7.3 Frankrijk in de 21e eeuw

Tot ver in de negentiende eeuw werd in en rond Parijs veel wijn geproduceerd. Wijn uit de gemeente Suresnes, ten westen van het Bois de Boulogne, had in de negentiende eeuw een goede reputatie. In Suresnes ligt nog steeds een kleine wijngaard van circa 1 ha, met uitzicht op de Eiffeltoren. Een curiosum in Parijs zelf is de wijngaard van Montmartre, in het 18e arrondissement. Het is een kleine wijngaard, die tegen de butte ligt, langs de Rue SaintVincent en de Rue des Saules. Elk jaar wordt in oktober in Montmartre een Fête de Vendanges gevierd. De oogst van een paar honderd fl essen wordt voor veel geld geveild.

7.3 Frankrijk in de 21e eeuw

In de 21e eeuw heeft Frankrijk nog altijd een relatief sterke positie in de wereld van de wijnbouw en de wijnhandel. Van de wereldwijde productie neemt Frankrijk in 2020 met 18 procent (46,6 hl.) na Italië de tweede positie in. Iets meer dan de helft wordt in Frankrijk zelf geconsumeerd. Niet met alle wijnbouwgebieden van Frankrijk gaat het slecht. Bepaalde wijnbouwgebieden en segmenten van de markt beleven een ingrijpende crisis, terwijl andere gebieden nog steeds een sterke positie innemen. Wereldwijd is er sprake van een daling van de wijnconsumptie. Wijnen van topproducten vinden op de binnenlandse markt én op de exportmarkten nog steeds gretig aftrek. Dat laatste is te danken aan hun reputatie en hun relatieve zeldzaamheid. De grote châteaux in de Bordeaux, de beroemde domaines in de Bourgogne, de topproducenten uit het Rhônedal en die uit de Champagne verkopen hun wijnen soms voor extreem hoge prijzen. De discrepantie tussen de iconen van de Franse wijnbouw en de overgrote rest wordt steeds groter. Minder gerenommeerde Franse wijnbouwgebieden en wijnen uit het ‘middensegment’ van de markt verkopen moeizaam of hebben het uitgesproken moeilijk. In de lagere appellations van de Bordeaux, in de Beaujolais en in de Languedoc zijn de problemen het grootst. Tegelijkertijd is er nog steeds veel vraag naar bulkwijnen, wijnen die door wijnboeren ongebotteld worden verkocht en in grote tanks worden vervoerd. Door de kleine oogsten van de afgelopen jaren zijn de prijzen van bulkwijnen fors gestegen en sommige producenten in de Languedoc profi teren hier juist van.

De oogstrendementen in Frankrijk hebben de laatste decennia pieken en dalen laten zien. Waren de rendementen in Frankrijk in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw hoog tot zeer hoog, de tendens van de laatste jaren is dat de rendementen steeds lager worden. De opbrengsten zijn soms zo laag, dat het bijna gebruikelijke wijnoverschot omslaat in een tekort. De daling van de opbrengst kan -afhankelijk van de oorzaak- goed zijn voor de wijnkwaliteit, maar de economische situatie van producenten en bedrijven kan door de lage oogstopbrengsten gevaarlijk geworden.

‘Route du Vin’ in de Elzas

Frankrijk heeft, zo moeten wij concluderen, nog steeds geen adequaat antwoord op de dalende afzet in eigen land en de sterk toegenomen internationale concurrentie. Strategieën die tot een nieuwe, sterke positie zouden kunnen leiden, zijn tot nu toe vaak geëindigd in politiek geharrewar. Een groot deel van de problemen is terug te voeren op starre, wettelijke regels. Het systeem van de Appellations d’Origine Contrôlée, dat een van de meest uitgebreide en meest nagevolgde is van de wereld, heeft een geweldige kwaliteitsimpuls aan de Franse wijnbouw gegeven, maar het is ook een systeem van regels die vernieuwing in de weg staan. Wijnboeren in Frankrijk zijn aan allerlei regels en beperkingen gebonden. Zo worden oogstdata en oogstopbrengsten tot in detail gereguleerd. De appellationwetten maken de Franse wijnbouw enigszins ‘statisch’ en belemmeren veel Fransewijnproducentenommethuntijdmeetegaan.Daarnaastisereengebrekaanflexibiliteit bij individuele wijnbouwers. Oudere generaties wijnbouwers hebben vaak weinig opleiding genoten, zijn zeer traditioneel ingesteld en niet op de (internationale) markt georiënteerd.

Het ontbreken van marktgericht denken en werken breekt veel wijnbouwers op. Hoewel de aandacht voor marketing de laatste jaren toeneemt, besteedt Frankrijk er in vergelijking met andere wijnproducerende landen weinig geld en energie aan. Bovendien is de marketing erg versnipperd: