њизб фасоди на камтар аз хоси њукуматро ба намоиш гузошт ва чї тавр афроди шоиставу нашоистаи он, бидуни њељ фарќе аз Фронти халќї барои њукумат талош карданд ва ба зудї, ба истиснои чанд нафар, бо вазифањо падруд гуфтанд. Њоло њам ин андеша дар батни љомеа рушд кардааст, ки на фаќат ЊНИТ, балки кадом нерўи дигари, бигзор, сотсиалу демокра-

ту дигару дигар њам ќудратро ба даст гирад, айнан њамон тавре хоњад буд, ки њукумати имрўз њаст. ЊНИТ њанўз коре накардааст, ки мардум ба он бовар карда бошанд. Инро худи «маѓзњо» - и њизб њам медонанд. Бовар дорам, ки агар имрўз њукумат як - ду вазорат, ё њатто кумитаи бевазнтаринро њам ба ЊНИТ дињанд, масъулини он инро пешравї мењисобанд, њарчанд бардошти банда ин аст, ки захирањои кадрї ва аќлонии ЊНИТ барои роњбарии ду шањру се ноњия њам басанда нест. Бояд таъкид кард, ки дар њамин марњилаи таърихї, ЊНИТ ва дигар гурўњњои исломии Тољикистон (њатто дар якљоягї) захоири ташкилї, молї ва аќлонии касб кардану њукумат ронданро надоранд! Бале, њиссаи электорати эътирозї дар љомеа хеле зиёд аст, аммо он ба њадди критикї, ки шарти шурўъи эътирозњои оммавї ва инќилоби мардумї мебошад, нарасидааст. Аксари ин мардум, фарзи мисол, баробари пешбарии номзадии, масалан, Мањмадсаид Убайдуллоев, ба президентї, ба ќавли мардум, “дар сагљакиши аввал”и интихобот, ЊНИТ ва ЊУСДТ-ро пушти дар мемонад. Дуруст аст, ки имкони муаррифї аз дасти ин њизбњо гўё гирифта шудааст, аммо сиёсат љои афроди љиддї ва иќдомоти ќатъии онњо аст, на гилагўї. Онњо бояд илољи корашонро раванд. Чун солњои дигар, бахусус як соли ахир, ЊНИТ танњо бо «шарофати» њукумат дар сархати ахбор буд, чї иќдомеро аз ин њизб дидем, то онро ба мар-

дум наздик кунад? Таќрибан њељ. Дар љавоб ба суоли “Наљот” оё ин масъала масъалаи њуќуќист ё сиёсї?”, бояд гуфт, ки ин масъала њам сиёсист ва њам њуќуќї. Њуќуќї ба он далел, ки воќеан Прокуратураи генералї тибќи ќонунгузории мављуда њамин хел салоњият дорад, њол он ки набояд дошта бошад. Таљрибаи љањонї, маъмури фаъолиятњои ањзоб вазоратњои адлия ва судњоро мебинад, на прокуратураро. Ногуфта намонад, ки ба бањсњои сиёсати дохилї шомил сохтан ва ба абзори фишори раќибони сиёсї табдил додани Прокуратураи генералї ва КДАМ аз иштибоњњои калонтарини њукумати феълї мебошад, ки зарарашро дер ё зуд худи њукумат эњсос хоњад кард. Бале, бањси сиёсист. Ба он далел, ки зодаи муносибатњои роњбарияти ЊНИТ бо њукумати феълї мебошад. Њанўз аз замони Саид Абдуллоњи Нурї, ЊНИТ савдои сиёсї доштан бо њукумати феълиро “маневри сиёсї”, “шарти зинда мондан” ва њатто “зиракии самакона” шумурда, аз доду гирифтњои сиёсии берун аз ахлоќ ва шариат бо њукумат кор мегирифту мегирад. Дар маъракањои сиёсии 1999 ва 2003 рањматии Сайид Абдуллоњи Нурї њамчунин кард, дар маъракањои (онњоро интихобот гуфтан, фиреби мардум мебуд) соли 2005 ва 2010 Муњиддин Кабирї боз њам дониста, ба ивази чанд љой дар парлумон ба њукумат машруъият ва ё легитимият бахшид, њол он ки њарду аз рўи виљдон ва имон медонистанд, ки њукумат ягон гуна интихобот гузарониданї нест, балки имитатсияи њамчунин маъракаро баргузор мекунад. Ин амалњои роњбарияти ЊНИТ хиёнат ба арзишњои демократї, љомеаи шањрвандии Тољикистон ва ба исломї сиёсї буд ва мемонад. Аз натиљањои дигари ин раванд, бесубот гаштани муњити динии Тољикистон мебошад, ки дар пайи барњам задани эътимод миёни њукумат ва домуллоњои варзидаю эшонњои суннатї ба вуљуд омадааст. Агар дар солњои 2000 -2009 аз 20 - гонаи маъруфтарин домуллоњо ва эшонњои суннатї 1718 нафар аз сиёсатњои њукумат ошкору нињон љонибдорї мекарданд, имрўз ба љуз аз Эшони Њикматуллоњи Тољикободї боз њам ба гуфтаи мардум “ќасами њиљ каси дигарашро намешавад хўрд”. Ин омил зимни њолатњои изтирорї ва фавќуллода тањдиди бузургест барои њукумат ва давлат. Набояд ба он роњ дод, њарчанд аз байн бурдани заминањои иљтимоии клерикалњо ва боло бурдани маърифати динї аз вазифањои умдаи њар њукумати маорифпарвар ва ислоњталаби Тољикистон буду боз замоне хоњад монд. Ин аст, мухтасари воќеъияти барои љомеаи Тољикистон ва барои њарду љониб њам талх, вале умед мебандем, ки сабаќомўз. Муњити динии Тољикистон майдони яккатозињои тандеми ЊНИТ ва њукумати феълї нест. Он моли миллат ва љомеаи мост. Љомеаи интизори зиндагии шоиста ва шањрвандони боиззат. Саймуддин ДЎСТОВ

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

9

Барои сиёсати бехирадона, ки бо «ќувваи сеюм» аксар ваќт пўшиш дода мешавад, ба њам андохтани намояндагони миллиятњо кори соддаест. Инро технологияњои идораи низоъ дар љањони саввум собит кардаанд.

Маќомот набояд фикр кунанд, ки ин танњо як сўхтор буд. Ин њодиса теъдоди норизоён аз њукуматро ба чанд њазор нафари дигар бештар мекунад. Эътирози тољирон стихиявї буд, аммо онро метавон тамрине барои як инќилоб ќабул кард. Љомеа ва маќомот бояд чї кор кунанд? Таќрибан соати 18-и шоми ча?оршанбеи 5 сентябр дар бозори «Корвон» бузургтарин сўхтори солњои ахир рух дод. Расонањо аз сўхта нобуд шудани одамон њам дар оташ хабар доданд, теъдоди онњоро њар гуна аз 1 то 20 нафар тахмин мезананд. Бино ба иттилоъи расмї, 2 њазор дўкон ба коми оташ рафт ва масоњати сўхтор 5 њазор метри мураббаъро дарбар мегирифт. Талафоти њар тољир ба њазорњо доллар тахмин зада мешавад. Комиссияи тањќиќоти њодиса њоло раќами аниќро дар бораи талафот нагуфтааст. Аммо ин ќазия фаќат як сўхтор, офати табиї мебуд, агар мардум ба хотири дарёфти кўмак ва пуштибонии њукумат даст ба тазоњурот зада, ба маркази шањр њаракат намекарданд. Бархе расонањо ќариб буд аз «инќилоби туљљор» њарф зананд, аммо ба шарофати дурбинии маќомот, пеш аз њама раиси шањр Мањмадсаид Убайдуллоев ин бўњрон пушти сар шуд. Ин аввалин рўёрўии як мансабдори њукумати Тољикистон бо зарардидагон тайи солњои ахир буд. Убайдуллоев ба истиќболи мардум рафт ва онњоро ором кард. Љамшед Юсуфиён, муовини раиси Бонки миллї ваъда дод, ки мўњлати пардохти ќарзи тољиронро ба ду давра дароз мекунад. «Тољиксуѓурта» низ ваъда кард, ки ба суѓуртасупурдагон кўмак хоњад кард. Нуршед Машрабов, раиси бозори «Корвон» ваъ-

Аммо ба тахмини мо, ин охири катаклизмњои сиёсии дар заминаи ичтимоиву иќтисодї дар Тољикистон шаклгирифта буда наметавонад, бахусус ба хотири он ки ноябри соли оянда - 2013, расо як солу ду моњ пас интихоботи президентї бояд баргузор шавад ва аз касе пўшида нест, ки ба ин маърака на фаќат дар Тољикистон, балки дар хориљ аз он њам омодагї мебинанд. Садои нерўњои мухолиф рўз то рўз аз даруну берун баландтар ба гўш мерасад. Мутмаинан бояд гуфт, ки омодагињо њанўз бо њаводиси охи-

наво дар бозорњо имтињон мешавад. Аз 1-уми январи соли 2013 Кодекси нави андози Тољикистон ба амал кардан шурўъ мекунад, агар нигаронињои коршиносони сиёсиву иќтисодї дуруст барояд, ин њуљљат, балки як бомбаи «оњистатаъсир» хоњад буд. Аз ин хотир, то он замон ваќт њаст, ки хатарњои эњтимолии Кодекс тањќиќ ва дар њоли зарурат ислоњ шавад. Аз њама муњим, ин њуљљат бояд хатари иќтисоди «пасипардагї» ва «авлодї» -ро коњиш дињад.

МАЊМАДСАИД УБАЙДУЛЛОЕВ ЭЪТИРОЗГАРОНРО ОРОМ МЕКУНАД

гурўњњои алоњидаи молї, шурўъ аз латтањои Дубаю Гуанчжоу, то шакару сементи Покистону сўзишвории Русияву Туркманистон ва ѓайраву њоказо роњ доду аз њар моле мисли Амир Олимхони манѓит дар сарњад бољ ситонид. Аз тоннаи бензин 300 доллару аз тоннаи семент 30 доллар бољ гирифтан, мардумро камбаѓалтар кардан аст. Ё, масалан, Толиб Айёмбековро муттањам карданд, ки бо ќочоќи тамоку машѓул аст. Бино ба иттилое, ки мо дорем, ў яке аз таъминкунандагони бозорњои пойтахт бо сигарети «Pine» - и серхаридори истењсоли Покистон будааст. Њоло пас аз амалиёти Хоруѓ ин навъи сигарет аз бозорњо ѓайб зада, љои худро ба «Pine» - и пастсифати Ќазоќистон додааст. Дар гузашта «Газпромнефт - Тољикистон» мисоли барљастаи зери таъсири ширкати хориљї мондани муњимтарин соњаи энергетикї буд. Њамчунин дар бораи инњисорї шудани бозори гандуму орд, хонасозї, шишаву рангњои сохтмонї, дар умум, дигар кулли маводи ниёзи аввал, яъне серхаридор дар Тољикистон аз тарафи афроди соњибнуфуз зиёд навиштаанду гуфтаанд. На фаќат «Корвон», балки тамоми соњањои серпул аз ин ба баъд мушкилзо ва њатто эътирозофар мешаванд. Ин бўњрони танњо як бозор буда наметавонад, балки як иќтисод ва низом аст, ки торафт дар дасти афроду гурўњњои алоњида мањдуд мешавад. Шариф Рањимзода, вазири иќтисод ва савдои Тољикистон бояд аз хоб бедор шавад. Ў бояд ба њукумат роњу василањои нави

Сабаќњои «Корвон» Ќазияи «Корвон» нишон дод, ки таљрибаи тариќи ќонунгузорї манъ кардани эътирозу митингњо кори тамоман бењуда будааст. Азбаски эњтимолияти вуќўъи онњо торафт бештар мешавад, шояд њадди аќал дар сатњи ќонунгузорї фароњам кардани озодињои сиёсї мувофиќи матлаб бошад.

МАНЗАРАИ ПАС АЗ СЎХТОР даи сохтани 2 њазор дўкон ва озод кардани тољирон аз њаќќи иљораро то панљ соли оянда дод. Ин ќисмати ќазияи «Корвон», ки љомиаро як такон дод, хеле ибратомўз бошад, аз он нуќтаи назар, ки маќомот ба зудї бо мушкил бархўрди ассиметрї - мувофиќ карданд. Аз иродаи маќомот вобаста аст, ки ба ваъдаи ба 2 њазор тољири «Корвон» додаашон то куљо вафо мекунанд. Агар карданд, хуб, агар не, барои ин теъдод одам, бидуни шак, чизе барои бохтан намемонанд, ба монанди пролетарњои мавриди назари Владимир Ленин.

роит чї гуна рафтор кунанд. Њарчанд дар робита ба рўзноманигорон як бархўрди ба назар аз ќабл омўхташуда аз тарафи онњо дида мешуд, аммо бо мардуми эътирозгар намедонистанд чї гуна муносибат кунанд. Рафтори онњо гоњњо як инсони оромро њам тањрик медод, хол он ки шевањои бархўрд бояд њанўз дар мактабњои оддии омода кардани кадрњои маќомоти њифзи њуќуќ омўхта шаванд. Зиён надорад, агар ин дарсњо бори дигар такрор шаванд. Тавре мегўянд, «такрор модари дониш аст».

ри Бадахшон шурўъ шуда, ќазияи «Корвон» идомаи тасодуфии ин омодагињо аст. ПАС АЗ ХОРУЃ… …теъдоди гирдињамої ва норозигињо муназзам меафзояд, агар њукумат тадобиреро ба хотири бењбуди вазъи иљтимої - иќтисодї ва сиёсї рўи даст нагирад. Ин вазифаи хеле мушкил аст, бахусус дар зимистони оянда тавону зўрмандии њукумат, на бо амалиёти љангї, балки бо сиёсатњои иќтисодиву иљтимої, њадди аќал дар сатњи таъмин кардани мардум бо барќ ва нарху

ЭЪТИРОЗИ АХИР… …бармало стихиявї буд. Нишонањои идораи он аз берун мушоњида намешуд. Бидуни ягон шакку шубња, вазъро бо «посухи ассиметрї» - и худ Убайдуллоев ба нафъи њукумат њал кард. Агар ягон шањрдори дигар мебуду ба пешвози тазохуротчиён намебаромаду милиса бо фармонаш боз хашинтар бо мардум муносибат мекард ва дар кўчањо задухўрдњо, аз љумла дар замина ќавмї идома меёфтанд. Чаро? Пўшида нест, ки тољирони «Корвон» ба гурўњњои этникии начандон хурд таќсим мешуданд ва њатто рўзи њодиса дар омоли корманд они маќомоти њифзи њуќуќ таќсимбандии мардум ба мањалњо њам њис мешуд, ки ин фалокати сиёсї аст. Далоили ин гуфтањоро ошкор намекунем, зеро барои афроди мавриди назари мо онњо хеле рўшананд. Барои сиёсати бехирадона, ки бо «ќувваи сеюм» аксар ваќт пўшиш дода мешавад, ба њам андохтани намояндагони миллиятњо кори соддаест. Инро технологияњои идораи низоъ дар љањони саввум собит кардаанд. ЊАЙАТИ… …маќомоти њифзи њуќуќ, бахусус КДАМ, хеле кам омўзиш дидаанд ва намедонанд дар чунин ша-

ДАР ДУШАНБЕ… …набояд ба сохтмони бозорњои беш аз 700-1000 нуќтаи савдо ё дўкон роњ дод. Муљаввизи барои бунёди бозор бояд теъдоди дуконњоро мушаххас намояд. Инфраструктураи шањрї - роњњо, хадамоти барќу об ва ѓайра барои бунёди бозорњои калон намедињад. Масалан, сўхтори «Корвон» бахусус барои он аз тарафи сўхторхомўшкунандагон ба зудї хомўш карда нашуд, ки барои рафтани онњо ба сўи оташ мошинњои лаби роњ монеа шуданд. Агар «Ганљина» сўзад, мошин чї, сухторнишонњо ба он ворид шуда наметавонанд. Хуллас, ягон бозор дар Душанбе ба далели он, ки дар онњо волоияти фасод ва ќаробатњои хешовандї дида мешавад, ба камтарин талаботи бехатарї љавобгў нест. Ин њам ѓамангез аст, њам фољиа дар пай дорад, ки мисолашро дидем. Аз сўи дигар, њар як љой дар бозорњо ё марокизи савдои бузурге, ба монанди «Садбарг» ва «Фаровон», бино ба маълумоти ѓайрирасмї, аз 5 то 20 њазор доллар фурўхта мешаванду то 80 - 90 дарсади соњибони ин љойњо барои 10 - 20 фоизи яклўхтфурўшони дастњои аввалу дуввум, ё аниќтараш, монополистњои гурўњњои алоњидаи молиро ѓасбнамуда кор карда, боиси болоравии нарху наво мегарданд. Њол он ки имконоти дар 100 рўз сохтани 8 - 10 бозори нав дар ќисматњои гуногуни шањри Душанбе мављуд буда, барои оѓози кор танњо иродаи шањрдорї зарур аст. ДАР ТИЉОРАТ… …набояд ба инњисорї - монополия шудани бозорњо, соњањо ва

танзими давлатии бозорњоро пешнињод кунад. ДАР ОХИР… …бояд ба дарки ин њаќиќат расид, ки њоло соли 1992 њам нест ва соли 2004 њам. Агар соли 1992 иќтисоди аз Шўравї монда, ба дасти гурўњњои љиної афтода, моли љамъият тарака ва шахсї шуд, соли 2004 ин гурўњњо аз иќтисод ронда шуданд ва танњо онњое монданд, ки акнун тамоми зимоми ќудрат дар дасташон аст. Ќариб 10 сол мешавад, ки дар натиљаи азхудкунињои рейдерї ва роњњои ѓайриќонуниву сунъї дањњо тољиру соњибкор аз тиљорату бизнеси худ мањрум шуданд. Аз нуќтаи назари сиёсї, онњо сафи норозиёни сохтори имрўзаи њукуматро афзуданд, аз нуќтаи назари иќтисодї, ин танњо инњисор буда метавонад, ки дар илми љањонї маънои касод шудани иќтисод ва пухта расидани вазъи инќилобиро дорад. Имсол не, соли дигар, соли дигар не, солњои баъд, ин вазъ пеш меояд… Пас… …бубояд њукумат њадди аќал баъд аз зодрўзи президент ба модернизатсияи низоми сиёсї даст зада, сиёсати кадрии худро то интихоботи президентии соли 2013 куллан таѓйир бидињад. Бубояд… …њукумат дарк кунад, ки вањдати миллї ва субот дар љомеа ва сохтани давлатдории миллї танњо як шарт дорад: сарватњои миллї бояд аз рўи адолат таќсим шуда, волоияти ќонун дар тамоми кишвар ва барои њамаи шањрвандон, новобаста аз статуси иљтимоиашон, таъмин шавад. Вагарна, дер мешавад… .

Ќиёми НУР

10 №25 (301), 12-уми сентябри соли

2012

Намояндагони маъмурияти ИМА посух доданд, ки "на". Ва маънои суханонашон ин буд: "Худатон роњаша ёбед, бачањо". Вале гуфтанд: "Мо нерўњои худро хориљ мекунем, аммо бурун намеравем". Воќеияти имрўзаи Афѓонистон ин аст, ки зарфи чанд соли оянда њокимият таѓйир кунад. Њолати имрўза шабоњате ба хуруљи Шўравї аз Афѓонистон дорад, ки њукумати доктор Наљибулло дар баробари берун шудани охирин тонки Шўравї аз бандари Њайратон аз пой уфтод. Амрикоињо мегўянд, он таърих дар он шакл такрор нахоњад шуд, вале сенариёи пешбинишуда аз такрори он рўйдод бо шеваи каме дигар дарак медињад. ИЃВОИ МАРЗЇ БА НАФЪИ КИСТ? Дар пасманзараи берунравии тадриљии нерўњои эътилофи зиддитеррористї аз Афѓонистон ба назар мерасад марњилаи дигари бесуботгардонии вазъи амниятї дар минтаќа шурўъ мешавад. Ба дигар маънї, хуруљ аз Афѓонистон њоло ба он маъно нест, ки ба минтаќа суботи сиёсиву амниятї њоким гардад, балки кишварњои минтаќаро лозим аст худро ба як ноамнии эњтимолї омода созанд. Нишонањои он аллакай дар марзи Афѓонистон бо Тољикистон ба мушоњида мерасад. Минтаќае, ки ба тозагї як бўњрони нобоварї миёни мардум ва њокимиятро пушти сар мегузошт, бори дигар ба чолиш кашида мешавад. Ахиран хабаргузорињо ба наќл аз манбаъњои низомии Афѓонистон аз таљаммўъи нерўњои "Ал-Ќоида" дар ќисмати бадахшонии марзи Тољикистон бо Афѓонистон хабар доданд. Њатто гуфтанд, ки миёни љангиён тољикон низ њастанд. Ва боз њам мушаххастар: аъзои гурўњи Толиб Аёмбеков, ки дар амалиётњои Хоруѓ ба Афѓонистон фирор карда буданд. Тибќи њамин хабар мардони мусаллањ гуногунмиллатанд: ќирѓизњо, тољикињо, ўзбакњо ва њатто доѓистониёну чеченњо. Пас њадаф њамон ноамнсозии минтаќа ва ќабл аз њама, Тољикистон аст. Толиб Аёмбеков сарењан вокуниш нишон дод ва онро тўњмати навбатї ба маќсади сиёњ кардани ў ва кўшиши ноором кардани вазъ дар минтаќа шуморид. Хабарњои изтиробовартар аз ин аз вазъи Афѓонистон мерасанд. Њар рўз бар асари њамлањои интињорї талафоти нерўњои хориљї њамвора рў ба афзоиш меоранд. Шумораи њамлањои низомиёни афѓонї ба сарбозони Амрикову муттањидонаш низ меафзоянд. Ахиран њукумати Афѓонистон ногузир шуд амалиётеро љињати шиносої ва боздошти љонибдорони Толибон дар дохили нерўњои мусаллањ ва пулиси кишвар роњандозї кунад. Бино ба

ШАРЊИ ХАБАРИ №1 Дар ин бора сухангўи Толибон Забењуллои Муљоњид расман эълон кард ва хабаргузории “Sky News” аз аввалинњо шуда онро интишор дод. Забењуллои Муљоњид ба ќироати матни эъломияи Толибн аз љумла гуфт: “Касоне, ки дар кишвари мо аз љониби Амрико мељанганд, душманони моянд ва мо онњоро мавриди њамла ќарор хоњем дод”. Ва боз мукарраран таъкид њам кард, ки вориси тахтутољи Британияи Кабир њоло барояшон њадафи аввалин аст. “Мо хоњем кўшиш ўро зинда дастгир кунем. Зеро чун халабони “Apache” вай зиёд мавозеъи љанговарони моро мавриди њамла ќарор хоњад дод. Ва мо ба њар зарабаи ў посух медињем. Агар ўро зинда ба даст оварем, пас билохира хоњем кушт. Толибон њама кўшишњоро ба кор хоњад буд, ё Гарриро зинда дастгир кунад ва ё бикушад”, - шарњ дод ў.

нест? Бо андеша дар сарнавишти бин Алї ва Њуснї МУБОРАК ин суолро њам дар миён гузоштан айни муддаост: Магар барои Амрико Ислом КАРИМОВ дўсти абад хоњад буд? Аз сўи дигар тањлилгари ёдшуда Владимир ЖАРИХИН дар идомаи маќолаи худ менависад: "Магар ин афѓоникунонии тамоми Осиёи Марказї нахоњад буд? Он њолате пеш нахоњад омад, ки дар байни пойгоњи низомии амрикої фармондењони сањрої гаштугузор кунанд ва њукуматодорони Осиёи Марказї низ чун њукумати Карзай 20 км дуртар аз пойтахтро назорат карда натавонанд? Ин он чизест, ки роњбарони Осиёи Марказї намехоњанд бубинанд".

гузориши расмї, садњо тан мавриди боздошт ќарор гирифтанд. Ба дигар маънї, худфурўшии артиш ва пулис ба мухолифон расман тайид шудааст. Касоне тўли ин муддат даст ба ин гуна амалњо заданд, ки њатто њамсилоњон, њамкасбони худро ба ќатл расонданд ва силоњу муњимоти онњоро рабуда, худ ба назди Толибон фирор намуданд, то садоќати худро бештар нишон дињанд. Ин њама ЊОМИД КАРЗАЙ ВА МУЛЛО УМАР

Агар Карзай раваду мулло Умар ояд... далел ба вахомати авзоъ дар дохили Афѓонистон аст. Вале дар пасманзараи ин ноамнињо талошњои кўч додани бархўрдњои мусаллањона аз Афѓонистон ба кишварњои Осиёи Марказї ба мушоњида мерасад. Он чї коршиносон њатто соле ќабл њадс зада буданд, амалї мегардад. Яъне, хуруљи нерўњои хориљї аз Афѓонистон ноамнињоеро дар минтаќа ба бор хоњад овард. "МО НЕРЎЊОИ ХУДРО ХОРИЉ МЕКУНЕМ, АММО БУРУН НАМЕРАВЕМ..." Сиёсатшинос ва тањлилгари рус, љонишини директори Пажуњишгоњи кишварњои ИДМ Владимир ЖАРИХИН дар маќолае тањлиле, ки тањти унвони "Вазъ дар Осиёи Марказї дар оянда низ муташанниљ боќї хоњад монд", ки дар сомонаи "Kmnews" интишор дод, аз як конфронси Олмон њикоят мекунад, ки дурнамои њузур ва хуруљи нерўњои хориљї аз Афѓонистонро мавриди бањсу баррасї ќарор додааст. Ба навиштаи муаллиф ин нишаст миёнањои моњи июли соли равон муштаракан бо Маркази Карнегии Вашингтон доир шудааст ва

мавзўъи мењварї "Осиёи Марказї баъди соли 2014" будааст. Дар доираи он нишаст бо намояндагони Конгресси ИМА, Департаменти давлатї ва шўрои амнияти миллии ин кишвар мулоќот баргузор шудааст. "Намояндагони Осиёи Марказї, бахусус Тољикистон савол доданд: агар бесуботие, ки яќинан баъди хуруљи шумо омаданист, ба кишварњои мо гузарад, оё шумо метавонед кўмак кунед? Намояндагони маъмурияти ИМА посух доданд, ки "на". Ва маънои суханонашон ин буд: "Худатон роњаша ёбед, бачањо". Вале гуфтанд: "Мо нерўњои худро хориљ мекунем, аммо бурун намеравем". Оре, хуруљи амрикоињо аз минтаќа замон мехоњад. Онњо дар њаќиќат аз Афѓонистон нерўњои худро берун мекашанд, зеро мебинанд, ки боќї мондан дар як кишвари харобаву љангзада ба манфитати онњо нест. Аммо минтаќаро тарк нахоњанд кард. Онњо на барои он омаданд, ки ба Вашингтон баргарданд, балки њадаф боќї мондан ва ба забти ќаламрави кишварњо идома додан аст. Шояд дуруст њадс зада мешавад, ки њоло барояшон му-

њим њам нест, ки Тољикистон ё Ўзбакистону Ќирѓизистон молашон бошад. Муњим он аст, ки бо ду ќудрати љањонї: Русия ва Чин наздик бошанд. Бунёди тадриљии пойгоњњо дар ќаламрави Осиёи Марказї ба њадафи зери назорат доштани Москаву Пекин аст. Чин бояд бо њар роње набошад шикаста шавад, зеро рушди аждањои хуфта ба манфиати султахоњињои амрикої нест. Вале ин боќї мондан барои кишварњои Осиёи Марказї њамроњ бо хатари амниятист. Рўйдодњои кишварњои арабї нишон доданд, ки барои сиёсатњои амрикої дўсти њамешагї вуљуд надорад. Онњо метавонанд бо кишварњо ба хотири манфиатњои худ дўст бошанд. Вале режимњоро метавонанд осон бифрўшанд ва таѓйир дињанд. Мисоли ин сарнавишти Њуснї МУБОРАК аст. Дар олами Ислом шояд худфурўхтатар аз Муборак барои Амрико набуд, вале чун мардум ба по хест, аз бањраш гузашт ва њатто нерўеро, ки замоне террористаш унвон карда буд, ба дўстї пазируфт. Магар гумон меравад сарнавишти Муборак барои Муњаммад МУРСЇ такрор шуданї

Таъќиби шоњзодаи Британия Хабаре, ки дар аввали ин њафта расонаї шуд ва дар як фурсати кўтоњ ќариб дар њамаи ожонсињои иттилоотии овозадори љањонї пўшиш ёфт, эълони шикори шоњзодаи Британия Гаррї аз љониби гурўњи Толибон буд. Акнун шоњзодаи 27-сола, набераи малика Елизавети II тибќи наќшаи Толибон бояд ё боздошт гардад ва ё њаддиаќал кушта шавад. Њафтаи гузашта, баъди он ки расонањои машњури олам аксњои шармандавори вориси тахти Британия, шоњзода Гарриро аз шабнишинии урёни Лас-Вегас интишор доданд ва ба обрўву њайсияти хонадони шоњаншоњї латма ворид сохтанд, ў ногањонї озими Афѓонистон шуд. Тибќи иттилои хабаргузорињо ў ба пойгоњи “Camp Bastion”, воќеъ дар вилояти Њилманд фуруд омад ва акнун ќарор аст дар силсилаамалиётњо зидди Толибон аз њамин нукта бипайвандад. Тибќи иттилои расмї вай муддати чор моњ бояд чун халабони њарбї таљрибаи шир-

кат дар муњорибањоро омўзад. Як вазифаи дигари ў зарбаи њавої задан ба мавќеъњои Толибон мебошад, ки мањз њамин мухолифони Њомид Карзайро ба хашм овардааст. Аслан тибќи мафкурае, ки дар Ѓарб њоким аст, вуруди шоњзода Гаррї ба Афѓонистон аљобате надорад. Ин аслан як хабари маъмулист ва бо ин амал хонадони шоњ мехоњад нишон дињад, ки њатто шоњзодањо омодаанд барои шарафи Британия њаёти худро ба хатар андозанд. Бале, њифзи шарафи Британия, аммо дар Афѓонистон.

Яъне, Гаррї чун вориси тољи Британия њамзамон бо ширкат дар љанги воќеъї, ки хавфи кушта шуданаш њам тањдид мекунад, таљриба меомўзад. Вай метавонист дар кадом љазирае тирандозї зидди душманони маљозиро омўзад ва бо ин васила љони худро аз хатарњои эњтимолї рањонад. Вале чунин накард, балки чун як сарбози ќатории Британия мањз ба Афѓонистон омад, то нишон дињад, ки хонадони шоњї дар канори сарбозону афсарони љанговари инглис дар Афѓонистон ќарор доранд. Ва чун ў дар “нуќтаи гарм” ифои вазифа мекунад, аллакай

АГАР ТОЛИБОН ОЯНД? Имрўз яќинан нерўи љанговаре, ки метавонад дар сарнавишти ояндаи Афѓонистон наќш дошта бошад, њаракати Толибон аст. Њарчанд он тадриљан аз чанд љониб саркўб мешавад. Ахиран Покистон дар вилояти Вазиристон, ки пойгоњи аслии Толибон мањсуб мешавад, амалиёти саркўбгаронаро ба роњ монд ва ин хабар њам расонаї шуд, ки зарфи чанд рўзи охир нерўњои вафодор ба давлати Покистон бештар аз 100 нафар аз гурўњи Толибонро куштанд. Бигзор, сад набошад, бигзор, камтар бошад ё зиёдтар. Вале муњим он аст, ки ин љанг оѓоз шудааст. Ва зарфи чанд соли охир чењрањои саршиноси Толибон аз сўи амрикоињо ё давлатињо куштаву боздошт шуданд. Дастгиршудагон дар зиндонњои амрикоии Афѓонистон мањкум ба марганд. Ва агар њадс зада шавад, ки бо вуљуди њамаи он Толибон боз њам ягона нерўи муташаккил дар ѓасби њокимият дар Афѓонистон боќї хоњанд монд, пас ба назар мерасад, худи онњо чандон манфиатдори ноамнї дар марзњои шимолии кишварашон набояд бошанд. Онњо бояд аввал аз гузашта ду сабаќ гиранд: яке, аз аќоиди соф асримиёнагии бархўрд бо тамаддунро сарфи назар кунанд ва даст аз Исломи омиёнаву иртиљої бардоранд ва дуюм, иќдомотеро пиёда кунанд, ки љомеаи љањонї онњоро чун давлат эътироф намояд. Интиќоли ноамнї ба Осиёи Марказї ин эътимодро аз онњо салб мекунад. Фирўз МУЊАММАД

эълон њам шуд, ки маошаш ба андозаи 200 фунт стерлинг (320 доллар) афзоиш ёфтааст. Баъди тањдиди Толибон имтиёзњои дигаре ба Гаррї дода шуд. Аз љумла муњофизонаш таќвият ёфтанд ва онњо ба њадде бо ў наздик хоњанд буд, ки њатто дар як ошхона ва сари як миз бо ў таом мехўранд. Гузашта аз ин ба хотири љилавгирї аз њамлањои интињорї ба ягон низомипўши афѓонї иљозат дода нахоњад шуд, ки ба шоњзода наздик ояд. Оё Толибон зарфи ин чор моњ ба чизе муваффаќ хоњанд шуд ё на, ваќт нишон медињад. Вале ба назар мерасад маќомоти низомии Британия низ аз эњтиёт кор мегиранд ва бо бањонањои таъини имтиёзњои нав амалњои шоњзодаро мањдуд мекунанд ва бо ин васила домани худро аз чанги шармандагии эњтимолии асорат ё њалокати вориси тољи Британияи мерањонанд.

Насрулло НИЁЗЇ

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

Вакте ман аз мудири тавќифгоњ пурсидам, ки чаро ба онњо ошу меваљоту ширинї надодед, хандиду гуфт, ки намедонад. Тасаввур кунед, ваќте 400 гуруснаро 100 гуруснаи дигар дидбонї мекунад, чї њолате пеш меояд?

11

12 №25 (301), 12-уми сентябри соли

2012

Волоияти ќонун ва дифоъ аз ќонун бояд аз сўи худи масъулини маќомот таъйин гардад. Чи дар сатњи байнулмилал ва чи дар сатњи кишвар. Маќомот њам бояд њамќадами замон бошанд…

Дар Прокуратураи генералї, Кумитаи давлатии амнияти миллї ва Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия омўзиши њатмии забони англисї аллакай шурўъ шудааст. Курсњои омўзиши забони англисиро дар нињодњои ќудратии Тољикистон њукумати Иёлоти Муттањидаи Амрико маблаѓгузорї мекунад. Бо ќарори расмї, курсњои омўзиши забони англисї барои кормандони ин сохторњои њукумат њатмї карда шудааст. Ин дар њолест, ки бархе аз коршиносон омўзиши њатмии забони англисиро дар Тољикистон сарфи бењудаи ваќт ва маблаѓњо номида, мегўянд, ба милиса ва прокурорњо, бењтар аст, забони давлатиро ба дараљаи даркорї аз худ кунанд. Онњое њам њастанд, ки аз ин иќдоми њукумат истиќбол карда мегўянд, донистани забони англисї ба боло рафтани фаросати касбї ва дониши кормандони маќомот кўмак мекунанд. Сайвалї Рањматов, корманди яке аз нињодњои низомї мегўяд, ки донистани забони англисї барои милиса ва прокурор зарур аст. Зеро дар замони муосир истифода аз компютер ва интернет бидуни донистани забони англисї душвор аст. Вай гуфт, забони англисї барои муошират бо шањрвандони дохили кишвар нест, њамту доштани тасаввурот хуб аст:

Do you speak English? Ба милисаи тољик донистани англисї њатмист?

- Донистани чанд забон, албатта, ба имиљи соњибкасб њам хуб аст. Дар ин курсњо имкони пурра омўхтани забони англисї нест, аммо камубеш тасаввурот гирифта мешавад. Шахсан барои ман писанд аст, аз аввал то ба њол иштирок дорам, - мегўяд Сайвалї Рањматов. Абўбакри Файзалї, журналисти тољики муќими Маскав мегўяд, омўзиши забони англисї

хуб аст ва бояд ки ин иќдомњоро зиёд кард: - Маро дар хурдї забони ўзбакиро маљбур меомўзониданд, имрўз дарк кардем, ки дар ќиболи мо чињо мегўянд. Яъне ўзбакиро, ки медонем, мефањмем. Бењтарин иќдоме аст ва онро истиќбол бояд кард, то сафоратхонаи Амрико чунин лоињањоро бештар кунад. Баъдан, корманди низомї бо донистани

як забони ѓайр мусаллањ мегардад. Дар кишварњои мутараќќї низомипўш ба њайси як маслињатчї ва ё бюрои ахборотї барои хориљиён ќабул шудааст ва њар мардуми дармонда аввалан аз пулис кўчаву хиёбон ё макони лозимаро, умуман, њама зарураташро мепурсад. Агар имрўз аз милисаи мо ба забони русї суол кунанд, дар 80 дарсади њолатњо бо чанд њарфи шикаста посух мегўяд, ки на худаш мефањмад ва на пурсанда. Дар бораи забони англисї љои гап њам нест. Носирљон Маъмурзода, узви Итифоќи журналистони Тољикистон, бар ин назар аст, ки барои милисаи тољик айни њол муњимтар аз њама донистани меъёрњои забони адабии тољикї аст: -Мутаассифона, имрўз шева ё лафзи мардуми як мањал ба аксарият, њатто намояндагони њокимияти давлатї ва кормандони маќомоти њифзи њуќуќ низ меъёр шудааст. Корманди маќомоти дохилї ё милисаеро, ки бо риояи забони адабї фарњанги муошираташ фарќ карда истад, кам вомехўрем. Донистани забонњои хориљї, бахусус, забони англисї, обруи

кормандони милиса ва дигар нињодњои давлатиро меафзояд. Зеро агар ходими милиса англисиро балад бошад, иртиботаш бо њамтоњои хориљї бењтар роњандозї мешавад, табодули таљриба мекунад. Гузашта аз ин, донистани забон дониши одамро такмил медињад. Такмили дониш, бахусус, маърифати њуќуќї, њатто барои ходимони милиса бисёр зарур аст. Агар донистани забони англисї заррае ба донишу љањонбинии милисаи тољик афзояд, аз он истиќбол мекунам. Ба назари Хилватшоњи Мањмуд, муњаррири хабаргузории "Озодагон", ба зери ин масъала назари сатњї њам андозем, маълум мешавад, ки омўзиши забони муоширати байнулмилалї барои њамагон шарт шудааст. Њоло, ки Вазорати корњои дохилї њамљо бо САЊА дар андешаи табдил додани маќомоти милиса ба пулис аст, ба назар мерасад, ки барои кормандони њифзи њуќуќ донистани забони инглисї "фарз" мешавад. Тољикистон алъон як кишвари соњибистиќлол ва ихтиёрдор аст. Волоияти ќонун ва дифоъ аз ќонун бояд аз сўи худи масъулини маќомот таъйин гардад. Чи дар сатњи байнулмилал ва чи дар сатњи кишвар. Маќомот њам бояд њамќадами замон бошанд… Њарамгули ЌОДИР

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

13

"Чинї" ва "хитої"- ро ќабул дорам, вале барои чї "чиної"? Магар "чинї" хубтар ва "косаи чинї" хушоянду содда дар талаффуз нест? Чаро мо "чинї"-и суфтаву соддаро монда, "чиної" менависем? Миёнањои солњои њаштодум руљўи чашмрасе буд барои бозгардондани калимањои тољикї ба љойи алфози русиву байналмилалї, ки дар матбуот фаровон истифода мешуд. Баъди ба маќоми давлатї расидани забони давлатї ва соњибистиќлол гардидани кишварамон ин раванди бозгашт ба калимањои асл суръати тоза гирифт ва имрўз њам идома дорад ва инро аксар дастгирї мекунанд. Мутаассифона, дар ќабули баъзе калимањои хориљї, асосан, номњои љуѓрофї тартиби муайяне нест ва њар кї ё њар расона њар тавре мехоњад, њамон хел менависад ва талаффуз мекунад. Дар матбуоти њукуматї ин калимањоро бо як тартиби муайян менависанд ва агар таваљљўњи бештар кунем, мебинем, ки онњо асосан ба шакли даврони Шўравї такя мезананд ва шакли ба он замон наздикро истифода мекунанд: Москва, Штатњои Муттањида, Хитой ва монанди инњо. Вале садо ва матбуоти ѓайридавлатї дар талаффуз ва навишти ин калимањои кўњнаи аз нав баргашта озоданд ва "дуњокимиятиву" баъзан "сењокимиятї" дар забони муосир ба вуљуд овардаанд ва аз истифодаи матбуоти њукуматї фарќи љиддї доранд. Агар гўем, ки сарчашмаи чунин чанднависї Радиои "Озодї", BBCи тољикї ва ду - се нашрияи мустаќиланд, хатое намеравад, вале имрўз таљовузи зиёд дар навиштањои ВВС аст. Биёед, мисол меорем. Бахши тољикии радиои ВВС дар сомонааш аз 7 июни соли 2012 менависад: "Мухолифати Гурўњи Шонгњой бо "тањвили иљбории ќудрат" дар Сурия" Аммо сомонаи Ољонсии "Ховар" аз 14 июни 2012 хабар медињад: "…кишварњои аъзои Созмони њамкории Шанхай…" Њатто дар корбасти калимаи оддии "Њиндустон" ду шакл њаст. "Ховар" тарзи анъанавии Њиндустон-ро интихоб карда, ВВC-и тољикї "Тољикистон шарики калидии Њинд дар Осиёи Миёна" менависад, вале "Озодї" дар як хабар аз 3 сентябри соли 2012 њеч касро ранљонидан нахоста ва барои такрор нашудани он њарду шакли калимаро мавриди навишт ќарор додааст: "…сарвазири Њиндустон, пас аз мулоќот бо Эмомалї Рањмон…дар Дењлї таъкид кардааст, ки њарду љониб талош ба харљ хоњанд дод, то муносибатњои Њинду Тољикистонро…" Аммо аз њама таљовузи гушхарош аз назари мо боз ба ВВС тааллуќ дорад: "Содиќи Гўдарзї дањумин медоли Эрон дар Улампикро касб кард."

Њол он ки "Озодї" дар ин њолат худдорї кардааст ва мисли дигарон: "Оѓози Олимпиадаи Лондон-2012" навиштааст. Ба фикрам, аз 8 миллион ањолї њашт нафар њам ёфт намешавад, ки ба љойи "олимпиада" - "улампик" гўяд, аммо Исфандиёри Одина, сардори бахши тољикии ВВС, донандаи хуби чанд забон ва фарди бисёр фарњангпарвару фарњангошно "улампик" в ду - се нафари дигар чунин мегўянд ва дар радио љорї

Масъалаи дигар ин истифодаи зиёд аз калимањоест, ки барои хонандањо шинос нестанд. Масалан, ба сарлавњањои дигари ин расона назар меандозем: "Њамлаи интињорї ба худрави кунсулгарии Омрико дар Пешовар" "Назорати Бритониё бар эътои раводид ба маъмурони муртабит бо ќазияи Магнитский" Дар њамин ду тика сухан чор калимаи дар забони тољикї ками-

«Чандњокимиятї» дар забони тољикї Ба таваљљўњи сардори бахши форсии тољикии ВВС ва расонањои дигари хориљиву дохилї

САФЊАЕ АЗ ВВС њам шудааст. Ба асли англисии калимаи "олимпиада" наздиктар равем, мебинем, он ду синоним дорад: Olympics ва Olympiad ва ба талаффузи "улампик" наздик њам нест. Пас шояд, ки "улампик" хоси талаффузи форсї мебошад ва чун номи бахш њам форсии тољикї ва зербахши шўъбаи форсист, аз ин мавќеъ мудир истифодаи "улампик"-ро назар ба "олимпиада" афзалтар медонад, лекин чи тавре медонем, ки бахши форсии тољикї барои мардуми тољики асосан Тољикистон нигаронида шудааст ва агар чунин бошад, пас "улампик" ба табиати гўйиши тољикї ва ё форсии тољикї мувофиќ нест.

стифода омадааст, ки на њар мутолиакунанда мефањмад. Агар маќсад чунин бошад, ки њарфи шуморо мардуми бештар фањманд, бале, фањманд, аќаллан талаффузи калимањои хориљии ба забони тољикї воридшударо ба табиати тољикї наздик кунед, зеро бе ин њам мушкилї дар дарки маънои ахбори њам ВВС ва њам "Озодї" вуљуд дорад. Ба фикри ман, радиои ВВС, дурусттараш сомонаи BBC, барои гурўњи хоси бомаърифати мардуми тољик набуда, балки барои умум аст. Имрўз на њар сомеъ забондон ва на њар шунаванда аз китоби "Фарњанги забони тољикї" бархўрдор аст ва

www.tojnews.org

www.tojnews.org

сатњи маърифат хеле паст рафта, љавонони бодонишу бофарњанг камтар шудаанд ва шумо ба сомеъон аз мавќеи худ, ки воќеан њам, дар донишу њам дар фарњангдорї як сару гардан боло њастед, чунин муомила кунед, шояд як ќисми хонандаи худро аз даст дињед. Аз назари ман, матбуоти даврї майдони љилваи суханбозиву суханбофї набояд бошад, балки он ноќилест, ки хабареро ба шунавандааш ба тариќи возењу рўшан ва

ољил бояд расонад. Як бор ба матбуоти русзабон таваљљўњ кунед, сухани онњоро роњат мефањмед ва калимањо фаќат дар як шакл садо медињанд, албатта, ба истиснои дигаршавї аз љинсият ва ѓайра. Аммо ин маънои онро надорад, ки ман зидди ворид кардани калимањои нав, масалан, "интињор" њастам. Бигузор бошад, ворид шавад ва мавриди истифода ќарор гирад, зеро ба калимаи "худкушї" боз як синоним зам мешавад, ки ин сарвати забон аст. Ва забон њам аз њисоби чунин омезиш бойтару зеботар мегардад. Масалан, калимањои туркиасли "чолиш" ва "явош - явош", ки чанд сол муќаддам бегона менамуданд, имрўз њазм шуда, моли забони мо шудаанд. Воќеан, ањли адаб, уламо ва рўзноманигорон сарчашмаи инкишоф ва босарваттар гардидани забонанд, аммо тарзи ворид, албатта, аз назари ман, дигаргунтар аст. Ваќте журналист ин хабарро ба сомеъ мерасонад, дар ду - се маврид синоними ин калимаро такроран гўяд, ки "интињорї, яъне ба таври худкушї…" ва чун ба гўши сомеъ ин калима нав нишинад, он гоњ шунаванда мазмуни хабарро пурра мефањмад ва шумо бо исрофи як - ду такрор њазми хабарро осон месозед. Дарвоќеъ, имрўз дар матбуот навишти чандгунаи як калима маъмул гардида, мутаассифона, шакли навишт ва ё талаффуз аз њамди-

гар фарќ мекунад. Баъзе калимањо то се ва њатто чор шакли навишт пайдо кардаанд. Масалан, њам калимаи "Америка", њам "Амрико" ва њам "Омрико" дар истифода аст. "Канада"-ро баъзењо "Конодо" мегўянд ва њарчанд мекўшам, забонам ба талаффузи "Конодо" муќовимат дорад. Айнан калимаи "хитої" гирифтори чанднависї шудааст: "хитої", "чинї" ва боз "чиної" - ро њам дар ду - се сомона ва рўзномаи мустаќил истифода мекунанд. "Чинї" ва "хитої"- ро ќабул дорам, вале барои чї "чиної"? Магар "чинї" хубтар ва "косаи чинї" хушоянду содда дар талаффуз нест? Чаро мо "чинї"-и суфтаву соддаро монда, "чиної" менависем? Танњо барои он ки дар форсї чунин аст? Бубахшед, агар ин тавр бошад, пас чаро ба хотири забони тољикї, ки як шохаи забони форсист, бародарони иронї ё эронї синоними "чинї", яъне "хитої"-ро истифода намекунанд? Барои он ки "хитої" хоси тољикист. Ё калимаи "Австрия"-ро гирем. Ин њам чанд навишт дорад: "Австрия", "Австриё" ва "Утриш". "Марокаш", "Марокко" ва ё "Маѓриб"? Чаро ман мехоњам, ки аќаллан номњои љуѓрофии аз дигар забонњо омада, як хел навишта шаванд? Дар "Word" як барномае бо номи "Мусањњењ" њаст, ки њангоми ѓалат навиштани ин ё он лафзи англисї ё русї зери он калима хати сурх мекашад. Масалан, калимаи "Москва"-ро "Маскав" нависед, бо њамон хати сурх огоњ дорад, ки шумо ѓалат навиштед ва чун рўи он ангуштак занед, тарзи сањењи он "Москва" пайдо мешавад. Боз хубии ин барнома дар он аст, ки агар як - ду њарфи калимаро нодуруст навишта бошед, худи ин барнома онро ислоњ мекунад. Ин барнома дар њуруфи тољикї алъон нест, вале умедворем, моњу соли наздик, албатта, пайдо мешавад, агар ворид накарда бошанд. Ин пеш аз њама њамон ваќт рўй медињад, ки дар компутер алифбои тољикї пайдо шавад, на он њарфњои тољикие, ки мо сохтем. Агар ин барномаи "Мусањњењ" барои забони тољикї пайдо шавад њам, мо истифода карда наметавонем, зеро компутер шакли дурусти калимаи "Амрико"- ро намедонад ва ба ѓайр аз "Америка" зери он дуи дигар "Омрико" ва "Амрико" хати сурх мекашад ва ислоњ њам карда наметавонад. Бо умеди он ки ба ман Кумитаи забон ва истилоњоти назди Њукумати ЉТ мадад мерасонад, ба Имлои нави забони тољикї, ки бо ќарори Њукумати ЉТ аз 4 октябри соли 2011, № 458 тасдиќ шудааст, мурољиат кардам. Сад афсўс, ин Имло низ дар шакли њозира наметавонад ба дарди мо хўрад, зеро аќаллан дар бораи тарзи навишти номњои асосии љуѓрофї маълумот надодааст ва ман сањењ гуфта наметавонам, ки "Лондон" ё "Ландан", "Моску", "Маскав" ва ё "Москва", "Америка", "Амрико" ва ё "Амрико" дуруст аст. Мураттибони ин Имло имкон доштанд ба ин масъала равшанї андохта, ба "дуњокимиятї" ва сењокимиятї" хотима гузоранд, чунки аз замони нашри ин Имло њоло сол нагузаштааст ва чанднависї барваќттар сар шуда буд, вале ин тавр нашудааст. Имрўз ман аз ростї намедонам "Лондон" дуруст ё "Ландан". Агар Кумитаи номбурда ба ин хараљу мараљ нуќта нагузорад, пас кї аз пайи њалли он мешавад? Муњибуллоњи ЌУРБОН рўзноманигор

14 №25 (301), 12-уми сентябри соли

2012

Ќабули фарзандони иштирокчиёни бартарафкунии оќибатњои фољиаи Чернобил ба муассисањои тањсилоти миёна ва олии касбии ЉТ барои фарзандони шањрвандоне, ки бар асари фалокати неругоњи барќї атомии Чернобил зарар дидаанд (ќарори мушовараи Вазорати маориф аз 1.02.с.2010, №2/18), амалї мегардад.

№25 (301), 12-уми сентябри соли 2012

15

Аз партовпартоии сокинони мањаллї њар љо - њар љо дар соњилњои дарёи Варзобу Кофарнињон ѓарами партовњои гуногуни маишиву истењсолї тўп шуда мехобиданд, ки хисороти љуброннопазир ба муњити зист ва саломатии истифобарандагони оби ин дарёњо мерасонданд.

МАН ЌАБУЛ НАДОРАМ

АКСИ ГЎЁ

ОЁ САИДМУРОД ТАЃОЕВ БА КОРЊОИ МУЊИМ БАНД АСТ?

- Шаш сол инљониб соњибкорони тољик ва чинї дар дењаи Тољикободи ноњияи Рўдакї дар якљоягї ду корхонаи хурди истењсоли хишти пухтаро сохта фаъолият доранд, ки дар њарду корхона мутаносибан 50 - нафарї аз сокинони мањаллї ба кор љалб шудаанд. Албатта, ин хуб аст, ки ќисме аз мардуми русто ба муњољират нарафта, дар Ватан ризќу рўзии худу оилаашонро меёбанд. Вале ин корхонањои муштарак, ки дар болотар ва байни дењањои Телмон, Роњи Ленин ва Гулобод љойгиранд, зарару зиёни худро низ ба русто мерасонанд.Чун дар кори онњо бе мошини калон намешавад, онњоро лозим меояд њар ваќт аз болои пулњои ин дењањо бо техникаи вазнини худ гузаранд. Мувофиќи аломати роњ 4 пуле, ки дар болои дарёи Элок ва канали ин рустоњо, ки њанўз дар замони Иттињоди Шўравї сохта шудаанд, барои убури мошинњои боркаши вазнашон то 20 тонна пешбинї шудаанд. Ин дар њолест, ки як "КамАЗ"-и холии истењсоли Чин худ дар танњої 30 тонна вазн дорад. Ваќте ба ин гуна наќлиёти чинї то пур шуданаш хишти пухтаро бор мекунанд, вазни нињоияш мешавад 50 тонна. Ана, бо њамин вазну андозаи мошинњояшон ронандагони ин корхона омадурафт карда, дар моњи марти соли равон аввал пули дењањои Роњи Ленин, Телмон ва акнун 20 рўз мешавад, ки пули дењаи Гулободро вайрону валангор карданд. Маснуоти оњану бетонии пулњо аз њам канда шуда, зери об шуда истодаанд. Алњол мошинњои боркаш дигар аз болои пулњои рустоњои Роњи Ленин ва Телмон намегузаранд, зеро онњоро мошинњои азим ба харобї оварданду нисфи пул зери об мондааст. Дигар барои гузаштани мошинњои калон имкон нест. Агар мабодо гузаранд, бо боќимондаи пул бо ин вазнашон ба об фурў мераванд. Аз болои ин ду пул алњол танњо мошинњои майда бо душворї мегузаранд. Чуноне ки гуфтем, пули Гулобод низ хароб гардидааст, аниќтараш ќисмати бетони мобайни пул ба оби канал фурў рафтааст. Аз ин пули садамавї, ки аз рафтуои мошинњои калони корхонаи хишт ба амал омадааст, њоло њам мошинњои боркаши чинї бо хишти пур убур мекунанд. Ба фикрам, онњо корношоямии пулро то нуќтаи нињоиаш расонида, боз тавассути ягон пули дигар рафтуои мошинњояшонро сар мекунанд. Агар пули Гулобод батамом корношоям гардад, дигар убуру мурур ба он тарафи рости канал ќатъ мешавад, њам сокинони ду тарафи соњил азоб мекашанд ва њам корхонањои муштарак мањсулоти худро дигар фурўхта наметавонад.Зеро дигар пул нест. Чуноне, ки гуфтем, аз болои дарёи Элок ба ин рустоњо як пули дигар њаст. Аминам, ки агар тавассути он њам мошинњои боркаши азими чинї зиёд ва берањмона рафтуо кунанд, ин пул њам, эњтимол дорад, кадом рўзе валангору хароб гардад. Акнун се пул дар њолати харобї ќарор доранд, бо омадани як сел дар фасли тирамоњ ё шояд дар бањори оянда мумкин аст аз онњо ягон нишон намонад. Чаро роњбарони корхонаи муштарак аз пеши худ масъулият њис накарда, пулњои харобкардаашонро тармиму бозсозї намекунанд? Ё њама пулњоро вайрон карда, хишташонро бо чархбол ба фурўш бароварданї хастанд? Агар масъулияту уњдадорї ва дигар вазифаи љонии аксар мансабдору соњибмаќомонро хотиррасон накунем, парво надоранд, ки дар дунё чї мегузарад. Афсўс, батареяи аксбардорам тамом шуд ва натавонистам ин пулњои валангорро акс бардораму дар сањифаи нашрияи "Нигоњ" бо њамин матлаби њамсонам чоп шаванд. Саидмурод Таѓоев аз 8-уми декабри соли 2010 инљониб раисии ноњияи Рўдакиро бар ўњда дорад, оё боре њам аз њамин рустоњо дидан намудааст ва аз вазъи он хабар дорад? Ё ба корњои муњим банд аст? Ман чунин бемасъулиятии роњбаронро ќабул надорам! Ин пулњо аз замони Шўравї инљониб побарљо буданд, акнун аз сањлангории роњбарони мањаллї хароб шуданд. Агар бубинам вазъ ислоњ нашавад, ин даъфа пулњои валангору фурўрафтаро акс бардошта, на танњо дар "Нигоњ", балки дар дигар нашрияњои њукумативу ѓайрињукуматї, хусусан, "Љумњурият" зери маводи танќидї ба нашр мерасонам. Худоёри РАЊМОН, сокини дењаи Гулободи ноњияи Рўдакї

ЧАРО?

НАХОД?

ЧАРО РОЊБАРОНИ НОЊИЯЊОИ ВАРЗОБ ВА ВАЊДАТ ПЕШИ ИФЛОСИИ ДАРЁЊОРО НАМЕГИРАНД?

- Тобистони гарми имсол бори аввал якљоя бо њамроњии шавњару кўдаконам бо маќсади тамошову истироњат ба дарањои Варзобу Ромит рафтем. Иќлими сарду фарањзо ва табиати афсонавии дарањои Варзобу Ромитро кадом сокини Тољикистон надидааст ё дар борааш нашунидааст? Он барои сокинони Тољикистон њољат ба муаррифї надорад, зеро њамагон ќариб аксаран ин дарањоро дидаем ё дар бораашон шунидаем. Вале он барои мењмонону хориљиён эњтиёљ ба муаррифї дорад. Аз байни ин дарањо дарёњои софу хунуки Варзобу Кофарнињон аз боло ба поён љориянд, ки мардуми мањаллї ва сокинони шањри Душанбе дар зиндагии рўзмараашон истифода мебаранду менўшанд. Истироњати бофароѓати мо берун аз гармои тоќатфарсои шањр тўли будубошамон дар он љо хубу олї мегузашт, агар ѓарами партовњои сокинони мањаллии онро намедидем. Аз партовпартоии сокинони мањаллї њар љо - њар љо дар соњилњои дарёи Варзобу Кофарнињон ѓарами партовњои гуногуни маишиву истењсолї тўп шуда мехобиданд, ки хисороти љуброннопазир ба муњити зист ва саломатии истифобарандагони оби ин дарёњо мерасонданд. Аз мушоњидаи ин манзараи њузновари дарањои таърифї дилам реш - реш шуд. Аз он аламам омад, ки чаро мо - мардуми тољики мусулмон аз худ зиёд мусулмонтарошї карда бо дастони худ ба ќадри ин неъмати Худовандї нарасида оби мусаффои онро олуда ба наљосату ифлосї мекунему зомини истифодабарандагони поёноб мегардем ва онњоро мубталои беморињои сироятї мегардонем? Чаро роњбарони ноњияњои Варзоб ва Вањдат садди роњи бархе аз бетамизони ќаламрави ноњияашон намегарданд? Магар онњо дар гўши фил хобанд. Чаро вазири тандурустии Тољикистон аз ин мушкилот изњори ташвиш намекунад? Ё ин мушкилоти сањл аст? Ё интизори он њастанд, ки мардум њама саросар чун солњои 1997 - 98 ба касалии домана ва дигар беморињои сироятї гирифтор шаванд? Нигора ОБИДОВА, сокини шањри Душанбе

ДАР СУПЕРМАРКЕТИ "ПОЙТАХТ" РАНГ ЊАСТУ ЧЎТКА НЕСТ - Ваќте дар кўчањои пойтахт пиёда мегардам, туфлињоям зуд гард мегиранд. Ба идорањо бо кафши чанголуд даромаданро ба худ эб намебинам. Бо маќсади дарёфти чўткаи пойафзолтозакунї ва ранги молиданї ба супермаркети "Пойтахт" дар кўчаи Мирзо Турсунзода даромадам. Баробари дидани рафи пур аз мол шод шудам, ки чизи дилхоњамро меёбам. Бидуни роњбаладе њамон рафи чўткаи пойафзолтозакунї ва ранги молиданиро дарёфтам. Ду - се намуди ранги молидании пойафзолро дидаму аз чўтка дарак набуд. Ноилољ фурўшандаро даъват кардам. Вай њам ин сў он сўро дида, чўтка наёфт ва китф дарњам кашида, дигареро фарёд кард. Аммо фурўшандаи дигар гўё бозёфти нодир карда бошад, гўшаи дигари фурўшгоњ моро даъват кард ва чанд намуд "губка"-ро нишон дод. Њайрон шудам, ки магар ин "губка"-њо вазифаи чўткаро ба љо меоранд? Охир, њар кадоми он ранг дорад. Фурўшанда ба ман маслињат дод, ки ранги дилхоњамро аз ин љо хараму чўткаро аз дўконњои сари роњ бигирам. Ин маслињати фурўшанда маро дубора ба њайрат гузошт. Наход дар чунин як фурўшгоњи азим як чўткаи пойафзол набошад? Назди "касса" хазинадор њатто њамон як ќуттии ранги молиданиро дуруст њисоб накард, аниќаш нархашро намедонист. Хуб, сонї муаяйн кард, ки дар нархномаи раф дигар нарх будаасту дар компютер дигар. Ба њар њол харидам ва як љавони назди хазина буда њамон чизњои харидаамро дохили як халтаи селофанї андохт. Аљоиб дар ин селлофан на рамзи Супермаркети "Пойтахт", балки навиштаљоти "Россия - Санкт-Петербург" дошт. Ана инро хизматрасонї дар яке аз азимтарин фурўшгоњи пойтахт мегўянд. Наход, синфи дорои мо тафаккури ќашшоќ дошта бошад? Восит ЊАМДАМОВ, сокини шањри Душанбе

БИДУНИ ШАРЊ

?-И БОБ ОЁ РОСТ АСТ, КИ ИЗЗАТ АМОН АЗ ИН ПАС БА ФАЪОЛИЯТИ "ГУРЎЊИ 24" БО ШУБЊА МЕНИГАРАД?

- Ваќтњои охир шањрвандони Тољикистон ба Русия фирор карда, худашонро мухолифи Њукумати Тољикистон эълон медоранд. Ба яке аз онњо Умаралї Ќувватов, собиќ муассиси ширкатњои "Фароз" ва "Тољирон" мисол шуда метавонад, ки бо таъсиси "Гурўњи 24" дар шањри Маскав худашро мухолифи њукумат эълон намуд. Бо гузашти чанд ваќт аз ин боз аз Маскав пайём расид, ки њамоиши "Гурўњи 24" бо сарпарастии Созмони "Иттињоди љавонони тољик", ки роњбараш Иззат Амон аст, баргузор мегардад. Њамоиш баргузор шуд. Пас аз баргузории њамоиш дар Тољикистон ин созмони мухолиф (Гурўњи 24)-ро љиддї нагирифтанд ва фаъолияти онро шубњанок донистанд. Њамчунин Маркази равонпизишкии Вазорати тандурустии Точикистон эълон дошт, ки Умаралї Ќувватов ба бемории шизофрения (васвосї) гирифтор буда, аз соли 1998 то соли 2008 дар ќайди ин марказ мебошад. Баъди ин овозаву дарвоза шуд, ки Иззат Амон акнун худашро аз ин созмон ва Умаралї Ќувватов дур мегирад. Гўё ў носанљида ва бе шинохти воќеии ин созмон ба ин љараён ворид шудааст. Њатто ба зангњо њам љавоб намедињад. Њатто тавассути суроѓањои электронї бо Иззат Амон тамос барќарор карда нашуд, мегуфтанд бархе рўзноманигорон. Бигўед, ки ин аз чї шањодат медињад? Оё рост аст, ки акнун Иззат Амон ба фаъолияти роњбари "Гурўњи 24" бо шубња менигарад ва аз Умаралї Ќувватов худро дур гирифтан мехоњад? Собир ЮНУСОВ, сокини шањри Душанбе - На, ин гуфтањо асос надоранд. Банда рањбари созмони "Иттињоди љавонони тољик" дар Русия њастам ва ба њељ гурўње ворид нашудаам. Мо дар Маскав пойгоње дорем, ки доим сиёсатмадорону коршиносон ва ањли илму адабро даъват мекунему бо онњо сўњбат меороем. Њар хоњишманде метавонад омада, дар пойгоњи мо суханронї кунад ва мо аз ин танњо хушњол мешавему бо афкор ва аќидааш ошно мегардем. Лекин ин маънои онро надорад, ки мо бо аќида ва афкори онњо розї њастему аъзои равия ва ё гурўњи онњо мебошем. Мо хеле мехостем, ки як нафаре аз аъзои Њукумати Тољикистон ва ё сафорату консулгарии Тољикистон дар Русия омада, дар ин пойгоњ суханронї кунад, вале афсўс, то њол ин кор сурат нагирифтааст ва Худо медонад, ки ин орзуи мо амалї шавад. Он чї марбут ба "Гурўњи 24" ва рањбари он Умаралї Ќувватов аст, ин аст, ки эшон хоњиши сўњбат кардан дар пойгоњи моро карданду ва мо низ дўстонамонро љамъ овардем ва табодули афкор сурат гирифт. Банда дар он вохўрї, ки сабти видеоияш дар тамоми сањфањои интернетї ва Фейсбук мављуд аст, изњор доштам, ки њадаф аз вохўрї бо эшон танњо ва танњо бањои сиёсї додан ба ин гурўњ аст, на чизи дигар. Он чї марбут ба "справка" ё њуљљати додаи Вазорати тандурустї оиди мариз будани Умаралї Ќувватов мебошад, ин аст, ки ба гумони ман, ин њуљљат комилан ќалбакї ва сохта мебошад. Бубинед, як шахси мариз (он њам хаёлї) имкон надорад, ки дуто ширкати шумораи аввали Тољикистон ("Фароз" ва "Тољирон")- ро таъсис дињад. То он љое, ки мо иттилоъ пайдо кардем, эшон бо домоди раисљумњур, нафаре бо номи Шамсулло њамкорї доштаанд. Яъне наздикї бо хонаводаи шахси аввали кишвар доштааст. Пас чї тавр мешавад гуфт, ки як нафари мубталои маризи хаёлї дањњо сол бо хонаводаи худи президент њамкорї доштаасту алъон маълум кардаанд, ки ў мариз будааст? Яъне замоне, ки Умаралї Ќувватов миллионњо сомонї ба буљаи кишвар андоз месупорид, мариз набуд, вале њоло ки дар натиљаи фишор кишварро мисли њазорњо нафар тољирони муваффаќи дигар, ки хона бар дўш гаштаанд, тарк кардааст, маризаш мехонанд? Дуруст аст, нафаре, ки талаби њаќ менамояд барои љомеаи имрўзи Тољикистон - нафари љунунро мемонад. Зеро мардуми мо кайњо фаромўш кардаанд, ки "њаќ, яъне чї"? Гузашта аз ин, Ќувватов тўли 3 соат ба тамоми суолњои иштирокчиёни бањс ба пуррагї љавоб гардонд ва баъид аст, ки як нафари љунун битавонад дар тамоми љанбањои зиндагии љомеа аз сиёсати дохиливу хориљї гирифта, то иќтисоду иљтимоъ, фарњанг ва ѓайрањо назари худро дошта бошад. Боз ин ки, Умаралї Кувватов барои мо Америкаро кашф накардааст. Он доду бедодие, ки дар кишвари мо љой дорад, худамон њам медонем. Чандин сол аст, ки банда низ аз мушкилоти љойдошта дар љомеа ва кишвар менависаму мегўям. Умаралї Ќувватов бошад њамчун як соњибкор диду назарњои худашро оиди њалли мушкилоти љомеа баён дошт. Ба саволи Шумо раиси Созмони "Иттињоди љавонони тољик" дар Русия Иззат АМОН посух дод. Диплом тањти № С653812, ки Омўзишгоњи тиббии шањри Душанбе соли 1970 ба Шукрулло Рањматуллоев додааст, бинобар сабаби гум шуданаш аз эътибор соќит дониста шавад.

Масъули сањифа Абўалї НЕКРЎЗОВ, Тел:985 60 86 85, E-mail: nigoh_tj@inbox.ru

16 №25 (301), 12-уми сентябри соли

2012

- Як бор мактабхои Ишкошим равед! Хонандаи синфи якум аз муаллимњои шумо тозатар порсї гап мезанад. Шумо бошед чала-пала гуфта, гаштаед.

ЛАТИФАЊО

Шўхињо аз Алим Шерзамонов, раиси ЊУСДТ дар Бадахшон «ЧУТЬ-ЧУТЬ ХОЛОДНО» Дар маљлиси машваратии хољагии ќишлоќи РСС Тољикистон њама иштирок мекунанд ва њар яке њисобот медињад. Намояндаи ноњияи Мурѓоб мехезаду њисобот медињад ва мегўяд: - У нас в Мургабе всё нормально. Только в этом году чуть-чуть холодно... 55 градусов.

ПОРСЇ Яке аз роњбарони маорифи Бадахшон дар давраи Шўравї ба ноњияи Ишкошим сафари хизматї меравад ва аз мактабњои минтаќаи Горон дидан мекунад. Забони модарии ѓоронињо порсї аст. Баъди ба Хоруѓ баргаштан дар маљлиси васеи маориф суханронї карда, маорифчиёни Шуѓнону Рўшонро танбењ дода, мегўяд: - Як бор мактабњои Ишкошим равед! Хонандаи синфи якум аз муаллимњои шумо тозатар порсї гап мезанад. Шумо бошед чала-пала гуфта, гаштаед.

ХОНАБАРДЎШ Дар ваќти раисии Алимамад Ниёзмамадов дар яке аз ноњияњо бачањо дења ба дења љанг мекунанд ва Ниёзмамадов сардори ШКД ва раиси њамон ноњияро ба њузураш даъват мекунад. Дар роњ аз сардори ШКД хотирпарешон раис мепурсад, ки чї гап бошад.

- Ба фикрам, хонаамро ба сарам бор мекунад. Баъди чанде раис боз хотирпарешон мешавад. Сардори ШКД мепурсад: - Ња, раис, чї гап, тинљї аст?

- Хока, тинљї! Ба фикрам, маро хонабардўш мекунад. МУЛЛО - БАРФ Дар ваќти раиси шањр будани Љумахон Зарифхонов ду рўз, шанбе ва якшанбе паи њам барф меборад. Рўзи душанбе роњњо норўфта, мошинњо аз зиёд будани барф њаракат намекунанд. Дар

Далер ваќте аз мардикорї ба Тољикистон бармегардад, барои супоридани нома рањсипори хонаи падари дўсташ Барот мешавад. Дар назди дарвоза падари пири 80 - солаи дўсташро мебинад ва номаро месупорад.

- Рањмат писарам, рањмат барои мактуб. Кай омадї аз Расия? - мепурсад мўйсафед.

- Дирўз, бобо. Дигар худатон наѓз њастед, бобо? - дастони мўйсафедро фишурда мепурсад Далер.

- Худоро шукр, писарам, наѓз. Њар рўз дар њамин офтобии назди дарвоза мешинам. Бигў, ки Баротбой кору бораш хуб аст?

- Хуб аст, бобо, хуб. Баротбой БИЧ шуда гаштааст, - посух медињад Далери шўх.

- Ња, наѓз, наѓз. Исто, ки БИЧ-а нафањмидам, писарам.

- Бобо, БИЧ, ин бачаи зўр. Яъне коргар, усто, пулдор. Хавотир нашавед, - шўхиашро идома медињад Далер.

- Наѓз, наѓз. Худо кушоиши кораш дињад, барори корашро дињад. Хайр, пулфиристониаш бад не. Ў њасту моро мехўронаду мепўшонад. Писарам, биё, њамин мактубашро ба ман хонда дењ. Айнакам дар хона мондааст, мактубро ба Далер медињад.

- Майлаш бобо, гап нест, - Далер мактубро гирифта, ба хондан медарояд.

- Салом падарљон. Ман наѓз, кор карда гаштаам, корњоям хуб аст. Аз ман хавотир нашавед. Насињатњои шуморо фаромўш накардаам. Шабгардї ва шаробнўшї накардаам. Дар

бобати пул низ боэњтиётона сарф менамоям. Масалан, дирўз ваќти ба кор рафтан бо автобус нею пиёда аз паси автобус рафтам ва 25 сўм "эканом" шуд…

- Офарин, писарам, офарин! Хайр шуд, давомаша баъд худам мехонам, - мактубро бозпас гирифта, ба љайбаш гузошт ва пурсид: - Исто, ки то љои коратон такси чанд сўм мебарад?

- 200 сўм бобо. Хайр, майлаш, ман рафтам. Як дуои хайр дињед, бобо, ман ба ќарибї бозмегардам. Ба

МУАССИС: Созмони љамъиятии «ИНДЕМ» («Информатика барои демократия ва рушди миллї»).

Шералї ХАЙРУЛЛОЕВ, вазири мудофиа:

ИНШО - ЌОТИЛ Писарбачае аз Ќўрѓонтеппа, ки дар умраш аз иншо фаќат «2» мегирифт, ба милиса барои гум шудани телефони мобилиаш аризанависї рафт… Сањарї дар «Ховар» хабар пахш шуд: - Ќотили се нафар дар шањри Ќўрѓонтеппа дар тамоми љиноятњои содиркардааш худаш иќрор шуд. МАЊМАДКАРИМ ВА РАИС Мањмадкарим дар назди раиси вилоят Алимамад Ниёзмамадов электрик шуда, кор мекунад. Як рўз дар кабинети Ниёзмамадов асбоберо таъмир карда истодааст, ки телефон занг мезанад. Мањмадкарим, ки забонаш кам-кам дар мемонад ва ўро дар Бадахшон Мадкарим ном мегиранд, дарњол мегўяд: - Ррраис аггар, мммаро пппурсанд, гўед, ки ммман нннестам.

Баротбой ягон таъин ё нома бошад, расонам, - Далер азми рафтан кард.

- Хайр, њамин, ки рафтї, ба Баротбой гўй, аз мо хавотир нашавад, мо њамаамон хуб. Њозир ваќти "салдатќаппак" расидааст. Мабодо наояд. Гўй, ваќти кор рафтан аз паси такси равад то 200 сўм "эканом" шавад. Охир, 25 сўм куљою 200 сум куљо… Хайр, ба ту роњи сафед. Илоњї, аз п ис ар и ма н ња м Б ИЧ ТА Р ша вї . Омин… Далер бо дили нохоњам омин карду суп-сурх, "дуд карда - дуд карда", роњ пеш гирифт ва аз гуфтаи худ њазорон маротиба пушаймон шуд... www.ilhom.wordpress.com

- Пеш аз он, ки ба ин савол љавоб дињам, бояд мардум бидонад, ки ман вазири мудофиа њастам, на вазири хољагии ќишлоќ.

-Оњ, агар инро баъд аз љавобатон мефањмиданд, нуран ало нур мешуд. Вазири муњтарами хоља... эъ, мудофиа!

Зирмуовинаввал Худойбердї ХОЛИЌНАЗАРОВ, муовини аввали раиси МТС: - "Ин паёмњо фаќат барои як мўњлат ё љашне иброз мешаванд, ки раиси љумњур аз мардум даъват мекунад, ки "њушёрии сиёсї, зиракии сиёсиро аз даст надињед" ва "бубинед, ки муњимтарин ваљњи зиндагии шумо бояд чї гуна бошад".

-Зиракетонба гардам, муњимтарин ваљњи зиндагетона фаромўш накунед. Боз то паёми дигар, кї медонад чї гап мешад.

Нерунавкобї Ашўрбой ИМОМОВ, њуќуќшинос: - Бист сол, ки як кас, як гапро гуфтан гирифт, такрорї мешавад. Бењтар мебуд, равандњои демократї густариш пайдо кунад, неруњои нав биоянд, то дигаргунињо ва таѓйиротњо сурат бигирад. Ин албатта ба манфиати мардум аст.

- Неруњои нав, устодљон, њолї аз к@нкобии њамдигар хаста нашудаанд. Њамин ки хаста шуданд, љамъ шуда меоянд.

Паёмкўњнаѓоя Парвиз МУЛЛОЉОНОВ, коршиноси сиёсї: - Он чї дар паёми раиси љумњур муддати 20 сол садо медињад, њамон ѓоя ё идеяе аст, ки њанўз дар 20 соли пеш шакл гирифтааст. Мутаассифона, табаќаи рўшанфикрон дар бўњрон ќарор доранд ва аз ўњдаи ин кор намебароянд.

- Табаќаи рўшанфикрон аз табаќ дур шудагї, барои њамин њоло барояшон рўшан нест, ки ѓоя аз кисту моя аз кї.

Садоянданиёз Ислом КАРИМОВ, президенти Узбакистон: - Мо ниёзњои Тољикистону Ќирѓизистон ба неруи барќро дарк мекунем. Вале донистан мехоњем, ваќте неругоњњо бо чунин саддњои баланд сохта мешаванд, оянда чї хоњад шуд.

-Ислом Абдуѓаниевичи муњтарам! Рости гап, дар ояндаи шахсан шумо ва шумо баринњо ягон бењбудї, дидан номумкин аст. Дуюм ин ки ояндаи шумоњон, на ба баландии садњо, балки ба чуќурии ќабрњо вобаста аст.

Њукљомеа Масъуд СОБИРОВ, раиси ЊДТ: - Бубинед, њукумат бояд барои халќ хизмат кунад, вале имрўз мебинем, халќ барои њукумат хизмат мекунад, пас, чї тур метавонад љомеа пеш равад?

- Ќафонокї, якбара, ѓалтидаву хеста, лингон-лингон, як илољ карда, рафтан гирад, охир, љомеа. Кадом њукуматдори мусулмонро дидед, ки хизмати мардумро кардааст, рафиќ демократ?! Раиси Шўрои муњаррирон: С.А. Дўстов Котиби масъул: Эраљи Амон

Њ аф т ан о ма да р В а зо р ат и ф а рњ а нг и Љ у м њ у р ии Т о љ и к и с т о н б а ќ а й д гириф та шу д аас т.

Вазхољнур

штаб ў муовинаш Шоќулї ва сарвари Хадамоти коммуналї Искандарро мехезонаду љанг мекунад. Дурудароз гап мезанаду муовинаш дар љавоб мегўяд: - Мебахшед, раис, мо пеши мулло будем, гуфт, моњи январ барф намеборад.

МАРДИКОРНОМА

Дуои "хайр"

МАНГАР, КИ КЇ МЕГЎЯД...

Шўъбаи муњосибот тел: 224 25 09 Шўъбаи тањќиќот ва тањлил тел: 44 600 80 38 Шўъбаи иљтимоъ ва иќтисод тел: 224 25 09 Шўъбаи реклом ва огоњиномањо тел: 93 500 77 41 Масъули логистика ва чоп: тел: 93 591 02 01

 Дар њафтанома матолибе низ ба нашр мерасанд, ки бо мавќеи идораи он муѓойират доранд.  Дар шумора аз аксњое њам аз Шабакаи љањонии Интернет истифода шудааст.  Матолиби хусусияти таблиѓотидошта ® метавонанд танњо бо пардохти муайян дар њафтаномаи «Нигоњ» нашр шаванд.  Барои дар дигар нашрияњо пурра ё ќисман чоп кардани матолиб ва иќтибосњо аз «Нигоњ» иљозаи хаттии идора ва нишон додани сарчашма дар шакли «аз њафтаномаи «Нигоњ» №_ аз санаи _» њатмист.  Њуќуќи муаллифии кулли матлабњои шумора ба идораи њафтаномаи «Нигоњ» ва СЉ «ИНДЕМ» тааллуќ дошта, тибќи ќонунгузории љории Тољикистон ва байналмилалї њифз карда мешаванд.

Ќимати рўзнома дар фурўши чакана на беш аз 1,5 сомонї  Њафтанома дар нашриёти «Мега-принт» чоп мешавад. Теъдод 4 000 Ќимати обуна барои як сол - 71 сомонию 76 дирам. Индекси обуна: 68990  НИШОНИИ ИДОРА: Љумњурии Тољикистон, шањри Душанбе, кўчаи Носирљон МАЪСУМЇ, хонаи 3. Телефон: (44) 600 80 38, 224 25 09