Winnen zonder strijd

< iStock

Als je een beetje beter wilt zijn, wees competitief. Als je exponentieel beter wil zijn: wees dan coöperatief (William Shakespeare, 1564-1616).

Shakespeare’s duurzame succesformule kreeg in 1859 te maken met exponentiële disruptie door het verschijnen van Charles Darwins ‘ e Origin of Species’. Vanaf dat moment werd ‘Survival of the Fittest’ het competitieve uitgangspunt voor ondernemers. En dat is nog steeds zo. Wij hebben aan professionals in onze prosultancypraktijk gevraagd welke woorden zij associëren met het begrip ‘Survival of the Fittest’.

Als top 10 antwoorden komt dan naar voren: 1. Overleven 8,8% 2. Sterkste 7,4% 3. Competitie/wedstrijd 5,3% 4. (Over)winnen 4,6% 5. Sport(er) 4,6% 6. (Oer)kracht 4,2% 7. Darwin 3,2% 8. Evolutie(theorie) 3,2% 9. Aanpassen 2,8% 10. Uitdaging 2,5%

Als je naar dit rijtje kijkt, ontstaat er een beeld van ‘strijd’. Het woord dat ten onrechte prominent ontbreekt in deze resultaten is ‘samenwerken’. Niet vechten, maar samenwerken is namelijk het winnende paradigma in de natuur, de samenleving en de economie. De meest succesvolle soorten op deze planeet zijn mieren, termieten, spinnen en mensen. Dat komt doordat deze soorten samenwerken. Ons vermogen tot samenwerking ligt diep verankerd in de evolutionaire so ware van de homo sapiens. Daardoor werd het de meest succesvolle diersoort. En toch is samenwerking in organisaties en tussen organisaties niet vanzelfsprekend. Zelfs meewerken is vaak al een hele uitdaging. Daarom is er zoveel verspilling in organisaties en projecten. Niet alleen van tijd en geld, maar ook van talent.

Het was overigens niet Darwin die het frame ‘Survival of the Fittest’ bedacht. Het werd door Herbert Spencer geïntroduceerd nadat hij Darwins werk in 1864 gelezen had. Spencer gebruikte in zijn eigen boek ‘ e Principles of Biology’ de term voor het eerst en legde parallellen tussen Darwins biologische theorieën en zijn eigen economische theorieën. En daarmee werd de basis gelegd voor het paradigma van de vechtmarkten waar alles bevochten moet worden ten koste van anderen.

Er bestaat echter geen hiërarchie tussen de stempel en het stuifmeel. Ze werken samen of ze werken helemaal niet. Ondernemen is een oneindig spel en daarin moet je vermijden dat anderen zich winnaar of verliezer voelen. Het is beter dit spel zo te spelen dat iedereen wint. Strategisch samenwerken is dan ook het businessmodel van de 21e eeuw. Als je morgen nog wilt bestaan, moet je vandaag slim samenwerken. Samenwerken in teams en ketens, samenwerken tussen personen en bedrijven, samenwerken tussen mensen en robots. Er is geen ‘best practice’ voor e ectief samenwerken. Samenwerken is ‘the best practice’. Tijdig en pijlsnel anders samenwerken is het winnende ontwerpprincipe voor een productieve omgeving, waarin je samenwerkt vanuit een goed begrepen eigenbelang en wederzijdse aantrekkelijkheid. Openheid, communicatie en vooral plezier zijn hierin erg belangrijk. Dat werkt beter dan elkaar bekritiseren en bestrijden. Ondernemers en professionals die dat begrijpen hebben een betere kans op voortbestaan. Niet omdat ze tter zijn, maar omdat ze de best- t hebben. En omdat ze er plezier in hebben om te winnen zonder strijd.

Dat was ook Darwins voornaamste conclusie in ‘ e descent of man (1871): In the long history of humankind, those who learned to collaborate & improvise most e ectively have prevailed.’

Patrick Vroomen en Rob Meesen

Reageren? rob.meesen@topchange.nl patrick.vroomen@topchange.nl